Professional Documents
Culture Documents
مسابقه ملی نانو
مسابقه ملی نانو
تا شماره از شماره تعداد سواالت ضريب مواد امتحاني رديف
-داوطلبان بايد شماره داوطلبي مندرج در کارت ورود به جلسه خود را با شماره صندلي تطبیق دهند و در صورت
نکات مهم آزمون
22ارديبهشت 1396
1
هدف از توسعه فناوري نانو ،توليد ثروت و افزايش کيفيت زندگي است.
بنیاد آموزش فناوری اننو
)1کدام گزینه دالیل تغییر خواص در ابعاد نانو را به شکل صحیحی بیان میکند؟
با ریزشدن ابعاد ماده و رسیدن به مقیاس نانو ،سطح و حجم ماده و اتمهای روی سطح ماده افزایش مییابد و در -1
نتیجه ماده ناپایدار میشود .نانوماده تالش میکند با واکنشپذیری کمتر به سمت پایداری برود.
با ریزشدن ابعاد ماده و رسیدن به مقیاس نانو ،سطح ماده و اتمهای روی سطح ماده افزایش مییابد و در نتیجه ماده -2
پایدار میشود .این پایداری عملکرد نانوماده را نسبت به مواد تودهای بهبود میدهد.
با ریزشدن ابعاد ماده و رسیدن به مقیاس نانو ،سطح و حجم ماده و اتمهای روی سطح ماده نیز افزایش مییابد و در -3
نتیجه ماده پایدار میشود .این پایداری عملکرد نانوماده را نسبت به مواد تودهای بهبود میدهد.
با ریزشدن ابعاد ذرات و رسیدن به مقیاس نانو ،سطح و نسبت اتمهای سطحی ذرات نیز افزایش مییابد و در نتیجه -4
ماده ناپایدار میشود .نانوماده تمایل دارد با تغییر در آرایش اتمی به سوی پایداری حرکت کند.
)2در مواد نانوکریستال تودهای (بالک) کدام گزینه در مورد نفوذ صحیح است؟
نفوذ در آن ها به دلیل انرژی پایینتر مرزدانه ،سریعتر است. -1
نفوذ در آن ها به دلیل انرژی باالتر مرزدانه ،کندتر است. -2
نفوذ در آن ها به دلیل سطح بیشتر مرزدانه ،سریعتر است. -3
نفوذ در آن ها به دلیل سطح کمتر مرزدانه ،کندتر است. -4
)4کدام گزینه در مورد تغییر دیاگرام های فازی دوتایی ( )Pb-Biدر حالت نانو نسبت به حالت توده ای (بالک) صحیح
است؟ (شکل ،دیاگرام فازی حالت توده ای را نشان می دهد).
کاهش نقطه ذوب ،کوچک شدن ناحیه دو فازی ،افزایش انحالل در حالت جامد -1
کاهش نقطه ذوب ،بزرگ شدن ناحیه دوفازی ،کاهش انحالل در حالت جامد -2
کاهش نقطه ذوب ،افزایش در دمای نقطه یوتکتیک ،بزرگ شدن ناحیه دو فازی -3
افزایش نقطه ذوب ،کاهش انحالل در حالت جامد -4
1
بنیاد آموزش فناوری اننو
)5در کدام گزینه بیشترین تعداد روش باال به پایین در تولید نانوساختارها وجود دارد؟
رسوب گذاری -الیه نشانی بخار شیمیایی – تولید تک الیه النگمر بالجت ( – )Langmuir blodgettالیه نشانی -1
طال روی نانوالیاف پلیمری
رسوب گذاری -سل ژل -تولید گرافن از نانولوله کربنی – خودآرایی – سنتز نانوذرات در میکروامولسیون -2
الیه نشانی از فاز بخار – تولید دندریمر – تولید نانوذرات Fe3O4از نمک های کلریدی آهن -تولید نانوالماس از مواد -3
منفجره
هم رسوبی -تولید آیروژل از خشک کردن فوق بحرانی -سل ژل – تولید نانوذرات نقره از برخورد لیزر پالسی به محلول -4
حاوی نیترات نقره
)6چسبیدن فولرین به یک تک الیه صفحه گرافنی از لحاظ انرژی با احتمال کمی صورت می گیرد و یا غیر ممکن است.
کدام گزینه صفحه گرافنی را نشان می دهد که احتمال چسبیدن فولرین به آن وجود دارد؟
صفحه گرافنی با خمیدگی -1
صفحه گرافنی که دارای جای خالی اتمی باشد -2
صفحه گرافنی که دارای عیب استون – والز ( )Stone–Walesباشد -3
در هر سه گزینه این احتمال وجود دارد. -4
)7چشمکزنی ) (Blinkingفرایندی است که در آن تحت تابش پیوسته نور به نقاط کوانتومی ،نشر نور به صورت گسسته
انجام می شود .این پدیده یکی از مشکالتی است که کاربرد نقاط کوانتومی را محدود میکند .یکی از راهکارهای ارائه شده
برای رفع این مشکل ،سنتز نقاط کوانتومی با ساختارهای هسته-پوسته است .گروهی از محققین ،نقاط کوانتومی با هسته
CdSeو پوسته CdSرا سنتز کردند .در تصاویر زیر طیف برانگیختگی (الف) و کسر درخشان نقاط کوانتومی-زمان (ب)
این نانوذرات ،نشان داده شده است .پیکانهای نشان داده شده در شکلهای الف و ب ،به ترتیب نشان دهنده چه تغییر
ساختاری در سنتز این نانو ذرات است؟( خط نقطه چین در شکل الف مربوط به طیف برانگیختگی هسته CdSeاست).
افزایش ضخامت پوسته – کاهش ضخامت پوسته -1
کاهش ضخامت پوسته – کاهش ضخامت پوسته -2
افزایش ضخامت پوسته – افزایش ضخامت پوسته -3
کاهش ضخامت پوسته – افزایش ضخامت پوسته -4
2
بنیاد آموزش فناوری اننو
)9نانوکامپوزیت با زمینه آلومینیوم و تقویت کننده اکسید آلومینیوم کدام یک از مزایای زیر را نسبت به آلومینیوم خالص
دارد.
ج) افزایش سختی ()Hardness الف) افزایش رسانایی گرمایی
د) افزایش شکل پذیری ()Ductility ب) افزایش تنش تسلیم ()Yield strength
-4موارد ب و د -3موارد ب و ج -2موارد الف و ج -1موارد الف و ب
)10کدام گزینه هیبریداسیون اتم های کربن را به ترتیب در نانولوله کربنی ،گرافن و گرافیت به درستی بیان میکند؟
SP 3 -SP 2 -SP 3 -4 SP 2 -SP 3 -SP 2 -3 SP 3 -SP 2 -SP 2 -2 SP 3 -SP 3 - SP 3 -1
)11علت اصلی انتقال جریان به حالت بالستیک در نانولهکربنی مشابه شکل زیر چیست؟ منظور از طول موج
الکترون Electron wavelength،و منظور از مسافت پویش آزاد میانگین Mean free pathاست.
بیشتر بودن طول موج الکترون از طول نانولولهکربنی -1
کمتر بودن طول موج الکترون از قطر نانولهکربنی -2
کمتر بودن مسافت پویش آزاد میانگین حاملها در مقایسه با طول نانولولهکربنی -3
بیشتر بودن مسافت پویش آزاد میانگین حاملها در مقایسه با طول نانولولهکربنی -4
)12شکل ) (Aطرح واره ای از سنتز یک درختسان (نوع تومالیا )PAMAMرا نشان میدهد .در شکل ) ،(Bخواص این
درخستان به صورت تابعی از تعداد نسلها نشان داده شده است ،موارد aتا cبه ترتیب چه خواصی را نشان می دهند؟
مساحت سطحی درختسان به ازای هر گروه انتهایی در هر نسل ،دانسیته ،ویسکوزیته ذاتی -1
دانسیته ،ضریب شکست ،ویسکوزیته ذاتی -2
مساحت سطحی درختسان به ازای تعداد گروه های انتهایی ،ویسکوزیته ذاتی ،ضریب شکست -3
دانسیته ،ویسکوزیته ذاتی ،ضریب شکست -4
3
بنیاد آموزش فناوری اننو
)14در مبحث گسیل میدانی ( )Field emissionاز نانوسیم های چهار نیمه هادی ذاتی زیر استفاده میشود .با توجه به
ترازهای انرژی (ظرفیت ،هدایت و فرمی) برای مواد نشان داده شده ،در کدام نیمه هادی جریان گسیل میدانی بیشتری
تولید میشود؟
SnO2 -1
WO3 -2
ZnO2 -3
CdSe -4
4
بنیاد آموزش فناوری اننو
)15در کدام گزینه روشی ذکر شده است که جزء روش های خودآرایی در تشکیل نانوساختارها نیست؟
آندایز اکسید تیتانیوم ،TiO2خودآرایی تک الیه آلکان تیول بر سطح طال -1
خودآرایی تک الیه آلکان تیول بر سطح طال ،تشکیل نقاط کوانتومی با کمک اپیتکسی باریکه الکترونی ()MBE -2
خودآرایی تک الیه آلکان تیول بر سطح طال ،تشکیل تک الیه فیلم النگمیر-بالجت ()Langmuir–Blodgett film -3
تشکیل نقاط کوانتومی با کمک اپیتکسی باریکه الکترونی ( ،)MBEتشکیل نانوذرات به روش انفجار سیم -4
)16درباره ساختار و عملکرد روتاکسانها و کتنانها بهعنوان ماشینهای مولکولی مصنوعی ،کدام گزینه صحیح است؟
کتنانها حداقل از یک مولکول میلهمانند ایجاد میشوند که بهوسیله یک ترکیب ماکروحلقه احاطه شده و به دو انتهای -1
آن مولکولهای فولرین متصل است.
روتاکسانها از حداقل دو ماکروحلقه درهم قفلشده تشکیل میشوند که به وسیله یک تک الیه گرافن احاطه شدهاند. -2
در روتاکسانهایی که شامل دو ناحیه پذیرش متفاوت در قسمت دمبلشکل ترکیب هستند این امکان وجود دارد که -3
موقعیت حلقه با محرک خارجی بین دو وضعیت تغییر کند.
کتنانها فقط بهصورت یکی از دو ایزومر انتقالی مولکول وجود دارد که در صورت تابش اشعه ایکس می توانند جابجایی -4
فیزیکی پیدا کنند.
)18به ترتیب دو پدیده فوتوالکتریک و پدیده تابش از جسم سیاه نشان دهنده کدام خاصیت است؟
خاصیت موجی الکترون ،خاصیت موجی الکترون -1
خاصیت موجی الکترون ،خاصیت ذره ای نور -2
خاصیت ذره ای نور ،خاصیت موجی الکترون -3
خاصیت ذره ای نور ،خاصیت ذره ای نور -4
)19می خواهیم پالتین را به شکل یک نانوالیه روی بستری الیه نشانی کنیم؛ به نحوی که در مقیاس اتمی نیز کامال مسطح
باشد .با توجه به این که پالتین دارای ساختار شبکه مکعبی با وجوه پر ( )FCCاست ،اگر بخواهیم بیشترین تعداد اتمهای
پالتین را روی سطح این الیه نازک پالتینی داشته باشیم ،کدام صفحه کریستالوگرافی باید سطح رویی در الیه نازک
پالتینی باشد؟
-4صفحات ( )110و ()100 -3صفحه ()111 -2صفحه ()110 -1صفحه ()100
5
بنیاد آموزش فناوری اننو
)20نقاط کوانتومی با اندازههای مختلف از یک نیمه هادی که در حالت تودهای (بالک) دارای گاف انرژی 1.4 eVاست سنتز
شده است .رنگ مشاهده شده کلوئید حاوی این نقاط کوانتومی در نور مرئی با زیاد شدن ابعاد چه تغییری میکند؟
با زیاد شدن ابعاد نقاط کوانتومی در کلوئید ،رنگ آن از قرمز به آبی تغییر میکند. -1
با زیاد شدن ابعاد نقاط کوانتومی در کلوئید ،رنگ آن از روشن به تیره تغییر میکند. -2
با زیاد شدن ابعاد نقاط کوانتومی در کلوئید ،رنگ آن از تیره به روشن تغییر میکند. -3
با تغییر اندازه نقاط کوانتومی در کلوئید ،تغییر رنگی مشاهده نمیشود. -4
)22روش نشان داده شده در شکل زیر در سنتز نانوپوشش ها چه روشی میتواند باشد؟
روش الیه نشانی تبخیری -1
روش رسوب دهی شیمیایی از فاز بخار -2
روش پاشش حرارتی -3
روش الیه نشانی کندوپاش -4
)23کدام گزینه روشهایی را نشان میدهد که برای سنتز نانوساختارهای هسته-پوسته مناسبتر و آسانتر است؟
سل ژل ،همرسوبی -1
سل ژل ،رسوب دهی الکتروشیمیایی -2
همرسوبی ،رسوب دهی شیمیایی از فاز بخار ()CVD -3
الیه نشانی به روش کندوپاش ( ،)sputteringرسوبدهی شیمیایی از فاز بخار ()CVD -4
6
بنیاد آموزش فناوری اننو
)24یک تیم تحقیقاتی برای تولید فولرین ،از تابش پرتو الکترونی به صفحه گرافن استفاده کرده است .نمودار زیر توسط این
گروه برای فرآیند تولید فولرین پیشنهاد شده است (محور عمودی :انرژی برحسب الکترون ولت برای هر اتم کربن) .کدام
گزینه مراحل تولید فولرن را به ترتیب صحیح نشان میدهد.
از دست رفتن اتم کربن از لبههای گرافن -تشکیل ساختار پنتاگون -آغاز خم شدن گرافن به شکل گوی -زیپ شدن -1
مجدد اتمهای کربن
برانگیختگی اتمهای کربن لبه و ایجاد ناپایداری گذار -خودآرایی اتمهای لبه و تبدیل گرافن به شکل گوی -از دست -2
رفتن اتمهای ناپایدار در لبهها -زیپ شدن اتمهای باقی مانده در لبه
خودآرایی گرافن و مجعد شدن آن -شکسته شدن اتمهای مرکزی گرافن -تشکیل گوی فولرنی – زیپ شدن اتمهای -3
لبه و ترمیم اتمهای مرکزی و جدا شدن اتمهای باقیمانده در لبهها
تشکیل گوی گرافنی -خودآرایی اتمهای لبه برای کاهش انرژی -جداشدن اتمهای اضافه از لبه -زیپ شدن اتمهای لبه -4
)25کدام گزینه به ترتیب مراحل تغییر ساختار ماده موجود در ظروف آزمایشگاهی مقابل را به طور صحیح بیان میکند؟
الف :سل ب :آئروژل ج :ژل -1
الف :سوسپانسیون ب :آئروژل ج :سل -2
الف :سل ب :ژل ج :آئروژل -3
الف :سل ب :سوسپانسیون ج :آئروژل -4
)26در بهینه کردن پارامترهای مختلف برای بهبود پخش ( )disperseکردن نانوذرات سنتز شده ،کدام گزینه درباره عدم
چسبندگی ذرات صحیح است؟ (راهنمایی :غلظت انعقاد بحرانی ( ،)critical coagulation concentrationغلظت
یونی است که در آن سد انرژی دافعه کنار رفته و تجمع سریع ذرات رخ میدهد).
گونههای یونی دو ظرفیتی نظیر CaCl2غلظت انعقاد بحرانی کمتری نسبت به گونههای تک ظرفیتی نظیر NaClدارند. -1
با کاهش ابعاد ذرات ،مقدار غلظت انعقاد بحرانی افزایش مییابد. -2
غلظت انعقاد بحرانی در نانوذرات اکسید فلزی بیشتر از نانومواد کربنی است. -3
غلظت انعقاد بحرانی برای نانولولههای کربنی بیشتر از C60است که دلیل این امر افزایش جاذبه واندروالس در ساختارهای -4
میلهای است.
7
بنیاد آموزش فناوری اننو
)27برای بررسی پایداری نانوذرات کلوئیدی در فاز سیال از تئوری موسوم به Derjaguin–Landau–( DLVO
)Verwey–Overbeekاستفاده میشود .با توجه به این تئوری ،کدام عبارت درباره نانوذرات معلق در فاز سیال
مصداق دارد؟ (منظور از سد انرژی در گزینهها ،سد انرژی است که ذرات برای تجمع پیدا کردن باید بر آن غلبه کنند).
با افزایش پتانسیل سطح ذره ،دفع الکترواستاتیک میان دو ذره کاهش مییابد. -1
کاهش غلظت الکترولیت خنثی موجب کاهش سد انرژی میشود. -2
افزایش پتانسیل سطح ذره موجب افزایش سد انرژی میشود. -3
همه موارد صحیح است. -4
)28مطابق طرحواره زیر ،برای ایجاد الیه نازک از سولفید مولیبدن ( )MOS2بر سطح زیر الیه پلیمری ،کدام روش مناسبتر
است؟
-1ترسیب فیزیکی بخار ()Physical Vapor Deposition
-2ترسیب شیمیایی بخار تقویت شده با پالسما ()Plasma Enhanced Chemical Vapor Deposition
-3ترسیب شیمیایی بخار تقویت شده با ترکیبات آلی – فلزی ()Organo-metallic CVD
-4ترسیب شیمیایی بخار در خالء بسیار باال ()Ultra-high-vacuum CVD
)29طرحواره صفحه بعد نشان دهنده کدامیک از روشهای سنتز نانوکامپوزیتهای پلیمر /اکسید گرافن است؟ و برای کاهش
وقوع واکنش فرعی چه پیشنهادی مناسبتر است؟
قالب گیری محلول ( - )Solution cast techniqueکاهش غلظت منومر -1
مخلوط کردن مذاب ( - )Melt blending techniqueکاهش غلظت منومر -2
پلیمریزاسیون درجا ( - )In-situ polymerizationکاهش غلظت منومر -3
ترسیب الکتروشیمیایی ( - )Electro-depositionافزایش غلظت منومر -4
8
بنیاد آموزش فناوری اننو
)30در روش الکتروریسندگی رایج ،معموالً با افزایش ولتاژ اعمالی چه تغییری در محصول بوجود میآید؟
قطر نانوالیاف کاهش مییابد و بعد از رسیدن به ولتاژی بهینه ،قطر افزایش مییابد. -1
قطر افزایش مییابد و بعد از رسیدن به ولتاژی بهینه ،قطر کاهش مییابد. -2
روی قطر تاثیری ندارد و تنها سرعت فرآیند را به صورت نمایی افزایش میدهد. -3
روی قطر تاثیری ندارد و تنها مورفولوژی نانوالیاف را به صورت تارعنکبوتی در میآورد. -4
)31کدام گزینه زیر میتواند به عنوان سنتز از طریق راکتورهای نانومتری یا میکرومتری در نظر گرفته شود؟
لیتوگرافی الیه اکسید سیلیکون -1
رشد نانوذرات از طریق امولسیون ها -2
تولید فلزات تودهای (بالک) نانوساختار به وسیله پیچش با فشار باال ()HPT -3
اعمال نانوپوششها بر روی سطح یک شیشه -4
)32کدامیک از مواد زیر به عنوان قالب ( )templateدر تولید نانوسیم میتواند مورد استفاده قرار گیرد؟
ژل اکسید آلومینیوم -1
اکسید آلومینیوم آندایز شده -2
نانو ذره اکسید آلومینیوم -3
الیه نازک اکسید آلومینیوم -4
9
بنیاد آموزش فناوری اننو
)33محصول کدام روش برای ساخت یک قطعه توده ای (بالک) نانوساختار نیاز به فرآیند تف جوشی (زینتر) دارد؟
-2آلیاژ سازی مکانیکی -1تغییر شکل پالستیک شدید ()SPD
-4گزینه 2و 3 -3نانوذرات تولید شده به روش سل-ژل
)34فرآیندی که در آن از دما و فشار فوق بحرانی حالل آب برای ساخت نانوساختارها استفاده میشود کدام است؟
-4میکروامولسیون ()microemulsion -3سل ژل -2سولوترمال ()Solvothermal -1هیدروترمال
)35در کدام روش لیتوگرافی ،محدودیت ساخت نانوساختارها به دلیل اثر پراش ( )diffractionاست؟
-2لیتوگرافی اشعه ایکس -1لیتوگرافی نور مرئی
-4لیتوگرافی با میکروسکوپ نیروی اتمی ()AFM -3لیتوگرافی باریکه الکترونی
)36کدام گزینه درباره سنتز فولرین ( )C60با روش سنتز برپایه الگو صحیح است؟
استفاده از DNAبه عنوان الگو برای شکلگیری فولرین با کمک برهمکنش گروه فسفات DNAبا فولرین -1
به دام اندازی فولرین به صورت درجا در طی تشکیل نانولولهکربنی -2
وارد کردن فولرین (به وسیله شیمی تر) در داخل کانالهای زئولیت -3
هر سه گزینه صحیح است. -4
)37در فرآیند الیه نشانی به روش کند و پاش ( )sputteringکدام گزینه صحیح است؟
در این روش ذرات نانومتری ساینده به سطح هدف برخورد کرده و اتمهای ماده هدف را از سطح آن جدا میکنند. -1
در این روش نانوذرات که از مجرای ورودی تغذیه وارد محفظه میشوند با اعمال حرارت به صورت مذاب درآمده -2
و با شدت به سطح هدف برخورد کرده و الیه ای از ماده ورودی روی هدف تشکیل میشود.
در این روش یونهای مثبت ناشی از یونیزاسیون گازی به سطح هدف برخورد کرده و اتمهای هدف را جدا میکنند. -3
به طور معمول فرآیند کند و پاش برای مصون ماندن ذرات تشکیل شده از اکسیداسیون ،در زیر یک محلول آبی -4
یا آلی (به عنوان مثال دی متیل سولفکساید) انجام میشود.
)38کدام یک از مکانیزمهای زیر در سنتز نانوذرات از طریق حرارتدهی به روش ماکروویو میتواند دخیل باشد؟
-1برهمکنش های دوقطبی ()Dipole Interactions
-2هدایت یونی ()Ionic Conduction
-3اتالف مغناطیس ()Magnetic Loss
-4هر سه گزینه
10
بنیاد آموزش فناوری اننو
)39در سنتز نانوذرات با استفاده از پلی اُلها ( )polyolکدام گزینه درست است؟
در سنتز نانوذرات به این روش عموماً پلی اُل ابتدا نقش حالل را ایفا نموده اما در ادامه واکنش و در اثر اعمال -1
حرارت ،نقش پلی اُل تغییر کرده و نقش عامل کاهنده یا کی لیت را ایفا مینماید.
پلی اُلها جزء قویترین مواد احیاءکننده هستند که در صورت حضور در محلول پایدارترین ترکیبات نمکهای -2
فلزی نیز می توانند با احیاء آنها در دمای محیط منجر به تشکیل نانوذرات فلزی شوند.
پلی اُلها موادی هستند که عموماً برای اکسایش پلیمرها و تشکیل نانوذرات پلیمری مورد استفاده قرار میگیرند -3
و با تشکیل مونومرها و انعقاد آنها منجر به تشکیل نانوذرات پلیمری میشوند.
پلی اُلها موادی هستند که با افزوده شدن به نانوذرات فلزی آمورف ،منجر به باالرفتن بلورینگی ()crystallinity -4
آنها میشوند.
)40کدام گزینه در مورد سنتز اکسید گرافن به روش شیمیایی صحیح است؟
مولکولهای آب میتوانند در بین صفحات اکسید گرافیت وارد شوند .با افزایش رطوبت نسبی ،فاصلهی میان -1
صفحات اکسید گرافن به صورت برگشت پذیر افزایش مییابد.
صفحات اکسید گرافن درون آب دارای بار سطحی منفی هستند و به همین دلیل ممکن است دافعهی -2
الکترواستاتیک میان صفحات اکسیدگرافنی که دارای بار منفی است ،موجب ایجاد سوسپانسیون آبی پایداری از
آنها شود.
میتوان با استفاده از امواج ماورای صوت و به هم زدن شدید مخلوطی از اکسید گرافیت و آب به مدت طوالنی، -3
این ماده را الیه الیه کرده و یک مخلوط معلق کلوئیدی آبی از ورقههای اکسید گرافن تولید کرد.
همه موارد -4
)41نانوذرات Fe3O4مشابه شکل زیر با مولکول آلی ،عاملدار ( )functionalizeشده است .برای تشخیص عاملدار
شدن باید از کدام نوع آنالیز استفاده کرد؟
-1پراش اشعه ایکس ()XRD
-2طیف سنجی جذب اتمی ()AAS
-3طیف سنجی فلورسانس اشعه ایکس ()XRF
-4طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه ()FTIR
)42کدام آنالیز میتواند برای تعیین گاف انرژی نانوذرات نیمه هادی استفاده شود؟
-2فلورسانس اشعه ایکس ()XRF -1پراش اشعه ایکس )(XRD
-4طیف سنجی جذبی مرئی و فرابنفش ()UV-vis -3میکروسکوپ الکترونی عبوری )(TEM
11
بنیاد آموزش فناوری اننو
)43برای آنالیز سطح الیه نازک سنتز شده ،در روشهای ذکر شده در کدام گزینه برای رسیدن به نتایج مطلوبتر نیاز
به رسانا بودن نمونه است؟
-1میکروسکوپ تونلی روبشی ( ،)STMمیکروسکوپ الکترونی روبشی ()SEM
-2میکروسکوپ نیروی اتمی ( ،)AFMمیکروسکوپ الکترونی عبوری ()TEM
-3طیف سنجی الکترون اوژه ( ،)AESطیف سنجی فوتوالکترون اشعه ایکس ()XPS
-4میکروسکوپ الکترونی روبشی ( ،)SEMفلورسانس اشعه ایکس ()XRF
)44مخلوطی از اکسیدهای آهن Fe3O4و Fe2O3را توسط آشکارساز الکترون بازگشتی ()back scattered
میکروسکوپ الکترونی روبشی ( )SEMمورد بررسی قرار دادهایم .اما با این وجود تصویر واضحی که بتوان فازها
را تشخیص داد به دست نیامده است .علت آن را چه می دانید؟
-2نزدیک بودن توان تولید الکترون دو فاز -1نزدیک بودن مورفولوژی ذرات دو فاز
-4نزدیک بودن جرم اتمی دو فاز -3یکسان بودن ماهیت اکسیدی دو فاز
)45شکل زیر تصویر میدان روشن از یک ماده نانوکریستال تکفاز را در زیر میکروسکوپ الکترونی عبوری ()TEM
نشان میدهد .تعدادی از دانهها به رنگ تیره ظاهر شدهاند .علت آن چیست؟
-2جهت گیری متفاوت دانه ها -1جرم اتمی متفاوت دانهها
-3واقع شدن دانهها در منطقه میدان تاریک و جذب اشعههای منحرف شده از دیگر دانهها
-4پراکندگی غیر االستیک اشعه الکترونی توسط دانهها
)46برای بررسی اثر رامان از ترکیب یک میکروسکوپ پروبی روبشی ( )SPMبا آنالیز رامان به شکل صفحه بعد استفاده
شده است .مزیت این سیستم نسبت به رامان معمولی کدام یک از موارد زیر است؟
الف :امکان تهیه آنالیز رامان به صورت موضعی؛ ب :فعال شدن موادی که در حالت عادی در رامان فعال نیستند؛ ج:
تقویت سیگنال رامان؛ د :خاموشی ( )extinctionطول موج های متداخل
-4الف و د -3الف و ج -2الف و ب -1الف و ج و د
12
بنیاد آموزش فناوری اننو
)47محققی از سه روش میکروسکوپ الکترونی عبوری ( ،)TEMپراش سنج اشعه ایکس ( )XRDو پراکندگی نور دینامیک
( )DLSبرای بررسی اندازه نانوذرات تولید شده با روش آلیاژسازی مکانیکی استفاده کرده است .از هر کدام از این سه
روش ،ابعاد مختلفی به دست آمده است .با توجه به اصولی که برای بدست آوردن اندازه ذره در این سه روش وجود
دارد ،به ترتیب از راست به چپ کدام روش اندازه ذرات را نسبت به اندازه واقعی آنها بزرگتر و کدام روش اندازه ذرات
را نسبت به اندازه واقعی آنها کوچکتر نشان میدهد؟
TEM ،XRD -4 DLS ، XRD -3 XRD ،DLS -2 TEM ،DLS -1
)48شکل زیر مقطع یک نانوساختار به نام تخم مرغ-پوسته ( )yolk-shellرا نشان میدهد که یک نانوذره کامالً درون یک
پوسته توخالی محصور شده است .در کدام گزینه با هیچ یک از روشهای ذکر شده ،به صورت معمول نمیتوان اندازه
ذره درونی را تشخیص داد؟
میکروسکوپ الکترونی روبشی ( ،)SEMمیکروسکوپ الکترونی عبوری ()TEM -1
تخلخل سنجی ،BETمیکروسکوپ الکترونی روبشی ()SEM -2
میکروسکوپ الکترونی عبوری ()TEM -3
میکروسکوپ الکترونی روبشی ( ،)SEMمیکروسکوپ الکترونی عبوری ( ،)TEMتخلخل سنجی BET -4
)49یک سری الیه نازک از دو فلز مختلف را بر روی یک سطح به صورت متناوب (با ساختار چند الیه ای) الیه نشانی کرده
و سپس آن در معرض عملیات حرارتی (آنیل) قرار میدهیم تا الیهها در هم نفوذ کرده و یک آلیاژ تشکیل شود .در مورد
این شکل که از آنالیز بازتاب سنج پرتو ایکس ( )XRRبدست آمده است کدام استدالل میتواند صحیح باشد؟
-1اگر نمونه 1قبل از آنیل باشد نمونه 2بعد از آنیل است.
-2اگر نمونه 2قبل از آنیل باشد نمونه 3بعد از آنیل است.
-3اگر نمونه 1قبل از آنیل باشد نمونه 3بعد از آنیل است.
-4اگر نمونه 3قبل از آنیل باشد نمونه 1بعد از آنیل است.
13
بنیاد آموزش فناوری اننو
)50تصویر زیر ناحیه برهمکنشی ) (Interaction Volumeاشعه ایکس در میکروسکوپ الکترونی روبشی ( SEMکه در
آنالیز شیمیایی EDSاستفاده می شود) را برای سه نوع ماده مختلف که در شرایط یکسان کاری میکروسکوپ تهیه
شدهاند را نشان می دهد .کدام استدالل درباره عدد اتمی این سه نمونه و همچنین علت حجم برهمکنشی صحیح است؟
از چپ به راست عدد اتمی افزایش مییابد ،به علت قدرت نفوذ الکترون در مواد با عدد اتمی بیشتر -1
از چپ به راست عدد اتمی کاهش مییابد ،به علت قدرت نفوذ الکترون در مواد با عدد اتمی کمتر -2
از چپ به راست عدد اتمی افزایش مییابد ،به علت تعداد بیشتر الکترونهای اوژه تولید شده -3
از چپ به راست عدد اتمی کاهش مییابد ،به علت تعداد کمتر الکترونهای اوژه تولید شده -4
)51روش های گوناگونی برای بدست آوردن اندازه ذرات وجود دارد .کدام روش میتواند عالوه بر اندازه ذرات ،فواصل بین
آنها را نیز مشخص کند؟
-2آنالیز پراکندگی زاویه کوچک اشعه ایکس )(SAXS -1آنالیز پراکندگی نور دینامیک )(DLS
-3آنالیز طیف سنجی جرمی با پالسمای القایی ) -4 (ICP-MSآنالیز جذب سطحی با نام BET
)52کدام گزینه عامل محدود کننده قدرت تفکیک ( )resolutionدر دستگاه انبرک نوری ( )optical tweezersبوده که
ناشی از خطای آزمایشگر نیست؟
-2حرکت ناخواسته ( )driftدر حرکت براونی -1ارتعاشات محیط
-3تغییرات ناخواسته میدان مغناطیسی در اثر نوسانات جزئی حرارتی
-4تغییرات غیر قابل اجتناب جزئی در فرکانس اشعه الکترونی
)53در انجام آزمون پراکندگی نور دینامیک ( ،)DLSبه اشتباه ویسکوزیته نمونه سه برابر بیشتر از مقدار واقعی به دستگاه
داده شده است .چه تغییری در نتیجه آزمون قابل پیشبینی است؟
ابعاد ذرات کوچکتر از مقدار واقعی گزارش خواهند شد. -1
ابعاد ذرات بزرگتر از مقدار واقعی گزارش خواهند شد. -2
ویسکوزیته نقشی در تعیین ابعاد ذرات ندارد و به دلیل استفاده از نمونه مرجع ،این اشتباه در گزارش نهایی تاثیری -3
نخواهد داشت.
ویسکوزیته نقشی در تعیین ابعاد ذرات ندارد و به دلیل استفاده از نمونه خالی ( )Blankاین اشتباه در گزارش نهایی -4
تاثیری نخواهد داشت.
)54نانوسیمهای تک کریستال از جنس طال (طال دارای ساختار مکعبی است) در جهت ] [111رشد داده شده اند .نانوسیمها
به شکل زیر بر روی سطح قرار گرفته و یک ارتفاع 100میکرونی ایجاد کرده اند .پرتو برخوردی و بازتابی (پراش یافته)
در آنالیز XRDبه صورت شکل صفحه بعد به نمونه برخورد میکند .در مورد پیکهای موجود در طرح پراش اشعه
ایکس کدام گزینه صحیح است؟
14
بنیاد آموزش فناوری اننو
)55آنالیز طیف سنجی فلوئورسانس اشعه ایکس ( )XRFبه عنوان یک آنالیز عنصری شناخته میشود .قصد داریم تا در یک
نانوکامپوزیت ،نانوذرات افزوده شده به زمینه را آنالیز عنصری و کمّی کنیم .در کدام گزینه به ترتیب سادهترین (دریافت
باالترین سیگنال) و سختترین (دریافت ضعیفترین سیگنال) حالت شناسایی نانوذرات ماده مورد نظر در زمینه را
خواهیم داشت؟
نانوذرات آهن در زمینه نیکل ،نانوذرات نیکل در زمینه آهن -1
نانوذرات نیکل در زمینه آهن ،نانوذرات آهن در زمینه نیکل -2
نانوذرات طال در زمینه کربن ،نانوذرات سیلیکون در زمینه طال -3
نانوذرات سیلیکون در زمینه طال ،نانوذرات طال در زمینه کربن -4
)56تصویر زیر توسط میکروسکوپ الکترونی روبشی ( )SEMدر حالت آشکارساز الکترون ثانویه ( )SEاز یک نمونه نانوپودر
گرفته شده است .در مورد مناطق روشن سطح ذرات که با پیکان مشخص شده کدام گزینه صحیح است؟
)57در کدام میکروسکوپ از خود سیگنال تصویرساز برای دادن فیدبک در کنترل جایگاه پروب استفاده نمیشود؟
-2میکروسکوپ نیروی اتمی ()AFM -1میکروسکوپ نوری میدان نزدیک روبشی ()SNOM
-4هر سه گزینه -3میکروسکوپ تونلی روبشی ()STM
)58به ترتیب استفاده از تفنگ گسیل میدانی ( )field emissionو استفاده از دریچه ( )apertureدر میکروسکوپ
الکترونی عبوری ( )TEMکدامیک از نقصهای لنزها را به طور موثرکاهش میدهند؟
نقص کروی ،نقص کروی -1
نقص کروی ،نقص رنگی -2
نقص رنگی ،نقص کروی -3
نقص رنگی ،نقص رنگی -4
15
بنیاد آموزش فناوری اننو
)59در مطالعات مربوط به پتانسیل زتا ،نقطه ایزوالکتریک چیست و چه تاثیری روی نمونه دارد؟
نقطهای که پتانسیل زتا در آن به صفر رسیده و محلول به باالترین حد پایداری میرسد .این نقطه به تغییرات pH -1
محلول حساس است.
نقطهای که پتانسیل زتا در آن به صفر رسیده و محلول به کمترین حد پایداری میرسد .این نقطه به تغییرات pH -2
محلول حساس است.
به مقدار pHمحلول گفته میشود که در آن ،پتانسیل زتا به باالترین حد خود رسیده و محلول کمترین پایداری را -3
تجربه میکند.
به مقدار pHمحلول گفته میشود که در آن ،پتانسیل زتا به کمترین حد خود رسیده و محلول باالترین پایداری را -4
تجربه میکند.
)60برای تعیین کرنشهای موجود در شبکه کریستالی سیلیکون نانوساختار ،استفاده از روشهای ارائه شده در کدام گزینه
مرسوم است؟
میکروسکوپ تونلی روبشی ( )STMو پراش اشعه ایکس ()XRD -1
طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه ( )FTIRو طیف سنجی رامان -2
طیف سنجی رامان و پراش اشعه ایکس ()XRD -3
میکروسکوپ تونلی روبشی ( )STMو طیف سنجی رامان -4
)61در بین روشهای آنالیزی زیر کدام گزینه حداقل به صورت تئوری قادر به شناسایی عنصر بسیار سبک هیدروژن است؟
آنالیز شیمیایی بر مبنای تابش اشعه ایکس در میکروسکوپ الکترونی ()EDS -1
آنالیز فلورسانس اشعه ایکس ()XRF -2
آنالیز فوتوالکترون اشعه ایکس ()XPS -3
آنالیز الکترون اوژه ()AES -4
)62سوسپانسیون (کلوئیدی) حاوی نانومیلههایی با نسبت طول به قطر 4به 1را برای مشخصهیابی تحت آزمون پراکندگی
نور دینامیک ( )DLSقرار میدهیم .با فرض شرایط ایدهآل ،کدام گزینه در مورد نتیجه آزمون همواره صحیح است؟
اندازه ذره حاصل شده در ،DLSیک چهارم طول نانومیلهها است. -1
اندازه ذره حاصل شده در DLSبرابر قطر نانومیلهها است. -2
اندازه ذره حاصل شده در DLSبرابر طول نانومیلهها است. -3
هیچکدام -4
)63میخواهیم تابع کار الزم برای جدایش الکترون در یک نانوالیه با ضخامت 100 nmاز عنصر مس ( )Cuرا تعیین کنیم.
روشهای ارائه شده در کدام گزینه برای این منظور مناسبتر است؟
-1میکروسکوپ نیروی اتمی ( )AFMو طیف سنجی فوتوالکترون اشعه ایکس ()XPS
-2طیف سنجی جذب اتمی ( )AASو طیف سنجی فوتوالکترون ماوراء بنفش ()UPS
-3طیف سنجی فوتوالکترون اشعه ایکس ( )XPSو طیف سنجی الکترون اوژه ()AES
-4طیف سنجی فوتوالکترون ماوراء بنفش ( )UPSو میکروسکوپ تونلی روبشی ()STM
16
بنیاد آموزش فناوری اننو
)64هر سه روش آنالیز طیف سنجی الکترون اوژه ( ،)AESطیف سنجی فوتوالکترون اشعه ایکس ( )XPSو طیف سنجی
جرمی یون ثانویه ) (SIMSآنالیزهای سطحی هستند .به ترتیب کدام روش آنالیز به سطح نمونه بیشتر آسیب میزند و
کدام روش آنالیز برای تعیین جرم مولکولی گونههایی همانند نانوپلیمرها مناسبتر است؟
-2آنالیز ،SIMSآنالیز SIMS -1آنالیز ،SIMSآنالیز XPS
-4آنالیز ،AESآنالیز SIMS -3آنالیز ،XPSآنالیز AES
)65کدام گزینه درباره آنالیز نانوذرات با دستگاه پالسمای جفت شده القائی ( )ICPصحیح است؟
برای تعیین اندازه نانوذرات طال میتوان از تلفیق ( Inductively coupled plasma mass -1
ICP-MS)spectrometryو کروماتوگرافی مایع با کارایی باال استفاده کرد.
ابعاد نانوذرات متناسب با نور جذب شده توسط یونهای ایجاد شده در پالسما است. -2
در تعیین ابعاد ذرات با ،ICPهرچه ابعاد ذرات بزرگتر باشد ،زمان بازداری ( )Retention Timeبیشتر است. -3
هر سه گزینه صحیح است. -4
)66برای تعیین ضخامت الیه نازک هموار رسوب داده شده روی یک زیرالیه که میدانیم ضخامت این الیه نازک بیشتر از
50nmاست ،کدام گزینه آنالیزهای مناسبتری را نشان میدهد؟
میکروسکوپ تونلی روبشی ( ،)STMپراش اشعه ایکس ()XRD -1
طیف سنجی جذب اتمی ( ،)AASبیضی سنجی ()Ellipsometry -2
بازتاب سنج پرتوایکس ( ،)XRRطیف سنجی جذب اتمی ()AAS -3
بازتاب سنج پرتوایکس ( ،)XRRبیضی سنجی ()Ellipsometry -4
کاربردهای نانوفناوری
)67یکی از کاربردهای فناوری نانو افزایش کیفیت و کارآیی لوازم ورزشی است .افزودن کدام نانوساختار در ساخت بدنه
دوچرخههای سبک و مستحکم پلیمری مناسبتر است؟
-4فسفولیپید -3آیروژل -2نانولوله کربنی -1درختسانهای پلیمری
)68از نانوذرات الماس در روغنهای روانکار خودرو استفاده میشود .کدام گزینه مکانیزم عملکرد آن را بیان میکند؟
-1نانوالماس موجود در روغن با قرارگیری در خلل و فرج سطحی و کاهش زبری سطح ،ضریب اصطکاک را کاهش میدهد.
-2نانوالماس با تبدیل حرکت اصطکاکی سطوح بر روی هم به حرکت چرخشی ،سبب کاهش اصطکاک میشوند.
-3این مواد با ساختار الیهای که با پیوندهای ضعیف واندروالس به هم متصل هستند ،در اثر قرارگیری بین سطوح با
لغزیدن الیهها روی همدیگر اصطکاک را کم میکنند.
-4گزینه 1و 2
)69در برگ نیلوفر آبی که دارای یک نانوساختار طبیعی خودتمیز شونده است ،کدام عامل باعث بروز خاصیت خودتمیز
شوندگی میشود؟ (زاویه ترشوندگی در شکل نشان داده شده است).
17
بنیاد آموزش فناوری اننو
پرزهای نانومتری که زاویه ترشوندگی قطره آب را به 20تا 50درجه رسانده و باعث ابرآب گریز شدن سطح میشود. -1
پرزهای نانومتری که زاویه ترشوندگی قطره آب را زیاد کرده و سطح ابر آب دوست میشود. -2
پرزهای میکرومتری که زاویه ترشوندگی قطره آب را کم کرده و سطح برگ ابرآب دوست میشود. -3
پرزهای نانومتری که زاویه ترشوندگی قطره آب را زیاد کرده و سطح ابرآب گریز میشود. -4
)70کدام نانوساختار توانایی بارگذاری هر دو نوع داروی آبگریز و آبدوست را به صورت همزمان دارد؟
-1مایسل متعارف ( -2 )normal micelleمایسل معکوس( -3 )reverse micelleلیپوزوم ( -4 )liposomeهیچکدام
)71کدام گزینه مکانیسم اثر نانورس روی ایجاد خاصیت ضدآتش در الستیک خودرو را به درستی بیان میکند؟
-2به دلیل افزایش استحکام پیوندها با برهمکنشπ-π -1از طریق ایجاد الیه محافظ دور الستیک
-4هر سه گزینه صحیح است. -3با مسدود کردن مسیر نفوذ )(diffusion pathway
)72کدام گزینه در مورد شیشه نانوساختار با قابلیت عبور انتخابی ( )Low-eصحیح است؟
این شیشه اشعه مادون قرمز را به میزان کمتری از خود عبور میدهد. -1
این شیشه اشعه ایکس را به صورت کامل جذب میکند. -2
این شیشه اشعه ماوراء بنفش را به صورت کامل از خود عبور میدهد. -3
این شیشه اشعه مرئی را به صورت کامل جذب میکند. -4
)73سه نوع نانو جاذب از جنس الیاف کربنی با وزنهای مختلف در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفته و نتایج ذیل بدست
آمده است:
وزن نمونه (گرم) سطح نانوجاذب (متر مربع) حجم حفرهها (سانتی متر مکعب)
نانوجاذب A 5 2900 950
نانوجاذب B 3 1830 732
نانوجاذب C 6 3570 1220
)75نانوساختار کردن فوتوکاتالیستی همانند اکسید تیتانیوم نقش موثری در بهبود عملکرد فوتوکاتالیسیتی آن دارد .علت
کدام است؟
افزایش سطح و در نتیجه سطح بیشتر برای تماس مواد واکنشگر -1
نانومتری کردن و در نتیجه بهبود بازترکیب الکترون و حفره -2
افزایش سطح و در نتیجه بهبود بازترکیب الکترون و حفره -3
هر سه مورد صحیح است. -4
)76از اکسید تیتانیوم در کرمهای ضد آفتاب برای محافظت پوست در مقابل اشعه ماوراء بنفش استفاده میشود .کدام گزینه
مزیت استفاده از اکسید تیتانیوم نانوساختار (ابعاد کمتر از 100نانومتر) را نسبت به اکسید تیتانیوم میکروساختار درست
بیان میکند؟
سفید نبودن کرم ضد آفتاب با اکسید تیتانیوم نانوساختار به دلیل پراکندگی کمتر نور مرئی در آن -1
سفید نبودن کرم ضد آفتاب با اکسید تیتانیوم نانوساختار به دلیل تغییر گاف انرژی و بازترکیب بهتر الکترون و حفره -2
افزایش کارایی کرم ضد آفتاب با اکسید تیتانیوم نانوساختار در پخش نور ماوراء بنفش به دلیل تغییر گاف انرژی در آن -3
هر سه مورد صحیح است. -4
)77شکل زیر دو ساختار سلولهای خورشیدی سیلیکونی ،یکی ساخته شده از سیلیکون تودهای (بالک) و دیگری از نانوسیم-
های سیلیکون (ابعاد کمتر از 100نانومتر) را نشان میدهد .کدام گزینه از عوامل محدود کننده استفاده از نانوسیمها در
سلولهای خورشیدی است؟
انتقال جذب نور به محدوده مادون قرمز در سلول خورشیدی نانوسیمی و در نتیجه کاهش جذب کلی نور -1
انتقال جذب نور به محدوده ماوراء بنفش در سلول خورشیدی نانوسیمی و در نتیجه افزایش اتالف گرمایی (ترمالیزاسیون) -2
بازترکیب بیشتر الکترون-حفره در سلول خورشیدی نانوسیمی -3
موارد 1و 3 -4
)78کدام گزینه درباره کاربرد فناوری نانو در پایدارسـازی آنزیمها صحیح است؟
کپسولهشدن در ماتریس سل -ژل همواره موجب کاهش شدید فعالیت آنزیم میشود. -1
ابعاد آنزیم باید از اندازه نانوحفرههای زیرالیه بزرگتر باشد تا فرآیند تثبیت با کارایی باالتری انجام شود. -2
نانوالیاف الکتروریسیشده سطح ویژه بسیارکمی برای اتصال یا بهدامانداختن آنزیمها دارند. -3
تبدیل آنزیمهای آزاد به نانوذرات تکآنزیم سبب پایداری زیاد فعالیت کاتالیستی آنزیمها میشود. -4
19
بنیاد آموزش فناوری اننو
)79کدام گزینه نقش فولرین را در سلولهای خورشیدی به طور صحیحی بیان میکند؟
فولرین به دلیل باند ممنوعه ( )band gapکوچک قادر به جذب طیف وسیعی از نور خورشید در این سلولها است. -1
کریستالهای فولرین نیمههادیهای نوع nبوده که راندمان سلولهای خورشیدی را افزایش میدهند. -2
حمل و جمعآوری بار در سلولهای خورشیدی حاوی فولرین ،بهدلیل عدم پیوستگی فازها ،با سرعت باال انجام میشود. -3
فولرینها به دلیل باند ممنوعه بسیار کوچک دهندههای مناسبی برای الکترون در سلولهای خورشیدی هستند. -4
)81کورکومین یکی از مواد فعال موجود در زردچوبه است .مطالعات انجام شده نشان میدهد که کورکومین میتواند برای
درمان سرطان استفاده شود .به تازگی شرکتهای مختلفی اقدام به کاهش ابعاد کورکومین و ارائه فرموالسیونهای
نانومقیاس از این ماده کردهاند .دلیل این کار چیست؟
کورکومین خالص بسیار سمی و خطرناک است .با کاهش ابعاد ،این ماده سمیت خود را از دست داده و به سلولهای -1
سالم آسیبی نمیرساند.
کورکومین انحالل کمی در آب داشته و در نتیجه فعالیت زیستی و اثربخشی آن پایین است .با نانومقیاس شدن انحالل -2
افزایش یافته و کارایی دارو بهبود مییابد.
کورکومین به تنهایی اثر ضدسرطانی نداشته ،بلکه یک ماده فعال کننده ترکیبات ضدسرطان است .بنابراین با -3
نانوکپسوله شدن به همراه مواد شیمیدرمانی ،فعالیت این داروها را افزایش میدهد.
کورکومین در خون اکسید شده و به بتاکاروتن تبدیل میشود که اثر ضدسرطانی اندکی دارد .با نانوکپسوله کردن -4
کورکومین از اکسید شدن محافظت میشود.
)82روشهای دارورسانی هدفمند با هدفگیری بر مبنای اسیدیته محیط ،هدفگیری بر مبنای تغییرات دمایی و هدفگیری
با کمک آنتیبادیهای مونوکلونال به ترتیب جزء کدام انواع مکانیزمهای دارورسانی هستند؟
-2فعال – فعال – غیر فعال -1فعال – غیر فعال – غیر فعال
-4فعال – فعال -فعال -3غیر فعال – غیر فعال – فعال
)83نیسین ( )Nisinیک پپتید با خواص انتیباکتریال است که به عنوان نگهدارنده برای افزایش زمان ماندگاری مواد غذایی
به آن اضافه میشود .کدام گزینه در مورد کپسولهکردن این ماده درون حاملهای فسفولیپیدی صحیح است؟
-1هرچند زمانماندگاری نیسین را در مواد غذایی افزایش میدهد ،اما روی ممانعت از ایجاد مقاومت باکتریایی تاثیری ندارد.
-2هرچند زمان ماندگاری مواد غذایی را افزایش می دهد ،اما در مورد سامانههای دارویی این اثر را ندارد.
-3باعث کاهش گرایش نیسین به ترکیبات دیگر میشود اما برهمکنشهای ناخواسته را کاهش نمی دهد.
-4باعث کاهش مصرف نیسین میشود و تعامالت نامطلوب را محدود میکند.
20
بنیاد آموزش فناوری اننو
)84کدام گزینه تاثیر نانوذرات سیلیکا روی سیمان و بتن را به صورت صحیح بیان میکند؟
باعث کاهش نفوذپذیری آب در بتن و افزایش استحکام بتن میشود. -1
درجه هیدراته شدن سیمان کاهش مییابد. -2
با سست کردن پیوند C-S-Hموجب مخلوط شدن بهتر اجزاء سیمان میشود. -3
هر سه گزینه صحیح است. -4
)85بخشی از نانوفناوری با الهام از طبیعت و بررسی نانوساختارهای طبیعی شکل گرفته است .در این میان وقتی نور از بــاال
به بالهای نوع خاصی از پروانه (حشره) میخورد بالها قهوهای تیره هستند ،اما وقتی نور از کنار به بالها برخورد میکند،
بالها تغییر رنگی دارند و با تغییر زاویه دید ،تغییر شدیدی در رنگ مشاهده میشود .کدام گزینه علت مشاهده رنگهای
خاص روی بال این پروانه است؟
وجود ساختارهای هوشمند ترموکرومیک روی بال پروانه -1
تغییر درجه اکسیداسیون رنگدانه موجود روی بال پروانه به صورت واکنش برگشت پذیر -2
ساختار فیزیکی میکرومتری یا نانومتری متناوب روی بال پروانه -3
وجود ساختارهای هوشمند ترموالکتریک روی بال پروانه -4
)86در زیست حسگر (بیوسنسور) از یک تیرک (کانتیلور ،شکل زیر) استفاده شده و با قرارگیری ماده مورد آنالیز (آنالیت)
روی تیرک و تغییر فرکانس آن ،میتوان آنالیت را شناسایی کرد .این زیست حسگر بر اساس کدام مشخصه ماده عمل
میکند؟
فلورسانس -1
الکتروشیمی -2
صوت -3
جرم -4
)87تکنولوژیهایی که تاکنون در ساخت صفحات مانیتور تلویزیون بکار رفته اند عبارتند از LCD :ها که در آنها از مایعات
یونی استفاده میشود؛ OLEDها که در آنها از دیودهای نشر کننده نور از نوع رنگدانه های آلی استفاده میشود و
QLEDها به عنوان جدیدترین تکنولوژی ارائه شده که در آنها از نقاط کوانتومی استفاده میشود QLED .ها
متشکل از دیودهای نشر کننده نور به همراه نقاط کوانتومی هستند .مزیت تکنولوژی QLEDنسبت به تکنولوژی های
قبلی ،کیفیت بهتر تصاویر و طول عمر بیشتر است .تکنولوژی QLEDبه دو نوع تقسیم بندی میشود :در نوع LED
های هیبریدی ،با اعمال اختالف ولتاژ به دو سر صفحه حاوی نقاط کوانتومی ،از آنها بطور مستقیم برای ایجاد رنگ
استفاده میشود و در نوع LEDمبدل رنگ ،از نقاط کوانتومی به عنوان تنظیم کنندههای رنگ استفاده میشود .با توجه
به مطالب فوق به ترتیب از کدام خاصیت نقاط کوانتومی در تکنولوژی نوع LEDهای هیبریدی و از کدام خاصیت نقاط
کوانتومی در تکنولوژی نوع LEDهای مبدل رنگ بهره گرفته میشود و کدام ساختار باعث بهبود بهره کوانتومی در
هر دو نوع تکنولوژی میشود؟
21
بنیاد آموزش فناوری اننو
الکتروکمی لومینسانس ( ،)Electrochemiluminescenceپهنای گسترده نوار نشری ،تک پوسته ای -1
الکترولومینسانس ( ،)Electroluminescenceپهنای باریک نوار نشری ،تک پوسته ای -2
الکتروکمی لومینسانس ( ،)Electrochemiluminescenceپهنای گسترده نوار نشری ،چند پوسته ای -3
الکترولومینسانس ( ،)Electroluminescenceپهنای باریک نوار نشری ،چند پوسته ای -4
)88تکنیک امپدانس الکتروشیمیایی یکی از تکنیکهایی است که برای بررسی تشکیل ساختارهای خود آرا بر سطح الکترود
برای طراحی و ساخت زیست حسگرها استفاده میشود .محققی ابتدا از الکترود طالی اصالح شده با نانوذرات طال طیف
امپدانس گرفت ،سپس با غوطه ور کردن آن در محلول حاوی DNAتک رشتهای با گروه تیولی در یک انتها ،ابتدا
ساختارهای تک رشتهای از DNAتثبیت شده بر سطح الکترود را بدست آورد و مجددا از آن طیف امپدانس گرفت .در
ادامه ،الکترود حاوی DNAتک رشتهای تثبیت شده بر سطح آن را به ترتیب در محلولهای حاوی DNAمکمل و
غیرمکمل غوطهور کرد و پس از هر مرحله نیز طیف امپدانس گرفت .منحنیهای مربوط به طیفهای امپدانس به ترتیب
از راست به چپ برای الکترود برهنه ،الکترود با DNAتک رشتهای تثبیت شده بر سطح آن ،الکترود با DNAتک
رشتهای تثبیت شده بر سطح آن و قرار گرفته در محلول حاوی DNAمکمل و غیر مکمل در شکل زیر کدام است؟
)89یک گروه تحقیقاتی به دنبال تولید نانوداروی ضد سرطان است که با کمترین اثر جانبی بتواند سلولهای سرطانی را از
بین ببرد .کدام راهبرد ذیل برای این کار مناسب است؟
-1از یک ذره هیبریدی حاوی هیدروژل استفاده شود به شکلی که روی آن پیوند شیمیایی ناپایدار در محیط اسیدی قرار
داده شود .در محیط تومور ،پیوند شکافته شده و داروی درون ذره هیبریدی رهاسازی میشود.
-2از نانوذرات طال حاوی لیگاند آلی استفاده میشود که پیوند کوواالنسی با دارو برقرار میکنند .این پیوند در محیط تومور
بوسیله برهم کنش واندروالسی با گیرندههای سطح سلول سرطانی شکسته شده و دارو رهاسازی می شود.
-3از مواد متخلخل نانوحفرهای استفاده می شود که دارو درون حفرهها بارگذاری شده و تابش باریکهای از الکترون ،موجب
گرم شدن نانوحفره و رهایش دارو درون بدن میشود.
-4با استفاده از آیروژل های حاوی نانوساختار اکسید تیتانیوم و انجام فعالیت فوتوکاتالیستی ،ژنهای معیوب در تومور
سرطانی از بین میروند.
)90در باتریهای یون لیتیومی برای داشتن توان باال نیاز است که نفوذ یون لیتیوم در کمترین زمان ممکن در کل مادهی
فعال صورت گیرد .با توجه به حالتهای الف تا ج ،کدام گزینه نفوذ در کل ماده را به ترتیب از سرعت زیاد به کم به
22
بنیاد آموزش فناوری اننو
)91بحران ریزگردها موجب به وجود آمدن مشکالت زیادی در انتقال برق شده است .این ذرات با رسوب روی مقرهها نقش
عایق بودن مقره را در خطوط انتقال برق با مشکل مواجه میسازند .کدام گزینه راهکار مناسب برای حل این مشکل با
فناوری نانو را ارائه میدهد؟
قراردادن نانوساختار آیروژل در نزدیکی مقره برای جذب آلودگیها -1
افزودن نانوذرات سرامیکی عایق در ساختار مقره -2
افزودن نانولوله کربنی به منظور افزایش کنترل شده هدایت الکتریکی -3
اعمال پوششهای خودتمیز شونده نانوساختار روی سطح مقره -4
)92کدام گزینه در مورد تفاوت میان اسمز معکوس و نانوفیلتراسیون صحیح است؟
-1در اسمز معکوس باکتریها از غشاء عبور میکنند ،اما در نانوفیلتراسیون باکتریها فیلتر میشوند.
-2فشار مورد نیاز در فرآیند اسمز معکوس بیشتر از نانوفیلتراسیون است.
-3در اسمز معکوس نمکها از آب جدا میشوند ،اما در نانوفیلتراسیون نمکها جدا نمیشوند.
-4در اسمز معکوس نیاز به عاملدار کردن غشاء بوده در حالی که نانوفیلتراسیون بینیاز از عاملدار کردن است.
)93یکی از عناصر سمی موجود در آب کروم ( )Crشش ظرفیتی است که با فناوری نانو میتوان آن را به کروم سه ظرفیتی
که سمی نیست تبدیل کرد .با توجه به شکل زیر به ترتیب نقش نانو ذره طال و نانو میله اکسید تیتانیوم در تصفیه آب
چیست؟
اثر فوتوکاتالیستی – اثر آنتی باکتریال -1
اثر پالسمونیک سطحی -اثر فوتوکاتالیستی -2
تسهیل انتقال الکترون -اثر فوتوکاتالیستی -3
گزینه 2و3 -4
)94غشاءهای نانو که عمل نانوفیلتراسیون را انجام میدهند قادرند آب چاهها یا آبهای سطحی را بهخوبی تصفیه کنند.
کدام گزینه بیشترین تعداد موردی را نشان میدهد که غشاءهای نانو میتوانند آنها را از آب جذب کنند؟
-2باکتریها ،ویروسها ،ذرات بزرگتر از 10nmو امالح کلسیم و منیزیم -1باکتریها ،ویروسها ،آفتکشها
-4باکتریها و ویروسها -3باکتریها ،ویروسها ،ذرات بزرگتر از 10nm
)95هنگامی که آالیندههای آلیِ آبگریز از طریق آب وارد خاک میشوند ،میتوانند توسط ذرات جامدِ غیر محلول در آب
جذب و از آب جدا شوند .نانوپلیمرهای متخلخل که شباهت زیادی به مولکولهای مواد آالینده دارند ،مناسبترین وسیله
برای جداسازی این نوع آالیندههای آلی از آب و خاک به شمار میروند .برای ساخت این پلیمرها از کدام ماده استفاده
شده و اندازه تخلخل در این حالت چقدر خواهد بود؟
23
بنیاد آموزش فناوری اننو
سیکلودکسترینها -قطر تخلخل این ترکیبات حدود 0.7تا 1.2نانومتر است. -1
نانودرختسان ها – قطر تخلخل این ترکیبات حدود 2تا 5آنگستروم است. -2
زئولیت های طبیعی – قطر تخلخل این ترکیبات حدود 30تا کمتر از 80نانومتر است. -3
نانولوله های کربنی -قطر تخلخل این ترکیبات 2تا 5آنگستروم است. -4
)97در انواع حقوق مالکیت فکری کدام گزینه جهت محفوظ بودن حقوق مالکیت فکری ،نیاز به ثبت ندارد؟
-4گونه های جدید گیاهی -3اسرار تجاری -2مدل های مصرفی (اختراعات کوچک) -1طرح صنعتی
)98کدام گزینه بیشترین زمان ممکن (ماه یا سال) و حالت ممکن (کتبی یا شفاهی) از افشاء اختراع قبل از ارائه تقاضانامه
ثبت اختراع را نشان میدهد که مخترع علی رغم افشاء شدن اختراع ،همچنان میتواند اقدام به ثبت پتنت کند؟
مطرح شدن ایده به صورت کتبی (در کتاب ،ژورنال ،مجله ،روزنامه و 18 )....ماه قبل از ارائه تقاضای ثبت -1
مطرح شدن ایده به صورت کتبی (در کتاب ،ژورنال ،مجله ،روزنامه و 6 )....ماه قبل از ارائه تقاضای ثبت -2
مطرح شدن ایده به صورت شفاهی 3سال قبل از ارائه تقاضای ثبت -3
با افشاء اختراع چه به صورت کتبی و چه به صورت شفاهی ،امکان ثبت اختراع وجود ندارد ،چون شرط اولیه ثبت، -4
جدید بودن آن است.
)99در رابطه با شرایط اعطای پتنت به یک تقاضانامه اختراع ،کدام گزینه صحیح است؟
-1منظور از گام ابتکاری در اختراع آن است که بتوان با راهکار ارائه شده در آن اختراع مشکلی از صنعت (یا غیره) را رفع
کرده و به بعبارتی دیگر باید کاربردی عملی داشته و صرفاً یک راهکار تئوری نباشد.
-2کاربرد صنعتی داشتن در اختراع شرط الزم برای پتنت شدن نیست.
-3منظور از گام ابتکاری در اختراع آن است که از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا از طریق استفاده عملی و یا هر طریق
دیگر ،قبل از تقاضا و یا در موارد حق تقدم ناشی از اظهارنامه ثبت اختراع برای عموم مردم افشا نشده باشد.
-4اختراع زمانی حاوی یک گام ابتکاری است که با در نظر گرفتن فن یا صنعت قبلی مربوط به اظهار نامه ی اختراع و با
توجه به تعریف اختراع برای شخصی که دارای مهارت معمولی در فن مذکور است معلوم و آشکار نباشد.
24
بنیاد آموزش فناوری اننو
نظرسنجی
داوطلب گرامی ،ضمن عرض خسته نباشید ،خواهشمند است پرسشهای زیر را به دقت مطالعه نموده و نظرات خود اعالم
بفرمایید.
•جواب سواالت نظر سنجی را در برگه پاسخنامه از شماره 111تا 116وارد نمایید.
•خالی گذاشتن گزینهها به معنای "نظری ندارم" تلقی خواهد شد.
•لطفا در هر سوال فقط یک گزینه را انتخاب نمایید.
)113تا چه حد با این جمله موافقید" :به نظر من استفاده از فناوری نانو کیفیت زندگی را در جامعه بهبود خواهد بخشید".
-3مخالفم. -1کامال موافقم.
-4کامال مخالفم. -2موافقم.
25
بنیاد آموزش فناوری اننو
)116نظر شما در مورد وضعیت فناوری نانو در ایران ،به کدام یک از گزینه های زیر نزدیک تر است؟
-1کشور ما در فناوری نانو حرفی برای گفتن ندارد.
-2پیشرفت ما در فناوری نانو صرفا در زمینه علمی بوده است.
-3شرکت های ایرانی ،محصوالت خوبی در زمینه فناوری نانو تولید کرده اند.
-4ما توان صادرات محصوالت نانو به دیگر کشورها را داریم.
سواالت تشريحی
-1یک متن آموزشی در مورد گرافن نوشته و به ساختار ،خواص و کاربردهای آن اشاره کنید.
-2یک متن آموزشی در مورد اصول کارکرد و قابلیتهای دو روش مشخصهیابی پراش اشعه ایکس ( )XRDو طیف سنجی
ماوراء بنفش-مرئی ( )UV-visibleبنویسید.
-3یک متن آموزشی در مورد کاربرد فناوری نانو در حوزه آب و پساب بنویسید.
26