Test wiedzy

piątek, 3 listopada 2023 14:29

1. Wymień 3 metody badawcze wykorzystywane w psychologii społecznej.

- Eksperyment
- Obserwacja
- Metody korelacyjne
- Symulacje komputerowe
- Neuroobrazowanie

2. Czym jest wyuczona bezradność?

Gdy brak kontroli jest oczekiwany i przedłuża się (Seligman). Pierwotny model – WB
jest syndromem trzech deficytów:
1) motywacyjnego – spadek motywacji do przejawiania nowych reakcji dowolnych;
2) poznawczego – spadek zdolności do spostrzegania związku między własnymi
działaniami a ich następstwami;
3) emocjonalnego – najpierw lęk, potem depresja (jeśli niekontrolowane zdarzenie
jest negatywne).
Trening bezradności (brak kontroli) --> uogólnione oczekiwanie braku wpływu w
przyszłości --> deficyty.

stan, w którym osoba posiada przekonanie o braku kontroli nad przykrymi

wydarzeniami.

3. Scharakteryzuj, czym jest potrzeba domknięcia poznawczego.

Silny motyw domknięcia --> chęć zakończenia przetwarzania informacji i
wyciagnięcia wniosków. Skala Potrzeby Domknięcia Poznawczego (Webster,
Kruglanski):
a) preferowanie porządku;
b) preferowanie przewidywalności;
c) nietolerancja wieloznaczności;
d) zamkniętość umysłowa.
Motywacja domknięcia poznawczego --> pozyskanie subiektywnej pewności +
obrona tej pewności w obliczu nowych informacji.
Pospieszne chwytanie informacji – opieranie sądów i decyzji na wcześnie
pojawiających się danych; efekt pierwszeństwa;
efekt asymilacji – podciąganie przetwarzanych danych do jakiejś już
d) zamkniętość umysłowa.
Motywacja domknięcia poznawczego --> pozyskanie subiektywnej pewności +
obrona tej pewności w obliczu nowych informacji.
Pospieszne chwytanie informacji – opieranie sądów i decyzji na wcześnie
pojawiających się danych; efekt pierwszeństwa;
efekt asymilacji – podciąganie przetwarzanych danych do jakiejś już
zaktywizowanej informacji; silniejsze poczucie pewności i słuszności własnych
sądów.
Osoby o silnej MDP --> deficyty poznawcze (mniejsza pula zasobów pamięci, gorsze
nimi dysponowanie (Kossowska).
Zamrożenie przekonań – podtrzymywanie raz uzyskanego domknięcia; skłonność
do przyjmowania przekonań dzielonych przez większość ludzi; ujmowanie
przekonań w kategoriach raczej abstrakcyjnych niż konkretnych.

Potrzeba domknięcia poznawczego jest dążeniem do

posiadania jasnego i pewnego wyjaśnienia rzeczywistość, co prowadzi
do redukowania poczucia niepewności poznawczej. Stworzone w ten sposób
przekonania nie muszą trafnie odzwierciedlać rzeczywistości.

4. Czym jest dysonans poznawczy?

Stan nieprzyjemnego napięcia, jakie powstaje wskutek wykrycia rozbieżności
między różnymi własnymi przekonaniami albo przekonaniami a zachowaniem.
Reagujemy na takie rozbieżności, które naruszają dobre mniemanie o sobie;
redukowanie dysonansu bardziej charakterystyczne dla ludzi o wysokiej
samoocenie.

Niezgodność przekonań - psychologiczna sprzeczność ważnych przekonań,

pojawiająca się na skutek:
1) odebrania informacji lub myślenia;
2) zachowania sprzecznego z postawą;
3) podjęcia decyzji.

Dysonans poznawczy - nieprzyjemny stan emocjonalny o własnościach popędu,

wywołuje:
1) ogólną mobilizację organizmu;
2) motywację do jego usunięcia (redukcji);
3) motywację do jego antycypacyjnego unikania.

Reakcje usuwające dysonans:

2) motywację do jego usunięcia (redukcji);
3) motywację do jego antycypacyjnego unikania.

Reakcje usuwające dysonans:

1) zmiana postaw i opinii;
2) uzasadnianie zachowania sprzecznego z postawą;
3) zamrożenie decyzji.

5. Jaki mechanizm związany jest z deprywacją kontroli? Czym może skutkować?

6. Wymień trzy rodzaje wsparcia społecznego.

a) emocjonalne – troska i zrozumienie dla emocji, podtrzymywanie wiary w własną
wartość;
- Pocieszenie w trudnych momentach, wsparcie emocjonalne, skupienie na
uczuciach, nie na rozwiązaniach
b) informacyjne – doradzanie, pomaganie w określeniu i zrozumieniu problemu i
jego przyczyn oraz w
odnajdywaniu środków zaradczych;
- Skupienie na rozwiązaniu problemu, wsparcie często bazowane na
doświadczeniu, skupienie na faktach
c) praktyczne (instrumentalne) – pomoc w wykonywaniu konkretnych działań,
pomoc fizyczna i
materialna.
- Na przykładzie studiów: notatki, prezentacje, testy z poprzednich lat

7. Podaj przykład obrazujący mechanizm wykluczenia społecznego

W przypadku gdy jednostka żyje w ubóstwie lub jej stan materialny mocno odbiega
od stanu materialnego ludzi ją otaczających, może doświadczyć wykluczenia
społecznego. Objawiałoby się to np.. Omijaniem osoby w przypadku tworzenia
planów typu wyjazd grupowy czy wspólny obiad. Jednostka taka może tez zostać
wykluczona, ponieważ inni nie są w stanie z nią utożsamić, co powoduje zaniżone
poczucie więzi z ich strony.

8. Czym jest efekt Pigmaliona?

wykluczona, ponieważ inni nie są w stanie z nią utożsamić, co powoduje zaniżone
poczucie więzi z ich strony.

8. Czym jest efekt Pigmaliona?

Termin zapoczątkowany przez badania Robert Rosenthal i Lenore Jacobson.
Nazywany także samospełniającą przepowiednia
W eksperymencie badacze podzielili grupę uczniów na dwie grupy o tych samych
zdolnościach intelektualnych. Jednak nauczycielowi prowadzącemu powiedziano,
ze jedna z grup jest na bardziej zaawansowanym poziomie. Rezultatem były lepsze
wyniki grupy, która była uważana przez nauczyciela jako lepsza od drugiej, mimo ze
tak nie było. Wygórowane oczekiwania nauczyciela przełożyły się na faktyczne
polepszenie zdolności uczniów.

Efekt Pigmaliona zakłada, że kiedy masz oczekiwania wobec czegoś lub kogoś,
pomagasz mu je urzeczywistnić. Nawet podświadomie, kiedy inni mają wobec
Ciebie wysokie oczekiwania, pracujesz, aby je osiągnąć.
Innymi słowy, kiedy ludzie spodziewają się lub wierzą, że coś się wydarzy,
zachowują się tak, jakby proroctwo było już prawdziwe, a zatem przepowiednia
rzeczywiście się spełnia.

Przykład: Twój szef dał Ci zadanie i powiedział, że być może nie wykonasz go dobrze
za pierwszym razem. Wierzysz w to i ostatecznie wykonujesz zlecenie, które później
musisz poprawiać kilka razy.

9. Czym jest podstawowy błąd atrybucji?

Podstawowy błąd atrybucji – jest to skłonność do przypisywania cudzym
zachowaniom przyczyn wewnętrznych (związanych np. z cechami osobowości
osoby obserwowanej), przy jednoczesnym niedocenianiu wpływu czynników
sytuacyjnych. Podstawowy błąd atrybucji ma miejsce nawet wtedy, gdy
obserwator sam prowokuje zachowanie aktora (osoby obserwowanej). Badacze
zaproponowali wiele hipotez, starając się wyjaśnić występowanie tego zjawiska:
próbowano go wyjaśnić między innymi poprzez heurystykę
zakotwiczenia/dostosowania (tendencja do przypisywania zaobserwowanego
zachowania do osoby), pomijanie informacji o powszechności zachowania czy
tendencją do automatycznego wypełniania pola percepcji przez aktora.
Podstawowy błąd atrybucji występuje przede wszystkim w kulturach
indywidualistycznych.

10. Czym jest egotyzm, a czym egocentryzm atrybucyjny?

Egotyzm atrybucyjny – tendencja do wyjaśniania własnych zachowań w pochlebny
indywidualistycznych.

10. Czym jest egotyzm, a czym egocentryzm atrybucyjny?

Egotyzm atrybucyjny – tendencja do wyjaśniania własnych zachowań w pochlebny
dla siebie sposób; ochrona samooceny.
Egocentryzm atrybucyjny – przecenianie własnego wkładu w wynik osiągany przez
grupę (Ross, Sicoly). Także w odniesieniu do wyników negatywnych; większa
łatwość przypomnienia sobie działań własnych niż partnera.

11. Czym jest efekt aureoli?

Efekt aureoli – fizyczna atrakcyjność jest sama w sobie przyjemna, powoduje więc
skłonność do ogólnie pozytywnej oceny danej osoby i ta ocena promieniuje na
wszystkie pozostałe jej cechy, prowadząc do zawyżonej ich oceny.

12. Czym jest efekt czystej ekspozycji?

Zjawisko czystej (samej) ekspozycji (Zajonc) – im częściej jakiś obiekt jest
eksponowany, tym bardziej jest lubiany. Po takich obiektach nie spodziewamy się
nieprzyjemnych niespodzianek. Działa nawet wtedy, kiedy obiekty są eksponowane
podprogowo. Wzrost lubienia bodźców wskutek samej ekspozycji jest wtedy nawet
silniejszy. Zjawisko to tkwi u podłoża skuteczności wielu reklam; powtarzanie
sloganów reklamowych prowadzi także do wzrostu przekonania o ich
prawdziwości --> efekt prawdziwości – jest umiarkowanej wielkości; siła rośnie,
gdy podczas początkowej ekspozycji twierdzenia są przetwarzane raczej płytko.
Wyjaśnienie obu ww. efektów --> płynność przetwarzania informacji – informacje
już napotkane są przetwarzane łatwiej niż nowe, co samo w sobie budzi pozytywne
emocje, te zaś są odczytywane jako dowód większej atrakcyjności danego bodźca
czy prawdziwości stwierdzenia.

Warunki zjawiska samej ekspozycji:

a) obiekt musi na wstępnie być neutralny/nieawersyjny;
b) obiekt nie może być eksponowany bez przerwy, bo to prowadzi do znudzenia;
c) obiekty złożone bardziej zyskują przy powtarzaniu ich eskpozycji niż obiekty
proste;
d) ESE jest najsilniejszy w odniesieniu do słabo znanych obiektów.

13. Podaj przykład porównań społecznych "w dół".

Porównanie społeczne w dół – w psychologii społecznej porównywanie się z
osobami będącymi w gorszej sytuacji od naszej
Przykład: Osoba ucząca się angielskiego od dziecka i będąca po różnych kursach
tego języka porównuje swoje umiejętności językowe z osobą, która jest w tym
samym wieku, ale języka angielskiego zaczęła się uczyć dopiero 2 lata temu i nie ma
 Porównanie społeczne w dół – w psychologii społecznej porównywanie się z
osobami będącymi w gorszej sytuacji od naszej
Przykład: Osoba ucząca się angielskiego od dziecka i będąca po różnych kursach
tego języka porównuje swoje umiejętności językowe z osobą, która jest w tym
samym wieku, ale języka angielskiego zaczęła się uczyć dopiero 2 lata temu i nie ma
wystarczająco środków finansowych, aby skorzystać z kursów.

14. Podaj przykład porównań społecznych "w górę".

Osoba hobbystycznie uprawiająca dany sport porównuje swoje wyniki do wyników
profesjonalnego olimpijczyka w danej dyscyplinie.

15. Co zwiększa naszą skłonność do pozytywnej autoprezentacji?

Warunki, w których jesteśmy bardziej skłonni do autoprezentacji:
a) im mocniej wierzymy, że sposób spostrzegania nas przed innych decyduje o
osiągnieciu naszych celów (osiąganie celów o charakterze publicznym, gdy inni
ludzie kontrolują możliwość osiągania celu, gdy przełożeni są obecni);
b) im bardziej zależy nam na celu kontrolowanym przez innych ludzi;
c) im mocniej zależy nam na aprobacie innych;
d) im większa jest rozbieżność między pożądanym a rzeczywistym obrazem naszej
osoby, jaki mają inni
(większa skłonność po poniesieniu porażki);
e) u osób o dużej skłonności do obserwacyjnej samokontroli zachowania i
samoświadomości publicznej.

16. Czym jest autowaloryzacja Ja?

Dążenie do obrony, podtrzymania lub nasilenia dobrego mniemania o sobie
Dążenie do podniesienia samooceny jest głównym motywem związanym
ze schematem ja. Większość zdrowych ludzi tak przetwarza informacje, żeby
własna osoba jawiła się w pozytywnym świetle. Dwa pozostałe motywy, pod
których wpływem jest przetwarzanie informacji o sobie, to dążenie do
adekwatności samooceny (samopoznanie), dążenie do spójności samooceny
(autoweryfikacja). W większości przypadków dążenie do pozytywnej samooceny
wpływa na selektywne przetwarzanie informacji. Niekiedy jednak jest motywem
podjęcia rzeczywistych działań, których celem jest podniesienie swoich walorów.

17. Z jakich komponentów składa się postawa?

- Komponent emocjonalny
- Komponent behawioralny
- Komponent poznawczy

18. Wymień elementy procesualnego modelu perswazji.

1) Uwaga / Zauważenie
 Komponent behawioralny
- Komponent poznawczy

18. Wymień elementy procesualnego modelu perswazji.

1) Uwaga / Zauważenie
2) Zrozumienie treści
3) Uleganie argumentom
4) Utrzymywanie zmienionej postawy
5) Wykorzystanie jej w zachowaniu

19. Wymień trzy główne mechanizmy wpływu społecznego i zdefiniuj każdy z nich.
Podaj przykład obrazujący mechanizm każdego z nich.
Zaangażowanie w działanie
- Podjęcie jakiejś działalności, a nawet samo przygotowanie się do niej, inicjuje
szereg procesów sprawiających, że działanie wykonujemy czy kontynuujemy
pomimo poważnych kosztów, na jakie nas to naraża. Zaczynamy spostrzegać siebie
samych, podjęte działanie i jego skutki w sposób sprzyjający kontynuacji działania.
Przyczyny:
a) podwyższenie psychicznej dostępności danego sposobu zachowania (Sherman,
badania);
b) uzasadnianie własnego wysiłku (cenimy to, w co wkładamy wysiłek; Aronson,
Mills);
c) pułapka utopionych kosztów (motywacja do odzyskania dóbr zainwestowanych
w dotychczasowe
działania – poprzez kontynuację działania, nawet jeśli naraża nas ono na rosnące
straty.

Pragnienie słuszności
- Postępowanie innych staje się najsilniejszym dowodem słuszności w warunkach
izolacji i wytrącenia z codzienności. Monety w futerale na gitarę, reklamy z opiniami
ludzi. Reakcje ludzi podobnych do nas silniejszym dowodem słuszności niż reakcje
ludzi niepodobnych (wyjątek: gdy eksperci). „Śmiech z puszki” – śmiech podkładany
pod programy TV, działa.

Lubienie
- Zaczynając znajomości, raczej nie zastanawiamy się, dlaczego kogoś polubiliśmy.
Często jest tak, że lubimy osoby najbardziej podobne do nas (nawet na podstawie
podobnego ubioru), osoby, które są atrakcyjne (występujące zjawisko aureoli –
jedna pozytywna cecha przyćmiewa inne) oraz te, które widujemy często
(szczególnie w przyjemnych warunkach). Dlatego np. w reklamach występują osoby
powszechnie lubiane, atrakcyjne, dopasowane pod względem podobieństwa do
odbiorców. Aby nie ulec tej zasadzie, musimy próbować oddzielać osobę od oferty.
 Często jest tak, że lubimy osoby najbardziej podobne do nas (nawet na podstawie
podobnego ubioru), osoby, które są atrakcyjne (występujące zjawisko aureoli –
jedna pozytywna cecha przyćmiewa inne) oraz te, które widujemy często
(szczególnie w przyjemnych warunkach). Dlatego np. w reklamach występują osoby
powszechnie lubiane, atrakcyjne, dopasowane pod względem podobieństwa do
odbiorców. Aby nie ulec tej zasadzie, musimy próbować oddzielać osobę od oferty.

Reguła wzajemności
- Reguła wzajemności działa w bardzo prosty sposób – gdy zostajemy czymś
obdarowani, czujemy się wdzięczni i zobowiązani do oddania przysługi. Nie muszą
być to podarki fizyczne, obdarowani możemy zostać uśmiechem, komplementem
czy dobrą opinią. Przykładami działań tego typu są np. gadżety reklamowe czy
okresy próbne, które budują pewną więź z jednostką, od której je otrzymujemy.

Niedostępność
- Reaktancja – to, co zagrożone/odebrane, jest więcej warte. Bardziej pożądamy, bo
chcemy odzyskać swobodę. Dlatego tak często w reklamach, sklepach, mailach
pojawiają się hasła: „Ostatni moment”, „Tylko dzisiaj”, „Edycja limitowana” czy
„Zostały już ostatnie sztuki”

Autorytet
- Reguła ta polega na poczuciu obowiązku ulegania autorytetom, które towarzyszą
nam niemal od zawsze. Często bardziej zwracamy uwagę na to, kto mówi, a nie co
mówi. Ta zasada działa na niemal wszystkich płaszczyznach życia społecznego, np.
w handlu, polityce, szkołach, wojsku czy szpitalach. Przykładem są np. aktorzy
występujący jako lekarze w reklamach będący specjalistami od danej dolegliwości.

20. Czym jest społeczny dowód słuszności?

Inni wspierają, więc ja też powinienem. Większość spraw naprawdę ważnych dla
człowieka dotyczy nie faktów, ale upodobań/wartości – inni ludzie są miernikiem
słuszności. Jonestown, zbiorowe samobójstwa.

21. Czym jest zjawisko obojętnego przechodnia. Podaj przykład obrazujący jego
mechanizm.
Zjawisko obojętnego przechodnia jest to zależność, która zakłada, że im większa liczba
osób obserwuje dane krytyczne zdarzenie, tym mniejsza jest szansa na udzielenie pomocy.
Tłumaczone jest to zjawiskiem rozproszenia odpowiedzialności – jeżeli nacisk na podjęcie
działania rozkłada się na więcej osób, subiektywnie jest odbierany jako mniejsza osobista
odpowiedzialność pojedynczego obserwatora. Warto zauważyć, że zjawisko obojętnego
przechodnia stosuje się tylko do sytuacji niejednoznacznych

22. Wymień rodzaje tożsamości grupowej. Zdefiniuj jeden z nich.

Tożsamość indywidualna
Tożsamość społeczna
odpowiedzialność pojedynczego obserwatora. Warto zauważyć, że zjawisko obojętnego
przechodnia stosuje się tylko do sytuacji niejednoznacznych

22. Wymień rodzaje tożsamości grupowej. Zdefiniuj jeden z nich.

Tożsamość indywidualna
Tożsamość społeczna

23. Czym jest narcyzm kolektywny?

Niedojrzała postać identyfikacji grupowej, której istotą jest nierealistycznie wysoka
ocena grupy własnej, podszyta tak naprawdę wątpliwościami co do tej wartości i
połączona z przekonaniem, że członkowie innych grup z uporczywą obraźliwością
owej wartości nie doceniają

Czyli przekonanie że wyjątkowość własnej grupy nie jest wystarczająco doceniana

przez innych.

24. Wyjaśnij czym jest zagrożenie stereotypem. Podaj definicję oraz przykład.
Spadek sprawności działania w dziedzinach objętych stereotypem pod wpływem
samej świadomości, że jest się członkiem stereotypowanej grupy, który może
okazać się gorszy w danej dziedzinie. Steele – badania (zadania „sprawiedliwe
płciowo” – nie dyskryminujące kobiet/brak takiej informacji).
Zagrożenie stereotypem umiarkowanie hamuje funkcjonowanie kobiet i
mniejszościowych grup etnicznych w dziedzinach objętych stereotypem.
Wyjaśnienia:
a) wywołuje silną reakcję stresową – fizjologiczne zmiany pogarszają
funkcjonowanie poznawcze;
b) inicjuje procesy uważnego śledzenia własnego zachowania i ewentualnych oznak
nadchodzącej porażki (wzbudza lęk przed porażką, ten zaś prowadzi do większej
ostrożności w działaniu --> pochłonięcie części pamięci operacyjnej --> mniejszą
część można poświęcić na rozwiązywanie zadania
c) tłumienie myśli – ponieważ ludzie zagrożeni stereotypem zdają sobie sprawę ze
swoich obaw i ich zaburzającego wpływu na funkcjonowanie zadaniowe, aktywnie
starają się je tłumić i skupić się na zadaniu. Często jest to nieskuteczne i również
pochłania część zasobów pamięci operacyjnej.
-----> Zmniejszenie zasobów pamięci operacyjnej, pogorszenie wyników w
zadaniach wymagających świadomego namysłu. Zadania wykonywane
automatycznie i bez udziału świadomości ulegają pogorszeniu skute samego
procesu ważnego śledzenia własnych działań.

25. Czym jest syndrom myślenia grupowego?

Podejmowanie błędnych decyzji przez zespół wskutek tego, że wewnętrzna
dynamika grupowa (głównie motywacja do utrzymania spójności) przeważa nad
motywacją do podjęcia decyzji merytorycznie zasadnych.
25. Czym jest syndrom myślenia grupowego?
Podejmowanie błędnych decyzji przez zespół wskutek tego, że wewnętrzna
dynamika grupowa (głównie motywacja do utrzymania spójności) przeważa nad
motywacją do podjęcia decyzji merytorycznie zasadnych.