Döôùi goùc ñoä laø moät ngaønh luaät, luaät Hình söï ñöôïc ñònh nghóa nhö sau:

“Luaät hình söï laø ngaønh luaät trong heä thoáng phaùp luaät cuûa nöôùc CHXHCN Vieät
Nam, bao goàm heä thoáng nhöõng quy phaïm phaùp luaät do nhaø nöôùc ban haønh, xaùc
ñònh nhöõng haønh vi nguy hieåm cho xaõ hoäi bò coi laø toäi phaïm ñoàng thôøi quy ñònh
hình phaït ñoái vôùi nhöõng toäi phaïm aáy”.

1. Caùc loaïi quy phaïm phaùp luaät hình söï :

■ Loaïi quy phaïm quy ñònh nhöõng nguyeân taéc, nhieäm vuï cuûa luaät hình söï, nhöõng vaán
ñeà chung veà toäi phaïm vaø hình phaït ⇒ Phaàn thứ nhất (Những qui định chung)- Phần
chung
■ Loaïi quy phaïm quy ñònh daáu hieäu phaùp lyù cuûa nhöõng toäi phaïm cuï theå; loaïi vaø
möùc hình phaït coù theå aùp duïng ñoái vôùi caùc toäi phaïm aáy ⇒ Phaàn thứ hai (caùc toäi
phaïm)
2. Đối tượng điều chỉnh của luật hình sự.
Đố i tượ ng điều chỉnh củ a LHS là QHPLHS
Là QHXH phát sinh khi có mộ t TP xả y ra
giữ a Nhà nướ c và ngườ i PT, pháp nhân thương mạ i phạ m tộ i;
� Sự kiện pháp lý làm phát sinh QHPLHS là khi có hành vi phạm tội được thực hiện.

Chuû theå a/ Nhaø nöôùc uyû quyeàn cho caùc cô quan nhö Cô quan ñieàu tra, Vieän kieåm
saùt, Toøa aùn ; b/ Ngöôøi phaïm toäi (laø ngöôøi thöïc hieän haønh vi phaïm toäi) vaø phaùp
nhaân nhaân thöông maïi phaïm toäi.

CHUÛ NHAØ NÖÔÙC NGÖÔØI PT

THEÅ

QUYEÀ ■ Truy cöùu TNHS ñoái vôùi
N
ngöôøi phaïm toäi;
■ Aùp duïng caùc HP vaø caùc
bieän phaùp xöû lyù HS khaùc
ñoái vôùi ngöôøi phaïm toäi
■ Yeâu caàu nhaø nöôùc aùp duïng
caùc bieän phaùp xöû lyù HS trong
giôùi haïn luaät ñònh;
■ Yeâu caàu cô quan nhaø nöôùc
ñaûm baûo quyeàn, lôïi ích hôïp
phaùp cuûa mình

NGHÓ ■ chæ aùp duïng caùc HP vaø ■ Phaûi chaáp haønh caùc quyeát
A VUÏ
caùc bieän phaùp xöû lyù HS ñònh cuûa nhaø nöôùc veà vieäc
khaùc trong giôùi haïn luaät xöû lyù ñoái vôùi haønh vi phaïm
ñònh; toäi
■ Ñaûm baûo quyeàn, lôïi ích
hôïp phaùp cuûa ngöôøi phaïm
 toäi

Ñònh nghóa “Phöông phaùp quyeàn uy”: laø phöông phaùp söû duïng quyeàn löïc nhaø nöôùc
trong vieäc ñieàu chænh caùc quan heä phaùp luaät hình söï giöõa nhaø nöôùc vaø ngöôøi phaïm
toäi, phaùp nhaân thöông maïi phaïm toäi
CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN
Xuaát phaùt töø tính chaát baát bình ñaúng veà ñòa vò phaùp lyù giöõa hai chuû theå Nhaø nöôùc
vaø ngöôøi phaïm toäi, phaùp nhaân thöông maïi phaïm toäi trong quan heä phaùp luaät hình söï
Noäi dung cuûa phöông phaùp quyeàn uy:
■ Nhaø nöôùc laø ngöôøi tröïc tieáp coù quyeàn buoäc ngöôøi phaïm toäi, phaùp nhaân thöông maïi
phaïm toäi phaûi chòu TNHS maø hoï ñaõ gaây ra.
■ Ngöôøi phaïm toäi, phaùp nhaân thöông maïi phaïm toäi phaûi chòu traùch nhieäm tröôùc nhaø
nöôùc, maø khoâng ñöôïc uûy thaùc TNHS cho ngöôøi khaùc, toå chöùc khaùc.
II. BAÛN CHAÁT GIAI CAÁP CUÛA LHS
■ LHS phaûn aùnh yù chí cuûa giai caáp thoáng trò

■ LHS laø coâng cuï baûo veä quyeàn lôïi cuûa g/c thoáng trò
III. Nhieäm vuï cuûa luaät hình söï
Nhieäm vuï chieán löôïc: luoân toàn taïi trong caùc giai ñoaïn cuûa quaù trình phaùt trieån cuûa
nhaø nöôùc (Ñieàu 1 BLHS)
■ Nhieäm vuï baûo veä

■ Nhieäm vuï ñaáu tranh phoøng choáng toäi phaïm

■ Nhieäm vuï giaùo duïc

■ Nhieäm vuï trong töøng giai ñoaïn lòch söû cuï theå.
IV . ÑÒNH NGHÓA Caùc nguyeân taéc cuûa Luaät Hình Söï
Laø nhöõng tö töôûng chæ ñaïo toaøn boä quaù trình xaây döïng vaø aùp duïng caùc quy
ñònh cuûa luaät hình söï vaøo ñaáu tranh phoøng choáng toäi phaïm.
Yù nghóa cuûa nguyeân taéc:
+ Trong hoaït ñoäng xaây döïng phaùp luaät: ñeå coù ñònh höôùng roõ raøng cho vieäc xaây
döïng quy phaïm phaùp luaät vaø khai thaùc toái ña caùc tö töôûng ñoù, traùnh vieäc quy
ñònh moät caùch choàng cheùo
+ Trong hoaït ñoäng aùp duïng phaùp luaät: trong thöïc teá coù nhöõng khoaûng troáng maø
phaùp luaät chöa ñieàu chænh, quy ñònh ña nghóa, choàng cheùo, maâu thuaãn, v.v… thì
caàn aùp duïng treân cô sôû caùc nguyeân taéc cuûa luaät hình söï
+ Hoaøn thieän phaùp luaät: laø ñoäng löïc ñeå nhaø laøm luaät ngaøy caøng hoaøn thieän
hôn phaùp luaät hình söï, ñoàng thôøi vieäc söûa ñoåi boå sung phaùp luaät hình söï cuõng
phaûi trieät ñeå tuaân thuû caùc nguyeân taéc cuûa luaät hình söï
PHAÙP CHEÁ XHCN laø gì ?
■ Phaùp cheá XHCN laø söï trieät ñeå tuaân thuû phaùp luaät töø phía cô quan, toå chöùc, caù
nhaân.
■ Cô sôû phaùp lyù cuûa nguyeân taéc: Ñieàu 2 BLHS
BIEÅU HIEÄN CUÛA NGUYEÂN TAÉC PHAÙP CHEÁ XHCN TRONG HOAÏT ÑOÄNG
LAÄP PHAÙP

■ Toäi phaïm vaø hình phaït phaûi ñöôïc quy ñònh trong BLHS (Ñ2 BLHS)

■ Quy ñònh roõ trong LHS ranh giôùi giöõa toäi phaïm vaø haønh vi khoâng phaûi laø TP

■ Vieäc xaây döïng, ban haønh, söûa ñoåi, boå sung caùc quy ñònh veà toäi phaïm, hình phaït, caùc
quy ñònh khaùc phaûi theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät.
BIEÅU HIEÄN CUÛA NGUYEÂN TAÉC PHAÙP CHEÁ XHCN TRONG AÙP DUÏNG
PHAÙP LUAÄT
■ Xeùt xöû ñuùng ngöôøi, ñuùng toäi, ñuùng phaùp luaät;

■ Thoáng nhaát trong nhaän thöùc vaø aùp duïng caùc quy phaïm phaùp luaät hình söï;

■ Khoâng aùp duïng nguyeân taéc töông töï veà luaät trong hình söï
NHÖÕNG BAÛO ÑAÛM THÖÏC HIEÄN NGUYEÂN TAÉC:
■ Phaûi coù heä thoáng phaùp luaät hoaøn chænh

■ Phaûi tuaân thuû caùc trình töï vaø thuû tuïc toá tuïng nhö caùc quy trình veà ñieàu tra, truy toá,
xeùt xöû, giaùm ñoác thaåm, taùi thaåm, v.v…
Daân chuû XHCN laø gì?
■ Daân chuû: laø söï laøm chuû cuûa nhaân daân, söï tham gia roäng raõi cuûa nhaân daân vaøo
quaù trình quaûn lyù xaõ hoäi, quaûn lyù nhaø nöôùc vaø laø moät nguyeân taéc hieán ñònh
■ Cô sôû lyù luaän: xuaát phaùt töø baûn chaát cuûa nhaø nöôùc CHXHCNVN laø nhaø nöôùc cuûa
daân, do daân vaø vì daân vaø laø söï cuï theå hoaù cuûa nguyeân taéc hieán ñònh taïi Hieán
phaùp naêm 2013
BIEÅU HIEÄN CUÛA NGUYEÂN TAÉC VEÀ NOÄI DUNG DAÂN CHUÛ:
■ Toân troïng quyeàn daân chuû cuûa coâng daân baèng caùch xöû lyù caùc haønh vi phaïm ñeán
caùc quyeàn naøy;
■ Khoâng phaân bieät ñoái xöû hay quy ñònh caùc ñaëc quyeàn, ñaëc lôïi, ñaûm baûo söï bình
ñaúng giöõa caùc coâng daân;
■ Ñaûm baûo cho coâng daân töï mình hoaëc thoâng qua toå chöùc tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng
xaây döïng phaùp luaät
 MAËT CHUYEÂN CHÍNH CUÛA NGUYEÂN TAÉC DAÂN CHUÛ
■ Xöû lyù nghieâm minh caùc haønh vi vi phaïm

■ Xaùc ñònh ñöôøng loái xöû lyù nghieâm trò ñoái vôùi moät soá ñoái töôïng (Ñ3 BLHS)
Nhaân ñaïo XHCN laø gì?
■ Nhaân ñaïo laø nhaân töø, ñoä löôïng, khoan dung ñoái vôùi con ngöôøi, coi con ngöôøi laø giaù
trò cao nhaát, tuyeät ñoái
■ Cô sôû lyù luaän: xuaát phaùt töø baûn chaát cuûa nhaø nöôùc ta laø nhaø nöôùc cuûa daân, do
daân vaø vì daân vaø tình thöông yeâu con ngöôøi cuûa daân toäc ta
Bieåu hieän cuûa nguyeân taéc trong LHS:
■ Coù chính saùch khoan hoàng cuûa Nhaø nöôùc trong xöû lyù toäi phaïm;

■ Muïc ñích cuûa hình phaït;

■ Quyeát ñònh hình phaït;

■ Coù moät heä thoáng caùc bieän phaùp mieãn, giaûm TNHS.

Ñònh nghóa khoa hoïc luaät hình söï: laø ngaønh luaät hoïc nghieân cöùu moät caùch heä
thoáng toaøn dieän lyù luaän veà toäi phaïm vaø hình phaït

Ñoái töôïng nghieân cöùu: phaùp luaät hình söï; thöïc tieãn aùp duïng phaùp luaät; lòch söû hình
thaønh vaø phaùt trieån phaùp luaät hình söï; luaät hình söï nöôùc ngoaøi,v.v…
 KHAÙI NIEÄM ÑAÏO LUAÄT HÌNH SÖÏ
1. ÑÒNH NGHÓA
Ñaïo luaät hình söï laø vaên baûn phaùp luaät do cô quan quyeàn löïc nhaø nöôùc cao nhaát
ban haønh, quy ñònh veà toäi phaïm, hình phaït cuõng nhö caùc cheá ñònh khaùc lieân quan ñeán
vieäc xaùc ñònh toäi phaïm vaø hình phaït ñoàng thôøi quy ñònh nhieäm vuï vaø nhöõng nguyeân
taéc chung cuûa luaät hình söï Vieät nam.
2. PHAÂN TÍCH
❖ Hình thöùc ÑLHS:
1. BLHS hoaøn chænh
2. Vaên baûn luaät ñôn haønh veà toäi phaïm trong lónh vöïc nhaát ñònh

NOÄI DUNG CUÛA ÑAÏO LUAÄT HÌNH SÖÏ

⮚ Nhoùm quy phaïm ôû Phaàn thöù nhaát (nhöõng qui ñònh chung) quy ñònh veà caùc nguyeân taéc
chung trong xaùc ñònh TP vaø HP
⮚ Nhoùm quy phaïm ôû Phaàn thöù hai (Caùc TP) quy ñònh veà caùc toäi phaïm cuï theå vaø cheá
taøi töông öùng
⮚ Phaàn thöù 3: Ñieàu khoaûn thi haønh

CAÁU TAÏO QUY PHAÏM PHAÙP LUAÄT HÌNH SÖÏ.

⮚ Quy phaïm phaùp luaät phaàn chung: khoâng coù phaàn cheá taøi vaø ñoái vôùi quy phaïm ñònh
nghóa thì khoâng coù phaàn giaû ñònh.
⮚ QPPL phaàn caùc toäi phaïm: thöôøng coù 2 boä phaän laø quy ñònh vaø cheá taøi

QUY ÑÒNH CUÛA QPPLHS

⮚ Laø moät boä phaän cuûa QPPLHS, neâu ra hoaëc (neâu ra vaø moâ taû ) moät toäi phaïm
nhaát ñònh
CAÙC LOAÏI QUY ÑÒNH
⮚ Quy ñònh giaûn ñôn: chæ neâu teân toäi phaïm, khoâng moâ taû caùc daáu hieäu cuûa toäi
phaïm;
⮚ Quy ñònh moâ taû: laø quy ñònh neâu ra toäi phaïm vaø moâ taû caùc daáu hieäu ñaëc tröng
cuûa noù;
⮚ Quy ñònh vieän daãn: laø quy ñònh neâu ra toäi phaïm nhöng muoán xaùc ñònh caùc daáu hieäu
cuûa noù phaûi xem xeùt theâm caùc daáu hieäu khaùc cuûa phaùp luaät
CHEÁ TAØI CUÛA QPPLHS
 ÑN: Laø moät boä phaän cuûa QPPLHS, xaùc ñònh loaïi vaø möùc hình phaït ñoái vôùi
ngöôøi thöïc hieän toäi phaïm ñaõ neâu trong phaàn quy ñònh.
LOAÏI CHEÁ TAØI :
⮚ Cheá taøi töông ñoái döùt khoaùt Laø cheá taøi maø luaät quy ñònh möùc toái ña vaø möùc toái
thieåu hoaëc chæ quy ñònh möùc toái ña
⮚ Cheá taøi löïa choïn Laø cheá taøi maø luaät quy ñònh nhieàu loaïi hình phaït khaùc nhau.

ÑÒNH NGHÓA HIEÄU LÖÏC HOÀI TOÁ TRONG LUAÄT HÌNH SÖÏ.
⮚ Hieäu löïc hoài toá cuûa ñaïo luaät hình söï laø hieäu löïc cuûa moät ñaïo luaät hình söï môùi
ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi nhöõng toäi phaïm ñaõ xaûy ra tröôùc khi ñaïo luaät ñoù coù
hieäu löïc thi haønh.
NGUYEÂN TAÉC CHUNG
Veà nguyeân taéc, LHS khoâng aùp duïng hieäu löïc hoài toá.
Theå hieän ôû:
⇨ Ñieàu 2 BLHS

⇨ Nguyeân taéc khoâng coù luaät khoâng coù Toäi phaïm vaø hình phaït

BIEÄT LEÄ
Luaät hình söï aùp duïng hieäu löïc hoài toá trong 2 tröôøng hôïp:
⮚ Vì lyù do nhaân ñaïo: khi ñaïo luaät môùi khoan hoàng hôn

⮚ Vì muïc ñích caàn baûo veä lôïi ích cuûa Nhaø nöôùc, XH, CD phaïm toäi
Khoaûn 2 Ñieàu 7 BLHS quy ñònh: Ñieàu luaät khoâng coù lôïi cho ngöôøi phạ m tộ i khoâng coù
hieäu löïc hoài toá
Khoaûn 3 Ñieàu 7 BLHS quy ñònh: Ñieàu luaät coù lôïi cho ngöôøi phạ m tộ i coù hieäu löïc hoài
toá
 I. CAÙC KIEÅU ÑÒNH NGHÓA VEÀ TOÄI PHAÏM
Coù hai kieåu ñònh nghóa veà toäi phaïm:
1. Ñònh nghóa HÌNH THÖÙC veà toäi phaïm: “Toäi phaïm laø haønh vi vi phaïm PLHS”
2. Ñònh nghóa NOÄI DUNG veà toäi phaïm:⮲Toäi phaïm laø haønh vi nguy hieåm cho xaõ
hoäi, coù loãi, traùi phaùp luaät hình söï vaø phaûi chòu hình phaït.
ÑÒNH NGHÓA TOÄI PHAÏM THEO BLHS 2015
Khoaûn 1 Ñieàu 8 BLHS : “1. Toäi phaïm laø haønh vi nguy hieåm cho xaõ hoäi ñöôïc quy
ñònh trong Boä luaät hình söï, do ngöôøi coù naêng löïc traùch nhieäm hình söï hoaëc phaùp
nhaân thöông maïi thöïc hieän moät caùch coá yù hoaëc voâ yù, xaâm phaïm ñoäc laäp, chuû
quyeàn, thoáng nhaát, toaøn veïn laõnh thoå Toå quoác, xaâm phaïm cheá ñoä chính trò, cheá
ñoä kinh teá, neàn vaên hoùa, quoác phoøng, an ninh, traät töï, an toaøn xaõ hoäi, quyeàn, lôïi
ích hôïp phaùp cuûa toå chöùc, xaâm phaïm quyeàn con ngöôøi, quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp
cuûa coâng daân, xaâm phaïm nhöõng lónh vöïc khaùc cuûa traät töï phaùp luaät xaõ hoäi chuû
nghóa maø theo quy ñònh cuûa Boä luaät naøy phaûi bò xöû lyù hình söï”.
II. TÍNH NGUY HIEÅM CHO XAÕ HOÄI CUÛA TOÄI PHAÏM
* Ñònh nghóa:
Tính nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa toäi phaïm ñöôïc theå hieän ôû choã gaây thieät haïi hoaëc ñe
doïa gaây thieät haïi ñaùng keå cho caùc quan heä xaõ hoäi ñöôïc luaät hình söï baûo veä.
Tính nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa toäi phaïm laø thuoäc tính cô baûn cuûa toäi phaïm vaø mang
tính khaùch quan
Khoaûn 2 Ñieàu 8 BLHS
Nhöõng haønh vi tuy coù daáu hieäu cuûa toäi phaïm nhöng tính chaát nguy hieåm cho xaõ hoäi
khoâng ñaùng keå thì khoâng phaûi laø toäi phaïm vaø ñöôïc xöû lyù baèng caùc bieän phaùp
khaùc.
*Caùc caên cöù xaùc ñònh tính nguy hieåm cuûa toäi phaïm:
⮚ Tính chaát cuûa quan heä xaõ hoäi ñöôïc luaät hình söï baûo veä vaø bò toäi phaïm xaâm haïi.

⮚ Tính chaát cuûa haønh vi khaùch quan, trong ñoù bao goàm caû tính chaát cuûa phöông
phaùp, thuû ñoaïn, coâng cuï vaø phöông tieän phaïm toäi.
⮚ Möùc ñoä nghieâm troïng cuûa haäu quaû do toäi phaïm gaây ra.

⮚ Hình thöùc, daïng vaø möùc ñoä loãi.

⮚ Ñoâïng cô, muïc ñích phaïm toäi;

⮚ Hoaøn caûnh kinh teá, chính trò, xaõ hoäi luùc vaø nôi haønh vi phaïm toäi xaûy ra.

⮚ Nhaân thaân ngöôøi coù haønh vi phaïm toäi.

⮚ Caùc tình tieát giaûm nheï, taêng naëng traùch nhieäm hình söï (TNHS).
III .Tính coù loãi cuûa TP
* Khaùi nieäm loãi: Loãi laø thaùi ñoä taâm lyù cuûa moät ngöôøi ñoái vôùi haønh vi nguy
hieåm cho xaõ hoäi vaø ñoái vôùi haäu quaû do haønh vi ñoù gaây ra ñöôïc theå hieän döôùi hình
thöùc coá yù hoaëc voâ yù.
IV . Tính traùi PL hình söï
* Bieåu hieän cuûa tính traùi PLHS : Toäi phaïm laø haønh vi vi phaïm PLHS
❖ Khoaûn 2 Ñieàu 11 Tuyeân ngoân toaøn theá giôùi veà nhaân quyeàn quy ñònh:
“Khoâng ai bò keát aùn vì moät haønh vi maø luùc hoï thöïc hieän luaät quoác gia hay
quoác teá khoâng coi laø toäi phaïm”.
Ñieàu 2 BLHS VN quy ñònh: 1. Chæ ngöôøi naøo phaïm moät toäi ñaõ ñöôïc Boä luaät hình söï
quy ñònh môùi phaûi chòu traùch nhieäm hình söï.
V . Tính phaûi chòu hình phaït
* Caùc quan ñieåm khaùc nhau veà tính phaûi chòu hình phaït.
Quan ñieåm 1: Tính phaûi chòu HP khoâng phaûi laø ñaëc ñieåm cuûa TP
Quan ñieåm 2: Tính phaûi chòu HP laø ñaëc ñieåm cuûa TP

YÙ NGHÓA CUÛA KHAÙI NIEÄM VEÀ TOÄI PHAÏM

• Theå hieän baûn chaát cuûa luaät hình söï
• Laø cô sôû khoa hoïc ñeå quy ñònh caùc cheá ñònh khaùc trong Phaàn Chung BLHS
• Laø cô sôû khoa hoïc ñeå quy ñònh caùc toäi phaïm cuï theå.
• Laø cô sôû ñeå phaân bieät toäi phaïm vôùi caùc vi phaïm phaùp luaät khaùc.

ÑÒNH NGHÓA VEÀ PHAÂN LOAÏI TOÄI PHAÏM

Phaân loaïi toäi phaïm laø phaân chia caùc toäi phaïm ñöôïc qui ñònh trong BLHS thaønh caùc
nhoùm (loaïi) khaùc nhau döïa treân nhöõng caên cöù xaùc ñònh nhaèm vaøo nhöõng muïc ñích
nhaát ñònh.
QUY ÑÒNH CUÛA BLHS NAÊM 2015 VEÀ PHAÂN LOAÏI TOÄI PHAÏM
Ñieàu 9. Phaân loaïi toäi phaïm
Caên cöù vaøo tính chaát vaø möùc ñoä nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa haønh vi phaïm toäi ñöôïc
quy ñònh trong Boä luaät naøy, toäi phaïm ñöôïc phaân thaønh boán loaïi sau ñaây:
1. Toäi phaïm ít nghieâm troïng laø toäi phaïm coù tính chaát vaø möùc ñoä nguy hieåm cho xaõ
hoäi khoâng lôùn maø möùc cao nhaát cuûa khung hình phaït do Boä luaät naøy quy ñònh ñoái
vôùi toäi aáy laø phaït tieàn, phaït caûi taïo khoâng giam giöõ hoaëc phaït tuø ñeán 03 naêm;
2. Toäi phaïm nghieâm troïng laø toäi phaïm coù tính chaát vaø möùc ñoä nguy hieåm cho xaõ
hoäi lôùn maø möùc cao nhaát cuûa khung hình phaït do Boä luaät naøy quy ñònh ñoái vôùi toäi
aáy laø töø treân 03 naêm ñeán 07 naêm tuø;
3. Toäi phaïm raát nghieâm troïng laø toäi phaïm coù tính chaát vaø möùc ñoä nguy hieåm cho
xaõ hoäi raát lôùn maø möùc cao nhaát cuûa khung hình phaït do Boä luaät naøy quy ñònh ñoái
vôùi toäi aáy laø töø treân 07 naêm ñeán 15 naêm tuø;
4. Toäi phaïm ñaëc bieät nghieâm troïng laø toäi phaïm coù tính chaát vaø möùc ñoä nguy hieåm
cho xaõ hoäi ñaëc bieät lôùn maø möùc cao nhaát cuûa khung hình phaït do Boä luaät naøy quy
ñònh ñoái vôùi toäi aáy laø töø treân 15 naêm ñeán 20 naêm tuø, tuø chung thaân hoaëc töû hình.
CAÊN CÖÙ PHAÂN LOAÏI TOÄI PHAÏM THEO ÑIEÀU 9 BLHS
 • Caên cöù vaøo tính chaát vaø möùc ñoä nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa toäi phaïm.
• * Caên cöù để xaùc định loại tội phạm laø dựa vaøo cheá taøi: möùc toái ña cuûa khung
hình phaït quy ñònh ñoái vôùi toäi phaïm ñoù

LOAÏI TOÄI CAÊN CÖÙ VAØO CAÊN CÖÙ VAØO KHUNG HÌNH PHAÏT
PHAÏM MÖÙC ÑOÄ NGUY
HIEÅM CHO XH

Ít nghieâm Coù tính chaát vaø Möùc cao nhaát cuûa khung HP ñoái vôùi TP
troïng möùc ñoä nguy hieåm ñoù laø phạ t tiền, phạ t CTKGG hoặ c phạ t tù
cho xaõ hoäi khoâng ñeán 3 naêm tuø
lôùn

Nghieâm troïng Coù tính chaát vaø Möùc cao nhaát cuûa khung HP ñoái vôùi TP
möùc ñoä nguy hieåm ñoù laø trên 3 nă m ñeán 7 naêm tuø
cho xaõ hoäi lôùn

Raát nghieâm Coù tính chaát vaø Möùc cao nhaát cuûa khung HP ñoái vôùi TP
troïng möùc ñoä nguy hieåm ñoù la trên 7 nă mø ñeán 15 naêm tuø
cho xaõ hoäi raát lôùn

Ñaëc bieät Coù tính chaát vaø Möùc cao nhaát cuûa khung HP ñoái vôùi TP
nghieâm troïng möùc ñoä nguy hieåm ñoù laø treân 15 naêm tuø, chung thaân
cho xaõ hoäi đặc biệt hoaëc töû hình
lôùn

YÙ NGHÓA CUÛA SÖÏ PHAÂN LOAÏI TOÄI PHAÏM THEO ÑIEÀU 9 BLHS
✔ Coù yù nghóa trong vieäc cuï theå hoaù chính saùch hình söï trong xöû lyù toäi phaïm

✔ Laø cô sô û phaùp lyù cho vieäc xaùc ñònh toäi phaïm

✔ Laø cô sôû phaùp lyù cho vieäc aùp duïng hình phaït vaø caùc bieän phaùp xöû lyù hình söï
khaùc.
✔ Laø cô sôû phaùp lyù cho vieäc aùp duïng nhieàu quy ñònh cuûa phaùp luaät toá tuïng hình
söï nhö: taïm giam, baét ngöôøi trong tröôøng hôïp khaån caáp…

Phaân bieät toäi phaïm vôùi caùc vi phaïm phaùp luaät khaùc:

❖ Veà noäi dung: toäi phaïm coù tính nguy hieåm ñaùng keå cho xaõ hoäi; caùc vi phaïm phaùp
luaät khaùc coù tính nguy hieåm cho xaõ hoäi chöa ñaùng keå.

❖ Veà hình thöùc phaùp lyù: toäi phaïm ñöôïc quy ñònh trong BLHS; caùc VPPL khaùc ñöôïc
quy ñònh trong caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc.
❖ Veà haäu quaû phaùp lyù: toäi phaïm phaûi chòu hình phaït; caùc VPPL khaùc phaûi chòu
caùc bieän phaùp cöôõng cheá khaùc nhöng khoâng phaûi laø hình phaït.

CHUÛ THEÅ CUÛA Toäi phaïm

❖ Ngöôøi thöïc hieän toäi phaïm

❖ Phaùp nhaân Thöông maïi

MAËT CHUÛ QUAN CUÛA TOÄI PHAÏM

❖ Bieåu hieän beân trong cuûa Toäi Phaïm

❖ Lỗi, muïc ñích, ñoäng cô Phaïm toäi

MAËT KHAÙCH QUAN CUÛA TOÄI PHAÏM

❖ Bieåu hieän beân ngoaøi cuûa Toäi Phaïm (haønh vi, haäu quaû, quan heä Nhaân Quûa ,
caùc Tình Tieát khaùc)

KHAÙCH THEÅ CUÛA TOÄI PHAÏM

❖ QHXH bò toäi phaïm xaâm haïi

II. Ñònh nghóa CAÁU THAØNH TOÄI PHAÏM.

Caáu thaønh toäi phaïm laø toång hôïp nhöõng daáu hieäu chung coù tính chaát ñaëc tröng
cho moät loaïi toäi phaïm cuï theå ñöôïc qui ñònh trong luaät hình söï.

❖ DAÁU HIEÄU CAÁU THAØNH TOÄI PHAÏM PHAÛI DO LUAÄT ÑÒNH

Vì :

- Nguyeân taéc: khoâng coù coù toäi, khoâng coù hình phaït neáu khoâng coù luaät. (Ñieàu
2 BLHS)
- Ñieàu 8 BLHS quy ñònh: Toäi phaïm laø haønh vi ñöôïc quy ñònh trong BLHS

❖ DAÁU HIEÄU CUÛA CAÁU THAØNH TOÄI PHAÏM COÙ TÍNH ÑAËC TRÖNG

- Coù nghóa laø trong söï keát hôïp vôùi nhau, nhöõng daáu hieäu naøy vöøa phaûn aùnh
ñöôïc ñaày ñuû baûn chaát nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa loaïi toäi phaïm nhaát ñònh
vöøa ñuû caàn thieát cho pheùp phaân bieät toäi naøy vôùi toäi khaùc.
 ❖ DAÁU HIEÄU CUÛA CAÁU THAØNH TOÄI PHAÏM COÙ TÍNH BAÉT BUOÄC

- Ñeå keát luaän haønh vi cuûa ngöôøi phaïm toäi cuï theå ñoøi hoûi phaûi xaùc ñònh
haønh vi ñöôïc thöïc hieän ñaõ thoûa maõn nhöõng daáu hieäu cuûa CAÁU
THAØNH TOÄI PHAÏM

❖ PHAÂN LOAÏI THEO MÖÙC ÑOÄ NGUY HIEÅM CHO XH CUÛA HAØNH VI
PHAÏM TOÄI ÑÖÔÏC CTTP PHAÛN AÙNH

- CTTP cô baûn: laø CTTP chæ coù daáu hieäu ñònh toäi – daáu hieäu moâ taû toäi
phaïm vaø cho pheùp phaân bieät toäi naøy vôùi toäi khaùc.
- CTTP taêng naëng: laø CTTP maø ngoaøi nhöõng daáu hieäu ñònh toäi coøn coù
nhöõng daáu hieäu ñònh khung taêng naëng
- CTTP giaûm nheï: laø caáu thaønh toäi phaïm maø ngoaøi nhöõng daáu hieäu ñònh toäi
coøn coù nhöõng daáu hieäu ñònh khung giaûm nheï

❖ PHAÂN LOAÏI THEO MÖÙC ÑOÄ NGUY HIEÅM CHO XH CUÛA HAØNH VI
PHAÏM TOÄI ÑÖÔÏC CTTP PHAÛN AÙNH

- CTTP cô baûn
- CTTP taêng naëng
- CTTP giaûm nheï

❖ PHAÂN LOAÏI THEO ÑAËC ÑIEÅM CAÁU TRUÙC CUÛA CTTP

Caùc yeáu CT vaät chaát CT hình thöùc CT caét xeùn

toá TP

Khaùch theå Caùc QHXH bò TP xaâm Caùc QHXH bò TP Caùc QHXH bò TP xaâm
haïi xaâm haïi haïi

Maët khaùch 1. Haønh vi nguy hieåm Haønh vi nguy Moät phaàn cuûa
quan hieåm haønh vi thöïc teá
2. Haäu quaû nguy
hieåm

3. Quan heä nhaân quaû

giöõa haønh vi vaø haäu
quaû
Maët chuû Loãi coá yù hoaëc voâ yù Loãi coá yù hoaëc Loãi coá yù hoaëc voâ yù
quan voâ yù

Chuû theå Ngöôøi thöïc hieän TP Ngöôøi thöïc hieän Ngöôøi thöïc hieän TP
TP TP

❖ Tính chaát cuûa söï thieät haïi

Thieät haïi vaät chaát

Thieät haïi phi vaät chaát

❖ YÙ NGHÓA CUÛA CAÙCH PHAÂN LOAÏI THEO CAÁU TRUÙC CTTP

Caùch thöùc Nhaø nöôùc söû duïng ñeå phaân hoùa TNHS.

Taïo cô sôû phaùp lyù thoáng nhaát trong vieäc xaùc ñònh thôøi ñieåm hoaøn thaønh toäi
phaïm

❖ MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA TP VAØ CAÁU THAØNH

Laø moái quan heä giöõa hieän töôïng vaø khaùi nieäm

Laø moái quan heä giöõa noäi dung vaø hình thöùc phaùp lyù cuûa toäi phaïm.

❖ YÙ NGHÓA CUÛA CAÁU THAØNH TOÄI PHAÏM

Caáu thaønh toäi phaïm laø cô sôû phaùp lyù cuûa traùch nhieäm hình söï.

Caáu thaønh toäi phaïm laø caên cöù phaùp lyù ñeå ñònh toäi.

Caáu thaønh toäi phaïm laø caên cöù phaùp lyù ñeå ñònh khung hình phaït
 KHAÙCH THEÅ CUÛA TOÄI PHAÏM

❖ Ñònh nghóa khaùch theå cuûa toäi phaïm

Khaùch theå cuûa toäi phaïm laø ñoái töôïng quan heä xaõ hoäi ñöôïc luaät hình söï baûo
veä vaø bò toäi phaïm xaâm haïi

(Khoâng phaûi moïi Quan Heä trong ñôøi soáng Xaõ Hoäi ñeàu laø ñoái töôïng baûo veä cuûa
luaät hình söï; luaät hình söï chæ baûo veä moät soá quan heä xaõ hoäi ñöôïc ghi nhaän trong
BLHS. (Ñieàu 1 BLHS vaø Ñieàu 8 BLHS).

❑ YÙ nghóa chính trò: Laøm roõ baûn chaát giai caáp cuûa luaät hình söï, baûn chaát choáng
ñoái xaõ hoäi cuûa toäi phaïm.

❑ YÙ nghóa laäp phaùp hình söï: Laø cô sôû ñeå xaây döïng Phaàn caùc toäi phaïm BLHS.

❑ YÙ nghóa aùp duïng PLHS:

▪ Laø moät trong boán yeáu toá CTTP - laø daáu hieäu ñeå ñònh toäi.

▪ Khaùch theå cuûa toäi phaïm laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh tính nguy hieåm
cho xaõ hoäi.

❖ Khaùch theå chung cuûa toäi phaïm laø toång hôïp caùc QHXH ñöôïc LHS baûo veä khoûi
söï xaâm haïi cuûa toäi phaïm.

Qui ñònh taïi Ñieàu 1 vaø Ñieàu 8 BLHS.

YÙ nghóa chính trò : phaûn aùnh baûn chaát giai caáp cuûa LHS, moät phaàn chính saùch HS
cuûa Nhaø nöôùc

❖ Khaùch theå loaïi cuûa toäi phaïm laø nhoùm QHXH coù cuøng tính chaát ñöôïc nhoùm
caùc qui phaïm phaùp luaät hình söï baûo veä khoûi söï xaâm haïi cuûa nhoùm toäi phaïm.

Quy ñònh taïi moãi chöông Phaàn Caùc toäi phaïm BLHS

YÙ nghóa laäp phaùp HS: laø cô sôû ñeå xaây döïng Phaàn Caùc toäi phaïm thaønh töøng
chöông.

❖ Khaùch theå tröïc tieáp cuûa toäi phaïm laø quan heä xaõ hoäi cuï theå bò loaïi toäi
phaïm cuï theå tröïc tieáp xaâm haïi.

QHXH cuï theå: laø QHXH theå hieän roõ nhaát baûn chaát nguy hieåm cho XH cuûa TP
 Moãi TP thöôøng coù 1 khaùch theå tröïc tieáp. Moät soá ít toäi coù nhieàu hôn.

Quy ñònh trong CTTP cuï theå

YÙ NGHÓA CUÛA KHAÙCH THEÅ TRÖÏC TIEÁP

Laø yeáu toá theå hieän ñöôïc ñaày ñuû baûn chaát nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa haønh vi.

Laø caên cöù ñeå goäp hoaëc taùch nhöõng loaïi haønh vi nguy hieåm cho xaõ hoäi cuï theå
vaøo moät hoaëc nhieàu toäi danh vaø xeáp chuùng vaøo nhöõng chöông nhaát ñònh trong
BLHS.

Laø cô sôû ñeå ñònh toäi danh.

❖ Ñoái töôïng taùc ñoäng cuûa toäi phaïm laø moät boä phaän cuûa khaùch theå cuûa toäi
phaïm, bò haønh vi phaïm toäi taùc ñoäng ñeán ñeå gaây thieät haïi hoaëc ñe doïa gaây
thieät haïi cho caùc QHXH laø khaùch theå baûo veä cuûa luaät hình söï

❖ CAÙC BOÄ PHAÄN CUÛA KHAÙCH THEÅ

Khaùch theå cuûa TP = QHXH goàm 3 boä phaän:

1. Chuû theå cuûa QHXH

2. Noäi dung cuûa QHXH laø hoaït ñoäng cuûa chuû theå khi tham gia vaøo caùc QHXH
(quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc chuû theå trong caùc QHXH)
3. Ñoái töôïng cuûa QHXH laø caùc söï vaät khaùc nhau cuõng nhö caùc lôïi ích maø qua
ñoù caùc QHXH phaùt sinh vaø toàn taïi (Hình thöùc vaät chaát cuûa QHXH).
 KHAÙI NIEÄM MAËT KHAÙCH QUAN CUÛA TOÄI PHAÏM

I . MAËT KHAÙCH QUAN CUÛA TOÄI PHAÏM

❖ Ñònh nghóa :

MKQ cuûa toäi phaïm laø maët beân ngoaøi cuûa toäi phaïm, bao goàm nhöõng bieåu hieän
cuûa toäi phaïm dieãn ra vaø toàn taïi beân ngoaøi theá giôùi khaùch quan.

❖ MKQ cuûa toäi phaïm bao goàm :

□ Haønh vi nguy hieåm cho xaõ hoäi

□ Haäu quaû nguy hieåm cho xaõ hoäi

□ Moái quan heä nhaân quaû giöõa haønh vi vaø haäu quaû

□ Caùc ñieàu kieän beân ngoaøi cuûa vieäc thöïc hieän toäi phaïm nhö : thôøi gian, ñòa ñieåm,
phöông tieän, coâng cuï thöïc hieän toäi phaïm .v.v . . .

❖ YÙ nghóa cuûa maët khaùch quan cuûa toäi phaïm.

□ YÙ nghóa ñònh toäi.

□ YÙ nghóa ñònh khung hình phaït.

□ YÙ nghóa quyeát ñònh hình phaït.

□ YÙ nghóa trong vieäc xaùc ñònh maët chuû quan cuûa TP, tröôùc heát laø xaùc ñònh loãi
vaø ñaùnh giaù möùc ñoä loãi cuûa ngöôøi phaïm toäi.

II. HAØNH VI KHAÙCH QUAN CUÛA TOÄI PHAÏM.

❖ Ñònh nghóa :

Haønh vi khaùch quan ñöôïc hieåu laø nhöõng xöû söï cuï theå cuûa con ngöôøi ñöôïc theå
hieän ra theá giôùi khaùch quan döôùi nhöõng hình thöùc nhaát ñònh, gaây ra thieät haïi
hoaëc ñe doaï gaây thieät haïi cho caùc QHXH ñöôïc LHS baûo veä
 Hay noùi caùch khaùc Haønh vi khaùch quan laø nhöõng bieåu hieän cuûa con ngöôøi ra beân
ngoaøi theá giôùi khaùch quan maø maët thöïc teá cuûa noù ñöôïc yù thöùc kieåm soaùt vaø
söï ñieàu khieån cuûa yù chí

❖ Caùc ñaëc ñieåm cuûa haønh vi khaùch quan

1. Haønh vi khaùch quan cuûa toäi phaïm phaûi coù tính nguy hieåm cho xaõ hoäi
2. Haønh vi khaùch quan cuûa toäi phaïm phaûi laø haønh vi traùi phaùp luaät hình söï
3. Haønh vi khaùch quan cuûa toäi phaïm laø hoaït ñoäng coù yù thöùc vaø coù yù chí

❖ THEÁ NAØO LAØ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CON NGÖÔØI DÖÔÙI SÖÏ KIEÅM SOAÙT
CUÛA YÙ THÖÙC VAØ YÙ CHÍ ?

Bieåu hieän cuûa con ngöôøi ñöôïc coi laø haønh vi khi xöû söï cuûa con ngöôøi coù söï tham
gia cuûa yù thöùc vaø yù chí.

Nhöõng bieåu hieän cuûa con ngöôøi theå hieän ra theá giôùi khaùch quan nhöng chuû theå
khoâng theå nhaän thöùc vaø ñieàu khieån ñöôïc hoaëc tuy nhaän thöùc ñöôïc nhöng khoâng
ñieàu khieån ñöôïc thì khoâng ñöôïc coi laø haønh vi trong nghóa phaùp lyù HS

MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOAÙT CUÛA YÙ THÖÙC VAØ YÙ CHÍ MÖÙC ÑOÄ
TNHS

1. Haønh vi ñöôïc thöïc hieän trong söï kieåm soaùt hoaøn toaøn cuûa yù TNHS troïn veïn
thöùc vaø yù chí

2. Haønh vi ñöôïc thöïc hieän tuy trong söï kieåm soaùt cuûa yù thöùc vaø TNHS haïn cheá
yù chí nhöng ôû möùc ñoä haïn cheá vì nguyeân nhaân khaùch quan

3. Bieåu hieän cuûa con ngöôøi ra theá giôùi khaùch quan naèm ngoaøi TNHS ñöôïc
söï kieåm soaùt cuûa yù thöùc vaø yù chí loaïi tröø

❖ CAÙC TRÖÔØNG HÔÏP BIEÅU HIEÄN CUÛA CON NGÖÔØI KHOÂNG COI LAØ
HAØNH VI TRONG NGHÓA PHAÙP LYÙ HÌNH SÖÏ

Bieåu hieän cuûa con ngöôøi khoâng coù söï chuû ñònh nhö phaûn xaï khoâng ñieàu kieän,
moäng du, phaûn öùng trong tình traïng choaùng v.v..

Bieåu hieän cuûa con ngöôøi trong tình traïng bò roái loaïn tinh thaàn nghieâm troïng laøm
maát khaû naêng nhaän thöùc vaø ñieàu khieån haønh vi

Bieåu hieän cuûa con ngöôøi trong tình traïng baát khaû khaùng
Bieåu hieän cuûa con ngöôøi trong tình traïng bò cöôõng böùc *
❖ CAÙC TRÖÔØNG HÔÏP CÖÔÕNG BÖÙC

Cöôõng böùc thaân theå laø tröôøng hôïp duøng baïo löïc vaät chaát taùc ñoäng leân thaân
theå cuûa ngöôøi khaùc (giam, troùi), khieán ngöôøi naøy khoâng theå haønh ñoäng theo yù
muoán cuûa hoï ñöôïc. tröôøng hôïp naøy TNHS ñöôïc loaïi tröø.

Cöôõng böùc tinh thaàn laø tröôøng hôïp duøng lôøi noùi hoaëc baèng caùch naøo khaùc ñe
doaï, uy hieáp tinh thaàn, taùc ñoäng ñeán yù chí ngöôøi khaùc, nhaèm buoäc hoï phaûi laøm
hoaëc khoâng ñöôïc laøm 1 vieäc gì ñoù. TNHS tuyø thuoäc töøng tröôøng hôïp

❖ Haønh ñoäng phaïm toäi

Haønh ñoäng phaïm toäi laø hình thöùc bieåu hieän cuûa haønh vi phaïm toäi laøm bieán
ñoåi tình traïng bình thöôøng cuûa ñoái töôïng taùc ñoäng, gaây thieät haïi hoaëc ñe doïa gaây
thieät haïi cho khaùch theå qua vieäc chuû theå ñaõ laøm moät vieäc bò phaùp luaät caám.

❖ Khoâng haønh ñoäng phaïm toäi

Khoâng haønh ñoäng phaïm toäi laø hình thöùc bieåu hieän cuûa haønh vi khaùch quan laøm
bieán ñoåi tình traïng bình thöôøng cuûa ñoái töôïng taùc ñoäng cuûa toäi phaïm, gaây
thieät haïi hoaëc ñe doïa gaây thieät haïi cho khaùch theå cuûa toäi phaïm qua vieäc chuû
theå khoâng laøm moät vieäc maø phaùp luaät yeâu caàu phaûi laøm maëc duø coù ñuû
ñieàu kieän ñeå laøm.

2 ñieàu kieän xaùc đònh khoâng haønh ñoäng PT:

Ñieàu kieän 1 : Coù nghóa vuï phaùp lyù thöïc hieän coâng vieäc nhaát ñònh.

Ñieàu kieän 2: Coù khaû naêng vaø ñieàu kieän ñeå thöïc hieän nghóa vuï phaùp luaät cuûa
mình nhöng hoï ñaõ khoâng thöïc hieän.

Caùc daïng caáu truùc ñaëc bieät cuûa haønh vi khaùch quan.

Toäi gheùp : Laø toäi maø maët khaùch quan cuûa noù ñöôïc hình thaønh bôûi nhieàu haønh
vi khaùch quan khaùc nhau xaûy ra ñoàng thôøi, xaâm haïi caùc khaùch theå khaùc nhau.

Toäi keùo daøi : Laø toäi phaïm maø haønh vi khaùch quan coù khaû naêng dieãn ra khoâng
giaùn ñoaïn trong khoaûng thôøi gian daøi.

Toäi lieân tuïc : laø toäi phaïm coù haønh vi khaùch quan bao goàm nhieàu haønh vi cuøng
loaïi xaûy ra keá tieáp nhau veà maët thôøi gian, xaâm haïi cuøng moät khaùch theå vaø ñeàu
bò chi phoái bôûi yù ñònh phaïm toäi cuï theå thoáng nhaát.

Caàn phaân bieät toäi lieân tuïc vôùi tröôøng hôïp phaïm toäi nhieàu laàn
III.HAÄU QUAÛ NGUY HIEÅM CHO XAÕ HOÄI

❖ Ñònh nghóa.

Haäu quaû cuûa toäi phaïm laø thieät haïi do haønh vi phaïm toäi gaây ra cho quan heä
xaõ hoäi laø khaùch theå baûo veä cuûa luaät hình söï.

Thieät haïi gaây ra cho khaùch theå theå hieän qua söï bieán ñoåi tình traïng bình thöôøng
của đối tượng taùc động của tội phạm.

❖ Caùc loaïi haäu quaû cuûa toäi phaïm

THIEÄT HAÏI VEÀ VAÄT CHAÁT

Thieät haïi veà vaät chaát : söï bieán ñoåi tình traïng bình thöôøng cuûa ñoái töôïng vaät
chaát laø TS

- Ñoù laø thieät haïi veà taøi saûn

- Möùc ñoä thieät haïi TS thöôøng ñöôïc xaùc ñònh theo trò giaù taøi saûn quy ra tieàn

THIEÄT HAÏI VEÀ THEÅ CHAÁT

Thieät haïi veà theå chaát : laø söï bieán ñoåi tình traïng bình thöôøng cuûa thöïc theå töï
nhieân cuûa con nguôøi (thaân theå cuûa con ngöôøi)

Ñoù laø thieät haïi veà tính maïng, söùc khoûe

Möùc ñoä thieät haïi ñöôïc xaùc ñònh bôûi soá löôïng ngöôøi bò thieät maïng hoaëc theo
tyû leä thöông taät cuûa ngöôøi bò haïi

THIEÄT HAÏI VEÀ TINH THAÀN

Thieät haïi veà tinh thaàn : laø söï bieán daïng xöû söï cuûa con ngöôøi, thiệt hại về nhaân
phaåm, danh döï, töï do cuûa con ngöôøi, thieät haïi veà an ninh, chính trò.

Möùc ñoä cuûa söï thieät haïi ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua hoaït ñoäng tö duy cuûa con
ngöôøi neân thöôøng mang tính töông ñoái.

❖ YÙ nghóa haäu quaû cuûa toäi phaïm

Haäu quaû nguy hieåm cho XH coù noäi dung vaø yù nghóa khoâng gioáng nhau trong
caùc CTTP khaùc nhau

- YÙ nghóa ñònh toäi hoaëc xaùc ñònh toäi phaïm hoaøn thaønh.

- YÙ nghóa ñònh khung hình phaït.

 - YÙ nghóa quyeát ñònh hình phaït.

IV. VAÁN ÑEÀ QUAN HEÄ NHAÂN QUAÛ TRONG LUAÄT HÌNH SÖÏ

❖ Ñònh nghóa

Moái quan heä nhaân quaû trong LHS ñöôïc hieåu laø moái lieân heä giöõa moät hieän töôïng
laø haønh vi khaùch quan nguy hieåm cho xaõ hoäi ñoùng vai troø laø nguyeân nhaân vôùi
moät hieän töôïng laø haäu quaû nguy hieåm cho xaõ hoäi ñoùng vai troø laø keát quaû.

❖ Caên cöù xaùc ñònh MQH nhaân quaû

1. Haønh vi traùi phaùp luaät phaûi nguy hieåm cho XH, traùi PLHS vaø xaûy ra tröôùc
haäu quaû nguy hieåm cho xaõ hoäi veà maët thôøi gian

2. Giöõa haønh vi vaø HQ phaûi coù moái quan heä noäi taïi vaø taát yeáu

❖ Caùc daïng MQH nhaân quaû

QUAN HEÄ NHAÂN QUAÛ ÑÔN TRÖÏC TIEÁP

Laø daïng quan heä nhaân quaû trong ñoù chæ coù moät haønh vi traùi phaùp luaät ñoùng
vai troø laø nguyeân nhaân tröïc tieáp gaây ra haäu quaû nguy hieåm cho xaõ hoäi.

DAÏNG QUAN HEÄ NHAÂN QUAÛ KEÙP TRÖÏC TIEÁP

Laø daïng quan heä nhaân quaû trong ñoù coù nhieàu haønh vi traùi phaùp luaät cuøng
ñoùng vai troø laø nguyeân nhaân ñeå gaây ra haäu quaû nguy hieåm cho xaõ hoäi.

V. NHÖÕNG NOÄI DUNG BIEÅU HIEÄN KHAÙC CUÛA MKQ CUÛA TP

- Phöông tieän phaïm toäi : laø nhöõng ñoái töôïng ñöôïc chuû theå cuûa toäi phaïm söû duïng
ñeå thöïc hieän haønh vi phaïm toäi cuûa mình. Coâng cuï phaïm toäi laø moät dang cuï theå
cuûa phöông tieän phaïm toäi.

- Phöông phaùp, thuû ñoaïn phaïm toäi laø caùch thöùc thöïc hieän haønh vi phaïm toäi, trong
ñoù bao goàm caùch thöùc söû duïng coâng cuï, phöông tieän phaïm toäi.

- Thôøi gian phaïm toäi : laø moät thôøi ñieåm hoaëc moät khoaûn thôøi gian nhaát ñònh trong
ñoù haønh vi phaïm toäi ñöôïc dieãn ra.

- Ñòa ñieåm phaïm toäi : laø moät giôùi haïn laõnh thoå nhaát ñònh treân ñoù toäi phaïm baét
ñaàu, keát thuùc hoaëc ôû ñoù haäu quaû cuûa toäi phaïm xaûy ra.
I – KHAÙI NIEÄM CHUÛ THEÅ CUÛA TOÄI PHAÏM

❖ Ñònh nghóa

Chuû theå cuûa toäi phaïm laø ngöôøi (coù naêng löïc TNHS , ñaït ñoä tuoåi luaät ñònh) hoặ c
phaùp nhaân thöông maïi vaø ñaõ thöïc hieän haønh vi phaïm toäi cuï theå

- Chuù yù: caàn phaân bieät chuû theå cuûa toäi phaïm vôùi chuû theå cuûa quan heä PLHS

NGÖÔØI PHAÏM TOÄI PHAÛI :

● COÙ NAÊNG LÖÏC CHÒU TNHS VAØ

● ÑAÏT ÑEÁN ÑOÄ TUOÅI LUAÄT ÑÒNH

Bôûi:

Naêng löïc chòu TNHS vaø tuoåi chòu TNHS laø ñieàu kieän tieàn ñeà ñeå thöøa nhaän moät
ngöôøi coù loãi trong vieäc thöïc hieän moät haønh vi nguy hieåm cho XH

● PHAÙP NHAÂN THÖÔNG MAÏI PHAÏM TOÄI PHAÛI COÙ ÑUÛ ÑIEÀU
KIEÄN THEO ÑIEÀU 75 BLHS

Điều 75. Điều kiện chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại

1. Pháp nhân thương mạ i chỉ phả i chịu trách nhiệm hình sự khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Hành vi phạ m tộ i đượ c thự c hiện nhân danh pháp nhân thương mạ i;

b) Hành vi phạ m tộ i đượ c thự c hiện vì lợ i ích củ a pháp nhân thương mạ i;

c) Hành vi phạ m tộ i đượ c thự c hiện có sự chỉ đạ o, điều hành hoặ c chấ p thuậ n củ a pháp nhân
thương mạ i;

d) Chưa hết thờ i hiệu truy cứ u trách nhiệm hình sự quy định tạ i khoả n 2 và khoả n 3 Điều 27
củ a Bộ luậ t này.

II – CAÙC DAÁU HIEÄU CUÛA NGÖÔØI PHAÏM TOÄI

2.1 NAÊNG LÖÏC TRAÙCH NHIEÄM HÌNH SÖÏ

❖ Ñònh nghóa veà NLTNHS

Naêng löïc TNHS laø khaû naêng cuûa moät ngöôøi ôû thôøi ñieåm thöïc hieän haønh vi
nguy hieåm cho xaõ hoäi nhaän thöùc ñöôïc tính nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa haønh vi
cuûa mình vaø ñieàu khieån ñöôïc haønh vi ñoù.
 Ngöôøi coù naêng löïc TNHS laø ngöôøi khoâng rôi vaøo tình traïng khoâng coù naêng löïc
TNHS theo quy ñònh taïi Ñieàu 21 BLHS naêm 2015.

Ñieàu 21 BLHS quy ñònh: “Ngöôøi thöïc hieän haønh vi nguy hieåm cho xaõ hoäi trong
khi ñang maéc beänh taâm thaàn, moät beänh khaùc laøm maát khaû naêng nhaän thöùc
hoaëc khaû naêng ñieàu khieån haønh vi cuûa mình, thì khoâng phaûi chòu traùch
nhieäm hình söï”.

2.2 Tình traïng khoâng coù naêng löïc TNHS

❖ TIEÂU CHUAÅN XAÙC ÑÒNH TÌNH TRAÏNG KHOÂNG COÙ NAÊNG LÖÏC
CHÒU TNHS

Ngöôøi trong tình traïng khoâng coù naêng löïc TNHS phaûi coù 2 tieâu chuaån sau :

Tieâu chuaån y hoïc: Phaûi laø ngöôøi maéc beänh taâm thaàn hoaëc moät beänh khaùc
laøm roái loaïn taâm thaàn

Tieâu chuaån taâm lyù (phaùp lyù): Tình traïng roái loaïn tinh thaàn phaûi traàm troïng
ñeán möùc rôi vaøo moät trong caùc tröôøng hôïp sau:

⮚ Maát khaû naêng nhaän thöùc tính chaát XH cuûa haønh vi

⮚ Maát khaû naêng ñieàu khieån haønh vi

Chuù yù: Ngöôøi maéc beänh taâm thaàn khoâng rôi vaøo moät trong hai t/h neâu treân
thì vaãn phaûi chòu TNHS do haønh vi nguy hieåm maø ho thöïc hieän. Tình traïng
beänh taät laø tình tieát giaûm nheï TNHS

NAÊNG LÖÏC TNHS TRONG TÌNH TRAÏNG SAY DO DUØNG RÖÔÏU, BIA
HOAËC CHAÁT KÍCH THÍCH MAÏNH KHAÙC

Ñieàu 13 BLHS quy ñònh: “Ngöôøi phaïm toäi trong tình traïng maát khaû naêng nhaän
thöùc hoaëc khaû naêng ñieàu khieån haønh vi cuûa mình do duøng röôïu, bia hoaëc chaát
kích thích maïnh khaùc, thì vaãn phaûi chòu traùch nhieäm hình söï”.

2.3. Tuoåi chòu TNHS

TUOÅI CHÒU TNHS THEO ÑIEÀU 12 BLHS NAÊM 2015
"1. Ngöôøi töø ñuû 16 tuoåi trôû leân phaûi chòu TNHS veà moïi toäi phaïm trừ những tội
phạm maø bộ luật nàay coù quy định khaùc.
Ngườ i từ đủ 14 tuổ i trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổ i chỉ phả i chịu trách nhiệm hình sự về:
- Tộ i giết ngườ i, tộ i cố ý gây thương tích hoặ c gaây tổ n hạ i cho sứ c khỏ e củ a ngườ i khaùc,
tộ i hiếp daââm, tộ i hiếp daâm ngườ i dướ i 16 tuổ i, tộ i cưỡ ng daâm ngườ i từ đủ 13 tuổ i đến
dướ i 16 tuổ i, tộ i cướ p taài sả n, tộ i bắ t coùc nhằ m chiếm đoạ t tàai sả n;
 - Về tộ i phạ m rấ t nghieâm trọ ng, tộ i phạ m đặ c biệt nghiêeâm trọ ng quy định tạ i mộ t trong
caùc điều sau đaây :
a) Ñieàu 143 (toäi cöôõng daâm); Ñieàu 150 (toäi mua baùn ngöôøi); Ñieàu 151 (toäi mua
baùn ngöôøi döôùi 16 tuoåi);
b) Ñieàu 170 (toäi cöôõng ñoaït taøi saûn); Ñieàu 171 (toäi cöôùp giaät taøi saûn); Ñieàu 173
(toäi troäm caép taøi saûn); Ñieàu 178 (toäi huûy hoaïi hoaëc coá yù laøm hö hoûng taøi saûn);
c) Ñieàu 248 (toäi saûn xuaát traùi pheùp chaát ma tuùy); Ñieàu 249 (toäi taøng tröõ traùi
pheùp chaát ma tuùy); Ñieàu 250 (toäi vaän chuyeån traùi pheùp chaát ma tuùy); Ñieàu 251
(toäi mua baùn traùi pheùp chaát ma tuùy); Ñieàu 252 (toäi chieám ñoaït chaát ma tuùy);
d) Ñieàu 265 (toäi toå chöùc ñua xe traùi pheùp); Ñieàu 266 (toäi ñua xe traùi pheùp);
ñ) Ñieàu 285 (toäi saûn xuaát, mua baùn, coâng cuï, thieát bò, phaàn meàm ñeå söû duïng vaøo
muïc ñích traùi phaùp luaät); Ñieàu 286 (toäi phaùt taùn chöông trình tin hoïc gaây haïi cho
hoaït ñoäng cuûa maïng maùy tính, maïng vieãn thoâng, phöông tieän ñieän töû); Ñieàu 287
(toäi caûn trôû hoaëc gaây roái loaïn hoaït ñoäng cuûa maïng maùy tính, maïng vieãn thoâng,
phöông tieän ñieän töû); Ñieàu 289 (toäi xaâm nhaäp traùi pheùp vaøo maïng maùy tính,
maïng vieãn thoâng hoaëc phöông tieän ñieän töû cuûa ngöôøi khaùc); Ñieàu 290 (toäi söû
duïng maïng maùy tính, maïng vieãn thoâng, phöông tieän ñieän töû thöïc hieän haønh vi
chieám ñoaït taøi saûn);
e) Ñieàu 299 (toäi khuûng boá); Ñieàu 303 (toäi phaù huûy coâng trình, cô sôû, phöông tieän
quan troïng veà an ninh quoác gia); Ñieàu 304 (toäi cheá taïo, taøng tröõ, vaän chuyeån, söû
duïng, mua baùn traùi pheùp hoaëc chieám ñoaït vuõ khí quaân duïng, phöông tieän kyõ thuaät
quaân söï).

CAÙCH TÍNH TUOÅI CHÒU TNHS

● Theo giaáy khai sinh tính theo tuoåi troøn (theo ngaøy sinh)

● Khoâng coù giaáy khai sinh:

⮚ Xaùc ñònh ñöôïc thaùng vaø naêm sinh thì ngaøy cuoái cuøng cuûa thaùng laø ngaøy sinh

⮚ Xaùc ñònh chæ ñöôïc naêm sinh thì ngaøy cuoái cuøng cuûa naêm sinh laø ngaøy sinh

III. Chuû theå ñaëc bieät cuûa TP.

● Ñònh nghóa:
Chuû theå ñaëc bieät cuûa toäi phaïm laø ngöôøi ngoaøi caùc daáu hieäu cuûa chuû theå
thöôøng (coù naêng löïc TNHS vaø ñaït ñoä tuoåi chòu TNHS) coøn coù theâm daáu hieäu
ñaëc bieät.
● YÙ nghóa cuûa daáu hieäu cuûa chuû theå ñaëc bieät

⮚ Laø daáu hieäu ñònh toäi khi CTTP cô baûn cuûa toäi phaïm quy ñònh chuû theå ñaëc bieät.

⮚ Laø daáu hieäu ñònh khung hình phaït trong khi CTTP ñònh khung quy ñònh.
 Chuù yù: Trong caùc vuï aùn ñoàng phaïm, daáu hieäu chuû theå ñaëc bieät chæ ñoøi
hoûi baét buoäc ñoái vôùi ngöôøi thöïc haønh. Nhöõng ngöôøi ñoàng phaïm khaùc
khoâng baét buoäc phaûi coù daáu hieäu cuûa chuû theå ñaëc bieät.

IV. Vaán ñeà nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi trong luaät hình söï:
● Ñònh nghóa:
Nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi trong luaät hình söï laø toång hôïp caùc ñaëc ñieåm rieâng
bieät cuûa ngöôøi phaïm toäi coù yù nghóa trong vieäc giaûi quyeát ñuùng ñaén vaán ñeà
TNHS cuûa hoï.
● Caùc ñaëc ñieåm cuûa nhaân thaân ngöôøi phaïm toäi nhöõng ñaëc ñieåm :

⮚ Phaûn aùnh daáu hieäu cuûa chuû theå ñaëc bieät cuûa toäi phaïm.

⮚ Phaûn aùnh möùc ñoä nguy hieåm cho xaõ hoäi cuûa haønh vi phaïm toäi thoâng qua aûnh
höôûng ñeán möùc ñoä loãi cuûa ngöôøi phaïm toäi.
⮚ Phaûn aùnh khaû naêng tieáp nhaän söï caûi taïo, giaùo duïc.

⮚ Phaûn aùnh hoaøn caûnh ñaëc bieät cuûa ngöôøi PT ñaùng ñöôïc khoan hoàng