ZITOESKELETOA

Hialoplasma edo zitosola

Organulo zitoplasmatikoak aurkitzen diren ingurune zelularra da. Sistema koloidal heterogeneo eta konplexua da, non
biomoekula asko aurkitzen diren disoluzioan edo esekiduran, %85 ura da
Disoluzio koloidala da
Osagaiak: H2O, ioiak, ARNm, ARNt, proteinak, aminoazidoak, lipidoak, polisakaridoak, metabolitoak
Tutu eta harizpi-sarea:zitoeskeletoa
Organuluak
Glukogeno-lipido aleak edo inklusoiak
Erreakzio metabolikoak bertan gauzatzen dira
Zitoeskeletoa
Zitoplasma osoan zehar hedatzen den izaera proteikoko zuntz-sare konplexu bat da. Egitura dinmakikoa da, etengabe
antolatzen dena. Eremu zelular desberdinen arteko komunikabideak eratzen du. Erlazionatuta dago zelularen forma
eta mugimenduekin baita organuluen mugimenduarekin ere

Zitoeskeletoko zuntz proteikoak

Aktinazko mikroharizpideak (aktina)

80-90 A
Muskulu zeluletan: higikortasuna
Mikrobiloetan: zurruntasun eman
Tarteko harizpiak (keratina)
100A
Zintz-proteinak, soka itxurakoak
Funtzioa: higikortasuna, egitura zelulen elkartzeetan
Mikrotubuluak
250A
Zilio, flagelo, zentriolo eta ardatz mitotikoan
Aktinazko mikroharizpiak (aktina) eta Mikortubuluak POLARRAK dira muturretan:
+ hazkuntza azkarra aktina edo tubulina gehituz
hazkuntza motela edo monomeroak galdu.
Hauen egonkortasuna proteina ezberdinek erregulatzen dute.

ZITOESKELEOAREN OSAGAIAK
OSAGAIA
EGITURA
: 8 nm
Bi protokuntzak

Aktina

FUNTZIOAK
1-Zelularen
higikortasuna
(pseudopodoak ) Sarea+ proteinak
2-Zitoplasmaren zatiketan parte
hartu
3-Mikrobiloetan:zurruntasuna
eman(Mikroharizpiak
paraleloki
kokatuak + proteinak)

AKTINA
MIKROHARIZPIA
K

TARTEKO
HARIZPIAK

MIKROTUBULUA
K

Zuntz
proteina
ezberdinen
elkartearen
ondorioz
sortzen da:
Keratina
(epitelioan),
Bimentina
(giharrean)
Neurofilam
e
ntoak
(neuronen
axoiak)
Tubulina
diameroa
( eta )

: 10 nm
Soka itxurakoa

:25nm
13mikrokuntzek
osatzen dute hodi
zilindrikoa
barrunbea hutsik
duena

4-Gihar zeluletan: uzkurdura

miosinarekin
batera.
(Mikroharizpiak paraleloki kokatuak
+ proteina)
Organuluen garraio
1-Zelulak luzatzen direnean sortzen
diren tentsio mekanikoak eustea
2-Mintz nuklearraren osaketan parte
hartu

Zentriolo, zilio, flagelo eta ardatz

mitotikoa osatzen dute
Parte batzuk zitoplasma barruan
daude besikulen eta organuluen
garraio

KOKAPENA

Zitoplasma
osoan
zehar
baina , batez
ere,
mintz
plasmatikoare
n azpialdean
sare bat osatuz.
Gihar zeluletan
ugari

Zitoplasma
osoan
zehar:
nukleotik mintz
plasmatikoraino
. Bertan zelulen
arteko
elkartzeetan
(desmosomak
)
ainguratzen
dira
Nukleotik gertu.
Zentrosoma edo
mikrotubuluen
zentro
antolatzailetik
zelularen
kanpoalderaino

Zentrioloak
Zilindro itxura daukate. 9 mikrotubulo-hirukotez osatuta daude, hau da, 9x3 egitura dute. Hirukoteak hainbat
proteinen bidez konektaturik daude.
Gehienetan bikoteka aurkituko ditugu animalia zeluletan diplosoma organulua osatu zeta beti elkarren artean
perpendikularrak

Animalia-zeluletan obuluetan izan ezik, landare zeluletan ez.

Kokapena: zentrosoman eta zilio eta flageloen oinarrian
Funtzioa: zatiketa zelularrean parte hartu eta zilio eta flageloen barne-egitura eratu.
Zentrioloak eta zentrosoma bikoizten dira ziklo zelular bakoitzean mitosia baino leehen
Zentrosoma
Animalis zeluletan nukleotik gertu dago eta hortik mikrotubuluak zitoplasmarantz hedatzen dira
Hazkuntza muturrak ( + ) kokatzen dira. Mutur ( - ) barrurantz

Diplosoma inguruan, itxura dentsoa duen material bat dago zentroesfera (esfera erakartzailea). Bertatik zuntzmultzo batzuk irteten dira, aster izenekoak, egitura guzti hauek zentrosoma osatzen dute. Zentrosomak zatiketa
zelularrean zeregin garrantzitsua betetzen du ardatz mitotikoa eratuz.
Zentrosomak MIKROTUBULEN ZENTRO ANTOLATZAILE (MZA) izena hartzen du:
Zilioak eta flageloak:
Ile meheak itxurazko mintz plasmatikoen luzapenak dira
Animalia-zelula ugarietan agertzen dira
Zelula askeetan lokomozio-funtzioa dute, finkoetan zelula kanpoko fluidoa mugitzen dute elikatzeko adb.
Zilio eta flageloen arteko aldea kopuruan eta tamainan datza, txikiak eta ugariak badira ziloak esaten zaie,
luzeak eta urriak badira, aldiz, flageloak

Batak eta besteak mintza plasmatikoaz inguratuta daude

Barrutik agertzen dira 20 mikrotubulo [ (9x2) + 2 ] egiturarekin (axonema )
Axonema: mikrotubuluz eta proteinaz osaturik.
Proteinak: Nexina egitura funtzioa. Mikrotubulo pareak lotzen ditu
Dineina: mugimendu funtzioa. Zilio eta flageloen mugimenduaz arduratzen dira ATP erabiliz
Bere oinarrian eta zitoplasmaren barruan (mintz plasmatikoaren azpialdean ) beti agertzen da gorputz
basala edo zinetosoma [9x3 +0] egiturarekin, hau da zentriolo tipiko baten egiturarekin
Zilioen zeharebakudura

Flagelo baten barne egitura

Zilioen mugimendua: arraun baten mugimenduaren antzekoa

Flageloen mugimendua: uhin mugimendua (ondulatorio).Lokomoziorako