😈

POWTÓRKA
Sigmunt Freud
Świadomość / przedświadomość / nieświadomość

Libido / thanatos / lęki (obiektywny - dziecięcy / neurotyczny - ego vs id / ego vs superego)

kateksja / antykateksja

Mechanizmy: racjonalizacja, prokrastynacja, represja pierwotna i wtórna, projekcja, fiksacja

Id / ego / superego

Autowaloryzacja (dążenie do podniesienia samooceny) vs Autoweryfikacja (dążenie do

zgodności na temat swoich przekonań na swój temat, a informacjami na temat swojej osoby)

Carl Gustav Jung

Nieświadomość zbiorowa - wspólny ludziom sposób myślenia

Archetypy: animus, anima, persona, cień

Neurotyczność vs równowaga emocjonalna / ekstrawersja vs introwersja

4 typy os. - melancholik, sangwinik, flegmatyk, choleryk

Jaźń - całość osobowości i procesów / osiąganie swojego pełnego potencjału

Erich Fromm
ucieczka od wolności (wolność przynosi niezależność, ale też lęk i bezsilność

redukowanie lęku o słuszność swoich decyzji

poszukiwanie bezpieczeństwa

oddanie odpowiedzialności za swój los komuś innemu

POWTÓRKA 1
 Karen Horney
Osobowość zależy od wczesnych kontaktów interpersonalnych (przebieg opieki nad
dzieckiem)

Lęk podstawowy (poczucie bezradności odczuwane przez dziecko - bycie zależnym od

rodziców): troskliwa opieka rodziców = redukcja lęku = brak neurotycznych mechanizmów
/ niewłaściwa opieka rodziców = nasilenie lęku = lęk wtórny

Strategie radzenia sobie z wewnętrznym konfliktem: ku ludziom - wyparcie wrogości /

przeciw ludziom - wyparcie miłości / od ludzi - wyparcie miłości i wrogości

przyczyną „nerwic” są
nierozwiązane wewnętrzne konflikty
napędzane przez „popędy specyficzne
dla neurotyków”, których celem jest
zapewnienie poczucia bezpieczeństwa.

Alfred Adler
Dążenie do mocy (i wspólnoty) - główna siła napędowa człowieka

Kompensacja poczucia bezradności w dzieciństwie

Zerwanie z koncepcją seksualności jakob główną siłą napędopwą

Siła woli - ważniejsza niż popęd

Abraham Maslow

Teoria motywacji oparta na hierarchii potrzeb

Potrzeby: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności, uznania, samorealizacji

Carl Rogers
Optymistyczny pogląd na naturę ludzką

Natura jest z gruntu DOBRA

POWTÓRKA 2
 SELF-CONCEPT

Pole fenomenologiczne, pole świadomości, Ja

Ja idealne, ja realne

Terapia podążania za klientem, akceptacja itp

Edward Deci / Richard Ryan

SDT - psychologia pozytywna

motywacja samoukierunkowania

Teoria motywacji wg. której ludzie mają wewnętrzną potrzebę osiągnięć.

Skupia się na środowiskowych warunkach, które pozwalają lub nie na

rozwój motywacji wewnętrznej.

Aby środowisko wspierało motywację wewnętrzną musi zaspokajać tez podstawowe

potrzeby: autonomii, kompetencji i więzi.

Fritz Perls
Gestalt

uświadamianie sobie czyichś uczuć, reakcji w danej sytuacji może rozwiązać problem

Im not here to live up to yours expectations and you're not here to live up to mine.

Gordon Allport / Raymond Cattell

ALLPORT

Autor koncepcji osobowosci jako struktury cech i pierwszego podrecznika do

psychologii osobowości (1937)

POWTÓRKA 3
 Cechy motywują i kierują zachowaniem, tworzą hierarchie cech

Osobowość jest dynamiczną organizacją w jednostce tych systemów, które determinują

jej specyficzne przystosowanie

cechy dominujące, cechy zasadnicze, cechy wtórne / PRIOPRIUM - JA

Wnioskowanie o cechach: częstość, intensywność, zakres sytuacji

CATTEL

Autor rozumienia koncepcji podziału inteligencji na płynna i skrystalizowaną

Posługiwał się metoda analizy czynnikowej, kwestionariuszami samoopisowymi tzw.

Testem obiektywnym, czyli prowokowaniem pewnych zachowań w laboratorium

zrozumienie pojedynczego zachowaniajest zrozumiałe tylko w kontekście całego

organizmu (analiza czynnikowa)

kwestionariusz 16PF cechy (4 tys. cech pogrupował w 16 najważniejszych)

Hans Eysenck
cechy, reakcje nawykowe i reakcje specyficzne

PEN 3 wymiarowa teoria osobowości

ekstrawersja, neurotyczność, psychotyczność

Kwestionariusz EPQ-R

Paul Costa / Robert Mc’crae

twórcy Wielkiej Piątki

Ekstrawersja: ilość i intensywność interakcji, towarzyskość, energiczność, potrzebę

stymulacji, aktywność, cieszenie się życiem;

Neurotyczność: skłonność do dyskomfortu psychicznego, nieadaptacyjnego reagowania

na stres, niestabilności emocjonalnej

POWTÓRKA 4
 Ugodowość: opisującą nastawienie do innych ludzi (pozytywne versus negatywne)
przejawiające się w altruizmie vs antagonizmie

Sumienność: stopień zorganizowania, wytrwałości i motywacji jednostki w działaniach

zorientowanych na cel

Otwartość na doświadczenie: tendencja do pozytywnego wartościowania doświadczeń

życiowych, tolerancję na nowość i ciekawość poznawczą

NEO-PR, NEO-FFI, TIPI-PL

George Kelly
konstrukty osobiste - dwubiegunowe

albo albo, które człowiek widzi, określa i interpretuje

Konstrukty mogą być użyteczne zakresowo (kiedy się przez przydadzą) i mieć centrum
użyteczności (do kogo się przydadzą)

Julian Rotter
Teoria umiejscowienia kontroli (zintegrował podejście behawiorystyczne, poznawcze i
humanistyczne)

Ludzie różnie interpretują to co ich spotyka - to jest przyczynkiem do zrozumienia

osobowości

Locus of control (W człowieku / Na zewnątrz)

Internalistów: w razie porażki poczuciewiny / Eksternalistów: w razie porażki poczucie

krzywdy

Martin Seligman
zjawisko wyuczonej bezradności

Wyuczona bezradność prowadzi do deficytów:

Motywacyjnych: brak motywacji do działania

Emocjonalnych: lęk, przygnębienie, depresja

POWTÓRKA 5
 Poznawczych: zaburzenie dostrzegania zależności między reakcją a wzmocnieniem

Milton Rokeach / Arie Kruglanski

ROKEACH

koncepcji hierarchii ludzkich wartości, ale także jednego z najbardziej kontrowersyjnych

psychologicznych „eksperymentów”:

Arie Kruglanski (1939-)

psycholog społeczny,jeden z autorów koncepcji domknięcia

poznawczego.

Koncepcja domknięcia poznawczego wywodzi się z teorii poznania (lay epistemic), które
opisują to, w jaki sposób przebiega proces tworzenia się wiedzy społecznej, naukowej,
religijnej itd.

Zgodnie z tym założeniem, trzonemosobowości jest konstruowanie szeroko

rozumianej wiedzy.

ludzie posługują się hipotezami w ocenie rzeczywistości oraz poszukują dowodów na

poparcie tych hipotez / ludzie posługują się alternatywnymi wyjaśnieniami

Albert Bandura
Człowiek jako istota intencjonalna mazdolność do autorefleksji i
samoregulacji.

Człowiek est świadomy i aktywny.

Uczenie się: bezpośrednie / zastępcze / Samoregulację

Przekonanie o własnej skuteczności - Jest warunkiem efektywnego działania

osobowość + środowisko + zachowanie

Walter Mischel
poznawczo afektywny system osobowości

POWTÓRKA 6
 Zgodnie z założeniami tej koncepcji, system osobowości tworzy pięć zmiennych, które
wzajemnie na siebie oddziaływują.

Test pianki

specyficzność ukł. bodźców automatycznych, zdolność różnicowania i samoregulacja

E. Tory Higgins / Hubert Hermans

HIGGINS

teorii rozbieżności Ja, znanej także jako teoria ukierunkowań Ja.

ja realne, ja idealne, jz powinnościowe

człowiek musi dowiedzieć się jakie są jego mocne, a jakie słabe strony

W takim ujęciu samowiedza to „Ja przemyślane” (self-digest).

Ja przemyślane - świat w relacji do Ja - narzędzie przetrwania

„Ja możliwe” może mieć niekiedy charakter niepożądany (np. w kontekście starości). Pełni
podstawową funkcję motywacyjną.

HERMANS

tożsamość (Ja) kształtuje się w kategoriach dynamicznej wielości pozycji obdarzonych

głosem i funkcjonujących w przestrzeni umysłu

Ludzie biją się z myślami

JA DIALOGOWE to ORKIESTRA - uporządkowanie i uzgodnienie

Hazel Markus
samowiedza może być rozpatrywana jako system autoschematów porządkujących wiedzę o
Ja.

Daryl Bem / Leon Festinger

BEM

autopercepcja - obserwowanie i wnioskowanie z tych obserwacji.

POWTÓRKA 7
 człowiek będzie diagnozował i modyfikował swoją samowiedzę w kierunku zgodnym z
działaniem, które podejmuje,

samowiedza zmienia się, dostosowując się do aktualnie doświadczanych sytuacji

FESTINGER

ludzie dążą do zgodności pomiędzy różnymi przekonaniami, traktującymi

o tej samej kwestii a własnym postępowaniem,

w sytuacji pojawienia się takiej niezgodności pojawi się dysonans

Teoria dysonansu poznawczego -> wyjaśnia internalizację zachowań pozostających poza

„obszarem akceptacji” (najczęściej gdy autoprezentacja jest negatywna).

Charles Carver / Michael Scheier

Zachowanie jednostki jest ukierunkowane na cele

Jest ono kontrolowane przez system informacji zwrotnych

Mają one strukturę hierarchiczną oraz mogą być zarówno pozytywne, jak i
negatywne.

Fritz Heider
Ojciec atrybucji - Atrybucja: przypisywanie innym ludziom lub samemu sobie określonych
cech osobowości na podstawie zewnętrznych zachowań.

Uważał, że człowiek dąży na swój własny sposób do wyjaśnienia świata, który go

otacza i stara się przewidzieć, co się wydarzy.

jednostki poznawcze - dążenie do równowagi społecznej

Ludzie i obiekty (elementy poznawcze) społeczne łączą się poprzez: Relacje jednostkowe &
Relacje afektywne

POWTÓRKA 8