Professional Documents
Culture Documents
Glove V18new3
Glove V18new3
คํานํา
สารบัญ
หนา
บทที่ 1 ขอบเขตและคํานิยาม 3
บทที่ 2 ขอกําหนดดานความปลอดภัย (Safety) 8
บทที่ 3 ขอกําหนดดานประสิทธิภาพ (Performance) 13
บทที่ 4 แนวทางการเลือกซื้อ 14
บทที่ 5 มาตรฐานที่เกี่ยวของและหองปฏิบัติการทดสอบ 21
คําถาม-คําตอบ 24
เอกสารอางอิง 28
2
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
บทที่ 1 ขอบเขตและคํานิยาม
1.1 ขอบเขต
ถุงมือทางการแพทย (Medical gloves) หมายถึง ถุงมือที่ใชสําหรับการตรวจ
โรคหรือผาตัดทั้งที่ทําจากน้ํายางธรรมชาติ (Natural rubber latex) หรือน้ํายาง
สังเคราะห ซึ่ งปจ จุบั นน้ํ ายางสั งเคราะห มีอยูห ลายประเภท ไดแก น้ํายางไนไทรล
(Nitrile rubber latex) น้ํายางพอลิคลอโรพรีน (Polychloroprene rubber latex)
สารละลายยางสไตรีน-บิวทะไดอีน (Styrene-butadiene rubber solution) หรือ
อิมัลชันของยางสไตรีน-บิวทะไดอีน (Styrene-butadiene emulsion solution) หรือ
เปนวัสดุอื่นๆ
ถุงมือสําหรับตรวจโรค (Medical examination gloves) หรือ ถุงมือสําหรับ
ตรวจโรคชนิดใชครั้งเดียว (Single-use medical examination gloves) ตอไปนี้จะ
เรียกวา “ถุงมือตรวจโรค”
ถุงมือสําหรับการศัลยกรรม หรือถุงมือยางปราศจากเชื้อสําหรับการศัลยกรรมชนิด
ใชครั้งเดียว (Single-use sterile rubber surgical gloves) ตอไปนี้จะเรียกวา “ถุงมือ
ศัลยกรรม”
1.2 คํานิยาม
ถุ ง มื อ ทางการแพทย หมายถึ ง ผลิ ต ภั ณ ฑ สํ า หรั บ ใช ส วมมื อ ทํ า จากน้ํ า ยาง
ธรรมชาติหรื อน้ํายางสังเคราะห เพื่อปองกันการสัมผัสโดยตรงระหวางผูปวยและ
ผูรักษา หรือผูใชเพื่อปองกันการปนเปอนจากสิ่งปลอมปนหรือเชื้อโรค
3
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
ความกวาง
ความยาว
รูปที่ 2 ตัวอยางถุงมือศัลยกรรม
5
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
ตารางที่ 1 ขนาดของถุงมือตรวจโรค
ขอความ/ ขนาด (มิลลิเมตร)
รหัสขนาด ตัวอักษรแสดง ความกวาง ความยาว ความหนา ความหนา
ขนาด ต่ําสุด ต่ําสุด สูงสุด
6, เล็กกวา 6 เล็กพิเศษ (XS) ≤ 80 220
6½ เล็ก (S) 80 ± 5 220 สําหรับทุก สําหรับทุก
7 กลาง (M) 85 ± 5 230 ขนาด: ขนาด:
7½ กลาง (M) 95 ± 5 230 บริ เ วณผิ ว บริ เวณผิว
เรียบ: 0.08 เรียบ: 2.00
8 ใหญ (L) 100 ± 5 230 บริเวณผิวไม บริเวณผิวไม
8½ ใหญ (L) 110 ± 5 230 เรียบ: 0.11 เรียบ: 2.03
9, ใหญกวา 9 ใหญพิเศษ ≥ 110 230
ที่มา: มอก. 1056-2548
1.2.3.2 ถุ งมื อศั ลยกรรม (Surgical gloves) หมายถึ ง ถุ ง มื อ ทาง
การแพทยที่ใชในงานผาตัดหรื อศัลยกรรม เพื่อปองกันการติด
เชื้อโรคจากสารคัดหลั่งจากผูปวยมีลักษณะทั่วไป ดังนี้
1) ไมมีรอยฉีกขาด ไมรั่วซึม สีสม่ําเสมอ เนื้อบางและเหนียว
2) ตองผานการทําใหปราศจากเชื้อหรือสเตอรริไรซ ทั้งนี้ผูผลิต
หรือ ผูขาย อาจบรรจุแบบไมปราศจากเชื้อก็ได แตตองทํา
ใหปราศจากเชื้อกอนใชงาน
3) ขนาดของถุงมือมีหลายขนาดแสดงเปนตัวเลข 5 ถึง 9.5
เมื่อสวมใสแลวตองกระชับ อาจยาวเลยขอมือ โดยผูผลิต
อาจอางอิงขนาดตามที่กําหนดใน มอก. แสดงดังตารางที่ 2
4) ถุ ง มื อ แยกข า งซ า ยและขวา เพราะมี ก ารออกแบบตาม
ลักษณะกายวิภาคใหนิ้วมือตรงหรือโคงตามทิศทางของฝา
มือและบรรจุเปนคูในซองเดียว
5) ปลายขอบของถุงมือ (Cuff termination) อาจตัดขอบหรือ
มวนขอบ
6
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
6) มีทั้งแบบผิวเรียบหรือไมเรียบ มีแปงหรือไมมีแปง
ตารางที่ 2 ขนาดของถุงมือศัลยกรรม
ขนาด (มิลลิเมตร)
รหัสขนาด
ความกวาง ความยาวต่ําสุด ความหนาต่ําสุด
5 67±4 250
5.5 72±4 250
6 77±5 260
6.5 83±5 260 สําหรับทุกขนาด:
7 89±5 270 บริเวณผิวเรียบ:
0.10
7.5 95±6 270 บริเวณผิวไมเรียบ:
8 102±6 270 0.13
8.5 108±6 280
9 114±6 280
9.5 121±6 280
ที่มา: มอก. 538-2548
7
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
ถุงมือทางการแพทยเปนผลิตภัณฑทางการแพทยที่มีวัตถุประสงคเพื่อปองกัน
การปนเปอนของเชื้อโรคจากการสัมผัสโดยตรงระหวางผูปวยกับผูใช หากผลิตภัณฑมี
ขอบกพรองอาจสงผลเสียไดทั้งตอผูปวยและผูใช ดังนั้น ความปลอดภัยของถุงมือทาง
การแพทยที่ตองพิจารณามี 4 ประเด็นหลัก คือ การปองกันการรั่วซึมระหวางการ
สัมผัส การปราศจากเชื้อจุลินทรียการระคายเคืองตอผิวหนังและปริมาณแปงที่ตกคาง
การคํานึงถึงความปลอดภัย ของถุงมือตรวจโรคและถุงมือศัลยกรรมมีความ
คลายคลึงกันคือ 1) การปองกันการรั่วซึม 2) การระคายเคืองตอผิว 3) ปริมาณแปง
ซึ่งทั้งสองประเภทมีความแตกตางกันและ 4) การทําใหปราศจากเชื้อจุลินทรียซึ่ง
ถุงมือตรวจโรคอาจปราศจากเชื้อหรือไมก็ได แตถุงมือศัลยกรรมตองผานการทําให
ปราศจากเชื้ อ ทั้ ง หมด ดั ง นั้ น ต อ งมี ก ารควบคุ ม คุ ณ ภาพมาตรฐานตามประกาศ
กระทรวงสาธารณสุขและกระทรวงอุตสาหกรรม ดังนี้
1) ถุงมือตรวจโรค จัดอยูในกลุมเครื่องมือแพทยความเสี่ยงระดับต่ํา (Class
I) มีทั้งชนิดปราศจากเชื้อและไมปราศจากเชื้อ คุณภาพผลิตภัณฑตอง
เปนไปตามขอกําหนดหรือมาตรฐานดังนี้
1.1) อางอิ งตาม ประกาศกระทรวงสาธารณสุขเรื่อง “ถุงมือสําหรับ
การตรวจโรค พ.ศ. 2555” ประกาศ ณ วันที่ 18 ธันวาคม 2555
มีผลบังคับใชตั้งแตวันที่ 26 ธันวาคม 2555
1.2) อ า งอิ ง ตาม มาตรฐานผลิ ต ภั ณ ฑ อุ ต สาหกรรม ของสํ า นั ก งาน
ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม “ถุงมือสําหรับการตรวจโรคชนิดใชครั้ง
เดียว” มอก. 1056–2548
1.3) ผูผลิตอาจอางอิงตามมาตรฐานสากลอื่น ๆ อาทิ
8
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
2) ถุงมือศัลยกรรม จัดอยูในกลุมเครื่องมือแพทยความเสี่ยงระดับปานกลาง
หรือควบคุมพิเศษ (Class II) ที่ตองผานการทําใหปราศจากเชื้อหรือสเตอร
ริไรซ คุณภาพผลิตภัณฑตองเปนไปตามขอกําหนดหรือมาตรฐาน ดังนี้
2.1) อางอิงตาม ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ถุงมือสําหรับ
การศัลยกรรม พ.ศ. 2556
2.2) อ า งอิ ง ตาม มาตรฐานผลิ ต ภั ณ ฑ อุ ต สาหกรรม ของสํ า นั ก งาน
ผลิ ตภั ณฑ อุตสาหกรรม “ถุ งมื อยางปราศจากเชื้อสํา หรับการ
ศัลยกรรมชนิดใชครั้งเดียว” มอก. 538–2548
2.3) ผูผลิตอาจอางอิงตามมาตรฐานสากลอื่น อาทิ
ISO 10282:2002 Single-use sterile rubber surgical
gloves – Specification
ASTM D3577 Standard specification for rubber surgical
gloves
9
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
ขอกําหนดการทดสอบดานความปลอดภัยของถุงมือทางการแพทย มีดังนี้
2.1 การทดสอบการรั่วซึม อางอิงมาตรฐาน มอก.
2.2 การทดสอบทางชีวภาพ ไดแก
2.2.1 การระคายเคืองตอผิวหนัง (Skin Irritation test) ตามมาตรฐาน ISO
10993-10:2010 Biological evaluation of medical devices - Part
10: Tests for irritation and skin sensitization หรือUSP
2.2.2 ความเปนพิษตอชั้นผิวหนัง (Intracutaneous test) ตามมาตรฐาน ISO
10993-10:2010 Biological evaluation of medical devices - Part
10: Tests for irritation and skin sensitization
2.2.3 ปริมาณโปรตีนที่สกัดไดจากถุงมือยาง อางอิงตามวิธี Modified Lowry
ตามขอกําหนดของ FDA หรือตามมาตรฐาน ISO 12243:2003 Medical
gloves made from natural rubber latex-Determination of water-
extractable protein using the modified Lowry method หรือ ASTM
D5712-10 Standard test method for analysis of aqueous
extractable protein in natural rubber and its products using the
modified lowry method / EN 455-3 โดย FDA กําหนดใหมีปริมาณ
โปรตีนในถุงมือยางธรรมชาติไดไมเกิน 200 ไมโครกรัม
2.2.4 ความปราศจากเชื้ อจุลิ น ทรีย (Sterility tests) อาจอางอิง ตาม
มาตรฐาน USP 26 (กรณีผานการฆาเชื้อ)
2.3 กรณีมีการเคลือบผิวดวยแปง ตองเปนไปตามมาตรฐาน ISO 10993
2.4 การทดสอบปริมาณแปงที่ตกคางในถุงมือ ตามขอกําหนดของ FDA หรืออาจ
อางอิงตามมาตรฐาน ISO 21171:2006 Medical gloves-Determination of
removable surface powder หรือ ASTM D6124 Standard test
method for residual powder on medical gloves กําหนดใหมีปริมาณ
10
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
11
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
12
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
ถุงมือทางการแพทยเปนวัสดุทางการแพทยที่ใชเพื่อปองกันการสัมผัสโดยตรง
ระหวางผูปวยกับผูใช ถุงมือทางการแพทยจึงจําเปนตองมีประสิทธิภาพในการปองกัน
การรั่ วซึ มและปราศจากเชื้ อโรค กลาวคือ ความแข็งแรงของถุงมือเปน ขอคํานึงที่
สําคัญ
ถุงมือทางการแพทยจึงตองไดรับการทดสอบคุณสมบัติทางฟสิกสและทางกล
ตามมาตรฐานของถุงมือตรวจโรค มอก. 1056–2548 หรือ ISO 11193-1:2008 หรือ
ASTM D3578 และมาตรฐานของถุงมือศัลยกรรมตาม มอก. 538–2548 หรือ ISO
10282:2002 หรือ ASTM D3577 มีหัวขอในการทดสอบดังนี้
3.1 ขนาดความกวาง ความยาว ความหนา เพื่อการสวมใสใหเหมาะสมกับขนาด
มือผูใช โดยมีการกําหนดตามตารางที่ 1 และ 2
3.2 การทดสอบการรั่วซึม
3.3 ความแข็งแรงและการยืดตัวของถุงมือ
13
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
บทที่ 4 แนวทางการเลือกซื้อ
มีแนวทางการพิจารณาเลือกซื้อผลิตภัณฑ ดังนี้
4.1 ถุงมือตรวจโรค
4.1.1 ผูผลิตภายในประเทศ หรือผูนําเขาตองมีใบจดทะเบียนสถานประกอบการ
ผลิ ตหรื อนํ าเข าเครื่ องมือแพทย และหนั งสือรับรองประกอบการนําเขา
เครื่องมือแพทย (แบบ บนท.1) จากสํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา
4.1.2 ถุ ง มื อ ตรวจโรคที่ ผ ลิ ต ภายในประเทศ อาจมี เ ครื่ อ งหมายมาตรฐาน
ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม มอก. 1056–2548 “ถุงมือสําหรับการตรวจ
โรคชนิดใชครั้งเดียว”
4.1.3 มาตรฐานการผลิตอื่นที่ผูผลิตสามารถใชอางอิงได คือ
4.1.3.1 ISO 11193-1:2008 Single-use medical examination gloves
- Part 1: Specification for gloves made from rubber
latex or rubber solution
4.1.3.2 ASTM D3578 Standard specification for rubber
examination gloves
4.2 ถุงมือศัลยกรรม
4.2.1 ผูผลิตภายในประเทศ หรือผูนําเขาตองมีใบจดทะเบียนสถานประกอบการ
ผลิ ตหรื อนํ าเขาเครื่องมือแพทย และใบแจงรายการละเอียดหรือนําเขา
เครื่ องมื อแพทย (แบบ บนท.1) อนุ ญาตตามพระราชบั ญญั ติ เครื่ องมื อ
แพทย พ.ศ. 2551 อางอิงตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ถุงมือ
สําหรับการศัลยกรรม พ.ศ. 2556
14
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
มอก. 538-2548
รูปที่ 3 ตัวอยางเครื่องหมายมาตรฐาน มอก.
4.4 เลือกตามประเภทของวัตถุดิบที่ใชผลิตใหเหมาะสมกับการใชงาน
4.4.1 ถุงมือจากน้ํายางธรรมชาติเหมาะสําหรับผูที่ตองการใหสวมใสกระชับ
และผูใชสามารถทํางานไดคลองตัวขณะสวมใสถุงมือ
4.4.2 ถุงมือจากน้ํายางสังเคราะหหรือวัสดุอื่น เหมาะสมกับผูที่มีประวัติแพ
ยางธรรมชาติ และทนทานตอสารเคมี
1
เมื่อประเทศไทยเขาสูประชาคมประเทศอาเซียน ในป พ.ศ.2558 อาจตองมีการบังคับใชมาตรฐาน
ISO 13485
15
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
16
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
บรรจุภัณฑรวมของถุงมือตรวจโรคชนิดไมปราศจากเชื้อ
บรรจุภัณฑชั้นในและชั้นนอกของถุงมือตรวจโรคชนิดปราศจากเชื้อ
บรรจุภัณฑชั้นใน ชั้นนอกและบรรจุภัณฑรวมของถุงมือศัลยกรรม
รูปที่ 4 การบรรจุถุงมือทางการแพทย
17
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
4.10 เครื่องหมายและฉลากของบรรจุภัณฑชั้นนอกหรือบรรจุภัณฑรวม
บรรจุภัณฑชั้นนอก หมายถึง บรรจุภัณฑสําหรับบรรจุถุงมือ 1 คู และ
บรรจุภัณฑรวม หมายถึง บรรจุภัณฑที่บรรจุถุงมือขนาดเดียวกันไวหลายคูซึ่ง
บรรจุ ภั ณฑทั้งสองต องมี ฉลากเป น ภาษาไทยที่ อานไดอยางชัดเจน ทั้งนี้ จ ะมี
ภาษาอื่นดวยก็ได โดยแสดงรายละเอียดอยางนอยดังนี้
4.10.1 ชื่อผลิตภัณฑ
4.10.2 ชื่อผูผลิตหรือโรงงานที่ผลิต หรือชื่อการคาหรือเครื่องหมายการคา
หรือชื่อผูจัดจําหนาย
4.10.3 เลขที่ใบอนุญาต อย. หรือ เครื่องหมาย มอก. (ถามี)
4.10.4 ขอความวา “ถุงมือสําหรับการตรวจโรค” หรือ “ถุงมือสําหรับการ
ศัลยกรรม” แลวแตกรณี
4.10.5 ขอความวา “ปราศจากเชื้อ” หรือ “ไมปราศจากเชื้อ” แลวแตกรณี
4.10.6 ขอความวา “ผิวเรียบ” หรือ “ผิวไมเรียบ” “มีแปง” หรือ “ไมมี
แปง” หรือคําที่เหมาะสมที่มีความหมายตรงกัน
4.10.7 ขอความวา “ใชไดครั้งเดียว” แสดงดวยตัวอักษรที่เห็นไดชัดเจน
4.10.8 ขนาดของถุงมือ สามารถแสดงเปนภาษาอังกฤษ หรือ รหัสขนาด
หรือตัวยอของขนาด
4.10.9 วัสดุที่ใชผลิต
4.10.10 เลขที่ห รืออักษรแสดงเดือน ป ครั้ งที่ผ ลิต และเดือน ป หมดอายุ
โดยแสดงปเปนตัวเลข 4 หลัก
4.10.11 กรณีถุงมือทางการแพทยชนิดปราศจากเชื้อนั้นใชผงแปงเคลือบผิว
ตองมีคําเตือนใหขจัดผงแปงกอนใช ดวยวิธีปฎิบัติที่ปองกันมิใหมี
การปนเปอนเชื้อ
18
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
19
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
รูปที่ 5 ตัวอยางเครื่องหมายและฉลาก
ของบรรจุภัณฑชั้นใน (Inner wrap) (บน) และบรรจุภัณฑชั้นนอก (ลาง)
20
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
รายการทดสอบ/มาตรฐาน หองปฏิบัติการทดสอบ
6. การทดสอบความปราศจาก 1) กรมวิทยาศาสตรบริการ
เชื้อจุลินทรีย/ โครงการวิทยาศาสตรชีวภาพ
USP 26 กลุมงานจุลชีววิทยาบริการ
2) กรมวิทยาศาสตรการแพทย
สํานักเครื่องสําอางและวัสดุ
อันตราย3
7. Ethylene oxide sterilization กรมวิทยาศาสตรบริการ
โครงการฟสิกสและวิศวกรรม
กลุมงานสิ่งแวดลอม
8. การทดสอบทางประสิทธิภาพทาง 1) กรมวิทยาศาสตรบริการ
กายภาพ และฟสิกส (ไดแก มิติ/ โครงการฟสิกสและวิศวกรรม
การรั่วซึม / ความแข็งแรง) กลุมงานเทคโนโลยีผลิตภัณฑ
2) กรมวิทยาศาสตรการแพทย
สํานักรังสีและเครื่องมือแพทย4
3) กรมวิชาการเกษตร
สถาบันวิจัยยาง5
หมายเหตุ
1
กรมวิทยาศาสตรบริการ ที่อยู ชั้น 1 อาคารตั้วลพานุกรม กรมวิทยาศาสตรบริการ
ถนนพระรามที่ 6 เขตราชเทวี กทม.
Call center 0-2201-7555 One Stop Service โทร. 0 2201 7300 (ที่ปรึกษา
วิชาการ), 0-2201-7064 ดาวนโหลดคํารองและคนหาคาธรรมเนียมการทดสอบฯ
ที่ www.dss.go.th
22
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
2
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตรสาธารณสุข กรมวิทยาศาสตรการแพทย
ที่อยู 88/7 ถ.ติวานนท ต.ตลาดขวัญ อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000
one stop service center โทร. 02 951 0000-11 ตอ 99116, 99117
โทรสาร 02-580-5733
3
สํานักเครื่องสําอางและวัตถุอันตราย กรมวิทยาศาสตรการแพทย
ที่อยู 88/7 ถ.ติวานนท ต.ตลาดขวัญ อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000
โทร. 0-2589-9850-8 ตอ 99499, 99733 www.dmsc.moph.go.th
4
สํานักรังสีและเครื่องมือแพทย กรมวิทยาศาสตรการแพทย
ที่อยู 88/7 ถ.ติวานนท ต.ตลาดขวัญ อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000
โทร. 02-951-0000 ตอ 99954, 99955
5
สถาบันวิจัยยาง กรมวิชาการเกษตร
ที่อยู ถนนพหลโยธิน เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900
โทร. 0-2579-1576, 0-2579-2183 โทรสาร 0-2561-4744, 0-2579-8577
www.rubberthai.com
23
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
คําถาม-คําตอบ
1. ทําไมจึงแพถุงมือที่ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติ ?
ตอบ การแพถุงมือยางธรรมชาติ ปจจุบันยังไมเปนที่ทราบแนชัดวาโปรตีนชนิด
ใดในน้ํายางที่กอใหเกิดการแพ อาทิ Hev b1 b3 b5 b6.02 การแพเกิดเมื่อถุงมือ
สัมผัสพื้นที่เปยกชื้นของรางกายหรืออวัยวะภายในระหวางการผาตัด หรือไดรับ
ผงแปงที่ใชดูดซับโปรตีนจากถุงมือ หรือการสัมผัสเยื่อบุภายในและเยื่อบุมิวคัส
ระหวางการผาตัด วิธีการตรวจสอบ จะทําโดยการวิเคราะหปริมาณโปรตีนที่สกัด
ไดทั้งหมด ไดแก การวิเคราะหโดยการเทียบสี (Colorimetric analysis) การ
วิเคราะหโดยเทคนิคโครมาโตกราฟ (Chromatographic analysis) และการ
ทดสอบทางภู มิ คุ มกั น (Immunoassay) เ ช น Latex ELISA for antigenic
protein
2. สวมใสถุงมือทางการแพทยที่ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติมีโอกาสแพหรือไม ?
ตอบ มีโอกาสแพโปรตีนที่เปนองคประกอบในยางธรรมชาติได แตยังไมสามารถ
ระบุไดแนชัดวาเกิดจากโปรตีนชนิดใด อาการแพอาจเปนผื่นแดง คัน เปนตุม หืด
หอบ หรือช็อกได กรณีเปนถุงมือชนิดที่มีแปง ผูใชอาจแพแปง ควรทดลองใชถุง
มือยางชนิดไมมีแปงดูกอน วายังมีอาการแพอีกหรือไม หากพบวามีอาการแพ
รุนแรงควรพบแพทย
3. อาการแพถุงมือที่ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติเปนอยางไร ?
ตอบ ผูปวยทีม่ ีอาการแพโปรตีนจากน้ํายางธรรมชาติ แบงเปน 2 ชนิด ดังนี้
24
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
4. ทําไมตองใสแปงในถุงมือทางการแพทยจะเกิดการแพหรือไม ?
ตอบ การใสแปงเพื่อลดความเสียดทานขณะสวมใส ทําใหสวมใสงาย โดยแปงที่ใช
เปนแปงขาวโพดสําหรับที่ใชทําอาหาร โอกาสการแพมีนอย แตสามารถเกิดได
อาจแพแปงหรือโปรตีนในยางเพราะแปงจะดูดซับโปรตีนที่อยูในถุงมือยาง
5. ถุงมือทางการแพทยมีกี่ขนาด แลวจะเลือกขนาดไหนจึงจะเหมาะสม ?
ตอบ ถุงมือตรวจโรคที่มีจําหนายโดยทั่วไปมีขนาด S M L XL หรืออาจระบุเปน
ตัวเลข สําหรับถุงมือศัลยกรรมจะมีหลายขนาด และระบุเปนตัวเลข ตัวเลขยิ่ง
มาก จะมีขนาดใหญ แสดงรายละเอียดขนาดไวในตารางที่ 1 และ 2
หลักการคราวๆ ในการพิจารณาขนาดของมือผูสวมใส โดยวัดรอบฝามือชวง
ที่กวางที่สุดของผามือ คือ โคนนิ้วโปงดวยสายวัด หาก
ฝามือขนาด 7–8 นิ้ว เลือกสวมถุงมือขนาด S
ฝามือขนาด 8–9 นิ้ว เลือกสวมถุงมือขนาด M
ฝามือขนาด 9–10 นิ้ว เลือกสวมถุงมือขนาด L
ฝามือขนาด 10–11 นิ้ว เลือกสวมถุงมือขนาด XL
25
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
6. ถุงมือทางการแพทยทผี่ ลิตจากน้ํายางธรรมชาติทนตอสารเคมีหรือไม ?
ตอบ ถุงมือทางการแพทยที่ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติสามารถทนตอสารเคมีไดใน
ระดับหนึ่ง แตไมทนตอสารเคมีแรงๆ อาทิ กรด เบส หรือแอลกอฮอล โดยเมื่อ
สัมผัสกับสารเคมีหรือน้ํามันอาจจะเสียสภาพหรือรั่วซึมได
7. มีวิธีสังเกตถุงมือทางแพทยที่เสื่อมสภาพหรือหมดอายุกอนกําหนดหรือไม ?
ตอบ การเสื่อมสภาพ คือ มีการเปลี่ยนคุณสมบัติทางกายภาพ การเสื่อมสภาพ
ของถุงมือทางการแพทยเกิดขึ้น ไดกอนวันหมดอายุที่กําหนด หากเก็บ รักษาใน
สภาวะที่ไมเหมาะสม โดยเฉพาะถุงมือที่ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติ หากเก็บในที่
โดนแสงแดดหรือรอน ถุงมือจะมีลักษณะเหนียวติดกัน
8. ถุงมือทางการแพทยที่ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติกับผลิตจากน้ํายางสังเคราะห
ไนไทรลชนิดไหนดีกวา ?
ตอบ ถุง มือ ทั้ งสองชนิ ด ผลิ ต จากวั ต ถุ ดิ บ ที่ แ ตกต า งกัน จึง มีคุ ณ สมบัติ ต างกั น
ดังนั้น ความเหมาะสมขึ้นอยูกับวัตถุประสงคในการใชงาน สามารถสรุปคราวๆ ได
ดังนี้
ถุงมือทางการแพทย ถุงมือทางการแพทย
ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติ ผลิตจากน้ํายางสังเคราะหไนไทรล
1) มีโปรตีน 1) ไมมโี ปรตีน
2) ไมนําไฟฟา 2) ไมนําไฟฟา
3) ไมทนตอสารเคมีแรงๆ กรด เบส และ 3) ทนสารเคมีกรด เบส แอลกอฮอล
แอลกอฮอล จะละลาย น้ํามัน
4) มีความยืดหยุนดี 4) คอนขางแข็ง ยืดหยุนไมดี
5) กระชับมือ 5) คอนขางกระชับมือ
6) ขาดงายกวาถุงมือไนไทรล
26
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
9. ทําไมถุงมือทางการแพทยที่ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติจึงมีอายุการเก็บรักษาสั้น
กวาถุงมือที่ผลิตจากน้ํายางสังเคราะห ?
ตอบ ถุงมือทางการแพทยที่ผลิตจากน้ํายางธรรมชาติ มีอายุการเก็บรักษาสั้นกวา
เพราะโครงสรางทางเคมีของน้ํายางธรรมชาติมีพันธะคูเปนจํานวนมาก ทําใหยาง
วองไวตอการทําปฏิกิริยากับออกซิเจนและโอโซน โดยมีแสงแดดและความรอน
เปนปจจัยเรงปฏิกิริยา
27
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
เอกสารอางอิง
28
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
รายชื่อคณะอนุกรรมการจัดทําคูมือการเลือกซื้อวัสดุอุปกรณทางการแพทยในเชิงเทคนิคและวิศวกรรม
29
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
30
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
คณะผูจัดทํา
1. นพ.ฆนัท ครุธกูล คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธิบดี และ
คณะกรรมการพัฒนาอุตสาหกรรมเครื่องมือแพทย
2. น.ส.เกศินี สังขคํา โครงการศึกษาวิจยั โอกาสทางธุรกิจและการเพิ่ม Value
Creation สําหรับอุตสาหกรรมวัสดุอุปกรณทางการแพทย
และสุขภาพ
3. นายรุจกวี โอภาเฉลิมพันธุ โครงการศึกษาวิจยั โอกาสทางธุรกิจและการเพิ่ม Value
Creation สําหรับอุตสาหกรรมวัสดุอุปกรณทางการแพทย
และสุขภาพ
4. น.ส.ภัทราพร งามขํา โครงการศึกษาวิจยั โอกาสทางธุรกิจและการเพิ่ม Value
Creation สําหรับอุตสาหกรรมวัสดุอุปกรณทางการแพทย
และสุขภาพ
5. ดร.อรสา ออนจันทร กรมวิทยาศาสตรบริการ
6. นายนคร ตั้งวันเจริญชัย กองควบคุมเครื่องมือแพทย
สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา
7. ดร.สมบูรณ อัศวพิชญโชติ หองปฏิบัติการเทคโนโลยีพลาสติก หนวยวิจัยโพลิเมอร
ศูนยเทคโนโลยีโลหะและวัสดุแหงชาติ (เอ็มเทค)
8. ดร.ฉัตรชัย มีโภคา สถาบันพลาสติก
9. นายชัยพร มานะกิจจงกล สํานักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม
31
คูมือแนวทางการเลือกซื้อถุงมือทางการแพทย
32