แรงบันดาลใจ

พวกเราทันตบุคลากรทราบดีอยูแ ่ ล ้วว่า การใชส้ ย

ี ้อมคราบจุลน ิ ทรียจ์ ะชว่ ยให ้การทาความสะอาดชอ ่ งปากมีประสท
ิ ธิภาพมากขึน ้ แต่ปัญหาของ อ.ดอยสะเก็ด
ี งใหม่ ก็คอ
จ.เชย ้
ื .....เราจะใชอะไรมาท ี ้อมคราบจุลน
าสย ิ ทรียด ์ ลี ะ?
ผลิตภัณฑ์ย ้อมคราบจุลน ิ ทรีย ์ มีราคาแพงและทีส ่ าคัญหาซอ ื้ ยาก
ี สมอาหารเออริโทรซน
สผ ี ้
วิธใี ชสะดวกและราคาถู กดีนะ แต่ก็เป็ นสส ี งั เคราะห์ซงึ่ เป็ นสารแปลกปลอมต ้องระวังอันตรายทีเ่ กิดจากตัวสเี องและสารปนเปื้ อน

่ มาใชส้ ย
ลองไปค ้นคว ้าดู พีๆ่ น ้องๆพวกเราเริม ี ้อมคราบจุลน ิ ทรียจ์ ากพืชผักตามธรรมชาติมากขึน
้ ดูๆแล ้วสย ี ้อมคราบจุลน ิ ทรียจ ์ ากดอกอัญชนั น่าสนใจมากทีส
่ ด
ุ
เพราะหาได ้ง่าย ไม่ต ้องซอ ื้ หา คนดอยสะเก็ดคุ ้นชน ิ และทีส ่ าคัญทีส่ ด ้
ุ คือ มีความปลอดภัย แต่เราจะรู ้ได ้อย่างไงละว่า...ต ้องใชดอกอั ญ ชนั แบบไหน?
จานวนเท่าไร? ถึงจะเพียงพอในการติดสค ี ราบจุลน ิ ทรีย ์

วัตถุประสงค์ : เพือ ี ้อมคราบจุลน

่ ผลิตสย ิ ทรียจ ั ทีม
์ ากดอกอัญชน ่ ค ่ ะสามารถนาไปใชย้ ้อมคราบจุลน
ี วามเข ้มข ้นเพียงพอทีจ ิ ธิผล
ิ ทรียไ์ ด ้อย่างมีประสท

ภาพส ี (color image) หรือ 24-bit RGB color image คือภาพสท ี ี่

แต่ละพิกเซลมีสว่ นประกอบของเวกเตอร์แทนสแ ี ดง (red), สเี ขียว
(green) และสน ี ้ าเงิน (blue)โดยแต่ละสส
ี ามารถแสดงความเข ้มแสง
ได ้ในชว่ ง [0,255]

ั สว่ นน้ ายาย ้อมคราบจุลน

ความรู ้ด ้าน Color image + Program ImageJ นาไปหาสด ิ ทรียจ ั ทีเ่ ข ้มข ้นเพียงพอในการย ้อมคราบจุลน
์ ากอัญชน ิ ทรีย ์
กระบวนการสร้างนว ัตกรรม ศก ี ารใชง้ านและประสท
ึ ษาวิธก ิ ธิผลการย้อมคราบจุลน
ิ ทรีย ์ (Pilot study)
หาค่า ความเข ้มส เี ฉลี่ย (RGB) ของส ย
ี ้อมคราบจุ ล น ี ตามค าแนะน าของส านั ก ทั น ต
ิ ทรีย ์จ ากเออริโ ทรซ น Assessed for eligibility (n =40 )
สาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข (Gold standard) Excluded (n =10 )
Thalassemia, Anemia, Anticoagulants,
Antiplatelet drugs, Pollen allergy, Smoking
and Dental fluorosis

Simple random sampling (n =30 )

้
ใชเออริ โทรซน ี 1 ซองเล็ก ขนาด 1 กรัม ผสมน้ า 25 ซซ ี ี ผสมให ้เข ้ากัน จากนัน
้ นากระดาษ A4 สข ี าวตัดเป็ น
รูปสเี่ หลีย
่ มจัตรุ ัส 1.5 x 1.5 นิว้ นาไปจุม ี งั กล่าวเป็ นเวลา 5 นาที จากนัน
่ ในสด ้ นามาตากให ้แห ้งในทีร่ ม
่ Apply with cotton swab (n =15 ) Oral rinse (n =15 )

PI = 1.83 Simplified Oral Hygiene Index--OHI-S by Greene and Vermillion PI = 1.77

เมือ
่ กระดาษย ้อมสยี ้อมคราบจุลน
ิ ทรียเ์ ออริโทรซนี แห ้งแล ้ว จึงนาไปถ่ายรูป และนารูป scan เข ้าโปรแกรม
Image J เพือ่ คานวณหาความเข ้มสเี ฉลีย ่ (RGB) พบว่าความเข ้มสเี ฉลีย
่ ของสยี ้อมคราบจุลน
ิ ทรียเ์ ออริโทร Apply with erythrosine (n =15 ) Apply with erythrosine (n =15 )
ซนี (RGB) มีคา่ เท่ากับ 124.470
PI = 0 PI = 0
คานวณหาสด ี อ
ั สว่ นทีเ่ หมาะสมในการผลิตสย ้ มคราบจุลน
ิ ทรียจ ั
์ ากดอกอ ัญชน
ผลการศก ึ ษาพบว่าการใชน้ ้ ายาย ้อมคราบจุลน ิ ทรียจ
์ ากดอกอัญชน ั ทัง้ 2 วิธ ี (ใชพู
้ ก
่ น
ั ทาและ
อมกลัว่ ปาก 2 นาที)มีประสท ิ ธิผลดีเพียงพอในการตรวจสอบคราบจุลน ิ ทรีย ์ ไม่พบ
ภาวะแทรกซอนใดๆ ้ สว่ นใหญ่มค ี วามชน ื่ ชอบอัญชน ั มากกว่าเออริโทรซน ี เนือ ่ งจากมีความ
ปลอดภัยเพราะเป็ นของจากธรรมชาติ สามารถติดสค ี ราบจุลน ์ ต่ไม่ทาให ้สเี หงือกและ
ิ ทรียแ
้ ติดสเี ข ้มเหมือนเออริโทรซน
ลิน ี มีกลิน
่ หอมอ่อนๆ นาไปสูก ่ ารรณรงค์ให ้ใชงาน ้ โดยใช ้
้
ใชดอกอั ญชันตากแห ้งตัดเฉพาะทีเ่ ป็ นกลีบดอกสน ี ้ าเงินจานวน 25 กรัม ใสบ ่ ก
ิ เกอร์ขนาด 400 ลูกบาศก์ ั ญาลักษณ์รป
สญ ู การ์ตน ู ดอกอัญชน ั เรียกว่า ดอกรักษ์ ฟัน
สง่ ผลให ้ค่าเฉลีย
่ PI
เซนติเมตร เติมน้ าลงในบิกเกอร์ 200 ซซ ี ี แล ้วน้ าไปต ้มเป็ นเวลา 30 นาที รอให ้เย็นจากนัน ้ นามากรองด ้วย ผู ้สูงอายุตาบลเชงิ ดอยลดลงจาก 2.2 เป็ น 1.4 ผลสาเร็จของดอกรักษ์ ฟันสง่ ผลให ้มีการ
ผ ้าขาวบางสะอาด จากนัน ้ นากระดาษ A4 สข ี าวตัดเป็ นรูปสเี่ หลีย
่ มจัตรุ ัส 1.5 x 1.5 นิว้ นาไปจุม ี งั กล่าว
่ ในสด
เป็ นเวลา 5 นาที จากนัน
้ นามาตากให ้แห ้งในทีร่ ม่
้
รณรงค์ใชในกลุ ม
่ ผู ้สูงอายุในอีก 13 ตาบลของอาเภอดอยสะเก็ด และได ้รับความสนใจจาก
เทศบาลตาบลเชงิ ดอยและโรงเรียนดอยสะเก็ดวิทยาคม นาไปรณรงค์ใชงาน ้

เมือ
่ กระดาษย ้อมสย ี ้อมคราบจุลน
ิ ทรียจ
์ ากดอกอัญชนั แล ้ว จึงนาไปถ่ายรูป และนารูป scan เข ้าโปรแกรม
Image J เพือ่ คานวณหาความเข ้มสเี ฉลีย ่ (RGB) พบว่าความเข ้มสเี ฉลีย ี ้อมคราบจุลน
่ ของสย ิ ทรียจ
์ ากดอก
อัญชน ั (RGB) มีคา่ เท่ากับ 143.652

ั สว่ นการผลิตน้ ายาย ้อมคราบจุลน

สด ิ ทรียจ ั มีความเข ้มสเี ฉลีย
์ ากดอกอัญชน ่ เพียงพอเมือ ี
่ เทียบกับเออริโทรซน
ี งใหม่
ภิญโญ เกิดผลวัฒนา โรงพยาบาลดอยสะเก็ด จังหวัดเชย