Psychologia Osobowości - ćwiczenia 4

*Stankiewicz - polska DID

Behawioryzm
John B. Watson
Uwarunkował w dziecku (Albercie) reakcję lęku na królika i wszystko co do niego podobne

Behawioryzm

• Determinizm środowiskowy - ludzie są kontrolowani przez środowisko

• John Locke (1632-1704) - tabula rasa → narodzone dziecko jest białą kartką, która zostanie
zapisana przez doświadczenie żyiowe
• Prace Darwina i Pawłowa (warunkowanie klasyczne)
• Główni przedstawiciele: John Watson, Burrhus Skinner, Clark Hull, Edward Tolman

Uczenie się w psychologii

Każda długoterminowa zmiana w zachowaniu w oparciu o doświadczenie
Typy:

• Warunkowanie klasyczne (np.. psy Pawłowa)

• Warunkowanie sprawcze (instrumentalne) → wprowadzenie kar i nagród

Bodziec a reakcja - czyli warunkowanie klasyczne

• Bodziec bezwarunkowy a bezwarunkowa reakcja (B: jedzenie, R: ślinienie się)

• *bodziec neutralny → bodziec warunkowy

Warunkowanie sprawcze
Konsekwencje wpływają na świadomy wybór

• Wzmocnienia (pozytywne vs. Negatywne)

• Kary (pozytywne vs. Negatywne)

Pozytywne - dodajmy bodziec

Negatywne - usuwamy bodziec

Wzmocnienia i kary

• Wzmocnienie pozytywne (posprzątałeś? → zostaniesz przytulony!)

• Wzmocnienie negatywne (posprzątałeś? → nie zostaniesz porażony prądem!)
• Kara pozytywna
• Kara negatywna

Generalizacja a wygaszanie
 Specyfika ujęcia behawioralnego

• Manipulacja zmiennymi środowiskowymi i obserwacja konsekwencji manipulacji w

zachowaniu
• Podkreślanie przyczyn, które podlegają manipulacji (np. nagroda w postaci jedzenia)
zamiast operowanie pojęciami takimi jak Ja, ego nieświadomość
• Warunkowanie sprawcze - organizm musi przejawiać zachowanie, zanim pojawi się
wzmocnienie

Społeczne teorie uczenia się

Koncentrują się na tym:

• Jaki jest wpływ kontekstu społecznego i sytuacyjnego na przebieg procesów uczenia się
określonych reakcji
• Jak można przewidywać zachowanie na podstawie znajomości zewnętrznych czynników
sytuacyjnych oraz określonych zmiennych wewnętrznych o charakterze przekonań -
wyuczonych w kontekście społecznym

Teoria konfliktu - Neal Miller i John Dollard

Uczenie się wymaga 4 elementów:

• Motywowane jest popędami (np. głód, przywiązanie)

• Kierunek nadają mu bodźce ze środowiska
• Reakcje organizmu prowadzą do redukcji popędu
• Czego efektem jest wzmocnienie, wyrażające się tendencję do powtarza reakcji

Popęd → bodziec → reakcje → wzmocnienie

Teoria konfliktu - tezy

1. W miarę zbliżanie się do pożądanego celu zwiększa się siła dążenia
2. W miarę zbliżania się do niepożądanego celu zwiększa się siła unikania
3. W miarę zmniejszania się odległości od celu siła tendencji do unikania rośnie szybciej niż siła
dążenia
4. Wzrost siły popędu związanego z dążeniem czy unikaniem podnosi ogólny poziom lęku
5. Gry rywalizują dwie reakcje to wystąpi silniejsza z nich

Podwójny konflikt dążenie - unikanie

• Konflikt między dążeniem a dążeniem (dwa atrakcyjne cele, ale można wybrać tylko jeden)
• Konflikt między unikaniem a unikaniem (dwie sytuacje niepożądane, których nie da się
równocześnie uniknąć i z którymś trzeba się zmierzyć)
• Konflikt między dążeniem a unikaniem (cel ma dla nas zarówno pozytywne jak i negatywne
znaczenie, jednocześnie przyciąga i odpycha)
• Konflikt między podwójnym dążeniem a unikaniem (jednostka ma wybór między dwoma
celami, z których każdy ma moc przyciągania i odpychania)

Teoria oczekiwania i wartości - J. Rotter

• Człowiek aktywnie konstruuje rzeczywistość, a nie tylko biernie reaguje na nią

 • Procesy uczenia się zachodzą w kontekście społecznym
• W każdej sytuacji jednostka dysponuje szerokim potencjałem zachowań
• Człowiek uczy się antycypować skutki własnych reakcji oraz to, co zrobią inni ludzi, i działa
stosowanie do tych przewidywań

Zaufanie interpersonalne - Rotter

Osoby odznaczające się wysokim zaufaniem interpersonalnym różnią się od osób o niskim zaufaniu
tym, że:

• Jest mniej prawdopodobne, ze kłamią

• Jest mniej prawdopodobne, że oszukują lub kradną
• Jest bardziej prawdopodobne, że dają innym „drugą szansę”
• Jest bardziej prawdopodobne, że szanują prawa innych
• Są bardziej godne zaufania
• Jest mniej prawdopodobne, że są nieszczęśliwe, skonfliktowane lub nieprzystosowane
• Są trochę bardziej lubiane i popularne
• Nie są ani mniej, ani bardziej łatwowierne
• Nie są ani mniej, ani bardziej inteligentne

Społeczna teoria uczenia się Waltera Mischela

Osobowość można rozpatrywać w kategoriach pięciu kognitywnych zmiennych, wyuczonych w
kontekście społecznym:
1. Konstrukty i strategie kodowanie informacji (kategoryzowanie wydarzeń i sposób
interpretowania informacji)
2. Cele (pożądanie i niepożądane skutki możliwych działań - ku czemu dążyć, czego unikać -
subiektywna wartości i ocena zdarzeń)
3. Oczekiwania (przewidywane skutki „jeżeli…,to….”)
4. Kompetencje (co osoba wie, że potrafi zrobić)
5. System samoregulacji (sposoby ukierunkowania i regulacji zachowania poprzez cele i
standardy oraz tworzenie planów)