TUSSENSTOP 1

a TAAL EN WOORDENSCHAT

Op iDiddit vind je oefeningen over de spelling van het werkwoord, veelgemaakte taalfouten, uitdrukkingen en
woordenschat uit de vorige lessen.

Kijken: wapenschilden
In de serie Game of Thrones zijn alle ridders en adellijke families te herkennen aan hun wapenschild.

TARGARYEN STARK ARRYN BARATHEON BARATHEON BARATHEON KARSTARK

.eeeeee

EEn
oe e +
cht

=]
er | =
=e) (aren

q J

Vv

LANNISTER TARLY GREYJOY TULLY BOLTON CLEGANE

GAME
OF THRONES
HERALDIC

1 Bekijk enkele van de wapenschilden hierboven.

6 a Wat valt er jou op aan de inhoud?
: b Waarom kozen adellijke families een bepaald dier, denk je?
c Ken je nog andere contexten waarin dieren symbolisch worden gebruikt?

2* Stel datje zelf een wapenschild moet ontwerpen, welk dier kies je dan? Waarom?
3 Welke andere elementen vind je vaak op een wapenschild?

68 ; TRAJECT NepertanDs5 TUSSENSTOP

4 Bekijk het filmpje over Game of Thrones. Schematiseer de informatie aan de hand van de deelvragen
van de onderzoeksstructuur.

5 Ontwerp een wapenschild voor jouw familie, jeugdbeweging, klas … en voorzie ook een passende
leuze. Bedenk er ook een voor jezelf.

TUSSENSTOP 1 69
 Lezen: Van Dale
EED) 6 _Leesde tekst Veelgestelde vragen aan de redactie in de Trajectwijzer en beslis of onderstaande
woorden in de volgende Van Dale zullen komen. Geef argumenten op basis van de informatie uit de
tekst.

a een vloek vany

b een woord dat uiting geeft aan weinig respect voor bv. vrouwen
c een zelfbedacht woord

70 >) TRAJECT Nepertanps 5 TUSSENSTOP

Creatieve opdracht: de ridderroman
Je maakte tijdens de les rond ridderepiek kennis met Karel ende Elegast en Walewein. In deze opdracht verdiep je je
in een andere klassieke ridderroman of analyseer
je de queestestructuur in een moderne bewerking.

Optie 1: De hedendaagse ridder

In heel wat hedendaagse (avonturen)films en series vind je de queestestructuur terug. Denk bijvoorbeeld
aan het verhaalverloop in Game of Thrones, Star Wars, Mandalorian, Shrek, The Lord of the Rings …

© Pictorial Press Ltd / Alamy © Pictorial Press Ltd / Alamy

1 Kies een film of serie waarin je de queestestructuur herkent.

2 Maak een kort filmpje (maximaal vijf minuten) waarin je de onderdelen van de queeste in jouw
film/serie bespreekt en ze vergelijkt met de typische elementen van een Arthurroman.
3 Vulter voorbereiding het formulier hieronder in.

Film nu jouw analyse in de vorm van een vlog en mail het filmpje naar je leerkracht voor

TUSSENSTOP 1 : 71
 Optie 2: De acterende ridder
Er bestaan tal van ridderfilms en zelfs een musical waarin ridders een hoofdrol spelen (Spamalot).

© Panther Media GmbH / Alamy

1 In deze opdracht schrijven jullie in groepjes een scenario van een totaal nieuw ridderverhaal.

2 Verwerk in jullie scenario zo veel mogelijk typische (verhaal)elementen (en eventueel ook
verwijzingen naar de actualiteit).

3 Schrijf de tekst ook uit zoals een theatertekst (directe rede, regieaanwijzingen …).

ARTHUR: Hebben jullie al van die stadsschouwburg gehoord?

ROBIN: _ Ja, sire. Maar we maken daar geen schijn van kans.
ARTHUR: (verwonderd) Waarom niet?
ROBIN: _ Omdat een schouwburcht een heel (aarzelend) … bijzondere plaats is, vol mensen
die kunnen zingen en dansen (doet een danspasje).
(Uit: Spamelot)

4 Neem daarna jullie film/toneelstukje op.

5 Mul de volgende fiche in ter voorbereiding.

rollen &
rolverdeling
(Ulmen eee
manque —
queeste ned =
(beproevingen)

Film jullie verhaal en mail het naar

je leerkracht voor

72 : TRAJECT NeperLanps5 TUSSENSTOP

 Optie 3: De gestripte ridder
1 Kies één van de ridder(roman)s en surf naar de ra
links die erbij vermeld staan. Ee)

Vat vervolgens het verhaal samen in een RIDDER-

. . (ROMAN)S
stripversie,

Je maakt minimaal drie scènes, maar je mag natuurlijk ook

meer ‘stripbanden’ maken.

Geef de belangrijkste elementen of personages weer en

voorzie ze ook van enkele tekstballonnen.

Vat ter voorbereiding het verhaal hieronder kort samen.

Teken jouw stripverhaal uit en mail het naarje leerkracht voor

TIP
Om een onlinestrip te maken, kun je gebruikmaken van de volgende websites:
+ www.canva.com
www.storyboardthat.com
www.pixton.com
+ de app Bitmoji (of via Snapchat)

TUSSENSTOP 1 73
Vossenstreken voor dummies: kennismaking met Van den vos Reynaerde
Als
je van het noordoosten van de provincie Oost-Vlaanderen naar Antwerpen rijdt of vice versa, heb je dit bord
misschien al eens gezien.

Waasland

-
1* Het kunstwerk op de foto verwijst naar de Middelnederlandse
literaire klassieker Van den vos Reynaerde. Wat weet je over
het verhaal?

2* In dit dierenepos speelt een vos de hoofdrol.

a Is hij een goed of een slecht personage, denk je?
© Atlaspix / Alamy
b Waarom denk je dat? Verwijs naar andere dierenverhalen dieje kent.

ONTHOUDEN
Wanneerje aan niet-menselijke wezens — dieren of voorwerpen — menselijke eigenschappen toekent,
ze dus voorstelt als mensen qua uiterlijk, karakter of gedrag, spreken we van antropomorfisme. Dat
woord is een samenstelling van de Griekse woorden ‘ánthröpos' (‘mens’) en ‘morphé' gedaante’).
Denk bijvoorbeeld ook aan de huisraad die begint te leven in Belle en het beest.

Het verhaal start aan het hof van koning Nobel, de leeuw. Tijdens de hofdag tonen de dieren normaal gezien hun
trouw aan koning Nobel. Deze keer is er veel onrust. Heel wat dieren doen hun beklag over de vos Reinaert …

Je bekijkt een fragment uit Vossen, een moderne bewerking van het Reinaertverhaal.

TIP
+ Bekijk opdracht 3 al eens voor het luisteren.
+ De makers van dit filmpje spelen ook met het taalgebruik van
de personages, Luister goed naar de verschillen in taal tussen de
dieren.

vice versa: heen en terug, omgekeerd

het dierenepos: verhaal in dichtvorm over de (helden)daden van een dier

TRAJECT Nepertanps 5 TUSSENSTOP

 3 Beluister de aanklachten die de dieren formuleren tegen Reinaert.
a Welke misdaden beging Reinaert tegenover hen?
b Valt er iets op aan het taalgebruik van Canteclaer (en andere dieren)?
c Het gedrag van Haersinde en Cuwaert is lichtjes verdacht. Waarom?
d Hoe merk je dat ook aan hun woordkeuze/taalgebruik?

“>> 5 4*® Van den vos Reynaerde werd geschreven in de middeleeuwen

, Antwerpen
en bootst qua opbouw de queeste in de populaire ridderverhalen
van die tijd na. Weet je nog hoe een ridderverhaal aan het hof

© The Phoebus Foundation

van koning Arthur meestal begon?

Koning Nobel besluit Reinaert te dagvaarden en stuurt achtereenvolgens GUWAERT

=
DE HAAS
2/0

de beer Bruun en de kater Tibeert op queeste/zoektocht. add

TUSSENSTOP 1 75
 De queeste van Bruun — deel 1

rh ben de afgezant van Koning Nobel! \\ Wikij eens aan, en wat han th voor u doen ?
mech ida
piel van
aLEif ramo n lef
dnl tena

of (gen rad beker. Eem goa : j L

en, naar het hof!
1| : ”
| G
aN

[ bel ull

0
» jo

El 0
‘

1 T MS ET

i wel meegdan, j / foning ts Heb Jekhersle wat Zoveel je Ms mam buik met honing mag rond
Tee
maar Wh ben zen van drank
honing te elen2 er i Heb je mg ? mar tat! elen, dan zal th je bY de honing 7
“ a gees ke bescherniing nemen |

© 2023 Standaard Uitgeverij

Th how om jeje dag
da,
==
Heh plexver, maar nu is het
aard Je at daar Ie laat vaar. Ie, agen wal
mee naarde MEL dan JafelL Iet 36 me ?
orig | be elen spruiten 1 : sh 4)
i
Le
|a

Van spruiten wordse dbof

Hescheining
zal oo bijde hing eli de
nena, hee a}
y

ij
© 2023 Standaard Uitgever

5 Bekijk hierboven hoe de queesten van Bruun en Tibeert starten.

a Hoe reageert Reinaert wanneer ze hem vragen om mee te gaan naar het hof?
Kies uit: verbaasd — weigerachtig — ontwijkend — meegaand- lichtzinnig — boos — vriendelijk.
b Reinaert bespeelt Bruun en Tibeert op dezelfde manier. Hoe?
° c* Hoe lopen de scénes af, denk je?

76 . TRAJECT NeperLanps 5 TUSSENSTOP

 De queeste van Bruun — deel 2
we Wh
die dagvaarding regelen
efen! di ant verlellen
aan het hj, ik neem je wel in
bescherming!

TZ men
! Help! Help! at een volshreeh van Aeinaert|
dene wg era fre loven slurp a! ek jk moet die beer eruit halenof
£_ Haha! 7 wordt verplellerd J
a van de ‘hn hoofdzonden

© 2023 Standaard Uitgeverij

en

dirt”
HerJe Ko

Er
8
| |

Rn
|
I
}

7A ZZE
Eel nu maar zove
IN Je 20 doorSe strot bs
DELLE
ses.

© 2023 Standaard Uitgeverij

LLL Ef
enseasssesse
ee

6 Bekijk nu hierboven hoe de queesten van Bruun en Tibeert aflopen.

a Lopen de queesten van Bruun en Tibeert af zoals in de meeste Arthurverhalen uit die tijd?
esesesessee

b Weetje nog wat de hoofse deugden waren?

eee

TUSSENSTOP 1
 7 Zijn Reinaert, Bruun en Tibeert hoofs? Verklaarje antwoord.

In het originele verhaal takelen de uitgelaten dorpelingen Bruun de beer hard toe wanneer ze hem in de gespleten
boomstronk betrappen. De ongelukkige beer vlucht en duwt daarbij de vrouw van de pastoor in de rivier. Wanneer
. de ongelukkige pastoor later Tibeert ontdekt in zijn stal, springt de kater naar de edele delen van de man. In latere
bewerkingen voor kinderen en ook in deze versie van Suske en Wiske werden die scènes mooi gecensureerd.
__Ten einde raad stuurt Nobel de das Grimbeert, de neef van Reinaert, op pad. Reinaert volgt zijn neef wel naar het
__hof van Nobel. Daar vertelt hij de koning over een complot …

8 Bekijk hoe koning Nobel Reinaert verhoort.

a Hoe reageert Reinaert op de beschuldiging van moord van Coppe?
b Hoe weerlegt Reinaert de aanklachten van de andere dieren?
c Hoe verhinderde Reinaert het complot van de andere dieren?
d Hoe reageert Nobel op dat nieuws? Is dat hoofs volgens jou?

Nobel en zijn echtgenote vallen voor het pleidooi van de vos en trappen zo ook in een list van Reinaert. Ze sturen
hem op weg met de ram Belijn en de haas Cuwaert. Reinaert lokt die dieren naar zijn burcht en neemt de haas
mee binnen. Terwijl Belijn buiten de wacht houdt, verscheurt Reinaert samen met zijn vrouw en kinderen de haas.
Het afgebeten hoofd stopt hij in een tas die hij om de nek van de ram hangt. Reinaert vertrekt met zijn gezin op
pelgrimstocht en vraagt Belijn de schat aan Nobel te overhandigen.

9* Plaats Reinaert op een morele schaal van nul tot tien. Verklaar
je antwoord.
10 Waarom denk je dat dit verhaal een literaire klassieker werd?

censureren: het verbieden van of schrappen in teksten, films, voorstellingen …

(vaak door totalitaire regimes of door de Kerk)

78 . TRAJECT NeperLanps5 TUSSENSTOP

 Willem, die Madoc maecte,
Daer hi dicken omme waecte,
Hem vernoyde so haerde
Dat die avonture van Reynaerde
In dietsche onghemaket beleven
(Die Arnout niet hevet vulscreven),
Dat hi die vijte van Reynaerde dede soucken
Ende hise na den Walschen boucken
In dietsche dus hevet begonnen.
Ge)
Soe bat mi dat ic soude maken
Dese avontuere van Reynaerde
Al begripic die grongaerde
Ende die dorpren ende die doren,
Ic wille dat die ghene horen
Die gherne pleghen der eeren
Ende haren zin daer toe keeren
Datsi leven hoofschelike,
Sijn si arem, sijn si rike,
Diet verstaen met goeden sinne.
Nu hoert hoe ic hier beginne!
Origineel
FOKKE
KENNEN
„INU IS ONZE
ANAPOCKE WEER
KAPOT,
Aan het begin van dit verhaal krijgen we al enige informatie over de schrijver. Lees het beginfragment hierboven.
11 Wat kom je te weten over Willem en over de oorsprong van dit verhaal?
TUSSENSTOP 1 79
1 Willem, die Madoc maakte
— wat hem dikwijls zijn nachtrust kostte —
vond het erg jammer
dat van het avontuur van Reynaert
5 __geen Dietse vertaling gemaakt werd.
(Arnout heeft ze nooit afgemaakt.)
Daarom liet hij Reynaerts leven opzoeken
en is hij op grond van Franse boeken
als volgt in het Nederlands begonnen.
WC)
Men verzocht mij dit avontuur
van Reynaert te schrijven,
ook al berisp ik de mopperaars,
de boerenkinkels en de dwazen.
15 |k wil dat diegenen luisteren
die graag de eer hoog houden
en met veel inspanning proberen
zo hoofs mogelijk te leven
— of ze nu arm of rijk zijn —
20 en die zich goede verstaanders tonen.
Nu hoor hoe ik hier begin!
Hedendaagse vertaling
ence SUKKE
ALTIJD WEL EEN AAANNETJE
WE BRENGEN 'AA
NL,
(>) = 12 Maak voor jezelf een schema/samenvatting van dit lesdeel. Wat heb je geleerd over …

VERHAAL SCHRIJVER

MAATSCHAPPIJKRITIEK ANTROPOMORFISME

il
DEN VOS
REYNAERDE

QUEESTESTRUCTUUR HOFDAG — RECHTSPRAAK

80 ; TRAJECT NeperLanps 5 TUSSENSTOP