KINEZYTERAPIA

Kinezyterapia-podział
• Kinezyterapia o działaniu miejscowym

• Kinezyterapia o działaniu ogólnym

• Metody kinezyterapeutyczne
 Test mięśniowy Lovetta
(skala Lovetta) metoda oceny siły mięśniowej
0 – stanowi brak napięcia mięśniowego,

1 – określa ślad napięcia przy próbie wykonania ruchu czynnego,

2 – wskazuje na możliwość wykonania ruchu czynnego w odciążeniu

(25%),

3 – świadczy o możliwości wykonania ruchu czynnego bez obciążenia

(50% siły),

4 – oznacza możliwość wykonania ruchu czynnego z małym

obciążeniem (75% siły),

5 – wyraża pełną zdolność do wykonania ruchu czynnego z dużym

obciążeniem (100% siły).
1. KINEZYTERAPIA O DZIAŁANIU MIEJSCOWYM

• zmierza do wytwarzania mechanizmów kompensacji miejscowej,

szczególnie w sytuacjach gdy nie ma możliwości osiągnięcia stanu
poprzedzającego chorobę

• nie powinna angażować więcej niż 30% dynamicznych zespołów

mięśniowych

• stałe wskaźniki fizjologiczne tj.: tętno, ciśnienie, rytm oddechowy nie

powinny ulec zmianie

• nie oddziałuje na wydolność ogólnoustrojową

• może być stosowana nawet u pacjentów w stanach ciężkich

 2. KINEZYTERAPIA O DZIAŁANIU OGÓLNYM

• opiera się na zdrowych, nie objętych procesem patologicznym

częściach ciała
• jej zadaniem jest powrót co najmniej do stanu sprzed zachorowania,
lub uzyskanie kompensacyjnych przyrostów wszystkich składowych
sprawności ogólnej co decyduje o wynikach kinezyterapii
• chodzi o poprawę siły mięśniowej i wytrzymałości dzięki wysiłkom o
charakterze ogólnym
• zajęcia prowadzi się grupowo w zespołach jednolitych pod względem
jednostki chorobowej, wydolności ogólnej, wieku i płci

Do kinezyterapii o działaniu ogólnym zaliczamy następujące

rodzaje ćwiczeń:
• 1. ćwiczenia ogólnousprawniające / ogólnokondycyjne
• 2. ćwiczenia gimnstyki porannej
• 3. ćwiczenia w wodzie
• 4. sport inwalidów
 3. METODY KINEZYTERAPEUTYCZNE
• dostosowanie dokładnie opracowanych
schematów i postępowań oraz wzorców
ruchowych do leczniczych potrzeb określonych
jednostek chorobowych czy jednorodnych pod
względem etiologii schorzeń
• u podstaw większości z tych metod leży
poszukiwanie zależności między rozwojem
struktur nerwowo-mięśniowych a ruchem
• ich zadaniem jest przeciwdziałać zmianom
powstałym w obrębie ośrodkowego układu
nerwowego, narządu ruchu lub w obu tych
układach jednocześnie
 Wybrane metody kinezyterapeutyczne

1. metody mechaniczne 2. metody neurofizjologiczne

a) Metoda Cyriaxa a) Metoda Brunkow
b) Metoda Dobosiewicza b) Metoda NDT Bobath
c) Metoda Hoppe c) Metoda PNF
d) Metoda Kaltenborna-Evjentha d) Metoda Vojty
e) Metoda Karskiego
f) Metoda Klappa 3. metody edukacyjne
g) Metoda Kostewicza a) Metoda Ayres
h) Metoda Majocha b) Metoda Domana
i) Metoda McKenzie c) Metoda Petö
j) Metoda Siwka-Tylmana d) Metoda Pilatesa
e) Metoda S-E-T
f) Metoda Sherborne
Do kinezyterapii o działaniu miejscowym zaliczamy
następujące rodzaje ćwiczeń:
1. ćwiczenia bierne
2. ćwiczenia czynno-bierne
3. ćwiczenia samowspomagane
4. ćwiczenia czynne w odciążeniu
5. ćwiczenia czynne wolne
6. ćwiczenia czynne z oporem
7. ćwiczenia prowadzone
8. inne formy ćwiczeń i oddziaływań:
a) ćwiczenia redresyjne
b) wyciągi redresyjne
c) ćwiczenia synergistyczne
d) ćwiczenia oddechowe
e) ćwiczenia relaksacyjne
f) ćwiczenia czynności samoobsługowych
g) ćwiczenia w odciążeniu z oporem
h) ćwiczenia sterowane
i) pionizacja i nauka chodu
j) ćwiczenia manualne
Ćwiczenia bierne - są to ćwiczenia wykonywane przez
kinezyterapeutę lub aparat CPM bez czynnego udziału
chorego. Dzielimy je na: właściwe i redresyjne.
Cel ćwiczeń biernych właściwych:
- Zachowanie pełnego zakresu ruchu w stawie
- Zachowanie pełnej długości i elastyczności mięśni
- Utrzymanie elastyczności torebki stawowej i więzadeł
- Ułatwienie krążenia krwi i chłonki
- Zapobieganie odleżynom długotrwale leżącym
- Zachowanie czucia propriocetywnego i pamięci ruchowej
Zasady wykonywania ćwiczeń biernych:
- właściwy dobór pozycji ( w leżeniu lub w siadzie )
- ruch powinien być pełny, w pełnym zakresie ruchu w stawie
- ruch wykonuje się do granicy bólu
- ruch wykonuje się 20 – 30 razy w stawie
- stosuje się je codziennie lub 2 razy dziennie
Ćwiczenia bierne stosujemy:
- w porażeniach i niedowładach mięśni; mięśnie wiotkie
- stany po długotrwałych unieruchomieniach kończyn
- początkowy okres uruchamiania stawu po zabiegu operacyjnym
- choroby układu krążenia gdzie ruch i wysiłek fizyczny nie jest jeszcze wskazany
- ostre stany zapalne stawów, żył, znacznie podwyższona temperatura ciała.
Redresje można wykonywać:
- ręką kinezyterapeuty
- przed redresją wykonuje się ćwiczenia fizyczne i masaż okołostawowy,
znieczulenia nowokainowe
- przy użyciu przyborów ( woreczki z piaskiem, ciężarki, specjalne
wyciągi fizjoterapeutyczne, z wykorzystaniem systemu bloczkowo-
ciężarkowego do wzmocnienia mięśni antagonistycznych w stosunku do
przykurczonych )
- wykorzystuje się dźwignie
- nagrzewanie tkanek okładami parafinowymi; lampą Sollux

Rodzaje przykurczów:
- przykurcz „miękki” oddający się ćwiczeniom
- przykurcz „twardy” oporny na ćwiczenia, konieczne jest zastosowanie
aparatów lub szyn
- przykurcz „oporny na ćwiczenia i aparaty” należy zastosować
znieczulenie ogólne lub miejscowe i na siłę zniwelować ten przykurcz
ćwiczenia czynno-bierne
ruch prowadzony jest biernie,
pacjent czynnie rozluźnia mięśnie
Ćw. samowspomagane –siła mięśni kończyny
zdrowej wspomaga pracę osłabionych mięśni
kończyny przeciwnej, lub kończyną górną
wspomaga ruch kończyny dolnej.

Stosuje się zestaw linowo-bloczkowo

- Ćwiczenia samowspomagane łatwo
wykonuje się w kabinie z kraty lub wokół
tej kraty
- Laska gimnastyczna
- Mogą być również formą autoredresji
Klatka rehabilitacyjna- UGUL
czynne w odciążeniu – samodzielne wykonanie
ruchu przy odciążeniu ćwiczonego odcinka
ciała
poprzez:
- podwieszenie kończyny
- zmniejszenie tarcia o podłoże, wykorzystanie płaszczyzn poślizgowych
- podtrzymanie kończyny przez kinezyterapeutę
- zanurzenia w wodzie

Cel:
- uzyskanie przyrostu słabych, osłabionych mięśni
- tempo ćwiczeń zależy od aktualnej siły mięśniowej ( stosuje się ćw. na
czas

Wskazania:
- zaniki i znaczne osłabienia mięsni od +1 do +2
- słaby zrost kostny
- stany chorobowe powierzchni stawowych ( zmiany zwyrodnieniowe ),
polega na zmniejszeniu tarcia powierzchni

Zasady:
- ruch w płaszczyźnie poziomej
- podwieszki powinny całkowicie odciążać kończynę
 ćwiczenia izometryczne – nie zmienia się wymiar mięśni, polega
na czynnym napinaniu mięśnia bez zmiany jego długości

Dwa rodzaje napięć:

- sposób gdzie napinanemu mięśniowi przeciwstawia się drugi mięsień lub
grupa mięśniowa
- przyłożenie siły większej niż rozwija mięsień danej w pozycji

Cel:
- przyrost mięśniowy
- przeciwdziałanie zanikom mięśniowym
- utrzymanie aktywności mięsni i odcinkach ciała objętych
unieruchomieniem

Wskazania:
- proste zaniki mięśniowe
- zaniki z nieczynności ( np.: unieruchomienie kończyny )
- przypadki gdy przeciwwskazany jest ruch
 Ćw. izometryczne
Sposoby prowadzenia ćwiczeń:
- dokładny instruktaż ( jak napinać, który mięsień, odpowiednia
pozycja )
- wykonanie kilku do kilkudziesięciu napięć w seriach
- kilka razy dziennie
- bez przeciążenia mięśnia

Krótkie ćwiczenia izometryczne – zasady:

- opór submaksymalny -czas napięcia 5 sekund - czas przerwy
między powtórzeniami 5-10 sekund
- ilość powtórzeń 10 --ilość serii 3 ( 3 sety ) --ilość dni
treningowych 5 --2 dni przerwy
- poprzedzone rozciągnięciem mięśnia
Ćw. czynne w odciążeniu z oporem – oprócz
odciążenia stosujemy pewien opór

- podwieszenie osiowe , podpięcie mankietu,

system bloczkowo-ciężarkowy, umieszczenie
„bloczka kierunkowego”

-zwiększenie płaszczyzny oporu lub

szybkości ruchu

- stosujemy ciężary od 1 do 5 kg
Ćw. czynne wolne - samodzielne wykonanie ruchu z
pokonaniem ciężaru ćwiczonego odcinka ciała, bez
przyborów
- unoszenie kończyn bez przyborów i przyrządów z
pokonaniem ciężaru odcinka ciała
Cel:
- zwiększenie siły mięśniowej
- utrzymanie zakresu ruchu w stawach
- poprawa koordynacji ruchowej
Wskazania:
- osłabienie mięśni
- siła mięśni powyżej 3 w skali Lovetta
- tempo stopniowania wolne, stopniowo wzrasta
- można wykonywać indywidualnie lub zbiorowo
- jedna grupa mięśniowa nie może być dłużej
ćwiczona niż 15 minut w zestawie ćwiczeń
 Ćw. czynne wolne
Stopniowanie trudności:
- zwiększanie tempa wykonywanych ćwiczeń
- przedłużyć czas trwania ćwiczeń
- dobieranie ćwiczeń coraz trudniejszych
- pomijanie pozycji izolowanych,
wykonywanie w złożonych płaszczyznach
Pozycje izolowane – sztuczne pozycje,
wymuszające określony ruch w stawie, np.:
zginanie, przedramienia na tzw.
„modlitewniku”.
 Ćw. czynne oporowe - są to ćwiczenia w
trakcie których chory pokonuje ciężar
ćwiczonego odcinka ciała oraz siłę
zewnętrzną przeciwdziałającą
wykonywanemu ruchowi

system bloczkowo-ciężarkowy, maszyny do

ćwiczeń oporowych, - hantle , sztangielki,
sztanga, itp.

Sposoby ćwiczeń oporowych – rozróżnia się

zwykle ćwiczenia oporowe gdzie różne jest
tempo, liczba powtórzeń, przerwy między
powtórzeniami.
Ćw. prowadzone - ćwiczenia czynne wykonane
z pomocą terapeuty lub samego chorego
(samowspomagane )
Wskazania do ćwiczeń prowadzonych:
- osłabienie mięśni
- zaburzenia pamięci wzorców ruchowych

Sposób prowadzenia:
- pozycja izolowana połączenia ze stabilizacją
bliższego odcinka ciała
- wykonywanie ćwiczeń na komendę
- wspomaganie tego ruchu nie może być zbyt duże,
żeby nie przekształciło się w ćwiczenia bierne
REHABILITACJA
ODDECHOWA
Cele i zadania:
• poprawa mechaniki oddychania
• zapobieganie następstwom chorób układu
oddechowego,
• zapobieganie zmniejszeniu sprawności i
wydolności chorych,
• zapobieganie powikłaniom i następstwom o
ostrym przebiegu,
• wykorzystanie rezerw oddechowych,
• zapobieganie powikłaniom i następstwom w
obrębie ukł. oddechowego w przebiegu
innych chorób lub w skutek ich leczenia
 1. ĆWICZENIA ODDECHOWE
zastosowanie:
• należą do podstawowych ćwiczeń w
kinezyterapii, ponieważ sprawność układu
oddechowego ma decydujący wpływ na
prawidłowe funkcjonowanie wszystkich
układów naszego organizmu
• wchodzą w skład niemalże wszystkich
programów usprawniania leczniczego
 Cele:
nauczenie prawidłowego oddychania
umiejętność prawidłowego oddychania pożądana jest
podczas wykonywania wszystkich ćwiczeń i czynności
bezdech powoduje:
wzrost ciśnienia
spadek tętna
utrudniony dopływ tlenu do narządów
zwiększenie wydolności narządu oddechowego
przed przystąpieniem do ćwiczeń ocenia się stanu i
sprawności układu oddechowego
elastyczna tkanka płucna wykazuje duże zdolności
przystosowania się i pod wpływem ćwiczeń dochodzi do
zwiększenia pojemności życiowej płuc oraz
uruchomienia nieczynnych pęcherzyków płucnych
 cele
uzyskanie prawidłowego rozwoju klatki piersiowej
prawidłowe oddychanie oraz ćwiczenia wzmacniające
układ oddechowy działają kształtująco na klatkę
piersiową
przy stałej lub zaburzonej czynności oddychania
włączają się do akcji oddechowej pomocnicze mięśnie
oddechowe (pochyłe, piersiowe, zębate)
mięśnie te na skutek pracy o ruchach w tzw.
półzakresie ulegają przykurczom, co w następstwie
doprowadza do zniekształceń klatki piersiowej i całej
postawy
 Ćwiczenia oddechowe
wskazania:
• podczas wszystkich ćwiczeń leczniczych
• choroby układu oddechowego
• stan przed i po zabiegach chirurgicznych

przeciwwskazania:
• ostry okres chorób narządu oddechowego i
krążenia
przed rozpoczęciem ćwiczeń oddechowych należy nauczyć pacjenta prawidłowo
oddychać najczęstszy błąd – wciąganie brzucha podczas głębokiego wdechu

oddychanie torem brzusznym oddychanie torem piersiowym

wdech - brzuch się uwypukla wdech – klatka się uwypukla, brzuch pozostaje płaski

wydech - wciągamy brzuch wydech – klatka opada, brzuch pozostaje płaski

wdech odbywa się zawsze przez nos a wydech przez usta

wdech – dynamiczny przez nos
wydech – 2-3 razy dłuższy, przez usta
należy dążyć do rozluźnienia klatki piersiowej
czas trwania zależy od możliwości pacjenta i potrzeb danego schorzenia - 5 - 45 min
im krótszy czas spotkania tym częściej
im starszy pacjent tym większą uwagę zwracamy na wydech
im młodszy pacjent tym większą uwagę zwracamy na wdech

maksymalna ilość powtórzeń w serii od 6 do 8 wdechów i wydechów (powyżej

następuje zaburzenie składu gazowego krwi)
ilość serii w zależności od możliwości pacjenta
Wpływ położenia ciała na mechanizm oddychania
leżenie tyłem - utrudniona praca przepony

leżenie tyłem z ugiętymi nogami - utrudniona praca

przepony, zwiększenie amplitudy ruchów kl. piersiowej

siad z pochylonym tułowiem- utrudniona praca przepony,

zwiększona amplituda ruchów kl. piersiowej przy
ustabilizowanych kończynach.

Stanie - umożliwia pełną swobodę rozprężenia płuc we

wszystkich kierunkach dzięki zniesieniu ucisków na klatkę
piersiową i przeponę.

skłon boczny tułowia - zmniejsza amplitudę kl. piersiowej po

stronie skłonu, wzrasta zakres ruchu żeber po stronie
przeciwnej oraz zwiększa się zakres ruchów przepony po tej
stronie
 leżenie na boku
część klatki piersiowej przylegająca do
podłoża jest częściowo wyłączona z akcji
oddychania żebrowego
 zwiększa się zastępczo zakres ruchów żeber
po stronie przeciwnej
 przepona po stronie podłoża charakteryzuje
się dużą amplitudą ruchów ze względu na
wysokie ustawienie
wentylacja płuca po stronie podłoża jest nieco
wyższa niż po stronie przeciwnej
2. Ćw. ogólnie wzmacniające i ogólniekondycyjnie
wzmocnienie sylwetki,
prawidłowa postawa ciała,
wzrost siły mięśniowej

3. Ćw. skutecznego kaszlu

Cel- usunięcie z oskrzeli zalegającej wydzieliny
4. Fizykoterapia i masaż leczniczy
Cele – usprawnienie oddychania,
Poprawa mechaniki oddechowej,
Ewakuacja wydzieliny oskrzelowej,
Niedopuszczanie do zniekształceń kl.
piersiowej
Zabiegi – inhalacje,
• Światłolecznictwo,
• Ultradźwięki,
• Masaż leczniczy.
4. Fizykoterapia i masaż leczniczy
Czynnik fizyczny działa
• rozluźniająco,
• p/bólowo,
• rozszerzająco na drogi oddechowe,
• rozrzedzająco na wydzieliną
• wykrztuśnie lub łagodząco odruch wykrztuśny.

przeciwwskazania: niewydolność oddechowa

i/lub krążeniowa, gruźlica, ostre stany zapalne
 5. Drenaż ułożeniowy
Cel – ułatwienie odpływu wydzieliny z oskrzeli pod
wpływem siły ciężkości

przeciwwskazania:
uraz głowy, krwawienie mózgowe,
niewydolność krążeniowa, nadciśnienie tętnicze.

Metody – oklepywanie kl. piersiowej

• Masaż wibracyjny,
• Sprężynowanie kl. piersiowej
• Ćw. skutecznego kaszlu
 6. Leczenie farmakologiczne
• Leki – p/zapalne,
• Rozrzedzające gęstą wydzielinę
• Zmniejszające lepkość,
• Wykrztuśne
• Rozkurczające oskrzela.