Aralin 2

MGA SALITANG HUDYAT NG SIMULA, GITNA

AT WAKAS NG AKDA
• Sa pagsulat ng isang talata kailangang ito ay maging
maayos at kawili-wiling basahin.
• Upang mangyari ito, mahalagang matutuhan mo ang
pagsulat ng isang maayos na talata.
• Sa araling ito matutuklasan ang paraan ng pagsulat ng
isang maayos na talata.
 Mga Tanong

• 1. ano ang talata?

• Ang isang talata ay isang serye ng mga
pangungusap na nakaayos at magkakaugnay, at
lahat ay may kaugnayan sa isang paksa.
• Ang talata ay nagpapakita sa isang mambabasa
kung saan nagsisimula at nagtatapos ang mga
subdibisyon ng isang sanaysay, at sa gayon ay
matulungan ang mambabasa na makita ang
samahan ng sanaysay at maunawaan ang mga
pangunahing punto nito.
• Ang bawat talata ay may istraktura.
• Ito ay hindi isang random na koleksyon ng mga
pangungusap.
• Ang mga bahagi na bumubuo sa teksto ay may
kaugnayan sa bawat isa.
• Halimbawa ng talata
• -Naglalarawang Talata
• -Nagbibigay ng Impormasyon na Talata
• -Narrative na Talata
• -Mapang-akit na Talata
Naglalarawang Talata
Nagbibigay ng Impormasyon na Talata
 Narrative na Talata

• Ang Mga Nawawalang Sapatos ni Kulas

• Nasa katamtamang estado ng pamumuhay ang pamilya ng
batang si Nicholas Cruz. Mas kilala siya sa Kalye Sampaguita
bilang si Kulas, sampung taong gulang na anak nina Julio at
Vina Cruz.
• Nagtatrabaho sa isang pagawaan ng mga kasangkapan sa
bahay ang ama ni Kulas samantalang kahera naman isang
tindahan ang kanyang ina.
Narrative na Talata

• Isang araw, habang tinatali ni Vina ang sintas ng

sapatos ng anak ay nagtaka ito. “Nak, ba’t ang lumang
rubber shoes mo ang suot mo? Di ba binilhan ka namin
ng papa mo ng bago?” tanong ng ina sa bata.
Narrative na Talata

• Hindi sumagot si Kulas at nagkataon naman na

bumusina na ang sasakyan na maghahatid sa kanya sa
paaralan. Humalik ito sa mama niya at dali-daling
tumakbo palabas ng bahay.
• “Leon, bilisan mo nariyan na iyong school bus,” sabi ni
Kulas sa nakababatang kapatid habang tumatakbo siya
palabas.
 Mapang-akit na Talata
• Maraming uri ng sanaysay. Isa na rito ang mapanghimok na
sanaysay. Gayunpaman, kung nagkakaproblema ka sa
pagsusulat ng napakahusay na mapang-akit na mapang-akit na
sanaysay na huwag magalala.
• Sapagkat sa artikulong ito ay magagabayan ka sa kung paano
sumulat ng isang natatanging mapanghimok na sanaysay.
• Gayundin, ipapakita sa iyo ang ilang mga mapanghimok
na halimbawa ng sanaysay. Gayunpaman, bago ipakita
sa iyo ang ilang mapanghimok sanaysay mga
halimbawa, tala.
• Mahalaga na magsimula tayo sa pamamagitan ng pag-
alam kung ano ang isang mapanghimok na sanaysay.
• Apat na Uri ng Talata
• -Panimulang Talata
• -Talatang Ganap
• -Talatang Paglilipat-Diwa
• -Talatang Pabuod
• Panimulang Talata
• Ang panimulang talata Ang mga ito ang nagbibigay
ng isang pangkalahatang ideya ng kung ano ang
ipaliwanag sa natitirang teksto. Iyon ay, tinutukoy nila
ang gitnang tema, ang posisyon ng manunulat at ang
mga argumentong gagamitin.
• Ang layunin ng mga talatang ito ay upang bigyan ang
mambabasa ng magandang ideya tungkol sa kung ano
ang tungkol sa teksto.
• Ito ang unang pagpupulong sa pagitan ng manunulat at
mambabasa, kaya maaari itong maging pag-ibig sa
unang tingin o kabuuang pagtanggi.
• Halimbawa
• "Ang lahat ng mga larangan ng pag-aaral ay nauugnay
sa isang paraan o iba pa sa paghahanap para sa
katotohanan at, sa pagbuo nito, ang bawat sunud-sunod
na yugto ng paglago ay naglalaman ng kaalaman at
malinaw na pananaw, mga elemento na sa paglipas ng
panahon ay maaaring maituring na higit pa o mas kaunti
nakalilito, magkasalungat at kahit hindi tama.
• Gayunpaman, ang bawat henerasyon ng mga iskolar ay
umaasa sa mga pagsisikap ng kanilang mga hinalinhan."
• Unang talata ng Sanaysay sa Kasalukuyang Sitwasyon ng
Paghahambing na Edukasyon: Isang Pananaw sa
Kanluranin (1979) ni Max A. Eckstein.
• Talatang Ganap
• Matatagpuan ito sa kalakhang gitnang bahagi ng
komposisyon.
• tungkulin nito na idedebelop ang pangunahing paksa.
• Binubuo ito ng paksang pangungusap na tumutulong
upang matalakay nang ganap ang bahagi ng pangunahing
paksa ng komposisyon na nilinaw ng talata.
• Halimbawa ng talatang ganap
• Talatang Paglilipat-Diwa
• Ginagamit ang talatang ito upang pag-ugnayin ang diwa
ng dalawang magkasunod na talata.
• Halimbawa
• Bakit naman sinabi sa Bibliya na “Ibigay ang kay Caesar
ang kay Caesar, ang sa Diyos ay sa Diyos”. Ano ang nais
ipahiwatig ng Diyos ditto?
• Paano maipamalas ang kabutihan ng tao sa kanyang
kapwa? Kailangan bang maging malaking bagay ang
malay sa kapawa tao?
• Si Peter ay may alagang aso na malaki na kilala bilang si
Woofy. Ang asong ito ay mabait at mapagmahal sa
kanyang amo.
• Katulad lamang ni Peter, si Eva ay mayroon ring alagang
hayop. Pero, hindi ito asa kundi isang pusang
pinangalanang “Brownie”. Subalit, hindi mabait na pusa
si Brownie at palaging naghahanap ng away.
• Gayunpaman, mahal na mahal ni Peter at ni Eva ang
kanilang mga alaga ano man ang mga katangian ng mga
ito.
• Salamat sa inyong maiiging pagbabasa. Aming sinisiguro
ang pagserbisyo ng bago at pinaka-tinatangkilik na
balita. Hanggang sa susunod na mga bagong balita mula
dito lamang sa Newspapers.ph
• Talatang Pabuod
• kadalasan na pangwakas na talata o mga talata ng
komposisyon.
• Inilalagay rito ang mga mahahalagang kaisipan o
pahayag na tinatalakay sa gitna ng komposisyon.
• panghuling talata na ngabibigay-linaw sa
pangkalahatang talata.
• Halimbawa ng Talatang Pabuod
• Ang mga ay ang mga tungkulin ng tao ayon sa
pagkasunod-sunod ng halaga ng bawat isa.
• Una: Tungkulin sa Diyos.
• Pangalawa: tungkulin sa kapwa.
• Pangatlo: tungkulin sa bayan, at pang-apat: tumgkulin
sa sarili.
 Gawain 1
• 1. Bumuo ng tatlong grupo
• 2. Ihanay sa loob ng mga kahon ang pagkakasunod-sunod
ng mga pangyayari mula sa
• tatlong nabasa o babasahin.
• Unang pangkat – ang gagawa sa alamat
• Ikalawang pangkat – ang gagawa sa kwentong bayan
• Ikatlong pangkat - ang gagawa sa mito(mitolohiya)
• Sagutin ang mga tanong.
• 1. Ano ang masasabi mo sa inyong ginawa?
• 2. Madali lang bas a inyo ang pagsulat sa
simula? Sa gitna? Sa wakas? Pangatuwiranan.
• Simula – ang mahusay na simula ay mabuti upang
makuha ang interes ng tagapakinig o ng
mambabasa.
• Dito nabubuo ang larawan at nakikita ang aksyon
magaganap sa isinasalaysay.
• Maaaring simulan ito sa: Noong unang__sa simula
pa lamang__ at iba pang pananda sa pagsisimula.
• Gitna – sa bahaging ito mabuting mapanatili ang
kawing-kawing na pangyayari at paglalarawang
nasimulan.
• Aabangan kung paano magtatagumpay ang
pangunahing tauhan, maiiwasto ang mali at matuto ang
katunggaling tauhan.
• Maaaring gamitin ang: kasunod, pagkatapos, walang
ano-ano’y, at iba pang maghuhudyat ng kasunod na
pangyayari.
• Wakas - napakahalaga rin ng huling pangyayaring
maiiwan sa isipan ng mambabasa.
• Dito nakapaloob ang mensaheng magpapabuti o
magpapabago sa kalooban at isipan ng lahat.
• Maaaring gumamit ng: sa huli, sa wakas at iba pang
panandang maghuhudyat ng makahulugang
pagtatapos
• GAWAIN 2
• Panuto: Gumawa ng sariling kwento tungkol sa
tatlong magkakaugnay na larawan sa ibaba.
• Ilahad sa klase ang iyong nagawang kwento.
1 3
2