See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/327744278

NHỮNG GIÁ TRỊ VÀ HẠN CHẾ CỦA TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO Ở VIỆT NAM

Research · September 2018

DOI: 10.13140/RG.2.2.34505.60003

CITATIONS READS

0 80,501

1 author:

Trần Minh Tánh

Ho Chi Minh City Open University
3 PUBLICATIONS 0 CITATIONS

SEE PROFILE

All content following this page was uploaded by Trần Minh Tánh on 19 September 2018.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRẦN MINH TÁNH

NHỮNG GIÁ TRỊ VÀ HẠN CHẾ CỦA

TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO Ở VIỆT NAM

Tiểu luận Triết học

Chương trình Cao học và Nghiên cứu sinh
không thuộc chuyên ngành Triết học

TP. HỒ CHÍ MINH – 2016

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NHỮNG GIÁ TRỊ VÀ HẠN CHẾ CỦA

TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO Ở VIỆT NAM

Tiểu luận Triết học

Chương trình Cao học và Nghiên cứu sinh
không thuộc chuyên ngành Triết học

TRẦN MINH TÁNH

Học viên Khoa Quản trị Kinh doanh
Trường Đại học Mở Tp. Hồ Chí Minh
MSHV: 1583401020096

TP. HỒ CHÍ MINH – 2016

 MỤC LỤC Trang

PHẦN MỞ ĐẦ ........................................................................................................1
1. T ...................................................................................1
2. T .............................................................................2
3. .....................................................................3
4. C ......................................................3
5. Đ ..................................................................................4
6. .............................................................................4
7. K t c u c tài 4
Chương 1 ....................................................................................................................5
KHÁI QUÁT VỀ PHẬT GIÁO VÀ TƯ TƯỞNG CƠ BẢN TRIẾT HỌC
PHẬT GIÁO ..............................................................................................................5
1.1 Khái quát về Phật Giáo .......................................................................................... 5
1.2 Sự phát triển và du nhập của Phật Giáo vào Việt Nam .................................... 8
1.3 Những tư tưởng cơ bản Triết học Phật Giáo ....................................................... 9
Chương 2 ..................................................................................................................13
NHỮNG Q AN ĐIỂM VỀ GIÁ TRỊ VÀ HẠN CHẾ CỦA TRIẾT HỌC PHẬT
GIÁO, NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN ................................................................13
2.1 Những quan điểm về giá trị của Triết học Phật Giáo ........................................13
2.1.1 Phật giáo góp phần kiến tạo một xã hội bình đẳng, bác ái .......................13
2.1.2 Phật giáo góp phần tạo nên bản sắc văn hóa dân tộc ..............................13
2.1.3 Phật giáo khuyên mọi người sống lương thiện, tu tâm dưỡng tính ...........14
2.1.4 Giáo lý của Đạo Phật góp phần giáo dục đạo đức con người ..................14
2.1.5 Phật giáo có ảnh hưởng tích cực đến các mối quan hệ gia đình, xã hội ..15
2.2 Những quan điểm về hạn chế của Triết học Phật Giáo ......................................16
2.3 Những giải pháp cơ bản ......................................................................................18
KẾT L ẬN ..............................................................................................................23
ANH MỤC TÀI LIỆ THAM KHẢO 24
 1

PHẦN MỞ ĐẦ

1. Tính c p thiết c a tài

Xã ộ ợ o ộ ạ ữ ố q ể.
V ộ y ố ro ạ , ô o ã ữ ả
ị o ờ xã ộ r ả ặ , ạ
ữ ắ dạ o ú o ờ ố ầ â oạ .
Tô o ộ ổq ă rò q rọ ro
xã ộ o ờ . Tro ị ử, rò ô o ợ giá k
, ố .T y , ể ể rú r ô o ừ
k ả ă ả r rể o ờ xã ộ , o ũ ể ạo
ữ rị . Do y, ữ ô o
ả rõ ữ ả ẫ ,
ữ ợ k k y ợ ô o và ữ ả
ã, và ẽ có ố ị ử â oạ .
N y y, r ữ b ổ ro , ô
o V N ữ b ộ ạ eo .V
y, ợ ặ r o o xã ộ , là x q
ữ ả ô o ầ xã ộ V N
ro ờ ể ạ và ả ô o i chính
rị y rộ ả ô o ă hoá.
Tro ,P o ộ ro ữ ô o d oV N
r , k oả kỷ 3 r Cô y . Tro q r d , ồ ạ
rể V ,P o ã ữ ị o dâ ộ ,
ặ b r ờ ố ă , ầ .N ẩ ,q y ạ ,
o ã ợ ể ữ oạ ộ ữ , r
ọ ữ ù ợ , ể y ạ ữ không
ù ợ , ã ầ ữ rị, ẩ ro ờ ố ờ
dâ V N eo ờ .C ể , ồ ạ ù dâ ộ q
ă yP o ã r ộ ầ k ô ể ro
ă V .
Tro xây d eo Cô –H ạ
, ẩy ạ o d ô ộ ổ .N k ị r ờ ã
ạ ữ q ả â ẫ ò ồ ạ ữ ặ trái và
y x r k , xã ộ ẫ ờ ố ầ .B
ạ ,k y bằ b o, kể ả ợ d ô o ể ừ
ảo b , ây ộ , ạ , ẵ â
và â ẩ o ờ ộ ố â ị kỷ ã và ạo y bă
oạ rị ă o , ạo và pháp.
Tro q r xây d ạo , ờ ố Xã ộ
k ừ ữ rị ro ờ ố r y ố dâ ộ , ro ữ
ô o k ô ể bỏ q . Ở ây, ạo , ờ ố
P o ẫ ữ giá rị ầ ầ k ừ ể xây d ạo ,
ờ ố o o ờ V N y.
V y, ữ rị ạ P o ố ờ ố
ờ V N y ằ k ả ù ợ ể y
 2

ộ , ạ ộ P o ro q r xây d ờ
ố xã ộ ầ ro oạ nay.
2. Tình hình nghiên cứu tài
P o ộ r ờ r ọ - ô o ể
Ấ Độ ổ ạ ả rộ rã , â d r ạ .H ố o
r ồ ộ ố ợ ử ô ảo â bố rộ k ắ . Cù q
r ị ử, P o ã ữ kể o ă o â
oạ . C vì y, P o và rò ro ờ ố xã ộ ừ
â ã ú ợ q â k o ọ k ô ỉ Đô
mà ả Tây. N , k o ọ k P o
o ữ rị ă o nó.
A. E e , o ọ ạ â oạ , k P o
ô o rằ : "Tô o ẽ ộ ô o o ầ , ợ r ọ
ầ , o ầ ọ . Tô o y ả b oq ả d
ẫ , ặ r ă bả ạo , x phát ừ k ổ ể
ồ ọ .P o ẽ ợ k ". Đồ ờ, ộ ầ
k ô ũ k ẳ ị rằ : "N ộ ô o o ầ
ầ k o ọ ạ P o,...”
Bertrand Russell, nhà Tr ọ o ọ ổ o ầ , ro ố
Lị ử Tr ọ Tây (H ory of We er P o o y) ã :"...P o
ộ ổ ợ r y r K o ọ .P o ộ
K o ọ eo y ể ộ ể ọ ầ .
P o ò x K o ọ K o ọ k ô ể
K o ọ bị ạ b ữ d V ."
T Gr Howe, P â â ọ ổ A Q ố khi nghiên
P o, ã : "Đọ ộ ú P o ũ ể
ợ rằ , ừ 2500 ă r ,P o ãb ữ â
ú ờ b . Họ ữ y ừ â
ũ ã r ả q y ú .N y y ú ỉk ạ
r ô ổx Đô ."
ỞP Đô , P o ũ ú ợ r q â
k o ọ . J.Ner ro “Phát hiện Ấn Độ” ã ỉ r ữ rị â ạo,
â bả ro P o, ỉ r ữ rị P o ã o dâ ộ
Ấ Độ.
Ở Tr Q ố , y ừ ố r ạ T , P o
ãr ị ro r Trung Q ố . C Đ T
Đồ , L K ả S C T N ã ửd ọ y P o
ộ ũk ố ạ r o ù b Tây. C ẳ
ạ ,Đ T Đồ ro ố “Về lòng từ bi” ã o rằ ò ừb ồ
ố ũ r .Ô ã ử d T ô ộ ro ồ
ể o ể r . T eo ô , ò ừb,b
ẳ và vô ã ro P o ò ồ ộ và k ố ầ r
Tr Q ố ờ.
ỞV , P o và rò ro ờ ố xã
ộ V N ợ ro ố d ị ử dâ ộ kể ả
oạ P o y vi ( ừ kỷ XV kỷ XIX).
 3

Đặ b , ừ ữ ă ố kỷ XX r ãx r ô
trình k o ọ P o, rò P o ro ờ ố xã
ộ ro ờ ố ờ V N riêng.
Trầ Vă G ộ oạ ô r : “Giá trị tinh thần truyền
thống của dân tộc Việt Nam” (Nxb KHXH, H Nộ 1975),“Đạo đức Phật giáo
trong thời hiện đại” (Nxb T Hồ C 1993) và “Sự phát triển của tư tưởng
Việt Nam từ giữa thế kỷ XIX đến cách mạng tháng Tám” (3 ) (Nxb CTQG, H
Nộ 1997, 1998) ã ữ rị ạo P o, ữ
P o ro ị ử V Nam.
Họ V P oV N ạ TP Hồ C “Phật giáo nhập thế
và phát triển” (Nxb Tô o 2008) ã ợ b k o ọ ,
r P o vai rò P o ro ờ ố
xã ộ V N y :P o ro ờ kỳ ộ rể ,P
o rị, xã ộ , P o rể b ữ ,P
o xã ộ dâ ,P o ộ ,P o ạ
o ô ,P o ờ ố â ,P o xây d
k â bả , P o oạ ộ ừ â ạo…
Nhìn ,P o rò P o ro ờ ố xã ộ ú
k o ọ k ạ k .Đ ố
y ạ ữ rị P o rị ạo , rị
ầ , ẩ ỹ,... T y iên, theo tôi y ô r ob ữ
ạ P o ố ờ ố ờ V N ộ ố .
C y, r k ừ q ả k o ọ
r , r vào ố o ữ rị ũ ữ ạ
P o ố ờ ố ờ V N y r ộ ố ả
bả ể ả q y .
3. M c ích và nhi v c a tài
Mục đích: Đ â â rị ạ P o ố
ờ ố ờ V N ro ặ ờ ố xã ộ oạ
y. Đ x ộ ố ả ằ y ữ ả , ạ
và ữ ả P o ro q r xây d ờ ố
.
Nhiệm vụ: Để r , :
- K q P o, ữ ộ d bả ro o , o
P o, ỉ r ặ ể và rạ P oV N nay.
-P â ữ ả và P o r ộ ố
d bả trong ờ ố ờ V N là trong giai oạ
nay.
Đ x q ể ộ ố ả ằ y ữ ả
tích c , ạ ữ P o ro q r xây d ờ ố
xã ộ V N nay.
4. Cơ sở l luận và phương ph p nghiên cứu
Đ ạ ợ d r - Lênin và
Hồ C ô o.
Đ d r d y b d y ị
ử -L , Hồ C ,q r ờ ờ ổ
 4

Đả , N , ồ ờ d ổ ợ
nh : ô ị ử, â ổ ợ .

5. Đ ng g p ic a tài
Tro q r P o k o ọ r ây
ũ y, ố â ữ rị ố ẹ P
o ro ờ ố xã ộ V N . Đ
r â ữ ạ P o V r
ờ ố o ờ xã ộ V y, oạ ổ
eo ô , ạ .V q rọ q
,d r ữ k q ả , ẽk q ợ ữ ả
bả ể ầ ả rừ ữ ạ P o.
6. ngh a l luận và th c ti n
Đ ây:
Thứ nhất, ầ r ữ ắ ro
và nghi ô o P o r o nhà nghiên
ro y.
Thứ hai, góp ầ rõ ả ặ P o ố
ờ ố ờ V N và ữ ặ r y ằ tìm k
ả ể yả , ạ ả P
o ro q r xây d ờ ố V Nam.
Thứ ba, góp ầ k o ọ ú
Đả N r ữ ù ợ ằ o k , y vai
rò ô o ro xây d bảo nay.
. Kết c u c a tài
Đ ồ ầ
P ầ :K q P o Tr ọ P o bả
- K q P o
- S rể d P G o oV N
- N ữ bả Tr ọ P G o
P ầ :N ữ q ể rị ạ Tr ọ P o,
ữ ả bả
- N ữ q ể rị Tr ọ P G o
- N ữ q ể ạ Tr ọ P G o
- N ữ ả bả
 5

Chương 1

KHÁI QUÁT VỀ PHẬT GIÁO VÀ TƯ TƯỞNG CƠ BẢN TRIẾT HỌC

PHẬT GIÁO

1.1. Khái quát về Phật Giáo

P ox Ấ Độ o k oả kỷ VI r ô y .
K ô â k r ờ,P o ã ỏ ạ ẽ q ố k
k ộ k C â Á. H y, P o ặ k ắ â
ộ ro ữ ô o r .
N ể ắ ữ ể y ro ọ y P o
ể : ọ y P o ữ ố ử : K ổ,
K ô , ô ờ , ô ã, rể k ể ro ừ ờ , ừ
o ả k nhau.
P or o o ờ.H y k , x
P o o ờ ố ữ . Co ờ rọ â ro ọ y
ạo P o. V eo P o, o ờ ả ị r k q ả
ộ bả â mình.
P q ộ ờ bể k ổ. V k ổ y do o ờ
ạo .N y â k ổ do vô minh và d .N P o rằ ,
cái k ổ y k ô ả k ô k ắ ợ .P o rằ , o
ờ ạo k ổ o ũ o ờ ả o ờ
o k ổ o . Co ờ y là ỗ rè y r â â ,
d rừ ô , d .S ả o ro P o ả oát.
Đây ể bộ ũ là k b r ữ P o các tôn giáo
khác. Các tôn giáo ữ ầ ũ b o ờ, n ữ o
ờ và con ờ ả phóng con ờ. N con ờ trong quan
các ô o ữ ầ o ờ ộ , bả ộ
o ả o ờ o o ờ r
.H y k , ô o ữ ầ , o ờ ã ể
khác ỉ ợ ả k ã ã ừ ộ ố
, khi ợ .
V P o, o ờ k ợ ũ ẩ ( ắ , ọ, , ,
- 5y ố ồ ả ầ ) k ô ả ả ẩ
t ợ .V y, o ờ ả â o ạ ữ
ể y rõ â bả ã ể ừ ỗ ả o o .
Từ k ổ k q ả, P r y ă y ỗ
k ổ o ờ.P o rằ , o ờ k ổ “Vô ”, “T ”
“C ”.
Vô ố ă r ké ỏ , k ô
ợ ú ắ bả â ạ . Vạ vô ờ , vô
ã, ạ rù rù d y k . Co ờ vì vô k ô r
ợ bả â . Vạ vô ờ o ờ vì tham ái,
ầ o ,b o k ô ổ ị ã ố ọ ử mê, â .
V , o ờ r , o , ố y ữ
or ữ y ngã. Chính vì y
mà o ờ k ổ cho mình.
 6

Tr o ờ ả o k ỏ k ổ, P o dạy o ờ ả
k ô k ,k ô ộ o
ể ạ bả â o ờ . Bả â ỗ ờ ọ è o
chính mình và ờ ò ảo rú ẩ bả â o ờ.P
ỉ ị y b kê , bắ ạ mà ô , ò o b ố
ố yk ô k ô ả y. T eo q P o, Bát
ạo tám con ờ ả o mà P ã ỉr ể
bỏ ộ, o k ỏ k ổ , ạ r b ã ạ ộ
ợ ạ pháp.
C k y , x .P o rằ ,
trong ỗ ú ã ẵ ạ ố k , , ỉ
bị vô minh làm ờ mà ô . C k d y.
C d y y ú , suy d r , r
k , ể y rõ ợ bả ô ờ , vô ã .H y
k , y ú y ù ợ ạo d y k . C
d y ữ. C ữ ờ , ờ â .C ữ
dẫ .C y ú ắ .C dẫ ính
.C ộ â ểk ô ạo .C
ạ . C ạ , ố â
.C ạ .C ỗ ă
ọ ,kể o â ,k ẩ , eo .C ị .
C ị â o o ờ â k ô ể bị ọ ộ b
ộ oạ ả . C ị .C
ố ể rõ ạ .
T eo q P , ọ oạ ộ o ờ ừ â ,k ẩ ,
ể ạ ộ k q ả ị , ro â có r ,q ả ,q ả
ộ vào nhân và nhân o q ả y. T ỳ ộ vào o ờ eo â
o mà ọ ợ q ả .N P ọ b o. N y,
b o ợ xe k q ả oạ ộ o ờ ( ồ ả â ,k ẩ , )
mà y ọ ợ ro ạ oặ .
N â q ả, b ok ô ả ả ẩ r P o mà là
ả ẩ r ọ ô o Ấ Độ. T y ,P o ã khái
q ể r b y ú ố và ặ b ú “ ”.
eo q P , k ầ o ả khác.
N b o do bả â o ờ r bị ô ố o
ò ạo, bị ă ộ r ro ò ử â ồ, , ố
ạ ã ẫ ò ữ oạ ộ ạo .Gả o rả
ũ và k ô ạo .K o ú rả ,k ô ò
ạ o ợ o o do.
N y, ro P o o ờ â , o ờ
ể y ổ ỳ ộ o oạ ộ â và tâm ỗ ờ.
Thuy P o od ạo r .N o
ờ ữ , , r x , dữ.
P o xây d ạo r ả r vô ngã. Vô
ã ro q P k ô ỉ b ẹ ro o ờ
â , ô y mà k ô ã y ố ả ,
ợ ũ r .P dạy ồ mình ả ,
 7

ợ bằ o ắ vô ã ể ểq ợ ẽk ô ạ , ể
ừ b d k ổ, ừ b ạ ợ ả o .C vì y,
eo q P , “Vô ã” ũ “N b ”.
Co rọ ộ ố ạo ,Đ P ã r ộ ố
ạ rù ạo L ộ, L o ,T ,T â …
-L ộ y ò ọ là sáu ạ B , b o ồ : Bố , r ,
, ẫ , ị , r .N ờ ắ ợ 6 ạ y ộ ợ
mình và ộ ợ ờ bờ b k b mê, ạ ả o .
L ộ é môn Bồ ừ . T eo ầ y, b kỳ , dù ờ
môn y ị Bồ , P ả ừ ộ , ộ
ờ ể ú ú ờ ù r k ỏ b .N y, ả o eo
tinh ầ L ộ bả â â ỗ ờ ả , ú
ờ .V ố ù , ú , ú ờ r ẽ
r o ờ ả thoát.
L o hoà ợ b o ồ : â ò , k ẩ ò , ò , ò ,k ò
ợ ò .T â ò ừk y â ò ồ ă ú ả b ừ
ò ,k ờ ro ọ ử ỉ, ộ .K ẩ ò ồ k y
k ẩ ò vô r ă ú ố ro ă o ả ờ ị
ừ ờ ă , ,k ô ây ổ ã ộ .G ò ồ k y
ò ồ ă ú ù tu ả ò ,
k ò ợ . o k y o ồ d y ă
ú ả â ầ , ợ , ẻ b ồ vui ù ,y .K hoà
ồ kính hay k hoà ồ ả là ảy ă chúng ờ P , tu
hành theo ô P , do ả ù ố o ợ
ẻk P . Lợ o ồ q â y ồ ợ o ă ú
ù ợ mà b ú d ờ , ù ẻ,
ộ k ái.
L o k ô ỉ ẩ ạo ă ú rộ
r o ợ ả ử P . rộ ữ ò
ộ ộ ồ , ộ xã ộ , ộ q ố o â oạ .
-T ờ b o gồ : 3 â ,4
k ẩ ,3 ý.
+3 â ồ :k ô mà ả ;
k ô rộ ắ mà ả bố ; k ô dâ mà ả ố ro ạ .
+4 k ẩ ồ :k ô ờ dố r , ả ờ
r ;k ô ờ ộ , xú x ể ả ờ dị ; k ô ờ
d , ặ ả ờ .
-T â 4â ỗ ờ ả , ả rả ro ộ ờ
, Ân ẹ vì ẹ ã r ; â chúng sinh vì c ú ã
ú ỡ ; â Tổ q ố vì Tổ q ố o y b ạ ạo â T bảo vì
T bảo ã o . Đây ữ ẩ ạo r ầ ũ
giá rị ạo r y ố ờ V N .
- ộ ro ữ ẩ ạo P o ả khá
ố ố ờ V N ro ị ử ũ y T vô
ợ â “Từ, b , ỷ, xả”.
Tâ “Từ” ò ừ ô ợ , ôb , ố rọ â â .
T eo q P , â â k ô ể ợ d ắ bằ ò
 8

ùo ỉ ể o ả ợ bằ â “ ừ”.
Tâ “B ” ò x ô ạ , r ộ r ỗ
ờ k và ỗ â , ả ô vô ạ ố o ờ,
ố ọ k ô â b ẳ , èo, è , â .
Tâ “B ” ố rọ bạo, ù o o k ô
ả b y. Đ P ã dạy rằ , ùk ô b o ờ d ợ ù,
ừb d ù ị thu.
- Tâm “Hỷ” vui vui ờ k ,b ồ ỗ b ồ
ờ k ,k ô k ỵ r ờ khác.
- Tâ “Xả” k ô y ,k ô b , ro
não.
T ạ:T ô ợ â “Từ, b , ỷ, xả” ộ ù , ù b ồ
ả ú , k ổ, ạ .N ờ k , ồ
ể ỉ ù ợ .
1.2. Sự phát triển và du nhập của Phật Giáo vào Việt Nam
P o o V Nam bằ o ờ dâ ã và ô
q â Ấ Độ r y o Tr Q ố . Cô o ầ
P od oV N ả kể rò â
Ấ Độ. Từ ữ ă ầ công y ờ Ấ Độ ã b ô b
ro ù Đị r ả , Tr Đô , Đ q ố La ã. Họ ể
t y , o .C ro q r , ọ ã Đô N Á, trong
G o C ỉ. N nhà ỉ r rằ , r â P o ầ
V N - Luy Lâu - ợ r do ă các
â ờ Ấ . Họ V N r ả ă , ọ eo ả
ữ kỹ ,y , o q oạ ô o ờ
Ấ Độ (B ô o và P o). N ữ ặ ể ă y ã ả
ờ ố ờ dâ bả ị V N . N y, â Ấ
Độ ã ộ vào q r r y b P o o x
Đô , ro V N .H y k , ọ ã e P o
V N ộ cách ,k ô .T y ,P o G oC ỉ
ờ kỳ y ỉ ữ oạ ỡ ạ ro ọ
Tam q y, ú d ờ P , bố k ể .
T ă Ấ Độ ờ Tr Q ố . Lúc y
V Nam ị ô ộ Tr Ho . C Tr Q ố V N
r y ạo ú y ả do ợ ờ V ờ , ỉ mà ũ o o
.C ỉ k V N b o ờ kỳ , L Đạ
H o ờ Tr Ho ờ v ỉ kinh.
P o vào V N y bằ o ờ ò b , ây r xung
ộ ă o bả ị . P o dâ ộ V Nam ộ r .
N y ừb ổ ầ d ,P o ã ợ ờ V
mà ầ k ô ặ ả b kỳ ộ r ạ o. T r, ò ợ
ộ vì bả â ể ù ợ ố
ỡ ờ V ổ. N ờ V ờ kỳ y ô Trờ r
o, ọ d , rừ ạ kẻ , ú ỡ ờ .L ồ
o ờ k ô ù ể x mà ẫ ò ồ ạ x q ờ â
ể e , bảo , ù ộ ọ. B ạ ọ ò ma x , o ầy o,
ầy ú … Tro bố ả y, P o y N â q ả b o,
 9

â ồ, ữ q ô ,T bảo… k ô ữ k ô
ợ ỡ ờ V mà ò r ù ợ ã ợ
. Đồ ờ , ro o ả bị ô ộ b oạ b , ờ
V ã y P o ộ ả ể ố bả ắ dâ ộ .
1.3. Những tư tưởng cơ bản Triết học Phật Giáo
Tam tạng k ể P or ồ ộ r 5000 q yể ợ
b oạ ồ Tạ k – Tạ – Tạ ( ọ Tam tạng “b k o
k ể ”). V ặ r ọ q rọ “K ” “L ”.
- Tạ k : C é ờ Đ P ả o .
- Tạ :L ạ do b o ă r ằ o
P o ộ ố , ữ b b ú, ả ồ bảy
bộ ể ộ o d q ể o P o.
- Tạ :G ạ o bộ ữ P oq y
ị .
N ữ r ọ bả P o ồ y :
- Thế gi i quan P o ộ q y ốd y
b bả r ọ P o ẫ r ọ d y â q .
Đặ ể :
+T vô tạo giả: Đây é ộ o P o, k ô ừ
ồ ạ Br ạo r A – ồ b ử. P o o rằ
ồ ạ k q k ô ộ o ầ , k ô do ầ
ạo r , ặ dù Đạo P ừ ầ ẳ o o ờ,
ầ ạ k ô rò ặ b , k ô ạo . T eo P
o, ọ ợ y â k ô x ị
ợ y â ọ y â , k ô ể r ộ y â ầ
( k ô ộ Đ ố o o ạo r ũ r ).
P o ừ ồ ạ ả ầ :T do
y ố ầ k ợ ạo .V ồ sắc ữ
y ố ù địa ( ), thủy ( ), hỏa ( ử ), phong (gió) và không là
ữ y ốk ô ù. C y ố ầ ọ danh ồ thụ ( ả
giác), tưởng (suy ng , ), hành (suy lí), thức ( ).
T b â ắ r ọ P o ặ b ể rõ q
vô ngã và vô thường ạ .
+ T y vô thường:
Vô ờ k ô ổ ị ,b b .P o o rằ
k ô ằ ộ dò yể b , y
ố.L vô thường ố ũ r , ạ , o ờ.T b ổ k ô
ừ , b ổ d r ro k oả k ắ ọ niệm vô thường và b ổ
d r eo ữ k ị ọ nhất kì vô thường, ỗ k 4
oạ , ể sinh, trụ, dị, diệt
riêng là sinh, lão, bệnh, tử.
T y ô ờ ộ ro ữ y bả ro o P ,
o ố , o r ố ữ o ờ
d ỡ eo o .
P o ro q r ả b o ô ờ ạ , ã
xây d y nhân duyên.Nhân duyên , o ể q
ể P o ố ờ ờ, ồ ạ , r ọ
 10

o y ể q rọ P o, â q ả, k ô
ữ , r ạo, b ẳ , ừb, ả o . …N ộ y ố
ợ d b bộ ặ ố ; q
ộ o P o ặ r bả ể â b Đạo P ô o
khác.
Tro y nhân duyên b k y N â ,Q ả D y .
-C ộ r ây r ộ y k q ả o , ợ ọ
Nhân (nguyên nhân).
-C ạ ừN â ợ ọ Q ả.
-D y : k , ố , ú N â ạo r Q ả. D y k ô ả
ộ ể, x ị ợ , k ể ú o
b yể ạ P .
P o dù y â d y ể ả ồ ố ả
, ợ .T ả ọ , ợ y â .N â k ợ
d y r q ả. Q ả ạ k ợ d y ạ b â r
q ảk …N y ố q â d y b o rù o bộ ,
dạ , o ú, ẻ ũ ỉ ộ dò b ảo ô ù k ô
ờ ị , k ô .T ả ằ ro ộ dò
d b .Ởq ể y o y ộ ạ P o ỉ y
ộ , y ố ộ k ô y y ố.
+ T y vô ngã: ồ ạ ồ ể,
ồ ạ o ờ, o ồ ạ o ờ ỉ ả ợ
y ố danh và sắc. V yk ô ô ờ ị , ô ô yk
ô ô q ô y . Co ờ ỉ ộ ạ ờ ây
y ố ầ rồ ạ r ro dò ảy b ợ ợ
ộ ô .
- Nhân sinh quan P o:
+ Triết lí nhân sinh và con đường giải thoát: Co ờ k ô ả do
T ợ r ỉ k ợ ngũ uẩn b o ồ sắc ( : ,
, ử , ) danh ( ầ : hành, tưởng, thụ, thức).
T y luân hồi, nghiệp báo: P o y b bỏ Br
ạ k ừ y â ồ, b o ro ạo B ô . Co ờ k
ẽ ị â ồ q k : ị , q ỷ, , ú , ờ, ầ .
ố yể o k ỏ ò â ồ ử o ờ ẽ ả y ,
, â .C ố â ồ ( ,k ẩ ,
â ) , y o ờ ây r k r q y ị
k , ừ P o r o ờ ả o â ồ ử.
+ Tứ diệu đế: bố â o ả k ổ o ờ o
ờ ả o .Đ :
1/ Khổ đế: Q P o ữ ỗ k ổ ộ ờ . T eo
P o, ờ bể k ổ. Ở ờ ạ k ổ, ạ ểb k ổ
k q ạ m k ổ ổb : sinh khổ, lão khổ, bệnh khổ, tử khổ, ái biệt
ly khổ, oán tăng hội khổ, sở cầu bất đắc khổ, ngũ uẩn khổ.
-S k ổ: S ố o ờ k ổ (k ổ ro ú k ổ ro
ờ ố ).
- Lão k ổ: Co ờ ú , â ể o ò , y ké , r ờ,
k ổ ả ểx ẫ ầ .
 11

-B k ổ: H ạx â o ờ, o k ổ ,k ô
b .
- Tử k ổ: K ổ . Co ờ ợ ả x
ảb o , ả.
-Á b y k ổ: K ổ y ữ â y .
-O ă ộ k ổ: Ðây k ổ ây r do ù é, k
ả ầ ũ, .
- S ầ b ắ k ổ: K ổ o ầ , y ọ k ô oạ y .
-N ũ ẩ k ổ: Nỗ k ổ ồ ạ o ờ . K ổ do b ,
ngũ uẩn.
2/ Tập đế ( ò ọ Nhân đế): N ữ y â ây r ổ k ổ o
ờ.P ox ị 12 y â k ổ: vô minh ( ố ), hành (suy
dẫ ộ ), thức ( ộ ộ ), danh sắc, lục nhập
(6 q o ờ ), xúc ( xú ), thụ ( ả ), ái (yêu thích), thủ
( oạ ), hữu ( ữ ), sinh (x ), lão (già) và tử ( ).
P o k ổ ô (nước mắt chúng sinh nhiều hơn biển),
ẫ k ổ k â ồ.
3/ Diệt đế: K ả ă o ờ d ữ y â ây r
ổ k ổ y k rạ o ờ k d rừ ợ ổ k ổ.
T eo P o, ể d ợ k ổ do ã b ợ y â dẫ
k ổ; ể oạ k , o k ỏ ò ử ợ õ N b .
4/ Đạo đế: C ữ o ờ ả ể ạ rạ
N b .
P o r b ạo (8 o ờ ú ắ ể d k ổ):
-C k : y, xe xé ộ ú ắ .C k ũ
ể b ú ắ .
-C d y: y ú ắ .
-C ữ: ờ ú ắ (k ô dố , k ô ờ ,k ô
rẽ; ả ờ , ú ỗ, ú ú ).
-C : ú , xử ú , .
-C : ố , d ọ ữ .
-C : ố ắ , ỗ ộ ú ắ ; ă
ọ , y , k r y b â Đ P .
-C : ờ x y â , P , P .
-C ị : r o ộ ể y , ô ã, ô
ờ ểk ị eo o ờ â Đ P .
T o ờ y ợ ộ ạ 3 : Giới ồ chính ngữ, chính
nghiệp, chính mệnh, Định ồ chính tinh tiến, chính niệm, chính định; Tuệ ồ
chính kiến, chính tư duy. ố ợ Bát chính đạo ả
ể ằ ă ừ ữ ây ạ o
k y k ữ ờ ợ o o ờ . Nộ
d Ngũ giới (Nă ră ) Lục độ (Sáu
phép tu).
- Ngũ giới ồ :
+B :K ô ,k ô ợ ă oạ ị : ị ờ,
ị ổ, ị b o, ị rắ , ị , oặ ữ oạ ị do .
+B ạo: K ô ,k ô ợ rộ ắ .
 12

+B dâ : K ô dâ , dâ ô.
+B ọ ữ: K ô bị ặ , k ô o ọ o kẻ k ,
k ô dố , k ô ữ k ô b ắ ắ .
+B ẩ ử :C oạ o ầ o ờ e ố , dẫ
, ẹ ro y , ặ ô ữ ặ ữ dẫ
ộ .
- Lục độ ồ :
+ Bố : Đ ô , r, ả ể ú ờ ộ
k ô ể ầ ợ oặ b .
+ Tr : Tr ră , k r y .
+N ẫ :P ả b k ẫ , ờ ị , ị ể
ợ .
+ Tị : Cố ắ ỗ .
+T ị :T ả r o y, k ô ể
o x o .
+B ã: Tr y rõ , ể ọ y r .
P o o rằ ỉ bằ k ị ể Bát chính đạo,
Ngũ giới, Lục độ ú ể ả o r k ỏ ỗ k ổ.
o Đạo P sự giải thoát, bằ y ể ừ bỏ
ọ ố d ọ ờ ờ , d ô , ạ ố
( ộ), k o ờ ẽ o k ỏ ò â ồ, b o, ò
õ ằ - N b .
 13

Chương 2

NHỮNG Q AN ĐIỂM VỀ GIÁ TRỊ VÀ HẠN CHẾ CỦA TRIẾT HỌC

PHẬT GIÁO, NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ BẢN

2.1. Những quan điểm về giá trị của Triết học Phật Giáo
2.1.1. Phật giáo góp phần kiến tạo một xã hội bình đẳng, bác ái
Đ P dạy rằ ạ ú ố ợ ạ , k ô ể ạ
ú â k ô ạ .
Đ P k ô b bằ ả ú
. Đạo P r b ẳ ,P P ã , ú Đ
P ẽ , ú P , b ẳ r P .V P ,
k ô ể â ,k ô q â ử, ũ k ô q â ,k ô dâ , ắ
bằ r o b ; ỉ ộ ừb b ,k ô ằ
ọ ,o é, ù. Đ ũ ù ợ bả dâ ộ V N .
T P k ọ , ị k ô ữ ể ả q y ỗ k ổ
ò ả â ộ .N ờ ỉ y ây ộ â ạo
o ầ .C ợ yk ô k ú
ầ xe xé , ể rị ọ y y ây rõ r
ữ ể y oP o ắ b ợ q ầ ú .
P ok y k ọ ờ ố o , ả ô â dù
k ắ ộ , ô o, d …C ô o ã r y b bằ o
oạ . So y, Đạo P ộ ô ok ô ợ ũ r ,
ũ k ô ro r y b o . Đạo P ã rộ ộ
ừ ừ ữ ắ ắ , ù : Tây Tạ ,
Tr Q ố ,H Q ố ,N Bả , Tr â T ổ N Kỳ, Đ ,T L ,
L o, V N , C -pu- …
2.1.2. Phật giáo góp phần tạo nên bản sắc văn hóa dân tộc
Tro ị ử dâ ộ V N , P o ả â â d .
Tro q r rể ,P o ộ ô o, ã
o ă V N .P o ạ b b y xã bằ oạ
ộ ể ổ ,k ợ ỡ bả ị , ộ è. N ô
ù rò q rọ ro ờ ố dâ ổ r y . Ở Bắ Bộ r ây
ầ o ũ ù .N o ờP , ù ò ỡ dâ
ờ ầ , ờ ị ô .N ô ù r ộ
r â ă o ô ô .C ể P o ã ầ o ú
ă o dâ ộ . N o o ặ o o ă o k ô
P o ầ , o ú ộ . Hộ ù
ũ ộ bể o ồ ô xã, ộ dị ể o ờ
ợ ả ả , o o xã, k ô bị
o k ô é òb oả â ồ .D ù ẫ ợ
é o ả ,b o â y d y ằ ắ ã xảy r b
ạ ử .T r ử ừb k ô ặ ố sân Trình cửa
Khổng. P o ộ ố ồ ,b y xã.
Đạo ể , ọ ợ ô ờ . So
ă o P o ã ợ dâ ộ o dâ o ã ã r ờ ồ .
 14

2.1.3. Phật giáo khuyên mọi người sống lương thiện, tu tâm dưỡng tính
Đ P dạy y k ô ỉ o ộ â ừ
â ạ ú â oạ ò o ả ờ ố xã ộ . V y,
N y ả ặ â oạ , b kể d ộ
oặ ặ ạo r ộ ộ ạ oạ bỏ ố
r ị ạ Ấ Độ ờ b y ờ. Để b ể ộ k ồ â
oạ , Đ P ãk d y ố ồ ả k ô ữ ú ,q
ộ , , ò ù , ờ x ă , kẻ …
Lố ố Đ P ã dạy r ả , ố ờ ạ , ỉ d
ă y ắ ố :k ô ,k ô rộ ắ , k ô dâ , k ô dố
và k ô ố r ợ , ây ộ bả y ắ r ả .N ố
ố P o, o ờ Đ P ã ô ảk ô ừ ạ y ắ
y. Lờ dạy ợ ả eo ộ ũ ể ể ợ
ợ bố (d ), r ( ) ị (b ).
G o b o y â q ảb o Đạo P ã r
ố ỡ ỏ ố ờ V N ể b , y .
N ờ b ọ ă , dù ố ể ũ k q ả
â ầ b o, ẳ ữ ợ b dâ ò ả
r .C ể ọ ờ dâ V ả q
o y. V , b o â ồ ã d é ro ă b
dâ , ro ă ọ ữ ô , ữ , ừx o y ể dẫ dắ ừ
o ờ b o â r o â q ả b o ộ o
o ố ẹ e ạ ò b o o ờ.
Tâ dâ V N â bằ , bù ắ . Nỗ k ổ ô
y ả ợ bù bằ y . Cô T ro ổ rả q
b o ố ù ợ ạ ú .P o ũ ẹ o
ờ bù k ô do q y é o, ỗ d o N o o, ũ k ô
do â ú ộ Đạo ,P do ỗ bả â .
N ờ dâ b ờ x ầ bả ũ q
y. T ầ y ố ắ d ỡ , o bả â .V ọ ũ
o ỏ, bù y, k yP ổ ạ r o ọ k ẳ ị
ẽ .
H ú o ro y ă ạ ây ờ P ửV N r
ă o ạo . Họ y ù ro
y , ọ , ọ râ rọ k ro k , ọ ă ro
ị , ữ , .V ă y r
q e k ô ể ờ eo Đạo . ặ k ù ẵ
y ầ ọ ầ , ả o ,... T ả ữ y ố
o o , ừ q ị d y ộ ọ, ạo ể
ữ â r b .
2.1.4. Giáo lý của Đạo Phật góp phần giáo dục đạo đức con người
Đạo ả o ừb, ầ ò ,
o ãả ầ â ắ ro â ồ ờ V .N y,
ể rằ P o ộ ro ữ ô o b o
ố ẹ ể ả od â o o ờ.N
o ờ rọ ầ r bả â , ổb
ro â oạ k o d , ừb, y , ù d rừ ợ
 15

con ờ ò â bạo .C o , rọ , ,k o d , ừb, r

ữ ố ẹ ể ạo ợ o â oạ ờả P
giáo.
C ể y rằ ữ P o ũ ả
ờ ố y. N r ờ ổ ô , ổ
o , ộ ô ộ o r o â ạo Lá lành đùm lá rách, q ỹ
Giúp bạn nghèo vượt khó, q ỹ Viên gạch hồng,... C y y ừ ỏ e
ọ ã ợ od â ạo, b , ú ỡ ờ k
ả y o P ã o rị r y ố
o ờ V N .S ồ ả ữ o ờ ặ k k ă , ữ ố
b ạ ô , ộ r y ố ừb,b ã ú ú , ữ
ọ , ò ồ r r ờ ị â y ể
r ữ k oạ , o ữ oạ ộ ộ ữ
ỏ, ộ , r ổ ă o o rẻ e èo, ă
o eo ... H ả o , y ẫ
ă ộ r ọ ẻo ờ ổq ố ầ xây d , ổq ố y
ạ xú ộ o. T ả ữ ỏ
, y yk ô ỉ ă ộ , ạo ầy ọ ro ộ
ố ò ừ ữ rị ạo ố ẹ ô ,
y , ù bọ ẫ ữ ọ ờ, ò y ú ỡ ọ
ờ q oạ ạ k ô ú y, o .V k ô ể
P o ã ầ ạo ữ rị ố ẹ y. V ả ắ
rị ro k ộ ố y y y x ữ ợ
. Tro k ữ ò k k ă ã dồ ể ọ
ố o ẫ ò ộ ố bộ ă , ò,
ố bạ ẹ . Tố , ờ bắ ặ q
B r, ảy ữ ô , ố bố ẹ o ữ ú
ô bổ. Rồ ữ ọ , ầ ờ ỡb o ,k o
b o , b b o ô bố b ẹ y ắ ữ o
bị ị ạ r .T rẻ y y ờ ỉb ạy
eo , bị ố ú b ữ ă oạ ạ
ộ ồ .H b o ờ od â o rẻ r r q
rọ ộ ro ữ ữ o r y b ầ ũ
P ro rẻ. Đ ô ầ ể o
d rẻ y.
2.1.5. Phật giáo có ảnh hưởng tích cực đến các mối quan hệ gia đình, xã hội
N ữ ố q ro xã ộ ẹ, e , ợ ồ ,
o , bạ bè, ọ , ,… P o xe ợ ô
k ạy, ô ờ. N ờ ả ạy, ô ờ ữ ố q y
o? Đ P dạy rằ ờ ể ạy ô ờ ữ y ỉ
ô q r bổ ố ữ y.
Tr , ẹ ố o , ắ ô od ỡ d
ẹ, P dạy: "muôn việc ở thế gian, không gì hơn công ơn nuôi dưỡng lớn lao
của cha mẹ" (K T Cố ), y k N ẫ N dạy: "cùng tốt điều thiện không
gì hơn hiếu, cùng tốt điều ác không gì hơn bất hiếu". B P o ặ b ú
rọ ữ ợ ố ạo r y ố dâ ộ
V .Đ P dạy: ả q â ă bố ẹ ộ ổ x ,
 16

ả b ữ ả ầ bố ẹ, ả d y r d d
y r y ố , ả bảo ả ,
ả do bố ẹ k ợ , o ổ k bố ẹ q ờ . Bố ẹ, ợ
ạ, ả ộ ố r ố o : ả od o
r x ữ x x , ộ ỗ; ú o ữ
ạ ợ ạ ; o o ă ọ , ố ;d ợ, ả ồ o
ú ữ ố, o ả ả o ú ú ú .
T , ố q ữ ầy rò: ọ rò ả k â ờ
ầy, ả ỗ rợ ầy ú ầ , ả ă ọ .V ợ ạ ầy ố
rò: ả rè y dạy dỗ ọ rò ờ ố; ọ rò o bạ bè
ú , ố ắ ạo ả bảo k ọ rò ọ xo .
T b , ố q ữ ợ ồ : y ữ ợ ồ ợ
xe r ô o .N ợ ọ Sadara – Brahmacariya
( ờ ố ). Vợ ồ ả â ẫ ,
ô rọ , ọ ộ ố r ố : ờ
ồ ả ô rọ ợ k ô b o ờ ô rọ ố ợ; ả y
ợ y, â ợ; ả bảo ị r ợ,
o ợ ò bằ ờ oq ầ ữ r o ô . (S k
Đ P ữ q do ờ ồ ặ o ợ, ỏ
N ể ô ả ữ ả xú ả N ố
ả b ờ o ờ ). N ợ ạ , ờ ợ ă o
ô ộ rợ ử ; k k , bạ bè, b o , ọ , ờ
; y r ồ ; bảo ả do ồ k
ợ , ả ố â ro ả ô .
T , ố q ữ bạ bè, ọ q y ộ x : ọ ả
k â ừ ố , ờ ẻ d ị , ợ ạ o
, ố xử b ẳ , ú ỡ ro ữ ú ầ ,
ẫ k ặ k k ă , oạ ạ .

2.2. Những quan iểm v hạn chế c a Triết học Phật Giáo
B ạ ữ ặ P o ũ ữ ạ ro
r r ể xã ộ . N ầ ả ộ ữ
ả yk ô ả x ừ bả , ạo P
do ữ ờ ừ . C ể K P q , xã ộ
ă o k k ả ể k
ạo P . H ữ , ừ â ạo P ũ eo eo
ữ r ộ k , ể y ổ ố ẹ ạo P .
T ờ ạ o ầ y y. N ừ rả q y ă
r ă ố d ộb o , ờ ố ò èo , ạ
r ầ rể ộ .P rể ă r
k , ờ ố ă o . Đả ã ỉr
r ắ o dâ , ạ , xã ộ ô bằ , dâ , ă
. Để ạ , ầ ữ ờ ọ , ă
ộ , ạ q , , dũ ả rộ ạo…N ữ ẩ y
ầ r o P , ọ r d , ôd , yd
N P ... T eo o P o ờ r k ô ọ
â , bằ ò ữ ã , ố ẫ ,k ô r , ố
 17

ộ ố “ bầ ạ ạo”, õ N b k ộ ố rầ ã
d .N y ạo P o ã o ờ r k ỏ k
o ờ xã ộ , o o ờ ộ , ạy rố ầ
bả ă k ô ả ả ạo , , bắ
o .C r xã ộ P ok ô ả ả ạo ạ k
ố ỉ ể ố bằ xã ộ bằ ạo , ro xã ộ ũ ừb,b
, ỉ xả, ẫ ... yả r ro ,
quả xã ộ . V y ầ y ả x ị rõ P o ả
ờ V N o ể ừ r ữ
rể ù ợ ò dâ , o xã ộ y rể
bộ ố ẹ n.
S ộ -L , ộ ả ô
â q ầ ú â dâ o ộ ã ạo xây d ố ,
y ắ ộ o o r o ạ â dâ V N , y
ũk rị k ợ r ũ r .Đ y ú
ợ bả ữ ô â ạo P o ộ
ả : ộ b d y â , ộ b d y , ừ ây y rõ ữ ạ
P o. ộ b d d r ể bằ o d ă y ọ
ộ ỗ,b k ố ắ oả ã ầ y ă o ờ bằ
o ộ ă ợ o ằ ả ạo , o
ẩ â ạo , bộ xã ộ ; ộ b ẹ ộ ô
b b ẳ do o ả ọ ờ, ừb b ,k ô
ò bị r b ộ b ầ rầ , ò b k k ẳ ị ô
o ọ ờ o ộ , o o ộ ầ ố k ô ả
ố , o ộ k ô ò ồ ố k ổ ,q o ộ o
ờ o ả bả â o ả xã ộ .
C ú ũ y rằ , y y ữ ờ ù ầ
k ô r o P o k ể od ạo P ộ
, ro xã ộ .N ờ q ạ d y ố
ây ố ú b , ạ.T ờ ò q ả dẫ bị
ợ d .N ờ ộ o rằ o ờ ã ố
ạ ị r ò o .N ẳ k oP
o ã o ờ ộ ồ , xã ộ k ô ể ợ
ữ ờ .
P ob ọ ũ bị ộ ,k ô ò y rò ạo.
C o ă ợ rò ọ ro xây d o
â o ờ V N .C ẳ ạ b ổ ả k ạo b ổ
r ù ợ ổ eo ầ k ữ úy ạo P
o, ầ eo ị : Cầ , ả ạ , ầ ộ ... b dâ .
P ob dâ ũ ú . N ờ dâ ù ờ q ú rọ
, ố ầ ờ . Do k ô ợ od ầy , ú ắ iáo
P , ố ô ã eo ị ọ ờ . Họ
ù ú b , ắ x , Bồ T , L H ù ộ ộ r o ọ ạ
ợ o ố .N ữ o ố y ờ y ọ h, tình
ả , k oẻ, ,... oặ ữ . Họ o ù ỉ ,
ả r bạ bè kè eo ú ro ă ặ , ,
ă . Số ợ ọ , r ũ ố ợ ờ dâ ù
 18

ầ ây ô , o xe r ầ , ầ ạ ộ â ò q o
ữ o ố ợ.C r ờ ù ể ả ro
â ồ , ể d ỡ ẫ ạo ờ, - .N y
ù ờ dâ ã ầ , ầ ờ o o o
P ố o ờ o.

2.3. Những giải ph p cơ bản

Ả P o ố ố ố ờ V N b o ờ
ũ ặ ả và .Y ầ ro bố
ả ả ạo r ợ ồ , y ố ồ o ờ
o rể .V y, xử ô o ,
P o r ả ă ồ o
ổ .P yả ạ ả
P o ro q r xây d ố ố V N y ầ
q r ữ q ể mang tính pháp cho oạ ộ
sau:
Thứ nhất, khuyến khích Phật giáo tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã
hội vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh
P oV N ô o r y ố .Gả o k ô
ả rố ạy, q y ạ ộ
ố , ọ xây d ộ xã ộ ò â bằ .
T ầ P o ro ồ ù dâ ộ bảo
và xây d q ọ ờ kỳ ầ ợ y. Ngay ừ ờ d ,
ộ ặ P o, ạ bể ù P ử ã
cùng o dâ ố ạ ô ộ Bắ , ồ ờ ố ạ ồ
ă .K ô ả ẫ mô k q ố ợ
theo k “Đ vua - chùa làng - o ả B ” ợ ã ạo q ố gia
P o ô ỗ xây d ằ bảo q y , ũ bảo
ạo , bảo ă nhà.
K ộ kể ừ ắ Bạ Đằ ị ử,
r ạ Đ , L , Lý, Trầ , P o r ộ ộ ầy
k b ộ kỷ y ộ , .Đ ờ oạ ộ
P o ả y ổ ể ầ ị ử dâ ộ ặ r .C
ã ù ị vua và quan ạ r ể oạ ị
q ố ợ : và ố các
ộ r xâ ợ .P o ã ộ r ũ rị, xây
d k ố ạ o k o dâ , ầ ữ r ử dâ
ộ V Nam.
N ữ ă q , ă , ồ b o ồP o ã o
o r o rể k - xã ộ do Đả N ộ .C
o r o : o dâ o k xây d ờ ố ă k dâ ;
o r o ộ ờ èo, ộ ồ b o bị , ũ ... ã ú
ô ảo ồ b o ô o , ồ b oP o r
. ỗ ă , ồ b oP o ã ră ỷ ồ o
các hoạ ộ â ạo, ừ .H y, G o ộ P oV N 58
T T ờ 126 ò k ữ b ố o
ờ èo. V ữ rị ạo ro o , o ,P
 19

oV Nam ã d â , ộ cùng o dâ ả q y ữ xã
ộ ố xã ộ ma túy, ạ dâ , ạ dị HIV/AIDS.
ặ r Tổ q ố ã ộ ợ ắ , ồP
o o r o y .N ă , o ham gia
o ổ rị - xã ộ , r r o r o xây d
“ ù ả ”, “ ù ả ă ” v.v...
C ầ â dâ , ro ồ ô o y
o ã ạo Đả , vào cô ộ ổ .T ồP
o y y rõ q y ợ và r ro xây
d và bảo q y ro ạ và ữ ạ .Ở ị ,
q y k ợ G o ộ P o và ă , , P ử ả q y ữ
ể , ữ oạ ợ d ô o, dâ ộ , dâ , â
q y ể gây rẽ k ố o k toàn dân.
B ạ , ắ , P o ò ố ợ
q y ể ổ y r y r , ờ ố,
Đả , N ; ổ o ầ â dâ
k ã ạo ỷ ả , q ả ,
q y ; ạo , o , ă bộ, ả ...
ầ xây d ổ Đả ro ạ , q y ữ ạ , ạo r
ắ b ữ Đả , q y và nhân dân.
C oạ ộ r P ok ô ỉ ầ rể ả
x ,x ả ghèo, nâng cao dân trí, mà ò ầ y ầ
, q ả , o k ồ b o ạo, ầ ữ và phát
y rị ă , ạo ố ẹ dâ ộ , ữ ữ rị, r
xã ộ . N ữ oạ ộ r ầ ả ợ bể d và
k y k huy.
Thứ hai, xây dựng ý thức đoàn kết tôn giáo và đồng thuận xã hội
Tro ố d ị ử dâ ộ V N , r ầ y dâ
ố ,N V N q r ạ ã ữ r ửo ù
dâ ộ V . Q ộ k ố P ố ỹ ũ
ro ô ộ ổ y, d ã ạo Đả , ã
ợ ữ k q ả o , ờ ồ tâm, o dâ , ờ ã
y ợ ầ dâ , ồ xã ộ và o k o dâ k ô
â b ô o, dâ ộ . Suy o ù , ờ ũ ờ b ,
ũ k q ố , ro ạ ả dâ ộ ũ cách
ạ XHCN, ố ọ ắ ợ ẫ "dâ ", “ ồ " và
“ o k ”. ố ạ ả “ o k ” mà ố o k ả
" ồ "; mà ố " ồ " ả bảo ả "dâ ". Ô ã
r khi nêu lên các â ố ô : "T ờ, ị ợ, â
ò " ặ b ạ y ố " â ò " mà r P o ô k y
khích.
K ừ C ị Hồ C , Đả ỉ rõ: “Đồ b o
ô o bộ k ố ạ o k o dâ ộ ” [2, tr. 48] và: “Hoạ ộ
tôn giáo và ô ô o ả ằ ă ờ o k ồ b o ô
o ro k ố ạ o k o dâ ộ , y ạ ổ ợ o
dâ ộ , ắ ợ ô o , ạ o ,
xây d và bảo ữ ắ Tổ q ố , vì dâ , ạ , xã ộ
 20

ô bằ , dâ , ă ” [2, tr. 26].

T , ro bố ả y, ể ả bảo ô o công
ộ ổ , ữ q ể r Hồ C ị Đả
ả ợ q r ro .
Thứ ba, phát huy giá trị đạo đức, văn hóa Phật giáo trong cơ chế thị
trường
P o ộ ố q ạo k o ằ
xây d ẫ ờ eo q . N ờ y, k
q ạo , ồP o ể ỉ ù
ợ T .N ữ q T ,T â , y â - q ả,
â ồ, b o... ặ dù ò ặ ầ b , siêu hình, song cái có
ã ạ o â ộ ộ ố r , r
bả â , ầ ră e, ạ y , ờ và ộ k ô
ú ắ .
Tro ị r ờ y, bả ă kỷ ro o ờ d
ộ ảy rể .D ọ , ồ ù b
o ộ bộ ờ ro xã ộ q y â bằ ọ
b , ạo ạ , ẵ ạ â ẩ
ờ k . Tr rạ y, P o y b o â ồ
d y dâ ã“ ặ ", " ả b o”, " ờ ă ặ ờ o k
", ạ k â ồ ... ã d k ã ữ
q , o , â , ả ă o ờ.
B kể q ố gia o dù ố o ỉ , rị
ữ , ô k minh bạ â ắ ũ
ỉ ă ừ ộ ị ữ b ô , dố r và ộ . Vì c ra
ũ ỉ ữ â o ta, mà â y ạ .L
ặ ẽ â ẫ ỗ o" , â , " ồ ạ và rể .N
ro xã ộ , â ỗ ờ, k ể o ro ể ạ ữ
mê d ọ o y P ã dạy
q ả ể ạ ữ ộ , dố trá.
N y, ạo , ă P o ò ù ợ
ô ộ xây d và xây d ố ố r .V c
ộ y ữ rị ằ ả
P o ợ o ổ .T y , ũ ả y rằ ,
tôn giáo nói chung và P o r ặ dù ữ rị ă
ị , ng bả ộ xã ộ ả
ạ . Tro ú ô ữ o ờ , ảo
và d dẫ mê dị o . V y, k ộ ờ ố xã ộ ả ặ
và P o y d mình.
Đồ ờ, ố ợ r y ố k , P o ũ
bảo o k .V y, ả ữ rị
và P o ợ bảo â b . Vì y, P o
yả ộ , ữ rị ỗ ờ , ạ
ro ẽk d yả x ờ ố â dân. Vì y, phát
huy ặ tích P giáo ồ ờ ũ ả chú ý k ắ ữ
ả , ồ ờ k q y r ữ ợ
d P o o ô o.
 21

V y ữ rị ố ẹ ạo , ă ro P o
ắ k ắ ữ ả P o ò x ừ
ố q b ữ xây ố ro q r xây d ố ố .
C ữ rị ố ẹ , â ă ợ y ro xây
d ố ố thì càng ạ ợ ữ ả rị. N ợ ạ khi ả
rị, ả ă ộ , ố rị ố ẹ ro ố ố
ẽ bị ờ, khó rể y ợ d .Ả P o
ố ố ố ờ V Nam ô ỡ rị, xe ữ
.V y, k ắ ả P o ộ ặ ẽ
ú ạ ữ ạ do ây , ặ k ò ầ ă ả
.V yả ,k ắ ả
P ok ô ể ro y ộ ngày hai mà ò ỏ k
r , b bỉ ro ố q r â d ả ạo xã ộ ũ, xây d xã ộ .
T eo q ể - Lênin, tôn giáo là ộ hình thái ý
xã ộ , ị q y ị ồ ạ xã ộ . Do y, ả q y ô
o, k ô ỉ bằ ộ r r ầ úy , mà
bả ả r vào ộ r ố ạ b b
ô , èo k ổ. Từ q k ể o ú ộ
q rọ . Đ ả q y ô o ả ă o k
và ả ằ ả ạo . Do y, ro bố ả
y, d q ể - Lênin ô
giáo cho y, k , yả P o ả ắ
q r rể k - xã ộ , xây d ố ố XHCN. Q
r y ể r r y ể bả sau:
-C ả yả P o ả ù ợ
k k - xã ộ .
P ả o rể k - xã ộ , â o ờ ố và tinh
ầ ồ b o ồP o ể y ữ rị ạo và
ă ố ẹ P giáo.
-K , y ữ rị ạo và ă ố ẹ P
o ả oq r rể k - xã ộ , â o ờ ố
ầ o â dâ , ro ồ b o ồP o ộ bộ .
- Đồ ờ yả P o ầ ả
xây d ố ố XHCN. Tr ữ ẩ ố ố
XHCN mà d , yả P giáo.
Thứ tư, định hướng cho hoạt động Phật sự gắn với việc bảo vệ môi
trường
Tron ẩ “T ô ả ỉ o kỉ XXI” A e o
De e D k Iked ũ ãb o ộ o o ờ ữ ể ọ
ể xảy r . Tro ố “C x ă 2000”, ả Jo N b
P r Ab rde e ị rằ : ầ d r ro kỉ XX
o y ị .
Tr rạ suy o ô r ờ ố r o ầ , ô o,
ro P or q â bảo ộ r ờ . Từ ro o
y y ,P o ãk y o ờ ố ò
. Hạ d ọ , ố ò muôn o ỏ ây, o ,
ô ,y ả o â , k ... ã r ữ ẩ
 22

ạo ro P ộ roo. ữ ră ro “ ũ ” P
o “ ” k ô ỉ ờ mà ò o
ộ k . ù An k ạ ă mà o ộ P o
ũ bắ ồ ừ ờ ră k ô ạ k Đ
P .
Tro bố ả ô r ờ ố y bị y o rọ
y, o ộ P oV ũ ắ ,
ồP o ãb q â d o ô o ể kêu
ọ ọ ờ bảo môi sinh, ữ ô r ờ ố .T ợ ọ T C â
Q k ọ P ử ãy rồ rừ . P ử Lê Vă Tâ ịG o
ộ P oV N ô bảo thiên nhiên và môi r ờ o
trình giáo d và o ạo... Đ ữ k r râ rọ và ầ ợ
y ro k y k mà ô r ờ ố r
q â r o ầ .
Đả , N ũ G o ộ P o ầ ữ ị
ể ể o oạ ộ ỡ P o ắ b ặ ẽ bảo
ô sinh.
Thứ năm, phát huy tính chủ động, sáng tạo của Phật giáo
N y y, r r ể và ộ o k
ị r ờ . Đờ ố oạ P o ũ eo x o
ầ mà .P o ộ ô ok ,k , vì ũ
ă ộ yể yể ro q r ộ r ọ d .V
ặ r o ể ro q r ộ ,P o V Nam ẫ ữ ợ
ắ r ồ ờ ũ ữ ặ
ộ ồ q ố , â oạ .
P o ô rể o ù dâ ộ ro xây
d , bảo rể . Do , k k ị
oạ P o ũ ẽ rể .T P ok ô ỉ ằ
ro x mà ò ro k ố ạ o k ô ảo q ầ
chúng P ử. Tr ỗ ờ P ử ọ ạo, ạo
ùy eo ừ ờ ạ, o ả mà góp o ,
ộ ồ xã ộ . T dạ k ị r ờ ố k ô x ạ
o P o. N ờ P ử ã ắ rõ y lý d y k , ô ờ ,
vô n ã ẽd d và yể .V y, ro bố ả
dâ ộ và ờ ạ , k ợ ă ộ , ạo 10
r P ửV N ẽ ầ ắ ợ o ô ộ xây d , rể
bảo ro ờ kỳ .
 23

KẾT L ẬN

P o ô o ã ă rể V
N . Tro q r ồ ạ và rể ,P o ã góp
o dâ ộ V N r d .H ă V N là
ă P o ã â o dâ ộ ể ạ d â
ro ố ố o ờ V Nam ro ị ử ũ nay.
T ốk ộ ồ , ố ố ợ ầ ô ã, ị , ừb,
k ổ, ạ P o ã dầ r ộ rị ầ r y ố
V N .C rị ầ r y ố o , q , rị ạo
, xử và o o ờ V N y...
bị ố b ữ và â q P giáo.
T y ,b ạ ố ố ị , â , ốk ộ ồ ,P o
k ô ả k ô ữ ộ ố ố o ờ V
N y. Đ oq ữ rị , r
... ộ rừ ợ ; ộ ạ q , y
ộ ờ bể k ổ dẫ o ẹ ạ ố ,k ô ố
ắ d â , ả ữ gì o , â b , d ả , ù
b k ặ ả k k ă ,k ô b xây d ộ ố .
Đ ò ữ ạ ro oạ ỡ ố mã, bói
quẻ, xin xă , dâ o, ả ạ . …
V y, ầ ả o d P o, rõ ữ
rị ă , ạo ố ẹ ể ộ y ữ é y, é ẹ
ro ố ố P o, ạ ố ữ ộ ro quá
r xây d ố ố XHCN V N , ầ xây d
V N y ẹ , xã ộ ô bằ , dâ , ă .
 24

ANH MỤC TÀI LIỆ THAM KHẢO

1. C.Mác – Ph. Ă e o , III, Nxb. CTQG, H Nộ

2. Đả ộ ả V N (2003), Văn kiện Hội nghị Ban Chấp hành
Trung ương lần thứ 7, k o IX, Nxb CTQG, H Nộ .
3. Đả ộ ả V N (1998), Văn kiện Hội nghị Ban Chấp hành
Trung ương lần thứ 5, khoá VIII, Nxb CTQG, H Nộ .
4. N y D y H (1999), Tư tưởng Phật giáo Việt Nam, Nxb. KHXH,
Hà Nội.
5. Đỗ Q H (2001), Tôn giáo và mấy vấn đề tôn giáo Nam bộ, Nxb.
KHXH, H Nộ .
6. V ô o (2004), Về tôn giáo và tôn giáo ở Việt Nam,
Nxb. CTQG, H Nộ
7. Th P S (1995), Những nét đẹp văn hóa của đạo Phật,
P ọ V , H Nộ .
8. T P Ðạ (2000), Nguyệt san Giác ngộ, ố X â C T , Nxb
T . Hồ C .
9. Trầ Vă G (1993), Đạo đức Phật giáo trong thời hiện đại, Nxb. Tp
Hồ C
10. Trầ Vă G (1980), Những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc
Việt Nam, Nxb. KHXH, H Nộ .
11. Họ V P oV N ạ TP Hồ C (2008), Phật giáo
nhập thế và phát triển, Nxb Tôn o, T Hồ C .
12. V ô KHXH (1998), Tôn giáo và đời sống hiện đại, III,
Nxb. KHXH, H Nộ .
13. Tạ C Hồ (2004), Ảnh hưởng của đạo đức Phật giáo trong đời sống
đạo đức của xã hội Việt nam hiện nay, L r ọ .
14. Ho T ị L (2004), Ảnh hưởng của đạo đức tôn giáo đối với đạo đứa
trong xã hội Việt nam hiện nay, L r ọ .

View publication stats