Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi

Sunum Sahibi
Dönem IV
Fotoğraf
İmmünolojik Transfüzyon
Reaksiyonları
Fatih Demirkan
SINIFLAMA

Akut immün transfüzyon reaksiyonları

• Akut hemolitik transfüzyon reaksiyonları (AHTR)
• Febril non-hemolitik transfüzyon reaksiyonu (FNHTR)
• Allerjik transfüzyon reaksiyonu; ürtiker veya anafilaktik
• Transfüzyonla ilişkili akut akciğer hasarı ( TİAAH)

Geç immün transfüzyon reaksiyonları

• Geç hemolitik transfüzyon reaksiyonu (GHTR)
• Transfüzyonla ilişkili graft versus host hastalığı (Tİ-GVHH)
• Post transfüzyon purpura
ALLOJENEİK KAN
TRANSFÜZYONUNA
BAĞLI ÖLÜMLER
Vamvakas EC and Blajchman MA
Blood. 2009;113:3406-3417
HEMOLİTİK TRANSFÜZYON REAKSİYONU

AKUT HTR
• IgM-aracılıklı
• ABO
• Klinik: ağır, mortalitesi yüksek
• Neden : Tıbbi hata

GEÇ HTR
• IgG-aracılıklı
• Rh veya diğer minör kan grubu antijenleri
• Klinik: hafif-ağır, düşük mortalite
• Neden : daha önce gelişen immünizasyon
HEMOLİTİK TRANSFÜZYON REAKSİYONU

ABO UYUMSUZ TRANSFÜZYON

DİK, BÖBREK YETMEZLİĞİ, ŞOK, ÖLÜM

azalan hemol z göster yor
 Ant jen
buraya
bağlanır

makrofaj ve T
Kampleman bağlanır
buradan
KOMPLEMAN AKTİVASYONU

KLASİK YOL ALTERNATİF YOL

ant gen ant kor
b rleşmes le
akt ve olur

C3

MEMBRANE ATTACK COMPLEX

 prööff nder

EEEE

çağır
parçalanır

Fembranatakkamps C3d y yakalar

Camşş
k
membranda
 S P9 ey
hücrehemal ze g der

üçü
 Eritrosit+ IgM

Kompleman aktivasyonu

İntravasküler hemoliz

DİK, böbrek yetmezliği, şok, ölüm

Akut HTR patofizyoloji

• Kompleman aktivasyonu
• Sitokin etkisi
• Koagülasyon aktivasyonu
• Akut böbrek yetmezliği
SİTOKİNLER
IL-1 ve TNF
• hipotansiyon,
ten sorumlular
• ateş
• endotelyal hücrelerin yüzeyinde prokoagülan aktivitenin artışı
• IL-8 ve MCP (macrophage chemoattractant protein) aracılığı ile
nötrofil ve trombosit aktivasyonu enflamatuar akt vasyon
KOAGÜLASYON AKTİVASYONU

12g
• Antijen-antikor reaksiyonu Hageman faktör aracılığı ile (FXIIa) intrinsik
sistemi aktive eder
• Aktive kompleman komponentleri, TNF, IL-1, ve IL-8 lökositler ve
endotelyal hücreler tarafından doku faktörünün salgılanmasına yol
açar extrensek yol akt ve sonuç olarak

• DIK ve HEMORAJİK DİATEZ

Anestezi altındaki hastalarda ilk bulgular hemoglobinüri,
hipotansiyon veya cerrahi bölgede yaygın kanama olabilir.
Şok ve renal yetmezlik
• Hemoglobinüri
• Hipotansiyon
• Renal vazokonstriksiyon
• Renal damarlarda trombüs oluşumu
İnsidans
• 1 /76 000 hastada ve 1/1.8 milyon transfüzyon yapılan
ünitede

• FDA verilerine göre transfüzyon ilişkili ölümlerin %7’si

ABO’ya ve %20’si ABO dışı antikorlara bağlı hemolitik
reaksiyonlar sonucu gelişiyor

Food and Drug Administration; 2008.

AKUT HEMOLİTİK TRANSFÜZYON REAKSİYONU –MORTALİTEYİ ETKİLEYEN
FAKTÖRLER

• Alıcıdaki antikorun (ABO) gücü Yaşlı ve bebeklerde düşüktür

• Verilen kanın hacmi
• Transfüzyon hızı
Ölümlerin çoğu 200 ml ve üstünde eritrosit transfüzyonu ile olur,
1000 ml üzerinde mortalite %44’ü bulur

Transfusion. 1980;20:653-661.
Transfusion.1990;30:583-590.
Hemolitik transfüzyon reaksiyonları-NEDENLER

• 62 hastanenin katıldığı 690.000 örneğe dayanan

uluslararası bir çalışmada her 165 örnekten birinin
yanlış alındığı veya etiketlendiği gösterilmiş

• Amerika Birleşik Devletleri’nde transfüzyon aracılıklı

bulaşan viral enfeksiyon riskinden 1000- 10.000 misli
daha fazla yanlış numune toplanma veya etiketleme
riski bulunmaktadır

Dzik WH Vox Sang. 2003;85:40-47.

 1/1.8x106
Ölümcül ABO
HTR

1/80.000
Hemolizin klinik veya lab
bulgusu

1/40,000
ABO uyumsuz transfüzyon

1/15.000
alıcıya yanlış kan verilmesi

1/10.000
Saptanmadığında yanlış komponent transfüzyonuna neden olacak hata
bulunması
STANDART ARAŞTIRMALAR

DÖKÜMAN Görsel
kontrolü kontrol

Transfüzyon
Transfüzyon sonrası
sonrası ABO direkt
coombs
DOKÜMAN KONTROLÜ- HASTA BAŞI

HASTA BAŞINDA KIYASLAYIN!

Hasta kimliği

Ünitenin üzerindeki etiketler

1 sunum yok
NEDEN KAN GRUBUNA (ABO) TEKRAR BAKALIM?

ÖRNEK HATASI Yanlış etiketlenmiştir

Yanlış hastadan alınmıştır

LABORATUVAR HATASI Çift örnek etiketi

Örnek karıştırılmıştır

Torba segmentlerinde karışma (donör)

HASTA KİMLİĞİNİ BELİRLEMEDE HATA Yanlış hastaya verilmiştir

Yanlış ünite verilmiştir

NASIL ÖNLEM ALALIM?

• Hastaların ve ünitelerin kimliğini kontrol eden sistemler

• Kurulu sistemlerin kullanılması veya yanlış kullanılmaması

• Bar kod ve/veya kullanımda engel (bariyer) uygulayan teknolojiler

• Ulusal hasta tanımlama sistemleri

DİĞER LAB TESTLERİ

• LDH ARTAR
• Bilirubin ARTAR (5-7 sAAT)
• Haptoglobin azalır
• Hemogram, trombosit sayımı
• DİK için koagülasyon testleri bakılır
• BUN, kreatinine, idrar miktarı
 dalaktak makrofajlar fagos te ede
Sınırlı kompleman aktivasyonu (C3)
etmen
Ekstravasküler hemoliz komplemanı akt ve
IgG
Geç HTR

Akut HTR
Tam kompleman aktivasyonu
İntravasküler hemoliz
yenne ağ
 Geç Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonlarında
Rol Alan Antikorlar

SIK NADİR
Anti-Jka Anti-A1
Anti-E Anti-P1
Anti-D
Anti-C
Anti-K
Anti-Fya
Anti-M
 Gecikmiş hemolitik transfüzyon reaksiyonunu
düşündüren klinik ve lab bulguları

• Ateş
• Hemoglobinde 2g/dL veya üzerinde azalma
• Post-transfüzyon sarılık
• Post-transfüzyon DAT pozitifliği
• Transfüzyon öncesi antikor tarama negatif olduğu
halde post-transfüzyon 3-5. günlerde (veya daha
sonra) allo antikor saptanması
• Hemoglobinüri veya hemosiderinüri ( en erken
1hafta sonra)
8 Febril non-hemolitik transfüzyon reaksiyonu
(FNHTR)

• Eritrosit hemolizine bağlı olmayan ateşli transfüzyon

reaksiyonu

• Kan verilmesi sırasında ve verildikten 2 saat sonrasına kadar

olan sürede hastada başka bir nedenle açıklanmayan 1°C ve
daha fazla vücut ısısı yükselmesi

• En sık görülen transfüzyon reaksiyonları

• Eritrosit transfüzyonlarının %0.5-6’sı

 • Üründeki lökositler ile ve lökositlerden salınan
sitokinlerle doğrudan ilişkilidir.

• Kan ürününün türüne, lökositten arındırılmalarına ve

hastanın kan alma sıklığına göre görülme oranı değişir.

• Trombosit transfüzyonları alanlarda bu reaksiyon oranı

artar (%1-38).

• Ateş, genellikle üşüme hissi ile ve titreme ile

yükseldiğinden AHTR veya septik reaksiyonlardan ayırıcı
tanısı önem kazanır

tz ateş düşürüp transfüzyona devam

• lökosit filtrasyonu prevansiyon için önerilen yöntemdir.

• lökosit filtrasyonu yatak başı değil, eritrosit depolanmadan önce

yapılmalıdır
Alerjik transfüzyon reaksiyonu
• transfüzyonların % 1-3’ünde

• Çoğunlukla kaşıntı, ürtiker ve deri döküntüleri

• Bazen bronkospazm, anjionörotik ödem ve anaflaktik şok

• Plazma proteinlerine ve plazmada bulunan ilaç, gıda ve diğer

maddelere karşı duyarlılık

• Sıklıkla IgA eksikliği olan ve anti IgA geliştirmiş alıcılar

• Kaşıntı ve ürtiker iv anti-histaminiklere iyi cevap verir. Transfüzyona

devam edilmesi tavsiye edilir.

• Bronkospazm gelişirse nebulize salbutamol verilmeli ve diğer acil

tedaviler yapılmalıdır
 Geç HTR
Transfüzyonla ilişkili graft versus host hastalığı (Tİ-GVHH)
mmunsupres f hastaları baskılıyoruz
ver len kanda Canlı T varsa yanıt oluşur
o yüzden mmunsupres f hastalara ısınlayfr e
• İmmunokompetan T hücrelerinin alıcıya karşı bir immün yanıt oluşturması

• Transplantla ilişkili GVHH gibi gastrointesinal sistem, karaciğer ve cilt tutulur,fakat

klinik tablo daha ağırdır.

• Tİ-GVHH’da en önemli özellik, donör kaynaklı T hücrelerinden kaynaklanan kemik

iliği hipoplazisi ile karakterize ağır bir pansitopeni olmasıdır
 Klinik:
Işınlanmamış kan komponentinin transfüzyonundan itibaren 3-30. günlerde (ortalama 10-12 gün)
yüksek ateş ve eritamatöz cilt döküntüsü

Tanı:
 klinik bulgular,
 histopatoloji ( karakteristik cilt bulguları, kemik iliği aplazisi)
 Etkilenen alıcıda donör hücrelerinin varlığının gösterilmesi ile (sex tiplemesi, ABO kan grubu
tiplemesi, veya DNA polimorfizmi çalışması)

• Tüm tedavilere dirençli ve mortalite %90’ın üzerinde

Tİ-GVHH riski
• Hücresel komponentte transfüze edilecek lenfositlerin sayı ve
canlılığına,

• Alıcıdaki immünsupresyonun ağırlığına,

• Donör ve alıcı arasındaki HLA antijen paylaşımındaki benzerliğin

derecesine bağlıdır
profilaksi
• 25 gy gamma ışınlaması

• Toplandıktan sonra 24 saat içinde ışınlanan eritrositler, 28 gün

depolanabilir
RİSK GRUPLARI
• Doğuştan bağışıklık yetmezlikleri,
• İntrauterin transfüzyonlar ve intrauterin transfüzyon almış kişilerin
yenidoğan dönemindeki transfüzyonları,
• Prematüre yenidoğanlar,
• Hodgkin lenfoma ,
• Kemoterapisinde pürin analoğu (fludarabin) kullanılan kanser hastaları,
• Kemik iliği nakli yapılmış hastalar
• Organ nakli yapılan hastalar,
• Siklosporin benzeri immünsüressif ilaç kullananlar hastalar
Transfüzyonla ilişkili akut akciğer hasarı (TİAAH)

• Kan bileşeni alırken veya

aldıktan sonraki 6 saat içinde
solunum sıkıntısı gelişen bir
hastada,hipoksi bulgularının ve
iki taraflı akciğer infiltratlarının
bulunması fakat aynı belirtileri
veren dolaşım yüklenmesi veya
diğer solunum yetmezliği
delilinin olmaması
TİAAH Mekanizması: fetus antijenlerine karşı immunizasyon

Anti – HLA antikorları*

1.gebelik : % 7.8
2. gebelik: %14.6
3. gebelik: % 28.3

Anti Nötrofil antikorları **

%3 gebelik sırasında
%7.7 bayan donörler

%78 granülosit alıcılarında

* Densmore et al. Transfusion 1999;39:103-6

** Stroncek et al. Transfusion 1996;36: 1009-15
Lökosit aktivasyonu

IL1

IL6

TNF IL8

Vasküler geçirgenlik artışı

 Increased Vascular Permeability

Endothelium
İnsidans
• 1:5000/ transfüzyon

• fazla plazma içeren kan komponentlerinin transfüzyonunda az plazma içeren

komponentlere göre 5-8 misli daha fazla görülür

• İngiltere’de erkek donörlerin plazmalarının transfüzyon için tercih edilmeye

başlanması ile TİAAHI insidansında belirgin düşüş
TİAAH-tanı
• Dispne, hiperpne, öksürük, göğüs ağrısı, siyanoz, titreme, ateş,
hipotansiyon

• Akciğer filminde bilateral pulmoner infiltrasyonlar,

• Kan gazı incelemesinde hipoksi görülür

• Hemogramda lökopeni ve eosinofili

TİAAH-tedavi
• Mekanik ventilasyon ve oksijen desteği sağlayan yoğun bakım tedavisi
• Kortikosteroid ve diüretiklerin faydası yoktur.
• Mortalite %5-25
• Solunum desteği zamanında verilirse mortalitenin %10’un altında
• Bu şekilde hastaların çoğunluğu 72 saat içinde kendiliğinden düzelir
İlginiz için Teşekkür ederim.