Finanse publiczne

1. *Finanse publiczne obejmują zasoby pieniężne państwa, czyli procesy gromadzenia i podziału
środków publicznych znajdujących się w dyspozycji władz publicznych, a przede wszystkim budżetu
państwa, a także fundusze gromadzone i rozdysponowane przez państwo poza budżetem, czyli tzw.
parabudżetowe, budżety samorządu terytorialnego oraz budżety ubezpieczeń społecznych.

*Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich
rozdysponowywaniem, w szczególności: 1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych; 2)
wydatkowanie środków publicznych; 3) finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa; 4)
zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne; 5) zarządzanie środkami publicznymi; 6)
zarządzanie długiem publicznym; 7) rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.

2. Podstawowe funkcje finansów publicznych:

*alokacyjna- związana z pobieraniem i gromadzeniem środków pieniężnych w celu ich wykorzystania

w realizacji zadań publicznych,

*redystrybucyjna - związana ze zmianami w podziale dochodów finansów publicznych. Wydatki

redystrybucyjne to m.in. zasiłki, renty, emerytury (redystrybucja społeczna), wsparcie finansowe na
badania i rozwój (redystrybucja gospodarcza).

*stabilizacyjna - służy łagodzeniu skutków, jakie powstają w wyniku realizowania funkcji alokacyjnej i
redystrybucyjnej finansów publicznych. Służy do łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego za
pomocą odpowiednich instrumentów.

3. Zakres finansów publicznych gospodarce rynkowej:

• organizacja finansowa państwa
• projektowanie. uchwalanie i wykonywanie ustawy budżetowej
• pobieranie dochodów publicznych
• dokonywanie wydatków publicznych
• organizacja i operacje skarbu publicznego
• organizacje finansowa i operacje finansowe zdecentralizowanych związków i innych podmiotów
• działalność centralnego banku państwa
• publiczna gospodarka dewizowa
• zarządzanie długiem publicznym
• nadzór państwa nad rynkiem finansowym

4. Do narzędzi wykorzystywanych w ramach polityki fiskalnej można zaliczyć podatki i inne daniny
publiczne, wydatki sektora finansów publicznych, gwarancje i poręczenia kredytowe, deficyt sektora
finansów publicznych oraz zarządzanie długiem publicznym.

5. *Podstawowym źródłem dochodów są przede wszystkim dochody podatkowe. Sięgają one przeszło
90% wpływów. Największy udział w dochodach budżetu państwa ma VAT, druga pod tym względem
jest akcyza

*Wydatki na: emerytury i renty, zdrowie, pomoc społeczną, edukacje, infrastrukturę, obronę
narodową, sądownictwo, nauka i szkolnictwo wyższe, utrzymanie samorządów, instytucje
polityczne, rolnictwo, gospodarkę, sport i turystyka.
6. *Dług publiczny to łączne zobowiązania sektora finansów publicznych – rządu, samorządów i
funduszy pozabudżetowych (np. Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Składnikami długu
publicznego są m.in. kredyty, pożyczki i obligacje emitowane przez rząd oraz samorządy.

* Zadłużenie Skarbu Państwa spadło o 2,6% m/m i wyniosło ok. 1 205 865,8 mln zł na koniec
stycznia 2023 r.

*W skład długu wchodzą zobowiązania z tytułu: zaciągniętych i niespłaconych przez państwo

pożyczek i kredytów, wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych, odszkodowań za
przymusowe wywłaszczenie mienia na zasadach odpłatności, gwarancji lub poręczeń, zobowiązań
odszkodowawczych i innych.