Bub GB EqnDs6Ws SUC

Ex Bibliotheca
majori Coli. Rom.

Societ. Jesii
Digitized by Googie
Digitized by Googie
JULII REICHELTl
Exercitatio^
De
AMULETIS
seneis figuris illuftrata.
Digitized by Googie
Digilizad
!v;*ôo< ;Ie
4 CURIOSUS
^ AMULETORUM
SCRUTATOR In
Dc natura & attribiius illorum , uti &

plurimis illis, quae pallim inufum tam
in theoria quam praxi vocari fvevcrunt,
ac in fpecic
DE
-ZENECHTIS,
'
•
' Vclquaepefti opponuntur , agitur ,*
V-'
Supcrftitiofa atque illicita notantur,
. rejiciuntur, & utilia illuflrantur
U* theologis Juris -Confultis , Medicis y

-i
PbiUfipbu 4c quibiacun^ ;« jpecit

. ; Curiosis
appiimc iofcrTicns accommodatus 8c ad normam
Academ. Leopoldino-Imper. CurioC.

^ adornatus
• lACOBOVVOLFF.riiilon&Mcdidn.
' Doa.Prof,Publ.Jenenf.
Cui acccflit •
lULIIREICHELTI
•I '
J, A.’
‘
Exercitatio»
DB
f, AMVLETIS.'
Liber ntilillimus, xAeIsque figuris intlrUiSus.
. %
CRAliCOtURTl fS LlfSJJE,
Apud FRIDERICUM GRQSCHUFFIUM Bibi.
. . InnoM.DC. XCII. Digttized by Google?H
Diqitized by Google
;
Praefatio ad Leftorem.
|;)ii diiSito ,
quin multa judicia de prifcnti hoc
) l'ci atinio mihi fint cxpcdanda, ea vero non opt jma
cl cxojHata futura omnia itidem ominor. Male-
i',
(voli autem reftim omnino ducent inter Cenfores

iRo$,quorumgratia tamen lucubratio mea nonad-
modiimTuit fohma : iis enim, tefte communi experientia, nemo faci-
le rcoii quid ad invenire aut fidere valet. Exident praeterea mirioris
nota; cenfores, qui pro fuo judicii modulo metiuntur aliorum ditda,
feripta &fa£la; atque ideo modo hoc, modo aliud minus congruum,
in hoc tra(datu exidimabunt liio palato. Ii quippe modo omitten-
da vel emittenda quaepiam, modo admittenda plura, vel alia, nec non
augenda eadem cenfebunt. Verum hi pro candore Icu voluntatc&
voluptate fua mutent , five corrigant aiit indicent quaecunque pla-
cent aut difpi icent ipfis ,
atque eA ratione mc impofterum etiam ieris
in annis erudiant ; veluti ideo etiam docilem me fido vcl polliceor
omni tempore iis , qui meliora candide docebunt. Expetdandx
etiam funt a nobis poderiqrcs cogitationes , exque fortallis meliores
fiiotempore edendx, qux iterum innotefeere atque meluis forte qua,-
dantenus (atisfacient benignis ejusmodi cenibribus ; pauca enim ita
exa(ciata& omnibus modis perfetdafimul atque (emd elaborantur,
quibus non meliora vel perfedliora tempore addi podlnt. Noviprx-
terea fata curioforum quorundam tradlatuum , qui alioquin non
vanum vcl vacuum ufum hominum conferipti aut divulgati
in funt,qualia nimirum illi experti aut padi ixpe fint a letdoribus vcl
cenibribus malevolis Momique nepotibus. Audies quospiam , qui
vel primo intuitu oonfpicicntes libros ad normam Academia neftra
natnr<e corioforum a (edulis atque curiofis viris confcriptos,inquiunt
ifl jufatnmen fiefeferUben cbet flcrcbmieticti 3«ug. Virgx

cenforiae iliormuexpofitto non raro etiam innotefeit his verbis -.talia
nmirnm feripta ejfe laboris non judicii, Qux cenfiira tamen farpe
oeque judicium neque laborem ullum prxlupponit aut agnofeit. Fa-
cdius cu^m, juxu illud tritum, cd taxare quid, quam imitari,aut fimi-
Icquid
PRSFATIO.
lequld tradere. Veri^m dicant aut fentiantiRiusmodicenlbrcsqnae
volunt*, requirunt certe talismodifcripta plurilha judicium ,
indu»
Unam ,
temporis jaduram ,
fiimtus &c. fuoque ufu neutiquam defti»
tuuntur. Nequaquam autem per fomnum placidamve quietem ori
patulo hianti, (iveofeitami, Hve etiam animis calamove talia dida
illabuntur. Infuntfzpe certe illis feripeis utilia commoda atque ju>
eunda quz non omnibus ita nota funt, aut facile Innotefciint alibi
,
fparnmxquc.achzc talia in compendium de certa materia redaifia.

(ôd antea, vel prius etiam di<â, aut nota Hnt quibusdam ejusmo»
di colledlanea quzpiam , non diffido ; cOm nihil novi fub role,vel ho-
die dicatur demum , de qita non pariter antea vel di<ûm quadentenus
(tt prids. Kliusmodi compilata vero propter veritatem Iblidiorem,

rerum confidcrationem atque indagationem.item propter diverfa au-
torum judicia, teftimonia 6c harmoniam aurdiflenHim eorundenu,
imo propter augmenta rerum vel materiarum tratflandarum , Sc pro-
pter hnes plurcs congelia in compendio eadem publico bono offerun-
tur. In hoc negotio etiam neutiquam prohibitum e(f > ut quisque
fuuna judicii , eruditionis, atque induftrizrymbolumaddat vel confe»
rat , & Hc bono publico inlervire Audeat. Liberum interim eA cuiq^
Ci hzc , Audi6 & jaAura temporis atque fumptuum &c. colledla&ex
aliis in compendium redama averfatur, ut dulciori voluptate eadem ex
fontibus ipfts paffim vel (jiarlim conquirat &hauriar,quz libi placent;

quod tamen non om nibus prompte vel facile brevique tempore e A ex»
pe^ndum. Cenfores tales infimul autoritate fua , eûe hnagina-
ri^ nonrard nituntur deabutuntur, libi nimiam autoritatis , crudi»
tionis zAimii atque libertatis offam fiimunt ' dum fibi jus vitz in fui
ingenii foetus . & necis in aliorum feripta & fada fumunt, Sc non niA
Aia inventa & dogmata crepant. His itaque, quibus fua foldm opti-
me fapiunt, neutiquam illa invidemus, modo illi facientes hoc, aliud
omitterent, a liorumque feripta & opera intadfa Anerent. Liberum
infimul his foret , ut cum HippU (dequo IloridU)
utenAlia ,
vcAes dcgeAamina omnia (ibimetipfis manibus confice-
rent, aut folis iis uterentur. DiiAi autem ejusmodi priores autores
compi-
Digitized by Google
PR^FATIO-
compilantes, vel conquirentes ex aliis fuos tradbtus more licit6,/»jf«-
nui profitentury per quosperfecerint , ( vcluti hoc ingenuipuioru oput

ali^sreputatur)dumautorum loca & fontes fincere tradunt aut indi-
cant. Et re^ quidem hi faciunt, ne omittendo vel filcndo amorum
locahxc tanquam nova vel fuaimpudenter aut imprudenter edant»
•ut (altemtalia ab aliis Edso putentur edita. Malui proinde ego
allegando autorum loca incurrere jadfantiz aliisqve levioris judicii
(ivevitupei ii notam, qu^m turpem maculam vel rufpicionem plagio-
rum, (i reticuillcm diAos fontes. Imo pluries (ententiam quampiam
in hoc (crutinio meo concinnando fovi longe ante, quam in autorum
ieca idem tradentia incidi, vel eadem cxcerpH, veluti hoc itidem
indica vi , .& loca illa.demum reperta meis (pcculationibus affixi.
Hacqvippe ratione, nimirum fideliter allegando, ii quis adornat fua
(oipta.&.modeneacprudenter rerum conditionem trufinatac tradit,
videlicet adaugendo, conciliando , confirmando aut placide emen-
dando illam, & quidem fine.felle aut famz aliorum turbatione, neu-
tiquam delinquere videtur, lisetiam , qvibus allegandi (ludium &
indufiria AcuAtmui noflrulôpoLdmo-Imperialu Curioft ton-
formu) dirplicet, vel fuum in locos communes, -fivecolleiflanea odi-
um, (aut in (ludio excerpendi minus verfaum peritiam innuunt aut
produnt, aut ea ratione .qvipiam etiam clanculum &indire<51c patro-
dnantur aliorum fivc fiiis plagiis, qvibus io loiptit utuntur. Didlis
,
autem iislocurumcommunium.adminiculis non raro parallela loca,

plagia, longosq; fulcos interdum in qvibusda novis (criptis deprehen-
dimus,quia ex aliis clanculum & fine autorum vel fontium indicatione
dudH atque .fic furtum
, quafi commilTum fuit. Atqve his plumis
alienis (cu pvoniis pennis quidam boni yiri admodum tanquam (liis,
(uperbiuntioterdum.Proinde hos iAHorutium prius ablego , ut exeo
notem: quoddeprebenJtmiferumfit i &
deinde ad eos, qvi de plagio
iiterario egerunt, aut impollerum aduri funt, inprimis etiam ad
^bcod. Almlovtn^ ia, tnventis ttov-eiatfjvit. UUusmodi (cri-
)(A pwte»
PR^FATIO.
fortaffis cum cornicula ^(bpi admodum nudi appararent , fi
quzlibct avis vel eruditas fuas plumas > vel antea diifla, fivelcripu re-
peteret ab iisdem, quorum autorum nomina ii delHnato confiiio no-
lunt ore vel calamo ingenue profiteri, quod per eos profuerint. Intcc
aliavcrd di^his loco cautionis vel notz inferviec impodcrum illud
Cicer «nit ddWerenmnm l^, vide, inquit, ncfaciasimpudeo-
qui tu6 nomine velis ex aliorum laboribus libare laudem.
ter, Namfi
eorum volumina prehcnderiat antiqvi oratores poct* & >& fuura
qviquedc quod fuum efle velint, relinqvetur*
libris tulerit, nihil iftis,
Diverla itidem leifforum AnnU MtfitlUntk Acddem.

teofeliin /*qper/a/. audiuntur, videlicet qvdd inferta iis quzpiani
dqjrehcndantur Verum ii, qui talia accufita communicant,
trivialia ,•
non omnino vana vel vulgariafuppeditarecredunt, cilmiia

certe (e
fine dubionon adeo obvia vel trivialia illa appareant. Impoflibilc
etiam non eft, qvin celebres viri quzpiam inaudita vel mindsantei
vifa pro novis lingularibus rarisve rebus reputent, quztamenaliis, &
.vulgaribus Cepe hominibus, vilia & abjefla apparent, fic cx adverfo
slii, vel nobis quzdampulchra&nurabiliaexiffunt, qua illis abjcifle
& trivialiaapparent. Ecquis ex his non humanz noffrz fragilitatis
varia documenta & porifmata colligat ? Propter ea modo dida verd
Anni vel collciffanca
mifccllaneoni non omnia vana aut inutilia cen-
lenda, aut communicata iffa virorum, alioquin celebrium,
cum eo-
rundem favore & aliis utilibus mcritisqve repudianda vel excutienda
fqnt.
Admoddm infirmum etiam & przcox cft qnorundamjudiciunr,
qui /cripta & alia (blilm ab autoritate vcl zftimo, ceiebriumperfbna'-
rira judicant, cum tamen
ex libris non adeo celebrium feriprorum
fubmdcbonilaudabilisatque ignoti quid addifeipoffir,
quod ad ube.
riorem fpcculationem infimul alios
invitatveldcducit. Autoritatis
«dolum eoim in medidna ooa raro definiit illud notum.
Digitized by Googie
PR^FATIO.
Sicanioj, tfi olitor verba opportun* hdtttUi
Imo juxta illius veruculi tenorem
^0 minime tredit gurgite^ pifcu erit.
Proinde di(5Hs his ita conîtucisfcveri nimis aut temerarii cenibre$
ejusmodi retineant (iiam nimis crailam alperamvc limam ab aliorum
Icriptis. Mifcri hujusmodi etiam cenfbrcs five didatores larpefbli
digitis monilrari appetunt, 6cnon ndi fua crepant , fuaque unice ad
coelum eveda , vel ad extimas oras orbis famam fuam (parfam cupi-
unt, hinc aliorum fanue descriptis adeo invident, ciimipforum feri-'
pta tamen vix cenfliram aliorum atque poenam talionis ( lê atqve&
vel magis dignam) effugiant, ac illa, qvz bona intentione publico bo-
BO communicantur; quemadmodum exempla ejusmodi,modd didfi
koc ôhxniajSvevarainborolegiiprincipu argumento. Imo ndnulli
exhoccenfbrioconfortio vix unquam ediderunt, aut edere quid pol>
kntdvc audent evulgare luce dignum, penflranccs (one,qudmnta'm
gnumfit dare alitjvid in manta hominum ; hinc malunt illi taeere , ut
îloptphiperfiveranter maneant, fi ve reputentur, Huj u smodi cen-
ibri inter alia notuth, illud acclamandum foret veniforas Lazaret
;
quod Erafmut olim joc6 protulifle vel objecifle dicitur Lazaro B<md»
mico Profeffori Patavino qui nihil fcripfit, omnes tamen Scriptores
cenfuit aut taxavit. Noti mihi etiam funt nonnulli Scriptores, qviia
contradidione gloriam ponunt,fuumqueSludiumuniccSereinaiio-
sum rehitatione collocant. O milecrimos vero tales ! Hinc ifti
etiam, quia rcribuntdt loquuntur qua: volunt, liepe reddicivumcoa-

ibnum Suo interrogativo, audire non ve*
Sive legere tenentur, etiamli
lint. Abiit a GhrifHano & prudenti viro quovis , ut Ibrdido moderoA
quopiam morein famam & libros virorum bonorum, autbend alio*

quin meritoru rabidi inlfar canis irruat, eosdem arrodat, mordeat aut
luetcc. Proh ttdem Simplicitatem, melancholiam aut maniam , de
!
cujuscauSa&prognoliioterPoliticos zque ac medicosnonrardme*

dUitioaa oetuauat, .
Audiat vel legat uli$ vero temerarius ex
)(Xd ‘
PR^.FATIO.
Bptftol44dRomdft.h^v.t4. Tuquies,qui judicasdealieno famulo
proprio Domino ftat aut cadit &c. Notet infimul omnis pronusin
ceniuram frivolam illa ex p. /y. quis e(l homo qui vult vU
tami diligit dies videre bonos? prohibe iingvam (
addo , etiam cala*
&
mum) anulo, labia tua ne loquantur dolum. Non nullis etiam ia
nuteria, vel libris hujusmodi elaboratis modo brevitas, modo proli*
xitasdiljilicct, (lenullus libertequalia vel atqualemper auHert judicia.
Sed quo prolixa tandem hxcapologia? Qôdpofthxc ego etiam in
hocaeqvctraiflatu, ac alias errarepolHm , neutiqvam inficior, homo
enim fum,ideoqueneutiquam illud a me alienum e(Te labens confi*
teor, (iquidem nos homines inultis in rebus labimur omnes. Qvt
vero in difficilibus imprimis neminem errare pode arbitratur , is votis
hoc citids expetendum, quam expedandum credat. Dtu hzd, nec
aufus fum hoc meum (crutinium publico concredere, cum varia haiffe-
nusadduiffa pend habuerim,ac veritus fuerim varia adverla, qvibus la-
bor hic meus expodcuselTct, nunquam enim fatis perfedum duxi il-
lum, (edfempei meliora illi addere meditatus dun. Eadem timidi-
tate etiam alios autores laborafTe deprehendi plures, eosqve Cepe
morte inopinata abreptos, & dc meditationes aut (crtpu eorfi inedita',
•ut aliorum, quandoqve indignas profeflbrum nomine, nec dne hord
podremorum gloria edita obfervavimus. Perfeidionem fummam
itaque nullis vel paucis rebus inede pode ratus dim, atque ideo rupi
tandem moram, & hoc (crutinium boni intentione edidi , provocans
in initio hujus libri ad verba illa, qus ultima in p. 6SS~ adduâ a me ex
dlugujiino proflabunt legenda. Sit interim hoc opus meum laboris
bene cogitati, d bene etiam cedet judici6 ledorum quorundam, nec
omni udi defhtutum reputabitur, (veluttbono publico illud ided
dedinavi) contentus ero. Alioqaio enim nec Jupiter omnibus (eroper
placet. Novimus indmul diveriam hominum mentem etiam ex Pt-
trmo*
Invenidt^ûpdffit^vtUt: non$mnibtu unum
cMgit-t ilk rofm.
Sola-
Digitized by Google
'
FRSFATIO.
Sokturquoqvc me in hac materia difficili , quod in magnis volaifle iat
fit.Dcftitutumauicmmc deprehendi, multis in autoribus agentibus
tc libris de hac materia, adminiculis fufficientibus expetitis ; atque vix
alios praeter rAaw. Eraftu^ in Sfputat, & CaJp.Bartholinum intraSld^

tu dtUpide nephritito comperi, qui in (pecie de amuletis medicis nec
fupctftitiofis, illicitis, aut tilfemis magis egerit. Verum parce admo-
dum modo difti illi duo autores hancdoftrinamilluftrant. OptaC.
fem etiam, ut BdrtboUnut catalogo fuo amuletorum loca avitorum ad-
hac dodlrina , quo fupcrfcdcrc potuif-
dididet, qui plenius egerint de
fem rcccnfionc locorum vel aiftorum a me confignatorum. Parci
admodum etiam fuerunt in hac materia & communicandis plurimi

(praeter unicum virum & amicum a nobis magni aeftimatum , coUcdla-
ncis aliis faventem ) qvos ideo invitavi aut operam eorunde Iblicitavi.
Cztcra libere in hoc meo Icrutinio Ium philolbphatus ,vcl ratioci na-
tp & nullip in verba jurans amuletis nec nimiu,nec minimu tribuiâtq;
infimul ne injuria fieret huic doillrinz ( relegationi pene accindlae in-
noftra medicina) Hdclibus ruturs myftis ac minidns commendavi ft-
duld eandem ; cuma me vix qvisquam amuletorum omnium aut plu-

rium experientiam (olidam pofccrc, five expediare poflit. Non la-
tet przterea me quod humo alter altero feliciori acumine mentis &
ictibendi aptitudine vel gratia (it przditus, veluti ideo Deum per orga-
i^>-
num tale excellens merito agnofeimus ac deprxdicamus. Exprlmic
hoc aHutum fere hunc in modum Homerut HUd,
Uni non dat Deus omniot verum
i Dotibus hoc iliis , alios bis dotibus auget
Nec ratione pari difpenfat eunda
Qvetnadmodum itaqve in coetu hominum divites ac pauperes
alias, ita etiam gradus inter dodlos dc indoifli tolerandi,(uoquein zlU-
mio relinquendi (unt. Novimus quoque in ccclo diverGe magnitu-
dinis ftellasreperiri, & ad Hierolblymitanum templum diverlbs opifi-
cas maccrkmdcopem nobiliorem , aut viliorem contuliiTc, Ad to-
X)( tum
1
1
1
Digitized by
PR^FATia’
tum quid enim Mn/lituendum noo eflentialetrolumfcd etiam intC'
gralcs &viltf's partes rcquirumur. Cum itaque haclcniis di(^la veritati
fint confbna, & przterci non omnis ferat omnia tellus nec pura (cm-
,
pcr ex metallorum fodinis eruantur metalla, (ed admodilm fxpe lapidi'

busaliive recrementis permixta ; ideoque etiam inter libroru autores
tolerandi funt, qui tenuioris conditionis exidunt. Qui itaque felicio-
res funt alus , & quidem interdum fbldm in quibusdam certis partibus
fiutadHonibus, nec inomoibusadeo, hi minime credunt, fibi idhate
cx debito, vel cafuconceflaefle; fed eadem inter reliqua bona defu-
per a fbnte omnis boni defcendi/Ie reputent. Qui etiam fapiunt prz
aliis, nnu gaudeant de Tua
auc (altem hbi (apere ea ratione videatur, in
felicitate, Deoque & proximo, bonoque publico decenter inferviant
&boiioruminftardilpen(atorumhar, memores fui Domini atque de-
politi Hve talenti, a quo &
quem in finem fibi fint concella corporis de
animi bona, nec oblivilcantur iidem charitatis Chridianr, dc nexus vel
vinculi , quo proximo funt devindli. Deus qvippe alioquin valdope-
rc odit (liperbos, tragicamque metamorphoiin minatur fadu tumen-
tibus dc modo didla monita negligentibus* Compenfac alias etiam
voluntas bonorum quoruodam (
quae bono publico eft dedinata vH
addidla^ aliorum facultatem potiorem, non aeque bene tamen colloca*
tam pro didlo fine vel feopo. Bene tandem, 'Benevole ac Candide
lôr interpretare haec jam praemifia dc in ferutinio communicata ; fi-
quae alia meliora impofierum vel in hac difficili dodlrina , vcl alia ma-
teriapro medicina noftra augenda mihi innorefecnt, uci non omnino
^cipero, fli6 tempore eadem communia faciam bono publico. Vale
'
'
i, 6u4iis fare , atque fic ad alit dc alcion vUn
CUiR-
Digitized by Google
CARMINA GRATULATORIA,
Q
Veis amoliri valeat fibi noxia rebus,
Qvo vitare qveat pra&qve cavere modo.
Nullum non animal ftudioconniritur omni.
Nedum, cui potior cura falutis, homo*
Cui rario, cui vis rutilis obvenit ab allris,
Vivere qvi novit qvamqve fit, efie bonum.
Amuletorum fluit hinc nomen ufus, & ^ &
Sed pietas vitae fvavia fepe vetate, ...
Incidit in fcyllam cupiens vitare charybdin

Non raro , cauto cui miniis efle libet*
Qyid moror ? Apta docet circa Periapta papyro
WoLFius «terna. Leftor amice fave!
y V -
^
Georg. Volckamerus '^
^ ,
M.D. AcjdcmiaeLeopold. Imperialis Prafcs.Ar-
chiater Ca/ar.Comcs Palatinus, SiCI. Nobilis,
^
t CoU. Mcd- Noriberg. Senior primarius

& perpetuus.
A Muletorum nugas, verasqVe dnrftndn

Vires, ne timeas dentes cenloris iniqyi;
Ipla Tibi Virtus tua erit Periamma probatum,"
^
Lucos Schrdckit4s ^ Med. Dl

Acad. Leopoldin. Impcrial. Dired. S. C. Ma jefti
^
Archiater, Comes Palat. S. R. I. Nobilis, Sc
CoHcg. Auguftani Medici Co llega.
*
Q Vid erudita crena publici fanfto

Amore fcripferat, colende Collega,
Decente curiofitate dum profers^
Deoqve, Proxiraoqve gratus evadis.
Proinde ponderet gramiabundus
:'t
! :
Tibi repono vota* totus exoptans,

Ad ampliora fiat incitamentum
NobiUff. I)n. Autoriy Adfini honomnio MemcrU
Gabrielis Clauderi^ D.
Arch. Elc(!lor. & Ducal. Saxonici, Acad.
Leopold.Nat.Cur. Adjundli.
Q Vi curare doces Periapta per apta, qvid optas 2

Q^d curas capitis fafcina Gorgonei?
Mordeat aut rodat fcelerata Calumnia Librum;
Nafcitur ex hujus Tilfemat arte T^bi,
Sed ne fortasfis rumpatur ad ilia colon
Pendeat a collo Tilfema Mome tuo*
Hiifc Fugias, Fugias, Bilis Qv.®reb at Alauda.
Si crucias, tandem ut difcruciere, putes!
tdutori 0
FAUtori fuo.
*
CbligAto dpproperAbAt caIatho.
yoh, Georg. Otto^ Ph, ^ M. Dy

Duc. Saxon. Leucopctr. Confiliar. & Somatiatcr.
Phil.P. &P.P.
t & legi fiudium placet, optime Wolfit

vidi
EIngenium & virtM, deniqve cunfta placent*
:
Chnjl. Fr> Paullini*:

Curioibr. Arion.
N e radat carpatve Theon. periaramara iTo/fif

Qvale ego praefigam jam periamma libro?
J^cmpe Theonino dentem oppofuifle Lupinum
Proderit, is niger eft, hic nive can^dior.
Ojri/l. Frider. Garmanus.

Cunot PoUu*, _ -
rfTgitized by Googlel
,
: P’
oUntjStmo, (iAmpltpmOi rri4~

’*
dentijîmo
DOMINO i
EblAE BRACKENHOFFERO,
Reip. Argentinenfis Qmndecimviro,
: ',v ;
Patrono fuo,
S
rumque
Ogitanti mihi jam pridem,
qua ratione beneficiis
obaeratus grati animi publi-
cum ederem documentum,
Tuaeque erga bonas
cultores propenfillimae
lentiae praedicandxoccafionem avide cap-
2
Tuis
artes ea-
benevo-
tanti.
*
tanti? Ipfe anfaiti pracbnifli?

dum
me? ut de
Amuletis? quibus pu^Kter plurima alia uni-
verfiEl^dymathicXlubficbiaCinicliarchium
Tuum publica celebritate digninimum
inftruclium eft? quxdam meditarcrieshor-
taftis. Cui voluntati Tux
eo promptiorem
morem gelfi?quo expeditius propolituni
meum hac ratione maturari polle mihi
‘Videbatur. Qiwnquam alixpoftmoduift
officiimei occupationesimpedimento fu-
erunt? quo minus ex voto id, quod fer-
venti licet animo aggrellus eram?
abfbl-
vi potuerit. Ipfa quoque propofita ma-

teries colligenti taTita copia fuccrefeebat,
utfi omnis hac feriptione compledenda
fuiflet,ne jam quidem ad finem pervenire
potuiflem. Rumpendum itaque erat tra-
ctationis filum? &
qux reftant, in proxi-
mum, DEO volente, augmentum diffe-
> renda. Hac autem vice latis largum in-
ftitiitimeifruaumconfecutus mihi vide-

'
or,fiad votum Tuum in Senatu Philofo-

phico de Amuletis fententiam rogavero,
coque obtinuero, quod Ampliffimo No-
mini Tuo confecrarem. Redit itaque
ad Te libellus hic? cujus fufeepti amor ex-
titifti?
- ^ 1
titidi. RedcuntaclTeamnIefa,qnorum ty-
pos asre expreffos, iidirie loco, in finuin
Tuum refundo. Accipequa:fb, pro mo-
re Tuo comiter, quod devotiflimo cultu
offero, nec muneris exilitatem defpice:
quin potius animum candorem refpice,
DEUS vota, quaj pro falute Tua Tuo-
rumque incolumitate nuncupo, poft-
hac fufcipere minime ceflabo, clementer
exaudiat! Te Reipub-noftiiefirmiflimum
fulcimentum diiuiflime fervet llargamqj
gratiam referat pro omnibus beneficiis,
quibusme hadtenus, nec me fblummodo, '
verum etiamAcademiam noftram madta-

fti: quorum unicum faltem hac opportu-
nitate omnino memorandum. Scilicet

Tuainprimis commendatione fadlum eft,
utornamentis Academixnoftiae etiam in-
ter turbulentiflimafitta eflflorcfcentis, reli-
quis Inclytus nofter Magillratus etiam
fpeculam quandam Aft>onomicam non
nonitaduaum, anno fcilicet huius feculi
leptingeniehmo tertio addiderit, rer gc
quaifo PatrocinioT uo juxta plurim
diencesmemeosQue conatus
1,^-**» 'j'
;*iî
rijquoccrtatimlaudesTu3e,qiws inter ia-

luta.res Rei pubi, curas de incremento ele-
=ji'
gantiorum literarum dudum confecutus
es, celebrentur. Vale. Scrib. Argcntora-
tidic XI. Febr. anno Chr. cb bc LXXVI.
^
, 1 ‘Cv-V ^ *3
.i-A-l: iM
AMULETIS
§. I.
iNtcralia Aftrologorum apotdenna-

|ta periciflofa Sc gentilis niperfticionis mo-
‘numenta merito numerantur m*tallailapi-
rdes aliaq; corpora naturalia variis Chsraftc-
>ribtis& imaginibus in(iguita,Tel ad figuras
âliarum corporum efHiâ, ûx peculiari qua-
dam virtutecxlefti gravida jaAitant, qui fal
lacibus arcanorum titulisreritatisfpeciem ipfislucrari iludent»
2. Varij varie ea denominant. Latini Amuleta
eant, vel ex mente Voflij Etymolog. pag. 27. regiius Araoic-
ca, ab amoliendo ; Prsbia ^ prohibendo, ut mavult, idem
Voin pag. <4.05. Ligaturas. Grxei
, TtfuiiJiiJuneiy
Tie«»TT* ( unde forte originem tra-
hit Leonli. Thurneifleri yEthiopicum
Periapteno, qui Onomaftici pag. 172. Periapteno, inquit, ttp
finb StltlXn/Sitatl/fonf! Ligatureno^(r Amuleten gtnannt/
tperden ton manditrltp fadx* / alff «OTtrafl / ©ttlntn / QBun
if<n unb anttm fpecien nad; btn fldnbtn btv ©tffim/ ffi
itnind}al(9 ^tO unb QJZtngri bntittt / nic bann Alexand.
Trallianos tin |)mli(b iSilbnu^ (n / fiirtf JtrJmnuti
im gcJrflUdtf) Chaldxi ^ radici £ZD5T:Aral
0 L->x4AJLb unde vulgo Talismz

inae, Agurx Talifmanicx vel Tillcmanicz dicuntur. Juda
vel T*''
Davidis,
3» Ex hifce Amuleti magis tritum vocabulum notat

A latius
,
-5^) i-
latius omne quod collo vel leliqus corporis parci allU
id ,
•ant vel quomodocunque adjungunt, vel etiam in vedimen-

tis fecum geftant, vel certo loco ponunt ^ ad depellendos
morbos, corporis firmitatem corroborandam, vel ad alia com-
paranda, five id fiat licito & naturali modo, fivefHperfiitio-
fo ftri<dius fignificat corpus aUquod Characleribus , imagi-
:
ne vel figura certa infignitum, ad lingulares effcillus vutute

quadam coclcfti prxftandos. Quo pofteriori fenfu Amuleti
vocabulum in chelibus nodris incelligendum fnpponimus.
4, Commenti hujus antiquitatem nonnulli probant^
ex Syrorum Gen.31.9. qua: cum Sabiorum Til-
femis convenire putant Nicol. Fullerus Mifc. Theolog. L. i.
c.KJ.Seldcn. de Diis Syris Syntagm. i.c.i. Hotting.Hift. O-
xient. L.i.c. 8. p.m.iptf. cujus vero rei certitudinem mino-
rem judicat in difputatione fua de Teraphim Auguftus Tfeifie-
sus, veftigiisScriptur* S.preHius infiftens. Ejusdem artificij
fuilFe Syrorum inaures memoratas Genef. 5?< v. 4,cenfet notis

fuis Biblicis Abr. talov.ad cit. locum. Hucquoque referunt
medelam Phili(l«o,rum i.Sam.^.v.tf.
f.Cxterum Arabie* Tilfem* Apollonio Tyan**
vel«t autori tribuuntur , easque in orbem invexifle, Ara-
bes Muhammedani pariter ac Chriftiani tradunt. Ex A-
tabibus autem inprimis operam dabant Tilferais fabricandis
Sabxi , ex quibus irifignis artifex memoratur Ibn Vahfchi-
fOi OperofilEmos quoque fuilTe in conficiendis ejusmodi
imagunculis Gnofticos, Bafilidianos, Marcofios Sc Valenti-
nianos, abunde docet Jobannis Macarij Abraxas in adje- &
dHs notis Joh.Chifletlus, qui librum iftUm Macarij pofthu-
mum edidit. Idem argumentum etiam prolixe tranavit A-
thanaf, Kircherus Oedip. >£gyptiaci Tom. x.part.z.
Ex fcriptdribus Amuletorum Chridianis famofio-
res funt Henr. Cornelius Agrippa, qui fuam occultam Philo-
fophiam dodrina illa oppido denigravit; Tlieophraftus Pa-
racelius autor Archidoxis Magic* * &
Jacobus GafFarellui
Theol. Juris Dodlor, qui Gallico idiomate edidit Curio-
&
€ttz uioych b, e. Cuciofitates imniditas de Sculptura Talis-
majuaa
Digitized by Googie
retiarum, norolcopo ramarcharum
manica PetTarumyhorofcopo 8c leUione
Patriarcharum oc leftiont ftei*
ilet
larum: Sedpoftea fciitentiam luam publice retraftare coa-
t ^
^ftus eft, coram Theologix Parifienfis Facultate Sorbonica
die 4. Oi^br. 1^29. Id quod memoriz prodidit Joh.Bapti<
'jf
fta Morinus circa Hnem Lib. zo. Adrologix Gallicz. Spar-
Sm quoque rei amuletarix meminerunt plurimi fcriptores,
quorum nomina magna ex parte in theiibus noftru oovia u-
Mnus hic commemorare ftudiofuperredemus.
7. Summam artis in exemplo hydropis curandi pro-
polito GaiFarellus inauditarum Curiolitatum part. 2. cap. 6^
num. 17. 06I0 partibus difUnxit, quarum prima eft eiieiftus
am propolkus, (ecunda fubjeclum amuleti » tertia lignum per ho-
‘
rofcopum afcendcns, quarta lignum, cui morbus adfcribitur,
quinta lignum rympatneticam,fexta lignum, cui membrum
M- morbo maxime affeûm fubjedum eft, feptima liderumeft,
9 , «uz ipli xgro potilEmum dominantur, odbava certorum a-
SV Ipeûm. His omnibus rite penlitatis 6c eodem tempore
» '
confentientibus,figutam quandam elfedhii przftando analo-
gam materis conTcnienti infculpere,velex materia elfinge-
£ re jubet. Omnes tamen enumeratas partes in plurimis diie
V amuletis obrerrari non polle concedit.
V 6 Singulas partes accuratius ad fanioris Philofophiz
.
2
K*
tegulam examinabimus. Et primo quidem de elFedtu quz.
rendum, an induentia cocleftis corpori cuidam arte infundi
K' feu comparari pollit f Quod merito negamus, quia Sc ipla
influentia cocH oniverfalis omnibus individuis ex atquo com>
petit. & media virtutis c»leflis,rubjedo alicai largius ut in-
fluat, conciliands nulla ars fuppeditare valet, ut in eximine
|K' mediorum infra clarius patebit. Nec obftat I. experientia,
|K quam jadhtant in exemplis ^ GalTarello allatis, quibus natu>
K;, ralem evidentiam omnino denegamus. Nulla quippe legi-
tima lequela , live poft confe<ftura dt adhibitam amuletum
HjL promilliis elfedas appareat , live poft deftruAum amuletum
pialum averruncatum redeat, colligi poterit, fadhim id elle
virtute coeiefti amuleto ab artifice infufo. Poterit enim caU-
fa ifta latens cie vtl daemen, vel imaginatio, ex fentenda
Sit-. : A 2 Danh
4 *
iiiii ^|pl ^
b-^— •,, n i
Dani. Scnnerti.in lib. de confeiilu & dilFeiifu Chymicorum

cum Ariftotel. & Galenicis cap. i8. pag. m. j 4.0. Ph. Jac. Sachs
Gammarolog. L.z. c. 9. p.m.S<S7. Ol.Olai Borrichi) dcCnba-
la Charaileraii dillertationis cap. 3. Imo Ciris Gaffarclli Mo-
rinus AftroIog.Callicx L.20.C. ult.p. m.4.95. nihil efficacius
Gaftarcllo objici polle exiftimac, quam quod ipfe nunquam
Tillemaro aliquana prxfentis efficacia viderit, nec fecerit.
Nec I I. analogia natura , cujus benignitate nonnullo-
rum. corporum naturalium virtutes figno aliquo externo re-
Nimis enim diflant natura inhnits
velatas elTe alferunt.
potentia& ars humani ingeni) arîlEmis limitibus definita.
Caute quidem arbitrium humanum Gaffarellus excipit» quod
/idera inclinationibus potius tentare, quam vi aliqua cogere
Aftrologi fentiunt. Fruftra igitur hodie Principum & Ma-
gnatum gratiam & benevolentiam, judicis favorem, vidori-
am bellicam, jtinera tuta, conjugium felix & quz ejusmodi
funt alia, promittunt amuletorum artifices : huneque termi-
num transgreffi fuut quam maxime vetuftioris fuperftitio-
nis populi, qui invaflones hoftium prohibere, omnisque gene-
tis mala averruncare, imo oracula ex Tilfemis & futurorum
przdiAionem folicitare aufi funt. Verum nec reliqui effie-
mus artis humane funt, quas fpeciatim recenfet Gaffiarellus,
qui amuletis beflias noxias, ut Scorpiones, mures abigi, ven-
torum violentiam cohiberi, fulmina vel grandinem averti &
Biorbos fanati pofTe putat. Egregiae artes, quas ne gentiles
faniores probarunt. Siquidem earum infimulatChriflianos
Celfui apud Orig. pag.m. 301. editionis Cantabrigienfis. Ta-
lia przflitifle Apollonium Tyanzum, refert Juflin. refponf.
ad Orthodox. cap. 24. cujus facinora Chrifli miraculis oppo-
fait Hierocles. AdverHis hunc peculiarem librum fcripfit
Eufebius, quo diabolice collufionis Apollonij iftius celeber-
rimi Magi uberius convicit. Exprimamus men-
tem noftram verbis citati Patris, quzextant pag. 514 Editi-
onis Parifienfis : « rit vTtfTn/i» t«V Sj>«f ko) C-rifTi-
f» ^fsveiv tiTt^yatt dyn ûfii^nTeu , fi quis

ttminos evagari,fiipr4
^ Vbilofopbiam fit fitnt 4ufiit^ m4gMS proPhi-
Itfiopbadcprthcndftuu p.Sod
Digitized by Googie
fj. Sed forta/Te Amuletorum defirnfor fentencii fue
opem petet ab intellii^ntiis vel ^ dxmonibus, quales plane
tisprxfcrtim adfcripuMunt i£gypti), Arabes,HeDrffi,Grsci,
nui ut continua caufarum catena ima fummis conjungerent,
[ecundiim illud TabulxSmaragdinx; QMd efl i>fertus,tsificut
iJ^quod eRjiif>er:us : & quod edi fuptrmst eSf Juut id^quod esi infe-
rius, fubjecerunt univerfam rerum terreilrium ccconomiam

(Ideribus ,
dxmonibus intelligentias
(idera intelligentiis feu ,
Teu dxmones primo enti, ordine tam fpeciofo, qui animum

minus cautum facile occupet. Negatur vero xque facile
commeiUMm hoc, ac aiferitur ic quidem redius quippe ut :
motus, ita &c influxus fiderum, qualiscunque fuerit, foli

porum formx cum Phyficis tribuendus erit
cxlellium
13 . Efleclum methodo analyticafequitur fubjei%um,ii-
s'e corpus iidiuxum ca-!eflem recipiens, quod ex naturalibus
plerumque vel vegetabile vel mineraê. Malunt tamen ar-

tiflces amuletorum eligere aliquod minerale, quale vegetabi-
li folidius facultatem imprelfam firmius & diutius retinere
creditur. Hinc fxpiss occurrunt gemmx Talifmarum ima-
ginibus vel chara(êribus notatae, fxpifllme metalla. Ke-
(piciunt autem in eligendo fubjeô vel naturam mali tol-
le^ndi vel fideris. In malo quodam.veluti morbo tollendo,
corpus quodcunq; qualitatibus malo contrarium eligendum
eife cenfet Gaflarellus. Sideris naturam qui obfervant, eli-
gunt vel mineralia , vel vegetabilia, qux naturx fideris pro«
pios accedere & in quibus vim fuam maxime exferere fi-
d«ra perfuafum habent. Et quidem Planetis quxnam cor-
porum naturalium fpecies attribuantur , exponit ex antiquis
Vetcius Valens; ex recentioribus prxter plurimos alios Corn»
Agripp. Occult. Philofoph. L. i.c.22. & feqq. Kirch. Oedip.
itgy pt. Tom. 2. part 2. pag. 179. & feqq. confer, pag. Au-
gufiusEtzIerus inilagoge Phyfico-Magico-Medicade fepte-
nario numero lUraelHiebncr in myfterio figillorum , herba-
rum &lapidum : Stellis verofixis attributa corpora recen-
fetidem Corn.Aerippa Occult. Phil.l. i.
Tom.
hac diftributione (latuendum ? Omnino improbandum eft
dominium illnd in corpora feu mineralium live vegetabili-
um animalium, quod Aftrologi Planetis przfertim attri-
feu
buunt, Hc defcrtkentes fiderum Apoulefmdtd^Vevo* funt ingenio-
illimi K^pleri iib. 4. de harmonia mundi cap. 7. ) ac fi tU<t dh
quidum ejfetti
:
fHurifimu,quo medie HIa umm quodq^ perficiam apud
ms in terris^ cum ipfa m eeele maneam , nec quuquam quod fenfibtn
pautt ad nos prattrradm luctdts demutant. Et fi vel maxime
harmonicen aliquam inlUtuere vellemus, non tamen lingu-
lis corporibus unicumtantummodo planetam, nec lingulis
planetis fpeciatim unicum metallum adferibendum videtur.
Exemplum habet AbdiasTrevv Allrologie Mediov difput.
i.thefiid. & (eqq. difput. 3. thef 4* Hmc etiam, ut manea-
mus in exemplo metallorum, diverfimode Planetis eadifper-
tiuntur. Quidam enim Jovi llannum, Veneri cuprum: qui-
dam Jovi cuprum, Veneri ftannum adferibunt. Conf. Kirch.
Oedip.iCgypt.Tom.z. part,2. cap. 6, Conf. pag.i7?.& feqq.
&pag.}6<?.
II. Progredimur ad tertiam tra(%ationis noftrc par-
tem, quz media tradit Ycl operationis, vel applicationis. Il-
la fune influxus cmleftet ad diverfos fiderum politus diverli;
hzcab artifice adhibentur in conciliandis fiderum influen-
tiis. Ex fideribus pezeipuum ell in horofeopo conflituium,
hoc eft, horizontem orientalem ftringens. A/^' inquit
Sext. Empiricus adverfus Mathemat. L.f.pag. 117. xol inrtf
nrrXoA/tuKiiirtriVB nroAW ifitroaxor, primum enim& ve^m
fundamentum ChaJdaka doUrina eil confiituijfe horofioputn .G adii «ril us t
cit.loco requirit lignum Ziodaici malo tollendo qualitate coii-

Crarium, ut in curando hydrope,morboexipfius fententia hu-
isido (ignum arietis «alidum &ficcumi Dividunt Aflrologi
duodecim Ecliptica ligna fecundum numerum elementorum
in ignea, aerea, aquea Sc terrea; cujus divifionis fundamen-
tum quxfivit Ptolemarus in quartis anni, qua ratione forent
quadrantis verni tria ligna V
b* II aerea; «ftivi £5 Q^rrjp
ignea; autumnalis £1: nt+> aquea hyberni ter-& X
rea aararz, fed nobis inhemilphario telluris feptentrionali
diêo-
Digitized by Googie
W-
Wegencibus; contrarix vero in hemiffthxrio auilrali viven-
,1
tibus, diilliflilis quoque fub xquacore habitantibus, aperta
! abfurditate.
fcriptis
Recentiorcs quatuor triangulis Eclipticx in-
hnXiuftu, collegerunt trigono »gneo V* Sl+>; ae-
reo n ^ iis: 5 aqueo 25 ni ; & terreo
X np Cujus
^
.y,-
diAributionis fundamentum iblidius excogitaile flbi vifus
e(l Morinus, quod opetollHIme exponit A(lrolog.Gall-L.i. c.
. lupponens diihniîonem coeli in dodecatemoria natura-
iem,qiiam proxime prxcedenti cap. j. 3c 4. probare conatur
argumentatione, cui ipfe diffidit, i. ex feaione mutua cir-
culorum eclipticx &

colurorum in quatnor partes xqua.
les. a. ex tribus Circulis maximis fphxrx tta inferiptit,
ut ffiiguli in quatuor partes xquales,fecentur, inque harum
.terminos incidant circulorum' poli ter affiimpti.prxfupponeas
6c circulos &
in his data quxvis pun<H;a omnem vim Sc ef*
feutiam habere ex polis Sc ex idis colligens : (i triplex polo-
rum vis, ex quatuor partium terminis in circulum edufa con-
cipiatur, confurgere in ipfo circulo quater tres virtutes ejus-
dem naturx. Satis obfcura inanitas/fufficiat hypothells fal-
Htacem notalTe. Circumferentia, quam Morinus cum vul-
go Adrologorum circulum vocat, contra Euclid. Elem. L. 1.
def.15. & Theodof Sphxric.Lib.udefin.f. eft terminus cir-
culi , qui generatur ex motu re^lx , cujus unus terminus in
dato punuo quiefeit i alter vero circumducitur, donec prin-
cipium motus redeat. Ed itaque primum principium cir- &
culi &circumferentix centrum, quod exprelle tedatur Kep-
plerus eo ipfo in loco, quem in argumenti fui probationem
ex ipHusAdeonomix Copernicanx Lib.i. pag.48.de 49.M0-
rinus exferiptum adhibuit. Cum itaque polus conditutio-
nen circuli non ingrediatur, qui igirur edentiam ipll acce-
ptam feret / Objicienti forte, circumferentiam non folum
globo ab ex polis; verum etiam moveri cir-
artifice adferibi
ca polos: refpondeo primum: aliam eile deferiptionem cir-

culi tMturalem,de tpiahic rerme.quxquefitbrevifllmxlinez
xnotu per Vitell. Lib. 5. theor. f. aliam artificis, quando loco
occulti centri polum ailumere cogitur ^ cujus diltaDCia Ik cir-
camfo-
,
-4i^)S.fS49-
cumferencia major ac centri : fecundo feparandam cfTe cir.

cumferentiam qua talem l mobili. Circumferentia in pi ar-
cifo fui conceptu nullos involvit polos. Ita hypothcfi de(lru6l:a
fponteniit omnis arqumentacio Murini, pro obtinenda natu-
rali diflindiione cccli in dodecatemoriainllitHta. Arbitraria igi-
gitur cum fit diflinilio ifla,quam /f.gyptiis inventoribuetri-
buunt.etiam di(lin<fIio trigonorum ex fulo hominum arbitrio
dependet, confentiente Kepplero cap.d.Libri de nova (lella:
fruftranea quoque erit omnis opera excogitati commenti
quo trigonorum lingulorum qualitates elementares ilabilire
conatus eft. Cxteium, qua: plerique dodecatemoriorum
efficacix objiciunt, objicit quoque Gail!Phyf.fe<it,z.L.<J. c.2,
pag. 724. Ingenue huuc Aftrologorum errorem fatetur Abd,
Trevv. Aftrotog. Med.difput.i.thef. jd.Qrwd <jH,uuor qualitati-
bus elemenuribus pollere & differre ab invium inferunt Ajlrologi,
majori faeiunt abfurditale, quam fi afimtm iisdem qualitatibus podere
cumequo dicant, quod uter^, & ut Homerus loquitur, fxt.Ettatften
tantum tribuunt huic eommemo Afirologi nonnulli, ut eo utramq, pagi-
nem compleant prognofiui ttmpeftatis tanto futue.-.vel calidioris vel fri-
gidioris
,
quanto pltires planeta htfrgnis calidis vel frigidis inveniunt.
Veteres potius lignorum figuram fpedlalfe, ut in feorpioni-
bus abigendiSjHgnum fcorpionis orientis male afFci5Ium , te-
Aantur mulca Arabum monumenta, ob occultam fcilicec,
quam credebant, fympathiam, de qua in chef. 14.
II. Poft fignum Oriens Gaffarellus fignum, feu potius Planc-
tam, morbi obfervare jubet, ut in hydrope curando Saturnum,
fupponenscum Aftrologorum turba planetas morborum cau-
fas. Qux allertio fundamenti loco prxmittit membra cor-
poris humani certis Planetis aflignatatinqua hypotheliCar-
«Janus Pcolemxam k contradiiftione in luis commentariis !i-
dKlinguendo inter membra exteriora Sc
berallc fibi vifus eft,
interiora ; hac planetis, illa dodecatemoriis tribuens. Qua
vero ratione membris illis principium morbi inprimatur,ex-
fdicac Hermes ftatim ab initio fux r* 7 ftn»8uu* 7 i>ius , hifce
verbis: Br rf iutTa.$oKin dvSfteian fnipfjutjQ-y ux-
iTrTAtxtrTM {p' ixaror t2 etripetiri, Ipatus di acu iin-n f
ixTfcinie
Digitized by Google
exTftcntfi **Ti» Tiko •jit ifi. ^vjimr 6 l<nf. In dejtdione fitnhus
mdni txfcpttm fiellu rtriij mifludntuT, m moquo^j hominis mmbrf,
fuutlittrquo^&mtxitM fecundianlz.lignorum Zsdaici pofitum.pzu.’-
lo poft : i*rri< »» t«7w khkSs «</u»r©' wi -nf frofis i vfi
ymdnmt, iai t5 'XfoamKHtifilat ctVT^ » ‘Wffitvn yffrraj.
tum iguur fi quis mdle pofitus fuerit in fatu aut nat ir itate t in mem-
bro et (ognato oblafio oritur. Przcipua autem Izdendi vis Sa«
tumo & Mani adfcribicur, ucpoce ^ quibus reliqui planetx
infifftentur. Nosqr.idem non omnem corruptionis morbique
caufam coelo denegamus j fed prxter ea, qux Medica cenia-
ra monere poteil , occurrunt in fpeciali morborum difttibu-
rione Aftrologorum argumenta accuratius perpendentibus
dubia nec pauca nec levia. Manebimus in exemplo GatFa-
reili.qui hydropis fedem in hepate, caufam in Saturno ponit.
At per fuperiorem regulam hepar non Saturno, fed vel ex
mente Ptolemxi 3c Proclt Paraphraftx Veneri, vel fecundum
Cardanum Jovi fubjeiûm ab ipfo Saturno non vitiabitur.
Forte dominus hepatis ^ Saturno infeftatus hofliles Saturni
-radios membro fubjedfco immittit f quales ergo ? frigidos u.
dque. Oritur enim hic morbus ex imminuto calore mem-
bri fanguifici , ex communi veteris Medicorum Schol* fen-
centia. Sed qui probabitur frigiditas illa Saturnina? Ptole-
fDSUs quadripartit. L.i.c.4- frigiditatis caufam elfe conjicit
maximam Saturni ^ Sole diilantiam ita ts -rhHrtr, drWir,
JtuA lirr T» T» f a/« «ytsafo/, quod Ut verifimile eff, &aSo-
hs iaUniy & terra humiditute longifimi diflat. Hac vero ratione
qualitates Planetarum non intemx (orent , fed adfcititir.
Hinc autem Saturno internam elle qualitatem folisque ra-
diis elici & in terram derivari exiftimat Athanaf. Kirch. ar-
tis magne Lue. &
umb. Lib, 6 . part. 3. cap.f. fed contentus
aucoritate Ptolemei nullam aliam rationem addit. Mori-
Aus Aftrol.Gall.L.q.iedf, 1. poftquam cap.i. prolixi Ptole-
jnzum, Cardanum aliosqut Adrologos arguiifet multi erro-
ris in tradita Planetarum natura, fequenti cap. 2. docet de-
terminare naturas elementorum, prius ac certo cognitas ha-
4' buerat. Supponit enim potidimum eas experientia Aflro-
logica fatis cognitas, addens conjefluram illam, quam non
nulla
M#
Dulli Saturni frigiditatem ex obfcuriori fideris lumine colli-
gunt,&: quidem Lib. 9. feit.!. cap.S. his verbis; Quoniam Sa~
turm lumen obtujbm, nobis colorem exhibet fufcum &
plumbeum in
^jb meridiano circulo (ubi Planetarum veri colores fimt pottfinium ob-
fervandi ) qui color naturam refert crafiorum elementorum terra &
aqua : tpfe vero hac inferiora tmpenfe refrigerat & mediocriter exfrc-
cat, ut Kflrologicis conflat experientiis :
aquam fed
/equitur ex elementis
magis terram in eo pradoniinari ideoq^ ab utroq^ elemento fumme
:
frigidum e]fe,& a pradominio terra moderate /iccum. conf. W'ende-

lin. Phyll feil. 2. pag. De utroque qu* dicenda reftanti
convenientiusin fequentem theHn refervari videntur.
ij. Tertio requirit Gaifarelius lignum iympatheticum»
ut inmedela hydropis Lunam decrefcentem. Sympathiam
(derum corporumque telluris naturalium Galfarellus inqua>
litatum, alij in figurarum Hmilitudine ponunt. Defimilicudine
qualitatum multa dilTerit Morinus L. 13. feA. ;.c. 3. fuppo-
nens qualitates ab A (Irologis fideribus adfcrfptas; quas pro-
bare diximus experientia &
luminis diverlitate. Experienti-
am in Genetiiliacis evidentiorem putat Morinus L. 10. c. 5. &
inprimis urget thema Pici Mirandulae ^ Lucio Bellantio ere-
£him : regius vero in meteorologicis indituendam cenfet
Abd.Trevv Adrolog,difp.i;th.t8. &feqq. Utriusque vero
experientia: fallacitatem prolixe odendit Galfendus Phyf. p.
743. &feqq. nec non in decantatidimo exemplo Pici. Non
aliud ver» aptius, quam proprium exemplum Morino obji-
cit, pag. 747. ConfTob. Wagneri Afttoiog.Gcnethliac. pag;
98. Cujus rei argumentum eil ipfa Adrologorum divinatio
fallaciflima, quam proinde KeppIerusharmon.mund.L.4. c.
4 . fic perdringit: Cum prognofltcum aliquodîOies errat, tiegligi-

tur tamen hoc, at fi femel fcopiim attigit, hoc omnium fermonibus cele-
bratur, Alterum argumentum duo implicat, lumendc colo-
tem. Lumen autem ed vel proprium vel alienum. Propri-
um Saturno non elle.&ex natura ejus, qualem Morinuscum
leliquis Aftrologis affingunt, colligitur, nodriaivifummo- &
rum Adronomorum lententia ed, Lumenireflexum in quibus-
dam corporibus debilius apparet propter corporis vel majorem
diAantiam,veI materiam rariorem vel afpetiorem. Ex colorum
diver-
Digitized by Googie
diverHcate iniftis reinotiiUmis corporibus fubftantiarum di-
veriitatem aliquam colligipoUcconcenerim; (ednon in quali-

tatibus primis determinatam. Qm
talia conantur potius fu-
,
am ipeculationem inveteratx traditioni Sc prxconceptx,
quam ipC rei accomodant, ut apparet in Keppleri Epitom.
AHronom.p.48p. 490. & &
Paralipom. pag.itf i. Optime Ric-
cioL AlmagcR. part. i.pag.4p<i.infinenum. f.»on ^w,inquit,
VUntU tanquAtn tellures, nec tam foda cpacitate obfiti, feti aptiores ad
(omhibaidum lumen, slludq^ revibrandum viridius acrutiUnlius. Conf.
GaUend.Pbyf.le^. a.lib. i.cj. p. fio.
14. Longe vero ineptius fympatliia in figurarum fimi-
litudine quaeritur, qu* vel funt in globo coilefti cxpreinr.vel
occultz decanorum & monomxriorum. De figuris iftisita
loquitur autor Carpi, quem Ptolemxum nonnulli, pleriq; Her-
metem faciunt, num. p. T<t ir r» ua) pSepS :r«t^ V-
ai mr lifaeivr tilSr. it* 1x70 yfZrreu liroit ii ôt^tsetyATiko), tif «-
miufiia-Hf mr ciu-rirru i-r In generatione at^
ioTTuptiene forma afficiuntur a «tlejblms formis. Idcirco qui imagi-
tiesfachmt bis utuntur, emn eo ftetU htgreffa fuerint obfervanus. Ad
bunc locum Haly Aben Rodoan Arabs, quem Jof. Scalig.
Epiftolar.pag.410. Editionis Lugdunen(Is,e.\ ftio codice ma-
naferipto Haly Abu-Gefar nominat, ita commentatur : In
boc capitulo vult Vtolemaus multa imaginum feireta patefacere, &
vultus { quos in hoc feculo ejft dixtt , funt fpecies animalium &
JJfuies Plarutarum , &id eo dicit, quod omnibus tflis jpeciebus domi-
nantur fibi ruhus confimtles in caelo manentes. Verbi gratia : Scorpio
talefiit terrenis fcorpionibus dominatur, & cceleflis ferpens terrenis (er-
fentibus :& fapietues imaginum injpiciebant, quando Plancta ex ra-

diis filis egrediebatur & ingrediebatur hos vultus, eumq^ inafeenden-
te f anebant: (r vultum, quem intrabat, fculpebant cum eo ex aptatione
vel defiru3rme quod volebant, & vis iRa iu lapide multis temporibus
durabat. Figuras Sphxrx cxprefTas quod attinet, primo es
globo cxlefti adTcriptz funt potifllmum diftinguendi Sc do-
cendi caufa, fecundo alias atque alias figuras adferibebanc
Chaldzi, dEgyptii, Arabes, Indi, Grzci. Achilles Statius cir-
ca finem fiiz Ifagoges: Ln /i van •gfi n’ftrcu,eTi St* knfti/e,
•T» uetarîm, in drffoiiifa Iftr ir iforS. yv^tier )af v-rotenr erfi
B 2 T«T«f
,
tirKV «iMTtfcIfiror lir ifutf. dii }df S^tf driftf kcu 7 fo viffias
Mi hi <uu tr iia.ptfut t3 ytrt Keu -m itifittr* lav
iffuf iflif ir j?!» r} tut cuyti-rvar trpeuftc, irt i i^Kmr Ifi»’ *•-
S : BTt ifKJtt, »Tt MftuV. OAA' «Tt/« i^rf-
lijihtir xoi triftctT* !ri /i x.al ii ry tii yjLticuiti,

«AAMiff ^ Ttura ri iyouttrei iûrareif «rfs/f *7n irifaixor
<Tfif ^ tKM7«AW7rt wai Mi ofortet autem omnino fure
ûod ne^ Cepheus, ne^j CaJUopeia^neqjkndromeda /it in calo ; udi~
tulum emm fu/pUari, antehac coelum ftelUs non effe dtjhti^lum ; fetnper
enim erant fleiia. &
ante Perfeum ante Orionem. & Proinde apud
diverfu gentes & dtverfa inveniuntur fleUarum nomina. Igitur tn
JEgyptiaca fihtra neq. draco, ne^ urfa, neq^ Cepheus ,fcdalia funt ido^
lorum forma, nomtnatjj iis indita, uti ne^ in Chaldaica /phara. Gra^
oi autem nomina tfla impofuerunt aflris ab injigntbus heroibus » ut
enmprehendi & agnofei facilius poffent Conf. Kirch» Oedip. i€-
j»jrpt. Tom. part. 2. pag. io4.Joreph. Scalig. iiot. ad ManiL
2.
>. m. 44.o.&fc(jq. nullius itaque certitudinis funt iftz ana-
fogiar condellat Ionum 6c corporum telluris. Occulta figna,
<ûz ab iEgyptiis primum excogitata dicuntur, partim 1'unt
«Iecanorum,partim (ingulorum graduum Eclipcicz.qux mo»
jiomeeriz appellantur. Omnia hzc ex Petro de Abano ex-
feripta exhibet Johannes Angeli in fuo Afttolabio plano Ve-
fietiisexcufo anno «rz Chr. 1494. ReceRfet quoque decanos
Jofeph.Scalig.in notis ad Manii- pag. :0.monom(triaspa^ ,
442. Sed wTKf iftos Sciicjfos terminis lignorum minores ipie

Aftrologorum princeps Ptolemzus rejecit, quod » puemh
uKK* Ktsth^r fjyoo habeant,& in paraphrafi ProclusL. i. c. 2^.
Bec kodie in uflim revocantur , ulteriori iraque cefuutione
Bon opus ell. Conf. Morin.L.if.c. 13.pag.j46.
15. Signum Sympatheticum ordine GafFarelliano exci-
pit lignum, cui membrum corporis Izfun fubjacet. De di*
ilributione membrorum corporis humani fecundum ferirm
fignorum Zodaici pauca occurrunt apud Veteres feriptores.
Sextus Empiricuscit. loco p. 115. h.zc habet ?»<*» A' Tin(y<t*iaj- :
0», 01 Keu lMf«r fiifO' eubfurd* ffitueCT^ , OKeLeei wi' drat-
7 5wTtr
i rofjLTaJSif. *f;#r (i*r jdf Ktpiudir irey.d^>ssi' retufor A ,
'ipf^Kee' hJiy.ee Ji iuut' Mfuinf Ji , fifm, Kiirr*. Ji erKivfue.

orufiius
Digitized by Google
, »
I
mcfjirtv ^ vMfihtr' euitin Ktu fiMTfojr

^T»?, fiUfit' €U)fKtfm?y yfaTA’ tV/»^r, Ji,
Futrani etidm qutdatn Ci>4ld£i,qui unamquamqj p Artem humAttnor-

poiis Attril/utruru unktu^ figno,ui qux lum illo haberet con[en(um> &
iunt e» affiteretiir. Nam Arietem quidem caput nominant : Taurum
autem collum : Getumos autem humeros : Camrum autem peHus'.
Leonem vero latera : Virginem autem coxendices: Libram ilia: Scor-

f tum y pudendum &
matricem : Sagittarium femora Capricornum ;
femora : Aquarium autem ttbias : Ptfies autetn,pedes. Agit quoque

hac de re in operis Aji differentia prima Alcabitius Arabs*
quem VaJentinus Nabod annotationibus audam euidit. Hic
'
memor Cardani di(fini5fionis thef, iz, allatx, paulo aliter
Alcabitius membra diftribuit,ubi caput arieti, collum & cer«

vix b*» humeii & brachia n .
peifus 25 >
^ furcula pedloris
usque ad umbilicum intercepta portio Venter inferior
nates cG=> pudenda itl.coxi 5c femora +>, genua
libi* at: &
pedes X obtigere. Magnutn hujus dogmatis u-
fum in arte Medica, inprimis in f aiiSoto/lu* prxdicant fecun-
dum Carpi regulam 20. « 4 " i”**!» oiôfa-nr hrf/iont 71
^viitr i Kx/fiiju TK uoelv {«>»», membrum ferro ne percutito, cum ^
ftgnam tenuerit, quod membro illo dominatur. Sed Abdias Trev v
Aflrolog. Med. difp. i.thef.37. experientiam experienti* op-
ponens hanc diff ributionem plane improbat. Ejutdemyin-
quit, esi Zodatei in membra humant corporis divifio. Quod com^
mentum licet meptijstmtmm rei pueri videant, ita tamen invaluit
*
T«»<e feilums eleilione, ut plurimi etiam Medici & quidem ex iii,qut
rationali Meduina dediti funt, refragari non audeant, five , ne vena fe-
{lionisex alio principio iufeluioris culpa 'mpHtctur,pve quod non
ipfis
fatis exploratum putent ,

an non fortaffie aliquid ipfis ignotum fub tam
AtUtejuo commento lateat. Ego fancle confirmo, me aliquoties ifias re-
gulas data opera tn meis & me tpfo violcffe,nec unquam qutequam fet>
fijfe intomiHodi.
16 . Quintum denique ex (ignis, obfervandis eft id, cui
*ger Tubjeiffus eft. Prxmiffis haiftenus quibusdam dvertofAa.-
rsiuir devolvimur ad yu*6r.i*>o!r qua primatus
in
ifti planet* tribuitur, qui ratione & dignitatum & loci pr*
‘
trliqais falet* Si utriaque idem plancta pr* reliquis minu
eminet, dominus geniturz dicitur, qui dignitatibus magis pol-
let, ita ut ei ailbcietur qui optimam in domiciliis 'cocledibiis
fedem obtinet. Tria hic confiderationem fubeunt : Tem-
pus, dillin(flio cceli in domicilia &
poCtusHderum. Detem*
}x)re nondum perorata lis ell, utrum momentum conceptio-
nis fit attendendum, an vero nativitatis. Illud omnino late-
re, boc vero vix feiri pofle bene probavit Sext. Empiricus cit.
locâg. 118. nec errorem plane eximit five tranfitus five pro-
grcflio five diredio, multo minus trutina hermetis vel Ani-
modar.
17. Domorum primo numerum fruftra Morin, L,
17. fed.i. c.f. p. 387. ex quatuoriftis triplicitatibus ejusdem
naturar, ut vocat, genericae deducit fupra tbef. 11. explofis.
nec aliud quoddam folidius fundamentum apud veteres Sc
recentiores (criptores obvium efi. Haud certius quid in
ipH diftindlione repetitur. Ipfe enim Aftrologorum prin-
ceps Ptoleffizus dum mentem fuam non fatis aperuit, polle-
ris hac in re crucemfixit. In modo, quem vocant xqualena
de antiquiiUmum jadlitant, nulla domus integra fupra ho-
rizontem extat, nulla infra, nifi cum uterque polus Eclipti-
cx horizonti incumbit, fitusque (lellarum fupra 6c infra ho-
rizontem plane negligirur. Methodus 8c Porphyrij Sc Al-
cabitij.prxter hoc, laborat domiciliorum magnitudine fera-
per diverfa Sc inzquali: infuper in quibus locisEclipticaho-
rizontem Ilringit, ibi definit eorum ars. Campanus Sc Ga-
zalus ^ reliquis Afirologis ob hoc potidimum reprehendi- .
tur, quod degerint verticalem circulum, imaginarium pror-

fus &nullius virtutis. Modum denique five Aben Efrz, fi-
ve Regiomoncani &ex recentioribus multi improbant, quod
omnes veterum prxdidliones nitentes, ut putant, zquali E-
•
cliptic* divifione, huic ineptius applicentur. Quid fi in ob-
liquitate Sphxrz 66 .gr, go.min. xquacor flringat horizon-
tem vel <>9. gr, 12. min. congruat cum circulo undecimi?
Tertio denique five vires five fignificationem domorum quod
attinet, Morinus cit. loco pag.;8d. coelum dividit fecundum
prscipux vitz humans momcnta,qus ipfi funt vita, adlio,
conjugium Sc pallio, tn quatuor cardines, Grzcis xwrfi*. fub-
dividit
Digitized by Google
r»'
(iividic idem fecundum vitam in fe> in DEO Sc in liberis

' Confideratam : fecundum bonum adlionis iiumanx finem tri-
plex, immateriale dignitatis, materiale fenfitivum fubdito-
'
rum, fervorum, animalium &
materiale infenfitivum num«-
rum,fuppelleclilis,agrorum: fecundum focietatem corporis
in conjugib.fanguinis in fratribus &
affinibus, benevolentis
in amicis ; fecundum pafllonem naturx in generatione, in af-
flidlionibus corporis & morte in duodecim fpatia domicili-
onim, ordine veterum aliquantuol mutato. Morborum quip-
pe fedem exVJ.in Xll.tranflulit, Quid fi cufpides figuris
quadrangulis reângulis colligantur &
domicilia fecundum
infignis cujusdam Aflrologi fpeculationem dividantur in
quatuor bona IV. I. X. &
VII. quatuor mala XII. II, V I.
& VI II. Sc quatuor mediocria reliqua ? Ita IV. cui, fi ab
occultis ad aperta, ^ caufa ad efleaum procedendum efl,
primus locus competit, vitx ortum , I, orti fubdantiam, X.
adiones. VII. conjugium notabit. Ex malis II. pau-
pertatem. X II. carceres. III. morbos &
VIII. mortem &c.
Sed quicquid ingeniofi Aflrologus difliii(5Iioni cccli arbitra-
rix fupetllrucre tentaverit, corruet. Prius demonftrent di-
Aindbionem iflam coeli naturalem efTe. Ji, vetba mu-
tuor Origenis Philocali.T cap. aj.pag. 69. Editionis Canta-

brigienfiSjJriTorr lijifi rit Ts«V»r, Sri al-rcuTuAujtf iiJirtu
«tmr, ivtnvorTau, perjpnuum vero efHu,qui iftos norunt , rd-
ttontm fi rogentur, reddere nullo modo pofii. Nec fufficit refpon-.
r
difle cum Morino proprio fuo figmento diffidente cit.l, pag.
38 <j. divifionem iflam ab Adama
per Cabalam ad pofleros
pervenille. Ita quicquid inveteratx traditionis ratione ca-
ret,pati ratione ad Adamum revocabitur. Forte rediusfen-
tit Orig. c. 1 . pag. 71. talia innotuilTe U dyyifMf
tS» lid ,
KWi »S7 T? T¥ fine i-xnu-
hiAîriar Viti niroir. ex doQrina dngelorum, qui ordinem /u-
&
um tTdtugrefii fiunt, dd humani gcuerts occupationem nonnuUd de
htr docuerunt. Confer. Ladlanc.Inflitut. L.z.c. i7.Eufeb. deprxp.
Evang. L. 5. c 14.
18. Snpercflpofitusfiderum felicior vel infeliciorratfone
J^nitatum vel deE>ilitatum,tam elTentialiiim quam accidenta-
‘
liuiD» r
®
lium. Dignitates cHentiales funt domus Planct*, exaltatio,

triplicitas, terminus &
decanatus-, accidemalcsdomus c<rli,Al-
nuigcaj motus tardior vel velocior, (itus vel orientalis vel oc-
cidenta!is& afpcclus. Qiix omnia hicobeiius ventilare, ar-
non permittit, nec adeo neceirarium vide-
ftior inftituti ratio
tur. Siquidem earum prxeipuis fundamentis, natarali £cli-
Pt icx diflindlione & domorum ordine confutatis, quicquid i-
is nititur, invanum ibit. Ad hxcfi vel maxime omnia Al^ro-
logica placita forent verif1ima,quid inde veritatis accedit a-
muletis ? Influat peculiari modo fcorpius coeleflis in feor-
pionem terreflrem, qua fequela influet edam in feorpionem
fculptum? Influat peculiari influxu Sol in aurum, quid pecu-
liare accedet auro charaderibus vel imaginibus notato? diri-
gat quam maxime fata nati dominus» quid artifici amuleto-
rum conferet, qui alieni dominij efl.
ip. Sextocertosafpe^lusrequiritCaflarelluSjquorum de-
terminatio Aflronomicx efttheorir,fignificatio Aflrologicx
conje^rx hujiuque loci. Morinus Lib. 6 fed. i. c. lo. pofl-
.
&
quam Ptolemaicx aliorum Aflrologorum opinionis errores
oflendilTet, ipfe hujus diflindlionis fundamentum petit ex re-
Ais Eclipticx ita infcriptis,ut ex eodem pundlodudlx omni-
um lignorum terminis terminentur 5e,excepta diametro, la-
tera conflituant infcriptibilium figurarum ordinatarum trian-
eulx,quadrangulx, fexangulx,&duodecangulx,adq', mangu-
lumSS.TrinitatisSymboIum judicatis. Qux reiflx fiGeometri-
fpedentur, perperam Ecliptica ex arbitrio tn 12. partes di-
vifa prxfupponitur : Si vero optici, radius per centrum du-
dlus perpendicularis efl,& 111 fe refleiîtur, ideoque in fon-
tem fuum citius redit ac triangulum. Tantum de mediis
Gaffarelli operantibus. Hucusque vero de iis dida non tam
de ipfo cccli influxu,quam de modo probandi, quo hactenus
afi funt Aftrologi eorumqueprincipiis, quibus etiam dndtri-
na amuletorum nititur, intelligi volumus. His fi veriora

ferent, res falva erit. Dubito tamen de accupadori coeleris o-
perationis,n quae praeter calefaAionem &
illuminationem
fuerit, cognitione ab ingenio humano excogitanda. Con-
fflntitOrigcnesPhil0cal.pag.p2. fcriliens :
it$f0nrw
Digitized by Googie
--S^)>7.(S44-
— I I Ii .^..1»
ir9f»Tvr fi Jii/eUS^ mt d^H8tf<u diri vit xitdrteie
ftri/eir t* «xctr# TSr Sri fm\ «r infyirrap H 'nt^^mraip,

fr* humafiM eHyUt ex motu aflrorum^quid unutquis^
vires
pAtidtur vere percipere po/it.Et Sexr. Empir. c. 1 p.i24. «x irirfie .
•Tvf fSr dfipw KtttSffHt nrôv"» ini' tvKoycPfUfZrrrirm
Tat djuLfiKmrltri non poteft effcy ut vita adminifiretur ex motu ajhortm^

euafieil (onfenianem, id vero a nobis minime poteR comprehendi.
ao. Meminerunt infuper alij fcriptores Tilftmarum
hors planetarix & feriae hebdomadis Planctae certo olim
^ gentilibus dicatae in hoc negotio obfervandarum. Horas
planetarias exaftius ttadlavit Elias Craetfchmalrus in ho-
rologio Zodiacali, qui ufum tabularum fuarum exponens
pag-jo. de amuletis vegetabilium haccalTerit : 903(11 ttuin MC
p(4n(r(nni(b(aa<tt(9 4 njf)r(n (p^tnen ^ûftrn tldb(n fan/
ênn^/ioan tnan nnt ihr<n
foif!tf fd)on j unb 0tunb<n praz-
cife tâ(/adje£toexemplo morbi Hepatici curandi. Impin-
gere videtur hypotheiis hujus figmenti jieries fcilicet Pla-
netarum in veritatem Aftronomicam. Siquidem ^ $
modo fuperioreSjmodo inferiores Sole centro fuarum orbi-
camm primus obfervavit TychoBrahe, Phanix Aftrono-
morum fui feculi , itemque in iyflemate terrae immobilis J*. o ^ C-
De dierum difUnffione nullum aliud monumentum ex an-
tiquitate fupereft,praeterilludnotinimum Dionis Calli j Lib.
37.Hift.Rom.in quo diftinflionis iftius bafis memoratur
proportio harmonica hi orctae/p.fed eundem planetarum or-
dinem, quem k Tychone luxatu diximus, adhibito. Sed quia
Caffarell'» haec improbat, noeft, curoperofiusiis imoremur. - ^
21. Meminit quoque domini domus domini pla- &
netse panis fortunae &
domini in ejus &c. Leopoldus Du-
catus A uftriae Elius inconpilationedcaftrorum (cientia Au-
guftae Vindcl. Anno 1489. edita pag. 194. plurium amuleto-
rum fabricam recenfens : Qui locus libri non ubivis ob-
vii adfcribcndus videtur. Cum vis facere, inquit , imaginem
sUUui pro fgniuae vel agritudine, fortunemur vel infortunetur hac :
fctnderu& dominus ûs, dominus domus domini afiendentis, luna & ti
minui ^m,docimum & dominus ejus : dommus oilavi, dominus hm

itfcribimtm hat: nomen reis nomen afcendentis.mmtn dommi dithno-
C men
«
. .
mV .
tnen damini hon,pArs bonorum vel malorum & dominus partii, Di~
titur.quod intendit imago, reponitur vel fepelstur. Medium tuli fi
fit ad fortunandum hominem, portet eam fecum vel reponet eam in do‘
lito fub afiendeme fortunatofortunio forti. Similiter fac in loct forlit-
natione vel deftruilione regionis. Pro fubfiantia faciliter acquiren-

da fortunetur afcendons &
dominus ejus, fecundum dominus ejus, &
dommus fecundi ftt tn reirogradatione cum domino prhni , dominm fe-
cundafit in obedtente, dominus prima in imperanti, decimum dominm &
sjw, ollarum &
dominus ejus, undecimum dominus ejus. Luna &do- &
minus ejus, parsfortuna fit in primo vel undecimo. Pro habenda re o-
ptata relrecuper,tnda re perdiia,dua fiant imagines, prima fiatfubafien-
dente illius, qui rem petit vel repetit fecundum nativi t, item vel inierrega-
lianem &fortunetur afeendens & dominus eius, afeendens & dominus e-
jus aptetur inforitiudine& fortuna, ita ut etiam ponatur in figno inipe-
Tiinti & ponatur in conjunlltont vel bono afpellu tum receptione Jigntfica-
torii illius
,
qui rem tunc tenet vel delinet : & dtutur, quod intendiiurf
'
ut fi rex decimi, fi pater quartt,fifrater quarti &ftcde altis r & nomine-

tur im.tgo nomine famofo illitis pro ,]U 0falla eH,& cum perfeila ell, tnfiri-
batur nomen rei, nomen afeendentu, nomen domini a/cendeniu, nomen do-
mini diei, nomen domini rei, &
nomen dommi hora. Secunda fietftdi a-
& fortunetur afeendens & apte-
fcendente illius, qui rem tenet aut delinet
tur dominus ejus infortttudine &fortuna, excepto quod ponatur figno in
obedienti, &ponatur in conjunctione vel bono ajpelbt cum receptionefignifi-

tatoris imaginis prima & dicatur quod intenditur & nominetur nnagp
nominefamofo illius, pro quofada ell. Cum perfecta eR,infiribatur no- ,
men rei : nomen afeendentu, nomen domini afeendentis, nomen domini di-
ei, & nomen domini hora, & cum ambafuntperfe(ta,po»aruur amha
tum domino imaginis prtma. Profortunatione loci& ejus dejir ultione
procede, ficui habes fupra de fanitate& infirmitate, hoc addito, ut in bo-

nis ponas dominum hora bonum planetam, & quod ille fit m bona habitu»
dine ; In malis vero malum planetam & fpecialuer Saturnum, ita quod in-
fortunes eum. Pro honore habendo fortunetur afeendens & dommus e-

jus, Dommus decimafit in receptione cum domino prima,parsforiuntfit in
decimo vel undecimo. Profavoremajoriimierdominumprima & deci-
mifit conjunlho vel receptio cum bono afpeUu vel ambofint liberi 4 malis.
Ei dommus decimiin afeendente vel afpiciat eum benignevel ambofint li-
Uxiamalis, Et dominusdeciwi non impediat doimum afeendentis'. fe-
atndm
O
'
#
Digitized by Google
uindAm fdcfub a/cendente, cmi dUtit conditionibus , & pone manumJe^
fundx ad t oUtm prima. Ad odiunt majoris, in omnibusfac contrarium r
dominus decima in oppofitofit prima cumfeparatione. Pro amore alicu-
jus habendo fac imaginem lUi cui amorem acquhi die& hora Jovis fub
afcendente naiir itatis vel interrogationis : fortuna afiendens eir dominum
ejus & remove malos ab ipfis ; dominus decimafitfortuna & jungatur do'
rninoafiendentis cum receptione corporea vel bono ajpeilu nomina imagi-
nem nominefamo/o illius, pro quofacis. Secundam imaginem facfub a-
fiendemeundccmta pro amico :fiub afcendentefepima pro uxore: nomina
etiam imaginem ifiam nominefamo/o illius, pro quo facis , pone fectmdam
fumprima.utamplexaiturfe,pone in pamo mundo &
cum dommoprima
imaginis, imagines ambas: vis non eR in metallo, de quofiat vel cera vel Iu-
lo, quia fitfficit obfervatto afcendentis cum conditionibus memoratis. Pro
repulfione alicujus animalis verbi gratia fcorpionis, fac imaginem fcorpionis
ufiendentefiorpione, lunafit ibidem infortunata, hifortunetur domitus a-
fcmdentis in oitava. Jnfortunetur dominus quarti feptimi vel quarto a-
fpeSu malevoli. nomen afiendentis,mmen domini af-
Infiribamur hac :
tendentis, nomen domini diei, nomen domini hora, nomen Lunt. Et ii: bo-
nisqua infcrtbis pone in ante, in malis in dorfo. Sepeli imaginem verfitm
intnedio loci,melius erit,fi feteris quatuor & fepehveris omnes ver m fas
^ quatuor partibus loci, loco reRo divifo in quatuor & cum hac eR
fepelis dic:
"epuliura fiorpioms, ut recedat ab ifio loco & non redeat aternum. For-
in
ma caput, ht quamfundis imaginem, fiu!pefub afcendente, in quo /it caput
Draconis & dominus afcendentis fit boni effe. Corpus fub afcendente, in
juofit Luna auiia luniine,junila fortunm/patula &peibisfub afcendente»
m quofit Jupiler : ventremfub afiendeme,m quo fit Venus : ancasfub afien -
quofit Sol in aliqua dignitatefua: femora/ubafiendente,m quoJit
dente, in
Mercurius nec retrogradus nec combufius, (id imUtqua dignitatefua: pt-

ies fub afiendente, m quofit Luna Venerificiata.
2 Z. Jam quod artis caput efl, medium applicationis, quod
nimirum influxam cocleflem fub)e(ô amuleti conciliat aiferi-
curliGaiTareUorculptura diiflo tempore vel cfFormatio figurae
analogf effetflui pra:flando , quia figura qualitas efl , ideoqae
fubjeûm aptius reddit ad agendum. Cujus fententiz firman>
dx vim petit ex Galeotti Marti) libri de doiflrina promifeua
cap.Z4.iedquafequela hujusmodi imagines vel figurz imagi«
aatncxicftium virtutes attrahunt, fi ex figuris pet exemplum
C p eoBica
conica lignum vel ferrum ad findendum vel penetrandum a-
ptius reddit, Cylindrica &
Spharrica ad motaro, Sphzricafpe-
culum ad refie<Slendosdt.colligendos radios rolaresrlpfeGaleot-
cus in figura caufam non repetit attradlionis, qui cit.loc.p.m;
189. Figurd Leonis, inqait, fui/ conJiellationefirrAtis horis imprejftynon
Agit, fedprmcipiuns aclionis tcpitfiionis Affert, ut l/eaius Tl/omas,MAg>:us-
que Albertus uftAntur ; non ut figura &imago mathemAiueimprefft, fei

utejficit aliam atq, aliam in re figurata praparationem, qua cotlefim a-
ibonemfine diffitultate variis modis aaipiat ; quoniamfi lams, aut equi^
aut alterius animalis imago in aurea materia imprimatur, non erit ea ma-
teria diffofitio, qua leoninam imaginem comitatur. Leo nam^j denfam
grandem^jubam,CAudam^longiJpmam &
catera membra diffmilia a-
Ifis animantibus habet, ficuti quivis & ventrem & & aures, pedesq^ e-
os
jus contemplans dijudicat: eapropter in figuratione aliarum nnaginum

non fervareturid,quodeslneceffarium ad vim illam caleflemimbibeiidanu
Sraclea enim aurea alibi denfa,alibi rara, alia^ in loco inter rarum &
tlenfim media txpojlulatur, ut caelitus vitndefiendentemexcipiat. Collum
enim canit, cumfinejubafit, denfius aurum haberet, quam Leonis. Juba
Tiatn^formata, cum in illa impreffura profundius infederit, neceffe eil au-
rum, eo in loco rartus effe. Sic etiam in ceteris membris diverfitas vari-
ttasqj continget. Unde concludimus, quod hac aptitudo, ad vim calefient
hauriendam in figura eR,nen utfigura,fid ut denfius rarius^ aurum i-
maoinis conditione formatur. At caufa erit diverfitas denfitatis
cel^rarcis^, quatenus ut cumque denfitas auri diverfa e(l,ita-
aue|etiam ab imprefiaimaînecanis aurum diverfimode den-
uim redditur virtutisque calcllis recipiendx capax : vel de-
terminate, quare cum ^ diverfis artificibus imago Leonis im-
primitur diverfa, aurum minus capax erit recipiendx virtu-
tis ccrlefiis. Quippe fi centum figilla Solis ex variis locis col-
le(5ba intuearis, imago Leonis in omnib* fere diverfa eric,feden-
tis,ingrediends, ere<5li, incurvati, & diverfitas metalli denfi-

oris& rarioris per omnes partes in totro/;^f minime eadem
rit. Quid fi ad magnitudinem determinatam formaretur ca-
mis hirfutus &
ita tonfus, ut figuram Leonis referat f Sexcenta
aliaabfurda colliget, qui otio abundat. Leonh. ThurnhsilTerus.
Hiftor. Plantarum Lib.i-c.i/. ut feveriorem declinet cenfu-
ram, imagines illas impreflas tantum figna effe profitetur loci
<
conmcwuis loci, Q^ igitur ratione ligna-
tum aurum prxdaret non ngnato.Âlii exi(limitip£asi*magint«
amalccis plane nil efHcaciz conferre> fed corpora nacuralufu-
omm| (tdemm virtutem nativo quodani appetitu attrahere*
&laefainfuiconiervationnem incitatius attrahere. Signari
ita<]uecorporanaturaliatempore,quondera(]tu& afpediibus
feliciores creduntar» ut /ignatura cujuscunque rei llimulata
tum temporis fummam nderisviruitem avidius haurirent.Hac
ratione anima metallorum &
plantarum feniitiva foret* Ab-
(bnum. Marfilius Picinus Lib. 3. devita ccclitus comparanda
cap.t. vim attrahentem influxum coeleflem fecundum Ploti*
num confidere aitin eo, quod anima mundi 6c dellarum dx>
monumque animx facile allidantur corporum formis accom-
modatis* Verum nec ex hac fententia quicquam opis fertur
Amuletorum defenfbribus. Sieniminternx corporum formx
virtutem eccledem corporibusconcilient,frudraidem Artifex
tentabitimaginefeu adferipta, five infculpta feu quocuuque
modo efformata. Podea cap. if. Lib. j . p* m. 141. mentem fu-
amexplicat, quid deamuietorum imaginibus ientiat. Cum vero
n4tura,i\ttialejlis, lanquMn 'mfertoris natura regula ,/bleai tenore quod*
progredi naturali, & ita progredientibus ajpirare, merito diffidunt pleri^y
imagines ejusmodt calefies aliquam virtutem habere. Ego quo^ ambigo
^
D f^P***^» w antiquitas, & enmes Afirologi vim mirabilem ba~
bereputarent,babere negarem, iiegarem equidem non omnino, opinor
enmi ( nifiquualittrperfua/erit ) ad proffieram valetudinem faltem ali~
quam habere virtutem, eleila prafirtim ratione materia, tametfi multo
majorem inejje pharmaus arbitror &
unguentisfider eo favore conflatis,
I
Paulo pod: Ego medicinis ad coelum temperatis, non imaginibus utor, at-^
que ita caleris quottdte conficito. Cap»i8» propius ad rem accedere
videt\jr,uh\ydeniqjtutius, inquit, fore arbitor medicinis,quamimagi»
nibtts (e committere,rationesqja nobispotefiate coelefii pro imaginibus affige
natas, in medicinis potius, quam infiguris efficaciam habere poffe. Froba-
, bile enim e!t, fi quam vim imaginis habent, hanc non tam per fipiram nu-
quam per materiampofsidere naturaliter fic afficilam. Ac
per acquirere,
fi
dum infculpitur, non tam perfiguram compara-
qitid denuo dequiritur,
quam per calefalHonem contufione quadam provenientem.Qwt quidem

Ti,
I
^ amtufio cdefailioq, faUa fub harmonia, coelefii fimili harmonia, qtu,
-•yicqimdoniattTta miupuinfuât, (Mitat virtutem ipfani at^j carrobo-
~
£ 3 f/f#^
ratf}iutfldtu!fl.,mnm.:&mAm/cftamtffi(it ante latentem ,Jicut (alet
i^w in allectum producit liter m fmptas fucco cepa prius delttefienies,
Paulo poft: Si quisforte trailare nutatla lapides^ volueru,praJ{atper-f
(Utere folum atq^ calefacere, quamfigurare. Prattr enim td , quod ina~

fles ejfe figuras (ufptcor, haud temere vel umbram idololatria debemus
admith re. Ex his fatis patere arbitror quod nodum hunc Amu-
,
leta riifol vere minime valeant.

23. Adhibebant olim plures ritus Sc a^Hones dete-
infiiper
itandas, quales recenfet Kirch, Oedip. j€gypt. T om. 2. part. 2.
C.6.S1C &Leopoldus in compilationis cit.loco enuntianda quae-
dam requirit. Amuletapodmodam vel geftabanti vel in pro-
patulo collocabant, vel fepeliebant.
24. Virtutem denique non cum fubjeô aeque durare, fed
tandem exfpirare affirmat Gaffarellus.nec ubique locorum, nec
omni tempore efFeftum edere dicit rhurneilfi cit.loco. 5:^1?/««,
(Solis) ir\c\iUt, fi conficiatur Sole infra bori'!(prttemdepreffb,nuMa ejficade
fotentta eodem fupra horizjontem evecto :
&vueverfa, fi paretur Sole fu-
pra Iteritomem commorante, inefficax efl, Sole tnfra eundem demerfb,
Po ft. Quia 'mgreffits Solis non ubi^ locorum in unum momentum inci-
dit : Ideo quod TOleti in Ihlpania fiub elevatione poli gr.l 9 - min. 55 fa-
Rtm eil. Hamburgiad Albtm ( ubi polus ad gr.fj^.. min. 24. altitudi-
nem elevatur ) mhtl quicquatnpraftut. Qua vero loca unum & eundem
habent meridianum five fitumfub eodem paraUelo communem, ea quo^
tonmuni figiUorum ejusmodi efficada fruuntur. Exempli gratta sigil-
:
lum quod conficitur Coburgi efficaciamfiiamquoq^ prodit Uauflij in A'or-

mandia. ÛisfigiBorum ratio etiam eritm Valle 'j oaibmiica Mfnia &
tnis adjacentibus.
2f. Liquet igitur, nullam efTeamuletiscaufam natura-
lem ,
Sc proinde elle fuperftitiofos Diaboli illices. In primis
adolendum quod in aulisPrincipum&Magnatum ejusmodi im>
podoribns aditus farpiffim^ pateat. Inter Plebejos quoque non
raro occurrunt, quibus lucri cupido ea potiOImum commen-
dat. Perperam didinguunt nfum Sc abufum in amuletis quo-
rum nullus verasufus ed. Omnino annumerancdi funt idis
rtafKfyotf, quarum mentio fit Aft.ip.v. ip. igne digniffimis.Conf.
Gencf3 f v. 4, Sc ad hunc locum nota s Abrah, Calovii.

.
Jt
Digitized by Google
,
1. Macliab. tz . 40. Suntque non uncum eorum artifices a Deo

damnati-, fcd edam qui iis utuntur,Lcvir. 19. v. 16. & 3 1. Deut. 18.
V. 10. i. ParaJip, 33. v. 6 . Jcfi 47. v. rz. z. Machab. 12. v. 40. ad
&c D*T2n utique referendi, quemadmodum
Sc Photius cxmoreprimitivieEcclcliie, Nomocanonis tit. 9.C.
25.&:rit. 13.0.10. lli/iitT?*; annumerat t» 7< iirofi7tLn,ûTeii(,
probati in Ecclcfia: Conciliis , in Patruinfcriptis. Concil.Lao-

dic, Can. 3<» . expreflius de hac re agens fic lehabet : *Or/ »«Th U-
faruif M K i‘rcôlîf > n iix8nixeL}iKit S drfeKt~
>«r, « vuiTr 7« At}.c./xirc( i rir» ifi 7 «/^b*
yior Tilf /i 4 cf»r 7 <tr Jk tw i*.KXnviat C%\Mufa~
(i*r : Gentiano interprete : noa oportet ns^ <jut funt facrati
vel clerict^ effe magtj, vel in cantat ores ^ velmathcmatscos, vel afholo-
gosvelfacereeayCftta dicuntur amtileta,i]ue<ptidemfMnt ipfirum ani-
marum Vincula : eos autem ,<jui ferunt, e/ict ex Ecclefia infimus. uc H
trahendus canon 24. Concilii Ancyrani: O/ MaloisavltuliMioi
^ 7 eu< ooriiddeuf var "Xj^retr iiaKcAii 97 7 ity» tioaycy 7 tr 7 irae t!s
i>
7 if inurar ciKif t») anuftoa tetvy.XK*ior , 0 il. Ka.$npoH,Cui rtr

narem aiTrlVarttr rm rtrrairine Kard rie BaBjxte dfiofiirnfyTfta
im uTeflaotae,!^ <fJo *t« luXnf Gentiano Her-
i
veto interpretante - Qui vaticinantur y ^
gentium confuetudines
Jiquuntur,velinfuasades ahcjuos introducunt ad medicamentorum
tnventtonem,vel lufirationem, inefuinefuennij Cononem incidant ,fi-
cundum gradus prefitutosytres annosfubftrationu, (f duos annos ora-
tionisfine ehLttone. QiKm canonem luum facit Baiihus cpift.
ad Amphilochium, mirn. 83. paucis ita mutatis 'Ot mra/sa*- :
7 tu o(jLirî;
^ rdie avr^^t-^t rar dK*\i 9 ait 7 i(t r. inidyerrie 71-
raitie 7 ut iavrcirliKi(indriufioafeifisaxnart:^KaSdf 7 in’ vacrev
aar fm orfrltruoarrit iêuriar» lûrir 7 feosAciugar 7 tf,iîriau-
7 >rdnfeardfitrei"yi*y'i 7 tuir Crcxid]otltCi^ iriaurtr aufdmtrtie
7 7 i7( yira
i Godefrido Tilmanno vcitente: Qm
vaticinantur ^ gentium confuetudines feejuuntur, (fals^Hos in ades
fusu introducunt ad veneficiorum inventionem (f eorum expurgatio-
nem y cadant tn Cononemftxenn^ , efl poSltjuam anno defievenut,
(i anno auslierint, tn tribue emntsfubfirm, anno cumfidehbus con~
i^tmtSyfic admittantur, Conf, Canon. & 72. Nec omittendus
• D canon
Digitized by Google
canon 89 Cone. Carthaginenfis IV. Auguriis
. incantationi-
bus fcrvienttm^ a conventu Ecclefia fef arandum. Similiter fu-
ferjhtionibusfudarcis velferiis inharentem. Clarius loquitur Ca-
non. 41 Concilii Turonenf.
. \\\, Admoneant facerdotes fideles pe-
pulos, ut noverint y magicas artes, incantationesjj, cjuibttslibet injirmi-
tatibus hominum nthtl pofje remedij conferre: non animalibus lan-
guentibus, claudicanttbusve, vel etiam moribundis ûidtjUMn mede-
ri : non ligaturas ojitum, vel herbarum cutsjuam mortalium adhibi-
tas prodejje : fed hac effe laqueos tnfidsas antiqui hojiu
,
quibus ille
perfidus genus humanum decipere nititur.

Ex Patribus Gregonus Nyllenus 111 epiftola ad S. Lcco-
i6.
jum, can. 3 p. 117 T om. II. Edit. Parif. fcripiir. *Oi 'vfU
. .
«tViirrtf» hixeUlustti 7%: hi S tutx-.rut KA^sfoti rtiaiy irsrfnriat-

irifj-Hir »T6/ ifuTamtu 11 ir.filinas ly ivAXfhsy-
tas, TiTiget' irtjuiroPTtt t» iit Xfiriy tIch, u-r' iraâns rirlt ov-
t3 i/JiafTta, KAr.iftut rtvQ- , n itogim ^«uiat
‘ravTUf ivTiif T»p gfjuHK tfx-oi»TAO'i:c saiiiD KaTAffiriloayTifII n
nrtuirivfitfs t*( uifii/fix ,7} rar Sajis.<,reif tvixuAyji- 'Tgi-
eiS'fa(Jiif- tl fiiy }if a-iirioH rns srirust
^ -rglt rt .« ? T/riun» 1
ittOLi 08OP Ttr Tufi 7oy Xftuaytrt TfofCjp/usp!)» tV.iTrs STunonf,
Tur <»^SaPT«P jrayfinrcyTai. ii Sl 7t( JRi-

iuKoiiyi ttJ AiifidiTt
eaarQ' atayKn KdL7a*fa7noaea rJif i/.ix{i4-'y/Jat ivrtjy , iis ivro
9-f«xn>a>t hi TitQr «TotTw/xsVnr IktHQ- T^^Kftîyraf, rhiu-
Tut *âs >y It’ aurSy n îKaySfuTiatxaS' l(i<ul7»7a t«p ufle rit
âriytt ia Tti xfifS 7rt iftoxoyiat iyji^vy fin Ji/rttdiPT&p. Gcn-
tiano Hervero interprete: Qmad Prajhgiat vel Vates abierunt,vet
eos, qui per damonesfipisuula quoAam ^ averfiones operaturos polli-
centur-, n exacie interrogantur ^ examiu^ntur, utrum in fide tn

Chriflum permanentes, duecefiieateAiqua ad illud peccatum tmpulfi
fitnt, cumafihblioAiqua vel intdtrabilis lalhtra hunc illis ammum
tndidijfet-, an omnino negleflo quod nobis creditum efl tejhmonto,ad
damonumfoetetatemfe contulerunt. St enim adfidem infirmandamy

(fi quod D
Eum ejfe non crederent, quid Chrijhanis ereditur (fi ado-
ratur, iUudfecerunt, eruntfiilicet Apoftatarum sudtcto obnoxfi. Sirt
autem nonferenda necefittas aliqua, pufillo (fi abtedo eorum anima

fiiperato, eo deduxitfalfa aliquajfe dei^dos fimiliter erit (fi tn ipfit -,
clementia,tnfiar eorum qui termentis in tempore eonfejftonis refijlere

uon
Digitized by Googie
in Matth.L. 4 c.jj.cirantcMornxo, .
iib. £pi Ic. Ebioicenfis dc colloquio Fontis-

Domimti y in<\\iit,cumdedijftt mandtttu legis
tHtHht, ligabis ea in manu tua ; ^ erunt
^ fi"Jds\ Praceptamea Jint tnmanu
•' Jtntante oculos tuoSy ut die ac noEle medite-
-fî'eriz: interpretati hunc locum tn membranis eam
«^^4'idli00ier4nt\ Q^d apud nos fuperftitioft muliercula, in
ift^fîv^£e!iis, m crucis ligno, ijhusmodt rebus ( <jua ha- ^
DEIyfednon iMxta fcientiam) us^ hodie faili-
mlStljH^quantes , ^
camelum glutientes. Optime Chry-
homil. 21 ad pop. Antioch. pag. Edit. Pa- .
rif. 146 . i^b ir^Pdit ^ <ifui-wici( Ktxt»isbvn

rif «txei efei iiSy
^ r«u/V^4f|âcAxa AAtâV/f» f« MaxifirQ' reui Ktâtaut, lyreTs

•Xifi ( Inipiccquxfo Polyd. Virgil. de rer. in-
) Si;t« di iVxi/if ifsZr* ivwifMiilra r«vfc»

fdk^y^l^xtT/fctV > »/( EMxr^ âsiKxen iiKtra, rdt \Kw\la,s
«
’** ueoA KaTdfSvTi» t ravfct j rlr
ibdfyfiif riy'd/ixfTiur tck a/m' d^^fxtoy i’tcin»i »
*5 Surafvy i^tKvott oiix*r&^ Cyitiav'uK tcif

^ iie
^ rif cuk/utr»r «ViVjiair axxrai,xsu so «vtJ’» iapfuii

'teksxxlx <T< ixeytnxtxd
^
0*vT^ yralta (xtûorTA v^xleuyiyTA its riir c(xi«r
.»• ’iix di^vrp ‘«sT» xu^fiit yj; TesauTtiy fi/LoettUr xfie

fAUTjiii^0ifi^{r&' i ^ Ts xst^txaTifoy T«r «VaTxf crxy ^ vx-
fpure^îaraÂt >y d edy tdoyyyTif dxoKoyh^!^ fxoirt Iri Xf‘~
tuiri M rauTx •lxdS't9x,>^ ’*t(y irxf.y ^StyyiTuy wto'
y ©i» 2^7« y\y ty dviry udi^tCA (xtod 1^ dvocei^cuax,

ijs T» Xfit S0pir KXTXKtyjmax, ori Atytox ^ficf
eti.wcuf TA-ilfrl^ iMKîwJwxyiaTcu* 1
^ it daxfxsnt To ? 0 {»
«MfM lf«V /<ujui«rir > iAi>-o» xf»f
y ©i»i 1^ ofxeii ixtiiunoty eunoU
^dxtcaix . rds dvdine Kx3x/>tuny rdvriif,
fiijxxSio. ao-rtf yuf)t imS'»-
^
i ifsa^titfr di^Jft^ nt uyuy df ji,y dyt^y Kcc^yeu,
(xa Jixcrx itt 71/r dyt^yy i/btjSaAffâA-
1^-074» \s0l0itrtir id «fo^ygjt xuAeiyQ'» ffre fSiy^cu ri
m ‘ u t
Digitized by Googie
: , ,
fnUA Tf07'«/5Sfiî.T»TBJJ8,US/ ffO» ia7»t?£t 1^711 TOftT»l 0-«>l^Tll
yurTitarofi:!» 9-:»Xcjri‘;^/ic»ATCTt T»f ?®nTf TSWrtf
fl»f. TSTWe»/3etK7«f/«t fr«/, t5to «tAoi', ?^to Ti/f}'®'

7*7* ^ tck retuj>57 TO fj-iTr^Tr* i ilK.vjvuran" *7a ^ »-
fjiiyoy iy 9 ft»- 7 (^ aTtLymv, * J\ cu/jat /m.Stf.Q-’ t/ «Tw-

PH^tTO/ fjctTtc TiTay 7 i afZv TiroTAw/ witrrBj/» 9«uKo//ii'«r.Trans-
fcrcmc Bernardo Bvixiano Qj^d vrro diceret aliûif de hes , ejni

:
carmimhus Ugatum Htuntur ^

de ctrcumligantibM aurea Ale~
xandri Aiacedonis numifritata captn vel pedihw i dic mihi , hane
Jitnt expe^laitones noflra, ut pofl crucem £Ji mortem dominicam in
gentilis regis imagine fpem [alutis haheamus f Ignoras cjuanta crux
perfecit I mortem eh/folviCipeccatum extinxit, orcutn inanem reddi~
dit,diabolifolvit potentiam, (âdcorporisfinitatemprafiandam non
efl fide digna ? totum orbem exufiitavit^ tu in tpjknon confidis i
êpuid pati dignus non ejfes Nonlig.uurasvero tantum , fid etiam
'i
excantamenta tibi circumducis, vetuLu ebrias titubantes domum

dstcens. Nec confunderis , nec erubefiis , poil tantam adhac trepi-
dans difiiplina fif epuodgravius eil errore, ipuondo h ac admonemus^
^ dijfuademus, putantesfi excufari, dicunt, epuod,ChrifiianaeTt mu-
Uer hac excantans, ^ nihil aliud locjmtHr, <pu~x DEI nomen. Propter-
eanamg^potifiimuiffam odi ifi avirfir, epuod DEI nomme ad con-
tumeliam utitur: îiod fi duens ejfi Chrijhanum, Gentilium opera
facit: etenim cfiDEI nomen fatebantur , fid tamen erant
damones
daemones, ^ ita Chnjlo chceb.int
: ( Ai.arc, /.14.)
fi
imus te, epuifis\
fanilut DEI: tamen ipfas mirep.it^, Rejecit. Propter ea putp-
pe vobis fuppheo , ut ab h.ic fisis falLuia pun, tanquam b.utilum
hoc verbum habeatis. Etfientfime calceamentis, vel vefiimentu ve-
firum nemo in forum defendere eligeret Ita fine verbo hoc nun- :
quam tn fi/rum prodeas , fed cum es lanuaveliibulatransgreffuriu

hoc prius loquere verbum , Abrenuntio tibi Satana, pompa tua , ^
cultui tuo , coniungor tibi Chrijle. Ne unquam absif
b,ic voce exeas : hac em tibi baculus, hac armatura, hac turres
inexpugnabilis. Cum hoc verbo (fi crucem in fronte imprime : fic
enim non tantum homo occurrens , verum nec ipje diabolus te qutc-
quam ladere potent, cum his te cernens armis ubiq^ apparentem (fic.
Idem Pater homil. jj», Edition. Parii', live 6. adverfus Juda:os
pag. 477. de a'gtoto Joh.j. Pifein* Bechesdx accumbente cum
'
laude
Digitized by Google
'u^rrms «V/ jxai-THf,’»* i\9t irfcV
^
iÂ-rja.' «V intrivi tmV «5 &i*
7|A« 5«(/^«ril( T/f®- ly tp^Ji'w 3i-
interprete; AVe fte ejut-
non alligavit amuleta ,
^^^0^ tandeadmirandam quondam in-
Paulo poft de Lazaro pag. 47$. iiol
1'« j^y xiT«A« » iâyyAniaf ««iVx-
0/Ao Ti 7a('XiKa>Au/[iitr<»)’ iTs/-
KAX97r ii’«7aêcri7i' ixiinitf » rUt tvo(~
fl :»j>^ Haud tamen ejuarebatincantorem^
4sirpMfyehif3êxpertui eft tmpoftunu, non veneficos ad(e
)if
uteef&tdfffk^^^ventarum artium tentavit,Jedprius ha-

^qmtutullaex parte defirere pietatem. Deniq;
.fetttfM (fsifSUfK) jU0tr/^t<^ ^
ovu*f‘* ijA“ Âjetvi-
Tftf 0)naTa>y , airi fin TfoîtiS^ etn^tTr
jaTOf t*ATiV/ TctVTAir «/t oi-
Quemadmodum tllt( martyres )
terûeriâfebri vulneribiuijj , «e admitteres
iibr aumM^^Ljieveatmuleta. taiific nutritus, nefenttestjui-
'‘Hifce plura conlbna in Icqiientibus
aiiefideraf. Auguihnus etiam pluribus
r, utferm. 21j.de tempore. Cum ergo
[itircm& peccatorum indulgentiam)
»are per pracantateres , per fontes ar- ^
tM,per charaileres ^
aru fuces dtvt- ^
ybfimalamtferi homines conantur inferre,
ythaliejuos, aut adfontes, aut ad arbores
%m e^yfortilegos etiam £j) divinos pra~
ferta etiam diabohca Ci charableres aut
Ifpfeudere, durifiime tanta eorum pecca-
\pcnnêctrit hoc mahtm,perdit baptifmi
^techizandts rudibus cap. z^.Multoi
‘^datores, aleatores, adulteros ,fornica-
^^tes, pracantatoribu^^ Msuhema~
ium divinatoribus deditos, Lib. 2
Digitized by Googie
detlortrina Chriltiana c. lo. Adhocêmu ( magicarum arrium )
ferttnent omnts etitim UgMurtyOt^^ remtdui^ <jut medicorum

difcipluM condemnat,fivei»fracantattombM,Jlve in ejuibutcUm no-
tu^ <]uas chetraileres vocant,five t» ûibucdam rebiu/ujpendendis atq^
migandis Cf L, 10. de Civit. DEI. cap. 1 1. cx epifiola Porplijiui
.
ad Ancbuntcm vEgyptiumhxc profert. Qj^rtt etiam (Porpliy-

rius cx Anebunte ) velntidubitans, ntrum tn divinantibui qua- ^
dam mirafactennbiu animajint potentiores an aU<iHi iftritus extrin-
:
fecus veniant. Et potius venire e.xtrtnfecusconju tt, eo quod lapidibus

herbis adhibitu, ^
alligent quosdam ^
aperianttclaufa hofiia, vel
aliquid eiusmodt mirabiliter, operentur, Unde dtcit altos opinari, ejfe
quodeLtm genus, cui exaudireJit proprium, naturafallax somnifomie,
multimodum,ftmulans deos damones,^ animas defunlhrum
hoc ejfe, quod efficiat hac omnia, qua videntur bona ejfe vel parva ca- :
terumcirca ea, qua bonaJunt,nihil opitulari, imo vero tfla nec nojfe,
Jed ^male conciliare, injimularcat^ impedire nonnunquam vir-
tutis /edulos fellatores, ^ plenum ejfe temeritatis (^fitjlus, gaudere
nidoribus, adul, trionibus capi, ^^cateraqut de hoc genere fillacium

malignorum fpirituum, qui e.vtrinjecusin animam veniunt, huma -
nosafenfusfopitos vigilantesq^ deludunt , non tanquam Jibt perju-tfa
confirmat,/ed tam tenuiter/usjic.ttur, aut dubitat, ut hac ahos ajjer.it

opinari. His luam mox liibjungit fcntciitiam Hipponcnfis Prx-
lul: Quod ei { Voxip\vynci)videturherbis lapidibus ^
animan- ^
tibus^ Jonis certis quibusdam ac 'vocibus. icfigurationibus atq^ fig-
mentis, quibusdam etiamobjhvatisin cceti converfionc motibus fide-
rum,fabricari tn terraab hominibus poteflates idoneas v.mts effeSls-
busexequendis, totum hoc .td eosdem ipjos iLimones pertinet ludijica-
tores animarumJibi met Jubdtt.trum, ^
voluptaria Jibt ludtbnade
hominum erroribus e.xhibentes. Circa jiuenr capitis cit. h'erum
quia tanta ^ taliageruntur his .irtibus, ^^mverfum modum huma-
na facultatis e.xc edant, qisid reflat , ntfi ut ea, qua mirifice t.tnquam
divinitus pr.tdicivclfieri videntur, ( nec tamen ad unitu dei cultum
referuntur (^c. Jedadproprtas .iJfefhufecLtndos, libidines explen-
das) rtsahgnorum damonum ludibria Jedu&ona impcdimenta,qux

vera pietate pavenda fisnt, prudenter intelligantur. Eadem mens
MarUlio Ficino Lib. 5. de vita c.xli tus compar.mda. c. 18. aircrcn-
tis, Referre mirabiles quosdam effiechu imaginum m damonum fal-
fit,uem.
Digitized by Googie
Jitatem, nu esi k Platonicis alienum . Nam ^ “jamblichtu aity eos
quireltgtonefmmmafanEhmonia^ poHhabita,ittMgimlms Juntaxat

ab etsdtvina jperant muneray hac in re a malis damonibm ft-
ronfi/i.
fi$mefoBiyfitbfratextu bonorum numinum occurrentibus. Con-

tingere tamen ex imaginibus legitima a4ftrologiaratione conflruclis
naturalia quadam bona, non negat. Et cap.if. ejusdem lib.), Diduiy
mquir, d Theologis (S Jamblicho , imaginum fiElores a damombtu
malis occupariftpius at^ ftlli. Nimis prolixum foret recentiomm
Theologorumadiicere calculum.
17. Necin Ecclcfia folum damnata amuleronim ars cft;
verum etiam C*&rum legibus interdida. Sub Antonino Ca-
racallo damnatos ejfe, qui remedia quartanis tertianis^ coSo annexa
geflaresit , manorix prodidit itl. Sparrian. in vita ejus pag. 514.
Edit. Gruter. Sub Conllantio pronuntiatus capitis reus interi-
bat,
fi quis anile incantamentum ad leniendum adhiberet dolorem,aut
remedia quartana vel dolaris alterius collo gefikretfive per monumen-
tum tranfijfe veff-ere , malevolorum argeretur indiciis ; ut veneficus ,
fifulcrorumq^ horrores, êrrantium ibidem animarum Indtbna colli~
gensvana, memorante Amm.Marcell.Lib. 16. c. it. &
L, 19, cap,
ij. Ulpianus l.i. $.j. fF.de var. A: cxtr.cogn. improbat medi-
cum,/ incantavit,fi imprecatuseif,fiexorcizAvit, afferens, non efie
ifla Medicina genera, tametfifint, qui hacfibt profuijfe cum pradica-
tioneajfirment. Cumque arres Tilfemanicx omnino lint Magi-

cz,ii$dem poenis 1'ubmittenda* fuin,quales hifce didat C. L. 9,
rit. iS.Conf.omnino Gothofred. ad Coi^Mieodof. Tom. 5.
p.ig. 117, joan. Filcfacildololat. Magic.Fofl|R Sic quoque Ca-

f oi V. Conftitat. Criminal. art. 1 09. magicas artes exercentibus
poenas minatur, etiamff nihil damni auis creaturis intulerint.

28. Sed juvabit fortepenitiorem cognitionem petere ex
fpeciali amuletorum dc{criptione,quxpartim amicorum com-
municatione obtinui , parrim ex mverfls fcriptoribus coUegi.
Traduntur quxdam amuleta coelo dclapla-, plurima artificio
parantin: : Utraque vel'majora , vel minora. Majora czlitus
miffa, qux Jambuchusin lu>ro|^fi iyat,futr»t i de fimulacris i
Photio recitato cod. aif.Bibliothecx, hominum manibus occulta
(jMoiam artefabricata fôb incognitum artificem coelo detapfa nomi-
iMnafliiHut,rant Grxeorum Palladium tmvsU fic Ancile Ro-
mano-
Digitized by Google
,
( 30 -)
manorum. Palladium prodimr fimulacrum Palladis tri-

fliilTc
um cubitorum , dextra hallam, liniftra colum fufum tenens

quod alii cxlo dclaplum relerunt ; alii a Mathematico quodam
Alio per optimum norofeopum tabrefadum rojanis datum, &T
ut civitas eorum incolumis loret & inexpugnabilis ,
quamdiu in
ea Palladium inviolatum fervaretur ; fcd a Diomede Se Ulylle
clam furto ablatum &
poft cxcidiumTroji ab y£ncaRoma de-
latum : quanquam & alia plura loca ejusdem Palladii gloriam
libi arrogarunt. Quare Frcinsh. not. ad Flor. I.i.cap. i. Icite,
Pojfef, Romantihoc loco objict,(jHod i Strabone Ub.G. Hera-

cleotts. jit multo etiam protervius ell ea ab Ilio allata fabulari , ejua
firiptores ponunt. Nam Haaclea, Lavinij Luceria (£Si~ ^
rttide Minerva habetur Iliaca, quafi ab llio allata. Sic alii Atlie- &
nas allatum narraverunt: alijduodiverfa Palladia numera-
clle
runt, Trajanum &

Athcnienle. Vid. Gyrald.de Diis gentium
Syntagm.XI.pag.m. 468. &
469. Plura quoque Palladia ade-
rit Pherecydes apud Nat. Com. Mytholog. l. 4 c. 5. p. m. jo^.
Quinam vera Iliaca P.allas fuerit, disquirit Jiil. Frimicus de er-
rore profan. religionum pag. m. 16. Ubi ait : f 'ohfane diligenter
iKCjutrere, cujus Minerva hoc volunt ejfe (ignum. Plurcs emm Mi~
nervosfutjje conjlat, nec alttjuts tn ijla parte clijfmtit. Sin<iul.vrum
tta^genus,injlitutum, artem, propojitumg. dicamus, ut ex %js omni-
bus inveniri pojht, Palladsumcujus Minervajit nomine conjecratum. "
iQntnjj Minervasfuijfe legentibus nobis tradit antiejuitas. Una efl

f''ulcani filia, ejiia condidit, quam ex agrejhbus locis ad ur-
banaconvcrfitwnii^^nemrttfttcarurbacomitat.i tif. Fuitali.un
ty£gjpto,Nili Regisjilia.textrina artis magijira. Tertia vero pa-
tre Saturno genit.i efl. Sed hanc Tiraginem fuijfe commemorant :
nam nunqiuimfe intra femina jexus verecundiam tenuit, fed arma

femper jh-epitumijj pugnarum , SS cruenta fiquuta efl jludia bello-
rum. Quaru fbVts Cretici regis fuitfilia, qua occifumpatn detulit
Libnum. Qinnta Pallante patre, (S Tritonide matre orta efl, qua

patris appellata nomine , Pallas efl ab hominibus nuncupata. Hac
parricidsabt amentia furoris ^ vejanx temeritatis mjhnilu, patrem
Pallauttm,crudeli morte jugulavit . Necfimplici Patris morte con-
tenta, ut diutius m.t':sfisis firueretur, ut de morte patris crudelius
triumpharet, txiiv.is cerpom ejus ornata efl, ut parrictdq facinus ex
Crude-
Digitized by Googh
,
vntitU ofitnMione fnbliCArel. Hnj$u eii PalUdimn, pro Mejkt,

mne conficratMm. Hac eSt PulUty tjut cotit$tr , htc efl, ept* pomt^-
c*U Uge ftrvAtnr^ facifim fiverim damnari debnoraoêint
'
iMagofiippltciter adorMtnr. Porro quid dc hoc Palladio lenrien*
i/ dum/ityUberiusezponitidcmFirmicusc. 1 p.m. 14 his verbis:
.
.
^
PaUxdtum etiam qu$d/it nnmen undae. Simnlachmm eii ex offthnt
’
PelopisfoElmm. Hoc avartu Scythafecijfeperbibetttry jam ^HAlefk
f conJtderate,t]tudJcjtha barbarus coufecravit. Eitne aliquid apud
Scjthsu bnmstna ratione comptulum, ^
tUa effera gens {hminum
) ^
crudeUat^ inhumana fimper atrocitateffêffataytn conjittuendis ro-
bguntbus reSum aliqmd potuit invenire } Jimulacrum hoc Troianie
avarus vendtdtt y fluitis homtnibus vana promittens, frendebatur
DEUS» ut prodeflet empttriy emptorjuppliciter adorabat, quic^
qnidpasftoante viderat /ubhaflatum. Subflantia autem fimulacrt
tpfius ex (ffibus Pek^^. Si humana vis mifiros homines offa w-
neran,purtorisJaltem ^ caflioris hominis reliquias collige, adccedai
idolo quod facis y ex hominis virtutibus meritum, Pelops in delitiis
amatori fuity ^ dtu proflitutt pudoris damnafaflinuit. Sed nec ad--
ulto eifcehss defuit. IsentmyCU\usfliampetebat, eum fraude prods~
[
tortsocddst. Prodaorem etiam ipfum perjuriis, aggreffuseSl, (i no
'
promiffa redderet pramiayhunceundemper abrupta precipitia jabla~
...
vit En cujus eleOafunt offa»utDEut fieretyquiurbes^ regnafer-
varet. ^
Sed necfervava altqusotdo nec profuit , quidfe maneat, ex
urbium, in quibus fuit, cafibus vidit. Incenjd efl Troja a Gracis, a
Callis Roma, exurra^ incendio Palladium refervatum efl. Sed
reprrvatum non propriis vnrtutibus ,fed humano prajidio abutro^ :
. enim loco homines liberant, translatum efl, ne humano flagraret tn-
I
ctndio. 7 anto numini humana fuerunt prefieUa neceffaria, ne ar-
deret , humanum tptafivit auxilium. Dilatum efl Palladium ab
mcendso, non liberatum. Stat flntentiay manet poena , ignis immi-
net, ignu terget, quem vitare non poterit. famparturitflamma caele-
dtvtnaaatmadverfionis nunciatur exitusm, in hoc iruendio
ftts, i.im
Palladium latebras invenere non poterit , ignis iflefirutatur abdita

quent abfconfa :
quicquid errantes homines vanis perfuafionibus ,
perdidit, rapida flammarum populatione compleClitur : Aialach.q.

Tenit emm ( inquit ) dies Domini, ut ardens clibanus , Audfli
fud veniat, Phhtlefl, quod extecolleflum in apothecis reponi pof
r
,,
fit,
ordcbisHtftifHLiyCHiMsinanisvtlitAS incineres fAvillAs^fervutur,
^MAm rapax igms violentia congeniti(f>tritus pafittur. Htc efl exitus
fints^ vefter : hac eft poena, ejuam pro deceptis hominibus DEVS(la-
tuit, ut perpetuis ardeat flammis, ijui contra voluntatem DElmtJe-
rum hominem aut decepit, aut perdidit. Si quod vero Palladium
extiterit, arte Magica fabrefadiumrcckius fentirc videtur Sclde-
nas de Diis Syris pag. m, io(J.& 107. C.tterum tolerari quoque
potell interpretatio Natalis Comitis, qui fub Minerva lapicntiae
deferiptionem latere putat &
cit. loco pag. m.jiz.harc habet:
Erit igitur tamdiu civitas incolumis ^

inexpugnabilis ab. hojlibus
ûamdtu inviolatum in ea Palladiumfervabttur. Q^ffd hoc figni-
ficat Dtibonii an adeofiupidijunt homines, ut nefciant ne^ lapide-
am ne^ , ligneam , ne^ aream Jiatuam perhacreblefignificart ? an
credendum eii,JlatuarioteJfein coelo, e tpuorum officinu,ut primum
abfolutafuntfiatua, ad nos aufugiant f tfutd hoc ei? mon/ht boni ?

non intelligit mirficam quondam fapientiamfub hacfabula oc-
cultari l Namcivitastlla,iu qua religio ac Deorum metus parvifi-
at,tn quafapicntiadejitin rebus pubticuadminijhandis, in qua (u-
fittianuliafit,in qua non viri boni,fed opulenti ^grattojifumma re-
rum praficiantur, diutius confiflere non potefi. ubi faptenter
cmniagubernantur,nrqjulh impune fit mtuna, tunc inviolatum per-
jiftit Palladium, neq^ ulla vts es t humana, qua civitatem illam vclpof-
Jit vel cupiat evertere. Illud videtur fignifiuijje itA'fihjlus tu Perfis
ineo carmine;
Urbem Dti Dea tuentur Palladis.

Qmdfi Paris vel res alienas per injuriam neu attigiffet, velfi Priamus
, (fi tandem rationem Jecutifutfentpo/leri
male ablatas reddi dijfet
nunc etiamfiaretampltfiimum Trojanorum imperium. Duitur Pal-
ladium e codo delapfum, quia res Divtna fit fapienua , cujus initinm
esi timor Domini , at^ omnis humana Japientia originem habet d
DE O :
quare PaiLtdium de calo cecidit. I/m neccjfina esi tert am
tolentibus, hac navigantibus, hac artes exercentibus, cum omnia fdpi-
entie pareant :
quod ea Adinervacognomina Jignificarunt.
zq. Ancile latinius quam Ancylc(criptum,tcfte VolTIo
pag. Etymologici fui, notat peltam Thraac.im , quam e cce -
i8-
lo m Niima: manus , ingruente pelte, decidille memorat Plu-

tateh.
••
T
, /
Digitized by Google
^ ^1* : tarch. inviuNunixcap.ij.Adhujus formam XH. alia ancilia
fumma arte confecit Mannirius Artifex, nulla alia merccde ct
3 i
opere contentus, nifi quod in fine lacri Mamurii nomen accinc-
retur. Qux Numa, inter Imperii pignora , ut loquitur Floru*
Lib.l. c. 2tv. j.pofuir, quibus Icilicct manentibus lalus populi
falva efl«,& cuftodix Saliorum iaccrdoramcommifla. Harc

Isva ferebant Salii, per urbem tripudiantes & cumina Saliaria
^ canentes. Vid. Gyrald. de Diis iyntagm.i7.pag.<>5i.Occon.
numilm.Impp. Roman. pag. 5f. fed eandem fidem meretur hoc
Ancile, ac Egeria Dea, ex cujus congrc-flu Numa ejusmodi facra
didicerit. De hac five Dea live Saga vide Jo. Filclaci Idolola*
iriam Mapeam fol. 38.

30. Minoraamuletacoelitus dcmilla dicuntur nummi, quo-
*
rum meminit Thurneiflerus in Onomafiico fiio pag. 44. nilce
i verbis : T» «£D| SJfifctltnihgrilbt»
nt qan^ Wcfc gcfomurttunb nmbc/iin ttlc tin ©chuifelm holtcljfigc

©rofdjtn ob<r «pfmniug ; ©it ivtrbcn ctivan Guttx Apollinis imb
&
Spermata Solis Iridis ^tncuiu. ©Ûtn wn frufft Dcr ©onncrt
k' ( burdj iVMtcfim^ infliKmifchtr nflturltclKr unb ^ftmtntifc^cc
T itraflt) traim Sol Wt Kc^fnbo^cn bcfdxinct/ in pumflo ixr

**
fatntncnfunfftlKrradiorum Solis & Iridis gtfjlingcrfdiafftnunl)
. olfo gtfomurt ttcrbtn / unf ^trnadxr f)crat» follctt. ®
g ivcrbcit
. barnuff wjinbtrbarl«d)c §igurcn un& <îH>nu|T<n / beren felten jivo
tumnbcr «fjnlid) judicirt unb mlf gar tvlDcntmtgcn ©timji^cii
•ijt an^gcfpredxn. ©itnxrbcnmid) vprxnv fonlxr©cnn<nimb
*
dntr Ixtmiidicn fpiritualifdjcn prxparation ^rlxnamfcf / ttk boim
tae ©ticchiitl) oud) von»îrK»n» imb verfmumltf/fxrfcmf.
Pa^.^cel{‘usfd)rcibtttCitl^^^l(tfi9^<i'C'<>u fn ûdjtnide Impreflioni-
W bus cocleftibuslib. 4.ap.i5. Qu® verba dclcribcre videntur

r numosaureoSjquosTaJjula IV.num. 1a.13.i4. &15. exhibet,
cum concavitate eorum accurate adferipta. Verum difplicet
. h*caniIisfcnrcntiaErudiris,quotquot hac in re confului,qui
.
potius eos a Vandalis in Sicilia cufos conjiciunt, porilTimum in
nancfemcntiamaddufti ex triquetro numi decimi tertii &tri-
buspunclisnumouimdecimiqu.arti&cdccimiquinti, tria Infii-
*'*•*'
la: promontoria denotantibus. Duodecimus crucem figere
videtur numorum curiofi$>Oedipo aliquo dignus. Gothicum
E 1 vel
vcl Vandalicum ertc, concavitas ejus conjedlurx locum prxbet.
Licerx vero imprcflx minime cum Gothicis conveniunt, quales
Bon. Vulcanius edidit. Fruftra quoque evolvimus Jo.Trithc-
mij Polygiaphiam, L. Thurneifleri Onomafticon Olai Wor- &
mii HiUoriamRunicam. Conf.Tilem.Frilii pag.
S8.&89. Cxterum lignata metalla naturaliter cxUtus de labi
polle putat M.Tikmannus Frilius, qui Ipeculi fui monetarii lib.
1. c. 12. p. m. 4f.ita diflcrit : fagtii «Iid)e trfaînu ieut/ Dap
^f<nntns< vom ^tnul tm bo bea dtestnjciittn
rtb<rau$^(Uc$cf!anbcn/imb ftinm ®(ani} vonfuhmb<r‘^rc>pifen
9{c9<n^ jftvorfftn/l^KnmttrfjicfadcnfcmfoOen/bctialun iKimU
fdHn^Pf<nnlHd<n/«n 0(Kxr/^rmiinh 0câlt/in(t.O<*npd>il^<m
gl<i({)/aii0(rîb |1( gering^ umb/fpiQtê ôcf<n/wl( 0«mc
«n/ba^(k 0(«riufd)OÂfterifci, Guttx Apollinis iinh Iridis
flores, von dctumnt tvorten
Ob rom tvdl heren mlr ni(^ nu^r olêtmrfilrfcmtmn/btr
n>^< or fidHtius.alfo »on SKtnfdbtn «iigericftttf
imb^tfeÛt/fo fdnt(<«mmtvoblnld)t W(ni3(r$(fc()c()cn ftîval^dit
Meteoron imh f htrtn Plinius hb. a. ^b<ncf(f>
6ln«maf)( 0«ff« tinait^prccbli^c JCVufft wunbirbarliîwrcfti/
fo tvol In btr iiijfit mlr 0f<ln/Q5Utt/5i omrts<n/«to In btt (grben mft
©olb/©(tfrtr imbonlxrSJJwall/wacbfcnb. ®aîn ben ©(bltf^m
|ti9)?«n^f(lbfcf)^n<contrafa<aur b<§ imb unbcrtr
€ftfttiir/bt 9iwT<ns<fimb<n»«rbcn / aW imm<r(lnfun|fr<tcl)<c
f jmc abr<liT(n itnb oii^cicbcn. btn (tud) offt oiiff
boriOTcn/baf bt< ©onncf^rftlbjfc^gtn Q5i(b</ein angcfkhf mtt
$(amitKnum^b(nyinbk0t(tn(mttlt)rem©dKftK tbircfcti tmb
nltbtoSdn 0om^tl}{ad}t/n>nnba:barlt(bcrfciKtnctm btriiiffir/ in
imbrtuffb«r<?rbm/ fbnbtr rtii(binnwlb<n3R«r«/ »te b<n Petrus
fiizarus m
libro de motu Beldeo fcf)reibt/batf Anno ^ 6 . «in 2Baf»
fff(f)(n9li«b<rlanb/ on^btm^ccir angtidnbtt/ mit monni^cr
ilak (jrojfcr unb fl<in«ir ©«bifix/mit @< 3 <(/ vWa(?bd«m<n / QSiidjfen
i«ib «dl«r 3n3«b^/t»n«r 2Irttiab<n/9l<i(b »k cin Krka nnb ©cbfuc(>t
ju 9BJalT«r gtfcbkbf/f® IN
in ftftur imb gkifcb 3«n>ad)r<n/unb
V(ral((twar/aa«n Sâifcbxn «initngcb^mmbfdirccflicbûnbtr*
l«i(b<n- SS}<«bann<uia^ (nbi(f«m iCxnmmarcf «in
- .
*
• A .
• Oigitized by Googl
8<f<l>mf(n>unl><rf>ar(k&<n «jcfangcn n)or^(n/
Kr rffcflid>cf 2((H}an9/l)<^ frcmnKn5(5)i<3^fn
Sxniunuirtf 3(fof<j«t. 2(ffo f^nt< ti mit t<n gcrcgntKH ^pftiwifn*
g<n/<in înbmwrcf @of t«g and) ^nxf<n Quae verba la« fcijii.
tine vcHa occurrunt inferius fuo loco. Utut vero talia dari
pofleconccfIcrim,haud tamen nummis illis, (i modo unquam
extiterinr, (uperltitiofc peculiarem vim aliingere licet, (îp-
c &
plurima alia corpora prxter ordinem peculiari nota lutm a-
Eiter inilgnita, non sque peculiari virtute pollere compertum
ell.
|i. Progredienti ad amuleta artifcialia prius occurrunt
^ majora,
rionabom
quz potidimum formas animalium xmulabantur,&
Tiltemx ad formam humanam
Sc irrationalium.
ra>
effiiil* referebant vel integram llatuam, vel partem. Iniegrx

ftatuz memorantur tum in (acris, tum in profanis monumentis
literariis. Inprzter Teraphim , quorum (iipra mentio
(acris,
\ fiOtz eft pag. 1. quxqueTitfemas fuide plures exidimant >

occurrit Exod. 14. V. i.BaalTzephon,Idolum a Magis ad(ide>
K rum politum fabricatum,(i(idesHcbrzoruminterpretibusha-
^ benda dt ,quam tamen lis derogat Seldenus Syntag, I. de Diis
^ Syris, cap.). Contra ab Hcbrzorum parte (latkitcherus in Oe-
f
&
dypo ex nofttatibus Theologis Augud. Varenius ad cit. loc.
I
Exodipag. izi. itacommentans: 4 »i-
r fU, tn ejnm fer famcesUUt Chnoumm pervemebatiir, Ido-
'^4 /df»», eo nomine colebeunr, tjnod a mnrt rubro Aeûitonem verfu\ fie-
iluns damnuf Aejutionis dicebatur^ & Vincent. Schmuck. Ho-
nui. I. m cap. XIV. Exodi, pag. 9. cujus vcrb.i hxc (unt, Latine
|k' exhibita interius .-
Uh& Wirb jl)r iager baî» fttfidilicgclxn / b<«
^ fd)ft<b<n/ba0 1^ fttttxfc» tim ?W«r/ob(r m fiiucibus, biig i|I nn
L 0d)fimt ©tborgtg ! '«(dK^ fi< <u«ff btijbtu ©titen n<«
2Jit(rffn:(id)/aud)lMb<yanl><nf<l(>m£)r»
\
t^nbit3<P»»d®iigbol/aujfl«m ctncnQ5 tr3 atn 9jJ(tr 9<l<g<n/aIl«
ba <0 <tn« 1)o(k gt^bt/iuib tinen 2K»30f( / btn man âa(
^
I* p^n/ba^()<i^ Dominum Speculx gemmut. ®trfdb<âal
•btr2M>30ftl>(c©r<n5<nf)atf»lltn(Kfd)irra<n/imbn«t Paulus Fagi-
us, imb onb<r« .^xbra<r fc^rribriV Dic itn<d)« / aaim (k <m(auff<n/
'V .r ' ^ £ 5 tvtbct
•
.vti. ^ -
7 ^*V .
*
ttfifccr j»in'icf ii» ftcilKn/jmb (t( ntd()f rtiij? bcm ianbt fommcit
Occurrunt etiam T«r«To' HV«Mwi't.Mac>
cab- 40.
11. V. Huc quoque fpcdbat»quod Marfd. Ficinus L.5. de
vita ca:litus comparandae. ij.fcribit://ie^<rif«o^j»« c/£gjptoHM~
triti, firMerevitMlumaHreumdiMcermt^MteorHudem Aftrolcgi pti.
tAMtâdMtCMpMdum Veneris Luni^fAVorem^contrA Scorpionis at^

Martis infinxum Indaisinfeflutn. Sed fides fit penes Ficinum.
A profimis fcriptoribuspn-ccipue memorantur /tgyptiorum 5c
SaDxorum ftatux. Dc/Egyptiorum idolis, quorum quxdam
confulentibus refponfa rcddidilTc dicuntur , fcquenna prodit
Marfil. Ficin. L. j. c. ij. Narrat Halj ( ad Carpi aphonTm. p-fiipra
pag. II. §. 14. expofitum in iEgypto) ftbt vimmfa-
pientem indttfiria Jmthftctjfe imaginet, aua moverentur, tjualemef- #
feElam, nefiio tjutmodo, legimus Archyta. mQiMlet Trisme- ^
gtftusaa, <ty£gyptm ex certis mundi materiisfacere confnevijfe, (jin
eas opportune ammas demorum infer ere folttos,atâuimumavifui
Mercur^. ItemPhaehicuiusdam, C? IJidis Ofmdis^Jk tn /fatuas
dejcendijfe, profuturas hominibus, vel etiam nocituras. Huic Ulud
Jimtle, Prometheum figmento eyuodam luteo vitam rapuijfe , tucem^
ceJeJlem. Magi quin etiam Zoroafiris/eflatores, ad evocandum ab
Hecale fptritum,utebantur aureatjuadam pila CharoQeribus infigni~
ta cceUJhum, cui ^
fitpphyrtts erat infertus , fiutica tfuadam facla
tauri corio vertcbatttr,at^ interim excantabant. Paulo poft Per- :
phj iius ejuo^j m Epijlola ad Anebonemâgtnes efficaces effe tejlatur,
adiiitcy. certis tyuibusdam temporibus, ejut d propriufuffumigatiombut

exhalabant, aerios demanas infinuari /fataucon/ueviffe. /ambltchus,
cujus opus wfei tyaK{j.x 7 av rcfuMvit Jo.inncs Philopomis pecu-
liari libro aPhotiorccenlitoCod. iif. Piblioth.pag. 1J4. Edi-
tion. Rothomag. in materiis, eûs. naturalster fisperu confintauee
fint, oppernmerite^ colleEle undijj, confiateq^fuerint, vires ejfe-

non filum coele/fes
, fid etiam demoniacot divinos fufiipi
pcffe confirmat. Idem omnino Proclus,atque Synefius. Idein
Mali' capite ultimo L. j. explicat artem ex S.imuclc Hebrxo
Aftiologo parandi ftatuam futura prxdiccntcm , ubi docet
Aictallifin fiinderead hominis pulchri formam , die Mercitrij, hera
tci-tia
,
fcilicet Saturni
,
quando Mercurius Saturnum tn aquario
fiibit tn IX. calt plaga, afiendt tq.geminorumfidus, Mars d Sole com-
buritur.
Digitized by Google
t»rsiHr,nec MercurMm intuetur ^ Sol tamen aJfUttconiunilionUiUi-
tu locum, yemu interea alitjuem obtinet angulum, occidentalis eft ^
potens^ Luna ex trigono gradum afpkitafcendentemjimtliterq, Satur-
um. Sed rcclc ejusmodi difpofitionem liderum
(iibjungic i.
forte nunquam fieri pofle. z. Si modo loquentes fiacuas i£gy-

ptii effecerint, non fuTipliccm ipfum flcllarum inûxum ibi tor-
malTe verba, fcd daemonas. 3. Si forte contigerit, ut ftatuas in-
grefli fuerint, non coclcfti influxu elTe devnnftos, fcd fponrc po-
tius fuis cultoribus obfccuios denique decepturos. Conf. Lio. 3.
cap. io.Kirch.Tom.z. Oedip. part.z. pag. 447. Ex Elmacini
Hifloria Arabica aiiquot ftatuas reccnlet Hoctingerus Hiftor.
Orientalis pag.191.194. Sc i9y. fcilicet imaginem .ibHcrmete
politam in veteri Mexjnr, ut arena ab tUaarce arceretur Itemfigu- :
ram hom'mis,\n urbe qu.adam Andalufia: Infula: contrainundati<-

onem faiftam , eujus facies luto illita ,
peratjuam ex mari admurum
tuâfcendentem,pofteaâd locumfuum redeuntem , abluatur ; ali-
atu denique hominis Afri elavem ferx dextra tenentis, contra
irruptionem Barbarorum in eadem Infula Andalufia extru-
<ftam ex lapidibus albis ad litus maris, cujus fundamentum ae-
quabat altitudinem Tilfemx fexaginta circiter, aut feptuaginra
cubitorum. PhoHus Biblioih. Cod. 80. ex Olympiodoro
Lliftorico memorat ftat^ Tilfemanicas, quarum una cic-
ca Rhegium Biuuiorum metropolim ad trajcCl um freti Sicu-
L occurrebat i ttes in confiniis Thracii Illyrici in terram de &
defolli erant contra irruptiones Barbarorum. De illa hxc ci t.
loco pag. iSx. Edit. Rothomag. leguntur r «ti 7I l‘«yicr junTj*-
w»AiV tVi Tijf Rft 70.fia.r », ptn)v t irofutet iii oiki-
Kitiy /S«A</jitroK j sf #»7 / tsti-
ifafiiKr iLu -xitcuuoiv. TtriAsvo ii, i<
ji”, tak afydiiit dntifiuiuif t* t5 are atitnt TVfCf , ^
uuwatr ili âhaoitit llafâfoy’ tf yif 7^. ii’} •ocii
'Tof iiuifitiTcr TiS Ciuf etiteeiofet' » x«tT«-

Xi/9t»T©-, u7i{9y fK T4 s5 (UTKoia noflt y tK 7uy iSAet-
iSctf H aiKitii* iStîTt. k«rtVt4t /»' Te ayat^fx* A^xAnTicf r t 7ay

ir aiKtt.ta. KlnfxstTay KuyrayTln 1^ ^ÂKli‘ieit iitiKtirre netlacat: eX
Tcrfionc And. Schotti. Rhegtummetropoha ejfe Bruttiorum, e ejua
refert Hifioncm t, dum in Siciliam trau
Alaruhiim, traitcere p.irat ^ reten-
,
tHmfMiJf*. Statua enim , inquit , inaugurata , iiifiant^ traieSim

Metabat. Fuerat ver» hae, tu fabulatur, ah antiquis inaugurata
cum ut t/€thna montis ignes averteret, tum sumaris tranjitu Barba-
resfrehUeret. Abero enim fede perpetusun ignem , attere vero fe-
ressttemaquam geftabat. Ea igutsr ftatua cenfraHa, tandem est
t/€thmaotgne,pa Barbaris detrimentum Siciliam cefiffe. Everfim
ver» Jlsuuamaf(tr£fcutafio,qsn in Sicilia foffeffionum Confttuuq
Plaâ curator erat. De his vero pag. 1S7. & igS. Icquendaex
Olympiodoro exccrpUt : On 0 ircfiait fort OuaSitfht r/sif
nue theifsut aaoeett ir^ftirruo ifyvfur, •tMiMsy.ifmr re
fidfu* ivutuwoir, {f yif rdi( ifiltat:, ftieif K«rrcrT<« n baeiM-
ut, is T» bfatuf OuaMfio ifXotr&t yUst/sit yiyinr ®r &»eavfif
tuftbiii. Ov*Xif»@* Si Tor rWiv » fiariaru
afei rir ^

Six*ra/ ytaimat l!isTtiucr dtn^ ifa.Ka$iir ra fuirv9 <rT«. arofu-
7o>sus n rien tufloaoTTeu rfSt atSftdvJit Si «A.» «f
f* urrawfjiirei , ir ffaffiapiKi aa.TaKryn*»i t ly tâyeura le-
pci iw?* reus Jilpon', is Stfvfnis ly IUf$dLfes ntrêi
tns i A St*i iêârru ra< KtosLKat, sivesrtf Hi ri dfurSes fiifee,
Tricis^ fS ffaffiafiKs Xufe, Sr isStiirrms isaKsi%h\ti ms >^^0-
ras ly (str 'Aiyat i/xifary Tfura itis ri yi rius nifO' erieas Sh-
rfixurba ifians: jy fjuKftr i^jbfss ly ri ris Ovsseis >y rt
rus f»,t(setrus aaToIfAfulS^t ri r% lAAufixtr
^ iurtio t»
fxffu yiif avri:S Tf^fas»f, ly ii i/S.vfixiTt Karin^si» rei rSf TtAt-
ruf.
y ttpKuris TfiSs asSfiasrus c dfi9/jt\, xj* tastU i9s»( ui-
s.t7d^ ReftrthscfcrifteryaudtffeJedSÂersoclarifimovi-
ro, de argenteis ftatuis ad Barbaros arcendis inauguratis. Nam Con-
fiantq, tnquit. Imperatoris temporibus, PrefeEloin Thracta P’Atri»
,
tndutum faSumtheJkurirepertundi. faUrtsu ver0 ad locum acce-
dent,facrum illum efferehgtone ex incolis cognovit, ântiquo ritu
ftatuas tbtdem confet ratus.Retulit hac ad Imperatorem, refcrtptum-
que accepu, quo mbebtUur indicata tUa bonttollere. Jgitur effojfo lo-
ce, tresfoltda 'ex argentofabricata reperta (is tuflatua ,fpecie barbarica
fita, ^ utraq^ brachio anfato,veflepratereavariegata barbarico ritu
induta, ^ comamcapitegeflantes atq,infeptentrionem,qua Barbaro-
rumergio eilfobverfa. Q^Jimulat^fiatua fublata funt, paucos
polf
•
j , . .
f ..
Digitizedby Googl
'
f»ftdiei,Gotthornm primumgens umvtyptmincmru Ttirttciam-^fit-

j ntr4
^ pofi pania erant Hunnommac SarmMarHm mcurfionet ut lUj-
ricumyîpfiimThrACium: utiThraciam mter (j IHjrtcnmJhttfmta
'
.
hac auificrarioHU loca, trium Jiatuarum numerus^ adverfus amnet
gentes barbarasinoHgurMusvidebatnr. J. GafFareiL Curiof, inau-
dit. part. I. c, <>.p. lii. cx Lcunclav.pandcd. Turde- cap.ijo, re-
Lquis Tilfemis annumerat ftatuam equiris aenei, quam Muche-

\ mcdSulcan ConftaArinopoli dellrui juncric quamque deftru-
,
ckam fecuca fiicric pcftis vehementi ffimaj& lingulis fere annis
&
mcnfe Julio Augufto adhucdum redeat.
ji. Tantumdeintegrisftatuis; cx iis, qua: partem ftatux
rcprxfcnranr, Tilfemis, du* forte occurrunt, capitis humani 5c
vultus humani. Caputhumanum, quod oraculi inftarrdponla
dabar, conllruxit Gerebertus Rhcmenlis Archiepifeopus, cujus
mcminitSeldenusl.i.dcDiisSyriscap. 1. pag.m. 109. his ver-
bis : Idem putandum defiatua capite, quod Gerebertiu ille Rhemen-
t fit prtmum, detnde ^

Raven. jirchiepijcopm , poflea Pontifex Max.
I
Sylvefler fecundue dtUtu , d Saracenis Hifpanienfibus idq, ad hu-
mana curtojitatts fiutetatem edoEltu in Oraculum JUn conflavit. G.
Malmesburienps degeftts Regum Anglut t.c^ 10. De Gcrcbcrtofa*
madilpcrllr,ludiflclibiftatuaecaput,certainlpcclione fidcrum,
f cum vidclicer omnes Plancr* exordia curfus fui meditarentur,

quod non nifi interrogatum loqueretur, fcd verum vel affirma-
tivcvcl negative pronunciarct.Verbi gratia, cum dicerccGc-
t rebcrtus:croApoftolicus?rcipondcretftatua,Eriam. Morior
V antequamcantemMiflamin Jerulalem ? Non. Sed rejponfo de
Mortis tempore, deceptus eft\ cogitavit enim ille urbem Jerufalem\
Oraculum autemfacras adesficosas Romavoluit ; tllic , poflquam
Ii
* demintco , cui titulus: Statio ad Jerulalem , Pontifex ille Oraculi
1 mentem non ajfectum pura celebrajfet ,mtfere vitam fimvit, For-
r mam vultus contra Pcftcm for^î dclcribitKircluOcdip.T om*
a,part.i.p.ig.447'
Plurcs reperiuntur in monumentis Hiftoricorum Tilfc-
mi, bcftiarum formas exhibcntes,ut Canisapud Hottlngcr. Hi-
qui cx Jacobi Jufti Judsi explicatione
flor. Oricntal. pag. 191.
Chorographica terra: landx h*c redeat : Adonis,fluvtus Phoeni-r
(ianotus, S Adonisfic nominatus, hodu Mcttttr fluvius Ca-'
F uu.
: , '
V
(40)
mt. Siûuiem ilUtu retionii habitMoresJihi ferpudent , tn qModdm
munfe alto, vicino^ UlifiMvio Canem ex metallo arte magtca confU-
fUtnmfuiffe, cum hofltum Pyratarnm naves, mare lUud percurre^
rentdatrare, cujus latratu omnes commonrfallosconfcfttm convemjfe,
e? ad defenfionem arftta ceptjfe, htnc^ nomen comparajfe credant.
Apollonius TyancusTilferaanicaartc culices Andochia expu-
tt, quodpaucis his verbis Zzctzcs Hiil. cap. ô. complexus eft l
O A»«AXair/^ iorU vifttrf^ <Sr ir \firut ,
O TiMtrvjr • rarsotQ^t » -rfonfue TarTitp
(cir ‘u<“u rcu ^ St/ârrl^.
Md' taftsfurti? Keutfra.s, t7tf* T» Toiaura»
•tPaulusLacifius Vcron.vertitr
Apolloniut hic, Neronis qui fstit temporibus
ille Tyaneus ,fapientifitmus, quiprafetebat omnia y
~~
Antiochiaquidemfacit, iniocr By~antij ,
Ne ingrederentur culices, altaq^ hujusmodi.
Sed uberius expofuit J. J.
Boi(Tard.dc divinadoncpag.54j. in-
quietis : Antiochenfes d cuUctbus ^ Scorpunibut pefitme tnfeftahan^
tur. Adeoscumvemjfet Apollonstu, calamstatem eorum mtferatus,
aneumfiorpium conflavit, terra defodi jufiit-, columnutam^ tlh
impofuit confecratam. Pracepitq^ Antiochen/em populum calamos
fefiare, circumire movendo calamos, (£ exclamando, fâceturbs cu-

iicibus, vacet urbsfiorpits: ijuofaHoJuiito evanueruntfiorpiiqjCult-
tesq^ Idem Apollonius Byzantii marmoriis ciconiarum lirau-
urbe exterminavit. Id quod uberius enarravit
laeris ciconias
Tzctzes cit.loco fequenti metro
Kai tyyfi.v4ar <fi oruTert fiofitufimr, ^
(lAKfiiir , '
fivIÂrri* oniâfyit ,
*
Ofnt HKfif h'’^r>frTaf fioiârrlar,
V«< 7 ^ îtffjuui^ tUiraiwf tic thcrreis

'
IloTi ^ ijf©' 0df0afWtKavm fivârTletf,
>
, «.
- ^
$'*
'
"v
' At»/»^ 5 k 7 ©- dnLKsQ' t«ti n /Svârr/wr» •>,
•
•*0< jSa/^rcfo/ tS tiKu a

Tferilialcy ivf. t
H 7v KftinrrQ' ii yvr» ra» '
’
U:' *
Er tCfarlreif onivceir epmf rrit

^
•-‘- tliri mhijoit $iiuK\ liis iauint rurfldQ";
-s
% H .
4-4-. '
jT
^
ehe -
-
Digrtized
ATc t? aftyS'»fit “irfcf ffAriuf Âfpafur.
Ou >t>et^T^j «MSf®' tjttT/TTH T«7r fidtfiafuf,
il( x*T* «uT<Jr»T«t> ‘rirt ff*Tiw»|u«i'«r.
eV T«tf xa.JtiSdLt rthsirl* rfx?«*'T»J' T«r
•?«
Oi i-xKfirwrdv ^ ru¥ Bvl^nyrlvr*
auTmy %^»y(*et,ri xltlyctTtf
EZtA TIf TiKetfymy TUf ifHf XVAhitKHi
iit /i T*r ctnf trfot Jurit iffitrlvU w<-
Kcu T»‘r S/fair JtUt '-
K Tif fMLffutplyyt trif^tLfyXftx ip«K>
t O «1(7« f T»V «Al/ÎK lAtfyrH.
f f «wfcAlîffet olim mArmoresit

Ex Antio cicontAi expulit longe.
Serpentes mortuos cijlernu injicientes Bj^ntiii,
Atjf veneno occidentes bibentes confertim.
Oltm enim gens BArbarA invafit ByzAntios ,
Abfente Rege tunc ByzAntiorum:
Barbarivero inuram irruerunt turmA/im.
InperAtoris AUtem uxor exprudentibus cum ejfet,
lejlAceis vafiulisferpentes quodAmmodo inje£ks
Omnibus civibus deditfuA pAtrixi-
Ut A manibus ejacularentur fundu exercitum Bar-
barorum.
b l
JôfaSlo, internecio invajit Barbdros ,
Tanquam contrgfeetiamferpentes militarent.

In patrias pofleareverfis Barbaris,
Serpentes aciem direxerunt in Byzantios ,
Multos eorum morfibus occidentes venenatis.
Deinde exercitus quidam ciconiarumferpentes con-
fumit.
Cui autemferpentes ad cifternas projicerent , ^
Et majorem internecionem facerem Byzantiis,
Marmoreas ciconias , quas dixi cum formafjet
Apollonius ipfe, veras ejecit.
Fi Atcm
I' • -
-» ..
^ '
«W -
vt . -* r
*»
1^
^vak' -- ii V
*
•if . V •t QjgltêbH^ Co9gln
\ •
V V
.
Avem aeneam contra Samaritanos in monte Gazirira i Romanis

politam ex autorc Chronologiae Samaritanx c. 46. latinc lic in-
terpretatur J.H.Hottingcrns Hiftorix Oriental. L.i.c.S.pag.
191 ProhibebofUHr etiam Samaritani afiettdere montem Cazjrim )
.
adeo Ht illt , <jui montem ajcendu , /uppltcinm montis annnnaannt.

Collocarunt autem Romant in vertice montis T iifem^ avem nempe
aneam , ( quam idem Hotting. Enncad. ditputat. HcidcIb^Rg.
pag. zp.Columbamfuilleallcnt cireumfereba-^'
; Q^dfi
tur ergo Samarttanus afiendtt , clamavit avis: Hebrausl
“Unde colligentesy Samantanum in monte ejfe, egrejftfunt, eumj^ occi-
derunt. Tilfemam aliquam Crocodili plumbeam ad coercenda
hujus bcftiayjlurima damna confc«51 am & forte repertam lic dc-
fcnbit H. Cardanus lib. 9. de lubtilirare p. m. 517. Edit. Baji-
le. Zlbi illud admiratune dignum, ûodjitpra Chairum urbem
faviat , homines^ occidat , infra autem mite. Referunt d frptin-
gentit annis, tfuibut Mahumeti cultores eam regionem obtinenu, fit-
tlos longeferociores ûam antea ; hujus^caufam eJfe, ejuod infunda,
mentis templi cuiusdam, hi fiatuam plumbeam crocodsh invenerunt
cum Uteris ey£eyputs , ejua conflata crocodilos tnpoflerumdefaviijfe,
& repetit J.C. Scaliger exercitar. num. 6 . ubi, rive/, in-

quit, etiam hujus htJhrUe novitasfludiofis. In v/Egjptiorum ArO~
bum libris itafcriptnm eft. HumethabenThaulon prafeElum t/Egy-
fto ab ArabibusJignumpUimbeum Crocodilt,auodtncuiusdamtem-> •
piifundamentis inventum ejfet,igne diflohijulftjfe.ex tempo-

'
recomjuerunturindtgenai (^rocoeUhsinfeftioresfaJIlas regiones. Ad-
verfus ejuorum maleficiaflgnum illud a prifietsfinientibus , (fi confor-
matum, (fi infojfum fuiffet, Tilfemam hanc Apollonio quoque
autori tribuendam puut Boiflarduc cit. loco, aliam quandam
ejusdem Apolloni) commemorans his verhis : In t/£grpto ad
Nilum erellafititStichiofisab eodem ApoUonm ûa crocodilorum de-
hibentium ex tAEthiopiafrvifia (fi impetus prohibebatur, (fifi tpui ir-
repfijfentjecundi fluminis inundatione propulfi , innoxij tamen redde-

bantur. Hanc Seljmus Obedatis Sulthams Campjine (fi Tomombao,
occupata^ tr^ppto tollere voluit,fidJapientum confilio monitus inta- '.
fiam rehtjuit. Contra vim ferpentum Tillcmamab Apollonio ,
Byzantij eredtam idem BoiUudus.citato dclcribit loco,cxLeim-

clWij Pandedl,Turdc.cap. ijo. Columna, inquit, hoJUe e-
rtfla'
,
rtElaeJHneimdem^ Byzantii^ ttrbif Hippodromo , ûod yftmtrtda

'VocatHr,CHiimpoJittJ{rpe»fest}iplices exireeonJUtf, ^ inter fi nodis
cohtrntes. Hinc columnam Afahometes Turearum Rex deturbare
voluit : Pusdigano^ ( clavam ferream hoc nomine appellant Turea )
umusfirpeutis os attrivit. Tunc fubito ingensfirpentum numerus
per urbem obrepere vtjus efi, magno omnium terrore, (S metu. Tum
ûtdasn ex femoribus Principem monuerunt^ ut a reliquorum ferpen.
tum aneorum,qui in columna erelh erant, confrafhone abflineret, ne
urbs incurjione colubrorum mffiarerur. Hoc motus confilio Prin-
ceps nthil ulterius mohtus eTl, conficratione non penitus violata. Ita
ferpentes innoxij paulatim ex urbe proruperunt, evanuerunt fine
. V: \
damno ctvium. Qntdxm hanc Stichiofim non adppollonio tribuunt,
fid eo antiquiorem efieajfeverant ; dicunfq^Confiantinum Aiagnum
BiZjontq reflauratorem everfis Delphis tripodem ylpolltni facrum ad-
portarum Cenflantinopohnt , ^
ab Imperatore capitibus horum fir-
pentum fuijfe impofitum. Conf.Camer.lib. j.c.20. Kfrch. Tom,
2. parc.i. Oedip. pag. 447, 'Dcniquc contra i£lum fcorpionum
Tilfemas fabricalle Apollonium paulo ance diif^Hm eft. Jatpb.
Scalie. Epift, pag. 485. Edit. Francofurt, ex quodam CSRho-
grapno Arabe, cujusquoque pag. meminit, recitat regio-
nisHamptz lub tertio climate. Urbem Hampt2 cum obferva-
none Talismannica cxrriuihm quam neque lerpcntes ne-
••
quelcorpij unquam ingrediantur, quodque fi qui torte usque

ad portas urbis afferantur , fubito moriantur. In fummitate
turris, quxin media urbe extet, fimulacium xneumhominis e-
quitantis confpici,
quod quovis vento in partem contrariam
moveatur. In muro autem hujus turris figuram feorpij lapidi
cutdam infculptam efie, & fi quis a feorpio vel ferpente idlus in
«rbemingreflusfiguram illam argillx vel crerx imprimat , vul-
nerique imponat, ftatimlxfum lanari &
a morte liberari. J.
Gaflarelluscuriof inaudir.part. i.cap.fi.pag.izo. ex itinerario
Domini de Breves Legati Regis Gallix refert, hunc in urbe Sy-
tixJTripoli hipidcm vidifie muro inferrum, cui figura Icorpii in-
rculpra.erar,ad Icorpiones exterminandos. Conf. Kirch. cic.loc.
pag, 410. De quibus vero Tillcmis quid fentiendum fit, bene
docet Boil^rdus dc divinatione cit, loco p. $47. ex Anaftafio
Thcopolis Epifeopo , quibusdam, xnciuit,iH locis
adhunc us-
que diem jlpokonijTyanat fiant opera, fisam habent ejficactam; alia
.f quadrtt^
j
-*
vW,- :
ijuadrHfitdtbsu ^volMcnbMtlamffofs avertendis: alta ad tnordtna-
tos animormn excnrftu inhibendos: alia alus rebus, tjui. hommibm
detnmcnMm/tJ^mm,arcendis. -Nejf eo tantum vivoDamones fer
tffnm tot ^
ta/ia eêrunt,fidipJo etiam mortuo, ad monumentum ejus
p, rfeverarant. tpjius nomtne miracula quadam ediderunt, ad
decipiendam miferos homines, qutfactie hujusmodi rebus fe 'd dsabolo

tufraudem adduci patiuntur.
j4- iCinuIeraraajora excipiunt minora, qua vcl corpo-
rum nataraliuai integrorum, live mutilorum Ipccicm exhi-
<Ivc
bent, vel aleifacialium. Exiliis unicum attulimus Tab. IV. n.9,

corallinum argenteo cingulo &
annulo exornatum, contrariam
referens manum, inferto intra primores digito pollice. Hoc
H;lpaniHigam vocantdcquccoilofuipciilum aunibent contra
filcinum ac nwlcHcia, docente M.art. Geig. t rad. de fupcrftitio-
nc cx DeUio difquif. magic, L. i. cip. 4. quaeft. 4. pag. 54. 8c L. }.
part. I. q. 4 - le^t. i. pag. 571». & Joh. Laz. Gucicrriodcfalcino
dub. 2. pag. 9. & dub. 7. pag. 148. feqq. ubi latius an originem
li,
%
f.'iuiff,hujus inquiri dicit.
5. Ex iis, qua:.irtificialiaa:xpriraunr,poriora funt annu-
quibus gemmas fubjungemu$& lamcUx nummorum inllar .
culx, Potiora dico, quippe &

alia ligna occurrunt, fed pau-
ciora: Sic urbis Neapolitanx effigiem olla vitrea inclufarn cx i

Arnoldi Abbatis Lubcccnlls hillorix Slavoruin lib. 4. c. 19. rc- ^
fcre Jo. Scldcnus de DiisSyris Syutagm, i. c. z. pag. 107. Theo-

pliil. Magicx liL i. pag. 549. Edit. Argcn-
Paracclf. Archidoxis
torat.docet tabricari furcam rerream contra impotentiam viri-
lem. Lib. j. pag. 558. frameam ex Ch.ilybc, contra nnifcas. Quos
quidem Paracclfi libros Archidoxis Klagicx Leon. ThurncilC

Onomaft.p.ag.i7i. Momichocuidam^VXôrmaticnlt tribuir. I
j<>. Annulorum multus ufnscfl in Magicis, quos
m.ignifecerunt, ccllc Ficino de vita coclitiis compajtmda c.8,
1 . 3. :
Aam Damis Philojhratus narrant, HiarcLimfaptenrum ludorum '
principemje^tem annulosconfecijfe, ftelUrum feptem nomimbus ap.

pedatos, eesq^^dpoliomo TbjansJS tiedijfe. Qm deinde pngulos die-
btu puelis geflavertt, juxta dierum nomtnahos dsfitnguens. Di-
xijfevero lliarcham Apollonio, avumjHtem PhtloJopbum annos cin^
tum at^trigmt.i vtxtfe, eiusmodsferfan coelcjh munerefretvm. Qô
: , . e?
4 ^
k J0
- <|c
'
piaitizod
r
jifoUomm dcindfHjUs,ctH:e/ima etiam MIMO

,
ut aiunt , iMve/tem
fraferebat. Ejusmod: annulum planctarum bc fignorum coclc-
fbum charaiftcribns inlignifum,qiio Hadrianus ulus cft,ex Gor-
Lci Dadyliothtfca in ruum commentarium in Joann. Macarij
Abnutas ,pag. 6 i. rransrcripfit Jo. Chifletius. Exhibemus nos
auoqucTab. Vll.nuin. j. annulum aureuro,qucm collo fulpen-
(uni&usqucad (crobiculum cordis propendentem contra pa-
ralylingeftant.Deanniilis, quos fveiKit lu âffutUTAT âktv-
.
x/irGrxd vocabant, adverlusferpentcs, imo ad omnes dolores,

&: tormina geftatis vid. yofeph. Scalig.not. in M.
Manii, pag, J97. edit, Argentorat. Eropius accedit Ficin.did,
locoad conteclioncmannulorum magicorum, quam ex Thc-
bic Philofopha tradidit. Hic enim docet, ad captandam aU-
virtutem lapidem eiw accipere, herbam-
cujiisfietU ( fixa infigi; teris) ,
tjue eiusdem ,annulumqâar eumfacerevel argenteum, in quo lapil-

lum lufirat herba /ubiecla,geras^ tangentem. Id autem efiiaas^
qMandnLMiiafubttftell.%m,autaJptcttajj>tnutnMo velfextili, (£ftel-
Uin medio percurrit caelovel afiendente. Hic liibjungit etiam ,
quid de iis idem fentiat. Deniq^, quid ejusmodi annuit
virtutis habent oxalto,id quidem non tarnadammam, vcl adcrajfum
corpus pertinere arbitror, quam adQui itum, calefablo paulatim annu~
lo,fic inde velfic afii^m, ut firmior efiicuttur, aut clarior, vehemen-
tior, aut mitior, fiverior aut Utior. quidem affebltones in cor--
J4U quidem omnino, iu anim.tmfenfuatem quodammodo plenum^

,
indulgentem corpori tranfeunt. jQ^d autem adverfum dtmonat

aut hoftes,aut adprinctpum gratiam profuturos annuhs polluentur,
velficJum ei}, vel inde deduSlum, quodfpiritum intentumfirmum^
§ effictantyVel etiam
Stilo
manfuetum ,objequto amabilem, at^gratwfum.
non magico, nec gentili, Icd Chriftiano annulos lignare
prxcipir Clemens Alexandrinus Ptedagog. L. j.c. ii. pag. 24^,
Edit. Pari/icnl. euti cpfayifu ifiir tr»v viAuett, h « tetup

kfccr»/fo/uvP(t‘ S Auf* f xi^nreu noAvxfrtTW' «
ravTixi, Jr StMviQ' tH\Afdrltro rt xAvsf' kSv aMtuur 7 ir fy
XTtcii,ii (MfirliotTeu y i^rur 2/«tT©- druoT rreuTieir' i OA '
uiuAeir xtiouva uatotui ditor. Sint autem uobis ftgnacul*

tolumba, ( qualis occuti it Noac cum iride in annuloitS. Atirah,
Corlzi, Ivelptfiis, vel navis ) quactltricurfita vento fertur, vel Ly-
ra.
^ *
, .
f-
TA Mufica, ejMAMfHte^l Polycrates, vel Mchora nansica, sjMam ihJcmI-

febat Seleucus \ (3 f* ft Alsûis,<juififietur,meminertt^poflolh(S,
puerorum, ûi ex aqua extrahuntur. Ne^ emm tit lorum/knt tm- *
pnmcndafacies, ejuthus velfalum attendere prohibitum efl.
37. Amiulis fubjungimus gemmae, quas in ufiim Amu-
letorum ob duritiem adhibere malunt artihees. Lapdli, 'mcM\i
f
Marf. Ficin. L 3. de vita ccrlit. comp. c.13.4/^ metalla, (Sfittiac- \
cipiendumcalefte munus dunora videntur, diutius tamen retinent,
^ uod confirmat lamhlichus,fi

acceperit. Sua nempe duritia , vefli-
gia cjuo^ donaL vua mundana pofl evulfionem diutiffime continent
ûa tjuondam herentia terra pojfederant. Quamobrem ob hoc/altem
apta materia ad capienda tenenda^jCttlefita indicantur. Ex his at- •
tuti Crydallum, jalpides. Smaragdum, Hyacinthum, Sardium

& Amethyftum.
38. Cryftalli longitudinem 8c latitudinem monftrant ex-
afte Tab. I. &: II. crallitiemTab.V. Fig. 3. Lapidem ambit lami-
na aenea inaurata, qua: anteriore facie nominaDivina 5: Angeli-
ca exhibet; pofteriori Planetarum ch.ira£tcrcs , adferiptis prxfl- *
dum nominibus. Singula penltculabimus. Primum legitur in
anterioris taciei extrema zona 7n>j mn* W 7T*7K VS' Jefehu Elohe-
nu ’/ehova Echad. Dominus DEUS nofier Dominus unus. Viden-
'
luchxc verba delumpta ex Dcut.VI.v.4. folum W’ pro mn* tex-'

tus facri politum e(I, vocabulum cx tStD St? tfa*,
df A/îi/acabalillicecoinpolitum.Vid. Corn. Agripp. Philof. e
occult. L.3,cap.ii. In fcquenti cingulo extat: Q*nSx *Tt? 3 TX *
yidonas Schadai, Elohim Zebaoth, Dominus omnipotens,'

Deus exercituum. In tertio recenfentur copiofius nomina Di-
vina ttinx mn*» t3*nSx mn* Sx
: a*nSx mSx mw» mn»
êhova Zebaoth Eloah Elohim Gtbbor EI 9ehovtds Elohim fehova
£hieh,de quibus prolixe P.Galatin. hb.l.
j.I. de arcanis Latnol.vcri-
Githol.>
tatis. Joh. Reucnlin hb. 3. de Cabala. pag. 73y. & fcqq. Edit. ^
Francofiiit. Corn. Agripp. PhiloC Occult.L.3.c.io.8cii. Tri-

angulo duplici inferiptum u4donai. Videntur hilce nomi-
nibus innui decem Sephiroth, numerationes Uve emanationesr
divinx, a Cabaliftis traditx, fcd ordine luxatu, quem ex Reuch-
lino Agrippa ira reftituimus : Ehich, Jesfcu Jod terragram-
macon, £ 1
,
Elohim, Eloha, Adonai Sabaoth,£lohcSabaorh,
ss - Sadai,
> -
* *
Vk
Digitized by Coogle^
.
.-r'
n
i . Sadai , Adonai. In quorum Sephiroth explicatione Agrippa
i i, '-altiusdciccndir Chriftianorum nugas cum Judaicis comiiccns ;
; cx quo Icquentia ,
qos ad explica: ioncm avcrla amuleti Faciei
\^6kanr,iynopticc tranferibenda duximus.
-i Nomen Ehcjc lod Elohim £l Elohim
. Divinum. Gibbor
. .
* Sephiroth Cether, Coro- Hochma. Bina. Hxfcd Gcburack,

na. Sapientia. Providentia Clementia. Potentia
Ofdoan- Seraphim. Cherubim. Throni. Dominatio- Poteftatet.

gelicus. nes.
, . ^ Sph*ra Primu mobile Firmamenta Sph.Saturn. Sph.Iovii. Sph. Marcis.

csleftii.
Intelli. Merateron. Raaiel. ZaphehielA Zadkiel. Camacl.

1
. gentia. lophiel.
_-?* i Prafcfla |
MoPt. Adamo. Nox.Semo. Abrhx. 1 Samfoni.
- _ . X
• Nomen Eloha A Jonai Sa Elohim Sa Sadai Adonat

J;,
divinum. baoih baoth
1
/ Sephiroth Tipheietha Ncaah, Hod. lefod. Fun Malehiiih,
Ornatus. Truiinphu>. Laus. damentum. Regnum.
«ift
jtf* Ordo an- Virtutes. Principatus Archangcli. Angeli. AnimzbC'

c
gelicu*. atz.
'
Sphvra Sph Solis. Sph. Veneris. Sph. Mercu- Sph. Lunx.
r eoclelK*. rii.
»*
lotelligen Raphul & Pe- Hanicl. Cc- Aichacl. Gabricl. Anima

tia. lieL ruiel. MclTihz
ih -
Prafefla iraaeoilacobo. Davidi. Salomoni. lofepho.
Tobiaelunio lofuz St
i
ri. D.inieli.
Supponit QUrem Agrippa decem nomi»* prinapalM divina , ve/un

deum nnmtna,ctH DEI membra ptr decem Sephiroth ,ve!uti per ve-
*
T ftimenta Jive oijhumtnfa vel exemplaria archetypi injluere tn omnia ^
ijH4t creutjfufit^perfingula,fMptriorA usj^ t» infintti ordttte Umtn <juo-
dam. Deinde dillinguit inter numerationes fuinmas, quarimi
)u(Iu fiant omnia, tres fcilicet priores tribus Divinis perfonis at-
tributas, &fcptcm reliquas interiores, fabricx dictas, per qms
illaroperantur. Speciatim vero quomodo iingulorum nomi-
num infiuxus dcfcendatpcr (uaSephiroth, ordines Angelicos,
Spha:ras,Intclligentias,pra:mi(la tabub monfirat. Ad amu-
letum noftrumreverfis infra divina occurrunt nomina Angeli-
corum ordinum, five Hicrarchiarum novem, quotquo tporilli-
mum ex Oionyfio Areopagita Pontificii rccenfcnt aiterunr. &
Orivamcntis interioribus Lryilallum inclufum obtegentibus n-
(culpta leguntur DATAN,EFFRON ET AbIRON voca-
bula, qua: quidem tricipitis fai^lionis Num. XVI. autores in-
nuere videntur; fed verius magica ellc ipfa obfcuritatis noa
probat, de qua inferius qu.edam ex profcllo dicemus.
}9, In poftcriorisfiicici in forma crucis diilinft.xextcriofi
faicia excurrit didum. oSip*? "UU nn.V ,
Adonai Alt-
hach Gtbbor LttUm ; Domtne tn potem iM aternum. In fecunda
filfeia exeant nomina Intclligcntiarum,qnx Sphxris planetarum
pr.xellc creduntur: prout eas denominavit Agrippa paragrapho
proxime prxcedenti. Nam difFerimt hac in re intelligcntia-
rum Icriptores, qui fecundum eundem {danctarum ordinem,
quem Agrippa quoque ('equitur, aliter atque aliter imelligcntias
recenfent. SicapudKirch. Ocdip.Tom i. part. z.pag.i37.ab
i£gyptiis dicuntur Rephaniel , Pilcuriel,Typh.aniel, Piricl,Su-
rotief, Anubid, Piofiel. Apud eundem Kircherum c. pag. 1
.
134. a R. Abraham Auenar recenfentur: Caphiel, ZadkieI, Ca-

mael, Michael, Anacl, R.aphacl, Gabriel. Referente Scbaftia-
noMiinftero in fine Cflendarii Hebraici Balilex lyay. editi, fe-
cundum Hcbrxos vocantur Kapliricl, ZadkieI, Samaei. Rapha-
el, Oniel, Michael, Gabriel. A Trithemio,qui peculiarem tra-
€hitiim de feptem fecundeis, ideft, intelligentiisad Imperator,
I^ximihanum fcripfitjfubjundfum ejusdem Polygrahix, edi*
Zetznerianx,enumerantur Oriphicl, Zacharicl , Satiaael,
tionis
Michael, Anael, R.iphael Sc Gabriel, Autori libelli Arabatcl de
Magia Veterum Bafilex i t7f. excufijfunt Ararron.Bethor, Pha-
leg,Och, Hagith, Ophicl, Phid, Joh, Frid. Jungius , Argen-
toraten-
Di^tized by Googie
torjcenfis» qui ejusu'.odi nugas etiam fctflatus eft, ordinem Tric*
hemij aliquantum mutavit, cui funt Orphicl, Raphacl, Aua-
cl, Michael, Samucl, Zaciiarid, Gabricl. quidem diffe-
rentia autorum , prxtcrquamquod nullum aliquod folidum af-
/irtionis fundamentum nequecxprincipio naturali, nec revela-
to afferri poreft, impedimento eft, quo minus quis aftenfura
prarbere pofllt, ii vel maxime vellet. Intelligentiarum nomi-
nibus fiibjedi apparent Charaderes cum planetarum domiciliis.
Cbaraderes lingulis Planetispluresadlcnountur quidem di- &
ftindius Saturno Jovi tres, ex mente forlitan Agrippa:,qui l.z.
C.ZZ. occult.Phil. diilinguitinter Charaderesiplius Planeta:,In-
relligenri.-c Planetarix’S; D«monij Planetx. Vermn ipfi Chara-
deres plane difcrepancab Agrippx notisCharaderifticis,itcra-
que libelli Arbatcl dicti, m.igis convenientes cum Charaderi-
bus planetariis amulcri t. in Tabula III. Signa Zodiaci Plancta-
rum fignisad pinda domos, ut Aftrologi vocant , Planetarum
denotant» quibus /ingulatim dua; attribuuntur, quorum una di-
urna icu mafciilmai dtcium nuciurnaleufoeminina dicitur, ex-
ceptis luminaribus, quibus una tantum adferibitur , nimirum
Soli Lunx SicSaiurno domus diurna &mafculina
eft nodurna Sc focminina ; Jovi diurna nodunu
% Maru diurna j
nodurn.t Sh Veneri nodiirna ; di-
ui n.i
autem
Mercurio nedurna
.Aftrologi per domum Pl.merx,
^ ;
intei:in et.in(c |. B. \Io*

diurna 'tfK. Intelligunt
partem Zouiaci Plancix magis

tino Allrolog. Gall. L, ij.c, ij.
tungrucmem fecundum intrinfecam naturam Elcmcn talem , Sc.

proinde etiam fecundum influcndalcm. In qua definitione
prxllipjxmitur naturalis cali diftindio in ii. figna cxlcftiax-
qualia,iSe natura fignorum di vcrla fecundum divcrlitatem clc-
rticntoruin : Planctaium natura diftincta fecundum qualitates

eJementorum : Plancnuum diftindio inmafculinos, in quibus
qualitates .idi vx pridoinin.intur p.alfivis;& fa‘mininos, in qui-
bus pafliv.f adi VIS : vis Planetarum auda a lignis fimilis naturx,
in quibus cxiftunr,iir omittam Morini dillindioncmintcrnatu-
I m PLiict.i* -•kmciu.ilem & coaleftem feii influcinialem. Hxc
1’orrertora lA' li .iJ reliqua amuleta properans concederem, pn-
inmn tamen iv prxeipuum dehnuipnisfundamentum nondum
G I firma-
,
matum cft ab Aftrologis argumento alicjuo, ut apparet fm;ra

ihcfi XI. & licet in fe vcrillimum foret, temere tamen 6c IcvilH-
meab AllrologisalTeritur, donec id rirma aliqua ratione muni-
verint. Cingulo gemmx proximo inlcriptum Exurgat DFus Se
;
dilEpenturinimici ejus Num. XX. v. ^dccuITatimlaminx

-
Ecce vicit Leo de tribu Juda radix David. Apoc. V. v. 5. Ere-
uenriorem abufum patitur hic locus facer in ligillis Solaribus
3 e quibus infra. Denique ipfuin Lapidem przcingit lamella no-
men URIEL more hebrxo legendum, lanuis tamen literis feri,-
ptum exhibens, Iplius lapidis & crallities & transverla peri-
mctcr,cumlaminxcralTicie,Tab. V. num. j. accuratius rcpr.ae-
fentatur. Autor hu)us amuleti eo exercuifle vi-
detur, cui eratinftar Urim &ThurnimNum.XXVIII.5o.Undc
fadEumauguror,utUrielinfcribcretur. Alioquin Urici Magis
cllprzfcdlusplagiauftrahs, qui quatuor mundi plagis ventis &
indelpirantibus quatuor angclosprxelle profitentur,& quidem
Orientali Michaelem; Occidentali Raphaclcm; Seprentriona* -
li Gabrielem ; Meridionali Urielcm. Vid. Agripp. PKil. Occulr.

L.j.c. 24,
40. Jaljris Tab, IV. n. 10. conipicitur Arabicis literis in-
fignitus. Legendum : Bismi lahi rachimi : in nomine DEI
miferatoris. Qu.t verba non Iblum uhtatius a Muhammeda-
nis libris fuis loco inicribi folerc; verum etiam in amu-
leto aliquo inter rariora Gerardina extare tefutur Chrill. UofF-
man.indillcrt.de LImbra inlucc, Jenx habita, pag. 549 Fort#
non cuivis amuletum videatur hic lapis ut pote non occultis ver-
bis vel charaiflcribus infignirus. Sed inde redius colligitur, o-
pus efle Muhammedanorum , quibus imagines vel fingere, vel
pingere, vel quovis modo figurare prohibitum in Alcorano,
Quarcin monetis Turcicis imagines non apparent. Huc perti-
net infignis locus Jo. Leonclav. Panded. Hrft.Tuic.niim.j^f.
ubiv Caupty\n<\\m,vclpr£textM caHfrpotiMyCHr Tatismam.velMt
tidmotUtm rtUgiofi SS accurati Mahumttanx legis obfn^xtores, ufum
numorum veterum i medio tollendum cenfirent, explicationem mini-
me difficilem habet. Q^penota lex MalMtmetis,cfuaflatuas,fi-
mulacrayfiulptas (ffi ptblas imagmes, ex tnterdiih dtvtnt prxfcripto
Jivere prohibuit : notum, quantêlo Mufulmam Chnftianorum in
templif
Digitized bv
,
temflU imagines muttiareyfrangere , defruere fileant, ]ta^ cum

Romanorum (i Gracorum Imperatorum tmagtnes in numis afpris
exprejfa conficerentur t violart Fropheta legem clamabant y ^ abo-
lenda moneta vetern auEloris erant. Sed tnterim fub pratextu reli-
gtonis tmpoftores netjuifpmtefuaftum foetebant y ut tpfmet Tura fatis

J* tngenuefatentur. Hodte non ampltut antmos Tureorum tlla religio
tantopere tangit, ut gnatos Chnfttanorum pnncipum chara&ere nu-^
f
T
mos averfentur. Imo numesfive ducatos tnetoSy tjuibue vetita lege
Mahumetis imprefajunt imagines,Sultaninisfuts,(ût mhil habent
legtcontrarrnmyolrabicis ^ntaxat infigmti literii , longe proferunt.
7 aleris autem Germanicis , prafertim ejuibus aut ipftts Imperatoris
aut FerdinandiadrchiducisatutSeptemviriSAXonts tnfculpti funt vul-
tus , tuj^ ad eo non infeflt fient, ut ex illis ipfisfibi prohibitis agnitos i ma -
gintbui eypetant avtdtjfmt : nec dubitent ,
modofi pro mercibusfu-
ts eos habituros intelliganty de communi pretio trientem vel quadran-
tem remittere. Ne pondus qutdem horum explorant, quod tamen tn
Sultamfiiiy certisijjmonetisuJitatis,firupulofi facerefilent. Eandem
obcaafam in amuletis luis luco Ch<ira«êiumdici^devutioncm
aliquam (pirancia adhibere confueverunt. J^lpis quoque cH
Tao. Vlll.n. 7. notatus, in quo Luna in duas llellas pofita ap-
parer, cornua fua lurfum vertens. Jalpide lapius etiam utiin-
lut, qui Scorpii amuleta vel conficiunt, vcl fingunt, de quibus
4- infra paragraph. jo.
41. Smaragdus Prafinus occurrit Tab. VIII. n.4. inlcul-
I
l
ptum habens Capricornum ftcUis cindum, referendus ad thclin.
fj.ubi pro hujus fignitradhitione commodiorem locum mon-
ftrat inflituti uofln ordo. Scrupulum injiciunt alce , quibus
rJt 'alioquin carctCapricornas.Ejusmodi /eram caudatam S<. alatam
refert Achates Ab.Gorl.x’iiium. 99. Caput vero ibi Gjjj-phiscfl,
.Hyacimhuscir. Tab.num.tf. extat , amuletum Martis, de quo
infra §. î. fufius agetur. Sarda, vulgo Corneolus ejusdem
Tab.num./. obvius, ab antiquo artifice Icalptus videtur. Cer-
f- niturcnim in co vir in/idens militari thoraci feufpolus,cujus
i aput lauro redimitum. Brachium , artificis ne empa , an alia
I
r . dc caufa, munium videtur, ni a tergo repofitum intelligen-

dumfit. Domina ejus xgrotanubus appendebat. Forte huc
pcaincc illud Raphadis Judxi iHommis bene ornati imago (f ha-
C j
bontis
, ,
hentisaltijHid pnlchri tn mamhuy/! tn Corrteoh fiu/pta mf, virtutem

habetflringendi fangumem, ^
ad honora confert.
Amcihyilus n. S. ncfcio qux ii<»na refert fupcrftitioft. De
ejusmodi tignis Gemmisfie lapidibus jnctiotisiiilculpendis ube-
riorem hmagincmluppcditat Dadyliotheca Abr, Gorlxi & li-
bellus Anno jfiiz. editus : cui Titulus: VetcrumSopliorum ll-
gilla& Imagines Magicx live Iculptura: lapidum & Gemma-

rum, (ecundum nomen DEI Tetragrammaton eum lignatura ,
Planetarum, Sc juata cenos coeli traeVus 5e conllcllationcs, ad

<
llupendos & mirandos clFcclusproducîdos. Autiioribus Zo-

roallrc Chaldxu, Salomone Rege Jud.torum, Rapliaele, Cha-
ele, Jud;ns, Hcrraetc i£gyptio &c Thctele Perla. E Jo, Trit-
hemii manuferipto eruta.
41. RclLint lamcllx nummorum inllar ufualium cula;, in
qnibus i. fonna notanda 1. mfcriptio. De forma ita dillerit
Marlil. L. 111 c. 18. dc vita exiit, comparanda, Pajhxnn cûtdem
.
imaginum angores umverfam earum ( imaginum } formam ad c<tU

Jimi/ttudinem :^pere rotundam. Anucjuiores autem, ûem admo-
dum m ejuodam jirabum collegio legimus, figuram crucis cunebs an-
teponebant, cfuta corpora per virtutem agunt adfuperfictem jam dtffu-
fiim. Prima verojuperficies cruce eleferibitur. Sic enim in primis
habet ionoaudinemat^ latitudinem. Pnma^.hxc figur.i eit
omniumretla <juamma.xime, ^
cfuatuorrtclos angulos continet. Ef-
feti tu vero calefliummaxime per relhtudtnem radiorii angulorum^

rcfulunt.^ Tunc emm fielUmagnopere funt petentes ,
epuando tpua-
tuor caIi tenent angulos imo cxrdxnes , or tentis videheet ou idtntisij^
medij utrinj^. Sic vero dijfiofita radios tta conuaunt mfe invi-
cem, at crucem mdeconflituant. Crucem ergo veteres figuram effe
dicebant, tifpi licllarumfortitudinefaPlam, tum earundem forlitndi-
ni<fnfiept.tculnm, ideetf haberefummam in imaginibus potefiaeern,,tc
viret (S (p tritusJufitpere
Planetarum. Hac autem opinio .ib eyEgj-
pttis vel indubia eil, vel maxime confirmata. Inter epuorum Ch.tra-
bleres crux una eratinfignis, vitam eorum more futuriim fignificans
eamy, figuram pcllori Serapidis lufiulpebant. Ego vero quod de
Crucis excellentiafint ante Chrtjlum, non tam muneris jhllarum te-
JlimoHiumfuifie arbitr or, quam virtutis prajagium, quam d Chnjl»
ejjet accepturi, yijh ologcs .vitem qnifiatim poti Chnjlum fuerunt,
videntet
'
Digitized by. Googie
ndentes a Chrtfiianii mira»dafim, nefctenta aHteni vtlntltnus m
••
^ Itfum tanta referre^ i» coelejha retMliJfe, ^namûam conjiderare dtbt~
' abs^nort^t fefumtraenla mtnimt perpetra-
[,
bantfpercriuem/pfittt,
ri. Convenire ejMtdem imaginibus eaWy ejnia referatfortitiuUnem
planetarum omnium^fteilarumtforjitan eil probabile, non tamen oh
'
V
aôc duntaxat ingentem habere potentiam. Pojfe vero nonnihil una

* ûm
cateru, qua necejfaria funty con/anHam , ad projjêram forfan
corporis valetudinem.
Q|^ dc hicroglyphico crucis >€gyptiis
ufitatilTimoMarfiliusdillîc, prolixe confirmat aliquot cx- &
* emplis probat Atbanaf. Kirch. Obclil. ParaphiLL.4 hierogram-
fnatis. 10. I. pag* }<J4- Teqq. qui CkaraUerem hunc apud z/€-
gyptioj non praetse vitam venturam , quemadmodum vult Ruffinus ,
^ Suidas, Sdtpmenusy Socrates ( ab ipfo citati ) /ignijicajfe cxiftimat i
{ed divina mentum rerum omnium produfhonc motum dtfufo- ^
nem, CartcrumdefignocrucisThetcl Peria figiUo V. Crucem
•
' fiu/ptam in Jajpide viridi, dicunt habere potent t,tm liberandi geflan-
tem ab aquafubverflone. Quicquid vero lu dc crucc .€gyptio-
rumûius hodie obtinuit figuram amuletorum rotundam.
^ 4J, In inferiptione norunda tria genera fignorum , de
quibusidcmMarfiliuscJ.c. iS.itadiderit: Sunt ibi fincrtlo)
forma oculis valde couflicua,(f a multis, qualesfuntquaji depilia, ut
Aries y TaurusJimtles^figura Zodiaci, quaJitnt extra Zodiacum
p Sunt tbiprostreaforma quam plunma, non tam viflbt-
manifefla.
les,quam imaginabiles per fignorum factes ab Indis eyf.gjptiis
Chaidais^ perjpeFla , velfaltem excogitata , velut in prima facie Vir-
ginu vergo puUhrafidens,geminas manu fpuas hahens,puerumq^nu-
triens. Et reliqua, quales eiiflribit Albumaftr, cateriq^ nonnuUt.
Sunt deni^CharaHeres quidamfignorum Planetarum ab ijAgj-
ptiis defignati. Volunt tgdur imaginibits ommahac infiulpt. “Ut
fi quis expellet proprium a Mercurio benefit lum , collocare eum in
Virgine debeat, vel(aliem ibi Laenam cum ajpellu Mercurq, (fi tma-
P' ginem tunc exflamus conficere, vel argento,tn quafit Virginisfitgnum,
• Charalltr eius CharaSler^ Mercuri/. Ac fi prima Virginis fa-
ciefit ufurus,addat etiamfiguram, quam tn prima facit diximus eb-
Jervaiam. SttMiliterd, de caterts. Sedhxc non (uinpcvpctux ob-
« fervationis. Nam ugna Zodiaci fiepius omittuntur, ut patebit
ex fequentibus. ^
44 Ex
-
-•§>g(s4.)£^--
44. Ex quidam funtUgnificariorisin-
lamellis metallicis
fluentii cedeftis; quidam obfciuioris. Ex illisaliifuntfig-
noi um Zodiaci, alii Planctarum. Priusquam ad amiilcca ligno-
rum progrediamur, audiamuj Marlilmm Picinum, qui L.j. e.
19. d<?vitaca;!itus comparanda docet iplius uni va Ii nnaginem
conflare, tx qUiX beneficium ab umverfo fper.indum videatur. Sat^
pet, \nc[\xit,feihr filorum forte, qm potent formam quandam munM
totius archetjtpam, fi placebit in are, quam demde opportune sn artien-
ti lamsna imprimat aurata, quando Sol minutum prunum arictts atti-
gerit. Cavebit autem, ne Sabbatho Saturni die figuram fculpat aut
e.vpnmat. Hoc enim die DEZJS mundi faber ab opere traditur qut
evijfe, quod idealt dse Solis inceperat. Quintum enim Solgeîr.ui-
»ni accomodatus fi?, tantum Saturnus ineptus, Perfecet at autem
opus tn fenere, pulchritudinem operis abfolutamfigmficante. Quam-
obrem die mundum fuum primum die vel hora .Saturni nonJcsdpet ,
fed potius velhora Solis. Imprimet autem tn anni natali , prafirtim
, fi tunc feltees accedant Juptter at q^DiaUa. Optimum vtro fote pu-
‘
tabuntpriter lineamentaopificio colores inferere. Sunt vero tres uni-
• verfalesfimul (Sfingulares mundi colores, vsndts , aureus , Sapphyrt-
nustr:bus Expedire igitur indicabunt adgrati-
ccelt gratiis eiedicati :
arum codefitum munera capejfenda, tres potijfimum hos colorcsfre-

quentijfime contueri, atq^tn formulamundt, quam fahru\u , Sapphj-
rinum colorem mundifpharis inferere. Operafore putabunt, aurea
Jfhsris ad ipjamcalifimtlitudinem addere,fideraatq. ipfm f''tj}am,
tdeU, Ttrramvirilem induere veftem. Ejusmodi forrauiAm fi da-
tor diorum vel geflabit, vel oppofitam intuebitur. Utsle verofire
JpeElare Jpharam motibus fitu preditam , qualem Archimedes quon.
dam, (S nuper Florentinus quidam nofler, Laurenuus nomtne.fahri-
cavit. Neofj fpedarefilum,fed eti.im ammo reputare. Promdetn
ipfisfue domus penetralibus cubiculum conjhuet tn fornicem adum,
figuris ejusmodi coloribus infignstum , ubt plursmumvigilet at^
I dormiat. Et egreffus domo non tanta attentione fingularum rerum
fpedacula, quanta untverfi figuram coloresq^ perfficset. Hactenus
Picinus, qui hac fua lententia abundet.
4f. Amuleta
Zodiaci funt vel iplorum lignorum, vel De-
canorum, ni velimus cum Picino m panigtapho 4;. citaro, fign.a
& dcc.uios lignorum live conjungere live contundere. Singu-
lonitn
«• *
Digitized by Googie
— 55 -
lorum fignoruin amuleca conficere prolixe docet Paracclfus Jjb-

z. Archidoxis Magies, fiibricanda,Solc figna illa ingrediente,
dominis eorundem feliciter politis , Se appendenda dic & hora
Plancta:» qui figno dominatur. Junguntur ab aliis ligna Ic-
.cundum rriplicitates five trigonos, fiipra thcfi XI. commemo-
ratos. Sic inter figilla Salomonis quoque conjuneda leguntur,
& quidem in ignea triplicitate ita , utin triangulo Leo teneat co-
num^ Artet tn bafi dextram ySagmarittsfiniftram: In terrea triplici-
tate tn COHO debet ejfe Caprtcorntts, in bajis dextra Taurus, in Jiniftr*
Virgo. ^xzcKXin^licximsiigniseritmcHjptdetrianguU Ubra^
in bafts dextra Atptartus, in ftmflra Gemini. Denique ex lignis a-
UCX triplicitatis debet in coronide trianguli eJfe Cancer, in baJls
3extra Pifies, in fmtjlra M.xrs { legendum Scorpius. ) Pro fubje-

^
ô metalla eligit Paraceiliis, genunas Salomo. Uliim honim
amuletorum lingulatim exponit Paracelf. cit.loco; fecundum
r trigonos quadripaititb tradit Agrippa L.j. c. Occulr. Philo-
\ (oph. Scii, arietem, leonem fagittarium tripliatatem conflituen-
tes igneam (ôrtentalem, ferunt prodeJfec9ntra febres, paralyjin y hj.
dropt ftn,podagram £jT contra omnes infirmitatesfrigidas ac phlegma-

ticas, Cf redderegeftautem gratum, facHndum,tngeniofum , S^nono-
^ ratum', ejuiadomicthafiunt Aiartis, Solis S£fovis, Spcciatira Z,e-
t r onis imaginemfaciebant, contra phantafimata melancholica , hypropi-
fin, pefiem,febres ad expellendum morbos, hora Solis, primo gra-

P
•
' j
dumfaciei leonis afeendente, ejut quidemfacies ai decanatus Jovis efl,
fed contra calculum Sf contra renum morbos, ac contra nocumentabe-
J
fltarum,faciebant eandem , quando Solin corde Leonis nudsum cce-
b obtinebat. Scc\inio,Gemtni, libra ^ aquarius , ejuia triplicita-
ttmcouftttnunt aeream SS occidentalem,at^^ domiciliafiunt Adercur^

Venerit ac Saturni , dicuntur morbos effugare, conducere ad ami-
citiam concordiam, valere contra melancholiam conferre fani-
‘
utem: pracipueferunt aquarium liberare a febre ûartana.Tcc-
tio Caucer, Scorpius atg^ Pifees,quiatriplicitatemconfiituuntaqueam
(Sfeptentru)naleTU,valentcoHtrafebres,calidas(^ficcas,item contra
ethicam omnes pajjionu Cholericas. Scorpius vero, quia inter
,
membrafervatgenitalia,provocat ad luxuriam. Configurabant au-
I
temadhocafiendcnte eius facie tertia, qua efl Veneris faciebant:
^
eandem c ontraferpentes S^fcorpionts, venena ^
damonta ,sfcendtn-
H te
^^.cre, Qûrco
fittuMKt terream
< contraJjfnoiham: redelitnt geffanees p'atos,
^
tos ac reltgtofos \ <jtna dormahafurn Tenens,
Fertur etiam Capritornm reddere homines in colurna
fcert, qwa exaltatio esi Martis.
4^. Ad manus quidem noflras milluniTe
amuletum pervenit, ablcribcmus tamen, qux d|
dm monenda occurrebant. De Ariete h.xc rra
gilla Raphael Jud.xus : adnetis velcapitu hominis
in Saphyrefiulpta Virtutem hahet fanandi ^ Itbtran
firmitatibus, ^ dcarccre^,omni^mo!ejh»,efljîma^
dignitates ^ honores ac m altum extollit Cbacl jii
inquit, Qi Leonis medietatisfigura, cum in aliquo prf^

pta fuerit, cum dsflordescum eatetigeris, amabiles
tntur, debet jîn argento ligari. Idem : .Arietis figuram cum
dietate bovis in aliqua gemmafiulptam virtutem haberefrias,
annulo argenteo ligata fuerit, ut ipuoscunf ea tetigeris, confefii
concordesfiant. Idem : .Anetis ^ fimul Leonis figuram ,fi
gtupretiofrium lapidumfculptam invenies (fin argentea asmk
'
veris, fi cum eo difiordes tetigeris, concordabunt. An c.Mfel*
’
jnorab. Cent. i. Ptolcmxo de imaginibus, no
n. 5Z. ex
ait, alicubi impreilb, hxc refert Cum voluensfugare
:
"aliquo loco, nt ncc tibt, nec item aliis noceant

ferpentium in xris lamtna, fecunda facie xb
fiulpitur, velftijilisproiicitur, dic : L igo fh
ut nemini noceant, nec cjuenepuam tmpedt.i. ..
fuerit, permaneant. Deinde conde tmagincmjd^t&a^dS,
feferpentes, Meo fugient , epuafr obieboî^^&^ki^
tmagitKsias^tnejuatuor angulis lois repelsnm£ll%ut^
Quod aliis etsam tmaginibw rite accomttd^îlb
,
Digitized by Coogie
,
lUiin. 481 cx l colcmxo t^ludoccc u CufnlAtroMtTmmtjUrttn

if&VolutrtSy ^ doiMo tMA arcertyJigKra im.iiriftfm
vir i ex ere, ajiett-
liorfc prim.t fitfie j^rutUy
dtcasx adigo
^ Lhmj ibidem verjAute. Dum vero lel '
fit , omnem hominem furem ab hac domo per

tfiam imaginem in arerntim. m
Tam demum volut illam in panno
nigrfi. dgjipelt in medio domus, Q? non intrabit in eam latro, ant
far
’
epaumeLaibifaetit.
47. Dc Tauro ira nugatur Raphael Jud*iis:pag.;.T‘^.Y.’
ritmagoyfi ncBraffio fit, ad maleficia tuvare tficitar,
(S inma^tjferiis
grariAfH.prsbct. i»alomopag. 14. Taunvel yuuUimagoinmagne-
tereptrfa, portantiftliciaprabet itineraper omnia loca, valet^
contra
omnes incantationes. M.uTFic.L. j.c.ii. dc vira crrlirus compa-
randa : adduos,aii,ardtntiJfimo ejnodam amore conciliandas, ima~
intmftibLunacoeuntecHm tenere in pifcibnsvel Tauro fabrica-
fant, multis interim circaflellas verba^ curtofiusobfirvatis,e]uare-
ferre non eFiconfiltum. l>aulo poft : Prob.tbtlius efl cjfeEUu em- ,
modi pgr Tenereos eUnionas ci^ci, his operibus verbis^ gaudentes i
velper damonasfitmplieiterfedHElores. Nam e? udpollonium Thya-
uisimftpe Lamias deprehendijft (g prodidtjfeferunt, dtmonasjcili-
cet ûosuamfaiaces, Ttnereesj^, quiformofas puelLts
fimiilent pedtci~
,
ant^ formtfhs, anos ntferpens elephantem ore, fic illi illos ore, vulva
partctei- e.vugitntâcprorfiu exhauriant.
48, Dc Cancro (upiaquxdamdiiaanumei 04 5. De Le-
, on«plura occurnunr. Raphacl Judaruspag. /cnbit : Leonis
vel
S.igittarq imago, in lapidefit, ad venenavalct,^
fi dfebre liberat. Sa-
lomcJ pag. 14. Leonis figura in granato Jcitlpta divitias
prabet
^tuores, latificat , trijlitiam^^ expellit. Idem pag. Leonis vel
Draconis vultus Libentis duo capita cum cauda delicata, vel
vtri
tnctiiiei tle.ytracutu boeuliis,
(g percutiat caput Leonis,figuram , cum
vtxrpfiallofitilpxam inveneris, pofileris in Orichalco ,fub vero lapide
nojihum Sfi ambrasnaecmmij^ pertaveris.onsiif^ tibi obtdient , faettU e•
tatenujjtuaru ampttfirahis,fignat.uum eo cera eandem habebit vir-
tuiem. idempag. 40. Imago Leonisfculptn m auro, Sole extflente
03Leone, I. un.t Siiturnum non refiktente, prafnvat d calculo
calidis.
êgrirudiniLus. Mai C. Fic. L.?.Ca^. dc viracad. comp. Leonem
imprimebant, lapi-xa?) in fbw/.im Sclispedtbtisrevoluentem,
ho-
fdhuin,prer/}o'gradufacieificUnda Ltoms oriente. Hanc expelten-
H z dts
n V
*
<
* -
Digitized by Googie
j
1
dis morbis profutuTAmtxijhmabMt. Ai rtnum morbosjimtlemfji-

cubant, tjHMtdo Q) in corde Leonis coelum medium obtineret ,d Petro
Apononji comprobatam, ^ expenenha confirmatam,fed hac conditi-
one, ut fupiter, aut yentu medium ajpictat coelum'. Planetaverono-

xif cadant, infortunati^ fint, Miz.ild.(ent. i.n.3.mcmorabil. ;
in laminaauripurtjfimifigura Leonisfiutpatur, Soleverfknte in Leo- .•
ne Luna non afincientefixtam domum, nec domino afiendentit Sa-

turnum vel ^tem, Lunaâbillts recedente, v.ilebitSigiUum humi-
cemodi circa renes gefiatum, ad(aviffimos illorum dolores ^ n uciatus i
abolendos. Et fi componantur trochifii ex pulvere feleth Oltbani j
cum hircino /anguine , imprimantur in diEla lamma, ^

/iccati foU
vantur in vino albo, quod a jejuno btbatur , mirabilem effeclum ha-

bebunt adverjm calculos renumet vefica Ltptdem. Idem cent. t. ,
num.99. nicmorabil. Cumvolueriscervosalicujusnemorts congre- \
gareinunumlocum, fac ecupro,afiendentepnmafacte Leonis,imagt- u-j
nem cervi, quafi coeuntis cum cerva. Et dum illamfacis formas,

^
Ligo G? conflrtngo omnes cervos,funt, qui futriHt,inifto nemore , N \
per hanc imaginem, ut, ubi fepulta,ad eam omnes conveniant ^non
recedant. Deindefepelias tn medio nemoris miraberis e/feHum. 1
49. DcVirginislignoIixc habet Mizald. Ccnt.z.n. 44. '
mcraorabir. Cum voluenscogere in unum locum multitudinem cor-

v»rum,fac imaginem dimidqcorvtinpanno, prima facie vtrgints a-
fcendente, dicendo ; IXon remaneat corvus tn hac tota regione, qui non \
ventat ad hanc imaginem, quocunjj in loco fepulta fuerit. Deinde -
eltas eam, ubt volueris ; modofit tn loco Gf aere libero. Sed non eif
livifcendum velprstermittendum, quod dum formantur tfla ima- i
gtnes, ^ (ut volunt quidam ) fepeltnntur , Luna debet ejfe in afeen - 1
dente, adjuta bonisfelicium planetarum a/peîbus G? procul d malefi- I
eorum contubernio, qui cadinles e>'unt, G? dominus afi cudentis fortu- ’
natafiellaconiunllus.
j
50- Omnium famofilTimum Scorpii fignum elt. Aiitor ^
ifte ligillorum SaloM> pag.40. Scorpq imago mannulo aureo la- ^
pide bez.oar impre/fa, autficteipta Luna extfiente tn Scorpione , fitq^
fiorptus in uno ex cardinibus mundi, ad punEbtram fiorptonu valet .
joieph. Scaliger Epift.pag. 485. Edit. Francofurteniis de Hali
Aben Rodan tdkcn,quod hominem dfiorpiene lefiimfanaveritfigH-
rajcorpq grano thuris impre/fa, quodîn eum gemma annuli fut
'
ram
Digitized by Google
rdm fiorpif habuerit infcnlptam^ obfervdtis iis cn tmoniis, ejui ad id
rtepMirnntHr^ id€il,Jiorpioafiendente,velMalijvolMHt,inmedto Ca-
Is Conf. qux cx eodem allatafunt fupra parag. j j. Marf.
exifiente.
Ficin. L, 5. c. 13. dc vita coclit. comp.ad locum Carpi fupra pag.
II. citarum hacc annotavit: QmdtjutdemHalj comprobat tbt di-
cens : 'Uitlem ferpentis imaginem affici pojfe, tjuando Lnna fapentem
cttleflcmfubit, antfeHctSerajpicit. Similiterfiorpionis effigiem effi-
4 cacem, quandofiorpij ffignum

anûm ex quatuor unum.
Luna
Q^d m
ingreditur, ac Jignum hoc tenet
t/£gjrptofitts temporibusfa-
Qum ait,fi^ interfit! ffie, ubi exfigtilofiorpionis in lapide Eezjihar, ita
fidlo, 'imprimebatur thunfigura, dabaturqj in potum et, quemfiorpt-
tu tpfe pupugerat, ac fubito curabatur. Qmd quidem utiliter effici
Hîameth Phjfficus affirmat, confirmante Serapione. Mizald. Ccnt.

^.nura. 87. memorabil. inquit, Alexan. foviano Fontano
auElore,fi vidiffie hominem graviter dfiorpio percuffium, quiftatim li-
beratusfuit,ebibitothure contritoan quacalatum fueratfcorpqjignum.
Debet autemfiulpi in lapide annulari, afiendente fiorpio,dum Luna
ibidem agitcardinaliterconjhtuta : eodem^figtUo aromatica impri-
r mi ,
hora, qua Luna infiorpio cardinalis invenietur, ^
quo diblum
tDmodo exhiberi, ex aqua, vino albo aut alto aliquo liquore. Ho^
• die udis obtinuit, ut imago IcorpijJafpidiinfOTjjatur, Sole ejus
fignumingrcdicntc: quem veto ctroremjamdudum refutavit
Sennert. cap. 18. dc Chym, cum Ariftotcl. &c Galen. conC &: dif.
fcnlu, pag. 3 j 8. fcribens: Verum fitfane ( quod tamen nondum
ab iis prooatum ) Scorpiones inferiores jubjicifigno fiorpq in coelo r
Sed quid hoc ad Scorpionem gemma infculptum } ^tefiulptus vel
piSlus canis vclfiorptus non eilfub eodem genere cum cane velfiorpio-
ne animali, Etpag, 33<).fubjuhgit: Inhts[Q\^3iiCicnh\is)figu-
ranshsl poteFl-, gemmaq^, fi quas vires naturales habent, fub quacun-
quefigura illas exferunt j Jcribit^ Galenus de faj}>tde,fe ejus vim aque
expertum ftiijfejine figurafiorpif, ac cum ea. Adjiciendum fuper-
cii, quodidem Mizald. Ccnt. i.n.ij». memorabil. cx Herracte
narrat his verbis: Ad fanandos genitalium dolores ,adfanguinem

cohibendum, antiquifiulpebant tn leonina cupri figuramfiorpif , hora
Sasumt.furgente tertia facie aquarq cum eodem Saturno. Conf. Fi-
cin. L. 3, c, j8 - Memorabil. pag. m. 153.
’
H 5 ji.Dc •
m.
L' Digitized by Gc
}
; '
ji. De S.igittario duo commentatui' Mizaldus mmcmorsii» '
libusfuis, quorum primum extac Cctita, num.S. ubi,’c«/« X

Miqia vUU mntmorti ut hunquum il>i
rtf, inquit, /Kff *re lupos Ah
vtrt.mtur Tipitra afce idente fecunda fuit Saginarii imaginem

:
cupro vel flunno^ pedibus fimul ligans, (irduos maximas (onisquafi^
trantes fuper cum. Et inter operandum dicu : Extermino pir haneinus.
ginem omnes lupos, qui funt inhacvilla aut nemore ( proprio nomme
*'
duo ) ut iion remaneat aliqmi eorum in illo. Deinde ftpeli imaginem 0«
medio villaaut nemoris y involutam eam,la pellet pedfs lupi furftlm,^y
vertas, ut fit fupinus. sic reddes regionem d lupis immunem.' Altcruiii',
quod cx Proloma!o traiiit Cent 5 .n.ioo.hoc dl: Cum voluerisfor~
tun-ttos reddere venatores, ut proficiant in ven itione ttertiafacieSagiliari^f
afeendentetir Luna in eadem verfante,vtl in ariete autUoMtmodo appli- ^

cet Mercurio fx bono alpecluicum receptione fac ex Argento,tkpro vel flem-
tio imaginem viri» habentis in dextra m.tnu .ircum ttnfum . fagsttafupttff'
pofita, inter fundendum vel fculpendum dicas: Per hanc imaginem li' ^ '
gooninesferas f}lvef res, cervos, apros,lepores ut nulla meamvenatio''

nem [ubterfugi attqumoputim portionem ^ prad.tmmihi feniper relini-^
qitat. Poflea tertio gradu Leonis a fcendente, incipe fculpert in alierdlsi^
mina ejusdem m.iteria, tot genera ferarumt quot truntvenationi congruaf, j

iHtUJregimetacinterepeT.tndumdi(,u hgo omnes feras ffc.ut
\
Deinde conjunge amb it imagines converfit vultibus htnr (e,eas.jf f^

p.vvio viridi involvetctfic tieligatui non facrlt ftpararipojUnt. Tand
ubi venatum exire voles, defer lecmn» ^ rem miram experieris. t'era
eniruvero, cave aggredi vciutionem, nift cum Luna fuerit iis .iriete, 1
vel Sagittario. Qui emmillam initiatur ea verfame inTaurOiGtU

Scorpione vel Capruoino, nihil prad*> vel parum admodum refert
maximo cum labare. •
5 z,
Dc Capricorno figillum Ch.ielis Jud.vi
cft : Capricorniftgnu at fculptmn in Corneolo, aut in alio lapimeDTmt-
nulo argenteo liga, tccum porta, nec enim per fonilittr, ah
ini ini i'ts Uderis, nec judex contr,ue injuftam fententiam diattm.m^^
atiene ^ honore abundabis, Sj amicitiam multorum acquires, '
‘
fafeinat tones, qua contra te faSa fuerunt, dedruenlurtinpraiioqiitjL'

nuUm iniruiem, quam etiam for tu fuerit, tibi reffiert plitericMizom^
Cent. T.'n, 4?.njemoi-ab. ex PcoI -'inxo hocaddit 0»« vokiî : ,
,.
'
fugare nims de aliquo locot tnfcttlpe jianno veteupro > afceiiJtnte ttiriia
facie
Dfgitized by’ Googie

: ,
fjcit Ctipricorni mîncui caii

habentis murem in ore fuo.
Et dum fi-
guras eam, dsciro
: hô omnes mures per
hanc imaginem, ut nullus in loco,
Mhfueue, manere pofit. Deinde fepeli in med.o loco involutam
corio
catti €5, miram vsdebuexpeiimentum.
5J. Supeilbnt Aquarius &c Pifccs. Dc illo Hermes pag.
vt. \6. Aquari)figuraftfculpta'fuent in viridi
uvent. !ucrumpta’jet in vendendis (Semeniurebuii
fa{pide, fecum pX
(Sab eo mercato
res confhum quarent, ^ infuum domicilium mercesportabunt. Salo-
mo aliquoties citatus pag. 40. hxc tradit;
Imaô aquarnprodtfi
tu, qui habent faljas imaginationes . ur funt
Melancholici, quattanarL
maniaci.oporiet autem utfiat tn die Solis
^
horaejm ef non fu fupiter
tombujfus, neq^ So!fit Jove altior ne^ Saturnus
; fit in afeendente, nen in
i^.gr. Arietis: j . ly, 17, Tauri» ii. Geminorum,
j. 4. ra. ip , jj,. cancri,
1.S.19. Ltenis 5.13,50. Virginii: j.f. 11, virginis: 3.5.21. Libra.
7!
iS.zo. XX.- Scorpionis; 13.20. SagUtarq: 12.
13. ,4. Capricorni; 7.1S.
io. Aquariis , 13. 19. pifeium Ex Mizaldo hoc adjicimus : Cum
volueris, utpifces multi congregentur in unam
locum, fac imaginem
pifi.ii
exjtannovel plumbo, afcendentt prima facie Aquaiq,
(melius foriaffe
Pifcium i a
dum illam figuras, dic Ligo adjuto omnes pifees. qui
:
funt in flumine(nominandum eH) adtraaumbalifta,utadb.inc

tmagi-
nan veniant , quotieseunfj in ejus
aqua pofitafuerit. Et cum voluerit
fxire ptfcatum, pone eam circa rete in oHa nova,
miranda acperjte.
eunda vidibis. Hunc Mizaldi locum qui rediusad ulcimum lier.
num Pifeium referendum putat, illi nequaquam refragabor,^
r4' DcniqucdePifcibushocprolircturSalomoin/Jcir-
lorumluotum ultimo; imago pifeium, Sole exiflente in pifcibw.in
XX. domo SSLuna in afiendente, domino^ afiendeneu, Qf
•t domino domuo
ftxeaaffitiluftxttli aut trigono rejpiciennbuf
ad invice, aut faltem Luna
tefîente alterutrum, i PodagrtcudoloribtttgeflamemfubpUniHptdum
librare exprmento dicitur. Conf.Mizald. Cent. i. n. 19. memon-
bil-Claufulxloco erit, quod habet idem Mizald. Cent.3.num.
92. mcmorabil. cssm votuerisfugare mufc.es d quopiam
loco , ut nulla
iHamplisu videam,fac imagintmmufcain lapide annuis
, vel ut habet
codex mem. figura in lamina aris, cupri aut
flanni mufiam araneam ,
firpfntem, ficundafacie Pifeium afiendente. Et inter formandum di-

tat: Hac eH imago, qua omnes mu fias exterminat in satrmm. Deinde
fiptlias
,
feptli,ts em itt media domotvclfujptndead aliquem locum illius. Si ha~

bueru adhuc qtutuor fimi les, in quatuor angulis demus fepelivcTis ,
aut
inter parietes ita occultaveris, ut d nulle pofint auferri, longe melius erit.
Sed bit repofuio debet fieriprima facie tauri afeendente. sic enim nulla
mufea ingredietur, nec remanebit. Experimentum vidi, inquit Ptole-

ni.cHs,in driiioAdsbariRegii fapientifmi & in magia naturali exercita-
tiftiui In cujus palatio nte mufea er at, nec vermis aliquis nocens, aut tno-
lefiam alfertns. Quod ut explorarem , ait, produxi ibi mufeas vh'.ts >
quatllico interierunt.
jy, Dc Amuletis Decanorum vix quicqiiam fupereft inter

monumenta antiqux Gentilium fiipcrftitionis. Fabricabant
autem inliiper amuleta eorum afterifmorum, qui lunt extra Zo-
diacum, tam 1'crpcntrionaliiim quam meridionalium; imo fin-
oul avum Itellarum, qux prima; magnitudinis cenientur & regix
dicuntur. Ordiamurapoloarcîco,cuiproximxUiTx,dc qui-
bus Salomo pag. m. ^4. Caterum lirft imaginem fic formarunt ve-
teres. Binas urfas infculpunt circumvolutas d ferptnte. Major urfa in-
capite circiimflexioHis, minor in cauda continetur : qua imago in aliquo
lapide fculpta,geftantem fcientem reddit, verfutum &potentem.Kcip>\\.i-

cl pag. 6. lirfi imago cum in Amethfftofit, fugiendi damones virtutem
habet, &
hominem ab ebrietate defendendi prajervandi. Corn. A- &
grippiL. z.cap. J7.circafincm: Draco cum utra^jurfa reddunt ho-
minem afiutum,mgeniofum, fortem, diis &homintbtts placentem. Gap.
feq.47. Sub cauda Urfamajorts faciebant imaginem hominis cogita-
bundi vel tauri, velfiguram vituli.
. Valet contra incantationis, red- &
dit geflantem jecurum in itineribus.
DeDracone Raphael. inprimo figilIo.airerit: Draconisfor-
moji imago , fiin Rubino, fiveinalio lapide fmilis natura fculpta fuerit
fcias virtutem ejus ejfe in augendis benU hujus ftculi ,gtfiantmqj hilarem
^fanum efficere.
Cephei fi!ûr4,i'ci ihk Salomo pag. ^4. habentis pracinUum en-

fem cum brachiis dr manibus expanfisin lapide fculpta, cautum reddit, &
> fcientem, cffiumpulvinari dormientis fupponattir, infomno res delell.tbt-
les facit apparere,
C ijîopeja, pergit Salomo 1. cic. mulieru imago eil fedentu iii
Cathedra be^ntjs manus porreHas ad medum meis, aliquando cum ni-

•
angulo
i .
1 V .
*
*• w •
•
*•
«fc •
i •
* *
*.
digitized by Goqgle
,
mûte in C4pUc% in fign» autem tauri ctnjliiuitur . & ififeptentrmali

fsrie, ejus natura e{l de Saturno cir Venere, cum hac fculpta fuerit in com-
'tnienti lupide>virmejus erit, hominibus faniiatemprabere, infirma ^
defatigata torpora re/laurjte,quUiem tranquillitatem poB conceptum &
Jaborem gefiantibus prebere , amoenum fuavem fomnum praftare* &
'Agrippa c. 57. 1 1- Occulc. Philoiophi»: Cajiiopej a debilia corpt-
-
iareflituit ,
^membra roborat, Andromeda puella Salomoni pag.
jd. imago eB, habens crines (parfost ac remijfat maniut d tauro continetur
in feptentrione, Venernqj natur a eB: ejus virtus eB ,p in lapide fculpta
erit, rixas îurgia inter virum &
uxorem ort.ts conciliare, (labilem &
sonorem frmare : &
d quam plurimis infirmitatibus cuftodtre. Agrippa
c, 1. Andromacha ( Icg. Andioincda ) conciliat amorem inter virum
& uxorem ;
ita quod dicitur etiam reconciliare adulteros.
Perfetss, inquit Salomo cit. l.tuftm in dextra manu > in fmiftr*
eaput Gorgonis habtns, imago eBt ac locatur in tauro, & in feptentrionali
parte, vim Saturni habet (x Veneris ,
ji in lapide fculpta fuerit tab infor-
tuniugeflanitm avertit, & d fulgure, tempejlate prafervat , non folum
gtflantem, ftd loca, ubi continetur, fafcinationes quo^ folvit. Agrip-

pae, 1. Ptrfeus liberat ab invidi a & malefietis, & prafervat d fulgure &
tempejlate. Idem cap. 47. Sub capite Algolfaciebant imaginem , cujut
pgura erat caput hominis cum longa barba, habens coUum fanguinoltntum.
Ferunt conferre tventtu petitionum, reddtrtgefiantem audacem, & ma-
gnanimum: cottfervare membra torporuiHafa, conferre centra malefi-
cia, ^ rtfitBert conatus malos & incantationes malas in adverfarium.

Agitatoris feu Auriga, verba funt Salomonis pag, 40. imag*
tB hominis figura in curru ttntntu hir cum in humero ftniftro: collocatur

in figno Geminorum, &
in feptentrione, naturam habens Mtrcurq ; haC
fgura in lapide fculpta facit gejlanttm venatorem &fortunatum in capi-

enda animalibus. S«iH'ntf«inquir Agrippa faciebant ima'
gmtm,cajut figura erattanquam homo volens Utari in injlrumentu idu-
fcei efficit ge/lantemgratiofum
: &
honoratum fs exaltatum coramrtgt-
principibus, cr confrt contra dolorem dentium.
‘/s Pegap alati 1 'cribit Salom. pag. 29. qui Pegafus dicitur»
figuram, cum i» aliquo lapide fculptam invenies, optima eB mi-

Utsmtibm , & in campefiri bello dat audaciam & alacritatem. Pag.
fjfi tegafm fivt equus alatus , vtl fecundum aliquts,’ medietas e-
* l ' qui
,,
ûifuntalu: ftcundum ttUos tom equm tum alu : & fine fitnot tnftgno
drutU,{f in ftfttntrm 4 i farte mturum habens hlauu & Jtvist tum
fculptiu fuerit in lafide.geflanti in campeftri bello vUloriam prabtt, ^
velocmt cautum, audacemijj reddit: cum vero equi collo fujptndatur
Mt in aqua ponatur, ubi bibat equus, a mu!tu infirmitatibus tum liberabit.
Agi jppa cap, jy. Vtgafus valet contra morbos equorum & tonjcryat
equites in bello.
Pifcufive Delphinus tli imago gibbtji piftis\ eUinfigno Aquari]

htfeptentrione, naturam habens Saturni S Manu, quod cum m lapide
fcnlpta /it, artubus^ alligata fuerit, geftantem fortunatum efficit in pi~
fcando. Salom. pag. 37.
Vultur» imagoftinCbryfoUtbo fit, virtus ejuserit damonas frena-
re (Congregare, defendere locum, in quo ponitur k malu/piritibus, (£ ab
eorum ittfefiatione,gtJlantiq, damonas facit obedientes. Raphacl. pag.
4. StA Vulture faciebant imaginem vulturis velgallina, vel hominis ttine-
ran tis. Efficit hominem magnanimum fuptrbum : dat pojfe fuper da-
mones ($ beftias. Agrippa c. 37.
Cjgni fivegaOine imago, expaufts alis coUo^ incurv ato,figura gra-
tmngeftantemreddit populo, fcitnttm, divitem, podagram^, paral/fin
quartanam pellit. Snlom.pag.it. Cjgnus liberat a par aljifi febre
quartana, Agrippa c. 37. Aquilafive vultur cadens, eU imago aquiU
volantis cum fâgitta fubpedibus, in cancro, feptentrionali parte collo-
catur, de natura Jovis (S MartueR, fed fagitta de natura Martu Ve-
ntris ba ConfteUationes tum in lapide fculpta erunt, geflantts veteres ho-
:
norum gradus confervare novos acquirere, ad^ vidoriam conferre df

cuntur.SHlom. png. i 6 Aquila largitur naves honores veteres^ con-
. ,
fervat. Agvippz c.rj. Herculuquojjincurvati imago talutii: Vtr

ingenua prolapftu tenens in manu clavam Leonem: ali-
interficiens^
quando vir cum Leonina peUe in manu, talesq^ figura indecente lapide
fculpta ad viRoriam conferunt beUicsr n maxime fi in Acb.itegefletur.
,
Salom. p.14. Hercules viRoriam largitur in beOo. Agrippa, c, 37.
Serptntariuselibominu figura habentis ferpentem, tenentu in dex-

tra caput, finiflra caudam ; 3
elttnfignoScorpionu. ( in fepteutrione
naturam babet Saturni (fi Martis, virtus ejus m lapide fculpta efl valere
contra venena, ventnoforum animalium morfus curare, (fi fi lotura ejus
iibatur,facit veitenum evomere fine lafime.S.xUnn.p. ^C. Strptntariut
figat venena (fi 'curat morfus venenatorum. Agrippa, c. 37.
Corona
Digitized by Googie
CtronaiuhtgoftmHitudinmcSfont Reguam plurihmhuht flti-
lu, inttrdum in fimUifudine regit capiet cortnaeifiguratur> exi/lit^j in /e-
pttntriondi paret &figno Sagieearij, tR<^ dt naeura Vinerd (y Mtrcurt]»
cumj^ hac imagt in lapide fuerie fculpea, dae gtfianeibtu hmrtj fcitn- &
iiaitti rtgiamjjgr Atiam, S.iIom.pag. 34,
5^. Tianseundum eftad aftcrifinos meridionales , cx

tûihus Cttw tHfigura magni pifcie cum curvata cauda & magno ort,
continetur a e auroi &in meridionali paret naturam^ obtintt Saturni: in-
iapidt hac figura fculpta cum fupra derfumhabtae ferpentem criflatam\,
in marigejiamtm ftUcitat, tumgjprudtnttm & amabiltmrtddit,& ab -
latartftaurat. Salom. pag. 37. Ctttu reddit amabiltm> prudentem, ter-
ra mari^ felicem, facit^ recuperare ablata. Agrippa, c. 37.
Leporit ad fimilitudinem leporis imago efi cum extenfisauribmt^
pedibut,ac fi in curfu efftt, in ftgno geminorum collocatur » (t in meridie-
nalt parte: natura ejus eli Saturnia (sr Mercurialu : virm bujut tll
phreneticos curare & contra damonum verfutias valere, nec dmalign»
Salom. pag.
(pirititgefians poterit ladi. 38. Lepus valet contra decepti-
ones dr infaniam. Agrippa. cit.L
Oriormstrmati heminis imago cum tnfefeu falce in manu eoBoea-l

tur in figno geminorum, & inparte meridionali, jovu, Saturni & Martk
naturam habet, hac figurain lapide fculpta t gefiantem reddit riclorio-
fumt & de mimicuviSeriamrepertarefacit.SAom. p. 33. Orion ctai-
fert VtHoriam Agrippa, ciu L

De puto hac verba Salomonis p.ig. 38.'
S!rio intclligenda
canis imaêeR figura canu leporini cum cauda curvata > exijlit in figno
Cancri, & meridionali partenaturam Veneris habens.fi in lapide fculpta
ipfam vim habere dicunt Hberanditotalittr lunaticos, maniacos, Da-

fit,
montacos: Agrippae. 47. Sub cane majore faciebant imaginem canit
lepor arij,vel puella virginu. Confert honorem & benevolentiam &gra-
tiam hominum & fpirituum aereorum: & dat potefiatem pacificandi (f
concordandi reges & principes dr alios homines. Canicula quoque
amuleto infculpta memoratur a Jofeph. Scalig. pag. 391, Epift,
Edit. Francofurc. Si quidem per eam Sinum inrclligat Diver-
(amquippchojusvocul.x interpretationem vidclis ap, RiccioL
1, Amageft. L. e.c. j. pag. 40?.
part,
I i De
Digitized by Googie
,
De Procyone vero accip»hocS.ilomonisciiAum. pag. J9.

Csnuimagoftdtntu in Cantrot dt natura Ventris tB: tum in lapide fcul-
ftafutrit,tttumqj portaverit, hydropem non iimcliu,&ape/}e,canti^
morfu liberaberis: nec non Agripp.x c. 57. Canis curat hydrapifim
rtfiflitptjhlentu& tutum reddit a befim ^ feris ;
qiiidilHndliuscap.
47.aic: Sub cane minori, faciebant infaginem galli , vel trium puella^
tum. Confert gratiam deorum ,
(pirituum cr hominum : dat po^t con-
tra maleficia tonfervat fanitattm.
Argo navu imago efl cum retorta prora fy elevato velo, aliquando
fine Cf cum remu, continetur a leone» ^ in meridionali parte , eli natura
Saturni ^ Mart is, in lapide autem fculpta fecurum reddit gtftantem iV*
4sgendurebminmari,(^ aqua, nec ab aqua damnum capere permittit.

Saloni. pag.jS. hlavupraftat fecuritatem inaquu Agrippa, cap. 57.
Hydra [eu ferpentis imago eh ferpentts figura habentis fuprafe urnam cir~
ca caput, & corvum circa caudam, de natura Saturni Venerii: vir tua
tjus efl efficere gefiantemditiliimum,afiutum, cautum, prudentem C? ^
nocivisrebtu liberum, ^
refifiit omm Salom. pag. 59. Hy-
noxio colon.
dra confert fapientiam (^divitias refifiit venenis. Agrippa cap. jy.
Sub ala Corvi, cujus cliaradcr extat cap. 51. faciebant imaginem
corvi vel colubri vel hominis nigri induti nigra vefle. Efficit hominem
iracundum, audacem, animofum, cogitabundum , maledicum : efficit
mala fomnia. dat pojfe fugandi damones congregandi. Proficit lon-
tra malitiam hominum t^damonum inventorum. Idemcap, 47.CM-

taurmen figurataurius^ adeoUum, reliqua hominu tenentu in finiflra
manuhaflamquiefcentemfupraftniflram patulam cum appenfio lepore:
in dextra vero manu befiiolam refupmam cum lebete appenjo in hbru :
meridionali parte confiituitur ; ellq^ natura lovu ^ Martis. Virtut

huius ficulpturaeliredderegefiantem conflantem, (S fanumperpttua fit-
w/4/e. Salom. p. 38. 59. Ceniurus confert fanitatem C^longavam fi~
nentem. Aîpp.c. 37. Sacrarii (eu thunbuli figura de n.itura Veneria
Mercurii, cum acccnfo igne, cum in lapide fculpta erit, habilem ge-
flaruem ad convocandos (piritiu efficit , ac in eorum converfione ejfe, eos^
veddit obedienter ;
dicunt edam geflantem reddere ornatum perpetux
virginitate, cumcaflitatem inducat. Salom. p. 59. Ataconfervatea-
fiitattm, reddit^ gratum diu, Agrippa cap. 37-
Ctrona auflralisfigura, imperialicoronseaflimilatur , de naturst
Saturni
Digitized by Googie
^.y-
^^SMtarni & Mari» in Mgendudivim ejus virtus tO> hsniiitcw^ hiUrtm
jutundum rf<irf?r«.Saiom. p.40. T ancum cieaftciilmis fisarum:
idc quibus quae amulctarii dclirantj-cadem tcrcfingunt Ailro-
de iis , in quorum lioroTcopo ifti afccndunt. Q«:ppc eX
^yAftiologoruin commentis , tanquam fundamentis artis liuc re-
gulas deduxeruntamuletorum fabri.
5'7. Afixisdekcndcndumcftad fepreln ftellas erraticas,
quas gratei Pjaneras vocant. Horum figiila five amuleta func
?? vel omnium limul. vel plurium, vcl iingulorum. Ommumli-
fnul fnnt , livc Catholica ,
qii.x’ flantur in conjunchene vcl o-
mnium Planetarum in eodem figno bifla; vcl binorum. Sub-
'-^'jeclum amuleti dicitur Elc6frum,quodell mafla feptem raeral-
i*
‘
Jorum: auri, argenti, cupri,fcrn,ltanni, plumbi &: argenti vi-
vi. certa proportione, quam tradit Paracelius lib. f. Archidoxis
.Magicae pag. ^6j.& ^ 66 Edir. Argentorat. conflatorum. Con-
.
flamur autem mcuilla vel bina &

mna, pro diveriaconjuncfione
binorum planetarvi,modo, quem docctirraelHiebnermyltcr,
^ngillorum,
' herbarum lapidump. &
lyy. vel omnia fimul in con-
|uni5Uonc omnium planetarum, in eodem figno, qualis non ita

‘
dndum Anno.«rx Chriftiana- lac M

LXII. d. i.ii, Decembris
contigit. Quae quidem fynodus, fi ad rigorem AftronomiciuTt
exigatur, nulla erit, velfaJtem platica,id quod prolixe oftendit
.
CTarilllmus Gedanenfium Mathematicus Fridericus Buttnerns
^
'
in Ephemeride fua Aftronomica didfi anni. Requiruntur quoq;
metalla, prius defoccata,ad modum a Paracelf.cit.Ioco prxfcri-
ptumX^ fore dubitant,ut termino vicx fux ejusmodi con jun-f
îonc omnium planetarum in eodem figno attingant,metho-
du Hicbnerianam eligcnt,cujus prolixa repetitio nobis crambe
, bis cocta videtur.Nos hoc loco proponemus amuletum Catho-
licum, di<5to anno M DQ LXII .confedum, cujus ectypum A-
micotu^ quidam Augpfta Vindelicoium miferat, Tab.IlI.n.i*
conllgnarum.Inantcriorcfacieconfpiciuntur tresChar.actcrurti
t. Planetariorum feries. Media vulgarium eftj dextra ejusmo-
;
^ ôsautor
di fere exhibet, quales (upra $.39. exhibuimus; finiftrahabet,
libelli Arbatcl de Magia veterum Bafilexifyy, exe-
*’: Triplici vero cruraiiterumlericuruseft hujus
cufi, delineavit.
artifex eodem forikan confilio, quo autor amuleti
I f j8.&
jS.S: ^p.propofiti, fcilicet requcndodiftintlioncm,qLumrra-
ditAgrippa L. z.c, iz. Characterum PlaiictXj iiitelligontix 8c

dxmonii. In pofteriorc pane duplex criangulu mutuo libi ira-
plicarum cernitur, quod TIT PO, Icutum IXrvidis vocant, quo"
ip(o David telis impervius ac invulnerabilis redditus traditur,
referente Geigero de ruperftit. cap. j. num, 41. In hujus fche-
matilmi triangulis exterioribus legitur Dominui DE«
( meas ) Figura: interiori hexagona: pentagona inferipta cerni-
tur, Tf/TZ w Tflyurer S'i
^ 'TUTayfeifiuir i vulgo ^tOt*
tcnfil^/cujusautorem ferunt Antiochum S'otcrem,.acllubiti m
expeditione adverfusGalatas,apicibiis ita infignitis u y
In noftro vero exemplo inter apices extatOji 7 X Deus terribilu,
'
intra eosdem, vX tmnipotens Domiuiu. Denique pentagono

interiori inferiptus apparet trigonus, inquo reconditum
Ex quibus potent, quicquid Chalcographus in
facile corrigi
c.ilypo peccavit. Aliam inicriptionem Judaicam fcuti Davidici

videlis Schickard. Tarchim. pag. f 4 Caitcrum conveniens hic
.
explicandi amuleti argentei, quod Tab, V.n. u notatum, locus

videtur, id quod nomen ejus Tl }J3 Scutum Davidts^ ab autore
utrimque infculpum innuit. Ex quo ipfo intclligiinus confe- ,
£Ium id cfle amuletum a Judxo quodam ad extinguenda incen-

dia. Nam fcutum Duvidit, ut docet Schick. cA.fuperftiiioftpnu
gmsludiUAituamcomtlgntsvAlert crediti atût incendia nftin-
guant, velmajfepanuinclufumi velejmcruflufaliemtxtriofeciu cretu
inferiptum > una cum hehrxo verfu Sum. XI. v. 1 clamavit populus
.
ad Uofen* (3 oravit t iiofes ad Dominum at^ reprefpu efl ignu*
poUqutm ter circumtulerunt t in flammas coniiciunt. Urrinque

etiam inferipum xSjk fatfitium DEI nomen, cujus lingula:
litera: integras voces fignificant : conflatum ex nioj nnx
»JtX oSiph Tu fortis es in aternum Domine. Yid. Galatia, arc.an.

Cathol.rclig. L.i.c.i;. In facie anteriori majusculis iffbris ex-
preflum *Wy ’Dy, ubi iterum fingula: literx integras vocesde
notant; fcilic. ipio CDW nipp nw opo » auxilium me-
um a lehovUifallorecceli(fl terra. Relique voces roiTK
OW PtlO DT01TI nurt rhnt obkuriores, quarum llngiilx lite-
rx haud dubie etiam intcgrasvoccsdcnot.ant. Faciliora intel-
ledu inferiora : nin anriD pixn qux innuunt Pfalm.
eXLIV.
Digitized by GoogIe
CXLIV. V. 10 . ny-> OTAO ^^2y nyw;i pun , qui dat faluiem
rtgihwy qui liberat Davidcmftrvum fuum d gladia malo. Obfcuri-
ora vero mjhi onini.i ,
qua: in poftcnori facie extanc :
K 30» 'iixro sSaui 0 O*. Cyaneam autem pra:ftcnt

’
ejusmodi fctira Davidica, lubjungir citvioc. Schickard. pag.jr.

hifcc verbis: Ipfit nero ludju, ut redarguantur, experientia opponi
pateil, qua illos non rarofrufiravtt, ut eunt AnnoiSij. Lublini plui mil-
le: aut Anno Tbejfalcnnafupra foco. habitationes torum , intra
fextam heram in cine Ttsrtdallxfuerunt. Imo ipfe Talmud, liber gtniu
opinione fanllifiinm maxima numtrapafiim per Italiamunivtrfam ert-
mamtUiUtR.Dav. in Zam. annotavit, pag. j.f ii, a. an igitur e
tot Rabinu ntmo fiuif qui tam ttijlefatum libri miferatus,T\ytyic fchmos,
id ell facra nominapro remedio admurmurara} ecce vanitatem veflri

Magen Davidl quo nec ipfum corpm d flamma tutari poieflu'. namfi
qua verba eam vim haberent: uti^ codex Mofaictv, que ad hoc artificium
abutimini, praflaret id vel maxime, at nil juvit Rabinum quem imp.
,
Hadrianus olim cremavit, quamvis eo totus involveretur. Afad. Zar.fol.

ig. 4. Tantum de Judaica iuperflitione, qua non minor eft
Chriftfanorum quorundam,quam probat amuletum primum

Tab. VI. quod etiam Elettrale, hoc cft,cx omni metallo confla-
tum erat. In quo vero prxtcr pudendum fandilfimorum no-
minum abufum mhil^txurrit uberiori explicatione dignum.
J8. Memorantur porro amuleta aliquot Planet.uum. Sic
ad memorix& ingenii pra:rtantiamannulumex auro puro fa-
bricaflc antiquos,
m quo claufuselTct adimas fiib conjimdtione
Saturni & Jovis in ariete, exHcrmctc refert Mizald.n. ly. Cent.
I. Faciebant etiam, inquit, AgrippadeoccuIr.Philofoph.L. II. c.
3?. ex eperibui Saturni fimul at^ Mercuri) imaginim ex metalla fiftm*

ad pulchri heminufarmam, quam futura prodicere pollicebantur , facie-
* haatqj eam die Merturq, hora teriiafci licet Saturni, afeendente Gemino-
rum fidere, Mtrcurq domicilio prophetas defignante, Saturno (f Mercu-
- riaconjunilisin Aquarionanaccelt plaga, quo (S deFS appellatur. Pro-
terea Saturnns ex trina afpiciat afeendentem ac Lunafimi! tt er Sol con-
,
'
junilionis locum ojpieiat. angulum aliquem obtinens fit potens
Penta
\ (fi occedent
alis : Mars d Sole comburatur, fed naii aJpU iat Saturnum ne-
y ^ Mercurium: Dicebant enim, quod
UUtumdiflundtbaiurluper
Iplendor potentiorum fteHarum
bam imaginem, (S loquebatur cum bamni-
bus.
.. '
'
JismorhtsprofuturAmexijhmahuf/t, Ai renum morbosfimtlem /i-

csebant, tjUAndo 0 in corde Leonts ccelum medium obtineret^ d Petro
AfOHenjicomprotatam, experientia confirmatam yfid hac conditi-
one^ Mt jupiteTy aut f^ênui medium afpiciat catum Pianetavereno.
Ary cadant, tnfortunatijjfint, Mizald. fcnt. i. n. 5. mcmorabil. Si
in laminaaun purtjftmifigura Leemsfiu/patur, Soteverfante in I-eo-
ne Luna non afiuientefixtam domum, nec domino afcendentii Sa-
turnum vel (^tem, Lunaâb tlltt recedente, valebit StprÛlum bumt-
cemodt circa renes gefiatum,adJkviffimos iliorum dolores ^ cruciatus
abolendos. Et fi componantur trochifii ex pulvere filetii Olibani
cum hircino /anguine, imprimantur^ indiâ lamina, Qf ficcati Ri-
vantur in Vino albo, quod a /ejuno bibatur, mirabilem ejfeilum ha-
bebunt adverfus calculos renumet vefica lapidem. Idem cenr. z.
num. 99. mcmorabil. Cum voluens cervos alicuius nemont conte-
gare in unum locum, fac e cupro,afiendenre primafacie Leonis, man-
nem cervi,<puaficoeuntiscum cerva. Et dum illamfacit S^fi>rmas,Zc:
Ligo confringo omnes cervos, funt, qui fuerint, miflo nemore N
per hanc imaginem, ut, ubi fipulta,ad eam omnes conveniant non ^
recedant. Deindefepelus in medio nemoris ^
miraberis effeElum.
49. DcVirginisligHohxchabct Mizald. Cent. 2.11.44.
memorabiL Cum volttentcogere in unum locummultitudinem cor-
vorum,fac imaginem dimidqcorvttn panno, prima facie virginis a-
fcendente, dicendo : Non remaneat corvus in hac tota regione, qui non
\
veniatadhanc imaginem, quocunqîn loco fipulta fuerit. Deinde 1
modofit in loco
Jepe/ias eam, ubi volueris ; aere libero. Sed non tH
oblivifiendumvelpraterinittendum, quod dum formantur ifitima- I
gines, (ut volunt quidam ) fepeliuntur , Luna debet ejje in afien -

dente, ad/ufa bonisfelicium planetarum a/peSlibus procul d malefi-
corum contubernio, qui cadintes erunt, dominus afiendtutis fortu-
nataflella conjunilus.
50. Omnium famofiffimum Scorpii lignum cft. Aiitor
ifteIigillorumS.iloffi>pag.40. Scorpij imago mannulo aureo ^ la-
pide bez.oar impreffa, autfatipte. Luna exijlcnte in Scorpione, fir^
fcorpius in uno ex cardinibus mundi, ad punShtram fiorpionis valet
Jofeph. Scaliger Epift.pag. 485. Edit. Francofurtenfis de Hali
Abcn ôd3Sit<fcc:ix,quodhominemafcorpionclefumfanaveritfigu-
rafcorpq grano thuris impre/fa, quodîn eum gtmma annuit futfû-
ram
'
,
DJîtized by.GoogIe
rAm Jcorpijhabuo-itinJcHlptam,obfirvatisiis cnemomis, ejui ad id
rtcfHirnntHr^ idtii,Jiorpio afcendcnte,velut alq volunt dn medio Cvt'
hextflente. Conf. quxcx eodem allata fune fuprajparag. jj. Marf.
Ficin. L, 5. c. 13. dc vita coclit. comp. ad locum Carpi fupra pag.
II. citatum hxc annotavit: Qi^
(juidcm Haly comprobat ihtS~
cens : "Uttlem firpentu imaginem affici pojfe, epuando Luna fapentem
codefttmfubUy autfeliciierajpicit. Similiterfiorpionie effigiem effi-
cacem, tjuandofcorpyftgnum Luna ingreditur, aefignum hoc tenet
angulum ex quatuor unum. Quod m t/£gyptofuit temporibusfa-
bfum ait,feqf interfutffe, ubi exfigtJlofiorptonis in lapide BezAhar, ita
fallo, imprimebatur thHnfigura,dabaturîn potum ei, quem fiorpt-
mipfe pupugerat, ac fubito curabatur. Qt^d quidem utiliter effici
Hahameth Cent.
Phjficus affirmat, confirmante Serapione. Mizald.
6.num. 87. memorabil. inquit, Alexan. foviano Fontano
auHore,fevidiffe hominem graviter dfeorpto percuffum, quiflatimli.
beratusfuit,ebibito thure contritoan quocalatum fueratfcorpijfignum.
Debet autemfculpi in lapideannulari,afcendente fcorpio,dum Luna
ibidem agitcardinaliterconflituta : eodem^figillo aromatica impri-
mi, hora, qua Luna infcorpio cardinalis invenietur, quo dtHum
eTi modo exhiberi, ex aqua, vino albo aut alto aliquo liquore. H cp-
die ullis obtinuit, ut imago Icorpi) jafpidi infcdjjatur , Sole ejus
lignum ingrediente: quera vero etrorem jam dudum refutavit
Sennert. cap. 18. dc Chym. cum Ariftotcl. & Galen, conC & diC.
fmlujpag. 538.fcribcns: yerumftfane (quod tamen nondum
ab iis pruoatum ) Scorpiones inferiores fubiicifigno fiorpq tu calo .*
Sed quid hoc ad Scorpionem gemmee infiulptum ? (^lefculptusvel

ptHus canis velfcorpuu non tilfiib eodemgenere cum cane velfcorpio-
neanimali. Etpag, 359.lubjungit: Characteribus ffigt*-
ranthil potefl-, gemma^, ft quas vires naturales habent, fub quacun-
quefigura ttlas exferunt ; fcribit^ Galenus de fafpide,fe ejus vim aque
expertumfuiffe,fine figurafiorpif, ac cum ea. Adjiciendum fuper-
cli, quodidem Mizald. Cent. i.n.ip. memorabil. cx Hermete
narrat his verbis: Ad fanandos genitalium dolores ,adfanguinem

(ohtbendum,anttquifcMlpthantmlaminacuprt figuramfiorpq , hora
Saturni,fisrgente tertia facie aquarij cum eodem Saturno. Conf. Fi-
cin. L. 3. c. i8* Memorabil. pag. m. 153.
'f
5f.De S.igittano duo commcnranu MizirtknLincmorab:.

libus luis, quo: um primum extat Ccnt.i. num.S.
uSi/ «w; vo///e.
n<, inquit, fu^ trcliipos^!>aliqtu vi!U .mt nemore, ut nimqu im ibt re-
rtruntur: V>z<*rA Afce ,d:r,tt fecunda fAcieSagUtArii^
cupro ve! f anno, pedibus fwiul ligans, duos maximos cana
qtuftU.
eum.
tr antes fuper Et inter operandum dtc.v : Extermino
per hanc ima.
ginem omnes lupos, qutfunt m hac villa aut nemoie proprio
( nomine ad.
dito ) ut im remaneat aliqun eorum in illo. Dande (epeli imaginem in
medio vi.U aut nemoi is,in volutam c.mina pelle
, &
pedes lupT furfian '
verus, utfitjupinus. Sic redJesregionemd lupis immunem.

Alicrum
quodex Pro!oma-oti-.ulicCciu 5.n.ioo.Iioccll: Cum volueris for-
tuniios reddere venatores, ut proficiant in venatione,
tertia facieS.v>ittarii
afcendtnte,.y Luna in eadem verfante.vel in .iriete
auiLconeanodoappli.
ut Mer curto ex bono i;peclu,cum receptione fac ex argento,
cupro vel flan-
m imaginem viri, habentis in dextra manu arcum teiifmiufatitt t r-mr-
pofita, 6" interfundendum velfculpendumdic.is:
Per hanc imaginem Ii-
go omnesferas f) lveflres,cervos,apros,lepores ut nulla meam venatio-
nem fubierfttgiat, qum optatam portionem
quat. Po/lea tertiograda Leonti afeendente,
^
prad.vn mihi femper relin-
incipe fculpert in alterala -
mmaejiudem waieri.t, tot gener a fer arum, quot erunt venationi congrui
in tua regione, ac inter epcr.tndimi ditas hgo omnes feras ^c.
:
ut (uni a.
Demde conjunge amb.ts hiugines tonverfii^vultibus inter
(e. easa fnho
p-mnoviridunvohe,ttfic ,ieliga,utnon facile fepararipofint^
Tandem
ubi ven.tiumexirevoles, defer tecuin, ig rem rnirim experieris. Vtrum-
tnuuvero,cave uggredt venationem, nift cum Luna fuerit in ariete. Leone
vel S tgittario. Qui enim illam initiatur ea verfame in
Tauro, Geminis,
Seor pione vel Capruoi no, nihil prada>vtl parum
admodum referi, id]
maxt.tio cum Ltbore.
52. Dc Capricorno figillum Chaclis Jud.ri ultimum hoc
cft : C.tprttcrntftg>tH>nfculpium in Corneolo, aut in alto
lapide, in an-
nulo .vgenteo liga, tecum porta, nec enim perfonalitcr.
me orahter ab
immhU UderU, nec judex contra te inju/fimfententiam dicet, in ntaoti-
avone C* honore abundabis, £? amicitiam multorum acquires, '
omnes
fcfctnatioms, qua contra te Ma furum, ds^lruentur.inpralio.moj.
mimicus, quam etiam forus famt.vb;
nullus
rtfijlere potent. Mizrdd’
Cciu. I. n. 4 t. memorah. ex l’to! ni.co liocaddit
Qim : volueris
fugare mures de aliquo loco, mfeulpe /lanno vel cupro, afcendtnte entia
fuie
*
«
Digitized by Googie
f C4p ricmi imjîticui cauhabentU murtm in tre fm. Et dum fi~
u um, Xicito : Uô omnes mures per hitnc imaginem, ut nuUm in loco,
mih Manere pofiit. Deinde ftptli iu mtdto loco involutam corio
I
^ mirum videiu expet intentum.
jj. Simedunt Aquarius & Pifces, Dc illo Hermes pag,
J. Aguat^fgUTAftfculpta 'fuerit in viridi Jalpide, quis fecum por-
git, luctum prxbei in vendendis emendis rebus, (S ab eo mercato-

tnfitium quaretit, (S i» fcur» domicilium mercespottabunt. Salo-
^liquories citatus pag. 40. hxc tradit.- imago aquarqprodtft
nti babrntfaljtu imaginationes , ut funt Melancholici, quattanarq »
bt/, oportet autem ut fiat in die Solis hora tjtu , non fit Jupiter ^
bujius, ntq^ Sol fit Jove ahior ; ;;r^ Saturnus fit in afceodenie, 'tn
^.Arittui i;. 17, Tauri, ii. Geminorum, j. 4. la. ij. 19, Cancri,
19. Leonis j. i}. jo. Virgin»: i- j. 11. Virginis: }. 5.zi. Libra. 7.
.0. 11. Scorpionis: ij.zo. Sagittarq: 12. ij. 14. Capricorni-, 7-18.
AquariU, ij, 29. Pifeium: Ex Mizaldo hoc adjicimus: Cum
era, ut pifees multi congregentur in unum lotum, fac imaginem pifik
anno vel plumbo , afeendente prima facie Aquatq ,
(melius fortaffe
fum) Cf dum illam figuras, dic Ligo adjuro omnes pifees, qui
: ^
flumine ( nominandum eH ) ad trabium balijia, ut ad b.ine magi-
veniant , quotiescun^ in ejiu aqua pofi tafuerit. Et cum voluerit
tpifcatian>po»e tam circa rete in oBa nova,bS miranda aeperju.
.1 viihb». Hunc Mizaldi locum qui rediusad ultimum lig-
1 Pifeium referendum putat, lUi nequaquam rcfr.igabor.
f4- DcniquedePifcibushocpiofiteturSalomo in /igil-

im luorum ultimo imago pifeiuur, sole exifente in pifcibus,if>
forno b£lMnain»fctndente,domini<}fafctndtntu, (fi domino domus

tajpeblu fextUiaui trigono rtjpicienttbus ad invie e, aut faltern Luna
ciente alteruirumui Podagriiudoloribtttgtflamem fubplaniiiptdum
are exprimento rfiW/at. Conf.Mizald. Cent. i n. 19. memora- .
Clau/iilxloco ctit, quod habet idem Mizald.Cent, j.num.

Dcmorabil. Cum voluerisfugare mufc.es d quopiam loco, ut nulla
mplisu videatur,facimaginemmufeain lapide annuit , vel ut babtt

t meus, figura in lamina aru.cupri aut flamsi mufeam , araneam (fi
ateni , fecundafacie pifeium afetndente. Et inter formandum di-
Hacell imago, qua omnes mu fcasextimim inaitrnum. Deinde

ftptliat
,»
1
feptit4S tam in media domo» velfalptndead arujurm locum iSitu. si ba^
(meru adhuc qrutuor fimiltf» in quatuor angutu denius fepeliveru , aut
inter pariet es haoccultaverk, ut dnuUopojitnt auferri» longe melita erit.
Sed btt repofiio debet fieri prima facie tauri afcendtnte.
sit enim nuda
mufca ingredietur» net remanebit. Experimentum vidi , inquit Ptole-
maue»in domoAdebariRtgu fipientifimi &
in magia naturali exercita-
tiftmi In cujtu palatio nec mufca er at, nec verniu aliquu nocens» aut mo-
lefiam afferens. Quod ut explorarem , ait, produxi ibi rnufcas vivae
quatUtco interierunt.
yj, Dc Amuletis Decanorum vix quicqium fuperefl inter

monumenta antiqiix Gentilium fupcrilitionis. Fabricabant
autem infuper amuleta eorum afterifmorum, quifunt extra Zo-
diaciu-n.tam (crpcntrionalium quam meridionalium; imo lin-
gularum ftellarum, quas primx magnitudinis cenfentur Sc regix
dicuntur. Ordumurapoloarciico,cuiproximxUrfx,de qui-
bus Salomo pag. lu. 54. Otterum lirfi imaginem fic formarunt ve-
teres. Binas urfas infculpunt circumvolutas d ferpentt» Major urfa in-
capite circumfltxionu, minor in cauda continetur ; qua imago in aliquo
lapide fculpta,gtjlantem fcientem reddit, verfutum &potentem.Kiîa-
cl pag. 6 , Llrf imago cum in Ametbyftofit» fugiendi damones virtutem
habet, &bominem ab ebrietate defendendi &
pnfervandi. Corn. A-
grippaL. z.cap. J7.circafinem: Draco cum utraûrfa reddunt ho-
minem aftutum» ingeniofum, fortem» diis & hominibus placentem. Cap.
fcq. 47. Sub cauda Idrfemajoris faciebant imaginem hominis cogita-
bundi vel tauri, velfguram vituli.
. Valet contra ineant ationts» & red-
dit gefianttm fe turum tn itineribus.
Dc Dracone Raphael. in primo figillo alTcrit: Draconufor-
mofi imago , fi i» Rubino» fiveinalio lapide fimilis natura fiulpta fuerst
feias virtutem ejus tffe in augendis bonis bujusfeculi ,geftantem^ hilarem
tS^jaimmejficert.
Cephei figura, (crihit Salomo pag. <4. habentis praciuHum en-
fem cum brachiis ^ manibus expanfisin lapide fculpta, cautum reddit, &
jcientem, & cum pulvinari dormientis fupponatur, in fomno rii deleUabi-
les facit apparere.
Caffiopej a» pergit Salomo I. cit. mulieris imago efl fedenris iis
Cathedra babentjs manus porreUas ad modum erutis» aliquando cum trt-
^
angulo
9
*.
'W:
v>-
1 ,
It 'm CiipUe* m p^no auiem tauri cenflituUur , &iafiptentrmali

•, ejus n-tiaru e^l dt Samne & Vtnere, cum hac fiulpta fuerit in con-
tui UpidCi virtus ejus erit, homintb ts fanitatem prabete, infirma &
iâta corpora reftaurare, quietem & tranquiSitalem pofl conceptant
em gefiantibas prabete , amanuin & fuavem fommm prajlare,
ippa c. 37 . z. Occiilt. Philoibphia:: Cafiopeja debilia corpt.
liiuit , ^ membra roborata Andromeda puella Salomoni pag.
n.ig« ell, babens crines (parfost ac revtijfas manust a tauro continetur
•tentrione, Ventriiqj natura ell: ejus virtus ell , fi
in lapide fculpta
rixas & jurgia inter virum & uxorem ortas conciliare, & flabilem
em pnnare & d quam plurimis infirmitatibus cujlodire. Agrippa
:
tndromacha (
Icg. Andromeda ) conciliat amorem inter vtrum
orem ;
ita quod dicitur etiam reconciliare adulteros.
Per fetu, inquit Salomocit. I. enfem in dextra manu , in fmiftra
Gotgonu habens, imago eli, ac locatur in tauro, & in feptentrionali
. vtm Saturni babet ir Veneris , fi in lapide fculpta fuerit» ab infor-
geftanttm avertit, & a fulgure» tempeftate prafervat , non folum

rem, fed & loca, ubi continetur, fafeinationes quo^ folvit. Agrip-
. Petftus liberat ab invidia & maleficiis, & prafervat d fulgure &
flate. Idem cap. 47. Sub capite Algolfaciebant imaginem , cujus
erat caput hominis cum longa barba, habens collum fanguinolentum.
‘conferre evenuu petitionum, reddere geflantem audacem, & ma-
num: confervare membra corporuillafa, conferre contra malefi-
*
re fleUere conatus malos & incantationes malas in adverfarium.
Agitator'» feu Auriga, verba funt Salomonis pag. 40. imagu
>itnu figura in curru tenent» hircum in humero finiftro: coBocatuf
to Geminorum, &
in (eptentrtont, naturam habens Mercurq haC ;
in lapide fculpta facit geftantem venatorem &fortunatum in capi-

ntmalibiu. S«JH/rr<)»inquir Agrippa c. 47 ima-
cujus figura erat tanquam homo volens Utari in inftrumentis Idu-
ffic itge flantem gratiofum & honoratum (} exaltatum coram regi-
jrincipibus, & confert contra dolorem dentium.
êgafi alati 1'cribit Salom, pag. 29. qui Tegafrn dicitur»
t, cum i» aliquo lapide fculptam invenies, optima ell mi-

'u, & in cainpeflri bello dat audaciam & alacritatem. Pag.
rafm five equus alatus , vtl fecundum alsquos,' medietas e-
l ' qui
Digitized by Gdogle
,
quitum alii
:
ftcundum altos tomiqwa cum alu-. fine fienot infitgno
arieiu, & in fefttntrmali parte naturam habtns Martu & Jevis : cum
fculpttu fuerit in lapide, gefianti in campefiri beHo viUoriam prabtt, ^
ftlecemt cautuiut aud.icemqf reddit: cum vero equi coRo fujpendatur
nut in aqua ponaturt ubi bibat equus, k multis infirmitatibus tum liberabit.
Agrippa cap. 37. Pegafus valet contra morbos equorum & conjcrvat
tquitts in beBa.
Pifcisfivt Delphinus eH imago gibbofi pificis: ^

eHinfigno Aquarq
htfeptentrione, naturam habtns Saturni ^ Martu, quod tum m lapide
ftnlpta fit, artubusqjaUigata fuerit, geftanttm fortunatum efficit in pi-
fcando. Salom. pag. 37.

Vulturk imagofi incbtyfolitbo fit, virtus tjus erit damonas frena-
re Congregare, defendere locumtin quo ponitur k malulpiritibus, (S ab
torum infcfiatione,gtfiantiqj damonas facit obedientes. Raphacl. pag.
4. Sub Alture faciebant imaginem vulturu velgaBina* vel hominis itine-
ran tis. Efficit hominem magnanimum fuptrbum : dat pojfe fuper dae-
mones £jT beftias. Agrippae. 37.

Cygni fivegaBine imago, expaufis alis coBo^ incurvato.figuragra-
tmngeflantem reddit populo, fidentem, divitem, podagram^, paralyfin
^ quartanam peBit.Sajom. Y>ig, Cygnus liber at kparalffi (£ febre
quartana. Agrippae. 37. Aquilajive vultur cadens, tH imago aquiUt
volantis cum fagittafub pedibus, in cancro, {eptentrionali parte coBo^
tatur, de natura Jovis (fi Martu eii, ftd fagitta de natura Martu (fi It-
neris ha confleBationes eum in lapide fculpta erunt, gtflantu veteres ho-
;
norum gradm conftrvare (fi novos acquirere, odq^ vUlariam conferre d^

tuntur,S:iiom.p2g.i6. Aquila largitur novos honores .veteres^ con-
fervae. Agvippi c.rj. Htrculuquojjinctavati imago talutii: Vir
ingenua prolapftu tenens in manu clavam interficiens^ Leonem: ali-
quando vtr cum Leonina peBe in manu, talesq^ figura indecente lapide
fculpta ad viCloriam conferunt beBicarn , maxime fi in Achate gtfletur.
Salom. p,;4. Hercules vidoriam largitur in beBo. Agrippa, c. 37.
SerptntariustfihominufigurahabentUferpentem, tenentis in dtx.

tracaput, caudam elhnfigno Scorpionis, (fiin fepttuirione »
(fi finiflra •,
naturamhabet Saturni (fi Martu, Virtusejtts intapide fculpta eH valere

eontr a venena, venenoforum animalium morfus curare, (fi fi lotura ejus
bibatur,facitvtnenumevomertfinelafione.S.\lom.p, 3^. strptntariuo

fisgat venena (fi curat morfus venenatorum. Agrippa, c. 37.
Corona
Digitized by Googie
Cmuimagoftmiittuditttm cdfont Regiacum pluribm habet flel-
l»,h erdum in fiinilitudtne regis capite coronati figuratur, exifiita, iufe-
fmrimUfirte &ftgno Sagitur^, eH^de futura VinerU ^ Mtrturijt
ml htc imjgf in lapidefuerit fiulpta, datgtjlantibm hmres & fdett’
tim, ngiam^gratiam, S.Uom. pag. 54.
5^. Tianscundum cft ad aftcrifiiios meridionales
, cx
(\m\i\x%Cttttt eHfgura magni piftit cum curvata cauda & magno ore,
untinttiiratauro > & in meridionali parte naturam^ obtinet Saturni; in-
Upiithacjisara fculptacum fupradorfumhabeat ferpentem crijlatam\t
inmrigejlantmfelicitat, eum^prudentem & amabilem reddit, & ai -
Uiareftaurat.Siiom. pag.?7. Cem reddit amabilem, prudentem, t€r~
umari^felicem,facit^ recuperare ablata, Agrippa, c. 37.
LtpofU ad ftmilitudmem leporit imago efi cum extenfisauribm^
p;iibut,acft incurfu effet, in figno geminorum collocatur » & in meridio-
nali parte: natura ejui eli Saturnia & Mercurialu ; virtus hujus ell
phreneticis curare & contra damonum verfutias valere, nec d maligno
Ijriritugellant poterit ladi. Salom. pag. 38 . Lepus valet contra dectpti-
ms tînfiniam. Agrippa. cit.JL
Orionu armati hominis imago cum enfe feu falce in manu eoUoca-l
urinfignogeminorum, & in parte meridionali, Jovu, Saturni & Martk
uturam habet, bac figura in lapide fculpta, gtftantem reddit riilorio-
vn, & de mimicisvidoriamreporiarefacit. Salom. p. 3^. Orion con-
>rt VtQoriam Agrippa, ciu L
De Sirio imclligcnda puto hac verba Salomonis pag. 38.
tn'u imago efl figura canis leporini cum cauda curvata, exijlit in figno
neri, & meridionali partenaturam Pineru habens.fi in lapide fculpta
ipfam vim habere dicunt liberandi totaliter lunaticos, maniacos, Da-

'iiacor: Agrippae. 47. Sub cane majore faciebant imaginem canit
rarfi, vel puella virginis. Confert honorem & benevolentiam &gra-

! hominum ^Jpiritvum aereorum' & dat potefiatem pacificandi <jr
ardandi reges & principes & alios homines. Canicula quoque

ileroinlculpra memoratur a Jofcph. Sc.alig. pag. 391. Epift,
. Francofurt. Si quidem per eam Sirium inrelligat Diver-
]uippc hojusvocuLx interpretationem vidclis ap. RiccioL
1, Amagcft.L.fi.c, p^g-407.
,
Dc Procyone vero accipfbhocSalomonistliclum. pag.

Conii imago ftdtniu i» Cancro» de natwra Vtnerneii: cum in laptde/cul-
bjiropem non timcliii,& d pe/ie,canti^
f 10 fuerit, ttcum^ portoreru,
morfu liber aberu: ncc non Agrippx c. yj. Canti curat hydropifun
reftfiitpefttlentia& tutumreditt a^pu ^feru ;
qiiidilHndiuscap.
47. ait: Sub cane minori, facitbont irWaginein galli > vel trium puella-
rum. Confert gratiam deorum , (pirimum cr bommum : dat poje con-
tra maleficia & confervat fanitatem.
Argo navu imago esi cum retorta prora & elevato velo, aliquando
fine ^ cum remu, continetur a leone, in meridionali parte , eli naturo
Saturni (S Manii, in lapide autem ftulpta feturum reddit geflantem i»
agenda rebtu in mari, aqua, nec ab aqua damnum capere permittit.
Salom.pag. }S. HavUpraflat fecuritatem inaquii Agrippa. cap. 57.
Hydro feu ferpentiiim tgo eh ferpentis figura habentu fuprafe urnam cir-
cacapttt, &corvumeircaeaudam,denatura Saturni ^
Vtneru: virtut
ijue eli efficere geflantemditifiimum,aflurum, cautum, prudentem Cf i
nocivurebui liberum, refi/lit Salom. p.ag.59. Hy-
otmit «sar/offf/w.
dra confert fapientiam (^divitias refflit venenu. Agrippa cap. jy.
Sub ala Corvi, cujus charadlcr exeat cap, 51. faciebant imaginem
corvi vel colubri vel hominu nigri induti nigra vefle. Efficit hominem
iracundum, audacem, animofum, cogitabundum , maledicum : efficit
malafomnia. dat poffe fugandi damones congregandi. Proficit eon-

tra malitiam hominum (idamonum ventorum. Idemcap. 47. Cen-
taurmefl figuratauriut^ ad coUum,reliquo hominu tenentu in fmiftra
manuhaflam quiefeentem fupra ftniflram (patulam cum appenfo lepore:
in dextra vero manu beffiolamrefupinam cum lebete appenjo: in Ubro
meridionali parte confli tuitur : eH^ naturo lovu Manu,^ Virtut
bujutfculpturoeU reddere geflantemconfiamem, fanumperpetua fa-
WMrrSalom. p. 38. 59. Centurue confert fanitatem C^longovam fe-
rientem. Agripp, c. 57. Sacrarii feuthwibuli figura de n.ttura Venerit
Mercurii, cum accertfo igne, cum in lapido fiulpta erit, habilem ge-
lantem ad convocandos fpiritiu efficit ac in eorum converfione effi, eos^
,
teddit obediemes ; dicunt enam geflantem reddere ornatum perpetuo

virginitate, cumcafiitatem inducat. Salom. p. 59. Ara confervat eo-
fiitoftm, redditjj gratum diu, Agrippa cap. 37.
Corona at^r alisfigura, imperiali corono affimilatur , de naturo
Saturni
Digitized by GoogI
'
> Umi&Uiriiiinauztndudivifiucjiisvirtiutn) hmitiem^ hilarem
^ i^/*ttiiAimrf<i</fr«.Salom.p.4o.Tanturnclcaftcrirmis hxarum:
!
dcquibusqu* amulctarii dclir3nc,<-adcm fore fingunt Aflro-

'
^ , logi detis, in quorum horoicopo ifti aieendunr. Quippe eS
Altrofogotuin commentis, canquam fundamentis artis luxrc-*
jfi' gulisdcduxetuntamulctorumfabri,
p, A fixis delccndcndumcft ad ftptcln (Icllas erraticas,
•i '
quas gticiPjanetas vocant. Horum figilla five amuleta fune
% »cl omniumfimul, vel plurium, vel lingulorum. Omnium fi-
V muJ font ,
five Catholica , qu.t flantur in cun jundiene vel o-
mnium Planctarum in eodem ligno ta«fla; vel binorum. Sub-
ic(flum amuleti dicitur Eledf rum, quodeft mafla feptem metaJ-
f
i. Jorum: auri,argenti,cupn,fcrri,llanni, plumbi .-ugenti vi- &
vi.certa proportione, quam tradit Paracelluslib.f. ArchiJoxis
\%
Magicxpag.ffij.&fgtf.Edit.Argentorat.conriatoruin. Con-
flonturauccmmctalla vel bina &
bina, pro di verlaconjunciione
^ binorum planetarii, modo, quem docet IfraclHiebnermyltcr,

figillorain,herbarum&Iapidump.if7. velomniafimul incon-
ûni3ione omnium planetarum, in eodem figno, qualis non ita
I ;
dudum Anno aera: ChriftianarM bc LXII. d. i.ii. Decembris
Contigit, Qux quidem fynodus, fi ad rigorem Aftronomicum
exigatur, nulla erit, veUalrem platica,id quod prolixe oflendit
CJanflimus Gedanenfium Mathematicus Fridericus Buttnerns
: in Ephemeride fiiaAflronomicadiifVi anni. Requiruntur quoq;
metalla, prius defaecata, ad modum a Paracelf.cit.loco prxfcri-
>
ptum.Q^fbrcdubitant,uttcimino vitxfuae ejusmodiconjun-
dJionc omnium planetarum in eodem figno attirigant,metho-
# dii Hiebnerianam cligcnt,cu)us prolixa repetitio nobis crambe
i, bis codta videtur.Nos hoc loco proponemus amuletum Catho-
5/icum,di(5foanno M DC LXII. confciffum, cujus edfypum A-
"îcoru# quidam Aug.uft.1 Vindelicorum miferat, Tab.III.n.u
c'onlign.arum.Inantcriorcfacieeonlpiciuntur tresCharaeferum
Pianetac/orum feries. Media vulgarium eftj dextra ejusmo'
pifere exhibet, quales (iipra $. }9. exhibuimus; finiflralrabcr,
auroc libelli Arbatel de Magia veterum fiafilexif75, exc-
lEu/i, delineavit. Triplici verocrura(^letumlcricuruseflhu)us
imuicu accifex eodem forfiun confilio, quo autor amuleti
V
CXLIV. V. io. nyT a-im -p-V » qui d4t {dvtm
Davidtm ftrvum fuum a gUdi» mulo.

rtgilusi qui libent Obfcuri-
ora vero mihi omnia , qux in pofteriori heie extant :
K 111*7X01 11N873 eSoDI ’30’ Quâiitum autciTi prxftcnt
.
ejusmodi fciita Davidica, (ubjungit cirJoc. Schickara. pag. jf,

hifcc verbis: Ipfis nero ludiu, ut Ttdargumtur, experientia opponi
potesli qua illos non rarofruftravity ut tuut Anno\6\ 7 Lublini plm mil-
.
le: aut Anno if^.i.Tbtlfatonua fupra joco, habitationes eorum, intra
fextam boram intintresredaHafiierunt, Imo ipfeTalmud, liber gtntu

opinione fanliifmuir maximo numero pjîm per Italiam univerfam tre.
matus ek, ut R Dav. in Zam. annotavit, p.ig. i.f. ii. a. an igitur e
tot Rabinis nmofuih qui tam triftefatum libri miftratutimTXt fihmost
id e fl facranominapro remedio admurmuraret} ecce vanitatem veftri
Magen Davidl quo nec ipfum corpta d flamma tutari potcflul namfi
qua verba eam vim haberent: uti^ codex Mofaicus, quo ad boc artificium
'
abutiminiipraflaret id vel maxime, at nil juvit Rabinumt quem imp.
iladriantu olim cremavit > quamvis eo totus involveretur Afod. Zar.fol.
ig.4 Tantum dc Judaica fupcrftitionc, qua non minor eft
.
Chriilianorum quorundam, quam probat amuletum primum

Tab. VI. quod enam Elcttralc, hoc cA,cx omni metallo confla-
tum erat. In quo vero prxrcr pudendum fandilfimorum no-
minum abufum nihil^ccurrit uberiori explicatione dignum.
J8, Memorantur porro amuleta aliquotPlanetaium. Sic
ad memorix ingemi prxrtantiam annulum ex auro puro fa-
! bricalTc antiquos, in quo claufusenctad.imasfubconjundlionc
S.arurni & Jovis in ariete, exHcrmete refert Mizald.n. ip. Cenr.
Faciebant etiam, inquit, Agrippa dc occult. Philofoph. I.. II. c.
V 38 - tx operibus Saturni fimul atq^ Mercurij imaginem ex metallo fiifim»

’
sui pulchri hominu formam, quant futura pradnere poUictbantur , facit-
4 bantqftam die Mercmq, Isora tertia fciltcet Saturnh afeendente Gemino-

rum fideret Mercutq dom ici lio prophetas defignantet Saturno G? Mereu-
*^rtoconj«nilisin Aquariononacceli plaga, qua ^ DEVS appellatur. Pra-
terea Saturnus ex trino a(j>iciat afeendentem ac Luna fimiltter Cf Sol con-
’ '
'ptncltonis locum afficiat. Vtnm angulum aliquem obtinens fit potens
.€Jf occidentalis : Mars d Sole comburatur, fednon -iffU iat Saturnum ne-
•V.
Mercurium : Dicebant enim quod (plendor potentiarum ftedarum
,
'"iSsttum diflundebatur fuper bani imaginem> loquebatur cum bomtni-

' bust
Digitized by Coogie
btut^ innunctabit t'ft utilia. De conjundis Jove & Sole infn
rraditlib. III. de vitacxl.comp.c, ig. hisverbis : Accepi a Metiga
phjlicopraclaro ejuemtdi imagineoi faSam love in corde leonis ulum

medium oblinentes confundo cum Sole, liberavijfe lojunew Marliaiium,
Maibematicum noflro feculofmgularem, a pavore, quofub tonitru ajft-
ci confueverat. Amuletum quotjuc plurium pLineuium vidc-
rur, cu)us ectypon Lutetia ex xdc Genofcvrc confecrata niiirum
adjicere volui Tab. VIH. n. i. Sed quia certi quid dccotradcn-
dum non habeo, a planctis juniftis ad lingulos tendo, quibus o-
mnibus propria quxdam amuleta fabricare docent plurcs Icri-
ptores, utramque amuleti faciem fignances. Rarius uita cx par-
te tantum lignatum occurrit, quale ell in Tab. IV. odavum.
Et quidem anteriori parte imprimere confues-erunt planetx
vel imaginem, qualem poena: aut pictores fingunt, vel lignum
ccclcfte, quod Aftrologiipfi tribuunr, poftenori vero vel nu-
meros quadrato inlcriptos, vel charadferes Planetarum & fig-
norum cadeftium, tum Aftrologicos, tum Magicos radlcnptis
fxpius tum facris textibus, cum nominib’ divinis. Imagines Pla-
Jierarumfivc Poeticas ftvcAftroIogicas, quales Pictores quoq;
figurant.defcribir Agripp.Phil.occult.L. II. c. tS.&lcqq. qua-
rum ratio cx My thologicis interpretibus petenda. In eorum lo-
cum fiibllituit Ifrael Hicbnerus figuras ipipiu*''* fideriim, quales
nobis per .arundinem opticum intuentibus apparent. Ex lignis
Zod.uciquxnam Planetis tribuantur,& quam bene, liipra dictu
cft tliefi 59. Ch.aracfcrcsfidcrum diximus vel Aftrologicos qui
norioresliint u(us potius Aftrologici, vel Magicos v.rrii generis,
de quibus prolixe Oedip. /Egypt.Tom.i. part. r.
agit Kircher.
p.ig. 170.1.^ feqq. Agripp. Philof. Occult. L. II.c.
fz, Deabulir
iacrorum nominum &
dictorum , legi merentur Geiger. de lii-
perftition.c. }. n. 11. &c Jo. Wier. tfeprxftigiisd.em. Lib. V. c.
4. dc feqq. Superliint numeri, quos conlignavit in fuis mcnlu-
larum areolis Agripp. Occult. Philof. L. II. c. zz. Operolus ell
in eruendo menllilarum Planeticarum .artificio Kircli. Ocdip.
i€gvpt. T om. II. part. x. cap. f. pag. jo. &
feqq. Dudum veru
artem pcculiarilcripto revelaverat joh. Ludov. Remelinus,Au-
guft. Vindel.Anno 16x7. edito. Conf. Georg- Henilch. Arith-
met. pcrfbCl.pag, 39^. His vira aliquam inde inprimis conci-
liare
Digitized by Googl'
Jiaic volunt, quod numeris harmonicis ipfa anima affici certum
1 fit. Sed rclponditad hanc objccliionem Delriusdifquif.mag.
Lib. I. e. 4, quxft.i. Conf. Voct.Tom.IlI.difpuc. pag. 151.
•yc;. Speciatimdc Saturni amuleto haec eradit Salomon
luppohtitius pag. 16. SatHrmfigHrA t»JcM/pta/aptdsl>suesteifUmo-
(L f'’$rfenex falcem tenens tnmanUi hahem barbam non multnm
' ptlofam : hac figura finlpta m lapide de natura Saturni gefiantem
reddit petentem cumcontinua patefiatis augmentatione. Picinus hb.
Id.devitacjeL comp. c. li. Saturni veter es imaginem ad vita lon-
gitudinem faciebant, tn laptde FeyriKjch, id ei},Japphtro, hora Sa-
turni, tp/o afiendente at^ feliciter confiitute. Forma erat : Homo
fenex m
alttore Cathedrajedens vel dracone,caput tellus panno quo-
dam hneo finfeo, manus fispra caput ertgensyfalcem manu tenens aut
fifcesyfnfiaindutusvefie Agnppadeoccult.Philofoph.Lib. II. c.
, Faciebant ex openbus Saturm, ipfo afiendente, in laptde,

qui Magnes dicitur, imaginem hominis, cervinum vultum ca-
meli pedes habentis,fisper cathedram vel draconemfidentis : in dex-
tra falcem , in fimfira /agittam tenentis : quam quidem imaginem
fierabantfibiadvita longitudinem profuturam. Saturnum ettam
ad Vita longitudinem conferre probat Albumafar m hbro Sadar , ubi
.etiam narrat quasdam India regiones Saturno fubiellas, homines^
.ibi longavosvaldefore, nec nifi extremofimo decedere. Item facie-
bant ^
altam ad vita longitudinem Saturni imaginem, tn/apphiro,
horaSaturniyip/o afiendente velfeliciter confiituto, cuius figura erat
homofinexfuperaltamcathedramfidens, habent manus fispra caput
• .ereSlas, m eis pifiem tenens velfalcem mfra pedes eius racemum,
,
telhm habens panno nigro velfufio,
cstput omnes vefies eius nigra
•Jfiut-velfufia. Foetebant ettam eandUm imaginem contracalculum,
renum morbos herafiilicet Saturni ipfi afiendente cum tertiafa ~
, ,
^cieAquarq. Faciebant quoqêx operibus Saturni imaginem ad po-

• Jefiatem crefiendi, afiendente Saturno in Capricorno , cuius forma e-
_
rat vsrfenex baculo tnnixus, habens tn manu falcem decurvam , nt
grii indutus vefiibus’. faciebant quoq^ imaginem extrefufitm,Sa-
itirmo afiendente in ortufuo,fethcet primo gradu arietu: vel, quod
^
-ventu eSl,tn primo gradu Capricorni: quam quidemimaginem hu-
. mosma voce loqui confirmant. Scalig. Epift. Edit. Francof. pag.
- foo. commemorat talismam Saturni argenteam faAam die Sa-

•-
.
• K turm
X •
nnni, in conjundioiie So^s &
Lunjjyhorofcopante hydra;
Icd uc plurimum cx plunibo illam conformare doceiu ar-
tifices, &
quidem optimo nec non prius purificando. Pa-
cacclfus Lib. VII. Archidox. Mag.pag. m. f/i.plumbum^Vil-
laccnfe commendat. Pliambi purificandi modum pnfen-
bit Hicbn. niyll. Sigill. pag. 140. Iws verbis ; Oltiul’ 5<r|lc*|fcu
‘Ûrxrii / «6 Utitffcu / WrtfclK imb

bnicftu cgbaiiivbnnucl) |cm teaufttii linhivoblfcitf/i»<i!Kmpart
iSr^c^/nimb 2.vrtrtQBrrn(Itm/I.\liscommunis «inâK) part/
« ef m «11*^ kgcl/ fditnclBc « « nwt jmilkf) (larcfcm 3 cucr / |b fcRct
)icb bcr Saturnus iu t'e&cn 'bt^ (a^ falt w«rbcu/imb fcfimclBC ben Sa-
turnumtvibcr/mib jji ilarcftii îuciTifj ober falt âiTcrijcsoiJcn /
(ivi|I <r purgirtl. putgation itMif Ul Da Influ-
en^Saturni. kiem loco imaginis, qua vulgo Saturnum reprx-
fentant, tricorporisSaturm pnxnomcnon imprimere prxeipir,
S.iturno fecundum requifita Aftrologica optime confiituto;
altera exparte eosdcmcum Paracello & aliis in menfi in novem
areolas icefa charai^res numerorum, quos Indicos voc.mt, ita
diIponit,ut live furlum.live dcorrumdivedcxtrorfum,five llni-
ftrorlumfivc fecundum diagonalem pergas, fumma obviorum
numerorum ubiq; fit Agrippa cit.loc.L.lLc,ii. notas nume-
15^.
rorum Hebraicas quuq; inicripllt menfulx, cujus in fronte prx-

figi vultHicbn. cit. loc. 0 litcram initialem vocis 'raci , qua;
Saturnum exprimunt Hcbr.xi. lUum hujus tillemx larguny
promittunt in xdificiis ftruendis ,, in agricultura exercenda, in
morborum faturninorum curarione,in partupromovendo, in-
que fodinis, fi benignis Sacurni radiis de collo liifpcnfa fuerit
nigro ferico involuta. Contrarium nfinantur , fi eadem con-
fc«^ fuerit fub infcliciori fideris pofitu, Autor quidam ma^
nuferiptide figillis feptem Planetarum perhibet, firudlur.ini ae-
difidi nunquam abfolutiuniri,.fi eadem tilfema, Saturno retro^
grado inque inimico figiio polito, & Luna decrcfcentc, confe-
â lub recens fundata llrudura recondatur, Sc infinitas rixas
ic adverfitates aboriri, II die & hora Saturni deponacur.
60. De figillo- Jovis hxc commentatur Salomo peg. jx.
ôvit $mMgo efi hommUftdentis infiUoJiu in tjnoArnptde caxhedr*»
virg4m Hntntu Hn4».4lttrt^vero pilam iftn ttntntU idokttn Can(htm
vtt
Digitized by Googie
ve/f>ifiem, (f ante pfdei f.%tiic»fy A^tuUm : fid apnd Alagtt Dedo^
res Aliter figuralMr, homtnu enim figuram fiulpunt cum ariettuo capi-
te, rMgosucalca>uis,fubhlt pedore, quafi lapidi, maxtme Krahati tn-
fiulpaiur^gefiantemreddit fortuuatum, amabUcm, reUgtofisq^ gru-
.i-
tumt extelUt^ ad honoret ^ dtgnitatet. Marill. Ficin. c. l. ad longa.
7>am wam, inquit, atq^fehcem lovisimagtnem faitebant veteres im
laptde claro vel alto. ErJU homojedentfuper aquilam vel draconem
coronatus, hara /jvis,ipfoin exaltatione/ua/elictter afiendente, cro-
ceam tnduto vrjlem. Agrippa cit. L.cap. 59 (cribit: ex operibus
Jovufaciebant ad vita longitudinem imaginem hora lovis, ipfi m ex-
altationefisafehctter afiendente, in lapide claro Ci albo , cuius figura
erat homo coronatus croceis indutus vejliimi, equitant fuper aquilam
r- '
vel draconem , in dextra fagittam habent tanquam mijfurui eam tn
*
caput aquila vel draconis ejusdem : faciebant ^
aliam lovis imagi-
t nem eadem opportunitatem lapide albo ^ claro, pracipue in cryfiallo:

erathomo nudus coronattu, elevatis (£ coniuncht manibus, tan-
(fi
quam deprecans,fedent tn cathedra quadrupedali, qua fi ratur d qua-
tuor pueris alatis, quam quidem imaginem augerefelicitatem, diviti-
as, honorem, (fi conferre benevolentiam, (fi projperitatem (fi ab ini-
micis liberare confirmant. Foetebant (fi altam lovis tmagtnem ad
''t
(figloriofiHi Vitam atâd
rcligiofitm fortuna dexteritatem cujus fi-
:
gura erat homp habens caput Leonis vel artetis , (fi pedes. tquthnos,
croceis indutus veJhbMs,dtcebaturqj “jovit filius, Hodic nlfcmam
Jovis parant cxftanno, cujus exemplum extat in Tab. III. n. z.
Arcitiaum parandi exponit Paracclfus c. 1. Hicbncr. c. I. pag.
14 Z. qui metallum prius purgari vult hoc modo:
Q3fc)>' ( reilius ûiiOimD trnni»<iJft'olliciî(T/lc»t'ir^\OarBb*u«
auff/icDc^mal)! ci» o^cr 9 maftl^wcun
. <«( min taraiiff ver*
bremuf / fo ijicf; in OivUitcnfaift cKr DvamcnuMiTcr/ fo i|lc£(purgi-

«f. A)icfc^ mil^ m tmer Influcnrj Jovis <^(fd)cf)cn /<tc. Loco
imaginis u/itattoris &: fupra delcriptjc adhibet charafterem fi-
dens Aftrologicum, circumlcriptis quatuor fatollitibus Jovis,

indefignatione menliili fcdcamarcolisdiftincFx&: in qua nu-
meri utcunque rccundum latcta & diagunalicscollccbi laciunt
J 4-. i Paracciro& alus non diftcrt, nifiquod in fronte tabulx po-
nat y litcram initialem vocis pnv qua flelbm Jovis Hcbrxn
notant. Agrippa cit.Lc.zz. prxtcr ch.trattcrcs numeroru vulga-
K z res.
“
C
-
,
res, Hcbcaicas etiam propofuit. Monftrofioris amuleti Jovi-

alis typum edidit Jo. >X'’ieius L. V. de prxftigiis dzmon. e. lo.
in cujus fabrica plurcsdcteftandas ceremonias adhiberi narrat.
Plurimas utilitates ei tribuunt in Civore hominum concilian.
do, inprimis Ecclefiafticorum & Forenfium, in curandis mor-
bis Jovialibus, ut vocant, m pellendis diinonibus & pcftc» h fc-
ricoccrulco involutum geftatur, ut mavult Hiebnerus.
6i. Martis figillum ita deferibit Salomon c. 1 Martu .
JmagomMltipUcttertnlaftcUfigMrMur,mterdHmcHmvexiUo in mn-
nn, tnterdum cnm lancen,Mtt alio inflrumento bellico, Jimper tamen
armatus, ^
ahûando eûefier\ hujus lapidisfufiulptivirtusgejian-
temreddit vtiloriofum, audacem, bellicofum, maximi vero [ifiulpa-
tur in lapide virtutis conjimilis. Ficin. c. 1 . contra timiditatem, ait,.
hora Martis imaginesfahncant prima Scorpsonufacte oriente, Mar-

temarmatum Gf coronatum. Agrippa cit. loc. refert. £x operibus
Aiartisfaciebant imaginem hora Martis,ipfo afeendentetn fecunda
fuie anetis, tn lapide Martiali, pracipue in adamante, cujus firma
erat homo armat usfipra Leonem etju itans, tn dextra habens enfim
nudum erellum , infintfha caput hominis geftans. Ferunt huius
modi imaginem reddere hominem potentem tn bono m nudo, ita ^
ûod timebitur ab ommbus : ^
<jut gefiaret tam tribuunt ei vtm ,
fafemands, ita quodterrebtthommes afpeûfuo, tjuando irajcitur, G?

liget tn fluporem. Faciebant altam Martis tmagtnem ad conferen-
dam audaciam , animofitatem fortunam in ^ nxis: cujus
bellis
forma erat miles armatus ^ coronatus, cinHus gladio, tn dextra lon-

gitm njerens lanceam : faciebdntêamhora Martis, prima fiorpionts
facte, cum tpfo afeendente. Ab hodiernis artificibus ligillum
Martis ex ferro conficitur, cujus exemplum dedimus Tab.III.
n.j. Conficiendi amuleti .artem docet ParaccKusc. 1 . Hicbn.- &
pag. 144. <}ui ferri purificationem &
ncceflariam flatuitie his
verbis comunicavit QBafdK limaturam Martis wol faiil’Cr/IC(J
:
fic illiOJrnfclKn im& acetum vmi deftillatum, Ijfi 5?. Pt<r 10.
Mrinjun licgcn/Dariuid) uiiâcnonuivtmti bic btcft
ab,^<tvafd)tn / bkfcibc limat uram Icgc cm 0nnib fn aquam tarta ri
fo roth/rek itupffcr/ baim n)ibcrg<wrtMKn/fo i(!ceir<dn.
©kf< purgation muîUlclfillCina' Martialifcbcu Influemj gcfdx»
b<n. Idem in locum viri arnrati, quo figillum frequentius ligna-
re
Digitized by Googl
'
r
(
• .
W
^-
I
•
1^( 75 .) 5
reconfucvcnint, (iiBilitait /igaranT, qua indutus Mars per tu-
bum opticum infuicientibus apparet. Eadem menfula ipfi ac
qua: Hebraris Martem fignificar, initialem. Summum ejus ufum

prardicant in certaminibus &pr.xliis& marrialibus morbis tol-
Icndisrcx mente Hicbnrri rubro Icrico in volvendi ficque a col-
lo fulpendendi..
Huic Itgillo fubjuiigimus amuleta illa, quateorpus
contra omnem iclum live gladri live globi impervium redefere
dicuntur. Horum tri.i exempb delineavimus citata Tab IFL
nura.f.tf. &
7. Cui vero profcllioni Magiese quantum fidei
tribuendum Iit, audiamus folidius diilcrencemr prolixius licet
Gclcberrimum Dn. Berncggcium p. m.&: ad quxftioncm in
Taciium57;>^« amulcus mihiartbHsah^Ma ctmtra vulnera vis injiti
ita rcFpondenrem : Amuleta ^
remedta contra tela , vulnera C?
'V''-
fiftgntnem fijlendt, non tam veteribus frtjianujlimis heroibus ac vi~
.
riSf ipsam hadtemo dse plunmis /emKhrtfiianis, in ufufuijfcy âd- '

,‘i
’
'S. -
huc ejfe^hiftorta contefiantur.Adftipulatus hutcfuperftitiom Nahoda .
beguea Prutceps regionis Mdact, tefte Oforio Lib. VIl. de rebus

Ind. Âf, spsi in confLblu cum Malacenfibus , mulns vulucribtu .
a
confcijfus^ tta cecidit, ut nullum fanguinem emitteret : cum vero il-
lum uudajfent armtUam tx auro faciam, in ama lapis quidam erat
tnclujtu, detraxijfent : magna repente vis/dngninis ex illis vulneribus
emanavit^ qut lapis, tejle eodem Oforio, ex bejtiis quibusdam erui-
tur, quas Sutmenfes Cabnfias appellant. Qm
lapis mirificam adfi-
fienfism fanguinem vim continere dicitur. Similis hifloria recenfe-

turd Adolano,ajfirmsinie Petro Mattheo, cum anno 1568. Princeps
Auraictes numerofo escercitu tn Brabantuim irrumpere teutaret,in * -
agro Julsacenfi, prope Traieblum ad Mofam fluvium , quendam

Hi(panum captivum milites arbori alligatum,fclopetis velhombardis
manuariis occidere conabantur : verumfruflra fisos mtllum tormen-
torssm globos emtfiruuf, nec ulla ratione creberrimis ibhbus ladere po-
tuerant, quippe amuleto munitum quo fublato, primo tcbs bom-^
:
__ , ^
bardatxtm^m occubuit- Alsudtxtmplumnarrat Salufim Pha-'^x^

r K i ramun-^^::^Ttf
a..
—
r.> ei
rAmundtu tn Cxrolo jUlobroge, five htjierut dr fifperventu AUchro-
gtim tn urbem Genevam A. C. l6oi. Ahlitum audaciam auxtjfe
tmtio quadam incantamenta Carminum, <jtu a fefuiiit Ttjonomanu
accepijfe aiebant, tjutbm (e munirent, contra hofltum virtutem vi- ^
ret. tû ebantur ( induit ) in illis emeet, principium Evange/f S.
*JohannU, nomma B. Maru, Jefu, Tnmtatu, fi? haudfito ejut ignMi
charaileret > fubftgnatis x<erbistflit hngua Francica : QAcunq^ nane
fihedulam portaverit, eo dte non peribit, neq^ terra, neq^ aqua, ne^
g/adio. Nec mendax fnit, hcet folenni fniufus Jit, Sat.w, Nam
pojhiditjlrangulati, maere perierunt. Hac tlle. Caterum undevtt
taht amuletis mjit, item an Qf quatenus iis utifit ltcttum,fi quaratnr,
HOt fententia Jeannis Georgq Godelmamm Conftltarq Eletlorit
Saxomc! prijlantijhmiadjhpulamur.qm hb. I. cap.%. de curatione
morb.prtjhg. pojlquam naturales ^rationalet curationes admitt.t,
ttafcnbit quando res naturAes ut herba,
, tn certa cceh conjhtutione
:
colleSla ,
cnaracleres , Jigtlla ,
carmina , Evangelttsm S. fo-
hannit , qua nejf qualitati elementan, nec ouitltis vtrtbus agere
pejfunt, collo autcaterts corporis partibus appenduntur , aut ad fu-
gandos Damonet , aut ad avertendosglobos bombarda , tElusgladij
vel hafla , tum illa amuleta ftunt /aeramenta Diaboli, etfi morbi pe r
tales appenfiones curentur, aut aha alhones, non viribus earum re-
rum fiunt, fed Dutbolutipfe, ex paclovel tacito vel mamfcjio periilas
curat (fi agit, permittente DEO, Pergit idem (fi att : naturAt a
fient hcita, quxfuafive occulta quahtate divinitus tn pri-
(fi funt res,
mafiea creatione indita,femper eodem modo aguntm corpora qutbm

,
applicanturfivefiia fjmpathia,five antipathia quaha eje creduntur,
,
radix (fi femen paonia collo appenfit : uem vifius quercinus collo ap-
, in prajervaudis (fi curandtt liberis ab epilepfia
penfies item quod ;
Coralliumrubenm orificio ventriculi appenfum corroboret ventricu-

lum. Sic annulum ex ungula Akts,ehgitisvel manuum vel pedum
gefiatum, mederi conVHlfiom,uoH quidem Jit a quaht,ue , fed occulta
vu tute, ut Mediafirtbunt. hac ille. Hanc veram fenientiam con-
firmat Comer mut meditat. Htflcricarum Cent. III. cap. jo dum .
f- tta inquit ; Etenim hac queq^ eit idoiol.tiria ,fi vitinrandi, herbit
,
plantis, animalibus, metAltt tribuatur,

mfi eadem opera, latu ad DF-
- '.ii-, -t um referatur. Et Augufhnus cum Chrjfbftomofiatuit, meram tffe
idelolatriam,fi charta aut charalleret collo appendantur, quicquid et. i
tam
'. * ^ (*!'*' :
i'
t4milliji»firilfatt4r,JiiôrMterfectri»t\ fortiUgtMm “vero , fi ifind

4
illi commiferuHty tfMi nomut intereU6lMm^ nec eo mmuifidemfieperfli-
,
•i.
tiomhKS adhibem. yide ^ Plin. LXX VIIL c, i. Htft. nat. Huc

» pertinent, dtdtvin.f.^6,e. 6. Comet tUnftris
recenfit Boijfard.
fi Cermantit, vtr non mahu, maiorem vita partem impenderat in

<jni
comitatu Caro/i y. Rofn. Imp. cnint amplnm dominium cis Rhe-
«
num extenditur,fihednlam exhibuit^ meprafente cuidam viro Nobi-
'i li, cjuem mittebat ad Joan. Guthelmnm Ducem Vtmanenfem, equi-
'i
tatum Germanicum ad Carolum JX. Gallia Regem ducentem, qui eo
f tempore harebat Alet it A/ediomatrieum urbe cujm militet fpoliave-
:
rant eqiiit vtftimentit tret Comititfamulo t infjlvit yiufirafiit, in-

ter SnrrapoHtum Aietas, Vt autem hic, cuifihedula data erat ,
pojfettuiiut ad Principem commeare, ^
infidtat Saxonum equitum
vitare,firiptum in membranafecundtna ctmmiffum erat tale : In no-
mine DEJ patris omnipotentis, patris majoris Circuli, qut me de-
fendat ab omnigladio acuto,fagitta venenata, fclopetoignito,verbere
lethali, (i mortifero vulnere : jimen, amen , amen. Adembrana
illa mbu4 circulis depibla erat, crebra crucis imagine charableri-
bsu iMognitts dtfignata, in quam comes lUe infufurrabat arcana qua-
dam verba, (i anhelitu capite in crucem rotato muniverat Hacfen- :
eo rubro involufa, Pfifilofirico puniceo appenfa i collo fultus vir ilU

mijfus eft Metas, ad repetendos equos ab equitibus raptos, quos cum
in portarum exitu non invemffet, ( nam ad quartam miUiaris partem
ponte MofeHano prope Molinum abdubti flumen trajecerant)
luflus eSi exercitum/equi us^ Cathalaunum Campania, ubi Matro-
na uno pontefuperandaeft Juraverat Princeps yimarienfis,fe mor-
:
te puniturum raptores,/! agnofeerentur: euius iramformidantes pro-

pe Pagum Gra9elata,Honprecul ab urbe Metenfi, locis mfrabhs
diffiedibut equitet Saxonicicrebrisfilopetorum ignitorum tlhbus, (fi
exertis gladus tnfeflo agmtne obruerunt rmferum hominem , (fi ex

eauo sbfiujferunt eum cum fisa ftheda Magica: corruit lUe quidem
thorace plumbeitgiandibustransfoflo multum locis, fed illafa tamen
tute. Osm^ parum fideret in cantationi magica, metu confiernatut,
eonverfo ttineread Dommum fitum reverfut efl illi^ ojiendu pe-i
Uut duobtu lu locis gravi contufione lividum, (fi vtbtcet iu brachiis

crebrae : quas uecefiefrit fastan Chirurgorum ope, (fi fiarificafione
faQa multum fangunis purultnti tndt eximere, adfleverabat co-

met
>
tmesjideventjfttx defeSlu fidef.tantilm^ji»fihecLtm cerfttHdt»cmi>
f090^
tJfecredentijHteAmMnttMspojfetflHmbeosglehojfraôreigntto e ter-
mtHttsemiffos ore itpertofine milofmculo excipere MudHm pebint
ommhHitmmicorHmgUdiu exponerefine metu -.imo ^ hoc ndd'bnt,
tormenti in eum exereret^poffet^tnbiftramen intnert, ante-
fi quis
quam ignis intnmtnr, pronuntiatu ahqnot Verbis fidm.tfiilphH.
renm pulverem corriperet, immotaq^ tormenti rotula,globus ultra tu-

btoram non pojfet exeri. Mirum eH aflu Damonis usqj adeo Chrtfh~
anorum ludtctum dementari , ut hacftagitia nomine pratextufidei i
ujurpent aJferantOj, quia nomen
;
DEl in hu magicis incantationi-
busmvocetur, (^figna crucu CharaQeribus monflrofis mijceantur ,
Damonescogiad ea, qua fubentur, âbeu extorqueri, luet invuis,

qua impq Magiexigunt. Sed.(^ hic Comes ex orofejfo habebat fi>t~
ruum familiarem, quem afferebat effe ex coelejhbus Geniis, cujus con- 3
filu utebatur tn omnibus , qua
domi forisque peragenda fufiepiffet. |
Novum HonefihacexerceriaJiiu, qui miluiam/equuntur. Omnes
fere reges antiqui habuerunt infuo exercuu aliquot, qm arte Magica .
^
credttifunt mala d militibus avertere,^ damna hojtibus tnferre va^' •
>
na. Plunma exempla exhibet, cie. loco pag. 17. Coiif. Hoctinp,
Tom. j. Hift.Ecclel'.pa^.6f3.8c<»54. Cîbusnil addomoncn«
dum,nifidcccftandumhgnicrucisabumm,dc quo uberius cra-“4 '
^latGcigcr.defupctftit.cap. j. num.ifi. Aruuleca hxc Tureis

quoque ufitat’ora (imt.VidXeuricLHift. Mufulm.pag, J5.&: "
Houmg. deCippis Hebr. pag.174. & 17 f
6z. Sobs(igillumciebriu$occucht,cujus feptem exerU''
pia aurea propofuimus accurate delincata Tab. I V> num. i. 3. 4.
6. 7. 8- & 9> unicura didbcTaK. num. notarum plumbeum c.
1.
ratjhaud dubie aurei protorypi Ci%ponT)e hoc figillo ira citaris

locis Salomo: Solisfigura diverfimode repentur, interdum infiar
Solis cum radiis Circum quaqf,aliquado infiar hominisJedentis tn foho
cum capillis Jparfs vefie prefufa , nec non in curru, acfi ab equis
quadrigis veheretur , ita ut circum circacurrumfintXll. Zodsaci
figna: fîrtus autem hujusfigura in aliquo lapide /culpta gefiantem
reddit imperantem. Magnatibus^ gratum. Ficinus : jdd morbos
curandos fingebant Solis magtnem in auro, hora Solu, prima facie
Leomsafiendente cum Sole, Regem tn throno, crocea vefie (i nrtutfi
’
7 Solit^formam. Agrippa : Ex operibus Solis fu iebant imaginem ha-

n Solis, prima facie Leonis cum Sole aJcenJeHte: osjsts forma erat
rex cororsatus, tn cathedrafidens, corvum habens infinu, ^fub pedt~
bus globum crocea vefte indutus. Ferunt hanc maginem reddere
hominem "inviUum ^honoratum, inceptadeducere adfinem, ae
fimma vana pellere, valere etiam contrafebres (S peftem '.faciebantq^
eandem in lapide balajo vel rubtno, hora Solis, quando ipfe tnfua eu-
aliam Solis imaginem tn lapide
altationefeliciter afiendit. Faciebant
adamante,hora folis,ipfo mfua exaltatione afiendente: cujus figura
erat multer coronata cum geftu faltantis ^
ridentis , fimu in curru
^ûatuoreijuistrablo,habenstn dextra fieculum vel cljpeum, in fini-
fira baculumfuperpeblustnntxum, flammam tgnis geftanstn capite.
Ferunt imaginem hanc reddere hominem fortunatum divitem (J
ab omnibus dtletlum : fu tebanuy eandem imaginem in lapideJardio
hera SoUs tpfi afiendente in pnmafacte L eonis, contra pafiioneslunu-
ticas,ûa proveniunt incombuftione Luna. Hodie quoque con-
ftruunt exauro>quod prius punticaredocctHiebnems hac ra-
tione :
f.îl Anrimoniumju/lafc^ mt( «ncmOcr <m <f»<t

0^Mn^ (?« f)n/lIn^ fr<iiKU/alelKitit m thu warmc fcttc
.©kjipocftl (jegoliftn/fi^ffc âJ•au / fo faUt 6<ut ©olîll gnutlx f imb

fJjcpIxtfUjaUc Unrcitugfctf ab/jcbod) nod)
wn bcm aniimonio bcijm ©cfb / bicftg ©o(& gicjtc nod) j. mo^
burcf) bm antimonium, fci) j()m d^bcnn cinn>ciii<) (x(7<n
c«in/imbfrcibâuffcin.cr‘^rcif>fd)<rb<n biirdf)/b<nn Waf Mwni
(<iK boKobgtfrkNm ©o(btn(incn n(i«nîe<;t( mit<inw<mBBor-
ras,fct)md 5<cg/foij!l>a£i©oIb fmbf «nbjti bkf<tn*3B<ref3<r<^f.
^Signaturam quod attinet, una ex parte Paracelfus veteres imita-
tus regis in throno (edentis imagincni imprimi vult, Sole in
I^ne feliciter conftituto Hiebnerus vero Solis, qualem picho-
;
teshgurant, maculis, quales Aftronomi recentiores in hoc fide-

,,teob(crvarunt,notatam : ab altera vero parte uterq; menfulam
.tf. areolis di(lin6Um,in quibus fuma numerorum live fecundu
‘
lecundum diagonales aggregatorum, cdiii.In fronte
Oterafive
•
lueram n vocis nQ.*1 auae Solem (igmficat,
^nefixit Hiebnerus
^ Hidalein. Sed ex pra:milTls exemplis nullum live regem (ive
'Anfiilam exhibet. Plurima Leonis referunt imaginem vel cum
SSeuaÛre ejus, Vei cum nomine Angeli, cx lententia Hebrzo-
rum, figm Leonini prxfidis, Vcrchicl. Quod iignum partim
tempus innuit, quo (Ignandum fle amuletum , Iciliccr quando
Solm Leone, domicilio fuo, feliciter conlfitutus eft opportu- :
nillime quando conjungitur Regulo Hve Cordi Leonis, quod

contingitfubinitio Augufti. lltautem reliquorum Zodiaci fi-
gnornm cuiq; angelum quendam prxlidem tnbueruntHebrxi,
ita& Leonis prxlidem tinxerunt VcrchieJ, forte didlum a be-
I
nedicendo enim Hebrxis tignilicat bcncdixu,genuA flexit.

:
Omnes i ftos angelos ordine recenfet Agiippa occult. Philo-

foph. L. 5. c. Z4. PclTimc vero hoc tignum cock-fte d Magis &
Amuletorum fabris tradudum cdin nis operibus fuis fupertli-
tiofitliinis ad Leonem Juda. Occurrunt intuper in his prxtec
abiifum Evangclij johannei , cujus initium lolenne eft Magis
& incantatoribus, plurcs alix intidix Diabolicx. Videantur
non nemini primo tigillo interipta vocabula corrupta hebraica,
qux tignificcnc Vbifurget adfaciem nofiram unus DEUS om-
mipotens, mihi certe lapiunt Gnotlicorum 5c Ratilidianorum hx-
tefes & blalplicmias. Nam J ACO nil aliud etl niti JAw
Gnotbeorum ulitacitlimum. Vid. Kircli. Oedip. Tom. 1, part.
2. pag. 461. Etfenon mihi corruptum videtur ex anftar, de quo
*
vid. Kirch.cit. loc.pag. 4'Ji. &deHeloy. pag.465. ^66. Conf,
exgemisBalilidianisCruflctiivigetimao(ftava&: trigefima.Orig,
p, in.
i9f. &
in iptiim not. pag. 78. Serius ad manus meas per-
venit tigillum Solis ex mente Paracelti fabrefailum, qnod Tab.
III. n 4. locavi. Dux lamcllx erant aurexgummi quodam con-
glutinatx & tcrico davo involut.x. Huc pertinet locus ifte
Thurnciircri fupra theti ciutus , quo non folum fabricam
docet amuleti i verumctiam omnem vanxfupei lfitionis fuper-
ftitionem declinare pro virili ftudet. inquit,
§aemfecerimus StftilU Solis, haud tnttfuefa^lnn videmur,fi de mod»
tjusdem parandi ( ut eum intelhgant (fi Cynici ejusdam, ac cavillato--
rescontumeliofi,<}Mieiusmodttmaginilms utentes, fuperjhnofis pra~
fiigiarum jedatores nominare non dubitarunt ) paucis verba facta~
mus. Eli ita^ ille, ut ex difiiplma artis nofira infiituttur, talis fere.
Primo eligitur aurum putum five obryrjtm ,tjuodîn examine ex-
^fita puritatis notat ofiendent ,velfalttm (fi tale non fit in prom-
ptu {ter per fiibutmfufum : quantitate ea, qua ad mftitutumfufficiat :
(
idim
Digitized by Google
^
*d ttt primo SoUi tn primum LcoMipn adum ingrcpt lupudUum dum

Adhuc c^det(iUâ refri^tratertaomiâ) tjuaffando complanatur
vel rraUeo tn Jamtnam redi£Uur, donec amplitudinem JigiHo faciend»
expetitam acquirat. HocfoHo lamina inter duos maUeosfignatoriott
epuos antejimUitemportexfcHlptot oportet interpojita, vehementi coL
)
hfti, ut effgtem eorum hic appiUam recipiat, cuditur, u4t^ hac efi
totafines^ methoduiintegra, omnutm tllarum incantationum, con-
• tnrattonum prtfiigio/arum fuperjhtiorum rituum^ magicorum ,
epuorum nos invidt quidam ^
mendaces omnium artium Phjjkarum
contemptores,barhar0 (i craJJaipHadam infcitia, ignorantta,atqj li-
vore, fuU fefespfum { ut tputdam incpua ) dentibus conficiente , contrn

omnem pietatem (fi honeftatem tnjimulant (fi accufmt," Nevem
udem calumniatores (fi obtreclatoresnoflri ignorent tpuxrum rerum
,
imagines, tjipi (fi charabhres, (fi quofine in hocftgiUo calentur, exfcul-

pantur, cudantur aut smprimanrur. Tenendum eH imagine : alte-
ra reprafentartfolem, alterajidus Leonis : non quod cerput tUud ro-
tundum (fi ex igne coelejh in comhuflibtU conflatum, huius vel alteri-
usfive hominisJive brutifaciem gerat ; five euamfignum alterum eat-
lejlequod Sol{ dum Zodiacum perluflrot ) certo anni tempore ingre-
ditur(fi peragrat , 7felem five fimulachrum Leonis revera hateai.
SedcharaHeres hi tantumfitntmdices (fifignificatores ingreffut Solis
infigna. Cum enim ingreffus ejus amntbus annis varient, (fi juxta
horas diei naturalis vigintiquatuor, hoc anne m
hanc, altero in illam
(fificconfequenter omnibus annis in aliam at^ aliam incidant, ideo
tempus (fi Charailerfigni, id quod ingreffus falbu eit , huc affigno-
tur: idêofine,utuJutfigillinteinflitui paffit. Subf(K]Ucnna ver-
ba thel. 14.. citata repetere nulo,qux taiis (equitur conclufio :
Quu cum itafint, tum CharaRtres hujusmodi, tum imagines , per fe
nullis vsnbus prodita funt,fedfhlummodo virtutem infigdlo reconeU-
tam, tempus^ (fi heum at^ trabum

efficacia ejus definaum fignifi-
eant. Egregia utique fupeiftitionis atque latentis Diabolicae

coUunonis purgatio l Egregia probatio vis idius amuleto cocli-
tus influcnus l^romittunt autem plurima
! &
maxima de hoc
ligillo, in primis Piincipum, Magnatumque gratiam atque fa-
vorem, honores, potentiam &

faullillima quxque,li flavo fe.
rico involutum geftetur, . Contrarium vero minantur cx infe-
lici Solis politu.
L X ^J.Sigil-
Digitized by Google
\
Sigilli Veneris exemplum dedimus cupreum Tab. III.
n. y. De hoc Salomo pag. jj. Veumsim*gtnesfiimUtert»Hbt fiint*
UfuUbuj tamenfetjitensfretjiieHtuutMfiMlpttur: Multer cum magna

vefte fiola,manu^ tenens taurum hutus vtrtut efl agilitatem da-
;
re in rebus tuendis, omnta^ ad optatum finem deducere , timorem

fiubmerfionis atjuatica auferret honores vero muliebres afi'ore.¥\c\n\is
c.l. Ad latitiamrobur^corporis,fingebant freneris imaginem puel-
larem, pomafiores^ manu tenentem, croceis âlbu indutam, hora
Veneris primafacte libra, vel Pifetum, velTaun afiendentecum Ve-
rtere.Pi^tippi.c.\,c.t^l.Exoperibus Venerisfaciebant imaginem, ijua
tonvenubat ad gratiam (i benevolentiam, hera veneris, tpja afeen-
dente m
pifiibus : cujusforma erat imago multeris habens caput avts y
gfi pedes atjuila in manufitgittam tenens. Faciebant altam V

meris
imaginem ad amorem mulierum in lapide Laxjili hora Veneris ipfa
ofcendentetnTauro : cutus figura erat puella diffufis capillis , fpecu-
^m habens in manu, colle catenam alligatam, fuxta eamadole-
fiens pulcherfiniftra manu tenens eam per catenam : dextra vero ejus
aptant capillos, finttfue ambo amkaiibterfe insuentes, circa eos fit
puer parvus alatus, enfem velfaginam tenens. Faciebant aliam Ve-
neris imagmem pnma facie tauri vel libra vel ptfiium cum Venere
afiendente, CUJUSfigura erat puella diffufis capiUts, longis^ albis in-
duta veflibm, laurum vel pomum velflores in desctra tenens : tnfiut-
Jha peitinem. Fertur efficere hominem placidum, jucundum, robn-
fium, alacrem &
conferre pulchritudinem. Ulicatius hodie ad fi~
ila Veneris conficienda, ex metallis adhibetur cuprum , prius
Seundum Hiebnerum*hoc modo purificandum: îipffcr
fUtfftn/unb twrff 5C|lc(T<n ©laf tarauffimflu^/la^ (g cine <yit<
©mnlx trtIlKn/geilf in rtn acerum dcftill.uum, fo granuhrt

foIlg<f(fxt)<n/nKmi cm< Influen^^ît Venem emtritf. tiut-
damcamenexrecentioribus, quorum non pofiremus Hicbne-
nis, ftannum adhiberi malunt, cuprum n tbuentes Jovi. Prx-
ter menfulam quadraginta novem areolarum, in quibus fumma
numerorum five notis Indicis five literis Hebraicis notatorum.
(ecundumlatcraveldiagon:descoUcdI:a cfiicit 175. reliqui feri-
tores nudatz Veneris imaginem atque Cupidinis fignare ju-
corniculati phaenomenon, quale re-
E ent: Hiebnerus fideris
cendoribus Aftronomis per tubum obrervantibus apparuit.
Qm
Digitized by Google
,
Qm & fupra menfulam literam Hebrxorum i vocum mu,

rnj’3, Ki/iJO qux Venerem denotant, initialem infcribit, Ip-
fu:n lignandi artificium deferiptum prodidere prxter aliosPara-
cellu!» & Hiebnenucit. locis. Plura quoque de hoc figillo ja-
ctitant fiiperftitiofi,in curandis morbis aliisque rebus patrandis,
inprimis, quod ejus ope faCilc omnium hominum amorem fibi
quis conciliare point.prxfettim muliebrem: imointcnfifllmum

adverfarium ad priftinum favorem revocare, fi ipli aqua pluvia-
tilis, qiix ia jetli amuleti vim haulit, propinetur, infuper fe-
cum geftantes illud viridi (erico involutum aptos reddere dici-
tur ad Muficam difeendam &
exercendam.
64,Venerem Icquitur Mercurius, de cujus figillo audia-
mus primo Salomonem, qui citatoloco hxc tradit Mercwr^ Ji- :
ftra homo eifgrMtlu pe^lorif, pulchram hahens barbam cum talari-
fm, cuduceam tenentu virgam cum gallo ante pedes , aut cumfirpen-
tefub pedibus, virtus em eil conferre adfiientiam Qf oratoriam com-
parandam, mercatoribus locupletandis ijua^ maximum proflat au-
xtlium. Secundo Marlilium, qui citato loco 1'criptum reliquit : i
lmagineh> Mercuri) ad ingenium (£ memoriam prima facie Gemi-

norum ( veteres faciebant. ) Item contrafebresfiulpebant hanc in
marmore,fubinde materio cuipiam imprimebant languentibus ajfu-
mendo. Hinc omne genus febrium curari dicebant, forma Mer-
curi), Homofedensm thronogaleratus criflatus^, pedibus aquili-
nis, finiflragoBum tenens aut Ignem, alatus, aliquando fitper pavo-
nem.dextratenens calamum, vefle vana. Tertio Agrippam»qui
cit. luc.cap. 4 {. ita commentatur; Ex operibus Mercurq fatîe-
bant imaginem hora Mercurq ipfo afeendeute in Geminis , cujus for.
ma erat adoiefeens pulcher, barbatus habens infsmflra caduceum, vi-
delicet virgam, in qua involutusfitferpens, tn dextra gerensfagittam,
pedes habens alatas. Ferunt imaginem hanc conferre fiientiam
facundiam, ^folertiamm mercibus at^lucrumi proterea conciliare
pacem (fi concordiam (fi febres curare. Faciebant aliam Mercuri)
imaginem , ipjb afiendente tn virgine , ad benevolentiam , in-
genium (fi memoriam , cuius forma erat homo fidens fispra
cathedram , vel pavonem equitans ,
pedes habens aquilmos , (fi
ia capite criflam , (fi in fintflra gallum tenens vel ignem.
L 5 Hujus
* #^\ 8 +- 2^- )
Hujus amuleti exemplum attulimus Tab. IV. num. lo. fa-

btcladli 1'ecuudum prtecepta Paracelfi , qiix tiadidit
Arch.
Magicxlib. VII. pag.m. 57 J. Confici folct ex nieicuiiocoagu-
bto, quem piius purgandum docet Hiebnerus, ck. Ioc. pag.
ijo. hoc modo : Srucft li<» Mercurium jwanwg Ol)Cr trO)|%
moI>l filird) «in ^«^«r/ânw^l) r«it> obtr wafrf)« ibn mit aceto dellil-
lato,foi(lcr purgat : <£e> ^tfchtcfit flbcrfoI(l)« purgation jit tmee
gUfCliailfomnunDcnMcrcurialifdicn Influcn?. Coagulatur de-
inceps, ut docet Paracelfus dido loco, hoc artificio : i)7imb fciit
Ûijwcr falt picifcit tiuuum ‘ii(3«l/imMvrtnnc6«>oI
fI«ii$t/fo ntntb^ von b«tn'S(ur/unb (a$ «in tv«ni$ crfalten/imD tv<n n
«e» fd)icr bc(?«^>cn nntt/|o fclnutcvkricth Mercurii vivi barciii.
Loco hominis alati Hiebnetus adhibet figuram Mercurii cor-
niculati, qualem rcccntiorcs Aftronomorum obiervationes
luppeditarunt, cum vulgari fideris Charadcrc. Altera expar-
te mcniula lexaginta odo dillinguitur areolis, in quibus nume-
ri five Indicis cnaradenbus plerumque exprefli, live hebraicis,
quales Agrippa habet, modis liipra commemoratis collecti effi-

ciunt 160 Supra menfam locat Hiebnerus litcram Hebriorum
.
3 vocis 330, qux Mercuri) fidus notat, principcm.^^Tempus

infignioris influxus fideris & fignaturx operationem, his dc-
fcri&t Paracelfus .Xl^Dann : ‘rti()t/ttJ(Um Mercurius «incg r«cft»
«n unb î«n gangtf i(!/unb «n cmcm®?itfn>od)«ii/fcb«riOfeni>

fm ob«r 0(orvton «intritt im ûncten b«n Mer- :
curium coagulatum falt fii«)Tcn / unb 9«ii^ in btc ^rm i iinfr

njtul Dic 3onn/ banvit <g befto icincr fall / nnb Ia(i in ter 3o«n
n>ol crfalrcn. ®i< 3orm foll and) «rffiid) cb c.ncm brcnncnbcn
ikd)f b«r«if »«rb«n/anf bafi )k() tm gieflen tem Mercurio in bcc
3crm nidn^ anf><n(f< / nnb gern imb glai ()cran|j gang. 0o
abtr ba^ 0tgiH rcinnnb fdiavffgiinggcfallcnivcr nngic|T«n/
nid)(
|i' magfln «tf «in tvcnlg nad) bcin«m
gcfollcn »cvfd))Kib«n lajTcn.
Vîdetiir autem commentis Aftrologicis convenientius in hac
re diflererc Autor de Veterum fophorum Sigillis anonymus
his verbis: MercMrînfUixumJiejuiipro itttclU^H, tugemo rntmo-
naqÂCHeHdAconctliAreJibicMptt, obftrvtt,<jHotttnporeannt Mtrxu-
riiu wgemiMU vel f^trgine, in ejHtbwfigHu fHum habet dcmia/inm ,
fitfjTtis ^fortHHAtm tn orunte vel medto cceti : inventa hora hora-
qne
# Digitized by Googl
,
qmt minuto, fiat caeUflufig^HrMtiHACMm afieflnnm delineationt dili-

gens ^ arttficioja fin/ptnra in argento pure, <jua poflea feneo albo in-
tlmfa refervatur , uaraêa parte, cjua praaft cerebellum contingit
additis mofchi optimi alt(jUot granis» infititur -, tjuacipueoMtemdeno- ‘
&e, acevidentiM illa hora tempore, <puo fiulptura tnchoata, ^

abfbluta, operationem perficere, animadverfitm ell. Hoc anno 1608.
Mercuriusfortis (fifortunatus eft ctrca ji.Maii,horam^ matutinam
fecundam iterum^fortifiimus (fifortunatifiimus exiftet circa 14. G?
:
j/. diem menfisSeptembr. Paulo ante (fi poFl heram matutinam yejno
temporefolem tn orientali cardine antecedit in proprio domicilio, exal-
tatione, (fifeltct Jovis tritjuetro. Amuletum hoc purpureo feneo
involutum gcftantibus promittunt praeter morborum quorun-
dam curam, tuta itinera & miram quasvis artes difeend» aputu-
dinem, aquam virtute inje^Ji ligilli tmdam potantibus memo-
riam lirmillimam omniaqueprolubituper quietem apparitura
(iiper hociiîllo capiti lubjciô dormientibus.
6 p. SupercltLuna,dccujasfigillohocmcmoriac prodi-
dit Salomo: Luna Imagines vanafunt, aliquando enim figuratur
in propriaLuna figura, cum cornibus, interdum tn curru, ut puella
tum canibus (fi pharetra, cum canibusfequentibus cervum ; hujus i-
maginit virtus eii prabere expeditionem tn legionibus, ex his bona (fi
honoret, in^ omnibus rebus agendis praftare celtruatem (fi facilita-
tem , adfij optatum finem omnia deducere. Pierum caute obfervau-

dum,utetu^ fiipra monitum eit,Planetam, cujus imaginem in an-
nulo conveniente (culptam cupis optime debere effe difiofitum, hoc elt,
noHCombufium, retrogradum, malorum^ rodus opprififum aut ta-
(lum,fed tn bono coeli loco» oriente ve! medio coeli , cum jê vel me-
te, tn dignitatibusêjfentiahbus, alias imMo Vana extftet, nullius^
momenti. Ficinus: Imaginem Luna afieneUnte primafacte cancri ad
augmentum (veteres faciebant) rid confirmandamfiuiuatem (fi ve-
neficia de vitandafimaginem ex argentofingebant hora f''tntritJLMua
angulos obtinente ac Veneremfeliciter tntuente, dumodo dominusfix-

Ia domus Venerem ajpictat, aut Jovem trino quodam intuitu Vel eppo-
fto-Mercurius autem nonfit infelix, rigebant hac hora dtei Solis ulti-
ma, Ua ut dominus hora decimam teneret coeli plagam. Agrippa c.l.p.
44. hac habet: Ex operibus Lunafoetebant imagine pro ttmerautibut
(outra lafittu^Ht, hora Lttua,ipfa in txubaMnefua efieutUmoyCujut
figuru
figura erat homo fuper baculum incumbens y habens m capite avem,
^ antefe arborem fiondam, yiltamfactehant Luna tmagtnem pro
augmento terra najcenftum, contra veneta , atq^ tnfirmitates pue-
rorum, hora Luna, ipfa afiendente tn prima facte cancri : cutus figura
erat multer cornuta, equttans fupra taurum, vel draconem fepticipi-
tem, velcancrum,habeatîn dextra faginam, in fniflra jpeculum,
veflibus induta albis, vel viridibus thabensq^ tn capite duos ferpen-
tescornihusctrcumvolutos : cuilibet brachio unum habens firpen-
temcircumvolutum : ^
cuilibet pedi unum fimtliter. Et hac de fi.
guns planetarum diUafufficiant. Fabricantur hodie amuletum
Lunx ex argento, quod prius ex fcntententiaHicbncri ficdefx-
candumcft:‘i^<tl M^0il6<r gnnij imb ârrtiiftcm tclTcmjt^kp/
imMfan bu bon anbcrn QKttoU
imb fd)mclije
m
rcin tf!/ fo tûc
ttiber/ imt» trene btîunt jii ijIaiiBiit
fn ttu
imb («uc()tcn im ûTcr ober n>ic cin 0pk‘kl/rc tvirif
»gcl wic «ii
lo.0b<r ix.nud)! tartarumbrthl. ®kf< purgation nmfi »;cfd)c^cn m
ttmr Lunarife^tn lnducni}<jeft.Luna in ctclo fecundum requifita
aftrologica optime conftituta unacxparteParacelfuscumplu-
rimis aliis figuram muliebrem imprimi vult dextra tenentem lu-
na corniculatam eidemq; infiftcntem.circumfcripto Lunx vo-
cabulo. AtHiebnerus figuramLunx maculis confperfx imprimi
mavult. Altera expartemenfulainfigniturSi.arcolisdiftinda,
in quib’ numeri five fecundum latera fine fecundum diagonales
collecti efficiant 369. Supra hanc feribi prxeipit Hiebnerus h,
litcram vocis qux Lunam fignificar, primam. Multum
hujus amuleti ufumprxdicant, fi albo ferico involutum gefte-
*u^, in curandis morbis, in itineribus citra periculum, inprimis
maritimis obeundis, in exercendis pifcationibus,& qu.xplurcs
ejusmodi farinx pollicitationes fuerint. Non fblum vero
Lunx amuletum faciebant Veteres, fed etiam nodorum
ipfius
Lunx & fingularum hujus manfionum. Nimis autem prolixum
foret dtUu,\cihis utor Marf. Ficin.L.IILc.18. de vita calit’ com-
par. quas per qualibet figna facies antiqui, ^
quas Lunajlationes,
ranqttam necejfarias in exprimendis imaginibus obfervabant. Nam
inftattone Luna d gradu Tirginis decimofeptimo adfinem eius facie-
bant imagines contra morbos odia ^ ad iterfelix. In flattone a
principio Capricorni adgradum dtiodecimum* coutra morbos (fi dts-
cordtaa
Digitized by GoogI
.
ctrdi.u at^, <aptivit.^tes, InfiationeapradH duodecimo Caprtcar-

matiâdHmvtgeJimHmûiHiBmîtdverfuilMegMorem carcerem.
Inflaiione a ffod» tûarto ptJciMm, ad gradum e/tudem dectmumfi-
.
,
ptimum , ad curandos morbos, ad lucrum ,ficietatem^ ad augendas
'
mejjes. Et in aliis fimiliter sUsas vana ficpusscursojitate machina-
. ' kxntur. Qui icliquasorancs noflc cupit, lcg.nAgripp.occulL
Philofoph. L. II.c. 4 f. & 4 (>.
Hactenus dc amuletis fignificantioris influcntia^
66.
Obfcurioris lupcrfimr aliquot, plorimaque occurrunt tum apud
rerum magicarum feriptores , tum in muleis harum rerum cu-
I
* rioforum, qua: ad alia qnidem patranda quoq; adhibentur, po-
riilimumveroadtoHcndosmorbos. Qêdumfcribo,in men-
tcminciditlocusPlinii, Lib. XXX.c. i.i^vius, ubi ait AW4jw :
^ primum e mediana { AiagiJm)uemo dubitat, acfiectejhlutariirre-

^ plijfivelut alsiorem fanbhoremq^, ^nam medianam. Quod qui-
, dem Plinii ditftum JoluFiletac. deldololarria Magica pag.i6. b.
• iracorrigit: fêrltu dixiffiet PUnisu Magiam ex curiofa res abduat
cognofiendi vel habendi cupiditate enatam AV^ tamen negaverim.
Magiam maximum. Medicina pratexiu, incrementum accepijfi,
Magos plunmos mediana foetenda jpecie tjlam infamia labem'ûte
. Hujusmodi remedia amulctica plura compila-
arti .iffriCHiJfe,
vit& propofuirParacclfus Archidoxis Mag. libro primo. De

i quo yiro hancob rem ita judicavit Kircn. Oedip. Tom. x,
part. a. cap. 6. inter cateros, (amuleta) ab inferis refiifiitata,
^
Jkmmo fludio coluit Paracelfus impofior, qm fufieatnfms\jdrthi-
doxisdtfcnbit, ut proinde attonitus haream, qua ratione tandem fieri
potuerit, mt homo philo/ophus animumfisum tam infimis, indignis fio-
hdss, nullum innatura fundamentum habentibus commentis isd-
^voluerit.
slscere potuerit Nec minus ego miror Sebailian uni
qui in nova fua Medicina Spiritum ad Rcgi.im Ib-
''^''iKligiuin,
y cietatem Loudmenfcmfcripta, remedia etiam pctitexTalisma-
f aicis amuletis, ut latis apparet ex Lib.l.c.i<J.n. i 3 .&Lib.II, c.
. . i? nuin. f. Cxrerum de nujusmodi remediis Talismanicis gc-
neratimhxc docet Petrus Aponeniit apud Ficin.de vita cocli-
’
tus comparanda , Lib.lII. c. i8. Medicus m
hnagin* fabruandu
oifirrvet , ut anguli afiendentis , medij cach, occidentis fint fortunati,
(i ajccndentij dominus, (S eadem rationefecunda,fedfixta ^ domo-
M nui
Ji
Digitized by Googl
'
MHfejMsmfeUx. etiam Jknit/Uem farefirmiorem vitam^

aremyîumiJtinitiofHeratinfiuitta,finat:vitateperfpe£lafiatf\
im qtkthdefamutatapomuurfiUicettlliMsJigmficator vita. ,/rjrM
taiateres, tum figna , tum domini,preferttmafiendensems^Jm4!t!

mtu. Item ca/t medium, heus SoUs, parsforiuua, dominm
Sionis vel praventiouu ante nativitatem fafla^ Mak
'
infortunati cadant, '
_'.t
<>7. Prxtcr varios charaderes his amuletis

Iciipta apparent nomina divina , Angelorum» ncc noit vocita
bula oblcuriora, ne a Magis quidem cognita. Ex dura^^
bus frequens c(l ligillum Salomonis, a Mahumctams&i.CilC^
Ibanis multis Ilcmdum, quod fupra Thefl /7. i Judxis ilaih^
Davidis nuncupari diximus. Qur occaAone obiter
dum,quod Salomonem Magixincantatricis inAmilencoM^l^j^..
dxi tum Mahumetani» quurumplura teftimonia collegrc ^ni^'
ckard.Tarch. p.^7. &l«^q, Quibusex Boillard-dedivinattom;
cap.7. pag. f9. hoc unicum addo : Nteetas hh. 4, mentimemfoL
cie Clavicul£Saloments,cjuamvocat hhrnmSalomemtim,ifhMieJtii~
roH Magus apud Manuelem Comnenttm fipperaearefUt Ctt^hmlimiL
pohtanum fegens.Damcnstm UgfonetaddtuatatfnhmsUiteteirefomti^
fsm, cur accerjitt ejfent ; offerentetfifo , *f sdaertter jujfa exequertA
tur. Quanquam minime a^ndura, multum Salomonttribwl(
~
quae alieni operis fune. Sic amuleta iupra copiofe citai
moaifalfo tribui, quis non coafentiat; Ftequens quo
(us cft in amuletis iigni crucis> de quo (upi a. Hujus ini
cumentum eft amuletum argenteum inTab. V^l.numei
‘dura , in quo corrupti & Magici vocabuli ANA
T A derivatio non neminem fruftra exercuit.
Gammarolog. pag. 871. ex Freitag, nod. Med. ca|
t9j. docet, quod contra lethalcs morbos ufnrpa
jpsanijapta forit mortem » qmt Udere qutrit^ Fortei
(nuletum hoc iis appendetidum » qui quocuM; leti
bo decumbunt. Reliquos charaderes quodatxini
be dilringuendum eft inter charaderes CabajMiciD!
gicos. llloruni fpecimen occurrit in amirfetd^ct^êa^
^
in Tab. V. tertio loco poAium eft.,'. Irf hujilr limbS extar
aomen Bezalael ^ in. medio leguntur ABeltt &
Gabtieh>,
geloiunx
pigitized Gooie
l»clorum nomina, quorum illud quoque ex literis fcripriir*
hoc arte quadam Cabaliftica, qua: Notaricon voca-

ccclellis ,
tur,coalitum ibidem extat. Sed Magici videntur mihi , qui in
amuletis tertio & quarto Tabulx fcxtx,tertioqucTabulxo-
vx dudli cernuntur.
^8. lalcripianominapartimfunt divina, qualia inp ri-
mis occurrunt in Tabulx fcptimx amuleto primo argenteo in-
•luratoiparcim angelorum, qux occurrunt in amuleto fecundo
Tab. V. icrtio Sc quarto Tabulx VI. partim ver8 magica,
' qualia funt amuleti tcuit Tabulx oi5lavx,cujusc£iypon Lutetia
milium erat. Ad quam claUcm mento referuntur cancrina,qua-
iiam amuleto primo argenteo & fecundo Tabulx feprimx fer-
reo apparent. Qux quidcmlicet puerilia videantur, accedente
ramen iupciUitionc, Magix latentis fufpicioncm &
ccnlliram
incurrunt atque merentur. Ferreum autem una ex parre o-
/
ronino fere attritum erat, fedhaud dubie nominibus divinis vel
angelorum inlignitum. Dm hxleram,quidmenfula liceris He-
braicis diftinda fignificaret, donec tandem comparatione faifta,
duo ifla ejusdem Tabulx amuleta, metallo quidem dilpariaSc
liceris, figmficatione ramen convenire deprehenderim. Po-
llulct hic forte ciuiofusleifor, prolixiorem &
clariorem ejus-
modi obfcurorum magicorum charadferum atque vocabdo-
(
rum explicationem : cui relpondco ne tjmdntmii. Sufficiat mo-
:
derato narum rerum indagatori,hanc iplam obfcuricatemMagi»

cx indice cognoviire. Namhxc barbara vocabula %
A/4^«,inquit,Ficinus de vit.cccl.comp.Lib.III.c.ii.SicZerfl/êr
vttnr bnrbArAverbMmntare. JnmbUchtu tjHoqJimihter. Uti autem
&
magos vocabulis barbaias, ut in admirarionem ftuporem au-
dientes adducant, exillimat Joh. Filelacc.di{Icrr. de Idolola-
tria magica cap. 7. pag.m.f 4. teffimonio addufius Eufebii lib.
1 V. Prxpar. Evang. Procli libro de anima &
dxmone : de-
nique iplorum magorum apud Hieronymum in Epilf. ad E-
phcfios.c.t». cx quibus Simonem Magum quoque mulca voca-
bula barbara cxcogitallc tellatur Nicecas poli B. Epiphanmm
Thelauri lib. IV. c. i. Proinde ut primus autor hujus dodlrins
amuletorum Diabolus pacer mendacii ita etiam , qui hanc ar-
tem prohtentur , uclcio qux quantaque mentiuntur credulo-
M 2 rum
Digitized by Google
'
.
rumlargapr^miA aucupantes. \tiX[\itu\\3.nemoi>iteUigit^Mi¥‘
Ji (juifitcienda curavit, ^ frujtra tllU tura pretandif opera datttr^ |
enim verifimilta du t pojfuut , equarum nullum mentem eartim

j
etperueret ? cenll-nte Scalig. Epirt. Edit. Francof. pag, jji. Con- !
fer. pag. 488. Pct.av. in Epiphan, lixrcf 54. a Chilkt. ad Maa|r,

pag. 44.citacus appellat vocum prodigia, in quibus confliebei
neque otium neque opera: pretium hr. Confer, pr.xced pag'4^
. '
Imo inter ip(b9M.ago3 nondum con ft.it, utrum barbaraifta vo-

tabula aliquid lignihcent nce nc. Nam ut Filefacc.c.i. reftatur^ I
Porphynus vocabula irta barb.ira nibil .-ignifiGarc dixit, Jambli-

contra, apud Deos aliquid ligni ticarc contendit. Sic & Cib#'
ciis
r4/?er«,l'ccundum Agrippam lib. U I, c. 19. altam radutm utu Ai-

hent, prtUer arbitrium autoritatem injhtuentUr ' a
69. Unicum addo Mi/aldi momtiim Memorab. Cent, '
VI. nimi. 44. quod fcilicct injculpant tfuoj^ ima^mcs fine canfidr-
ratione coelt. Stc Alexander Trafliamu afjertt
imaginem Heraeiif
Leonemfiejfocantis annulo tnclufimtt colnu meden. cc cum ullo, N
qui cx iis, quorum exempla propofumuis, qu.'Bdamita confci^
ede aftiimcr, aerius contendam, quanquam, uc ex theft fectmda
conftat,deiis tantummodo qusdamin medium proferre con-
ftituerim, qux ad certum eceli politum fieri lolent,vcl facfa cre-
duntur. Quicquid vero effedus praeftanfaihuleta, live ad cer-
tas conftellationesftvc citra ctrlieonfidcrationcmfacftajomn»
id fupcrftitioni,amuletorumforraxfpccificx, tribuendum eljkt»
cujus rei exemplum fubjungamfidedignum. Artificiolecqti»

fecerat in regni Granatenlis oppido Aiuiqucra, pro raercaigF*
quod.im Hamburgenli Auguftanx ConfelUonis;ac inPQntfiici-
am tum inclinanti, exxre inaurato limiilacium Chrifti ^ce af-
fixi Aurifaber quidam, qui nunc nofttatis Reipub.SenatoF ad'^
fcuc vivit& olim juvenis plures in Hifpania annos triverat, arte

fiia celebris. Anno elapfoad mci catoremartifex Fcdux fadut
©ffendit opus .irtis fux adhiberi a rupcrftitiofornercatore,qui
CHiandam,qus rum gtailaba-
fiitcrim Pontificius erat fa\ftus,ad
fUf pcftem,cujus felicioris
,
cur.-e plurima
ipli narrabantur exem-
open fiib acccfteritr

pla. Sdlcitanti.unde tanta efficacia interim '
relatum crat,quosd.im:nxdibusmercatori$-pcfte decumbentes

fenulacrum illudadobtJtIe^& coQvaluiile. Qupd quam primum
inno-
Digitized by Googlt’
i
innotutflet filios ffgrotantcs,pcrmiirionc a mercatore fadVa, aC-

cdltmc» idemquo adoraJTc&paiiterpriftinarlanitatifcftitutos
'
cireiiisautcru,quiacccdcrcnonvalcrcnt,partcmcnculiiFrancif*
cani fimulacroafiPiidlam millameflc,hacq-, appcnfairidcmcon-
vaiuiHe : ficqv trecentos circiter a pcfte liberatos elTe.Plara ejus-
•
modi exempla occurrutin HarsdorfFeri0(i)aiipfrt?ce' ji^nKllu1)cr
Conf.part. 111. liift, 70. n z.
$0?OVf*wftbK'()f'part. 1 . hill. 4J. n. j.
& Philandri vm0«ftn?alt/£xpcrt.Riipert. p.d4i. &
leqq.Scd
finimus, quibus Francifeus Placet G.illus 1'uum tractatum rioi-
vit, Lutetia: i66i. editmcujus infcriptiorla fupctftition du temps,
rcconnue aux Talifinans, Agures Aftrales &c fbtues fatales, con-
treim LivreAnonymeintitulcLesTalismans juftihez. llliciMn-
turDimoneS ad inhabitandum per creatnrM^ <juas non ipji,/ed
DEm condidit, deltliabihbiu profnadiverfitate dtverfis,non ut ani-
malia cibu,Jid Ht lj>iritui figms : qua chiks^ deleilanont congruunt
per diverjd genera laptdnm, herbarum, UgnorHm,ammahum, carmi-
num^ rituum. Ut autem ilUeiantur afhominibut, prtus eas ipjt a-
ftutifitma caUiditate(educunt, vel in/pirando eorum cordibui virm oc-
eultum^ vel etiam fallacibitf amicitiis apparendo, eorum^^paucos dif-
dpulos fisos faciunt , plurimorum^ do(lores. enim potuit nifi
primum ipfis docentibus difii ejutd tjuis^ illorum appetat, ejuid exhor-
reat, tpno invitetur nomine ,epuo cogatur-, unde magica artes earum-
ijue artifices extiterunt. Aiaxime autem pofiident corda mortalium,
i^.
spuapotifflmumpoffelfionegloriantur-, cumfe transfigurant in Angelos
f'- lucis Sunt ergo faSla eorum plurima , epuaepuanto magis mirabilia
5
confitemur, tanto cautius vitare debemus. Plurima quidem fuper-

eUent de amuletis dicenda, de literis Epheliis commerovatis
9> Clem. Alexand. Srrom. L.I.p.50<J. A; L. V.p.yiJg. Kiich. Oc-
dip. Tont.2.part. z.pag. 469, Junio in notis ad Nov. Teli. Sy-
riacum Adi. 19. i(),pag. ij7. Dilher. EcIog.S.pag. jj4. Icqq- &
Dc Gnofticorumlive lymboiislive amuletis pcitraclatisa Ma-
cario, ChiHerio &c Kircher. cit. loco pag. 4^9* quorum etiam
f te
plura exempla hunc ia finem mihi Lutetia milia fateor j fedquia
potiora officii momenta mealiorfum trahunt, ea in aliam occa-
fionemditfero, DEumq; precor, ut holce Daemonum illices ab
omnibus, quotquot Chnlliana monita admitcunt,avcrruncctr
& irretitos ab ejusmodi laqueis Satanae liberet, &
priffinx libcc-
lau rcllituat. Id quod DEUS faxit !
M } Typo-
Digitized by
,
Typographus Benevolo Leftori.

S. P. D.
Q UonUm experientia tnihi edoclo omnino verendum e.

raty nelocA ex Germamcisfirip/ordusinhoctraâtH pajftm a-
tjupruu nanfeam moveant evobttntibiu^ Un^Hom Germaniam
minus callent, qnam perlegerint, ut huic malo medelam afferrem , 9-
mnu lUa Germanice verterentur curavi , qua fwft habent,
Pag. I.
Pcriaptcno, funt Hgna, figilla, dicla alias Ligarurx (eu
Amuleta, cx variis rebus , metallis , bpidibus, radicibus ’&
Ipccicbus aliis, jnxtalidcrum politus, ad varios cafus morbosq;
confecla, cujusmodi egregiam imagmcm in fuccino exprelliun,

AlexanderT rallianus curandx CbuUcx adhibuit.
^
4 , ^
p.i 7 .§.io.iIB«ilmrtuDi</ctc. »
^
V Quoniam Planet* in domibus propriis femper obfervan
non poliunt, dies horasque eorum j^rscise notalTe liilFecerit.
p. j}. fhit ,3UlJ>ciuvcfC.
Sunt nummi aurei, denlilliores corapaiii, rotundi, at-
que inftar patellx aliquanmm concavi. Modo Gutt.x Apollinis,
modo Ipcrmata Solis & Iridis vocantur. V rtutc Solis, (per ope-
i
rationem influentis cujusdamnaturaUs atque dementaris virtu-

tis)cum Sol iridem illuminat, in ipfo pumfto con;uni5Uonis ra-
diorum Solis 5c Iridis fubito creari, itafbrmaii ac pofteadccide-
re creduntur. Mirandxin iisflgurx atque imagines, quarum
raro dux fibi lirailes judicantur rententiisque.admodum adver- g
(antibus pronuntiantur. Appellantur etiam }’pnB?n» a Sole $
*•
&
occultaquadamlpirituali prxparationc, quemadmodum Grx-
*
cum quoque cx & Sai®' compofitumddeendit. Pa-

racclfus hxc fulc tradat in libris de impredtonibus calcftibus -
. *
lib. 4 .c.i;, 1
p. 34- fj‘3 <n cflid)c / «c.

\
Referunt varix experiennx homines, dccidiflc aliquando t
de cffilo in pluvia, qua Iris quam clarilltme exlplcndclccns fui- ’
goremfuum in pluviales guttulas injecerit, nummos, antiquis

J^' Ronunotum, argento, forma ac (pccic, (aciebus quoqj collotc-
. i
^f a Digiti?ed'by Google
» i;
mis finpicdisperfimilcs, nifiquod undique prxaciitis radiis iit-

(brilclbnim cingerentur, unde ftdlatum jacula,
.
^folttnuMt^ IridisfUres^ nonnullis appellati.

rc-
I
* Qiunquam vero non ndl unus ejusmodi ad me pervcnc-
F^"rir,qui mihi lidicius, humanis manibus ita fablicatus liinatus-
que videbatur, tamen haud minus quam meteoron portentum-
ve aliquod , quorum Plinius l,i. mentionem facit, evenire res a-
ida potuit. Siquidem incdabilis Dei potentia mirifice opera-
tur, tam in aere, lapidum, fangiiinis, frumentique pluviis,quam
tcrra,auti, argenti, c.cteroruinquemetallorumprovcntu. Ita in
lapidibus aerariis Mansfcldia» pulchrx Impcratoris,Pontificisa»
liarumq; creacuraium icones nonnunquam reperiuntur, quales
sr'
nec prxfiantiflim’pidlor efFormavcritdcpinxcritq-,perfedUus.
. Quemadmodum in terra quoque Sol propriam ftri effigiem, fe-
aerafiimmis circumdatam, laîidibus luo fplendore imprimit;
nec potentia Dei in aere terraque Iblum , fed in vafto quoque
mari miraculofe fe exerit, uti Petrus Bizarus libro de Motu
Bclgicofcribir, anno 4tf. in Belgio c mari ad littus delatum ce-
tum quendam, variis majorum rainorumque navigiorum,velo-
rum, malorum, fclopctorum,apparatusq; bellici cblfisintcgrx
formis* bellum proeliumquc navale referentibus, qu-x in cute
& carne ejus fucer ev erant, jamqucexolefccbanr,inauditum ho- H
minibus horrendumque portentum. Sic hoc quoque anno V
87 in Dama captum miris litcrarum notis inferiptum pifccm,
.
proxime excepirinfperatus pii Danix Regis obitus. Hoc mo- a

do quin portentofa quoque fueritilbnommorum pluvbmhil
obdar. p.5f.llnlm''n5?^rirt(jcr/<tc.
Locusque caftrorum,qoofe contulere, deferibitur, mari
4
propinquus, five in faucibus jugi montium Hiroth fuide, quo
ab utroque brere ebudebantur, ob je«do a fronte mari; cui in iis
t-
locis vicinum erat cadclluinMigdoI, in uno montium idorum
^ *»-
ad mare firum vErat ineo excclfafjiccub, cum idolo, quod Ba-
alZephon feu Dominum Ipecnlx vocabant. Ide Baal five Ido-
lum tuendis finibus, &, ut Paufus F.igius aliique Hebrxi tra- :
dunt, fervis fugitivis in ^gyptum repellendis, ne qua illa regio-

ne excederent, prxerat,
“*
.
Funde tres
,
Pag.79.iapj.‘5:^(if/«<r,
auri partes, auroque fufo injice partem unam
Antimo-
1 H i
M
•»<
% VTWgitiZj Ot)gfe-
Antimonii, uvgc igne foi ti per oft.wam honepartem Quo Ei- ;
do effunde, in vas aliquod .Tiieuracdidumac pinguedine illi-

tum, pctectimdum,& omnis impmi-
illudejuc agita, licauruni
ras Icparabitur.nili quod Anrimonium barbari adhuc aliquid
pofl le reliquar. Auro huic, ter adhuc per Anrimonium f ufo,
aride non mhil plumbi purilUini.illudquc in tegula rulmiiiatorii
urge, deinde diftla, & fcparatum aurum cum exigua Boracis
qu incinte novo crucibulo injice, colliqucfiat atque lic uuruiu
,
ad hoc negotium em paratum.

l’ag. 8t. ict)! d\upifcrflic|]cn/cfr.
Cvipro liquefaedo injice vitrum in pulverem redadum, ur-
ge per integram horam igne forti, poflca infunde illud aceto de-
Ibllato, &
redigatur cuprum in granub, id quod H.u tempore
bcnignx Vi^nciis inHucntix.
p- 84. ,4?nicfc Mercurium, Scc.
Mercurium vicies aut tricies per conum tr.ijcdum ablue
aceto dellillato, eritq-, depuratus. Depur.aiio autem hxc fiat
fub bona Mercurii inHucntia.
eadem. ?»7iinb fcin QÎtU/CfC.
p.
Recipe plumbi optimi ume, vs duas, frigidum colliqucfiat
in crucibulo, liqiicpiobe Huat remove ab igne, utaliqu.mcii'per
rcfrigelcat, &quando coagulari mcipir, afiunde Mercurii vivi
uncias duas. p. cad-Ûsfaim hal' adn/ctc.
Obferva, quando Mercurius probe Huat, die quod.ini Mer-
curii Luna Geminos .aut Scorpium ingcedieiite. Mcrciuium
coagulatum frigidum fiucntem funde in formam, qu.am agita,
ut c6 exactius hguiam exprimat, tunc permitte lu refrigdear.
Forma quoque prius fupi a candelam .ardentem parandaelf, ut
in fundendo nihil Mercurii adh.trcat, & facillime extrahi que-
.ar. Sure llgillum non admodum exadum & accuratum a full-
one apparcat,ad placitum tuum id corrigere & eff onuarepore-
xis. p- Si.^^hcil fasvrilbcr/cfc.
Argentum tociim quantum m tdla cum plumbo divide, &
cum videris, ab .alus Nlctailis dic piiiiim, crucibulo iterum li-
quandum injice, (piendorem emittere incipit in cuieibtilo,
fi
inlLir aqux vel fpeculi decies .aut duodecies tai taruin mpcc.
Hxc purgatio fub Lunari inHucntia fieri debet. •
FINIS.
. Digitized hy -Google
SphalntAtaTypographicA,
$arrq>fcre feftinantibus Sphalinara nec pauca ncclc

iff3,cx quibus qu* Ic^torcin fallere pofliiu, concela cxliibeo,
*
(cli(]uaininotisaiom(nii.atZoaiaiciproZodiacitac<entu> & diftjn- -
ftionci iplcLcdlor . fpcio pro fuo candore corrigendo

{
'* operam nollram fupplebit.
Etûidetn pa^. 6. Un. ij. pro dijp. i. le^. dijp, i. pro di/y.
/. dtjp. 4. pa^. 7 ,ltK, 7. L. I. leg. L. 14. //«. 11. pro quatuor par~
J.
'tui. rptatuorcali partes, l.z^ pro eionecprinapium. t.donecm pritt-
'iîMm.p.S. l.ii.pro hac l. hac. /.}4.')ct7fe/a«9»in*ci!.'^<XKr /. Ict7f

L jj. J*V%f4iF naturas elementorum L na-
l.
^ Aclfttv.p. 9. /1 J5-
> Wxr eorum elementares. p. 11. /. 13. p^^jônomceriorum. /. monoma-
.•turum.p. 15./. Z. iiytKifut i. pro Clfity^vr Liifmyjier,!.
7- JrJJfOfxahKSel. aVor»A.4ypiotT/it»r, p. 14. /.25, Gazjtlm l.Cazjt-
u. reprehenditur l. reprehenduntur , /. î. aquator l. Ecltpttca*
'
/.33. undeamtl L duodecima^vel yy.gr. ^^.min.cotncidateum un-
dettmacircttlo ? p, \6,I. i\.gccHpati»riceterisl.accuratiortcceleJhs,p,
l. z<y.pro domini in eiue l. donum eius., l.^ypro luna l. luna- p.uj.
. 16. profipttmtLfepttmo. p. 10. Itn. H.pro referat l. referret., p. ii.
'.\o,pro adolendum l. autem delendum, p. i^.lm.ypof (lirriji L
f^l(n.i^.profM(i.aKnurl.pafuaKHuy.p, z6.lui.^.pro lliKlaveijao
/jtialureistr.ltn.if.proipful. ipfot.p.iy.ltn. i.pro »^wT»i4i'r l-
\6. iruiêul. «t» ev» hn. 2 j. indulgentiam ) l.indulgenn~

tntelltgu ) p. z^.tm, ly. urgeretur l. argueretur, />.50. lin.iy Mi~
‘al. Minerva, p, fi. hn 6. Palladium, l. Pallad^. p.ff.lm.if.
*Sftpborl. Zephon.p. f6. 1. 1£. animum l. antmam.p. fy.hn.iz. Ui-
^fitheo memorat l. Htforico quatuor memorat. p.fft.lin.iS. i^xytuf

Pottmi.iôy*«iU9p\t*t l.\%.\ti.tiiuii.\n^l. uSiSuixiruii, l,zi. ly l.Si.
Lztp.oriXuSt^l. l. xy. arcendis l. arcendos, pag. 40, / li. »*-

vTur
l. xx.geftare, l.gejlare uihem.p. 42. /. y. ^
tu l. mortis. /), 4 5. /. i S Ilu l. His. p. 46. Irnea penult. Jod tetra-
.
maioH l. fedTetragrammato prafuum, 7 etragrammaton.p. yi.

\âutleru l.auHores,U\y.certuqfl.cauru^fl.xo. in duas Linter-
ilmr. p. f 4. L zf. virilem l. vmdem. p. 57. l. xy. 14. /. 29 p, 58. lin. f.
'
^fhuJ. Cent.p. tfi. 1.14. deleantur 3. f. 21. Virginis, p. 61. l. i.aut inter
ôufiQieuderis, aut inter, p. %6l.if. C5’N 9x l.rvntsl. 20. tntellt..
'^tmuLctlhgimut.p,6p.l^.y\yel.y^v.p.yo.l. i.iufi-at.mtra.l.iu
,-^fimm Learum, L Xf.optitum Lopticam.p.yu L 19. etUml.enim.p.
’
~yi^lx\.jeflaretl,gefavait.p%o. Lii.fuperfiaionem l.Juficionem.

}. /. IJ. pofl Marfhum L ficinu, p. S7. /.30. Spiritum LSpintuum
r ^ ^
c-
Digitized by Googie
VsiJ
J^SJj£
0S{pSCHUT£rJU^M^
^tDCLXXXXII,
'"''igitfe^ by Godgk
1
Digitized by Googie
;
Digitized by Googie
Digitized by Google
Tabula Jm.
ROaV
0
1
Digitized by Googie
Digilized by Coogie
%
TlbV.
Digitized by Googie
Digitized by Google
e
< Digitized by Googie

Tab.vn.
HELIAN SOTER
«V Hva v-j
\
NOi
>^^«€SI€NVU nSMENVU\BTnM
Digitized by Googie
*
Hbviir.
Digitized by Googie
«
1 N. l
.\
w
SCRUTINIUM
AMULETORUM
MEDICUM. t
Caput L Sectio Ii
Ocem Amuleti Amoleti,Mt alii rcftios

rcribiautumanc,ab amolior defcenderc con«
riac; ut adeo caufa efficiens vd finis indice*
cur, cuifcilicetnôtiodeftinatam fit
Utmm. Hincdatimaliqualis defcriptk) 619 »
'fietncirii refultat : qvod amolecum fit me-
dicamentum quo morbos Yd maTa conamur amoliri. Per-

,
pendens Illam nominis oxi^xntmVoJfuuEtymUg.p.ej.ettdtm

de UoiddirfM ifji aliique pluresautoresmalunt ferihere *•
f.
pitlttum. Verumdi£iis us freqaentioribus feribendi rati9-
nibus non omnescnnrentt dt prehenduntur ; fiquidera non-
nulli jimelttum per 0 8t i. exprimere fataûnt. Partes ho«
]Tjm tuetur apud JiUtumCi nurum thefMura crttu» tam L Jamm
J^rrhafim Efiftol.t?. Cujus V rba ita habent_r^
j/ermoUm, inquit, deducit ama/friM», ab cum Fl. Safi»
â:tr honc in modum jirxcipiat : ûAax7a^««r quod Gtasci
appellant, Latine dicimus. Nam 5i t^mra Dtvtnurttm
4 /. dixit: fiveamoliendo. idclVinfiingendo vimmali,fivo
gm Illatione. Notavit /fetmolMu in eofdfam nominbratio-
neiOjlgd nonliceraturam. Qmppenoa îMwIriMvper «dt r,
A <e4
f
• 'Diqili^ by/
*> ScRUTiNiuM AMULttTORUM Medicum;
ibd jimolitum per « 8c i. fcribendujn. Proinde re£tius mu in ii*-
la voce longam in metris cenfendum elV, veluci etiam RhtniHt
difputat contra SthmidiumbeUtgramm^tieali. Non erimus dif>
ficiiesanimadverlbresineos, quib’utravis illorum vocabu*-
lorum fcriptio magis arridear; interim invaluit potius
Uti exprelTio per udte. veluti AkmU di£lio eadem elementa,»
quadancenusfic originis rationem agnolcit. Non defunt,»
inliinulqui::xpiefse vocem anw/m' ab <»«««/4 deducunt» quOd
vafchoc condiebantur olimetiamilla, velutmenvhzc ell//4rr>-
PMrrhafiHm l.c. 6( aliorum plurium autotum.
Videturtamenhocnon itaprobare^/TM». Subtlliciu anntt, itt»
• Plimi / 24.C f. Amula vero ell vafculum^quod olim religio-
nis 8c expiationis gratia faitgellatum. ficati exiuccino ejus-
nodi vaPcula confe£la infan|ibus affixerunt. Idem illud-
videtur hoc vas exillere » atque bulla prifcis ufttata , cui «Ar.
^maKov remedium adverfus invidiam 8c veneficia valenciffi-
mumzftimatuminclulumfuit. Conflat etiam» quod Im*-
jusmodi bullz aurez ad formam cordis fublnde f abrefaftz
a pueris geflatce quondam fuerint» ut commemoratione ha>-
rum corne przflarent, wtivult P»atA/tut Bellariit AmeJ.i.jljH»
utgm. ^ jj*. i 6i- p. 174, Confulatur etiam in hanc rem' Job. Mc,
V^rtterut c^rpHfcHUphilologico cAp.to p.f2.c:f: Deinde buUas ejus»
modi olim hunc iu finem etiam rufpenfas fuifle quidam .au.<
,
-
tores edlf&runt, ut fcilicet iisdem in animum illis revoca--

reiit, quod aliorumconfilid egerent; velut etiam a jSvAiii de-
rivatam cenftnt vocem bullae: quamvis derivationem hanc:
inlanix plenam pronuntiet Ntc; P0rottm cornu ctpUf. 211. Pfius'-
illud vero de paulo aliter expolitum , proflat ex Stxti
Ptmpefi FtfltfrMmtmu apud citatum Ptrottum f. u}t. quod bul-
'
izillzcircapemis,tanquamconiiIii naturalem fêmappen-
,fic fuerint, Veruntamen non improbabile videtur, quod?
bulla etiam amuleti loco/'Vel receptaculi concinentis illud .ow
'
lim non raro fuericadhibita.de quo non nullaeciamproflant

apud J^h. ShtttHm AntMfuttAt. jNeomngtnJibut p. 67, ^c. Clariuy-'
cafflMcqrge£lurapatefcit e\P&otul, 4.f,jio^ BuUa»inquit'
'
toigitized by Googie
,
» - ' ' '
iipi?w^;v''GAFUT 1 Sectio 1 . ,
j
'iNSl^MKireum vafculi forma quod triumphantes ante pe-
.
.
<£ûs gerebant, inclufls in eoremediis

,
qux adverfus invidi-
am , 6c omnia veneficia putabant valentiflima efife. Hocge-
aaustemedii Gneci «Afûcox*» adepellendis malis dicunt 6cc*
idem ibidem paulo poft pergit : Pl$»im inquit, infiintibuB
^dligatur fuccinumamuleti raticme formam valculi habens.'
A eque iterum non longe poft ea pergk : Bullam ergo amo.
iam ede manifeftum en , di£lam a limilitudine gus bullx.
~
-Qgpd bulla infimulfitinHene puerorum innuit etiam Lui/i.
jm$ m Ptrfum p. 79U i^lura nmilia^de hac bulla, quod IciliceO
.cordisdguramodenderit, Staouileta continuerit, quz ad-
' triumphantibus , & pueris .pro
'vverfus invidiam inlervircnt
--variolcopo conferrent, prolbmt in JokS^pt.G^lti de veter.fder^
•X3jriftt0Her.ritikiuc.4t p.iis> Scddu£tu amulxvel bullz pew
•ue&duûs ego nefeio utrum fufpicati hic liceat,quod AUr»
. 4tSmc0p.t, reêvelitvoceaurei.phenicii. ideftpunicei,in-
-telligi ejusmodi vafculum. lupinum, tubulum' vel canalem_«,
- inquo amuleta refervari ac geftari przcepit citatusautor
jf.Locum verohunc priorem alibrariiscorruptum, 6c pro
' voce aureum, corium legendum eflecenfet, decus illud litera-
torum quondam apud AltenbargenTes, Rtinefiu Ipift. 4S.f.itu
•Czterumvalcula ifliusmodi etiam dim Ebrzas mulieres a
ooUoad ubera pendula geftafle.eac^ pretiofilfima
kMKta. di£â, & Ebrzis domus pe£toris UiU appcjlata
• -£u'ifre docet Muh. Dtlherrm Camic. Canticer, p. 96,
,
Sine dubio
itaque limitatis vel alius feopi lalutaris ergo geftata fuerunt
vafcula illa, quz pariter amuletorum vel amularum nomine
tolerari pofTunt. CertteLa Lapide Cemmeiitaraui Jâim e.f.v ee,
expomtdomusillasanimzperhalitusTelolfaôrioIa,
f. 77.
*
-quod fuerint myrothecia ,iiv(^pyxides perfotatz 61 ocellatz*
ûz odores 6c fvaves halitus per foramina fua exlpirarint.».
Amor evolutionis accuratioris vocis illius amuiz nos iterum
quodammodo in diverticula amovit, admoniti itaque ori-
- ginatioaeaMw/rorevercimuradillius indagationem uberio*
rem.
a A
4
-.,
SORVTWIUM A^flltETORilK MfeDJetWi ''' * '"

AUfum Ltxko videtur .qdadancenos ad Gistf
JU4tthi4i
camorigi nem coUimare in vocis nollrx derivatione, dunvu
kaicribic: AmakramquodamoHatuf veaena&vfic GUlf. K
amolccum û?^lng/ov. Aliter ducunt ab amula vafe, etiam ^
tb^m/tUtUtie, A/Tonat etiam anfict, quod alligari fbleatijr

Amuletum eftGrxcis -nâfiiAA, Af-»
fibe eft etiam ccftuW auxilior .propulfe. Vix autem com« ,
aercium habent cum amuletis ratione originis
medtcamenta duriulcula , qux manus non inqm«
»
mnt atcre£laca« EtiamG vero in propatulo videtur , quod;

ocabulum amuleti ab amolior , .81 hoc a juxta Beammu
tpm ttmm <lr»rig. f.m. 4.27, & alios plures de(lendat,non tamen
omnes in eodemacquiefcunt. Tedludant al iqui adhuc 6t la«
xuriant in di£bi vo€is percontatione. Plenius experiemurr
paulo poft.quod amuletum ixpe accipiatur proeo phyla£ê—
tioabu)Iutepofito,quodcontrapeftematquevirus peflilens •
^reûmefl; permotus er§oiiocipro5<A. ^»^r*;j;^ Amm^^

(f JSx0r€itMt.A£Biic.f,ita.i vocem-hanc, quafrdmownr vel i
4m$otmn letbmm dUltam cenies» lmodi£lns aucor atienicak

.
amuletum, quod in pede aliis non infrequMitis ulUs e^rro»

pter periodum ( cum quo icUicet hujus ufus conjun£lus c&)
illud per quampiam allufionem, quali Uthwn pronuo.^'
ciat. Deinceps etum«iMfi«>n(Mm pro amuhrtoponere vide»
tnr Mxrctlba D>»M/.p.fvjvi)£Utlu>C.£llîdat Grmttrm.TheffMr*
trit.Amclmtn etiam habet Meispit mileicfmu.piu L 4.O2U
Sequuntur jam alia nomina valorem autlignificatio^
nem amuleti exprimentia, quxappellationisfuz vel valoris >
ori ginem prxeipue traxerunt amodo applicandi , ingredien^

tium condicione, morbi vel parris cucandxrefpeîu. vel tbv*
ma externa, conficiendinorma, vel tandem operandi ratio»
ae> velutilequentiumvocabulorumierics palamiacicr. M»
qpivalet itaque amuleti .vocabulo Penf4;uUm,velj\ixu alios
p«Ri6(iwl«(OT,portdPenraculum,Appeprum, Surpenlbriuovj»
3ulpenii0, qnae vocabu'a Gnr duoio a pendendo dedu£ta«_. ,
Congrua his luat alligitcoiu , /ubailig^torx., gfihi* -

' zninaii.
Digitized by Coogie
>
^ Caput I. Sectio K , y?
mna, fervatona,coi\fcrvator'u&avcrruncatOTra: rehitieti
iam Averrunci Dii notiiunt , deîbus nobis alius diileren*
d( locus paulo inferius reftabit. Grzcis vero DeosiitosaW
MToJtfC , avmtoftir^Hq , dAtîxd)Uie , ^.vaotHs , (f>vînq dici de-
prehendimusapud ^Jr. Mdd:hmemu ad Selditmm de
Bettrttm ‘
t)Ii Sfri» p. U9. .Reddunt przterea Latini interdum amuleta

per quod tutos eos praebere credanturifta, quibus ap-
penfa funt > juxta Philologorum quorundam mentem noitj»
improbandam. Annotant quidem non nulli quod voc^ ,
praebiorum przcipue illa indicentur pendacula, quz afafei*

D&oculorum munire putantur. Suipicor etiam hujusmodi
przbta ^Cwvel puberum przcipueexftitifleamuletaj
utpote qui fafeino ab oculis malevolis metuendo przprimis
obnoxii credebantur, de quo Pltmas l. 7.0,2. Proebia verrV^
prohibendo derivari feribit Bjmolog, pa^, 40$. Ftfhu
mne vocem per a exprimit >.ut ita prabU legamus. Q^d
^txoSeMtgtr hanc vocem acute corrigere ac /rarAr-ilegi ve- \
lit (quemadmodum inebras aves dixerint prohibentes, ne
qnid noceret) commentatur DaUcbampuif ad. Plsaii ld>. eji ,
tap.g. Alia vocabula Latina, quz minus frequenter occur-

runt, uti & Grzca, amuleti valorem denotantia , & melius
exprimentia i fuperfedeo hoc loco rccenfere , cum in fubfe-
quentibus Tparfim ea fignideentur. Addu£Us autem pau-
lo ante vocibus refpondent Grzca labia , fynonymoruBS'
ubertate haut deftituta ; dicuntur quippe amuleta diroTfe^
vra?<t ab eimifiwHv amoHri, depellere, quod verbum fre-
quens eft P/wwo, ceu verba habent Qa$*d$i Minis camnentarie
0id.^dr. Akiati EmUem: 7$, p. m, 31S. Merentur etiam huc
teansferibi plura verba ex eodem iM»0r,fcilicet ex aenatatiom
mffttf ad emkUr», 77. p. jtj. ttf. et^rfox-eua. j inquit • fuut ap-
penfa &alligata incantamenta magica j quz venenorunt

propulfant infidras, aut certe inefficaces reddunt in quo ,
diffcTunca periammatibus 8c pcriapris.quia hzc fpccialius

quid fignideant, & quodfuum rffi£lum przbeanr, ut ho- \
miaibus iniUr miraculi lint. IlU vero fTgni£cai.am habent
'
A :?
Digitiiep by Googie
:
SCRimMtUM AMULETORtlrK McDtCUK.'

generalem, fuamque vim ex ratione medica videntur
tuare. Apud medicos amuleta funt in differentia muki«
, ciAtî^ffAtuui, ^HxchgQUft
Tum venenatarum medentur morfibos,teffeGêBO,e^ di^
ferre 'dsd Wv eiXjî(pciffjtilKm quidam putant ,ôd tamen.»,
non probatur Galeno. Ecuditi homines hoc differre putant
qu6« 'Je ei^^tCpdffutKov intro iumatur ,aAfê 7ij'î«v roris itiv
nonatnr , nec modo veneni caufa {Sd&fafcinationisdepeU
,
iend^ appendi foleat collo.A Af^q-nfôv limpliciterHippocrati

eff medicamentum ieu remedium, nam
, eff j3nt0f!r.
Alexipharmacum dicitur medicamentum, quM d^teriis
pharmacis medetur, non extrinfecus impolitum corpori,
quod dicitur ,fed intro fumtum. Sunttamenqu»
hzc accipiant indifferenter; a’A«^hv enim ell a veneni noxa
&
vindicare , ficut Latinis amuleta ab amoliendo; ha£tcnus
MinoJ fuit auditus. Themat JgnLmmdeMfiij phtntm. tr.j. c. jt,
videtur flrl£kius quid indigiute veHe,aum aX$ln^g/M vene>
natis beftiisoppoiita, d\iîêi^tictKctycid pharmacisvene»
natis vel ^qAqiq^/eic adveri^tia pronianciat , quod non
mnind yanumapparet. Eadem attingit ex JmUm C*.
CUudirmt dt Mgrtjfm Md imfirmts /, a. c, 2 i.
f.
2tu dicic infimul
fi^
quod quidam alexipfaarmaci npmen velw accommodare iis,
'
quz in commtmi refpicittnt venena, alexiterii autem illis,
qnz certis tantummodo auxilio 1x11^. ^ Illud vero quod ale«
xipharnoaca pro internis przcipue reputentur, annout etiam
Htttrnsm pfurMH MH(Ue> $om. i. InfiitM, imed» /. //. c. 2. p. #/, V enim
quod etiam pro externis ufurpentur dX$^njtlc/M, conikit ex
Htmk. Dodunn hiftor.fitrf. ptmftMi 1 1, i, f. >}, De Utroque voi
.
cabtdo. quod pro amuleto ufurpetur, innotelcit ex uindr,

de nehtlu/it. tem, t. csp. ji.o. / 4/. Haflcnus addu^la.,
elicuit nobis valor vel uCis vocaoulcrum quorundam amule*
ti fignihcationem exprimentium ifrequentiores autem amu>
leti appellationes apud prilcos denotant talia przcipue , q uz
venenis aut incantationibps oppofita creduntur.lnter r ecen*.
«ioresTcrd putores promifcue pro amuletis, quibuscunque
r > morbis
*' I
.J2igiliicd-Dy S=iP-'gl‘
, ,
r. Sectio f. f
pommtur.' velu-
kln^cavimus, atque adhuc in fubfequentibus
iriiumus. Notaruntprxterea(tAf£(K(tx«(, ine<
k'dtfcftdentia i malis , vel depellentia venena. Sic
iiexicacos vocitatus eft ab eo, quod defenfbr eflH
I
, de quo Nk. Porettm corttM copi* f. 2 » Quales Dii
ftierint A verruncr, vel eiAiÎxccKot fuperiucs attigimus, de quU
busquo(^,n placet , i e*p.î.(f BHcUmcom.Gr.L con«
Miiunt A\2aoi/uixa«ciam a quibusdam pro pentaculis in
filb
aorbiswaenans & pefie praîpueulitatis ufurpantur. Poc-
fd ^vKd»jifg/M fervatoria, confervatoria, pnelervacoria^,
profidiasamnimenta vel arma falutis crebro pronunciari ia.»
medici0<ire]êrimur.At(^ ifta vox Gtzc^DttfeoritU admodum
dum amuleta indicare ipfr eit animus ; quan-
familiaris en,
tumvis olim voxhzc denotavit potiffimum magica, pnrcan-
tator ia . & fuperftitiofa a patribus Ecclefiafticis 8c fanioribus
dk>Siavibil6reie£ia: veluti devoce illa videri poteft B*fU,
Qualia vero fuerinrifta Judzorum
«nnf^NNiocs^ noftram non ell hoc locodirptcere, videatur in*
Cerinrd^SvFafvr 4. 6t alii plures , religionem vel ritus Ju-
daeoram exponentes ; imo dilTertationes academicz de iis-
dtoidicxg^ftant.- Vulgatz etiam pronuntiationis atque
fljudeiaeflmt *Aeif2Hsf ^
, appenfa^ vel alligata, quz paritec^
• oVimar£kioril)gnificatuinclufa fuerunt, ac hodie. Sic enim

JVSi9 'Miq*MMi orM, iiiiv iti aroi vS*afi[*dTtD» ,
0 19
oxn*â^fiX^‘*f t
non oportet uvtncMlit fS int*tttMmtntit utif
' fer^fmmeiipmjptrUMiHgrtdiat^ Ah Ori^tnt adverfitt Celfiun*
'
0% apprilaimir res iile ; Periam*
mata vcrda^^snodi olim conftituerunr plantz.gemmz.ali2-
queres magicai, quarum paflimP/i«m htJfertmAUtMreh, aliiq;
aurores meationem faciunt. Citatus Pbmm Ulh 2s, e*p. 7. per- 1
vulgat quosdam volumen de magicis heSis Pjih*ior* mbu-

afle, de quo etiam GtpitrmdtplautU bicenitkm p. 27, et/: Ma-
gica vero talia amuleta funt, quz certis verbis aut ceremtv
f1||l4Nhifiec»i(igoattu> przparantur, autappUcaatur, fle
,
j SenuTnmrK Axuletoiôm Mhhcum;

.0(ur naturali proprietate vires Tuas izpe non exierunt, reda>
Kiticias iilas polTident, (fuperanres communem efHcacianii*»
dinatura fibiali^ concelTam) easque a Ot mone ut plurimum
provenientes. Abftineblmus ab horum recenOone in fe*
'
qucncibus, quantum poterimus, atque ifta non,nifi rcfu«

tationisâtia attingemus. Multa hujusmodi . feverx ca.
iîgationisgratia,Ttcenfet ex P^MMaliisauepluribus^j^.âi^
ntUMiC€0ftrMlJ)rTiimj4focryj>horumyit.Tcftam. tom
p. etf* De viribus ftupeqdis capmmque rationis»!!!*
perantibus , .quas Magi pbtuis iftiusmodi tribuunt* locus
quispiam etiam extat apud Gtrard. Thtolog.GttfttL .
Refereiidzfuntquadaotenusad ifta mo*

do di£ia , velKo^fixyda» Tvmt, quorum meminit:#
E»ftb*H* ParAfci EvdngtlK. j. cdp. j. Superflitiofum qunque^
videtur amuletum quodpiam di£ium. de quO'^4^«
Ududou dt JlHdu mtUtjtr. 1. 1. p, 4x3. Oizythum autem minus
pro Zytho feucerevifia, uti voluit Eraimus, fed proamule#.
toquodamfuraendumeflc Demetn»u Cb*lcMdjfUs , ie£te mei
opinione, docuit. Ad clalTem reducenda vU,
jdentur quoque /SeK^xarVta contra laudationem vel incantatio*
futmaffiva , dequibus Funganu Ltxko PhU$leg.pS wU.Fdfani
300. -Etiamu iêumivia fubinde etiam denotept incanta-
f.
tiones &.&Tclni genera, quibus homines deturpantur; idem
tamen etiam, utidi£lum, valent ac remedie malis iis a£lio-^
Ilibus adverfa vel oppofita. urficeundem valorem obtineant
ecAsîcp&iiia , xSdffitct»^ &C. Similiter
^
i|u6dtGraEci A’v?<»t»?*c vocent, quicquid adverfus effafeina-
nones, incantationes fit amoris bciendi artes magicaspoten- •
ter efficax iit , exautoribus quibusdam dilucidat Lxit»
dtgtmmuti UpuUbm l. 30.^.196. Exgenerehorum forIita«

etiam funt qu* Romanis Prxfifcines vel Fafcina diceban-
,
tur, ac olimipiis contra iniquas vtl malevolas laudes pranL#

in ttfu fit adhucHtfpanis dicuntur eflTe ex uiu / quid Felceo*
,
pim rarmina fint. in fubfequentibus indicabimus.

Atq:horumdtt£iuiaviumitfadeoa!iderauoaemFarci- ,
“ oi/quam
,
** * ^ *
Digitized by Googie
Caput I. Simo L _ ^
:Hrquam exponemus verbis Phnii hir. 24. 4* Fafcimis>in-

qutt, Impcratorumqaoq>,non(bIuminrantiamcullos, qui
Deus inter facra Romana a Veftalibus colitur, 8t currus tri-
umphantium, fub his pendens,'defendit, Medicus invidiz,
jiibctqueeps reapere. ,Jungiraushis, qu*habet-/<<i'.Tiw-
mbmuidverfmr.lA.ip.c.tc.p.siz- Dii inquit, avertentes ii».
T^Tiuoi a Graecis vocantur , qui avertunt prodigia 8c por-
tenta.- Dii depellentes etiam Averrunci nuncupantur 6(c.^
ud GelUi Mod. Attic.L 4;
jint$n.Thjftut(f Inc. Oifeluu commtntMr.
c.t2^f 339- 'IndicatDcum ejusmodi etiam aurungum;aurun- )
..cum vel aruncum a-qulbusdamautoribus dici. Flurade.»

.averrunci etymologia prxbetGrr. yofe, Vc^tm Etjmtloîcof. j/.
439. De Fafeino vero Deo Imperatorum cuilode exiflimato ?
i conferatur inter alios Rofmm c$m Th«m,

DtmpPeri netis hbr, !$ c. jf.p, 19^,(^1043, iFuit etiam oliiCLj
inter Ethnicos Priapilddlum majus ,-quod Mutinus vel Pa-
feinus di£ûm^fuit ,-huic nubentes virgines infidere, vel alias
illicitas a£tiones ^meodem exercere tenebantur , de quo
Jeh. Bapt.G^Mlim eU prifen. (3 fueris veteribus rttibm purt.2. e. i£,
^Qu6 d 5ccuriPriapus,'hujusqueJdolumvel ifiius-

f.t2,etj.
modiamulotum hortis quoque dicatum fit,iûs noftri fera-
tinii locus indicabit. JFalcinlguSmo'dilpecies q)<t^'c quo-
que dicitur,'& eft penis ligneus vel coriaceus , fivr lignuitu»
oblongum in fummo habens penem ligneum -aut coriace-
um. Quidam exponunt 'ficulneum veretrum apud Hereeb»
tum. Plura de hoc Idolo Priapi vel Phallo, ejus forma externa '
zre expreffa, &quod tx ligno ficulno extiterit , fuppedita-

buntailegata apudC^4iZMm^.« .'Sic phallum ejus- ’
modiolim etiam in Bacchanalibus collo appeofum gefiafie,

propter confeufhm numinum duorum, fcihcec Priapi 8t Bac-
chi, memorat idem Cuftlmsl.u. c*p. f.p.j?, feu
penis erc£f us firoilicer ut phallus amuleti loco olim varium_t
mfeopumufurpatusfuit ; de
quibus jam di£iis agit .
Ltxsee. Vox autem phalli, Scltyphalli quibusdam promifeu^

pro veretro ejusmooiquocuxque aut tUcua vel idolo Priapi
'
B fumir
ti Senvmn^ Auvunonmt Mcorein^
fomitor. Hinc nota quoque vocabula Phallagogia, Phallo* ^
^
-
phoria.PhallophorificIchyphallica.- Sed de hac turpicula r»
,
vel latyrico amuleto inferius inter amuleta infantibus. fce>
cundicati, arboribus fle hortis dicata fuHd s agetur. Interim
de origine hujus turpis amuleti apud Ethnicos vickatuc.^
fi placet , Coma Af^thotog l j. c. /3. p. 49t, Dcnique
tutelaribus Diis Latinorum, quod Talismanicae imaginev
,
'
vactzformz, nec Ibluhi in domibus St navibus, fed etiamin
agris aliisque in locis ere£H fuerint, colligere licet ex Jmcoit
O^MTflU C$prsefir4tth. mmtuUtu LminiroUUlup nf. afi Imo Ido* v
Ia vel icunculz varizErbnicisolim proroiicue lOco Deorum-

ac amuletorum in ufu fuerunt. Annotamus hoc loco non
immerito etiam, quod hieroglyphicum fequens apud ^,gy- >
ptios denotarit amuletum ; fic autem Jm. AUftntm ^cmlo i. \
migt^ vmuu» occul$0t. st. n. f. s.pi 4rt» Amuletum, ait, ac re» ^
inraiura contra adveriaexpreflliri , maris caput domum ia»
inciens. St alterum feminz profpicienspinMbant,ita enixo.#,
omnem Dzmonem 6c diferimen arceri puteant.
Progredimur jam adpiura vocabula fignificationem a*
non ignotum eft vocabulum
xnuleti e;iprimencia, veluti
dziM annexorum>advin£WfiveliCircDmpendentium. Hzc .
periapta habentur a quibudUlh pro iis medicamentis, quz

decollo fufpenduntur,ut capitis dolorem demant, de quova»
loreflt medicamentis coronz capitis imponendis, evolvi poe>
eft GMUnmlAr, d$rtmnUp4$rt.f4c. cdp.t. Non raro itidem ufurpa*
tur nomen illudproamuleto quod veneficiis repugnare ere*'
,
diuir. Hunc verdeurandimo^m per di£â periapta. folere. ,
nemfuiiTep>ir«m,eIiciuntquidam ex verbis Pindmri Pith.Odt

i-firoph H/ymoitmStaTfluf »ai*55»» aut memoris cir»
componens undique pharmaca. (îd autem (Pa^puDuia'
deootet.nonobfcurzeft indagationis; videlicet indicantur
illa medicationes illicitz fle incantationes , chara£feribus ali-
is^ fimilibus mediis infiitutz; ficutiipiius vocis mentio fic

apud Ph-gUimm EeUg. h Arijiottltm Lf.dt mttm, aliosque pluret •
autoxo. Ptopteraaedam PipunMfnarw iofiaribicur MUmm

- Camm
%
X
Digitized by GoogU
^
^ Caput !• Scct« i. ^ tf
fitmtdtm Thttcrki. Verum xquivalet periapti fenlus
'cuivis «muleto in Republica medica. Cui plurade iiU fp«>
dfica acceptione dc Periammacis valorearrident, adeat yInSr,
TtroifHtBMm dt rubtlmtuc.ii. f. ffa,* Frzterea conffteverant_a
quoque amuleta dici raterdum a/iv^Td^/ut, tutamina, defen-
ucula vel prxfidia. ‘Niceteria, inurrtic/*, inter alia etiam
juxta B^fd. Falrriam thtfiuir.fibeLfidmuiem voce dicuntur luiiTe o>
lira remedia incantator^ quzgladiacoresfic agitatores fub*
alligarint vel fuipendenm. ut vincerent; cui rei 8t iacrificU
magica fecerint : fineûbio fuperftitio/b ifti fupelle&iU
interfuerunt feu îritus fiimiliares. Porro intecL.#
fynonyma anuiletorum referenda funt '^gminfiiraua. vel
fn/MTai profligationes aut depulfiones portentorum, Avoui
(biventia,tpv|iafugantia,
( de qua voce Jmc. Pmkt^ Brmu Lexuo Cd/hMt renouxtt
f.ss*» j •er<m^/4‘'<(3ppenni,app«ndencia,annexa8(c. Con>
perimus deinceps amuleta quoque dici otcuk, v^neê-
ir<u(t , avertentia feu depdlencia ; qualem vero flgniflcatio*
nem fpeciflcam bis quipiam attribuant , legi poteft apud

jindr^TfreujMeUmtt de tumitt.
e.ji.fol, 14S. Przterea vocantuc^
illa fubinde abAer^cntii, tytcdAma quod intot
foveaiuur,&quafi infinuabfcondantur.velquodlanitateni
in(inuent&flabiliant,velprKrervent i malis. Atque ipla*
met iterum llri£liori fignificatu accipi videntur proiis, qus
circa uterum gelbntur , propter varium expetitum uteii
albumentum aut przfervationem.uti fer^ coll<gere licet es
7lt. Rtin^vMrtu e.ji p. j/j. Alias a Lmcoono arauietUfli
. iktvasff quoq;dicituc. SpecioAs appdiatiooesetiam inter*

dum ibrtiuntur amuleta, dumimperlcrutabiles, LoelefletSC
divinae vires ipAstribuuntur ; velutifcimus.quod illa quo-
que dicantur rem fupra naturam vel diviaa fa>
aentia, imd incantamenta feu i-xdtrfcam. Quemadmodum
c6 etiam coUimare videntur appellationes bz , dum fignifi»
cantur ( quidem in pelle pizcipue ufltaca ) per theriacam
&
dslellem, fuffuff zthereum, mithridacium ol^mpicuro , «•
B a *
thereae
. .•:.
'
n* ^
SCXUTlNlUMfAMtTLCTORUM MeDICXJM.
‘
thereae virturis medicamenta : quod benigno acorum ir^ '
fluxu perfufi, nec communi ratione , operentur. Non de^

liintinfimul,quiiftainfpeciead,5*<5i j;«/»creferunt,qu6ti4.‘ ^ -
tulo ali^s defignantur j^taGale»tm(f: 6 decompo/k-meJicgtu.

. .
-
ffi. ) medicamenta a. venenis vel.malignis morbis p«ftr-r. •
vantia , de cujus interprwatione cortftratur

, ^vatUm >
'
môr.meJk. 24 ^/..Deinde (^VTuui audiunt amuleta qui<-

.
busdam , au* judicio FUm$ l^Mt(irUm\A1tdici < purahtL meduin^-

47 .) ideo oici cxiflimanhir
,
quaff fint probata & maximi ’
ialutaria . naturarq; confona, nec non, cui rationes certa m-

fint i rationeprobata, minds vero abexperientiapetitr. De •
voce <p«jix5 vel (Ptf<nuK inferius occurrent plura. Interim::»-

ficuti magica medicamenta., ita etiam pbyfica quibusdam 1 *
male audiunt, velutiex j4»gnfitao.hxc.ycth3 evulgat .

Jah. •
itQldmxenfMr. Itbr, A^crj^trr. vtt, t. pr^Jtd. 2 oo.i^.nofi

funt, inquit, magica qua Phylica’ vocant MediciH' ‘
i Damonibus vero fuot ifta magica , ergo etiam a Damoni- •
blis ea, qua mitiori vocabulo Medici pbyfica dicunt/ lllu-

ftraot hac de phylicis di£H, qua mox iequentur : conflati»;
quippe quod non rarenter amuleta quavis , vel certa pprtio<
.
^^ôxum. addito epithetd phyfica vocentutLj ;

qiândoq; etiam iiia Ugiam* , hg^xmmtdi, Itgaculm, Alsg^tftrtt '
tantum nuncupantur : fit has voces quidam a li-

ando derivare volunt, quatenurcollo vel aliis partibus alli-
'
gantur vef appenduntur.; Aft quia vox Phyfica , vel fyno- -
nymum hujusmodi rnrerdum ipfi eft annexuro , fcilicet in- •
cantamentumficc; abnnde claret cd ipso, qua di£Uonisilli-''

us ihtenttoVe! finis fit IcUicet, quod ligAtm-4x\exa quopiam
;
firrad; magico, aut fympathetico ( 6natic6 pene dlx-flem-»-).

aflralesfic aliunde advolantes operationes liget , figat ficob-,-
ftringacadoperationes.. Sic etiam vox haeXIgatura, ftUi
Ligationis in minus bona fignificationenoea«fl, quando in- -
cancatioindicatur perafta inter conjuges impotentes reddi-
tos a maleficio. Sic Fa/ctni vox non ablurde forlitan a .fa-
.
£fiai idfftligîne quopiam vel verbo fafido, ligo derivatur,

niHi
Digitized by Googie
.
"
StCTiO I. •
‘
^
ff
rfafcinationevel âdJuti»uhR^no
. «ww , vel a Qdemco dico,aucttfiidrdko de.
quali êttoj^xelfiM-O»-
Il6ri eft ig^tuin; quod nefanda faifciniêgo^
ligamine peragi credantur , uti ivnaoi
.ftulS; vel
npK4ioivârd ex incantatorum aftionibus & confeffionibus.

Tatet ifla malefica aftio inter alios autores ex £clti- /r-
‘
ita-canentis:: ;
Jîê trihiu nodis trinos AnsdryUs colores,

' C^HUê AmaryUi modo, (f Veneris dicxincuU neSlo ,
ife
num.
^ a^bne etiam videre licet AM^Mfliatm trsfi:?- in
De novorumconjugum ligatione, vel nodis pro illo-
Joyi<^
rum fterilkateabincantatoribusfaftisMkh. Fr^dm<StXO^t

vi-
fene»5rng«nt>dn ber Souberey ftefi,tty;p.393- ali><fe plure*
î poffunt;. Taceo quod pro fufpicione mea , haftenus
de
fi^turxvel fefcini origine corroboranda folieita, faciat et-
iamhoc, dumDiabolus fiepe adjurando ateerfituf^
Iteatur, 8c.aHigaturquafi,ur.vires indat rebus
meN
Sacibus. Abeunt pene Iri' meam fententiam verba de Magia
grolata Comehi Agrtppe dtvsnitMS.fcKntiar.csp.ss. p.f». /;j>. 1^-
inquit, inferiora fuperiorumdo6ibus,tanquam
quasdam
lêbras fic copulat per eorum -mutuam appliauronem ad
Sicem, urexinde ftupenda ISpe-conffirganr miracula^ non
tamarte.quanrriatura.cutfearsminiftram exbibeti hxc o-'
peranti. muftmtbocaliapervwfiiritCBtio Magorum ma-
'
horum coryphxi inprimis^fcifett /*4r4«^|7, qur
lûrimnMs fwriptis docet, quomodo vires rebusin effica-
quali pofTmt per confio
cibus comparari, Stexhis extorqueri
dentiamfiemamque imaginationem qua ratioiiie etianr Dx-
;
monem-inauxiliumprovocari fitobligari vel alligari ipplTc^

^ ut prtrvolunMte aedefiderio teneatur infervire , .fit
feVibit,
^cere petita vel hiandata. Crebrius a nobis inpofteruwy
citandus & laudandus G>eiar. Michiulu in fuis uuiMûetnferu'
^ftirt^^nut in»nduMf,3fj, ischaiMtttn yt^
B}- Icriblc:-
»
t4i ScRirrnmnic Amuletorum Medicum.

Icribit: Ligaturz ideo dicuntur, quia nil certi dici ac pro*
Dundari poterit, oifi omnia fortirione loca inter fe concinni
combinentur.ic velut fefeligent, & complectantur. Q^d '
uerb abftrufiquidpiam infit amuletis, innuunt illi , (jui pen«
Ucula medicamenta vocant tota cflTentia vel fubilancia agetil
cia. quod illorumopeiatioreu vis.nonad qualitates apertai^
Icilicet primas vel inundas, fed ad occultas referri pofiit, 6C -
A/dy(^ tioaof > formalis lubftantiz caufa Ot asionis non faci*

le explicabilis, uti de hujus appellationis ratione prolixe agic
Skfintrtm mflttm. tmttUc. Muy. f4Kidt. mtd.
f. 913. cup, tU
xiphdrmM. p. 96$. tS c»p. it tctuu f$ibfitmt*moritu p. 14S. Proinde
hoc eft, quorum
Iha/itnits etiam 'ts&aWia vocat d\icu1i\6ytiju,
rationem perfpicere vel reddere non po/Titnus, de quo plur^
exhibet Joh. Gcr. Fiffim it phtlofiphsM phUofiph, ftQu c, t. JT. i/.
f.
64, Partem equidem diibculutis de obfcuro fenfu, fcilicet
totius fubflantue. fed non illius demit omne punClum Htm^
OrmhuuitJmplu.ftcult.wuitc.ctgiofc.pj. Non male etiam fub*
fiantiale^ formales proprietates materialibus oppofitas vi-
detur expiiiCê^M^. Gaciiumid^ Sjlv. RjtUrtji thtdtr» jjmMt,
f.
27 §.(ii7 t‘ Plura quo^; de bis patefient inferius, ubi de^
.
amidetorumoperanm modo erimus loliciti. Ob peculiare >•
cftimium, quo pollent apud aiitores quospiam dmmltt*, ea-

dem mrcmut dicuntur & quidem fecundum mentem PardceU
:
fi l. ;. ^chuUx. tdp. it irctau p. foj. arcanum cenfetur effe res

lecreu incorporalis atque immortalis, qux ab homine, juxta
inultorum e&tum cognolci non pqfTit, nifiperexperieqtk'
am. At<^ hiyusmodi arcanidefcriptio a multis etiam tribu-
itur amuletis. Imo ea etiam ratione arcanorum clafli repe-
ries annumerari amuleta, quod non nulli unti faciant ifta.»
ut tanuqam lan^him quid non omnibus, prxcipue profanis,
6t quod majus efl, nec filiis a Parentibus aperienda efle inter-
4umlUtuant->.
Annumerantur porro amuletorum claffi fang natw . ,
xlrius quid fpirantes , , feu fphragitides , uti

frtuUnttm vout, figiUa vel figna cula, tufaûfa, aiusve modis
-V variis ^
Isf
) Digitte^ by C
,7
Cafdt I. Sicno 1. 9' A -.v- tf

viriis elaborati& fabricata fub certo Aellarum pofimjKfirpe
fignis vel figuris iideralibus notata. Materiem vero iis pra-
bent fimplichi varia ex tribus regnis, velfbntibus rerum me*
iKcinalium petita. Diâ ilibzc pentacula OujfiJhmm apr-’
pellat «i^'Aia;,bra&eas vel bminas : forte quia nequenrct^
reperiuntur ejusmodi larainz, quibus characteres & figuiir
variz infculprz conlpiciuntur. Nomine diverlb, re vero e*
idem funt illa figilla, qua Arabibus TefiniM», 7*Ums, UmIu»
T»U$mMinc*t vtl Ttl/immk§ fiittrm effnunmr ; TU
ArySiM/4 eadem etiam quidam nuncupant, quodalUs cameoa
difplicet. A ?4r«cr/y*itidem ejusmodi imagines & Ihilptu»

tas. dici Gumihtu , QtmMh**, Gmuhms vtl G4mMlnuu innotelciLe
tX Dm. Shmerti dt etnfimf. tS d*f. cbpmc. cmm ArifiottL C4p, ij. jif»
Vocabula ilia vero exliebraicadiCtione inferius occurrente
forte eduâ funt. A Graecis TilTemae iUz memorata
dicuntur, quz.iicutindica^mfuir» res Amt fecundum A-
ftrologicaprzcepta6c certos fiderum finis ac figuras in ccelo
putatas fi^veIfe£tz,utfintveIur<tA<îmr'^M feu avernm*
ci Dii. Difierreincerim faoec a TerMpbtm, ita ut hzc futuris prz*
dicendis, illa verd malis arcendis dellinata credantur , erudt
mur ex Joh. SeUknt j^magmate de DIj Sjris j^nf. 1 . cdp. 2 p. tdj. tS itf» •
.
Quo in loco citato plura etiam de boc.iuxta duClum indicii

ilKus libri, evolvi pofiunt. De Tcfapnim, cui hzc non fuft.
c*runt> adeat commentatorem Stldtmi , feilicet ylndream Bnu
rtim »ddammtntu mdloctmt addti£lnm Skldtnii p.ny.ttfi Uti6thl lo>
cis illic in indice fignificatis. DeTeraphim fimiliter,cui vo&
lupeeft,confuIerepotefi Ft4hc. Manctjum JktntpurgMt e, 20»
(f ElsMm&btmnm dt Dis Girma»:'p. to^. ttf. Venim ihtec#-
Tîfinas Arabum 8( Teraphim Judzorum nihil difcriminis
imerefie, rationibus aliquot demonftrit Htnw^trtu /. 1. hifl. er»
«. I. Przterea etiam ejusmodi calatas res , vel' imagines xz»«-
vaUitt vocaximttnortktTMXji^4rtBittcmrioJftsa, m*mdiu pJ*9.ttf

£nva\i<riud^ five effers fielferum quaque dici Tilfeinas»
ifias meminit Grtg. fldUbsMt nttu dd GajftrtS. atriefis. puutditi
pijfU Tilfemz voci zquivalet edam juau fignificationeaLe
vtl
)
i6 ScRUTiNum Amuletorum Meotcom-

Tcl interpretationem vox ^thiopica
Pcriapteno dexju*»
Iconh. Ttmrneijtrtu Onom^/Ucep. 172.
Non immorabor Tilfemi» ;
confiderandis hoc loco diutius, cum mcTublevarint in illa-

rum expofitione alii mox indicandi, qui prolixe vocis origi-^
n^, compofitionem,* ac naturam jearundem examinant: ^vi^.
j-liceC 4MtorartQnjm;Ca1UgHctn-uft
P'4ri^nps‘,^^^ traSatUSirU^
Germanicam lingvam verfus evolvatur , & quidem
c^Mmv. 2i f. 460 ,Non minus de iisdem lcgi meretur
.
SicMttudt Mtmlttu p. /. fj/T.qm feriptordiSoin traftatu.inj ^
lMcie,de Tilfemarum, ('nec medicorum amuletorumaded ;

coîtioru;dp.£ieac pfolixe diflerit, .Non inops item eft au-^
torumargumentum idem traftantium
Cui etUm. adjungatur Tilfemarum infignis;patronus, âr.
6tfartllmU.p. i»5. etf. Nec i^gnus eft, qui a nq-^
bbiterumdUaudeturobdo£banamTi1ftmaramjqu2iiuChri-.^ -
ftuneatq;doQ:e(7entUat"<?rr^.-M<fc^®^^.*r7.«yr :Idolo-
nim& periaihatumloco lzpe.ctianfin ufu luerunt icuncnl*
znex, aurexvel argenteae, quas prepter materiam iUarum_*
vulgo MtdMlUtixQLAS-ê /enarrat Joh. Bspt..Ca/alim.de veter.
rMcr.Chrtflim<>r.ritth.t.4t.p. 26j. Jcunculas autem tilismodi
CBDcTalUTmamcx arti.fuamorigmemdibere, non ignotunu»
arbitramur. Tandem eadem eflefcutaDavidicaJudxo-
.efle .
rum, quales TalismaniczTes, nonnulli adftruuntautores. ,
Deferemus Interea jam Tilfemarum materiam, usq; dutn^

inferius major .nobis anfe.fuborietur adhuc plura circaUU^
.
.BJonenjC., •
Reliant praeterea aliz amUletorum-app^llationes quz-^

iam perluftrandz ; .& quidem non Ukimo loco illud apud'^
faracclli affeclas reponitur, licet ultiino fere a nobis in lyno-
nymorum clafle attingatur, quod dicirar Zentebdon, Variam .
hujus vocis feriptionem quoque reperimus ita ut quidanu»

,
etiam vuleo Zenext$n,ZeHeehtm,Sentchton, imo Xenextm ponant.

Orta fuit ferte varia hzc feriptiq, quod plurimi ignorarint, »
cuiUngvzoriginem Barbarz hujus vocis tribuerent. Hd» *
m.n», .Similiter Barbaram ifehanc

'
.
.
vocem
Caput L Sectio I. - ly
ocem pronuntiat, atq; illi pcriammati peculiares dotesafli-
quod contagii fit incapax unde quoque inter
'gnat.lcilicet, ;
Zenextorum claflem gemmas, aliaque mimis venenata refert.

Plurimi vero autores ibliim pendaculis venenatis nomenj
’
Zenechci vendicant, Ath. Kjrchcrofiriaw. pt/lis familiaris eft
rcriptiohzc; cujus fcriptionis rationem non hari-
olor. Qui Xmcchtartf tntt JTmechdon [ctibunt, ( inter quos eft
ParMcelfm, Partasi *lit) eam vocem forfitan Graccz originis o-
pinantur , diftamque illam cenfent,quafi ^svag milites
aut hoftes externos habens, cufU quibus mafculum virus, fei-
licetarfeiricum.tanqtiam przcipuuiri Zcnechti ingrediens,
pugnare audeat, vel debeat. Vix locum etiam hic habet co-
ptatio, quod vox illa defeendat a Xmico pharmaco , mira fei-
ficet corrumpendi celeritate przdito, quod juxta AriUottlit
verba ( in ipJhumtrAlnhiiu) apud Celtas crefeit ; atquehoc cum
Aconito, Tora & Limeo convenire ait Cmr. Qtfntrtu de Acerti'
to p. t. Veriim fufpicor Xiauxt$ feriptionis crroremihde forte
ortum, quod Grzcorum 5 (xi jproz (zita vel zet) Latino-

rum, 8t X (chi) Grzcorum pro Xi vel Ix Latinorum acce-
ptum, voceque ac fcriptioHc poftea expreflum fit. Sicama-
hucniâut feribz imperiti, utioUm, itaetiamnum hodic_»
ntiltavTtia haud raro libris inferunt , unde tot ac tam varix
leftiones emergunt. Loco plurium illud unicum tcftimo-

nium fufficiens nobis przbcat vox planta illa Jonz
Frophetz umbram gratam excitans quam vocem Kuutov vel
;
Kikinon fcripferuut ; cujus vocis initialem per R. & fic inte-

grum vocabulum Ricinum cxprelTerunt, de quo B. Rolfinciiu de
pur^Mt.vegitehilibM p. ijuetf. Procql dubio vero Arabicz ori-
ginis re£Uds creditur efTe illa vox quz cx venenatis confl-
,
ans amuletum exprimit, atque ZenechtonippeWitm; quam

in rem applaufum meretur aliique paiici. Hic lau-
datus vero Gritlingiiu florile^. chjmtc. pert. 24. c, 3 p. 473. arbitra-
tur arfenicum ab Arabibus dici Arfenec) 2^nec 8f Zene, unde
ne cuivis hoc Dei donum innotefeeret , ufu figurz Rheto-
rum, nempe aphzrefeos, fenium pro Arfenicum , Zcnec pro
C Arfc-
, '
« ^
Ig. SCRUTINUJM' AmUIETORUM MeDICUM.
Arfenech',6c(ic Zenechdon proDiazencch di£him efle. AtA'.*
fic utplarlmum indigitantuxhac voce periapta in pefteun^
tata, dcquasarfenicum, aliaveingrcdientia venenata recipi-r
unt; quamvis etiain'nnt pauci, qui pofteriusnonitaatten^;
dant, fed etiam mitiora (nec adeo venenata (blum,aut in_>/
pelle vel venenis domandis peculiariter commendata ) pro<>
mifcue & in quibuscunque morbis ufirata pro Zenecbtis ha*
bent ac proclamant: Veluti aUi<p plures ejusmo«
di periaptainfignita ita tradunt, quz nihil veneni penitus,
recipiunt. Aiart. Rulurdm Lttcv. j4Uhemt* f. 46 !, defcribituii;
illudita; Xenechtumeftprzfcrvativum contra pellem colloc
appenfum, ut argentum vivum avellanz conclufum, fit fimii-
lia : alius primavirginis menllrua intelligit. OJian fjtticf td Qft.
iviDec Dit ê|t Et iterum ille Xenechdon Paracellb ell
:
tabella arfenici, feu arfenicum contra pellem .quamvis illa,*,

compolitio nonfolum habeat arfenicum, led etiam rubetas»
di£lamnum, fic alia. Mirum autem nobis non videtur, quod j
autores quipiam vel ignari primz origjnis, aut ingrediehtU >
um Zcnechti veri, vel ulitata licentia quapiam utentes quz- ,
vis periapta, fic in pelle in fpecie,.vcl aliis quibuscunc]ue in_>.

dcllituta., nomine iAo li*
morbis uutata, fic venenis cmidem
gnificent : opiatacpjippefubinde quoque dkuntucmedica^
menta quzdam, quz opium non continent, li foliim prifeo*.
xum opiatorum,velalcxipârmacorum ck£l(iariorum,aut_».>
opii ipAus externam formam quadantenus referant ; ,quocL
de pulveribus fit tin£luris bezparcicis i»4cm conAat , quz:
medicamenta non adeo bezoar ingreditur, quam AmiliselE*
caeda bezpardica commendat, Latini redduntZenechtaet.» -
iam per iMht$l44, pUaniMU* (f. ficcuUj arfinscaUs, cardtitleu pejltkn~\

tt4dts4c j>r*fifV0ntes M ptfle. RcAant adhuc ; quantum nobis*.
innotuit,pauca vocaoulaalia, quzproperiammatibusfigni»
fic^ndis fiibinde ponuntur, verbi gratia: dtrmi}U,ep$cttrpU,m4>.
; item interdiinv
ctjam Homerica CMr4tioTiej,Ephtfi4liiert9x.Q. hzcfi(limilia,quia ;
^rlim U) rubfcquentibus ateingimus, ”

900 opus elTcarbi.tra*
'
mut.
Caput I. SeCtto I» ’
[if
^
MauTjttt' jam illorum recanfioni vel expolitioni protixius iofi*

ilamns.
« Orientalibus Imgvis. & quidem liebraica defignatur
'Smuletum yoce^^b^ juxta JSffxtcr^tim Uxk. T*lmud. f. iojj,
De voce hac fequentia debemus PâUm. Schindltro ia Lejttfo:
•Ftnta^no f. 1624* denotat ligationem, ligaturam. inu>
qua ponuntur fche^ parvae cum feriptura parva, feriptura,
quzcoHo alligatur fanitatis cau& elcneda parva , quaecon*
ât literis capitalibus Ttyo^ xquivaletchartxexperimenta-
li,arauleto. Ufitataetiani kl HebrzisMrox .noln&NniCtn

veluthis uritur inter TalmudicOf Habhi-StUm* inJGddmj^m
De difla voce chimtr conferatur etiam Saxtmfim
‘
L e.f. 79», Idem Buxtvrf^ l*xic» Htbrako^ 399. imdicat parit»,

'quod amuleta denotent 20, AbmEfra verd
•ftribit efle charafteres auro vel argento feriptos. forma vd

modo incantationis. Quidam inaures. CeraiLALaûk€mh'
mtmar.Mt^Mde^.3.v.2o:p.77. Similiter illa vocB inaures de-’
Tiotari ait, quafloco amuletorum contra incantationes priiis
'ufurpatz fuerint , exinde verd in ornatum fit delicias abio>
imt. Defcendit autem nomen Hlud a muffitavit, ini
cantavit, quod muffitando fieri folct.' Bene autem incanta-
torum acT)*monis mancipiorum vel proxenetarum negoti-
.umhac ratione indicatur, inquo vocem inarticulatam , vd
murmura ifti adhibent, at% fic fzpefuasTiaiones peragunt j
vimautem 'fioguIaremocc<£catrhi k Diabolo luis calismodi
elribusinelTecredunt. ‘De eadem & aliis adhuc circa voca-
f ulum hoc annotatis videatur etiam Joh. Fangerm UxkePhU
Utig.fiibvoeef*fc$ai,j>,3oS, Sic etiam illa vocabula, quz£^*cl»-
eU/fs. V. iS. reperiuntur , rcilicet*m\nqo, pulvillos . idem ac

pbyla£leria,& minSTO cervicalia, idem ac periammata_»
quidam illicita ac magica efle ftatuunt quidam, de quo ite-
adhunclocump. ^27, t)ehinC
jrum C»raeliM4 AL4pidtcmmenutr.
qu*‘ legitur Exod.ti. 16 (f Dtvter,
vocem
^/
' a Rabbinis nomine Chaldaico vocari tephtlin & Judzo.
.
*
. - C r • tum
. •
Scrutinium Amuletorum VTedicum.
Rum etiamnuro hodie uficatas illas tabulas
, aut membramr-'
notu tui AIm-

las fronti vel brachio alligatas elTe llatuit7%.
Di£las tabula^ vero loco Phylafteriorum_»
vel amuletORim haberi innuitM^ L e, Qwd
Beth ncpefch
denotet Hebraico idlomate, de eo paulo luperius tradita huc
itidem referri polTunt. Irad Hebrxa voce Ggnificatuc,»
ornamentum , feu monile, quah amuletum ad depellendos
morbos gcftari folitum ; derivatuok autem illud nomen efl .
ab xgrotavit,.vehithxc continentur apud Joh, AiUh.

Vtlhemtmcdntico cmticor.f. jpj, Arabes amuletum nuncupant
Tamimaton a radice Tamma perfe£tum efle, de q uo Jdcob. Gdlu
Lexi€ony1r4AU.f. J 93 , £11 8c aliud Arabibus uficatum , nimU
tumdwryoa» a radice Cbarafa cuflodivic_>»
Gennaninon nimis copiofi funt in*amuletorum appet-
btFone, a varia condi tkme velapplicandl ratione dicuntuh^
sero ^fti0t(ine;0acf[einunb
:
unb 0^1ein/ ®cbr6cfffeinden / ^ranipfrinde /

Sl£f|ne9<oD<ceth>d^ auêtlicban ben^rib / ebec iScuiija
ob(c M iu tcodin. Oeerg. phxdro in bit t)D0fomme«
Iwn-Ûta^âQei; 0d;di>en quzpiam periapta nuncupat Cha^
ia£lerif(êCuKn/ Cbnflrilirte '3DB6tt<r-
Reflat, ut etiam variam amuleti acceptionem adhuc tan-
gamus breviter: Jamantevero innuimus, qûod vox amule-
ti, 8c alia fynonyma fubinde rpecifice magis fumantur pro<
iis, qux veneficiis 8( malis depellendis oppofTta crecfuntuiLjr
veluti de hoc varia loca Plinii allegant Andr. TtrMifttelltu de no-

bilttatetom. 1, cap.ji.p i4S- CUttd. Minos commtnt, ad Andr. Alci-
p.i//.lexicographi8taatoresaIiiplures» Penta-
culivocem idem illud flgnificare indicatvMirr, Rtdandw Lexi»
JohnJomm Utxicochjmic, p. fgf. 8f alii non pauci»
co Alchjnt. p. 360,
In prxcedentibu9,ubi dedimus etymologix expolitionem-» r -
fecimus mentionem fententix £<yf»ifr^rr»icui alii quoque ad-

ftipulantur, quod amuletum prxeipu^ denotet externum_r -
medicamentum venena vel peltem everrens atque evertens-

BOird froTaUflnattiieu peauculo» charafferibus veLfiguris.
certxi»
Digitized biLCo*Ogle
Capttt i. Sectio L zz
notatOiftritliiis accipi vocabulum amuleti arbitratur
E^rTtis
f$L Rachtbut Jb rnnnlttu p. z. V erum

generale potius hedic
cft nomen amuleti, omnes fpecies pentaculorum
lub fe (;oni*
pTafterrsrVehitraotores moderni communiter, &
in medi-
cina illud accipiunt , quando externum ejusmodi medica-

mentum dcfignandum eft. Sicuri vero in przmilTis rnemo-
ravimus, quod alexiteriaScalcxipharmaca pro amuletisfub-
--
inde ponantur; ita etiam propter aliqualem

refpeftum vel
noram a quibusdam amuleta dicuntur alexiteria illa,qu* in-
terno ufui deftinata funt ; idcp ideo, quod quidam alcxiteri-
orumzque,atqueamuletorum operationes occultas ac mi-

nus pmerutabiles exiftimaverint. Libertas vero hujusmo-
di Medicisnon eft infrequens, dum ob aliqualem rationem
©perationis, vel alius circumftantiz coogruz nomen vel ap-
pellationem peregrmam,& minds propriam , vel per omnu
medicamentis quibusdam competentem alfignant; utipau»
opiatis innotuit, & ex pluribus
U-
Id ante dc betoarticis &
mUibus plenius patefieri pofTet , fi demonftratione opus
fo
ret. Quod vero alextpharmaca medicamenta interna voco
ex
amnfeti notentur vel ^gnificentur, coDigere licet
4le viper* tmturir t. 7, p:i6.ef 40.
Przterea J^h.Bspt. SjlvMKtu c$n-
demon&TitexCaUm Uh. z.decompofmtd.
trvotrf.med. 43 -r'^^'
ejmdm numert c^p. CT bbro de remed. facile p*rMthb,c,
t»
fic, loc,
poli-
quod amuletum fit auxilium illud, quod extnnfecus
am, vel interius affumtum nullam medicam habeat itio- ho-
nem. fed fecundum mirabilem quandam proprietatem
incognitamcfficax fit. Eadem fuit fententia
P/iwW.
mini
J7.cap.zf. Sfeopiatas, occulta vi lui
venerez oppofitas, M-
Palmarii tr.
quenter amuleti' nomine fignificatas reperies in
marlm cmtagief. c. 7. p- 29. etf. SimUiter cordis lepor in»
de 1 . 1.
pulverem interno uliii aeifinatura in quartana defignata-

( inter Cratonu communiteu
muletum Pttr. Mmavuu Eptftala
& a Laur, Scholico edira) 229.
diftas Eptfielatd opera reperienda
EpUeplia
(01
. 404 Varia medicamenta vel arcana internam
/
apotropxi, lyntciu, my-
dilaudata itidem nomineamuleti,
"ii ScuurmtuK AMULBTORtiM^NfEmcunc)
fterii olympici, phylafterii &c. nomine fignUicari legimtk
in Mdfm G, Ph4Jrenu 0pmfcMlu'l4tr^~Cheimci/ tfuMuork ôh, Andr,
Skhenckiptdtt.p. jr. tif Sic pairercalorum inter aviculasfalacis>'
limorum cerebella (1 edantur, tanquam amuletum quoddam
venerem ftimulare ait Bald. Ronjpnu EfiFhl. 22. p. 66. Ob fco«
pum ejusmodi curationem peftia, vel traflatum fuum dej*
pefte editum Htrm. FolUmu vocare videtur Amuleium AntoHut-
nmm feu Imu ftfitfn* fu^Mm ,^maL fciiicet liber hic de curatione
pedis agit, & dedicatione inlcriptus ed cuipiam , cui nomen
Antonii fuit; non autem ideo>ac Ii di£iustradatus multa.»,
vel infpecie de amuletis contenta condat aut promat; veluti
quidem Ufenim in Bthliothecn mtdicn fentire vi aetur , quia fub
amuleti-tittilum retulit idum tra£latum. Intelligimus etiam
k quibusdam amuleti vocem fumi pro omni medicamento
morbos quosvis curante, veluti videre ed ex Jei. Rnvtf.Ttxu^
tu effici/M fchoLîc.i. 4- «• 67. p. 4tf. Pharmacopolz, inquit, me-
dicamentorum venditores & pharmacopolium amuletorum
Officinz. Deinde falvatelbe re£^‘ionem ( tanquam medelam
occulte agentem ) in febribus putridis ad amuleti asionem
a quibusdam referri folere , innorefeit ex Sjfivntut L c. Inter-
dum quoque pro quavis reiomino(z,ingratzvel noxixamo- ‘
litione,.fine medicamentis indituta, ufurpatur amuletum.,^

quemadrdbdum exfpuendi gedum per amolitionem expli-
cat Jonn, Pitritubjtro^l, Ub.sj,c.4S.p.j42. Dum (cilicet vete-
res ad confpe£tum rei in^ratz ufi iunt illo ritu, uti inter alios
eUArnTheocritm feribit : /xij /3oMW<tw5u ii 'Jg/if HS«/*o'f e-ôgu
Ko A7»y. Laxa item dc tropicafubinde occurritamuleti acce-

ptio, dum illud prorefutatione,excu(atlone vel defendone.»
ponitur , velut liium feriptum quoddam Amuletum ex PfaU
mo 117. inpnhit Ltbnviui fjnta^riuue nrcMorum. Sed non mo-
rantur nos amuleti multiplices allepâti, vel latentes nos in.»

przfenti fenfus ; inprimis vero nobis in hoc tra£fatu curz e-
funt periaptalicitamaturalia&. medica externa in morbis va-
riis aut malis commendata, veluti hzc in proxime fequenti
capite mox etiam deferibenda feligemus, & feparata eadeno
abiUicicis tradabimua. Sicno
Digitized by
,
N
I
. ' '
V
'
Caput- I. Sictjo IL. ^ - jj:
‘.''Sectio IL. j
' ’
Dt^ .
"
-Jtmuleti natura feu defcriptibne;.
— i*
A Muletum eft externum atque naturale medica--

mentum, vel res variis partibus corporis fenlitivi con-
tra ipHus morbos inprimis velinala curationis atque
|>rzfervationis gratia fufpenfavel admota five etiam qux
;
aliis minus (enlitivis locis 6c rebus admovetur, pro variis il-

V
i
larum injuriis aut malis arcendis , ac bonis acccrl^ndis , 6c

uacres ut plurimum forma Hcca, integra atque pauca prz-
aita eft.-
Reperiuntur equidem multz aliz defcriptiones amule^
torum, veluti hzc iequens PUnu aliisque multis ufitata eft,
qiâ volunt amuletum elTe omne genus remedii adverfus
cun£U mala medicamenta, Scprzfertim contra veneficia vaJ
Icntifllmum. Veriim di£la hzcatque aliz plures hujusmoK
di definitiones non omnes videntur adeo per omnia exhau-
rire naturam & adjunfta fingula periammatum proindej ;
' pâcuitnobis illa data-, pro cujus meliori cognitione inda-

ganda lubet nobis quzdam neceflaria adhuc monere. Di-
ximus itaque amuleta ede medicamenta, ut ita excludere-
\ mus alia .varia facile intcUigenda, cx rebus (ex non natura^
'
libus, aut przftigiatorum pera vel penu petita, quz pro 6ni-
cate coniervanda vel morbis arcendis itidem in u(um licitum
atque illlcuum admittuntur. Videntur porro etiam aliz
res, przfer medicamenta , ad amuletorum cladem trahendz
vel tolcrandzinter ifta ede, uti indedriptione amuletorum
innuimus, atque talismodi in catalogo nodro amuletoram_»
innote/cent : videlicet quz corpora hominum pariter ac bru-*
torum, imo etiam.arb*..res, plantas, hortos, agros aut domus
kvaria beftiarumatq; infectorum noxiorum autveuenaro-
naminililtuat^damnocucufuIent,auc faltem illud przftare -
cieduu^-
N Digitized by Googie
ScROTi><iuM Amuletorum Medicum.
creduntur. Talia licet non femperaftu, exLftcrepcnamn»-
ifthxc, (modolicita fint,ncc naturx re-
ta videantufi attamen
pugnent, ) non plane ex clade niedicaxncntorum vel jjjeria*
ptorum ejicere valemus aut audemus. Licet etiam ûis ac-
curatius periapti vocem penfitansi,talismodL nolit interea.#
tolerare, communem tamen iftorum ufum & nomen nemo

facile ipds demet ; ideoque
etiam nos inteUeftis rebus in ver-
bis nolumus effe difficiles.
Qma modus applicandi amule-
ta vel analogus ulus cum
veris amuletis coincidic ; tametfi
medicamenta iftiusmodi externa brutisautrebusminiisftn- .
fitivis externe appendantur,

quisfacile ifla ideo a nomine^ ^
& valore amuletorum removebit. Non ignoro equidemJ

quosdam medicos ex foro medico, tanquam mimis idonei
um fubje£lum, infcnfibilia & bruta pxolij:ibcre verum ma-
;
'
net omnino medicus ejusmodi aufus 'manet modus appU-

,
candi medicamenta, non mutatur finis, &d Intenditur iani-

tatis confervatio vel priftini aut
integri ilatns reftitutio ;
quantumvis fubjeftum 8c operantes vel adrainiftrantes qui-
modi medelam varient quadantecus : dum fcilicct alii in_*
radonaUbusiSc alii in irrationalibus & mimis nobilibus crea-

turis medicinam ejusmodi exercent. Utrum etiam vere 8e
jure fit dedecori miîcinx, quod imperium ipfius late fit ex-
panfum quo creaturis omnimode
,
bonis, omnisque condi-
tionis aDEO conditis, & inhominum conftrvandam integri-
tatem atque ufum collimantibus, ope fua profptcere potell,
fpeculentur cordati medici, aliique quibus lanx mentis ufui
atque rerum vera interpr^ttoeftconccfla. Unice itaquoj-
ejusmodi finifter conceptus in minds fundata interpretatio^ ~~
ne rcquiefcit.qua fimulamus & diffimulamus,fingimus aot_>
palliata tradimus ea, qux tamen reftius reputari aut accipi
deberent ac poflent.Adeo quidem invaluit commUnis opinio ^
& ufus , ut tyrannidis inftar Cepe fit , & ficuti in aliis rebus
multis, ita inprimis in Medicina, ac in fpecie in difto negotio
dominetur ac toleretur. Quod vero Medicus melioribus
aut nobilioribus creaturis trwandis intentus, nolit, aut non
poflit
pigitized by Google
‘
, 'T 'Caput I. Sectio II. '
ij
poffit, vel fbleat commode (emper medicinam adminiftrare>
ignobilioribus creaturis, id tamen non excludit medicam no-
titiam, poteHatem, liberumque arbitrium exercendi medi-
cinam, qu2 vel hominibus congrua eft, aut per analogiam.,
aliis creaturis apta exiftit. Dubium quippe noneft, quin per
aUalogiamlirucis & plantis medicamenta quzpiam applicari
poilfint,qpiz ipfas a vario malo, morbo, corruptione, marco-
re, putredine & interitu vindicant; dequoprzter patrum fa-
imli&s,'8cb0ttalanonim experientiam, lana ratio in coniili-
tunTocarCftoteft, fl quisdedi£lis ambigit ; fed hzc forli-
tan alio io ioco commodiari perfpicuitate majori profeque-
nibr." Eadem vero videtur ratio H allium , mercurius cur-
rens, aliaque fimilia ab arboribus, domibus, brutis aliisque^
rebus autiocis ihfe£ia vel alia noxia, naturaliac licito modd,
ac A corpori humano fulpenla Amilem in fcopum
eadem eflfent. Non Ibldmautem opus videtur, ut-»
proxime corpori humano, juxta frequentiorem ufiim, ap-
pendantur amuleta ; ciim talia etiam dicantur ez res, quz in
V^ftunentis geAantur, aut in certo locd ponuntur pro de-
' plendis ntorbis, de quo ex aliisque auto-
tibus condat. Notum quoqhe ed de TiKemis feu illicitis
apotropzis& incantamentis variis, quod multis in locis zi
dificiorum abAmndanturvel Aifpendantur, veluti hoc expe-
rientia comprobat, & noder catalogus fubfequens amuleto-
rum indicabit. Sic Plinim Itb, a;. r. 9. de cyclaminis radice lo-
quens: rutfeitur, inquit, illa in umbioAs, a nodris tuber ter-
rz wMoiintar, in omnibus ferenda domibus ; A verum «ft.
ubi lata At, nihil nocere mala medicamenta. Opus itaque
,Tidefur inprimis in ufu amuletorum, ut eadem iis corporibp
^
,vel rebus, quibus medica fu^ ope przede debent, propius ad-
moveantur ; nec adeo per imaginationem aut varie tortam
rationem in diflita loca agant 8t ipargant fuas ope-
rjltiones, uti multi de magicis afiionibus feribunt, quibus
Ilia arcana relinquo cautam interim atque chridianam phi-
;
.t^hdi attentionem ipAs inAmul amice fvadeo. Modus

•
' D appli-
>6 Scrutinium AMtatroRUMMisDicuM.
Rpplicandi amulera frfquencinime fit p>er a^îonem 'oniân-
dijfufpcndcndi, ve! affigendi, hinc etiam (tia nomina forti-
untur : dum pentacula, alligamenta &c: dicuntur. Licet.»-
etiam collum prateipua pars Ut, vel locus, cui amuleta pluri-
^
ma admoventur, non tamen alizinfimul partes varizexcla».
duntur,quinparirer per modum affigendi vel alligandi fus-
cipiant periapta,ut ifiz efiuaciz medicz eo citius propinquo
ifto in loco fiant participes. Quantumvis pendula etiam funt
ut plurimum amuleta in corporis extima par«, qihil tamen,
prohibet, quinfirmiter etiam (int corpori alligata vel in mar-
manu, ore, aliisque in
lupio. locis anguftis prope corporis
habitum detenta modo illa
; reliquis amuletorum circum-
ilantiis vel attributis Umul refpondeant* Sic defofifa etiam
quzdam amuleta pofifunt efife ui terra, ( uti paulo ance ex Pli^
vio accepimus ) item fub limitibus januarum Uabulorunua
,
vel zdium, aut In>arum conclavi quopiam fufpenla pofiTunt

confptci.n modo non impingant in regulas licitorum pen--
taculorum,& eadem fuam efficaciam vel effluvia emittancj
naturali modo»
Externe etiam corpori ihprimis applicari periapta du
ximus{ etiamfi pauci quidam autores quoque medicamen-
ta interna, occuita,fi( vi non facile indaganda operantia,
amuletorum nomine dignentur ; veluti de alexipharmacis,
aut bezoardicis conflat, aut quibus pro feopo iflo medendi
venenati quidadmifeetur. Obfervamus etiam amuleta in*
primis conftare ex rebus vel medicamentis fimplicibus»
quamvis etiam compofita demur, partimexintegnsiisdem
nec adedeontritisingredientibus, partim etiam ex comulis
medicamentis fa£la & in placentulas , aut paflillos, cordis-
‘formam 6tc: redaQa, Ultima hzc difta inter prriaptaj
antepileptica , febrifuga , peftifuga , 8c fangvinem fuien-
tia przprimis reperiemus inferius confignara. Compofi-
ta illa- utraque amuleta iterum forma licca inprimis prz*
dira deprehendimus , uti examen plurimorum periamma-
cum non obTcuxc. indicat.. Scimus equidem pariter qudd<
. fuccidz.
Dtgrtised
CAPtrx I. Sectio II,
• Ihcddst platiCT^ radices, aut vegetabilia alia, item viva ani<
.Bialialeu recens extinâ fubinde recipiantur pro negotio
iriapcorum; imo liquida videntur etiam amulcticamvinua
« ril (te fe IparfiiTe
^âiptdepercufTum, dum
.*
velati Pliniml. 2 j.c.
aceti utrem
i. fcribit quempiam
ferret, nihil doloris
^lefiltm,iimu!acverd depofuHTet, dolore illum cruciatum..^
Vei^fieca forma in amuletis forte ideo obtinet com>
enuniter, ne ita corruptioni fint obnoxia , & ut promptitis
quovis tempore impetrari ac lervari atque corpori admota
dUfrcorrnptidne.foctore, Scoaurea commodius geftari pos>
>(BRt. ;Vr<^de difaeoant quadantenus amuleta, juxta d(-
-âs' circumftanrias ab aliis medicamentis externis,quz glu«
tinosûn£hios^,humida, aliisque dotibus, in lenfus magis
incurrentibus, ^rz amuletis in(lru£fa funt. Dum etiam pe.
' tiammata forma Hcca, integra, atque pauca przdita e(Te
di>
aimus, juxta datam defcriptionem , differunt eadem a Topi.
- xis aliis, prolixis fcilicet faeculis, fomentis, epithematibus,
aliisque compofitis atqueeontuGs medicamentis, & iis qui.

jdemhumidis,quz aliis cordi, fronti, puKibus, aliisque û- •
Tibus partibus applicantur. Reliqua emplaftra.dropaces, ca>

tipta(mata,conculzherbz,linimenca,mucilagines &c. quz
t)b vira confolidantem.mundiGcantcm, emollientem, caleft.
cientem, refrigerantem, anodynam , maturantem odorife*
ram, aliosve Icopos adhibentur, non adeo conveniunt cum
'
amuletis. Neutiquam interim his concedis fuftinere appo>
to.quod amuleta plane diferepent fua operatione ab aliis me^
dicamentis omnibus haffenus di£iis, aut etiam internis, uti
quidem opinio quorundam medicorum id (ubinnuit : qui
tora potius rubftantia,rainus ferutando mod6, vi magneti ca,
xtheree, occulca 8(c: crediderunt amuleta fuas operationes
/exferere 6t ftftere ; icd, uti patebit ex rubfequencibus, eo mo>
quo reliqua medicamenta, operantur pentacula. Quia
‘etiam periapta voluimus effe medicamenta naturalia, ideo
' pio fipmiis declaramus, fit ex communitate IcgitimoruKLj
nugas, deliria magica, chara,
ni D t fteres,
. '
a8 ^
ScRUTiNiyM Amuletorum Medicum.
fieres, diabotua fymbola &t: ucpote qux non naturam atqp
medicinam, tanquam genuinos parentes, agiiofcuDt. Vete> '
rum equidem amuleta plurima, &dofirina de iis occupata ^

non omni malitia & culpa carueiunc , dum incantamentis
aut vencdciis proxima, li nonjplamec talia. fuerunt ; ficuti
etiam contra incantationem aut mala medicamenta multa_i
periapta ftatuerunt falutaria veteres. Abeant autem ex Chri.^
ilianorum medicina ad orcum damnata omni» pemacula_>t,
naturx curium communem , ufus licitos & privilegia con-
cefla alioquin iDEOtrauslceBdentia,quxnosInpoiferum_*
non nili judz indignationis Seviraperii ergo attingemus^*
V Licita vero nobis cumprimis curz fune amuleta, quibus et-
iam nos necnimmm , nec minimum tribuiinus.^ Dantuii,» •
^
quippe autores, qui nimium; dantur etiam qui parum,imd
nihil fere cfficacix concedunt aroolimentis; utriusque par>
tis rationes in fequentibus perpendemus fufins. Licita iu-
-,
I
limul periapta fuoinde exiltunt, quibus illicita folumcolle’'

fiio, przparatio,aut applicatio adixa deprehenditur; i
&a
itaque a feoriis veLrecrementisfuis indignis liberentur,
Chridianis ac prudentibus medicis fua nitori, valori, atq;
ufui legitimaredituantur idqueunice in laudem Del in*
crementum Medicinz,veritads indagatioaem , hoininum-
que commodum ac falutem. Qmlibet Chridianus porro'
etiam attendat, ne licita pertammata majoris zdimet,qu^.
pared, veluti quidam iniiis 'xque ac aliis temporalibus au*^
xiliis ac medicamentis majorem confidentiam ponuntL»». *
quam in przpotentisDxiauxilio.ad quod pod illateropora- *<
liamulti perperam, & vix fzpiiTtme reipiciunt atque cpnfu*

giunt. Rifui magis etiam,quam applaudit le exponunt-»!
qui c(£ledia,diyina,animoruro venationes veUucupia,live-»
' potedatem in illos in amuletFs litam ede libi aliisve perfva*
dent, & varia drailiaalia incredibilia ex iisdem emanare ar.
bicrantur: fenlitivi corporis itaque aff^-fiibus inprimis de*
fiinata ede amuleta diximus. Przterca placuit nobis in de*
finicioae amuletorum attendere duplicem rcljpefium Medi*
•
, cis.
Digitized by Googie
' ' Caput I. SEdr.o IT/ , tf
cBs alias fiimiliarem circa medicamentorum applicationem^
quatenus illa modo przfervationis , modo curationis ergo
in ufumvocaneur^ Sic przftrvandi intentio locum inve-
nai^fioficivis pariter ac minu'; feniitivis creaturis auc re-
bus, a quibus poilremis etiam certis apotropzis nituntuc_r
homines arcere mil£iorum auc animalium noxiorum 8cc«
infiiktigyt damna. Curationis vero feopo plurima periapta
sâe acvîcanacnta alia locum inveniant in medicintu.
Deinatpencacnla , ficuci medicamenta alia, ex tribus regnts
aateiixinedicz defumuncur , ucfcilicet pro illis regnum
animale vegetabile atque mineraleconferac iua depolita vel
coacte(ilta»;> Vellicat nobis hoc loco aures IMmentitu, qui
adi^fententianos revocare conatur, dum ab amuletorum
rtpublica metalla excludere latagit ; In traflatu enim pote-
fiiumtdicmt : *UUo^.6r. raro. inquir,mecalla funt amuleta, nili
fiot adhuc aperta aut ab externis exaltata. Verum di£i:us
auaor tr. inherbu vtrbu SS lapitbimr p^.TOi. videtur metallis
easdem* fitmajorestribuere fere virtutes, quam lapidibus, a>
lluqnvrebus. Idem ille tr.natun$contraruLntfii0 nelcius for-
te hoftioco, uti aliquoties in fuis operibus, antea k Ce lia-
tob>ciin^ vel prolatorum) ab amuletis integris etiam vires
pcfttaanwe oftendic. Nihil nobis ell commercii jam cum
Til&maromcu for ibus vel fulbribus.quirolummetalla fere
adhtttcunt pro fttis nznits conficiendis;. Taceo quod difti
arnficaa|)ei^tari iiudio, prr moltiofibusrcbus, feligant me-
taBa^gemmas &c duracorpora tanquam apchTuna ad fuum
,
negomna^ quod diutius eiHcaciatnah aftris in< illhxc deriva-

tantretineanier,, Porro ifti cf iam inter alios, refragantur opi-
nioni Hchnomit, qui mercutialia , arfenicalia , antimoniata,
hzmatiten, magnetem , gemmas, aliaque limilia. tanquam
ptjr(?ipdain' materiam fucrum periaptorum eligunt atque
confticuunt ; de quibus pluribus ha£Ienus leviter atea-
£lis plenius noftmm rcrudnium in fqbfcquentibu» aû»
’
imaeU. *
- *.
1 <>%• , i. ?: D r IÂtr
a*
^CRunuruM AMOLEtORxrat Medicto.
Caput Ii ^Sectio i
Catalogus amuletorum crebriAs' -]
*
"
occurrentium.
-
LlutV«it nobis in hac &a\one

'
A quentius occurrentia amuleta,

‘mentem noftram de tolerandis
«dque ideo,
ilcdaremus opeikiones fide atque

.
vel
autor itate prâMfc
..
S"Sw«aUs.ppUcandi^
veroufuimdiwtovelobfervanW
iunaum attingamus, ne
forte defidcran poflit Venia
iliouid decedat, quod
eft, fiforte cujusmaBi
fronte huius catalogi exoranda
rLnIiona infuffidemi quoron^
-periaptor™. autfiinalioramamdclotum P™''”"®
•
ioranoneluxuriari videbimur.
Ommayero h«moxtr^^
congrua ducimus ; mite proinde
denda fcopo noftro
ûs iudicmm, abencvolo leaore, cui
etiam
^_
m Mtalogo hoc
caufas ideo
ron^nata pcriamata inter alias quod^rina
«perientiam vel judicium etiam hisad^c,
inpofterum
Sc Sura multisquemendis adhuc referta
& innotefcat., Fêm^ ha^

.
verior
invite, nol plurimorum periaptorum
nimium effe laudes ipforum fufpcaaslegentM,
•nec credulos
omnem amuletis^
îSumus autem pUne derogar^ viro atque-experienti*
•nnrtus iterum iterumque examini dofto
medicorum banc do£kinam comoal^
iteratx cutioforuro
tnus atque commendamus. ^ ‘
Abortum inbibentif,& fetmnvd

nemconfevintiaab imaturo patra."’ .
Eftim ducunt inter amuleta

prxgnaniibus dicata ;
R Mtpone primae liter* alphabeti, St *ftimii

mter •
Digitfzed by Google
Caput II. Sectio I. jr
Iqutaallaf amuletis adinveniendis vel augendis admodum,
inhiant faeminz.; unde etiam abortui oppoHta amuleta nu-
Kiero non facile cedunt aliis in morbis variis laudatis perU
aptis. De xtic2 viribus, & vario applicandi modo quara-
,
tione vindicet foetum ab abortu, ex multis locis alle^

Icilicet
gatis liquet Zio\ji6.Joh, Lamt. Banfcb/nm de Atiup 4t. De appli'
candimodomvcrfo ,
proipfiiisufuveltflfeftu diverfo expe-
£Iandoadi£bo lapide, agit Zwolffirtu jd/iiptadverfun. ad Ph^r-
mac,. jiHgnfl. p. 4^0. Qt Fridertc. Hujfnutmm clervc Schrede^
ri p. 171. aliique pene autores innumeri» quos(zque
ac illos autores de hxmatite vim amulericam. exempli dc
confirmationis gratia pro amuletorum veritate 8c efficacia
allegantes) propter illorum copiam averfamur annotare ia
hoc catalogo. Communi fere autorum fentratia in fuperio»
tibus corporis partibus xtites geftatus pro retinendo foctu di>
deur infervire in inferioribus vero partibus, fcilicet infra
uterum collocatus foetum ex utero elicere idem creditur;,
quemadmodum etiam hic Iapis fterilitati mederi, fecundina».
educere St Io. hia cicre dicitur, ceu patet ex teibimoniis coi—
le£lis a RAufibto l. a. Ex diftis his contraria operatio lapidi-
ifii tributa uinotefcit,quz,xqueacin aliis amuletis annota*
ta in fubfequentibus.rufuenfos quosdam tenet , ne fidem fi>

milibus indifferenter impertiant, Intcrim operz pretium
efreducimus,,ut inquirant curiofi in hujus rei veritatem, ad
quam aditum pandit libere 8c re£lede hoc lapide Sc materia
di£la philofbphans Eve. FamI Am»4nm dt mAteriA medtc.P. 17»,
Catterum vim promovendi partum minus concedere videcua
lUilapidi/Ancl. SanStmia deviiAnd: irrcrtbftsl^.c, ti.f 160, Porrd’
lapis ffellacus , vel (fellaris auro inclufus ac geftatus uc
carnem contingat, St uriina ungula pco arcendo abortu conv*
mendatur i BmacuIo dt fattuformAUmt e. 6. p- 276. adhzret
autem tra£fatus hic Pttuuhhro dt mtuvirgmitAtu, De lapide
Sardonio ventri alligando obfeopum illum videri poteft U/u
7tnu Itb, /. dt Nephritide p. Idem teffimonium de dU
uo vdCameolo iap\de ventri deligato quod partum con.
» ,,
lea*
ScRUTWiuM Amuletorum Medicuv»
iWvet^^roftat a pud I^td; cImvc Schrtderi J/, f^S. fimi»
liter conftat ex H»gmanm c. i. p. irj. <juod fniaragdus ventri
gravkiz itnpofitus foetum' retineat, coxz vero alligatus par*

tum acceleret:de quo agunt annotati in Hmrki Kipptvm mflitx
Tlnf.1 6 utf. 3. p. zp. l’rzterea vim retinendi foetum etiam tri-
. .
buunt Samiolapidi im ctjnq;»-»rry/. p^f.s/t»
Conlennt cum lUo fet.^ndr. MMthulm de]implK. A fedic:fMC*i!t,

p.zi3.Diifiir$deil.f. e.173. tf PUniiuL36. De gemmis quibus-^
dam.przfervantibusab abortu etiam a^xtC^Jp. Bttrthi{$mu dr
Upidtmphrdic. c. tt. p. zr.tf sf. Audiamus deiimilibus Joan.*
Vtrr0ind€Hm dtârb. multtr. f. p. m. 607. Ea, inquir, qu* ex
proprietate foetum in utero continere dicuntur, non negli-
gendafiint: ut lapis illeztirzfeuaquilz-di^tus, ex collo fu-
fpenfus, magnes umbilico admotus, Jafptdes,Smaragdi,ada-
mantes, lapides lardonit vel tapass||â de corde cervi }<«i-
tima lub axillis geftata. Conceptuv quoque tegere jafÛ
dem di£Um, 8(partomjuvareaurorel^ Cnr. Ettteltmde rt «m.
t4Um,i^3.c.7) f.zis- Similiter quod jafpis major non adulte-
ratus ad protegendum fecrum, omnem tluorem (angvinis ar-
&
cendum, hydropem pellendum, partum juvandum pluri-
mum conferat, icribit Rdt7.SJenAndtrfia,t.nttJil.Mcd.i^.f 62,
Quzjam (eqvuntur petita funt ex Xeriw./iycfefri corpore meditt
p. 190. Pro abortu declinando, in quit, gravida ja*

impendi, l. 3
ipidem portet, 8( in digito annutum, in quo adamas lapis
ûsfit: cft enim de eis, quz ab occulta proprietate proni*
bent abortum. £t idem faciunt lapis £gyptiacus & T opa-
cius. Conceptum in utero cufto^re dicitur lapis, qui in
Sanila terra inveniturttitusappoGtus : ut etiam de zotela*
pidedicltur.qui&ipfe ceu gravidus videtur. Plinio Samius’
lapis alligatus partum confervat bb.36. Item lapis inventus
in aliqooligno, arbore czsa fcilicet. HoefcriuPlercml. Med$c. I.7,
Odf. 3. p. 321. adftipolatcir Semnrte {l.3.prd8. p,40$.) depauld
. ante magnete, quod manu geftatus vel umbilico appo*
firasaboetom pnecaveatjamimroinentem4>rachio vero alii**
gatusjVsiGib axilla portatus lapis aqoUjc. "*ldem illud pro-
mit*
f
J
Digitiged by '
^ -Âurr n. Sectio I. j|
. mitterecorallimn. Jarpidem,fmaragdiun 6c adainaocem lo-
dicatur loco allegato. JjrwMm mcntemdeiUdenT&alUsad-
>huc quibusdam colligere licet ex hujus ^4uc./.^. 4*0. De
bpiw4uî>qu6d Umiliceradverfetur m£tis malis gravida*
.ûm,ihnbtefcitcx(equentibusjrcilicet B/uifcbio de Lîde L*.
p.12';. Mjlu l. 4, Bffil. Chjm. c. 14 . Fr4ncffi9 Xtieo Ub. 2, dt gtm-
muc-21.Boot.aBeot.L2. f.i2i. Geftatum autem hunc lapidem
a collo aufFerendumeire partu imminente, ne foetus ultra le«
gitimum terminum retineatur monet 6s.
.FneteBtaprzgnantibus Sc infantibus contra timores iniervi*
leLyhgurium ex Poeta non nominatoacftatur Btveroviciw
JEpiJiolu. ûaflion. p. 164. Porro malachitcs circa ambilicura
gravidzgeftatus dicitur foetum corrbborare,qui vero inflan-
te partu demendus Bc ex illo loco ad dextrum genu transfe-
rendusac alligandus efl, ne partus impediatur, injungente
hoc ACurt. Schmuck** occulta maîco-mtêticM morior ; turatioHe
f.jt. Alii dilaudant pro abortu declinando radicem malvz Qc
-parietariam fi de collo iufpendantur, de quibus fiefroaragdo
.
- confulatur Brvtrovidm. De malvz & tormentillz radicibuH
item byofcyamo^ aliisqu^ paucis adhuc, 'quodtueanturgra*
vidasababortn, evolvi iterum potell Cafp. BarthoUnm l -a.cî
4-P-X2. S-^9- Hyofcyami radicis pro eSe£lu di&o mentio-
, nem etiam facit MyUm Anudotar. mtd. Chym. l.t.x.6.p. ^2. Non
leve etiam emolumentum redundare in gravidas, fi geftent
lignum meipili, imficatur apud 2^v. Battr-ay de fympatb. p, n,
BarhtSmn hortigeniaU p.227. Gvem. R»(fmcium'ord.& mtthotLmedie,

'
JptctaLl.f.fi f.i2. p f47. ti AmiSranditim curtfo rerum-abditar. per-
ferutatort p. ji 4. Detuceps da£lylos B( coralliapentaculi tnflar
^ appenfa gravidis tempore pellis idonea elTe remedia, feribit
T'ieodtrM (
vulgo Tabtruamotitanm ) in CCC
f.*3-
.-<De Eringii^veri ufu gravidis falubri agit Mtdlerm miracut.
, '^xiyuMc. Porro vermiculos fub oleribus repertos collo-
p. 174-
q^rurpenfos^tiniore vel periculo abortas liberare gravidas
non nuUi crcduiir ; confer autem de hoc etiam Phmuml.y».
e. 14, l>x Lardma deproBUt fequentia Jolo. Jac.Jfiekirm de fe-
7 E . eretie
/ :
,
t
'
ScRimKivM Amuletorum Medicum»
<retit -f- EEiftimant, inquit, fcctus contmcri, ft"/
‘
verinis,qaiinerammeinvcmtur vivus,8t antequam terram.
tangar^ collo ^fpendatur. Eundem cSi^£lum pra;bere di-
ôs vermes fob radicibus graminis reperto<t, qui coloris ru-
bicundi fint, fi fyndone illigati fub axilla geftentur, autoreft.'
’
Grtmbfitu Mrbere $nttgr, rutaof, hom, l. Z\ c.i. 127. ti, Si. Idem
hoc reperitur apud lotUmfrMihc, l. His addatUE
J)u, Rj^.lA.s. dtmnlttr.v.;Sf,. Obicopum» eundcift obtineri- -
dum amphisbaena laudata prollat apud’(?a/;/2«i» dt ThtrUc*-t\^

Do di£lo amuleto vero /*/»«««. Ma-'-
gt ait , parcam contineri promittunt , fi. mulieri candida kl
peftore hyocna, caro & pili feptem, atque genitale cervi illi-.'
genturDorcoidis pelle, 6( collo fufpeDdantur. Ztic. Lujitanm^
prMx.adm$r.l.2.obfiij2.pô. fcribkcorium marini emii vel Iu*
pi etianv pro hac intentione ufiirpaci. Qortum inhismodi
cinguliiorma admotum corpori inter periapta contra abor-^
'
tnmbLQi£X\x\?i ti{tvX.MMCMfimFromptiMr.mtd,p»ficdfHiif^.SS^- ^
Tradunt etiam cervas , cumlenlerinc fe gravidas, lapillum •
devorare, quem-tn excrementis repercum,autin vulva illius^

(nam fitibi fiatuuntinvenin) adalligatum, partus cufiodire,
volunt, de (\\xo BMzctchuLA, Videantur etiamvquzin hanc
rem pariter Icribunt, Jebmner Schvderw Ph/imae: nudte: Chj» .
«wc. /. f.
f. 2S}, Hctf€rm Hercml, med. L 7.C, j.p, jthjzu 0
Sschfim^f
Cammwrtlog. p. /7^. (f £x Sexta PUt^nica i dem illudde Ia» •
pidibus ex cervz natura vel ventrkulo defumtis refert .
Hntttrimu Adedtcirmdt/stm^M ab AutmaltheuJtMlKa tdtamate canferi^ -
pM . De difto lapide in vulva r ventriculo, intefiinis ceiir & -
vz,item de ofie in corde 8c vulva illius reperiendo , uti fic..de -
modo operandi anne£lantur paulo ante di£iis annotata apud ;
Grabamd» cerva c. ta, p, 24a.eS 241, c,tf. p.246.-247. De his et.» '
iam in fuffiragium vocentur /Buherm, Stallegmi apud •
Um tr.dtctrvo p.se.19i- idem Mior p, t6z. agk dettAL#;

eS ips- •
cor dis cervlfiroilicec proficuo in di£Us malis gravatarum

tuendis, dequo &
lapide in ventriculo & ihtînis cervz re-
pertO|(;QAfeutur euamC%r^, Butlm dt rt mtudbc,' 1.5. c 49^':
igiiized by Google
'Gapuy II. Sst-no l. _ jf
'f,2}6.Idem autor l. 4. w. iP.p. ij7.tophum in ventre Tecundcju-
vencz repertum cuftodire partum & zgre .parturientibus
Tummum cflcremedium ftatuit. Jn Fndtr. //evanni methcdt
itud. brachionnillroalligacitefticulimu-
haec leguntur:
'ftelx .ungulae urfinz in collo geftatx , fardonius lapis ventri
•alligatus. lepus roarinusmas (ale induratus, in brachialibus
'
inclufus ac geftatus, faciunt contra abortura & fyncopen
prxgnantium. Dehinc offa in leporum inarticulatione cru-
ris&tibix reperta (Cf« )
arque in collo geftata
.prohibere abortum memorat Jxlu praii. lib. s. ftH, j. p. ^st.
Crtmhfru xrb. integr'. ruintf.hom.l, 2. c. 1. ^'.127. n. SK aliique < \
plures.Siclapidem ex capite luroacz defumptum, colloquc-.

^mulierisappenfum efficere, ne abortum incidat, patet ex
in
B»rictUi horta fnttAl. p. U2. & nj. Non poffum de lapide difto
hoc loco reticere duplicem, ac diverfum fimul alterum effe-
fium a di£to priori, cujus meminit 6rAnd ct/riefin Atu-
ro parfcrmtAtort p. to2. lapis ille, inquit, admirabilem habet in
gravida mUliCTeconfenfum : quippe fulênfum Ii fecum illa
portaverit, in abortum minime incidet, fin autem tempore
partustritum cum vino capiet multa facilitate pariet : iiqui-
-dem lapides hi meatus mire aperiunt, c quibus foetui facilior
datur tranfltus,S(hzc ex defumtaeffe fatetur autorci-
. tatas. Ad retinendum 6c roborandum fcctum in utero mu-
lierculasiâspiam fibi ex panno Chermefino feu (corlato fa-
•Cere cingulum, quod toto geftationis temporejuxta carnem
ferendum fh, innoteffit CxMtfcelUn.rtAtMr.cumf.dec.i.Ann.}.
abf. io4.p, tjo. Nolumus denique 8t illud reticere , (i quid ve*
ri forte infit verbis Qtfneri im ^tf)letbuct>c fvl. 27. quod gravi-
dapericlheturdeabortu.fitransgrediatur caftorem vel ipfi-
ns tcfticulos,ex quo id annotat
tinb ‘2BunbtC«Û(h/ pon. I. p.\6i. Interim vix tanta mala
iCaftarioverenturindies pene gravidz,qux collo & naribus
crebro admovent illud in hytlerica paffione vel lipothymia.
Nec minas pollhxc attei\di meretur, H ita cfliquon habet lon-
fiamThMvmdtaÂph. clAf.j,c.ii. quod cedrus appofita foctuift
’ , Ea viven-
Qigitized by GoogU
T
^ ^ ScRVTtKivM. Amuletorum Medicum*

Tiventcm mortuum, idquedefamtoi»;
interimat 6t expellat
dicit ille ex ThiophrMfi$ Ls.c.
• \ •
Alvum laxantia.
Êqvunturjamqux alvum folvcrc creduntur, idqu e laplr
^nephriticus gemtusefficercdiciri!r,veluti patefcittx Ww-
-^tro bh I. de nefhrit, cap, Z4- Barthsbne de Up- nephra, c S. p. i/.,
Conftat etmm ex.Ott$n.Brnnfeljfa êrharso Cermnmiecnp 17. citacO'

iMich.Bapfito im tDutirerbatf. i'cib uno^ân^^lil^nirjûcfe
/. t.p <ju6d alvus cujuspiam expurgata fit. quoties per lo*
cum fpatiatusfuerit.ubi efula crevit. Idem autorex Antoni»
Mnf» fuis iis allegatis anne£tir, quodcclocynthis fola manu
tranata, vel detenta,. di£lum cite£lum prolicurrir. Nihil
metnorabodefcammonioallisve limilibus catharticis mani-
bus folum tra£latis, aur extriniecus pulfuum aut umbilici
regioni illitis, vcl impofitis fimilcm effeftum excitantibus;.
qujrdi£ta, vel etiam Venis in fula purgantia, fpecifica medi-
camenta quadantenua confirmant..
Anginae pcriammatjr^
A GgredimurporroamuIetaanginx, in qua peculiaris vis

exficcato viperx capiti , fi collo appen datur aflignat uil^
k AdnUerontiracnlii chjm.p.149. Addantur huic in f«ntentiani'
,
illius abeuntes ‘joh.Hartmnnnuefrax. chjm. l.z.c. dr-nngma^ Weei^~

rm, Antea. Ltedev. e. zt. de occultu pkopnetattbus,. Martelttu âp. r, 1
de medic/imentu qui caput illud fynanchas nafcenrcs- maxime

,
prohibere, adnatas curare feribir.

8t Laudant itidem hoc
amuletum Clmd/mu de tnêffn ad infirmes appetidut p. 4^6* Cera-
‘fiantinsu Afrteanue, Schrederue pharmacep. pied.' chm l.j.p jof,
Alexander de BenedtSlu f'erentnfs l.S,c.j: Galensul. 6. /mpl. cap.de'
Paonia, l.j.c,f ..Pani, jînetai» Angitia- cnranene. Attingjtetianv
hoc 8c alia plura periapta in angina ufitata Bartbelwiu de Up..
nephra: c.t.p.ze.Jf Delndicxfcrpentiscapite.quxteuth-
t6.
laco cauhqui.five domina ferpentum dicatur, easdem vires,.

8( fimul in febribus i Mreherê dilaudatas, deprehendimus-
anr*
'Cligitiêd by Google
'
' CAPtrr II. ^CTio I, V*' J7

SnnOtatai apud Gcrh^Jvh, yojpumde IdoloUtrU L4,e. 4g. ff. tfjz.
Verum vanitatem hujus medcix ialse deludit, 8t excludit ca>
putiftud cx amuletorum tfficacium clade Ftmc, Redt e^fitls
dtvtftrU p. m. ip. qux epiftoUctiani adhxretiJ/</fefi<wf«»<ifti<r.
ewrtof. Dee. t. Anno i. Debinciilum ibh^, quo vipera fuit
firangulaca. contra colli di£ô; aff:£ûs valeredicitur.de qua
Comergrim^ memorob. medtc- cent. 4, parnc. jS. Rottroj theotro^m^
poi^.p.ep.SiarUitu itn 6.p. t2j. Bapt.Perto mog,
MOturol. l. 4. c. 20. p. fio. Sennenut medtc. proilic^ /. 2.. p. 119. Georg,
ffier. (^tlfchitu Hecotojito medtc. t. obf, sj. p. 70. Joh. Da». Mjl^
Ahtidotoromed' chjm. t t,c. 7. p. 94^ Mtfctdan. nat, cttrtoP Dtc. 1, otu-
m 3. obfi i»4. pii7o.Joh. Ulric. RomUrm obf. mtd. S7 p. yfi ia ..
foco ultimo exuviis viperinis eadem visnon denegatur.

Propter plura diî Hli commoda commendata non pps-
fumus, quin huc adducamus verba Joh, ProvonifiUtHor. reme»
dter. optrt poflbomo p. 99.. Quj, inquit, angin* obnoxii funt><
aliisve colli, gutturis, ac faucium deHuxionibus, non fanan»

tur moda illico ,.ftd mpofterunv etiam certo przfervantuc
fulf^nfibne a collo viperz colli, oua parte circulus quidam».
annuK inftar, viperz collum ambit. Hoc (ibi (idillimuin.*'
eflTe.phirimisque probatum experientiis przdicavit olim in
convivio ornatilTimus Joh. PonoPerontnfis naturalium rerum'
fiudioniTimus oblâtor, vcluti hzc debemus Provotio, De
4l8dends addu£lorum ainuletorum operandi ratione, (i pla-
cat, leâncsr. fpeculationes Th. Bortheltnicenu 4 hift. anot. 13, .
ijm^Qftomtdtcmloc ss.p.607. Deinceps quod (ilum fericum

purpureum in angina 5c inflammatione fanciunr faciat pra
calore evocando, &
fedanda inflammatione, cognofeimus ex
MtfceBon.nat. cttriof, l.a. Dechermclini (erici 8c cxuviarum_>
eff’£lu eodem teftis etiamexiflit
Rumltrm.ob{erv. med. /7* p.jf>
Utrum veroejusmodi amuleta fubdantia proprietate agant,
diflerentem;quicdpit, reperiet Jirwi7mjf»»^«;r.we<bc. l.t.p-2ip,
SimiiicerCir^Mf Conferrecredit fquinanriz filum, quo bu-
1 fp velrubetafufpenfa interiit, referente id J«h,Joc. ITeikffrtdc^
c. 4, p. tsit.. De bine anginam 8( quasvis faucium in-
•
E flaro-
.
ScRUTi>nuM KvfditKTkvH McDictnl»

dammationes liftere radicem ofirutiiaa nleolos fedam dc
mediante £Io ctdlo circumdatam, a Medico <}allo D. Glaftn
compertum & coafirmatum ede alicubi legi. Porro qo^d
radix cynogloiTi colio alligata lingvx lugrMinem deleat, illi>
dicat GÂ. FtiUMnm mtelic. ûhermettc, Ji£i. 3. r, 4, p. 176. De
quoetixnrfMn RttioiUtu Infiit.PJyttrtfMcevt.l.i.cîj.p.is, Mentio
item amuleti illius fequenti modo apud Jeh. Dm. AÛum «
fit
chjm l.t, c. 6.p.62> -Radix cynoglofli circa col«
.uintuUtdr, Aitdtc,
Ium alligata lingvz nigredinem, quam vulgus impericecao- v
erum nominat, delet : res enim parvz medis Xedd atta^ .
^
non nunquam maximas inducunt alterationes, ait >
lih,6. tUlae^fcS. Przterea Lylimachia flore purpureo prz-
dita, vafperi in die Jacobi colle£ta, arefa£la atque in facculo

appenfa collo, nec non poft novem- dies influmen abje£la^
alicitur itidem anginam tollere, quod indicat. [J«h. Fhmr, Rim.
tmltxi MtJiic, Mtkuvr. dogimt%cMerm$ttc. C4p, /. tfii. Sic
quod NMt»rMUfm{\.Tum picz collo portatum renuntiet opti- %

mumParalynanches remedium, condat txAlex.
tUcittMMl/MmMl. defumu fequentia nobis innocelcunt proaqgi-’^.
pa tjf BaLLRouffei vtnm, mtiite. p, 6A. t. 1
'
.Kec reticenda mibi eft cUmofi i Ûee^MeOi X;; ,
ZmAterm.gyrumaffeUncirceimdatocoUo. 1 .riuj
Succinura etiam tonfillis&faucifi vitiis reliftere creditur ,*fid^^r~.

ctrcoPaduanzmuliores idud circa collum longd feculd g<âi^>^^ ^
T
v«runc.quod hodie urcard equeftrescopiz in equis litis ob*
lervant, ceu docec-£r<^. Jir«/ ««lymrai. Idem illud 9
quod fuccind externe contra Anginam in uluiit.claret txjtk ex
Jht«d&btmkutiid>.^fnme^$uiitfKcctM«c.7.p.J4^Dec*aav\\srym» '/
^
patbicis,'fe« Enulibus quibusdam diîs, maxime proficuis

m angina, fiextrinlecus append»nt\u,vtd.Mtfi.MU.(nruf,Dt^ .
i. Ann.f, ebf. us, p. tts. Slmiliter-hirundinis Ungva proamti- #

leto appenlii , eaque excita, Jove Mercurio jun£kd, pyfti > ^
vativuiivanginz eft, feribente
mtMc.cap.6 p.13s- Denique,-!! placet, ea quz inferius oria vf
oppofita traduntur, huc referri poffun^
vitiis ; .
Digitiz^ by Google
;.
«; I
,
'
CATOTliy^SECTlO
'•
I. •
^ '
Ani morbis medenda.

d
A ani vitia tollenda plantagink radicera pelliaila vel
panno phxniceo. obvolutam iumbkque circumdatam.*
laudat Murcetlfu Emfiriciu c. st’ Dc animarilcis,^cubusaut
hzmorrhoidibus paulo inferius Tuo loco nofter catalogus,
amuletorum plura rupp.edfcabit.
,
^ Antliraci vclCarbuncuIb o{ôfita.

'
AKthracesSc carbunculos arcere, atque natos extingverr

applicatam fapphirum, legere eft in Cajp.. BarthoUnuie
atfhru. c. to.p. 2§. jT. De fapphiro quomodo circa carbuoi*
culum affiucando duci debeat, ut excidat virulentum boc ex«
amhema ; -item de aliis gemmis huic ufui , vel pellis curai>
ttoni dicatis, inter pellis amuleta inferius plura occucrent. -
Aphthas curandar •
D puerorum aphthas ranulam vivam ori'ûerorum ad-

A movendam, eaquepollea mortua &defofsa, alteram 'ori
imponendam, ficrurfus aliam ii opus Iit; idque Antwerpiae
ex vetulz conliliopraclkliumlalubrefuiirecompertum, cum*
multi in&ntes antea ex di£lis aphthis «mortui fubrint,qu»
memorata ex-Fertfio depromit Camerarim mfmtrsbj
mtdte. ctnt, s.^*rt$c./7. In auricutisjudz etiam quidam fere
Qusmodi confidentiam ponunt,li potui immerfz lint ezdem>
aut collo appenlz. ^
• • .
ApoplC5^ repugnanda;
C Ontra apÎexiam pro egregio przfervativo radix ver-
ba Ici virgmis reputatur ( qnz rheVmatica etiam dicitur)
ut legitur apud HeffiumnHm-Meth.med.p. 2^4^. Gemtnaa
in di£lo afie£lu & carocommendaras congelfit d»
Idf. nepbrit. c*f>. to.p. 2'f. Pellis humana quoque in apoplexia >
appeola locum ficlaudem invenit, de qua, UUusque operandi

ratlQ--
'
ScRxrrivixjM Amulbtorum "Medi CUM. ^
4« - Viji- '
ratione confulefirrff<//«w L s-c.j.p. m. 76. NoLumitt ) diQltf

his etiam abeflfe verba DoUi EmjcUp. mcduin* L t. e. /#. p.tf§^\
Capite geftet, inquit, zger capitium pelle lupina fultum, quo
novimus plvares Principes ad przfervationem apoplcxiz uTos
fuiflc, vano nefucceiTu,an felici, me latet. Sfcuti celli^BMrii
ex AfdtthipimiH DiofitruUm Ith^ c.tsz. f.m. tô. Radix floris (WT .
lis velhelenii Indici maximi collo fufpenia apoplexiam

que arcet, ausiore DwrMm, Rrzterea fi corcdla ex coralliis
collo impHcetur minds initum opus, fed optimuBS^ciHf^
«u 4 oy fore credit Joh.HtMrnuudtmorb. CMpitU»\citp.'M4-f~
Ab eodem malo etiam itmnunes tueri coronam viperarum

eos, qui gefteut hanc, innutt Canr. J(h$inr4thM medmB. drfiiiator,
pttrt. 2.trdS, 27. f. Ex Thtopbraft» PM-AuifhnotitGttrg. Pitjck-
kiZenexto.opoLod Mercurius. coagulatus in annulos redaûs'
ac geftatus uti pro aliis morbis,
, kapro arcenda apoplexii^
ialubriter adhibeatur. v.^torqfi
Aquae pericula declinantia.

• * •
*
^
lÔlumus etiam catalcô no&roamnletoruro fubdacere
JLN ea>quz a fubmerfione tueri creduntur veluci gemmas ,
ejusmodi recen(et^4rrlw/Mfw<^ Upid.vtjdmt.<.to.f.27. jT. 4*»

Siquoque uberior experientia fequentia confirmet, notari
merentur, & ab iis przcipue, quos negotia fua ad mare vel ,
aquas ablegantaut invitant ; navi^ntes autemfecomgefta-

re non debere caftoreum ; cum genantes illud nonfcdvcntur.
finaufragia patiantur, fed plumbi iniiariundum petanc&
./ifuffocentur, veluti accipimus ex Aliit Ddnicis Med>cu ef PhiU-
^
fiph. Attnt 1672, volnm, 1. Obf. 49> p- 96. Prartera de callareo li« &
gno juniperino indicatur
illic quod immania cete i,
navibus arceant,n in bis ifla conti neantur. Devi caftoreidi.

£fa confer etiam Tbom*m B*rth6UnMmhifltr.tmM.cent, 2,htfi, tj,
Q^dida attendi vel explorari utique meremur. ' *
’ Albo-
I
- , .
•
.
V
- Digitizkl Googie
Caput II. Sectio I. 41
Arboribus, agris, arvis &
hortis dicata.
A Ccedimusjam ad ea , quie arboribus , arvis , & horcis in>

ir\fervire putaotur ; hzc vero pro inferis ab illis locis , fea
hominibus fugandis notaripoffunt, li rationi aut experirn.'
tuetolerandx conlbna vtdentun Qux veto his interpoiita
ruperlltciolaapparebunt.epimetriloco curiofi lenioris judU
cio ad deliberandum magis, quam credendum vel imitan-
dum proponuntur. Arbores itaque frugiferas reddi, li fele,
nites illis adailigetur, legitur apud Diofioridm /, f,c. tsf. (cd
rationi Scexperientix illud relu£f ari, fcribit de trre-
rib.viund. Lg.c.it.f, 162. De corallforum firoili eff £lu , pro
arborum di£iocommodo, evolvatur KhttnrMh l. 4
^4r/. i.p.26f
.
Sic dextite refenuit, quod arboribus affixus, pro continendis

vel detrahendis pomis faciat, indubium taimn hoc vocatum
prollatapud B4ufchimmdettttef:i4; De ficubus confeftim ex
arbore cadentibus,fi xtites eidem arbori fuppolitus illam tan>
'g3 t, videfis, fi fide dignum cenfes,yt/4rc.A^r* phd.vtt. reflit.
Pro erucis ex hortis vel agris exterminan-

dis valere fctllamhinc inde fufpenfam , vel cancros fluviati-
les Clavis affixos locirplnribus; vel fi hi ramis arborum a cor-
nibus fufpendantor; item fi menfiruo laboransmulieram-
btat loca aliquoties, de quibus & aliis variis rebus infe£la.«
noxiavaria depellentibus ab horcis fufius de
ficrtt,hmcr:l.i.c.g.$3,p.Mj.(fc, Alias ceremonias vanitatem
acfuperftitionem majorem olentes, fic illiusmenftruataru m . ,
ambitui additas (quem erucas, vermes, Icarabeos, canthari-

,
des&c. ab arvis dtfegete abigere vcflunc; annotatas reperies
in Lmd. BoHMidi tr, de fmm formet. p.igi. Pollhxc dicuncur allia
ramis arborum fufpenfa arcere aviculas ad deprzdationem
firu£|uum accedentes, uti hoc annotavit in Grecer. Gtorgick
.
Democritm, qux allegat Allitu kert. fhilof. p, sH‘ Reperitur
idem hoc apud //5ci^r*w dt fieret, bh. /. c. 2.
f.
3S0 Autor hic
memorat etiam, quod idem fic. fi arbor expurgetur falcem
allio polita. Alii comburi volunt per omne Ipatlum horti
F allium
..
4« Scrutinium Amuletorum IffeoicuM.

allium pro erucis fugaudis , de quo ^nt.Mt^dutdffcwet.htirh.
torum l.M. Hoc vero propter iiivifum odorem forfeft fit, (i
veritati reipondet illud modo dtciuna; ficati etiam alias foc.
ror iniignis , 8t ille praecipue , qui a laTere exbalat , columbas
e coluiTârio fugare fcribitur. Idem hoc pofi ejusmodi fpe>
culationes conceptas fiatucrccomperi Honorm, F*brtimdtflMtt,~‘
ir. r, lth. 2.jr.S7. Qui citatus AiifrcfFe£tum’iftumdc allio ar^
boribus fufpenfo in fircpicum aridorum alliorum conjicio»
quem allifionefua edant. tamen vim fpccifican taa^
Alii
tribuunt allio qua * veluti ctkm talpas ex
rcfifiat in£e£tis
,
hortis arcere creditur allium > nonnihiUnJllorum focaqit*
ii
na vel cuniculos immittatur rccenfentc hoc

, in Dtnu
vfrycp«y^^.,.^Vcr^ iiw
hortis minus deterrere porrum talpas a iuis cuniculis -Ac
geribusextra terram ejiciendis, facili negotio comperimus.
Coeterum allii vires infeftas iftiusmodi infcftis.vel brutis qui-
busdam, alia noftrifcrutiniilocaplura attingent, dc nofirsu»
fuotemporeodenda peculiaris fi? Dej
auxiliis & iceretis adverfus grandinem fulmina^ acq; tempe-
,
Aatcs,(flores,vdfrK£lus arborum ac plantarum, & variaj»..

Cereris Bachive dona mifcraalias perdentes) integrum pro-
pemodum caput expictum proftatapud^/W»^<*/<ii»i»»/.f,cap./^,
p.Sf. Idem autor docet/, d.eop, //. amuleta non nulla, qux
tueantur a rubigine, pruina , carbunculatione & aliis ccelo-
ilibus injuriis ,
qu* mala alias arborum, frugum fit vinearum
flores aefruûs perdant fit aboleant. PsMitdoMtlikuderernJtkf
t/f.sT. contra grandinem multa dicuntur.
Item omne horti
fpatiumalbaviteprxcingitur; vel noftua pennis patentibus
fufngitur. De fimilibus pluribus phylaêriis inferius inter
apotropxa contra tonitruum fit tempeftatis injurias facientia
agetur; quztamen plurima pro licitis ac veris amuletis nfr
mini obtrudere conamur» Penfitet etiam Leftofs.clirioibs
e» me-
cujus fit aftimii fequens petitum ex Minoidi /./. ctfk 7. fi?
morat quippe, qued horti floridi fit fimina a malis omnibus
-
tradant^'
fit hortenfibus incommodis tuta ferventur,.veluti
Cracci.
'Digiti;5g^b C
y
Caput H. Sectio I. -
'Grzci Geoponici fic poft illos Flmint (f PalUdim fi finlicA

^
quz. aut aunz calvaria , non virginis, intra hortum pO-
natur^ vd in ejus medio affixa palo erigatur. Nam, pergit,
quzcunque fpefâbit, fiia przfentia fxtcundabit dcillzla cu-
ftodiet. Nihil commemorabo hodoco de (uperftitiofis va-
riis fimilibus rebus , quz pro arborum St hortorum tutela.*
atque fertilitate eorundem olim, 6tetiamnum, quod dolen-
dum, intet Chriftianos commendari experimur, adhuc &
fubinde admittuntur in ufum. In tranfitu adhuc id Iblunu*
adjicio de idoloPriapi vd fW/» «^quiliortis illatus fuit pro di-
£to ifto fcopo', Bcutfuribus ac avibus fbrmidinem incuterer,
de quo annotatalegi merentur apud Joh. Bdpt. dt jn-o-
fan. /acruvettr.nnhtt p4T$. 2. c. t2.p,~gi. Varia de illo Priapo
vel Balpegorcongelfit Jeh. Nic0l*ic0mmentan»ne de rim emtque
ef hoditrno BMcthaHîerHmatp.i}, Inter alia de ejusmodi pria-
pi idolo vel ithyphalo ita Hormim firmen. l. /.
OCtm truncus eramficuluusy inutile lignum:

ûumfaher incertusfcamntimfaceretDe Priupum,
Idaluit eJfe DEum. DEus inde egoûrum *V$umûe
Maximaformidoyuam fures dextra coercet
Obfccemque ruber porreSlus ab inguinep altu:
JflimportuHM volucres in > ertice arundo
Terret fxayltetatque novis confidere in hortis^
An itaque veftes mobiles alizque res vento facile parentes,

ridentes vd crepitantes adhzlerint phallis iflis,ut aves con-
territz aufugerint ah hortis, uti aflerere non audeo, ita non
plane ambigo. Sufpicio mea ex eo etiam augetur ,quia fake
inftruftus ptiapus ifie hortorum cuftos fuit;oequo &
mercu-
rio vel ipfius fiatuis fiires arcentibus a foribus videatur nofter
•
Exc. Cejp, Segtuarim de Januis vnerum (. }4'f> 237. CSc. Noftri

hodie cefias vel vitra collidentia fonumque edentia pendula
ccnftituunt in hortis pro avibus &
feris arcendis. Sic
'porro variaejusmodiftraminearaonftra centonibus amifta,
F 2 pallim
44 SCRUTIVIUM Akuletorum Midicum..
pafllm iaarvjs. hortis, vineis, aucarboribus QermanianS^
Ara Cepe oAendir perxAarcm & autunmum. nc aves autl^nK
iisfadic infidientur , infideantaut noceant Similiter exU
ftimo a coHiHone lapidum lupos xque. ac alias feras a Ibna
terrifico infugam cr njici, non autem ab occulta quapiam
quidem arbitratur Joh. jid. irtbtrtu Unt(rrrOung<«
>cauia, uri
ûn|l Cxterumolim priapum arboribu«'ap«
penderunt etiam Gentiles, quiaifii genitalem vim & effica-
ciam aflignaruntatque ita illum iniimul conftttuaruntrpraB*
fidem hortorum ; idque inprimis propter membruih ejus-
dem virile & potentiam generandi ac fertilitatis vel facun-
ditatis nntam ea ratione indicatam, fa£lumdrecettfet£MA«.
'ButtMtdlmdt faimfwmtit.p.i66. Deinde priapum iAiusmodi
a Propheta Paruch & Horatia irrifumelTc* ouendit Z<v. Lt-
mnuu dtHeri'.Bthl.c.Ji.p.7s Den\q; plurainfc£Us oppoOtapao^-

16 iiiluius fuo peculiati iocacuniinootur.. ^ /'
Anhritidcm lenientia;
Aex
Ccingimusjamnosad indaganda arthritidis perlainata,.
inferqux continetur teAudo maflula.fquxcogncfcitut
incifurafub inferiori tefta) alligata membro fanat ar-
levi
thritidem. notante id Rattr0ij 'n.ratr. fjmpath.pizoi Dc
viribus magnetis efficacibus in hoc affcftu, fi manu teneatur,,
habet non nulla B>*rthohnns de l4p.rtphrtt.c. lo. Quod-
autem magnes manu detentus chiragricorum & podagrico-
rum dolores levet, indicant etiam Gnhr$el. Fonuma Aiedicia.
tAttnhermetse.Jiil.j. c- 4.p. 176. Cudfr. Suj^htut Atedian. Praff, I. 7*
Dan. Mj/litu AjtidotAr, Mtd. Clym. K h c.6. p- 6j»

Sequentia medelam arthritidis itidem promittentia agno--
fcuntaurorem Retn.SilenAKdretm Canftl.mtd-ftSl.4-- conf 24.p.40f,
Compertum quoq;, inquit idero,oA& rationi confentaneuro,
-
corollam exfuccino collarem fub indufio ad curem aliqucit
fpiris circumdatam , geftatamque defluxus impedire ; Ex-
^fa&6 enimnoflro calore atque j&ctionc.cxfpiiataliqui^
femp«r ~
Digitized by Googlc'
V Capot JI. Sectio 1. 4f
femp«r> quod capiti latehcer communicatum , Ulud ficcat»
robor jitque /tum &viam defcenfus humoris aliquo modo
obvoluta collo intercipit.. Quz contra dolorem alias aut^
podagram commendamur.ex.fubiequcntibus fuls locis pe«
culiaribus patebu nt..
A tropliisB dicata;.
D Evolvitur porro noftra conflderatio ad ea, qu2 atrophiir

curai.dz convenire Icrjbuntur : Radicem leviftici au-
tem tSbdam,. cum fbl in arietem intrat; appendere quosdam
in illo morbo ex Ftlk. irurtô excerpfit Sih^pdnm pbarmue»
mtd chjm; i.4:p.92i. Sicetiam contra* ariduram 8(' contra-
duram nervorum atque* articulorum non nulli ex cure hu-
mana chirothecas conficiunt, easq; plurimum juvare geftan-
tes afleru nt, d j (^MoDMiuBtcksrui mi^csn, mtcmofm. p. 174. quod
znnotTii <\\xcK\ne SchrMitrm Lc.Uh. r>p‘ ^97i Similiter qifod
amulecum contra ariduras particulari s paretur ac defuma-
tur ex particuh loculi fcu feretri , in quodepoOta fuit puer-
pera partus difiicultate extinda, & quz fuper fpinam dorli
collocata ac. tumulata* fuit, evulgat Andr. Tenêliiu nudic,. ’
dmJiM. c. 27. p. 149 efc.

- &
Veriim hoc fuipicione illiciti aufus
nfus laborat. Denique Psttl. dt Sarlnuf Medicins Mtth/trfd. f,.
326 . aliqui, inquit, radicem verbenz & caryophyll; Lunaexi-
ftentein tauro colledam collo tanquam fpecificum amule--
tum appendunt : AliiUgnumvulnerarium pure Izpius in--
ficiunt&mundant ahi transplantant..
Augurationem vcl divinationem pro^

'
curanria_i..
Vz jam proponemus non adeo plaufibiUsnot*fHnt.et-

Q quibusdam non infimz fortis feriopro-
iamfi a medicis
ponantur.* Seleniteslapis quippe decrefeente luna fub lin- .
gua portatus, pnmalunz &

decima exiftente , conferre ad.
F augtt-
X 3 .,
. %
Digitized by Google
.
ScRuTimuM Amuletorum 'ME mcu»

augurationem dicitur » quz fcilicêc verfaror circa fieri viA
nonfieri;fi prius, cordi applicatus tenaciter affigitur; ii po«
flrriusicorreiilic d> Co, atque hzc addu£U leguntur apud
Grtmkfum srh»r, ittugr. d ruttiof, Ub. i, c,7» ff. g. num. 4U De SO«
dem iUenite,aliisque rebus pro divinationefuturoruni veur
dicacis, iisque ex C4r/Un$d ^^r*^/> 4 transtcriptis,agic^^«;.
jrecksrm/lt ftmtitltb.is.^c.go.f). 7Sf> Similiter lapides cornu
formes, Hammonis cornua diclos,ibmnia divinantia com*
parare iis, -qui geibint eos , credunt £gypti, quod innuit
^
quod
(Biocroifftld)e ûnfl^âmmn: f.jg.
De eodem lapide,
fubjedtus capiti, incubantibus prxdivina ibmnia re*
przfentare dicator, condat ex Mockio tdtcAufij ooncret: d
dtJftUtiicnu rtrttm p, m. De rubino gemma gelUa hsc noun-
tur i>Mf. HopHMitoin tUvt Sthredertp. 174. Si,inquic, homini
infortunia indent, ea mutatione coloris in obfcuriorem ^
gnificat, & pramajori vel minori infortunio, ad majorem
vel minorem opacitatem inclinat. Sed de maculis gemma»
Tum ab impuris hominibus focilc oriundis, alius nodri hiûa
forutinii locus plura continet- Przterea de ametbydo,
chelonite, radice halicacabi , & lauri foliis (vario modo pro
divinatione comparanda adhibendis) habet etiam nonnulla
Iord*nm dt mtrbu c, f.f. 4J. Tandem citatus Htff'-
lcribit,quod Apollo lacrificii tempore olim
citius dignatus fuerit illos ,
qui eum confuluerunt , d faphu
Tum gemmam fecum gedarint. Verum hanc materiam in*.
,
ter alia nobis fufoe£lam merito reddunt hariolorum , & in-
cantatorum cryralli . fimilesve gemmz clandcdina reveian*
tesScc. de quibus liquentia mentionem ampliorem facient,
ubi de gemmarum fufpe£lo & infirmo ufn aûri fumus. Re-
aum ejusmodi mentionem faciens(etiam apud PUnium l S7> (•
lo.Siltb.go.c.s- reperiendarum ) quz Prophetiam vel divina-
tionem procuraredicuncur, parvimomenti vel veritatis efie
ftatuit iiMul. ZMthtM (fMf/t. medie. lt£4l. l. 4, tit. /. j. Qi^
fomniawl morborum prognofio luppeditare putantur, in
Illorum peculiaribus locis catalogus noder amuletorum io-
forius fidit. *Avi-
d
Digitized by CoogU
, 'v ; Caput n. Sect'o>I. 4?
,r ^ Avibus grata vel proficua, aut in^ta.
C Rpdunrur etiam res quxpiam amuleti quau vires p<Îw

dere, quatenus illx aves allicere vel fugare , aliumve
ipfisufum conferre dicuntur i Vefpertiliouis fcilicet caput
m
nH|)eD(um columbarii cacumine columbas allicere icrw.'
ne facile avolent , ceu ex JonfiA»o rtfin Cie ©otl^rffifcê
Mammer/ p- 24 Sic quod columbi frequenter advolent
.
ad columbarium, n in illo cranium humanum fufpenAnafic.

vM
Ahchail Bapjhtu im Slfijcncp# ûnfl<unD^£8unlxrrf
m. T.y. fa. Dehinc lupi caput feu odore fen ipeQc,
ihcoli ilmnollirpenlum, creditur viverras &muftelas ar-

cete, idque ex Curdm» fi^r$pp4 defumtum tradit IPitkprttt
AJkftt. Ls. e. 3 p. 3S3 .
Locum forte illorum capitum fup
-
piete&a pars equini capitis ,

quammonraro in Germanis
p^s c^lervamus columbariis affixam, Circnitiforuntur
non rarodeavium quafi amule.
ajjmacaliafimilia, 8t talia
tfs, qnz minorem fidem mnentur, qu^ha£lenus addudba ^
quz Le£l;oris judicio fobmittam potius , quam longo com-

mentario profequar. Sic volunt picum avem, ii ei aditus
adnidum fuum cuneo fit ab hominibus occlufus ne pullis ,
fuisad''fiepofnt, plancam quampiam inquirere illum & ob^'

durato foramini admovere, unde aperiatur. Adihuunt etiam
herbam di£lam pro referandis omnibus feris facere. Simi-
K^^rifci narrant, quod chelidonia herba admota deperditis
birttndimhn pullorum oculis a genitoribus refiituatur illis
'ûsidtbgj*r,quzvcr 6 ha£fenusrecenfita figmentis meritd
_ actenfet 3R.cdIcnbo 3 fn tn Wiirbaftipcn J2.upcn ^<54.
UtreveitilaQr parumper ^
plantam iftam feras referantem;
cui recenfioBtnonpauciapud prifcosfubfcribunt, audiemus
adhuc*deiny ita fbribentcm Andr.LAMrentiumoptrtb. tkerspevtic.
tr.deJfrHm4r.f4nitt$mi 4 1 c.j. f.u, Democritus & TTie^phraftiu,
.
JEthiopidemhcrbamlerasomnesfolo oontaftu aperire nari

rant, 6c MmtthKltu affirmat, furem Venetiis fulpendid damna-
tum, qui hac arte fores aperiebat. Verum aratione alienu hoc
8tfiforUaefTenon maleftatuit Stnli.S^/tOaritu dt viiMidu trr^
'i . A ^ nbm
4f SCRUTIMIU:^ AMUtBTORUM MkOICUM*
rihm 1. 1 . (. II.f. i6j. Cui £enceiuix nosetiam non refragamot»
fi quis ab herba illa naturalem efficaciam expetat aut ex>
peêt; non latet quippe nos Dzmonem rebus multis inefS>
cacibus flupendas vires Cepe indere, aut per easdefn effica-
cem ^.exhibere. Diabolicam etiam (latuit iftiusmodi clau-
ftrorutB apertionem Mich.Frtmdim (getviiTenafiagen vow bre
Sauberty. 131. Plura de hac herba leguntur z^^JokAtU
qfi4HdJtmdg.f.isJt.a in materiahancmcidimus,pw-*
pendat etiam Lc£lOr curioTus (equentia,. cujus lint zftimii,
quz fequentibns verbis (illit LMmrmiim i. «./,// inquiens:
refert jIlbntM, fe in Germania viddTc gemellos, quorum alter
dextri brachii folo conta£lu feras omnes aperiebat; alter
brachio Gnillroeasdemdaudebat; dequo itidem^«(r.Z<«ils«f
aUiqueplures videri pofTunt.
t.t.Ef>ifi.mteUc.3s.p.uf.
gredimur ad amuleta, quzavcsinllin^lii naturz fibteligert
dicuntur quz omnino admirationem 6c imitationem me-
;
rentur, fi ventatem.nec fimplicitatem Sc credulitatem prifeo-
m
ru (apiunt. Aag^ El^ltrm magu, medie, c, 7. p. I7i‘ ardea»,
tnquit, quz lunz fubjacet imperio, cum aquiUcpico aliisque
inimicitiaêrit, tutamaucem.(cab illorum violentia rcdqic>
portando in nidumTuum cancrum Lunz &Jovifqui<^V>>>;;Mi
major fecundz (ortis peculiarem vim fuis indic •creaturis }
fubje£lus, fit ita hofiium violentia liberatur, quia planetz
rzfidis (piritum fortunz majori jun£lum proamuletoha-
fec. JoM. Pi*r$m hterqglyph. cotUQM. l. 4. p. 113. ait natura pro-
;
prietatem hanc ( uti habet £lianus^ hirundinibus labita, ut

cumblattzipiarumovisfincpernicioiiE,matres apii foliaan-
te pullos projiciant , atque hinc omnis accesfus blattarum.»
prohibetur ; de quibus proprietatibus Dtadarm SfcuUu l, 2.
przclaram habet (ententiaro,ubi ait : Proba natura omnibus
animantibus magifira efi, non (btum adfui confer vationem»
&d etiam ab illis procreatorum, idque ob innatum fiadium
fit amorem vitz, fucceffiones in perpetuum (labUitads per-
ducens circulum fite. Deinceps no£luaruminfidias avertere

platani folia notatum ell Meurju Mrb^ttfpuro e. i6.p, 63.
porr6jam(eqvuntut debemus $ieAtr,Jymp.p, /7. yelper-
:"
« '
- n. Sectio I. *
^ 49
aititOrpore Corripitur a Platano, ideoqueCiconiz fblia
llûs imponunt fiiis nidis,ut fedefcndant, ova fua ab ejus. &
itfn infidii»; vefpercHioncm autem alias folo fuO attachi
ova ciconiae fterilia -reddere perbibet idem autor l.n. p.t&.
Idem illud de platani foliis proflat quoque apud Fratrîitm hi.
fior. animaUr. 2.c,8.p. jS6. ^ MlianHml. t. c.y^. Deplatano ve«
^rcilioiâs inimica inter brutorum amuleta plura occuiv
sentf Subjungimus etiam his illud ex Rattr/ij c, <|ui inquit.* l.
vefpertfliones eryngiumaverfaBtar,itaciconix ejus ufu a ve-

Ipertilionibus fe defendunt. Scimus prxtcrea hxc per Mia-
lu^
Palumbi inquit, ut audio,
Paaxaviec^: ,
tanquam nfcmationis amuletum laurinos ramulos tenues

prioHun colligunt, deinde ad cuilodlampulldrum in nidos
ntapottunt. Milvi autem rhamnum , circi crchorium (ylvc-
‘
fk^tarcilKt iridis fru&um,corvi viticem, upupae adiantum.

quod callitrichum aliqui vocant , cornix oriftereona, ar.
fit
^hc0aacrtim,vpcniicesharundinis comam legunt, Turdf

nmo myrti, gramine alaudzfe tuentur: Aquilx gentili fuo
lapide xtite :
quem fit mulieribus comodum efTc fic abortibus,
prîcant fitc.< Atque Hlhxc diâ non adeo con.
adverfitri
na fafeinum, quam alios animalium hoftilium infultus colli-
gi a di£tis belliis,idque iterum inftin£iu naturx, arbitratur
ChrtfiiMt. FremmAttm dijp. dtfafeino p. 7/. A laudati au-
tbmftateotia non funt diflbna defafeini iftiusmodi averfio-
ne verba qux adfert fôfuu hb. 3. IdeM. fd Magne , ait,
cil cwvpimâcicas,{i lini radicem inquiri t,ac fubala gefVac,*
Irt rafeitd amulettlttl, quod traditum Ub. to. dt antmal. e. U.
Sed GrJfcnlura, pergit , eft commeatam. Communi
fere prifeorum confenfu xtites feu lapis aquilx ab aquila di-
deur in nidumTuum deportari, amuleticujuspiam ut vices
expleat, de quo colle£lanea evolvantur apud J«h. Laurentiam
Sêîftm Sthediapmtt. dt atitea. te. (fe,- Ibidem etiam hic au«
COAHixaisit, quod velint qui^m aves nidos (uos defendere
Achate vel Gagate in ees deportato, ne ferpentes aut alia
itecpau ailinkaUa iis appropinquent, ac pullos fiios fidant.
> / i •
, G Pauld
' • N .
DigitizBd by GoDgk
'
Scrutinium Amuletorum Medicum.

Paulo ante laudatus Frummmtmt /. c. pergit hw verbis : verbe-
nacam fupinam cornices nidis imponunc, ut blattas aiiasque
befbolas ab iisdem abigant. Turtur nidis Tuis contra luoi
Incurfus fquillz folia, quz ifti fluere confvevcrunt, impb>
nunt. Hirundines blattas ovis infoftas apio fugant ; quz
cum aliis pluribus e natut alium rerum fcriptoribus conflant.
Denique volunt gallinas non pofTe quiefeere , fi milvi ca«
pue ipfisappeiidacur*.velat annotat Lougtmu trtnomt£ictf.ig6,.
Auribus congruum.
G Ramen trium nodorum decrefeente luna evulfum at-

que collo circum • ligatum in auribus purulentis efficax
^\Qitôh.&hrocier$tt Phurnmc. mtdu, chjmtc, t^.p. 77, con-
tra parotides aliasiaiutaria renuntient aucores, ex fuo loco'
peculiari inferius adducendo innotefeent; fimiliter quzfur-
ditaticreduntur refillere, inbajus ferinio vel titulo conti-
, nentur in fubfequentibus*
Brutis apta vcl quas concernunt ifta.

pr^cipue..
Quos, tauros aliaqueanimalii przfervare a morbis cornti’

E cervi ipfis appenfum, tradunt allegati apud A^koUm d*
«ervcp.nj, Idt?m afferere dicitur allegatus apud
Wtckentm. l.a. lib. 6 . c. t,p.279. Majorem fcrophulariam
brutis appenfam contra vermes utilen^collaudat ZeUerm cea-
tMt. 4- Petita funt fequentia ex JekLatîr
L Ept/ltU 37- Nofi parum , ait, debemus alylTi herbz in-
ventori, quae contuTa in cibo canibus oblata , illorum rabiem
compefeit; domi fufpenfa omne fafeinationis genus ab ho>
niniSus & pecore omni amolitur : In punicea lacinia collo
adalligata univerfos pecoris nporbos arcet. lutugtts^xo hic
locus plurimum petitus eft ex Dufcer. L sx.tou Fertur eadem
aly sli;planta 0 villo &caprino pecori £dutaris efk prope ca u as !
O
'A - Digitized by
Caput IL Sectio I. * yi
Bc iepta eorum confica, ha£lenus Langius. Deinceps lupo,
rum dentes maximos equis adalligatos, infatigabilem curf um
illis conciliare ex refert inter pl ures alios IPickerm La,p,
27z. Annumeratur vero alias caput lupinum fomnum pro-
ccirantibus'periaptis, atq; 4 ta contraria quali ipHus efficacia
indicatur. Przterea equos adi£lis dentibus lupi geflatis in
curfu alacres reddi, docet Muh.Bzffiuu im tuunberbarl.
£eib*unbWunbarQney<Sucbe f*rui.f.2»u Nihil hoc lo-
co movebo de nequitia mangonum, vel equorum curato-
rum, qui varia demmunt ex rebus ad hominumTupplicia
ufurpatis; videlicet ex catenis, laqueo, vel gladio, quo puni-
ti vel enecati fuerunt admortem condemnati, quz potius fe-
rio disfvaderouscalh citato BgffUo tm^rQney# unb
Interierimus his hanc in rem
notam quampiam generalem, quam ex Arnthie citat, & ad
magiam refert Hier, ^rd^mm de devin» i» morbit c. zj. p. ^g. icili-
cet in curriculisequos debilitare.incitare,aut tardare, de quo
artificio non nulh gloriantur, liliusmodi vero arcana ob-
fervamus evulgare Rajitty A/i^^/Wwwaliosque plures. Mimis
vero errare nos arbitramur, fi hoc zque, ac aliis in locis noflri
ferutinii fecimus, ejusmodi res magica iniquitate contami-
natas prolcribamus cum Ttrîjutio de Hebilit*te c. 20. t. fel,7f.
Invehitur quippe ille inhos,qui fe peri tiffimos rei magiezexi-
ftimantes ex carmbus. oilibus fufpendiolbrnm laqueis item* ,
8c catenis ad rem magicam pertinentia conficiunt , eaque in

magicis veneficiis medicattffima exiflimant; De quo etiam
Mich.FreMduM<S(wifftn6S'îi5^n pon breSauberey Au-
rigz etiam no optimi femper exiflunt viri,fiquidem aliqui ex
horum coctumagnopere fupcrffitiofarum asionum ac reme-
diornm apparatu in fua equorum cura atque tra£lationein-
ftruftifunc : unde propemodum numero ruperfiitiolbrum
hominum , illicitis medelis facilealioquin indulgentium,an-
numerari polTont ;
veluti horum non nullos inferius recen-
ftbimus. De iftiusmodi aurigis vero notat quzpiam GAbr.
NAMdem defindit mlttmi A/, f. 377 Ad amuhtta pecorum au-
>
G a tem
'
i Scrutinium Amulktorum Medicum;

tcm ut redeamus .patet ex Rv]$/u Anticjuitat. Roman. I. jx.t. p. 4î-
quod Tîs pratcepto caput afini pracfepibus affigi fueveut,' ^
ru ri, ad arcenda ^commoda &c. Potro bufbiacculoiacla-

fus. & cqpo fufpenfus eundem ab elephantia , venenum hoc'^
in fe trahendo , liberat , uti advertit Digb<au orxt, dc. pnlv.^»h-
fx$h}^ Praeterea folanum fylvaticum collo boum appenfuin,,
eorum vertiginem curare perhibet Rattraj tkeatr.fjmpath.p. jj,
Scrib.unLetiam,qpod equi & aiini ficus poma diu cum fati«
gatione portantes bulimo fiant obnoxii, rpîritufcilicet iilo*
rum fruauum,quem plurimum exhalent, in porosfeiufier-
ciente. Atque hatc.non.prorfus fe contemnere dicit JFra-
mendui mttexrcleg^Ls, cxp. f. drt. 4 p. jJS» Idcmhoc teilaCur/£>—
.
nor.Fxbtr depUntu tr.tjhb. i.p. fs. quod jumenta ficubus onu-

• fta cito defatigentur , muli croco onufti fopore op~‘
atque, ac
prefTicadant, atque id ex habitu utriusque deducit autor.*
A'p'ÂB3rcllumcent,4.pbf ^/.notatum legimu»; equos mi£iu<
fanguineo perire H croci copiaroferant, De lâria,feu
ferro Cavallo alferit Mjtihi«lw, quod foleas ferrei ab equis
tranCeuntibusquafi extorqueat, allegante id BxrtMtni dt /4-
ptd.nephrit$c,C4p S.p. „’jf. videatur etiam KHrcbtrfumi-nde Jmbttr—
ran. Iih.y.p. 4 t 2 ,
Sic CX-nothora(autorcCrareva) colloalliga»
'
ta, vcljugo fufpenCi prius viuoafperla, omnium animalium
feritates domat teftcjo/x If tcro deprxflt^^Dxmon. l.'y.c. 3 o.p>sto>-
De eodem 6c aliis variis ha£lenus addu£fis, quibus bruta<

utantur loco amuletorum, agit etiam Lxuremtui opert.
therapevue. tr.dxflrutnar. putdt. Ij.c. r./I/e.Dtnique amuleta, qux .
volunt quipiambrut is dicata contra fafeinum in hujus Icri-

^
jnio inferius fervantur. Affirmant non nulli, quod cryngium
ab una capella comcilum fiftat totum gregem, idque ex Plit—
fiireho adfert Qwncrdnk! (j/llig. wiemorabtl. cent. 6. partK. Si. De qUO , .
€tvim agant Edricellu4 hort.gemdl, p. io6.Joh. If thcnu eUs^

uirf. cKrtof. (i Aiyliwh.rr. phihf.p,6o^. Nolumus hoc loco In-
tacta prztcrmittere verba G' dndii in cunof. natur. drVd-
7tor.firfirHiatjrep.f6, reperienda. fi forti veri quidhis fubfit,.
quod tame expet^nciarura quibusdam mox adducendis du*-
bium reddit, fic autem inquit ille naturz arcana femper ho-
:
i mioU
Digitized by Gbot^le
,
îi Catot II. SectjO h- “

yy
•
minibus admirationem praftitere : ratio cft ,
quiacaufas
ignorairlus proprtas , SJproptcra infpeailandis his celpita-
xnus, nec aliud nobis reftat quam Ibl a admiratio. Qisis
t w ‘enim non admiratur, cur Hyena umbrat contadlu canes ob-
nutefeant ? curEryngium ore caprxfumtumtotum gregem
fifiat? cur gallinx appenso milvi capite nunquam quiefccre

,,valeant? Cur appenfo allii fylvdlris capite in cviscollo,
ûzio grege omnes antccedat, lupi ovibus nocere nequeant?
Erofe£iobzc mirabilia fur.t,& in rerum Ij^^mpathias. &anti-
Mthias, & narurz arcana reducuntur. Ha£tenus/t GrW..
’
Errorem vero in paulo ante diftis de Ery.gio larerc, exponit
, G4j»M»niit'Thy/icjt l, fi,'inquit,'caprz barbam
x. p, j^s, ,
quam^
. 'aruncum vocant manibus apprehendens trahens,,
, c grege
totafiihliftitur grex pabuloque rtlifto obllupenr omnes, nec.
prius admirari definunt, quam rei gnarus ille reliquerit, ut
i, ^nfitteles ait:, decepti multi de bzc protulere;
mruncHrneriim K^vyKov Grzci vocant , &vo.abuIi contormi-
t^^roris caufafiric, cumexperientiz nonrcfpondcat.. An-
fuz fufpicionis fotfiran lumfit efi-fUm l. 8. c. so.
qpimeinorat aruncum dicibarbam hirci, coqucapprchcnso
nircoque detento totum gregem non progredi. Catcriim
' plura de Erjngn diftis iftis viribus a litattnh» rxpofitis, qui
arbitretur ab hac radice profluere; tU quod Plutui.
qWcijeritilUm radicem, t/ilcaciain folum memorans, pro-
flant //i. Epi(f,}6.p,7M. Alio-
uineOamfte^cus lupi ovibus alligatur» lingulariter iis of-
2mfutaefflSfrrount, dequoflt limilibus B^ntedtu t. c. Imo
.• enarrantautores, quod fi
llercuslhpi inovili occultatum fit,
prohibeat pecudes quiefccrc , venim id experimento cerlo
nondum derapnllratum elTc dicit loguiti eieluui phy/icis p. 170»
Nolo hac dccafione ctiamillud inra£lum przmittere, fi lu-
rcem di£lis his forteimpertiri vdeamus, quod fcimus„pet
^.^(UmJEtherum iftt)eclInt«rrebuitge#lRim|l 3IlIbeiI/».fvj.
^ .Nidicatautcm quod equi confidant & nullo modoadeurfum.
T.
adigi pofllnt, fi lupi vedigia calcent, aut loca ida, in quibus
lupi cadaver dedidum lateat-
>
,
.d G j Bm
54 SCRUTIKIUM AMULETORXm MeDTCUM.
*
•.
Brutorum vd ferarum holHlium infui-

tus elidentia,
Equuntur jam quz brutorum infultum vel noxam cohi-
S bere creduntur , atque hzc , nili fufpedla lint de notis illi-
citis ac rejiculis , experentiz committi atque commendari
poflunc pro futuro piomto ufu. Negandum autem non
infigni renfuum acumine przdita efle quxpiam animalia,
efl,
adeo ut non impofTtbiie videatur eadem fugari pofle certis

rebus ; (icuti allici ifla etiam a certis quibusdam re-
bus obfervamus , quibus nimiopere dclc£fantur prz
aliis. Nondeflituerent forte nos hujus rei teflimonia , (i
opus foret ; interim verofequentia non omnia veritatis in-
dubitat* exiftere contendemus. Dolemusautemetiamnum
'
optimum iftudSt pntfentisfimumamuletura contra omnium

ferarum immanes aufus & noxam, jam olim a protoplaftis
noftris heu* deco£ium vel perditum, viddicet imaginem di-
vinam, quam omnes (jamnoxiz apparentes Jbcftiz quon-
dam verebantnr ac venerabantur in iftis. M/M»r/wautcm vel-
le,quodcor vulturis portatuminfuperiori corporis parte li-
berum conftituat a ferpentibus & feris, interpretafur Ûxmi~

dtr rtrtiHrimu Mtduin* itfttmi* nb yinm^l Non ftgnis itidem
ell do£for in di£lis amuletis recenfendis KtrMtu Kiranidibtu
aderit quippe oculum lupi dextrum latenter geftatum
magnos a£tus faccrefolere fugere enim a portante illum
:
oculum omnia quadrupedia, lylvellria & domeAic8,eumque

eranliturum efle per medios holles neminemque ta£furum
,
elTc illum; verum hoc ultimum videtur nimis aperte Kird- \
nt^t id efl fabuloils phylicis ac medicis inhiare. £x

,
M^ldo quoque receniet Mich. BMpfitHt jm IWinOftbfltl. £eib#.

imt) 2BiinCac|iiei><Û(b< f*r» quod pedes leporis
dextro brachio alligati , tueantur ab inlulcu 8c latratu ca-
num, quod alii etiam cordileporisasfcribunt. _ Ptilertmcent,
I de oculo canis nigri dilTerit, quod detentus
'7.'
•««•> v«?'
;a .
C A«pcj,ollici,p„re,ri „
rainis.ftili«tcynoBioni
2
,^s"'"“";,>'''^“'msdem no.
a
1-
'
« fecond,, c/nni
r„um
« -i'"' -"^branam
^^fil^^îcorcanum/rcnm quoqiia tan<E
s cirmmr
o m«fticusmercmialis/;r,adv„ritcita'to"a'’ ®^‘'''°‘'""'’
is . /
,
«nis , quod '•'•'••'"• “i'
li-
^trUufio derifn ^ canes mufos reddat
f.,. i
n-
'U
Vfro vim iftam ^
cordi canin^/rih.
K'
ffl
dtmfilenrio procurando, pwira pro eorun-
Irur vclinfijltunit"*
«efpondcre veritati . minus
:tn opinor nifi
jffl
«•«> fint:
,
daquaLtariataiol“"'?^“‘i’"^'"'*j“'»'»
®îv*flcna»î-aqfn ron On- ^ •l•l ^ ''^^catur/lyic/;. Frruditu
^ce
uin
«nini.,q„igaion"b„”anum
cognkjoniagratia ouod
S
><• ca^„™ iratus
)
ES «pcriantur|ttdpulfiouidda ^ & perfecutionam

refaflipertan,. Su.
qua,dm.gfa.ridirgiaSaX^
ofis
tJ-
« atrox Cerbttus aidtnf
opcraoonp
“ H af«'
[ta.
Itui
itu
f,-., cuiaddator«fe---;;$:-
- r,vy;
^ . .
f.
'.f
' y :
Digitlzed by Googie
ScairWNlUM AMUbSTORUM Medicuk^
rief.p. IU, Inter alia periapfta ^rutoa^ damnis prxicrvaiw y"
tia etiam hoc proibit^dll ille,cûi ped^^ cfaelidas anteriores •
cancri gedattaprorum incurfus evitare dicitur, uti confiat eK ^ ;
Cttfp.BarthoUmde Ufr.nephrii.c.f.p^s,jf Eadem pene ifia vctba ‘
legunturctiam \nJo.DM. ,Vt^l»j1nifiUt4r,MedicxkjmJ.i.c^.f.6f,

Tangit atiam hoc amuletum Ificksrtu l. p.jo! quiid
cx Democriti Geeponic. dcpro.Ticns, cumchcUs ifiis etiam pe-
des anteriores cancri juMt recipi. Paulo ante citatus lf'eckf~
riuld. p. 2 fS. ^po^vetba de oculis canis nigri fa£ia4 violen-
tius, inquit, operabuntur, & tutu% deges, ii oculis, vel lu-'
porum corde comitaberis. Sic quoque dicitur de hyacn* :
lingua, illam non folum canes elingvcs, fcd Segefiantem ab jS
eis incolumem reddere, atque hxQvethaJob.BapnJl^ Pcrr<e(Ie^‘
indicat f^Pickerus l. c. Eandem cffi.aciam etiam oculo dex-''^;-
tro lupi aflignare NAtur»lem, fi in manica ligatus gcftetuii.i
confiat interprete renutrvu l a. Porro ex«,î^men-
x.cxciexif^f''cikfrm l. 4.p 2 Sp. Similem virtutem inefle oculis, v
hya:n2 ,quasfianimaIquodcunque luftravcrit , illudidcoc* .
vcftigioharerc, ilupclccre, & movere fe non jpofle ; aqua-

lis virtus efi in oculis luporum quoruudam, nifiquem pfius'
viderint, ftupefcit&raucclcit , adeoutfi clamare voluerit,,
non habeat vocis minifierium. Hienz dentem dc varias lu^' x
pavorem in Ibmno facere ficuti etiam cau-

pi partes contra ,
dam contra eandem Sc luporum invafionem, indicatur in-,

ter amuleta patior/ oppofia.Idcra/rif^rrMr/.c.c^,//, p ôa.dicit^
HhAjensfuilbertum ftafuete.quodfi lupicaudaioviUafepcliatur/^
'
probibeatlab introitu ejus lupos. Similiter loco modo di-
ftocx Alberto deprcmtumhoc proftat , fi cauda lupi fupra
przfepiovaccarumautpecudumfulpendatur.nonappropin-
quet lupus.doncc aufferatur; Quod etiam ex Diofeoride .
petitum iVLQmotatAUx.remuriutv l.c, Paulo^lius cfie£lus lu-

pinis partibus tribuitur ab aliis, vefuti annotat IHertu 1 3 de
. .
prxjhg. demotu t.jg, /. c. 4U $.4.<S Idf. delemiu cep. ip. jf.
quodagyrtz ftudio lupi fiercus clam in przfepibus abfeon*

dant >quodoifa£tu animadvertentia pecbra, voracemque^^
Drgitized by G()i4le
T' .
• ‘ .**•
/
.
'
^ SxCtroT
venta, ob atitipachiamquandam ,miro intagttentar
'
fy
furore, ut maleficio ea torqueri firmif&me credant ^nari,

V «mdluijusartlficesconfilium inquirentes. Eadem ratione
lateat, caudam lupi, io boqm vel equorum prxfepi Ibêit-
iam. 'COS ab efu exterrere. Metu etenim ob odorem percul-
fi» oblivilointur cibleCirientes : Quemadmodum homi-
nibus quoque in magnis timoribus ufii venire expenmur»
Venturinus modo aiddu£tus quoque AHftrti M*ffu fcribic
hxc efle»quod fcilicet oculus leonis fub axilla portatus £u
.
îatucgeftaocemomnesbellis fugiant. Prppttr contrari-
pene efie£tum, cuilubet inhanc rem, confulercôteft
pdrt.i. i 3. t. 2. fal, 729, 'Nonnulli, inquit»
'> reterum Wms rugituivim tribuunt, prope dixerim magi-
\ cam qud animalia fic detineat, nteo urniel audito obtorpe-
,
Y&^nt » ut fugere hant quaquam po/Tint. Przterea intelligi-

4^-tnusex/«. Fimi hiero£^phic. lA,2f.f, fi qub vefpertilio-
ir'\ oem amoliri Scarcerevclitaluis aedibus quod platanifolia ,
Ihfpendere in iis debeat. >t/rir«nMr enim, pergit ille, his»

UZ de agricultura confcripHc, velpertilionera ed non ingre-
3t tradit, ubi arboris hujus folia fufpenla conixerit. Pro
(ôllario idem autor addere fe feribit» occitu iilos hedera
ft^migaca : Nam eos, qui fullulifre fe profiteri figno ali-
quo velit hieroglyphico , vefpertilioncm nciet hederz folio
tniicleKem. Nam Alcirboe . LeucothCeque forores apud
rprîfTe Bacchi facra finguntur, eûedecauîn
v'efp«rtilionj||pDtatxdicuntur.undefuffitumhederz ita ex-
horreant, tete etiam necentur. Alioquin hedera quoque
temulentiam arcere vel curare dicitur, uti ex alio fuo loco
Ihfbrius decrapulz periammatibus innotefi:et»’hinc forfitan
vefpertilio(no£lis open 6c caliginem oculorum indigitans)
zqad,|ac Bacchus caufa eorundem malorum, fimili remedio
'
arcentur : de quo nonnulla-etiam difftrtdtion* nofiri dt Uhtm»
tn-Mm fo$» c. 2, t. amghnus. De iisdem vero platani fo-
liorum vifilms»fHcwlet'|^peadaBtur in viis publicis, quod
iMpcrtliioi^ non ihgreântur loca agere pa-
H ntcT
ScRtnriviOM Amuletorum- Mrdicum.’
«Ver comprobat Jjc. Jrickermt.a. Ub. x.c. 6. p.if4. Dc hac Pia* *
r^niefiicaciarfpcries ttfam nonnulla, uti&dcHieroglyphi-

'
\
îs a di£la operatione petitis in Jeh. Hearic, Urfmt at horeto Bibl.
C4p. it.p, 184- dc. Verum vanum hoc ex vulgi opinionibus
prognatum e(Te,rationibus qnibusdam perfuafus proclamat
D. Conft. Zie^ra di([frtatJFitteherge habita 166j dejjmpathia anti-
pathia ff. 47.
Dc platani ifhusmodi efficacia facetam ratio*'
nem vtlcaulamrcddir^Sow^ww ,
Bjifierilis, quare feraper contraria noHi,

'
Proli node operant qutppe fubmde damus,
Alias Platanupi infrugiferam inducunt quidam autores. Ht.-

rauut L 2. td. tf, tllam cahbem,6f Lucanm Ep. }S- viduat» vocat Con-
fer etiam de hac materia Barthu yidverfayta, pag. t^7 2. Dehinc
myrti Brabantica: vcl thamxleaogni frondes a venatoribus '
,
plicaturis retium fuhftcrni folcrc , ne a gliribus rodan-
tur, cum illius odorem minus ferre pofie dicansur , cla-
,
tetexSim. Pauli ijuadnpartit.Botan.p 44. Deinde cx
iit memorat Adnh, Bapji. \uimbaL\ul. fi«b»unb. VDim;'avQ<
r part,i. p.ss- quod pilees marini morianrur , fi per-

loca illa portentur ubi cardui albi crefeunt. Hujus du£tu de-
volvitur etiam noftra mentio ad antipathiam, quam, quidam
.
afijbverant inter cancros fluviatiles & porcos intercedere , ab
his quippe illi curru ve£ti perire dicuntur, fi infaa illum por^
cus perreptet; de c\\.io Helmontmide.Iiihiafi c, 7. 33. "^hom,
Bartholmiu cent. 4, Eptftol, 16 p, 6 s. Di£tum hoc arqurid, >
quodjam fequetur facili negotio indagati polTet utrum ve- ,
ritati vel fabulis accederet talismodi alll rtum. Ex Maithio-

lo autem adfer c et iam yiuto». U Gratid cumfi rer.ahditar.pcrlo uta-
videlice;qticdpolypodium luper cancrum vivum

abje£lum illius cortices pedum & ungues ejiciat. Plur^ de
ejusmodi antipathia.’ fpcclebus , qua; inter bruta obviz cre-
duntur, recenfere fupfcrfedeo ; cum plurimz iflz r^s fint ad-
modum rufpc£lz fidei, adeo ut integer fere libcr.de ejusmodi
fabu- •
Digiliz frby GpOgIe

f CaputII. Sectio L 5^
'
fabulis phy(iciscon(cribipoirit, dequlbus forte nos alia oc-

callone occupati erimus. Tacemus quod fub hujusmodi
j-ebusantea adduclis;autaIiisiimilibus,»IU«acio noftro jam
tc£tis, magica & illiciu Ikpe laceac malitia.
j
^ '
1.
:Buboriibus refiftcntia.
T^TUnis bubonibus tentari illum, qui lappz radices geflct*

JL^ vult Mieh.B4f>/tim tt?unbei‘’ 2ûc^
^4T/.r.p./^y.Scribitetiam-cx Mi^^ldo {<ieSicrtt.cent.s.^ph.s6,

j1iil».34/ySclMmki*uObfirvUtb. 6.p. geo. quod qui hyo-
(f ctnt. 6.
fcyamumiecum geflet a bubonibus peftilcntialibus tutus fit, '
quemadmodum etiam alias planta illa propter anodynam,

.aliasquevires bubonibus impolita commendttur. -Ait^*ldiu
44 . cent, quod ofirez vivz tellis adhuc in-
2 . Jiph. 2 g. indicat,
.clufz a loco fuo dimoveant , vel attrahant alia in loca bubo- •
-nes pefiilentes,'illoramque virus; 'Ii fcilicet ofirea brachio

alligetur,- ubi venz apparent, fub ciijus lateris axilla bubo
deprehenditur. Similiter femori alligandam efle oftream,
.ubi fangvifera vala apparent, fi bubo inguinis latus ea ra-
itione tra£landum occupet. Deinde After Atticus (•bubo>
nium etiam ipropter fuum ufum di£lum
) videtur juxta
quorundam 'fententiam rufpenrum -confiituere amuletum
.in bubonibus fanandis, de quo Ltonh, Fnchfiiu p4r4dox. mtd,
Aridum vero illud bubonium, fi finiftr»,-
l.i.c.j2.f.6(h(^c.
dolemis manu decerpatur.buboni adalligatum a dolore libe-"
rare ait Remb. Dedmitm fltrp. hijior. pempt. >.Z. c. 24. f. i66.^ De
his & fimilibus in lequentibus locusê
Zcnechtis vel amule-
tis pefiisagens plura fuppeditabit, quemadmodum etiam in-
.ter tumorumperiapta huc forte Scientia quzri talia pofiutlt.
Calculo Nephritidi 'i^lutaria.

*
/
lfiunt ulterius nobis fe, quz in calculo nepliricde utilia &

S cenfencur : dicitur a, lapillus vel calculus aucea rjedlusac
Ha alii-
Digitized by Googie
.
ScRUTribuM A'Mth.tTORW ‘
alligatus fuper pubem levare catteros calculo aflfe£los, annet- , ,
hh.j, p.i6^.- Delapide ,*

tinte \dL4V-F*fiheroxorp. medie. -
nephritico efficaci in hoc malo magno agmine autorum t&>

ftimonianobisoccurruut: iVadenrautemnonnuUi,utdi£lu«
lapis geftetur in carpo finiftri brachii; alii malunt ut illeaffi»
gatur collo; ala valunt illiim in vkinialociafTedligeflari.*:
verbi gratia in nephritico dolore, ne abfit procul ab ejusdem^
loci regione, pro renum ftilicetrefrigferio, fabulique remo-
tione ; in ventriculi vero dolore itidem illum fvafum circjb*
hujus viciniam appendi pr*ciptunt,îta quidem, ut nu-
dam cotim attingat. Alii figndicorpionis, 6c certo temporej»
infignitum lapidem pronunciant efficaciorem. Imoalii inv-
petant,utxjuandoquc deponatur acorpore, ne nimium luas
operationes exPerat; quemadmodum varia ejusmodi anno-
tata ex autoribus leguntur de lapide illo in pUgnU Cermaaicsd*
hoc Uptde exprtjf* AUfftfli f^ndehtorum Quod lapis*
illecavumcordisattingeredebeat 6( geflari interruptis vici-,
bus, inculcat Grttlingitu tretSi. deeuloilop.is. De viribus hujus •
lapidis agtnsi^«<4 HojfmMmu dJtvt Sthroderip.ijj. innuit iimul, >
quod i He pervaria corporis loca arenulas expellat , &q uod al- •
'
vus prius a (abaVra vitiolbrum humorum liberata debeat. *:
efle, qu^ lapis in ufum admittatur , nili quis plnsnoxar,*

quam commodi vcKt experiri. Prolixe etiam de hoc agit*
GiJp.Bartbolinfupecttluritr.delapuL nephri*, e, 6ip:^. jf.p, fft. (i
*$ep.7.p.i3. Docetinfimulilticautor, quodlapishiccontra:
calculos varios renum veficz atque urinariorum du£luum
',
ob(lru£}:ionem conferat. Hura etiam ibid, reperiuntur de'

illius przparatione atque modo applicandi ,
quibus Icilicec
partibus admovendas ut, proearundem fanandarumcondi-
tione. Lapidem flavum & album vero viridi praftantiorcm
pronunciat Hifihuu mtJcelUn. nnt. emriof Dec.i. eum. 3. obf,3o.p.
De lapidis illius efficacia utrummclius promoveatur
, , fi ia»
metallo fitinclufus, veifinudegefietur, videatur difeepta--
'tioapud 01. ir^rmiemmn/lp.pf. Laudatus hic autor /. 4.^^.
luadet, ne in balneum aûmatux lapis Ifie , uepote in quo vlf
• ree
*
,
'
DJgitized by Coogk
— .»
Catot TI. Stcino f; a
altqtiando doprrditas cfle rccenfet. Idem hoc, agens de
iribus lapidis illias, innwitô/?. Rhodiw cent.j. Obf. Mtdu. jk?*
f,t4s:(ê. (|uodfcilicet balneum aqu2 dulcis omnem vim la>
pidi illi adimat* Interim varia dc ht>jus amukti eficacia di>
laudata complcftunturWw^rria^cjr»/^^. ik mphrit, l. c, j 4» p»
l,t.p.t7t. Oaner^rrim memorMbil.mtdic.cefit S.parnc.j4.^Mo loca
atiam lapidisillius foli natalis fit mentio. Nicct. Aânardes de
mid.fimpl. exotcid. Indiedelat. p. fi.
( cxquo forte fua '
Sibrode-
nmpherm.l j.-pjji^. Jeh, MUhaelie cotleî. MS; ad Ralfincu ihjmu
etm. Gvem, Reifincim mrthod, cetiftiliaiar. I. m.c. r.pk giy. Confi 2. p,
927, Thom.Nttols d joh. Langiotn Latinam

Un^vam translatotap-jo, p. <47 . Jonfimus Thavmatograptna claff.4,
a 2J. p. 176. lUckerui yktidotar, êcial. l. /. Sennerti Inflitut. l. 1.
part. i.e. ir, p.Sf^. Rendelapid. &gemmis l. 2. c. to.
eccttltomaîc.magnet.morbor. Curat. p.ip.Joh. IFaUiu meihod. med.

p^m.yti Veruntamcn de lapidis hujus , & ligni nephritici
iribus celebratis, fifcilicet lumbis appendatur-» ambigunt
Rtlfincim {oriLfJmahod. meda.êcial, l, p.fiii. 4. c. p.ito, in-
quiens: qui experimentis dfh ftatutrfacere poteft periculum)
Lamrenber^m. Neutiquam etiam elogiis de di£|o lapide
prolatis aflentitar'Zu^<r^7w< tom,2, J^nta^m. Alth,./1rcan. Cui jun*
gatur etiam Pbtl. Hoechftitterm Decad. obf, med. 2 p. 2tf. Dc pa»
tenti vero amuleto fn calculo gloriatur hunc in
znoduin: habemus, infit, lapidem di£lum, qui brachio
alligatus renum dolorem confeftimfedat.&calculosarcnu-
lasve fimima vi propellit. Verum illa //#/wcj*r»»r«j)contra ra*
tioncm 6c eri^nentiam addruere , ratiocinio quopiam evin-
ttrc QOmtXXf difertatio de caUnio Schntidert Iridelniritttb. Anne
$i6s. Deinceps exu viasanguium alligatas renibus
8t veficz prodefle Hlorum locorum affcîbus, refert
Hernim MTta Aiofis p.tjs; Sequentia innotefeunt nobis ex Adarf.
Bcinidevitaccelittucemparandsltb.jg.c. t4.P.2se. Arbitror, ait,
marinum vitulum codeftis Leonis cordi fubefle, & hac ipsa
ratione corium ejusi-xjuem cingit nudum fibula ejusdem ofle
con&iiH» aeenum -ddore redimere^ Nam contra dolorem
H 3 ejus-
6i ScrutiNiomAmuletorumMedicum-
ejusmodi rolencaftrologifycleris illius influxibus uti. .Prs<
tcrea lapilli, quos paguri(^rancolxvel granciporxjuxta^m».
«/f/lr/i» appellationem ) in capite gerunt ex m9MtBultk Ptfan$U
/(, renituntur doloribus renum, li illorum regioni alligantur,
velut legi mus hoc apud Femurinnm mtdtnn: nb M/timtil, defumptK,

Sic radix pxonix mafculx Majo,& crefeente Luna collc£l«
8t pro amuleto fufpenfa , podagricos & calculofos juvare di-
citur. ‘Deinceps renum dolores etiam mitigare pelles cani-
culi vel leporis renet BdrthoUnunit lAp.vephrx.p.p jj. jf. a/, qui
citatus aucor videri quoque poteft de lapidibus aliis calcu-
lum curantibus l.a.cap,ic.p.26. ff.36. De chdonitidis viri-
bus evolvatur, fi pl:xcct, &htinml{/elkiiu c.ttdlag. fojfti. /i't/I>t. Ve-
rum de talismodi gemmis vel lapidibus quibusdam ( quod
amuleta cpnftituanrjambigens ftnli. Sunilerttu de vnmduem-
r/W,J.c.//././rf/.ampliusquis, inquir,admittcret lapidemjudai-
cum iri brachio.geftatum expellere renalem calculum Ad- *
mitti fortafle poteft hujus lapidis ufus, quem Dtofcorsdts ap-

probat , quod videlicet pulverizatns fubtilifllme haullusque '
e renibus calculos pellat , fcd geftatus nequaquam. Deni-

que contra calculumlegiturfuperititiofum annotatum apud
MiÛjan mtmordb.‘ceni.udph.3i,y emm in figillum 6c alia fimi- *
cum in calculo, tum in aliis morbis ufitata vana, invehun-

lia
tur tn diJfertAisone de cdlcttle renum & vejic* D.SchneidtrMJ ff fnde'
ln44 IFiileber£di6s3.h/tbitd.
\
^
(Cancro <5c Lui venerese oppoiita.
C ingulum mercuriale corpori cancrofb.vel

nrrealalurare, fine dubio
fc£tum. indicat Thom. Bartleclmiu
xgrorum
luc ve-
afF,-clo'
pravis halitibus in-
diffenui, epijlaltc. detrumplun-
- tattortemorb.p. 20, Dc Mercurio riidlo ita loquitur Dun,
Aiyliiu Amtdotgr. medte. chym- 1. u cap. 6, fingulari artificio ge- ,
flatur ille alligatus cum cingulo corpori, & omnis lues vene- I
Tca ,
qux geftantcm ell , apparet curabilis in illo loco,
intra . 1
ubi efi cingulum. De prxparatione variavero hujus cin-

. I
guli
c ,
1 Sectio
k^lÔê^vcl propagator
I.
Rm-
picandi modo & ufu
;
item quod cojS.
fccdam fcabiwn, ulcera maligna
110'> ^
}(» faciat, videatur £fcrfw/r: Hagcndîm
'
rt.RuUmdi #</«« 4^.;2.^,>.£?c.Utrum*verd

julumideo audiathoc,mercuria!eaIias di£ium,
pÂufede fapientiz, illam hommibus infcnfam
^propriam quadantenus infe£toruFn fpeciera arce-
|Uod iapi entes addici chymiz vel AkKymiz hoc
' ierint, hariolari nequeo.' De annulo quopiam
*
e. cujus atta£ius elephantialih epilepHam ^

tXXX lyictil: II. pingtui dejnrt 'tnjign. c. t ga6,
7 în etiam xitimaturaquibusdâm inlucvenera
is coagulatus inannulos reda£lus ac geft atus , de
f.
in Zenexio. Porro in Mifctlleut. ntuttr. curttf.
.1, jinn ^ &. ic. obf, ni, p: 2S7. mentio Ht cannulz
IffefiuidUtki quodcollo ruipenTacancromedeatur. Sic

' j^m vivum impofitum commendat etiam
577 - Ubi laudatus autorben^moncr»qu 6 d
^^ •
tle ejusmodi fuperftitione vacantia poflint appli-^
uque cx utndrtM Baccia cornua Icarabi.manu ar£ie de-

tilemcdio declarat jiUx:VentMrinMstsedicw*t^
‘4r'
Capitis dolorem fbpientia:

^ ..
a^ârn periammata contra capitii dolorem fuppe-

‘ûtia;; Illi' dolori vero a proprietate confert radix
fufpenfa juxta Mullernm tn tniracnl. ihyvniK
i^qH»modo.alIrgatis funt, qux legutirur apud
, chjjm. L^2, c. 1, jT. 22.^ Dehinc ophites etiam'
QS' ohiqribus iUls opitulari creditur, deq>;o Aljtthia^
p.m.pa. quod addu£lu mvi-
fjl^lktyfDieftjridel ^.c.162. Capitiveroadmo-
£iTi\ihParta A/ag<ntHj‘i,t,t. p.j4S’
De
Digitized by Coogie
,
^ ScmUTINIOK AmU1ETOHUM'MeDTCUM.'
De eodem & gemmis contra cephalalgiam ddaudafi^
aliis
^
confer quoque 54riAe/i»iww A

/4^, iwefcrtf. La-
pillum vel olficulum in limacum oorforepertenduBii 0(ap* '
penfum capitis dolorem par kerfedarenotac>?lMw-/.ê*

tlc quo -vioe etiam ^ qux habet Sikiîm de ttlamm. fnotUtt^ l. f»
c. s.ff. 7S0, Verba qux jam adducemus, autorem agnofemtt
'
j1UbrevMnd$m OrmthelagU tem. a>/.

llljsf. Doloriboi
capitis, inquit , caput hirundinis .matutino pa&entia
przcifum , maxime luna plena, nonnulli adalligant lined
panno, iicut habemus apud Pltnmm, A/ara/Ewi dick lapilloa
ex fcinb ventriculohierundinisdemptos, maxime alboSf fi ki
manu (inguli teneantur aut circa caput lino ne£lancnf ,
.
terrimos &diutumos capitis dolores eos mulcere, nili conta-

Ou terrz lapillorum potentia minuatur.De viribushis teccH-T
fitis&aliis adhuc chelidonii , in aliis affe£iibos proficuu,
agit etiam CdiftUlMVtrm notu nd Attdr, Baccii de gemnutr, nmtam.
c.3a.p.t7S- Audiamusdealio amuleto difierentem Frtttcifc.
Redi exferimtntis mittireiLf. ti6. Cf. dicit qufepe fibi commen-
datos a. quopUm fuiHe lapillos demptos ex ventriculis avi-
um nigerrimarum, inftar corvorum in montanioMalabar ro- '
periendarum,, qui plumbo inclufi i & circa frontis medium

applicati omnem, eacqualieunque caufa natum, doloreni ca-
pitis fiatim lanare putati fint ; verum laudatus Domirius
Jiedt in hemicrania fronti applicansejusmodi lapillum magis,
quamunquam.antea malumfuumhoc familiare obfervavic
'
curfum perfecifleviginti horarum fpario. Liceat mibihis

addere, quod forte efie£fus prior laudatus ( fiquis ex appli-
cato lapillo, Sequidem plumbo induib.ôbfervatus fuit J ci-
tiusforteaplumboprofluxerit, qu2im a lapillo ; cum illius
laminz etiam aliis partibus dolore affe£Us applicari foleant.'
Delacchari fatumivel cerusGe cfie£fur in doloribiu com pe-' ,
Icendis nihil hoc loco monebo. Prztereaolla vulturb capitb.

filio purpureo ad cubicum fufpenla , cephalalgiam &
anti- -
quum fcotoma idonee corrime incaikac A«r«RW
p. ut. Dc olllbus iisdem collo fufpendendia-lrroicbptrdiiflo
'
'*>. confe-
Digitized by GooÎe
,
^
-Catot II. Sbctto I.
•(jifhferantur etxAm Sixttu PhiU/iph. PlMmicm d$

r. i- c. 2, p. PhmmUbl 29. t. 6. Eorundem ofOCrii^coa-
i^Btionem ex Phniod repetit Tîch.Bapfiittxvcwn*
><af . JB. eib? imb Wunbacjneyi Sud>e part. /. p.it9.
'Jdem
caput agiuUc ex Gtfiuri Tôge I c23urt>e fol. ?f*
l. c. ^Sic etiam noduae offa capiti admo-
cephalalgiam .compefcere refert Aug. £rêrm
c.j.p.iSr Xlitattis .PTerinirinta ex Cortejl
.Obmmid^t, quod pennz upupar^fupra cranio-portatz , con-
iradi^^ malum przbeant przfldium. Plwimsexo Uscjt.
'^ttaifdxilechiamalligatamxapicis minueredcdores. .Ma-
li<ner^têcapiti admotus doloresjScl^nnnes querelas ejua
,
eblitelit'i idque ex veteruntcommentariis fe transtuliffe fcri-

h\t ffilSerim veluti hoc experimur a Joh Jdc.lPecktro de/iere f,
L f. e. ^.p. Mich. Bapjho m. p. tps. Deinde annulos vd
laminas ex mercurio coagulato faôs ac appenfos corpori,
-videlicet circa cor, neutiquamweioîn collo vel capite
dolorem mirifice Idelere alTevcrat -Gnrg, 2*sifUd^vmJZn$extt.
Porro multorum eortfeofu verbena reftainiiar amuleti ad-
»ta reftinguit doloris iftius ferociam de quo inter alios
,
inûridej innotbU p. 477. Dc radicis hujus fuipefiio quodam

-CoUtêndi atque appendendi modo, legefis JUrtmsnni prox.
dytiuirA. ?. c. f . jT. 's. Viridem autem ved>enam collo -ap-
.perdamlingulariter ie commendare,ex obfervatione compe*
ximascoQfignatum apud FtnfltmUk. 9 . obf. mtd. ^ 2 . p. jou
.& fbtIeaBtCOdem ^\x\.oxt2if\xi.ABt9n.U Grandcurufi n^xr^xr-
exJwnmfx^kmMtre p^j. - Confulatur <ettam de hoc peria-
pto SmnerUu prxx, 1 /. p. ti- 12.^ f 41. 8c Sim^ Pxxh ^mdrip, BtU-
.
mte p.fn.epi poAcemus recentem pariter atque aridam nerbxm

ifiam cttoua^cfbus mitigareac tollere capitis dolores fcribit.
encproio fimili, quod medicus Vtncmm ufum di£ls
&
_V^ expermntia edoctus laudaverit , agit quoque Muk,
nulla etiam devrrbena,ari{lblochia,bcderafi( en-
gwum&fw^,qut>d pariter depellantiflud malum, habetJar-
tkMkmdkUp.mf^nrif.txp,t.p.2a, Verum aihilmagni€cicircn
'i yn vcrbe-
’
1
» f
£6 Scrutinium AwuLrroRUN-VfEtiicuM*
erbenxdi£tatufumfe obfervafle fatetur ytlfchuu p. ij.
Uomimattbiu Atmtxit MtfceUantis -tiAtitr. tsiriof^Gtrm Dtc.I. Anm.

4 .d S‘ Non multum fidei etiam
eitkm amuleto tribuit
Dan.Aittjoriribm novu inventis tneMc. invetit. i, vcrcturenim.ne .
ifta herba. Uti reliqua amuleta multa-, cafu operentur. Ed ,
magis illorumcrcdulitas&ruperlbtioeiit deridenda, quiin

lefto S. J,ohannU &- afliimtionis Mari* fe verbena coro-
nant 8(pingunt,putanresretoannoaca*,>itis&dorfidolorc
liberos futuros . dequo Aini tin, Lipemits hi/lor. Jlrerntr. cjp.j.p^
ifo. Dehinc i, i/, huc perti-
^jtf/.dealiis amuletis
nentibusagens pergit : Sic Anluvems polygoni duos ramulos
coronz modo capiti imponebat prauertim fi ex ardo-
,
re , feu- ebrietate dolor obfervatur , vel ci*

capitis
chorii , coronz inftar. coronz juvant
Sic 8c rofacez
CstUni autoritate.Philanthropo etiam, herbi appellata, co-
ronari caput jubet : liberat item i capitis dolore
verbenaherba, tum coronz modo circumpofita, tum illita ex
rolaceo & aceto. Telfudinis quoque paltifiris fanguis fyn-
cipitiinfiillatuscapirisdoloremjuvar,hen)zque plantaginis
radix incollofuipenla , capitisdoIoremminficetollit ,utca-
pitede arnoglofu tefiatur Et pauld
pofi I-orefim iterum : annulus, infit, in quo ^rum umbilici
infantis' nati recenter includitur geilatus in aigito, ab omni
dolore capitis hominem przfcrvat, fed hoc fuperftitiofum
sfie videtur, quemadmodum &
hoc, quod (equitur : caput
muris in linea pecia involutum» & continuo fupet (e por-
tatum. Si os verticis aquilz in corio cervi ligetur, & dex-
trum fupra tempus dextrum dolens apponatur, vel finillruiQ
ruprafiniflrum, in continenti dolorem dicitur amovere &c.
hzc ibidem Foreflm Similiter quod Ariftolochta 8t iberis
alligata , hora, vel diinius a/ipaAu^yia^ remedium exiftat,
adftruit quoque P!imnsl. 2 s.{.n. Dc cichorei & intibi viri-
bus pariter ab Archigenecommendatls non nulla etiam cxv
Jlibet Caîariu l{ojfm4r,nm sie mtdustm. cjân, l. j. c.66,
p 7 ^.
»
Rationem amuleti jam requentis- ex adducens Bapt. '
Sjl%,iUituhi/lor.mteUc, 4-f. fcribit dc polygoni duobus ra-

' '
' mulis
Digitized b'y Coogie

-^C/iPtJTTI' Sectio 1. ’
: :
Gf
B^«mo3d capiti imponendis ( cujus etiam Arthi^t^
''ante mentionem facientem induximus) quodfuc-
‘
non careant De polygono eadem videtur mens,
;
I non fint plane {\xm\\»iSjheJiris Rtttr*^ thetitr.fjm»

graminis, ait, genasieptem habens internodia,
,•
le contra capitis dolores adalligatur. ‘Alioquin

smaepadim occurrunt, qux in capitis dolore, prx-
ncluco, fcu languore a vino hcfterno ftrenu^
itur: verbi gratia jCpulegio.rofis, hedera, fmi-
chafnxpythi , dc quibus proftant non nulla
i^ôh. yeJpHmfhjjUlog. chri/fU»/tl.j.c.ip. p.9J. 6(C,
ex olea parata & capiti hio alligata ,
quoa viffori-
iata, 6cquod phydca ratione cephalalgiam levet;
Ifolio illi olez inferiptum fuerit vocabulum a •der*,
lUlo tribuerint false fuperftitione Hfas vires , idli-
Ditnjf.gtop.l. p, In tephalalgia frigida fequens
**'‘am commendat Cturn, Relfincim mtth. mtdic, p,
ipevifcl quernt jij. radie. & femin. pzon, an. jif^,
1'fragacanth. in\7 epil^tiCiLaugiilblut.f.pentacu-

jll.informa cordis collo fupendenda. Pollmodum
lem nephriticum capitis dolori relu£lari pronun-
pUnm de lapid. vepbrit.îg. Porro naturam vulpis
cumdatam dolorem illius confeftim tollere vult
r/. c.part. i, dequo etiam Plimtu. Simi-
c,tp;s.p. 03.
rtiMi». I. Itb. j. c. ipf. irfum appofitx vivx morruxque

'
capitis dolorem laudare indicat CmJ}i. Barthin
iâm,s.detorpe€Unep.u99S. Dolores autem ca-
fi affricctur folum ca-
lida ortos feliciter lanari,
illuporem manui aliisque partibus indu-
, iquadantenus acorporc ‘Ut remotus ille
Arnen. U GrMid. cariofl natetr* grcait. pcrfirKteftert
Phira de poftremo ifto effeftu inter amuleta torpo-
idncentia, & a nobis adhuc inferius memoranda occur >
Valde quoque in cephalalgia prodefTe radix Rhodia
idiutur. De variislia£ênus fecenikis periaptis
I 2 qux-
d)igitized by GoogU
•
«
/
‘ '
01
'
ScRimwuK Amuletorum Medicum.
quzftionetniequentem movet dciiffirmando decidit PetriU^
mfoUg.^t{fcr$4t.u ^H4ft',4.p.2i^, An, ait> radix plantaginis,
fa de capite vulturis, caput cochlez mane' pafcentis arundi-
ne przcifuin.collcâppenfa-, pulegium fiiper aurem, auifulx
annulogeftatum^furculus exni^ milvi pulvino fubditus-
nerdentezgro, aliquid virium ad abigendam capitis dolo-
rem conferte poflint ? AfBrmat hoc ipluro auto? , uti di£lum
ell, tationemqpefubdit : multas' enim , intjuit, clTc
'
jjokt«,&occultarerumeflEruvia,.quorum ratio ignoretur, ex-
perientia tamen, altera Mcdicinz columna, evincar.. ItUm
Miorpsgmad$^d,^M^[}t<m$s.ic\£i\i3LXxxx'l-AncoronZ veteribus-
ulitacz ex verbenaca, lauro , fmilace, polygono, hippozioflb,
*P>uiegio,violis,Toiis,adianto&c. aliquidjuvamenti adreranr,-
idqueaffirmat;. De gagatis lapide, qtodfolo illo ad collum
appenso hemicrania fubmoveatur, lapisque di£lus lemper
majus acquirat pondus, poftquam appenfus fuit, idque ex
vi tra£ioria illius hat , ex MtrcHrUli* mente explanat B/irictllw
hcrt.genmL p. i}j. cui jungatur (7rW /. c. p, taz. De fuccini
globulorum collo gellacorumiisdem viribus-deprzdicacis^ in'
molcllo capitis dolore^ experientia gemina preftat- mA8it *
M»dku& DmIcu
rbtlojipkicis ' "
in loco etia indicatur quod illud a annotetur, &:

homines nonnunquamcoaîintilludamuletumdeponere. i
ob nimiam vim trahendi humores iiHllodcpreheniam. De-i I
darac quadantenus hunc efFe£lum fuccimiphus appellatio / |
fJynonymum,quo carabe dicitur; fi quidâi^«i(/j 0t/rr«/ %n notit

Mdb4ttctmm dtg€mmMrMMtttrc.^.pj4.txiiitsy^d Perfica di£liope
Garabe, hocefl: {Vtleasrapiens, vocetur lucclnum; Idemfer^ •
hoc iiOceiBorrKhmshngiuiPbMrm^copcetr.zddiexxs infimul.quod .
jivictnnttl^khxehi dicatur , & GrzcUUud videantur appellas-

feita; quodx«fj|*3ag/ffl/,Hippocnttificdi£lam, tollat. Idem
hoc forfitan ad. catarrhalcs capitis affefhis applicari pofict
fcilicetad oculorum vitift&c. quibus alias fuccinum pariter *
proficuum declaratur. Fluram hanc rem inferius patebunt,

aibide amuletorum operauoLe a£lsui fumus,. Nofiris his
im£«-
I
’
'
' \ Caput II. SECrro I.
ifilerlmus etiam fcquentia PUnii Itb. 2 g. c. 4- laqueum IciliceC'

ruTpendioii circumdatum temporibus dolorem capitis feda>
tg: Utrum hoc de £uperftitiotie participet, vel medica vi,
aut alia ratione oprretur,ponderabunt alii. Si vero buic ne**
gocio firma accedat ligatio circa frontem vel caput inflituta*,.
citius huic, quam aliz caufz competet iffe effectus: qui#
ufitata quibusdam alias eff capitis ligatio in cephalalgia,
Cztbroquin inter fuperffitiofas curationes illam' ligationem'
laqueo fa£tam refert JthtFrtuaûts nodibMi mtdtcu c. p.i^j.
Denique claudimus hoc ferinium amuletis capiti dicatis re>
fertunaillomedclz genere, quod legimus apud Kf
nuiubbnj, quodfcilicec peên ex dextro cornu ovis dextrz
parti admotus, dtex Cniffro fa£tus finillrz parti capitis in
neraicrania auxilietur. Forfitan alu eundem effl£tum cui*
cunquepr£lini non denegarent , cum capillorum ventilatio*
vel commotio alioquin ad mentem quoruudMro congtua rC'‘
putetur iacapicis dolon;.-
CartJialgiam compefccntfa'!
D Evenimus ordine Alphabeti ad Cardialgiac periammata

atque experimur ab yiUxMidro Benedtih notari, quod Sma-
ragdus & corallium collo fuspenfum, ita ut pertingat cartila-
ginisXiphoidis extremitatem, ex proprietate Cardialgianu*
infringat: hoc autem difpalefcirteftimoni6yo/>. ope~
mmthtt 4pevt.c.xp.i 63 . Sicdolores ftomachietiamdclereden-
fcs finillrz maxillz Hienz , fi involuti ih pelle caprz vel alius
pccoris*gerantur; colligere licet ex ylUx. Ftmurim mcd.
urnt. defitmuL Dcniquequdd dolorem ventriculi non timere
debeat, qui fecum geftet talum leporis ex AUrceUo rccenfetj
Bdv. Etpfttu in Uncmktir vom Quz ventri-
culo aiioquinconvenianr,peculiaris dccegetlocus.
Cafus pericula avertentia.

Equunfurjam alia,& quidem quz contra cafiim ab alto*
S Inirificeprodeffe fiatuuntur ; ab oculis cancri vero exp»>
. I ,
aa».
/
,
^ ScRUTivtuM Amuletorum ‘MED rcW.

^landumene^ne vena rumpatur,
^
locoam#!^ lifcilicetiUi
"
admoveantur corpori , vclut notabilem habetîiftoriamifaiij

^4viHs uichtHe Pmuplt cujusctiamroeiniQitifacib/wtJAaM
4r./7. j.V.Atêhociniococit. praeferuntur iltiocoIFveM
des, quibus Torcoidis cOlor ineft,& quidem I7e
de horum etiam reperies agentem Camtranum mtm, •
Saepius aute oblervahis oculos veMaptUosiflos^vl
cancrisexemtos colore illo przditos, qui color co&k>nd^j
fif ; quamvis alii colorem uunc caeruleum vel Tarco&eiB^<
• mulumcerto tempore fblum-dcprehendi malint indi£fisllat«
pHlis vel oculis. -Notocirca bos lapillosetiam, quod, fiqthe
vis iis ineA,edicaciores{inedubio iint hebendi,(i ex vivis cao-
eximantur: quemadmodum longe efiicaciores credun»
eris
tur partes variz, exanimatibus^vivis, ad medicamentorunu;»
tirumdefumtz.ûanaquidem fi mortua fint animalia «vel ut
'
eadem raensqnoqueeft:f0r#<«i«M4^M>7«/. l,i.-c.t4>p-3S. Atqutf

hzc forfitan efl ratio, quod non pauca in catalogo hoc noftrei
lobfcrvemus.juxtaautorumprzceptum, ex vivis animalibus
•itidem petita<perimmata. Lapillos illos pariter vivis can-
cris eximendos efle, Ccquidem fole exiflente in cancro, eo>
que imminui geftando, innuit
ritftp. $76.De lapidibus cancri etiam, quoaiint ejusdem cum
TurcoideefficacizT dequa gemma brevi plura audiemus)fi
lub certa conftellatione eximantur e cancris, ubi fcilicet co-
lorem antea di£lum referunt T urcoidis, verba facit Aug. Btjtg
itrm Iptgeg. phfl mag. mtd, cap,7.p.i66. De eodem oculorum ca^
crieSeû di£io, molochite 6( Torcoide,fimilero cfiTcaciara
conferente, loquitur etiamBsrtMimu de l*p.Nepht\c,to.p.27.Jp.4et
De Tutquefia vero gemma, quod peculiariter przlcrveta
noxa labentes,. videri potell probabile affertum, exemplis pe-
ne condrmatum , in Jtherert Medieirui peregrinant : p. 173.de*.
Non omnem quoq; vim di£âm videtur derogare eidem gem-
mz male aX\^CT^dv\naGearg,HierJ''ilfchimNeceto]tt4i.obf.74.p-96»
DeeademTurchefia.quodexcipiat omnem i£lum & infru-
£Ufeaogatur,homo vero fervetur, H ex equo cadat,juxta Cj»
Digitized
,
. Caput IL Sectio I#, jr

SAnmw. videatur ôh, Jac. Wtcktrtu de Sccret. lih. ft. $.6. f.Sff. Et
AiiMu Ronjfttu Eptjl. 22. 6f. (}ni gemmam illam energiam
&«ni'4iâm > fircum mfiuxu forcir i ftatuit; velut idem hoc

dt aliis gemmis ille indicat. Experientiam fuam non
**
“ 1 prioribus prztendit deXurcolia orientali AUrtu
)UC( deoccMitamtû.ma^nettc. rHer horum cnretiout p. /7.
meMuutr.devntMUmagu.verbt^ rtr.p.m.763, Confcr

9, <mzin hanc rem piofetunt y4»f. Boeeme de Boot de lap.(f
tim.1ik2,p. 267. Gekek\a«verminfchol.itdcap.^,Uhr. de gemmet
'
. Bdectt S( alii plutes. Non immerito vero admiramut
igemmz vires, ii non a 9rttff^fv,-aHave caufa rufpe£U
ortumducunt. Q^pluraalicquin muliereulz infantibus

contra lapibs appendunt, facile quivis colligere atque expe-
riri poteit. Num verdcjujmodt res innoxios reddant fub-
iiê tenellorum lapfus, utrum vero -magis illud in flngula^
ttm Angelorum fan^forum tutelam conferendum Hr^ aut in
dfiumillorum molUtiem, flquidim hanc ob rationem etiam
eiladiâfra£iurisnonade6videntur obnoxia, (^culentur
curiofi. Przrereûr pueri e morbis defperatis foleant eva-
dere, legar, cui lubet, rationes in Hippocratis text. 9 Eptd:mic^
diji^pipuanosallaoccaiioncforlan pluradaturi fumus.
' ''
|tt
Catarrhos fufflaminantia.
f V» * (
J
G Atarrhi etiam fuainveniunramolimenta in

quemadmodum przfentiflimum remedium in
feriptis;
catarrho radicem verbalci virginis renunciat Hartmannm
medicorum
frax. chjm. L 2.c. et.eftt. qui ona collcftionis 6t przparationis

modum prolixum ibidem communicat. Aflentiuntur huic
allertO etiam Dodmians &
"Joh. Adnhailft Ais, collegio ad Rolfinc»
etymiam c.de amuletis.hxahx^M vero de hac ra dice A.vc. Paul
quod fufpcndat catarrhos colloTufpenfa mprogram.
mate im/itatorto ad Botanicas demonfirationes Lipfi<c yiuno 1671, edito,
Tutoqnotg ex mercurio prarpatariperiammata, in catarrho
fjt difto loco fliuiiadis citati liquet. £x Keslero et
'h Ruian..
, '
>yt ScuvmnvH Amuletorum Medicum.

Jtmlando idem illud addtuit Gcorg. itn Zentchti', quOd
jtoercurius coagulatus in annulum redactus, 8c prope varias

, corporis partes geftatus non vana intenrione materiam ca.
tarrhorum vel fluxionum confutnat in corj50 rc, Sk etiam
fruftulum radicis oftrutii , feu imperatori* circa aures alli-
gatum catarrhos exhaurire .vCl derivare ex corpore indicdt
OhetmtM apud Frid.Hoffmannttm mtthod. med p. 294. JladraSil^
ianc vero vult effodi luna crefcente, dorio appendi,
voiteain flumen ^x6\iQ\Plutriim.RhMneUi4i Medie (p^^.p.4^:^
^
fdem autor /.4. p. $j6, Zcncchton .contra defluxiones -fic ci^
tarrhos utile pronunciaC hoc: ^Rec. maAicls. fuccint, radiet
imperatori* tScCatlinz ana unaam fcmis^quzinptllmcm re.
da£taoledjruccinimifceri, in uochifcos rorman dtumbrolb
inlocoe^cficcarijdbet. Mdanthiumporro antipatheticum
effecatarrhis docet pocUniiu upud RMttmj Theatr. jymp. pag. •
Nec alienum cenfet bpidem nephriticum.a rccenfirorum_*

ha£lehus effe/ftu aciaude Jarrfec/iVaw L c.j>. g.-C 16. Sicomnaa
catarrhos icompefeere cor pulli vulturis, cuti nud* aprien- -
fum legimus apud Mkh. Bapjfttm in tciinberbfttlicên

.
uti 6 .Wunb# 2li'Qnfy» 23tifhe p<trt. 1. p. 190. Non eft quoque^

(ilentid prxtereundum fuccinum, cujus notorio ufu, nimio m.
iuantura, deleftantur paffim homines, przcipuc muliercuhe,
Jibi fuisque Uberis prolpidcntes de efxternis medicamemis
in catarrliis. Minus vero prohibendum tfle fuccinum, ut
pro amuleto coHis puerornmappendarur.;quanqiiam enim
nonîatimntca incantamenta Ac Udeina tamen illudi ,
fpiratuexflccarehumiditaTesceMitfi.idque roborare, nexa-

tairhis ,epilepfia & Cmilibus mîTÛe corripiatur; h*c di-
£ta \cx6JLtbavH teftimonio innotc^^t confignatfl apiflt C5*-
msrartkm mem.med, cen^.p4trt,72. fcimiliter.qacd ex racclfio
monilia 8c annuU pamti niulierilus indeliciis^ntÂc ean-
"*
dem quam gemmi autoritatem obtineant juiTtajlvM/^» fif
,
Thmnm demonftrat Ktrchmsnmu dcMintdij p 12, fit ij. OtotffcHmt

in hanc rem loquitur ita: exfuccino albo in Boruflia conti-
ciunturocnucula , cordis foroiam habenda, icemfebzrulz
*
4^. *.
^ ^
Digitized by Gocglt
CAniT IL Sicno I.
& monilia cIrta colitim & brachiacontra capitis fngidos af.

catarrhos,^bi prxpediunt , ne dellillationes in gut-
tur ftrantur^tquehxcdifitaproftantin MpptneUctmifcclUn^Mt.
Ctrm. Dtc. I. Anni 6., ti ?• p. 6$, Succini ufum externum
(uriaf. '
in genere ita exponit Joh.Thtod.SchtnkiHuitlpMt.dtfMcctnocaf.7.

, 2 *. inquiens; ufus hujus eft> quatenus in catarrhis,ocu«
torum duxionibus -dentium doloribus 6c anginis, itemque

,
.
ad pueros ab epilepOaprafervandos ('.vel crudum, vel artifici

manu formam globulorum, cordis', crucis adeptum ) collo ~
.
, ,
cordisque fcrobulo appenditur. Tandem ‘huc trahimus

verba Bid. HoffmanmcLtv. &hrotUrij>.)S3. (Globuli ex fucci-
no occipitio annexi oculotumt medentur defluxionibus, 8c '
collo geiiati impedimento .funt ^ ,ne .catarrhi iuSbeativi

(Onantur. ^
r ^ tGolicam midganda.
A Ccingimus nos ad Colicae periammata pefluflranda ; co-' ,
. /\li vero cruciatas demulcet particula de umbilico infantis

recenter nati
,
-in argentea capfula .vel annulo inclula & ita
geftau, ut carnem attingat «velutcertilTime multorum ex-
perimento lea ccepifTe ait CroBiUddt fignut.p.^. Non difpU-
cet idem'ho<^4/<^-'^0M.^ '£p*fl.imd. 17.pjj.fg Epfl. 22. p. 6j. De
' quo rîxaAlbJiiagnm ScCcr^w, illud attdlante
ri deJicrttJ.j.c.*. p.i6o.,fg 161, Annotatum etiam hoc com-
peries in Thepuaro pmtptrnmesp. u. AAch. BnpflU ^(cjneysTiunflv
Unb VDunbn;£nid?ep4rrj. p.^6j.j6i SkhrvtUri phtrmscop. mtd^
fhjm. t.j.p.]^fu IdtmMttmr Undem p, 294. Hgnificat, -quod et-
iam fecundinaiiutnana .a quibusdam -dicatur pelTundare tU
. lud raaiumXitem veromo vent huic afferto quma, cum prae-
gnantes non immunes reddantur a colicis doloribus^licet to-
ta fupel lex fecundiuarum cmbryonnn>aCeroadhucadhxreat,
atq; umbilicf una gravidz corpori i niit,ncc procul a lede ifta
affe£la requielcat. Nondum omnes de umbilico agentes
adduximus « cum de eo etiam oblervarerimus agere JA,
I
K Pi^r.
74 SCRUTimwAjtULtTORVM MiBTCUm/
PImt, XhmvcltMmmtd. ^jyr.tt,4is,tf in miMc. mtlk.dc^mt, HerS
mtt. mM. t, /4 Praecipk illic - limulantor , utainbilico ili
U impoflco ventrioperculumxneutncalefaîum imponatar;
Laudant idum porro Jffh. Dmh.MjH$44 AmitadMr. med. thjm. l.u
pu Npmmntu orM. d* ima^nAtiont ûnndhtrtt Tktuik*
i4p. 6.p,
,
r( dtjfertntienil»$j Phjfi;. mtd. p. 227. annuti illius umbilicurn-

contincntis rationem reddere comtMr Jnh,’ Muiv Gd^tvim*
mtx curiofit.phjf.p.yS ' De viribus iis umbilici pariter lau^>
tis ,8c variis ex lUpo defumds ( mox plenius pertra^^dis)
ex aliis autoribus vide coUe£Unea apud'5icrr^0i(>2«M de Upi^
nephrh,e.g,p,2i. jT-2v. Y^Kxnm-Mtehdil Bm/Hmj Lc. p, 9), ex FtdlopH
refertkqudd ostiominis demortui gc>
fiatum colicam vel tormina alvidt rciioneiventrictili debsUoO
ac depellat. Videatur etiam ejusde autoris ivunbeibacL JB.ctbe
unbit>iinb#2(r3ne>’/23uc^ p^rt, i.p. 2ot. Brejhu deejusmo-
di amuletis rolicitus.<}|!|^<//« fihoUop-,s)f; pfc, prodidit hxet
Poterit, inquiens , etiam in colica ex GnUni fententia intiar
amuleti zgrorl partibus vacuis» quas grzci<Ati>ova( vocant»
alligari, vincu]dconfe£l6exlanaovinat quz alupoc/Ietla»
niata. Quod li-talis non adelTet lana , ex pelle cervina lo^
rum confici potell, quoflercus contineatur acprzdi^ loca*,
przcingantur» Modum autem alligandi reperies apud‘Ci4>
lenum 10. dtfinpLmed^ fiunU.. Hoc quidem medicamentum al>
ligatorluBvcertum ejus periculum faciens, TrAluemu compro-
bavit : nempe tiercus lupi ofla vorantis (modo invenki pol^
fet ) in canalem includebat, ac in dextro brachio , aut femore
aut lumbis peracce/Iionom gellandum dabat, cavens/ ne do>
lente parte, neque terram , neque balneum attingat; Thra-
ces ( ut 'frnButmu refert) vivente adhuc alauda cer illi eximen-
tes alligatorium faciunt ex eo, femori finiilro ipfum circum-'
dantes- Aliud comprobatum :> ex porci intetiino cocco,
id quod mammofuni-eti, accipito, ac myrrha involutum, Ii-
gatumque in pelle lupina, aut canina dat geflandum Trallut^
n«/,luna abeuntea fole, ac miraberis; uiîlici infantis nu-
per nati prxeili paululum in argentum aut aurum includica
•i cum
Diflitiz^ by
'
__ .^ n.' Sectio I.
4 -
7^;
'Qtd^^thocalligatoriuminc^
^cîaler'
di^CrbptOrfiis non cbirripietur. Alios annulos.redni-
'Sf
^&|i«r!titibro$g^n 4os,idemconnnexBorac. Atque

ilxc allata ha£tenui /vr«y?«tcias verba fuilTe. £x Oa/ene ama-
^ tdigpqpaulo aneerecenlitum fbtlan alii etiam autores mutua»
De eodem autem ô6. D/pt^ J\^lim4HtuUtar, md.ciym,

.
62, icribitita':ftercus lupi ad ilia.geHum » iniiar

inquit Aititu eiip. J/. tefr^.fir, 4^ colicos dolores fedat:
:iimiliseBStiiius tribuitur ipfius inteflihis liceatis &
ventrlad-
bibitis, innuli etiam colicz fxvitiam minuentis mendo*
TÛms memor*b.mt(L unt. 6.net,44mp. /{.^Sednon*
mus omnia periammata, quae in prxfenti affe£lu
r^s parere dicitur. llUmvero/vr^rîfententiampauld
aimrexjnmit Bapt{?artM m*gjt2t.f.st3;}ubtt quippeutfter»
Ctitt liiptote devorantis, t}uz terram nondum attigerunt, ab*
ifcddi&nrar in pelle animalis limiliter dilaceiati , ventrique
pro dolore illo eltllirpando. Volunt quidam eu
-Smifercus lupi appendendum elfe filio ex lana ovis i
lupo
^dtbflaceratz faao; quod tamen ruperfiidofum pronun*
nat CMmtrariut tmm. mtd. cent. S,yart. 71» 'De lupi ftercorc me-
^
iKante filo di£lo, aut pelle cervi brachiis, vel cruribus alliga*
Tofimlliter lau^to agit etiam, Joh. A
4 WeberHs in bectln#
.
Bald Xonfint venst^-medic,

-ip.fi lîlTuxmra llcrcus recipiendum elTe monet
medie, praS. p. m, 46. De lupi inteflinis,-
'ilercttrtf&peneptlofa, pro fimili effe£iu applicanda, confer
etiam Sihroderumpharmac. l.f.p.sot. & incktrum (de iisdem Cr/--
^
d4»i autofittitm allegantem) fioretu Ub.j, c. 4- De prio*
YibdS dn^b^sllupo provenientibus itidem laudatis confer
‘
jGobr,'lint4 mm
medie, emtihermet. feH j. c./,^, /7 a.StercUS iftud
etiam a laudari inferuit libro luo Micb.BapJlms,
nomen fecit ivun‘bci'baii. fieib« imb tDtmbr2(r5nep«
' port.i.p iff. Majorem amuledciyuspiam apparatum &cir-
)ptxc\pitP«n. IfiJpan$u, ceu refert Muh. BupJlnL,
Scitato p.jh V^Qtmd 1 Ôvis laceratza lupo , manu line
IC z ford-
,
7 <J SCRUJINIUM AMyLETORUM MeDICUM-

fbrcipis adminiculo dempta, & a gemelljs pueUUvirgipibu*
integris adhuc exifôtibus m
filaatque vinculum redaOa,
ac poftmcdum corpori circumligata, contra tormina atqueJ
dolores inteftinorum’ faciat... Sed fuperftitionis particeps
videtur hoc, remedium , j propter circumAantias il>»
las additas. Eligunt alii magis loruni icu fingulym
ex corio cervr fa^m / Uludque cum ftcrcore illi infu.'
to, ileis 8( ventri circumligari pr*cipiunt,velut hoc dcpie- /
hendes confignatum apud Joekm ^
prall. i. de eo-
4, i, p. i-a,
dem pentaculo , ex di^s duobus ingrediemibus con(lante«
annotata evolve in ApicoU trsUlitH cU ctnio p, 2jg', fit ^hridtri^
fh^mac ls.p.}o.Sed ^ô fler cori lupino appenib fitfere pluri>
mis amuletis reliquis parum efHcacir ac ndei videntur con-
cedere TT»»»». ErMjlHjdcatCMlt.plutrmM. proprteut. t.4f.p, go. (fti,
&(.f/enrsc,Shuttusmêllan.mck.Li,c,2f.p, 96,(f 'c^p.4^:p.
Idem pene de ftercore lupi concludit quod non femp^r cu-
;
ret dolorem colicura(undc fit colligit, quod experientia
u-
lisrnodi amuretorum nondebeatefle* uniiis rei vel a£):ionis,
ftd \tcritZ^Joh.irdUMsop€rihtispcfihHims.4i(^ Irvino ed$tu l.}. c.i.
Pofthxcquod'etiampes lupi alligatus colicz pariter
f-S 7 .
medeatur , fit profit os hominis appenfum in doloribus ven- .
tris, qui
percircuitus redeant „ notat LMarumus vptrum,
therMpevt$c.tr. dtjhitmarmm firuttione l-i,c.s»f.ii. De pluribus amu-
letis iis ex lupo petitis autorcr ac tcftes citatos^quoque repe-
ries inJth.Stlt^^mMntdtJfert.dcfMpo c. io: yIrgentmsMii habita yimo
i 66f.Sic quod commoda etiam reportent, qui portant
c<>r‘
riumcervtiblum,docentallcgati apud "'gficolam de cervo p. jjs
Quam fententiam itidem admittit Si.^mkftldims Ther^t-enh-'
phao Sdef. t,' 2. f. ti,- Porro cuti humana corpus cingi folcre,
pro colica profliganda , meminit Dameht Beckgnu medjmicro-
cefm.f.rrd. De hujusmodi vero ligationibus circa abdo-
men inftitutis innuunt quidam , quodnon adeo vis a ma-
teria vel efluvxomedico, quam firma ligatione cingulorum'
illorum reluUet', quippeqira flatus deorliim comprimantur;*
ut adeo Acilius mole atque conilriftione hac ad extlufio-
'
, "nenf
Digitizediby
: '
* CapvtU. Sectio !.
, ,
* ^ '
nrm vel^foli flatusj vel una cum excrementis udem prsejparen»

tur.G^. JSgeliiu romlTJuwImui ffe/^flntje c, i. admodum in ’
colica 8c hyAerica palTione commendat talpz ex pellibus con>

fe£lum thoracem,vel veAem
N
interiori corporis parti admo^
tam ac geftatam. De varior um animalium pellibus colicd
morbo laboranti corpori appendendis, evolve qiioq; citam
•
apud RtmtJhmEf>$ft^f.p.jsuC\i{)\inge etiam de Ipoliis ejusmo-'
di agentem f'tlfchiHm HecMajfem t.9bf,t7’f. m. Prztcrea etiam'
pellem oloris', plumis'tenerrimis obfitam, juvare colicos ac
Aomaebi vito lalwrantes, liquet ex ScivcdtrifhM mmc. l.f.p.jj/,
PoAmodumjadix hyofcyami amuleti' loco ufurpau etiam
colicam exterminare dicitur, juxta
Affirmare idcmhoc Anfloteitm docet Jch. Jac. JPick^ru*
L M. p. /6«, Qmi «utor etiam' exMe^lde refert ,quod Oflicu*
Ium bonunis quodcunque appenfum, ut carnem attingat,'
doloribus ventris ,xertiperic>d6’revcrtenubus,profit. Sic
corculum galîtz(ruperius ex Fortjio edam commendatum^
femori 'adalligatum fumme proficuumedeadverfus colicum^
cruciatum quodam adducit tx'
quo forfanverbafuaidem fignificantia depromfit MuhBd*
p^msLe.p.itf Cri^tzalaudzverocor recipiendum 'eiT&^l
'.
UtMdiet^b,^r9der,fbdrm;med.ch^md.s.p.Bt4‘-ê\riCctpsd(Aonh\Uti
ventris fzvietitibus quoque , V idelicct colicz fimrlib us a ffe- &
£fibusi uliim leporis gcAatum cfle oppofirum , declarantj
annotati feriptofes apud IPkldMngHm Ugographia p. S 2,- Idem
illud attingens, fulcit auroritate Sexti PUtema, Alexmder
im^timtmedKmddbdnimeU.eUfHmtM. Illud & alia adhuc cX lepo*-
re petita periapu fequentibus verbis firtit Bdd, Renfseu$
ruet. mtdu. p.«i.a •
\
Fivemem obtulerit ^Motits fortuna lipuJUuml U

JExtemplo mveot ûi /unt fub venn^t , eupilioft ~
,
êuCuudatvtkutffpmUûeûeeltxurtlute,
-'•“‘J
, , Detrahe comprettfiemulum ,.vnutmût remetter - -
Ji Unctttruujvurtotutxuj compone Itgamen,

Duttre ûepejps ctrcumperrômatecorpu/, ‘
^tnexuno talum fubitotjue doiort Itvubu

* • K j Cw-
Digitized by Googie
, ,
-Jg SCRUTHOUM AkOLETORUM MEDlCrM^

fuerit p ijUMd» reperttHf ‘
'H’ *
Cafit alt^/a ulttt lepori/ cum fuce- lupmu

Dep^^t^ leporem.
•
Prxterea calculos in umbrae vel umbrinxpifcis capite repertos
flcargtmcaindufos ac geftatos amuleti loco.hberos reddere i
oolico inlnltu volanti eiûMil^jo.txForern bh, eU ptjce..
Inuf.2t. tiMich,B*pft pimelethecA pi/^quo in loco etiam fecreti .
indar inhyderica palTione lapides illi commendantur. Idam r
Hludde colicae per lapco a lapidibus idis exfpe£Undo exBolikt

fefienello irmesprthit jtlex. Fiiuurmut U *. Jungens-hnicde eo-
dem tradicain Aêfi*lbMtuaM.fm‘Uf.Cerm,Dtc.-i,.4ieni 4. (S /•

•hf.to7, p.vo.ffe/ivrurM modo citatus etiam /«Allegat, ex
inccrtoliiutore/iâodpacellacervie genu illiusdelumta, atque
diperi9gedauiubito dolorem colicum levet. Praeterea dolo>
tesintedi norum depellere lapkiem corvinum, d carnem con-
tingat , colligimus ex TTeeeph. Beuete Audiet», fiptentriorml, petrU
^ f.S 24 . Siccolicam etiam exturbare mcrcuriAun in avel.
lanam immifTum & appenfunvcorpori ut ventrem tangat,an--
notatum leges apud fonfiontm ThMtmatcgr, kt.p, t?6. Di£lo huic
amuleto tam in przfervadonc quam curatione hujus morbi
locum quoque tribuit Comer4t$hs mem. med. tent.S. ptjh De
eodem & ophite malum hoc infringente, iimilem lententiam
vid< ap.Boribohm/m Je lop.JVephnt. p. s6^ 24 idem autor/
.
l.o.p.g. etiam lapidem nephriticum non fradra adhiberi in

boc morbo datuit. Dc hifce nonnullis amuletis agens quo-
UC Sinnertus prox. med. l j.p. 261. quxrit, an dentur revera mc-
3icamenta, qux occulta proprietate dolores colicos minuers.
aut tollere polfunt. Dc lapide quopiam colico di£to ^qui
cumjaspide viridi, aut fmaragdo conveniat pene, quodicU
,dem idefedet dolores colicos, aut iliorum, li vel umbilico
aut parti dolenti imponatur ille,habet quxpiam foh. de Loei de
êmrn.g lapid. /. 1. r. 04, Redat Ut nominetenus faltem atein.
gamus fuperdHiofum idud, quod prodat apud -7r4llM/7»n*
L c. Itb. i. e. /. tit. ultimo idud hic canquam rem (aeram non niii
(acris vult apertam. ,
Concor-
'
Digitized by Goo^^le
' ' -
^ CAFUT lf." SiCTtO D'

, : . 'I. .( •!
Gjricbrdîn‘ ptomovcntia?
|TâcordMfn confervarevel reconciliationem comparare
adamantem multi volunt, contra quod afTei'*
ttiro, quidOîUrto moveat «Srolijfr, vide in hujus rvfrr/V4/./r^.
Hinc etiam plurimi autoresde genrmis agcntes,diftam gem-
mam reconciliationis vocant, quemadm(ûm de viribus il«
lis ctiam?agit BMrthl. 'Angite. dfêp:XtrJ.i 6. c.id.Vlhtesideth
hoc attingentes 'z\\tgziHtnr’ KippinîtuinfiU: fhyftc. l, 6. c. s.p.
Sedhbftram^tentiamdehisalialocahoftri
âj6i'- (crutini
-tmt’' (frpHinulA. ^ IspuUbm
Iponfumjubet cervinuni
dtitifr j^lfare , fle enim wipetuam ri ram fponlk fbturam
condE^^niyqlficctfir; de quo noflws fpeculationcs alius
noftii^Rrurifrii locus itidem attinget. Deinceps magnetem,
-
fi fiificet hunc duo 'viri fecum: feranrj, atque lites fOrte ac

controverflxinterhos oriantur, dirimere eas atque concor-
;
diam fbvere imo' geflatum illum fopra pebhis, populum

'
lenire ac demukerc indicatur \i\t>hfcoridts nothisj>. 476. Quaw

lem veroidagnetem mtelligendum lufpicemurdubfeqnentia
mfiri fimtmi pariter indicabunt.' l!^ma'cHia herba quoque
fiorepuî^cdprzdha , fi Jove in |dfeibus exlflcnte colliga-
thr .hominem reddere amabllnn dicitur & fl ;
•
conciliari iltbs,afl’c£lib>
ifiiitiii^l^Vfi^nco%datis ab' ifliiis iîritti jovialilqui mar-
fiedfcrine(efeadvCTfttur,horUm autorverd
c.2. p. M.De Lyflmachia pUrpUrea Pannoni-
286. 'mo^t HatC quOd IftS
is Dominic. ^Mhr€ta flirp. Seistâph. f. ,
*^
*li aitbft^ iRtcordantinmjugo imponta, alper itatem 'ecfh?-
itf Seddclns iterum nofera fententia cx alio loco nO-
firiferunni^^ît. 'Dehinc catduum benediaum , fi fote
nov6, utdmnitfumtincaprlcorno, evulflim ac deinde ge-
fiatum, oninc‘malum a portante avertere; dicit
dnnrtf^ inflor, de virtKt. quod etiam alleglit Gtor^'. Chri-
fioph, Ptiri 'de cttrdnofatjpi p.239. Sic qnddcichorium cblledu rfi
' •'
-'* in '
-|<l SCRUTWIUM AMUL«TO».Uit MEDlCtrtf.
itt initio feptembris , folc rxlfienteinfigno virginis, atqn«’
cum dente lupi invoLatutn laprlib.Uisac gefiac^ verba ma>
Icdica injurias ac malevolentiam arcere valeat, cx AlbtrtttxA-
dit Mtch. Bapji im wunbcvbatl, r£eib;unb'.t\?mjb#2tr$nf)^
• *
.
(Cordis aftciftus Juvantia^ 7 /.
lftimu&ulterius ea qux cordi de.Jxiliisp|olpiceredicun>

S tur :
,
amuleti vero loco lapidem Lazuli commendat co^
trafyncopen Boh.de Bqotl.2.t.i2i, Cor rootaciliz etiam cum
fuccelTu appenditur in congelatione , ubi cor riget , juxta a(l
fertum CrolUi de int,
p. f4. Porro camôram ge(U-
,
tam a cordis tremore & paipimione redimere, conftac.ex re*

latione, C»nr. KemrMht.medMtlM. deftdLa. FanHfnntihjatt)
de camphorz di£lis viribus Bd^heUnm tU Up. Nephrit^c, f. p. 21,
De gemmis cofilialjbusreperiuntqr adhuc noûlla in ejus*
dem autorjs citati L k, c. lo.p. 26,^, ^20, .De, coralliis ,yero ap*
enGs, coloris fcilicet fui ^fcititii ratione cemditionem cor-
S is arguentibus, inferius nollrum hoc Icrutinium ex
Peuciro quzpiam fuppeditabit. ,>Przterea .tradit ex Lemnio
Joh. Adnm. Wtberm pnrl. 2. bfr It nterKbttll^ -
,
p . 604- ,
quod crocus digito annulari manus doillnt applicatus ^vel

interne ufurpatus, exnngulaii^lyinpathia.coriu fuccurrat,
atque illud refocillet. De annuis digito annulari pro^
pter cordis auxilia geftandis,autorum (errtmtia^ . inferius
perfpiciemus .Cordisdeinceps palpitationem etiam cedere
iede jubet cornu cervi nAum ..monente hoc A^ricMi de. fp^
ê.4.‘p.to2.. Agnofeit eaiKlem operationem in olTe ex, corde
cervi defumptp autor citatus tbidem p. ij 4. Os iAud in di&o
pariter , ac aliis cordis malis tollendis, congruum efle placet
eidem quoque autori adllruere p.isp. Iplemetrrocpr p. 19},
g.t. a?» mdicat etiam . quoddi£ium os modo in corde,
modo iu matrice cervz repertum exferat vires illas deprzdjr
catas. De pelle cervi ,, quod fimiles vires geiUta largiatur
idem ille autor affirmat '
Den<
Digitized by Googie
'
Opirr II, Sectio I. 8t
Dentitionem difficilem auferentia.

i
D lfpiciemusjam circa dentitionem difficilem ejusque ju-

vamina amuletica a nobis obfervata ; Martagi vero radi-
cem collo appenlam peculiariter commendari audivi ab ani*
cula pro mitiganda molefiadenticione. Pueris etiam,quibut
difficulter nafcuntur dentes, ii dentes, qui primum cadunt,
'alligati facilemdentitionem przftant.Sc efficacius quidem , H
terram non attigere, fecundum teftimonium BoaMcioU l. c.f,.
32t. quo in loco autor citatus forte humanos dentes intel-
•
ligif. De equinorum dentium 'eodem efFeftu , eadem pene

verba leguntur apud Plinium lib. 21. c. 19. cui adftipulatur
Alex*»d, fêntttrinm L c. De didtis his dentibus Strtni
'
~
'
mcicaf.jS-verJkuliitaJinMm:
C«lto ifiitur MoUi' dentes tteEientur equirti'^

primifuerint pullo crefccnte caduci^
^
Kondifiurepant ab his verba reperienda in Schredtri fharmse.

l. f.p.isb. Praeterilla etiam pellem ac dentem lupi adalliga-
tum dentientis morbos placare perhibet Bomteiohu l.c. Dex-
trum'ver6 dentemcaninum lupi, mediante catena argentea
infantibus appendendum efTe,pro commodo ilIoexpc*ândo,
ikncit Sthmieû4 comp. med. prail. p, Non dispar cll; huic
nddu£io fententia Afacajit prempt. mcd. d A^rfiorocdttocap.ô.p,
679. Idemhocvelle A'4r(W4 /<'w, dilucetex^^f/T/anw/./r. De
lupi flt equidentibus di£lis etiam agit/W/rA. Bapfhm hn nrun#
bfrbrtrl.Jteib#unb tV>imb<Jti5 ncy» 2îidicf 4 r/ i.jf.192. Placet hic
nobis etiam allegare verba plura huc facientia &
amuleta
comple£lentia pr 4 A. hb.2,p.44 €fc. nonnulli, in-
quit, in dentitione periapta quzdam commendant:
difficili
Arum radicem colocynthides fylvdtr.s laudat, fi canali ar-

genteoincludatur&collopueriappcndatur alii dentem vi- .
perzmarculzappenfuai, jitrpidem i;em viridem, dedentem

L lupi
4
M SCRUTIVtUM AmULETOROM ' , I

ftandume(re,nc vena rumpatur, fi fcilicet illi loco amuleti I
admoveaucur corpori, vclut notabilem habetîiftoriam5«r^< * I
pavitu ^chiUe PMMplo , c\:^\isctiammtmitiltStichJh*iOaw$mjroU I
/.i.;>./:;^.Atêhocmlococtt.prxferunturiltiocDli vcl :
des, quibusTorcoidis color in^,6( quidem Delao»

de horum eciam repeiies agentem Qmtrsnnm mtm,
pKrr^^fvSzpius aute obiervabis oculos vel lapillos /Aoîut
cancris exemtos colore illo przditos qui color cocione ps-
, A ,
nt; quamvis alii colorem hunc ceerulcum vel Turco&r«^

. mulumcerto tempore folum deprehendi malint itidi£lts la< ]
pHlis vel oculis. -Noto circa hos lapillosetiam, qut^, fi qux ^

vis iis ine(l,eflicacioresfinedubid fint habendi, fi ex vivis cao>
eximantur: quemadmodum longe efiicaciores credun*
eris
tur partes varix, exanimalibus-vivk, ad medicamentorum^
'
urumderumtz.ûamquidem fi mortuxfint animaliafvelut
€ademmen 9 qn(H\\.\ee&PoruiniM4tiiMnM.l.t.-c.t 4 'p. 33. Atque
,hzc forfitan efi ratio, quod non pauca in catalogo hoc noftra
.obrervemus, juxta autorum przceptum, ex vivis animalibus
‘itidem petita perimmata. Lapillos illos pariter vivis can- .
eris eximeudos efie, 6cquidem fole exifiente in cancro, eos^
que imminui gefiando, innuit Jeb.Ntifr^ Jiinekepm
ritfiip.g 76 Delapidibus cancri etiam, quodfint ejusdem cum
.
Turcoideefficacizf de qua gemma brevi plura audiemus) fi

&b certa confiellatione eximantur e cancris, ubi fcilicet co-
T
lorem antea di£tum referunt urcoidis, verba facit £r^
l$TM Ip$fo£.phyf'.ma£.med.cap.7 -p>i 66 . De eodem oculorum catW
crieflû didto, molochite 6c Torcoide,fimilem efficaciam
confertnte,\oc[\xituritiamS4rtMinsuelelMp,Nephr^.io.p^27»jf.4*‘
De Tutquefia vero gemma, quod peculiariter przierveta
noxa labentes, videri porefi probabile alfcrtum, exemptis pe-
ne confirmatum , in Siboreri Mediaru pereîrtAiit: p. i?3’dc*
Non omnem quoq; vim di£lam videtur derogare eidem gen> -
mz male aliifs credulus Geer^./Ji€rJ''tlfchiiuJ/ecatoJteai.ebf.74.p.p6»
Decadem Turchefia, quod excipiat omnem iûm fic in fru-
lU frangatur, homo vero ier vetur, fi ex equo cadat,juxta Car-
Digitized by Google
» f /
_
Caput II. Sectio I# * . 7^

videatur Jah. Jac, Wtcktrut <ie Secrtt, lib. ft, t,6, JBt
Baltb. Renjfsui Eptfl. 22. 6$. qui gemmam illam energiam
fuam di£lam a liderum induxu fortiri flatuit;velut idem hoc

etiam de aliis gemmis ille indicat. Experientiam fuam non
ablimilem prioribus pztendit deTurcolia orientali Marti-
«>« 0 d?muct dt occulta mdgtc.maonenc. tttorhorum curatione p. 17,
tif. & HelmoMUM tr^devtrtHumaffi.verb^ fS rer.p.m, 76;, Confer

etiam, quzinbanc rem piofetunt -dnf. Bo‘iîtu de Btot de Lip.^
gemms! Itb. 2, p. 267. Gabelcboverut inJchol. ad cap. hbr. de gemmit
^ndr, Batcii S( alii plures. Non immerito vero admiramur
diftzgemmz vires, linon a Trwf d , zHavr caufa fufpefta
ortumducunt. pluraalicquin muliereulz infantibus
contra lapfbs appetunt, facile quivis colligere atque expe-
riri potelr. Numveroejujmodi res innoxios reddant fub-
iqde tenellorum lapfus, utrum vero magis illud in lingula-
*rem Angelorum Iziiftorum tutelam conferendum liti aut in
olTium illorum molUtiem, fiquidim hanc ob rationem etiam
'olla di£iafra£iurisnonadc6 videntur obnoxia, fpeculentur
curiofl. Prztetea cur pueri 6 morbis defpcratisfuleanr eva-
dere, legat, cui lubet, rationes in HtppoirmU text, 9 Eptdimic,-
de quibus nos aliaoccafioneforfan pluradaturi fumus.
1
Catarrhos fufflaminantia..
C Atarrhi etiam fuain'/eniunramoIimenta in medicorum

fcrjptis: quemadmodum przfentiflimum remedium in
catarrho radicem verbafei virginis renunciat liartmannm
prax.chpm.L2.c,2i.et 8 h qui onacollc£bionis& przparationis
modum prolixum ibidem communicat. AflTentiuntur huic
aflerto etiam & Joh. Mnhaehe AiS. collegio ad Rotfincii
,
ehpmam c.de .Ambigit vero de hac radicef.vc.Paw/ ylm-

manmt, quodfufpcndatcatarrhos colIoTufpenfa m program-
mate irwitatorto ad Botanicae demonflrationet Ltpfix Anno 1671- edito,
Tutoquotg ex mercurio przparariperiammata.in catarrho
filutaria, ex di£lo loco Mnlid-lie citati liqqet. £x Ktsltro si
•
Rulan-
Digitized by GoogU
n
•7* ;SCRUTTN5UM AMut«T(»UM Medicum.

RttUnelo idem illud adftruit Georg, pirfd>f m Zentchtfy quod
t
mercurius coagulatus in annulum redactus, 6c prope varias

.corporis partes geitatus non vana intentione materiam ca-'
tarrhorum vel fluxionum coiifumat in corpore, Sk etiam
’
fruftulum radicis oftrutii , feu imperatoriat circa irores alii-

gatum catarrhos exhaurire .vd derivare ex corpore indicat
Oheimitu apud Frid. HojfmanrrMm method. med p, 2^4, Radicem
ianevero vult efTodiluna crefeente, dorlo appendi, atqucj
poflea in flumen projici Pharam, RhHmeli$u Medie (p^^.p. 42f.
Idem autor /.a. p. ij6, Zcncchton contra .defluxiones ca- &
tarrhos utile pronunciat hoc: ^Rec. mallicis, fuccini, radie;
imperatoria fitCarlinz ana unciam fcmiswuz in pulverem re-
dafta oledruccini mifceri, in ttochifcos formari & umbrolb
in loco cyiiccari jubet. Mdanthium porro antiparhcticum
elTecatarrhis docet Rtutruj Theatr. f)r»p.pei^.1S^
Nec alienum cenfet lapidem nephriticum a rcccnfitorunu>
ha£tenus efFc£lu aclaudei54mlw/w4w /. c.j>. <6. Sic-omnea
catarrhos tcompcfcere cor pujli vulturis, cuti nudz appen-
m
fum legimus apud Mich. BMpjtmm n?imbcrb4rlid?r
.
Utib Wunb«2trQnfy»22>u<t>r p^t.i.p.igt. jôneft quoqwL»

filentid prztereundum fuednum, cujus notorio ufu.iiimuim
iuantura, dcleftantur paflim homines, przcipuc mulier euhe,
?ibi fuisque liberis profpicJcntes de externis mcdicamcruii
ia catarrnis. Minus vero prohibendum efle fuccinum, ut
pro amuleto coHis puerorum appendatur; quanquam enim
non/aciat/:ontca incantamerrta & iafeina , tamen illud dc-
fpiratuexliccarehumiditatescei|lMi,idque roborare, nexa-
tarrbis ,epilepfia 8t fimilrbus m^yAkile corripiatur; hzc dt-
£tavcr6/i^4i’«teftimoni6innotcrfymt confignat6apud C*-
mtretnummem.med. ceny4.petrt, 72. feimilitcr.qnod ex fuccirto
* monilia 8c annuli parkti mulierilus indeliciis fint, 8c ean-
dem , quam gemmi autoritatem obtineant juxta Suidam & ^
Phnium demonftrat Ktrchm/innus demnetUs u, (S 13. OtoeffeltMt
,
p
in hanc rem loquitur ita: exfuccino albo inBoruflia confi-
ciuntur pcnucula , cordis fomam habenda, itemfphzrulz
* C(
.
•
^
Qigitizpd by Coo
•
, x.w; CaTOT IL SxCTlO I.
& monilia cirCa colitim 6c brachia,. coQtra capitisfi^gidosaf.

fe£his, 8c catarrhos,itbi praepediunt , ne dellillationes in gue-
,
tur ferantur,atquehicdi£i;»proftantin ^ppendMctmtfcelUn^ttt.
Ctrm. Dec, 1. Anni 6. tg 7. p.
curiaf. J Succini ufum externum
in genere ita exponit Joh.Theod.Schenkimdt^Mt.elefmceinocaf,7,

f,24 > inquiens; ufus hujus cft» quatenus in oatarrhis, ocu-
lorum fluxionibus, dentium doloribus & Anginis, itemque
.
ad pueros ab epilepfla prAfervandos (',vel crudum, vel artifici
manu formam globulorum, cordis', crucis, adeptum) collo,"
. cordisque fcrobulo appenditur. Tandem ‘huc trahimus
FruL HoffmamicUv.&hrotUrif.^Sj. «Globuli ex fucci-
\ei\) 3L
Vo occipitio annexi oculorunu medentur defluxionibus, 8t
‘
.collo geflati impedimento jfunt ^,ne;catarrbi iuffocativi

, oriantur. «
*
;l. J V
iColicam mitigantia.
A
Cetngimus nos ad Colicat periammata perlufbanda ; co-' ,
./^li vero cruciatus demulcet particula de umbilico infantis

recenter nati , in argentea capfula velannulo inclufa & ita
geftata, utcarnem attingat , velutcertiflime multorum ex-
perimento leaccepifleait CroUitudt fignmt,f.44, Nondifpli-
QCtidcTliaoC[B4ltl.J(onsfco'£p(Jt.mt4.i7.p.sj.ff £pfi.2j.p.6s. De
• quo ttx^mAlbJâgnm SctUr^^w, illud atteftanteJoA.âc./^fi^-
rS defecrtt:i.s. e. 4. p. Ut, Annotatum etiam hoc com-
pcrlcs vnThtftutro paupcrtmcsp. tz. Muh, 21rjncyslûn(f«
Unb VOunbec;2ûd3rp4r/j. p. 26j.JS^ Sthroderi pharmMcop. mtd,
$hjrm.i.j.p.^tt, JdmMttor dttdem p.jf4. Ggaiiicat,<l\lodet-, , 1
iam fecundina humana a quibusdam dicatur pefTundarc il-

.ludm^lumXitem veromovent huic afferto quida, cum prz- ,
gnantes non immunes reddantur a colicis doloribus,licet to-

tafupellcxfecundinarumcmbryoniinuteroadhucadhzreat,
atq;umbilic; una gravidz corpori iniit, nec procul a fede ilhi
aS'e£ta requiefeat. Nondum omnes de 'umbilico agentes
adduximus » cum de eo etiam obfervavetimus agere fti.
- Pbmrn
Digltiled by Google
' :
74 ScRxmint»i AHxn.tTO*w Midtcvm/

PW. KmmUMm wtti. 9> 4V>tS in mulic. mtlk. tiegt^, HerS
met. maf. s, iS. Prxcipk ilUc iimulantor , utambilico ili
li im ponto ventri opefcuIum«neumcaiefa£ium imponatnrx
Laudant iftum porro Jifh. Dm.MjIvu AmitatUr, med, ch^m. l.u

t4p. 6.p. 9U Njmmntu orst. tU immgifuuiene , ^H4JuUo4r*t Tandk*
rtdtjjirtMunilfKi Phj/ic, mtd. p. 227. annuH illius nmbillcuin
continentis rationem reddere conatur Joh,'MUL SdÛMm*
mtv ciirioJSt.phjf.D.7sr Da viribus iis unibilict pariter lau^^
tis & variis ex lUpo defumds ( mox plenius pertradandis
,
)
ex autoribus vide coUc£lanea ipni'B4rtlnlinmm de l«p2
aliis
Dehinc 4
nephrit.c.s.p,2i. jT.^rp. ^^/ BmJUiu Ix. p, 93, ex FtUlopH
referCxquod os hominis domortui gc-
fiatum colicam vel torouna idviiSt roiiones ventritnili dcbsUeo
ac depellat. Videatur etiam ejusde autorisuMinbabavL JBLcibe
unb VDiJnb< 2(i’ 5 ney#Suc^ purt, i.p. 201. Eorefim deejusmo>
di amuletis Iblicitus -oifirvt ij. fthabo pi 9jt. dc, prodidit hxc
Poterit, inquiens , etianr in colica ex G4leni fententia indar'
amuleti a:groti partibus, vacuis, quas gracci AciTeira^ vocant,
alligari, vinculo confero ex lana ov ina, quz alupociletla»
niata- Q^dH talis non adelTet lana , ex pelle cervina lo*
rumconHcipotcA, quodercus contineatur ac przdi£Ulocu
przcingantur. Modum aurem alligandi repeties apu d 'G*-^
latum te. defimpL meeUfucuU... Hoc quidemmedicamentum al>*
ligatorium,certum ejus periculum faciens, TrulUuttm compro.^
bavit: nempe dercus lupi oda vorantis (modo invenkipoll
let ) in canalem includebat, ac in dextro brachio , aut femore
aut lumbisper acce/Tionem gedandum dabat, cavens,'ne do»
lente parte, neque terram , neque balneum attingat. Thra«
ces ( ut 'TruOUmu refert ) vivente adhuc alauda cer illi eximen-
tes alligatorium faciunt ex eo, femori finidro ipfum circum-
dantes- Aliud comprobatum ex porci inccdino caeco,
id quod mammodim-ed, accipito , ac myrrha involutum, li-
gatumque in pelle lupina, aut canina dat gedandum Tr4Ui*^
n«/,luna abeuntea fole, ac miraberis; umbilici infantis nu-
per oati przcifi paululum in argentum aut aurum includito
cum
DigittZeS^y
s «CaiK/X n. Sectio L ' 7A ,
. iarti (ale. Qm geftathoc alligacorium medicamen'

tlim, ddlOreprorfus non corripietur. , Alios annulos.fed ni-
mium fuperfe tiofos geftandos, idem commemorat. Atque
hxc allata ha£lenus fcias verba fuifle. Ex Oaltno amu-
letum paulo anterecerifitum forfan alii etiam autores mutua-
tifunt. DeeodcmiutemJoi).D4»*J^limMittdet4r. med.chjm^
.
1 . 1. e. 6,p. «.i.icribitita: ftercus lupi ad ilia.geftum ,

•
inftar
amuleti, inquit C4p^ ji. fir, colicos dolores fedat :

•fimilis efferus tribuituripfiusinteftinisCccatis&ventriad-
hibitis. Annuli etiam colic* fxvitiam niinuentis raentio-
'.HevafiCtfAii^ldftsmermrkh.mtd. unt. 6, net.4-+mp. /^^Sed non-
dum abfblvimus omnia periammata, quz in przfenti aSe£lu
‘
lupus (uggererc dicitur. Illam vero Ferefli lententiam paulo
aliter exprimit. Fapt.PortM jubet quippe utfter-
cus lupioITa devorantis, t}uz terram nondum attigerunt, ab-
Icondantur in pelle animalis (imiliter dilacerati , ventrique
alligetur pro dolore illo eSiftirpando. Volunt quidam eu
iamllercus lupi appendendum dTe dlioexIaDa ovis a lupo
paritet laccratz faoio ;
quod tamen fuperftitioTum pronun-
tiat Cdmerariiu mem, med. ctnt. g. yart. 7/. De lupi ftercore rae-
^ diantefilddifto,
aut pelle cervi brachiis, vel cruribus alliga-
' laudato agit etiam, jid. JfiherMtin becUn#
toCmiliter Jo/?.
. tarcbunttS-Ûnfl^M. /'.I.r/. fi Bald Ronfeut vetua.medtc.

’p.^s. 'Afeiflimum ftcrcus recipiendum elFe monet And»
Schmi^sucemj^hd. medte, praSl. p. m. 46. De lupi intcdinis,-
•HercoTeSt pelle pilofa, profimili effeftu applicanda, confer
etiam Sthr^rum pharmac, l.f. p. 301. & incktrum (de iisdem Cxr-
d^ni autoritatem allegantem) eUfitreiu Ub-s, c. 4^ p.tSt. De prio-
ribus duobus a lupo provenientibus itidem laudatis confer
Gitbr. fhntMmtm medte. tmtihermet. fefl 3. c.l,^. /7 ^. 5 tercus iftud
etiam A laudari inlcruit libro fuo Mtch. BapJhnj, cujus
nomen fecit ivunt^crburl. JBeib# unb
fdrt. p t^g.
/. Majorem amuleti cujuspiam apparatum & cir-
cumdantias prZcipit ?/>”. ceu refert Mtch. Bupjltuj
4oe«ciiaop.3g. tôd tena ovis laceratz a lupo , inanu iine
E 2 forci-
7<J
^
forcipis adminiculo dempta, & a gemellfs puellis virginibus’
integris adhuC exiilcntiuUs m
filaacque vinculum reda£la«
ac poftmcdumcorporicircumligata, contra tormina atqueJ
dolores inteftinorum' faciat. Sed fuperftitionis
partitcps
videtur hoc. rernedium propter circumftantias U.
las additas. Eligunt alit magis Iorum fcu cingulum
ex corio cervi fa(^m ,* illudque cum ftercore illi
infur
to, ileis & ventri circumligari prxcipiunt,velut hoc depie-
hendesconGgnatum ipud yoekm /. de eo-
dem pentaculo , ex di ws duobus ingredientibus conliante*
annotata evolve in jIûoU tra£l4tH de cervo p, JJS, & Schrideri^
ph^macJ.s.p.jo.Sed dlô ftercori lupino appenfo &fere pluri-
mis amuletis refiquis parum efficaci* ac ndei videntur con-
cedere 7T)om, ErMjtujdeoecMle.phMrmMC. proprtetai. c,/.p. 30. Cf3i.
& f/enric. Sinentes mifcelldn, med. L 2, c, 2p.p. ^6, (fc2p. 4.^, p, ue.tfc.
Idem pene de ftercore. lupi concludit >• quod nonfemper cu-
ret dolorem colicuro’^ unde 8f colligit, quod experientia ta-
lisrnodi amufetorum nondebeatelR' unius rei vel a£Uonis,
{cd\teTat^')Joh,iraUMsoperibiespo/lhHmij..4^ Irvt/toediiu I.3, c,t.
P-S7. Pofthxcquodetiampes liipi alligatus colicz pariter
medeatur, Seprofit os hominis appenfum in doloribus ven-
tris,qaipercircuitusrcdeant„notat’..4«</r. LMerenuns opertem
therMpevttc. tr. deflrMmdrum feeruetione l-t.c.s>f.n.De pluribus amu-
letis iis ex lupo petitis a utorer ac teftes citat 6 s.quoqne repe-
ries inyoh.Sdlf^dmii dijfeirt.de iiepa c. 10, jlrgenserAti hxlntayfiwa
i66p. Sic quod commoda etiam reportent, qui portant
riumcervilblum,docental!egati apud ‘'gricoLzmde cervo p.j^s.
Quam (dentiam itidem admittit S<.bitKnckftldieet Therti-tro-'
pheo Stlef. K 2. f. 32. Porro cuti humana corpus cingi folcre,
pro colica profliganda , meminit Danielit Becksms meeCmicro^
co/m.f.iT4. De hujusmodi, vero ligationibus circa abdo-
men inftitutis innuunt quidam ,
quod non adeo vis a ma-
teria vel efluviomedico, quam firma ligatione "cingulorum
illorum refultet» quippe qua fiatus deorliim comprimantur; ‘
ut adeo facilius mole atque conftriftione hac ad cxclufio-*

., V
‘
“ nens
Digitized
: '
'
/.jCapot 1 J.'_ StCTlo !. .
nrni vel,fbli flatus, vd una cum excrementis iidem pneparcn*

tur.Cfff>, Jimlim PomlTJuUlwurff» c, t, admodum in
colica 8c hyuerica paflione commendat talpz ex pellibus con-
£e£lum thoracem,vdveitem interiori 'corporis parti admo-<
tam ac geftatam. De variorum animalium pellibus colicS
morbo laboranti corpori appendendis , evolve qiioq; 'data
•apud JltaitJhuHEpifi.4f^^suCm}unge etiam de (poliis ejusmo-
di agentem fhlfibiMm Hecdtajfem iij. Pfzterea etiam'
pellem oloris’, plumis'tenerrimis obfitam, juvarccolicos ac
fiomacbi vito laborant», liquet tx &hroda $fhM v/m. is. p. git,
Pomnodum jadix hyorcyami amuleti' loco ufurpaa etiam
colicam exterminare d\at\xx t}\xxtt^h. EMttrAy.lhufr.fimp.
p. it. Aflirmare idem hoc Anftotelim docet Jeh. Jac. JPicktrm
•
Lx.p,r6e. Qmi xittoretlAin p.iSi.exAii^ld» refert

Ium hominis quodcunqûe appenfum, ut carnem attingat,
'
dolor'tbus ventrisU:erta periodd’revcrtencibus,pro(it. Sic
corculum galeticz(ruperius ex fortfo edam commendatum^
lemori 'adalligaturo fumme proflcuumeireadvcrfoscolicuin*
cruciatumtx /Aj^wûodam adducit U^cckenu l.e.p.161. Ex*
quo forfan verba fua idem fignificantia dcprorolit Muh Ba.
ffÛe.p.ii9'. Cri^tzalaudzverocor redpiendum'cfle-»i
yecKAetfpb.&hrpder.fhMrm:mtd.cl^md.s.p,ji4 .'Oc\r$:e^do\ot$a\\^^
ventris fzyientibusquoqne, videlicet coIicz&nmHibu$affe>
£libus; aliiro leporis geftatumcfle oppofirum , declarantj
annotati (criptOf'es apud IPkldtmgMm lagooraphitt p". se.- Idem
illud attingens, fulcit auroritate Sexti PUtmia, Alexander ren»^
tm-imy medtiitiM ait atjimal. eiejkmta. Illud &
alia adhuc t X Icpo*-
re petita perjapta (equentibus verbis fiftic Bald. Rsnfstu»
*
w-
Hot. medte. p.d.'- '1.
, ,1.1.
Fivemem obtulerit qMotier fortuna Upttfilum, A'. , j
Extemplo ntveot f ûifunt fub ventre .eaptRott ~ *'*
Aut cauda tvedat^fimUt^tuûe dexteruate ^

. Detrahe comprtnfttm talum y.vttutm^mt remntef tA
fi Knctieraiu variet Mtxme compone ligamen, ^
Ducere fuepejpt etreum periêmaie corpw,

Jmtxurn talum fubuoûe delere Itvabie
M
^ K j Cea-
4 v .
i ^
'• f: . CmuUrU^ msfUt ftmk «!r ^

• ' •.
Csftt MUtjfM» udm itfcru cnm fict - &^wm 'I f, ^ '
1 DepdfttÛ^mh "
> i t K -/'
• Przterea calculoain ambrae vri umbrinx piftis c«|>(tefepitttfb’
acai^goitoiadQfos ac geftatosamuletUoco,Kberosreodcrei
oolico mfidtu vcAuntBtimMiJt hh, dtpîa
hufM» tLMtch,B^ ptHulttlneî î^quo in loco edam fioreti .
inftar iohyfterica palTtone lapides illi commendantur. Id«o»

Uludde ctdicz periaptoalapiaibos iftU ex(pe£laadoexJfa/f^*
U m. |unge(is-haicde eo>'
PîgitBo irmufirAit jtUx» fintHrmiu
demtraditadn AA/itBdnwtua.eitrUJlGtrm, Dic.-^t, tf /•'
f^wMmNwinodo citatus eciam/a^llegat, ex
incertoûtore^nod patellacetvi e genu illins delumta,atque
fiiperi^geftaunibito dolorem colicum levet. Prztercadolo-
cesantemnorum depellere lapidem corvinum, ii camcm con^-
cingat, ctdligimusxx Thtoph, Bm€H Mtditin, ftpttntrimud, parx*
\ SiccoUcam etiam escdMrbare roercuntim in aveU
lanam immiflum 6c appenfuinoqrj^ri ut ventrem taagat,an«l
notatum leges apud Jnôutm Thatmatcgr, kuf.tjt. l>i£to huic
amuleto tam in pne&cvadone qnam curatione hujus morbi
locum quoque tribuit Camerdrius mtm. mtd. tenus. p*?i’ De
eodem & ophice malum hoc infringente. fimUem lententiam ^
vid. i^^B4trtbe.Uiafm Jt Uip, -Ntphrit. p. »4. -idem autmr>’
Itiup.t. etiam lapidem nephriticum non frufrra adhiberi ioi^
boc morbo {Ucute. \Bebirce nonnullis arouletisagens quo-
ue SSmisruts prox, mtd. j.p. 261 . quzrit, an dentur revera mc-
l.
3icamenta*qtix occulta proprieute dolores colicos minuere»

autcoUere.{>Qduot. De lapide quopiam colico di£l;o .^qui
'
cumjaspide viridi, aut fmaragdo conveniat pene, quodicW

V dem ille iedct dolores colicos, aut iliorum li vel umbilico ,
ant^rti dolentiixnponatur ille,habet quzpiam "ôh.tle LaetsU

ffmm.e! Upid.l. r.c.24, Reftat ut nominetenus (altem attin-
gamus fuperfritiolum illud, quod proilat apud TrManmm
L c. hb. i. e. u tit. uUtm* , illud bic unquamrem ucrarn non nili
facris vult apertam. .
•
-
Concor-
• Digitized by Googie
N.
^ CaIW II.’ SfeCTlO R’ '

74FV
f •
•
V„ -V
•
Cdricordiam pfomomti^
C
‘
Ontordtam confcrvarevel reconciliationem comparare

geftatum adamantem multi volunt, contra quoaalTei**
tum, quidG»-^^ moveat vide in hujus fAr^r//4r.rr^.
Hinc etiam pkirlmi autor^de gemmis agcntes,diftam gem-
mam reconciliationis vocant, quemadmodum de viribus il*
lis etiati?agit Sirthl. ‘Anglit. de Rtr. l.iS.c.id, P1 ures idem

faocatttngftltes 'sWtgZtHtnr' Kippit^minftit: phyfic. l. 6. c. 3,'p.
Sedhoflraml^tentiam de his alia loca hoftri (crutini
itsti^ntP Ch^BetttlA. de Upidihm fponfiimjubet cervinum
coriro*te^re, ffcenim-peipetuam d cum fptonik fbturam
cohdd^nipolftcethr; ae quo nofh^ ipeculationcs alius
nofWlcTurimi locus itidem attinget. Deinceps magnetem, -
fi fciBcet hunc duo 'viri

fecurirfetanr , atque lites forte ac
contrdvtrflxihterhos oriantur, dirimere eas atque concor-
V Uno’ geftatum ill^ ftipra pe£lus, populum
•
dbid
dem'nl(^c indicatur liitiiifceridifnothis v. 4y6. Quav
tniirfâc
femVwofoagnetcm intelfigendum fufpicemurjubfcquentia
mfiri pariter indicabunt.* l!yiima'chia herba quoque
fiqrôrpmc^przdtta , fi Jove in ^dfeibus exlficnte colliga-
tur S‘gtfiiitur,-Jidmincm reddere ainabllnn dicitut & fi ;
ifit^vnrafoteîUapVSjftU conciliari ill6 s,affc£lib>

ifiirdlififeUsViiKnctt^ftdatisabifliusîritti joviali^qui mat-
t! idfarinetfo adverfttur.horiim autor vero exiftit.«^*w,£/^/fr;itf
JfKjg.fh^^me^.med. c.3. p.M.DeLyfimachiapUrpUrca pannoni-
CS D«mtkic^<3ubr*M/ flirp. Seia^sph. f.iSS. ptodit hatC, quOd ifti
nihlentofiitil dilrordantiumjugo impofita, alperitatem 'cdW-
l>eat.* “ Sed deTris iterum noilra fentehria ex alio lOco nd-
ftri forutiniîtebit. “Dehinc catduum bencdidlum , fi fole

novd, ubiTunafoeiitincapi^corno, evullbm ac deinde ge-
fiatura, omne malum a pormnteavertete; dicit ApuUm Mk»
'dmrepfis hifler.de virtHU hetbkr, quod etiam allegat Georg. Chri-
fioph.Pmidecerdt(0fa^6p.23p.
'
Sicqndd'cichoriumcbUeAutfi
" '
in
'
CA1.UT n. sec™ i.
_
^ ^
Dentitionem difficilem auferent^^""^'
^
D lfpicicmus jam circa dentitionem difficilem

vamina amuletica a nobis obfervata : Martagi vero ra^
cemcolloappenlam peculiariter commendari audivi ab ani-'
eja^^
cula pro micigandjôlefta dentitione. Pueris etiam, quibus'

difficulter naftuntur dentes, ii dentes, qui primum cadunt,
alligati facilem dentitionem przftant,& efficacius quidem , fi
terram non attigere, fecundum teftimonium Bettachli l, c.f..
quo in loco autor citatus forte humanos dentes inteU
j 2 t. •
ligit. De equinorum dentium eodem effi?£lu eadem pene ,
verba leguntur apud Plinium Ut. 2S. c, ip. cui adftipulatur

jilexAnd. Pintttrinm l. c. De di£Us Us dentibus Strtni Skmmt» ‘
mctcdp.jS-vtrJicHli Mjinnitt:
C*Uo icitur tnoUi dentes fieBentur equini^

^Ht frimifuerint pullo crefccnte caduci^
^
Non diferepant ab his verba reperienda in Schrederi fhamtne.

/. s.f.Jtt. Pneter illa etiam pellem ac dentem lupi adalliga*
tumdentientis morbos placare perhibet Bennciolm l.c. Dex*
trumVero dentemcaninum lupi, mediante catena argentea'
iafantibas appendendum efle,pro commodo illo expctândo,
lancic Sihmttûticomff. med. prail. p. sj. Non dispar rll huic
addu£to fencentia Macafit prompt. mcd. dArfiorocdUoeap.ô.p.
679 . Idemhocvellc dilucetexrf/T/wwV.^. Dc
lapi &
equi dentibus diftis etiam agit Mich. Bapfhni hn nnin^
berbnrl.«ibfttntrtl)imbati5ncy»£>t»diep4r/ i.p.ip 2 Placet hic .
nobis etiam allegare verba plura huc facientia amuleta &

Comp\f€tetlt\»Senneriiprnx.med. lth.2.p,44 f5c. nonnulli, in>
quit, in difficili dentitione periapta quzdam commendant:
Aiiim radicem colocynthidos fylveftr>s laudat, (i canali ar-
genteo includatur 8c collo pueriappcndatnr alii civnrem vl*
.
penemarculstappenfuqaj i4Tpidcro i;em viridem, dedentem

L .fupi
,
ti ScmmNiuM Amuletorum Medicum.

'
lupi dextrum de quo Plinim Ub.u. c.
, Dens dexter cani--.
nu&Iupi in magnis habetur operibus. Citatus et- r >>
iam rarefieri gingivas ab attritu potius , quam a fpecificir'

quapiam vi elici dentes arbitratur.HaftenusJ<»«fr««:Arbi-^"
tror vero infantes non nunquadenteejasmodi.aliisvcrebus •<'
in osimmilfisfalleretempus.prcmeredolorificaloca.falivain’
'
elicere,atque ficquadantenus lenimen ifl^ t erfentUcerc , uf

adeo reliquus expeftatus effeftus vix ab^, extrinfccus fo-
Idm appenfis, emanet:. Ex SirthoUm. jin^hc« dentes vulpi,
nos, & ex dentem^ leonis collo infantum appenfos acce-
lerate dentitionem exponit idem Femurintu ibidem. Memi-
nit quoque ille ex BdrtboUmte quod fimilem eflFe£lura edat
dens urli collo appenfus:' Nec minus efficacem ex
tonico delphinis , &
ex RMfc variolarum vel truttarum piicium
dentem applicatum deprzdicat allcgatusT^flînw /. (/. qui'
autor trfiatur etiam illic , quod dentes canisrcollo infantis
|
fufpenfifacilitent dentium exitum, ac procurent, ut fine do-

'
lore ifti naflantur, idque ex ^4)« iterum depromtum indicat,- ' .
Catelli atque pulli equini dentes deciduos, fi 'nunquam ter-

ram attigerint',, pariter commendat Bdd, RdMfem vtnM. mtd.
p. 6o. In cochlearum corniculis arenacez duritieainveniun-
tur, q uz ad anfgatz roolefiiam dentientium declinare dicun-
tur ex aflertoJow4fwZt4'c.. Per(pe£tum hoc etiam efi LrmMM,
velut illud exponit C(4irr4rM» mem. mtd. ctnti -f.
'
JV.vr»mP/4/0ffM:«;Metiam gnarum hujus exticifie, qui tamen

ex capite cochlearum em>fTum velit lapidem , narrat AUx.-
Fenthrmtu /. 4,De lapide codem,fi placet, etiam jungatur Ronfetu -
/. 4. Levationem etiam procurare creduntur Amiz marinii

pifeis dentes gcftati,idque juxta commemo--
rat Mtc^.Btpfiius Pimeltrhtca p. //a.Atque idem ille repetit iftud
im tuunbetbai-L £eiUîinb VDunbar^nc>vûcht/':
fite.. quoinlocoetiammentionemfadtdentiamcarcha-
riz, (quos glofiopetrasxjuidamexiftimant /dentis item Del-
phinis, quod^ppenfi hi di£Us viribus polleant. Infidct-o-^-
pinio Lô. c.y.quod lapillus iHc ,vcl ofTjculum iadorfb li-
macum
' '
I
V • »
'
Digttized by Googie
:
'C^jurlt. ^Sectio fj
f } auod itidem rairiHce deiUfiUqni prodes-
'Npn3oIudic ab hist^^<^MM^Wim.jfSK-«i>.
'be dente lupi, apri 8(,corticecQCbIc2xollo ruli>ea>
^contra inquietantem dentitionem.confer dtjput.mtd,
f,'decad,i.dilp.io,§. 9 . ijFutm Columna traEL de^ pinsura apim
Mglojfopetru Tcccnict exôndtUtio , quod edentes ferpen-

^petras autem i ntelligere illum arbitratucColumna)
idcis argento includantur > ,fic dcoUO;, puerorum fu*
Ilirimulieribus, ut dentitionem juventjSc pavores

]FrulericH/;HofiHa»n$uel4ve<$chro /j/.idem illud
^0fktilXi%^RoHdtUtii.l$b.i2.c.io. ) paulo aliis circumllantiis
i^^Minqtetodiflo : iMelitae , mfit, glolTopetra ex terra
«
.
• cui plumbeus circulus annexus indicium

,
tivelauribus olim vel collo appenla fuit. De meli-

bisdentibus lapideis/ 8( Qculisierpeutum, uti aliis &
/I^Pslnndeis partes varias ferpencummentientibus êoque
W^reperiendis, plura ruggerentiMi/cr/Lmr^;’^,^^^^^
*
,iM/w, furivf. Dtc.t. anne 9 .'&. lo. ohf. np, p, 2t7< CorpotaiUa verd
\ carchariz ede dentes * adftruit inter alios etiam^rffv myohg. p,
m. tj6. ; 8t . cum FtJtio Cdlunma ponringiud de flatu -antiû^mo ,
p, 3f. tPorro cerebrum viper* pellicul* illigatum,

(bpAitumândiflimidentesad triiliHcum illud nego-
;^9lSBViderei,GOgnojGcimusitecum ex BonacieUl. a quod autor
’
4
i^l$tdb§PUnnl. n.r.^/^. mutuatuseft. Penes allegatum
^mhxclcriptadeprf^hendes : Bovk capiti lapillum
:iniB^|iodttnt , quemabeo.exfpnldicunt fi necem timeat ,
'inopuibij&MmeiHlKus ex capiteprzcifo eumtum adalliga-

tumq;debm(kiTm iimiliter ejusdem ccreBxiam
^*ild eunffiîialtibmaHigarijubent. .Deniqueoculosxaitcride
^coflo nt^)eh(bs pro facili dentium proventu. conferre, ex
^îsaui^ribus una additis oReiidhiZtmerarjmmem. med. eent.

(^part, ah. '^Dbi idem autor varia etiamalia congrUit eandem
'Medelaaconcementia periapta./Plutade di£lis oculis cancri
irinrUsexiûsdemloci autoriscM/..^ /i. Hzcdiîint
' cogm ; ecquis vero omnia
h t com-
,
/ c
S4
'
Scrutinium Amulb^torum.êdicum.
Icompilarc fatRgac in hoc tcrrihco morbo ufitaca , ptzcipue &
muliercularum arcana, quz cafeum 5c panem , 5c ne(cio,quas
«lias nucas ac fufpe£ba fufpendunt infantibus dentientibus,
Concludimustandem de hisamulctis cum /'/-trwc del^.frnS.
quod multa illorum non viribus, ipfis adfcri-
part. 2.p.!4i.
fedappreheniione hominum & friCtionc adhibita ope»^
~ptis.
jentur, >
«w «•
Dentium affedus concernenda.

Equuncur plures dentium aflTc£fus cum fuis periaptit
S confiderandi ; &
primo quidem, quzpiam dentes pland
exftirpare creduntur. J1tlm»Huus tHmulo ptfiuc. 6.p. 26}. in-
quit: ficadaveri exemeris dentem & viventi denti applica-
,
veris , ftatim is excidet

;
quibus non funt diflimilia , qu«
IpTO^lintipxiAGrcmhJiHmarb.tnicgr. ruin. p.i6p. jp, 12.1^,^
& Danhl, Btckfrum med. mtcrocofm. 1.2. e. 6. p.26. Atque hoC
remedium mutuo defumtum videtur ex-R/»/r, apud Omn.Ferr^-
ytum dexrt.med. f iSj. Aflerit aute a proprietate dentium dolore
leniri, fi dentem hominis mortui in colli infantis rufpcnde-
ris , vifurumque te tunc rem admiratione dignam , utt
hzc exhibet TJxfirm HcrcuU medico l.t. c. it.p. ii. Illis iufimul
verbis autor hic ftatim anneft t : Ego verd, inquicns.ut funi
i
Arabes & ^gypti fupcrftitione pleni, fupcrftitiolum credo

efle remedium, nififublit fingularisqiizdam antipathia, foli
experientix cognita Andr. L-mrcun^ m operum theraptvt.tr. dt
flrfi7»Ar.fji7t.itionrl. t. c.j^f. 9. Radiccs âfpangi , inquit, fuper
dentes ligatx, cos fine dolore excutiunt. Deinde in dolore
dentium quidam dentem humanum ex collo etiam pendent,
Veluti hanc dilaudat idcd CocUnimde mtrav. nat. p. Fautor
hujus f.ntentixeft etiam demorh. dent.c. It.p. S6, Ex
•TeUkano vcTofknhltMtth.BapfliM im (Bifft>h;rtenbcn
tmb<5inu^r23lKh./><»r/,/.^. quod dolor dentis ctfiet > fi
dente hominis’ mortui attingatur vel fricctuf. Talpi quo-
que dens appenfus dolores dentium reftrihguere dicitvfi
* '
• •
^ r •
^ ^ apu(l
~ Caput II. StCTio I.
apud.Ct^.jf«^rfi«wîn7*njUvur|ftf r«n/. •
>r
de eoaem (cribitita: deatc talpzviva: cxemtOi illaViro I
I
iterum dimifsa, fanari dentium dolores j 'allegata vero htes' /
exponit J»h. Jac. IPickertu dt fe^. /. €. 4. p.iji . ' Atque hqe <
forfitan petitum cftex PJtnii Ithô.c.s. Ex codem etiam recen^.

let Altx. rcntwunui l. r.quddfi dente hyenxdoleixrcs dentes
tangantur, vel idem in (uperiorlcorporis parteGf£lctur,do-
loresilliauferanurf. Perrodens leporis collo lufpenfus fe-
licem fucceirum in hac calamitate fpondere dicitur in 04 caJu
^romft.med.Mdto4Nt{ierop,Qss- Dentem lupi vites illas pa-
,
V
riter pofTidere exponit modo citatus Muctafm L 14. p
Ex ^xto PUtomeo CAp. 16. de Mtiidna a/umtilmm habunus : quod
dentis dolentis renH-diumexillat, fl dentes cqui.î primum
nati fuerint dentem ipfum qui dolet, tetigerint.
,
Solertis-
iimusretum naturalium indagator/rwnr^.ê^» expertme>;t.n4t, \ %
, memoiit AtUfKmhifiort* nAturaUs morAUs^/imiiUrufh

tradere , dentes majores crocodili atta£fu fanare dolorem
dentium, «osque integros a corruptione fervare ; fed lau-
datus ibidem renuit Hdemdidf is adhibere, vetante id ex-
perientia firma. Idcmautor;^;<iw/>.y^. enarrat, in America
meridionali araneas , vel malo arantio majores, repcriri,qua-
V
rum ungues duri ac fufei ea crcduntur.vircure dotati, ut

auro vel argento ligati, folota£fu & quali mi raculofc qua-
,
lemcunque dolorem dentium flatim fedent ; ha-c ZucuiHm

‘etiam confirmare feribie allegatus autor ; verum
ungues illos eum in finem adhibitos , fibi nullum unquam
illiusmiraculohe virtutis indicium dedilTe, afieverat firpius
(itatusDominus.^ftic. Sic idem illic paruai fidei impertitur ^ i.
Rhinocerotis denti, qui fimiliccr dolenti dt'ivtUappli>.atus

'mali remiflionem procurare dicitur. Gefnerm \x\\
de fargi pifeis dentibus prodit quod appcnfi
,
omnem dolorem dentium auderant.^ Idem autor fd. io.

Dracunculi marini fpinas etiam vult efficaces, indiôdolo-
.re,fi iisgingivz tangapturvel fricentur. Ih dicat quoque
ulMtOH. rtrnm AidtfAr. Jirtueuore p.
* • '
L 3 quod
’
• » . ' V
'
/f • *
.
«•
- 1
.
f6 ScRUTiKitm Amuletorum Medicum.
.
quod dentium dolores mitigentur, fi r^dioPadinacz mari-
nz , qui inpilcis cauda enalcitur, tangantur dentes. & gingi«
. vzfcarificentur. Alia plura, quz radio eidem tribuantur,
cx eodem loco petantur. CanUmu, quoque docet dentium
.
dolori pro defieplerumque ,*ii illi oHlbus coxarum bufonum

tangantur, idque per antipathiam fieri ex eodem annotavit
^.Jtu.iricktrut Lc.lth.S' (‘4-
.
IdemiUud de tibiis bu-
,
ronls , ftu fanz terreftris h carnibus raundz , G fuper dentes
condolentes friceatur.ex deducit A/non. le CrMidc»-
rufff tuttmr* tociina^tim fir/crutMor^. tji, Eandem medelam
.
f
quoque commendarunt Heurnim, Helmymiiu alii plures.
Nolumus hoc przterire £«». rt^froMnim^n^f. ita
Icribentem: £r/»w*/ll0r»«cert6experimentofenofle refert, ofll-
. culum certum bufonis (brachii fcUjcecos dum meiile Julio
capitur 8( cum terrore , ac. corijunSo, aliquantifperfurore
moritur ) nudo cont^ftu mederi odontalgiz tcfte.-infuper
CdrcblHcioâx.Onm. Hartmipim 2fo, .Verum illumpaulo ante
a nobis citatum locum Fiorer/imi(ltlf.2. allegans , raro
, «ventum refpondcreair, Gv. Rolfncuu ord.^ (fmethed,.wdic.ê-
. commemM. U 7, c. 9. p. 67}, Qujd de, fefiuca vel bacillo cx
eial. -
falice detra£lo_ad dentis vel gingivz dolentis friftionem ad-

miflb.fitpcr transplantationempoftmodum adornato com-
muniter tradant Magicis curationibus inhiantes , ex Beckfî
mirrpcojn». mtdic. c. aliisê pluribus conftat. Przterea
prunellzaridz diômodo anri£tz efficacia laudatur a
PmmU (jtutdripi ifi3t4ttico cUJf. 2.p>.32» Obiter haftenus di£Hs an-
neiVo opinionem meam-de quibusdam cx illorum clafTc ;
fi fcilicet afpv-ris ifiiusmodi rebus "friflio profunda vel vulne-
ratio gingivarum dolentium inftituatur.nuic citius negotio,

quarnvidelitefcentimediczindi£la re vulnerante, aut,huic
ad rrausplantationem poftea adhibirz efficacia vendicarem.
,
Notum quippe eft, auod dum pus fit, vel inflammara pars in-
aperta relinquitur , dolor fieviat; iis autem obftaculis amo-
tis , dolor fzpe ceflat , hinc glaucomatis loco habeo iljaxn
curationem transplantationi affignacara. Eadem proinde
- '
pro-‘
Digitized by Googê
; ''
Caput II. SeCtio I.

_
87”
procul dubio ell dentifcalpii ratio ex patibuli cujuspiam Ii«
gno vel tigno petitP^ quod vulgo a quibusdam 'magni zlli.
matur, cujus etiam prz aliis rebus major eminentia tribuitur.
Fari irrilione digni etiamTunt ii>quidentifcalpia illa fingu»
laris notz condftuunt pro di£lo'ette£tu; quzex fella, fpon*:'
*
da vel limine ligheodomuspcCitafunt,‘in quanoftrz religio-
nis orthodoxz rellaurator , in comitatu Mansfeldiz olim
habitavit, aut ufus illis crebro eH > quibus dentifcalpiis pro-
,
ter experientiam commendatam, vel perfuafionem fugge-

Sam, etiam pontificios qUospiam ufos 'novimus. Praude <
itaque hujusmodi dentifcalpia primitus fine dubio commen-

data d( communicata funt a verfutis hominibus ; quo' major
confidentia & lucrum ex illis contraheretur. Korfan etiam
cafu,aut ficuti paulo ante fpeculati fuimus, fecuta efl (ubi nde
odontalgiz remilTto, quando variis rebus, quz ad manus fue-
runt hominibus, inflitura fuit fri£Uo,&fanguinis edu£iio;
hincpoilea nolenti volenti illi rei vis- fpecifica aut peculiaris
asfcnpta fuit ; ‘quz ad nos poflea vefle ainuletica induta
devenit. Confer in hanc meam ftntentiam detc£lam Smo-
nem PmmU ^$Mcinpart". Bounn. p. isi. Refero huc non male forte
clavQm illum rubiginofum;a faceto quopiam homine ex pa-
riete fumtum.ûofcertisceremoniisfallacibusprzmifTisjdens
dolens mulieris creduiz ta£lus'& liberatus fuit a dolore
veluthoc allegans (ex DeufmgiKUpHlv.fjimp.p.63.') naturalem
o^perationis ratione-non agnofcitcumDeufitrgio Laur.Siraus-
fuu pAUjir. med. part, jj.p. s6s.36g. Pari rationc vis
quzpiam contra raorfus rabidi canis falfo tribuitur clavo
ignito templi divi Belhnt, qui pariter forte non adeo propter
temph, quamignis potentiam vires fuas exferit in partem Ix-
fim, fi quid veri , (nec Pontificiorum traditionem ) fapit
\^XQ\Aiio!knnot!ki3i'diGeck£liodtvtntnup.94: Sed hzc nobis
dicuerunt' illz res, quz in amuletorum clafTfm perperam,
Sc obdi<ffam vel aliam rationem referuntur. Plura alia vero
potiori jure huc accerfenda reflant, Gquidem CunumrtHf pro
/Kntium dolor« mo]jj;drnam , quam Pif/zimpluiTibaginsm
i-ni-
^ '
gg ScRUTiwuM Amuletorum Medicum* .
effe dicitfi carpis alligetur, commendat.

,
Peints TFtfpaHutl
pro eodem dolore duas alliorum dofes contulas fupra bra-
chium prope manum appofitas totum dolore ad fc trahere aitr
Hstc autem verba funt PeiefoincampoEljif.fV.Sj.f.4.ExMefiie
fcriblt.^^wtr. PMr4tatj6xhtr,e.i;.f.477. quodalliummeatui au-
ditorio immifium, tritum ve manu dextra aut finiftra, prout'
dextri autfiniftri dentes deluerint, geftatum dolores fêt;
Allium etiam cauftica vi a;quoprodeire,atque cantharides itt*
.adontaleia, annotat £.vf. 4S w-<»ni^ /chelroadmtfitiLw. nat
Dec. j. el)f. i(i6. p. jij. Sic Raphanum aceto miftum’
brachio interiori imponunt mulicrcul* quidam in dolori-
bus dentium non finelevamine ; velut indicatur in AiUtme^
dic. (f Phdif, 0,mku Anni 1674. ttf, veJam, 4. ohf.717. Inno-'
tuitmihiTtiam ranunculi nemorofi herba, qui m crebro fa-*
'J- Inbriter impoficara obfervavi brachio illius lateris quo do-‘ ,
luerunt dentes pricipue etiam commendavit fe hic herba

;
inodontalgia gravidarum. De hac etia aliquando afieverabat

plebejus, nunquam rcverfijrumefle dentium dolorem ad il-
los, qui ulilint hk herba. Occultabat autem diftus ho-'

mo admodum hocfuum arcanum, quod tamen aliquali in*"'
dagationc adhibita percontatus fum. De covero, quod
nunquam regrediatur malum, femel to remedio fublatum,
ambigo quenquam gvarandam vel fidejuflionem filVere pot'
fe. Interim luadeo ut herba illa recens paulam contufkj'
quovis anno recens collcfta, vel arida difeifia, & modico a-
quz vel vini madefafta inloco carnofo brachii imponatur, ne
aliis partibus caudica fua vf ( fi quam exferat evidentem ) no-
yf . cear. autem credo lenimen cxpeftatum iri fi veficas
Citius ,
proliciat illa Atque hoc modo forfitan illa pauld

herba.
\ ,
ante addufta carpis impofita fuam etiam efficaciam citius

exferent. Rcftant adhuc alia , qui fivienti illi dentium
malo metam ponere creduntur Stercus quippe cervinUm'
:
appofitum, licut 8t roftrum collo appenfum veiitTimc e.?:»-

compefeit tefte Erodero Ifag. pijyf nta^. mtd. p.
T<tAy«ct» 3
^.
Concroverfiam vero quampiam illo daainOf^ etiam ih'.^.

'
. lana • ^
r
j Digitized by Google
'CaWt n. Sectio 1. ^
S?
jo'I«in alligatas dicitur ftatim dolorem dentium abigere)
ûod pro voce corvi, eortii -legat Barthim , annotat Reutefim
vfr,UB.p.Hf. Deroftri illius etiam viribus agit Si-
militer <|uod rCftrum pici ad collum appenfum eosdem do-
lores adimat, Ptrtm opinio eft. De lepidii radice collo fu-'
^ ipmfa,atQue odontalgiac medente, DiofcorhUm agere dicitâr-’
tholmm dsupitupbrit. e, /-^.-Gramen trium nodorura
^^crefcentelunaevuUum atque collo circumligatum , in
odo^ltalgiaxongfUumicribity#A Jlehr0tiertu phmrmM, /.+. p. 77.
. Eadem planca 6( colocynthidis radite inter amolhnina con-
tradUlum affc£iumtrillem refertura MMCf/uLe,p.677. No<
kunus ab.his etiam abelTe verba -experientia nitentia Jeh.
'
UtHTnii dt uffeit cMpit, c, 24^f- conftac , Inquit , mihi
edentium dolores.a catairho ortos averti corolla ex. coralio
collo appeida. .
Diabolum 6c/pe(5ha profligantia.
quzipefbano-
A Nne&imus-ha£lenus di£lis etiam ea
£iurna, phantasmata & Dzmonem ipfum profligare pu-
mentem noftram exponemus alio loco
tantur, de quibus tame
,
' noftri ferutinii. Artemiliam autem fugare dzmonem, Ii in

pedibus feratur , liamus in tKihit Diofemd p. 477- De co-
ralliisxum in finem parker commendatis videatur Kmrdtbm
prudMiU diftiUMori* Li, p. 2 og. De verbenz 8t hvper ici ufu eodem
adhuc alio rfedelufb, agit Grmhms defimplic. mtd. fitc.p. loz.
Lubet nobis etiam huc transferibere de Hyperico verba
Dmh, Mjflii AntiditMrio mtd, ckjm. /. /. c-^ 6 . p, 6 g, nomen
Grzcum, inquit, denotat, quodt/ffif «Wvo« fuper imagines,
6cfpe£lra dominiumhabeat,fuga Dzmonum vocatur: Ideo
^raigatio feminis ejus , ut dicit expertilTimus philolb-
phus LMmu , fugat omnem Dzmonem a proprietate
corporis , vel a domo. Ptrtm NeapeUtanus aflkmat oblesibs
nec odoremipfi^,ncc fupra le planta ferre valere 8cc.De radice
eryngii, quodpecuUasicer concxaDzmonis inlidias geilata
M &cia^
fo ^
ScRUTiviuM Amuletorum Medicum.
fiiciat juxta quorundam fentcntiam , fcribit'î« /. c. yi/.
/j. Sic quod radix
bryonix collo appenfa Dxmoncs fu-
get aflerti hujus autorem quidam ftatuunt Rh3di0 m. Quan-
,
to cncomio evehat in maleficiis, periculis, & pro averlione

malorum vifuum Betonicam inferius inter amu-
leta multis malis refiftentia exponemus. Ne 8t hoc inta-
£lum linquamus, licet parvi faciamus , etiam a vefpertilioni-
bus integris prxCmtibus vel aflervatis in locis variis non me-
tuendam efle incancatlonem fcribunr. Verum addirans ex
Izplus a nobis allegato autore (variis &fupcrftitiofis rebus
magnopere indulgente; fcilicet AttgHfi. EtÛro,ijni in Jpig.fhjf»
iHAgt mtd.c. 4.^. 139, tradit. quodiocus fpe£tris inquietetur in
,
quen> illatus ac repofitus fit lien vefpcrtiliouis , fedautor cU

urus infimul przmifie ibi . quod veneficz linguam Sc fple-
nem eximant illr, at<^ iftis infortunia concilient hominibus :
Qmd mirum ergo, C fagarum vel Dzmonisope rebus allo-
qui n in efficacibus efficacia malefica temporanea, vel glauco-
matibus obdudla indaturJDelaudatafuga damonumleuHy-
perico plura proflant autorumteflimonia, quorum inferios
inter fafeini periapta fiet mentio, quibus jam przmittimus
teflimonium petitum ex Sttp. Mcrcwr, kb. obflr, p4rt» z c^t-Pû
Adamas alias etiam amuleti inflartflecenfetur contra falci*
nationes, incantamenta , fuccubos & quasvis dzmonum
pratfliglas, fed hxcJoh.Bedi/nultb.z^theMtroMinrap.zji. fuper-
fiitionem atque ineptias merito vocat;de quibus fofius Ilemr^
JGppiugim ut hjftt phjf4>6. e^.
p. Verum quod varia ejusmo-
di contra venefici a & dzmonem alias commendata» ( ex qui-
bus inferius quxdam recenlcbi mus inter fafeini periapta,) in
dzmoniaca muliere multis modisapplicata fint, fed irrite ao-
£it,d.ocetJe&.ALtnliias Nefierm in bigs obfirvMionum medK.Mecc*-
fi prompttuiria MtOoMb ejdtmanBtxMf^. 972. r//. Fuerunt iuteift

iHaThapfia.Adianthum aureum. AntinWnnro.Hypericum,
Ruta, verbena, radix vi£toriaCs,fiylla,alJfium&a(a foetida*
POrro Baaras radix admotaabzgrotantibusDxmonia pellere.
&e terra illa erui non pofTe dicitor »nifi radix ifladeoxauu
Digitized
_ Caput II, Sectio L ^
|^dcat,quod innotztGefiermJtplMMtu iHetntihwp.it- Proh!
toplicicatcin ; quomodo Ter6,rogo,primus illam dellicotui
aHafimili na^tp eft eandem. Plura de fuperftitiola radicis hu<
&
jus colle£lione ufu docent mox memorandi; autor inccria
hujus relationis inprimisfaabetur Jefiphp de beUoJudMc» l.jxus»
Cxterum deeademradice conferatur etiam
Dtm. Ub s,c 32. Mich. Frttiiu*i (Keivificne # ^rogcn Tonbec
fV. J4 . n. 3 .Jth. HenricwllrfmHs ylcerr* philolo^. p. 7/.
âliiautoresplures. Radicem autem illam pieonix maris
{peciem elTt Dodmtm flatuit. Confulatur etiam de hoc Th,
BMrthtlima de luce MimaUum iib. t. Ab aliis autoribus alias
quoque diâ radix paronixgcflatalpiritus malignos arcere,
civinationes 8c gratiam fuperiorum conciliare, & lufpenla
in locis ab iisdem tempellatem avertere dicitur, dequo?/r<
wMS,jipidtMs, iPeckertu,Di»fctridetm nothit alii men-
tionem injiciunt. Multa de ejusmodirebuscontra {pe£l;ra«
incantationem ScDxmonem, uti 8t de radice Baarasoccur-
‘runt a^pad AdajoUimfom, 3. coUof.j p. 373. 8c VUnemLc. Lau-
rum prxter ea etiam contra Dxmonem conferre ex aliis docet
Lipemtu defirtnis c. }. p. ijj. De non nullis amuletis , an
j^cei^ntra Dxmonem faciant, (ubi limul illis citius effica-
fi$)uit, fi more pontificiorum confecrata fint,^ videatur
mev.ttm.t.h 2, fjv.so.ffH. 3>p>272. etf. Quxftio-
nm MU , anlcilicet odore, fumo.herois , lapidibus , aliis-
qne rq^fenfibilifaus fpe£lra pellantur , ventilat inter alios
*o. p.3fh ttf. De variis quoque rebus
Pondranm evolvi potell idem autor l. 4. r.>r.

/. v.fitp. 2u etp Similia ifiiusmodi lpe£lra
f
fugadtii rgicititem & difuadet IaU. IjtvMertude^tnritpMrt,
g. e. u,~ Phiradehac materia , cujus fcilicet fint cenfus . fuyp-
|>editabit noflri hujus Serutim ttep. ^.feEl. 1.
"
Divitias procurantia.
T Radimus jam modum dit^cendi , non credulitate.j

adeo , quam commileratione ern doihues hujus-
M a modi
,•
jj Scrutinium 'Amulstorum Medicum/ •
modiperiaptorumdu^bi. cûibas tamen communirer eftret'

anguua domi , 8( zque 'quidem*, ac iis eft ficulnea vita , vel'
fanitas,qui longzvitatem fuis panaceis crepant ac polIicen>
Cur aliis,' de quo tuftrMdtjJhrtati» tU pd/tMoe plura inpollerusi.
continebit* ê
lapide Lazuli autem. quod'gellantesdivi-
tes, blandos atque fortunatos reddat , credat fit colfigat, qui»
vult, exfTtcksri Mmi^tarioêcUU. t.fj, 2iX^neexRcnnUidem4$i.
mtd. l. 2>f. 2 . c. r- Uti &
Miti baJiUc. (hjm. l.'^. c. t-t.. InAHfeeflM,
tt4t. cur. Dtc, 2. j4on. 6. tAj. j, p.j.
mentio fit Conacbitz-Alftitoi.
dis, quem vetula quzqiamj-eputavit Draconis volantis Ia-
pidem 2tIfft(lein;huncdomuiinqua przfinsfit.certo dedivii
tiisjSc puerulis de quiete, fihimirumin cunis eoru capitibus*
fupponatur.profpicereafleveravitanicula. Sicde uruillici*
to & impio mandragprz, quz dicitur geftata hominum amo-
rem ac divitias contrahere , videantur non nulla' ventilata'
apud ingeniolum Hindtr^rum im ©cÛspiaQ mmcili? 0
Cêt tnorb^CScfcîdxe mm:4S^. iso. at in C$^, Reus cumpi
Bjf.<juufl.44,ff,t4‘ Phita dedf& radice alius locus no^-
Strutinii tradet. De modb congerendi opes nonmagico vid^
Wterusdtpruftig. Dimen.Lj.c. JT. 7. t. De veneficarum di^
quas vario modo ipfis Dzmon fraudulentus pollice-
viciis,
tur ,meretur Mkh. Breudius <Sett>iffcna?.jivig;cn rort;
legi
^ tiu^fwbtvty fv.i4p.p.s^*-: r.
'
Dolores /cdantiai. % -
D EInde quinquefolium coUeftiim

oriente fble,
afficietur , fi
fi
fidem meretur
, dumaugefcitLum^.
quis circa carpum geftet, nullo dolore^-
i» ruthu DiofioruUs\p. 4.77. Sic,
humeros hienzin fiiperiori corporis parte gefiatos profliga-
Humerorum & mufculorum, ifiaq; innotelcere ite--
re dolores
rum exDmJcaruU meminit Ûx. finturinus medie, sdt uuimsil.dim
,
- fumptu, Uem ibidem etiam confignat autoritate Plinii quodl

>
mlus leporis portatus expugnet & expungat omnes dolores-
in>corppre ^zfentes. Hujusmodi alia , przter recenlha, .
'V-
fCfAraT-Ilr Sectio ^
tfontra podagram laudata atque ulStata . Aftit quxpiam Bkr-

ttoltniij dt lap. «tphrit. c. 9, p. 2J. §.io. Veftes vatiis partibui
aptasepeinbus talp* confeftas ac geftatastum in podagra*
tum in aliis doloribus peculiariter c<mimendatC>i^,5«^r/r«tf
OOftn7auRrurffe?ônge eit. Interea hzc nos non latent,
quod in variis doloribus, experientia docente, commenden-
tur animalia tiim vi va-.tiiih mortua, ipôruirique exnvizvel-
pelles partibus variis impofitz; Imo animalia Izpein fedolo-
les deriva0e, atque fic-lioeraflc affi*£âs partes atriiliruafen^
fiicione, fidem illius afferunt autores, 8c ii przcipue, quorUm
&vorCtfttt£um circa morborum transplantationem occu-
pafUb^ De quibus omnibus, uti non eil dubium , ita arbi-
tror tamen.minus abfolutum cAc illud paulo ante prolatum
medendi genus , omnique eacceptione majus, quo transplan-
tatio indubitanter demonftrari pollk : Novimus quippe,
quOd propter contagium animalia viva uno iniero con-
cumbentia cum epileptico, paralytico, podagNco, arthritico,
aliovc morbo dolorifico aSe£l:o, idem illud malum contrahere
Hosfint verum utrum femper ideo liberenturhominesafud
imIo, -id difficulter mihi perfuadeo. Interim cafu vel cp>
'
lore tandem animalium, zque ac alio fotu, minui poceft do-
lor. De calore animalium efficaci alioquin in morbis ,
qui-
bus dolor conjunfius eft , videatur Gnbtm- de-trMf fplamjtttcm
wi$rbormmp.j7,&SS^ Sed de ifihac materia adferemusforntan
l^ra filD tempprc.ubi nobis licebit de aliquando quz-
dam trader&uti quidem hoc animo infider.CautelzIoco non
^(ôi ba^ occafrone prztcrmittere inta£ûtn illud ab 0l4o-
oblervatum de quoquiam qui arthritidem vel do»
,
lorem brachiorum contraxit, quia marmorea menlz illa in-

cubuerunt ; hinc cubicula Aiarotis Olandteis, îisve mar-
ôrei9reiAttinAru£ladiivadet lanitacisconfervandz ergo ,
jStqwhtliloqantaryiaaAiedtt.efPbel^.DetKieM armi i 4Ui ttfi
jUlmu. 4,tJf, 6j,pl i6f. Arbitrarer autem frigus mannoris'
{fateipua od^ in di£lo excitato malo laborafle ; fi tamen
^jP^fiawa YMD dolorificam frequentior experientia in illo
^
'
‘
M j lapide.
/
J4-
ScRUTiviuM Amuletorum XituicuM.
lapide indicaret , non temnenda cautela magnatibus hinc
cxfurgerct , utpotc qui ejusmodi menfis fubinde delcftan-
tur. Cocteriim de periapcis Podagrx, Arthritidi, aliisque
dolorllicis malis bppofitis, alia peculiaria loca mjiri fcrnimi
agunC-f.
Dyfcntcria? rcludantia.
D Evenimus nunc ad Dylenterhe periapta,

dum Acori aquatici lutei radix in Majo effoflTa 6r collefla,
nec non appenfa regioni ventriculi , vim infignem largiri
quemadmo-
diciturpromorboHlopropullando.de quo Tequentium au-

torum ludFragia confpirant,videlicet CrtUndcfigruu.p^SaricH
im Schroderi phurm. tntd. chjm. l, 4.. p. /,
Martini ©ci^mucfa Occtdt. Mag mttgn. mtrb. curat, p. i6, Jolk
Dan,MjUi Am'tdtnar.mtd.chym.l.i.c.6. p.-jj, Maccafit premptua^
n» Medico k Nefltro editop.7go. Joh. Phar Rhumelii medte. Spa^r,
&
idem mtddc. miht.dogmat,Htrmtu mag, c.\7. Porroquod
p. 4 i 9>
profluvinmhocipatid viginti quatuor horarum compefea-
cur, ti plancis pedum anierina vel potentilla applicetur, ex-
* pertus Cedatur Nonabnuuntinhocârr/w-
limudt Upide rtephrit. c. S. p- az. RhumtUtu a. c. j. qui
Joh. Phar. l.
addit, quod judo tempore planta

illa collega ede debeaC-i*
Evolvatur etiam Jerem. Mamtu. obf. mtd. 34. p. 20. Cui loco
adddantur etiam nota a Pilfihio annexa ibidem p. zt. Dc eodem
videreqnoque licet Maccajmm Promptuario allegato p, yot. At-
que ilUcfimulherbahzcanitergii loco adhibita commenda-
tur. Deeodem<ii£to,ac hederxterredris fimifi ufu, 8(quod
pod illum plantx di£bc in fumario fufpenfz probe a fumo ali*
quandiu tangi debeant, videatur Lud.'vonf:i^Kr\i^depo]tarum
jure. Pro fimili quoque ufu apud eitatum Maccapum l. a,
. lagopus herba & perlicaria pultibus applicata ,nec non o(R
,
facro & umbilico impolita laudatur, Item ii tithymali pa-

relii duo aut tres furculi in calceamentis ponantur, & Hc zger
deambulet. Contrarium yerd edibE edeûm inferius dabi-
mus
ioojle
Caput IL Sictio I, 97
mus ex BrMnftlJio. Praeterea os hominis contra diarrhoeam
geftandum elTe, fuadeccx MrÛo Ai$ch. BMpflim im unm(xr^
bud. £eib« unD ttJunbi 2tc 5 my / Suebe part. u p. joo. De
annulo quopiam lapideo, mufleUiniccJotis a natura ita for* •
mato, quod in dyfenteria pro certo remedio habeatur , illeqp

aflervetur in rechno* mato-phylacio & Garophylacio Pra*
genit , telUmonium reperies apud Cajp, Thtoph- Burlmgitm
'advetftr. cttriof. med ctnt. /. •hfîoo.p. 2$k Sic de Smaragdo,
quod pariter cohibeat Dylenteriam , colligimus ex Sennern
' f^rsUpom. p. i3<r Effert quoque illius vires, experientia fui
. nixus, Autn^xr, qui tamen ventri impofuir iffum Alio*
rum tellimonia de eodem videantur in Schroden PhMrmMop,
t. j.p.p.î. quibus tandemappone BarthoUnmm l. e.CMp.te.p,i6^
Demum de annulo, cui felenites inclulus fuit, teffe FemtU»

&
(d* ahd$t.rar.cauf.i»j.c.i7. p>s26.) initotefcit, quidcm quod
tertio digito inditus, (minori, quam equino^îalishorz cur-
riculo, ,)dylentcrica alvi profluvia cohibuerit.
Ebrietatem prsecavcntia veldiflTpantia.

, ji.
, .
. A Scana quoquejam depromemus bibacibus, fiTerum^

' X\infervientia: in vulgus vero notum eft, quod Amethy-
ftnsgeilatoscoBtfaebrietatcroiaciar, atque hanc efficaciain
qui da coloris parilitati, quz inter hunede vinum intercedit.
adCxdi^c. Quid fi vero ex afiter colorato vino velpotualio
inAriatke;cmergac crapula, utrum haic etiam difcutlendz
• par fit grmma iUa ignoro. Vario colore vero przditum
.
etiam efleAmethyffuminnuuntautoresdcgemmis agentes j

eligant itaque, quiinhac gemma confidentiam ponunt, veL
experientia facere volunt, fimiliter coloratam iUain, ac potus
vei vinum mebrians apparet u4r$fiouUs vires luius explicat
eo, quod trahatad fe vmi vaporem,difcutiat infimuUc proin-
de eWiecatem demat. 01 bellum tricongiorumflt afbtorum
remedium, modo nen fallat male lobrios. De illa vero Amcr
ihylli vi di^ cefUmooia plura reperies apud Rjotr*] t. s. p. tu
Barih^
Digitized by Googie
'
'
, 96 Scrutinium Amuletorum MeDfcvwr
• JtdTtholimtm de Up, ntphrk. c. to. p. 24. § 6. cint. j. Aphîf,
B^rthelem. AngUc» Ub,i6. c,io. Bootium de £emmkl. 2, c. 14.. Baptiff,
fortMm m2g^tiMiU4,x, 22.2id$uca/mm promptuar^wM. med, d Nefler»
edite allegatos apud Andr. Ttra^tlhim de nohilu. e.jt,
fel. t4f. ac ilcfchola atqueEccleL Chrifti optime meritum
6eor^. Creu^mmpbetpbera ptert. i.p. 1040. Sed abiona hxc eft la-
tentia atqucdUpticet £xc.P4/?/o de m4terUmed.p, 2f.
Non aflentitur pariter- obviis his traditionibus de gemmis
Amethyfti fUnitte l. 57 . c. p, inûh enim*: magorum vanitas
promittit & indeappellatas;
'
reliftcre ebrietati eas

dtgemmisii Upidil,i.c 6 . in locum iiIumiP/i»M ita commenta-
tur : Putatur hxc gemina geftata ebrietatem prohibere, quod
ut magicam vanitatem ridct^P/<>7Mtf. AddtiatTecenfitisiis
etiam idias virtutes autores reccntiores:-<û»«iiihia ciim tefte
FUnie^ non fine, contemtu & irrifu genens' humaOi. a magis
prodiuvideantur^mirumeftquodaCbriftianistotieslint re>>
pofita. Porro Lentr.IoeAtrmt Ifi^.ther 4pevt.tr,deeephuUlpjn.i49 ,
{dc laudatis Amechy^viribusa PUnio colIe£Us agens, tandem
fubnfAtt: hzcex (£dlals quoque deTumta^Wa (hoc eft
circumappenfa & geftata, quz Latini Amuleta vocant) pror-
fus negliî non debent , quat ialtem medicam rationem ha-
bent* Ejusmedifunt coronc ex ramulis polygoni, autci-
chorii,aut adianthiydoribusrolarum & flmilibus capiti ap-
pofitx. De his plura elogantifltme fcribit PhttMrcbm inJjm>
pef. 'Prztereachamepirin ,‘^braflicam 6c folia perficiaon per-
mittere , ut homines inebrientur, colligere, licet ex Rnttriij L e,^
,p.
2t, De aliiehtûsmod»6c coronis ex hedera, limilibusqu*
rebus paratis plura invenies 'm Penuni BeUnr. Ati/cis L t.Jjntfgmt *
^
t4». p. 17«- Myrti , hederz , ac rofx illum ufum effi- &
caciam contra ebrietatem etiam dilucidat Sim. PettSt cemmertt.
de 4,hnfn't’eh4ci& herh* The* p^s. (fc, Obhcr his infero id, quod
xleroGiinnotAtTljedd.I/aêcuude etrevifid c,i2.p.4f. videlicet
quodcereviliatriticea£ficile corrumpatur 6c acelcat, fi quo-
quomodo rolxad eandem propius admoveantur velappor-
tentur. Defertisautemfeu coronis ex variis ejusmodi vo.
- t
' r •
Caput II, SeCHO I.

' getabilibas contra «brictateni adhibitis agit etiam FrMtuxfc,
Itachim de patufaltd/ric. Jto f. 217» fSc. De api 1 8t myrti corona
comparante vide fis FUnmml.is» Coronas
iimilcin effe£luzn
autem eat ejusmodi herbis& floribus connexas, & capiti, collo,
vel brachiis aptandas.pro ebrietate autccpitis dolore pro>kU
bendo convivis datas «fle, docet £*pt. Cffddim de profiiie.
tg fdcr.vtierdfmîtibmf*rt, 2, c.Jts.p.t$s> JttJtm Lipjuu ^ntujv.
LeHtor.L}-c.i:p.Jif.etf. Cdel,£bcdt^tmu Led. jtrtuj.i. 27. c. 26. p,
iSio. tfe^ Alex, eih AUxtendr* Gettidl. dter. lA. /. 21. p:m. 2tt- (g 2p't.
atque.in hunc locum tvirnocit,aliiqueicriptores de con-
viviisagentes„^«»>-.ifi(/w«Mi&M U*. f. xje.hc. înter alia de di-
alis rebus ebrietati reficientibus agens ftatuit,quod veteret
in maximis capitis doloribus nullum magis prxfentaneum
>
remedium expertlfint,quamii -ar£i;it vinculis tempora liga-
rint- Pergitautem autor /. c. -in hunc jnodum : Ligamina
vero illa primo ex rudi 6t vili rhatefria fuere confefla , utpoce
4in6,lanave ,xo!onti n£ia , «Oloriaa Kry?(9appellata : quorum u«
tiUtascotidiemajor apparens , ftimulavit homines , ut quod
commoditatis , «dicam .etiam ueceflitatis, caufa excogita*
rant, ei etiam ornatum ^tdderent, cOronas inveniendo: po-
ilea verd .8( jucunditatem aliquam vellent annexam. Sic
'cvenit,tit repudiatis laneis, lineisque invtilacns, col'onas
ex hedera, miyrto,rofis, meliloto, aliisque fragrantibus tur-
bis texere agneflilint, qux & odore coloreque fenfavoble-
£tarent , ac ^mul vi rehigetatoria incendium vini.dc cibo*
rum levarent. Ha£lenus autor citafus. Nolo proliltiUs

hancmateciam jamj^rofequi:, utrum ligatio capitis hederi
inilitutaconterat magis, quamnuda ilHus-6c aliarum plan-
carum applicatio; non ignota autem alias eiUn dolore capi-
tis hujus 'ligatio. Sed refiant adhuc quxpiam de hedera
prioribas addenda ; cum uTum-quoq^ ipfius cofliendacuni
pro flneillo legamus apud BarthoUmtmi.<.c, f.p.20. Deenco-
~
miis iisdem hxderx,quod vario modo refi^tcbrietati fi fdU] ,
licet corolla ex illa paratx, veifrondescapiti admoveantora
aut yiaum ex ejusdem liguoiatiis poculis hauriatur, agic

N itide^
0 Scrutis m>» Amuletorum Medicum.
itidem Hsrrr. Sjlmuihtu^ Effe£lus hic vero illic dcducifur e*-
frigiditate hcdcras,qux fingulariter ebrietatis caufamdiftute»
redicitur. Indicatur etiarn ibidem, quod poculum e^jusmo-
di prodat vinum lymphatum infufiS.dummelior vini pars per
poros poculi refudet ac cfBuat ^ aqua vero vel cralTior illiu»
pars in poculo remaneat Plura de antipathia inter hederam,
p'
vitem- 8t vinum tradunt autores, qui de autipathia agunt
Faucula de eodem etiam pruftant mv linrcrrebungeir
pitrt.2,p.sf9~ Miram hederam atque vi-'
illam inter
num intercedentem difeordiam docet etiam BarueUm hort.
ttttU. p.2$s. Adeo magnam quoque hedetz tribuunt in ebrie--
tatecompefeenda poteftatem.ut circa I^hMgort ciSram, fqui
fono vel rauUea ebrietatem fuftuiifle dicitur) iufpiceturParrar
ininag.>utt.Ut.c.7.p rfip. quod hederaceo vel amygdahn^ lign^
veHnftrumento prxeipue vero fylveftri,id-cflfc£lu fuerit datui-
Sl vero muficxdiftus ille effcftus tribuendus eflet, eo magis
defccnderem in hanc iententiam, fi jungeretur ilh felcatio ali-
uandiu continuata , ob rationem non obfcuram , fc. rootumi-
3 iflipante ebrietatis mêria; unde non adeo ligno, quimn po-
fbemo huic adminiculo debetur effeft9.De gumraiLakeka irf
Orientalis Indiz regione Martavi enato, fi monilis vtoe illud
inbrachio geftetur filo transfixurmita ut carnem tangat,quod-
nativa quadam 5c occulta proprietate temulentiam arceat, fif
quod ilpopuli mimis avind ex daftylisconfefto,etiamfi lar-^
giter potato, concutiantur ebrietate, tcftatur iSarimv
prax, sdmirand, Uh. }»ohf.i27.p,isS'
Epilcpfiae pracfidia /pondcntik-
Êquunturjam,quz Herculeo morbo coAuniter oppohoh-i'

Ocur , hzc fi non omniaTyrannoifti morborum clavam tre-
mendam excutere poliunt, non ezintentione illa etiS anobis
hoc ia loco tanqua infallibilia fignificari, przmonemus.Sunt
tero, qial verbalci nigri radicem gtfiacamCoBUCiahbusô-
“fi- 4
îgilized
Caput IX Sectio T. ^'99
êflertntur, praefer tim illius herbae, qu* nondum flores fe-
cit, &qu2Cone£lafuit, fole Virginis dodccatimorion, luna
vero arietis peragrante, quodtaroenfuperfHtioncnon caret;
dc hoc sid.DodoM$uwfl$rp,htfi.pemfH*d.i.t.j. «.a7.Si radix fblanl
in linteo colIoalligetur,aut batrochion^ve ranunculus cer.
vici lunatici vel Epileptici ex filo rUbro affigatur luna decre-
jTccnce, inprimapartetauri vel fcorpionis, maximum ac in-
fpcratiUD inde redundare levamen affirmat, aut re- ^
pente lunaticum fanari BaU. Ronfsew propalat. Nuchzalli.
g-andam efle hanchcrI>am,annotaf Aftch. in tvutf bnbar«
hct)cn HcibfUnb VOimb Zv^ney^3u(ê p«-t. i.pag, ipi. Qup
in loco etum cxGAHwio,Rofier£o (S Lemmo proficuam declarat
«dicem Pyrethri collo infamum appenfam. idem autor illic
f.ipj. Participem etiam diftx cfficacix pronunciat Ariflolo-
<hix radicem, vifeum qusrnum, 6c ex mente Pythagora: £e-
roenanifi. Pyrethrum brevi abhinc atta<ûm,tanquam amu-
letum deferibit his verbis jEmit. Macer.
Sufpenfum callo pueris froeê caducis
Dicitur, ^fohfnccurrere fertur^ odore.
Di£lam etiam radicem fclani applicatam, &afini frontem ia
corio alligatam atque gcflatamao excclientiflimis viris lauda-
ri, autor e(l Manor dm U 13. eptfi. mtd 6 p. 361. Epilraticos
intuitus etiam amoliri creditur linteum cx nave confrafta jam
attritum inveteratumque , & quidc dextro brachio ad feptem"*
hebdomatasalliâtum > juxta Ûxandr. TraHumum L /. c. //, art»
(»«/.quialioquihia do£frina amuletorum non fempervidetur
omni exceptione majora utor. Verba illa deatbrachio exMi^
etiam deferipta reperies mjth.jac. Ifickert de ficretie Lj, c.a- pl
i3t. Dehinc canam parvam viridem Se juglandem arborem,
magnetica vi,& planetis id approbantibus, ex di vina revela-
tioneamuleti loco adhibitam Epilepfiam fuflulifle meminit
Au£. Errlerue Ifagtge phjf. mag. mtd. cap. 6.p, tjs. Prxterea radi-
cem Omutii, Imperatoris vel magiflrantix , & quidem re-
center dUTe£tz ac pollicibus manuum atquepedumalligâm
Na .
' viri-
/ %
ICO Scrutinium Amuletorum Medicum.

viribus magnis pollere contra Epilcpfiam, patet
M4t. curief. Dee. i:Anno4J^ j. ohf. ^2. v.sS,- Caput cuculi etiam
collofuspcnrum,aut circa caput aeteiitum, pbrtare|epilepGx
cx yfrc<r/^#.DOtum fuifle legimus. Sic carbonem fub artc-
mifia repertum, & quidem facro Joh. Baptiftx diCcfFosfuin,
fufpenruinque de collo ad epilcpfiam avertendam laudari,
colugcs eX jihrederi phjrmat, med, chpn.l 4.. p.a/. ftd fuperili*.
tiofum hoc efle peri^pton proptei coUeftiouis modum vel
tempus injunftura , refte pronunciant Cejp. eU
med, officiK L 2. c, 22. p. log. Trugtu Htrbeirto i. /. c. /y. Jdc. Pmh.
eratint Frterrs med. p, 742, &
alii plotes.De aliis quibus-
dam circa caiboncm hunc annotatis , ac quodlolum ab in-

ftnribusSc virginibus integris ille reperiatur,vid. A£ch,B*pJl
im uumbcrbacl. £eib unb XVunteTUsnty iSmbe t. p.^
203. De carbonibus iisdem varia item colkgit Exc. Cmji.

Helvigiu) cor.Jd. tjp. ^
Verum vereor he li
med. de ptfie^ p.
carbonem pro thefauro inveniant , qui in eodem faniîs
pratfervationis,yelcutationisvariorum.morboi uro magnum
theniurum quxrunt Inter hujusmodi periammata ndn jio-
ftremum locum etiam tenet Chelidonius RufFus in corio vU
tullîo geftatus ad mentem Gremb/ii in etrh.imtgr. (f min
f. 1 1. e: .
. Lapidem rubrum etiam ex ventriculo hjrundinam,

extraftumac portatum in hoc morbo utilem pronuuciat cx
J^pidnrio Aleximder Hnturime* medii in. nb gnimnltbtu defimtn.
Idem nnttr ittdem^\ihh\t ex Afich. A/erento , quod lapis cht Pdo-
niusin hirundinum nidis repertp,linteoque involutus &fub
«xillaflniftraabfconditus etiam lunaticis fubfidio fit. In- r
dulgrreadbncaliquantisperhufc amuleto confiderando te-
nemur» cum autorumlcntenri»; non parum varient de lapi-
dum horum ortu, vel loco ubi reperiantur, vel modo etiam,
quo Ifti corpori applicari debcanf;quemadmcdum etiam dc_»
^
hirundinibaspeculiaria monita inculcant zutDres.Jsh.BuDjl
Partn tn fldngtMnaturnl.Uf.c. 20. p. '^0,‘alligandos efie vult la-
pdlss ex primogenitorum pullorum hirundinum ventro
to . dcrunl« .
]^Digiti?ed by Coog^le
' \
Caût II. Sectio I, loi

nefumptos, illosquc duos elTe meminit, alterum album, al>
terum vero vario colore notatum ; eligit iniimul hirundines,
qua: terramnondum' attigerunt j &imqlii<^cm lapides in_>
corio juvencz verccrvi junioris inVoluti vel conCuti juxta di- •
£î auroris fentcntiam . adigi debent. Iisdem fere vobis •
•
. comunicat di£him illud' pe ntaculum A/c^4/<^.fibique ab Ita-
lo pro experto communicatum elTe indicar, dcqoo zpud y»h.
,J*c. IPickerum tUfecrcns
l, f. c. Ut vero in pelle cervi
confuaturac gcUctur collo vel brachio (inillro chelidonius,
placet AgrkfUde cervo p. 236^ Similiter' lapidem album vel
rubrumin ventre pulli hirundinum inventum, & brachio al-
ligatum phyfice morbum hunc curare, exccllcnnlTimorum
Medi(;orumru£Fragi6comprobat Afanardes Ith. 13. Ej/ifl 6 p.361.
Pe lapillis iftis , eorumque applicandi modo uti & de aliis
'gemmis in epilepliaufitatis conferatur quoque CÂBdrtho^
IrmudeUpid. aephritic.f.io p. 24. & SonSliu SdndortHt oe viiMttdu
ttKonbm /./.<, I/. /. t6o^ t^c. Non omittendus nobis videtur
bde locq cerris quibusdam circumdanriis la^Sips iflos ad
amuletorum claflcm admittens Shrodertu phurrtMc, l.j,p.32o.
Lapillus, aictin pullorum nonnullorum ventriculo, raro lU
cet, invenitur, chelidonius didlus, grani lentis vel pifi ma-
gnitudine , hunc Lpilepfi* puerorum convenire volunt,
brachio alligatum vel ^llo fufpenfum. ferunt, pergit, cre-
fcente luna hunc pOtiflimum inveniri , atque in pullo primo-
genito. Ia menfeAnguftocirca plenilunium lapidem hunc
chelidpnium exemptum vult atque alligatum machio JJt.
^hnfinnufû^nuttmrvtrf. r»tdtc.p 74‘>» De variis itidem lapil-
lis in hirundinum ventriculo & hepate repertis agit Gtorg.
Utero», Hlfchm* fitcatojleai. ohfshp>74‘ Si pofterjus hoc plua^'
rifsoblcrvatnraûit , videlicet quod lapis ejusmodi in hepa- •:
tc fuerit rêrtus, citius illompro genuino chelidonio repu- -
tarem,ilii(p tribuerem ede£lus, liqui achelidonio alias rx>

pefiandi forent Interhii vari* conchiliorum particul* 8r
lapHliab adultis hirundinibus cum mufeis vel infe£iisdeglu-
tiu6ccoIle£limliccoMbus aliisque in locis, nonpolTunrnon
N } poftea
Digilized by Googli.
,
161 SCRVnVlUM Akulsvorum Medicvm.'

poflei pullis pro pabulo ingefii confpici in illorum ventricid
lo perluAraco. Non alieDum ab hac fentencia^poft illas meae
y foeculationcSideprchendiT*/». JS*riboltmpMcent.2.EîJi. ii.p, 4^t,
fabulari inlimul varia de chelidoniorum virtutibus autores
idem autor illic fubdic. Prxterea ex nido hirundinum ejusi».
modi lapilluspetitus confeAim cxiAimatur recreare comitht- .
' allcgatu&stiam illos perpetuo tueri. dicitur ; potiiH-
les, qui
me A fanguinl vcl cordi hirundinum fuerit involutus . cea
ex Corn- Agrippa lefcrt ‘Joh.Jtte. iTtckeruj /. c. p, 141. Serems ~
ufum modumque.applicandi.lapidis di£li metro fcquemi in*
eludit:
jiHt ex uui« t vxgafHetH congeffit hiruutio^ -*•
Ve&itury nexu fovet ,/Htollitque jucentem.

De chelidonio differens Velfihim l r.^cit mentionem opali
velpfeudopali, quem quidam pro vero chelidonio habeant,
unde potiuspfeudochelidonium vocant cum. Non omitten-
da hoc loco etiam cenfetnus verba Cowrr4rH
rubil. medie. ctnf. 4 .partic. 32 ,p. 23j. agit quippe diiEiolocoautOf
ex mente dechelidonio quomodo non fclum contra

epllcpfiara , (edetiam alios morbos corpori applicandus fit,'
& quod non defumtus fit cxhirundinibus,fed potius genus'
marmoris cxiftat, & fub terra reperiatur. Videtur idenuj’
pene Frtd, fJijfwmnKscUvt Sthrederi p. 6pj. indigitarc, dum oc-
cupatus cft dc lapidis di£li hiftona , ortu Icilicec , deferi*
ntionc, effeftu , & applicandi modo: capiti vero vcl auribus '
imponi quoque folere illum innuit autor adduftus. Sub-

‘
ne£tit etiam ibidemautor difeurfum de lapillis ex Melitenfi
infiila advc£iis , qui oculi lerpentum petrificati reputantur
A quibusdam , quia cum deferiptis iliis lapidibus conveniunt.
Bene etiamde lapidis chelidonii uominious variis, figura ex.'
terna (& quos alios lapillos illius nomine autores nuncupent)’
I
ZgXtFljrJf. ytldruvMndm erntthol(îArom.2,lfh.i7, f.30}. Cui pia.
CCt evolvat etiam Beet, de Boet, gemmur, htJhrM. 2. c.170,'
,
a7 /, p, m.544> ubi dechelidcoii varie colorati viribus variis,

fidi.'
\ .
Digitized by Goosjlc
- - i
i
CA»trr n. SECrro’ T, 103

fi diverfh partibus ille appendatur, agit» funge fis.de
diftis pariter occupatum ^Mdr E.'.cattm cum notUG^tbilchovcrt dt
£enm. ndttfr,ii €.32,^,174. €?V. De miris horuni Iapidum- virtu*
tibUs^ cui placet 7 adire &
audire potefi ex Lemma loûenteiau
Sunceltumbontêouti p, 266.(^ 267-Si7inertumprMC.tMedte Li.p632t
Diofcnrtdem L 2. e, 47. 0
oJUgMas apud Henr.Xippinîum inflitut. Phjf,
~ bb.6 ,e^.p. AfT.nec non alios quosdam conlignatos apud Exc^
Gea 'g. Francum dtjput. medie, de lapiadtna mierecofmi JT* /o. Ut i 6( al-
legaros de eodem vario illo hirundinum lapide, apud/W/rK
Bapfitum im wwnbeib. J2.etb;iinb VC>unt)? 2irQnfyi 2û<t7 e puri.
f,p,iSf. 0(, \tX\xmFruncifc.Rtdt [expertment.nMMraUb. p. 117,}
videtur parum fidei tribuere, utialiis alias, ita etiam his com>
mendatis amuiecis veliapilHs chelidoniz, qui fecundum D/?-
feoridem 0 jdpcUcnium ( Bpxid yilexandrumTralbantim,^ & iKUn-
dum ea qux auter
,
hbrt de incantatione Galeno trtbuu refert, ia
hirundinum inveniuntur. Juxta la>'
ventriculis' piillorunr
pidem iUum di£tum chelidonium etiam hirundo Epilepfix
•CCulta vi refiftereftatuitur, de quo CameranHsjyllcg. memor ai/d.
Hut^ 7.part,72. Succurere quoque Epilepflac cineres hirundi-
num, Patonianamarem , vifcum quernum, ungubm alces»
ft. jecur caprz; idque non manifefiis , fed occultis proprietati-
bus fieri vult Seeg^hem Itb. 7.pra£l.medkxap.3.
Elocuti furnoain verbis his addu£lis etia alia pentacula n&
ininus celebria atq; frequentia, pro morbocomitiali domandos
nimirilp«oni« radicem, qua: vel fola.vtl cura granis aut femi-
nibusilHus , cxtriniecus collo fuipenduntur pro afFe£iu illa
• ^tcendo ,vt\utetl3ttt?X. Sthredertu pharm. I.4 p,i27-0 ug Idem
pronuntiant coHeSiautores apud 5^. S htnkium obfervat, l. u
p. m ilgt Aiuhael. Dorinpum de Aitdic. 0 Aledtana
p 107 Gregor,
Herflmm opertem tom. 3. p. 076. Accedunt his etiam ylug.Erê- \
rtee eneroduft. mag. medic.eap.7. p. //7. Jeh, Quereeta?tiee
Iftrtbm d Ahroô adeees tom, 3. p. U4> Cc. Joh.Bapt . Porta mag.
naeur. 1. 4 . $.20.0 Th.BarthoUnuj hiftar.anat. bg.cenU4, qut autor
de radicis ac fenrinis trfujunftimagit. Radicem autem cum fe-
‘
BUMcoAcifiuabiboadiace
~ ioceijeâ, fyndene cooperit, inter
~
- fuit
4 Googli
Digitized by
(04 ScRun^mw ABnrLETfcRDM JWedicum.
fuit, & cum rubro 6loferico Rdosvjcrriculifufpenditjii*fimut*
que dilaudat jafpidcm, cbr^folithum, 'fmaragdum lapillos
hirundinum, afiui frontem & caput cuculi Tr4lUtmml.i.c,t^,
Quod vero femen vel grana pxonia; conccrni^Cnoftlstu colli-
genda eife vult in plenilunio, quz a Polonis mulierculis de
collo, 8c circa manus fulpendi ait pro avertenda epilepfia.Efle
etiam quosdam dicit, qui loco illorum (ibi pifum America-
num coccineum cligant;-<le quibus difitis mentio-fit in AhfctlU
tfMurêmr$ef.DK.i.MH4.6& de pzoniz femine
Si placet &
floribus . Unde fcilicec fpecificam iftiusmodi vimfubfumart
videatur RolfinUtu Epitome- curond. cerp. 4tfdt. 1. 1. pitrt. i. e, irf. p. 6^,
Radicem pzoniz vero folam innumeros pene reperhs
clarare appropriatum pcntaculum in lunatico morbo; Imd
omnt exceptione majus ac verius exillit hoc apotrbpzum &
latis prifeum-; cum plurimi autores prifei do£>rinaai^
amuletorum defendentes radicemillam exempli loca lillant
vcl conllijpant. Reliim ducit inter illos, qui commendant
hanc Golonu l. 6. defmjpljnedu.fM. ult. Hujus veftîa legunt
,
Pifo, Montagm>ui,Hieran .TretgMiy -^hmonu, BrtfJfnmM, Luiiffiei,

Romielmtu,S^!vim,'Petr. Utfpomu yCrMo , Aituu trtr. a,
firm. r. c. 17. QuercetetiHi tttr. atp, tS. p.zj9-ti cap. p, tjj. fg ^J/.
SchoiekiH* nS. Mich. Bapfttm im mi nbnb-
obf. hbr. i. p. * Ul^
tVimb f Slicbc ân.j.p, 173. Vt»m.Wtlltfuu fatkel.

2lrJ5 ney e
cerebri p. m.31, ôh. Dan. A^fjflme jintidatar. medic.chjmic, reformat.

Li.c. 6.p.62. Circaradicem illam eligendam vero diverfas in
lentemias abeunt autores. proinde recenfendis iisdem pauli-
fper adhuc immorabimur , ne forte neceflarhim quid omtfis-
fc cuipiam videamur, atque ideo accufemur. Apudîr.
Zjmrtnttam operdmt therapevt. rr, de fireematum/anatiomL 1. c.f.f 9>
.^
legimus utrimque pzoniz radicem coUo appenlam credi la-
nare epilepliam. Plurimi vero autores mafculamradicem.*
in primis eligendanveff&rvadent;v eluci etiam monet quidam
ex (saulo ance allegatis, (7,p,'sa6.daaidit.reram
Idem hoc fentic Herm. Grnbau detrampiatitat mtorb. p. 7*,
eaafii ;
qui aucoriimul dotem decancatam radkis afulphore ipiitu
pro»
. Digitized
"
^ /Caût n. ‘Skctio’!; ji<j^
arbi^ratur oriri. Similiter propter effluvia fua epi-
iiepuxmederi radicem pzomzcollaappenfam, zqueac lam*
=buci ramulum, dentem aprr , oculum lupz;zciten& alia , ln>
'forrtlat-nos 'Thom. EmrthoUnmEjnfitL' tU trnfisflMtMtitne merb»,
yum p.f. -Pzohiz quoque marisTadicem & anagallidem ru-
bro flore przditam contra epUepiizminascommode fufpea*
‘di ex Jfiert memOTZtJoh. jM^rn Wiikerm L M^ Uit, f.€. 4>P-i4t,
ômmendaeampariter radicem hanc conaper imus apu(iAi«r.
Mottttutm[kk»‘t, c^t.[hMoJhr fehr. 'Ee0kUnmm'item ^ 'AUtu^
^/. ij, Epi/f;Pi^. 6:p. }6u Mtch, B^Jhtm tm «vtinb^burl.
•Stohb WlinburQncyr 2?udê farr. t,p, f2,‘tfe. titjl
jg.MenJibtn$imdtdUct cmo, 7, lermutm M0rtmmikf.m€d$c.ff:p;it,

'Joh> Tappumdi^t.definfimtrnvr.fm&ittt^l^p, JT.
'
(f Gah. Fomzmm Mtdkin. j4ntiherm€tic.fi£i. 3. c.
'370. JT. 147.
4,'f,
'r/a. qui ibidem iimut pro amuletorum defenfione , -aeque ac
•dHaotoresplures ,'dilaudat vticum quomum ,'ungutam -al-
eces & onagri, 'Mafculam rafliceih ntidenvdiguDC RttUinim
"Mmtrk.4im3ric9 f. 687. vfiem^nus olim inter vivos ;ne(;jam in-
iter bMtûefutfôs;nnrii mus Joh, ‘Micbdilu cHUgu MS.'*i 'RdU
ih^mutm, «Cztenim, proradice illa mafaila leu alba;di>
•damni feu fraxineilz radicem intdligendameirearbitratut:.:*
’’l^.:LdOtîmldr. u Epif^
74.'f 449.
‘quihancradicem
-
^Hadcawaltosque prHbosmedicosamideti locoiuafilTealt, 8c

:ad4^1opa-llittofam acdeliramcoUrgendi racinnem a magis
Iqftindim. ^Cni non clldividiz , plura de Pzonia mare 9c
ifa nii na^ qoÎesTcilicet plantz Ulz putentur efle, inquirerepo-
'
de lateittAm p.//.‘qui tradacus etiam
‘Tidhatttt BitxiUfim de iMce atumaUam. Plura de radice «adem
imare. qnzTdficet vera illa fit jniâotur.priDrfbus ex
-TfurtimiMf M4tam. peema e.j. ff 4. ‘Dehinc albzPzo-
ifiizvadicdn cerro temporeCe circumilaatiis colligendam efic
l^neahergiein^ Nullum autem candidum 'flo-
'’^H^;five{îittmfivrfnnplicem;<e vi^ uHibiporuifie Qamm
•^m-dicit iaimte, velttti hoc^lcgatlS:lvffr^«r«^y«rv4/. L 1. deepe»
VcfumfiiionoUmGcmrarMv., foi^^
-
n6 S csurmrm- AnuetTOKinc %f«DtcoM;
die ctrius album vel carneam florem in hortis- oulds repAib’
ret. Porro radicem illam ma(cuiaou:^(nun.luna decreiceB>''
menfe Julio , eligit Hamim arca Mofit p, ijs* Prolixi^
te, in
eftde niodo- colWQendi Sim^ Btrgertu tr. dt Varia et>
iamde modo coHigcndiannotacaoffmdi-sapud Rrv<r$ttmt^-
Jirvat.comm$uikMt.7,p.299. Zaattum Lujuammil^t.demedtc, pri».
aip. p.jg. De tempore collectionis & operatione a Pia-
'
neta prxiidc concefla, repetatur allegat us locus o^dEt^rtam*-
Sojam itidem illam radicem de collo gefiatam <Îepfiamabip
gere, quxinclinantalunain ariete exiftcnte eitof^C» doc«t
cum D. t>e/fr4mdtprr^ Jjh. HifkiM Cirdtlncim
€t/mmtmar$Q ^d prax. thjta, JJartmMni lih, J» cap. 7. p,H4t SlC
^h. fjtttagrk. umverf. medie, p. J 4d-
Jon/hmtt radicejn
illamtnôrem maris feaiiigrz pzonizdun»iaaticte exilten-
tevel in decremento Iunx, in julio^êDominicfl, in ipsa
.iblishor^fcu in meridie coUcaam„collowe& brachiis cir-
curadatem. Pariavere vei6irepeiiesapud//!/r/iiM»>M»^rAr.
•
ehym. L 2. c. 7 .ColleCtamautcin ille vult nancradlcezh fole exi-

itente in Leone. Moa procul ab boriim fententia recedit'
Gtee^fUm, fiquidcm-htucarridet , ut radix illa colligatur meo-
ie Apnii; Sole exillefUe in Ariete & Luna in famttario, mane
ante Solis exortum,^ velut innu it ille ki appentuce aflUxa A&-
fiMneu ttM.curi^ ^c. I, 4m. 6,(f 7 ,p. 62 . Alii colligunt eanr
iole ( uti quailantenus indicavimus ; vel Lunain figno Leo^
nis commorante , quod tameu luperllitiolum efle nego*
.dum , flt magicam prx fe ferre impreffionem aliquam virtu^s*i
^dAcxt ‘^4e.PMt*^Brunode£mM.m2d, p^742. Si torte hxe nop^
dum videntur exhaurire omnem prxparandimoduiiv, te^
pusque legitimum coUeCtionis , iupplebuntdefeûm hiinc^
quz hanc in rem legenda proflant apud Camtrariim a*r-
morMbd,e»nt.7. ttartK. ff. Autorillc edam multa cp^nôni-
catderadiois nujus operandi ratione, afimiUtudinr^ vi £c*
candi , 8t experientia deduCta /. d. cent. j. part.soiitsj. Qiiod
.vero hzcradixobphcebeamvelfotarem virtutem contra ca-
ducuipmerbiimfpiritns arnMt. vapore fcilicct ad eos intus
•inhiso, in£cat Aiarf.fkivmdt vitacelit, ctmparj. j.c.rh, p. ng.
Digitfe^ by Gi)OgK
1
TaWT TL SicTTO 1. toy
8^Qiis 3em radicis operandi ratione, '& colleflionistermino,
coHi ges etiam esijoc, AMgufi. Huntraxtlffii Anatom.
c.‘4, ^ t. p> 41. Multa quoque non temnenda de colie£lio>
‘itt'8c utendi xsodo ventilata prodant apud
4i^, Mcdk. 14^ p. 4i» B}f> 23. J. 14.
f.
236,
HUrfUfiim 0Cîmi^Wlr wr«/M ««4^. ttmgri. mork euwMt. p. t, Fr$4U

mtth. miA.p.2Si.Smntrtmm dt cmfjti diftnfthjm, p. f 4i»
cft Sed^landes fax a tot autoribus deprxdicatae,
plures.
dbn fikîttnt. ut onmiumafrenfain pomereantur ; Siqui-
•Hhnantaj^nillas contra di£br radicis effe£lus infurgentes
'tftefiiixiaifrimnoJimdev-reTd^ vnlgiin mtedic. L4. c. 27, th. /«.
.t/Br4ihnit HCMlt.phiiirm4e. pr9priet 0t»g. 3j.p, tf/. quoinlocoau>
ôr icdl&4a9it radicem hanc vel perperam prodeiTe, vel non
pernite evacuato. Non multum ab hac (nitentia
Hitir. 'Shittiiu mtfitS. mtd. /. 2. «.33» De ejusdem radi-
niornm remediorum’ epilepdcorum efficacia in dubium
nhll vocata , videri pofTunt etiam coniignata in H»rnmngi^
aîSeiltcMJEp^. 204. tS 2$s^ Huic itidem radici fle femini
®^^swrumefficacix videtur impertiri Brmc.i^hitu »ptribM
427. ^.r2f. Ha£tenus> inquit, infail^ranais ab
epilTime a me in epilepfia ufurpatis, vidi pracftituniL,.
Sxc verba forte de interno liTu mtdligenoi funt ; quz
monon pronuntiant! cdm nulla pene attingat amu<
lis operibus, diffidens (ine dubio illis > eorumqueen*
itnaniter deprxdicatis, JUcrotrUfu L 2. de t^tS,
eundem pneinlenfum loquitur ica : infinitos
le iôrb 6 milerrime correpos , quos paKinia nec collo
lUrpefa ; nec devorata , nec aliis medicamentis permuta
Juvare potuit. ZMmm LmJu.L i, de mtdk, prntcip.h^hr. 3t.<\\X3e-
tit etiam vd miratur , quod vls-excellens hujus radicis apud
Veteres tantopere celebrata , tempeftate nolira fuerit ernifla f
Tpdoii jure vero fDfpcâ dedaranila eft (crupulo(a collcftio
quibusdam injunfia , de qua exhibar quae-
’iri^ctsiitt|us a
iiiKmO^,f^îie4nnHtdim>edic.*îriid, Le.cît?. p.4if% Qjiom
^ndodic dedidis fuum dircurfum hk: Diabolua,aie»
'
- O a in
..,
..
1*8 Scrutinium: Amulctorum Medicum.

ih multis autjuvat.naturani,Wt impedit./ Attingit quoq;:
amorum difccptationerh ‘de dubia. vel (ufpe£ta'quandoqu«
e/Hcacid radicis, .mirificcabaliis.dilaudarz, Pûh tjuadnpar^-
Ut9 Bouttc. clujf.jt. p; Admittirtamcn ibidemautir p. io;,.
quod (Fc£kus diilus a radite illa fperari poflit ; qucmadino^-
I
dumefiam armillas cx granis paoni* perforatis faiias iruii

ep ileplia periodica ulitatascflejllicproiiunciar. Vuiim op—
pofitarn partem tenentactuentunalii, pridinum affimium^
atque vires radici reftituentcs,idquelideraa& cxpciien>-
ill:
tia lingulari corroborantes : inter quosaudiendus ^Ffchfatt^

nflit beunhu. Addi£tura quoque huic {ententutd(preben«.-
dimns-^îbo.c/://:/» Uh i.de epfUpJltoifi», p. nSi ^.Ctniftat; inquiCy
Mominum , Pkt€*uum, Adtnhtolum , Er^^hm, 8t alios nonnullOs;
(qui nobilem hanc.vimin tam dilHcili morbo paamiz dero--
gant fccminii verius, non mare, aut fi'roare ,,laUem extrai
;
nativum fuumfolum coelum transplantati, vel etiam illegitU-

mo tempore, citra certam fyderum obfervationem colle£t^'.
'
ufos ; quam nonnulli Sole leonem occupante, die & hora fo- •
Uribus, decrelcente.etiam Luna eruendam praicipiunt. Noa*.

igitur mii\rm,firpe?atiseflEe£Ubus nonfubinde rcfponderit,
ha£tcnus Schtncktn* ;eodemloco etiam aliorum vtrba allegan»
tur; qui radicis illius vires indubitatas defendere conantur.-
Prolixe itidem; contra A/irrf«rr4/e«w aliosque, radicis hujus i
encomium defendit Joames C^lUgo de U Serna openbue phyf. medte,
Ethicis tr.j.c.2g.p.3i4,fic. Ventilat idem autor citatus etiam i
quzdiomro, utrumamuletorum ufus Iit conveniens cura>-

tion\'e^\\eipfixLti.cMp.2s.p:3o6. e^c.. Varia. przterea funda--
menta, pro albz vel malcuUepzoniz femine ac radicibus uAii
probatis, in morbo comitiali milttantia , coliegit .^«rî^ft.(^-
cUnius de ptfte p:ro,- ir. 0c.
. Reperiuntur quoqnc teflimonia*
i^zdamaotorum aparte poftremorum patronorum flantia,
in Jm. jdMgMfitH.HHneneoJffis mittat. pccotiue r. g.p. jg. &(,< Hzc de
‘
fimplici ra^ce&feminepzohixiiifta funto ; alji compofitis

edam deleftantur ptntaculis in morbo fontico , inter.quz;
ppAfiiziUtradix) tanqqam p^zeipuumingredieos recipi fo--
' ” i'
"
Ibt;
•
, Digitized. byÔO®
'•
GkPurll. Sectio I, itf>

Ue Pimcas has fomralas îâfTe fufficiat, qtue reperluntut
. apud mox memorandos autbres ;'&quidem prijno proflat *
hxcapud'i6b'; Jon/l0nmm-^m4gm. limv:A’iediC^p: 74î: R^c:radi>

morf. diab. &pzon;ani drachmas fex, Gran; pceon; dfach>'
masdiias ac dinvdiam «.conqQafTau ifla redicantur in no-
dulum collo injiciendum; Idem 1. c. etiam epiieptico, in fac*
culo, appendi folere dicit feminacerafi racemol?, quz quibus*'
dam Palus dicantur.. Sequens formula proflat apud lPlUfmm>
c. ;• p. 49 *- R‘ec: Rad. 6i fem. pzon. ana'
^ di merb. cmvuifiv.
drachmastdiias ,>ungulx alces cranii humani przp. an..
dtacHmam unam>,.vifciquerni drachm: dimidiam } hzc in'
|)ulverem contufa infuantur in fericum rubrum, ficfacculus’
indefa£lus collo fufpendatur.. Sequentis compefici medU-
• oamenti autorem fcias Schmt^m cnnptndjntdic.prfU.p:66 v.g.' ,
Rbc: rad' pzon. unciam fiVms^ feminis pzoniz drachmam

unam acfemilTemv item rad. bryoniz. Addu£lis illis pene
.
'
‘
reQ)ondet formula hzc Cnoefftlii Rec: rad: pzoniz conflel*

:
latz,vifci quercini, fuo tempore colle£li, granorum pzoniz’

emo tempore coIle£lorum, ungulz alcis verz, craniihuma*'
iii rafpatiif triquetri>) coralliorum' rubrorum', ana uncias-
dius, lip Smaragdi drachmas fex; Tittioh cypr. fiiccini pul*

oncLam unam: Omnia prius repratim pulverifa*
veeif 'ana .
tzcoramifceantnr in mortario terreo vicreato; & cum gummt

ceraforum nigrorum in aqua pzoniz feu liquore arboris d*
‘
• liz‘difrolud q.f hatmaffa-tenax, ex qua poflea fovmentur
duo poma, manibus tenenda-, anteacceifumparoxyfmi- Ex.

bac niaiTa fiunt 6C amuleta', in forma cordis, item globuli, feu'
corallia variis fdnnis,quzcoIIoappenfa, & circa manusalii--
gataprzfidium funt optimum ad p.rzfcrvarionem ab epile-
<p£a Atqnebzc verbainnotefluntex Mtjielian ylcad n»t.cn-‘
n$f, dn. t: & q uidem cxmpptadiet addita ad annum 7 p.di.&c,-
.
Alialimilia compofita , inque coralliorum formam redigen*

da,proflantt)uoque
. Denique etiam hoccom*
l^tum periaptura legitur apud P*tr. FartJiunrLio.cbf.do. p.m.'
Rec: macropipeTKS crinis nigerrimi canis an. 3|Vutnus-
no ScRUTisrovi Amulitorum- MfeDr<ntw«
cmecoraUi,reminis6napialbi)fV. Iratn. pzoaix & radk*
ûsdemqueana 5n(. iiatpulv.cralsd modo contuFus, 8( {ac<
culo lineo imponatur , Sclilo appenfbcoUoalUgetur, utfub
camlHa furculam ftomachi contingat.
Non minus criebreu medicis quibnsdam«ftimatum p«-
riaptonjam nobis ieofFerc, quod conliflit in ramo fambuex»
nafccntis in iaPice antiqua , tedantibus td HttrimtuiKo prsx.
thjm.l.i.t, r#.jT./^. ( circumdantis ibidem injun£tc
cujus fint sdimii, judicent alii) patML etniri
fjm. ji'. Semirto U.-frax.med. pxrt.2. tMp:ji. pJji. jotifitnt l, Cif.744.
Ciibclchnvtro etnt, 4 > CHr. p, ij». Skchjio 'GammuroUgui p, 6^
MarUHtQdfxnw^ dtoetult.ma^.wntgH, iiMrktr.emrM.ptf.De coUU
\ gendi applicandi ratione junge etiam his 73r. B4rtholinim
dc
\ t€»t.4.ht/}irr.6^. ubi aiitor fingulahter hocamulctum experien-

tia iteratuconfirmatum approbat; mihi vero nonomniaida
ad palatum funt. Adde paulo ante di£fis locis îSa. med.
Phfl. Ddnicd vol, f. obf. /|. p. 74. Prstcrca de hoc periamma-
tc, occulta plane ratione operante atque utili, fit cruce
non
e fambuco 8c falice fefe mutuo amplexante , itidem loco amu-
leti alliganda, agit etiam Hetn-Um Fttr^m nofolog. harmon. tom,
Quo in loco autur una plurimorum
K(ujftrt.6. JT. f4,p.iip
amoliminumin epilepfia ufitatorum mentionem facit, licet
nomen hoc non exprefle iis impertiat. Cum etiam fcquen**
tia non ubivis prodent , ea fubjiccre nobis his addu£lis lubet,
fi forte conferre quid valeant ad meliorem indagationem fic
modo recenfiti. Jubent vero autores

certitudinem amuleti
tecipimodo ramulos modo etiam radicem fambuci in hoc
,
xnorbo. De mente autem Hwtmtmm Petrti quod «tini bi fit ,
communicarint mox tradenda, ex MS quopiam colle£la in- ,
videre nolo curiolble€lori,qas tamen mini non omnimo^

-placent. Nimirum ex virgultis fambuci fupralaliceiri pro-
germinantis a diei^.Augudi ad iB.Seraptembris unica, ante
novilunii ingruentiam, die, intrau. aut iz. poraeridianam
iambucijfalici infidenti?, radix chalybeato aut ferreo indru-
mento invedigetur, dehinc in illa parte, ubi extremitas radi-
't-
rH,
-
. 1 -
- • ^
* ‘
*.
' *
Digiti2’ed by
Caput' II. Secno f» ni
dsfamûci relidet, felix transfodiatur, ut extremitas radl>
ois perforatum locum tianfire polTit ; ftatim atque ve-
felicis
ro eadem inferiua emicat, indiuur annuk) aureo, (quiulita>

^tum alias elirnllrumentumfuperftitionis) arrhabonis loco
în fellivitatibus nuptiarum acquilito, annulumque perthi»
!^net, quo fadd radix in aliquod partes divelli poterit, atque
ad ufusreftrvari. Tempore paroxyfrarôcietur collo epi-
leptici, ut orificium ventriculi attingat. Dicitur ahtem epi-
lepticos iadubitatoamoliri infultus. ni alias morbus (it fa-
. talis. Sbnnulli intra if . Augufti & 8. Septembris ', die ve-
netis ante exortum folis eruunt, & quidem non radices, (H
ramulos, ptxferrim-ea parte, qua fratriftnt,five bina coaluere
ramu!t,autubifrutex umifauci virgultum profundit; aut et-
iam ubi virÎta fambuci & falicis fefe mutuo circutneune^
amplexu, anufumdifponunt & adaptant,- fiog-
MMnntucMm Purto, menfc OftobVi pauldante plenilunium-
,
cplligi Voluht ejusqu e amuleti rationem non plane oocul--

:
tam dijudicant cum fambucus 8t gtarsa ejus huicmoibo

proiint aliis inde derivare efftflum allubefcic, videlicet'
^quod pasletes ad epilepliam alias proclives lalicifius plerum-
.
que incumbant ac ubi mutuis confligunt roftris,epileplia-
correpti ftercusexcernant , unde poftea fambucus illa eo Ix-
tiorl^turiat propagine. Haffenus addubta ex manulcri-
to quopiam rsansfcribcre huc- volui. Radicem illius fara-
f uci, 8t quidem menfe
Oflobri, paulo ante plenilunium col-
Icflam. quilaudent,.& qui fambucum ex pafleris epileptici
cadavere creUcre autument , congdEt Ctmerarmt »:cm»rAb^
med. ccnt.ii.pmtic, Nemotamen latisccrtusfor-
-fccftdepaUcte omnis ifiiusmodi fambuci, diftura in mo-
dum, propagatore; ex ftercore equidem palferis aliusve
javis xque deglutitum femen fambuci, ac aliarum plantarum
Vel frufiunm iimHes plantx poflunt in arboribus vel mecni-
bus propagari , aut illuc deportari ; quemadmodum fufiUs
de hoc in ijucreao mfiro, ubi de vifcoaturdo fibi ipfi malum
cacante, vel proBagantc,& dsftnaiumtdeZt-^tmtA vtlênttprwt-
wumJhu pftptit auuri fumus. Modum verb queudam colli-
gendi
rtii ’ScRUTi>mn« 'AMULMORtrM 'Medicum.'
•£endila(ne ufumconvertendi kujus.pr 2 bitex {ambuco ps-
titi defcriDit et'iain Fmtkuu Enchiridu dop»M. fftrmet.c.$. f.ff,
Sednumemsqul.ibidcm przciphur circa illud obfervandus.
fufpe£iutn cjuadanteaus .nobis reddtc-iftud, rMiquus verd
ufus lua gaudeat libectateSc privilîis. 'Evtfb.Ct^lnuetriJU.
m4d.f.i3s. Ltriafrullula illius fambuci collo appendenda ede
vult. Alii zqudlem /ii non majorem efficaciam tribuunt
(ambuco, quzin tiliisxreicit/.dequo 'MartinmBlochvitim dt
fumbncfp.m Qupinloco etiam citatus autor reipon-
det iis> quidi£to amolimento vire&dubias reddere conantur;
concludit quippe«<quod:huic non ideo vires ac laudes fuz
.derogandx fint, quianon illd omnes zque k caduco morbo
liberantur; id emmzquenonfemperabhoc» quam aliis me*
dicamentis in reliquismorbis ufitatis exj>e£UMum elT&cea*
fet, ob varia impemmenta.
catalogo nollro pentaciilorum antepilepticonm
,'In
•prodit ultetius ungula alces, quz (â leviter pariter ac prefuo^

.dius medicinz.dog matibus imbutis) miranda przflarecom*
muniter creditur tn morbo illo: 'Teftiraoniaij qu1s expetit
.de hoc, confecat fe-ad jtptdhmvm Men^btrum dt Mlct, Oluum
ffirmiMm tmfto c. 24. VummicHm Pontrelmm tbjrrv. mtd.pt/ttec.
.
Jihsf jdldrtVM/nUmt
fj.p. 99. 'Jch, Ja/tflemtm, ‘CtHf/id: Gtfi/trinm,
ffdlttJ plurts, htfttriam MmmMbmm tr*dtntts.
Conferatur etiam
Cimtrartm f^boltr. (S EmbUmttt.cmt, 2. EmbU^S.p •f2,'tfs.
Jli/Mch.
.Quo in. loco poftremo etiam cornu illnd alces-ab eadem vi

medica non exduditur. Sequentia veto debemus fzpins
citato Wejkiro'. r\,\nx\xAt, Mr^sddi (.mtmtr/tb.cnt. 6. Aph. rp,’)
verba locum hic inveniunt., ungula alcis magna vi pollete»
adverfus comitialem morbum. Nam ejus particula annulo
Inclufa.8( digito, qui proximus eft minimo, ka commida, nrt
in palmam convertatur, collaplbs in paroxyfino plurimum
recreat, & confefliro excitat. Idem efficitportiuncuia gus-
^demnuda, & manui, fnpugnum complicat* , inferta ; Te-
pente enim morbum expellit, & proftratos erigit. Quod
oao& altero experimento le probaflfe tradit Ltm/tim. Nos
‘
V ' portittn-
Digitiz^ by Qoogle
-
Capct II. StCTtO*!.

^rtiuncula ejusd. inquit ilie. in aurem linlllrain nuAa.6c ali.
quandiu velue fcalpedb mota, adipfum morbum feliciter ek-
perci fumus in vere epileptico: idq; miraculi loco habitum ell.
Plura alia tedimonia de ungulz hujus efficacia' obfervata_>,
'deq; locis &modis.quibusapplicari eadem debeat, merentur
'
\tg\apHdL*mn.'eU occMlt,n*t.mtr4c\l.2. c.j.p: m. paulo
ante addu£laverba ,6cquadantenusjam loco allega*
'to interrupta porro habent ita': jigric. ^Tmnomm idem
êffici tradit ^‘fufpensavel gedata particula ejusdem ungulz,
•
modo cutim attingat. Quod edamvamdletum ad przcautio-
nem morbi plurimum valeatjTe certum eire‘n:ribit/W/^S/<iw,
Audio etiam ille, pergit, ramenta' vel fcobem adveffus cand,
•
noxam in Polonia propinari. 'Cocterum eligenda ed ungula
dextri.pedis poderioris, 6: cavendum ab impodoribus qui
,
'bubulas pro alcinis vendunt. Atque illa Mr^ldi verba us-
que ad hzc, exhibet Joh, J*c. ircckerm 'dejierttu 1'j^ c. 4 ,p. tô. ff
t4U Sc ex utrisque 5«^. Adum. irekerus 'in difiitrjlb.cmriof,
Shuf.p.j7 t. Si quid vero proficui a difta ungula Ipcrandum
ed. umile monitum, atque brevi abhinc adduflum fuit, addo
vel reptto circaillas ungulas ,‘ut fcilicet vera,''8c non alio*
rum quadrupedum,* ungula eligatur proTcopo Illo. 'Obtru-
'duntur ehimfubditutz,"vel minus venc non raro, veluti me-
imirii ante aliquot annos agyrtam , in Thuringia coemifle 4
venatoribus ungulas cervorum /qui hyemis fzvitia pabuli
,
que penuria peri«(unr ; idas vero vulgo perfuadere conaba-
tur ille circumforaneus ('quia laiûine adhuc madebant
)
fe experegrinislocis mod6attulide, 'verasque efle ungulas
•alcis adeverabat. Hoc glaucomate & oratoria circumfora-
nea fua annulos largiter vendebat,'quos ex alces 'ungula vere
tornatos plebeji neutiquam dubitabant ; licet horum mate-
riam citius quadrupedantia jugo 'fubdita ,'vel molendinis
infervientia procul dubio TuppediTarint quod leve pretium
,
annulorum âliorumque medicamentorum 'fimul vendito-
,
mm , fubindicabat. Monet hoc idem Job. AgricoU Amma^
«MM^quodab unpoftoribus cavendum fit. qui bubulas ungn.
^ •
*P 1*
U4 ScuuTiViUM Amuletorum Medicum. _
%xs pro aUinis vcndint, quo^^monitumfortanTisapauJoa».
te citato repcxitum etiam fuit. De CtniUpcoe cautio-
re injun(£la videri quoque poteft Hab. Bê^. (ptcf/io’ ,
'
9 /.^
Varias infiraul circumftantiasicirca diftam
Ungulam cjusque applicationem obfcrvaadas.autores quipi- ‘
am injungunt i futaque in‘his fortequld refidcat congrui

• aut notandi ad epilepfiam curandam, nolumus delinquere
occultandis. l>oU6r« .vetdiacultaceantepilcptica ma-
''in‘iis
pulli» ftd adul-
-tuli animalis ,* non fbemmci ungulam , ncc
»ti Sc quidem iterum colle£bm Illam
debere clle tempore,
;
•eo, quo in venerem ferri incipiat hoc animal,

nempe inter
majorem.
.feftum alTumtiohis Marii &Nativitatts ejusdem;
^Tetiarnvirtutexn ungulis poli*rioribus > quam anter^ribus
.adrcribiabauaoribus,&a quibusdam itcruinêdi dextro^
porw omnos
ib aliis vero finiftro magis ; aliotetiam
efle etiam au-
ungulas hac vi prxditas effe, nec Gne ratione ;
animali adhuc vivente prx-

tores, qui velint :has ungulas ab
fingula conCpat K
^'jcindendas offe difto tempore ; hxc
^communicat cum non nullis allegatis ^tonbus.OT
affixa mfciO*.
•utjgula’diaa pariter agentibus,'in appendice
Eltgit etiam
-;ms 'Aead. rutt cnrhf.'dec. f. 4nn.f. (S. 7> p. ^}>
^ ilccs tioftcriorum pedum dextram
ur*guUm
rir intern. p. m. 44 .,J>h^»:T)an.
Mjtim ^ttd.t4r;yned.cl^, Uc,
autorcs, oti exdi-
r-7.r.fa.'&aliiplures. .Diflcnthmt itaque
' ungulam eligendam ; ^^^ls enrtm , nti am-
‘2iis a-pparct, circa
ireaQUQqucmnui. dattra, aliisfimfUa, eCpofteriornm,p<s
«'dum ungulis.; commddior apparet, /
Or ergo curioCs ra.ajq-
potentiam antîlcptt-
r'Tcm afifam prxbeam indagandi hanc
camindiais ungulis, cohlbli poteft propter limUe
argu-
'
qui ftipcrftltro-
>>ncntum Fr4nc»fcm'fi.edit)eferim,nMnrA,p.l4i.
al^contra
JTam arbitratur opinionem, qua'dextrum cornu
^'ebilepfiatn ofteax fmiftrum vcw
minos tale exift^tuc^.
quibus^diSam npgulam adrnoven volunt•
iârtes^q-doque
vautorewrarianf, uti jam indicatumeft; 8t oftendeOt pemtius
»4 ioxjam’cUc€»da ik ungulam illam 'manu detmend^ c«c
Caput TLm Sectio I. irf
docetor in Mtnrtii’okf. mtd. 33. Cof tomatile ex
ungula alcis faûm collo appendi jubet Hitr. Rettfntrm okf.
mtd. /jf‘
f-
De ttngula eadem pariter non negligenda , iS'
brachib Ycl pedibus alHgetur, videantur allegata trdimonia
fbfftrt, de]enf, tntern, fitn£liondnul<tfijft.27v. §.
Plures iftiusmodi applicandi modos his verbis compleaitut

Eherb.Gockeltm ttnfiU mtd p.i3$, externe includitur particulai
annulo, gefiacurque digito, qui minimo proximus efl , ut
palmam refpiciat. Inditur itidem pugno, applicatur pulfui,
immittitur m aurem Hnidram , fufpenditurc^ de collo ut ,
cutem attingat. Dof. )fV. fit ultra)]. Quz monita refpon-

dent fere nrenti paulo fuperius allegati ; 'ex quo loco
videntur pluresaliiautores fua de hac ungula depromfine.
De ungulz hujus viribus , fiannuiusex illaparatusgeftetur,
affixus annulari digito finiflrz manus vcl n fruftulum illius
,
ungulz teneatur eadem manu comprefsa, vel fi fricetur ea un«

gulH finiftrz auris concava pars, annotata quzdani itidem Ie>
guntur in ber (ootrorfi|'d?ni Rtinfl' 2\umtner/^. rt. Ubi fimuf
lufpicio intercurrit propter medelam illam, qua alcedicitur
epilepfia laborare iibiq; ipfi more noto, fcilicct ungula fua,
, ,
mederi. De haefententia nullus fere ex veteribus dubitare

audet ; in qua tamen an autoritas cana przcellat, vcl
experientia (ana , dubium adhuc reflat veluti hoc, !
de morbo comitiali ( quo laborare dicitur alce ) im^

pugnat inter alios Stvtrimu Gahtlua Infi^rtade AUt. De
eadem ungula & annulis ex ca factis perluArari etiam.*
polTuiit , quz habet BunkoUntu dt umstrtm cMp, 3 t„ p. 173,
Dc eodem cAe£lu ungulz, fi hzc annulo inclufageAetur le-
gere quoque cA apud Joh. Da» Mjlmm Aaudat, mtd, chjm Itb.i.
c.6.p.62. Plurimi quoque inclinant eo, ut annuli tornati ex
di£ta ungula digitis affigantur: quemadmodum contraj
convul Aones Epilepticas ejusmodi annulum, ficquiex dente
equi Marini confeaus eA, commendat in Agnis LipAen Aum
qupndana Medicus Joh. Micbaelu coHtg, ad Hartmanm prax.
tap.2f, yxU.îoCQH*gio citata ad Rolfincit Hicplit»
P z medi-
C :•. ,
tf 6 .
.
Scrutinium iAmiujtorum Medicum.
lueciiciDXatque cloquentiz laude eminens vir, fcil. t/Mrn.*. ,
Rol^ncim fimiiitexnon defpuit annulum .UDgulz alces, fidu..

gjtb aonulaxi applicetur ; velut de hoc loquituripfius «r<£0 •*
ntethad. mtd. J^ctslis confuIiat. ff. jiiH'. Aireito^fauicfubilhbit

etiam, Ltmnit autor itate na umtus, rtvtmnmai medt. inaalf .'
«I/W4/. .Przvalerc aliis illum annulum ex ungula po.»

{lrcma(ii)i{lripedisdcfumtum,dicitcxperientufuaedo£lus. _
J 'B: Btfardui /intro Philofoph. p.r7, d iS, Placet .ctianrannulus
cxalbis ungulis alces fa£tu« ac geftatus,ut parnem nudam»
accingat, Gai/tlchovcro tent. 4. obf. med. 60. in annotatu p, tfo. Cui i
adjungendi funt allegati apud A^tch. Doringiumde medico ^ me- •
dtctna p. 107. Dc ejusmodi annulo megalo-da£i:Uico ( fed con- •
ftellato fub figno pifclum. & planetarum -afpe£iu lingulari ^
cxnngula .alcis fabrtato j argento iotcrgerino, cx luna,>ut *

vocant ;antcpileptica quali conlafclato, quod fcilicet hunc^
annulum in caduco ahisque cerebri alFedibus percurandis »-
magni zllimaritcelebrisquispiamMedicus, loquitur filium
tamen minus approbans Georg Httronpn. rtlfihtm Hteatofted :
med.t. cb/.ts-p,a4..&c. Atqueideoxjuideroidlaudatushicau--
tqr arbitratur, quodinartismcdrczdedecus> 8(natutxi:)uo>-
d^m abufu minime laudabili , ejusmodicoDUeilationes exco.< <
gitatz, nec line vanitatis nota in ufum venire polTint. Alius ,
quoque annuli antispasmicimixo>mctallici autor idem facre

mentionem, quem pariter non magni facit L e.p. jy. Czte- -
rufn qu^m ihligses .efit:£tusprzllet ungula illa alces pro frz- -
nando morbofontico,' patetptfttmzxaUads; pauimexhis,-, ^
quzreAantjamruccafenda : ;experientiair«r6 probatam elTe.

m£lam ungulam in morbo non Icmel indicaro. ulterius pcr> •
Ctebrelcic ex Jok. Schenckti objirvat. L t, de Epilepf. obf. to.p.ttf^.,

fcex Rattraj thentr. fympathtt, p 274. Qui autor proximus et-
iam aliorum pentaailorum Htnilium mentionem.,;injicit in t
lOco delignaco.' Non repugnantttidem m em oratoilli enco^

snio Aûela l. j. merlie. htrh. Heiiriu- Xommarmui templo natura.'
ffm. t7t.- fj/' Q^rcaamuopenbmd Sdhrddere eduu tam. j. p.t24. (f"
tfff. Inpriorilocoautorbiclibirarami yelnulUmexpericn-
‘tiami
' ^ -
Djgitized by Google
''
CaputVIIJ SeCtioI^' ' «7*

^
-tJWjinnotoifle', fidem taoienphilofophis prifcis id adftrovn-
tibas flon plane denegatiditacfre fUtuit.' Pdrro de efficacia
hujus ungulx agit NsceJJm Cju/Jimu de ftmbeltc: M^ftier,'f4fitn'
ulmp^for quifimul iUamhyAkiciijnalis raed<Jri vult. Siifira-
ianir quoque laudi{ôIarr<î^ Puriiu Huro^lyphln/ xolUSitm.
S yt^t^!,Greg:Hsrnioihtflir, n*t.'ltb'.' 4:Ci 6 .f, 287 :. Annotati j
lix joh, Georgit ^({yHe Btbliotheea en\xc\hti, titulo akes ,

-
•
atin Micb. BjpPii \vimberbarl.‘ £cib# 'unb tVimbiirftncy?

Sdithe ptrte.' K'p.^3s>j9o . . Cordi vero- hic autor prxcipuc
a»plfcad vult. hanc ungulam /.r. p. Citerum^de va-
rns partibus , quibus dictam ungulam alii nondum mcnnro-
rfcti quidam appendi vel admoveri velint qui plura de •
iHa autoresnon nulli indicent ac injungant, allegata plura Ic-

^fOiXxxatin Jaceb.Tappiidtlfert.de fi»f fntern.fHnlltm.Ufistie ciip. •
xi-’jr. tmp. 247.'(^c- Jf. 146. Jungatur sutoribus di£lis etiam
p^/*. 0»r«/r /. X. p. qui alfas etiam partfs alcis il-

lkishltzihl^''xl^ciz pîtkip^s efle' renuntiat. Qi^ vul-
gus plura alioquin circa hujus amuleti przparatidncm, appli-
cationem atque ablationem pricipiat obfcrvanda , dOcet'
item Ra^'euul.a.jt, 209. 2t6. Delcgitimocolle£iionistem-
ppre, altisque circa ungulamhanc occurrentib'us'cvolvatur'
^
'
edam Gtiil. jAnfirii Lixicon chpmic. p,' i. (f 2 Den ique anifotat
, . \
Hdm9ttt$m4r.'de'magnet.VMlner.tierM:ff.3^.' quod Ungula hic

reddatur, &.amittarfacultarem , quam imprefTerit;
effizra >
atiquandiu ad epilepticos infultus arcendos fberitadhibita.

fi;
Qôd,fi applaufumanvretur, n otari ppfTcVnetnimis antiqua I
ifia yêlphdMsantea snmfumîllum admifla eadem ungula '
etigetctar/Dniidefi verum^tiam eft» quod animal illiid (pi- \

ldpâJabbret;eadem forfitaa fufpicio noxii ufuscuipi^'Driri
^ppfTetjacdecapnspauloinferius indicabitur;nifiexperientia •
hoc diluanterunx^ magis diiucidet,dum alce ungula fua (ibi

mcd;:Ti dicidir.~Tandenrcirca eand^ronngulam adhucaddo.'
quod a'ii qufpiam pariter 'exiguam vim antepil^ticamipfi i
tribuant ; qqemsidiMdum de hoc videri potefi’;^^r</a«M«

7taiSrmcJtHihl>ttpJ 4Jt 6tJacolfmPrimere^^
‘
^ f§a\oAMea!lief^^t
Digiti^cd by Googk
4
I ' .
iifi ScRirriKi^ Amuletorum Medicum.

Tutgf errerti/0u I.4.C. S 7 - $• ’o. p. ///. fi^c. qui pofhemus varia»^
rraditiones recenHtas dralce in cfi)biutn vocans, arqu&ungu*
lam hanc afq^ alia Epilepfizpertapta, fcilicet ungulam;ve(
'
calvariam afini, pzoniam&c.^fua & alioriuqexperientiaef.^
do£tus vana pronuntiat Sc u^rz fab^% annumerat/ paryi-
infimul idem ille facit alia epilepfiz’ medicamenta interna;vel
ftltem eadem non propfrietate occulta vellpecifica»fcd alia
magis aperta agere contirraat.E contrario vcxoAndr.BaccmtU
ulct vires di£l:as ungulz tueri vcl dcfendereconatur, & fub
jqiilepflz nomine infimul contineri dicit non foliira omni-
rttodam afHonum vitalium nrivatronem.fed etiam fiuporem
quemvis, vertiginem, morbum attonitum, fuffbcationena
uteri, & alios cordis defcflus.
Non patitur przterca fe excludi ab ordine przcipuo>
rum pentaculorum antepilepticorum vilcum quernum,quod
fimiliter enixe creditur rcfiftcre malo epileptico, fidem huju»
affero ex liantdlt horto ^nUd. p. jjS. Oijp. Scbtomckfoldtt catdog^
fj/fih SileJU 1. 1. p. 320 . jfdrtani ToUti commentat. /td Joan^'
Stocktri praxrn auream Itb, 1. c. /. p. g, tf Mr^ldt mtmorah. cent. 3.
aphortfmo 20. qui autor ultimus innuit, ut vifcum illud in or-

biculos fcindatur, hique filo transfixi collo appendantunj; -
repeties etiam ibidem alia periapta ab epUcpfia vindicantia,.,

De vifeo ifio autem non nulla, 6( quod loco ligni crucis (alias
ah Avkenna commendati) habeatur, verba facit Retes campa.
F.ljf, <jM. 23 §.i4~ p. 256. Cur lignum crucis vero appelletur vi«
fcum, rationem reddit f«/. Caf. Qaudmm de inêjfu adwfirmof,
appmdtcep. m 396. (Sc. Vifcum autem hoc colligendum efTej
jovpfub cancri figno vcriante, ex autorura.fententiarecenfct
/Jeurmtu method- ad prax. [. 3,'t,2$. p. 399, Otoeffelttu de hoei ta
vifenm quercinum inquit, ut 8c coryli, nec non pyri arboris,
itemtiliz,& fambuci (quz omnia hanc mirificam virtutem
habent repellendi epilepfiam, collo folumfubnexa) colligi-
tur luna decrefeente int^r duo Mariz fefta, hocefi a die 15,
Augufti usque ad 8. Septembris. Volunt autem illud, quod
terram non attigerit, nobilierque habetur illa pars, quz quer-
cui
Digitized by GoO;Îe
'
t- Caput n. Sectio 1.
OSUi propior refeftaeft. Teftes funt AfatihUUu ctmmtntar.m

.
•iib.ît Dtafiortdu, Levin, 'Lemtim l$b. j.occuh. Loni»

nat.miractil,
ctrm Jxrbar^'eaf. de v>fcf. Uade Qijodicm Hwchm At CO Gs

-caniL;}:
ftuorhumtur.tre cjducum
'
" legis
c quercu
Viribus occultis creditur ejfe potens.
a^dduSorum horum vero autoreftpadfo ante di£lus Cneê~

~Uu^tn mifct&in. n.it. euriof. dtc. /. imn. 6tf5 7p,62. De eodem vifcA
querno. UDguIa aicis 8c radice pxoniz commendatis agunt
-«tiam G«dfr.'Sieeghiiumedic. pru^. l, StJef.Quercetanm
~ .tctrat c.t$.pitp6. Denique notari meretur id de cfScaciavifci
rlaudatii H experientia iterata inpollerumidem hoc velit ap-
probare : innotefcit enim ex MifctU Acud. natur, curiof. dtc. :.
Aitn.i.obf.s^. quod perlbna quzpiam integro rti corpore con-
•vuUienes patiens, folum integram Bc immunem ab lis cften-
•deritpartem (curo aliis figms pecidiaribu8)cui adhafic ro-
:iarium ex memorato vifco confeftum. Verum flforte inter
'Pontiiicios efficax illud dicitur deprehenTum, altius 'St divi-
num
quid, fivemagicum accelTit, aut plancinrdiget itludac-
-curadori indagatiorre vrf probatione. Carterum vifco iffi
»querno in epilepfia parum tribuit afiicackraut fidei, codem-
.que inpretio exiguo habet iftud,acpriapum,(quiolimaded
.irequms cohftituitpenamma,) Caj^. IRjjmannfumtd.ojfic.Ity.s.
•
• ns p-Vf. Addic ibidem etiam autor non male, quod origU
: nem iftras prioris periapttDruidibus Gallis, qui exquercu-
• bus vaticinati fint, tribuant ; dequo fuertempore in Qtwcteo
'TM^Q medica plura monebimus. Tandem ex 'Ecjlto recenfet
Jjeb. Bapt.du ffamti aptrum phitbp tom.z. p. 1S9.&C.' quodpUlviS
• illius vifci.xpiantum denarium tegere potctl cpilepfiamcu-
•. rarit. Alius autem viri t^monio comprObat ahm thahm

fruftraneam fuiffe expeftationemdc ejusdemvifei ufu mepi-
'
Icpfia, felicius interdum umeniftad in quartana sdhiberiiii*
ânal innuiebie autOTf
'
;iio Scrutinium ‘Amuletorum 'Medicum.

Nondum abfolvimus omnia periammaca epilepGam
(Conropienua: juglandem cnim.airborem & ranam parvam
viridem, magnetica vi, & planetis id approbantibus, ex divi-
na revelatione amuleti loco adhibitam epilepGam fuGulii^
• meminit Et^trus phyf med. c. 6 y, /^f. Quo'd
^
porro adverfus convuliionem & crampam faciat radix gla-

dioli vel iridis Florcntin* cxGccata & geftata, communicat
L>nii€n:tf4 Colleg,MS,*d.H*rtni,tantpr4 x.chjm,l.j.{.i^. Prztcrea '
numerat unguem lyncis, & qui-

inter hujusmodi apotropza
.dem pedis dextri gellatum MMcaJhu prompt. maier. med.
c.2j.p.2f2. De ungue; eodem, auravd argento ioclufb, vi-
^deTcliceiJoh.Jomfioai/jrttagmatiniv.medic.p 74^. Accenfethis,
tanquani non minus efficax periapton, pedem dextrum talps
dentibus decerptum ac gtftatum
I ron tl/nul*
ivurffafange p.a. Et muris caput appenlum epilepHami^
nare , elucet ex allegatis autonbus m
notis J'elfln$ ad JHier,
Reiuner$ohfervat.med.iS2^p.S2. itemcanismere albipcdem^p*
penfum collo Epileptici, fum.lanare refert, experientia in
iartem vocati, Atex; Hntarimu medic. ab ammai, dt/ampni.
fdem autor ioco di£lo pilos ab ejusmodi cane, nulla macula
nigra fignato.defumtos , colloque epileptici appenfos raalo
illimederi meminit ex Conjianuno. De eodem, & quod alii
potius pilos a penitus nigro caneTumant,loquitur Muh.Bapfi
imivunbfibavl. ilcibuinb VDunbs2tri3n<yj3ucfoe parte i. p,
ipo. .Innuit idem ibidem, quod Forejbu ad compoficum amu-
letum antepilepticumpilos.hos recipiat. Eateturidem ida
yeMuriaottiiztMVn Vomimcm Leo arte medtcui.f.i.L 2 X.t 4 A quibus-
dam aliis etiam piliagni albi, canis item albi, nigroque colore
non notati, vel juxta.L<w«. & 'Miâldum, canis ex toto nigri,
vellecundum /vrey?M» nigerrimi, pro amuletis e collo epile-
pticorum fufpenduntur. Singulariter itidem alicubi aur-
divi commendari felis nigri genitalia membra collo appenla;
quod tamen non videtur ab omni fuperilitione liberum , 6 b
nigrum colorem ftrifte obfervandum. Sic quoque paffim
deprzdicata leguntur remedia alia ex nigris animalibus de-
fumta.
DlljilUuirDy G» '
Caput II. Sscnol.^ nt
fointa, qux quam aliis morbis adjnmciito tffi
taraepllrofix,
vulgo creduntur ; fea vereor, ne fulpefta fint lublnde ifta : >
Sacerrimus enim 8c acerrimus tenebrarum pater Satan fatpe

lubraoloffijfdis, hirci aliorumque ejusmodi animalium ni-
groruraformacomparerciblet, "uri plura de hocalius locus
nodri ferutinii habet. Sunt, qui arbitrantur (piisaut banis
fpeculationibus & rationibus vel opinionibus moti ) quod
Drmon non adeo columbz aut agni forma compareat . de
<|UO Hter, Jordantts dt dtvino inmorbu c. a/.p. tos. fiT e, Verum_>
cum Satanas longe (anciores perfbnas ac ceremonias zmule-
tur,utinoftrumIcrutlnium evulgat,dilEdimusde boc,eriamfi
certi quid deeodem eloqui non valeamus. Nifi autem in_>
di£lis nigris beiliis placeat alicui peculiarem vim medica m j
cx pilorum colore fubindicatam eruere (cujus opinionis pa-
troni me quoque non fugiunt) fruftra erit in ele£lione alia
fufpe£ta indulvia. Dc epif epfia paulo ante citatus Dominicut
Leo innuit quoque particulam tefticuli Callor is cordi fuper
iifqH>fitaininpueris,miro modo tollere motum epilepticum.
Ûxetndtr l^cntiirinmt i juxta Alhtrti Mugm aflfertum indicat
quoque ungulam interiorem afini portatam non admittere
paroxyfraum epilepticum, rentwritmi iterum 1. c. a PitMg. com.
mendari feribit annulum ex afini ungula confe£f um. ac digU
toadmotum, quem ille velit cura admiratione epilepfiz rt-fi-
fterc. Similiter Fentttrums ex Plinio proponit, quod annulus
excraâfioioo faûs icaduco mprbo illum libcret.qui hunc
portet Epilepfiam etiam non pati fub iiflere annulumex
albi»«fiiitoQg9iis fa£fumatqueinditum, accipimus ex (Ufxr.
Longini Trino Maguo. SlclPick^rnt defecret. 143. figni-
ficat yflberttmprzcipere annulumex albis ungulis afini para-
tura. Conftat idem hoc ex afiertione Pkltfct do jArmtn, TrnU
Si&lxtuPhjf. Otriof.l.t, c.s p.927.
tinni l.s,c,ts. Porro chor-
da ex corio afini capitis non przparato,acfpati6 annuocirca
caput gefiata laudatur a quibusdam, quod non permittat ali-
que labi, vel affligi infultib’ epilepticis. Epilepfiz amuleta hzc
cx afino petita his verbis exponit Bnld,Ronjfim Ihent. Mtd. p.u.
Huic
' .
izz. ScncrriNixnK Anirt-STOHUM Medicum.

Huic poterit varias ajinus praflare medelas:-
Jlpponunt alsi Dariis pr»phjla£tica membris ,
jinnellos fiquidem tornant ex (rure , Del ungme -
,
£iuos geftare jubent digitis ^ fi ingerit antb
Morbus y> at obfervant ne (pia nigredme corpus
Sit tindum^ Multis laiodatur de cute frontis'
Fafcia , conftringunt qua nodes artieulerumy
Atque aSi faciunt hirter de tergore 26nam s
XânnuloexQngulaaHni dextra confefô, corio ex fronte*

qosdem animalis petito, item ungula njuli, &-camîna' utilW
renuntiata in caduco morbo», visantur allegatorum auto*
rum loca apud Hnr. Hecatofica Atrd, /. Obf. //.
Quales vero fint annuli , quibus Reges Anglist epilepticos flt' '
fpafticos lanare dicuntur

,
quorum ex PJjdoro k^rgtito alsis-
que meminit Jdt.Limneut (injurufuhlu» iomo4> p. sso^J penG-
tentcurioii, 8c quibus licuit illos videre. H forte adhuc penes
A'£fos Reges auervantur. Pod^hzc concepta incidi in Th, .
Bartholini dtmorh, Bibluii no. it-p-tf- qui aitnuh illKis S. Eduar- -
dl (4 KirchmUnno do Artnal. c. 11. etiam amottUt) mencioneiTC^'

faciens hzc deproraitverba:/fufpicio efle potelVêx ungula *
alcis confeflum. vel aliis, quz lingulari virtute epilepriam.#'
curant. Plura do annulo diôin Elephannafi limul prolS*
cuo, atque unde vis illi indita pii credatur, prolbnt apud
i
Thiodor, Hopingium medital, htflort de notii natnral.^ enittv.^. Gtntdit.
5, 7. p. >g. Przcerea Mr^ldui pronuntiateriam umbilici •
infantis portiunculam geRatam pralidio elTe epilepticis,-

quod pariter exjoh.jac.fficktril.i, Ant.Spec. c. 21. repetit MtcbV
(m Jlc^ney i^nnjliinbVDimber 23nd?c pert.l. p. 26}:
Dehinc cingulum ex pelle humana geHatum epilepliz me-
deri animadvertit RattrajLc.pi tO^tflh. Barthol. tent.j. hiflorc
anat.s?. Similiter convullibncs epilepticas acque^narticula-
res illas, quz certos artus invadunc;inhiberecutim illam, circa
collum vel coipus aliasve partes affe£las ligatam , tellimo.
'
- ni^
Digilized by Google
Caput II. Sectio I. . i£j
nia confignata declarant apud Danul. Beckerum micrtceftm
wtd.l.2,e,t, p. 174- • Alioquin cattus vetuftus ventri impoli-
tus contra comitialem morbum laudatus ell Sach/i6 Gammîr.
f.t76. Prxterrecenflta ha£lenus, lupi
falitx carnis fruftulura
gehatum. mulierem ab epilepfia Uberafle.ex (Cmt.z,
autoritate animadvertit Rgi/mctmj mttk med. fptc.p.if^»
De oculo fioiftrolupx in aere exficcato;8c ad ftomachi regio-
nem de collo apperiib y\A,‘Jerem.Afartu<soifmedsp.p.sj.qui%ol>f.
fiifchif/s edidit, do£lasque notasilli loco de eodem pentaculo
addidit. Porro Pr/rov/ /./. Dijf. S.p.j^. Cingulum lupi
etiam in ufu elTe meminit ; de quo idem eli teftimonium_*
Bdtfri in vndtmtctm l. 2. c. 16. Corium lupi ea parte demtum,
qua Ipinzadhzret, duorum digitorum, in cinguli forma ex-
tra corpus geftatum, agnofcit etiam pro periapto di^ morbi
Jtnflonnt L c.p, >j45. Paulo prolixius exponit hocamuletum
Oare Conftl. inquiens: lupi corium ea parte delumtum,
quaînz adhzret, latitudine duorum digitorum in cinguli
* iormameffingendum.&rempcrgeiiandum.ut corium attin-
gat cutim, pilis exterius pontis. Corrigia pellis lupi, aut
arietis, (icut Zona, ad carnem gellata, vel capiti 6c fronti
circumvoluta laudatur Fitmanellc. Cingulum etiam de corio
lupi, przfertim ex capite, & cauda mutuatum, quam diu por-
taverit zgrotus non ilio malo,commiferatione digno, affli-
,
getur. Fd lupi cum mofcho, in line & principio menlis na-

ribusinditum.ficcorlupifulpenfumad collum rniefiui dt Ta-
rnnu effert. Non mimis iis addu£tis annumeratur, tanquam
compar illis quoad vires,dens lupi caninus. Sic dentes Ibpi
caninos in luperioribus corporis partibus geffatos, lunati-
corum paroxylino remcderi, ex Diofcoride yilexMder rcntnrinm
t. c. indicat. icUm nutor Lm. caput viperinum amuletis con-
tra epilepliam direfiis annumerat, tanquam experientia
probatum, idque collo De offlum vipera-
alligari przcipit.
rum ufu laudato quzdam etiam occurrent inter periammata
peAi dicata. Poffhzc,jullo tempore transfolTi corvi ocu-
ium-dcxtrum arefaffum colloque appenfumilli, qui prima
t,' ^ t vice
1
txz. SciiufiNiuM Amuletoiivm Mkmanc.''
Huic poterit varias ajinus praftare medelas:-

Jpponunt alsi "bariis prpphylaitica membris ,
^nneUosfiquidem tornant ex erure ,
ôs
ungue , W • .
geftare jubent digitts fi invtferit antb

.,
Morbus y at- obfervant ne qtta nigredine corpus^

Sit tinSlum^ Multis lastdatur de cstte frontis'
Fafcia, confringunt qua nodes- artieukrumy
jttque abifaciunt hirter de tergore Zonam j
Deannulo cx ungula aftni dextra
confe£lo, corio ex fronte'
ejusdem animalis petito, item ungula luuli, 6câmelina' util^'
renuntiata in caduco morbo», videantur allegarornm auto-
rum loca apud Hitr, Pii/Hnum Heeatoftta Mtd, 1, Obf. //. f. st*
Qlâles vero fint annuli, quibus Reges Anglia epilepticos 8c‘
rpafticos lanare dicuntur, quorum ex Pulydoro f^rgtha aliis-
que meminit jah. Umntut (io juris fuMUi tomo 4 ^ p. sso<) penfi-
tentcurioli» 8( quibus licuit illos videre, Ii forte adhuc penes •
d>£tos Reges affrrvantur. Poll harc concepta incidi in Th.

SarthoUm demorb^ Bthhcis no.i^.prtf. qui aauuH illKis S. Eduar.-
dl (
jitUtol. c. ti. etiam amotmi
4 KtrehmMnno do )
mentionem^-
faciensbxc depromit verba :<’furpicio elTe potefrêx ungula*
alcisconfeûm, vel aliis, quz lingulari virtute epilepflam.»-
curant. Plura de annulo diôin Elephantiali fimul prod^
cuo.atque unde vis illi indita ipli crcdatur.proilanc apud'
Thtodor, Ijoptnffsm medttat. btflort de netis nMturat.têmttv^^.Gfnttltt.
^j. p. 2 t. Praeterea Mr^dus pronuntiat etiam umbilici •
infantis portiunculam gcfratam^pratfidio ede epilcpticis,>

quod pariter ex J»h. Jac.JFeckiri L h -^nt. Spec, c. ji, repetit Mtch'.'.
2^«p(l Im JtiQncy ^ûnfrt^nt>Vl>^mbcl• Stidjc part.l. p. s6j:

Dehinc cingulum ex pelle humana geftatum epilepliab me-
deri animadvertit BattrajJ.c.p. lOtetTh. BarthoL tent.j. bifior^-
attat.S7 . Similiter convullibnesepilcpticas atquc.particula-
res ifras,quat certos artus invadunt;inhibere cutim iiram.circ»
collum vel corpus aliasve partes afferas ligatam , teftimo-^
'
Caput II. Sectio I. » ^ T£j

nh coniignata declarant apud DanUl. Beckerim mcr$coftm
«t<U. 2,ej, f. >74. Alioquin cattus vetuftus ventri impoli-
tus contra comitialem morbum laudatus eft SAch/io GammAr»
Prcterrecenlita hafienus, lupi falitz carnis frullulum
geHatum, mulierem ab epile^fia liberafle.ex (Cm.z,
autoritate animadvertit RsifittciMs mtth. mtd. /ptc.p.tf^.
De oculofiaiftrolupzinaereexficcato, 8cad ftomachi regio-
nem de collo appenlo v\d,Jerem.M4riuts ol^med obf.
fiifchtMs edidit, do£lasque notas illi loco de eodem pentaculo

*
addidit. Porro Pttr<ttts nofilog. l.j. Dijf.6.p. S4- Cingulum lupi
etiam in ufu elTe meminit j de quo idem eft teliimonium.^
- Bkpî in vAdtmtctm 2. c. 16.
i. Corium lupi ea parte demtum,
qua fpinzadhxret, duorum digitorum,-in cinguli forma ex-
tra corpus geliatum, agnofcit etiam pro periapto di£ti morbi
J$nftonHt L c.fi y 4s- Paulo prolixius exponit hoc amuletum
O-Att Cen/U.^. inquiens: lupi corium ea parte delumtum.
quaînz adhzret, latitudine duorum digitorum in cinguli
* formam effingendum, dcfempcrgellandum, ut corium attin-
gat cutim, pilis exterius pontis. Corrigia pellis lupi, aut
arietis, (icut Zona, ad carnem gellata, vel capiti & fronti
circumvoluta laudatur Fumanollo. Cingulum etiam de corio
lupi, przfertim ex capite, & cauda mutuatum, quam diu por-
taverit zgrotus , non iflo malo.commireratione d igno,affli-
. getur. Feilupi cummofcho, in fine & principio menfis na-
ribus inditum, ficcorlupifufpenfum ad coWv^m Fdleftus de Ta-
rnnu effert. Non miniis iis addu£iis annumeratur, tanquam
compar iliis quoad vires,dens lupi caninus. Sic dentes Ibpi
caninos in luperioribus corporis partibus geffatos, lunati-
corum paroxyfmo remederi, ex Dio/coride Alexander Finturinus
t. c. inaicar. {dem nutor L «. capmt viperinum amuletis con-
tra epilepfiam dire£tis annumerat, tanquam experientia

probatum, idque collo alligari przcipit.De oflium vipera-
*
rum ufu laudato quzdam etiam occurrent inter periammata
Poff hzc, juffo tempore transfofli corvi ocu-
peffi dicata.
lum -dextrum arefa£lum colloque appenfumilU, qui prima
— ^ a vice
t&f Scrutinium Amuletorum Medicum.
vice ceatatus fuicqjtiepna, immunemeumab ulteriori tn>
foUu poftidea praefervare volunt citati ap. ^^ruolm* tU cerva
De offis excorde cervi tra£U viribus , & amuleti loco»
appllcati>iewc4vaiui idem autor l.d. p.if^ Lapis felcoiies a
muUerihua etiam aHigatut pro expellenda epilepfia. teflie
Dia/anrukl.s» c.fs9^, £citen> quoque brachio liniuro alliga-
tumHerculeum prolierneremorbum.conftac ex jldotiL. Gêri
Okf. mtd. 2, p. 6. de quo non Heriles etiam deprehendes notas,
loco ilU additas amulcz te£lionis atque eruditionis Geirg.

Hier, Velfcbto, Eadem laus lapidis hujus proHat etiam ap»
Mich. Bepfitmn tm ivunbtibarl. Ceib unb YDimbr^tvjncy
^lidêptrtel. p.itS' Ejusdem lapidis vires experientia con-
firmatas efie,fircilicet ille in fuperioribus corporis parribus
applicetur r recitat l c. Sic lapides in corvo-
tum ventriculis repertos ad epUepliam prodefie rurpenfos,
plebeji credunt, uti Indicant yicad. Leopoldmo-Cefiur,
curiof. dec.i. amu 4. 0 5. Obf. 107. p. no. Congruum quoque
morbo huic pronuntiat cor vulturis pulli gellatum Geputms
im Vogelî&ucbc fol. 76, Minhne caducam elTe quoque. in
caduco morbo, vim fmaragdi,il extus loco amuleti geHecur ia
annulo,tradit eiave Schroderi pjjd. Smaragdum
Item collo anncxuim.cum epilepfia,tanquaro hofte certare.pa-
tetrxParMcelfi l.}. (g libro dejignu ZsdMctjlatim pofl prafamnem,.
DltioribuSl iuquit GabtUhovenu (ttnt.4.cttrM 60, anno-
tatiott, p.130.) Imaragdus collo fufpchfus ad pileofiam bene i
facit.. Pariter caput cuculi collo fufpenfum, ao epilepfia.

przfirrvarc creditur; iplameniroad fe trahit, ficut magnes,
ferrum. De eadem facultate Smaragdi confer fis GaheUho-
vernm enatum in noHS ad Baecutm de gemmis f . f. Non multlim
recedunt a paulo ante citatis verbis Gabdehoveri, (cx ipfius
obfervarionibus petitis,) fi quentia Lanrtnm Oper, Thera.
ptHt' tr, de flrnmar. fanat, l.t. e. /i f.iot Smaragdus,, inquif,,
adalligatus ab epileptico infultu Ii-
Artfloteli 6t Alberto, collo
berat, propterea nobiles puerorum collo hunclapidcm ap-
pendere fblent. . De iisdem fmaiagdi viribus itidem fufira-
gia.
i
-
Caput II. Sectio L uf
giiqcijNlamautorum proftant in Jut TUppii Mfirt. ir finC. m-
tmni fmiStcn. c. t. t49, p- De eodem Dnaragdo 8e
IbcciBO. laudibui evc£io in caduco merbo infpiciancur
ver'
Imi XiMifpdmmitfmdifcfipmrduuortmMtfctll^n. j^catL L€»p$Ui-
n»~C€prr, Qmojê» /; M»Ht 6 7. p, 4s-
. Et jafpidem viridem
circa en(iformem cartilaginem per diemacno£tem nonfru<
ftra geftarii-irmotefcit tx Jor.fltni i. c. p. 746. Qui ibidem-»
«tiaro imaragdofit coralliis collo geOatis easdem vires non
derogat. De viribus bis jafpidis ditaudatia autorum tcili-
' ntOiUAqucdam iterum continentur in Juc. Tuppn C.c. iso.
fS JttCi PmuMi Bt&4r, /!ttk^ p-3^7. Cum Joaflom verbis aUega-

tb concordant fere notz GMhtUhtveri ad Bacci$uu de nat. gem-
mir.cjtp.76^ clauditetiamauror ibi caput his verbis; Quod H
jM^>>cgcntoclaudatur , ejus virtus plurimum juvatur, que-
aiam majorem virtutem habet jafpisinargeiuo, quam auto..
JLiabetnobis hoc loco etiam zWegatcyean.AianardMm l.4.£p>/}al.
avdi(«M/<|e^/|^.occutrant inquit no nulla aGrzcis mg/iaTTret,
^Latinis amuleta vocata, quz cum phy (ice hunc morbum
curare ab excellentibus quibusdam medicis feripta (int,.
iiavisameparum (int credita, non penitus funt relinquen>
rLapilhs alous vel ruber in ventrepuUl hirundinis in ven-
/CBt^ bmchie alligatus. Lapis Jafpis capnoftesjioc e(l, fu.
^talis nuncupatus* in collo geftatus. Jafpis alius calamo
fimilis in annulo ligatus. Idem facit chry(bIichos,coralli-
'pn^:pMeMls’ar(blanl radix in linteo colligata Afini frons
10 COnoridflgMtl. Qt^rcetanur tn opertinj' ^.SihrS4ero eduinom.3,
f.t24.(f memorat Coralhim 8t jafpidem acceflionem
epilepticam’ inhibere Adverfus epiltpfi^ quemque fulcire
- Jaipidim & Smaragdum ,.(£ infantum colla (ufpendantur,
Xep'erire eft apud* Joh. Stuetixm yinueputatt A’tm>ager.fiOuj p. 74»
Pe iisdem gemmis^przter recen6ta tediroonia etiam re eru-
dient BaytHs, Ait^^ldut y, Jtof* ^tiglxa', fûUfius d& THurattut,
iAUx, JrMtanttJ, HukerwSy. A£atthialnsy Jylvtxs, Bald, Btajftns,
Biercmrutlu y MentagnamUy u^nmlantu , Crate , Cardantu^ ânc,
Mk$ms, Ftfe,, Btotuu d$ Boat tS alu plttrat,. .Deinde
-<» ^ Q^j quod
Digiti?ed by-GoogIe
n6 ScuuTiNiuM Amuletorum Medicum.
quodTorcho{iusinaiiulo gefl;acus,cert6 experimento cadeo.
tvma IzHone przfervetrex yijudr, Ldi/remu '0^tr.%tr4fevt-,ir^d$
lhm»4r.f4natione L i. c,j fjo.âiiis autoribus condat. Ulteriite
prz(idium adverfus epilepfiam prxbere exiftimanc corallia
rubra, crydallos & grana fuccini albi a collo fufpcnla.dc
nibus Frideric. Haffiruumits mtifnd. med. l. /. c.tf, p. 2St. De iis-
a Viribus ex y1piit.vid,Hornkli^$r,n4i.L2,c.^^p.iBj.
Ungulam alces Stfuccinuni opportuna periammata quoque
diGQ\zxzt Rein.SeUnAKder (i£l.3.(otiJU, mtd,2$. p,m.2gi. De fuc»
cini laude, inter amuleta catarrho oppoHta, di£lum fuit,
quam multi etiam ilii volunt propriam in Epilepiia conib-
pienda. De corallii vero viribus celebratisab aliquot anto*
ribus, pcriuftretur locus apud Jacoh. Tuppium dijjirt. de
inttrtt.futiQien, p.2^. ^.le-g. Panfem de‘ proregtouU vtt* l,4,praS.
fpec.c.fS, Decorallii,Bezoar.8c Smaragdi encomio prodant

etiam quxdam apud A^tch. Bapfinnm wunbetbavl .^cib;un5
VDimb/?li'5 ney<Su<^ pertt r.p.fg/, Simtliterde coraHiorum vi
di£la prziervatoria in epilepfia £c aliis variis morbis, cura
nonnullorum autorum locis allegatis, de iispar-iter agenti-
bus, recurrat, qui vult ad Otaffiltmm in nppendiet ad mifieUeut,
hoc major etiam
jicad. Leepeldffio-Ce/ir,cnr$ef L e. p. 64- In loco
efficacia putatur inefle illi corallio, quod cranio humano an-
nature deprehenditur, ceu ejusmodi cranium Pifis in Italia
confpici dicitur. Adjungendus etiam allegatis autoribus
videtur Stnmtrtm l.i. prex. med. p. $76. tS 977^ qui laudat ra-
dicem poeoniz linguz fubje^m, lapidem carpionum in_i*
ore detentum, radicem melanthii collo iufpenfam, item
folia urticz majoris , umbilicum marinum , Jafpldem, Tar-
dam, carneolum , corallium , uTneam humanam , radicem &
cyani, fi corpori appendantur; quo in loco etiam ex re-
cenfitis com^Mfitum prodat. De aliis adhuc agit ideno
autor 1, 4 . p. 632 . Dehiir, &pluribus non memoratis con-
(ule etiam ReitJH exmpnm Eljf. 1. c, tS CUmd»utm de ingrefu nd
infirmes p.4if. Sublevat nosrecenfione aliorum vel plurium
amuletorum catalogus pencaculorum, quem collegit Cejp,
Bmbeh»
‘
*
CApur n, Stctia I. '
,
«
117 .
ifkrthtHiiujdt Upuie ncph.e. Dc ufnra']5auI6 antedi£la>

t. p.tp>
quod in demortui hominis cranio naca,eptlepticic mirum itv

modum fbld attaSu fud prolit, ferri ait yftib. Ksnhtrms aut*
gnttie. rtrno HMtmr. fifi. 4 c. 4 fi tgu
> ', Porro M^tthnlms Crxt4
aon dubitant amuletis ha£lenus di£iis annumerare vermes
terebro capranun fiemntatione rejectos dc appenibs, ut
eft in OrtKulo comitivi aPythiarelponfi'
loco, metrici ita fuggefto:
• ntdîdis cerebri Uttbris precreare c4peUA
^
*t ’ Dicitur humores , Ifemtem de tfertke longum^

Vel modo lûenti
De grege fftmi capru majores ruris alumnu'
cerebro vermest (f otis dato tergora circunt
Multiplici vermi pecoris de fronte revulfo.
lUtgHoflm Dtm«eratius'\\ixiA'\tA ^noAit : Caprarum captrtV

quoniam naturaliter multis vermibus, juxta cerebri bafin,eft'
mfar^ntl/acliernutamentlsanimali obortis, multi verme»
innares capra inOliunt. velle fubilrata, neterram attingant;
vermium unus vel tres’ excipiendi, &
pelH nigre ovis iiv
voluti coito alligandi funt; qna derefufius'^/rAr«»^7r«/<.
Uanm Uk,t, an. mtd cap.tf. Amuletum vero hoc, quia aDc>
mone profe£lum eft.minbm faciendam elft indicat Jtf, Qutr-
aiantist.'d.p.u6. Variant aut^fententixautornm circa medica»
menta , quae caprz ruppeditant,*'quidam enim noxia que-
piam, alii lalubtia illa-pronuntiant, imo alii conciliare has
opiniones attaboranc* Rattraj Iheatr ^mpath.
f,
n, in-
duit. caprz peltis gellata vel odorata epilepuam reducit, de
iHudaniraalinfultibus epHepticis maxtmd tentatur. Nun-
quam non- etiam capras feore laborare, itaque etiam in_>
emptione capras lanas, limum neminem promittere.notatum
elAVarrtni. Locus eriam prollat de variis caprz partibus
noxiis, propter epilepliam ab iisdem metuendam, etiamfi
pellis tegumenti vel vellis Ipcomodo admittatur , apud Jac,
Tappiuml, a.jP47> p. asp» De eo, quod caprz Qcovos Epilepliz
^ ob*
I2f SCROTIVIVM AmVLETCRUM MEDfCUM.
obnoxiz fint^cedacur quoqae HippacrMt/ Uk. dt morh» J/un.
De capris idem hoc affirmare Flnt^chum fcribit j4»n. U G'miA
cmrtofo MrcMnormm natur* perfirntatore p.ne, dequo etiam idem
illud (entic7f«iZMn«r,^/^Meplurcs. Hinecarnes caprinas dc
hircinas minus etiam comedendas ede ab epilepticis & liceC ;
Avtctnnm commendet illas, non tamen, nifi juvenum capra-

cum carnes, minus vero adultarum inteliigendas eflecenient.
De eodem vide, quz exhibet BarictUm hovtogtmaLp.iap, ef ya.
Similiter Utnr, Fcirtus Nofalog. Harmonica tom /. dijjirt t. tjV, 2,
p.ng. przmittens quzdam ex quodeaprz
morbo luam etiam fententiam de eo>
epileptico tententur,
<^^,4 d.'m fubjungit. Interim tamen non diffitetur, quod ex
capra remedia ad hanc luem peti pofliut, idque non nullos^
etiam de pafTeribus & columbis affirmare indicat- Capri-
joam vero pellem odore tefro Tolum noxiam efle capiti;
-non‘aarem ipecudi alia privata ratione, cum CaUo ûrtUano
{Ith. I. Chron.c- 4») fufpicatur ih.BartholMtmj dtfertat. Epifiot. da
transplantat.morhonim p. 10. Liceat mihi etiam his fubjungere
conje£luram , quod forte non omnes caprz, fed folum Fceten.
tes hirci illorumque partes Izdant pronos in epilepfiam;
veluti alia etiam foetida non omnibus, ac przcipue epilepfiz
obnoxiis conducunt; licet horum varia encomia in medici-
na contra epilepfiam aliosque morbos decantata proflent;
flcuti aliotempore id uberius dilucidans de fictore vel faendu
cum Deo a£lurus fum. Non pofTum, quin hic recenfeano
hifloriam mihi relatam videlicet quod Martisburgi ante
i
aliquot annos nobilispuerulusaliquandovehementiepilep-

liz paroxirm 6 ,uti crebro alias, correptus hzduli defiderati
8c addu£li cornu firmiter apprehenderit, hic vero dimifTus
paulo pofl in fimilem epilepfiam lapfus brevi interierit, pu-
erulus di£lus vero a fuo malo penitus liberatus fuerit; quam-
vis poflea debilis ipCus corporis conflitutio permanferit.
Utrum ergo naturali ratione morbus ifle in afiimal deriva-
tusfit, aut ancafuinpuerocefTarithocmalum, fitvoeperit in
hzdulo, decernere nequeo, nec audea Ut etiam hoccirca^
amuieu
Digitizsd by Goo‘'l
'
Caput II. Sficno 1. Ti^

•*muleta’ha£lenus di£la inieram, metum quibusdam ortum,
ex ufu plumarum anatum Islandicarum ( quod nimirum in-
fultus epilepticos caufentur, fi ifti pro culcitris admittan-
Cur)diluit B4rti>oltn$ti dt medie. Danerum dijf.f, p. 6j. Denique
non cll ignotum illud fuperfiitiofum atque vitandum fe-
• quens, quod auribus inclamatum, vel chartx inferiptum ac

geftatum contra Herculeum morbum ArcuUnu: tradere-»
-aicitur;
Cajpar fert myrrba»*^ thus Melchior^BalthafAr aurum t

\portArtt munera repMtn^
Hac trta
*
qusjecumy^
, , -
»
. T - .
(
portabtt
•>
nomina regum,
Sohitur d morbo Cbrifti pietate caduco.
Videatur vero de hoc Barthoimus cent.i. hifl«r. anat. pt. Sed
hujusmodi ridicula re£le deridet Fernelau Ub.a, dt tAdtutk
rerum caujis. e. i6. p. jn. Taxant hoc item Qjnfl.Matthia Prole,
gom. Log. p.jg, inaxiomatt : ^mantitatii nulla tSl tfficacta. Joh, Petr,
LoUthius commtnt. t. if. Jeh, Freitagiut nebi. med.
tn Pttron. Itb, h,
e. fVurui deprafltg. Dam. l.j. e.S. p. tej- & alii
p, ige. Joh.
plures. Utrum
vero vana illale£lio verfus medii non prou
cui ab hinc adduci indicet, quod ingredientia illa vera^,
fubminifirent pendacula ( quz forte reliquorum verborum
additio,TecenfiOjfive etiam illorum feriptorum gefiatio,aut
acebraatio deturpat atquecorrumpit)num inquam ilia fim-
pliciter pentaculorum loco «ommendata fint a quopiam-,
.perpendat curiofus le£lor. Prxterca de filo illo, quo chartx
luforiz vinftz vel colligatz fiieTunt,r,uod alias collo infan-
tis appenfum epilepfiara etiam abegUTe fuerit obfervarum_»,
videatur Camtrariui mtmorab.med, etnt.tS. pan.ai. De figillo
quopiam Theophrafii , quod capiti hnpofitum epilepticis
profuerit, medicunl quempiam illius tefiem allegat Pra^
tortus Cofiih<mantiap, F. j. Alia fuperfiitiofa plura verojam non
attingam, cui fcire interim placet ejusmodi, refutata fimul,

qiizdam reperiet in ABch. Bapftu tutinbetbai'1. Hcibrunb
tlPunt>» 2li:3 nrySiid?c partti, p,4s» ^ iog-ffe,
R Eryli-
. ; ..
.
..
Scrutinium Amuletorum MEDtcuM<.

Er)[fipclatis
.
pcntacula; .
'
^nOntra eryfipelata^muleeumjcemmendaturcx fambuco,^

V^Xole nunquam irradiata II fcilicetde- virgulto fpatium.,
: .
quod eft inter duo internodia, de collo laborantis rufpenda- -
tur. Qmdanvitidem in taleolos aliquot diflc-^lam illam in

nodulo, ex induAo virili (quod tamen vidcturferme anile St
fuperftitiofum infutam magis laudant. De indufuo ejus>
i
modi vero, in quo inlocis quibusdam, pro domefiica cura--'

tione, pueruli zgrotantes involvi Co\eat,mtitJfertatuneiUtrMs- -
commumcabitiMs. Derambucodi£la
fiirMtoneM/enJihth plura
experimenti certitudinem Lipdz ex amico quodam primum
le cognovilTe {ctlbitBIochwitûs ^legat autem hzc GrulMîm
rlmriUg. chym. fUirt, 2S, c.17, Porro pro lympathetico
.
ligno in eryupelatc commendatur a. quibusdam <cerafus,

racnfeOôbris die San£H Galli czfa, de quo St aliis lignis
lympatheticis agit l’'Voijfg. Ambr. Fabricius defiguaturis fldwar.
tpsmetro t. Dcindc acorum paluftrem de collo gellatum in •
hoc morbo itidem laudat Jsh. Dan.J\4jUns Amtdatar. mtd. chym.

'li.c.6.p,73. Alilin-hoc.morbo etiam Jdvamen fibi promit-
tunt ex pelle Ac cauda lepori vivadetra£la, & amuleti loco ad-.-
hibita,dr quo MifitUa». Acad, Leopoldsno-Cafar, curiof. dec, 1. anni <
^ôhf.104^ p.170. De commendata pelle eadem k'porIs<vivi .
caudzdetrafia, eoqueanimalliterumdimirso vivo,’ videatur

Phar.RhfPneltusmtd.jpagjr^p.a3i,ldQrm\llot\\oc quoq; annotat.'
medicina mduar, dogmat.H(rmtt.mMic~c.22. quo in Joco i ndicatur
colligendum illud *amulecum.enein.martib,colIoq;appenden-'
dum St falubriter ab igne ambudis partibus esfeimponen-'
,
dum. Linteum cruore leporis tin£lumSt exUccatum etiam

Iaudac//r/«ww/Mf pjn.st4.jp.t7. De ufuZenith virginum in hoc
aliisque limilibus malis ab indammationeoriundis, varia ha-
bet Lud(rv.B0naciolMsdefa:.fjrmatip.s8o.Ap>ixdSchroderumpharw. .
/,4. juxta vulglfententiam commendatur filumcherme- •
finumfericu circumligatum parti afF:’£lzeryfipelate. Abery- **

iipelate edamprzcavet umbilicus marinus, ^notante idBarl
\ ‘
thoUnit
'
-DigilizeOtJik Cioosjlc
'
'
'/ '^CaûtTL “^SECno 'f. •*
131
*
f^nlino it Up. nephrit. c, lo.p. 27. Jf.js. Idem hoc innotatunx^

'
'CCiam prouat/» j4pptnduePharm*sorHm omijfmm sd foh.Jthro^

-dtri pharmac.miLc^m.p ip. Demum inflammationem & conttx-
;£onem fanare applicatum Tapphirum Sc carneolum; tradit
jBmhtUmu l,t.§-39 (f 4o*
'
/' •
'Fafcinationcm infringentia.
% Ggredimur jam ea, quz fafeinacionem infringere fta-
/Xtuuntur: Veluteum in flnemfuccinum 8c corallia collo
appenla vehementer laudari dicit Jonflonus UtA medie. proEl^
1.12. ut. 3. §.i3.p.m Corallium etiam, iu(ûitC«(^f/w»/, eft
celebre amuletum contra manes damoniacas illuliones,
,
. Hnlbmnia fal(a /incubos, incantationes, venena,' epilepOam

fulgura. fulmina,marinasquetempeflates& quaevis pericula;
quae verba legenda prdilant Appendic MtfcelUn. Acad, Leapoldtuo-
Ctfar.ciiridf,dec.t.Anni6.ffy,p tf^- Coralliahis verbis tSextJa.
f'MCim.FmckmstnE»chirU-degmAt.Htrmtt\xiCfjL\&CK-.QOn\\iiix\iA-
ilantia collo manibusque gelata contra pnantafniata;ipe£tra,
phantallam 8c melancholiam, PtrAcelso telle, excellentis furit
virtutis. In di£lis aliisque malis plurimis corallia laudari a
Ptracelfo indicat etiam Schroderiu pharmAC. mtd- chjm /. 3. p. 333.
... Corallium quoque in domo invidiam omnem amoliri, & fcyU
lam arefeentero in limine veftibuli fufpenlam maleficiorum
introitum depellereP^mM.przter alia multa'iimilia,refert;hzc
verba vero deoemus Dodontthifior.Jlrip.pempt. 1. l.i.p. 13 SciUam
itidem in limine januz fufpenlam mali medicamenti noxam
auferre, colligere licet cx .2(7.7. De corallio ni-
gro, juxta quosdam, tanquam peculiari medicamento contra
veneficia 'exiftimato, adeo, ut illud (in gulariter etiam eiv}t-
mSi( dicatur, quo nomine alias quodvis ejusmodi medica-
mentum defignetuninnotelcii exAnf.Beetde Boot. hiftor.gtnm.
l. Jo. dt Ldet. d* Gemm. /. 2. c.30. 'p. rpo
2. c. 303. De eo quod
&
ex gagate (olet parari appendi pueris contra fafeinationem
vidcitUT C^rtmedteo polit. L 4. c.i p.2t7. Habetur etiam apud
PUntmm L36. c, if. quod Jagates contra no£luma terricula»
R X menth
. : .
Jgl SCRimXIOM A^rULKTORU>t' MEDlCtr»f.

ipenta , ephiaken , dznaonumq; vexationes ac przIUgias gc^
ftatus plurimum conducat. Exhoclocoforntan petita funt,
&
quz de gagatis variis, addu£lis etiam viribus, tradit ligatO',
fermonc AUrbocUut m DaQjlotbecM cap, it. De (Iiccino atta£ô
indicat quoii; Anf.Bitet.di B$ot hiJforgtmm.Li.e.iSo, quodfo*
riafecusgekatum pueros contra Faikinaciones . nodiurnaqt.
tcrrlculamentatueriperhibeatur.^«r<^/i*4/r,^*i^.p.a^.ait r*
eleftrum minerale arcet malefTciafagarum, fi geftctur dC'
qno 8t aliis,fcil. ruta,vcrb£na,hypericOiadianto, coralliis &c.
ex Heiraontio nonnulla itidem tradit Joh. Gtwrg. IfUlilterm Sfl-
v4 mtd.p.js?. Confer etiam ideo alios autores, qui in fpecie de.
fuccino agunt. Porro.contra fascinum non carere effsdlu
corium afi.ti in fronte alligatum.frontemhyznz.dentes ho-
minis mortui, Strofirum lupi innuit AUccMfiut piampi.med,
Ub.pfli, c y. p. 201. Amuleta nonnulla fafeino oppt>fita fe-
qventibus verfibus COm£lc£l}tut Ronjfeue.vtnat.medu, p. lea..
ffc.
, . — - - ntagm' reffor Olympi
~ Antidotos homines dottiit : n*m frontis bysjut’
NodivagA pellent perhibent Arcere tterenda-
FAfcinA, fi geftet quisquam tacitustte refervet -
Stercora qua rejicit violenta morte peremptalia

Offiaque creduntur magicas depellere fraudes, ’
Et confert catuli nigri tinx'(fe crttore

intertora domus y murosque obducere rnhrh _
'
Jncruflamentb; y>elfelfufi>enderctignis.-
Lichenes tumidos celeris dromada refecare ,
ConVen/ty CS!ficcos fertiare cubilibus amplis , -
d^ôd flrjgibusfraudes adimanty(ff .ifcin.% pellant i
Atque oculus dexter muficU includitur auro ,

Pjoil teneris digitis aptatus reddere tutos
Oicitur d diris lamiisy flrygibusjj ligatos.
deditur d ptuUis torvi feritata leonis
'
. Rars:
Digitized- byC^QOgle
V Captit II. Sectio L rjj;
..•
^ \'
Pjtrs 'caudt ptydesfi viris y tjvos fAfcin a *»txant:

iFertur tjiiodfimih Iv polle At ungnU pardit
/ ^juia pcriapti ex afino pctiri fcci e:iam non procul ab h»s

mentionem, nolo quoq; lixc omittere, fi forfican veri aliquid'
ex iis eluceat. quat communicat tir. BaU,Ronsfttu EpifloUjA.
Afinus, ait, cum animalalioquin iners fit, 6t ('ut ver-
utar,) ad aftiones pigrum, prorfus ta*

"'cisftnlli f/iUrgartiii
menluxuriofumcft.&fcrc coccum, de ujperfluicate naturar,
}
quam in libidine habec.foleasaut ungulas profert.ex quibus
nannulus fiat, quigefiatur, fafeinationem averruncare per-
lfibetur,earaque non quamvis.ftd qua viri vcluri ligati ad ve-
^
nerem inutiles redditi fnnt : Verifimile enim eft animi in-
^ dolem in ungulas quodammodo demigrafie, unde gefianti
vwfyaf & veneris fti mulos illae excitare creduntur &c. De aliis
^rebusab afino provenientibus, & contra fierilitatcm laudatis
« videat,qui vult, inter perbpta contra fierilitatem inferius ad»
ducenda. & inderepetat. Nonminores vires impurat Kirs^

^ rtKj in Kirtntdibusp sp. annuloex ferreo fracnoafini, fine ignis
aKlminicolo confctiio, atqne> geftafo;. illum enim darmones

fugare air;. quod it dem pracilare flatuic autordi£i:us annii*
-
Ium ex afini dextre pede paratum. Subjungit etiam illcipfe

Hitifm barcT fi quis dormierit, vel quieverit fupCr coriumL»
‘*^Jdini,nuIladarmonia.tlmebit,nec etiam Gelo nec GUIu,idcft
ftriges.vel notfurnosoccurfus. Similem quoque efficaciam
"•îtatusautor p 91, inefie vult cornu -rhinocerotis, & lapidi
in ejus naribus geftato; dicit quippe daemonia ifthatc ejicere.
Ciion brevi abhis mentio inciderit annulorum. obiter etiam
nsafine£}imus annuliim illum Eleatari Jutibi, quo in exer>
cituVefpafiani in nares obfeflbrumimmifs6,8tc. Dxmonium
emunxit; ifla& plura deannulis a Judzis in. naribus gefiatis
prodant merh.Btbl. no.tp.p,fj.Sic, Confer
^
brr 5 uubney/fv.
"
ioB.p.4tî Refert |9zt*rea TlmmsLzi. c.to. quodiupi rofvum’
^.invcterataxnveneficcurefidat, atque ideo viUara portis praefigi
ficaliisjupi parcibua»uci&plurib^rebm
\ R- 3 .
‘ScRurrNiuM Amulstoruw Midicw.
. ab animalibus dcfumcis, atque contra fafcinum commen'd«>
tis annotati verfus loquuntur in vtnAtUnt med.
p.jt. &c. Qî Tdcm EpiSi. 22 etiam de ungula onagri feu do«
• .
mcftici afini nulla nigredine tin£li, maleficia rellringente

agit. Locum illum Pl$mt Ac roftro vel capite lupi allegans
Joh. Ldtigitu L 2. fubdit tandem hoc : (cilicet id vena»
tores nollris quoq; temporibus obfcrvare.fed in quem ufum,
nefeire. Addimus his, (fuod non raro in Germanix pagis in-
i
primis.equoram osfea capitis portio columbariis prsffigatur,

cujus rationis forte non omnes gnari funt; contenti enita
iimpliccs.funt traditione ejusmodi a m^’oribus impetrata,
eamq; continuant & hanc de fimilibus rebus reddunt ratio-
nem ; 0 adipe lupina etiam videatur idem
PUnuul.2$. C. 9. quod novz nuprz olim poilesnnungcre
folit* fint , me quid mali medicamenti inferretur. Sic vcfper»

tilio circumlatus vivus , brfuperfieneftram, v<lin'hyperthy-
ro , aut ipfis valvisinverso capite affixus, maleficiorum amu-
letum creditur, Pimo id itidem tradente,-quod pariter adh«
usq; tempora plerisq; locis faftitari dicitur, hxc autem
habet Jih. Pkrtm Hierogl^phicortnn Ub. 2j. pMg. 2S2. '.Cum hadtc-
nus mentionem fecenmus brutorum quorundam, januis
loco amuleti apperiforum. conftat quod gusmodi fpoliis vel
feris captis vel affixis indicarint nonTemper amuleta, fcd
quod illic habitarent venatores ; item quod Dianx pro felici
venatione invocatx partem prxdz voverent ; unde etiam
arborum ramis apppnfx fint in lucis, ubi captx fint ferx.
Porro quod etiam pro domo expianda infaufiz no£iurnxq;
aves foribus affigantur, meminit «bfervat. hftmM.
L I. c. !2. p’ t6. (fc. De qua materia etiam jimditu de fuptrjh-
tion. c. }. JT. (ex Cafuibeni notis, p. 206. 20p. /Apulejus miles j.) (f
Csfp. SagittariMs de jannis vettntm

cstp. 29. p. 202. dc. Cztcrum
olim etiam confuevisfe quosdam capita hofiium ex prxlio
deportata condire cedrina, vel odoribus, 6t in arcibus asfer-
vare, aut pofiibus affigere, ut fpeflaculo esfent hofpitibus,
iisq; oftendi pofTcnt, docet £l Sc^dtm de DtuCerm.Jjt^ttm,2.
t.jt^
Digitized by Googk
.
( •
-.1 ‘
Sectio Ir
iCApirr IIJ i3f
4erj^*'jp. )ti. Addatur eidem aucori dc hac materia- itidem a-
fcns AI. ^ jdltxAndre CeniaL dtcn l. s. c. ^^.p. w./i/. 8C in hunc
’
UlCUra mt* TtrdfvelU , & Jkc, Poatanm in Btllnriis Aniciifjntagm.
iijf.n2.f.439.'Si UudatusSaaiuanou KM: Porro Draconthe-
am herbam circumaptatam omnes iervare immunesabs fa>
*
icinationeiindicat Ktranm KirMtdtbm p, 20. Veneficia etiam
neme hypericon pileo inclufum , vel pulvinari fuppolitum
no3u; fi fit certo tempore colleûm, docee Pnracelfw, &
'
Crolhm dt Si^M.p.36i Hypericomobfeflbs neq; odorare nec
.
firre valere*, fi colligatur fole jpvi jun£l 6 ,.die & hora lolis, fi-
. q^cfiimulhzcconjunflio fiat in decima fphxra microcosmi-

ics* as6lit Ciun Poru ( hb. y phjtognonton. c. 13. ) Aug. Et:êri*4 ifa-
Excell.Gothofr.iUlJchtiu deOhftetrtc.
dist.f^ssu Hyperici encomiaalianon pauca in amoribus re-
perimus.dequo& fimul de origano atq;erica Dzmonibus
< .adverl^tibua videri potefi hirnPhtlof p. 611 . Deamu-
leto idem ex Hypesico, Lunaria, Erica alba & origano, quod
y;. przlentisfimum iagaruin terriculum fit, fi coiloappendantur,

idq; ex Rojufto petitum esle,docct Ftjlhertu corp. med. tmptrial. L3 .
p/.i2.,p.2S4^ Ahag;^llis-ph<Bnicc6*ilore in veftibuli limine

îCDntta4naleficiorum introitum valere oli credebatur, alie- m
fBUMRo^heio Epn. mtth. ctgnofiiff tttr.afffQ.’corp. p.to. DeAlys*
^%«b^perlco,moIy ; aliisq; pariter innocuum reddentibus
'^.tjSi^vaxLPltmm. L 2 s. c. 9. De eadem efficacia vegetabilium •
\
- iOlBMi0.vid.quoqiô^.L4/7îK4 hb,i.Epifi.34.(^6d de diîs tri-
. bosfNii^diw piantis etiam Dioftar$dts.aiea.t', memorar, MieL
2^dînini|nbei'bai'lichen£eib;unbtVmnb'21i'Qney«£)ttt^/
’
accuratius vexoconfietde quorundamamu-
Victocum(eQi|^rarorumautoritate;nonposrumusnon huc
i Exe.Jeh.ChniJ.fromtnnmti dtif).de fafiino p.36
cati|0 C(l|Diqudd DiafcoricUi lth\ 3. c.89.' Alysfum (de quo

t I
& ôh. Langmt l. 2. EptTi, 36. 37.’ )

ArtflottUs
\ . iRatAmPlinnu l. 26. c. lo. radicem latyrii , feu
'ôrchio^, 61.ltb.2t. c.s. corium frontis hyznz commendat.
l|||||gêciamiau illic eos, qui pellem melis, talpz
i_. pedem*
Digilized by Googie
-fjs SCKUnhroM AlilULETORUM WedicwI-
^dcm,Iupi caudam.gagacem&fafcioLas rubras fafdno oppo-'
Uras cenfeaut in modum amuleci adhibitas utiles.A'4M/.CDffiMQr
mytl)0 leg. 1.6. c. 4 .f.f72 . inquic: rencficiorum remrdia credi-
ta funt moly,ilella pifcis marinus, lapillus jafpis, rhamnus^
falix, pulicaria aliaque multa plantarum animaliumque ge<
nera. Herbam paulo anceacca£âmdcilicec rooly alias etiam
contra veaeHciadc magicas artes commendat Mtremuu Uliifi
msud Hamermn Odjfi. it. Etiamlt illlixc de tota atkione Uly f-
fis quidam velint mythologicc, fine dubio ta-
intclligcnda
men planca illaetiam olim uficata fuit ad vcueficia magicas-
que a£liones non ignotas. Verum nullam contra malignos
fpiricus antipathiam inelTemoly velbypericoni (etiamfifuga
dxraonum a fuperftitiose credulis nuncupetur )adftruitjlfi/b.
Wterits de Demon. L i. c.zo. De moly itCTUm-.
bacchare, arthemifia, rhamno .hyperico &iuta fylveftri ca-
piti circumvallata , quod a falcino defendant, docet jindr.
LoHnnu$u optr. thernpevt. tr. de fendt./lrnmer. i. i. c. 5. /. 10. ibi-
. dem autor etiam florem gariophylum animos hominum 8c

corpora tueri a nialeficiis dicit. Jhidem f u. refert autor hi^
n* etiam corium fafeino rafiftere, 6c Chameleontis hepar
toftum collo appeofum necronuntica pallere. De alyflo»
uoque, rhamno & phuin domo contra fallinum fufpen-
3endis; carbunculo vero, hyacintho, faphiro, owihydc fle
ruta collo appendendis; item de annulis gefiandis ex ona-
gri & afini domeftici ungulis paratis, agit Joh. Bapi. Portet
met- neu. Uk z. cap. 28. Eandem illam , vel efficaciam aiyiro
tributam, plurimi forfitan collegerunt ex Dtofcondiel. j.c.io^

qui herbam illam in domibus iurpenram,tum hominibus^
tiim animalibus fafeini amuletum cxifiere,Sc panno puniceo
cucumligatam pecorum morbos abigere ait. Veriim ver-
bis contignatis parum fidei tribuit Sknciortm de viumd. error.
fimiliter,quodruta confperfa aquafufpenda-
I$b.s.c.n.fi6i. Ibt
tur de collo contra fafeinationes in papatu, docent autor es.

Rutam 5c Alysfura qui feriptores plures alias dilaudent, vi-
deantur allegati inHorn» l,j, c.tj. p. ti4 > De rufa
7’ aliisque
• •
Digitiz^d
J
r'
Caput TI. - Sectio I.‘

^ {jf
ac rebus apud Pontificios fimiliter conlervatis,
ceremoniis adornaris profafeino domando atqne
<C1liTand6', confer fis allegara in Hier, Jord.im de dtvmo »w fn&rbi»
$. 6 {. Quornndam hat>tnus adduflornm remtdio.
•eum fefeino refiftentium, fcilicet fatyrii, orchidis.osficu-
lorumpalmarumlunatorum, dente (religione quadam^ po-
litorum corii frontis hyenac gagatis , ac
I
,
riitx (ex Plinio ut
ûrimum^^mentionem etiam facit Franc.yklUfini f>htl fur <.(s.
€tc.t-Taiidem autor hic in hunc modum de illorum
efficacia vel operandi ratione feribit : Certe ruta commen-
datur adverfiisdxmones & fafeinationes , ac deniq; adverfiis
OBHics<pasfionesj quae cenfentur etiam faerx» ut adverfus ter-
infomnia, phantarmata,& no£lurnos timores; hujus
ribilia
,
ivero caufa eft
,
&
quod abfiimit datus , ficcat, extinguitq; re-
ûndantiam. Pleraq; vero eorum, quzinDxmones vulgus
^vTefcrt,na(cunturex-diîs caufis,ut ffici!^ diices ex Hippocratf
'•^4AeU$ deJlMifnti, (S de meorhu virgmmm, Hoc idem dicimus de
^radice orchidis , praeterquam quod ea radix iemen expellit
potius, quam abfumit. Gagates lapis fortasfe comparavit
^«imaudforicacemi quia recreat vuhrx firangulationes. Jam
#er6H>$ficola palmarum lunata, fuperftitiofum remedium
«sle, ut
' errore conceptum potius ûum verum mulum, conftat vel
*«x ipfis*P/(m» verbis. Ipfe enim dicit, religione quadam po-
' litum. Ula vero religio fuperfiitioefi. multo magis fuper-
' expulfione repellere ialcinationem , atq; hoc
iploNdudioneftari videntur homines, fafeinationem noio
efle uliam^ liatoraKbus caufis illatam noxam , (ed ad venefi-
cia & dxmones pertinere. AH illa tefiimonia autorum, qui
quod fcilicet non omnes
'^pariter fencentis illi adfiipulantur,
< morbi ifiifimioVcl cacodxmone proficifiantur, etiamfi tales
•'Commuiiitep’êntur, in fubfcquentibus patebunt. Verum
-his di£Hs btaiUs, quae veneficiis refillere dicuntur, fidem non
'^S»d«ândam,quod ratione innitantur, (latuit Goclemus de
imsûeit.ttduMtruuêJfuupudRuttruj theutr,^Htp.p.tSs .&p.iSS> Sed
-
—irefpondeantnonpaucijegipoteft
apud
Digitis c-d by Cjuugli

SCRUTIStUM AKUkETORUM MeDICWM-
«ud citatum RMtraj. Videri etiam poteft, quid dic flifpe-*
îs ejusmodi rebus plurimis re£te fentiac ex Gedelmanno Oh

mfrariiaherijfit{c$fl cenf.)^ cap.jo.p.
k>h Nondum abfbl vimus
omnia perijmmata veneficiis oppolira ; Celebre quippe poc*
roeftinterillaAntirrhiiium, quod alligatum malis medica*
mentis ac veneficiis adverfari dicit Dtofcondts l. h c> ijj. De
quo etiam GroULus dtfignat. p. 37. Hujus & vinczpervincz
commendatz mentio etiam fic apud Rmutm Le.p.zt. De
Antirrhino yerba quoque facit pluries a nobis laudatus
fchtMs mth Mtl Rtuftttn ^fervat, med. 7, p. t. Plura redi monia de
ida planta, etiam di£ta,Sc quodThesfidt folam ipfios
iconem equis fuis nobilioribus , pro falcino arcendo, inuf
Ierint, prodant apud Exc. Chnfi Fnmc. PMiUmi tn dtfirtptt
De Antirrnino,rhamno,8cpolytricbo rideatur pariter

^hortrms mtd$c.ptrttrin.p. ^)o. ubi iitnui p, ex £K Glvnii mm-
commendat frudulum ligni taxi, (i nudo corpori ap>
ftxfirtptis
penfum circumferatur. Rhamno paulo. fup^rius, 6t jam

modo memorato olim infignis vis contra fafeinationes dc
incubos feu ephialtas aHignata fuit, adeo ut igitur quoque
HfCMxdre dicatur diras imprecationes
pellens, qui etiam ab alias janalis virga, 8c communi-
ter.(pina alba vocatur.nec non olimdifium m.fincm foribus
aut /enedris fufpendebatur; de quibus &
fuperditjofo ufn
declarato plura prodant apud/yj/Mm h«rt.Pk*lo/iph.p.î.&i^j..
Decodemufu &eSe£^ rhamno antea tributo agit etiara_>
D>ofc«rtdei /.t. c. 114 CUI loco plura tedimonia de rhamno dc
.
iîna alba, fen (an£la etiam di£ta , accedere pofTuue ex Ext.

CMCp. Saginarii htrmvua p*(Ji'3fns Chrt/ii pdrt. 2. 2tj. p. 647. d
$. 290. p.6si. dc. Verur.i vanum- idud amuletum inefil:ax
renunciat iterumJVrwfl. dt vit*>id.errQr.l'.g,e.ii.^f.i6j,
P orrobryoniz radicem abigere univerfa veneficia,docuity^r.
fiolduj, dequo Rties campe Eljf. tfnafl. 97. jT. i). Annumera vi-
,
mus paulo ante origanum amuletorum huic claiIi,hoc vero-

Erêrus Ifageg. phjf.mag.med. c. 2.p, 6g. colle£luni Vult Jove in
Sagittario exidente, die & hora Jovis, id q; fufpcnfumin domo,
I
Caput II. Sectio I.
Mndera a f^tis 6c veneficiis confervare air. Inter lirc perians-

mara eriatn locum fibi vendicat verbena, qux ideo ad mentem
quorundam facra herba audit,atq; laudatur a Dutfeoride 1.4-. c 6i^
Audiatur quoque de Illa Flutim l. 4. c. s6. Ht»r, Korr.mMmu vt
-Mmp/0 natitTit 227. aliiq; ptures. Verbena autem olnu pecu-
liarem obtinuit autoritatem prz reliquis plantis, adeo, ut ad
, ^ varias-a£îones (aeras fic expiationes Ethnicorum admisfafue- •
ric ; irehit epitheton illhispûld anteatta£lum>huc magis re-

fpicere volunt quidam, dum facra herba dida atq; zdimau
fuit ;deeadem herba & ratione hujus appellationisconfulatur '
Attam latrjfiph. mi/ctU, tr.iz.p.tgS. (fc. De ipfamct planta ad

lacros 8t magicos ufus adhibita apud Romanos videatur quo-
que -EL Scheduu dt Diis Gtrmamcu fjnffram. 2. cap. jS- p> 4U^ ficc.
Legati etiam aut Feciales, bella indicentn, vel foedera fa£luri
olim coronati ilia fuerunt planta, uti difeimus ex Salmutho ad
PaactrtHi ratmtrab. part. r. tit- fi. p.)07. De zftimio hlÛs herbx.
' quanti (cilicet quidam illam etiam fecerint , fit quod ad mirifi-
cos ufus adhibuerint illam, agit Quocp, Ptinm l. 24, c.t7.(9l.2f.
c. 2,ti f. Sedfubjungit iisautor di£lus,quod magi circa ean-
dem herham infaniant. Qm plura de modo diais appetit,

adeat Jth. Saabirttm dt Jdcrifrtit vtterum cap, 24 p. 6if. 6tC. Joh.
Dan, Add^trtmialrthm novit invemit medte. iaventtj, 6c Mart. Lipt..
mttm htfltr.flrtamr. e. f.p. ug. &c. Scd deco£lum verbenz & amu-
letum exhypericoSc nerba eadem facra confc£lum a Bapt. C$.
ir'0iirl7MCommendatum contra vencficia,ilultum& diabolicunq
pronuntiat Jerdanm Uh. dt tt, quod divinam tlf m morhit c- 6$, tS4f»
Inter ea, quz veneficia difflare. vel non admittere putantur».
numcrAur amplius vifcum colurnum aquales alias vires prz-
dicentur de eoucm, tanquam in^rediente unguentorum ufi-
ratorum contra morbos veneficio indu£los, confulantur C<r-
ricbttrm hb,2. cap.12. & //tnr. ab Uter ch/ mtd, rar, obf. t. De vifcO
* querno,quodetiamnum hodie inter Cbiflianos illud foleanc
infantium collolufpendere adverfus amuleta, veneficia & lu-
dibria Saranz.teilis exi(lit7r4^M,idquc fuperflittonibus an-
numerat. Nec diffitebimur iftius vifci zflimium , (i originem
S a illius
Digitized by Googlp
140 SCRUTIKIUM AHVLEtt>RVM Me&TCUK.
&plantz in hae
Ulius fpc£leTnus pcnitim^quia quercus, erft'
Icentes pro variis a£lionibusfacris, aut rectius, rupcifticio{is<

& illicitis olim fuerunt admifiz, de quo Phrim Ub :6, c*f>.tchmo^
& nos aliquando in noiiro QutrceiQ atrttfopttduo pluribus

rifumus. Quercum maritimam gefiatam omnia maUficia
etiam abigere icribk AndrcM LttHtcrauu in cprr. thtrnpevt. de ftruA
mar. fanat, l. K c.j.fel. io. Iforro de ferpentis cordis ufu,contt»
philtra & falcinum faciente, agit ^vveiferHe pharmac. Re^.p. tai*
quod contra incantationes horoinmn ac pecorum
Sic etiam,
quidam rufpendant arteminam, idque fuper{litiofum{ir,do«
cet Caifar.Hgjfmawuu de med. l. 2. c. 22. p, ita. Zenexton con-
tra venedeia &
incantationes fequens cxiAerc perhibet Johi
phar. kiumeUm medit.fpaojr,p.^j,
Recipiatur plunibum.idque
in aquam fortem fuudatur iiquefaîum ac in formam reda-
£ûm,corporique affixum inferlcopumceogeftetur. Dehinc'
prana palmz Chrilli.geRata przfervare a venenis Scveneficiis,^
idq; betonicam etiam przliarc portatam, juxta F/rmV aslcrtum^
dicit Mtch Bapjhm i!nmmbcibot;l.S.cib imbW>Hnb<21rQncy?
i&uchc part.i.pâi. Prolixiusencomium betonicz, inter amu-
leta malis multisiefiAcntia, adducimus exA/W^ Porro conirz
fdunXim videtur alarum commendare yirgtlm EeUge 7,
Aut fi ultra placitum Undarinty bitecare frontem
Cingite , ne liati noceat mala lingva futura^
Atq; alarum ideoforte a Z>wyc«ri<i«f.jscoronaria planta dicitur,,

liceterrorem fubclTc fufpicetur huic appellacioni, atque hujus-
rationem fufiicienternon penetret J»h. ManarJw Epih.nudicin^
U.Ep.r.p. 160. 'Afari autem vocem ab ufu illo diftam vcllc vi-
detur Ptvtnu t. 21 c. (i. quod inter capitis ornamenta reseptum
.
fuerit afarum. Alii vero autores nondum inter (e convenire

videntur, quznam herba per rSaccharirn intcllrgatur: ciim
quidam nardum (qnod nomen autotibus lynonymumipfius
eft)a!ii fcarlearh & alii herbam JdnlH Johannis intelllgant
, de ;
quo do£f ^ djsferit Francifi. Alexander %n Apollinefio p.6. A IJegato

huiejungatur labehiu adverfar Dodonam hfior.fltrp,
ftmpu
\ .
Caput 1t > Skctio

.
Sx j4ndr.Mitirht«lks CommeM. mI lii.j»
fttmpf.s. hi, 4 , c, 2 f. f, 24 Zt StC.
Ditfsoridis c.44.f’!if> Atq; hxc herba poteft coronaria forfitati
'diei,fi?x prioribus ab>i/fAf^<ôrecenfitis duc/lus utra eft;
5 quia
fune oidoratz illz,uc ad<?o fragraciz expetitx vel delectationis
gratiaforfan pro coronis admisfz fuerint.Si vero per podrema
planta hyprricdiocelligicur/uclGerman ico idiomate illa her-
baJobanis-2\raut vocatur) eadem herba forcecontra veneficia
fuit inter coionarias plantas recepta, Notus autem eih hy-
mododiClus,qii6d contra vetseficia atq; dzmonem
perici ufus
oomehdetur. Qnod vero coronaris herb* vel floresnonfem-
perodoratz vel fragrantes olim extiteriat,&d fine dubio pro;
ufu vario: fcilkec ebrietate, incantatione, tonitru, aliisque
malis pluribus prodigandis, ad corollas recepta fuerint rCollU
go inter alia ex Antirrhino, quam plantam inter coronarios
fl#s recenfec CclmmlLt ; de quo pulura apudf^t/fchiitm miu <m-
>^mxu 4d RtHfnert <d>ftrvztt. mtd, 7. (^lod vero antirrhinum etiarn
aidverfus veneficia parker laudetur, confuli poted autor modo
allegatus Le.dxqox fuperius deeodem aliisque periaptis HmU
libus afiotavtmus. Sufpicor itaq; coronarias plantas non fem-
per propter odorem . fed etiam decorem aut ornatum , medi-
emnve quemj^m ufum diChas atq;reputatas fuisfe. Non mi-
aus celebris eft laurus apud veteres, de qua inter zYiosJoh,
Henrtcm UrJmHt arhzrtte BthUc$ t.<fz.f.s7t. lUudinquitplancxn^
gicum , de quo P^sferMiMT
Latinis antica (tonis Geniis^ngeque repellit
Nube cavA teiios Lemures (fc,.
SpeClra enim in fugam agi lauro confpeCla finxerunt; de <
quibus multa Fena Itk 2. Plura in hanc rem proftant apud

fih. Laurtrnitun Polpnathta t. r. c.14. S'i4 ’ De allii effrClu prz-
terea J. Sammoniem Strtnui mtdtc, cap. 28. ita :
Praterea fi forti premit ftrix atra puellos^ i
Virofa immulgens exfertis ubera labrisi '

'
‘
AUia pr ac epit' tundi fententia Vedi, ‘
î veteri' clartts expreffit

-
more Togatae-
~
•_ •
.»
g j Pq^
Digitized by Googk
SCRUTIVIUJf Amucetorum Mebicrv^
Poftmodum ccrafus (ylveftris racemofa (vel pieudoliguftrum '
D$doH4i avium racemofa, aut juxta 74-

ccrafus
kem4 mmtMnmm êraAis racernofa nigra ) & quidem hujus
arboris tria vel quinque refegmina colligata, -aut baculiali»
quot digiti magnitudinem zquantes menfe Novembri, die
Martin! colle^H /kgedati, ftriges & maleficas fugare cre-
duntur : Ruftici etiam de hac arbore menfe Maji colligunt
frondes &cum aliis tierbis (fcilicet hyperico, ruta muraria
&C. dc quibus irolffg. AnArof. F^bricins de pUnt4r.
nruunt, quas jumentis appendunt. Netus
metr,i.) corollas
'
ell (quod dolendum;ufusetiamnum hodie per Germaniant

plebejis quibusdam frequens ramorum fambuci 6c trium lig-
norum crucis, quibus januas conantur munire contra venefi-
carum damna, & qUidem pridie calendarii Maji,quo diedi£fae
veneficx dicuntur itineri ad fua conmitia vel conventum
monte Bru£lero Iblennem accinffx. Przterea Crufim AnnsL
Sitevic. l.n.p.j.t.s?.cujuspiam reperti lapidis bufonii magni
mentionem facit, quod
hic brutis, puerperis aut infanti-
bus incantatione conducat fud aflriuu, undeetiam-a
izfis
ille guttulas inftar fudoris contrahat. Sicdefpeciequapiam.*
lapidis, quz chelonites, Brontia,veI ombria dicatur ^ quibus-
dam,ejusque de figura zre expreffa, quod conferat contra
veneficia, videatur bie (5ottoi-fir<^ Run(f«l\ammer
Non immerito miramur, atque ideo huc trahimus etiam.*
corticis tiliz eflfe£fum, quem in
Dzmoniaco exferuit ligatus :
quippe eo & con(lri£l;us quispiam quoad pedes & manus qui-

quem quatuor viri robufiiflimi alioquin concitatum pa-
tvit,
roxysmo fuo furoris vix continere potuerunt. Dzmoniacum
autem illum extititiffe linguarum variarum peritia vel loque-
la obfervata iiirmere videtur, de quibus videantur mtd,
Danua ^nm 1&73. tbf, i, p.ti. Nefeio. num huic qegotio
tf phtlof.
vel vinculoîgendo forte anfam przbuerit typicus fcnlus
petitus a philyra, de quo Joh. Henricui Hrf,nm Arboreto BtbLc. 10.
fj7t> & Phily rz tenus, inquit,ut legendum monuit Jli/jwa-
fim, funiculus efl ex tenui tiliz membrana nexus, apud
Ttr.
*
\ *
Digitized by Googlc
J
1
-I i
Caput 1 . Sectto-- I.
Th-mlUdtmm iU Hxc vincula funt , quibuâmenersr

Piiliit.
nexu exitium ducuntur &c. Adeoque philyra-

libidinis, in
vcl impudica mulier phiirri inftar eHc, & ilbqueare wl liga*
„re potell ocllro veneris laborantes mares. Podhxc alii pro
antiftrigo etiam fraxini corticem, die fecundo Maji detra-
£lum, &
quercum fulmine ta£iram habent, de quo
Fs^ricMu /. c. Porro nucis Medicx Maldiveniium mcdullx
lapidez particulam Indi includunt annulis aureis aut ar>
genteis, eosque geftant intus ita, ut cutis illa medulla poiTic
attingi , .atque hocamuletd fe tutos, credunt ab incanta*
Imento, dequo OUm IPSnmmmm/nf.jo^.TaXpzjpes applicans
fincipiri t raldnationi reliftic, inquit ^h, Rmtrttj theatro fjmp,
f,ii. Idem oblervatur annotatum apud Sitaridum tm
betu6d^t9e p.m» Videtur quadantenus applaudere
illorum iencentiz, qui fanguinem humanum,6( roenilruum
pnccipueftatuunt dzmoniacis magorum artibus & iofidiis
aditum przcHidete.il domus alicujus poiles eo inungantur,
de quo •Smoa- Majelmtdjeb, coaicHl. tam.2. collo^v. 3. p.i72‘ V criim
fimia Dei Diabolus videtur non nihil ex veteri iacro fsderc'
illitu poftiumnoto,fanguine agni ia&ituto, traxiile. Pon<
derec incerim quis reliquos apud Majolum allegatos aufus
.
iatamcos,dum quidam fanguinena innocentium infantulo*
vum tonitrua, 8t menftcuum ianguinrm adhibitum vfrmes ex
iîs propellere dicunt. E>e meniirui fanguinis iilo refutato
aDuru.alhsq;iimilibusaii'ns medicis, mediante illo inftitutis,
|itl8t pluribus ulibus ipAus medicis, in morbis aliis dediua*
tis, prodahtnonnulla in Lneiov. BanactoUdefcettu format, p, igo»
tSt,. De his illicicis etiam uberior locus in noftro ferutinia a*
ên&occnrretinferius.Nonpaucos criamaurores obferv.imus
commendare mercurium, quemadmodum de hoc 8c catoptro
xaodz. pavenis nuci avcllanz inclnfo agit Camerarins jylleg.
mHm€ont.ii.part. 7s,p>Sf, Nudiim vel firoplicem vero mer-
.
curium curr..mtem Ifgcs laudatum apud' //rrr«r/«m Saxoaia,

Aliquoties etiam in hoc tra£latu mercurium comniendaruim
£fiimus,jpxu aucoram- du£bunvin pecuUiuibus quibusdan^
,
144. SCHUTlVIWf AMUL«tt>kuM Medtccm.

affcftibus venencii fufpeftis. De mercurio ite, quod geftant«fe
hunc, nullas prorfusfagarum,lamiarum aut ftrigum infidias
‘
inla£lationepertime(cere debeant ac poffintjuxra vulgi per-
fuafion«nPatavii, mentionem facit trail.j. caf.9. tU
De aliis teftimoniis, eadem harc de mercurio ap^

peftis ptumom.
'pxohznviî,v\dcAt\ixBdrtholifmt dt laptd.nefdfrit.c,to
f 27,§.4jM\
concludit autor illa fua verba his:fed,inquit,verum remedium
infafcinatione eft collocatum in pietate 8t precibus. Idem
niud prius,de mercurio fafcihum a la£lanf ibus ar;.r;nee,ab aliia
etiam ftatutum videri poteft in ftqucntibus, inter amuleta la-
€li augendo deftinata. Porro Obr»/?. Enctlins de re metdU. Lj,
c. 4’t. p- 21 f. (fc. fcribit deCallaitiS fpecie, feu gemma, quamj
etiam cum mclancorypho convenire dicit, quod ejUsmodi
lapis in nido avis]îibid>di£fie feperiatur, 8c commendetur
ac ulurpetur a palloribus contra incantationes, larVasquc
no£lurnas. jtndr, L^mrenriunper. therapevt, tr, de ftrimer. pm4d‘
tione Lt.c.j.f.io. prodit hzc: Democritus cathoitis lapidis
geftatione frequenter con tra- falci num utebatur. Scribit
IraJdUis, referenteJ>tf^«»,in Nilo lapidem inveniri fabae confi-
milem,qui naribus app6 litus,llatim Daemones frigat. Alias d
circumforaneis etiam obfervavi venditari pro fingulari
amuleto fafcini radicem Pilati. Sic falcinari quoque non
poflTe ferentem adamantem, conflat ex Fr. Rueo 1.2. de gem^
mi/ e. tf. p. 22S, Dehinc radicem viflorialis amuleti loco
ulurpare pltbinn fiiz civitatis ac Jndaros , atque ideo fe i
ipe£lris tutos putare tradit Schredern/ pharm4C.med.chjim^l,4i
Metallicarum fbdinarumfoflbreshancradicemetiaBii
iHHcetvtôrialem marem, feu allium alpinura pro fpe£lrb
8t Daemonibus abigendis ufurpare, conflat ex jUc. Theoderi
( vulgd T/d/ernemontmti ) Herlmrie GtrmMM. p4trt. 2. p. Pnr*^
Cerea radicem pxoniae gestam phantafmata cun£lasf
mones depellere vult KuranM/ Kr^md/btup./^. Eandem mdt- '
cem> fed nigram pro ludibriis Dxmoiyim arcendis, etiamsi

laudat P/mum l.2s.c.4- Sic valere item contra incantationes
corpori appenfam radicem angelicae; - - -
teftem illius
il- .
.
jêgat
.. f N
'CAPxrrn, SscTiol,
'DodatuMs hifior, ftirf. ptmpt.2, Lf'. J|.
lufiones phancafticas arcet etiam chalcedonius lapis collo
ûlpenfus juxta in4trkortmttgr.(fruin. l. /. c.7. jf.j,
foiikxc cor vulturis ligatum in pelle lupina, fi circa bra-
chium habeas, nullum medicamentum nocere tibi poterit»
nec ferpentes, nec latro, nec ulla medicina, nec quidem.*
phantasmata fcntics. ceu llatuit Sextus phttof. Platomtm dento-
du. ofisvtal. purt. j. c. z. p. 102. (fc. (f PUntus lib, ip. c, 4. MulêhC-
quoque oculum dextrum in annulo politum liberare a fa>
'
fcinacione, quae per oculos fiat, reccnfct Buld. Ronfsem Epifl^
med. 22. p. 6;. &
tn vtnut, wndtc. p.103. Deinde adverfus incanta-
'
menta peculiare periapton etiam haberi a quibusdam olli-
culum cruciforme e;^ capite lucii defumtum, innotefcit ex
Schroderi phurmuc. med. cifjm, hb.s. p./j». Sed de hujusmodi
'
vebas & plantis, praecipue apud Pontificios contra incanta-
tiones uhtatis, (quae tamen fidem non mereantur, propter
naturalem iis denegatam efficacum,) agit inter alios ExceS,
Paubti yimmamtus program. invttutor. ad botamcas IclUenes Lipfia
hî.edtio. Confer fis tti^mMsch.Freudsamin(5 t\viffeno^jva*
gen non bec Saubcicy fv. 207. ^c. De plurimis ha£tenus

KCenfitis, 6( aliis materiis, quibus Daemones & maleficia
arceri credidit antiquitas, & Ecclelia Romana, ( parvam ta-
men fidem iis tribuens) fuse etiam &bene difCcmJeh.ITterm
de praff^, D-cmott. Isb.j. c.21. Cui addatur Hitrott,
îrdamu *{e eo tfuod dbvinum eji tn morbts, variis in locis alii
plures. Excrefccret inimmenfumpene haec materia ‘de his
amuletis, fi pergere in iisdem fccenfcndis vanis, ludicris ac
rejiculis animus efTet. Qui veroplura pernofeere cupitgut-
modi apotropaa,confulat PUmum t.13. c,^. d l-^s. c.g. fS u.
Stmertum praxt medica 1. 6 , p.4-2S. & 4 40, Retes camp. Eljf. epVt
jj. fi.tS.p. 2}7> Lav, Ftfiherum corp. med. tmp. l.j. p.224. Portam
mag, nat, 1, 8 - c.i4>'p-3^^‘ Vairum de Fafimo, Delrto distfuijl
mag. tom. j. 1. 6 . c,2, ^.2. ^.172, d alios plures, Sedfi uHibi at-
tendendum eft in medicma,fane hkeft.ne idololatriae, atque
ideo DiaboUck factis & ûifint dicata talismodi amuleta»
*
«
- '
T veluti
SCUUTSSIUM AMUl-ETORUM MfBTCU>fr
veliul talia olim nurvimmutiiaUiorum ColttmtadlfviL
Hm feribn m tfufitU 4msti*iia nf>ud Sntnenum L c. St quidem itu,
*
Eptflolij,apptniitccm illius loci conilicuencifcus*. illic autem^
inter alia m EptfloU 2,Hmu harc proltanc legenda.: Amule*
cum^feribitêx herbis & feminibus , certis temporibus rite
collegis > quibus ratione odoris przpollebac camphora».
Hala ei (feih mulieri veneliciis deturpatz) fuit transmilTum;
at noluit id admittere, ne odium Dei omnipotentis ( vane
Ikoc modo laborando contra odium Diaboli, qui tanquano-
fpiritus medicamentis corporeis per fe non cedat) in fede»-
rivet. Hinc Sc fatis Izta acanimola prster preces , cultum,
'divinum 6c lan£lum ufum Sacramentorum, oihil adhibebat
dzraonifiigi. Quia veteres, & Ethnici admodum timue»
tont incantionem,. noa foium amuleta varia fed et ia
ceremonias, geftas Sc verba eorum loco.ad fuas a£^-...nes
adhibuerunt. Sic pro infringendis fafeinis cer in nnutn_j
fuerunt exfpuerc,dc c{\ioTheocrit$ ldjH.6.v.4o. Qmctam
£}liti
medium digitum ollenderuntidque in Htfpania adhui. dici-
tur fieri, & Fifcz appellatur hic illudendi a£lus, de-quo
EricMt PmttoKHi t. c-p>7o^ Salivam jejuni hominis etiam olinrt
frequenter adhibuerunt proaveifcndis fa{cinis,de quo PU^

mw c. 4- alijque piares autores. De artificiis htlU* Ptr~
fi44 SMjr. . v.ji, ita canit:.
2
icce .iVta aut mctuctu divuni mMcrdera cnrtis
'ExcnufpHemmy frontemê atque uda UbcUa. r
Infami digito luflraltbns ante fdiîis

Expiat y urentes oculos inhticre ptrrta.
Dicitur autem infamis medius digitus, quia exteris; depreP
fis ille extendi folct, in Cinzdorum Scmollium notam, aut
^jnominiam, atque fic fimul penis forma efFoimatur v lin-

Sicatur de quo Farnubnu to rutis ad locum alUgantm Perjii,.
Quod ver6 penis vel ejusmodi res alix turpes olim infanti-
bus contra fafeinum appenfz eodem, & hnjus ra-
fuerint, de
none aliquall inferius agetur inter periapra ulirata pro in-
fiuitiuro tutelamedica. IMura etiam reftant adhuc in&rius,
pro
Qjgi4zp<tby Goqgle
Caput II. Sectio I.
periapcofum incantationi oppofitoram idilucu
firo matrrla
danda, a nobis proponenda , ideoque Iiis recenfendis janw
non amplius immoramur.
Fcbrifiiga pcrUmmaia,
A Ggredimur porro jam febrifuga periammata, inter
/acommrfrdacur Jaipis lapis gcdatus i M*tthiuh de frnfl,
'
medte. ftrult. p, 22S. Si Ktrten* $n Kirstiiddem p, /7. credimus,
viventis muris cauda, pedes, a ures' 8< nares abfciin, inque
panno ligaci ac ad coHum AifrenH omnem typum & rigo*
rem antiquum febrium mirabiliter ejiciunt. Vira non_»
parvam quoque in febribns tribuunt quidam carbonibus,
certo tempore fub artemifia repertis, colloque aiffixis, rnj
quod negotium tamen invehitur yffo-. Animus jn ber War#
nung con biV Sailberey concione nd EfntdC.47. verfim eUtimum,
Prjctcxca Celeb.^*^ Ludotfw hiJItr.Mtlnopic4l.ucjs.§.tf.(fc. Fe-
brim, ait, tertianam 6t quartanam Torpedine curant Habef*
. fini, fed valide in tabula ligandus eft agrotus; iic plicis

ille artubus ipfius applicatus cruciatum atrocUIimum omni-
bus membris inducit , poft quem paroxyfmus febrilis noti
redit. Acerbum videtur hoc remedium, fortaiTis etiam.»
podagricis non inutile futurum ; quia id genus morbi tor-
mentis curari quidam dicunt. Credent td inter JEthiopes
illi
,
qui ipfum cacodamonem hoc pifee ex homine exigi
pofTe pro certo habenr, &c. Haftenus Nobilifs. Leedot^,
Czternm de Torpedine alia fcriniain noliro hoc catalo]^
agunt. Sunt etiam qui cornu cervi contra tertianas roird
,
efficax deprrdicant, fi collo gtftetur, de quo Mekh. &brj^
l /. cap.u. p.ss, Unict.rnu Gronlandici fruftula cqUo ap-

penfa, amuleti vicem etiam fuftinuUTe Uafiiiz in fitbribus,
tefiatur Tbom. BarthoUnns cent, 4. hifter. stnmt. 4, p, 209. Porro
dextrum oculumlupi alligatum difeutere febres Peribit Stxtm
Fbtlojoph. PIaiouums de meeUc. amntuL pnrt. i. e, t. p. 64, Salfunij
vei 6 debere 'efle oculum hunc confiat ex mente Phmt l. ig,
c. w. Sic etiam lanam de capite arietis demptam,& a coxis ac
T a tefiiculis
..
• i
1||8 SCRUTlfllUM AmulVTORUM MfeUTCVM.

Cefticulis paniTtn rufpeniam, perfe£ê difcutcrc ilatuit Sexius
T.Mofoph. PhtortKHi l. 4 . vart.i. t.6. p.js Juxta AlbtrtMm Ma-
'
gnum dicitur etiam os nominis mortui quartanario^ alliga
tum illum a febre liberare, quod allegat Alex. Venturimu ,
mtiUcm. aiiimAtir, defwnt».- Malunt alii oa recipi hominis

mortui, nunquamfebrim antea palTt, quod fulpcofum fu»
pra patientem, liberet illum a quartana, de qite Gotfr.SmÛ
Ums mdtnuaL rtr. admirAb. e.ja.p.i??. 8(r AgrtppM Li.c.io. de ocr-
cmIim phUof. Ex hoc confirmat idem xWvtA.Jah, Jjc. Ulckty**t *
'
dt fecretts p.iis. Idem hic autor ti/dtm p.119. ex Alberto, dc

oflibus humanis paulo aliter hzc feribte, quando ait: cs
hominis mortui iuljpenditur in aliquo, juvat a quartana*
St n fufpenditur illud fuper cum, qui conqueritur de ventre v
-
fuo fanetur. Sed quid rel|mndemus illi trito?

Vis fine febre mori!
Cum. nullus dicatur mori naturali modo Cne febre, ucii
explicat id fere verius Lotiehu d>j[ert. de febr. c. z.
Vi moritur ^/i quis moritHr pyte febre^ nec iHanLA •

Ceu TtatnrAlem dixeris e£e necem.
Hinc violenta morte interempti os forlitan placeret aliis
nec antea febre tentaru Hujusmodi febrifuga etiam in tcr<r
tianis intermittentibus ad epicarpia puerorum admoventur,
utpote qui alia remedia non admittunt : materia vero horum,
ut pluri mumberbz funt guzda, videlicctburlapaftoris.urtU
folia vitis, cornifcervi herba, & fimiles, parum fucci ha*
-hentes;, nobis etiam {_cc\x lfiBifu habent verba) mcntaftrl
ufusbcnc cesfic, quibus lal & acetum adjunftum, inquibus
przcipua vis remedii eft; hxc enim putredinibus adverfatur,
dc harum facultate per arterias communicata, piltrcdini hu* ,
morum cor fortius refiUit. Sal marinus nitrorus,gemtnx>
luccus plantaginis , burfx palloris, herbx quxlibct adftrin*
gentes cum aceto contuix, Sdimilia carpis alligata ; radices
millefolii, torrocntillx,& camphora etiam collo fufpcnfa per-
hibentur febres collcrej de quibus confulatur citatus
^ . ds-
Digitiied by Google
' - Caput IT' Sectio f. .
14^
t2^. Defimilibus ,xdAnuxjMeUh.Seh'fûjfjfecut.mtd*
tam.!. f.9i9. Multi multum etiam tribuunt camphora
, in febribus tertianis & (juartanis appcnfa
ibli ficuti recor-
;
dor rufticosfieplebejos circa Altenburgum ante aliquot an-

nos eadem frequenter ufos fuifle.. AlTereraruut autem qu^
dam quod
,
Hmiliter evanefeat febris, quando Camphora di-
fpereat.DeCamphora vero notum cft, quod aeri expofitacon-
fumatur in auram disToluta utrum igitur poil abfolutos
;
aliquos paroxymos tertlanz vel quotidianz intermittentes

non cclfalTent zq?,ac fi nihil de camphora fuifiet appenfum,
perpendendum eft fimilia vero huic negotio inferas oc-
;
current de AbracudAbrA. InterimGaphurz, Sf quid«n pulfi-

bus appUcatZiQon omnem vim derogare audeo.Przterea non
’ lardufurpari in febribus^ (juxta modum diftum, fi feilicet
pulfibus admoveantur,) Chelidonium,papaver utrumq; ur- ,
ticam , &' fimilia, afierit itidem operum mtd. tim. 2. Ub.

dt fibr, cetp. 2itp. m. 6). f^Fel- PUtertu de febnbmp, 197. (fc. Pecu-
liaris quoque cfHcaciz creditur efie pentaphyllon, de quO’
paulo inferius plura memorabinaus. Porro Polygonon car-
pilimpofitum in tertiana febri prodefle feribit SchrodaruiPhar^
mac,med.chym. t.^p,i2f. Adfiruic idem hoc, fcdadliuc qua*
piam circumflantia certa addks,Piiniitt l. 29. c. u. qui di£fum>
Polygonum leva manudecerpi atq; corpori alligari vult con-
tra tertianam & profluvium fangvinis. Obfervabis autem
xnodum hunc colligendi crebrius a/'/<;iwaIiisq; pluribus an-
notatum :• dum fiUicet pro varia curatione abfolvenda'
.
manusfiniftta adhibenda injungitur. Videntur etiam ejus-

modi-alia tefiimonia, rara tamen, perruaderc quorundam
animis, quod peculiatis eminentia finifirz,prx dextra di^ ,
gitiscp certis prz reliquis, in morbis variis infit, de quo, fi

placet, evolvatur Aitch. Bapjhw im 2trnney # 2\unjf *'Unb
VtûnbcrjSutbo p*ri:i.p.;i9. VeruTO, nifi major ratiodis, aut
experientis vis huicafierto accedat , pofiularem illud poti ds
vanitatis aut fuperfiitionis. Plura de annulis aureis , auc
medicis,magisefiicacibusputatisdiannulari digito affixi fit»r,
exalio loco nofixi Icrutimi innotercent. Porro tormentiil»
" •
'X i. , har-
•
159 Scrutinium Amuliltokiim Medicum.

bcrbam calceis imreilTam vel ilragulis lerti fubftratain tni
,
.
&ronchum,a febre dicunt liberare Uberantes cadcm.fi (cilicet

his illi incumbant; di£ta vero hzc allegat AUrt.Zttltrm
vMrtar ^tufi,66.p. 246.^ RadiccmtormentiHx tccensefFosfam
ftragulis quoque lubjici ftfbre decurabeutium.teftiseftPia/!.
SalmHth (int.j, tbf.i?. Radicem taraxaci in tertiana itidem
fuppeditare amuletum, annotat Schrtettr$u plt^rmu. L4. t.f4$,
Hyofcyami femen quoque cam camphora collo vult
p.i66.
appenfuminfebnbus Ttiemun»tis dttiMt.med. p.sST» I4f*ncum
amuletumitem declarat in tertiana \exhex\3^mSenn€rtmsdcftlrr,
p.2tt. Ad intermittentes quoq;fA/rf«<iWaKenvdicicurcon3 po«
(itum ex rura, fal via &burrapaltoris cum aceto rofaceopul*
fuum regioni applicandu-De hoc flaeftrnj Here. mtd.l 6.c.j.p.jg4^
ita : poft fudorem medicamentis provocatum.recipe ulvi*,
rutz,&burfz padorisana pugillum unum, quzherbx con*
tufz cumaceti parum. St adbxacbiipuHusapplicatz pervU
ginci quatuor horas, ceHare faciunt febres. JiMdeleuusyviXtt
ut folia faivizjfambuci, pedis columbini dt rutz ana mani*
pulus femis, caltz pugillus unus, terantur St cum modico
falis ac vini carpis imponantur. Ratione falis forOtan etiam
in febre operatum edlardum falitum intra digitos pedit U<
gatum atquegeilatam,dequo MtfeclUn^ j4c4d.Ltoj>oleUm-C*ftr,
tunoC, Dfc. u .dbmi Sal atque acetum alioquinirequenrer
admifeeri ejusmodi febrifugis externis deprehendimus etiam
apud PUterum de febrtUts p. 197 8(C. Th. Beertholamm cetit.i. htfl.
tnau 62. & alios autores. Radicem plantaginis jufio tem-

pore colleflam loco amuleti etiam commendat D. Joh. Mt»
MS. ad Reffiuu Cbpmam. Alii aCCurifhUE quid
fiidtUs ce\Ug.
meditantes, plantaginis radicas tres anrefolis ortum colle-
{fas.colloq; in involucro geOatas dilaudant; fed fufpefiz vi-
dentur circumftantiz injunfbr. Septem etiam caules pilan-
taginls appendi fokre contra febrim telfatui Mart^ Zetltrm
eent.t. ejHap. var.66. p.246. reliquos modos admintilrationis
ibidem annotatos, quia videntur magis fuperditioiijtzdec
me adducere. Placent aliis quoque folia plantaginis aqua»
cicz
r
Caikjt ir. SfcCTjo L
'
. -il -T
tfev^ntuia, patfibasqiie impofita. Dvliinc ut'8pihm:_r
%l«!eihv li^tuf fuper palfum raaamim.ffomacho jyuno,
taii|ot4>rji!ji»ne»quis die accedtoni» ad alium diem, pracU
mir4e.ch^wni>.t49» Porro NtcuL Bicgm tn ^cL«f
Ml>dic»>6k^co .Anm. 2imenf.ja>utttr, p. m ja. qiixrcns au pelli*
tld>e]LCeftao«i detra£la, extrcmieati digiti admota, vel
iSme» viva (mrix dorii admota aut plantis pedum, febris r&i
aitdiaR efleêat Atqueillicautor nonnulladeltmilium
«Brfetovuro efficacia ventilans,pacum iftis tribuit. Prztere%
^Kd lapillus ex capite EralcUt pileis in preniiunio exem-
p(m,ioêUntcol 9 involutus gedatus febrim pefiodicam
ttfkXty^txOirttJio re&rC jittx, f'i/aurinM2 medie, aniniiil. de-.
.
pe variis ejusmodi (TmpHcibus & compoOtis, uti 6(
'
(deisr atque unguentis, corporis partibus variis imponendis
«piuva rebres, agit quoque C*;^, Br^

tem.3. feih. 5. Refiim.
Przcerea radix valerianz de coJio TuPpenla
autiuiecnm quotidianzexillcrc (cribituiri Jolr. Schraderafh/trm.
^ Poli hacroftrum pfittaci portatum omnem fc-
lisii^ngorcm ejicerevel abigere indicat KirMndibiet.
'ffiifi* Petro cor turturis St ranarum oculi amuJeticc gcftatv

CBTMf Wftianas inquit Rauraj tiHotr, fjmp4tk p. ts. tf is6. De
,
«0^ illis, quod ante fotis ortum «ruti & alUgati tertianas;
ranz vero vdvz debeant in aquas retnitti.do-
0
^BRKuin'Johk /t KriAmpfiiigH-dijfert.jdtr. mathemat. p./rt. Idenx
Mv'I«gkttC apud C<ra. ex quo'ibrte illud petitum
oculorum horum appenforum effe£lum ima-
'laiCitfti^d[MlâcedercendereArrpicacurj^7.Af«cil;.0cîofmmrc
t>e plurimis his. Staliisadbuc aixmlecis a
sanis ptima-iddece licet inlîclk 2£n)ntp unb
>’ p‘ S^s- corde ranarum» maximi
^yiîlitmtr^jptoditSthrodemj.ph^ Ls.-p.331.- quod febrlci-
audtMii%uuralKgatom,febrires algores minuat, ranas quoq;
luteas' obnupvtHMi idem. Sunt etiam, qui admovent cor
iBt^r^tdniootdissdmitigandbs cavf|muaa zftus fitincen-
vtMUm». mtdu*- hoc cqmmuniciat io.
f
'Caput 11. Sectio I,'

^
Bthl f. 42J. Proitiilcuc autem ejusmodi amuleta uoa

.raro applicantur, fcilicet, modo intertiana, modo in quarta,
•na alioquechara£tere notatis febribus. Nec diferre admou'
•dum ejusmodi mites, imo Omnes fortefebres fuf{»*'
inter fe
cor, vel maîs & minus. juxta illud tritum;
cum gradus,
non varient fpeciem. Si itaque pertinacia morbi &jpropor-
cio medicamentorum alixque circumftantix nccellarix at-
.Tcndantur, forfitan haud difficulter conciliabuntur inter fe
mulca: differentia febrium, a veteribus multiplicat* atque ex-
cogitat*. Frequentius vero annotat* formul*componr*re-
. periuntur, qu* araneoru telas recipiunt , prolixe nolum^ illas
huc transferibere, cum longam feriero iis explere valeremus;
fedjam plurimum contenti erimus locis folum allegandis, in
quibus apparatus 8( przparatio illarum proflat. PlMtrt ^de
Kftb/, p.ij>7.) amuletum, quod in febribus ipfi uGcatumolim
fuit, conflituunt hxc: recipiatur unguenti populei uncia
.femis, telarum aranearum numero o£lo, qu* commixta ap-
plicentur puUibus, pollici pedis 5c temparibus. Idem hec
unguentum, telas araneorum inprimis a yoh. Meihw aliis-
&
' que COmmendari^ ait U Grmd curm/o natmrtd. arca/t»r, per»
De Unguento ejusmodi, & aranea viva fi-
firittstorep.S^.Sc^.
militer laudata,videatur etiam Frunc. Joil de fd>r. (g vtmn, l.u
-f.7s- Paulo aliam formulam habet TilemMmu dt nut, mtd,
Pilulas etiam ex ejusmodi rebus paratas, iliisque locis alliga,
tas, in quibus^videns pullatio deprehendatur, celebres mrai-
,
cos noAri foculi laudare pro depellendis tertiane circuitibus
eradit Ltv. Ftfibtrtu corp. medie. imperUl. /./, p, 2te. Deprehen-
*
dimus inGmul, quod hujusmodi febrifuga modo Ibb em-
plaflri, modo unguenti, modo alia etiam forma Gmili com-
ponantur. De Stroklbergtri emplaflro febrifugo, quod pari-
ter recipit telas aranearum , videri polTunt Sthrederuj phmm.
1 2, p. tpf. Jtolfinciujdefebr,p,3S4. HnUdûs Padttmnedt ftbr.Bet»
.
TicellHshert.gemal.p.77, De eodem &

aliis externis febrifugts
-coTifulatur etiam GrMlingiusfloriltg.chpm. p.46f, Deêbellfergeri
-.emplaflro. quod aliquoties Ikie effeû applicatum fueris
V .
*
obfer-•
^
IJ4 ScRUTiKiuM Amuletorum Medicum.
obfervatum, proflant nonnulla in KergcrKiefermcnt.it tone p.J4i.
Varias quoque talistnodi formulas, quas telz aranearum in>
'grediumur, colle£las reperies apud Sthenckinm ohf med- 1.6,
j>.742.inc. Ibidem tttAm fol. 736. tanquam fpecificum ad dia* -
turnas febres, commendatur oleum Scorpionum Germani-

corum linimenti inftar.przmifsa evacuatione, -dorfi fpina?,
pulfuiSt temporum regioni illitum. De prioribus formulis
aranearum telas recipientibus vide lis etiam Jvh. Helfric.jMn~
Nihil memorabimus de
ckenii chymitem expertmental. p. 632. 8(C.
aranearum ufu interno, in tertiana proncuo obfl rvato,dc quo
MifcclLen. jicad, Leopotdsno-C^far, curtof. dtc, 2. udnn. f. appendk.
p. 30. Superflitiofum etiam ufum telarum aranearum qui-
busdam familiarem allegat Schcnckitts c. p.743. De aliis fi-
l.
milibus emplaflris contra febres quasvis, etiam in pelle

ufurpandis , agit quoque Fnd. Hti^nnnHS pojl cLtvem Schro-
deri thejauropfuirmacevt. p,6j.Junge fis attingentem eadem_*
'
Retes campo Eljf, fv.S3.$.3. OioijfKii cataplasmata , cmplaflra ,
& olea febrifugalhagnopcredeprzdicata proflant etiam in_»
appendice MtfceUan, jiead Ltopoleimo Cefir. curtof Dic t. anno 6,
ff7.p. > 76 f^c. Cui placet tandem de cmplaflrorum horum.j
.
efficacia, quid fentiat Rvlfindas, videat ejus nutfjodmn mtdc.td,

fpec, p. 444. Pofl hac peculiari laude etiam fuum cmplallrum
in quartana potens efltert HilmonuHs de febnb.c.t4. JT
12 Pro eo
vero venditant quidam hoc: recipiantur cer.i: uncia uua,

aârki, ftyracis calarnftz drachmzduz, ladani hquidi uncia
dimidia, afz dulcis, olibani optimi ana drachmz tres, cx qui- -
bus fiat emplaflrum pullibus manuum applicandum. De •
epicarpiorum vel emplallrorutn febrifugorum laude, & quod

illorum ufum laticis circulatio, feu fanguis in circulum cir-
cumdu£lus,8t transfpiratio infenfibilis luculentilfimc evin-
exempla exparimentorum, videatur
•cat 6c illullrel, przter
Ceorg. Huron. Vclfchtus in cur M. d obfmcd. propr. DecaJ.j, cur. 2.
p, t24. & in<^f4^./. obf.2. p. 226. De variis ha£lenus przmif-
fis atque fequentibus confer etiam Cafp, hravo Dtfp, j^pelog.
Refolut, p.tSiydc, Non ultimo loco etiam Quibusdam
reponitur
'
/ ,
Digitized by GoogI
: :
Caput II. Sectio I. lyj

r^ntturrequcns in tertiana ufurpandum: fumantur panis
'fccalitii & mellis squalis portio, aliquot arancar, falis ficaccti
parum, qus mixta St in formam cataplasmatis rcdafta,atque
carpis utrisque manuum impofita, febri mederi dicuntur.
quatnor horas aliquo-
Iterari impolitio debet poft viginti
idque, quod impolitum fuit,circa undecimam meridia-
ties,
nam demtum in flumen conjici volunt, juxta quorundanuj
prxeeptum: quod ultimum tamws de hora injunfta fufpe-
quid redolere videtur. Docet autem & injungit illud
adduttum inter alios Mart. Gcbmucf cccmU. mag.msgnet. morb,
atrM.p.ij.Dehinc fola aranea amuleticc brachio apponitur
ad febrim quotidianam, juxta Rattraj thestr. fymp. p.if. ffis6.
Araneus, inquit ithodems Ith-j.p.ssi.) febriles paroxy-
smos arcere dicitur, pulfibusmetacarpii, temporibusve ira-
_ politus; peculiariter tamen ad quartanam commendatur.pu-
"
tamine avellanae indufus, colloque vel lacerto appenfus.
Aluta fti volutum atque lacerto pariter fufpenrum vult ara-
neum Dufcoridts l. 2. c. 6S. Similiter quod pertinaces febres
evanefeant, fi araneus major cruce lignatus, nucique caf-
fz indufus collo appendatur illius, qui febre detinetur, idque
tiim tum aliorum experientia comprobat Marunus
Gc^mucf KculumMg. morh. tttrat.p,i 4 . Conferatur
«.ctianf de hoc AMUrnt mtrac. chym. p.gi. continetur quoque
difeurfus de eodem in Fr^ncifa 6o^»ni # Subnc pm,j. p, 2j.
De iflhoc aranearum ufu in tertianis & quartanis videantur
q uoque allegata Sihencki* ohfirvat, mtd, 1,6. In quartana pari-
ter non rejicit hoc amuletum BMd. Renjfcns ven/tt. mtd, ita
canens
,^nisquis de collo y>ivam fufpcnSt arachnen
• Ptiniao , incltifam tefts. juglandis inani
Vel telas tcwics quas duxerat arte magiftra
Ante poroxyfmosyj! ad carpum, tempora ponas.
Araneam quoque, jafpidem vel limacis lapidem geflatum,
aut talpam in manibus retentam, donec moriatur, laudari ait
fUterus dt ftbrtbus p.ipi. Audiemus de proxime illo difto
• '
V z amuleto
*'i 5 ®
'
ScuuTnmjM Amvletorvm MtDicw-
:kmu\ctoeti3m'lPicktrHml.*. vulgi, inquic, opinlij'
eft. quis talpam manu coniprcfierit, xu moriatur cum a-
fi ,
febre eo ipfo anno fore fecurum,quin 8c in paroxysmo febri-’

ii mano retenta, infultus reprimere cenfetur. Ob fimile
peneargument umanneftimus ftarim ea, qui dc alio amuleto
ex Plinio 1.3. c. u. recenG-t Muh.Bapfiiusim î tjncyîmftunb'
tDunber«2Juci?e parui. p^2i. &c.qu6dvesp3rfpccies,pieudo-'
plucedi£la,maoufiniftrafapienda,8t eligenda Iir,q*.ia- pruro»
confpiciatur in anno, atque contra febres appendi debeat.
* Atque hujusmodi traditiones varias inter plebejos verfari-
' oblervllbis,dumiciiicct vegetabilia vcl infefta, primo in an-
ao aut apparentia quidam pro morbis abigmdis'
crefeentia,
per annum eundenradhibent. ied de his fuTiitan.anqxiando,
m medicina
inter primigenia plura rcftabunt a nobis di-
cenda. ABch. Bapfiius l.a. etiam recenfeti quod in febribxis;
commendetur caput vipera: & cor ipfius, larva manu illi vivz’
exemptumifearabeus item corniculis reflexis priditiis. fini-
ftraque manu' captus, fimiliter!genus quoddam fcarabt fnU i
Io dittum,albis guttis difledtum, ac lacertis alligatum d : aliis-

adhuc, quzP//ffiw/ loco amuleti in febribus commendet, vi-
deatur Bapfliuj l. a.‘ De araneis ifiis paulo ante rrttmoratis-
adhucanne£lct:da' jam nobis qui;(lain reflant; de quibus-
cumbydrargiro depr.tdtcatis.quod fcili-etfmt peftis & ma-
lignarum-febriuminfignc amuletum magncticum.tencRifc •
im\tBKrggravittspanepi'. ^chtlle. Non uno vero araneo con-

tenti funt a)lii,fiquidcmrres iftos contritos Sclinteamini in-
j ^ditos, ncc'hon fronti ac temporibus in tertiana vulcira-
* * ppfitPsX<4V. Bfeherus corp. med. Jmperial. p. ito. Sed numerus ' ,
we ternarias in tertiana, & quartanarius in quartana fzpius

ibidem injun£i;os, movetroe', ut lanquam fufpr^lum quid •
iftud ax^lier. Stmiior. Sanfiaru de vitand, trror. l. i. c. u. f. Ut,

âxta du£tum paulo fuperius allegati Diofetridu agens de ara-
neo ab aliis etiam in febribus commendato, exoptat ut eo-
dem febres curari poflint, fed KwXdyaq & excprdesi homines
tticis credere dicit. Idem autem eft judiciuttt detetra- -
/ I
, CArurll. Sectio I.' •
1577
iPffiyllo & triphylIo,ac de araneorum di£lo numero, quatenus
ItiKcec (iicuti paulo ante meminimus,) quidam ad nume-
rum febrium, relpondcntemparoxysmis.refpiciunt. Dshoc
fbriitan eriam verba .Sirirw/ir* intelligenda funt, qui phmrmMc,
mtcU ckym. I.4- p.-tis, inquit : in febribus tertianis exhibent'
folia trina, in quartana quaterna 6(c. Statuit eadem quoque
Mdrf, c, $2. Sk quinquefo-
Ftcifjm d< vitatalitus compAr/mdal^,
'lium herbam, pro febriam paroxysmo eodem numero con- .
ftantemadhibcri, itidem vult Plinuu I.26. cm. Ibi etiaruille hzc

proponit, inquiens buglof&inarefcentis medulla i caule ex>
:
empta a febri eum liberat. Extra numerum vero Scejusmod»

circumlUntias. rufpe^fas non privamus pentaphyllon fu^
laude vel efficacia; Equidem illud cum fate impolitum pulfui
contra quartanam profuilTc tiduarJSoreliMscem.iôhf.ip. Ln«
terne laudat aiiam hanC' herbam MatthioUu HcrbAr. fol.
Verbenam quarto geniculo a terta fiufum decerptam, in_i
quartana, a tertio vero in tertiana laudatam vide apud Schro^
deritm pharmac. JtL-4, p,i?2. Pkira habet Fortfluj l.j. fehoUo Ad
ehferv. 42. Dî nde R^mh. DodinAH} prax. med. 1. 1. 0.^6, in tertia*
nis intermittentibus approbat epicarpia petita c.x-burfa pa-
floris, urtica, foliis vitis, cornu cervt herba, inprimis verd
iaenta{lro,cui ultimo fal & acetum admifeeri ruadet,in iisque.'
prsteiâm rc medii vim confidere a it; Cujus paulo ante p.f^S»
ttUm mentionem faeere indicavimus.Porro vermi*
cularisherba fcu fcdum minus febrium amuletum cfie credi*
*
tur, fi nevem diebus collo gefletur.An vero terminus ille tei-
trium dierum pariter fuperftitionisquidcomplc£latur, ipe-»'
alii; extra hanc fufpicionem autem nonimpro--
culentur
;bamusitidero illius ufum. Sic Joh,j4t-Jfick*~
rus de fitrttis lA.j. cAp.4. quod cantharides tela ara«
nex 'induts,& quartanario rufpenfat, eumpcrfe£leliberare->
tradantur; atque h^cnon alienum cfie ab experientia con*
^
firmat uilex, FirUArititO medtatiA Ab AntmAhbHs defumtA. Quatuor

vero cantharides telis aranearum involvi, atque collo geflari
^bere pro quartana folvenda, injungit Joelfr**, md, tom.x^
I
‘
'
V. J, dt:
ifg
'
SdwmsloM Amuletorum Medicum-
tUfehtkttJ f.2.p.7s> Quidam etiam procauftico lifu, paulo in-
ferius memorando, conrtmendanc cantharides, dequarum_»
tamen finiftro fimul effettu hxmagogo.ieuroiftionem cru-
entam Stllranguriam excitante, piura dedimus Dtjfert.de mi-
Rtane eruent forHcan commodiori occafibne in-
pofterum daturi fumus. Dehinc novem millepedcs ligno
fambuci a medulla jpurgato includi atque obturatis fora- ,
minibus collo febricitantium fufpsndi fblere, (adhibitis una

quibusdamcircumftantiis, & lupcrftitiofis literis) proditP«i4
Salmuth. cent.j. obf med. St- Sequens petitum eft ex BuLi. Ronjfti
vtntutone mtdic. ft. 96.
yd muri Vivo AuricuLis rojirumque recidunt,
appendunt agro, murem Yroumque remittunt.
Placet etiam quibusdam, ut de illius, qui febre laborat, digitis
manuum ac pedumrefecentur ungues, atque in formicarum
aggerem in|iciantur,ac poftea formicz illzcollo febricitantis
appendantur,quz primo apprehendunt iflafegmina. Multi
quoque ungues febricitantium refe£los in cancrorum viv.
teftas ingerunt, eosque in flumina rejiciunt,unde febres cet
fare dicunt, de quo inter alios autores agunt
dtfttUM. l, 2, p. 40 4-. Th. KesUrus chymi^^cn procefs. no. jS2. p. 454 .
MtfceUa». Acad. Ltopoldino-Cefar. cmriofdecur. 2. Atm. t, ad obf 16».
infcholtop.399. Pharam. Rhumelius mtdictn. milttar. c. ij. aliique
plures fcriptores.Modura hujus transplantationis crudiorem
vocat, &
fe in praxi fua perferiorem traditurum promittit
GviL Maxvellus de medte. magnet, l, 1 . c. iS. jn tfs. Verum modus
illevidetur antiquam fuperlfitiofam originem, modo non_>
venefleam agnofeere velfequi; PUnio enim teftc atque con-
temptore notum efl: quod olim unguium czfuras ante
folis ortum inquifiverint atque ex ccrajanuz domus alterius
affixerint,ut dominum illius poftmodum febris invaderet. De
his autem.quodtransplantationisnegotio morbos a quibus-
dam demtos in alios transferre fatagant malefici, uti &qu6d
ungues frequenter ab iisdem pro fceleratis eorum aufibus
expetantur, alia jnoilri ferutinii loca uberius iifud exponunt-
•
-
- Non
i
• \
Caput II. Sectio I.
Nonfemel etiam a plebtjis laudari atque ufurnari animad-

verti himbricos tcrreftres linteo involutos & collo appenfos.
Numerus certus autem, quem quidam circa fufpeodendos
illos limul injungunt, fufpe£lus nobis non immerito iterum
apparet. Deinceps ye/b. Helfric.Jumkfr.tuschjm. expertmentalt
y. 6i2. 6fc. laudat bufonem aridum aceto madeLftum ac
linteo involutum, cordisque fcrobulo hnpofitum ante paro-
xysmum,idque tertio quovis die,8t tribus vicibus in tertiana,
in quartana vero quater periodis quatuor recurrentibus,
& in quotidiana femel repetendum elTe fuadec. Prxterea
Gtdtfr. Stcc^ms med, lih. 2. c. 16. p. 244. Amuletis, ait, vul-
gus utitur (zgris quippe omnis generis remedia in morbo

lercinaci inquirentibus) ex vermiculis in capitibus dipfaci*
{eu labri veneris deprchenlis, eos calamo feriptorio inclufos
appendunt in quartana. V«rmes hos in aluta conci ufos
collo vel brachiis alligari debere contra quartanam innuunt
aliijVeluti habet bzc etiam Matthiolus de Jimpl. faculL atque
eadem depromfit fortalTis. (uti fatetur etiam in herbario fu» .
frl.22f.) e\Diefcertde 1.3. c.t^. Videanturquoquedebis.^rf/-

• tray theatro Jymp.p.iQ. Sn ^ altger. exercit.Si^.dt [ubtdtt. Ex Afr^ldo
quoque eadem tradk irickeruj l.a p.iip. Eosdem vermiculos,
vel radicem etiam ejusdem planta eum in finem admitti (ole-
re, fcrlbit pariter Schroderut pharm, I.4- p Sed nugis hac de
vermibus accenfet Dodonaus flirp. htflor. fol.724- Similiter de ^
iftisloquens SanSl. SartiUrtus de vttancL error, l.S. c.ii. p.Ui. b, hac
intcrv^naalia refert,. ut vix fe etiam credere dicat, inveniri
mulieres fimplices, & âûetKiv^^xi, quaha£tenus has io;
eptias,nonani.Tiadverterint. Vokhzcircckerus l.c.Ub.s.p.sog,
tradit hac: ofla fuum, ajunt.de collo fufpcnra quartanala-
borantibuseffeauxilio, fides (it penes expertum. Pratexea
&
Zenith virginum in linteo exceptum brachio adalligatum a
quartana Uberare geftantes dicitur, quod ipfum non mimis
pili ex genu hirci ext rafti & fufpenfi corpori dicuntur pra*
(lare. De his autem & (imilibus videatur TfrfAa»»/ I.12. Idem
illud memorat ex PUnu AJnh. Bapfiim im vrunbetbaii» Hcib
unb
,
j6o ScRUTTKiUM Amuletorum 'Medicum.

' «nt» WlIn^;2ll•Qncy 23iidic part.i.p. 200. ftd fangiiincm illum
' Bicnftruum lana nigri arietis involutum ac gcltatu brachio,
innuit idem tertianx ac quartanx reHftcre. Porro locufta
etiam collo appenfa, a proprietate vel totaflibftantia,q!uarta-
namfolvere dicitur, idque ex H^xlj citat, atque de ea diflerit
. VdtfcMS de lirent A philen. phermAcevt.pjS?. Undem auisr etiarru>
commendat ex#jr4»«<»coraviculx, qux torquet collum luna
deficiente appenfum fimilitcrillccorlcporis panno involu-
;
tum collo appendi fuadet. Locuftas itidem cum pane (ecali-

no&fale linteo includi atque tertiana afFr£linudx cuti ap.
pendi jubet Meri. Sctimuct' ocfult.mA^.ma^n.curAt.p.jjAnjvin- V
git etiam autojr citatus, illud xgrotanti non efle patefaticu-

'dum, quale fcilicet lit pcntaculum, atque ficeum intra no-
vcndium a febre liberatum iri pronunciat. Admodum fre-.
quens quoque alioquin eft plêjorum, in amuletorumufu,
praeceptum illud injun£lum> ut clanculum, vel minus notum
aegrotis appendatur amuletum; [quo ipso majorem cohfidcn-
-ciam & auxilium venari conatur.Sic quotg fi tertianis & quar-
tanis febribus laborantium »grot0 planta fublinantur men-
•
ifruo {anguine efficaciflimum efle, & efficaciusmulto,fi igno-
rantib’ fiat,conftat ex Lud.BAn$iiolodtform.fatHjp.iti.Cxtertim
alius locus noflri ferutinii mentem PltAti allegans indicatL» : •
Magos efife iedulos in fuis fraudibus celandis. Contrarium

êroillt monito injun£lum deprehendimus in aliis quibus-
dam amuletis , videlicet quod eadem feienter agrotis fu|>.
poni vel affigi debeant; & qua funt alia fimiles circumflantia
periaptis pluribus fubinde annexa. Interim locuftam .
tninorem lalientem fimilitec, uti a Sthmuckto prius di£luni
applicatam in tertiana laudat Sterieme im «êlben
fert. 6 . p.s 2 t. Sic BAid. RonfetuvettAtJHtdic.p. 96 . idemibrtaffi&in
'
.quartana intendens, ita canit:
Fertur (f oiêpero grillo par ejfe facultas.
Ffterenjmus Brtmjviftnju cor leporis, quod inftar pulmonis
vulpis praparatiim efl, collo appendendum efie fuadet con-
tra quartanam, iftiusq; pulverem pto interno ufu in eodem
,
'• affe£lu
Digitized by C
'
Caput n. Sicno I,
affe£lu laudat, fetrus Mormvms tpifl. ad J<A. lUrmtmum (a

Sci:$ltîo edit.) conJU. CreUenit l.j. fol.s?^. ( 3 lA.2.fiSS. Idein autor
nusdcm laudati atque alTumti pulveris mentionem quoque
Mcit in CrMonis EptJloU &c. eumque pulverem^
22g. f, 404.
amuletum vocat. De eodem corde leporis recenter mortui,
inftar amuleti collo (Urpenlb , vel brachio finiflro , occulta
qualitate quartanam fanante, agunt citati autores apud WaI-
' dmn^Mm tag9ffraphi4p.tj. Ptfi item l.s, de febr.^M4rt.(3 Sextus philof^''
' PUten. de medie. animaLpdrt.i. c.i.p.iS. Hujus autoris au£la
illud cor etiam COmmendatv^/rAr./?^»ri»«/ de meeLub animal, de»
fumta. Confer quoque PUnium i is. Diomedem Carnarium obfl
med. cap-s. &
allegatos apud Sthenchium in obf. L6. p.747. aliosque
plures. Sic etiamquod cor leporis inalbo linteo involutum
ad collum fulpenfum, uti 8c lupi oculus omnem rigore m ,
fle
febrium 8c quartanarios perfe£lelanet,conteftatur Kiranus in

Kiranidtbujp.sa» Cor Salamandrinum pelli nigrz involu-
,
tum & de brachio fulpenTum, quartanum, hemitritzum
oihnemque typum febrilem arcere ex (Aitr^wi p.m,
f 2 , ubi autor etiam cor febricitantis collo appenfum {latintj

febrim extinguere Aldrivandum referre meminit Exc.
Joh.Paitl.1FurfbainSitlammdreUgiap.i2S. Metris inclufum hoc
,
dogmiptO^tzpudBald.Rinffiumvenat.med.p.gS’ qui autor
cor illud cubito nudo fulpendendum elTe (cribit. Nescio
num febrilem rigorem intelligat JohJ)an,Aiplius Antidetjnedic, -
chjfm.l.i.c.6. p.gi. inquiens: Cormotacillz cum fucceflu ap-
penditur in congelatione, ubi cor riget. Praeterea dentemu*
caninum crocomli flnillrae partis ac palati appenfum fuperis
febricitantis, eundem liberare a malo luo ex Alberto Magna
ellendit Akx.Venturinus l.c. Ex eodem idem hoc relert,fl( quod
nunquam febris ad illum redeat, Ifeckfrus l.c. p.uo. Juxta PU»
tiiumltb.2g. c.S. cor etiam crocodili annexum in lana ovis ni-
pz, cui nullus alius incurlaverit, Scquzprimd partu genita
Jit,quartapas abigere dicitur. Atq;idem autor paulo poli ea
^
pergit cor chamzleontis adverfus quartanas facit illigatum,
;
*
nigra lana primz tonfurz. carminibus dele£latur , fen- •
. X tendam
.
.•
ScRUTiV!UM Amuletorw.Mkdicum. .
^
-
apadJ4W.;
tentlam illam dcdi£loionltiisinclufaBi offendet
Rtrjfettmvmat. mtdsc.p.^S. Afferto illi Plsnk vero
addoftoaf.
fentitur etiam vultautemhic.utcor illud exfie# e
CJtumfumatur. Lacertarum Cay manum (feucroeodilorurai
przgrandium circa nomen Dei vclcarthaginera repcrjcn^
rum i lapides coUigunt Indi &Hifpani, atque adeo fibi
fer- •
vant ad quartana tollendam ceu utile remcdiQ ;

jGquidem bmi ••
utrinque alligati in quartanarum paroxy- •
ex iia> temporibus
infrm-
fmoeasdem febres tollere.aut earumcalorem manifeftc
qux verbajam recitata fiintW/co/« MAnMuitdt
•
gare traduntur,
Indu p.m.
fimpl. occident.
quldiaus autor.poft jlla verba;
hunc in modum: bis, ait, eum lapidem temporibus
i
pergit
certer
cujusdam puellz, qu* quartana laborabat, adhibui, 8t
an vero fe-
febris caloremnon nihil remififfe animadverti ,
lapis Cay-
brim omninotollat ignoro. Idem Hlad , quod,
,
manum ad quartanam toHendam ufurpctur.annotat vJw/.B;<it..-

d(Boo)tnGemmAr.hi/lor.c.i7t. De lapidibus h« loquitur etwin;
Ffnnc. Reditxytr.nutur. eosque dicit cakuIos-fluvial« ei--
p. 112.
le, ex ventre crocodilorum-lndorom,

Caymanorum dici<^
etiam illic.
lum, fumeos acpriuaabiUdeglutitos; fatetur
fed nullum..
2 utoT,k Mnnnrdt rxpetientum imitatum effe,
Irercus
frUiStumabiispromanentem deprehendiffe. Sic etiam
intentione,
leliscum ungue notliux in quartana, non vani
mi:morztMtcb,^
brachio vel collo appendi. ex Sexu PUtjmco
BnpjlMsvn wunbcrburl. tinb VDutrb # Tlrtwcy SiuvC.
parhupiioo. Porra ex Cirneli} indicat fficksrut I*d; ,
e.4. p.ns. quod fi accipiatur cor

ex animali recenter extra-
£lum adhuc calens, atque viti inflru£lum,idquc fulpendatur
fupra patientem., febiis quartana tollatur.
Dehinc etianLj
fugare,
oculum utft finiftro. brachio alligatum, quartanam
&hr’6derns phnrm. mcd.
ex quorundam fententia feribit Joh,
ehfm.l.f. c. p. ’32. Idem hoc ex
40.
Alherto pronunciat J-*c. .
Hermeut legitur, quod ocuU urii ligati-

Ifickernc l.d. ln\x\)TO
in panno lini fuper adjutorium finiftrum
removeant quart^.
^
*
Ambos urfi linteo involutos, dextroq;.brachiflr
.
nam,. oculos
impoli- -
'Caput. II. 'Sbctto L
r1iBpofitos,atttontace >^/î,&ex{»ri«3tia util« eile probae
j4bx. fintiirintu medtCM.<4b xnimd. defumt*. -De ocoli iftius
•appenfi ufu diô agie tctam £«/</. Ronffauntruttimtdie. p.pf,
Sic Aiub. Saffiiml.t. f. aoi. tx ^^(^/'«'quo(jumutuatur boc.
'
'<]u6d pulvis<velcerra;in‘qua fecircunvolvit accipiter, ic

in m.
braiindone geftatap^fligetquartatiam. De diao vero _pul-
'Toreparvi exiUimato his verbis utitur Aldreviadus 'ornU
‘
.thologUtom. I. p. 4^f-r77 . olim> ait, ruperAitio eratinrnlorhisib
arte parum fauabilibus ,
ex quibus etiam 'quartanar îuut, '
pulverem, in quo ie^blutaflfec accipiter, lino rutilo decum*

^nti&collojdligari. Etpauld poli pergitidem:ûlam lapit,
•quodKtrtmtdes {pîs.) fuo more de ocuUsicribit.nempd a collo
'lulpenlbs tertianam fature.' tom, 2 »i,$7 . f.jos. ex
.Maelio fcribit,quod lapilli in hirundinis ventriculo fciflb in-
emi, 8t«roced linted vel pafio involuti & ad collum TuljpenB
ad quartanasproiint* Sicicarabeos-vivoslinteoiulvo involo-
-tos 6( coUo' fufpedTosyiqoartanamcOTaret^ftatur 7Vi2unw/7.u.
t^jSJ&SmoUtmj infine c^,princip.philef.Cf mrd!»riFebris vet6 excitari
'dicitur, fi cornuti-fcarabei moleodecoquantur. atque ex eo
'pulfus inungantur,'velut hoc memorat ex Cnrdnm de vnriit.
Jeh. Jncob.WecktrM iPnetaea Osto Epifi. medie, edit. 0
lrit, p.ui.
JtWr^M//^(confirniatqtiartanam, quae per triennium dura-
vit, fublatam efie tinca ,‘quz aqua vitae madefa£la impofita
fuitventTiculOjubiparoxysmusejusdemapparait. De tincae
•efficacia, fi per medium difle£i:a plantis velcarpis pedum ap-
plicetur, videatur etiam Qntreetmms in di»,
Quartanam quoque confopire dentes lerpentisêvuUbs, ac
gefiatosteilantur5‘'l'*.'^v*r. jimpfingint, dtjfert,'y4tr, mnthem,
& Ratir^ theatr.Jjmp.p, ig. Idemhoc comprobat lapien-
p. 171 .
tum tellimonio AUx. rentnrinnt medie, ei eninml, defimttn, quod
dens ferpentibus vivis , ‘omnis generis, extrarius, inque fii-
,
~ erioribus corporis locb geftatus a quartana vindicet ge-

Santes. Porro lapidem in Clupzz.piicis alicu)us magni ca-
pite repertum, luna decrefcente,finifiroq; lateri alligatum ad
«viâoaB lacer equidam exlfiimant,ccu {litihhJonftennsThnv-
- X a mategr.
*. *
164 ScRUTnîuM Ainn-tTORUM MEmcFMi ‘
<
clMfi.9, Idein hoc amuletum in qturcana optimtun

pronunciat,ilIumquepi(cem etiam Alulkm vocat, ex BmIA.
PifMtUo, AUx. rtnturtnMtl, 4, Sic ceramina auris Gniftrac canis,
fuperioribus corporis partibus fufpenla illi, qui febre inter*
mtttente laborat, praecipue vero quartana, conferre juxta Ar~
rlwr4m,meminitidfemautor tbidtm. Frulfum cranii humani
etiam fub axilla finiftra,uudo corpori appenfum ac geftatuns»
jux'{a cordis fitum. opem adferre in quartana dicit M$eh,
Bsffluu im Tititney 2ûnfl unb tXTunberî&ttc&e pert. /. f.sr.
Annumerant quo^; his amuletis achatem, de quo
muf.p.p6.ef 97. De e)usdem,fi( aliarum gemmarum viribus in
febribus commendatis,agic etiam Bxrthoktms dt Up. nephnu cjo.
f. 2j,
Dehinc fetas ex cameli cauda extrahas 6c brachio alli-
gatas obfifiere quartana, ex f/imo refert M. rmMrinm L «. di-
ûs autor etiam eodem in loco experientiam prztendens,
idem przftare adilruit lapidem cochlearum ex ilUr um capite
cffblTum St corpori alligatum, 'Eosdem lapides vel olTicuIa
&
cx limacum capite menfe Augufto defumta, pramiflis uni-
veriidibus febricjtantid pracordio velfcrobiculo cordis,me*
diante fild^ppenfa in tertianis St quartanis tanqua infallibile
fere remedium le expertum dicit Htlbrigius «bftrv. pt^.med,
faflhHm. 160. p. 4it, ab ExctBtntiJf Lxe, Schrdcktp edit. Auegan-
tur etiam ibidem autores alii de hoc lapillo St ufu iUius lauda-
to agentes. Veriim Nohtl. Domtmu Sthrockixj fulpicatur efFe-
&um huUe ab aliis remediis vel cauGs potius dependere,
cui etiam nos fuffragamur; manus oculata enim hodie multis
funt concefla, quas hi non omni Groplicitati vel creduliuti
tradunt. Non iruGraned aufu etiam flammulam St argenti-
aam recentem contulam carpis St plancis pedum volunt ap-
plicari in febribus , de quo Rolfmcms dt ftbr, c. xf. p^ 354. Alii•
etiam integras recipiunt plancas di£las pro ufu eodem exter-

no. Sic etiam ranunculum herbam in eadem febre pulGbus
^poni vult ance paroxysmum. St quidem ter continua ferie»
ita, utper vigintiquacuor horas femel impoGta pidGbus illa
iohzxeat,' atqtie poGea comburatur, 04*mu(f in tccxlt.

,
Caput II, Sectio I. .
«u^. m/^. quartanam diuturnam &acuti(n-

cnr4t. p.32. Sic
'
mos in Hnillro humero
dolores obfervatos. curatos eflc_»
ranunculo carpo applicato, annotavit Scmermt decenfcnf. d
ckymte. cum jirtfiot. c, is» 346. Cum autem di£Ia herba
- cau^calit, przcipue contrita leviter Sc impolita, forlitaii.»
_ etiam alia (imitia velicantia idem przftarenr; Cauilica vero
carpis admota Izpe fanare quartanam » veficulis fcilicet eo
in loco excitatis, ftatuit Poterius dt fibr. l. 2. c, 23. p. -29' De
formulis dc laudibus ejusmodi cauflicorum, plura proflant
zp\iAFtt.Pl4ttrMmdtfibr.p 196. &c. Applicari autem dia vult
in utriusq; carpi regione, interdum etia in temporibus utrin>
&
que, pedibusjuxta malleolos; atque his materiam febrilen>'
a corde diverti & revelli idem ilatuit. Imo in pefle etiam.»
cauteria certis partibus applicata falubria pronuntiat /. c,
& 22f. Sed hzc tninus tuta, & valde periculofa in febri»
p. 223.
Dus pronuntiat Rivtriiu pr4x. med. /. /7, c.s.f. 323. Qui autor
l,4.alioquinnondifruêtaliacarpisapplicata. Inquit enim:
non folumhifce vulgi opinio expletur, quod plerosque hifce
remediis fanatos exiflimet; fed etiam aliquid prxftare pof-
funt, vires fuas cordi communicando per arterias iniignes
quz ad carpos decurrunt. Plura in hanc rem occurrent iuj
Scrutiniinofiri c^.ftB;3.R4ercHTUlu\^6sm alioquin in quartana
veficantialaudat,contra quem,utrum reê difTvadeateadem
{in Jntrffiph. mifielL tr,44- p>^3>) judicet le£lor bene-
volus. Non indigna funt de caudicis ejusmodi ex Stnatrtt
excerpta St laudata,ut huc trahantur ex Mart.Kergtri de ftrmtn.
'Addatur denique his de velicatoriis, 6c ejusmodi
epicarpiis in febribus St malignis etiam ufitatis N*c. BUgnj
ZediAcomedteo G^coanno2, menf.Januar.p.m.27. Plura de iis-
dem veficantibus juxta autorum difceptationes.boc locoac-
cumularenon audemus. Extollunt etiam alias in febribus
quidam radicem valerianz loco amuleti ufurpatam. Oehis
u'ibusdam periaptis. St aliquot aliis adhuc evolvi meretur
3eiescnmp.£lyf.tp>.t3. ff,i.ds>p-tof3- De quibusdam recenfitis
ûmtedimoiua reperies apud Ce(p. BnnhoUni^ de Up, nephri/.
"
r X 3
'
p.131
.
•,%66 ScRUTlKIUM AMtn-STORUM

f. if.
Herbam roris folis pulfibus impoiitamt)uarcatmn ana»
re fcribit Tandem contra mor* ’
bos fulphureos compofitum amutetum tradic TtlemannHt .dt

mat.med:f.323. Ibidem etiamp./^^proftatmercurialopenta-
calum contra omnes morbos mercuriiles. Varia itidenti^"
palTim occurrunt fuperftitiQfa &
ridicula paucis adhuc,ioco
epimetri. quidem jucundicatis,(ive detegendae fraudulen-
&
tiz 6t dehortationis ergo delibanda. Sic minus laudabilis
cenfus illud exiilitcontrafebrimtertiaDamex clavo patibuli,
de quo Biixifrfius m Lcxic.X^jaldatco Cl4js.7--î64; >£jUsmodi
'
curam etiam ridiculam quartan*, ('.ubi Quippe per.iliquot
dies quispiam fchedulam geftavit .verba hxc continentem:

fett ^leifci) gibt gute.Siippm) anriotavitTw»<«/ l.g, caf. a».
p.367. .Incidens in ejusmodi
.Saimwhia.ant. 3. ti^rvxt.-iu
*
inquit : multi multa ad repellendas febres extririfccus appli-
careTolent, & quidem fatis fuperftitiQla; Iic alii frUfiUlunus
ligniiambuci excavant, leu a medulla interna liberant, poftea
&
novem millepedes indunt, obduratisToraminibus fummo
mane febricitantibus, altum tenentes (ilemium, hoceft ne
yerbum.tujnprokbquentes, de collo furpendunc, atque ita
novem dies.relinquunt, «Quibus -elapfis «dountinane &
idem cum filentio tollunt, inque flutnen projiciunt. Hujus
vero periapti nos luperius etiam fecimus mentionem , fed
noaadeofulpeftavcfteinduti. Alii CcpeiîtSiA»«/W*x,
dicenKsnunentUl* recens efFoflam ftragulis fubjiciunt. Alii
QêreniSammamci Ulud ^^^.w-Kîtirrtfchedul* inferiptum,
8c in linteoUgatumappendunt.
-Qutid fane.ut alias fuperfti-
tiofom, 8t i fideChriftiana omnino inhibitum, vlwirtfy?»/ bal-
neator quondam Dtff^nus infrequenti 6^ felici ufu habebat.
Quidam vero ad febricitanteni vocatus, infoleatergloriaba-
^fe certiflimum Ot experientia fiepius comprobatum habere
contra febrem remedium; atque in fafciculo quoi^m id
«grotantis collo alligabat. Hic fanitati xeftitutos ,illuiiu«
xe{k€t\xm infyicicydc holce rhythmos Germanicos infcrijptds
a»
Digitized by GdbÛ
,
Ca?>ut it/ Sectio I.' y

i6
<SmÛ(fjebcl8 unb cin DJârDcrn^^ût

0intbci)bc.far bag Sâltc vjiit.
Atate viginci annos» cnmiludiorumgratiaLipfiat culta; de> -
gerem, vrcuia/<}oxp>iam ibidem verba ilU Germanica, pauds •
UBunuiatis» rctiij.et:
(Ein 2BelfdbcI§ imbcin 5ud)fctt^jaut

(Sinb b^^< fnr ba^ Jtflltc gut.
Ikerts invcrHs.vel reno (cripta ilia in charta collo nppendenda
dcdfrtqux-verbjnon ninrpeculo-opponra in eodem juftaie-
rie le^ potcrane.atqueinck etiam cella (le febres aHeverabant.
Hxc licet ridicula, civilia tamen magis funt,quam illud, quod
qntsptam mulieri cuidam^ravidimos dolores oculorum pa--
krenci,inchartuIa.complicatadt panno inclula appendit, at>
quefeêriflltme, neeam aperirer» inrerdixir;:ip(a verodolori-,
bus pofteafubievata,:tanti remedii deferiptionem cognitura,
chartulam aperuit , inque ea hxc verba peiTcripâ invenit t
Diabolus tibi oculos eruat, & foramina ucrcoribus repleat.
De ultimo hoc.videatur ^dur^Cmi-
emlip.-2T-9 De ejusmodi fthedula a Cxlare Henrico Magno
.
coipiamTuo mrnilfro quartana laboranti admifsa,a qua etiam >
accepta convaluttille, vt-rba p/oftant confignata penes 7im<e.

rnm Ix. ubiopinatucautepcx terrcreiubitd concepio, ob me-
delam a tanto medico admiHam, ortum iilume(ro effB£lum.
Neganddmautenuion eft,qu6dliniClriaSc£tusanimi, xque
acboniadcorporisconditucionnm velaUerationem multum
valeant conferre: dum fcilicet inrftbribusetiammateria par-
oxysmi, ea ratione fundiv/upprimi , vcl excuti poteft & ar- ;
chxus inquietus percepto terrore fopitur quali aut ligatur.

Veriim utrum liceat probono ejtismpdi eBFechr fperato f«d ,
dubiOjfiniftrumaffeftum terroris,'irx,8fc. excitare juxta quO-

rondaramcnte;aliiioccafiocornDdior do illo diflerendi nobis
alicubi concedetur, ubi disquircmus,<wn»»r^tf
mtrboj exciutn Itctat: QUoad illam modo diftam curatione for-
quod idam forte confidentia concepta erga
fitanaddi polfer,
^thedulamaCxTaremilTara nonp^rumpromoverit.Cui plura
'
• arrident -
: : : '
i68 ScRimviurt Amuletorum Medicum.

arrident de fchedula ejusmodi, certis verbis notata, abrofa &
barba Marcfcballo cuipiam quartana laboranti admilTa ab
Henrico quarto Franci* ficNavarracRege, non fine le£lionis
jucunditate hauriet ex Fteuagii ntQtbut mtdKts c. jg. p, ig4.
Faciunt itaque huc verba Joh. Rhodii cent. i. gbf. mut. /7. p. §04
contenta: fpiritus, ait, atque fanguis imaginatione appe> &
titu igiuntur. Inde plures, nullius momenti amuletis, imo
ridicims perlanati. Cujusmodi perhibetur vetui* cuidam
adverfus quartanam jocosi przfcriptum
Donna ria, tu eri gtouane putt ana:
On Toecclfia fei tu fatta ruffiana.
Kec, ceu pergit autor. eo efficacius putarim amuletum ad He>
mitritzura Q. Sereno decantatum, aut carmen apud Tndlut»
numUh.UtCMp.y. Fabulz vero fimiUmum, q\i 6 dSoidMinhifler.
commemorat de qui morbos verbis fugavit;
hzc Rhodius. De ^lOQtAhrueudMkra vero, frequenter in febribus
olimSc hodie fubinde ufitata fimplicibus 6c impiis homini-
bus, multajam notn movebo ; de origine interim vocis di£f z,
illiusq; effiû, unde nobis ea videatur dependere, alio in loco
'
nollri hujus ferutinii fpeculationes nofiras aperiemui. Prz-
'
terea quomodo illud y^^4Mitf^4foleatappUcari ex diî
^tni verfibus lequentUius videre licet
Mortiferum magis en,quod Gracis ijfw-nf <t«7o»
' Fulgatur terbis : hoc noftra dicere linguA *
Nonpotuere utti^puto^ nec y>oluere parentes,

inferibes charta quod dicit Abracadabra
Sapisu, fubter repetis,fed detrahefummam\
Ut magis atque mag^ defint elementafiguris :
Singula qua fempe^npies , catera figes, . .
Donec in anguftum kedigatur Utera conum.

His Uno nexis coBum redimire memento.
Videantur etiam in hunc loaum commentantes,vel attingen-
tes illam vocemjibracasUbraôbmrn Ktuchtu in proUgsmsnuiUisss
i yu it (fCf Addefia
etiam
Digitized by Gciogie
Caput II. Sectio I.'
«tiam his loca allegata in ExcelL. Joh. Panli Sn!am*m

'droloîa pii2i. tfc, in Nahtl, Jac. Pancraut Brunonis Ltxuo me-
die. Cajlellt renovato fub eadem voce. & in A/uh. Frcneiti (J5'nv'i|i
fetis f^Mgen von ^cl’ 5 ‘iubercy (}uafl, 2ts. n.to. Mentionem

quoque illius vocabuli facit phttaf. ocettU, hh. c.ti,
&ldemu de Du Sjru Uk. i. c.ti.p. no. & CamerariHt hor. frecif, cent. 2,
c.76.p.}ot. De eadem voce eciam non nulla, & undecadem
derivanda videatur, legenda proflant apud j^ndr Bejerumad-
ehiament. ad Seldeni .^nugmap. 207. & Saafertum de facrific, veterum
p-f7g.^c. Reliant adhuc quaepiam iftiusmodi ludicra recen-
fenda, ut appareat quod cafu, vel alia caufa inftru£la illins*
modi vana, vel etiam amuleta quasdam ineilicacia quampiam
efficaciam fubindeexfcranc. Sequentium vero facit mentio,
nera Companella de fenf. rerum Ub. 4. f. t^6. videlicet, quod mulier
literaxum ignara fchedulam contra febrim hominibus aê>
rk bis verbk notatam.*
0ott gebe t\v (inc 66fc 5BoAe. ^
Sic Agyrtamfequenti amuleto chartaceo non paucos a febri-
busliberafTe,teftis eO. MoUerkreccim tr, de arthritide vaga fcerbu^
tica c. to. p. IJ9.
34) Doftor Scipio

a5ini«ni4)t ju^6tii3'r«/foHn If^bofânbertfwo. -
Accepi etiam in Dania aliquando malitiofum hominem fche*

dulam hanc frequenter in febribus adhibuifle; In vernacula
Tcr 6 illalinguaconfcripta*fuerunt verba hac, quod febris vcl
deferere,velDiabolus patientem febre laborantem aufFerre de-
beret, atque eodem vel centum homines fanati dicuntur.
Comperto autem ac patefefto illo facinore nequam ifte fup-
plicio juftodicituraffe£lus. Deridicula atque illicita curk
quartanzper barbam abrofam eamque cum quatuor
, verfi-
culisfcriptis affixam, videatur quoque Camerarius JjUog. mem,
Ejusmodi jocofa atque fuperflitiofa,uti &dir*
eent.7. part.6.
imprecationes quandoque fimul annotatx proflant quoque’
apud SachJumGammarel.p.S6p,HrJiaumacerr. philol. Reiet
^ Y eamp.
4
: ; : '
i6g ScRimiJru.v( Amuletorum Medicum.'

arrident de fchedula ejusmodi, certis verbis notata, abro& &
barba Marcfchallo cuipiam quartana laboranti admifla ab
Henrico quarto Franci jc 8cNavarr*Rege, non fine leftionis
jucunditate hauriet ex Beutign PcQthju mtdtcis c. 39. p. 194,
Faciunt itaque huc verba Rhodn cent. 1. abf. mtd, 17. p. 104
contenta : Ipiritus, ait, atque fanguis imaginatione &
appe-
titu agitantur. Inde plures, nullius momenti amuletis, imo
ridiculis perdnati. Cujusmodi perhibetur vetuUc cuidam
^verfus quartanam jocose pratferiptum
Donna ria, tu eri gtouaneputtaha:
Ora Tfecebia fei tu fatta ruffiana.
Nec, ceu pergit autor, eo efficacius putarim amuletum ad He-
roitritsum Q. Sereno decantatum, aut carmen apud Tfa/fw-
ntm lih. u, cap.7. Fabul* vero fimilimum, quod SvtdM in Inflor.
commemorat de Galeotico medico, qui mpihos verbis fugavit;
* hxcRhodim. De voce><^r«f-i<ii^4 ver6 ,frequenter in febribus
olim 8t hodi^ fubinde ufitau fimplicibus 8c impiis homini-
vocis di^«,
bus, multajam non movebo ; de origine interim
JUiusq; eflfcftu. unde nobis ea videatur
dependere,aUo in loco
noftri hujus fautinii fpeculationes noftras aperiemui. Prac-
'
terea quomodo illud Abracndabr* foleat applicari
ex didi
Arwi verfibus fequentibus videre licet
Mortiferum magis eSl,quodGrAcisyi[sitîxciAoo
Vulgatur loerbis : hoc noftrk dicere lingufl

Non potuere uBi^puto^ nec looluere parentes.
• —
inferibes charta quod dicit Abracsdsbrs I
Sapiuti fubter repetis,fed detrahefummam^ ^
Ut magis atque maflu dejint elementafigurit
Singula qua /efnpet^mpies , Cf caterafges, .
Donec i» angufiumtêdigatur Utera conum.

His Uno nexis coBurit redimire memento, _
s
Videanturetiam inhunclocum commentantes,velattmgen?

illam vocemAbracaddtrajBebertm Ktncben
inprdegenû*u^
tes
Adde 1 la
, UM, Rodotpb.Cjfknm plqf,
Caput II. Sectio I.'
t6f
«riam his loca allegata in ExcelLJoh. Pauli Sklamam
'oirMgia p. m. ffc. in JVcibil. Jac. Pancrant Brunonis Ltxico me-
die. CajlelU renovato fub eadem voce. & in Mtch. Frendit (Pruîfi
5»uiberfV' cjnafl. 2 ig. n.w. Mentionem
quoque illius vocabuli itxz\t ydgrtppa phtls/i occule, hh, 3. c.n.
Sildenui de Dee Syrie Idt. t. c.ii.p. t2o- & Camerarnu hor. fitecif ctnt. 2.
c,76.p.i»e. De eadem voce etiam non nulla, & unde eadem

derivanda videatur, legenda proflant apud Andr. Beyerumad-
di tornent, od Seldeni Syntono p. 207 & Sauftrtum de foertfic. veterum
.
f.ng.dc. Reflaut adhuc quzpiam ifliusmodi ludicra rccen-

fenda, ut appareat quod cafu, vel alia caufa inflru^la iflius-
modi vana, vel etiam amuleta quzdam ineflicacia quampiam
efficaciam fubinde exferant Sequentium vero facit mentio-
nem Campanello de fenf. rerum Itb. 4.. f. 196. videlicet, qudd mulief
literarum ignara fchedulam contra febrim hominibus affixe-
rit bis verbis notatam:
©ett gehe Mr cinc b6fc SBoAe. ^
Sic Agyrtam fequenti amuleto chartaceo non paucos a febri,
busliberaflejtcflis t&. MoUenbreccifu tr, de orthrtttdevogo fitrlm»
tic* c. to. p. ijf.
34) Doftor Scipio

‘J3in i®nic^t ju ^^tiig-fcc/fo 6fn b0(^ anbirtfttio.
Accejî etiam in Dania aliquando malitiofum hominem fche-

dulam hanc frequenter in febribus adbibuifle; In vernacula
Tcro illa lingua conferipta-fuerunt verba hzc, quod febris vel
deferere,velDiabolus patientem febre laborantem aufferre de-
beret, atque eodem vel centum homines fanati dicuntur.
Comperto autem ac patefafto illo facinore nequam ifte fup-
plicidjufto dicitur affeftus. Deridicula atque illicita curi
quartanz per barbam abrofam eamque cum quatuor verfi- ,
culisfcriptis affixam, videatur quoque Comerortus Ûtg. mem,

ttnt.7. port.6. Ejusmodi jocofaatqUe faperftitiofa,uti & dirx
imprecationes quandoque fimul annotata: proflant quoque'
apndSochfimGainmtnsLp.S^ptllrJinMmocerr. phiioL p, 4 b(. Rtiet
( y . (omp.
.
lyb ScRUTiNaTx Amuletorum Medicum-
tamp Elyfr tpj. Jj. jf.ip.&f tS'‘ Mylmm mntidour. mtd. chjm. l.r.cf,
.
62. Aitch. treudium tfi’ Saubert)»
ejV.214^ p‘43J-frcuagium Lc. Joh.lfîerumdepr^/ligits D<tmo». l.f.
it. p.S72. &tn. Ai^jdum dnb, canicul, tom.z. ccUeyv.j. p. 279. >
Jjhi Pr<ttortum ylleUryomAnUM p. i 6 f, J^c. Dan, iSrn|t in (Bti

inurbe f ise^Hcfof citc n J4. ©efprdfll) p.6s9. &c. i^brc s(5 D^n. .
Celbergium dsfp.dttrrortb.popidar. GryphtPAld. i 6 iS. Plalerttm prAX.

l.2. c. 1. 0
Piens de ftbr, c.s. p- 2 ? 7 ifc. Sed dc his fuperiedeo
-
in prTfenci plura compilare ludicra, quae (lupendapra AitifTe

interdum vifa funt, quamcunque etiam ob caufam ignotam
' codeurrentem. Atque harc tradita potias dehortationis,
quam imitationis gratia legenda aut exponenda efle volo;
quae tamen a vulgo non raro in ufum vocantur , 8c inprimis
in febribus curandis. ,
Febres excitantia.
Riusquamclaflemhancdeftbrifugis deferam, anneffam
P etiam id exPattray iheAtr. /mp.tth.p.n. quod
ftbrcm inducere dicatur prclu nfori; quod fi verum cft, febris-'
pifcisf.bricus
que non placeat cuipiam, notari poteft. De eodem pifee

idem illud ex C,irdA»o & Staligerj refert y^ntor,. le Grtirid ctvinfo
rer.AbduAr.perfiruiAtorep.iSr. ali;is'deo!eo,‘ in quo fua-

rabei cornuti co£iffueruut, aiirores recenfL*!!!, quod fcilicct
febriscon ferti rn iis inducatur, quorum arteriat brachiales illo,
' inungantur, non attingam hoc loco, cum forte illud non'
omnes inter amuleta recipiant; cui placet interim de hoc
videat citatum GrAndtum l.c, p. 2JI. De iisdem prajmiHis p allio ,
,
'
ano inditofebrim pariter accendente, agit etiam P.»x/. Z.ichias,
‘ Sed cornua fcarabeo-

^.mtdic.leg,libr,j,iit,2.fv.3,f.246.Sic.
tcmfupcrius,autorumdu£lu, inter amuleta febribus oppofi-
j,
tatradidimus. VofT6PetrAsSorellAjcent.i,obfi3.inc\n\t:' iberis'
pTanta.pcdumplantis fuppofita, cx fluddo febres tollit, &fi
deinde a quodam tang>.’tur, morbum contrahet fi(C. Sed bet-1
. Ium remedium, Satanz nequitia non obfcure conrpurcatum.-
Huic quippe negotio nihil nifi nomen DTabolicK aftionis
vel artisdcert; ciim Sagae eum in modum plurimum proce-
.
•V' . daat:
Digitized by Googie
Caput II. Sectto I. 171
in (uis curationibus ; quz dum ab aliis demunt morbos,
in alios transferre illos fatagunt. Magia etiam ideo fufpeâ
eft Htnr. Ktppiiiffa Infttt. pkjf. 1.2.c.7- p. 99. quod illa morbos
mortemque in plantas, bruta & honrines inducat. Utrutn_>

autem naturali modo transplantationis negotium illud fem-
peraccidat, quis credat facilt. Licet quidem contagii ratio,
limile quidin aliis fubji-^tis excitare videatur, quaeritur ta-
men pnma, an propter ifta contagia propagata definat mor-
bus iulis, a quibus abiit morbidea materia in alios, medianta
glaucomate quodam. Sic novi proftibulam quandam ali-
quando perfvafam fibi babuifle, fe liberatum iri a lue fua ve,-
nerea.n in amplexus maris imunis illius, vel fani iterum veni-

chirurgus peftilentialis nequam fvafit in pefte,ante
rer. .A.I1US
aliquot armos graffante in loco quopiam mihi noto,infe£lis,
ut plenis buccis halitum largum in fani cujuspiam alterius
faciem inflarent, quo eosdem aluepeflilenti immunes futu-
ros alTevctavIc. Annon im)(/un*eom 8c <PiXdeyxj^v hunc
fibi eo iuafu turpem meflern promififle conjiciamus , vel
colligamus; aut an facile diffiteamur fimilia przcepta Caco-
dzmonis fcholam minus fiipere? Non ignotum eft etiam_j
vefpillones peftis tempore fimili afflatu 8c incufso terrore ia
homines fanos peftem derivaflTe. DUfboli vero ( qui dmufkvut
audit Apocalypf.ify.ver£n.) in fchola alias lex hzc non eft
ignota, quam mage interdum fafli &experri funt,rrimendo
firpe exemplo videlicet, dum hi a magiftro luo inftrufti
fuerunt, ut morbos ab aliis fua nequitia demtos in alios 6c ,
agnatos Vel confanguineosfzpe,vel tandem (altem in bruta

iftorum hominum, (non fine majori fzpe infequente detri-
mento) traducerent, aut ipfimet perirent; cujus rei fidem faci-
unt annorat.i apud Jjh.BodtnumdeD^ônemMin l.^.c 2. p, 299. Sue.
Sic Daemonia olim a Chrifto ex obfeflb pulla, veniam ab eo-
dem in porcos Gadarenorum irruendi experebant, vclut ad-
di^cimusc•xZ.«c«^.v.^.^.Cf Dehinc num in transplantatio-
nis negotio ita concentrari poflit materia morbi fica, ut tran-
fcac in rem certam vcl medicamentum a morbofofubjc£to, Sc
"
.
'
. Y I . aa^
;
I7i SCRUTfKIUM AMULitORUM MeDICUM.

an h6c przfuppofitu ifte colle£lus penus morbofus in alias
fenfitivas vel miniis fenfitivas creaturas trajici poflit, uti a
nobis di£tum (8tjam anteforfitan notum clt,) ha:c inquam
rimentur curiofi. Experimur enim quotidie, quod ii, qui
zgrocis curandis adhxrent clinica fua opera fatis diu, atque
infallibiliter varia contagionis adminicula ( fcilicec mediante
fudore, exfniratione, ftliva, lotio, aliisque excrementis)
ex illorum morbis in fe citius derivare poflint; attapieninde
nihil mali vel morbi fimilis colligant aut experi.antur. Utrum
ergojuxta vulgi opinionem migret contagium, ob momen*
taneam quampiam przfentiam, in homines vel bruta circa
compita rejeâ commorantia, aut Ii tranliliant folum
illa in
vel tangant -etiam reculas illas, vel res transplantationi defit-
natas; & an negotia illa legitimz transplantationi re£lius,
quam incantationi tribuenda lint,trut>nent ii, quibus non_>
intercedit familiaritas cum limplicitace aut credulitate. Imd
quod magis mirum, morbos chronicos potilTimum transplan-
tationis facilitate fmodo non vacillante aufii vel fallacia)
moliuntur artihees illi curare, in quibus ramen non adeo
velox vel fubtile ell contagium, quamiu morbis acutis. Et
cccur etiam non alliciuntur prius proxenetz, vsiqui propin-
quius tra£lant &
contre£lanc res illas transplantationi Se
proje£lioni in loca publica ddlinatas, quam ubi deniquede-
fixzarboribus, fcpiraentis,aliisque rebus, vel dcfolTz in triviis
aliisqae^ciscxiUunt; Cur inquam denique in tranfeunces,
^propuiqqantes.cxdentes, vcl in attingentes res ihas, tran-
impetunt quali julTu quopiam agmen illud morborut^'
jQlic
Inquirant itaque male creduli in nexum hujus operationis»

num natura fuocircu!oreli£la illhzc exequatur, 8c adeo ad
nutum S( voluntatem iAiusmodi medicantium fe componat
vel ani udus 8( ludibrium Satanae asionibus his interiit ; auc
an cafus vel confidentia beet homines illos aliquali expe-
âto eventu. AmplilTimum vero pallium alioquin ndturm
quo multa bona, nec pauca mala conteguntur.
affingitur,
Alioquin fagarum medicantium negotia vulgo non ignota
’
fune
Digitized by Googie
Caput 1 1. Sectio I.
Ibnt ubi juxta certum numerum vel feriem aegroti ab iisdem
:
ianari dicuntur , dum quintus, feptimus aut nonus &c. fa-

nandorum in ordine, illarum fub curatione,pcrire creditur.
Hinc etiam rumor addit di6lis iis, quod venefici talismodi
medicaftri non admittant certo & fatali vel internecino tem-
pore five termino eos, quibus bene cupiunt, vel quoruxn_»
autoritatcm.verentur,fed alio tempore magis fccuro eos re-
direjubeant Sed nolumus his diutius immorari, cumDz-
monis nequitia latis alias nota, 6( a nobis pluries non obfcure
indicata Iit. Videatur interim in hanc rem Stm. duhtt*
camcul, coUrfv.s. ! O
coecas interim hominuiru»
mcnte< transplantationibus ejusmodi indulgentes, quibus
proh! dolor, boni zHimii, alias medicos inhiare obferva-
mus^ qui non omnia ifiiusmodi fufpe£ia fortafiis accurate
fatis trutinant. Denique monitum PUnit claudet hanc no-
llramrententiam, inquientis: Magi folcites funt in fraudi-
bus fuis tegendis." .
Foecundicatem conferentia fterilitatem

cohibentia.
N On immerito in catalogo noftro periammatum

mus etiam ea,quz lierilitatem cohibere,ac foccunditatera
procurare creduntur; '8c quidem adverfus pharmaca, quz
attingi-
maligna quadam proprietate, 6cccculcalfcrilitaccm inducere

dAQMxMxxr.Hier.Cardarim vcro ftatuit Priapum lupi geftatum fa-
cere contra illa infirmitate, illiusq; fafeinationes folverc. Alii
efferunt adamantem (Jchyacinthum. Antiqui hypcricon voca-
bant fugam Ozmonum. Eadem vis etiam tribuitur fcillz«
eryngio rutz,fagap»no, ab utroque conjugegeftatis, quo-
,
rum mentionem facit Rtveriiu prax. mtd. Lis. c. ij. p. m.sg 4 . De

limitibus, quz
impotentiam virilem aut Ifeiilitatem a fafeino
metuendamurceredicuntur, nonnulla reperientur inter peri-
ammata fafeinationem infringentia. Contra impotentiam
ex veneficiis oriundam amuletum fequens laudat Do£}gr.Joh,
MKhMrlijColtef, AiS,*dR«lfinciiO}ymi^: Recipiuotur florum
“ ‘
'
Y I Jhyperici,
V /
: '
174 Sc»UTiKiUM Amuletorum Medicitm.

hyperici, aquilegis, foliorum paridis ana pugilli tres, fetm-
nis hyperici,granorum Paridis numero tria, mercurii vivi,
nuci inclufi & bene muniti drachmx dux, fiarque ex his
amuletum. VUt.ius St Ruelhw dicunt abrotani ramum pulvi-
nari fubjeftum c®ntratxmnia veneficia, quibus coitus inhi-
betur, valere, veneremqve illum liimulare. Garguu Ptiioum
yvvcunoymh^ c. tradit ex Kira/.i meata fvafu, quod mulier,
qux gravida eflcgcflit, dentem pueri ftptennis auro vtl .ar-
gento inclufum , brachionudo alligatum geflare, atque (Ic
conjugali converfatione maris uti debear. Utriusque coeun-
tis brachio dentem appenfum generare tacere cos, aflerit
etiam L<tv. Fifiherw.corpore med, impert.iJ. iSj. Corkfcr de hoc
p
amuleto etiam MiUebrafidum mag. rjM. l I. c.^7. Sed David Herh.
ctmtr. dteur graind. falle deridet iftum dentium ufum, fva-
detque jocans, ut potius capita equorum vel boum appen-
'
^
dantur brachiis aut collo pro iftoeff.£lu potioriexpcftando.
Conflanunustib.ii.cîp j;7 rcfc-rt.quod femen rumicis feu lapa-
.
thi fylvcftris finiftro derilis mulieris brachio adalligatum,

eam foccundam reddat. Eadem ex Afacan» indicat Jjh.Juc.
Jfiikerfte dt fecretu i.y. p 176. Propter idem amuletum ex'
allegatum videri etiam poteft Mich, Bapfliw im tvtina
bcrbrtrl. fieib;iinb \X>unb;?|i t3ncy 2ûc^c parta, p. 94 Pro-
ftat etiam ibideoa annotatam cx/*//«/<7d».i. c /y. quod fimiles
effeftus poflideat feta ex mulx cauda in coitu ipfi extrafta,
atquecirca corpus mulieris graviditatem defiderantis ligata.
Ex eodem autorefortalTis petita fuat 54 /<^4/I^wj^» venat. mttU
p, si. qux idem amuletum fiftunt ita
Si feta ex muU cauda religetur uter que
videlicet conjux. Goufr.SmoPtiHtmmtinMal. rerum admirabil. c.24,
'
p. 129. docet etiam quod^corium cervx uterum geftan-
,
tis detraftum, 8t fuper Icftum, dura coeunt conjuges,

' ftratum fertilitatis auxilium prxbeat. Ktrams m Ktramd. a Rt-
vmoedttu p.tt. inquit: fifamina non retinet femen 8tvult ,
concipere, divinxhcrbx feupoconix circumcingatur femini-

bus claufis, liget etiam eadem in panno lineo formato feptem
colo-
Digitizectby fôogle
Caput II. Sectio I. qf
CoToribo?, circa pcftinem autem ponantur. Sed fcptcm illi
colores injun£ti, perfe£iam quid forte fpondent credulis;

fortalTis centa cfficacior foret fimplicibus & credulis. De-
hinc fanguis vcfpertilionis fufccptusfn panno, & ncfcienris
foemina: capiti fuppofitus, conciliat ipfi conceptionem, ficuti
fidem hujus facit antor tbidem p,8S. Ex eodem autore id
Mtck.BAffi inx wimbcrbarl Hcib iinb YOiinb#2U’5e#
ney 25ucbc p^rt, i. p. ^ 4 Sed non magnam fidem videtur au-
.
tor hic eidem imperrire. Kira»tuilUl.a.p.gy. videturctiam_»

vires ejusmodi tribuere annulo cx afini fratno ferreo, 8t fine
igne fafto, quod mulieribus magnam venerem excitet. Sic
Indis Mulieribus perfvafum efil*, fefe fertiles reddi fi lumbis ,
fuisaffriccturferpens quz in America dicatur boytio-pua,

,
Latinis anguis longi roftri, innotefeit exGcrh.Joh. Fofm de

JebloUtria 1 4 c. 62
. - . De afparago inter alia agens 7T5>.
SagttiartKsijHjef}, tllujfr.decurja q. g. quod olim illo recens
nuptx coronatae fuerint; fimul laudatus autor indicat ex
thofcoride l.i.c.nj. quod radix illius alligata ftcrilitatemauf-
ferat. Praeter rccenfitactiam-os de corde cervi petitum nudoq;
brachio finiftro, vel colloalligatum ac geftatut»,occulta pro-
prietate’ conceptionem & foccunditarem contrahere dicitur
de cervo p,i6t. de quo etiam tetrab. Serm.4.
C4p.;2. Porro r^ndr.Lauretinwoperjher.-ipev:. n\de firumarum fanat.

l,t,c.s. f. 10
. tradit, quercum maritimam gefiaram conceptum
procurare. Idem autor l.a f.n, pergit hoc modo; exun-
guia afini annulusgcfiatusfildaationcm tollit, qua viri ad
venerem inertes redduntur, ut verifimilc fit, animi indolem,
in ungulas quodammodo migralTe.unde geftanti 6c
Veneris ftimwlbs quosdam cxcitarccreditur; ha£tenus cita-
fUsautor. DeMandragors viribus, quas velint fuperftitio-
• Ii pofliderc illam, pro fecunditate mulierum concitiandoj,
âfiisque commodis comparandis, legi potefl: iiv DeuJingU
/..fctcnle DtJfexatnn.rj. p.'S7, De radicU hujus ulu ab agyrtis
etiam, commendato prolixe, agit. Retee tn Campa Elj/f. ^^.43^
jf, w. efc. qûo in loco mentio quoque fic dc Dudairo Rubeni-
L '
fjS ScRUTivujM kuvixroKxm M+:nrcu^r.

co, quo uHr funt Rathael d ca Gtf.ef.jo, pro fbeciinditafe con-
trahenda, utrum fcilicct pomum mnndragorz fuerit, videli-
cet /.<* De iis etiam locus extat Mjlmm
h»rt. plulof. qui limul illic meminit fraudum impofto-
rum circa radicem mandragorx occupatarum Plura de
iis utrisque non accumulo jam, tiim de his partim alius locus
dicendi proftet in noftro hoc ferutinio, partim etiam prolixi-
tas vitanda disfuadeat plura hoc in loco de materia hac rc-
cenfere. Prolixx expolitioni Ja pariter infiftcre nolo dc phal-
lo, Itiphallo vel veretro fa£litio,quod ex varia materia olim
fa£lum8t inftar phylafterii collo, manibus, cingulo,auribus-
que portatum fuit contra mala, qux generationem impedi-
rent; vel qux impotentiam,miilierumquc fterilitatem a male-
fici is m< tu enda m a V erter enr, de q uo Kircbcrut s. obel.hier. p. 79.
i
aliique plures. Denique varia pafllm annotata reperiuntur

amuleta alia qux fterilitatem inducere vel fol vere creduntur;
quia vero ifta ut plurimum veneficiis 8c magicis illicitis
atlionibusfuam debent originem, prxftabic illa potius reti-
cere, quam propagare,
Fortunam 6c gratiam conciliantia.
D e origano
conftitura
confervet a periculis
ftlove in Sagittario
) die
& (C-oixiaîn
^ranquam propria domo
& hora Jovis colligatur, quod geftantem
obeundis aftionibus con-
ferat, Aoctt/ing. Ei7lerm lf»gog. p^f.mMg. med. c.2.p.6}. De trifolio
velquadrifolio, quod illo quidam fortunam
fibi comparare
Audeant, idem atque ab hac fententia non

plane alienus confenlus videtur autorts illius. De rejiculo au-
cem atque ridiculo ufu illius, pro di£fo & aliis Icopis alias
commendato, plura dicenda reftant infubfequentibus- Ver-
benzufum.eumSt in alios vanos fcopos a quibusdam com-
mendatum explodit etiam y£mi/iw Alactr de herb^ virihm c.si.
Eundem efte£ûm fortunz comparandz tribuit quoque Ia-
pidibus cancrorum conftcllatione certa collc£lis JEt^lerml.0,
Qimd etiam Heliochyrill dos coUefius vel decerptus fole exi-
ftente
,
CiiPWT,n. Sectis L tjf
^
Reate tn Leone 8c trigpno Jovis dc geflatus autoritateiiLj ^
concilicc & fplendorem ivirtute fua folari. Item quod flore •
illo coronati gloriam 8c autoritatem fibi conciliare poflint, >
juxu T^fi>phra/?r/iM, teilatuT jEÛrut l.c.p. p. 97. Sic qui

lapidem meletitem vel lethaeumgedat, &apud reges &apud.
Judices venerabilis erit, ac omnium denique gratiam &vo-
remque demerebitur, uti annotatur apud Diofioralem in ruthU
p, 476 Abdineraus hoc in loco recenfere multa alia, quz gra>
,
tiam, favorem acjudicis mitem lententiam comparare dicun<-

tur, quz, uti in fequentibus fafiuri fumus, non immerito
eti^jam profcribimus , eaque Dzmonis arte indru£ia ut.
plurimum vel vana cenlemus. Sicuti cenfus etiam illius fuit,
'
illa tunica, qua ami£ius fceleratus quispiam crebro in judiciis;
fuit abfolutus, cujus mentio Ht in Jîebe 2lbenbf ef 0

fprJi«ênrrxr. t.pî4. Nolumus etiam hoc loco inquirere in id
de tunica Chridi a Janutnfi prolatum , quod Pilatus ea in-
dutusa Tiberio citatus bis noh potuerit male excipi, niflce^•
tio, ubiconfUid Veronicz dempta fuerit vedis illa. De tunica
illa,quaf(£tusquandoqueindutusnarcitur ( ab obdetricibus
baeÛibtgendifla) quod eadem gedata corpori affixa ad
caude vi£loriam multum adjuvet,juxta credulorum &fuper-
ditioforum opinionem, confer Hs Httr.Jorddmtm de divino im
morbis p< J7 . d Lev. Ltmnmm de octnlt. »Mt. mirnc» L2, e. i,
Torro adipem leoninum inun£lum, vel cor exemptum, (ole

propriam domum tenente, ac gedatum, authoritatem &
gratiam apud Reges conciliare tedis e&AsÊt^lerus l.n. c. 4^
f.m, IdemMftertbsdemcnp.2.p^66. yult corallium pro amuleto
gedatum mundare fahguinem, amorem 8c benevolentiaxa^
conciliare, largiti, inimicitias pellere, malaque omnia
avertere. De eliotropii viribus eluds, quod minus gedantt
infignem conciliet penes homines favorem, aut quod de ab-
leqte illo nemini, nili dextre 8t loqui St fentLre liceat,videatur,
contra Olenum Magnum, ien{\Z.tGr$d>ms de medte. Jimplic,
fncnlt. p. iojlDc modo quomodo quis inter plures .mende ac-
cumbentes experiri pomt, quis fibi minus faveat,mediante^ *
'
.
Z milvi
. .
ITt'
• SCRUTlSlijM 'AHW-BTbRirM KCteDlCUM-
'
milvtUnguE,& herba verbenx, videatur ©djitnicT*» Thepum'

Nulla alias herba eft in vegetabilium regno»,
fitrtt.fMrt, 3 .p. 2t.
quzadpiures Magicos ufus admitti fvevit, quam eadem.»
«erbena; adedyUt variaetiam nomina ideo & obalios eHe-
,
£ûs plures allignatos illa (it (brtita « quz Jtnfttnm amoiM tru.
vegn4d>. c. P. Szpe etiam verbenz aut verbenacx.
firondium, vel arDork fit mentio in amoribus, quod inde'
quidam (aûm credunt» quia verbena ex lucis facris ad indi*
catos ufus fuit petita; vel quia zque ad facros ufus admilTa?
ftiit» atque arbores defumtz ex luco facro, de quibus plura.
Mdrt, Ltpetfim dt finnu f. tts* 8(c, Nefeio interim utrum bo-
tanici verbenz locum fuum natalem fiicile adfignent in lucis »»
ubi crebro crefeat vel reperiaturi
Fulgur > fulmen» tempeflatem auttoninu;

* • '
avertentia.
Equuntur jam, qvz tonitru, (ulgur;tempeftatem, 8cq|tnr
S mala in de oriuntur, avertm exiftimantur a quibusdam.
Hhoczmarinz autem pellem qui gedaverit , immunis reddi*
tur l fulmine, ut 5t animal ipfum,dum vivit, ceu docet R«tri^
thtMr,pmp\fi 26 . Decadem vi marini vituli, ayijue Iconispel-
le, quod contra fulmen valeant, ficuti alia folaria cunfta, fito-
sdiorumque 'tedimonio comprobat Augtifl. Erêrta
Quoin locoetiam cujiispiamTalismatis>
leonini fit mentio
,
quo Mariiiotiu MtthtmMtau fe a ftilminiss
pavore liberafTe dicitur. >l/i^«/<fiwiprxmittens nonnulla de.»
stolarum 8c Campanarum tinnitu utili contra tonitrua 6(fuK
Aien ,' pergit hunc in modum: quicunque tergore fluvia-
tilis equi, quem hippopotamum nuncupant, circumfeptii
fuerint, nequaquam a fulmine tanguntur. Quin flenoxiz

non erunt tempedates, ut Arckbim tui Antiochtim Spi* Regem
. fcripfit,fiobieratd fiftili nov6 rubeta, in medio horti, vel'
agri fodiatur per cujus
;
ambitum plerique etiam lauriim.»
aaultam eam in rem plantanti AIu aquilz
quia' aquikicKKUUais afUlmiue dicitur ap^ JwAm tio. r. /.) >
Digitized by GoogU
ÂPUT 41 . Stcno 'I.
«nt vituli marinlpellemin medio horti, vel per 'quatuor ejus

angulos fulpendunr. Bulbus non fui corporis exiguitate
fulminis impetum evadit, fed adverlam, 8c fulminis i£tum^
torquentem naturam polTidet; ha£kenus tradita vero allegat
Jeh,j4cJfick(riu de ficref. Itb.tJ.ej. ft.6io.^c, Dehippopotami
•eadem efficacia ex PhiUfireae allegato agitur tbid. Uk.13. $.9jp.63u
'Idem dMar l. a. hb, 12, c.2.p, 622. (fUb.i^. c.19. p. 631. Icribit fi
,
voles grandini irruenti occurrere , vituli marini pellem vd

hyjenatautcrocodiliperhoftivel agri fpatia circumferas, 8c
'in eorum congreflufurpendas,quemadmodumfcripfitPi»/0^
frdtm. De vituli mariai corii efficacia diâ, quod a ihlgOR
nos tueatur, idque fiat, quia leonis ccelelits cordi fubell ille
'vitulus, agit devitd teelttm campdranda I.3. cdp.i^
p.232. Vitulum illum non tangi fulmine legere quoque eft
apud Timbmaamm in rttvil.p.jju Ablhru&m & occultam illaa
jproprietatem pellis diUz , eamquenon negligendamcenfk
«idem Bdd,Konpm Eptfiimti.zd.pjS.Hon mimis ctiamibidea
laurus,eum in icopum magni olim z(limatae,mentionem
autor. De paulo ante ffiî vituli marini, crocodili vd
hyznz etiam pelle, quod grandini obvier, fi per jOpatia poflefl
fioniscircunKeracur.St in villzain cortis ingremi fufpenda-
•tur; quas vires etiam eum ob finem adfcribant noûz pa-
,
tentibus alisexten{zatquefuffixz,ex?a&Kii« refert Jeh. Hen~
rtcmUrfuitu MtrrdpImUp,139. ^c. ubi autor citatus vanas has
obfervationes&lupeiîtionem illam adhuc hodi^ notam 8c

ufiuum ex fy mbolis (apientum ortam efie memorat, &c. De
hyznz pellz a fulmine przfirvante videantur etiam PUum-.
1.4. fv. i. Cati. Rhodtginnt tuni^. UQ. p. tSrj. De pla-
ribus iis, quz ha£lenus addufâ, 8t contra varias injurias coeM
ac tempdtatem hortis ac vegetabilibus imminentem com-

mendata funt, uti fit aliis iimiUbus agit quoque Ant. AO^tddm
dt /etrtt. hert. L 1, c. X4. ff //. p.3t. flte. Sic etiam delauro & fica>
ûod nontanganturacoslojuti^de vituli marini tergore,
hyznz pellent viti alba non proktanos aotores illud prodere,
(ceu ideo etiam nautz iis vela fua munianti ne fulmine iâ
Zt' ‘deflagrent
^,
K6' ScRUTivfUM Amuletorum Medicum.

deflagrent atque decidant) de his eum in modum ioquituir
RMtrttj Lc. De marini vituli
pellis cfFeftu diSo 6c laurus-
ac ficus eflicacia eadem agunt quoque Oirdanm de fulnil. 7
>
/. .
RhctUgittHJ AfHitjuit. iS. c ih Ltmmtu de occnlt. neet. i i. c. 2 i. Ea-

l.
dem amuleta & hyacinthum qui attingant autores, allegat.»

itidem BtbUothie* enteckat, p.joj. De eodem*
effe£lu ficus, 8t applicatione ad moralia (aera, fpeculationes
iuas deteg}ty»h,Iienr,ldrfinia4rborei0Bih{.c.j4:p.44p. Delaurus
iribus di«itis nemo olim infeius fuit vel dubius, velut id-
etiam.L«ô»//iM metrice exprimit ita; • •
Puhura non 'metuo ,

pellunt eu ptrmin* laurus: '
’
Hinc tradunt etia deCatfere Augufbo,quod ille fulmina nimis, r
timens, circa fuum palatium poni vel plantari curaverit lau*

rusarbores-, 8t exorta terape^te corollam e lauri foliis con->
oexam capiti impofucriticircaccH-pus vero pennas aquilarum
£xerit, ac pellem vituli marini induerit, de (^\xt Sieetoniiu &
slii. De laUrU' videatur etiam Hem-, Kerrmarmus de natur, tf'
mirae. efmaSMortlemtntorum p. 2 20, Martin, de Rod jir.gtdar.part.i.l.2:
e. 12. Erafimu Adag. faJ, to}, MOrf. Ficwtu l. c. CjrrelJt Lapidep.wji
ia Eêth. c^S. Phtl.PtcintlUu mmtdo fjtabcUc. tem.t, /.{?. c.tS. Bar-
ihiut ad Gattd/an. paneg: a: Htngr.v. j. De vituli marini corio
'
&huTniti(!lemhud»ta Rinjptu 'in Eptfl.med. 24. p.7H. Dclauru
& ficu idem hoc ftntire Cuilh, Gratarolum conflat ex Joh.
Jaa .
Confer etiam Mdrt. Lipemsm^

tfeckgri fieret. Idt.ts. c.12. p.rf/ 7 .-
de flrenu c.^.pj3i. De lauru quoque illud adftruentia vide con-
tenta apud JoMth. Camtranum ceni. 1 Ertd)Umat: fi‘. p. 71. Dc ficuj
.
pelle mariin vituli, lauru, & aquila fimilia annotata proflant

in yohiAdami Ifiben part.2. Oer llnrrrrcMmp 3 ;B:unfl
De ficu item illud memorat infimpof.l. 6. tjv. 10. Non »
eftnoftri propofiti hoc in loco prolixius difpicerc de cauffs-

probabilibus.qnas quidam delaurus effeftu putato practen-
dunt,videlicet,qD6aob rotundam fliam figuram vel flexilem,
flatum nointalzdatnra*falmme,cilm non renitatur eadem*,
violentix Verdm delauru inane illud efle commentum, cum-
fulminata &fu!gurita.fit obiervata, colligere licet ex Sennerti-
,! > - epuemt:
Digitized by Google
Caput' II Sectio F.' '
rSr
0ptiomtttJtar.‘fcuntJ.4.,c.2. U<'Jini nrhoriio BihU. 4.^.
Grorg. Hornii hijlcr, tiAtur. l.!. e,2.p.s6. Afylit horte phduf, p.2Sf.
Ibi etiam de rationibus agitur, cur laurus alias a fulminei»
'
credatur immunis. Conjecturam illius de lauru exfr^r,

ctifhrio vide apud Grubium de trtutspUutMnent merborttm p.4, &c.
Rationes etiam illius effeCtus , de amuleta plura idem prz-
Rantia, & a nobis mimis memorata proftant apud Ubert, iro~
mondtm tnmeteorobgt* l, 2, c.j. an. S.p.jS, Aufor hic vero tbidem
f.S9’ de hac materia claudit fuum diicurfum 1)18 verbis:
omnes, inquit, autores ab alits accepifTe fe iflluec referunt,,
nec ullus fibi fatis ddic. Sunt tamen, qui patrocinantur ha-
ctenus refutatz opinioni, adltruentes laurum non tangi ful-
mine, idque inter prodigia referendum efle,ac przter natu-
ram accidi fle, quo d 4 Circam annotatur //!>. u. defithul. videli-
eet quod Romz arborem lauri fulmine iClam eê memoret,
^luc id defendere novimus Et^lerttm Ifap pbyf. ma^. mU.
p.90. POrrd meram fabulam efle id , quo uicitur ficus Sc.

laurus remorari fulminis impetum, pronuntiat Honorat. Fa-
•
btr deplantu tr.i.l:2.p.ss. fubfcribunt huic negationi Erodam

mtfietLan.Ui.
. tom.2. Fac.crittc.Gruttrip.4S9. Frerr^Lm dtjpm.
1 VFtUibergiO hakita dt lapide fnlminari, Vejftm de Idololatria J . 2 . c. 12 .
'~fb3^9' Sî citat Caidirv. Fatrum lib. 2 . dtfa/line. c. 14 . Getifr. Peiffitet
flnfKal.'^ltDtXVCe\b-unt. 2 . N0 . 7 S. p.aSt. Henrtc. Laberttu ron

' 0c. Fabulofum etiam illud aflertum*»
fecr tOuffen Cttr. p. rr/.
.
dc lauru 8c vitulomarino pronuntiat autor exferiptus itLj
,
Ratiraj thtatr. (jmp p.daJi Dcvttolo marino i dem illud nega-
tur apudJoach.Camerartmmctnt. 4. EmbL 6 S.p.i$ 6 . Dc plurimis
rebus memoratis, irritis firpe deprehenfls locus, itidem extac
apud £xc. iru/. Btckmanmm jjftemat. pbjf, j. part.fptc. c.t;. §.54.
l.
Jungatur de eodem argumento agens Mart. Zetltrm

f.29^.
.
cm.2. fv.73. p>3^s. Quo in loco etiam varia non
tjeta^. varior,
r iêrnenda infpergit de tonitru huc facientia. De quibusdam<

ex iis,jnxcafententias aurorum examinatis, atque indubium,
vocatis* videatur quoque Joh. Qirifi. ûttbe i txerctu
pdbyf,dftmttruiiM^tUbm txtrcit.t. f.s2. Jf.2t,tfc, Dehis&aliis-
. .e . ^ ^ , conaa»
rite 'SciurriviVM Amttletokum 'Medicum. '
(OODtra tonitru Izlionem palTim commendatis atque exam{»

matis fimiliter elegans difcurlus reperitur in FrMctf» £u(?i0eii
i
0d?au? 5 ubnev<>/.i. Pluribus teftimoniis
idem adftruentibus porro ja non inhio,cum forte non paucuf
numerus alius eorum ex aliis autoribus colligi polTu:. Pras-^
terea prograndine.tonitru&fiilgure avertendo, neûid Hs
Ixdatur, hypericon &
corallia rubra, non vero obTcurc rubeo*
facere dicit
itia, mtdmU^ <UftiU4t$r, p. t. p. Mf. Impensi
«ciamlaudatcoralliaGM^/iMr 0pptnMci MdM^tUM.Ac*d.Le*-
,peUuw~CtJir.CHr(of,Dec.u Amt.6.(g 7, Debyacintho
J^$cinm dt vtt* calittu ecmpMraiuU. p^2p. ita : Serîpio icribk
-eum.qui hyacinthum vel exeo pgillumgaAat, elTe a fulgure
<cutum, atquchancvututem ejus eflelatiflime divulgatam;;
•quam (i haoet . ab Jove putamus habere. Commendant
alias etiamlapidem ceraunium^quemadmoduro ex GmilhiGrs.
hb.u.c,J.p,6Ji. ferUnC,>io*
>quithic,lapidem.quicum fulmine cecidk.utaliquando cpo*
tingit, fi in ofiiofufpendatur, domum
a fulmine jpratfiuvatc.
Deeodemlapideflc ovoinas&enfionisfeftoexclum, fummo*
-que te£io illigando, uti 8c coralliis tritis ac in quatuor agri
angulis przcipuisljiMigendis, quod tempeftates avertant, tat
Wbtrc (fF^pia memorat citatus iFtdferm U. l^:tja.p;df*>M^9-
$Um idem adfiruit,quod, qui calle lapidem ctranniem gerat,
tutus a fulminefit. uti & domus, in qua ai^vetur. De lapi-
dibus gusmodi,qui fulmine in terram creduntur pnccipitati,
&
a quibusdam bufbnites aut chelonites dicuntur^de illotfito
forma etiam «ri incila, vel eodem exprefia cum fimili efficacia
defignatt,prollatn6 nulla m
tn<Sottctiftfcpeûnft:J{ariiet
f ji.Vuia etia de eo aliiscpeffeîbuaceraunue tributis, ipfius-
&
que natura origine habent AmfSthJtowuiahifitr^mnmmm-jtS
Upid, Ui. c. Hu fltc. Liik d» gemm, tg Ltpi£l,j. c.a^.
Utrique hi autores etiam innuunt, quod Chelonites,firontia
.flrOmbria fzpe pro ceraunia reputentur ; de quo Ofaniaoes
'
illorum prolate. /. Supeiilitiolum autesu Bhidell,* de hoc
lapide « aziDotattiiD, apud.^r%4 f. Dnm
'
Gatot rt Sectio- R
wroxie minusque fuperftitiofa Iapidis fulminari*:
finipfici,
applicatione cogito, non pofllim non experimentum ab ami>-
co mihi communicatum his adjicere: hic vero non procul^’.
Dresda,inarce quapiam ante fedecim circiter annos, cerau*
nia in orbibus vitreis feneftrae nomina literas, aliasque:
,
figuras contignavit, qui orbes brevi poft, exorta eo tempore-

tempeflate & tonitru,di&nperunt plurimi. Exquo mutuus-
refpe£ius & magnetismus inter hxc duo non obfcurc colli«
gendus eft : hinc fi iterata de eodem experientia inpofterumi
refpondeat ei negotio obfervato, dubitare omnino liceret de
priori lapidis effera, fulmina fcilicet arcente; contrarium:
potius de illo alUciente ifbi przfumendUm foret. AiTertO'
lili etiam fpecies veri accedit, fi vtdgi relatio veritati refpon*
det', quoo lapis fulminaris fild fufpenrus in conclavi quo«

-
piam,przfentiens quafi futura fulmina ac tonitma,moveatur

quadantenus,anteq>iameadem oriantur.Imd airenfum vel at-
tentionemeretur prior obfer vatio i fi relatio illorfipar iter re-
ôdet experientiz, quod res femel a fulmine ta3z, facile plt>
nes pollea idem illud expiantur. Gooterum de cerauniz origi-^
n* St nominis derivatione, fiiubet, videatur
, BarthcUmu dt.-
kct Mrnmal. p,p. Adjungantur eidem de eodem lapide agentes» •
Wormiut Mnjio p. 7 f. Scquos allegat £xc. Gt. Fnmcns dtjp, med,.

dt laptdicifui microcofm$ Htidtlb. edit. i6fs. Porro pzoniz radicenr
in navi confervatam compefi;ere tempeftatem volunt qui-
dam, quod tamen inter fuperftltiola refert PMliîMdrtp.Bet*n,
eUf. 2. p.to7 Deinceps fedum in tegulis feri, qudd vulgus,
.
tales domus fulmine non feriri credat;conftat ex Joh:

re^»a trt^4tiU.6.p.tj9. Fortc hzc ratio 'efi, quod in pagis pafiim
in tc£its aut parietibus cado expofitis crefcere nonrarodi£iu4
ftdO majus hodie adhuc confpiciatur; fi no pro medela in oris,
ficcitate aliisque u fibus medicis in pefie»febribus aliis ve mor-
bhs ^ vulgo expetitis aded fi udiofe aflervetur. Subne£limus>
iecidmhis addu£iisamufetis nonnulIa cx^rf-^rMw* Tirnein Ad^
inquit,' ad'multarurot
h0iMrHiTV4epplfê»^^ valtte animis vecufUs< imbiberat^.
nUA ScRim>rtu« AMtJLCTORUM Medicum.
illa fubftcrm ad-
cltmeiu etiam ovi6,qu* incubantur,
verba vero legenda fuut/*^./.f.^
yerCus tonitrua putat; ejus
ftramenta graminis aliquid , &
Plurimi etiam infra cubilium
cumclavisferreis fubli-
ramulos lauri; nec mimis allii capita
remedia creduntur effe adverfus tonitrua,.
ciunt quxcunaa
SvWan.urovai!<c. haflerma
Pont. ficlos^t«a,,
gelUtione EvangeUi SJohannis apud
provariainjuriatempeftatisavertendayideatur>4tr.t^^^^
Exneriiiiuretiamâ^
tr.dt tomtru &
olim (utrum etiamnura hodie id fiat ignoroj glob s
ciis
impofitis varias.
fummis turrium cacuminibus
tremis, feu
fimilia pro feo-
Cmaorum reliquias, Evangcliorum initia,8(
fuifle. NihUquo^ movebimus
jam de lupcrlti-.
Doilloirhifla
prudentiam , vel irnpieta-
tiofo ufu vocis Agla, ( Judxorum
procellas &
tonitrua, de quo
cero rapiente) contra
pr^m.
tmiêlbcn.ecÔCep.i/J. &
,n
de Orleans,
Crât poft h*c,qui vult quodr arbor Joharm*
,
/venefieSE alias famofx) fub

qua tilicct illa fedit aliquando,
nec fulmine tangatur, de quo Korfmfnrm
non putrefeat.
prstermittcre
umpUnMurAp. 22j. Intaaum denique nolumus
experienti* relpondet, quod capr^
canes,
illud, veritati
fi &
vel fulmi^n#
fulmini fint facile obnoxii; hinc tempeftwe
fltfeles
exorto & prxfente fvadent, ut diaa aniroalu homi^ a ic^

Ad. Wcberm dtfittrf. cttnof (S
arceant ex conclavi , de quo Joh.
p-rr..r.
fruli. &
ideroinbei-Unt«vrebung0*:Run(l
fis idem iUud attingentem
Kjpcrum Infitt.phjf.idf. ii.e.f,
Junge
asturAl. feU.
tf . }. & Adm» Jfisffbesmtrum mundi mnjoris feitntm
ergo tempeltutc
J.
Neftio num bonimoniti

mi.io.p.iii. (Sc.
Stquwcus,
annotem. qu* de vi tradoria refpeGu fulminis
Has vero arbores fxpe tangi a fulmme
falicisque lufpicor.
(fi reae memini naturalium vel obfervationum corom»-
,
nium) conftati Non tuto itaque dditefeunt peregriDantes

fnb occultantes , ac tdnpefta^ fubtrah^n^^
iis fefe .
Uy
lalicevero medulla putrefaaa 8t arefâ^mitis »,alipquin
atiam nou , loco fe habere videtur ;
qiiunyjb ialices
adeo
Digiti2ed by Google
L
Capuy II- Sectio f.

U5
adeo facile, tanquam humiles, quam quidem duras altasque
' arborea taagi a fulmine arbitretur. O. ClaudtMnw in Epifl,
fjtulridtt» V. 3i, Cfe.
Incubuit nunifUMnt catUfiis flamma faliSitf
Necparttifrutices ipfam meruere Tonantis,
‘Ingentes quercus , annofoi ‘fulminat ornos,
Interim ulices annolx vel fomitis materiam alioquin, propter
‘
medullam putridam atque arcfa£faradi£tant-,prabentes atq;
continenres citius flammam concipere videntur, quam tene-
,
rae falices,& virgulta earum viridium. Quaefulmini etiam_»

alioquin magis obnoxia lint, attingit Sthiiuu phjf. curiof. ltb,’z,
cap. '
‘ '
• . , . * 'yJJ i’ m !
Haemorrhagia^ 'compefccntia. ]
' IÂndimus periammatibus repleta, quxad-

nuneferinia iis
i yerfus hxmorrhagias varias dire£la funtPro iis vero bb- :
'
nipandis chorum ducit Hzmatites,de cujus applicandi modo
manudu£lionem collige ex autoribus citatis apud Baufibiumj
fog.S-f.d to}. De hujus operandi modo inferius adhuc non_»
nihil occurret. Innumeros alios fere autores, quos obferva-
vimus, praeter iftos citato in \oco Bjnfchii reperiendos,fpontc
prxtcrivimus ; nec recenfere hoc loco voluimus, prolixitatis
vitanda ergo. Nullum enim amuletum adeo frequenter , 6c
quidem etiam pro amuletorum eflicacia probanda ac defen-
denda allegatur, quam Haematites 8t .itites Interim quia .
inultis non refponait effe£lus, de lapide di£to, pafllm alioquin

commendatus, attentionem meretur ufus illius, ob vim lau-
dabilem compertam in muliere quapiam lochiorum nimid
fluxu laborante ; velut demonilratur hor in MtfceU. Acttd. m-
poUiino~CtJar.Curicf,Dtc.i. 4 nm 6 ,Cf 7 .ohf 6 s.p. 9 . Ane£faturhuic
loco etiam Rol/mam l. 9 . mttb. mtd. fjttcmU feli, 6. c, 12, De eodein
lapide a muliercula iteratis experimentis decantato in men-
‘
fium & narium hzmorrhagiis, qui vero nunquam in pcHeu
'contra ejusmodi langvinis fluxus fufpenfus effedum exopta-
tum przbuit, fidem &ciunt verba ap. liltra»d,DHmtrlnra(kium^
Aa di
Digitized by Google
. ScRUTdt?iUM Amuletorum Medicum.
dt ftflt l f. 24»t
(,'io^f. V
cneracio<]Uoque affulgd; illi Iapidi,
& par eflet, utimifareinur biftoriani 6c applicationem illain^
( fi fiaeruperflicione,con(ecratione»autîa malitiaexecnra-
da przparatos fbit Ule Iapis^)^t)nOtatam apud Bejlettm de gtm^

mii p. m. fps. s^c. Dc eodein lapide eo^ Agate potius reputato
idem pluribus infiru£los experimentis. & quod ex vena fe£bi
langvinis fluxum iropediveric,agitlterum^f j^tcificiimedtcetm
- p,m. tSc. Jalpis ruber, etiam manu comprefius, vel gefiatus ,
. qui aqulbusdam inter Hzmatitz ordiaem.recipitur,eundetn
efFe£tumexrerereteftantur. allegati apud BMtfchiiim l.c.p,t4»
Hunc etiam Hxmorrhagiam nariumfifiere, fiacolIofulpen-
datur.vult^Siw^w/Ki l.f. Epit. fcient.nMKretl. fimiliterjarpidi vim
compefcendt langvinem undecunq; effluentem confidenteE.*
tribuit Mentimu- 0«ijmUCP *fw/r. m*g. magna, merh. curat. p. //.
(fe. Przcrpucvero ille autor 'rubrum ac viridem jafpidem.»»
vel rubrum viridibus venis aut lineis notatum cenfet eligen-
dum; inio juxta phyficorum aslertum,rubjungit illum effi<U-
cioremfore.fi muniatur argento. Experientiam prztendente
de laudabili 8t przfencifflmo valorejafpidis contra langvinem.
8t fluxum mcnftruorum vide Cbnfleph, Encetium de-re metall.l. s.
tap.21 p.i6f. Qw autor etiam gemmam diftam circa Alten-
burguro quod verum etiam ego deprehendi,
reperiri adfituit,
imo fimiles alias gemmas, licet non adeo lUcidas vel puras
'reperiri platez & moenia mihi illic ante aliquot ahnos com-
,
moranti commonftrarunt. Ridet infimul £««//»« Germanor,.

.
quod.non fuuihjafpidemajoris zftiment, quam ut ad ignem
cxcu tiefidu cha ly be adh bea n t. Nictlaiu Manarda defimpl.
i
'mtd.lHd:p.m, 54. de langvinali lapide (oucmjafpidis genus

'\ocat ) teftatur : quod vdeat ad fluxum uingvinis nariuno,
menfium,hzmorrhoidura, vulnerum. acoris, fi velaqua Iri-
'
gidaintin£lum illum zger dextra comprimat,.verpars.ran-
gvine manans 'ep contingatur, aut parti illi affe£lz alligetur,
ut carnem contingat propinquam, aut fianuli cx illo confe£U
ledulo geftentur. Similuer quod fiingvinis fluori vario, in-
>
primis vero narium ..obftetjafpls, aliisque morbis pluribus.
- Digitized by' GoogI

Caput If. Sectio I,
aderat auxilium confirmatur \aj1ntir.BMci$ cttm notu OdbtUhov,
de gemmis c. S. Num Calis quo(}ae fuerit lapillus armillae indu-
fus infignicer langvinem repellens, quo Princeps in regione^

Xlalaca ufus eft ignoro, , m
quo exOySm loquitur Otmerstr.
horis fmccijh. tenue, c. 70. p.300. &c, jûra de didse gepanue
jafpidis efficacia defiderat, eum ablegamus ad DM.Meckernnt^
ekf. ti cursu, Qsltrtvors Pmsfisui p. 47, Hafertm Here, med, Uj. c. i.
'p. esu Fsdnricisem Hildsmnm cent. 3. <Af. 7. Joh, Bsepu Sumnm jsUrofjpb,
mi/ceOdn. irsiil. 4*. p. »4e, Jinnertum prsuei L s. p. 4^4 - qui fimul

de paribus viribus radicis pleudomelanchii & radicum cicho-
rii , floribus albis praeditarum, agit De Jafpidis viribus indi-
catis, & aliis adhuc ejusdem, pro morbis aliis tollendis, agit
quoc^ JonJionm T}>4imsaogrsiph.pj76. Confer quoque, quae ex
Msmstrde citatO habet Arf. Beot. L 2, de gemmis ef Istpid. cap,it4,
vim fidendi fimigvinem, de eodem lapide , carneolo, & hzma-
titff Tatiocinns quibusdam adfiruit idem sauer L «. Ut. 1. e.
‘
Arbitratur etiam Z^Mwrr^rorci^MwjaipTdem potius fuifie illuni

lapidem, quem mulier paulo fiiperius nominata conu-ahae-
morrhagias roenftruas. atque narium infignicer efficace ^ m
deprehendit De eadem virtute jafpidis aliarumcpeemma-
rum pro infringenda hzmorrhagia nimia commendata, vi-
deatur Bserthdhmss dt Up. n^hrit, x,io. p.24>fi.iS. Confer etiam
de jafpidc rubris punffis notato y»h, jid. Weberi Unrtrre^
i,(Lbei( p.nu De gemma hac eciamC4/M«w
/. 3. metb. c, 7. inquit : Cur Jafpis taô vulnere , unde fiingvis
prorumpit , eum fifiat , nondum novi. Diffidit autem de vi-

ribus di£iis a Jafpide expe^ndis Ssin£l. SdnQorisu de vustnd,
error, k t, e. lu f. i 6i. Atque «um fuj»rftitiofa fiepe bis peri-
aptis ioterlerantur,quz fcilicetfangvinem cohibere dicuntur,
locum in hanc rem adducam ex ^.RhodU cenut. obf, mesLfu
p. 60. Loquitur autem illic dehzmorrbagia fupprefla : huic
0«, inqqit, mala fuperfticione quadam defiinatus erat Jafpis
rubet antiquus, LawrrATwPiimrw antiquitatum promo vifus
|iac infcriptione quam ad AistrcdU Bmrdsgsdttfu nunt me* estp,
,
ay, curiofe appinxit:

Aa a Fr-
.'
l|g ^
SCUUTINIUM AKn.ET«RVM MeDICVI^
FtÂFS .
JNTORBpy
NE ATI DFD.
Oedipo heic opus. Caracallz Imperatoris autoritatis amuw
leta quidem vecka refert Mim Spartuom. Ridemus & nos
anilia. Hanc vero gemmaro' inter <pOXaKjt(^(»i
reOfi ponit Diofcaridu l. j. iso, Ha£ienus Rlndim. Porr^
iangvinis humani pulverem in collo fauciati locatum fangvi-
nis fluxum fufflaminare ait, ad experientiam iimul provo>
cans Alex, f^tnturintu MteUun. A> 4mm. eie/itmtu. Sic ad hz-
morrhagiam rcfrznamdam adamas fublingvaêtentus valere*
eocp illuilrilEmus Comes Hanpvienfis malo huic obnoxius
fenatus dicitur a Joh. Prxvetm fileiiu remediu ( lidicet eptucu!^
peftbftme p,'n6,Oe fimiliefHcacia comprobat» vide,quz habet
Filjchtm miilcmimtmeu. cent,}, tltf. 42 p. ;r>
, De Sardio Iapide_r
vel carneolo^, quod etiam exterius admotus undiquaque flu>
entem fangvinem peculiari proprietate retineat. Idem hoc,
quod carneolns lapis, maximi farda dt corallium fangyineRt
fluentem retardent, fi manibus includantur, commemorat
GroRttu ie fignmtttru p, je. Annotat idem etiam de carneolo ,
• -
jafpide, bz metite, &Ametifio, quod fi coUo, brachiis aUC^

manibus anne^tuur, idoneum przbcant remedium in-mem
(ium fluxu immodico Aff4b, Bapjll imrtnitibtrlHrrl.P.ribûhb' .
' XOttni> 2lvtincyii2^tci^/pi*rt.'t.p,Se. Dchxnc Fo-nelim deoccnht

Ttr. prepr. i. 2 . c. 17. p. s^ 6\ fe vidifle dicit felenttem annuto in-
clufura nudx cutis conta£iu fangvinem quavis ex partem
,
manantem ftitifle .camq; vim quosdam etiam ja^pidi tribuere

ait: Idem-iliud dcfeleniee, forte cx eodem auto repetitum;
allegat etiam J«h. Djn, Afjltus andttot. med. chjm. l. t. c, 6. p.
Dehinc in proHuviofar.gviniscnaribns fronti applicandum
«fle umbilicum marinum cum faliva, ex adrerfa parte, & qux
hac ratione fangvinem undiquaque fluentem mirifice reti»
neri ftatuicur iilfilfg. GMbelthtvero anu 4 eurnt.}, p. 7. ’Eadeni
,
pene verba reperiuntur ex BdecU. {(degemtdu rrfp.VcO^^notatu

tu appendice pharnMC, med, ch^m, Joh, 6thrudtr* p, /p, & fn b<t
DIgitized by Googfe
''
Caput TT. Srctio f. * „

^
XSdtrtôvfftfdKn p.64. ubi finml indicatur^
quod ille umbilicus (^Veneris etiam di£lus umbilicus ) manu-
um quoque pulGbus impofitus pcculferi experimento com-
probatura remedium in his affeftibus ccnfeatur. Eandem
tatidon non defogat ilii j^nsh. Boot dtgemmis 1.2. c. 177. Nari-'
umhzmorrhagiam etiam fufflaminare canmdam reftaceam »
iympathicam didam, arque geftacam in dorfo , ut cartienu»'
contingat, indicatur in ^cdd. Leopoldint Ctfitr. Cttriof,
dtc.3. io.»bf.nt.p.287- Sic de lapide Alaqueca in Indisr
Orientali reperiendo. quod fiifpenfus de corpore langumeiv
ex quavis parte effluentem revocet, teftatur //arrv
dtaremdt. Indic, l.u c.'sj, Dc lapide quodam cruto ex beftiis-
quas Siamenfes CabriGas appellant , quod miriBcam vim aff
tanguinem GGendum continear, aiiegata’ docent ‘in cimer^rir
'
i*r. fitecif, cettt. 2, c. 76. p. }ot. 8( ex aliis idem xHud tradentem^^
Joh.OmrM/.DieterichimtnJdtreoI/sppixrdt.p.r^. Hieracitem feu
accipitrum lapidem dextro femori alligatum.fimiKtcr ftngui-
nem per ora venarum profufumfifterc.Sc contra harmorrnoi-
das valere,annctata probant in Wjf. jUdrovandt ornitholog. tom. r,
L4^.f,i72. De draconio quopiam lapide inzfHmabili Lucernae
aflervato, atque contra omnes fluxus fanguinolentos utili
obCervato videatur Joh.Jncdffignernt htflor. ruaural. FfelvttUp.i27i-
. Gemina experientiam de dciite Hippopotami fanguinisflir-
xum remorante cx VatTeAiichAcleBoim adducit Fninctfc.Rcdi tx~
perim.nat.p. g6‘. d^c*." Vefim idem autor, Uti difpalefcitexloco
8 llcgato,cxperie»Jtiam accuratiorem Ct fuamquidbm,nianus-
que ocularas confulensV affirmat, ne ipinimum quidcm_a
iignum Virwtis commendata pro fanguine retinendo, dentes
diftos dedifib. Speciofa qilidem funt ciicomia de experimea-
tis.a.pplicati marini oqmdenttsprztenfis.ut & ex hoc pariter
ft£lz coronzgeftatz contra hzmorrhagias,quz enarrat cita-
tus autor Vttr. Aiich.BcjmmfpntPtgra Sintnji. Verum ifthzc itr-
dem non fufflciunt,ut perfbadeanttantam vim Corneli»
Wibero in ^dnebora S^nCi-xtefurt p. vt. 8tc. Ubi de illo negotio ita

concludit autor: multoties‘remtcntavi,Xeinpei tamaafiae
Aa effe£lus.
iM ScRirrmn/M Amtjletorum Medicum.
eaeûslTruffcu; hzcillc. Si quid tamea pronuntiandum dl
de experimentis illis, foriitan non ex dente folo, fedquatenus
ille, uti aiiz res Cmiles, aliena facultate coinmunem nature
curfum tranlcendentc , iuilru£iz funt. Nec hoc Satanae

credo efTc ioipo0ibile, ut rebus ine/licat ibus vim quampiam'
iliipendam indat, aut alio modo auxibutn corêrar, quod
glaucomate quopiam incerje£l6.rebu& vilibus inedv crechmt
creduli homines. Veluti etiam tale illud frullulum ollcum
fulpicorexcitiire.quodfanguinem cohibuit in milite pium*
beis globulis aliquoties transBxo,dt ex quo, remoto ullo offl*
culd,ad fluporem languis pronuoavit,cujus negotii
prolixam mentiouem facit ifihnu l.a. ^
phoenioeaiieroa»
quam quidam Rhun vel Anchinopa vocent quod quidaitu» ,
vclintillam herbam in puniceo vellere amuleti infiar allt^

tam,fanguinem fuppfimere,innotercu autore Dufem^ 1. 4 ,
'Verum ut hoc credat, non moveri poteft 4^. Sm&enm
dtvaani.crr0r. t. s- c.u. f.idt. Sic quod Imfo narium iuRnor'-
rhagiz metam invincibilem ponat, ii vel pone aures per fii.f
appTicetur,velpugnoincludatur,utcaU(cat,vel axillis fubli*
getur, aut etiam collo appendatur, intelligimus ex ^hr'»d4ri
fLtrmacop. 1 4 » ^•^7S> XJ DI etiam alii hujus amuleti eifeûs
.
iimuirecenientur. Atque ideih bufo, G umbilico alligetur*

diciturfluxushyGericosretrahereacinhiberc1.c. Adi etiam
Crmintm tUfittpl. medtCMH. fMtAt, p.S. 8( jMch. Bttkerim im
mtdtcin» ilUifir.pMrt. i. r. ft. fj6 Fmckim tn JEnchtrid.
,
/iermtt.c4p.io. 6. inouit; bufo exGccatusfit puiveriiatusin

f^
lyndone rubra axillis luppoGcus>velmanibusdctentus, G inr
calelcanceu Gorgonis coni^£ld capite ftacimlangvis rige*
fcic. Bufonem etiam transtoGiim, fole in leone exiuente, ex-
£ccatum,8( cordis regioni vcl.brachio ejusdem lateris appli»
catum commendat Skmurtm PrMx. L i. p. 477» De quo etiam
Brid.Haffm4 mm mttth. me4tad,l,i. e,J9.p,jU. Cottfr, Malum Iu»
fia.muLp.6tf, Eadem repieries quoque a Gnr^âllegau Mu-

fetUsa. yicuL'l4tpoltlui9-Ct/mr. Cart^Mues 6 . (S 7* p- 144. QtlO ia
loco pergit autor inquiens: a nonnullis c^bncur etiam
..
'
glomus
Digitized by Googie
Caput II. Sectio I. tpt
- glomus ex raufco arboreo, ligni quercini, fcu pruni fylveftris
fubaTiltis geftatus ; przflanciUimum amuletum fit ex pulvb-
re bufonum, fuccino, usnea humana 6c fperniola (ex oculis
nigris ranarum parata) cum mucilagine tragacanthz.per a<
-quam (^rmatis ranarum fa£bam,quod omnem hacmorrba.
-âm immedicabilem, fubitdquaikohibere Iblet, accuratio*
rein ejus d^fcriptionem inventes in MifcetUn. j4c»i. LcopcUbm-
C^dr.Qtrief.mtm 2,»bf.s3 .f.itt. ubictiam reperies quoad effe-
Qum & ingredientia fimiles componendas armillas, corallia,
poma 6c tabulas pro mulieribus fangvinis fcaturigines relera*
tas.patientibus. Enchirefin fequentem de bufonibus prz*
parandis allegat nnrbis narimm m.^6.
ThmMmMtâph.claf:io.c, 3.art. 3 . annotat, inquiunt, CefntrMS,
Fridericum Saxoniz ducem noflris temporibus , bufonem
veru ligneo transfixum, 8c in umbra diligenter arefaftmn,
’
involutum fyndonc,manu tenendum dedifle ex hzmorrha>
'gia laborantibus, donec imra manus calefceret, ita fangui-
nem moirrepreflum. Idem hoc, 6t de eodem amuleto coHo
' appenfo,experientiampharmacop 2 icujuspiam allegat
Konigtm rttm Mnimalt p. //p. Mmnctrm r On bcn Slfci^crt
przcipitautemulcimus autor.ut pulvis bufo*
fiS.3,c.7:p.4i3>
num retineatur in illius lateris manu excujus nare Ibnguis
,
Txftillar. SUniliter L0piddn$a 8t MickMercdim voIunt pulve-

reiatdldum recipi 8t in laccuto a muliere êfluri in liipetiori
corporis parte pro intercipiendis ac retinendis menftruis.
Jubent infimul.nt hujusex perimenti teftimoniuraindagetop
in gallina capite truncata, cui per diem prius appenfus raeric
'
' illepulvis.nnde incruentum iri negotium promittunt. Ad-

*'duftorum horum vero interpres eH jilexarul. P'tnt$frintu mtU,
dBdmm.defMmtd. Qneres bufonum in facculo appenfos con*
'
tta narium 8t menfium fluxum prodefle dicit Birlingtta poti

dfervM. meJ.'in‘j4ppend,p.is3. Videri etiam poteft experimen-
tum depulvere bufonum naribus immiflb.cum fuperftitio&
jiliis adlibus ,
proficuo obfervato in illarum hzmorrhagia
JMtfiiU. Ac*diLtopotd$fM’Cdfitr,.cMriof>Dtc, 2,4nn>4^ *pp*nd. ehfiS,
f»
IfU
' I
ScRUTiKiuM AMuitTokiftr Medicum-

f.ipi. De cineribus addantur loca coniignata»|<Hjd Exe. Cî
d ijA, Experientia fua
frunc. PxitUtm Bufon$ defiripto c.j.p.ioj.
itidem conHrmat, in nimia hzmorrhagia fub axillis ap-*
plicatum bu/onera profuide, laudatiOimus Joh. AEtExelk
CoHig. MS. ad Rolfi:.c. Chjm. Porro a bufone ficcato cunw
mulco pruni rytveiiris lyndoni incluib, at<jueumbitiî^
polito, formidabilem hzmotrhagiatn uten^m& tormiiu
remiGlTe condat ex MtfcelL jicad,. Iôpoldino~(^pii/r,Otriafl Du.^,
Jltm.9Jff.9hfj66366.?\\ui de di£io ufu bufonum repetere licet
ex MtfceUdn. Acdtd, Leop«ldtno-C*fiir. Cttriof^dee. 2. y.
p,337. Exc, Pdtiliim l.d.p.to\ CAmer.truf^llog,mtmerab.ctnt^part,

rj. Rmrxf thtMtr.fympaw p.ip. Qc ExCjtGeorgJFUfg.lfidelu tU mtd.f»-
cnlt. 134. Qui ibidem etiam meminit, quod ulTicula bufonufU <
exficcata 6u»fr»ero RolJincU (êrd. d

tufthod, mtd.^c,l, 9 .fe3.t, f.ju)
inter (ecretaulitata fuerit; itera quod radix nigcHz in ore de-

tenta coiKra mitem hzmorrbaîam profuerit. Viribus infi-
gnibus etiam pollere deprehendit bufonem in manu deten-
/
cumpeftistemporeinhzmorrhagixferocia ooit
'
berpe(i p.ar Jdera ille hoc ex lutorum relatione memorat/rfr.

J)um€rbroecki>» de ptflt Lj. c. 10. ^.240. Faffz huic mentioni de
bufonibus datira fupponimusea etiam, quz delapide illo-
rum nobis innotuerunt. Tribuit autem eidemquoip viro fi*
ilendi langvincm Jeel.prxx. tem. s.fi£i, 4> f- 139. D« laphlis ru*
. betarum variis elFe£liDus vide Jenftonum ThxvmMtgrsph, Lf,
e. if. De lapide di£lo rite inquirendo, cui placet, evolvero
etiam poted lEldehrandi Mdûam ntu. l, 4> c.20. p.27,Om4rmii

JjlUgmtw, tint,4, pde'l.31. item cent.7. pdtrt, S2. (f •Sthroder» Phxr-
mduepeidim /« ;. pJ73- De eodem lapide,quem potius os ex rube*
&
tx cornutz capite fumtum putat, Batradiiten leu Boracem
vocat) legi qu^poted^rc/frrur^^yrySi^rr././.yifl.rf c.3,p^b7.
pari autemlapidem hunc, Btfimilem ex araneis petenduno.
contra h^marrhagiam admodum a quibusdam commenda*
tum, qui etiam certa ratione colligendas fit, quod tamen fa-
bulofis nugis annumerat Sim. Paul. ^Hodripart. Botan. p, 163,
Suffragatur his verbis ex eodem autore forte mutuatis Frid,
No^tmarmm
Digitized by Googie
Caput II. S cti« I. i^j
Hoifmamtu clfv. Sihrod p.6^s. priusquam vero hanc materiam
rfe bufonibus deferam, non poflum iatafta pr*tcrmittrre_»
verba J*h. Cornei. Ifiberi tn yinchorm Jaucuuermm contenta p. ttj.

Bufo, ait, colloappenfusvixfanguinem venofum, ne dicam
arteriofum filVit. Ranas virides etiam, in arboribus vel pra-
tis repenendas pAlliptiu non abiflcvult ex numero pendacu-
Iorum hzmorrhagiis repziûla ponentium; velutihas por-
tatas a mulieribus nimio fluxu menfium laborantibus, falu-
bres efle exponit tx diilo ylUxand, PeniurinHt l.c. Ra.
nam vivam plantis pedum bono eventu itidem alligatamu»
fuifle annotat S»ph, Ko->Ackiu de h*morrhAg. 1 1 c, 12. p. 67!. In-
.
felicis antem ranx mentionem facit Excel.ChrtJt Frjnc. PamUi-'

.
Ktin Append. p.}^. eed Mtfc. Jhad, Ixopoldine C*far. Cnytef Qec.j,
Ann.6. Memorat quippe pfapofitum Schaukenfeminletha-
lem' hxmorrhagiam illapfum efle a rana in caput fuum ii>(pe-
rato ex rollro ciconiz in aifre propter volantis ddabente.
. Alioquin etiamTperniolam fnlam (quam paulo luperius n « i
compofleo quopiam a C»(F^(r/fo laudari indicavimus in lac- !

culo volunt collo appenfam db eflPeffum non minus fatu-
,
brem in di£fis malis. Singularis etiam atque eximia laus

efl usnezvelmufcicirca cranium humanum reperti. queuL.*
in peftishzmorrhagiis dilaudat GrttUngtm l. m Eandem ufne- .
am in narium fluxu fanguinis przlfantiflimam reuunciat. >
F>>inr. HfUUnm unt. j. obf 2. Autor hic , quia raro mulcus di« !
£Ius in furpenforum craniis repericur, uimit illum a craniis
in coemeteriis reperiendis. Nonnulla de eadem usnea, 8c
quod illa (contra F^br. Htldunnm) in craniis fufpenforum
creftar,ac reperlatur, videri pofTuntin notis iuUimd'ôh,
Sleik£rtp*dXMAureMmU.c.i7-.pî2i. Iplemetcgo non im-
fSc.
^
poilibilem hunc mufei ortum arbitror in eranus

humanis,
cum St ego illum in iisdeprehenderim;adjuvabimusautan
'
ipfhisgenc nn faciliorem, fl crania in umbrofis locis fepten.
trioni expolitis aut (ylvis reponamus, five pendula reddamus
illic, ut Ita humidum aerem, rorem, autplu viam excipiant;
quoficc, ut temporis uadu illa crania promtiiis nralcum
Bb pro-
Digitized by Google
f
194;. Scrutinium Amuletorum Medicum.

producant. Crania etiam humi jacere debere, H mur-
illa
icum quis appetat, innotefeit commoneiue Cdwerari» Sjiogt,

Dari vel reperiri itidem hanc ufrieam doce-
gttm.ctni.d. p.s,’.
/./. p.J9i'. Sic etiam demortui ho-
beris exSch/oderi phar/nac.
minis os manu tenendum & ufneamin nares fanguinc ftil-
lantes immittendam tlTe ex irtr fungi /c^. pracipit,
Ixunft unb
Altch. Bapffuu. iin ?li jtjcy WHmb
# Ziufbc purt. t,
p.pr. ffi. DcolTe hominis pariter Commendato, (ut hoc in*^ (
terferamus vel modoaddufiis Hatim anne£lamus) (i manu

teneatur confutatur M
bitu 'Influ. Med, p. 669. De laude us-
nez vero adhuc conferatur etiam Beckirm microcofm.^sgjr. cj.

61 idem apud RAttrayl.c.p.îS^ Usquedum vero incalefkat ille
mufeus, retinendum eum in manibus elTe fvadet Munctrut-
r.on tti|fri(tfn 5 «i^c» n de quo etiam Joh.Bupn/I. du Humel'
9pey.phtlvf.tom. z.p.tj^- Giminatxperientiademufco hoc di--
^6 modo ufurpatoproftatapud Beyleumde /}îfic.medicameKt;

p.99- Dcfimpluis etiam ufneac ufu compedes injiciente hz- •
morrhagiic, 6ccompnfiris ex ea medicamentis confignatis.

,
nonnulUs-evolvcnda quzpiam MifitUun. ylcud.; Lt«-

pofdmt Cefri Cunof Det.i. unni 2. obf^j. p.96. fff, Dc intemo-
aurem ufu mufei hujus ( a "fbele alias laudato in hzmorrha-
giis) mimis refpondente cxpi ftationi agit Ttmem i. 9. cuf.'
n^d J9.P. 22 Porro de hoc mufeo fufpenfnrum quomodo ai
fpiritibus in fufpenfis ad caput peculiariter avc£lis & poft.
mortem ibi rcliftis efficax reddaturjCXponitfufiu,?f/uMJer-
Vtu* dt u> gv. armano apud Raiiray l.c. p SS7 Vcluti Ctiam.dema-
.
teria-ufnoz d cocio cadente,legi poteft.fi volupe

Similiter dcfmiriio illius coelitus defapfo, 6czftimio iftius
mufei habentur quzdam apud Htlironfum magr.et. vulner. cu~
rut. ^..(^1. e<c. Nufo infimulhv. ficco pede przterire illud,
d inculcat R:/d. Gnlemue de magriet.puln, tutat. Joh. Bapt,.

Port* mag.naturalp.64S. quodufnra erani’ hominis naturali
raorte peremti fit vilior ea, qua- cranii
'
viokmamoi te p/rc-mtii
ewftit. , _
Qâs autpres alias ufnez, ,

tanquam pratipuo ingre--^
'
‘ .
diwnti:
1*0 J
Digitized by GoogI
Caput II.' Sectio I, H y
dienti «puenti armani tribuant, vel denrgent vires cul. ,
ligi potcll ex collc£taneisin opere vel rr.tftdtucitato^4ffr#^

repcriendis. Derjusdem mufli generationis modo, recciy-
fito & loco ipfi inarmario unguento afrgnato Hartntannm
'quoque agit, contra quem videatur Prtmerofuu Atv't-lg. icrrjr,
c.^J. Ufiica: vero ha£Vcnus commendatx. dubias fuas

'reddit vires Joh. Comti, jnberw yinchorn Stikiiaiorttm p. uj,
Ufnca, inquir, manu detenta, fcfta vena, fangvinis eruptio-
nes impedire, falso creditur. Alias fuflamen fangvini pro-
ruenti infigere creditur etiam mufeus vulgaris, 'quod vinv_»
adftringentem &Saturninam naturam poflideat, qux hx-
,
morrhagiis fit contraria, velut ille ideo commendatus cft

Lt^ler$ Jftig. phjf. mat. med. c,y. p, 771. Qm ibideth fubjungit
hoc quod urfus fagitta vulneratus mufeum quzrat, qu5
:
xompercat fangvinem effluentem. Utrum crebrius id, 8c in-

tentione amuleti eleftifaftum, vel pro vulnere <occludendQ
folius admirriculi loco muTcus fit arreptus indagandum
adhuc eft. Mimm in modum etiam adfiringere mufeum .
prunorum fylvefirium fru acaclz Germanicx, quem nudis
pedum plantis fuppofirum brevi fangvinis menfirui pro-
,
fluvium cchibuifie. aliis omnibus refiri£iivi.s frufira appli-

catis, fe vidifie z\t Joh. I/iskiM CdrttlHcituteminetit.Ad H^rtman-
m prttx. cljmuttr, Itk j. c. ii6. p. 6Ss.
Sed de 'mvfct vimhta & ufii
forfitan alio tempore nos plura evulgabimus. Sic porro
etiam contra menfiuth profluvium fub lingua falura irrc_f
detineri radicem nigellz paulo fuperius etiam atta£lam,
lapidem hzmatitem vero, radicem papaveris erratici, 6c
mufeum arboreum axillis g< liari f>.nbit comp.mtd»
yrM. f 167. De
laude fingulari radicis nigeilaflri linguz
fubditz loquitur itidem Stml PahU tfMAdhpArt. Botan. dajf,
t. P4., Sufpicor etiam amuletum indicare verbis fequenti-
bus Th. iartholtHum ctm. f.hifior. Anatorn.py.^, tSe. 'Nihil,inquit,
przfiantius radice' zizaniz, qha miraculi indar hzmonha-
gia fillitur. Sic fi radix pzonlz fubjicidtur linguz, illam
narium hzmorrbagiam pariter fidet e, ex alioium relatione
Bb a '
indicat
D
Caput Ili Sectio Ii 197-

; tum', 8( mediante fafeia circa lumbos ligatum. Idem hoc
autor ille afleverat l.*, cap.uo. Inflmulque innuit hicauror,
quod cingulum hoc eandem prxftet efEcaciam influxu (an-

guinis arteriofi, pofl partum gravi (Timum* Izpe magno-
conamine profluentis. Dehinc interflitionem procurare.*
inhzmorrhagia herbam 9t radicem agrimoniz, fl in mani-:
bus^ geftetur innotefeit feriptitante îflopboro iêylmunti
l^no vit 4 p. 6j. Anagallis etiam, flore puniceo.li manu tenea-
tur,fanguinem profluentem interturbare dicitur, de quo
StHKtntu prox.1 1. p,f77. ef Htrtm Ejfletunfis,
. Non abludit ab •
hoc M-tiuntu l.c,,p.ts. Dum di£lam herbam an»>

gallidis floribus rubris prz<lltam,eamqueprpmarcularepu-
.tatam, quibusdam hxmorrhagiis commode opponi indicat»
Idem hoc fere & iisdem verbis innuit Dm. Mjhm Arai-
dot. mtdic. chjm, l, 1. e. 6 p.70. idtetrumpcrequoque fanguinis
fluxum ruentem ex incila vena herbam modd di£bam in..*

inanibus alTervatam 8c calefaciam alleverar CrodtM dt
De eadem Ftn<,knu Enchtnd. d»gm^Htrm. ita: Anagallis,
p.i2.
ait, mafcula radice rubra manibus detentafanguinem e nari-
bus profluentem liflic. Interdicere etiam fanguinis fluxui,

perfeverantia vel continuatione externe appenfos floreshy-
perici.geranium.radicem cyani, 6t tormentillz radices volunt
nonnulli. De recenfltis quibusdam &
aliquibus adhuc r^
cenfendis fcilicct radice tormentillz, hzmatite , cameolo^
iarda, corallio, quod. manibus inclufa fanguinem (Ulant,
•eftatur quoque 4w«/ MjUh* l.c. languisorbam etiam_*
hujusmodi annuletis annumerari, (i eadem manu.-cpntinea-
tur conflat exPeir. And. Maninot» Htrb. f.j6i. Idem przflare
creduntur flores bellidis majoris 8r minoris in manu, con-
tenti. Cyani .illam radicem die corporis Cbrifli in meridia-
na hora erutam, inque manu deteirtam usque incak-?car.j
omnem hzmorthagiam interpellare ac rcpelK-re flatuic/War^.
©djmucf. /.f. p. /4. Sufpeftum tamea eft hoc coMt itionis
tempus, licet magnopere ejusmodi colleiiioncm variis S.i -i-
Aoru diebus infticulprzcipiac autor, at({[oandemplauflb)'er(a.
Bb 3, reddere-
ipS Scrutinium Amuletorum MtoicuMi •
'reddere conetur. De fraxini ligno, quod pariter inductas

injungat emananti fanguini,8t quomodo prarparetur, gnarus
reddetur qui vult ex SercHiccm.j. obf.rj. De hoc ligno
etiam allegare nobis lubct verba Joh. ^dunn JFeberi dt/cur/1
cttritfp.ipp. inquientis ; ambabus ma-

fraxinei ligni fruftula
nibus detenta ut incalefc-uu, adeo fidunt fanguinem, ut
ne gutta quidem e fcarificatione effluar, donec abjiciantur. .
Cujus rei experimentum fecit quidam ex ordineS-Francifci,

6t verum efledi prehendit &c. Qui vult.plura demodo colli-
'gendi idud lignum, locum ciracum confulat eique jungat
JtLJncoh, ir^^fterum hft«r. /infunth Jiththt p. 2'7. Quod vero
lignum hoc czdi quidam velint fecundo die Maji
, indicat
irvijfg, ylmhr. Fabnctm dt fign»t. ptanUtr, eptinetr»
Plura fup-/.
peditabunt de colle&ionis modo, qui de antipathia 8t fym-

pathia,uti pulvere unguentoque armario, vei fympatheti-
&
co fcripferunt. Interim Th. Bdirthol. j4Qu mtdtc.tfphtl. Dmick
tmmibiy volum.2. obpyi. p,io 7 lignum fympatheticuai in_»
.
hxmorrhagia narium probatum le invenifle attedatur.

Paulo inferius non nihil adhuc de fraxini Ijgno fequetur,
cujus attaflus in modum (igni crucis adhibendus injun-
gitur. Plura deeodem ligneo aliquando in frdxim conJidtrM-
timt peculiari nos daturi fumus; quemadmodum etiant.*
de fraxino nonnulla reperiuntur inter vulnerum amuleta^
inferius memoranda. Laudatus dtJ/irt.Epi/f.detrmu
morb.p.ij. Porro exhibet harc: lignum coryli, inquit,
fldfit.
certo fidenim pofltu colIe£bum, fanguinem fidit, etiamfi

partem aflh^lam non tangar. Sanguinem calide fluentem
poted imbibere per poros fuos , unde confenfus ille. Sic '
1.9. meih. mtdtnd. f^tcUL fiif.t. c.t2. lignum mefbili
appenfum in bzmorrhagia celebra^ Ejusdem ligni fru-

ftum de collo gedatum mifiioni cruentz obicem ponere.»
iiaurimus ex prompfmario i Ntflert edito p.SiJ. Mentio
przterea fit in '^ftelUn, Leopoldino^^/ir. Qtritf. Dtc. t,
Ann. 4. ehf. tfo. quod in medio quercus repertus fuerit fiin-

gus coriaceus narium hzmorrbagiam .fidens , 6c quidem.»
cordis
Digitized by Googie
Caput II. Sectio ! . ipj-
cordU regioni applicatus. Hxc in memoriam revocans,
iis fuam experientiam collega atque Amicus no«
fubju/)git
ftwt hono>CiX\£s,Gtibf,CtaMdtrm AfifctUnn.yicad. Leapoldtno-C*ftr,
Cnnof, Dec.2. Anno 4. ohf.ifo. p jSf- Tcribit de cortice tenero,
limillimo corio molli,' in ligno querno, &a'eri dein expolito
fzpe reperiendo, quali putrefa£lo &
carie corrupto , quod
corticis illius truftula, manu detenta vel cordis regioni ad>^
mota, usque dum incaluerint, plus vice fimplici in narium,
cohibendis hzmorrhagiis feliciter operari viderit. Cen'a(l,
fe etiam hzmorrhagiam narium incantamenti indar, ubi
qui&fungum betulmum manu tenuit usque incaluit, indU
cat Otto Inchenuu dt morbor, Pnnapop.uy. Periicariammacula--
tam itidem fanguinem e naribus profluentem dl^te feri- /
bic Aadr. Lnurtutim oper. Thtrttprvt. tr. dc fliumnrum fAntUtont

l.i. Dehinc quod verbadum colie£lumin Augudo,
c-s.f /«.
foleexidente mVirgine, Lunaplena.dmanu teneatur fan-

guinis profluvio cujuscunque generis paulam injiciat, pro-
ponite phjf mag. mtd. p. 6z. Noa exdudunC
etiam multi ex numiro & laude ha£i:enus di£ioruin burfam
padoris, (i pullibus applicetur juxta aflerium Frid. H.ffmanni
/. c. < onfer.eriam de hujiis eff £tufimili Manaium (BcfenascP
p’ if. & Cafi. DHraniem horio/Mmint p, 144, Do ejusdem her-

t.'c.
bz viribus-di£lis,& quod ar£ieida detenta; vel pedibus etiam

Tuppolita meticululam hzmoptyiin compc(luerir,tedtn'0-
ntum comparet apud\fi»i. PMlufUMdiipart BoMt. claft: 1 p.
Ceremonix inflmul, quas pro colligenda hac hetba-quidam
addi volunt, videantur allegarz apMd Joh. Aiias-
fingniariter etiamtii£iam burfain padoris i n crpiofufai gut-
nisfl jxu narium laudat, d curo ovi 'albugine &<aceto com->
inida donti applicetur U Grand abdttar.-,
quoque laborantes hzmoirbagia

.ptr/crniM-re p.if y Juvare
narium radicem urtiez 6( rutz < d collo appendatur, idque*
fieri occulca proprietate adHtu\x Parnui Aofiltgs* df/s.22. .p,
'
p. 231. Non nullos etiam aderere ,

quod radix urticz in pre
dicct;aca Unguinis, fluxum datio^ conftriufl^cw^^Fomt .
'
aeo Scrutinium Amuletorum Medicum.

riwprMx.aed tom.2.1.4 cj.f.zrs. Externe inUtm appHcafam,
ac interna in medicaruenra redactam urticam varia fub for-
ma prodcfll* in haemorrhagia ex citato Rivent loco & alle-
gatis addiicimus apud joh Ceorg &;rtormmtii eidimrand. n*nmm
hxmorrhn^ p. 19. Cfc, twprtfs. yltedotfit 1682. De Iinteo «X cauli-
bus urticae majoris texto atque ccrnimerdaio, paulo interius
fi-quetur adhuc Incus indicandus. Urticam vrro p«u'd
ante di£tam, 8t faniculam non infima quoqu" 'ccnicrt_»
operationis, fi plantis pcdmn fupponamur De mentha.»
pro pediluvio adhibita expHimcntum anqnale adducit St-
mm Pttmh (ftutdripmn. B014», cUfs 3. videlicet quod lan-
’
guinis fluxum e vena fiita cohibuerit. Fft etiam alius

auror, quipoft ufumefirpTitia memhaaliquandiu contimra-
tom, ter venzfiftionem vanam & incruentam infti-
'
dicit
tutam efle. ’IlUid vero Pnug «xperimentum tiurinans
Crmtl p 1:9. ^c. efFatur hac: Rtm
IPiheru* jInchgrM Sutiit4i»r.
tentavi, eff.ftus autem voto rcfpoudere nolebat. ncque_»
mentha interne propinata fiinguiiiis circulationem liftit.
DiflSderem fit ego de illis rffi ftis, nifi pUniiis hoc adftrue-
ret experientia iterata; De eodem non nulla etiam intnij
venerem compefeentia patefient. Dc frr gari» plamx inte-
grae viribus, fi fcilicet illa in manibus reneatur, evclvatrtj
’
•Crtmhfita ttrh.iftugr (f rtiitt. i.f. c7.p.fg. Sic etiam radicem quin-

quefolii pugno detentam h±thorrhagtz narium remoram.»
interne£lere, annotat &hr^dtrm pharmxc. med.thjfm. hb. 4. p. tjf.
•
De quo etiam Harfitm herbxnfm, eptrtem nm 3 f, Ex

Joh dtOt^m horto f4mi4tit r, 1^7. tradit Mtth 'Bdipfltm im IVlIfl*
'
betborl. iieib tinb’WHinb*2lr}nry p 2». tsc. p4rt.3.
Quod radix fanguinarix intra duo Marix fefta rfFr fia,atque
ipfius manu cemprefifa. qui hztnorrhagia laborat, faciat ut
evanefeat ilia. Utrum vero (anguinaria herba fit TnAt/yo»#»
notum, cujus fuccus infufus naribus fanguinem fiipprimir»
yetxXANtt.PtreUMmtarmtopt4f.U4. inquirendum vidrtuc.^
«iligentios. Cichoreum florens eflfolTum.qu.tndofol leonis •
40f inttat» atque fotmicauim oidu aut tumulo prius impo-

iituai
Digitized.by G'oogIe
.
Caput II. Sectio I. lOi

fitum a< geftatum poftea, certo remedio efle‘ contra hzmor-
rbagiam narium ex Pepjfio refert Jah. Helfiric.Jmickemm chjm,
txptnm p- S7 >’ addatur huic quoque Schrodtrm pharmAcop, l. ^
f.46;
De cichorii (ubi quidam albo, alii carneo flore prsrdi-
tuna illud feligunt) radice appenfa atque proficua contra^
hzmorrhagiasdeprxdicata, continentur nonnulla in Mtfcell,
Acad. Ltopoldtno-Cnftr, .Ctiriof. dec.2. *»«/ /. «bfl 4.2. p.ii7. Hc,
Radicem caryophyllatz montanz majoris rotundifoliz, in
vere colleftam 8t appenfam fimiliter in hzmorrhoidu m t
fluxu a quopiam commendari indicatur l.a. p.nf. De non
nullis, quz reperta funt fanguinem coercuifTe & continuifTe,
imocorpora induraflfe in miliribus, loquitur Serneggmu
Carntlium lUcitHm tjntfi.sg. Sic fideritis tantam habere vino
creditur, ut recenti gladiatoris vulneri alligata fanguinem.»
manantem compefeat, referente fUnto 1.26. c.13. Porro
illico
certifTimum contra hzmorrhagiam teflatur elTe D.D.Mxglim
Frof.imd$c. TtAw^. deOtft. Sanguinem menftruum priraum_j
virginis inconuptz in linteaminibus exficcatum,& orificio",
unde fanguis profluit, inditum, ceu legimus apud Joh. And,-
GimerAhum memor, mtd. cent.iS. pMrttc, 7f. p.m.iAS?. Pauld in-
fernis tamen zenitb illud virginum contrarium potius effe-
£tum edere comperiemus.
Deinde pilos e pube ihuliebri avulfos , inque nares
virorum iturulbs; & e pube virili, infccminarum nares im-
mifTos,hzmorrhagiz finem imperafTc aliquando obfervavie
Hmt. Ab Hter Itb. u obf. f. Q«u citatus autor magicum quid
interfuifTe illi negotio fufpicatur. Porro pili leporis con-.
glomerati & in nares immifli creduntur interftitium compa»
rare hzmorrhagiz illarum, veiuti teilimoniis fuis confignant
IfUldmngm IfgtgrAphtM p.6S. ^Q.Ctnr. Gesntrm lib. i. de yw4 «
elrmp. MAubtolm in Dtofeoridem hb. 2, cap.iS» GaUhiu Itb.p. deJimpUe^
fMcmb. Pltnim hifl. nat. ld>, 2t. e. iS. Uljfs. AldrovAndm /. 2. de ûa-
drmp, aliique plures. Alii eligunt magis pilos albos fub cau-
da vel ventre repertos , de quo BaU, Ronjfem venot. medtU p.f,<
ffc. Plura fimilia loca line dubio colligi poterunt inpoHerum
'
Cc ex
XD2 ScRurrsiUK Amuletorum Medicum.
CX E:iC.Cijri{l. Franctfc. Paulim Ijagographi* cunof. feci. 3, t. tj, DS'
pifvC maris Brafiliani, facie mulierem referente, fcu Sireno>
quidam, quod olTa ejus ita gelbta, ut vivam_*
'adftruuiit
carnem tangant,omnem exitiofum fluxum fanguinis cohi-
beant, qui vel ex hac vel illa vena, vel arteria prarcipitanter.
rellagnct, de quibus di£f is agit Ath. Ktrehenu dt art. magnete
Uj. part, 6. c. 2. j(T. 6. f, S32. &
Franc, Redt experim. ruittir, p. p3.
De dente quoque illius pifcis,quod in manu detentus lan-
uinis pcriculofum fluxurn ex arteria fe£la faftum cohi-
uerit, ex alio equidem obflruforum in--
refert fedulus ille
dagator Rede L c. p. dc. Sed offa illa modo di£fa ne mini-
mum fignum memoratae virtutis dedilTe in fanguine fiften-
db, efFatur condanter Redi l.n.p.^s. £>e lapide carpionum,,
quod appofitus nalb apud Belgas credatur haemorrhagiam,
narium fiftere, annotat Aaf.Boh, Biot htftir.gemm. L 2. c.i7sp>349 •-
Nondum finem concedunt nobis illa, quz finem haemorrha-
eiis imperare vel imponere putantur ; fiquidem menfium_»
fluxum nimium aliis non facile aufculcantem cohibui/Tc^.
polygonum, folum fub axillis poUrum, legimus In
Acad, Ltopoldino-Cifar, Cttrief. amu 3. ohf, 23. p, 421. In eodem_».
'
afie£lu fihgulari laude quoque extollitur radix fymphytli
majoris a mulierculis famiiiz cujuspiam, mihi notz, multis,
partibus fimul appenfa, atque ibi przcipue, ubi multae- venae
raefto funt. Nota qpoque eft flupa, vel filamenta canna-
is crudae, quae inferius^ etiamaOc^f/islaudabuntur, atque,
hzc fatis frequenter quibusdam in locis contra hxmorrha-
ias uteri, brachiis, vel manibus circumligantur a mulierl-
fus; utrum vero ligatio, jam olim etiam iu dicVis malis,
ulitata, vel medica vis peculiaris figens fanguinem in ejus-
modi ftupa przpolleat, five ratione intentionis folum^ five.
confecutionis ilfius, deliberent curiofi; Porro cor vultu-
ris appwnfum in fuperiori corporis regione mulieri, cui»
fluxus raenflruus molcflus efl, ilium reprimere, idque con-
fbnum efTe experientiae, liquido conflat, cx Al. Fentwr$no dt..
medte. ab auim^ difumia,. Sic quod ex aflni parte dextrxau-».
.
- riculx;
. Digitized by Google
Caput TI. Sectio T. so|
ricul* ligatur* phylafterium Hat, quod portatum muliere il
faiiguiikis fluxam patiente eodem die limites infuperabiles

idi ponat, aiTeverante iftud Kirtuto KtrmuUbm p. sg. Albutn
corallium, inquit 21 hrodtrm phMrmjned. cbjmJ.j.p.jjj, a pp e n 1 u nj,
utpeftus coriringat,hzmorrhagiam mulierum fiftit. Pro--
Hcuum quoqp fore exidimae celeberrimus Rotfinci$u meih. m;J.
I^;ci4i. p. li juxta Fortium thftrv. ti. i. ij. aEger hzmorrhagil
alHtclus fruftum cret* albifllm* in manibus teneat. De cret*

hujus applicatione irgun£la habentur etiam quzdam inCa.
wier^rti 'immor. ctnt. s. partte, 'gi. Refpondet huic aflerto com-
mendatio ejusdem cret* annotata apud .Îv. Rattraj theair^

fymp.p.djs. In modo allegato loco de fimilibus viribus
rubricz (imul agitur. De di^ cretz, hzroatitz, centumuo-
dii & bufonis exliccati viribus decantatis in variis homor-
rhagiis, agrt etiam laudatus Rolfinciw ord. & mtk. med.
tial. comrneHtat. lib, tz, c. 6. p. Eodem modo fruft mn -
vitrioli in manu retentum usque dum incalefcat , lan-
guini e venis erumpenti obftare efficaciter, ac lingulari expe-
rimento, innotelcitelFato Lav. Fi/chericorp, mcdic. Imperinlt /./,
p.io*- Quid vitriolum alias, vel caput mortuum illius infan.
gvinis fluxu cohib*>ndo erogare dicatur, dum etiam inun<>
,guentum armarium recipitur, notum eft. De illo 8t alumi-
ne, quid hoc imprimis fiio folofere attaft u in langvine pro^
ruente conferat, vide allegata ex BareUiobf.mtd,apitd"ôb,CorneL
tPiberum in yfnchtrn Sattetaternm p. uz. (fc, Ex his recen/itis
haclenus.quz variis hzmorrhagiis oppolita creduntur, non-
nulla qnoque colle£f a 8t annotata proflant in Qijp. Barthol.dt
hp. Nephrtt. c.g. p. rg. Vidi etiam ante annos aliquot Alten-
burgi, aim Medicam praxin ibidem exercerem, mutiereuo
manu tenuilfe fafciculum florum flzchados citriuz, idque^
ruafu plebejarum foeminarum, in defperata penehzmorrha-
gia uteri; deeffeftuhujusvero nihil cerri eloqui valeo, cuna
alia curationis przlidia egoprzcipue attenderim. Comperi!
vero aliquando celTalTe hzmorrhagiam narium frequentena'
logravida/cxfequeati medicamento, quod divifuro induas*
Cc a partes
.
104. Scrutinium Amuletorum Medicum.

‘ Compoficumauteni
paices fub axilla utraque detineti jufn.
erat cx herba burfz palloris, anagallide flore rubr: lapide
hzmafirz, rubrica, cr^ta, fperniola Crollii, quz concifa fic
'contufa fub licca forma applicari fvall dictis locis. Sic in
vehementi hzmorrhagia uteri, mulierculx pauperi ante an-
nos aliquot przlcTipn (equensînquatuor parces zquales di*
videndum, lacculis totidem includendum, aeduobus carpis
manuuni vcl puliibus imponendum , & (ub axilla utrûe
facculum peculiarem alligandum, atque continendum ; lac-
culos autem prius etiam in acetum immergi volui. Formu-
la illavero erat hzc: Recipeburlzpaftoris,florum papaveris
rbzad.rubr.ana manipulum (emis^florumhyperici manipu-
lum unum, concifis lis addantur pulveris radicum biilortx
drachmzduz,pulvcrislapidishzmatirz uncia fernims, alu*
minis udi drachma una, hzc commixta applicata fuerunt lo-
cis di£lisad modum indicatum. Ceflabae autem altero die
pdd, ab applicatione, periculofa illa hzmoirhagia ; utrum
vero hoc externum medicamentum, an potius interna, qux
Hraul propinavi, majorem efficaciam fibi vendicarint, quis
fecile definiet i* quemadmodunictiam illud medicamentum
pro amuleto omnibus modisabfnhito mimis declaro vel ob-
'trudo; licet idud fimplicia talia quzdam, alias ufitata eum
in finem in his malis, complectatur ; hinc liberum eft cuique»
humilludmcdicamentumepithcroa, autperiamma nuncu-
pare velit. EBcrIi.GocctIiia confmtti etiam compofitum
przmiffis paucis fimplicibus fuppeditat: per lingularia, in-
quit, & occulta qualitate opcrantiacuratiohzmorrhagizin-
ftituitur.-Mufcum ccranio nominis radicem pcconiz fub lin-
gua detentam, lapidem carpionis orV inditum, jafpidem,car-
ncolum, corallia, lapidem bzmatiten, ranam viridem mani-
bus apprehenlam,&amuletum hoc coHogedatum: Red- ci-
ner: bufonis unius,Iapid: hzmatitzana drachro: (em: mufet
cranii homin, pulv. umbilicimaria* corall: rubr; przpar;
ana fcrimul. unum. Rad: torment: bidort: ana draebm.
^.burizpador.flor.bellid: minor: anagallid; rubr: anapu-
g'»*'
Digitized by Googie
Caput II Sectio I. '
toj
âmnnuni, fiat pulvis, qui in fericutn rubrum includatur»
ex quo fiat amuletum. Non abs re forfiran interferamhis
taxandum illud negotium quo mulierculz aliique
,
plebeji
jubent, ut (angvisfupra crucem ftramineam fiillet. quod ac-
cingit laudatiHimus Dominus Rtl/miiu Ix. De eodem, aliis &
adhuc fuperAicione involutis, fangvinipromananti refiften-
tibus conferatur q uoque HAUrim inftnxhr$trg. Htirntmdtmar^
hu nartum t.p d De fraxini ligno, hujus
fcilicet colle£lione, 6(atta£l;u illius crucis forma peragendo
pro impedienda hzmorrhagia fuppeditat etiam quzdanu»
Uaferui Here,mtd.t.j.c,2.f,249 Sedmittimus hunc abufum
crucis, quia dehoc aliis inlocb noftri fcrutinii plura trade-
mus ; Forcaflis etiam non erit ff erilis tra£lacus deabufu cru-
cis, in quo memorabilia fe daturum pronuttit JohAnn. Micb,
©cbn)immer/<« curttfimiihtuphjf. p. $s. Nihil hoc loco move-

bimus de variis illicitis curationibus, quz non raro interferi
folcntmedelis hzmorrhagiarum ; nihil edam ad nos verba
vet recitata vel affixa corpori pro illo flopo obtinendo ; fuffi-
ciar nobis jam, ftloca quzpiamanne£famus adhuc, in qui-
bus ifta impia atqueillicita improbantur, qualem locum fug-
lêrunt yfffa Mul, e! phtl. Dmk* tomt 1673. ebf, 41 p. H9-
^ Taxat
interchirurgosmilitaresGermanicos oofi tTJocferrt/
fn Chinipifc^, 2(nmri cfungen p.jS,' quod fcilicet denique ad
verba obfcura confugiant in hzmorrhagiis fkiandis, quan-
do fruftra prius adhibuerint lapillum triangularem carpio-
num,u(heam& bufones aridos, quibus pari ter parum effica-
ciz tribuitur. Si quis plura de hac materia refcire appetit, cos
evulverepoteft,qui de corporum induratione agentes moni-
ta falubrianonnunquam filis fcriptis admifcent;. velut ho-
rum autorum inferius nos mentionem injiciemus, ubi ea at-
nngemus,quz vi£foriam comparare, fit invincibiles, minua
violabiles, ac incruentatos reddere creduntur. Cui interira
noneft dividiz, ideoetiam perluflrare potefl ea, quz tradit.
CdamrxrautitrisfHccif.cent. 2.c. 76. p jou fit Jab. Ctur. Ditimchim
^rto Btppocrsi. p,us. Dooique de hzmorrhagiis manuur»
~ Cc j atta^
jto6 ScRimsiuM Amuletorum Medicum-
atca£lu fanatis videatur Jeh. Rhodim cent. t. obf.mtd.pi. Quit
langvinisfluxusveroproliciunt, inferiuscxpeculiari fua fe-
dc & amuletis hxtnorihuidibus aperiendis dicatis repeti' pro
htbitu ponimc.
Hacmorrhoidibusccrcis» condylomatibus, fi-

cubusL,manfcis vel varicfbusriKcurrenria.
C ontemplabimur jam qux contra hxmorrhoides com-

,
mendantur nudum autem dentem equi marini ge-

:
fiaium. ut carnem contingar, hxmorrhoidum dolorem miti-

gare dicit jdlex.Hruurinu* medici», nb tntmal. defiemtu. Sicplan-
taginis aquacicz radix manu gcftata, donec incaleicat, e ve-
ftigio dolorem fidet, velut luis oculis fe non femel obfer-
vafle affirmat Joh. Prruotiiu feUSit rtmtdtU Videtur etiam
fabariam in dolentibus hzmorrhoidibus ceccis commendare
politiflimi ingenii Medicus Georg. irojfg. ITedeltHi optolegue p. 124.
Idem laudatus autor de te medica meritUTimus libertus pro

certiffimo amuleto declarat in Jtzmotrboidihus cecis,mari-
icis Sc condylomatibus, radicem illam viridem fabarix vel Te-
lephii appenfam,in.3/iyc«ii/<i«. j1cetd.LtepaldtnoC€far.CHru/.Dtc.u
mniz. obf, ipf- p. 296. (fc. atque i» ylQi» mtdic. cf phiUf. Danuu
^n»i 1674. vohm.j. obf.jt. p. p6. Vciiim hoc experimentum «
in criflis (ibi non (ucceflUTe innuit 7h. Barthol. in nQu dedit

tmni lipi.et i&7^. volem, t. obf.jt, p. itj. mutat autem citatus do- '
minus mentem illam fuam in epi/loltcn differtationt.

dt trdnepUnttttoru morberttm p. 17. (latuens virtutem transplan-
tationi affinern expettam inelTe radicibus primuix veris,
fabariz &
chondrillx in faamorrhoidum tumore 6c doloro*
Teftatur quippe ille autor > iS vel ip(x partes affe£tz ab lii»
tangantur, vd collo, feu dorfo xgri appendantur , quod
icilicet feuHm & dolor hzmprrhoidura, & tumor iflarum.*
evaneât. Pergit iterum autor dirius ita: experientia in
dubium vocanda non e(l, quippe cecta de tuberola radice
chondrillx mihi Partu Cnfiedm. MeiTanenHum in Sicilia^
Medicus ufu & aetate provedusolim ptaefenti tedatus ed«
Digitized by Googie
^îr^v^nompi vero, n corrumpantur; quare fub camino
exficcandam monuit. Fabarix radix totide m «
'
,
idoffb xgri appenia , quot tumores hzmorrhoidunft

lanae tumores; quod experimentum a curiolb
Ifideho edo£lus, verum in nonnullis
^pfuW'diMeêndi &c. plurima hujusque de fabaria alie*
etiam ExcelL Joh, Fromatmm de httnorrhoidihm
i^^,i^'jûehoc amuletum fabaris in hoc morbo omnibus
pneripere ait. Idem laudatus autor ibidemi
&c> mentionem quoque &cit transplantationis me-
^^t£_mter Bartholinum sf OrtAium alias ventilatz,nec wdet
||»CT^’adtoritati celeberrimi obloqui; verum noa
muflltat de rufpe£bo tantum non omni trans-
pl^^^lonis, negotio. De eadem radice tellatur Ku/j», KoU-
mtd. phiUf. Dunicit yblum. ;. ohf. p, sjOt quod’
jpInB i^d amuletum non fit perpetuum levamen, nili
quotidie laxa & Ibluta Iit. Alioquin eadem
8c fententiam (ac paulo ante a BArtholmo acce-
<
choodriHa reperies poft Domtnki Panaroli ptutteo-

p, no, Porro hzmorrhoidum dolorem brevi
»affo tollere annulum fuum afleverat Hclmmiius de febribm
K/. PiXterea Ulyjfts AUrovMidm Ca/lor Durante/ hortuli
JmdAk-, juxta BariceUt leffimat/ium horto genial, p,-34o. tradunt

fle herba .hxraofThoidaii ( qux cum Polygono convenire^
-
^rihici^mjdd li illa hxmorrhoides dolentes attingantur,

dolorcâerantur.vel fi femori impolita gelletur per diemj,
locum furnofum fulpendatur, herba ilia cum
Digitized by Googie
468 ScRUTiKiUM Amuletorum Medicum,
fcrfitan etiam petitum id tradit J«h. Dm. AijUm Antiiû
meJ.thjftfi. I.i. C.6.f.73,(i7u Probatum idem illud reddunt
Horflsttif Scmlttiuf, & alii de externo atque interno ipfiusuiu,
quod contra haniorrhoides cxias miti£e6 profit. Videa-
tur etiam Htur.At Httr allrgarus apud Strmertmn pMrAipt,m. p /yr.
Item de fciofularia, quod haemorrhoide s (anet, non quidem
ob Agnaturam ftuUc colle £tam vel conci ptam fcd ob vim ,
emollientem & confumenrem fuperiluos ac noxios humores

praecipue indicat (/«•'. Thtelv^. Gaml.l.s, c,2s. p. 114.,
Cirfii radices quoque dolores varicum ledare, fi loco labo-

ranti adalligentur ex Andrea docet Diof.«rulej I.4, c.nf. Sic
etiam' fide ritim varices minuere fine dolore, faibit ^/w/w
c.io. Ulterius ad fici fanationem clymenum rubrum_» -
tanta vi pollere, ut ab hoc morbo tutus fit, qui radicem^

ejus gellaverit, compertum efi Bortholato de Up$de nephrnt
^.34‘ fimiiiter', oubd chelidonii minoris radix
geftata, aliove modo vario ufurpata , fit optimum reme-
dium ad fopiieridum dolorem hatmorrhoidum, liquet ex
Cui itiamadlHpula-
Cef^, Ueffmar.Modemed.o^c. i,2.(.S3-p. 167.
tur Huk^Carddmtm commtntMrio ad Ifaritnentii praxin. ihym^
/. 2, c. Porro oculos mori arboris ad hzmorrhoides
provocandas commendat, fi prius in coccum gala-
ticum mittantur, 6t in phanicio lino conchyliatz purpurs
colligantur, velut intelligimus exTh. Barthclstn liftamteL Uc.st,
p. 607.Hzmorrhoides etiam pellere cardui pomum, in pera
(alterageftatum, (cr ibir Bernh. Stvalhe in duûifu. Theraptvt.JcQj,
quz plura poft hzc expetuntur (angvinis fluxum pro-
f.2t. fi
moventia. eadem ex loco (uo peculiari inferius. iis, qux &
inenfibus fiipprelTis dicata conlignabimus, colligi poterunt. -
t
Haemorrhoidum fluxum cohibentia.

bzmorrhoidum fluxum vero & dolorem putat
C Ontra'
Helmontii amuletum e(Te fcrofulariz radicemSt fru£lus
cardui hzmorrhoidalis Haferm Here, med, lib, 3. c,s. p. 194.
polygonum quo^fubaxillii politum jucunde folet compe-
fcero
Digitized by Googie
Cafot II. Sectio I. loj
Tcere fluxum hxmorrhoidalem. ucl conflat tx Mfitl. jtcad^
chonîllz hz*
L€»ptl<Uno-C«pir.cmri»f,Am,3,^f.ij, Similiter
morrhoidalis radix folum collo affixa hzmorrhoides przpo»
tenter fiftit, interprete Ktrdhero Xe^n. nai«r. /iH. 4..
f.tgS.Sthujusde ratione in arte Magnetica fedisquinvifle^
icnbitautor. Feliciffimus ille quondam Lipflennum Medi-
cus MxhMtlu in fecrctis habuit annulum, ex dente equi
manni contraterrorrm,fpa(xnum,d(hzmorrhoidumfluxum;
curavit etiam codemfomninam alvifluxu langvineo laboran-
tem, vel uti hoc »» colUgio MS. »d Sthrodert phurmae. Cf Ummnanni
fraxtn cl^miMr. teflatur. Sic dicitur etiam Tequcns annulus
D.Sptrhttgii contra omnes hzmorrhoidum affe£lus facere^*
Rcc. plumbi, vel flanni, quantum vis, funde infperge cine-
ris &calcis vivz parum, dum ver6adhucfluit,in metallum
confeftim Funde. addendonon nihil Mercurii, qui a fpiritti
metallico quoque indurabitur, fiat inde aonulus, qui gefle.
cur. ItrntltM dtMbdu,rermmcMMjislty. 2 . c.i7.f.si6. meminitid-
deraannuU, quem vidit hzmorrhoidesfluerc d( compdcere.
Adhzc fluxum bzmorrhoidumcompercerermaragdumum-
bilico impolitum perhibet Frtd. Hoffmanmu Qave Schr9 der$p, 137,
Przterea H4rtmmmul.c.hb. 2cingulum ex foliis ellebori
.c.i 2 i.
nigri recentibus faûm,nudoque corpori

circumdatum con<
tra hzmorrhoidum profluvium commendat. Laudi iflius .
cinguli etiam lublcr ibit Cnmfftluu mppendue AitfceRan.AcMd, Ln- ,
fldtn^-Otfmr. Qtriof. Vec. aww 6. & ?• p> 119 Quo in loco autOT
/. ,
citatus etiam promit fequentiai prz aliis, ait, a proprietate

valet cjngulutn ex linteo urticz crudo, (feu loco hujus can-
nabino) rpermate ranarum infuccato. Item cingulum ex
herba burlz palloris recenti colle£la fa£lum. Mulierculz in
Ruffia,ad hoc negotiuni mufcum terreflremclavatumC.B.
( quem fle ibi plicariam vocant ) libi
eligunt. Pelle Lt onis,
iieiinlideatur, hzmorrhoidum dolorcsefficaciter leniri, au-
tor eft dt 4fM4tdr$iptdmm htft. nat. o. 117. De quo etiam
Bali. Ronsjim venatt»». tmdtc.\p. 90. Laudatur etiam annulus
flellatus deferipeus ab eodem UbrTdt Lttiusf, C4p:2. ef
Dd irj»
Digitized by Googie
A .
xto ScRUTi>rtuM' muletorum Medicum.

tr.i»heriu,efU^$iiilfiu(f^- Quianulus geftatus fubito &in ipib-
fjjatio orationis Dominicx omnes hxmorrhoides,ram ccccas,
quam apertas, dcillarum dolores,uti etiam matricis.afF.‘£lus
Here dicitur. Meminit £k hujus anuli Unêrm dc EptUpfui Ith.j»
c.if. HaQenus verbis ufl fumus Oiojfr/M. Nondum omnia de
cingulo hellebori adduximus, quandoquidem
epIUîo MS. adcitMtttm Hartmannt locta»^ cingulum illud
ex hsliis hellebori albi paratum laudat, atque vult, ut addatur
illi pulvis fubtililTim’ de corticibus quercus rafus, cujus effe-
£tum etiam in puerpera.fit menftruis fe expertum conhtetuic

Similiter Rtnealmm obf. ji. Cingulum hoc ex foliis heliebora*
firi contuHs in menfium fluxu dilaudat. Prztcr illa di£\a»
intendit aliud Frid. Haffin4 mm mtth. mtcUndi p. DuOE'.
cingulum illud ex foliis heUebori nigri conquasfatis recen*
cibus paratum, nudo corpori vult circumdari, donec pullula,
excitentur. Sic quodcingulum vel faicia ex panno chermc-
iino feu fcarlaro parata. & urcum corpus cinâ, ad retinen*
dum nimium fluxum menllruorum, & hxmorrhoidum con>
ferat, mentio flt in M/fctlUn. Acnd, Leep0lduit~Ctfir, dtruP Dm* . .
Jt 4mii s. p» 170-
Hcrnras fanjrns..
A Djung|mus bis pracmiflis porro remedium herniarum»,
/ai quibus infantes przfervare atque curare dicitur cerau»
nia.ficunis imponatur, uti habet BArttiehatu de Up. tiephrtt. c.to.
pi i6. Jf.jp.Hiec vero petita forte font ex Înf. Roet. de Boet htJK
Upidd. 2.0.263.
Hydrophobii (cu morfiiicanis rabidi: ,
reluântia.
N hydrophobia corii hyznx: particulam, non fpernendum'
I cfle amuletum, confiat ex /Uttray l.c.p.ip, Alii corium illud-
contra quemvis animaliummorfum, 8c inde ortam rabiem
dilaudant Di£lum illud amuletum ex Arthmie. Largt dt
compof. mtd. Itb. compof. 17U 0 17 j, Aippeditat etiam Johk
Sfhttifkiw ebf» /. 7. fol. tff. Quidam etiam periapeoa in corio
urfiej
. Digitizesd by Googie
I
'
Caput tl. Sccno t. ifi

ur^ quxrnnt contra hydrophobiam , atque ideo videri 8c
evolvi poteft, quid de his pellibus lentiat Aromatarm^
caatMg.c, s.p.f6 fequens periamma recenfet
.
[ td,
B^nacUltu dt fxtm firmMtimt p. tio. Rabioforum, inquit, canum
morfus,& tertianas, quartanasque febres, menftruo in nigri
arietis lana, argenteo brachiali incluso, aut veftis omnino ita
infeft* portiuncula acu. vel licio brachiali inlirta, difeutit.
Dehinc And. LMtreHtms 0p^,ther*Mt.tr.dejir$mutritm fantuiom
' I. /.C. f.fji. hxchabct: pellis lupi luper eum, qui a cane
rabido
eftdemorfus,fu(penra, hydrophobiam demulcet. Depellis
variz di£lz ufo Sdm. N^nrtferm dt chm affeSAm p.^ji, ita';
filbfternitur commode & infternitur ipfis urlse pellis, 8t pho-
ca ; fed 8c hyzn* pellis eflicaciffima eft, ut ipfis intefta velo^
citer mentem in integrum reftituat&c. alia plura adhuc de
his thidemp, 4si. c< 4i9 vide, Porro alyfium gefiatum, mani-
-
bus detentum, aut faltemvifum canisrabidi morfum fiinare

quidam aflcverant.dequo Starkim tmêlben^^câ^r p^t.6»
p. j 26 . Quidam etiam radicem cynosbaci fere loco amulett
opponunt, & imponunt morfui canis rabidi infli£io, de qno
Jeh. Addrt. Mwrci vtt. re/fit. p. 434- fic dentes canis rabidi
m corio abfconditi & artui appenii dicuntur ingentem ufum

in geftantem fpargere adverfus idem hoc malum, confitente
illud Hdfenrtftro l.M.ldf-3,c.7.pJ39. Extollit etiam dentem hunc,
'
iibrachio anne^latur, Crîm dt fyndt. p, 6p. Conimdunt
laudi huic prolarz de dentibus l. c. p. if. Parta '
mat. l. 3. c. 20. p. 6i. At^tidtm m phptegnomemcu L 3, c. 2, p. 144,

Quo in loco etiam pilos impofitos
indi^bummorfum dide
lanare exGaknf. De pilis mordentis canis rabidi morfiii illak
to imponendis inter infinitos pene aliosautores etiam videa-
tur Bald. Ronjftm vtnat, mtd, p.ioo. Vermes itidem e canino
cadavere alligatos contra pavorem agere idem GacUnm ex
Aviettpu tradit. Ranftm Lc. p.taj. ufam hujus amoleti ex-
ponit ita;
- - ahisplacet, at putente cadtCfereyfiatum
Varmem punuio fih fujpendere coli*»
'**•>' Dd a " Deo^
•
)
Digitized by Googie
'
au ScRUTiKiuM Amuletorum Medicum.

Denteai ejusdem canis rabidi, qui momordit hominem,
geftatum ab alti< eos a canum ratudorum morfu tueri,dictc
Aiuh. BMpfttm im ivunbrcbarl. £.eib unb tDunb^.Strseney;
]&ud>e pdrt I. p, j»i. De eodem agit etiam Fnd.
metk^mtd. Lh r./^. p.29j. 6t qui inicrius inter peftis amuleta
examinata a nebis de hac materia allegantur. De dente^
illo canino St coriorio Hyznx etiam fcribit Pt/r$u S0I. Diverfm
(ied parum ftduciz illis- tribuit) dt MffrftAm p^rttctiUriim
fii7S' De his,& carne canis rabidi confer eium Bjrtholirmm dt
Up.nt^brtt.c.f. p.20. §.ii. Sed de variis his ex cane rabido de-^
fumtis medelis infertus nobis amplior adhuc differendi anfa
ubi trutinabimus nonnulla venena, 8c bufones in-
reflabit,
primis loco amuleti in pefle commendatos. Inter amuletai
venenis reflflentia etiam occurrunt quzdam, quz Autores. .
in hoc morfu dilaudant. Nihil ad nos vero jam fupeTilitio^

la varia, quz hujusmodi remediis flibinde admifeentur;;
iiquidem fuperftitiofam fchedulam magicam contra hunc
morfum annotat GtckÛui dt ptfte c.i4- p-9S~ dc. 8c idem alia_>
fbperftitiofa attingit tr.dt vtmnU p. 9;. De talismate fa-
turnino in potum irnm^fo, quod pluries proderit morfis a
cane rabido AdtJccUM». jlcsd. Le9poldtn»-Cafar.c$triOjC Dec.2 yln—
m /. dhf. ttt. p.jfS. "JokSchtncktu* 0bf.L7.ft it fite. Superftitio*
iorum cenfum quoque incurrit ifla fabula reperienda apud!
jltrippMn de Philof. occuU. l.t. c. (9. Patavini commendant fronti
admotam elavem $. Bodini Epifeopiolim ibidem a nobili
Patavina familia leonum nomen gerente, excoriati & mar-
tyrio affe£li, quz clavis ibidem in templo Di Petri Padamc .
afTervatur.. , Vitanda autem in di£li affe£lds curatione, vel

'
poft hanc, cornus, forbus, vel fiingvinaria.. ceu varie dici-
tur,utpote cujus arboris atta£lus, vel fi fub eadem^dormU
Verint h,ujusmodi demorfi , eos rurfus in hydrophobia m
conjicit, annotantibus id Siion^jMtrofiphut p. 97.
^sldo hort. med. p. isj. Rettrtôl. c. p. 12. ylnto», Gratidio ownoiSi
rerum abduar, perferatatore p. 262, Ha£len^s vero diâ de_»>

corno foemina» f^g vinea- virga di£ia, minime fiibulis ac>-
cen- >
'
V.
Digitized tiy GoogI
Caput II. S crto 1. wj
cen&nda efie^ experientia quapiam nifus adftruit
^drtpart. Botanu.p.i^r- De corno, ofiea.livc liguftro (imilia
-monita, ac fueruac eadem addu£I;a, proilant apud
Gofk^htm d« vtnems p,fj. Imo corvum non tangendum eflTe
manu ab eo, quem momordit canis rabidus intra annum,
unde vel corvus,^ vel ifte in malum illud incidat, monet (ex <
Wirfingo) Gockel^ l. c. Utrum vero pro corvo, corous etiam

intdligenda (k , non facis hariolor.
H/dropcm expugnantia.
MTtingenyisjam ordine noftro Hydropis amuleta: lapil-
/\lus vero ex colubro elicitur, ventrique tumenti hydro-
picorum alligatur, qui latente facultate fit rubllantialiformi'
aquam hydropicorum cxficcac, juxta Jfelem pr*U. mtd. tmhj,
fdi,4. BaUL.RMjfesm vtMt. medi p.72, aliosque plures.
De eadem elHcacia lapidis a colubro nuviacili geî, fit quoi>
'
modo ille ferpensfuf^ndi debeat mediante funiculo caudx

alligato, quo lapidem hunc eru£iec in vas fuppofitum. agit
Hihrim citam apud Joh. Jac. Ificktrtan de fieret. c.4, p. 164*
de quo etiam videantur Jph. Scheackm Lj obf. medie. fi4jT.Micki

Bkpfim im wunhcrbail. £eib unb V\^nb#21i:iney Suche
L Batrach, 1. in fchoUe ex HoUerit (f
petrt. /•
p ipi, Ldaannut 2, ,.
tere idem hoc allegat Jah Adamm IFeberm difctirf Cttriof. ^fruSi
p. 128. Dc jafpidis, fit lapidis colubri aquatici efHcacia quoque

agit de Up. nephrit. p. 26. 2t. Vires eas poftremi lapidis etiam,
aonhrmat Keramu wt Juramdiinu k Rivina «dttis p. if6. Sed' con-
juratio impia atque illicita illic memorata, pro acquirendo*
jllo lapide, merito quosvis Chrillianos a colle£lione fit ufa

eo deterreat. Laudatur etiam lapis hic ibidem in aliis-malis
'
heumaticis. Cui plura tedimonia de ferpencum lapid&«>

illo arrident, adeat iterum Mtâldum mem med.etnt.i, sph.6f».
B^td,. Huffmammm meth. med. p- 3.4}i £t Camerarium fjBcg. mem*.
4 .'panie.}7* Sed lapidi illi nudb , vel ophita; , uti aliis

€tnt.
ftaditidnibus infirmis phyficis parum fidei videtur tribui in
tleSirh Anatomica d trdm modicu code&ot <j*udem in paritcMls
. Dd 3, I
Moret
«14 Scrutinium AMxn,ETORUM Medicum.
J^«rci yiar. Stverini ftrlomafltx dttla p. 6f. Purro dc laptdit
bufonii viribus in hydrope commendatis jungatur Htldanm
ttnt. EptJloL 96. p, io2t. Sic exuvias furpent um Hydropicorum
regioni renum alligatas, falubrcm iplis diureHu c'>mparare^
quidam (cribunt; de quo confule inter alios Helmmiinnu
i^»to hjdrapt fol.jzt. Mercurium quoque induratum inque^
torroam anuuli redaftum variisque corporis partibus affi-
xura hydropem difflare autor eft//-*r/. 0
d)inucf ecculMms-
îc. mf^net nurbornm cnrM, p, 44., de quo etiam Ceorg. Pitfihki
rraexM. Similiter Mercurium fixatum in armillas vel an-
nulos redaftum, ac geftatum pro morbo di£lo,&j)fora delen-
da laudat Depa-
bufonis, penes renum viciniam alligati, videatur
ti. efficacia
Schridtrm ph*rm. l. c. p. 273, Petriu Fortflui ex Grsdo , PdrtgnMnA,'
Jeb. joaeb. Becherm Purnaffa medtcuiMl. Ulu/Ir, part. 1. e. 92. /. t6,
Htlmontim ignett bjdrepe f 320. Rivertm prax, p 207. &
allegati
addi his
trp\xA.Exc.O)rijl,FTAm. PtutUini bufonu ^firiptiom p.
etiam poflTunt.qux inferius de periaptis urinam pellentibus -
occurrent. De lacerto 'mfperato hydragogo f3 £io in hy-

drope, ubi indormientis laxatum finum irroplit J(di. Sthem-
444. BetrictUm hort.genuti 0.36. Cf37. ubi Hmid.
.tklM* 1.3- f. 436' fS
dealiisautordi£lus. Iddelacerto viridi, bufone fylveAri,
colubri aquatici lapide annotatum itidem repi ries in_»
Jtnt.Grdndnaeritf. nMt. xrcMner. ptrfirMtMtort p, 34, dc. CitatUS
JibeiKkim l. d.f. 437’ bufonem ipfiusque lapidem commen-
dans, etiam ebur ventri appoGtum, gagatem jafpidenLj &
collo gelUtum.flc vituli marini pellem ab hydrope vindicare
«odem morbo affeôs, autorum quorundam 6 de probatur.
Volunt etiam ungues a manibus pedibusque refe£los ac
umbilico alligatos hydropicorum aquas educere per «Ivutii»
teftantibus illud &brlieUrJ i.c. /.y. p.a/7 . 6c Dm. Btclê mtdk*
mmcrccofm. p. ij. Dehinc de ufu lapidis nephritici contra tu-,
inores oedematofos pedum experienti^ comprobato legen-
da quxdam proftartt ex Ux^ro petita apud BdrehoUxmm dt ^
Uf.Mpbrit. Pk 9*S\ 7 » Depeipetiu hiyus lapidis geftationea»
». •
. quadam
Digitized by Gt)Ogle
Caput IL Sectio P. itj-
quadatn ex MMttrit proponit cirams hmhtl. l.*. p,ij. Pro-
hibetur autem continua gedatio illa ex teftimonio mtreatorit

qux etiam
Lipjitnfis; Fietoris fententia eft. Illud vero
ideo mimis approbatur, quod homo ea ratione alTuePcat-j
nfui diuturno inani ftmilcm in modum, ac dicuntur ho-
mines venenis adfveicere, fT diutius eadem ufbrpentur. Sic
enim volunt quidam morbideam materiam refraflarianu*
fieri, ut non vinci poflmodum polTit illo amulet6. De:<
eodem , 6i aliis hujus alTerti rationibus proftaht quzdanxA
iterum Btirtholwmm K 4. c. 7. p. //• JT. Ji & ctipj. 17-
De Topalii etiam, jafpidis, fit gagatis viribus evolvantuci«

Frttgepu mtd.' Indor, hifii c.f. Bscctm fit Gnbelcoverm commem, dt
gemmu c. p. 7S- IlHc inprimis Jafpis dicitur contra bzmor-
rhagias, fit ex his faûm hydropem facere. Gagatem quo-
que proficuum declarat in verfu fequenti MoriotUm inD0^
^lotiteca c. 2h
Prodest gejtatus tumidis intercute fympba, /
Kolb hoc loco etiam id de lambnco varie decerpta fit diver-
fimode operante filere,fi forte ûid pro amuletis conferrt^-
illud polTit; noftri fcopi vero jam* non eft de colle£tionrs
illo modo, uti quidem valeremus, prolixe agere. £x .ddni-
ktrti Tjlk^yotkj phifefopljia cMrio/k,y4£lM lApJitnJU Curt^n j4nnoi6S2».
f.
ISO. hzc excerpta tradunt ; Gemmas iambuci furfunuj
detrafbas per os purgare, deorfum tra£âs per in feriora^,
confirmat experientia fuL Detrahebatur, inquit ibi citatus*
autor, medius ex fambuco cortex, fit hydrope correpto cin-
gulotenus fupponebatur ft detrahebatar cortex deorfum»
>
defeendebat, ft deradebatur cortex (urfum adftendebat hy-

drops. Commendamus hoc interim experientis uberiori
8t Indagationi curioforum . cum manibus oculatis eorun-
dem ex his nondum fatisfacere polleamus, vel audeamus*
Hyftcricam pallionem vd uteri aflfedtus
cohibentia.
C Ontra matricis fuffocati^hem, feu padionem, fihgulareA*

periapton exiftit ungula alces affixa, cenffinte ita ÎpcOo^ -
ti6 ScRuTiNWM Amuletorum MEorcuv.
mo MeMoheno tr/ill. de mlcecjo. Multa amuleta, quar in EpilcpTia
locum habent, etiam in hoc morbo adhibentur, vduri-deun-
gula alcis idi-m memorans videatur Air Cai:finui deS^boUat
yE^jptiar./apteniiap.jjy. Laudantur etiamannuli ex d^£ia un-
gula vel aliorum animalium cornubus, uti 8( dentibus quo-
rundam.tn affe£lu hyftetico geftati : Annuli etiam cujusdam
fit mentio (Ted ex quo regno matcrijc mcdicx.vcl materiant
defumtus, nos latet) quo matricis incommoda ftatim &
promptiflime fedentur,necopus Ht. utqutequam orerecipia-
fUr iwfcrtptodtQ^ EJfenti4, edtvcjue 74. remedtu hebienm ince^mtie,
impref» Gtru^burg PrztcTca Autore S4mto int^Tbe»!?
Gd>(Xtip*yi>6.f.siS’(^c. Expedit etiam, H contra hyilericam
paflionemlappx majoris folia pedibus fupponantur ; excitati
vero illum atte£lum, fi eadem folia caput imponantur; Ex
eadem pene excerpta habet vlittort, UGnutdckrUf.
ctmtr. nMKr.ptrfcrwtaturep S2. E arutUm hort. genuilt p. fe. & gi,
quod Bardanx majoris folium , ob magnam ejus cum utero
Sympathiam, fummo capite gedacum matricem furfumtoU .
lat; fub planta pedis vero deorfum. Hinc adverfus matri-

cis fuffbcationes,& exteros affectus ejusdem illud prxfiantis-
fiinum remedium a multis judicari , dicitur /. e. Porro Hy-
drargyrum ia nucis ponticx cortice inclurum ac gellatum
tutas redderemulieres a paiTione hyfterica,ex mente quorun-
<jdam indicatur z^VLiiRivertHmf»fl(tnt.4.,^f.}t,f.m.97.£t con-
chas Venereas minoresauro argentove inclutas inltaliamu-
lieres geftare collo appenfas pro uterinis malis arcendis-ex
jiUrneind» proponit Me (Bottorf^the ûnfifammei: p. 59,
Quo in loco tamen alius etiam finis horum pendaculorum
iimicatur ; lcilicet,qu6dmulierculz his appenfis ornamentis
alle£);are intendant amaiios, aut turpi veneri inhiantes. Sic
virgineos etiam morbos creditur abigere umbilicus maris,
vel veneris gefiatus , de quo £militer /. c.p. 64. Deinceps ab
uteri fuffbcationibus mulieres magnete levari, inquit BoreUm
ant.j.chf. mtd.36. In uterina przfocatione etiam cingulum ex
corio Cfi vino paratum magni €t quibusdam,!! ingvina illo
" ftrin-
Digitized by Googie
p
'Caput IL Sectio I. ny
^ftringantur, de,quo GMjftrim tff. md. ts. p. 40^ 8c AgrictU
dictrvo part. j, c. zz. p;zjs . fimiliter adverfus
. îlericum rua-
Ium medelam przbere cucim humanam, ii venter illa ligetur,
atteiiatur Joh, Schrddmu pbmrm. med. cbjm. L 5. p. z^. Junge
huicdeeodemagentem teilimoniir ftipatum ^.'i?4rr^9 /M»ww
* ctnt. ij. S7- 77 iNon exiguam confidentiam etiam
/ .
quzdam muliete? ponunt in utero miiliibri cxficcato/ St cir-

ca regionem cordis appenlp contra p^jTioneni hyAcricam_-.
Sed qoidam hunc cfteitum/ ligationi. cuicunque potius,
I quam proprietati medicz in cure dfiitefcenti tribuunt quia ;
Icilicec ille prohibet, ne flatus furfum alias afcendences anxie-

•tatem circa przcordia liberius excitent, fed potius ut iideni_«
deorfum.at confequenter extra alvum trudantur. Thora-
••
cem etiam veftis loco ex talparum pellibus confcftum mulie-

ribus contra uteri afcenfum, vel alia mala uterina infervire.»
• docet Cajjf. jHgeUiu com tllaiilwurffe^ângc ficquod
cafloreum femoribus alligatum in ufunt quibusdam pro u-
tero deflorendo, experimur ex Zwilfert PhdrmM. Rtg.p.6i.& 76.
Uiide in ioci&allegatis autqr internum ufum caflcrei, in ejus-
.modi aflrribusdisfvadet; fed obfalfam veterum hypoche-
- fln circa hqj^smodi ariones & .ztiologiam occupatam, au-
tor humani quid videtur pati, aut comnmteref niii di^ o as-
ferco alia ratio fublit experientia fuffulta, przcipue etiam cir-
ca ufum internum reprobatum, cultamenufus falubris cre-
berrimus reclamat. >Dclapide hyflerico, quod mirabiliter
uterijudbcationem avertat, mentem Mm»rdU c.ff, colliges
ex BdrtheUnidtlsp.rttphrti.e.io.p. zS. De eodcm lapide ad
mentem AiMîrdu memoran, & aliis cum eodem convenien-
tibus, quoad colorem 6c efficaciam }Wta£ufy\ciDasmyah.dt
'iMt. tr.degemmu d Upidtkiu 1. i.e. Z4.p.g6, De ejusdem lapidis
efferu laudato, quod illius ibio conta£f;u ftrangulatus fol-
vatur, loquitur etiam Andr, LMtrtnumeptr,thcrAptvt.tr.dt /hu-^
mar.fMM.l.f.c.f.ftl.to. Dcin dentem pueri, qoiprimum ex-
cidit terramque^ minus attigit, hunc brachio mulieris gefla-
jMm dolores muliebrium locorum prohibere dicit C9cUmtm
- < £e naiMT.
I
9I| ScRUTiJnUM AMULtrORUM Mkmcunv

natur. miralnUbut. Verba veto ha'C modo allata vidcnfnrp^
titaex Phnultb:2t.c.4^. Sic in\rulvacafFe£libus radix bralfic»
de collo fufpenra canquam proficua allegator in amuletorum
enutneractooe apud Barth^mum- l:a, x. g. n>. jf. //. Iêhins
etiam veretrum lupinum cum teiliculis illis, fupra umbili-

cum geftatum prodede, dicit Mactajmt fromptmarw med. c. 2Si
fij 47. Carnem laliram lupi itidem feopo illi infervirei alii me«>
morant. Placet quibusdam quoque diftis amuletis annu-
merare veretrum vulpis,& tediculos ejus, item radicem Pek^
cedani, &afam foetidam. Denique ligulam maris femora-
lium fuperftitions mulieribus iu fuisafFeffibusufitatam re-
linquimus, easque ablegamus ad minus approbantem iAam
& fimiles aniles medelas Zachariam RMmannMmeone.zotfuf^' ,
I<n:cruni fugantia.^
D Evenimus ulterius ad i£lerum> & qua huic mederi ere*

duntur periapea. RomUfeti)*» cap.de Utero dicit, hunc affe-
ftum in gravidis fanari, fi piulfibiis, 8c plantis pedum appli-
•
cetur medicamentum ex foliis 'vlfci quercini, marrubio 8t‘

chelidonio contufis, atque pauco vino irroratis,quod etiam
annotatum legimus apud Here. med. !. j. c. 2. l*orrd •
i&ericos,rabftratd in cakeis,& quidem nudis pedibus cheli-

donio, aut paftoria bursa fana tos Icimus ex Mauhnlo^ ceu
\
refert Comer arhu fiUog. mtm. cent.j^parrie-. 2t. De chelidonio, St'

geftatiipfias operandi ratione atque modo, Ax^cxit Haferug
Kc.leh. 3. c.s-p. ioi: Ad i£lcrunrin puerperio przcavcndumjs
6c curandum nonhullz mulieres folenc collo, mediante fild'
aureo, appendere nodulum, cui crocus integer, camphorai
6cafla foetida inclu& fxint, juxta Hertedftim de crocvp.igp, Porrd
aranea viva in tefia nucis de collo fufpenfa,8tfcrobiculo cor-'
dis impofita, donec moriatur, contra ifterum pariter con-
ducit, de qno Petram mfologta harmoit. i. i. p. 276: jon/fiiua Idea
medie, prait. l.to. c.a. arnc.6.p.m. 371. Sx Parace!fiet de lUtrit. f./,
y^nuimo applicandam effeillam^YultO-aw tenJiU

'
l, *. f.p*,
'
'
, Cto-
N Digitized by Cpogie
Caput ‘II- Sectio T.
Croceas vero res varias appenlas, ac confpe£);as , varioique:^
modo alio ufurpatas iftentiam profligare, propter, fimilitu-
dinem; velut rvjbra fanguinem ali^ moveaiu, prolixe ad-
tfiruic joh. Bapt. Partd PhjtognomoH. L), c. 6. p. m. tji. Quo iiu»
loco etiam autor citatus cbryfoiachani herbam, ita adalliga-
tam,utfpeftari poflit,fimilieer lanare dicit morbum regium.
prJtftare teftamr autor lacertum vivum fuper t£leri-
‘
'
ildem
cum ligatum, quousque moriatur; quem certiflimo luo
experimento colorem i£iericum ad le trahere adfeverac au-
tor ibidem. Sic tincam vivam, videlicet pifcem, corpori
•ifterico impolitam, bilem intus contentam e corpore attra-
here, morhumquctollerci ferunt ConrMtmCefnerufônftonHt l.c,
XentmMnntu Siionm Jatrefiph. Mifitll. tr. 27, p, 14-0. &c. Barth^-
• nui L 4, c. t’ p- 22. §• 22. & Cc/mmentatar juxtst tcHimoniunu*
mJtc. ab 44m4l.de/Mmpt4. Umbilico vero impo-
jiUx.f't»tHrtni
nendas elTe aliquoties recentes tincas, quat etiam in fe colo-
•xem croecum derivare dicuntur, feribunt autores. Vivanu
-tincam etiam fupra umbilicum politam, .donec moriatur,
.prsefcrtim in iftero peftis, conferre feribit Joh. D4h. Melita
u4ntidtur.mtd.chjm.lj, c.6.,p.7i. De iisdem tincis, ventriculo
,
pluries imponendis atque pofl; hanc ufum infra urticz ra-
.dices defodiendis, agit Joh. Ph4r. RhumeUtu meeUc. fp^r. p. m.
4JJ. Idem illud tradit autor in medte. mtUt4r. dogrmt. Mermot.
Sed injungit iplemet limul , ut tinczillz aliquo-
jn2gic.c.i4.
tiesimpoficz urticz radicibus itidem fupponantur. Tincam
«andem cordis regioni vel pedum plancis alligandam, atque
gellandam. idoue coricinuartdum elTe aUquandiu, przciptt
. Ad4rt. 0d)mucr oceuk. m4g. magn. morb. cmtmU p. 66. Piantis pe-
dumiêricorumquoquealligari tincas illas perhibet Pttrtu
inbei‘£unbtunb23ei'cii(£l>jronicFen/«/.irf. Veru m .
,de fuccelTu hujus amuleti fruftraneo.fubinde obfervato

agunt vi/i/trHa». Ac4d.~Leopold$44-C4/4r.CHriof, Dee.t.4ttmd.tf7,
*bf. 20f. Similiter rubia cin£lorum adalligata, (i Ibium Ipt-

êtur, regium morbum emendare creditur, quod juxta..
Jttwiaulloxum mentem yencilat Sttomu Kt. p.i^tSic. Adbzc
' '
Ee z paflcf*
. ...
»to- Scrutinium Amuletorum MEbxcUM.

pafTercuUis troglotydes atrrahit i£teriti* venenam , inquif
Sdchfitu OammArol p-i77 Dc qiKJ etiam theatr. fymp. p.j..
De hujus palTerculi nominis derivatione, & iifu alias com-

mendato interno, pro calculo pelltndo videatur CuK.er^mu
i c. ctnt.s. p.io. Plura de ave hac inferius occurrent, ubi de-
amuletorum operatione ab imaginatione •dependente di-

fcurfuss ft-quetur. Audivi quoque laudari hepar muris
-
aquatici circa pcftus appenfum, ac geftatum. Deniquo-

crus equi cujusdam martii in pulvirem reda£fum,& in locis-
fuperioribus corporis geftatum, vd in digito, propellere
humores,. ex quibus ifterus fiat, teftatur <Xpcrientiam_»
prattendensyifAfrn/«rrm« medta». Mmmal. DcGgillO'
quopiam aurea chara£ieribus notato, fit circa fcrpbiculuin'
cordis appenfo qiiod ifterum» intra triduum curaverit,
,
feribit Joh, Pr^tarim cafemmAMta p. F. s%
Imaginationes mdlcftas depellens..
C Onera imaginationem compofirum amuletum fequerrs

facere dicit Jah. Phar. RhumcUm Jdtrof. chjm, .p, 6^p. n. /.
Rec. lap. malachitz unc.femis,fiantorbicuIi mediante fucco
chelidoni* mucilagineTragacanfhz, fit admoveantucj
fit
przcordiis. Addi his pofifunr, fi quz congrua videbuntur,

cx amuletis in melahclioUa commendatis.
Incendii atque ignem deleni ia.
D e corde Salamandrz, quod gerentem hoc ab igile reddat •
tutum, eidemque incendii tempore excutiat metum,tra-

dit KtranidMm fcnptor Îph^bet. j.p.m, pa Conferantur etii>m
de hoc annotata apud Exc. Joh.PAul.lFurjfyAtniMmfAl/tmAndro.
UiU p. 7 S. Verum hujus veritas tam certa efi. quam de Salal
I
mandra ipfa dammas circa illam exifientes, delente de qua. ;
controverfiapluresautorcs non allego, quam quos citat lau-

datus Dn. WitrlfbAi^nim /.4. p. loS.efc, Czterum de hoc fuo tem-
pore forte inter f^btilM phyficM ubertus a£luri fumus. Sic de
voce folumSalamandrz in forhia pyramidali (cripta, mediaa.
'to>
Digitized by Googie
''
Caput II; Sicxio' I.‘ iip

. te fangvine iliius pyrduitx, ( vclmi vcx Abracadabra fere
alias Icribi Ibicr) qyod hac fch- dula, & quidem certis aius-
Pouiificiorum ceremoniis aut adtionibus praparata prarfeti-
tiflimum remedium fit ad depellenda incendia allcgataquar- j
piam proftant in laudati a p.izo. Gloriatur etiam

quispiam de fingulari Sambuci, qua: infalicec*
efficacia ligni
crevit,cujus vis alias conrraQpilepfiaro etiam depradii.ata&
cognita eft.‘ Hujui vero lignum in domus -cujuspiam in-
cendium injc£i;Hm verilfime reftingucre illud; Itd uiliinur
avolandum efle illi, qui injecerit, ob flammam infenfam.St ul-
tricem (ceu vulgusati^ de aliis -etiam ejusmodi cohibitione
narrat) de quibus^fudus agentem adi Joh. Huk^ CMtblutium
commem, mi /iartmanni Pr‘axi chjm. l. j. c, 7. p. n$ 'Porroincendia •
cohiberi ignisque fl^mmam,neconcipiant resvariz,etiam{i-

fafciculus ftramineus iit, Hiiaic immilTum fit Zenith primum
juvenculzjvcl fotum, Ycl cum radicibus cichorei flores albos

ferentibus', fit qux certo tempore ac debito modo colleQx
fu nt, docet Mmt
Idque autor di£luscingarorum arcanum eflfe pronuntiat. 8c
inauresinfibilat. - O lepidos vero, omnique exceptione, vel
fufpicione, ac pietate' majores do£lores. Quidni fufpicatL
-etiam liceat certum tempus, vel debitum colligendi, aut ptx^
iparandi modum rftisrebus efficaciam indere. De langvine
menftmo Ytrginis incegrz commendato- pro incendiis ab <
zdificiisarcendis/n^fcilieet frudum indudi maculatum illo,

• cum gallina nigra, capite ac domacho prius privata, .-ovoque
gallinx die viridium exclufb; fr-inqqsm/hxc cera involuta;,
.
inque olla abfcondica infra limitem domus defodiantur, vel!

ponantur, vid, ôh. Cclcntieeconamtu ritrah^ domofliCM,VMlgo beni ^
,
i^'au^butê Ub\ ig. p:7i2- De hoc, quod Camida primum men-
llruatz incendium.dderedicatup,'6t obfervetur, -rationeiaLf
inventionis fit operationis fpeoulatur,:fit fuppeditat '/Aar.
Karnmatmtu templonaiMrt p.6gt & demtrMMl.viv.p» ij6iffe. ibidem
etiam iUa refert ex amoribus, quod Salamandra inignemio-
je£â.illuiQ ckleat ;
< ; utrum vero omne, vel iat^ûm inceo- •
Eej; :dium.j.
Digitized by Googie
Scrutinium Anulatorum 'Medicum-
<dium velint autores ab eadem, tanquam amuleto, exflingut,
non fatiscoHigo exhocaliisve amoribus, qui de SalamandtR
ab igne inviolabili agunt, de qua«quia pauloante aîum fuir,
jam nihil amplius addo. De origine ufus menftrui fangvi-
-nisfufpicor fcTe, quia illo.imbutum linteum alias contra ery->
'fipelas.vel ignem facrum commendatum novimus, poftâj
«forte confufioneignisillius mitrocofmi/jgni dementari vel ,
incendii Aammz di£lum fangvincm oppoiitum lalso cre>

diderunt.atque evulgarunt. Sed abeant artifices,'vel do£lo-
'res hujusmodi cum his Satans ludibriis, qui nimium quan-
'tum fangvincm, imo etiam falutem sternam hominum^
.'fitit.flc latagit illius profufionem, atque abuium fangvinis
'procurare, ut homines in credulitatem, vel homicidia

impiosque aufus &ufus’a1ios fspe iQis rebus prscipiter.
‘ObfceleratosifliuMnodi ufus, quibus fangvis humanus, ex
•Dsmonis aftu 8i inftinftu, non raro adhiberi folet a malitio-
-iis hominibusjhic ipfe Dsmoms philti um appellatur, de quo -
Jfh.Pr4itoriMiV^n\ ^îth<i)t>aumtnp.isi. Inter alia quoque .
teflimonia, quod Satanas fanguinem humanum fitiar,com<

-
paret ex hoc, quod iile pa£ta fua, quz cum mancipiis fuis
'
init,'fubreribi (spe poftulet illorum fangvine. ^Quemadmo-
'duminterinfinitasdehac rehiftorias. illa prscipue legi me-
retur de obfefToa Dzmone, quam publicavit Otrtft, Sernerm» _
•
tmoerlobrnen imb triebergefunbcnenGcb^fflein»* fine hn!

bi(torifcb<n jBeiicbte Quam tremendam hifloriam
•omnes athei legere deberent, ut Satans impudentiam, aftum
<€t potentiam ipficonceflam in corpora hominum intellige-
•rent; 8( ut iidem pariter Dei infinitam Clementiam, & poten-
tiam abfolutam,ac majorem in animam hominum cognofee-
>re atque credere addifeerent. Plura de Diaboli ferocia, qua
-iangvinis humani profufionem molitur per fua organa -dc
veneficas, przcipu^ in infantibus, 8t embriQnibus,videripos.
'luncinlococicacQ<Sh'4v<r<r,8( quidem tn concionisfecundar
g. ji. (ff. § xjf. uti 8( in appendice ad di£lum priorem locum,
AparagraphuiOi infineiuiius Ubri reperieoda. -Plura bea
ideai
Digitize<j.by Googie
' .
Caput II^ Sectio I/n

iêm hoc adftrucntia innotefccnt ex paulo inferius fequend-
bus proviftoria 6c fortitudine comparanda a fceleratis alias
laudatis. Nihil movebo ckhorrendoSatanxmoUmrnc,qud:
animas etiam hominum aperte caprat; 6c perdere tentati_j:
velut veneSci a^spiamtremenda îo notaelt, qua Vene-
riis mancipiorum ad triremes damnatorum animas emit (ibb.*
ac Dzmoni,eaque mancipia chirographo adhoc obffri£f >
veneno in teremir, quod annotatum proflat apud Delru dit^

3. 39^. Reflarent varia nobis amplius recen»
fenda fuperflitiofa.St impia, quae fimplices. aut impH fubinde
pro incendiis.Sc igne fupprimendo ufurpant, de quibus cuna ^
'
addita refutatione ex facrispetira plura peti pofTunt, fi pia- \
Cet, Arn^ldt MtngtnngiicenciotH, cmjm : feurid jikenburgu*
imêjf. Alttftintrgii6j7. p.S4- (Û tS jeh. ûbingcr9ô»r/«n«, cujtet <
litnlm vel infiriptio efl: ignis devornns, tpunimprejja fntt Jen* 1637,-
f,E.3.tSc, De exorciiinis ignis nihil memorabo, annotat in-*
ter alios autores dmilern Htnr. Kommnnntu
templo natur p_. 64^
s
Verum hoc locoiattendi meretur
locus Tluut Itb, to. e. 67»-
ille
ubi Magica ejusmodi contra incendia vana^ 8c fallacia judi-* >
cat,quia Romam alioquin non ita flamma olimdcvaflavis--

fet. Non moratur etiam nos nimium Judsorum magica, &•
illicita cohibitio^ incendiorum chara£leribus, verbis, caba--
lis aliisque ludicris rebus fxpe tentata, vel inflitutai dura*
fcilicet iflhaec ab iis injiciimtur in ignem, utdeleatuc.,*;;
de quibus examinatis, ac refutatis bene differit £xr. From*
vennmu dijpp, de fafiino p.tiS^ <31. De-Cingarorum etiami*
arte Diabolica iWrwi l.a, p^no. (f 130. Jac.Da», fjfvnft in <£»«#•
ifititb0«i&'n^Qli(i)feitrn 34. ©rfpinch: />; & &+s. De-

pane, cui Jiidai vocem Aghela infcribere> coque jvrojettd'
Hi flammas, incendia reflinguere foleanc,agit jok. SauberttH'
fialafha Theelog. PhtloLp. 64. De iisdem Judarornm amuletis »
«hara£leribus, atque nugis, & quod in XhelTalonix incendio
ntbil eflicere, vel prodeffe potuerint, cum ultra quinqpvcs<
mille zdium combullz ibi (inr,.ex Scht kftrd.Taruh. p:js.mett--
tifinemficit JfeuheltHe tttunmUtup.68.ti6p,. Cui placet plura >
cici
Digitized by Google
^ x
Scrutinium Amuletorum ^yfEDicuM.

d,ruperftit.olis,& impiis
Judôrumamulcns,fched.s,c^^^
januis, parietibus, lt.ais,&veftibus
tis & membranis, affixis
f.uptu ‘Hel>raKis p. 7h Dc tl*
^
RCit?"/- BarrolocctM de fcrtptor.
fupetftitiofo Judiorum
miliari al:as, atque fxpe intcrfpcrlo
kakttA 67 ,. pref.m^ MnhMlt
Phyladerio vid. D.fftnuuo
>
Beckte Relb.AiMthtd Krehtro. De quibus itid» m legi meretur

(T.m, ali. que piuri^tni aumtes qu. dft^.
C-Ua ,
Judxis, eorumque virx,dottrma& moribus

plebis fuperftiiicfx opportuni ac WicesMagiftri. vel Dcô-
ubi ft
KS funt Judxi, uti innotefeit in locis
' illis .
commoratur. Longe mebus

torum ac impiorum hominum
eft, a quo plaricabcft rurba^
vero cum illo loco comparatum
iftamalitio&, cum Dei.cultusab iftis inter alw cUnculuny
reftire de Judioxura^varia
nequi-
fxpe violetur. Cui plura
tia%uamilliadjurationibus.charaacribus6c verbis fxercwe
?**
folent, evolvat, P®
amuletisA
iftorum exorctfmis. incantationibus,
ôitiVHotmger.lhefaurHe pM^^^^
videri quoque
>
aliorum autorum fimiha fcnpta.

^Cun^
Sque Judxi admodum delcaen.ur hujusmodi 8t aliis fu-
peHtittofis phylaaeriis,(de qua
nota illorum plura inferi^
rplo-
.occurrent) mtruronotvcft, quin^tiam conterraneus
judaixct.
xwm^ôQphtuhtllertcMe^wmAoc^Mfi circa periapta
Bello ef AnttijMttMt. Jeedaicif.
'Anncaimus his Mndem quod ,
Parifiis olim mures, ferpentes 8t incendia oblervata^

nulli
fuifle dicanhir, idque rb xre.im
tabellam, vd Lminam ioj
aquis depofitam nonnulli volunt, cui

inkulpta fuerit hgura
muris, lerpentisSt ignis accenfi qua tabula vero poltea de*
;
nxc
ftruaa, a tribus iftis mala varia fint experti Parifiis;
»»-
veto latius ex Greger. TirflHwyi txptrii GoffarcUm inriofitMtwm
emdttu p.toS. & Gobnet. Noxdtm de ftudto miUtxn Ub.i. p.}7^>
fff'
OJunMr de
ex Tholofano illud de gliribus memorat
AifltM p. 21 $
f
- Incu-
Digitized by Google
Caput II. SfcttoI.
Incubum tollentia.
D Epromemus jam quz incubo oppofita creduntur;

ea vero reputantur
folithus, jafpis,
Pzoniz radix 7
& (maragdus, quat periapta
chr/>
corallia
, lapis
de collo fufpenla
inter
magni quidam zdimant. Nec excludendus alliis e(l dens

lupi, tefte BaUmino RonJf;o de huma»* vit* primordio miferiis,
•Uti 8c eodem in p.p. quo loco poftremo dentem**
fterno vult appendi autor. Diftam vero pzoniz radicenu
appenfam ex Diofeoridt laudat etiam Gefnerm. De eadem ra-
dice confulatur itidem aliique plures. Malunt autem
autores quipiam ut recens illa in ufum admittatur. Czterum
ex nomine plantz hujus, quo Ephialtia dicitur, ( de quo
Cafp- Hoffmannu* l.j. in/fit. quadante-
med.c.po.p. *fo.) judicari
nus potell, quanti radix illa hoc olim zllimataj
in affeû
fuerit. Ab jîie autem nomen iHud ifla radix impolitum**
videtur adepta, AeqnoCajp.Hefmanniu l.t. De coralliis, radi-
ce pzoniz Sepyrite itidem collo appendendis inincubo, agit
quoque Mercatm U /, dt aitern. morh. curat, r. to, 'De radice etiam
fiac, quod adverfus lemunim 8t Faunorum ludibria faciat,
quodque grana illius idem illud przftent, vide Sihenckii objl
L uf.nS, Teftatur pariter hoc cum Plinio CerhJok. Pijfm. phyjic,
•fArtfl.Lf. c.ti.p.ps, Di£iis iUis autor laudatus etiam opera-
•tionis rationem annefUt. De Rhamni viribus congruis noit
minus hoc in morbo, paulo fuperius inter falcini amuleta^
nonnulla adduximus. Infuper de gemmis diftis, fcillcet**
corallio, bufonite 6t lap’dibus in pullorum hirundinum.*
ventriculis repertis, atque ialubrher in auro exterius gellan-
dis,COnfu1i polTunt Difbut. BaJIlitnJes mtd, Quidem t. &
Non abelTe etiam quidam volunt a numero horum pellem
lupinam aut aflninam pro tegumento adhibitam. De pelle
lupina pro capitis tegmine admovenda inter dormiîdum,
quod laudetur,patet ex ^ndr,Sch>hiîimid, pra£i. p. 129.^ Cin-
guluih expelle difâ faflum nudosque lumbos cingens, vei
lertum ex eodem capiti impolitum, eodem pro Hnc utilefcri-
liit Bald, Rtnsfeut -venat, mtd. p. fS }t- (fe» De gagatis laude vi-
Ff deao*
Scrutikiuh.Ami;letojium MtemcuM.
deantur i?fl« Boot. ingemmitr.tf Uptd plurrS.
Porro lapis ephialticus cunabulis impoficus comm^ntlacurr
QC\l'\ncpjL\t. Frii. Ilo^mannmmtth.med. Uj. c.!^. p.iSf). H.i£lcnus
addu£la plurima, & lanis ma!achites,n gtrflantur.ii> (iniftro

brachio, comendata habentur apud &nnerrumviPr^x.!.i p.s94.
Contra, fuccubos etiam 8t incubos, aliosque morbos laudat
ad.imantem Jehn/ontM Itxtc. chjm^p. 4-, Ecquid vetat, ne huc
denique transfcrlbam in fafciculum colle£la periammara^,. ^
partim recenficav parcimalia adhucapud A/Mcaftnprvwt.mat,

mtd.part. i.ftit, c. 2 «.p. 2 Sf, 'Gontramcubuitifinquir, faciunt
denslupinus,1apilli in ventriculis pullorum hirundinum re-^

perti, oculus urH dexter tocllisafinina & lupina pro tegumen»
co capitis, aurunii chryiblitus auro inclufus, corallia rubra,
ephialticus lapis cunabulis infertu», gagas; jafpis, lapis arme-
nus, lazuli, malachite», pyrites, farda^^fmaragdus vigintl
granorum poodetecollo &fpenlb aut digito g^llata,-
Infantium morbos conecmentiau

CÊqpuncurjam morbi infantium cum fuis amuletis lapis' ;
i3meleticesaureminfantis collo adalligatus arcerinvidiam,.

illumqueamorbisinfidikqueturturac viiTdicat, Heut Itge-
re efbin »0 thi/ Diofiatidu Deinde FakiH4 Celnthiut }r.de purpH--
r4 apptftditt dtgiojfopttr.ex C.IO. ef Randcleiu manikflum
facit, quod puerorum pavores tollant, vel amoliantur glcfTo- .
petrae alligatz, has vero ab illb pro caniculz, ab hoc vt io pro

ferpentis dentibus reputari, docet Sic dentem lupi-
adalligatuni infantium pavores (quod etiam Iapis ftellatus.
przAac) inhibere,clarumefbex-i?off4CT0/«7.r.'p. /.?/. De dente
lupi evolve fis fimiliaproferentcm Schr'6d*r$im Pharm4ic.Ls.p-3ot,-
Similiterquod oculus dexter lupi exficcattis atque appenfus
infanti, zoue ac dentes, contra pavorem conferat, ex piiniof
Khafi a indioatr MUh. Bsp/hitt fm VDunbcrburl; S.eibf
unb YOtmbfJIcêy^Buoê p^rte up. 201 Contra varios
.
morborum infultus, 8t przcipue contra incantationes pue- ,
lis appendi folentfucdnum ^ conlliat de quibus quadance-

nus>
Digitized by Googie
Caput II. Sectio I. , 3.mi
tius antea di£lum, atque in fequentibas dicetur; de luccino
vero t( flimonium exeat apud Dodmuittm hi/i./ttrp,ptmpt,i.Lu
f.ij. Prztcreaquod oculus urfiliccus pueris appenfus, agry.
pniamaclemures abarccat, quibusalias illi vexentur Jn fo>
mnislPorro teftem \i\ijiXsWgimui X.hafen.?otz6Chrtfi.E>Kel$^dt
n /./. cJo.p.Ji?. inquit: noftrz macronz fabas mari nas,8r
veneris uiUbilicos pueris Tuis pro amuleto,czlatos argento fle

auro, appendunt & magni xftimant. Innuit etiam ibidem
autor, quod umbilicus iiledicaturconciliaregratiam puellis,
& plurimum facere ad formam & amorem, deinde ad morbos
rueilarum. Citiiis autem icrediderim puerulos -ejusmodi
fupclle£lili lauta fit veftibus mundis exornatos gratiores efTc
hominibus,quam qui udislabdlis ac naribus,velUbus laceria,
vel foetidis atjqueconfpurcatisxonfpiciuntur. Urrumautem
di£la illa vis occulta medica infic umbilico, «ilii dijudicent.» ;
me verojudice vix omnes illud credent. :Sicia'niipioinfaa«

cium pavore per romnum,-uc collo appendantur pzoniz ra»
dices, dentes lupi, coralliafit fmaragdi,(aDcitum<âb Hafer»
Htrc. mtdic, /.7. t. 6 . 4)eiharum, dt cervi voIantU cor-
>nuum ufuTuppeditat mtd.ctnt.§f
mph.jo. De corallio-veeo admoto,qudd turbulenta fomnia.»
>ropulfet,fic no£turoos puerorum terroresxompeicat.telVem
}e offert Jon/ionwthMvmMttgrMph. fUf.j. ctp. 12, De didx coral.
liorum efficacia jungatur quoque adducis Jowi. Rxel. Ctimtm
,
4r*ruu fjiog. mem, wt$d. c*nf. t, p4rtk.24f.p m.i4s> Sic quosdam
etiam anmleti loco utilapideLazuli, pro puerorum cerricu*

lamentis 'intercipiendis, autoreih hujus afferti Cias Olanm
W»rmiHmittMufiop.6i. Porro corallium rubrum collo infantis
appenfumados ventriculi pmingen<:,voniitum la£iis pro-
hibet, inquit Oiw.A/rar/w par/, Mph. pi. 'Conda' przcerea,
quod pnerisolira funiculus coccineus appenfus fuerit, ctim
inter gentes, tum etiam poli eosdem inter Chriiiianos, live
,
ad avertendum fafeinum (ive ad quacunque alia pericula^
depellendi; deqaoerudic nosinteralios Af^rt dt Ronfuifu.
Utrtfur.fcriptmr 4 pMn.i.lA',i.(.}-,p. tp. Diô in loco autor iii>
. Ff 2 fpi-
n8 Scrutinium Amuletorum MkoicuM.
fpicatur illud amuletum ab Kraelitarummoretraxineorigi*
nem;veluti illi,juxta facram fcripturam,agQi fangvine polTcs
inungentes, a catde liberati font. Hujus rei memores ^gy-
ptiiin (ingulos annos arbores, pecora 6c alia multa rubrica*
iilinire didicerunt, ad verfbs incendium 5c alia incommoda^
Ibbndid przftanttflund/ Verum hzc indigna funt Chriftia*
no, qui meritum Chrifti coccineo fangvincabfblutum po-
& a Diabolo, (tanquam
tius venerari, atque mimica ejusmodi,
divinarum a£lionum Hmia) profluentia declinare
quam in rem etiam locus allegatus perlegi poteft. Non in-
freouens mos itemfait veteribus, utrebus variis externis ia
fenfus incurrentibus altius &fpirituale quid indicarent,! d-
quefigno quopiam ifliusmodi in animum revocarent, qua
animzfaluDriafunt. Inter inhnita ejusmodi id folum huc
fpe£ians jamcommemoro/quodinveteri Ecclefia Chrilbia*
norum Baptizaris myfti eam ieu facrunr, idque album vela-
men dederint certz commemorationis gratia» De hoc vero
^trojdh, Bapt.Capdim dtprsfaH. & facruvtter. Rinbktpart.j.c.St '
fi}?, allegat hzc: hlum rubeum oHm in niyflico vela-

mine infutum erat, ut Chrifii paQionem indicarer, qua<o-
rnnisaUuendi vis iiiBapttfmum, utizfonte. Frequensiti-
dem etiamnum afus eft in locis quibusdam Germaniz coc-
cinet&rici hli, quod contracardialgiam puerulis circa pc£tua
ligant mulierculz, idcp non nunquam roithridatio illinunti
aliasque ceremonias 'interdum huic medelz anae£lunt^«
-
Utrum vero hiumillud propter medicam quandaveldi£Um

ratione efHcax^credatur, ignoro. Rubros facculos velfruduU
panni rubri etiam fufpenla obfervamus quandoque brutis^
UZ fine dubio fuperftitionem illam difliam fapiunc.' Epi-
2igmatis loco,puerorum ha£benus di£îs periaptis,anne£te-
mus illud frequensadmodum apud veteres fufctnum di£lum,
idque folum notitiz ergo, ncuriqiram vero ut locum ipfi
. concedamus inter licita perlamata. £>eFarctnoautc hoc inter
alios autores COnfuU potefi Frid. lAchmund oryblo^raphu HtL
de. qui inquit, JFafciuura vocabatur puden*,
^ dmut
Digitized by Googie
-
'
Caput H. Sectio Ii
darnvirile.fcilicetfaftitium appenfum infantibus, ut depei»

leretfafcinu, cujus avorruiicus erat Kaltinus Deus 6(c. Autor_
citatus ibidem etiam agit dc aiiis ruperftitiofis, qunt olim-
contra fafeinum co!lo infantum appendere foliti funt_>;.
cui ritui fupcrilitiofo, forfitan multa illa* infantibus hodie<
num appenia apud muliercidas noftras credulas debent'

fuam originem :>reluti fubinde cafcus 8i panis,varii facculi,
crucis figaa,8r iimilia oculis expofita id comprobant. Ds.'
his dictis aliisque limilibus toto die ufitatis , collisque in<
fantium appeniis, prolixius dilTerentem adi 6c audi Joh. Chrifi,.
ErtmmMnnum-de p.6j, Dc eodem paulo ante di-
6lo,qu6d olim peculiaris Deus velidolum exiicerit, idquc-»-
cuftodis loco etiam iurpenderint fub curru triumphantium
vel collo infantum contra fafcinum,non nulla ex PUnto tradit-^^
Fungtrui lexict vtee fs/cim Hinc propter ejus«
modi formam rei turpiculat illum inter obfeoena^-
relatum cfTe conftat ex Delrio Jujfitfi/. mag, ttm. i. M.i,
quoinloco etiam de ipHusufu fu lius edoceberis.
QuodparsiHa quoque fuerit difta {j\>xti<Plntanhumi
in innotefeit ex fronmannt Dt^kf„de fîfana
f.v-ss- Deinde quod ejusmodi vel
fafeini, velfatyrica ftnulacra virilium fafeinorum, confer-
vandis territoriis, hortis.foribus, pueris &magnatibus con*>-
tra fafeinumdre. olim dicata 8c ex ficulneo ligno, vel corio- .
confefta fuerint, uberius dklarat Ltmrent, Ptgntruu dt chanu

Beribui jEgyfrtt p.id.Q. Excorio rubro quoque penem illum con<
feftum fuifle evulgat Puteanus l.gemal. ferm, p. ya. Paratos quo*
que faifTe ejusmodi ex rebus aliis, refeire licet ex:
Jtfepha Antimo GonfaUde Jaloi. De genitura ejusmodi noa
nulla itidem, 6cqu6d ligatura quoque di£fa fuerit, proflant'
legenda in Jac. GaffartlU curiojiiat. inaudit, p. 223. Heferiptam, -
acaEreexpreflam-illamremturpem,feu Fafeinum quoque ex^

\l\êtThom.BartholtnHS tn de veterum puerptrptr io, cum notie Cajp,'.
Bartholtm p» m. ijp. &c. &Joh. <Sntttue in antsqtut. Neomagtnfibue,
Non<morabor leporem recenHoo# plurium de illo, fedi
'
\ . Ef 3. aman--
:
ScRUTiKiuM Amuletorum Medicwm.

amando (i plura de hoc faicino incelligere cupit, ai
illum,
Cf/aithofttimcommem, in Pttron. p. 249. Urfinum ylnnUil, fncr. c. it.
SnlmnthHm in fAnctroUnm 1 1. fit 4j.p. fsf. f^nrrontm de fingp.
20! , .
f,
Ldt. 1 6 Horntum hlfior. tmt. l.j. c. tj. p. tS*. Lnchmiendnm l. e,
. .
p. 73. (fc. Porro nd Cajp. titrthohrmm 'Exertit. emfctHan. 2. p. jt»

Eitnm Schedium de Die Germnn. fyit^ramm. 2. c. 44., p. 437 jlJbrixM.
Tmrnehiem ndvtrfkr. kk.9 e. 2t. p,2»2. Eifinum Antufuet. Rem. c$m
mofie Tko»K Dtmpjlere Ith. to, e, 29. p.i044. Joh, Bapt. Cn/iihiem de
veter, fecr. Chriflianor. retiheu c. 4t.p. 263. €fc,Gvern. Rjlfineuem de
pert. generet, dicet, pert. 1. c.43. Adegetes epted Sjlv. Rettrej theetre
fimpeih. p.642. epud Frommennnm l. c. p.yt. Przterai
(f citetos
licet de eodem evolvere Dtlherrmm /. /, -EieQ. c.io. p.6f. Thom.
Seythehniem £xerc. 7. de Angtne Epidem.p. itt. tf loh. l^tcel. Ifirne^
lo.p.fi
'retm ctrpn^celo phtivlog. c Hier. Merteertelem tnvex. &
lefl. U». qui autor prater phallum omnem rem
6. c. IO. p. 120.
turpemolim ufiiatam 8r a fubiutellc£kam;fuiire atbU
tratur. fic putat fatyrii radicem inprimis.coiitra fa/ciiium-*
appenfam fuifle, cum Pltmm L 26,<. 1. eam >fa(cinis .utilem
prodat. Debinctûales alios ritus dlim.-flt cultum divinum
circajphallos exercuerint., docet EUee&hedim eU Dit Oermenie
^gr.t eep.4. p.77‘t$c.p 'Qm cultus, & vires pro fafci-
no avertendo commendata videntur fortaflis a mulierculis
inprimis excogitata, ut ex locoidi£lo fere difpalelcic. Sed his
ipfis fuum hoc pulchrum atquegratum relinquimus. Fotfan
muUeresinluperHitionemStlarciviamproruBolimGbi talia^
grata limHlachra, idola, dcamuleta finxerunt, quia Ggnatd
dele£âtaTunt. Anamuleti, vel fovenda libidinis aut vene«
ris turpis ergo ufi fi ntolim, poculis, forma ejusmodi verenda
praditis, judicent alii ; inter imexîmiM/M ldt. t. Setjr, i.et.fj.
vconftat hoc
- - Wrei Mit iSe pnetpe.
Alia rufpicio pene etiam oritur nobis de ortu fafcinoruin_»
illorum, videlicet quod forfitan res tucpicula olim flrata»
gematis loco in ufumadmiffa fuerint, ut ita malevolis oCuIis
in varias a£lkmes attentis, 8c nimis curioiis, inprimis mul ier.
; •
€ula-
, - '
, .
Digitized by Googie
, .
C..\i>ur 1 i. Sectio i. zji,

eularum 8t- vetularum (qu2 prz,aliis infantes' aliasque res
fafcinare pofleputatz fbnt) verecundiam' incuterent, easque
amolirentur- Forrean ob' tationem eandem orchkiis radu
'cesquoqne(de quibus pauloante eciaml loco amuleti ufur-*
parunt^pro medico uTu, de quibus^ radicibus commendatis
vide* quoquo Tiaom<t Bartholwt tr^ puerpeho- vettntm fi i6o,
fgi62. Denique Fafeinus Deus quibusoameriam

ille
dicitur, 8t ab aliquibus qualis aurem ille fuerit, pluri-

bus innotefcct ex Armbiey LaS*mio 8t AHgufiino\ imo Kontgii
Lexiconeixdim deillo, in voce Mutini, evolvt potell. Addahis
adhuc>quod loco ejusmodi obfcocni phalli olim ipanunx>
quoque confbrmarint in fimilem fere modUm comprimen:
tes plurimos digptos extra indicem, & medium interdum';
qpemadmodum Germani noftri,otiofis 8r malevolis fpeâ-
toribus in a£fionesquasdam intentis, patuluns os cum digi-
to ere£loilHque impofito, vefaliisinvilas notas aut indicia
indignationis in fac ie olben dun 1 8t objiciunt- Hi nc, ob digi-
di£i:umufum etiam idem hic forte infamis dicitur,
ti illius
velut bene videtur commentari de illo Luhtmui» Perfu fat. 2.
V, 3j.p.m.6^2. Sed de his plurimis nofhiun ferutinium aliis iti<
focis plura oontinet-
‘
Ingvinum
'
aflfedlus corrigcmiav
O F&ruiit Ib nobis jam, quz ingvinum afFc£ius concer-

nunt: lagopms vero ad illorum indammationemadal-
ligatnnceu inquit Diofconêsl.4.e.i7. Sic ingvinisrumorern
haud quaquam iis ruucrefccre putant, qui myrti furculum
&cum gerant.j-LlXta CdmerMriitmfylUg.mem. ctnt.j, part. 2$. Docet
et\3itn PUnim 1.26- c.9. quod pulegium a jejuno colle£tum 61
pofl illum alligatam inguinis dolores prohibeat, ante verd>
fedet coeptos; argemon verd manu tantum detenta inguini-
bus profit- Sic dc aflere vel bubonio manu finiilra decerpto,
fltcircazonz regionem ligato,qucd veneris imbecillttatem,i>-
ac dolorem ingmmrmeraendet, prolixe ex PliniiUh,27.c.s. de-
'ducit^ ac dedatat/}inj&, £ûn(jl unb VX)un^
titp
tjr Scrutinium Amuletorum Medicum.
pitri.i. p.jzS. De quo eti*itn Dtofitndtj I.4, e, 120.
qui ingvint adalligari vult illam plantam. Admodum^

autem invehitur in modum illum decerpendi efficacem ma-
gis declaratum.fi a finiftraât, non miuonm enim efficaciam
dextra expeQandam,'fi quz ipfi infic, fiatuic Sunllerim di
dt trrtr. vttand. lib.s. c.n-

p 161. Sed de his quibusdam
bubonum 6 t peftis periapcaeckun agitur.
Infeefta fugantia.
V Aria etiam circumferuntur comuniter.qu* infcfta ab ar-

boribusaliisq^locisfugarecreduntur. De rebus vero, quz
vineas tueri lcribuntur,agit 'HtUtbrMcim nut. Ub j. c.4.
p.ts. Nonnulla quae hortos confervare debeant, annotantuiLj

in’£>^naben^borupomeleg.ji.4-*Cf4j- Sic quod aflerforbi acervo
firumerifi inditus omnia infcflorum genera inde arccrc-»
foleat,ex AldrovMtidiVtndyoUgia depromptum extat in Ephemi-
ridthiu eruditorum (quas Dn. Friderk. Ntr^fclisue mierpretutut)
iom,4. p.is6- Democritum pcdcs leporis, aut cervi circa
fulaalefti alligati, penes dorfum,quote reclinas, non linunt
ximices naici, velucboc annotat Ioh. lue. Ifickertu l. 4. hb.6,
€.26.p.j2j. Volunt etiam alcedinis pellem tineas aut vermes
arcere a pannis, vellimentis & laneis rebus, fi illis apponatur,
de quo wnnbccbarl.XeibninbXVJunbtrJlijnfp
p^’'*f >•
f' ffo-
Minus vero approbat autor idem ytlbeni
lentendam, quod dicat pellem ifiamappofitam pecuniz,in
cifia augere illam. Avicularum hz^x\xm,txMercaiorit jitlum
mindre etiam mentionem faciens , eas Martinetas aviculas
ôtat Murt. Zeiltrmeent. t.Epift. 79. Quod eandem efficaciam
contravermes Attineas exferatRhus vel chamzleagnusvefii-
'bus appofita,innotercit ex allegads locis apud Sim. PuuU dt
tubufu Tubaci tf htrbuTbee p. ed.efc. Przferri a Bohemis contra
tineas St blattas,vefiesali^ lacerantes jrosmarinum fylvefira
veftibusinterpofitum,clarettx ^dnd. Afutth$olocomment in ltb.3,
Diofeoridii c.73. f.s76. ftcechas citrina, fimilem ob ufum fine^ "
dubio etiam Tineariz nomen foitita eft, quemadnmduiiLtf
etiam
Diyitized by Googie
'Caput IL Sectto I. jjl
'tthm quasdam mulieres appofuiiTe veftibus illam comprri.
Herbam botryos ficcam vedibus itidem appofitam eas a ri.
neis tueri, uti & helleborinigri radices aridas contra di£la ilhi
& alia infe£la facere conftatnu0 rurer urib
ncuer curiofititen />Arf./.^.ao^.Revertemur paulisper ad ciratil
Andr^Mdtihultim tH Diojcor. c. f6. ita fcribentem : Helio»
, tropio herba fbrmicar maxime necantur obturatis-ca earu j m

foraminibus. Sifcorpionis cavernula ('ut quidam memorix
prodiderunt) heliotropiifurculo circumfcnbattir, nunquam
,
is foras egreditur : impoAta vero herba protinus illum emori'
- ajunt. De eodem amuleto etiam videri poAunt, qux pauld

inferias contra lumbricos commendantur. De non miliis
contra culices, cimices, pulices miilcasque facientibus agens,
‘hoc etiam amuletum exponit Ronptuvendt.medtca p. ioj,
'Et)ulfosve pilos mordenti frena caballo
erit tua marifiotuta. ' •
Jippendas foribus,
XiremuirfKjrenultbiup.i 2s,hxc tKibis TuppeditarrA quis,inquit.
lampyrida ponat in rpavimento domus, ubi funt pulices
fugient omnes ; de corio urfl idem refert hic autor p. /«. De_»
pediculis peculiaris locus (equetur inferius. Sic polemonrx
radicem adverfari fcorpionibus, vel alligatam tantum, Aribic
Phntm 1.2S. c.f. Atquei^rm cef. ii. tradit AriAoloChiam fupra_»‘
focum'iurpcnlam (erpentes e domibus fugare. ^Qux :vienenis^
6c yenenatisanimallbus reAAere creduntur fuo ex loco pecu»
liari innotefeent. De variis ejusmodi rebus animalibus gratis,
aut offenAs agitur etiam in Conflant. Câr. de j4gr$cultitra d Jano
Cornario idu. l. if. e.t. p.jso.tfc, Non raro vero rupetAitiofa.*
vd magica exiAunt illa, quz pro inferiis profligandis adbi-
bemur, quemadmodum de i Ais nos erudiunt hiAorix. *De
locis mulcis deAitutis,& rebus easdem fugantibus cohfera»
.
tur Hddebrandm l.c. Uh. 2. c.js. p.47‘4S- &c. In macelloTragcnfi

flmiliter nullx mufex reperiri dicuntur. DeTilfemis contra^
mulcas adhibitis Rtichtluu de amuletit p.44 -& Mu Aas a feAii
Olympicis exceflUTe etiam meminit Canffonu parab. htfl. Ub. ^
f Contra imdV^s habet etiam quid farotilfiutnarchtdox'. '
“ Gg mag.
ScRUTiKiuM Amuletorum Medicum-
mag.Ubf., SicGadmiatnctaUica
expontiiticoncUvi-avolarc dicuntur mufcz,de quoMtfcclUm
^C4nl. LefpoUino-C^/ar.Cttriof, Decî.amc ?. pi :4J. Comperimus
etiam certis in regionibus vcl locis animalia quzdam vel in-
feria noxia non commorari : Sic in hybernia nulli ferpcntes>
ranz, bufones 8c araneae, ut &
alia venenata animalia generan-
tur nec vivunt, flcutitcftantur id-â«r<^ ihedtre fjmpaihtt.p.i?-
aliique plures. In InfulaMeliteaquoque nullas viperas (alii
venenatas intelligunt) reperiri, idque divi Pauli beneficio,

ui ibi hzlit aliquandiu, fa£ûm dicunt. Qni plura de hoc
acAderantâdeant Joh.Bdpt.Paridm Ub s. c.ior Seve-
ritmm traPl. dtviperit €.14.. p.iji. bie CSottOrfifcbc
mer p-st. Frid. Hcffmannsfm cUrvt &hr6der$ p. 130. (ge. & alios
'plures. Eandem maceriam quoque inter amuleta venenis
dppofita attingimus in fequcnttbus. DcTalismatibus varia-
infe£la fugantibus agit quoque coRe^m Otrief. CaRteum Gtr~
mmtfce rtdMtum Itb. /. coBoijv. 21. p. 46S, De magicis etiam ejus-
modi rebus, quz varia infera aut animalia propulerant ». '
ibeis quibusdam, vide fis KemefiMm in varji^nn. 1^.3 c. 17. p.6jt>

Porro de muribus ^gyptiorum artibus propulfis Ifindelmm
dtddmirMnd.Nili c. 21.^. 2i.de. DeScotia mures non ferentej
Uc. ff.t2, p. isj. Contra mures fit lupos Tilfemas deferiptas
'
videri quoque pofluntapud Keichtlium I.m. p.6*. quo in tra-
natu autor variarum meminit ejusmodi rer umT alismanica^
rumaincieiuiumvclarcervtium beftias noxias, .fcilicct p.4J‘.
tfs6. Similiter jlpoBommT^dndHi Tilfemanica arte culices An-
tiochia expulit, quod verfibus expreflit hiJf.c. 6 o. dcj
quo etiam uberius agit J. f- Beifardw de elmnationt p. 343. qui
autor quoque feorpiones alocoilloabrfle dicit eandem pro-
pteranemdiflam. De attafto.,^;7o^M/« meminit quoque alle-
' gitus BeifdrdtUy quod ByzantU marmoreis ciconiarum fimul-
acrisciconias urbe exterminaverit, de quo etiam Têt^n Ld,
confull poteff. Allegat inter alios di£ta hzc Sc alia ejusmodi
apotropza Gdffdrelim aniofi indiidti.^. 109, dc, Similiter,qu6d
P«:ifiis oUm nulli mures,.rerpcnte5 & inceudu obfervata-i
f - i - .
luermt
Digilized by Googl
' '
Cai»ut tt Sectio I.
fuerint ob ejusmodi TilTemam paulo fuperliis ex Caff*rtU

trfdo di£h Itbra p. r<7/. meminimus. Plurium hujusmodi TiU^
marum contra varios infultus venenatarum beftiarum fic
morborum mentionem quoque facit autorallegatus/.c. p. uj,
ti$.i43 > tfc. uti & p. tji. &c. Similiter alicubi mulcas nullas,
alicubiminus ranas» alicubi vero innoxias elTe feribit
jliUm. Wehtrm.tH dtfcurf. curiof. f. jtj. PrzCetea de (imilibus
Talismatibus. vel magia ceremoniaii, qua animalia vel inle*
ex locis certis pulla funt , agit quoque Pr^toriut in bec
tDeit^êjcbieibung p.rtf/. De ligUio quopiam mulcas omnes
ex conclavi fugante, aut inclutas intra bihorium necante^ a
ie vilb agit idem citatus CofiintmMiU p. F. 3. Atque
hzc leviter laltem in tranlitu quafi attigilTe fulHciat. idque^
non ea incentione fa£tum declaramus, ac fi illis locum inter
licita periammata, atque adeoin nofica confideratione con*
cedere vellemus; fed laltem, ut innotelcerer,qu6d ejusmodi
arrilicia proputfandi infe£la atque noxias befiias (licet natu-
ralia dicantur) neutiquam tamen plurima inter naturz licito*
cancellos coniillant, aut inderefiiltent; cum ut plurimum^
magiam illicitam, ac Dzmonem hujus agnolcant magifirum
vel autorem. Potuifibmus quidem plura ejusmodi recmlere
vel excerpere ex aucor ibus, verum quia fuipe£ta admodum^
nobis vila fuerunt multa, averlati illa fumus; facile autemu*
innotelcenc eadem legenti autores de fympathia 6c Antipa-
thia agentes, uti KirMtmm in^Kiranidibiu ZwMr* maîcM, Pii.
,
mitim, jilbtrtmm maffiMm, OtrdMom ,

Si$oU$um aKosque fimiles*
Citius autem a naturz ferotatoribus locorum certorum^
.
condicio indagari meretur, quz vel venenata vd alia certa.*

animalia, five infe£la quandoque non fert, aut tolerat indi-
tam ob fuam peculiarem facultatem qnafi amuleticam ; de
quo aliquando d$lftrtMu>ne de infeSi* nonnulla dedimus, 8c
tnpofierum alia dtjftrt4ti*i$e de heo meded cwjtderste plura.*
datari fumus. >
>
ScRUTiKTOM Amuletorum Medicum,

I IntcUcctuin. bonum(poncientiaj
Orro ad intclle^lum bonum faciunt Berilius &Topafius;
P g«flaru$, de quo Stmlxlmui de Up. ntphrit.
vcrojuxtR v^^r«na Crifolitus t^pis (lulcitiam pellar, &fa«
c. lo. p.i2. Quod .
piemiamaugeac, inter inanitates (dequibusuihil fiolidius

aut ineptius dici poflit,cum' quotidie hoc quivis experiatur)
immerat SAtiRorimdt vuand. error. ItB. S. c.ii,f.j6o. Plurafimilia..
ex do6lrInadcgemiiiisaveteriba5tra<iita piget nos huc tra*

ducere.
Intcrtriginctri corrigentia:.
Oft hzc intertriginem arcere creditur viticis (cu agni calli-
P
/./.
virga, (i hanc viator iter faciens tenear, de
AHertum hoc vero de vitice nugis accenfl-t, fic
quo Dteftondej-
neminem, facite eidem fidem adhibiturum dicit So}iii. S^n-

Qoriiu de vitjud. errortk. L /. £, n.f. i6i. Catterum cx Gattd. Adereil*.
memorahtl, 1.4-. c.24.p.297. colKgimus, quod qui ex ucraque
'populo virgam manu teneant, intertriginem morbum noni
metuant; fimiliier quod eadem potentia lalicibus infit, com<
plures atteftari ferrbit allegatus MentU. Hunc in finem con-
ferantur etiam periapta iter facientibtis dicata non longe
poft hzc fequentia- ,
Ifchiatici doloris praeridia..

Mifceiwi/kad, ijeofoldtno-GtJdr. Ciinojl Dtc,f. imn. 9. p
bf iis. p>if7 - mentio fifcannuiatum teftacearum. dicarum
rympathicarum, quod efficaciam iilarum fingularem experti
liotUD dolore ilcniadico. C, JS. de Suun koeft4etn.Vitj(ic< ^91'
p.4J. focmoris,iequit, officulum parvum fciaticz medetur*
Commendat quoque jdpmUjm dt virtitnb,hn>kar, c.64. radicem
Pzoniz, fi in lino alligetur,. aut cingatur c6', qui dolores
ilchiadicos patitur» ceu hoc etiam allegat Sm. Pemli êuedrip^
SeUiit.(U£.2. p.i«7. exCtrdMmbh. g.-cap.^^- de &e.vter,Deradict
hac idem refert Mtoh. 2âpfi hn tvunberborl. JUibjf unb
tl?HnC»2frcney25ucb«/»erM.^.{y. Mafculam ver6,illam ih &
majo collc£tam crefeente Juna dicit recipiendam efiTe.
rdusiadoloribusalttsv^dbitide aut podagra commendan-
tuil».
Digitized by Goo
•
Cai»ut II.'. Sectio L '
YOT', ih fiiis locis peculiaribus noUri cataloglamnletorujiLA.

incjuiri polTunt.
Itet facientes adjuvantia &. lafsicudinem'

aufFerenria.
L AlTttudinem' 8c offendiculum in itinere propellCTe

culum viticis manu geftarum vult De eodem
^
vero audiemus Mmrc. Awril, Sevtrintm in p,(6. qui
tra£iatus continetur iur9/?r^<o:4ff4fMMKe mnm virorum d$llo (f
jTMicifirrti t66s: virgz viticis , inquit ille,, fcipione.»
g^fUta inter trigihem prohiberi,. riicet hoc confti»
tueritj hominemque innixum. ii diu perAmbulet,nonlafTari».
hoc tamen cum aliis fimilibus- annumerat fabulis diflus
Averinta , bujusccmodi rerum alioquin ieverus cenibr. Vtx-
ttreA Piimw ait ltb.‘ 26, c.t: quod qui Ponticum abfinthium_(
ftcumbabeat. intestriginibusnon tenterur. Plura demrrr»
tri^t arcenda paulo ante hujus Aib titulo reperiuntur.
JUdolpb.Goclmim iH^^hjf.gtntral. /. 2, p. 03t. non laire(cunt;inqtrir,.-
in ullo labore, qui nervos ex alis Stccuribus gruis habent;.
Dehinc quod iter faciens nonientiat itineris labores, fi fecum •
habearartemifiam , innotefeit ex D$efcoruitt nothu p. 477 quod <
«pprobanteriam Batrut^Wbckfrm dtfierttu l.s.4. 10. p. 262. D«

eodem, Se quod di£tz plancz decorum pro pediluvio adhii'
bltum tollat omnem. lafIitudinem,<70ir0;7Mrn* Btcammt (
Hermathena p. tjf.) agere feribit etiam j»h. DieterUhim Jatrio>
Hppecrat. p.itf!. jungimus his yetb 2^Davtd,JreUchut»yiaterur
parti u ith.a. e,?. p,2oj. inquit, vel folia fraxinea^-
,
in calceis, atque fub planta pedumgeffata defatigationem.^.

xrzent,is(iQ Lomeero-^ Diofcvrtde. £^Bcacn^huic artemtfizitU
\x&i$ addit Amtn.Mrâldm inhert.med,
'
demalios p.i2i.AtumU
jiam, inquit, fecum habentibus negant nocere mala medica-
menuac bi-lliam ullam,. imo ne folem quidem Stc. quz it
vera pfient, viatoribus non ingrata forent, nec ignota. Noa .
horum adduOorum fblbm autorum . fed etiam alioruoM.

Iiomutum efl pene communis traditio, quod arcemifia non
Gg. 3
Digitized by Googie
ti % ScRtmMiuK Amuletorum Medicum*
finat defatigari eos, qui illam geiânt: hujus vero in ratio-
nem inquirens Henn-Mt. Fulnr dt pUmutr.i. Ith. j. p. tt. refpon**
deo, inquit, dubium hoc cfTe; fi catncn verum efi, ratio pe^
titiirex eo, quod ea corpufcula emittat, quorum appulfu
fibrzmufculorum recreantur. Sed de hoc inferius mentem
oefiram exponemus, quomodo amuletum hoc, Germanici
voce S<yfu$.indigitarum,fufpicemur adjuvare iter fufcU
pientes. Alioquin pedem taxi in fuperiori corporis parte
gefiatum, tanquam probatum remedium defatigationem
peregrinaneium dK\'wiirs \ndkit Alex. Fetuurintu medtdn 4^
Similiter quod quipiam acopon petant ex
rubetis, videre eft ex Emsn.JSnû njn antmd.p, ijf, Annefti-
'
inusisis etiam illud deradicecarlinz.rquzchamzleontis no-
mine etiamquibusdam fignificatur) Htlmtntim ievulntri
tradicquod hzcpicna fucco 8c virib'' evulfa.ge»
ilata fitmumiz contempâca.tanqnam fermento ex homine,
cujus umbram quis premit, vires &
robur naturale in fe cra.
J&at. Attingitur hoc etiam experientia 8t ratiocinio quo-
piam confirmatum in AtifieU/m. Acad.,LtopMm»~C*far. euriof,
Dtcmr. 2. Ann,i. iiipVkdThtoph. Btnttummtdtc.
fipteHtno/tMUem.i. l.i.fiS.ij. c.j.f tsu Sic J»h. MiclyuU* (9Utg, MS.m4
Jtatfriciichjmj. ;.yir7.i4,c./,.dicUequiszqtieid evenite ex ra-
dice .gefiata. V . V
Lac augenda.
Kne£îmus lvi£ienus addu£iis etiam« quatprolaffe con-
/ifervando vel augendo conferre creduntur: T$Um*nnm
tttmmt,m4il.p.sS2. mercurium vi vutMvdlanz inclufumcol-
ioque appenfum i^Patavinistnulieribas non infelici fuccefiii
pro la£tis reftitutione ufurpari dick. Ejusdem ufus mer-
curii mentionem facit Gatf. Inflit. nui. p.iij. Expe-
ufum hujusifrequentem Patavii contra lac
rientia fiM etiam
ademtum faicind, comprobat Thom. JuiAHmit pefiuph«i<ml
traH.s» e.p.p.fts. Sedantor hicfimul iftudamuletumTuper-
ftitionis pravz poftulat. Idem illud amuleta, proicopo prius
i^ôdilaudatum ex aliquibus sutoribus, reperies in Anthui,
SrSHJii
Digitized by GoogI
.
Caput II SsCTio I.
^
Srandii cttrUfi rerum abaiur^perfiruturê p.316, Non repugnat
itidem fentenciz priori Scnntrtu* Jefebri!nu l. 4. c-s^p. t4U Ad*
datur etiam his Here. Saxo», de pltca Pol<,m(A c. fj. Dehujus J
mercurii applicandi modo etiam agir BAnhoUnui dt lap.ntphrit,

t,. to, p. zy ^ ubi aiincfilit quoque harc: rationem, inquit, '
. 16 ,
quidem reddere iludet Saxe/ua i c. cup. se. fecbdubiam. Ratio

'
vero operandi hujus confidit forfitan in agitatione lymphar;
vel fangvinls, quia mercurius ed hydroticus ; de quo agit
Talmaruu demtrh/t comugtof, Itk. dchjdrurit.p.izo, Demercurio
.etiam, cur contra diaphoreticorum aîionem notam, exte^k
eius illitus eliciat fudorem fit falivare, vide qus evidgavitLf
Camtrsrtrnmemarjib.ctnt.f.pm 90. Atque di£^zmexlententiz,
qôd mercurius defignata ratione lac promoveat, addipu*
lantem demum deprehendi Haferum Hsrcuk m*d. L 7, e. s> Am*
ple£licur fere etiam hanc fententiam cum Jorduuo Etenim
Vtufingim dt ptfle p^. putans nim.mercur iu attenuando Cia»
gvinera, atque aperiendo porosciitis operari, adeoqueeon»
cra la£lis dete£lum ex ialcino neutiquam peculiari quapiam
viagere. Di^bisobbasrationesdifficulcercoofenfumqui-
piam tribuunt aflerto illorum, qui fangyinis coagulationem
adferibunt mercurio vivo in corpus aflumto.de quo erudi-
tum dubium experimentis non drditutum videri potedin
1, Auni 1. oltf.i4t»
JUtfcelLm. Acud, Leopcldsno-Ctfiir. Curtof, D*c.
Sicquod etiam exteriusadmorumliydrargyrumfrigi-
^fuavi£angVinemfi(correfrigerare, 6<juXta^pw>i^coa-
7% 0nv.âr</4ni« dtptfi. phm.trMS,3^.^,p^S4^
guIarepolTit, docet
Atque ideo autor dirius illud in pedeamuletilococpngm-
'um arbitratur. Scdpaul6 antedi^.devidiiroivendi&ape>
riendi, aliam fimul ipfius operationem decIarant.Czcerum ah
la£f entibus pariter ac lactantibus conducat ille ufus mercu-
rii, tnquifitionedmul opus elTecenfeo. Porro gala£tites êl
egaricus roineralis,etiamfub uberibus vel mammisgedatas,.
pariter de laftis proventu profpiccre creditur • at(ûe ille c 6^
flemforfitanmoddoperatur,acmercurius;'pVzcipu^fivi^-
'
xdath(dpoadet,'quodidemiilud:lachliazdecoIR>io£ihtibus. „
- Clipeo*
V
Digifjzed by Google
;
-»4® ScKUTiNiUM AMUtrroRUM Medicum.

fttfpertfum falivationem ipfis concitet. Num igitur anti-
inonialis vcl mercurialis quzpiam vis omni.aut cuipiam fpe>
-cieiagaricitnfit, indagationi relinquo. Monspelienftum^
mulierum confuetudine etiam verbena fub axillis geftara, .
e}usquexqua ftiilatitia ebibita, felici fuccenU lac deficien^re*

parat, teftc FarmifioSf. BtMhJio.ceu notat Gtorg.Hier.J'elJih$m
mtd. ctnt. p.sS. De ztite utiliter etiam
Latra mammavgerendo, agit U. l. j.c.f. 'Sic pro

la£Lis imminuti reftauratione crocum de ccllo. grAatum.*
commendat Snmertml. c.p.joj. De Sigillis fuperllitiofis vel
idolis, Dei loco olim collo la£lentium infantum apudMau*
riunos, hodie Marrueos vel Marochosdi£los,fulpenns pro
verba biQitylKton^deiGvrvsirrM hortUg, prtatif*
felici la£latioiie,
(JPdncktUt Ofra tdtti) l. 2 . c. at. foijS9>
Lac imminuentia.
Ro fefte vero conip^fcendo , fi mulierculz poft partum
P la£lare nolintampluisTuosfxetus.tanquam tertam rrede-
;iam indicat bufonum lapi dem nudo dorlo ^ppenfum.vel an-
nulo -etiam inclufum dt occulta magka^
'
mMgntt.meirbor.curattmt pV^ -Vidi etiam mulieres, poftquam ab-
"
labarunt in^ntes, collo fuo appendifle taleolos recentis filari
8( frufiula caulis myrrhidis fylveftriv quibus la£tis afflnxunl
cohiberi putarunt. Sic vblunt qnidam etiam ut mulieri, cui
mammx dolentpofitabla£tationero, appendantur in medio
dorfi cryftallus & fuccinumiatqoe ita lac illinc derivari ad al.:
vum eomtncuIwiirfftJr^Jungf
tj. laudat que A thoracem ex pellibus talparum faû, quem
poftquam abixaaruntinfantes, commoderoaromis pro fiipi
piimendo vel depellendo lafte imponere polTmt foeminz* * ,
Lacritiam conferentia.
Ttingimus porro, quz laetitiam comparare creduntur-j
«^de^pideLazuIi vero, quod periaromatis inftar gcftatus
uimum Iztum reddat, videri poilunttefthnonia A^lu tnhffl
'
AbdiUâod•
. • .
Digitized.by Googie
Caput ‘II. ‘Sbctio I, 141
'Tubllantia etiam Iztiores reddere fpiritus rubinum laphy.
,
nitn, hyacinthum citrinum & corallia, conftat ex

Deiisdemeffe£libushanim
methi)d.4tiprMx.p.nhps. aliarum &
' gemmarum confuli quoque poliunt alii^ in Ipecie de gem«
Suggerit nobis etiam huic loco inferendum
inis fcribentes.
amuletum JSw. Mmo- de herbêr. veribm c.jS- deverbtm p. m, IJ4,
Cem/ivas biUres inter con^tiVta (parf/L^
'Reddite narratur, ut jam praferipta bugtoâ.
'Evolvi infimul pofTunt, quz paulo antede melancholisu

noflrum hoc femtinium continet.
Lethargum cohibenaa.
Equunturja laudata contra lethargum: in quoiproprie-
S cate fingulari juvare dicuntur oculi,cor,&fetphitomc]z,
fubcervicdi, & caput vefpertilionisfub brachio refervatum
'6c occultatum, de quibus /rnf!. Hoffman. meihed. medend, 1. 1 . c. tf,
p. 2 fj, 'Mentionem horum etiam fa£lam reperies in 'Rolfincti

WHthtd, mtd. jpecial.p.^t. Attingit item illa BaribeKmu de lap^
"fiephrit: l.c. De his &hiuiidermd»c4piiuaffeRt1utip.4i9. ita: ahi,
inquit, oculos & cor philomclz pulvino fubjiciunt.aliica.
pdt veêrtilionis aut cor brachio alligant; led hzc fene
• anilia viaentur. Ociilos philomelz in corio cervino alliga»
fbs idem illud prius priftare ex PUmi Uo:c.} 2 memorat Mwh^ .
Sapft mi ?hrjney !Run(l unb'tVJurtbfr« iBuebt pan i.p.jjf.

Variant vero amnodumautores in his amuletis recenfendis,
uti patebit inferius inter amuleta fomnum adjuvantia, ouz
> contrariam -Otoeratipnem indicare cbfervabis. Deinde^
ncfvos vulcorv|iin£lutis manuum non' fruflra alligari ho
lethat|;p;^*gifaiyawtttrittte coropi^bat yllex. flemur imu emedk,
nb animal, ddfbneia, DiefeoruUe Itb.j. e.i4i. lapidem.»
'C^hiten, qui Iinett 4iabet ; lethargo 8t capitis doloribus
auxiliari tradit, quod tamen haud credit Sauiloruee de vttamlm
mrrardm l,t. (»/•,>/*> \ >'
Icrrin' •
-i.' .1'.
li;. : .
.|j|j Lienis
, , ..
141 . ScRUTtNivM Amulitorum Medicum.

Lienis aiTe(5tîbus auxiliancia.
QI lien induratus eil.radix cyclaminis foris tantum appenfa,
»3perq<>am. utile atque aptum remedtum efle creditur, at(e<
'
dante Cafj), Hefmitnni demt4tc. offic. bh. i.c, ut p Sic Hippo-
glofTum vivum, pifeis genus lieni aliquantisper impolitum
ac vivumin aquam reminum, omnes morbos lienis dicitur
fanare, juxta contenta verba i» Mtch. B,tpfiti tvunbrrbavL
J2.eib;unt) XVunbf2ii'imy'£>u<\)t p^.i. p.ifi. Quoditideno.
manus demortui hominis percura-
fcirrhus lienis afFriflu
tus amuleta flrumisoppolita fit mentio, (partio-
fit, inter
nem fequentem movet H»ni>r4t^ Faber de plarttu tr. 1. z. p. SS- 1.
utrum tres hederz botri collo appenfi lienis obrtru£tiones

tollant: refpondeo, inquit, hoc fieri pofle; 8c fi fiat, tribu-
endum efife profluvio halitus. Perinde tamen cft, five tres,
rtvequatuor botri fint; iive etiam collo appendamur, five.
renimjs adtnovrantur,-
Ludtntcs adjuvanti^..
QEqucns,quodjam depromemus, vix magnum applauftimi
. i3meretur, vel veritatem indubitatam agnofeit; ^x y4lberu\
8t Rafe vero dentem lupi cum turturis corde geftatumi ludeiir^
tem fortunatum reddere feribit Mr^ldm in memori rf..
4lph.74. De quadrifolto inadvertenter. 6c fine cura reperto»,

ahisque fimilibus vanis onerare chartam v'pl curiofuni te£lo>
rcra fuperfcdeo; veluti inter gemmas talia itidem arcana oc^
currunt vanitatem vel Diaboli palpum aut. ^pem fiepp redr
dlentia. Cxterum inter periapta viacriam,b,onaipque fof^
narafpondentiafimiliafoleQtoccurerei,. f*, . ; ,
. Lumbricos & vermes expdiciuia. flO-3
O Eêruot porro fe nobis, quzlombricosnecareve^ abige-^

re dicuntur, atque hoc prsrtatlapis bufoniusappenfus
jjuxta allegata tertimonia in COnmtru nekmerabi medie, cent,^,.
i
p4rt,z{.}dem hoc equidem attingit, & quodiapii irte»ap|>enfi»

arancz raorfibus,ipfiu£que fpcîar conti:ariati,dicatnr;v«runR
Sevocem, przterca vero nihiLeiTe,una.rcribieO(»-iy?.)
dici illud,
Bnfene defmpto p. a, GeoerationemlumbrU
"
coru;
,
. Digitized by-GoagI
Caput II. Sectio I. 14I
'Corum quoque impedire creditur lapis Adroites vel dellarii
appenfus collo; uci hoc annotatumlegimus in ber(5orrorfft#
feben 2iUnfI«Rammcr p.6s. De lapide hoc vide etiam Bar^
tholtnmml.c. cap.io.p.26,.ff.26. Lumbricos quoque fugari ex
ventre a doechados citrinz floribus amuleti loco furpeniiscoL
Io, ex Ifêkhurdt tht/duro Pharmac. refett 'Schrodtnu phsrmdc.mtJ,
ehj/m.'l.^..c.j}f.p.i6j. De floribus his, allio & amaris, quz iti-
dem inter claltem amuletorum recipiuntur, agit quoque.»

‘BartholfuM. l.a,c.s.p^2.ff.2i. Do dccchadc ida tineis vel blattis,
ve(libusofFenns,qppo(ita inter amuleta infe£lis adverfa fitj >
itidem mentio. Citandus nobisetiam eft dbmucf ec- 0

CHlt.m4i.ma£neumorh.curM.p.6j. qui laudibus effert zonam
hominum ac brutorum geftandum , quam..»
•contra vermes
Salamandrz rependo frebro attigerunt; hinc zonam idam
penes latibula illarum poni fvadet, quo trans illam Izpius
gradiantur Salamandrz. atque inde efficacius fore cioguluin
idud alleverat .diflus-autoc.
Malis vd morbis multis rdidenna.
A Dfcribuncur,przter ordinarias fuas, miriflez Scridiculx

alizplures virtutes hzroatitz cena norma parato; volunt
enimviaonam contra 'lites omnes, '& gratiam conciliare,
przfervare aiblis vehementi z du, fruges a cicadis 8t gran din e
cudodire, regnandi potedatem comparare, imperium fub-
minidrareinfpiritusfubterraneOSipotedatemque in eos, uc
revelent thefauros. Prztfrea lapidem illum etiam feribunt
a veneficiis 8( venenis, uci Sc venenatis morbis liberare, prz-
lervare quoque a pede, ceu docent allegata ex feriptoribus
ap\xdB4M/chfHmdeh<emat.p.i4.i.(^c. Speftant huc etianvvcrba Ki-
raniinKtrdmdibtu p./y.Ibidc autorp 123. inquit; cor accipitris ge-
ftatum ad omnia'^corrobbrat8cconfervat portantem Mirifiez
idz,mododi£l;zS(fimiles:incredibilesvirek eode loco^ /ô.cri-
buuDturvuItuns corditOffi,r6dro6(iinguz,corpcriappends.
De phocz partibus fimilia $btdtm p.ps. Idem iterQ p.rj6.ki: cor dc
caput charidariavis gedatti illzfumficinocuum ab omni in*
h t H dimicate
.. ,
144 ScRUTiNiixM Amuletorum .Medicom;

gdf aotem omni tempore virz fuz- Inter allo&.
firmitate facit
hyperbolicos cfFe£tus, etiam aleflorius lapis contra quzvis-
pericula geftantera tutum reddere a quibusdam pytatur,dej,
quo Boet, de Bost htfl. gemmar 1.2. c. /6p. p. 34.2. Secretum_»
magnumP(iitr4»/y<& contra morbos complures validutraditur
% Martin. Panfa im giilbcncn IMctnob imnfct(i<t^T
l^fit €.72. p.S7>, capias bufonem bene turgidum, ita ut niliil.
in eo rumpatur, vel frangatur, fcd integrum fufper.dc ad-.
vcrfusfoIem,adnccandum,recIudeeumin plxide cuprea vel*
argentea, ‘Stfufpendead collum: vaLit gefiatus contra mul--
tos morbos, viaelicet contra. omnes febres, contra venena 8c.-
peftem; nam attrahit ca > reffinguit fluxura rangulnis,refoU
vit apoflremata,fcddCrhcvma capitis, dcpedloris: fld mulieri,
przgnanti noappendatur. Andr.LaMnnttM m optnlulHravficjr,
'
dt/fr umorum fonatitne Ijx.s.f f. inquit in Hcrmapolillv baidos ,

arbor erat, quz ad morbos pellendos plurimum conferebat».
(rfru£ius, aut folium, aut pars corticis collo zgrotantiunL».
ligaretur. Narrant Ecclefiaflicz hifloriz authores, Ceiarcat
Aatuamponiam fuiflc,fub, cujus bafi herba nafcebatur,qux •
fol6ra£iu&a/jpc£l,u przfens erat quorumvis morborum re-

ihedium. Sed plura hujusmodi cenfus amuleta fori^n.ex.
pontificiorureliquiarum penuirao inumera petere pQ(leh>ns,V
fi Vellemus. Denique magna prz flaret mox fcquens herba.-
laudata 2l\j Ant. Mufa de herb.vetomc. p.i. qui inquit: betonica,

animas hominum & corpora cuflodit, & no£iurnas ambula-,
tiones imaleflciisSc periculis, & loca fan£ia 8c bufla etiam a.
vtflbus metuendis tuetur & defendit, onini tei fanfta eft,:
.Plurahujus cenfus medicamenu reperiuntur apud Ktranunij
in IOrafiidil>Ht,q\.ix nostzdet hoc loco fufius allegare; quln_> •
potius ad incredibilia ifla ablegamus vel relegamus. Si-..

niilia talia fune non jar6,quz pro fortuna, grada,divitiis
§f,
viftoria alioquin commendantur.^ r-
Mammarum malis utilia.

•
•
~
^ Ggredimur jam,
Xaccc
quz
tuinorem
dolorem,
contra mammarum aflfeûs.videli-
Sc alia nula majora imminentia.»
valcic;
Digitized by Googie
'<
Caput I!. S ctto I; rjf* •
ralere voIunt;pedem dextrum aute talpx.vel pellem

integram >
detra£iam cura pedibus, atque appenfara dilaudant qui>

ipfi
oam; alii pelles mammis impolkajt magis deprzdrcant,an«<
'notante id Mam«-
marum magnitudini refiitere angelum marinum recentem
impolitum feribit Afkht Baffi im munberb. Jleib imb Wunb*
3(cQnef i&mt)e p<trtj. p.isi. Peculiarem etiam vim inelTecre^
dunt villicz vel matres Familias,in quibusdam Germaniz lo-
cis, pelli muflelz.&albx przcipue, qua tumentia ubera pecu-;
dum,mamasve mulierum tangunt aliquoties, aut banc iis i^»
ponunt; fuperftitiolz quzpiam etiam crucis du£ius,certoque: ‘
numero idos demenlbs,ille in ajf&idluoblervanr. Defriftione.

illacontra i£lus venenatorum animalium vid M*cb.Bapftl.ci.
Simatfi nuper fa£bfvvelquz peperir.mammz inflammarim-
C(piant,atque ulcus illz mi nentur, vclle<]uosdam, ut in initior
^tim mariti iplius femoralia ilHs imponantur, quibus fcili-
cet in balneo uti folcat, innote&it cx autore citato J.m, p.tpj».
Taceo aliud quid mariti, formam muflelz referens» cujos^
a&i£lum etiam vulgus commendat in malo eodem.
0
'1 iV MdanclioKse rcliidantii

Equitur jam melancholia cum fuis amuletis attributis:'
S BortUtu autem cent. 3 . obfj6: tellatur
.lapis, cujus vi,
,
quod fuerit LutetlJt*
fiinanudetemus fuit, melancholia depulfajr
fatt. ^Diehinc melancholicis & fanaticis mirifice prodefTe^
amukirinlfar appenfam nucem avellanam, fpeculS^pavonis
catidz& argenti vivi quantitate repletamvex me-'
ininit Ctmerarim mem< medi cent- n. partte. ?!• p. Sj* Eadem hzc
ex eodem autorc recenfet ©efotturef w occuU. mt^tc,
ma^».morb.curatp.27,&2g. quo in toco di£lis verbis autor erianr
fabne 3}tt,quoa Chryfolitus perforatus vel excavatos afini-
que pilis repletus, &f}nlftre brachio geftatus,' 'paria przfteW.
Idem ibidem etiam aflerit, quod fimiles fere vires coBtincae"
chelonites ruber obvolutus pelle vituli , fl fub finiftra axilla^
geftecur.' AuneÎt etiam autor ille verbi& fuis modo allactr.
, ^ Hh 3^ quzdami
,
tf< ScRUTiKiuM Amuletorum MEorcuM.

quzdam de lapillis hirundinum, quando 6c in quibus piilln
illi reperiantur. De chelidonio lapide ex /’/4/eroirldcmquz-
dam tradit Jtnftomi in th^vmatogrsftht* tlmjf, 4. c. 1$. Che>

lidonius, inquit, dexrro brachro alligatus contra phantafti>
cas.ex melancholica iHulione, cogitationes valet,Lunaticos
6( infanos fanat, inque oculorum aflTe£iibus peculiareno
'
habet effe£bum ; Ibi pariter autor dc ejus origine diêri^
Siniftroautem brachio in' munda fyndone detentum ac alli«
gatumlapide morbo hoc laborantes rellitucreait
E^.22.f^6. Q^d
idemilid ad maniam 8c melancholiam ex-
tollatur ,fcribit Jrid.J^tffm«tnM4i»(Uve Schroderi p.6pf. Rufum
•autem illum lapidem melancholiam curare,ex Dfofioride refert
M^rf, Futnmdt vu» caUtus tompdirMuU Idt.j. c. p. 240. Varia.,
etiamde lapide illoex hirunainibus defumto. continentur.,
in HtldtkrmiuU m4gui nM,l.4, €.20,p.it, 8( Cmttr^trio l.s, eent.i4,'
p4rt.j2,'p^^2. (fc. De lapidiehiijus applicandi modo quoque
agit B4rtbiluuu'd$lMptfuâ.Cit9,p.J4> '«• qui -autor itidem
/. r. $. f/.ê aliisgemmis eoutra melancholiam , triftitiam
terrentia fomniaproBcuis mentionem injicit. Quoad che-

lidonium hunc, AarifMw (
dcc.) eljgit itidem rubicundum in hirundinum quo-
rondam.|>ôrum hepate Teperiendum, inlinnil etiam illcJ
Mudae -chrylblithum excavatum afinique pilis repletum;
de quibas quoque paulo ante Sihmmk£$tm êatem adduxU
mua. JRubinum itidem melancholiam arcere ac terrentiai
^nmMâMrartere vult Brid. e- f. >$4* Amuletum ooe»
leftinaoa^^fftumrequens contra vertiginem, mdancholum,
. dc epilepfiaiptradit Oieêiimin spptndic* Mi(cti.Ac4id.Lecp6ldin0~
Recipe cornu alces ralpati, Oc
in fubtUem pulverem reda£li, cranii humani rafpati, 6tiio
pulvereni<ubojkuipratparati (per reiteratam impaflationeffif
{eilicetcumaquAnoftra epilîca) analibram lemis, fierco-
rispavpnis, fuccini albi lubtiliter pulverifati, lapidis lazuli,
arraeni aua fufctiliter przparari q. f. ad inducendum colorem
cisleiliuam, fiat cum gumi iragacaot^ ( per aquam {xeonis
'•
li. '
pniM
Digilized by Giinglc
, ,
Caput II. Szcno I. i4l

priQs dinblut«) q.C palla, unde formentur placentulz ro-
tundz. vel cordis formx, vel corallia perforata, quz in umbua
prius bene exflccata a.tornario poliri polTunt, ac moniliuiA
& armillarum loco gêllari debent. Vel ipla palla includatur
capfulz argentex perforata, vel zendalo rubro, .& fufpenda«
tur,ut jamdi£iunn de collo ad regionem cordis, .ut Horna-
chum tamen contingat. Porro c.j. indicat Calli-^
firMum tradere quod cuicunque zeati contra lymphationes

&.furoremjfeu infani3m,ruccinumaliigarum auxtlioHc .Prz>'
tereacoralllum & chalcidonium advernis atrz bilis illuUooes,
ipvis przcipuc venerisque virtute, conferrelcribit Alarf. Fici-
ftfu de vit.cah. compar. Lj. c.u.p.219. Verum iddecalcedonio,*
quod collo appenfus tollat illuliones phantallicas a melan-

cholia ortasi inter limilia plura, falla &
impoiTibilia de gem-
mis alioquin tradita, refert Sitnn.Smtilorim divitand. errer. Lg.
Prztet illa recenCcaetiam Hyperiaim leu perfora-,
r.n- fjgr.
tam,colle£lam die veneris dc hora Jovis (quo tempore ad
iiimmam energiam forte excreverit )
ac gellatam colloque
appenfam apprime in melancholia juy^re , & phantallicos.
ipiritus expellere aderit ^ B, Btfardu* m Antro ph^.p.}i. Hzc.
aut^m petita' forlitan txxnt ex Paraeelji opermm. part.i, p. 104-0,.
î^dem de hyperico-lccibit Joh. Freitagttu Aarera medu. p.iis,

qjpod contra phantadas Ac tcmpeftates a nonnullis ge^tur.^-
.
Maniacum pariter affedum mitigare herbam rorisfolisicolr,
Io apptt^îpy Cifibit Joh. Schroderm pkarm. hb, 4. pj- {4i- Sic d^
dementiajaipatrkis ryrnptqmacibusinduâ, &mqdo inau^
dito curata, admoto fcilicet inagnelte ad ipfius ventriculum,
vide BoreUtim cent. g. obf. med. to. Denique de herba Pallatia le-
poris diâ,'qudd collo itidem gellata timiditatem Ac melan-
choliam fuget, rtddatque ttt^dxtsexJoh.Qebizhortefitriit. c.gj 4 >-
refert Mtch. Bapfi im tpiinbethavl.' £eib uqb tPynb?21c5ncy
2î\d)cpnrt. inter pecu-
Haris illius loci periapt» atligiihus. Queniadmxidtirh etiarift
iil»<}ucjbdntca embolum; lp«£lra Ac forania melelb
- Memoi
.
ScRUTiNJUM A^^^.ETORUM Medicum.

Memoriam corroborantia.
Ilufpeny itur cor uptipz , aut oculus, five cerebrum Tupitt
S collum, confert obli'vioni,& fubtiliat intelleftum hominis,
velut h*c ex y^^r/pp^transferipta habet Joh Jau IPecki^
rmdt/icrttu.l.f.c. 4 , p.is7 » Qj.i6d contenta hzc in loco indica-
^
tOfXXXzmex Alberto defumta fint, & ad amiflara atque acuen-

dam memoriam faciant, fatetur AUx 47}derV$ntHnmu
Ideml.c.
ibhJeiiiexG^rîifwweCffr/fyf memorat, quod lingua upupz in_»

cineres reda£la, capitique adfpcrfa prioribus laudatis fimilem
efficaciam largiatur. De integra vero lingua upupae eandem
efficaciam, fcilicet quod fufpenfa tollat oblivionem, pronun-
c, p. p, 20. Memoriam_«
tiat ex Rhttft BdtrthoUnui de lap. nephrit.
quoque poli hjcc roborare dicitur cannula teâcea candida,
difta fympathica, juxta Mifctl.med.pljjf. AtadJLeopotdino-CtJir.'
CUrtof, Dec. /. *nrti g. (f 10. ohf. ni. p. 2 S6
, Ex Albtrto 'Magne etiam
citat MUh. Bapftnu im wunbcrbarl. £etb unb tVhinbsSlrjney
Tû&ftpan.t.p.fti quod animalis, Arabo di£li,pesliniftercum
ungulis linteo involutus, dextroque brachio alligatus poten-
ter confortet St augeaf(f‘mcmoriam. Porro quod dens taxf
brachio alligatus bonam memoriam procuret, pro autdrit»-'
te YtafFalconimm citat Fimurinm Le: Qui flmiliter lUic ex incerto
autore exhibet illud, quod pestaxi pares eflfe£lus edat. 'Denh
tempariterSc pedem uni (Irum taxrorachio dextro alligatum
memoriam roborare meminit Andrj Laterentm eper. ihtraptvii
tr.de/hiemar.jatiattone‘i.i.c.s,fn. '\dtm Ulud fete metro inddiyi
fis fequentibus verbis indicat -BaU. XenJJiut frenat, mtdk, p. 17,:^
‘Punitea Mt melis dens filo Ajfenditur tiJna

At(jue id pro certo in cunSis medicamine tentae,
Veljimuiaûngunt u^êesquepedtsqiuJinifiros^n. ;
‘Mehfcs fupprefibs re&rancia.

îa etiam menles occlufi vd fuppreffi fubinde i’ecludt
e 'pofeunt, fvadent quidam , utmuliercube
labolaotes gefteat
di^
infe^ lintea menftruo iknguinnali«tuiii
fomiiMu
viti6^
oin
,

fceminarum» vel qui prima vice erumpit virginibus. A<^
monet vero Fr$dcr$cHt HoffmMmu cUvt Schrddtrt p, 66 1. Ut exter-
ne induatur indnfium recenti menAruo alterius (Gque con-
langvinez fuerit, meliusiuccedere ait) adhuc confpurcatum
fpecificum interius uteri termentum per lym.;

bolicam harmoniam idealera fufcitat. Conferatur etiam
Mior in mtth.mtd.p. j6i. Fautor quoque hujus fententiz exiftit
Ktrchertumrttmêi.bh.j. p*rt.6.p.st7> Atque iAud non omnl
ratione carere arbitramur, cum fermentatio vel motus lan-
gvinls fegnis alias hoc modo concitari poflit; Idque nobis
tere perfiiadet obfervatio quzpiam de miniftro fcriniarii
. Opificis, qui fe in maenam narium hzmorrhagiam incidifTe
arbitrantur aIiquaDdo,-qu6d incubuifTet Ie£lo, Araeulis A
roenQruo /angvine<onfpurcatis, vduti de hoc aliquando im
dtjftrtdtione de miSlunt cruenta prolixius egimus. Trahenda.!'
huc etiam cenremus,vel moniti vel przfidii aliciijus loco,
t]uz de chelidonio majori communicat C!rr^«r.//bry?i«v in her-
bartofueU.fs. e.6.f.26s- herba chelidoniz, inquit, cum arte-
milia rubrain calceis fub planta pedum geftata, (angvinem-»
attrahit, 'ScMrrevuHionem hzmorrhagiam narium nimiam
iiAit. Eadem eodem modo adhibita menfes aperit, quando
fangvis nimium ad fuperiores partes vergit. Sic menfes
quoque movere lapidem in veiicula felleaporcorum Malaccz
Peninfulz repertum, manuquedetentumindicat bfeCBottor^
fifche IRunîRummer p. 7^. De eodem videantur etiam Jacom
bm Bontuee inflor, nat. (5 mtd. Indor, l. 4. c, 46- fol. 4S- & Jdt.
flonus im nonna rtom munerahs p. gj. Qui poftremus autor abor-
tum fimul indeoriri memoiat. De alcôrii vi confulatun.#
'quoque Jouflomu Tbavmatogroph. cl, 4. c. 2j. Quz alioquiiLj '
inguinis fluxum promovere creduntur, infnius ex fuotoco

peculiariari patebunt. Contra hzmorrhagiam vefo qux pro-
‘
,
fine, illa ex peculiari titulo in przcedentibusconfighato peti
poiTunr.
Ii ^ Mor-
Digitized by Googie
) ,
,
»5Q ScRUfmraM Amuletorum Mldicum*

Morboriun auc (anitatis indicia velprogno—
'
’
fm praebentia.
Equiinturjamillua^piam, quz cujus fintccnfus, zquus ju-
S dicet le£tor;Dc heroa Indica quadam veromentlo hc apud
BtBonnih ohf.?*- qu6d,f!hanc zger tnanu-limftra geflans vel
apprehendens alacrior evadat, vitzfpes ipfi fuperut; fi vero
triHior exiftat, mortis incTicium id accipiendum fit. Eadem
forfitan eft herba, cujus exAi^fr^lw^fr^^V^''/./+. Ibflor. ntattr. c.ji.
^ hic cx M,wtrde> mentionem facit Joh. "ôrijionm fvuMgmAt,
nmverf. medtc. p. 222 . 5c Joh. Adamm ireherm m
hfl' ilntcorei:.
idem' enim. ufusdi£lus opera« &
tio illic verbena eosdem fere effe£tus , vel. in-
indicatur.
dicia de morte aut vitaexpedânda/euprzdicenda. in morbik
verfibus' comprehenfa. atque allegata reperies in horta
phil.p.6if; De eodem etiam ^g\i Mtch. Bapflim UJunOerbucl-
JtfibsnnbtXhinbt.JtrjneySiKbcj''»^' r.p;;.Vcrficuliibi funt,

& 'paululum quidejn immutati, ac traait, eos JEiml. Macer.dt
btrhur, virtmuhiu c, sf- p.»t.
y^rienam gc/iatifio f! aI> £gro .\-
Dic frater ^nid‘agif ? bene fi rejpomierit i]>fe^ •• r

*
Vh>et : fit>erQ,/(i.Ue : tuncJpes nuUa falfitii.-
'Subjicit iis etiam di£tus Bapfltm /. <r, ftatum bonum vel fini**
ftrum decumbentis indagandum effeitJ.fi rcilicct radix ejus-
moefi quzratur, & appendatur zgroto, quzeunquefit, qn».-
tot, folia .contineat, quot dies decubuit ille zgrotus-; fique_»
iequaritur.alacrltatis indicia bonum cfTe, fin mimis, male •
cqnftitutum cfTe illius fiarum. Vtl

. fi defint illx radices , tot -
afias quascunque difiin£ias radices jubet fumi, quz foHaj

diebus illis numero refpondentia ferant, aut contineant-».
Ita etiam exj^coho Iftdare xeCAtlkt Alexander f emmrinm niedic.ab
4«^«t^,qqodfi arccdulam portet in manu medicus^
vel alia perfbaa, ,atque fic accedat ad zgrotantetn>>fignum_i;
bonum, eumque reftitutum irifanitati, fi refpiciat hrmite»
zgrotus, fin minusjmoriturum' eflfe. Deinceps ex me-
naiait:
Digitized by Google
'
'
'
Caput 1 1. Sectio I.
'
.
minit Rid. Htffmanmu m elM»Sd)redm f. 421. quod beou albi

femeo xgris nefciendbus ruppofitum crifin moliri credatur.
Joan.MMltm Uc.commkn.p.747. Ufitatiflimum » inquit, ell in -
morbo comitiali, imponere fmaragdum laborantibus eo mor-

bo, aut enim frangitur fmaragdus in aliquot frufta tuhc . &
morbus eft letbaiis ; aut manet integra gemma , zgfotu* &
'Cor.walefcit. Inferius cAf.4. ftH.t. aliisque in locis
pluribus mentionem facimus gemmarum quarundam,
- iuccini, coralliorum, annuli mercurialis,& llmiiium periaptO-
»rum,quorum color mutari dicitur, prout quis firmus vel infi-
rmus exiftit, quae cum evoluta facile innotefcant, huc trans- '
'Icribcre eadem denuo fuperfcdeo. — *
Naevos maternos toUens.
N aevos maternos evanefeere continuato aliquandiu atta-

taftu manus hominis lenta morte defundi innuit Htl-
mantuu tri demens ide* jr. 46. &
in tnmnlo peflis. e quibus locis
- illius a£fionis operandi rationes indicatae peti poflunt. Deeo-
•
dem etiam Fr. Ojw Grtmkjhu ttrbor. integr, (f ruinof, /.' /, c. 8. 14,
• n.tj. p.tjj.Trahi huc quoque poteft de eodem negotio Seb,
irirdigitMdemed.jîrit.l.i. c.io.J^.io.f^ltb i, c:6. §.3. ubi fimili-
ter autor ratipn es difti efleft us reddere conatur. Frequens
etiam inter plebejos ejusmodi curatio eft. qui nefeio quas
-alias circumftantias plures circa illam injungunt» Utrum
vero naturalis aut magica licita a£i io vel operatio huic infie
n egotio, ignoro. In (ubfequentibus inter ftrumarum peri-
• apta medelam ejusmodi iterum attingemus, qui locus videri
poteft; fed de ifta maceria inpofterum peciiliari forte
'
dij/irt*-
none de n*vu mmemit plura daturi flimus.
Nodlurnas ambulationes avertens.
N Oftumis ambulationibus edam deftinatum reperimus

pendaculum, quemadmodum AntonmMnfm feribit. Be-
tonicam animos 8c corpora cuftodire, nodurnas ambulatio-
nes inhibere, atque a maleficiis 8c periculis liberare. De
lia ejusdem -
' '
152 Scrutinium Amuletorum Medicum,

ejusdejn-iierbz ufu coatra veneficia laudato, videatur quoque*
Phrmsl.jj. Cfio,
Oculorum afG<5tibus fiibvcnicntia.

R EceufeBitnusjam periammata oculorum affe£luscon<
cernentia quae noois innotuerunt. Diftis oculis verd
,
opem adferre lapidem Lazuii conftat ex Ren<jti*o de met» med»

1,1. f. 2 . c.g. ireckfrematdotMr.jptc.l.i.f.6. Boetio de-Boet i.i.c.m,
Bueo l» 2 . degemmis, c.ii. p. 6i- A‘fjho /,4. Innotefckdcliiincex
Gehelchovert notie ed .Anelr, Bntcii degemmnr. nature c.ji. p.r?j, quod
chelidonii, feu lapilli albi hirundinum lupino aureo inclufi,.
& collo fufpenli omnern oculorum dolorem perpetuo aver>
tant, qua ratione a nonnullis etiam ad collyria addantur.-
,
Communicamus etiam porro .quat Ktrenus Ktremdtbme p.tj^.,
'oculi hirundinis , inquit. fronti alligati ophtalmiaro fanant,,
omnemque rigorem febriam auferunt. Sic quoque Germa-
nos in oculorum defiuxionibus magno fuccelTu fuccineos
globulos accipirio aane£lere,olle'idit Metthiolme tn Dtt^mid.
1. 1. C.9S. Gemina his pronuntiatis reperies ad mentem Oia^-
felit efmotete in appendice Aiifcellan. jiced. Laopoldmo Cefer. Curtof».
Decj, amu6.d 7,p.^5. Pafia quoque petitaex/arrac^
U reperiendarunt apud Selaro^nm m pherm. 3 p.ftt. Ex flavO’.'
l.
'
autem fuccinoglobulos ejusmodi notos collo vult appendi,.
pro oculorum integriiateconfervandii Geerg.'S>avtif<j)tnOph-^-
ihalmodnba piiji. Prxterea ab oculorum fluxionibus prsfer—
vare (uccinum innuit quoque Joh. Thtod. Schtncl^s eUfpdt. de-
'fnccino c.y, p. r4. De fuccino & chelidonio aureo ophth^roias
avertente, teftimonium itidem vide apud de lap„

nephnt.c.io.p. 2 ^. Similiter ad capitis 5t oculorum defluxiones,
auxilio efle globulos illos de collo lurpenfbs,indicarur k
Addtth, Zeehar. PiBengie tr. de Bitumine p. tu, ffc. Adtêldue itidem..*
miraculi infiar prodelTe dicit ad lacrymas fluxus oculorum,,
fi fuccinunveer vici alligetur. Quod vero fuccino infit pecu-
liaris vis derivandi humores corporis ad locum certum, cui-.
appenfumdlud fit, atque ideo edam catairhales defluxiones
abii
'
Digitized by Googie
.
'
Caput' Ili Sectio I.
ab oculis averrat, fi nuth* impofirum gt-ftctur.idquc lippis 8c

tonfbribus notum lir, fiacuic D^n. Bed^rm dt ct^lmvoro. p.^g,
KtramuinKtranidibiis p.tj. iiidicat carabos, f. cancros marinos ad
collum fu/pcnlbs Cmare oculorum infiimitares. Num vcrd
pro carabo karabe feu fuccinum incdligendum fit, uti fere
ruPpicor, penfitet R; L. Sicuri in aliis cararrhaiibus afie£libus
fic fcorbutici feri abundantia, ita etiam in lippitudine com-
mendat laminas ex mercurio coagularo fa£fas atque gefia-

tZiGtarg.Pttfchkiin-^mt.xto Dehinc Draconfhex herbat femen
gefiatumacuere vifum,modicumque capiti»doIoremaufFer-
re, innuit Porro umbilicus maris vel veneris,,
aut juxta Cretenfibm appellationem, oculus maris.qui eft te-
fiaconchz marinx.gellarus oculis conferre creditur, de quo
evolvatur bie bell-
oculus vulgodiûs (quia in albo orbiculo circinata nigfa_f
pupilla confpicitur; unde nomenadeptus) manibus gellatus
daritatem vHus conciliat, aurore Groilto, ceu perhibet Petr<au
PJofoUg, Uarmenu* dijjeri. 10. p.2oi,.^.4g. Idem illud ad-
'
ilruit ôh. Donjbfjluu tmtidotor.med chym, Itb, i. c, g.p- S4 > Dc quO

tQava Exc.Joe. PancTMt. Brtmo Lex, CaffeUt Renovat, fnh wcedtUa,
Eundem ette£lum etiam cryllaltum pratfiare, ex citato loco-
inotelcit; De cannula tefiacea candida, fympathica.»-
di£la. quod (ympathice vifum acuat, coRigerelicet ex Mefiti.,
wted.phjfi yicad. Leopoldmo-Ce/ar. atriofi Dec. i.ann. g‘.
(f io.-obf.nt»-
Contralippitudinem etiam utiliter gefiari annulum.»
p.igi.,
ferreum, vel aureum in vitrum prius immilfum, in quo lacer-
ta- viridis vel muftelaexcctcata afiervata vifum recuperavit,
meminit P/rn<w htfi.n0t.hb.2g. c. 6. Locum hunc PUmi etiam
Corn. -Agrippa (in philof. ocetth^ l.i. c. r6.) allegat, atque vires ex alia,
re in aliam transfundi arbitratur. Ulterius camphoram con-
tra oculorum fluxiones dorfo appenfam commendantem.»
Vide Groitjtm in Bafil: chjmUa c.14- Verbena refta itidem amule-
ti indar adalligata, oculorum doloribus auxiliatur, & edeon»
tra eorum hebetudinem efficax, velut exponunt notha Dto-
I i 3 lieridit>
Scrutinium Amuletorum 'Medicum.
/c«'/<iMp.^ 77 .HieraciiherbamcolIo appenfam fimiliter hebe-
tudinem emendare volunt Taiemttmontaatu 0 A^4tih>oJu4 hirbar,
l, 2 .e.sg. De eodem feuTaraxaco quod gaudeat facultate^
,
curandi oculorum afFo£lus, reperiuntur qua;d3m in Sthroderi

pfc4r»Wi*c./.^.c./a^.p./^j.VanuscoUigendimodus,qucmquidam
obfervant, 8t defcribunt in loco dicio, nobis non cll curar.
Confer quoque de herba hac, qux alioquin etiam dens Iconis
.dicitur, Msch. im tvimhcibail.JCeib^tinbWiinOi
,2(ri5nc>' Sucfcf p*rt. i. p. 2 oi. Similiter radicem rutx vel fca-
biol* nudz curi alligatam priftrvare oculos ti-ftatur Georg.
HornituarcaMoifup.iji. -Idemhoc, quod radix rufx velfola,
velcum radice fcabiofz infantium collo appenfa in variolis
illorum oculis illxros,vifumque integrum confervet.legimus
confirmatum Btjnon im burmbft jicfen ©umacf#
ter . Paria habet Al^mntu ©cbmucf de occnU.mag. metgn,
Morb. curaiienep. 14 . Similia inferius inter amuleta pro variolis
'
adducenda conGgnabimus. Porro araneum album in cala-
mo geflatumrcfiftere pphthalmiz vult Kirtntu m KtrMRtdthea
Tam diu etiam non tentari illum lippitudine obrerva-
tum ell, quam diu fylveflris rumicis radicem quis fecum ni-
'tidiffime habuerit, ceu referthoc ex Matthtolo-Camerdrmt JjUog.
memereA.cent^.'partio. 27 . Dehinc radicem malvx oculis com-
moda parere, fi ad nucham alligetur inftar periapti. docet
'Jînim4nma Frdx.ehm.U. c.jt. Ceremonias vero obfervandas
iimul,& illic injunaas, cum minus plaufibiles illas cenfeam,
repetere hic fuperfedeo. De eadem radice quoque, quod fole.
icorpionemingrediente cfibfia.falubriter appendatur inepi-
phora.id indagare licet ex pr<mpi$utr.medu.puti. Placet
etiam radix alcex, & cichorei radix, qux cceruleum, fiavunu*
atque album florem fert , & qux affofla ell intra duofella^
yAzx\x,Gtergio'Qaxt\^<\:)ininophth4lmod$ilue p. 2j 2 . qui fimiliter
Ibidem pro crebro intuitu.utfcihcet oculi confortenturjubet
pedari uphirum,chryfolithum, Samium, opalum Lunarem,
Amethillum coerulei coloris, & Arabicum aurum ac Ungari.
xum.Hoc modo di£lum fine dubio multoid oculos moraliter
(num
.
CapUt II. Sectio I; ijj-
fnumphyfice vel medice etiam id prxftet, alii experiantur)

recreat verilRme.fi ipfum dono ofFertur, vcl quidam id etiam
pplTident ; imo fplendor illius multorum oculOs quaG,&ani>
mos lzpecorrumpit& occcecat.a:queac rutilus color intenfus
auri aliarumve rerum impenfe-fplendentium. Deinceps yl/er-
ttfiKs0c^mticlf /. a^.//./.7. &I 4 Gngulariter quoque laudat
-.
radicem Alcez collo aliquandiu gelUtam contra maculas &

tunicas vitlolas oculorum, de quo etiam Poppius in thejam-o mtd,
p. S 4- Citatus vzto SchtuHckfiuLa. Germanicam vocem âtlii^
•
ponit, atque hac taraxacum&alceam dcfignari dicit; fufpi-

cacurinGmuI ille autor dentis leonis vcl raraxaci radicem.»
citius intclligendam cfle, cum TabernMmtntMntu etiam hanc
commendet. Pro radice Alceac vero intelligcnda videtut.» •
quadantenus militare, quod malvae radices alias etiam pro

ophthalmicis amuletis aflumantur. Citatus Theodorus
"TkbtrnôntM7Mherbar,T<>m-.2,f9l.4.7s. de herba.aicfztjuibus'
dam uGtata di£tum in feopum feribens, Hathn anneîr»
ft majoris zftimarc fuccum vel pulverem illius plan-
t2 ufurpatum. Czterum, poft IGa conligiiata, di£Fam illam
vocem Germanicam alcez vel bismalvz fylveftris nomine-»
exponi deprehendi apud Hadr. JitntKm Kmcnclamr. p.ioo.
Porro citatÂhmuckiu* I m. p. ij, aflerit,fe bis laudabile cfFtûm
,in dolore& viriis oculorum ex radicibus qointpmorfus dia-
boli, luna decrefeente, mediante filo collo appenfis (de quo
zmuletoSiJoh.yonflen'{/^nta^.mtdp. 767 .')ohCiiTwa{tei fvadeL» •
etiam ibidem ne forte impatientia doloris, qui fena*

per augeri videatur aliquandru, rejiciatur illud. Elfeitaque
continuandam geftationem, idque de aliis etiam Gmilibus'
pendaculisobrcnrariindicar,przcipuederadicedemis leonis»
V^rum modo rion Iponte,poft quindecim vel viginti dies ibi
di£los, dolor oculorum cvanelcat. licet plane non interea
periapton hoc ‘admotum fixerit. Sed de hoc meHus atque
firmius decretum experientizfedulz indagandum relinquo
Ungvam vulpis quoque portatam in annulo ab oculoruih
caliguie .tueri » cum PUnu fiatuic Fcnt^tm A €.• Bald,
Rinjfyt4 j
,,

jtonjfentiuvettat. med. di£lum amuletum his verbis ex-
ponit:
Abflergunt ttiam leTfconut» comna capra »
Atifut juvat lingvam "Culpis fu/pendere codo : .
^
Afi opM-eJfefarunt, ut adbuc

Ifilfente dolofk
Vutpt refcindatur^poft ida in aprica reruiffa

Gramina, quo pcffit reliquum producere "tita ;
Tunc lingvam exftccanty ficca phoenicia fila
Transfigunt, condunt qj fimul dum pofiulat ufus.

'
De tergo etiam quosdam diftamvulpislingvam i n ophtal m»

fufpendere,noutur in MifceUan. AmcL 'Leeptldmo-Câr. Curt^.
ohf. eoo.f^f. Allegatus

exAliero OCU-
Dte.t.‘dtim 6 .
parte gaftatosUem morbos
los cornicis in fuperiori corporis
oculorumaufFerre meminit, forroxicxttum.ocukim lupi
-&fpondylum,vel nodum caudae illius geftantcm non defere-
nKtramKiramdiinup.ss. Sic oculi
re,vel fpe frutoari illum, patet
cancrigeftati in lippitudine, non levi beare levamine ,
tefta-
.
tum faciunt allegata ap. Saeh/ium m^GammaroUgia f.ess- Con-

feratur quoque idem illud adftruens Gottfrtdtu Ûuu in
„maUrtr.memorob.c.J4^p. t^l'DtAi^\^ iiscancri lapillis, & aliis
Kemmieoculisirifervientlbus,etiam confuli poteft BartkoUnm .
clarificans collo appenden-

3f lap^tphrkll. c. Praeterca-oculos
. dum fle Intra fcapulas geftandum -amuletum compcCru.Tu
fequens habet Gtdfiitus dec. u conf. mtd. 2, p. 2j. Rc-
cichor. alb. an. 3ij. verben. Sj.pulv.
cii radie. valerian.oftrut:
fu«ini )j.M. & concifa indud: facculo ex findone rubra*
Commendata itidem deprehendes varia haênus rccenfita..
apud Ad$ch.BapJhumim munbetbfli l.£cib unb tDunbf?lr jncy ‘
»ud?< tSc, fcilicet linguam vulpis, juxta ftxus
. paritatem collo.geftatam, gemmas item, medum, jafpidem

chryfoprafum, Umium.lunîaro,aIthac*radicem in orbicu-
los reda£lam, colloque appenfam;
porro gemmam opalum,
hyacynthum.ophthalmium, radicem angelicz item ^ oculos
.cornicis,radic€mcorigiol* feu polygonii, vel.cemuronodix
/ de-
Digitized by -CGOgl
Caput II- Sectio I.
'idccrefcehte lunS colkftam, fuccin t globulos & radices cicfio-

rii pr*diti& collc£li, uti paulo fuperius indica-
triplici flore
tum &c. Atquehas res plurimas auror citatus vult conferre,
fi oculi folum intueantur crebro illas. Idem ibtdtMp. isp. oculos
'coturnicis oculorum dolores depellere, ait,& pa^.19!. laudat

oculos cancri, 'oculosque lupi, & quidem dextrum illius
dextra oculo male habenti imponendum ex Sexto PUtonico
przcipit 8t iAzrciBtipfliiti îcxtArnoldum VilUnav. cihorium
laudare. Sic etiamoculi cati collo adalligati Ophthalmiain _> >
pellere feruntur, hzc autem reperiuntur apud Petreum nofolo^.

' hxrmem dtjfeft. 10. I$b,i, p. 'De ranz oculis e collo pen-
4.9.
‘dulis.quas vires promittere dicantur contra lippitudines, vid.

Ktrettus i» Ksrsuidtbuj p. 90. Plinius l. jj. e. 7. Gottfred, StsoUius
Ub,
'depriuci^.med,*ntifv.e 24.. SuCeJp.Bartholuiusde Up.Nephrit. c^.p.2».
Circa ranz vero Sc cancri oculos di£los annotat Btsrggram
jT-zj.
vius quod dexter illorum dextro, finmer

vero finifho Uteri appenfus lippitudinem corrigat. Eadem
luuntur etiam apud Mich. Bapflium l.c, p.191. Sic oculos hos
‘eodem modo alligatos contra epiphoram conferre ait PUnitu
Sed ille feleîonis modus omnino fimplicitatem fapere
~l. 19.
videturiUlfumque principium ex fimilitudine fcrupuloseex-
tortum,dequb alio in loco dicendi materiam nobis referva-
‘
mus. QHerunt etiam jam nobis fcmuflelat oculi,'qui geftati

oculos a fafeino munire pariter dicuntur,'de quo Such/im gam-
martlog.p.660. Non dubitat etiam, quin vifum acuant oculi
pici geu^ti. Krranu* Kirenidibm p.uu Coronam viperz gefla<
caro oculos claros reddere feribit Conred, Kunrath medulla defltlUu
part.2, traH. i7>p.jo9- Ex Cornei, yigrippa memorat fch. Jac. Ifi.
ckerm 4 p.i4 t quod fit pifeis , five fcrpens
de fecrnis hb.s. c. -
•
maximus, nomine myrus, cui fi eruatur oculus & allige-

tur fronti patientis,ophthalmiaro ille propulfare dicatur,pi(ci
vero oculus renafeatur; Scdaltero (infimul monente eodem
autore)illuracapi lumine,qui viventem non dimiferit. Tan-
dem Tachemm clave Hippoerat.c.p.p.edi. vidimus, inquit, ali-
quoties oculos fangvine fuffufosjafpide cervici alligat 6,fe-
quentl mane prifUno fplendori refiitutos.
'
, Kk Oris
,
ij8 Scrutinium Amuletorum Medicum/

Oris vitia auffcrentia.
Ad quzdam mala commendatur cannula

oris tefratra-»-
candida, difta a quibusdam fympathira, Je qivi Miflellan.

^£nd. Lcopoldino-C'.ptr Curiof.cUe, i, anr.i lo. obf. ni p. 2 ^^. hzc .
,
depromunt; Cannula prodeft iis, qui gutturis malo afficiun-r

tnr,fieamcx- collo fufpendant, ut nudam cafnem tangant;
tollit hac ratione dolores, & tumores gutturis , & prztavcf
anginam ac tonnilaruna inflammationes a caufatam frigida
quam calida, reddit etiam vocem claram. Similiter adoris
vitia (corbutica appenfam Tyfimachlaro facere feribit ExetU^
J»h. Fratictu Lexic.Betan. Plura, quz contra anginam,aphthasj..

uvulam, fitim&c. commendantur, in fuis lotis peculiaribus,
noftri hujus catalogi continentur.
'
Ofla'fra(5la& luxationem illorum refti- ^
tuentia.
I forte ftafturz ofliiim oriantur, hoc oppofitum illi malo*
S recitamus ex P«ri Borrtii!i obf. iwf</.77,»Jubct auten^
decoryli virgulto frudum ab intenicdio uno ad aliud (digiti

minimi ad minus cralfidem zquansj refccnri uuo i£tu, idquc
cera Hifpanicautrioquefigillari.ne vires ac fpiritus amittat, 8c
hocvultfierlfoleinfignuro arietis ingrefium faciente, atque
illo baculi fi frafturz & luxationes perfricentur, eas mcanta^
menti loco quafi curari ftatuit .autor diftos.
/
Panaritium vcl paronychiam tollentia.

umbricus vivus per viginti quatuor horas panaricio •
L circumligatus,doqec moriatur, interficit ipfum ceu te-,

ftatur Joh.Dan. MyltM %n Antidohir. mtd. chjm. l.r. c.7.
.
*
f, ps-
pedas vivas impolitas aliquot fucceflive, usque dum morian*.
tur.itidcrt) conferre meminit A/or/. Zederui cint.4- vMrian.
9S‘ p.^St. confer etiam CUmifirpium meth. mfd. pAronj^ch. c. i7i
f.
/j/. & Maccafutm in prompiM^r. mmt. mtd. 1. 2. f. /6 c. 9
. . Similites
qiiod radix cryngil cuipiam appeuia vel impofica tumori
-
y. \ •, .
' - •
Digitized by-C6ogle
Caput II. SsctioI,
qui panus dicitur, illum depellere pollear,
indicatur in ilr
X»l^r» 4 m.herl/^.part.ijf.jp 4 , De fcrofiilarixuru pariter com*
mendato in paronychia, inferius inter periapta
tumoribus
oppolita mentio inferetur. .
Paralyfin terminanda.
C Ontraparalyfin vari* animalium pelles pro

ab autoribus laudantur, ficuti de non nullis
BATthohnusLa. c.p.p.20 jf.,2. Succini globos
tegumentis
colleftis aeit
appendi fvadcL,
HeMtTM S»t€»ander urftl. mtd,
,3.f.2.p. ,26. Idemûtorfia. 2 ch(. 16
pro pacfium externarum immobilitate
conferre ait pelles c/
torurn fylveftrium vulpis, & id genus
.
fimiles. Ad verfus
atrophiam paralyticorum amuleti loco ufurpatum
fuilTe os
cranii hominis, violenta morteextinai,
innotefeit CX Mircett
AcAd. Uopoldtno.C*[ar. Curtof.Dec. 2. anni 6. obf,s7, p,ns, '
hippopotamrdentem in paralyfi profui/Te, rediifle

verdean.
dem lepolito eodem,examici Te\ationeC:t\bitJiob,BnUde
&ecif
mtdicam, Qu*in Apoplexia alias commendentur
ex
4ocofuo peculiaria nobis antea dato,prohibitu
peti pofllrnt
.Parotides difeutientia,
ip Adera pentacula congrua pene a quibusdam
cenfhitur ia
^parotidibus, ac in ftrumis alioquin non ignota
illa adhi
bentur,quari^ fcrofularum periapta fuo loco
inferius inno-
teicent. Radicem vero plantaginis & acetof*, aliaqne
plura
contra ftrumas & parotides commendata
tradit dt
^p,Ncphnt. c.-s. p.2i. /7 Conferatur
$ .
n\am-D,oficridtsU c.„s.
^militer parotides diflipare caput viper* in
fruftula difle-
aum atque collo appenfum Pltm, teftiraonid
comprobaLt
medic. ab animal, defumta.
I
Partura adjuvantia vel foetum excludentia

N prxccdcntibus ordine alphabeti adduximus ea,
I fetu confortando & confervando facere, oumquequ*’pro
ab in-
tcmpcftivaexclufionc tueri putata funt; non mimis etiano
* anxii
,.,
.
igo Scrutinium Amuletorum Medicum.

'
anxii funtautorcs in iis adinveniendisperiaptis,qux mulier-
culas difHculter patientes propere a fua larcina circa partuno
•
qux jam exponemus. Pro foetu vero ex-
liberare creduntur,
eludendo parruque promovendo fparfim annotata hxc repe-
riuntur Oculi quippe leporis, in martio capti, cum pipere_»
:
exficcatijSc horum quidera.unus vertici cum pipere alligatus,

ut vertex a pupilla tangatur, ab hoc foetum mortuum (ive
ita
vivum educi volunt; fa£to vero illo amovendum confeftim
illum eHe feribunt, ne uterus plane depellatur; hzc vero an-,
notata proftaot apud Grembfmm urbert ittU£r.(f mimfi hcmjth^s ,
c. I. §. 17. n. gj. Hanmanmm 1. 2. c.22g. Burê/iam l.i.c 24,,
Afaccafiumprqmpl. ntAt.mtdJiQ. if. c.34. /f4>nelutm. rraH. dt ,
torp. p.ôg.Si apud Schroderum Pharrnac. l.f.p.joo^ QUz de hoc ,
fentit curiofz induftriz deditus D. Joh. Dan. Major, inveniun-

tur ih ipflus tribus nmisimiemUnudicu^ ejkidem invenio 3. Dehinc
dentes lepori vivo excifi,& quidem menfe martio, aonuloque
concavo aigenteo inclufi; ac geftaci , ut carnem tangant, fi.
calefiantiidem a digitis, partui finem rnjungere,certiflHr,a ex-
perientia dicuntur ^\\Q^M\^\n}^'MHngl Lanoa^âphia pJ3. Sic.
chamzdaphnen in lana applicatam fecundare difficilem par-
tum colligere licet ex Phme 1.24.0.13. Pro eodem cffc£tu expe-
ftantdo femen cucumeris fylveftris,in lana arietis infeientis
lumbis alligatu, facere vult Spera ndu-itidem
clTe levamen in difta anxietate a radice vel di£ti,vcl domcftici
aut fati vi cucumeris, docemur CKErote dePafflon.mnl.c.i7.\^vihct -
etiam nobis non nuflajam depromere ex Puro Bajrodtmtdtnd,'

homin.corpor.mAlup.347. quiinquit: liget patiens feu parions
radicem cucurbitzfupcr renes fuos , & ftatim pariet, & poft :
partum Itatim ifta removeatur, ne ctianvmatrix exeat. Idem •
_
liw/fw paulo poft ira pergit: herbam dragonteamhiper duo-- .
bus inguinibus alligaram permitte, 6( cito pariet; veium_»,

'
ftatim etiam eft removenda , ne matrix exeat. Pimpinellaj
fuperpofita idem facit. Di£lamnnm multi autores mirifici -
dcprzdicant pro interno ufu in partus difficultate, imo cubi- -

culo parturientis illatum fublevare illam a larcina fua; vel fi ^
•
,
^ mimis i
Digitizetf b'y Googli

.
Caput II.‘ Sectio I. »6f

minus indet partus, etiam abortum ciere idum exidimant,
vclutde hoc videatur fcettuformAt.c.S. p.iej.
Q^d appbfirus etiam externe didiamnus vim illam pofli-
AtiBiX,*:xDttfcoride Ub^.Cii7. innotcfcit. Deufu illo interno, qui
naturx diâmine damis & rupicapris etia notus eife creditur,

fuggerit nonnulla carmen Gdiui, iytlfthie Latina veftt denamm,
acrtperunduminhii/nidijfert.1 de jf!gagrof>tUtp.§s.(f gu Siquidra-
tionis vel experientis quocp ined fcqaentimo poflum® admu*
nitionis ergo jnrtaftum jsrstcrmittcre illud, quod reperimus
tpuACâtonemconfiLmed. j6s. f.toio. videlicet, quod pyra in_»
- conclavi parturientis detenta enixum retardent. Prstereaj
de corio cervi circa ventrem ligatO', quod pro fcctu pellendo ’
conferat, citandus nobis cd yd^nceUtraElatHidectrvo c.20. ff.6.
7! &'S. p. 237. fg cap. 22. jp, 22. eg 23. item p. 24.3. N6n aliena funt
ab his, quz Graba de cervo cap. 30. p.310. (g Colerm bb.t4. the.
C’3!.f.s9* Hic autor cingulum fieri vult ex corio cervi ad- •
huc pilofo, quatuor; digitorum longitudine, 8r quidem^,

illud i.peftorc ad ventrem refecari prscipit. Cingulum^ •
quoque illud a cervo intra duo Maris ftfta- fumi jubet

ttriM 0ct)mucf occmlta magic. magnet morbor. curat.' p. 30. Idem •
fentit Staruiuf im 6. p. fig,- Et exhoc

Sthmttckiii, uti ita 6t hoc \idetUT mutu&tUi.T:h.Bdrtholiit»
ceut,3. htfler. anat. 37. p. 117. memorat de cingulis vel loris ex
corio humano quod his per medium difeinft*
prsparatis,
puerpers fixtum enitantur,
feliciter /demautcr cent.s.hiil.3g,
dc cingulo illius corii iterum agens, (c nefeire ait,qu6'me-
rico illud pro fecundinz extradtione in precio efTe ceperit.
De corii humani prioribus viribus dictis, 8c aliis adhuc pau-
cis amuletis, partum gravem fblventibus agit quoque G*y^ ,
BarJjdltnwdtlapftepimt.
c.s. p. 22. Jf.2S.' Idem illud dc pelle hu?
manaconfignatumextat in Dan. Beckert microcoJmamed.p.i74t •
Junge fis etiam his Joh. 'SchrUderum pharm. /./. p. 297, Quale
fuerit vero cingulum Annonis Archiepifeopi Moguntini,
quo fe parturientes cinxerunt (velut annotavit Ltben Itm
kt» 2. cdp. to. 'Salfeldographta MS.) i nquirant alii. San£fz Eli»

Kk 3, fabetluE;
.
•w
^ 6i ' ScRimviUM Amuletorum Meotcum.

fabeth* cingulum in partu difficili oiim etiam ufurpatum
fuille refert Adr.Beurtu ArchiteUo "jcntnfi p. Invaluit ijui-
dem ille ufus cutis humans inter mulierculas; tnoneo ta-
men, utXi qusdara averfentur hoc remedium, procul po-
tius removeatur, quam admittatur;quia majora iucomoda ex
invifa illa cute admota fubfequentur.quam fucceirus fecundi.
Non temnenda quotp funi, quzobfervanda circa pellis illius
applicationem innuit Exc. Amm.vtu4demMt, wtd.p is^. icilicet,
quod violenta ligatio, difto corio inftituta, majus periculum
accerfat mulieribus.Sunt quoque autores,qui effeftum illum ‘
'
facilitandi partum non adeo cutis effieacis medies, quam
.
conftriftioni vehementi acorio, vel aliis fimilibus cingulis

fa£ls tribuunt. Alias etiam cutis frudum finiftro femori
admotum, facilem partum largiri perhibent, de (\\ioMtfieliMtt,
jiCitd. Leopoldtno; Ctftr. Curttf. Dec.i. aam 6. 7 . obferv. ^g. p.go,
Porro fcolopendriam. herham , cum fplcne muli appenfam,
pro foctu expellendo facere , innotefeit ex Hybatrt nuflir.f^tlU
kerb>tr.e^ Ltptd. pid^-. Herbs illius vero coli igends modumfu-
'
fpeftum vide infimui ibidem anoratum. Contrarium autem

de illa herba , fcilicet quod impediat partum in fine hujus,
loculi amuletorum apparet paulo inferias. Dehinc omnes

Jafpidis fpecies pro amuletis geflats, ac femoribus alligats
‘
partum accelerare cenfentur,de quo DufctridM c.i6o. Ve- '
'
fum juxta locum Diofeoridis antea addu£lum Saniloriui
devitand.trrar. l.S. c.ii.f.idx. parum hdei tribuit Jafpidi, quo-
ad vires illas » eastp potius rationi & experientis relu£lari
De eadem quocpgema.fcilicetjafpide, quod parturien-
feribit.
tem adjuvet. alioscêffe£lus producat, ex allegatis colligere
eft apud Urfinum in xnaUî, Jacr. 1 6 anal. 22. p. 37}.
. . Addat,
cui lubet, illi idem hoc indicantem ac demonflrantem.dc \
quidem aliorum autorita;e inflru£bum, de lapid.-
'
nepbriiifo p.g.ff-6, Agit deiimili efficacia Jafpidis etiam
Ifickenu l, 1. antidotar. {êcMl. p. 66. Chfijleph. Emtluu de rt
mettillic* Itb. j. c^p.yi. p.263,d Job,AdMm IFeberm betUtlffr» m
p4rt,t,p.i 23. Sic quod difficulter par ientes (fi
./ • •
^
V magne-
Digitized by Googie
Caput- II. Sectio I: i6y,
magnetem manu dextra teneant) tanquam miraculo, fubitd
liberentur»communicata ('elfibu probant ad MtfccU Acad»
Videanturetiam autoris
ejusdem ccut.i, n. 66. p. 40. De magnetis riribu»
teftimonium itidem extat apud Bartholinum dt Up. nephrit. c. lOi

Prtr.Baytrum demed'human.corp. malit p.j4^, Boetium
z.dtgtmmit ac lapid.cap.f 2, (^Cratouemconjtl,
l. f.ioto. Porro
Gagates ac Peryclymenon parturientibus uKvn-aio. fune,
juxtaDioftondem I.4, c.14. Lyncuriu fimilem quoque efR£ium
his prioribus pofl)dere,ex Epiphama memorat Muh:Bapfltm U,
Radicem hyofeiami pariter ad latus liniftrum parturientis
alligaram, illius nixus adjuvare exponit /fpollxnartf im neucn
jUbertoMagno p.M,Ultcrids coxz adalligatu crocum, item com-
morantem partum maturare, teftimonium pra:betyiy2i«Pr 4-
un/it Uh, de part. partent c. 4. Idem d Pratis a femine ari, par-
tibus genitalibus alligato, fundem effe£ium fperandom efTe
cenfit' Non mimis Anagarydis folia parturientibus aptum
periapfion exiftere; vcicvnnyit Jonftonjtsvtiittaregmvegefab.p. 74 »
Cf Dtôrides I. j. c. 6 ?y A partu tamen removenda efTe paritec
i
di£la folia,Tnjungit modo memoratus autor ille /,r. Paria de

iisdem foliis annotat Pliuim L27. c, 4,- Dehinc 5rn/ioo//« ite-
rum /. 4. c. Si p, 303. inquit: Cyclaminos adalligata facit.»
mpuerperx reddant fcetujn. Quoad locum vero, cui radix
ifta admoveri debeat, coxis vult appoiiram, fcquens autor;
cdm brachiis admotam illam potius in mora partus efTe ediff
ferat, Cafpartu Hoffmatirm* de med, offe. l.uc. rr. p. 23. fubjuDgit
etiam ibidem autor di£Ius hzc ; fabulofum apud me ell^
abortum facere, fi prxgnans fupergrediatur iflam tantum»
De radice hac partum accerfente confutatur etiam Plm%m I.26.
e.tf, & Bajrus l.d. p. 347. qui ibidem eti^ polygonon,ocimum,
aliaque remoram parcuS’ fuccidere autumat. In faiciculo
quan plura coUe£fapentacula jam recitabimus, qus a partus
inokJftiis fublevare exiftimanturyoidque propter majorem
prolixitatem vitandam, quia fic parcemus crebrius alioqum
allegando uni «idemque autori pro iisdem- coofiiraaudir
i. amulecis>
x64 ScRUTixiuM Amuletorum Medicum.
amuletis;interhzc tradenda vero partiro.quz jam ante recen-
iuimus,partim etiam alia,quz nondu adduxim^ adhuc attin>
genda reftant. Continentur aute illa tn dccad.s.B^fthenfii diAm.
mtds.^'.22. funtquzdam.guzrin partus fcgnitic) femoribus
8( pedibus alligata, aut fulpeilfa, opem- ptzRare creduntur.
Si artemifia coOa in vino, dextro femori . prope muliebria.»
applicatur. Magni fit Iapis aquilz liniftro cruri alligatus; i
fedflatima partu removendus eft. Idem feribitur de matri-

iylva,& polypodio, quod aliqui prius elixam , fi pedibus alli-
gentur; facit hoc :8cferpentarta8c cyclaminis radix cruribus
adhibita : quz tamen ad graviora pericula relesvanda funt-
Magnes lapis primd flniftrz. ut volunt, manu detentus,poft
' pudendo applicetur , donec fiat partus- Dextro itidenu*
cruri anneuunt- corallium, Ilyracem, coriandrum viride,
polygoni radicem & ariftolochiz; finiftro vero, docente
otto, Jafpidera. :Alhtrtiu coxz adaptat cor gallinz ,
pumicem 8c Tpolium ferpentis. Laudant Arabes cingulum
ex pelle cervi , parienti circumdatum. Crocus etiam collo
appendatur. Haftenus dtjpMtatitnts Ba/Uunfij. De his non-
nullis & gemmis quibusdam hoc in ferinio amuletorum iti-
dem contentis agit-quoqne Melcb, Sthr^ fptcHl, mdsc.tm.t.

f,i67s. Palmam itidem olim Ethnicas muUeres parturientes
attigifTe pro celeri partu impetrando patet ex Netuidro «o
,
Tht^md, p.i2s.(^ Pttrio Hmo^ph.f.s6g, Deinde in tarditate

trtus afparagiTadix femori alligatur commode, quz, ne.,
gngvis immodice effluat, partu enixo, abjicienda efl,quz
verba funt BenucioU l, a. p, Profperum quoque partus
exitum largiri di3a corallia, radicem polygoni & corian-
drum, fi plantis pedum vel coxis alligentur, confignatuno
legimus apud Îndr. Sthmirpttminmtd. pr^£l. campend. p. tfh
De carali coxz appenfi viribus iisdemlaudatis Bttjrm U. Puer-
perii pericula quo(^ toUnerltngvam charozieontis adalliga,
tam te&it\ir B0»mei^mU^p.g9r. Alii addunt, quod hoc animal,
appropinquante partu iYi domo gravidz, non fine fuccefia
bono ^rtm,eciaai nutriatur* Haud infelix partus exodunu»
itidem
, Digitized by Googie
:
Caput II. Sectio I, ,
itidemabangvlum feneftute proficifci, fi lumbis alligetur,

qu* tamen protinus a puerperio removenda fit, inculcat-»
BonMciolfts /r d. Ex Alberto Magno idem hoc evulgat Joh. Jac.
JPeck^M de fecreiu l, /. c, 4» p. uS. Mentionem quoque hujus
iiOAi Pctr.Bajriei l.c. p,}46. Stringendum autem illud (polium
e(Te fuper anebam mulieris injungit autor citatus. Umbilico
parturientis imponi vult ejusmodi exuvias Mart.Q^mu(X
occulta magic.magnet.morbor.CMrat.p.io. Non procul recedit ab
horum fententia Heumim methodo ad praxin L 3, c, 2g. p, 401.
ventriautem illeadmotasdi£ias exuvias a(Terit illico fetum
pricipkarr,idquefuacxperientiaeorroborat. Opinatur in-
fimul laudatus autor, id propterea fieri, quod (yphar mufeum
oleat. Di£iis exuviis eandem inefle vira,fi pedibus (ubdan-
tMX,iAiit\x\\.Rattra^theair.fjmiMthet,p.i3, Conformia funt his,
quae de effeftu dl£bc|, proflant apud Schrddentm pharm. med.
fhjm.Ls.p 306. qui ventri tamen & coxis mavult appenfas ex.
uvias illas. Nudum corpus gravidae etiam cingi vult (erpen-
tis exuvio iaHinte P^rtujoh. Dan. Allitu ^^nttdotar, chjm. med.
l,i.c.7.p.p.9i’ Eligit autem folum ex di£lis exuviis eas, quas
fponte depofueruntferpentes,J>4r/r««im êlben < ©tfeitoe
i‘.d.
P.S19.
Baculus item, quo ang vi rana excuffa fit, tanquam.»
parturientes adjuvans periapton, atque penna vulturina^
pedibus (ubje£la, celebrantur Sih Ideurnio l.a, qui firoui ra-
diumpafiinacae viventi ablatum, & adalligatum umbilico,
partui promovendo profpicere, ambitu verborum defignat
ibidem p. 306. Sed autor hic una dimitti pifcem illum iterum
vult in mare. SubfcribithisF/Miw /.^2, r. 1«. Pariter non ab>
ludunt ab his defumta ex Agrippa, &
annotata apud
Jeh.Jac.WeckerHm de fecrttu l. s.c. 4-. p-i?s. Autor hicetiam mox
poftaddufta illa ita inquit: Demoenttu narrat linguam cha-
maeleontis, fi viventi erepta fit, ad judiciorum eventum pol-
Iere,eandemque (alutarem efTe parturientibus circa domum
Cavendum autem, nc domo inferatur;quod efTetpcrniciofiiri-
mumJPickfrut itera di£lo loco ex Agrippa memorat filiam, qux
feptima fit ordine nata, miromodo partum adjuvare. Iterum
X-I illic
i66 ScRUTISlW Amuletoiu/m Medicw.
iUicautorex .'f^f^^/t^cransfcribit, quod, fi ex partu laborans;
mulier ocimi radiculamcum penna hirundinis tenuerit bate: ,
absqufi dolore illico pariat , idque Mr^Mldum ab amico proba-'

tum intcUexilTe. De echeneide vel remora ita Pienmi
( Hter^lyfAicfir.Lja. p
joj ) funr, qui ex pifciculo hoc patien-
.
di facilitatem fignincari dicunt : quod exemptus aquis, fale--

(}ue duratus in eum ufum atfervecur, ut gravidis alligatus:
partustaciliratemjuvet.unde ik.^n«At/oy^,quafi Xvov^.
eum appella vercGrxci. In ventre vel capite ferpentiscujus-
dam Africani lapis( Ludtanis Pedra de Cobra. deMomboza^-
diftus;reperiricrcditur, qui probatum remedium effe fer-
tur pro accelerando partu gravidarum, idque fine dolore, et-
iamd foetus mortuus fit,- fi coxz parturientis alligetur; hac
tamen iterum cautione fervrta ut fiatimpoft partum remo»-
,
veatur. Ille enim, fidiutius ibi alligatus maneat , ob ingentes:^
fuas vires,omnia puerperae inteftina ad fe trahere dicitur.HzC.

'
ex corauni traditioiie referens JrMc.Redi ( in fiu txperimentu »01
turnliina p./oij concludit de eodem fe experimento femper
,
invenifie inutilem illum fuifife. Deinceps etiaGlofibpetram in-

manu parturientis retentam, donec incaltfcat, non concedere
inducias partui' cuneanti , cognofeimus ex Frtd. Hoffmnrmi
clnvtSchrodtripjî. Dczttte, quod exoptatum finem imperet
S(impertiat difficulter enitentibus mulieribos. fuflfragia in-
finita paffimobvia profiant,quz nos etiam numero fuodeter--
ruerunt, ut przteriverimus illa plurima. lin&paucos autores-
credimusexperientia-ruaedo£fos de ifto lapide feribere, fed'
foldmaliorum repetere verba. Refpon debit interim abunde •-
BAmfchms de*tite\\\uqm6i di£lilapidis eflFc£iu erudiri fufius

gefiit.PiuiciiBinatame nos,tanquammemoratu magis digna^
adhuc (fetHojaRvrubjiciemus. Femori vero interiori finifirO'
mulieris iUtalligatus,miririfice retardato partui fuccurrere,,
if:efatocxperiment60A«>/^miVconfirmaturin brr (Botrorfft? "
fefeen p.&j, flatim autem a partu removen-
dum itidem efie hunc ztiten, ne fimul uterus extrudatur , in-
jungitur pariter in loco citato; quod non mimis' alii plurr-
mir.
Digitized by Googie
Caput II. Sectio I. 2^7 .
mi.dehoclapidefoliciti ('Idaliorum (ine dubio traditione.»

magis, quam folida experientia edo£li) limul inculcant. Te*
ilimonium quidem unicas fuz cujuspiam experientis, de ma.
triceeam ob rationem prodeunte,6c morte ita allauparienti,
iddvkat FrMCjâiUr$oU 1^.1.ohfm€^.i0.p.Sj.Dc pluribus vero fimi-
libus obrervarionibus,veleffeftu , vere a lapide ifto (nec cafu
aliasveob rationes) oriundo,aditodum dubito. Innotelcunt
fimiiia cncomiadedi£io Iapide coreprehen (a in Isbrandi Die-
murbrackii dt peflt /./. c.f.p,2i}. Sed enim licet fpeciose a
Wormio citatoelogia illa zcitz efferantur, fabulis tamen omnia
hzc annumerat laudatus 4.^. >0^. Supervacane um f
ipfius ufum crebra fua experientia etia de claratôe. Primtrojuts
de vttlg. trr, p.fs6. (fc. Reliant vero plura idem llatuentia tefti-
moma inferius cMp.4^. ftfl.2. a nobis depromenda. Adeo vero
iiominantur penes quosdam manus ocuIatz,ut non omnibus
ftatim fidem impertiant. Deinceps Petr.B/rjireut.c.p.)46 hzc ha-
bet: lapis exeben'os,qud aurifices limpidant aurum .portatus
partum facilitat, dcconlnvat foetum line zgritudine. Poli
hzc etiam vilcum quemum cuti nudz alligatum, facileniL*
partitudinem conciliare autor eft Mun^rnj in Evporiftie Crea.
e i.p, 4 i 2 De eodem, 8c quod di£lura vifcum infantem na-
.
tum pofteaprzfervet ab epilepfia,innuit id iterum autor cita-

tus /.4. p.4/.£t adamas illuddi£lum przllat, juxta Ahmceril. c.
f.
4/i.Non defperandum etiam ell hic de efficacia onosmatrs,ex
D$efcortdiel,3.c.i47. Delingulari potentia cordis gallt-
nz nigrz,pro mora partus rumpenda, evolvi polTunt Goclemtet,

aliique allegati apud Gtmerartnm JjOog. mtmorah. cm. 4- pnrt. 24,
Dc corde di£lo ita feribit Rudolpb.CoclemusPhjf.gentr.l.2,p^t»
cor gatlinz palpitans dextro femori alligatum parturiente m *
adjuvare experimento (ceu Iple vidi & expertus in magna do-

mina) apua graves autores traditum reperio. De corde illo,
adhuc palpitante gallinzdomelliczfolum,di£lumeffe£lum
etiam annontKtrdrjnj mKtrnnid. p. 116. Sic poli hzc data ego re-
cordor.£ccleliallz conjugem fe a partu difficili liberatam pro-
nuntialfe glandibus plumbeis in utraque manu detentis ,
L 1 2 quibus
..
2,<8 ScRUTfsrtJM Amuletorum Medtcum,-

quibus prius cervi traje£li fuerunt. Porro lapidem S.imium* ^
«iUigatum. edam non tolerare partus dilationniv. vult Dto--

/iouJei lih.s.c.i^ji Col\v^]t fcquentia pcr\aptiSit»nertM sn praxi
med.l.^. p. 4 ti. inquiens: promovent & partum corallb.jalpis»
'radixpoIygoni,coriandrum viride quxdi£facoxaj,vcl plantis
pedum alligantur ; atque ifta, pergit, remedia in omni partu
ditfiîlilocunv habenti De fimrlt efficacia fmaragd» fi coxas
njulicrisalligetur,agit^(»;r irfc »(•»»»»« /.j.f./o;?. Non diffiditetia
PUmtit {1.^2. c.io.) quin diffindat partus difficilis obibcula.»
milvi unguis, fub interula gefiatus» Pennas vulturis quo«
que pedibus fubjc£las cutiâtioncm partui dirimere inno«
teffiit tefiimonio Si.xii Philof. Phttjmct de med$ana eimmaliMnut
'
part. 2 .e.j. p. icj.Phnii I.ja c. 4.:& Îtxdndrt feniHrun in mtdtc, alf<
«um.defMmu,qa\ pofiremusP/w/w» hujus quoq; facit autoreriu

Aflenfum etiam praebet difto meheatr. ^mpxth.p.if. De>
quo iti^cm,& ftercore nigri milvi, eadem prztlante agit A^$eh,
Bjip/l.im wimbcrbiirl. J8.f ib ;»nb Wunb^^vjncy 2>ud?e paru u
p. 9 u Similiter pennae vcl alar aquila: pedibus roulieris fuppo-
fitae difficilem enixum cunvfacili permutant, juxta effatum^
Gutlulmt uot) bfiti Sofofie /. /. b:fiinr. med. c. 2. & Pltnu l.;s. c, t4-
. Afperulam odoratam quoque pedibus alligatam û?witeu
avertere erudi mur iCratene cpn/llte 43 . l.% Plinitu iterum c.zt.
vult, quod folia malvae eodem modo applicata, interdicant'-

partui dc diuturninite. Fartui mortuo eadem folia non per-
mittere fubfiftendi moram in utero, edoceberis fimiliter ex.
loco allegato. Sic mal vam parturientibus fuppofit.rm illud-.
di£lutn quoque efficere feribit MkIo. Bapjl l. c. qui etiam illic,
agit de artem ifia, radio pa(Unacx ,& magnete manu finiilia-3.
contento; de dragontea herba circaferaoraligaraideadamancej
item-ferpcntisfipolio, torpedine non maculofa & quidem con*^
clavi parturleatisiblum illata ; de chamzlcontis lingua circa.'
illius domum gefiata;item de gladio, quocaput undi£fu de-,
truncatumfuit homini, urlb,8( apro,diverfo tamen tempore,
&quidem quod ille fijlum fupra domum vel leftum jaft^âdju-
. Yct panum. RofaHierichuncka etiimagni dicitur 'fieri apucL
.
'mulieres.
Digitiz^ hy CVbOgIe
:.
Caput II.' Sectio I. z6^}

mulieres in Italia, quod fcilicet partum dubium componere,
&anguftias illiu» factu propero compenfarc polI>’ar. Quae-
dam mulieres tempore, partus utuntur quoque illa (quae 5c
rofa fanÎz mariardieitur' ad invcRigan^m partus horam.»
veltermtnum,eamquein aquam immilTam fatifeere opinan-
tor, (i Ibccus naici incipiat atque uteri orificium aperiatur;:
minus vero id evenire volunt, fi partus non immineat. Sed
dehoc ruperfiitiofonfu acopinione frufiranca aîtExcell.PuH-
\tu Ammanmprogritmmate invuMorto Aclleiltones dcmonJhrMtonts
BotamcM Ltjfit ifiî.tmprtjpr.. Eladera laudatus 'autor prolixius
etiam profequitqr in tra£t. eleganti,^^< w^rrr. med.p.S:. &c. Sic
ThtmM BarthoUnm { AQm DmuU wtduo-plnlofjphicii 1673,.
wlM/»,2.»hf3S.p.io7.) de di£lo negotio loquens, quod parturi-
entes deexpaiifa illa rofa fpem concipnmt, fe fcilicet exhilara-
. tum iri partu proximo, pergit: quamvis rofam hanc quovis
tempore alias fe dilatare in aqua viderim, obAecricum tamen -
obfervatio illa , fi quicquam veri haberi humor puerperii:

transplantatur. Sed de nos aliquando plenius. Prz-
illa
terca lapis Malaccnfis porcinus menfes movet manu gefia*

tus , abortumque facit ;
fi aures fufitagantes przbendas.
Btcker» ,
id aficverantij
phyf fid/itrr. l. i,^ftth6. Cts.p.jSy,
'\a
Pari facilirateacfehcitate etiam illum lapidem crederem par-

tus moram interrumperevfi non dubitationem admittit di£la>
ifeo^^-ifententia. Dehinc balneum Cafieyen,inducatuSalis-
burgicofitum, montes circumcingunt,in quibus lapides viri-
des cceruleisvenulisveifiriis notati reperiuntur, qui contraiiVi
ordinatum fitumfeet® in utero fac ve. iliumque Icgitiraepro-
Ikere dicuntur. Przparatio vero & ufus horum lapidum talis •
p/zferibitur: lapis di£lus nimirum in principio arietis aurd

munitur, & corpori
penes matricis regionem affigitur; io-
ftantevero partuex di£lq loco rernovendus, & ad dextrumJ-
genu alligandus eA. unde parcuiri abA>lvi,^foctumque luci ,
dari arbitrantui.Eodem quoq;modo fi applicetur magnes,auc

ungula alcis, foetum pariter ab' ergaAulo fuo, matremque
torminibus partysabAilvi, fidem facit Rhumelifu, qui breviuh
biocedam dkla,de 1 apidibusbalnei feribit inNjtuphograpblaJua <
LJ 3; .
;'
Scrutinium Amuletorum MROfCuM.

f. n. Dehinc fi mulier tranfear gravida (& forte partui vicina)
lapidem, quem canis momordit, quando in eum proje£lus eft,
:e6 videlicet pofito fuper terram,
quod partum facilicet,exC?4.
it»o affert illud ^4^1« l.c.p. 347 . IndufiumSt calceum dextrum
mariti indutumaparfuriente, illi etiam prodefle probat auto-
TitaXeoh{\.cmc\im ini 2U jneyjRimftunbWun*
ber^Sudie p^n.i. p.ir- & imivwnbcrbail.êibsiinbXVufib#

2(vQney 2^<he part. 1
. p. tpj. ubi etiam alia de yeftitu vel
partibus corporis mariti proficua traduntur in. aliis morbis.
Sed forfitan eadem illius eft ratio, ac fi maritus admittitur
ad conjugem fuam laborantem anxio partu, quo animus
illius erigitur, variaque recordatio amoris
mutui eam (bUtur,
& ad labores continuandos una incitat. Atque iftud indufium
admittere citius poflumus , quam illud ncccfiitatis diftum
o\im,de(\uoJ»h.irttru4 dt prttflt^.dam.U^.c. 10 Denique duca- .
tum , ( cui imprefla eft

effigies corvi , roftro annulum tenen-
tis ) pedibusmulierum affixum . mulieres ex partu.moleftae-
ripere ; etiam abralum non nihil de eadem moneta aurea ,
atque datuih parturientibus promptum enixum comparare
indicatur im 2lbcnrh<u«r uon 6ina unbl^ropa e. p. p.j07*
Ha£ienus adduda quaqpiam fuperpondii loco potius anne*
ere hoc in loco, quam veris. accenfere periaptis voluimus
cum procul dubio credulitatem & fuperftitioncm redoleant.
A nudo vero auro, piQxime di£to,nefcimus nutn effe£fus
Qusmodi prxftimendus fit. Plura alia evidentem iniquitatem
Jcmubercularuro iimplicitatem lapientia przterivimus.
'Partum impedientia.
lquid veri etiam lequentibus oeperientia fiibelle compro*
S bat, non intempeftive forte recenfebo, quod partus impe-
diatur, fitefticuli muli coihbufti inque pulverem reda£li, ap-
pendantur parturientis brachio ; vel fi iidem tefticuli in_»
corio afini involuti fuper mulierem fufpendantur, velut an«
notatura comperimus m
A^ch.Bapflii l,c.p. 96. Atque id? autor
ipp. /.c, easdem vires tribuit fcolopendrizherbz collotmi-
L Tuappenlk, tempore partus appropinquantis/Arôli. Q/ka-,

hinc
'Digitized by Googl
. Caput IF/ SeCtio I. tjv
Bine iila removeri poiTuntcemporedi£io, fi quam fidhi>nK>^
renrur eadem.-
FavoremrpropcIIentra,5<: in fomno quidenr

inprimis.
-
T Radius jam qux pavorem, & eum praecipue, qui in_r
fomno moleftus eft infantibus ârcere putantur. Cita-
mus autem in hanc rem noir immerito L^.Ftfchcriverha,cor--
fort mtd: imper.
l. j. p. gi. crifta-, inquit , e capite galli geftata*
contra nofturnos pavores praedicatur, redditque intrepidos
Aquilx roftrumcumlingua geftatum, tuta reddit no£lur-
na itinera phantasmata DTmonp<!qnp fngar
,
Hpli
, _
phini dens alligatas , pavores repentinos to\\\tJ*ortM. Scincos

etiam pueris prxftare ait Rhafix, qui timent in fomuis. Sala-
mandrx corgeftatum.ex G'rxcis;& ha£tenus quidcm-F<7ff»erwr
allegatus.- Infurgere etiam contra illud'maium exiftimantnr
corallia,de quibus lege fis PoieriMmmpbarmac.ffMgn-ctit;
& Gknfmm in infior, coraU, cajr. Faciunt huc quoque verba.»'
quod' COntra paVO-
jindr, Sthmitîi in comp. mtdic, prafi: p. tju
renrm fomno faciant dens lupi, corallia cornua fcarabei Iu*'
,
canid, quem volantem cervum vocant; fi extra appendantur^

- Dfe dente lupi vero quOmodbjuxta mentem quorundam pa-
,
vores pellat ab fnfante, vide fi placet Sthivimmernm cwricft. phjfl

Ss- De dente hoc pariter laudato tefiimonium profiat.»'
apud Sthroderum Pharfn,midic. chymj.^ 301. Dentem ca*
ninum vero Ihpi fumendum prxeipit i» Kh-nnid: p.' i4‘
Easdem vires tribuit quoque urfi oculo dextrO' exfideato*
atque infantibus appen(bmod6 di£his Jci;r0W(rrMi/.Ac<^. 49*'
pM^. }i2. Conferatur' etiam RonfetHi-.de primordio ef mifiria'
vttH htmuina. Similiter de lupina pelle gefiara', quod noro'
iblum terrifica fbmnia St terrores; no£turnos cohibere di-
catur, fedetiam hominemaU(ftcem8t inviftum reddere cre-
datur» menrrinit BAld.RonffUi Eptf:24.p-72^0c: be variis etiam^
partibus lopi, pro fcnpo ^taô commendatis, & harum ap-‘
. sUcandi modo Ibiicicum diprehendes Ctintram (f Gateleb»-^
Digitized by Googie
' '
i«x ScRUTiKiUM Amuletorum Medicum.

quo in loco itidcrti indi-
tferHntetiii> 4 >ctfratMcd,Co.MKctat.p-iS*‘
nudtcii uberius
cat autor.ft' in traftatu de !npt parlwm vtrtbw
pertraftare ifta quem tr.nondum vidi. Sext.Phtlof.Pbtamcm dt,
;
med-Mim. par/. 2 t*.8, jp.Oii.rradi t,q uod fi qui s u pi caun da fecum

.
1
geftet, fine metu, vel luporum invafione iter conficere poflit.

Annotat etiam hujusmodiamuleta Foreflm Lio. obfervat.f2.tn
fihol. p. iti. inquiens ;
pavorem quoque omnem in fomnis
pellere dicitur anifum pulvinis culcitrisquc infpcrfum, ut
,
fuodefluxuacodorntofpiritucerebeumimtuat. Aeolio py-

ritem geftans kmures ac larvas non timet, Eft & literis pro-
ditum, quod ii^qui lupina pelle contegantur, fuaviter & fine
-
ullo formidinis incurfu edormiant, hxc Fonfut.

Dehinc
quod pellis alinina quoque inje£ta impavidos reddat infan-
tes,fcimusexW«»./.^Jf.f.t>'. Decorio lupino&afininoiP/wa®’
iirawa commendaris tradit & venrilat non nulla Rttnefuu var.
leS.L Ulterius oculos &
cor ex ave Afinoe (qux ex nOr>^
£luarum genere eft ) defumtos acgeftatos volunt etiam no- j
fturnura pavorerh excutere, oculosque a variis malis tueri,
ceu patet ex Muh. Bapftti wunbribarl. fi.eib unb VDimb Zvtia
parte 1. p.iip. Sic etiam dentem majorem Hiznx ^
in linteo ligatum, inque fuperiori corporis regione portatum

non affligi finere portantem timore ac terrore nofturno/id-j
que ad mentem pronuntiat ylkx. renturiammedtc. ab ani~
md. defumta. Lapidem lazuli collo alligatum fimiliter a terro- .
re ^xzisrvdiXediOCcmSchrodtrmpharmac. I.f. c. S. Boitt. de Boat

l. cj2ti R«em de gemmis hb. t.c.ai.p. 62. Adamantem prat-'
tyi^ ef a *" a mente metus vanos expellere,juxta?/iraj«»A^.
ii
f, 4
(f,
8^proptereaamachitem vocari, quod ex varia neceflita-
.
telibetet,dehoc videantur ,qu« in locum illum Pi!«jM {aibit

“
'
Meiittfuuvar, leil.p.t7s> Denique contra timorem feu iroagi:
nationem,potilTim’um vero in peft?, commendat fequensAfw»- _
nam. 8.' Recipe coralliorum
tteeliut medie. Jpagjtr,nipari.p.62p, ru-- ,
bxorum unciam unam, lapidis malachitz unciam &misvCum ^

fucco chelidotiio 8tmucilagine.i;ragacanthz fian|t cor^lcs ‘
tcoctusdfjprsc^îf^^Qvmdiilnq; chermejOnolinteo ge-

'
' ^ .
ftinai.
IU
Digiti70(j by Googie
Caput TI. Skotio 'I.
'
-ftanHi. 'Piuloinferius plura, quxhuctrahipOfTunt, liquen-

tur inwrperrapta, quae pro viftoria & fortitudine conferre
,
"dicentur Evolvi infimul poffunt, quae contra melancho-

iiatn, Diabolunt,fpe£^ra, phantasmata,fomnuininquierum 8c
ibmiiia molefta £icerc in praecedetibus 8t futuris indicantur.
Pc(5toris afFc(5lDS concernenda.
O ccurrunt porro inter amuleta ^tiam illa, quae pe£lori

dicata credantur, Arelut contra pe£lorisaffc£tus laudata
vedem pelliceam cygni fupra pcftus.gedatam.tanquamfpe-
ctficum quid pe£ibri , Gw4 /. Araneam avellana^
inclutam, 8c collo appcnlam ad pulmoniacos & ,.phthilicos
curandos conferre experientia edo£ûs feribit G, B. defmnt
Jioftuun pitf/Ie 4 c.f.p. 4 o> ^cdeuTu lapidisnepbritici in difficili
refpirationc atque cordis anxietate evolvatur d«
Ntphrit, f. 24 . Dehinc quod fucciniÎobuli collo gâti, prae-
pediant, nedeftillaciones in guttur ferantur, innotelcit ex
>Schrodtrtphdrm 4c.l.-s. p.jn. Hzc etiam eft illorum mens, qui
diûra luccinum in catarrhis commendant; volunt quippe
hoc mododifpendi lympham, ad fauces aliasque inferiores
partes alioquin delabentenu Phthil^s amuletum etiam fibi
aliqui pollicentur a radice verbafei, quemadmodum itidem
hoc flcaliaiixnilia periaptaexioco decacarrhis repeti pofiunt.
Pediculis contraria.
N On diferepant admodum ab iis, quae lumbricis aiUva-

mibus alias refillere dicuntur, quz pediculis adverla jam
fequuntur. Creditur vero alias eflEcaxmercurius crudus nuei
caflz inclufus acgeliatus,dens itidem vel os mortui hominis
corpori affixum. De laneo frnfto commifturz argenti vivi
intinô,‘8( intra 2onam vefHum abfcondico, quod magnam
vim poffideat pro pediculis expellendis, evolvi poteft Htlmtn-
Umtr.dthtrkverb.p laptd.foL353. SuntHmulopeJiiifjij. Deejus-
modi medela mediante Rukndi cingulo fapicntizdi£lo,vel
«nercuruii infthuenda, deque hujus deferiptione confule
Mm Bdrt-
..
174 ScRUTiKiuM Amuletorum Medicum»

JIxrtmannMm prdxxkjfmiatr.l.2.c.i7.De hujus cinguli praeparatio-
ne videri etia poflunt ip{iusniec^«/4;f<ii probltmMtathymna
dem problema 4-S- (S 49, Conferantur quoque tpfitu autoru fieret»
Jâ^ric» eapt tz.p, qu* proxeneta Ehrenfndo Hagendornio luX:
puhlka fccnerata eft. DehmcKo^kmdefaUp. 717. docet, quod
cingulum ex argento vivo contefûm & fiabiem arceat 6c
pediculos. Cinguli ejusmodiinfallibilis, certi 8( tuti decla*
rati,przparationcm etiam communicatZ>W«M«MiN Collegio A/Si
adHarimanat âx.chjm. Lc, Fit autem hoc, quando linteum tin-
ftura croci imbuitur, atque poftea mercurius probe, aliquo-
ties fpiritu vini prius conquafTatus, inque unguenti formanii
redaûs. fuperinducitur eidtm, ac fic lumbis poftea linteum
illud circumdatur. Qui plura alia de cingulo illo mercuriali .
agentia loca expetit, adeat A/orom eUreSonam medicum p. m. 30^

Th. Bartholini cent. 13. hiftor. anat. 79, De mercurio- vero infeft ts,
atque pediculis prxeipue inimico, videatur Comerm-tm: memor,,
med. cent. ti,p.7V Battroj.Theatr.fymp. p. is^ atque Pechhmu fniti-
diorum verborum ac rerum medicarum tuitor) de pm-gantibm
qui inloco hoc dicit mercuTiuappenfum vcl auram
f.2j6.(fc,
illius pediculos potenter effocare, nihilque adto illd, atquc'
oleo infeftius effe infe£ris, lumbricis atque animatis pituitz
partibus^De mercurio etia hxc apud Ltbavtimi {fingular.l. 1. p.m,
3t2, f$372>) confignatd proftant: argentum vivuro pediculos.
necat, & lumbricos, cumque chalcanthofit p flimum vene-
num an non ergo venenum omm viventi. MtrcuTiiim iti-
;
demd|ire£ii5, noutamtn xque bufonibus, affafum eff nfum-

deprthenfum efle, refeire licet ex.A/ifcelh». yitad. Leopoldmo-
Cofar.CHriof.dec. /< am i.obf, 14S. Jungenda his ( (Te ftiaarbitror.-
annotata teftimonia apud Joh. Georg. B>bli.ihtcat>ntcle*
<fr4yi^,wif4>-ê»/<T'm.Ufrum veroliocanimaltulumhominumi
fociabile odoris ilh’ odio emigrare ab illoiu crrporibus,aiiis-
que.rebin.fuaquc vira dubia cogatur, fpcuilenrnr curiofi..
Coaftat vero, quod infe£la vana fenfu odoratus fiiit pradira ;;
ficut huc etiam :ix variis locis.ftriptorum difpale^'
fwit, atque, idcm lUud.optima rerum magiltra , experieut ia_>,
nooi
Digitized by GoogI
m : '
CAPut II. Sectio I;

non obfcur^ de multis infc£iis patefacit, quod foetor quxdam
illorum abigat,& gratus e contrario iis odor alliciat eadem
de quibus plura noftri fcrutinii loca loquuntur. Imo alio in
loconortrasfpcculationes detegimus, quod eminenter fapi-
da quaevis pellant ex corpore vermes. Amattu Lufitanm &h«l.
Mdcurat.jS.ctnt.j. fcrlbit Hybcrnos& Islandos trocum fubu-
culis infutum geftare contra has bcfliolas tarde gradientes
ac mordentes. David. froltchitu Fiatorio part.t, Itb. 2.p,2cp. iter
hxc contra fuos equidem fidos iftos, fed
facientibus fvadet
invifostamen comites pediculos:arcenccos,ait,camphora,vel
argentum vivum pomo putrido mixtum, vefiibus inlerturo,
itemgenitanaradixiaepecomeila. Omnium autem certifll-
mum probaciifimumque remedium eft, oleum fpiez , quo vel
cutis humana vel indufium aliaque vellimenca inungenda
funt- Addimus hisBallamd fulphuris quod forte non inefficax
futurum elTct interi’ vel exterius admoti! corpori.fi quis non
naufeat ipHus adorem; qui tamen eft moderatus, li cum oleo
anifi vel juniperi illud nt con(e6ium. Videtur etiam clafli bo<
rum amuletorum annumerare helleborum, camphoram , 5c
Haphidem agriam ExcclL Dn. Georg. demteUc. fu
cnU.p.its- Singulariter itidem pro pediculis relegandis audi>
vi commendari a milite piftacias Germanicas portatas. Aa
vero id przftent illx ip(z,an vero falso pro capite mortuo hu>
- mano ( fimiliter alias commendato) fintreceptz didzpifta-
ciz cum caput humanum quadantenus referant, ac dicantur
;
vulgo a Germanis pimpcrnu$gcii / ober ?tobfnf6pfgen7

ignoro; ideoqueexperientiz relinquo difeutienda hzc. Httr,
Hemnerm «bf. med. a f'ilfchu etUtis ebf 31. f. 22. novi, inquit, mU
lites,qui digitum hominis demortui geftarunt, quo fe expe-
rimento ab omni pediculorum pulicuraque moleilia libe-
~
ros teftabantur. Bene quoq; in hunc locu comentatur lauda-
tus provocans ad experientiam, qu6ddi£la infe£la
mox emoriantur, & defun£los relinquant, quibus vivis illa
. adeo moleftaenefblentCûzfitvcrocaufa, quod in certislocis
non periiftere yclvivere poffint pediculi, cimices, & publices,
Mm 2 &d
276 ScRUTiMJUM Amuletorum. MEOTCtTM;
fed navigantes illuc devenientes deferere foleant, (peculeir#-
turcurioH. Loca vero ejusmodi indicant Joh. irtkc-^
rw f>art. 2. Ul1relTeûnge#]RllnfJ />. S9S- CtUe^, jinghnumm

manno 166S. p. iS^- tS- ZetUrarcent. 1. Eptfi, 79^
Pedum auxilia.
A Nne£limus his jure etiam > quxpedibusauxilia conferre
dicuntur ; verbena vero recens geftata circa columnas-
pedum.viribus occultis przbctjuvamenturaiisdcm.tcfte
Brunfil(io ioc,cemm.p.m. is6. Pro pedum fiftuHstcndinesona--
gri, porci Scciconiz. in fides vel ârcda£):os, atque juxta pe-
dam zqualitatcm( dextro fcilicet pedi, e dextro animalis^
fumtos &c. alligatos prodefTe, iliorumque dolorem mitiga-
)
re feribk Mtch.Bapfi tm unmbcvbar!. £fibiinb tV»mb#2lrQ<"
ncy?£>uf^ pan. t. p. 189. Plura hujusmodi , qiiz podagrae
oppoGta creduntirr, inter hujus amuleta quzri pofTunt. Qoa&
pro intertrigine corrigenda, velictnere^.faciendo laudantur,^
ex p, 2^6. e? 237 irmotcftenr;
Pericula didentia;
jusmodi ph'y!a£terii omne periculum avertentis, &' qui-i-
E demcxrdiquiisSan£iorumcoiiflatiac geftati Sifbe,imini
Chromeismeminlt.de quo etiam Non.
abfimilem vim tribuit coralliis Onepluu tnappcndtct MificRan,
^cad. Leopoldino-Cafar. Cttriof. deCf /. ai:n. 6. (3 7 p. Ubi, inter
.
alios przcellentcs illorum virtutes, eadem etiam quzvis pe--

ricula dicit autor ille arcerc.Malis multis refillcntia vid/?..?y/,’
Pdti.reiiftcntia.
D Evenimus jam iu noGro catalogo periaptorum ad ea,,

quz pefti oppofita credurrtur: cutn vero illis multa ve—
i>enara imerfiiu & admodum varient autorum C.ntenti*
.
circa ifta, im/imulque verum Hr quod vera -venena cunu*

,
Hoagno periculo ufus fint conjundla, opier* pretiurt> nos fa-

turos conGdimus,n naturam iflomm, 5tdo£lrinam de bis
occuparam penitius indagemus. Appellantur autem ejus-
modi venenata amuleta, externo G>lum uTut vel applicatio*
ni.deUtinita^ Zenechta idmcotcm Paroitffi, ipfiusquc alTecla*
ruia.
,
Digitized by
' Caput II» Sectio L '
277
rum; Satpe etiam illa fuh certo iiderum poHtu elaborari,.,
vd praeparari, certoque figno, vel chara£icre fignari folent,!*
quae tamen nollrz confiderationis non fnnt; fid. eadem ia
alio, noftri hujus lcrutinii,loco dclcrtbimus, nec immerita
profcribimus atque rejicimus. Inter Iimplicia vero eju$mo>
dlzenechca chorum ducunt Arfenicum, auripigmentum 6t
argentum vivum, feu mercurius currens, quzcompoiko«
rum quorundam,inpeftc fubinde ultcatorum.zenechtorum.
etiam materiam vcl bafiu conftituunt. Arfenicum autem
'
ante duo fere fecula primus in ufum traxiiTe dicitur Jacoluu

Qtrj/w, aut velut alii Icribunt, Etrengarttu Qtrftcnfis y, i
ChirurgusSt Empiricus Bononienfis'. Ab eodem Julius II.

A drianusflt Clemens VII. Pontifex Maximus impciralTe hoc.
fcribitUr,quodpokremum iA‘ht\x\iCratocenftUo fno de ptfie iru V
Venim ante hunc autorem T urcis Ar-

cfer*b>*t frit f.m.ie>7s. Sfc.
Icnicalium amuletorum ufum notum fuilTe, & adhuc ipHs fa>.

miliarem die, docemur ex StrMjfr eptJioU ad D^hanm •
MnettuaMRMtr4tjihtMtrefjmp.p.t36. Docet jSrztcrcacx aliorum,

mente Gvtvttr» hireleg. Frtactp. L 2. c. 25. f. 327. (fc. quod prifei.
reges & viri przpotentcs pagani annulum, in dig^tis,autbuU .
lam veneno plenam in peftore geftaverint , quo hauriendo

ydadumeudo aliquando mortem libi confciicerent.lifortas*
~ iis ab hoftibus caperentur, & ignominia forent alEciendK
Verum laudatus Gvrvara Ibrpicatur venenum innoxiu ^ m
olim fuilTc magnatibus, cdm enutriti veneno fuilTe dicantur \-
Imperatores. Si quisautem penitius hzc rimatur, dubia non

- nulla forfitan jis admixta. deprehendet; videlicet, quod vix ,
adfuelcere potuerint homines venenis potentibus ac verb, uti

non nnlli oe quibusdam hominibus illud tradunt; de quo
negotio paulo inferius occurrent plura^ Utrum vero prius
illud veritati lic confonumj&qudd magnates fecum portarint
venena pro morte libi acceleranda, quando voluerint, id fuo
loco relinquo. Videtiir tamen ac fi di£kt magnates , perfvali
.
rumore communi,eum in fineih geftaverint venenata, quo

toxicum, atque venenztam luem fo;’ta(n$ alicubi libi obviam
vel iofidiantem ife avdterenr. Ut ad priorem feopuro de.
i) Mm ' zenechT-
Digitized by Google
rfji SCRUTiNtUM AMULtTORUM MeDICUM-
lenechtis.peftis tempore in ufum tra£Us revertamur, poft Om-
ftnfivero paulo ante di£lu,prorper6 fuccelTu etiam illudvene-
num vel amuletum cQntiouafle 8t propagalTe dicuntur
Jtas.FaUopim ( qui jurando contendtt, arlcnico nihil przllan-
tiusdari, tiim pro curatione, tum pro prafervatione ) Petrus
SjhnsDiverfMs,al\\q\ie Itali atque Thraci Medici; nec fecus
fecerunt Galli ite medici, uti apparet ex Par^ I.21. c.12. tx^nton.
Saracenocap. 7. deptfle 8c aliis autoribus. Nec paucos etiaia_*
alios hinc inde reperies.ufui huic apprehenfo & continuato
(fcquentes gruuin aut vervecum, more praecedentes, juxta .
celebris cujuspiam medici effatum) adhaerere. Djflerens de

ejusmodi pendaculis llsomat BnrthoUnus 2}2,
in hxc prorumpit verba: quia vero experientia nondumhunc

•
arfenici ufum reprobavit, our nos improbaremus 6cc. Ejus-

dem fere (ententix eft hinnitu infjntngm. Arcan. Chjm. tam. i, l. 7.
p.j^tf.Non detrahit fuffragiumTuum iMxQtrpenfis placentxZ,«v.'
Ftfchtrus in cerporjmeduJmper^ l.j.p.2ty. 4audat>ilero-quippe illius
ufum declarat. Patrocinantur quoque venenatis talismodi
periapcis vnhaJoh.Anton.SttrMcenide^Jte c.y, p.sSg. Arfenicali-
bus, ait, 8( ex Auripigmento albo confe&is quxfitam , inven-
tamque Udem fuUTeteftimonio multorum, experientia ipsa &
&
compertum e(Te, illa venenata fimos a contagii labe immu-
nes,omninoque illxfos iervafle ; xgris vero magnum adju-
mentum attulifle, Voxx6Fr4nciJctuPUmpmstr.dtptflep.22.tic.
adducit actrutinat autorumdiflenfus dealexiteriis ex mer-
curio & arfenico pellis tenrpore petitis, aefuam demum 6t
aliorum quorundam experientiam anneît (forte non omni-
bus modis abfolutam) quod placentula ex arfenico parata
deportata exterius,licet corpus incaluerit,nihil mali intulerit;
arbitratur inlimul diûs autor arleoicum intus fumtunu»
folum vi aperta vel caudica obelTe ; <ûx fententia tamea
ab alia virulenta vi, di£lum arlenicum juxta aliorum experi-
cntia,hondum ablblvit. Alios mukos,qoi faduolis encomiia
deicr ibunt arlenicaliaperiapta, reperies allegatos apudl>ir.
" tft. Applaudant quoque

wtrkmckfiim de ptflt fa. eî. p, 1^2. tole-
'
r '
rando
Qigitiz&J by Googie
'
Caput II. Sectio I. t7j>

cando & laudabili ufui di£torum amuletorum confignati in-
tomj decad.
G/org. Horjlti cper. med. lo.
p no. f$c, item Pttr,
Mantantu tptfi.z2s.Craionis k L*mr tdtt.p.ig^.. & tptfiolazzj,
p. 4ti. ChrtftiMn. Langtus in AitfielUntU. Curtof. mtd, p. m. 70. (f
nnmtati apud^nion. Deu/inginmde pe/fe p,jj6,(ê, ntc n<ut confignati ,
apndSchtnckiMtn U.obf.j', p.796. Jungantur quoque his annotati

apud Exc. Chrifi. Helvtgtttm conjil. mtd. dt ptftt p. no. &lc. Addan-
tur itidem his foh. QmtrcetanMj tn optnhut k Sihrddtro edsiu tom, r*
p. ttf. Lndavntu von i^>orrtt( im YXJing f iCngcI in brr 141*
p. jbj.fgc. Htrm. FotUntts amttUto Antonian. fiu Inis ptfltftra-
fuga p. 20J. e^f. Jjb. Gtorg. ©fbielt in BtbUothtca enucleat, fub voc$
'
A^ftnici p.8s. d Dane. Ltddelms de ftbr. Itb.j. c. 6. Approbant item

illa Aiedtct Fracufurtenfis tn rtmedmnm prafcrtptione contra pefiem ,
CDnotauteUlud^>Af^<« dapejle c, ig.p.72. ts Gzbr. Fontano m mt»
Mctm Ahtthermtttcafetl.j.c.4-p’i76. (fp-339. Difta venenata etiam
non improbarunt multi Phylicl vel Medici in fuis conliliis
Vxlin{lru£iionibus,pcftisdeilinandz vel curandz gratia. prO'
variis civitatibus ye^'regionibus.edms. Sicuti apparet id ex:
ejusmodi {ctiptoGieJfenfi annoi6io. edito in Ibcopaulo antecita-
to.. Confentiunt pariter cum illis Joh'Steinmer^s in Fuflruthont
•
JUV Pc)i;5cit evulgata Lipfia AnnoijggJJinfi. il7ein-Cl' im

]êgimcnt JOV peli? 5flt imprejfo Anno 1607- fS
pi2S. fSc. FidlorinHi ©(t)bitfelb im êqiment wtber bic pctl:
tmprejfo Gorlnit Anno ifSd Aiart, Halandas in Lotmagago Ltpfia tjpif
'
axfcripto A/uu 1607. p. 9 . er c. Pbtl. S. hop/ius tr, de pefit p.17. Httdtlberga

imprejfo Annoijijt Z<dmiMs xnîK InfirnClton OOH betpcfl.-
Pttr,
Nbn recedunt pariter ab illotu' lententia allegati apud JiilKn-

tkutmobferv, ntedte. l,6.f.'m.7'/6. 8c <jui extant VXAnUH.Deufingti da'
pr)?e^.j^ 7 ,tft.Reperies pariter venenata periapta tolerareOW/».-
gtum COn bci’ prfl .
c.g:& Cafalpinum l.fi.
Jordanatif tr. de pejle
eap //cvMrwM.ubi auripigmentum pnecipu^comme.idat.Coo-
ferancur quoque ideo citati apud Sjflv.Jiauraj theatrifympath,^ m
p.//^. ltem allegati in Camerans J^Boge memor. cent.s.partic. gn At---
tingit:idem.hoc^"y?e«*v in Thavmatagraph. p.igz. J. B.Thtodo—
fptofitatma^hiDanJi^fihnfaaHtbecittHt.admdi(m.p.ioo, Cf PhUJ.
rigo SCRUTIVIUM AmOLETORUM MeDICUM.
Rofinbergio tn Mntmudvtrfontb. ($ txtrcii. mfJ.jf,
p./^>^._Jungamur etiam ha£lenus annotatis LAurent.CatelMau
de Hnteornu c^. p. tj6. ttem Pcir. Sultm /. de febr, pefl. p. /^. Nec non
citati apud amotMt. md SeptaLi j^mmadverf, tned.l.f.
p.!S7‘ Similiter Fmf, l.t, c»ytf.4^.p.ji. Simonius I.2 me>h. cur. p. 122,
"pjTtAtMercMnaiu, Majf» ^
Mindercrw. Sic ctiam XcnechdotLi»
‘PttrMtffinon fîcit Jeh.Adtch*'elis m Ceiegto AdRolfir.cn chpmi-imAlSi
Venenata cum ali IS mixta tradit quoque & commendat vlv.
.
gelfU tn yippertdice p.j^tAdOdoardi de Pepmlis CAtalegum medn^men-
tortetrjpAgjricortm. Similia rcpnriuntur annotata atque lau-
'data apudiâ^r. Htldannm p.>37. Achil. GajJirhtmerIt/h-v.Midtcjeff,
i Celeberrime Felfchio tn filloge «bprvAttonum edtt. 'tf Q^cetann/ru

Adftipulatur eidem autori & admit-
ltb.2.de pefie jllextcAc. c.f.
tit arfenicum admentem ipfius corre£lum,ac vicorrofiva l'po-

1 iatum;alias vero formulas Starfenicum ferio {imul dinVadcns
’
'£xc. FridjGttnt, Kirthnm tn de pefie 4 Aeb.Joh, d Feld, edite p. <ts,

A
prioribus venenata admittentibus non eft alienus AlAttk, ,
Mternni rtti Sfncbf ron bci'Pr|l edit. Islehu /Intn tspi.xmx ta-
men mulieribus palpitatione cordisi & menuunu*
flraul ait,
X)bftru£ttone laborantibus minus conducere ifta.
Monita iftiusmodi jam modo addu£ia , 8t alia fimilia
non obfcure de fufpe£io zenechtorum ufu teilancur ; veluti
inter ilia etiam' hoc annotatum reperrmus : quod tenellis
corporibus, St rarioris qui Aint textura, aut quando port
cutis poft fudorem funt aperti, neutiquam illa propius cud
-lint admovenda, propter varia pericula meruendajuxta£>«w.
lAddelinmde febrtb.L3.c,6. aliosque plures.êlr, Rbodati etnAltSu
inStMdUi 2immMdverfmesp.ts7. allegans locum Hlum Liddelii,
illi mbjungirhxc, venenatis iftiusmodi neutiquam faventia,
Terba: exulcerant enim, & febrim periculofam inferunt, de^

'
quo videhiftoriamapodî/a^jMw» ldnr.2, ek ptfie» Venenum

enim non attrahunt, nili carnis contaflu vim exierant: quod
periculofum. dWx. ha£icnus citatus Similicec
hdtmbkii. defebr. CrMoin ajfert.hb.de pefitLp, 33. Rod, Gtclenaud$
fefieptdf. '^flcalii plurcs obreryari volunt, uc omnes occaftones
yitencur
y bigitizes) by Googie
Caput H. Sectio I. aji
-vitentur, ne Pudor pvovocetur 6c lic, apertis poris cutiStVene-
noH vapores cum tetrimento cor irrepantac impetant. Noa
pauci etiam in Zenecheis vimcaufticam, aliamve noxam ve-
Tencesde antevertentes. illaabfcondi przcipiunt in variis in-
volucris.ne corpus nudum tanzant.Sic cautio hcc etii injun>
glcur Ai Th«m.Bartlnlirieetfl4mtdicMp.2ji. Xenecbdon, inquiti
geftatur in cordis regione, aut fuD(iniftra ala du|dici {oricd
involutum ; alii autem primdm panno lineo, deinde verd (e-
rico includunt. Similiter fuumcorre^âm amuletum
j«U (cujus paulo fuperiusetiam mentio fuit fa£ia ; in lerico
rubro inclufum atque geliatum vulr« De modo ejusmodi
.occultandi 8c in corioabfeondendi arfenicalia, ne cutim nu-
dam contingant, vide sis etiam Exc.d>r^;A!r/vû Confiimedte^
deptfttp. 112. De mercurio currente in nuce cada, vel calamo
feri ptorio includendo & corpori ea ratione appendendo; uti
£cdeminus'tutismercurialibus, H omnibus partibus corpo-
-ris indifferenter affigantur, in przcedentibus aurorum con-
filia indicavimus. Etiamli vario molimine vel prztexta

Zenecbtorum patroni virulentam 8c caufticanrillorum natu-^
ram excutere ftc exculare vel palliare conantur ; vereor tamen
ne facile fallantur, qui facile iff is credunt. Lihm/ttu fjnt*inum
mrcMtrum chjm. tom. i. l.y. e.p. p. 345 , ubi de cauffica & fzpe
noxia vi illorum obfervata, ab aliis tamen excufata loquitur,
ita inquit : fed aliqui conjiciunt in lingularem antipathiam;
auc dicunt gelktum futile amuletum tempore falubri, aut
potius fignum extrafliab internis veneni, atque itaâcciden.
talis Izfioniseffe contendunt. Femelitudc autipigmetteOrar-
4enico , fublimato landaraca , chry focolia , aconito 6c fimili-
,
bus^cribit ( 1.6. mttk c*p.'is.) illa nec caullica elTe, nec efeharo-
tica, nec crudam in nuda carne gignere, f^ qualitate mali-
gna fubdantiara carnis ta£iz corrumpere&c. quomodoergo
nomine excitatarupudularum inprzeordiismalepoteftau-
dire amuletum, haftenusI^Wiwv. <î lubeteam in rem argu-
menta etiam videre poteft in Z.w<l.t>on«^rn(9p0 n#
Sed quis non commiferatione_»
Na potius
!
m SCRUTINIVM AMVLETORmC MeDICVM.

potius, quam refutatione digna ifthsc cenfeat; experiatur
vero qui cupit, an tuto ejusmodi venena vera (ine detrimento
geftancis.aur prxparantis fzpe,tra£tari, ei applicari, five ma-
gna tandem, aut certa commoda ex iis expe£lari queant.*.,
ôindequiarurpe^âfuntida periammaca propter venena-
tam fuam facu|tatem,& dubiam admodum experientiam fa-
lubrem, quis non ad tutiora 5c fufpicionis magis vacua ci* .
tius confugat
Reperiuntur iterum qui paulo ante allegatorum)
alii
partes deferunt, arbitrantes venenum non extrahi a penta-

culis iftis venenatis, nifi carnis contafiu eadem vim fuam cx->'
ferant quod tamen itidem periculofum ftatuic Htrc.&uc9iu 4
;
praihc. part. 2. c. js. Ncc ‘uidiffcrcntcx omni fubjefto conveni-

re zencchta, docent alii, veluti paulo anteetiam hoc innui-
mus. S\c Joh. HttrtmamHi difpMat, cbjm,m«d. 19. ile ptflt Jf, io.
(S concedit equidem venenata iitiusmodi,vi magnetica

114,'
e corpore infefto, venenum exuaher^ pollere, ied le non--

dnm percipere potuiflTe fimul teftatur, ex obfervationibus &
rationibus ab autoribus accumulatis , quid ifia faciant ad
^(pvAxîv. Argumententur itaque ex his curiofi, quid ab
iis periaptisboniexppidtandum.autde opinionum'varietate
fentiendum fit ; fed plura talia de di£iis his paulo inferius tra-
demus. Etiamfifpcciosc defendunt quidam periapta vene-
nata , variosque di£tos, &
alios modos operandi ipfrsattri-
.buunt, minustamen iis aufcultat, quin potius refutat ea,lau>
datus /iifr. Dufuerhrmk. tc.p, 174.& Atque his modoad-.
du£lis non immerito fuf&agor, rationes illius autoris,fugien-
dz prolixitatis gratia haut repetens" cum iftz ex loco di£tO'
facile colligi queant. ' Similiter ea jam przrcreo,quzinhanc.
remferibit Deiifingmidepefiep.jp. Refutata eriam argumenta,
de operationibus talismodi venenatorum occupata reperies-
penes Georg.Knfltnm Adverfenie in Agricolem pert^. c.4.p,26r^c.
Fatetur Dnv.Herlutiu {confiUe puUtkoPhyfice de ptfie edete Amto 162U
c.s p. 106. (f 107.) feniagni olim fecifle venenata ejusmodi amu-
kta, fed mentem poftta fecomxifTe; dicit quoque tot efle

. autores.
. Digitiz^,by Coogie
.
Caput II. Sictio I.

-*
autores.oui admittant periapta venenata, quot fint>qui rgi.

ciant eadem; materiam etiam hanc in utramque partem dU
iputari podcîdem Infert. Admiferat prius aute modo di£lus
autor,6( fvaferat illorum ufum ‘mCmfiltof$u Amo ist4. tdttac.14.
Citatus HtilUim priori loto allegato f, indicat etiam
Ti,OiUnum jmnuremy MtJ^cum PrtmÛvimJim Anno t6os, elegan*
eem dtfcurfum Latinum de amuletis publici juris fecifle. Si-
•nedubio vero hicautor de venenatis pcriaptis in illo fcripto
. agit, quod tamen adipilci nondum ha£tenus potui, licet plu*
lies illud inquifiverim. Inter modernos autores qui in<
,
ftru£iioncs vel regimina contra pedem publici juris faciunt,

perpaucos mere venenata, videlicet arfenicalia & iimilia ad-
mittunt de commendant, nifi indoli aut imperiti quidam,
' qui, nefcio quo fine, interdum de pede quid compilant dc
edutit ; modo non irrita multa de perniciola hominibus fimul
' inculcarent. Plures vero autores hodiereperies qui Bntltrm.
no Ze/ufhto magis addi£U funt, quam aliis venenatis, quod
equidem inde oriri credo, quia noaritas rei, verba fpeciola,dc
autoritas quorundam , celebrium alioquin virorum,illis hoc
commendat de quo tamen aliter forfitan fentient inpo-
;
'
derum lirolielam experientiam confulent. Quid nos vero

,
de Butlerimo ido lentiamus, paulo pod depromemus. De-

dimus paulo fuperius patronos quosdam zenechtoruin_t,
in fubdquentibus pod ea, vel inmodoabfolutislocisexce-
ptiones vel cautiones quzpiara fuerunt item dete£Ix,qux fu- . .
lbe£lam idiusmodi venenatorum conditione dt ufum, certis '
lolum limitibus cin£fum admittunt. Redant adhuc alii au-

diendi, qui do£Irinamzenechtorum legentes vel audientes,
neutiquamfacUesvel credulos fe przbent, fcd potius ratio-
nem folidiorero , fuamque experientiam conAilentes aut_j
prztendentesabiis defcilcunt,omnemquerupelle£liIem ve-
nenatorumaverfantur.acdifTvadent. Sic averiatur dt rejicit
ejusmodi zenechta fedulus dexterque ^vtljferm Phnrmncop.
Reg,f.i42, datuit quippe perliculofum ppus;erroneum, ac te-
merarium elTe, venena mineralia loco amuletorum cordi ap-
%
Nn z *
/ ,
pli*
Digitized by Googie
. .
Xg 4 SCRUTtNfUM AMULETOKtn< MeDICUM*

j>l icare. A dde h nKflerm.GrMbtum dc fimfl.tmdK.facHb.c^M«f:tHdit
pJ 4 t.eî 69 item poHciiTMnumacqi>ecuriofi(nmunn quondam'

.
Lipfienflum- Medicum Cnnjl: Lanatum ut AitfctlUntis curiefl'

Septalmm 4Uitm4tdverfun^ CMMtum^Ht mtduii
f^7. (i 70, 8c
L-tfi ,
JT./;. De apfenici & auripiênti noxa, eciamtinon-»'

pro interno ufu admittantur, videri etiam pofluat «Anxcr/W'
fr*x, mtdu. l. 6. p.J7o. bdUopitutamu, tr,dtmork, GmIUc. cJS. p 7)6.- tf'-
BdrutUut hortogcnutUp.ijs- d 136. Extcmum etiam ufum arfenici'
in ulceribus cancrofis, aliisque noxium 8(Teie£lum declara^-
tum vide fis in Exc.PMii.^mmdni Medicina Critic.p^.(f 3a7. Ia j
fcabie pariter unêntom noxium deprehendit, cuiarleni—
cum fuit admixtum, Amatm Lufitamuctnt,2. curat.j^. De arfeni-
ci& mercurii ufu infelici adbibito fxpe obfervato in medica- '
mentis externis, confuic fi placet itidem Gvil. Fabricimm Hilda-

mminOpertlme, Similiter magnes arlenicalis, (Quibusdam pro*
cauftico ali^ ufitatus, nunus commodus fiiit oblervatus',
veluti pacet ex AiifcelUn. Acad. Leopeldint-Cafar.lcm-hf. decad, /.
am.f.d w. p,s}6.lmo\ithaT^yn{im velplumbum rolum,five_>- -
polHnem ipHus fxpe obfervarunt IzHê eos.qui propinquius

atque frequentius ifta tra£larunt; auodfortafTis.ex mercurii'
vel alius veneni majori copia iAis admixta ortum fuit, uti de>
bqcJegerc licet mTtm*i l4,caf,2a.p.!j^.(g l.y.cafto.p.pi.-d^n iUiut' ,
1^2. Eptfl.2.p.^\ JungiitemhisalicgatispoteftAog/rrjwiflD»*/^-

ttcorMmccmnuntar.p.i7i. Ciim-ergo hzc mitiora modo diftaj
adeo fufpcfta.five-noxiaexiftant.ecquid de venenis evidenti-
bus & pedis quidem tempore. ubi fpiritus vitales titubant, ju-
dicandum ent. Addufia ha£Icnus haud obTcure inter alia
etiam de arfenici alia vi vencnata-pejori.prxter caudicam il-
lam a quibusdam accufatam, tedantur. Paulo ante citatus*
Urtherm iia.p. yt.) Xenechto Paracelfi etia fuperditionis parti-
ceps, cum aliisdheduHs contrapedem a quibusdam laudatis
prolcribit: de qua materia paulo pod plura innotefcetic.'
Quandoquidem Paracelfas etiam nullam a£tualem praxin-»-
pedis habuit, fubfumi poted, quo zdimio ipOus zenechdon-
w habendum ; de illo veto aUerto tedes feMunti&lnwx/M/-
Digitizecfbyi Googie
.
Caput II '
Sectio I. j^T
chjmic.p.47S- Dehinc monitum fluetis neiw-
ttqua oblivioni comittendum, quod fcil.doArfenico fu(pe£i;o •
communicat FrdncJc U Btt Sjlvius oftnltHs fnu mcd.f,m.6i8-§»7i^.

anxietates, inquit, 8cangUlIia»circa^rzcordta in peftea vola,
tili (ale, ac inprimis acri produci polTc, Arlenicum przpoftere
-
autperperam ufurpatum documento eft. Arlenicum autem;

volatile. e(Te, nullus ignorat, nilicbymiz ignarus; Tubliinari
namquepoted non ita difficulter. Adde,quodmulti naturali.
um,per cbymiam, periti venenu ptftUens propternaturz fux
& operationum limilitudinem vocarint Arlenicale ; ha£lenus
autorille. Proiudedi£âhzcSylvii neutiquafubfcribuntopi.
nioni illorum.qui peAilens illud Arfenicaie virus per fimilia,,
hujusmodi curari polTevel debere,,
fcilicet Arfenicalia, aliave
perfvafum fibi habent. Operz pretium itaque eft,ut in re tam;
gravi atque periculola,u£um venenatorum concernente, plu.
ta vota colligamus, ne nos fortalTts ticile credmtes, facile quo-
que fallamur, & alios itidem fallamus. Non (ine admiratio-
ne vero multos autores legimus in nupera peftc, ante annos
o£io per Germaniz quzpiam loca falientem ac fzvientem,
qu6dbona(niod6nonnmplici) fide, per imitationem quam-
piam.minus tamen plauftbiiemvcl experientiam,dc rationem
ferrpris ilfiusmodi unechea- commendarint»
Iblidam, in fuis
Proinde malumus in cxcefTu, quam defeû hujus materiz no*
cefTarizcruendz dclinquere; quemadmodum etiam caui^
hanc pro inquificione majori non difpliccre omnibus confidi.
mus. Hut. CaftvAKtms autem,celebertimus alioquinMedicus,
Patavii pedilenti tempore Anno 1576. taUa arfenicalia multis
przlcriplit, ac referentibus HercuU SdxaniA L dt flic* Bolaa. c.sj*
fS Corritln Gtmmk da rta. cur. huien, exigua CUm laude fa- •
ûm illud ed. Videatur quoque 7<m<ew.f cmfd, de ptjic, Prz.

cerea jnktacitatum//rrrir/e)n SaxemA , aliosque plures venene.
nata iftafimili(er improbantur in tra£batu , qui Psmli Sorbaiti >
- iê dicitur, cujus titulus exdat .êunblich (Btfpvach v>on

;
tler prfl ju VDien ^nnoi679< imffrejfa, 20. de quo etiam vi.
dcAtax idem SerbauMi in btrprff^rbnun^ Joh^Gml MannA-,

- . Nn 3^
•
.
)
ScROTivurtc Amuletorum Medicum.

qai tra£âtus denuo illius cur^ ptodiic ^sna ii$h
gttue ej.f. 9 t.
Addatur his etiam Andrtat Lcmagriiphu tripttrmm
p.jof.SiC, Dicit quoque Thur. RhumeUiu ( medutma tmittar.
dogmatu. Htrmtttc. c. 23. fe amuletis ex Arfenico dc
mercurio vivo confeSisprzierredevotas preces Sic bina ifia
periapta non fine caufapro fufpe£lts &
periculofls haberi, fuo
judiciocomprobat celeberrimus X^nr.&hnetderm (cujus mor-
tem medicina noihanon immerito higet) difjmtMKê de peftt
Ifêherg, i6to. hahtA c.6. ff j6^ Przrerea reUimonium de iis, qui-
bus ceflit ille arfenici uAis, proluat in Sjlv'HmtrAj ihUtr.
' fjmpeth.p.i}6. Male quoquemultis cdElTe venenata pentacula,

atque ideo exempla (e retcire poiTe fatetur AimTKerms Evptrtfiie
CrAtonutniip toe. Nonpaucos itidem aflecias, qui variis ratio-
nibus, nec defpicienais , dilTvadent venenatorum omnium.»
ufumpeftis tempore, habet DtemerirackiMs deptftepjyjêpi.^t.
.
Dubium quippe, Milacem, ac noxium hunc ufum declarant '
allegati tbtdem p. jp. Sic qudd arfenicalia periammata circa pe.

doris regionem geftata pullulas in cute excitarint, indicat
Petr. MoTuniHS in Eptfl. 2is» Crntonud Lnnrent.Schelîo-edet, p. 397,
(fiHfpift. 227.p. 4ei. non tamen ideo illa perniciola cenfet au-
tor; inivero fententizminimeegoadllipularer, aut talia lii-
fpeda cauAica in peflue, aliisve malis facile admitterem. Simi-

liter quod ejusmodi venata exculcerarint, & periculofanL»
febrim intulerint, condat ex MnffdrU L2.de pefie. Porro expe-
rientiam de eSedd laudabili, vel profpero venenatorum amu-
letorum dubiam reddunt rationes & allegata *ûd Den/mginm
deptfitp.341.tfc. PracfentilCmz pedis etiam indar eirearfemcale
amuletum, kxHoratitAugtmo, de metittfiutde.êrnrd» CoUmbotf
JftrtnU SkxemMtefintmr Rofenbtrgutt exerctt,eiud^t.p.ue.ffc. unde
' etiam amuletum illud quali amans lethum didum pronun- ,
hic autor. Periculofa itidem ede venenata , atque non_»

'ttat
nullos in vitz dilcremen mortemque pene praecipitatos ede. -
m
qui pedarunt illa, nili removi flent tempore condar, id<^ ex
medicorum quorundam obfervationibusahotat Lnmr.EMchfiA-
dm/ (onfilAnt^fiif.Sic etiam Borelimctnt3.0iifi36.p.tn.22s.f\Qtil&C^t ^
<cx arfenici dido uTu fciadcum quempiam fadumefle, atque

tamû
- l?igitized by Google
Caput II. Sectio I. 187^
tamdiu manOne, usque 'dum depolitum edet Iteriim iAud.
Confuli quocp potefl eam in rem GrHltngtt flortleg.chjnnc.f
y^tôna-mAemex frMtufio Alphano petita, de juvene ( qui ex
'
amuleto arfenicali geflato occubuilTe dicitur) annotatur apud
RtiLmdum de morhe lingartco p. 6gj. Coafentiunc Cum addu£Us
teftirooniis etiam loca quxpiara allegata , non optimum de-
claranda ufum venenatorum externe gellatorum, apud Exc.
Chrift. Helvtgittmconjtho-medicode peftep.iu. Idem citatuaî»/4«i^''
Ld. pMj. amuleta ex vegetabilibus folum, neutiquam vero ex
mineralibus venenatisadmittit/ed omni modo proferibenda,
fit medicadris ac metallariis relinciuendaeire dicit argumen- ;
ta.& rariones,curo{uis obje£îonious,cur mineralia illa rejici-

N endaGnt, prolixius ventilata legi poflunt in loco defignato
autoris. Reperiuntur quotp non pauci alii, eodem argumento
urentes,' 8( venenatis ha£Ienus explofis tutiora przferentes,
/ videlicet ex vegetabilibus petita; de quo videantucimi&erktiC
t>on©tcrbcnesIluufjten "pro Ntriml/ergenjthttt edui jinno Ueo. in
Tib. DameretiUt £><i'iii)t ron bcr pr(tilenQ ediit.H*mtmrgi jinno
t6o4i pi 17. efc. ittJeh.XVttneve Sericiitron ber Ptfl Ltp/U edit,
A»no tsgS. m &m,Bergeri 3(notbnung tdtt, Getn 1607. (f in
Dialogo medtee cbjmtco ubrrbic 1-tUbia i6oS.
Q^x vero periapta tutiora reputentur & exiftant ex vegetabi-
libus petita, paularnferius poH abfolutamzenechtDrum-con-
Gderationeinnotercenc.Si iicetpaulisperadhucindulgereze-
nechtoru refutationi 6thuj^ fundamentis ab autbribus fubin-
de etiam prolatis ; fiftit fe porro Bernh. Sralvim tjuereU vtmriatli
p.2 ij. pefte,inqult, eliminari appenso arfenico amuletofomni-
anr. De eodem paulo ante atta£to aliis exemplis&
perniciose applicatorum ejusmodi venenatorum amuleto-
rum, plura proflant in lihr. Dtemerhreeckn de pefle l.4.p.j4$. tfe.
Propterferiam etiam dehortationem contra ufum di£fum, dc

quod "venenata ifla, commendata a îbusdam, nequa-
quam profuerint, vel a pefle morteque defenderint ipfosmet
etiam venditores; quin potiiis ifta peflem,aut mala pefti fimi-
lia, mortemque ipfam induxerint, legi meretur item Dtemer-
ImoukiB* U.p.ip8.so6^Jj, (f iibjt, r.//. uti (5 f-i7S- q«0
:iS 8 ScRtrnsMUM Amuletorum Medicum.
in loco ultimo autor merito credulitatem ac frmplicitatemj» •
medicorum indulgentium idis venenatis perliringit. Idcta

hocftatuentes allegat quoque Ntc. Tulptmptifl obfirvMtionts mt-
tlicMP.392. fvzAet ne peftori tempore peftis arfenicum ap-
pendatur. Non optima quxquc fentit item de venenatis his
f/tlmoniiHiTMmKlopefitif.m.iSi. a\tq\xippc,feyidiiTeiaC2Riys
Oftendanis ad lictus multa virorum miiiia cum ejusmodi ze-
nextopefte fublarorum.Imo 8teos qui per quindenas, fingulas
Cbicoftasveficarentpcrarfenicitrochifcos, bydinis peris in-'
clufos. Docet infimul autor di£lus iftiusmodi periculofa a —
PatavinisSt Italicis Medicis, Grzcis item, Juda;is ac aliis malz
fidei hominibus, cum aliis fuperiliciolis in-ufum vocata, & ad
nos propagata eflc.Conciliet interim vero Le£lor B. Nelmontu
opinionem de bufonibus fume venenatis declaratis,& tamen
faluberrimo rencchto ex iisdem expcftando atque paulo in-
ferius a nobis exponendo. Liceat mihi adhuc allegare verba
GuUriin obf. maltcar. di peftt BrtmfvUenfi frtfattoneSlC autem in-
'
quit: nemo cmacquicquam fpei (ibi imaginetur ( nimirum
tempore peftisl fivelitfuperftitiofum illud Paracelfi zenexe-
ton.five Arfenico.aut mercurio conflatum Experientia enim :
* '
oonftat,hzcfupra cordis regionem,donec incaluerint geftata,
multu damni corpori dediife; contra ncfciturquosdamhorS
~appenfione liberos apefle manfHIe. Proinde
^Mph p.2.(fc.) fententia pene contraria, (ad particulari & infuf-
iicienti demonllratione nitens) firmiori probatione indiger.
'Cocteru ArfenicaJia pariter quosdam damnare feribit crebro a
nobis allegatus laudatiflimus Augudanorum medicus fêf-
‘fchmintutu ddCotferii oyftrvMiontm.c.ioo.f.4^. De eodem etiam
plura contineri tn /rnChtlUd, curat, (fanuiru/ conftUor$m dicit
idem ille Non oprimaquzcplimiliterrentiunt de his
venenatis Stmtrtm dtftbr, 1.4. c.s. p. 440. & c. Uaêrm de lite ptJUfer, •
L2,e.9. p.iei. atûe tdem imSctif^t POn bfvpefllffnc Hala-

Saxen. tdtt, -Amo 1607. Theofh. Bonum mtreurw comfntalitte l. 6,
y. 261- §.32. Idem hoj: faciunt etiimPetrmRommehmin ten enta
têePten tnembelmovbei: obecScridjt Poni>crpefI/>.yo.cyf.
ytan. Ammianm imgtunbUc^n 25 erKl;t P0« -bei' P(fl p. IIU
. . £x€
. Digitized by Googie
'
Caput II. Ssctio I. zgf

lExc.Jnft, Ortholpb, Aiarchtu in Loimt^raphia Schleitfingn iinpre^,
16S0 p.6j. Harat Augtnuu fptif.p. Croto confilto de pefit , i*
opere canfiltortm fteorum f. m. 0^4. (fc. Et in Eptftolis {vMlgo ipfint
appellatif) a Scholîo editu , Epiil. i6f. Adde his etiam Colnmbom
ltb.2, de febr.peflil, f. /rf.tf//. Tkom, ReimfiHm im 2^1'tdpC VOH
t>CV ©fevbffW^Seurfje ooi* ^Htcnbuig p. JS. od p. 45. edit. Anno
i6jp. Gregor. Horfltm operum tom.3. p,244> Phil, Hachjleterum de.-
cad.j. cof. med, 2. p. 218.
Ha^ênus tradidimus eos, qui inprimis arlenicalia.Bc

venenata magis amuleta admittunt, iTve averlantur; reflat
utde mercurialiumvaloreadhucnonnulla examinemus. Vi»
detur autem in pefte mercurium St amuleta hujusmodi ad»
rciXii^TQ Collegium Witteher a enfemedicum,C[VLO A veualia illa pellis
tempore conceflit im 2&citd)t 11 nb (Drbnung oon ber pejl
Anno 1626. edit. p. 44- Confer quoque Tetr. d Ceô defebr, pmn6ii~
culir.p.tso. Sic mercurio, nuci canxinclulBufoselTe mulrcm
inobfidioneMetenfi Anno iffi. 8t 5 f 3 .teftatur Droetm confit,
I
deptfte c. 8 InmemoT^taoh^tSxOTie Morfdiut Remtu aflerit, ft

.
immur»em& Chirurgum fuum difto mercurio a lue peflifera

fervalTe. Qmdam etiam fe obrervalTe afferunt, quod fi ge»
flantes ifliusraodi amuletum pefHs corripuerit. putamen nu-
cis dilruperit , quod tamen «xperientijc committit Exc. HeU
vigiut /.r.;;.rf^.Defideramus etiam nos experientiam de utro-
que, an fcilicet rupta fuerint putamina, 8c an levamina fenf^
rint geflantes ab eodemamuleto. Paulo pofl pluradeannu-
lis mercurialibus occurrent, qui pariter nigredinem contra
here , atque fuum ita laudabilem eneflum indicare dicuntur^
Utrosque paulo ante di£losautores,fcilicefDrcrt»w<^f*o«*«i ‘
fnercurialia commendantes etiam allegat, iisque confentit

Rudoljth. Goclemm depefie p. 69. quo in loco autor itidemArfc-
nicalmm fautores quos piam attingit.Pl ures de prioribus iisa-
gentes allegantur apud Diemerbraikium de pe(lep.i72.\J{\im mer-
cUrii,ad mentem quorundam autorum, admittit 'liiAemAntort.
LeGrand cunofo rerum obditarum perferut atore p. ji6. 8t Joh. Don,
JiijUue Anitdotarto med, chjm, l. /. c.6.p.62, Andr, Stanki tr, de pefie,
' V . O0 , fic
. .
t^cr Scrutinium Amuletorum Medicum

fuThtodmtu. De mercurii coagulati laude, non in peflc {ûm;
fed etiam in aliis morbis Pit/ibkf de Ze»exie vtl mtreurtos
f# 4^.vidcatur. Non dtiTcnri ab add ullorum horum laude me-

morata Tbtod«nu ( communiter dtllm Tubtrnumontuniee ) tr. Ctrnia-
vico defificp^f.umo tsS6.impreJfo. Propter laudabilem illius ufum ^
adftipulatur etiam Fteino Plaurtm de^n-.p. m, 22;. Przferunt-

pariter mercurium pellis tempore geftandum aliis venenatis
ex Arfenico & auripigmento alioquin compofiris Siartcttu im
êlben#6n6C part, 6.p.s^7. 8c MurtM.^yd)\nuc\! tn occult,
mug.mugntt^morb.cMrat p.39. Laudat etiam Mercurium modoi
'
allegatus 7 4^#r/»4«w«f 4»//« inhcvTlt^Ky unb«îU)^- 31 pothedf!
^{jS. Sic quod a pede Stfafeino corpora defendat mercurius^,
id alTerens videatur BaricelUu horto- gemui. p.}26. De mercurii >
nfii quoque confer Cu^. Reiefu camp. EJjf, <}uuft. 2J.ff.t 7 Patro-
.
cinatur itidem tolerabili mercurii ufui illud Begytniin Tyroemm

chjm. l. i. c. ij. quo .meminit locum illum ubi mercurius re-
,
peritur vel e foainis fuis eruitur, pedem nunquam in vafiil^»
CX ExC. ChriQ. f/ehigit confil. mtd. de pefle p. iij. (fc. In Goritia .

^
tamen, mercurii facta, pedem obfervatam Icribit diftusautor.
Non improbat contra quorundam fententiam tbtdem tdem.'
meter mercurii ufum externum loco amuleti, illumquc citiiis.
locum invenire arbitratur, 11 juxta K/rckerum,lf'frdtgium, &
Ovift. Schroderum Pedis a vermibus oriatur, vel in iisdemratio
ipfius confidat. Interim tamen ipfemer autor Hdv, l.c.p, 114,
omnes litus mercuviales (everiflime (aliorum aucorum expe-
rientiitridi perfuaAis) prohibendos putat. Plura vero (Ct
dimonia, minus applaudentia mcrcurialibus, paulo inferii^
innotefeent. Parum autem fidei attribuitaddu£lo ilii aderto
Begvim jeb, Gvtlidm. Mjveegettm in.ber pCfl^lDrbnung c.S.p.^%
m Surheutoeda. unm 16S1, Opponitur quippe illi experientia <
HelmeMtt ex tumulo pe/iis , paulo inferius adducenda. Memor

autem illorum Begviui verborum , non abhorret a mercurii 1
- \£x/1gricelA ihirjtrg.fmrva p.784^,4^,4.41, SttbfcrU)it pene his

Pm,.• I
Digifized by Googie
.
•Caput II. Sectio I, 291

fettrim dt fthribm /. 1. c./j.
f.
6j4> dum illicqusritiCur quiin
argenti fodinis aiftdud venentur.rard aut nunquam febre cor.
ripiantur&c. v
Haftenus dedimus eos , qui mercurii ufui favent ; re-

flant autem alii etiam confulendi atque audiendi, qui defci-
fcunt a priorum fententia : (ic inemcax amuletum declarat
mercurium nuci inclulum ac geflatum Job, Cottr. Diueritm
Joireo Jddpp0cr4ltco p. pjp, Omeritts eiiam in JjUogt memor, cent.at»
pdrt. 6$. cinguli mercurialis infelices fucceûs variis exemplis
& teftimoniis declarat ; hinc miror, cur in aliis particulis ibi-
dem autor Ille comendet mercurium. Sic enim de epilepticis

ex hydrargyro fa£tis ibidem legimus c€nt.4‘ p^t-94- De mixto
' ufu iacent.f.p gf. De nequitie mercurii etia agantHoefer.Here,
mtd. l.uc ^p. 261. qui autor quoq; L c. pjoj. videri poteil,quid
fcilicet de venenatis alioquin fentiat. De mercuriiatque arfe-
'nici pericuTofo ufu in pefle judicato videatur Ktrchertu de ptfit
f.i36. Infelicem prztereamercurialium, externi pro buboni-

uus fanandis adhibitorum, ufum obfervatum dicit D««0#r-
4/rcKkde ptfit p.26g. Non immerito itidem taxat mercurii ufum
internum, a quibusdam in pelle ob putredinem animatatnu»
•alioquin commendatum, cifp, Thtoph.Btrlingim Adverfitrxitriof,
am.i.obf.jS p.nj.dc. S\c FreuicifcmM U Boe Sjlvim f cui longior
annorum feries exoptanda fuifll t. propter commoda quz ab ,
•eo inmedicinam redundare potuiffent) in optnb.mtd, p.gsg,

difpiciens de mercurii ufu in pofte alias commen-
dato, obfcuram quadantenus fententiam profert. Non enim
cejicere illum videtur, ntc magni etiam zflimare; przcipue
ciim ille de operationis ratione, atque proficui ulus experi-
•mentis certis, ac continuis nondum conflare indicet. Innuit
•infuper/.4. ff.no. quod nihil certi per experientiam fibi inno-
tuerit pellis teroporede amuletorum viribus, quamvis quz-
dam in ufum eonvocarit. Przterit quoque ibidem autor ve-'
•nenata,fine dubio indigna tacite ifla cenlens.ficuti etiam alio-
•quin non admodu amuletis favere videtur .De fallaci dc per ni-
cioia mercurialium atque Mfenicaliumperiaptorum uAiJegi
Oo 2 quo
x <^. ScRUTiixiUM Amuletorum Medicum*.
quoqne mercfur Nathanael Hodgts Loimologta p.2j^. De mcrcurff
ooxa,-<]um ifteab Agyrta cuipiam conrra calorem in febre-
maligna & ardente pulHbus utrisque impolitus fuit, rcftimo-
nium quoque pr«ftat/« med. phtUf Daaic. voLj, obf.sj. p.ijs.
Sunt etiam, qui tutioris atque melioris conditionis pronunti-

ant efle mercurium coagulatum, atque tutiatin£kum, ex quo
annulos parandos ac gcliandos elTc fvadent. Addunt infimul
notam bonitatis haberi, quod nigrefcantgefiati aliquandiu,fi
alicubi venenum prarfto iit, quod iidem attrahant, & geftan-
tem ita immunem relinquant. Verum utrumque videtur
dubium St fallax, cum nondum fit demonftratum, quod ve-
nenum adfcifcant, aut inde nigrefeantii: fiquidem nigredo
annulis illis a fumojvapore, vel halitu variofacile induci pot-
eft. Imo obfervatum Kiit, quod ad latrinas delati ifii annuli
nigredinem foleant contrahere. Gtor^. Pnfihk* m >e«rx/s,licet
admodum laudet mercurium coagulatum, varias in formas.
reda£lum conrra morbos multos, difvadet tamen ut illud in
cephalalgia fub forma monilis Stc. .capiti vel collo appenda-
tur, propter mala inde metuenda. Autor hic verofuum illud-
amuletum extrahere praecipue morbofam materiam ex cor-'
pore arbitratur; indifta-verocautionecenfetautor.quodin
corpus ab amuletis vires immittantur. Practetea de maligni-
tate mercurii confuii quoque ptfiu phanommu^.
fg Falhphu tom.h p.s *7 Cfc. Exempla & teftimonia mercurii
ScArfenici ufum (erio disfvadeiitia annotavit itidem

fonim Lexico chym. p. 24S. f$ 246. Mercurium quidem citius,,
quam ?rfeniciim, loco amuleti adhiberi pofle uatuit, fed in-
fimul oh rationes certas ipfius ufum disfvadcty#«.'9».Z)eii5/2«.
‘gimdt pc/lep.j4s. Utriusqueufum mimis tutum exautorum-
fententia.ât\i\t Adurt. Zeilerw mifctlla», p.260. 6( allegati apud.
Gregor.Horfitum toni. 3. decad. 10. p/oblem.9. p, no. Idem. argumen-
tum pcrrraftant citati apud Joh. Lo7. Gutierre^. i» fchrtlogj:Hrf.s.
Un. 10, ad Sepialit Aninu
p. 22g. St an notati in Joh. Rodtt commtnt.
adver/ion.l, f p.ijy.
.
quibus etiam anne£lendus e&Nermtontm:
GrnbtHs de arc^nU meduornm non areimu p.S4^ tgc. Meminit paritet,-
Cligitizad by Googie
,
Caput II. Sectio I. ipj*

tfe illis, quod minus bene cclTerint iis. qui ilibsc appenderint
Anno 1^36. ^>i 4 r, Aiackl‘'-i\n\ . Me>»trt.-il.p.i2.tjiiod
frodut RudolphapoU j6 so. Retulit mihi quoqucLipCa: wr

rientu/tmm,jMemPr<tceptoru loco tjuondam ve/ierab^,c^\.\ 6 di homines
anno i^go. ibidem peftis infultus metuentes a morturio fibi ,
lUrpenlo artuum tremorem , ab aifenico vero cutis puftulas

6c roHonem aliaquemala contraxerint/ Cur mercurius alias
tretnorem efficiat rationem reddit ign. Thtcrm.ur confil, 10. l. 2.
Plura in hanc rem illi quoque conferunt , qui de noxa mer-
cucialium unguentorum vel illituum in fcabie,vel luevcne>
tea agunt ; quemadmodum 8c nos aliquando de fiabie rttrV
MtrcmrtaUunnmnm.tuto ubivis t ft plura pro hac re con*
firmanda fuppeditabimus. Aliud teUimonium de mercu-
HO, quod vani fuerint obfervati illi in di£ta pefte Lipfienfi-
nm,qui fpem in illo pofuerunt , adfert Exc, Aug. Rtvi-
ttut de ptfie Lipjien/ip.s9, Parem virtutem arfenici vario modo
in Zenechdon reda£î , fe deprehendiiTe, idem laudatus autor.
innuit /. r. (fp. 121,
l Prolixum nimis foret, fi plurimas , vel aliquas faltem-*-
venehatorum feu zenechtorum formulas transferibere huc
vellemus ex autoribus,quz paflim apud eosdem occurrunt.
Ideoq^ fufficiat hoc in loco adduxifie unicum illud Jjcobi Car-
pr/i)&,cumhic przcipuus zenechti ejusmodi autor credatur;
tradit vero illud inter fimilia alia Joh Jac.lfeckerMdefecretu l.f,
c.4^p.!22. Jubens recipi Arfenici albi Cryftallini partes fivej

vincias duas, rubei partem five unciam unam,fiacplacenta ro>
'tundacraffitudine digiti, cum albo ovi, vel mucilaginc Tra*
gacanthz.infuatur linteolo, fuperaddito fcrico, 8cadmovea<
eur cordi. Nec opus efiindulium interjici (nam etfi arfeni-
cum intro fumtum fit lethiferum , nec etiam occulta vi , fed
fola rofione, ucproindevenenum non fit dicendum) tamen.»
admotum extra, venenis refifiit certa experientia, ha£lenus
Weckerus. Cum ergo non fine tzdio feribendiaut legendi
omnes autorum formulas, vel plurimas illius conditionis af- ,
'Ace vel filleievaleuDOs, contentijam erimus fola recenfione-

Oo {. Iocop-
194 ScRVTivnn< Amuletorum Medicum.
locorum, ^quibus dberrima iilorum zenechtorum TrI com< ,
poficorum amuleeorum noticia peti potell. Confuli itaqu&^

po(Tunt de iis (inter quae famofum zenecheon etiam
reperitur) PMractlft*tinlAr.2.dt Ptjltc.3, CroUnu Bafil. chjm.p, 237,
tf 240. Fel. Plattrns Jefehr. p. 222. Aârtinut Forfftrm tn Antidota
Loimtpiltmtcs p. m. i6t> Conrdd, Kunrmh m
mtdnll. deJhlUi, p, 34^.
lab/tvm*in^Htiigm.$trcMi,chym.tom.i. Lj. C 3 i.p, 34 j.&.hemkit* L6,
fibf,7.p-7f^- CaJp.Thteph. Burbnghu Adverfar, curioprntd, ctntur.i,
0pptnd.p.t79. joh. Rhenmm Mnttdotdr.pe/hltut.fal. 26. (i 27, Isbr^mU
Dumervneck dgpefltU.cji. p.i72, ($c Ajuen, Deufingtm tr.deptfie
p.3f6.dtc, tfp 347. Mtrcttrialu dtvtnenis m.2. e^. Hthmomim tumttl,
'
ptfiit p.mjg2. Phti.Heechfl r.ierm ebf. decMl.3. cgtp.2. pjH.21s.ffc.Rhm-

mtluu med.JpMffr. tripMrt. p.630. ff y4trochjm.p.d3oi n.fi. RtiUndiu ek
morboUngMT. c.g.fv.78. p.696. StnHertmdtftbr.l.4 €.$> Brmnntriu
cenfil.med.mlum». Rolfincimchjm.inart. fmrm. redM3.p.4is, Fabrie,
H$ltUmufol.i32t.Gtcl^h>t*dgpeJl€ p.d4. gf 93, ‘RodApli. G0cUmm de
pejfe p. 69. GruUngimfloril. cojm. p.473- Dmh. Menen, MstthU ticperu
me»t.med.chj/m.decad.3.p>2f. (fc. Chrifi. Frunc. PamUmt hitfoMU de-
'feriptimt p.117. 6c alii plures. Alia cotnpofita annotata reperies
ctiamapud eos, quos pauldante adduximus venenatorusL»
periammatum fautores, dc ofores eorundem.
inter ejusmodi controverfias vero circa yenenatorum.#
urum occupatas etiam hoc referendum eft , quod AgricoU
Cpaulo fuperius quoque a nobis allegatus i c.^crudum arfeni-
cumpericulofumeflc ducat, atque ideo fubftituat Antimo-
nium, Sulphur & Arfenicum album ; hujus vero przpatandt
modos uberior videatur /.«. Similes plures corre£liones ab
aliis etiam tentari atque przcipi, licet obfervare in autoribus
quibusdam. Alii pariter in mercurio fufionem &corre£fio>
nem variam eligunt, quo majores vel tutiores vires, aut faltem
'
patrocinium plaufibiie illi comparent. Alii iterum perniciem
eandem crudorum venenorum olfacientes, corrigere conan.
tureavariorumcordialium additione, de qua ubivis condat; .
& nos pauldpoft plura de hac materia addemus. Valeremus

-equidem hanc tekm longius pertexere,atque plura annedere ^
alia
Digitized by Googie
, •
Caput II. Sectio 1 . 195

alta dc mquitia, 8cperniciofoufu venenatorum amuletorum,
abunde improbatorum, fcd finem faciemus huj^ recenfionis.
ubi adhuc quzdam circa fu fpe£lam ar leni callum originem,,
applicandi modum, admiftionem aliorum ingredientium
vel. corrigentium, continuam aut immutatam zenechto-
tum gedatipnem filve ufum, atque operandi rationem abfoU
verimus quae omnia de minus tuto periammatum illotum,
;
'ufu reftantur».
Sufpicamur autem, quod forte exmal^ intelleflo voca-
bulo arfenicum in ufum Iit indubium, quod ne-
gotium tra£iu temportf^forfitan defenfores fnos naûmell.'
Conftat vero trabum SaneLerMbM» edejuniperinum gummi;*.
Gr<uorum vero Arfenicu, veluti hoc colligere eft Fufius ex £xc.
immani Adedu. Cruica p. jo6. 4S2.tf4S4. ut ex-BenJammi Siharffi
dtfiriptione Juniperi p. j/. 44. 26^ quo in loco etiam tefiimonia -
ciuntur, de auripigmenti venenata qualitate, five intus fi ve*

extus illud adhibeatur. Idem foriitan indicare svXtLoherm
inAnchoru faniuuis ftEi. 2, p. 216. arfenicum, inquit, Arabum'
videtur efie aliud quidpiam, quam nofirum ; 2Uctuui vult efic
• Tragacantham, alx nullas addit rationes. De illo quod ver» .
nicem vel juniperinum gummi velint intelle£ium per fanda-

raebam Ar*btt, Gr*ci autem auripigmentu vel arfenicum vid.
Aimrt. RuUmdut LtxicoAUhem.p. 420. J^c.juc. Puncr. Erum Lexic»
CuJIeBi renvMto T^tt, fandurue* p.1026. Frtd. Hoffmmnut in Cluve-
Schrodtrip }66, Leenh. Fuch/iuspdradox.metiic. l.i.c.34. p. 62, ffe»
CviL Jdnjon^ Lex. p. 206. Hinc opportune monent feriptores

ut cauti fimus in praeferiptione ifiiusmodi rerum ne ex con-,
fufione nominum altera pro altera Sandaraca, recipiatur,

in evidentem hominum perniciem; itaque melioris perfpw
cxiicatis gratia gummi juniperi , Arfenicum, SrAuripiên-
Cum, quando ufus illaexpofcit, verbis fuis expreflis figpifi--
cai3 Cur,quamfilandaracz utrivis illud natjonis diicrimen^,.
XK>n omnibus notum, addatur, (cilicet Aridum vel Gr*c«rum..
Idem fere innuit commentator Adruutu/TolUminprdxin aureum*
&»(ksri /. ;• sih f« ubi dicit , quod quidam Sam •
Digitizêd by Google
-»
ao(J ScRUTiKiuM Amuletorum Medicum.

darax Arabum proSandaracha Grxcoruni male intellexerint
& receperint, hinc libros illos docentes ufum eorundem di-
fcernendos & pro cujusvis nationis valore vocis, illud medi-
,
camentum feligendum atque accipiendum elTe vult.Sic etiam

StnnerlMS med, prax. l. 2, fari, j. c, 2. ji. m. 34.7, ^c. Hacferus Here,
med. l. }. cos , qui Ailhmatc Sandaracham
c.2.p. 136. refutat m
Graecorum, Arfcnicum ufurpant, ubi Sandaracam
fcilicct
Arabum, videlicet gummi juniperinum recipere debeant, pro
fuffituabfumentehumores pulmonum afthma excitantcs.Di-
fplicct itidem id Paulo Zachi^{ifMceft. medic.leg.tom i.hb 2.tit:2.^v.i,
p.m.iSs.)quod Arabes non nulli in afthmate&tufli commen-
dent inter interna medicamenta aricnicum, verum exi-
ftens venenum atque id potius prjeftribentibus aflumen-
:
dum relinqpit, & Arabes aliud quid fibi voluiiTe fufpicatur

autor, quod interpretes Arfcenicum perperam transtu-
‘
Ierint. Simili modo innumeri pene errores in materiam.*
medicam irrepere poflunt,vcl nominis fallacia, falsave acce-
ptione , aut interpretatione ; aut quando res non fatis notx
ab autoribus vel interpretibus, per externam fuam figuram»
vel alias proprietates -explicantur, dum conditiones ejus-
modi, quz inprimis in rebUs magis notis , vel inquilinis
obfervantur, ad alias exoticas res vel medicamenta non aded
notaapplicantur ; hinc, uti diftum , varii errores in medici-
na emergere pofTunt. Pro differentia etiam rerum certarum
vel medicamentorum,nationis chara£f er fituiliter iis izpe ad-
ditus apparet, veluticaffia, manna, fpodium&c. Arabum vel
Grateorum diftinftum notumeff , qujc res invicem plane di-
ferepant. Impoffibile itaque non eft,quin loco gummi juni^
peri (cum varia ex junipero petita alias inpefte ufurpentur)
arfenicumfitin ufumadmiffum, ob errorem vel confufamj
'
acceptionem fandarachat. Num plane etiam gummi iffud
locoamu!cti,veltanquamingrcdiens{acculorum aut fpecie^
rum cordialiuhi ulitatarum
alias pcftis tempore fuerit olinjia
^dhlbitiini, uti definire, ita negare nonpoffum.
‘ •
Pr*.
t \
Digitized by Googie
,
^Caput II. Sectio I.

Prxtcrea ofFert (e nobis alia dubitandi anfa drca ze~
nechtorum fufpeftani originem, dum Anton.DeufwguutraQ,
de ptflep.} 44 inquit: mirum fane,unde tantus error, velim-
.
poftura originem traxerit: verofimile eft ex Arabici idioma-

tis ignoranda, tantum in praxi medica errorem dimanalTe.
Cum enim medicus aliquis Arabs forte commendavit lac-
culumD4V/«»»,hoceft,x:inamomi (etenim Darfini Arabibus
-.cinamomumfignificat) vocabulo illo Arabico, apud Medi-
cos Barbaros Latino fermone fcrvato (ut fieri pafltm folebat)
imperitus aliquis iinguz poftmodum pro facculo Darfeni
accepit facculumI>’rfr^«K-v eundemtp errorem porroaliis in-
epta vommendatione inftillavit. Idem autor de eodem etiam
agens , videri poteft in examinep*/vfrw ^mpMbetki. Diitum
Denjingium autem fuam fententiara ex Ntool, EDain de pefle /,
mutuatum efle vult Exc.chnfi, HelvtgtwcoiiftUomed. depeflep.iij.
cui tamen di£taopinionon arridet; non impol&bite tamen
quibusdam videtur, quin loco odoriferi, (i non alexiterii, ap-
,
penfum illud aliquando fit inpeile; fed plures lites circa hanc
materiam movere fuperfedeo. Interim haftenus addu£ds
majorem lucem accendere videntur fequentia.qug non pigra-
bor adhuc annotare: conftat quippe, quod in venenis expel-
lendis antidoto Indi adhibeant canellam vel cinamomum;
uti conilat ex Gvihelmi Pifinu maHtu/daromaiua p,i6S. CfG^r-
ci*A> Horto htftoria AromatHm lib. /. cap. tj.p. m. 6s, bic autem in-
.quit; OrmuE incolz ementes canellam a Chinenfibus, id-
circo eamDarchini, quodPerfis lignum Chineofefonat, ap-
pellarunt &c : Qma itaque conftat, quod E)archini (eu cV
nella fuerint alexipharmacis admixta, (uti paulo poft de ze-
nechto ejusniodi compofito etiam conftabit) vel fola non-
nunquam contra venenatos morbos ufurpata, confuf* ac-
ceptionis originem inde ortam quadantenuscolligcrere pos-
fumus, Qijpd autem per vocem Darfini pottuscanella fubti- -
lis. dulcis & aromati ca, quam crafiainteiligenda fit, cenlet.»’

‘
Joh. Strobelbergerm dt conftil, Alchtrmes c^8.
PP -•' Vi-
Digitized by Google
.
.
S98 Scrutinium Amuletorum Medicum-

Vidimus haftenus, quomodo venenata & fufpeftaj^-
Qusmodi periapta in medicinx rationalis leges, 8c autorunu*
inultorum monita faluraria impingant; c6 magis vero ilâ
repudianda funt, quatenus ccrtis conftellationibus confici<
untur, variisque Talismanicis figuris (ignantur, & fic fzpe
Diaboli fraudulentiam & concurfum admixtum.habent vel- ;
Uti ideo in pracentibus non fimplici vice A/r/r«^ peftifu-

gum amuletum rejici accepimus. Concilient inferim curiofi.
ejusmodi monita, & ea quidem ha£lenus, propter materix
urgentis necelTitatem,de venenatis inprimis latius didufta:
Summa vel condufio ex illis emergit, quod venenatorum
periaptorum applicatio, praecipue tempore peftis periculo'
,
non vacet. Si enim *ger moritur, quis certo dijudicabit,,

utrum morbi vel toxici farvitia id faftum fit ? Si vero quis
cfFugit peftem,quis audebit certo vendicareviftoriam illamb
^
zenechto efle ortam; cum multi fuperent peftem , necifta fuc-
cumbanc, eriamfi nullum plane admittant mcdrcamenrum.
Nondum autem omnis cft fepofira fufpicio de venena-
torum noxa, vel lis etiam aucorum circa iiihxc compofita,.
Variant quippe iterum illorum fententix, circa di£torum_»
amuletorum compofitionemj dum fcilicet quidam venena*
fola vel fimplicia, alii vero propter malignam ipforufn natu-
ram iis alcxipharmaca permhcta atque lic applicata volunt ;
, ,
uti formulz pafTim annotatx reftantur. Str:atrm autem dc

febribm p.440. arbitratur, quod nulla alia medicamenta vene-
natis fint admifeenda ne vis illorum frangatur. SimilhecLi.
,
DrmcMM Lidrltus dtjp.medtc. monet, non temere efie mifeenda

ejusmodi amuleta, qux abftrusa vi operantur. Plura deeo--
dem tellimonia facile aliis in autoribus reperienrur. Dead-
mifeendis alcxipharmacis vero, loco plurium rationum vek
teff imoniorum fufficiant ea, quz adhuc depromemus cxLtba-
de bufbnibus, ait,
vii fynt4gm.arfMn,chjm.t.iJ.7.c.si.p,346,
quod fuis vulneribus
conflat, 6( Scorpiis aliisque id genus,
impoficaStbubonibue-applicata virus non patiantur amplius.
graflari,d( in penetralia vikerum irrumpere, fed revocenLj •
prOi
Digitized by Googie
:
Caput II. Sectto I.

•proprietate naturz. Jam autem pcftiferum venenum dicunt
bufonium, vel arfenicale efleaur etiam menftruofum, ut Para-
celfia arbitratus eft. Uc ergo univcrfale extradlivum fieret
excogitata compofitioett ex iftisbafibus, quibus tamenanti-
pharmaca adjunguntur, ne reciprocare attraftum venenum
poflit,& in corpus fle£U quanquam alias calor aftualis at-
:
traftivus cfledeprehendatur. Hoc & Capivaedm, prxter ex-

perientiam confideravit, 8t ad axillas Ub.f. deventnu amuleta
confcripfit.quae fimul haberent resaromaticasdt cordiales.Ita
eft cap. 6. dtdt Ubri quantum adqualitatemoccultam, feuea,
qusE ratione fimilitudinis trahunt, videndum num venenum
fit in corpore, nec ne. Interdum enim, licet venenum non-
dum fit in corpore, utimur tamen materia vacuante, quae me-
diam habet naturam inter corpus & venerrum cap.ti. l.s. 8t
proinde haec tutius applicantur, quam exhibentur, quale eft

hoc Recipiatur Arfenici uncia una, di£lamni Cretici fem-
:
pulus unus;finapi, cinamomi, ana fcrupulus lemis, mofchi li-

ve Ambrae grana tria, mifeeantur. Rationes praeterea hujus
periapti, atque objedUones contra talismodi amuleta dilutae*
ex loco difto Ubavu peti poflunt. Cui placet prxterea dej
,
alexipharmacis cumzenechtis mixtis etiam videat PhiiHoech.

ftttteri dtc.s.c^. 2. /chol.p.216.
Poftbxc ad alia nobis jam progrediendum eft , tenemur
quippe adhuc iis aufculrare,qui modo renovationem zenech-
torum injungunt, modo continuationem unius ejusdemque
alexiterii in pefte imperant. Quidam vero volunt , ut reno-
ventur fubinde,vel nova applicentur corpori zenechta,quan-
dotalia aliquandiu prius illi adhxferunt. Atque ii prxcipue,
'
qui attrahendo venenum ex aere vel corpore infefto credunt

operari ifta periapta,ftatuunt hxc modo dido faturata, atque
imbuta veneno attrado, ulterius ad venenum attrahendum
exiftere inutilia , imo corpori inimica fieri. Plura de hoc modo
operandi occurrunt paulo poft. Interim liceat mihi quxrere,
contra paulo ante prolata an non zenechta, priusquam cor-
,
pori , pro finefuo dido admoveantur, ex aere & locis infedis

-
Pp i ve*
.•
jeo Scrutinium Amuletorum Medicum.

venenaan'ugere valeant, dum adhuc cruda 8c craflafunt, vcl^
etiam dum componuntur, aut quando aflervantur cadem_»
compofita in Pharmacopoliis pro neceflitate urgente , atque
pro infefto, vd zgroto illa poftea expetente. An ifta itaque
pro voluntate horainum,denique in ufum tra£ia,cx infeftis
labem hanc extrahere, vel ex acre abforbere contagiofa_»
miasroata polTmt vel teneantur, indagent curioli. Imo
quo me verto in his zenechtorum negotiis ex erroribus clu-
,
«ari , atque confequenter opinionibus talismodi velifr-

cari nequeo, ylgruela loco paulo fuperius memorato, dicit.
fuamprxfcriptammalTamtamdiuincorporc tolerandam ef-
fe.jjsquedum pannus ille involvens illam fiat niger vel cce-
ruleus, quo obfavato amuletnm hoc comburendum, & ex.
novis reb’ fimii e reparandum eflTe Icribit. Rhinanf tu loco
f/f4/o paftillos fuos venenatos dicit madefieri, fi pellilens ve-
nenum prifto fit ; ideoque tum igni admovendos elll* monet,

atque ita venenum evanefeere arbitratur. Deinde alii, qui
cordialiazcnechtisadmifcenr, prxtendunt renovatione pro—
pterca opus elFe, quod opitulemur hac rarionc metus fpiriti-
bus vitalibus, atque fonti eorundem fcilicet cordi, de quo re-
volvi pote^ Softfient lotut cvtttHi,
Altera pars patronorum ejusmodi pentaculorum cui ,
continna magis arridetgcllatio.caque ufu & experientia.pro-

bata(& quidem juxta relationem iliorum j hxc inquam rars.
praetendit, quod illaperiapta veneno fortius impraegnata, ob.
gellationcm diuturnam, mdiiis fuum munus prophyla£ti-
cum peragant, quam a pcllilcnti veneno vacua, vel nimis jeju-
na. /".//,.fuostrochilcosvalidiores ati^
promptiores pronuntiat, qui aliquoties in usu fuerunt admis-*
fi, quam recentiores; quodipfumde Saphyro etiamftatuit
idem, m d: magmt.vuln, curutt^fie jf .ff.De mercurio videatur idem .
etiamin«^/7o/.4^'c«rf^/jw. Ideo quoque conferri poteft

ipfius trail. de herbu veritu Didtus lielniomim autem alio
lapid. •
in loco periaptis aliis, verbi gratia ungula: alcis &c. vires 'de^
cedere ait, fi aliquandiu ufui infervierint. Hifce confideratis'.
non
• Digitized by Googie
non vana evolutio accuratior ejusmodi vencnatorum_»
erit
amuletorum: ciim nobile noftra medicin;c Tubjc-ftum, fcilicet

corpus humanum mercatur, utf ficuti in aliis medicamentis
applicandis, ita praecipue in talismodi fufpeftis prjefcriben-
dis vel ufurpandis) caute verferaur;nifi nmplkitati.credulita-
aut imperitix velificari velimus. DroitmaMtemc.g.de pefic ad-
'ti
miraturin ejusmodi venenis falutarera, & a quibusdam ad-

modum deprxdicatumufum, Deique quod illa, per-
& deleteria alioquin, noflrx utilitati
niciofa inlerviant. Ve-
ftigiis hujus autoris quoque infiliitôc^. dc pc/lep.6fi
8c alii plures. Q^modo vero hzc zenechta fuas operationes
expediant vclexkrant, quando corpori appenfa funt , non_»
eadem femper ratio vel modus autoribus placet ; paulo cura^

dus ideo ifta contemplabimur.
Primo itaque volunt quipam fieri illam Zenehtorum o*
perationem: quatenus in corpus effluvia 8t vis quxpiam_*
tranfire,8c expellendo venenatam materiam, aliave ratione
agere eadem cicditar. y^cMCaprili^ de febr »«tr/(i./..:.inquif:
cum arfenicum fit venenofum, materiam haoebit cordis na.-
turz contrariam ;
caufx autem peftililenti fimilem :
quocir*
ca, quemadmodum peftilens aer arfenici ope infpiratur, ita
idem (ejusdem foris appenfi beneficio) e corporis centroad
circumferentiam vicifflm proleftatur, haftenus ille. Hanc
vero opcrationemquodconcernir.ea ipfanonpaucos in ad-
mirationem rapit quomodo fcilicet toxicum in corpus agens,
.
vim peftilentem expellar, quia hoc îaf>pn'Sn» pugnat cum a&-

tura contrariorura,utifcntit(jr4r4r(j/i« de ptfie. Sicuihzcnon
arrident, videat an fibi ex fcquentibus pofflt fatisfacere; parum
autem confidentizzenechtistribuit,6t aniles quaspiam ratio-
nes operandi ab autoribus iftis tributas eximimtPhil.Hoech/iet-
terw Dec.j.obf.mtd 2.p.2i(f. quarto, inquit illc.in peftetimorem
& metum prohibent, quia cordis pulfuin contractum caufant;
unde debilitas cordis ejusque vires fraftz, Certeob amule-
tum magis contrahetur cor. diaftoleque imbecillis erit, ob fu-
gam veneni. Natura enim inimica averfatur omnia, fi Ita..
Pp 3, que.
‘301 'ScRUTiKiUM Amuletorum Medicum.
que diaftolc fortior effet, attraheret magis, quam expelleret;
quod tamen non vultadmittere. Fovet autertu*
inter alios fententiam illam Htwrnim de videlicet,
> quod cor propter zenechta corpori extrinfecus appenfa le-»

contrahat, & ideo (yftole ipfius fiat fortior diaftole, ira ut
validius. a fe expellere, quam attrahere valeat. Eadem for*
tallis eft opinio Grtdtngu FlorUegio chjmsco pig. 473. llatuit quip-
pe, amuleta ifta peftem avertere cohibendo attraftivam. Ve-

rum difplicct illa etiam expolitio vt l operandi ratio Semerto de
febr.p.440. Qm leviter vcr6aftenditaddi£lumiftum operan-
dimodum, lacile quoque errorem in eodem^deprehendet-».
Monent alii iterum circa ejusmodi medicamema, quddlein-
linuent in corpus, atque humorum fortiorem motum con-
ciHent,unde fudorcm,(,addo etiam frigidum quandotp 6cc.) &
cum hoc venenum intus latens potentius extra corpus eli-
minent; ut hac ratione lint quali fudoriferaextrinlecusappli-
cata.Quid vero mercurP externe illit'^ prolaHvationepromo-
venda valeat, alias notum eft; quin itatpfanguinis motu con-
^
ciliare valeat quadantenusarfcnicum, no plane dubitandum,
(i ipftus naturam accuratius expendamus. Utrum vero falu-
•tariter id fiat, alius-eftquxftionis? \mo Hercules Saxenia de pUcu

argentum vivum ex venenatis amuletis facilius tolerat,
ejusqueoperationemin vi difeutiendi cortftftete arbitratur:
quafanguiscralTusdifcuti&ad exitum pr«parari poflit; uti
fuperius interamuletanrolaftefacientiahujus mentionem.^
fecimus. Non immorabimur prolixiori huicconliderationi,
num externa ejusmodi medicamenta motum humorum , ali-
aseg operat iones efficere valeant ; curo etiam purganda , aliatp
medicamenta manibus detenta , vel aliis corporis partibus
applicata Un corpus iddem inferant fuasaperariones, atque
fic dubium hoc diluere videantur. Curdamu Itb.e.fuhiihtsuum,
arteriis illita, majoris facit pro pulfandis venenis, quam ore-»
exhaufta, ft illa jam ventriculo exierint; docetque modum
conficiendi oleum, quo inunffa extrema, mediante vomjtu,
purgatione , aut fudorc, vel urina extrudant venenum, lllan-i
C«r-
Qigitized by Google
, ..
Caput II Stcrio I. ' joj-

drtiam fententlam, quod extcina medicamenta & amuleta
integris magis, nec adto fraftis ve! imminutis viribus (uti
quidem de internis medicamentis fufpicatur) per partes ex-
ternas ad vafa intus rapiamur & ccmuuicentur fiuidis, acfb-
iidis piartibus, majori (ludio & verboruru ambitu declarat_>
BtjU de j^rci/.W^.&c.Alia quadantenus ratione vero, ac
paulo ante di£lumfuit, venenataamulata in corpus agentia
operarf \nA\c.^.tG, B de fatnt Rommn phjf/icac.^.p.î. ille autem,
inter alia periapta,deargentovivo8t bufoncagens,qu6d hxc
duo pedis praefervativa fint,forfitan ad.ea refj)icic,dumitaj-
operationem eorundem exponit : cum revera fit effcftumali
quod ab amuletis, id contigere per emilTionem quorundam
fpirituum, aut atomorum, ex iis remediis cgredientium,8c
corporis humani poros penetrantium, fpiriribusque anima--
libus vires largientium ad relidendum veneno iriterno, live
,
relidentium venenis externis, eaque figentium ,& impedien-

tium , ne amuleta portantibus noceant. Sic abdita quadam
.
vi venena ede venenorum antidotos (uti voluit Ze/ir) refert

Anton. Skractma de pefte cup. 7. p. 2ij. 7 h. Bartholmw ctfls
nudicMp.2j2. arfenici operationem hoc modo exponit; quod
feilicet appenfum illud fubfidietur vi occulta alcxipharmaca,
ftii relidendi venenis ficut intro fumtum vi polleat dele-
;
teria &c.- Videatur quotp DroittuônfiUode peJiU. & alii pliires

non abfimile quid ftatueutes. Sic etiam Helm^ntius mm. pefiis
f.i 84 efe. aliquoties indicat renexton per modum anditoti
necare , S( annihilare fpccificum virus , quod tam in acre ex-
cerno, magis quam inrus in A rcheo ell 'conceptum dum fcili- :
cet tollit appropriationem adoptationemque mumialem ;

at(p huj^ ufum magis in pracfervandojquam in fanando con-
fidere ait. Asfertum hoc vero minus convenit cum alioru m
lententia, qui zenechtis nullum locum vel ufum concedunt,
ubi nondum pratfens exidit veneDum,cum quo propter lirai-
litudinem fuam êreveltfa^repoifit.de quo in fublequen-
cibus plura continentur.- trilice vero torquereautores nane
do£Uinam reperimus pal&m, fed inlimul valdopere hallu-
A04 ScRUTivJUM Amuletorum Meoicum.
cinantur iidem non raro; benceft inrerim, quod illoruiTLj
dogmata non fi nt articuli fidei, alioquin curiofi 8c male cre-
duli de falute xterna raro certi elfenr. Non poflum non_»
praeterea his addere, quae fpeculanturautorcs de venenis, vi-
delicet quod quadam venena folum in corpore operentur, ex-
tra corpus vero minus fuas exferant vires lethales, ut ideo ve-
nenorum omnium indifFcrcnter adhibitorum non fic par ra-
tio & operatio; dec^MoScnneritutnprax. Imo quidam
autores varietate fententiaru fibi non raro contr.vii deprehe-
dutur in hac materia ut ideo certi quid vix ex illis peti polTit.
,
Sicvoluntquidam.quod vcru’nuin fimili veneno fit peU

lendum.cuiaddi£losfcimus QtunetAtium WtlhfunttSi PUmum
,
Ub.27.c.2. aliosque plures. Similiter de operandi modo horum

venenatorum, quod propter fimilitudinem ex corpore tra-
liant exterius admota venenum, conlcntiunt allegati apud
Credor. Horfitum tom.£. dtc. 20.pr9hltrK.f7. p, no. ParAcilfm &
alTeclar
ipfius ideo etiam arfenicum pellis tempore ufurpant, quia

credunt, illam arfenicalis naturz participem efic.de quo pas-
fimautores. V etu PhtLHarchfietttrp {Dec.r. obfrKtd.2.p.2it.)mt\n-‘
gens illam operationis rationem in venenis,a GocUnio etiam ex
fimilitudinedcdu£la.anilem illam declarat. Certe fi autorum
fententias percurrimus de ejusmodi operationibus configna-
tas, oculi , aures & reliqui TenAis interni dolent quafi ; imo
'
miramur autores quosdam , quam animose hi pro fuis opi- «
nionibus, infirmis tamen ut plurimum; torqueant.St aliis cre-

dendam operationem devenis injungant. Illiusmodi quocp
do£lrinam, videlicet qudd venenum fua fimilitudine alterum
pellat vel curet, inter alia quidam ex jtufomi Epifr.to. probare
.nituntur:
Toxica zelotypo dedit uxor ntcecba tMarite ,
Nci fatii ad mortem credidit ejjfe datum. . n
Jdifcuit argenti letbaka pondera "Pilai,
Congerat ut celerem Int -geminata necem.

:Brt>idat btc Ji quif, faciunt dtfereta venenum.'
Antidotum fumet, ûi fociata bibet.
Ergo
Digitized by Gaogle
'
Catot H. Sectio X
’^r^0 inter fefe dum noxia pocula certant f
Ceffit let bolis noxa falutiferdi
'Trotinus •vacuos alvi petiere receffus.
Lubrica dejeBis, qua Via nota cibis,
ûam pia cura Deum!prode^ crudelior uxor:

Et cum fata tiolunt, bina tenena jutant.
De verbis his videri poteft explicatio Joh.SaptifiaSkoni mja-
'trefoph.mifcell.tr.z6.p,t34-Sim9n.PaMUde febrem p.!oj f^c, BaruelUa
ubi videtur autor poftremus velle fubtilius
horto gemal. p. J09 .
quid indicare; ait quippe venenum a diflimili extingui; a
umili vero augeri. Videri de Ula fentcntia j4ufonii poiTunt
«tiam alii plures. Sed admodum errant, qui ex iis Aufonii ver-
bis adftruere vim perpetuam pellendi venena, eamque tri-
'buere volunt indifferenter aliis venenis. Per accidens potius
'idfa£tum cenfeo, dum mercurius pondere fuo alvum lubri-
cando, & motum v^hementiorem priori veneno forfan con-
'ciliando operatus eft; taceo quod mercurius crudus non-
dum refolutus.nec diu in corpore permanens, aut forte ner-
vofovel vdnoTogeneri.fecundum (lia effluvia communicatus,
non adeo venenatos effefûs & noxam exferat. Praeterea no-
vimus,qu6d venena adumta non ita noceant corpori,(i ftatim
ekcernantur iterum ex corpore, priusquam interioribus vi-
Tceribus 8c vafis ingerantur, vel roilione inGgni noceant; ubi
'
tamen pro alTumtis modo venenis melior eft vomitus, quam
iecelTus; de qua materia plura continebit mflradtjfmano de cafio
•curalii, Non &cile vero vadis quispiam exiftet, qui duo ve-
nena fortius juvare ( uti dux negationes apudLatinos ali»
fortius afflrroant) adllruat. Concludo potius cum Aufonio,
paucis immutatis:
Et nififata telint , bina Vnena nocent.
Aufipii illa verba fere eodem modo denique explicata -^pre-
hendi apud Thom.Jordonum de pejlie phanom. (r.a. e,f. p.fT^tio.
Arbitratur tamen autor hic /. a.p.s7z, e^c, alexiteria cooGff ere
ex deleteriis & corroborantibus,qu6 naturz noArz fuccurrere
fit V-eneno hofiiU reGilerepofflnt.tanquam medium quid.
Qq ,
Quod
ScRUTiMiuM Amuletorvm McDieim*
Quod vero duo venena fefe impugnent vel expellant id re*
furatur edam in PastUZachU mcd. l$g^, U. n-, ^
ti mGeorg.Ktrfltmi Adverfdnisin ylgrtci^Mm p*rt.2. c. 4.. 0.261. ffc.

Re£dus autem alcxiteria fimili iâ vi fuccurmnt Ipiritibus^
& contraria lua potcftate fuccidunt venenis ho-
labcfa£Vatis,
moli mina, atque illa, quoquo pollent modo, debellanL
ftilia
Sed non expedit jam diutius his immorari, quare ventilatio-
nem hanc in alium locum commodiorem, huic confideratio* -
ni dclliinatum, differo.
Quid mirum vero, non conveniant autores,
fi in his
quia in mitiorum medicamentorum operatione explicanda^
non eadem omnibus femper approbatur fententia. Reperies
enim de canone illo noto diverfas fententias videlicet quod ,
contraria contrariis ctirentur, 8( fimilia fimilibus conferven-

tur; aut, juxta quosdam etiam, curentur. Mirifice quippe
torquent multi canonem modo di£him; utrum vero Patholo-
ia ScTherapevtica femper fe conforment horum opinioni,.
Secidat aliorum ratio St experientia (olidior , ab eadem non.»

raro diverla. Interim cui placet, de canone illo medendi
•volvat Galenum de art. med. ceujht. ttem, ito. de meth. med. tS lA>. de
vtnafeii.adverjm Erafiftratum', Hippocratem dt Itc* tn homint,U6rHj
Ith. defiaidom in initio, Gruhium de med. /tmpl. cegn. p. ijs. & 136. Mea.-
ram ^ morh. Hartdtu p.227, Annertum de conf. (!> dijfenf. p- 377. ($<•
Horflium conciliat. Enucleat.p.tf^.r 60. (f zoa.Ttmaun* hb.6.caf,g.p,267.
fi caf. 29,p.2p2. Rulandum eu merb.llngark. p.6^2. &
( 93- Ilornungtum
(ifiamtdic,p.42o,Petr.aCa/frechiltadt Aphorifm.cent j. §.33. Wala.-

ttm meth. med. p. 17. fS 96. Petraum Nofolog. Harm. di^.p. ejuafi.3.
Crufium 7 "heatro Hermet. part.i, t.i. c.S.p.30. dc. Rationem Scri-
p.'S9.
banicam p.f. Riverium 1.2. defebr, c.ro. fif it. p.6gt. ibidem c.t. (i 2. p.67t.
d eundem in cent.t. ebf. 4.' p. 20. Ko^^hum de hamorrhag. p,j63. Hart-
mannumdijp. chym. t. thef.4. p, s. (S difps. p.3t. tbid. dtjp.s.p.137, (f 143^
Poteriumdefebrib. l. 2. c.i3,p>6g!, Hormumhijtorianat, I.3. c, t.p.ijS..
Annertum Infiit. Maj. p 349. dPraxi Lt. p.?6t. dt.3. p.114. Cajp..
Hoffmamum Iptg.mtd p,t22,AmmemumParanefi.p.2S7.Jo,Dan.Horftu
ttm matmdH^, admtd^ p, 233, (f 237. Ptddiaum. de purgantem p. if.
'
Zeetl^
Digitized by Google
'Caput M. S*cno I. 307
ZvKljftnmfhMrmte, Reg. pjsi» Sitontm JatrofiphU p. 'tjf, 166. tyo, ef
t7}.PUm$m l.ig.c.u Smilvium Thtrapevt, pj7,t4^. DorncrtiUnma
medulla prux. a MeBtnIrroccia editap,2i. tfc, Frid. Jioffmamem meth,
med. p^ tfc. pM, (Sc% (f SU Re^ttcmm ehjmia p.72. Frtitagimm neO,
mtd.cap.7u p, 29S. aliosque innumeros. Sed defino plura de
hac medendi regula alitare tefiimonia vel loca, quz variis
modis illam exponunt, & (sepe adornata vel conllicuta confpi-
ciuntur.proautorumprseconceptis opinionibus. Cui plura
arrident de di£lis his. adeat etiam eos, qui methodum meden-
di. aut facultates medicamentorum ediderunt 6t eruerunt.
Paulo fuperiusadduximus eos, qui alexipharmacam vim
venenis tribuunt, attpideo eadem efficacia ^tuont; utrum
Ter6omnium,vel muicorumfuftagiumaufferat ifla opinio»
admodum ambigo. In ditium fcopum coUimarequadan-
tenus videntur ii, qui cum alexipfaarmacis,interno ufui deftl-
natis jungunt vel mifcent venena, quz alex, illi etia in morhis
venenatis ideo renuntiat magis efficacia; de aua materia Henr,
FttramJN9foUg.H*r«^k,iam. 2. p.41. tSc. Videatur etiam
ntrtmPrax.U.paî, quomodoex{Jicet alexiteria exterius im-
poflta animalium morlibus 8c i£iibus congrua, fitilla quidem
mixta ex venenis fit puris alexipharmacis; arbitratur quippe
< «utor ille, quod modo iimili, modo contraria vi agant iita«
£x hac alexipharmacoruro conditione non pauci etiam le-
nechtorum vel pure venenatorum, vel ex venenatis fitfaluta-
ribus mixtorum legitimum, fit applaufum merentem , ufum^
defendere allaborant; propterea indulgebiraus panlispcco
adhuc etiam huic dominar, ut quivis eadem probare ficpofti-
dea id, quod bonum eil retinere poffit. Inprimis etiam hatc
do£trina tempori fit mature pofcit folidara peritiam, ne in^
pede pofteain errores iftiusmodi non facile excufandos il-
labamur,aut aliosmedicos vel zgrotos in perniciem inelu£la-
bilem przcipitemns. Deeo itaquequdd Alexipharmaca vel
cordialia medium inter venena fit corpora fananda debeant
poflidere.illud prolixe ex (?4/«Mfit aliis defendere conatur
Leniar, Gmitrrci^ fd/rilegi^ mpt t, It^. w- Idem hoc wti*
Qq a fpe-
5©8 Scrutinium Amuletorum Medicum.
^ciose,fed minus folide exC^/enoadUrucre conatur Jah.
tan, SartKtnm dt ptjle e. 7. pî9S. (ff- Gtjar. CLtudttm/ de ingrejf. ad.’,
infirme, l, 2, c. 22. p, 2 ti. Cfc. Joh. Stionut Jatro/iph, emfieU, tr, 26,
& alii plures.
Eandemobrationcm^veflenata vera vel
putatitia Theri^cz aliisque antidotis dim admixta videntur*
& creduntur, dequibus plura in fequentibus occurrent. Hunc
etiam ob finem forfitan olim zenechtis vel venenatis amuletiS'
filubriaBt Zoardica vel cardiaca admilcuerunt, ucipaulofu—
perius plura in hanc rem occurrerunt. Huicautem opinioni
aegeminaAlexipharmacorum natura, manus quadantenus>
dare tenebimur, fi de lapidis Brzoardici , aliorumque fimilu •
um natura 8&genefi multiplex autorum teUimonium nuUunr
dubium admittit. Similiter, quod lacryma cervi fcrpenribus’.
(venenatis exifiimatis communiter ) pafii confiituatBezosr*-
dicum medicamentum, declarat Lthavtmfiagnlar. l.i. p.372. Ubir
Capivatctmm fimul autoriile refutat fiatuentem, venana eilfL»
excrementa animalium, t)uz venenis vivunt. De priori vera,
COnfule rogO minuscredulum Ryic^ylmmamm demat. med.p.iS2^
Teftantur porro Mcal. Monardes dtfimpl. med. Ij. Banmnm de lap.i.
Bfêard.c,2p Beet deBeot U.de lap,(^ Cemmx.t^2. & aiit.quod ani>
mal illudBezoar elaborans, herbas venenatas & venena devo»
ret,undelapis ille efiicacior reddatur. Decodem reperk ejus>-
~
'
Diodi relationem bie <5otrc*vfft|<t?e p. /. 6r.
alii plures autores. £0 forte etiam quidam,col!imant,dum vo»
ces lequentes promilcuc ab aliis fumtas, accuratius difiingui,-
volunt, dc rc6tius dicium ac feriptum arbitrantur lapidem.»-
hzz^t]\rKtACardMiuml,7.p.2D4. Btzarvero denotare dicitur
radicem venenofam. Badzahar autem refiAcns quid venc->
nis; dequoconru!atur.iî<m»iMi/>Z,rA<V 0 . Dchinc^/t/piffiwj. -
neetaR, 46. notam dcfumic veri lapidis Bezoar , fi dentes

poftllliusufum denigrentur; cx.quo dtleteriam ipfius vim-. •
concludit. Sine dubio itidempropter venenatam vimdifto

lapidi infitaru.vcl impuratam, exiguam portionem pro dofi^'
raquilirt?^rt»<«<*^ H^rto htflor. aromat.medtc.fimphc. JneUcJ.i. c.af,
pluire^, >lotum przterea cfi,qu6d quidam cx parva me- . ,
.
.i dica»
Digiti?ed by Googie
,
Caput II. Sectio L 505.

dicamentorum dofi, eadem vencnatajudicari (oleant, de quo
nihil jam movebimus; cui vero placer, de eo evolvat Rulatuhtm-
frobltm. chpmc-ss Utcirca haacmateriam etiam illud inferam,
arbitrantur quidam, quod ea, quz non in minima dofi vinux*
deleteriam exercent, fed in majori,quod inquam ea per fe ve>-
nena non (intdicenda.fed folum ex accidenti,- quatenus fcilU-
cetob fuam quantitatem (liperart a nobis nequeant veluti<* :
Ckr</4/M(/deopio,rcammonio,cicuta &aliis ftatuit. Accedit'

& hoc ad priorem fentendam, qnod multorum fufiragio Be-
warStantidoti,przrervationis gratia pro morbis avertendis,-
irrito aufu in ufum vocentur, niHof&ndant morboium anta-
goniftam, & de veneno furpc£lum quid in corpore, cum quo •
colluftentur ezdem. Quid? quod fi Bczoar vel Bczoardicac
propinata non inveniunt venenatam materiem in corpore, -
eam potius generari ex irs » non pauci (latuunt. Explanant-

Vero illud fuse G-tbeUhoverm ami0t4t, nd BMCcium de gemmis c.s**'-
Gsdenms^mpl.c iS.Averrhoes ceUtgJ.s.c.ej. Aborôsr h.lheifjraii.iy.
nd Aimanf.l.gx.11. Primere/iM de vulg.errar. I.4.C j6. Senner^-
tmpraxXt p.eio.d ejo. Jungantur haflenusadduîis atiam al-
legata apud fehrimm(^fllu/hem GtrmanU noflte Acadimte ettrufortem
Prxjidem heu ! nuper defmnUV') de Starênera p.n^. ad 116. Dt' eadem'-
materia, quod Alexiteria przfervationis gratia tuto non pof>
fint aut debeant alTumi, propter abfens venenum, prolixe'
agit Joh. Gnuierr^ in fdn^slogt cur/. S. leR.w. p. ejj. Adducit'
tamen antor etiam locoaliegatop..2.r-f.eos,qui in przfervario* -
ne di£lis medicamentis etiam vim tribuunt; fed- inclinat in-

iimul mens illius in ejusmodi nexum mutuum venenaro--
mm&falu£arium;ficuti ideo etiam /.e. p.ees. diflvadet alexU
pharmaca, quz non admixta habent venenata-.
Dethoriaca communis veterum etiam opinio nota eft,-
quod propter ingrediencia quzpiam, de venenata qualitate-'
iufpeîa alloqui, alexipbarmacam qualitatem przcipue adi-
pileatur; Sicutt intetalios de -hoc 6( illius operandi mndd'
atlTcrit Scaliger Exercitat.3^ 2. Ad mitationem forte lapidis Be»'
i
zoardic pariter quidam ilacuunt,qu6d.£gagropoli. vel da.^

i ’
‘
Q^q ,y. marum»
|i« ^ ScRimvruM A-muletorum Medicok.
inaram pilzaut calculi przcipue confiant in di£lis aninuî-
bus ex Doronici radicibus venenatis. De quo utroque ven-
tilato, fed negato videatur do£liflimus Ge«r^ Hwrotu (^tlfchim
dtjferuu,!, de Mgegrepdu pjp. (^c. De doronico autem, qui cupit
inveftigare vim ipGus venenatam fubinde obfervatam. doce-
•bitur, quod foli venenata conditio , eidem radici facile com-
municare illam valeat , in Joh. Nu. Ptchlmi de purganttlm c. ej.
p. 396 .gc. ubi autor laudatus etiam alia varia circa ejusmodi
venenata adducit, quatenus interdum ambigua, fcilicet-de ve-
neno fufpe£ia;6( falutaria e conerarioquzpiam medicamenu
teperiantur,autexiiiimentur. Iniidetitûemultorum vfr
terum menti, quod nonpolfintalcxipharmaca conGftere fine
ialutarium St venenatorum nexu; velut etiam ideo Abbmm dt
viptr4 nMnrA c,7.^>i^>ftatuit,qu6d fel dc aliz partes lerpentiu ra-
tide attrafU toxici ex venenofis herbis. 8c in ferpentes illas cd-
verfi operentur,!! contra merfumlerpentum applicentur ; de
4]uo etiam paulo fuperius no nulla difia fuerunt Sic de viperae
carne efficaci, quz venenatis antea nutrita fuit, videatuc-j
'
Cui placetde viperarum interno ufu, contra
uUmAttt0rl.4.c.i.
£Iephantiafin,ob ejusmodi rationes commendato, ex LtbAvia,
aliisque pluribus confulere potefi Camrariim m Ûoge memor,
ce»t. 4 p^t.sf. Dirorum liorura dufiu cuivis ingeniolo et-
iam penfitandam relinquo illorum fententiam, qui fiatuunt

venenata inleâ vel bruta proptereafafta elTe, ut venena ex
aqua fugant, ne nomini aliisque creaturis no-
terra, aere. 8t
ceant. De viperis przter ea non pauca iitiusmodi figmenta
(quibus brevi abhinc adduda non admodum funtdiîmilia^
oUm innotuerunt & invaluerunt, inque animis multorum
xadices egerunt, quz tamen curiose atoue folide examinat,
ac refutat Franc. RetU tr. de viperis. Non uefunt itidem ex mo-
dernis feriptoribus. qui ubi minus licitam intelligunt miftu-
ram ingrediendum dii£lorum in alexipharmacis , vario ta-
men prztextu fulpedia, & ex parte vel toto, venenata atque.»
noxia ingredientia defendere conantur. Sic confiat nucem
vomicam multorum fu&agid inter alexipharmaca recipi,
' velut
Digitized by Google
Gaput n. Sectio I’.
’
vdutpPOpugnantes& impugncntes illum ufum videripos- -
fiint in mtdi:inaperegrinaHt.p.77> (f 7^- AnHerti Pa~

Refte vero contra Stmertum aliosque plures
rilipom. p, i6t.
monet ( quod mimis refte aut tuto nux vomica recipiatuc_»
interalexipharmaca ) Exc. Paul. Ammanm dem*ur. mtdtc, p.
Exeademnuce quoque alexipharmacis quibusdam admixta*
tempore pedis Anno 1679. Viennz temulentiam vel capitis
turbationem.vomitus , atque capitis magnam alterationem
ortam elTejindicaturinPa*^ Sorbîti ©cfprdtb von bccVl?K*
nifd?cn Pe(l/ inbcr 14- Conferatur praeter recenfita*

de prohibita receptione nucis di£bar inter alexiteria, JA*
cetttur. diûlt.med.^n. 6i.p. 204^^205. ubi autor diwus
nerium quoque intra corpus lumendum negat. Sed
elTe
^
transeat illa opinio de di£iis venatis ingredientibus Alexi.
"pharmacorum, cui nosneutiquam fuffragari polTumus; velur
inter alios etiam illi non admodum favet RuUndtu prehltm,
c/^m.î.Arbitran.u quidem ille venena naturam fuamnon re-
tinere, fed artificiosa mixtione retuli ( tot antidotorum con-
gerie exfuperantc) omnem exfuere venenofitatem. Melius
vero ex diais medicamentis deleteriorum admidio emitti-
tur, quam corre£Uo ab ingredientibus aliis, falutaribus ex-
peâtunquz tamen tuta vel certa feropar nemo fibi promit^
terepoteft. Difplicent quoque ideo Theriaca, '&fimiliaanti&
dota propter venenatorum aliorumque ingredientium di-
.
verfiraode operantium congeriem, ZtatlfferoplMrnm.Reg.p.i6si

Non moratur etiam nos hoc loco illorum opinio, quz
paulo ante quoque fuit attafta quod multa fimplicia fit ve-
,
nena hominibus fit pecudibus lanis adverfentur , tju* zgro-

tantibuE fit veneno infe£lis opitulentur; veluthuic fenten-
4
tiae etiamaddi£luseftyW.i«fc«>&i<#/>(/?o/<*/wff*Mron ipfim
her~
turio fit aliis in locis. Sententiz MatthieU modo diflae

accedit quadantenus Horfiim oper,tom. s.p. w, &
dum pr*-'
fert amuleta exBeioarticis iis, qu* fiunt ex venenis ; diftin-'
gjiittamen firaul inter eos, qui non coguntur elTe przfent^
mfeîs, 8teo% quiipfisprzefle folent: atque his neceflaria>
cHe-
Digitized by Googie
;jrt ‘Scrutinium Amuletorum Medicum-
-effcaitamuletae venenis conflata. Hinc etiam laudat autor
-experientia propria nitens mercurium prr fufum faturnum
falcinatum, Si quidem drachmarum duarum pondere, coria-
ceofacculo inclufum, ac geftarum. 'Rumpere vero jam te-
neor hanc telam, ciim non facile ex hac venenatorum confu-
lione, atque traditionibus mirificis automm emergere poflim,
etiamfi innumera paflim obvia* de illis perquirere velim.*# -
-Mirifice vero in illorum operatione defignanda vel expHcan- ^
da obfervamus autores mentio hujua

ludere, uti aliquoties
fa£fa fuit; adeo,ut modo in rifum, modo in tacitam admira# '
*
tionem & commiferationem, aliosve affc£lus deducamur ift-'

hxc legentes. Svadeat vero, vel perfvadeat, qui vult cui &
vult, ejusmodi venenata periapra, vere talia, loco alexipbar-
macorum. invehitur ideo etiam , non immerito inchymi-
cumquempiam laudatiflimus Gcorg.Huron. ydfchimdt Mgagro-
jnludtjf.i.p.32. nuper, inquit, non nemo ex chcmicorum gre-
ge venena omnia, peculiari arte in antidota converti pofle, li-
centius affirmavit- Nobis interim verior &
melior do£to-
rum fententia de venenatis, fit alexipharmacis inculpatis ,eou
rumque operatione arridet, de quibus Ztvdj[er$u Ph/trm. Rtg,
/4^.e^/v. fitaliipluresre£lius feribunt. Atque hzc, pro-'
£ ta hucusque, nobis przcipue elicuit illa opcratio,quz pro-
pter refpe£lum vel nexum venenatorum cum morbis vene-
natis live peftilentibus , a zenechtis in corpus traniire fit di-
&is modis operari putatur.
Priusquam vero deferam illam paulo fuperius fag.jH.
di£fam operandi rationem Zenechtorum,quam iftbzc in cor-
pus immittere dicuntur.rationefuorum effluviorum,vel hali-
tuum de.fefparfoiu, indulgebo adhuc alirmodo explicando,
quo fcilicet porro quidam autores operatione illam fieri con-
tendunt. PttrmSkUmDtvtrpude ftbr.ptJbl.c, 20, arbitratur hu-
jusmodi venenata periapta, fumma fua ficcitate, reliftere hu-
miditatifit corruptioni noxiz,adoquepeftis inquinamentis.
Gvern,Ri)lfincimchjim.m4trl.form.rtd.p,4tf, inquit; exficcandi
MirefiIlitarlenicum.putcediai,a‘eriimj)uro,fi( malignis inter-
-dmn
'
t
£)igi(ized by Cpogle
Caput II. Sectio I. jrj '
'dum fordidis vaporibus inquinato. Eum in finem forte a

quibusdam venenatis ejusmodi appenfis terrea fubinde ob-
iervantur admixta; quemadmodum pro majori dc eviden-
tiori efficacitate Aloifuuiricccomitibm Auripigmento albo bo-
lum Armeniacam, ac terram figillatam.aut margaritas & hya-
cinthos addidifTe dicitur, juxta teflimonium Joh.jint. Saraceni
. di jiefle c.7,p..r(p. Eandem autor umquorundammentemex-
pheat fimili fere modo Diemerbral^depe/le c.i}** quod fcilicet
venenata, fua exficcativa qualitate, humores pravos ac vene-
natos exficcando, abfumere credantur. Aêntitur pariter
-huic opinioni PhiUbert. Marchintutr, de Bell. Div. Rem. lo. Sen-
teotiat huic quoque addiftus eATToom.Jordantu de pejl. phanom.
tris.c.g.p.sso.&c. Non equidm ignotum eft quantum multi
autores alias exficcantibus , terreis , aufteris, &
adfiringentt-
bus tribuant in febribus variis. Qjêmadmodum talia etiam
alexipharmaca virtute ideo gaudere dicuntur: qualia fune
'
terrx (igillatz varia genera,boIus variz nationis aut regionis,

cornu cervi uftum , unicornu foffile, lapis bezoar » radix tor-
mentillx, bilfortx, alumen, vitriolacea, dcHmilia auflera vel
acidiufcula. Et ab his quidem videntur partes varix intus la-
befa£latx fa fero & (anguine calido, acri atque agili,(alino fiil-
phureode vitiofb) corrobari vel firmariaut figi; atque (ic et-
iam roitiorea ratione reddi purpureus illeros,inquefuum le-
.gitimum (latum reduci poteft. Di£lis illis modis & mediis
itidem natura vel corpuspromptiusuna fe poftea exoneratL»
xnolefiis ab humoribus febres alentibus , mediante una va-
ria excretione. (i (equaturhxcifia medicamenta. Kumverd
ifthxc di£la per modum prxeipitationis agant, dijudicare»»
no audeo hoc in loco; nec imorabor illi fentcntix»qua quidam
terreis ejusmodi rebus altius & occulti quid, propter effica-
ciam falurarem , adfignant. Quantum interea polleant in
febribus ejusmo di exOccantia 5( ad(lringentia,vcl quomodo,
juxta aliorum mentem eadem operentur, confulantur irnii-
jfuu de febubtu p. m. up. Jjp . Grubtm deJimpiic,medtc. cognofc.p. /4/.
167.&1S2. & alii. Non obfcure etiam autores quitunij*
Rr vim
; '
3^4 ScRUTiSiUM Amuletorum MfeDicUM,

vim beroarcicam, aut venenis rcfiftentem tribuunt poteftati-
cxficcandi in Alexipharmacis rcfidenti de quo Jordanui de ,
ftjlu Phtncm. treH. s. c. 6. p. Hinc autor ille etiam ea medi-

camenta, quz non procul abhinc recenfuimus, cum aliis ad-
'
huc pluribus in pcltc proficua declarat. SicTheriacam quo-

que vi fuailyptica & aromatica prodede innuit Ftctnm devita
tmltt. compar. /. c. 12. p. 222. Plura teftimonb de bis accumu-
lare hic ruperfedemus, cum nobis promittamus commodio-

rem anfam aliquando de amidetU diflerendi. Nonattinge-
naus przterea etiam jam gemmas.quarum vim falutarem non
pauci autores unice fere in Hccitatem illarum conjiciunLj:
quemadmodum hoc flatucntis Plattrt verba allegat, nec alie- '
nus plane ab ipfinsfententia videtur Sim. Pauli dtêf. febrium

/ 2 Placet quoque idem hic operandi modus PiElorie
f.p efc.
.
eent,s>fuaf.phif7{. Alii juxta vim cxficcandi, quoque refri-

gerandi potciUteminenc gemmis credunt, quz fpiritus fir-
mare ac denfarevaleatjne ab humoribus veneficii ii didipen-
-tur,acdi{rolvantur. Atqtêfic gemmis di£lis occultam pro-
prietatem detoganc illi» quam ahiolim iis inefie ftatueruuf,
& ideo gemmas pro alexipharmacis cxtuicrunt.dequo^'’^'.
Lar;rar.GMUtrre^fthrilcgi4Curf.S.leU.to.p.2Z9. 6( alii. Scd hfc
addufta loco fuo reUoquo,nce ailVnfanr omnem iis derogo
utrum vero tanta exliccandi, atque refrigerandi facultas . .r-
fenico, & aliis venenatis appenlis iniit, qui contra peilileas^
illud virus aflurgere queant, dijudicent tariofi. Claudent
interirahanc operandi rationem \cihz~Thom. Banhaltmmiijla
medtc.p.zjj. q\ii Petn Salit Diverfi illam Opinionem, de ficci-
hzc at, inquit,
tate arfenici in pefte efficaci, regerit : ita quas-
vis licca hoc pra;ftarent, quod veritati inimicum.
Non nulli quoque arfenicum, Italia fimilia propter fri-
- giditatero fuam efficacia cenfent , eamque fententiam tueri
allaborant, quod (cilicet eo modo cor roboretur, fpiritus di-
fperfi in unum colligantur, atque partes contra calorem pere-
grinum muniantur. Alii malunt, quod venenata illa, di£H .
hac frigiditate obftruaut vel patentiores meatus, neve-

- oenis.
Digitized by Googie
.
Caput II- Sectio 'I. ytf

nenissdeo facilis aditus pateat vel concedatur. Hoc alii
dem pene ratione interpretantur.flatuences fanguinem hu*' ,
mores,& fpiritus condenlari quadantenus, ne diffluant ita,

atquepeftis fomitem tam prompte admittant,five concipiant*
' Audiamusr.dhuc de materia eadem {dept/ft
exponens operandi rationem in
Pb.tnem.tr. i. c.p.p.ste. &c.)
venenatis periaptis.prxterficcitatem pauldante indicatam.»,
illorum frigiditatem ferio etiam efficacem inculcatr Arbirra-
tur infimul autor ille, majorem efficaciam di£la ratione fub-
miniftrare hydrargyrum^qudd magis evidenti frigiditate fua
•
cor munire, refrigerare, & ficcarepoflit, ne contagiofum ve-
nenum, eciamfi receptum, febrim accendere valeat; imo licet
cordis finusfubierit, calore tamen fex appofrtu frigidi &frcci
•remedii) temperato vires putrefacientes ebullirionemque in-
Aituentes minime habere poffle. Infimul tamen Arlenici ca-
• 4iditatem ex alio Ulius efie£fu colligens Jordnnm /.«./^.jj/.pergit
ita: nec impedit, quod inter erodentia & lyptica locum fie
fortitumArrcnicum,quz calida funt, 8( urentia intra corpus
afiumta ; appofita tamen more exterorum lapidum a£f n re-
frigerabunt. Ojun etiam concalefa£la, ob folidam fubfian-
.
tiam, ficcamquc,non tantum ab fe halitus emittent , qui cutk
(piracula clanculum permeare, 8t vifcerum nobilifflmi te£ta
.perreptare polTmt. Miramur autem iterum hoc loco JortU^
n$tm, tantum refrigerandi a£lum Arfetiico, vsl efficaciam.»
alexipharmacam frigori nudo tribuentem, quem autorent^
alioquin non adeo fimplicitatis vel creduliutis arguunt ipfi’’
fcripta.Verum exigua arfenici & mercurii quantitas>eatprard
fine velamine corpori appenfa,vix magnum frigus pollice-
tur. £t eccur non infinita frigida alia, filices, cryfialli, aliive
lapides, metalla aut glacies tutius conferrent frigus, quanuj
arfenicuro.fi a frigora tanta vis alexipharmacafperanda foret.
Tlura de hac maceria commentari fuperfedemus in prxfenti;
ulvis interim facile deprehendet.cujus valoris fint ifiiusmo-
3 i recenfita,fi leviter faltem ad veritatis normam talia dogma-
ta revocat atque examinat. Noluimus autem ejusmodi fen-
Rr a ten-
Digitized by Googie
, !
Scrutinium Amuletorumi Medicumi

tentias adduftas eciam inta£tas pratermittere, uc
quisque ra--
tionem haberet venenatorum periaptorum,numlcilicet licite
in ufum vocari poflint.
Reftatadhucaliud patrocinium fit ratio vel operatio ze~
nechtorum memoranda, dum quippe non pauci.de iis fla-
tuunt, quod natura paulatim airvefcat uni veneno appenfo,
unde poftea non a pelle ita afficiatur, tanquamArfenicali ve-
neno coniimilijde quo Th. BtarthoUnus ct/la mtd, p^2z. (g jjy. Lo-
quitur etiam de hoc ex mente quorundam Sinaertm de feh-,
f.l^^.Exc.IofuHehtguu conJii.med.de pe/fe p.ii2,Herm.FolUniu nmnleto i
yintomnnop. 234: Dtemerbrakde pejle p. 174, Herm, Grtdntu de etreeen.

med, non arcan. p,;^, (fc, Rolfinenu chym. m ttru form-, rtd. p, 414. jin-
de Cvevnrn horolog.prtncip nlf^Mckelio edttolih,2, c, 2;.f.}27, iS»-
ten.
racemu de pejle c. 7.0. 2>s. 6c ali plures. Permulti, qui huic ftn-
i
tentizfuntaddiai. Mithridatem aliosque plures loco exem--

plifillunr, quemadmodum de.illo etiam verfus.hi noti.funt.
ijiMnnUUehb.s.. ^ ,
Profecit poto Mithridates fape t>e»eno ,,

Toxica ne pofent nocere Jibi.
Sed quale venenum illud fuerit ignoro, modo veri veneni no--
inen meritum illud fit. QjJod veroazenechtis (firaul phyfico *
metaphyficiscxiftenribus a Iculpturis in polit ufiderum inci-

lis ; neutiquamgeftantcs muniantur fit obfirmentur ita, ne
alTvefaftdscospeftilensvirus invadet aut Izdat, id ftatuit, &
zenechta illa Chriftiano philofopho indigna pronuntiat_s>
Pbil. Hachjleltertu Dec.j, obf med, 2.fchol. p. eis. (fc. Alferti vero
iIlius(qu6quisafiVefccre dicitur venenis) rationem vel Ipe—
ciemveri defumuntquidam ab eo, quod ii, quifemel pefte_»
laborarunt, non ulterius in anno.vcl toto vitz tempore eadem
corripiantur. Volunt enim,qu6d cor priori pugnz cum ve--
• neno pellilenti alTvetum, eludat pollmodum peffis infultus
ac delpiciat illius minas. Sed hoc evertere experientiam,,
nec immunes Hmpcr efie ab infultu pallis, qui femel illam
palfifunt, erudimur /.c. Eo fere itidemi
recidit, quod credant quidam exfoecorecadaverum, piarum- -
q^fc
bigitized by CoQgle
A ..
Caput II. Sectio I;

rerum putridarum exfurgenrc, homines ira obfinna--
rrac muniri contra pelliJens virus, ut innoxie deinde conta-
giofis rebus iidem intereire poflint; quod tamen impugnat
variis rationibus Ith.j.c.^.pJi^f. de quo etiam.
nos aliquando-plura dc fert orc £,< fatidu deprome-'

mus. Quod vero homines venenis aliis etiam alias aflVeIccre
poflint longo illorum ufu, ne poilea Izdantura quocunque’
alio ; hi vero fuo halitu,atta£lu , vd przfentia alios lzdere_«
facile polleant, innumeri pene Ilatuunt autores ; fufiragia vcl;
tellimonia allegata hujus aflerti colliges ex iam dicendis au-
toribus, qui tamen, non omnes zque bene de iis lentiunt.-
Evolvantur autem de his Diemerbreeckiut laudatus ihidem Itb.
hiflor.go. P.340, (fc. &p-34S- GaUnfU l.;. metb, med. c. 6. f. 364. d 363.
Joh. Jdcohi problem^z p.6o. Sctdigtr Extreit. Od, B*rhofa ,
dtv. Bartacn» rth. Indtc, PortA inmag,nAt,l,g, c>i4’p-3S9.BarKtButi
htre.femat. p. 32$. PontAtuu BelUr. u4titc. i. 1. /jntagm. /. jj", 14 p. .
.
jilberttu MAgn.Lf.de AmmALc.S^ PLirtmatt/titi dt^M. chjm.mtdte,i.

bypomnemAt. 2. p, 6. forjflsn:u TTjAvmatograpb. p. 434, Grubhu d$
wud Jimpl.p.t66, AfendacA I.4. prabl.22. p.2S3.'Zivelfirta pbArtuAC.jiM^
gufl,AmmAdverf.p.4S3, Mtch.BApfl im Jtrjncy iRiinji iinbW>uria

. ber # 25nct>c pari, /. pag. ig. tic. RattrAj theatr. /ympAlh. pAg. 136,
{'etgttm dehe. phyfic. pAg. 177. Horrnm htfior, ftAtur. lib. 2. CAp. 12^
p. tt2. cap, 20 p, 223. Joh. Da». Horflitu mtmHd. Ad med,

Itb, }.
p. ipg, Ji/hi Du». Mylttu AntidotAt. med. chj/m, Itb, 1. CAp. 6. p. go.
JeoA. Bruyerimy de re cib4r.l.i. .c,22. p,j7. Henr, Salmuthtu ctm~
ment. vi PtniiroU memjrAbtl. /• 2. p, 301. Andr. iMurent, eper,
Thtrapevt, tr. deftrumar.fAAAt. 1 1, c. 4 .f »»• 9 > SennertiteprAX. med,
.
Itb. 3. pag-Sj. Sfc, d

ltb.6. pag.224. ErAflm de occmUm pharmAcor.
poteflAttbtu CAp.g.p ts.d 16. (gcAp.i2.p.3o. Joh: La^G ttere^ febri.,
logUtHrfHg, Uci io.p. 223. dc. Jac, PontAmuRellAr.Attfc.p.299, Sam.
PpmAruu de confenfit d
dtffenpt corp. rtat.di/p. to. p.igo. dc. Henr,
PetrAAt Nofolog.HarmJom.i.p.sS. Grembfitu arb,tntegr.d rninof, /?,

e.4, Jf. n. Betnefiiu VAnUil. l.i. c.io. LJt.evuu fingulAr, l,i.p. 366,.
Higmorm dtseptifii. AAAt. l.i,pArt.2. c.3. Haftrtu Here. med. L2. p. tSg,
JthoUm .PinfKA CHriofA p.j2j. BbbtUjftmut nojtrA nuper Atud. Laq--

Rr j,
' poldwo»-
SCRUTl>mW AMtT.RTORU>f MeDICUM.
poltiirtoCtfar.curtpf.Prf/ej fehriui de fccr^nera tfv.i.p.iff, Reits campo
Eijf.tjv .6}.dc. ac Erîerm Ifagog.phjf. mag. mtd. c.t.
p
i:. Hic ulti-
mus autor rationem hujus m faturnum prxfidem venenorum
conjicit. Siedeoperario quopiam, qui diu in fodinis mercurii
laboravit, quod halitu fuoons, ac digiti affri6.u dealbaverit
eu prifruftum, videatur demefall.hanjmuiat.p.^^. De
iisquoque,quivenenoancvirtedicuntur, &qiii in dubium-»
vocant hoc, legi meretur Pa/tnt. Hcnr.loglerut Dtaittuor. cem-
meatar. p. 22 . 2s> & in pagina: huic addendis th:dtmp.iSj.
Nolumusfirailibusrecenlendis immorari ulterius, dum
quidam arbitrantur.quod ii, qui laborant mania, pieia, furo^
xc,&firailibusaffe£tibus,obmorbofura quoddam virus, non
‘
afficiantur bufonibus, araneis jliisve ejusmodi venenatis in-

feftis aut rebus devoratis; ficuti de gravidarum abfurdis •
Lftiusmodi cibis laudatus Chr. FranCtPauUiin in Bufone dcfinpto

& alii plures abunde commonflrant. Latur. Gatelantu de
p, 73.
quod illorum mumiar, quorum corpora
etmcornup.13^. feribit,
infirma,morbofa, vel lepra afftfta fuerint, multo efficaciorca
fintadufum medicum, quam fi virginis pulchrae, pura vel fa-
nz perfonz exfiiterint cui tamen vix adfiipulamur velut
; ,
de eodem etiam fufius inpoficrum disquiret nofira dtfferttuk

dtmuma. Non morantur quoque nos argumenta varia alia«
quz proadfiruenda illa fententia inferunt autores, dum lue
venereaStaliis fimilibus ulceribus venenatis reputatis, affe-
i.uti 8(ii,qui venenatis foetoribus aliquandiu afi'veverunt,du
•inquaimunesa pefie creduntur; quz tamefecundu quid vera,
izpenon videntur penitus id probare, quod probare debent;
de quibus nos etiam in traPlatm noftro dt pefle fuo tempore plura.
Sed de his quoque meretur audiri Reiej l.cafv.a.3. jT.?, venenis,
inquit, hujusmodi afivefieri nec pronum,nec facile. Expo-
nimus non immerito etiam hoc loco mentem noQx\Ejcc,Fra»c,
PattUimU. ^.7-f.oraniii6.tamenait.«^v'v<t5ii,puris venenis nu-
triri hominem, ut fblide probat cfSchai^
fim devenen. p.3f. Przterea trahendus videtur etiam huc do^
iententia ^3s\Jok.ôn ‘.Sara(ttmdiptJU(,7^p.2p6,Q^\ feribit:
" •
confiat
V
,
Digitized by Googie
)
Caput II. Sectio I.

'
'
conftat fane Arrhenicum non occulti vi, fcdfblarofione cffe-
kthiferum, ac proinde haud quaquara in venenis haberi
oportere, eosque turpiter errare, ac dccipi.quiaut venenum_» •
veneno alio pei!i,am veneno, (quod nusquam efi,ubi Ibinm

eft arrhenicum) cor paulatimaflvefieri temere credunt. Idl»
hanc rem etiam adducendum credo loquentem Crmmmj
Epifl,i6s.(S dcj>€flt fol z8i. (»« Epifli}Us fctUcetk Scholtô Cf&tiiU
in faeculis de arfenico, inquit, nuUam rationem reperio, prx-
terillam.utcorvenenoairvefcat. Quâutemhzcinhrma.
Scpericulofa fit, & hominem reftzconTcientizftudiofum mi-
nime eo uti deceat, ipfc Mofuni intclligis. . Eciamli igitar
fexcentos autores,qui idem fecerint commemores, mihi non.^ •
perfvadebis , haftenus Crnto, Eandem quoque fententiam <
Tlnodofn, quod quis venenis impugnat Thom.

alTvefieri poflit,
Exempla vel tcftimo- -
rviavero de iis addufta, qui alTvevific venenorum ufui in-

^ noxio dicuntur, eadem &pe non adeo de proprie di£lis,auf
talibus exiftentibus venenis loquuntur, &fuf5cienter id pro-
bant, quod-probarv debent curiolis. Si jocum licet his inter- •
ferere,idem forte hoc multis expe£tandum erit, qui fcilicet ve- -
nenisaflvefcere cupiunt; quod configit illi equo, quem quis

efurise^ docuit* qui tamen equus poftea defiit vivere, ubiex-
orfus cft artem peuc comprehendere. De circumforaneorum >
vero fraude, vel ihratagomatibus, quibus fe tutos a venenis as-

fumtis reddant, 6i quod hiant ifli non raro fuam temeritatem
•
morte vel jadura fanitatis,jam nihil raovcbimus.Evolvantur
etiam ea, quz refpondet ilU confvetudini cum venenis in-
•e\xnAZ)PhU.Ha:chi}cittrmdec/td. 3 .vbftrv.mtd.i.f. 2 ig> Qaod con-
cernit vero calismodi a nobis ha£lenus examinatum negoti-
unn: recordor Akenburgi Anno ugo. chirurgum quempiam
-perfvafum idiusmodi traditione infeliciter tentaffe veneni
I ufum, utaffvefceret peftis ( tunc tempore aliis in locis ) graf-
lantis veneno innoxio futuro, vel forte adventaro. Hic enim <
ppfl vehementia fymptomata adreita, vix mortis &uces effu-

git;;
Digitized by Googie
ScRUTTNiuM Amuletorum 'MEOtcuM.
‘git j quod itidem piftoricuipiam.idcro illud fecrerum atten-
contigit.
,unti.& indaganti , juxta fvafum, Chirurgi iftius.
Trademus porro jam illorumopiniones. quircnechta e
corpore virus pelUlens trahere foris, aut alio modo
avercercj
^
meti.p.23j. Idem
arbitrantur, de quibus Tb, B^nhoUmuutcifi*.
m»rborum p. 4 . repe-
autor laudatus in EpiftoUde iramplam*tiene
videtur his verbis: Arfenicut»,'
tere hanc fuam fententiam
Auripigmentum & Hydrargyrum peftem trahit. Atq^
hanc traftionem propter iimilitudinem & mutuum
relpe-
^
inter venenata periapta, & pcftis virus 6cri

non pauco-
ftum ,
rum eft opinio; ficut de hoc etiam paulo’ fuperius plura^

dc febr. pen,x^p, 2o» dicithanc
'funt tradita. Petr. Sal.DivcrJw
operationem proRuere a totius fubftantix fimilitudine,qua
venenata ejusmodi e corpore zque extrahant virus, ac feor-
pio externe impofitus locis, qus prius percuflit ; cui fenten- ^
tixfavet etiam Dtgbtttuwat. dt pulv. ^mpath. Jungantur quo-

que his plura in-5 <ir/fco/»>«/.c. p.20. reperienda. Intendunt id
n3rnctMercatM4l.-j.defcbribMpeftd.ffmalign.f.4SJ. Galenm Lj» .
'
.^fimpUmedteam. (iUb.i. de nat. jacuit. Straafm apudRattrajiuuu
thcair.Jjmpath.pJ36.yoh.Dan,Major inventu medte. y^^ricolachirurg.
parv,p^40.fS7BS. Roljmctus chj/m. in art. form. redaU. P.î 4 . &
4 tS»
Laudatus hic Rolfinaus exautoribus deducit,qudd virus iftud
attra£lum diflipabile poftea fiat, quemadmodum in prxee-
dentibus etiam reminifeimur quosdam allegatos,qui extra-
&um ex corpore vel aere venenum fvaferunt ac docueruiTt;:^
'
iterum fepararefive demere a contaminatis periammatibu&

Nominandus quoque nobis eft IftlUfius, qui de febr. p. 234. dc.
periaptis di£fam etiam vim tra£lotiam ob {imilitudinemtri-
Duit, atque ftatuitquod medicamenta intus alTumta, ob cau-
iam eandem ex corpore educant pariter venenataôrpufcula.
Simile vim priore traftoria amuletis pariter adrcribui\t./tfff(^«
Ca/alpinus.HenrJfilfius in febrie malign.anotomta. p,6t. 6caliiplu-
res. Atque ex iis.qui didam fimilitudinisadionem vel ope-
rationem dcfenduntvquidam ideo etiam hujusmodi zenech- 1
tis alexipharmaca adroifceri volunt, velut «x Relfincti Lc. in-
notefeit
Digitized by Googie
Caput !I. Sectio I.
notefcic ; jungatur etiam idemlllei dtfcbrAiu p. fff, 'Wufa
dcj
eodem in przcedentibus quo(p dedimus. Analogiam vero illi
inter zenechtadcpeUom, atque hinc dependentem operatio,
nem, admittit quoque Jah, Hartmmmm ehym, tned.it, de
pefle^ M.ff 114- Quiided zenechtaper modum extra£lionis,
non nifi corruptis, vel pelle affe£lis corporibus prodefle ila>
tuit; minus vero ad vcf^vAa^tv eadem conferre (anis cor>
poribus arbitratur. Verum num magnetica illa vis Arfeni>
calium.vel aliorum (imilium venenatorum amuletorum veri,
tati (it confona, quivis fen(atorum/ 6(maIe credulorum diju>
cabit. Averfatur autem illam opinionem ideo merito cum
aliis autoribus Htmt, Cmhitu die «rctmUmed. nen arcMiup.ff,
In citato modo loco laudatus auCor eatenus pnrcipu^
venenatorum di£lam operationem in dubium vocat, qua>
tenus illa ex aere venena attrahere debent, vel dicuntur; modo
alioquin etia polTint Stvelint.Non paucos tame alios huic ftn*
tentizaddi£losreperies; quemadmodG pro lententia illa con>
firmanda fequuntur, aut tellimonii loco ii citant illud apudi
Htrm. foHenmm in nrnideto Anteniam p, 204. qui Icribit : IpiritUt
Arfeniciattrahuntadlevi magnetica Ipiritum pellilentem_«
homogeneum, velut e proprio corpore errabundum ite. Nans
iicut flamma major ad le trahit minorem,aut lumen majus ob.
icuratminus : ita quicquid in aere extat virnlentiz,tanquam
ad fui limile confugit,nempeadarrenicum,vel abhac virulen.
tia pellicitur, & illi mordicus obverfando Ipiratione minime
attrahitur intra corpus ; ut de olido hirco referunt, ea propter
pellifero cocio ali, ut quicquid ell fordidorum odoramento*
rum eo fe recipiat. Hzc inter alios etiam allegat Siranffim
tptftoU MpkdSj/!v..fl4ttrMjiMmtheMtreJj/mpath.p.i}6,\tb'li\itOt diilus
plura de hac materia tradit ; uti & quod n5 nulli propter vene-
num aere atrra£lum, amuletum ex mercurio hietallorum
coagulato gellatum &pius in die purgari injungant, licuti
apud citatum />./«. videri poteADi^bnminormiantdt
'pulvere Jjmpiuhttico. Proflat idem hoc annotatum apud’

'^tmm tr.j. depefiupbnnom. c.^.p^Si, Sed quidfentiat de opmione
Ss iUa
t
-31® ‘Scrutinium Amuletorum ‘Medicum.

‘git; quod itidempiftori cuipiam, idem iiludfccrerum atten-
tanti, & indaganti, juxta fvafum,Chirurgi iftius, contigit.
Trademus porro jam illorumopiniones, qui zcnechta e
corpore virus pellilens trahere foris, autalio modo avertcrc_»
arbitrantur, de quibus Th, BarthoUnfhinctflu. Idem
autor laudatus in Eptftolatle tramplantAtiene mtrhornm p,4. repe-
tere hanc fuam fententiam videtur his verbis: Arfenicut»,
Auripigmentum & Hydrargyrum peftem trahit. AtqueLj
hanc traftionem propter iimiliiudinem St mutuum refpe- ’
£fum inter venenata periapta,8tpeftis virus fieri, non pauco-

rum eft opinio; ficut de hoc etiam pauloTuperius plura^
Petr. Sal. Diverfm dt fehr. pefi. .cap. 20. dicit hanc
funt tradita.
operationem profiuere a totius fiiblfantiz fimilitudine, qua
venenata ejusmodi e corpore zque extrahant virus, ac feor-
_pio externe impofitus locis, quz prius percufllt ; cui fenten-
tiz favet etiam Dtgbamvrat. dt puh. Jjmpatk Jungantur quo-
que his plura in reperienda. Intendunt id
ipzt\tetMcrcAiM4 l.-j,deftbribtupefltl.(gmali£n.f. 4 S2. Galenm Lj»
de Jlmpl. medicam. fS Ifb.u de nat. facuit. Stranjftm apudiRaurajuttu
'theatr.jjmpath.p.is 6 .Joh.Dan.’Major inventu medte. Aîcolachirurg.
parv,p^4o.ff 7 SS’ Roljmcius chjm. in art.form. redaH. 0.414. 0 41S.
Launatus hicXo^ciwr exautoribus.deducit,qu6d virus iAud
attraûm dilTipabile pdftea fiat, quemadmodum in przce-
dentibus etiam reminifeimur quosdam allcgatos,qui extra-
ftum ex corpore rcla‘ere venenum fvaferunt ac docueruitt;;:j
iterum fepararefive demere a contaminatis periammatibui '
Nominandus quoque nobis eft WtlUfius, <jui defebr, ^.234. 0c.

periaptis di£):am etiam vim tradlotiam ob fimilitudinem tri-
buit, atque ftatuit quod medicamenta intus aftumta, ob cau-
iam eandem ex corpore educant pariter venenata corpufcula.
Simile vim priore tra£toria amuletis pariter adfcribunt-^vdlr.
Ca/klpinus,HenrJfil/ius in febris malign. anetomta, p, 6t. &aliiplu-
res. Atque ex iis.qui didam fimilitudinisa£iionem vel ope-
rationem defendunt,quidam ideo etiam hujusmodi zenech- 1
alextpharmaca admifeeri volunt, veluc ex RelfincU U. in-
v>tis
*
. notefeit
Digitized by Googie
Caput II. Sacrio I.
jungatur etiam idemlUe, d«ftbrAm p.
jiotefcit ; 'Kufa dL»
eodem in przcedentibus quotp dedimus. Analogiam vero illa
inter zenechtaficpffftem, atque hinc dependentem operatio,
nem, admittit quoque Joh, ffartmamw dtjpia. chjm, med.to, de
H4. Qui ideo zenechtaper modum extra£lionis,
non nili corruptis, vel pelle affe£lis corporibus prodelTe (la>
ruit; minus vero ad eadem conferre lanis cor.
poribus arbitratur. Verum num magnetica illa vis Arfeni.
caliumiVel aliorum fimilium venenatorum amuletorum veri,
taci Iit confona, quivis fenlatorupi, &
male credulorum diju>
cabit. Averfatur autem illam opinionem ideo merito cum
aliis autoribus Hcrm,GrMbitud*arcaftitmed,no/t ttrcMup.sf.
In citato modo loco laudatus autor eatenus przcipu^
venenatorum di£lam operationem in dubium vocat, qua.
tenus illa ex aere venena attrahere debent, vel dicuntur; modo
alioquin etia polTtnt&velint.Non paucos tame alios huicien.
centizaddi£losreperies; quemadmodG pro lententia illa con>
firmanda fequuntur, aut tellimonii loco ii citant illud aûd
Herm. FtBtnum tu emulcto Antoniane p, Z04- qui Icribit : IpirifUt
Affenici attrahunt ad levi magnetica (piri tum pellilentein_a
homogeneum, velut e proprio corpore errabundum &tc. Nam
(icut flamma major ad fe trahit minorem,autlunien majus ob.
icuratminus : ita quicquid in aere extat virulentiz:,tanquam
ad fui limileconfugit,nempeadarrenicum,velahhacvirulen.
tia pellicitur, & illi mordicus obverfando Ipiratione minime
attrahitur intra corpus ; ut de olido hirco rcferunt,ea propter
pdlifero ccelo ali, ut quicquid ell lordidorum odoramento*
rum eo fe recipiat. Hzc inter alios etiam allegat ^raujftm
apud Sjflv.Rattraj/Mm thtatroJjmpath.p,tj6. ubi autor di£tus
epoftola
plura de hac materia tradit; uti & quod no nulli propter vene*
num aere atrra£lum, amuletum ex mercurio knetallorum
coagulato geftatum &pius in die purgari injungant, ficuti
apud citatum videri poteADi^baminorationide
'pMhert jynopathtttco. Proflat idem hoc annotatum apud'
'rmm tr,j. depefiu pbauom, c.p. p.jSi, Sed quid fentiac de opinione
Ss iU«
.,
‘
)»i Scrutjnivm Amui etorum MeDici;M.
Ulaautor.non aperte admodum docet; diim vero verbadelu>s
iBinemajori,& hirco adduciMande non inepte concludit: ni- •
£i.inquic, dicas fcctorem hircinum ftiperare alios foetores. St ob-

tundere usque adeo, ne percipiantur, quod videtur rationi
. magis confonum. Verum de materia hac applaufum mimis
merente videatur etiam noftri Germanifi.eipjtgcr pe (I0cfeas
'
be /.-25 Ibidem taxatur quoqi fvafusa quibusdamcloacarum
fqetor,quijuxta illorum opinionem item praefervare dicitur a
' pede; ex quibus recenfitis urravis ztiologia aut expe£lario
addu£ia fui generis,yet non magni momenti dispaleicir Pro .
adftruenda lententia iftiusmodi arbitratur quoque Jordamm,

paulo ante citatus, quod quxvis plantz. St leniitiva luum
peculiare nutrimentum requirant: allium fcilicet fcetidos
fuccose terra fugat Scc. St inle£la,uti St a ves non eodem aere-
vel nutrimento conferventur. Atqvcita.videturautoriJle ci-
tatus eorum fovere fenteiitiam,qui venenata animalia, St plan-
tas venenatas venenis foliimnurriri ate^ augeri vatiis in locisr
arbitrantur de qua materia in przcedcMiribus etiam quxpian>
,
occurrerunt. Addi ideo quoque poteft JtuUmu /.ajr.;.

p.w.efc.Prqilla vero fententia,qu6d venena trahant Vena alia,
citat Recisiphiu GocUmw tr. de peflt p. 7 j.(fuo una conlcnfu vel cal-
CXi\03id{ii\.6-)vetb3kCMlemexipjM4lfo.i.depoient.»aiHr,c.i4. quod
fcilicetinveniantur. pharmaca, qux venena certa, non autem-
quxlibet, magnetis indar ad fcadtrahant.catpluper ipfis pbar- .
macis reperta ac vifafueriat.Qîalioquin atomorum veheor-

pufculorum dodbinx indulgenr, fpcciosc de venenatorum
iliorumafHonedifrcrunt.ficur de eo-
ita featit : cfilu via fcu corpufcula atraoidea c corporibus,mo-
do his emergentia, modo fuper illis relidentia per totam .
aeris regionem circumvolitare fuperius innuitur : hzc cum.
diverfimode fint figurata, eorum alia cum aliis optime. co-
hirrent. Sin vero in quadam alius forma impingant, eadem,
oppugnant 5cevercunt,hincpcdilcntis miasmatis particula,,
qu* nodris advtrlantur, cumidis veneni corpullulis juxta-
politis opume conveniunt, iisque promte affiguntur, (âre
‘
' faciunt i
'
. Digitized by
'
Caput ‘II. Sfcrio I.

313
'faciant amuleta a veneno conflata, Icilicet peftilentiz femina
nobis occurfantia propter fimilitudinem partium in fe exci-
piunt, etiam a corpore noftro eadem in amplexus fuos allici-
endo, infc£los .quodammodo a malignitate liberant. 'Sed
hoc negotium circa operationem Hlam venenatorum amule-
torum non minus fcatet difficultate fitdiflideotia penes cu-
flofos,quamaltz{imilestradicionesancbis vel antea propo-
fit*.liveadhacinfuturiscxcutiendx. Ecquis vero non cre-
dat ifta pentacula prius veneno peftilenti imbuta vel faturata
efle po{Te,prxcipue ciim tempore peftis funt confefta , vel ali-
quandiu (ficquidemu tanta neceflltas abforbendi
aflervata ,
vel excipiendi venenum

peftilens ineft venenatis appenfis)
quam ut demum,
pro intentione hominum quorundam,
dibeant eadem venena ex aere fcuti inilar excipere, aut>*
(pongix loco alTugere; & quidem iterum eo fine.uthomo ge-
ftahs ilia a peftis vel venenorum infultu immunis relinqua-
tur. Indicant vero autores, quod res varix tempore peftis
contagi6facileinflciantur.de quo .74;. Sic .
panem etiam prx aliis facile contaminari a'ere peftilenti, docet

ZxptlfftrMs ^ppend.Anmadverf.Pharm.AMg.f.is Dequo calido ta-
men quadantenus dubito, uti & dc eo, quod antimonium dia-
phorcticum vim emeticam dcvenenatamrecuperet ex aere, fi
aliquandiu aflervetur, idque eo magis tempore peftis, de quo
iterum ZwlfferHf Pharmac. ef alih in loci/, Auto-
ritatem Strattonem autem, qux mihi dtûm illud perfvadent,
jam prxtermitto. Quod vero zenechta Icuci inftar excipiant
a^ris venenata miasmata , vel coeli imprefliones . inter alios
etiam Gruluionn Flortlegie (hjm.p, 473‘ alHq? plures docent. Arti-
"ficos(qui interdum plus jufto forte curiofi funt ) ad ejusmodi
periapta efficacia magis procuranda, certas res aptiores prx
aliisquoque cenfene, & eligunt. Huic negotioetiam omni ex
parte fuffragancur ii, qui characteribus certis figilla lignant,'
attp eade ad certam cocli conftitutionc efformant, putantes fic
irtlallibHos 8t incredibiles vires ab aftris deduci, & in TiKcmas
iftas induci: ratio etiam illorum cft.quod in fyrobola haben-
S s 2 lia
,
Jt4 SCRUTTWUM AmULETOHUM KTkDICUM;

tia,(ciUcctejusmodingnata, facilis Cit cranlitus, antnexu^.
& operatio, in refpeflu morbi edomandi. Sed deTilfemis in
generealioinioco noftro ferntinii prolixius foHciti fumus
ucati etiam zenechra ejusmodi fignata exiguam autorita*
temapudpiures Medicos invenire in pneceaentibns accepi-
nms. Dehincpofitd,qu 6d polleant flmplicia venenata ida.»
iuispedilcntisaerem infe£ûra imbibere per fimilitudinem,^
cotamfubdantiam, aliosve modos ac prattextus ; qu«rituc_»
non immerito, utrum portiuncula illa, quz placenculam ve-
nenatam condituit , (lifHciat pro excipiendo aere venenato^
hominem ubivis ambientem. An itaque pedilens conta^
'giumtale,velpN aerem lace.autindomo quapiam faltem dil-
fufum, non potius fe habeat indar majoris lucis ac dammz;-
exigua vero zenechti portio loco minoris, pendtent curiofi!'
Si tra£loria ite idiusmodi vis locn invenit, &{i vi fuamagne*^
tica majorem copiam contaminati aeris alliciunt zenechra,.
'
quaeritur an non majori perniciei exponantur gedantes ida
.
homines, liberi forfan alias a magno contagii inlultu. Interim
modum illum attrahendi venenum pedilens ex corpore vel ex^
s^re,videtur non admodum in zenecheis admittere Phtl.f/aeck-.
fittttrus Jec-f. otf.med. i.p.2if. fê. Sed umbram hanc relinquo
iis, qui deleniantur eadem.
Alia priterea opiriiio autorum videtur etiam c 6 incli-
nare, ac fl hujusmodi venenaraperiammata aerem podilrn-
tem, in horni nem .alias irruentem, explodant, arquclic ho- -
minem fic fpai:ium,quocontinctur homo, liberum ab infultU'
pedilentis aeris reddant. Sedeffr£lum hunc di£Vis periapti»-
Qon immerito denegat dtSkU ^
c.2.fciL29.p.i9c. (^ci 1
Przter di£los operandi modos, Petr.&d.Dtvtrfus de fihr,
. ,
'‘pefl.c,2o. datuit, quod calismodi venenata ratione caliditatis-
fuz agant, cum attrahat arlenicum propter caudicam fuam

facultatem, quod paulo fuperius etiam JerdanMm approbadcj
indicavimus. Atque ideo laudat GratxrtlMs arlenici ufum
Ii cuti vedculasvel ulculcula inducat. Caudicam autem vel
corrodendi yim iirede venenis mineralibus,pratrer alios etiam

•
. '
, doceti
Pfeitized by Gqogie
Caput II, Sectio I. gijs
docet •Zb#^r>«PA4»'W4«^.^f^.p.i4j.alnsquc in locis pluribus..
SuBragatur cideiT} Ccntsr.tiz GrK^/Ki defim^ltr^riitdtc.fAcult.
164. >69. Plura fimilia autotum fufiragia de ccdcnr,Hoc loco'
accumulare fuperfedeOyCum experientia de eodem non lateat
facile eos.qui peritia medica aliquali imbuti funt. Taceo quod
ob vim caudicam arfenicum etiam non facultate occulta, fed
folarodonelethiferuxneirc.acproinde idud haud quaquam
in venenis haberi oportere cenfeat 5«^- Sttraetnw depefle.
c*p.7.p.26f. Abk in illiqs fententiametiam Siptalitu i» j4nim*d-~
‘verju/ntm/.^.p.jf. aliique plures autores a nobis in prxcedenti*
bus aHegati. His licet ego non omnino reclamem , non_»
tamen facis intelligo, quid Suractng proprie dt venenum. Cotv
dat interim de mineralibus venenis, & arfenico przcipue,.
quod modo cum caudica fuapotedate, modo flne hac.in di-
fians etiam effluvia venenata fpargat.qux ex variis obfer va-
tis 6cindu£lis fymptomatibus aut ediectis malignis liqwdo
decaufa alia etiam venenata, prztcr caudicam idam admif-
fam, tedantur. Adduximus quoque paulo fuperius exem-
pla, quz in arfenico' aliisque dmilibus, citra caudicanu» ..
.illam vimdi£fam, etiam venenatam aliam malitiam fubdo-

laro manifedant Illi vero Dtverji opinioni minus favet Bar-
tholnuuinc$fl* medtcjti dicit quippe qpiod raro ulcus excitetur
ab arfenico, cum non femper cuti nudz idud applicetur. Sic.
etiam Ph$l. Htrckfittttrm Dte.9. chf. md.2. fihol. p, 220, hzc de-
promit: nefeio inquit, quidarfenici pada latitans ad regio*
nem cordis agat fub tot indumenpis, quibus a'er vehiculum,
feminarii pediferi excluditur,utfc invicem tangere non pof-
iit; aeri ergo exponatur ,6c ori aut naribus admoveatur, ut
exterpnm virus arceat, auc ad fe rapiar, ut Columba vult. Etd:
ex corpore trahere virus, dea corde fevocarC venenum amu*-
leta dixeris; tamennihilagentfcias,nili a calore avocentur'
in a£tum; at calefa£ium ar&nicum rodit cutim,quod Cr4ia da-
i0t ^ Epifi.T.SK. Ex his, & quod nuci caflz inclufus mercurius
nequeat vires fuas ffiargere per putame,concludit/fef/^/i«rw
U. p. 221 . 6calii plures datuentes, quod irritoauTu io ufum ca^
Ss a ’
ratione-
|16 ScRUTiKiUM Amuletorum Medicum.
catione expetantur zcnechta. Vtrumenim uoncUexiguafit-
pe partio venenorum ingredientium iniftiusmocH plurimis
amuletis, quae ideo etiam componuntur 6c vulgo expetuntur;
unde itidem zencchta illa, etiamfi occultentur in vellibus,
nonferaper funtluta vel in inefficacia, licet eadem non (emper
aftufintcauftica. Non licet itidem de venenaris iftiusmedi
argumentari, fi forte eadem validis vdi fanis non noceant, ^ '
(dum ifthxc involucris abfeondita geftantur, '

quod pariter .
pefte laborantibus &
decumbentibus nullas-vires vel virus
noxium impertiant; aut quod eos falnbri admodum cfff£tu
beent. Autfaltemtalia impingunt in aliorum 'antorum do-
gmata, quoeuncp modo fere adhibeantur, vel conentur citam
ipforum patroni ifthxc 'defendere.
Diverfasûtorum fentias circa hoc negotium in antece-
dentibus etiam attigi mus, ubi pars quxda aurorum vim cau-
dicam inamuletisvenenatis commendat, quxdam vero con-
demnat eandem, omniqueftudid iftam prohibendam ede in-
culcat.Ut ut vero nos neutiquam veficatoria, fonticulos, alia-
que media ferum educentia e corpore in malignis' morbis
averfamur; nequaquam tamen bono pro hoc fine peffirnum
ejusmodi caufticum comendabimus.Qmd aute fonticuli alias
polleant in malignis febribus 8c pefte, docent fuse Xtreherm d$
feftt p.}is, Diemcrhracku4i ltb. 2 . de ebftrvationnm,Sept0 Utts
mnimAdvtrf, cAUt, med.Ls.ff. 4-2. dc. d 45. Fehriut de fier^ners
gS. Vetr. i CaJhrodefebr-.pttnLUtHl.j>J4i. WflUs de fthrtb. c. y.
f.
Ûx. Aiajftriiu, Chrtfl. Benedtilus Theatr. t*btd. exerc, 2g.
f.97.
dc,
JBeronjm.AfercKriaL de pefte cdp.2j. CtefeUrns cbf de pefte m pr*fa~ '
uwt, Fabr. Hildantis certt,2. ebf.22. Ttnutus conJU. de pefte p. 440.

Gcborer medtan» perigrmAnt. p.124., d idem im SfftdjtC VOtt
ên .ônranrllen/ GocheUuj de pefte e. 19. p.74, d cum GAUne Red.
Coclenmi de pefte p. 104. d igg. tem Pat^s, JmI. Cefiir OAudinus Ub.de
i
pefte. O^cetAnHS, Ingraftfm, uti d Undemus cvSeg. MS. AdHdrt-

mA»m PrAx. chjm. c.244. ff.ts. Qui poftremus «utor primo
fereloc6reccnfendusnobisrfuiftet,obinfigncmfonticulor«m
inudorumufum dilaudatum. Non minus celebres etiam,
'
vel
, Digitized GoogI
':
'.
Caput II. Sectio I. 3:7

velproficuifuntPhoeuigmLvcl veficatcria, in malignis. *que •
ac mitioribus febribus, quorum falubrem fucceirum hadlcnus

medici curiofi in pefte deprehenderunt. Ncc abiurdo nego-
tio feaccinguntminiftri naturaf, fcilicct medici, ia applican-
dis iisdem: conftat quippe quod natura fimilem ejusmodi
aufum vel criticum motum non raro moliatur, dum exanthe» r
mata, puftiilas.vflcruftas circa os,facicm,aliasque partes in
morbis interdum protrudit, non fine bonafpe morbi futuri
tolerabilis vel liniendi. Cuiplacct inter plures alios de hac
materia evolvar ('ajfenitm Epift. Sihiano hmsore (riumvirÛ v
RiVtrtHm ?jax^ mui. /. /7, c.j, f.j.2}. Hxfcrtim Iltrcul, mcd. L 6. e. j.
p, Rolfinctummeth, med.jfuc. p. 4-fi. bctl J&cipjipifi^betl pcffs:

^ctiabcnunb(fiiottC 3 55 nt;bc jr..;/. Qi SitonMgJairofiph. mifctU
<
lm.tr. 4.4. p.27i~ quo in loco ultimo infimul recenfentur au-

tores, qui in malignis febribus approbant vel improbant ve-
Hcantia. Utilem prxtcrea vcfifcantium ufum in malignis fe-
bribus tcftari quod malignitas ia iero hirreat, arbitratuii_>
.
Exceli. 01 . BiirrtchffU tndijferfat. d; (omm [ornmfiris p. jp. JJ". iS:

Cacterumquid in quartana etiam vtficantia, nimirum, ra-
nunculus, fit alia fimilia efficiant, patebit cx
-
««/T (f
diJf.(J}jm.c.is. p,64*. Cui placet plura itidem de hac materia
•
in fuperioribus, inter febrifuga periapta tradita legere poteft;
vclut etiam multi aurdres ahi non ftciiles fiint quoad hanc .
1 doctrinam. Imo referente Hdfcnrejfero dc ajficl. cHtk Lt.c.id»

fcabie .sffeff i, utia variolis & aliis morbts,ita a pelle przcipue
‘imraunesccnfentur. Proflant etiam exempla confirmantia
illud zûdFortjhm L6obf.2t.fe^.i. Scafios autores plures, quoru-
numerus aliqualis coIledlu,s prollat apud ?««/. ZîhiamîuJ}.
med legAl'hh.3. tu. 3. ^.2, Proinde exathemata ejusmodi orta
fponte, vel a morbifica caufa, videntur quafi a vificatoriis
fa£la, quz ideo ad eadem artificilia invitare polTunt, fi quid
veri illi doflrinz ineft. Si Deus vitam viresque nobis largie-
tur, inpofterum majori ftudid profequemur omnem illam
TCu ddixnmtrAil.deftyt tfHgu,^ dtpeflt,\iU 8c in Pifonemfir» re-
de ccUhvie fv f». Haênus vero data uobis elicuit
vtfi. (f duiiff,
Tttr^
'gi4 Scrutismum Amuletorum MtoicUM,
rimbexoarcicam, aut venenis refiftentem tribuunt poteftati-
cxficcandi in Alexipharmacis reftdenti de quo Jardanm de ,
ftflu Phertcm. trad. z. c. 6. p. if!- Hinc aiitor ille etiam ea medi-

'
camenta, qusE non procul abhinc recenfuimus , cum aliis ad-

huc pluribus in pelle proficua declarat. SicTheriacam qvio-
que vi ruaflypcicaSc aromatica prodefile innuit Fktnu* dcvit*
emht.comper.l.j.c.iz. p.ziz. Plura teftimonia de his accumu-
lare hic luperfêmus, cum nobis promittamus commodio-
rem anfam aliquando de entidetU dilTerendi. Non attinge--
mus prztcrca etiam jam gemmas, quarum vim falutarem non
pauci autores unice fere in liccitatem illarum conjiciunLj:
quemadmodum hoc ftataentk Fletert verba allegat, nec alie- '
nus plane ab ipfins fcntentia videtur Pauli diffrejf. febrium -
Placet qucque idem hic operandi modus PiElork

f.92. efc.
eent,s.juaf.phvf 7 S- Alii juxta vim cxficcandi, quoque refri-
gerandi poteilateminelTe gemmis credunt, quz fpiritus fir-
mare ac denfarevaleatjne ab humoribus veneficii ii diflipen-
-tur.acdifiolvantur. A.tqirefic gemmis di£Hs occultam pio-
prictatem derogant illi, quam alii olim iis inefiTe ftatuerimt,
& ideo gemmas pro alexipharmacis extulerunt, de quo
Larâr.Gutitrre^ftl;rilegt4Curf,sJell.io.p,2i9, 6( alii. Scd hzc
addu£lalocofuoreliiiquo,nc€anenfum omnem iis derogo;
utrum vero tanta.exliccandi, atque refrigerandi facultas Ar-
fenico, & aliis venenatis appenlis infit, qui contra pellileos--
illud virus affurgere queant, dijudicent turiofi. Claudent •
interim hanc operandi ratienem verba -Them. Barihahm inuj}a

mtdic,p. 2jj. q\.i\ dd Petrt Saltt Diverfi illam opinionem,deficci-
tatearfenici in pefte efficaci, regerit hzc: at, inquit, ita quz-
vis ficca hoc przftarent, quod veritati inimicum*
Non nulli quoque arfenicum, €c aliafim ilia propter fri-
giditatem fuam efficacia cenfent , eamque fententiam tueri
allaborant, quod Icilicet c6 modo cor roboretur, fpiritus di-
fperfi in unum colligantur, atque partes contra calorem pere-
,grinum muniantur. Alii malunt, quod venenata illa, difia .
hac frigiditate obitruaat yaia vel patentiores meatus, ne ve- '
nenis.
Digitized by Googie
'.
'
Capitt II. Sectio 'I.
n«nisade6 facillsadituspateat vel concedatur. Hoc slii ea.,
dem pene ratione interpretantur, ilatuences fanguinem , huV

mores, & fpiritus condeniari quadantenus, ne diffluant ita»
atque pedis fomitem tam prompte admittant.five concipiant.
' AudiamusadhucderoateriaeademTi()M»ydr<îirn«^Mt (eUpe/l,
Pbznom.tr. 3 . c.p.p.fto. tgc.) exponens operandi rationem io

venenatis periaptis.prxterficcitatem paulo ante indicatam.»,
illorum frigiditatem ferio etiam efflcaccm inculcat.' Atbirra-
tur infimul autor ille, majorem efficaciam di£la ratione fub- '
minidrare hydrargyrum:qu6d magis evidenti frigiditate fua

•
cor munire, refrigerare, & iiccarepoffit, ne contagiofum ve-
nenum, etiamfi receptum, febrim accendere valeat; imo licet
cordis iinus fubierit, calore tamen ( ex appofitu frigidi & deci
•remedii) temperato vires putrefacientes ebulUtionemque in-
ilicuentes minime habere pofflt. Infimul tamen Arfenict ca-
4iditatem ex alio illius edeuu colligens JordnnM Z.A^./j/.pergit
ita: nec impedit, quod inter erodentia 8c fyptica locum fit
Ibrtitum Arfenicum,quzcalida funt, St urentia intra corpus
adumta ; appofita tamen more exterorum lapidum a£in re>
frigerabunt. Qmn etiam concalefa£ta, ob folidam fubdan-
tiam,iiccamquc, non tantum ab fe halitus emittent, quicutk
fpiracula clanculum permeare. St vifeerura nobilifflmi te£U
perreptare pofflot. Miramur autem iterum hoc loco JortU^
num, tantum refrigerandi a£ium Arfenico, vsl efficacianu*
alexipharmacam frigori nudo tribuentem, quem autorentj
alioquin non adeo {implicitatis vel credulitatis arguunt ipd^
fcrijHa. Verum exigua arfenici St mercurii quantita»,eat]^rard
fine velamine corpori appenfa.vix magnum frigus pollice--
tur. £t eccur non infinita frigida alia, filices, crydalli, aliive
lapides, metalla aut glacies tutius conferrent frigus, quanua
ar(enicum,fi a frigora tanta vis alexipharmaca fperanda foret.
'Vlura de hac materia commentari fuperfedemus in przfenti;
'oulvis interim facile deprehendet,cujus vaioris fint idiusmo-
î recenfica,fi leviter faltem ad veritatis normam talia dogma-
ta revocat atque examinat. Noluimus autem ejusmodi fen-
Rr X ten-
;.
ScRUTiviuM Amuletorum MfioicuMt

cmtias addudlas etiam inca£ias prxtermittere, ut quisque ra^
tionem haberet venenatorum periaptorum,numfcilicetlicite
in ufum vocari poflint.
Reftatadhucaliud patrocinium S: ratio ve! operatio ze-
nechtorum memoranda, dum quippe non pauci.de iis (!a-
tuunt, quod natura paulatim airvefcat uni veneno appenfb,
undepofteanon apefteitaafEciatur,tanquam Arfenicali ve-
neno confimilijdequor/?. Bmrtholtnmctjlamtd,j>^22.(f -iss- Lo-
quitur, etiam de hoc ex mente quorundam Smnertm de ftbr,
f.4^f.Exc.Ioh,Mehtgim cenfil.med.de^fte p.it2Jierm.FoUttuu Mnultt» >
^ntom 4nop. 234 . Dtemerbraekjie pefie p.174, Herm. Cr$d>iittde etreen,

med, nenarcan.p.s^ (Sc, Rolpnctmchjm. man, ftrmi red. p, 4>4> -ein-
ton.de Cvevur a horolog.prendp dirMckelioeditoUb.2,c.2!.f^27, Sd-
Permulti, qui huic fen-
r4cemtidcpefiec.7.p^2if. &aJiipIures.
tentixfuntaddiai, Mithridatemaliosque pluresioco exem-
pli fiftunr, quemadmodum dc.ilio etiam verfu&hi noti.funt.
hb.s.. -
Profecit poto Mithridates fepe tfeneno ,,
Toxica nocere Jibi.

7se poffent fsfO.t .
Sed quale venenum ignoro, modo veri veneni no--

illud fuerit
men meritum illud fit. Qjjod veroazenechtis (firaul phyfico *
mctaphyficisexiftentibus,a fculpturis in pofitufiderum inci-

lis ) neutiquamgeftantcs muniantur &
obfirmentur ita, ne
alTvefafldseospeftilensvirus invadet aut Ixdat, id ftatuit, fit
zenechta iftaChriftiano philofopho indigna pronuntiat_>>
Phil. Hachpetierui Dec.j. ebf med. 2,/chol. p. ^c. AlTerti vetO
illius (quo quis afiVcfiiere dicitur venenis) rationem ve! fpe-
ciem veri defumunt quidam ab eo , quod ii, qui femel pefttj •
laborarunt, non ulterivis in anno.vcl toto vitz tempore eadem

corripiantur. Voluntcnim,qu6dcor priori pugnacum ve--
nenopeftilenriaflVetum, eludat poftmodum pcftis infultus,.
ac defpiciat illius minas. Sed hoc evertere experientiam ,
nec immunes (vmper efie ab infultu pellis, .qui femel illam
erudimur a Dumerbrtrckio l. c. p. 292, Eo fere itidem
palTi funt, i
rkidit, ^quod credant quidam e&foetore cadaverum, aliarum—

qê.-
Digitized by Googie
.. .
Caput II; Sectio I; -3^7'

«pie rerum putridarum exfurgcntc, homines ira obfirma--
ti ac muniri contra pertilens virus, ut innoxie deinde conta-
giofis rebus iidem interefle poflint; quod tamen impugnat'
DUmerbrac^ta l.a. Isb.j.c,j.p.ii4i. de quo etiam-
variis rationibus
nos aliquando-plura dtjfenarione de fa-torc foetidu deprome-'
mus. (^6d vero homines venenis aliis etiam alias alTvelccre
poiTintlongo illorum ufu,. ne poilea Izdantur a qnocunque'
alio; bi ver6fu6halitu^tta£lu, vCl prxfentia alios latdere.*
facile polleant, innumeri pene llatunnt autores ; fuSfragia vcl
teftimonia allegata hujus aflerti colliges ex}am dicendis au-
toribus, qui tamen,non omnes zque bene de iis lentiunt.-
Evolvantur autem de his Diemerhrceckiut laudatus ibtdem Ub. 4,
hifior.go. p.^+o.f^c. (f'p34S- GaUnful-7> meth.med. c.6.f.364. 363,
Joh. Jacopiprobltm.32 p.6o. ScMliger Exercit. Uf-fj- Od, Bdtrbofa , Lh-
dov. Bartaem* rea. Indic, fert a inmAg.nAt,l.i. cî4’p-3S9»B‘irictlUu<
hart. gentAl. p. 32g, PomAtnu BelUr. Anu. /. 1. jjntAgm. /. JJ". 14 . p. ipp,
Albcrtiu M.ign. U. de AntmaL e.g. HArtmAitniu dtfpMt. chjm, medu, t.
h^pamnemat. 2. p.6. Jonflsniu lljAvmatograpb, p> 434, Grubhu d$ -
med Jimpl.p.i66. AiendacA I.4. prabl.22. p.2S3.'Zipelfena ph4riuAe,An-
gHftÂntmxdverf.p.+io, .Mtch.Bapfl im Jlcsncy iRunjiiinbVPun^

. ber » 25 iui>c pjrt.i. pag.i^. t^c. RanrAj/ theatr. /ympath. pAg.136^
fôigtiHt delic, phy/ic. pAg. /77. Horntm htflar, rtAtur. Itb. 2. CAp. 12»
p. it2, af hb, j. p, 203. Joh,- Dati. Horfltm rnmind. Ad med,

cap, 20
p. ipf, A1jUh4 AnudotAt. med, thym. Ub, t. CAp. 6. p. to-
JJji Daii.
Jean. Bn'ytrinnt de re cibxr. 1. 1, ,c. 22. p. /7. Heitr. SUlmuthm com-
mem, tn Pyruiroli memjrAbtl, /• 2, p, 301, &c, Andr, LMtrent, oper,
Thtrapevt. tr.de flrMmAr.fmtAt, l. i,c. 4,f. m, p, SennertmprAX. med.
hb,3. pag.ss, (fc, d Ub.6. pag. 224, de occultis phArmAcer.
futeflAtibui cup.p.p t;.d >6, d cAp'.h.p.30i Joh. La^ GAtierr^ febri-
logiA curfuSt leii io.p. 22f. dc. Jac, PontMiuiBtllAr.Attic.p,2pp, Sam,.
PomAruu dt confenfu d dijfenfucorp. uat.dijf, 10. p.tSo. dc. Henr^
PitrAm Nefolog.HArmJom.t p.i 3. Grtmbjiiu arb.integrdft rminof 1, 2,

e. 4, JT- »• Beinejtiu VAn lell. 1. 1. c. 10, Lebuvim fingtdser, l.t.p. 366,
Uigmvnu disquifit. auai. l.i, pArt.2. c.3. Heeferut Here. med. 1.2. p. iSp, .
Btbonm PhjfuA curiofA p.}2i. IdobiUffmus nojtrA nitptr AcasL Lee- -
Rr },
' paldm9--
'
-|i§ ScBUTi^rruM AMiTLETORujr Medicum.

pcUino Ctfar.citnof.Prttfcj fehrtus de fct r^nera tjv,2 .p »//, Reits C4mp$
,
£^f. c^v.6i.iic.
ac Ef^lmu Ifagog.phf. mag. med. c.i. p /r. Hic ulti-
mus autor rationem hujus in faturnum prxfidem venenorum
conjicit. Sic de operario quopiam, qui diu in fodinis mercurii
laboravit, quod halitu fuo oris, ac digiti affri£iu dealbaverit
cupri fruftum, videatur demetall.trammMtat.p.^. De
iisquoque,qui veneno alTcvirte dicuntur. & qui in dubiunu*
vocant hoc, legi meretur Fahnt. Henr.feglerus DitcUtfcor. €om-
menMr. p>z2. tS 23. & in paginae huic addetsdis thrdempMj.
Nolumus firailibusrecenfend is immorari ulterius, dum
quidam arbitrantur, quod ii, qui laborant mania, picia, furo-
ne, & fi milibus a£Fe£tibus,obmorbofura quoddam vi rus, non - •
‘
afficiantur bufonibus,araneis jliisve ejusmodi venenaris in-
fe£îs aut rebus devoratis; ficuti de gravidarum abfurdis
iftiusmodi cibis laudatus Oir. Franc, pMtditnt in Bufone defcrtpt«
p.73. &
alii plures abunde commonflrant. JLai/r, QatlAniu de
*
quod illorum mumix, quorum corpora
eenicornup, /jf . feribit,
infirma, morbofa, vel lepra ad(.£la fuerint, multo elficaciorea
fintad ufum medicum, quam fi virginis pulcbrx, purz vel fa-
nz perfoDZ exftiterint
; cui tamen vix adftipulamur, veluC
de eodem etiam fufius inpoflcrum disquiret noAra dtjferttuit
demum*. Non morantur quoque nos argumenta varia alia,
quzproadftruendailUfententia inferunt autores, dum lue
venerea6c aliis fimilibus ulceribus venetratis reputatis, afFe-
£bi.uti &ii,qui venenatis foetoribus aliquandiu aflveverunt.du
' inqua iraunes a pefte creduntur; quz tame fecundu quid vera,
£epenon videntur penitus id probare, quod probare debent;
de quibus nos etiam in traHatM noflrodepejlt fuo tempore plura.
' Sed de his quoque meretur audiri Rtiet /.7, venenis,
inquit, hujusmodi afTvefieri nec pronuro,nec facile. Expo-
nimus non immerito etiam hoc loco mentem noflri£Arr./r4»tr.
PoMibmU, 9 7 .^.omniri 6 .tamenait.e(^vya^v,puris venenis nu-
/
.
triri hominem, ut fbHdeprobatCrr»'ff.Z-êvmr».r./, tfSclMTf

fimdevtnen, p.s». Przterea trahendus videtur etiam huc de^
lententia pari Joh.ôn. Swrmtm de ptjit e,i,p.ip6, qui feribit:
' •
-conlUt
Digitized by Googie
.''
Caput
II. Sectio I. 31^
conflat fane Arrhenicum nonocculuvi, fediblarofionc e(Te
kthiferum, ac proinde haud cjuaquara in venenis haberi
oportere.eosque turpiter errare, ac decipi, qui aut veiwnum_f •
veneno alio pei}i,aut veneno, (quod nusquam efl,ubi Iblum

efl arrhenicum) cor paulaclm adVefieri temere credunt. In_»
hanc rem etiam adducendum credo loquentem Cratetumj
Epift.iSs.fff depc/le fol 281. (<w EpiJijlis fctUcetd Scholtô c$Ut£iU }
in (acculis de arfenico,inquit;iiuUam rationem reperio, prx-
ter illa m,uc cor ven eno airvefcat. Qu^ autem hzcindrma
fir periculofa fit,6c hominem reftz comeientiz ftudiofum mi-
nime eo uti deceat, ipfc Mo/uni intclligis. -Eciamii igitur
fexcentos amores.qui idem fecerint commemores, mihi non_f •
perfvadebis , haftenus Crato, Eandem quoque fententiam •
Timdofti, quod quis venenis aflVefieri pofiit, impugnat Thom,

y»rdM!7Midepej?ff PlMuom, l.j,c.p-p-j79-^c. Exempla vel tcftimo-
nia vero de iis addufta, qui a^vevidc venenorum ufui in-
noxio dicuntur, eadem Gepenon adeo de proprie di£lis,aut
talibuj exiftentibus venenis loquuntur, & fuiiicienter id pro-
bant, quodpiobarv debent curiofis, Si jocum licet his inter- •
ferere.idem f ute hoc multis expeitandum erit, qui fcilicet ve- -

nenisalTvefcere cupiunt * qood contigitequo, quem quis
illi •
«furire docuit, qui tamen equus poftea defiit vivere, ubiex-

orfus cft artem peuc comp.^^hcndere. De circumforaneorum
vero fraude, vel flratagcmatibus, quibus fe tutosa venenis as-
iumtis reddant, 6c quod luant ifli non raro fuam temeritatem
•
morte vel ja£lura fanitacisjjam nihil raovcbimus.Evolvantur

etiam ea, quz rerpondet illi confvetudini cum venenis iu-
XUndXiPhU.HachiUtteriu decad.3.cb/irv.m€d,^.p. Quod con-
cernit vero talismodi a nobis ha£lenus examinatum negoti-
um: recordor Altenburgi Anno 1^8«. chirurgum quempiam
perfvafurn ifliusmodi traditione infeliciter tentaue veneni
I ufum, ut affvefceret peftrs ( tunc tempore aliis in locis graf-
)
fantis veneno innoxio futuro, vel forte adventuro. Hic enim
ppfl vehementia fy mpeomata adicita, vix mortis feuces effu-
git;:
'Scrutinium Amuletorum Medicum.
'git; quod itidem pidori cuipiam, idem illud (ccretum atten*
tanti, & indaganti, juxta fvafum, Chirurgi iftius, contigit.
Trademus porro jam illorum opiniones, quiTcnechta e
corpore virus pellilens trahere foris, aut alio modo averterc_»
arbitrantur, de quibus Tb, BarthoUmutnctftM. med.p.ijj. Idem
autor laudatus in Epiftola de transplametione merborum p, 4 . repe-
tere hanc fuam lententiam videtur his verbis: Arfenicuna,'
Auripigmentum & Hydrargyrum pcftem trahit. Atque^»
hanc traftionem proprer fimilitudinem 8c mutuum refpe-
.£tum inter venenata periapta, & pcftis virus fieri non pauco^
,
rum eft opinio; ficut de hoc etiam pauloTuperius plurau

funt tradita. Petr. Sal. Diverftu de fehr. pefi. 4ap. so. dicit hanc
operationem profluere a totius fiibllantiz fimilitudine, qua
venenata ejusmodi ecorpore zqucextrahantvirus,ac fcOT>
pio externe impolitus locis, quz prius percuflit ; cui fenten-
-
tiz favet etiam Dtghemvrat. de pulv.Jjmpmh. Jungantur quo-

que his plurain-S<*r//7c/»»i7.c. reperienda. Incendunt id
yariter Mercatiul. j. de fcbnbtupeJhl.ffnuiligft. p.^SJ. Galenm L/*
de fimpl. medseam. ^ hb. u de nai.facttlt. StraMjfuts apHdRaitr^Mnu
‘theatr.Jjmpeuh.p.i36,Joh.Dan.Major inventu medte. yigricolachiretrg,
parv,p^4c.^7Ss. Rolfinaus chjm. in art.ftrm. reds£l. p.4^t4. 413,.
Lauaatus hicl?«^ci«rexautoribus deducit,qu6d virus iftud

attra£lum diflipabile pdlfea fiat, quemadmodum in proce-
dentibus etiam reminifcimur quosdam allegatos,qui extra-
£lum ex corpore vel aere venenum fvaferunt ac docuerunt;:j
iterum feparare live demere a contaminatis periammatibu&
Nominandus quoque nobis eft irtlU/Ins, ejui defebr. p.ii\. dc,
periaptis diflam etiam vim tra£lotiam ob limilitudineratri-
buit,atqueftatuit quod medicamenta intus aflumta, db cau-
iam eandem ex corpore educant pariter venenata corpufcula.'
Simile vim priore traftoria amuletis pariter adCcT\hnT\x.^ndrt
Cdfdlpinus, Henrjfilfin} in febris malign. anetemia. p. 61 . & alii plu-
res.Atque ex iis.qui didam fimilitudinisa£iionem vel ope-
rationem delendunt«-quidam ideo etiam hujusmodi zenech-
tis alexipharmaca admirceri volunt, veiut ex RelfiacU Lc. in-
notefeit
Digitized by
Caput II. Sectio I.
dL»
notefcit ; jungatur etiam idemlUe, deftbribtu p. sss, ^lura
eodem in prxcedentibus quo<^ dedimus. Analogiam vero illi
inter zenechta&peftcm, atque hinc dependentem operatio-
nem. admittit quoque Hartmmnm dijpm. chjm, mud.19, de
Qui ideo zenechtaper modum extractionis ,
ptjiejf.ss.cf 114. •
non nili corruptis, vel pelle aHedis corporibus prodelTe (la-

tuit; mimis vero ad eadem conferre lanis cor-
poribus arbitratur. Verum num magnetica illa vis Arfeni-
calium.vel aliorum (imilium venenatorum amuletorum veri-
tati Iitconfona, quivis lenlatorum > &
male credulorum diju-
cabit. Averfatur autem illam opinionem ided merito cum ,
aliis autoribus Htrm.6rMbitudt4irctmumtd,neH erceaup.sf.

In citato modo loco laudatus autor eatenus przcipu^
venenatorum diClam operationem in dubium vocat, qua-
' tenus illa ex aere venena attrahere debent,vel dicuntur; modo
alioquin etia polTint 8c velint.Non paucos tame alios huic ien-
tentiz addiClos reperies; quemadmodG pro lententia illa con- •
firmanda fequuntur, aut tellimonii loco ii citant illud apud

Herm. FaUtnttm tu emuUeto jintoniam p. 204. qui Icribit : IpiriCus
Arfenici attrahunt ad levi magnetica Ipiritum pellilentem_«
homogeneum, velut e proprio corpore errabundum fite. Nant
Heut flamma major ad fetrahitminorem.autlumen majusob- ,
(curatminus : ita quicquid in aere extat viralentiz,tanquara

ad fui limile confugit.nempeadarfenicum.vel ahhac virulen-
tia pellicitur, & ilii mordicus obverfando Ipiratione minime
; ut de
attrahitur intra corpus olido hirco referunt, ea propter
pellifcro coelo ali, ut quicquid ell fordidorum odoramento-
rum eo fe recipiat. Hxt inter alios etiam allegar
eptjlola epudSjilv,Rjittrejitmiht4aroJjmpMh.p.i}6.\i\aiieutOt6Xik^% .
plura de hac materia tradit ; uti & quod no nulli propter vene-
num aere atrraftum, amuletum cx mercurio hietallorum
coagulato geflatum &pius in die purgari injungant, licuti
apud citAtam Retiraynmp.i02.vidm Dt^bem in oretiont de .
puhere fympethtiico. Prollat idem hoc annotatum apud' Jorde^

'tmmtr.j.dtptfif4pi><tuom.c,p.p4Su Sedquidfentiatde opinione
Ss UU ^
Digitized by Googie
Caput 'II. Setctio I. 313
'
faciant amuletaa veneno conflata, fcilicet peftilentix (emina
nobis occurfantia propter fimilitudinem partium in fe exci-
piunt, etiam a corpore noftro'eadem in amplexus fuos allici-
endo, infc£los quodammodo a malignitate liberant. 'Sed
hoc negotium circa operationem illam venenatorum amule-
torum non minus fcatet difficultate & diffidentia penes cu-
rloros,quamaltz(imilestraditionesancbis vel antea propo-
(itjt>(iveadhuc infuturisexcuciendx. Ecquis vero non cre-
dat ifta pentacula prius veneno peftilenti imbuta vel faturatt
e(Te polIe,prxcipue cum tempore pell<s funt confefta , vel ali-
‘
quandiu aflervata ,
(6cquidem(itanta neceflitas abfbrbendi
vel excipiendi venenum peftilens ineft venenatis appenlis)
quani ut demum, pro intentione hominum quorundam,
debeant eadem venena ex aere fcuti inftar excipere, aut^*
fpongix loco afTugere; & quidem iterum eo fine.uthomo ge-
ftans ifta apeftisvel venenorum infultu immunis relinqua-
tur. Indicant vero autores, quod res varix tempore pelfis
contagio facile inficiantur, de quo ijrchernt dt peJIe p. Sic
panem etiam prx aliis facile contaminari aere pefti lenti, docet
ZtPtlfftrus ^ppend. Anim4d!verf,Pharm.Aitg. p,2f De quo cali do ta-
men quadantenus dubito,uti & deeo,qu6dantimoniuro dia-
phoreticum vim emeticam Scvenenatamrecuperet ex aere, (i
altquandiu afferVetur, idque ed magis tempore pcftis, de quo
iterum Zwelfertts Pharmac. R«g.p.9&î$.366. (S altis in locis, AutO-
ritatem&rarionemautem.qux mihi d>ûm illud perfvadent.
jam prxtermitto. Quod vero aenechta fcuti inftar excipiant
aSris venenata miasmata, vel coci i impreffio nes, inter alios
etiam Grulmguts FltrtUgto thjnt.p.473- alHq? plures dotent. Arti-
Ificos(qui interdum plus juftd forte curiofi funt } ad ejusmodi
periapea efficacia magis procuranda, certas res aptiores prx
aliis quoque cenfent,& eligunt. Huic negotioetiamomniex
parte fuffragantur ii, qui characicribus certis (igilla (ignanc.
atq; eadead certam cccli conftitutione efformant, putantes fic
infallibiles 8t incredibiles vires ab aftris deduci, &
in Tilfemas
iftas induci: ratio etiam iliorum cft,qu6d in fymbola haben-
r - .
- S s 2 tia
‘
ScRUTTViuM Amuletorum W^dicum;
tia,{citicctcjusmodi iignata, facilis Ht cranHtus, aut nexu?,.
& operatio, in refpeftu morbi edomandi. Sed deTilfcmis in
genere alio in loco noilro feratinii prolixius foliciti fumus;
ilcuti etiam zenechra ejusmodi fignata exiguam autorita*
tem apud plures Medicos invenire in przcedentibns accepi*
mus. Dehincpo{itd,qudd polleant fimplicia venenata ida.*
luis peftilcntisaerem inferium imbibere per iimilitudinem,.
cotam fubdantiam , aliosvc modos ac prxtextus; quxritucL*
non immerito, utrum portiuncula illa, quz placentulam ve-
nenatam condituit, fufHciat pro excipiendo aere VEnenatO'
hominem ubivis ambientem. An itaque pedilens conta<-
giumtale,vel per aerem late,aucindomo quapiam faltem dif,-
fufum,non potius fe habeat indar majoris lucis ac dammx;
exigua vero zenechti portio loco minoris, pendtent curiofi!:
Si tra£loriaite idiusmodi vis loca invenit, dedvi fua magne-
tica majorem copiam contaminati aeris alliciunt zenechra,/
'
quxritur an non majori perniciei exponantur gedantes ida
. hominesjibcri forfan alias a magno contagii inlultu. Interim
modum illum attrahendi venenum pedilens ex corpore vel ex-
aere.videtur non admodum in zcnechtis admittere Phil.Hcech~
fitttertu Jec.i. Sed umbram hanc relinquo
iis, qui dele£lantur eadem. -i,
Alia pra-tcrea opinio autorum videtur etiam c6 incli-

nare, ac fi hujusmodi venenata periammata aerem pedilen*
tem, in homincin.alias irruentem, explodant, atque fic ho- -
minem fit fpatiurn.quocontinctur homo, liberum ab infultu-
pedilentis aeris reddant. SedefiVftum hunc diftisperiaptis.
uon immerito denegat dt&tle c.t.fiU.29. p.ipo. fSc,.. -
Prxter di£los operandi modos, Petr.&d.D$vtrfus de febr,

c.zo, datuit, quod calismodi venenata ratione caliditatis
fux agant, cum attrahat arlenicum propter caudicam fuam

facultatem, quod paulo fuperius etiam Jerdaaitm approbadit'
indicavimus. Atque ideo laudat Gratareliet arfenici ufum ,
deuti veficulasvcl ulcufcula inducat. Caudicam autem vel
corrodendi yim inede venenis mineralibus,prxter alios etiam
•
- '
, docet.
i.)iNnzcd by Ciqc)s{k'
docet Zsoelffertu Pharnuccp, Reg.p.14^. aliisqiiC sn locis pluribus^
Suffragatur eidem icnteiitiz Gry-bm defimr>!fc,rîf(itc.fa(Hlt, p-i4y^
164.169. Plura liroilia autorum fuffragia de ccdcm,hoc Ibco'
accumulare fuperledeo, cum experientia de eodem non lateat
facile eos, qui peritia medica aliquali imbuti funt. Taceo quod
ob vim caufticam arfenicum etiam non lacultate occulta, fcd^
Iblarofionelethifcruinene.acproinde iitud haud quaquam
in venenis haberi oportere cenfeat 5«^* Saraemus depefle^
c*p.7.p.i6f. Abkin illiqs fententiametiam Stpulitu in
'ver/unnml.f.p.jt. aliiquepluresautores anobisinprxcedentU
bus aMegati. His licet ego non omnino reclamem , non_>-
tamen facis intelligo, quid Snractnt proprie (It venenum. Con^.
Aac interim de mineralibus venenis, & arfenico prxeipue,-
quod modo cum cauffica fua poteftate, modo (ine hac,in di-
uans etiam effluvia venenata fpargat.quzex variis obfer va-
tis &indu£iis fymptomatibus aut effettis malignis.liquido
decaufa alia etiam venenata, prztcr caufficam iffam adroif-
fam, cellancur. Adduximus quoque paulo fuperius exem-
pla. quz in arfenico' aliisque Hmilibus, citra caufficanu»
illam vimdi£lam, etiam venenatam aliam malitiam fubdo-
lam manifeftant. Illi vero Dtverfi opinioni minus fovet Bar~
thqltnwtnciftn medua: dicit quippe quod raro ulcus excitetur
ab arfenico, cum non femper cuti nudz illud applicetur. Sic.
etiam Phtl. Hxchfltittrnt Dtc.9. obf. mtd.2. fchol. p. 220. hzc de-
promit: nefeio inquit, qutdarfenici palla latitans ad regio*
nem cordis agat fub tot indumentis, quibusaer vehiculum,
feminarii pclliferi exduditur.utfe invicem tangere non pof-
lit; acri ergo exponatur ,& ori aut naribus admoveatur, ut
excerptam virus arceat, aut ad fe rapiar, ut Columba vult. Etli':
ex corpore trahere virus, atacordefevocare venenum amu-
leta dixeris; tamen nihil agent fcias, nili a calore avocentur'
in a£tum; at calefoûm arfonicum rodit cutim,quod Crato dn~-
tet t. Epifi.r.Sic, Ex his, & quod nuci callz inclufus mercurius
nequeat vires fuas fpargere per putam^condudit/fef/>A"«^«»'
U.p.221. Scaliipluies fiacuenc§s,quodirrit 6 auruinufumca.:
Ss a ‘
ratione.
ii0%sia2iaa
"twissr
^
-
- ..
gvnata* piYi - '35 circa _js aiitorr^^ »,oco»-
<Siga»%'^=5;««S
5«I- ^Jj
•
- 6d)0«' 'ttluil/ Goci^'‘“'. j^S.
Celem*» oui
«fte Oner
«*'*” ’ jf.ij.
^ ÛvofiRnCinW" /j®
xnuftorvJ®'^
'J .
Digitized by Googie
«.:
Caput II. Sectjo I. 3x7

malignkatquy
vel proficui fvintPhoenigmLvcl veficatoria, in
ac mitioribus febribus, quorum falubrecn
fuccdfum hatlenus
medici curiofiiupefte deprehenderunt Ncc ablUrdo nego-
tio fe accingunt minidri nacurx, fcilicet medici, in applican-
dis iisdem: conilae quippe quod natura fimilem ejusmodi
aufum vel criticum motum non raro moliatur, dum exanthe» r
mata, pullulas, vticruftas circa os,faciem,aliasque partes in
morbis interdum protrudit, non fine bona fpe morbi futuri -
,
tolerabilis vel finiendi. Cui placet inter plures alios de hac
materia evolvar {ujjhium Epifl. di Syhiauo humore (riumvir-iU p.fji '
' Rtvenum PrciXv mtd. l. / 7. c.j. f.}23. lioeftrum Iltrcul. med. L 6. e. i,

p, iS2. Rolfinctummeth, med.jjuc. p. 4^Si.t}CtX Hci}>jigiftbcn Pi’fl5=
tSdjnbcnunb (iêtteadSnube ir.,;/. & SiiontwijAtrofjph. mtfcel^
ldn.tr.4-4‘
P>
27}. quo in loco ultimo infimul rqcenientur au-
tores, qui in malignis febribus approbant vel improbant vc-
ficantia. Utilem prjrterca vefifcantium ufum in malignis fe-
bribus tellari ,
quod malignitas in Iero Ivjreat, arbitratmij
Excell. 01. B.jrrtchiw tfi dtjjirtat . d; fomno d femmferis p. zg, JT.
Caeterumquid in quartana etiam vcficantia, nimirum, ra-
nunculus, 8t alia firailia efficiant, patebit cx fe^yr &
dtjf.cljym.c.is. p, 64 i. Cui placet plura itidem de hac materia
'
in fuperioribus, inter fc-brifugaperiaptatraditalcgerepotcft;
vclut etiam multi aurdres alii non Ilctiles fiint quoad hanc
, doctrinam. Imo referente Hrtfenreffero de ajfetl. cutie Lf. c. t6,
fcabie a6Fe£li, uti a variolis & aliis morbis, ita a pelle przcipue
*immunescenfentur. Proflant etiam exempla confirmantia
illud apud/ffr#y?«/»/.rf.o&/ra;,/r<3,/. &afios autores plures, quord'
numerus aliqualis coDcilu^ proflat apud Paul, Zuihiamtjuufl.
med legid'.ltb.s.tit.3.fv,2. Proinde exathemata ejusmodi orta
. fponte, vel a morbifica caufa, videntur quafi a vificatoriis
fa£la, quz ideo ad eadem artificilia invitare pofTunt, (i quid i
veri illi do£lrinz inefl. Si Deus vitam viresque nobis largie-

tur , inpoflerum majori fludid profequemur omnem illam
mi‘^d^n\mtr4il.deftbitfngu^P;t. de pejle,ut\ 8c in Pifont mflro re~
vtfo. Milio, de colUvit fuft, Haênus vero data uobis elicuit
Ttir^ .
r
, '
fae Scrutinium AMUi.«TORt;M Medicum- ,
tPfir. Sal. qui amulecum arfenicalr, propter

Dtverfiu, vira CM-
'fticam.utile pronuntiavit, quod curioH le£ôris indagationi
'Vel -judicio pleniori comraittirnus.
Dehinc fortis imaginatio atque confidentia erga talis*
<modi venenata no parum creditur cooperari, de quo inferius
agetur in fpecie uberius, ubi de imaginatione nobis difTeren*
di anfa peculiaris itidem fupercrit. interim audiemus ho
hanc rem loquentem Exc. Chrtjl. Htlvtgwm conjil. med. dt pejlt
f.iio. amuleta, inquit, inpefte ufitata funt vcl venenata vd -
Alexipharmaca. Urraque juvant delendo imaginem pefti-

Icntem, 8t confirmando fpiritus fiduciam. Confer Galenum /."
'fmpl.17. Non eft abfimilis his lententia Atok/m/w medtea Iftue»
hergenfti tnAfich. StrtcitfîElriceveritaie centra Jf^trdtgium p.Sa. it*
ftatuentis; amuleta, inquit, periapta in tantum approbamus, ,
in quantum agendi virtute fineruper(litioneprzditarunt,ut

mercurialia.camphorata&c. Itemquatenus iisdem gelHto-
f es muniti fccuriores redduntur, ne tempore peftis, 8t in aliis
morbis, vel a£tionibus timidi nimis lint, &
terrore affician*
tur; fcd omnia intrepide aggrediantur, ita fiepe per accidens
aliquid przflant. Non longe etiam poflhzcfcquetur argu-
mentum quoddam deeadem fententia, quando audiemus,
> quod bufones portati fingularem animontatem conciliafTe
dicantur- Videri prxtcrea in hanc rem poteft Helmontim tn-
mnlo pefiif ftini. (fc. quid videlicet zenechti pofleflbres dcj
animofitate inculcent. Rtm$fuu 1. 1. var. lelL c.s. arbitratut quod
audacia in aliquibus ufu confirmata immunes eosdem a ve-
nenorum noxa reddere polfit. lsbr.Dttmtrbrgeck.l,c. '1.4. 51»
f,3o6. de venenatis iis, & qui geftant ifthzc, loquens : illam

inquit, unam utilitatem ex bis amuletis, per fe noxiis, habent,
quod, dum fc optime przfervatos credunt, peftem mimis ti-
meant; ita,ut quamvis per illa nullam immunitatem i pefte
adipifeantur, falte a timore magis liberi fine, qui alioqui cor-
pora ad peftilentem labem potenter dilponerefolet. No male
dezenccbtis,& quidc adjutorio confidentiz Aipatis, atep ideo
plebi 6( credulis (nili evidenter lintnoxia) concedendis legi
neretur
j .
Digilized by Googie
Caput II. Sectio 1. 329
"meretur fhil. Hathflcutrm U. p. 221. (i e. 'Sic conflat ex GrmbJU
Mrhrt integTM (f rmtt:l.2. e. 4 ‘ (f 44 (Se. quod urinz potatio
.
peftis tempore vulgo decantata, non adeo ex vi alexiteria,

quam pcrfvalione,ac eadem concepta operetur. Sed
Ipe de
hiri iibzrerejam minds confultum duco; tantumnon omne»
enim de pefte agentes autores,do£lrmam illam de affe£libu»
truti:iantes docent, quid rimor, ira, triftitia, imaginatio at>
que fiducia efficiant, lue ifla graflante. Sed noflras Ipecula»
tiones cum di£iis iflis non plane confonas alio loco 8c tempo-
re plenius exponemus; quemadmodum plura etiam de ima*
-ginatione huc facienda inferius occurrent.
Alii xenechtorum operationem occultis qualitatibus^
aut toti fubflantiz vindicant;Sic Ditmerkrackitu l. a p.174. dide
Simontm Simontim veDe venenum peflilens occulta qualitate
extingui. Sed de totius fubflantiz operatione infenus in^
generali operandi conflderatione amuletorum plura propo-
nenda reflant. Cui lubet interea hanc in rem lât Zmlftri
PharmMC, Keg.p.141.
Sunt etiam, qui do^rinx xenechtorum difficultatenu»
conflderantes.flmpliciter experientiz hac in pane credendum
efle arbitrantur; utpote quz a longo tempore docuerit hujus-
modi amuleta conducere ad przfervationem, vdut hzc verba
tepem DitmtrhretckiMdi4.pj74. Xântivero experientia illa^
fitzftimanda, alia ratio Seexperientia, &
fortaffis meliorTu-
perius a nobis addu£Ia. non obfcure docet. Hoc argumen-
tum, 8( alia non nulla haênus addu£ta, de venenatoruno
laudibus 6( operationibus quibusdam memoratis, refutata^
etiam reperies in tjiunblid)«n Sedt^tc t>on bet
p.ic^.^c. Junge fis huic etiam Phil.Hachfittterum dee, 2.
olef.mtd.2. tafcbolio />. a/a. C^r.qui pariter fimilia varia examinat
fic explodit.
Denique non pauci funt, qui, ubitalismodi amuleto-
rum operandi modos & rationes non fatis percontari value-
runt, eo confugerunt, ut ficuti pefti, ita etiam periaptis, 8r hi»
zencchtis li mefreflatuereot,dequoconfulatar7lrr0</»>
Tc rm
, .,
3^0, Scrutinium Amuletorum Medicum.

rtu TdberntmontuiM l.c.p.ji, Coniet ctlzm Ptfiortttm p.4j. qOr
magni xftimare zenechta eosque illa inventum-
fcribit ltalos>
divinum nuncupare ac cenfere meminit. Jungatur his etiam
Petrm Foreflml 9.obf.s2.p m.3oi, item allegati apud laudatum
Z»ilferum IJ.p.tô. Teftem illius quoque agit Ub.tt c.17.
& alii plurcs. Inprimis autem Pontihcii alioquin promti funt
tempore pcftis in inveniendis 8(- communicandis ejusmodi
variis reculis, reliquiis, & confecratis rebus, vel pcntaculis,
quxfuas operationes dicto modo exerere exclamant. Sed
Speculationi huic curiofi pro lubitu ulterius indulgere pof-
funt. Mirum interim non cft quin venena ( ob inditam_»
,
•
noxam alioquin fufpefta) Deo id dirigente, non noceant;,

quemadmodum diderit in hanc rem Ltbavim tn JinguUr. 1 1. .
p.367. ibi ille concludit fuumdifcurfum his verbis quodvc-- :
nena,ex teftimonio non nocuerint, Silet in.

fpirirus fan£U,
talibus imperavit. De voce &
materia ni Qtia nobis non
licet amplius jam disquirere, quomodo alias ab autoribus id-
ibleat accipi; veremur enim prolixitatem majorero,idcofp in
alium locum peculiarem cora.mddiorcra illud differimus,.
Paucula adhucqusdamde hisinferius tn c/tpuisj. fine occur-
rent, quse pro lubitu evolvi pc fiunt. Hi fueruntmodi varii,
& plurimi, quibus autores operationes zenechtorum com-
plectuntur. Prolixitati veio huic adhibiti ha£lcnus ve-
niam exorabit hoc, fi qui lux do£irini eidem periculcfi,
atque ideo cognitu maxime necefiarijE,acccfIir.
Rcftantvcro adhuc quidam venenatis hisabfolutis an--
neftenda,dc araneis & bufonibus, qiiam rem tam.cn,fi nen pe-
nitus toxicorum clafli quis annumerare velit, ci dicam ncuii-»
quam fcribcmus.Admodum frequens autem tftufus infefto-
rum di£torum, periammatisiocoadhibitoiu, temporibus fii--
Araneum enim magnum vivum-
Ipcftisvel pefte liviente.
duobus corticibus nucis includunt.eos filo probe colligant,at-
que collo fufpendunt; quod amuletum quidam tanti faci-
untinpeftc, quafi ex Deorum feriniis deprerotum efief,ccu-
ailiigit.hof^Diemtrbroeckil-^.p.t/i. Cur vero hic ufus araneo-
mmi
Digitizetfby GoogI
Caput II. Sectio I. jji
rummlmistutusfit.ediflentidemautor/ e.pj74. De araneo
autem iI!o dllau dato alias agit etiam M^rt. ZetUrusetnt. 3. var.
pHsft.f>6.p.j:2. De eodem araneo magno > quod cruce notatus
eHcdebiat, & nuci excavatae indudi, item quod quidam pro
fp.itio reliquo micis explendo, mercurium currentem addant,
agte M*rt. occult.mMg.magn. curat. p. 32.Cfc. (^p.î. .
Ineptis vero accenfentquidamhockquod aranea:, peftis tem-

pore venenatorum miafmatnm devorandorum caula, tole-
randae (int prope homines, quod rc£te itidem rejicit Dutuer-
bracl'^s4il a /.^.c,;./i./;-’.Plurainterimtcftimoniadearaneopeftis
tempore commendato, veluti equidem poflemus, jam aggre-
gare fuperfedemus.
Majori ftudio vero dilaudant plures bufones, modo re-
centes, modo exficcatos, modo illorum pulverem, modo ci-
neres, aliasvc formulas ex iis paratas, ac portatas, aut locis
modo applicatas,vel adhibitas de quo
certis afHxas,varioque
;
non nulla communicat laudatus Chrtfl.HtlvigtHt conJS. metate, d»

ubi infimul autordiflenfuroquorundam aliorum.»
pfjie />.///.
de ufu bufonum proficuo vel tolerandoadducit. Quo autem
zilimid (it habendum bufonium amuletum, patebit ex fe-
quentibus, quorum prolixitatem excufabit iterum materiz
nccelTitas, Scaurorum atque rationum diverfiras.quzde ida.*
nobis innotuit. . Inter bufonum encomiadasautem chorum
ducit Kircherus ( bonura equidem in hac re oratorem, fed forte
non zque Medicum expertum agens) Maxime,
inquit, admirari licet abditum naturz conlilium, dum vel
maxime pediferum animal, pedis tamen antidotum rite prz-
paratumliominum necefiitati condituerit, atq> adeo occultis
naturz characlerismisfignaturisque in eo pedis naturam &
proprietates expreflerit. &c. Non immerito & nos miramur
laudatam alexipharmacam dcamuleticam virtutem in bufo-
nibus.ciim tantum venenum illis inefle communiter dicatur;
quod ipfumfpeciose etiam explanat, celeberrimus alioquin,
citatus Ktreherut l.a.p.j-fs- ubi bufonem veneno turgidam.»
burlam.vcl venenum attrahentem bediam vocat; & cum aliis
Tt a auco»
,
.
jjt Scrutinium AMta-ETORUM Medicum-

sutoribus pluribus eb inclinat, quod venenata infcfta pru^
ptereafintcreata,utvenea ex terra, aere, aqua aliisque rebus
cx fugant; quam doftrinaro vero nebis displicere aliquando
in txtrcitaucnt y^c/tdcmica dt infiSlu oftendimus, Q^bd autem
ranae & bufones certis raufeis aut infeQis nec non vegetabili-
bus vefeantur, minus vero venenis folis, innotefeit c x Htlvigti
/.c.pjis. dc. Vero confonum omnino videtur, quod bufones •
vix certum ftmper feleftum infeQorum inftituere valeant,
cum terra, 3( reptilibus iis inprimis,q uz in bucca veniunt, c5-
tenti elTe teneantur.Qiii przterea vermiculis illis circa oculos •
bufonum fubinde repertis, & ab iisdem roateriz vomitu reje- •
£lz vendicanc magnam efficac iam pro bufonio hoc amuleto,

eos rogatos velim, ut meliorem experientiam confulant,mc(^*
diffidentem quadantenus in hujusmodi rebus plenius erudi-
ant. Debufonunrverb incredibili veneno reperies nonnulla
in Oumrmnt mmor.mttLurn.j, part.Si. cent.p.part,2S,(f cent u.
part.pg.de quo alio loco mentem poftea forte exponemus-Plura
de bufonum vcneno.Sclymptomatibusex eodem oblervatis,,
(quz tamen ex iratis iisdem fimul forte orta fuerunt ;proftant.
ap. £xc. Chr.Franafi. PauliimbufoM dtfirtpiop.63.(f!c,p 74.f^c. Sin-
gulare etiam odi um, con t ra homines d ireftum, inefle b ufoni—
Bus fcTihit Kirchrrta QC alii plures. Imo, uti paulo inferius in-
nuemus, venenum in bufonibusaugcri,atqueficiIIud aptius ^
ad amuletum hoc reddi dicitur: fi dagcllis agitentur iidcm,8c

‘
quidem ita, ut idiflagellanrcs in tueri, majoremep furorem vel

vindi£lara contra illos concipere f oflint. Minus ratum du--
cimus hoc in loco memorare, vel exferibere formulas varias in
amoribus paffim rcptrieRdas,quz bufones recipientes, amu-
leti loco adhiberi foltnt; plurimi quippe autores, paulo fu--
periusaddu£li de phylailtriib venenatis agentes bufonum .
etiam non ultimo loco mentionem faciunr.His memoratis, de -
bufonibus etiam feribentes autores fcqncntes.qui varias ejus-
modi formulas frmul tradunt, addi pof!\int:nimiru Gmlh.l-Mbr,
ffileUnm eptr. Epi/f. p6.f. t£2i, Helvigim l. a.p.vs- Camerarnu i a
ctJ}t.p,par.t~ z?. Roijindm djpm.p.aii, Hettmnul, dtfcbr.f,S£, Crato^
Qmjil,'.
Digitized by-GoogIe'
•.
Caput II. Sectto I.

23 g_;
tattfil. L4.Je ptfit fol. /u/. Cafp. Sihcttm iTotvmMttrg. Pkj/k.f. 4.2. Pa.
racet/w tie ptJIiljrMil.i. Digkjdt jympaih,f46 , Exc.FuMl.yimmamit dt
mAt. mtd.p.isi. dc. Krtmbsm CHTA ptfiu f(d. 441, CoikiliM* de pejii.
fîp.p. 74 -
Quod etiam cnecati bufones & fufpenfi in domo proiU-
gare valeant pellis noxam, indiatMart.2i$lerm cem, 3,^Mefi,.
\hbt.66. idem hoc , quod in Bavaria ruflici bufones pro
P- 3S
2.
pcfte avertenda intra feneftras fuas pendere folcant, id tamen
infirmx cfficacix fimul cenfens,teftatur Pttr .RommiUm im Ses
ridjt ron brr pc)l p. 90. dc. Notum quoque eft , quod com-
muniter bubotiibus arefa£li bufones imponantur (quorum
loco quidam fvadent imponi ranas vivas) idque aliquoties,
repetendum efle volunt, atque his peftilens bubonum fanies .
mirifice allici creditur; cujus rei certitudo vel teftimonia peti.

pofTunt ex lihr. Divntrbrcekl» de peflt 3,c, u. p. 24 S. dc. ImO.
l.
Gmlhelm. Ifigog, therApevt./e£}. 2, flntentia eft, Ut vivUT.

bufo in facculo collo appendatur, atque hinc pefte contami-
natum hominem ab ifta liberarum iri illc afTcric. Non re-
cenfebo prolixe autores eos, qui bufones exficcatos probu--
bonibus curandis imponi jubent; cum omnes pene autores.
veteres bubonum curationenj tradentes, eorum quoque_».
mentionem faciant, Cum diftis tamen, ( prxeipue propter
operationis iflorumxriologiam redditam,) non facio melior
riDus vel mimis' fufpe£lis zque efHcacibus inhians. Sic
etiam non immorabor iis teftimoniis, qux contra morfus'
venenatoram animalium, videlicet pro veneno extrahendb
commendant bufones;, de quo inter alios legi meretur Glror^.
Jffter, (-il/ihifu thf. y. p.^» Nec retardabunt-»
HtcAtoflt* med. 2 ,
me alia medicamenta varia alexicaca ex bufonibus , juxta.*
quorundam fententram, petita. Id fblum adhuc attingam,
qiiod etiam combufti bufones in pulverem redaî, &in_»
duobus faeculis inclufi contra peftem laudentur a Tahtrnm^
- mentsno in ber unb *5)aii0#2(potbffe p ?2. d?3 d JeMh',
Mechere Pdrnafs. medicin. tBufir.pArt.i. c. fi. f. Si, Cineres hos plu—
les alii etiam amuleti loco prxferunt bufonibus integris ; fed!

Xt 3: iHOs..
ScRUTisnuM Amuletorum Mfdicum.
tUos,uti venenata omnia, exiguae vd parum utilis efficacht
exifterc credo. Fortcau fruftra in butonibus cakinatis ve-
nenum, atque confcqucntcr, contra quorundammentenu,,
emergens exinde Zenechton inquiritur. Neibrtc inta£tum
quidprartermittamus, quod curiofusLcfbor circa materiam
hanc dffiderarepoflTit, trademus etiam hxc, quar nobis inno-
tuerunt ex lbcn»GcbiJRe p. jî. putat quippe
illic autor, quod alia venenata periapta 'non adro nuda

vel
fimplicia,quam cum bufonibus mixta toleranda iint. Eligit

praeterea diftus autor magis ilIosbufones,quorumcapita,nec
ventrer baculis acuminatis transfixa funt ; nimirum quod ii
venenum fortius attrahant e corporibus pcfte contaminatis,
llludprius vero, quod Zenechton fortius reddatur, li addatur
quoque Rod. GbcUkih* de ptfte p.69. Hoc vero,
ilU bufo, indicat
quod bufo per caput transfixus efiicaciorfir, & quod ifte alU
auandiu geftatus ac turgidus fatlus cx veneno attrafto, rc-
rinoveri&.iaterram immitti , novusquevel alius diftomodd
przparatus imponi debeat, injungit quoque 0 cb»nircP
accnlt. meg. cttrAtunt p. 42. (3c, Quod porro concernit
Hjhtrni ButUrt Zenechton bufomi^m ah Helmontii in tum : wflie f, m,

tfs. patefa£bum, atque commendatum, quia hoc ipium, quo.
adfuamcompolitionemex loco di£ô,arque aliis adhuc di-
cendis abunde nertum ell, fuperledeo deferiptionem ipfius
prolixe huc transferibere. Praeterea Ztotlfer^ Pharm.Re^,p.i4o, ex
P,Bmhleri obfervatione bufones eos proZenechro efficaci/Ti-
ino eligendos efTedicitxjuibus vermiculi ex naribus & oculis
proferpant» Ejusdem Hetmomiani Zcnecbti mentionem_i^
quoque faciunt Gremh/iw arh. integr,^ ruin.U2.e. 4, ^^S.Matth, ^
(BortfiKbt putmnnn !in bcc Zliittrifung ron baCur peflt#

lensifch^ J'rufen. p. (qui autor peculiarem modum
capiendi & fulpendendi bufones docet) & Ktrehenu de ptfle
f,
344, (S i/a. Ex hoc ipfb autore non pauci alii depraedicant^
iftud periapton, inter quos ante aliquot annos etiam depre-*^
henfus eft appendice bee 2^r^cbte t*oh ber'pc|h#
Jen® wr ^f^tnjpurg «nb nfirnberg eoUt.p,2j, Hon
Digitized
Caput II.' Sectio I.
ggjj
reticendus nobis cft eriam Jch. Iflr, beUrm
vtKsetcxico Lolmka>
p.37’ CardtluciM uon petîlenQ p. 6i. tic, di-
bfi’
cit quippe poltremus hic »utor,fe przparafle illud amuletum
Â Helmoma normam prsfcriptam, fed ex pluribus bufonibus •
unicum faltem terram cum vermiculis coloratis,& adeo com-

mendatis eru£iaire. Indicat infimul ille placentulas ejusmo-
di confe£las fe& alios in eadem domo fecum habitantesge-
fiadc, atque omnes a pefte immunes manfifle, fine ullo alio
mcdicamt nto adinifib; licet hi proximi extiterint fubinde
pefte affrftis, vel converfati cum ipfis fuerint. Utrum verd'
vereplacentulisiftispraifcrvati illifuerint a lue ditia, affirma-
re non audet autor, quod nec ego afiercre auderem. Non
ignota enim funt exempla de iis, qui mirabiliter per Dei pro-
videntiam in pefte funt confervati fine medicamento ullo /
etiamficontagiofammateriamtratlarint, imo in corpus in-
terdum admilcrint., Proinde a pefte, morborum reliquorum
tyrano.Dei vindicis flagellu peculiare, feuTB excludi xcp
non poteft.quama reliquis morbis; uti noClrsi Dtjfertatiode.
divmosn /na aliquando latius hoc exponet. Vermiculos-
autem a^bufonibus cum terra ex ore illorum ejici perraro,
/ coquefti funt mihi etia alii,qui in hoc negotio defudarunt. Ab
hoc min^quoqj difionafunt teftimoniaapudExc.C/jr»y?.ir.Mf,
Paullim l/kfinif d^fcrtpt.- p.vj. Eru£lant autem interdum -bu--
fonesnon nihil terne, cui infeftorura devoratorum nigrican--
tes alx 8t exuviae, ( nitentis interdum atep indis, vel na vonum'.
caudz,ftmiii colore in terlperso, pryditz) comixex oeprehen-
duntur. Non nulla de hujusmodi infe£lis etiam,fi placef,vi«
dieantur apud laudatum P^HEiml,c.p. 4.s. Inferimus his ftatim-
illud monitu //If//7M«/M,ipflusqjafleclarurn ftatuentiu.utadre-
je£lanea ifta captanda vel afiervanda diligens cura adhibea-
tur, cumex| invidia facile iterum devorent ifta bufones. Proh f
fimplicitatem, variis notis in hocaflerto fe prodentem. An
Tufpenfus bufo veniam defcendendtde funiculo 6c devoran-
di ifthzc facile nancifcatur,& an odiumillud zque verum fit,
(âc de aliis amuletis yel lapidibus animaliu dicitur) quod eos
fiicile-
i
'
'3^5 Scrutinium Amuletorum Medicum.

'facili iterum deglutiant aaimalia invidentia hominibus
iftos, penfitcntcuriofi! Haec fltfimilia circa zenechtum hoc
operofa injun£ta collimare videntur in «xiftimationem ma-
-gnam expetitam ; uti pio magicis illicitis etiam alias gravi«
varia mtAimina & apparatus injunguntur, quo minus ac-
curate obfervatis iis, pofiea excuratio inedicacibus iftis & dc-
£toribus illorum accedat vel oriatur. Ut ad bufbnii amuleti
ingredientiavel requifita paulisper revertamur impoflibilej
,
quoque non ell, circa oculos bufonum minuta ejusmodi me-

'inorata infefta , vel pediculos reperiri quandoque; (de quo
etia experientia adftrucns id videri poteftExc.Cir-ir<w. Paul-
lini Bufone deferifto ff.jf.a 6 .) licet fint.qui in venenatis animalib^
vermes generari negent. dequo Munhans ctninr.dijfcnlt.medtc»

^*Ji.36.p.i2t. Oiûm autem illud, qu6 d,vel an veneno adeo
turgeant bufones (ceu vulgaris fert traditio) fuo loco, vel fpe-
culationi aliorum relinquo. Regerunt quippe quidam, quod
non adeo venenati (intiHi, uti etiamreliqua infefla, fcilicct
'ferpentes Scc.nHi in furorem agantur.vel iTritentur,aut eatdem
beRiz curohorrore aut averlacionealTumantur. Adhibentur
•enim externe przcipue, &per anates vorantes iftos interne
•quandoque, atque prxter vim hydragogam, vel diureticam,
uti&fiftendifangvinem, parum finiftri de iis ab autoribus
-memoratur. Quid, quod famis tempore non raro cibi loco
ufurpati dicuntur bufones: Velutide innoxio bufonum ufti
loquuntur fere allegata apud laudatum l.c. ^.7it4fc.
*
Varia alioquin etiam devermium cum venenis nexbvel
f.76»
diftenftiautores tradunt, quibus inquirendis jam inhiare^
fuperfedemus. Interim num etiam in venenatis morbis ver-
mes adftnt, & in pefte putredo verminata locum lemper ha-
beat, (quia non nulli autores in venenatis animalibus nuUos
vermes generari volunt) nonomnesfort^ (impliciter concel^
ierint; licet Kirehtrm di fefle,Sii\i\ ipfius afteclae illud adftruant.
Liberum interim etiam iit cuique, quid fentiat de Harvii opi-
nione, dum {di itnerM. animal, exercit. 27. p.107.) Hippocra-
tis $fiot aUas in-pefteaccuiatuin, explicat per venenuoL.»
vel
Digitizedby Googie
l
'Cafot II- Sectio I. 3J7
'vcl contagium cui vita quxdam iniit, principiumque dt4
,
, vinum; SeiAfthxs^MmX^toôxihmtraEiatuntfirodepefte plura

occurrent ventilanda. Dicuntur alioquin bufones fingu-
hriodio in homines vehi, quo judicio vel interpretatione.»
id vcroinnotefcatnondumcomperi; citius credimus homi-
nes non adeo blando vel grato afpe£lu dignari invifum iftud
animal. Przcipiunt inter alia vero artifices in amuleto illo c
bufonibus conficiendo (ceu paiilo ante leviter hoc attigi-
mus )_ ut bufones in confpcftu hominum fnfpendantur, 8r,
juxta quorundam mentem, flagellis in majus odium contra
hominem incitentur, quo ipso efficacius zcnechton ex iis-
polHdca cxpe£tandum efle afferunt. Grtmbftu l. c. jT.//. pu-
tat, non omnes bufones aptos ad negotium diftum efle,
cujus rationem reddit hanc quia non omnes bufones ex ir-
;
ritatione & verberibus concipiant terrorem, uti mulieres noti
omnes przgnantes ex phantafia foctui notas imprimant 8cc,
Ideoque fvadet aucor di£lus accuratam przparationem, &
ufus continuationem. De przparatione hac modo di£fa, at-
que ideo efficacibus bufornbus.pro amuleto, legi quoque.»
poteft paulo ante laudatm Paullim I, c, p. ii6. Non poHum noTL»
przparationi bufonum etiam hanc cautelam anneftere, cum
tragicum exemplum dc quopiam annotatum prolfet, qui
rubetam deformem diutius afpexit, de quo 6c explicatione.»
hujus c\Ltbavto petita, plura proftant apud beatiFehritm defior-
^nera p.iod.tîor.Ex hoc locd mihi vero optima ratio illa conli-
gnata videtur illius cflPc£lus, quod timida contemplatio, &
vapores noxii per alfrem attra£tiab homine illo infefto, di-
cantur malum illud in eodem excitaffe. Svaderem itaque, ne
in conclavi claufb przparatio bufonum iftiusmodi injun£la,
vel expetita inftitueretur; fed potius in loco aprico, (i quis
felubre periamma ex bufonibus expeteret & expe£laret ne.»
;
forte Izdereturangufto in loco, fi venenatus halitus & efflu-

via a bufone'venenato,&furiofo przprimis reddito emana-
rent. Reft.it ut adhuc confideremus operationis modum,'
&
quomode fcilicetautores bufones ex iis petita pendaculiL»
'
Uu operari
Scrutinium Amuletorum Medicum-
operari Tclint. Ktrdurml.c. laiefia Rtfft,
mjgnct.p, 66‘t5c.tf idtmmArttma^tt, per (ympatbiam vult bu*
foaena extrahere venenum ex corpore, idque eo potentius , H
exaggeratum Ht venenum, ubi bufo prius plagis irritatus, 8c
ad mrorem fuit concitatus; quo faô arbitratur Kinhertu itLj
hominem a bufone emitti radios, dtpoftmodum eo melius.
wyiiuoi extrahi.ex homine lue peftiA^ra contaminato, eum-
4}ue ita liberari mediante bufone impolito. Hunc&limilem
inraodumratiocinanturautores dehoeperiapto; qui plures
vero verborum ambages de eodem periaraate deliderat, HeU"
mortumm & aiios plures,eiusdem &Kircberi mentem fequentes,.
adeat. Liberum interim cuiq; fit judiclum.utrum forte hacc -
edam limam in quibusdam mereantur. Circa bufonunu*
di£iam pneparationem id adhuc intaûm prxtetmitterej
nolumus,!] quid certi vel boni forfitan indefpcrandum fit:
indicar quippe Murci, quod non parum referat, in qua^
dispofitione animalia moriantur, quorum partes ad ufum_*
medicum quaeruntur. Modi autem operationum ejusmodi,.,
per fympatniam efficaces 8c expoliti , Ixpc cum occultis qua*
litatibus vel operationibus coincidunt: ninc alii bufonum..»
vires ex aliis caulis & radonibus deducere allaborant, qua-^
rum conliderationi adhuc paulisper indulgebimus-ad du-
&um quorundam autorum. Plurimi vero autores (juxta il«
lud tritum : ubi virus, ibi virtus) ex iisdem animalibus Ix-^
dentibus medelam petunt.Opcmquoq; iltam,vel operationem^
deducunt multi iterum ex fimilitudi ne, qua fimile volunt fibi^
appetere fimile, atque fic a KireUr$ fiant partibus, qui tamenJ*
per fympatfhiam illud negotium exponit; de quibus pauld^
pofi plura in hanc rem fubneîemus, ubi prxmilerimus prius
antomm loca dtteftimonia, de medelis petitis ex venenatis
&lzdentibus animalibus agentia. Exponunt autem eadem
diâ diferds verbis Simurtm Jec»nf& dtffUkjfm. cjg. p,j4$, tdm -
ia prox, mtd, U6. p43i, CroBim dtfignatur. iat, p. 69. Bafi L dt aSmu
mtm. i,art.J,AUfaUus dtvtpn.nat. c.2i.p.9i. SmaaPaMb amfi»^
fiaaifih, P>S2>£.39* Camrarmmm,fm^.pm, pt, O^, Tbe^
' '
Bdtf
Digitized by Googie
.
'CArxrt H. SiCTio I.
•
Sitrlingjuu Mher/irior. CMriofir, ctnt. i. ^f.4-,

f.
if. ^c. Joh. êUnu
Weberm difcmrf.ettriof.fffri^,39.ôpef6. p,6j8» Fthrau de
nerap, uf, Zmlftrm Phttrm. Reg.p.14-3, Portamag. c.fS, p.4U
ii2.^fo. Atque idem autor inP^tegnomonkisLi. c. 2.p, 14.2, peculi*
arem titulum de hac materia habet : .videlicet de herbis fic

'
animalibus, quz damna fic remedia przflant. Jungantur ad*
d u£iis autoribus idem (enti entes Th9m.BMrthaUnm d*ffirtM. Epu
fioltc4 de transplantMiene morborum p.p.tfc- Skhtvimmerm cttrio/intt»
phjPp.tjS. IS. Acm, Leepotdute Ctfer.Qeriof. cUc.i,

Atifiei*».
jinn,i. ebPsj. p. ifj. Wi^Jen Rhjm medtt. in Jippecrm. uxt. 24. dt
vtterimtdic.p.w. Greger. Hbrfiitu operem tem»j. decnd. 10. problem,t*
p. m. no. (f htfchiui ^firv/tt, Epijagmnt. 92. p.So. qui poftremus
autorinfcorpionisidiu fcarmcationem przmittendam ell^
fvadet, priusquam fcorpio imponatur i£tui. L.egi quoque in
hanc rem poteft Sdonm Jntrefipb.mifiei. tr, 26. eftr. 2t, p.tsj. ln_*
loco medo diQo quorundam autorum fententiz etiam ad*
ûcuntur.qui modo per antipathiam, modo per (ympathiam
animalia venenola, proprio five fuo veneno mederi uatuunt.
Denique quia nemo pene ha£tenus ejusmodi dogmatibus
obloqui facile aufus en, citandus nobis adhuc ((implicitate,
srei credulitate minus contentus, (ed folidz veritati curiosi in.
tentus) B^msc. RediEptfteU de viperit (quzadhzretetiam dee. u
mnno.ijmfc.n4t.cmriep)pjm.is.velp 4^4. dt quidem in editione,quz
adhaeret laudati autoris expermernu circa res Laudabile
erit,ait ille,hdem non dare ejusmodinugis,quales invenire efl
apud Pisnimm, Aeliam, (f Qnimam Strensm Sastmonicam, qudd ca-
put recenti viperzavuirum,(icque calidum fic cruentum mor*
âturzimpofttum antidotum (it mirabile ejusdem veneni-
Tluraaliagusmodifigmenta ad veritatis ftateram examinata
reperies in ip(ius fcriptis ; cui,propter plura ejusmodi (aluta*
«iaabip(iasindu(lria inpofterum expe£ânda, vitam longz*
vam fic fanirateminconculTam comprecor. Licet vero illa ad*
du£la multo errore fic ob(curitate fcateant ; cûdd fcilicet ve*

nenata animalia, fic horum partes variz exterius corpori, vel
partibus IzOs appenfzam applicatz, propter (imilitudinem
j
' Uu a virui
SCRUTivwM Amuletorum Medicum.
’
virus extrahere, aut ab infultu venenorum tueri polleant ; id
tîmen rationi aliquali etiam minus confonum videtur, quod
venenata varia,prxcipue ex animalibus venenatis Ixdentibus
petita, morbo illato ab iis mederi itidem debeant, H intus ad-
mittantur, vel alTumantur in cotpus. Notum enim eft. quod
in morfu canis rabidi ejusdem canis hcpar,(juxtaC?r«^<»-.//o»y?*-
um tom. 2. p.3£4.
allegatos apud EXC, Chnji Franc, PaulUm cjna-.
âphiac.s.p-i^^^Schorcrummcdicin.peregruiant.p.1^4. aliosquc au-
tores) & alias partes pro interno uAj commendent ; de corde

videatur iterum laudatus PauUtm l.c. Quidam languinem ca-
ninum quoque in curanda Hydrophobiajuxta(7a/f»/f«;, Scra^
ftonem & alios recipiunt.
Carnes falitas animalium rabido-
rum ab zgrotis comeftas fimUiter commendat^^^cfl^. Carantd
ltk.2.decad,medice-phyf.c.s. Plura de fimilibus proltaut.in cata-
logo noftro amuletorum de hydrophobia, & paulo inferius £c-
quentibusnonlongeab his.Dedi£tis8c aliis partibus ejusdem
canisixdentis,laudatis tamen in morbo di£to, plura quoque
fuppeditat Jol].Bapt,Portaplj)togKom.l^.c.2,p.i44.\iu)mmo6A vc- -
ro medelas a fimilitudine itidem pendere (qua fcilicet fefe in-

vicem venenata aggrediantur, & e corpore moveant, vel ex-
’
trahant) miror ftatuere, ex neotericis, (cum antiquarintiftaj
Willtji»n\defibr.p. 2^6. Ktrehernmregnomagnet.p.yc^ 6C alios plurcs.
De operatione fanguiniscanmi dicti, vi de fis rationem Fumi
p,i6o. & iinrdubio miraberis ipfius
dpnd Baricdlnm horioBtnii’!.
limplicitatem. Multi hanc do£lrinam iliuftrant lepido illo
iimili. mentionem fecimus inter vene-
cujus fuperius etiam
natorum amuletoru operationem ventilatam jp.ixy.quodftiU
lumen majus trahat minus, atque pari ratione debile vene-
num trahatur a fortiori. Eodem icopo fufiiis hanc dc£lrinam
pcrtraftat Jactb, GafsreHfu curiojitat, inauditis Luttne redditu p,
e“c. Sed quae in modo diCio loco fuperioriad hanc doctrinam
refpondiraus,cadenu6 hic repetere fupcr&dcmus. Utrum_»
interim hae traditiones curiods omnibus fatisfaciant,dum pro
arbitrio qnorundam boininum medicamentis vel amuletis
'
ejusmodi vires a^nguutur, vel atribuncur, quas ncutiquam
poHidenj;:
Digitiz-ed by Coogie
.
Caput II. Sectio I.
poffidcnt.vel fibi vendicant, addubitamus. Per accidens etiam

nonnunquam medicamentis illis efFt£tus tribui potcft, qui
neutiquam ex vi peculiari appropriata & alexipharmaca ori-
tur, uti paulo port veritatis indagandat gratia dispiciemus
plura medicata refervaturi in locumcommodiorem, ubi age-
mus de oleis, &olco fcorpionura inprimis, quomodo i£tui
illorum &
venenis refiftere videantur, uti quomodo buty-
&
rum in pefte prodi-ire arbitremur. Non minus nobilis qux-
ftio huc (pc£batde venenatis animalibus, in quibus venenata
qualitas cellare vel c vanelccre creditur a quibusdam,poft ipfo-
rum mortem. Notum enim eft ideo proverbium cujus H$L
,
mouUM aliquoties in fuis feriptis mentionem facit: Mortala

/ha,T»oyto tl veneno ; quod mortuus non mordeat. Si verum il-
lud eflet,intentio illorum & ipfiusHelmontii vana foret, qui.
fcilicetvenenatam qualitatem exaltatam fua in praeparatione
bufonini .-unuletijproptcrdagdlationem bufonum,comparate
latagunt, quidem poftexcinftos bufones etiam non peri-
&
turd:n,unde quoque pcntacula ifta efficacia cenfent. Atque
fic hoc in loco, uti in aliis non paucis fliorum feriptorum non
fatis memor, 5; tenax prcpolici atque curiofitatis videtur Hei-
TKontnu. Sicuti autem illorum aulus neutiquam probare poC"
fumus, qui fcicnccs, ac volentes vere venenatorum animali-
um partes, 'cum alias noii ieraper venenatae putata: beftiac in
furore fuccumbanr.aut eodem furoris vel venenatx qualitatis
gradu extremo laborent ) contra corur.de morfus aut mala ab
illis illata vtl metuenda extollunt: ita nec cos temerarios vel
i acautoseirevolunif?, qui polt mortem venenatarum beftiaru
(prxtipue in furerem vario modo antea concitatarum ) vene-

no omni deftitutas illarum partes pronuntiant, attp pro alexi-
cacis petilis efferunt & ufurpant. Laudare hac in materia.j
iterum deprehendes quospiam autores, venenatas illas par-
tes, ac fi a firailitudinciua virus, 6t nefeioqua ratione alia, at-
trahere valeant; de qua operatione etiam paulo fuperius qux-
piam adduximus. Caute potius mercari difeant ex proxime
dicendis ii, quorum fludium incautum vel confidentia circa
U u '3 ejiis-.-
4* 'ScRUTiKtUM Amuletorum Mebicum.
rjusroodi beftias rabidas vel venenatas, uri 6( amuleta, vel aln
medicamenta, interna inprimis, ex iis conficienda occupatum
eft. Hac in fententia, uti alioquin amicitia, ira confenfu ad-
di£tum habemus £rc. C<7ri/7, /r4»ri}f. /'Wiw QmgraphU curio/s
Non defunt autem ea exempla, quz teilantur animalia
rabida extin£la (imiles affeûs induxifTe iis hominibus vel
animalibus, quz carnes illorum devorarunt. Stramen etiam,
in quo rabida animalia cubarunt, devoratum ab aliis animali-
bus, (de quo etiam UucJatM PmtitmLM.yxtcrn gladium quo plu-
resante annos rabida bcftia fiiit interempta, nec non ofcula,j
vet halitus fimilem labem intuli(Te,tellimoniis probatur apud
£f'frA.G«4?/wiwronbcncn\vfjrfnbcn Sali-
vam,etiam citra morfum ccrporis,cuti illitam mimis tutam..j
'
cenfet Parttu optrih. chirurgic. l, 20. c. ij.f-fSs- Illam per ni-
ciem itidem inculcans fvadet ut faliva ifta confeftim lalfugi-
n e eluatur, Lev. Ltmmm mtrau occ. nat. tj. c.f. p. m.fcj.tf 306. Sic
ph1ebotomum.qud balneatoranteapartemacanerabidoroor-
lam fcarificavit. fccminz ejusque la£lenti infanti (imilem la-
bem excitade notavit Pctr.Rammeluutr.dt depefla pari. 2. No-
tabilis eft quoque \l\ah\RonaBaithmi ab Isbr.DitmerbrKcki» de
iit- allegata
peflt /. 2, c. i. p, quod fuem rabidam occilam, ac
,
mimis alte in terra deroflam vulpes eruerint, atque de illa vo-

rarint, unde ilhein rabiem a£iz, fimilem iftam labem morfii
(b6 aliis pecoribus & hominibus communicarint. Alias pia-
res talismodi ftupendas hiftorias reperies annotatas l.a. c.t.
veneno in partibus
p.i44> Haftenusrecenfitafic alia plura, de
rabidorum animalium enecatorum refiduo, reperire itide m ^
‘
licet in citati Girkeln tr. de ventnif p.^2. (gc. De cane rabido parem
ireIationem,ac paulo ante ex adduximus, anno-
tat Cmftm in bei- Gd>tvibifcben (fbromff part.3. Ub.n. cjo. p. 623.
Notatu dignu etiam eft quod contra quorundam opi-
,
nionem res venenatz co£lz,vel bruta rabie in vita ade£la,non

omnem vim veneni exuant, fed (exemplis idatteilantibus)
comefa paufam vitz velrabiem fimilem intulerint, de quo it^
fyATi\I>imrrbrcKk^ U, & ex Munjim Cfmopâph.jie^Hjf.Esêrm
•'
Digitized by GoogK
Caput II. Sectio I.
545;
in Ifngoge bhjf.magjHtd^.7.p.t63. Sic lepram etia a co£Ix carnis
prolz ulu orta con€igni\ixyoan,SiHltetn4 armame»t^hir^nrt,p.2, ^
$kf.ioep.t}t.B»rtUi44Ccnt.i.obf7S’ K$rchtrJepeflep.2o6.1^0t3it\xd\gnn'
etiam funt, qu* recenfet ber Ku|>tgc im allfrclxl?-

p.4^.tiu quod duodecim perfonz unica in domo
rabiem contraxerint alaftis (fine dubio co£li) ufu, quod»
a vacca rabida petitum fuit; cui adde fimiliter
uif. 2j,p. 4^. (fc. Innuit infimul Riftm l. c. quod in vicu quo^
piam comitatus Pinnenbergii equus rabidus glande plumbea
trajeftus ac ene£kus, mimis decenter terra obrutus vel abfeon-
ditus, 11'din apricocampo jacuerit; de quo omnes pene canes
iUius loci vorantes rabiem contraxerint, qui pofiea multos
homines atrociter, vel in templis etiam.invafermt ac momor-
derint, unde bimefirirpatio plures quam quinquaginta ho-
mines rabiem contraxerint 8t a Rijhi pulvere viperino com-
pofitocurati fuerint. Locum hic etiam invenit illaquzfiio,
an animalium, contagio peflilenti vel aliis morbis inter-
emptorum, pinguedine velfcbo ad candelarum fabricanu»
vel fmegma adhibito tuto utipolTimus, de quoJi/offw iatro-
fiphia-p.j?. Nos arbitramur caute eo in negotio procedendum;
&declinandum id potius, atque ideo in Rebus publicis in
opifices ifiiusmodiattendendiCeirejutpotequi a carnificibus
vel aliis ex locis iftiusmodi materiam furpc£la Tape vili pretid«
acquirunt atque coi^munt, & ideo inter alia adminicula citius
ditefeunt. Annotat de hac re hiftoriam ll^tertu Itk. 3. deprtftig,
eUmon. c.39. fi Itb. de Iwuis cap. tg, §. 4. quod in DucatuWirten-
bergico,non procul aTubinga, Carnifex veneficii non igna-
rus, anno 1564. in pecoribus toUendisfuz artis fpccimenedi-
"derit.Etenim cum cx pa£iohuic cederent roorticinoru anima-
lium coria, atque alia qus huic ufui efTc pofTent, hic nequam
,
boves, oves & porcos in pafcua ex more dedu£l;os, venend

clam peremit unde hic frequenti nimis pellium numero,fevi
;
item Scpingvcdinis copia infinitis fere talentis Augufiz Vii>

delicorum & Argentinx venum expofitisdiftra£lisq7, dives
brevi Proinde fufpicione oborta, veneficii accuTatus,
quz-
,

344
quJcfUonibus Spfi antea familiaribus fubdicus.rcm univerfam
confcfluseft.dcditque poenas forcipibus ignitis diftraftus in

principio Augufti.Dum vcio attigimus bruta contagioso vd
morbo gravi cxtin£la, 8tpericulair.de metuenda, nonobftat
forteilla objc£lio, quod lues varia hominum non a q^ pecora,
vel vice versa horum morbi homines a.^ciant cui obje£iioni ;
aliacommodiori occafione latisfacicmus. Sed ad rabidorum

& vere venenatorum animalium partes icvtrtemur, quas tuto
neutiquam (ob confidentiam vel artiolcgiam prifccrum)
forinfecus etiam morfibus vcl vulneribus r.b iisdem infii£lis
imponendas e(a* cenfemus propter intitum enim fuum_j
:
virus,vcl faliva rolum,al;avc ratione confpurcati pili, aut par-

tes ali* pcficulo non vocant,
Kovi enim, vel demum inde_»
m^do metuendi, veneni communicationem corpus inde con-
cipere poteft, quod venenum antea non ita corpori morfu im-
milTum vel communicatum potuit efle. Paulo antcaddufta
pericula a rabidorum animalium partium externo ufu> vd
contreftatione folum, orta caute nos omnino verfari in illa-
rum tradlationejubcnr; etiarofi i picbejisxque,ac peritis viris
in morfu canis rabidi modo hepar, modo cor, modo pili.alixve
partes exterius impofitx commendentur. De diftarum parti-
um ufu ifto alioquin noto.fi placet confulantur Amkrof.pMrâu
oper.Chir.lib.2o,c.i4-P‘SS4-<^l)rifi.FrAnctfc PaMllint cjnogrMph.c.s.J>.i34,
C.S, pa/7. aliique autores pene innumeri. Quod pili difti alias
medelam morfus rabidi canisconftituete debeant, videtuc_>
etiam tritum Germanorum (fine dubio ex eo ufu dedu-
illud
Sum) indigitare, dum hefternam vcl contraftam ebrietatem

novo potu repetendo curari innuunt: <5)Unbf0 biniif
legen. De qua ufitata loquendi formula non nulla difierui-
mus diffiutatUne neftra de liter alorum potu c. 2 . §, j?.
Ecquid boni itidem fperabimus a partibus venenatorum
vel rabidorum animalium, cum internus ufus etiam fangvinis
fanorum animalium ideo inter alia prohibeatur, ne cum illo
mores animalium hominibus inducantur; movet id etiam
quosdam, ut diftum fangvme mitium 8c minus fufpeftarum
beltiarmn in tiansfufione rejiciendum cenfcant. Mirabamur
'
autem
Digitized by Gbogl
'Caput II, Sectio I,
- autem ante viginti& tres annos circiter illam do3rinamin>
. 'fiifionis 5c transfufionis in medicina irrepentem, cui nos, non
admodum eo tempore in medicina verlati,exiguum ufum vel
perfeverantem exiftimationem, zque ac Sylvianz pbyuo*
logiz atq uc pathologiz f fit honor vero therapevticz) pollice-
bamur. Ut paucaquzpiamadhucdefangvine befiiarum ad-
jictamus.referunt fidedigniautores, quod ex potu fangvinis
felini (quem felem non adeo labe quapiam aflFe£l:um f uifie col-
ligo ex locis allegandis) mores felini in puero quopiam fue-
rint excitati ; de quo BecksTW in mUroceJmo tx Wtinrichii dt mc
ftris c.ij. SenntrtHi prox. l,6.f,66t. (f Infiitmt. I.2.pnrt.^^/i£l.tx,7,pjg6.
Ltbnvttu fingnUr. 'l. t.p, 164^ nd m. Bnrtholtnm de fangvine vetito,
Rctnejuu vnr.UH. p.j^.ss. (f £xc- Gnrmamtu dtmtrncnl, mort.i t,
^f.Httr.Jordanjdtdtv,tnmerbu c. 24. p.93. Dequopiam .
' pene dementato ex ufu crerebri felis PhiL Soimnih ceni.i. obf.
De plurimis ha£lenus memoratis variorum rabidorum ani-

malium adjun£lis,’partibusque variis eoruildem fimilem la-
bem & contagium multis modis propagantibus, legi raeren-
^ tur colle£ianea apud Joh, S:benckytm obferv. med. m. S6o.efc.
t6o. Addi his poteft de felis didi,aliorumve animalium 6thu-
'
-• mani langvims ufu perniciolb atque vetito, crebro a nobis ci-

t&t\i%P4tdlaiii.d,c4pj4Kp.isi» Plures alios idem argumentum
'pertra£lantesjamprztereo, 'ne nimis longe recedam a mate-
ria periammatum; interim materiam illam examine majori
haud indignam cenfeo. Atque hzchuc usque ventilata fii-
Ijsicionem &
cautionem merito cuivis fuggerent de animali-
.
'
bus furiofisvd in furore extin£iis,eorumqueparcibus variis ;
ne ambiguam efeam vel medelam ex periculofa illorum nafia
quis' facilecapiat.Dubius proinde hzreo,Iegensilla relationem
.
pharmicopzi^pud Sim. Panit ^nndnt trttto BotMficop. gjt. degra-
mine Nor vegiz oinfrago, quod fi devorent ifiun bnita, ofia_>
eorundem cerz inflar mollefcant; liberentur vero ab hac labev
li ofia animalium fimili malo extinftorum contufa loco me-
delz applicentur :'.utrurahoc veritati,vel traditioni vanz an-
.B>omsfero,dubtus inquam hzreo. Plura de eadem planta, afe
Xx ,
equidem
. .'
346- Scrutinium Amuletorum Mfeoicuv.

equidem vifa.red nondum fatis explorata vi tradit Th. B*rthQ-^^
isfttu, & in hujus verba in fcholio Celth, Suehfuu in MtfieB, AouLC
iôpjldtnoffAifir- Curicf. Decj Amn.t. abf^g. p.i 2s. tS 126.
.
V *Qu6d v^ft mortein bominib’’ ac brutis venenata quali»-

tas remaneat» quza rabie vel morbis venenatis, autavenenis
ipiis prip illis fuit illata in vita,id inter alia etiam comprobant'
funera vel cadavera pefte interemtoruroj veluti erronea nobis
etiam adhuc lis hate dirimenda 8c quibusdam anfa periculo»
rum eximenda eft in mox fequentibus. RsndtUtim aHtemlib. Je'
emramlis ftbrib. cap.d* ftht pefttlmti, & cum eo Qtrolm dt UFont^
differtstiofudt ptfiej. cdp.2i. pjjj. (fc. nec non plures alit ftatuunt,
quod cadavera pede fublatorum non liat conragiofa, quod’
tamen vix refpondet experientiz. Arbitrantur autem illi-
prius datuentes, quod propterea cadavera di£ta non lintve»
nenata vel contagiola, quia non amplius refpirant, vefexha»-
lant virulenti quid. Verum nuro hoc argumentum fufhciat'
probanda illi pro quzdione, prudens quilibet facile fubfuinen
Non applaudunt etiam RandiUth, aliorumoue idem dataenti-^
Um,featentiz IfMC.Rait, hptfteadmnhratsl.1l Apkor.;6 .tSc. Caft,-
JJoffmsnnm dt fibr, c,S7.p.i39. Frantifc, Plempimtr.dt pefte p.f. 0
te,-.
Oijp. Rtiet, .&quos allegat in fuo/ vnpo Eljf tfnaft, 6s. nao. tu 0 '
ffSiS. c. 0
dc Dumerbrotel^m dt pefte 1.4*^272. Nequaquam' autem *
ejusmodifuneribus vel cadaveribus pede interemtis omne^»

contagium denegari poted. licet corpus alterr m altero majus>
venenum» putredinem,at(^contagi61hd inficiendi potedat^^''
coruineat. Ecquid «nirorefpondebknus iis, qui experientiis
edo£ti tedantur, quod vedes pod longa tempora ex eidis re-,
fumtz, vel dpulchra rete£ia,(in quibus tumulati fuerunt lon.»^
geante pede defundi,) denudpedemexcitarinL Utrum ergo -
Hzc contagii potedas nonzque infit funeribus , lubfumant'

curiofi naturz (crutatores. Taceo infinita quz pariter hoc‘
,
probare^fTent. Eccur libitinarii multi fzpe pereunt dmeribiP^
hu mandis dedinati» quos tameante novem afios in pefte ex«'
quopiam loco citidt conftrvatoe^
perientia docuit in celebri
tuide^podquam funera omnia capulis inclu&»0(Aon nuda fe»
Caput IL 'Sectio 'I.
34^
manibus nimium cra£Uta fuerunt. Non temneiw
'pu!ta,rr<^
dum quoque videtur illud im>nitum,qu6d funera pefte interi
^ emta non ita diffudilTe obfervata fuerint peftilens contagi.'
um,quz Imteo madefa^d obvoluta fuerunt. De quzflione
iequenti.cui volupe cft, evolvere poteft Dumrheeckium i.c,
f.299.
aliosqueplwesividelicet: an contagium fit fortius in
morientibusvelfiatim mortuis, aut fortiter adhuc ipiranti-
'
bus; ubi autor pofterius magis adfiruic. Utut hoc non omni,
no impugno, neutiquam tamen cadavera illa immuniacon*
.tagii {^fiilentis diflcininandi arbitro^ ; de quibus plura etiam
proflant ûd modo citatum aucorem uy. 2. c.}, Mt.i 2 .p. u6. df.
'Pelle confeôrum corpora non ita inficere fud eontagid, nift
.
putrefca nt, arbitratur at<^ ficdeteri9 quid de corporibp defun-
£lorum flatuit GriUoig^Mcn bev Docet item Th.Jgv
3
'dtumiripeflu phtnmt.tr/i j. quod CUm pede in.
feflis converlatiofit periculofior, quam fi cadavera illorum ^
tra^lemus. Sedfuneradi£la etiam inficerepefle indicat Cnr^.
Herflim tmt. 2, Lj.p.jSt. Th. BnrthoUnm ek an/uom. prt3, p.ij. ffc,
Mnrt.âmmrt i» Dti fngittt pefltUntut in bec4.preb^t
f.97.
Similiter mortuum corpus dtius,qu^ vivum contaminare
lana corpora docet, ac fimulqudpia exemplo id iilullrare co«
T\dl\nHerm,FeSin^j1multto2httmumop.i7!.\iA.tt\Êxc,Jah.(^m
fti4n.Mtckuain^(tGd)iUi untHot^îrt gegen tie peflu
leitQtfcbe 0eu(t|lC Schnttbtrgt tfSo. mtmb.3. ^t6. Autor
hic ventilans quzflionem illam de mortuorum corporum
contagiofoHatu, tres conditiones vel tempora illorum con-
Hicuit, quando fcilicet illa modo exfpirarunt &
adhut calent
atque varios venenatos halitus aut vapores emittunt ; deinde
quando poli hunc flatum rigent, nec adeo copioia effluvia
,
vitulenta emittunt; ac denique quando iterum putreficere^
incipiunt, atque ficmaJorero.imd niaximam contagii izviti-
am iflaminari ait. Uti his nonaudeo refiragari , ita etiam nul-
lum (latum exhis^riculd vocare a.^ûmo: cuin exjperientil
icente, alterum limus alterd veneni minorem portione coi>
inere, at^ ideo excreraeotadc contagii majora adminicula^
^ Xx a
.
fparge,
Digiti7.-:^ bv Googli.
., , ,,
.... ..
. '
;
348 j ScRUTiSHiM Amuletorum Medicum^

rpargerepolleac. Cum etiam cx fanis alia peribna prz alterai
qtlusinnciaturyaliosque inficiat facilius, prouc fcilicet admi-
cula congrua huic negotio intercedunt; ideot^ funera hujuS'
modi omnino caute tra£tauda funt. velut hujus afirrti teilU
monia plura ex fubfequentibus patebunt. Hincaquibusdam
merito rejicitur mos ille iepeliendi corpora in templis tempo-.
re peftis,de quo nos aIia.occa{ioneplur ib9 a£ûri fumus.Scitu
non minus necefiariumell etiam illud monitum, quo fvadent..
funera, & cadavera pelle fuccumbentia facis profunde in terra
lepeliendaefle, ncaded IA orum putredo, foeror, & contagium
aeri attp confequenter fanis communicetur. Taceo, quod cor-
pprum pefte mortuorum A nacomia Iit periculofa 8c prohibi-
ta,de quibus ben^ agit Thcm.BsrtMinu* confiso dt anattmia Prsdf.
f.
12. fiTr. Pro mea lententia confirmanda &
RoneUUttt opinione
lina relutandanda, locus etiam extat Ziipudi Rod,aCafir»de ptftt-
Hamkmr£e/ifi; qui limul fvadetme cadaverapeAe extinfla nimis
diu in xdibus relinquantur. Taxat quer^ laudatus autor / r. ^ . v
Qennanornm morem, quod communiter apud illos teitid -

demumdieamortecorporafepeliantur. De eodem monito».,
quod cicilTime cadavera mortuorum fepulcbris mandanda-» •
& alte. defodi debeant, agit PomL Z*chi4i

tu,3. fv. 4 Verum omnino eA, quod funerum corruptio, atque:
.
hinc fector & contagium majus oriri po/Tit,A eadem inhumata

nimis diu alTerventur., Intendunt illud etiam .verba
dum canit::
Corpora foeda jacent tVitiantur; odoribus aura^.
Mira loquor y non illa canes, avidaqtte loolucres,
Non eant tetigere lupi , dilapfa Ciqvefcunt,
. .
Afflatuqtie nocent, (f agunt contagia .late.

Svaderemergo, ut juxta aliorum quoque Icriptorum monita,
funera a morhis malignis & contagioAs relifla proxime locu-
lis inferrentur, 8c terrz ma ndaremur, dilata funeris deduflio-
ne,pompa,Tel exequiis in aliud tempus. Idque inter alia ideo
etiam fvadep, ne naufea, timor, aliave mala iisperfonis, prae.,
yero gravidis epnciteQtur,quz eaequUs inceefunt- Dis-
plkct-
Digitized by Googie
:'.
Caput IL. Sectio I.' 349»

pllcere eo magis debet populo paflSm uHcata funeruoftenfio>
&ofteotatio ance 8(inter«xequias in zdibus, templis, coemere-
ms,8(c.Licet etiam peftis tempore quidam poli horas aliquot
revixerint, refurgentibus forte fpintibus vitalibus antea fu&
flaminatis.fir circulatione iangpinis revertente, antea aliquan- •
diu cohibita raro tamen id contingit, vel aliis etiam cautio-

nibus omne illud periculum antevertere pofTiimus, ne forti
matura fepulcura perire linamus eos, quoru vitam feria itiors
nondum delevit. De quibus omnibus fulius aget noder rra-
Q*tm aliquando edendus dt pt/le, (i Deo vitxdatori & confer-
vatori placueriu Nationibusqaibasdammosfuic,DC:orcula-
rentur.raortuos,qu6d vero taxat & prohibet CoaetUum
videlicet,ne mortuis Eucharidia aut ofculum detur;j
atque id incet alia re£H prohibitum credo propter metuenda^
fubinde contagia,.
Acclimare autem huic nodrx prolixitati videtur linis:
nodri ha£fenus di£li difcurfus, quod ad fcopum fit pro-
perandum : Veniam vero a Benevolo Lc£kore expeftamus, fi
interea aliud forte, fit quidem non mimis utile vel curiofum
quid, nobifcum reputavit, aut exinfertisreportavit. Dfemon-
drare quippe hi(cedi£fisficadhucjdicendisintendimus,qu6d'.
etiam venenatarum bediarum partes non omni periculo fine :
deditutx, hinc cautam illarum trafiationem fic applicatio-

nem&cile quivis colliget.. Admodum frequenter. vero hixc.
materia in medicina , fic.inprimis in doftrina amuletorum-»
occurrit. Sic dentes folitarios viperarum non ufurpari pofle,
cum letbale fic, fi quis dente viperx. etiam mortux tangatur,
adruit Gaudium dt tngrejfu ad wfirmot appendict,p. 4f6. Dentes
iftiusmodi equidem venenatos ede in vivis vel mortuis vipe-
ris, contra quosdam non facileconeedit Franc. Redi, {inEpifioU
&
ad eppafittones in fnos oi/irvatr'circa vtptratfiripia, in dt£iu ite ehfer^ •
vattominte
)
non negat tamen ibidem, qnod interdum capita re- •
iâ a trunco viperarum-podaliijuot-dies demumadnuc vi-

vant; etiamfideniqu'enonvivantilla,morfutamen velpun-.
£bifn6 dentium virus in vulhcra immittere, vel ex ore emit--
tue materiam cicrinam fic venenatam’ polfint. Non. diri—
Xx 3; inam:
\
ScRUTiKiCM Amuletorum 1w{edicum,

mamverojam litem, utrum 'dentes ditii viperarumin furo-
rem concitatarum, zque ac animalium aliorum irritatorum
& furiofbrum, Izdere & venenatam qualitatem propagare^
polTint, citra eiusmodi humorem a domino Redi accuiatum.
Id folum ex h .lenus di£tis colligo & concludo, quod partes
rabioforum miraalium, & quibus furor vel virus efl indu-
bium per 'rritationem, verbera, aliaque plura adminicula. ,
non tuto ufurpari, vel tcabiari poilint, ob rufpeciam illorum

conllitunonem ; veluci plenius aliquando dilTertatione tii
morfu rabidorstm hoc ventilabimus. Galemu equidemadlbuit

animalia venenatis telis necata comedi polTe, uti^ pilees.,
cocco rebus aliis admixtd, inebriatosjuxta verum an»
dublionem, ab indemni unico ufu, vix tuto cordiituendam
aut deducendam efle putamus. Si itaque tantum venenum
etiam ineft bufonibus, & longe quidem aubtum per modum
illum aiSrrlê^faLiisqueinjunblum: miror, cur lalubres ad-
eo pronunciet illos venerandus ille Pater, penitus alias dis-
iVadens mineralia venena, quae Zenechta ingredi untuiL«.
PolUuec nelcio,quem in Icopum Jth. HtsktMQtrdtlucim vott'
brr PejhlenQp.fo. przcipiat, ut bufones arefabli latique faAi
vel tuu lapide aut malleo, madefiant aceto rolaceo > prius-
quam imponantur buboni ? Plores, qui fimilem bufonis prai* >
parationem,vel inun£Honem oleo M.Ducis Hetruruc&âm,
lUiqueLadhibita pro diblo ufu &
in febribus malignis tradunt^ -
confignavit Exe. Chr.I^Mnci/c,PM4Um in hufoue ^firipto
Num vero venenata qualitas bufonis priori dibla rationo'^ '
quadantenus corrigi, vel acetum veneno bubonum fortius

teiifterei illudque domare debeat, (uti OtrML diblus alias cre-
bro pelli curandfc acida opponit, 'licet acidum inUmul non;
uro pro caula efficiente acculet ) ignora Interim oc obiter
his inieram, conflat LipOz annor^go. bufonesdiddfflod6
praeparatos, ac bubonibus peftilentibus impolitos miniis io-'
tumuilTe,aut profuilTe; quernadmodura etiam Zmechtaex
bufonibus, aliisve rebus praeparata multos ^ morte nequa»
^
quam liberarunt, telle autore brs
'
«nb»
Digilizad by Googie
'
Caput IL Sectio 35<r

tinb(Erotred <5nat>e ff.21.ff3s. Confer etia ExceB.j4ti^.Qmr.l(tvf^
m tr.de pefieLtfffrnfip.124. Similitertjuod Dresdz anno i67o.flccw'
&
eadem firaUia periapta venenata non conduxerint , fideny^.
ibeiunt) qui curationi peftis iHic pnefberunt.
^
Horudu£hi devolvimur iceru in conliderationem ope<i
rationis bufonfi,&bufonini Zenechti,qu3 operatione quidarat'
in nudam limilitudinem mutuumve rei^£);um veneni cu<
rantis 8c curandi referunt; veluti paulo ante autorum fen-*
tendas de his tradidimus. Htlmmim tumulo ptffufiiS4,ffc. di>

cit bufonem przfervando maîs,quam ianando in'pefte pitK s
delTe quam intendonem irritammagis alii declararent, qur
;
Zenechta fruftranea, vel noxia dicunt, nifi mfcfdscorpo^
ribus applicentur. Imo verba illa non concordant cum re-
liqua fententia ipfius autoris circa hoc amuletum declarata.
Alii tamen efHcaciam illam bufonum in alias evidentes ma-
gis caulas rgicere malunt: Dominus Cardiliicins atati l$irm m
e^pendue v^nbn^t^Htntip^toS. putatbufones operari pro-
pterfrigidiutem 8c liccitatem, qua Itmile venenum peftilenv
illi e corpore trahant; non alia ratione, quam poma,ova, rapz^
^
idutque hujusmodi res gelu ta£iz& induratz corriguntur;
flr reuituuntur quadantenus priilino (latui, quando in nivem.
vel aquam frigidam idx it&ittuncur;vel (icuri ambuflz parte&'

ignis calore 8(c. curantur. De hisjudicium relinquo curio-
fo Helori, meam (ententiam de eodem jam Ibpenuens. An- •
ne£lere przterea quoque allatis his lubet de buronis Zenecbti

opet^t\one^reîiioh.Joh.MfiideinirMQ,d$ptfiep.i 6 Iên^ j,.
da: Attrafliva venenorum, inquit, funt bufones ihlbleex-

'
ficcati vel edam alid modo przparad quemadmodum HeU
,
montius fuum Zenechton confecit ; fed hoc amuletum nihift'

attrahit, przter venenum llmile illi, quod bufones habeht,fra'
quod (aturninG e(l,6c cd fuma frigiditate conjungi Conftr
'
etii iifid.p.iis.tfif9. Loco ultimo memorato itidSindicaturdu-
.V, alex pellis differentia, quod fcil.eadem arienicîs vel bufbnix'
fit;,6(Mroctuq^coDgruumruum amideditribiutujêf ba verd^'
•' ...V-.,' _ . i*. fO 2 mie; J..T
_
Diyiti^ b‘. CiOOglt

, . ;
'Scrutinium Amuletorum Medicum.

''
jjt
illic reperieoda itahabent: peftis ea caufam habet venenoiA, ^
arfenicale, cujus fymptomatafunt fitis,jtftus vehemens.para-
lyfis.fpasmus.tuflisficca, ulceratio interioru vifeerum. (^dd
fi ergohxciymptomata fefe oflferant,conducet amuletum ar-
*
fenicale(juxtai22"’«<'«”^'” fuperius indicatum;}fin vero peftis
communiter fit conjunfta cumftupore, inflatione membro*
^ *
rum, vapore ftupefaciente,8c fideratione, fignum efi pefiem
oriri a veneno faturnino, & tu n c adhibendum erit amuletum
bufoninum. Cxtenim etiamfi di vetfa.vcl contraria fympto-
mata inpefie obferventur, ad unicam cauTam primariam ta-
men illa refert non male tandem autor bee £eip$i0en Pejt?
ii promptius rationes probabUj^
'0ct)kiCTnejr-.^- Interim vero
iesticoperationd bufonum reddent, emi in pelle, ulceribus, pu*
{Iulis, fcabie.St exteris ejusmodi affe aibus acidum , tanquam
agens accufant ; cui do£lrinx mulle*
prxeipuam caufam vel
^ a.
&lium tamen nunquam fl^TtOlum mancipare volui ha£le^ •

>,
nus aliquot annis prxterlapfis » propter varias difficultates.»''*^

quibus eadem ab autoribus ha£lenus tradita (& perfe£le
nondum forte abfoluta) laborat. Fateofi quod veri fpecies ci- *
tius di£l6 modo affingi polTit illi operationi,quam fi cum aliis

(re£lius forte ftatuentibus) arbitrer,pellem conlillere in ma«
-
teria velcau&quapiaroialino-fulphurea lubtili, ipenetrantCv^^.

attenuante, rodente,atqoe ad corruptiones dilponente noa^'*-
-
fine fpecifica malignitate. Id obiter fimul hoc loco circa di.^ ;

ftam doftrinam falium 'aTachemc reparatam moneo, ne coecq
impetu tyrones medicinz in ejusmodi novas fr£las & opinio^
34*^^
nes, nondum latis excultas, irruant, aut a dofloribus etiam
-
illas ducantur. Fit quippe hac ratione, ut principia dubia^

illis fuggerantur,&
principiorum veterum cognitione fûia
t*diofa ipfisilla reddita funt) iidem delliruantur,.*tqae kMo»
dubUrWda ntur,quid credere, quidve llatuere d^l!kiBluiri,{^
domina enim illa lalium,in paucis primo conlil|eiiipiwci no
iniqoeillud tritum ArtfiottU4ôffct:<yA<iA^Mtadfmi«drejpiciiuiu
fMtk f*Untttr, Proh! quot noya.& fe£l* mediexpîs ab hinC;
& pafronds ipl* na£be
Juftris ort* funt, quot itidem alTcclas
Digilizod by Googie
,
Caput II. Sectio I. ,

ift •
'& quas mutationes, ecclipfes, refutationes,ruina$ 6( interitus

iterum pa(Tz funt ezdem,iro6(zpe etiam ab iis , qui do£lri.
nas illas S.Evangelio penecertiores aut Srmtores prl<) amplexi
funt,ar<^ illas propagarunt. PmU ita^ monitum feqv. laluta>
re nobis elTe potelt in multis dubiis : amnia probate , bt»
num tfl, rettnete.
Utrum vero alcali vel acidumin pede di£la magis

accufari mereatur,fuo tempore commodiori accura-
6t loco
tius difpicierous. Interim inferia communiter ex alcali vola-
tili condare, moderni (alium doflores plenius exponunt.
Omnia etiam infe£la dicuntur dolote fopire, datuente id Ctr-
danoycuinimium indignari videtur Exercitat. ipj. Multx
vero in(e£la citius, quam omnia ida diaa vi przdita ede ad-
mitterem. Bufonibus etiam vim dolorem fidendi tribuit_f
Htlmontim tumml. fefiit ; de quo dubitare videtur Staiiter i. a.
Alioquin etiam Helmmaim indefumit indicium pedis, fi bufo
applicatus dolorem fedet. Egregio quoque narcotico con-
flare bufones alTerir itidem ErÛrm in Ifagoge phjf.mag, med,
. C.7. pa64> itaque pedem, bubones, 6c dolorem ex acido de-
ducunt, facile probabilem 'rationem operationis in pede de
bufonibusTeddent; de quo tamen, quid veri fubfit huic do-
£lrinz, aliquando in trtiiat» de pefie accuratius dilpiciemus.
Verum enim.fivehzc,fiveoppolita caula (alium peccet Scab-
und^ in pede, quzritur non immerito, quomodo exiguoji
gusmodi pentaculi particula, trochilcus, vel placentula ex
bufonibus przparata, adeo infignes efferus przdet in pede,
ii locoamuleti geratur. Ranas przterea cum bufonibus pluri-
mum convenire credo, uti etiam in przcedencibus promifcci-

ura ufum quibusdam medicis in pede familiarem indicavi;ra-
nis fic (imilibus animalibus itidem vim paregoricam denegare
' videtur Scahgerl. e, Inbubonibus fine dubio conferunt bufo-
nes, vel ranz etiam, quatenus fubdantia fua fpongiosa , fotu
calore, vi maturante fit alcalma, imo anodyna quadantenus
inferviunt curationi bubonum. Confer infimuide ranarum
fimili u{uSchrodari Pharmac. med. cbjm, Ls.p.jju Vix autem_«
perivafum mihi habeo, vim Ipecificam, St a ranis alioquin.»
Yy ahisque
,
ScRiurutiUM Amuletorum Medicum*

aiiisque infe£tis vel animalibus quibusdam diftinâm,ineflr:
bufonibus. Exc. ft/fl.OrthoIpb. M*roltiu t« Leimoiraphi* p.gi.
pariter non fibi perfvadet arefaflos bufones in bubonibus cu»-
randis alia ratione operari, qu^ ficcitate dt fpongiosa fub-
ftantia fua,qua conveniant cum ipfis ranz vel alia ftmilia ani-
malia. Dehinc fi tantum bufonibus illis inefTecvirus,uticom>v
muniter fiatuunt,neutiquam tutum eorum urumcenfercm,.
przcipue fi refpicio ad jpaulo ante di£ia de venenatis beffiis;,
'
,
quemadmodum ideo etiam bufonum zque, ac aliorum vene*
norumufum miniis tutum ceniet Duwerkrcnkau Jtpefit p.174^
• tfc. Sic etiam venenatorum periaptorum operationem, ex^
pjoratu alias difficilem peipendcxisFranci/c.PltmptmJe ptflt
inquit: qua vi amuleta ifta pellem arceant, incertum ell^
imo an arceant, incertum itidem eft. At(p ideo is de illis etiam..
incertam ibi autoru mentemadducit ; imo quia quosdam n 5 .
obiervavitlzlbs illorum gedatione, tandem non omittendai

idacenfet- Ulhzf etiam amuleta ex bufonibus parata tan*
dem & ego lion rejicerem, fi a veneno vel fuo, vel alio incre-
diente Ubera efl^ pronuncianda ; fiduciam enim interam,
.
io his ponunt homines, atque lic minus timent mala a pefle ^

fed nein idololatriam, vel temerariam confidentiam abeat illa
ipes, probe inlimul attendendum eft. Similiter animadver-
tat quivis, .ne in morbo hoc lzvifl>mo,atquecelerrimorprnr
fuamcoUocet folum in pendaculis iis, & quibuscunqne aliis^
ne moras ita concedens morbo,negIigat przlidia legitima in>
terna;quzfzpc,tameinfirma& irritaiunt, licet Julio tempore
& mature aperitis medicis adhibeantur. Ecquidergoabex*
ternis nobis promittemus, cum etiam validz.dofes probato*
rum & optimorum alioquin elexipharmacorum internorum.
Izpinimefud fine lalubri dcflituantur truculento idoin mor*
bo, detituUs fuis mimis refpondeant/ DoHor IrmbUrmiMEpi--
fioU dd Ztotljftrtfm dnta ( 4pttd Zxot^, tn Phdrm, Rt^, p, 140 ) dicit
.
•
trochicos ex bufonibus confc&os, & ad mammam (inidranv

ligatos, animodtacem quandam indicibilem contulide, atque *
kajQiasmau 81 effluvia pedile&daliaabercuide. Iddpluriea-,

;
CaPBT 'II.
'
SsCTTO I.
jlf
contigit, fine dubio ex firma confidentia erga di£hiTn-ê* t
nechtum concepta ortum traxit ;

de confidentis vero vd
imaginationis effe£biinpentacalis juxta autorumduûro,
inprzccdentibus&rubfequentibus plura adducuntur, 'lu;.
taftafn etiamhoc loco prztcrmittere nolumus cautionem^
• annotatam a GriilmgioinJloriL chjm. p.+7i- ubi prohibet,ne ve-
nenata ejusmodi ( inter quz ilne dubio bufones inprimis nu-
merat) mulieribus appendantur, inflantibus menfibus; cum
nonnulla vim fillendi fangvinem habeant, uti de bufonibus
inter hzmarrhagiz periammata plura occurrunt,
’ Nodra haênp addu£la fdicita inprimis fuerfit de le^
nechto illo Bmlcn ab divulgato inadduflis nihil
reperimus, quod periaihahocprz aliis excellens aut falubre
reddat, ni (i forte alicubi lateat experientia iterata, de qua ta-
men nihilîdi adhucnobis innotuit. Si przterea HelmontH
<do£lrinamdeillo'Zenechto examinamus, illiomnind fabu-
las phyficas nonnullas interfertas deprehendimus, 8( lufus
Rhetoricos vel fvaforios. Admodum dubitamus infimuhaa n
'Hclmtmm tam reliquz curationis peflis, quam efficacis fuz
Tenechti peritia firma, 6( probato Ufu inflru(^s fuerit. Num
vero alii etiam confeii fuerint quondam, quod Lon*
idini aliquot millia hominum a pefle liberarit«i*«/«ro%£«, Sc
quod ipie Helmonttui longe validiflimum amuletum illud re-
pererit, nullus alius amor haênus nos certiores reddidit.
Ob certas ergo rationes, hrevitatis gratiajam reticendas, am-
higimus tam diu de mediocri illius efficacia.usque dum quis
manus noflras oculatas decenterfaturet, vel expleat veris ex-
perimentis; attptunc (ftupefcentes nos illud inventu) cfFere*
musDei imenfammifericordiam.quod medicamentum illud
arcanum, rantumque thefaurura pro arcendomorborum illo
tyrano hominibus adeo clementer revelarit. Addimus inii-,
inul his,quod admodum rara exillere credamus ifliusmodt
amuleta, quz animi motus varios lufcitare valeant fua vi in-
'ijta. De Zonechto illo paulo ante memoraro dubium quo-
qUe videtur, utrum legitinjufuerit,' quod BtitUrm dilaudavtt,

Yy i .A
'
ScRUTiMtuM Amuletorum Medicum-

fipofTedit talismodi; cum ille mature ab Helmontio in exU-
lium fecederit. Przterea cur Helmomu filus dsus lues peftilenL
e vita fuftulerit , nec ancillz illius pepercerit, barioIentuE-»,
cau(amalii,& de iflius amuleti ablentiavel impotentia fub*
fumant. Silet quoque hujus Zenecbti laudabilem ufum,&
invehitur potius in illud aliaque periamnutaiimilia, Londi-
ni Anno i66y. inania,& perniciofa magis reperta JVarli. Hodges
Loimolagta p. 239. Non applaudit etiam huic Zenechto Dan^
JjtssLvkt dt nudscin, modstyt* siilp.i,p> 303, dc allegati apud Exc,
'
Chrtfl. Frsmu Pswlsni de Biefonu defcriptune p. 117. Minus quoque

libi (atisfacere rationes Air/nMn/A,aemagneticis fuis Zenech-
tis produftas,indicat 7 it. 5»J^.G«r|«uont)erPcflunb <Comc«-
tcnUuftunbnfltuivSaljfe Waffmtenp. 4J. quibus, fi vis,
junge non admodum applaudentia loca confignata apud
£xc, Chrift, Helv^mm cenpl. medsc.de pefiep.123. Q-imd vero do~«
xniniC4r<^/iiKrMtefiimonium de hocZenechtoccu^mit». illudi
dubio fundamento, uti forte etiam alia ipiius dogmata de
pefie, innituntur. £11 Sc alius Medictu,^m sn traSatHlo fiso edste >
infignitcr commendavit illud periamma ; fed vereor, ne ille

Kircberi folilm vefiigia legens, & facile huiccredens, facile
quoque fallatur, aliosque fallatidc quidem titulo gaudet di-
Uum.lcriptum tlhtrcfuclmng ber pefhlen^. Prodierunt.»
itidem aSo 1680. Dresdz tresplagulz (quarum autor creditur.
Dominus ScbechmttM) illsc p.B, 2. commendatur fingularitec:
itidem Bsuleri illud amuletum,exteriuscircaorificium faper i-
us ventriculi appenfum; adducuntur etiam ibidem non nul-
la experimenta, ac fi in pelle, febribus malignis,ungartcb aliis^
que fimilibus morbis contulerit illud; quod fi pluribus te-
nimoniisinpollerum confirmabitur, admirabor id, 8( majoris,,
quam ha£ienus, zftimabo. Nodus tamen videtur adhuc ia
citato loco Utere, dicit quippe di£lus autor,qu6d paMerveL# r
amulemrn illudjuxta Dei aOillentiam apellis Inftu&ii nilite-

merarius quis exponat-
fe periculo pellis V^m
fi quis
feroper periculum, & contagii periculum vicare,8c ab eo abelTe

potell, non ^cilc peribit in eodem: Procul enim a Jove pro>
Digitiz^ by Googk
Caput II. Sectio I. jf7*
cui a fulmine. Vix etiam alias a terrorc.iroaginatione veI'fo>
mnio concipit quispeftem, fi omnis contagionis pefti>
abfit
lentisjfive latentis, (ive patentis anfa & fufpicio. Idcmautor
paulo ante di£lus B. 7 excipit quoque.de operatione illi-
.
us fui amuleti, quod vincatur a forti imaginatione vel timore*

infe£lionem alias facile admittente. Meminit etiam hic a utor*
quod di£ûm amuletum timorem propellat a geftantibus
hoc; quodfliterata experientia vere noccomprobaret,magni
xftimandura forer illud. V ereor tamen ego,ne evidens contra.
di£lio in difbis verbis lateat ; forte autoritas hmlcritHelmontU,
aliorumque a credulitate (lipata ibidem plus valet, quam_«
folidior experientia. Lucem etiam autor ille lux doflrinx
non pardm conatur focncrari ex CartUueti allegatis libellis*,
quon alios itidem autores video facere, & inpofterum fa£lu-
ros efle credo ; idque ideo, qpia Imperiti rerum medicarum
&Latinxlingvx. Germanis feriptis contenti elTe folent, aut
novis rebus Sc opinionibus nimis propere fe addicunt.Si ouis
Ktreherum dehac materia evolvit l.c.feU.3. c.6. inibi quidem’
verborum leporem, fed nullum ferme leporem veritatis atque
experientixde di£lo amuleto ( vel ipso fatente autore) vena-
bitur.. HUceabfolutis, breviclaudcmus materiam amuleto-
rum ex bufonibus Se venenis compofitorum ; fi vero ha£le-
nus addu£);a ratiocinia noftra de Zenechto non cuivis arri-
dent, roaterix difficultatem penficabit. 8c quod juxta tritum*,
in magnis voluifie lat fit.. De Zenecbtis enim idem forte dici
potefi, quod de venenis fic zuiem F^btr Ljnctm inMtinuUjwv*
: -.
Jhfpamt NardtÂii$onu Recchii Ut femel, inquit; fiinulque

dicam, in totaarte medica vix quidquam magis controverfiis.
implicitam, quam^venenorum materiam exifiimo;cum non-
dum confiet, quibus rebus etiam veneni vox proprie compe-
tat; adeo inter le digladiantur do£lores attûe duôres no--
ftri 8tc. De eadem difficultate conqueritur etiam cekberrimus.
"
Tbom. Rtintjiiu Eptji. *d Nejitros Ep, i. p.ii.

Aggredimur pofihxc etiam memoranda mitiora atque-
tutiora in pefie k multis kudau periammata. Cardiaca ita-
,
'
ScRUTmruM Ahuletoiium Medicum.'

\ que & Bezoartica merito prxferuntur (u(pe£lis 6( venenatis ;
- de quo videatur confentiens CockeUiu de pefie 8c alii plu-
res. Non omittendus hoc loco nobis videtur bene inhanc rem
Icribens "ôh. Anton 'SArMcenm ia cemmemar. de pefle c. /y. p, 17. ffcj
Confentancum autem dicit eiTc, periamata.cardiacajvclalexi* ^
.
/ teria collo fubnexa pedis tempore cordi robur conferreifpi-

ritus vitales excitare, 8( colligere: dum vires
languidas farci-
ant, & vitz illud principium ad venenenatz materiz expulS-
onem excitent. Scopem ferant non mediocrem. Confemit
cum his adduftis Petr. Romrntihu rm 23crid5tron'brrPf
Sr pluresalii. In loco eodem citato etiam compclita quzdam
ex mirioribus ejusmodi medicamentis pedifuga conflgnata

prodant. Defpirituoronim acfocridorum laude & operandi
’
ratione videatur HorfiUu l,2.pfjsu 'V\'axiLdt fcaert (Hfotidu
peculiari didertatione depromemus. PUtertu
nos aliquando
defeh.p.m. r^j.ait: Saphyrus, Hyacinthus, Smaragdus, Uni-
cornu StEbur collo gedata,ut nudum peflus attingant,in pe-
. ile przdare putantur ; deuti etiam pentaphylli , St diâmni
radices; Betonica item cum radice, fi manibus gedetur.
vegetabilibus his confer etiam Barthoh/mmin afia medua p. 239.
Setonicz radicem pedatam cor ab omni veneni genere far-
tum te£lumque tueri,Uteris prodit etiam Saracen$a de peftec. 7 .
f.
22 f. "Loci hujus du£lu commentatur non nihil de radice dU
^crebrolaudatus//r/t/i^MM/,«,p4<7.Porr6Lydmachiaah:era, ,
«
'
eaque lutea RieelUe u(It Ub^, c.ts. paulo fupra bubonem alligata
. (fprdtan, quia multa pdietaddringenai vi) deorfum pedi-
lens virus depellit>fit ad fubditas partes exprimit , inibit^ id
tandem collead furfumTegredi,vrf partes principes repetere
hoc n5 patitur ,undc pedifuga vulgo appellatur. AderAtticus
etiam non tritas mod6,8t impodtusXed 6e incini ipd adalli- /
gatus , earum fedium inflammationibus non mediocri ed

auxilo: qua de caufa 0n(iuvin nomen quoque obtinuit ante
8cnunc,etiam hodie retinebit; ha£lenus addu£ta annotavit .
Sersetntu /.«, p. 2 ^. A bubonibus ite nusquam corripi eum, qui

iiyoscyamom fecum habeat, ex {dt memer, cm.gÂfh.
'
Digitized by QoogI
.
Capui- II- Sectio L '

,
ti,) refert jih. Jac. We(ktr$u de fecretie Lj, c.4.^. 2ti. Schenekyu in '
Sed de binis his poftretnispenaptis inter armileta’
$bf. /.^ p.ioo.
bubonibus oppoOta etiam quzpiam continentur. Alilporrd
conyzam fcu pulicariam geftacam contra pellem valere aflei-
rant,mcraorancc<Sir4crn«yw7.r.7./7-?.^. Sic etiam Helvtgim l.a^.
fri4o. radicem chelidoniz majoris innovilbnio vel plenilunia*
coIle£lam colidque appenfaro a Mindtrtro d
/’4r4c«^Taudari'
foibit; de quo \i\AertiEberh.GockeliMdepefitp. 72 .Âd\t ‘i\>icô~
q\ie autorquod peiiapton illud foeminis Ibrame proiit. Db
peculiari ejusdem radicis interni ufus laude ^ro curanda pe^
lie, & quod ideo radix illa quali coelidonia dicatur, legi mere*
tur Ojp. Keglfrus tm êgimcnt vviber bie ptfl Uffi* edito is66„.
fK Fji.Idem laudatus HitviouuL 4. juxta locum non pro^,
cui ab hbaddu£lum &eracem, inquirit in conyzam>quale ipe^
cicm ille amuleti loco commendet» 6e czruleam ('alioquirea-
contra puerorum fafeinum a Sennerte, Kolfimt» aliisque pluria
busadmilTam) exillere autumat. Helvigtm iterum /.4.juxt»«
quorundanr auxorum duclumannulum ex brancz Urlinz ra»
dicc,& quidem certo temporeac modo colle^, przparare.»-
docet,quem7«»^r//i« in pelle, TKrnheuJtTMs yeto inaielancho^
lia , trillicia Scc. falubrem pronuntiet. Telle Rod. Goclemo S -
fe/le p. 70 . lalubriter quoque collo alligantur radices Petafitrs-

Angelicz,Valerianz,01ltutii 8tc. Sunt autS modo di&z radU
ces, juxta m(lruf£lionem ibidem addltanr, leviter prius de-
radendz, acetoque intingendz. Similiter Angelicz radicem»
tanquam aptum periaptumad arcendam pellem,etiam pro-
jTUntiat Schroderp Ph4rm^cJ.4.p,tfi. Dehinc litatisUtvienfij Medki
in Ciet infe£lions.0tbnung edit. i6so. foL p 4rt. 2.p.p. docent h-
quibusdam etiam amuleti loco commendari rauicem cartha-
ml& lapathi acuti. Sic (ille. Ecclcliaftici doloris fere, veli
oraculi domelliciin(lar,in Germania a multis plebejis exilii-
matus ) monomia rurdl. fiT domefi:pm‘U2, l.’), c.jr..
Joh. Colertu in
^. 313 eandem forlitan radicem intelligit (licet radicem lap-
-
l^cii cornuti exprimat ille locus) quam cum radice plantagiw >
nis&dchoiii cutinudzappeniamprodelTc in pelle ait. Autorr

I
ideixi»
l
: t
ScRUTivtuM Amuletorum Medicum.

idem ibidem quoque innuit, quod divites fruftulam unlcor-
nuinoreabfkonderevd detinere poflintlalubriter, atque id
nullum venenum in os penetrare vel ingredi permittere vuU.
Ex Bdld. Rtnjfti vtnMtofnrmecUeA p. 97. habemus hzc
Eft animal, qmd habet tantum unum in iter tice cornu
Cujus fi quistjuam refecans de tergore zonantj ^
Geflet ,
percipiet peflis contagia nulla.
Anneftere his etiam lubet.Quat citatus Co/^ri« i, a. e. /7. ‘confi-
denter aiTe verat, quod fani tacilc a muliere infe£la lue pcili-
lenti affici poffint, n harc eos intueatur; bafililci enim natu-
ram illam induere aderit. Imo fi mulier ejusmodi lunam ad-
rpiciat, & fanipoflea eandem oculis ufurpentifimilicer hos
peftemcontrahereftatuitdiftusautor. Muniri autem con-
tra periculum ifhid metuendum vultautor eos, qui chclido^
niam collo appenfam ciccumferant. Przterea lappz , cartha-
mi,& plantaginis aquaticz majoris radicem laudari ab aliis,
memorat etiam Tob. Htinfim im llnrmicht wccfcn bn pef?*
îeber p- >9- BeroUni edtt. i6go. De iisdem, 6c colchici radicibus

itidem fvafis loco amuletorum, agit Purjerllntm icht ron ba*
nnflccPenten SeilCê linb pe (lilenQ tbidem edu. eodem anno. Sic
Gfapphirus,&ruccini lucidi fruftum periapti vice collo ap-
pendatur, pofieaquam prius per feptem planetarios pulfus
confri£bum fuerit, tanquamzenexton verum in pefte laudat
JIelmontim dt magntt.vuln. curat. ^.34. jf. flf 37. in tumui, pefi.
p.ig2.Sac, Utrum vero numero fri£lionis infint fcintillz fu-

perflitionis judicent alii. Helmontaee inter alia etiam de Sap.
phiro memorat in loco priori citato^ quod potentior redda-
tur ,fi fepius exfuxerit venenum. Quomodo Sapphirus vd
Hyacinthus eo modo adhibita operetur, vide fis opinionem
Mare. Marciîlof. veter. refiit.p. 4^4. Magni przterea
zftimandaf0retSapphir9.fi carbunculi peftilentiales excide-
rent brevi, pofteaquam ( videlicet vicefies aut trigefies circi-
ter) gemma illa circa carbunculum fricandi a£tu du£fa.«
fuerit, velut docet berpf(iilen3 p.t4.
Statuit quoque ibidem autor, quod loco Sapphiri etiam cry.
^ fiallus
'Caput II. S«cno ‘L ^
gtfi
'ftallusad negotium di£lam adhiberi poiTit, & ita quidem/ue

foiis radilper illamuna ducantur circa carbunculum peftilen.
tem; in quibus di£iis fortains tamen difiicultasquarpiam ad*
fauc, minus jam attingenda,lacet. Porrd Schrodermwpharm4e0ff,
defuccinoita: alii, inquit, commendant illud pro
amuleto in pefte,fi eo pulfus &pe fricentur.Magnopere etiam
laudat fuccinum B*rnh. Crontburgim-IA. Je ftflt. , Cnerfilim i« 4p»
ftntkct AUfceUMneirmm AcmI. JLtopMna-Ctfifr.Gtriof Dce i. Anni t,
(f 7. p.6j. ZMch. TtUiugiui de biuemtne fMij. Jph^Gmilitl. Aiarut-
gttta in bcv p*0 *(Drbnun 3 c.4. p.^s. Exc.C^t/f.Hehi^ 1.0.
p.i}4Înferam his, quz-circa fuccinum aliave periapta pefti
oppoflta monet Medicus inficis, heMCoitr.FiSor^hntUtrm
• dtjpmutione de pefleiTtntbj6iarbiAuA cJ.^jS. de amuleris.inquit;
^xx magni apud multosatftimantur,tribus verbis monemus,
eorum alia, ut chara£lerismi & kripturx varii genens edit
fiiperftitiofa, magiciuSc illicita alia, ut fuccinum album 9c
; .
compefita varia ex camphora, angelica, cornu cervi, (ale Am*

moniace Stcxollo appenfa parum prodeiTe, aut (idtem id age*
re,quodnon noceant. >Ut de gemmis adhuc non nihil prae*
milfis addamus, MHnttrm Evpori/iie Crstoma». p.Soi. mallem,
ait, Hyacinthum magnum,' Smaragdum aut;#
locoarfenici
.
'Sapphirum circa cordis regionem geftare; cum Hyacintho
przcipue magna vis a veteribus tribuatur. Gemmas has re-
cenGras laudibus etiam evehit Piuum. De hyacinthi quoque
bude,G collo fufpendatur,ant digitogeftetur.vid. Aitim tetr^j,
&rm,2. C.J f. Jrid. Heffmemnm cUve Ahriideri p. ;j/. item Sehrtderm
Rmm l. 2, de gemmu. qui cita*
pharmdcop, mtd. ehjm. l,}^. 32S. ac
tus autor ultimus, 8c quos jam recenGd)o, etiam fuperftitio*
fum gemmsedi£lz ufum frequentem aliasinpefte attingunt,
ac vituperant : nimirum Hitron Krtmetjerm emmunt. ad ApocA,
p.SS7 . AlfitdueeTheel.natKr. (fLiUtei itmîmml,3^<^n<)ktn
p,49.&c. Q;ioad licitum ufum, laudat quoque Hyacinthum
Manardtu, Smaragdum Avteemas, SapWimm Grr<Z«^,Topafi*
um Serapion, Mirandum etiam foret hoc negotium, quod .re*,
iert Laetr, Siholr^ Apheriftmr, medseenA, ftd. 1 . Aph» 7 p- 2gi,
'
^ .
> '
Smarag*
.
j6r ScRUTlKIUM AkULETORQM’ MlDICaM.

Sina ragdus, inquit, in febribus peftilentibus.fi non pofeft vin-
cere morburo.frangitur. De modo enumeratis gemmis, qui-
bus placet evolvant etiam Grmlwîitmvcn bcr Pej^ p^Si Gotkdi-
umde.pefitc.19. p.7^>0 eundem de venenis p.30. item QmrcttunMm.
Gemmas easdem memoratas, ut & Carbunculum» Adaman-
tem.Achatem,Rubinum, & Jafpidis lpeciem,Turchinam di-
,
£iam,a venenis corpus iamun tc£tum tueri tradit ex autori- .
bus itidem Sarucemu l.A.p.210. t^c. Idem autor ibidem p.ao.

Corallii rubri efficaciam umili modo proficuam in pefle expli-
cat. Non difiVadet item corallia in pefte, (
quia eadem alba a.
mulierculis geftata fubinde obfervavit fa£ia,) laudatus Helvi-
collO appenium ab aere immundo 8c;
guu t. 4. p. 13S. Jafpidem
pellilenti gefUntem immunem reddere, ex. aliorum relatione-
refi?rt Bsld. Rmjfim Eptfi. mtd. 22, p.6f. De gemmarum di£iar um •
fle aliarum^poteftate. contra venena 8t peftem deprzdicata,,

trahi ^Kt^YiUCetl^mBarthelinuideUp.NephrittCieo.p.is.fi.j,’, ^
. uti & allegati autrres in Diemerkrtecku er. depefle p.177- Recenlett

quoque gemmas ejusmodi Murf. fieimu de vita ceeht. compur, Lj,-
arbitraturinfimulautor.quod illz, atque unicornu;
fidapisbezoar ideo a venenis flt pelte tueantur, quia carnem^
tangunt, fle calefafta hinc virtutem luam promant , nimirum 1
vim coeleftcm fpiritibus inferendo; vim autem illam a fpiritui ^
mundi per radios Rellarum fingulariter proficifei, iisque re-

bus infandi llatuit autor. De unicornu V. voienis propellen-
dis apto, intervenenorum amuletapaulo inferius agemus;;
illud non raro enim in pelle commendant autores, veluti de,-
eodem, commodo magis ad amuletum peliifugum, pro-
folTtli
pter luam liceam fltattra£iivam facultatem, videri poteft ite-

rum Reliquum unicornu in peRe, qualc^
amuletum autores velint,cum lententia id approbanteA^/v^w.
videaturiniplius 44.^,/^<$.efr. Trahimus huc non imroeritdi
etiam locum fequentem ex OL Berrkhei Hermetu fdpientiu. p.322,
de topaziojnquit,apudAmbrolium Mkbuel Mercutiu narrat,,
temporibus Gregorii XI. PontifiMax-fuilTeMedicum Romz,,
qui peRecorreptos foldca£Iu topazii curabat. Porrdnec hzc.
'
, \ -Qigitized by Googie
Caput II. Sectio I» 36)
inta£U fluam , (1 forte major efficiaex.getnmis. partibas certis
'decenter applicatis, expeânda flt: Monet R^dolph,
Goclenifu dtpeftep.yo.&c. ut hyacinthum geflent coUo,adaman>
rem flniflrdbrachio,fapphirum digito annulari, fmaragdum
vel hyacinthum indice, rurcoflam & rubinu anulari vel auri-
culari (eu minimofitc. Varios etiam autores in pefle aliisque
morbis a muletor u in loco gertunas laudantes con flg n a t Chn^,
Htlvigitul.c.f,i2j. 'Quale vero amuletum vel peftifugum me-
dicamentum exiftere quidam velint lapidem Bezoar, ex alle-
gatis quibusdam colligere licebit apud citatum
t}7. ibidem etiam auror de margaritis agit, quale in pelle prz-
beant amuletum. Di£lus lapis bezoarticus,uti alias contra
pefle,ita etiacotra alia venena,a quibusdam laudatur; de quo
inter amuleta venenis reflftentia.fublequentia a nobis addu-
‘
cenda, plura continebut.Inter alios vero illum lapidem etiam
'Joh. Jiraen. SarMcnm de ptfie c.7. f, 217.. ex cetvice (upehfum ,
vel ita alligatum, ut nudam carnem finiftri lateris contingat,

przfldium adverfus venena cenfet. Sed gemmis hujusmodi
recenfltis, & lapidi bezoar paucam, vel nullam alexipharma-
cam vim in pefle commendabilem , tam quoad internum,
uam etiam externum ufum,8c quidem autorum quorundam
3 u£iu, tribuit infelmlog:i 9m. 1. cttrf. y. U£i. to,
p. ^2 ^.Parum quoque eflicaciz iisdem & aliis amuletis, atq;

inter hzc lapidi quoque bezoar tribuit (etiamfi quis (acco
cuipiam eo repleto immittatur) “ôh. Gvilielm.Maruiêtta in bfe
' pe jl«(Prbnung * SorbMioedit. cap. t. p. ^7. Imo omnis pene vis
amuletis ibi derogatur, 8t potius internis medicamentis rite
przparatis tribuitur. Vim tamen aliqualem a flccitate gem-
marum dependentem admittit citatus Gmitrrr^, qui fimul ia
loco di£lo ideo legi meretur utpote qui illic una refutat eos,
;
qui divinam, Stabfurdum efficaciam gemmis tribuunr. De-

hinc Petrui Mottitvim in Crntems CotiJU. & Epift. /. 2. f. 40S. a Chi-
rurgo Viennenflfe dididfle fatetur, quod multi flntufl,Ioc&
apiuleti, radice plantaginis majoris cum admixto pulvere la-
vendulz , quam collo appenderint,non fine laudabili eSeû.
Zz z Oe
*.
1^4 ScRUTiNiUH Amuletorum Medicum.

De eadem radice,iti iacculo cordis regioni adapuu, 8t co&ea^
daiain peftc.agit etiam JonJitum ThMvmMc^rafh. n c.34-.
Deencomiodi^z radicis quoque Iegenda.quzpiatn proflant,

iu HtU ign Ix. p. Pttr. RemmtUt 25 trid;t VOn tXr pi'fhUnQ'.
p.^LZ. Cdmerarn SjU^, mtm. ctnt.j. pMrt.34, laJim^scenJtl. de pefle
itn VDeymoiifdjen Zv(in€yfûdk>dilt.2^srui.pjft ji/J^lurace>
fiimonia de eadem radice paulo inferius quoc^recenrebiro9.
Confer etiam de eadem radice ^ndr. Sthtitngu Lotmographiam
tripartitMm p. 212, quo in loco autor quoque memorat laudati
-
ahaliis notam melis pellem, & gemmas geftatas paulo antei.»

^
iinobisdi£tas. întor tee IhstQeni&erkbttf /tuiefub in 6ter«
hens;J^dufften 511 przfervivcnvi«. 162S. e«f//. 2lugfpiiig uo. prz*-
fert etiam venenatis alias commendatis di£lam pellem , & ra-
dicem illam non longe ante commendatam,uti & oRrutii,,
bardanz.chelidonii, .valerianzAtgeotianz; gemmas itemt
aliquot, 8( unicornu fruRuIuni. Porro Rutam appenfam, fed:
certo tempore prius colleftam.inpefte prodelTe dicit
m
mjjler.figdl. p. 67. Autor citatus /. a. p. 13%.. docet ite ex fatur-
ninisj martialibusj&rolarib’ herbis fumere plantam unicam,
atque componere amuletum contra f^Rem proficuum; do-
modo V. rite applicandi ac przparandiiRud,confuJaturlocus
V di£lus. Vereoiauteminfinaul,nedi£loiIliamulefofuperRU-
tiofiquidinterRt. Sic porro etiam aliis placer recipere inter r
periapta peRi oppoRta radicem folifequ ii , fcuci(.horii,Iappz^.
cornucz, 6deviRici. De duabus his prioribus,St radice ra-<^
raxici in taleolos fc£â, colloque appenfa Rnc fuperflitioRt.
,
colle£lionc, inter alios vide 2i?a.'/f).0ujninern

OOn bfV^yefdltnXiUêttelnrgieijpy.DeiDtepsScbrederm (inpluKie, '
U'4-p‘4i.) contagioso aere in conclavibus cepam fuipenfam, .
contagium attraheredicitquosda velle. Sunt etiam alii, prz- .
ter allegatos a nobis paul6ante,qui pelle taxi pilofimvoluQCt ^

..
collo gcRari tempore peRis.conteRanteilludTuMe A

Jugtlti mi tT?a«lwm^#ângep..j/J, .Mox fequentiajam pe-
- titafuntexG(wi^/«/.r. p. dum inquit: inpeRe lin^va<
firpentis, luna plena, ex vivo iRo derumta& geRata,Rimme.*
pfodi-
Digitizfld GoogU
-.
.
Gaput II. Sectio I.. ^6<f)

prodeft : Spatio raenfisalia fuccrefcit ferpenti, quod teftatut
HurtmAnnm eUjp. chj/m nied, lo. de ftfie acente Verumadmo.»
dum credulos vel limplices homines a/Terto illi ddetn imper-
tiri, non male monet Exc, 0}rtii.Helv$giui co»fil.med.dt ptfle p.iJ7;
Arbitratur etiamlaudatusautor /.r. quod loco Imgvarum.*

illarum gloflbpetratlint in telPigendz, de quarum origine mi-
nerali, & ufu amuleti indar in pede commendato, plura etiam >
occurrunt thtdtm. Porro Gockeltut proficua pronuntiat cor bu-

fonum exvivodc{umtum,nmiliter cor ranarum, exuvium
ierpentis gedatum, pellem leonis 6c felis collo appenfiira, cor
item upupz, lupi, talpz, taxi,in plenilunio d excerpantur
collo appendantur.Ha£fen9 citatus GockiUm.Dc tribp illis cor-
dibus prioribus menaoratis, iisque cum lingua ferpentis lau-
da*tis contra infe£lionem,,a mulieribus mendruatis inprirais>
metuendam, agit edam A/arr. Ferjlerm inAntidvte Lamo - polem, -
pf
m. 169. .Paulo ante citatus Exc. Helvigim l. a, p. 137. exGockelto
îsque autoribus de exuviis ferpentum, pede melis, leonis

& felis, in pede loco amuleti laudatis agens eadem partim* .
experientiz committit, partim rufpe£lacen(et propter pelli-

ceam fiiam ( obcontagium pedilens prompte fulcipiendum)
commodam conditutionem , quam fomitis loco communi
aliorum lententia rufpe£iam cenlet. Si quis umdem boni;
quid credat vel experiaturmitior ibus ejusmodi periaptisin-
elte, illi licebit citius hzcadhibere, qu^
venenata. Docet
vero inter alia Poreuelfie* de pefliUtroEL'!. qudd przter bufonem
etiam rana, tinca, angvilla, murena, pader, gallus, pavo, cor-
nix, 8c cervus pediferum venenum ex 4iomine extrahant 8i:
eliciant. Subfumlt vero dehis, 6t aliis fimilibus di£ius Pota-
etlfm ita quz enim conditioac natura digedionis in animali
:
cd, quod venena digerit in materiaro non venenatam : per

eandem naturam eandem quoque materiam idem aniinal,(eu
vivum feu mortuum dc per integram hominis cutem exlu-
.
,
•
git & extrahit. Videtis enim, pergit iOe , merulam , araneas

,fit.venenofos vermes digerere, velucdc gallinam gallumque»,
1 Sun aqws lucium, cicoaiam cum aliis animalibus pluribus::
St
3^6 Scrutivium Amulctorum Medicum.
£c cur hzc vobis non exemplo & documento fune, qudd bxc
animalia conceptum venenum ab homine prole£ênt,8cex*
trahant ? Docet quoque autor eodem in loco , quomodo pro
diverlicate pedis (dum fcilicet hanc quadruplicem ede, fit ele-*
mentis quatuor illam refpondere ftatuit ) diveria recenfita_»
brutja pro curatione pCdis adhiberi debeant. ScdvereoiL«
aucos adenfum prxbere ipfiusconclufioni ira habenti; nam
E zc omnia conferre, ufus 8( experientia di£litat. Ulte-r
rius,qudd interpedis alexiteria commendetur etiam lapis cx
afpidis capite prodiens, dve illum rilfpenfus afpis evo«
muetitjfive etiam e didefto capite fit erutus. Sic quod Piem
etiam ztate fua venenatz illius bediolz lingua ufus fit, legi,
mm apud SarMtnmmdrpeflt cap.r, p.2ifi. Quid v.de lapillo mo-
do di ao fentiat Exc./*/r»g/W,/.rf. p.7.r7.' legi poterit. 'Non^
minorem vim contra exitialem pedem inefle lapillis aranea-
rum & bufonum, accipimus a CroIUo BafU*ca chjm.p. «; La-
pillos hos duos, licet exigui fint, admirandum tamen pedis
avertendz remedium pronuntiat Jhitoni-
anop.ôf. Lapidem aranearum, fine dubio etiam, uti arane*
am nuci avellanz indUfam contra pedem inilitare arbitratur
Oonr.Dtettricm ^fttufVftIBihLf.42j.fihi autor plura de hoc Arach-
hite.ciTu aliquando obfervato, tradit. 'Majoris quoque efHca-
cfz creduntur ede lapillidi£li,'fi mediante linteo, in quo pri>
iBummenftruum virgiiiis ed exceptum;adpendantur. Sdr/i.
ctnmlx. rneaiionem etiam facit lapidis bufonii,vulgo crapau-
dinadi£liêumquc perperam nonnullos cum chdonite con-^
.fundere dicit; ^dit item autor, quod hic lapis Iblum in an-
nofioribus bufonibus reperiatur, quidudum in arundinibus
rubetisve,inter lentes& vepres delituerint, & lapidem ind^
contraxerint vel asfeiverint,terram hinc inde circundamben-
tes. Modo Don,ejusmodi lapis fubinde in bufombusrepdien-"
dus,ab iisdem cum terra fit prius deglutitus : velnti tk gallo-
rum, fit hirundinum lapillis etiam fufpicioncmnoftram fimi-
lem in przcedentibus & fubfeljuentibus aperimus. De di£to
vero bufonum lapide in pede ac morfu venenato dflaudato
Gaputi II.' Sectio L 3^7-
videatarctiamCtf*/. Fabrtciw HtUAnn* m operum Epifl.p6. f 1321.
Commendatur itidem bufonius lapis quifpiam di£ius, quin-
que libras ac tres uncias pene zquans,uti pro vatiis aliis effe-
îbus ita etiam pro.vencno, ex corde, ex carbunculis & an-
thracibus peftilentibus extrahendo, quod ex Orufu-Annulib,
, SvtvujtrAtUt.Joh.AdamWeberuiparu.^tt Unteri'ebutl06;!&unfl
p 4jo. Plura in hancrem inferius inter venenorum amuleta_i
fbquentur; Porro vi{>erx ona omnia, ii ad collum in purpurea
iindone colligata deferancur.ab omni venenato aSe£tu pari-
ter deferentem defendunt.&apefl:eliberant, velut memorat'
j^butuu de vtper. nut, c. 21, ss» fi 90. Indos quoque le credere
immunes ab aeris marini infe&ione &peililentia, fi geilent
.brachio armillam, fa£kam ex albis fetis in cauda elephanti
(non nunquam inter nigf-as illic freqnentiores ) reperiendis,
i^tn^xtRrMC.Redt expertmtattt uatural, p.iis. tfe» Non minus
commendantur peftis tempore ofia cordis cervi circa cordis
regionem appenia ab apud Jeh. Getrg, AgricoUm de
allegatis
ctrvocup.7-p.iS4.&/sf> Decamphorxufu externo inpefte de-
pudicato ex Kbunrathi meduJU dtJldL\\At2AKuMaebim de cempho-
r^p.ss-Camphorametiam,uti & araneumcruce notatum, Oc
avellancnuc(inclufum,item frufium ligni fraxinei, atque^
confiliginem pro amuletis pellem fugantibus commu--
nicat Stericim im Îbfll?0d?nQC pert. 6. p-S30.^c. Eadem ex-
tant, txSteruio forte petita fquem fequens fibi pro fonte alias
^miliarem habet) in ii/artS^muef r
tuxet.p39.tSc. Illicetiamautorhbc experimentum adhuc an<

ne£lic, quod confiliginis radix extrinlecus. amuletum; iOL»)
corpus vero alTamta venenum fit.'.
^ Tradunt alii pneterea antores bulbum colchici vene- '
natis morbis & pelli mederi, fi -inllar aniuleti collo adapte--

tur,de quo bu9 tTiebicinif)^2^rben^n toegen bec Gnnên
nor 5eie U"fr^ radice, illa vero in xqninq-
^ftioauturonaU colligenda, êg^ra quaepiam habet Heivigim
' EandemramcemDiesaxahpi68o.ob' multivagam 6(;
' multivoram pellem multi. coll^ppendilTe dicuntur. Rela—
tum,vel injimûm quoque accepi, quod fi primo loco gellatai
Digi ized I . Googie

»
Mewctm. ^
SCRVTî^ Amul«torum
^rRtmvioM recipienda
alia in illius. locum
«radix madorem illius nondum
certi
I-rta ffitiLacia
r„ sed
ûid accepi, hinc pra-
p araueVienni.non longe ab
tasdcmradiccsPrag. û; apnendiire homines, te-
.
gtn
SK S- w sn< 6tc.twl.f<l«n
ai/vf«-fr. im mebtc4 ni|i*tn

Laudan «tum l^n rMcpoU , 6 S»: Commendatam mdem
merialp.12. ?''®‘^/^.« £xf.
, ^certifliml amuleti dicit
fibifuiffe radicem 1 tandem
, ^ . ped proconfidentia
fecere arbitratur.
anoosaliquotCubi^ft^^
Reco^
^
pamm ™
quopiam eum in finem
aPharmacopz 4
Pbdologo
reptabat) ^ jpThuringia.ncc fme .
8
..ûeTheolop empam ^
fuiRe
encomio amplo datam colligens, folusintei-.
nung s.p. 96 .
ocnes eundem autoreitu
e. , .
eft
loS rufpenf.!; videlicet quod

vene.
alto
fimilitudinem vel mutuum
te-
“ ,a fc h reus (ptoptet
numxque.achirc p
rpaum)veuenaeosteores Plumm v ^ ^ fugere
g
quafi debe-
i^„„irifho-
pmibus fufpenfasfuifle ; in locis vero

n*
in xdibus pro o experientia de ejus fucceflu laudabi-
* auxilium contulerit iftud
amuletum lo^
l,
^^‘ulrum
muttit- ,ftud
gnatis
neque fupetftitiolamtandOT^
.wfnp»fin»0 !“‘““ noaium,
Digitized by Googie
CAPTrtl- 1 . Sectio 1 . - .
. Don efl rejiciendum.. Gverntr. Rdfmcim in meth. mtSe.îaU

commentitor, l. //. ftS. i. c. 4- p.t7. a vuIgo corollas illas januarum
' poftibusSc aedium laquearibus appendi folerefcribic. Dehu*
jusmodi pcriaptisaliquotrecenims videri quoque poteft «St»-
neriHf dt F*br.p.44t. Praeterea non parum cenlWur radix
utilis
filicis e unius amplitu*
terra eruta, in cujus confinta ad palTus
dinem vel fpatium, nulla fimilis alia radix reperiatur , de quo
bae VOey munjcbe 2li-5ney<5ud? Ub. 2, part. 2. p. m. m. Modo
non circumdantia illa {ufpicionem fuperditionis fuggerae.
.
" Dehincinter compofita occurritTequens apud Gvil. Rtn^
1
eUkuHmtnconfil.i 7 .p.m.i 7 . Recipiantur Rofarum rubr. cortic.

•citri, {iccicoriandri,lantalorum omn. ana uncia una, cyperi,
usnez in furno ficcatz, ana uncia una, dyracis calamitz

drachmz fex, mofci fcmpulus unus,^mmi Tragac. infiifi in
aqua rofarum q.f. f. fphzrales globuluquos gedari jubet Cem>
Mre pedis. Rolfincu periaptum fuilTe fequens dicitur Recipe :
ijpec. cocdial. temperat, drachmas tres,Theriacz ele£lz drach-
mam unam, olei cinnam. citri, ana guttas fiex.hat mada balHi-
niica. Ad normam ejusmodi apotropzi ex antea di£Us fim-
plicibus, aliisque congruis rebus, innumerz formulz com-
podtz confieri podent,fiquisdefld«ri6 harum teneretur. Tu*
td etiamhzc compofita,renovanda tamen fubinde,in u(um_ji
vocari pofluntd non macula fuperditionis,vel veneni ingre-
dientis laborant. Sublevant nos recenflone prolixa ejusmodi
formularum alii autores non pauci, quilarga manu offerunt
cuivis illasdeliderati: Velut ideo evolvi quo<^ poffunt Haeftrf
fidere jmtdi(.p,mjoj,^to4,Gocktlite* deveneme p,2^.(^depe/ieidemp.7Ji,
7j.(f y ; . Sennertw defebrtb. p.4jS,Griilitîtup«ril, c\nm. p.476. Ludov.
ôrnmt imtPiirg»i2ngcI <jy.t97. 0,276. Exfuperids recenfi-
^s rebus utilibus condant etiam Mithridatium Olympicum,
Xberiaca coeIedis,6( fuffuf zthereum Sehenemanm apudPnrMceU
Jm/f$ de merb.merctirud,.(MtaffoJ» C.S. p, 42» Verum hzc modo
medicamenta pfzfupponere non nulla.de quibus dubU
î4uin adhuc fit , an dentur velfiuile comparari pofTint , da->
tuit fielvfim Uco fefim cudt4f^t47» .Confulatux etiam E volupe
•
'mi *•>* *»
.
ScRiniiTiuM Amuletorum MîCvm<

Annotata vero hzc reperies in Dumerbrackii l.e.
Saniores aute inter Pontificios dolores filicha ejnsmob-

di ncutiquamample£luntur fed potius n^tnot' PotuifTe*-
mus circa paulo ante propofica miciora,firalexârmaca noo:
nulla excurrere in eorundem opcradonera, nifi praeter fpeni<
incrementa fumfidet noftrum d:ruciniuin; aliamitaque occa»
lionem pro eorum confideratione nobis pollicemur. Cui>
volupe interimeft, elegantem disquifitionem de pharmacis
videat apud ^dferum ph*rm. Rtg.p. i 4.i, &c. Q^tu^mm dt $h^
grejfuaduifirmosltb.2, c,22* f.274., 0c. & alios plures.
Reflant a nobis memoranda adhuc quzdam autorum^-
teflimonia veljudicia de amuletis peflis tempore licitis alias
6c ufitatis, magnique aellimatis a non paucis: Palmuritu dt.
nullum peflilcntis febris iatia»
mork.ctttUigftf.U. c.7.p.3(f- lâtuit
efficax amuletum ha£ênus deprehenfum ede. Non procul'
ab hujus lententia recedit inquiens: ibius-
Peus per angelos moderatur peftis motum, & quidem ita, ut>
non fortuito cafu inficiantur infefti,.vel moriantur morien?'
tes,vel a contagionis labe immunes fer vciitur,aHcujus exrrin*-
ieci remedi vel anmleti adfninicul6 ; fed fblius Dei provideo*
.
da 6( cura; Conferatur etiamiWrm^.r/^ De difficili peflis ciW'

ratione, & non nifi a Dei clementia atque benediîone de*-
pendente, bene etiam difilerit Meamus F/U>ricws parsdtxelctmt»
de, Confpirant cum fententia illa verba allegata apud
HtffiMntmm pofi t0cin*l. mtdtcMmetrta in P-arnUpomenit c.
f.j4S, Atque ibi inter alia degemmaruminternoatque exteri

lio ufu, alias in pefie adeo decantato, agens tanden>concIudit-
ita: Exlibro de pelle inquit, anni ifST* (addoinpe^'
proxima Noribergenfi) pelle mortui funt lex medici. Putu .
tuprztermifilTe aliquid in tutela proprii corpcnîsl-
illos h^
£lenus laudatus autor. Merentur quoque tandem
.
verba A'4rf>40 Hodges Lmmol9giajt.239. invehitur autem iltic

autor inprimis inzenechta pellis cenipore commendata, at^ .
ideo in hzC prorumpit : Proh! ait, dementiam, in tanta cala*

nitateâubas & hdicii^ non funellis innid fuftenûlis;
’ * - Vi.- __
; ! •
'
''Caput II. Skctio I;
jTj'
brcille. Moneo etiam fideliter, nc fccurum nimis quis fe
gerat in geilandis pendaculis, atque confidentiam ina-
illis
- nem ponat in illis^, & fic forte anfam pedi appropinquanti,,
atque incrementa fumenri concedat; novimus enim, quod'
Alexipharmaca multa e}^rientiaprobata,largûe doli por-^
refla ruumdnem&eflmumnKpe non confequantur ; quid:
rogo fola externa ejusmodi, exigua in cjuantitate appenfa,.
promittent in tanta luis diflz ikvatia. Hinc Medici ingemi*
fceremccura tenentur.
Heu! miferk ludtt ms ,noflraque pbarmaca
Ijlbtc Auxilib ni Deui ipfe beet
Deus vero pollet (uos potenter tueri, utapefte conferventur
ieque,achraelitx,Mofis velDei jufTu, januarum poftes aut_»:
partes fuperiores ovium vcl agnorum fangyinc notantes vel’
inficientes £a<;<A 12,^.7,13.21. Plura etiam de amuletis peftis'
mitioribus vel tolerabilibus, parvi tamen zflimatis, &parumr>
utilibus repertis inNeomagenfi pefleteflrera con^vAe Isbr.Die^-
merbraeckiHml.a. hb‘.7. c.n.p.t;/. Quid Lipftz ante ofto annos ea-
dfemperiammataprarfliterint, paulo ante duflu zenechti bu-

'ibnii indicavimus. Abfoliitis itaque his in pede ufitatis amu*
htis jam progrediemur ordine Alphabeti ad rdiquam amu-
letorum claiTem, 6c porro fidimus
Philtra conftitucntiir.
[Am folum animi ferme gratia, animorum vincula velphit*
[ traquzdamngnificabimus, quz tamen fine magicis arti-
Jus vix refpondebunt fiiis viribus indicatis. Antirrhinum-*-
autem fyl vedre philtri loco a mulieribus Cretefibus adhiberi'
ex Honorti BcUt epifloU ad Clujium p.304, aJUfat Hlfchius in nolU aJl
~ Hieronymi Rtusntri
i^f. 'med, 7. p.S. (fc, Pod nXC V iva herba, ficuti’
legitur apud (74rrMm 4c/£rro,cujuscunqpe virginis amorem*

concitare creditur, fi gedetur ; f^ propter ceremonias in_>'
collcflione herbx illius Indis ufi tatas, fufpeflum&magicumr
cenfet hoc opus autor laudatus. Sic etiam cor St renes turtu-
xis exemtijvenere ia libra caidente,die & hora veneris, yenere
^ Aâ t. itemi'
.
362 SCRUTIKinM AMULBTORaM MiDICOM;

Smaragdus, inquit, in febribus peftilentibus.fl non poteft vin-
cere morbum, frangitur. De modo enumeratis gemmis, qui-
bus placet evolvant etiam GrmUtig$t$m ven btt pe)> Goikclt-
mm^ pefitc.19. p.72,0 rnudcrn dn vtntnn p.30. item QtarcetMum.
Gemmas easdem memoratas, ut & Carbunculum* Adaman-
tem.Achatem,Rubinum, 8t Jafpidis ipeciem,Turchinam di-
£bam,a venenis corpus fartum tcûm tueri, tradit ex autori-
bus itidem Sariumtu l.d.p.210, efc. Idem autor ibidem p.2fo.
Corallii rubri efficaciam umili modo proHcuam in pefle expli-
cat. NondifTvadet item corallia in pefte, (
quia eadem alba a.
mulierculis gellata fubinde obfervavitfafbi,) laudatus Hthi-
gim l. a. p. ijg. Jalpidero collo appenlum ab aere immundo 8c.
peAilenti geiUntem immunem reddere, ex,aliorum relatione
refert Bmld. Eptfl. mtd. i2.p.6;. De gemmarum di£iarum •
& aliarutmpoteftate contra .venena

. &
pefiem deprsdicata,,
trahi poteft huc etiam BartMunu de lap, Ntphrit, Cito. p, 23, ff.3,’. .
, Uti & allegati autores in Diemerlrreecku tr.deptfit p.i 77 Recenfttt

-
quoque gemmas ejusmodi Marf. t'ieimu de vite cetltt. comper. 13,-.

arbitraturinfimulautor, quod illz, atque unicornu'
& lapis bezoar ideo a venenis 6( pefte tueantur, quia carnemi
tangunt , St calefa£ta hinc virtutem luam promant , nimirum •
vimcoeleftemfpiritibus inferendo; vim autem illam a fpiritui

mundi per radios ftellarum iingulariter proheifei , iisque re--
businfpndiftatuit autor. De unicornu v. venenis propellem
dis apto, inter venenorum amuletapaulo inferius agemus;;
illud non raro enim in pefte commendant autores, vcluti de.‘
foffili eodem, commodo magis ad amuletum peftifugum,pro-
ptet luam liceam 8t attraîvam facultatem, videri poteft ite- *
xum JfAlviguuLt. p.np. Reliquum unicornu in; pefte, qualc_>

amuletum autores velint, cum lententia id approbante
videatur io ipfius 4 «. p.136. ef*. Trahimus huc non imraeritd >
etiam locum lequentem ex Ok Borrichti HtrmnU fiipu»^ p. 322,

de topazioJnquit,apud Ambrolium Maheel ,
temporibus Gregorii XI. Pontif.Max.fuiireMedicD|iômz/,
qui pefte correptos fol6 ta£iu topazii curabat. Porrdnec hzc.
iata4 -
Digiti7ed by Googit
Caput II. Sectio !
inta£Unn«n,n forte major efficiaexêmmis, partibus certis
'decenter applicatis, expeânda fit: Monet quippe
Goclenhu dt pefiep.'yo, 0
ut hyacinthum geftent coUo.adaman-.
c.
rem finiftrdbrachio,fapphirum digito annulari, fmaragdum

vel hyacinthum indice, rurcofiam 6c rubind anulari vel auri-
culari (eu minimo &c. Varios etiam amores in pefie aliisque
morbis amuletorum loco gemmas laudantes confignat Chnfl,
Htlvigtiul.c.p,i2j. 'Quale vero amuletvun vel pefiifugum me-
dicamentum exifiere quidam velint lapidem Bezoar, ex alle-
gatis quibusdam colligere licebit apudeitatum Htlvigttm p.
ti7. ibidem etiam autor de margaritis agit, quale in pefie prz-
beanc amuletum. Di£bis lapis bezoarticus,uti alias contra

pefie.ita etiacotra alia venena, a quibusdam laudatur; de quo
inter amuleta venenis refiftentia.fubfequentia a nobis addu-
cenda, plura continebut.lnter alios vero ifium lapidem etiam
Jeh. Jdnten. Sjiracemu de pefie c. 7. p,2t?.,e% CCfvice fiipeiifum ,
vel ita alligatum. Ut nudam carnem finiftri lateris contingat»
przfidium advetfiis venena cenfet. Sed gemmis hujusmodi
recenncis,8( lapidi bezoar paucam, vel nullam alexipharma-
cam vim in pefie commendabilem , tam quoad internum»
uam etiam externum ufum.St quidem autor um quorundam
3 u£lu, tribuit 5«^. Gietterre^ infebrilog. tem. 1. cttrf. g. U£i. 10.
p. 229. Parum quoqueefiicaciz iisdem & aliis amuletis, arq;

inter hzc Iapidi quoque bezoar tribuit ( etiamfi quis facco
cuipiam eo repleto immittatur) Joh. Gvilulm.Manei^ttiîn bee
'Pcjl?(Prbnung itSorbaitoedit.eMp.g.p.py. (mdomnis pene vis
amuletis ibi derogatur, & potius internis medicamentis rite
przparatis tribuitur. Vim tamen aliqualem a ficcitate gem-
marum dependentem admittit citatus qui fimul in
loco dicio ideo legi meretur ; utpote qui illic una refutat eos»
qui divinam, Stabfurdum efficaciam gemmis tribuunt. De-
' hinc Petru! Montevim in Crmtms ConJU. & Eptfi. l, 2. f. 40S. a Chi-
rurgo Viennenfife didicilTe fatetur, quod multi fintufi, loco
amuleti,radice plantaginis majoris cum admixto pulvere la-
. vendulz quam collo appenderint, non fiue laudabili effeû.
,
Zz z De
.
....
)^4 ScRUTiNniH Amuletorum Medicum. / .

De eadem radice,inlacculo cordis regioni adaputa,& codsea^
daia in p>efte , agit etiam Jmjfttum Thdvmati^raph. n .i.iLif,s. c.34 ,
Deencomiodiaz radicis quoque legenda-qucpiam proiâot.

IViHiltigtt l.c.
f.
Pttr. Remmtiu 2^rid;t VOtl tXirpefttlcnQ
CMmtrartt SjUeg. mem, cttrt.j. pMrt.34. tnllmmcmJU. dt piftt
tm VDeymavifdjen <r/.Plura te-

ftimonia de eadem radice paulo inferius quot^recenfrbun9. •
Confer etiam de eadem radice jindr.&hiisnÛ iMmographiam

trifartium p.212. quo in locoautor quoque memorat laudati ;
ab aliis notam melis pellem, & gemmas geftatas paulo ante..»
anobis diflas. jûior êe huQcn 23 end)rtf /tvie fte^ in 6ter«
bens;£dufften 511 prxfervucn.<4». 162S. «<^/. 2(ugfpmg uo. prsK-'
fert etiam venenatis alias commendatis di£lam pellem , & ra-
dicem illam uon longe ante commendatam,uti & ollrutii,.
bardanz, chelidonii,. valerianz&geutianx; gemmas irem;
^quot , & unicornu frulluluai. Porro Rutam appenlam, fed:
certo tempore prius colIe£iam,inpelle prodeiTe dicit
Autor citatus l.a.p. 131 ,. docet item ex fatiu-
wjfter.JigiU. p. 67.
ninis^martialibus, 6( folarib^ herbis fumere plantam unicam,
atque componere amuktum contra pellem proficuum; d&j>
modo V. rite applicandi ac przparandi iflud,conrulacurlocus .
di£lus. Vereor autem inltmul, ne di£lo illi amuleto fuperllU-

tiofi quid interiit. Sic porro etiam aliis placet recipere inter r
periapta.peAioppolitaradicein.rolirequii , fcu cichorii,lappz-:
cornucz, SdeviRici. De duabus his prioribus, & radice ra->
raxici in talcolos fc£la, colloque appen& , line ruperllitiofa
colleftionc, inter alios vide 2U’/lF.©ummern im Ummiibc,
1?On bf l'Pc}rtlenQ W*tubirgn /^j» 7 .DeiDCeps Scbrcderiu (in ph4rii$,
contagioso aere in conclavibus cepam fulpenfam,
1,4. p.41.)
contagium attraheredicit quosda velle. Sunt etiam aiii,prz>
i nobis paulo ante,qui pelle taxi pilofam volunt'
ter allegatos
collo gcAari tenporepellis, contellante illud 7 u»<« Ac.
ftigelte im tnatilwuifte^^nnge p-^d» ;Mox requpiti&jap.||e-
tita funt ex /.c. p. 7/. efc. dum inquit: inpellelin||[va<
fih’pentis, luna plena, ex vivo ifto defumta & g;ej^ta»famme.-

proda-
Digitize-J by Goo^le
,
Caput II. Sectio L. , - 3^5j
prodeft : Spatio menfis alia fuccrefcit ferpenti, quod teftatut
HanmAnnm dtjp. chjm Ptttd, lo. de fcfle ttgtntt !$• Verum admo.>
4um credulos vel limplices homines a/Terto illi fidem imper-
tiri, non male monet Exc, OartSiJHlelvigitte confilMtd.de ptfie
Arbitratur etiam laudatusautor Uc. quod loco lfngyarum_»
Hlarumgloflbpetrzfint inteirigendz, de quarum origine mi-
nerali» & ufu amuleti inllar in pelle commendato, plura etiam >
occurrunt thtdtm. Porro Coektlim proficua pronuntiat cor bu-

fonum ex vivo de(umtum,flmiliter cor ranarum, exuvium
lerpentis gellatum» pellem leonis &
felis coHo appenl^ ro, cor*
item upupz, lupi» talpz, taxi,in plenilunio li excerpantur 8^
collo appendantur.Ha£len9 citatus Geckjelim.Dt tribp illis cor-
dibus prioribus memoratis, iisque cum lingua ferpentis lau-
datis contra infeîonem»a mulieribus menllruatis inprimisr
metuendam, agit edam M4rt. Forfterm in Antidote Limto~ polem,,
pf
m. i6g. Paulo ante citatus Exc. Hehigim L a, p. ijg. exGeekflio
aliisque autoribns de exuviis ferpentum, pelle melis» leonis
&felis, in pede loco amuleti laudatis agens . eadem partimr
.experientizcommittit.partim rufpe£lacenlet propter pelli-

ceam fiiam ( obcontagium pedilens prompte fulcipiendum)
aimmodam conditutionem , quam fomitis loco communi
aliorum fententia fufpedam ccnlet. Si quis tandem boni;
"iwid credat vel experiaturjnitioribus ejusmodi periaptisin^
eUe» illi licebit citius hzc adhibere, quara venenata. Docet,
verd inter alia Psrncelfiu ddpefltktrnSL i. qudd przter bUfdnem
etiam rana, tinca, angvilla, murena, pafler, gallus pavo, cor- ,
nix, & cervus pefiiferum venenum ex homine extrahant fK

eliciant. Subfumit vero de his, & aliis fimilibusdi£lus
^teljm ita : quz etum conditioac natura digeitionis in animali
cfl, quod venena digerit in materiam non venenatam : per
eanclem naturam eandem quoque materiam idem animal»lnii
^vivum • feu mortuum fit per integram hominis cutem exlh-
,
•
' git 8c extrahit.Videtis enim, pergit ille merulam, araneas.

,
Â venenofos vermes digerere» velut 8t gallinam galfumque»,

• fiUn a^s
lucium»8c ckooiain cum aliis animalibus pluribus;:
Et;
j66 Scrutinium 'AMUL iTORtrM JitioicuM.
£c cur hzc vobis non exemplo & documento fune, quod bax -
animalia conceptum venenum ab homine prolevent, 8c ex-

trahant ? Docet quoque autor eodem in loco , quomodo pro
diverlicate pellis (dum (cilicet hanc quadruplicem elTe, 8cele«
mentis quatuor illam relpondere Aatuit) diveria recenfitSLf
brut^ pro curatione pedis adhiberi debeant. Sed vereor.*
paucos alTenfumprzbere ipliusconclulioni ita habenti: nam
bzc omnia conferre, ufus .& experientia >di£litat. Ulte?
rius,qu6d interpedis alexiteria commendetur etiam lapis cx
alpidis capite prodiens, live illum fiifpenfus afpis evo*
thuerit,five etiam e dilTe£lo capite Iit erutus. Sic quod Pum
etiam ztate fua venenatz illius bediolz lingua ufus fit, legi,
nuts apud SarMtuMmdefe/lt cap.7.'p.2ip.'Qnid v.de lapillo mo-
dodifto fentiat Exc.i/eix'»j/w,7. .<.^.«7. legi poterit. 'Non_>
rninorem vim contra exitialem pcltem inclTe lapillis aranea»
riim & bufonum, accipimus aOoUto Ba/Jkachjm.p. spi. La-
avertendz remedium pronuntiat Herm. FdUimu Amuim Antoni-
snop.ôs. Lapidem aranearum, ‘fine diibio etiam, uti arane-
am nuci avclianz inclulam contra pedem militare arbitrator
Cunr.Dtettricm AntufvitIBthLf.42j.abi autor plura de hoc Arach-
nite,ciTu aliquando obfervato, tradit. 'Majoris quoque elfica.
ctz creduntur efle lapillidi£li,'fi mediante linteo in quo prU
,
mummehftxuum virginis ed exceptumâdpendantur. Sarn.

ctnm /.c.' mentionem etiam facitlapidisbufonii,vulgd crapau-
dinadi^lheiimquc perperam nonnullos cum chelonite con-
.funjdere dicit; ^dititemautor.quod hic lapis Ibidm in an-,
rubetisve.inter lentes 8( vepres delituerint, & lapidem ind^
contraxerint vel aslciverint.terram hinc inde circun^mbeo- .
tes. Modo non,ejusmodiIapisrubindeinbulbnibnsreperieh->'

dus,ab iisdem cum terni.nt piius deglutitus : vduti de gallo-
rum, fit hirundinum lapillisetiam fulpicioncmnofhatn firoi-
lem in przcedentibus fit fublequentibus aperimus. De di£^
vero bufonum lapide in pede ac morfu venenato dflaudato
" vi-
Digiti.-. oy Uongle
•'
•
»
^ , Caput. IIJ Sectio L ,3^7

yideitar Ct\itn GmI. fai^ricsw /ftUAntu m operum Epifi.f6. f 1321,.
Commendatur itidem bufoniusiapisquirpiamaiûs, quin-
que libras ac tres uncias pene xquans,uti pro vatiis aliis efFe-
&ibus ita edam pro,vencno,ex corde, ex carbunculis an- &
thracibus peftilentibus extrahendo, quod ex Orufu j4mtalib,.
. Svtvtcarudft.Joh.Adam.lPeb«ruipart.t.^tv Unreri'ebun00;ûnf^
p-^0» Plura in hancrem inferius inter venenorum amuleta.»
Icquentur; Porro viperzoflaomnia,£iadcollum in purpurea
llndone colligata deferantur, ab omni venenato a6Peû pari-
ter deferentem defendunt. &
a pefte liberant, velitt memorat
uibbutitudeviptr. nat, c. zt. sg. tS 90. Indos quoque ft credere
immunes ab aeris marinrinfedione dcpeftilentia, li geftent
,
brachio armillam, faâm ex albis fetis in cauda elephanti
(non nunquam inter nigras illic frequentiores) reperiendis,.
Franc.Reelt txpermentu nmural.p,nj.ffc. Non minus
commendantur pedis tempore ofla cordis cervi circa cordis
regionem appenfa ab apud Joh. Gturg. AgricoUtm d$
allegatis
eervocMp. 7’p-ij4.S^ ijf» Decamphorzuiu externo in pede de-
przdicato ex Khtmrathi meduUa dtJidl.y\AcgX\XtA’Ssxbi$u de campho-
Camphoram etiam, Uti 8e araneum cruce notatum,
rM.p.fS‘ &
avellancnuciinclurum,itemdudum ligni fraxinei, atque.»
,
confiliginein pro amuletis pedem fugantibus commu--
nicat Storiam im part. 6. p. S30. dc. Eadem ex- •
tant, ex Storuio forte petita (quem fequens dbi pro fonte alias
fj^miliarem habet) in MarLQ!^m\\^9.»ccHltMagic.miigntt.morbt.
eitrot.pjf.&e. lllifretiamautorhbc experimentum adhuc an--
ne£dt, qpod confiliginis radix extrinfecus. amuletum; ixu»
corpus vero aiTumta venenum fit.'.
Tradunt alii pneterea autores bulbum colchici vene--
natis morbis & pedi mederi, fi' indar amuleti collo adapte- •
tur.de quo tktf^tHebiciniîSlfbencCinmcgen becSen^n

nor 5(>B radice, illa vero in arquinq-
Aio autumnali coUisenda,aUeg9ta quzpiam habet Heivigim
'
Eandem raaicemDresdx^£lo 1680. ob' multiy^giiro
multivoram pedem mulsi .con^ppendilTe dicuntur.. Relap*
tttimvel injunctum quoque accepi, quod fi primo loco gedatai
Digiti.: c-J by GoogL

rff% "ScRtrmnoM Amulctorum MeimcumI
radix madorem contrahat, alia in illius^ locum recipienda
{it. Sed de peculiari comperta efficacia illius nondum certi
' i|uid accepi ;
admodum etiam dubito firmi quid auditum iri.
tasdcm radices PragT atque Vienna, non longeab hinc pr*-
teritisannis, pro pelle avertanda fibi appendilFe homines, te*
ftatur^^f». Chrt/hdn, M.rckn** imtlleMcnjalitcfcfn Srric^t trer
gcil ber Pr|ltlcnQ;0eUChe imprefi, Schncherg* i6to.c.3. memb,i.
X.audarietum hanc radicem ait Amhr. im mebtcfni|rhrn we-
morial p. 12 cjMod prodstt Riidelphcpoli i6s»: Commendatam itidem
.
fibi fuifle radicem illam loco certiffimi amuleti dicit Ext, ytw^.
Qutnn. Rtvmm de pejh L>pfunfrp.6}. fed proconfidentia tandem
iacere arbitratur. Recordor hancradicem amuleti loco antcj
annos aliquot (ubi peftisDresdam occupabat, illiust^ metu»
parrim perterrebat Misniam acThuringiam,autipfamet jêr-
reptabat) a Pharmacopato quopiam cum in finem Philologo
aiqueTheologo cuipiam non vulgari inThuringia,nec fine
encomio amplo datam fuifle; Venim illeadomcllicisruisde*
cumbentibusfebrim malignam facile colligens, folus intcc.:*
iftos, fubito mdrti parere fuit coaftus. Parum efficaci* quo-
que di£lz radici, taiûam infallibili alias amuleto in pille.»
tt'^\x\t^Qh.CMil$elm Mondgatd m b<r pc(lj(Trb#
nung
Non
majori in zflimto eft penes eundem autorenu»
millefolium flore albd prxditum , & in Auflria pro peftilen-
d acre corrigendo laudatum, ac ante fenellras ab iisde » m
fufpenfum. Parvi quoque pendit autor ibidem p.-^T. allium^
6( cepas in conclavis alto loco fufpenfas; videlicet quod vene-
num zque, ac hircus (propter fimilitudinem vel mutuum re-
fpeftum) venenatos fwores alTumere vd fugere quafi debe-
ant. Cztctum recordor i uThuringia,8t Misnia a multis 'ho-
minibus przcedentibus annis corollas ex millefolio fa£tas, 8e
in zdibus pro pelle arcenda rulpenfasfuifle ; in locis vero iU
lis,quz penis non invafit experientia de ejus fuccelTu laudabi-
limuta eft. Utrum auxilium contulerit illud amuletum locis
contaminatis ignoro, imo ambigo. Jnterim illud
Rliis pefte
‘
.iitfaperfluumînus noxium, neque fuperftitiofumtandem,
9
^ .. Captati. Lectio 1.
.
TJOn efl rejiciendum. Gverner. Royincim in mtth. meMc.ff>tciaU
eommtntaior. l. ii.feQ. /. c. 4 ^47- a vuIgo coroUas
*
illas januarum
' pofti bus& aedium laquearibus appendi rolerefcribit. Dehu*
JUS modi periapticaUquotrecen^svideriquoquepoceft<firi»>
nertm dt Fd;r.p.4*i. Praeterea non parum utilis cenletur radix
Ulicis e terra eruca, in cujus confinia ad pafTus unius amplini*
dinem vel fpacium, nulla fimilis alia radix reperiatur , de quo
bu9 IPeyiUiUilibf 2li-jnc>’«23ucl? Itb. part. z. p. m. III. Modo
non circumdantia iiia fufpicionem fuperdicionis fuggerat. •
*
Dehinc inter compofita occurritTequens apud Gvil. Rm»
deUttMminconfil.iy.p.m.^?..Recipiantur Roftrum rubr. corcic.
citri, nccicoriandri,(antalorum omn. ana uncia -una, cyperi,
U^nex io furno (iccatz, ana uncia una, dyracis calamitx

drachmz fex, mofci fcrupulus unus,^mmi Tragac. infiifi ia
aqua rofarum q.f. f. fphzrales globuLuquos gedari jubet tem-
Mre pedis, ^^mperiaptumfuiirefequens dicitur: Recipe
l^c. cocdial. temperat, drachmas tres,Theriacaeele£lz dractw
mam unam, olei cinnam. citri, ana guttas fex, Hat mada balf»>
Ad normam ejusmodi apotropzi ex antea di£lis fim«
niica.
pliubus, aliisque congruis rebus, innumerz formuUe com«
poiitz confieri podent,fi quis defiderio harum teneretur. Tu-
to etiamhzc compofita, renovanda tamen fubinde,inurumjit
vocari podunt,fi non macula ruperditionis,vel veneni ingre-
diencis laborant. Sublevant nos recenfione prolixa ejusmodi
formularum alii autoresaonpaucU quilarga manu offerunt
CuiviiUlasdedderati: Velut ideo evolvi quocp poflunt Haftrf
JfttcjmtJdQ,p.mM63Jî04. Gwktlim de vteumt p.zp .(i de pefie idem p.7»,
7J.& J. Sennerttu de febrit. p^^sSiGriiUngiieifieril. cfnm. p^76. Ludev,
iôrmnl imtPuig*f£ijgd t^.197. p.i7b. Exfuperius recenfi-
Us rebus utilibus condant etiam Mitbridatium Olympicum,
Xheriaca CGeledis,& fuffuf Kthereum Schenemenni apud PnreceU
fim de morb.mercnriitl, (M$agi(fu e^. p.44» Verum hzc modo
medicamenta prxfupponerenoa nulla, de quibus dubU
adhuc fit , an dentur velfiwile comparari poffint da-, ,
tuit Helvfimt fipim tuMofî47* Confidacut etiam d volupe

-i83.<
ScRUTiNiw Amuletorum Medicum.
eH^tpelfferm& plures alii, dirpenfatoria vel medicatnentorunti
formulas tradentes, quz fit fecculorum cordialium pomoru.
,
ambrar.pafiarum odoratarum Scantiloimicorum aliorum me--

dicamentorum materia approbanda vel toleranda. Dtcmtr-
krackimdiptfle p.i;6.dc. ex aliisautoribus hujusmodi formu-'
las attinens & tradens, taxat in iisdem fvavcolentiam ex.
fragrantibus ac bene olentibus ingredientibus, quam minus,
proficuam tempore peftis feobfervafle dicit. Yenim hujus-
modi formulae potius ad poma ambrx,epithemata,iacculos>
cordiales & fimilia fragrantium atque confortantium medi--
camenta, quam pendacula referendae videntur.. Videatur-»,
etiam de hac re Grtgor, HorflmtutoptrHm tom. i, l. 7. obf. 2$.p, 340.
Non erimus pofthxc prolixi in recenfione fupetftitio-.
forum amuletorum, ad ciuximpri & fimplices in pefte non ra-.
- ro confugiunt. Miramur proinde non nullos autores ortho—
doxx religioni addi£l:os, qui inter peftera fugantia periapta.
edam fuperflitiofa admittunt, 6t commendant; idquetan—
quam Medicos fe facere ajunt, quibus non adeo Theologica
curxaut cordi efie debeant. Venim Medicus quivis etiam,
chrifliane philofophori, nec bona iamcdicinaattendere^.
debet , utmalaindc confeientix, faluti xternx^ faerxque feri—
pturx inferantur,de quo monito inter alia loca y\±adRommos;
3. V- 8 .. Ideoque Chrifiianos xgrotantes pariter ac medentts .
dedecet omnis fupcrftitioforum moliminum 8c fulpe^faruaii

curationum fupellex. Cxtenim infinitorum aliorum auto-
rum loco unicum illud de difta materia producem^^jamefia-
tum PMtd. Z4cin4 ‘jtttjl, mtd. legAl. /. /. tit. 3. remedia, in-
quit, fuperfiitiofa neque Medicus fine mortali culpa prxfcri-
bereaut confulere,nequealius quisquam, neque admittere:
infirmus poteft. Mentionem autequorundam luperftitiofo-.
rum pefiifugorum facit Zwwgn-m thestr. wt. hmrntn.f, 369. Re-
jicit infimulautorfequcs illa merito.Sciftudprxcipue (apud-
Marf.tutrmminEptd.andttet.c.7.) quod ex hxmatite paratur,^
& figura hominis ac ferpentis notatur .juxta (celeratos quos-
dam dodtoies,,de quo TôdorfU 7db(rn<me/U4nfu tt)
ntypi
:
Caput II. Sectio'!. 'yfi

ney ûnbi^mi0>2Ipotbecfcn />. 39 - 8c hoc periapton quidem
ideo ibrdet,quia originem apud Perfas traxit;
ipfi inter alia
Idem fere de eodem fcMtit Saracemu de pifle p, 214- Similiter car-
mina 8c ahas ejusmodimagicas ac Diabolicasartes non nun- -
quam afuperftitiofis8cimptisururpataspropefi;e]:nrofligan-
da, ad inferorum domicilia ablegandas merito cenfet Diemer^
broeckiwl.*.ltb.'2. c.2.y>. 109. Devcrfuillonotocontrapeftilen-
'tiam a4]uibusdam gefhto
Anantfapta fcrtt mortem, qut Ueiere qUxrit :
Ftl: AiaUeohu malUelo maleficiorum, Delrio I.3. p, 46 Serarim iu,
'Jofic. 4 .eiV. Indignantes quoque horum mentionem faciunt

Ernefl. Stockpeaunm in Hodegetico pejhitnt, epv. 4t. fi.
29S. Martimti
•
•^rtmmet »« Dei fagitta pefidentia in bCT d.pvebigt p.i'3.' Mar-
$inm Fakrtcim paradoxa Loimode p.120. (Sc. Monagetta l. c. Joan,
uimmianm im ^nMichctt 23citch« ber \>t^p- ni. De
carbonis fanfiQohannis viribus a quibusdam dilaudatis, vide
quid fentiat Ludw.-^Qxni^lt l- c, jv. 339. v. 673. De carbonibut
fub artem ifiz radicibus in vigiliaS. JonannisBaptifiz quz-
fit is, quod ii i11os,qui deferant eos, a pefte,carbunculo, fulgure,
quartana, aliisque febribus pluribus, uti & incendiis, epile-
pfla &C. tueanturjoxta quoruda fententiam; -quod juxta alio-
rum mentem vero
ftultorum lapides dicantur, nulliusque
ii
valoris reputentur, conflat ex la udati Helvigii /.c.p.y?, Super-

llitio autem non exfulat adi£lo hocamuleto. De ejusdenui
farinz periaptisTuperflitiofis.quz alias peflis tempore Ponti-
ficiisinufufunt, fcilicet de reliquiis ran£lorum, Agno Dei,
\ Evangelio Johannis,Pfalmi3 Davidicis,chara£leribus & fimi-
'|ibus aliis, quz etiam collo volunt adigi atep geflari,agit inter
alios plures Dtlrio distfuifit. mag. 1.1. C.4. Male vero fentit de ejus-
modi pontidcioruro artdeiis Helmontim tumui, pefiit, Talismodi
res, videlicet imagines, reliquias fan£lorum, Ichedas benedt-
£las,6cfimilia de collo pendula inedicacia deprehendens (cuia
non multo poft moriturus effet violentia peflis ) Jefuita Pater
de Bntjn di£lus, cum indignatione ifla irridens dixit; o inania
iulcra,in quibus condfus fum! quid jam mihi pfodeftis &c
Aaa £ An»
' ^
ScRirtWiuM
AMxn-tTO^
S ncutiquam amplcaun^^
videat apud J/ gc alios

plures.
autom^y
j[^huc quadam
i. c. P‘
ad wfirmos /ifc.
Le/r»
^ ^ memoranda adhuc q j.
ReXnt a nobis
•
“ ur«««,.nagmqu^^^^
efle.
deorthenium
S
„,,c ,. foius.
Xaxamulatumhaaanua^^^^^^^^^
u. •
“hujus
®^rfoitauScarumfic'antu.infsto^^^^
sSxSSSSg :«“;SSi'i
iTftcura-
tiaSCura,
Conferatur etiam.W*«P- ar4 u«- benediaione
dc-
a Dei clementia
TsSi^^SSST^ri.
® rba A’a<b". ^'^‘utAupaftu tempore

autorinprnnvsmie dementiam. int ,.
p, oh' ait,
ideo
jxutatC|i
•iil '
Digititifd by Googie
! .
''Caput M. Sectio F;
jTj
barcillei Moneo etiam fideliter, ne fccurum nimis quis ie
' gerat in gellandis illispendaculis , atque confidentiam ina—
'
nem ponat in illis . Si fic forte anlam pefli appropinquanti»,
atque incrementa fumenti concedat: novimus enim.quod

Alexipharmaca multa experientia probata,largaque dofi por-^
re£la fuum finem &effe£tumfzpe non confequantur ; quid:
rogo fola externa gusmodi, exigua in quantitate appenfa,.
promittent in tanta luis di£lz Ikvida. Hinc Medici ingemi* •
fceremccura tenentur:
Heu/ mi/er^ ludit nos ,nofiraqtte pbarmaca ptfiis»
Iftbstc auxilio ni Deus ipfe beet
Deus vero pollet fuos potenter tueri, ut a pefte conferventur
;cque,achraelitz,Molis velDei juflu, januarum poftes autj*
partes fuperiores ovium vel agnorum fangyine notantes vcl-
Mificientes£Ao<A 12, v.tjs- 2t. Plura etiam de amuletis peftis^
mitioribus vel tolerabilibus, parvi tamen zflimatis, 8rparunr
utilibus repertis inNeomagenfi pefteteftem confide
merhrackiHm La. hb.7. c.ii. p.171. Quid Lipfiz ante ofto annos ea-
dem periammata prarftiterinr, paulo ante duftu zenechti bu*
ibnii indicavimus. Abfolutis itaque his in pefie ufitatis amu*
letis jam progrediemur ordine Alphabeti ad reliquam ama«^-
letorum clafTem, 6t porro fidimus
Philtra conftituentia.
r Am fblum animi ferme gratia, animorum vincula velphit^
[traquxdamfignificabimus, quz tamen fiue magicis arti-
Antirrhinum.*
Jus vix rcfpondebuntfuis viribus indicatis.
autem fyl veflre philtri loco a mulieribus Cretefibus adhiberi’
ex Honorti BeUt epijiola ad Clnjlum p. 304- alUgat Hl/chiai in notii aS.
~ HitroHjmi Remntri obf. 'mtd. p.S. (fc, Poft hxc V i va herba, ficUti'
7.
le'gitur apud /ferto, cujuscunque virginis amorem'

concitare creditur, fi gefletur ; fed propter ceremonias iiij-
collcîone herbz illius Indis ufitatas,fulpe£lum &magicumr
cenfet hoc opus autor laudatus. Sic etiam cor 6c renes turtu-
zis exemti,yeneie in libra cj(idente,die& horayeneri8jYennti
' ' Aâ t item»
'574 'ScRUTiKiuM Amuletorwm Mroicuwi
item in dlqma fphxra microcofmica exaltatata, ii a callo
mare gcilantur, amorem mulieris conciliare dicuntur , juxta
Er^leruml.a.c.j.p.ng. Ruberz ofliculum amorem etiam com-
parare refert yindr. Lauremiiu oj>tr. iherMpcvt:tr. dt jltunutr. fandi,
c.j. fjt. Narcifli quogue radicem virginum amorem lucrari
1. 1 .
affem Et-^lenu l.a.c.s.p. 114. Sic de herba quapiam contrita, &

prius in alterius manu detenta, quod alterius amorem con-
trahat, li hic demum illam manu includat, usqucrdiim in-
calefcat, refert Htlmontttu de maenet, vmIh. cnrat.^.27. Sunt vero,
qui herbam illam' quinquenervium vel plantaginem efle ar-
bitrantur; alii vero perlicariam, hyoscyamum aut cicutarru»
efle fufpicantur. Dari etiam philtra, fi intra corpus fuman-
tur certa quzpium fimplicia, fiatuit idem Htlmonum Dunm-
viraitt Jf.f4. S\c Paracefmtrad.i. de morh. ament, c.j. herbam_»
charfiamvultPhiltri explere vicem, fi nim. brachiis alligetur;
quam tamen plantam non nifinominetenus notam efie dicit
Cofidusdemniverf.flirpmhiJforia.AYli fimiliterdilceptant de ejus-
- modi planta, quod detur, 8c potius fufpicantur aliud quid fub
illa intelligi. Poflhzc laudatur ubilicp maris vel veneris (ideo
etiam ita di£lus) quod a puellis gefiatus gratia iis conciliare,
illas amabiles, pulchras,virisque optatas reddcre,illarumque_» •
morbos profligare credatur,uti habet MeCBotroi

âmmev jInfBoet. de Boot in htftor.gemmar. l. z.c.m. &
Appendix in Pharmacop, med. chjm. Joh. Sihroderi p.tp.
Sed zaueforfitan alliciunt hzc ornamenta viros, iisque me-
diantiousmalculinofexui mulieres gratiores redduntur, ac
quidem de conchis venercis appenfis fpe,:ulatur autor citati
traftatusbrrSun(l#!Rnnimcr p. 79. Cui placet de materiaj
philtrorum,quddfciiicet venefici ad illa comparanda admit-
tant animalium (8t quidem prz aliis in venerem pronorum)
certas partes : videlicet cor, tcfliculos, priapum, matricem,
lpcrma,&c. zdezt Mtcb.Bapfiium tm uninterbaii. JB.e«bsunb
n?unbs2fiT^ney>Siitt></?4r« i.p. tpa. Multi etiam ad amorem
conciliandum magnetem album facere fabulantur. Focnerare
vero magnetem conjugi,gellanti illum, amorem alterius, ex
Alor-
k\
t
.,.
•
. ,
Sectio L
Caput- I L i' ''
3757
MirhotUo^ylnf, BMtoLz, Mufio Calceolario JeU, i. aliisque^
c. 2S3. •
pluribus addifcimus.. Philtrum fortius comparandi amoris,

vero eft aurum, pulchritudo, albido vel nitor corporis, 8c in>
iignes animi dotes: hzcfunt,quz citius magnetis albi, alU-
usve fuperant' virtutem ejusmodi omnem: veluti etia hunc,
inmodum loquitur PiFaher f4mhjm.U4» jij. Nolumus
'
iufimul fequentia reticere deroagnete, cum peculiariter ve>
ritacem illius, aliarumque gemmarum efficaciam non.ina-
. nem adftruere allaboret Porta magia tiat.l..i.c,ji.j4llteripMagHj.2»
aute,qu^ magnes dormientis uxoris
cjiuilitjj ^/Mr</:ftatuunc
pulvinari fiippofitusândem excitet, ut ample£l;etur (vaviter

maritum, amorisque indicia edat, fi fcilicet fit cafla 6t proba ;
fin vero mimis talis exiftat,illaeffdgiat e le£io& camera, tan>-
quam violentia quapiam abaâ. Paulo fiiperius inter amu--
leta concordiam procurantia fimiliter mentionem fecimua.
magnetis. Przterea de eodem lapide hzc leguntur apud Cajp--
Barthimn comment.ad CLaudioaMm p. pfg candidUs inquit magnes
,-
etiam invenitur,fed raro,quem propterea magicis, amatoriis*

que viribus donant circulatores. . De omni magnete talia Or^
canit, &GMlis hodie inde amantis vocabulum retinet..
£edalipin loconofiri flrntinii tropicam etiam magnetem ah’
an^t^bos quibusdam comendatum opinamur pro ejusmodi,
eflûiacere. De auri vero paulo snte attafto ufu.vires gem--
marum in amore conciliando fuperante,8rcum philtro cer^
cante, idinter alia elucefcit.ex /,.
Donu.laincitur.omnis. Antarii!'
Di£lo huic geminum videtur illiid Grzcum: xûe-oV <*•*'
orutuviot aurum medetur amori', vel remedium cfl amoris..

Sed de philtris paulo ante môratis,8c adhuc aliis minus in*
dicatis, uti & eorundem ventilatione agit Cajp. Reiex camp.Elyf,
fM. ag, JT, ta.efc^ Adhzc ex Cornelio 'îîppa refert Joh. JacJfick*-
rmeU fretis c.up. sg:. quod annuli aliquandiu in nidO’
(\aflerum, hirundinum pofiti-, poflea aa amorem vel be*-
fi ve
ne voleatianLarurpeacur.'. Idem Ue, pag. fp. ex Mi->

17^ ScRuTisiuM Amuletorum Medicum.
memorat quod
4/<^0
,
in libello de lapidibus jubcatj;
Jponfumcervinum cornu geftare,Gc enim perpetuam ei cum .
fponfa futuram concordiam polliceatur. Ex eodem Orpheo

idemhoc indiatAinh.B/tpftiiit im ivunbcrbaiiicên £etbnmb
V\?unb»2ivqney/Suctic p^rtj.pMg^s. Sed iteru vereor, ne cor-
nu cervi hoc ifponfo geftacum tropicam lignificationem^
involvat veneris organa mafcula denotet! minusque-i
languentia. Non obfcure forfitan phylica illa fabula, nota de
inonocerore, du£fudi£lorum dilucidari polTct, quod animal
illud ferox in finu virginismitiv reddiac rcquicfcerc dicatur;
qui vero cupit facile ifla capiet, aut interpretabitur. Idem et-
iam e. ex /W/^rfWrrcfert, quod cor coturnicis difcot>
dia non patiatur pcrfiftcre inter conjugcs.Idem hoc ex eodem r
recenfet pariter liêekerHs l. a. c.y fed injungitur illic fi---
jnulutcor mafculinz coturnicis a viro, ficfocminza fccmina

gefletur. Indicatur etiam ibidem, quddfi cor curturls.ge>
ftetur a quopiam, non capiatur illecebro appetitu rerum ve> -
nerearum; alius vero.Sc pene contrarius effc£ius ex locOvft^.

/rr/ paulo ante allegato innotcfcit. Exyîexto q\io(pcitatirecke.
rml.A.lib.4.c.i.p.iog. quddfivirfecum portaverit cor corni-

cis mafculi, & mulier cor ejusdem fccminzbenc inter fe cotv»
veniantiemper. MrÛm ciiam tradit ex Alherti(a\>\x\oQL% nar-
rationibus, quod omnes eum diligant, qui cor hirundinis
fecum habeat. Sic & linguam hirundinis exficcatam & fub
lingua detcntam,exolculatis philtrum efre,refert ex aliis Rat‘
tnihtdtro jjmpAthetk.p.ip, Chelidonium rufum, eruiuno
iTAjf
ex hirundine amabilem idoneumque reddere ex DtofioruU

memorat Fichms devit. teeluHS compAraneU l.j, c, if. p, 240,
Paulo fuperiusanuli,philtri loco commendati, fecimus men-
tionem, ate^ ejusmodi fimiles magici line dubio reperiuntur
plures: Sic de annulo illo, ôCarolus Magnus Imperator
diciturmirificead amorem elTe concitatus a muliercula qua-
piam, prolixe agit KtrchmAn/ms de Mnnulu p.if7. De quo etiam_*
PetrATcha citatus apud KtrtmMtnum de mirM, mort.p.2. c. 14. êd
de ejusmodi philtrishocialoco majorem prolixitatem decli-
namus
'Caput II Sectio L 377
mamus, cum commodior differendi occafio alia nobis
forte
•inpofterum proftrt. Miramur incerim non immerito efio.
ftum herbae Flabix, in InfalxZtthir monte Arcadio reperien-
dz,ex qua piantaexcifa dicitur liquor emanare , qui fangvi.
nem tepefaciat, 6( eo modo fi quispiam tepore affi£fus con«
tingat aliquem, occulta quadam ratione hic in illius amorem
trahatur ; ubi vero refrixerit fuccp ifte,eoque cûisquam con>
tingatur, amoris refrigerationem benevolentizque averfio-
nem inducat; de quo non dubiam Adem allegat Jah. Scmhttmt
.fUntar.cttltur.oruti jne txcuUap.36. De pluribus hujusmodi amu»
'letis vel figillis, nec incantationis immunibus vid.C^.^raa*
tiijf, AfoUgtt, p, m,
Philcra infringentia.
C Ontra philtra vero radicem leontopodii,amu1eH ratione

c.iji. qui in capite
alligatam, prodelfe docet Dtofcoridtsl.4.
przcedenti ijo. etiam de phytevmate videatur. Exigua m,^
autem Adem his impertit Sandorius de error. vitdnd.'Lg. c. tu
f. 161. efc. Sic contra philtra a fafcino ex j^lexio memorat Ifim
ckerusLc. l.4tcj. f.tog. quod A in calamum, vel avellanam va-
cuam immittatur argentum vivum, obturando illam cera, 8r fi
'
ponatur fub pulvinari feu cervicali maleAciatorum, vel etiam

ponatur fub limine oftii, per quod in domum vel cameram-*
introitus paratur , folvatur maleAcium. Porro exjeh. Bspu
PortdlFeckerusLa.p.Mf. jubet Ut fecum portent de collo pen-
dulos lapides,fcilicet carbunculum .hyacinthum,& faphirum
contra fafcinum amoris; alyflum etiam in domo fulpenfum
eum in Anem commendat, uti & rhamnum ac phu. Opiferum
etiam putat amuletum Dufcortdes hyffopum & lilium.. Alti
'annulum quoque volunt ex ferro ungulz onagri vel aAni do-
medici fa£tum idem illud pneftare. Sic etiam fatyrion, qux
radix orchis foemina quoque dicitur.annumeratur ha£lenus
di£lis. Rutam quoque fimili dote przdftam cflTe perhibet-* ,
jiriftotelesu Non male forfitan huc traiKemus verba ex Jo}'.

Zattreath PehmathU U. dtjf.t4.f.34, in maleAciisamatoriis inquit
£bb Uuros
}7S ScRUTiNixrti Amuletorum Medicum. - •
laucus virens in ignem conjici folcbar.uc quz maximos crepU

tus edar, tanquam amanti um querimonias reprzfentans.
Dtipbnis tHC malus urit ycgo hanc tn daphnide /aurum,
unde proverbium. clamoflor Uuru. ItemOvubut m Tramftr-^
'
\ manonum Ubrit
Ptjlibus Augujlis eadem fidi/fima cuflos
Ante fores fiabis mediamque tuebere quercum.
Plura alia in hanc rem notata inter amuleta fafeino oppofb
ta inquiri polTunt.
PIcuritidL (uccurrens..
Apis cx India occidentali allatus » Hilpanice dellahiiada:
L di£lus,utrmafagdi plasma, brachio geuatus ex argento,,
amuletum Pleuritidis przdicatur, indicante Eorta magia nat,.
Ls,c.6,p.3^^
Podagram confbpientia-..
A Ntipodagricum amuletum juxta quorundam mentem.»
XAconflftit in radice hyoscyami , de qao&hrocUriu pharmac,
colligendam autem quidam cenfent hanc radicem.*
luna exiftente in aquario, aut pircibus, ante folis occafum,,
eamquenon attingendam , fed ofTe cujuscunque animantis;
mortui effodiendam, atque peculiaris adjurationis verba ad-^
idenda e(re;quzcum luperftitionem redoleant, indigna ccnfeo*
prolixiori recenlione, vel ufu. Schrii/leriu autem l.a. hujus ad-
du£li facit autoxemTraEianum /y/. cap.de podagra pî+. Czterum.
quid hyoscyamus in doloribus, vario modo app^catus.con-
ierat,non indiget noffra expolitione; eum in hnem. etiam.»,
ad periapta bubonum regredi Iicer,(i libet; atque ideoforfitam
iine magnajafbura abeUe poffbnt ceremoniz inutiles aut illi-
citz. Laudatus Scbrodtrm t.d. pj7> feribit etiam gramen triumi
nodorum,decrelcenteluna.evuirum,ac collo circumligatum,
in tumoribus podagricis dilcutiendis prodefle;^ de gramine
feptem nodorum in aliarum partium dolore commendato-
eodem in loco agitur. Porro pedem leporis, & quidem vivo<
illi amputatum plurimum prodeffe» videre eft apud !f'aldun-
Digitizedby
,
% Caput II. Sectio I.

‘
‘
37^
' prnwi» Lagoâph. p. 73- (f 74- De quo etiam B»ld. Ronjfim v*nM,
med.pj. De pedibus di£Us, quod perft ftd podagram 8c chira-
gram curent, id pariter pernotefcit ex JCtrani Kintmehbm p. s6%
Scdautorbic genio fuo noto-indulgens, Aiperllitiola qusr-
daro Hmul obfervanda illi ufui anneît /. 4. 'Notant alii,qudd
pes dexter leporis, dextro lateri aSe£bo Ifchiadico dolore, fi.
-nifter vcrofiniftro lateri appenfusmedeatur, dequacuratio-
ne'interaliosvideaturP//»^Mv/.^j.r./tf. Atqueidem/ririMwi cor-
nicis etiam pedes pro dolore pedum profligando dilaudans',
anneftit huic medelz iterum quampiam' fuperfiitionis no-
tam lut.p. /^0. Similiter ille p. up. ibidem przcipit Ciconia vi-
venti aufierri nervos pûm, crurum, ac alarum , eosque ad-
aptari podagricis 8t chiragricis: (imiles quippe fimilibp parti-
bus anne£lendo, atque illos inde fublevari affirmat. De an-
nulo ex mercuriocdlorato,& coagulato fafto,qu6d in pollice
> pedum ac manuum -geftatus polleabadverfus podagram ac
chiragram, innuit R$l^cim Chjmia p.3g4.ef metb.nudic, jptcikU
c0nfmltater. Li3.e(mf.t.p^43> Sic nervi vulturis, fi eximantur luna
exiftente in fcorpio, & quidem, fi dextri pedis nervi dolenti
dextro,finittri vero vulturis pedis, finifiro pedi alligentur, 8c
quidem calci per pedis longitudinem, inde leniri podagram
incelligimus ex Ang.Etêri Ifigogtpiyf.mag.wtd.cMp.g.pô.ldern
hocexTr4Jlt4inomemoratMtchail.B4ipft.la.p.igp. Vulturis verd
corium dextri calcaneidextrd podagrici pedi impolitum, vel
lxvo«articuIorum dolores lenire ex aliorum relatione indicat
B*ld. Ronfau m Epift.med.22. p. 65. Pergit citatus Eqkrm l.M.cap.f.
pj22. aliqui, inquit, magica cura podagrx mederi ftudent_»
exemtisnervisepaflerum pedibus, & certa conflellatiorre alli-
garis. De Tolutaribus, feu calceamentis exhyznz & cafioris
corio paratis, ac pedibus fubflratis, iisque podagrx advcrfdn-
t\hw&fS}tJ^rafnul.e.p.S3.efp7‘ Pono etiam teftudinis pedes
mederi podagrx fccibit Burggrwtm de Btolukmo p. 39. Idem
hoc indicant ctnfit.2o.f.g6. Muh. Bapft$$u
La.p.193- Injungit fimul, Ut parttas pedis appendenoi re-
ille
Ipoodeat pedi dextro vel finifiro recipienti ilium pt dem

Bbb t quod
...
..
)^4 ScRUTiKniK Amuletorum Mcuicumv

D e eadem radice.iniacculo cordis regioni adaptaur,& co&ea^
dataia peftc, agit etiam TiMvm^te^rdfth.n c.34,.
Deencomiodiuz radicis quoque legenda.quzpiam proRauc.

f.142. Pttr.R9mmtlu'£xx\<i)t VOn ^CrpcfltUnQ
i.c.
p.(U. Csmcrdru SjUog. mem, ctKt.j. pdrt.34, tnTtmmtctrfil. de pefi*'

itntDeymovifdjen 2trfiney«;bual)e/«i’.^ârL,j.p^ m.Plurate-
llimonia de eadem radice paulo inferius quot^ recenrcbim9.
Confer etiam de eadem radice ytndr, Schtitnû Lomiegraphiam
tripartiutm p. 212. quo in loco autor quoque memorat laudari -
ab aliis notam melis pellem, fit gemmas geftatas paulo ante.^

Anobis diflas. Autor ê6 fiivên 23 end)ttf /nrie (teb Kr« 0
btens;£dufften 5 uprxfervhcnv^«-/<5 ^y.«//L 2<ugf|.nirgiIS. prae-
fert etiam venenatis alias commendatis diflam pellem , ra- &
dicem illam non longe ante commendatam,uti fic ollrutii,.
bardanz, chelidonii, valerianz-fitgeotianz; gemmas item^
«diquot , fit unicornu fruUuIum. Porro Rutam appenlam, fcd:
certo. tempore prius colledfam.in. pelle prodelle dicit
mêr.figdl. p. 67. Autor citatus A eup. /^2.. docet item cx fatur-
mnis, martialibus, fit folarib’ herbis Tumere plantam unicam,
atque componere amuletum contra pellem proficuum; de^>
modo V. rite applicandi ac pratparandi iRudiConfulacudocus
di£lus. Vereor autem inlimul, ne di£loiIliamulefofuperllU-
tioli quid interfit. Sic porro etiam aliis placet recipere inter r
periapta pelli oppolita radicem- folifequii , fcuci(.horii,lappzc
cornutz, ficlevillici. De duabus his prioribus, Scradicera-»
raxici in taleolos Te£la, colloque appenfii . fine fuperllitiola
colIe£lionc, inter alios vide -fia.Vl;.€ujmtiern im Unxiiari4>t<
90 nttvpe(ttltntiirttttlnrgai} 77 .DeiDCepsS(h>edertu(mf^*ual*, /
l24-p-4i.) contagiosdaere in conclavibus cepam lulpeniamy.
contagium attraheredicitquosda velle. Sunt etiam û»pjrat-
ter allegatos a nobis paulo ante,qui pelle taxi pilofiuDrVOluqC*
collo gcllari cemporepefiis.contefianteillud 7 MM»/ic.f^C()^'.
Jugelte ira Mox fequentiajam pe-
• tita funt ex GockiUt U. p. 7/. &c» dum inquit inpelle linj^va
: <
filrpentis, luna plena, ex vivo illo defumtafit gcuaui,Tumme.-

pfoda-
Digiti> cvl by Googlc

-..
Caput II. Sectio I. jiSjj

podeft : Spatio menfis alia fuccrefcic ferpenti, quod teftatuc
HartmAunm eltjp. chj/m nud. lo. de ftfte agtPtejf. ss- Verum admo.»
ûm credulos vel limplices homines aiTerto illi fidem imper-
tiri, non male monet Exc, OirtR,Helvigiu$ confil.mtd,dt fujle pjx7»
Arbkratur etiam laudatusautor /u'. quod loco lingyarum-*

illarum gloflbpetrziiht intelfigendx, de quarum origine mi-
nerali, & ufu amuleti infiar in pelle commendato, plura etiam ^
occurrunt ihtdem. Porro Goekeltm proficua pronuntiat cor bu-

, fonum ex vivo de(umtum,fimiliter cor ranarum, exuvium
ftrpentis gellatum,pe]lemleoQis&leliscoIIoappenl^m, cor
itero upupx, lupi, talpz, taxi,in plenilunio li excerpantur
collo appendantur.Ha&enp citatus GockiUtuS^c tribp illis cor-
dibus prioribus memoratis, iisque cum lingua lerpentis lau-
dans contra infe£lionem>a mulieribus roenftruatis inprimisi
metuendam, agit edam MMrt.Fi>rJlermi»Antidot« Limu~pol*m,-
p^m. t6f. Paulo ante citatus Exc Helvigdu l. a, p. 137. txGeek^lto
aliisque autoribus de exuviis lerpentum. pelle melis, leonis
& felis, in pelle loco amuleti laudatis agens . eadem partim<
experientiz committit, partim rufpe£lacenlet propter pelli-

ceam fuam ( obeontagium peAilens prompte fulcipiendum^
rammodam conllitutionem , quam fomitis loco communi'
aliorum lententia fufpeflam cenlet. SI quis tandem boni,
qmd credat vel experiaturmitioribus ejusmodi petiaptisin^
dTe t illi licebit citius hzc adhibere , qu^ venenata. Docet
vero inter alia P^reutlfiu di ptft$L troELu quod 'przter bîfonem
etiam rana, tinca, an gv lia, murena, palTer, gallus, pavo, cor-
i
nix. & cervus pelliferum venenum ex homine extrahant

eliciant. Subfumic vero de his , & aliis limitibus di£lus ?*ta-
ulpte ita: qtur enim conditioac natura digellionis in animali
.eft.quodvenena digerit in materiam non venenatam : per
; eandem naturam eandem quoque materiam idem animal, feu
-vivum , feu mortuum Iit , perintegram hominis cutem exlu-
jgit 6c extrahit..Videtis enim, pergit ille, merulam, anneas.
.^venenofos vermes digerere, velut 8c gallinam gallumque»,
a^s lucium,^ ckoaiam cum aliis animalibus pluribus:;
-.>/
*
2.*. 3, Et;
«
366 Scrutinium 'Amvlietorum IiIidicuk.

Ec cur hzc vobis non exemplo 8c documento funr, quod bacc '
animalia conceptum venenum ab homine prolefênt, & ex*

trahant? Docet quoque autor eodem in loco, quomodo pro
diverlitate peftis (dum (cilicet hanc quadruplicem efle,8t ele-
mentis quatuor illam refpondere ftacuic) diverla recenfita^
brut^ pro curatione p^dis adhiberi debeant. Sed vereoc-j
aucos alTenfumprzDere ip(iusconclu{ioni ira habenti: nam
E zc omnia coniVrre, ufus .& experientia di£litat. UltCr
rius,qu6d interpedis alcxiteria commendetur etiam lapis ex
aipidis capite prodiens, (ive illum fufpenfus afpis evo*
thuetit,five etiam e difTefto capite fit erutus. Sic quod PUm
etiam ztate fua venenatz illius oediolz lineua ufus fit , legi.
mas apud SurMcmum dt-peftt cap. 7 .p. 2 ifi.'Qwa v.de lapillo mo-
dddiao fentiat Exc,//Wt'»^»i«,/.rf. p. 7 legi poterit. Noil»
.
minorem vim contra exitialem pedem inefie lapillis aranea-

rum 8( bufonum, accipimus iCroUtoBaftlka chjm.p. i»; La-
'

avertendz remedium ^xon\xt^xx^t Herm. FiiUunu jlmtdtt» yintoni-
M»op. 2 or. Lapidem aranearum, fine diibio etiam, uti arane-
am nuci avcllanz indiiiam contra pedem militare arbitratur
Otnr.Dutcricm jlfttiffvitlBthLf.423.1ibi autor plura de hoc Arach-
nite,cilu aliquando obfetvato, tradit. "Majoris quoque efHca-
cfz creduntur ede lapilli di£li,'fi mediante linteo, in quo prU .
aaummendruum virginis ed exceptumâdpendantur. Sar4-

ernm /.(. mentionem etiam facit lapidis bufonii, vulgo crapau-
dinadi£bi.eumquc perperam nonnullos cum chelohite coti-'
liinderedicit; ^dititemautor,qu6d hic lapis fblum in an-
rubetisve,interfentes8( vepres delituerint, & lapidm inde>
contraxerint vel aslciverint^terram hincinde circunîtiibecu .
tes. Modo non,ejusmodi lapis fubinde in bufonibaxntperiieiK

dus,ab iisdem cum terr^ fit prius deglutitus : veludi de gallo-
rum, bchituodinumlapillisetiam rufpicioncmnoftram fimi-
lem in przcedentibus & fubfequentibus aperimus. De di£tor
vero biwnum lapide in pede ac morfu venenato dilaudato
ri-
DL izc:: . Ciooc'
.
Gaput. II.’ Sectio Ii 3^7-

videatur etiam Fabruim HtldMuu tn operum
Gutl.
f >321,
Commendatur itidem bufonius lapis quifpiam aiûs, quin-
que librasac tres uncias pene atquans,uti pro vaiiis aliis effe-
&ibus ita etiam pro veneno, ex corde, ex carbunculis & an-
thracibus peflilentibus extrahendo, quod ex Orufu-^nnaiih,.
. SvtvujrAdtt.jQh.2idM».lPebtrutparu,^tt Uhrm’ebung6:!&un(l
p:43o.Plura in hanc rem inferius inter venenorum amuleta.»
fequentur. Porro viperatofla omnia, £1 ad collum in purpurea
hndone colligata deferantur.ab omni venenato affe£tu pari-
ter deferentem defendunt,&apefteliberant, velut memorat'
jibbMtut de viper. nat,
c. 21. St.
f.
^
90. Indos quoque le credere
immunes ab aeris marini infe&ione dcpellilentia, fi gefteut

. brachio armillam, fa£âm ex albis fetis in cauda elephanti
(non nunquam internigras illic frequentiores ) reperiendis,
Oilendit irAMC.^r^ txptrmentis n*tural.p,ns.tic» Non minus
commendantur peftis tempore ofla cordis cervi circa cordis
regionem appenfa ab allegatis apud Joh. Gearg. jigricoUm d$
ctrvocMp.7.p.is4.& 'ii- De camphorz ufu externo in pelle de-
prxdicato ex Kbunrathi meduUa deJiiU.v\deitatA'Stxbiiu de tampho-
rjLp.js- Cainphorametiam,uti dt araneumcruce notatum, Sc
avellancnuciinclurum,itemfrufium ligni fraxinei, atqueJ
conflliginemi^^^^pro amuletis pellem fugantibus commu--
0
nicat Siariciue ifti <^dbett£ CÂQe p*rt. 6. p- 330. f^c. Eadem ex-
tant, ex Staruio forte petita rquem fequens î pro fonte alias
miliarem habet) in M4ru^l^m\\^9.K(ititjmgic.miigntt.m<>rb*
titr4t.p.39 .(fc. Illicetiamautorhbc experimentum adhiican»-
ne£lit, quod conliliginis radix extrinfecua amuletum; inL»>

corpus vero aflumta venenum Iit;.
Tradunt alii przterea autores bulbum colchici vene- '
natis morbis & pefti mederi, fi' inllar amuleti collo adapte>-
tunde quo buf tnebicinî^Siebrnc&n ivegen bei' Seu<^n
VOi* 5(10 impregÂm. ibsa. Dft ndice. illa vero in xqnino-
£îoautumhaUcoUigend4iaUeg9t» qiuepiam habet Htlvigim
Ix. p. 13S. Eandem ramcenafiresjoaeaiio t6jgo. ob' multivagam flf:
muttivoram pellem muld conqu^ppendifie dicuntur- Rela—
tom,vel injiindlum quoque accepi.quod fi primo loco gefiaUt
‘
j>t
‘
ra*-
*
/
Digitizeci ; y Goo>--
ifgi 'ScRunwoM Amulbtorum MEmctm.'
radix madorem contrahat alia in illius locum recipienda
,
iit. Sed de peculiari comperta efBcacia illius nondum certi

i|uid accepi admodum etiam dubito Armi quid auditum iri.
;
EasdcmradiccsPrag-rarque Viennae, non longeab hinc prat-

teritisannis.propefteavertandj fibi appendifle homines, te-
ftatur^cfc. Chriflmn, Mtckiw tm mebicinalifcben Smd?t wer
geri berpc)lilcn5?0euffce imprefs. &hneherg<t i6to.c.3. mem(>.i.
Laudari ctum hanc radicem ait jindr. tm mebidnitrbrn me-
mor Ul p. 12. -^ttod prodiit Rudolphapoli t6So; Commendatam itidem
fibi fuilTc radicem iftam loco certifllmi amuleti dicit E\t, yftig.
Qumn. Rtvmfu de pejh Ltpfunftp.Sj. ied proconfidentia tandem
iacere arbitratur. Recordor hancradicem amuleti loco antcj .
annos aliquot (ubi peftisDresdam occupabat, iliiuscp meti»

parrim perterrebat Misniam acThuringiam.autipfamet j>er-
reptabat) a Pharmacoparo quopiam cum in finem Philologo
atqucTheoIogo cuipiam non vulgari inThurirrgia.nec fine
cncomio amplo datam fuifie; Venim illeadomeflicisfuisde'
cumbentibusfebrim malignam facile colligens, folus intec^
mdrti parere fuit coaftus. Parum efficaci* quo-
iftos, fubito
que di£lx radici, taiûam infallibili alias amuleto in pille^
.QOVC\mcn6iKO,UT^\S\t‘ôh.Gtiil$elm Aionogetta m C>er
nung c.rp.frf.
Non majori in z^limto eft penes eundem autorem.:*
millefolium flore albfi prxditum , & in Aufiria pro pefiileo-
ti acre corrigendo laudatum, ac ante feneftras ab iisdem^
fdfpenfum. Parvi quoque pendit autor ibidem />. ;;. allium.»
8( cepas in conclavis alto loco fufpenras; videlicet quod vene-
num xque, ac hircus (propter fimilitudinem vel mutuum re-
fpeftum) venenatos fcrtores aflumere vd fugere quafi debe-
ant. Cxtctum recordor in Thuringia,8c MisniaamuIris'ho- ..
minibus prxcedentibus annis corollas ex millefolio faftas, 8c

in xdibus pro pcfte arcenda fufpenfasfuine ; in locis vero il*
lis,quzpefiisnon invafit experientia de ejus fuccefiTu laudabi-
limuta eft. Utrum auxilium contulerit ifiud amuletum locis
contaminatis ignoro, imo ambigo. Jnterim iftud
aliis pefte
‘
.Mtfopeifluumînus noxium, neque fuperfiitioium tandem,
.. Cxptrt Tl. Sectio !, ; v ''
"non eft rejiciendum, Gverner.Rdfincim in meth. medie .

Jfxcial,
cemmtntMor.l. vulgocoroliasjanuantiQ
illas
' poftibus& aedium laquearibus appendi {olere feribit. Dehu»

jusmodi periapcisaliquotrecenficis videri quoque potell <&»
wrtHt dt fibr.p. 44>. Prxterea non parum utiUs cenlWur radis
filicis e terra eruta, in cujus confinia ad paffus unius ampUtu*
dinem vel fpatium, nulla fimilis alia radix reperiatur , de quo

bu0 tPry munlcbe 2{ r^nc>’# 23ud? hb. part. 2. p. m. m. Modo
non circumdantia illa (uipicionem fuperditionis fuggerat. .
) Dehinc intercompofita occurrit fequens apud Jvi/. Rm^

deUitHmincon/tLi7.p‘fn,S7. Rccipiantur ^farum rubr. cortic.
citri, (iccicoriandrijiantalorum omn. ana uncia ^na, cyperi,
usnez in furno ficcatz, ana uncia una, ffy racis calamits
drachmz fex, mofei fcrupulus unus,gummiTragac. infufi in
aqua rofarum q.f. f. fphzrales globulZquos gedari jubet tem>
Mre pedis. Rolfinc$t periaptum fuide fequens dicitur : Recipe
lêc. cordial. temperat, drachmas tres,Theriaczele£fz drach-
mam unam, olei cinnam. citri, ana guttas fex, dat mada balfa-
oilca. Ad normam ejusmodi apotropzi ex antea di£lis fim-
plkibus, aliisque congruis rebus, innumerz formulz com*
pofitz conderi pofTent,!! quis dedderid harum teneretur. Tu*
to etiamhzc compoiita, renovanda tamen fubinde,in ufuniji
vocari poduntifi non macula fuperditionis, vel veneni ingre-
dpancis laborant. Sublevant nosrecenflone prolixa ejusmodi
formularum alii autores non pauci, qui larga manu offerunt
cuivis illasdefiderati: Velut ideo evolvi quoqp poflfunt Hoeftrf
^fftrc.mtd$(.p.m.i«3.(fto4.Gock*limdeveHeHup.2p^depefteidemp.7»t
7j-(f9S. Sennerttu defebrib.p^st>GriilitîiuîLcinm,p^76.Ltid9v^
ôrntnf imtX)uig#i£n 0 d fv.t97.p.276. Exluperius recenfi-
ds rebus utilibus condant etiam Mithridatium Olympicum,
Xheriaca C(xledis,6( fuffuf zthereum SehtnemMtm apud PnrnceU
de marb.mercHriAl, CMtagiefis p.4^ Venim harc modo
•^â medicamenta prsfupponerenon nulla,dequibusdubu
(aJwiMm adhuc dt, an dentur velfacile comparari pofTmt, da-
tuic Uc« fepim Confulacut etiam E volupe
,
Scrutinium, Amuletorum Medicum.

Si plures alii, dirpenfatoria vel medicamentorunti
. formulas tradentes, quz fit iacculorumcordialium.pomoru.
ambrz,pa(larum odoratarum Scantiloimicorum aliorum me>-
dicamentorum materia approbanda vel toleranda. Diemer-
'
hocckimeitpe/ie p.i;6.dc. cxaliisautoribus hujusmodi formu--
las attinens & tradens, taxat in iisdem rvaveolcntiam ex.
fragrantibus ac bene olentibus ingredicntibus, quam minus.
proficuam tempore peftis feobfervafle dicit. Yenim hujus-
^
modi formulz potius ad poma ambrz,cpichemata,facculos.
cordiales fimilia fragrantium atque confortantium medi*
camenta , quam pendacula referendz videntur. Videatuc_>. .
ef tam de hac re Grtgor, Horfluu UI operum tom, 2t l, 7. ebf. 2g. fr, 340.
Non erimus pofihzc prolixi in recenfione fupcrftitio*.
forum amuletorum, ad quz impii & fimpliccs in pefte non ra-.
ro confugiunt. Miramur proinde non nullos autoresortho-
doxz religioni addi^fos, qui inter pcflem fugantia periapta.
etiam fuperflitiofa admittunt, 6c commendant; idquetan—
quam Medicos fc facere ajunr,quibus non adeo Theologica
curz aut cordi efTe debeant. Verum Medicus quivis etiam,
chrifliane philofbphori, nec bona ia.medicinaattendcre_»<
debet, utmalaindeconfcientiz, faluti zternz,,facrzquercri-.
pturz Inferantur,de quo monito inter alia loca y\A.adRemuuost
j. v. 8.. Idcoque Chrifiianos zgrotantes pariter ac medentes
* dedecet omnis fupcrftitioforum moliminum & fufpcftarumi
curationum fupcllex. Czterum infinitorum aliorum auro-
rum loco unicum illud de di£fa materia producem^^jam efia-
tum Puul. Zuchti tjufji. mtd. legul. l. i, û^fl.g. remedia, in-
tit. -
quit, fuperfUtiofa neque Medicus finemortali culpa przfcri-

bere aut confulerc, neque alius quisquara, neque admittere:
infirmus poteft.Mentionem autequorundamluperftitiofb-- .
XXXm^c{W{\xgOX\xmi2LC\tZivtTtgermthe*tr.vit.hHmMn.f.36f. Re- '
infimulautorfcqucs illa merit6,6ciftudprzcipue (apudi-

jicit
Murf. Fumum in Ep$d.andnot, c.7.) quod ex hzmatite paratur,,
& figura hominis ac ferpentis notatur .juxta Iceleratos quos-
dam do^toies, de quo Thtedortu Tnbtrn<monfMnm in
ncysi
Digitized by Google
: ,
Caput II. Sictio' 1 . *

37?
•myûnbi5)<JU0»2(pMt)fcFen p- 39 > & hoc pwiapton quidto
ip/i inter alia ideo fordec,quia originem apud Perfas traxk»‘
Jdem fere de eodem fentit Saracemu ^fle Similiter car-
mina 8( alias ejusmodiiuagicas ac Diabolicas artes non nun- ^
uam a fuperftitiofis 6c impiis ufurpataspro pefteprofligan-

3 a, ad inferorum domicilia ablegandas merito cenfct Dumer-
•brackiwl.a.ltb.'2. c.z.y. ro^. Deverfuillonotocontrapeflilen-
'tiam aquibusdam gelbto
jinantfapta ferit mortem, Udere qUsrit:
Ftl: MaUtolut maUtolo malejiciorum, Detrio I.3. p.46 Serariiti i)t
> Jof.c. 4- ffv. Indignantes quoque horum mentionem faciunt

Ernefl, Stotkynanntu in Hodegetko pefMent, tjv. Mnrttnu»
4t, p, zgg.
^t»mmec *n Dei fagitu peJlilentiM tn bCT d.prebigt p.iij. yWar-
iiniH Fabrtcuu pnrttdoxo Loimode p. 120. (fc. M^mngetta l, c. Jonn,
j4nrmianta im OTimbUc^n Seii^tc uon ber f>cfl p. w. De

carbonis fan^Qdhannis viribus a quibusdam dilaudatis, vide
' quid fentit /. e. yv, 339
J-
De carbonibus
fub artcmifiz radicibus in vigilia SJonanhisBaptiftz quz-
iitis,quod ii illos;qui deferant eos, ^pefte.carbunculo.fulgure,
quartana, aliisque febribus pluribus , uti & incendiis, epile-
pHa Scc. tueanturjuxta quoruda lententiam; quod juxta alio-
rum mentem vero ftultorum lapides dicantur, nulliusque
ii
valoris reputentur, condat ex laudati Htlvigii /.c.p.y^.Super-

ftitio autem non exfulat a di£);o hocamuleto. De ejusdenui
farinz periaptisTuperditiolis.quzalias pedis tempore Ponti-
ficiis in ufu dint, fcilicet de reliquiis fanflorum , Agno Dei
''Êvangelio Johannis,Pfalmis Davidicis,chara£f eribus 8t fimi-

|ibus aliis, quz etiam collo volunt affigi atq; gedari,agit inter
alios plures Delrio disejnijit. m«g. /./. c.^. Male vero fentit de ejus-
.
modi pontificiorum artficiis Htlmontiut umni. ptflu, Talismodi

res, videlicet iniagines,reliqoiasfan£torum, Ichedas benedi-
£bas,6cnmilia de collo pendula inefficacia deprehendens (cum
‘
non multo pod morituros effet violentia pîs ) Je/nita Pater
'de Bntjn di£f us, cum indignatione ida irridens dixit; o inania
'fulcra,in quibus confidis fum! quid jam mihi pfbdedis &c.

Aaa a An-
i
Ifr ScrutAIium Amuletorum Mio>icuM<

Annotata vero hac reperies in Dttmtrbraekii l.c.
Saniores aute inter Pontificios do£lores illicita ejusmo»
di neutiquamamplc£iuntur fed potius rejiciunt' PotuifTe^
mus circa paulo ante propofita mitiora,& alexiphannaca non.
nulla excurrere in eorundem operationem, nili przter fpem-
incrementa fumfilTet noftrum fcrutinium; aliamitaque oca^
iionem pro eorum confideratione nobis pollicemur. Cui>
volupe interimeft, elegantem disquifitionem de pharmacis
videat apud Ztvelftrum phurm. Rtg.p. 14.J. &c. CluHdmmm dt nu-
grtffm aduifirmot hb. 2. c, 22, p. 274., &c. &L alios plures.
Reflant a nobis memoranda adhuc quzdam autoruim«
tellimonia veljudicia de amuletis pellis tempore licitis alias^
& ufitatis, magnique aellimatis a non paucis: PaUrutrius de.
tmerb.coateguf.Li. c. 7.p~3o. llatuit nullum pelli lentis febris latis-
efHcax amuletum ha&enus deprchcnfum efle. Non procul'
abhujuslententiarecedit inquicns: Iblus-
Deus per anjgelos moderatur pellis nvotum,& quidem ita, ui
non fortuito cafuinficiancurinfe^li, vel moriautur morieiv-
tes.vel a contagionis labe immunes fer vctuur,a)icujus exrrin*
leciremedi vel amuleti adminicul 6 ; fed Iblius Dei provideo*
.
tia&cura; ConferaturetiamtWmp.///. De difficili peUis cu»

ratione, &non nifia Dei clementia atque benediîone de*
pendente, bene etiam diflerit Mettinus peredexoUmo^
fU. Confpiranr cum fententia illa verba Cretonii allegata apud
Heffmenmim pofi t^tnel, medtcementa in Perahpomenk c. g«t
Atque ibi inter alia de gemmarum interno atque exter*
no ufu, alias in pelle adeo decantato.agens tandem concludit
ita: Exlibro de pelle inquit, anni if 8 f. (addo in pelle
proxima Noribergenfi) pello mortui funt lex medici. Putas .
mprztermifiire illos aliquid in tutela proprii corporis V ha*
ênus laudatus autor. Merentur quoque tandem
.
verba Natheo Hodgts Leimologta p. 2jy. invehitur autem illic'

sutor inprimls in zenechta pellis tempore commendata, attp-
ideo in hzc prorumpit : Proh! ait, dementiam, in tanta cala*
jniutînaj^ns & aStXaisJSiaon funeilis inniti fulleniKnlisj;,
• i./i ^lUBCc
Digitized Wy-Goeglc
-
'
''Caput II, Sectio h
bxcille. Moneo etiam fideliter, ne fccurum nimis quis fe
' geratin geilandis pendaculis, arquc confidentiam ina-
illis
' nem ponat in illis, 8t fic forte anfam pcfti appropinquanti ^
atque incrementa fumenti concedat: novimus enim, quod
Alexipharmaca multa experientia probata,largaque doli por-v
,
re£la ruumdnemfit efferum fzpe non confequantur ; quid:
rogo fola externa ejusmodi, exigua in quantitate appenla,.
promittent in tanta luis di£be faevida. Htuc Medici ingemi*
fccremecum tenentur:
Htu! mifer^ Itidtt nosôfiraque pbArmaca Jxfiis,
IjfbAC auxilio ni Deus ipfe beet /
Deus vero pollet luos potenter tueri, ut a pelle conlerventur
arque,achraeHt2,Molis velDei julTu, januarum polles au6j«
partes fuperiores ovium vcl agnorum fangyinc notantes vel'
inficientes 12, v.t. 13.21. Plura etiam de amuletis pellis^
mitioribus vel tolerabilibus,parvi tamen zflimatis, &

paruirr*
utilibus repertis inNeomagenfi pefteteftera confide
merhrceckiunt La. hh.y. c.n. p.t^r. Quid Lipfiz ante ofto annos ea—
dfemperiammata prarfiiterint, paulo ante du£lu zenechti bu*
ibnii indicavimus. Abfolucis itaque his inpefieulitatisamu*
htis Jam progrediemur ordine Alphabeti ad reliquam amu*-
Ittorum clafiem, 6c porro fifiimus r
Philtra conftituentia.
[
Am fblum animi ferme gratia, animorum vincula vel phiUi
frraquzdamfignificabimus, quae tamen line magicis arti-
3us vix relpondcbunt luis viribus indicatis. AntirrhinuoLj
autem fylvcfirephilfrilocoamulicribusCretclibusadhiberi
ex Honorti Btlh epiPoU ad Clujlum p.304: aUegat Hl/chiux in notu adi
“ Jberonjmi Rtusntri obf. mtd. p.S. (fc, Pbfi hzc viva herba, ficuti'
7.
legitur apud (7,«rcMm 4(//0r/o,cujuscunqpe virginis amorem'

concitare creditur, fi gefietur ; fed propter ceremonias in_>-
colledione herbat illius Indis ufitatas.fulpeflnm &magicuRX

cenlet hoc opus autor laudatus. Sic etiam cor 8( renes turtu-
xis mmti,YCQere ia libra exUlente,die & hora veneris^venera
"
' Aâ j, itemi
;
'574 'ScRUTivruM Amuletorhm Medicum^

item in d^qma fpharra microcofmica exaltatata, fi a callo
maregcttantar, amorem mulieris conciliare dicuntur, juxta
ErÛruml.a.c.j.p.itS. Rubctaj ofliculum amorem etiam com-
parare reêxt -^rnir. LaMrcmiw optr.therMpcvCtr.defirMmMr.fandt.
Lt. c.s- fji. Narcifli quoque radicem virginum amorem lucrari
iffent Et^ler$u l.a.c-s.p- H4. Siede herbaquapiam contrita, &
prius in alterius manu detenta, quod alterius amorem con-
trahat, fi hic demum illam manu includat, usquedum in-
calefcat, refert Helmontitu de maenet, valn. Sunt vero,
quiherbam illam- quinquenervium plantaginem efie ar-
vel
bitrantur; alii vero pcrlicariam, hyoscyamum aut cicutamj
eflefufpicantur. Dari etiam philtra, fi intra corpus fuman-
tur certa quzpiam fimplicia , fiatuit idem Helmonttm Dhkih-
virMti S\c Parace^futrail.i. de morb. ament. c.S‘ herbanu»
charfiam vultPhiltri explere vicem, fi nim. brachiis alligetur
quam tamen plantam non nifi nominetenus notam efle dicit
Coflausdemniverf.fttrpmlnftona.M\\ fimiliter difieptant de ejus-
modi planta, quod detur, 5t potius fufpicantur aliud quid fub
illa intdligi. Pofthzclaudaturubilicj maris vel veneris (ideo
etiam ita di£lus) quod a puellis gefiatus gratia iis conciliare,

illas amabiles, pulchras, virisquc optatas reddere,illarumquej
morbosprofligare credatur,uti haoet bteCSotfoiffifcbcIîm(l<
liammn: p. rf-f ^»f. Beet, de Boet in h$fler. gemmor, l, 2. c.177. &
.
Appendix in Phormocop.med, chym. Joh. Sihraderi p.ip.
Sed zqueforfitan alliciunt hzc ornamenta viros, iisque me-

diantiousmalculinofexui mulieres gratiores redduntur , ac
quidem de conchis venereis appenfis fpeûlatur autor citati
cra£latus bfrûnjl?!Ranimct: p.fp. Cui placet de materiaj
philtrorum,qu6dfcilicet venefici ad illa comparanda admit-
tantanimalium (& quidem prz aliis in venerem pronorum)

certas partes : videlicet cor, tcfiiculos, priapum, matricem,
fperma,8tc. zdcAt Mtch. Bapfiittm im uninhcrbarl. £eib#unt>
T^nb*2tvpne>’»Suc^ parte t.p. ig 4 Multi etiam ad amorem
.
conciliandum magnetem album facere fabulantur. Fccnerare

vero magnetem conjugi,gellanti illum, amorem alterius, cx
Mer-
Digitizcc *
.
,•
Casut- It Sectio t
M0ryod4OtAnf,BtotiaU2, c. 2fs. MufioCalceolaru aliisque_»<
pluribus addifcimus.. Philtrum fortius comparandi amoris,
vero efl aurum, pulchritudo, albedo vel nitor corporis, 8c in*
lignes animi dotes : hzc funt, quz citius magnetis albi , ali-
'
. usve fuperant virtutem- ejusmodi omnem: veluti etia hunc,
in modum loquitur P;ivilvr pancfrim.U^»p.s3 i.(fs33 , Nolumus.
'
iolimul fequentia reticere de magnece , cum peculiariter ve-
ritatem illius, aliaromque gemmarum efficaciam nonina-
ncra2d{iT\ieici\la.hotetP0rum4t£iarM$.l.'2,c,2i.j4theripMfg»J.i> •
c.uuditjj plarejiUatuunt aute,qu6d magnes dormientis uxoris >
pulvinari fiippofitusândem excitet, utample£l;etur (vaviter.

maritum, amorisque indicia edat, fi fcilicet fit cafla & proba ;
fih vero minus talis exillat,illa effugiat e le£io St camera, tan--
quam violentia quapiam aba£ia. Paulo iuperius inter amu--
leta concordiam procurantia Omiliter mentionem fecimua.
magnetis.. Erzterea de eodem lapide hzc leguntur apud
B^nhimn cammtnt^d CLutdUaitm p. candidus inquit magnes i
^ etiam invenitur,fed raro, quem propterea magicis, amatoriis-

^ que viribusdonant circulatores. De omni magnete talia Or—
phems anit, & Gallis hodie inde amantis vocabulum retinet..
Cedalipin loconoffri ferutinii tropicumetiam magnetem ab’
autorlbus quibusdam comendatum opinamur pro ejusmodi
effefiu-^cere. De auri vero paulo snte attafio ufu, vires gem—
nurum inamore conciliando fuperante,6rcum philtro cer^
tante, idinter alia elucelcit.ex TiAw/Ir
Don/s Vincitur. omnU. antaf/i !’

j *
'
Di£lo huic geminum videtur illud Grzcum: xfwm «»'’
mnuvioi aurum medetur amori-, vel remedium eft amoris..

Sed de philtris paulo ante memoratis,8c adhuc aliis minus in-
dicatis* uti 8c eorundem ventilatione ag|t Qijp. Reies tamp.B^ .
'
fu.2p,ff.i2.(fc,. AdhzcexOttneli»'.j^JppareteTtJoh,j4cJfick!“
rmdeftprttisltb.4: c.ijp.sg.', qnod annuli aliquandiu in nido--
paffecum, fi ve hirundinum pofiti-, poffea ad amorem vel be--
ne volcntiamufurpentur.-. Idem -- U'e. pag. pp. ex. Mi-

‘ - --
.
Digitized by Googie
ScRimsiuM Amuletorum Medicum^
memorat quod Or^^M/ in libello de lapidibus jubeat^
74/</o ,
fponfumccrvinum cornu geftare,fic enim perpetuam ei cum ^
fponfa futuram concordiam polliceatur. Ex eodem Orpheo .
idem hoc indicAt Mtih.BAf/liM im ivunberbatlidjfn ficibumC

VPunb»?lrcmey»Su 4« p 4 rt.i.pMg.o.s. Sed iteru vereor, ne cor- •
nu hoc ifponfo geftatum tropicam fignificationenw

cervi
involvat veneris organa mafcuta denotet! minusque^
Unguentia. Non obfcureforlitan phy Hca illa fabula, nota de
monocerote. du£fudi£iorum dilucidari poflet, quod animal
illud ferox in finu virginis mitiv reddi ac requiefeere dicatur;
qui vero cupit facile illa capiet, aut interpretabitur. Idem et'
iam BapfiituLc, ex A/<^4Wrrefert, quod cor coturnicis difeor-
dia non patiatur perfiftere inter conjuges.Idcm hoc ex eodem
recenfet pariter irecktms l. 4. c.7. />.w. fed injungitur illic fi-
inuI ut cor mafculiaz coturnicis a viro, dcfocminxa fccmina
gefietur. Indicatur etiam ibidem , quod fi cor turturis ge*
detur a quopiam , non capiatur illecebro appetitu rerum Ve-
nerearum alius vero.fic pene contrarius tffc£lus ex loco^-
j
Zrr/ paulo ante allegato innoteCcit.E.xyiIextoquoqic\tatJrecl^

rtuLM.ltb.4.c.i.p.iog. quodfivirlecum portaverit cor corni-
cis mafculi, 6c muliercorejusdem fceminz bene inter fe con»
veniantiemper. MrÛut ctiAm tradit ex îlberti (Ah\x\o{\<i nar-
rationibus, quod omnes eum diligant, qui cor hirundinis
fecum habeat. Sic & linguam hirundinis exficcatam & fub
lingua detentam,exofculatis philtrum efie,refert ex aliis Rut*
tr*jtnthtatro (jmpMthetic. p, tp. Chelidonium tufiim , erutu m
ex hirondine amabilem idoneumque reddere ex DtefioruU -
memorat Fiemus dtvtt. eahtus compstrancU l.j, c. tf. p. 240,

Paulo fuperiusanuli,philtri loco commendati, fecimus men-
tionem, at^ ejusmodi fimiles magici fine dubio reperiuntur
plures: Sic d« annulo ido, quo Carolus Magnus Imperator
diciturmirificead amorem eiTc concitatus a muliercula qua-
piam, prolixe agit Ktrchmunnus de Minulst p.ijy. De quo etiam_»
PttrurchM citatus apud Kerrrnunnum de mirae, mort. p.2. e. 14, St d
de ejusmodi philcrishoc ialoco majorem prolixitatem decli-
namus
Digitized by Googie
'Caput II Sectio I. 377
mamus, cum commodior dintrendi occafio alia nobis
forte
•inpofterum proftrt. Miramur interim non immerito cffe^
•ftum herba: Flabix, in InfuIxZ^thir monte Arcadio n-perien>
dz,ex qua planta excifa dicitur liquor emanate» qui (angvi.
nem tepefaciat, & eo modo (i quispiam tepore aflfi£bus coii<
tingat aliquem, occulta quadam ratione hic in illius amoreixi
trahatur ; ubi vero refrixerit fucc9 ifte, coque quisquam con-
tingatur, amoris re^gerationem benevolentizque averfio-
nem inducat ; de quo non dubiam fidem allegat J»h, Scmltttmt
fUntarxHttur.oratune exculta f .36. Depluribushujusmodi amu-
letis vel figillis.nec incantationis immunibus vid.C^,
apologet, p. m. 232.
Philtra infringentia.
C Ontra philtra vero radicem leontopodii, amuleti ratione

alii gatam,prode(Tedocet Di«yc0rf</r/ /.4. cwjr. qui in capite
przcedenri t3o. etiam de phytevmate videatur. Exiguam.
autem fidem his impertit SanQorius de errer. vitand. Ls, c. tu
f. 161. ($c. Sic contra philtra a
fafcino ex Alexu memorat IPi-
ckrrusl.c.l.4tcj.p.tos. quodfi incalamum, vel avellanam va-
cuam immittatur argentum vivum,obturando illam cera>8r fi
'
ponatur liib pulvinari feucervicalimaleficiatorum, vel etiam

ponatur fub limine oflii, per quod in domum vel cameratiLj
introitus paratur , folvatur maleficiuni. Porrd exjoh. Bapt.
PortalPickeruj (.a.p. tof. jubet Ut fecum poftcnt de collo pen-
dulos lapides, fcilicet carbanculum,hyacinthum>& faphirum
contra fafcinum amoris; alyfTum etiam in domo fufpenfum
'eum in finem commendat, uti & rhamnum ac phu. Opiferum
etiam putat amuletum Diefiertdes hyflbpum 8t lilium.^ Alti
annulum quoque volunt ex ferro ungulz onagri vel aiini do.
medici fa£tum idem illud przdare. Sic etiam fatyrion, quae
radix orchis foemina quoque dicitur.annumeratur haênus
diftis. Rutam quoque fimili dote przditam efle, perhibete
Artjlettles* Non male forfitan huc traiKemus verba fx JoJt
iMurtatii Poljmathi* Li,dtf.i^.f.3^. in maleficiisamatoriis inquit
£bb Uurus
»
}7S Scrutinium Amuletorum Medicum. * •
laurus virens in ignem conjici folebar.uc

quz maximos crepU
tus edar, tanquam amantium querimonias reprzfenrans.
D.ipbnu ttte malus urit, ego bone tn dapbnide laurum^
unde proverbium, clamofior Uuru. UemOvuiim m Tra/tsfnr^ '
motionum Itbrit
Pofiibus Augtiftis eadem fidif/ima cuflos

Ante fores fiabis mediamque tuebere quercum.
Plura alia in hanc rem notata inter amuleta fafeino oppofi;
ta inquiri polTuntv
Plcuritidi (uccurrens^
L Apis cx India occidentali allatus» Hilpanice dellahiiada.-

didbus.utfmafaediplasma.brachiogeltatus ex argento»,
amuletum Plcuritidis przdicatur, indicante Eerta magia nat».
C* 6» pm
Podagram confopienti^..
A Ntipodagricum amuletum juxta quor undam mentem-»
/AconUdit in radice hyoscyami» de qao&hroderm pharmac,
t»4.p.Sj. colligendam autem quidam cenfent hanc radicem.*
luna exiftente in aquario, aut pifeibus, ante (olis occafum »,
eamquenon attingendam, fed ofTe cujuscunque animantis:
mortui effodiendam, atque peculiaris adjurationis verba ad-
denda effe;quzcum luperftitionem redoleant, indigna ccnfeo>
rolixiori recenlk>ne,vel ufu. SchrdeUrm a.utem l.a. hujus ad-
S u£li facit autorem Trallianum bii. cap.depedaâ p^t+. Czterum.
tuid hyoscyamus in doloribus, vario modo applfcatus,con-
Jerar,non indiget noftra expolitione; eum in nnem etianu».
ad periapta bubonum regrrailicet,(t libet;arque ideoforfitam
iine magnaja£buraabelle pollent ceremoniz inutiles aut illi—
citz. Laudatus &hroderm Ld. pjy> fcribit etiam gramen triumi
nodorum,decrelcentelunaevuirum,ac collo circumligatum.
in tumoribus podagricis dilcutiendis prodefle;^ de gramine
feptem nodorum in aliarum partium dolore commendato >
eodem in loco agitur. Porro pedem leporis, 8t quidem vivo<

illi amputatum plurimum prodelle, videre ell apud/f2i/<^».
Digitized by GoogU
* Caput II. Sectio I. V!9
'
fpimr» Laôgr^ph. p. 73. De quo etiam BmU, Ronfem vtn*t,
med.pj. De pedibus di£Us, quod perftfld podagram flt chira-
gram curent, id pariter pernotefeit ex KtrMn Kintnuiibm p.s6,
Sedautorbie genio fuo noto-indulgens, fuperllitiola qu*.
dam fimul obfervanda illi ufui annedit /. «. 'Notant alii,qudd
pes dexter lepwis, dextro lateri affefto Ifchiadico dolore, fi.
nifier vero finifiro lateri appenfus medeatur, de qua curatio-
neinteraliosvideaturP/</HMf/.r^c./tf. Atque idem cor-
nicis etiam pedes pro dolore pedumprofligando dilaudans,
anne£lit huic medelz iterum <ûampiam''fuperftitionis no-
tam Similiter ille/». ibidem przcipit Ciconlz vi-
venti aufferri nervos pedum, crurum, ac alarum , eosque ad-
aptari podagricis 8c chiragricis: fimiles quippe fimilibp parti-
bus anne£lendo, atque illos inde fublevari affirmat. De an-
nulo ex mercuriocblorato;& coagulato fafto,qu 6d in pollice
- pedum ac manuum 'geftatus polleaciadverfus podagram ac
chiragram, innuit p. 3g^.(f meth.mtdic, fpteudi
e0nfmhator.l.i3.co»f.i.p^43- ênervi vulturis,fi eximantur luna t -
exifiente in feorpio. & quidem, fi dextri pedis nervi dolenti
dextro,finillri vero vulturis pedis, finifiro pedi alligentur,»
jjuidemcalciper pedis longitudinem, inde leniri podagram
intelllgimus ex Ang.Er^ni Jfiigogtphjf.mag,imd.C4ip.3.pô.\Acm
hocey^rAls4nomemoratMtchael.B4ipft.U.p.igf. Vulturis verd
corium dextri calcanei,dextr 6 podagrici pedi impolitum, vel
Izvo«articuIorum dolores lenire ex aliorum relatione indicat
Bald, Ronfem in Epift.med.22. p. 6j. Pergit citatus Er^krm l.n.cap.u
magica cura podagrz mederi ftudentj
p.i22. aliqui, inquit,
exemtis nervise paflerum pedibus, & certa conflellatiorre alli-
gatis. De Tolutaribus, feu calceamentis exhyznz & cafioris
corio paratis, ac pedibus Tubfiratis, iisque podagrz adverfan-
tibusagit ef p 7 Porro etiam lenudinis pt des
>
mederi podagr* feribit Bur^4tvtm oie Btoluhmo p. 39. Idera

hoc indicant Retn. Solennnder^. /. confit. 20.fi g6. Mu
h. Bapfttm
i-*, p- m- Injungit ille fimul, ut parttas pedis appendendi re-
fpondeat pedi dextro vd finifiro recipienti illum pedem,

. Bbb a quod
Diyiiized by Google
...
)go- Scrutinium AMin.ETORUM Medicum* • *
quod allegar eiam "ôh, SthvKk»** obf. l.s. pMp. e^f* J*h.
pad4^rti4irtic,2.fMb(iH.j. p. 4 9 , Sntbtrgtiucatakgome^ contrM pod*>-
-
grMmp.t$2. Et Mttbnutnfhumtdt SttBiliapcne exhibet de di£îs>

pedibus Gotfr. Smclistu memor, med.cttp.24, jubet tamen.»
limul. utpes pedi, manus manui, & dextrz quidem dextra,. '
finiftrz vero Ijcva fufpendatur. De iisdem injun£Us obfer—

vandis metro inclufa verba proftant apud Betld. Ronjftumvendt,.
nted, p.Si. Memorat ea dem ex aliorum relatione Joh.Jottchim,.
SecherM PenmMjft medtetatU. pare. 1. c. p2.f.t6. iS ex jilbertt Altegn»^
Joh.Jac.ireckerHedeficreiu l.f. c.4.p.iSi. Subjungit non*
mirum videri debere, de quo etiam paulo ante aQum,qudd
corium calcanei dextri vulturis ligatum fuper pedem dextru,
& finiftrum fuper finiftrum podagrici, dolores podagricos le-
vare poflit. Atque ob ejusmodi partium analogiam vel fym-.
p.ithia multi voluntamuletaquzdam operari.SiAjr4/rotffAir4>
tudtbtup.sj. fides e(l adhibenda, perhibet pellem canis fiuvi--
alisfcu caftoris pro fotul-iribus geHatam podagricos fanare..
Puto etiam tandem amuletum indigicare Btdd. Ronjfeitm l.a.
dum hunc in modum canit:
Nec JM in u/ beu confert pes tjuem d.kt rana coaxans.
Utrum vero unicum ex his periaptis, vel omnia rccenfita fi-
mul in ufum vocata expleant autorum promiflionem.velpo--
dagraafHi£lorumexpc£lationem experiantur alii. Notus
,
tandem etiam eft catulorum accubitas live przfcntia in lc£lo

podagrici commendatus, qua ratione podagra indittos catel-
los (in modum amuleti vel transplantationis) derivari dici-
tur; de quo videatur mentio fa£ta in Ktrani JCtranuBbiu p.gs.
fi ts. Dc eade materia paucula quzpiam etia dilTeruimus p. 9i*
Sangvinis fluxum excitantia.
N On fruftra forlitan etiam hoc loco 6c ordine amuletorum*

fequerKia producemus, (i fides aderto
illi tribuenda eft,,
quod hzmorrhagia illa non polTitfifti, quz cuipiam ex cafu>

aut i£lu contingat. qui caudzpavonis pennas fecum defert,
nifiillz aufferaucur,, velat refert hoc Rattraji Theatro J^mpath. ^
Digitized by GwogU
,
Caput II. Sectio I. jgt
u: Deinceps Htm, Pttntm nefil, Harm. tom.i. dsprt, ii.ptlS7, vi-
fl-
deturetiam viro eliciendi fangvinem tribuere molcho, iridi,

& hydopo exterius admotis. Sjlv. R*itr^ l.i.p.n. inquit:
planta Indica fangvinalis Panucea curat omnes morbos car-^
pis applicata periudorem fangvinis. De hzmagoga herba.»-
CaUntu mentiommfactt lih- de ptergMnt. med, feu, cap. 4.)
alias (cujus 1
etiam memorat quzdam citatus /.4. PaniZachiM
9^d.legal,tom.i.L,}.tit.2.efH4fl.3. f.246. Jvh. Schenchim objervat. 1,7,

f,S77.^f'Al,jind,MaUet:brecci9 tncochleMrUcmrtoli prgf.p,t2. quO'
ib loco autor adilrucntes atque Icriptore j illud negantes alle-
gat, Citatus modo Skhemkim K*-f.S73. etiam meminit cantha-
rides in burla vcl pera foliim geftatas mictum cruentum intu-
lifle. Rertarent nobis infinita pene alia tcftimonia alleganda,
UZ volunt illud, vd alia veficxSc genitalium partium mala,,
3 iisdem cantharidibus (& quidem vario modo corporis di-
i>
verfis partibus admotis) orta qualia teftimonia non nulla ai.

;
oIlegavtmMs.SiiphirâWo loco fbrfl-

dtjfcriaitcn: d: miiligiie ertêr-ta
tan inpollcrum reccnft-bimus. Arbitramur porro etiam id’

monendum efle, fi experienti* refpondet, quod rubra oculis-
expolita fangvinem commoveant; vd quod ruber pannus-
fi^vinem ad corporis exteriora provocet, uti loquitur Th'.
BMtholuius dejfert. Eptftolicade tran/fldutMiione merber.p.f. InferiuS
cdp^. de amulaorum operatione trademus plura de fimili pene ar-
gumenco.quod exanthemara & variolas elicere dicantur pan-
nirubthidque przfiarc rubra fimilia alia oculis foliim expo-
iita. Atque, illud ratio non omnis deHiruerevidctur,przcipue
inprzIioifiquIsf^gvinemexaUus&fui ipfius corpore ma-
nare perfentifcit furore namque fic majori ille exzftuabit,
;
& fangvinis profluvium promovebitur. Ip illo negotio ta-

^men yiodi£ia& excandefeentia forte proxenetriam potiorem -
a^t quantumvis etiam conllet. quod terror ingens & furor

;
nimiiis fubindein quibusdam lauciatis fangvinis fluxum.»

potius ..fufflaimnet :^ vclud Germanorum ideo etiam pro-
«^rbia nota funtdeexcindefceutibus, dicentibus fe vix gut-
CMiiueyinis profundere valuiiTe,fi corpus fuum fe£lum vd. .
ijj> ij., Bbb r agertumi

'SCRUTIKIim Amwxtokum Midicum. ;
.apertum poft infignem indignationem fui(Tet. Dilucidit-faoc «
iquadant^^ms etiam illud '
Ôbjiupuiftetcruntque com£,(f •voxfMcib$a<hiJit^

,
‘Scabiem ianantla.
4Êquunturporr6fcabiemproflântia;atquecontra'hanc
.Ocuto ex mercurio przparari pofle amuleta, -«omunicat
J^ha.eluC«Htg.MS. Ralfincuchjm.Yye mercurialis cinguli
laude agit cdii,R»U»(Jp problt.chjm 4g tfJo.TtMr.Rmuhf inmtdic,
'
miUi.dog^.Hermtt, Aiagic.c.ts. VtTummercurialis hujus^cin-
'
'guli ufumfurpc£tumpronuntiat//i/<^4»j^/c«»f.;. Varia

mala itidem inde, 8c ab inun£tione illius oriri docet Herm.
Grubim de*rcMH.medtc,non MrcMrt. f), rp. Xûibus jungantur alle-
cati apud Th. Bonetummcdu.feptentr. pMrt.i.f. Jji. tft. De lethali
plane illius ufu bbfervato Thd. Hathflctterm 7. f. m,
^42. ^c. & Aiifi. Aatd. Leopoldino-Cdjsr. Cttriof. Dee, 2, Jinni i.vhfi
<ioT.p,2o4. Non temnendaquoquefunt,qtiz circa ejusdem ciiv>

' guli & mercurialium,pro falivationcaut pediculis abigendis,
applicatorum ufura caute tra£landum monet Fr, S^hitu pr4x.

.tmd appendice tr. 3. ff.ji6.0c. Si quis plura pericula ab eodem
mercurii ufu, & cautelas circa ilium, feitu neceiTarias expe-
'tit, conlignatas illas reperiet apud Th. MarthoUnum cem.3. Uft.
emMtm.79. Licet impune fubinde quipiam mercuriale cingu» 1
Ium aut inunîonemin fcabie & luevenerea,(ive tandem_>

etiam ufum internum pro vermibus,ileo &c.. admilTum con>
iignarint,t]equltiz illius tamen ubivis ideo minime fiden-
dum eft, cum monenteIbetphraft» Paracelfo Ub. *U ctermione tuu
Gallica mUIemaIa,morbis curandis deteriora,concitare di£ius
'
mercurius pofTit & foleat non raro. Annuios etiam ex Mer-
curie coagulato fa£los ac gellatos alioquin ili Icabie laudat
Geerg. Pitfcki ^nexto.
Scrofulas five ftrumas imminuentia.

Equunturjam alia capitis 6c colli malis externis oppo(ita$
S Radices autem arnoglofll fufpenduntur collo ad fcrofiilas,
inquic
Digitized by Googie
,
^ Caput II. Sect(o I. 38^

\nC[aitRMtr*yl.e,j>.2i. Notari hoc Iocoa.poteflqnodGrzca .
vox «tfvoyAoarof Tynonymum. fit plantaginis, cujusignarr.

quid^mduodifiin£iaconfiiruuntamuleta.Sicetiainradicem-
verbeiue collo patientis appenfamprzfidium afferre in di£lo
inalo memorat ex DurMutu herbario Bance&u horf.getiiali p. « 9-
ex Mf^ldtcent.4. Mtch. Bapfl pan.j^ bee tvunberb. £etb iinO
W>unb«2lr3ney -2(7'. De eadem radice ex agit
etiam u4fie, UGrand. curiofa arcanor ,nat$tra perfirutatorr p. gi, De_»-
veênz viribus iisdem 8c applicandi modo (quadantenu»
fbifitan. fufpe^lo) videatur qxioqne SthroJentr pharmac. l 4 >
' Przterea Muncenu Evportfiis OratonUn. p.jpi. commendat,
p. 172.
ficollo gefientur herba rcrofulariz,eryngium, radix agrimo-
nht.verMnz vel acetofz. Bufo etiam vel ranula viridis, pridie
novilunii ocpifa & collo gefiata non defiitui effeffu creditiir.
Allubefcicnobis anne£fere his verbis Jph.&htnckittm oHf, medici-
ni. 1 3. JT- 437 hunc in modum (cribentem:buf6nium Iapidem,,
. .
air^ (citandus Lemnius) tumores atque inflationes quasvis,

crebro fuo attritu difcutcre,& hujus exitum femultoties ex>
'pertum profitetur naturz occultorum fcientiflimus & cum-
primis elegans autor Lemmm. Inferius inter amuleta 'fumorum»
plura itidem in hanc rem occurrent. Porro, pedes omnes ma-
gnz rubeczabtaviventeabfcifli,dum Luna vacua ad conjbn-
ônem properat, colloque firuroas patienti fufpenfr, aded»
-conferunt,utperfzpe etiam a morbo patientem liberent, quod
exCardano depromit Jeh. Jac. IFechertu L c. l$b, ;. c. 4 p. 132. (S 2U,-
de quo etiam ôan. Jonftonm Itb.j. deefuadrup.c.u tit,2i, punSl.t,.
Sic etiam amuleti infiar lacertum totum, vel cor ejusdem/
^ vafculo feu lupino argenteo nclnfumdc a collo fufpenfuin-f
i
adverfus ftruinas przclare auxiliari confiat ex Joh. Stheneleii-

lib.3.eif.med. f.436. Przterea interprete ^hton. Meîdo ex horti
med. p.!24» innotefeit, tradere nonnuUbs.quod fi quis radicem<

^ntaginis in licio alligat^q^ collo rufpendcrit , firumas di-
wmtiat illa, 6e crefeere proSnieat;. De qua etiam Diefioridet-
lU,e. iij. j£mil. Mater dejurbar, virib'. c, 6. p. tp'. Similiter quod<
vnogjofiz, (feu plantaginis ) & accCofkradi& fufpenfii. ( dcj*.
qua*
^4 SCRirriNltTO AMm.ETORUM
•qua utra^ftia in przcedentibus dictum) ftrutnas di(catiat,
^ ’
• adflruit quoque Jindr, Laurcntitu oper, therapevtic. tr, de flrMmur,

/anat,U‘.c,f f^. IdemoMtor l.c (ff.ie ita pergit: Condurdum
herba folftitialisjflore rubro, fufpenla intollo comprimere di-
citur ftrumas. Similiter radicem fcrofularia recentem, lunS-
quedecrefcentetffoflam.ac nodis imparibus praditam, nec
non filo mediante collo appenfam contra fcrofulas eximia vi
prxditamdepradicat A/arr. chmi:cP 0 morh. cur At.
f.ie. Porro fcrofulas primula veris & fabaria difeutir dorfo
vel ventri appenfa,tefte Thom-Ârth-Mno dtjfert. epift l. de trans-
piant. morber.p.s.t^ 6.De radkibus his,fi placet,rc petatur locus
dehzmorhoidibusinprzcedcntibus agens. Sic immatura
morte raptorum manus, atta£iu fuo ftrumas 5t parottdes fa-
nare,refert?/w»w/.a#. c.4. De virgine hoc modo liberata a < ,
malo illo, aliis medicamentis fruftra adhibitis, videatuo
Jranctfc. Ulmw deoccult. medic. proprietat. Confer fis etiam -
'jtcad, LAopoldme-CAfar.Ct4ri»f.Dtc.2.Ann,z.6bf.i4i.p IPebertem

in anchora Janciaitr. p.zi. Deprehendo etiamalios autores fimili
ratione,nimirum aSri&u manus funeris cujus cunque huma-
ni tentaife & obtinuiffe tumorum remotionem; veluti defeir-
rho lienis, £t excrefeentia palpebrarum ingentis magnitudi- ,
nis exempla cum operationis ratione quapiam data«mfi>, _

gnavit ExcelL Georg. lfil^.lFedeUHt inphjflologjned. feEl.j. c. 27. Il«
lud autor idem laudatus exponit fufiiis in Mtfctllan. Academ,
Vono Ann,2, -
natur,cnricf.dtcmr,2.Attn.i, abf.n.p,2j.€^c. (finob/Itae .
f.jop. De eadem medela fttumarum, verrucarum,tumorunv^

cxcrefcentiarum,6c macularum confer fis etiam dtfp. de tptutU-
^
obExc. Uc. Cjpritmo fi Hnlfte hnbit. ann$
-tatMccult, (cj. JT -46.) 'Lipfi* ’
tiSz.uda Lanrentinm l.a f.n.AQaphiloj.Atsgltcana Anmt6(ti.mnA

majop,m.is6.tx,(\\x\\s^ etia locus repetitus proftatapndTiMpew
Boneti m mtdtcina (eptentr. part.z.f. adde h is 7%om, 3m‘d0touallt
‘
diJftriAt.eptfloLdetransplantat.morbor. p.ju qui poftr^tlS‘aatOr

ilicit,vutgo Danis perfvafum efle ftrumas tumoresque fenftm
aboleri, prout cadaver putret. Huc proinde etiam trabimu»
locum ex Uelmmu tmdU /.verrucz>inquit,Ocftigiiiata
aper-
Digitized by GoogI
Caput II Sectio I.
jjj.
a perturbatione przgnanris fcctui inducta , atta£lu cadaveris
fenfim ac fponte mortui , donec pars ftigmatis intime refrixe-
rit fponte etiam ftigma evanelLir.
,
Idem autor hoc etiam_f
repetit paul 6 aliis verbis in reliquo fuo opere
Scrophulofum tumorem colli ifriusmodi cadaveris manus’
jfrigidzcrtbroarcattu adhibito curatumannotavit Rob. BojU
iUj^ccific. midnam.p. r(/T Loco allegato p.
98 . autor diftus
non «r/«»«#«folum,fed veteribus etiam fcilicet W/»m notam
,
fuiflfe hujusmodi medelam Icribit. Deinceps ex Cornelio A~

hzc Joh, Jnc.lPickrml.c.hh.s. e. ^ p. 2ot, miruiru...
^</>^ 4 tradit
ait. de feptenario experimentum, quod mauulus omnis le-
ptimus absque fcemelia intermedia natus vim habet curan-
, ,
di fcrophulas, fbl 6 ta£lu . vd verbo. De flptimo (continui,

nec a filia interrupta ferie; nato , uti & a parentibus utrisque,
nec diverfo aut forte alterutro parente edito, prollxip recenfi-
tam tradit ex Umn£o ifiamcurationem/t/4r/.Z://erw imânb*
2ÛC^ P«rt. i. p. Addatur his quoqj Vjeod. Heph^hu de
y*rrc./^.jr.7-/ô7Jlecenfitumhocequidemapud multos feri-
ptores le reper ide , nefeire autem , an verum fit , hinc a lapi-
entibus fe experiri illud velle, ait Amon. le Grandtn curiofo re.
MbeUtnr.perfirHtaiore p. 214. In Hifpania falutatores etiam, feu
'certos homines exiflere, qui incredibilia fer<? przftent faluta-
tionibus; & tales virtutes ptzftare quoque diftumfiliume-
jusmodi {eptimum cx f^<oir$ de fefeine I, I. fap. I /. recenfet /Arar.
Kornmanniu de m$rac, vivor. p. 2ip.eif. Plura in hanc fem fug-
^
gerentautores de feptenario numero agentes, Deeoetiam
’
atraftu filii feptimi, 8t Regibus Galli», vel variis membris'
primogenitorutn Magnatum, aliisque partibus 5t rebus ab
hominibus petitis firumas fanantibus , annotata merentun.»
Umnemn injuris pnbl. tom. 4. p. 671. etf De eo-
evolvi apud Joh.
demattaâgit item Andr.LsmrentiiusMrîtixs in peculi-ri
ttz^dXudemiraJirssmsir: fensutme. Alios plures, idem argu-
mentum de atta£lu Regum di£lorum pertra^ntes,& qui-
dem peculiaribus in feriptis aut difierrationibus
Academicis,
allegare vel exferibere hocinlocolubensfuperfedeo. Prz-
Ccc terea
g?6 ScRurnffiuM Amuletorum Medicum-.
terea nudam virginem ac jejunam 'itidem fuo atc<<û
,
manus
curare ftrumas ex GmuUmn MmiUfcrtbtt M.ih. Bjffl im^TQ<
iKf imb tVHm^clbu(t>e Illud autem fe-
quens ibiamiotatum, Quod (ciKcetquis tc-r debear verba quae-
dam recitare, toties exlpaere.fudquerirdore (brumas illinire,
idruperftkioni vendicamus : de quo, Scallis fimilibus videa-
tur ideraautor imiyiinbfib. Jêib«unb VOunb ?trnn<jrbu<l>«
fart.i.f. 4S.de. Demde de fune, qud quis fufpenfus {>eriir^
vel de globulis plumbeis, quibus cervus traje£lus ac occifus
fuit, a quibusdam commendaris loco amuleti nihil memora-
bimus. Denique, an ccra inaaftralisamulctisannumeranda
fit (ignoramus, cujus tx Jah, Anhni epifiol. dt tfumt* tjfcnti* mea-
tionem facit Exc, Chrtfl. Frtnc. P/mlUatdt biiforM defcripdont p. ojf.

Dicuntur autem ftrumx illaceradilEdviqaÎenUlimeâul»-
^ ibi reli£la nota vrl cicatrice»
Singultum compcfccritia.
A Dfingultum cohibendum rerpentisfene£lam

vias licio alligatas fit
'MarctUo Empirico (
,
vuUb circumdatas mireconferre, ex

Ideft exoS
cap, » 7. ) rccenlet Ctr. Joh. KJftttt dt JdoltlMlr.

l4,c. Sic linguftura definere. fi manu fotdm tenea-
'
tur alymim, vel fi quh herbam eam etiam intucatar,anhot;r-
yit Mch. Eapfi. im tuunberb. firib unb tDiinb< 21 rQneybucf ir
fxrt. r, p.ifi9. Illud de effeftu indicaraetiam ex Pfxtarck^m^ t,
jtccntsx.Jo.Lanfina,L2.Epifl.37. Si in manum foldra recipi k
cur di£ttim aly(rum,a finguTtu liberari affe£loseddem,cooF t
cx Andr. Lamtuui tptr. Thtraptvt. tr, dt ftrtimtirfitnMknt
SiquoqueolfiatveIfolumcencacur,autincdunis exhibeat
Siud itidem laudat i. Deniquel t'
'
ViB<dd,R9nfftivtnAt.mtd.p.73. hxxQ(^vto(\\itxxiAi\mns:
appenduntfiemûhoglomtrAminAfibrU .
Sitim extingucnria.
Roponendrnnjam venit quidpiam, quod propinant
P
b|»dem
vel fitiemibus infervire dicitur;' Aleftnrium
in caê inventuni, gcftantlsficiniveheinarH
atifem
Caput II. Sectio I. jj/
fcdare ,n in ore contineatur, indicat J»h. Htm, Alfledhu Encj.
clcp. l.
7. pdrt. 4 c. i.p, 4-9U Anf,
. Bott. d< Boat iu Gcmmar. bifiof. 1 1,
.
c. fdf. p- & allegati in Nenr. Ktppingu mflu. phjf.lik 6. c. j,

p.i4^. fSc. De ale&orii origine Scufu ahisinaffe<îbus ctiatn
commendato.brevi pofthacc inter amuleta &c. com-
parantia plura reperientur. Similiter , quod Limacius in
ore volutatus fitim fcdet, Cgnificat Andr. Laurmim /. a. Ciim
vero de operatione di£lorum adminiculoium fitls reftin-
guendz alius locus nofirifcrutinii ficoccupatus,fuperrcdc-
mus jam de eadem adhuc femel agere.
Somnia excitantia.
Ungimus kis adduftis haftenus pauca quxpiam, qu* fo-
mnia excitare creduntur : Amethyftum vero fuperftiticfi.
I s quosdam geftare, ut fomnia ipfis contingant foturi prar-

'
nuncia , perhibet Httr. Jordaimi do Mvim tn morbit c. 16. p. 64.

Deinde C7«/r. S^lUm l.t. ran*, ait, flt bufo efficiunt loquacem,
& ex his maxime lingua & cor. Sic lingua ranz aquatior fup-
pofita capiti , facit loqtii in fomnis , & cor bufonis impofitum
mammx mulieris dormientis fini ftrx, fertur efficere , ut ea-
demomniafccreta pronuntiet. Hoc quoque affirmatur de
corde noft ux, & fevo leporis pofiro fupra pe£lus dormientis.
Suggerit nobis prxterea Ah^sldua memor At. .#a<juo(I
lapis,quiinnido upupx repcritur.fccretorum proditor effe-
ratur, pecori dormientis mperpofitus, autore Albeno. La-
;s cornu Ammonis.feuHammonisdi£iusreprxfentareprx-
Sivina/bmnia.fubjeftus capiti incubantium dicitur ; fed id
fabulx verifimilius re£fe pronuutiat JA Jaôb. Waûrm in hi~
flor.vrttHral. HehttUp.joS. Similia alia pluries obfervata in au-
torum le£Uone, tanquam incrcdibilia.lubcns prxtermifi nec ;
digna cenfui annotatione. Hoc autem recenfione dignum

• puto, quod feribit Plefuentm in deferiptione IsUndts p.ji. videli-
. cec,quodincoIx in Islandia fua habitacula xdificent ex oiTi-
bushalxnx, unde, qui in illis dormiant , femper de naufragiis
fomnient, Demumfolialaurifub pulvinari poCta vera fom-
Ccc » «ia
j88 SCRUTfNltm AMULETORtn»! MeDICUM-
nia gignere putantur , de quo poetarum verfus allegatos tra-
dit Similia fere fûra, pro augura-
tione quz facere quidam Ibmniant >inhujus peculiari titulo
inprzcedeatibusaddu£la fuerunt.
Somnia inhibenda.
&
N
tiofa
e
,
patiens verofomniet>autne Ibmniantes horrenda
terribilia
fufpendi
videant.quzdam etiam, licet forfan fuperfti-
notum eft. Sequentia hzc nobis fuppeditat
GahtlchoverHt ctnt. 4> curM.mtd.t, mannotattontf.sATi<\\xl“
ens Exemplum primum habetur hiras- de medu, facile par ak
:
inquohocflribitur: uthomo no£lu fomniet rutz femen_» , ^

caligz ipfius nefcientis fufpendito. Exemplum fecundi ha>
betunnlsir.de tncoHtaitone Calent adfcripto. in quo docet au-
tor , fardam viginti granorum pondere, collo fufpenfam', aut
in digito gcftaram prohibere , ne homines in fomno terribi-
.
liavideant. Idem przftitfufpenfio coraliorum rubrorunL,*

ad collum radix nymphzz , pentaphylli , 6c portulaca le£lo
,
fuppoUta vel fufpenfa ha£tenus GêUttevenu

, Recenfita il-
Ia quzdam etiam proflant apud Maecafrtm prompta mat. med,
Je^. Juxta Cardaai verba referunt quidam, qood ii
e. 2 t. ,
denres equi mafcuU,feu collo, feu brachio finillro appen-

dantur, ii curentur qui foleant mala fbmnia yidere, de quo
,
ITeckermf. e, Lf.c. 7 .p-i^f-De aliis pavorem infantium in fom-

no prohibentibus, repeti ea poflunt , quz circa in^ntium.»
morbos fuperius addu£la fuerunt.
Somnum efficienda.
fbmnum
A Ccediransjamad ea, quz
RattrajinTheatr.fympath. p,tp,
procurare dicuntor:
ad accerfendum illum
cit valere cor vefpertilionisgeflatum. Sic de capite velpertt-
di-
Konis (latuereCaro/wOT J/rpWww. quod dextro brachio alliga-

tum inducat lethargum, annotat Fentitrinm medtemm
A animal, dejumt*. Alit voIunt, quod fi caput vefpertilionis
aridum ponîtur fuper dormientem, faciat ut non excitari
poflit , donec depofitum fuerit
;
quz verba cum contrario
plane
Digitized by GoogI
plane hujus efFeû reperies etiam annotata apud Grtfr, Siu«l~
lmmmMtiMaUrer.4ebmrMnd.c. t4.p-i;o. Si Rhafit audiendus, ala
upupz dextra hominis dormientis capiti appenfa, &cit ne x> <.
pergifei poilit ille. Poilmodum

SextiuPhilof,PUtomciudt med.
xmmuLpart.t.c.s inquit: caput lupi fupponiro fub puU
vino, & dormiet ager. Forejlm hkid.ohf. SJ. p- s8. indicat pel-
lem lupinam efficere ut lvaviter& Une ullo formidinis incur-
fu edormiant , qui illa contegantur. Memorat tdem autor tbi-
«/fwquod geftantesacollo pyritem ,non timeant larvas & le>
mures. Similiter quod aizoum iive fedum panno nigro in>
volutum, ac ignorantis pulvino rubje£lum morbofz vigilis
auxilietur, autor eft PUmm l. 26. c, u. Porro Andr. Umrtnnm
0ptr. thtr4ptvt.tr. deflrumar. finat, l. i.c.s.f.to hzc refert; Diodo-
rus Suulm , ex narratione cujusdam Jamboli mercatoris , feri-
bit inArabia fcelicireperiri plantam, fupra quam qui dormi-

ant fvaviffimd Ibpore corripiantur , & ita intereant. Sic refert
ei\zm‘joh.NtMhcfi9 t^MoA in provincia Hunquam crefeentis ar-
bufculz Mangboz ramulus nuds fomnum
carni alligatus
conciliet De pelle
leporina recenti Sc adhuc (anguinolenta
pulvinari ruppolita,quod profuerit in vigiliis ;de quo tamen
^ crebriorem exper entiam captandam limul cenfetExc.//»^r»-
dormus MifctHan. yfeodem, notur. curio/', dec. t. yinn. j. ebf 94. p. 200.
Somnum interalia quoque conciliare quidam credunt aures
leporis oblciffas, cranium humanum, aut pulverem feminis
& foliorum hyofcyami facculo imminuro,ac pulvinari fuppo-
ilturh , de quibus Mt/ctUsm. ylcadtm. notur. euriof. dec. t. yirmt 6»
7. obf.tr T. p. 2JS. Aurium di£iarum ufum paulo prolixius
delineat B^d Ron/ftut venor, med, p.
Auriculae vivo lepori refecare memento y
PulviOo^ agri tacitusfupponere , ne quid
Sentiat} sOe alta prtjfus longa^ quiete
Gaudebit )ju/ps curis longum inde taiere.
De hyoicy amo viridi apto itidem declarato ad fomnum con-
ciliandum, fi cervicali fupponatur, agit Cordanus tette /oh./oe,
Wukiro diftcretielib,}. c. ?.p. asg. Przterea Lapis ceraunius pro-
. Ccc j vocat
^
t
59® ScRirmmm Amvletorum Mkdicuv.

vocat etiam Ibmaum >juxta Bartholinum do Up.nepf^.e^ to.p. 14,
Sic ardezroftraminafini corio fronti alligatum 'dicunt con*
traherefbmnura; d( roflrum illud folum vino ablutum vires
eafdem edit, juxta Aliijubentroflrumhoccum fd-
k cancri corio afini involvi atque appendi, quorum mentio*
nem inj icit Bapft. im ivunberbuii. JE,rib * unb ttJnnb #
StrQneybucbe part, 1. p. Uf. Communicat Tequeus BM. Ronf.
vena: ion. Medie, p. 4»
‘
AUicit femnum coccyx ,fipeOe iepuscH- ?
Impiic'ttt4squ:C\>is patientis parte ligetur

'
De croco nihil in przrentiadferemus,cum forte non 'adeo ad
amuleta pertineat. Dealiis illicitis & fuperftitiofis fbmnum
conciliantibus non ero fblicitus; quemadmodum ideo etiam
non inquiram ,
qualia extiterint phylafteria, quae eum in fi*
nem apud Judzos puerulis imponiôlentjuxtaAr«»)»^fr<«>*
Jur. Eh.p.jSS. Qm pavorem alioquin infomno arceant, pe-
culiari fuo loco in przcedentibus continenturp./7 /,cr#.
Spafmum mitigantia.
O m
Fferunt nobis feja ea,quf fpafoo refiftere putanturrac-
cenfentur inter ea vero ungula alces annulo inclufa, vel
quocunqne modo geftata tendines item illius, radix eryngii,
,
tormenttllz ,& billortz de collo appenfa ; magnes item.co^

rallia rubra , & lignum vifei querni,de quibus videre licet
Sennertum in prox. Lt.p. fS6. Plurimorum horum etiam mentio
fit apud Petraum nofoLL t. dtff. s.p. /W. jT- De ungula alces ve-
ro repetitam laudem reperies in Smnert.deconfenfutfdifenfu Ga^
len.cumAriJiot.c.is. p. 3*t, Suam atque alius medici crebram
experientiam de annulo ex ungula vera alces parato & profi-
cuo obfervato in Ipafmo allegat Rob. Boj/le de fpeetfku medica-
ment. p.ps> Miratur infimul hic autor,qu6d diûs annillus pe-
dum fpafmum etiam fuftulerit , ubi folum digito is applicue-
rit illum. Sic porto Joh.Skhredertupharm,Med.chpm.l j.p. t6s. in-
quit .alces ner vi circumligantur membris ipafmd obnoxiis.
Kon defeifeit' ab hoc, quoad verba ac fententiam, Apollonius
/AtnahtHm c-j. de alcePlsm Iforrnm mufeo p,jp,Bk alii plures au-
•
.
- "
* ' tores^
,
CaPTIT n. SlCTTO f. 3^
fores,quos fuperius(interamul<« cmnitiali morbo eppofi-
de alces ungula fcribentcs dedimus. De operationibtn
ta, )
vero medicamentorum ex alce defumtorum adeas, ni grave
eCl.Keckermamnuincttr/Mpbtlt/iplr. dt^, ig. prohL ij. ubi ex vi rc-
folvcnte,calt-facieiite8cadîngeDtedcducitdi£los illius ef-
ft£lus. Neutiquam autem qualiratibus primisaut fecundis,
fedtorafubftantra ifthxc agere, affirmat citatus MttuAtruu /,
I/. dt alte. Mox (equentium autor eft Jah. Pntvethu in feleEitori-
&
bm remediis p. fpartnum flatuofum , inqoit , fanat prxfer-
vat ( vulgo U granfa ; corium anguillz parti circumdatum
przparatur autem, ut aliz pelles. Experimentum ilhiftriffi
EpilcopiBremenfisdeVolkaurtain. Porro dcvifco querno,
&annnIo ex bubalorum cornubus parato, ac laudato confu-
las B4rKellHmkenrtogeninLp.9g.($ gg. Utriusque hujus amultiau-
torem etiam e(Te Gndtnim tellatur jint. le Gtand emnojo nntnr*
sercMnarnm perfcrMtntore p. ig. (ê. Sic Acori radicem collo ap-
peniamamuleticavi pollere in afFe£iitms nervinis, przcipuc
infpafmo tradunt; colligi etiam hanc volunt in menft ma.
jo, ante folis exortum, dic mercurii. Sedrcfpc£lushic»d di-
em videtor hanc medelam fuperftittoms quad»ntenus argue-
' re. Radicem gladioli lutei eum in finem geftatam laudat
quoque 6d}mu(f Morr»//. mng. megn. mnb. cterut. p. 2 ^.
Idem facit Starkuee im bcibcn 6. p.ftj. Dehinc vi-
tis albz radicem circumaptatam collo, fpafmoticos fanare me-

moriz prodidit Kxrmtu Ksranidsb. p. 3 Optimum etiam , ac tu>
.
tiflimum amuletum fieri ex dentibus equi marini, fzpe lau«

datus D. Joh. Aftchnelu communicat in coM$£te MS. ad Relfindi
Chjmtam. Particulam equidentisexcrcfccntis, St alia contra
ipafmum allegata vide apud BarthoUnsmdelap. Nephns. e. g. p.
20. Verum alie nrs eft plane a laude difti dentis /W-
Anthn A faneUtorum p. irg. Failunt,ait,& falluntunilr,.
herus in
qui annulos ex d?nre equi marini confv£los fparmotbcis do-
- loribus vexaris , fulamen aflerreuredunt. Sic porro, quod cd-
hibeant crurum, vel digitonsm pedis Spafmum lapides mu-

ftelzpifcL, fi nudam cutim contingant ,addifccs ex Collegii
nofld
,
J9t SCRUTIVIOM AMUtETORUM. MeDICUK. <*'
noftrl naturx curioforura Primicerii dcfideratifltmi, videlicet

SA:kJit G^mmarelogta p, jo^. Non diffitetur idem hoc Fnd. H'ff-
tnanntu tn cUve Sihredert p. 701. Similiter quod D. Pctr.a Cajlro M
MSS. prax. cap. de convulftone ) annulo , ex ungula onagri , prx>
feratIndorum annulum.Frabaca ditium 8tc. id pluribus tej’.'
docebunt id comunicaca apud laudatumiW(i>yr/> 660, Pofihxci
quod anoulus ex ungnla rhinocerotis faûs,digitoque affi-
xus ,in obftrufiionc nervorum levamen adferat pronuntiat
ex AittreeUo Emptrtet Alexander Fentierimu medum, m
,
ammal, de»
fumta. Annulum vero ex rhinocerotis cornu tornatum in In-
dia contra venena 8t rpafroum adbiberiac geftari, colligi-
ran^CxBontitmeih med.lndu.ceavemeiue. Sic os decollo lupi li- -
gatum ad collum omBeiwiKi feu qui poiiertoreRl rpalmum

habet, ad prifiinamlanitatcmeum reducere, docet Kirmm L
€.p. Si. Officulumetiamepopliteleporis.tanquamamuletuna
geflatum,fua laude non deftituiin fpafmo certior redderis ex
RattrayTeêatr.fjmpathtp. 19. Dehinc OS alx phaiiani geliatum
in manu partis affe£iz,ipafmdfubleyareonufios, tradit
Nec latet nos,partibus malo illo affetiis
leriumirac,chjm.p.ii9.
nervos humanos ,circumligarefoilere: VeJuti etiam de coril^
humani viribus non vulgaribus in fpaimo nianuum,pedum-‘
que uti & dcchirothecis inde ia£iis in ariduris 6c contra^
. ,
ûris apprime utilibus , evolvi potell Th.BarthoUuiufeat.s. hi»

De corio di£lo ipuusque viribus,hunc in mo«,
fier. Anat, 87.
dum loquitur Joh. Frid. Helvetim Dirtbiterie medico p. 119, ex.
hominis fani, inquit , fi ve in prxlio interempti , fivepraccipue^
'
fufpenfi pelle aut dorlb, fortia excldontur nonliubquamlq*

ra,quorumfiquisunum circa corpus ruum|;efiavqric. nuq-
quam ipfius manus ac pedes rurfus ipafino cr4ciaibiwpe}ir. •'
Si militer Molochiten fpafmum abigere, invenies in Ca^. Bdrm

thoUmde lap.nephrit,c to. p. tf. Denique nequitiam, atque irri-
tam medelam ifiam in cranfitu attingimus , dum agy rtz ven-
dunt, ac fimpUees homines ufurpant,annulos ferreos ttiplici ^
crucis figno notatos; rûosperfvafi illi credunt excatemst -
quibus ês lliangulati vel fiif^nfi,confedos efie ; licet ejul^''

modi
Digitized byXôogl
,
CaPUV M. SfCTJO h
modi nugivendi nequam vix affricuerint (irpe p:itibide catenas
'aut ferrum pro ciidis anilibus annulis receptum.. Amuletis fu>
perditioiic ac vetitis etiam accOifet iffos annulos titym.
dtrtrut ThrenodfA meduac. i2./-2^'2> Scd linquimus iiac iis,'
t}ui cum mundo decipi volunt \ inlimu! ramen animadverfia*
nem in variis locis Magiffratus exo|>tarcmus in ejusmodi res
rupcrAltiofas publice non raro vendibiles.
Sterilitatem prcxiurantia.
Eqvuntur jam ,qu* (Icriliiatem procurare .creduntur; Indi-
S catvero Cofia len Lue* dt ligaturis phyficU Porta ntag,
»4r./e^.4.r.2r>.^. 5^0. quod digitus auricularis foetus abortu
excluli , & collo adaptatus Heriles reddat iiia prxfciuii. Sic
ctiaro dentes pueri ,
ciim cadunt > antequam ad ter-
inprimis
ram deveniunt, H ponantur in lamina argenti, & fufpendan-
' cur fupra mulieres , eas prohibent imprargnati & parere , anno-
tante hoc Dan. Betkcro microcofmo nttdic. p. z 6 x. Eadem verba

ex Albtrto allegat Job.Jac. Wtchrus it ficrttui,<^,c.
i7f. Dentem vero puer» feptem annorum auro aut argento
inclufum,ac brachio lulpeofum efficere ne mulier concipiat, an-
notatum reliquit Sexu PhU.Platonicus demetlic, animal.l.z.e.\7,
,f. 8p. Porro Afplenon herba (pem partus adimere putatur
>
tum fe , tum etiam cum muli liene ,inftar amuleti adalliga-

per
ta.- Verum in
cura ufum tradunt noê quapiam iHam effo-
diendam eile , vclut conllat ex Dhfioride /. 3^. c. i^t. Quod
hoc ipfum etiam Serapioni Avieenna fcribarKiColligerelicetex
Micb^ Bapftii wunDcrbarLSeilvunD ûnbSlr^nevbiicî pan. i. p.
95. Quo in loco p, 94. etiam autor allegat alia , videlicet qu6d
pariter conceptionis ineptitudinem procurent uiigida muIi,offk
circa cervi cor & teHiculos illius reperta , atque brachio ap>
penfa,idque juxta Sextum Platukum it medkiUtMimat. p.%,
I>e muli cerumine auris alligando, item de lampyridibus, vel
mufeis noflu lucentibus , in mule matric* involvendis ac mu-
lieri appendendis, deque fuperAidofis aliis , quz didlum effi;-
Aum excitare delMant,ac in facris prohibita (int,agit idem cita-

Ddd tus
^94 SciuinNTUM AMULÔRavf Medicum.
tus Utrum eadem verbis fequehtibus inten-'
dat Kirdmu Kiranidiiiu p. rsf. indaget qui vuli ; fi ergo, in-
quit ligaveris lampyridem in matrice vulvc & rufpenderis ad
,
mulierem, inconceptivum ett omnino. Dh/coriJit autem illum

locum paulo antd allegatura etiam recenfet Remi. Oedondut
infiirp.Hif{er.femptad.i.l.^.t.%p.i^6^. anneflit quippe ver-
bis illis hzc: Simile,ait, etiam Tieopbrjfiiu habet : folium He-
mtonii, inquit, Aerllitatcm mulieribus facere volunt, & aliquid
ungulx muli iic (nr<^c4 aT^,aIi^^r^(U(T@^,ideft cutis, mi-
fccndum przcipiunt. Pliniiu etiam non dandum Arpleniuni
foemininls ait , quoniam fterilitatem faciat &c. Paulo poft ea
,
pergit idem illc autor; hoc inter aniles fabulas referendum r
una cum c 6 ,qu 6 d Diofiorides de Aipleno colligendo noflu re-
fert &c. Sic n femen acetofz ligetur in panno & fufpendatur' -
fuper tympanum Gnillrum mulieris, non condporc illam, do-

nec permaneat fuper ipfam, docet ex Albeno Aiagno Job. '
iP"eckeTtuU4.Ui.^,c. ^p,i'^<^. Idem hicautor ibidem cx codetn

Alberi 0 adlert,qu 6 d fi quis extrahat cakaneum mulieris mu-
nelz,ipsa exifiente viva , & ful^ndat fuper mulierem , noil
concipiat illa,donec maneat fuper eam;& quando removea- ,
tur,imprzgnetur. Vel fi acd{nantur ô

tefiiculi mufielzy
& firingantur vcl ligentur in crucem mulieris , & fi fecum ha-'

beat eos , illam non concipere , itidem ex memorat^
.
Weekeriu. Pofi hzc Kir4nut mKiranidibtu p. rp. dicit, quod fi

mulier nolit concipere, fe circumcingere debeat herbz dlvinx
vql Pzoniz feminibus cum cerumine auris mulx. Scribit et-
iam ille ibidem autor ^^/. 79 quod cerumen auris mulz rn
.
pelle ejusdem animalis ligatum, ac fufpenfum collo, incon-

ceptivum fit* De didi ceruminis efficacia haedi fcilicet in pel-
le cervi , vel lana alba .nbfcondiiiUD , mulieri pofi illius men-
firuam purgationem appendatur, agit quoque Mitb£4p(lm in
•Pimeloihec4 p. aoi. PriuS illud Kir4ni paulo aliter eSextOttb»
*
Rrunsfeldiut J4tr, t. 4 .docet eBim,qu 6d grana pzoniz cum pii»
auris mulz a mulieribus gefiata in corpore nudo, conceptioni
Mfifiant*Dcfiinc fimuslcporinus ligatus fuper mulieren},iion fink
.
~ illam
.
Digitized by Googie
p
C Apn T II. Secti o I. «y

illam concipere, atque harcdcfumta funtcx
Contrari-
um verd petitum cx Ronsfeo (
de venat. medie. ,^. ) proflat apud
Waldungum Ug^rapbUp.%o, vide etiam R.xttray tbeatr.fym-
fttbet.p.w. Vitandz,juxtaharc, etiam funt ‘aliorum fteriliutn
animaliim partes, qui non vult in flerilitatem incurrere, cum
illa diftis iis variis partibus contrahi credatur
, de quo legatur
BarUeUtu hort.genidLp.xCj.Antnn.leGrandcuriofo rer.abdu. per-
fi>'t‘t4toref.,l^<i.Burggr4vitudeBioli(bniop.i9Mf\\itCorH.Agripp4i
de occult.pbil. tib. i. c. ly. qui pofiremus inculcat, quod illud
,
prx-
ftent , cx fterilibus defuroti tefticuli, matrix, & urina.
SufFra-
.
ganrur his didis etiam verba BAld.RonjfciEpip.rx. psg.66. ita
Ici ibentis:fic mula flerilis quum fit.fi ejus auriculx a mjulicre
ferantur, vel bibantur non concipiet. Idem citatusautor veriA-
tione medie A p. ga. ita canit ;
'
r- AuricuLts etiam muU deferre nocivum eft.

Osjiculum in medio vulva referitur afella.^
.
ûod Jl eriles coitus facietyfi quandoferatur.
SUjje6la matrix^qua nondum feeta capella ,
Fitillam mulier fiportet corpore nudo.

Cor quoque femiafinifertur non absque periclo.^
Foflhxc cor muti viventi exemptum, & brachio mulieris fufpen^
/um.efficit, ut non cox\C\^\z\ fine^xiSextui Rbilof.Vlatomtmi de
.
medicin. Animal. pArt. i. c.np. p/. ’ Similiter quod hyoicyamus
concipere non permittat,!] collo mulieris appendatur, conflat
autore Andt. Laurentii oper. tberapevt. tr. deprumarum fanatio-
ne l, i.c. f./ie. Porro radix verbafei virginis geIlata,nonpr(ê{i
focminis , quia concepturo impedit, quam diu gefiatur ; remoti

vero ilis rellituicur concipiendi poteflas, juxta
in prax.ibimiatr.l. 2 . e. ii.lndicat etiam BarieeSus bort. genial.
,
3 24
quod
. umbilici infantis fponte decidentis particula in
£racbialibus conceptum elidat. Idem hoc
gcflatai muliebribus
ex Alexandri BentdiQi lib.ô. de curand. morb. allegat Anton.le
Crand. in curiofo rerum abditar. perfirutatjre p. 3 t 3 Eundem .
umbilicum autem, quoquo modo in cibo fumtum,fi ignorave*

Ddd a
^ .
rit
,
396 Scrutinium Amuletoium Medtcuii.'

rit mulier, ad conceptum facere innotefcit ibidem. Plura| clas^
Omi hanc amuletorum, mox deferendorum, concernentia occur*
rent inferius inter periapta venerem compefccntia. Cum Hnt
dubio etiam vana declaret quepiam amuleta irdequentibus
J4t. Primerojfiu ( Je vulg. trr$ribtu l. 4. c. 7. p. 5-48. ) cx codem
quzpiam hne transferemus : non aedanc oulieres dari ulla
medicamenta, que occulta vi & proprietate fterilitatem indu*
eant. Recenientur ASuo plurima, ut radix filicis fteminie
pota, pulvis hederae, os dc corde cervi, matrix mulae St caprae,
lapis gagates,axitcs , fmoragdus ,>fapphyrus,catnpIiora, acin*
delz, acetum, filimbriom aquaticum , faba, aHaque plurima*
Frzdida quz Rerilita^ facere dicuntur fiint mera mendacia;
flcutSc id, quod veteres fcripfenmr, tempore belli mentham ne
feras; quod torquet nodros interpretes, cum (it meraftultitia
&C. Didis vero his fufFragiura nodrum neutiquam derogamus^
ut ideo virgines iis fidentes neutiquam conjugalia experimenta
cutd facere posfint.Qucautem demum fterilitatf oppoHta credon*
tur, inter ftBcunditatem& venerem promoventia amuleta inqui*
fantur.
Sternutationem impediens.
A Dducimus porro demutationi op^dtuxn remedium.* ex

4'tti4vtro fcxhixJob.jM.Weckeriu Lc.p.m, quod infans
non demutet in domo illa , in qua ciconiz pennae fuerint;
'
Jirtium ver6 illud ex Apot«iiio dûcere colligimus cx Micb,

PuHfs tnunbevbmrl. Jteib* unb Wuhb^^ctinepbiidfc p4ri.u
p. i)*4. Veniffl hzc,de penna &
integra ciconia in domo as*
fttvata admodum dubia videtur experienda.
Stranguriam folvens*
N Olumosd difiis
prtx. trdli. 3. (.
haSenus abe{le,quod habet
IO. p. qui afpefium foliim
dui Iadei,quem maris vocant, in dranguriaprofuidemiUti, ex
feliK PUttrm
floris car*
ipHusmet relatione memorat Similia alia verd,quz folo intui-

tu vim medicam remittere in zgrotos variz conditionis dicuntur,
alius nodfi ferutinii locus continet infeiius in r. 3.
Sur*
• Digitized by
Capu T IT. Sectio I; 397
Surditati rcfiftcns.
Onhxc defccndtmustdfurdKateni: VrAwifctu Redi au(fm
P in experiment. ngtural. p. 114, (f /r^. dicit elephantos in
fua cauda nigros aliquot pilos vel fetas rransparentes oileasy
parva
fed flexiles ob(inerc,inter quas nigras utpluria)Din>naiba qua;*

piam reperiatur,harK magno apud Indos Orientales pretio eflTe;
fllosq^ populos contra fiirditatcm fruflulum illius inflarturundat

in aures immittere. Venun vanam boc medicamentum depro^
hendit autor citatus in furdo quopiam.
Torporem inducenda.
N procedentibus varia communicavimus ,
qua; doloribua
IpauGtm imperare vel imponere ab aSis autoribus accepimus )
proinde jam non pofTumus non etiam huc trahere torpedinem
pi(cetn,qui pileatorum manus j vel alias extimas partes tor-
pore afHdt, autoribus non paucis id afiirmantlbusj quod ipfum
eo citius efficiet didus pifeis, fi propinquius corpori adoaovea*
tur : vide.mtur vero de torpeffine JonJtanus in thavmategrapb,
cUff.^, c. ao. CdfpMr. DorndVm Amphithextr. fapient. tom. \.f*
dij. Gtorr, Horniut hift, nat. l. a. c. 18. p. i} 6 . Job. Sibimkius ob^
fervat, lib. 7. p. 861. £J* Ath. Kircbertu de arte magnet. L 5. f. i. ^.4.
/. fx4. Capiti admota eadem Torpedo viva inflar opii ejus
dolores lidcre vult Galenut de fimpU medie, fac. L li. p.m.^^j.
Rationem autem iffius a<5h'onis > quod fdlicet torpedo nervis
inimica /it) redditam offendes apud Rattray l.a,p. 18^.^171. fi
648.' De ficcata atque maftata vero torpedine vim ejusmo-
di Rupe&ciendi atqxxnozenAincâiGeorg.Hitr.yelffhitu inE-
fifagmat^mtd.î.p. 6o. Hinc fruflra a quibusdam autoribus
inter fomnum conciliantia acdoIorenT placantia medicamenta
iftam recipi ; irmoxie iudem pro 'cibo i veteribus eam admis'
1^ effe idem docet. Galenut quoque torporem vel Ruporem
non advertit oriri ex mortua torpedine in capitis dolore, un-
de vivS ifla adhuc IITud voluit experiri , juxta annotata Er/î
de oc cultit pharmacorum proprittatibutp. 4z.Dc diflo bocvcfo
adhuc non nulla inter amuleta capitis dolori oppofta videaiH
tur.ldem Eraftuf I, t- p. 43. ait etiam, quod in viva Hia deprehen'!
Dddj dtrif
3P8 ScaUTiNiUM AMULirroRUM Medicum.
dcritvim Whrn Galemm vero , aliosque minus hocpotoifle
obfervare. Sic quoque non nulla de operandi modo in tor-
pedine edifferens, cortdudit quosdam negare diftum affe/lum
Libdvitu finguUr, 1. 1. p, 371. Alia de hoc pifce inculcat
dclttitu in meth, /y^.i.r. 5.inquiens; Tarpedo per baculum, ta-
da tangenti manuum duporem inducit 1 ejus vim dirigente &
deducente baculo ad manum , ne per acrem divagetur } quam
vim alioqui non habet, etiamfi manui quam proximi admo-
veatur. Varia quoque (imilia de torpe^‘nishoc cfiedu,qu6d
'
illum in vivo pifce cum aliis obfervamit, etiam ex remota
fede , quod idem illud experti Hnt in captura pircatores;
&
non zque vero cx mortuo iIIo,ventilata rcperies in Frtnt.RtU
experimeHt.natiir.p. 6 o.(f 6p, Prodant etiam quzdam
de pondere & anatomia pileis didi. Oc didi illa efficacia tor-
pedinis dextram pifeatorum afficienic,St quod pifeis idc hamudi

ex manu excidere cogat, atque fui przfemia pifees langvidos
redditos devoret Item quod H quis liquorem Cyrenaicum
*,
teneat, nihil torporis fentiat, ex uE/ijno tradit John». Duirnvi-

ut de pifcinUk Conringo editu ijx Curiofaprztercaed ob-
fervado,qu6d torpor & dolor, partium propius ad torpedinem
admetarum,oriatur ex dbris quibusdam a pifce contradis , de
quo in MifetUen. AcAd.Leopoldin. Ceftr. Dec. i. Ann.^, 10. nhf, &
>73*^'39T» Tdl ac tam varias vero oblervationes przten-
duDtautores( aliorum experientiam Izpe una impetentes ) ut
legentes idhzc dubii reddantur de illorum fide. Addudis vero
addi hac de materia meretur Job. Adolpb, BoreOut de wotk sni-
malium p*rt.%,fr6pof.xi^.p.lxi. Bona enim hde hic (non-
nullas aliorum opiniones recenfens ac rejiciens ) fuam experi-
entiam his verbis exponit; fdlicct fc, quando articulis extre-
mis digitorum incurvatis , St pollicis inprimis ( nequaquam
autem in redum iltum expanfis ) levi conatu in thoracem tor-
pedinis pifeis perpendi culariter perciisHones tremulas excepiffir,
'
& fpafmum folum palTum cfle. Vixi dubium autem relinquetur
cuipiam dedidi pifeis efFedu,niêtOfy<n/«/.p7.tnyri!7Mmr^.
fbitof. Djnif. volum. ayj. £ff. flT vol, 2. 2x4.. Ad-
Digitized by Gooê
Caput II. Sectio I. 39j»
&
de his Tb. Bontti mtd. feptentrion, tom. i. l. i.ftU. i 6,f. If2. feti.
De eodem & Torpedinis anatome confer etiam GtrArdi BUpi ^
Anatom. dnimsl. c. 34. p. 305:. & Dec. i. MifceUan. Ac. Ltopol»
dinoCdf.curiof. Ann.^.& 10. obf. 172. p. 389. (f ficjv, Perbend
alioquin etiam ligato (ermone exprimit pifcem illum ipliusque
vires di<fUs Cl. CUuduuatu Epigrdmmat, tpigr.-^.pan. 77. In quem
'
locum non temnenda comraentaturC4^.B4r/<{'/K/p.iocy7.£J'feqv.
Mentioriem quoque pifcis hujus, virium diârum^Sc aliarum
adhuc, loco hoc nondum memoratarum facit celeberrimus 70^.
Ludelfut rs bijlor. JEibiop. 1 1. §. 14. Vana item de eodem pilee
.
dabit S'm. Mdjohu in dieT,cdnicuLtom.\.ceUoq.cp.p. ftqv.

Culvqlupe e(I refeire plura de pifeis didU fiupefaciente facul-
tace, fatis credibiliter propolita, facile tamen iterum difparente,
uti & illius caufa atque remedio a vin6 expefUndo /nec non de
conchilio quopiam fhiporem eodem modo inferente (quod in
illo pifce reperiri fufpicatur jconfulere potefl Kirtbtrtmnu^tt,
regno natur, c. 4.Non hariolor utrum exftiterit limilis pifeis illc

cujus mentio neri &Q\iUTmPdtrit duTertrt biJior,AntiUarum.h.t‘
cadus autamifte magnos dolores brachio integro inducere feri-
bitur, adeo, ut dolor idefimilis 'appareat illi, qui infertur a fer-
vente oleo; hic doloretiaro dic declinante pedetencim imminui
atque evanefeere dicitur,qu6d allegat cx loco dido Job.Ad. We-
beru4 inbccUntcptrebungtfikunfl part, i. p. 470. Sufpicioni
huic lucem fere focnerantur ea, qu* inter febrifiiga periamma-

ta dc torpedine a nobis allegata prodant. De Ijmilibus pi-
feibus ftupefacientibus,& quidem aliquo inprimisinBrafiliaA-
morclatim dido mentio fit in Pifonis biftor. Brdftlienfi (P ]obdn*
Bdpit duHamel phil, vtt. & nova um.4..p. 43f.

Tremorem compefccns.
Ofl harc porro contra tremorem lapis flellaris facere dicitur
P jBayfbolino de lapide nephritico f,ro.p. 25 .f.’ 3 l. Qlix vero
ali^ in epilepfia proficua datuuntur,ex fuo peculiari loco peti
poflunt- Tumores difeutientia.
TN Phagedxnis ulceribus vel paronychia, imo in omnibus mor-
Abis,qul nodos vel tumores ejiciunt, fcilicet in, cancro, pefte,
moibo<
.
^9 SCRIJTTWUM AMUtETOItUM MrDICUM^

morbo Gallico commendat Interne ufurpatam Se externi ap«
penfam eamque recentem, atque lun^ de-
fcroFuIariz radicem,
crefeente efToiTun , nodisque imparibus przdJtaoi accipi vult
A/art. ® 4 )mucf /« occuUa Mdg. tnagn. morb, cur at, f, xo. Sin»
gularis etiam efficacia tribuitur lapidi cuipiam ponderofo.bu*
fonio exidimato , pro variis tumoribus omolliendis , difcutienp '
dis & tollendis: uti funt carbunculi, anthraces & Hmilcs vene»
nati ac inflammati tumores , ganglion, item ulcera , eryflpelas,
&c. folet vero ille facculo includi ac Foveri, 8t partibus curati-
one indigentibus aSricari vel applicari, quod cxCr«r/i^«xx/.
Svevic.alLgat ]ob. AddmUêberut fart. i. UlttCntcbun^S^
2SkUnft p, 430. Paulo fuperius inter bubonum , paro*
ftqv,
tidum & flruinaium periapra attigimus nonnulla, qu« Tuo^tta*
fiu tumores pariter tollere dicuntur.
Tusllm tollentia.
ilo tusfl tollenda a proprietate prodeiTe lapides rpongiz&
P flmum corvi vult /«/. Caf.
pedem corvi tusflenti
CUudinm ruuonaU.x,
i» Empiric.
Similiter puero affixum conducere dicit'
MUb.B-ipfliut tm tuofiberbcrl. Jletb unb U)unb'
part. \.p. tSp. quoque in tusfl & catarrhis variis
Salubris
creditur radix imperatoris ,& quidem effoila luni creteente,
collique parti poAeriori appcnfa circa fpinam dorfl , nec non
poflea in flumen proje^,quod unmtzXjtb.Pb^m,RhuHuliua

in medie, miliur. degmat. Hermet. magica f. xi,
Variolis falutaria.
N commendatur alias ex (uccino Fa 3 a armilla , vel
variolis
I^ monile ( ob peculiarem illius viro derivandi humores)fl lo-
cis fuis coniuetis , manibus fcilicec,aut pedibus etiam circum-
dentur , de quo Beckenu dt cultrivert p. 48. De eodem inferius
capite 3. plenius illud negotium indicatur, Przcerea fappfai-
rum oculos incolumes confervarc in variolis Sc morbillis te-
Aantur allegati in Camerant mtmorab.ctnt. partic. lao. Pro
fecreto itidem i quibusdam habentur ]entes,margarirz & peri-
cvpia rutae pentagona I certo numeio in £iccuIo contenta,
coUoquo
Digitized by Googl
(
Caput II. SectioI. '

40t
colloque appenfa ,
pro oculorum defenlione» ne Jzdantur in
variolis. Rutam cum radice amulctrioco cervici alligari fcri-‘
bit Arn.d* viUjnov.tr, de rtgim.fjnit. p.i. e. ii« Similia pro o-
culis confervandis occurrunt inter periapta oculorum ; que
prsterea de panno rubro aliis in locis nofirifemtimi occurrunt,
quatenus pro variolis eliciendis illud commendetur, jam repe-
tere fuperledemus.
Venena & venenatarum beftiarum infultus •
avertentia, morfuique illarum fanantia.
1) Regredimur jam adea,qu* venena, &• venenatarum beftia-
J. rum morfiis,aut iSus avertere vel curare dicuntur: Contra

varios verb illarum ifius aut infultus lapidem bufonis , cra-
paudinam diflum , attafiu fuo facere tradit ex Lemnio Afizjl-
dtu memor ab.
cette. 3. apb. 3. Idem autor etiam de illo lapide fu-
fius agit
,
quomodo fcilicct eliciatur a bufonibus ,& quomodo
ille lapis verus probari vol deprehendi debeat ; de quibus diffe-
rentem vide Joh. Ad. Weberum difeurfib. curiof. p. lOJ.
item citatos apnd Htnr. Kippingium Inpit.phypc. l.6.c, 4./. 14<J.
&
Atti. Grandium curiofo rerum abditar. perferutatore p. 344.
Confentiunt pariter cum citatis autoribus de diftis viribus L4-

pidariw SiUichae/u AIerearw,qva referunt infimul ejusmodi la-
pidem ex rubet* capite demptum , inque brachio gcftatum
partem illam ab affumto veneno l«fara. iterum calefacere , at-
que opitulari illi,velut h*c interpretatur Venturinm medicina
ab animal.de/umta.ln hanc materiam quoque porro citat locum
Lemnii (lib. 2. de occult. mirabiU nat, cap. j.) Rulandut de morb,
jengaricot dicens annofas rubetas poslidete lapides. Confera-
tur five confulatur etiam Sacbfiut GammaroUp, 297. /"• Gafartl-
Itu curiofit, inaudit. Latine redditu p. 95. BarietSu* in borto Ge-
niaLp.lJo. Mufeum CalttoLp. 3 63.0* 0OttOirft)<|>e 2>unff#

tiimmer p- 33. &
Sebroderus pbarmac.mtd.cbjm.l.^-p, i7. De
ejusdem bufonii lapidis effedibus dcpr«dicati5 in vario morfu
befliarum venenatarum, quos pro extrahendo veneno externe
quod lapis ifferatp ex bufo-
,
applicatus ille pr«ftate dicatur, &
Eee ne
,
404- ScRUTiNtUM AmulVtorum Medicum.

ilikjs copia reperiri dicitur apud MAtrin. Zeikrum tm •
p4rt.up.s1S. Porro bufones iprosexficcacos manuque retentosj

curare lx(bs a bufone, innotefcit teKcaxmoTb.ilArtboliiutit/p»,
tptfi.de trgnsplAnt.morbor.p.XQ. Sic etiam /^W4/Mr Cbrfi. FrAm..
PAitbni l. A. pAg.no. aliorum autorum mentem exponens loqui*'
tur ita : Bufo cxficcatus, & de collo fuQienfus, ob panium fK>fitu>
ram , & pororum dirpofitioncm,veluc uter, omne virus vi*
cinum tam feliciter excipit , ut tumefaAus revixiifo videatur.
Ibidem etiam Htlmmii experientia,dediô tumore minus ob*
fervato , adducitur. Quid bufones autem alioquin ad peflnn
antevertendam conferre dicantur, ex antea didis peftis amule*
tis/.);i.^r.innotefcet.ConruItum duco porro trahere huc, que
continui ferie proftant ap\i 6 Gocksliumdeventtm t.io.p.io. La*
pidem, inquit, plafma vocatum, ac lapidem rane tcrreftris an*
nulo aureo infertum , itemque figilla qua;dam,charaderes,i*
magi nes, quaspiam itera gemmas , adamantem orient. achatem,
hyacinthum, fapphirum orientem, finar8gdpm,& Iapidem dracO'
nitem ( qui in capite draconisinvenitur) venenis contrariari cre*
duntv Sed his remediis non nhnis- efl fidendum
Annulum artificialem a veneno prxfcrvantem vide apud Petr,
Apontnfem de retKtd.vtntmr.p.1%, ,Vcrba plura apud GockeU-
um reperienda huc amplii^s transferibere fuperfcdeor Videri
quoque poteft eam ob rem MArfil, Fichfu de vitd (mlitus empA^
KAHdd 1. 1 c, 15. De paulo ante didis, & aliisadhuc quibusdam
.
amuletis etiam agit BaU, Ange/. AbbAtitu de viperA nttur, e. y.p.

tC^.&c.tiSentternuprAx.l. 349* l^cdraconke item feu tra*
chate lapide omnia- venena fugante & venenatos morfoa curant
te, &
quod idem ille ex cerebro vfll capite , draconi vivo ab*
icifib ,
petendus fit, confutatur Cvil. Jebnfenitu Lesite cbpmice
f 96^
. Fecimus iam mentionem draconitx lapidis ; qui licet ef*
ficax aliis fit, vel faltcm putetur, fufpedus tamen regitur ideo,
quod ex aliis rebus fxpe conficiatur, velut ofienditboc Vtlfcbi-^

ut IfecAttfitA I. obf. \7i p.tÂ. Laudatur etiam dracenites quisr
piam in vmeno{iiW4itb\s,«nnoxmltt Joh.jAc.itiÂgAero mhfier*
mitKT.HtlvttiA p. 337* Dkitut autemille lapis a dr«ieonedicni»->
Dijgitiz^ by Googie
»
Caput II. Sictio I. 4©f

fus,&’ novem uncias medicas pondere fu6 zquaiTe. Quzîas
de dracontis vel draconitidis origine, & quomodo i Dracone»
impetretur ille lapis , autores loibant !vcl fingant, colliges itW
dem inter alios ex Boetii /.s./.a.r. 472.^-34f. Joan.de Ldeud»
gemm.a tafid. L a. e. i,f. loy. S' Andr, Baccii ( cum notie dôlffg.
€abelcboveri)de gemm.ti lapid.gret,c,î.p. vjS.de. Pofthsrc
nOn vulgaris sftimii funt penes multos contra venena , varia
ex ferpentibos petita i corda vero vivit ferpentibus extrada
ideo laudantur a quibusdam , fed parum tribuit fais,nbiquc ex-
perto credendum efle vult Sebriderut in pbarmac. L f.p. jo<J. U-
crum Nero ab Agrippina matre exuvias ferpentis commenda-
tas, 5c aures armills inclufas dextro brachio geftaverit pro
eodem, aliove effcdu, mihi minus colligere licet ex Svttouio i»
Nerone e.S.p.m.ôOr Sic ettam ophites lapis pro amuleto
gellatus centra ferrpentum St tfpidum morfum extollitur d
Matthiolo defitnpl, med.faeuh. p. %S%.
De ferpentis pileati lapide in capite ipfius reperiendo,iil
India orientaK,quod venenatis morfibus uBpofitus vulneri in-
hsreat,ac venenum attrahat, agitur ipudKircberum regno tna~
gnetico fe£l. i . c. ^.p. 58. &t,d in ARu PbiiefAnglif.Anni 166^. p*
m.vji. De ejusdem lapidis ambigua experientia extat 'quid iis
AiifceUan.Acad. Leopoldino- Cafar. cur iof.Anni j^jebfiup.2.& r.Fal-

fas etiam laudes ^predicatas illas {lapidis attadi,t«)tum non
feinper, deprehendit multiplici experientis inhians iV. Redi in-»
d
experim, nat. Indic u p. l, fS c. p. 79. uti d
p.%\,dc. Arbitratur
inlimul laudatus abflrurorum naturs indefeflus indagator ille,
quod laph ille (aditins utplurimum exiftat ; depromit quooue
idem a^r illic non obfcirra telKinonia vet fufpidqnes fraua^
lentis, atque irrits illius efficacis. Kon nullorum experientia
Aipatus reAifuic Dii lapidifuum sdimium & ufum Rob. Uoyk do
^tcific. medie, p, itfp. dc. atque didumDominum Rediumafafti-
rio i(liusmodi,ve!.fairo lapide nullam efficaciam expertum efle
ftifpicatur. Plura adhuc de lapide illo Lufitanis Piedra detla
Cabra dido ,uti 8t de faditio- quodam fiirini ,&modo praq»-
tandi iUum proflant 'mMi/itlL diUorum AnniSt 7. Apptndice d
Eec p.2%.dc*
j
^94- Sckutintum Amuiôrum Medicum.
tus BaffliiulM. Utrum eadem verbis fequentibus inten-
dat Kirdnut KirMtdiiiu p. nj. indaget qui vult fi ergo, in- •'
quit , ligaveris lampyridem in matrice vulve & fufpetideris ad

mulierem, inconceptivum di omnino^Dh/coriJu autem illum
locum paulo antd allegatum etiam recenfet Remi. OodonMu
iBfiirp.Hipor.pempfad.^.l.f.{.%.p.^^6^. anncfUt quippe ver-
bis illis hzc: Simile, ait, etiam Tbeepbr4put habet: folium He-
mionii, inquit, flerilitatcm mulieribus facere volunt, & aliquid
ungulx muli ^c er7r(^(4aT^,ali^sdr^M<tT^,ide(l cutis, mi-
(cendtim przcipiunt. Plinitu etiam non dandum Afpleniuin
focmininis ait ,
quoniam Paulb poft ea
(ierilitatein faciat &c.
,
pergit idem ille autor; hoc inter aniles fabulas referendum ^
una cum c6 , quod Liofcorides de Afpleno colligendo nodlu re-
fert &c. Sic R femen acetofz ligetur in panno & ibrpendatur
fuper tympanum finidrum mulieris, non concipere illam, do*
nec permaneat fuper ipfam, docet ex Alberto Magno Job, J*e» >
Weckerut 4 a. Ub. f. c. 4. p. 175'. Idem hic autor ibidem ex eodetn

Alberto adlert,qu6d fi quis extrahat calcaneum muliera mu~ .
flelz,ipsa exidente viva , & ful|)endat fuper mulierem , non

concipiat illa, donec maneat fuper eam;& qmndo removet^
tur , imprzgnetur. Vel fi accipiamur duo tediculi mudelzjp
& dringantur vel lientur in crucem molieris ,&fi fecum hai*'
beat eos , illam non concipere , itidem ex Alberto memomc
Wetktnu. Poft hzc Riramu in Kiranidibut p. jp. dicit , quod fi
mulier nolit concipere, fe circumcingere debeat herbz dlvinv
vcl Pzoniz ferninibus cum cerumine auris mule. Saibit M-
tam ille ibidem autor ^4^.79. quod cerumen auris mule i»
pelle ejusdem anbnalis ligatum, ac fafpenfum collo, incon'
ceptivum fit» De ditfU ceruminis efficacia hacîfcilicetin pel-
le cervi, vel bma alba .nbfconditom , mulieri poli Slius m^
(Iruam purgationem appendatur, agit quoque MvehMo^m in
•Pimelothecd p. 201. PiiuS illud Kirani paulo airtff eflUrt Ottbo
'
Mrunsfelditu Jatr. l. 4.docetmim,qu6d grana pzoraz cum pilis
auris roulie a mulieribus gefiata in corpore nudo, 'conceptioni
•adfUnuDehinc fimus Ic{M>rinus ligatus fuper fflu!ierem,aon finit
^ iHaixt
*>
;v
Digitized by GoogI
:
C APU T II. SlCTl O I. 3Pf

illam concipere^ atque hzcdefumca funtcx Mattbiolo.Contnn^
um vero petitum ex Ronsfto ( de venai. medie. /».4. ) proflat apud
Waldungum Ugographitp.%o, vide etiam Rattray tbeatr. [ym-
patbet.p.n, Vitandz, juxta hzCtCtiam funt 'aliorum (Icriliuni
anitnaliuro partes, qui non vult in flcrilitatem incurrere, cum
illa diflis iis variis partibus contrahi credatur ,de quo legatur
BJriceBui hort. genidl. p.167. Anton. le Grand cur tofo rcr.abdtt. per -
fcrutjtore f..l^^.Burggravitu deBioli(bHiop.l%KtcfXCorn.Agrippd
de otcult.pbil. lib. i. c, 15. qui poftremus inculcat, quod illud prx-
ftent , cx flerilibus defurati tcfticuli, matrix, & urina. Suffra-
gantur hisdiflis etiam verba Bald.RonffeiEpift.n. pttg.66. ita
fciibentis:fic mula flerilis quum fit, fi ejus auricuix a m.ulicre
ferantur, vel bibantur non concipiet. Idem citatus autor wwx-

tione medica p. gx. ita canit
. JuricuLvs etiam ntuU deferre nocivum ejl.

O sjiculum in medio vulva referitur afella^
jôd fteriles coitus faciet-,fi quandoferatur.
Sttjpeâ (f matrix.,qua nondum feta capella ,
portet corpore nudo.

Efi, illam mulier fi
Cor quoque femiafini fertur non absque periclo, fi
ôfthsc cor muri viventi exemptum, & brachio
mulieris fufpen-
Rbihf.Tlatonicm de
fnm efficit, ut non cor\C\^\zi fxne^MSextm
"
mediein. animal. part.i. c,2i.p.97. Similiter quod hyofcyamus
concipere non permittat, fi collo mulieris
appendatur, conflat
Andr. Laurentii oper. tberapnt. tr. de ftrumarum fanatto-
autore
virginis g<ftata,non prode»
ne l.i.c.^.f.io. Porro raffix verbafei
fceminis , qt^ concepturo impedit , quam
diu gcftatur j remota
reftituitur concipiendi poteftas,
juxta
vero ilia
in Drax.cbimiatr. 1. 2 . c. xi.lndicat
etiam Baritelhu bort. gentaU
umbilici infantis fponte decidentis particula
m
p. Th- elidat. Idem hoc
brachialibus geflataa muliebribus conceptum
allegat Anton.U
ex Alexandri Bencdiai lib.ô, de cur and. morb.
Eundem
Grand. in eurio/o rerum abditar.perfcrutatyrep.m.
ignprave*
umbilicum auicn»,quoqu6 roodu in cibofumtum,u
Ddd a
39fi Scrutinium Amuletorum MedicumJ
rit mulier, ad conceptum facere innotefdt ibidem. Plura, clas«
fmi hanc amuletorum, mox defefendorum, concernentia occur*
rent inferius inter periapta venerem compefeentia. Cum Hne
diîo etiam vana declaret quarpiara amuleta inftquentibus
J4t. Primerofiui ( de vulg. err$ribus l. 4. c, 7. f. 5-48. ) ex Codem
quxpiam hoc transferemus ; non aedant mulieres dari ulla
fncdicamenta,c)uc occulti vi & proprietate fterilitatem indu-
cant. Recenfentur ab Aticio plurima, ut radix filicis fbemina;
pota, pulvis hederzyos dc corde cervi, matrix roulz St caprar,
lapis gagateE,an]tcs , fmaragdus ,>fapphyrus,cafflpIiora, cicin*
delz, acetum, firimbriom aquaticum , faba, aliaque plurima*
Frzdida quz ftcrilitatem ficere dicuntur funt mera mendacia;
(IcutSc id.quod veteres raipferiint,tempQre belli mentham ne
(cras: quod torquet nodros interpretes, cum fit mera ftultitia
&C. Didis vero his fufFragiura noflrum neutiquam derogamus, .
Qt ideo virgines iis fidentes neutiquam conjugalia experimenta -
Cutd facere posfint.Qur autem demqiB fierilkatr oppofita credon-

cur, inter fcccunditatem At venerem promoventia amuktainqui-
fantur.
Sternutationem impediens.
A
non
Dducimus porro
J'dti4 vtri
fternuiec in
op^fitum remedium : ex
ftemutationi
krAi\iJob,J/tc.Weckertu
domo
quod infans
qua ciconiz penna fuerint;
illa , in
'
Jrtium ver6 illud ex Apotpwio dûcerc colligimus cx Mich,

PabfZa courtbcrbmrl. Mjeib > tinb Wuhb^Ztiineybuê p4rt.i, '
p. i)*4. Verum hzc,de penna At integra ciconia in domo as-

firrvata admodum dubia videtur experientur.
Stranguriam folvens*
N olumus d didis hadenua

prsx.trdp.^.c, io.p.
rd>efre,quod habet Feli:nf Phttnu
qui afpedum foliim floris car-
dui Iadei,quem maria vocant, in (Iranguriaprofuifle militi, ex
memorat Similia alia verd,quzfol6 intui-
fpfiusmet relatione
tu vim medicam remittere in zgrotos varia conditionis dicuntur,
noflti ferutinii locus continet in(eiirds
Sur-
Capu T 17. Sectio I; 397
Surditati rcfiftcns.
Oflhxc defccndimusadfurditatem: Irancifctu Redi autem
P in expirimenr. nuurni p. 114. ff/r^.dkic elephantos in parva
'
fua cauda nigros aliquot piios vel fetas transparentes oiTeas,
frd flexiles obtinerc>inter quas nigras utpluriaiBm»nalba quat*
piam reperiatur,hanc magno apud Indos Orientales pretio eflfe;
illosq^ populos ctmtra fiirdicatcm frufluium illius inilar turundae
in aures immittere. Verika vanrnn hoc medicamemum depre-
hendit autor chatus in furdo quopiam.
Torporem inducentia.
N procedentibus varia communicavimus ,
quz doloribus
I pauGnn imperare vel imponere ab aliis autoribus accepimus )
proinde jam non poiTumus non etiam huc trahere torpedinem
pileem, qui pileatorum manus, vel alias extimas partes tor-
pore afficit, autoribus non paucis id affirmantibus,^ quod ipfura
eo citius efficiet diflus pifeis, fi propinquius corpori admovea*
rur ; videantur vero de torpedine JotJIonus in thavtnmgrapb,
eUJf.^.c.xo. Cafpdr.DornAVifuAmphitbeMtr.fapitnt.
<$q. Georg. Hornitu hijl, nat. l. i. c, i 8. ijd. Job. Scbemkim tb‘
fervat, lib. 7. p. 85l. &

Atb. Kircbertu dt arte magnet. L j. e. i. ^. 4.
/ifi4. Capiti admota eadem Torpedo viva infiar opii ejus
dolores fiftcre vult Galenui de fimpl. medir.fac. L ii. p. «0.347.
Rationem autem ilTius atfiionh, quo'd fcilicet torpedo nervis
inimica fit «redditam odendes apnd Rattray l.a. p. 18^.171. ^
648.' De ficcata atque maftata vero torpedine vim ejusmo-
di ftupelaciendi atque nocendi negat oi£-‘
ftfagmatsnttd.tpi.p.6o. Hinc fruflra a quibusdam autoribus
inter fomnum conciliantia ac dolorem^ placantia medicamenta
Hlam recipi îraioaie i udem pro 'cibo i veteribus cam admis-
lam e/Fe idem docet. quoque torporem velduporem
non advertit oriri ex mortua torpedine in capitis dolore, un-
de vivS ifia adhuc ilfud voluit experiri , juxta annotata Erafti
de occultis pharmacorum proprietatibiup. 42. De difto hocvcfo
atihuc non nulla inter amuleta capitis dolori oppofita videan-
XwMQmErafiufi, ^-p.43. ai£ etiam, quod in yiYsifiadeprchen-
- Ddd 3 dtiir
3P8 ScauTiNXUM Amuletorum Medicum.
dcrit vim minus hocpotuiflc
illam' (?.*/««/, fe vcr6,a!iosque
obfcrvare. Sic quoque non nulla de operandi modo in tor<
pcdine ediUerens, cor<dudit quosdam negare diAumafledum
Lib*viui ftngulAr^ !. u p. 371. Alta de hoc pifce inculcat Ron-
dtletiiu in meih. Tarpedo per baculum ta-
5.inquiens;
Aa (angenti manuum ftuporem inducit «ejus vim dirigente &
deducente baculo ad manum , ne per acrem divagetur } quam
, vim alioqui non habet , etiamii manui quam proximd admo-
veatur. Varia quoque (imilia de torpedinis hoc effedu^quod
'
illum in vivo pilee cum aliis bbfcrvavcrit, etiam ex remota

fede » &
quod idem illud experti lint in captura pifeatores;
non zque vero ex mortuo illo, ventilata reperies in Frsnt.Redi
experiment. natur, p. 60. 6J* 69. Prodant etiam iMrm quidam
de pondere & anatomia plfcis difii. Dcdidiiila efficacia tor-
pedinis dextram pircatorum adiciente.Se quod pifeis idc hamum
ex manu excidere cogat, atque fui prxfentia pifces langvidos
redditos devoret ; Jtem quod (i quis liquorem Cyrenaicum
teneat, nihil torporis fentiat, cx Mliano tradit Joban, Dubravi-
. ut de pifeinua Conringo editis 1 f ./>. iji.Curiofaprztercacd ob-
fervado,qu6d torpor & dolor, partium pro{uusad torpedinem
adm«tarum,orIatur ex fibris quibusdam i pifce contradis , de
quo in Mifeellan. Acad.Leopoliin. Cafar. Pec, i. Ann.g. Cf 10. cbf,
i7j.^,39t» Tot ac tam vatias vero obfervationes prarten-
duot autores( aliorum experientiam fzpe una impetentes ) uc
legentes idhzc dubii reddantur de illorum fide. Addudis vero
addi hac de materia meretur Joh. Adolph. BoreUtu de metu ani~

mjlium part,x.propof.%i9.p.ixi. Bona enim fide hic (non-
nullas aliorum opiniones recenfens ac rejiciens ) fuara experi-
entiam his verbis exponit; fdlicct fc, quando articulis extre-
mis digitorum incurvatis & pollicis inprimis ( nequaquam
,
autem in redum /Itum expanfis) levi conatu in thoracem tor-

pedinis pifeis perpendiculariter percusfiones tremulas excepiflV,
&fpafmum folum pafTum cfle. Vixi dubium autem relinquetur
cuipiam dedidi pifeis effedu, fi leget 01lyert/</.p7.?»<e/7«>»fV.
philof. Danit, votum, ^.p. »73. £ff. ^ vel, obf, %^.p. 224. Ad-
de
' /
DigitizeP by GoogI
Caput II. Sectio I.
*
d« his 7 4 . mtd.fiptenmofi,tom.i.l.i.feli.x6,f. ifi. &feq.
De eodem & Torpedinis anatome confer etiam Ger^rdi
Andtem. dnimsl. e. 34. f. jof. & Dee. i. MifctUan. Ac. Leopol-
dino Cetf. curiof. Ann. 9. & 10. okf. 171. p. 38?. fiqv, Perbenc
alioquin edam ligato termone exprimit pifcem illum ipliusque
vires didas CUudUntu Epigrsmmtu. epigr, ^.p.m. J7.ln quem
Cl.
locum non temnenda commentaturC^^.BW;/*/ p.ioon.(ffeqv.

Mentionem quoque pifeis hujus, virium didarum^St aliarum
adhuc, loco hoc nondum memoratarum facit celeberrimus
Ludelfut iv hijlor. JEibiop. 1. 1. §. 14. Varia item de eodem pilee
dabit Si». Afejolue in dier,Cdnicu/.tom.i.eeSoq.^.p. feqv.
Culvqlupe eQ refeire plura de pifeis didi ftupefacionre facul-
(amon iterum difparente,
tate, fatis credibiliter propofita, ucilc
uti Si illius caufa atque remetho a vin6 expedando /nec non da
conchilio quopiam IHiporem eodem modo inferente ( quod in
illo pifce reperiri fufpicatur^con falere poted Kirc herum magnet,
regno naeur.c.îônhaTiolot utrum exHiteritlimilis pifeis iJlc,.

cujus mendo neri dicitur in^^/rviwTrr/rr
cadus autam ide magnos dolores brachio integro inducere feri-
bitur, adeo, ut dolor iftelimiUs appareat illi, qui infertur a fer-
vente deo; hic dolor etiam dic declinante pedetentim imminui

atque eva nefceredidtur,qu6d allegat cx loco dido ê~
heria ttt bct; Untcrrebun|gdi&unfl pon, i. p. 470. Sufpicioni
huic lucem fere focnerantur ea,qux inter febrifuga periamma-
ta de torpedine a nobb allegata prodant. De dmilibus pi-
fcibus ftupehiciemibus,& quidem aliquo inprimisinBraliltaA-
morclatim dido mentio fit in Pifonuhiftor. BraftUen^ Job4n*
BdpU du Hamel pbil. vtt. fif nova tom.^.p. 4jf,
Tremorem compefccns.
Oftharcpondcontratremorcmlapis ftellaris facere dicitur
P dBartboUno de fapide nephritico c. 10. p. 16. f’y. Qlias vero
ali^ in epilepfia proGcua datuuniur,ex fuo peculiari loco peti
pofTunt- Tumores difeutientia.
TN Pbagedznls ulceribus vel paronychia, imo in omnibus mor-
Abi$,qul nodos vel tumores ejiciunt, (blicet in, cancro, pelle,
moibo
.
ScRummiM AMUirroiini Mroicuii^

morbo GalUco commendat interne ufurpatam Se externi ap«
penfam fcrofuhriz radicem, camque recentem, atque luna de-
crefcence effolTani nodisque imparibus przditam accipi vult
,
Mart. Mtg. magn. morb, curat. f. ab. Sin-

in occulta
gularis etiam efficacia tribuitur lapidi cuipiam ponderofo,bu-
fonio exiftimato , pro variis tumoribus «molliendis , difeutietv '
dis 2e tollendis : uti funt carbunculi, anthraces & Hmiln vene-

nati ac inflammati tumores , ganglion, item ulcera , eryflpelas,
&c. folec vero ille facculo includi ac Foveri, partibus curati-
one indigentibus affricari vel applicari, quod
Svevic. allegat Job. Adamtêberut fjrt, i. btV Unterrebun 0<# .
ZkUnfl p, 430. Cffeqv, inter bubonum , paro-

Paulo fuperlus
tidum &flruinarum periapra attigimus nonnulla , qu« fuoatu-
tumores pariter tollere dicuntur,
Tusllm tollentia.
P Ro fimum
tusfl tollenda a proprietate prodeffe lapides fpongizSe
corvi vult ]uLCaf. QUtidinut inEmfiric.rationaLc.t,
Similiter pedem corvi tusflenti puero affixum conducere dicit'
Mcb.Bjpfiiut tm muftbfcbncl. Jtetb unb 2tr®ticp 33 u'
cê part. i.p. i8p. Salubris quoque in tusfi & catarrhis variis
creditur radix imperatoriz,& quidem effolTa luni crerccnte>
collique parti pofteriori appcnfa circa fpinamdorfi,nec non
poflea in flumen proie^,qudd unmtziijtb. Pbarm.RbimtUiu
in medie, militor, dogmat. Htrmet. magica ,t. 21.
Variolis falutarisL
N variolis commendatur alias ex (uccino Fada armilla vel ,
I monile ( ob peculiarem illius vim derivandi humores)fi lo-

,
cis filis conAietis , manibus fcilket , aut pedibus etiam circum-

dentur , de quo Btckeriu de cultrivaro p. 4S. De Codem inferius
capite 3. plenius illud nôtium Indicatur, Prrterea fappbi-
rum oculos incolumes confervarc in variolis moibilUs te* &
Aantur allegati in Camerarh memorab. ettu. ^partic.iô. Pro
fecreto itidem i quibusdamhabentur Ientes,margaritz & peri-
cvpia ruta; pentagona « certo numero in iitcculo contenta,
coUoquo
‘
- 1
Digitized by Googie
Caput II. Sectio I. '
40f
colloque appenfa ,
pro oculorum defcnHonei ne Ixdantur in
variolis. Rutam cum radice amulctf loco cervici alligari icri>
bit Arn.it viUjnev.tr. de rtgim.fanit, p.\, c, ii« Similia pro o-
culis confervandis occurrunt inter periapta oculorum ; quz
prarterea de panno rubro aliis in locia noflrifimtimi excurrunt,
quatenitf pro variolis eliciendis illud commendetur, jam repe-
tere fuperledemus.
Venena & venenatarum beftiarum infultus •
avertentia, morfuique illarum fanantia.
l^Hôgredimur jam adea,qux venena, & venenatarum belHa-

1. rum motfiis,aut idus avertere vcl curare dicuntur: Contra
varios verb illarum idus aut infultus lapidem bufonis , cra-
paudinam didum , attadu fuo fticere tradit ex Lemnio Mtzal'

itu memor ab. ceno. apb. j. Idem autor etiam de illo lapide fu-
fius agit
,
quomodo fcilicct eliciatur a bufonibus, & quomodo
illebpis verus probari vel deprehendi debeat ; de quibus diffe-
rentem vide Jeb. Ai. Weberum iifcurfib. curiof. p, lOJ. Confer
item citatos apod Henr. Kippingium Infiit.phyftc. l. 6. c. ^p. 146.
Ant. Grandium curiofo rerum abditur, perferutatore p. 344.
Confentiunt pariter cum citatis autoribus de didis viribus Z.4-
pidaritu iiHichuclu Mertatus^ qui referunt infimul ejusmodi Ia-
pidem ex rubet* capite demptum , inque brachio geftatum
partem illam ab affumto veneno lalara. iterum calefacere , at-
que opitnlari illi,velut hac interpretatur Fenturinut medicina
ab animal.de/umtd.ln hanc materiam quoque porro citat locum
Lemnii (lib. 2. de cccult. mirabiU nat. cap. 3.) Rulandut de morb.
*0^*r»Vo, dicens annofac rubetas posfidere lapides. Confera-
tur fi ve confulatur etiam Sacbfhu Gamm4*ol.p> 297./"« Gafarel-
Uu curio/it, inaudit. Latine redditu p. 95, BarittUut in htrto Gf-
niaLp-lfo. Mufeum CdUtel,p.‘\6l.(^364.bie (0OttOcfi)c|ie >unfB^

35
iitmtnct p- 33. af Stbrbdtrus pbarmac, mtd.chjm. L^-p. 27.

De
ejusdem bufbnii lapidis effedibus dcpr«dicatis in vario morfu
quos pro extraherô veneno externe
befiiaruro venenatarum,
, applicatus ille pr*ftaie dicatur, quod Iapis ifieratp ex bufo-
&
Ee®
1
402 SoftlrnmiM AMW,?roRiiy Medjcum.

. ne proveniat, conftat autore C^merjrit Jytiog.mem»rab.cent> 4%
.fartic.ix.p.r^x. Similiter quod a bufonibus non erudetur iAe
lapis t ex Anjftlm» JImu 4 Boot biftor.gemmMr.p. w. 345
( .) cx-
)onit Wormitin mufto L i.fen, 2, c. 18./.107. SiAo etiam hic ob
{apidem illum verba Joiclu inpr40,tom.
4. p. 139. (i in
trAff. de ftbudf venenis /. s./>. 142. qui inquit : Iapis in capite
bufonum repertus, ii auro inclusus in digito geratur romnis
veneni prarfentiam oAendit: fudoreenim madefcit ; In mar-
gine vero citatus autor iAud rumori potius vulgi, quam expe-
ricntix tribuit.Lapidis hujus quoq; conditionem ita exponitC4^.
Frdtoritu EpigrAmmat.l,^. in Anim/d. dtfiript^ _
In CApitif media lapidem cavitate recondit,

ûem digitoprecii nomine vulgtu amat. ^
Nam dapibus certum tejlatur inejp venenum , '
Sudat ifi orbuculo quando, madetûefub.

Idem
illud, quod de bufenio tradidit lapide, etiam de lingva
ferpmtis repetit Jo'e\u L a ultimo p. ii. Dicit autem illic, quod
. -
menfa depoAta,ubi venenum latitat, Aatrm fodent atque

ifta in
madore perfundantur.' Adilit quoque autor ibidem quod

,
gemma , Prasfius vocata, &
corallia rubra veneno prxfente aut
t Aumto ftatim colorem immutet. Idem id de PrasAo,qui mater
fmaragdi reptitatur,qu6d viriditatem amittat, & lotus recupe-
ret illam, annotat Anf- toet, de Boot biftor. gemmarum /.a.r.(Sf (If« .
Communis fore eA autorum fententia,qu6d res vel amuleta va-

ria venenis oppofira madorem concipiant appropinquante vel
prxfente veneno (uti jam ante didlum, atque adhuc in fequenti-'
bus- dicetur ) idem hoc de bufonite & lingva ferpenium an-
notat And. Cefalpinut de ventu, l. 3. c.%. p.l%^. (d Prid.HoffniAnniu
in tlav. Scbrodtn‘p.6\6. Ex aliorum relatione eriam feribit Job.
Joacb.BtcbenuinPArHAffomtdidnal.iQuflr.part.c.^x.f quotl'
Iapisdidus coloris mutationem patiatur fi venenum potui fit
,
admixtum ; velut alia plura quoque illic raperiuntur de hoc lapi- •
^
de,nimirum quod etiam in agris reperiatur,& collo appenfus ex-
iAat amuletum contra venenum. Sortitur aliis
'• "
quoque ûfonum
iUe
Digitized by Coogie
Cafut n. Sectio I. - 40|
lite lîpis varia nomina: f^rtA inmag.nMtJ.^. e.^.p. ê. in<
nuit ,
quod dicatur Botax« cheloniccs, vel Gallice Crapodina, ubi
(iiQul dc efficacia illius antea dida. Gtfntrmi tom. i. dc *vifjr.
c.g./.iTi.ram cheIoniten& Batrachiten quoque dkt memorat.
.SimiUter quod ifie chelonites , Batracbitee & Carapaudina feu
Crapaudina dicatur, annotatum proftat apud Andr. Libdvium
'Btirmcbiar, L%.c.xi. f. 412. Dc variis itidem lapidis hujus no-
minibus , generibus , locis natalibus , magnitudine , faculcatibua
feu viribusySr applicandi modis agit etiam Anf. Btit. de Beot.l,A.

Lt.c. 149: Frid, Hofmdnniu 4 e. jib. de Ldlet. de gemm, & Upid,
e,0.^, p. rfg. allegati apud Exc. Jeh. Frdneum^
dt§. medie, de lapiciditu microcofm. §. ia. St Georg, ^cllcnixtf

0cn tn xoati)etffiiQ(n JL&gen p. 192. Si placet de hoc & arane-
arum lapide non nuUa etiam videri poifunt inter harmorrhagte pe>
riammata. Vertlm ReUenbdgiut L 0. fabulam quampiam prz-
mittens de rubetarum -ve! bufonum conventu (in quo rex exil-
iis eledus reliquarum’ rubetarum afflatu venenato enecatus la-
pidem in capite contrahat j concluditi quod nullus lapis in ulla
tubetz parte reperiatur , licet fapiCis talismodi in annulis cir-
cumteratur, qui potius‘expyrice vel alio lapide petitus iit. Ufum
tandem hujus lapidis ikhi adeo, quam ridkulam originem fibi
difpUcere ait Exc.' Ci&r. e«n/^med.d*p*fiep, 119. La-
idem didum minus etiam fe reperifle in bufonibus ait Obg.
Jdttbdm derdnu (f Uurtit p, 1 j 4. Sic nitorem quoque amitte-
re didum lapidem, contra venenum omne alias commendatum
C geftaeum^ txCdj^.Bauhma e.^tdeldpieL Beeedrd.) pradentc
poculo venenato, aliaque plura prdftare;hzc tamen fuperfiiti-
eni affine quid vehere , adeoque iidem apud (agaciores non in-
venire , docet item citatus J^reâM.Plurima itidem bxc,quz de
hujus lapidis nomine,origtne,uru&circumfiantii6autoresfolent
refetK, annotat, fcd exiguo cum aflenfu, Exc» Chrifi. Frdttc. Pdu*
Btône defiripte p. %o.Qhe,
lini i» Mate, admodum creduli
nos exifiknus in hujusmodi fupeltedili phylko atque medi«
St
non parvi tamen zlHmaco. Bufonites vero ejus*

co, a veteribus
modi mineralis naturae pociuselte ,& in comitatu Uenburg^co
'
Eee s illius
404 Scrutinium Amuletorum Medicum. 1
illius copia reperiri dicitur apud MArtin. Zcikrum im I
*
pArt. Porro bufones ip(bs exficcatos tnanuque retentos^
j8.
curare lx(bs a bufone, innorefcit teAimonio Tb. BArthobm j
epiji.de irAtiipUnt.morbor.p.io. ^QtliXcalAudAtm Cbrifi.FrAtu,, .
^
tAuUni l. A. pAg. no. aliorum autorum mentem exponens foqui«' •
tur ita : Bufo cxficcatus, & decollo fulpenfus, ob partium pofitu-

j
ram , & pororum difpoAtionem , velut uter, omne virus vi« i
cinum tam feliciter excipit ut tumefaAus revixiAfe videatur.

,
^
Ibidem etiam Helmmii experiemia,dedido tumore minus ob- i
fer vato , adducitur. Quid bufones autem alioquin ad peAem

antevertendam conferre dicantur , ex antea di6is peAis amule-
tis/.jji.tIfr.innotefcet.ConruItum duco porro trahere huc, que
'
. continua ferfe proftant apud r.to./.jo. La-
pidem, inquit, plafma vocatum, ac lapidem ranx terreAris an>
nulo aureo infertum , itemque Agilia quardam,chara£ieres,i-
,
magjnes , quaspiam item gemmas , adamantem orient. achatem,
hyacinthum, fapphirum orientem, (maragdMffl,& lapidem draco-
nitem ( qui in capite draconis invenitur ) v enenis contrarkri cre- i
dunr. Sed his remediis non nimis cA Adendum , MAtrbUhur

Annulum artificialem a veneno prxfcrvanrem vide apud Peir,
Atponenfem de rented.venemr.p.r^ ,Vcrba plura sq>ud
«m reperienda huc amplius transferibere fuperirdeo. Videri
-
quoque poteft eam ob rem MArfd. Fieivtu de vits cmlitiis ctmpd^
rAfuU /. De paulo ante didts,& aliis adhuc quibusdam
amuletis etiam agit BaU. Angel. AhbAtim de viperA uAiur, c. y.p.
rtfp. ifc.St Sennerttu pfAX. U 6. p. 149. De draconke itera feu tra-
chate lapide omnia venena fugante & venenatos morfoacoranr

cc,& qu^ idem ille ex cerebro vel capite , draconi vrvo ab-
loAb , petendus At , confulatur Cvil. J$bn/hmtu Lexuo chymic»
f. 96.
Fecimus >am mentionem draconitx lapidis ; qui licet ef-
Acax aliis At, vel faltcm putetur, fufpedtus tamen redditur ideo,
quod ex aliis rebus fxpe con Aciatur, velut oAeridit hoc yelfibi --
MlfecAtêA i.ebf.%7ip.4z. Laudatur edam draconit es qoisr
pam in venenoAs morbb, annotante «ere
wAtHT^Heivui* p. 3x7« Dkitui autemilie lapis a draeonedimie*
(us„
Diîtized by Google
Caput II. Sictio I. 4©f
novem undas medicas pondere fuo zquaHe. Quz alias
(us,&,’
de dracontis vel draconitidis origine, & quomodo i DracQne>
impetretur ille lapis, autores icribant vel fingant, cdUges itt».
dem inter alios ex Boetii /.4,/,2.r. 472./. Joan.de La'et,dt
gemm,(d lapid. /. 1 r* lOjf. ^ Andr. Baccii ( cum netis IFolfy.
. t
Gab<Uboveri)degemm.(^ lapid. pret.c.ix.p. 176. Podhee

non vulgaris xftimii funt penes multos contra venena , varia
ex ferpentibus petita i corda vero vivis ferpentibus extradla
ideo laudantur a quibusdam , fed parum tribuit bis,fibique ex-
perto credendum efle vult Stbredtrus inpbarmac. L f.p. jotf. U-
crum Nero ab Agrippina matre exuvias ferpentis commenda-
tas, & aures armills incTufas dextro brachio getia vetit pro
eodem, aliove eff«6u, mihi minus colligere licet ex Svttenio in
Kerone c.S.p.m.ôOr Sicetkm ophites lapis pro amuleto
geftatus centra ferrpentum & afpidum morfum extollitur i
Mattbiele de fimpl, med.facub. p.
De ferpentis pileati lapide rn captiee iplTus reperiendo,hl
India orientali, quod venenatis mortibus impoGtus vulneri in»
hsreat ,ac venenum attrahat , agitur Kirc herum rtgne ma-
gnrtico feCl. a . c, ^.p. f 8. in ASis Bbiltf.AmgUe.Atmi l66s-p»
m.173. De ejusdem Iapidis ambigua experientia extat quid in
IdifceUan.Acad. Leopeldine- Cafar. cur ief.Anni 4.0^1^ 2. r.Fal-
fas etiam laudes ^predicatas illas lapidis ata6i,timtum non
1
(einper, deprehendit multiplici experientis inhians /V. BaS in^

experim. nat. Indicis p. l.ffc.Ifp.j^. uti &
p. gi, fiTr. Arbitratur
iniimul laudatus abflruforum nators indefetius indagator ille,
quod laph iOe faditins utplurimum exiftat ; depromit quoque

idem autor illic non obreurs tedimonia vcl fuîdones fraud^
lentis, atque irrits illius efficacis. Non nullorum experientia
flipaius rediruit illi lapidi fuum stlimium & ufum Rob. Beyle dt
^tcijic. medie, p. 1^9. (^c. atque didumDominum Redium a fadi-
rio HIiusmodi,ve.'. falfo lapide nullam efficaciam expertum etle
fufpicatur. Plura adhuc de lapide illo Lufitanis Piedra della
Cabra diSo , uti & de faditio- quodam fimiK , & modo prspa-
sandi illum proftani inMifctlL. diUerum Anni 6 , Cf 7 * Appf*dUe
Eec j
p.x^.lfc*
4c< ScuuTiNruM AMUtFfORUM Mudicum.
De laude & experimentis aliquot hujus -lapidis ,4
Kircbtr» & TMbtnio obfervatis agitur ctkrn in Epherntridum
Brudittrum (fc.vi Erid. Nitzftbio in Ldtmdm verft»
ntm. Addi his polTunt , qux de eodem lapide habet, St quod
ille 4 veneno aurado repurgetur , (i in lac iniiciatur Ejrtfm^
FfMfitifti 11} bem 3»»^tf5^cn unb înt(d>ew f. lau*
Tdcbtniut clsv.Sippo€r.c.<).p4g.\6\.\x\ny^x. lapidem illum /o-
Ium venenato morliil animalium infervire»itec adeo contra alia
venena valere. Aliquali experientia tutens etiam pulverem
didi lapidis in morfu ferpentis pro intmio u(u congruum ftti*
tuere conatur Rob. BoyU,Ld.p.i6j^JSfcMdxv>m autem foret^d a lier>
pentibus vis illa tradoria dependeret, vehiti quidem hoc
rm 1.4. non levi verborum praetextu tueri fatagit^ quod vero
experirmia majori mereretur indagati. Alioquin fufpicarer ego

illum e0edutn,uti aflccitate lafndis, ita 4 quacunque edam terra
eminenter licca , porofii atque adftringente expedandum ciScj
veluti ideo tetre dgillate variae, (ex quibus forte etiam fadi*
tii i(U lapides condant ) oda Si carnua certa, atque tetre ufte
probari poflent, nam velint nmiliter contagium illud virulen*
tum morfu iffladlTuiD in cormra reforbere vel exAigere Hcul
, ;
edam ali4« ob parem pene icopum fcatificationes cpmmendan*^

cur in didis malis.
Porro de corona ferpentum 4 veneno <pjovis,pefie &&
prefetvante agit C#vr. Kunrdtb, mtduU. deîU. tr. 27. p, jop.lnd*
dimus non immeritd porto in rufpiciones vd helicariones de
ejusmodi lapillis & coronis, quod iepe faditie flnt ,cum vul«
gus cereum & credulum admodum venetur atque veneretuff ^
hujusmodi res, alioquin inermes aut in efficaces; cui negotio
prompti alTurgunt, & refpondent fraudulenti Aphilargyri.Sic
arte fadas illas coronas communiter elTe, atque ideo etiam exi*
gtue efficadz atque atftimii , pluribus innotefek ex MificlLAcdd^
Cdfdrto -Leuptld. Quriof, dtc. 2. Ann, 5. gbf. i07/.aiu^^* De CO-,
’
rona ferpendna £dai& exSmaltbo fada agit edam Lihdr .
wm trdS.tbym.deignt ndturd e,^f..p,%%. Similitef de,draconi-

CCifiveophepHephanUco lidido «edque ea maxUla apioruia
. facile
Digitized by Googie
Caput II. Sectio T,
407
facile parabili confulatur Vtlfchiu* l. e. Dehinc etiam Je dtaconite
illo,, vel Draconum > afpidum vei ferpen-
lapide, feu cemana
tam, quod eadem vis, juxta quorundam rememiam , illis tri-
buatur, ac de annulo Gygis decantata illa proflat, & quod iflx
coronz c chelis fquillz marinx affabre efformari posfint.rcribic
Fnd. Hoffmantm clave Schroderip, igf.De fraudulentia hominum
circa ejusmodi res dieSas occupata loqvuntur etiam jam addu-
cenda verba Anf, Boetii de Boo/ in gemm, biftor.l. 2. e. 173.^.34(5.
'Dicit quippe qu6d anguium lapis apud Bobetnos celebris , Du-
chanek diAus, exifiiinetur ab omni veneno , aere pefUlemi &
Incantationibus gefUntem immunem reddere 3 verum non la-
pidem, (ed vitrtMn in illam formaro conflatum efle, dicit autor,
fvadens infimul,ne quis falibs pro veris fibi obtrudi patiatur.
Porrd predoforuffl m
Infula Melita reperiendorum ferpentu
oculos annulis inclufos atque geflatos, ut carnem tangant, uti fle
fingvas eorundem contra venena , procuratione & preiervatione
Commendat ITormiiu mnf.p.y.OL DopperinVêf^t.betTlfviam.
: fic itidem Fab. Qkumnaiepurpura
gp. aliique plures ,
(S quidem appendite de Glodbpetris refert , quod exdem ( i

MeOonio commendate ,& Lamiarum dentes appellate) adverfus
venena conferant,atquc ideo etiam argento includi folcant.Ci-
fandus quoque nobis eft autor beir (BoUCvfft^c^tn HûnfHnitv
ntrv illic,qu6d quidam ôflbpetraa auro vel
argento inclufas collof|ueappen(as circumferant,putantes contra
venena atque veneficia eas ede utiles , infimulque madorem
concipere iftas, fi venenis appropinquent , quod tamen cum Bo-
'etio iegemm. L 2. 1. 160. minus verum fe dcprehendifTc tcfta-
t«r. De iisdem gloflbpetris vel fcrpcntumlingvis fle oculis ex

Melita Infula addufiis,qu6d per fc collo appcnfi,aut fi oculi
gcflentur in annulis, contra morbos de malignitate fufpedos,
morfusque ferpentum faciant, ac veneni prxfentiam madore pa-
riter concepto prodant, videri poflunr allegata apud fi-ider.
Hofmannum elave Schroderi p.xy. Dudu modb difli mado-
£is,venenuni propinquum arguentis, aliorum confimilem opini-
’
< .
. onenv
,
4o 8 ScRumiUM Amuletorum Medicum.

onem ab nolumus j fiquidetn inmenliseum in Hncm
his abeiTe
ade/Tc voluntquidam cornu ferpencis , & lapidem prasGum

quod prxfentc veneno nitorem amittant » ablato autem illo
noxio redeat hic nitor. Sic bufonis lapidem in annulo perfo-
rato, ut carnem iGe tangat, geGatum prxftrue veneno miro
quodam modo contaflam illam carnem csleiaccre quosdam
velle, rarenter autem eum reperiri feribit Bald. Angel. AbbAtUu
dtHAtur.viperA r.ji.p.ttfp.CfV.Autor hic/. </. varia aGa etiam de
prasGi lapidis laudati vitibi» recen(iet,quz fabulam quadan*
tenus fapiunt. Similia alia, de madore ejusmodi venena prz'
fentia arguente,pauIo poG hzc innotercenr,ubi de unicornu &
culis a<ûri fumus. Sed revertimur adhuc paulisper adgloflb-
^
petrasciim arbitrentur quidam , quod Przfenua Sandi Pauli
,
quondam ex Malta Infula difia omnes ftrpentes fuerint ex*

pulG,ut adhuc hodie ideo nulli ibidem reperiamur, vel Grepe*
riantur , nocendi tamen potcGatc Gm defUtutt , quod item de
herbis alioquin venenatis judicant; quemadmodum de his, & a-
muietiloco commendatis oculis ac lingvis iftiusmodi pro ve-
nenis arcendis legi poteft 0. DAfper in ^f^treibung bec 2(a
fi:icanif^cn'^nfdn /.88. 0'f.De efficacia illa in Melira a Paulo .
itidem religa, G placcc,plura inter periapta infetGis oppoGta vide*

deantur.Inde edam argillae vel terrarMelitez tantas vires adferibi
volunt quipiam pro ferpentum roorfu, vel aliis venenis curandis;
quemadmodum interdia cxjob. BApt.PortAlib.%, t.\o\ allegat '
Ah AurtUut Severmia trA^. de viperi* c. 14. p, 352. quod didx ar-

-
gillc etiam quotacunque portio in viperz os immifla ipG exitio
^
Gt przfentaneo. Atque uti autores de efficacis iGius caufa funC

foliciti , ita non conveniunt omnes circa gloGbpctrarura ori-
ginem. Colligit vero autor betr

nter/.r. quod gloflepetre falso a viperis petitz credantur,quia
diâ nullam viperam alere vel tolerare dicitur. Alii qui-
Infula
dem , ceu paulo ante atdgimus, ferpentes illic reperiri , (ed mi-
niis noxios iGos exiGereIbribunt, aequo etiam Tb.BAttbtlinm
ttnt. I. B.pifb. 52. Dum igitur quidam lapides illos volunt exi-. <
Aere linguas & oculos viperarum, de ufu eorundem tritura il-

lud
Digitized by Googie
Caput II. Sectio I. 40J
lud medicis notum applicant, ubi virus ,ibi virtus; ut ita cx
ferpentibus antitodum contra eorundem morfus aliaquc maU
venenata expeflandum & repetendum fit» de quo legimus a*
pud Frid, Hojfmdnnum L c./jg. tjo. Cfc. Sed fatebuntur nobif^
cum curiofi, formas ejusmodi translatitias externas ( quales
confpiciuntur in' di«5tis Mclitenfibus rebus) in variis lapi*
dibus ac mineralibus, veras non raro mentiri vel referre, ut ideo
minime fufpcnfos nos teneat hoc, quin difias res lapideas, poti*
usminerales, quam animales pronuntiemus. Innumera pe«
nc»quz in hujus aiiertionem adduci poflent de typis & edigiebus
naturae digito multis rebus , (non fine ftupore atque admiratione
(pe^ntiumL^ contemplantium impresfis, & quotidie fere obfer-
vandis, nihil amplifis hoc. fod alio mpoflerum fortasfis loeo mo>
vehimus. Intcrim de veris illis a ruppofltitiis lapidibus Meliten*
fibiK dijudicandis vcl cognofeendis revolvi poteA allegatus FriJ.
Hojfmdnt/usl.t.p.m. De natura, &I0CK quibusdam natalibus ac
laudibus glofTopetrarum contra venena commendatarum vide
. fis etiam feribentem Anf.Bdit, Boet degemm, hiftor, Ub. ».c. 16%. p»
340- Petr, Joban. de Laci» de Gemm. Upid, iib. 1. c.‘^.p. loj. C?” J<*-
cob. Pdfurjt. Brunenem Lexic. CjfielU renovato p, 6ib. Non-
nulla etiam de hisglosfopetris, ( folsd a quibusdam pro dentibus
carcharic canis reputatis, &qudd iftz argento inclufeac geflatc d
pueris, illorum epilepiira & pavorem arceant,ac dentitionem ad-
juvent, uti& venenis rcfiftere credantur) fuppedhat Jac.
iTagnerui biftor. natur. Helvtt. turief. p. Plura de glosfo-
petrarum origine, &ufu ptopefie ac venenis domandis,, proflant
apud Exc. Cbfift. Hdvigittm conftl, mtd. de ptfê p. ii7.£fc. His ad-
datur tuQumpeculiam de g/ojopttrit cltru/. Toi, Rei/ckti. Alia
adhuc etiam de iiUs alio in loco noArum ferutiniom habet, proin-
,
de badlenus allata de iisdem fufficiant.

Dehinc reperimus apud Andream Bactium deu::ieornt/,Cj:Ubd
cornu monocerotis in digitis geflatum prefervet d veneno. Pla>
^ raforfitande eadem efficacia coUefia inpofletum conflabam ex
Exc. Adaoit Hahnii tr. de unictmu jam diu ad calccm, fed nondum
publicum ad typu0] deduco. Ff/tgiflenut mtduuslefttlcpfis hbro de
Fff pt^k
..
,
4W SCRUTINTUM AMULSTOnUM MsiStCUM.

cornu illud collo appenfum pro veneno*
peftk cHrdiione fioailiter
rum De laude eiusdem & cervi cornu agens, a
alexiterio cSert.
nobis non eft reticendus Akbdtimdeviptr.p, 171. (ft. Communr*
ter etiam venditanti quod unicornu fudet prxfente veneno ; Sed
fallum Iwc declarat Primerofitu de vulg.errorib. l. 4. e. De eo-
dem, num cornu ilhrd fudorem contrahat prope venenum , agit
Th. RanbehnHs de unitortut C4p. ip. p. 175. Id de madoM aliarum
etiam rerum , qui erumpat ex iis , prxfente materia venenata,'
annotatum reperiespasiim in autoribus; Verum an manus ocu-
latX| male credulorum > hic etiam quid deliderent, definire luper-
ftdeo; Communem quoque alioquin probationem bonitatis u*
nicornu volunt circulum ejus afitidufa(flum in menfanon
efle, fi
egrediantur, polita inmedio illius, venenata animalia;de aranea id

aflerentcro vide Tb, Bdrtbobnum Cent. f. hiftor.dndt, 8j. Ibi autor
eriarofeobferva^ dicit gallum in mcnla politum, lineas tres in
eadem lignatas creta non transcendere voluilTe^circuluro cafto-
red formatum itidem averfari naturali odi6,idquc non figurx,fcd
alexipharmaex illarum virtuti tribuit ; Iknilitcr vero autor in Creta
alexipharmaci terriculamentum latere, ac in terra Lemnia, pethi*
bet ibidem. Sed iftud xque de unicomu,quam aliis alexipharmacts
diSum , experientia in fubfidium vocata, fxpius vanum luit re-
pertam. Tandem fotikan asfertum illud aliquando de farina
fosfilis unicornu fuit obfervatum , quod aranea noluerit circulum
tx illa fadum transgredi, quod fbrfitan etiam alia inleda circum-
vallata ejusmodi polline vel pulvere faciunt ; uti alioquin arbores
ideo etiam creta circumlitas , vel cinere confperlas , a formicis ita
munitas dici obfervamus. Si quis verd hdem iis de unicornu di-
Ais denegare vclir, ei liberum orit ; laudatus vero BdrtbeUnut L ie.
defendere videtur illas opiniones. Ceterum de unicornu fosfi-
li in pelle etiam commendato , paulo fiiperitis interpedis amuleta
diAum fuit. ’
Sine dubio etiam oUis magni fecerunt noHri Germani cor-

nua cervi , hinnuli, damx, alces &c. quia illa
adeo ftudiose pro do-
mibus exornandis cum capitibus faAiti» fu(pend«unt, ut forte
venena varia infringerent ; prohibere autem cervi pellem , & pe-
des .
- Digilized by GoosÎe
Camit II. Sectio I. 411
des dextros porte affixos ingrcfliim cujuslibct animalis vcncnofi,
CX GdUn0 affert Job. Geerg. Sdrtoritu de mori» miliurifeu Coflrenfi
p.D. Sic etiam Cornibus cervi crudis vim quampiam falutarem
inesfe, & a Fragmacicis interne & externe adhiberi meminit ( lau-
datisiimus quondam noftrx Acad. Leopold. Czf. Collega ) Jeb,
Andr.Grobd Elopbografbid p, loS. Nolumus autem illud pro-
lixihoc loco attingere , qiidd Androniem Imperator cervi cornu
notare voluerit focminas a fe corruptas , Sc civitatis mores , de quo
Tbeopb.Hopiugiiu dtjure infignium 1. 17. f. 899. Niliil jam
etiam de Diana venationum praiida movebimus » cujus in fanis
plurimis cervi cornua fuerunt affixa; in Aventino veto ipfius tcm> >
pio cornua boum cur fuerint affixa, quxrunt nonnuHi, de quo Exc.
Cdjp.ir. Sagittarim dejanuk veterum c.r^. p,-io 9 Non attingam
i.
etiam Poetatu figmentum^quo A&eonem curiofum ad videndum,

& appropinquantem Dianz , ab hac vero cervi cornibus corona-
tum vel cornutum diminiim fcrlbunt. Ceterum de fpoliis belli
vcl. venationis, januis a veteribus appenlis,hujusqve rationibus f
alius noflri ferutinii locus plura complctîtur.

Obitcrhisfimul jam infero, quod pocula quaipiam pro ve*
neno indicando vel infringendo olim frequenter >& ea non raro
ex cornibus fafla , ufurparint : Gc de poculo ex unicomu fado
olim ulitato Hifpanie Duci , a Mrndoza mentio fit 'apud Zeilerum
Depoculo Indorum Regum>ex unicornu ani-
cent. j. Epijl. 6S>
malis ciijuspiam eum in finem pariter u(itato,P^>^rir/«/ devita
AptU. Thranet hb.-^.c, i. Docet idem hec Exc, Paul, Ammantu de
'mat.med.p.\77.Jeb.Langimlib.i.îft,2o,f.iii. aliique plures.
Sicquod vafa putatoria olim ex aliis cornibus confei51 a fuerint pro
(alutari potu, videatur /ar. MafenimJêcuL imag, veritatk c. 7^,
rtf.T^.PT^.item laudatus Graba Lc.it alii pluret. Imo propter ufum
cornuum, loco poculorum prifeis frequentem, &c. mifcco
fi ve vinum infundo, vas poutorium originem fuam a*
jre xeÂTocnadumcile, communi pene fuffragio aitici feri-
buni. Im6 vox cquivalet poculi nomini, propter didum
iftum antiqvu ufum. Paulo ubcrius,nec fine fpecie veri argumemh
illud de poculis Regum Indorum ^dlis,& ex aliis fimilibus cor-
- Fff 1 nibus
4f» Scrutinium Amuletorum MEnrcuM.
nibus alexipharmacis prcparatis, uti & de di<^z hujus efHcacic .
ratione differit Bald, /ingel. Abbdriut de viperei ndt.e. p.p. i-i. e,
Didius vero autor /. d.p. 172. poli alia de iis rationatur ita : inetui-
da mihi ratio cft,qua virtus cornigerorum animantium innote*
fcat, & nos a veneno tutos reddat. Animantia omnia cornige-
ra> (]Uzautinfe6is, aut venenatis herbis , aut animantibus, a!iis>
qiievencncUs cibis utuntur, propterca,qu6d cum ilia venena
fintcum parte aiimentali, qua prarcipuc nutriuntur, venena vero,
quibus, aut a natura, aut confvetudine asfvevcre, transmif*
tuntur ad partes excrementales , aut ad ungulas, aut in lapillos
cencrefcuntîn fenio vero in omnibus excrementis naturz no<
tis , nobis vero incognitis, & propterea liunt 'cornua, ungulz
( lacrymz, cor, atque os cordis cervi ) & lapilli, ( quales Bezo-,

artici &c.) qu» vim habent maximam 'adverfus omnia venena,
quoniam ob limilitudinem ad fe trahunt venena, cum licca, & ra*

ra lint cornua & ungulz, & quoniam ob contrarietatena , quam
habent cum humano corpore, vino permixta, facile vomitura
pranc ; proinde in cornubus antiqui Reges potare confiicve*
•
rant.
Dc poculis iRIusmodi haAenus allatis, adhuc quzpiam ejus*
dem argumenti fubjiciemus ; Ex fraxino vero pocula fadla pari-
ter veneno mederi irrdicat Wr«r. Salmutb. comment. ad PatuiroU
memorabtU Ub. i.p. af i. item dc priori An^rl. Abbatim de vipera
"
natur, c^H.p. 169. 0 c. 'Volunt etiam ,
quod vafa Porccllana
hil veneni admittant , vel venena mutatione fubitanea fuz pcl-
lucidicatis detegant , iitdemque potenter rcHUant , de quo iterum
aiitor modo diûs L c. p. 157. Dislilire hzc pocula ilico H vene-
num iis immittatur,indicatur eodem in loco p. 141. O* 144. Simi-
h'terpaculum ex eledlro naturali condatum virus inhiTum prodere
fertur Aridore quod etiam annotat autor ille l, a. p. 1 44.
,
Oe
iAo vero quod Porcellana vafa frangantur A veneni quid iis in-
, ,
fundatur , agit quoque Salem. 0

t^weigev itinerM^ a» 4> Vim
Perceltanz adverfus venena re^^tit etiam Samuel. f ornarim de
tonfenf. (i dkfenf. corp. p. 66. $. loi. Utrum veto vis hzc contra
toxica decanuta zque incerta fit, ac Porcellanc geaefis, vcl prae-
•
'
.
perao^
•
Digitized by Google
Caput II. Sterto F. 4tj
parandi mddus (a modernis long^ alius ac verior demonllratus,
quim olim fuit nobis indicatus) ignoro. Poculi ejusmodi falu-
*
(aris alias mentionem etiam facit Jo4tj. Laa. deGcmm. Upi<i,

l. a. f. 26, p. 16^. inqutens r aecepi olim a C!. viro C/W/f#
fragmentum, cui ipie infcripfcrat: Fragmentum e poculo Eduar-
di IV. Angi. Regis ex ophite lapida adverfus venena, donum H.
Morguni Annoifgi. Qualis vero fit lapis OpIiites> videlicet mar-
moris genus, docet Lacthu l. e. Abirem pene in fententiam Anf.
Meet» Beoi in hifter. Upid. (S gemm. /. 2. f.27p. ^».504. Zcblicus, in-
quit, ophices Gcrm.tnorure, ad multa prxdicatur. Scribam quid
Typographicis typis doillius facultatibus ediderint: Veteoi
illi
ne illd.divendic6> aurum aucupentur, plura promittat, quam pr«r-

flare posfit. Lapis ferpentinus nullum patitur venenum i nbi
poculum e Iapide f tdura venenum fufeeperit, id fudore prodit &c.
Oe fimilibus poculis veneni impatientibus, aHisque variis videa-
tur etiam Uter, Drexeliidurifedtn, srt.pdrt. j. c.
7.P.337. O*
Poculorum. ex fraxino paratorum paulo ante quoqut feci-
mus mentionem, quod venenis eadem refidant; fic de efficacia
fraxini,contra ferpentes alioquin lasdata, nullus fere inter prifeos
dubitare aufuseR, quia fides ejusmodi altas radices egit incom-
muni opinione hominum. Crediderunt autem arborem illam
occulti antipathia infcflam efte difHs ferpenttbus , adeo, ut ettatn
umbram illius evitent,<!t longius effugiant. Volunt quoque, quod
fi gyrus frondibus fraxini fit faclus, & juxta liunc ignis coHacatus,
ferpens in illo gyro confidens deferat eum lecum,& citius in i-
gnem incurrat, potiori odia erga fraxinum incitatus. Inter in-

numeros pene alios fententia* priori favere experieris Mlin, /. 16.
r.13. FrdnSinm bift.animdL p. 707. Arnen. QrAndium turiefo rer.
Abdit Af. perferut At ere p. 239. Job.AdAm. IPêberum dkturf, curief.

p. ipp. &
c. Hem. KemmAnnunt templo fiAtar. p. 2:9. MArtinum
@(|Fmucf oceuU, mAg. nugn. merb. atratien. p. 4. yinctnt. bifi,

fiAturAl» Ub. 10. UAffU. Fecinum de vits teeUt. empar. i. 3, e. 14.^.
S32. hem Botanicos autores & altos piures. Atque ideo etiam
Celeberrimus (heu! etiam nuper Acaderaite noftrae Leopoldino
Cafareac morte furreptus,acc(slitibus adveûs) deStor-
Tff 3
zemrA
4T4 Scrutinium Amuletorum Medicum.
ztner 4 p. i 6i. miratur» quod cantharides, tanquao venenata ia>
{eAi depafcant folia Fraxini, venenis alias rcfiftentia. De fraxi-
ni fucco, aliisque pluribus illius remediit contra afpiduoi raorfus
& infultus commendatis , nolo cfle prolixus , cum bene muld
autorcs de iis agant, & forte Tcpius alter ex altero hujusmodi tra-
ditiones Une inquiOtione accuratiori hauriat» nec non pro lubitu
interdum commentario quopiam adaugeat. Speramus autem
nos aliquando' in exercitio Academico £
Frdxino plura commu-
nicaturos. Sed de fraxino & aliis quibusdam plantis, ferpentibus
contrariis , fi vario modo adhibeantur, licet multi non ambigant,
id tamen inter fabulas refert Fraacifetu Redi in ohfervdt, de viperit
[(JU4 ddhdrent etUm Miftelltneu Acdd. Leopeldino- Cnfar. Curitf,
dec. I. Ann, \,) p. 37. j8* Repetit idem hoc forte ex citato au-
tore JttJlns Cortnummiks de morbo dttonito Plinii locum,
paulo ante addu£ium,paritcr allegat dc fraxino adverfus ferpentes
commendata Job. Ilenr. Urjimu nrboreto Bibl. c. 6,p. ni. Sed fuo
loco relinquens id ilie, potius efficaciam midicc ad crucem Cbti-
£U applicat quod fcilicct han:
,
__ ^ longe fuget omne venenum.

De franxini viribus diSis,licct idem rcntiat,cum adhuc vXnSfAtbe-
t)4iu, impugnat tamen illud, & f gmenti poftulat eos, qui (latuunt
iflud, vir inter medicos rari Mmii, Mure. Aurei. Severinue in Sei-
lomo/ligep.66. Sententiam illam addudam Ae4//,de viribus iftis
elufis, confirmat itidem Puul junijluf in Armubtrgd deferiptione e. 7.
^.i^.nbienim ab incolis rcUtum cfTe feribit, quod circa Wolcken*

flciniam arcem , ubi magna fraxinorum copia reperitur non ra- ,
ro apricantei ferpentes obferventur , in quam fententiam adda-

tur etiam Domi». Cbdbnuf Siirp.fcidgr. f. <507.
Deinceps JRtunui ait, Atticas muliereo Agni foliis cubilia
fubfternere ,
quod ferpentibus eadem fintinfe(la,af quod exifti-
mentur a veneris appetitione prohibere. Tantam quoque vim
quibusdam rebus contra morium viperarum tribuunt qoipiam,
ut etiam falubrem pronuntient muficam excitatam inllrumentis
ex iis fadis ; videlicet ligno Juniperi, fraxini, laurus, fambuci, vi-
tis, aut ex cornu cervi, de quo allegatum locua vide apud Zei-
Itrum
Digitized by Google
Caput II. Scctio I. 41 j
Urum ce»u i. Epifi. $7.p. Verum fuperfcdeo addu<fiis
his opinionem meam
addere dc modo difta efficacia , fi qux
certo cxpec^cmla tJi memorata mutica , qux for fan aliis cautis
citius quam materiz inflrumcntorum competit.
;
Prxtcrea de
radice Queyo vel Keggio in Cambajx regno rêrienda , feri-
bunt,quc)i dorfo geliata Tecurum prxdct hominem d feris ve>
nenons,eorumquc mortibus. Verum fruticis illius non omnia
ramenta in ufu efre,fedfa tanmm,quxfoIeantin feptentrionem
vergere ; cum qux meridiem refpiciant> vcntnofa & fnorbifera
communicer flatuantur. Prorfus felfas verd has res deprehen-
di , 0 ad experimenta deveniatur , pronuntiat iterum laudatus
Dominus ReJi experiment. natura!, p. i;8. Alioquin Ltbtlitu
p. 58. a/Tcrtc odore folo balfami enecari vnperas/casque ,
qux
inBairametis aut Balfami fylvis degant, etTe innocuas; fed as-
ferto itli , ob non nulla dubia, aon aflentitur Excel).Dominus
PauL Ammanun de mat. med. p.i 26. Potro fpinx *Ibx (emeo non
minus pellere ferpentes^ti geftetur, vult Diofitridts /. 3.r.i4.
Verum exiguam fidem eidem amuleto , uti aliis pluribus, tri-
buit SanHorhu de vitandis error,!. 8. c, ir. p. idi* Dehinc pen-
nam ibidis ferpentes attonitos reddere, & confefiiroin veltigio
grclTus inhibere, n in quempiam illorum injiciatur, indicatione
tOH.!eGrand.!.e.p.226. quo in loco etiam feribit autor,qu6d
ferpens quernis feondibus contaâ moriatur >& visa fago per-
terreatur. Experimento enim, inquit, probatum eft,ilKus ra-
mo hoc animal injefho vcluti attonitum fieri , nec ampli-
arrte
us movsri.Atqueid de quernis foliis ex ZVmerr/Ve petitam dicie

Ant. Mizaidus de fecret.bort.!.i.c.\\, Prxterea quoq; innotefcicex
P//n/ede Betonica, quod hxc juxta ferpentes potita cocrccac
iflas,ne transgredi illam valeant ; admodum dubitat vero de
hoc Micb. Bavius ujr tDunbetrbmri Xcib e «nb VOanbTttt^ntpo
parte i.p. 45j.Pofthxcfcqvuntur iam quxpiam petita ex
Sim. PauU quadripart. Botanieo p. 533. MyrtuS notlras Danica ,
inquit,feu perO/ aut Germanica pofl/in nobilisfimi hujus regrti ce-
leberrimis Provinciis, Seelandia&Cimbtia adeo falubri folo fuc-
crefeit , ut ferpentes fuget, ceu qui nunquam (fabulari fub ea vi-
~ Nolo'
fl fune.
,
t
}
Scrutinium Amuletorum Medicum,

Nolo quoque locum illum nocabileiUi de herba quapiam in*
figniter efficaci contra viperas deprardicata prcterire,qui proflat
apud ccleberriaum LuMfum hiôrU JEthioficdUi. C4f.
ip. num. la r. Omoia , inquit > herbarum miracula fuperat
Ajjdzoifttm efficax contra afpidum venena, ut nocentis/ima
ferpentum genera hac herbi tada ibpiantur,& ceu mortua ja>
ceant: quin & umbra illius (luporera viperis inducit, ut cn$
innoxie tollere poslis. Qui radicem hujus herbs comederit
'
inter ipfos hydros Sc cherfydros fine metu ambulare poterit,
imo multos annosâb illis tutus erit. Viliquc fuerunt Habes-
lini , his radicibus uli , angves venenatisHmos inflar angvilla*
rum manu tractare ; Collo inflar collaris circumdare : cosque,

cum liberet , impune occidere ; Ita providum numen , ubi ve»
nenafunt przfcntIslima,Nec ingenitam fuilTe crediderim Pfyllis,
Africz genti olim percelebri, virtutem morfibus {e*'pentu meden-
di, ftd herbz illius remediis parcam: eam vero ne vilerceret,fe--
1
creto habitam. Quefluofum enim olim erat, venenata anima*

lia , per diverfas orbis regiones , fine noxa ad fpcdaculum cir-
cumferre. Haiênus , ob orientalium aliarumque lingvarum

peritiam &
merita literato orbi non ignotus Ludolftu laudatis-
Ornus; qui plura etiam in cotnmenurit fuo propediem edendo in
locum iQum de eadem materia confignat.
Magnam rpem, poO illa , multi ponunt in lapide Bezoar-
dico, quem amuleti inflar aciliibitum vim venenis adimere tra^
dit todintu tbestro Hdt, lib. %. S>trdfenuf,S0rdf{oH^C4rddnMt,Mo~
v^rdeSfO/, ITormiits &
Amênifu, Etden quoque fencentiacd
Frdtru Aracnii de îatdHOy<\\\\ pariter pro fummo fecretola- •
pidea hunc.ebucdnac,fi de collo fufpendatur verfus dextrum

latus , hinc enim nullum 'venenum gefiantem invafurum efTe
1
confirmat. Bodtiiude U^d. (i. Gemmis L\.c, ipj. inquit ;Si foris
alligetur Bczoar Oniflri laterii brachio, ut nudaro cutim- accin-
gat, perhibetur venenis rcfiflerc, 5c contueri , ne a vcneno,acreve
I
Multi tamen infurgunt con-

peOilenti aut contagiofo Izdaturi •
diî,cum interne, tum externe adhibiti, uti

cra vires lapidis
fnoxdkcmus;fMl abappeofo ilfoextrinfecus ptolatam proma-
pamem
Diîlized by Google
Caput If. Sicno I. 4»7
oanMm facultatem defrnfem reperies contra adver&rlos Tuos io
dtjûtatioM mtJica dt Ufiit mtmorato bjkfta fub frdjidh Kolfn-
(iid leb. Eberbdrdo jrz/V.^.Confcr etiam Micb,
Edp/liam «n itwtn&cvbiirltcfKn Jlcttsurri) U?u^^^2^r^^cv•»SB•
dêpdrf, i.p. iS8. Didi vero lapidis hyperboUcas multas, por«
tcntofas, &fuperftitiofas\irtutes commendatas non admittunt,
nifi experientia verum id oflendat, Medie. inJor.notu ad c,
. G arcta al> Hono^St allegati apud Jac. Jof. Jtefftfum :» vianu-
duihone ad vitam longhrttn c. lo. p. J]I7. <5* f. Nullius cfianu
momenti Bezoardicum lapidem ii fine dubio eonfebunt ('fipeti-
apti loco recipiendus eft) qui tantum non omnem virtutem ilK
' intfinfeaB sdmidb , vel propinato derogant. Argumenta, qus
prrtcndifolentaliasprodepresfaipfius aucoritate, videri peflunt
f
apud ff/rm, Grubiitm dt fimpt. mtdte, acuit, f, ijg. 1^9. (£ lÔ.
Rtits campo £lyf. qu. 67. fi alios plures, brevitatis gratia jam re<
licendos^ reverti quoque poteft, qui vult ad Prolixum et-
iam patrocinium comta impugnationetn illam modo addudam
proftat apud citatum Rtits l a. Anneênda quoque ducimus pro-
latis Ilis vctba Afaubioli comtn. iit Diofeorid. l. 73.^.540. Lapis
Bczahar, inquit, Maufitanorum teAimonio antidotum cA omni-
um pracAaniisnaaum,fua/peciali dote, contra omnia in univet-
fum venena: utpotequinon modoAauAus fed etiam adalliga-
tus,icautnudamGniAri lateris carnem contingat, omnia Arperat
venena. Legitimum autem, nimirum flavum eligendum efTe lap.,
auror vult. Vulneri quoque impofitusilic, a mortifetis quibuscun-
que feris i 61 os, Aacim liberare didturve vencn6 fudore expulso.
Idem pariter juvamenti adfert ,ii ore aliquo tempore Argatur;â-
ftenus Mattb. lisdem viribus pollere illum lapidem impolitum
apertis carbunculis in pcAe alii fcribunt> Cm
adducto aAcrto
fubfcribit etiam aAenfus Gareta ab Horto, SuperAitiofuro au-
cemcA. quod ruppcdicat^Vrajpiyir; lapis, ait, Bezoharcoofcrt vo-
neno Lcorpionis, quando puteatur in awmlo, & inciditur in ea
imago fcorpionis , luna exKleme in Agno fcerpionis ; & afjuce ut
(it aAendens , deinde Agilia olibanum cum co j luna exiflente in
'
iôrpione# quod datur patiendi ad potandum. Neleio num i Ia

Ggg cau-
I
4tS Scrutinium Amuletorum Medicum.

cautio de interno ufu illius lapidis annotata (fcilicet quod ex re-
latione Indarum fcxminarum przgnantibus noceat, ob metuen-
dum facile aborfum ab eodem) edam id efficiat, fi exter-
ne applicetur ,veluci dc priori informat nos Garc. ah Horte bifi,

dromat, fivtfUc. mtd. Indit, L 1. 1.
Dehinc cervus varia fuppeditatpcriaimnata, contra venena
roorfusque venenatos dilaudata ; quemadmodum lacrymam cer-
vi corpoti alligatam, contra venena prodefie tradit Cardantu. De
dente cervi itidem gefiato pro arcendis venenatis animalibus vi-
dere eft apud AiricoUm de Cerve p. 147. Eadem efficacia unguix
dextrz & pedis cervi annotata extat in l. e. p, 134. De pelle a capi-
te cervi detrafia^&lacrymadii:^ evolvantur quoque allegata cx
Scribonio Ldrge in prafiuiene citati AgricoU traHatut, Sic etiam
corio vcl pelle cervina veftitum hominem contra ferpentum no-
xam tutum pronuntiant Stxt.fbilof.Platoniciude amwa/.p./.w»
11. af OUtu Wertftim in mufj. 3. c. 24. Sed corrigiam ex cono cer-
vino (pro ligatura firidfain morfu viperarum infiituenda) fva-
fam fiatuit db illecebra hominis fimplicisivel nimium fuperfti-
tiofi Frant. Rtdi in Epift. de viperis p, 18» Porrd os de COrde cervi
gefiantem a venenatorum animalium morlibus immunem redde-
re confiat txRdUrnjr tbentr, Sj/mpdtb, p, 19. Cui lententur ac-
.
cedit etiam BsriceUus ber re geniali p-ijx. Sic J^lianutl, 4. bifier. ex

Florentine transTccibitjUti & Ant.Mtzaldttt defetrttJhortor. L t. f -il»
p. 31. quod ferpentes nunquam accedant,ubi cervi adeps jaceat.

Ulterius de Floride infulz incolis memorant autorcs,qubd labia
infantum fuorum perforent, & particulam cornu cervi foramini
'
imponant, eoqyeillos ilkibs fore (fi manibusoculatis placet) a
veneno arbitrentur , de quo Veigtim de Ut. pbyf. p, 337. Sed de
his cervinarum partium dotibus paul6 fiipcrhis (ubi de onicornu
poculis îmuf ) pl ura confignavimus p. 410. .
Pofihzc cornu Rhinocerotis AJexipharmaci titulo in mufeo

’
f\ispmditLnpergtns,expontnta iUudTbomdBdrtbelinb de unitor^
n» c. 11. p. 173. Sic Bald. Renfitu venat. Medit,p. 3. hcc nobio
communicat de coagulo leporis r '
. Intadus denfas /ylvas penetrMre •venen»

Si .
Digitized‘by Coogie
Caput II. Sectio I.
Si cupis f unge tuum corptts lentore coagli,
Diffugienti velati canis afpeô Crocodetlo.
Sequens Zenexton omnis generis venena fugare, Ii prope
cor gedetur , vult Job, Pharum. Rhumtlnu in medie, jpagjr.pj
6yi. anrimonii crudi unciz quatuor , reguli dellati
, fiat cum tinfmra mu
pulv. unc. dur, arfenici albi drachm. una
crocofmi , !i mucilagineTragacamh. orbiculi cum (igno feorpio*
nis. Oe hinc annotante Mattbiolo cor upupe collo portatum
evirare virus omae,'indruimur Ho Alex. Vem urino Medicina ab
• animaUb.defumta. Aurium os mondri,feu hominis marini con>
tra aeris maligni noxam fecum gedare Portugallos faibit Ol.Dap^
per in Xxfc^veibun^ Africa p. jsy. Sic etiam lupi oculum dex-
trum collo portatum contra omne venenum infurgete ex Sexto
^/0 / 0». transferibit Femurintul. c. Lapis Adroites vel dellarisin
conclavi fufpenfus araneas , aliaque venenata animalia arcere
creditur ,
quod tamen de minoribus illis lapidibus minus verum
deprehendit 01 iTormitu , de quo tit <J5otfOrp(c^C
.
^tmimer p. 66. De Smaragdi viribus commendatis in venenis

fiigandis & pedilentibus ac malignis morbis, uti
, comitiali a- ,
git Petr. lob. Faber pancbym. t.i^.p. Hyacinthum quoque,

pyrophylum & Pantherum lapidem pro venenis innoxiis red-
dendis facere ex Agrippa recenfet Micb. BapHitu tm
lDunber# 2îi^ part. i. p. 99. De bufonis & Dra-
conis lapide , item Adamante, Hyacintho, Sapphiro& Smaragdo
eundem ob finem laudatis, patet etiam ex £,</</. e/, de
viper.natur. e.i\.p.i7Q,(Fc. Nolumus ab his etiam abefle annotata
apud David. Froliebium Viatorio part. i .lib.2.p. zog. Peregrinan-
tes,inquir,a venenofocibo aut potu tutos predat ambra.mofchus
vel Iapis bufonis in collo gedatus. Item Smaragdus , Achates,
fuccinuffl& corallium colle appenfum,vel annulis infertum ; ve-
nenum enim przfentiunt atque colorem naturalem amittunt, ut
quidem pbyfici pratendunt. De gemmis qaibusdaoi, amuleti Io- -
co contra venena varia gedandis commendatis ab autoribus,con-

ftat etiam ex fipis lau^ti Chrift. Hehigii eonfil. Med. de pefie p.
113 . (ft. Communicat infimul idem autor 1. 1. p. n 6 experimen- .
Ggg 2 tum
42o’ SctUTIMUM AnUlKTORaM MaslCUH.
tum de Sapphiro (qux tamen arancis-tdmot^m contrarla a pluri*
bus alias declaratur) quod aflervata cum araneo in vitro ultra
viginti quatitor hora» vixerit. Non dubito diutius citrtr noxam
'
iilxfos illos fupcrfHtes fort ch«rtx incliifbs ; cum ad fcptima-

IMS vel menfcs aliquot iidcm fxpe citra cibum potumve eviden-
tem ( niti acr qrfis illorum loco cedat ) alTervcntur abfcondtti.
Imo gemmis plurimis asfignatur communi fere veterum fudxa-
f veneno
gio vis rcfitlcndi pcfti febribus malignis : uti intes
alia videri poliunt dchoccoWo&ineiaûdf/rnricMmKipfirtîMm
Jrît.pbyf, U(>. 6. c. i,f, 137. c. Nec Heriles fun» eadem in ma-
teria plores qui
,
de gemmarum facultatibus egeninr. Faulo fu*
periiis etiam da gcmiTMS quxpiam- ex Gochtlt» alikque pluribus
adduximus , quz cum jam di^fk conferri pofTunt. interkn non
condat fatis forte , quales fuerint annuliidi contra venenum, 6t
ierpentummorrusolim venditi ab Eudtmie Ph4rm4c$p»l4^c\x\\i^
mentio Bt apud Pdfthst. GdUum Y^lfUothtc* mtd. p. 91. Przte-
tea AtraAyliskcrbs» contra florpionumpun&os interni data pro-
defle , & cinciaios non fentirc diatur ,
quamdiu quis herbam te-
nuerit; qua vero depoliti redeant iidem , uti habet Diofcoridts /.3,
'
<•.107. Verum hoc uc credat, adduci nen poteft SsnQmnm d*
viuHd, error, lilr. g. e. n.f. 161, Indi snnulis aureis St argenteis de
nucis medice Maldavendum medulla lapidea non nihil includunt»
foramine intus rclidAin annulo,ut illacutim tangete posdr, ae-
que hoc gedato amuleto a venenis le credunt tutos de quo OUn* ,
Wôrmiut mufto p. 203. Sic ramus mali granate animalia vene-

fica fugat, Si corylus ferpemi funeda ed» datuente HonorMt. f*brd
de pUmit er. 1. \ib. x. p. 88. HutarcbuiB eadem hzc fendre dicit
Joh, J4t. ITeekerue defur et it f. 6. c. ar, p. 31). Oe puniez ramo»
quod venenata omnia, nedum ferpantes fuget, tedimoniuin pro-
dat apud Ant. Mizaldum de fieret, hortor. 1 1. r, tr. quo in loco et-
iam indicatur , quod li abfinthium , aut artemifia, abrotanum%’e
per ambitum horti plantatum , vel in angulis commode difpoG-
tum fit » ferpentes nequaquam illic dabulent» Non affici tddem
quemquam, qui raphanum gudaverit,vel fecum detulerit, ex Ta-
ftntino Grttte deducit idem. Ex Plinio patitet ddiMidm ciasfcubie»
’
quod
Digitized by Coogle
CApar n. SccTjo- r. 4*ji
ûodiUeris fruticem refugiant quoque ferpentes, BaedTunqud'
eo gerant & circumferant. I’crgit di6us autor
rafHci ob id ex
Filicis fbHa ferpentem non recipiunt; unde ierpemigenis locia
filicem feviflc , aut flra viffr, multis wMc fuit. In his oblivifccn-
dum don efl, qndd ferpentes fambuci ;iorcs Aimm^ refugiant, qui
- etiam tineas, blattas, & erucas \mmcte traduntur, prodic
itidem autor ibidem t. rj. p. ;6. quod bufones iisdem rebus fu*
£pltut &
necentur, quibus Icrpcntcs. Sic qiiod feorpioin domict-
Iranon obrepat, quoties cor)’li r.ucula laquearibus appenfa coha;.>
reat, Vêckeru U.^ ifcrnmbic^. ^74. ex TdreKtinc nponlt, quod
frquis (ideritidem vcf feorpioidem herbam tenuerit, Rorplos inno-'
center rradare posfit.Idem iHud 'ex Tsrer.uno petitum fsribit Ati-*
Jtatdtu Ld.cni hic annedHt ftatim hoc : Plutjrcbiu, kiquit,ex Zero»
ffire nucem aYellanam ledtulorum pedibus alligat, ne Scorpius il-
los confeendat Mizatiui quoq; cdput diSium 13, p. gcexordituf his
verbh : quod ad fcorpiones attinet, fi locum, in quo verfantur^
IbrcuToautrarhulo veri heliotropii circHmrcTipferis,negati*/(»/Mi/
iHo9 hinc egredi polle. Si verdr herba ipfa imponatur , aut re«
ilM^rgatur, protinus eos emori tradit.Idemficriaium tedu ndieis
herbz , quam fcorpioidem dicunt r imd vero a icorpione minimi
hedi , qui herbam gellabtt ^de hac materia etiam fuperius ex Afai-
r/^/eêgiaus Inter amuleta inlcAis oppoftta. Similiter quod ill^
quiBeen albi,(eupoletnonii radicem gedat, a feorpione non fe-
riatur, vel (1 molcnut p^sfunis Hcjlegcre cft apud
idus fuerit, nihil
'JHentt- DtdonMm btftor.flirp.f. i;z.

Ridiculam curationem pro iis,
„ qui icorpionum
iAum palR t\xMfUCtnttt\texjipyk«Di4pbAn'( (if
Ztrfidfire , quod latG a Tcorplone tetrorfum s0no infidere de-
beant aliquondiu, ut fcilicet facies ad caudam fit dlre^ , atque
'''^c dolorem illum uialinum derivari volunt , eumque ndnees-'
prius, quam alinus peditu crebro fuccumbat, ac emoriatur,

'
ytriao vanitatem hoc olere , vueque verum exifiere, pronuntisC
'
:jjî Mixdldu/ de ftent. hortor. ij. p. jf. Ad hzc radix plan-
sft^niscontra venena infantibus affigitur, enarrante id Tkiodord

i^ffrrMmoHtono in bet 2fcQiteit#unb Û5>^l»0t(»e(fe /.4/,,
‘
tti^^ xriaoriudis etiam iqpibusdam dicitur oTurpari )eco amo-
' i '/.
'îg .. ^
: :
Scrutinium AM^^'.nroHUM Medicum.

Jcti, ut ab acre infefto fe tutos re J.!nt; uti innuit SchrdJtnu 'in
fhjrmst. med. chym, i 4.-^.i73. JiixCa Di$fcaridtm /» Mtbup.^-76.

prodeiTe fcntict,li quis fecum feret Rhamnum i (ilcnte luna eru-
tum contra venena. Sic etiam Anchufa manibus portata arcet
ferpentes, quod pariter echium pr*ftat|tcfte/t4/rr4^ tbtdtr,fym-
fath.f. i6. De Anchufa , qux etiam Alcibiadion didtur, videatur
cpiooêMdithiohadefimpUc, med, fdcult.p. 165. Diefioridts l.
c, 24, Eandem radicem ac folia, vario modo corpori applica-
ta, contra omnis generis virus vim maximam habere , ex eodem
loco, Gdltno /. 6 .fimpl. docet Sdrdccnus dtpefte c. j.p. 232« Simi-
liter Alcibii radicem,quam tertiam fpeciem BuglosO fylvonris vo-
cat MUb. BdpfliM ini n>utTberbtn*Uc{>ctt Jlctbrunb U)unb^
2fct5nc)v23 u 4?c/ part. i. p. gcRatam avertere
zgu illam ftatuit
ferprntum roorfus. Porro fiherbam ferat in

quis artcmiliam
pedibus,venenatas beflias fugabit vclut cognofeimua ex Di^/cd-
,
ridu nothU p-^77, Gcftatam bandem herbam, vel alligatanradver-

fus mala medicamenta bcRiasque virulentas efficacem etiam pro-
nuntiat Pliniiu /.2I.C.10. Idem illud explicat A/rfryj 4iw vtrjificd*
torverfuxo, verbis fcquent ibus
Affirmat etiam quuquis gejiaverit illam
ûod nullo valeat nocuo medicamine Udi.
Sc paulo poli idftn ibidem ita
Radix iliiuf collo fufpenfa rubetis
Piciturlf cunilis nocuis objifiere ranis.

in QUOS verfufi siAet\Ôtt^BdribtusinAdvtrfdriitI.i\.(.zo.p.'7o6.
Videtur vero fuperftixiofura hoc declarare amuletum Cdjj). Hbf-
mdnHM dt medicam, offe. /. 2. c. 22. ^.110. Dehinc radicem con-
filigins fub certo afpeAu collcffam , contra venena iV pedem har-
monicum ede amuletum, idque facile probari pofle , fi radix illa
collo canis appendatur, hinc venenum iplifine noxa exhiberi as-
ferit Aug, Eulenu Ifdg.phyf, med. c. \.p. g. Pntcrca pro amuleto
funt allia adverfus ferpentum morfus, inquit multijugx crudi*

tionis therauraris Gerb. Joh, Vesfm pbyfol. Cbriflian. 4 f. 1. 18. p.
dt idololatria l.
4, f .40,/». ipj. Perfas ideo (auftoreSimone
Scthi) coquinas alliis reple viffit, ut ipfas a lerpcntum confortio
tue*
Digitized by Google
Caput II. Sectio I. 41J
focretltur, refert Antop. U GratiJ, turiof. nptur.drtMnor, ferjerutd»
II. Kationem vero hujus efficacis reddit
4)r/rrre/.âer#r./.i. c. II. ^.32. inquiens: ferpentes oderunt vali-
dum odorem jaculantia qualia funC allia & cepx. Prstcr bxc
,
Micb. Bdpft, im voun^vbntli 4)cn Jtcib # nni> iVunNSIpt^ner^

75tt(b(p4rt. x.p. 2UO. ex lob. de Cubd horto forntAtit transferibit»
quod venenate beftis arccanfur,n domui inferatur, vel collo ge-
netur herba colubrina, aui integra fquilla. Similem etiam inelle
vim |e(lats radici paftinacx domefKcc, & femini Cynorrhodi , i-
dem indicat locus modo' notatus. Sic etiam ex Mizdldo tradit Job,
JdtWeckenu defeertiu l.^.t,^.p, 20 O. (jQZi
manu tritu, vcl collo fufpenrum, plurimum polleat adverfus iflum
fcorp. In quam rero etiam pfodofleajunt quidam radicem lauri &
ireos. De lauru itidem, quod efficax iit adverius venena, & alia
mala, videri po(Iunr,qus prodant apud Mdrt. Liptnitm dtflrtnit
Cdp.^.p. i33.jungarur huic Comti, dLdpiJtp. 1013. in Lzecb. e. i.
De eo autem, quo dicitor ; laureum baculum gerito, £r.(ymx Add •

'
gid p. m. roj< b, confulantur. Sic de co, quod laurus a Ai£<k«x|^
dicatur,videarurâ/4/.C(7Me/p.35f.AIii latius extendunt rerum,
'
ejusmodi operationem; velut de infirumentis muiicU paulo fu-

perius vim alexipharmacam emanare attigimus. Vix ex natura-
lium claiTe petitum credimus illud lignum fuiiTe,quod pedibus
folum attingentes (ante fores jacens incantatoris ferpentum cu-
iuspiam in x^thiopix inferioris quopiam loco abfentis) liberafle
Izfos a ferpentum raorfunoxiodiciturapudO/.D^pper/Aw^y^/Vx
^fc^retbun0 /.35i.Radicem pxoniz quoq; frequentislimo in ufu
elle Airis,ob ingentem vim immanium ferpentum 3 przdabit erg^
'
viatoribus , & peditibus eam commendare, ur de collo fufpen-

danC f atque hac arte vcl le przmuniant adverfus i£his & mor<
fbt virulentorum animalium , vel etiam eaden hzc fugent , quse
verba reperiuntur in qaddripnrtito botdnieo tldff,i.p,vrf
Bufones etiam alias fugareexfbibulisvaccarum uberibus exlii-
gtndis infidiantes axungiam )'odorembryoniz, vel rutam rccen<
Cem , ex aliis feribit Exc. Chr. Frdne, fdnlini im Bufone dejiripta »
0, cz« SuperfUtiofa periapta non pauca etiam circumferuntur '

•
quz
Digitized by GooglC
I
414 ScRiiTjNiuM AMin.ETomiM Meniaw.

qu£ viriis vemnis oppoiita traduntur veio indigna cetu
; iQa I
fuimu» annotatione, vduti etiam

talia Conciliatoris rejicit
AUfJtiiu devicerit c.ix.p.iju Dc laminis tfius & motfus no'
xios venenatorum colubrorum fanantibus, & a Matiis , Pryllis
aliisquc inditoribus venditis /.»./> .6g. Unicum id ad-
huc de malo citrio luber nobis allegare, ii febre ipfi foli, & ab
omni rupcrflltione libero ufus falutaris ir.o.Tc quis velit auc
, ,
inpoflcrum experiri illum queat. \L\ Joh.Ximrni x.eri dij}>ut4t,
de rn.th citriu notum eft,q<iod amuletum SidIsAgyptiorum De* I
ex citro folio illius conliiterit» quibus in feriptum Thumiin &

Ijrim j idqucincapfiUis argenteis collo appenfuxn fuerit, quoge-
Aato Te ab omni malo & veneno tutos pidicrirint. Videtur
autem id, de malis citrlisfquod fciiicet capfulls didis incluta
ab Aegyptiis veteribus pro amuleto geftata Ont ) iiT dubium vo-
ca;c Marti». titRoMpngiii.facr.fcript.pArt^2.l.l.c.r.p.io. Atque
hfcdida itnt de amuletis repugaantibus venenis, & venenatis
animalibus, cui plura hujusmodi arrident, conlulat eos, quos
paulo ante de pede proHiganda citavimus;cuin iidsm non raro
commendent promifeue peziammata in peAe *que, ac venenis,
vcl venenatis aliis morbis curandis ofitata. Addi his etiam pof-
fum non nulla inter amuleta infedis oppofita contignata.
Venerem adjuvantia.
V
ab
idimus in pr*cedent>buap,t7j.qu*f(Ecundttatctn procurnie
iis
Devenimus jam vero ad ea,quxnon nimium
putata fuerunts
qu* venerem adjuvate, vel ftimulare
diferepant, videlicet
^
creduntur. Volunt autem, quod Satyrium Erichronium vel i
Erychraicum in manibus gcAatum libidinem vehementer pro-

moveat, de quo Di«fcorides t.i.c.x^/^.Sitxh<iZj*c.Theod. Te-
htrm^monUHiu berbar. lUf.2,p.-^6\. & forfan etiam Rfwb. Doda-
ndiu i»fiirp.&ij7or.pempt.2.l.x,c.x^.f,2-^. Jungatur hisquoquc I
Plimtu Lx6.c,io. Sufff agitur huic Aug.Etzlcrut Ifagogt Phjf,

f.p.ni.qui poliremus tamen colligi vult Satyrii
albi radices > venere in propria domo exiftentem & collo appen*
di,vriut in Qjanus vol^ incalcfcant ill*. Eadem dc laude huius
radi-
Digitized by Google
- . Caût II. SscTro I. 415*
ra<!icis comperles non nihil quoque apud Bonstiolum itfatu$ for~
mdtitm p. i8f . De herbx Satyrii vero viribus iisdem, II in ma-
ni b$ ea teneatur,& de bidoria quad^cafu efledum illam compro-
bante, teflem le IHlit Kircbtrm Lv. Art.niAgnJuc.fS urnbr.pdrtm'
a. (, f.Reg. 1 /. 6 u Forfitan etiam eligenda e(l radix carnofior,G
'
verum, quod flaccida venerem extingvat , juxta aflertum Sdri-,
tttti bout gtnt 4 Lp.l 66 Ant.GrAndii cnriofo rtr.abdttdr.ptr.
.
firutdt 9 r«p.i<f^. Dehinc fequens compofltum pro veneris exer-

citio felicius peragendo maribus commendat fub brachiis ge-
flandum inprAx, durea p. Recipe SatyrHunciat
quinque , milce cum fangvinis paflerum unciis decem, & in pan-
num linteum involve, ut gefletur modo didio. Verum locutn
illum Diefforidis paulo ant^ addudum examinans neuti- ,
quam vires illas flbi promittit a difia tt&lct SdnOoriju de vitan-

die trrorih. /, g, r. \\.f. itfi. Quemedmodum idem auior ibidem
diffidit quoque dc aIioa(rcrto/>/0/^mV/.;/.4.r. ipi. ubi hetbam
mercurialem marem , mafculam prolem, foemineam autem al-
teram fpeciem mcrcutialis herbat producerje^fl verendis partibus
mulieris admoveatur , & quidem a purgatiohe menArua ad- ,
flrutt. Dc alio vegetabili Indico, cujus cbntaiflu feptuager.6

coitu libidinis tentigo duravit, fed nomine ac fpecie hetbz ce-
lato, loqui Theophrafium^ L p. htft. pUmt.tîo.') indicat Jeb. Lan-
giiu iib. 2. Epifi- medie. i\.p. 64^. r. Videri quoque pbflunt, qua;
citat eca\Tbom.B 4 rth 9 litiiu demedic.inîtiiinu p, 24. in *
iEpiftold,ijUd prdfixdcjl Hcrm.Grubii trdQdt, de medie. fdcuU. eo-
griofeend.\d\rexTR verd fatytiumEtythroniUmextiterit planta illa

ab Indo allata ,&a Tbeo^hafio memorata,difquiritZ>«I/0r7«K//.c.
/. 237. Hetbam iftam Bangvcn notam apud Indos fu-
ifle quidam ccnfcnt,dequo confer JeA. Frdgofumhift.mtd.Ind.
,
trdQ.i.c,\ 6 .p.jp> Caitcrum de herba BangvcPcifis etiam ufitata

pro interno ufu ad venerem augenda, & qualem credant eandem
plancam non nulli; uti etiam de flimulo veneris a radice fatyrii or-
to, flt paulo ante ex /Cire hero attado, videri quoque poteflfxr.'
Chrift. Fridcric.Germdmu de mirae, n/drtp.iQ^ to8. De non nul-
lis haAenus rcccnOtis agunt etiam allegata wJcb.Sibenikiieb.
‘
'Hhh ftrvat.
: ,
4*^ ScRUTi!îUM A injT.rro»UMMEttTCWf.

3
jerv 4 i.rnei.l.%^f. tjy. De interno etiam hujus herbe ufu pro

emere ftimulanda congrua, fuperredcnius hoc loco plura dilTe-
rere. Deinde S<4Ugtr Extrdt. 1^7, ftH. t. radicis cujuspiam
mcminir.qux exirinfecus,vcl interius adhibita ad venerem con-
cher. Non fecus itidem ambram ac mofthum.yel chirothe--
cas odoratas geibindas cHc muliebribus, qux minus propenfe
'fint invenerem ( nifi obnoxi* fint fuffbcationi uteri) prxceplt^
Petr. Foreflui hb.i%. obf. ^.p. 717.De Zibctbo Csfter.Durdmtf imC
tradit
Zibcthi veneris crefeunt foLitia oebre.,
Matricemjuvat l.ocyne pnfocctur (f inde ,
Ffi adebvulvaj^ratwn^^nt prc/perariter in iUam'

- ûanruis admotum tantum, irrepat.
Scdhxc torfan remota quadantenue x periaptoruio clhfTe quif
'
judicaverit. Prz^ter addufâ haflenus dcnres dextros croco*
diloabdra(5lbs acgeflatos.eoqucvivu iterum dimifs6, intenfio'
nem vel cre«ftioncm pribere pernotefeit ex Kirani KiramMbae
/. c. Cuf etiatp fubnetSit auror f. e. quod HniAri dentes «
mulieribus conveniant, ^ Ci utrique adaptentur, faciant inconti^

nentham. Pon hxcdellionis cinerem linteolo involutum , ma-
nuque finidra. contentum venerem irritare srqueaugere,dextra
vero manu apprchcnfum illam imminuere, auior eft’ fiintM l. ja.
1. 14. • Semen quoque augeri ex gefiata radice verbenx dicunt
de quo Mnb. BapPtm tin mmba*brtrl. JtctbrUnb lXîinb»3frQ*
ncy^ttê part. i. />. 198 . Atque idem auttXT agit de eodem part»
3,/>. 201. Ipfemct etiam 4. 4'^.r./.’94. 0*18?. ex ///»/«
recenfet, quod
pars dextra pulmonis vulturis, gruis pelli invo-
luta, mariquo alligata, vel dexter terfliculus a6ni,uti extre* &
vulpis dextro brachio annexa, eundem' concitet
mirifice invenerem vel incontinentiam. Vires roafculas etiam
Higgcrerc dicitur Ipuroa afini in fcrico panno gellata,
& quidem
auro vel argento munita.Similcs vires item largiri dicitur
non ni-
hil de hippocampo collo
annexum (quod depromptum eft exFor»
w» if 4.)atqi felurfi Cox* dextr* alligatum ; ha-'
«enus Bdp/hi mentem cxpfuitnus ex
4 Prartert a osficu •
ium
.
^
' •
•
Digitiz.ecfpyt CoOgle
Caput R. Ssctm> i*
'
4^
iiND bofbniimrfextToIateTe tenerem quoque Aimulare diciW«
notante id Ex, Cbr.Franeift, Paulini in bufonu dtfiriptione p.ixo»
Ulterius veretrum & teHiculos cervi contra impotentiam viri
valere^ôque venere excitanda conferre, li fcilicet femori adaU
ligentur, volunt allegati apud ÎgrieoUm de cervo Sic
indulia ex {>eiiibus Ufeivientium animalium gcAantes lafcivr red-
duntur juxta Kjtttrey tbenfr./jmp.p.ix. Quibus addenda duco
illa ex UnxeriflorcU med. cbj m. de Nephrit. i, i. c. 24./ log. Pel-
lem ait, cervo detraham, quando amore exzftuac, Sc fuper !»•
.dum Ancam, in quo conjuges cubanr, venerem in didis (Hmu-

larc quorundam opinio eA. Eadem fententia iisdem pene ver-
bis declaratur a Gettfrid, Smellio menueli rer. ddmirnb. c. 34.
<149. Non infrequens alias eft autorum epinio,qoa Venereorum
animalium partes dilaudant pro dido negotio, futi contrarium
dc Aerilibus paulo fuperius tuit attadum ; atque eo magis, fl in
coitu fmt interemta eadem animalia, uti videre eft apud citatum
SmoUium /. c. Burggmvium de Biolycbmo p. 159. qui ult. eadem
quoque de ccryi corio dido Aatuit. Bnld. ^nsfen* venstien*
kdedicA p. go. h-xc communicata
^
•Et cautx 'vu/îs fe/lcs
fi exneilart poUSy
Vel COXA append-is tdntwn^fi credere f*sefi')
Extemplo faciunt aptas ludis Cythered.
floc 'etiam mollis poterit prxfiarc medtiUa
Pernicu pardi vel lumbis Lemnia terra
,
AdditafunSla cui cfteUpbantis dextra prohofcU.

Mitto velens mofchumredolensyacpingve zybctkunt^
Urfinofemori dextro pendcnti.ifella
Taxonis coxa fcjla aut fifjpenfa finifirai. \
•
.
. ,
McHaque commanfo pipert cetnjuncla pedenda

^
llht.e, dum peragunt veneris certantixa jufibV* „ ,
forro lapis alcdorkisc ventriculo caftcatigaiiifeu capi exemtus,

feba: magnitudine, rebur virile in gerritali<tboro adaugct,forri-
tudincroqueyScitiYtbvsaggrediencKsconfidemiBiTr^fertl . Viris
.
przterea £avotemiiicceAcifiBr,St gcltintesgrauolQsreddu apud
'•
Ubb X mu-
;.
(i8 ScRunjiiuM ' AMtitrroRUM Mimcum. <.
mulieres^ hcc aliegac autem ex lAmnh[de,«eiub. »4i’«
12.) Mizdldiu mem9r4h.tent.6-4fb.7i. Confier fis etiam dc'

de BnrtboUnum de Itf, Nefhritt t,io.f.^6.^.i\. DiAuiti vet
dem in ventriculo capi na(ci ztatis anno qirinto veliMQQ
fiantem reddere fortem , augere venerem » fitimque v
tiorem (edare fcribit Job. Henr. Alfleditu Encythfndin Ub^ f.
T.
f. 491. Plura de
hoc lapide ipfiusque origine inter amuIflfH
vidoriam pollicentia occurrunt. De lapide hoc infimul,
alexipharmacus in gallis confiat a venenatis animalibus dewn|- s
tis ,
colligere videtur Bald, Angel, AhhMm de tnpern nniurte
f. 174. Quemadmodumetiam Mith. Bnffiim L t, non nmtttta^^

Aorium virtutis iiliu» panicipem efle; infuper etiam reMrt
quod tefliculi galli cum pingvedine anilis rotxti,inque «rie|[^ft
pelle brachio annexi paria efficiant, juxta .telUmonia aucmm^^
Mentio quoque fit ibidem tabulz ruperRItiofz a quibusdam
mendatz. Ceteram de aliquibus hafienus rccenluisamuIcdtiH^'^!
Venerem compefcchtia. /
A BAinere teneremur forte a recenfione quorur>dani

tium^quz venerem iubibereâut fierilitatem indulWH^
cuntur , cum vim naturs atque Oci legibus videant ur f^M^P'
ImWIv
fcd cum nuilcum diffidentiz forte iliis adhuc adhrreac

tius caveri posfint ac debeant, fi veri quid illis fubelTe
pcrientiadocebir in pofterum,non verebimur ettM
torum duAum, attingere. Inflipcr etiam hanc licentiam
de iis nobis polHcemur, quia medici fiibinde cohfilinifl
pro curanda veherenimia, vitiosa atque rabrbofa,
contrario procurata. Verbenam autem
extJnguere vêfein dicit Job. Andr. Scbmiizhu
c$fm mtie Itemifftif. jetf. De verbena fltagrirnoniagcfelm^Hj^^'
»fftP4r4ceI/ut , qubdyirgkm non linant erigi. Qdd
ientien^m Iit, vide Bievemdeemm in
cu m etfatg ideb((qm>d nitratum veneri obOM
prot^hm^jquAdidcurin^r/jferv/Sv
' '
Ca?ut n. Sectio J. 415
ttfc c$mtJat ntc ferdf (empert belli, cujus effati quideai vari* ex-
ftant explicationes, hinc videat cui lubct, de hoc Mjlium bdrta
pbitof.p.e^y^. Bjld. Ronsfeum Epift.med.iX. p.6i. Non inepte
&
etiam dedicto proverbio, ratione illius, uti& cffcftu contrario
dquibusd.»m Oatuto, harumqiie diverfarum opinionum conci*
liatiene agit fAneAnt, SarACtmu in fchoUU nd DifeoridU operum
1. 1. e, 9. De eodem proverbio, & contrariis opinionibus,
juxta quorundam mentem, videri quoque potcH Z. jvôz/. Nonnut
de reeibATiA l.i. c. io-p 62. Bene etiam agit de proverbio hoc (&
eo/imul : ut vivat cajle membam tton adhibt ) Honorat. Faber de
i. hb.2.p. 89. Ibi horum quoq; rationem autor reddit
plantit tr. vi-
,
quod caftitas corpus vegeti9 i>: robuHl9 ediciat; laxius ve*

delicet
rd & mollius libido , qu* provocetur a mentha. Iniimul etiam
autor dlic innuit, quod ladis coagulationem impediat iila planta.
Mirum itaque apparet illud Sim: Pauli quadripart. Sotan,
p.^96. videlicet, quod pofi ufum pediluvii ex mentha adhibi-
tum venxfedio fecuta vcl obfet vata Iit tnctuenta ; ciim difio ill6
priori tffc(flu in partem vocato, mentha fanguinis atque fpiritu*
um motum (& modice quidem (umta) potilis promovere videa-
tur. Plura ibidem autor de vi ejusmodi attenuandi atque con*
denrandi gemina in mentha , Sr iplius refillendi veneri, uti 8c
- tfe ruta agno cado, camphora, thec, cotti, chocolata, & limilibus
,
feminis procreationem prohibentibus tridit. Sed fateor mihi o*

fnniaiUa Pault ratiocinia mimis arridere; exterum nonnulla et-
iam de hac materia inter amuleta hemorrhagi* appofita occur-
runt. Antipathia quxpiam cum mentha quoq^ legitur dee. 2.Acadt
teopeldino- Cafar, mife . ann. 4. Apud Peredam mentio ht etiam
vctul*,qu* mentha tivibus impolita curavit illarum hemorrba-
giem. I)e nimio ufu vero menth* committo plures fpeculatio-
nc8 & effatam experieniiar • utrum forte eadem *que, ac ah‘ae-
- minenter odorata fpiritus atque horum effedum , Ibilicet humo-
,
rum motum & Ilimulum fuiHaminare tandem posIit,qucm effe*

- Aum priiis moderate fumta excitarunt ? Interim de mentha (qu*
Hcca tx Saraceni mente nocere dicitur )hcdcr* m*grx corymbis,
fabis Sc ruta, qudi male in nuptiis audiant , confuli poffunt alie*
I
Hhh 3 ^
gata
1
Amuutwu»* Mbd^cu*»*
4P ScRUTlMlUM .
'gatainltAuûcundis ThonisBArthium qtttjUm-

.
dtm j.p, 40. Dc mentha etiam inter alia refert J «b«i

'Jcerraphriolc/.p. 74.^ e, quo 4 oliw P°^V*
.rumexcitMKlumin «'^âmmatibus
^ cjj. t..iliMir
v m
vcl discrepant f*pe autores in fujs fententiis, *
nafturtiurn l*«llficutn pane pro ciboufitatum»pt ? .
arcendam & cohibendam cfle volunt ; cui

,
tniUuA l^'
aion fufftagantur.dcquo Gabnr(.
NAu/A»f
*
materiatââ/./Jm/i /•
^.271. Confer etiam dc hac
,
d,f.mu, ,abd Upate inepi»

^pellationem ) repertus ac portatu»
Ulterliis in horum daffc non
non permitta
reticenda eft catnph
8
> q
^
femen vel venere» eKtingue»«
communi fuffrasmgeftata,
dimr. Sebfcribic huic afferto TtltmAnnu de mM.
W
.
I
Caput IT. Sirno fi
nmjtioncm ptirlficant ( Refin.ntorcs dicunflir) f.-?!»! Vfnctiis,'

quam Amftrtodami quorum ,
tota domus ^ nil nifi camphorata
fpiratjfunt felacisfimi , & foccundisfimi ^ & niG propri* con^
'
fesGoni Gdes habeatur, in (cflimonium voca numerofam eoruto

prolem. HzcSc olia plura dc calid.a ipHtis cfHcacia loqvuntur^
przdpuc etiam fi juxta BoreUt cent. 2. obfcrv. 98. abortum mo-
vet illa. dc c.imp.hora quod mir>imc i !la cohibeat ve-
Similiter
nerem, ncc trigida eadem etiam fit, mtionibus partimaddudis,
partim etism aliis adiiruit Jjc. Breymus in exoteric.num pUn»-
tdrum ctnc,i.fol. 1^, His aê etiam /iHa med. Philof, D*'rdat
voina. Alia tcfiimonia iplius camphora: cali-
duatem arguentia ftipcrftdeo ;
quemedrao-'
hoc lotd reccnfcrc
dum dc eo etiam, quomodo frigidos cffe^his camphora produ-
cat, alio in loco commodiori fbnd fud tempore disquiram.
Negandum infimul non cft , vim quampiem anodynsm obtl-
'
nere» camphoratn , quo'cT ex variis indiciis coi igi poliet p' atque
'idl:6, quoad egregios fuos cfFcdus,cum epio peitc ccUvcnire
mihi videtur eadem. Si quid camcndchoc impugnato, in ve-
nere fiftcnda , cfFc.flu camphOrz pronuntiandum efll ,-brte ique,-

ac alia inebriantia vel narcotica, potefi camphora hominibus
quibusdam fierilitatem , vel impotentiam inducere ; veluti no^
vimus alioquin ebriorum quorundam femen infoecundum ha-
beri , fed abiblutum decretum de his eloqui non auderem. Sic-
ut enim non omnes arque a potu oovlem inebriantur vel affici-
untur , ( ut adeo vis illa neg.rri poslTt potui aut aliis rebus , id
alioquin efficientibus) ita forte effectus de camp>hora non in
omnibus negari pellet , fi excesfive ab iliis iidiparetur. Omnes
enim ejusmodi genepofi potus, vel fpirituofa aut narcotica qua-
piam medicamenta modice fumta, ia citram ac fpitituum mo-
,
tum exciunt j largius autem ufurpata illum, quocunque etiam

modo id nat tandem «cohibent; Sed hanc maceriam fortas-
fis penitius examinabimus, ubi de /4 £i»/r 4//
inpollcrum forte afluri fumus.Caveanr Interim malittz venerem
dediti , ne mrfere deprehendantur, fi caphur* comm.endatat , aU»
ebrietati «fimpliciccr velint «onfidere. liberiori qu/ppe imU-
'
.
' - genti (
. ‘Digitized by Googie
a ScRUTijAUM Amoletorum Medicum.
gent nis probatione, quod certo evirare ifta valeant. Credant
etiam, n velint, virginitatis nomini fczAimio equidem, redfiinul
conjugii experimentis furtivisAudentesperfonx id coniignatum
apud B*ld. Konsftum vendtime medies /.4.
DisfimuUre fuos coitus lafcivd pttelU
Si cupit yin caffum veneris gaudere ducUi^
Servatum gejlet leporis perizomate Jlercus, <
Propter fimile argumentum , in lianc materiam, cui placet, vide-

at de agno caAo ,
quomodo fcilicct libidinofos motus fuppti*
noere in quibusdam, in aliis vero contrarium potius efficere
exiftimetur apud Csfp.Hoffmannum Lx. C.c.^.-x.de medie,

•
einsl. Cxteriim quod communis iile decantatus camphorx
effe<Aus non refpondeat expcricntix,conAat ex'/rr»-fi
diJf.^.p.fZ- epj. IO. Sc aligeri txercit. xOOf, feQ.\%. Mifc.Ae ad,
teopeld.Caf. euriof. dee. 1. Anni-C. (S 7. ohf. (fe.Siex A-
£Us med. (i Pbilof. Danicu Anni 1674. volum.^.ohf\\.p, rj j.
PoA camphoram etiam corcoturnicis in corio lupi involu-

tam acgcAatum tutos reddere dicitur ab incontinentia & libi-
dine vencrea, Acuti patet ex Micb. BabjUi U7 Unbcrb»n:I. Jleib *
Ullb n)unb‘3(t:QMC>vi^Jj 4)C^.ir-r^ i.p.4f. Ex Philippo de Tri-
nitate refert Pranc. Reditxperim.nat.p. 9«$. qudd AatuatillcoAa
• Arenis vcl pifeis multum prodeAc caOitati, 5(
ad reprimendos motus carnales , quin homines etiam reddere
impotentes.Scd confidens experientiam laudatus modo Redi, ^3-
rfi fidei tribuit illi traditioni.Dcinceps Thcm.BariholtmudeUpid,
tlrphrit.e. 8. /i. 21. §.a7* annotat, quod cineres Acllionis in peiia

ligati ac manu dextra geAati venerem impedi.ant ,
AniAra veto -
detenti iAi illam prorooveant,& impotentiam Amul fanent. Illud

vero exPlinti deducium efle in dicat Mitb.Bapflitu l.t,p jpp.Vcnc-
rem itidem inhibet echeneis & cinis hippopotami fronti a Ani-
Ara parte in agnina pelle adalligatus juxta Pltn. l.^.e, 6. Prx-
terea cicuta pro amuleto gcftata, vcl etiam topice convenien- ,
ter adhibita ,
veneris impetus compcfcit,& Aerilitatem inducit;
quod fit ratione przAdisSaturnijquiveneri contraiiatur, atque
verba
Digitized by Googie
'
Caput II. Sectio I.

4J3
Vfrba h*c funt Augujii Etzltri i 4. c. i.p. li. Porro Ugnum agni
caftigedatum edam femen minuere dicit Job. Bapt, BtfarJtu im
Antr. Bbitefopb. g6« Folia viticis quoque pro cadicate confer-
vanda cubilibus fupponi folcre, juxta teftimonia Piimitf jEiunii
condat ex M.irt, Mylti btrto pbilof. p. 167. (f 368 Idem hoc ex
-
Serapione fe cognovide fatetur Micb. Bapfliiu titl Wunbecbtir^

lidTaiJteihfUnb XVimb^^tt^nepeZiu^ parte i. p. ipp. Simili-
ter quod frutice illius matronae AtbenienTium in thefmophoriis,
caftitatem ut cudodiant, grabata fibi demant, & quod excalfado-
rix&adFridoriz illius dnt facultates, inpuit GanA Me-
fruticis
rula memor abil.L^c,rt^p,t^. De quo & aliis pluribp venerem in-
fringentibus aut compefcentdaus addi his pctcd Caj/p. Betet camp,
Elyf. quaft. 44 . Rationem autem hujus operationis reddere co>
natur Honorat, Faber de piantia troQ, i.lib. x.p, 8d. Cui lubet re-
currere (ob hanc materiam) poted ÂCa/}).Hofmannum,mn\iz
diu ante a nobis ciutum. Potedate ver6 Saturni venereum mO'
tum (tdcre agnum cadum vult \Aarf.Fitinm de vita calitua compa-
randa /3 . t.ii. p.zi^. Qood etiam piper monachorum alias dtcai>'
.
tur agni cadi femen & folia, que loco cinguli a monachis ufur-
pentur pro venere compefeenda, & quod lis adhuc dt defacultiu
te didz piante frigida, evolvi poted Sim.PauH ûadripart. Bt-
tanie.p, igg. Sic etiam, qui ceditati litare dedderat, huic fvadec
]ob. doCuba hortofanitatia cap. 70. ut fccum gedcc ex buxo com-
feôs globulos collo fulpenfos, aut pro reliquo ufu , cultrorum
manubria ,aut cochleare ex buxo paratum ,quod itidem jubet
autor ut fecum quis circumferat. De gemmis veneris tentigi-
nes prohibentibus etiam agit BarthoUnnt delap. nepbrit,ti \o.p.
id.^.3t. Attribuunt alii quoque eandem efficaciam Jafpidi,dr
telUculis galli cum fanguine illius permixtis, inque pelle arietis
involutis ac iirfra cubile podris. Vires jafpidis decantatas re-
periet etiam in Job, Ad. iTeberiUntm:ebutt06 )ûrt/F 1. Clfetl/
t| 1. Qu6d prodat quoqua Jafpis impuram venerem vel coi-
tum admiflum, & rumpatur gedata, Jer/<»M*aliique plures feti-
bunt, de quo fubfequentia itidem plura indicabunt. Plura hu-
jus farinae amuleta , clnlTem banemox claudendam concernen-
lii tia,
4?4 Scrutinium Amui.etoriim Medicum. .
tia , continentur inter periapta , quae ihrilitatem procurare di-

cuntur.
'
Ventriculi afFctflus concernentia.
O Rdine noftro cceoto jam ad ventriculi afledus confideran-

dos accedimus : Vulturum ver6 pelles praeparate a pellifice,
ateûe impolitx ventriculo, &concodioni illius ialutares (latuun-
tur , de mergi pelle idem illud adduAa vero ver-
prxdicaiur ; hzc
ba fiint Ltv. Fifcbtri cerp. med. imptrUL L 3. p. 133. VultUlb
plumolx pellis lingularem laudem eiTcrt etiam Lrmnnu de teettU.
H4t. mirae./. 4. e. *6. De milvil pelle fimiliter conferente ventri-
culo agit etiam /indr, Tcnizelttu medteina diaftat.p. if. De ea-
dem aliorum animalium calidorum ( atque voracium ) pelli-
bus congruis ftomadio l»nguenti , annotati quoque confuli pos-
Aint auTores apud Bartbohnum de lap. Nephrii. t. p. p. 11. 19.
Qui ibidem etiam r. 8. de animalium partibus ventriculum robo-
rantibus agit. Autor idem 4 a. e. lo.p. 26. §. ii. memorat etiam
,
gemmas Romachum firmantes. Rencriesquoq:îllic/.8- nonnulla
huc lacrentia de fafpidis viribus, & quod hxc gemma nephririci la-
pidis fpecies aedatur, nec non contra varia ventriculi, oefophagi
atque inteflinorum mala faciat. Aidem inlimul rejiciuntur va-
rix dgurx, quas quidam difixgemmerpro illo fine, imprimere fo-
lenr. H dire<flo ventriculi vero lufpcnfam vult modo diflam gem-
mam pro illo confirmando 5. c.i.p. 179. De gem-
‘
ma hac laudem pariter deprehendes apud Artium teirab. x.ferm.r,

f.3f. Mieh. Bapftium im Wiinberbmduffm ileib^ ttnb IVunb#
3(rQncys 25 u 4)e pert. u p. 199. Cf Job. Adam. Wiberum in ber
U»ferrcbun06^)îmft p- «ju Quod Smar^dus vero
i.
pro ventriculo confortando, orificio ejus amuleti loco appenda-

'
tur juxta Galini fvafum, id nxniis annumerat liemb. Swabvius
querela vemrie. p. 174. 0* 17^, Sic etiam Malachiten lapidem»
quiTurceflam refert, magnam habere vim in roborando ventri-
culo, docet Crafo EpiflolU (
Cratonu communiter diBk) d Stholzio
tditii Epift, i2uf. 117. quod Kiranides lapidem c ventriculo
Sic
ftnithionis petitum & collo fufpcnfum Juvare coftionem feribant,
annotat lilysf. Aldrovondut i» ornitbolog^ tgm» i . cap. p.f. 30»-
' RcftaC
Dipitized by Goolgic
Cawt 1!. Sectio I.
4jf
RelHt «dijuc de peffe vulturis, & aliis, amuleta qtmfi conlHmcmi*
bus , locus attirgendus ex Laz, Riveru prjx. l, 9. r. p,m, 551.
quam pellem vulturis valde laudari ait autor, fl fupra regionem
ventriculi gerierur ; in defedu etiam illius pellem leporis , aut
pannum fcarlarinum ufurpari polTc frribir. Alii autores in cal-
ceis ablinthium geflacura commendant contra ciborum averfa-
tionem , vomicum, & naufeam , de quo videatur /. t.E~
f Evolvatur etiam hoz Getrgitu fiebenflriit,C4reltu

fift, £J* Hteftrm Hercule medie, l. j. c. 5. p. 10 X. Porro Aereus
aquilx geAatum etiam codiionem perfedtara contrahere ventri-
culo ex Gefnert indicat Micb. Bapftitu L e, p. 14^. liem autor ihi-
dem p. tgg. recenfet ex Pltnio Aomachum aquile osfifragi in ma-
nu detentum idem, ac premiAa przAare. Autor didus illic ec-
iamp. 189. docet idem efficere Aomachum avis barph geAatum.
Defignatum osfifragi ventriculum arcL6um etiam in manu gra-
vidarum contentum, illas a vomitu liberare, fi fcilicet cibos mi-
nus cootincant,& magnopere prodcficAatuitA«»,tr/o/nr de fcetus
formutioru p.i6o. Porro tabuian exebore faftam atque collo gra-
vidatum fufpenram, contra illarum vomicus prodeAe ex obftenict
Gallicj (ransferibit Haferus L e. Hb. 7. 3. p. 321. Cxterum quia
pellium quarundam fecimus mentionem , lubet etiam alia com-
mendata alias coria Aomachica attingere! qualia creduntur alcis
ineditz, & ex utero fcAa: cotium , rupicapra , &hippagri n^ri
Mufcovici;plumofz etiam pelles Aruthionum, cygnorum, ne-
brides, Avccervinz pelice, ex fubulonibus Ave capreolis juven-
culis, pellis hyznz, turdi marini, avium Oiomedetirum &c. Vul-
turis & oloris pelles ab alutario przparatas itidem commendat
Jo. Dun. Multus in Antidot. med. thym. 4 1. c. 7^. 94. Pellium au-
,
tem iAarum .voradum animalium operationem didam calori o-

riundo ab illis potius, quiun occultz proprietati adfaibit lUjt/l
AlsbrovoMibu in 0rnhhclog.tom.\.<4p. p. f» 303. de quibus ope- &
randi ratione quaqiiam etiam tradit Vtlfchius Hecutefit* j. obf. 87.
/.112. Non nulli etiam ad
Aomachi digeAionem promovendam
lupini Aomachi corium commendant, de quo CroUxus de fignut.
rtr, p, 67 £?* Jeb. lUn.
. in A«ftdetar, mttLtbjm. 4 z. Ven-
lii X • tretn
/
1
Scft&riKiuM AnutEfORUu MeMCUMi

trcm etiain contegendum cfle detrada pelle lupini, eitjoe minus
abadulto,ied nondum nato & ex ventre excifo lupo, fvadetA«/«.
Sotenander ftH. j. «hftrv. mti. ag f. Lubet etiam nobis circa
cautionem annedlere, quam ex tutoribus fequentibus
pelles ifl:s
Rbedtm dnaUHu fnSepulii Ammddvtrjitnesp. 3^7.
allegat ]o4 n.
ne applicentur ventriculo edate (ex Rdfe hitronym,
pelles, ait,
RrupMnm Gcrdelogid firmont a. c 4p.%.foU 62.) multum calefacMn*
tes; Ratus enim augent, unde caloris nativi debilitas. M4/ri.
dtGrdi.f*r.x.c.i.
Ventriculi ardorem profligantia,
Â Nnedimushis (lariro concernentia ardorem ventriculi: huic

autem mird opitulari lapides muRela; pHcis, annule incluros
& gedatos, ka ut nudam cutim attingant, colligimus ex S4chfn

gMTttmMrol. /. 309 . Frid. H»§m 4 tmi(l£ve Sibredtrip,‘joi.(f Qeorg,
tiitronym. Vclfibii dijf.x. de dgagrtp, p. 3. Sodam quoque pro,
bibere lapidem carpionum in ore detentum dicit Anftlm, MditM
Boot bip, Gemm, 1. 1. r. 175 - /- 349 . ex quo ferdtan id repetit Bsr-
tbtlintu de Up. nepbrit. c. 10. p. quod dtim,& cordis
i6.5< ^3* Sic
fltdum fedet aleSorxus ori includis, cognoftes cx eodem Bdrtbot^
'
tbelmiloco $.ai. Atque hoc iddem petitum videtur ex B00tiU. c.
t. i 6 p. p. 342. Sed horum quorundtm operationem faf{M(»
inde dependere , quod lapidibus iHis volutis in ore (ceu modo
illo medores dtim fedant , fcUicet lapillis in ore agitatis) (alivs
contrahatur, qui flditur ficis , ac diluitur fortd acris & pinguis
materia , faucibus atque oelbphago impadia & moleda. ' Tan,
dem Mrfiff’. Htpm^nmu Flord AUdorffiM ddifiit fyh^ribtu : Car-
linafylveftris, inquit, fou enicas fylvedris îoofior Bauhini in
Palatinam & Audria amuletum ardoris domachi creditur &
0 ObCr<nit dicitur. Utrum autor vei6 amuleti valorem pro,
' pric
,
vel ds fpteideo & fingulari interno illius ufu, pro dl/io af*
fedlu accipiat , ignoro.
Vertiginem avertentia,
Regredimur jam ad ea,qu« vertiginem fufflamlnare putan-
P tur : Reniti autem illi virgam vulpis capiti alligatam vide*
le eft ex MsttApi frompt, mtd> df quo unuleto edam
ex
Digitized by Googie
,
'
Caût II. SiCTio I.
M NittUo tgii Mentuu dndfc,merh.hk.x,cAx. Sinilfier qudd

illa in panno capiti alligata prstet fcotoreiam etiam cephalalgU
am & hemicraniam emoliatur « annotavit /TrVifmH in KirMtid,
ioy Caput vulturia pulH ferico purpureo hio alligatum ulnr>
vertiginem pariter atque capitis dolores auffcrre dicit Mhb,
tm n>unhrrbnrl-J(ei& un 6 lt>un 6 Olr^nep 23uc|>e pnrt. u
Singularem quoque efficaciam quosdam expertos cflTe ab
f. igpi
ufu cannulz tcftacez candidx; fympatbicz diAz,in capitis do*
lore &
vertigine, h capiti illa applicetur , de hoc adire licet M*
fitSdn. mtd. phyf. Acdd. Ltop$ldino Cdfar.taritf. Dcf.i. Ann^ 9 ^
& IO» obf, 118 « p’ »87‘ Pofttaodutn Indos orientales quoque fla»
tuere,quod d vertigine liberent iietz albz , inter nigras in cau«
da Elepanci repertas 5 armilla ex iis faâ brachio geftetur
,
Ceftatur F^4 /K.Redi in Experim» nntur.p.n^, tSr.Expcrientix quo*'

quo congruum ede , quod caput viperinum collo alligetum
vertiginer» debellare valeat , docet AUx. Vtnturinuein medic.Ak
dnimdltb. dtfumts. De vipera osfibus in hoc afiefiu loco amu-
leti laudatis, quari poteft inter pcndacuU contra peAcm anno-
tata. Potro annulua ex alceodc dama ungula tornatas, digi-
toque geflatus eidem morbo fubddio venire, feriptum extat in
Stdricii pxrt. 6, p. 519 . Plurimi etiam autores,
qui didam ungulam jugulare Herculeum morbum declarant, li-
mul illam vertigini hKcurrere prenunciant. De affinitate vero
morbi utriutque nihil movebo hoc loco. Dehtncinj//^r/4 rr«i»r
mtditd de vertigine Job. Cxjpdr» ^^httc^<^^\A^/fHhprdfidio Ext,
Ltitbntri Exfurti belnt* ibef. la. hac Icribit ; Mitram, ait,e corio
anteriorum pedum lupi paratam & gedatam lingulari proprie*
tate vertiginem propellere ab amico accepi, qui inic ipfo ex-
perimentum fecide xtx.\iAx.JibAH.HturHiiuMb.x, de methode o4
/raxfv. r. /.ita : vifeus quercinus, inquit,)îlepda prodefi; hinc
olim vates manu tenebant vircum, ne vertigine corriperentur.
Kuellius jubet capiti corollam ex ibliis ulmi paratam imponi.-
Behinc volunt Oydallua appenfatn plurimum valere in verti-
gine, atque ex poculo crydallino eju^sm utilitatis ,erg 6 com-
.
"
mode bibi; vel poculis immergi crydallumjde t\\xoPldtertu 4r.
lii j .
dti^^
ScxuTmiUM AMUUToxmi Medicum.
iie Dc hoc amuleto confer etiam ,(i \>]2cetjtdrtba^
Unum de Up. Nephrit. e. \o.p, »4.5. 14. Mich, Bubftium Pimth-
thecu f.
£?* Stdricium l.d.purt. ^./>.^19. Similiter Marttuui
©-•^mucf occuit. Mdgi(o-mdgnet.€urd/ior$e f. 10. inftgncs vires
in hoc afTcdu crytlallo tribuit , fcribens inter alia» <]U()d illa
ideo a quibusdam autoribus lapis vertiginis vocetur. Addic
idem l,d.qu 6 \ annulus ex ungula alces , ac damx faûs non
cedat quoad vires cryAallo in vertigine. De cryftalli vi-
ribus diîs»& quod ideo Germanico nomine Ûpfletn illum ex-
primant » quzdam annotat Gdbtht/ovirut innetUddAndr.Bdtcii
dt Gemm.Cdp. ij.^.103. De nymphzz infuper floribus, quod re-
medium przftent vertiginis,
n quis (bium eos intucatur,inferius
nobis fupererit dicendi locus atoplior.
yitfloriamj fortitudinem^ corporis invincibilem

(& impenctrabilem,aut a vulneribus
immuoem llatum conterentia.
oqvuntur jam, qiJz Niceteria exiflere, vel vifioriam , forti*
S cudinem, aliosquc (imiles effvfliis comparare dicunrur;J#A*

ale-
Henr.Aljledius Encyclopdd. Ub.^.fdrt. 4 .f. \.p. 491. inquit :
dorius crefcit in ventriculo capi , anno statis quinto, vel no--

no. Ejus virtus cfl reddere gcflintera fortem. De eodem vero Ia-
pide, quod raro in gallorum,vel caftratorum illorum ventriculo
& jecore gignatur,in hoctatjicn plerumque majores aledoriire-
periantur, de eo inquam ex AgricoU hb. 6. de ndt.foifil. agit
Jodn dt Ldit degtmm. d' lap, lib. 2. d Plura tcftimonia
dc aledorii ufu t!ido,item dcgallinacco ovo, pelle Hyznz&fi-
milibus aliis, uti & ruperflitiohi quibusdam rebus, pro viAoria,
'vulnerum. & periculorum averfione deprehendet, qui vult , in
Gdbr. Nduddi dc fludio militari Li.p. 376. d. Non nulla etiatn
loca dc aledorii origine , viribus di(fris, aliisque pluribus, mi-
nus tamen applaufum merentibus , allegata confulc sis apud
Exc. Pdfur. Brunonem in Lexico cdfteU.rtnovdto p. 49. Collefta
quzpiam loca de eodem la^nde quoque apparent ex Exe.Jeb.
. Erduci dijp. medic. At Uptdicind microcofmi 10. SuflTraganteill
quem-
Caput II. Sgcno I, 4;^
quempiam diil* opinioni, Je Lapide ifto, reputatum vide in M;V b.
Stridi viUrice vtriuut comrjt IFtrJigium p. (S 7". Invidum
etiam illum pugnare, qui lapillum iftum oregcllet exDio/ioridt
indicat Atarf. Fuinus dt v\U ettUtut compMrAndd lib. j. c, 15. p. 240» .
Conter item SoUmum t. De iisdem aiedorii viribus a PUnio

SoUno probatis, & i pofleriori illo exemplo pen^ confirmatis lo-
quitur etiam Fr/mc, Red* txpenm. rut, p. ir$. l'cd autor bic infimul
deridet hoc commentum. Ex audacis galli vero corpore edu-
ctum vult illum lapidem Kircberut arte mjgriet. lib. f. yi^. Plu-
ra de hoc lapide inter periaptafitim cxtingveml.i, venerem adju-
vantia, & ventriculi ardorem profll.âr.tia rcpcriur.njr. Innuit
etiam Kircbertu ibidem , quod lapiJcs cx capitibus, aut ven-
tribus animalium delumti , retineant herum i)rcpriotaics , un-
de aledorium videtur credere audaces pr*liatorcs reddere. Chal-
cedoniuin portatum etiam facere , uc poilesfor illius vincit, vult
%4rtb. AngUetu de propricranb. rer. t. 29. Porro aniir.of ts afquc
gratos reddi gedantes Iconis dentem, ^dextra ejus maxilla Com-
tum quidam ftatuunt. Similiter animofum fieri , qui gcflat pe-
dem ameriorera dextrum cham*Icontis, cx Phmo rcccnfct Aldr-
tiu Venturinut medie, tb animal, defuvitd. Sic ad audaciam com-
parandam fvadent alii, ut q«is fecum gcftct cor, vel oculos, vel
frontem, (i ve aliud membrum leonis, & galli, referente id Gtdfr,
SmoUto trtanual. rer. admirabil. c, 24. t ( O.
Prxtereadc horrendo putatitio ufu cordis embryonis, quod
inviiftos, fortunatos, invifîles, divites & mitaculofos reddere
poflit vcl debeat, videri poteft Icdu horrenda, monitu vero ju-
cunda atque falubris ,
hiftoria apud Harsdorfferum ini 0£^<UI<
blu^ ji;mmerlic|)crtnorb»(J3 <f4jtd)te. Num.i%x.p.6<i<;. Proh!
Darmonis vero aftus&*(Kis,rive fzvitiam, quam per fua manci-
pia in homines,& quod horrendum auditu cfi, in gravidas illa-,
rumque embryones firpius , (difto atque dicendo modo ) cxcer-
cct.cum varix partes cx iis pro veneficiis, magicisq; illicitis aiftio-
nibus petantur. Sic de fimilibus truculentis gravidarum viva-
rum mulierum fc^Honibus a lAaxcntio & Pollent iano ^ ob limiles
aufiis fccleratos inftitutis, legere cft apud Bnfebium CaeJiodt>rum
.
449 ScRUTTNTUM Amulbtorum Medtcum.

lib. i^. t, 43. hifior. tfipArtiid , AmmUnum MdreeBiHum lih, 19
Reflant adhuc plura truculentorum ejutmodi homicidiorum
ceQimonia: ficut dc latrone notatu digno, qui inter bene roul*
tos homines viginti duas gravidas mulieres trucidavit , earum*
que embryones pro veneficiis adhibuit, docnnur a Mkb. 4W-
xw in btt £^p(crC|)t;omcn /ar/. 4 ./. 407. De fimilibus fiu<
pendis latronibus, qui manus inf mtum aliasque partes pro fuis
prcftlgiis variis adhibuerunt, legendus hadenus citatis jungatur
Joh. prdtoritu pcm Dtebstxriimen variis in locis.Materiam hanc
etiam attingit , videlicet quod cum Diabolica magia infanticU
dia flnt conjunfia. Gregor, Ruhtereu dxiom, aconomico xii.p. m.
363. Merentur etiam in hunc fcopum videri, que ex Job. Mdm-
hi eotua. Ub, i. refert Mitb. Bdfpiiu tin SfcQtiPi-i&unflo unb
VO{Xnt€\X)\X^pdrte\.f.-^^.&j^. Similiter qudd infanticidiis
'
non raroconjunâ fint incantamenta,docet tinm Abrab.Kreck-

ôini$u/ylvuU gtumoHuo bifler.pdrt.\.p.69%.(fpart. 2,^.8p>Jui^
in hanc rem etiam adduflis hh Exc.Cbrift.Fnder.Gdrmdnum elt
mirdc. mort.l.i, tii.i.p. 34. Jar. Ddm. Lrwtfti ittl
2Mlbetr|>aU(<t pdrt.i. (Bcttiad} unxm./^.p. num.

}ob, ûMngern U.p, \-j6.Si in RtUume ron bem f&rQineu^^
Htoebee ^bclofen obec © 4>utjeft#i11cUârn edit. 25 ce|51flU
ldy4. Henn.Grosfitu in Mdgicit de Jêllru Ub. t. /«104. Tacee hoc
loco , quod obfleuices truculenti infanticidii liepc rec exfU*
ierint,acacodaemone feduAz atque inArudK,dequo plura, ubi
nohxideobfietricibiu animus eft nonnulla fuo tempore cotiunu-
nicare. Teftatur de Diaboli uuculentia etiam hoc , tjuod facer*
cimus Kle hoflis anno 1^44. Pidavii imperaverit fagis illic oe-
matis , ut antea ulcifeerentur fua metuendafupplicia,mfi mori
vellent, unde multos homines ac pecudes iflz interemerunt, de
quo citatus Grosfuu l.c. ju. Cbaradcr quippe hic efi: horren-
dus Satanz,dum audit a homicida y«^.7.v.44.Ab-
badon, feu ihnXluJap perditor Apetdlypf, 9. v. n. initni*
cus Mdttb. 13. Ttonôi malus, Epbtf. tf.v.id.St Afu;» «^vo^^-leo
rugiens i. Pttr, ^.v.8. Ut adhuc qozpiam de homicidiis adda 4
mus prioribus magnorum adduriis fcclcribys ric conflat quoque
:
quod
“
• * . -
Digitized by Coogie
. ^
Caput-II. Sectio
I. 441 .
quod veteres magi una an:ma haberent 8i Ahorum &

, ut in
Viiothanatnm,foIlti fint pueros jugulare, ut eorum animas
haberent fubfcrvientcs, velut ic&itutCbrj/cômiuTam.i.hom.
aj. in Msrthiei e. i.p.m. 187. Tali anima etiam ufura tiiiflc , e-
jiisque adminiculo miracula fua magica perpetrafTe Simonem
iBagum , (cribit CUmem Sic ctijm quod i
hb, i.rnogn. p. jj.
Dxmone malo magis profluant, quas
principaliter operationes
fibi furum aut manibus infantum mi-
pollicentur i pollicibus
nus natorum, ft.ituirP^<r/enW t. 4. p.ii\x.(fc. quo in loco itidem,
videlicet p. 14P ca attinguntur, qux de patibulo, pro vario aufu
& ufu memorato adbibentur. De quibus etiam locus evolva*
t\XT ibidem Ut magis infuper innorefeat Diaboli fraudu-
'
lentia,r.on polTumus etiam hoc loco prxtermittcre,qu6d po-
puli Amcricc perfvafl olim fuerint, ut fub prztextu lacriticio*
ruro fangvinetn humanum profunderent, & vario modo illum,
nec non corda infantium innumera quotannis adhiberent , de
qm]kc. Ddnielu Ernefii ini tjifJonfcfjen parti,
0Cina^4. 8-^. 627. Qî plura de ejutmodi Anthropo-
thyiia ippeut ,Satibertuw it facrificiit veterum' i&Cil Jobdu,'
FriJ, Scultttum in dtût, de illa materia in jêtit tenferipta iîtte-
htrga id^tS.aliosque plures. Abhorremus recenOonc variorum, ex
homine petitorum , qux paslim annotata reperirous, amuleto-
rum vcl magicorum loco commendata ; ideoque dehortationis
ferix erg6 adhuc qiixdare his datis annedimus. Varias autem
hominum partes, prxeipue capita, ad fpoxetyt^ytecr feu ani-
matum evocationem manium mortuorum confultationem , fit
,
divinationem olim adhibita fuifle , docet fob. Rainoldue ctnfura

libr, Apotrypborum vtt. Tejlam. eam. i.praleQ, 76.^.901. fit eodem
in loco p. SpS.Mcntio etiam ibidem Hr.qubd Magi ad necroman-

tiam fit opera fua nefanda adhibeant A Jf^rcintempelîvafit im-
matura morte peremtos, aut fit violenta morte
abreptos l. c. & pra/eil. p^.p.^ 6^.(fc. De quo etiam Hieron. ler.
danue de divino in morbu c.e^Q.p.\<i9 Non
minor eft impietas , qt&
ex prxcilis capitibus primogenitorum puerorum olim Trraphim
horrendo Satanx inlUndu, przmirsi fcil. ipfius invocatione, ‘
Kkk ' inque
Digitized by Google
:
44^ SdtUTimuM AMUiETORUM Medicum*

inquchujui nomine confecerunt, de quo difrerunt leb, Sdkberttu
Je fdtrificiu vettrum Guid» Fdbriciiu in diSliond-
rt 0 Syr$chdlddico^ vtctbuU Terdphim. Quod pari ratione cranit
2c oâhutnana ad veneficia olim admifla fuerint, doceberis ec«
iam inter alios cx Ptucero dt divinantnt f. ipy. O* Cdrddn$ de ful>-
ul. Itl). \% ft( Ovidnu hxc dc venefica quapiam in fequenti difUc ho
exprimit
Per tnmnlos trrdt fidrfis difcintld (dpiUit
Certdque de tepidit coUigit ojfu regit.
iHura in hanc rero vide in Jac.Andr. Crufii de noFIe (i noHf/rnie
effic.c.i.i.p.^y7 ubi tradknr inter alia veru-ficas ideo buftuarias
.
etiam diâs fui(Te,qu6d circa monumenta verfarentur. Plura'

in hanc rem collcfta proflant apud Bxc. tridtr. GdnHanum d*
mirdc. mert. Itb, i. tit. j.p. {fc. De Dxmoniaco quopiam, qui
in tumulis commoratus fuit, conflat ex Matih. v. >5. Mdrc. f«
•btrf. 1. Lue, g. v, 17. Quid necromantia alias fit, (c quod eadem
varia, pro fua fcelcrata magia,cx defundis petat, conflat ex Exc, >
Jde, Pdntrdt. BruntnisLexico CafteUi renevat», vece UeeremdntU.

Imo magos etiam & fagas,alioquin aucupiis & crudelitate Satanz
inflin£tas,rmgularitcr i^guinem &. carnes humanas aDcârc, an-
notat Heurniut eper. wed. tem. i. dt morb. cdpitk Cdp. p.422.
Codfr.Veigtim ^yftCiU^Hjcn 'SeitvettVCibeV (eiu. t.num.^.p,
^6\-Sylvtd. Rdttrdy Tbedtro fymp.p, tfXti, O* Mub.Trtudiut (0C»
ber d»tuberep/ ^1^.190. ibi etiam autor dc
infanticidiis & homicidiis fzpius expetitis , uti & ufu partium
humanarum fagis frequenti, plura communicat. Idem fere, quod
ad magiam & necromantiam a magis requiratur fzpe fanguii hu-
manus , tedatur kdinoldui Ct prdUB. 77. f. 912. Volurit etiam
l.
non nulli , quod Hermetici veteres fanguine humano non nifi

inter magica ufi fint, quam fententiam Cennnglut ( fed contra
hunc contrariam) tuetur' 0/. Berriebiut Hermete jEgyptior.p, 3 37.
Veriira quis fcit quo primo dofiore.vel intentionis duflu medi*
camenta iiliusmodi ex homine petita fvafa*aut corrafa fuerint;du*
bium quippe imn videtur, quin eandem fabulam quam caco-
,
dxmon hodie inter fuos inêles agit,oliQi etiam inter Ethnicos
lulct
Digitized by Googie
,
Caput It. Sbctio I. . 44I
lu&rit [ Notamus inGmul hoc loco , quod fangu» humanus non

fit & cum alits rebus vilibus facile comparandus; hinc
vulgaris tei
demon etiam adeo lubenter in variis auHbus & medicis miimiali-
bp adionibp iQo abutitur. Vcluii etiam alius prodigia fanguinca in
aere, coelo alihq; elementis ofta,attcntioncm ac prudentemconfi-
derationem merentur. Sic qvioq; cruenta vel fanguinca portenta
fzpe altius quid fapiunt.St vel n lêo, vel a Damone crebrius ori*
untur. Plura alia vero in fubfcquentibus patebunt de fanguinis
abufu circa quem medici aque in transplantatoriis vel mumtali*
,
bus aliisque Hmilibus curationibus & negotiis funt occupati, ac

,
magi Si fagar in fuis veneheiis & artibus minus approbandis. Be*

ne itidem monet AnJr. Tirjûeliiu de noîlitdt* e. 10. jf. 114./; i6r»
quod furpendioforum carnes St ofTa ad magica veneGcia quidam
admittant, caque in veneficiis mcdicatisfimae?(iOiaicnr,dcquo
iterum evolvi metetur Aiich. Fre» Jiur /.e. Propterea etiam car-
nifices non optima nota artifices vei hemiaes pios inferius no-
tamus, ittpote qui non fegnes fape turpis hujusmodi rerum ufus
dodores exiftunt. Preterea ex hominu partibus capillos alioquin
facile ad incantationes recipi, ex Barthii Adverftr.f.i\ 6 aliisq; au-
.
rorib9 abundi conflat; quemadmodum it nos aliquando depilu tm

duri, plura de eodem, & illo noto, quod fagis (ad torturam & con-
felTtonem fuorum reatuum c6 melius tr3 hendis)capilli demi folc-
ant, trademus. Nilnl jam memorabimus d« fagis, qua pro fuis ne-
fandis adionibus pracipne etiam deledantur humanis ungvibus,
(quod alias etiam transplancatoria srtis operatoribus frequens
efi) experientia id teflante, it inter alios autores , Exc. Fhderici
Carmdmno de mirae, meriuer. p. jp. ji. Conferatur etiam de
hac materia Apti. Madaurenjis , eperum , mettmwphef. l.^.p. m.
Qubd porro faga cx unguine necatorum infantium
ungventa fua, ad translationem fuorum aliornmque corporum in
alia loca.fimul conficiant, innotefeit ex Sthotri Phjfc. eunof.p. 70,
Perfvafum fibi quoque habere veneficas, fi certo numero corda
infantium cx(ciderint& comederint, fe tolerantiam omnium tor-

mentorum confecuturas , adc6
confasGonem criminum
,
ut ad
perduci nequeant, de quo Hier. Jerimut ie divine im morbi* c. 16.
Kkk X f.ioz.
J
'
'
444 SctuTtNTUM AMtn.rroRUM Medicqu.
f. 101 . Eefffrunt quipiam itidem latrones & ipresex inteAints
.
embryonum candelas efficere, quas 11 in domibus iffipro fua ne-

quitia atque truculentia abfolvcnda accendant, homines dormi-
entes prius non evigilare dicuntur, quam extinguantur didlr
candel*, dc quo videatur Joh.iTtlhelm. im
llninutl)//^. 1. f.iiy./. 170.
Hec autem omnia oon immerito exteramur acproferibi-
mus , atque proin Je fetid fvademus ut caute in medicina etiam
,
ejusmodi res tradentur i quamvis noverimus quosdam deledati

admodum medicamentis hujusmodi ex homine petitis, & pecu-'
liarem illis eminentiam pra; aliis remediis, tribuere. Firmiter
autem nobis petrvafum habemus , rebus iis nos per bene carere
pofTctCum inHnitis medicamentis aliis fimus inflrudi, & qu;<n
obruti hodie, qux certant cum illorum operatione, quin imo
non raro fuperanc eadem ; plura alia qua; nos deterrent i medi-
. camentorum ufu ex homine petitorum , jam recenferc fupcrfede- •
mus. Miramur etiam hac occalione Berchtoldum V. Ducem

Zccringcnfcm inhumanum , carnium humanarum ita fuiffe avi-
dum, ut etiam fervos fuos occiderit & (ibi coqui mandaverit,
quod allegat TJb. Ldnfiut tonfulut, tomrd Gtrnun. p, Wt 107^.
Ecquis vero infernalem leonem non ex ungvibus fuis in prxee-
dentibus detedis cognofeat ; dum pro evidenti magis venefico
ufu embryonum nondum baptizatorum , primigeniorum , ah'o-
rumve hominum czdem appetunt fcelerati artifices, aut in ufiim
medicum haut licitum femper,ifitustnodi partes humanas ad-
,
mittunt; veluti fimilia plura in fequentibus occurrent.

Non poiTuoius hoc loco etiam detineri qum indulgeamua ,
adhuc magids & Diabolids quibusdam confiderandis, atque de*

monllrandis adionibos,quani fororium vel fraternum nexum er-
dem alant curo medicis quibusdam aulibus & negotiis circa par-
' cium humanarum ufura occupatis, & etiamnum hodie frequenti-
bus. Spedant quippe huc quadantenus verba Hjbmt apud
Stnnertum indpptndict quidem Epift. 1. poft.prdx. lib. 6. rcpc-
rienda ; Pro maxima, inquit, non folum apud mancipia iAa Caca-
dsemonis (veneficas piicat) (ed & plebem rudem habetur hoc : (i. -
feri*.
,
^ . .
'
/ Digitized by Google
;
Caput II. Sectio I,

44f
lerici, lintei , aut alterius cujus Jam rei quid (modo homo hic vel
illic femel aut pluries nudo ildud gcHavcrit corpore) ad manu»

Iit lagz cuipiamj tunc polTc hanc heminem didtum, aut certum
ipfius aliquod, quod elethu fuerit, membrum, vel quovis alio mo-
do,nunc intenlius Izdere, quandocunque & ubicunque locorum
illa voluerit ; Hadenus Simile illi aclioniefl negotium
carnificum in diflans eque agens (uti dicitur vcl creditur alias
eflc camparata transplantatio morl^rum , live armarii ungventi
operatio) quando fcilicctdidi carnifices homicidas vcl alios reos
criminum ex ftiga retrahere, vel ad reverfionem cogere latagunt
ftfcilicet illi vefUmentum aliquod fudorc ifliusrci, vel corporis
contaiflu prius tffcdum nancifeantur , aut calceorum vcl pedum
vefligia deprehendant , & ad fuam magicam aflionem adbibere .
valeant. Similiter quod pro philtris etiam , & accerfendis ada«

matis perfonisex remotk locis, ilHiismodi rebus utantur perfonx
quzpiam,non latet fortaflis ledorem benevolum. O! bellam
vere harmoniam & nexum inter asiones has, 8i medicas (imiles>
in diflans agentes d quibusdam ftatutas. Non plan^ abfimilc
huica<Sionre(l negotium,(eu fafernatio Tureis untata,dum trans-
fugis vel fervis fugitivis terrorem incutiunt, eosque brevi redire
cogunt, nomen illorum fcilicet infchedula feribentes, illudque
^rts devo ventes, 3 liisque modis pluribus tranantes ; quo fado fu-
gam ampledentes fibi in itinere obftare leonum#
putare dicuntur
draconum, aut limilium ferarum fzvi(iam,velalia var» impedi-
menta atque pericula mimis fuperanda ; unde in priflinara fuaro
fervirutem revertantur i(li,dequo'nos certos reddit BdriboUtiuuii
Georiiovtzliu de moriius Turcdrum. ’
Non admodum ab unguenti armarii negotio vel cura-,

tione fympathetica videtur diverfa incantantium prifeorum
aufus ifle horrendus, quo icones & (tulptilia ex cera, aliisve
"
rebus eflformarunt, quorun» partes vario illo tormento affece-
runt, quo perfonas affiigi voluerunt, quibus male cupiverunt,
de quo lUym. Mindertrut in Tbremdid nudiea e. 21. p. 4119. Uitr»
Jordantu de divino in morbie c, l^.p. IU. cap: 52. p. lld. cdp. 4 J.^*
atque Micb. Freudim 1. a. qusfl. rjrj-. pag.
tkk j
i.
ScTOTWTUM AilUirrORUM Mbdtcum.
4ir. Addihis mcrotur de eodem negorio impio ililusqne origine
d iTcrcas Mdt/b. Zirnmermdnn.indnaUt}.menflr,tiienf.i.f.io6 .(f c.
Non aliena cl) itidem a^magnctica curatione illa, qoa imagun*
cii!r,vtirlx adlubentur vel efformantur, in quibus curationes as-
l^roiorum peraguntur, de quo & priori modo attatlô conferatur

quoque CdJp.Brdve dijputdt./ipoUgft.f. r .Hifca itaque per-
fpedtis obictl':.? omnes omnino medicos ChriftLmos, ut vario-
rum itlorurn medicorum aufuum rationem accuratiorem ha-
beant, ungves occultos vel mtimiorcs,& intentiones iiifcrnrlis
cognofeant leonis, & fraudulenti medici, vel primi agyrrar,dc quo
Inc meteria pofrrcma bene agit Sdm. Sturw.it mti,
Hon medicid Attendant omncs^nc in variis raagneticis,
lympathicis,2t a^tipathicis,mumialibus,^pJrituaIibllS,tânspU^-
tatoîisac^1agicis asionibus decipiantur, qua: mediantibus iftia
tnodd diiftis humoribus, partibus, aut excrementis humanis (va-

rio fub prxtextu &palp6 atqui, pii , honcfri .liciti , ac naturalis
rpcdoserjrpf)proponuntur& peraguntur. Latent quippe fxpe
fub iis rebus ineant urentaacDiaboli adfjuinenta.Cautc proinde^
vel plan^ non legendi in iHiusmodi materia occupati Pdrdctl-

fud,Burggraviu! , Fladiiut\ Gotlcaiut, Tenztbutf CroSm,iririigi-
tu ,MdxvtUui Itbtr Kirdniiam, iliique pliires.
Videbimur autem paulo diutitis inh^HlTe monitis quibus-
da occupatis de mcdicamencis ambiguis, itsq; lato magia; pallio
firpe te^s,vcl veneiiciif ab homine petitis; quz (i irrita quis
plane putet, deprecamur hanc digrcslionem. Porro itaque jam,
reluti coepimus in tioc loculo amuletorum , adhuc alia depro-
mimus, qux fortes, invincibiles, impeneuabiles , armisqve mi-
nus cedentes vel violîlcs reddere dicuntur. Ocymum n'u.
tem immunitarem a dolore verberum,atque vibicuni prxfhre
'
Juxta /’«/» ver fum creditur:
.
— '
Panmced Baucu
Cum hene drfcinBo cAntAverit cc^ t»a Vertu.
Videatur etiam dc hoc Andr. Argolut de diclfue criticis , (f dt(tt~
biru dgrorump. 57. Sic Moluccenfcs incola; pennas avis Para-
4iiiaca; fecum gefrantes > inviolabiles exiAiinam in prziio,
etiam
•
y '
Digitized by Gdo;
Caput II. Sectio I.
447
etiam In acfei cofpitê conAIuitos, vclut ex Alirtm4tnd$ vide-
antur peti ta non nuIJa «1 6« (0Oftorf|t)ct>cn 35kUn/?;Sk<jiJin;<i:
f, ij. Usnex effodus, C]U<d fcilkct corpus induret, & fic con-
traarnaorum noxam tueatur , coI.'iîtur ex annotato exemplo
apud Joh R*pt. Htlmotjiiim dt magu.i vulnerum curutione. De
.
eodem ufu illicito ac Ajpcrflidoro usnex pro dido (copo, item

' dc Zenith virginum , & radicis vidorialis aliisque (tmilibus
formulis uti & de promptiori modo colligendi usneam, agitui
,
in MifctUatitAcnd. Leopoldmo-Citfar.curiof.dccur, i.Anno

'p. lof.AJia flmiiiaex hominibus, Si quidem fuppliciistriflibus in«
primis enedis, vel etiam ex inftrumentis fuppiiciorum (
vide-
licet laqueo, gladio , plumbeis globulis, aut patibuli panibus)
petita,quz non rato a fcelerans homnibus hujusmodi in (r iem
expeti Iblent.tanquam non ignota, lubens jam prxtereo.Porro et-
iam Aftroircs vel Iapis ftellar is ( qui a quibusdam Draconices dica-
tur, & falso a MurfUie Fiiino in Draconis capite reperiri credatur,)
gedatus invincibile» reddere fuos profellciics putacur;fed dubius
hujus effedus.vcl fortuitus pronunclatur in bec (Bottorjfifcijet»
Siendem in locep.i^. etiam indicatur,
quodChclonitis lapis geflatus vidoriare egntra hofles compa-
rare dicatur. Deinceps Stjliger ia Exerc. mentionem fa-
cit arboris in lava reperiendz, cujus medulla ferrea fic, ex qua
qui fcufium gerac/erro impenetrabilis {luEjusmodiitem recen-
• fkas vires asHgnant multi alii quoque verbenz ; ceremonias ta-
men, aliosque dolidos aufus circa coiledionem ii applicatio-
nem illius injundos ,txdet me buc trahere vide Hs interim
Bon nulla de bis apudd/jrl/««i berto pbiJo/.p. 6i^. Alia fimilia,qu«
tamen plurima rufpecia,& rejicienda ideo funt, necnon qux
militibus piofuiiTc & vulnera prarcaviile , uti & fangvinis flu-,
xum cohibuilTe obfervata fuerunt , cum dehortation.bus anne-
xis,Confignat BtrnrggeriunA Cornei Tdfiiumtjudftionr.^^zxxttx
Ddn. SennertM prdx.i f-pdrt, 4.f. 14. p. 519. Red. GodemM in
pbyfic.gentrdi Lb. "i,p. 417, c. Dc Hmilibus itidem loqvun-
lur Cdtnerdriiu bor.tr./uedfiv.cent. 2,cdp. 76 .p.ÔO.(5’c. tent.^,
t. ag. /• f- 30.^. IO4-0'c. Pluta alia pasfioi repetiuntur , qux

Datura-
..
44? Scrutinium Amuletorum Metucum.

naturaliter corpora indurare dicuntur, medo ioternA, modo cx<
'
lerno ufu adhibita ; Verum illud vix mihi pcrfvadcre po(ruai.Re-
futarunt etiam hoc longe ante aliique plures.De quarlUo-
ne vero, ah liceat Chrifliano pariaptis & figillis,vel iimili modd
invulnerabilem fe reddere? evolvatur W»r»»V bifteria ndtur, /. j.'
f. i;.^.ig4.De ejusmodi farinz amuletis etiam agit autor
15.^. 187. De arte illa fcelcrataA' irrita fubinde oblnvaia , uti 8c
pjflivienfi ifta nota (a carnifice quopiam pra;cipu8 edoda at«
quepropagata)circicerAn.i6ii omnibusque bis rejeîs, agit etiam
Mich. Freudifu in (SciuifllcnefTaflcn pofi &crS«fubcrcr 7^* ^ Jl*
- f. 2S7. De doronici herba vel radice , quod damar illam depa>
icentes venatorum relis non transfodi queant > fama alioquin
condat ; verum quia talisroodi res plurimum Damonis vcl a*
pertam vel clandedinam opem admixtam habent, & ufurpantw
iflas res nefarias tandem tremenda prarmia non rar6 nancifeun-
tur ab opifice vel artifice tales docente , aut inadvertenter di-

rigente; ideoque cum fapius laudato h.yo.p.in.
omnia commendata talia ferio diiTvadcmus.Detcd'a & patefada
quarpiam etiam funt , de callida atque fubtili fraude agyrta-
rura illorum, qui fucco herbarum, vel vi figillorura , peregri-
nis ignotisque charafferibus confignatorum , cutem & carnem
fe induraturos efle promiferunt ut nec (erro nec i£hi nec qua-
,
Ikunque fclopcti violentia lardi pofTcnt. Sic etiam exempla'

eorum innotuerunt, quos non fine ludibrio, atque damno fud,
fruftrata ed fpes fua de iflhac firmitate corporis concepta, ficut
de his agitur apud curiofum, & faepius citatum naturx inda-
gatorem Franc. Redi in experimtnt. natur, Jndic.p.io. c. Vcluti
alia plura etiam idud confirmantia'teftimonia contineatur in a-
liis nodri fcutinii locis# Vanitatem autem idarum rerum , &
frudranenm ufum, vclDxmonisliKlibriumiis rebus fzpc immi-
flum.bcnc exprimit joco fcquenti P0»2(Ui>ettch(ii)en
^*cegetr f^rc^n ( edit. Anno 1571. ) p. (5 . g. dum nimirum ille
invehitur in ejusmodi fupcrdiciofa S: vana, indurandis corpo-
ribus dicata inquit ita ; «SBenn ftgcnl) (in un9(lehrtet'$euffel
' |ijmpt/b<r nii^t DintSrcgcn Icftn fan/o£wr jlc^ fbnfl ouf
. nlci&l
Digitizhd by Google
,
Caput II. Sectio I>

449
W)ncicc f<ii«n b«n(In>iliis«n liebcn ©cfrûcij ab /
fb
Wi«Der*^<iicf<rrcinei^n«tW* ibi etiam autor exemplum de
quopiam, qui fc ipfum, Diaboli nomine sfeito, glande plumbei
trajecit ac enecavir, atque fic deftitutum fe perfemivic crebro
antea artis fuae prxfidio. Nihil movebo hoc loco dc fimili fcele-
'
rata arte, qua nimirum norunt alii eHedum illum indurandi pro*
curare fulphure, vel folvere iterum iftam duritiem, de qua.^//VA.
Freuditu t.c.qv. ijj.0* 134. atque fic videtur alter diabolus al«
tero potentior. Cîd vero deDoronico paulo antediiflo x~ &
gagropilis fentiendumlit circa illum efFedum, videatur 'Politisfi'-
mus ( ante paucos annos delundus AuguUanorum Medicus, ho-
norifice fempcr,ob merita in publio)m,mihi nominandus )
febius dtjfert. r. de dgdgropil. p.6^,. De plebejorum allerto illo
qudi Doronki radix & sgagropilar^Germ. ^gcln / eum
in finem gefiatae inferviant pro corpore indurando , non nulla
quoque tradit i33./>.2g9. Volunt deinde
etiam artifices hujusmodi , quod galeis vel tunicis vcftiti & in
haric lucem partu editi felicitatem futuram fibi promittere pos-
(int) quemadmodum etiam tunicas illas prp vidoria in foro vel
pugna geftari volunt multi fu()erftitiofi , dc quo refutationis
gratia inter alios agit tm nnblVunfl
'
pdrt. Addit etiam ibidem autor quod, jux-
I. p, 141.
ta pcrfvafioncm quorundam , galex monetis variis impreflz ci^
tius animos judicum vinciant, ut vincantur deinde caufx in*
juilx in foro. De priori efficacia involucri hujus recens na-
torum mentio fit itidem z^vAHettr.Ktmmanmtm de mirae, viv. '
f. Similiter, quod veneficiis vel fuperfiitioni indulgentes

homines tunicam illam didlam collo appendant, aut invefiibus
fuis abfcondant,pro vulneribus fanandis, aut caufis bene gerendis
& obtinendis coram ^magifiratu ( quemadmodum etiam eum in
finem cede Tacito ovum galli, aut ferpentisovu juxta Pliniam ad-
hibere dicuntur impii horoines)iftud haffenus adduûm patet ex
concion.decad. \.cont,6.p.\7’]. Abdinuimus ha 61 e-
nus h loco peculiari, iis inter amuleta nofira tribuendo, qux gratia
aliorum hominum comparare dicuntur , cum vanitatem nimis a-
LIl pertam
Digilized by Googie
'
4^0 Scr.iTwiUM AjfliiETORUM Mrotcuw.

pertam Taprant ^ deilHusmodi rebus vero magis & fagis ufitatis,
ied una rejcfiis, vide Mich. frcuJitm^txvifftns*^(iîcn
fis
ker SrtHbtfcej’ f ». if I. f. J17. Przterea fuperfiitiofis & illicitis re-

bus tunicas illas recens natorum merito etiam accenfet Lud.Dun»
$t cMf. confdtnt, e.xo-f. Quemadmodum etiam nos ali-
quandoluforcm publicum in nundinis quibusdam miferc defer-
j
cum (in varia huc usque dida fpe ) ab eadem tunica geftata , 8e I
confofTum perire vidimus, atque apud eundem (iedioniatqcie in-

fpedioni 'nofira; Medicae pofl mortem' commiiTom) tunkam i- I
ilam gefiatamyCum alia fimili vana fupellcdiK , obrcrvavksms. > I
Dehinc anonis vel ononis herba , fi colligatur Jove mani jundo j
in figno convenienti, & fi fimul accedat eadem conjundio in fyhs-

ra decima microcolfaaica, pro amuleto collo appenfa , tutum ted-
dit a violentia martiali, latronibus ,
rixis, Si ferri befionibus, auto-
ce id docente Attg. Etxltro Tftg. phyf, ntdg, mtd. €. 3. p. 7tf. Con-
dat itidem ex Htldclfrsndi msg. bai. 1. 1. c. 29. litnr, Kernnidtini
templo HAturop. 137. herbz ViôriaJis attribui quoq; has virtutes*
qudd,n quis fecum illam portet, inprimb radices ipfius, non vul-
neretur. Sufpicor ego vero squivocetionem rnterefTc huic ne-
gotio , dum vidorix adus potius intcliedus & fvafus
fotiitan
prius fuit,pro vidoria obunenda ; velut etiam de magnete coti-
jugum amorem mutuum conlcrvante, & Lyfimach^ disfidia
componente ,alUs in locis hujus noihi ferutimi ftnfum alium, nec
proprium medicum accipiendum cfle fufpicamur. Sic,fi quis pelle
pardi fuccinduB medios feratur in boftes,qu6d ^ nullo la:datur,2c
'
intrepide prxtereat* indicat citatus non procul ab hinc S-zlertu 4

*.p 77‘ De lupi pelle eum iere in modum £44/. Jia«r//?«rw»4r/eo« ,
mtdicA p. 31. canit ita;

' HiJîda boc peJEt poSet virttitiiia dmptut
lÂm quoties quUqusm fit progrtifurta inbi^tmy .
Atque lupi gffltt vefiem do pelle vorotitt

Fortis erit trefiet que Animorum robore virttU^
,
Nec metuet gUdios^ net nuntiu vulntrA mtrtit,

Petrmjob, Puber in P4 UAd,SpAgjr. {es Plinii U 36. c. ip.Jde Tbei*
me^ lapide in /Etbiopia repeciendo *'re^C; quod qui illun ge-

^
‘
"
i •
ftet
Digiiized by Gocigle
CaWtII. L 4ff
fletui phiala mclufuxn, i gladio pcrcuti non posfit,ot> contra>
fiam vim magnetis, qui ferrum alias allicit } ferrum enim reniti,
& gladios rcpercuti vcl retrocedere ad illius przfentiam fcribic.

Poflhzc Burggrsvius inAthtUt rtdivruovixxm (rflit ejusmodi ar-
canum, Elc^rum Vulcanium' didum ac edodum , aiiaque varia
fuperflitiofa qux mirificarum virium in bello aliisque negotiis
,
flut calamitatibus pluribus exiflere exiflimat 5; allsverat. Vo-

lunt etiam quidam, quod falomandrx pellem Reges in bello adhi-
buerint contra belli ignem ; de quo & aliis adhuc de falamandrz
efFcAibus contra ignem aut incendia conferentibus videri poteft
Exc. irurffhayn in Snldmnndrol»g.f.-j6. 7 !?. CT . Plura, qux contra
t
incendia vcl ignem conferant p.axo. 6fc. fuppeditabunt. Alii auto-

res, qui didi lapidis, vel magnetis faciant mentioaem , allegantut
in foh. Ani. ir'el>fri Unfm-cbun0«#JSu»jfl a. ^^cilp-6oo.&'c.
Superfedeo prolixe hoc loco etiam inquirere, qua arte vel

"
odminiculo Jeb,innes centurio quispiam formidolofus in-
ter Husfitas belligerantes o)im,in(lrudus fuerit. De hoc autem
communis fama refert, rûod hic, licet altero prius, poflea utto-
que oculo orbatus fuerit , formidolofus tamen hoflJlMs,& admo-
dum felix in bello
exfliterit, ac circumvedus gubernaverit exer-
citum, ncc non vidoriam ab hoftibus femper deportaverit. In-

dicant in/imul autofcs , qcbd ille ziska moriturus mandaverit,
ut fibi poft mortem cutim detrahcrcnc,eamque fuper tympanum
expanderent , quo tympano poftea pulfato hofles profligatum ac
infligam propulfum iri prxdixit,idquc poAmodutn etiam fadum
eflc quidam fcrlbunt.Corifcr fis vcr 6 de \K>cMArt.Bpret(iHm Chro-
nie. Bebem, fol, 581 .®* 43J>. yEneam Sytwum iil>.-^.\<emmevt4r.ie
rtius gtfiis Alpkonfi Regu KrnntzmmvMiiaU.n^.^}. Sicîaa
^/r/ 4 /Mrdc illo ita canit:
cute ietr Alii lotHt in tympAn/i verflu,
Beemtu potuit vincere Pontifices.
Quod verd poft mortem illius ZiskxThaborenles minus infupe-
rabiles,fed periculis bellorum obnoxii fuerint, fignilicat Gubr.
UAuiAtu de fiuiio militAri l.i.p. 39 ^. Atque inde artium ejus-
, modi militarium eventum incertum , imo vanum fxpc efle ollen-
U 1 a dit
1
Scrutinium Amuletorum MrojaHj.

dit autor laudatus. Sic StrozzXic^» 4 441. mentk><
'
nem facit vcdifi militaris, quar linedubio impio atque Diabolico
indinflu vcl arte con(t(da fuit; cum ea induti contra omne te-
lorum genus indemnes ac tuti redditi exidimentur. De ca<
mida Diabolica vel indufio necesdtatis diflo , (
&olim eum in dnem ,
uti & pro partu promovendo,iiliusque do-
lore mitigando , ufitato, videatur Job. ITienu deprdflii. ddm. l. y. .
r.l8. Of Gdir. Nduddtu t. d.p. Pompondtiui dt iacdHtdiiene e, f,

îttethaat/in t>ev Qtctinep c it.p. 428. V'thtu»
rus prd^. obferv. Ut, tJ. p. m. 514. Boifdrdut de divindt, mdgick
prdfttgiii (. 6. p. 5f. dtfj Mitb, Freudim /• c, fv. ijj. 194.
‘
Notum alias quoque ed pentalpha quod vocc iytia. ,

nota-
tum, oHm pro vifk>ria reportanda militibus ufitatum fuit» Sed
lignum iltiud fortasds bona intentione ^fcilicet voti loco , primi-
tus in ufum fuit admilTum , podmodura ver6 & i. plebejis ( ut
fieri in ejusmodi adfionibus folet ) lignum folum quoad pentago-
'
ni characteris nudi figuram elHcax reputatum fuit : dc quo Htrm,
Ligndrtdus in$blc 3 dmentk Acddtmicit tdp, te.^. 378« CTc. ExpU-
cat etiam trigoni hujus vel ti! pentalpha (ignum , quid nimirum
per hoc indigitare voluerint Cabalidz, atque infimul refutat u-
fum illius, amuleti loco quibusdam familiarem Herm.Grubitst de
drcan.med.p.<)-^. SoIa verd revelatione hunc cliaraSerem Antittk*,
cogtfomine Stteri, innotuifTe, uti illum olim Condantino Magno^
& Judz Macchabzu alium ; atqve hzc fignacula etiam pro vido-
ria reportanda contra hodes profuilTe indteat Coruel, Agrippa de
ectultpbilof,l.^,e.ii.p,r;6- Exidimant quidam alias pentalpha hoc
denotare quatuor elementa, utpote quod prius cti^ condituant il-
la (igna quatuor, inter medicos vel ^ymicos elementa alias com-
muniterfignificantia.ceu non ignotum. Alii lignum hoc condare

arbitrantur ex mathematicorum figuris, quibus iidem communi-
ter uti fblcnt. Bene inGmul agit Job, Henr. Urfinut dcerrd pbh
hlog, p, 509. yio. €f 511. de verbi {ryaeussu &
vel pentalpha illius origineatqve ufu;item quod quinqve illius
anguli vulnera Salvatoris nodri nuraerd&poficufuo juxta quo«
tundam mentem indicent qudJ fimile fit ilii veterum Druidum
cal-
Di^tized by Coogle
Caput II. Sficrio I. 4fj
calceamentum ^ru((cn#§u|j;rininitcr quodcx veterumfuperfti-
tione cunis ligneis infjntum inciderint velinfculpfetint hoc li-
gnum, ad averruncanda noSurna terriculamenta. De Hmilibus

modo memontis etiam proflant non nulla apud
CtjfiinotndKrij p. tx dtque iterum upud eundem in AleSlrjomsn^
tU p. 6f. Lieiherrum cominudt. ad Befeldi Tbefaurum Ut. D.n, f d,
verbo ^nibcn»jfu^. Sthottehum de UnguaGermanica Itbro f,
/r.6.p,^66.(f JobtSaubertum de /acrlfic. veterum c. ^.pag.iop.
Plura teftimonia de eodem videri polTunt apud Greg. Mkhaelem

in notu ad GaJfareUi turiofiut. inaudit. p.xji. .Quo in loco pro-
ximo etiam nonnulla continentur de fcuto Davidico,qu6 Oa>
videm pro vexillo ufum fuifTc , Rabbini fingunt.
De literis Ephc(iis,qu6d pro Niceteriis etiam fuerint olim
ofurpate , conflat ex BafilU Fabri Tbefaur . fcbol. in vote S,pbejl,
- Si ex Euflacbio verba in Fabri modo didto loco allegata penfl-
tamus,quod injundura fuerit in literis illis , ut reminifeeren-
tur quotidie alicujus ex antiquis , qui virtutem (oluilTct , G , in-
quam hzc penfkamus forfitan non adeo culpandum foret a-
, ,
muletum Tatione intentionis vel calcaris inAigantis ad virtu-

tem excolcndam,marcutumque pugnandi animum. Sed de literis
& artibus magicis plura in hoc noGrD/rrAr/Wor.j.occur-
runCfideoque hzcadduâfufficiant de iis jam dii^. Non dis'*
quiremus prolixe hoc loco , qualia Hnt amuleta Turearum Cba*
taaila di(âr,hoc efl fchedz circum -voluta;, precibus divinisque
nomim'bus inferiptar, etiam ipso nomine Jefu,quas ii (ibi,fuisque
equis in bellum ituris, contra omnes occurfus infauflos appen-
dunt, de que Sibickardi 7tfrir.fr. prorM.p. 80 Nolumus quoque
<
elTe prolixi in colligendis pluribus, hujusmodi rebus impiis ,

militibus alias familibus : interinvde non nullis fchedulis, pro
hapenetrabilitate ab armis commendatis a quibusdam, irritis
tamen repertis , atque etiam de fententia vel concluGone', qudcl
fallaces& vanzGnt il|sintentione6,itcmquequ6dnonnifiDet»
id preOare posHt , agitur in ABk med. (fpbil. Danitit tobm. p
ohf.ix.p. pp,c. De impia & vana ejusmodi comperta intcinmtf
paulo fupetius etiam eglmus.Iis addatur BibUdtb. R*bbitf.f> JaS*

ill j ,
(quod
;
'
4f4 Scrutinium A.vuLET«RnM Miuictai.
( quod allegat etfam Homhu biftor, ndtur. /. 3. e. »f. fag. If7. ) Sc.
Job. tuxtorfiiu de qui poftreiPj/ agit

de J udiorum abulu facri feriptun ii: rfalmor um Da vidicorum;
itemquoJ prodertt inprimis credatur ii9.Pnilmi certa portio,
nequis gbdio vulneretur. Subjungit etLim ik verbis Buxttrfim
h*c,inquiens;Z«/i//'«/('rew. R. lit. ) alicubi
feribit: Jii.l corum quen.Um voiuiiTcAlbcrtum Ducem Saxoni*
docere hujusmodi artem contra vuloera.Ille vero tum miraretur,
quomodo hoc licri polTct, cum Judioruri liac derc conferens
dixit: ut certior n;n,in te prius experimentum capiam ,& ex-
trudo gladio J idium ita IsfiCjUt neque per Sebem - bampbo-
rjfib per appenfuro Kamea, id eft, pergaroenutu Deris
nominibus perferiptum/anari potueric.Sic fraus fraudem cepit
haflcnus 5«Ar/or/w,qui ibUem p.^^. etiam pauca de fchcmham*
phoraH-h fiippeditat. Hidorii illa adduda de Alberto,non ve*
ro ( juxta quorund.)ai opinionem ) de Mauritio vel alio vera
confignatur in Serdinandi /. C<Jf*ll'Cbett d Sdirmero tdit. p.n, (f
21. Dc eodem ,& aliis Judiorum medicis atque aliis auiibus
impiis , illicitis , & in CirifLranorum pcrnickm atque excenti*
onem fipe direftis, agit etiam ]oh.Georg.Sdrioriiu de morbe milU
tdri feu C.iftrtn(i ungdrico. Illicita varia irtiusmodi periamotata
attingit itidem JuL Raebelttu de amuUtu fr>}. interira Satanam
lubinde Dei permiiTu ( quocunque etiam glaucomate vcl mo*
do, id cxfcquamr) corpora indurare conftar. Dc multis mi-
Ikibus in bello occifis , quorum collo fchediarmata, vcl ejus-
modi amuleta annexa fuerunt reperta, narrat nori nulla Gdbr.
Ndudiiu d /.
l. f. Narrarunt quoq; mihi aliquoties in patria
conterranei mei fenes ,

prarcipue qui militi* olim dcdici fue» •
runt,quod f*pe viderint in bello per triginta annos Germa-

niam angente, Lappos , Vinnos ,& Svecos milites, vcl joci etiam
gratia, ita induralTo panem, butyrum . haleces , aliaquc edulia a .
rufticis fubtnde ( uti mos illoium cli ) in urbibus per bebdo-

matales nundinas emta , ^ ad tabernas cercviOaiias apertd
manu gdlata , ut cultro vinci vcl fecari nqn potuerint bine ;
rulHp pertcli ufus denegati, illa non fine exiixrauone abjece*

V
'
runt.
Digitize^ bv Cjodgle
• *
/
II. Sectto L
Caput 45^ ,
v
^
rtihtiq6* milites jfli cxpcdantcs repetierunt, & folufa illa du- .
fitie in ufuiu & efum expetitum adhibuerunt , in cachinnum

fimul folutj , ob fraudem felicem perpetratam & prardam c6
me lo iripetratam. Sic inviolabilis (iinc dubio) nobilis Hun*
garicujuspbroCgladiumventrisrcgioniextimarintrudcrcconan-
tis, unde gladius fregit) mentio fit tn JJ^nffclccberi
f. 6 i. Uceatnobis addud’s haAcmis & hoc addere de phi'

laderico quopiam ex variis fandiorum reliquiis compadto, quo
gcftato Lampertus Comes Lcn* in Brnbamia a periculo omni
immunis, & invincibilis exfiitit;co vero amiflb trncidatois fuit \
in przlio, vclut t% SrgLcrti Clrohicorfftnnr in M^gteU Ihnr,
Grosfto tditit Porro de crifta gaIex,&fra:no
ex clavis Chrifti crucifixi fafiis , fV a Conftantino Cxfare contra
omne corporis periculum ufurpatis ( ex Fulgefi hb. 1. 1. %o. de
tuitu divine ex Ambrofio)xeitTt.Gresftu l. e. Scd reti*
quiarum de antiquitatum hujusmodi vim medicam diAam,uti &
aliarum rerum repudiat non immeritd etiam auccr Rfltgionk
luedice part,x.fe£t. 27 ‘ Prxter indicata citatus Grosjitts !. a. ,
Vôcûe ex Eudenii tpiftolt ad Gregarium in hb.pcHt, zAAxii\t -

papa Gregorio 11. quod hic fungos confreratos ' difpcnfavcrrt
militibus contra Tureas militantibus ‘,
qui omnes confervati
'
fint beneficio fruftuli accepti fungorum diiflornm. Sed quis ex-
afte novit ,
quales confccrationcs exdem , vel qua ex pera fu*
'
fenSr fuppelleftilis dcfumfmt ille Pontifex fummiis materiem, -
pro fungis illis didtum in finem prxparandis. De pluribus hn^

jus f*”n« rebus impiis pro 'corpore indurando a quibusdam u-
lurpatis agit etiam Witrm
de preftig. dem. 15. O* Camtreriut
tf. '
, hor.fwecif. tent.^.cap.^l.p. K>1 . H:er,Jor 4.wiu de divino in mer- -
bif Dciis,qni obdifla adminicula incruenta vul-

c.^ 6 .p.ô^. .
nera perpesfi funt,jungaturctiam /. ix. r, I* Exempla quo'

que illorum, qui gladiorum iflus& globulns fclopctorum fine
Bocunento exceperunt , proflant apud De/rio L 2. disquif. mag, *
41. r.f.aliqsquc pene innumeros. Venim '

. K
qu^ fallax , impia, & illicit» hxc ars indurandi corpora fit, &
quam multos modos defiaudandi Satanas illis admifccat,oncn*
dio\u»
Digitized by Coogle
c

dimus quoque in aliis locis hujus noftri trafiarus ; cui placet
jntcr alios autores de ejusmodi negotio > evolvat Tbeojib.
Bitrlingii 4dverftri4 curitf. mtd. 71 . p. ifj. c. quo in
ttnt. i. obf, &
loco fit mentio cujuspiatn futorisjqui fibiin brachium fruftulum
quoddam magici deliramenti immitti curavit, quo fe animofum
& tutum a vulneribus credidit ;
poftremo tamen illum efferus ille
fpcratus fefellit, autdeferuit, quem antea forte exSatanx cono>r>

Uj, vel ex conBdentia,audacia,& fcelerata vita perfentivit alterca*
tionibus fe committens. Obfcrvatum etiam fuit, quod Diabolus
tandem apud hominem iftum efficacius dctexerit'& oflenderit fe
prxfcntem.Potuit autem in illo futore vel foly contentiofp animus
habitum altercandi comparare, ut fe crederet, propter diâm illam
rem vanam, inviolabilem vel Dxmon etiam callidisfimus illi rei
;
inefficaci alia ratione potuit fuccurrere propter intentionem &de<

(iderium,vel confidentiam hominis ilh*9 malirion,-nve etiam tan«
dem panium prxcefTeritjfivc non in ifto negotio , cum Diabolo
primifTum. Non enim latet nos quod Oxmon inhiet omni oc-
,
cafloni, qua miferos homines decipere, xternxqve damnationi

devincire valeat. Atque id pauld ante diflum patebit plenius
ferutinii quo indicabimus quod Diabolus &•
ex alio loco nofiri , ,
ranc* vel mufex ( pro fpiritu familiari illufionis vel fraudulenrix
gratia) venditi fuccurrerit ,& fxpc quidem extra pafiuro, aut in.
vocationem quamcunque , five etiam hominum expedfationem &
voluntatem ullam antea conceptam de iis nugis. Inter alias Dx-
monis technas quas di<Sis aSionibus ifte fubinde inter(erit,rtiam
,
annotamus hoc, quod fxpc infeii ullius magix illiciti vel liciti a
fociis fuis ita fuerint jndurati (cujus
ope velconcurfu v.tefio faci-
li augurari pofluBus)ut ansis Ixdi minus potuerint, de quo,S^*
«trtui fr 4X.I, Frenditu 1. c,
Hinc ttcbnas S4t4H4 ftudii Cbriflune 4veto\
Prxterea non pigebit nos adhuc recenfere quxdam de famofa ra-
dice Mandragorc vcl victorialis, quod pro viiloria impetranda
aliis efleifibus neutiquam faciat le^ci-
ma fcilicet & naturali Hia virtute^ nifi adfeititia & a veneficis vel
Dxinonc indita operatione concurrente vclut reiic ita concludit
,
Exc.
Digitizeel-by Coojgie
Caput IT. Sectio T. 4f7
Exc.PduL jimnunus medie. Crii. eafu 40. p. lao. C*c. ?f allegati
apud eundem in prcgrjmmate invitator, ad Botanieae lelhencs
Lifia impresfoAnn»\67^. Porro de modo colligendi radicem hanc
fupernitions ufitato agit etiam Isr.Hybneruf mjffterio JigiU. btrbar.
& lapid. p.6x.(^ 6j,(S Camerarius in herbario MattbsoU A 4. f 7 j. .
/. 379. t. De eadem radice > cur dicatur ai-Sgu7rs(jLo^Co( , 8c

quomodo impo/lores eandem effingant aut e terra eruendam cfle
velint, videatur Camerarius fydog. mem, eem. j. partit. <5 i. Franc.
Jeelis defebr. & venen.l.i.p.sF^. Jaceb, Thtodortu Tabernamon^
tansu Herbario lib,i.p.iO;[..Geerg.}?^0\\eX\^QCn ill n?rtrT)dfftCft
JlLu 0 tn <.14. p. iM.iFc. Tbom. Bartholinus hifter, Anat. juren-
tur, ». Tsrael. Fremfehmidt »0 » Ûgeilfcla in fimplieuftmi (Bala
0Ctt HTilnnlein Ofeer 3ilIrdtin 3 cn//o^. Pratoriut CosdnomantU
p. 48- kajtmund. Mmdtrtrua Tbrenologia med. c. zt. p. 487, fi* c,
' MifttlUnea Acad, LeopoJdiuo Cafar. turiof. dee. i. Anni i, ebf 45^. p,
i4i./riifw Mitb.prtuditu (£fcn?i()«ia#^r<T0en t»on
rcf qv. 54. p. 99. (^c. De his itidem agunt Mylisu horto pbit.p.
*
yij. 0 c. Andrtas Beyertu additamentis ad Seldcnium de Dis Syris
p. 203. htb. Jacob. Wetktrtu de fecrttis t. 6. p. 401. loh. Pratoriua
t>om Dtcbcaoâuinen p. 143. & de re litcraria egregie meritus
Petr. Lambettus commentar, de Auguft. Bibliotheca Caf. l.z.f. 566.
c. ubi autor ultimo laudatus fupeiftitiofam illam &; magicam
radicis coile(5tionem olim etiam ante undecim fecula circa radicis

Baarx comparationem ufitatamacinjunftam fuifTe meminit ; de
radice Baara autem annotat illud Flavius ]ofepbus bb. 7. de beda
Judaic. c, 23. De eadem radice IBaara illud ex ]ofepbo etiam attin-
git lyc.p. 21). Plura quoque dc ilia radiccalius nolhi
Scrutinii locus continet. Notabilis alicquined propter magni-

cudinem formamqvc , viri formam rclerentcm , Mandragora: illa
radix (fi non dolose ex alia re vel radice parata fuit} qu» Pranco-
furti ad mocnutn in nundinis autumnalibus oftcnfa fuit, fuaqve
.magnitudine aut longitudine fpiThamasquinqve,unam vero' ac
dimidiam latitudine xqu^vit > veluti effigies illius src cxprefla
prodat in Vl>il|«lin ^
4fMlUcfCfI 6 FafeituU admiran-
dor, nsttur, (omitiuaticoe 3. Anne 168». Argentorati editai Sic ct-
Mmm iam
4f8 ScwiTiNnjM A^ÛLETonu^^ MroicuM.
»am de Rtina Kefile fcu clavicula Kunica , quat fuit lignum brevi-
culum exiguum cui Runz literx , magica carmina & prxftigtz
,
diiibolicz incifx fuerunt, pro varirs efTcSibus; item de Aliruniis

5lllr<utud>cn/ fcu dc m.mdragorz diftz radicibus qui agunt , alle-
gati videti ptiflunt in Grf£. Michîflu doClisnotk ddGAffdrelli cu»
riofuatts i»Audkdtf.\\\.tjC. Ibi etiam autor nomenillud dedu-
cit ab Hebraicis vocibus 4ir exceifum At p ’1canere.' Norrin-
congrue' etiam vox 2(flraun deduci videtur a verbo SKu^ncn vel
JKaunen / id cfl obfcurain , ncc bene perceptibilem vocem edere ;
de quo, & ipfa hac radice varia illius przparatione atque cultura,
,
dura fcilicct in idolum transformata eft, conferatur, Jsb. Prttorim

ilibfir l\>clt»^j'4>fdbwn0;>. Audiamus adhuc dchac
voce Jcb, IFierum dt prfjtijr, Ddmon. l. j.r. t. Alrumnam , ait, ve-
teres Gothi dicebant, vel Hcllerutn , hoc cO, fecretd cum inferis
& Dxmooibus colloqucntem unde St herba mandragone Helle-
,
rurona dii5laeft,quam& Germani Alrun appellant. Atque hujus-

modi Aliruni* videntur fer^ ortum traxifle ab Ethnicorum The^
raphim feu idolis minoribus ex vaib materia confeîs;quz ido-
la , juxta plurimorum rententtam , ad formam puparum fafeiis irt-
volutarumefformata,& variis corjiorispartibus affixa fuerunt, ut
etiam circumferri commode atq; coli poflent: vcltxi pro variis ab-
firuiis indagandis, corporis robore, & przfligiis variis compatan*
indar 7ra^($û, (ive fpiritus familiaris ufos elTea-
dis,iis icunculis
lim oHcndic Ddtt, Hdrtndccitu ddmirand4^hyficd /*.l J 6 . EjusmO
' di idola etiam funeribus Ethnicorum fzpeadjunda reperi.riteftan-
tur mumix fubinde iis dotaix repertz , de quibus pluribus Georg,
Mcbdtlid l. a. p. 199 . Cff» Addatur propter idem tenimonium
Job. Dattifl. Md]orin memoriali Andtemico MifeeUd». obf.^. rj.
btc(0ottor(}ififK ®unfr»3^<Jm^n<T /». y. O.Ddpper. ;6<f4>refi»

bwn0 OOn /. (f Job- Bapt. Cdfdlitu de profanii fdtrk &
vaeribtu ritibmpart. I. p. 18 . Ecquis fufficientcr etiam fcrutabs-
tur ortum &
caufam aedionk hujus , dum his quibusdam in locis
fuperftitiofxmulieres in&ntibus in cunis fupponunt pupam, fpc-
culum,&exverram. Nolumus tandem immorari amplius iflius-
modi rebus ieceafendis,qux corpora bominucn ac brutorum iiv*
*
' '
duxaie
Digitizedby Googie
Caput II. Sectto I.
dwa re ftcohtta variorum armorum Ixfioncrn protegere ffta cre-

duntur. Dubitamus etiam aufcultarc iis qui naturx vitibus il- ,
lumeiTeclum vindicare fatagunt; quin potius illis fufFragamur»

qui natura? Deique verbo ida plurima contrariari Oatuunu Con-
feratur ido6 inter alios Ludev^ Dume <af. confriem, c. \o.f.i.^v,
3p. p. 199. Frid. Balduinus caf. confdtnt. /. 3. c. 5. cflf. t.(^c.p, 72 j.
Miib. Freuditu m ber av.
133, (fc. p. 3S~. c. Idem autor edam (. if4. disquirit,
an vi&oriasin bello procurare & largiri queantMagii*
Vigiliam comparantia.
x autorutn communicatione habent & ii quibus fon^nus cft
E .nolcflus , amuleta, quibus nimirum fc ab illo exonerent. Ioh.
Jdc. WêikcrM dc ftertt. l. ^.c.j.p. atfi. ita :
,
dicit FfelLu FUtonteut^

quod canes, corvi ii galli
confetant ad vigiliam, etiam piiilqmc-
la:&vofpcrtilio,& nodûa; atque ex his maxime caput, cor &; o-
cnli, idcoque dicunt; li quis cor corvi, vel vcrpertilionis fii-
per fe portaverit , non (lorniitabit, donec deponatur. Idem fa-

dt caput vigu
volpertilionisâiidum alligatiHD in dextro brachio
lartis. (I ponatur fiiper dormientem, fertur noncxcitari , do-
riec depolitum fucrir. Tnliis vero VTeckeri verbis podremis ne-

fJo unde contrarius iliccfliifius emergat ; an pro voluntate modi*
d, verufurpantis, operatio ilU Ht c tpcdanda, an vero fphalma in
illa verba irrepfcrit, ignoro. Atque , eadem hxc pene legantur
apud SmoUiam /. j. p, 150. Somnum arcere vefpcrtilionis cor
caputque aridum adailigatuiB ,conftat etiam Godenii
~ Cappt iftud aim panno vel pelle nigra
fcradiio dextro vcl !«vo alligatum vigiliam excitare, probate
quoqve fuftinet Kiramu Kirdnidibiu p.^y^. Citatus IFccke»
rue t. a. ex Alberto porro memorat, qu6d oculus hirundinis poli-
tus in ledo, non permittat jacentem dormire, donec auferatur ; cor
vero ifliiiE a.nimalls gci^latum magnam vigiliam prarflarc idem
a4 i1 tuit. Similiter cx Petro HiJâno colligit Alex. Vtnturinut in
fnedicin 4 ab/tnim 4 libu/de/umtd,qu<>AoculiSi\ingv:i lufcini* oc-
cultata fubccrvicali non linatu dormire illi incumbentem ,a(q'ue
Mmu 2 ideo
.
'
4#b ScRUTiNitiM Amuletorum Mîcum.

ideo cci.im ilb pro lethargi remediis declarat. De p»tibus
phil.imcl « In Icdulo circumaptatis , quod infomnes teneant jacm*.
tcs,!dcm Illud condroiat Hirrnm l. a. p. 14. Adeaput vero in paiw
no ligatos illos oculos pari. er fom.num abjicere, feribit idtm iBit
p. ug. Oculus vero a viculz illi extrados, eamq.ve vivam dimis«'

fam vult pro dido ufu idem ibidem p. 117. Depromit quOque ex
lagaulutio Pêmurtmu L j. quod cor cuculi ficcum in fuperiori
corporis parte gcllatum impediat fomnum. Quz de corvi corde
dida funt paulo ante , reperies etiam in Rdttrgy Tbettr. fympxth,
p. 10' Deinde fomnum etiam minuere rubinum , extat annota-
tura apud Bartholinum de /jp.Nepbriticoc.io.p. 24. Atque in his
amuletis , uti in iis, quae venerem augere vel minuere creduntur^
autores lignaturz indulgcre deprehendes^ dum cx vigilibus ani-
malibus, vel qtue node magis alacria funt , pro vigilis compa-
randis partes certas defumunt; hzc veto cujus (int exiUImationis,
Ledoris judicio relinquo examinanda. Verum ex recenhtis iis
periaptis quzpiaro non omnibus arridere videntur, hinc anncdsm -
adhuc quardam cx jaceb. Tappii dufertat. de fenf, tmern.fjinSiioH,

UJlonibtu c, 13 . jo. p. 376. qui ita inquit ; Domimeut Ltontu Lsf
nenjii, citante Sennerto fHon nulla medicamenta fpecigeaût vo-
cant, H ve a proprietate juvontiacontra carum laudat &c. Et pau-
lo poft pergit: Reliqua vero, quz recenfet ut o-
culus, cor,& Fcl philomelz penna dextrz alz merulz
, , caput St
cor vcfpcrtilionis,fub cervicali polita, vcl corpori alligata vigi-
lias przflare , fuper Aitiofa funt,& vix notatu digna.
'
Ulcerum amuletum. ‘
.
Ro ulceribus fanandis facere

annulos ex Mercurio coagulato-
P in hora con jundionis Mercurii & lunz fados, & in alrero la*
tere afTcdz parti oppofito gcllatos, feribit Job. AgritoU trsO^
Iderturio p.x^%, .
’
. ^
Urinse incontinentiam corrigentia. •
T
va
Radimus jam ulterius quz urinz incontinentigm corrigere
putantur, idqvc
ufto,
libi
coUaqve appcnfo , de
promittunt quidam a bufone inolla no-
dt mat. med, tib. x.
f.75..
[A
. Di^tized by
Caput IT. Sectio !. 4<Jr
f. Joh. Jodch. Bccbcrtu Parnaffa mid, lUnflr, part. i.f. pi./.
Indicat idem illud dc pulvere Bufonum Tb. BdribolinM cem.^.
htfi. snditm. 62. p. 113. Atque harc forte petita fum ex Henr, ab
H;tr ebfmed. lib. i. obf. 14. /r. 146. qui bis hujus opem laudatam
fe expertum cfle feribit. Ufus ipfiusraet amuleti falutaris to-
ties pariter obfervatus, in mulieribus d partu larfis, claret ex
Cbrift.Franc.PauUitti bofonU defcripnmt pAo'J,\\^Z^X.\yc
hoc Scbrbdenu pharmac. l. f. c. 273. Boyle txper. phit. p. 116.
‘ôb.
& citatusAf^rr«/w /.a. Laudat Jeb.Scbroderuspbarmac.med.ibim»

l. 5.^. 346. etiam cornua fcarabzorum infantum collis rufpenfa»
Urinam fuppreffam referantia.
Udicit
Rinz fuppresfioncm autem referare creditur vcfica
fpenfa,quz non tetigit terram, vclut hoc Plinium
Mcb. nnmbefbrtrltêii Xctb r tmb U?unN
Bapjliiu «ti
fuis Tlr-
aflfcrerff
parfe I./.I9J. Porro etiam rubeta difeifla renibus^

fuperpofita , urinam ciet vehementer, atque adeo, ut non nun-*
quam Afcitici hoc medicamento liberentur, idque exCardano
adducit Jac»b. VTecktrui dcfecretU l.p.c,^,p. 172. Addatur his
]ohan. Schrbderm Pbarmac. medie, cbym. t. f.p. 273. Addi his pos-
funt,qu* dc hac materia fupra inter hydropis atque ftrumarum
amnlcra dedimus. Jcifea». Sthemkitu l. 3. obf. medicinat.
Bufonem, inquit, cert* parti impofitum, hydropicos juvare^
przter experientiam etiam exemplis conflat. Qui non minus
, cathzretica aut feptica fua vi,atque lacerta ipfa(quxSaIaman*
dr* prop 0 fuppat cenfetur) pollet. At vero fecundum longi-
tudinem divifus,& vel dorfo alligatus , vel incinerato pulvere
hauftus, periodum ferofum humorem propellit. Dc diflefto
ifto bufone renumque regioni impolito lotium provocante Ext,
PauUini Lt.p.itrp. De bufonis vero pulvere hydropico ma-
rito a conjuge necis accelerande âtia dato fed medclz loc»
,
cedentc.afturi (omuidi£ldecafHcuratk.Scx\hhtr.hrn Plinius l.i%,

e.3. quod fuccinuin potum alligatumque urinz difficultati auxi-
'
lio fitr
Mm'm 5 Uvul«
4<5> ScttUTIMllM Amuiktokuu Midicum»
Uvulae morbis madentia.
D Ehinc uv* morbo prcdclTc radicem poriulacx colio appejv

lam cum Phnio ( ex lib. 20 f . lo. } aflercrc videtur Gtrh. j^b.
.
Vusfiui tn fhyfiol. Cirifi, 1. y. e. li. p. loi. Brasfic* tolium et*

lam aliis uvula vitiose clongataufurparifvcvitapudplebe-
in
loz\\'CX)im.il.u (.AtirtLScvcrin^:n\Seilom4ftiiep,66. diffidit de e-
jijsufu laudjbiH,jiimfiens;Brasltci folio vertici capitis impolito
columellam ex dciluxu pendulam retrahi, quod a MdrcoCjiO’
fst prcpo/ituin falium deprehendit amicus quidam nefter. Verum
,
Rocunisiorte folum profuit iftuJ oliui (inter reliquos panace*

Ortf«/rf»x,abrasficafcxcentis ifHs annis, medcliS excultas) de
quo PUnitu /. 20 c, 7 fj" yoUtert^tHi, ^6. Pici roftraro ad collum
. . .
furpenCum omnem quoqoe dolorem uvul», dentium, amiadisjr

cynondics percurate annotatum competimus apud Ktranumin
kirumdibuffAxi.VxzlCTZA pulvi? Carab* alb* fpu fuccini etiam
cum fermento fijmponatur vertici, contra faucium tumores, uvul*
cafu.-n,& inflimmarioncra amygdalorum ,
aliisq; lau-
datur, de quo Anton. UGrand in curiofo arcan.n4tur.pcrfcrnuiore ,
/>. etiam fuccinonudo tribuunt ifliusmodi vires ; plu-

î.fifr.AIii
' res alias curctiones diiffum In modum in dcmcftica Meditjna u-
, hocicco pervciligarc fuperfedcmus , cum videantur non
iitas
adeo ai daircin amuletorum cxa^lc pertinere.

Vulnera confolidantia,
jamad vulnera commendata
E xcipiunt haiSeniis ditfiattandcm
pcriamjta;mens vero quotundam t/>,qi:dd herba: vulnera-
appenfa: citiiis pro fkiandis vulneribus t.ieiant,idque con-
ria;
cludunt cx eo, quod vuircra A’ ulcera citius confolidata fint.ubi

homines illis affedtt pedibus iter confecerunt per loca falufcri-
bus herbis icatentio; infljmmata vero fuerint illa, fufccpto iti-
nere per plantas perriciofas,dcquo vidcallegatuin Matthiolum
4pudCjmer4rism Afemr. mtd. cent,'^.p*rt.7^. Delliuc lapp*
majoris femen collo gcftatum impedire, ne in vulneribus fanan-
dis obftaculum vel hyperfarcofis oriatur, doc«. A/iri.
At'.
'
Digitized by Gopgle
Catut II. Sectio I. 4(S‘5
id;tn rcFcrt, radicem alclbii ( quam

Atque loco citato p.ioi. autor
vocatPtiam fpcciein buglosfifyKcnris) bruto appcnfam vcrrr.cs
propellere fjui creverint in vuincte vel ulcere illius. De
commenda-
ligno haxinijpro confolidariifis vulneribus pasfim
to non ero prolixus, cum plurimi de antipathia & fyropathia,
^pulvere Tympathetico, & unguento .irmario agentes, (imul de
eodem dilTerant. Jubent vero pluriuil illorum illud juflo tem-
pore colligi, quod negotium tamen fupnniiiofum vocat, & ma-
gicam rmprcsfioncm aliquam virtutis pronunciat
prat fe ferte
Jac.Pjnc.Jimno Jogmat illis virtutibus memora-
' tis ac depridiaitis,uti de modo ac tempore colligendi illud
videri poted M.rr/. ^c(,umicf de occutt.mag.nidgrt.rnorb.curst.
p. so. Gvcrf/. Ro/fincius de vegetalfilihusl. 3 .
_/?//. 7. e, 6. p’ i8/. Se
Joh. Fbar. Rumtlitu in mfdic.TKirttar, dogmat, Hirp:ct. Mdg.c.^,
Meminit etiam ufus fraxini ligni Tbom.Reinefiui VAr.Udl.l.x.
e.r8./>.5o3.inquicns ; inter magneti^z vulnerum curationis c-
xempla notisfimum hodie cfl, quod i fraxjnidoalfamico tempo-
re,c*& ligno petitur. .Arbitratur etiam illic auror,qood vulnus,
ab AcWlIc Theolepho, Kegi Mylis iniliflum fuerit fanatum
, feu ramento fenili
ferratura, fcobe ab hafla fraxinea petitu.
Docet quoque autor l.c.UO.i.c. 10. p. 4pS. quod fraxinus
pro hafta vel lancea pon."itor i 'quibusdam autoribus ; quod et-
iam innotefeie ex Ub. Nicol. Uêrneei corpufiulo pbdil.p. 84. e.
aiiisque cxLexicographis 5» autoribus. Volunt -infimul auto-
res non nulli , quod hafla Achillis ex are vel ferro confeâ
fuerit , cujus zrugo vel ferrugo alioquin in vulneribus fanandis
falubrk, pro Telephi vulnere adbibita fit, de quo, cum nobis jam ,
non liceat amplius difpicere, videantur /p/a LAngitul.i,Epift,i6»

p.TZ^-Si Georg, Sâbintu in fal/td.irt Ovidii inttrprttationt p.m.
Utinefio tamen psg. 303. placet potius cffccliim hunc fcobi ligni
fraxini, antea di(^z,quam rubigini hafls tribuere. Plura etiam
dciiaxini ejusmodi efficacia proflant inter amUleta haroerrha-
giis oppoflta. Non alienum admodum videtur ab boc Icco
agente^dc vulneribus,illud annotatum api d fi.rr/W.K»»; </< iap.
nephrit.c.%. pag.ii. quod diftamnusircrcdibHiter tmharfpicu-

la ex vulneribus,!) advmoveatur illis. Conferiis ctinm de
ScRUTiNiaM AMUrETORUM Medicum,
jjoc lab.DMt. Mjliitm Aniidotar, tned. thym. l, i. f .4. /4-I.&' ine^.
63 3i M.<r/il. Ficinum de vitj caUtiu conip4rand*l.yc.\‘X. p.i3.u

f.
qui de ea ita ; forfun S: i Phoebo, qui transfixit Pythonem, Crct«a
diiftamus habet ,ut & venenofis obfiQat , & fcirum c vulnere
trahat, Alia tcOimonia autcrum , qui de cervo ( ca ratione
fibi medente ) iJem illud memorant, lubens hicprztcreo. Similis'
vis extrahendi fpinas.cufpidcs, globos, & tela incflelingiue vulpi-
nar cxficcatx impofit*,innotdlitexM/yr. ndtur. curiofDec.x.
Ann. 6. ohf.ioo.p, 40;. Deinde monendum hac occafione vide-
tur cautionis ergo illud, qiod, fi quis vulneratus mentham fecum
'
gefict, non bene fanetur, juxta quorundam fenteniiam. Anne-
dimus his itidem illud Kiiza/di memorab. cent.i. spb. 42. pan-
niculi,ait, menfiruo fcmel infe<Siprohibentur imponi fuper
nera, etiamG accuratisfime abluti fuerint , ob nocumentum»
quod de experientia adferre compertum efi»ut tradit ///rr.fiâr.
binf.
Dedimus haflemis crebrius occurrentia amuleta ulltati
ex autoribus,qui nobis ad manus fuerunt, vcl occurrerunt »in
quibus fpicilegia faltcm etiam infiituimus , nec omnia profixi-
• tatis fugienda; gratia exfetibere ratum duximus. Si quibusdam
vero videamur prolixius , v(;l aliis brevius egifife de commu-
nicatis amuletis, ii nobis ignofcent»acpenfitent,quod vel p«r-
fedisfimus non omnium intentioni fatisfaccre valeat.' Imo no-
bismet non femper eadem ratione placent ;aded
ipfis noftra
incerta & inconff antia funt hzc no(f ra mundana. Nobis vero
interca id omne congruum fcopo nofiro vifum fuit, quod boQ^
intentione communicavimus,hInc eadem ratione illud etiam ex-
cipi expetimus & expedemus.Multos autores /pome prstenni-
iitnus,aut non ita accurate periapta omnia ex iisdem excerpfi
inus, multos etiam, ob librarii nofiri apparatus augiifiiam per-
minus valuimus ; hinc locus & .anfa relinquitur 3e^r>
lufirare
'
voloLcdori fupplcte illj,qiijc noflrls adhuc decffccxiftimjibit.
Noluimus itidem nimis longos vel continuos fulcos exqmbus^
dam autoribus ducere, vcl traducere in nofirum hoc Icnitinium»
unde etiam ex Caf^.Btnbalimni TtaQ, dt Upide Nepbrittc»
Caput III. Sbctto I, 46^
IO. non omnia amulm nonrkinferuimus,exquo loco ii ca>
dem placent, his noOrls inferi poiTunt. Non pauca forteaîhcc
colligi poterunt tx Plinio, AUreeSo empyrieo,Baricello, TrÛtnnod
aliu, Przter diôs bos Ilturniiu metb. meJ, /. 3. f. 28. p. 491.
dicit contra varios morbos , rsperiri amuleta apud Rnftnyjhco-
dotum, Chyrannutn (qui fonc Kiramu r/7 anobis pariter non cx-
afie excerptus) Prifdanum , qui fub nomine ^limi ItemtUni im
iucem prodierit, CjJiabcn Lucam apudHehraoi ,lS Gordotiium,
Capvt III.
Amuletorum modum operandi
‘ generalem indagans.
Ggredimur jam operationis amuletorum generalem
indagationem; quantumvis in fuperioribus , neces-
fitaic atqve commoditate id efflagitante, non nullis
ocriammatibus fuos operandi modos, juxta Auto«

um fententias, addiderimus. Veniam itidem fpe-
.
rabimus hanc intentionem denuo quadantenus repetendam

circa
infcqueniibus, quia fcilicct in procedentibus venenata periapta
in fpccie paulo curatius percontati fumus; ad quam intentionem
materia: illius gravitas anfam prolixitatis, modo non plane inuti-
lis, nobis dedit, atqve dabit forte amplius excufationis admini-
culum. OWervamus autem alias, qubd amuleta licita c triplici
regno Pharrnaci* pracipue petantur , folicet ex animali vegeta»
,
bili atqve minerali, litlmontius quidem tr.poteftnt medicam. §. 61,

raro, intjuit, metalla funt amuleta, nifi fint adhuc aperta aut ex-
terne exaltata. Dividit etiam autor illic periapta in oflea cor-
,
nea, animalia, plantas, lapidea, falina, transparentia & opaca.

Sed idem ille tr. in herbu verbi/ (f bpidihu p. m. 3^5. videtur me-
tallis ca«dera.& majores tribuere ferme virtutes,
quam lapidibus,
aliisqye rebus. Jpfemet autor tr. Naeura contraria ntfeia ab a-
mulctis integris itidem vjres promanare oftendit. De matcrii
hac ita iveX\\.Andr,L4ttrtiHm in optre thcraptvt.tr. de frumar,
‘ Nnn fana.
i/-,6 ScttiftTCiaw AMUr^T‘oRUM MEnfcillir.
'
fAHAtiontl.I. f.
f v/* 11 dc folidisfimis , air,& dcnfisfimjs Iapidi»
-
bus obfcurior cit ratio operindii nulU enim ab his c/Huvia, nulla
miafmata educuntur, quat latenter inporos cutis irrumpant , aut
halitu infpircntur, aut vapore partes aliqua» fubeantiid tamen
habent a ipecie, & ccrce quodam mixtionis modo nobri incogni-
to. Aliorum autortmi verd fuffragio mineralia metalla omni^
Tid etiam amuletorum clailcm fubeunt, (iquidem ciKcaciam illo»
rum nonobfcurc comprobant mercurialia, anthnoniataârfcnicav

lia vel alia Gtnlia ctiamii non abomnibp iftiusinodi duri» cor-
poribus tam prompte cîu via emanare credamus, quam a vege-
tabilibus molitoribus A' ad cdluvia emittenda promptioribus ap-
parentibus. Ecquis etiam in rnagnete tantas vires depoiitas , ex-
tra oculi iidiram» crederet Itr.6 Tilfemarum patroni xgrius »
!
clafle amuletorum metalla & gemmas excludi patiuntur, vclutr

hoc patebit cbrtus,ubi dc Tiircmis Inferius fermo occurret. Imo
in c,i.fe£l.ijtefiri /ir«r;ii«7>.i4.i?'r.indicavimu», periapta quxdem
propterea,quod ex metallis confeAa fint, ir«7ztA/«, braAeas vel
iaminas&Medaglic appellari. Monendum etiam hoc Ioco'duxi- >
cnus id,qubdapotropaa una cademque variis p;irtibus &4nodis
applicari iblcant,fltque (icdiverfas operationes edere credantur,
sutoribus quibusdam id aHcrcntibus ; de quoin catalogo amulc-
toruqiad mentem quorundam autorum eginaus> atque in fubfe-
quentibus adhuc quadam attingemus. Patronos quippe hujus
doflrin* reperics non paucOs ,,qui modo dextrz, moddfiniftrz,
anodo fuperiori, modo inferiori corperii parti alligatum amuie-^
cum unum idcmqve,diverfas & contrarias pene' operationes ede-
'
#c adffruunt ,,de quo , fi placet , coniulatur Mieb, Btffiim it»
r»imi)ccb<trl- Jlcilvuttb lX>unbi» 2tt*9 nep#;û 4K >91»
fiT Liberum interim de hoc pertiuttimus cuiqve (uum judi»
199. ,
cium ,
etiam afirenfum a multis forte hoc aiiertutn
( licet difiicilcm ,
foedatur) fuoqve loco relinquemus ifiud,modd illud lupetfti-

cionis, aut impietatis notd non laboret. Adjunximus etiam itr
catalogo nofiro amuletorum multis amuletia Aia loca, quibus
feilicet communiter periapta velint autores appendi. In genere
jieio de iis tcoeqdun , quod conducibile uuîs videatur, u patd
jBOt^
Digit&ed by Google
i :
CA?iiT 111. Sectio T. ' ^467

morbo quopiam laboranti propinquius admoveatur periamma
deftinatura ad malum curandum rliius membri vcl vifceris, r.'fi
quis forte intendens modum revullionis & derivatiofus, pro
materia vitiofa & morbiiica aliorfum defrahenda aut avertenda,
ftde affeda , in remotis locis malit eadem amuleta applicare. No*
aura itaqve eft, quod affeaus viiccrum curandi > exterius in con-
£ni quopiam loca commodius recipiant paiiapta, nimirum caput,
cor, hepar, ventriculus, renes, uterus. Similiter ctiatn artus, vi-
msnus, pedes ,dor(um,&: (tmilia loca fufeipiunt
delicet brachia,
& fuficrunt illa fuf{>enra veJ
annexa meliiis pro auxilio prompti-
ori fperando. Ambigit autem de amuletorum remotis in partibus
iidmotorum operatione Andr.JiuJatb inEfiflflit CrataniMtu tif»
3+-A 45-
Quôd verft amuletorum operationes in genere attinet , de
ilis Sofh, Koznck'.u ie fale cap. 1. fcO. 18. p. lO". fif lOS- ftatuit,
quod confidant eaedem in rcpercuifione, accra6ione ,
ligatione,
quemadmodum ideo etiam hanc dcBnitionem amuletorum con-
cipit: amuleta linquit, funt utilia & necrfTaria cx
medicamenta
variis rebus defumta in variis afTefîbirs corporis, partibus an-
nexa vcl circumligata ,ut vapores fuperne deorfum repercutiant,
vcl deorfum trahant, vcl infra quicfccntcs ligent, ut nec fre-
quenter, nec cnpiosc inferna ad fuperiora vadant. Quod verb
amuleta fpiritibus corrigendis podtfimum apta {int,natuit Sc-
baft, Uîrdigius medicina Spirit. l, 2 c, 18. f, z 66 amidcta , in-
- .
quiens, vel periapta affrorum inore aRralitct agunt, fpiriruali-

ter , per radiationem, irradiationem & illuminaiior.em ; fpiritus
nubilofos ferenando, exhilarando, erroneos reducendo , cnor-
monticos corrigendo furiofos placando. De hinc fundamen-
,
tum ejusmodi operationum non nulli credunt (itum in harmonia

inter poros cucis ii effluvia rerun medicarum foris appenfa-
f um ii operantium , qu* poris di^Hs conformia clTe debeant.
Statuunt quip[>c quod ediuvia rotunda requirant poros ro-

tundos , triangulares vero itidem cfHuvia ftmilia , ni(i opera-
tionis fpc decidere velimus. Sententiam hanc inprimis fovere
videtur IFilUfim tr, de fchiiuc (S Tbom, BArtbolinm dufertdt
Nnn > _ , , Epi/lo-
4^S ScRUUNnu» Amdt.itcruw Mhdicuk.
Epift«UcdJetr4HspUnt4t.m»rb,f.\].(^ 19. Atquc ca ratloae'
Dodlorcs hujus dofiiinc cum Cjr/r/t illa corpufculari traditio*
ne confcntirc videntur. Vereor autem nc h«c doArina in mul-
tis hzreat, fi quis accuratius illud : redJt rationem , tepofat
unde etiam ilH doiôrcs line dubio crebro ad notum refugi-

um: /a/f£J'yJr;W, confugient. Qîiscnia idliac dediita ope^
ratione mente facile confcquetnr,auc conciliabit efHuvierum
vel .atomorum illarum eAiones & o]aerationcs,modo emis/ione
ctHaviorum medicorum » modei admisfionc & receptione miaf*
matum morbiBcorum, & quidcui juxta pororum 8c medicamen-
torum iniusmodi harmoniam. Quis, rogo, difTonfum aut con-
fenfum hunc Facile exponet âut dilucidabit,fi ifizc fune
attendenda.
Kun pauci etiam sutores flatuum, periamroata quvpiam
extrahendo materiam morbiheam e corpore operari ; ficut hec
efl mens, inter plures alios, J6i&. Atfveri /impfingii ^ni dtjfrrt, ,
Jdtremdthtmatic. f. 174. alexiteria, inquit, duum fere generum

funt , quardam enim amicisfima familiaritate vim delcteriam ex-
trahunt &C. Sed quia de hac vi attrahendi Zcnechtorum fu-
perius inter vencnata/.jao.mentionem fccimp, plura dc iis hunc
in modum jam dincreredcfTnimus.Noninfrequcnter etiam miti-
oribus amuletis eadem operandi ratio asngnatur,mprimisiis,
qiix caurrhis dcflinata crcchintur , fcilicet fuccinum aliaque
fimilia ,
uti ex catalogo noflro periaptorum pr*mifTo-^.72.in-
De magneiica ejusmocb' vel tra^loria vi,& qua periapu
notefeit.
ex profundo humores ad cutim trahere, dicuntur infcnfibili-
liter.id
tis infit
^ modo effi«icndi,non
virtus tradhix
ut
utique manifeft6,cum
magnete &c.dc hac
in
mul-
innuam, in vi
in
, ,
modum diSum loquitur Rod'lpb. Goclenitu de /'r/!r^.g4.Magneci- '
c* operationis quia jam modo fafl* cft mentio,non poffum non

etiapn-ideu aregare, verba Kircberr de drtt magnaie.l. ^.p, 7x4-
mirifica, inquit, vis eft coraliorum contra febres, topatii hy-
,
acinthi, &
finaragdi contra venena &
lapidis bczoaidici con-
,
tra peftilentcs & morbiferas argritudines, totum corpus in mo-

fflento,non fccusac magnes q,uz vis corpora, & lux durisfimutn
viteun
Digitized by Google
,
Ca»ut lil.SECTi» I» " 4(fjr

ritrinn ptnetnncûbi inimicum (tbi con(ârium invenit, auc
amkum ,in illum agit tantisper, dum eum aut expulerit aut at>
traxerit. Conienfua ergo rerum per (pandam fympathiam &
antituthiam Ht in fenfu communi, f.ida communicatione &Cr
Pauid pofl iila adduda etiam autor probat ejusmodi fympa*
thiam per chordam quietam exiilentem minimeque tadam,
quod foniim iilum tamen edat , quem alia chorda excitat com>
mota, & quidem communem tonum cura illa continens. Ver-
ba hzc veri quiJem fpcciem quandem oftendunt, verum vi»
ad amuleta, & Zenechta inprimis, (udkicnter applicari potc-
runr. Magicam operationem amuletis tribuit /w-
mortAl. AtiiniA p. 206. c. 18. eam autem fieri attradionc per ca-
hda arbitratur. AdfHpuIatur itidem ex veteribus opinioni de

vi traddoria periammatum occupat* GAltnm liL f . tie firrplic.cAy,
'obi admittit ci, qy* qualitatis Familiaritate attrahunt', aut to-

tius eflemi* fimilitudine noxam depeUunt ; rejicit vero ibidem
kic medidn* quondam antefrgnanus ea,qu* non vi quadam
medica operantur- Interalia forte etiam materi* huic vc*
rufimilcm rationem lucrarentur transplantationes morborum ,
fi verum illud, atque firmo ratiodnio confirmatum foret nego-
tium, quod animalia varia, vcl qu*cunqucrespro transplan-

tatione ufitatxin fe derivarent morbos, &• dolores pr*cipue,dum
liberant iufimulhac ratione homines a morbis luis; fcd de his
aliis in locis nofiri ferutinii majori Feveritate inquirimus. Id
folum ratione hujus negotii nos furpenfbs tenet, quod res ifix
ed infiituto homines liberent abafiedibus ut ,
in fc devolvant
vcl fijfcipiant eosdem. Vis eadam trndoria porro ex hoc
colligi potefi, juxta dodlorum transpUntatorix artis fontentiam,
quod fvadeant res corpori priiis applicatas ab aliorum fano-
rum hominum conlpeflu & attacflu rtmoveti, nc morbifica cau-
fa vel materia in illas res derivata ,
poftea in fanos homines
trani feratur, fi fanus homo forte ,eas tangat ; fcdhiiic negotio
Tariutcura tacitumque vaframentum fnbciTefiifpicamur.idquc
jam ante etiam in noftro ferutinio examinavimus. De fuc-
cini autem vi trac'ôriain capitis dolore Sccatarthis efficaci ,'nc-
'•
Nnn j
'
roo
4*^0 ScnuTiNiUM A.vuut&rom
ino fctc inter t)!ebcjos,& multos erum eruditos, dubitat» Id
vero non obfturc colligendum elTc arbitr..nfjjr quidam exco-
lere globulorum fuccini ( aliirumque rerum , & gemmarma
praecipue ) amiiro vel immutato, de quo brevi poft plura. Utruns
aincm exigua non raro pertio amuletorum pro copia moibifica ,
materir recipienda fufficiat , aut qua necesCtate periapta iriftar

/iphonvs illam materiam ex fugant, aut ex corpore c>cutiant,five
etiam mngtvctis inllar aut fpongipat erpetuent fuas operationes»
)J ignoro^ inprimis (i riTedtus ille laudabiles aliquoties ab iis
vere profluxidc obferventur. Ir.ftrim de vi tradoria fuccini
adeat , coi placet ,
Pomdrium dt confenf,(i dijfinf.pag, 5,8.
^cb'^:mmtrumincurio[i{.fbyfc.pAg.\ 6. Dc eledtica ejusdcin
virtute legi quoque meretur AVrr</. Ptihiinut it purgdnti-
btu e. i. p. 3j. Singularem etiam fuam cbfer vationem de aitra-
drice facultate fuccini Vdti.Btcktriu de culirivtre
quddfcillcet armilla ex fuccini globulis indruda ad manum dex-
tram virginis >varjoJarum coptam attraxerit, libera rclida ma-
na (inidra, cum armilla altera crebro ab illa deciderit > nec fi*
Kiilsm erncaciam cxferucrit. Propter eandem vim laudatam

repetimus non immerito ea,quatfupcrii.isp.<>S. Inter amuleta capi-
tis dolori oppofita tradidimus ck BurneUi lortcgeaUlt ^'‘^•133.
qui didus outor ex AUrcurialu mente gagetem lapidem p.ro-
pter hemicraniam collo appenfum medori illi malo dicit', atque
iQum etiam pondus majus inde contral cre ob viro tr-adorlam.
De eadem vi atfralientc ,
prateipue fi lucdnum maritatum fit
nofirz mumlar, infpici potch Helmonf ii tr.de rsjgnct z/u/n. curti,
, $• 37 * ^
H4* Cttcrum quod fuednum xque, ac alii quidam ,
res, levia vara attrahat, cum ratione facultatis hujus addita,

coUiget Lcdlor benevolus inter alios plur es ex Pomtni 1 j. pi~ .
<
0»rit centur, 5, qut/Iion. Phyfic. ;p. go. W^tgdndi tr, de fiucino
f. 1?. Borclli ccni.x.oLfcrv.%%.lP'ebcrtdifcuTf.turiof.p,\^%. Zei-
Itri ctnt.x. Epifl. 79. Kippiugii hflit.pbyjic.p. i^p. Grubii de trtns-
phntdtione mrbor.p.-^ .(fe. quo in loco autor ultimus de hac m«-
leria promittit fc 3 urum fufius aliqn. in /'urcinolcgid, (ito tempo-
<ai
re edenda ; atque In hac fortasfis curiofa etiam dc fufcini medica

yj traftoria e<pe<5ianda e;unt,
Digilized by Googie
Caput HT. Sectto 1. 4/f
Notum <]Ooq;eft,qu6d juxta hunc dufln vis traSorix medies
luccini ttalem poteiâtem autores non obreure; tribuant coral-
liis , aliisque gemmis & rebus
amulctkis; veluti pauI6 inferios^
cti.iwi visnngnctica fivecieîrica
gcmir.is integris asfrgnataoc-
ciurct. Mulieris hyftcric* vero collo gcHata aliquandiu co-
rallia dicuntur pallefccrc,& recuperate fulgorem fuumpcrdituraf
II ad carnes mulieris lanx afFricentur vclut memorant fff/meittip
j
Tum.peflit p,\ 6 ^ S'p,\ 27 . Grcntkf.w arb. itttegra rnin. /. r.f. 7»
alitqueplurcs. Idem illud, quoad coloris^ûtationcm
evenire > fi fluxu tnenftruo laborans mulier
corallia gcflct, dicit
R*ttrayThtAtr. fympub.p.i^.(^ 27. De eodem
agens
/>/</. Hof-
manmuinctAvt Scbrsdert p,i 6 u arbitratur atomos &; effluvia ca-
cochymicon^ invertere coralliorum eoiorem, ut pallore infi-
ciantur; (ani vero hominis efflavis rutilantem
colorem confer-
vare & adaugere, vel amifium reparare ait.
Confer de codeor
Cmffchum Apptndict 4dMifctUMH.Leopoldin9-C4fAr.euriof.dcc. r,
MHHo 6.(f j.p. 64. Quod coralliorum orbiculi elaboTati &: levo-
re perpoli», uti &nux myriflica, fi a viro gefientur, rubefeant
exfupcrantJus,ac nitorem fuum vel vigorem retineant melius»
quam fi iis gcftatis focmina decoretur, ubi in pallorem elan-
gveicani & colore dcfiituanturiSiC. vid Ltv.Levtmutl.a.de occule,
nat. miric. c. ai. Dc varia coralliorum op€,& coloris mutati-
ohe non nulia etiam ventilata proflant apud Scbwinitncruvr
eurioft, pbyfic.p.î,^ Obiter his centrariam tationem inferimus-
de coralliis a ferenisfima principe quapiam fina geflata,quod co-
lorem Tuumnativum cum pallido &foido murarinc»eumqueiri'
alia nobili (ana muliercula perfeveranter fer
varint 5 fcd priflinum’
fiiura colorem eadem recuperarint , ubf tanquam abjefta poftea ‘
gefta fiierint unica folum node a valetudinaria cachcdica &'

«iilorqfi,pallidave facie laborante, dc quo MifetUun. Acad.Lto.^.
folA.Cif4 r.cMriof.dtc.r. 4nn.^,obferv.r^%. (fc. Plura itidem ibi de
colore t-jusmodi mutato proflanr. \n{e:a\\a:,loco 4 lkgjtop.ioi'.
«currunt etiam qnxpiam de carabe g< flata quod cxpalicfccns-
,
fn viro quopia fiifuru morbum indicarirjitcm de annulo mcrcuri--
tlifulywm inflatu fanojin langucntc vcro nigrum calorem aflu-
mente,-
4<J> ScttUTINlUM AMUlET0KUi4 MjDtCUM.
Uvulae morbis madentia.
D
Vuifui
Ehinc uv* morbo prcdcllc radicem poriulacx collo app€j>
fam cum Plmlo ( ex Ui. 20. c. 10. ) affercre videtur Gtrh. jdb,
fit phyjiol. ebrifl, l. y. e. 10 1. Brasfic* toliucn CC'
iamalBs in uvuh vitiose clongritaufurparifvcvitapudplcbe-
Joc;vcrum.W.</-f./fK^<7.J<'ir/'/«9 in\Scilomafiigep,66. dilKdit de c*
jijsufu laudabili, inquiens:i)ras(\cx tolio vertici capitis impolito
columellam ex dciluxu pendulam retrahi, quod a MdrcoCaio-
rt prepontum, fal/um deprehendit amicus quidam ncftcr.Vcrutn
Roaanis iorte foliim proluit iftui oliui (inter reliquas panace*
,a bfasficafexcentis idis annis, medelas excultas) de
(\\io Plinius t.ô.c. 7. y'ot.utrr‘¥IH>. 26. Pici rodrum ad collum ,
furpenrum omnem quoque dolorem uvul», dentium, antiadis&

cynandies percurare annotatum competimus apud Ktmnum in
A7rjmWa^«/p.iii, Prxtcrca pulvi? Carabx albx fuccini etiam
cum fcnncnro fi_imponatuc vertici, contra faucium tumores,uvuIsc
cafum,& inflimmarioncra amygdalarum a ,
Aor/aw/Zo aliisq; lau- .
datur,dequo^n/0;>.A(?^.>n,7/» curiofo arcan.n.uur.perfcr;U 4 tore ,
/>. ^.t.iff.AIii etiam fuccinonudo tribuunt idiusmodi vpies; plu--

' res alias oifitiones diidum in modum in domedica Medicina u-
ntasjhoclcco perveiligare fupcrfedcmus cum videantur non ,
adeo ad claifcin amuletorum cxa^le pertinere.

Vulnera confolidantia,
xdpiunt.hafienus diidattandcm jam ad vulnera commendata
-/periamat3;mens vero quotundam cft.qudd herb* vulnera-
ria;appenfe citiiis pro (Lnandis vulneribus tacbnt,idquc con-
cludunt cx eo, qued vulnera A’ ulcera citius conlblidata fint,ubi
homines iliis affedti pedibus iter confecerunt per loca falubri-
bus herbis Icatemia; inflammata vero fuerint illa, fufccpto iti-
nere per plantas perniciofas,dcquo vidcallcgatuin MjtfbiaJum
npudCjmerdfriam Maxor, mtd. cent, ^.parr.ag. Dehinc lapp*
majoris femen collo gedatum impedire, ne in vulneribus fanan-
dis obfbculum vcl hyperfarfofis Oriatur , docet. 3//VA.
im ipjmbcrbajti.Jicibnmt) lVnnC*??fi-'Qnci?2>u4>^/'^rM.p.joo.
At:
'
# i
•
'
•
/
Digitized by.Google
Caput II. Sectio I. 4^5
Atque loco citato ^.201. autor idem refert, radicem alcibii ( quam
vocar etiam rpeciem bnglosfif^K cnris) bruto apperfam vermes
propellere qui creverint in viilr.cte vel ulcere illius. De
ligno baxinijpro confolidandis vulneribus pssfim commenda-
to non ero prolixus, cum plurimi de antipathia & fyrapathia,
^pulvere fympafhetico, & unguento .^rmaîo agentes, fimul de
eodem diiTerant. Jubent vero plurimi iliorum illud juflo tem-
pore colligi, quod negotium tamen fuprt flitiofum vocat, & ma*
gicam impresfionem aliquam virtutis pronOnciaC
prat fe ferre
]ac,Pjinc.TirHno dogmat .tntd. p.-] illis virtutibus tr.cmora-
' tis ac deprardientis, uti iStdemodo ac tempore colligendi illud
videri potefl XUn. ^clwilicf de oceuh. mag. ni4gn.morb.cttrjt.

p, po. Gzxni. Rolfmiiu de veget iblhbus /. J feli. 7. e. 6. i87. &
.
Job. Pbdr. Rumtlitu in medie, nsiTtrar. degmat. Hirmet, Mdg.c.^

Meminit etiam ufus fraxini ligni Thom.Reinefut yar.Ull.l.i,
f.ig./r.joj.inquiens inter magnctrCae vulnerum curationis c-
xcmpla notrsfimum hodiecfl ,quod i fraxini,bair8mico tempo-
re, caefx ligno petitur..Arbitratur etiam illic auror,qood vulrus, •
ab Achille Theolcpho, Regi Myfix inUiflum fuerit fanatum

ferrnn.ri, fcobe ,
feu ramento fediil ab hafla fraxinea petitu.
Docet quoque autor /.cjil/.^.c. 10. p. 45>S. (de. quod fraxinus
pro hafta vcl lancea ponatur a 'quibusdam autoribus quod et-
iam innotefeit ex Teb. NicoL lP'erncri corpufeulo phdol.p. 84. (dc.
aliisque cxLexicograpbis fautoribus. Volunt 'infimul auto-
res non nulli
,
quod harta Achillis ex ire vel ferro confefla
fuerit, cujus zrugo vel ferrugo alioquin in vulneribus fanandis
falubris, pro Telephi vulnere adhibita fit, dcquojcura nobis jam .
non liceat amplius difpiccre, videamur leh. Ldngius 1 . 1. Epif. jd,

p. T2f . & Gtorg, Sfihiatu in fal/uUr. Ovidii ivierpretatione p. m.
tamen 303. placet potius effecium hunc feobi ligni
fraxini,antea di(5ii,quam rubigini haflx tribuere. Plura etiam
denaxini ejusmodi efficacia proflant inter amtileta harmerrha-
giis oppofita,. Non alienum admodum videtur ab hoc Icco
agente^dc vulneribus, illud annotatum aprd BMrtkel-.Kum dc lap.
nephrit.c.^. pdg.z:. quod diflamnus incredibiliter trnhatfpicu-
la ex vulneribus, fi adviaoveatur illis. Conferiis etiam do
hoc
'
ScRUTiNiaM Amuletorum Medicum.

jjoc lob.D.w. Mjlium AntiJoiar.tfied.chym. /.<.<, 4. ^.41.0' inct6.
Si M.<r/il. Ftcinum Je zntaccelittu cot»p4r4»d/il.l.c,il.p.%2.i.
qui de ea ita : forfan Sc i Phoebo,qui transfixit Pythonem, Crcfxa
didamus habet , ut & venenofis obfifiat ,
& fcirum c vulnere
trahat* Alia tefiimonia aurorum , qui de cervo ( ea ratione
iibi medante ) iJeni illud memorant, lubens hiepratereo. Similis'
vis extrahendi fpinas.cufpides, globos, & tela ineflelingu* vulpi-
ni cxficcatx impofitijinnotcfcitcxM/yf. K4/ur. curiof.Dec.i.
Ann.6.6lf.200.p.:\o^. Dcir.de monendum hac occafionc vide-
tur cautionis ergo illud,qu6d, fi quis vulneratus mentham fecum
gefict, non bene fanetur ,
juxta quorundam fententiam. Anne*
aimus his itidem illud Mizaldi memorab, cent.i. dpb. 42, pan-
niculi,ait, monftruo fcmcl infedi prohibentur imponi fuper vul-
nera, etiamn accuratisfime abluti fuerint , ob nocumentum,
quod de experientia adferre compertum efi,ut tradit ///rr.
biHf,
Dedimus hadenus crebrius occurrentia amuleta ufitata
e.xaucoribu 5 ,^qui nobis ad manus fuerunt, vel occurrerunt , in
quibus fpicilegia faltcm etiam inlHcuimus , nec omnia prolixi-
tatis fugienda; gratia cxTcribere ratum duximus. Si quibusdam
verd videamur prolixius , vel aliis brevius egifle de commu-
ii nobis ignorcent,acpcnntent,quod vel per-
nicatis amuletis,
fedisfimus non omnium intentioni fatisfaccre valeat. Imo no-
bismetipiis noflr^non femper eadem ratione placent; adeo
incerta & inconflantia funt hzc noftra
mundana. Nobis vero
interca id omne congruum fcopo noftro vifura fuit, quod boni
intentione communicavimus, hinc eidem ratione illud etiam ex-
cipi expetimus & expcdemus.Multos autores fponte pretermi-
liinus , aut non ita accurate periapta omnia cx iisdem excerpit
mus , multos etiam , ob librarii noAri apparatus augufiiam per-
jufirareminus valuimus ; hinc locus & .infa relinquitur Bene-

volo Ledori fiipplere illa,qii* noflris adhuc deefleexinimabit.
Noluimus itidem nimis longos vel continuos fulcos cx quibus-
dam amoribus duccre,vcl traducere in noftrum hoc ferutinium,
pnde etiam ex Cd(^.B»nbabmnt df lapide Nephritico cap.^.
(i
Digifized by Google
Caput III. Sectio f,
46f
10. non omnia aoauUia noRikinferuimus, exquo loco ii ea-
dem placent, hisnoftris inferi poflunt. Non
pauca forte adhxc
, colligi poterunt ex Plinio, MdrtfUo tmpyricofiaricello, TraQinno £J*
- aUu. PrzCcr diôs bos Heurnitu metb. med. I. 9. r. 28. p. 49T.
dicit contra varios morbos , reperiri amuleta apud Rdfen^Tbco-
dorum, ChyrannuM Kirjnty i nobis pariter non c«-
aiSe excerptus) Prifeianum , qui fub nomine îmi Horatiani im
luctm proditrit, Cj.fi aben Lucam apud Hchraos , (f Ge^douium.
Capvt III.
Amuletorum modum operandi
' generalem indagans.
Ggredimur jam operationis amuletorum generalem
indagationem^ quantumvis in fuperioribus , neces-
fitaic atqve commoditate id efflagitante, non nullis
Dcriammatibus fuos operandi modos juxta Auto»

,
.um fententias, addiderimus. Veniam itidem fpe-
rabimus circa hanc intentionem denuo quadantenus repetendam
infequentibus, quia fcilicet in prarcedentibus venenata pcri.ipta
in fpecic paulo curatius percontati fumus ; ad quam intentionetn
materia illius gravitas anfam prolixitatis, modo non plane inuti-
lis, nobis dedit, atqve dabit forte amplius excufationls admini-
culum. Obfervamus autem aliis, qu6d amuleta licita c triplici
r^no Pharmacix prxeipud petantur , fcilicet ex animali , vegeta,
bili atqve minerali. Mtlmontiui quidem tr.poteftat mtdicam.
§. t>i,
raro, inquit, metalla funt amuleta, nili fint adhuc aperta aut ex-
terne exaltata. Dividit etiam autor illic periapta in oflea cor-

,
nea , anloialia , plantas , lapidea , falina, transparentia & opaca.
Sed idem ille tr. in herbu vtrbU (f Upidibtu p. m. 3^5. videtur me-
tallis easdem, & majores tribuere ferme virtutes, quam lapidibus,
aliisqye rebus. Ipfemet autor tr. Natura tontraria ntfiU ab a-

01 uletis integris itidem vires
promanare oftendit. De materis
hscits (mox Andr,LMtrcmius in opere tbcrapevt.tr. de firumar,
Nnn fana-
' *
4/>i Scitii^nJiOM Amum?i'okum Mrofdi)iir. >
'
jf^natipntl.i.c, dc foUJisfimis, air,& dcnGs(imis Iapidi»
ii.
busobfciitior di ratio operandi, nulla enim ab his c/Huvia, nulla

Biiafmata educuntur, qua latenter in poros cutis irrumpant , aut
halitu infpircntur aut vapore partes aliquas fubeantiid tamen
,
habent a fpccie, & certe quodam mixtionis modo nobri incogni-

to. Aliorum aucorura verd fulfragio mineralia & metalla omni»
nd etiam amuletorum clairem fubeunt, liqiiidem efficaciam illo»
rum norvobfcurc comprobant mercurialia, anthnoniat3,arrcnic8w
lia vel alia (Imlia etiamf] non abomnibi) iftiusmodi duris cor-
poribus tam prompte ediu via emanare credamus , quam u vege-
tabiiibus moliioribus 5: ad cfHuvia emittenda promptioribus ap-
parentibus. Ecquis etiam in magnete tantas vires depofitas,cr»
ira oculi uftiram , crederet ! Iir.6 Tilfemarura patroni zgriiis »
clafTc amuletorum metalla & gemmas excludi patiuntur, vclutt
hoc patebit clarius,ubidcTiUcmis inferius fermo occurret. Imo
in c.i.ft 3 . ijtpflri fcruiiniipA^.Cf r.indica vimus, periapta quedem
propterea,quod ex metallis confeda fint, 7^t^d^.lx, braAeas vel
laminas&Medaglic appellari. Monendum etiam hoc Ioco'duxi-
nus id,qu6dapotrop«a una cademque variis pprtibue &4nodts
applicari fbicant, atque (icdiverfas operationes edere credantur,
mutoribus quibusdam id efferentibus ; dc quoin catalogo amulc»
toruqi admentem quorundam autoruir. egireus> atque in rabfc-
quentibwedbucqiutdam attingemus. Patronos quippe hujus
doflrin* rcpcrics non peucOs ,.qui modo dextrz , moddfiniftrz,
eiodo fuperiori, modo inferiori corporis paiti alligatum amule-^
cum unum idcrnqve.diverfas & contrarias pend operationes ede^
^
ce adflruunt ,.de quo , fi placet rconfulatur Mieb. Bdpftitu im
sviinbcrbmrl. Jletb;unb p4 rt. r,/. 191.
^
tf 199. Liberum interim de hoc permittimus cuiqve (uum judi»

cium , ( licet difficilem etiam aflcnfum a multis forte hoc afrertuin .
Ibtdatur) fuoqve loco relinquemus iflud,modd illud fupetfU*

nonis , aut impietatis notd non laboret. Adjunximus etiem m '
catalogo noflro amuletorum multis amuletis Au loce, quibus
communiter periapta velint autores appendi. In generr
fcilicet
jiCM de ^
teoeqdum , quod conducibile magis videatur, u patd
moic
Digitized by Googie
d :
Caput 111. Sectio I. ^

467
morbo quopiam laboranti propinquius admoveatur pcriamma
deftinatuia ad malum curandum iliius membri vcl vifccris, n‘‘G
qUis fort^ intendens modum revullionis & derivationis > pro
materia vitiofa 5c morbiGca aliorfum dcâhervda aut avertenda,
fede afFeda in remotis locis malit eadem amuleta applicare, No-
4um itaqvi eft, quod affeftus vifccrum curandi 3 exterius in con-
£ni quopiam loca commodius recipiant paviapto, nimirum caput,
ôr, hepar, ventriculus, renes, uterus. Similiter etiatn artus, vi-
msnus, pedes, dorfucn,& fimllia loca fufeipiunt
delicet brachia,
& fuffcruntiHa fufpenfa vcl annexa melius pro auxilio prompti-
ori fperando. Ambigit autem de amuletorum reqsotts in partibus
ndmotorum operatione Atulr.Dttditb inEfifielit Cratom^nU nt»
3 i P * 4J*
‘
Quod verfe amuletorum operationes in genere attinet , de

jils Soph. Kizatbiu de ftle^ cttf. a. fcR. 18. f. lO". lOS- ftatuit',
quodconndantczdcm in repcrcusfione, actraîone ,
ligatione,
quemadmodum ideo etiam hanc definitionem amuletorum con-
cipit: amuleta linquit, funt medicamenta utilia & neerdaria ex
variis rebus defumta in variis aiFeîbirs corporis, partibus an-
iicxa vcl drcumligata , ut vapores fuperne deorfum repcrcuiiar^t,
vcl deorfum trahant, vel infra quicfccntcs ligent, ut nec fre-
.quenter, nec copiose inferna ad fupetiora vadant. Quod vero
amuleta fpiritibus corrigendis poiisfimum apta Gnt,natuit St-
medicina Scirit. f, z66‘ amuleta, in-
bajt. Vîrdigiut l, i- e.
quicns,vel periapta aflrorum tnorc aflralitct agurrt, fpirituali-

ter, per radiatiocem, irradiationem & illuminationem ;Tpiritus
nubiiofos ferenando, exhilarando, errotteos reducendo , cnor-
monticos corrigendo , furiofos placando. De hinc fundamen-
tum ejusmodi operationum non nulli credunt (itum in harmonia
inter poros cucis & dUuvia rerum medicarum fotis appenfa-
rum ii operantium , qu« poris didis conformia cfle debeant.
Statuunt qiiipitc quod effluvia rotunda requirant poros ro-
tundos , triangulares vero itidem effluvia (imilia , nili opera-
tionis fpc decidere vclimut. Sententiam hanc inprimis fovere
videtur JFtUijiuc $r, dt febriiiu (S Tbom. BartboUnm dufcrtdt
Nfln » ^ r Eft/lo-
4<5g ScRUtiNiUM Amhtitcruw Mbdicuk.
EptftilicdJe trsnsptAnmt.mark.p.ii.f^ 19. Atque M
ratloRr
Do(ôrcs hujus dofitinc cum C^r/r/< illa corpufculari traditio>
ne confcntire videntur. Vereor autem ne h«c dodhina in mul-
tis hxreat, fi quis accuratius illud : rtdJe rMio»em,TCpofc:it‘r
unde etiam illi dolores (inc dubio crebro ad notum refugi-

um: lare (ffiriSi, confugient. Quiscnid idlixc dcdiAe ope^
ratione mente facile confCquetnr,aut conciliabit effluviorum
vcl atomorum illarum efiionesSc operationes, modo emis/ione
effluviorum medicorum , modei admisfione & receptione miaf-
matum morbificorum, & quidcui juxta porotum & medicamen-
torum ifliusinodi harmoniam. Quis, rogo, difienfum aut con-
fenfum hunc facile exponet >aut dilucidabit,fi ifixe firide fune
Attendenda.
Kon pauci etiam outores fiatuunt, ptriammata quepiam
extrahendo materiam tnorbificam c corpore operari ; (icut hec
efi mens, inter plures alios, Asfveri Anpfingii dijfcrt,
Jdtromdihcmaiic. p.i-]^^. alexiteria, inquit, duum fere generum

funt , quardam enim amicisfima familiaritate vim deleteriam ex-
trahum&c. Sed quia de hac vi attrahendi Zenechrotum fu»
perlus inter vencnau^.3ao.mentionem fecimp, plurs dc iis hunc
in modum jam dlfiereredefinimus.Noninfrequcnter etiam miti-
oribus amuletis eadem operandi ratio asnenatur,mpriroisii 5 ,
qtix caurrhis defiinata creduntur , ft;ilicet fuccinum aliaque
fimilia,uti ex catalogo noflro periapforum prxmiflb in-
notefeit. De magnetica ejusmodi vel trafloria vi, & qua periapta
ex profundo humores ad cutim trahere, dicuntur infenfibili-
ficer,id efi modo effleiendrmon utique manifefih, cum in mul-
tis infit vittus craSrix , ut in magnete &c.dc hac vi inquam, in
,
modum diflum loquitur Rod' Ipb. Goclniu de peftt ^4?4.Magncti- '
cat oper/tionis quia jam modo fafla cft mentio, non poflum non
etiam-ideo arcgarc,verb.n Kircberr de drtt mdgncticj. \.p. 714»
inquit, vis eft coraliorum contra febres, topatii , hy-
fliirifica,
acinthi, & fmaragdi contra venena, & lapidis bczoatdici con-

& morbiferas argritudines, totum corpus in mo-
tra peftilentes
mento,non ficus ac magnes quzvis corpora, & Uue durisfHnutn
Digitizeij by Gcjogle
Ca?ut ni. Sectio I» ' 4(?5»
Titrum p«nctrant ; ubi inimicum (ibi contrarium invenit, aut
'amicum, in illutn agit rantiaper, dum eum aut expulerit aut at-
traxerit. Confenfus ergo rerum per <]uandam fympathiam St
antipathiam fh in fenfu communi, F.ida communicatione &c>
Paulo poft illa adduda ctiana autor probat ejusmodi fympa>
thiam per chordam quietam exiilentem minimeque tadam,
quod fonum illum tamen edat , quem alia chorda exdtatcom>
mota, & quidem communem tonum curo illa continens. Ver-
ba hzc veri quiJem fpeciem quandam oftendunr, verum vis
ad amuleta, & Zenechta inprimis, fufficienter applicari pote-
runt. Magicam operationem amuleifs tribuit Digbjiiu de im-
mertdl. dtthnx p. 206. r.i8* cam autem heri attradione per ca-
Hda arbitratur. AdlHpuIatur itidem ex veteribus opinioni de
vi tradorin periammatum occupata CjiUmulib.^. defimpUc.c.t^t
'obi admittit c.i, q*,» qualitatis familiaritate attrahunt, aut to*
cius eOencix limilitudine noxam depellunt ; rejicit vero ibidem
kic mediemz quondam antefignanus ea,quz non vi quadam
medica operantur» InteraJia forte etiam materiz huic vc-
rofimilcm rationem lucrarentur transplantationes morborum ,
fi verum illud, atque firmo ratiocinio confirmatum foret nego-
tium, quod animalia varia, vcl quzeunquerespro transplan-
tatione ufitatz in fe derivarent morbos, & dolores przdpnc,dura
liberant iufimul hac ratione homines d morbis (uis ; fcd de his
aliis in locis nofiri ferutinii majori feveritate inquirimus. Id
folum ratione hujus negotii nos fufpenfos tenet, quod res lOz
cd inftitutd homines liberent ab sfiedibus , ut in (c devolvant,
vcl pjfcipiam eosdem. Vis eadem tradoria porr6 ex hoc
dodorum transpUntatorix ards fententiam,
colligi potefl, juxta
quod fvadeanr r% corpori priiis applicatas ab aliorum fano-
rum hominum confpedu St attadu removeri, nc morbi/ka cau-
fa vel materia in illas res derivata , poilca in fanos homines
traniforatur,fi (anus homo fort^ ,eas tar>gat ; fcdhnic negotio
T^rt-rcum tacieumque vaframentum fnbcilbrufpicamur.idquc
jam ante etiariT in noflro ferutinio examinavimus. De fuc-
cini autem vi tradoriain capitis dolore &catarthis efficaci ,'ne-
Nnn } rao
^7P Seni^TiNUiM Amuutorom
mo
fere inter t)!ebciv)s,& multus ctUm crurfitos, dubitat* Id
vero non obfturc colligendum efTe 3rbitr.mfur quidam exeo*
.lore globulorum fuccini ( aliarumque rerum , & gemmariua
prjcc5puc)amIiro vel immutato, de quo brevi poft plura. Utrum
aiKcm exigua non raro portio amuletorum pro copia morbific» ,
matcTir recipienda fufficiat , aut qua nccesfitatc periapta ir.ftar

jiphonvs ill.im materiam ex fugant, autex corpore c>curiant,(ive
etiam magnetis inftar «ut fpongip* erpetuent fuas operationes,
iJ ignoro i, inptimis (i cfFedtus ille laudabiles aliquoties ab iis
vere profluxiflfc oblcrvcntur. Ir.trritn de vi tradoria fuccini

SLiicnjCai plicet tPemdrium de(en/en/.(f
!Scb\f ’mmerumincuriofu.fh}Jic.pdg.i6. Dc eledtica ejusdem
virtute legi quoque meretur MVc/. Pecbltniu sit furganti-
biu e. %. p. 3j. Singularem e ti.am fuam obfer vationem de attra»
drice facultate fuccini tecertfn BetkerM Je cultnvsro
quodreilicet armilla ex fuccini globulis indruda ad manum dcx<
iram virginis, varioJarum copiam attraxerit , libera rclida ma-
no finidra, cum armilla altera crebro ab illa deciderit, nec fi-
snilsm eracaciam exferuetit. Propter eandem vim laudatam

repetimus non immerito ea, quarfupcrius/^.OS. inter amuleta capi-
tis dolori oppojita tradidimus CKBurufUiborttgeaiAU
p*g-m.
qui didus autor ex Alercuriatis mente gagetem lapidem pro-
'
pter hc.tilcraniara collo appenfum mederi illi malo dicit*, atque
iftum etiam pondus majus inde comrabereob vira tndoriam.
De eadem vi attrahente , prscipue fi fuccinum nurifatum fit
nofirx mumlx, infpici pottKHtlmonfii tr.de Kjgna vuln.turjt,
, S- 17’
^*44’ Ctterum quod fuccinum xqud, ac aiii quxd am ,
res, levia attrahat, cum ratione facultatis hujus addita,

colliget Ledor benevolus inter alios plures fxPotturn La.pi-
‘ &srii cetitur, qtuflion. Phyftc. 79. £< go. ITtgAndi er, de fntcin 9
f. 29. BorcUi ecnt.2,ebferv.%%.U/’ebtndifcurf.turiof.p,\t^. Zd-

leri cenf.i. Ept/i. K/pp/ogii infttt.PbjJic.p.i^^, Grubii de ennin
pUntAtiont morbor.p. qtw> in loco autor ultimus de hac tn«.
retia promittit fc adurum fuliiis aiiqn. in /uccif>o(cgid,(uo tempo.-
reedenda ; atque in hac fortasfiscuricfactiatndc fuccini
m^dicî
yt tradoria expedanda erunf,
Nata
\
^
Digilized by Google
'
Caput HI. Sfctto I. 47 ^

Notum qQoq;ef),qu6d juxta hunc dufla vis traôrix medie*
fuccini , talem potc()atem autores non obfcur^ tribuant coral- /
Ins , aliisque gemmis & rebus aroulcticis; veluti pauI6 inferius

etiam vis nfjgnciica fivecicftrica gemrr.is integris asfrgnata oc-
curret. Mulieris hyftcric* vero' collo gcftata aliquandiu co-
rallia dIcuiituF {>allcicere,& recuperate fulgurem fuam perditumf
^ fiad carnes mulieris !anx afFricentur ^ vclut mem orant
Tutn.ffflu p.i6^tf Grctnbjlus arlr. tnifgra (f
j, w.aj. aliique plurcs. Idem illud, quoad coloris 'rr.utationem

evenire, fi flu.-cu menftrud Inorans mulier corallia gcflct, dicit
R^ttray ThtMr.fympAth.p.i^.f^ yj. De eodem agens Fnd. Ht/f-
mjmiu in cl^vt SebroJen' p. 6
i t~ arbitratur atomos & effluvia ca-
. cochymicorum invertere coralliorum colorem , ut pallore infi-

ciantur; fani vero hominis efflavia rutilantem colorem confer-
vare & adaugere, vel amiflum reparare air. Confer de codeox
Cnaffieiium nppendfte dd MifceSdH.Leopoldinn-Cdfar.eurief. dcc. r,
dnno 6 ,s£ r.p. 64« Quod coralliorum orbiculi elaborati Sc levo-
re j>crpoliti,uti &nux m3’riflica, fi a viro gcftcmnr, rubefeant
exfupcrantius,ac nitorem fuum vel vigorem retineant melius,
quam fi iis gcftatis focmina decorCfur,ubi in pallorem elan-
gveicant & colorc dcfiituanturdic. vid Ltv.Ltmmu6 Li.de cecult.
nat.mirdc.c, «, De varia coralliorum op«,& coloris mutati-

one nbh nulla enam ventilata proflant apud Sihwimmeruvr
turiofit. pbyfu. p.^^. ObitCT his contrariam rationem inferimus-
de corallik a rerenisfima principe quapiam fi na geflata,quod co-
lorem fuum nativam cum pallido &f^ttdo mur«rint,cumq\.eim
alia nobili &na muliercula perfe verant er fer varint ifcd priftinun»
fiiuro colorem eadem rccupcrarint , ubf tanquam abje^la poftea
gefta flierint unica foliim node a valetudinaria cachcdica fc
«lilorofi, palHdave facie Iaboranre,dcquo MifuUdu. Acad.Leo^.
fold.Cffdr.turiof.itc.i.dnn.if.ohferv.\^'i. tft, PJura itidem ibi de

«olore t-jusmodi mutato proflant. Infer alia, jrc/>.303-
occurrunt etiam quxpiam de carabe gi flata quod cxpallcfccns-
,
fn viro quopia fututu morbum indicarirjitem dc anr.ulo mci curi--

ali fulvum inflatu fano^ languente vero nigrum calorem aflu-
"
• '
meme-
;
4ra Scrutinium Amuletorum Medicum.

meiue. Sed at ad pri em materiam revertar , mirabilis eft tiiAoria^
quam ex Nidero refert jAcot. GjfArctliu (ttrtofit, inAudit. (
Ljti.
ttne redditif)p. gt. quod gemma quaedam imagine cruciHxi (natu-
ra opihee) notata, fubko nigricante nubecula obvoluta fiiofk,
quoties mulier quarpiam mcnftruorum tempore propius eam
adfpcxit ,
poftmodum vero abfente ilia iterum foltita fit ilia ma-
cula; utrum vero gemma illa ex coralliorum clafTe fuerit, mi-
hi n'in liquet. Gemmas autem alio<.]uin varias maculas con-
clpcie ,
pro ratione gefiantium easdem, mox docebimur ab
amoribus nun paucis. Idam vero di(‘ifam confiitutionem co-
ralliorum quidam autores In analogiam illorum conjiciunt, quam
cum Peucenu orst.dt dignitAt. ar»
laiiguinc h ibere dicuntur. Caj^.
tu medie A inquit : de collo fufpenra colorem cum afie-
corallia
rSibus cordis mirifico confenfu mutant. Efflorefeit enim rubor
corde, ccu revivifccnteex sgritudinc aliqua, aut in Ictitiam effu-
so. Pallefcir exhaufto, vel torrefaô corde, vel moeKitia fcnfita
extabcfccnte. Juxta dudum paulo ante a nobis didloruoi non
immerito indagamus, utrum ab omni menfiruali muliere, & quz-
vis quidem corallia indifferenter inficiantur colore foedo, quod *-
que forte lubric* fidei cft , ac fequens doArina quotundana dc
menlfriio fanguinc fccminarum, cui nefeioquas mirificas, tabifi-
cas, & venenatas facultates tribuunt. Multorum quippe tefiimo-
nio confirmatur fpecula infici maculis, fi menfituatar ea inf|;îant,
quod fi de omni menftruata verum eiTct, multa fpecula fine du-
bio perirent. vero aflertura de infectione fpeculorum non
Illud
infrequenter tradunt & approbant, qui de ferroentatione feribunt
ubi non adeo in oculos, quam halitum oris , illam inficiendi po-
t : Ratem illi & alii autores conjiciunt. Idcirco hanc in rem ii con-
fuli pnffent ,
qui de incantatione oculorum' agunt, de qua re no-'
fti um non adeo efl hoc in loco agere. Qui vero de inficiendi il-
h potcRate fncculorum plura refiire cupit, evolvat /.a8«

c.y.AnfiotclttHhbr, de fomnod vigiltA^ PortAtm mAg.nAtur. l. 8. c.
* oKXUs autor etiam de operationis ejusmodi modo a-
P’
git.Jungi iis quoqvc potcR PlAtina dUlAg.contrA Ambres, I/aac
Sihekiiu ceniur.problemAt, biJloric,medi(.pr9bl. i^.p. 14. Bfider.k
CAftrA
Digitized by Googjle
'
Caput III. Sectio l. 471

Cdftro tKtflic,polit,l, Micb.Freudiiu in d3fcWt 0 t‘fl«
^rl0fn^>On^f!:^^mbft*C7 qv. \^\.G4br,NsMdMs de ftudio mi-
liinn /. up.
J90. &
J04n. Bdft. Sitonus lAtrofoph, mifctU, U, iS.p^
De eodem, & quod non ita ab oculis, quam halitu & aliis ef*
fluviis coiporis mcnftruatx id proveniar, agk itidem Excel).
ebriji. Fr0mm4tmm dijîtt, de fafeino p, 96. Cui fenccntix ego et- .
iamadflipulor. Ciim vero raro roaculx illxdidc fpeculis indu-

flz de^reliendantur i mulieribus menflruatis, illud forte alU
quado tantum a quibusdam ilIis,&fotfan non in omni fpcculoob-
(er varum fuit; & quidem a mulierculis illis, quarum fangvis fvn-
gulariter corruptus exflitit ; veluti de feorbudearum aliarumve

filium fangvine& humoribus paul6 pofl plura trademus. Vi-
Dominus Freptmanmu l.g»
deri etiam in hanc rem poteft laudatus
Non plan^ etiam videntur imposflbiles illx fpeculorum ma-
p. 9.
culxicum annulosquoqve,aliasve resex mercurio itidem Equi-
dem coagulato fidas, in variis morbis latidatas,nigredinem(faci-
Ictamen iterudetergendamj contrahere ab xgris dicant quidam; ,
uti txGtorgii pit|^fi Zenextp, & noflri Scrutinii, vel aliorum

autorum lods innotefeit. Taceo quod citius forte illa fpeculo-
rum corruptio metuenda flt, fi cibos afiumferint mulieres ifli cor-
ruptioni promptius infervientes. Quoad fjêcula ffla infuper
' non nulli excipiunt & arbitrantur, quod non adeo fpccula vitrea,
quin metallica olim ufltata,infeda fuerint a mulieribus , uti efl a-
pud Plempium nptbdImAgrapb. L ^.preblem, ^.p. U6. Hxc
Fertun.
de fpeculis ver6 inferta ideo adduxi, tit anfam inquerendi relia.
querem curiofis^ num ex dl^ prxfuppofita fpeculorum infcflio-
ne colligi posflt amuletorum ratio (ut quidam pene (ibi perfva*
fum habent) quod fcilicet corallia vcl gemmxaliximcnfiruatis
fimiliter infici posfint. Illud di£lum,ceu antea etiam innui, non
plane nego; utrum ver6 motbiflea materia abfoibeatur i didis
appenfiSjUt corpus ideo liberetur i malo fuo per modum con>
centrationis,& morbifica materia in appenfa derivetur, nec unde-
cunq;illa per coûs una eludatur, juxta tninsfpirationis fenfibi-
aut infenfibilis modum, id inquiro hoc loco IJch.Mieb.SiLwim-
lis
mertu f»r/p/r./i^/r/.9e4rbitratur, gemmas non fimplicitcr vel ca-

Ooo
- fu
;
»
ScKUTINlbM Arfl 7T:ET 0 »UM MlMOiii.

474
(u coloris mutationor pj(labefi1uviisluitr.anis)0>quidcncii)itti^ <
hominis , nec in quovis affcdu, hinc pr«fupponit requiri

peculiarem receprivitatcm patlentiuai gemtncnim rob .
dUnem fubftantiac pr*fentcm. ^ ;
Nihil etiam s)ias frequentius peni Inter phyficas tradltto» * ,•
'
MCs obvium cft, quam quodgcmni* maculas concipiant, alia^y#

sutsrioncs fufferant, pro conditione gcftantis;. veluti mpriio»-'
etiam caftitatem violatam aliasqve plure* prodere adiones-veii^
reas creduntur illx contradis iflis indiciis confpicuis. IcodquîP
gemmz gertata nfanc disrutr.pantur in puvs libidira dedirisîafl^,
ierunt quidam qjiemadinodum de fxnaragdo allegati autores viy- ,

:
deri poiTuntin fridiric. HtfftK/tnni tl/tve Stbroderi .
equidem iterum admittitur, quod gemmi ab impiuisqpibuad^p >

^
hominibus geftat* maculas concipiant, S nimirurailli humoril^l||^

& emittendis vaporibus aaibus ac pravis fcateant negatQttil^
nen illud > quod ob venereos & illegitimos afius crcbriu|i ir# .
eommaniter gemm* aqnulis indui* , vel alio modo .
appenf* ac gelât* maculas aut rimas contrahant apodu^VfL

KdltrAîrtthe/urtfjmpdtb. p. 542. c. De - ’
quod liciti alias coitus impatiens fit, -autores videri pefluiiicitil^

(qui fcilicc* didura illud negant, aut adftruunt) /
‘ JTfberi Ubtttrebuitl^®k«iifl 2. ^^<i\p. Staî||i^t^>'
hic autor ab aiCrmanrium parte ^quo vero ratiocinii
ciz fundamento firm6 id fiat, non reperio. Confoninr eOMi^pt j.
hoc Job. Bdpt. du Hdmcl eper. philof. t4m, t,p. 4^1, De hac .
cia CaJÂT. Pemcerut ordt. de digmt, Art, mtd. inquit f StâgÛS*

gemma epilepticos paroxylraos vel arcet, ne accedant, Vel cuee'.
invadunt, profligat , fi vincit ; fi (uccumbit, vel rumpltut .
'
filit, cum nitore vim omnem amittit. De gemnianim

vel '
Iis repcruintur.quoque nonnulla apud Ltv. Lemnium de

mirAC. net, l. 2. c, 30. Rutum degemmu Ux.c, ig. Be»tptm’t.y^:^\x .
116. Ubi poliremus autorbend dedi£l!smaculis,a quibusd4^jia* -it

-
grotis in gemmas quasdam tranfeuntibus, &po(lea itenim tvar|

nefeentibus disferit ; uri & dc TurcoidU lapfus liominis quafi C
«f iwte^ &4chifceAtc,|iomincmqvtillsfun ptffo V40te
X)igifized by'
'
Camit III. Sectio I.

tiliimum liHnc cfledum naturx Jimccs tranfilire rcQe pariter
ftatuic autor ibideui. V'elut etiam /. *. Uf>. i. f.25. illa dcTurcoi-
de maculiii in finaragdo, adulteria (entiemibus vel proden'
tibus( n qu« iimilia forte innotercant ) fupernaturali caufz tri-
buuntur.De fmaragdo etiam autor fententiam Tuam repetit
fj./>.i4p.Dc haetnateria item infetiiis r.4.y>^.i.fimilia occurrent.

Cui prxterca adJipoITunt^quz in catalogo amuletorum ///«/fa*
gttr.itionU citavimus. Interino aliud forte teftareotur de gemmis
iftis,n libere irteri vegent obfervata rua,quiiiDpurx\ ilHcitx
libidini, feir vicarix operz maritorum injullz uvefurtivxindul-
ferunt. Non equidem averfor credere, quod gernm* gedaic
ejuandoque a vitiolis humoribus exhalantibus, fi quibus fcatec
.corpus, afficiantur, atque color earum inde deturpetur ;& ex adr
verfo revivircantexdemtradu temporis^ruumque nitorem refU'
mantjfi fanis corporibp affigantur .Imd fufplcor fponte evanefee-
Te illas maculas^ n gemmz vel corallia fanis corporibus appen.
dantur , idque eo citius , li linteis, vefiibus aliisve adminiculis
detergantur, nili pabulum novum iis accedat. Dicius nitor
naturalis etiam eo citiiis cxpe^landiis eft , fi humores vitiofi
fplerrdorem coralliorum obnubilantes , integram iliorum fub<
fiantiam
quod
^
non nimis profunde pervaferQnt,aut corruperunt»
parier non aded facile metuendum ell,nin diu gellata
ab impuris hominibus, aut qui fcorbuticis vel finilibp fummd
-fint
aeribus humoribus ( quorum alioin loco mentionem faciemus i a

pofterum) fcateant. Pioindc non arbitror vim peculiarem indi-
tam efie lapidibus, pro morbidea caufa vel vitiofa humorum
aanurca concentranda & e corpore provocanda; fed necclTariQ
gemmas illas gefiatas infici fufpicor ex contiguo fuo litu vel
attadtu,quo a corporibus morbafis halitus vapores corrofi-
V 6S facile afiumereillxvd abforbere limul pofiunr.Ponderet iti'
dem curiofus leôr , utrum exigua geminarum portio fuffidat
V pro larga fzpe copia vitiofr materis eliminanda vel exfugen-
<L/. Opinionem HIara «eam fulcit quadantenusfr/</. Hofmum-
flui /. r./.ijf. dum colligit itera de rubino in coitu, & de coraliis
i pueris g.edatis,qu>d ab addo occulto, in effluviis geflanti-
Ooo 9
4^6 Scrutinium Amuletorum Medicum.
ntu dcli(c(ccnte,maculz oriantur ;cuai a pueris inpriais mor-
bo decumbentibus t acidus odor percipatur. Acidum autem
di(fta gemmarum & coralliorum corpora przprimis impeterer
ftatuunt non pauci ; de quo jam disquirere nobis non licet. Pro-
Hojfmanni fententia faciunt etiam verba Thom. BAriboUni diffen,
tfiflol, de trdnspUnut, morbor,pag. ao. lapides quoque , tnquit>
morbis nofhis afficiuntur. Corallia rubra in armillis gcftat»

pallent in morbo puerorum , quali acida lymphiitncndruiin-
Aar, ex corporibus illis exhalante. Largior etiam ego pod hatCr
quod gemmz quapiam molliores (quia non omnes eandem du-
ritiem & maturitatem , vel materiam fetnpet habent) citms
prx durioribus, humores ex corpore attrahere, atque (ic macu-
las autruptionem pati posHnt. Eundem pend in modum dc
poris gemmarum, maculis,& ruptione illarum (pcculationes (
do-
teAas mihi tandem poft neas illas conceptas ) reperi a Grubi»
de tr*nspUnt, merb.p. go. ubi plura tradit autor de gemma-
rum filTuris & ruptionibus ,
unde fcilicethas oriri credat ;velud
quidem illas concepilTe froaragdum in afiu venereo' gedatum
perhibet C4rd*mu L-j.p. 343. de quo,& aliis non nullis, de Ima*
ragdo annotatis , etiam condat ex Jdc. Pontemi belUr. Attie, png,
.317. Easdem iterum cogitationes fere deprehendi l^gc
illas meas paulo ante conOgnatas de attrafiione getârum a-
pud Conr.Gefneruntlib. i. Epift.p.e^ quilicaic Hyacinthi colo- :
rem mutari , dura gedatur affedo corde, edo : & (imiliter coraMi r
deri hoc ego putarim a vaporibus , qui a corpore xgro exha-
lant : non inde , quod peculiatis ei cum corde fympathia dt. Ex
'
paulo ante memoratis haud difficulter item colligi potcrit,qudd
lue venerea conuminati ,& alii limiles( humoribus rodentibus
abundantes ) tandem in quasdam gemmas maculas, iplamque
ruptionem inducere valeant; Idque eo magis metuendum ed,
n exercitio venereo fuo ( ud maicule tdi plurimi (blent)indul-
geant,atque (ic humores acriores reddant, eosdemque per fudo-

-
rem crebrius quaqua verfus, nec minus ad annulos& gemmas,
emittunt ac amandsnnPotuit etiam e6 citius rumpi gemma quz-
piain aliquando, d eadem forti antea ex aurifabri, vel alius in-
curia
. . Digitized by Coogie
^
Ga?ut ULSegtio i.
cnria Iffvfm fcifluram, vcl initium hujus contraxit ^fique a-

crimonia mercurialium vel antiraunialium rerum, pro annuKs
. consciendis alioquin uStataruin , in [a(%m deduâ fuit i
fudore, Sve transfpiratione infenSbili ,five alio adminiculd
unde ruptio gemmarom poftea fortasHs fecuta fiiit obferva-
fa. Pratterea libere examinandum relinquo fequens hoc,quo({
annotatum proflat apud Vdirum L i. dt Fdfciuo e. 13. quod viv
quispiam in mercatoris cujuspiam manibus detentam gem>
mam elegantisfimam atque prerionsOman oculis immotis in^
tuitus fuerit > unde dida gemma disSIuerir , nullo alia admi'*
niculojvel violentia externa nota accedente. Tribuunt equi^
dem alias quidam oculis quibusdam annatam ejusmodi, auf
morbiScam vel pland mortiferam vim; utrum illa itaque caufk
(quar furpcAatamenjnecplauSbilisomnib^ videtur) veldiabo»
lica fafdnans vis aut impuritas corporis ex venere
, illicita, vel
alio pauld ante diAo adminiculo , orta ‘exditerit eau& indicatae

ruptionis, deliberet ledor benevolus. Ad naturales vero, live etii
ordinarias caufasminimd pertinet, fi Deus fort^, ruptione gem-
marum, quibusdam in 'animum revocare voluit impia
,
& illicita
venere perpetrata, aut alia monita prateritis vef
fiafla, turpi
futuris notandis dcflinata. Qma etiam difficulter credimus ejus-^

modi traditionib? circa gemmarum cffeAus occupatis, eb mimi»
^saulcultabimu8,tum b^tum aliis noflrifhutinii locis, qui fen*
,fum aliasve plures (lupendas dotes gemmis tribuunt ; verum ^
credimus fiteri fine experientia vel illarum licita conflitutio-
nis fufficienti teflimonio. Evidens magis vero trahendi potefla»
quoque ined rebus ficcioribus, nec adeb folidis ; veluci inprar-
cedentibus de Iapide colubrino quopia ^.40 d.|ratiocinati fumus-^
Si quis tamen in aliis rebus, vel amuletis fpecificam ejusmodi^
vim trafloriam quarat, aut inveniat , ei inpoflerum promptiu»
aufcultabimus; modo non fimplicem veterum traditionem, &
quidem folidi experientia deflitutam , redoleant illa. Suo loco
interim etiam relinquimus \W\iA Lemnii demyri(licanucep.47i.
pronunciatum 1 quod ifthac per Tympathiam ( quam cum ho-
mine, & mafculo pracipu^ habeat ) non folum fuum vigorem
Ooo 3 rednear.
47^ SCRUTINIPM Amulrtorum Kêpicuvb
magis rcddaftirgeftafa;
T^tineatj fcclitu.Ti Aitcuienta&fjjecIofa
atque hxc huc usqvc a(ldu(^.a de tra(ôrja facultate periamaiatum
di<Ha (Imto.
Occurrunt poriT» alix quoqve operationes quz modo cVt«
-dentes i quibusdam , modo occuJt* ab aliis exiflere dijudicaiv
tur. Sic evidentem operandi nrodum quidam inc/Ic volunt Ha^•
•matira: Iapidi j qui folIo appenfus frigiditate (ui contra fnoffo.-
yMv f icere putatur, nimirum jugulares ftrlngcndo, de quo anno-
tati loqvuntur apud liatiftbium de H^mat. e. 5. ^•99* fJ*i.f. lOj. fif
141. NcgirUioc loco non potcft.quod aftu frigida limilem effeduj
iciiicct fidendi bcmorrhagias , posficieant ; vcluti lAaedaai non
tnfrequenter tam 3 peritis quam inpcritis pariter ideo in ufum vo-
cantur. Imd pro majori cflicacia, quidam territionem applican-
.dis ifUusmodi (rigidis, Se acidis inptimis, adjungendam (imul es-
fe fvadent ; & ita quicfcm , ut cum impetu inflii s iis hzmorrhagia

Jaborandbus,iflhxc applicentur. Ver.iim uterq; hic curationis feo-
pus,,num in rationali medicina locum inveniat fupcrfcdeo hac,
occatione prolixi inquirere^ cum xefervem mihi aliquando de

quzflione hac agere : lUrum prp morhit cnratiik tnor.bes excitAre
Alteri quzff ioni, de frigidis a quibusdam laudatis, forG-
tan alio commodiori loco itera fatisfiet. ^%c.nQHtxGeorg,Wolfg,
Wtitlim demtdicAtn. fdculiAt. t. arbitratur etiam ejusmodi
annotati fingvinem prouianancem compeicentia operati partim*
aqhiaIi,parcimpoicndali conGridIonc,reuvifua mattiali. Ve-
rum ommr.o eG illud, quod .vis medica quoqvefeu
mauialis in-
4it iniffo lapide, ceu refolutiones chymicx facile manifeftum
reddunt. aliis operationis modis, quibus didum amuletum^
ofScaxcenfentalii autores, patet cs BAufibii l. a. Plura quoqve
dealiorum amuletorum operatior«e (imili, quam quidam ex qua-
litatibus primis nonraro deducunt, adducere jam fupcrfedco; ea-
xJetn 'vero judicio curiofi lenioris facile innote/cent , cujua nimi-
rum Gncpanderisificirtrumapplaufum vel difTenfum mereantur;
videanturinprzccdentibusadduda p. 314. Cfc.
Dida ejusmodi cfficaciii pcrupiorum prxeipue in
corpus immitti dicitur ac videtur; unde progredimur jam in
j^cie ad illum operandi moduoii quoperiammata quzdam di-
>•
cuntur
‘Digitized by GoQgIe
&
Caput rif. Sficrio T. 4yp

Cimttir vires fuas in corpus in, mittere vel infundere. Audien-
dus proinJe hac pr6 fcntcntla diluclthinda videtur JoA» JPîerttr
itpr^flig. Dttnon. f. periammata> inquit,
amuleta, vere phyfica, ratione qucqvc fulciri naturali, & ab eo-
rum llibdantia vapores qiiosdam , vclut nisuum, defluere qui-
dam cofltendunt medici ,
qui fpiralione occiiltc artrafli , morbr
'caufiin virtute fua alterare, corpusqvc reficere poiTunf. Hac
rationejadiccm paronis maris recentem ,&t anagal!idem rubro
flnre contra epilepfiz minns fiifpendimus &c. Dc flmili ratione
'operandi, quod etTcsfîa cifluat abamuletis, ex mente Gdltni'
Ibquirur Jdr, Zvpiugfrm princip. thfmic.txdtn pi fo.Teflimonia
plura illorum , qui Hmiliter propter effluvia cx amuletis proma-
nantia , eorum qusdam efficacia credunt , ex locis variis in fent-
»i*io Hcfiro occurrentibus denuo hic repetere fuperfetlcmus. Dc
variis cjiismodi rerum e/fluviis loquitur etiam Job. L*rgius 1. 1,
tpill,\6.p.TVi^, Sic Tb.Bertbtlintuccm. 5. hifl. Mdtom.p. nj. defen-
dens amuleta, vi naturali morbis refiAcntia illarperporosin cor-

pus vires fuas immittere ftatuit. Amhfwgim dUftrtat. Ijtrtmg-
tbtmdt.p,v\> confpicuum hoc dum pronunciat, quod alter ope-
randi modus a!e.xicertorum cbnflflat in eo, ut inimicisfima vl-
qualitatem adverfariam etpcilat, eo etiam tn odo operationem
ex amuletis in corpus infundi flatuit. Etiamfr operatio modo
dida, atque illa tradoria paulo ante ventilata- frequentius in a«-
nuilctorum do^rma occurrat^ fuos tamen adverfatios quadan--
tenut experitur, & qUidem poftrema hsc : dum quidam fla--
tuum, quod arteric nihil ex appenfis vc! externis adhibitisyarri'

piant, prateipud ex amuletis venenatis vel vclicateriis, unde'
etiam rejicienda eadinn flnt. Extrahendo autem folum ifla opera-
ri creduntur
,
veluti htijus fententiz patronos collibere licet ex*
^ttg. Horjlio tom^. dnad.ici.proL’lcm. 9./, iio. Verum' nolumus-
hzc prolixe jam ventilare,cuin extra dubium (it,qu6darrcnicaliay.
& ex cantharidibus inprimis, aliisve flmilibus przparata caufti-
oa,vel amuleta ,
vim didam vefleatoriam varia alia mala-
przter
corpori inferant. Taceo plura teflimonia , quz itidem effluvia-
proêautin corpusimmltti a quibusdam periapeis probant.
Hzo
4$o Scrutinium Amuietorum Mecbcuw,
Hzc adduAa vcrd paulo poft plenius dilucidabimus, ubi
priii» fatisfecerimus iis, qui Topica tantum non orania,uti 3:
amuleta illa rejiciunt ,
quz non funt penotrantia, fragrantia,
rpiriniofa aut notabili fapore vel odore predita ; non enim ab
bis facile vires proiicifd,inque corpus ipargi polTe arbitran*
tur. Sed mitius da hoc fentiendum ei\ ; fiquidem infipidis
etiam vires incfTe deprehenduntur ; uti brevi id ai^toritate,
atque rationibus haud inhrmis demondrabitur ; qurmaiâ-
dum etiam diflertatio Lxc. Frid.Scbrsdeh , Mtque RipenhMufen de
infipidorum tfficAcU prvdiit Helmftedi i6g7.Non equidem hifce
addudis fdifragor iis autoribus ,
qui (lupandos aut incredibi*
Ics effedus variis amuletis ( veterum traditione potius, quam
experientiacommendatos) tribuunt. Ob modo didam ve-
ro rationem, qudJ inodora vel infipida, exterius appofita cor-
pori, nihil efficiant, etiamli conflent ex pretioiis ;
prepterea in-
quam facculos pro epithematibus cordis &pulfuum, ex fragran-
tibus confedos.iis longe pr»fert Zxvelferiutbarmac.Rtg.p:!^^.
Sic autem inquit .‘demirari fatis non pofTum amethodum eo-
rum , qui regioni cordis 8t pulfidcis partibus lapides & gem-
mas, corallia & margaritas , ut ab his naturae fub(idium fera-
tur, ridicule applicant; an ignorent , quod ejusmodi ad cordis
& corporis penetralia & abdita nequaquam admittantur, nili ab
acidulo nollrate fermento aduentur , & velut i folvantur quid
;
elefbris amabo prxflabiint, dura & cruda inodora & omnibus
osdbus aridiora. Confer etiam Pottrimm aliosque de gemmis
eadem fentienccs. Utrum prxterea etiam gemmz integre prx
contritis majorem vim exierant > cum ali^ vis trado ria vel
eledrica major in fuccino & magnete integro vel folido,quam
in comminuto efTe videatur, ambigio,veluti quidem ifludnon
obfcurc ix^QX\\i Job, Nic. Pecblium de furgdnt. 31.
illud verd de gemmis, juxta quorundam fententiam modo
didam minus quod folidz ille vires
nobis arridet, nimirum
majores posfideant ,q uam contrite ; illarum ^nim vis fimilis
cradoria, magnetica vel eledrica in morbis efficax nondum eft •
demonflrata. Imo novimus autorcs,qui contrarium potius tu-

entur
Digitized by Googie
‘
Caput III. Sectio I. '

4lt
€fh(ur,natuentespro inttrno prccipucufu (biutas vel contritas
geminas folutn recipiendas cITe, fi quid efficacia; ab illis expe*
Ctari debeat) cui /entcntic & ego alientior. Interim fi expe>
rientia firmior ce/tiota dc illo me edoceat, paratus ero quovk
' tempore arripere illam lentendam ; plura quo^ aUus m^h pwm-
i/W/ locus de his fuppeditabit« ,
Sed nondum forte iis latis refponfum efi , qui inodoris,

Ium internd ,tum externe adhibitis omnem vim medicam de<
rogant ; impugnant autem hoc inter alios plures Pechlmm L 4.r.
14./. \^&.fSc.Z\tt\fcrtu PbdrmMCop.Auguji. Affend. f, \^.ExctU,
DomitMu JTtdtlifu de fdk veUt. p.ix,Hetmoniim de morherumfede
in dnim.fenfii: if. p. m. 347. Ddvtd bec 2êcf Experim»
dire A ndturdC rer.prin(ipidp.9^ . tc alU plures. Nihil Comme<«
morabo de liquore AUiahefi, qui licet juxtiLdidreniergU alio-
nimque fententiam infipidusexifiat, magnam tamen potefia rem
ibivendi varia corpora continere dicitur. Ecquis aquae tnfipi-
dz dementari omnem vim nutriendi aut vegetandi detrahere
audeat , cdm varia experimenta nihil dubii dehac relinquant.
Similiter variae terrae, calci, lapidi , radid , 4 emini, legumini,
plantae, guromi aliisque reJ^, exiguus aut nullus pene inefi
odor, quae tamen vi medica praedita; funt^ imo fi ec- .
dem varia opechymuefolvuntur aut prxparantur, latis eviden-

tes qualitates odore atque lapore perceptibiles edunt. Ecquid
de metallicis quibusdam rebus, inprimis Ar&oicalibus, Anti-
inoniads& Mercurialibus fiatuemus; ex hia enim varia medica-
menta parata nullum pene faporem vel odorem posfident , dc
tamen fatis validam operationem prxbent atque comprobant.
Quid fontes focerii,raporis itidem non rardexpertcs,fzpceffici-
s ant , experientia non obfcurd comprobat ; quamvis etiam elia
accidentia iliorum viro adaugere polleant , de quo aliquando
nosfufius,ubi de fontihiu feteriu agemus.(îdprarterea vapo-
, inundiones mercuriales aut mercurius,
res vel fumi metallici
auripigmentum , arlenicum aliaque fimilia corpori admota fo*
tinfecus vel appenfa , citra efficaciam fenfibus in initio per*
ceptibilem efficiant, nolo denub jam ex antea di&is repetere,
Ppp Quod
&
/fXt Scrutinium Amuletorum Medicum*

Quod vero gctnmas concernit ,ezdcm fxpx etiam de metallis par.
ficipant , utichymia iiujus rei fidem facit, & autorcs varii nan ob*
fcure decent j confulantur de eo inter alios Hclmtntim drbort viu '
fcl. m, 483. y«b. bsfi. Humtlim oper. Pbilof. tom. i.p. 451. Hsrniut-
bift. natural. L 4. (, 6. p. 233. Robertut Boiltm de gemmu,, Ddv,
V 9 t\b<tl£>tdin exptrimtnt.tired njt.rer.prificipid p. 2 %u Me-

talla vero & gemmz inde oriunde , non raro continent mercu-
rialeaut antimoniaIe,veI fimile quid, cujus ratione efficacia magi»
eile pofTuntdida corpora. Quia etiam de lapide nephritico,
aliislapidibus vires qosdam ab autoribus variis deprzdicantur»
non omnino imposlibiles easdem cenferem , modo experientia
crebrior eSedum quorundam amuletorum rite comprobaret.
im6 largiorem quantitatem quibusdam periaptis necelTariam, vel
pluribus partibus eadem fimul applicanda effe crederem , fi quid
laudabilis expedari ab iis debcret.His haden^ vero didis, non eas
vires gemmis tribuo, quasautores non nulfi indulgent ipfis; dum
vires alexipliarmacas,in animam agentes, occultas, & humanum
captum transfilientes non raro illis ailignant. Longius equi-
dem polftmus immorari confiderationi de infipidis occupate;
quatenus fcilicet eadem varias operationes edere ‘poifint , fi ia
corpQs admittuntu*’ loco medicamentorum', uti de cryfiallis , fi-
licibus,cornu cervi ufio, aliisqve fpeculationes nofiras expono*
re valeremus. Sic lalia qued^ longa ignis torturi in viueain
It infipidam materiam abeunt, que tamen a ventriculi menfiruo
vel fermento foluta, in ufum medicum corporis egroti belle cede-
re pofiunt. Ad plura itaqve refplcienduro cfi in variis medici-
ne negotiis, ne fallamur, fi paucis folum tt infufficientibua qui-
busdam pfaenomenis fidamus : Natura enim non nimis ardis li-
mitibus cfi incIuTa. Non male quoq; dc duris corperib^, quomodo
icilicetvisquepiam abipfis,(fifticenturvel corpori appenfa in-
calefcqnt) exhalare posfit,^ciiamfirenrui id negotium miniM ex-
^fituffl appareat,ud quidem in olentibus plantis effiuxus;bend
'
inquam de nis exemplis eadem fimul illufirando agit Ltv.Lemniu^
dt HcuU,udt, mirdc. i.x,e. i>p. 149.&' ipo. Hoc non equidem ne-
go penititf>fed magnam U fulêntein efficaciam ex poteiuneu'
1 »
Digitized by GoogI
'
Caput III. Se«tIo T. 41 ;

U exigua oan» areuletl qu6d emanet,inque corpus migrer, tnor«
bumque debclktl, id non adeo medica compIe(5Utur.
fides noftra
Interim reflant adhuc alia loca in lublequentibus producenda, quae
fentcntiam modo addudam Ltmmi rationibus atque exemplis
pariter confirmant.
Reflat adhuc, ut demonflremus porro quomodo vires ab a>
mulctis emanantes in corpus ferantur i quod autem externe ad-
mota cuti, &pulfibus inprimis, vcl locis iis, ubi vafa fangvifers
majora przfto funt , facile in corpus agant , experientia, ratio, &
autoritas minus fufpeda faiptorum comprobat. Evolvatur in-'
ter alios Job> Tbeedor. Schencki$u Stbola pArt, bum> eorp. feH. 2,
pdrt. f. c. 2./. 30. O* Ji. Utrm, Grabiut de Mrtdn.med.p, 57, Sen»er-
tue htJiitHt, tîd, Ub. ^.part, 1. /l i. e. n. p. df Ludev. Lemejiiu
lib. de HAturdl. fdcult. c. 4. Hic ultimus inter alia inquit : arte-
circa cutem, quz ad iplam finiuntur, acrem externum at-
riae fiint
trahunt per cutis emilTacuIa ^ ut hinc intelligas cor nen folum re-
frigerari per os & nares, fed etiam per uni verfam cutem ; hinc et-
iam contagia contingunt , & carpis appofita excitant ventriculi
appetentiam. Quomodo item gemmat melius operentur (fitni-
U lilo dido modo) f! nimirum anhulis includantur & de digito an-
nulari geftentur affixi, parebit inferius exautoribus aliis cAp.^
ftR. t. adducendis. De rebus illis, que pedibus fubflernuntur,
vel applicantur , quomodo agant in remotas corporis partes , be-
neficio conlcnfusSt ner vofarum panium, agit Herferut Htrc.med.
l g. c. 5. p, 20T. Oe eadem matcna,Ycilicet confenfu partium at-
que indeorta operatione, prateipue vero de pulfuum cum corde,.
& pedum cum capite Sympathia, videatur FrAucife. BAceentu in
Syiv. Cent. i. Experim, py. Confuli etiam plufes autores poffunt,
qui de confenfu partium fcripferunt, videlicet BAufiierm & alii. Dc
aliquibus harmoniis vcl confenfibus partium non nulla quoque
prtânt in MifceU,AcAd. Ltopeldino CifAr.Auni i.Obf.iO.p.lo. O'c.
Venim nolo de hac materia confenfus plura jam addere ; fine du-
bio vero in negotio illo non fegnem proxenetriam agit circulatio
fangvini*. Htlmentitu tr.de Fcbrttdut. I7.§.i2. j^.afTeverat, feper
emplaflrum fuum centenas quartanas tuto fanafie, fine recidi-
Ppp * va,
i .' .
4S4 ScRUTtNiUM Amuletorum Memcum. ,

.
‘
autumnales luerint; fubjunglt tamen Hmulaiitor ibiitjiiod ..

va,Iicet
*
obfequia tardiora fuerint in obefis.
difti cmplaftri Id verouod*..
'
ortum duco , quia in iisdem vafamcê piiêdinisopprei&fttnt»

nec cutis adeo pervia r propter pituitofos humores loca omius
corporis explentes; ac denique quia fanguinis circulatio nonatkO'
eQ expedita , ud quidem in macilentis; in illis enim major. va>
forum anguldaprofhit^&fanguis pituitofos humores nugis hs»
bet admixtoS) nec {piritibus adeo gaudet. Hinc ApoplexumAe
fuftbcationes etiam obelis citius inudiari credimus» uti nonntdla
de hoc mdkferr.de «fKfittt, exfuptrdntt xtooivtmm. Comprdbat
preterea illam meam fentendam feri Hippotrdtes tpidem* /. tfr
/e£F. 6 lext, i. inquiens, fi quod veneoum efiing,efinm , aut Mtani
.
cuti affixam » tanto eidus folet interimerer quanto homo^calidior

*
ac maiori pulfucfi» De denfitate cutu autem r quod crans^m»r:

donem impediat (& confequenrer etiam admittat argrftis neffi-
camentorum effiuviaâgit itidem (.n.feS.y,
iam fubfiantia crasnore,mii{^8que cooipafla 0t Iblida n
corpore halituum egreffiim fimul impîri dicit Ameli. dSn^^vsr*
iUmeffeobgim f,ro.&c, Ex his iCaque didds fegnis amulietoraa .
operado fadlc coH^ poteff, Imdnegotium hoc inter alta iilu^

'
. Aratmorlusviperarumrnamqueeocidus afficiuntur&enecatUDT
animalia> quibo» tenera cutis efi, vidcOcct» voruerts , emen jqilHi--
drupedla & homines.Gtius indens di^ ariinalia pereunt
fiis condicit Ulonun loca» ubr cud» texturr tenor» adieQ;^
proftancmultr venar, vel artedx;:dcontrtrio non ka aC

di^morfu bruta majbr»»utpote quibus crafia eficuds,
non facile cedin»»ver venenum admittens. De quibuiffi|
perientia multiplici infirudus loquitur Frantife. ReiUî
sd eppojftimer JUtruinfuM ahfervatioMS de viperie pi
Indulgebimua adhuc operadoni amuletorum »-q>u
in corpus immitti alii adhuc vatfa ratioim voluntr Sisi
eius in igneu AStion. Regimink /.19. £fr. ex aône t*i
, vires : diflerit autem illic de ungula afet», quod OuSdti

&caput a cafu prrlirver, licet iter non fit de terfflihQ|(||
Itum ,,fi> fcilicct urâ UI» ia <%i(o locoannuii
DigitiZec)S»/’^ÔgI
u
I
Caput III. S ECTIO I, .

4 Jr
Camcrr, uti jam ante diftum ,& adhuc plenius dicendum rcftar,
ad evidentes magis operationes amuletorum vires referunt ve> ;
luti de indufio mulieris (anie,men(Tra6 fangvinc rinAo, ex Hof-

manno, fuperius tradidimus» quod fuppre^s mvnies proliciar^
ft applicetur mulieri lanitiem menflrui (luxus patienti. Id ve>
ro diAus autor & alii in fermentum & mumialem efficaciam »
fanguine in linteo excepto, atque hinc communicato male ha-

benti illi fanguini alterius conjidunt. De febrifugomm opera-
tione fententiam hanc foret «T/iZr/w itftbribut f. i2jr. conflat^
inquit» inprimis eorum , quar exterius adhibentur , vim & a6io*
nem fanguini, & fpiritibus immediatd impertiri ; & cum paroxys-
mum fine humoris aut materiz cnjusvis evacuatione prarcaven-
do arceant» necefTe cft, ut hujus cffeiSus ratio folummodo in>
hoc confidat » quod hujusmodi medicanTcntorum uru,fangui-
nis cum materia febrili targefeentiar ac fermentatio inhibean-
tur nimirum a pharmaco circa vafo a}ligat6 » effiuvb fangui-
;
ni communicantur» quar ipfius partteuias valde figunt » & con-

fltingunt,aui etiam fundendo & exagitando velur pracipitantr
Utroqve modo Ipontanca fanguinis cffcrvefcemra impeditor fice..
Confentit cum adduftis celeberrimus Rolfinciu/ chpn. in Mftit for^
m*m red, p. 413. quod exterius applicata coTpOri»uBi in-
calefcunt» communicent fanguini per poroscutaneos corpuscuk
la quzdam feu effluvia. Illa vero db<drrna de febri-
bus atia;^ , quod fcilicef materia vel caufa febrilis fermetr-
tationem excitans figatur » aut prarcipnetur fafinis vel adfirin^
gentibusyclariu» pertrafbtur abaursribus afiis. Sc de adftri*
fioria vi quz ex Vtfrioro redundat in medelam opportunam
ex RifcBtri Strnm.pcfiit p*g. p/r
ftis y ratio peti poteft
^
aW
quoque in fementiam (etiDodondta inprdx. mtd.iii,
tap. ^ 6* dum pro pericaipii» commendat illie herbas parum Aic*
d habentes. Ve^ hujus, fit alia plura de ejusmodi externte
adftringentibus adduximus in* catalogo amuletorum inter fe-
brifuga Plenior etiam notitia de didotumoperario-^
ne in febribus innotefeie ex Kircbtri t. s.p. 3(^4. fi>* jdf . ^
gpr» dt ftrmtmmiQn* /.• ly !.• (ft» Nblumtis hoc loco prolixita-
CT-liv
^pp j
«
'•VI !'/
ScaQTlNlUMAvtUlETOR®» MiTiTCUM. '

,
t> litare
,
circa adftringentia varia ponderanda, quatenus e^sm. ,
pro civJtêcf/uecMis reputantur fine dubio autem illa in malignis

:
accufandaoi vim vel virus fubtile , attenuans ,’corumpcns , pe-

netrans ac facile roaltiplicabile alioquin, figunt quadantenus»
alterant, partesq; varias roborant &ad expulfionem feri maligni
uni permovent. Atque his in attributis , fi non oronis,potisit*
ijja tamen bezoarticorum potcflaa confiftere videtur. Videantur
queqi fi placet de ejusmodi materia /»^ 4 »'

tibui f. J06. 0 *
Grubitu dt cegnit. (impl. fdtuU.p. 145. 1491^ *
defcbr,p.x^ 6 longius
> fnifceUdH. curiof. Sennertm ~
fdrdlipom.ûerceidiniu DUietict^Jungitu df'cydont$

plures,commodiori loco in dUxtpbdrmACQrum dodrina a nobis
'
rccenfcndi.
Ne vero a fcopo noftro longius aberremus , quo condi-
tuimus ofiendere , quod juxta fententiam autorum periaptain'
corpus quid infiindant de fuis viribus medicis ; defeendit in *
hujus confirmationem edam Tb.BAnhtlinut Epifi.dt /rAttspUm-^
utiaiu morborntHpAg.^. amuletis,.iit, periaptis, pcntaculis jk
bis iimilibus autoritas accedit a corporum effluviis . ficut SdaiB
autor citatus de venenatis fiatuit , quod peflem trahant : ita de
mitioribus , videlicet primula veris & fabaria pronunciat , quqd ^ .
dotfo vel ventri appenfa difcutiUt (crofulas. Quamvis idem emw '
X ibidem p. ip. adfl rua t fabaris radicem conrra haemorrhoides
fo appenfam imbibere morbofl quid ex tumoribus , quia cot*
rumpitur 8c ad alios ufus inepta redditur ; paqlo poft prideass* .
hunc allegatum locum tamen autor non obfcurc docet «ffluvin

'
in corpus immitti ab exterius appeqfis. Sic cniro illeiaqwf
exteriiotum vis per experientiam nobis patet quanquaa cs^f
,
(as ignoremus.^ Exemplo funt cantharides, qua etiuDextrailfb '
cuti cuemplaftris iminifits, veficam offendunt, nec non colpc^'

^his , agaricus, ungves& inulta alia umbilico ventriqoe sppli^
ta ^vum coiôvent. Nifi effluvia admittas.per porce
poris patentiaque (brantna fc infinuantia difficile erit niih|i'
, ,
ad rationes alias penetrare. Occulta multa funtnobis,quae|Mi*-
turs raanifeda &c* Prannisfis vero illis modis binis
prap^jf^'
ppetandi periaptorum ennefijmus adhuc fequentia verbe
vii
^Digitized
, '
Caput III. Sectio I. 4®7

vii /. 4. de umverf. £J* trigin. rerum p, 348. Quzdam , ait » ac-
tradivi virtute halitus perniciofos fuccosque evocant nocert'
tes, (ivc familiaritate, ut fcorpius, rubctarpailinaca fiLoquaidam
aleaipharmacam vim hebent, & dutn appenfa incalelcunt » fpK
ritus emittunt, qui vel poris vel animi recepti juvantr Aliqua
roborant naturam &in hoflem animant.Quatdam etiam Iptiilus,
augent vel difponunt ad bene agendum. Non nulla caiorcca
nativum roborant ; funt qui putant confuetudine venenorum
duratam naturam allapfus venenorum contemnere. Quaedam
dirponunt aliter, ad non patiendum. Non nulla advetlis ex-
ipirationibus folioitant llimulanrquc naturam ad expellendum»
quomodo creditur lapis nephriticus ad renes proclivis dcHina-
tusque efle,& in cr>lcutos proprie agere &c. Sopber.Kezukuidt
/tle p.t 07 ,Cf log. ad pauca, & duo przcipue capita refert dodrinam
amuletorum inquens : Sola virtus amuletorum in eo confiftcre
debet,ut vapores fupemcdeorAim repercutere, & deorfum trahe-
re posGt, vel infra qniefcentesligare»ut nec frequenter, necicopi-
.oie inferna ad fuperioravadant 3 atque ficadverfum eos membra
'
fuperioraprxmunire,velab eorum moleflia liberare. Idautenv
, virtute eorum reMrcurfl va, vel attradivi &c.
faciunt amuleta .
Hadenus attigimus & adduximus autorum opiniones ,

c]ui evidentes operationes & agendi modum tribuunt amuletis;
font vero etiam alii, qui abArufam magis , occultam , magneti*
caro atque alcioris indaginis ^vel operationia rationem iisdem
conceflam vendicant. Helmontuu^ de febribus aliisque morbis»
affirmat , quod ii curentur medicamentis tam interne datis
quam externe applicatis,& quidem citra evacuationem humo-
Dun vel expuifionem caufe peccantis aut morbilicz; hinc etiam»
evacuationes vcl purgationes varias, venefe^nem,aliosqua
iiroiles alioquin uficatos modos curandi deridet de quo videa-
,
tur aiv/er//i7«rrr.o4/«r.raif/r. »^/4 $• 45. & idem;MrA»»«/«r

dtfthrtkm c.%.§. ^6 . Ignoto bo/pite morbo 4^. tumulo pefikp.\%o»
aliisque in locis pluribus. De controverfia illa vero , utrum a-
muleta fenfibiliter vcl infenfibiliter morbificam materiam expel-

lerepoffinUo9uitur£r4^MirJ^0/. etmru smiekts The/. 49.
... firma-
,'

fimadvam autem tuetur priorotn contra non nullas objcAiona
eorum» qui poQerius fiatuunt. De utroque etiam evolvi poc-
eft BtrtboHnu de Upid, Nephrit. e. Im6 qubd majus cft»
PfelmeMiiu citatus cdluvia corporalia de amuletis nât ; ra-
diale (ûididt nefeio quos terminos vel appeUadones» sldors
‘
ijperationis iive pote(lans,periapt» tribuens.Idem hk/lelm«»-
ttM crebi5 allegatus ignota aBient Regiminu §. 19. pronundai
inter alia ( paul 6 fuperius etiam quadantenus allegata ) de un*
gula alcisf qndi non minuatur robore» quin potius confirmet
latrûti magnes alloquio ferri confortetur; in (^num liquidum»
qu^ agens nequiquam areaîonepatiatur »in>diombus fe*
ninalibus aut radialibus » & per confequentiam, nec patiens
ideo reagat. Periapta itaque » pergit, five amuleta, Bias ha-
bent , quo nbi parerp objeda (logunt, coelorum inftar, aguntque
in fuum duntaxat, &non in alienum viciniusque objefHim
citraque omne corporale eilluvium, motum, pssnonem,aut
debilitatem, fiia xi^romunt merita &c. junge sis tixamipfint
magnum «portet. Illam autem opinionem minus
admittit Rolfotcim ebym. quippe dmi^^tett
fieri femîorvel virtualesvel corporaIes.Noninnequens etiam
alias ed autorum fent^tia Hia prior ,
quod amuleta non agsnc
corporali, ied virtuali contadKi; veltK de ftewi^Galetmt t.6.
de’fmpi, modfMult, toTfttlm L%.dt abditu rer.eemfit o, \J. aUt^
plures(btuunr.SedproxiiBd abhinc citatus Helmomim for^ nbn
femper £c de omni amuleto hanc fentendam fovet, aut ipfemec
(ibi *t iam (ontradidt. Docet eni m de maguehvuin, tbreu.fj. af . :
quod ungula alpes iêpdcos in fultus arcens paulatim edbeci
reddatur.Ex quO afierto «ii^no colligere licet,qudd juxtaltane
ili his mentem vis medica in ungula diâ vd difplodatur db
attradis morbofis halitibus , aut quod popter cdiuvta fua fa>

communicata, atque ideo pe^ta , xkbiiior illa
lubria corpori
reddatur, fmo Helmamitu dtpetffi. med. §. 61. ds fixis edam
ponunciat quod vi tnfiuf ntix dc direftivi agant citra eva*
,
porarionem ; alia verd ob aporrhceam,qudm tumittsnt (cnfim,

viribus minuantur, Jn prxcedendbus item fx Htimontio fle
aliis
Digifized bv‘j^QOgIe
Cawit III. Sectio 1.
aliis nos retulilTc recordamur, qii6d venenata periammata vi-
ribus fuis deftitantur tandem , Ii aliquandiu in ufum vocentur.
Idem illud dc ungula alces paulo ante difium repetit ctiara
Friii.Hdffmanntis methodo med.l. i.c. Flacct nobis de-
nique adhuc aufculrarc Hclmomto ,c[u\ pr2tere.i de lapidibus feu
gemmis integris , vices Zenexti fiibeumibus , ( in tumulo pcftu
/• iSj-;ft-'’tuit iterum, quddvires harum fiant irradiando in corpus,
quod attingant promcmodiim alitorum idque tam mali
infiar ,
virtute attradi\,a ,
quam expulllvi fieri folerc dicit. Juxta fiunc
modum c\mAanienu% Mjrf.Ficimu^deviiti (ocliius eompjrjn^
da f. 12 ) agnofcit flcllarem coeleficm formalem , occultam , nec
, ,
adeo materialem & dementarem operationem , pr^cipue in

gemmis , aliisque amuletis , quam vim eadem forir h fua exigua
largiter diffundant in fpirltus eorum, qui geRant ilia. Devi
aOrorum paulo inferius plenius difpicicmus; interitu ex modo
addudis,conRat juxta mentem Hlemottih & alios a nobis hadenus
receniitos aucores,qu6d perlapta inprimis agendo, id cR, emit-
tendo quid,& paticndo/dlicct recipiendo quid operentur; que
vero, actio inter duos iRcs modos promptius locum inveniat
in quovis pcntacuIo,difScultcr forte, & non ab omni difccrni
xque poterit- Reflant vero adhuc dii autores de periaptoruni
operatione confulendi, qui an aflenfuro mercantur,Ben.Le-
dor. ponderabit. Sic verbis,huc quadantenusfacientibus, bo-
nitatem naturi explicare conatur Siionut latrofopb. mifitU, tr.
42. p. (cilicct quod obRctticante partes corporis ex
medicamentis congrua vcl falubtia attrahant St advctluro vd
disHmilc expellant.
Atque c6 afferto jam medo citato deducimur ad illo-
rum maxime frequentem fententiam , qui periapta vel antipa-
thia vel fyiBpaihia operari arbitrantur. Sic de operatione ale-
xiteriorum &
amuletorum venenis oppofitorym (latuit
it vipera natura p. jp. O* 41. quod contrarii fui vi infita C fi ea-
trinfccus applicentur ) non extrahant fed intus propellant, ,
confortatione fua extensa. Tralliantu 1. 12. c. 7. £?* /.t. eap. ip.
itidem antipathia phyfid (latuit periapta operari. De eadem

operatione# quod fcilicet amuleta congenita confortii autdis-
Qqq liJu
V
4J0 ScRUTiwniw AmiiiiTORUM MiniauM.

HJii proprietate, vcl fubiântiz funilitudine, vei&iaicitij corpus
«Iterare , aut rcHcere pofltnt , loquitur KimdrfnHsiM0r.iti0n.de
fmdgiftdti0nt dfud Tdndierum disfertat. fhyf. rr.tdie. ftg. ai6.
9^ 117. Hxrcnt in ca disHdii vel avioris operatione quoque Frdcs-
fienui csfit.uff Beditrui Itk.i. fdg.is,^. Mirantur ii. Humi bi
aiHnitarcoi rerum; verbi gratia, quod magnes ferrnm,cIcv5truTn
paleam & alia appetant» vcl attrahant, cum nulla paritas inter H>
ia intercedat. Verum omnino cii, quod varia rerum hartaonia
vcl conferrfus ScdidenAis rrpenatur » cujus non adeo ratio prom*
pte femper reddi poteft, licet quidam hoc conentur. Cor:ftat
quippe quibusdam telcs ,
cafeos, rofas, panetr, cancros, fiaga, a-
liave plura contraru ede ; lic feles (logulari appetitu ve) inclina*
(tone duci videmus in ncpcum,& radices valcriahar&c. Sed plu*
ra alia hujus argumenti exempla in hanc rem coacervare fuper-
ledeo , cum non pauci aucores ,
dc fympathia & antipathia, vcl
conlcnfufcdiiTenfii rernm «gentes , Hmilia cxttr.pla aut teflimo*>
nia depromant; licet non raro etiam abfurda &a veritate aliena
fuis traditionibus admircesnt. Ne autem anfa cuipiam defit, qui
fufiiis amuletorum operationem dedtteere velit cx doArina An*
tipathiz vel Sympathic^ confaUt itidem cos, qui paulo plenius
amuleta vendlant; quamvis non multi cx profrfTo argumentum
hoc profequentes mihi innoterrnt. Suppeditat autem quaedam ,
de illa doArina Ri>d0^b. G0tlettiia tr.de pejle p.y^.Sc alii. Jungi

pariter de hoc negotio in hac dodrina pofTunt, qui dc magnete Sc
magneticis adionibus , ideis, atomis, aliisvc Hmilibus rebus feri*
pferunt. Penfitantes nos ejusmodi mirabiles naturx adiones
dixerimus ferme cum aliis (fua facientibus verba de hac materia)
'
ex Htppecrdta l.i.de didtn.daxa didi:ex divini ncccflitatc 6unt ta-
li«, nefeiunt tamen epiid fidunt • unumquodqve fatum deflina-
tum explet. Hinc iterum periapta experientis comnaitto&com* .
mendo, quantumvis ifta non femper omnem fuam laudem ab au*

(oribus communiter naAsm , expleant ; fbrtd tamen' non omni
'cHicacia quxpiamdeflituuntur,'!! major quantitas & continuatus
ufrts amuletorum obfervetur & adhibeatur , uti hoc antea etiam
ifidiînus. Fateri inflmubprxfentis hujus materix dudu, te-

nemus
•
Digilized by Coogle
Caput- III. Sectio T. 491
nemur rem admodum abftriifam fi’p«e(le,qu 3 m aufores quidam
diii* Antipathia: \ Svmpathix tanquam facile cxplicabilens &
,
imeliigibilem tribuum» cruentes eandem quoque n«B raro ex

qualitatum occultarum puteo, qui camen i quibusdam igno-
lantixafylu.aidicitrtr. A pofteriori quidem nonnunquam ejus-
modi .Tiiiiones dijudicare, Scad.amipatbiam, vel fympathiaiB re-
ferre valemus ( licci forte etiam fubindt confundamus illas, vin-
dicantes liimirum Antipatbix, qua? Svmpatbix tribuend* cirem)
zque tamen perfirpe mapei ignota caufa & ratio operationis >
quim fi cx occultis qualitatibus cam dcrivaremus-
Ut ver6 in eruendis operationibp amuletorum anlam medita-
tioni majori (uppcdkcmus, videntur quzda periapta,&; febiifuga
inprimis, ( juxtaautorum quorundam opinionem verilimilem) vi
qpiati quali, vcl figente efiicacia przdita. Hanc in tem ea repeti
pofrunt,quzpau!d ante .adduximus do afiiingemibus forlnfcciis
contra febres commendatis Fidem autc non pauci faciunt de
ejusmodi figentibus, quod morbi varii,& febres prxeipue, a peria-
ptis iflis quadantenus {cdatz,recidiva facile pofica paflx fint: Un-
de non nulli H!ud,& fortius quidom interdum revertens malum,
perperam ortum colligunt. De ille afferto autem,quod amuleta
figant morbificam m.ateriam, videri poteft Kozdkus defuk c,i,fen.
l8./. 107. fi?" lOS* «li fif Sebdfi. ift mtdic. L 2. (. 2|.
Imo fi/<ro 24lf/ opinio locum invenit, quam in libro citato,

& aliis fuis feriptis fovet , videlicet quod Cedes materiz febrilis,&:
pofl paroxyfmum acquiefeentis Ht'in extremis locis vcl digitis

,
pedum ac manuum; Ii inquam locum invenit hzc opinio, quod

di verticulum iiabrat materia febrilis& defervafeens in didis locis,
periapta etiam ci£dem,vel confini regioni applicata, fucseffcdus
modo dldos citius exforent. Nolo hoc loco feifeitari, utrum a-
liaquoqve ratione febres ,aliive morbi cefTare , vcl remittere pos-
fiot, citra opiatam efficaciam aut figendi modum, quod tamen
impoinbile non cft ; cum didi opH & apiatorum efiedus forte non
/olum in figendi ratione confidat, fed etiam in varia morbi altera-
lione ,& evacuatione tam fenfibili, quam infcnfibili.alJisvc ra-
sionibus pluribus. Dodu horum id obiter his iofexo ,
quod
Qqq » peri-
:
49X Scrutinium Amuletorum M*mcum.

pcriap(^,Tliave medicamcnu non Aatim ptopterca /int damnanda»
firecidivar fcqvuntur»poftquam aliquandiu fudlamlnarunt mor-
bo«',pra!cipuc in initio, & (i nondum ad ftatum fuum fummum e ve*
Ai iidcmfi.ierunt,in quo (latu ultimo Stedcrifin inprimisdeduAo
vcl anus feliciter f*pc medelam confert. Sufficit autem in me-
dicamentis internis , & amuletis obfervaOc ,

quod cito (ufiulcrint
'
morbos ; fi vero non fitii tuto ubivis iilud fieri videatur, id non
Ita femper medicamento, quim applicanti illud tribuendum eft
qui delinquit forte in continuatione vel dofi legitima adhibendi
medicamenti, alioquin falubno eaiflcntis.^ Sine dubio quippe
multa medicamenta, rpecifica alias diAa, Tuo efieAu olim dilau-
dato , hodie videntur dcfihui r quia communiter nimis exiguam
dofin adhibemus, perlvan canoiw , & feculi confvetudinc ; quod
jucunde curandum fit Sed lapfimi ab uno extremo ad alterum
!
fic committimus ; defeifeimus quippe a veterum medicamentis,
prolixis naufeofis vTnagiflralibus decoAis, ac hecatombe, in qui-

bus manrpuli & haufius fufFocanies pene fufficientem & exceden*
tem fere dofin medicamenti continent. Abhis inquam de! abirout
ad granum , guttulam unam vel alteram, imo pene ad invifibi-
Icm medicamenti chymici contradi dofin. Non loquor deomnt
efficaci medicamento falino- volatili, oleofo, mercuriali, anti*
moniato vel fimilircujusfcpe exigua; dofi magna inefi efficacia.
Illud tamen omnia elixiria, cflentiz, tindurr Sc ctmtfada medi-
camenta ncutiquam prefiant, quia non ex apparatu medendi fuffi-
cienti confifiunt,ut idebfub ifla exigua communiter ufitata for*,
ma, propottionata item & adaquata fint, ad morbum (ubit6& ra-
dicitus tollendum vel debellandum. Quid enim multorum ufita-
iorum hujusmodi medicamentoniiir gmtula una vel altera, aut
pollinis cuiuspiam granum five atomus fere, expetita a deficatts ac-
frotis przfiabit in morbo quopiam expugnando , prarcipue fi ra-

dices alus idem egit. Imo quidam fere expetant & expeftant i
Medicis hodie curari fine medicamentis. Verum moderni rae-
'dici lîtimi nondum comprehenderunt, vel facile addifeent
Chtifii 8c hujus Apofiolorum peritiam fanandi , nimirum verbis,
auaAu , vel levi ceremooii ab iis olim peraAam aut oficnlam.
At-
Caput III. Sectio I.
'
4P3
Attcndat'etiam benevolus leiior ad methodum medendi, quas a-
lioquin in malignis atque c.xtrcmis morbis, & in pede prxeipue
triplo majorem dofin medicamenti camque brevi temporis (pa-
,
cio aliquoties fubinde repetitam, injungit, vel admittit; idqiie

forfan tit ideo quia periculum aded in mora in hujusmodi morbis,
& cunctationem medelx mors alioquin fjcild antevertit. Eccur
non itaque citius in morbis mitioribus legitimas,& paulo validio-
res dofcs medicamentorum admittit methodus medendi, quo in-
ter alia etiam, cito morbus tolli pofllt ? Exigua igitur portio amu-
letorum (zpc forte obdat, nc fubrequatur laudabilis cffcflus fpe-
ratus. Sic in aliis etiam medicamentis rpetificis, pluries alioquin
ab autoribus efficacibus obfervatis& declaratis, accuHindam iti*
dem cenfeo infufficientem dofin ,

quod eadem viribus fuis aiias
. deprcdicatis,vel encomio prifeo (zpc non rcfpondcanc. Sed de

hac materia alio in loco nuper dc cortice china; foliciti egimus.
Paulo Aiperius Htlmontio interprete innotuit, quod amu-
leta cee lorum velaftrorum inftar diffundant fuas vires ;
eadem fc-
rd verba & mentis expofido proftat deperiaptis n^\M\Seh.iftian.

in meditins fîrit. l. 2. c, i%-p. 166. Videtur autem iftis
fuis verbis Htlmentitu taciti in aflrorum influxum inclinare , qqi

tamen ejusmodi fimile ali^ auiorum refugium ad aflra ( in variis
enodandis rerum operationibus & medicis pracipii^ ufit.-.tum y
,
ferio impugnat & deridet. Nondcfiintinfimul alii, qui aperte a-

deducere & addicere fatagiint, volu-
trulctis ex eo fonte vires fuas
ti mentem hanc elle Htrmetu indoftm pbtlofiphorum (S ^gyptit-
rumfattrdotum tx Adttni /.1. trdil. dt mintrAl. doctt Jac, Zwin^

gtrtu Ex*m. thymic.primiptorum p. 49. 4J* ]oh. Langitu lib.% Epift»
mtd.^^.p.n^l. Adftruit hoc itidem Marf. Ficinut devit» cmlit.
fompdrdndd l. 3. c. 12. p. aw. cujus vcrba p-iiilafu})Crius addufta
denuo jam repetere fuperfedemus. Inter alia vero idem modo ci-
tatus autor vim illam naturalibus atque artificialibus medica-
mentis propriam tueri conatur fequcmibus/i.aip. inquiens: quod
autem hxc (fcilicet amuleta aut medicamenta pefH & venenis op-
pofita) (imiliaqve tale aliquid agant virtute coelcfti, id argu-
mento eft> quia etiam exiguo pondere fumta non exiguum ha-
Qqq 3. bcnC
494 ScRUTis'iu*! A-muletorom MifircilH,
agenJo inomcmum^ quod elcmcnuri qualitati vix iin*
bcr.tin
quam c/1 conceUUfu,igni videlicet vald<i caleAi. Materialis enim
vif tus ut ?.gat tnulti 3 rn,rr a teriaro deliderat iruiltan. Formalis au-
tem, etiem eum minima materin, valet plurirmim &c. Fluta .
de v!rti;te arruletoruin i lideribus oriunda profiant iit Sen-

Ktrn dtCo»f,!S MJfe*if.(h)m,cumAri(lotcl.f.\o.p.ae.(flxu
cap. iS-jT. 34]. Autorhic cos inSmulibi refutat, qui occultam
rerum iytr.pathi.im & antipathiem negant, cura tamen absque
corporis contactu actiones magr.cticx pasfira extent , ceu cx-
pcricnili comraonftrct. Idem illud indigitat Ze»e,ftatuens pen-
tacula vim luam vel a virtute univerfaii vel i cocio mutuare,
jungendus his quoque \xAtlux RcufsiM Epiôl.med. i‘x,pJg. 6 S-
^qiii dkit: amuleta vim habere (ij nonnulla a toclcflifiderum in-
‘
fluxu , (2) cx fimilitudine analogiam

ut in gcrr.mis picrisque
quffdjm certum aliquod oscoibrum corporis, qui*
pfislidcrc,ad
ornna par fuuin confortst: fle oculus muflelx gcltatus, dicitur
i fafeinatione oculos liberare. Sic quia falini naturx dentes;
fal coagulatum in oculis cancri dentibus confert. (5) Quxdatn
ab ipfuis animalis ,undc veniunt infita quadam natura facul-

tatem Ibrtita cfle,qiiam vim contingat rnoJo in hanc, modo
In illas corporis particulas etiam ignobilisflroas diffundi &c.
Aflrorum porro c&aciam fine dubio etiam intendit JtAewrF/W
elfiTVJt. mei. hb. 4. fo{. m. 648. dum de cccli operatione ita dis-
ferit: •.-iititem, inquit, non ob elcrocntarcm crofin partum fa-
cilitate probo equidem: minus illud, quod a tota fubflanfiaj
,
' quam alii occultam proprietatem indigitant. Qui enim cft

illaindigna philofopho, cocca ffiCultas.^Quarc fiquid hiC con-^
feri Itites, iit confert maxime, iJ came atque totum non e-'
Icmcmis pa*(lvis, fcd principis hypoftaticis , adivis interius
debetur. Nec cfl ulia conflans vel facultas vel proprietas,
virtus & domine ,
qui non in f»incipiis adivis deprehendatur,
principia vero itherea funt, ciementa fublunaria. Faceffanp
hinc, qui in elementis, atomis, (piritibus harmonicis occulta,
,
caca proprietate, fimilibusq; praclaras rerum ab indito pei
yiy fpcr»aticum , vktHtcs & facqltajes invoftigant. Haflehus
Stbt»-
\'
.
» k I
. Digitized by CoogI(
CAr:.rI!f. Sr.CTio 1.
SdfKfliu/, Non
rccfduot sb cji srr.edi fcnfcntia plurcs su-
tores ques etiam pro/Vu RoA.CecUxinf de fefiep.^j^ (fr;.
alii, inter
'
flatuir quippe geminas, terri vcl mari erutas, vel anlmantiuni

corporibus exemtas, ftngulari viae frcultatc pollere , casruc
vim quandam occultam cxfpirare,3t incorpora gonantium in-
fcrerc,idque non abdita foJum & occulta proprietate quem ab ,
aftiis cenfet, ( conlentic nte MjrjUi» ) fcd etiam ab emanante, cf-
fluxuque latente quodam. Uitimo ex loco cit;;tc Cef/f »//ir.finml

coliigcrc licet ,qud-.l ligaturi phylicz periapta dicamur.ob a-
flrorum influentem efficaciam quz operationes rerum fiflat at-
,
que de qua ligatione plura tradit alius Iccus rt>/!r/ firu-

liget;
ttnii. Inprimisvero gemmas abafiris fues vires impetrare ve-
teres fcrlptorcs non pauci per /vafum fibi hsbent, vclut hujus
'liberior mentio inferiuse.»/'. 4._/ir7.i. occurrct<
Kafienus addndti autores in genere amuletis ftimulum vcl
efficaciam ex aflris dcdi<>ûm addicunt. Sunt etiam alii
,
qui o>
mnibus fi.mpikibus trium regnorum l’harmaccvtkz(atquclic fi-
mul amuletis etiam ex iis regnis petitis,) certum planeram, atque

coliCLtionem , rrrpprationeni & applicationem fnb ejus certa
co.nflitutlone, fitu, vel conftcllacionc tiibuiint. Inter hujus
tloi5lrini autores £*c4rri« in fuis fl:riptis,non ultimo loco repo-
nendus cft, uti &
CarrUbtena in ho bario. Agit quoque de hoC
materia Mtrftl. Ficivusde vitJ ealit. comparanda /. 3 .C.U. £?'e. Dc
amuletis martialibus , faturninis, funilibus aliis, quando con-
venisr ea colligere, legatur Israel Htcbmrut in ntjfler. metallor.
£T Upidicto coTuimiatione. idem 'autor ibidem etiam plurima-
rum herbarum conetftionem , juxta modo memoratam intenti-
onem oblervandam docet. Taxat infinuil ille fupernitiofos ri-
tus ,
confccrationes ac ceremonias , circa diiSam collctftionetn
quibusdam ulrtutas,!» myficrior. 6' frrtgdlor. sraUatH priori p.
6 j. fi' 01 Sed iibri ilK , quales fini jxtriicandi, clirillianc philo-
.
fijpbantes facile deprehendent. Imerta fnperfHtiofssctiam cen-

fet fitrplices illas collefliones fub certo fidetum politu ir.ftim*
t s ExC.Jrfc. Faner. iSruna in dogm.u.n.eJ.p.-pupi. Non nulla dc le-
je^nCî hac plantarum coUedijonc item uadit H.rm. Grabm: dt
"
arean
496 Scrutinium AMUtETORUM Medicum.
arcjn. medie. p, 6i. e, Quibus aJjiingatnr eundem colligendi
modum increpans ex cenis f undamentis Freit-igim nciliO.
-
mri:eu(,2^. Sententias non nullas de collectione ejus*
modi quoque ^nnou\lt Emjn. KonigtHi regno vegctaOilip.jiô, Si
accuratius ad ejusmodi colloCtiones rerum medicarum vero
variarum attendamus ,fipe prarter necesfiratem & intentio-
nem qnorundam inventorum, alii fupcrfluiofos ritus & obfer-
vationes dierum, horarum &c. iis adiniftent. Sic quod
imra duo mari* fcfta vel dies notos cervos venari & jugulare
fukant, atque adeo parces illorum efHcaciores in medicina (la-
<uant, id propter illorum flattlm ac vigorem meliorem fit, qui
non alio anni tempore adeo' ipfis concefTus putatur. Idem judican-
dum cft de hypcrico Germanice , / pro quo vul-
gus etiam fubdituit herbam aliam, illamq; dic /an6i Juhannis col-
ligendam cfiTe pro variis malis & fafeino abigendo inculcat. Eo
veto tempore drter,nec adeo firide die illo, vel hora certa illius, .
iU.i herba fucculenta &; optima ad medicos ufus cenfciur.Raiioni
qtadamenus etiam confonum eft,quod circameridiem, videli-

cet horam duodecimam planta; quzdam optimo |in Ratu vel
vigore confidant; (iiperftitiofi tamen id horz,pundo temporis
& planetarum certo fi(ui,ac influxui immerito adferibunt.
Hujusmodi temporis obfer vatio, variis in medicis agonibus,
toto die fere ufitata eR fuperfHciofis, inprimis hominibus qui
transplantationibus morborum indulgent. De colleCtionibus
iis , dicto illo modo ob vigorem & optimam conditutionem
injundis a quibusdam , Se ab imperitis male adminiftratis,nbn
nalU tradit JUtneJituv 4 r./eS./.^.c.^.p.i^^t 'Et ecquid boni
( paulo pod examinandis^que
/ufpicemurde operofisTilfemis
charaderibus Si miris, diris , fufpedis , ignoiisquc verbis non ra*
ro notuntiir ; uti Sl fi eadem, nefeio quibus temporis circumdan- j
ciis injundis, prxparantur. Quid boni quxfumus, furpicem.ur
,
de negotiis idiusmodi : ciim,ad ejusmodi fimpliccm ( uti appa-

ret ) collcdionem radicis filicis, fpititus quifpiamnaurninUB in
ea caeperif loqui cum effodicnte Augu/io Eizlera, ccu tcdatUI
ipiemec in lua If^goge pbjf. mdgic, mtd. cap. i p. 12.6^0. Fuit for-
fitan
Dipitizod by t.^\oglc
CapUt iit. StCTio I,
, 4^jr
fiUn h*c planta talis, qualis Decano cuipiam, nummi aut D*-
moni facra olim putata fuit ; De plantis hujusmodi vero fiiiius
diflerit ( plusquani confummatus Medkus)ConrinîM de Hcrmet^
medie, c. ii. p. lao. (fe.
i. I. Proh ! Damonis auteia aftus qui- ,
bus deludit homines improvidos , qui tamen larvatis iftiusmo-

di aiSibus dediti nimium iibi fapete videnturjnonaninoadvcr-
tcntes quantopere a Deo defeifeant, ?i quantis facerrimus ho-
minum hoflis technis, aut neniis ejusmodi, ttKirtalibus iniapfum
pronis infidietur. CollefHonis talismodi modos literis confi-
gnatos(fcd quia fuperftitiofi lunf, refutatos hmul) reperies in
Aiicbiel,S4pftii_ wun&etrbflrlufjeii êib#unb tOunte^r^nty*
^ttêp^rt.up.zoj. Inter illa quzdam allegata etiam amuicra
concernunt. Nonattingam varias ceremonias, quas ruperfliti-
ofi ejusmodi dodores coIlctSionibus non raro annefiunt ; vel-
iiti J5c illa collcflio injuniSa non admodum rationem aut foli-
dam «xperientiam fort^ fapit ,
qua quidam injungunt certas
plantas , ramos fruiticum ,
aut arborum furfum ede decerpen*
dos, fi vomitoriam vim ab iis expcflarc velimus, deorfum ve-
ro, fi alvum laxare & fedes promovere illi debeant. .
Nudo autem illo diifto afirorum influxu, in fublunatia

medicamenta , non omnes funt conrcnti frd latius exfpatian- '
tur,perfvafi longe majorem clBcaci.im induci figilHs,Tilfcmis,

& amuletis afiralibus , fi prarparent vel conficiant ifii artifices
ifihzc fub certo cccli fitii, fc alpc^lu fiderum,caque notent fi-
gura, vel figno ejusdem planetz przfidis experiri. Ad has

Tilfemas licet varia fimplicia recipiant autores, metalla tanoen
prx reliquis iisdem pro fuo negotio arrident. In bzc itaque
didi artifices de coelo, mirifice tamen illud negotium torquen-
do, vires zthcrcas, coclcficsifiupendas,A’nercio quasnonam-
pliiis defleflere, iisqufl tenaciter imprimere fatagunt. Quas
prztcrca fuperftitioncs &
przftigias ifti artifices ut plurimum
admifccant fuo ifli artificio , non attingam in przfenti cum ,*
quivis chrifiiane phjIorophans,fc feripta de iis agehtia legens,

facile deprehendere illa queat. In fublcquentibus etiam dc Zero-
efflre refiant quzpiam adhuc dicenda ,qu6d illicitorum acfiipcr-
Rrr ftitioforum
t
498 Scrutinium Amuietorum MsrJicuM.
nitioforum a muletoru luror cxiRere credatur
,
qui fottasfis no- ..
’
men fuum fecimis (quatenus Zoroaiires aftro^
'
riim facerdotem denotat ) arcana eiusoiodi aftralia revelavit.
De noBiinls iftius diô valorc vero Dimit fententiam citat
Ccr.Job.VtsJiiu EtymthgUof, ^Ô.in vo<efttUd. Amuletorum
idorum genus, juxta aftrorum conditutionem, paratum autem
varia fortitur nomina dicitur quippe Talisman , Talitfman vel
: ,
Talisna,de cujus vocis explicatione videatur itt
ICfqukfflurilxn Tom. x.part. 4. c. 23. p4g. 303. £?'c. & alii plures
fupra idf. i.ftU. i.f. if. ^ f.aliisq; in locis noOri ferutinii allegati.
De figillis & pluribus fioiilibus nominibp, idem id denotantibus,
etiam alio in loco egimus. De his vero tilferois pasfim multa
patrcKinia, exempla, atque indruAionesreperiuntur,pracipud
apud Tbe$fbnûmP*r4Ctlfum,}{jbntrHmUc.p.\^1,J,fic>lii’ ,
rdndoUnum iHturmum RogeriumBd-

cenem, c\uem citat ( ipHusque doifrrinaro de Talismatibus non
omnind averfatur).?#/'. ITirdigiiu in medicind îrit. a8- p^>
170. Perpendat vero curiofus Icdor ipfius modo didi
auToris fententiam .
quomodo fcilket velit adtotum induxum
abforberi a metallis l.d.lib,i.c.i6.p.\69.Dc dodrinailla por-
ro agunt Teir. Jeb. Fdber. operum fuerunt volum^ i.pdntbym, l. 4.
quo in loco citatus auter alios quoque patronos
allegat. Sed argumenta hujus ab antiquitate & multitudine
autorum petita ( uti tritum habet ) errori vix in hac dodrina
parabunt vel patient patrocinium. Potuerunt quippe & H er-
rare, ac meo, aliorumque judicio errarunt , quemadmodum
'
pluries hoc nodrum ferutinium atteflatur- Non pauci alU ec-
iam Aint , qui docent ida arcana : velut Zimdrd dutre mdjg.
medico videripoted,& Gajfaredue incuriefitdtibut induditk.ldtib^
ta- etiam Talismata are expreHa, fed fimul refutata prodant a-
pud Jw/. /tr/V^c//«mdeamuletis.SpeciorasTalismatum deienfia^

nes ac rationes patronoru fuperredeo rccenrere,dumicilicet justa
tenorem /htarjgdiudrdbuU fuperiusficut inferius, & vice ver-
si,exidere pronuodant 3 atque hinc^& ex aliis fundaraemis( fed
itepe infirmis) nexum atque inHuxum aftris extorquent in res
'varias.
Digitiked-by
V •
Caput III. Sectio I. 49»

varias fnblunarcs. fcJcg.mtcr dc hac conjundlcne vcl corr.bi-
- natione magna inferorum cum fuperiorlbus agit , & dcclinan-
<ius ilôs illicitos aufus, atque theologicam magis interprcca-
lionem illius canonis apprehendendam eflb docet Pbil.HtcchJlvt-
terui /Jef.j. eif. 2.»w#i/.z./.ii4.fl'f.Im6fimpHces collcdioncs St
eledioncs fimplicium juxta certos afpedus inditutx, ramunt
non plurimae fufpcdae,&ftipcrftitiofae funt,Iicct Aftrologi( pro-
memores, ncc facile deferentes hanc
fesHonis fuae defendenda;
dodrinam ) iftas Gepe defendere defudent. Prxrerea de didis
iftiusmodi, magni i quibusdam ardimatis, Tilfemis confuli
quoque poteU dnenymi tradatus Gallicus cujus titulus ef) Le
,
Taliitnant juftijiez. Similiter zre lignata antiqua quzdam fi-
gilla fslcdiora &

veterum Hzreticorum amuleta, illaque im-
pia, minus tamen approbans , oculis GlUt Laurent, Pigntriiu in
thdrdPitribtu yi:j[///.Dehinc non nullorum Gmilium amuletorum
( iEgyptiorum myGcria illa vocans) mentionem quoq; facit ]cb.
Smttitu in Antlquitdtibtu Neomagenpbut. Sigilla qmedam Per*
farum Itidem zre notata evolvi poliunt in Micbail Ruperti
quoque polTunt alii, quos rparfim
Besleri GazdphiUcie. Confuli
recenfet in NummopbyUcit Lutderi<tno Red»lf. CapelUtu. Plura
,
de Talismatibus itidem ventilata prodant in CoUtgio Parifenfi
in Ctrmanicdm linguam vtrfo /. i. ctioq, ai.p.4<»o.CJ'c. De iis-
dem, St quid Gtfentiendum de Gdcnim influxu, ad magicos cf-
fedus , confutatur pariter magicum variis in lo*
cis. Vchtmtnter autem ambigo , an pro hominis voluntate
aflralts ejusmodi efficacia in fymbolumiquod materie fuit im-
preHum , de fuper fledi, atque derivari posOt , qus etiam firmi-
ter illi inhzreat poflea, atque ideo morbos varid modo curc6
Sed quis facile aufcultet his nugis, qui ChrilHancphilofopbie ad-
didus.uec admodum credulas ed. Nolo refutationi vel venti-
lationi horum prolixe indulgerc , cum alii me fublevent hac ope-
ri ,
dilucide idhec examinantes atqve refutantes. Non male
fort^ huc trahemus Pici Mirandulani verba , datuentis ; quodf
quicquid fitmagie ,
falso dide naturalis, id omne fuas in Adro-
'
logica vanitate, radices fixeriti atque a fuppreflb cumDeiaoni-
j)us pado derivetiu. Sic etiatn fuperditiofa declarantur figilla»
Rrt 2 que
Digitized by Googie
jco . Scrutinium Amuletorum Medicum.
qusccnm figno cancri convenientiam lubcre putamur apud (^no-
flrar AcoderTiix Lcopoldino-Cifar. cuiiofac quendam non fegnem
una f\ir\Auoxcvn)SachJiuminG4mmArol6gi* Bene et-

iam de vana illa intentione, qua ex aflroriim dubia & vatia a qui-
busdam effi(fia figura, in fimilcm (igilli figuram vis aut opeiatto
codcilis pro medico ufu udlcSi putatur idilTcrit Gatr.Kjuddm
de (ludio milii srilii), \.f. Quid de iigilUs magicis con-
tra fuos patronrs fentiendum fit, legere etiam efi apud Umztrum
de Nepbrit. hi. no. Seunertum prA.x. l. 6 /. 339. de .
fonfenf. (jf dtjfcnf.ehym. cum. Ariftot. e. 13.^, 337. 333. ubi fimul
etiam fententia quorundum dcicndenrimn illa repetitur. Non
, applaudunt pariter huic dofirinr ReitsCemp. Elyf.
IO. Phil. Haechfitttcrtu oiftrvut. dee. 3 , caf. med. 2, p.2r\^.(f e. Jtbm
Isir. Dicmorirott kiui de prjle p. 176. Frunt, Placet tr. Gallico : La
Superjliticm dtt tems reeeunue oux Talumanf, Joh. Pratoritu liîn
JDicbea^Drtlllurn p. Ifl. Gf in AlcHryomantia p. 126. Henr. Kip-
firgius hiftintt. Phyf. 1. 1. e. 7. p. pg. iFr. }ac. Pnmerefm dcvulg,
erroribut e. 57.^ 2.^. AiUb. Siricitu i» vtlirici veritate contra
lyirdigiam p. 23. 44. &
f. />.34.91 O*e. E.xccil, Joh. Dan, Adajtr (S
'Job. Andr. Sennerttu dtjp. med. de taUe luna e. 4. 5. e. Paulut ^

Zachiae c]uj(lio>i. medie. Lg. lom. 2. l. 61 tit. i. qv. y.f m. ^C^.Job.
lf 'icrui de Pra/fig. Danion.l.^. c.\i. p.^^. Hier.Jordanue de 'divi-
no in morbis cap. ^yp. 1^4. Tb, Erajlui dijj>, de medie. Paracelf. part».
t.p. 141. Csfar. Longinus Trino magico cap.6.p. \o. 5fC. Niemannut
Orat, de imaginat, apud citatum Tantlerunsp.iz^. Cenrad. Ditte-
richhu Antiquiiat. Bibhc. fol. 6yi. Gabclchofertu in notie ad Bac-
cium de gimmar. natur. c.%,pag.-;z.SiC. Addantur his J/4yrrl7««*

Acad. Leopold. Caf. Curiof. dccur. i. anni i. tbferv. 168. p. 398. ubi
tamen, ex quorunda nicnte,non nihil proTalismatibis quibusda*
tribuitur efficacix ab sAris dedu^K, qux curiofi IcSoris judicio
accuratiori examinanda relinquo. Pro afianiis etiam- declarat
atque rejicit Tallsman Joh. Stldenut de Die Syrie p. 116. Invehitur
pariter in hxc illicita periapta Adaru. d j^rhcnnMlbt in Afirqkgia
judiciaria p. 91. ubi fimul promittit autor fe peculiari tradatufu-
filis de futilibus iis aûrum. Sic Jac. Gajfarcllue Cur 19(11, inaudit,
f.iaS.O* 143. rejicit quidem 8i refutat Talismanifias & Morphi-

'
ftas
bigitizfid by Googb
C AP U T S H c T I O I;
1 1 r. fci
ftas quosdam cb crasHorcs errores inTallsmahim doifirina &
compofitionecomtTHffos(quod licet vitupefandum non fit)ipfius
tamen cztera dogmata delilfemis non merentur meliorem ap-
plaufum , veitJt antea laudatus Qtor^. Micbaitk in notis *d Gdfa-
reSi caris/it. inaudit. nWiqve plurcs hoc diluddant,& quivis alii
'
facile, quibus
De meliori luto fnxit fr acor dia Jeftts ,
di(5ii Gaffarelli aliorumqve fimilium fpiritus , & dogmatum co^

kjrcs probare, atque ad veritatis & chriftianx religionis orilwdoxr
ftateram examinare pollent. De hujusmodi rebus inefficacibus^
quibp tamen vis adralis a quibusdam tribuitur, placent nobis ver-
ba Pfulii > .dfmagia Aftra, inquit fortean effefluum cauf*
Aint; non enim eventu certo interdum deffituuntur,vidc}icctco*
operante Satana. Eadem fere verba ex allegata pro-
flant apud Camerarium inbor fuccifiv. cent. 3. c,io.p,\o^. Plura tea
flimonia, pro refutatione illicitorum amuIetoru,idem illud &alia
adftruentia, proflant indiiflrlc' collecta apud Georg.Itfhbaelem /. c,
f.
231.^5'f. Concludit etiam autor laudatus tandem foum difeurfum
b a.p. 283. iivqtiiens; omnes Tilfcmz, omnes hgurx artificiales, o-
tnnes (!gnatura:,adcoqvc totum ttuniverfum figillorum agmen a
fidum, factum, tufum,cufum, fufumqve/criptumaut
Morpliiflis
jMftum, naturalem effedura non uspiam producet, quia vita de-
eft,& non n!fi caufx naturalis cflfedus naturalis cfle potefl, ac dari
&c. Plura verba ibidem reperienda, & qii» amplius pro folida re-
futatione atq; rejedione faciunt, benevolus Icdor non gravabitur
ibidem evolvere, li forfan hzc avlduda cuipiam videntur nondum
pro feopo noflro fufficcre. Etiamlit^^/lffr^ etiam in libri fui
citati variis locis autorfi fententias & argumenta contra Tilfcmas
prolata diluere annitatur, admodum infeliciter tamen fipe illud
efficit, dum ledores corJatos,neccredu’os adeo, ad majorem dif-
bdcniiam & refutationem potius deducit: variis enim iftis fuis

exceptionibus & coloribus rem malam non in meliorem con-
vei titj aut iis ex voto fuo vel aliorum fufiragio patrocinatur.
Videatur inter alia «f. l.part.i. cap. j.p. & judicetur de
lepido ifto Tilfcn.arum Dodorc atque P.nrono. Sed ip'fius Gaf-
cogitationes ponerioxcsfbne,prionbus iflismalc fundatis,
Rrr 3
exfli-
fol ScfclifiNnm Amuletorum Medtcum.
cxftitcnint meliores ,
rtd quas cum deduxiiTc dicitur Fjcultst
Jhcjiogic.* P4rij?enJis Sorbonic4 Aumo d. 4. OUebrity quo
tempore ille fententiam fuam, in libro dido curiofitatumexpofi-
(ara atqvedcrcnram,adadus ef\ rctradare vel refutare per palino-
diam ; de quo Bdptifta MirinHS in Afirtlagit GdUic* liK lO. Super^
flua quoqvc vidctqr ejusmodi imprcsfio vel fculptura imaginum
'
fivecharadcrum iniis rebus, qux alioqiiinexfua natura vel me-
dica vi concefM creduntur amuleta exidere: vcluti hxmatites, car-
ncolus, aliiqvc Hmiles lapides vel gemmx commendamur contra
hxmorthagias, licet illx non notatx fint figuris certis, aut fuper-
Aitiose prxparatz.uti quidem tales fxpe circumferuntur & ma-
joribus viribus prx fimplicibus prxditx efferuntur. Sic jafpis
etiam juxtaCa/r»! mentem contra fcorpiiidurofacere dicitur, li-
cet minime notatus fit certis figuris. Tandem circa illam aAro-
rom (orturam & curam incertam , atque utplurimum fuperfti-
tiofam concludo cum Helmontio( deAderum Aupendo& Aditio
effedu contra quosdam loquente) dd dflrd confugiMni,ntfugun-
tttfequduntr curiofi, addo: O* fimpUces. Sed deTilfemis &Ami-
libus pendaculis plura infimul colliget ledor benevolus
illicitis
ex locis inferius recenfendis, ubi in cdp. 4. feQ,i. judicium re-
jiciens amuleta improbanda depromemus: fed mittimus jam pe>

riapta iAa charaderibus inAgnita & juxta Apultum ignorabiliter li-
terata. Inaddudis itidem operationes Tilfemarum non parce at-
tinguntur,
Paulo (ijperius etiam allegatus Rcnsfens in Epiftol. mti. it,
quoque fontem tangit atque detegit, ex quo inter alta
f. 6f, alium
operationem amuletorum derivat : vult quippe amuleta qux-
dam propter Amilitudinem fuam, quam habeant communem vel
mutuam cum parte .iffcda, opitulari. Exempli loco itidem ad-
ducit aucor didus, quod oculus muAelx geAatus dicatur oculos
afafeino liberare &c. HaK Agnatura vero
videtur tolerabilior in
medicina prx aliis crasfis, abAirdis, & mirtAc^d ac miferc tords : il-
1^ enim ratione volunt eligendas partes animalium Amilibus fa-
nandis rclpondentes fcilicct dextram dextrx pani , calvariam
capiti, pedem pedi & Ac confequenter. Plura ejusmodi exempla,
jcobfervanda ab amoribus injundaruperiusr/rr<(/<vo 0 <^r0 xwx-
,
.
Umttm
, ^
Digitized by Ccôgle
:
-
^
Caput III. Sectio I. fOf
letorum tnferulmus. Inter afios aucores in hanc (ententiatn pror>
fus pronus videtur Tb.BdrthoUmu dijftttntione Epiflol.de tranf»
fUntaiiont morborum p. ii. Variorum amuletorum operationem
itidem cx Ggnatur* fundamento petit Job. Dah. m/Uiu Antido.-
tAT. medie, tbjm, l.x.e. 6. p. c. Liberum interim dc his relin*
quimus cuiqvc fuum judicium; arbitramur tamen pro negotio

huc uberius indagando, vel deraonllrando eodem majorem ad'
huc diligentiam vel veritatis pondus requiri , cum alioquin, juxta
illud tritum , qui faci Id credit ,fscilc fallatur. Ad fontem Ggna-
turarum conantur etiam quidam torquere ac devolvere nume-
rum medicamentorum internorum & pentaculorum qui refpon-
det numero periodorum , vel flroilitudini alicui obfcrvandx in
morbis,atquehuicintcntioni videtur multum tribuere inter alios
Cernel.A^rippd, domiti inquit; ceterum nunc natura quantas
virtutes pollident numeri, patet in herba, qux pentaphyllon, hoc
cG quiiiqvefolium dicitur : hac enim virtute quinarii reGGit
venenis , pellit Dzmonia confert expiationi : atque ejus lolium
,
bis, quotidie unum, vino fumtum curat ephemeram: triatertia*

nam : quatuor, quartanam. Similiter feminis hcliotropii gra-
na quatuor potu quartanis, tria verd tertianis ptodelTe dicuntur.
Similimodo verbenam febribus in vino mederi fertur, G in ter-
tianis a tertio geniculo ,
in quartanis a quarto incifa fuerit. Hac
autem addufla rcccnfet cx di6to Agrippi Job4n. Jaeob, Weckerui
defecrttu l. cap. ^p. iio. Atque hzc funt adminicula Ggnatu-
rarum , de quibus adhuc pauca alia fubneflemus paulo poft.
Quandoquidem vero jam fecimus mentionem numeri peri-
aptorum vel medicamentorum, morbo Gmili conditione quadan-
tenus refpondentis, annefiere his lubet paucula de aliis numeris
Gmilium medicamentorum, quibus autores quipiam admodum
deleflantur, Sic numerus impar, iSt ternarius przcipue Deo gra-
tus a quibusdam exiGimatur, veluc hoc inter alia illud in-
dicat, idq;.de ternario numero exponit I/jjc Cj/aubonm eommetf.^

tario dd Tbeopbrafti CbdrdUeres Ethicos api. p. m. J 44* funC
verd verba illa VirgiU in Eclog. 5.V.75. hdc
— numero Dttu impdre gMdett
Lait»
'
^0+ ScRUmtUM AMULtTORmiME»ICUM.

Liinlatus etiam l. -f. annotat, quod varii autows na-
mero lingularem prxrogativam in periaptis tribuant. Shni'
illi
liter quod ternarius numerus aliis in magia obtineat, id auto-

ritatenon nullorum comprobat Ctrd» in Virgiin Eccl.%.p,v 6 o>
Amuleti autem talismodi numero hoc injuntia catalogus no-
fteramuletorum itidem continet ; idcotpie der.uo de iisdem
prolixus efle hoc loco nolo. Non inquiram itidem in originem
vel rationem numeri aliis in medicamentis internis A quibus- -
dum pro majori cffkatta vei certo fine alio injantSam. Super-
numeris in medicamentis, occiiptx di*
fcdflo itidem materix, de
utlus indulgerc, ciim in prxcedentibus non nulla de his attige-
rimus, & de ipfius dodrinx rupcillitiofc captatione. ( medicis
pariter ac plebejis di<flo mod«,ik quoad amuleta ) ufitata locus
extet apud R/tymund, Mwdtrerumin Threnodis med.c,r^.p.^zg,
tEc.^ tnprirnU p. ffOÔ'c, QoriercMmJ oh. Rhodii tnund*-
tton. itd feribo». compof. ji.p. Eryc. PuttJni dt Ternjrie ntt-
m:retn Aufmi Gryphum commeat at, Sauberti deftcrific.c.
OIji E’ tc. Tormii dijfertaionem de Terndrio edit.frM-
44 0 441
, .
.
neqv. Vidc.itur etiam inferius

intjrrupic quadancenus jum nofiras medicationes contempla*
tionumeri d quibusdam ad lignaturas contortas , inde itaque
revertimur addmiiitudincm inter corporis parces aut fimilitu-
dinem quampiam, & inter amuleta' intercedentcin a quibusdam
aJeoconquifirain. Prolixe vero traftat illud argumentum, quod
amuleta &Tiifemx, xque ac alia mcdicamcntn,perfimilitudinejn
operentur GjfarcHut /. c.p.ô.(^c. Multa etiam ejusmodi pe-
tiapta in catalogo amuletorum fuperius adduximus , qux firpe
rifum citms ,
quam aircnfuBi curioforum multoram fibi devin*
dunt. Quemadmodum vanum etiam illud videtur, quod ob
fuam vigilantiam philomela & verpercilio prxbeant amuletum
advcrlus lethargum. Innumera alia iimilia, per (imilicudinm
ejusmodi tortam efficacia putata reticeo, & ex fuperioribuscom-
,
raunicatis denuo Itic repetere de(i(lo. Imo a quibusdam ad-

'
huc hodid in medicina tacitus refpe<5lus ad partem affeSam
pbfervatur, quod quidem olim forte magi$ obtiuuic^dum me-
dica;»
D»§itized by G^^ Ie j
Caput III. Sectio 1. fo? '
dlcamentorum bttema forma quoquo ad; ptaturqu 6 aJ figuram 4
fuam parti ciirandT. Fro capite quippe purgando, pro|»ter fph*-

ricam (imilitudinem, pilulas eligunt; quamvis alii alias etiam
hujus ufus rationes pmendant.^ Obfervamus tamen etiam,
quod pro corde, liene, «pate, utero, flomacho, aliisque parti-
bus fimilem forma notaiimi facculum, linteum alutam , pan- ,
num &c. expetant non raro zgroti,& przfcribant ircdid:dum

lintea Si cztera ejusmodi illita ungvento vel emplallro , vel
li({Uore imbuta,aut fpccicbus reierta , communem figuram cum
iis partibus langveniibus habent. Videntur iftud (Uiflc atten-

dere & przcipcre HeMrn\utnittb.idpr4xin.dtftcctilu,'j4c.Wec»
ksrus lib.i. 4ntidetar.getier4i,<, ^Q,Amkr.P4r4utlib.'^<^,6fcr,
(birurg.c.y:) aliiqucplurcs.Sed h*c fui fiinplicitati vcl pruden-
eii, aut confidentis vulgi relinquenda t.indem, atque toleranda
odhucquadantenus forent; modo nonMagicapejor nequitia his
fit fubinde interfperfa , dc qua inter alios ita Lil>4vius ( in Syn-
tagm. 4nan. chym. tom. r. l.y.c, }i./.a».345 ) joannes juwnis de

,
Bczoarticis c.^pit Arfenici ctyAallini partes duas,riibei unam , &

cum mucilaginc tragacamhini gummi commifeet forrratque,
non orbiculos conndlacos ant pcntacula , (cd foitalTe ex opini-
one alterius harmoniar, cordis figuras, ut a corde naturali ad cor
magicum avertatur pernicies , quA |>afi 6 Magi in homunculo
cereo effingunt homines veros. De fimili DciponUca curati-
one ubi docet in imaginibus vel partibus certis arte
cfFedis fanare hominem igrotum , vel certasipfius partes, vi-.
deatur Dflrio disquifit. mag. tom. 3 bb. 6. f. 141 .
. An forte tiur
lympathecicz (noro iflo pulvere fympatheticoSrungventa arma-
rio (ive transplantatione tentati )hinc ortum duxerint, vd parA-
dpent dedifti aSionis lepido attificio,fpecu!cntur pie curiofi.Ec
fic forte in effigie, prifligis vel curationes ifHusmodiaut in-
cantationes locum inveniunt ; uti alias fupplicia juris vigore
in reorum effigie. O ! Ceterum de ima-
bellum vero negotium.
ginibus sb incantatoribus ad hominis cojusdam invifi effigiem
fa 6 rs,quas malevoli ifti homines acubus configere velpunge-
,re,aliisvc lUQdis torquere foliti funt olim, inter alios videatur
Sff Ctria
5«^ SrctrrÛM Amuletorum
CtriA irj iu.ti.Virgil. fA6\.Joh.Sperltngi^ infiitpbyf,i,p^p/^
J7 fi
DehisA transplintatione raorbora inprimi«,nonB:ieIiora>plura
nofbotDft;nKiniutn,’apenc,7.44f.O'r, Non infrequens edam
eft mos, quo amuletis variis cordis fortna OondUatur ; vsluti va«
rur gemmar,metaIla>Upilli ,oiTa,Iigna,autbccBlreonfcd}i,puerisq^
appcnfi id evidenter demonfirant. Ia.d jam olinr bulli cond- ,
nentes remedia contra invidiam,nvefan:innm(qui triumphan*

(ibus ac pueris appcndebanturjicordis formam fipc referebant,
fiautoribus ctedimusârq; coipfo fine dubio inter alios rcrpe<ft9
ptifei ad confer vandtiin cor refpcxcrunt, dequo fuprap.a. Nolo
exfpatiariin variss medirarioncscirca hanc rem occupotas^hoefo-
adhuc his intcrfcro,qu 6d arbitrer pontiHcios fotic
fiim in traniitu
id quadantenus ctiamnum imitari, dum Evangelium S. Johannis
ejusmodi capfuls , cordis formare imulanti, farpe includunt, vcL
agni cded‘s, aut aliis lignis, & figuris exornant illas «quas etiam
pro vario temporali bono impetrando, & malo avertendo col>
laudant, de quo fi placet videri poted }^b. Bdpt.Cdfsliui intr.dt
veterumfAcrit Cbrifii0n$r. rittb. c e. Ubi autor inter
alia ufutn hujusmodi apjjenlqrum tolerabilem Ltis probabiliter
defendit ; verum modo non fuperditiofu^ & illegitiqius eo-

rundem rerum ufus> inprimis apud plebejos intercedat. Ca-
Corum autor ille non omnino indolem fuirelrgienis Pontili*
cix celat, dum reliquiis aliisque rebus,eztra ultim fuum licitum,^
tndulget*
Exfpatianturiterum longius In do^rina paulo ante at-
alî
tada, ubi fignaturam quoque extendunt ad pannum rubicun-

dum, quem circa cos,( qui variolis& exanthematibus laborant)
volutum elicere illa volunt* Quemadmodum vatia de hoc au-
Cores tradunt , inter quos videantur Tb BdnhtUnm teni.^.hiftor.
dUAtem.7^. Jtb. Sebroderut Pb4rm.te0p.med.cbym. /
4.
p. 44 Mij
.
fetdAh.At4dem.Lttpoid.C4f. curicf, Dtt.\,AnM,i,ohf.\Q^.pag, ird*

Cmbitudefimplic. medic,ttgn«fc.p. De caufa hujus panni ef-
feflus vel operationis, non eadem quoq;mensautorumobferva*
cur. Panni illi fcarlatoautem quidam vires fuas diâs attribuunt
propter Keimes coccum infefioriam,feuBaphicamjde quo Stbri^
dtrtu
Digltired by Coogie
Caput IU. Ssctio 1. 507
iirtuhc. V'erum contrarium fcrc ufum ferici partnl.ccccA ifi 6
infrcti Hatuit Csrol, Fifo de morbiepretervifis 4 coUuv, ferof. eri~
tmdu p. vult quippe hic autor, qiidd fi corpus co
panno contuatur, habitus corpotis contrahacinde donfiratem,
nempe ob vim illius eximiam confitingendi indicam. Accedit
huic etiam teftimonium/f» 4/i Lufit*ni tent. ^.eur, pricipit
quippe ne pannus ifto ruber carnes tangat ob coccos ; &b his e-
,
nimtindûiQ pannum adilringendi vimnancifcl «it. fergit P:f0

i. t. m.
*hf. 129. p. habitus vcl «utis denfitatem in obeficate
etiam au 6tamfuiêa firagulis fcticis cocco infedis , atque ide^
adfiringentibus iftis ferum c corpore non expurgatum cfie,unde
pofteaarihncdetniinter alias caufas plutes , contraxifle illufiretn
quampiam perfonam exifiimat ille. Pratter h«c memorata
vagantur etiam alii errores in medicina circa ilium pannuio> 11 *
magni olim «Itimanis luerit: Confiat quippc^quodoliraad'

cec
ir.ilTus idem ille pannus fuerit inter ingredientia confeênie
Alkermcs, interno ufui ddimatx] de quo Sfrebebberêrtu de et»*

fcS. Alkermts r.4-Sed cqu^ pro di 6io medicamento, atque invo*
luero, non admodum tutus ille ufus videtur , ciim in /. e. evulget
autor,qu 6 d ejusmodi pannus, fetr, fericum &c. mediante alu-
mine, gaIi^,arfenico,vermibus,aliisque rebus fimilibus pluribus
additis tingantur atque preparemur. Nolumus itideih intaftam
hoc loco prxtermittere fententiam Ldur.Cjtelgmde umetrna /.
ij<7. arbitratur nimirum qt: 6 d pannus ille rubram vim didam
,
(liam, falubrem in variolis aut iT.orbilis nandicatur.a putredine
vermium ex chermes coccis oriundorum ; credit infimul autor,
- quod propter diâm putredinem conducat pannus ifie in mor-
bis i putredine oriundis, & fic per fimilitudincffl alteium pu-
tridum alterum inquirat & allidat. Proh fimplicitatem. Cat- !
lerum de panno ilio indifîsmotb!scommcndato,pIura reperies

apud allegatum i» tiftd med. loc. otif 607. ubi
citatus autor fimul innuit, quod color exaltatus panni illius ocu-
los facile l*dat.
Sunt etiam alii, qui intuitu panni potius exanthemata
91 a moveri fit elici ex corpore arbitrantur. Non pauci itidem
autore$ fiatuuot rubras res, fit pannum ejusmodi inprimic fan-
Sff a gvinem
JOS SORUTINTUM AMUI.tTO!WM MtOICUM.
gvincm movere , aliasquc plures operationes circa fangvincm
exferere. dicio ufu panni iftius,& quibusdam attadis au-
rorum divctfis fententiis, propter ingredientia tongefUs ,
videa- ,
fiir etiam JiCoh. Primtrofm de vulgi trrortiut in medie

p. 214. Indulgcbirous parumper adhuc dotlrin* de rubris oe*
cupatr.l >e quxftiont vero, cur rubra, nimirum fangvis aliaq; fimi-
liicr colorata vifa moveant anitr-a i: fafigvineiDAideatur CAfratn»
vus Phyf SMnAt3Ug.U.p./^6^.(^ 470. Huic jungantur JeA. Augli-
ttu Pr dii. c.dt fluxu fsr.gv. nuriump..T^\, iLjob.Adum. lf'tbenu
in bff UnraTf,£>iJn05i!&iin(r pdrt. 1. pag, 24. fl* e. ubi finml au-
lorpodrcmus dc varioas agit > quod panni rubri involucri', vcl
intulru rubrorum rufpcnrcrum in conclavi decumbentis proHce-
rc quipiam conentnr cx xgro illo exanthemata. Annotante
rentii Scrauflo Epnf. ad Djghcump, 263. in harmoptyfi prohibe*
tur afpcdus rubrorum , qui in variolis autem Sr morbillis com-
niendatur. Sed H hoc cuntins trutinant curioH, reperient forte,
in quod commentari quid pofiint , propter cfFeiflum ; cum hic vix
ubivis, S: quovis in fubjcflo (e tnsnifeller. Tandem utrum et-
iam color ille intenfus .rgrotis Gt fubinde moleftus, cosqve ad in-
dignationem coriciter, atque ita fang vinis, variolarum aut exan-
thematum motum Hmul excitet, fpcculetur, qui vult. MoleGae*
nim funt varia xgrotantibp , que grata & jucunda alias funt fanis;
ciim vcI mufea in pariete, aut loco remoto hxrens ( jtlxta Germa-
norum ifhid tritum) melancholicos,&nmiIes alios, non omni-
bus horis xquos.five xgros,aut neutro Aatui fubinde accenfendos,
ad iram irritare queat. Dc illa prererca materia , quod fangvi-
ncm moveant rubrx veHes , atque ideo militibus pro ira vel ati-.
dacia concitanda inferviant, videantur inter alios'j'//«ff(tf mifieS.
Utr0f9ph.tr. 15/.78. O* tr. 45?. p. 322. Hoc tamen non adeoin du-
bium vocabo ,Cum claiUcuai excitatum, fremiius equorum, toni-
trua machinarum bellicarum & vcftes rubrx, ezq ve fangvine ab
,
hofte profuso confperfatac tin^z, furorem animjs militum indant,

atque fic fangvinis extremos motus concitent. Non ignota et-
iam funt exempla de iis, quorum (cx ira, vel furore in bello Inpri- '
mis indudo) veoc ruptz largiter fangvincm profuderunt. De
. Ue-
•« Digitized by Googitj
Caput III. Sfctio I. f«j>
Heroibus oulbusdam itidem ( non verbis fcd fa<5 o exiftentibus)
conflat, qi dd pr»Iium aggredientium illorum labio,
& partes a-
li* fangvine ftillarinf. Sic elcphmti colore vel liquore rubro
linSi, (ut nimirum in majorem furorem concitarentur ad bellum)
deflinati fuifle videmur i. Macub. 6. v. 34. Hujus loci duflu
,
Franc. VtiUeJiiu i» Pbilof, Sjcra f.-gi. p. 'ro7. varia diflcrtt de ru-
bris rebus, quomodo non in elephantis Iblutti , fed etiam in aliis
brutis ac hominibus flmgvinem, 1’piritus exanthemata ad cutim
commoveant, atque h*morrh;'gias promoveant. Imo colligit et-
iam itidem iuior^ quod mulicrculz, quibus pulchritudinis cura
fit, a veflibus purpureis geflads, fpiritus ac tandem color rubi-
cundus faciei otiatur. Utut hoc non negem de brutis quibusdam,

qiiz confipefio rubro colore in animi calorem, furorem, vel inquie-
tudinem agt'.ntur,uti lie Gallis Turcicis &c. conflat; Sic pecora et-
iam fangvinisinprimis odorem &Colorem abhorrcnr.ex his tamen
vix colligi pocefl, quod rubrorum intuitas indiflerenter omnibus
brutis aut hominibus fargvinis ac animi morum concitet ; nifi (ut
VAUefitu /.a.,»?. 503. ratiocinatur ; fang vinis rffufiphantafia appe-
titum vindi^x inferar. Multis enim (extra belli vel ultionis nc-
<afionem& intcmionem)*quc minus rubrum, atque aliud obje-
flura vifiis coloratum,fangvir.is ac animi fervorem magnum fufei-
tabif. Videri quoque non nuUa in haiK rem pofiTunr, ut & de eo,
, cur olim coccinea vefle in bello ufi fint, in Ahrt. de R04 fsKguhr.
fdcr. ferift. />. x.Lx.c.r.p.^. £?” e. Arbitrantur aurem quid;rm.Id fa-
flum ideo, ut fangvis,fi forte hic ex iaipi eiTo vulnere expresfuses-
fet,ab(btbcretut deocco : tum illi tin6ti confidentius & fine pavo-
re dimicarent. V'crum non defunt uHa plura teflimonia, quz fen-
temiam meam paulo ante adJudatu corroborant ; fient in hanc
rem ctiajn facit ex La.c. 5. p, 17. £?* e. A e. r. p. p. Elegantem quo-
que difeurfum illuflrantein meam illero opinionem fuppeditat
jeh.Adtm, Wtbtrus p*rt.x> berUntctrci>ungi»Sunff/'.2+.£?' e.
Deinceps cur e rubeis rebus per lignaturam quzdam fangvincro
(iftant, quzdam vero eundem provocent , agit paulo ante citatus
Siioniu t. a. ir, 40./. 14I- Illi autem fentemiz priori (quod rubra-
lum rerum intuitus, & tegumentum panni rubri, ptzferiimfcar-
Sss 3
" laci
&
f
510 Sc rutinium ArfULuTOROM Mmicun.

laci exantlicmata provocem) acccdii iterum Tb. BarthcUntu ic
hjf. Nefbrii, c.%. />. ip. Non videtur etiam omitteneJus de hac
6ad.i\n\B*pt,P«ruinPbjto^n»m. ii.s. 6 .p. 151* qiu fciitit,quod
rubra vel folo intuitu ufurpata valeant ad fangvinisdepiiratio*
•
nem fi ve correftionem, uti alio colore pradita ad alios humores

corrigendos conferant. Ut vero pauctda adhuc circa panni rubri
diftum efTcfium addam, iHum potilis calere fuo, vel frifiioiie
(quamarperltate fuacuti inducit )t£cit, quam ut colort fuo ru>
bro,prc aliis coloratis pannis edicadaa peculiarem habeat io
exanthematibus prolevandis. Sed quis vulgo, & mulierculis pra:<
cipue , fuis in fcbolis modice medicis & anilibus ica cdoVis , facile
extorquebit illa, aut meliora iis fuggerere valebit? patientia!
AdduVorum horum duVu non intempeni vc fbrfitan que>
dam circa colores adhuc ('propter fignaturam a mullis captatam)
monebo; utpptc qui in variis amuletis, inprimis verd ex anima*
llbus petendis, ab autoribus plus jufto fotiitan curiofis , interdum
injunguntur, plura vero exempla diVum hoc adllrucntia ca*
talogus nofler amuletorum aliique autores fuggerent,idcoqu«
,
iis non iminarabcvr. Arbitrantur au-

recenfendiE, vel repetendis
tem autores quidam, quod color teflctur etiam de efficacia,
qu()J ille didinVus in brutis aliisve rebus unius fpcciei exiftenti*
bus, dilUoVas quoque vires indicet & conflimat ; verum uti hoc
in prsfcnti negare non omnino audeo, ita minus quoque conor,
concedere, qund fuperftitio& vituperandum quid l^mpcr i colo-
riselcVione abde ; inprimis autem a colore nigro, quem tcnebii-
cofus& infernalis Cerberus (ine dubio interdum docuit, unde in*
junVusillc polfea invaluit, & in hominum {tmpliciorum inprimis,
ac muliercularum cerearum animis radices egit. Condat quip-
pe, quod pro variis curationibus vulgus, & medici interdum notx
non vulgaris (qua vero intentione feria ipfimer noverint ) eligant
gallinam felem, canem, agnum arietem , vaccam , hircum , cor-
, ,
vum, vefpettiUonem, aliavc animalia nigra, ex itsqUe anxie auxi-

lia varia & amuleta
venentur ac venerentur. Notum inCmul et-
iam cd,quod in ejusmodi animalia callidisfimus Sstanas fzpeft
aanôiourit, de quo inter alios autores videatur Zeikrtu,m
Digitizeb by Gortglc
.
Caput III, Sectio I. fii

Zv<tUCt:fêf4)j^ten num. 2. /. 5:2. (fc. Sic niperAitiofatTi eleflio*
n#m nigri colorfe in ^no,pro mdancholii curanda^requifiti a qui>-
btudam ccnfet do^tiflimus VAfcbita notu di Hitm. Rtufntri oh^
firv. mei, 7* 8. Nolo quoque pro hac re dilucidanda proh‘xita>
re profequi originem fufpeAam animalium variorum in ufinn ad-

mifforoatr , ufpote qu« plurimum debetur JEgyftiit, qui oKm mul-
ta remedia ex iftis dclumferunt ; de quibus plurimis confuli poteft
Ath. Rircherui in tem. 1. Oedif, Mgyft.fdrt. o, tldff.
^ c. f
Sed hxcjam mittemus, cum alia «tiara loco noftri ferurinii
rrlgra iftiusmodicontemplemur /.rio.&c.Haftcnus addufta vero
plurima ad dodrinam fignaturarum referri pofTunt;
difficHiiis
proinde rnitius agunt alii, qui varias rerum medicarum formas
& notas externas aucupantur, atque inde vario verborum ambi-

tu morbis variis congruam medelam evocare fii evincere co-
tnantur. Ri, licet non raro haliucinentur^ errores promulgent^
citius tamen quam illi paulo ante memorati tolerandi funt. Pa-
,
tronos vero non paucos repcrIesdoctrin*fignaturarum,vclut in^

ter alios plurcs noti {unr, êrcetamu ,
CreHitu , Sennertus in In^
pit.med, p,97‘i» Cf it Confinf. at iiffenf. chjm. cum Arifiat. c. ig,
Sehrdiertu Pharmat. mei. tbym. 1. 1. c. 38. Sftrhngiu "in Carpo-
logia p, aij,
Pomariut de conenf. disfenf, p. 10. lonfiontu in Ides
med.pralHc.p.m. m. Fabrieitu f Gudry & Cirrichtenu,
CUJUS ultimi autoris tradatus peculiaris de dida ni:>rcria promis-
fes vel abfolutus a quibusdam de{id«tatur,& vix editus putatur,
juxta Cr«i7jT ^ I?«rj;^rav/VopimoneTn, Altiplures tautores hu-
jus dodrinz allegantur in Mifcelian. Academ. LropoUmo Cafar,.
euriof, Dec, i. Anni i. obf,t^r).p. 144. Mediocriter vero& cura clau-
fuia didas fignaturas defendit Bartholimuin Epiftola p. XXI. qua
.prsfixa ijiGrubii de Simpl.facuit, cegnofiendu. Autores riv^n nul-

los qui utrique parti .asliftunt, tillcgat Hxc. Eman.Konigins rtgn»
vtgttabii^.i^.(gc. Reprobam autem lignaturas illas merito, ob
varia in medicinam inde rdultantla abfurda,Gr/ijf/-«r /. 5. hifier.
avtmal, p. 134. CaJpjr Reies camp, E\yf, quafl.%^.^. 12. Hecftrnt
licrc, Mtd. p. m. (S ig4.. Dodonaus in prafat, cap. il. Stirp.
htp cr.p.i6. Bcverovicitis in Eptôl. quafi, p.\6\. ii alii plurcs jam
reiiccadi, qui utiisque partibus adbxient,de qiubus luo cempo-
te
V*
notu» e
icaoculatii
?n.in*i'«s ilU fiinatutarurn, com
«n Ao'-
rocra talia
pr.tt«reain , . oppoCuus uxta , 3
ufus lun^bricoruni
ufupuUmem ver*
co tamen
munem illam veterum pot w-r/e
Z
mium illorum ‘'creoaemum q ^
Camfr4r,u*
^ P^rMhpowcr.lP-
,c annotant ,„
'
r,alIrrc.n,eH.p.lf^> de
;vl,,cmct>aiuo.4n»T.epta'*usmpra^^^
IKU"»
imo ouotundam toc ..i materia inoibiSca
m>«»
ea morbo ari
mcou' exWU r. eodem,
moibcsccrtos,u
auxilium c«niro
^
hirundo epikpfi*
„ora fuot. lote, al.a .6dem n».-^
tli, 'l.cduntm
randr-iuletvire de
ment. orv.CrolUi
bo;atque hxcallcsarousex
Plun dc cadem ad invcnicodt^
.
conurwt.Non Jlis ciiatn notum t

iotior catalogus ê^jjciiu
adminiculum
medelam iuggcrit venenatis rebus,
Zr.u.1^^
, _n.e..nr nntea .
quatenus ex
vcl l»dct€ uoffont
.tncoeiarn Xm"
Digifized by
-
- CaMT 111. SiCTTO I 4 tij

^ ,
“
gandts illis excitari, dc quo JoA. Aw</. Camerdrtui mtmorah
mrJ.ct»t.i^p4rtic, Similiter cciam pro ejusmodi anima-
libus profligandis (imilia cxtinfSa in locis certis pro publico
confpe«ftufufpenduntur; Sicuti forte Germanorum in trito illo
innotefeit : ^fim nmn «?!I« Igiiuicn qualen otcr oerfctrbcn / fo !
-
mu(|<nun^mU^croglcic(Ktnbun. Non ignotum eft pariter ali-

.oquin, quod animalia viva vel aves ad .aucupia & venatio-
nem admittantur vcl exponantur Gmilibus illis captandis, licuti
'
.etiam in trito fere indicatur :quod flmilia aim limilibus facile
•congregentur. Sic o.xtiniâ ida pro iisdem fugandis , ut di-
'
fliim, ufurpari videntur. Sed de hac materia alius noflri (cru-
tinii locus (imilia continet. Plura ejusmodi, magis obnoxia fim-
piicitati,qux fcilicet (ignaturz depromunt, his addere deflno.
.Alii autores qui doctrinam hanc non penitus defcrcrc volunt,
illarum externarum (ignatuurum loco internas jcnim formas ju-
ibcnt attendi ,
atque volunt beneficio chymix deprehendi pofle
^ .analogiam medicamentorum cum .morbis, quibus eadem pro>
dcfTe posfint.
Poft hac non infrequenter etiam operatio vel efHcacta peri
aptis ex imaginatione gedantis accedere putatur, de quo jam
fententias autorum luflrabimus. Tetigimus equidem aliquanti-
fper in confiderationeZcnechtorum hanc materiam, /.ja8> <)«od
fla proprer hfmam fiduciam in iis politam operentur in illis, qui
geftant eadcm;(equentia tamen autorum judidap lura,prxter ifla,
de imaginatione Oftent. Inquit autem /Tr/.P/4reriw/. i.prdx.p. ir. \
amuleta ,qux appenduntur & a proprietate juvare creduntur, (i

non viribus, falteroapprchcnfione juvant. Idemautordeamu-
letis partum adjuvantibus ita :ii non vkibus operantur, faltem
quia, dum fpem bonam mulier illorum ufu concipit, animum ad-
dendo juvare pofTunr. Sic de lapidis nephritici viribus in cal-
-
culo alias commendatis dilTercns Libdvi$u lom. 2 S}ni4j;m. Akb, .
jircdH. inter alia vires illas perfvafioni vel Hrmc fiducix adferibir.
Non erimus jam prolixi in recenfiene medicamentorum interno-
rum & externorum, vel aliarum etiam rerum alioquin inefiicacium,
qux tamen optato efieAu confidentes fobinde bearunt,- ignota
Tit enim
Digitized by Google
,
ti4 SvRimjnuM Amuletorum VIlÎCU^f,

enim illa haud arbitramur , vcluti etiam talia non nulls in <k*
talogo noftro amuletorum attaîa funt ,unde dcijfllmiis hoc
loco ab iliorum rccenfionc, Fenfitantes ifihxc medici quipiam,
quaftioncm eam ventilant; an argri,vcl medici Hducia in cura*
tione plus valeat, de c^vo Cafnrrariuf fyll ge memor AbU.ccHt.%.
f4rt. 4 )..£f cfnt. x. pdriicM.Avicenfia MVxUsAiit ^grotantis fidu-
ciam aliquando plus valere, quam ipfum remedium ;
quod
ex'gui laude & fuffragio ipzx^nng\X.Corpel.Agripf*tltv4mt4tt
festmiar. Wixum cum imaginationis cfFefta toto fere dic olfer*
vernus, vix licebit ea plane negare; de quibus forte etiam alii
occafionc nobis plura dicenda reâbun^ Obfervamus quippe
duplici ratione in corpora prarcipue agere firmas impresfiones
animi , rei imaginationis nimirum odio five averfatione aut
: ,
amore intercedente, quo quis in rem quampiam vehitur. Quia

etiam ofic(5tus animi magnarum virium funt, falubre medicorum
prarceptum circa illos non immeritb in rebus fex non namralf.
bus occupatum eft. l*raTcrca etiam inter alia veteres fanititi
Deum ferapin praelTe olim voluerunt pvox illa verbapud Agy-
ptios hilaritatem denotare dicitur; aperto indicio, quod boni
affedus animi alcnd* fanati apprime conferant, qu* tes maxi-
me nota'cfi. Inter alios innumeros autores foluro videantur>
quid fcilicct pro alterando homine conferat imaginatio
»;W nieth. ad pr4x.p.ô^.Si Senner-ip inpfdx. 1.6 p,jStf.Quid itcn»
regeremus ad generationis negotium notum in gravidis. Proh!
quam miros & fiupendos efieftus relinquit amor vel odium er-
ga res cupitas, vel invifasi vclut hoc produnt Cepe foetus va-
riis notis notati in lucem prognati; de quo plura JamTuppedilare
valeremus, nifi commodiorem locum de eo agendi aliquando no-

bis promitteremus. Inter alia jacobi Patriarcha; oves coloiirtae
produftat.flratagcmatc noto, de imaginatione refiantur. Siccf*
iam knaginatiom tribuo cffciftum, quando ad difficulter parienteo
conjuges mdriti vocantur : dulci enim recordatione fcedet»
conjugalis, atque folamine d marito prolato, parturiens novae
,
quali vires recuperat 'ut labori fuo fortius invigilet autinfiftat;
«tiamfi vulgus vim quampiam medicam ea ratione fibi concipiat
‘
V
"Ôtgtftzed by' ^Q^glc

Caput ni. Sectio I. yij
expodândam. Spe culemur interim alii,quid de (virilis corpo-
tis utnbr* viribjs femoralis virilis Ih rcntiendum,quod cÎo
)
parturientis furpcnfum proncuu puratur,idqt ex philofopbia colus
vc! fexus fedudiiisallogat ac rejicit/. 7V»w./.Z-i/./.i2j.Plu-
ra nlia finilujannon attingemus. Nihil quoque jam mone<
bimus vei mevebintus de curatione adu perada in niehncholi*
cis, ubi fciliccc iidom non
raro curati fuerunt obfervati per
furtragiuro, vcl mdu!gcntiaiii& curationem Medicorum occupa-
tam ab inStmis accufatas. Superfedeo iti-
circi caufas vcl res
dem jam de ilUs di(dis xefUmonia allegare, cum paucos de iis difn
fidere arbitrer; fed jucunditas 5c utilitas hujus iDatctiar pleni-
orem confiderationem aliquando mihi Js dfiu curAtis eliciet.
Quid puuJIanImicas,veI animofitas tempore peflis efficiant , fu-
perius in tranfitu cuique in medicina verfato penfitandum re-,
liquimus ; non itaque jam detinebit nus ha;C materia , cum o-
mtus fere de pefte agentes autores eandem tangant, imo toti
,
lraaatus'dc hacipfa ptoftent. Nec illud Germanorum pro-

verbium omni ratione caret, dum innuunt: imaginationem for-
tiorem elTc pcfte; quod licet fcp€ de noxio faftu,philavtia,5c
amore fui fimilique alio effeftu ufurpetur ac dicatur in ,
pcflc tamen quadantenus id ctism locum habct.ob varias ima-

ginationis tragoedias; de quo alio tempore plura. Pedem au-
tem fimplidier * terrifico ejusmodi conceptu, imaginatione,'
aut fomno oriri in loco, ab omni pefte ipfiusva contagio im-
muni Sc remoto, non facile crediderim, aut aliis ad credendum
iftud obtruferira. Rcfiaret magnus numerus effefluum ab imagi-
natione derivatorum, de quo autorum multa teftimonia proQant.
Volunt inter alia quoque non nulli flrumas fanari actaû,ob
confidentium in illum (iitcC\im,dc quo Dcujl/igm i»
ftrut.f. pj. Sic de lieneforum curationc,eadcm ex caufa pro-
fluente, agit CtOfgium Cur tofum Parijienfe Germanice redditum
fdg. 406. quo in loco etiam periapta fimiliter operari dicuntur.
De iis, qui viperas fine noxa attingunt, quod eadem vis de-
pendeat ab imaginatione audaScr viperas trafiantiura , psrfua-
lum fibi habet ZWtiffertu Adnimadverfurit Pharmat, Augufi.
. Ttt « Non
5i6 Scrutinium Amuletorum Medicum/v
Non parum quoque imaginationem conferre in quorun-
dam philtrorum operatione decantata arbitramur; quid mirum
tnim, fi ex armilla arosfiz gefiata quis recordetur crebrius iiliust
atque fic ad amorem iftius amatxpcrfbnzabfcntisfortius incite*
tur. Sic acddentaliter & tropice interdum quxdam fiint fic di*
cuntur philtra aut pcriapta>quz talia neutiquamper fe>8c ex (ua
natura Tunc. Veluti novimus qnod OlymftM AltxMiriMdgni ma*
ter pulchritudinem nimium amatz mulieris cujuspiaroTalismv
txificre dixeritquo,
Alexander rradtus fit 4 non autem an*
nulum illum notum, quem tamen ctiim non immunem malitiz
reddunt hlfioriz, mulieris illius perdite amatz mentionem faden*
tcs. Vix vero credibile cfi, qiidJ capilli mulierum, confirtuentev
quandoque armillam, vires illas memoratas exferant, fine com*
memeratione vel contemplatione didtzperfonz; licet FfruUminf
aliiq;plureshocadfiruant. Sed de hac materia intcramuletaphil*
rra confiituentia agitur ;
quemadmodum etiam confencientem e«
in opinione pofi nofiras fpeculationes vidimus Goufr.Voigttumm
Veritati quip-
pe alioquin admodum confonum cA illud tritum :
Crtduld res amor tli.
iJeoque finem fuum amantes confeqvuntur, dtimartcrr
facilit^
perfona alteri monile, armillam, annulu, aut effigiem auro exotna*
tam cHcrtjitcm litcras initiales nominisexauroconcinn^raâs,'
vincula, alia ve fimilia, ut gcAentur corpori- appenfa, pro memoria

promptius recolenda ; fic enim memoria, mutufque amoris ad-
ininiciilu oculis vel recordationi oberrans conAituunt Aiusmodi i
recenfita. Res tales memoria alentes, aut reparantes fzpe etiam in

cordis regione pendulz,&in cordis formam paratz ve) effidzcoil^.
Ipiciuntur; quo effedus potior & celerior fbric expeftetur! Deina-
ccria ejusmo(ii,fic quod fedula commemoratio per eiusmodi ap-
penfa circa cor incficetur in Cantico Canticorum legenda quz- ,
dam proAant in Job.Micb. Dilberri commentar io-adCantic. Can»

titor p. 37. Addatur etiam propter fimilc argumentum ibidem
p, 370 {fe. Laudatus Dominus Z)/7Arrr«/ /. c. txcap,2. v. 6- €au»

.
iUorum vocem 3 ^ exponit non tim de corde, quam lamina feu

Iunu«
•
Digiti/ed by Coo^le
Caput Ilf. Sectio I. ^17
lunula ,
quxa collo dcmilTa ad cordis Hve pecflotis medium usqur
dcfccndit &c. Idque pariter alio textu ex JeremU petito compro-
bat. In loco ilio etiam indicatur, quod per ejusmodi appenfa in
facris & profanis feriptis fzpe intelltgantur idola, amuleta ,
(igil-
la , Dcorumi amicorum, majorum

bullv vel allzres imaginibus
& principum notatz , atque ideo geflatz, ne memoria vel reve-
rentia iisr competens gellantes facile deferat.- Plura elegantia
ibidtm etiamadducumur,qus in hanc rem amplius queunt fym-
bolum fuum conferre: quomodo fcilicct in facris memoria vel ,
fedula commemoratio per ejusmodi formulas exprimatur.

Sic aftrolatria & idololatria apparet, uti ex multis fimilibus
aliis, ita etiam ex boc,qu6d olim collo, vel veftibus.non orna-
tus ,
(ed idololatriz caufa appenderint lunulam ex auro aliisve
rebus fadara, quo fuum erg» lunam aliasvc creatu-
ipso cultum
ras repararunt, aut in memoriam revocarunt, de <\uoBirutu de
idlctiiEbreorunp, aop. fit contra alios, jam bcatus,fr/yfiw«/A/wi
dijp. de Mtkcbtt. c«U. Paulo ante meninhnus cordis, 3c quod amu-
leta vel amantium dona mcmorizteparandz ergo geflanda fub-

inde cordis formam referant, fic.circa przcordia pendula geften-
tur; quemadmodum etiam aliis in locis nodri ferutinii indicavi-
mus,'quod bullz vel s-afcula amuletis adornata eadem Aib forma
lublndeconfpiciantur ^.x.Non infrequens autem cft fupcrflitio iU
la,qua firailitudo obiervatur inter externas formulas- medicas,
anulcta , vei horum loco appenfa varia , Sc partes varias , quibus-
illa fulpenduntur vd applicantur uti paulo fuperius inter figna-
curasde eo ubcrip nos egifle reminifcimurp.fo5. Illud autc quoti* •
dic adhuc animadvertere licet in infantib9,in quorum fupelleAili

( d quopiam comparata cum ifta S-Jacobi fratrum
conchis onofto»
rum) de collo pendula corcula perfzpe deprchcnduntur,eaq*, con-
feda ex ungula alces, cornu five ofle varioigcmmis,lapidibs,aliis-
vedmilibp rebus, a quibus profefid non femper fuperflitio cxulat.
Imo ejusmodi corcula vel facculi ex (indonc,-ferico, vel panno
rubro,corioaliave materia confuirconrpiciuntur penduli in collo
pauperh infantium, quibp tebpper fequadantcnpcdicacibus alias-
putatis, addiufimul fune varia fuperllidola non rato, aut faliem
Ttt 3
caifcu»
SCRUTIWIUM AilUlCTORUM MeDTCUM.
fcus»
panis 8c obulus velnumulus antiqvus <Je quibus podreinlc
medicationes noftrasin fcqucmibfy adluic detegemus itiferitis.Non
obtcure veroex addujîs clucct priftaruin credulius fit intentio,
qnaconndentiamofurpantium velgeHamium ililuc lucrari, vel
drBcdccc in talisraodi appenfa pro eorundem majoti e£cacia
intenderunt.
Nondum autem dimittimus jam imaginationis confide-
-racionero , ciicn ex eadem alis erinm plures operationes medicat
dicantur proHucre; qualos iUx quoque natuuntur a quibusdam,
dum folo intuitu res quzdara juvare putamur qux amulcticis,
operationibus itidem nnnumerancur. Scribit autem JElmnut Ub,

17. ile AHttral. c. i^. quod Charadrius avis ( id ed galgalus vel
bala) eximio nature beneficio iffeAa fit : nam fi quis iiftcricus a>
cerrifflc in eam intueatur, illa contrd oculis fixis, tanquam vlcis-
/im ei riicccnfens, refpiciat, atque afieCtum hominern fuo ob*

fic
tuitu ad fanitatem reducat. Edfierus Ctb,^. hifitr. jEtbiopitA

dc eadem ave ftatuit, quod iftericum intuentem reficiat & avtr«
Jptur oculis connivens, non propter invidiam remedii, ut quidam
velint, fed quia contagione leaflici fentiat tranfeunte p et obtu-
tum alterius aff;(fHt>nis,ceufiuxu quodam. Atque lii,aliiqueiu-
tores ex peculiari antipathia vel (certo rcfpe-Su) Sympathia illam
operationem fiericredunt,Gbarpe(Bun) didum; multi tamen hoc
negotium, utf paulo ante indicatura fuit , malunt in imaginatio*
nem conjicere. Interca de ave liac i£iericia,ctiam galgulo,oryaIb
fcu ccryo difto, plura continentur in Anton. GrdnJii Curtof» rer»
dbdiurum perferntatot t p.iûJeb.Addm. JTtbtri pdrt.is^v llfl^
p. Ci^j.RelfincU metb. med. Jpecidl, p.yop.Sitd-
ri Jdtrofoph. mifcell. tr. \6.p, jip. rj/. Ant^ Mizdldi Mtmwrdb^
tent.i.Aph.i. Nj/manni exercupn^ Tdndlerumdijf. phyf,nttd,pAX^
Bdricellt hortogenUit p. aoj. Bdrtbolini de Idp. nephrit. c. j>-p. 22.
§. ii.Job, Langii Ub. 2, Epifi. mtd. 16. p. ”26. Alia tcfttmonia d(
traditiones de eadem ave prodant in Mub. Bdbftii tnunb(i:bmr>
ii 4jctt Jlcibi^nnb XX>unbfiivtineyi'ûd^c pdrt. t. p. ^g. Addan-
tur in hanc rem quoque & evolvantur Plinius hifi, nat. /. 30. c. ii,
TitfopbiUSlm Sifft 9 ( 4 itu Apertis phpjic, 4 RiiiinQ (ditis ptft Cdsju Jd'»
tr«*
/
Digitized byGtiOglej
Caput UI. Sectio I. ff9
treffffblfid froihmAt.n, jp, & yeh, Bapn^, Forta /. ^,pbftP^fiomon,
c. 6 . quo in locopoftreroo etiam auior agit de rebus aliis croceis
vel luteis, qurWcro medeantur, liquislblum illa intueatur; uti

etiam fuperius ex eodem PartA & aliis adduximus quod rubra
,
varia c6de(ri modo ufL*rpata in fangvlncro corrigendum habereni

poieftatcm.Quemadmodum idem hic autor etiam mororum fucci
fengvinci intuita fc fangvinem firpe mundaiTe indicat. D« .'>ntca
di(ô illo, quod crocea fanent idieruin, idquoque Hatuic SitortH/
Plura alia hic non addam de eodem argumcr>
to, uti & de vulgi alias etiam ufitata ruratione in iftero flavo, dum
pocula cerea vel aurea pro potu ordinario rdmitlunti iisque du-
catum, vcl aliud quid auri, crocum item , & neTcio qua; alia citrirvi
coloris immittunt. Interim de auc illa monendum odhucduco,
quod autores non fatis inter fe concordem, qiisiisilia flr, cui ica-
que,lubet evolvat de hac Ulif/. AldrevArdHm ormibokf^. tib,
21. f. 39. p.-î%. Gefntrum Lb. 3. de Atib. pAg. 3 7-. Verum
Iac. Pane. Bruno' Lexito CAflelii renAVato fnb voce eharadiii
qui cum AldrevAndo ~
lo. orntihakg. cap. 6 ) nu-
i8a. ( /.
gas vocat illud afTertum de ave. Similiter remedio illi sb ave di«
&aexpadato parum fidei tribuit Exc. bb. Cbrift. Frommar.mu
qnas citat indijpp. defafeino p, 107. (^c, Ex prarmisfis his ii, qui
rerum fignaturas venantur ac venerantur, inter «lia etiam argu-
Bicntiiro fuat doftrini hauriunt ; fed uberiori experienti* illa
commendanda funt, quia non omnium eruditorum vcl cur iofo-
rum palato fapium aut fatisfaciunt hsc & ?lia fimiiia. Miramur
non immerito etiam illud de Crocodilo quod crocco colore fit
prffditifs atque crocum Bverfetur nec Icca appropinquet, in qui-
,
bus crocus continetur, dc quo Vt/igshu in dcliciU phyfn. p. 94. Ci-

tius vero illani antipathiam ( fi vera cft hifioria)in fragrantiam
vcl alum potentiam croci, quitu colorem uiutuum conjicerem;
eiim rationes probabiles, pro adftnicndo hoc, me forte non dc-
ilituerent , fi ^collationibus circa hanc rem occupatis iiidulge*
re vellem.
Porrb.qudd foluin Intuitus cardui laifleiinfitanguria prn*
fmxitttyiFUttro meminit CsmerArius m fyUage mmorAb. cesu.fi.''
fATtic.
(
e '
5-10 "Scrutinium Amuletorum 'Msoicmi.

79. Confer de hoc etiam Rarthi>ltt>utn de Up.Mephrit.'e,%^
/. az.§.a^-Sic etiam Nymphza, colIe<Sa n imirum iole in cancro
I
jjj
7
exiftente eum ,
qui t antuai hanc afpicit a vertigine liberare di«
cinir ,de quo Aug. ErzUnu in If*g»g. plof 5 '/vtf+* *.
Jbidem 4uiorc.-j,p.i~x. hrc dcproinit ; vertigine Lboraos, fi
nymphe* radicem vel cancri oculos, fecundum ceeleRem har-

moniam (quo tempore tutdoidts colorem habent) colledos
forti imaginatione afpiciat.ab ea liberatur. Singulari enimae-
therei vmutcrpiriiusilli fulphurei (latim fedantur.Velfi quisin
fingtiltu(qm nihil aliud, quam tattarus ventriculi cfi ) afpicit
iapithi capitula ubi novem coivere, fiatim definit fingultus,
qux occultis qualitatibus falso d quibusdam propter infeitiam
asfcnbuntur. Idemautor/. 4, 4^.i-^.(T6 .Jovilia, inquit, profunt
-
fpiritu egredicntc& per imaginationem irrepente , fpiritualiter
Jovem microcofmicuminfangvmcrefidentain excitante & con-

fortante ; qua fanc ratione plurimas infiitui poffemedelas fa-
teor ;hzc Oe Nymphzc efficacia dida agit ctiain
Hornitu drcj. Stofts p. / 58. Eosdem flores nymphar* itidem certo
cemoore colligendos efle docet JabÂgricoUin chirurgidMcxwSi
quo loco hujusfcntcotia,&opcratio florum habenda fit, disquitft .
,Geofg,Kiriieaiiu ia Adverfariid contra Agricolam part

De rebus pluribus, quz pariter propter folum afpcduin in alia
morbis opitulontur,evolvi iterum poteft Micb.BApfiimU a. Quid^
quod animalia oriam hac ratione fibi mediriin quibusdammoN
iGefncrtu tnim in hiflor. animal.fol^ yj. tradit ex ob-
\)\sS\zi\x\t\ix
{ervatione ColumeOt Vegetii , quod equi , muli , fi boves ili-

tefilnorum cruciatu aflfedi adaquas properent,& cum illic ana*
tem vc! aliam avem natantem in iis aquis conrpiciunt,i dblbre
liberentur. Rationem hujus medelae efficacis ex planetie'pnefi-.
dio deducit £ti//r«// 4,f.7,/>.i7j.
quadantenus adhuc imaginationi humanxindulgere no*
Si
bis licet
,
omnino efFedus aliqualis interdum illi tribuendus cft|
* iicet non cantum concedamus , quantum pixter merita fectd
illi
quidam illi fubinde tribuunt. Notum quippe cfl, qudd horrbf«

'.naufea', vomitus, alvi dejedio &c. quosdam invadant, quandd
• alios
. f
Digitized by-CdGglej
Caput III, Sucti* I. fn
alios purgantia naufeabunda vel vomitoria vident a ffumerc, vel
quando medicamenta ^ longinquo Iblum prsrparare vident,
ifta
aut n vomere, vel purgari ex didis iis alios ientiunt; quod licet
non omnibus, & (emper quidem eveniat, impoflibile tamen illud
in quibusdam non cll pronuntiandum. Sic hunc etiam imagina,
tionis efleduffl cenfeo , quando Ihipor dentium ex re ingrata vi*
fa vel audita quibusdam oritur, de quo Tdndltrui L a. Vidi quo*
que aliquoties lingultum fedatum velcohibitum moneta vel num>
mulo (iogulticnti oppolitd vel oflenso, verbisque comminato-
riis vel provocatoriis his limul recitatis quod fcilicec ille nummi
:
ollenii poiresfor futurus nr,{i femel adhuc HnguUus indicium red*

dete polTit. Effedum autem hunc citius infequt obfervavi,(i
linguitiens verecundus , atque hujus adionis ignarus antea, &
(i verbis illis infperato recitatis quadantenus conterritus ejus*
modi homo fuit. Plures ejusmî adiones in (ingultu vulgo

ufitatas,& quidem ridiculas fape, nec n«n imaginatione tiiten*
tes,hoc in loco exponere nolo. Sufptcor vero (ingulcus cohi*
rationem efle> quod lingUltientis animus attom‘tus quali
biti
reddatur , fpiritus cohibeatur , & diaphragma retineatur

quaG a fuo motu inordinato : dum fcilicet linguitiens in*
tentis fcnlibus defubitd occupatus e(l circa geftus & ver*
ba compefeentis affedum didum. £i quippe ratione ( ut
cum quibusdam neotericis loquar) artheus irêns vel inquie*
tus loci afiedi, fcu diaphragmatis line dubio, fingultus perfillit
confufus atqve a motu fuo deiilHt, Speculationibus hk abfblu.

:Cisinfperato incidi in Hippttrgtm Epidttm.ftO, 4. ttxt, 4. ubi di*
cit ex timor? repentino fpiritus Tetcntionen,ax hac vero (ingul*
tus ledationcm oriri. Jdem etiam -Caw iHdtm d* quartana (lao
-
tuit^ quod timore illatb materia eblivifcatur motus illius eoo*
•fvet» , fcilicet paroxysmi. Rcdc atkm Camerarim ( SjBtge me-
mar.rr»/. 9 /. jtf.) id , quod intuitus bulbnis noxius aliquando
oxticerit, partim in imaginationem «
p:utim in exhalationes ve*
nenatas attradas ab illo lafo conjidt. Eadem ferGtan etiam eft
ratio, dum timoremiingultus Iblvere dicitur , de quo Alex. Mat-
fATuuUb.i, frgQ, r.4. Quomodo itidem repontinum terrorem
Vuu aut
'
SciturrNTUM AMOLproRUbr Meotcum.

»utmetutnlnf!ngu'cu>&liisque morbis opitulari velit Jfdsc Sthe^
tkiui, videatur ipfius frolUm, bifltr. mtd, 12. />. rp. Si.nili modo»
mi diftum >etiam terrorem incuffum in harmorrhagiis operari ar-

bitror» dum fengvis conlidic quafi ,rx fpiruibusconfuOs ob tef*
rorem illum. Sed de hoc ultimo , quale Iciiicct fit medendi ge-
nus, alibi fotStan prolixius edurus Aim,ubi animo bfidet vend>
lare hoc : utrum in tntrborum curntUue lictdl marbum tfutmpum^
Alit dfe[}M (tmfirds, qui dubii funt nemm^ excifjre. Ad fimi»
lem ifiiusmodi medendi rationemâb imaginatione dependentem»
videturetiam referenda illa llcrnutaticnis medela »confignata a>
pud Plinium l, 28. c. 6. ubi ficrnutanics jubenmr annulum e fini*
ftra manu in lungislimum dextrz digitum cranslerre. Ejusmodi
tenoris fere fune curationes ifia; fingultus, quas annotat Cumerd-
rius d. cent. 10. ^4rr,iS. Sic curam hujusmodi veibis, uti appa-
l.
peradam, BoreUut {cent. tbf. 2.) ambigit, an eam verbisian

ret ,
vcr6 fidei & imaginationi potius tribuere debear. Ifiiusmodi
curationis rationem didam admittit etiam £/crnr4»Mtf/M orat.de
mdgic. dllionibut dfud Tdndlerum in dufert.pbj/f.med.
Cui placet pro illufiratioue horum adeat &: addat etiam prx»
m\iSc& Dtufingium fdfcicHi. differ tat l.p.^^. ubioficndit autor,
quomodo Mufica operetur in homine. IVadit quoque hifiorias
in Mdgiciifiiis Henning.Grosfnu p>m. quod VCnefici quidam »-
grotos non valuerint curare» nifi in ifiorum adionibus firmam
fpem atque fiduciam iidem pofucrint. Redisfime etiam ex ce>
leberrimi Conringii mente (latuit Sebuffiunm^ Scktfferue in intro.-
duU.dd artem medte.c.n. p.zio.(fe. ^.16. quod magica medi-
camenta nihil efficiant , fi abfit perfvafio ufurpamis. Ut piari»
'
mum fine dubio id modo didum in magicis agonibus obrerva-

rc licebit ;
Callidus Demon interdum inadverten-
quamvis etiam
intentionem (innocentium alioquio ufurpanda) ad bu«,
tCF>Sr citra
jusmodi vcl magica medicamenta, aut vulgaria etiam ni-
illicita
nusque fufpeda concurrat »uti boc in fiiblequentibus ofleade-

tur. ' . .
Non equidem hadenus addudiis patrocinabimur periaptic

Wcitis»ac fi bis operatio unice» & m
quidem valida ea firaw
i«M^
r
Digitized By.GoogI
««
Caput III. Sectio I, ^

f2j
Imaginatione fennper accedere posCt; cum ratio facili nobis
diditet , ut credamus elTe fuos teraunoc & circulum adivitatis
ejuibusvis rebus naturalibus pr«6xuoi)quem non facile tranfi*
lire queant. Medium potius h.tc in re tenere conamur «atque
ade6 etiam defcilclmus ab illis, qui firmat animi impresiloni
omni omrtem vim cooperantem in morbis percurandis dero>
gent. Lubenter quoquo fstemur, quod non in omni fubjcdo,
ii femper eundem efifeduro relinquat imaginatio ;elTeverb hu-
jus aliquando, &aliqualetn,& in aliquibus aflredum,ncuuquatn
flcganduoi aft. Illufirant quadantenus boc verba HeurmV im
tueibsii. ^
inquir, fiducia, aut creduli*
(as in naturis emollitis ac tenellulis fubitum fpirituum ac ani-
morum moture inferunt; unde vario fluxu rapitur langvis,qiu
una morbificas caufas partibus,qu«in querela erant,etipir, un-
de tratefeit malum. Non Intent nos alioquin varia ridicula
quc longd (ransfeendentia drculum & operarionem imagina-
tionis, eidem tamen crafTe obtruduntur «aut male ad illatn refe-
tuntur, veluti bene & false relpondet ExcrIL PauL AmmdHut
I» triiuM dtfcmrfu ad ridiculare con*
)
jccpcionere, & partum legiumum a muliere quapiam prarten-'
fum, cumque a' Graciancpolitano Parii mento approbatum ideo
quod fcUicetcb imaginatione proles illa fuerit, vd potuerit efTe
«rta«abfente per quadriennium marito ; quia matrem fc fafiam
ab imaginatione firmB, de amplexu abfentis fui mariti,
illa dixit
in fomnio concepta. Quemadmodum etiam peftero neutiqus*

- ab imaginatione fola illius terrifici mali oriri fufpicamur , ubi
nulla pianc adminicula, qua; admodum firpe occulta & ignota, ad-
funt; dc quo alio in loce aliquando, aduri de ptftc, fncculatio-
nes nodras uberius detegemus. Sed redeundum nobis efi ed
nodra pentacula, de quorum operatione in imaginatione funda-
ta legi quoque poteA Regtriut Baco in Epiftel. de fetretu operib.
nn.ff nat.dJeb.Dte Londinenft edit.c.i. Belle quippe explicat
ille quomodo anima in corpus agere posfit, fi confidentia de
,
quibuscunque apper>fis in hominis animo fit firmiter fundata.
'
Vidttttur ibideoi de imaginationis viribus bene difierers/e-^rr^.'
Vuu a Schmit-
6
fUf. IS^CRUmiUM Amuutorum Mgdictim.

Sebmittm cimf$nd. mtdic.ftaU.v. ii;. Ob IcoputnhunC» icUt''
cec confidentian vcl rmaginationem) araulcta licita in pe(U to*

leranda e(7s %\t Diemerbrgkim de Hatutos ; amuleti-
naturalla ,
quamvis plurima exiguas vires emittant, vel laltea
non tantas habeant quantas,
variis illis adfcribunt j quia ta*
mrn ratio docet, illas aliquo naodo prodelTct dsc unquam oo*.
cere poflcypretet naturales fua», quas habent vires ^
quoque utilia funt , quod multis animontatem « êis& aliqua*
lem fiduciam perfvadeant, metumqueae terrorem (in pellUenti
conftitutionc maxime noxium) auferant. Rioldu$u fenier in trtk ’
medie. l verborum in medidrialoco
amuletorum admittit proptarsa «quod anticipata opinio de me-

dico mira faps prcftet.Sicedam Hmihfkttruttltftrv. d*eMd.yt»f,
i.p.m.\VL. tfe, de confidentia agrotorum erga amuleta agens^
concludit,qu 6 d propter ilfius efiedura, validum firae obfitrvan-
dum,& argrotoium petitionem fint amuleta cenccdenda>vslap*
pendenda, nifi turpia vei Aiperfiltiofe fint ; Uceulias inefficace »
exi(knt,idque fe ac alios iecific oflendit. .Ventilat quoque

ejusmodi qiucflionem Gre^.Horfiiit*toin.^,decdd.i.prablem,io^‘
/.^ 4 an medkus rationalis in curatione melancholicorum ufum
.
cfaarad«rum& adminiftrationes ridiculas concsdsreêbest. Li*^

cet hac imentio, quoad certa ftratagemata,perfvafiofles, vel S*'
miles aûs.alias in melancholicorum caratione non omnind-ini^.
probanda &jcban 6ere» tamen & alia fimilia media fuperfli*,
ciora,r«pinsi nobis improbata in premisfis > neutiquam sdmit*
tenda ê iterum cenfemusrne fcandalum , vel imitandi pm*
ritus ( uti fieri facile folet in ejusmodi rebus ) in vulgus pro*
pagetur, quod omnin^ veros Chrifiisnos dedecorat atque de*
decet. Sed meta eft certa imaginationis, ut» antea pluries emm
indicatum fuit rficuti enim eidem nen eft nimium ttibuendotnr
ita non omnis etiam efficacia ipif detrahenda^ veluti ideo qua*
dantcnus'adftipulor in hac materia etiam fementic
de virihu tmdgmdtiouie qv.ie.p. Cujus verba inter «In Ha
habent : probatur experientia & exemplis, plurimos (uifle tura-
COS a morbis, gcftando folum lapillos, (ordss & quiaquiffi»^
'
. c
• Digitiz^ by Googl
Caput II L Sectio f.
'
OjT
per has quod crederem fe gellarc nobilisfhna & cfficacisHir a
amuleta&c. Idemauttrp^ pergit: ita ad illud, quod dici-
tur de appenlis Sc atnuktis , rcfpondco, Hia plerumque elTe fu-
pcrHitiola, & ideo operari non in virtute imaginationis, fed in

virtute Diaboli, aut fi aliquando non operentur in virtute Dia-
boli, & tamen effefias ftquntur, illum rfiediom cafualem, &

fccutiirumfuifTe êtiamli illa apjicnfa adbibita non fiiinent.
• Non dubito infimul

qui» flratagemata varia ejusmodi-
,
& adhibita a medicis, multis amuletis jam notis atque ufitaotf

anfam inventionis atque propagationis dedet unde quippe
non nulla licita, & illicita penammata «videlicet Tiliemx &c-
ortum traxerunt. Eo magis etiam htijus farinar periaptorum
inventio ve! onus tribuendus aA otiolis & imperitis monachisr
medicis indoftis-, five fuperflitioAs , ac CitriAan» religionis fun-
damentis non fatis tnArufiis agyrtis item & hujuscemodi for-
, ,
tis aliis fraudelentis homuncionibus ;

qui dum morbos curatu
cutn priAina fanitate per medicamenta licita premte
difficiles
non pollent permura'-c rl-bunnir in ejusmodi nugas , fraudes,-

& magicas res, vel figuras, quas Di.tboli fytu-
ilipcr Aitionc%
pos &apozcmau vocat Pdfdtelfiu. Vel tandem etiam corra-^
ountiAi boni viri vcl fures'paulb mcHorisnotae pendacula, at-
que his varias farpe ceremonia», verba poirpofa, fucum .glau-
comata & Amilia adjungunt, qua credulornm fiducnm & bcnc-
Tolentix auranr>etque reliqua confeSaria, ipfoium aurum vel
nummos lucrentur. Ex his proinde fit, ut fubinde egroti con-
valefcant, quamvis non raro- etiam alie caufeSt adminicula va-
lidiora negotio accedant, quaimedemcs- pariter;, ac' fanato»
illi
latere pofTunt. Sic nota etiam funt exempla inrcr alia de iis, qui
fchedulas vel chartaceas capfidas (quibus medicamenta indita
ve! inferipta faltcmfuerQiit a Medids) devorarunt,iisque aAum-
tis convaluerunt , de quo Job.Hfllvigii ebfervdt. fbyf. tncd.pofi'
- bum «bf. (f infcbolit sNob.LHcîbrctckiozM\lK. Rcdc
interno etiam autor hic laudatus addit ibidem, quod pratet ima-
girationem nimirum caili & fortuna fpontanea convalefcere
,
posGnt quandoque ilii homines. De fchedula pariter devorata,

' Vuu j prx-'
fli Scrutinium AMUiEtORtiM MEniciw.
prifcriptura mejicamentiitn corumentc litetis nnnotaium /4» .
iol>i Rogersi carmcH conftgiiatum ofiendit apud

in heUiriit AttUis
f. 220. De fimiii iratetia etjaiB evolvantur
MifceUAH. A(td.Ltop.Ctf.decitr.\. Amn,6.ohf ^Z.p. 149.& Tbeoph.
Uomitu medie, fiptintriannl. part, 2. /. f./et/. 3. f. ip./ «?i. _ 1^*
fiant vero non pauci aucores, qui prxeipuam agendi potcAa'*
tem chanderum, amuletorum , tilfemarum, & fimiliutn penta*
culorum cx imaginatione profiucre autumant, quorum vetba
prolixitatis fugiendz gratia jam mihi non licet adducere, idcoque
lufSciet interca, (i locafaltem allc»aveto,in quibus illud exp«>
nitur. Confulantur itaque J/arr/ff. Qelrit disepuifit. mngu.ttm,
i, /. i.c. quifi. i.p, 12. (fc. ubi disquirit, quanta, qualisque ik

vis imaginationis, quoad tficdus miros magicos. Job. 9îertu
de prj/lig,d£mon.l.^. c. ip./.f70. fiTf.qui innuit, qudd;in
magicis curationibus temeraria credulitas valeat.- De vano*
rum fupcrfiiuoforum amuletorum efGcacia ex imaginatione
ufurpamium derivata loqvuntur itidem Bernh. S)ra/be dkquif.
Tberjpevu feti. i. p. ig. Sachfttu GdmmArologi* p.%67. (Sc. CoM-
ringiiu apud Rjttrdyum ia ibentr. /ympatb. p. 6o<'i. item Reies
cdmp. EJ-yf. qv. 23. 6 . llazerta de nepbrit. 1 1. c. if.p. 124. Ke-.
ZacLus de bzmorrljAg.l.x.c.^.p. 415}. atque ///ew dt fJe^ cap.%,

feil.i^.p. p. 110. Similiter Sennernu de confenfu diffenf. ctym.
1 . 18 /’* 33 3 M cent.
340. Job, Rhodi I. obferv. mtd. 17, p.io.
Religioni* medie g corr.ief em Ator *td fefi.io.p.m. fie.Primerf^
fiM de vulgi errorib.!.^. c. ij.p.^Co.Cf f6i. Herm.Grubim de
arranu medie. p,^^. AUegAti Apud Ju/. Reicheltum de amuletief.^.
CTr. Potrb eonfemiunt cum bit Tbem, Saribalinu* de trAnsplem-
'
tat. morbor. p. 4. Sorbaitu* prex.p. lop. Jeben. IreitAgm tuBib,
medie, p tp4. Sturmiu* de medici* non medici* §. 63. Heurmpu

med. ad prAx. /. 3. r. ig. />,400.0' 401. Collegium turiefum Pd-
18, 0* ai, ^.406.0*. 499,
riftenf.Germdniei redditum tomjt.eoUoq.
Ferreriutl,X.meih«d.Cdp,\u Deufmgiu* fAfeic, ehjfertdt.l. §.i^.
Sennertu* prax. med. l,6.p,ggq.&c. MeUenbrotcm de drtbritiaU
VdgafecrbuticAp.\^%.(i typ. Non nullos alios adhucallcgattste-
geries etiam in Gdbr.Nauddi deJhtdio mili(Ai'i 414.0*
- rW.
Djgitized by GdogI
&
Catot III. SiPTio I. yt7

Tiitu. fient dt virib. imagindtienk quttj}. u.f. ubi (aiTien auc«r
(«nui negat iuiaginaciom erga apponit ve Hnt ruperflittofa Sve
, (i
Kcit*,vim quampram fanandi inefle H vero fequatur appenfa i!>

i
Ia (fTcdus , hunc vet caAi , vol Dxmonis ope evenire concludit.

Verum an .nutor hic omnium fuBVagium propter aBlcrcum illud
auBierac» ambigo. Cautus intorim quisqvc Ht circa iOud negotium^
ne ea forcaafls tribuat imaginationi, quz aluoris caufr funt, 2<
(epe i Dzmone oriuntur. i>:inde quod conSdentia.erga icrre-'
na vel temporalia bona, certis limitibus cireumferipta &: conditio^
natadebeatc/Ie, faraanteChriftianisex facra Scriptura innotuit^
Bi a nobis adbuic In fcqucncibus indicabitur. Non abs re etiam
monet circa imagmationis ef£c 3 us (nimis magni a Pa^-acdfo sBi*.
matos) Libjtviut injingulsr, Ub. l.f. ipf . inquicns : vult PdrAccl-
hunaanz tentam vimefTe, ut umvetTam virtutem coc'
ySfirphantaliz
liponU.dedqcere,Sc dirigere in rem certam, quxpoftea in ufu
Magico miracula pix(\et,(Mtquc ita tota magix naturalis ^cul-
tas, que etiam fpiritus attrahat >& abigat pro lubitu: $ed omni»
non alia veritate , quam Cemehi dgrippA, TriurnJi,Si aliorum
Diaboli mancipiorum , qui PUtonicerum malis fundamentis in>
nixi, vetitas divinitus & humanitus artes voluerunt palpo vet
colore induSo comprobare; cum tamen falia (int tHa omnia,
impia. De eadem imaginatione rcquilita pro curatione sbfoW
venda in ccrca imagine, agit etiam Psr^-ctlfut Hebypei-phjficu mor-
kU. Perpendens vero ejusmodi irrita iiunginationi tiibuca Vkigtka
n dtltem fbpficit p, 87. gg. diflirignit inter imaginationem &
lupernltionem feu Danneniacam conlcederattonem. SuBiciant
vero hzc de imaginatione adduâ ; plura interim in przcedea-
libus & rubfcquentibus de hac materia intcrfpetfa rcpericnturf
quemadmodum etiam illud diû, de imaginatione pru ufu magi>
eo, & curatione peragenda requilua,nocari vel examinari meretur.
Pergimus pofthzc ad alios operationis luodes amuletis di
Faracelfo &ejusasfTeclis a/Iignatos: Volunt veto eiHcada hze
effe in morbis, propter tria ifla notaprincipia: fal, fulphur,& mer-
curium ; de quo quidieotiat ILytiufferm, videatur In ipHus PhAr-’
p,vyOr
.
5i8 ScRurrstUM Amuletorom Medicum.

Qtii ad laxurn ic rtfidutn morborum curationes refierunCf
‘
facile periaptorum operationes explicabunt, Se quodvis fuc dasii
tribuent. • . -
Sine dubio etiamcafu fubindefequiturfanatlojqujr

fito periammatibus tribuitur^ uti hoc Arbinnuimus aliquoties ia>'
nofiro ferutinio.Minus prompte etian concludemus certi quid
de edicada amuletorum , (i alia medicamentaiimul in morbis cu>
fandis (int admilTa. Ftiainii poft foU pendacula applicata Cfivt
eadem (int iicita.Gve illicita) interdum revertatur fani tas; dubium
tamen quibusdam videtur, num illorum ,
vel potius naturz be*
ncliciu morbus refipifeat. Pretera febres unius efusdeinque'.
ch^raderis vel condkutionis in alio citius, quim in alio fubjtdo
celTant, prout habent corpora, anoi tempus, dizta, & alia pln-
fcil.
ra adminicula, eaqva vel Fortiora, qus morbum diutius alunt, ^

mitiora , qiic illum citius dimittunt. Si itaqve mo(bi>s , fpoote
fui remittens slioquin , proptcrflatom & cau&m fuam initem in*
terdumceflfat.ubiAmul amuleta iuqruBt adhibita «id didis liis
amuletis tribuitur , licet alia plura expeTimemade(int« de eadem
efficacia teftantia. Sie juxta illud tritum ; felix anus, quz tctnpo-
le crifeos meduur ; in quam rempluta Fort^ illa noflra aliqua^^t *
CQrdntMjqud de meriU ptfi cibos non ddei cot^rtios
mntibtu 0^ ror»t£fe|iinb«i^n depromemus. Qjm negat ii- .
dic , naturz bonitatem fubinde dubiam reddere medicammdb-

aut amuletis palmam ,
quam tamen hzc podrema quandot^
aufferre vel fupetbire ~
, eadem videiKur. Locum quempianHK *
•’
Crotont de fupetftitiofis amuletis allegans GdbritUt NdMcU$g

ftudie milii drii.
0
i,
^.431. pergit ita: vncut Icao^ ^
natura leves morbos per fe bnat, in gravibus vero artic «: •
, unde qui ex citailatbribus pdusculum fapiunoncfveagft

indiget
tf
morbos acutiffimos, ut Apoplexiam Tetanum Cbolmam iwe j*
, ,
bum , ncqve ad longos & contumaces amuletis utuntur fed ad '
;
febrM tantum tertianas, quz, intra feptiinam acceffionem
om-
gna ex parte deflnant nam fivs tum, T
; (ive prius terminentur »id .
nibuunt amuleto ;fiQlterius perdurent,

accolant zgrorum«qîod.
an aJiquo deliquerit hadenus
3 Nnudai uG fumus» Notum aUd«. . i
'quBl
1, •• •
.DigitiziKl by GcfOglc
.
Caput IU. StCTfb I.

quin etiam quod febres debeam, vel foleant quandoque curari
AoratatUtra, voce illa compofita juxta quosdam ex Clialdaicis
tribus vocibus Sanda: Trinitads, fctllcet Nnn
faoc eft pacer. Spiritus & verbum. Noman voro iilud contrac^ûoi
fchedula; infcrtptuni affigunt AiperfHdofi iis ,
qui febre laborant*
& quovis die literamdcieni; atque ita pari ratione infultus fcbri>
les imminui pronuntiant, vel pronoktunt illi. Contirigic verd
crebro in medicina ut febres quzdam poft aliquot poroxyfinos*
(cilicet quinque vel {eptem evanefeant, nec ad tet dies i^per ex«
tetidantur , quot Ikeraa concinet vox AbrM4,dabr*. -Qmd mi«
cum kaque, dpoft undecim dies aut totidem paroxysmos febris
cvanelcat ; atque hoc cd citius expedandum eft» 0 f mna geftantis
confidentia, vel Satana; aflus concurrat. Plura ejusmodi vel alia
fimilUfioe dubio etiam inter amuleta ocoirrent, qua calli potk^
quam vi lua medica operari deprehendentur, fi accuratius in ifta
inquiretur. Denique de voce illa Abr*t*ddbr* d S*m»
CMstrc carmine alius deferipto , & ab aliis repetito , quod conirs
kannktitanim faciat, videatur jeb.Stidtmu de DIS Syrie p. iig. ubi
arbitratur hic autor, quod diâ vox ab Ahrdxd Dto TdUtmdtbJeu
deducatur. Quid vox Abraxas ulterius juxta querun»
dam mentem denotet, phiribus cognoicere licce ex di^ loce
laudati Seldemi. Videri quoque poteft in locum illum comi|ie&*
caror Aitdr.Seyenu dddiutnentie ddSetdemtm deDI^ fyrU p, xerf,
tfjvh. idubertHs de fderifie. veterum tdp» aj. Dcvoce
Abraxas,quid hSc indicetur, evolvi etiam neretur Grtg.biUbdeUf
'i9V9ti4'ddGdJfdre{iickriofitti»dudit pt%6b»ffc» . .
Cascerum diffictilter quia exponet filuriDas amuletoeutu

operatioanvsl agendi modos, quibus fcilicec eadem operari d^
'prehenduntur, vd creduntur imb rmn facild ad fumma capita il-
*,
lorum afliones ver^ & pure rnedkas referre licebit. Hinc lefto
fibenevolo coauniutmusi ouiolkn indagationem pencqculq-
<
eum ,fi que deprehendaitfur efficada , ^ quidetn (ioc fuiîdq-

«e alius caufae enrinlecc, vel eventus ,
Subnexuimus
etiam quibusdam periaptis in fiiperioribua aptoj^ fententias,
quomodo fdltcec iidem veiiac amuleta luam efficaciam exfete-
|c : Utrum yero fuoifto alTcrto amores illi femper, & ad cujus*
-
,
qua '
,
ScurriNiUM AMum-ontiM Memcvm. '
qae fcnttnciam vel applaufum Tcopum tetigerint , LeAftr bene*

volui atqua mentis lance trutinet , fuaque meliora illis addat;
quo etiam hic indufttia augmentum medicina; accedat , ac verU
tas ex obretiris magk magisque emergat & cluccrcar. Si quid
ulterius tamen de didis operationibus apetroparorum adden*
dumefl> TuPpicor ilia, uti reliqua medicamenta , potiHlmum a%
gere: motum & evacuationem variam promovendo,ob(lrudiones
deoppilando , confolidando , humores noxios alterando , fluxiles
humores incraflando , a«t opiatorum inflat operando (quamvis'
hic modus forte ex prioribus modo didis fimul emergar ) fedde
poftremo hoc recordamur nos edam peculiariter in pracedeoci*
bus quadantenus egifle.
Veteres quidem altius quid,&diflindum ab altis medica*
mentis amuletis inefle volunt > unde totius fubflantir adionca
ii occulcas qualitates tn partem vocant , uri mox videbimus.
Noflne vero lententia fubfcribit quadantenus BrMfiiu.ftrt, j;
di^kt.contr» Pkrkcelfitm^pQXn quippe amuleta vel propter for-
mam fubflantia eflfedricein > flve propter certum fuum tempe-
ramentum agere, alterando fenlibilcs qualitates, vel mutaiido
temperametuum operari ; quam ultimam fententiam de tempe- •
tamento qualitatum priimrum improbat Senntriia de tim/hf.St
Mitfikf. ehym. eum Arip.cdp, in Prex. mtd. tib,u _
pift.i. eap. 66i. Nonaque verd placentocculta quali^
tes NntbdtdiMeiêfie in Loimelogid p. ij6. haudiiKiid , inquitrinf .
ducor ur credam amuleta quavis ex aliqua proprietate cuipM|ia

incolumitatem praflard; eflfedus autem , quotquof paflkn cafiitf ;
traduntur, ver Phanta& vi applicat toni» velut aflbmlflldstv^)^

rei admota STanifefla qualitaic produci fl4>icor;r mvacuii
perflitionem evincit Fieimu. Hadenus Hodges.
V ^
VeruntamOT '
quia multorum amuletorum opefationis ratio non.omnibus aqud ^

patet, multi quoque autores >illam utplurimum ad tortam
dandam ,dr qualitates occultas rc6nnnt.' Confer In illaro repp
Sitonum in jdlrVf^pfHd MfctlL ir,
ntm de rtmd, femeaU* 4 1 .
^ p.
5r' aliosautoies^ qui deme*
'
dicamentbr.faculb dc compoOdonUias ftrjpresunt-.iDe eidev
•
Digitized b/'Coooie .
f ,
Caput !II. Sectio I. , yji

materia ita loqulcur Joh.Jetiftonw/yutdgmdt.unlvtrfx mtJuitui
/'.2^8* amuleta, inquk, occulto quodam modo vim fuam cxfe-
rere creduntur. Nara Ii manirefte agerent, femiret arger,cui
appenduntur, aliquam alterationem ; efficcrentque ideoi alia
medicamenta iisdem qualitatibus raanifeRis indruSa. Hac
jofônmjin quz plura commentari ruperrederaus,etiamn forte
non nulla valeremus. Exponunt praeterea qui{Ham illum mo-
dum operandi per (pvmciv , & alia Synonyma. Reitiepm ii.Vd»
rUr.Ua.c,^. triviale , inquit, Ct/eiv naturam, & cpv<riKov natu-
rale ligniHcareifunt eniro,qu2 formi& totft fubnantia,quz ve-
re natura eft, vi occulta fuos edunt cfiedus, a 7^41/1^00 vocan-
tur dyailioAd}^^ auxilia , quorum rationes non pedunt reddi ; St
qu2 folum funt cognita.
experientia Inter hac dvailioAdy,^
amuleta Rolfindut cbym.f. 410. Phylicas amuleto-
refert pariter
rum quorundara ligaturas ab occulta rerum proprietate de-
pendere &c. docet itidem ]»b, Ldngim Itb, i. Epiji. med,'^^.p,\ 6 o, •
Dc fententia GaAr»/ ,
qui inter alia hic periapta quapiam fe-
cundum totius fubdantiz proprietatem agere velit , illi hmul
ai1 entiendo,agit Jmc. Zvingeriu ex4mine pnncip.flijfm.p.ô.OVim

vero etiam fub Phylicis incantamenta intelleda fuHTc odendit
Reinefim c.i^. Citat pariter illic autor quos-
dam fcnptores,qui dcphydds rebus egerint, addens indroul
quomodo <ip (ôrixcvfeu debeat explicari. Sunt itidem
magica qu2 phylka vacant medici ; a E)«monibus
vero ede ifta magica , ergo etiam a Dcmonibi» ea • qu« folum
mitiori vocabulo medici Phydea dicunt ; adduda veto hzc pro-
dant apud Joh, RdineUnm cenfitrs libror. A 9Crypb$r. vtttr 7V- .
flamtnti tom. 2. froled. 202./- no^. De annulis phydeis, qua-

les iidem reputentur, alius locus nodri faudnii (blicitus eft
qui itidem utpiurimum male notz funi. De phyGci nominis ra-
tione egimus etiam p.\i. nodri rcrutinii,quod mitius ita quz-
dam dicantur ,qux fufpedz aliis funt notz; atque hzc illicita;
non nid refutationis gratia nos atttngtmus.Suru etiam qui medi-
camenta fubftantia tota agentia ,Sc qualitate occulta operantia,
inta fcdidcrre,nec eadem confuse pro uno eodemq; valore ac-
Xxs a cipiei^
— » T
rf' ft«uun',.<I< i,3mnon

_ceotione,c
^ P -5
^rrunt,qu>« -u.
nuVKaWsoctuv..^
operationes ,
i, j.
, fit qu«m«
cmnwm
"
Reliqua
.;.
mnotefcit^c- cndorupp^c”*"'
annotata, leg'
operatione -- •
juxta quoiHR
-,pctationemi ,
usfubaantisop' Tw r»*
atut explicate
C.
imwedtd
'
ipfius
vetoa
v“*“! *
2it®nc>'.MS-
invtee'^- „
i?' omnibus fuklkmu*
f ,
inquit i ‘-
ai>
feribimus dum enim L
toruria operatio ,fcd,ajunt
. <
^-tia
elementana
^ crafis
forma, non :leroentorum
perationctft 1
coeuntium el-^ •__«
confpiratione
-—I
Siud nihil
.Jwamwuurepcfl»
Titium I
hsc BryiW<
hic ultimus Jfi-ciditdc c

Quia jam me""®*" i, dc i» <^1^1
aaat C^fmsnv»
=.K-,rit«
m..\ik& inter eo*
Djgitizerfby Gi;
,
CjtPffT III. Sbctio i.

Repcriuntur prrtcrhxc autores quidam qui oc*
culus qualitates dependere (latuunt ab elementis, alii ab ideis
fonnatridbus, alH :ib intelligemiis,ab aftrisalii,&alii a rpiiim
mundi «de quibus afleriis,tk horum autoribus vide
HPi im tmmberb^rltt^n iLeibt unb iVunb *
fdrf. I. p, )})d.Dicit etiam illic autor de hujusmodi operationi*
bus & earum conciliatione Henr.Com.Agrippdmim pbiltf,
dtcHltd Li.c. tq. Non nullis autoribus equidem animus eft
qualitates occultas plane ex Philoro(.hia eliminare, idqiie ma-
fcuic inter alios conatur cHedumdarc^/>r/&irMr in fuis feriptis
de magneticis a£Uonibus,unde illa appellatio ipd etiam igno*
rantix aPylum audit. 'Statuit quippe venerandus pater , nullam
rem eOe tam ab/lrufam, de qua non probabilis, vel vcriiimi*
lis ratio dari posfit ; fed datur quandoque , vcriim vix vero
confoDa , dutn &pe obfcuruni pef zque obfcunim explicatur.

Nobis e contrario rciim non cll ignotum illud , quo dicitur |
quod in phyficis nihil adeo verum vel lirmi.m fic,dc quo non
in utramque partem diipufari posfit. Citatus Kinhtr$u rerum
obfcuxe agentum modos operandi intrr alia deduck i Tympa*
thia & Antipathia rerum , dum occultas qualitates profetibit;
quod facili quidem ex efiefiu concludi, ratio vero buju» dif*
ficulter, vcl plane non ôgnofei fzpe poteft. Laudatus Kir-
ckenu interimi nihil novi videtur indicare per fympathiam
antipathiam, cum e6 etiam refpcxilTe videantur veteres, qui lo*
co (ympatbiz fimile,St antipathix disfimilcquid .ogensautpa*
tiens intellexerint uti hoc inter aKa innnit Gtfntrtu Li-biflor.
,
4*/m4/.^.ig4. inquiens fcFo occuttasefie rerum fiicultstcs>qua*

:
Iis efi magnetis in attrahendo ferro. Sed in illis, cum ex prit

misaut fecundis qualitatibus (ut Phylicifr medici vocant )cau-
fas, cur quodque fiat, reddere nequeamus, unam habemus com-
munisfimam, nempe totius fubllantixfirnilkudinem,&'( m
, ofieiop ayti (pva’ig tig n ouotov. Rerpondet vero paulo ante
adduAz ferointiz Kircber/ Scaliger Extrcitdt,ix%.f.%. Si aliis in
locis.*- ad manileflas omnia deducere qualitates , fismma impru-
^gWMt^,Kt(ktrmdmtHiSpftem:pijft.i.c.%.p.ô, Non cQ.ait,
, Xxx 3 probanda
: ,
' :
^4 ScKUTiKiuM Amuletorum Meoigum.

probanda eorum conHdcntia , qui exiftimant, omnium viriun
naturalium caufas exquiGcc dari pofle; plura etiam alia loca, -
tum profana, tiim facra in fuam dictam rentcmiain allcgac tfi-

Aus aiuor,qus (i placent, ibidem videri poilunr. Invehitor
etiam in illud vituperatum ignorantia afyluraabaiûtulispro*
trufum falmAniu dt mtriit conugiff. De profunditate iti-
dem ejusmodi rerum dASttix\.%D,Ziegerd dijftrtdt^dt fyfikfAth,^
jtntipdtbid ait: feimus exoperibu^ Domir.inobisinnottaue pau-
ca. Velle inquirere harum naturam, explorare occulta, nunquam
crrare,cftrem tentare iisposGbilem. Non etiam dubium videtur,
quin in quibusdam obfcurismedicinz, nec facile indagandis, Io-,
cus iit concedendus fequentibus verbis SftUgtrit •
•
Nefdrt velit, qud Mdgifier mjximiu
Nos fiirt ntn vult, truditainfeitiaefl. "
Bene proinde fadunt ii, qui nec timidi, nec tumidi , vel temera* .
'
rii nimis fum in abUrulis rerum operationibus trafiandis,vel
confiderandis : ne fcilicet cum HippU omnia feire prohteantur
aut cum de omnibus dubitenr. Non male etiam in
hanc rem, pro media viahac in fententia eligenda, loquitur 5Sm*
nerttu inlHftitutioH.md\ar,p.^\o. Ille enim de medicamentorum
occultis qualitatibus agens : etli, inquit, quia occultz funt,nature ~
eorum penitus invedigari non posfit,* tamen de caulis, a quibtu

pendent, & de fubjedo quzdam non folum dici polTunt,red ettaoi
pasGm controvertitur,- de quibus inquirere non inutile elL’
Non ftatim ergo ad occultas , prifeorum reputatas, Icu kn^* •
ferutabiles res ,non*entia ( & quz funt alue ejtBmodi

lationes referenda funt ea
) , quorum caufz , vel opermidl
rationesnon llatim ab initio, aut indaganti omni plti^
Quamvis forte hoc non nullorum (iratagema fubinde pomt
uc conentur ita arcana provocare , vel proliccte ab afiis ; doto res .
alioquin cognitu graves , imperfcrutabiles,aut non*entia ede pre*

tendunt, vel declarant. Sic n. trito quopiam Germanico:
titvel putrulit artes tUciuHtur Velut in hanc rem loquitiir pend
magni mihi zfti matus Berr Ubius de ortu chemia p. 134. acOK&t,in-
quit, quod multi publici in chemiam debachentur, privas au-
tem
Pigitize<>
Caput III. Sectio I.
rem ftudiis nihil ament tenerius, quorum & aliquos in itineribus

mihi contigit videre. Verum iniimul tamen eH, quod non adeo
qualitates occultx exiftant fecundum fe, quam fecimdufn noftii
& cognitionis noftrx majorem partem, uti inter a!ia de hac ma<
ceria concludit Sitautu injatrofefbid tr. >49« Eadem
cft mens£rx/8/ de accultu fharmac.proprietAtibtu c. 24 . p. 61. 0’c.
Non (latim, inquit, ab occulta (quod aliquos indofios facere

vi
memini) operationes varias ôfe6as Aatuas cujus non ipfc mox ,
ceufam perfpicis ; funt quamplurima, qiue aliis aperta & plana

videntur, mihi autem oblcura & incomptehenllbilia judicantur.
Res ipfa loquitur dc his
;
proh! quot & quanta ex ignorant» at<
que obfcuritatis tenebris, & occultarum qualitatum faucibus 8e
luRrismodo przterlapGs curiofo-
cryptis eripuit, ac eruit aliquot
ruin virorum induftria. Laudantur itaqve, nec fatis unquam
dilaudari polTunt focietates& collegia variarum nationum, qux
indcfefs 5 Rudi6 obfcuras rerum proprietates, Sc dubia ferutan-
tur bonoque publico communicant. De multis obfcuris haê*
nus exidimatis Gne dubio quoque
''
Judicium melitu poficriutit eritt
Promittimus inpoderum etiam nobis multa adhuc falubria it fo<
lidiora deteûm iri ab inclytis iis Collegiis , quibus anatomia
varia & ars (pagyrica adminiculum felix haAcnus przbuit. Ma.«
net etiam viros illos celebres atque felices fua corufea laus , &
non nili cum mundi ruina delitura* Acclamamus hinc omni cx
'
numero illo illulhinottan illud:

felix ifui patuit rerum cognafiere tMif/u t
Etiamli non cuivis licet adireCorintbudi;non immerito tamen ab-'
fequimur& (edamur, usq; dum melioris atq; ve-
ftruforu indagine
riorisportionem confequimur^ animum quippe nobis indunt ver-
ba Hippocrutu dicentis : nihil in natura fit , hoc eR line n.i(urali
caufa. Hadenus addudade occultis qualitatibus,ut plurimum
generalem tradationetn dc iis continent; reflant pauca adhuc
iubnedenda, quomodo quidam amuleta juxta di(fbs qualitates
fuas vires corpori concedere arbitrentur. Heurtiiusmetb.udprdx,
i» } . e. i^p. 401. inquit : in illis rebus , quz appenduntur oon ra-
:
f;6 Strutixium Amutetorum

rdisutatquxdam occultior facultas, que incalefccns a corporis
contadu atomos ac miafmata 8i cdluvla nobis ncfucntibus ef-
fundunt & infundunt, nobis haufta ore & cute , efficaci morbo-
rum antidoto. Idem paulo pcfl pergit: ineft quibusdam rebui
congcnic.i inter reconfortiiau{disndiiptoprietas,quacitra viffi)»>
lem (afium (ofe alterant &;c. Dcejusmodi operatione paulo Aipe-

lilii Jonft«ni etiam verba 'adduximus ad que pro hibitu , qui cu-
,
pit, reverti poteft. Satis rpeciosc etiam oliendit&er4'ff/«u (jn Rjttm

tray theatro fympatb. f. J 7 <j.) quomodo occultz fpedfic* vir»&
cutes ex rebus cuti admotis iffienfibiiiter, minusqve xnanifefbb'
nodo in corpus agant.
Fortaflis fufpicio hic locum etiam invenit ,
quod vites na^
Curalirernon infint femper quibusdam periaptis , fed ezdem U»
mites naturx transgredientes vel a Deo , vel a Damone prodire
fubinde poHlnt. Novimus quippe , quod fi Deus pro nobis (k,
nemo contra nos poslit aut debrat eiTe,& quod przpotens iQe
Dominus rebus iti^cadbus validas vires indere, & e.\ adverfo
rebus efficacibus vires (uas detrahere poslit. Condat quippe»>
quod vel arancz tela murus piorum eutiterit,& extare ctiaoB-
lias,
num posfit , Deo id dirigente. Novimus pariter , quod venena

piis innocua cx(ucriat,&ex promisHoncSalvstorif far^îaApodtM
lis fada vel data. Sic proletariis & mifetis hominibus vidus
vulgaris, panis quippe & aqua, vel vilius quid, in bonam nutri»
rionem cedit cx Dei clementia &benedidione: quod item effi-.
clunt vulgaria medicamenta egenis hominibp limu! condits;adsdb
ut hxc idem illud prrQent in morbis percurandis, atq; preti<î,&
exotica medicamenta di viribus ac magnatibus przfcripta velpor-
reda , multisqve fumtibus comparata ; de que aUa occafiontjtiUi.
de domepidi vel facile farabMtu midicamentU nos plura fiipjpfi»
ditabimus. Non fugit nos ex adverfo , quod initus fit coaaoi»
medentium Deo abnuente, uti patet ex Ilfo noto
Ni Dem afuerit , viraqut infuderit herbk^ \ ; .
'
Nti net DtBauwm, utipauatea. Juvat. •4
De pluribus his noRrum ferutinivm etiam in alik locis fufius •
a^t; hinc negandum non efie «bittor, quQd Deo etiam com»
petam
• Digitizetj byÔQgle
Caput III. Sectio I. yj7
petant qucdan^ vires quas ille peculiariter amuletis quibus*
>
jam, ac aliis medicamentis indic. Imo quod line mediis vel
medicamentis, pro immenfafu^ bonitate & arbitrio Deus opti»
mus maximus, ex morbi & mortis faucibus Jiomines eripere
poslit, (aera atque profana feripta docent.
Non indulgebimus 'prolixo dircurfui illi, dum autores qui-
dam ^M9v amuletis inelTe pronuntiant • quo fcilicet eadem cfS-
cada exiftJmantur. Locus ejusmodi innuens hoc proflat apud
Forefium $bf.^x.lib,9.p,iou cujus verba hoc in capite tradere
fuperfedemus, cum in fubfequentibus fcil. €. 4. fiU. j. exprima-
mamus ifta fufius. In praecedentibus etiam didum fuit
illud in venenatis periammatibus latitare, de quo inter Zenech*
torum operandi mrôs auterum fantentbr/.329. inquiri pofTunt*
Sc neflr.! dilTertatio jie divino in medicitid aliquando edenda.
Dehinc nec Satanz potentia vel concurfus femperab amu«
letis excludi poteft, cum & hic fuas prarfligias iSc malitiam Aib*
inde admirceat rebus alioquin inefficadbus, citra ufurpanrium

piorum intentionem*, atque hoc eb citius contingit in infideli,
um adionibus , medelis ruperdiuofis , atqua pcncaculis illidcis.
Sed omnia h«c potius miramuti quam rimamur , aut indubium

vocamus ;yeluti de his abundd edam in prxcedentibus Iparfim
^dum fuit.
Et fie his abfolutis claudimus cenfiderationem operatio-

num amuletorum, de\ quibus fotlitan meliora nobis cogirîo.
nes polleriores inpoderum fuppeditabunt , qu« communia fuo
tempore etiam faciemus. Non erramus inierim forte , fi medi-
camentorum operationes ^ & Pathologiam in medicina cognitu^
difficillimas res efle ptonuntiemui; de quibus quidem mulu
jam dida proflant, (cd plurima fine dubie reflant indaganda St
. adhuc docenda. Forfitan inpofletum etiam alii autoTM fuis erudi-
tis feriptis non nihil difficultatis dement de dodrina amuleto-,

rum ; veluti quidam ferd ejusmedl tradatus de amuletus pro-
miferunt. Sic recordor NohUufmum Dominnm Dodortm Getr~
gintn Frantnm F»P. Htidtlberg, Celeberrimum, meum conterrdne^
mm, mUum(S coUe^dm (propter Academiam Leopoldino Ira-
Yyy perialcm)
'
f3* SCRUTIKIUM 'AmULCTOSIIM Me&CIJM.

p«rialem)honoraiisfitnum, in Itxitifui vegetabilium pra/ationt
tere ejusmodi tradiatum promifilTc ; fed laborum aliorum cu-
mulo eundem repreiTum ideo tradatum illum vix abfoluturum
aut daturum eum pofUirc ex literis ejus meciim communicaris
ferme Doleo intcrim,itcrumc;;dolconoflri itidem Col-
intellexi.
obitum,quide eadem materia line dubio
lega; infignis, Vclfchii
non inutilia communitaiTet, vel communicare potuiflet publico,
nili mors ipfius varia utilia feripta intercepiliet non inopem ,•
enim hujus mateiix illum fuilTc, loca quzdatn ipfius librorum

innuunt.
Caput IV.
Sectio I.
judicium rejiciens improbanda &

illicita pcndacula.
^
D
Dolendum
irpiciemusiaro,qux periammatum legitimorum 'mereantur
nomen, cum
adeo multa
intimul
vix
illicita
,
aliis
,
medicamentis, quam quidem his,
fupernitiofa& magica fint commifta,
quod medici doAiores non raro indulgeant
illicitorum amuletorum urui,a quo tamen Chriflianx atque fo-
brix philofbphix dediti merito abhorrere debent. Si ver5 in-
quirimus in caufas, cur illicite & impix medendi agones ad-
huc hodie perfeverent ac obfervemur & quidem in centro vel
,
medio Chriftianx atque orthodoxx religoinis rationes fequen- ,
res a vero forfan non altenx locum invenient. Deprehendi-

mus quippe , quod malx curioritatisfcintillx proftentadhiic re-
lidx in libris variis ab Ethnicis, & Pontiiiciis,uti8rmonairiilsm-
primis& magixdodoribus editis. Illicita ejusmodi pol^hxc eo
magis hominu mentes occupant, occoccant,atq; propagantUr,quia
non quib 9 visSatanx nequitia, Philofophia Iicita,&;cauta,(ive etiam
eruditio folida, aut facrxrcripturz norma, femper adeo cutx oor-
diq;c(I. Hocmodo itaq; calismodi corrupti vel fedudi hîoes
( etMinfiinedenriuBi,nc< infimoru fubinde numero iidrariptirint)'
Digitized by
Caput IV. Sectio I. f39
d'’rpcr.intra:pc de fiifficicntibp aliis fanatwli idminiculis fivc ne-
gledib, live mimis cognicis, quibus morbi legitime curari debent
aut poliunt. Dehinc quia line magno irMlimine , ingrato Tapore
aut odore, tridive fenfatione ejusmodi fcenies & iiJcita; me.
'dcla; applicari foientaut podunt, homines in illarum admiratio,
nem rapiuntur, atque cd magis, fi quae fanatio interdum (ubfequi.
cur. Magna etiam non raro autoritas& gloria medicis nlis(ti tu.
16 tamen hoc indignis ) accedit ; vulgus quippe eosdem digito
mondrat ,& plus quam perfedorum medicorum nomine falutac
atque edert Si nimirum adrd jucunde, vel citra medicamento,
:
rum naufeororum ufum , &cit6 interdum (modd etiam fatis tuto

atque pic) auSerantur morbi. Accedit etiam ad propagationem
vetitarum curationum, &
inprimis periaptorum hoc, quod ma-
gnates quidam (quz conqueri etiam deprehendi poft meas has
meditationes Ddn. Setmernim prdx.hb. pdrt.^c. 14. p.far.}
Dudsfz, matronz nobiles, lenes ucriusq;fcxus, inprimis verdfe*
quioris, & fi fpeciem fapientiz, pietatis, ac multijuge expciientie
-prefe ferentes, communicent ac doceant idiusmodi arcana atque
medelas. His vero non omnes femper reclamare audent, quibus
meliora & Ikita'^nota, & eloqui alioquin concei&funt: hincide
lacrymar,&crrorum variorum ac impietatis iflud feminiurn. In.
iiigitat id etiam Frdncifc. fttrsrthd Didi. tia. quo divinans , in.
quir, infignior, cd mentiendi libertas major & 6des pronior mcn«

dacio ed. Przterea , fi dodiores ifUusmodi arcanorum culpsuido>
rum facras quasdam a(diones, verba & gedus adhibent ; G vite in-
(;ulpatz (quantum de iis publice condat) (ludent aut G nihil ma-
*,
lt,nec evidentem incantationem fuis adionibus admifeere depie.

henduncur, hinc applaufum multorum hominum aufferunt. Non
omnes autem eque penntant>quod Cacodemon fatis antiqvns Gr,
Si tameni Dei preceptis defcilcat, erret enormiter, & in errores ac
perniciem corporis atq; anime precipicarc cohetur quoscunq; in-
cautos vel impios, nec ferietur prius,quaoi illos capiat aut decipiar.
-Notu eft infimuI,quo(l vafer ille hoflis & veterator fe in angelum
luds transfomare,veI reprefentare illum non inepte posGt. De-
mon quippe,uti ab initio ed,etiam ad Gncm usq; mundi manebit (l.
ne dubio mendax;& (aUa;;Uti fpiritus talismocU ia ore pfeudopro-
.
Yyy * ” phetarum
f4^ ScRUTDnuM Amuletorum
phr carum etiam olim ex(i^ i Ikct fubinde vedt.bx^jlii^
depromat. DiAa iuec^quia veritati limt cooCoaa^p^^
rum rerum ufus , & fpedes licitarum afUona neaind^
/implidter attendenda eft, velutt plura etiam bujusni^
ipnecercunt aliis ex locis noflri feraunii. Deituie^qn!^

doAores turpes fubinde nova , inaudita 8c rara raolhmfi
iftosiiinprimis) qui maccis adionibus Audent »lun€jp
qui factis literis non admodum inCirudi liint , illicha
canquam natura; arcana, mirantur , amplet
promovent. Praeterea fpedofa verba^&prcte;^»
ncAus diîos dodores,eorumque (upeUeAileiU^^|^^n|^(%:^|^^';
'
dcAituunt ; Ac illi juxta fuam pbilofophiam , fuperiora
riora efle pnetcndunt& inculcant^ ficfepeaAforUm^ti i^^^m^'*
voluntate torquent» varlisque ceremoniis
communem hominum fortem fapere oAendunt, jkoAen^^^^ ^
rum qui Sacrar Scripturae normam iAis rebusvari»

ipiritusmale creduli,& providi mente probat, non
proba iAiusmodi illicita,& bona retinet.
rat ejusmodi providus quod rebus terrenis
,
viutis, vel meta ooerationis Iit oofita. oiiam

nonp<
riapta
.imbutos, quod medidnx indulgeat itidem Satanas^^^^ftlB
ProtoplaAoi noAros quoque mecHum vel medelai|^^^#i^
aD«mone»ac tentat6 poAmodum infielkioer d

quo non nulla edam tradit SsmStmrmiiu dt
8Jôn Aigit pariter nM,qubdnon nudarum
peradonesuatarales argefieoei magids.
godu difcemntur ; cumprimis G ntilfa fulpfdo
onginisin iis fe manile^, veluti idem hernoTfTKL^Î^P
conqueri dirdo^ ex Hitr, ftrdMoJt
/(PMvm Mut$re,7,f, S3. etiam morbos
bit,Mqiulni»haud difficulter aoue
•olUgipoflUnr»
tTj
'
'V*
••J'V V-
Caput I V. Sectio I.
.
5-41
Quantum vero poterimus, noflrique inflicuti ratio permlttir«

jam notas & characteres quosdam generales indicabimus , qui-
bus furpoCtK&veticx curationes r uti & amuleta dijudicari ,& i
dlftingvi posflnt. Faciunt itaque huc illxnortnx, juxta quas
licitis
medicamenta veneficio alias opponenda dirigi debere innuit Hil-

itbrAndiu in QohidfAg.wx. Adducit quippe ex concione quapiam
B. Job. Gjylen: quod talismodi medicamentum debeat efle non
prohibitum , rcandaloHim, inordinatum, Diabolicum , falfum,va-'
nuin, aut expeCtatum. CMtitxaHildebrAndw 1 4, p.yy vero item .
vuU: fpem quoque non efle ponendam in modum, numerum,

materiam, tempus, locum, ntum^&quz funt plura requentia in
loco citato legenda, omniqvcChriilianc Philofophanti contra fu-
cum & defenfiones vel fvafiones varias illicitoium ferio obfer-
vanda- De notis furpedorum medicamentorum vel magico-
rum & illicitorum audiendus etiam efl Longinus trino mugito cap.
4.^.9. qui rejicit ifta: fi operatio naturalem facultatem exce-
• dit , (i in operationlb aliqua aîbeantur verba ignota, falfa, apo-
'
cryphaiabfurda,f3 crave,adfenfus afienos retorta ; Hque operatio
. tribuitur certis quibusdam defignatis ritibus ; & denique fi vis
effedlrix collocatur In obfervantiis plane fuperfhiis &
indifibren-
tibus ; fi hzc, inquam , vel fimilia adhibeantur , resque non elf
proportionata ad cfie(flum producendum , magicis tribuatur in-
cantationibus & artibus neceffe cfi. Eadem pene verba pro-

dant apud Afjxim. Sdnduum in Tbeologiu mtdicu l. j. comment. 1.
p. 40. c, Dan. Setsnertum de conf, dkf. cbym. cum Arifiot. CT
Gdleu. c.i^.p. iz^. Freitugium innoSit. medie, p.ig^ Cfr. addit
'
tamen infimul poftremus autor , qu6d fi non posfit circa ejusmo-
di medicamenta allegari vis naturz, aut artificis folertia, vel mira-
^cul mn,necesfarr6 intercedat padum cum Dzmone. Sufpc(fla pofi-
nodum etiam in ejusmodi rebus ille cenfet iuee ; fi verba blasphe-
< na, parum convenientia , nomina aKaque Dei , incdgnitx figni-
ficationis, vel angelorum bonorum, maloriumve inferantur iis,
Vel n adhibeantur ferx, claufira & fimilia. Si prxterea etiam vir-

tus imputetur certis horis , coeli cooditutioni , ordini aut nu-
neio, inde harc fulpcda eik coihcludit autor cUatus. Idem bic
Yyy j Mtior ‘
^41 SCRUTtSfM AMUtETOnnMMRDICtlM.
duoribiacm cap.i^,pj^,\'^%. p^rrd in hanc rooJum loquitut{:
vitcutcm ad majora (icitKienda vcl alia , ql:am a Doo dtfiinata,
ipfiquc inditum arinfimm cft, certa utentis conndentii peculia-
ri ritu ufurp.ttur , idque privio cum Diabolo pado jvel taciti
con/cnllone, fvafii Maî vel altctius, fit lacramcntum Diaboli.
Alius locus nofirilcrutinii etiam docct^quodiinc confidentia argri
five medicamentis, live veneficiis tenuta: curationes \cl venefi-
cia fubinde non prcccfll’rint,de quo tUistHtnn. Grotjiut in m^gicit
I
defpcihispnft, i. §. 15;-. Non obUat his quorundam infuf-
ficicns,(i ve calva cxcufatiojdum fe nihil nali moliri dicut iidens &
arbitrantur variis fuis aufis & ceremoniis, Baalitarum more in^
nittitiSi,auc(i cales pretendunr, minus fe foederis cum Dannone
facti reos vel memores exifterc.Exulent verdhx futilitates omnes
cxccraivJx , 61 retia incautis hominibus a Diabolo expanfa. Non
infrequens etiam olim fuit apud ^gyptIos,ut liicerdotes horren-
das ceremonias atque gefius exercerent in facramentis ruis,qu6

fimpliccs homines in admirationem majorem ac venerationem
incitarentur. De Aegyptiorum fama, non admodum bona, plu-
ra inferius in huius noftri Scrutinii tnp.t^ftll. z.occurrcnr. J/-;
cobus Gi\^*reU:uin curiofuMtib, inaudit. M}4.a!iisque
damnat equidem & exfccrat illas Talismas,
in locis pluribus
quz verborum recitatione, murmure vcl gcftibus&afii-
certa
bus componuntur ; verum levi ifiu prxtcxtu rcliqas maculas, a
fuaTalismanica dodrina, mirifice licet defenfa, vix abluit. Cau-
te itaque ejusmodi res ttadandzfuntjne in divinam majeHatem}
ejusque verbum impingamus. Cui verd hxc adduda de notis
illicitorum medicamentorum, 9 apotropzorum non fufficiunt,
c
plura de vetitis ejusmodi colledionibusinftitutis, per certas ce-

remonias adhibitas , & incantationes, annotata eaque decretis
publicis prohibita ,reperietin Cbnftopb.Brfddi thefauro praHii,
fubvoce jlrgirep p. w. 51. Prxterea Alphabeti leric illicitas iifas
medicandi ceremonias, ritus, & obfervationes compleditur,& tra-
dit PratsriM A/eilrjomaniia p.ii^. Imo fanx do<5h‘inz autores,
de ruperfiitioneagentcs,abundd, etiam docent idiusmodi vatU
circa illicitas curationes notanda.
. Denique
Digittzed by GoogI
Cafut IV’. Sf.ctio I. ^ ^
54?
Denique etiam hoc aliqualem notam vc! fufpicioncm Tu-
/pf <5iorumamuletorum fubminiftrat fi eadem proveniant a
,
fpurcis & immundis hominibp ; ciim firpc immunditiei fint deditii

qui immundo hujus mundi inicrviunt, fcilicet Diabolo.
fpiritui
De hoc autem facra atque profana feripta Ioqvuntur;qu 6 dim*
mundis adionibus , locis , hominibus ac brutis inefic gaudeat
ifie fpiritus. Non ignotum etiam cft, quod fetore & aliis no- ,
tis hortihex immunditieirclidtis Satanas fspe alTumtam for-

,
mam Angeli lucis, vel etiam perfonxrrajot is dcferucrit , trans-

formatus pofica in terrificam larvam, vd plnfma, 1 ccditatem
autem Dxmonibus ronlis apprirr.c' gfat.m (ffc oflcndit
Btrtbiuiin Advtrf^t.f. ,% ).Ct>ru J Ljpid.crm^<rnr,.id ^ 4.
Hura etiam nos aliquando de fi.iiili materia daturi fumus, ubi
fcciort fatidk adfuri fumus. Alioquin Hifr.Jirdjnm dedivino
»» 101 memorat : Diabolum columbjc lormatr. non
.
inJuere,decu)us fidchlOorica jam nolumus tnxii foliciti c(Te.

ComeiAgrippa de V4nit.fcient.p.\jr. dilTcrcns ce Theurgia, quod
hxc munditiem animi, corporis, venujm,uter.filium , habitacu-
lorum &c. exigat , tandem autem hxc inculcat :verum ron nun-
quam.immundi fpiritus &dcceptriccs potcfiates,ut venerentur
& adorentur pro Diis, etiam hanc munditiam exquirunt ;idcd
hic maxima epusefi cautela, dc quibus late in libris nofiris de
occulta philofophia difieruimus.
CziQxixvnJordAmu La.cMp.tf.p.ii. varias etiam notas re-
cenfet, quibus illiciti ejusmodi acfejs' medendi a licitis diningvi
posfint. In catalogo noftro amuletorum fuperius pariter varia

ejnsmodi fufpeflx notx amuleta adduxin>us, atque eadem dis-
fuafimus ; exempla illorum denuo jam repetere, vel nova huc
trahere ruperfedemus, cum tantns iliorum cumulus ,
przcipud
vero 8pud plebejos , detur
^Ndntum qmdrijrtgi nequeunt 4gifdrt juvtuci.
Multos quidem reperies, qui fpcciosc & firiiilc t enantur defen-
dere illud didum^qndd in lapid:b:n n7Jfnd Id-
tcdt vmut. Hoc quidem in tantum, non veto in totum appro-
bandum ducimus ,uti pluries illud4n noftro fetutinio uflcndimus.
Probe
54+- Scrutinium AmAtetorum Medicum.
i'robccnim attendendumeft ne rebus medicis vituperandarum
iftiusmodi fcori.irum qiiidpiamadh*rcat. Sic de herbis Mceri.
dis vix canri edicacia naturaliter fperandaeft^ ac quidem iis in*
cfle canit Firgilnu in Bucolic.
liat btrb/u atqut hsc ftnltmibi USd vf/tend»
lf>fe dedit Meer it ntfcumur plurim* Ftntt,
Hie fg» ftpe lupum fieri (S fe condere /yhit,
Moeri» ftpe Animat imit exire fepukhrit^
Atque fatas alii vidi traducere mrjfes.
Optandiun quidem foret ,
ut plane deleri pt^t memoria , vel
ufus faltem omnium illicitorum illorum medicaminum, fed hoc
optare citius quamTperare licet.
,
NoJumusflutem videri, aefi
docere velimus illicita , dum fubinde mentionem eorundem
facimus; ciim ferio potius dotcflemur atque disfvadeamus
ifla. Hinc noflra etiam facimus verba celeberrimi (a medicis
multis pariter atque Politicis magni xftimati) Ctmrirîi intrt-
dufl. medie. tap. tr./jrj. iii. his, inquit, fimilibusque pesfimis
remediis, nos lic^t minime, utamur fed toto petfloreab
,
iis' ab*
horreamus,propterea tamen nota effe debent vel pofTunt tandem;
'
utrcê de iis judicare, & ah‘os,nc cantis peccatis Deum offendant,
admonere poUlmusI Iterum itaque moneo, ut quiiria ChriM*
anus prudenter tradet medicamenta fufpedla , & inprimis amu-
leta ,' (tveiplcmei quis przparatronis,colIedionis,aut applicatio*
nis fufpeftzfit gnatus, five ab aliis malz notz hominibus eadem
nancifeatur. Nec moveat in his quempiam facile autdritas,dtun
Patroni celebres fccleratorum remediorum cxiftunt^ficun medi-
cos etiam, celebres alioquin & viros, pietatis fplendorc radiantes,
fubinde illicitis curationibus & periaptorum ufui impudenterauc
*
imprudenter indulgere obfervamus. Non omnes enim, qu! jam

filios vcl Angelos lucis fe fe fimulant , tandem cum gaudio lucem
intuebuntur Quo vero Satanae ifliusmodi aufusaflus, & nequitia

!
(medicis aAionibusnonrarb commifta) atque fufpcda medica-

menta, & amuleta inprimis luculentius innotefcânt,non nulla ad-
huc in fequentibus dc his bonz intentionis ergo monebimus &
annotabimus.
Sufpc^
giljzed by Coogle
Caput IV. Sectio 1.
Sufpc6la prxtcroa utpûrimuni exiHunt ea» quar contra
Damonem , ipdus aufus organa , , &
veneficia in ufum tra«
ihuntur , licet eadem boni atque liciti ufus fpeciem prz fe quando-
que ferant, palli6que liciti & naturalis tuamur, ^pe enim Dia-
bolus rebus iis rpeciofisfuam nequitiam ac vaframentum qui-
dem fub prztextu divinarum adiionum (fit venia didis ) mulccr-
dam fuam admifcet; fed hoHi illi da-Trovô), nec perpada, neque
,
per fufpeda, quoqud modo alioquin corrafa, & fvafa medica-
menta fidendum eft. Novimus quippe , quod Diabolus fit ver-
& quod fimiam Del atque Angrium lucis frequenter agat»
(ipellts,
dum fandas perfonas, res, ceremonias & ritu$ in fuum dctcfta-

bilem cultum & fabulas convertit , velut de hoc videre eA apud
Dtlberrum it cdctzeiU Getitilium Henric. i monte dCfito in
iibro infeript, Ddmonu mimicd , Cbrifioph. Aidm, Ruptrtum in
cbftrvdt. di Btfali.fynopfm biflor. univcrfdL Fdbricium it Didbo^
io bti fimid,TertuUidnHm in Apeiog. t.47. Gtorgium Maiium ie
«rdcul. Etbnicor. Aidttb. Zimmermdnnum in dnaUS, mifcelbtn,
met^.‘^.^,y.p.iil, Frommdnum tr, iefd/cindtiene appen»
iice p,\o^4.Cenr. DietericHm in Antitjftit.Biblieii p,lx.V7t^.y \6-7^Z4
<ûibus jungi preterea pofTunt , qui fabulas Ethnicorum tradide-
runt vel expollierunt. infidelis etiam eft Satanas» ejusque aitio-
ma vcl principium quadeA, quod homini, &QuiAiano inprimis
fides non At fervanda ,'iive itaque captum, five raptum, modo iHi
lieaptum quid. Imo A de laluie vtema homines defraudart posAr,
ei par eA omne^nihH enim relinquit inaufuro»ut id expediat: vcluc
hoc tremenda exempla hodienum interdum comprobant, Scauto-
resde fafcino,fagis,aut magis agentes demonhrant. Obfervamus
etiam quod morbi a Dzmone ind<’fH, nonnunqua a DarmoiMi fol-
ventur & curentur, idque ideo fortd, quia juxta plauAbilem quo-
f undam fententiam , alter Diabolus altero eft potentior, (J<r f ««
Tbomdt part. i. tjudfi. pa, drt. 4. Svdrtz in dij^. ^5. feS^ 6. Sf Mtcbm
frtuiiM<BevoifjfeM*^(i0(ttvonb<v‘i(nib€vep qv. 119. 133. 134-
£T 13^.) vel quia idem t5cmon ce<ht»& bonum quid apparem
przAat, ut Aratagematibus fuis, & (imulatione credulos St incau-
ros raiferddecipiat, atque perdat, 8e Ac majus quid lucretur. Que-
^nem quântoin tenAlat J»b. Frcitdgim n$&ibm medi-
Zkz akcdp.
' S<mnTiKniM A muletoeum Medicum.
cu cAf. i8y. Num fcilicct aliquid falutaris , veri prxGdiii Sc
opis xgrotis a Diabolo yCjusque tniniftris & difcipulis cxpeAan-

dum fit ? Plura in hanc rem eiiam citatus aucor ibidem in lequen*
(ibus capitibus annotat ,
quz pro lubitu illic evolvi pofllin'. Sic
(olet fxpc Diabolus lutum vel aurum dare , ut aurum conflua-

tur , vel aufFerat ;
quemadmodum non pauca de hac iUius ne-
quitia referre polTemus: interim cui placet» plura de hoc inqui- .
rat in Rebtrti Tritzii Infultnfts ir. At ttcbnu & Dtmt-

num. De eodem monita etiam quaspiam proflant apud PbiUf.
Camtrar. Herar.fuccif.ccnt, i. f. 73./», 337. & t. Disfvadent Itaque
omni nifli viri pii curationes rufpedas ,& a Dzroone profeflas,
quia conflat, quod hoAIs ifte facerrimus animam captet, dum cor<
pus fanat, eoque palpo tremendo fibi mancipia devincire» & xter>
nx damnationi devovere intendit, de quo eleganter loquitur e*
loquentia: atque medicipar laude quondam eminens
tr.it febribm C4p. tfi, p. 355. Htrntdnnus LignAridut tbltQtmtiUk
mtd. cdp. 12. S4m.Sturminf de medicit non medie. 27. c. Sim»
Rlajoltu diebus cdnUul. t»n. x, celloqv. 3. p. 273. In eo colloquio et*

iam autor multa flupenda de aflu Dasmonum recenfet. Plura de
quod fcilicct Dzmon animas aucupetur, dum corpus fanat,
priori ,
aut fanare intendit, vel promittit, proflant apud Strnb. S»dl-
vium disquifit, Tberdpevt. ftB. i. p. ig. Piens de febribsu cap. g.
p.xjj.Cf 278. apud Freitdgium im bCC MtUncbolid
f. 0'f. ]oh. Prdtorium AleSryomdntid pdg. 168. Pfulitm de
Mdgid pdg. 112, ]tb. Rdinoldum ctnfurd hbr. dpotrypb. Vet. Teftd-
menti tom. x. prdbO. xox. pag. 1106. (F c. Mttb, Prtuiium Joe^.
cit.qvd/I. xo^. III. Ca/I Longinum trine mdgiee cdp,^. pdg.%.(f

cdp. %‘P'tg‘ 13. £3'r.. Wierum , cujus verba notatu digna ( pro-
pter Satans malitiam arque calliditatem) annotat Jobdn.Jdtob^
Wecktrut de fecretis lib. \qmC./^..pdg.î^. & e. Solennis etiam e(l
quzflio inter eruditos : an Demones fuget naturale remedium»
de quo dodc,pro more, disquirit Reies cdmpe Elyf, qn^. 28.

331.de quo etiam si^xwix Preuiiut l. e.qunfi.xiJ^. (Fc. Often*
dit, inter alios quosdam, Jebdn. Freitagisu {in noShb. medicii cdp.
40./>.iji6i£fr,)qu6d motbi magici introdudi piis precibus

natu^
\ k'
“Oigitized py Googl
,
Caput IV. Sectio I.
HaturaIiaiD)Ordinarioruinque remediorum Tedull ^plicarione

expugnari debeant, & quidam illorum etiam posunt. Venti»
lat quoque ikidem autor quxftionem( nimirum /«M/.jy.p.iJa.)
,
in Diabolus posGt fine minifierio caufarum naturalium mor-
bos inferre hypcrphyficos,& cum eodem naturales & confve-
tos. Illicita vero media vel remedia ibitUm taxat & damnat
41.^.199. Sic etiam quedionemfequemem ventilat Rsittet-

dtu l.c, tom. i.pr/ir<?.49.p.joz. &c. mim corporeum posfit age-
re in incorporeum, fcilicet an Dxmon medicamentis ppfllt fu-
gari vel expelliidque negat. Similiter Levin.
,
pojl Lmmm
rtc.n4 tur.€,^,fag. 572. disquirit, an berbz&gemmc aliquam
vim conferant in profligandis Dxmonibus,ac depellendis rebus
aliis noxiis , cujus deciflo l.d. videatur. Parum autem effica-
ci* vel fidei tribuit his medicamentis Job, \Fttrus de frd/ligiit
Ddmon.l, j& Freudiiu in dktoifjcnu^ta^cn t)on bc«
bofen <Skifi€» n. 3y.p.ff. Quod vero Dzmoniaci pofl Ecc|efi*
preces opera medicorum f*p^ reflitui foleant( quemadmodum
etiam veteres Dzmonc obfefTos per medicamenta, vcl ante vel
pofl exorcifmos , adminiflrata liberarint ) demonflrat Joban.
ScbencktM 1 1. ob/i medie, de Ddmonideit Ui. p. m.146.
. Arma Si
remedia fpiritualia vero, quibus contra D*monem militare li-
ceat , luculenter patent ex Efifiol. dd Epbtfeos d.v.ir. De illo-
rum opinione rnutata ,
qui ruperflioOs aut naturalibus mediis
fafeino vel Dzmoni oppofitis, nimium fidunt, agitur etiam in*
Micb.SiricH viUrtee veritate contrd {R'irdigium e. Ifti-
usmodi negotium autem ,
nimirum expellendi Darmonem , &
efiedus fupernaturales procurandi fibi facile promittunt Pontifi-
cii, dum eum in finem aquam» oleum >candelas,panem, ramos
varios, reliquias, aliaque umilia benedidione » confccratiene &
ftmilibus aliis ceremoniis adoranre,veI przparare allaborant.
Num verd devotioni huic non infit f*pe,vel fubinde, magia
aut an non cultui ejusmodi facro putatitio,& fiditio Satanas
fraudes fuas interdum vel f*pe admifeeat, alii plenius exami-
nat, ac perpendant; cum alioquinPontifidonim artificia & mi-
racula non (int ignota, Conftatvero exje^ r,4i.v.i8-qudd
^ % Diabo-
Scrutinium AmoibtorumMeoiciw.
Diabolus ferrum quaii paleas reputet, & es quaA lignum pu»
tridum. Utut hadenus d>6a neganda non Aint,interhn tamen
tentari poccfl licitis medicamentis H fpiritualianon fuerint n&<
(
gicfia ) utrum morbi quidam a Darmone aut lîs indu^ cu«
rari posHnt. Satanas enim & organa ipfius rerum naturalium
llatuffl & ianitatem variis medi» naiurabbus cutbare , & tut*
dare poiTunt^Deo permittente, ut ftatus prxtematuralis inde

emergat. Hinc medici etiam in fuis libris praîcis non raro
de ejusmodi morbis eorumque curatione agunt. Si placet et-
iam de hujusmodi morbis, qui nimirum iint curabiles, videa-
tur Senneriut dtc 6nfenf.fi dijftnf.cbj^m.f.^^x. Cxterum mor-
bos a Demone infVAos non femper curare poffe Diabolum %
conftat ex Henr.Grosfii WAgicu deêctru l.i. , Innotuit
‘
infimul etiam hoc, quod Dxmon fubinde in morbis ejusmodi»
irregulari modo inducis, peritorum medicorum indudriam &
adhibita medicamenta eliferit, (i cachinno cluferitfvclut hujus
rei tcAes citat Hier, Jordantu dt divinffin mtrbis c. g,^>^.jo.r.2a»
/. 8;. c. it. c, 15. (i caf. 4f .^.i6x. Cui addatur J6ban, Witrntdt
frdfttgiu Dsmon, Videant ergo medici>qui
nimium nbi tribuunt iAiusmodi in curationibus, quomodo pr«>
ftent illud. Plura ah‘a non inutilia, aut injucunda circa didlos
morbos monere aut in medium proferre valeremus, nifi nim»
longcafcopo noftro ea ratione |(kvIaremus;ideoq; hanc trafia-
donem in locum commodiorem rerervam9.Addatur his^.89.fiTc.
Indicum vel intaûm infimul hoc loco prrtermittete ne-
quimus illud ,qudd morbi multi chronici , convulfivi, dolori-
nd , hominesque miferc ac mird torquentec>uti&ii,de quotum
curatione medici quidam vel plebeji dcfperanc , fals6 incanta-
tioni velDzmoni non raro ascribantur. Sic nihil fiequen- 1
dus fere in ore plebejorum & muliercularum verfatur, quando

dc tabe, ejulatu, inquietudine jalitsque morbis infantum, item
de disfidio& Aerilicatc conjugii,nec non pertinacibus morbis feor-
buticis,& arthriticis, luxationibus, convulfionibus vehemend-
bus & infvatis, paralyfi, cardialgia, hypochondriaco aut uteri-
no afiediu vehemend ac diu perfeverante» doloribus» ulceri-
Digitized by C'^ôqIe
«
Caput IV. Secti® I.

f4j>
bus Icrme eftapud ooftrosGcmanos, quam hoc eiFatuffl : ^nfl
bmifttn/ bcf(f)ricti / bf i|I uber einc bi>j< 0tfllc flangen/
W)nbo|enS<uti!n/bai cain «nfmbiJ!<u^ruiKfi)t*ei53i||fnbftom#
!mn/e^ i|iil)mg«tl)rtu/9«madi>t oNr b<»9cbrflcl>t &c. Sarpe ego
etiam in praximea eiusmodi morbos varies obfervavi ab impe-
ritis, iracundis, ac fufpicacibus hominibus ex incantatione, fed
falso, dedudos ede. Indicant id pariter Dtcktrtu in notu ad

prax. Barteui p. Jf2. Poteritu obferv. ctnt. 3. f. a^. & in
aliis locis pluribus. Hter.Jerdantul.a, c.i-p.i-e.^,pag.2,6>c.\i»
p, fj. f. 123. Freitagius La.iiin noctibus medicis c.y^.p. 123.
Alif(tU.Acai.Lo«pold,Cafar.curiof. ite, 1. anno {. p.77. HonO'
tat. Faber deplantit tr. 1J.2p.91. Job. »on UTccfent MlCbtfUrgU
f4>en ^(ttmeref un 0en c. 34. p. «1. Joan. U^n rtu de profligtu Da-
mOHum lik. x. c. m, 195. Job.ûbitt^CV det. i. toncien.de ma-
gia ilUtita tene, lO.p.ÔO.&t. Nie.Hobfikeniiu anatemiafccun-
din.p.i^^. lob.Sthtnckitu obferv, medie, Itb. i,
f, 14^. allegati a-
pud lob.Ojrtflianum Fromm annum tr.de faftino l.i.pari.%.ftEl.\,
apud Mitb. Freudium tn ( 0etc>ifjen 5 # 5‘^rtgcn
i>on b«;
Sdttbcrep quadion, x\o,p. 427.rQuibus in fuper jungatur Senntr-
tut pr.tx. med. l.6.p, 444.. Rebirt. Sibbaidtu fcetia iSufirat/tfel. 56.
Heimentiu/ ailion.regimin.^. j^^.FxteQ. Garmamuu de miratulit
mertturum L i. p. 30. n.Tb. BartboUnut tent. %, epiftol.2}. Hce-
fer tu Here,medit.p.m.267.l^.(f 341. CJ* Pyibagoras Extr-
fit at, anatem. 0* medie. io.p* JO. (ê.(f exereitat. n.p.^2. j)iollen-
broteitu de Arthritide vagafeerbut.p.q^. Caroltu Pife de merbia

pratervijit d teOuvie ferofa pag.m.m, Philip. Camerariu ber.
fiteeifiv, tent. x. t. 73. p, 337. Gordoniut de pasfionibut eapit. part. z.

e. 10. p. 164. Lutberuttem. i. Altenburgenfinm p. \%6,Valkfim pbilo-
foph.facr.p.\%<;,Frantifci lu|fi0cS^<7»buf)lte J34-0’

535.Mu)icrum morbos uterinos fzpe pro morbis a Dzmone vel
incantatione indudos, fed faU6 reputari, adflruunt quoque Za-
tbiat tjnaft, medico Legat. Hcttnttnttut ,8c alii plutK. Similiter
morbosmelancholicorumfolsoDzmonibus tribui (cribit etiam
Hier, Mercurialueonfil,medic.6^p.m. 271. Sic annotant etiam
autoies, quod quidam vehementibus morbis laborantes falso
Lzz 3
pf®
ffo Scrutinium Amuictorum Medicum.
pro Daemoniacis>ama Dzmone obfcsiis interdum exiAimati Hnf«
de(\\XQBAnbotifm Hemorbit BibUcitp,%\* &
i» mAttliJfs de morb,
biblic.p,i.c\\xz annexa cA autoris ejus tradatul de inauribus
veterum.Confcr etiam Exc.ÔTm4««rmMei^/Vm. Cr/V/V. p^g.v^^
476. £5* 479. Hippoertuemdemerb. [act.c. i. 0* 1. eundem irr>
rum bb. de mtrb. virginumf(f defintibue flab. Hehigium ebjerv,
fbyf.med. obf.^6.p.\$o,eum ftbH. nb ExceS. Luc. Scbriekie ibi-
dem p.iî.ffc.udditu,^ ben/. Dn. Ettmillerttm diût. medie^ de
ebirurgU infuforUconclufien.^tg.i, Facile vero accufitio ejus-
modi locum invenit aqud mulierculas plebejas vel imperitas,
& credulos alios, i quo ailenfu medici izpenon fune alieni ;ut
eorum gloria ,& autoritas etiam maôr poAea evadat, fi morbi
Hli curentur ab ipfis,aut ne infelicitatis five imperitis arguantur^
fi non expetita curatio fequitur. Frequenter etiam ancillz &
(ervi accufant Diaboli Stfpeflrorum tedinas/iilufiones ac infui-
tus , dum fa afflatu , modo ab ipfis
compresfione vel alio Isfos,
& in morbos deduÎoseATeprartendunt, dicentes: @0
t(ufc^((/bet^6ret / êbruef tt / angcâucbct ober angebiaftn. Nota
eA etiam aiiucaufa morborum, quam famulatui addifli prxten-
dere folent communiter , fcilicet luxatio, contorfio, vel Aadura,
nefeio quarum partiiun ; dum iidem dicunt , fit l>ab(n ubec
ben 'âuffen g(Drocb<n/|(rbrocb<n/irtb<>btn / perrttidfet t tvebe
(b<in &c. De tjiumedi luxatione vulgi ( potll ibutl ) ver6 nos
inpoAerum peculiari traSatione erimus plenius foliciti. Atque
iAiusmodi praetextus eo fzpecoliimant,ut aegroti dominorum
-
fuorum commiferationem emendicent , vel comparent, ne facild
deferantur^ cum in illorum ferviriomala vel morbos fuos didos,
nec adeo ab ordinaria morbificacaufa antea contraxerint. Ob'
fervabis etiam gravidas, puerperas, &mulierculas inprimis(quan«
do ipfis alioquin imminent febres ardentes, aut malignar )accu>
fare perfxpe fibi a fpeAris illufiones & molcAias efie illatas;
hinc etiam fxpe monita muliercularum audiuntur, qux grayidas
aut puerperas variis horisdiei cautas&le6lo fuo affixas jubent ef*
fc. Verum xque lAas perfonas terror, horror ,
aura frigida vd
afflatus putatiiius ( bfl« ^nbflwtbcn obtr’iSnbh»f<n btr ©ffprnjh )
Sc
' • Oigitized by C(4^)gle

Cafut IV. Sectio yfr I.
U prtva ejusmodi imaginatio invaditi ac eoS| qui pelle alias adici

- incipiunt : hi quippe communiter delubito
libi ortum pavo«
rem ,& eum itidem cum falfa imaginatione farpe conjundium>

tanquam unicam caufam fui mali accufant. De argrotis, qui
(ibi fpedra , vel alia terriculamenta molefta fulife falso con>
quedi (unt.videri poiTunt GdUmu Ub. d$ fr*fagit. ad po^biim,
€ 4p, 11* Roljimiut lib, 4. tonfuUat. p, (S hb, 8. Confult, 9. Sah
mutb.centur.-^ôbftrv.^. aliique plorcs«qui medicis, przter fu-
•m experientiam non erunt ignoti*
,
' Quid mirum autem , quod
- tnfultu ejusmodi terrifico fe cxerat pedis, aut febris malignz
przfentia ; cum ebullitio & corruptio fumma fangvinis fpiritu-
umquepasfio przrupponta,^ciIc depravatam imaginationem, ti-
norem, & delirii prodromum, vel ipfum delirium comparare
polTtt. Quod vero de tenerz & debilis ejusmodi conflitutionis
perfonis inprimis didla idiusmodi conditio metuenda fit, prarter
• experientiam , non male illud exponere videtur Pb//. Cameraritu
{H9r.fuccifxtniA,c,’jz.p.iip.)iiA inquiens: Condat certe olim Etb<
nicis cordatioribus ,
przceptisque philofbphicis folidioribus im>
butis , firmiter perfvafum fuifle , viris bonis Sc fortibus fimula-
Cta & neidurnas apparitiones nunquam apparuille : fed pueris»
^ mulierculis , vecordibus atque argrotis» qui per animi imbecillita-
tem aflidua formidine exagitantur, li enim putant fe videre per
hallucinationis fpeciem phantafmata, ad qux rapiuntur phantadi-

c6& inani attaû, quz revera non vident, quzque etiam nus«
' quam funt. Sed de fpeAris alio in loco plura.
Sic habent etiam fzpe melancholici, vel maniaci,quod ac-
curent;:pnedpue fi in juventute ipds accidat ejusmodi malum,
cum nolunt illud fua culpa naturz melancholice vitio» vel debi-
litate fe pati» atque ideo accu(hri,’^cumalioquin inter aliafufpicio
dehzreditario malo in familiam inde redundet; &quz alizcaufc
*
intercedere pofTunr, propter quas invifam illam accufationem de-
clinare ii fatagunt* Hinc in alios homines malevolos , veneficos»
Sc philtra porredla» immerenter tamen» Uli melancholici fuum ma-
lunrortum conjiciunt. Confolenturinterim iidetn (e fuo iflo prz-
textu, quod fua petditiooon ex fe oriatur; modo non hi inno«
centes-
5*^1 Sc*UTlS'UJM Amuietorum Mfl>rCUM.
centes a1io« ftibinde contaminent illicita fui furpiciofte, vela&
aifatior^ Hafienus addu^ verocd collimant, ut indicemus
medicamenta & amuleto, inpcimis incantationi oppofita effe caa>
xc tradanda , atque eodem non omnia vel femper id efficere,
quod de iis quidam (Intuunt ; vel demum etiam, quod eadem non
operentur alio altiori aut fupcrnaturali quali modo, quia morbi
ifiiusmodi curandi non (emper a veneficio , vel Dttmone ortum
trahunt.
Non poffiimus hoc loco iterum reticere fraudulentiam Sata<
dum fcilicec ifie rebus & aflionibus variis hominum obrepdoo
nor,
modo fubinde fuam opem confert ,& fe iisdem aflbeiat^ Jket iOi
nunquam denderartnt,vel impiorarint auxilm aut cencurfum Dz*
monis vcl fufpicatl (int per fomnum quidem mali quid fuis a€^
,
nibus rubciTc ; dc quo tefiimonia pasfim prodant, atque ided

poieft Smetiiu ia mifeeUan. l. ^.Seruitruu dt conftnf.(^ duftaf. tkfm,
(um Ariftot. cap, ij. in Prax. Ub. f .
part, 4. c. t\.p. 519.
fart. p. t.^.p. 417. &'c. fif* Dtlrio iadkquifit. mag. U 1. qv.
T. Ex podremu hoc autote allegans illam hiQoriam non admo>
dum ignotam dc Agrippa fiimuIo,mifere a Dzmone interfedo
Cajpar. Ebelius (oper,pbilofoph,tom.^.dt virib$u itnaginatioau p.iO,
11 .) ali.om etiam liidoriain annrdit dedudiofo in celebri Acatfe-
mia, qui ignarus illicitaru rerum, in fratris fui conjuratione «iit
impiarum artium librum incidens & quzpiam legens ordinaria fi»
rie & modo,Dzmones fpecie nigrorum corvorum comparere ob-
fervavir, qui podea, inverso ordine ledis idis difparuerunt. Su>
perfedeo illos autores recenfere , quiftatuum,qui6d Diabolus •>
mulctis Hlidtis, 8i inefficacibus alias vites dancule in4at>acê
e6 magis , fi impii confidentiam quandaro in illis ponant , ud jam

ente etiam id in nodro fcuitinio indicatum fuic. Hinc neud*
quam efferus, cx amuletis quibusdam contra veneficia vera, vci
falso accufata ufurpatis , fubinde refultans, nos in admirationeta.*
rapiat : uniujienim efieûs plures pofTunt elTe caude. Ideoque
in amuletis quibusdam naturalis pariter, & fupra naturam pofitq
{Mtedas vel facul tas,& magis quidiem inrurpeAis,probâttenffimb>
ed. Diffiedter etiam quandoque digoofcuntur lUkicz ces jfi np-
49
.. Pigitjzedrby GoogI
T
Capu JV. Sectio I. fjj '
tz rurpeftz,ab ipfis abfunt, veluti hoc inter alios auiores di<

fpalefcit ex Hitr. Jcrdano dt divino in morbU t, p.22. £f*f, Quod
vero clam , & citra intentionem ufurpantis rebus variisDzmon
fuam opem fubinde conferat, teftantur inter tlia hinoriz ,dc>
monftrantes quosdam ex periculis emet/ine auxilio Diaboli,
licec.minimc implorato, vel prius cognito. Notum eQ fimili»
ter dequibusdam gnaris Oiabolicx notitiz indurandi nimirum ,
corpora , quod iidem pariter fe atque comites fuos { przcipue

milites ,
rapinis &: latrociniis inhiantes ) ita indurarint , ut nullo
poHca potuerunt , licet hi nul-
telo, vel bellica violenti^ violari
lius magicz arus,fuzquc tndurationis , clanculum (ibi ab aliis
coramunicatzjconfcii hierint. Videatur de hac re Io. Ern.Pfulitu de
magUp.\o\. Sic ego etiam quadantenus interpretor de malitia
Diaboli verba Corn. Agrippe de vnniiai.fdent.c. 4.^, pMg.iCj.uhx
autor didusê Qoiiticu « dilTcrens, quod icilicet iisdem dzmo.
nes adjuvare, ad vocare, Si cogere poslint , idtfjc virtute divi-
norum nominum; cum omnis creatura timeat revereatur
nomen illius, qui fcckeam. Sed boni ac liciu hujus alTcttiaddiidi
Ipecics non concordat cum iine bono atque verbis jam traden-
dis cjusdera/^r//i/z j ex qqo & aliis (imilibp notis apparer, virum
hunc ad finem vkz fuz vix ferio re(ipui(1«,atq^reipuine illiciti,
maxime maiKipafie (ubinde teAetur& vide-
licet ift« pietati fe
atur. Ita vcTo Agrippd ibidem loquitur: licet Goedet Dzmo-
nibns fe non fubmittant illis facrificent, adorent eos, & crimi-
,
nibus hiseque ac modo dida fiaciunr,obnoxiinnc, ta-

illi, qui
men k exponunt. Nam etiam coadi Dz*
manifeftls periculis
mones invigilant femper occa(ioni,qub errantes nos dicipiant & c.
' Condat etiam alias, quod Beelzebubfub forma mufcz&
aranez facile coaopareat (implicibus vel perverfis hominibus
Hia fub fpecic loco rpiritus familiaris inferviat,de qno Nic. Remigia
'
nt l.i.Ddmonoldtr.t. 2^, Hier, Jordaniit de divino inmorbutli alii
.
plurcs. Alias bidotias,quas a fida dignis ca de rc pluries acce-
pi,intadasjam prztereo.lmerea etiam, fi placet,curDrabolusBeeU
zebub dicatur, widtatarMcb.FrfudiîBcxoiffcntfîtiien uoti tcc
'
Snubcpcf qv,irp f, Non minus conflat edam % qudvl li ,
Aaaa joci
.
ff4 ScRUTiKiUM AfcrtiUTORUM Mrofctni,

fodveltutpifi lucri caufa vafri & malitiofi homines quaiidmijue
plebejis & impiis loco vel fpirituum familiarium ven>
diderint muTcas aut araneas vulgares ,
nec Dsmonis ope eum
in Hnem comparatas vel ferio deriinatas ,
quod inquam tamen
Satanas illi negotio fuccurrerit, iliisque ir}lc(îs vires imperci*
verit , quas rimplices illi dcli Jeraruot ; de quo HArsdtrfftfm in
num. 4f fag^ 151. & alii hiftorici evolvi pos-
.
funt. De mô vel fallacia ,

qua ejusmodi ym^shoot vel co*
inites fpiritus in amuletis efformatu ac poftea grandi precid
venditi (int, condat etiam ex Ndudti defiudio mtUtgfi
1. 1. p. jg). Sic in Francia & It»lia venales reperiri Daemones va*
fcul is, fpeculis, phialis, aut annulis alligatos & inclufos, tx
5
Crtjpeto ( RonfArdo memocat Job.ddAm OfiAmdtr de magid p.% 66,
Hs merces vero fortasliscacudatmonis majori apparatu & con*
curfu prxparatx fuerunt , quam paulo antedida infetda.
Perfidiam Satanx paulo ante quadantenus attigi,quaeintcr
alia itidem quosvis deterrere deber, ne facile ipfi , vel medica-,
mentis ab ipfe acquiHiis fidant. Illudrat hoc inprimis locts ille ex
Codelmanno petitus, qui ptoât apudCAinerAniimh0r4r,/ucei^
ctm. 3. c, 30. 104. quod fcHkct Dxmon militibus quibusdam
nbdu fubcraxeric fcheduUs,vcI carmina,quibp fe antea conu abo*
Aiumvirtutero,& vires crediderunt &expeni funt aliquoties muni*
tos;qu6 furto fadlo poftmodumiidrangalati in aerem elevati pe-
rierunt. Repeti poteft,(> placer,de dida materia locus'ex f.448,^r<
Si nusquam alioquin tura fides eft in hoc immundo mundo, mi-
rum certe non efl , fi mundi hujus princeps , & pater roendacti/uia
non fervet femper fidem ,*utide quivis caute procedM.in re-
filiis
bus quibuscunque de Dxmonis aperta vel clandefiina malitia Rir

fpcflis. Plura teftiroonia de fraudulentia & perfidia Dxmonis
fuppeditant oraculorum ambigux&noxix refponfionesolun4s* •
tz & pasfim annoutx. De malitia Satanc teditur etiam faoc* •
quod ille fxpe ex padlo ptiori cum aliis faô, cujos alo minimd
confeii funt , interdum fuis promisfis fiet , & fuceprrat rebus vel
a6Honibus ludicris. Veluci innotuit hoc, quod iflefiheduBs, cba-
ladcribus , ceremoniis vel fimiiibus rebus pariter fuccuirerit ,dr
eflSa-
. P.igitiz^by Gdogli
:
Caput IV. SKTto T, fff

«f&caclam indid«n*t ,qus ex curiofitate vcl fimplicitate folum, ad
illarum normam ex pado priori > (criptx vel confe(fix poilmodtm
ferunt, de quo Cdmerdrim L d.f. lojr* Hlud etiam quadantenus
colligere licet ex iiiliorta confalini vel famuli Agriff* qiu iAd
xbfente in mufeum admiflua libellum coniurationnm evol-
vens ac legens, vix tamen contenta illius intelligens, a Dcmone
januam pulfante jugulationem mifcrc perpefltis cffe dicitur, uti
habet Delrxo disquifitjnagMk,"^. q.xq. y?£l.I.quod etiam allegat Stn-
turtui dtconftmf.a dijftnfchym.cum Ariftot. c. Pt<^ Dx- !
monis autem aAum & truculentiam. Non eA inauditum quoque

quod aviditas fola noTcendi veneficia ad eadem derivarit horni-
neSyde quo tOnibf4>tniebt iaPythmUfa Endorrxxfsrt, i,
fomhn.x.p.i^. Frivolam curiofitatem ad veneficia fzpefores pan-

dere teAatur etiam Jab. Adam. Opander de MdgU p, 44. De cu-
tiofis ad conventum magorum delatiitfbidempdg» lyf Imo curio- .
sitas (cui Epbefii etiamoUm dedki fuerunt, atque ideo notx funt
litcrz illorum) autoribus quibusdam idem valet, ac magia illicita;
uti iterum autor exponit Icp.^. Sic aviditas legendi libros magi-
cos itidem ad veneficia deduxifle homines, daret ex ZeiOeri The*-
trt trdgic. biper.x.(f Rudingende mtgi» dbcit.dee^. contiene 4.
0*
f. 115). c. Ptxtctea etiam fraudulentiam Dzmonisex hoc colli-
gimus , quodiamola & Diabolica pentacula , atque Tilfcmx non
lemper indificremer , Si ad cujusque voluntatem vd expedario-
nem efiedus fuos ediderint ; Veluti de variis hujus farinc pert-
-aiptis , Si iis inptimis oftendi pofTet ,
qt» corpora indurata, & a
-vulneribus imrnunia reddere antea obiervata funt. Quanta enim
xopia militum in bellis fuccumbit^quosdeferit efficacia fperataab
•muletis fuis.fine dubio frequenter geAatis! Quoalioquin prxmtd
<• etiam communiter Dxmon fagas & magos fuos afficere tandem
ibicat, nolo prolixe fignificare,cum hiAorix multx idipCum noa
obfcur^ commonArent. Et hxc iterum propter amuleta fufpcda
notentur.
Dudu paulo amc difiorom periaptorum inefficacium
ebfcrvatorum adhuc monemus , qudd THfematum Patroni
«quidem communiter defendere norint fuam dodrinam , G
TlUemx non femper exerant vires qux iis inefie dicun- ,
Aaaa a tur:
jf6 SCRUTtOTUM A>lUIfiTOKUM Mk»ICUM.
/ tlir, sic cum
/f/ierft> M.JdcottuG^fMrtSui in curhfit,' i»4U‘
Jit : hanc rationem, fi inefficaces reddan-

pdg.iiiâ’ rif.pTarwndit
tur vel reperiamur Talismanice rcs,.«)Uod fcilicct illa; craSu tetn-
porISj& certis periodis potentiS vel operatione fuidefiituanturt
quando influxus de ccelo in iAas delinat. Idem GdfdreUui L s.f.
r^4. Tilfemas quasdam examinans adducit amici cuius-
piam querelam, qui affirmavit, ex Tiliemisâd mentem & mo-
nitum didi Mizdldi concedis, nullum efFedum exoptatum obfer-
^ vaiTe. Verum forte in didarum Tilfemarum preparatione ( lo-
quor ex mente dodotum iftoruro) negledum quid, aut lapfua
quispiam commilTus fuit^ unde effedus illarum non refpondh
promisfis aut expedationibus ; velut etiam in hunc modum de
inefficacibus iAiustnodi rebus fubinde depreheniU more Taliw
maniAarum, excipit (mod6 citatus patronus non infimus illius-'
modi arcanorum ) GdfdreOm l.c.p. 159. Verum cui non fufpida
oriatur deinexhauAa Satanc malitla,qui inefficacibus rebus ef-
ficaciam Cibinde impertit ; & ex adverfo vires detrahit rebus ex
pado & concur fu fuo primitiis promifTo,nec non coUato antea qui-
busdam, qux fcil. efficaces luerunt oblervatz ? Ecquisigitur fiiale
ercamexrubdola&pernietofatalismodiSatanx nalFa capi^^ cum
ratio flatus illius confiAat in fraudulentis, aihi & perditione crea-
turarum, inprimis vero aiutnarum hominum ; minimi enim be-
ne agere novit ide , licet boni prccextus fubinde ex ipfius adioni.
bus quibusdam elucear. Inter mille alia telliraonia de Dbbolr
fallada& perfidia agentia , Iket veriutem non niinqiiam profite*-
tur ille, legi meretur Wikb. Frtuditu l, c, qu4^. Sx> >
RcAant porro vero preter haden9 adduda, plure monenda Sr

indicanda drea periapta fuQjeda & illicita.qua fbgere omnino de-
cet. tniftonnh clalTc haq; merito etiam collocamus medicamenta
vcl amuleta iQa,quz a morbofis corporibus ddnu pollmodum'
in apricis lods,viis publicis>compitis, aliisque locis exponuntur,
defodiuntur, aut fuênduntur; & quidem ili& intentione & confi-
dentiS, ut alii fani homines tranfeuntesifia loca, vd attingente»
expofita illa fcelerata ,
inficiantur morbo eodem , & ut a^roti Qia
priores fanentur.^ Non abfiauUsdl modo didU his apud exte-
rn»
bigitiz^ by Googie
,
CAfUT I V. Sfctio ! fjy

ros & Ethnicos ctiaranuraufitata curatio fcquens, qualcm OD^/-
prri^^ct•2^ffc^JKibuf13 tJOrt 2ffricd^. i 6o. memorat, quod A-
rabie vel Barbaris populi oftinoduin veneficiis jk divinationibus
inhient, & quod illorum inprimis sgroti, propter defeftum
dicorum ad incantatores & veneficas confugiant & charafteri-
bus atque verbis ex Alkorano recitatis convalcTcant* Sanî inter
illos egrotantes dicuntur etiam vifitare loca ubi Matabi feu ,
'fandi illorum ftpulti fint, atque illuc etiam in defundorum ifto-

nim monumenta cibos deferri, qua ratione redire illis fanitas cre-
datur fi animal quodpiam devoret non nihil de didis cibis, un>
,
de pariter hoc contrahat poftea morbum ; sgrotus vero liberetur

afuomalo,vel expedet. Sic notum for-
faltera illud fperet ille five
tasfis etiam efl prifeorum illud negotium, quo narium gravedine
bborantes in charta fe emungentes, in formam epifiois chartam
illamredadam in publicum aDjecerunt,ut abiret gravedo in alios
apprehendentes iftam chartam ; fed ifia adio,per modum conta-
gii potefi forte abfolvi , C quis chartam naribus admoveat : uti a-
fias ifliusmodi Infirmi fua prxfentia potatoriis vafic, fudaria fca
muccinio aliis communicant fua labem.Sed reminifeimur nos im-
pium &iUicitam ejusmodi transplantationis opus,amuleta quoq;
compledens,jam antea etiam examtnafle atq; rcjeciUe/'. 171 .
Porro in amuletorum penu non lunt melioris cenfus , quae

dkuntur comparare & procurare Deum propitium , imo Dei pd-
(efiati rquales efifcdus, divinationem vel futurorum przfcien-
ciam, fapientiam, divitias, theraurorurn indubitatam indaga-
tionem & ufuram, ferarum apertionem, invifibilicatem ,immu-
nieatera a' fulmine , aliisque variis malis , conjugii tranquillica-
cem , fecundos fucceflut in bello , foro , aliisque negotiis. Sixni-
Jis itidemnotz fant,qua; pollicentur itinera felicia , potentiam , ro-

bur, bonam fortunam, graoam penes prindpes five mulieres a-
iiosque homines. Hi & plures ejusmodi cfifedus pasfim amuletis
.tribuuntur, quos tamen vanos eITe,vel a principio &caufa mi-
nus naturali atque licita dependere liquido conAat. Piguit r>os
incatalogonoftroamuletorum ejusmodi abfurda , (prztcr pauca
quaepito), certum ob feopum adduda^prolixd ^rmone profequi/
Aaat j qui-
'
fS8 ScRiTrwnjM AB«tR.rroKiiM Ma>TCUM.

i|uibu5 tamen bcUc! magnam illius neftri partem exple*
catalogi
re potuifll-mos. Tradit nor) nulla de his illiciri5/f«r/<^4w^ kfyf,
fo. aj. i.(f 2 . rtfutat eiiitm Im. §. g.(f
CumrJJuterictu Uirt% Htppocranco 8- Invehitur qUi-K); in ejus*
modi nulida,qux ui Ktrtniitbtu continentur, vir mu1tijiigrerudi>
tionis Rtinefitu varjedj. z6^. Quali» etiam attingunt non
nulli autores paulo poft allegandi ,
qni ainuicts, & illicitas cura-
tiones rejiciunt ; veluti plures etiam de gemmarum hyperbolicn
viribus agentes brcs’i producemus. LHedIus hujr^smt^ quidem
varios de ruperltitiolis phylafieriis &Tilfen’dspromttth<ja/if*
reUiu infuo libro pluries citato, fed illum cum aliis pluribus sa-
toribus, vel patronk didarum nugarum folide refutat Jt/t. Rti-
thtluu de sm«l!r/iv^. 4 .£fr.gtiam£in(M>paud homines in vanotum
variorum periaptorum do«5trma mentem , aurea , atque lingvaoi
^ciletn prxbeant,ab iis tamen reditis lapientes divorti6 e!e-
do fecedere non verentur. Ad vatia hujusmodi vitanda

non male applicari poflunt fequentia , dum de tetraphylli vk»-
huslftiusmî vanis fcquenti modo ben^canit Poeta: (quem
LipfifM terrd tegit fur reptum pffteftroci'.')

ffune tpfim taufem ejuotjue deprekendimut,ergi
In fupr* diifii fvltUf qutie vincere tttUdnt ,
Jj pbi fortunum proprium ,fixdmque UhorstH ^
Efficere illorum mentes fprufentid inertes :

^^jm tjmen omnipotens rerum moderator fl* suSvt ,
A1sgnif.au fotus pruftjt phlegetotuius autem
-y
‘Impeflor fukim fvevit jpondere deksi!
Idem judicitim pronuntiandum quoque eft dc lapide phdofo-

' phorum gefiato, atque pro vario ejusmodi effedti aKoquin Com*
mendato ab Alchymiz fautoribus & (criptoribus;de que in Referit
fhtlofephici fine ,
aliisqiie in libris cumulata, fed ab altis tirnni'
lata laus proflat. Nolo jam cllc prolixus in adducendis piuii*
jms ftmiiibus atiroribus, qut,pid pariter agM)tes,rejiduoi it re*
duta,}! talismodi operationes ab amuletis rxpedatas.
Petutircmus itidem hoc loco multos c&dus iimilfs &
gemmU
Digitiz(?b by G^qgl
Caput IV. Sectio I.
gcfnmis annotare, fed quia reccnfione indignos iftos jutlicavi-
mus, nientid potiiuiilos cnm gemmis ini^^.frfffterire voluimus^
Imo non Tolum gemmar fupcrAiuofrs & illicitis Tilfcmis praei-
puam &prircam materiam przbent, fed etiam line hoc reatu cre-
dulis medicinam docentibus ac ufurpantibus incredibilium eile-
6uum plauftra, 3c quidem admodum invifibili modo, pollicentur.
'
Kede t\XvcekSidliger(exercitM^dtfMbnlit.ctntraCaTdatfun)\\îf
ijy. aliisque in locis > indignatur fentemiz Cardini { !ib. 7. de
fubtiip. 140. ) quam de gemmis quibusdam fovet, quod fcilicet
adeo magnas dotes, vel vires posGdeant,quas gdiantibus etiam

largiantur exdem.Satis autem notum cn,quodCW4»N/ in fuper>
nhionem atque credulitatem pronus exGitcn‘t;{i quis plura de
tllo'refcire cupiat , colliget eadem cx Tlieologi norzopfimz, Icili-
cet Gregor, Micbdilk netu sd GnfartUi curiofiti inaudit.peg. 43«,

Non immerhd autem iGiusmodi Gemmarum hyperbolicos ulus
itidem rejicit ]ob, Langim l. Epifi, medie. 49.p,7P^. SanQ. San^
Utriu^ de vitand. erroribut l. g. c, \\.p. ifio. 0'c. Collegerunt et-
iam ejusmodi gemmas multas ex sutoribus, earumque hyper-
bolicas ac vanas,communicer iplis tributas, vires confignarunt
Exc, Adamm Retbenb(rgiu/,ii ( inlignis Theologi jam Dresdi de-
gentis fA\\i%tpe\oîmx)Job.]ac.Sprmrtu Lipjia 1687./» difptua»
tient gemmarumerreris vulgares exponente. Quibus jungatur
Henric. hubbtrtut t*0n bcr lV.r|fcn(CuT pag. 161. aliique plures
Martbolinut delap. nephnt. c.u.p. i),(S Gregor. Hornius Ir.fior.na-
tural. f,9. p, tol. c. Sic etiam Peteriua tharmjcop. Spagyr. l. x.
r. x4.p.489> proferens non nulla de origine fignaturarum gem-

mis imprefTarum , rejiciendas eas cenfet. Idem etiam hic autor
ibidem p. 490. ubi aliquot autores degemm>srecenfuit,concIU'
dit locum illum his verbis : omnes ii (oia opinione dufli citra ul*
lam experientiam de bis haut pauca commentati funt. Digna
heie etiam recenfione de gemmis videntur vctba M. Andr.Kivt-
ni,quz continentur in Kirani Kiramdum prafat.ab ipfo editar.h\Cf
inquit vere illud aurifabrorum diSerium obtinet : 0tftrkt'CU
,
fini) Nefeio namque qui Har quod tota illa fuper-

,
^ bite officina vanitate pletuoique non ca rcat, usque adeo, ut qui-
cunque
ScRunNiuM AmuictorumMhjicum. ,
cunque de lapidibus^ gemmisque non nihil commentati funt, ,
ad ruperditiofa ms.vimara parcem abierint. Confulacur modo

fpeculiiro Iapidum CdmiluLconjrM rcptcraroe*
callorum ac feptem feledorum lapidum ad Teptem Planetas,
tri Arlenjis dc Scddsiupu, Phsliytfri Hier0fotymit4ni ,\A &
/j/mdimadegemmu,quxiTiC4îte femUimtA‘
tifei Rudti InfiAgni
lecenfentur quibus & alia; gcmmzpofiea ad>

;
dita;, ubi cumprimis quoque docet quibus Diis, vcl poti usPla'
netis facri illi crediti fuerint antiqvis lapilli. Plura etiaro ejusmodi
apud Albtrtum Mdgn. CorntLAgriffsm^ Hier,' Car/Unam^Petrum
MesftM4mfitAnJelmumB§onum reperiuntur, Namdefculpturis&
figillis magicis gemmarum, talibusqueamuletis,6( pertapeis ,
feu
facramentis Diaboli quid fen ciendum (ic,c St 4 ligeri exercitat,
Mart. Dtlrii dis^qnijiiion. Afagic. G. Gedelmatmi c, g. /. i. de furat,

moriar, praftig. Bodipi L t. dt Damotum, c.a.lmo ex ALi. Sf artiar
»0,vel gentilem Imperatorem Caracaliam e\uimodi reculas ap*
pendi vetuiHe novimus. Hafienus ille Rivima in Kiramidim
reliqua verba ibidem continuata & contenta prolixitatis vi-
J.c.
tanda; gratia huc non transferibam,

. Reperiuntur plures autores etiam cx pri(cis,qui audacule
adRruunt gemmas, aliasque res in animas rationales a^re, in-
ter quos exiAic Manbtiom. Anglut Liro dt froprietat. Si Aliertut
Magmu dt virtutii, berb4r.Upid, (f animtl, Propttr varia, male
curiose corrafa,fuperOiuo(a & magica pentacula minus bene et-
iam audit Gerfomo ipTriiogioAfirologia Tbeolo»
giztta: ab Ik>c enim ille pro nimium fuperRitiefo Claratur,»
quo efiato non disfentit multum Joh. BaptipjLmeLmoper.pM,
/em.i/i454.Sunt equidem autores, qui feripta qu«dam ,fub AUtrti
didi nomino edita, pro genulnk illius admittere nolunt ;velut
eb inclinat Picut Mirauduia dt pranotionibua rtrum Lb, 7. tap. y.
Indicat itidem Htrm, CtariagiiuinHermet. mtdiciH,p.^\i. qu6d
multa feripta nomen Alberti mentiantur, cui lufiragatur quoquo
Agripptdev4mt4t.fiie»t,t.^'^.p.m.\6%. Statuit îitcx Robertm
BeUarmimu deferipttr. Ecclefiaftic^ pag. quod illi Albertc ii-
hr de mirabilibm Cf ftcrttk muUtrun* falfo tribuatur ; indignos
enim
. Digitiz^ by Qaogh
'
Caput IV. Sectio I. fS%

tnim Iftos ceni^ tanto viro, propter fuperftitiora& vana tnul«
ta in iis contenta. Utrum vero alia indicia in genuinis ipfi*
us fcriptis proftent ,
quod 'delegatus curioUtatc illl illiciti (iti
alii dijudicent. CenfUram tamen merentur illa feripta,propter
varia medicamenta, & pendacula illicita atque impia divtilgata
iftorum editorum adminiculo. Poft has meditationes Alier*
tum iflom St Job. Tritbtmium AhbAtem propter turpem magiam
non optime commendatos iterum vidiin/Pi6. ITelffi ItSioH.me-
merdMtHm tom. paf* 0*r.Hadmus interfetta , in tranfitu
quaft de Alberto rufpeAo dodore multorum petiaptorum dida
fint.
Miramur przterea non immerito fimplicitatem & creduli*

tatem multorum autorum dehxara in panI6 ante conOderata*
ruffi gemmarum mirabili,^ imposCbili efficacia oxcalob.Bû
HameUo operum pbilefopbic, tom. r. /. 4(4. Non averlantur pe*
riapta Hmilia etiam docere alii populi qui ab iplts il-
lorum arcana hauferunt, Sc eadem (imiliter propagarunt. Sed

recenfltas has ineptias, nefarias curiolitates , vanitates & ciFe*~
Aus naturam fuperantes, gemmIsque, herbis, animalibus & a-
liis rebus tribucos,cum Plinio pariter rejicit, St relutat Jthdn.Rdi-
molitu ctnfur.libror, dpoctypbor» vet,Trflam. tom. x.prdlt3.^^,(fc,
p.fOT.Cfr. SKCU3imBtvtreviciutmEpôl.<jueîon.ftig.\6t. fe
non vaidd credulum in illis ede dicit, quae EvaxlRcx Arabum,
atque alii de gemmis fcriprerunt.ob magiam vetitam St vani- ,
tatem
,
quam redoleant. Sordet etiam aliis doArina de efficacia
gemmarum idcd quibusdam, quia apud JEgyptios,nro 2 esque
fupernitiofos populos magna ex {i^te orta,& exculta illaeft prae-
cipue. Sic etiam vir philologica atque
Hicologica eruditione
Mgn\s xnstKxtm in multas gem*
Gregor, Uiebdelul.e.p,
mas, 6guris Zodiaci atque planctaruio lignatas . quae pro varia
felidtate paulo ante adduda facere dicuntur, (i gedentur. Ad*
datur etiam ibidem /. 240. &'r. Abftinuimus in catalogo no-
Aro amuletorum (ludios^, St quantum c re noftra vifum fuit , a
factdtatum medicarum etiam tolerabilium, nec nimium fufpc*
Aanun rcccnfiooe,quas gemmis innumeri autorei confidenter
Bbbb tribuere
5di Scrutinium Amuietorum Medicum.
tribuere ailoicnr* Cui vero lubet varia de gemmis, caiurrq;
«ftioio,mcdicoquc ufu reperiet Pliniuin ^Cardannm , Al~
her/um , Rutum, Rjccium, Mtzsldum, Hermetem , Bojleum , Beo-
$ium yGf/herttm ,Ktntnhinnum, Lemnium l. 3. de occult, nat.mU
rac.c.lo.Sehredtrum pburmac.mtd. chym, /, Pomarium dt
tonfenf.ff dtfftnf, p. to. f. 14. Uelmontium ir.poteft, medie amin.
61. Sebtrimmerum curiofitst phyf. 89. & c. Reteftum Camp,
Etyf qvaft. 6 . §. 6. (i ^.Jordlouum Tbavmatograpb. tlajf. 4. de fos-
ffibiu. Bartholinum dt lapide nepbrit, Franafci lufîge
bu^ne volum^ i.p. aif. (fe.lTiUh btum pOfl {xticii cbleij 0f«nm.
Peir. Job. Fabrum optr. vel. i. ftu pancbymic. l. 4.7* 4 ‘‘S' /• -
Cff.CJ* Borriebium iu Hirmetu fjpitntia p ^\^y(ê.lsh.Bapt.Ha‘

melium in oper. pbllvfoph. tom, \.p, 4^1* &'<’« Rud. Capelleum Bi-
bliotbecM gemmarum, margaritarum promtffavel tdtndainpo-
firium. Similiter Andr. Laurentium in oper, Tberapevt. tr. dt
ftrumar. fanat, L i.c. f. 10. Rattraynm tbeatr.fympatb. p. 2j. i89^
f.
£J* 545. Kircbmannum de armulit p. 157. PiUorium in pantapelie,
Bechtrum iu Pbyf.fubterrani. t. f
J . y j 4. ©'r .
.
Evolve
Hs etiam aOegaiet in Gefneri Bibliotheca tom, 2 fag.ip^. in Petri i
.
Caftra Biblioth. trudit, medie p.ô. in Conringii iniroduRione me-

die, p. i 6 x,\ 6e^.fgc,item Morhofi dt transmutatione metadornm
e. Frid. Hoffmanni Clave Sebrederi p. 148. flT 150. in ASi
pbilof. Angite. Anni i 667 > p. 37. Ifrael. Spaebi nomenrlat./criptort

med. p. 182» & in lok, Lindenii de ftriptis medie.p.m.ô.(fc. Rc*
peries etiam non nuliade gemmis apud trino Ma-
gie.p. i8r. Sptrlingtum irtpbyf l. 6. e. 6 .p. log. & innumeros alios
qui fyiiemata phyika feriprerunr. Adde his, (1 placet Cew/e.«-
&
rium in fyOage mtmerab. 4 ctnt, 6 .part. 17. e* Primtrefium de
vulgi errer. Cornei. Agrippam lib. i. de occult. pbilof. eap.%1, Sapt,
Portam in mag. nat. lib. 4 c. y 88’ Diofcoridtm lib.%, ( quem dc la-
pidibus vero plurima occulta referre , rationi & experientix relu-
dtamia , prodic SanFtoriut devitand, error, l.t.e,llf.li7, ) &alf0t-
'
plures,quos Jam prxeermitto recenfere..
Hadenus addudiis locis, varia dc gemmarum viribus hy*
perbolicis continentibus, non incommode fortasiis etiam anneAe-
% «us
Digitized by Googie
:
Ca»ut IV. SecTio 1. ^5

muf alla quardim generalia >dcgetnniaruin viribus & condicio-
ne , <]U 2 uti Iperamus, multum ad
folicita dodrinam amuleto-
rum conterent , cx quibus infiinul illicita vcl infirma dogmata
varia innotefccnt. C^madmodum autem noturo e(l, quod qui.
piam gemmis majores vires tribuant ) quam par tum quoad
licitum ufum medicum, tum quoad magicum fupeifiiuorum^
atque vetitum ;lic delinqvunt e contrario alii in diffidentia,dum
paucas admodum, vel nullas,facultates medicas iisdem tribu-
unt. De didis utrisque, & quod media via inter gemmarum
ejusmodi operationes vel laudes tencnd.i Htibenc agit AnfBeit,
,
ile Beet in b/jl. gemmer. 1. 1. c. c. Qui autores alio*
.quin gemmarum ufui & viribus patrocinantur, atgumemum o*
perationum intcralia trahunt d fplendore iniisconfpicuo, vel-
,Ut difpalefcit ex Alex.B accii tr4n,ele unicomuiidS^H etiamillc au«
tor,qu6d parum materiz,plutimum verdformar,adcoque mi-
rabiles virtutes infint gemmis. Verum hanc autotitatem, & o-
peradonis fundamentum illis dubium reddit Erjfttu ad Mena-
'Vium : ( in Epift, Cretonienii dt£iit J Scholtzio editu ^ Epi^ 271. )
.quid, inquit, lux &fulgor gemmarum ad (pirituum alitionem
fortepuus fpiritus oculos habere., & etiam fplenciore ingcfla-
rum gemmarum voluptatem capere i at dico tibi ,.<ritas gem<
mas omnem fulgotem amKijTe. Si lux indicaret rpitituum
cum lucidis rebus cognationem , quam muita,u]uarlb te, forent
eorum amuleta. Porro magni ideo fadunt alii gemrhartam O'
perariones , quod aftra cfficacisfimas & occultas proprietates iis'
indant ;ii fcilicet elementorum temperamentum magis efficax»
&qualiietum fubtilior ac purior apparatusin materia concurrar.
Proinde concludunt etiam autores ex eodem dido fundamen-
to , qud.i In India 8c ,£thiopia>tanquain in locis, benigiori a*
Arorum iuAuxi expolitis, materia lapidum melius &petftdius
elaboretur, quam in noAris regionibus ; unde etiam hx non aded
'
efficaces exlAant,.de quo videatur cammtnt.phyf,
f. tp PiUoriuiin cent,^- ûeflien. Phyfic, ’j6.(il^^.Bdlduin.Rorjfttu
dr.&alii plures. Similem efficaciam cocleAcm,au«

itorkate Mercurii Trumegifihdegemmiipreberu GebiUbovertu in
. .Bibi z neeie
SdffiTiKiUM Amuletorum jUtipTcuM.
notii diAnir. Bdcciidenat.gemmar. c. x, p.y.tf 32 ConcToditiA^
.
ter alia ; Topatiuin, Carbunculum & Adamantem gcnatum etiam

primum quidem in hominis fpiritum»
exerere coelicas potentias,
demum in humores&folidioresejp partes, quibus apefloS^cnenis
defendunt &c. Non attingam elogia , & lufus Rhetoricos ac Poc«
ticos circa gemmas fubinoe occupatoi>qui quide (vpcauribpSt a*
nimis aliquid jucundi& plaufibil» propinant, fcd manibp ocularis
curioforu, & veritati non femper eximii quid proponunt vel latii«
faciunt.Audiunt quippe gemmz illis terrz flellz, & qus funt alur
fimiles laudes. De Cordî, aliorumquc autoritate ckea geiamtr
occupata , qualis rit xlUmanda jam vifum vel oflcRfum luit qua*
,
dantenus; quemadmodum de eodem >& aliis fontibus, c quibus
alii gemmarum zfUmium, & efficaciam medicam haurire latih
gunt,confuli etiam potcR GrubitudttrdmpUntdt.nmbor, ,
P^g‘77- Verum & parum' fidei videtur impetriri

hic aucor t. c.
di6tis illis. Nolo his etiam abefle moniture , H quid veri fon^
bule fubell>qudd gemm2& margarita exterius corpori appende
propter fuam frigiditatem (& forte' multitudinem) noceant mor«
temque inferant ,
quemadmodum mors Leonis IV. Celaris U
Pauli II. Papx a coronis (gemmis ac margaritis exornatis) ac g&
flatis quo Job. Ad, JTebenH in bsr linteis
fecuta elTe dicitur, de
rebuft0s<ûnfl/4rr. /.^.7a}.&'r.mod6 non veneni culpa fub
hoc prztextu latuerit, vel alia &fubitanez mortis variz facile con-
jiciende caufa ; non contadu gemmarum frigiditas aftualis no«
Ii
cuit illorum corpori admota. Porro de laude &aptitudine gen-

marum, quddfcilicetTalismataprz rebus aliis ex iis confici pos-
cum rationibus additis ac delomtis ex Job, Sdpft.
fint,
illorum recipiendo, Tilfemisque conftitiiendis/dequo evolvan-

tur allegata Gftrg. Miibdtlii in net. di OkfdrtBi atriof, mduUi,
'*
/4^,159. /
Cum autem animadvertant quidam,gemtnasencomulua
in variis morbis externi atque interne applkacas non,adimple>
Digitized by Goqgle
. . Caput IV. Skctio !.
re , fufpicioneni incurrunt
,
gemmas plurimas noh eiTe veras vel
naturales, (edfadiitins, atque ideo iplis etiam vires varias, olim de
cantatas, colligunt denegandas clTe. ydUefium autem (44. metb.
t, 2.) de plurimis , & tantum non omnibus gemmis, nc faditiz
fint ) dubitare dicit Guttierez in ftbrilog, tem. i. curfu%. teH. 10. p.
aip. Teftem etiam fe fiftit in hac re Crato in Epiftol. ( ^ Scbolzio e-
f.217. nullas ferc> inquit, gemmas habemus in Pharma-
copoliis veras ,
quam margaritas & Hyacinthos. Rubini inter*
dum habentur , Granati & AmethiHi Rohemici non funt rari. Si-
militer quod mercatores fmaragdi lapides vitro viridi fxpe a*

dulterare foleant , indicat FrU. eldve Seboderi png, 156.
quod attingit etiam BrrndrdJSwjlviiu querel, ventric.p 4g.\\ 3,r Vc*
rum omnino eft , quod magna fraus inter gemmas occurrat» cum
ezdem arte adeo eleganter przparari posfintjucperitisnmi alio*
quin in dignofeendit veris a falfis fallantur. Quomodo vero va*
ri« gemm* veris (imiles arte confici posfint ,
docent Krttfchmn-
rtu in mineralegU C 4p. 4. Fort 4 in mog. ndturnl. L 6 , f .5. /.27. Frdn-
tifct in volumA.Jnftlm.Bdetiiu de Boetgenwtdrt
biflor. L I. e. 19. p. 6j. c. Jies, Pedementdntu fecrttor, L 6-p, 264.
(^c. Ath.Kirtberm mund, fHbterrAn.lM.fe^.^.p.l.c.^p,lf,%,An~
ton. Neri 4rte vitriarid, Andr. Libdviut tr, de igne nnturn cap. 42.
/•87. Job£4pt,Nameliiu opertem pbilofopb. tem. i. ^.452. Afor-

heptu de trnnsmutdtione metdUerum p. 20, 2>. 27. 28. 6^. 164.
idem de Scypbe vitreo , Borrit bitu de ortu cbtm. p, iij. Bolduinut de
4 uro 4ur4 p.i’^.Jeh4n.j4C.JFetkermde fecretit l.li.c.1,
t 4p. a. p, 587. junckeniut thymn experimentol, p. iSp. & alii plu*
res. Jungi etiam bis poflfunt ii
»
qui de re vitraria Si fuloria
fcripicrunt.
Utcunque tandem conditutz fint gemnur>non movet ta*

men quicquam autores quosdam ,
ut illas vel efficaciam illarum
adferibant clasfl amuletorum. Citandus nobk ideo videtur £-
rdftue dtoccult.pbwmdc. poteJUtib.cdp, ^^>94. innumeri» inquit»
lapilli lunt» quibus admirandas vires multi adfcripfcrunt ; fi expe-
riri velis» niffil iUorucp quz promittunt plurimi de iplis (criben-

»
Bbbb j tes.
ScirtJTiKiUM Amuletorum XIedicum.
notit sdAndr. Bdcciidenat.gemmar. e, 32. ConcradhlA» !
ceraiia; Topatiura,Carbunculum& AdamaniemgclUtum etiam

exerere ccelicas potentias, primum quidem in homims rpiritum,
demum in humores&folidiores ejp partes,quibus a pefle8^cnenia 1
(kfendunt &c. Non attingam elogia & lufus Rhetoricos ac Poe<

, I
ticoa circa gemmas fubinde occupatos, qui quidc Hrpe auribp& a> h
rumis aliquid jucunditk plaufibilis propinant, fed manibp oculam \
curk>ruru, & veritati non (emper eximii quid proponunt vel latis* 'j
faciunt. Audiunt quippe gemrnz illis terra; flelix,&qU 2 Aintalhe 1
fimiJes laudes. De Ctrdstii, aUorumque autoritate ckea gemmtt

occupata qualis lic xftimanda jam vifum vcl oAcRfum fuit qua*
, ,
dantenus; quemadmodum de eodem ,& sUis fontibus, cquibuc

alii gemmarum xHimium , & efficaciam medium haurire lata*
gunc,confuli etiam poteli ffrrw. Grubiut dttr^mfUnuutimbcr, ,
77* Vertim & parum' fidei videtur impertiri

hic autor /. e,
didtis illis. Nolo his etiam abefle monitum , fi quid veri fotlc
huic fubc{l,qu6d gemma; &margaritz exterius corpori appenfz
propter fuam frigiditatem (& forcd multitudinem) noceam mor«
temque inferant, quemadmodum mors Leonis IV. Csefaris &
Pauli II. Papz a coronis (gemmis ac margaritis cxornatis)ac geu
flatis fecuta elTe dicitur, de quo Ad, Wtbttm tn ber linter#
CtbWQi>ûnft f4rt. r./.yej.ifr.modo non veneni culpa fub
hoc pranextu latuerit, vel alia Afiibitanez mortis variz facile con«
jiciendz caufa ; fi non contadu gemmarum frigiditas lAualh no*
cuii illorum corpori admota. Porro de laude & apti tudine geoi.
marum, quod fcilicet Talismata prx rebus aliis cx iis conficr poi^
fint, cum rationibus additis ac defumtis ex Joh. Bdffi.
Job.Jdsob. Wttktrui defecrtt, lib. u. c. r. p. fgt- f. Volunt edam
quidam geaamas quasvis peculiaribus planetis vel afiris fiibie^las
elle ,
atque ideo etiam illas aptiores exiftere fiatuunt pro inAim
illorum recipiendo, Tilfembque confiituendis /de quo evolvan.
tur allegata Gctrg. Mitbdtlit in aer. nd enf*rtBi cnriff, innudif,
J4g. 159.
Cum autem animadvertant quidam, gemmas ericomia fua
in varus
'
morbis externi atque interne applicatas non adtmple>
' ‘
•
tt.
•r. Digitiz©ctby‘Coogle
Caput IV. StJCTio I.
_ $6f
re ,
furpiclonem incurrunt ,
geminas plurimas non elTe veras vel
naturales, (ed faditins, atque ideo ipfia etiam vires varias, olim de
cantatas, colligunt denegandas clTe. V*Uepum autem (44. mttb.
t,i.) de plurimis, &
tantum non omnibus gemmis, ne fafliti*
fint i dubitare dicit Gutrierez in febrilog, tom. i. curfu 8. UH. 10. p,
lip. Teftcm etiam fe fiflit in hac re Crato in Efiftot. ( i Scbolzio e-

<4 /.; 121./! 117. nullas fere > inquit, gemmas habemus in Pharma-
copoliis veras ,
quam margaritas & Hyacinthos. Rubini inter-
dum habentur, Granati &AmethilliBohemici non funt rari. Si-
militer quod mercatores fmaragdi lapides vitro viridi Cepe a*
dulterarc folcant .indicat frid. HoffmMmu clave Seboderi fag, iy6.
quod attingit e\\ix^BtrnArdSt»zlviuniutrtl.ventric.p4g,\\Y Ve-
rum omnino eR , quod magna fraus inter gemmas occurrat, cum
eadem arte adeo eleganter prxparari poslint,utperitisfimi alio-
quin in dignofeendis veris a falHs fallantur. Quomodo vero va-
ri* gemm* veris fimiles arte confici poslint ,
docent Kretfcbms»
rui in mineralogia eap. 4. Porta in mag. nzturdl, l. 6. e.^.p.zj.Fran-
tifei in iXt;Qûbu^)ne volum.z.Anfilm.Boetius de Beet gemmare
biflor. i I. e. 19. p. 6}. c. Jlen. Pedementunut ficreter. L 6./». 164.
O* c. Alh. Kircberm mund. fubterran.Ln.fe£l.^.p. 3. c. 4. ^.478.^»-
ten. Neri arte vitriaria^ Andr.Libaviui tr, de igne natura cap.t^»
p‘%7.&c. JohMdpt.Mameliui operum philofeph. tom. i. ^.451. Mor»
bojiui de transmutatione metallorum p. 20, 21. 27. 28* 69. 164. (f
idem de Scypho vitreo , Borriehiui de ortu ehem, lij. Balduinut de
auro aurap. jg. Jeban-Jac. Wtekeruide fteretie l, li, c. i, p. ^76.

tap. 2. p. 587 » Junckeniui ehymia experimental, p. 289. & alii plu-
res. Jungi etiam bis polTunt ii , qui de re vitraria & fuforia
fcripfcrunt.
. Utcunque tandem conditutz lint gemm*) non movet ta-

men quicquara autores quosdam ,
ut illas vel efficaciam illarum
adlcribantdasfi amuletorum. Citandus nobis ideo videtur E-
raftm de oecult, pbarmae. potefiatib. eap, ^3. 94. innumeri, inquit,
lapilli lunt, quibus admirandas vires multi adfcripferunt ; fi expe-
titi velis, nihil iUonkp , qu* promittunt plurimi de ipHs (ctiben-

Bbbb 3
tes.
'
'<^66 'ScRimwniM Amuietorum Mbdicom.

' teStprxftafeillQ^cognofccs. Hoc fi obieccris harum reniffiadmt»
tatoribns Si airertorious^rcrpondcnt adulcctinos iilosefie. Et cum
id non polTunt hoc refponfo in veris cludati ,
jtlbertum Mjgimm
(Iniftib robus mirt fupetfiitiofum philofcphum ) «diducunt afle-
rentem, fenio cont'c«3 cs lapillos cccultas iftas vires amittere. A*
lii ineptius Cabulantur « ideo nimirum eos nihil agere, quod, qui
ipfos gedant , fCclere fl.igitioque aliquo paliuri fint. Efficaciores

ûtem reddi, fi aqua frigida per multos dies abluantur , quafi pec*.
catum iilis aquz ablutionem crebran
.aihzferit, ut inquinatio per
dctctgi tandem poflit. Rcde profedo ille monuit, cum, qufprx-

ciarusefTe medicus cuperet non hifce , fed agentibus per quali*
,
tates cognitas, confidere debere 5 haênus Erafltu. Sic edam
eoE, qui Talismanicis rebus & Alcliyraix laboribus Audent, non

faci e exceptionibus vcl cxcufationibus defiitutos obfervabis)
quandoTilfemarum eifeAus inanis, & Alchymifiatum labot hru*
nirancus obfervamr. Qd
vero volunt vel flatuunt, gemro^
tractu tcorporis fuas vires amittere . illorum fententiam examina-
re jam rupetredemus, cosque Iblum ad illos ablegamus, qui alio-
quin gemmas & roetalb ideb ad Xiircmas,prx reliquis rebus, ac-
cerfunt , quod vires afirorum tenacius retineant ob foliditateffl
fiiam. Ne vero fententia modo addufla noAra videatur, teAem
hujus citamus M^rf. Fuinum I, ;^,deviid carlititj cmp*rdni,c.t^f»
uig. lapilli, inquit, atque metalla, ecfi ad accipiendum eocleflf
mimus duriora vidcantur^diiuius lamcn jetinent : quod confir-
mat Jamblichius, fi acceperint: fua nempe duritie veAigia quo-
que donaque vitx mundanx poA evulfionem diutisfim^ conti-
,
nent ,
qux quondam hxrcntia terrx pofiederant. <ûamobtm
ob hoc falcem aptx materix ad capienda tenendaque cocIeAia jtt-
dicantur &c. idemautor liidem c. ii./ar^.a:4. Aatuit, quod colo-

res in metallis, lapidibus , atque vitris propter coelcAem (imilitu-
dinem fint potentes. Autor ille iterum tjf. ij, p. nr. non diffite-
tur quidem molliora medicamenta facilius atque citius infiuxua
cceleAes fufeipere, quim materias duriores, ex quibus im^
gines fieri confueverint. Pergit demum ibidem'dutor p. n8.
Jnquiens; imagines ex ligno coniedz vimforc^pervaffihabrat:
A *
'.Oigitized by.C^JORle
I
'
‘
Caput IV. Sectio f. 5^7
fwm lignum S; forfan durius cA ad cctIeAcm influxum fadlc ca- ,
piandum, & minus tenax, flr.cccpcrit, retinendum &c.

Oritur prarterca Iis quarpiain ictor amores circa gemma-
rxmuîim: Petr.Jobun.FsbcrinPdncbymMI^ '
.
quod gemmae integr* partui» efficacis exerant,

ni/i fint in fua principia & arte quidem rdoiuta \ eui etiam adfti-
, ,
pulatur Poter itu Pksrmacop.jp J^yrie, i. z.c.tp, 24.^. 4?^ interim ,

v
tamen hic autor in fuar 2. KS9. /r. Ve
/e^/'./.2.e.i3.commend.u\'coirmunicatcpiihem.icxprcriofiscjus-
modilapidib9compofitum. Veiiim •
psg.\^6.(f in Pkarmjcop, Rcg.p.ur>, \][dm Fibri Icnt^n&icn '
ribus verbis dilucidat; irritam quoque cenfet idem ille hanc in-
tentionem,qu 6 dproconfortstioncirtccriniiusmoHimcdic 3 inen»-
ta externa gemtnz & Hmilia alia recipiantur. Miror tamen Are- . ,
go, cur gemmas , periaptorum loco adhibitas, & cas ttiam rite
ac debito fudmcnftruo in liquorem folutas eximiis viribus pol-
lere afferat dictus Zipf^ra;, /.e. Sivero' i ntcgrs
gemm* vires quasdam medicas exrcTurir,miri!ti) ell, cur non
contritz, & epithematibus adrr.ixtz fimilitcr uftim qucmnlacn
medicurh prarbeanf. Non
erimus hoc loco amplius follciti do
operatione gemmaruo», utrum tanta eadem fir, quanta cemmu-
nircr ferme exiftimatur , cum alia occafione forfitan de eodem
'
1
commodius adturi fimus.

Fovent interim illam rcntjntiam, iffiquc favent .alii quod ,
^ >
'
integr* gemro* pro amuletis commodiores fint, quam con-

tritz, quemadmodum hoc ftaruunt /ww» 4 pry?. ‘ >
& tra£l.natur.coHtr4 r. nefeis§.t^^.\t.CVl\HafiruiHtre,med.p,m.\oi.'

1^4. Videtur etiam de rebus duris, folidis ac integris quibus-
dam m.'^ô^cm vim pr»fumerc( vcluti in magnete integro, nec in /
coni rito id ita apparere offendit ) Ge^r/V. Ve wfViV/M . ,
magnatum, pag. 130. Conqueritur vero Sanclorius de litandir •
trrer. eap. 2. quod multa fabulofadc Iapidibus narrentur & feri- ^
bantur , cum quo confpirat7e«êr/«/f4/. 18. f<j/.;oo. Multis au-

-toribus etiam rifus pen8 nafdtur ,
quando mentio fit, gerr-
mstum in oicdidha efficacium reputautum. Extell. Pau!tu
Digitized by Googie
.
f^g ScfunriMtUM 'AmIhetorum Mm tcu«.

3
/te mdter. medie, pdg. i6. dun invebicur tn illud tri«'
tQmf& male i multis acceptum atque expolitum; quodinhiin*

bis, verbis & lapidibus magna Lapi^bus j inquiti
lateat virtus :
ineft, & non ineft. Si per virtutem intclligas molem magna ,
procul dubio inerit virtus , exemplo tibi Iit motus Iapidum pro*
jeftorum.Contra vero (i medicam facultatem confideres, multa in
illarum Mftoria erunt falla, dubia, ruperditiofa ,& juxta JFiirum
(^dtpr/îg.D*m*n,p,û(f 411.^ in hunc tantum finem cxcom*
cata, ut mendaciis, Diaboli nundinis majus autoritads pondw
accedat &c. Alia fimilia de eadem materia didta vide apud lauda*
tum Dh. D. Ammanum /. e.p.î,t/^.&c. Bene quidem pec feca*
non ille vel fermo de herbis, verbis & lapidibus habet, veluti et*
iam Avenzodr de mente Hermetu tradit', quod in vegetabibusft
,
mineralibus (Int virtutes, quas fi homo Iciret, operaretur illud

quod per artem Magicam operatur. Sic verum omnino edam
eft,qu6d varia mMicamenta,inprinusverd mineralia rite pt«*
parata & applicata, Ilupenda in morbis quibusdam , Sc defpentii
alioquin exiflimatis i prcAent ; ut ided Myfocbymici halluci*
nentur, vel fallaciam fecundum quid frpe committant in fua per*
fecutione vel inquIGtione mineralium medicamentorum.
Veruntamen verba illa de herbis verbis &c. non extenden-
da funi ultra ipforum fphzram adi vitatis, ne forte occulti,
magici quid lateat fub herbis, verbis & lapidibus, quod nei%
quam tamen illis naturz bonitate competat, fed fals6 affinga>
cur. Quemadmodum etiam canon didus raro ab omnibiu rit^
exponitur ,
fed utplurimum prorufpedarumadionummeiSf;^
rum pallio allegatur, & in dcfenfionemiftarura torquetur,'
rddiu Gefnerut Li,Epifi»Urump, 4. uti alias exiguas vires ac fidton
interno ufui plurimarum gemmarum
( pneter corallia peito ) &
tribuit : Gc ps pvicer externe adbibitas parvi fadt,8tfblumex-
perientiam indubitatam de illarum efficacia toties decantatmii
deiiderat ; licet npn diffiteatur dari fubinde occultas aliquas
rerum vires, qu^ ratio nodraa (cnfibusdependens,perfeminus
adequatur* Inter alia plura etiam autor illic profert bxc vidco :
fere, ait, indodislimos quosque, & maxime fuperftidolbs boBi^.

aob
Digitized byjGoogIe
Ca»UT IV. SbCTIO I. >y&9
tiM > ci!im olim > nunc lapidibus, aliisque apotropiris , amu«
letis, & rebus ejusnaodi, quarum ratio nuUa fer£ condat, & ex-
perientia plerumque Eallit, pluiimum tribuilTe. Credulitas forc^

Si perfvado in non nullis aliquid faciunt; nec mirum in paucis
aUquando luccedere , quod in plurimis tentatur; <pvatsi vih-t*»

utTôi' Keif^ rvfil3 s^n>tog ii TnJiêtxif ‘laSe^ & , hade>
nus Gefnerm. Ridiculas & rejiculas vires de gemmis alids decan-
tatas , refutatas tamen competimus porro apud Rdttrsyitm ibe-
,
fymfatb.p. <43. (it. Verba jamjam fequentiafunt Robtrti

BcyUi fr£ftt'ume fêtimin. femwdr. hidoria gemmarum , inquit,
adeo fabulis edjdidinda, ut multi, inprimis recentiores philo*
fophue &: phyGcz periti,propter tantas improbabiles & non nun<
quam imposdbilcs virtutes gemmis vulgo adferiptas , non dubi-
tarim alTerere , nuUu penitus iUm prudiSM ejfe virtutibus. Imd
apud modernum quempiam Salicum gemmarum prarcipua-
rum vites recenfentur , & oftenditur Omul , in communi vita
argenti %vcl pocunix vires illis longe cfficacioresefle,cum hujus
adminiculo homines reddantur hilares, magnanimi, felices 8c
iimilesalii, quod non itantcxpedandumigenmnisloco amule-
torum adhibitis, Facetus quispiam alius autorvini ufui,pro con-

/ervatione cordis, majorem efficaciam tribuit, quim multis alH*
xis glebulis ex coraliis, & fuccino confe&is;etiamfi penitus
occultent quempiam, aut pondere fuo adtertam deprimant.
iila
Solent vero gemme, a mulds magni arRunari, uti & nos hoc
antea innuimus, & citra noftram mentionem notum jam quo-
que ed,idque fxpe dt,non adeo propter ornatum fplendoreflB, ,
& pretium ,
quim vires medicas. Rdptift. tyhdticus centraver/l
me Jit. \7.pdi. iij. de gemmis ita maximi ait, arduum Si dif-
: ,
ficillimum elimarunt viri gravisfimi gemmarum nontnodo es-

femiam , (ed & nomina rede fcire & literis mandare. Cui lu-
bet,non nulla de xdimio & modo quo qicrentur geromx, in-
,
quirere poted in Heimontii potefi, medie dm. it berb. (i Upii.

ii e, aliisque in locis.Ratio quoq;& experientia (quarundam
gemmatum vires dari , ) fuadet Grubio ( Jt trdHSpUntdi. morbo •
rum p. 80.) Ut non omnem illatum efficaciam neget. Non mal^
Cccc facit
,
f7» Scrutinium AMUterwtUM MEntcim.

facit experienrii dcAitutUs >/. C^ryT Scaligtr, Bxtrt. 113. inquir
ens de genunis
: quz referuntur miracula neque credere, neque
refellere Aatutum habeo. De didis his vcr6,uti nos non pla-
ne di^dimus ita tamen non omnes vires decantatas de ii»
,
indifFerentcr pro veris amplcdimur^fcd potius in medio perfi-

ftentes majori experientiz id omne negotium commendamus.
Deannulis,armillis aliisque Hmilibus ornamentis gem*
mas amuletorum faepe commendatis,
recipientibus, iisque loco
multi quoque agunt autores ; quemadmodum de non nullis vi-
deri poteft f^truLtmiut in/ylv.Jyh*r. jxJo. 961. fic.fi i.p6;. ficf
sHuque in locit ipfius oftrum. Addi huic itidem pofTuntU ,qui

dc annulis & gemmis in fpccie rcripferunt. Singularis etiam a*
Koquin eminentia digiti annularis nota eft quem annulls comi*
,
nendis vel gerendis aptiorem communiter cenfent ; de quo ad'

huc paulisper dirpiciemuStPrer/Mr /. 41. Hieroglypb. c. de jnanh
feribit ita ; erat digitus miiumo proximus cordis indidum
inde annulo , tanquam cofoxri ornabatur. Sunt qui digituin
hunc etiam medicum vocant, quod fi medicamenta eo com'
moveantur, cor perfentifeat, fi venenati quid iis fit admixeum;
de quo etiam Ltv, Lemnius de eecult. mirae, natum For-
k' etiam ob fequefnet rationes medicusilledigitus dicitur, quii
prar reliquismedtearum virium vehiculum & adminiculum d
quibusdam potatur. Communis enim aliis veterum cft tra-
ditio, quod annuli dido digitoaffixiauri& gemmarum efficace*
am citius cordi communicem , propter nervum a corde pro-
deuntem, ac definentem in eodem digito, de quoGeOimm itadK^
& alii plures. Verum CeiZtyentencur «ddode
Attic. Hb. lo.r.ro.
non adeo npphuAunt Rod.Gaclenim de peffe‘p.iy6.LemtimL4U
fiarittBw hort. genialip.\6o. \6l.ff 190. & alii plures. Sedp^*
riorem opinionem potius apprehendunt dc arteria, idqne variis
probabilibus argumentis confirmare annituntur .Alii malunt illam
opentionemetidm ten>.i* atteri* ,( qua digito annularia cwde
peailiariter concefTa iit ) tiibucre, unde pra aliis locis
petatio cordi concedatur , dc
qi;o plura proflant legende apud
‘Sam, Pomarium dc cQnJinf^fi dtffcvf.carftrjaatur.g^^SSe^Mnf»

nsamteem
- Digitlzed CoogI
»
Caput tV. S«CTto t,
'minttvm infiU.mcd.DJiorfiium XJOfi itlllti bftr V(iUUV

iil).%.p.^cJp.<^.p.m.\i6.Htnr.SAlmufbumcomrnemt.adP4ncirDli r/tf
morabit. 1 . 1. />.€71. (Sc.ti cos >'qti 05 citafConrad, Gefnertu Biblio-
theca tom. 1. p. 170. Quibus adde fis Pbil.CaroU Animadverfon, i»
AgeUtum l. \0.t. IO-/>.4iO- ]ob, Baptift. Cafalimm de ritibus profan,
(f facr.vcteribtu part, \. t.\%.p.\o\. Langiuml. i.Epifl.mtd, 49.
704. Novar. Sthtdi.ifm, tib. 6. c, lu Micbael. Di/berrum difputat.
Ac ad. tom. I. dijfirt, I5 ^.i^.pag.7%^dfc. Polydor Vergilium in de
.
rer. incenior, tib. x. cap.^t.p4g.m,iy%. AUiatum bb.Z.Parerg, cap,

10. Joh. Rud. Camerarium fyUog. memorab. medte. ctnt. 10. partte.
39. p. m. 7^1. Verum opiniones etiam bz ex fundamentis

anatomicis jam ante reje6tz tt explofz funt • dc quo agunt Poma-
rim l. a. Sperlingiut Synopf. Anthropotogia p. 177. Job. Kircbmatt-
/IU/ de annulit p. 14. £f 17. VdL Hem. VoglcrM de rebus naturaU i»
Sacra Scriptura occurrentibus p. ^6l. Exc. Petrus MuUerus difût»
Jurid.deannuloproHuboJenatdit.Job.pbil. Pfeifferus antiquitat.
iSrdei/ Gentilib. {. ^. c.ii,pag.6z6.G. B. Metzgerus in difpnt. spua*
dam de Anatomia cordis k. Jungatur etiam ^xxvdxCCKjob.Het-
Veigius in obf.pbyf. med, obf. 148.^.396. Exc.Luc. Scbrbtkius in
fcheliis illtc 4//</r/v.-Taceo> quod fiante circulatione fanguinis,ar*
. 'Ceriz non adeo fangvinem a partibus extimis ad cor vehant
<)uam iis invehant vel infundant,mediantc cordis pulfu; nifi quis
venis illud vehiculum {>ecu}iara velit a/Tignare. Cur vero annuli
in finifira potius gerantur quam dextra , hujus rationes
manu
non nullas ex Maercbii hb. 7. SaturnaLc. 19. cum aliis adhuc ad-
ducit /* c. PiPlorius cent. 3. ûafi. phyf, 59.
fonnt theatr, rer, vanar, pag. 60. Nonnulli credunt commodita-

tis majoris gratia id fadum efie» nc fcilicct annuli dextrz manui
-(utpote quz laboribus magis cfi deftinata ) impedimento cilent,
aut ifii annuli Izderentur facili propter didtos labores.
Quia mentio haflemis annulorum & gemmarum
fafta efi
illis inhzrcntium> non pofium intermittere quin id etiam addam,
,
quo j gemmer procidentes ex annulis pro mortis indicio quando-

quefuerint reputatz,de quo,&caufa ejusdem nonnulla videan*
tuFin TimaiLz.caf.med. a. ^.79. f^c.St qui ibidem allegantur.
“Sed ifia de annulis aChrifiianis rite funt excipienda & exponen-
Cccc a da
f7& / Scrutinium Amuletorum Medicum.
da quidem xque ac prodigia vci fomnia dc aliis rebus vel no*
tis nmilibus)qux quandoque circa gemmas obrervari dicuntUT}
cum varia; traditiones fufped^x iis inllnt. Nolo prolixiuti jam in*
hiare; interim de rubini colore, cibanti alioquin mannulo ma>
riti.antc obitum conjugis iplius aliquoties mutato, atque obfcu>
ro fa(fto, confulatur Ba€cim de gemmis ptig. 6^. Sic referunt Fr/me*
Rueus degemmis hb. i. eap» fF 1. 1 etp, 7. atque Jaiob. Scboptrut
.
de gemmis ii. pag. 153. dc Torcoide inannulo geflatoabxgro*

to, ac poftea mortuo, penes quem gemma ifta prius obfcura 't jda
Ik, rimamque porraceam per medium contraxerit , quz figna ve>
rd poftea evanuerint, ubi ad alium fanum devenerit gemma illa.
Turcoidem itemmurbd,mal6vc imminente nitorem amittere,
atque fordefeere, claret ex Rudolpb. Gotlenii pbpf.gentraL L x>f,
430. De eadem gcmma^> cafus pericula avertente vel exdpiente,
fuperius in peculiari loco 70. ifSusmodi inter amuleta alia,
plura attigimus. Similiter annuli de digito Hadriani fponta*
neus lapfus inter Ogna efus mortis d Spartiano qpxmAaia nume-
ratus fuit; de Fontanus in Bellar. Attis, part. i. Sjmtagm. 4.
§. 7 y.p.iô. Delimilibus videri quoque poted allegatus Urjinu
apud Scbwimmtrum in turiofitat, phf.p*g-9\* Sicdeoraitl&us,
qux ex amidetis captari £blent>agit loh. Kirtbmannus l.a, tap,
aa. (f 13. pdg. i 6g. quibus & nos non nulla in aliis oblhrata
jungere pollemus, fi commode id jam nobis liceret. Sed nofirum
non eft prolixius de his rebus jam disquirere ; quivis interim
Chrifiianus.ceu decet, ifia interpretabitur, St accipiet.
Sicuti in genere paulounteprolixcofiendimus autorum du*

du,quod gemmarum dodrinr,prz aliis rebus,. varii fupcrfti'
tiofi ii iniqui ufus medici fine admixti ; ita etiam-adhue paucis at-
tingemus, quod Diabolus & ipfius maiKipia inprimis quoque de-
legentur gemmis , idqiie forte ideo , quia ptimicerhis ille homi-
nes obfer vac ifiaa majqris zflimare, quam par efi. Confiat vero,
quod cryfialli, alizvefimilcs geu.mz aut lapides hariolorum a
• Diabolo fine dubio itx infimantur vel przparcntur, ut pofiez
fluta , adulteria , ignota , futura , vcl fimilia fcclcra per cettum
quoddam fchema, fignum,vcl glaucoma in illis confpicunrur.
De Cryfiallomanua ver6 vide,ii lubet Micb, Freudium in <S(s
Wlji
•. 1 . Digitized by Googie
/
Caput IV'. Sectio I.
S*Jubcrfji' fVi^. 84. ©'344.aliosûc

non paucos. Conferri etiam in hanc rem
poflunt» q»z augura- ^
tione fupciius inCaralcgo amuletcrum de quibusdam indiciis
in gemmis apparentibus tradidimus, cum non iit plane abiimi-
lis iilis eadem materia» Sic admirabihs etiam eft gemma illa
Henrico II.RegiGaOue oblata Bononix Anno 1550. qua non pas-

fa fuir>utleni obrueretur, ardiori loco includeretur ,aut manibus
comprimeretur ; uti legere eft apud ThuMnum libro 6. Grtgor.
Hornium biUor. H4t. i.2,c. 9. p. loj. Radolph. Goi Unium phyftc gt- ,
ntrnL 4 a. f. 430.0* Job.Adam. Wtbtrum psrt.x.^tt UfUCrrt/

fOT. Eddemin loco Homiicap^. lo.p. i£6. indi-
catur etiam, quod adamantes quipiam crebro alias (ibi per omnia
limtles gemmas produxerint ; O pulchram v.atque utilem foccun*
ditatero ! De iisdem diflis etiam agit Ernsm, Frandfci iin
bifc^ti onb &tneifdjenJLit^*<Bavten^4 rt. %p, laxf.
Nonfemper notx melioris Amt annuli varii /(icuti illi, qui
ex fufpendioforutn catenis raut quocunqoe patibuli ferro parati
(unt, aut faltetn dicuntur, Apro medico ufu commendantur, de
quorum ufu olim apud prifeos etiam fjmiliarradi fib Rtintfii vot.
4^./.3,r. 4./.39X. Plurade his alius quoque locus nodri feruti*
nii foppedirat png, 392. 0*r. Qji plura alia de annulis magicis,
Phyikis & fofpcdis dcnderar,huk; fatisfacict lob.Kirfkmannut
dt dnnuUf t.i%tp. 146. qui indicat, iOos appellare Grxeos tpaf*
fuexim? t(f^ yeyotirfoiunnf, PluTCsautorcs,quidcillislimiliier
fcripfcruntjftiggcret benev* leniori Cenr,»//. Gesntrm FnndeB.vti
Bibliethefs tom. x. p. 17 1., De annulo Diabolico , quo ufus cA J4-
cebmjodocm de Rofd, mentio fit in IFieri /. e. deprnfiig. Dnmon.c.T,,
De annuli Gygis virtutibus videatur Kirthmannus 4 c. De eo-
dem Gygis annulo Gnbr. Nltudotu de /ludio miiitori lib. pag^ 1.
37f>.0*t. ^
/.414. aft, bon.Honnocdut admiranda pbyftea pag»
13T. quibus in locis etiam aliorum ('upcrAiiiefotum annulorum ht
mentio. Addantur prioribus quoque Hcrm, Cenringiue
Sagutariue inexerdrairone ad ]u/Jini bijtor. (lib.x.c.y.p. 142.) Helm-
ftad/i edita 1665. (f frider^ Hofjm^r.nut cUve Sckredtrt pag 185.
Hujus etiam rreirinit, in illoquc , alfesiorcm
vd fpi- ,
ritum familuitat inclufum fuiiTc MyxQdixxt Andt.Beycnu addi-

Cccc 3
tamen-
*v.
^74. Scrutinium Amuletorum Mfuicum. ,

tamentif dd Sjntsgrn 4 SeUcni iic DIS Syri» p.ioi. Jiinglprct&tS*
fis pariter poteft d« eodem annulo agens Heiir. Kifpingitu Idfiit.
Pbyf, 1. 1. r. 7. Rhodigimu iib, 6. c. ii. De codcm Sc aliis .
iimilibus magicis annutis agitur etiam apud Sylv. Rdttrdjum in

ibcatr.fytKpdtk>et.p.\p\.Confrr quoque dchis Cwwr.OrerfriVKn» ,
^nttqu. Riblk.f. 650. lob. Langium l i.Epift. mcd. 34. p. l 6 ^ê,

dindr. Laurentium oper. tr.de nurj ft rumarum fanttione r. 3.^.7,
iher, Iardanum de dtvtno in mor-bti t, .^3. Tbeodor, Hopingium de
jur.iiifgn. c. i f. DOi-dugu/tinum dectvtt. Dei c,%.Seldenum ^
3<» y./ilt(b.Sap{hum im iruiiberbiiriK^cn Aeibninb

^vtîwy îic^c part. i.p. i«j. (S e. De annulo Judaei Elcazari ,in ’
fpiritusfamiliatisiiatuitjuxtaquorundam opinionem, videri

•poteft Beyerue /. 4. Ilenr. Kippingim l. t.p. 97. Dc eodcm &a-
fiis annutis magicis defenfts agit etiam Rudolph. Geclcnifu dt peê
Dc fimilibus annutis magicis vel talismanicis et^vi
etiam potcll Greger. Mitbaeiu innotie adGaffareUicuriof.inanditt
f.x(k 6 ,(ic. Dc ejusmodi annutis , quibus Dxmones inclufi
erunt confuUrur itidem lob. Gtorg,
, 00 c tel BibliathecdtemcleMd
/it. Tandem dc annulo multos morbos (anaiH
annuit p. f7.C* ^9. ,
•cc,& abO itavio

Auguflo Agrippx tradito confer allegata apud
Ticoder, Hapingittm it notie natural.gtmtiv.d Gentiiit, f.g. p.gl*
Tacile vero quivis judicabit dc annutis his & gemmis, quoditim
principium vel caufam agendi fibi inditam habeant, quando adeo
ilupendos efif Hus.tnetamque nacurztransfcendentesabiispto-

veni c animadvertit, idcoque etiam hanc fuppelledilem ex
clade Icgicimorum ac vere medicorum amuletorum proferibsraosi
omniqueChriftiano ferio disfvademus, vcl fufpeAam illam e^-
‘
inculcamus. •
Aggredimur jam alia non melioris notz pendacula, friiioec -
Tilfcmas , charadferes . cabalas, (igilla, fchedulas variis carmini*’

'
bus, verbis aut (ignis notatas, aliasve fimiles res fupcrdkiorasap-
penfas. Atquebarum rerum non pauci patroni reperiuntor, &
ii fxpe qui cateroquin bom adimii funt inter Medicos. êc«
,
fvafum etiam fibi habent illi, quod fuis his arcanis, vel impos*
libilia alioqui comparari po/fint; imb vel d coelo Deum elicere

.
co*‘
•
-Digitiz^ by Coogie
,
' Caput IV. .êctio F. f7f
conatlfunt olim fuis carminibus, uti Jovem tliciuminXQt Ethnicos
proptfrea di<5 ium volunt. Infcrere his Jubet verba petita cx R.»ym^
Mindrtri Tbrettodi,* medies e. ii>4- illam , inquit , artem
forfan non probe tenensTuIlIusHodillus Rex, qui ex Niim* libris
eodem ,(cum ille fimili facrificio Jovem ccclo de vocare cona-
retur) fulmine idus una cum acdcmilcrx conflagravit>Simile

quid fere de Zore.iyFre nos annotabimus adhuc inferius. Propter
tragicum e ventura obiter his inferimus , quod etiam frivolus
quispiam homo Salisburgi conjuratione ferpemes aliquando
certum in locum convocarit , fed demum a magno ferpente
(forte cujus mentio fit arreptus in foveam
prarcipifatus perierit , ceu claret cx Mich. Frtudti (Efcrutfjena f
Sraffen von ber Zaubtver qusfl. 114. f. Confiat prxtct ea

^
etiam ,
quod oHm cx hofiium locis vi bellici obfcslis certo car-
mine priiis Deos tutelares evocare conati fintj cnam expugna-
rent illa, de côLlise Schedint de DlSGcrtnan. Syngr.tmmjt.\ e.
y.p.ilG. Sic in Poetis frequenter fit mentio carminum , qut-
busîidcin incantandi vires olim tribuerunt, uti ideo- VirgUita
Ttbullta tPetroniuf Arbiter Si alii evolvi pofiunt; his carminibus
lunam etiam &ftcllas de coelo flc<3 pofle putarunt. Inter alios
i
autores de ejusmodi rebus quoque agit Elias Sehedius /. e.fytr.

gpsmm. ^ csp, ey.p. i 6p. Henr. CorneiAgeippa de vaniisie fetent,
e. i^tj.p.lEC.CerdsinyirgiUi Eehg.%p. IJ9. Roderte. sCaftro in
Ji/edic,Polit,/.ê,^.p.2iy.Sia.\u plurcs. Cateruman in coelum
flt aftra aliqua Magorum & Damonis fit poteflas , id communiter
-negatum adftruit Freitdiiu l.e. qv.i€x.p.^9. Propter malas aiH
tem ejusmodi aftiones, carminibus , c.intu, & aliafimili r.irione
peradas, verbum Cantare idem ac incantare quibusdam autori-
bus efi, de quo Cerda /. a. pag. iCo. Cantuum cutem magiftros
vel Poetas olim admodum fcaturifle veneficis artibus rx ///ertfw.
fordano dtdivin. inmorl/,c.-x.psg. 11. aliisque sutoribus cor.fiar.
Apud citatum Cerdam etiam agitur de vocibus & carmine, quibus
angvcs a gradu cohibere quidam aufi vel foliii fint de quibus ,
etiam Taubmjtmui ad yirgilii/mp.^.l). De incantatione fer-

pencumqui plura expetit , huic fati^ fiet cx Micb.Frcadii nutf.
104. Thâlas item mu iaes olim hac io arte celebres
'
fuiflb
ScRUriNfOM AMULErOKUM MEDTCtm.
hiiiTc conflat inter alios txNataLCtmituynjtbolÛI.
2^0. &'(• Dc iftiusmodi iocant;îone varia, & qui i|Jam prrpe*

raro dilaudatam deludunt, agit &i9mR4jmu7td.MiHdertrm Tbre-
nodi* medie, c. 2. p.66. O* 20, /».44 g. Cfc. €f 4gi.Qu)bus
adducis addatur Henedeetu inliitut.fbarmMevt. 1 . 1. f . 11. p.
tl.Cfc. Non nulli pro refutatione horum etiam allegant verfum
illum , Ovidii de rem. amor..
Ergo quUquU opem noftra tibi pofeit ab artep
Tolle vtn ficiit, e trminibiuqHefidtm,
Innumera pentacula ex hujusmodi charadleribus , verbis carmi*

nibus 5t (ignis conflantia potuiflcmus corderibere ; valeremus
,
etiam autores non paucos allegare, qui fitnilia periapta docent f

& magni faciunt, verum indigna ccnfuirous ifla prolixa recenfi*
onc quia
,
noflra; confiilerationis non« ni(i refutationis gratia
talia funt. Faulo inferihs autem multi autores occurrent, qui,

inter alia ftipcrflitiofa îamroata^ curationes illkitas,fzpe etia
eadem vetita (tmul attingunt
Intercedit nobis adhuc Iis quedam cum illis, qui Hebraicis
verbis & literis lingularem licentiam, eminentiam, fanditatem &
efficaciam medicam pr* aliis , aliarum lingvatum tribuere iri-
luntur. ^\zJoh.Tilematimudtmattr. med.p. 126. verbafie-
braica,roateriz cuipiam certo modo preparatz,docet infetripere,
illamquc materiam pro confortatione feptem partium principa-
lium cutporUffigerc.Citarus hic autorfpccioscquoq; conatur fo.
um allegatum amuletum defendere, dum feribit : DôremMar-
linum Lutherum pariter curaQc inferibi verba primz prombii-
onis C exOentf.^y. i^,) parietibus Si januis pro Diabolo atque fpe».
Aris profligandis. Allegat etiam autor ditflus Ti^
pbrjfium L I- 6. Archidex. acfi hic Thtopbrafhu (
non (onper aliis
divina loquens) in illa doSrina tcflis omni exceptione major
efTcr. Imo quod majus eft, Tilernaamu indignatur omnibus,qtii
Theophrafli vitam & a(5tiones, uti & illam curandi methodum ta-
xant ; vcriim certiora nobis aliisque de bono hoc vito condanr.
Prolixus alo quin idem TiUmanniuSi opetofus ibidem, ut ad-
eft
iltuat toleranda cfTe ejusmodi pcntacula , qiix verba divioa,&

ac
Digitized by Googie
;
Caput IV. Se6tio I.
& quidem vernaculz cumprimis vel prime & originalis lingvae

continent. Sententiebuic,de verbis velli teris Hebraicis tna«
gis efficacibus reputatis in medicina, applaudunt etiam alii au-
toresplurcs;ficuti non ultimum locum inter eos tenet Cornei, A-
griffn /. iJtfbihf. oetuU* cdf. tfp. qui pariter fanfliorem autori-
tatem tribuit, verbis , (i ex digniori ifta Hebpaica lingua petita,
atque contra morbos affixa fint. De radicalium & primevarum
vocum valore videatur tixxaiKozakiu deHnmorrhdgU fog.
ubi lingularem tradatum de eodem ille promitdt. Rede quidem
quadantenus /. 4. TiUmnnnm in hzc prorumpit motandum eft,
inquit, ipfos charaderes &
literas materialiter intellefias boc
ipfum non przRare,fed ddnn duntaxat in rem iftamomnibus-
que hifce formaliter dgni/katam &c. Idem fere hoc Vult Ao'
itar ^4, qui noiifolis his remediis fidendum efle,fcd opem
a Deo, vel a natura, rerum ab eo conditarum magiAra,im*

plorandam cfle dicit. Porro TiUmnnnm feribit fidem noflram
firmam erga Deum direfiam fortificare noftros aufus & petita
quz bene quadantenus itidem habent , ftd latet angvis izpe in
herba talismodi ^ imo prztextus hic reliqua culpanda , in ipfius
dofirina contenta neutiquam emendat. Edpene recidit dofiiina
Cabaliftarum,qui volunt illidoAotes deificari aAiones&inten*
.tiones hominuffl,varia defiderantium,dequoR4</rr. i Cdjlrein
med, Vcttim norunt ChriRiani veri,qu6d
' pro temporalibus bonis impetrandis fpes & confidentia nofirs
non fimpikiter ita defixa debeat eflTein precibus, expedatione,

&intentionenoflrajcum coiditionaluer potii^s nos deceat pe-
tere dlRa temporalia bona. Notum vero eft, qualem aut quan-
tam fiduciam requirant Tilfemarum artifices, partim pro (Iru-
Aura Tilfemarum, partim pro efiReAn expeAando ab iis gefian-
dis , nili quk fine fuo velit fruRiarif&afpefuadejlci.Vcluti de
eodem feripta ejusmodi evolvipoinint,ui& ea quae in praece-
dentibus de confidenda ergaillas res monuimus^. y 22. Certum
quippe eR, quod varia abffina andpathiae & fympathix negotia
(magiz Uchie dtulo vel peplo£rpeveRtta)ud & ipfa venefi-
cia incantatieoes noo femper procedant,vel finem fuum ex-
Dddd pefiatum
f78 ScROTiNruM Amuletorum Medicux.
pe<fâ(utnconfequantur , nifi firma ufurpamis confidentia iftis
Ajccurrat. Quz caufa alia vero, vel archite«5ius fub huiuscC'
modi a^Sionibus f«pe Iateat,rcduld perpendendum e(Tc, id a no-
bis crebrius monitum fuit hucusq;.Ue ex mulcis pauca huc iterum
traham, folent quipiam quzrere, cur mercurides vel metalli>
fcopicz virgulz non in cujusvis plebeji,- vel minus creduli ma-
nu indicent tremulo fuo motu nota illa , que defiderantur ; &
cur metallarii folum periti iint atquefcliccs in illa arte vel ttc-
gotio. Ratio hujus flne dubio non raro requiefeit in diffiden-

tia &c. illarum rerum raro pretextu alio quopiam
licet fautores
Tcl rationibus gditiis denituantUr,quodomne tamen collimarc
videtur eo, ne diAc virgule fua vis naturalis prztenfa &auto-
ritas decedar. Sic quando ‘queritur, cur non omnes bominet
eque aptifintad magicas adiiones abfolvendas,prztendunt hu>
jus dodrine patroni quod felices ad hoc negotium nafei de*
,
beant fub certa conflellatione. Sed vereor , ne Sacane manci*

pia atque corcula (inc fzpe , quibiis tanta felicitas & eminentia
pre aliis in diifHs aflionibus conccfTaefV; iterum itaque colligo,
quod iis, qui diffident circa di(flas adiones , non ita promptd
fiiGCcfrus ex illls emergant. Sic folet Satanas clanculum &
palam fepe ejusmodi conhdentii requifjta fibi devincere per*
verfos homines , ne poflea ficild clu(êntur, vel exfiliant ex fuo
hamo & ungvibus rapacibus.
, De confidentia (agarum alio*
quin rcqui(ica ad illicitas curationes bene agit Fr/W/tt/ irr
Sflubctrcf ai+. p. 4?f. Plebeji

nodri Germani nonrard etiam verba hzc medkaroentis vel cu*
rationibus dubiis addunt : mer bett (Slai$f>en batrÛ |xtt. De qua
materia etiam aliu& noflri fcrutiniilocus plura communicat. Da
hac fiducia illicita non poiTum intafla przmittere vethajtbam
Heumii in metb.ad prax. liixvi. cMp. ag, non ignorant, inquit,do^
disfimi quidam viri, cum fignaculis& carminibus curent, non-
inde dimanare vires , fed maxime ex perfvaflbne. At ea per^
fvafio a contemplatione operum Dei abducit, faftidire difcic &
creatas ab omnipotente Deo vires , adfcribitque potentias re«
bus,qpai bis iodit« ooq funt a fytnmo muntne-Anatura,neo
'
.
-
att*r
Di^tized by Googl
)
Caput IV. Sectio 1. j79

Quare his facile mifccc fuuni virus mendacii au(ôr:
paulo poli ea pergit idem iile citatus : rcligiofam medicinam
vult Deus,& fe in ea agnofci& coli cupit Hc L^ngim Ub.
6.^. 1047. dicit > quod qui res ejusmodi uiurpatycum bla-
fphemia illat oblervet & adoret. Porro concidit autorhasiuti
verborum omniumi ita etiam lingvc fandz,(eu Hebraiez pro-
pterea,quia nulla per fe iplis ineft vis verbis ; licet etiam HelHai*
ca vel alia peregrina articulata & vera, nec hditia vox vel ver-
ba recitentur, aut cbartv inferipta geftentur* 'A plurimis etiam
qui geftant illa , non intelliguntur , atque Gc Dei optimi maxi-
mi cultus ncutiquam promovetur ; (ed potius profanatur , dum
imperitia plebeji multi verbis nudis appenGs,vel alio illici(6
modo ufurpatis , vires attribuunt. Plures exceptiones Ti\t-
m4nno vix {upereflfe credo ,
quam ut dicat ( cum illo Latinas
lingvz minimd gnaro, vel moniali «precationes Latini conlcri*
ptas legente, vel alio iterum Latinz lingvz imperito aulico latinas
preces cx libro recitante : Deum omnes lingvas callere, adeo-
que par e(Te,Gve periti , live imperiti aut ignari lingvz cujus-
piam utantur. Dehinc fufpeAa eG peregrinarum lingva-
rum ufus penes imperitos Gc ferpens inParadifoaflcititiaHn-
:
gvl utens ProtoplaGorum deceptionem meditabatur , eosque

)toh dolor in tremendum ,&fangvineis lacrymis deplorandum
JapGim przdpites agebat. Intcrim de fpeciofa fac» lingvz , li-
terarum & aliorum vocabulorum, juxta quorundam mentem ,
defenGone,ac refutatione aliorum videantur quoque iW. i Cz*
^ro mtd. /.4.^.3. ^.224« allegati apud Scbvfimmtrum
curiofit.plyf, p. gg. Joh. IFitrm dt prsfiig. D*mon. L^.c, tfj. ^
aliisque in locis pluribus. Attingunt multi itidem hoc paulo
inferius allegandi, qui de variorum ruperAitioforum,& inpri-
mis periammatum illicitorum refutatione agunt. Non facild
etiam fanîtatls fpccie vel divinis nomim'bus Gbi palpum ven-.
dere quis permittat, veluti bene in hanc rem loquitur
fuuGdcamSephifis (ommeni.sHZtvitieim, Dictus autor ver6
defendentes ifthacc, inducit loquentes hoc modo: invocant Ze-
‘
ba«th. Quid tum f impiii hoc faciunt. Nam iiiam appellatb-
Pddd a tjem
'
^Bo Scrutinium Amuletorum Medicu;i1.
netn non Deofed Dztnonibus tribuunt & plerumque
,
ilU D«-
moniaici ufurpant nomina divina (quz magna nomina vocant)
dum ea imponunt Dzmonibus, quorum ambitioni ferviunt.
Deinde fufpedz etiam funt peregrinz litcrz • charaêres t
& verba, quia Dzmonis invocatio , aliaque dira fzpein Dseon*
tinen(ur,quz Diabolus ipfe qiiandoque docuit, atque acteofiid
concurfu &ope poAea dignatur illa ac dirigit. Jedn^Rudtlfh,
CsmtrMfiiu fyOog> memtrdbiLeent.^pdrticuId magos dktt
propterea fuas nugas ,charaSercs & fimilia peregrind idiomate
vel obfcura noti docere vel tr^kre, qu6 majorem con-
fidentiam in» concilient; quibus alioquinpatefadis omne zAi>
mium & efficacia decedit. Plimiu quoque illud indicat , quod
minorem fidem adhibeant bomines iis, quz intelligunt. Forfi*
tan ided etiam Ctement Alexdndrinm feribit , preces vel ejusmo*
di asiones ex vocibus exoticis vel Barbaris conceptas efle effi-
cadoreSide quo HtrdUiu in Arnobium ignota,

& fufpeda vocabula, mixobarbara, monArofa, & horrilbna funt
in fuppellcdili amuletorum, uti patet ex his (i nobis ante etiam
ex[K)ii(is;)bax,pax,adiraax&c.vel aliis nmilibus,quzforianra- .
pax iAe Erebi nydicorax fuos clientes non rard docet. Sand
'
hujusmodi impia non ex alphabeto naturz,(ed diri & miri Diaboli
depromta funt,adeoque omniniAi& riAi improbanda & repro.
banda funt. Ducenda quoque huc reor verba edt^terrimi Reintfii
txfyifioL\^. f. 382, multa, inquit, Latinis iAis roonAraverbo^~
ruro funt, quz lingua Barbara Aibinde admurmurat , magica car«
mina veterum hzrcticorum GnoAiconun,quos >Egyptus& Sy>>
ria primo, lûndoque exclulk & fovit reliquias , & aniles vani-
ChriAiano indignas; quibus corrigendis quis fufficiat: quis
tates
abominari & defpuere talia latius
ex()onendis horam dare velit f*
eA, zternis tenebris damnare, quz feculo fpiritus tenebrarum

Si
invexit &c. Beatus Jac. TbomdfituinfcbeAiMmatt bifiar. jf. p. 2^.

de ejusmodi vocibus ita';Barbarz inquit ptaneque profanz vo-;
ces , quales poA Simonem quoque amaverunt ejus nqmtuli ( ut
Jaldaboth, Abraxas, Prunicus,Caulacan)pIenziunt talibus ho-
rum hiAoriz. Non licet alioquin etiam ^cile mutare vel abole^ .
re abfona & horrida vocabula w

amuletids ejusmodi artificiis,ve-
Digitizectby Google
Caput IV. Sectio I. f8»
\\i{\ Zoroaftres ,Jok. Pitm it MtrtniuU inPefition. aliiquehoc
ferio inculcant. Licet quoque multi artifices talismanici , & mor.
phiftx ipfimct hodie non intelligant, quid (ignificent varia* voces
obfcurz, charaderes & figurx, Satanas tamen , primus illorum
autor facile novit ifthaec qua intentione a fais as-
a fe dodfa, vel
feclis primum effiâ fint ; nequaquam vero in divinum cultutt)
ifla collimant. Merentur etiam huc trahi pro majori luce aflerti no-
ftri verba J. Th. Frtigiil. i8. Phyf.p. 411. omnes ,
ait, figura ma*
gils funt occulte initi cum Demonibus padi, quam caufx ad efie-
dum naturaliter concurrentis. Sicut enim imaginibus ncao-
manticis Angelorum, feu potius Dzmonum infcriptio,& aliorum
nominum ac charaderum ignotorum, & diverfarum fufllmiga*
tionum 5 invocationum ufus, figna funt manifefU padi cum Dx-
;
Oionibus &C. Anir. Lauretum operum tr, de mira ftrumarum ft- ,
natione (. 6.p.ti, ^c. de variis didis ejusmodi Barbaris & aliis

vocibus, carminibus, cantu, fchedulis ac magicis rebus agens, Ci-
militcr mentem fuam aliquoties exponit b modum didum, atque

inter aliahzc prodit illic; quzfitum eft, inquit, olim a Porphyrio,
cur facerdotes uterentur plerumque nominibus nihil (ignihean-
tibus. Refpondet jamblicus verba hzc incognita , fuas apud
,
Deum, & Dxmones habere notiones &c. De Ibgva in Satanz A-

cademia uOtata fuggeret plura Mindertri Threnodia medica, Cîs
non fufpicetur etiam Dxmonem verba ignora, charaderes & figu-
ras cultum fuum concernentes, ideo inculcare, quo fanditas
plior confidentia, 8t zftiminm majus erga iftas 'extorqueatur im-
peritis, fimplicibus& impiis. In hunc modum fere de Barbaris 8t
infolcntibus vocabulis loquitur etiam Gabr, Naudam de ftudio
militari 1. 1. p. 4JJ. Eandem pene fententiam quoque ibvet ac
depromit de ceremoniiis, circa helleboru colligendum, olim in jun-
dis , atque ufitatis & a Pfinio annotatis Tranc. Rtdi experimenl.
uaturaLp, fp. ineptix , inquit, quibus fidem adhibuerunt anti-
qui , vel quas eum b finem fortaslis fcripferunt ut autoritatem ,
& venerationem illius herbz fartam redam confervarent. Sed

claudimus, de his obfcuris. Termonem noArum verbis illis PUnii
aS. 8. S' ap, } . dum (cribit; Magi Tolerces funt in fraudibus fuis te-
gendis. Dddd ) < Quod
j 84
Scrutinium Axiui.et6ruk Medicum.
inquit ille, in more politum fuit, ut qiuc maxime cordi es*
fsnt, in tabulis aut laminis aureis & argenteis exarata &incifa,ad
pedus appenderentur 9tc., Hinc certe formuix loquendi ejus*
modi(attentionem vel (ludium indigitanter in memoria faluta*
ria)ortum inter alia traxifle poflunt. Sicuti Germanis etiam alias
frequentes hujusmodi locutiones funtdmo Deus predpit Ifracli •
dsA/«mrr.if.v.j8*ut notam quampiam ex panno, certi ratione
tindo.manicis adigerent, quo crebro intuitu fuorum przcepto*
rum divinorum memores forent, ncc adeo. facile peccata con*
tra illa perpetrarent. In quam rem etiam videatur Devttronp-
miiiuv. iS. 0*r.Subfequenda nofhi ferutinii illorum porfd.etiam
mentionem facient, qux afru quandoque commendata fuerunt,
ut drcuinferrentur,ad declinandum vatia mala ; ubi pofrea bo*
'
nus efiedus fedulam potius curam & infpedionem,quim va*

nuffl. illud, amuleti loco commendatum, fecutus e(l. Eandem
fere fententiam mccure fovet de illidtis ejusmodi alexicacis
collo a(^n(is, vel ali6 modo indecenti ufurpatis: fdlicet ima-
gunculis , cbaraderibus , aut Evangelio Johanhnis ( ubi verbum
Dei potius in corde , cum vera invocatione ,& fiduda in Deum
repofita atque confervata prxftare illum efiedum dicit ) Cmr-
rMfiiu pauld ante citatus. De eodem, & quod Judzi tropicum
illum fenfHm fua in (pvXuKr/ic/a, male torferint , uti quod &
Chrifrus ifriusmodi Judzorum tepbyllim non geftarit , adfouit
aluoritate quorundam ^lug. Pfeifftriu Antiquit.E^
c. ir. §• j. fl* 4. p. 83. ff 87.
irdic.fekli. Non pigrabihiur in hanc
rem etiam z\\t^zrtCbrjifofiomumhom.^.in MsnbM$m : qui*
diam facerdotes, inquit , antiquam Evangelii partem (criptam
drea collum portant. Sed dic (acerdos Infipiens , nonne quo-
tidie Evangefium in Ecdefia legitor, & auditur ab omnibus, cin
ergo in autibp polita Evangelia non profunt, quomodo hunc pos-
funt circa collum rufpcnfafervare? Deinde ubi efl virtus Evan-
renfuum ? Si in intelle-
gelii ? in figuris literarum,an in intelledu
du,erg6 melius in corde poHta profunt, quam drea collum fii*
(j>en(ik Cui plura lubet indagare de Evangelio S. Johannis,'
qu^ amuleti loco ad collum (UrpenCum fit olim frequenter, a*
"
Caput fV. 'Sectio h 'ftf
deat B4»Mriium Conmentdr.inlib, ^ber.c.i^v. %.p. igj). O' Bdrt-
nium A. C.iyi. (f <o4 .aiiosquenon paucos. Notura prarterea
eft,qu6d Boatus £»/^<rMeiusmodjraedendi rationem per ver»
ba.etiara Hebraica, chara(êtes, & fimilia pentacula illicita
alia, uti & abufum non ferael in fuis feriptis dc-
(aera; feripturz >
teftetur. Quid idem de voceScheraharaphoras,&quioi

fentiat
false explodat hujusmodi nugas, conftat ex iplius «ferum ttm. 9*
Jenenf. Gtrman.f. lo^. Qonltt tllita Tom. xlls-

Ub. fuper \.c«f.]«bdHHufol. 4 ^ 2 .Scd inhacreperfpicua nolumus
dixerimus pene propter iplius innocentiam , qux
efle prolixi ^
continencur inK</rr.4/4x.4.7. quod vani (it illud narrare, St
Oufti aedere. Nifi forte, in primis ipfius feriptis, ejusmodi
quid BontiHciz dofirinz fermentum redolens contineatur. Qutd
mirum przterea, qu6d ex boni illius viti feriptis ejusmodi ir«
riti quid colligatur ; ciim ex facrz (criptutz locis quibusdam
male tottis verbi abufum (imilem deraondrare,8< Chri>
divini
' ftum aliosque varios fandos Magiz atque illicitis medendi au.
(ibus (hiduilTe quidam inlimulent; quod tamen diluent fequen*

tia nofira. De aliis pluribus talismodi didis ex facra Scripr. pe*
titis,quz quoad fenfum przcipiunt verbi divini fufpenfionemi
vel allâtionem >
quomodo orthodoxi exponi & aedpi debeant,
agit JuL Reicbeltm deumuUtufdg, af. quo in loco edam juxta
nmltoEutB red^ (entientium effatum ejusmodi aufuc fliicid d*-
renantur. Jungi quoque his meretur Zimmtrmunmu
in AoMtuiut. bift«r. EccUf.f, 609Jfc, & J»b. Micb. Dilbtrru C4n~
//r. r4M/r. ubi multa etiammynice, in modum didum explicat,
q'uz juxta canticum illud fponfa collo , pedori atque uberibus

appcncUiTe dkkur. In przcedentibusiddem attigimus mshanc
materiam quadaotenus,qu6d commemoratio crebra mdketur
firpe pef monilia, armillas , annulos alias ve res (imiles,quz
collo aliisve partibus gedandz appenduntur & adiguntur. Con-
Aat quippe quod hujusmodi res ante oculos verfantes nobis
citius in memoriam illa revocent , qine nobis alioquin curz,
cotdique (unt , & quorum crô recordari volumus. Adde sis
^
etiam inhinc temGregtr.MicbniUm in nMit *d Gafnrttii turiofi-

mt, itumdit.fdg.tfj^ v ‘
Eeee ,. Dc: > , :
^74 ScRiiTiNTUM Amuletorum Medicum.
tamemii 4d Sj/ntsgma SelJcni de DIS Syritp. lOi. Jung» prsOlis»
pariter poceft de eodem annulo agens HeHr. Kifpiftguu Ii^k.
Pbyf. l. 2. r, 7. p.9^ &’ RboJigimu iib, 6>c,n. Dc Codem & aliis

iimilibus magicis annutis agitur etiam apud Sylv. Rdttrdyum i»
lhcatr.fyn7p/itbei,p.\9\. ContVr quoquc dehisCwar.-O/wrwiM» .
tintiqu. hil/Iie. f. 630. lob. Langium /. i.Epift. mtd. 34. p. 164. fiTr.
Amdr, Laurentium eptr. tr.de mir.i f, rumarum fanatione c.^.p.^,
Jlier. Iardanum de divino iu moriu t. ^3. Tbeoder. Houingiumde
jur. infigit, f . I J. 8 /. 90%.AugHjQimtm de civit. Da! c, g. Seldenum ,
f. 3<» 37. Mub.Bapllttm tin ivttnberbarlcc^n ^ctbûnb tVlmbr

^(vtjnev part.wp.xtu^.ISt. Oe annulo Judzi Elcazati>in '
-quo fpirirus 1'ainiliarisi latuit juxta quorundam opinionem, videti

potcil Beyerut l.a.f^ Iltnr.Kippingiui l.c,p, 97 . Dc eodem j&a*
4iisannu;is magicis defenlis agit etiam RHdolph.Goclcniiu de pe^t
p.%\.(^c. Dc limitibus annutis magicis vel talismanicis evolvi
etiam potcll Greger, hiubaeiit in notie ad GaffartUi curiof. inaudit,
Dc ejusmodi annulis , quibus Demones incluli (u>
erunt confularur itidem lob, Georg. ^c0id BibliotbecaetmcleMee
,
tit.aimulip. fp. Tandemdeannulomultosmnrbos faiuuH .
abOâvio Auguflo Agrippa tradito confer altâta apud

Tteodor, Hopingiam de notie natur aLgemtiv. (f Gentiiit, 8. p. Ji.
Facile vero quivis judicabit de annulis his & gemmis iquodoam
principium vclcaufam agendi libi inditam habeant, quando aded
fiupendos efFtHus.metamque naturztransTcendentcsabiispto-
veni’c am’madvertic. idcoque etiam hanc fuppelledilem cx
clalfc legitimorum ac vere medicorum amuletorum proferibimus,.
omniqueCtitilliano ferio disfvademus, vel fufpeAaffl tliam ede
inculcamus.
Aggredimur jam alia non melioris notcpendacula, fctlket -
Tilfemas , clura6tcrcs , Cdbalas, (igilla, fchedulas variis carmini-

bus, verbis aut (ignis notatas,aliasveTimiIes res lupcrditiofas ap-
penfas. Atque barum rerum non pauci patroni reperiuntur, &
ii fzpe qui cctcrequin boni «llimii funt inter Medicos. Pet-
,
ivafum etiam fibi habent illi, quod fuis his arcanis, vel impos-
£bilia alioqui comparari poUlntj imb vel e coelo Deum elicere
co*
•
Digitized by Googie
,
' Cauit rV. Lectio T.
conatrfunt olim fuiscarmmibus.utiJ^wwf/tV/irwintetErbnicos

proptcrea ditfûni volunt. Infcrere his Jubet verba petita cx Rjym^
At/^dreri TbrtHodi.* medica e. tj. pag. »5)4. illam >
inquit , artem
non probe tencnsTulliusHoQillus Rex, qui exNum* libris
forfan
eodem ,(cum ille fimili faicrificio Jovem ccclo devocarecone-
retur) fulmine iûs una cum zdemiferx cpnflagravit.SimiIe
quid fer^de nos annotabimus adhuc inferius.Proptcr
tragicumeventum obiter Ilis inferimus ,
quod etiam frivolus
quispiam homo Salisburgi conjuratione ferpentes aliquando-
ccmim in locum convocarit, fed detnum a magno ferpente
(forte cujus mentio fit la. v. p, ) arreptus St in fnvcani
prarcipitatusperierit, ceu clarct cx Mich. frtudii 05 cH)J(Jen 5 ^
5^ egen poti brr "Saubevey qu^jl. 124. />. 276. Conftat pntetea
etiam , quod olim cx hoftium locis vi bellica obfcslls certo car-
mine Deos tutelares evocare conati fint, quam expugna^
priiis
rent de oôEMas Sebeditu de DlSG(rman.Syngr.immjt.i r.
illa,
3f- 386. Sic in Poetis frequenter fit mentio carminum , qui-

bus iidem incantandi vires olim tribuerunt, uti idccJ. Virgilhtt
TtbuUtu fPetronitu Arbiter Si alii evolvi poflunt; hiscarmifiibus
lunam etiam ScRcIIas dc cocio flc<Si pofTc putarunt. Inter alios
autores de ejusmodi rebus quoque agit Elias Stbtdius /. c.fyn-
gramm. h cap, <),p. itJp.
Hertr, CorneiAgrippa de vanitate ftient,
C‘Af'i.p.\(tC.CtriainyirgiliiEclog.%p. IJ9. Roierit. aCjflrg ia
JltedictPolit.l.ê.i.p. 22f.&alii plurcs. Cscteruman incoclum
& aftra aliqua Magorum & D*monis fit potefias , id communiter
-negatum adftruit Frendius Lc. qv.\Cx.p.^j^9. Propter malas au>»
cem ejusmodi afiioncs,carminibus , cantu, & alia fimili r.irione
peradas, verbum Cantare idem ac incantare quibusdam aurori-
bus efl, cie quo Cerda /. a.pag, kJg. Cantuum autem maglftros
vel Poetas olim admodum flaturiflc veneficis artibus cx Htercn.
"Jordano dedivin, inmorb.t.x, pag. ti, aliisque autoribus conllar.
Apud citatum Cerdam etiam agitur de vocibus & carmine, quibus’
angves a gradu cohibere quidam aufi vel foliilfint, dc quibus
tCxdXrtTaubmannus aiVirgiUump.%^.b. Dc incantatione fer-
pentumqui plura expetit , huic fatis fict cx Micb.Fre::dii qxsp.
04. Thcffalas item raulcrcs olim hac In arte celebres
’
faifiS:
1
ScsuTiNniM AMtnxroKUM Msmctm.

ftiiflc zxNataLC«miiu^ytbel0gUL pc.xS.f,
conftat inter alios
2^0. idtusmodi iocantîone varia, & qui i|J,itn perpe»
r>c
rani dUaudiitam deludunt, agit txiam RdjmuTjd.MiHdertrut Tire-
mdi*medic.c. i,p.66. c.attjutc. 10,^.448. ©“f. 4gt.Quibus &
adduiîs addatur Jo*n, Rttiedcnu ipjUlHt.piarmAtevt. 1. 1. c . 11. p.
tl.Cfc. Nonnulli pro refutatione hotuin £tiam allegant vetfum
illxirn, Ovidii de rem. 4nior- v
Ergo quuquU opem noftra tibi pefck jA dftep

Telie vemfeii/, cdrninibiuquefidem.
Innumera pentacula ex hujusmodi charaiHeribus , verbis carmi-

nibus & (ignis conflantia piotuifleiaus eonlcriberc
, valerctwtf ,*
eriam autores non paucos allegare, qui firtulia periapta docent •

& magni faciunt, verum indigna ccniuimus ida prolixa recenfi-
nnc,quia nodrx conliiteradonis non« nifi refutationis gratia
talia funt. Paulo inferibs autem multi autores occurrent, quif
inter alia ftipcrOitiofa periatnmata^ curationes illicitas, fxpeetia
eadem vetita (imul attingunt.

Intercedit nobis adhuc quadam cum illis, qui Hebraich
lis
verbis & literis lingularem licentiam, eminentiam, fanditatetn &

efficaciam medicam pra aliis , aliarum lingvatum tribuere ni-
tuntur. S\cJeb>Tilem4nn$udemdUr.med.p.ii6. (fe. verbafie-
braica,materia cuipiam certo modo praparata,docet infculpere,
illamque materiam pro confortatione feptein partium principa-
lium corpori affigerc.Citatus hic arKorfpccioscquoq; conatur fo.
um allegatum amuletum defendere, dum feribit DôremMa- :
linum Lutherum pariter curafle inferibi verba prima promisfi-

onis ( exGenef.yy. if.) parietibus Si januis pro Diabolo atque (pe»,
dris profligandis. Allegat etiam auror didusJiiSrwxmjKi 7i>e*-
( non
pbrjflum l. 6 Archidex. ac fi hic Thtopbrdflut
. Icmper alids
divina loquens) in illa dodrina tedis omni exceptione major
efTet. Imo quod majus efl, TiUmdtmui indignatur omnibus,qai
Theophrafli vitam & adiones, uti & illam curandi methodom ta-
xant; verum certiora nobis aliisque dc bono hoc viro condant.
Prolixus alequin iJcin efl Tilemjnntu Si opetofus ibidem, ut ad-
ibuai toleranda cfle ejusmodi pentacula ,
quz verba divioa^fie
St
N,
Diîtized by Coogie
;
* Caput IV. Sectio I. fTy

& quidem vernaculz cumprimis vel prime & originalis lingvx
continent. Sententiz huic , de verbis vclliteris Hebraicis ina*
gis efficacibus reputatis in medicina, applaudunt etiam alii au*
toresplurcs;ncuti non ultimum locum inter eos tenet Cornei. A-
grippd Li.de pbilof. oecuUd edp. pariter (anifliorem autori*
tatem tribuit, verbis , fi ex digniori >i(Ia Hebraica lingua pedta,
atque contra morbos affixa (int. De radicaliura & primevarum
vocum valore videatur mamKtzakuteUlUmorrhdgU
ubi lingularem tradatum de eodem ille promitdt. Rcde quidem
quadantenus l. «. TiUmatmm in hzc prorumpit : notandum ell,
inquit, iplbs charaderes & litcras materialiter intelleSas hoc
ipfum non prar(Ure,fed hdem duntaxatin rem iAam omnibus-
que fiifce formaliier lignificatam &c. Idem fere hoc Vult Mo-
gerint B4£bo^t^mnon(o\\i his remediis fidendum elTe,red opem
i D^, vel a namra, rerum ab eO conditarum magiAra, im-
plorandam efle dicit. Porro Ttlemonnia feribit fidem noflraro
firmam erga Deum diredam fortificare noftros aufus & petita
quz bene quadantenus itidem habent led latet angvis &pe in
.
herba talismodi ^ imo prztexnis hic reliqua culpanda, in ipfius

dofirina contenta ncutiquam emendat. Edpenc recidit dodtiina
CabaliUarum >qui voIufK illidodotes deificari adionesfit inten-
tiones hoininum,varia de(iderantium,dequo Wer. d Cdjtroin
med. Ptiitie. l. 4. c. \.p, X14. Vcidm norunt ChriAiani veriîuod
' pro cempordibos bonis impetrandis Ipes & confidentia noflra
non fimplidter ita defixa debeat eAein precibus, expedationc,
& intentione noAra cum condidonaliter podiis nos deceat pe-
,'
tere dida temporalia bona. Notum ver6 eA, qualem aut quan-
tam fidudam requirant Tilfemarum artifices, partim pro Aru-
Aura Tilfemarum, partim pro efiedu expedando ab iis geftan-
dis , nili quk fine fuo velit fruAtari,&afpefuadejici.Vcluti de
eodem feripta ejusmodi evolvi poliunt, ut & ea qux in proce-
dentibus de confidenda ergaiAas res monuimus ^.522. Certum
quippe eA,qudd varia abffina andpathiz & fympathix negotia
(magiz licito dtulo vel peplp £rpe veAi(a)ud & ipfa venefi-
da ^ incantadenes non fempet procedant, vel finem fuum ex-
Dddd pedatum
(7f ScrutinAim Amuletorum Mewcu>iI. -
p«(fâ(um confcquantur , nifi firma ufurpantis corifidentia iflis
Aiccurrat. Quz cauTa alia vero, vel archkeSus fub hujusce>

modi acfionibus fspe lateat, fcduid perpendendum e(re,id a no-
bis crebriusmonitum fiiit hucusq,*.Ut ex multis pauca huc iterum
traham, fulent quipiam quaerere, cur mercuriales vel metalli'
fcopicM virguix non in cujusvis plebeji, vel minus creduli ma-
nu indicent tremulo fuo motu nota illa , qux defiderantur ; Se
cur metallarii folum periti Hnt atque felices in illaarte vel ne^
gotio. Ratio hujus flne dubio non raro requiefeit in diffiden-
tia &c. licet fautores illarum rerum raro prxtextualid quopiam
vel rationibus fi<î(iis denituantur,quod«mne tamen collimare
videtur eo, ne di^lx virguix fua vis naturalis prxtenfa &auto-
ritas decedat. Sic quando quxrittir, cur non omnes bominei
xque apti (int ad magicas adiones abfoIvendas,prxtendunt hu-
jus doînx patroni quod felices ad fioc negotium nafei de-
,
beant fub certa conflellatione. Sed vereor , ne Satanx manci-

pia atque corcula (int fzpe ^quibiis tanta felicitas & eminentia
prx aliis in dii^s asionibus concefTaefV; iterum itaque colligo,
quod iis, qui diffident circa didlas aftiones , non ita prompti
fiiCcefTus ex illis emergant. Sic folet Satanas clanculum Se
palam fxpe ejusmodi confidentii requifica (ibi devincere per- >
verfos homines , ne podea ficil^ elucentur, vel exfiliant exfuo'

hamo , & ungvibus rapacibus. De confideotia fagarum alio.^
quin rcqui(iia ad illicitas curationes bene agit A/<V^./rr«y/«r trc
^tt>ifl«ne#5‘''<^0enpdftbttr?4Hb<rrp^. aif. p.^. Plebeji
non raro etiam verba hxc medkamentis vel cu-
noftri Gcriruuii
rationibus dubiis addunt : tmrbftt(0i4iibenb4r^^<tt. De qua
materia etiam alius nodri fcruiiniilocus plura communicat. De
hac Hducia illicita non pofTum intafda prxmittefe verba
Heumii in mttb./td prjx. cMp. ag. non ignorant, inqutt,do-'
disfimi quidam viri, cum dgnaculis& carminibus curent, non-
inde dimanare vires , fed maximo ex perfvanone.. At ea per-
fvafio a contemplatione operum Dei abducit, & faftidire difcic
creatas ab omnipotente Deo vires , adfcribitque potentias re-
bus, qpx his indit» ooa ffint a A»nmo^numin&,.natur«,neo
V • att#r
Dtgilized by Googie
) ,
Caput IV. Sectio 1. ^79

Mte. Quare his facili rolfcct fuuni virus mendacii au<5tor:
paulo poO ea pergit idem ille citatus : rcligiofam medicinam
vult Deus,& fe in ea agnofci& euH cupit Hc L^ngiut lib. Efifi»
mtd, 5 ./. 1047. dicit > quod qui res ejusmodi ufurpatycura bla-
fphemia illai obfervet & adoret. Porro concidit autorkas , uti
verborum omniumi ita etiam lingvc fanda;, (eu Hebraica; pro<
pterea,quia nulla per fe iplis ineft vis verbis ; licet etiam HelnaH
ca vel alia peregrina articulata & vera, nec hditia vox vel ver-
ba recitentur, aut charte infcripia geftentur* 'A plurimis etiam
^ qui geftant illa j non intelliguntur , atque (ic Dei optimi maxi-
mi cultus neutiquam promovetur ; (ed potius profanatur, dum
imperitia plebeji multi verbis nudis appen(is,vel alio illici(6
modo ufurpatis , vires attribuunt. Plures exceptiones Tile-
manno vix fuperefre credo , quam ut dicat ( cum illo Latina:
lingvz minimi gnaro vel moniali , precationes Latini conferi-
,
ptas legente, vel alio iterum Latinz lingvz imperito aulico latinas
preces cx libro recitante: Deum omnes lingvas callere, adeo-
que par ene.live periti, (Iv^ imperiti aut ignari lingvz cujus-
piam e^ utantur. Dehinc fufpeda eA peregrinarum lingva-
rum ufus penes imperitos : Ac ferpens in Paradifo adeititiai lin-
'
gvi utens PfotoplaAorum deceptionem meditabatur , eosque
noh dolor in tremendum, & fangvineis lacrymis deplorandum
iapfum przdpites agebar. Interim de fpeciofa facrz lingvz , li-
cerarum & aliorum vocabulorum, juxta quorundam mentem
defenfionc,ac refutatione aliorum videantur quoque Aoif. i C««
^ro tned. PoUt. l. allegati apud Sebtoimmerum
curiofit.pbyf, p. g8- (S Job. ITierm de prafttg. Damon. I.^.e, ^ fifr.
aliisque in lock pluribus. Attingunt multi itidem hoc paulo
inferius allegandi ,
qui de variorum rupcrAitioforum,& inpri-
Olis periammatum Ulicitoruin refutatione agunt. Non facild
etiam fanditatis fpecie vel divinis nominibus Abi palpum ven-.
dere quis permittat, veluti bene in hanc rem loquitur
piiuGaeantSopinjia (ommenuinXaviticum, Didus autot verd
defendentes iAharc, inducit loquentes hoc modo: invocant Ze-
ba^tb. Quid tum f ioîc hoc faciunt. Nam tUam appellatio-
Pddd t '
Ciem
580 Scrutinium Amuletorum Medicum*
nem non Deo fed Dxmonibus tribuunt , & plerumque illi D»>
moniaci uAirpant nomina divina (quz magna nomina vocant)
dum ea imponunt Dxmonibus, quorum ambitioni ferviunt.
Deinde fufpe&x etiam funt peregrine Iitcrx,charaderest
& verba, quia Dzmonis in vocatio, aliaque dira fxpein iiscon*
tinentur,qu2 Diabolus ipfc quandoque.docuit^ atque adeo Tro
concurfu &ope poftea dignatur illa ac dirigit. Jedn,Rud0lpkt
C*mer4rim fyUeg. memtrsbiL cent. %.f4rticuU 44. magos didi
propterea fuas nugas ,charadercs & fimilia peregrino idiomate
vel obfcura nota docere vel tradere, qu6 majorem con*
fidentiam iAis concHient; quibus alioquinpatefadis omne «Ai*
fflium & ciikaeia decedit. Himm quoque illud indicat, qued
minorem fidem adhibeant bomines iis, ^lue intelligunt. Forfi*
tan ideo etiam CltmtntAhxsndrinut fcnbit , preces vel ejusmo*
di a<Aiones ex vocibus exoticis vel Barbaris conceptas ede effi*
cadores.de quo Htrsldtu in 4rmbi$tm hi.uSxpt enim ignota,

& rufpeda vocabula, mixobarbara , monArofa, & horrifona funt
in fuppelledili amuletorum, uti patet ex his (i nobis ante etiam
exf>ofi(is;)bax,pax,adiraax&c.vel aliis nmiIibus,qu«ror(anR- >
pax i Ae Erebi nydicorax fuos clientes non raro docet. Sand

'
hujusmodi impia non ex alphabeto natur«,(ed diri & miri Diaboli
depromta Ainc,adeoque omninifu& ri/u improbanda & repro*
banda funr. Ducenda quoque huc reor verba celeberrimi iUinefi
txEfifioLîj. p. 382, multa, inquit, Latinis iAis roonAra verbo*'
rura funt, quz lingua Barbara Aibinde admurmurat jroagKacar.
mina veterum hzrcticoruro GnoAicorum,quos .Sgyptus & Sjr*
riaprimo, (kundoque excluAt & fovit reliquias , & aniles vam*
tates ChriAianoindignas; quibus corrigendis quis luffidat: quis
exponendis horam dare velit? abominari & defpuere talia fatit»
eA, & «ternis tenebris damnare, quz feculo fpiritus tenebrarum
invexit &c. Beatus Jae. Tbon$afitu in fibttiidtmatt biftor. 3 f. p.
de ejusmodi vocibus ita^rBarbarz inquit planeque profatur vo*.
ces
,
quales poA Simonem cpioquc amaverunt ejus nepotuli ( ut
•Jaldabothi Abraxas Prunicus,Caulacan ) plenz funt talibus ho-
,
rum hiAoriz. Non licet alioquin etiam ^cile mutare vel abdC'^ .
re abfona & horrida vocabula w amuleticis ejusmodi artiiidis,ve-

'
luu
. Digitized by GoogI
Caput IV. Sectio I. 581
\[iUZcroaftrts ,Joh, Pitm de Merdndul4 inPefitton. alilquehoi

ferio inculcant. Licet quoque multi artifices talismanici , & mot'
phiftz ipfimet hodie non intelligant, quid (ignificent variz voces
' ebfcurz, charaderes & figurz, Satanas tamen , primus illorum
autor facile novit iflhxc a fe doda, vel qua intentione a fuis as<
feclis primum effida (int ; nequaquam vero in divinum cultuni
ifta collimant. Merentur etiam huc trahi pro majori luce «fTerti no*
ftri verba J, Th. Freigii 1. 18 Pfyf. p. 411. omnes ait, figur* ma-
.
,
giis funt occulti inici cum Dcmonibus padi, quam caufx ad efTe-
dum naturaliter concurrentis. Sicut enim imaginibus necro-
mantias Angelorum, feu potius Dxmonum infcriptio,& aliorum
nominum ac charaderum ignotorum, & diverfarum fudlmiga-
tionum Si invocationum ufus, ligna funt manifefti pdi cum Dx-
monibus&c. Andr, Ldurentiui operum tr. de mira ftrumorum /4-
natione t.^p.\l. fic. de variis didis ejusmodi Barbaris & aliis
vocibus, carminibus, cantu, fchedulis ac magicis rebus agens, (i-
militer mentem fuam aliquoties exponit in modum didiim.atque

inter aliahxc prodit illic: quxfitum eft, inquit, olim a Porphyrio,
cur facerdotes uterentur plerumque nominibus nihil Hgnifican-
tibus. Refpondet Jamblicus, verba hxc incognita, fuas apud
Deum, & Dxmones habere notiones Sic. De ling va in Satanx A-
Cademia ufitata Cu^gerciphr^Mindereri Threnodia medica. Cîs
non fufpicetur etiam Dxmoncm verba ignota, charaderes & figu-
ras cultum Tuum concernentes, ideo inculcare, quo fanditas
plior confidentia, &xflimium majus erga iftas extorqueatur im-
peritis, fimplicibus & impiis. In hunc modum fere de Barbaris 8t
'
infolcntibus vocabulis loquitur etiam Gabr. NauJaw de ftudio
miUtari p. 4jj.
/. i. Eandem pen^
fententiam quoque fovet ac
depromit de ceremoniiis, circa heileboru colligendum, olim injun-
dis , atque u^tatis & i Piinio annotaris Franc. Redi experimenl.
maturat. p. fp. ineptix, inquit, quibus fdem adhibuerunt anti-
qui , vel quas euro in finem fortasfis fcripferum , ut autoritatem
& venerationem illius herbx fartam redam confervarent. Sed
claudimus, de his obfcuris,rerroonem nofirum verbis illis Plinii
aS. & 0* ap, ; . dum feribit; Magi fulertes funt in fraudibus fuis te-
gendis. Dddd ) Quod
Scrutinium Amulptorum Memcum.
ôd vero concernit B. Luthernm paulo ant€ k TtJemMUM
male citatum I ille vocibus, vcl didUs iftis (fihxc parietibus vel
januis adfcribi voluit) vix nudis iis vim pellendi Dsroones attii*
buit , fed potius fidem, ex iterata recordatione didli illius Biblicti
voluit refufcitatam; veluti reminifcentiam etiam ejusmodi be-
neficiorum, miraculorum, ac legis divinz l>eus inculcat DevteroH,

Eadem ratione verba illa prima; proroisflonis con-
6. V. 6. €fe.
traSatanz tentaiiones aliquando iuvafle metallorum fosforcia
Freibergz memorant hifloria;. Virum hunc vero non adeo ver-
ba nuda, quam pondus verborum, & devotam ipforum condde-
rationem , atque in fide fundatam applicationem adjuvafle cre-
dendum ed. Sic PbU. Cdmtrdriiu btr.fuciif. eent.), cdf.ii-f,
^
99. dum dc illicitorum amuletorum & Evangelii Johannis,ad col-

lum i quibusdam fulpenO , abufu loquitur quali, inquit,vetba
;
chartis inferipta a Af£<xa^«fint,&adverlus noxia prcAent auxi-
lium ; & non j>otius Deui ftu verbum rn corde, cum vera invoca
tione & fiducia in Deum, politum atq; confervarum. Pluries
olini
& ctiamnum^ hodid quibusdam piis hominibus ex ufu eft, ut cre-
brx recordationis ac pix meditationis vel bonifeopiergb verba
,
Ialutaria,& commemoratione digna certis locis
& oculis expofids
foferibere foleanf^quis vero verbis his& literis
nudis, extra u-
fum legitimum, & applicationem licitam efficaciam faciie tribuat.
Sic confiat Cx NUephero Ub, Evdgrio Utro^ e..f;quod
Andochlam olim terrx motus crebrd invaferint ac devafiatiiit;
unde quivis civium aliquando monente quapiam divini
, reve-
latione (ceu referunt illi autores) vel oraculo foribus fuis nmneo
Chrilli inlcribens mala illa antevertit. Prxcepille etiam ora-
^lum volunt quidam, ut verba harc inferiberentur foribus:
ftus nobiscum eft, flate ; Velud hxc allegat Henric.
Eckfitm^m
hiftor. te^d motuum pdg.
m, PofTemus quoque bis accenfere do^
na patrinorum, qux pro commemoratione
'facri ^ptifoar»
quidam collo gefiare folent.sic anulis
fponfalitiiVctiam fiibinde
literx inidales
certorum quorundam verborum memorabilium,
aut rhitmorum infculptx
funt , quo conjuges crebrids remj*
amoris perpetui. Quidnietiam
fontteoufcat tfte gcncijs humani hoflis ad paulo ame '
allegar»
VfTs
.Digitized by Coogie
Caput IV. Sectio t
verba illa primae promisHonis divinz, Ii rite ufurrpeniur ; cihn uV
dem obex ipfius poteftatt politus (it in Paradifo t nobis verd rc{«-
rata(it illis aeternz falutis janua; Satanae enim iniimul didis ver-
bis indicata ed regni ip/ius deftrudio. Aque igitur efficax efl:
& applicatio firma contentorum in illis verbis, ac comme-

fides
moratio vcl recordatio foederis Chriflienorum in baptifmo fa-
erocum Chri(lo,(andaque Trinitate fadi. De boc notabilis pro-
dat hifioria, dum Satanas invidiam contra praenomen in Ba-
pcifmoacquifitum odendit diredam : noluit enim illud inobfes*
fi, vel Dxmoniaci cuiuspiam juvenis indufioinfutum filo ferico,
-
& quidem quoad literas initiales tolemre truculentus ifie
hoflis: id vero ideo factum confiat, quia facerdos quispiam foc'‘
dus baptifmi crebro iti mehtem revocavit obfeflb illiidudufcr
ipfius praenominis , vef literx initialis
,
quod mirificd torfit , at-
que anxium reddidit infenfisfimum Chrifiiani coetus hofiem.
pfura de memorabili bac hifioria appetit confulat CbriftJ ,
Sirivtri pcclo^ceit un5 wtc5trflefeni>ene«04fficm i»

‘ftndice $.ad. Crebram falvifici & prxceptorum
verbi divini,
Dei confideratibnem requirit etiam Deus in Dtvterommii loctf
paulo fuperius allegato: hoc verbum fuumDeus ei<mXsvn\\
quafi inleparabile amuletum corpori :^xum,aut aliis locis im-
pre/Tum.five inferiptum vult, ne obii vifcafflur facile illius.^ Ab-
iit autem , ut quis verbum Dei ludicro aufu loco amuleti me-
dici pro varus malis abigendis adhibeat. Abfit id etiam i fi*'
dcli Dei minifiroI«/i)^/'0, quod verbis illis primz promisfionis,

ad mentem 7r/rm4»»/,ade6 abufus fuerit. Non ignoravit e-
nim ille Tbeander verum ufum &crx rcripturx,qpemadmo«',
dum etiam falubria ipfius feripta fincerb.iic decenter illum expU*
nant.Confenfii potius ille orthodoxx religionis refiaurator cpm
dido loco Deuteronomii (i Proverbiortm j.v/3. ac voIuit,ut CoUo'
appenderemus dogmata facta, Socordi nofiro inferiberemus ver-
bum Domini, quo veram fapientiam, & gratiam pene* Deum*
ac homines nobis compararemus.Lucem feic.ftxnerantur dfda^
baec ex more prifeis ufitatd,de quo Cdnmd. Dieteritm in Antiu
ît, Bibli(,f.'jxxt idque tf. FtrdiH/fndf de SaIamt allegat : Olim^
j84 Scrutinium Amui.et6ruk Medicum.
inquit ille, in more poOtum fuit, ut qus tnaxime cordi es*
f$nt , in tabulis aut laminis aureis & argenteis exarata &incifa,ad
peflus appenderentur ^’C., Hinc certe formuix loquentti cjus«
modi(attcntionem vel (ludium indigitamer intnemorada faluta*
ria)ortum inter alia traxi(K poflunt. Sicuti Germanis etiam aliis
frequentes hujusmodi locutiones funr Jmo Deus prreipit Ifracli -
dsATMmer.i^.v.jS.ut notam quampiam ex panno, certi ratione
tinfto.manicis affigerent, quo crebro intuitu fuorum prateepto*
rum divinorum memores forent, nec adeo. facile peccata con^
tra Hia perpetrarent. In quam rem etiam videatur Devterono-
miiiuv. iS.f^r.Subfequcnda nolhi ferutinii illorum porrd.etiam
mentionem facient, quz afru quandoque' commendata fuerunt,
ut circiunferrentur,ad declinandum vatia mala ; ubi pofrea bo>
nus eSedlus fedulam potius curam & infpeAionem,quam va*
nuffl. illud, amuleti loco commendatum,fecutus eH. Eandem
fere fententiam mccum fovet de illicitis ejusmodi alexicacis
collo appenfis, vel ali6 modo indecenti ufurpatis: fdlicet ima-
gunculis , cbaradteribus , aut E vangelid Johannnis ( ubi verbum
Dei potius in corde , cum vera invocatione , & fiducia in Deum
repoHta atque confervata prrflare illum cHeûm dicit ) C«Mr-
rMriiu pauld ante citatus. De eodem, & qu6d Judzi titîcum
illum fenfHm fua in (pvKaK-nic/^ male torferint , uti quod &
Chrifrus iftiusraodi Judarorum tcpbyllim non geflarit , adfrruk
quorundam fretus Celeb. dtug. Pfeiffertu Antifuit. E-
autoritate
haU.feUH. c. n. §. j. Cf 4. p. 83. Non pigrabihiur in hanc
rem etiam Hiltgzr^Cbrjifcfiomumhom.^.inMdttbtmm : qui-
dam , antiquam Evangelii partem (criptam
facerdotes, inquit
circa collum portant. Sed dic facerdos infipiens , nonne quo-
tidie Evangeliumin Ecclelia legitur, & auditur ab omnibus, cui
ctgd in auribp poGta Evangelia non profunt, quomodo hunc pos-
funt circa collum fuônfafervare? Deinde ubi e(l virtus Evan-
gelii ? in figuris literarum.an in intellcAu fenCuum ? Si in intelle-
du,erg6 melius in corde poGta profunt, quam circa collum fu-
(^nf^ Cui plura lubet indagare de Evangelio S. Johannis,'
^6d amuleti loco ad collum fufpenfumlitolim frequenter, a-
Digitized by Googie
^
•
Caput rv. Sectio T«
deat K^nsttium Commentdr.inhb, ^ber. c.‘^,v, g. p. aSy. B*r0.

tuum jf.Ciyi. £5'ô4.aliosquenot) paucos. Notum przterea
e(\,qu6d Beatus ejusmodi medendi rationem per ver*
ba, etiam Hebraica, chara(Seres, & fimilia pentacula illicita
alia, uti & abufum » non femel in fuis feriptis de-

iacrz feripturz
teftetur. Quid idem de voce Scherahamphoras,& quam
fentiat
fals^ explodat hujusmodi nugas, conftat exlpCms «perum /om.i,
Jeneuf. Germau. p. lo^. Ui. &c. conier ethm ip f\\is Tom. a.'//-'
Ub. fuper 4ji.Sedinhacreperrpicua nolumus
efle prolixi ; dixerimus pene propter ipHus innocentiam qux
,
continentur in VdUr. Max. 4. 7. quod vani Iit illud narrare , Sc

6ulti credere. NiG fort^,in primis ipGus feriptis, ejusmodi
quid BontiHciz dodrinx fermentum redolens contineatur. Quid
mirum prxterea, qu6d ex boni tilius viri feriptis ejusmodi ir-
riti quid colligatur ; cun

ex faerx feriptutx locis quibusdam
mal^ abufum Gmilem deroonGrare,& Chri-
tortis verbi divini
Gum aliosque varios fandos Magix atque illicitis medendi au-
Gbus GuduiGe quidam inGmulent; quod tamen diluent fequen-
ua noGra. De aliis pluribus talismodi didis ex Tacra Scripr. pe-
titis, qux quoad fenfum prxeipiunt verbi divini fufpenGonemi
vel ^ligationem ,
quomodo orihodoxd exponi Sc aedpi debeant,
agit JuUReicbeltm de dmuletit pAg,i^. qpxo in loco edam juxta
muItoniiB redd limtientium effatum ejusmodi «ufu: fliicid da-
mnantur. Jungi quoque his rnmtur Mstthide Zimmtrm*nntu
in AonenitAt. biflor. ^<Uf p, & }$b. htieb, Dilberrm csn^
tic. cAtaic. ubi multa etiammyGic^, in modum didum explicat ,
qux juxta canticum illud fponla collo ,

pedon atque uberibus
appendiffe dicitur. In prxcedeniibusiddero attigimus nos hanc
materiam quadantenus,qu6d commemoratio crebra indketur
fxpe pef monilia , armillas , annulos aliasve res Gmiles, qur
collo aliiive partibus geGan^ appenduntur & adiguntur. Con-
ftac quippe qudd hujusmodi res ante oculos verfantes nobis
citim in memoriam Ola revocent, qux nobis aUoquin curx,
cordique funt,& quorum aebro recordari volumus. Adde sis .
etiam mhztKttmGregtr.MicbAtlemin motii nd GafArtQi mriofi-

tdt. mAMdu.p^g^rpJb- — ' ' * • Eeee. .. . . De;
'
ScRimVttlM 'AMUtETORUM MeDICDM.

DeleSantur equidem PontificM mkifice abufu (acrz feri'
pturar,& pentacuiis f^rt quid olentibus; ver^ quibu» purioc
/ Evangelulux afFuIfit,& mentem Îcie, metuo ab iisdem abhor»
rent. C2ui plura refeire cupit de iniqu6 mod6 medendi, vef>
bis facrz fccipturz , vel literis Hebraice lingvz inftituto, rq>e«
fiet iftum diiTvadcre Heurnium Mab. meJ,4d prdx. h j.Crxg,
/. 404. Andr^LittrtMtum in eper. tr, di miri Jirum/trnm fnnsH»

nne c,6.p,\l^ Scnnertmm in pr4x.ltb.6 .p,^y.& P/nli^
um de mdgiap.io^. Himn.Jordnnumde divine i» meriit c. fx,
/. igj. (fe. Exc, Jok Dan. hUjerem ( cujus varia feripta edenda,
& ab eodem- alicubi protni(r», magnadefiderio expefto)
C*
Bpifi^
nd Sturmium^. 36. 37. 38- Jp. c, Mtcb. Freudhm tn 0rtVtjfin»f
Jrujjrtt 21^;. HtnthUm
vott bet odilf^vcy pig. 440. (fe. EUiear,
mm de Energumen, pag.iox. (Ft. Frtiuginm de mtUnebeUn bj*
feebendriiiMpig. vc^.Cif^rnm Peuterumde divin4tun.peg.i6t.
Exc.Fremrnannm dif^, de fe/iin» p. lod Up- (F IJuClimquo aatty*
te miror cur Bibliothecz celebres deflagrent ,
cum tot libri
'
Hebraice conferipti iniis proflent; Judzi vero incendia cohf*

bere tentent paucis literis , vel verbis Hebraici». Varia iti-
dem ejusmo^ Can^ quid olkndentia
, , obfervantur collo ap-
penia apud Pontifldos: fcilicet agni Dei effigies, Evangelia,
Pfalffli Davidby&aliafcripiurz facrz diSa, reliquia Sanarum-
&C. Conflat quoque quanti Sciant iidem aquam luflralem, ole-
um, falem, candelam corcam confecratam, monachorum (an-,
6um babitum , cucullum , imagines varias &c,que inflat amule-’
eorum , ex Det beneficentia operari (latuit , eorumque ufum cx^
aliorum fententia defendere conatur inter alios etiatB l>elm
difipnifition. meg, ttmj. 4 1. r.4.fv.4. Verum multa ibidem addu-
A«, conora ipflus defeniionein dictam pugnant , uri ^le quis,

deprehendere potefl.* Hinc fubfumo euraautorem» propter
iflic
rerum communem autoriutem ,

illartim ufum Pontificib fa- &
miliarem
,
noUe penitus do<flrinani hanc deterere > animus ve-
10 ipfius alioquin non parum in faniorem fententiam indinare
videtur, de quo etiam citatus autorcoiiruIipotefl4a.^szjf.3.pr
40. (fe. Pauld liberius iridem taxat ufum verborum &, chara-
dlerum,exteiiti»«orporibonafide ve credoliuceolim imet Poo^
tifido»
Digitized by Coogie
'
Ca»u T IV. Sectio I.

tiSdos frequentem obTervatum Mdxim.Stnildiu inTbtologta med’
/. j.^.jp.Impugnat vero iflhzcdida,& legitimum facrorum tex-
tuum ac verborum ufum docet ac \ri)m^\iJoh.if'ienude pr*.
fligiyDxmoH.t.^.c.^.p.po.tfc, Nolumus prolixitati hoc lo-
co ftudere,eosque anxi^ conquirere allcgare>qui iAiusmodi
res varias inter Pontificios pro morbis (anandis commendant.
Nos potius, facrz feripturz canonem fequentes , illa averfamur
ac detcftamur. £>e non hujusmodi medicationibus vd
nullis
nugis paptflicis , & qudJ ifiz a proteftantibus Theologis red^
rejiciantur , fcdicet a Riveto T. i.Cxtbel, «nbodtx. tr. 3.
a D.Dxnnbiuero in pr^dt.drxmst, de iftis, Inquam,agit fiiU
gCTKisfimumEccIefiap nofiri Evangelic* ( etiam poft mortem)
fidus, nimirum D. Mart. Celeria difiut.de conformitAtt Judx«.
PjpiJiicdfin locit de Dee ,4ngelit^(f hemine Idpfx babiu 1661»
Contra easdem res proftant itidem quedam in Sennerti prax.
tih.6.(f detenft.i%xp.'i%^& 34<{. in Hieren. Bxrdti medico
iitic.cdtbolic.]oban.Mitb. FreudiLc. Red^ etiam, contra ge-
nium plurimorum Papicolarum , fuperRitiofa ejusmodi ufitata
Klrcbenudepejle p.i%^.(d yî.in fuo Oedipe , (d xliu leeU.
rejicit
Confuli itidem poiTurt cx noftraubusTlieologis, qui dereli-

qui» fandorum eorumque abufu dido in fpecie agunt ;
quem-
admodum etiam diJfertdtionemTbeehgicdmdeeultureliquidrum
bekxii Lie, Tbem. Sttgertu Llpfi* Anne
Imo redegit ed quosdam'temerttas,utChrHlum, Apofie-
les,aliosque viros fandos (longe aliis tamen, & altioribus pri-
vtle^s dotatos) imitari aufi , vetbisque illorum zqu^, ac illi,
morbos curare conati lint. In quos tamen ( a Diabolo, Dei
(imia,in illa prrkia edodos vel ad hanc inflrudos ) invehitur
tMxxth Fretugiut innoBib. med. cdp.i^.p. ipr. ibidem etiamau-
ter^. indignabundus loquitur de abufu verborum vel dido-
rum facrz fcripturr,pio morbis profiiâncys quibusdam fre-
quenti. Quomodo vero fandorum vtroruro verba quondam
Operata (intquorum efficacium in facris pasfim fit mentio ; &
,
qu6d verbis non phyfica,(ed fupematuralis & moralis fzpein-

fk vis, videatur Exc. Fremmentu di^p* de Fdftine p. 116. (St. Ex
Eeee a propria
fM' ScRtrriNWM Amulitoto» Meo^m.
propria itidem vi non habere potcfiatcm verba, fed vel« Deerr-,
ve] a Dfmone idam dependere , docent annouta apud
Sr 4 vothJ^, dfohg.f. i.A«/fl/w7.i7.p. 57. Alia plura fonuoMSta de fer-
mone vel verbis , qus iisdem perafia dicunturiiion atungemus ;
augetur enim pratcr fpem amuletorum noftnim prxfen» ferutinis
uro.Exdamamus itaque interca de his: abeat litera^qozmartifi*
cat; nobis potius cordi erit fpiricus , qui vivificat, fi certo 1^
fpedu hic licet applicare locum illum 2.44/ Cerrwift.j.v.di. , ^
Difpiciemus ac dilleremus adhuc paulifper de anili ac (u« .
perfiitiofa benedidione.vulgd ufitata>cuietiamnum hodie indul«

gent multi veterum ruperfiitioforum vefiigia legentes.Quando>
,
vcr6 fermo vel laus occurrit de infantibus , vel pecoribus,au(

plantis & fcgcte.tenellis adhuc iis & in vigore fuo con(titutis,ac*
bitrantur multi communiter ysfiTHar, vel fofeinum in illa potefla»
tem habere , nili certa benedidionia verba pr«aiictamur,vel an«.
nedantur iisdem loco amuleti cujusdam.Germanis enim plebeji»
frequenter in ore funt hxc verba:®0{f ficbc Cd iîU gUK/D0§ t(^
'
{uc gutcu 0t(inDe rrbt/ ictid ni^t becufft/befctirtvt/
Oott (egiit iiiiD bcbiitt Cdt?. Cui plura de ejusmodi beaedidiT

one arrident ,evoWMDei(fiMgiidijUirtst.fdfcicMlum dijf.i.^ iXr
Tdndlcri dijfirt. p. 178. Gf 179. Semtrti prdx.L 6 .p.^ 7 E»Cr U
Cbrifi.Frornmdm dij^p-de FdJcinop, 6l^(^c, Jeb. NiceU ITeriurt
eorfuffuLpbihl. c, 10. g. 87. c. Ur^nidHdJeS» fdcr, l. 3. AndU^^
28. p. 201. Rodericikedfiromtd. Polit, hb, 4,%-. i.p.xny.&HerHiibi-

'fior. ndt. l. 3. c. 13. p. 183. Veteribus inter alia & Latitus ,< inprimiK'
'
quoque sox Prdfiftmi (quam Grxei per «'jSrtVTcarrwf fiTc. ex-

primunt)ufit^ta fuitiloco verborum Germanorum modo atjP
&
dudorum de qua voce aliis formulia variis', laudibus ferum
*,
prcmisfis,& quidem profafeino vel invidia avertenda, de, his .

inquam plura fuppeditabunt \a\xdM.\x% SenntrtMs prdx.Ub.^,(.tr
Red. d Cdfiromed.poUt, Ffommdnnutl. c,p. J*«"
ttdMiu Lgtni^,fcrm.,p.(&. Otd/ro»(bitu dtmorbu ventfio. Pdm*
tiroUtumemordbil.pdrt.x. l.t{.-p, apo, Tbom,Jorddntu dodivino in
tft»rhit{.\'^,p. ^.E.XCi.Jodcb. FtUtrminnotu di Pttr^ Lofitbii £•
f^^tp^g-UiFrendiium (Ekrpifjcn^cSwjjen ,i>on ber SuHbwsf

'
, . , .
. qudfl^
Digitiêd by.GftocÎe
'
•CAFiiTlV. Stcrio I, fgp.

î^.Tp4itf. p. ; InqU3,& \nqM 4îenei%9 .p4g>^î, de hujus*
modi benediiSione ) & vetbis pro morborum curacione male ad*
bibitis autor plura exhibtr. ^ De voce vero Prdfifim pluraex Le*
xicographis Latinis &quidon in hujus tituio,aliisqoe autori->
bus petipofTunt. Vocem illam autem attingens laudatus ir/-
arbitratur etiam carmina Fefcennina ( i^ eft obfi.4xna,la*
fciva & mollitie dilllHentia) velab orbe Fefcennia, unde allata,
vel quod faicinum putemur avertcre,dida eUc j 8c eadem prx*
terea nupta vel prartextata etiam appellata,atquein nuptiis/ula,
ftiifle in feopum illum, idem autor (bfpicatur. Qu« axpolita et-
iam eft mens Pa/nt in Anti^juit. Rouurit cum notit Dtmfitri
& ]ob. PbU.Pftifftri in nntijnitdt.Grdcugentilii, iii.^ c. If ^>639«
Ponderent vero ChrilUani , uuum non fuperflitio & profanatio
nominis divini iniit in iftiusraodi paulo ante adduda benedi*
dtone, anili utplurimum non enim devotio, neminis divini-
feria invocatio , vel votum legitimum Sc attentum paulb anta
addudis verbis Germanicis r^pitlime iundum cft ; fed con-
Aretudini obtemperantes homines plebeji, verba illa line atten-
tione recitant, ut modo didzconfuetudini & canonianili fatis- >
fbciam,aut fulpicionem malevoli & malefki i fe declinent. Imo

invaluit mos penes quasdam mulieres, vetulas, & plebejos, ut
fotdita verba tacite reponant , (i quis ad laudem vel fermonem
prolatum de tenellis infantibus, brutis/- aut plantis oblivilca-
tur iilius amuleticx forrouIz,nec annedat ejusmodi benedidi-
nis verba. De his & aliarum nationum formulis, gcftibus ac
ceremoniis vulgo contra fafeinum ulkatis videatur iterum cita-
tXxiExc.FrommannfuL 4.p. 6i,(fc. Tanta autem cft vulgi &
confvctudinis obfervantia, ut hujusmodi rebus nemo facile
obloqui audeat, vel debeat. Priusqtiam vero hjcc de mulieribus

adduda deferamus icum videamus verbo divino illas perfonas,
2^ plebejos communiter abuti paslim ( quibus nimirum fuoailli-
dtos aufus farpe palliant) non polTumusnon verba allegare in
Latinam ex Grarca lingva verfa Equidem ex Cbryftfiomwk ^nc
ad Pdp, Antiotb. non ligaturas tantum, inquit , fed et-
btmil. 2 1.
iam cxcantamcnta tibi circumducis, vetulas ebrias & titubante^
- Eeee 3 . domum*
:
'*•*«.*
ScfummiM Amûtomm _
•
domum ducem. Nec confundens , ncc erubefe» ,

poA (ento^
ad hzc trepidans di(ciplinatn;Si'gra vius cA errore, quando hxC
admonemus , & dsfluademus, putantes it excur<<ri , dicunt , <
CfariAiana cAmulict hac cxcanfans,& nihil aliod loquitur.qui"*^

Dei nomine ad contumeliam udtur: quod redicens ciTe CJuif
anam. Gentilium opera facit: etenim^ Drnsoncs Dd noi
fctcbamt:r,red tamen erant Demones. 9: iu ChriAo diceba
.
Marri i t’. 14. Scinus te , qui fis, fanftus Dei ; & tamen ipfos in^
aepavit &c jecit &c.ha<3cnusC6»7/iy?#w«r. Nihil etiam juv
aliquando impios, licet fanSisfimos fe reputari velint ^ qua
quxrent ; Domine nonnsin tuo nomine miracula effecimus» 1
monia ejecimus &c.fcd refponfio atque judicium de iis, tacent
bui etiam nobis, jam notum efi.
Kon paucx etiam addones aliae fimilesamulcticz i
ufu fuerunt , inter quositidem hoc adhuc addo, quod 1
dum ominofum etque periculofum quid fibi luturum aodiun^-

rctorfiona quafMm amuletka quau utuntur inquienta
x«r<tAifv 0-e, ftf eenmiôbcr ergtêulxrbdmoiKDpifoborf
de qoo videatur PtMMmu BelUr. Attu» p. 547. ^ 3. & alik
retulit mihi fide digna perfona,quod anicula quapiam canon<
ilium mente fovens aliquandocervi fuo teô infidentis invif
crodtadooem audiverit, quod malum omen antevertere
eft bis verbis; 0(j^(9(^b(bini>^l§ unDtmiiKRbefltn'
unde fiiAum,ut paulo poff fine aliqua violentia nota gallus galli
jjaceus illius mulieris exanimis in fimo reperiretUT. Proh!
non b*c fit furpedusDxtnonis aAus & aAus vocis in diAans c
Noto boc loco,quod fid) iiUusmodi aurpicio Saianie fvpe f

truculentia etiam ipfius lateat :
qui nimirum titulo fuo fiitisfiM^
enS} quatenus perditor vel homicida i mundi primordio iSd^
Cur, inhiat cedi ;etiamfi interdum ignobiliorem creaturam '1^
predam tantummodo auffetat. Similis huic negotio eft
cies, vel conditio quepiam iransplamaimnis ovorborumt in'
magorum aut iagarum intentio, qua fanantes quempiim« 4^
lium interimunt, vel morbum fublaturo ab aliis bfieruot bomiii|||*.
Ime aliis» aut iidteqibrutie yeligno|)ili,inagieaeaturg« > Exbo^gc
inyf
Digttized by Goofgie
Caput IV. Sectio f.
Ongu(,quis non leonem iilnm hfernalem cogn^l«t? Vid'atur
vero,flplicct,dei(luncgodo Xiicb.Freud.-tult.ûtfjJ.m, ?lur»
ctui^milianodri Icrutinii alia loca .-ilTervanfi -
Qaia Ethnici etiam ac veteres noflri arfir.-^d nvi timrfcrunC

IncantaduTictn variis aufis iidem fu.-stufi contra c;. . iemi veluti
periammata contra fafeimem ihpr<ced;;ntibus aduux:'nu$ i &.in«
finita pene alia pa/lim occurrant, Ikct exigtrum npplarrum pluri-
ma mereantur. Adduaienas autem hadlen^s e.-nuleta in vcibis
a quibusdamtjuzfha vel depolita ; labet prîerea nobi^ aiia ad-
huc ventilare , quz in gelfi^ vel ceremoniis quibusdam confi-
fiunt, & anteis pariter non approbantur. Pro infringendo fafer-
no aiiitem olim ccrin finum folebam cxfpucteydc quo Theocriti
IdyS. ^ V.40. De illo a£tu medendi contra fafcinationcra , uti 8s
maniacos aut epilepticos obviam venientcs,autcda(TrdeIapklibu5
eribus trana viam misfis,pro malis quibusdam putJtitiis & futuri»
avertendis videatur Joh.fhil. PftifftrtU in Aariîtatibat Gr*(k
GemUibia p. 174. De terno defpumdrafifu addarur etiam
Utuin Ctri v. &* c. Terni atioqain numeri promagicts aftioni-
busulftad mentio quoque fit apud Fir^/I.EclQg.^.v.yj.fff.«j!asque
in Iocis,u(i & apud siios autoresjilures jun^ hoc numero his ^
etiam potefi alius noflri fcratinii loeus. Quidam itidem medium
digitum oftendnnt , Klque in Hi^nia adhuc dicitor fieri , Sc Fica
appellatur hic HludenJi adus, de quo Eryt. PHteantu /.r.p.70.
Sic quod falivam jejuni hominis quoqoe oiim frequenter ;.dhibu-
erint pro avertendis fiifcinis confiat ex Plinii 1.14.^. 4.aliisqoe
pluribus autoribos.De artificiis autem ifiiusmodiprioribas Ptrfttf
1.0.JT. ha cank^
Etce Mtin ditt mtuths divttm nidiert&d (unk
Exemit putrum,frentemqne dtqut udd UbtUs
tnfdmi digiti lufirtlcbiU emte fdtvk
Expidt i urentes «tnlos inhibere perUsu
Dicitur autem infamis digitus medius , quia arteris depresfis iITc
extendifolet in Cinadorum & molfium hocam live ignominiam p
atque fle fimul penis forma efibrmatur, vcl indicatur^ de quo<
fMrnxbtM in mtit nd letum uUegdtum Perfi, Sed hae materia ^
59* Scrutinium AMUtETeiiUM Msiîcum.
in variis locis nodri fcrutinii dired^ atque indired^roentloiiw
feritur, ubi dc Fafcino Deo, phallo atque hujus ufus Si origijx
nodra meditationes communicavimus. • .
Proh quantus etiam abufus ligni crucis occurrit in rebus vei

!
asionibus medicis & amuleticis. Juxu Augufiini monitum quidda

erucem Chridi in mente circumferre debemus ; aut licut (aaa pa*
gina illud exprimit: Chridum crucifixum lemper in mente tenfr
re debemus, vel crebro illius ac meritorum ipfius recordari oM
decet. Merito itaque fufpe^ nobis funt, bona alioquin exideil*
'
'
tie periam«ata,quc a ruperditiofis inditam aut additam crucs

notam vel foranam odendunt Stupendi equidem effeSus iirtt
tribuuntur ligno crucis, modo fi(do, piflo,vel alio vario modo »
61 o aut ufurpato ; verum redius cultus , honor, 3c omnis potedm
ac efficacia lignato, Icilket Chrido aucifixo meritisque ipfioi«
quam ligno ipfius nudo, videlitxt cruci, tribuenda foret. Atque
eatenus crucis ufum licite conua veneficia inter alia ufurpari ex
Patribus declarat L*v. hfcbtrtu m
corpore med. imper.LiupJOb'
(St. Cum eiô crucis abufus adeo frequens atque enormk
indulgebo adhuc fpeculationibus nonnullis dc eodem occupatis,
%
qu« tamen nodrx dodrinz amuletorum dilucidandz limul info*
vient. Referunt quippe hidoriz, qu6d crucis forma quondam
vexillis imprclla fuerit , circa quam verba fequentia feripu h-
erunt : in hecfigno vineti ;.fcilicet in Chrido , quem lignat vcI ^
gnificat crux illa ,* atque idius modi vexillis ufus ede dicitur Cmn
ftantinHf Megnm Chridianus recens faAus contra hodes pugnanq -
fignum autem ejusmodi di<dum prius Imperatori illi compands*

fe,& verba ida ab eodem audita fuiire',referunt autores. Oe l^n**
to nummo Condanrinl vid. peg. 9. AntiquU. Auguftin.AisL l
(S Kormannui de mirdtuL vivor, pdg. 194. NolumUS hoc loco
illud prolixe ventilare, utmm Grzds tvt*> Wxa) vel La-
tinis verbis paulo ante relatis fenfus ille exprelTus' fwrit; aut
qualis extiterit figura, quz Condantlno magno apparuerit; oec
erimus foliciti de utroque, an oculis & auribus verd ida, vd
in forano menti fuerint iroprefla. De his autem fufius disqui-
runt EMfebim in vit* Cor^. M. bb. a. f. aa. 24. £< 31. Xivetui CetboL
ortbotL
• ^
Digitized,bv Coogie
Ca» UT IV. Sectio I.
mboi.fm.i.tr.2.c^t. MicbailU inttot.dd

GaffdrtUi cMriejti, inAudit. lo. uti & noflri temporis norj in-
celebris HiHoricus Ca(^. Sagituhm de Jahhu veter, fjg. 197. (fc.
iiJob,Henr.UrpnMiAcerr,fbil«l.p. 5i.£>e conditione hujus hi-
ftorizver6 i quibusdam in dubium vocatx ben^ agit Dominus
Mag.Job. Reiskita in progrdmmAie/cbelApico t Confldntini Imptrd-
dtque edil^ G)»clftrbyti itjgt.
torit Hiftorid vindicidt continente,
Adde sis etiam didertationem ( noftrz Jenenf. Academix hodie

Proreft. Magnif. ')Jo. Andr.Scbmidti(i Neevin»de duebut pbatne~
menU lund in truce, tneteero ignite Jendbdbit.i 6 %x. Beni alias
etiam de Hgno ilio aucis quod
,
illud conftitucrit litera Grxeo-
rumChi, cui litera major Ro in medio inferta fuerit, & quando
illud fignum in ccclo priiis a^ârucrit Imperatori illi
, ut & quo*-
modo poRmodum hoc in labara ,

gladios aliaque infirumenta
bellicaimprefrum,illaqueconfuetudo& ufus propagatusdt,a-
gn Henr. Kernmdnnuc de mirdc.vhor. p. 194. (i ]dC.Coliui fyn»
tdgntdt. berbdr. encemiaflice p. 6 %. c. ^
Agitur etisun in loco pro*
ximd difto de abufu (igni crucis in acre foliim fignati , qubd
hominem beare,&iCacod*monc liberare alioquin credatur. De
eodem fere, quod olim boni intentione variis inftrumentis
bellicis ,& aliis utenfilibus crucis lignum fuerit imprtfium , pro-
Hxd atque erudite differil Tbeodor, Hipingim de inpgnium Jure
variis in locis ,
qu* index offendet.
De his modo memoratis, & quod oHm vario modoufurpa-
verint illud fignum crucis , uti & quod ftavrolattia ejusmodi
taxanda multis etiamnum , 8t quidem Pontificiis inprimis ufita-
ta fit; item quod crux piâ fuerit primitus , non ut adoraretur,
ftd ut adorandum in ea memori* fiibjicerct,dc his inquam be-
ne aait Exc.Jojcb.Fellerui tnnotu dd EclogamPetr.Loticbiipag. 99.
(fc, cui adde ExC. Job. Ddniel. Major it tr. de nummit Grdci inferi-
ptUpA.o.(^c. Ex prioribus inter alia colligere licet, quod bene

cogitata male non raro cedant ; vix etiam in ulla te major fuper*
occurrit » qudm in ufu crucis , uti quotidiana experientia
llitio
docet ;& quod majus.inter eos etiam, de quibus cautio ac pru-

dentia major fperanda vel prxfumcnda fotet. fiencpailcer in*
Ffff ter
ScRUTiNn^: Medicum.
tCf alios dcabufu crucis taxato aît acerrtrms hoftis fupcrfliu-
ofarum rerum & acHonum , videlicet, 7 ^.6 . Prdtoriui »om Dicb«#
J)rtUmefl;’.l2i.iy'r. ubi etiam ex Sebrvimmero adducit opinionem
dedgno crucis, quo v.irie res olim (rgnatat fuerunt, qu6d fei»
licet decimarum indicium , liocque poHea pro

illndctiam fuerit
crucis fignoreputatum (it. Docet quoque autor ibidem legi-
timum ufum aucis,&o(\cndit, quod didus abufus fignationis
crucis cumprimis frequens etiam (it cunarum & gravidarum
(implicibus ( fciolis tamen , & pertinacibus ) cutatricibus ud
& d confliiis muliebribus exifientibus. Varia itemde lignocru-
cis ,
quod ConftMtttino Afdg»c apf Aruit, uti Si de typo vel figura iUa
vatia, qua crux indicetur ,iicc non quod hujusmodi figna ante'
Oiirifii adventum apud Ethnicos atque Aegyptios inprimis fre*'
,
qnenterfignata vel ufurpara fint ,

tradit Cafjtliut dt
tier.ficr.CariJlijn.ritihuc.i. Elegans alioquinedam dialogue
de auds u fu proftat in Frdncifd Utfti^cn ^côubu^ne tt«lum.u
Jidlog. I. />.191. Cartcriim de abufu crucis qui piura cupit inda-
gare , adeat Urfittum in AnalcH. facr.i, r. AnaL 14.. Gtitrum
de fuperfiitione i. n.i^.Miib, Rêudiual.c.fV.iôjHA^
aliosquepluresaurores.- / ,
Caute tamen iotet alia etiam circa crucis figr>um proce>'

dendum' c(Te monemus, ne fcilicet.quis omnes iifas ceremo-
nias & afliones faniffas reputet , quibus crucis fignatio admi-
llctur vveluti ii etiam homines nefarii non omnes ChriRo
diiRi funt
,
qui nomen &fignum crucis illius in ore gerunt, vel-
geflibus exercent. DiaboIus enim & venefici quoque figndilld^
utuntur, minus vero in falutem hominum, Deiveglbriam , td-
uti quidem tolerabilis ipfius ufus exigit. Confiat quippe in--
ter alia, quod Tartari Anno Chrifti 1140. in pr^lio quopiam ufi[^
(iht vexillo, ih quo figura X. pifla fuit ; pofiquaoj autem ver
xitium illud vehementius quasfit (ignifer, inde in adverfario-
rum detrimentum nebula dcnfisfima ac fccdisfima orta e(l,de'
quo allegata ex hiftoric. PoIon:0'owero/.g.//-rf, Mdre.Anron.
ZintdrdinTrinoMdgicoc.ii. ; Arbitranturquidaractiamcmccm'
AntiCbrifii (ignum e(Tc; <)t;6d membris & afieclis ipfius in certa
' quaqiam*
' Digitized by Googli

,
Caput IV. Sectio I. '

f9y
quapiam parte corporis imprcflum ,
vel iignatum confpidarur
aut fchedui* vcl metallo infcriptum ab iis gfftaridcbcat. Sic-
uli etiam Julianus ApoHata nomen ChriHi litera Graicotum
Chi X. exprcsfit , de quibus Johan.AJdm.Srebtrus iti t)cr UntCtr<
i:ebun0«i!îmfl tin x. ^09. c. Parvi quoque alias facit
Satanas nudum lignum crucis quoquo modo iidum , pidum, lig-

natum , aut fadum ; niliquis Hdcvera&t falvilica ergaChriftiim
crucifixum, ejusque merito innixus firmiter iflud ac decenter
app1iccr,de quohiiôriam annoxisitfnudiiuin ^cwifljenB»â»
genvongeifliunb Ictbliîct: i&cftQunÛRbSliistretbung' bea
bojin(B€i(le»fv.^f./>.fg.^ Ql^cmadmodum etiam BeatmLu^
tbtrui in Po(hllii domtUicu Domiaic* oculi xonci0ne itidem in Pon-
tificios invehitur, & fidet irritos illorum aufus pro Damone ex-
pellendo illis ufi:ato« mediante videlicet cruce, lucerna confe.
crati,
aqu& luflralj , aliisque przfligiis ufitatis. Cacodarmonem
autem non curare nudamcruccm>innuitint<r alia notus veificu*
Ius eum in finem annotatus:
Signa de figna temere me tangit O* angit.
Imu longd majus quid, iis hafienus ‘didis mnotefeitex luftofTis,
nimirum quod immundus ilic ac /celeratus ChrifU atque Chri-
Aianorum hoftis, interdum ad pietatem, Chtiftique cultum & in-
vocauonem nominis Dei admonuerit infideles & imnios , quibus
tamen ifte infidiatuscd. Qua vero intentione id mccrit facild ,
ex aliis ipfius fraudibus & adionibus conjimdis colligi potuir;

dum alia flagitiofa media vel adminicula iflis didis luis man-
cipiis uni fubminidra vit quibus illa invocatio & cultus fvafus
,
impeditus aut cum deterioribus permutatus fuit.

facile No-
tum autem ell, quod leria invocatio nominis Jefu atque appli-
catio , mediante fide vera fada , tremenda (xpc obfervata
illius
fuerit Dzmoni, atque ob fes fis ab eodem ^ ficuti etiam devota

recordatio iterata, atque invocatio falvatoris Jefu Cbrifli fre-
quenter illum expulit ab oblesfis;dequo locus inArudionisatqi
conlblationis plenus annotatus proQat apud Cbrifi, Striverium-*
im pcrlo^nteit tinb xDiebcrgefuntcitcn Sfjxifflcm.
Ut denuo vero id de crucis aliarumque ceiemoniarum vel
Flffi rerum
'
‘rr'yr>
fp6 Scrutinium AMUtETORUM MsiJiam.

rerum fanftarum ufu obfervandum inculcemus , (cicncfuBl' eft.
Diabolum verfipellem efl*e,& varias informas fctranrfonnaw;
quemadmodum iftum profunda; malitiz rpiritnm>hominucoaiiis
perniciei mirifice intcntum,cxafic delineat fherott.Ior JMmu ieA- ,
vino in morbis c. %.p. 30. T

ucatur vero Deus mifericors omnes
pios , ne a fcelerato ac impudente ifto hofte ( incedente &pe &b
larva vel vcfte lucis Angeli) decipiantur atque mifer^ perd^
tur ;qus monita etiam optimus noder fofpkor in faaa pagina
pluries inculcat. Sic quod Satanas alioquin non ade6 terreattff
figura nuda crucis , elucet inter alia” ex hoc ;
quod ipCmet ito
cum fuis mancipiis, & veneficis fubinde hujus u(um fvadeaCi
vcluti docet StriverimLn. ^ 34- 48. in npptndicc nd
§.^6.£9's 7. De variis fignis crucis aliisque noltt i
Dzmone vel faga in fceminx cujuspiam cute fnfiis , notabtlea
hidoriam legimus pod r» appendice. binO*
cuit itaque ex didis, atque adhuc innotefeet ex fequentfimsi
quod non crux (blum, (ed etiam res fandisdmx profanatieneiB
atque abufuro patiantur, eumque drpe fpecioso bonoque pretex*
tu incrudatum vel inauratum. Miror vero non immericd^
tanx temeritatem , & Dei optimi maximi clementiam ac 1^7
misfionem , quando animadverto-, &legoqu 5d didusDiaboto
divinis rebus & adionibus adeo fiivole rzpefcadreilceat ,iisqw
utatur vel abutatur potius; atque fic mKeiisfuis mancipiisfol»
plicibus atque acdulis hominibus illudat ,eosq,' non fatis caoios
in fua retia non rard cogat. Mirabitur quippe, qui leduu» eft
Hicb.FreudtiU.prioricjv.xxj.p.^jl, Si Maxime Reverendi fifirjf'
Aiabii tr^ de oracuUs Ethnicorum c.‘^.p.i^\. c. quam bona folr-
cet moralia & dogmata , faerx feripturx conformia , ded«&&i>>

inde Dxmon,& quomodo homines de edentia Dei &’j«iftr*
ms ejus , aliisque monitis necedariis ,nec alioquin calpafkto»
indruxerit. autem noder optimus Chridus optim£
Solpitator
h ijus confciuêuudem pluries deferibit in faais , atque iMs
hortatur, M
ab ipfo decipiamur Luc.zxv.îMattL2^v.tj^'^h1h
gelus lucis Dxmonctiamdicitura.Cerfiir^.ii.v.T4. cui k>cojl|d*
gatur etiam hbi t,v, 7, qyam remvideri quoê poieft
ifl
€a§.
Digitized by Googie
'
Caput IV. Secti'© t 597

Cdmp. Elyf. qv. j/. Cf j 8 . lofepbiu Antiquil. L l, c. f, (f
Caf^. R^les
Mtcb. Prtuditu L e qv. ig. n. 4. Sf qv. 19. Non ignotum etiam
quod Satan nitatur vcl ipfos feledos feducere.Ex(iicit i(ie pati*
ter fpiritus & operator mcndacH
in orc pleudoprophetaru 1. JReg*
a. v.xi.CS’ Mdttb. 7. lapfum tremendum jrrotopIaRos noftros
[(1
palpo prccipitavir. Ex adduthis his,8c caitens adhuc adducendis^

quisSatanz tentatoris ac mendacii patris res non habeatfufpeAas?
Eciaii Apbfloli rederotoris noflri Chriili fcpeDxmonia ejecerunt,
fibique fubjeâ eadem habuerunt ; attamen Salvator iliis noiI
fimpticivicc metuendos Satanxaftus ac triflcs tentationes in-
culcat. Imo impuden$,afluquc potens idetentator nec Chrifio
Mdttb.q..v. f.) nec ApodoUs ipfius, auditu horrendis ac tetheta-
(
temationibus, pepercit. Dxmon quoque fubinde inno-
riis Tuis
centesi&infontcsinvaditôsque ob(Idet,acmifere torquet. Sic

novimus item , quod Simon Mûs non procul fxpe ab Apoftoli»
Chrifii fuerit remotus. Hxc Ii probe ventilamus, de cacodzmone
facile rubfumere polTumus, munita in facris atque experientia cre«
bra fundata Icitu admodum nobis ede neceflaria.
Non terreant vel feducani etiam quempiam lacdc miracula
quxeunque ; cum condet, quod ligna 8i proaigia etiam peccato-
res faciant, & quod iis clarus fiat Chri(iianus,non autem fan-
dus, uti verba habent ad Geuriddi de EccUfidflicu degmdtibut c»m-
mtatjtdru Geverb.Eltmnborftiicdp. 8^(f Bf ./x/.i87.Slmix idi Dei
Diabolo Deus quoq; permittit interdum miracula divina xmula*
ri,&quidcm'per divini verbi abufum,variismodi5 inditutum;vcl-
ti de hoc dilTerit Exc. lob.Cbrifiidntu Fremmdntu diff>p, de fdfcitw
p.M^.%- 18. Sic Chridus etiam infideles cos, qui miracula in Chri-
Hi nomine k eflecifrc ajunt aut gloriantur , non admittk vel
agnofeie ,uti clarum c{ic\^di:b. 7 .v.ix Non ignotum prxter*
ea ed, magos in fuis incantationibus nomine Cbridi fxpe utir
veluti docet AHguftintu n.j.inlob.ft alii plurcs. Eosdem magos
Aix nequitix non raro nomen DeiAbrflhami,iraaci& Jacobi immi-
fcuidfecondat ex Herald$ A»imddv,dd /f/‘/7«f.^.40.Dc angelorum
nominib.us ad /imilia negotia adhibitis Ede.m facit cui. Ebeteabor-
ftiiu dd hanc rem accumufarejaro fuperfedcO,
Ffff j Hortor
' '
,^ g% Scrutinium AMUiBrORDM Medicum.

^
Horror &ftupor pariter me invalit fublnde legentem, quod D»r
bolus comparuerit fub' pcrfona & officio boni condonatoris,’con-
fcsfionariorum, Angelorum-, S.Mariar,Eii*, Apoftoloruni,virortiin
fanftorum, & ChriHl ipflus; patrum, ia Mattdh,
de quo »» vitit
Zimmermaaai Analtlf. MifceU. menfir. meafe

3. "I.p. 73J, ItMi
in Mi(h. Frtuiii (0irviffi'it9^fva0cn von

?twberey
(>ev
50,311 tenentti'iWev^(0ef4?i(i}ten a Zeileroin Gtrm^

ricam liagvam vtrf. n. loa. Harjlarfftrt iftOrbflrfiijidjt.Cft
Luthtri fcriptit fif Balduini Commentario ad Epift. Pauli in
rintb. 548. Ex JTiero etiam rccenftt Mtcr. JorJdiim _
<ju. y.p.
de divino in morbis cap.p.p.^^. quod fpedrum in templo 8^ alttu

vices perfonc cujuspiaro geiTerit interea, dum illa cum Dzmdqe
domi fpurcisfirne obleSavir. De Dafmone confcsfionarlum a-
gente videri etiam potcfl M. Jac. Daniel. Emefli iin
X>i\betîU\t Dc Satana, qui perfonz alterius Iqco
peccata confeiTus & cocna dominici ufus cft ,
certi reddimur io
^Chrifiiani Scriverii l.c. appendicis §.ai. &c. Sic quod Cacodae*
'
inon etiam coram altari fub forma facerdotis Cocuam Domiiucam*
adminiftrarit indicat M.Jeb.JP'inckUn corciene funebri M.GostfrU&
Andrea, Supernitendentis Bornenfs imprejfa Altenburgii^-O, p',lit.
/ fi,i.Haftenus addudia vero nobis elicuit indignatio ergaeos fi»
refta, qui verba Hebraica, difta S. Scripturz crucis fignum&i-
,
morbis fanandis turpiter adhibcntêx^lMl.

lias res fanflas in
infimulinnotefcit,qu6d fanSIsHm* res fubinde citra fuutn He^

timum ufum, etiam a Diabolo enormiter adhibeantur, &(k Tob
illorum fpecie ftupenda quoque efficiantur; qu* omnes otxwjniO
homines cautos cfTe jubeant, In hanc rem apponimus his aoo4W>
monitum Philippi Melancbtonis lib.i.pbyf. variis ,inquivqfl|^'
grafTuur Diabolus. Interdum velut ludens ollcndit bona^^m'
hominibus. Inferimus his inlrmul not* vel moniti alicojusnK
verba JambUci Dii, inquit,
: Angeli boni, non apparent pMw
taflicd moJ6,fed proprio prorfus,
&
vero; 'Spiritus ved/inafi
phantaftico, fallacique Hmulant Deorum przfcntiam Dannb*
,
numque bonorum; idcoque cultorem fuum jubent efle

videantur boni, ficut & Dii &c. Ciim
iit ipfi
itaque ct haCTBjw»
. '
'ijfifii
Digitfepd b/ GoogI
'
Caput IV. Sectio I. '

fPj'
«Jiftis Diaboli nequitia eluceat, qua piosfcpc etiam, fallere ac
feJucere aufus, nec mutaturus pellem aut naturam Aiam ante

eft
refulutionem univerA hujus;quid nori molietur inter Alios fuosin«

Adeles, & qui ipHus opem vario modo implorant , aut non relu*
dantur mafcule iplius technis & afluris, cum fandis ceremoniis,
0 fficiis,& adionibus conjundx. O ! ter quaterq; beatos, qui fpiri»
rus rede probare norunt, ac fedulo cavent ne fallantur. Non
poiTumus hoc loco abftinere adhuc femel a charaderum luculen-
torum quorundam Satanz alia recenlione ,quos conOgnavit Au-
gufimiu Dt Civittte Ddi 21. Dxmcncs, ait, Spiritus nocendi cu-
pidisfinii, fuperbia tumidi, inAdcntia lividi, fallacia callidi. Pro*
'inde probe legendi illi,(horumque fundamentum & lapis Ly-
dius, videlicet Sacra Scriptura) qui Spiritus probare docent.
fncrepet Deus autem te, (incedentem impudenti magis fpe-
cie)Dxm'on, tuosque, quos inflruis, vario alio liciti & lepidi prat-
fextu in variis auAbus medicis ; Sic perfvafum Abi quipiam ha-
bent, par clTe in difficilibus rebus, & morbis gravibus utrum j ,
Deo , an vero a Diabolo auxilia petantur. Caveat proinde quivis,

ne fua faciar verba vcI' ment^ ei ratione expreflam,juxta illud-
notum apud VirgiUum JEneidos 7,
FkEiert fi ntqtteo fuperos Acbtrontd movebo,
fi juxta Paracclfi ufitatam loquendi formulam ; CCBill ® DttiricOl
Jjrllfcn/ foljtiffr bci^CUffd; <lcqUO FrtnAiut l.c.eju.i% 6 .p. 6%^.
Conantur quoque non nulli natuerecumPi*r4f<‘i(^,{'minime ta-
men celA habendo in hac re) Diabolum quoque piorum imperio
fubiedam ene,eumque oportere iis remedia fuppeditare , qux'
Ane confeiemix IzAone aut fufpicione padi ufurpare iAi posAnt*-
' Innuit idem ille bonus auror parum referre, an Angelus bonus
,
,
vcl malus, Sagx vcl Diabolus ipfe ferat opem , dummodo mor-^
,
bt depuIAo Aat ; Quemadmodum hunc autorera iterum Aatue-

re in Ub. de oceuh. fbilof. (fi mori, cdduco (fi lib. de orig. mor*
(
borum invifib. pug. nj. aliisque in locis allegatis ) indicat
Htrm. Ccnrteigitu Hermet. medici», /. 1. C4/. 21^. (fic. De
Faracelfo alioqutn etiam feribit Rumirrzitu eum, fua confesAone,
medicinam immediate d Diabolo didiciile, & cum Avieenna in
vcAibulo inferni de auro potabili difputaire. Contra hunc vero-
. (
.
goo ^RUTiNKui AMUurmuM Mssieutf

quid moveat Stnnernu videatur in ipfius prax. mei. l. 6ip. 417I
,
Uieb. Ertudiui in »on ^ct: 'S^betty f

p.6iîfc, aliique plurcs a nobis forte aliquando allegandi. Ab.
fit itaque , ut Parxcelfi hoc, & Scoti nos occoecet feotoma ,
qui tii.
4. difiina. ftatuic : lupcrAitionis efTe dicere, quod maleficium

fuperflictone non debeat depelli. Credat etiam Apella fententiam
Apulei in Apelog.i. qui criminorum non ducit omne id, quod &
lutisquxrendx gratia fit. Nos rc(Sius ex facris edoftos non Ia«
tet, quod mala non fint facienda, ut inde eveniant bona nd Ro-
man, 3. v. g. Sed apage numquid non Deus e(l in Israel, ut eant

:
iniqui ad Becizebub, Deum Acharon juxta 4. Reg. c, i. v. 3. Sedu*

Id itaque fugiat omnis ChrifHanus illicita a Sag» , Magis , Dia*
,
bolo ipfiuique affeclis provenientia pcndacula & remedia quz*
cunque, fi ve horridi & fufpeiî quid adjundum habeant, five et*
iam prztextum bonum prz fc ferant. Impii enim, licet Chriflum
in ore , umen Diabolum in corde fepe gerunt. Sed fuffidant
hcc de materia proxime ventilata, cum pluries in precedentibus
disfvaferimus infenfisfimi & capitalis generis humani hofHs ma*
chinationes, quas variis medendi asionibus admifecre non rato
ille folet.
^
Nobis adhuc res eflcura iis, qui melioris conditionis fusu
fapdleftilem charaderuna elTe contendunt , fl fcilicet illi non fint
abfurdJ, 8 ut conflent ex vocabulis vel literis Barbaris, & fi non

concernant Diabolum ; fed fi mod 6 fint typi, vel imagines fcul*
pu,vel alio modo formatz,quzleferant res illas quibus prodesie
vel obeire debent. Jam ante etiam aliquoties dc hujusmodi figil*
lis egimus, ^.497- illaquc ex metallis, gemmis, aut aliis rebus me*
dicis colligi & przparari diximus. Conflarunt etiam vel com.
pofuerunt ida quidam fub certis con(lcIIationibt:s , certasque ce-
remonias addiderunt , 8t quas plures alias circumdantias inTa-
Ihtnanicis his adioniLus vel artificiis obfervarunt. Innuimus
etiam fuperlus, quod didahzc figi]ia,Hcbrzis Theraphiro, Grs-
cis Arabibus Talismat Talisman &c. dicantur, de qui-
> ,
bus, przter alios jam i nobis allegatos , evolvi etiam poftunt Scn~
Jiger /. 1. epifl, Igo. /. J. e^, Delrio in Dictui/, mngie, 4. tjv. r.
R4ft,
Digitized by Googie
Cawt !V. Sectto I» '«Jox
R^. JbnEfrM (f David. Klmchi in 4 RsJic. Defenfto ha>

rtim renim ,jnxta qoonindani aatonun tnenrcm >
quoque pro-
ftactn CtOrg.turinf.Psrifienfi im
(
GtrmjmieMi^. verf» ) rom.1t^,
/^6u^fc. Verbis (peciofis illam doArinam quoque tuetur, tan-
q»am Gngularis patronus , ParMtlfut
Archid»M:Luo$n.i^\mt\}30
in locis floribus. Confer etiam ^ que (7fr/«»/«r/r4^/r mfyn/ir-
tbrofi anêr. nfmi Raurtyum tbtmr.fywtpnth. pn^. 26 f . 17O.0* r.
KoiuiBus vero dmud prolixam refutationem hujus fupelledilia •
illicita; ,(uper(Htio(c; & Magicae, tn»6 fxpe edam Diabolice exi^
fieotis repetcre,cum pluries in pratcedmribus de his egerimus^

Abftinuimus alioquin intenti in ferutinionoftro a prolixa di da-
rum Tilfemsmm tradatione & reeonfioneûtpote qua alioquin
non exiguam illius partem adimplere petuifTemus ; indicavimus
camen fufficienter forte loca, <x .quibus harum uberior nodtia
& vituperiora hauriri potell^denuo proinde tantum allegamus
. evolvendum Wr curigf.im4$tdit.(t Jnl. Rtitbelrum de
amuletis, uti & RjttrnjmntU.aui variis in locis Tilfemarum men-
'cionem feciont,anfamqueprabentpIurain.aUisautoribusde iis>
dem inquirendi.
Jam folum fidjiedam illoiumvediorum^pcmptottiin ori-
ginoD adhuc perpeodemhs,quc iddem xeminonefadet omnes,
m caute cima iftbrtim ufum procedant. JDocent v. autorts, quod
dodrina illa Talkmanica apud Gendles, admodum fuperftiuoni
& Idololatrix deditos,non{>arum exculte fuerit,de quo Stnmertut
/benifenf.tf dipnf.tiymic.f.i^. Fatetur etiam GnffsreUm l.c.
/.Ti 4 .quod huiusfflodi res apud orientales, rdIicet£gyôs,Per-
^
r86,Chaldzos,& cotum vicinos,prardpt>^ otrt»Btra>enm. ân-
ci verdzlHmii (int iidem praecipue quoad Magicas &illicttas a-
,
idiones cnpitit vofiri ferutmii declarabimus.
Audiunt inter alios edam harumretum promotores , & patroni
•ftfologi,etque chymid impii , quii didtsillis nationibusitidem
primordia fiaa quadanten? traxê videntur;bi qinppenimra fuis
artius iidentes,& in fuperftidonemfadle incHnantes, non funt
pro futoribus opdmis 6c omni exceptione majoribus epurendl
Htlmtn-
«'
.
•
.
)
€ci ^RUTiMOX AMUirroRti» Mbotcum,

Htlmontiiui» Tumulo pefiup<, iii. ejusmodi vttkoruto periapto*
rum propagationem monachis fupcrftitioiis etiam tribuere vi«
detur. Q^dd vero Satanas, r«visfimus generis humani hoftis»
ab initio mox in primis mortalibus , nimirum a Deo averfia Ca<-
ini pofleris , magicas artes feminaveritioftendit Kicol, HmeDut
in ttio UratitUvitufi cup. y.p, 250.®'f.Prartcrca Hturniut in m*-'
tbai. mtd. l, y t, i%.p. invcniorem magis & Tiiremarum at-
dit cITc PieUmuum. Plurimi vero fcriptores earundem autorcm
flatuunt ZartMfirtm apud PcrfaSide quo Reinefim in vur.leffj.uc.i,
p.%.Hond0rfifu h promptuur^xtmpl.p.%(b,Longinut in trino Msgic^
/, I. Libuviiuin txamin.phUofopb. nov,p. m. 25, &allcgati in
Blomii Ifexuimtru pjg, j.flTtf, AmoUui Montxnut
fimbfdfOffitta^^^vtpan p.94^ Stdefignati mHenr.KipptngiiiH-
ftitution.pbyjit. /. 2. (,7.p. 97. Arbitrantur etiam non nulli, quod
iimiberer dicatur quafi ôbttct vel Zoboraftrcs , de quo ckata
qucdam vide loca apud MUb.FreuJium Ix, ^v. i. n.^.p. j:.pe pes<
Hmorum horum magicorum inventione & origine conlulatut
etiam llrfium in AndltCl.fxcr.volum.uix.AndleUo i^.p,xy.(f hb.%,
. &
Andi f 6 p. 42^. velum. 2. /. 2. AndUSl. f 7. 48« Videatur etiam •
AddmutdS,thtmxOAVbtvonbtv^httttCdbdldp.u.&cX:^\yi.
"
plura de hoc Zoroaftrc,& hujus feripeis magicis cupit lcire,& quod
Ttrfomtdu ipCus nomen fuerit ided quia Feriarum magKler, & ,
magis inventor exftiiit) evolvat Johdn.GvdUtri Cbremeon tbro-

nitor aml. 2, p-Zl^. De iisdem aliis adhuc &
concer*
^ nentibus agit xtxdanGreg.Micbdilu inntuit ddGdffdTtUicuriofih
indudit.p.x^l. Tbeod.JenJUin.dbAlmtkvteninvtntunov.Mtiq.
fdg, 43. Mich. Freudim U c, fu. 9I & Cunr, Dituritut in Antitfuit,
tihlickp. 130. Examinet etiam quivis verba fequtntia,qu« de fi
^
ipfo Zora^rtm (cripnffi teftatur Clemens Alex.' ftremdtttm : hsG
confcnpfiZoroaRres Armenii filius.generc Pamphylus,in bello
- mortuus, in inferno moratus, & a Dilsinftitutus, De eodein
inventore Zoroadre verb,& tremendo morus genere , qu6 Dia*
bolus iftum affecit ,aut igne interficit, dum fc.( quia Deus haberi
voluit) fcintillas quasdam exAcIlis producere & hominibus o*
Acutate capit, agunt
~
Fb. C4mer4riM$»bor./ueti/,tentnr.x.e. pth
' '
‘ '
. p.Jii.
Digitized by Gdogie
' C AfOT IV.SiCTtO I,
f. ii allfgati in Tbeod»r.Z)»ingeri thedlro vit. bum. V0l.

25>S< £^vo/tf«r. 4./.2.^.fP/. Non pauca fori^
etiam accedent
aiia illis, de Zoroaftre prolixe contignatis, ex Petri Ldmbicii bi-
^
JiarU iiierdr,Li.c.j.f. 71. (fe.lmo integrum tradatum etia deZo«

roaftre didoedidit UrJ$»$tt, cujas titulus; de mdgoritm «retulu ,
sZoroaftre prodierunt, PdriJliteJit^/fHne ifpf.ProOat etiam

Pruncifei PdtricU dijftrutio de Zoredftre Ftrrdr. ijpr. Allegata
ha;c loca fi quis evolvet, ac revolvet, atque autorem illum ao
curatius cognofcet,vix magno defiderio fulpedorum pentacu<«
lorum tenebitur.
Non nullos equidem invafit hzc temeritas, impia perfvafio
atque aedulitas , quod fcilicet parum referat, licet fupernitionis
quid fubrepat illis periaptis , modo patientis con6dentia, atque
fic confequenter levamen comparetur. Hinc fequentem quae-
fiionem ventilat TralUentu L 2^r.i7. utrum medico rationali lici>
tum fit, methodica cura rite inftituti, credulis fuis xgris amU'
letorum, charaderum,6t id genus aliarum ridicularum admini*
Arationum ufum concedere ^refert inlimul illic autor plurimos,
efie curatos, cum viderint vel audierint quorum defiderio fla*
,
grarint. Verum quia cultus divinus in didis rebus fzpe pe-

riclitatur , atque odium & indignationem noftraro jufiam crebro
in przcedentibus erga ifias decIaravimus,nolumus bis refutan-
dis iterum diutius inhcrerc..
Non defunt alii etiani plures prxtextus, quibus ainuleta illici-
ta firpe defendi folent : GeutiJ/dgid nomine alioquin multa ejus-
modi fufpeAa atque impia in medicina tegi atque obtrudi fo-
lent crebrb. Sed vercor,ne plurima magica, rympathetica,& an-
cipathicafiat illicita, & incantamcnta,eaquefspei Oxroonisdo-
6frina,opc vcl concurfu non aliena ; fi nimirem accuratius d
Chrifiiane pbilofopbaRtibus rite examinentur ; licet titul6& pe-
plo vel fuco naturx , liciti , atque veri fint expolita ve} vefilta.
Bene etiam illud monet & injungit S/nnertut in frdfdt, trd 3 . de
eenfeaf.f^ dijfenf.chym.cum Arifiot,!i intrslidtiu iSitu
tfe. Cum bis jungi
etiammetetux Jodm.Addm.O/idndtr de Mdgidm
SiAgrippd devdnitdte ftitntittrum r.41. Câ.In{tfiinisquoq*, illic
^ •
Gggg I atMndi
^
, '
604 Scrutinium AMmrroKQ»i'Ni^cuaf'

attendi' meremur capita de iUkita magii agentia
in quo tamcn^ contenta de&iicio magix Ikit» cum
fimui de meate Agripf* teAatui. De hoc autoce ^(iip|l6
re potcft* quod flt in numero eonmi<
^miCttrigs fimmlsHLjff BMcbdiuiU ttivMrl<t'r-

KonpofTumusetMnhocIoooincaAaprcceuuttere verba
L rqt.i.nmumeft«ak,prtmanrinBiedkina Magtam» ac
faiutari itreprtiGre, vclut altiorcm (an£tioieflX)ue >qu^ n
na»:: ka blandisiimis proaisfis addidiireviiesreiigiotus
quas maxime edamnum cali^t humanum genus.- Mon* ii
gna recendone itidem cenfeauS' alia- verba hoc fiicktlda

Bemb. Stfiithii ditquifit. TbtrJiftvt.ft^. l. p. aa;. quida»t mqi
virtutes- magoeuca% ac fympathkasr allegando, fortem ve
ciorum evitate (ludent. Qui quidem fiuTiincur omnea^lali
quc alioa. Spiritus (ana hujus mundi virua fiium (pecie
turalhim aAionumoaulute lb]ec.l{lein»q;4Kigvishac^het1
latitans cavendiiseOiDeus- in toc medka^ntoram cabibiti
non fuit (irulbaneus.- Licear argocum Euphorimoee fcaphi
dicere (capbam;apage illa toc ac tsaXt.B^w.AimJtrtrmJbi
md. ci ta. p. aT}. htuicin modum loquitur:. mediana ioqwt,
get fub fjmparhiM &AntipatbuBnaturafia pntcxtUfqîibi
ritnas nugas venundari , idque pluribus hoc loco reticendis J
autem addii(51is Jemonftrat.lngemuifiepCyUbi in lU;eoêl rexi
de Magia agentes incidi , ac (kprbKcndi doAosy &Cbiâ
huic dodrimr plusjufto indulgere,qui teiseo ipfitts coriditiaa
legidcoam 8c virus ifctens>vtx fiuis- acUacrn feriptum amusfim
licitM pbydcte conAitutionein decenter ac AdEdentO' tx
imx. Hmmdmmi<:tmi»gim4kHet>met.med.JtbiXi.
ritureciiro , quod in retnKiysmagicis, unique Hermftk* k
ufkatis, Kodid magicpeccetur, quam olm*- linb- abbwreo i
tum non omnem magiam , deterritus Diaboli

ihelSabBi pelp^
quemirisdirisquetechnis^quasabifto magi»(mttItQiu»
ficiTx atque optimae aiioquin declarat*) fape admnip^poii
io auconam ie^ne. - Proinde NU 0 I.
idagiamiUem/quametiaa bonam
1
.
Capu IV^ Sectio I.
ralcm cenftnt, meram vanhatetn reputat ;nr()Ote in qua indofta

& femper etiam aliquid fuperlU-
audacia foleat dfeeffidcisfirna-,
tionis implicetur.finon maniftfte verbisût aliqua ceremonia, ta<
cite tamen auropinioneSffenfu. Melioris notae videntur olim ex»‘
apud Petfas Magi,2c iCta^ titulus, cum teftc Cicerone iw hl-
titisfe
dedtvimt. nonadregiam dignitatem pcrvcncriotinifi magor im'
dilciplini imbuti. Erudit etiam nos Plinitu t.y). bifT.nat. c,i. quod
olim Magi imperarint vel' ipfii regibus. De condiuone atque'
xftiinioprifcac illius Magicconfuli euatapouRCern.AgripfdLj,
c. 42./. 158- STf. Mich. PreMdiUiLc. fu. 5. p'.^. (fc. dliique plures'
autores. Sed quantum mutata mêrna magia plurima ab illa
prifea licita t. Sk perfon^^noraen (blpeSum no-
tum elK
Sed abeat Hzc pluruBa Magia, licet f^cibse etiam falutetur'
alba & (iatuatur alias, quodldcd line confeientix Lbc a quovk
,
eadem ufurpari polit : de quo,& quod Cernet: dgtippa ( magorum'

viiupcrandoru quondam Ceriphxus,&forre usq;:ad flnrm vitx
fux perfeverans,</e vetnirstt feientuervM cnp. 46) png.iC^.tf c.)
iftaro magiam damnet ^?vide«tur Job. Freiugim ntBtbus medie.
c*p. p: ip f Deeadem Maâ illicita ejusque divilionc reje*^
fia , dum nimirum quidam illam vel albam,& y>oiiTeiai'
nigraro nuncupant, habftt etiam non nulla ]ob‘. Gernrd. Voifiiu de '
fbtlofopbi» pbile/lfeSh L i; t,
%,f. 65. Hiertm
Jordamu de dhlin»
irt morive.fi p.x^: e. s>:p. îis vero" oraculorum Zotoaflris '
autor cenfetur Jultenm Cbaidem Junior, QognbmxM Thturgue fe-

culo fecundo florens, d*quoi’e/f;£4«»ên«r» hiftor.hiirerie /.'•
1. 1. 7./.US.' An autem propterftudiuro illud vel aliam rationem i|^li
hoc nomen accefllcitt,n(mhariol6r.Magia iftiusmodi illicita alio>

quin etiam ars- Atracia, juxta qoorundam mentem derivatur ab'
Atracc,qui'eaffl primuminTbeflaloniatradidUTe dicitur ; atque
hoc nomen quidam iterum putant abatro derivatum , qnianoAis'
opera & carbone notanda 'ab eo dclcendunt. Germanis tiC-
^(tuTKirbt ûtiP audir, Uti 'alii etiam nigromantiam pro necro--
Biamia ideo pronuntiant^ quod tamen aliis- non xque placet, de'
quibus ternb. '

i» Pyihonijfs Endoree pem t : con--
Gggg 3 , (ion:-
'
604 Scrutinium Amuiitorqii( Medicum '
attendi merentur capita de ilikiu magiiageoiia , ut» 3t ^4^.41.

in quo tamen contenta definitio magiar Ikiiae- cum aliis it^dis
6mui de mente Agrippa teftacut> De hoc autoce dki fc*-
re potcA* quod ifte Ht in numero eorum*
ûiCurUs BMcbdmtU4
Non poflumus etiam hoc loeo inta&a prarf eraittere verba PiittU
L i,
cjp.i. notum eft* ait, prtmnmin oicdkina Magiam * ac fpecie
falutari itrepiHic, velut aUiorem (andioreflsqtie*qu^ mîd>
t>am:: ke UandisHods promisfis addidUTeAnies reUgtonis * ad
quas maxime etiamnum cali^t humanum genus. Non indi' *
gna teceniione itidera cenfcaus alia verba huc facientia cx

Memb. Sw*kiu disûifit. TherMptvt.ftS. u f> 23 . quidam, inquit*,
inrtutes- magnetica», ac fyapaihicaa allegando, (ortem venefv
ciorum evirace (ludent. Qiu quidem &lluncur wnnes*rallunt<'
que alios. Spmtus (ane hujus mundi virus fuum fpecie na-
curalium adionum occultate foleUde inq;.angvis haefub herba
'
latitans cavendus eO*Deus> in tot medicatnentorum «Bthibitione
non fuitfrufttaneus.- liceat ergo cum Euphortnione fcaphaa’
dicere (capham ; apage ilia tot ac tanti^JUjm.Madfrenu Tbrf
md. c. tv p. 373. huncin modum loquitur medicina inquit, lu-

get fub fyinparhiar& Antipathuenaturalb pnetextu,quara plu-
rimas Bt^ps venundari, idque pluribus hoc locoretkendis.iliic
autem addiidis demon(lrat.lngemui&pc*ubi in iibros-vel textus
de Magia agentes incidi , ac ckpridien^ doAos^ & Chridianos-
huic doSrine plus judo indulgere,qui tamen iplius condicionem
legitMDam & virus Ifctenssvix fatis- ad-facre laipturz amuslim
lidtc pbyficir conftiturionem dêmer ac fuffidenter exami-
nant. HermdtnafCmriHgim de Wrmet. med. Ub. iJt. 4./. 3i4.quc»
ikureciam * quod in retnûsmagicisi uirique Henneticz fcbolc
ufitatir, hodi^ tnagispeccctur, oliin»^ qu^
Iin& abhorreo tan-
tum nonomnem magiam, deterritus Diaboli ineflabili palpo, at-
que imrisdirisque techinis* quas ab ido magkB(muItotum judicio
licitar atque optims aliotpiin declarate). rzpe admixtas coaiperi*
io aueoram ledkme.- Proinde NUel. HtmtliM ctto UrsiuUvitmfi
f. ap. Magiamiligm/ quam edam
tmpr, yr. bouam vulgdac natu-
rakm
rfgitized by Goo
.
Gapu IV^ Sectio I. <Jop

raletn cenfent, ineram vanitatem reputat ;iit()ote in qua indoda
audacia foleat ciTe effl^cisHma , S( fempcr etiam aliquid fuperiU*
tionis impljcetur.finon manifeftc verbisâut aliqua ceremonia, ta>
citetamen 'auropinione&fenfu. Melioris notat videntur olim cx>*
titUreapudPeifas Magiae lC&guetituIus,a]mtcftc CUtrontintx,-
deihvimtt. non ad regiam dignitatem perveneriotinid m9gor>im'
difciplini imbuti. Erudit etiam nos Plinitu l: 30. bift.nat. c,\. quod
oliin Magi impersrint vel ipfii regibus. DO conditione atque'
zflimio prifeae ilHus Magixconfuli etiam poted Certi. Agrifp* l. a,-
c. 15B. flTr. Mich. Preadiut L e. p/. 3 . p; 5. /3V. M/fut flares'

autores. Sed quantum mutata moderna magia pliirima ab illa
prifea licita l Sic 5/m«ffw ^|/'^fonad£nonien fulpedum no-
tum elK-
Sed abeat Hzc plurima Magi^ licet fpecibse etiam (alutetur'
alba & datuatur alias, qubdided (ine confeientix Lbc a quovis
,
eadem uftirpari polit de quo,& quod Cornei: Agrippa ( magorum'

:
vituperandoru quondam Coripheus,&forreusq*,‘ad finem vitae

fuae perfeveransiê vanustt [demunm c*p, p4g.\6\-Cc.')
iftaro magiam damnet , ..videatur Job. Treiugim «tSibus medie.
CMp. 39. p. tp f; Deeadem Maâ iincita ejusque divifionc rrje-
fia , dum nimirum quidam illam Seyârvel albam, yopiTHo*'
nigraro nuncupant, halftt etiam non nulla Job'. Gerar d. Vesfius de'
%.f. 65. Hiertm Jordanus de

pbtiofophia (f pbiXefiftBU l. li e, divino
in merlntc. p. z^.e.pi p. 36. Aliis vero oracuIorumZoroallris-
autor cenfetur Julianne ChaJdam Junior, cognbniM Tbeurgus fe-
culo fecundo florens, dequoPe/f;£.4«i^mi(f«« hiftor.Uttraria //•
1. c. 7.p.jig: An autem propterftudiuro illud vel aliam rationem ijifi
hoc nomen acceiTcm, non harioIor.Migia ifliusmodi illidta alio-

quin etiam ars Atracia i )uxtaquorun(»m mentem derivatur ab'
Atrace, qui eam primiînTbeflalonia tradrdUTe dicitur; atque
hoc numen quidam iterum putant ab atro derivatum , qnia nodis
•
opera A carbone notanda 'ab eo dc£rndunt> Germanis Mc>

0fb\t>crb( audit , uti alii etiam nigromantiam pro neao--
mamia ideo pronunciant^ quod tamen aliis non atque placet, de'
quibus Py>b'oniJfa Endorea pern t.ton--
(ion:-
6g{g
. >
Scrutinium AMUtExoRUM Medicum.

ciifn. I. />. 4 * 0 CT Micb. Freudiu* l.c. qusft.
. i6u M«UO verd
nc eadem magia alba , xque ac Diabolus albus, prz nigro majora
pericula minetur, veluti ni fallor de albi Diaboli fraudulentia pe-
jori integer tradatus proflat. Etiamn quis album fibi fingat auc
ccnfeac exiflerc Diabolum, qualem iGthiopes communiter pin-
gere dicuntur, (ne ilium dignari fuo Gentilitio colore videantur,
ceu allegat hoc Ccleberr. Jol>m Ludelphtu in hifior.Mtbitfic. i. r.
f.14. §.35.) mature tamen &
ferio decet eundem vetfipellcm fu-
gere, ne fero quis deprehendat fc ab illo deceptum ; fl ferte ipfius
Angeli lucis formam fimulatam quis (it qualem alio-
veneratus ,
quin peculiariter etiam cavero julKt facra pagina. Vereor enim>

ne ejusmodi incautis aliquando , uti damnatis omnibus in regno
^fius tenebrarum compareatDiabolus iftelong^ mutatus a colore
albo & (latu innocenti vel innoxio fimulato priori: Curnineum,
ejusque horrendum ergallulumihfernale quadret fere infcrlptio,
UZ alicubi in carccrc, intus atr6 colore ubivis tindo, annotata
3icitur legi : > -
AdmaUpdtrdtabdc funt 4tr4 ibt4tr4f4r4t4.

Atro carbone enim iftiusmodi omnia notanda funt, etiamfi maxi-
'me album colorem nornenque gerant vcl mentiantur. Sic olim
'
alb* Frifiorum mulieres , Sylvx, aut Nymph», puerperis & pere-
grinantibus infcftz, non melioris cenfus fuerunt , de quibus Cern.
Kempenfis lib. j. de origine &
fitu Friji4 , &
yUeb. Frtudim Lc» fv.
Af 74. f p. 7p. ». II. Magia porrd intcaalia ideo etiam nobis
lufpeda eft, quia Diabolus eandem aliaquc fimilia , vel publicis
in (cholis docere non efl veritusolim, dequo Jeb.Frnteriiu Cos-
tinomnmin p, ii. p. 6^. Meretur etiam huc trahi locus apud
D4V. Freliibium] in Vintorio p4rt. c.33. p\ 5Jp.In arcc V icedria,
inquit, prope PariGos Diabolus quondam Magiam docuit, & di-
fcipulos fuos poft armuum fpatium ,omai diabolici arte feu nequU ,
t.ii qua aliquoties agitata &

fui probe inGrudos,rot«impofuit,
verfacum, qui inde delapTus efl, merebis loco libi refer vavit, uti
vulgo rumor fpatgitur. Illud quidem non abs re efl, quodlocus
ifte fpedris admodum hodie adhuc infeftus Gt ; tiaiilenus Freti-
ebine. Quales dodloics itid^ agno vctint in papatu ii, qui publi- '
•
fi
Digitized by Coogie
;
CAftiT IV. Sectio I» 6ef

ce in Academiis Magiam pariter prxiegcrunt (de quo/rev^/icr 4
M. 14. ». hp> 19.) peniitcnt pie curiofi. Proinde veros Chri»
Aianos decet omnia rite probare, nec quodcunquc indii&renter,
fed quod bonam eft , recinere; hinciidem ludicrasiAiusroodires,
ac perBda & fufpeAa periapca, & remedia merito profcribunt at-
que damnant ^ 2< d contrario lickis, licet fegmos interdum ope-,
rantibus, remediis contenti funt.
Neminem vero decipiat inter alia etiam in dodrina amule-
torum & irritaram curationum varius prxtextus, multitudo vel
autoritas errantium & illicita fvadenuDm;non ignotum quippe
cA illud Poctx , quu dicitur
Kil*t4mbUjpbemum,quod iunrepmrep4ir$nMm
M/trem reddere boHirificumr
Cui (ententix analoga pend verba > nec a veritate aliena reperiun-'
tur apud M. Ant. Aiuremm vei. a. OrMtien. 1« Monendum prx-
terea duci mas hac occalione,ut omnes in fuperilitionem & credit
ntarem proni: cauci lint,ne varios etia libros viris fandis cributosir
eorum cfle certd exiAiment,illosq; reos ma^x’, & peiltmarum ar-
tium putent ; ceu quidem libti hujusmodi, fed falso illis adfcriptv
innuunt. Caveant ideoque omnes ejusmodi fuppoficitia (cripta,
& a variis contentis , vel traditis periapris atque curationibus in
libris iftis abAineant. Docet vero Greg, Micbdelki» net. nd Gef^
fereJi euriejft.p. 49®. qudd varia ejusmodi feripta vel aufus me-
dici falso S/tlomoni , Psulo, Eli4,EfdiM, Adamo , Abrahamo^ aliis-
que pluribus eribuantur.I> eodem argumento agit Cem. Agrip-
pa de vanitate fiient. c. 4^. O' c. 47.^. I7f. Inprimis vc»6 '
Salomonem his rebus indulllsfc fcribunc illicitx dodrinx amu*

lecicx deditKSic patet c Jefiphi l. g. Antiquitat. Judaie. e. 1. p, aix.
quod anniilojnarib^Dxmoniaci admoto a fa/emMCjinclufa fuerk
radix.Indicatx fculpturx,vel figilla Salomonis etiam ab amoribus
non raro allegantur, de quo in Zimara T, i. Antr. Mag.p. i-p, 197.
GotUniide ungvent. armar. (ceu tradatos hic continetur in Rae-.
tr^^tbeatr./jfmpatb.p.iof.kdi^dmMl illic de Salomone negatur)
Cf in Caftrit L^gini Trine Magit^p, 430. Scd de his inlimui vi-

/io| Scrutinium Amuletorum 'Madiojm.
,dcf i merttur jij^Kcuun Excell. Framm^»/ defafuit&p.
^.174. St alleg4ta,in Cunr. Dieterici AMieimit.Bibltc. f. 630 qu* ve-
rioia de eodem revelant. Similiter de Ja/e/A», c{\^Mofea Sc
S-ilenortem iocufet periti r,!itque urus maîx illiLitzdoqultur et>
jam ]ob. Langiiu L%. epifi. 34. p. \6^, Jbidero vero autor p. 166.
^Dteo» fuam de difio afferto ita exponit :.hjnc,aic>Mofen&
'Salomonem noaatlntror ignorqffe,fcde6 nomine didici£[c> ut il*
lius impietatem redarguere pollet. MoHs miracula autem Det

'0uffu perad^êudquatn^ magia vetita dependiffe innuit Mkh.
^reudiuei c.qv.%. j)e Salomone itidem abfolutoa prava iOius*
modi fcientia vel doArinahauffa agit etiam de di-
vtnoiti merbU e. ^.p. ji. 0 frtudim L s, qv. iQ%.p, 403. Qui Chri-
*
.
Aum aIiosquefan£H>sCabaIi atque magifi uibs effe. St ob lingu-

lare.fuum ten\pcramcntuan (lupanda <prcfikiire, £als6 ncc fine
^laiphemia Aatuant, annctfat iterum

ig x4* uti (i c4pUeii. pag. at>. ubi inlimul autorca pluies blafphe*
liniam iAam refutantes ac rejicientes allegantur, innumera po«
jiuiffemus itidem colligere petiapta illicita, qua paffun rparfado-
ptebendunqs^ (ed indigna recenAoneiffa plurima cenfuimus.* i>
deoq; nonjiiO indignatione ac re^tationeeademin noAro Sera*
tinio dignamur.Muita quidem haden^ nomihetenp denominavi*
anus iAiusmodi tnedicamenu & periammata illicita, quibus tamen
adhuc annumerandi funt numcti varnfiarrooniciScmagicieumui
• modum adhibiti,gcAiculationes,breviculz, varia,
luArationes Soexpiationes illicitis rebus inAitutz, berbs, aliaque
res confecraur, incantatk>neSfÂvx‘nr,(u«^^«i<«& ,cbaraderes,
figUla, lamina; ignorabilibus liceris literatz( juxta wf/«/ M*dt»»
renfemî» operum mettmorpbof. i. ^.p.m. i:7.)ia3aguncul«A Ha*
cunculz , quibus SÎU in bello ufus effe aidtnr apud Crsuzium
.S4X9*. I 9 . e. IO. Qusderomalz note quoque funt Cabalz , Em*
p£dmi,cx:ti^,rchediasmata, <p reculm fyngraphz,Felcenniru ver*
fus, carmina (juxu Livmm)Si. verba devotoria varia; item
Carmina,Mar£B voces : nltuue vero hz quales fint, docet
iUiMfiutV4r,k8..p-x’p. dt,a!ijap\me%» Nequaquam etiam inter
jkiu periapra locuamveoiom OoaiMuies Homenezf juxta 4:£us
bigitized by Googie
.
Caput IV. Sectio 1. ^09

I9.0djsf.) fangvmem fiftcntfSide quibus aliisque fimilibus a-
gunt PlaJO /. 4. de Refubl, Plinius Itb. 28. (• 1. Tr&UiAnus 1 . 1. cAp,
9. (fc. Gnbr, Naudius de ftud. milit, lib. i. pag, 404. 422.
NictUut Myrepfiui &alii apud Pereertum in nteih.med.
allegati
hb. 2 tap. II. Dftrio disquiftt. mag. lib, 6. cMp, 2. fibl. 1 . qvj^.
.
I. £5 Hornius Htfior. »4/. /<^. j. f. I j. p. 184. Exulent pariter a no-

*
ftiis amuletis licitis annuli phydci & magici varii (de quibus plu-
ra alius noflri Scrutinii locus (iftir) item inaures Hmiles, & fcuta ^
Davidica> Hzc vero, qualia fint, fiquis experiri gcflit, evolvat

Jul. ReiebeliitraH.de amuletis p. § 6 . 0'r.^ Grsg. Micbaelis netas
in Gsjfarelb curiofit. inaudit, p. 272. Pertinent quoque ad dida
prohibita : niceteria, litcra; Epiien2,de quarum poflremaruro con-
ditione &ufu noserudiunt Erafmus Roterod, Adag.p.j^x, Henn,
„GrosJiusyi.aghis p.î. \licb, Freudius /. a.qusft. J77. w. %i.Henr,
Kippingius in inftit.phyftc. l.x.t,j.p.97.Greg, Miebaetisl. a.p.i 6i^.
Urfinus in AnaleH. Sacr, volum. 2, Li. An. f pag. ig. Bafil. Faber,
Tbefaurof. 832. Dan, Har mactius admiranda Pbypcap, 135. Cabr.
, Naudaus de fiudio militari l. \.p. 374. Cunr. Dieterietts Antiquitat,
Biblieis f. 522. £S' Joh. M/f^4f 1 Dilberrus tom, u dijput, Aead. 8. p.
.
154. Plutarchus 7. Sympof, 5. Clemens Alex. L p. Strom. Svidas, He-
fichitu ApopolimfS AtbenausL 13. & allegati apud frrnii.

*
(c^miebt in Pytboniffa Enderea part, i. eouc. ip. p. 370. £3 c. Qua-
- Ics praterea fuerint autores literaruro didarum, fcilicct Ephefiii» -
& quibus feriptis vel libris deledati Hnt.ex illorum refipifccntia

colligere licet, dum libros fuos contulerunt &comtulTcnint co-
ram omnibus de quo & illorum pretio AHorum 19. *. ig. jp. £J*c,
,
ubi inGrxeo textu $ nihil aliud funt, quam magica &
curiofa illicita, juxta quorundam mentem: velut etiam Syrus &

Arabs paraphraftes Magoruru nomen illis addunt. Dc Periergia
dijjiutaiio edita prât ITitteberga i68f. d hiag. Chrifl. Andr. Sibe-
ro,(f Gecrg. Cotti, jacebi, Autorcs non nullos, qui itidem de libris
Epheflorum combullis Se horum pretio magno agunt , quo fcilU
cet xllimati fuerint > annotat dodislimus Dominus D. Rudolf. Ca^
* *
ptUeus Nummo - pbylacio Luederiano fol. * <. Sufped* vero Sc
'illicit» funt omnes curationes didis vetitis periaptis St Hmilibus

H hhh nu-
Digitized by Googie
ifo SCKUTINIUM AMULETOaUSf MeOICUM.
nugis ac modis innitutz > d< quibus Tpariim in autoribus mentio
Hc, Dabimus vero adhuc ejusmodi loca illis hcta , in quibus i
(cripcoribus quibusdam eadem approbantur, & docentur, i qui«
busdam vcrd rclûtationis gratia folum allegantur. , Proflant
autem varia \nCimringiiiMrodM3ioHtmed.c.ii.p.\M.&e. Sacb’
jit GdmmArolagia p, 363. iJ'868. CJ* c. Bodini Ddmmtmttmdl. jjr.j,
Sfttrmti it mti/c, non medie ^.^4.- MAhih, Getgtri Ketegraph^ f.5.

p,^l.(^c.Lud.j^vr\id(iVObcQ^tnQ,d qUAfiiom. 35(5. p. 66^. ti
p. 66p- fe.y?.35g./'. 67J- ^
qvifl. ^Go.p. 6?%- HormihtfimA neaui
rdl. l. 3. c. Stumpfii tn bertCrfldrtitifl bcr furoe|>mf?(it
3rtUbct:(J5rfUd Ub. l.c,^.p,i\.l. a. c.l,p,6%. Aiylii AntiduarUmt^
dico chymk. reformat. hb.\.c,6>p. 6o»Cfc,Job, Cutrr. Ditlericbii
Jatreo llippotrat.p. '•aj, Gabr.Kaudai de fiudio militor. l.up.lGq»
injo. Rniodai dtfênfat. med. & quidcBl in Injiitut, phormoetVU
/, 2. c. n.p.i^.O'f. Rtintjii Epifiol.
4f. p. 332* (S jS3« Ejiudem in
vjr.leil.t.^.e.ij.p.^l^.c.if.p. 572. f.17.^.638. Tondleri in di^r-
totionibeu, tiippii proltlemat.pbypc. p. z^.ffc. Erone. ValUpi Pbi»
lofrphia fot r. c. ^.Ztoelferi phormocop. Regio p. 141. Umeri dent-
pbrti.Li.c.i^.p.ny, Solmuth.obi/ervot.c.^.of>f.%i. Bortbolnu
ie Eorolyt. p.\%. in Collegio turief. Parifitnj. Germoniei reddtto
toUoqv. 21. in htufmgiifafiicul. dijfertot, eUput. uHenrnii mctboi,
med.l.-^.e.7il^.p.-^^^.tfc. Mellenbroccii de Arthritide vog. fcor'
lut, p. 6p. (fe. Job. Erntfti Pfulii de Adagio p.^. fit*c.Reiepi tam*
po Elyf. qv.zz. Cf 23. job. Longii 1. 1. Epifiol. 34. lEîeri de praftigik
Damon, l. f. c. 8. H c. Rattroy. theatro fympothet, p. 641. in Pouli
Zothio qTjejtion. medie, legoL l. 3. tit.qvq/lion. 5. pog, 233. Cojporie
Brovo Rtfotut.med.i7.(E iH.^6-Q’c.Joe.Ponerat.Brunonitin dqg*

ntar. medie, gener. p,6p^.&c. Ext, Paul. Ammoni de moter. md.
p. 14. (fc. Rutgeri Loenii iommentari» od lib. 4. leban. Fernelii po-

tbolog. p. J87. inDclrio iuqnif.lih. 1. f.4. ditquif, Caforit Longini
trino magico. Jungi hIs pariter pofluntautores, jjuos de Magia
licita vel defenfaSe illicita fcripniTe comperimus;Sacpisiime e-
niin magiae licitae putata; atque declaratae illicita commixta de>
prehendent curiofl atque Chrifliani indagatores ; fed retnini-
icimur nos de magia caute tradanda in przcedentibus etiam e-
,
y i gifl^
Digitized byGoogl
«:
Caput IV. Sectio r. 6tt

giffe, cujus nomini non raro in autoribus refpondent artfx.
Dcftmilibusinterim curationibus illicitis annotatis ac refutatis
agit \t\Aca\ Job.Rudirtgerut tKfoneioKum dfe/idibus duabus dt tkm-
gia illicita imprcsfis. lena Anr.o idio. 1 C
6 J f. His anncft.intur
quoque Autorcs illi qui de Itiperdicione aliis (cripfcrunr. Mulca
loca etiam de variis ejusmodi illicitis cutaricnibus medicis a*
gentia proflant allegata in autoribus Tilfematum doctrinam
tradentibus; veluti Reuhcltusintet alios kx\^x.QXCilntraiiar.dt
amuietia varia ifliusmodi pcntacula ex autoribus collcda tradit.
Multa quoque farina; fimilis Aihan.Kircherus in
mdipo (S Ioh. Pratorius in Philofopbia Coiut^^ in tradatu POU btm
^tcbsâumcn^.141. aliisque in fuis libris, dum multotics iu-
perAitiofas curationes attingit , easque pcrflringit.Exoptarem
etiam , ut Sacerdotis & Theologi cujuspiam ( in urbe quapiam
confini ante paucos annos detundi ^colledanea de variis fuper*

ftitiofis aufibus medicis, & anilibus curationibus ederemur
quorum titulus dicitur etie, tOcibet: D^(l^cn(0imibcn

quo mitera & mirifica plebs quadantenus crubrlccret , refipi'
fcerec«& tandem fceleratas ejusmodi res magis dedifeeret ac de-
clinarer, Deique nomen & majcftatcni ferio cultu magis profe-
querctur,ne adeo laederetur illud, tacita & aperti iAiusmodi ido-
lolatria. Miror vero atque ingemiico non raro , quando medio
in ftnu & receptaculo Chriflianz atque orthodoxz noflrx reli-
gionis ejusmodi reliquias Ethnicorum, Pontibeiorum vclSatanz
obftrvo adhuc fubinde pariigi.Neccfiarium itaque, atque ex re
Chriftianz religitmis ctlecenfco, uc facerdotes noftri orthodoxi
ferii & crebri omnium ruperflitioforum & impiorum aufuum
prohibitione ac detcftationcifta eradicare jugiter conentur. In-
culcat etiam fimilia mandatum WluA Ltsfiovici 1’nptrat. ad capi-
tulaiion.Kareh magni addit. iw.cap.hpag.nC^. admoneant fa-
cerdotes fideles populos , ut^ noverint magicas artes, incantatio-
nesque quibuslibet indrmitatibus iiominum nihil pofTe remedii
conferre: non animalibus langventibus,claudican(ibtis,vel et-
iam moribundis quidquam mederi, non ligaturas oslium vel her-
barum cuiquam morcîu adbibitas prodefFr,- fed hac efTe laqueos
Hhhh a ' &
6n ScRtiTiNfUM Amuietorum Medicum.
& inHdias antiqui hoftis,quibus ille perfidus genus hominum de*
cipcrc nititur &c.Quc(nadmudum etiam Care/tu M^gniu fancit: ut
aClericisvellaicisphylaifteria.vel fal(z infcriptiones, aut ligatu*
rX} quz imprudenter pro febribus aut aliis pedibus curandis ad*
, nullo modo
juvare putant vel ab illis vel a quopiam Chrifti*
ano Hant;quia nugies artis inBgnia.fnnt.
Si cuipiam dida hcc non fujSicere videntur, & quis plures
iftiusmodi curationes, figillis atque charaderibus inditutaSyCum
fuis autoribus > feveris dodoribus, & propugnatoribus feire dc*
fiderat deprehendet bos & ilIos,cvol vens Paracrlfam Ui.fbilof.

,
f*g*c. c.6^(^ drf. IO. AfpendUup, m. 67, £5'c, uti & de occylt.philo-
fopb. Arebsdox. mdg, aliisque in locis pluribus illorum autoris
librorum. PoAhzcrcus atq; fertilis quoq; vetitarum curationum
tHAgrippdin fuis operibus, cujus defenfor ac difcipulus /P7rrnr
non optime etiam audit, cum aliis pluribus feveris magis Magi*
carum rerum dodoribus, lorddtto ie divino in morbi* c,^\.p^»
\%^MFrtudiol.c.qvdfiion.:^%\p.6%u\n\\ox\:{m complicum nunic-
. ro etiam {\xn\Crolliu* Bdfil.cbytn.p.\ii,(f aliisque in locis
pluribus , rVem in ntyfter./igtllor,p,\^.(^c. Pertdmdg»
ndturdLp.^^y. 8c Trd(iid»ia,qvi\in hb.^. r,4..etiamonendereco*
natur tiFe/M«arhirce rebus hdem quoque tribuifle; quem tamen,
uti & Hippocratem immunes hujus reatus pronuntiat Cdfidr.
Rties cdmp. Elyf qvdfi. 13. 8.^. 252. Docent etiam alia Gdltni
Ioca,itiipnusfcripti$ reperienda ,
quod averfatus (it illicitas e*
jusmodi curationes , velut inter alia ippm(.6.it fimpL med,p,
77,ejutdem 2. de med. locdL evolvi potefl. Quod GdUntu etlam'de*
liria & nugatoria vocet ejusmodi periapta, medica ratione aut
operatione dedituta, condat cx Sim.MdloU tom, 2. tdni(.coUoqvA,

E^fimili defendone contra (
ip(i tribuentem abfur* .
dam amuletorum dodrinam ) videri etiam poteft Gabr», NAtt-

ddiu de ftudio militdri l. hpdg. 430. c, &' Erdfiu* di/putdt. medie. ,
i2.§Mi9.£f 123. Inter Gdteni opera equidem Latina 7»

1^4' extat libelbude incdnrdiiotit t dd/uratione fuJPcnfione
varias ifUusmodi nugas didas continens , quas tamen ille non
adeo approbat^ Gdteno^tiam falsd adferibi hunc librum fentit
lorddnm dediviiuinmorbitt.i.p,i.(f c.^2f?i8tiPluradeejusdem&
HtppO’
'Digitcecl by. Googie

Caput IV. Sectio I. di/
Hiôtrjiii arfHmio habet idem ibidem />.182. Dc non nullis aliis,
quichjrafteriflicas & alias niperftitiofas medendi asiones pari-
ter defendunt ,
quos tamen fimul impurjnat , agit etiam Micb,
Doririg itu de medico fj* medicina p . 100. c. Patronos non pau -
cos Ivijns doflrin* reperies quoque annotatos in Rattrdy The»
dtr. fympath. f . 34 j. c. G»br. Naudti l. a. lib. l pj^. 409. 417.413.
(Sc.Zi. Freudti l. d. qusfi c, in Hier. Jordani l.d.t. 189«

No;i invidere itidem iftis rebus \\ 6 ciut Sopborin.Ko;.AekM de fale
cap. \\.fen,i 6 .p.%\d. aliisque in locis pluribus fuorum feripto-

rum. -Si.militer M.traa Antonitu Zimard Antro mag. mtdtc. Tri.
themiiUiJêrcetdnuj in Aiexicdc.peJI, Pomponatiuc, Albertns Md~
gnutÂrnolduc de villa nov. Tburneujfertufieorg. Phadro Chirurg.
minor. ALtalduc memor abii, Tilinunnuc , Mercuriut^ Marcelltu
Empyricut de medie ament, perne litu , Plato Âititu, Serentu, item
fui Cabaltflicd ioUrina dediti /itnt, uti Si Starieiut
^C^<ili<pdrt. r. p. 17. Cfc.fPp. iz.ffc. Marf. picinus de vita cce.
iittts comparanda , Jcb. Erne^. Burggravius m
ArbiUe Panepfo
/.114. CT 119. aliitque in fuie feriptis ; intpiflola ab llranckhdm
f refixa Burggrevii de Biolicbnto p. 7.8. PPc. Defcndcrc itidem

tr,
videtur verba & carmina morbis a quibusdam oppofita Aug. Eiz'

It rus Ifag. Pbyf mag. mecL c, 6 ,pag. 14P ^ Leo Sv avius eompend,
medtein. utriusque Pareeelf.p.ipi. 17;.CJ' c.(P pag.-i%\. Non paucos
alios fimiles verborum & carminum patronos, eosque refuta-
tos quoque fidit CafJ.Bravo dtlfutut. Apologet, fe[l. i. Refol.\7.
^d.fê.delmp(almis& Impfalmatoribus fimul improbatis l.d,
fcfl. I. Reft>i,t%.&c. Superfedcmusf.mcorcs plurcs dc hac ma-
ceria agentes, & autores annotatos apud pramifibs huc usque, vel
apud paul6 pofVallegandos, iterum jam repetere prolixa & tz-
diosa ierie. Multo miniis placer nobis fingulas curationes re-
cenferc, qnz verbis &
aliis ejusmodi vetitis modis peradz pro-
dant rpaifim annotatz. Forfitan etiam inpoficrum in publicam

lucem prodibunt plurestradatus peculiares dcfufpeiîs periaptis
& parronis eorundem , quemadmodum alicubi GothefrAôigtiut
promittit librum, cujus titulus elk rnelaemata pbyfica,'\T\ tepoa
ipondet aclurum fe dc verborum virtute; qui iibcr, 3c al.iplu-
Hhhh 3 res
_
<Si^ SciriTiNjUM Amuletorum Medicum.

jtnno 1674.. Eherlidri/i Rudi>lfh. Rf§Ondentk
\Aii-h. 2-^ftftf /Item Job. Hjrtm. Misleriu philofupb. patursi tbtti-
ca p.xo.^,\09.Cjmeranu( in borU fuccift\cent.l.t4p. }0.p, IO»«
CS" c, Djn. lidrinacam in AdmtrAndd phy/icd p, 1^4. (£ c, Ditnur^
hrarkius de peffe p. 176. Phil. Hmhfletteruf dt(> 2. ol>f. 2. p. 212. fiff»
Sebottns Tuhmc. curiof. Hb. 12. Cd/}>. Ebeliw cptr.philof. tom, J. id

vinkiu imjîyutionU p, 18. (ft. Gdbr. Fontanm medie, Antiherme-
tiiA fcB. 3. c. 4. p, 176. Bald. Tintetu a (i5 uii>cnt!c^ Hb. 8. cdf.mti,
20. r. 367. Fo/cjfui /. 5». obf, med, J2./». ôi.&c, Ferne/iuede dbJii,
rer.cjufis hb i..c.t6.p, Jip. Conrirîui de Hermetic. ntfdiein.l.u
c. n.p. 112. aiiuque in locU pluribtu, yidrtimu DeHo duquilit. f»4-
,
gic, Tom. 1./. I c. 4. qvd/i. u(^£,p.i^. tem.z.l.^.r.x,qudft,4,fe8.
tom. 3. l. 6. c. i.fin. i. qv, i.p. 140. Atberic. Gentilis ad Tit. C. it
mjhfiat CJ* mdthemdtitis p. 83. hb. Langins L i. Epi/f. 34» p. I59 t. ^

Simon }A.tjolM tom. 2. codoqu.^. dier, caniculdr. p. 278^ lob. Chrh
flidn Trommdnusdtlput.de fjfcinop.6\.^c.p.\\4.(^c,lS
Micb.Frrudmi in (&en>i|)t’ns# 5 ^'»: 0 cn i>ec wn
p.^yp.iS" c. Wtcb.fdavemanntu AmuJ}ofen.i,c.^\.p.’?oo.(fc,Cdf,Ld»~
giniu inirir.o Wdgieo c, 8. /».14. e.^.p, if, item c.io.p.li.Cbriflopb,
Befoldut JbefduroprdFlic. fub voce p.^\. Htrm. Grubius tU
drcdti. medie, p, 84. (fc. p. 92. O' c. Telix in comfilitr.
Thtflog. decad. 2. num. 12. p. JO. Cunr. Dietericw AntiquitdtMibUm

*
cie /f 2i.£J'f . £3 iu latreo Hippecrdiieo ^jy.i^c.Utpei^
cus Kipptngitet Inftitut. Phy/ie, /. 2. e. 7. p.py. I»b. Phdrdtn. RbltHf^
medteind Sydgyrica p.37t. (S in medie. militdr.dogmat.HerrneU
litu
^sgic.c, 4. Rugeritu Terreriut mttbod.mtd. l.i.c.u. leb.GerdrtL

Vosfuu de Pbitofophid £f PbthfopborumftPlis /. i. e. g. p. 64.
Idc.PdUc. Bruno Lexico CdPltUi renoVdt.fub voce cbardGerii p.X%U
(^c.SanPlorius de vitand. error, l, g. c.w.f i6l. /hbdndf, Kirtbt^
rtu de drt, mdgnet. l. 3. p. 6%p, & in Oedipo ,
Micb. 0«eringim'ie
Medicin. CT Mtdtco p.99, Tei. Plttertu de febrtbtup. 198. SF dliit
in locU J. ]. Boifdrdut de divindtione , Gregor, Micbdelie notu dd
GaffareUi curiofi. inaudit, mullee in locis ,
Ldurent. Pignorim
cbardFlerib. .Aigyptior. variis in locis , loban, Rainoldeu cenfura
Ubr. Apocryphor, veter, Tefesment. pluribus in locis tomi tetrh
euqut
t.
DigitiSed by Googie
Caput IV. Sectio I;
nifMt, hhjn, GerhArdtu L. C. de tege Dei $. 112. Msrc.Aurti,
StwrU.ut S ilom^ftiê p. 69. M/tw. Sehmuckius acuit, magie. mcr»
ior. furjf. p. 44. MiVi. Bappitu ini ^t^n<y ÛOff > llStt) WUtte
betbud)e p^tn. i. p. ^5:4,. er c. ahuque t» Utcu plurthm , & tdttn mt

n)Ul1^^rbiU•1^4>l•» Acibenni>VOmbf 7ittineyf 0îad)cpdrt. i,
(^c. jAC.Joftpb. Jtepferiu mjHtiduiiiate advitam longiorem

f, 4f.
c. io./>.347. (S’c. Cunr. DietericM in Eccl. T. 2. p. 6 CZ- (Sc. Fnd,
B*ldutniucaf.conf(ient.L'^.c,^.CAf.\.^.& f^g- 7 ^^' Ludov.

Dunte caf, confcienu e. io./j^.I. qusp^ 41. c.p, jof Naib. Hod- .
ges Loimologtn pag, 237. Jeb^ Prntorm Ahnrjomdnti* sliUfut im

hujutfcripiu vjriu,& Jdam.d M.ehettVOaibt VOtl Ccufffls
Jti|Tiin 5 mb>ivf}<bvea: Calwifl.
Sed finem facio in allegandis his amoribus disrvadenti-
bus ac deceftantibus i(liusajodicurauones(rchedullsnimiruto«
verbis autvoce,charaAeribus>& firoili alia ratione illicita) in*
flitucas. Rationes eorundem autorom nolui , prolixitatis ma*
joris fugienda; gratia* excerpere j atque huc trahere , quibus vi-
delicet illi iofurgUnt contra medendi adlionesillidtas; facile i-
taqueex addudis ezdem peti pofTuntifi quis harum dcH-

iis
derio tenetur. Lubet nobis adhuc his anncdlere verba dc ab-

furdis ejusmodi adionibus , quibus contnGdJarellum,ioccn’
‘
-tem atque defendeotera alias coeli Sc aftrorum Alphabetum, uti*
tur Atb, Ktrebenu Oedipo Mgypt, T.Il.parr. l.&VII. psg. aiy.
hoc tempore, inquit, quanto commenta funt abfurdiora, tanto
in animis ruperftitioforum hominum plaufibiliora funt, ac vduti
ambobus brachiis acidis excipirmtur; quibus quidem errori*
bus paulatim ferpentibus remedium clhcacius adhibere non
pofTeexilimaviiquam infanorum hu/usmodi dogmatum apo-
difiicam confutationem ; quorum fupprefsft falfitatc veritas
tandem fua; integritati rcAituatur. Si vero tot teihmbnia, ra«
tiones fanz , & dehortationes ex profanis Sc faais feriptis de*
dudz non deterreant quempiam* qui amoremac patrocinium
adhuc erga verita illa ; deterreri tamen
alere velit, ac poslit
ille fe patiatur finiftrd & lugubri
utplurimum effcdu , tandem
«X illkitorum illorum ufu promanante. Condat quippe, quod
liii morbi,
- ScR’iTiNiUM Amuletorum Medicum.
ctdK. I. p, 410, & Mkh. Freudiut U. qujcji. iig. p, a6i. Metuo verd,
nc eadem magia alba , xque ac Diabolus albus, prz nigro majora
pericula minetur, vcluti ni fallor de albi Diaboli fraudulentia pe-
jori integer tradatus proffac. Etiaunlt quis album libi fingat aut
ccnfeat exidere Diabolum , qualem i^thiopes communiter pin>
gere dicuntur, (ne illum dignari fuo Gentilitio colore videantur,
ceu allegat hoc Ccleberr. Jcbiu Ludolphu in hiftor.^thicpic. l. r.
f.14. §,35.) mature tamen &
ferio decet eundem vetfipcllem fu-
gere, ne fero quis deprehendat fc ab illo deceptum ; fi forte ipCus
Angeli lucis formam fimulatam quis fit veneratus
,
qualem alio-
quin peculiariter etiam cavero jubet facta pagina. Vereor enim»
ne ejusmodi incautis aliquando , uti damnatis omnibus in regno
^fius tenebrarum compareatDiabolus ific long6 mutatus a colore
albo Sc flatu innocenti vel innoxio fitnulato priori ; Cutn imeuin,
ejusque horrendum ergallulum ihfernale quadret fere inferiptio,
ouz alicubi in carccre» intus atro colore ubivis tindo, annotata
dicitur legi; < .
Admaldpatratab4 c funt dtrd tbtdtrdpdrMtd.
Atro carbone cnimiftiusmodi omnia notanda funt, etiamfi maxi-
me album colorem nornenque gerant vcl mentiantur. Sic olim
albz Frifi orum mulieres , Syl vz, aut Ny phz, puerperis & pere-
m
grinantibus infcflz, non melioris cenfus fuerunt , de quibus Cem,
Kemper.fts lib. 3. de ericine &
fitu Frijid, &
Micb. Frtttdiue L f. qv.
^f.p. 74. f P* 7P< »• !!• Magia porro intcnfilia ideo etiam nobis
iLifpedaeft, quia Diabolus eandem aliaquc fimilia , vel publicis
in fcholis docere non eft veritus olim, de quo Jeb. Prdteriiu Cos-
einsmdmid p. tft. CS" p. 44. Meretur etiam huc trahi locus apud
Ddv.Frelitlkum\in yidioriopdri. I./.3. 53P*In arcc Viceftria,
inquit, prope Parifios Diabolus quondam Magiam docuit, & di-
fcipulos fuospoft annuum fpatium,omiudiaboIid| arte feunequU .
t.ia qui aliquoties agitata &

fui probe infirudosjrotzimpofuit»
verfacum, qui inde delapfus eft, merebis loco fibi refer vavir, uti
vulgo rumor fpargitur. Illud quidem non abs re efi, quod locos
ifle fpedris admodum hodie adhuc infeflus fit; liadenus FroU-
ehint. Quales dodoics itid^ agnoverint in papatu ii, ûipubli- '
Digitized by Googlje
;
y •
'
'''
CArtiT IV. Sectio I. 6ex
cc in Academiis Magiam pariter prarlegcrunt (de (^wtreuditu 4
s. 14 . ». hp- 19.) penlitcnt pie curioG. Froinde veros Chri.<
Aianos decet omnia rite probare, nec quodcunque indi^renter»
fed quod bonum eA , retinere; hinciidetn ludicras iAiusmodi res»
ac perHda & fufpeAaperiapta, & remedia meritb profcribunt at-
que damnant ; 3 i contrario
< lickis, licet fegoius interdum ope-
rantibus, remediis contenti funt.
Neminem vero decipiat inter aGa eti«n in dodrina amule-
torum & irritarum curationum varius prxtextus, multitudo vel
autoritas errantium & illicita fvadeDtium ; non ignotum quippe
cA illud Poet2 , quo dicitur
t*m bUjpbemumt qudd w» reperire p4tr0nnm
Ptsfit 4ut$rem reddere bmorificutMr
Cui lentcntiz analoga pene verba , nec a veritate aliena reperiun-'
tur apud M. Aat. Aiuretum voL a. Or4tim, 1, Monendum prz-
tereaducimushac occaGone,ut omnes in fuperAicionem & credup-
Htarem proni: cauti lint,ne varios etia libros viris Gmdis tributos»
eorum cfle cerrd cxiAiment,illosq; reos magiz',& pefllmarum ar-
tium putent ; ccu quidem libi hujusmodi, fed Bilsd illis adferiptr,
i
innuunt. Caveant ideoque omnes ejusmodi fuppoGtitia feripta,

& a variis contentis , vcl traditis periaptis atque curationibus in
hbris iGis abAineant. Docet vero Greg. MicbdHk in net. nd Ge/-
fdreSicurie/lt.p.^^n. qudd varia ejusmodi feripta velaufus me-
dici falsd Sdtomoni , Pnulo, Elid , E/nid, Adamo , Abrnbnmo^ aliis-
que pluribus tribuantur.De eodem argumento agit Cern. Agrip~
p4 de V4nit4ie feient. c. 4^. Cf f.4'7.^. I 7 f. ifc. Inprimis veib
Salomonem his rebus indulGslc feribunt illicitz do^rinz amu*
leticz deditr.Sic patet c Jefephi /. g. Antiquitdt. Judnie. e, -i..p. ila.
quod annuto, narib9Dzmoniaci admoto 2S4lomtne,\ndn(a. fucrk
radix.IndicatzfculpturzjVcingillaSalomoniseciam ab autoribus
non raro allegantur, de quo in Zimard T. i. Antr. Mng. p. i.p,
Gocleniide ungvent.nrmar, (ceu tra^htos hic continetur in Rar—
tr^ tbentr .fymp4th.p.2t^SR6\dk(am\ iilic de Salomone negatur)
tS i» Cdfarit L^grni Trino Mdgic^p. 430. Sed de his- inlimul vs-
ScRUTiNiiUrt Amuletorum 'MeDictiM.
deri meretur jiidkUim Excell. Fremttumi defafunof. 2./e3.x^^,
^176. ii allegata in C»»r. Diettrici jlnti^nit^Biblu. f. 630 qu* ve-
.riotade eodem revelant. Similiter de quodA/<^« Sc
S-tlsmtnem iocufet periti r, atque ufus magix illkitzdoquitur et<
jam ]ob, Langitu 1 %, epifi. 34. p. 1^5. jbidero vero autor p. j 66 .
^Qtcoi Tuam de di(fio afferto ita exponit :.hjnc,ait,Mofen&
'Salomonem non aratret ignoraffe,fede6 nomine didici{Tc>util«
Uus impietatem redarguere poilet. MoHs miracula autem Dei
ûlTu p.etad.vncuuquam^ m^gia vetita dependiffe innuit Mich. .
jpreudiuf l. c. qv.$. .De Salomone itidcto abfoluto a prava iHius-

tnodi fcieniia vel do(5irinahauffa agit etiam d< di-
vino i" meriitx. 9.^. 3^. 0 freudim l, 4. fv. ac^./. 413. Qui Chri»
*
ftum aliosquefanCiosCitbal^ atque magifi ufos cffe> & ob iingu-

lare.fuum cernperamentum fiupanda .ftcfiidire., fds6 nec fine
.blalpheoiia Aatuant» annotat iterum Hier.ftrdaTim l, t.c. f./. aj.
x4.wr>- 0 fnpite^.
'
ubi inAmulautorcspluresblafplie-
tiniam iAaro refutantes ac rejicientes allegantur. Innumera po>
ûiffemus itidem colligere petiapta illicita, que paffun fpaifade-
ptebenditnus^ fed indigna recenHoneiff a plurima ccnfumms: i-
dcoq^ non jrin indignatione ac rciutatione.eademin" noOro Scru*
. itiniodignamur.Multaquidem hactena noo&ietenp denominavi
anus iff iusmodi medicamenta & pertammata illicita, quibus tamen
adhuc annumerandi funt nuncd variiharroonici&magkieumui
• modum adhibiti, geAiculauones,breviculz,MaSa;fMt$. varia,
luffrationes &«xpiationcs illicitis Kbus infiitutz, berbe, aUaque
res conlecrauc, incantationes/Ât/zW , charaderes,
iigiila,Iaininc ignorabilibus literis litcratz(ju«taai/a/ J/zias*
rtnftimînoperum meumorpbof. i. ^.p.m. ii7.)Junagunculz,& Aa>
cunculz , quibus SpBo in bello ufus efft aidtur Crouzitm
SdxoM.lp. e. IO. Cjusdctnmalat notz quoque funtCabalz,Effl-
pfaimi,<zwj^,(chediasmata, preculz, fyngrapbzyFefcenntni ver«
fi^ carmina (juxu LiviMm)Si verba devotoria varia; item Jifr-
CM* Camuna,Mar& voces : ultime vero hz quales firK , docet
Jitim/im vor. ieO^p-vp. Sioiafiixati» Nequaquam etiam int»
peraptalecuaMsvcttom Ctgatiooea Hoaerkzf juxta ipfius
tp,0^sf.)
'Digitized by GoOgI
2
Caput IV. Sectio I.
if.OJjtf.) fangvincoi fiflentes»de quibus aliisque firrii ibus a-

gunt PltUO l, 4. Je Repui!, Plimiu Itb. 18. t. a. TraUt/tfiud 1 . 1. c.ip.
9. (fc, Gdbr. NAuditu de ftud. mi/it, pag. 404. ^xx.

lib. i.
NUgUtu Myrepfitu Scalii allegati apud Perrcrium in mttb.med.

hb. a, tap. it, Delrio duquifi:. mag. lib. 6. tMp. 2. feil. i.
I. Horniut Htfior, tiMt. Itb, 3. e, 14 p. 184. Exulent pariter a no*

fttis amuletis licitis annuli phyfici & magici varii (de quibus plu*
ra alius noftri Scrutinii locus fidir) item inaures fimiles, & fcuta
Davidicaj Hzc vero, qualia finr, fiquis experiri geflit, evolvat
Jul. RtitbtUitraEl.de amulttit p. 86. Gr$g. Micbaelii notdu
in GAffdreU, curiofif, inaudit, p. a72. Pertinent quoque ad di( 3a
prohibita; niceteria, literz EphcHz, de quarum podremarum con-
ditione &ufu noserudiunt Erafmtu Raterod. Adag.p.yî. Henn.
.GrosjiMyiagicit p.%x. VUcb.Freudiui l. a.qutjl. J77.W. X^Menr.
Kippingim in wftii.phypc, /.a. e. 7, p. 97. Greg, Wcbailu l. d.p, 64.
Urjinui in Analeif, Sacr. votum, 2. t.2> An. p. pag. ag, Bafil, Faber,
Thtfaurof. 8ja. Da», Hartnncciiu admiranda Pbyfcap, 135. Cabr.
Naudauj de fiudio militari l. \.p. 374. Cunr, Dietericus Antiquitat,
Biblitit f. 5aa. lob. Mitbael. Dilbernu tom, i. dtfût. Acad. 8. p.
154. Plutarchutj. Sympof, 5. Clemens Alex. l. f.

Strom. Svidas,He~
fiibitu Apopoliu^(^ AtbenatuL 13. & allegati apud
*
(c^miebt in Pythoniffa Enderea part, i. cone. ip. p. 370. £3 c. Qua-
• Ics przterea fuerint autores litrrarum didarum. fcilicet Ephenii»
& quibus feriptis vel libris deleflati Hnt,ex illorum rdipifccntia
colligere licet, dum libros fuos contulerunt & cembuflenint co-
ram omnibus , de quo Se illorum pretio Aflorum 19. v. ig. 19. &' c.
ubi inGrzco textu $ xsÛ^ya nihil aliud funt, quam magica &
curiofa illicita, juxta quorundam mentem: velut etiam Syrus &
Arabs paraphraftes Magorum nomen illis addunt. Dc Periergia
dijputatio edita prefiai Uîttebtrga i68f • n Mag. Cbrift. Andr, Sibe-
ro, (d Gtcrg. Gottl. jacobi, Autores non nullos, qui itidem de libris
Epheliorum combuflis Se horum pretio magno agunt , quo fcili-
cct xdimati fuerint > annotat do^slimus Dominus D. Rudotf. Ca-

ptUeut Nummo -pbylacio Lutderiano fol. ***
s. Sulpe^z verc) 3e
'illicita; funt omnes curationes di(3 is vetitis periaptis & fimilibus

Hhbh nu*
ifO SotUTINIUM A>SULET 0A\M MeOICUM.
nugis actnodisinflitu(z,d« quibus fparnm in autoribus mentio
(it. Dabimus vero adhuc ejusmodi ioca ilUs («eta , in quibus i
Icriptortbusquibusdam eadem approbantur, & docentur, i qui*
busdam vero rciûtationis gratia folum allegantur. , ProOanc
autem varia in C<mringii introduSiiont med, t. e. Saci* &
ftt GdmmdroUgij p. 863. (f 868, c. Bodini DdmmamMtUMl, jir.f,
Stitrmti de medie, non medie hlalaeb. Getgtri Kelegraph. r.5.

p, 4j. CJ' c. Lud. 4>orni<f« qutftion. 356. p. 66;. /id
p.669.qu.tfi.;>)%.p.67l.<Sf qvMfi. ;6o.p.67i’ Hormihift^s nstm»
taI. l. 5. c. \i.p.M^. Stumpfii m bey (ftrfldrung bcr funje|>inff«it
3aubct'd5 micl hb. \.e.;.p,;i,L a. e.i.p.6^. Mylti AntidotMritme^
dieo ehymk. reformat Ub. , l. c. 6.p. 60. (S e, Job. Cuttr. Dieteriebti
JAtreo IhppotrAt.p, "ij , Gabr.NAudai de ftutLo miliiAr.
injo. Rtnodsi difl^cnfat. med. & quideoi in Ihfiitut. pkAtmtcevt.
l,2.e.n.p,i;, &e. Keinefi Epifloi. 4,7. p. 382. 383. Ejmdem im
vjr. lelij. 3. 572. e.ij.p.6‘;fi. Tandleri indtfftr-
e, ii.p, 51 j.
utionibtu, Hippii problemAt.fbyfte.p. x\.(ie. Erane, yaliefti Phi*

Ufophia fai r. c. yZtetferi pharmacop, RegtA p, 141. Umeri de ne-
pbnilLi.e.x^.p.lxy, Sa{muih.ob/ervAt,e.;.tf>f.%i, BArtbolini
de Paralyt. p.\%. i» Collegio eurief. Pariftenf. Germaniee redduo
eoUoqv. 21. in htufingiifefiieul. differtae, diffut, uHeetrmi mttbod,
med.l,;.t.2Sl.p.;^.ffc, MsUenbroetii de Arthritide vag. fcor'
but. p. 6^.(fe. Job, Ernefii Pfulii de Magiap.eyo.Cfc, Reiepi eam»
po Elyf. qv.xi. (S 23. Joh. Langii L i. EpifttL 34. lEîeri de pra/figik
&
Damon, L f. c. 8. e. Rattray. theatro Jympathet, p. 641. in Pauli
Zaehia qvîon. medie, legal, /. 3. tiu^vaflion. 5. pag, 233 Caffark .
Bravo Hefolut. med. 17.0* ii.^6.0’e.Jae. Panarat. Brunonit in deg~

'
maf.medie. gener. p.6y<).(ê.ExC. Paul, Ammam de mater. med.
p. T4. c, Rutgeri Loenii eommentario ad Ub. 4. leban. Fernelii pa-
tholog, p. 187. inDclrio duquif. lib. 1. f.4. diequif. Cafaru Longini

ponuntautorcs,ûos de Magia
trino magico. Jungi his pariter
comperimus;Sxpislime e>
Hcita vel dofenfaSc illicita fcripfUTe
nim magix licitar putata; atque declaratas illicita commixta de-
prehendent curioG atque Chriftiani indagatores ; fed remin^
icimur nos de magia caute tradanda in praecedentibus etiam e*
/
Digitized by Googie
>:
Caput IV. Sectio I. 6it

gUTe, cujus nomini non raro in autoribus refpondent mtU artes.
DcHmilibusinterim curationibus illicitis annotatis ac refutatis
agit itlAcoi Joh.RuJingerut incoHcionum tietadibui duab ut dt ma-
gia tUicita imprcsfis. Itns /Inno i6io. (S * 3 f» His annc<Santur
quoque Autorrs ilii qui de iuperdicione aliis fcripferunr. Multa
loca etiam de variis ejusmodi illicitis cutarionibus medicis a-
gentia proAant allegata in autoribus Tilfemarum dc6rinam
tradentibus; veluti inter alios kxi^toxKiniraliat. dt
aniuictu varia iAiusmodi pcncacula ex autoribus collcda tradk.
Multa quoque Farinz ftmilis Atban.Kircherus in
mdipo £f lob. Pratoriut in Pbilofopbia Coitu, ii, in trafiatu COH bctll
C>urbdOaumen^.i 4 i.aliisquein fuis libris, dum multotics iu<
pcrftitioCis curationes attingit, easquc perttringit. Exoptarem
etiam , ut Sacerdotis & Theologi cujuspiam ( in urbe quapiam
continiante paucos annos defundi )coiIedanea de variis fuper*
filtiofis aufibus medicis, & anilibus curationibus ederentur
quorum titulus dicitur efle, nlfcc tOcibec ^4Qcn(134mibcn
quo mifera & mirifica plebs quadantenus crubf (ceret, refipi-
fcerct ^ & tandem fceleratas ejusmodi res magis dedifeeret ac de«
clinaret, Deique nomen & majcftatcni ferio cultu magis profe-
qucretur,neadedlzderetur illud, tacita & aperta iftiusmodt ido-
lolatria. Miror vero atque ingemilco non raro , quando medio
- in finu St receptaculo ChriAianz atque orthodoxz noArz reli-
gionis ejusmodi reliquias Ethnicorum, Pontificiorum vel Satanx
oblervo adhuc fubinde paragi.Necefljrium itaque, atque ex re
Chriflianx religionis eflecenô, ut facerdotes noflri orthodoxi
feria & crebri omnium ruperAitioforum St impiorum aufimm
prohibitione ac deicAationciftaeradicarejugiierconentur. In-
culcat etiam fimilia mandatum xWwALadnici Imperat, ad rapi^
tulaiion. Karoli magni addit. in.cap. i.pjg.\\6^. admoneant fa-
cerdotes fideles populos , ut' noverint magicas artes, incantatio-
nesque quibuslibet in6rmi(atibus hominum nihil pofle remedii
conferre : non animalibus Ungvemibus,claudicantibiis,vel et-
iam moribundis quidquam mederi, non ligaturas osHum vel her-
barum cuiquam morcaliu aubibicas prodefTo ; fed hxc elTc laqueos
Hhhh a ' &
I
,
6tr SCRUTINTUM AMUtETORUM MeDICUM.

&infldias antiqui holcis, quibus ilie perfidus genus hominum de*
cipcre nititur &c. Quemadmodum etiam CArolutMagntu fancit; ut
aClericis vel laicis phyia<fteria,vel falGe inrcriptiones,aucligatu-
r7j quz imprudenter pro febribus aut aliis pcflibus curandis ad •
juvare putant , nullo modo vel ab illis vel a quopiam Chrini>

ano fiant; quia mAgU* artis infignia ftint.
Si cuipiam dida hcc non fuiSicere videntur, &: quis plures

iftiusmodi curationes, Ggitlis atque chara(5leribus inftitutas,cum
fuis autoribus , feveris dodioribus, & propugnatoribus fcire de«
nderar , deprehendet hos & iIIos>cvol vens PAract/fim l.t.ghilef.
f^gdc. c. 6 . Art. IO. Appendicii p. m, 67. £J*f* uti & de occul/.phtio-
fopb. Archidox. ntAg. aliisque in locis plurii>us illorum autoris

librorum. PoAhzcrcus atq; fertilis quoq; vetitarum curationum
^[{AgrippAm fuis operibus , cujus defenfor ac difcipulus XT/Vra/
non optime etiam audit, cum aliis pluribus foveris magis Magi*
carum rerum dodloribus , lordAno de divino in morbit c, f4- pAg^
tg^,tifriMdiol.c.^VAftion.‘i%\p. 62,u\nhoxum complicum numc*
. ro etiam {\a\{.CroUiut UApLcbytn. p.\i\,(!f 1^2. aliisque in locis
pluribus in niyfler.figiUor,p.x^.(^c. PortAtHAgt
nAturAip. 597. Si TrAUiAHiu,c\\ii in lib. 9. r.^.etiam oflendere co-
natur (ve/M«i«hifce rebus hdem quoque tribuifle quem tamen» ;
uti & HippocrAtem immunes hujus reatus pronuntiat Caât.

Reits esmp. Elpf. fVAfi. 23. §. 8.^. 252. Docent etiam alia GAltm
loca, in ipAus feriptis reperienda , quod averfatus Ht illicitas e*
jusmodr curationes»veIut inter alia ippuiU6.it pmpL med.p.
77.ejuidtm 2. de med.UcsL evolvi pote A. Quod GAlenut etiam de*
liria & nugatoria vocet ejusmodi periapea, medica ratione aut
operatione deAituta,connat cx Sm.JdAioh tom.r. cAnic.coUoqvcx.

E^fimili defenflone contra rr4/7/<fn»iM abfur-
( ipfi tribuentem .
dam amuletorum dodrinam ) videri etiam poteA Gdbr. Nah-

isui de pudio militAri l. hpAg. 430. (fc,Si ErAjlut dpputAt. medie. .
22- 119. £^123. Inter Gdieni opera equidem Latina 7»

pAg.j6^-Cxtit libettut de incAUCAtiont , Ad/urAiione Cf fupcnpone
varias iAiusmodi nugas didfas continens ,
quas tamen ille non
adeo approbat; (ja/raa etiam falsd adferibi hunc librum fentit
lordAnu* dedivinoinmorbiit.i.p.l.(f c.^2/,iiit,I'luradeejisdem&
Hipp^
Djgitized by Google
-
Caput IV. Sectio I. 6ij

Tftpftcratu habet /V.-«b ibidemp, 182. Dcnonnullis- aliis,
quichanfleriflicas & alias fijperftitiofas medendi actiones pari-
ter defendunt , quos tamen fimul impugnat , agit etiam Micb,
. Darinpiiu de medico C* medieinj p. loo. c. Patronos non pau &
cos !i'ijus doflrinx reperies quoque annotatos in Rtttrdy The»
4tr. fympath. p. O' c. G»br. Njudî l, 4, lib, L p.tg. 409.4T7.42j.

(ic. St Freudti l. 4. quxfi. jgi. c. in Hier. Jorduni l.d. c. ^4. p. igp.
Non invidere itidem ifHs rebus Sopbortn.Ko;:4ckiu de fjle
C4p. i\.fen,i6.p,$'i6- aliisque in locis pluribus fuorum feripto*
rum. Similiter Mitrcut dntoniiu Ztmar4 Antro m.ig. mtdu. Tri-
thetr.hu, ^têrcet4nut in Altxic4C.peft. PomponAliut, Albertiu Ma-
gnutfArnoldut de viUanov.TbHrneufferui fitorg.Phadro Cbirurg.
minor, M>taldta memorabiL TtUnunnm , Merturiut , Mareelhu
Enipyriau de medie ament, Ferneliiu , Flat», Aithu, Strenut, item
efui Cabahflict ioFlrirta dediti y7/wr,uti& Staruhu ini /^cltXlU
part. I. p. 27, ^(,(tp. gz. (it, Marf. Ficinut de vita cce-
(itiis comparanda , Job, Erne^. Burggravitu in ArbiUe Panoph

p.Wi^.a II9. aliuque in fuie feriptis ; ^ inepi/lola ab llramkhdm
prafixa Burggravii tr. de Bioliebnto p, 7.8. (ic. Defendere itidem
videtur verba & carmina morbis a quibusdam oppofita Aug, Eiz’

krus Ifag. Pbyf mag. mecL c. 6,pag. 14^. ^
Leo Svaviut compend.
rr.edtcin. utriutque Paratelf, p.27}. i7y(i c,(i pag.-k%i. Non paucos
alios fimilcs verborum & carminum patronos, cosque refuta-

tos quoque liftit Caf^.Brano diff>utat. Apologet, fc[l. i. Rcfol.\j.
/».t<$.&'c.delmp(almis& Impfalmatoribus Hmul improbatis l,d,
fch, I. Refoi,t%.&c, Superfedemus fiutores plurcs de hac ma-
teria agentes, & autores annotatos apud prxiniflbs huc usque, vel
apud paul6 pofVallegandos, iterum jam rcpetcreproIixa& t*-
diosa ferie. Multo minus placcf nobis fingulas curationes re-
cenfere, »]u* verbis & aliis ejusmodi vetitis modis peraSx pro-
flant rparfim annotatx. Forfitan etiam inpoflcrum in publicam
lucem prodibunt plures tractatus peculiares dc fufpeftis periaptis
& patronis eorundem , quemadmodum alicubi GorbcfrAVigtius
promittit librum, cujus titulus cfl wf/(7<’r/»//r4 /’^9//<-4,in quo
fpondet adurutn fe dc verboru.n virtute qui liber, aliiplu- :
Hhhh j res
,
<5*4 ScRUTiNTUM Amuletorum Medicum»

res (trnilem maceria attinentes & refmnr.ccs (uotnopore confuli
poterunt. Ne
vrro nos }'Cs(ima ifllixc docere velJevidearouri
claudimus mentionem haênusfadam de tir probandis iis.lepi»
dis his verbis Raefu ( in cAmp. Eljf. ^0.13. $ t .) his, inquir,
.
vanitatibus innua prior actas , cum fc maximo faperc putaret,

inimenrum defiperc depreheofa efl ;utinam& (igillum aliquod ad
vanas hujusmodi dodrinas abolendas & temulentiam aniim(ad
,
magiam declinantis) fugandam concinnaiTent. Verbis bis ad*

di quoque meretur ex allegato loco jufta indignatio aucoris re-
perienda inc.l.^.y. Optaremus nos etiam, circa multa ludicra &
illicita i quibusdam auroribus edoda illud quod comprecatur
,
Demochf Plwiu lib. 28. e.g. Utinam , inquit , ramo palroz ille
Contai5lus elTet , quoniam ita loquacitates immodicas inhiberi
promiiit ; palam enim ell, virum alias fagacem ,& vite utilis-
fimum nimio juvandi mortales fiudioprolapfum.
Sicut vero abAinuimus a recenfione illorum periatnmatuai
I
& cur Itionum abfonarum innumerarumfita etiam i laude vel re-

futatione illorum prolixa amplius exponenda, juxta diverfam aa«
torum mentem, fponte abfiinuimus ; rati quippe fumus fufficere
loca folum anegaire,quc de utroque' uberiorem notitiam fup-
peditant. Reflant proinde autores folum adhuc denominandi
qui (circa fimiles curationes occupati) nugas vel dehVamenta ifli-
usmodi largi ferie, & quidem refutata inprimis, fifiunr ; nimtrtim
Cjj^. R{irjius(Mmp. Elyjf.qv.xi>(^ -xi.Goekelttu dtvenenu p.^.&
idem de pefte cap, 19. p. 7 1. Siurmim de medie. n<m mtd.^,^^. 4g<56«
5 1.^^Siotkmsmnut hodoget. pefitl fAcr. qv. 48. f. ipr. Tktrt,
RArihokntu eent^'y bifior. anatom. 6x-pAg. I2i> Bodtnru Dememtft^
Roderu. d Cjftrp medie. Poiif. L^.e.iq.-p. 104, Caêr Bravtdi-
ût. 'Apologet, feil.i. refol. med. 17. iS. p. fiS. c. Htldebrandui
Co(ii.ip.2M..Job. IFienu depreftig. Demon. Heurnim meib.m€d,
p4g,q.o^. Cfc. Deufingiutfi/cicufo dijf,p. 6 (ê.p. jo. & (. Cbryfr- 1!
fioniM Homd, 8. in Epifl. *d Cotojf. p. 798. {f c. Hippeereies hi. dt

morbo fetro , VUto 2. de Repub, f Unitu lib. jo. in protrm. 10»
Idem, quod priores, faciunt allegati in Hcnn. Wiinmi repertor.
HomiUt, pag. ii* Jitl- Rtiehelti dt Amuktu peg. 21. f-
Jungao-
'"Digitized by Google'
Catut IV, Shctio I. 6if
Jungantur his porro D4». ScnneriM mcd.pr4x. l, 6.p4rt. p. c. %.p,
4z6,aliisque in locis pluribus lof.GêrcetAm: ii opcriitu k Schri-
dtro editu rm. 114. Porro adCenuMdii bamiiijm fdcram in
eomment. Geverhard.Klmenbjrftiut p, ijy. Hier.Tgrd.inus de dtv, in
(.p.tSl. Erafiutd^ r»ed, zi.^.io^,(fdi/^,de Xitd, Pdrd-
(elfipxri. I. p. ig 6 dndr. Laurentrue aper, tiierxpevi. tr. dtjlrumar,
.
fimdtiont 6.p. de Sotbdtt mednittj uninerfdU

f. loy. (i c, Gerhardut in L, C. de lege Dei ui. Bernb, Syvdhiiu
ditquijit, tbernpevtic, gener aifeSl i. p.\'i.R.tjfrn, Aitndererut Tbre-
'mtdtd mtitCA c. ij. p. 395. €5
*<-,
lob. D-w. ifiroft in (£fcinubf6
gr^lic^fcttctt 34.(0<lpcn4>/‘<^3^-^ t.NoIr.dhnfv.Trttfebim in iRe-
dico peccante, conrlnjione 8 >/* 3 r M*ttb,’Limmtrmsnnns amocnitae,
biftor .%cclef, p.6<iZ.Nicel.Hemliut in otio UratiiUvienp cap.^^X. Mi~
rjndu/ania,CadratubiM^Zacu/M, Scabger Bxercit. 549. Ro/fincitu
Cbym.p. 41J. (i 414. Grulingitu fiorileg. cbym. p. 4‘t6. Htlmontitu
poteft. medicam. 61. Tandtenu Differtat.p.zi^ 3fif £?' igf . Rogt- .
ritu Baca Epifi. de feeretie operib. artis (f nat. a lob. Dee Londintnjt
edit. cap. 1. Item allegati apud Sjcbfium Gammarolog.p.'i66> Porri
Horjmngtus ciflamedic.p. i6i. Laurent. Stratssfiut Exercitat, mtite,
17. §. I Paradox, loimic. p, 123. Wormiu* mufeo
J. p. 134. Eabricitu .
p. 387. lab. Mattbai centur, difficuUat, medie, ejuafl, 31. p. 115. (i u6.
(S ûaft. yp. 1 1. ûaft. f 2. p. ipi. Lavin. Eifi herus corp. medi', im^ ^
periaU. 3.^. W.224- Item citati apud MoUenbrectium de arthru.vaga
fcorb.p. £ff. uti 5c contcnti non nulli autores cum fuis feriptis
in Rattrayi theatro fympath. Non etiam bene fentiunt de curatio*
nibus hujusmodi Unzerus de Nephri1. 1 1. c. if.p. no. Sth\»immt~
.
rus i» curiojit, phyfic, p. 88. Frtitagius noBibus med. c. 39. &c. Gtie-
rus defuperJHtione^ Ammamu mediana Critic, p. 331. Petraut no~
fologial, i.p,^rc;.t}v. go. L«<iflv.4)6trnig£iinlV>uc0s8^frgcl//>«-
rettu apmdHdUrum de morb. internis Ui.c.bl p.i60,Gttgerui Kt-
kgrjpbia c. ^.p, 43. &"c. Libaztiur fingular, 1. 1. p. l^c.Ktrfit-
mus adverfar, in AgricaUm part.z.p. tg}.ffc. Berneggerus in Corn.
Tacitum qv, 39. Claud. lAinois in Alfixtu Emblt mat.j%, commentar»
_ p 317. Addantur etiam hadeniis addudis Dt(J>utatio de TipUIhrt

fiU Judaorum ligamentis precator iis in iapitt 4f brachio,jena babua
. AntiO
p
6i6 SfRiJTiNjUM Amuletorum Medicum.

/Inno 1674.. Mrfg. Eierhdrdi Rudolph. .Ôtbcns / Rrjfondentit ^
\Aii-h. 2^fCf^ / Item lob. Hjrtm. Wisltrm pbibfuph. paturat. ibtti-
ca p.iO.^,\09-Cjmeranus in borit fuccijtv. cent.l.tap, ^0 -p. lO*.
O” c. Dj«. Ifjr/nacaus in admintidd phyfica p, U4. f. Ditmer^ ^
ircrkiuf de pede p. 176. Phil. HKcbjletterus dtt, 1. obf. x. p. zii. t.
ScbottH! Tfthmc, curiof. Ub. ix. Cdj}. Ebeliuf optr.philof tom, 5. 4*

viribuf imjgmjtionu p. 18. &’(. Gabr. Fontamu medtc. Antiherme*
tic.i fe£l. 3. f. 4. p, 176. Bald, Timstu a (f5uidcn{!cc Hb. 2 cdf.med. .
20. p. Furijiui l. 9, obf, mtd, ^x.p. 30!. Cfc, Ferneliuide dbdit,

rer.cjujis Itb xu.x6.p. J19. Conrir.îus de Hermetic. mfditin.Lu
c. II./. IU. aliUque in locu pUtribtu, "Martinsu Delrio duquifit. W4-
gic. Tom. 1. /. I c. 4. qvdfl. i. c,p, xp. tam. 2, l. 3. c. x. qutft. ^./eH.
3. tom. 3. l. 6. c. x.feil. i, qv. i.p, 140. Alberic. Gentilis ad Tit.C. it
mslcfut t {?* mathematicis p. 83, lob, Lanîtu 1. 1. Epift. 34.^. IJ9

Stmcn Wajoius tom. 2. colloqu.^. dier, catiicular. p. 27%. lob. Chri-
flijnFrommanus dtfput. de fafcino p.6i,(^ c. p. 114.0 '

^
Mitb.Frrudifn in ®^n7i(}t*ngr5^*a0cn won txc
"
/.459. 0 i. Micb.flavemanmts Amujio/en.2.c.^4tp.'7oo.(i’ c,Caf.Lem~

gintu in t rino yiagico c.i.p.j^.CF r.9. p. If . item c.\o,p.\%.Chrifiaph.
Befoldus JhefauropraFiic.fub voce p.<)\.Htrm. Grubitts de
arcan. medie, p. B4. Cf c. p. 92. 0'f. Fehx 23 tb(nf>ncb in cenftjiar.
Theolog. detad. x. num. 12. p. 50. Cunr. Dietericm Antiquitat.BibH^
cis /fii.O'f. 0 ’
in latreo Hippocratico pypxyp^ c ppy.&c.fbnri» -
tut KippingiM Injlitut. Pbji/ic. /. 1. c. 7. p. 97. 1»b. F haram. Rbupi^
litu medteina Spagyrica p. 371. 0 *
in medie, militar. dogmat.ffermeu"
JAsgie.e, 4. Rugernu Ferreriut mttbod. med, l.x, c. 11. Ioh, Gerari,
Vosfttu de Pbihfophia 0 "
FbtlofophorumftTUs l, i. c. g. p. 64. 0 6j.
*
lac. Faste. Bruno Lexico CasleUi renovat,fub voce cbaraHerisp.tÛ •
(^c.Sanlloritu de vitand. error, l, g. c.\i. f.i6l- Atbanaf, Kircbt*

rtu de arr. magnet. /.3. p.6%p. 0 in Oedipo, Mich, Deeringitu de
*
Medicin, 0 "
Medteo p. pp. Fel. Platertu de febrthut p. Ij>8. aliis &
in locif }.}. Boifardtu de divinatione. Gregor. Aliebaelu notie ad.
Gaffarelli curicjti, inaudit, multit in locis ,
Laurent. Pignorim
tbarallerib. jEgyptior. variis in locis , lehan. Rainoldsu cenfura
Itbr. Apocryphor, veter. Tejlament. pluribus in locis tomi utri»
'neque
•
»
DigitTzed by CoogI
Caput IV. SecttoI; 6 \j
mtfMt tlohan, Gerhjrd$u L. C, dg Itge Dei $. 122. Marc.AurtL
SewrUiUt S ilomafti^rp. 6p. Mitet, Sihmuckitu Oiculr.nugif- mor^
ker. tuTAt. p. 44. M«vi. Bjpflitu im 2^c^nty f uni) tvufu
betbud)( pArt. I. ahuqtu i» locis phsrtlm & idvn IIU
p. J54. er t, ,
tuunfcerbuilifiNn Adbe nnt> tVunthTfr^nep # Tûdyc ptrt. r,

f, 49. Jac, Jofcpb. Jttpfertu rtunuduniont mdvitAin longiorem
c, 10.^.347. ^^'c.Cwwr. Ihtttricuf in Ecil. T.l. p. i(>%-(Sc,frii,
Bsiduiniu csf confiient. L 5. e, ^.caf. 1.3. 4. fag. /jj. Lwdav.
Dunte cof. confcienu c. xo^ jiEi.u queji, 41. O* c.p. jof . SAtb, Hod-
gesLoirnologidpAg. lyj.JobtPrstoruu AleilrjomAMliM *tiUqut -im
bujutfcriptU x/jriit,& Adant.d li,ebenW(llbt V0 ^6 tl
Jliflun& 'SyittuQ mbtv^tbvea: €abala.

Sed Hnem facio in allegan^lis his autoribus disrvadenti-
bus ac decedantibus iftius(nodicurauones(fchcdi>l)s nimirum,
verbis autvoce,charadferibos,& (ireili alia ratione illicita) in«
nicucas. Rationes eorundem autorum ndlui ,
prolixitatis ma»
joris fugiende gracia,excerperf «atque -huc trahere, quibus vi>
dclicct illi iofurgUnt contra medendi atflionesillicitas; facile i-
taqueex iis ezdem peti poflunt,n quis harum dcli-

adduftis
derio tenetur. Lubet nobis adhuc his annedlere verba de ab-
furdis ejusmodi adionibus quibus contriGAjArel/um, docen<
,
-tem atque defendentem alias coeli &aflrorum Alphabetum, uti*

tur Afb. Kirchtnu Oedipo A2gypi, T.ll.part. 2.0'fV/. pAg. aiy.
hoc tempore, inquit, quanto commenta funt abfurdiora, tanto
in arumis fuperftitioforum hominum plaunbiliorafunt,ac vcluti
ambobus brachiis aNndis excipiimtur; quibus quidem errori»
bus paulatim ferpentibus remedium cdicacius adhibere non
polTeexRimavi,quam infanonim hu/usmodi dogmattrm ape»
didicam confutationem ; quorum fupprelsd falfitatc veritas
tandem fuc integritati reftituatur. Si vero tot teftimonia, ra«
tiones fanx,& dehortationes ex profanis & facris feriptis de«
dudz non deterreant quempiam «qui amoremac patrocinium
adhuc erga verita ida alere velh, ac poslit
; deterreri tamen
ille fe patiatur (inidrd& lugubri utplurimum efFcdu , tandem

«X illicitorum idorum ufu promanante. Condat quippe, quod
liii morbi,
}
SijKtmmuM Amuletorum Medicum.

« norbr,mIlicitorum(>entaculorum ufu profligati, brevi &pr3^
rftdem quidcmi vel majori farviiiS reverti foteant v de quo roiv
nulla allegate yno{[»ntmBtrm.Ugft/irulietleci4ment,Jc4demie^
f. 11. Annotat ÛAtnlburmtu ddftU.x, <27. quod prom-
pter monituro illius aphori(mi>de reddi vis agentis êxdudendat
fint omnes vetularum & veneflearum prarftigiz & iippoflurx»
qu« carminibus, colloque appenfls,rubi(6 morbos levent , qut
tamen poflea recrudefcant.Sic Duretum ap. HoBirium itidem hoc
annotare meminit Job. Ldur.Duitrichiw Jdtret Utppacratieo p,
P77, Exemplum hujus aiTerti proflat etiam apud .S’z»r//M«
mifteU*n. mcd. /. w.p, 749. Fadt huc ctiain annotata hiflorla
'
in MifccUdtt. Acad. Ltopold^ CAptr. Dec. i. Ann. \.ohf. 10^ p. xdi.
Utrum etiam Illud Chriflianos deceat , ut morbi variis, medis Se
rebus illicitis auSerantur,ac mediantibus iflis deinde abjedis^
(ea deflinata intentione Stfeopo) in alios homines (anos propa-
gentur, judicent ii, quorum mentem non occoecavit fimpUdtasr
flupiditas , aut Diabolicum palpum. Ecquid boni etiam a ice*
Ieratis ilUusmodi medendi agonibus expedandum erit, cum
Dzmon , veneflex , fcelerati homines, 8t corrupta ratio infana >
ifta fvadeant &fuppeditenr. -Sed de his plurimis etiam alis
,ideoqne iis repetendis denu6 non
ferutinii hujus loca agunt
immorabor. Ucinam vero memoria omnium impiorum aufu'
um medicorum, & Diabolicarum rsruto hadenus didarum , Se
inprimis etiam libri docentes ifliize ultricibus flammis com*
mitterentur, magiflratus autoritate atque perfecutione feveri
'
& perreverante: quo Satana; regnum indies magis msgist^
deflruerctur,&^ contrario veri Dei Deorum cultus (incerus fo>
Idm floreret , atque unice pofl luee propagaretur.U^/anJr. libros
-
ifliusmodi vocat improbatz Icdionis,eosque protinus combu-
rendos efle flatuit cujusmqdi primus cxcogitaile didtur Za-
,
/w, quidam illidtis artibus dfeditus, deinde

CyprtHt hanc vero noutiam debemus Tchan. Renoddo in Infii--
utt. phdrmaceut. lib. i. c. \\.p. 13, Plura dc (imili psna ab Impe*
ratoribus, judicibus ,vcl dodoribus libris ifliusmodi deftinat»
habentur in Mtcb, Freadii /. c, qyjtft. 40./. 707.O' r.Ds exemplis
>
- ycro»
'1
I
.
Digitjzed by Googk’
Caput IV. Sectio 1. / ftp
verJ>,qu 6 d fcckrata cjuraodi fcripta flammis adjudicata flnr,
Sff tGreg. PU:b»tlUirt notu adGafdrellt curtof.in/tudit.pag.tî^

iSt. Vovet etnm Joh. Mtcb. Dilhernu tom, l. diJJ>ut,Jc4d,i.pjg.
^
ff 4 . ut Oirifliani vetitos libros conferant & comburant eosdcra
' coram omnibus xque , ac Epheflii niim fecerunt. De Hnailibus
librisîmpia continentibus flammis parher adjudicatis videri
itidem potsft MiUh. Siritii vilfrix verittu ctntrtt W^trdigium e-
dit. p,V7 (fc. Ndzidnztniu orat. i 8
',
. m
Uudtm CyprtMni pag. 105;.
Vdmsfitntu htfloriddeBdrl.(S’ Jtfe/b.p.^S^ Hic ultimus au*
tor quoque toeminit , quod Tbtodtu fux magicx artis libros aflu-
anensyvelut totius malidx autores & myfieriorum Dxmonta-
corum theiauros,igne combuiTerit.Si vero digna hxcdidaele-
mentaris flamma ultrix non nauieofa fatis reddat & diflVadeat
cuipiam ifla illicita, atque libros talia docentes ; tamen xterna
gehennx flamma iis iliicitisindulgentibus, & omnibus damnatis
tandem deflinata quemvis detentat, nc dck<^tur iflis.
Agmen tandem in hac materia refutata claudet verbis fuis
Corn. Agrtppd,K^\ reflira pent ducit ,vcl duxit altas inter fu-
perftitioforum atque impiorum amuletorum, tilfemarura , ma-
gicarum curationum ac rerum, prxfiigiarumquc do(5tores. Rcfi-
puifle equidem videtur in renio,diHTi lua molimi-
na impia varia j ivcntutisexlircrat atque damat-; vckitdifpalefcic
hoc ex ipHusmet verbis conflgnatis in iplius tradatu de^.tni-
idtt fcitniidrHmtdp. p,m.\%x.6e magids inquit ille, fctipfi,
ego jtavenis adhuc libros tres amplo fatis volumine, quos de oc-
culta Vliilofbphia narKupavi,in quibus quicquid tunc per cu-
tiofam adolefccnnamen«turr( erratum alii legunt ) cfl, nunc
cautior hac palinodia recentatum volo. Permultum enim tem*
poris5t rerum in his vanitatibus olim contrivi. Tandem hoc
prolcci.quodfciam quibus rationibus oporteat alios ab hac per-
nicie dehortari. Omnes susem ii optrd Demonidcj exerci ntesycum
Jdtnfnei^ Mdmbret^ Simone Mage dternis ignibtu crtutdndi de-
ftindbuntu -.
30 communicat. De diotis
Plura flmilia item L a. e. .
' licet non fit dubium , conatur tamen Agrippt difcipulus vel ama-
nuenfisj nimirum Jcb, Hîetus ( quod non adeo tandem miramur,

liii X cum
..
ixo Scrutinium Amuletorum Kf^mcuMr

cum ipfetnct incantator cxtiterit , ceu colliînus ixMich. Freit'
Jti l.qv. j8j. pdg. 68i.) impense fui pr*ccptoris difii vitam
c. &
3(fiioncs def endere in trdR. de prafiigJbdm. iib.t.c.q.p.i6i.Sfc.
IbienimaMjgia illicita, reatu vario, feriptisque magicis etim
immunetn declarare allaborat Wierus; Verum ipfetnct Agr^prf
fatetur acdctcnatur/.4.i!Ia,fuaiquc. juventutis ei ratione com»
mifios errores (modo nen hos etiam continuatos in fencQute)do-
Ict, aliis disfvadct. Surpicionis mex autem modd
deprecatur,
didx , de Agrippx perfeverantia pcsGma, fundamemum
rcilicct
tandem hnuG ex Job. WolffiiLeR. memor.ihit,

firmius
Cui adde sis Miib. Freudiitm l.c. qv. p. 88- 8j>i qv. Jgi p.
Hter.Joridnunt de divivo i» rnorbit c. Exttll. Cbriftian. Franeêi
Paubni Cynojrd^pb. p, iii. ubi inprimis de iplius cane atro , &dal»
ififi adhxrcncc ac famulante &c. Quibusdi(Sis jungi pariter pol-
ert SenHcrtu/ de conftnf. dUfenf. chpm. c. \\.p.xui^ uti fir in /rxx»

med. ltb.^.p.trt.\. c.î^.p.Kit. ubi autor ex Dilriodttquif.mdg*.
bb. xj.fcFl, I. horrendam hifluriam enarrat dc iptias quo-
piam "jinulbm.de vel Inrempeflivccunofo.fcilicet Domini abfeod.
evolvente , nec confeio penitus heri fui utcantatioDUiDii
tis feripra
qpeuv Diabolus umeo mifere trucidavit^
Sectio IL
Judicium diffidens amuletis, alio-
quia licitisjpropter charaderem quadan-
tenus fufpcdum-
Tn prafccdcnti fc<Ribne illicita pwfamrna-

itaque dc liciris, quatenus eadem pariternotf
omnibus nlacenr,drrpiciemus. Imd epus fc-
^î^^^^rcfuif&t ut citius inqi.ifivifTcmus, an plane dentur
ejusmodi periipta, ciim quidam aded parum efficacix -
crfiL icia
iisdem tribusnt. Dubium feto non foret, fi quis Kepticutn agere

veilet in hac dudrina, quin inulta iliosum apotropxorum redige-
fC
. Digitized byCoogle
Caput IV. Sectio II. 6ar
rcpoITetad angnftdm, infirmamqiic bafin. Rcpcries etiam non
pauci pentacula , licita alioquin,a fuf-eirtitiofa appendicula vel
dreumdarxia raro immunia. Notas iftiusmo Ji fufpcdas frequen-
ter deprehendet B. L. in catalogo nuliro amuletorum, & in aliis
autoribui d nobis non-atta<Sis vel adducis, ocriipiis annexas ; quar
a quovis attento facile ob fer vari atque examinari pofRint. Non
inquiram hoc loco prolixe incaufas,cur tot hyperbolicar medi-
carum rerum laudes pasdm confignat* reperiantur, &: cur eafdcm
flmili vel majori conatu & feveritate ad poiieros propagentur >
,
cum tamen plurimisillts parum rationis, probabilis veritatis-, vcl

expericBtii inculpabilis rnfu.Forfitanctiamdchis alia* noflrarme*
ditationes, occupat* circa falmlAn a liquando plura tra-
dent. Inteiim huc quadrare videtur l^rmo , circa varias lubiicas
traditiones Phyficas occupatus, Marti Aurelii Severim , qui con-
tineturinipfius particula 5'W/(7-iw-»y?r/* tli£{ap,6’i, veto par-
ticula in Collegio Anatomico 4 tribtu Aiedicit conflate £?' Francefur-
ti e*/// 0 , deprehenditur;) certe, inquit ille, video frequenter
multa narrari ab hominibus admiranda, & avidlsfnne transfecibi
d feriptoribus , qu» poltearc ipsa non- apparent. Imo iat;datus
autor ibidenrp. <5gv videtur amuleta inter perperam inveterar* me-
dendi rationes ac traditiones numerare. Sic ejusmodi cenfus
medicamenta, qu*^ antea noftrr
Nirrazere patres, (f nos narrare fofemut.
Non omnesamem olim folkui fuerunr, quid veritatis aut effica-
ci* posfiderent multa medicamenta & innrimis aroulcra, \ cum
prifeoruBi antorhas pcrfvaferii multis pcfteiis, quod vcl
aliis oraculis limilibiis & eorum dogmatibus iit nullatenus recla-
mandum. Pr*cerea magna difficultas adhuc amuletorum inqui-
fitiooi & fcrutinioincft.atque inerit fumris temporibus, fi quar
funt expeftanda: fiquidem cordatus & confcicntiofus medicus
raro anfjinddide indagandi illa nancifeitur- Si enim urgentes
morbi curandi occurrunt ; ecquis .\tcdicorum folis illis peuaptisr
medicamenta , pr*cipue vero in-
conhj-itita, ut poOliabeat alia
terna , tnnquam magiscongrua anque efScacia. Quando itaque'
ejusmodi medicamenta plura (imul adhibentur , quis certus erit,
liii j
cui--
iit ScftimNTUM AMiKBTotUM Medtcuic
cuinara manus vidrices , vel efficaciorcin eminentiam siSgnatC
<kccat ? vero morbi mires vcl curatu leves occununt , nature
Si
Bonitati vindicari potcH convakrcemia, etiamfi nulla pe:iaifiot&>

«3 in ufiiin vocentur, uti in prxcedentibus etiam hoc innuimus.
Amuletis efusmodi feu externis medkamemis item exiguam fi-
dem & eificacinro tribuens, interna majoris facit SauB.SdnS»-

ritu de vittitd. erreribj. g. c.u. f, i6o. Imo vox amuleti, proptei in-
numera fu(>«rAitiora & illicita, qua periaptis admixta funt, a mul-
tis inter taxanda & reficienda medendi media refertur.. Hinc len-
tentia illa videtur CbriJUfb. Befcldo (iw theftur»prtB.fuk vet*
verba elicere: mihi fane, inquit, ejusmodi
remedia (loquitur autem de amuletis & magnetka vulnerum cu-
ratione ) qux manifellam non habent rationem, magis nunc, aco-
]im fufpcda videntur. Idem hoc de amuletis licitis, alias, quod
furpeda quibusdam lint de irKantationc,ii)notcfcitex Syh, iUt-
/rjj Tbedtrt Symputb.p.i^x. Sed notus-eft valor& acceptio vo-
cis amuleti, & qua fatragu medicaminum illius clasG inferatur!
nobis vero jam Icrmo folum erit delicius & inculpatis phylicis
periaptis, quatenus esdem non femper penes omnes autores funt
tar4i zHimii, quanti quidemfiunt apud quospiam. Imo multi ad
alterum extremum Japli (cum alii nimii fecerint amuleta ) eadem
plane rpre verunt & re)ccerunt,ac penitus illoru ufu intctdixerunt;
& quidem impulfi id fecerunt abufu & ruperftitiqne vulgi metuen-
di; cum obfervarint his fiupendos aficdlp tribui, quos natura neu-
ciquatn iplisconcrfilt. l>eSatanxauie vaferrimi afiu, pluries indi'-
catum fui:,qu(id hic a Icvibns cjiisrrtodi rebus non procul lirpcab-

eOb folcat, & quod illz aifUones obviz in hujusmodi negotio faci-
le ad veneficia fores pandant, & ad pejora viam tlernant., liluftrM
hanc meam fenicniinmCamer Ariuf btr. /i/tcifiv.tfnt.^^tCsio.pdg.
10 ^. Exiguum etiam eil zliimium pcri.)ptorum , quod his tri-
buit Jeb. Cum ad. Dieiericutjatrto fJtfpetraticap.^j%. Sed qua&
tulum,ait,eft Iruftuli lapidis & radicis, vel akerius rei appeniae
'etfiuvium ? In quibusdam vix illum ,* in aliis etfi majus fit, atta-
men ( cum partem afic6lam morbique caufam , vel difikultet

admodum minimique quantiute, vel plane non contingat) an*
‘ ieps
- Digitized bft!ô'ogli
C/?UT IV. Sectt« If*
ccps exiguaqoe lunationis fpes ab iHiusmodi periaptTs pr6roie<
d poced. Adoiicti tamen polTunt , urpotc que naturalem cuin
mofbo pugnanuata liabent ; quamvis & in his vulgo erretur#
dum in vertigine, epikp{M,utai fuflibcatione ,Sc alnj cujuc*
modi morbis omnia de collo fu/i)endautur cordis rrgiom
applicentur , cum ori Sc naribus potius illa edent objicienda.
Dubia quonmdamautorum,circa licita periammata vana ,& ii»
quidem annotatis tn przcedcntibus addidimus juxta tenotesi. ,
tntalogit noftri amuletorum in fuperioribus abfoluti, quibus cor**

dnlus Icclor pro ‘confirmanda dodrina amuletorum Ajum pro lu-
bitu etiam judicium jungere poted.
Redam autem adhuc nonnulla alta efusmodi nondum me^
morata eum infinem recenfenda, quo anfam majorem inqui"
rendi in veritatem amulctoruia Kcit : curiolb IcSori fuggeram ^
dc dc artita; viribus>magni a piurimisalioquin in partu didkiiic'
fllmaiis ,Gf/nerM
&" 'm : quic-
quidy appenderis parturienti , indantibus jam doloribus par-
cus , & utero nitente,’ naturûe movertte foetum, ut plutimuo»
procedet, nifi nimium infirma & debilitata (it natura. Scio a-
nimum& fiduciam non nihil prardarc: fcd hic verbis potius#
rpe 5i confolarione plenk,& religione confirmari atque in De-
um dirigi (kbet , non in Pbylatderiis & amalcrishztere, ne per
fsmpliccm in illa fiduciam idololatria committatur. Conatur
enim Darn)on,ut per alios innumeros dolos, fic prxeipue per
magiam (qua verbis & amuletis viKs tnirificastribultjmente»
hominum a Deo abdrahere,har>c interim rx>n magr^,fed cre-
atzaDeeacatura vim ede aficrens. Haflenus adducta Sr/wrrr
verba duabus de caufis potisfiraumampreAor , quia fcilicet
multa amuleta parum vel nihil operari videntur, tum ob fuam
debilem efficaciam, tum obexpericntiamdidiiam, ab autoribos-
licct veram Icrid interdumprartenfam. Si itaque cfitfhis expefia
tus ex debilibus quibusdam applicatisperiammatibusfequitur».
quzrittuan ille natura; bouitati huic quidem vel foli.vel
imginationi firmat*, vi medicaroentof*, vel alii caufa: adferi-
deûsfitj veluti fimilipenemododcactiuivi dubia conUudii
, ,
''
4iulr^
Scrutinium AM’n.FroRiiM Mh>iciim.
A»dr.DuJjtb,w€rat<ntu Dcindc ^tthz€tf»m
noB procul adhinc allegata move.u nos,utcum quovi» ChriAia*
'
noMedico& J'hili>fopho caute iii ainueltoiuni adroniftrarion»
verrcmgr,nc Deo debita fua deiraiiamus, nimium fcilicetia»
dulgentcs forte amuletis^ quod eo magis etiam meuineRdoQi
(implidbus& credulis hoir.lnibtis eadem fpeciose com*
mendentur. Czterum de xti tat operationibus inAttnis auUtttt
agentes oHendes in Uaufihii He /Eticep. ^%.Cfc. Dc ztitar & aUo>
eum Omilium amuletorum liypcrboiids perfvaiionibus parvi
cAimatis agit etiam Ludoviet de PhArmAcia moderna dijfert,i,
789- Nolumus de artita: operatione id etiam intûm prat*
termiuere ,qubd quivlam Illam non adeo ex lapide provenite
arbitrentur, quam ex falcia femori incerno aidius una £rpe dr>
cumligata; unde pelvisampliorreddjtur; atque propterdelO'
rem ac teoAonem illicexciutam partes ibidem irritentur, ut ad*
juvent conatum parturientium ; de quo in dtjfertatione medies
de fuferfiitione (i remedtufuperftitiofisJob.DAV.ReimifubPrSm
pdto Job. yoebiêntâffen MArd Moppi Argertorsti hdbitA. •
Citatus brevi abhinc Gefnerut etiam gemmis przcipuc , &
. aliis apotropatis parum fidei tr3)uit,de quo in prarcedentibus
quoque non nulla Calia incerfcruimus.Quodyerd per acciden^
aliamve rationem, non nunquam diîs petiapus poteAas trt<
buarur potiori jure,qu^ illorum (pcccficz propricfoti, vel ta»
tioni,& caiHx efficaci medica , fufpicioncm Inter alia fugge*
Tum hac:dum CAj^.SArtboUnm de lAp.l^cphriticacAp.\o:p.ibxut-
minit, aledorium ori inclufum , vel lapidem carpionum eic
detentum fodam probiberc; quod etiam alia corpora duriulada

ia ore volutata, (alivam alliciendo, cfficiunt.Stc ni f^lor quidam
amuleta quzpiam in panno vel limeo croco tinfio contra doIo>
res admovent quibusda partibus,ubi qtitpiam croco malunt vim
Ibpiendi dolores aut fomnifera tribucre.Quid de amuleto plumbo
munito in cephalalgia commendato rentiamus,exporuimus ^.64«
Attigimus fuperius itidem in amuletorum Catalogo vires quo*
condam, quzfang vinis fluxum compefeere exiflimantur.hasau*
iero multi autor^ in frigiditatem a£iualem eorundem conjiount;
i
* •
Digilized_by Googie
Caput IV. Sbctio ir.
de haematite aliisque nmilibus autorum fenfentix notz fune*
!tttl
Cxierum rerum externarum fngidarumuibs^ h^morrhaglls fa«

miliaris quibusdam,nonri commemoratione vei explicatione non
indiget; quamvis ifte non admodum approbandus videatur. Pora
toFraafk ReJi experim. naturdliitu pt ^.&c.Cltci vires Hippo-
potami dentis, itidem contra hsmorrhngias commendatas, difpi-
ciens , non ncgat hoc prxflare poiTe fruAum illius dentis, arque ac
aliam rem duram quamcunque, ii venis ruptis vel dilTefiis impo-
natur ; eo enim vulnus illud Tupprimi» ac &ngvinem emanantem
cohiberi arbitratur. Vim autem medicam peculiarem fangvinis
duxumcohibentero in dente diAo nullam agnofeit Ole autor. Non
veretur etiam in harc verba prorumpere CerneLlTektriu an-
€bora fauctat trmn ^.Ji7.inquiens; recenfentut quidem a multis
remedia langvinem (iftemia , quae tamen femper & ubique non
latisfaciunt &c. Plura ejusmodi alia periapta occurrunt, quz ilmi-
. liter non occulca vel fpeciiici vi fuas irrationes exetunc, fed
potius evidenti quapiam Tacione-j veluci quoque luperius inter

colicz amuleta varias pelles dilaudatas tradidimus, quas autores
lingulari curiolitate vel opinione pcrfvali diô malo opponunt;
verum przter calorem a vatiis illis pellibus exi«£landum, vix fu-
fplebr fpecificara aut ab aliis pellibus diiUnfiara facultatem ema-
nare. De lapidibus & faeculis , variis rebus aepletis atque cale-
facis, ac in ceHca conducibilibus exiftimads ,
quotidiana docet
praxis medica St vulgaris ufus. Qmd
etiam a calce in pellibus
II
''
-diCis relidua visfubrilis prodiret, quz juxta calorem una conci-
tatum fl.itibiis difeutiendis ac dolori («jando infervirer. Sine du-
bio etiam propter Sumach vel Khus (Germanice 0^tnacf) Cor-
duani corii Tegmina commendata abis pro hxmorrhagtis (edan-
dis profuKreobrervatafuBt. Vis «dCriCtora amem diCzillius ar-
boris nota c(l,uri & illud, quod ejusmodi conft tingentia varia con-
tta varios Gmgvinisaliosqiie fluxus, tum interni tum externi ad-
hibeantur. Plura aliaiimiliacutio^leCor line dubio 'obferva-^
bit,quT eodem in amuletorum operatione recidunt.
Pro ulteriori hujus reidemooftratione, quddanuletisinul-
jjs cafu , vel aliis ex circumllantiis atque caulis rcCius «ffeCus
lekkk ' ycl
Caut IV. S«CTio IT. for
inquit, «orum uti componuntur, ita & oduAim adhibentur (in«
ratione, iive r«ligione,lme confdenriajcum Aunna fuperni-
t!one,& Dei blafp hernia. Nihilautem turpius eil homini ra-
tionali, quam fine ratione aliquid docere, aut difccre, multo
turpius contra rationem patrare eut credcrc« alusque perfva-
dere velle ; atque hoc modo peccatur & i medicis & ab agris,
in compofitiooe , & uTu amuletorum diC. Dehinc qu6d amu-
letis tanta vis infir
,
quantam vulgus fibi porrvadet,jamdudiuB
dubitavit Duditbiut 4hHor(ktiwiz in Epôlu nd
mnviumddSUtde qutdfuiSckoluMm in UfifitU* CrdtomidnU dU
^«r, Epifi, 40. 49. $i.AllegatUS Dudiibiuiheoul/imo citatop.6^
pergit ira; de amuletis îArêis follicitus Aim ,nam non-
dum animum inducere poflum,ut credam cocum elTe vim alu
quam, aut non tantam , ut vulgus exifUroat, quod de a-
certe
roulctis iotelligi volo. Karo (piATâ. potiones eile noxias non
-dubito &c. Addemus tnfuper edam ab hac lententia non aliena
verba Exeeli, Gtorg» iTelffg. ITtdtiii, qu2 continentur in MifcclL
4cddJ.edp.Cdf.Dec. i. Ann. x.obf.v)^.p. ip6. quv, inquit, de amu-
letis vulgo feribuntur, rar6 admodum explent autorum cfFau,
fi ad experientia; amusfim judicentur, ut fer^ omni exciderint
przconio. Gdbr. Foncdnut Medie. AnubermtticdfeQ. ^.r. 4. p. ird.

alia amuleta , quorum vis magneiica cenfetur, non
'
docet hzc:
omnino a Medids improbantur , & revera proprietate quadam
abdita Grpd efiedus falutares proferunt. Experientia enim
de quibusdam docet &c.£t paulo poli ille dc quibusdam, rufirngi&
Aurorum laudatis, hxc depromit : hzc vere naturalia cenfen-
cur,fed per multa funt inania & anilia, quz hominum fupeilU-'
donem occupant, qualia i divctfis aucoribus cnarTamur. Neu-
tiquam etiam fiib fimplicitatis vexillo militat vir ingcniofisli-
mus>dt propter plurima fuaalioquln dogmata magni afiimandus
Frdncifc .de le bot Sjlviw.jjui in epet-ibui Medic.p.6^l.§. loio. Gfc.
difficultercredulum fcprebec in doftrina amuleicrum, licet
veritatem quibusdam non difpu|er. Pcolixnm etiam difcurlura
ibidem aucor de przconceptis opinionibus Medicorum in ma-
la caufa medica, dequeautoritare Medicorum & Pbyficorum in-
. ; ' Kkkk a certa

; r
^ »
^l8' ScRUTfNtUM Amuktorum Mbdtcum.

certa pertexit ;qu6 ipso non obfcure pulfat vel impetit amu>-
‘Tetorum doctrinam atcpae hajus Patronos, licet non exprefse id.
defignet. Annedaro adhuchis paiica ipliusverba ex /. loit.
petita ; agit.quippe illic autor de mercurio in pefie loco amuleti
ufitato: didki,ait , de omnibus dubitare,nec amplius fidem illis<
adhiberr.quiqucvis. venditant pro veris ac certisiimis,quzopl< •
nioni fuz confirmandarputantrervitura ^ licet notinc eadem (de

.faliisfima , fiiTtkia falrem , ac minime certa. Defudarunt iri-
dem manus oculatz' curiofi , & firpe a nobis allegati , Dmtni-
FrMKC. Redi, ( velutin Experiauii/uejiu netip^/tUlnu videre cll) in
indagatione amuletorum non nullorum ; verum vanus fuit iltr-
in plurimis experimenti» teneatis. Sic vereor nealiis pcntacu-
lis, licet mitepasfiro commendatis,idcmiI!udaccidar,fi adex*
perientz trutinam , (ine przeonceptis opinionibus vel afredibur,.
revocentur. Non nimis etiam inomnibus rebus- medicis> & in«
primis amuletis, credulitati indulget occultu
C9r. propriet Miih.c. 21 , dum inquit :quz FtriKlimUb.x.df
ubtUt.rcrumcAufis C4p',i%. de corde birundinis palpitante, de
corde turturis & corvi, de araneis indiifis in reAa juglandis
mnarum oculis ,& anate viva refert «indigna funt quorum fiat
mcnuo.Aut enim fupcrflkiofa aut ementita & (a\b funtiquodde-

aliquibus , ipso periculo fados certisfime affirmo, aut hzc ctttd
propter manifefiam. caufam profunt. Oflendit portb idem a«r«r
4 ^.. Galenum multa falfa deprebendifle in Medicina, qur
ab antecelToribus fuerfnt tradita ; ipfcmet Erafut «iam non
pauca examinans , eadem minus- vera, deprehendit ;‘aded ut*
merito increpet fegnitiem Mediconun* , propter varia ab ipfis:
promulgata, & magnarum virium perperam exiAimata-,vd ad- 1
occultas qualitates relata^de quo plura paulo podi^ Non optime

quoq; audiunt, utriagencre alia , ita przcipue venenata amuleta-
libr,Diemerbr«ckiointr.Hcpe/lep.\j6.m\3ii.\A,iM,\x\arnt amuleta ti«- i
mor,roulta fallacia&lupcrAitiola excogitavit avaritiarllla maxime-

3 Medicis timidis inventa funr,ut heuninibus infermrent confola*
tioni,diimlpfi' auxiliatores fugitivi eflent Hzc ab avaris qui-
busdam Medicis circulatoribus eumin finem maxime conda-
natai .
,• -Djgitized-by Goojie
'
Caput IV. Sectio ir.

'nata funt , ul fi non venenum pcftilcns .faUcm loculonim num-
mos evacuarent quorum talibus major
;
foletalias efie cura, guara
fuiiratis aliorum &c.Mura vero de Zencshcorum va’orc velafti--
mio in i>r*ccdentibusabfolvimus. Veiba quar mox jimfcqvuntur
(\ini Petri Hoffmanni sd Sigumundum Scbniiztrum Uti videre'
cflin Hornuttgii Cifld iledic. Epoftol. aof.) luam înquit fcr.ten- ,
tiatn de amuletis partim recipio, panim aflibreie' ambigo. Re-

ae enim, quia in minoribus motbisiiihil polTunr,.in majoribus
mulco minus aliquid przfiare illa coricludin.us &c- Aliquoties a
nobis citatus Dominm D’,
Johdn, Tobiat Mj'jw interito invento
Medico.^, j.de verbena , pasfinr amuleti loco contra' capitis do •-
lores commendata ita : valde; inquit, vereor, ne caAj quandoq;
eventus fuccederit ficur univerfus opinione mundtis rrgi-
nir ,mult;eque ac inepue veterum nadinones refianr ex foro*
rocdico adhuc diminendx , ita confians a tot annis perfvafio
mortalibus impoAiericad hunc nsquediem&c. SUnordia
£^(,1 A/i-il, <S.^.j6r. dura dc medicamentis contra Epilepli.xm a»-
git, feribit iu: Occurrunt nonnulla amuleta, que cum phyfice
hunc morbutneurure ab excellentibus quibusdam Medicis fctK
pta liht , quamvis a me parum fim credita &c. In eandem frn-
rentiam abit vetbis':pBul^ aliter addu&is hfcechfietttruy obfirvnt,
decdd. I. caf. i.p. m. aif; Ubi amuleta phylica plus- promittere,-
qu4m pr»fIareoftcndlf.- Nbrvnulla i:cm amuleta epilcpfi* exa-
minans fui experientia rejicit,fiein ernere parum fidei,a(i;uecf-
ficaciz omnibus (^'iammatibu» impertitote, frimtrtfm de valgi
erroribus Cfc. QUando etia veteres ir edicamen--
ta vel amuleta commendarunt, quorum operandi rationem non»
adeo exponere valuerunt ,. id Phyficr,occultxr, aut totius fub-
ftanii* operationi tnliucruntb-uti in pricedentibus diduni; arqi;
iic h?s pratenfis fc aratione reddenda inm.uncs ccnfucnint.- Ve-
rum GviLPutedtstuLdtmedie^purgunt, facult.c.^, Galeni ipfius
lentendam non admodum intentam vel dcHxam de liujusmodi-
mevlicamcntisprzmitrensjfuamqueopinioncm de poeoniz (emi-
ne dc radice in Epilepfia, uti &dcftcrcorei«ipiii) colica inefficaci
8nnc’btcns,concIudittandeminquiens; expetiti placuk fcxcc.^tis
Kkkk j, ejustiiodi-
j
6y» ScAQTiNiuM AMiasTOimu Mmcmt.

ejusmodi alia , quz a codus fubdantu; proprietate GAltm dicdii*
tur operari, qux nihil adjunr.cnu infirmis & male fe habenti*
bus,attulcrlnd Unde facete quidam nofirz tetnpellads Medicus,
per jocum dicere folicus erat, hujusmodi proprietates merito oc*
cultas nominari , raro enim inquit,' accidit ut quispiam earum ef>
rcAus>{ive ucilitaccs percipere poHit. &c.
Qiiidam , qui dodrinam amuletorum de fede & aotorirate I
fua dejicere conantur , allegaru vel in fufiragium vocant Tbt»;

fhraftum de biftorU PhniArum lo, csf. xu qui multa quidem rc* i
cenfet amuleta , ea tamen fimul deridet, tanquam vana & fupet*

ftitiofa. De rationibus non nullis etiam examinatis atque impu*
gnatis , quibus Erafitu aliique omnem vel plurium amuletorum
, t
valorcmêflruete nituntur, cui placet, adire potefi Rtd. Ceelenii I

trdiiAtum de ftfie Non poiTumus non verba adhuc ipHus I
. zWcgiXG Er sfli de occultu ph4rm*torum fotefiAtiiiuc.i^.p,^^.c\^
Galenus, inquit, cum de lupino Hercore dillerit, (cripferit non i- ?
gnoro. Quantum alias talibus tribuendum judicavit , id quoque

non nefeio. Ego pleraque ad decorem ornatumque,
ejus generis
vcl etiam addendum rades excogitata fuille exifiimo idodis.
Horum poQea multitudinem impetiti auxerunt, ac celebriora red*
diderunr. Idem AUtor im dijût. Medie, ix. (quam dCTOum in fine
hujus, &ad hxcpenc verba, expreiTi mei tradatus confpexi )agit
in fpecie At AmuUtu i venim in eadem pauca rcpcH,qux fpeciali
ipfius titulo refpondcnt. Inter alia vero lubet mihi iterum verba,
minus faventia huic dodrina:;, ex eodem loco excerpere §. xp.^pf,
feribitGrxeos veteres raro admodum ufos cITe amuletis §.\, mi» '
utur idem, quod prxter impodores & impetitos etiam dodi & bo*
ni viri his remediis tantum tribuant , ut nullum fere morbum
gnviorem absque his curari poiTe opinentur, albquc rationabi*
Uam^gis pro nihilo pene liabcant. §.^7.40.41. exiguam vim na-
turalem amuletis tribuit, earumque vires non adeo a Deo fzpe,
kd Dxmonibus ori credit. §. ^3. idoo talia etiam Chrifiianis
indigna pronuntiat, f. 4^. Ad 49. idem quoque nonnulla contra
periapta conatur ad(lrucrc,.quz tamen rerponfionem aut limam
'
.merentur , 3r (forte in tp/iuc §. pc.) inveniunt. §. ?r. ciim apert
vk-
Digitized by Google
Capu tIV. Srcti« fl,
virtute operantia fmtad m^nus, iis occulte magis, vcl «xtrinfecus
operantibus non elTe opus idem dicit: §.j>a. propter tsrditatem pe-,
nerrandi vel operandi inutilia eflc cxterna*in morbis acutis; in Ion*

gis vero in lupientia ad evacnationem requifita, ^ loj, porro ex-
perientri vera , nec fallaci cognita efle debere medicamenta vult
«utor, (unde hanc edam crebro in diiputat. deiiderat vcl provocat;
& in § 119. £3'f.ii5. GaUiti teftlmonumde quibusdam amuletis pro»
ficuis declaratis in dubium videtur vocare) item ne alia medica-

menta cum illis iint adbibita, ut ita perperam cfiedus tribuatur
incerto cuipiam.lmo putatanatura fatpe,altavecaufa(unajuxw
135.) aut per accidens fieri curationem ,
quar itidem falso mcdica-
meirtis iftiusaioditrtbuatur.§.i04.rcribit ille externa non habere
locum Si poteflatcm in morbis internis curandis, aut Ciltcm non a-
ded probatam J-iir.pergit multa cquidc occulta virtute operantia
amuleta, albquc mîcamenta contra venena commendati fed ,
argreralia deprehendi. Demum

inter atra auror §.97. ita; ad no-
ftri feculi, ndercendamus,mirius commoJa-

inquit, experientiam
' r« intelligemus. Ego fane ficr annos circiter ?o. diligenter ob-
fervavr, hac inrc quid fieret; ac neque ii praeceptoribus mi.’Is,nc-
que ab aliis ullis cfcprchenderc veti aKqnid porur. Per impieta-
tem & fuperfiitionenr, artesque illicitas, vel cafu , vel Dzmonum
operatione quosdam liberatos vidi fed infinite farpius fruflraros
,
cum argris fpe fua pcrfpexn Dehinc Bevtroviciiti Epiflo-

artifices
lic,iju*{litmh.pMi- dum' dc gemmarum valore medico dilTcrifr
quod multi magno molimine de eodem fcripferint rciftiiis, in- ;
quit, ergo Medicorum filii feccrinr, fi in toorbis acutis & malignis^

^qui celeritatem poftutantjd talibus pharmacis manum abOineanfr
certiora IcAantes. Atq; hoc omnino obfer vare decet, ne fort^ in pe-
riculofis vcl fubicaneis morbis infiidicicnt bus medicamentis fi-
dentes, fero & fruftra poftea nos feria & efficaciora media imploro-
mus. Gcmmasalioquinetiam non tantarum virium elTe, vcluti
quidem exifiimaranc prifei , pluries in prxcedcntibiis dunonfira-
vimus. Qucmadniodua etiam Er,ijtui contra Paractljl
far/.i.p.i^j. gemmarum varias vires occultas ridiculas cenfer,
plurimasq^ amuletorum operationes negat ; de gemmarum autem
«ilimio ambiguo,noftrilcrutinu cat///»4./7t-/-yyS.£ê. plura com-
muni-
Scrutinium Amuietqrum Mbdicum.
municant. Multi equiJem varia argumenta conquirunt, quibnt
autoritatem p>’riaptis comparare fatagum;fed ego nullius in verba
juro, quin potius experrentiar & veritatis truunx cmncmâmule*
torum doctrinam committo & commendo. Pcnlitet inter alia 0 *
tmil Curiofus Lccior quid de amiHctis quibusdam fentiendum fit,
qurC(c!o del.tpfa olim non nulli-crcdiderant: vcluti dequibus*
duT>,fctlicct Palladio, atKfUi .guttis Apollinis feu Solaribus, aut
fpermate folis & iridis traditiones veterum not* funt & dc his ac- ,
curate, negando tamen diclam illorum originem , agit JaLA-i-

cbclnu Je amuletis Qmd nos vero
de his, & aliis amule-
tis fip«4ius,iniris&rpcci(>fismodis quandoque inventis vclufur-
pyis,<cnii '\mus, paulo' inferius in hac fcAionc pronuntiabimus. Si
-fateri d :beh,qu® vero confona in amuletorum doSrina deprehen-

di.eloqui 'Imnino cop^r7q.'idd muka difficili%abfijrda,inCTedibUia
& anilia in cadesm la.erc obfervaverim.
Inter alia Tn catalogo nofiro amuletorum itidem occur-
tuiu non rato periamtnata., quar pland diverfas & fibi invi-
cem contrarias opcratir>nes edere ab autoribus dicuntur ; fi-
cuti de Tticr indicatum fuit, autorum tefiimonio ideomprobante;

quod modofctlnere, modo propellere fcctum foleat,vcl debeat^
de quo prarcedemia etiam re vol vanturp. fia. Sed forcean loci di-
Tcrfitas, .quibus ille lapis pto alterutro effc&i admovetur , aut
confidemi.1 aigantea prxgnantium efFefius illos didinflos efficit,
iifflod6 verus relinquitur ab ifiis. Sape etiam fallacia io

illis rebus intercedit ,
quemadmodum tirticz vario modo corpo-
ri applicati vis fangvincm liflcndi communi pene fuffhgio tri»
buitur de quo p.199. f^c. Illi urtiez -tamen dii contrariam ope-
,
rationem affingere malunt ; verum pofirema hzc -vis ab iniegtz

urriez fpinulis potius qudm alia medici facultate <metueQda eil,
,
uri bencNob. tchrochus mottet, ia fcisoUo ad Mifc.Jcad, Leopold.

Csf. Dtc.z. dnn. 1. obf. zf.p.7^.(S'c. Sic etiam millefolio conttaflu»
xus humorum & hzmorragias quipiam varia ratione utuntur, quo
tamen intcjgro in naros immifiTo norunt pueji/choIzAi vitz feden-
tariz pertzll,hzmotrhagiam limulatam provocare & exeundi ve-
^
jfiiaoi emendicare. Si placet etiam, pro hocfcopo quadantenus
•Digitized by GoogI
S
Ca»ut iv/ bctio B.

fadenna(upenu9^. 200. de mcmba videantur. Ab(blutsht$m«-
ditarionibus incidi in ^//x^wmdczckz genuino iftoufu disqut-
rencem, qui truncatam fentcntiam illam de duplici efficacia efl'e»&
errorem inibi latere > cujuscunqueculpil indutum, affirmat ; incli«
nat vero eo potius ut didoxticar yim tceius retinendi folum tri-
buat nominatus autor in fuis LeSioM, var. 4 c. if.f, 5 65. ^66. &
(S idem in defenf. vdrUr. U 3.f, 7f. (i j 6 . Carterum etiam Bsteff.
Domintu Luc, Scbrockim exdm. Ztvelfferi Phdrmjcofceit Auguftdn»
reUituid p. 4ff. dicit non nullos contendere, quod fiduciz in di-
dura lapidem plus , quam virtutibus meritisque ejus tribuen-
dum (it. Similiter de flcllionis nigri cineribus traditur (uti om-
(lat rjr BdrtboUni delap. nephrit, e. p. az. 27.) quod illi in pe-
tia ligati > & manu finiftra gedati impotentiam veneream fanent;
nam li dextra manu (ceu peiîc autor) teneantur venerem impe-
dire& imminuere dicuntur, 'îc dc famio lapide^ aliisque pluri-
bus amuletis geminum vel contrarium ufum iidetnfatpdrVcl di-
verGautores dcprxdicant Porro in do41 rina periaptorum Stpb,
Kazdktu de Sjriep.m. d. 311. videtur centra quedam amuleta rege-
rere, dum diftingvit inter morbos a cauGs mere naturalibus ortos,
& eos qui i Deo vel angelis fuam originem trahunt, quibus poAre-
mis fruAra opponi iAa periapta Aatuic. Utut divinum in morbis
attendendum ccn(emus, autoris tamen di(Ai patrocinium atque
zAimium amuletorum inclinat eo, ut multorum irritum ufuoi
vel efficaciam fzpiuE in medicina obfervatam, ea, ratione vel cx*
cufatione tegat, nc eadem ,fpernantur.
Si fpedemus inter alia experientiam Arpiushadenus ab au-
toribus concusfam amuletorum multorum , ca fzpe admodum
inGrma,vel nulla prop>emodum exiAit,qu« ufum probatum illo-
rum confirmare, &eum incerti tudini eximere poIIlt.Hinc porro,et-
iamG apotropza in autoribus allegata reperias, non raro iis tamen
incertitudinis notas has annexas aniadvertes: Scilicet boc amule-
tum id prcAare dicitur, creditur, putatur &c. De aliis medicamen-
itidem alias fubdubitantia,vcl parca; atque incetta; ex-
tis variis
perientiz innitentia verba paffim reperienda , vel audienda vulgo

iudemnota fune j dum Germani inquiunt: fefl tide u^cc
Llll. jtne
^4 Scrutinium AiiutHTORUM Medicum.
i«« S?ranrfftcit gut ft^)n oD«r feclffen ; quod refic eriam circa mul-
torum medicamentorum raram ac furpcftam experientiam ?nno.
taracutislin)us& Exc. O.D. PduUAmmMnmu dtmMtrUmtd.f.ft.
Sed debent frpe medicamenta boc vel illo modo commendato
prod^ne,mod6 vellent aur poiTcnt, Sc feriptorum autorita» circa
laudem illorum occupata non clTet dribia. Inter alia autorum tefti*
monia etiam hoc loco (lAimusilhid Rtnr.Smetti mifcjntd, /.a.f.i;.
periaptis, inquityquz de collo velalia cprporisparte Aifpf n*
duntur , nemo admodum coniidere aufus eft. Ego pleraque eju»
generis ad decorem ornatumque ,
vel etiam ad fallendum rudes
excogitata fu>nfecxiftimoa.doIons.- Horum poHea multitudinem ,
imperiti auxerunt, ac celebriora reddiderunt. Si Diofeoridu loca

varia de amuletis evolvimus, eadem (implicium hominum vel
mulierum autoritate rzpeinniti^ vcl ab iisedodh^ raro vero exp^
rientia confirmata illa comperiemus. Uti idem boc,& alia indicia
de incertis amuletis a Diofcoride\xzdA\i& conOgnatapioRantapud
SmH. SanHoriumde vitandit 4rror. /.g.f. ri./i i6t, FortasGs nOn
omnia in Diofeoridis feriptis contenta cum agnofeunt autorem.-
Erajitu etiam Di{p. mtd. ii. 112, feribit Diefeoridem l. 6, de vf-
«enatit amuleta c\ita Erafijirato ridere. Quadrant pene in ped*
. apta multa» vel illorum dodlrinamvetbailla//’»i/rff//7 :
X
“• —~ Sic obfervatio crevir
Ex atavii quondam maleet^tj; deinde fccutm
Tradita temporibus^ jeritque nepotibus au£la
' Traxerunt longam tarda incenfulta catenam,,
ôsque ttntbrofus vitio/a in fecula fluxit^-
Sic zenextonexruberaparatum, atque pedis tempore infigniter i
multiscommendatum»pcr traditiones tantum laudatum ac pro-,
pagatum non mald vocat Dan. Ludevici de meditina moderna duf
\ p. 303. de quo inter 2^nechta fuperius uberius egimus. Plures
autores de aliis amuletis, traditione potius qi>am experientia

probatis ac propagatis, idem. Aatuentes haud dilScultcr in medi*
um produci pofTent :
proinde in ejusmodi aliis furpodis aut du*
biis medicamentorum operationibus occupatus de
otcult.
Digitized by GoogI
.
Caput IV. ^ctioII.

tftuU. ait .* quid, inquit, bic aliud
putabimus, quim prxftantes hofce viros,qux ab aliis acceperunt,
credidilTe ac operibus fuis inferuiflb ?quod cum hodie quoque
(iat a plerisque, aiirari non debemus» quod tanta enumeretur ho>
mm tnedJcamemomm fylva » Si nihil eamen proficiant, qui illis

crebro & fere femper utuntur. Facerem itaque etiam mea ferd
vorba ifta»quar funt Hipp0cratk EpUem. /.5. text. 45. ita efl naturi
comparatum . ut harum rerum »
qua; admirationis gratia -narran*
cur, audiantur p!urim«»videantur pauca;. Hinc itaque vires tot&
toties decantatorum apottoûcorum adeo
Appartnt rarx nxntet in gnrgiuvxfto.
Multi igitur fidem tantum non omni amuleto derogant ; fed re>
ftant alia adhuc his opponenda, & in fubrequenti feffione diluci-
danda , pofiquam adhuc in hac feiflione quardam abfol verimus»
qux amplius dodrinam pcndaculorum furpcdaro,infirmique va-
loris ccîtuunt» atque iic accuratiorem indagationem inpofle>
tum requkunv
Non pauca petiammata etiam ortum fuum debent muliercu-
lis ; utpotc qux variis malisatque morbis ancipitibus vclfuisipfis-
met,vel fuorum, aliorum ve tandem commiferationc dignorum
,
xgrotorum obrutz (verbi gratia in generationis & partus nego-
tio, vel liberorum calamitatibus, mifericordia vel materno afFciû
impulfx, mentisq; infirmitate il!x comitatr ) media & auxilia,quz
congrua putant, vel impetrare potiunt^ petunt ac pofcunt. Qux
vero corrafa ab iisdem fxpc admittantur in ufum , experientit
quotidiana teflatur,& amuleta, in Catalogo nofiro muliebribus &
puerilibus aiFciflibus oppofita,non obfcure illud fubinnuunt. Do
mulierum variis veto incantationibus & ftpernitionibus,apud
prifcos,&;<ertas nationines ufitatis, circa infantium nutriendorum
& labandorum MôxwtR,s\dLtaxax\T\CvcvMrM horologio Princip,
Ub.x. cdp.YT. (i t%.f 326. Bene etiam de variis fupetnitiofis med^ ,
•
lis & amulcris , qux a mulieribus in puerperarum trabatione a-

liisve morbis inditui & defendi folent , agit Micbxtl. Trtudiw in
beiH tmftnntgen tinb ucrbmnutli^cn ilbctrjSlauien itnb
Llll z getteo
Digitized by Coogie
S^6 ScRrTNIUM iÛLETCRUM MioroiMi
gottcrcj* /. I. &
c. Hcnc qu<:ê alias de ejusmodi vctularam me-
dendi aufu circa infantes occupato canit Perjtiu S.ttjr. x verf. gi,
t^c. Sicut etiam condat rt]«od pTxter voca olim pro infantibus
laborantibus fa(da, in fubiluiium quoque advocata fint purga-
tiones, incantationes, gedationes docente Cafâr. BdrtboUniy
Thoms ( hei vivis excmti)///'a in extrcitnr, mifetUnnA p. 9. H*C
ergo ego perpendens, dixerim pene dc anxietate mniicrculatum
didarum & folicitudine circa remedia occ»pata,qudd ea iilis an-
'
lam dederit arripiendi varia petiapta ,dmilirei fere > ac de elc-
&‘one Deorum indicatur;
Primtu in orbe De»s fciit tiincr,drilusc(th ^
fulmint cum CAderent,
Pheterea cius Tequiorfexus, nimium quantum InfupetdruonetD

pronus fit, quia HIe facrarum literarum imperitior exidit,ac ju-
dicium confirmatum farpe idi dccd , non podunt non amuleto-
rum inventionem & applicationem (ceu eidem fexui familiare)
comitari credulitas & alia improbanda negotia. Sic FouunMut
Udelii rtUtion.nud. /. iisdem penc verbis
rationem reddit: videlicet quod mulieres frccpientrus, quam viri,
propter fuam credulitatem A; exiguum animum, ditmonum op-
presfionibus fiqc obnoxia:. Innuit porro quoque S.iluberuttfis Po-^
rtcraticiux.a/uûod mulierculis, Seviris limplicioribus ac infirmi-
oribus in fide,Dzmonum malitia magis illudat. Non abludit ad-
modum ab hac (ententiaP//»/iM'/.itf.r.2.datuensquodinvencficio
feminarum fcientia prasvaleat.Tedatur itidem Fob.^.t. ^.x]\iod la-
trocinium facilius in viro, veneficium autem in femina creden-
dum fit. Admodum exigua quoque pod bzc laus edfexus tnulie-
bris,quod fcil.prz virili facilius incantationis crimine laboret, id-
que multis teftimoniis autorum confirmatum (juxta duaum di*
vini prxeepti Exod.xu verf, ti. PrdfliîairUem non (inas vivere,
quam vocem etiam vulgatus male in malculino teddere dici-
tur ) indicat in appendice vel cbnfiicatione U^tcri Jchannes Bo- .
dintu, de Magorum Damanomanijp, Confer etiam de haC-

lateria £rid, ^nldeinn/n in Caf, Confactu, /. j. c.f./, 709. Videa- .
"
. IUS
Ci(9«v,
,
Ca»ut IV. Spcrioff.

ttlT pariter In hanc \tv^lltr.r.Knclai tr, de\>âgic ./itiicmb- p.^6.-
Prarfcrca cur muJicres pra: viris icbus fiipcrftiucfis, & veneficii»
ipfis inhient, ratito quoqac peti pofcH cx Sttmtnigrdxd,
<»<^. 430 ,
Owenta canens i
Indicat id inter alios (ct^
Luna frlqnmltr;
Extlipfln rari fxtiiur Sui ,
Sic magit ad lapjam famina prona, vira.

Ltttbtrut Tom.I.oper. Laiin.p. rij. Itidem, queritur dc fcdu^lllis-
hujus fexus auHbus medicis, ac Aipcifiitiofis moliminibus \a'
ri!s,& quod illarum facerdotium muliebre potius fit fscpe,quain
f iccrdouumivlrile verum, facris legibus conôrmc.Elcganter edi
inejnsmbdi rebus naturam & indolem mulictumdcicribit-Ja-
cob. Eiirlein dijût. de IIophchrifnia!c,rcperienda apud Ruttrjyum
eb(aerofintpatb.p.6\o.noic,m cfi,inquit/<rmincun) genus cou
dSncirtî cnciv^ fleîi varias in fupcrftitiones, & rpiarlibeti
. quovis Hicndacia credere promtum &c. Confer,Cpbcct, qi a- in>

hanc rem cibm tradunt loh.Pratoriui PbilofopLia colu-.
(f p. 6i.zic\ne flajerus Hcrctflc Mcdk.l.p, Varia quo-
que de muliercularum debilitate , proclivitate ad veneficium, ut
facilitate lapfus,deccptiofiis & ddperationis hr.bcnt lo, lP'uriu
de praliig.XiamoBUm.fi Mi(b.Trnabu4 in (0(WlffCttB UOO
btv 2‘>iit'evcy ^v. rg. Affirmat idem hoc,ciirn additis quibusdam'
rationibusôjodo diifti #*'/>»•/ Dominus ac Praceptor Cur». /I^ripps
divanhate fcttnt. c 45 p.iC^- Reccnlet etiam hic autor Circen
M.dtani, &: PbirontjUdm cx lireris netam mulictein,qu* S:muclis
Prophetz animam revocavit. Strr.bul. 7 .Grcgrapb.p.v.%. ir.ulic-'
rum imbecillitatem exprln.it his verbis : r'( bcioi^--
fsoyleec cievjof m'v yvtdi}(t»i cttcchov chtij diKf ^-ccS'
civm» yCr ivôxsra/Ts iT;^» Alia tcfiitriOni.T dcmulicbri in-
firmitate, & in luperihtioncm prcn.i vciiii-fatepri ftent ciiamin
^c.Fronimatiidifp,drfaf:iKop.fi^.y<Z:h \ quam abfurda ,
vana,&
infima vef-in* anus (in luaphiiofophiri colus non melius farpe
fdoftr} pro Infantium & cunarum cura, atque curatiore a mtli
atque tremula manu, iuiomen.d .ic mente fzpe nroliuntur. !‘lu--
ries mt horripilatio & pene fv*brilis paroxyfnius in\ ufit tiuiii cu'^ ,
raiud; cunarum ejusmodi Pocroiuss vnU adeb impios, fi.pcift!tk.--

Is.111 Ibs,.
, ,
j
Scrutinium AviutETORUM Medicum.
_
fos Si illicitos varius ditôs auTus committere, illorumque ubi de*

,
fenGoni pariter iftas pertinaciter ac pcsGmd >( etiam contra di-

aiini verbi ac voluntatis jubar, & j'ufla fanamque rationem) in*
liarerc deprehendi. FotGtan Ledori benevolo, & pitsMedicK
'iiun ignota (unC talistnodi impia & illicita molimina, qua;
Fan* fuperîtio tr*dity tremuUqut parentes:
Emphatice etiam muliercularum pravos atque opero (bs au(us&
'curationem contra Gilcinuin puerperarum folicitamA infantium
recens natorum delineat laudatus l.*.p,^6.§.6j.C\X‘
jus valuris alias qnoq; Gnt anilia dogmata, traditiones, adiones,
& fabular, innuiteommunis vel vulgaris Termo tum foli^ iftius*
;
movit facra amli* dicuntur. Hinc rcde quondamTccit fcrlclcs

f)Rx ille Grxeue, quod infunias pronuntiaverit res iftas, quas mu*
lieres, infeio fc collo fuo appendere voluere,cum ad ta^m, or*
,
jtam ex pelle, redadu5eftct;velutii’/v/arr^wm//^ mos relert.

Cui lubidoeft feire quidpiam de Cimbricis mulieribus vatidicis,
patrio fuo nomine Alironix diSz fuerunt, tx^Strabtne ad-
du<ûm non nibil reperiet vn Creg. Miebailk notis ad GafareBi CU’
riofii. inaudit. p. J41. (S‘c. Sic de mulere quapiam olim in Germa*
nialna<nons(im3,gu« maleficia Iblvit , videri poitRCcdunshiiu

morbis vencfic.c.l. Indignationem diro^m in huiusmodi
anicularum, alioiumquchomimim ( Stquidem interCbrillianos)
curationes pravas interdvim ufitaras, &in harum prohibitio*
nem pasftm olim iniundiravid. in Cawrrar/ horis fuccijiv.sent.
r.c.io.p. 102. F*b. Pauiiu.pral. Marc.lib. t.p, ijo. df inCvmar*
Horolog, principj.u p.ê^S. Przcipu^ qiloque obfervamus Tenes
fuperllitioni, credulitati, veneficiis aliisque culpandis aufibus.
Donrarb itvJulgerPfVelutide illoruoi deliriis variis.fle ddiilitate
ingenii deficientis toftimoniaSt exempla adduci pofleni; qui vult

inter aliosde hoc amumento adeat Exc. frommanum Lspag^6^
Micb. prtuitumiw ©c,i3?t|fcnsî'njgm POn bcc ^mibetrcf quaft, ^
ip.ahosquephsres. Cui vero ignotz funfmcdicz illicitz adio-
*
nes vctiilarum,f.icilc iftas experietur, ubi in conTortiumillarum
;
venit, inprimis circa pucrperaruroconclavcoccupatum vel con-
gregatura ; ab his enim illic non tot devotas Icriasq; preces, quam
^ Tuper-
Digitized •byGooglC
e
Caput IV. S c t ro
fHperfHtIo(bsgenus,vcrba, medelas & afdones percipief. Cre-
berrime enim crepant iHs inter alia hxc in Germania ncHra;
bilcl imt) jtncd Ift ilictH gl't & qux Amt plura nnr.iHa,a nebis itident
jam antemenorata, vel prztcrha-c aliis etiam roia.iEtiologi*
am autem illorum proh:bitorum nemo Aicile experiri poteft,
qiiz tamen non raro in vanit.ite vel fupcrftitione tundata eft.
^Cantui harum anuum,velavKiminfaufIarum fenum,deinde mu*
llcrciili juvenes fimpliccs patuli aure & ore inhiant, more pul-
lorum avium , atque fic hnuftum eundem ad poAcros limili fe-
licitate, vel autSum etiam non rar6, propagant; parum pcnfi ha-
bentes fxpe, quid fana ratio vel tenor verbi drvini przcipiat. Ma*
lunt autem alif mulierum di6tam fragilitatem in lapfus pronsm,&
varios culpandos aufus inQrtutioni eartmdcm tribuere quam
fexui; Ciim juxta Ambrofium fandus ille (it : de quo nolumus ma-
gnas difccptationes jam meditari, quia finedubio etiam educa-
tio citiiis ejusmodi invifos frudus in contortio foeminariw pto-
ducit ,cum fecundum illud tritum :
A boUe mjprt difta! tntrt minor.
Similiter juxta aliud nntiim;
A teneret asf,efa re mnlium eft\ -
Annotant edam autores quoJvcncficz liberos fuos plerumque

doceant fuas artes, de quo Micb. Treuiius t, e. qusfi. n. i. In
iftiustnodiuapirs agilibus V itiis mulierum vero fipc obftrvan- .
dis fanc' Hercule opus foret, qui Lernzar ilii Hydra-z fupcrftiti-
onis ac impietatis capita amputaret ; feti annofx quercus o-
mnes in univerfbmuirdb citius torte eradicabuntur , quam fcc-
leratz ejusinodi adionesmedicz ex mulierum animis. Utinam
vero inpolienim ejusmodi amuletum adinvcnlri poflTet , qood
fegetem harum fuperfljtionumncrilcm reddere vel delere, aut
mulietcs,aIiosve homines medicationum & adionum vetita-
rum penitus obliviofos efficere valeret. Quia etiam Medici con-
tra fuam meliorem confdentiam , feientiam & pietatem abfo-
' nam ejusmodi dodrinam anilem, (oraculis tam.cn fimilcm. vulno
exidimiatam } fzpe aulcultare St tolerare , atque obmutefure ad
'
hanc tenentur , nili varia incommoda obioquences forte iliis irri-
;
^0 ScRiiTfNTiJM Amiilbto*um Mcmctw,

tis experiri velinC) ideo accerfamdc hoc adhuc inprxfirnti tefti*
monili Scmonitii quoddamExceU./rff.P^rwfr.Bri^wow indegmatib.

medicw.genfrjLpAj6.qa\\nf^VL\X ; c6 dever»tv miras,& fuperfli- 5
cionis cl-iruicrtiiium venenum adeo irrepfit,utfilentium ipfua

quoque inter mircnam medicam retulerint. Paul6 poftea per-
git autor ita : ejusmodi fuperOitiofis interdum credere cogitur
ipfc etbmMi;dicuS ,ni velit per ora hominum calutnniosd tradu-
ci. Notum pra-tcrca e(l,qu6d Dxmon fxpe per anum tentare au-
de it , non in Medicina folum fed etiam aliis asionibus temera-
,
ti is, quod ipfemet horrifica forma vcl fpccic fua f*pe ofiensa,
peragere averfatur. Idem hoc indicat quoque nouun fllud

iliftichon
Non jtudet Stygiiu Plut0 ttntsrt^quod 4udtt
F.^rtJiu Monsrhtu pUnsqut frdudu dntu»
,
De quo aflerto s\i^tiL\%(jreg.Rhbterumin axiomAt,mc»t$imic,tgy,
p -y;7. Graphice etiam atnuim nequitiam pcshmosqve medendi

a6us exprimit Sam. Sturmiut de Medie. Hon medie, peeg-i'%, 30.
dum anus inter alia vocat apta Daunonts organa j pharmacopo-
las ,
interpretes & vicarios qux fpe levis lucelli
; , vel odi6 inprb- -
ximum regnum , infernale firenuc Aatuminare juvent &’C. Non

actifigim prolixe jnm id quod vetui* fafcinaiuji artificium dtius
calleant vcl addifcant, & exerceant quam muliere^ juvenes. Nil
quoque movebo hic de vetularum oculis
,
qud& aucores quidam
magis pronos jr aptos ad fafeinationem flatuunt, qu.-un aliarum
mulierum. Cui de hoc plura indagare placer, & quod illud a men*
/Imis ftrgqantibus oriatur, zâtRod. A Cajlro NW. Polit /. q..e. i. .
p. io6. a
ao9-Idcm hoc(quod tamen autor prior non itaaffirmat^)
luajor} fe veritate 4 yg> Et zlertu in Ifagog. pbyf.rnag.med, '
tap.^p.p.x^^. inquiens; mulieres , anus ob retentum mentlruum

corpusque diflortd Iunx radi6 obfufcauim^ & Spiritus Saturninos
zd y.axofeaylcu inclinantur , quarum plurimas debitis fuppliciis
nfiici me vidifle nemini. Similiter dc rgrione phyfica cur plores
fccminxquam virifafcinatriccsreperiantur, qux oculis etiam va-

ria mala inducant , videatur Porta in Magia nat, Ub. g, cap. t^.
pag. jtfo. Cur adeo (it perniciofum cum yctula rem habere
yentiUt Job .Beneditl.\Sif)ibAldiu Geneamkmp, pag»76^&e, Pau-
' '
- Id
•
'
,
N
Oigltized by. Googie

Caput IV. Sectio If.
16 ante fecimus mulierum quarundara mentionem , qua: olim
propter Medicinam, & huic admixtam interdum incantationem
note ac celebres fuerunt Idem boc etiam de aliis conflat, quod
medicinam excoluerint , videlicet de^g4medd& Heltn*t ficut te*
liatur Udmerm ; dt Meded, Circe, Crotodice res etiam nota eft &c*'
Ven^ & tuc Magicis artibus non parum imbutx exd^runt, de
x\\xoCQHrwgiu in IturoduQieiuMtdic. p, 48. quamvis A/ir«
dcdm i venefidotum calumnia Diogenes vendicare velit, uti indi-
xat Ant. leGrond, cttriofo stdtMr* dtcdnor. ferutstore p. Nota
x]uoque etiamnum hodie ell muliercularum indoles, quod lidcem
fuam frequenter in meflm Medicam immittant ; quam abfurda
vero atque ftupenda fere toti die moliantur eadem , homines
paucos latet Hinc mentio etiam dt anuum in catalogo illarum
perfonatum, qua; Medkiiiam frequentius tradant aut tuibant;
finguns fe Medicos quivis idiotu , Saterdoc,
Juddus , Mondtbm , b^rio, rufor, Mm
fir.
lîndc non immerito queritur a Jurisperitis aliisque prudenri*
bus , an mulieri liceat Medkinaro exercere ? Quod uti cuivis non
prohibemus leves mendas fuz domus corrigere : ita tamen, pluri-
bus faiuoribus rationibus & argumentis ii^rudi,i Harum manus
i Medicina aniliori exercenda removendas efie conlultun doci-
rous. Imo obllecricum munus olim ipfis fuifle dilbutatum, & me-
rito quidem , novimus, nec improbamus certis de caulis ; Gque
ainium fer^ caulam, (dlicet verecundiam mulierum excipias (qua;
oblletricum opem magis expetit )promtkjs ac melius illud opi»
viri exequi polTent ! Taceo quod t^Hetrices quzpiam veneficii Sc
lubinde fuerint obfervatz,& piutkaae hodie a*
infanticidii rea;
bundent fuperllitione ac erroribus variis, immo reatu fubinde
magico,& deficiant cognitione muliebris corporis, hu jusque par-
. dum variarum, & adionum. Exx|qibus didb caufis mira phy-
fiologia,pathologia &c. fape vulgi animis imprimuntur, atque ita
propagantur, quotu Anatomici, Medici pradici & ChriHiand Phi-
iofophmtes pland lunt ignari. Dudu hujus ablbluti difeurfus o-
hiter etiam his infero, qu6d propter obfletrkum imperitiam in
fartu difficili & fertus mortui tradatione vel extradionedntem-
' Mmma pefiiyl
;
gli Scrutinium Amuxetorum Medicum

pcftiva fui verecundia mulieres (averfantes Medicorum vel vi-
rorum opem in partu difficili > vel ubi foetus mortuus eft
) vire
diferimen vel mortem ipfam fepe fibi contrahant , &
ita comminant ; in quam (lultam verecundiam (qui periculosi
operam & operationem )
parturientes averfaniur petiti Medici
juAa indignatione invenitur Barbem imfrdxifusk Decktro edi-
Proinde in quibusdam bene confiltutis RebUs publicis
etiam public6 (alario certi Chirurgi funt conftituti, qui didis par»
furientibus fuccurrere tenentur. Ne vero novum quid hadenus
dixHTe videar» cur mulierculis MediexSt obHetricix operationk
exercidumolim prohibitum (uerit.com rationibus additis» id in»
ter alios autores addifei poteA ex Job^ Jtcob. Geruthii ceOeBit
fiut. Mtiic.ftltB, Bdfilienjib, Detdd. i. dijj>. i. dejure (i privil. «*r»
dic. $. IO. &
c. Sed plura de his aliquando communicabimus, ubi
Atobftetricibut uBurifumtu. Harc & fimilia fl trutinamus, mulicr*

cularum manus plus juAo curiofas non immerito a tabula medica
ateemus» accinentes (exui illi illud Ovidii de mulierum negotio‘
agens
Aptior efi iigitit Uh 4 eolucfue tuk.
Sed i nofira materia & feopo nos mulierum aufus irritf, atque
inde orta indignatio» longius fere abduxit i verum hoc inter a»
lia idedfadumcA.qoia cautionem limui inculcare voluhnus,nc
inter alios aufus muliebres medicos periapta indifferenter corra»

derentur,& uforparemur j inprimb qux ab imperitis, fufpedis&
fuperftkio(is vetulis docentur. Rumpimus itaque boc filum jam»
de materia hac in philofaphia colus anuum frequenti, nec plaufibtfi
inter dodos & OiriAianos Medicos exiftente.-
Dehinc plebcis periaroroara & varia (lipciAitioia ejusmodi
medicamenta admodum ufitata funt, quia (ine magna rodlcflia vel
molimine comparari & applicari podunt» unde eadem inter didoa
plebejus- propter horum credulitatem & fiduciam facile ad poAe»
ros promoventur. Videtur in hos locum fer^ haberi illud £>raaj!/Sr
^gpptii- Mupei quod Maght male moratos vis (iraliqua; in'

iff
philofbphixfhidiofos vero nulla. Atque hoc vario modo de plebe*

jis».& in fiicrisrnon' ita (undatis exponere poUuaus. Vulgi cte*
Digitized by Googie
:
CafutIV. Sectio IT. <f4j'
dulitatem in admirabilia aeque Homerica, divine celebrata , mira-

cula nimiopere pronam elTe &c* indicatur in CnHegio anatemU»
triumvirorum fCf quidem infarte Stverinifug, 6j. Negandum €-
quidem non ed, quod vulgaribus hominibus & rufticis interdum
optima medicamenta nota Cnt, undecunque etiam peritiam iftam
collegerint ; notum quippe eft illud, quo dicitur
âandotfue eft olitor vtrba offonuna locutut.
Quemadmodum hoc latis probabiliter addruunt Ztoelfferus Ap~
ftndic. ad Animaivtrf. f. 3 g.
Hfbntrm myfter.figillor. f. 47. Mat^
tbiolut , Vtlfcbim fofl Efifagmata fua in Addendorum f. i. Rtine-
fiut Efiftol.xutd NeJlerumf.z.i.ConringituIntroduSl.ad medie. fAi%.
ifO.If tf . 0 *
xzi.Hipfocratex Prae. text. 11. Holterbefiu de erroribue
Medicorum f. 14.
Hebnontiue Pbarmacopof. num, 16. (i Befoldut
tbtfauro frablicotit. 2frt^nep/.fa.£fr. De quo etiam nos aliquan-

do in medicina Domeflica vel facile parabili plura indicabimus.
Verum , uti omnia
alia , ita medicamenta hxc, & periapta inpri-
mis ab hominibus eiusmodi communicata, prius probanda (lint,

&pofteaquodbonum.ex iis, retinendum efi; veluti hoc inculcat
Efift.z, ad Tbejfalonicenf. ^ v. zo. 21. Impo/Tibile enim non ed hoc,
.
ii vetulas ( juxta Paracelf monitum ) vel pldbejos indodos ac ,
iimplices interrogamus, ut fagas a Diabolo inflnidas confuta-

mus de quo dehortantCB \i6tJStnutrtum Prox, 1 6
; . . p. 427. Oli-
torum vero, aliorumque fimplicium & furpedorum hominuoi

laus yel fama non benp feroperoletin ejusmodi adUonibus ; ud
didi autores non nulli etiam hoc innuunt ; inprimis quando iidem
ad mentem reliquam /ar.(»i^mcon(Uium admittuntur. Sic enim
Anton. Deufingim fafcicuL dufertai. feleQar, dijjfl l. $>56.^. 49.
- Faracelf mentem exponit his : nimirum Medicum non omnia,
quz feire debet, in Academiis difeere poifle, ftd opus efle ut in-
terdum vetulas Zigeunos, Nigromandeos, Agyrtas, nidicos, fe-
,
nea , & ejusmodi viles homines alios jconfulat tt ab iis di^t.

Taceo alciores Magiftros notos quos didus Paraeelfuc inoxlcUt
confulendos elTej de quo fupra pag, 599. Sed a Det^ngio lau-
dato illa intentio it opinio abunde refutatur : ficuti ctkm
ex didis his & (imihbus,(vel folo xioimint ParacAfi pen^ pro-
nuntiatd, nedum turpi iftiuuBodi dodrinSvelcamu,^ affatim a*
Mromm 2 vw
ScaUtinium Amuletorum Medicum.
vU innotefcit. Conferatur etiam de his ^ctW. Job.Cbr^.Frem
msnniu 6f. Minime divina itaque (nomini ipfius
Tbeofhrsfti refpondentia) ubivis in ipGus fcriptisrtperiuntur illa,
qux pallio divini vel facrarum literarum tegit ifte (inonnemint
etiam indignationis gratia) didhis. Proinde non
omnia ab omnibus ifliusmodi doloribus tradita excipienda tan»
quam licita, atque idcd propaganda funt.
Promti etiam artifices in Amuletica & TaUTmanica do<5lri'
na funt venatores , ficuti varie ipfbrum asiones illicite,didis
mediis innitutx,fortasfis paucis ignote funr. Sic eos etia homines
in omnem fuperflitionem plerumque proclives vocat Vtlfcbm
dtjE^tgrofilit diJpcrt4t,uf.6^.K6At sis hujus afleni fuffragatorem
Pfuhum de Magup. 99 . UobU,Ab*fv.Fruf(bium vendtorefetcdrut
t4g.\%. MicbaeLFreudiumxn (0en>(fl«ns#5^<i0en x>onictZMit
betey &
qutfi. 119. p* 281. Aesdem. Ltofvidiiu C*fsr. Det.
s. Anno 1 . idi.,ImposfibiIe quoquo -non eft,quin multa
medicamenta vel amuleta (int i Dxmone veteratore commu*
nicata fub fpecie venatoris; cum non raro callidisfimusiUeho*
fiis , tanquam leo rugiens & infernalis veneror €% form^ appa-
rente , ic venenatorid apparatu prxdirus ac inflruAus in faiti'

bus, aliisque in locis compatere foleat; de quo
*
Cjmeraritu borit fuccifiv. cettf. a./. J9O. 0 c. Frdtoriiu in ûbc#
/ hp4g.i66. Delrio ditquifit. meg^tam. \.Mb. i, feci. L
qvefi. I, pag, 1 ^ 7 . fif Exc. Pauliai Cynograpb, membr. 4.. eap. I.
Amat quippe tenebrarum pater &
fpirirus Diabo*
Ius obfcuros lucos ac loca folitaria , & inibi fuum vaframentum
ac truculentiam exercet.Sic conftacetiam,quod olim inter Ethni*
cos lucos Diis fuis(atq; fic perfxpequoq; Diabolo^confecrarint»
nec non templorum loco illos habuerint ; de quibus evolvantur
Plinitm l.it.r.uTdcitiu L\o. annaiCfe. aliique pene innumeri»
Itno Idolo Zuctibaro (qui Diabolus fuit)& Marti facram fece-
runt fylvam penes Martisburgum olim cxiflentem,quod indi-
caxErntfl.Brcitufiue in bcc tncv«btivQif4><n<€^vcnidt4p.6.Qm
plura de ejusmodi materia refeire appetit, quod Ethnici facra
fua inlucis infUtuerint, quibus etiam Dxmonlufus Gepd Rdmi*
fcuitjconfulatautores^qpi de facriBcus Diis majorum aut &
•
Digitized by Googl
* *
- 'C- .
CAfUT IV. SiCTiO ir. ,
Ethnicorum rcripfcrunt. Plurvctiom nos aliquando de eodem

C^vercetonoftro Medie».
Prererea amuletorum illicitorum do^rinSi fzpe,nec parcd
inftruMi runtfdopetarii, fagittarii, vel ballifl.irii quorundam
:
de fcclerato quopiam aufu agxtfUer.Jerdjitue de divino in mor-

bie c. jf. f. 116. Similiter latrones, milites, & quibus res cft cutw
inOrumemis vel tormentis bellicis (
dce\ui&iniAiuli.E cudtuiLer
fudft,n<).)z\xi qui funt negotiis violentz morti dicatis intenti»
non rar6 item curationibus &i amuletis vetitis iudulgcre depre-
henduntur; videlicet chirurgi milirares plurimi, & urbani non
pauci, cum tonioribus,& balnetoribus (lmplicibas;j opiliunes t-
tem non averfantur idhzc , uti & paflores pecuarii ,li(ftorcs,

&carniBccs,qui male etiam audiunt Sennerte Prjx. l. p 4 rt.e^
e, 24.^. f 11 . & Mtrb. Freudiot. a. tfudfiion.c.num. 2. p. 28}> ejVdft,-
179. n. 23. (f qv. S90. n. 4^. de quibus etiam non nulla alia no»
Arum ferutinium atrngit. Porro ifliusmodi cenfus quoq; funt tot--
tores,vcrpillone9,Iufores publici , Agyrtz , ferpentum captores-
( de quiiu Frettdiue l. d. qv I2f. ) & PrzHigiatotes,de quibus
Gngulis plura tcHimonia in medium proterre valeremusdi pro-
batione indigeret noftrum aflsrtum. Quis ignorat etiam Me-
tallariorum (implicium quorundam » nc iherautorum inquilito-
rum intentionem &aufus in Gmilibus negotiis medicis vel aliis;
mirum quoque non e(l, quin Ozmon fzpediôs homines, vcl
alios doceat ejusmodi artes prohibitas ;cuffl Satanas non raro
in fodinis metallorum fub forma virunculorum metallicorum,vcl
metallariorum in operationibus variis occupatorum, vel etiam'
fub varia fpeiflrorum fpecie circa thefauroscompareat,iuosque
lufus & tremendas tragoedias fubinde exerceat. Porro felices
propagatores \ propugnatores infelicis doftrinz medicz atque
amuleticz cxi(luntMuna(.hr,iIiiquenmiles hujus a pietate tre-
quenter degeneris generis homunculi, quorum laudes a nobis-
quadantenus jam ante attaAz , nec ignotz alioquin
funt. Ver-
fus illos £ned Sylvii de monachorum , horumque confortii ani -
lisencomio nniliroivel temeritate paulo ante addudos/a^.640.
64i.denuo hic repetere fuperfcdeo.Idem fere judiciude his foveo,
Minmm i aede-
'
C ^6 ScnUTIMUM Amuietorum Mbdicum.

aede vcnatoribp, quod D^mon etiun varias ejusmodi medelas ii'
H:it3<rno!i raro docere eos }>otuerit; ciim inauditum non nc>quo<i
iite tormam monachi fxpe aiTumferit , ac fub eadem varias a«
dones exercuerit, & cretcitis in defertis comparuerit, Dequo

Prjtoriiul. e. p. zi6. Dc eadem religiofl vel monachi fpe- -
qui incesnc Satanas, non nulla reperiuntur «^vi&Bernb4ri,

cie,
IFdliftbmidium Pj/tbonijft Enth»reap4rt. i. ctncunump.^ô, (fc,

Nec vacant (imiii labe mulci alii inter Pomiiicios,qui varia fuper-
ftiiioHi fzpe pro medicamentis, & amuletis prxeipue obtrudunt
credulis, &quidc, religionis vel devotionis prxrextu non raro ad*
hibito. Aliquoties etiam ejusmodi periapta in prarcedentibus,cum
dociorum niorum mala noti, attigimus & autonim horum indo*
lem penlitandam reliquimus. Animadvertimus infimul tamen
faniores quosdam inter Pontificios, qui AiperlHciofas curationes
&pentacula deteflantur acdisfvadent,hinc merito fupe*
illicita
rius laudavimus, qui etiam m4gfitt,

t^zitxtxParaceffi varia fuperflitiofa pentacula & medicamenta.
Intendit vero illud itidem, (quod apud PontiHcios ejusmodi illici*
t* varix adiones in ufu fint, vel fuerint) C4jp.Peuctrm dt divindt’.
p, w. IU. hinc, inquit, meminimus , hic noftra xtate, cum Luthe*
ri opera, EccleGaedodrina ex tenebris evoluta, repurgataqueaes*
no errorum pene infinitorum illuxUlet rurfusj mox poQunutn

atque alterum annum tetra Diaboli ludibria , ex locis Germantx
pIcrisque, quibus adfe imperitam multitudinem deceptam al*
lexerat,dlfperiifle,m]ncr.'e:r6etiamhoininum memorix excitfis*
fe luce dodrine ibpita : & Diabolum ipfum hac,cea amuleto quo*

dam exterritum atque' abaduin , a prxftigiarum mirificaruni,
,
qins ante exercuerat, molitionibus & illufionibus deflitifle apud

eos,quHucem dodrinx amplexi Punt ; Hadenus Pcxcrncr. Ud-
nam vero quxpiam adbuc fuperAitiofa, farinam illem pnftinam
fapientia non fubinde recrudcfcerent,& ab impiis, vel imperitis,
aut malc curiofis etiamnum hodie in ufum vocarentur. Similiter
id,quod fcilicet ante Lutherum, ipliusque reformationem major
numerus Magorum exditerit & adhuc apud Pontificios exi(lar,de*
,
mondrat Prtudiusl. t. dc hac matetia alius noAii (crud*

nli locus itidem uberius ddTerit. De*
Digitized by GoogI
Caput IV. Sbctio II. ^47
Deinde Muharnctani & Judxi admodum prompti do&ores
^nt anuletorum^liarumque artium medicarum illicitarum: fic
fupcrftitiofi audiunt Judzi vf/«/r/«>dequo,& illicito ejusmodi

figilIorua,& curationum ulu iplis familiari, non nulla habet
Hitr. JorddnM dn!ivm$ im morbu i. 5j.^.’i8y. (^c. Plura teflimo-
nia idea illud approbantia prodant apud Michdel. Freudium
4 lao.Abundantiz gratia, cui lubet/de Judzis,qudd fci»
licet exAgypto hauda amuleta, carmina, infumrrationes.exor'*
cidaos,& omnimodas incantationis res in deliciis &ufu habeant»
confulat b»r4t Hebrdic. in Evdngelium Matth.c,x^,fag.
447- Et i» EvdngeL S. Mjrc. c. g. v. i2. p. 6x2. O*c, aliisque in Io«
cis pluribus. Côd Judxi olim etiam incantationibus prx adis
populis (de eadem macula vel reatu rufpeAis} dediti fuerint,
'
te{latmE/d/dfedp.2.v.f.in quem locum vide G&RdbbiDdvid
Kimchi uberius illud comprobantem ; cum quo confenrit pa<
riter EdbbiAb4 ridntlinl.t.Efdi£fol,%.t 0 l. u &alii plures ejusmo*
di commentatores. Sic JU/chi de dmili arte fuipeda; loquitur iti*

dem de judxorum variis magicis curationibus, &incantationibp
etiamnum inter \Ho%i£itat\s,Sciiimmu/cbTebilltm feu ufus pfal-
morum ,
qui tradatus brevisfimus Rabbinici lingua conferiptus
incantationes vel remedia ex pfalmisDavidicis petita, variis mor*
bis & malis oppedenda illicito aufu & ufu continet. Cujus traSa*
rus etiam quadantenus mentionem hutJib.BuxurfimBibliotbec,
Rdbbimcdjdg. nuUa etiam de Judxorum malitia inter
ea ,quK incendiis reddere putantur,a(tigimus in prxccdentibus
fdg.2xi.(fe.
Prxfcrca Pdrdfelfum, aliosqtic fimiles autorcs in fuperfti-
rionem & vetitam amuletorum dodrinam ufumque alioquin
,
pronos 'atque idcd fufj>eflos, interdum in nodro ferutinio no-
favimus ac annotavimus , quibus proinde non tutum ed ad-
modum remperdderc; dquidemilli virus occultum fxpe his re-
bus admixtum reliquerunt , cujus tamen fpecie reAi atque li-
citi facile decipi poflunt,qui dmilibiis rebus indulgcnt. .lmd
obfervavi interdum , quod homines ejusmodi, qui illicite curio-

dft meddis ( transplantatione amuleticis r Alchimicis , aliisque
dmilibu»
^ '
Scrutinium AuULrrORQM Medicum. .
fimilibus asionibus peragendis) inhiarunt ad duarum modd
' l
I
9 orum dolorum , dedu6i_ lint ad pejora, magica, fomnia, ra-
di«
peuE, melancholiam , facrarum literarum contorHones, (iultitiam 1
& pene vencheia. De hoc argumento, quo fciticetcurioritasho'

minum feratur, conferatur Fremditu l. e. quMjl. 17. mumjj. qudfi. 19,
j
N- 1
jr. qus/i. 119. n. 31. & Jordamu de divine m meriu e. 70./. a4f.
Pto horum demonQratiooo non fludeho .prolixitati, tantum pen*
Htan Jum interea relinquo unicum illud dugnfii Etzhri ifagep
|
Mag, Mtd,f. u. annotatum , dum dicit radicem hlicis , Magici 1
I fe colledam, propter fpiritum faturninum indicum fecum loca* 1
cum fuifle. Prohl Dzmonis adus,'qui in hujus liliis, & operi*

|
bus illis cariofam iftam curioiitatem fe6aniibus,edicacesr2p^

deprehenduntur. Verus autem Dei cultus nobis non perreHw
vetitis, ac foedis idiusmodJ aîonibua & medelis velificari.
Praeterea ceru quaepiam nationes mald audiunt propter ft>
perftitiolk ulitata pentacuU, velud Htferut HtreuU Me^.fsg,
eg.de dente bominis demortui applicando infanti, ita loquitur;
eô vero , ait , quia Arabes Ar Aegyptii CuperRitipne fune pleni«
fuperRitiofum credo eile remedium, nili (ublit fingularis qoc*
dam Antipathia,foli experientia cognita.Concedit id porr6 etiam
Fent. Cenringe (dc Hermet, MtMc.i. i. c. ii.
f. na.
r. aliisque in
locis pluribus, ac in IntreduQitm Medie, ) Exc> Berritbmdf
0Ktu& frtgreffuCbemidf. ^9. quod plurima vana, hipctRidola,
magica & ridicula cum medigna; tum reliquis artibus ab AE^*
,
ptiis, admixta lini. Sic qugd apud Orientales ptmulos ,

pr?*
cipue in Aegypto, vagetur frequens incantatio & lupetRidode
corporibus obfirreaimis contra armorum violentiam ,conTbit ex
frdncife, B*di de egfertm. ndt.Jndit. gdg.w. Male itidem audi*
unt Agypiiifpropter ineptias & abominationes magicas)7.rr«fe
rcit CHfiofitdt.tHdndit.f.ix^. Ebtrom. Jorddno df divine m
morbu e. fj.p. i8d. Cfc.yiicbdfli Piccdrteebptrv. bifi»» Ptbe.Dec,
ir, e.\.Job.’Addm, Oftdndro de Mîd psg.lfi. fS Cunr^ Dieurite
4ntiqmt. Biblic.fdg,6yi. Audimus incer alios etiam videtqn
Wc in rem pinens Hemnm
fertiHt
Digitized by Google
Ca^put W. Sectio Tt «(0
JE^fttu rerum medicumius ruifU^
tkftitk
Oftimu muUsJimul,dntrriMa flurimafr^trt»
^X^Juytmdlk Satyru
~
ûUnefcit yqudUs demens
jEgyytm portent* eoUl.
Hincetia» portentorum matrem JEgyf>cum pronuntiat Lenrtott.
Pigmoriiu de Cb*r*ntr. .X^ptipMjg, 2 . c. Item de Sabzis St
gyptiis fufpetftis propter magiam illicitam; uti & de Janne ac

Jambrefamo(is>Egypuorum Magis» videatur in diûtuiione de
J*nne Jembre ZentgreJU *c Recondentis Strsuchii Wittcherg*
habit*. Parum quoque ad bonam autoritatem Ferfarum»
iEgyptiorum,&Chaldcorum,m/ironibus rebuS) conferunt verba
Reinefti in Efiflel. 7 p.p.y7 . 8i V*r. LeSion. l. j.f. n. p, yif. Plura in
banc rem reperiuntur apud C*C- Peucerum d*divtn*iion,p. i6i. 3. |
Conter etiam allegata de i^gypriis in Wendetini de ndmirsndm

Nili c. XI. ^.%.p*g.\6u Omnes quoque antiquas fuperdiiionesi
Chaidzis manade > (latuit Zsoingerus tbe*tr. f. 3107. Chaldzos
prifcos quidem minus reos fuide illicitorum aufuum & Magiz vc*
ritz»aut commercii cum Dxmone ( quorum i quibusdam alias
Y>o^\Aznt\it,')G4f*reBtu curiofitdt» innudit, p.\%\. (f 123. adllruere
fatagit; utrum veto in his omnium adenTum obtineat, judicabit
L. B. qui ex loco citato vel aliis autoribus idorum htlkmara vd
fada trutinat.' Has vero apud nationes, iaprimis veroAgyptios^
illicita petiapta mtum traxtde, atque pofleaad alias nationes &
poderos propagata eadem ede. nonnulli ex allegatis autoribus, &
alii plures ddcm faciunt. Cui l,ubet, de hoc ulterius etiam evolvttt'
Kircberum Oedipe jEgypt, Tom.xi p*rt,x.Cenrirtgium l.i.demed.

Htrmet. f.ii. p, leg. Jeb. Angel. ^roUHo p///»ealiosque plures.
Loca plura idem in^cantia etiam fubinde condgnata in tiodro
icrutinio deprehendentur. Oc variis orientalibus populis Ma-
giz deditis videatur etiam Cornei Agripp* de VAnitstt. ftierttiar. ri
42.^.159. Sic proTapiam Tilfemarum Sabzis.Arabum fiiperditio-
dsdmis,transfcribi icubil Creg. Micbdelisin netis jedGnffnrelUCn-
rreft*t.in*udu.p. 159. Pczterea Aratbid Medici vel magi mali zdi-
inii fune aliis autoribus, propter varias nugas amuletorum claifi
admixtas. £x Cnecis etiam A Arabibus autoribus ejusmodi .,«/•

r '
. P<lnnn hertum
.
^ ^KUtmiUM AuumoRUM X(rotcuw.

herium hUinnm fu* ilUc«a& errata decerpfifTe; Imo txArvincit
Mjgit Latinos pejores f8£ios»& ex imperito Ar^bt LtfiiUm trans»
fiimta quatdam ab Arabe quopiam affingi Dipfieridi
fcripca vel meditata non flnt, Aatuit Job. Raimldut en/urs Ubror.
Aftryfhpr.tom, i. fr^tUB, 49. f. yij. Thesfalia etiam ob Magica
veneficia alias cfi fufpeda j.ciim Theflala philtra ex Poetanidi

aliorumque recenfione nota fint. Videatur hi hanc rem inter aliot
Bdribiuttt$ CUudidnum
f. iiu. De cantu , carmine vel voce il«
iorum, qua lunam aut (idera ccelo deduxerunt , teftantur allegata
apud Cerdsm in Virgil. Ec/pg. g. /.15^ ejusmodi incantationiioi
etiam alio in loco noilri fcrutinii mentionem fecimus ^.^74.^«.
Plura loca de Tbeflalorum ifto reatu teftantia congesfit Ijrcri
€br^, Frdnc. PsttUini Snfint dtftriptPf. 3. De Ephefiorum km
mala repeti poflunt^qua jam ante a nobis data fiint in hocnoftro
tradiatu ^ iis etiam addatur llrfin$u im AndUBk fdcrk vti. a. 4 2. e.
f.p. 4g,^r. Etianfi ex didis his non accurate fuperfiittoibniffl

pentaculorura originem quivis colligere poffit aut foleatjfufpedi
tamen fuM omnino illi populi propter varia medica ab iis prova^
nientia nota. Gondudimp itaque hanc fentenriam verbis /tfc.Ga/*
fdreUi cnriofitdi. indttdit.p. 179. inquwntis-: Magica quidem ats fii»
tis certa,at ejus initium incertum eft. Prcterea Sinenfium quoque
fides in rebp medicis & amuletis exûa valddexifiimatur a Frawcr
Redi Expenmtntk mdturdl. p. 180.
Similiter olim non admodum bona fuit laus GenBarmnmii
quam illi libi tribuifle meminit Erdfmm inidudt morid. Gensanii-
ihquir, corporum proceritate 8e lîz cognitione fU>i placent*
De ctdem natione meminit quoque Tarr/Kr,.qudd maxundldo*
Jolatricquondamdedita fuerit, & quod ex iE^to proroahave*
m per totum ferd terre orbem Idololatria; hinc etiam partem'
SvcvorumGermanirpopulorum Ifidi Ikrificafle dicit. Necmw
rum id admodum videri fbrtasfis poteft ; cum majores nofiriGer*-
mani Perfarum olim fiatresputad fuerint yiisque primi origine'
con{undi,^teres{i inde poftrnoftem Alexandri M. cum omnia in
Afia bellis arderent , idque Muhdiil Eiecdrtm evincere nititur e»
Relîonis conf«nfu> cum mot^
~ harmonia ,tuae< authoiif
• '
meSemc»:: . . < '
"*
, Mim
Digitized by CoogI
Caput IV. Sbctio II _^pi
Aliim Ptrf» Rhtnumque hibtrtmt.
Xlale quoque inter alia audit Agripfa ideo, quod Germanorum
multorum animos Magicis ejusmc^ lebos illicitis nnbu*
. eri t, de quo Pisi Cdmerarim btrsr.fuecif. ttnt, i. <.76. Coenobia
etiam inprimis in Germania artificiorum ejusmodi medicorum
illicitorum friiolz & psdevteria exdterunt,in quibus hujusmodi
vatiis negotiis anfam non ultlnam dedifle videtur chymia.vel Al>
chymia plus judocuriofa, uti& fimplicitas& impietas monacho*
tu. Caveant euahcdkchymixfiudaoplusjuftodeditiifios libros
t hymicos quibus Diabolus ejusque difcipuli & hsretid non ra-
«
ro irrita religionis dogmata comffiifcentj^craffi Scripturam mi-
icr^ & perversi torquentes ac deturpantes. Hinc fvadeo & opto
ut propediem luci publicx committantur Excell.
tiMn. CMergii Pli/OM/fcff(n HermesifU^tt €^tifienÛmaJL
pMTtet, ad calcem quidem perdudx. Ufus autem vel abuTus potius
harum artium frequens o!im Germania , ac coenobiis prz>
in
cif»u^ fuit, quemadmodum hoc muki tradatus Germanici
lingva conferipti, &alia tcAimenia plura abuade comprobatu;'
Hinc etiam celebris ille Jssg/su Boyltsu Tentdmtuisup. iS. Germa-
nicam linjgvam vocat Bermetudm\ntc dicetur idtm laudatus
autor,quin multa jam antei Germanis inventa atque icripds eo-
run&m edita fine, que ipfe pro Tuis initis haberet, aut exifii-
inaret , atque typis publicis committent. Optat ideoque alt-
dibi illeautor, ut calleat lingvam Germanicam , quam autem an
calluerit, &
ex eo fbnts quzpiam haufitrit, fuumque in ufum 9c
nominis efiimium converterit, uti quidam fufpicsntur , fuo loco
relinquimus. Minime ego igitur dubitandum efib arbitror , quin
adminiculo illo chymix Magica wia illicita in inedkinam ir-
repferint,in qua re infelldter cedente felices dodores & propa-
gatores extiterunt ignorantix fratres illi, ceu ex clauftrorum gre-
gibus multi ante duo fecula cirdter falutati fuerunt. Siraplici-
tas vero olim Germanos nofiros non parum occupavit, quam in
rebus tjusmodi vanis accufatam etiam i Dodore Mdri. Lssther»
eeperimutin H«ndorffiipremftts*r. Exempiorumfag.^^, Exoptan-
dum quoque foret , ne etiamnum in Germania & tn linu quidem
ChtUuan*,rcIigionk taftauratx laterent ejuamodi variarum fii-
" - Nnnn 3 poca
6fi ScRimmuM Amuutorum Medicum.
'
pcrdiciorarum medelarum reliquia ; quz quidem in loeis quibus^
dam cercisi prz aliis £requentiores adhuc deprehenduntur. Aniles
autem hujuscemodi elegantia ( quibus mulierculae nimiopere de>
leiâri novimust & in przcedentibus oflendimus) non procul fz>
pc a veneficiis recedunt ; unde Concionatores , 3i Chrifiiane phi-
iofophantes illis publice & privarim reclamare in refiaurato^ > fit
les & propagatores vel cultores aninwdvertcre opus habent. Le*

vibus quê
, medicam intentio-
vel exiguis talismodi rebus (
nem aurprztextum prz fe ferentibus) facild ad pe^ra aditus pa-
rari poteft;^ ciim Dzmon inpriais etiam his rebfusinvigilet|fu>
lamque virus adinilceattiici pluries a nobis indicatum fuit; at-
que ideo hifi anneSere lubet nobis illud AuguliMb.i,deJ}>iritu ff *•
nim^ r.afi.p. «r. 416 . Ozinon,inquit,-cumfibi in quibusdam cre-
ditum fuerit , ad fua feducat. Sufpicor quoque ex ejusmodi rebus
fiicile parabiUbus, (cilicet amulericis>Medids>St Magicis inSvecia
aliisquereeionibis veneficia citius oriri, fit propagari illoramdu-
Au , vcl adminicuIOr Conflat quippe, quod tenerz ztaiis liberi
maleficii labe etiam ibi reperti fUbinde fioc contaminati , illudque,
ceu notum efi, faepe peregerint ievib'ts gefiibus, ceremoniis fic
eebus.alioquin plane inefficacUius ; de quo Gctb»frtd, Foigtitu de-

liciit Phyftc. In partibus Septentrionalil^s autem maleficas artes
exerceri tK OUo^tgwdt feptemrimtUb.Gtntibutif^x^xt Btrictl^
berttgtttial. Sicqudi in feptentrionaiibus regionibus re-
. motioribus przcipue exerceat Dzmon fuas vires , docet item
Ctmer4r/ut horitfuccifiv. I. Mcliota vero in-
dies deifUs locis competimus dc adhuc expeAamus. Quod au-
tem tuqns ifta notitia per traditiones a parentibus ad poflcros ob

fimplicitatm , & levem AifpicionenT malz five etiam turpis rei
fitaAionis)faciteaansferatur, credibile ell..
Parum boni Iridera pra^ciuinus depcntaculis non paucis,

quarprifei qutdatn Medici docuerunt,quum conflet, olim quos-
oam Medicos incantatores extitiflc ^de quo legere e(l in I^rn^
biflerUnM,bb.i.cApîl^f4g, ig^. Imo inter modernos medkos
Chriflianos ( quod tamen doleridum eft) reperies fzpe, qui va-
nis, magicis ,ac ftiperfUtiofis ejusmodi medicamentis admodum
induIgent,iilosqpe aufus incautos & nugas magiz titulo occultant.
,
Scite
Digilized by Gooj^le
V
'
Caput IV. Sectio fr. 6^
Scite vero de his artificibus, circa fupcrftitiofi haAenus refuta»'
ta folicitis, di(Sa videntur, qux profiant apud Jai.CMiir, Di
rUhium.Jjtreo Hi^pecr4 tico p'. p77.h*c , inquit , funt prxclara &
mirifica CabaliOica fecreca,proptcrqux etiam ccelum fatigat fu"
perftitiofus Aftrologus,elementa flagellat curiofusphyficus,Tar»
tara folltcitar magus ; ,
unde prodwumur Judxaflrorutn Phy»
laêria ,Grxcorum Arabum Thalismad contra omnia
pericula. Applaudit pofleatis facile vmlgus,qui alienus iis do^*
ribus.ipfos citius etiam fcquirur,quita rem lickam, vel piam; cui
accedit incrementum , (i antiquitas autoritatem quampiam irri-
tis aflionibus vel rebus conciliet.- Ad ejusmodi aHanias & illi-

citas curationes fefc vero convertere s^rotos ( addo etiam Me-
dicosquosdam) quando deufitatis remediis derperantybrpe cx*
primur juxta iHiUArcbum dffdc.Lu0.Sed de his etiam quadante-
nus in prarcedemibusaduinefl,ideoque pluribus ifta refutare
denud (uperfedeo; cum quemvis Chriflianum aliis cautum clTe
deceat , ne illicttia medicamentis utatur;-
Attigimus in antecedentibus varias itidem notas, quz
multa amuleta fufpeda reddunt , ubi verba peculiaria pronun-
tianda, certum tempus aue ceremonias circa collodrionem, aut
prxparationcni iliorum injungas a quibusdam rejecimus, & qiw
plura fuerunt alia fcopumhunc concernentia' verum diîs mo-
dis pcntacula ,
exteroquin licita & naturali!^ operationibus
Rtm penitus defliruta', illicita omnind redduntur , atque ideb
merito fugienda funt. De non nullis quoque ejusmodi rebus
a medicis aHoquin laudatis acofurpatis. quibus .-iHifupctflitio-
fas flmul ceremonias affigunt,-atque ideo eas efficadores cen>
fent , agit iterum Gdbr, Nduddufdejludiomilitdri L Per-
fvafnm quoque mihi habeo Imperatores , Magiflratus & Res-
publicas proptd^ ufum amuletorum fubiode penitus prohi-
Duiire,(nve licita, five illicita sxtiterinr,) quia- multa .vana St,
fiifpeda licitis, alias a.imifccri coeperunr. Caufam hanc etiam

,
elTe arbitror ,
quod fub Amonin. CaracaUd damnari fint Romx,
qui remedia a collo anprtiCi pro' tertianis & quartanis- gefta-
tent ; ccu leferC tx Mdia S^nidi» CxL Rbodigimut IrO, jHiitjv.
' : . Nniin 3: /.p.
a
<5y4 ScRUTfrflUM AMUT-EToaxiM MflarcuH.

t, p. c, ^%<).Gregor. MicbuilU motu ad Ca^MreUi eurh^MtA»^
Midtt.p. i6p. Dtlrio disquifit. Magic. tem. iJU.c.
Lsugitu / i.
J4> & alii plurcs.
In I«co pol^remo citato^-ec»
km concilia denominantur , que magicoa charaSeres autfchc»
dulas qua&dare illicitas proicriplmint > iisque interdixerunc.
Jdem id fob ConOantino^quodin fine foriiran magis iaAum
eft cum ipfc fam etiam Chriftianus adhuc indulgeret Pi^no>
,
rum fuperftitioiubus , uti n Nit, Hemelii mi» UrmuUiuimê^

confiat) quoque obfervatum fuit , uri
31. p- 2f3. fubaliB IcDpi^ &
ratoribus , penes quos amuletorum ufus prohibitus atque pu-
nitus fuit, de quo evolvatur dicens: fi qak
remedia quartane vel alterius dolorb collo gefiarctît veneficus
reus capitis interfi)at. Plura loca, que idem hoc&precedM»
ria adftruunt , (uppeditabit J»h. Bdpt. Cdf4lm.de vttttibut fttrii.
*
Chr\^4n.riiibu t. 3^,p> 268 « 0 Hier. Jorddtitu de dmin» i»
SiroOiter ex Caf // L 6 > r.p. eriam pJi3a
tnedem eriam morem fufpenden^ amuleta penitus pra^bias»
fe bis verbis latind reddkis : qui (Ufpendit amiUetum , non flfi
/avet Deus, vsd non illi complet negotium Deus; veluri tnun^
petatur hoc Jeh. Uftlim de pedsgrt ertic, 3. fab feO-l^^ ^
«pfius pofieris veto fciL muhametarus plures fentencias pauld

fuperius adduximus. Sic deanu quadam/iaplid,quc mlor*
vallatis febribus leni carmine mederi confvevit,qu^ occiraft ,-
ut noxia» confiat ex 6/. ap. De fimilibus Cxljfi#,.
piis citatis videri quoque poteft CMmererm k«r.fii(cifv4tm^.
'
eap. )o.p. lot» Imb uti antea innuunus,hfagnates interdori iiv

terdixeruntde amuletis, qiie edam melioris condiiioiuf ia-.-
fiere yifa fiint, quoad primum intuiuim,propterenoRBem^
ufum eorundem &
fuperftidoneffl > eamque deteriorem
liituris temporibus metuendam , cui vulgus aliis niauopetdm»
duiget ,&fic «ceu notum, communiter mala Ibleta b<^ a^
feparaie;tacro pa£la daivie(rinaDa:aKmis,qua;frpeiis adotts^ .
ca funt,etiamfi nemo fadic de us cr^tet. Depriori.evblve^

C4mrftiml»,{.Vi\, De legibus iSccon&itutijOO&iit |mpei»> •
. V - -
' Oigitized by Gpogle

Caput IV. Sectio 11.^
'
forum k Synodorum, ufum amuletorum illiciforuai prohibens

fibus, loquens etiam GMbr,iûddmd»fiMdi«miliuriL\.f, 434^
claudit fua verba (equentibos : Verum , ait, quia rigor ille«
' quo (Pvtnxct aSidfmat,'^ damnantur, non is amplius eA qui ,
fim fuit , & unicuique impune eA ufurpare infana hac docu«

menta, qu« noftra credulitas excogitavit nî Pomfom0 Lai§
feftisfime appellantur.
Si ulterius inquiro in originem, vel inventionem amuletos
rum, deprehendo multa .illotum joco quodam in ufum tralAa
cAc; innotuit quippe de carminibm quiousdain, vocabulis 6di*
Ilis, atque Barbaris, qu« pro dilaplinis , memoriae promptius
tradendis excogitata, & i Frofeflbri^ veldodorAius interdum

propofha fuerunt hoc joco additd', quod horrifona iAiusmodi
vocabula vel febres , dentium dolores,ophthalmiam^nures gli>
res, aliaque maladeÛere polleant ; innonjit,inquam,qu6d id
ipfum etiam eum m
Anem ab imperitis & credulis tentarum ac
verum compertum fuerit ;
quod certd non a nudis illis febedu^
lis, verbis in iis notatis,vcl vario modo recitatis verfibus,aluve
ratione applicatis provenit. Quis verb Satanae malitiam fem*
per ab ejusmodi eftûs certo excludet cui volupe eA c]us>
modihiAorias evolvere, de noto illo veificulo^-
Fecdn^t, Ctgtri, Ddfhsves, GtidrMtSedMca }
quod joco indicarus, ferio poAeifebrifugus fuerit Qbfer*
fcilicet
n^X^xtyÂtMJ•b.HenrMrJini dctrrAm PhiloLfjm^ 66 , De eodem,-

& opbthalmia (imprecatione fordida atque dira charta; inferipta)
ftnata in anu, videatur JSrrm. LigrtsriJm oHeBdmentk Acddemitu
tt. Plura de AmilibusproAant apud Jcb. MavUum loe. cm-
rntmib.p. y^9 .St Ub. PrAttriumAltSrytmAntiA
f. 164,
Rifum merentur etiam varia amuleta, qux (ubindecafu, vel'
miriHcoalio modo, nec adeo medica virtute femper , efficaci»
deprehenfa fuerant. ConAat quippe inter alia de muliere vel
iQxtrcfamilias,cui pro infelici rei domcAicac & damnorum e>
mendationeaut averiione lapillus , aut aliud quid ridiculum,lin*
ceis probe occultatum, datum fuit, ut eum in Anem fedulo a di*^
Aimuliereperqucyis lonfi( angulos domus apoenfom iAud

r
ScRonNUMi AMUtBTOnuM
dcpottaretur : quo ipso poftea holum cfl.ut varii defeftus ac
jniUyprius ncgleda^contcda vsl iôca,poBea deprehenderentur#
ac ideo emendarentur, hinc felicior etiam rei don^Biez Batuf
fubiccutus cft , cui mater illa fui fedula przlentia atque provi*
I
dentia ita profpexit melius, quam 'antea. De quo /lerêrgeriu

P.i.Jie £Uftyetbd.Si\c Gerouni dmum domini, vel poflblToris cal-
ceis in agros deportatum, meli iis ftcrcorare volunt; uti & oculus
Domini equos faginare dicitur. ,
Flura ejusmodi ftratagemt-
tis, ludicrz aut ingenlofz meentionis , ac moniti efgo, fuh alia
' intentione fvafa pencacula polTem jam receniere » quz partiro
nota funt,pattim etiam de iisdem credi facile pote^quddta-
'
Jisraodi periammata occafione ejusmodi olim in ufum fint ad-
, jni(Ta«aut exiamnum ab ingeniofis haud difficulter inveniri pos-
iint,quibus poBea a credulis &nmp1icibus vis medica & intrin-
fccus latens asfignatur. In przccdcntibus mentionem fecimus
^ terum turpicularum, quas oltm quipiam contra incantationes,
'
’
malevolas laudationes, invidiam, verba iroprecatoria & fimi*
' '
JesaSus infantium collo, aliisque rebus affixerunt.* id vetb inde

przprimis ortum duco, quia cuhBat, quod fabriferraiii ( his re>
bus olim inprimis indulgentes ) ante fornaculam fuam Aatuerint
I quzdam ridicula , ut iis quaH arcerem invidiam* noxam aut
przfentiam ( a nimia prztercuntium vel otioforum Aantium 8c
-
'
«(citantium ,
uti &tnvirorutBrpedlatorum laudatione dc curio
litate)metuendam i atque Ahzcdkebantur i uti legit Se
vult Pollux 7. Onom. c.aj. /. 951,
l. idem b»c adhuchodic fere
quibusdam facetis aut .icacundis , loco vindicationis aliqualis
in ufu eB. dum oculorum plus juAo curiolbruaa, aut male volo-
" rum vicinorum pruritum in fua nova intentum, per obfcccnos
-
'
oppolltos typos, aut effigies quandoque conantur a fuis fedi*
bus zdibus , feneAris
. , locis fecretis , hortis & negotiis «verrere,
ac pudorem ita ip(isjncutere,ut]ynceam fuam attentionem cum
.
,
abitu vel averGone oculorum permutent. Alioquin vero teAe?/v'
^
turtho fympof.l.i{,froU.7. omnia turpia malos invidorum ocu-

,
<
los avertere, olim crediderunt. Dum igitur anus forte vel matres
meiiculolz rerum obrcsnatumconiequentem eSedumobrerva*
) runt,
Digitized by Coogb
Caput IV. Sectio tl. >CS7
ront« vel eodem fcopo, vel conAdemia dudx in efficaciam eorun-
dem peculiarem, fuia infantibus appenderunt. Veluti in hanc fen-
tenciam,po(l idas mea fpeculationes, inclinare deprehendi Hirr.
Mercuri4UminFar,Le£i.l.6»c. Ha^^cnus itaque recen-
fiti fontes,quaIes fintamuletorunvpendtet curiofus Letdor ! Non
poffiimus etiam alia inca<5Upr3termictere, qux itidem periam-
matibu) quibusdam interdum anfatn vel originem non admodum
validam Tubrainidrarc videntur. Viri aflutt autcm»Agyrtx,Magi9r.
turpi dediti, &
limplices homines varia periaptorum mondra fa-
cik producere,& commentariis (quoad varias circumdantias fu.
perditiofas atque vanas) rapeaugerepoduntaciblcnt hi qui-
. dem ex ruditate , dmplicitate it credulitate , ilii vero ex iimplici-
tate,iiequitia,defiderl6 captandi luci i & aliis cauds. Sic imperiti
non raro miridci^ torquent verba vcl charaSeres pentaculotum
aut-rchedulatufa magicarum, qux d non ex.Barbaris vocibus con-
fiant, facile tamen in illa, imperitia & confidentia fui, convertunt
,eadem ; veluti inter alia Id patefeit ex borrilbnis vocabulis Hax
pax4dimax : in quibus vocibus falso le<dts,{criptis,aut forte cu-
juspiam indufiria tortis vel mutatis , loco literx a. prius o.poii-
tum fuit. Origo autem horum verborum creditur hax, quod quis-
piam pomum cuidam deglutiendum dederit, cui inhxfcritdhe-
HocX poX moX Deus adjuvaX. Qux
dula his vetbis condgnata:
verba pofimodum forfan ignarus quispiam Latinx lingux nadiis,
.crucisque illam notam ruperfiiiiosc infertam profitera pcnulti-
.ma reputavit, & con-
Alphabeti Latini Ix, aut initiali vocis
iequenrer fchedulam idiusmodi hac ratione conftgnatam comea
febres appendendam communicavit. Quia itaque dJ61um pe.
tiaptum adeo corruptum pod illam originem ab imperitis in ri-
ium pctitiorum abiit, ideo forte podra prxdigiatorum ludicrx a*
Diones ceperunt exponi illis vocibus (în bocfe^
veluti etiam lufus mediante pera verfatili peragendi
0piric)e6 nomine (igniiicari rulcnt.Ben^quoq‘, indicam femen.
4iam(quod fcil. ex feriptorum imperitia varii errores oriri posdm)
dilTcrit Rchefiu Illic autem autor notam illam
elidendam eife putat, qux ab imperitis vetdculo irdciicur, & col-

Oooo s Io
:
dfg '
k> appen^tur; nota autem illa efl vaga individui indicandi^ fei»
Ikct Gajus, Sega (juxta alios Cajus , Seja, Titius &c.) qus no-
mina alias perfenam tndiiierenteni denotant, de quBms ndio 8c
feimo aliu eft. Huc ergo iceram quadrant illa verba Fmdentii
—— ftfc ab/erv*tit crtvit
Ex MU quomitm male cafta^ demdefetutk
Tradita temf0ribiu\ ferM4jue mefotibtu au9a.
In antecedentibus , &
quidem amuletis pro illkita corporis indi»>
ratione ufitatis/. 45 X 4nentienem fecimus xu Penta{piia,quod hoc
primitp bonz intentionis & Itgnificatrdnis gratia ufurpatum,pofi>
caveto in fuperfiitiofum& illicitum abufum tradhita fit,uti e^•
iam hodie illud in mulds Tilfemis & fuperfliCfons amuletis figno-
cum confpidtu r. Sic non inftequens etiam res eft , ut litene cer-
tie Cabali(Ucc,vel more alias in infcnptionibus ufitat 6 ,pofitz res
certas & verba integra indicent» quod prhis negotium Cabali/lh
cum Raftbe Thebatb dicitur Hebrak,dx quo dlasfm fbiUL facr.
l. r.pî.tr. \.fe9.
f. 30^. Dehinc notum eft ,
quod ejusmodi Ii-
cerz vcl chara^cres fingakrj» fignificarionit vel recordationis
gratia oIim»uti rebus aliis» ita annulis lignatori» prxeipne in-
fculpti fuerint, quibus prifei lymbola fua quafi expresferunt,vcl
alind quid lepidi in memoriam ltbi,aliisve re\'ocare intenderunt.
Quemadmodum limilis pend hac intentio Auniliaris eft etiam-
numhodk quibusdam defponfatis, qui rithmds vel verba certa,
literis initialibus foluffl Ggnilicata,per(zpe annulis ftus pronubis
infculpi curant, non vhiq>erandK intentionis ergo. De variis i-
mînibus, typis vel l^nis» liceris item Sc cruce ChrilU,uti & ani-
malibus > aliisque rebus» qnz bona intentionis, Iknidcationis,
vei pommemorationis crebrx ergo o£im annui» ngnatoriis in-
fculptr fuerunt , agit quoque Tbe*d*r, Hepingim de infgmum ju-
re CdpM. S. a c. Jaach. Cmmetarim cent, 4 Ejnbltmat.yiÂÎ»
Sf fui. Reicbebm de amuleta p. 4 ^.
Quis vero dubitabit ejusmodi charafleresîotas.autlitcras
traftu temporis male intellegas, & longe "aliter , quam fas eft,
accq>ta5»r»c non plan^ amnleti loco , pro ufu medico vatio u-
furpaus eile.Quia itaque probatione non indigere boc arbitror,
idcoque
Digitized by Googte
Caput IV. SiCTio TI.
idioquo id f xemplis diiuLidare ruperfedeo. Hinc verifimile id*
deiu eft,quOil muIta'bicrog1 yphicaprifc* jphilo/ophix.AJihy-
&
mM. Si arcanorum pidurae , Ggra , chataSerfs obfcuri firpe ab
imparitis(nonGne>>erluanone adminiculo vario itidem /edu*
dia ) in ufum oiedicom vocati, aliter accepti & propagati pcfl.
modunn fint,quam par fuit; quemadmodum fere in hunc oao*
dum vel feopum annotata quxdara proftant âpud Jm,
ftUum euri»jiidhi, indudit.f. 14.0. 145. (fcAn hanc rem non pes*
. fiun non etiam locum huc trahere ex NdibsuMtiêfii
/Sa;7dnvehitur quippe illic,nec immerito,» charaderes,inquiens:
inter aliaquarprecor figuraruia energia? nifiopinemur,ed,qu6d
Ks medicae Hieroglyphlcd pridem depila; erant,ne rude vulgus
facra artis myfteria profaoarct,-
adeoque plebsyinterprctationis
arnigmaticzneicia ,in ipfa charaderum formatione Ct fculptura,
vim adverfus luempeOifetaroaliasqueargrkudinfspra^>otentrin
latere coni«cir,& errorem poftc.-is transniifit 4 Hadenus autor
Jaudatus.Quis juret vero rationem hanc, vel adminiculum didum
Tilfemia cmciendts &a nobis fuperius petluAratis nenanfam
promptam itidem inter alia olim dediiTe.Dehinc mirum quoq; non
ell,quin nummi antiqui, rari, & aurei inprimis,ac peregrinis literis
aut ftgnis notati, tradu temporis poiiea longo alio fineufurpati,
oolloq^ appenfi ac gedati Hnt, quam quidem primitus alH uTui de.
Ainati iidem fucrunudumftilicet ornamenti potius, vclmcmoric
gratia ad geftandu aut aflervandum dati fuerunt. Sapequippe fit,
. ut quis alteri fujr memoriae alendo, velconfervandar ergo , 'alium,
ve in finem nummum offerat, cjpmodi ratiim,a«nuIum,vcldino*
dium aliW , quod quia provenit a perfona«Chari,mcri*d quoque
magni«flimatur,poftcrisque ad affervandittnnon raro datur.lino
non nunquam etiam contingit, ut licjuis ejusmodi res ffudiose
affer vari velit a quopiam(cujus manus vel marfupium non adeo
tenax nummorti eft ) ut ftratagrmaia,vel perfvfifiones vari* eum
in finem ilK& anned^tur vel afiingantur : veluti tot6îc obfer.
vamus hujusmodi pcrfvafianibns liberos aut hzrcdiK attentius
ras aparentibus ttaditas obrervare,manusqueillorum (male te.
naces alias) magis attentas ea ratione reddi ad convivandum
Oooo 1 illa
46a Scrutinium Amuietorum Medicum.
ilia. Sic Tn communi vita, ceu frequenter obfervanuis,matres aot
patres familifis ad captum liberorum fuoruoi ib accommodamn
ns varia fvadent aut disfvadent, & quidem varHs argumentis
aut prxtextii boni vel maii, quod inde eisdem tninineat. Quidilr
quis ctia aliquando ( quocunq; tandem pcrfvafionis adminiculo)-
nummum aureum vel aliud quid fii»ile,variispercgrinis &igno*
tis literis aut lignis notatum > idque aflervandum ac geflandum
pro morbo quo])iam arcendo, vel bono acceriendo acceperit yitq;

hac credulitate ad pofleros illud propagarit f Hoc itaque mo*
do hominum firma confidentia erga pendacula fi<5H(ia,vcl mim^
alioquin efficacia, extorquetur vafris hominibp ex a]iis,campri*
mis fi illa variis ceremoniis additisprxparantur ve! porriguntur,
aut planectiairr certis fignis, literis, chara Aenb? ac figuris notan«
tur. Modi vel mores vero ejpmodi obfctirandi rerum veram con-
dicionem, atq; conciliandi authoritatem, vel xftimium rebus vili- -
bus , admodum familiares fune prarffigiatoribus, Agyrtis , St fimi*
libus ;
hoc ex illorum negotiis , mercibus & medicamen-
vellit
tis quotidie fere innotefeit. Similem quoque vcl majorem effi-
cacis fplendorcm atque autoritatem affingere pofiunt Tilfema-
rum confeiSores fiix fuppcllei51ili ( quod olim citius forte effe-
rum dederunt ifei apud Ethnicos , uti St credu}os>auc in fuper-
AitJonem pronos, Hve morbis vel angudiis variis circumfufos
homines) dum a(lra,ipforuinque influxum in partem vocarunt,
atque juxta has conflciiationes fuastiiremas conflarunt, majori *
que automate vel exifeimatione muniverunt. Atque ita miferi illt
homines flgnum curo fignato, variaque corrafa,non fine fuperftt-
tionc & crcdu}itate,potentiora putarunt;zqu^ ac quida fticplices-
fuerunt obrervati,qui vel pyxidem, chartam aliaque cum medi-
camentis contentis, devorarunt & efficacia magis putarunt, aut
poflmodum deprxdicarunt. Sic inter alia xftuans amantium
amor fadlefibi ejusmodiamulcta quoque effingere, & propaga-
re potuit olim, & ctiamnum hodie potefe : uti non raro hi tor-
qties, inaures, annulos, armillas, vincula, nummos , aliaque fi-
hiilia de collo (ive circa peûs pendula fibi invicem relin-

quere vel donaie folent, quxdiflz perfoiucamaiues tanto farpe •
amore
Digitized by GoogI
f
Caput IV. 'Sectio II.

amore profcqvuntur quanto fimi* vix profcqvantur catiilw
,
ftios, herbam vel valcrians radices : exorcu*

aut feles nepetz
hntur quippe perfonaillz resinas,nanquim a corpore depo«
nunt,imd focias fibicasdem periumnum non raro adjuhgunt^
&qux plura alia favoris tefiimonia erga ipfasmer ii depromunt, k
Gallis etiam ejusmodi amandum vcl amicorum donum corpori
appenfum un memoier, dici notucfi.Quia item res ejusmodi non
raro ex metallis confiant, GaiZv iterum Medaglie dicuntur, velutr
rzdcra non raro etiam amuletorum claiTem condituum , five
intrant, uti fupenus p. i<. innuimus. Plura de illa voce,'quod Ani'
bibus pariter dicatur, & quid fint ejusmodi imagines
vel ri^rac/V/, exponunt loca congeda apud Exc. 6e»rg. Erancum
di^.Medic.de lapicidins akrocofmiSn thoract p. g.
Exprhnunt alioquin ejusmodi memoriam didis modi»

'
renovatam verba Ovidii in Trid. EUg. <5.
In digito qui me fersqut reftrsqut tuo.
Non infrequens etiam efi in facrisût commemoratio fcdula vet
amor & inclinatio erga hominem quempiam' indicari folcat, fi*
gillo vel annuid manibus adbzrente*^ Sufpicor itotn Deorum ^
beneficorum hominum, 5tMagnarura dono concclTas imagines,
aliasve res ^ fubditis, gratis, aut piis velreligiofis hominibus, gra*
'
titudinis&devotionis ergo gefiatas primitus, podea fzpe inamu*
leta converias fiiifie ; uri fere de Alexandri imagine prxfumere li-
cet ; dum Marcianorum familia illam frequenter gcftalTe, vd aliis
utenfilibus imaginem impresfifle dicitur, quo (ibi fortunam in filis
amnibus devincirent ,
aut compararent, de quo Erafmtu Ad*g.
Cbtliad. 37 j. Pbii. Cureti Animadvfrf. ad Agtllium fiJ'
vmp. m. <J y f. Sfc. Kircbmatmut de annutit c,\\,(^ 12, Jacw.Ponts^
mu btQar, Anteit p. 701. & Gabriel. Naudtut 1 ‘.
e. 1. 1. p. 37. Plura in
hanc retn vide apud Gregor. Aiit baeiem rmit ad Gaffarelii ruriefi^
Tb. Htpingiui'i de Jure infigniamt, ig. §. ^.f.
tat. inaudit. p.17^.
^07. Job.Henr,UrJinum Analell.facr. velum, i. pag. ConratP,

Dittericum Antiquit. Bibi. fol. 712. flfr.Mflr/ de Rea fingular.fa^,
tib. q., c. 3. Job.Bapnft.Cafahu n de veter, facr. reu
ftriptura part. 2.
tib.Cbrtfl.( 4f.î.ldayitum amem limulachta,fiatuz, effigies ae
Oooo 3 icemo-
SCMITINIUU AM11tCT0n\n< MFMClItf
fnemoru variismodis «xcidca&exi rdl n bis potius calor td>
'
dcre debent, ut illorum bonorum, virtutum, ac praelatorum f*>

.dorum velUgia legimus, & ea. gux i m
.junbus accepta funt,
vel majori laude, vel non mitiore fplcndore poderis tradamus;
veluci eleganter de honore dilTerit Qjkbr.Htiudtiu dt JltuUomUit,
L Conllat alioquin ex pbiloIogU & lexicographis dc voce
quod victorum przmia eadem lignificentur ; binc
allegant ilii tVLMticxMsrualu Uk.i, VArfum*.
Et (tr$mMieo fert nitetert* t«Qo,
Non iinpos/ibile vero eA,quin di<5U ida nitnvjâ. in amuleto*
tum locutn>& uruminbelloproivifloruadipifcenda cederint,vcl
acinulTa fueeint ^ veluti etiam inter amuicta^ro fortitudine 2c vir
doria communicata nomenbocfpedficuaiautorumdududûni
apiis tribiumus pcriaptlsîc inliteris £phe(iis in junditm olim fu*
ille legimus, ut quotidie rcminrfi:erenrur alicujus ex antiquis, qui
virtutem coluifletdequo ^.4T3> In his recenGtisiuqv forte non
paucorum amulctocum&iTiiifeaarum adminiculum vel origo Gia
cft,veluti jam ante etiam jier fautinium iioc noftrum quorun-
dam horum mentionem infperfimus. NecimposGbile hem vide-
Cur, ut amantes, vel qui venerantur certas perfonas am res,cid-
:U9 idiusmodi rebus geilatis ad amatarum perfanarum recorda-
ttonem permoveantur.; cum amantium perfonamm pulTus vel
faciei rubor etiam indicet fzpe conceptos animi motus, quando
redamantis vel amatzperfonx mendo foIiimdiAaeQ, vel quan>
do deliderium ergailUm, abfentem inprimis,ortum fuit. Hinc
res idx memoriam reparantes qualiûlcta, vel philtra inter-
dum, Si incidenter dunt ; Vclud de hac etiam materia egimus in
praecedendbus;r4^.fi6.Non|)lane disiimili modo virorum vel
heroum imagines, alucque res oculisobverfantespofteris,vda’
iascmulis,fa*fia eorum celebria vel obfervantiaa in animum
tevacare , & illis cmuladonera, atque confequemer alia faâ, vel
eventus laudabiles comparare poDent. Sed hzc,( ud pluries an-
tea difhim,Sc exempla etiam it^ adduda funt ) quia folum pec
accidens amuletorum vices (ubeunt,autcHedusrclinqvunt,non
adoâd nodram condderationem medicam perdnent ; veuln et-
ttoiprofcopo nodro vel demonftraiionc originis vel inventionis
:> vari*
'
Ca?ut IV. SicttoII. tftf/

variz & mirificae amuletorum aliorum eadem adduAn foliw
volumus.
Progredimur adhuc ad alia non nulla, quae mirabillfer quan>
doque amuletorum numerum auxerunt. Sic dc amuleto quopiam,
quod Palladium olim diAum,& de coelo lapfum putatum fuit,cre*
dtderunt anulti, quod locum vel urbem illam, &Trojam inprimis
incolumem & ab hoAibus inexpugnabilem reddere polleret,
(quandiu Palladis illud fimulacrum in violatum ilh‘c alTervaretur)
N
de quo 41mU Comes mjlhtlogisl. 4. c.^.p, ^06, Rojimu Antitjnie4t,
'
Li.c. ». p. 3JJ. Hf. JpeUod. lib.^. Ribtiothec. Robert. Stephani Di»
HioHdr. voce PdlLuiii, Ldurembergim Attrr. Phiiol. cent. 1. bifi. 10* •
St bolipftes Sophoclis im Ajsce Fincetuim ChjrtMrius dt imogiMibut

Deorump.i^. Deeod<ra>& quod imperii illud pignus, minu-
ta Palladis effigies fuerk, enarrat Pbibp.CaroSjtiimmlver/l std A»
geHium (A D.Curtiumpsg.m, 5^. Varias fententias de paUadio il-
lo, quale exftitetlt periapfon, congesfit Gobriet.Naudstu dtJludi»

miliuri /.i./.j7i.Volunt autc non'nulU palladium ex osUbus Pelo-
pis conftiul7e,& Olympicum ex osfibus balenz India,dc quo£//W
Sebediuf de Dis Germ^SjvgrammMt. z. r-31 . Pierim Hiero»
glppbic. Hb, 41. Pbil. Csmersrius bor.fiscdf. cent, i, cdp. 60, p. 2 ^8 *
C'e.Vari] autorumlocaS; fententias de palladiidtAi forma exter-
na , materia & ufo etiam congesiit Jnl. Reitbebm de anmUiis pag.
i^.&e. Verum quod iftud ^
palladio tropice potius aaipien-
dum &, mavult ifaulis Comes Cc.X,^. e. ^,p. gtz. qui PaQadir lo-
co intelligit religionein,fapientTam atque juftitiam,qu2 Rem-
publicara ^rtam tcAamqueeonfervare queant. De anctTifeii pel-
ta, qua c coelo in Numa roanus,ingruentc peHr,decidifie quipian
faibunt , non nulla autorum Io« etiam proRant contignata z»
pud Jul. ReiebeUum l. a. pag. ^1. Dum PaHadii & ancilis hujus de
coelo lapior um mentio At, recordor etiam magni- quosdam aRt-
'
mare nummos, qui fobmde cum phtvia prodigiofa de coelo ispti
creduntur, quemadmodum tales annotarunt Horrins hijlor. n*»
ttsraU.x.c.1. p.^^.GafareUus enriofitgt.rnaudit.p. ^y\, Alii quo-
que mentionem foclunt auri , quod itidem de cocio lapfum elle
volunt ; itque hoc guttas Apollinis, (eu fpcniMta fuiis A Iridis
ap.
.€<^4 SCJlUTINiUM AwULBTORUM MnOKUW.*
.appellant :hic vero dicuntur effe lamclli , fcutellx vel numraii ,
aurei , de quorum origine (utrum fcilicet fint fa£titii,nec nc,5t

quo J etiam dicantur) prollantnion nulla annotata in
fieicheliil.d.p.ii. Michielit notis *dG*§areUi atriojiut.m/tudit.
MifceUin.dtaiXtoptCsf, dec,-i.Ann.<i,iAf.xoi. f .417. Cx- _
.tcrum de pluvia aurea plura apud Ammidnum l.

Jonfionum Tbivmdtogrdfb. p, 122. Job. Addta. Wtberum in tet
Unferrcbunijs^l^kimft pdrt. z.p.f67‘ De argentea pluvia alle-
git etiam non nulla Stbottus phpf. curiofp. if 08. Pofito autem il-
lo, quod ejusmodi fignatus,/ive crudus nummus, vel aliud fimilc
quid dc ctclo lapfuin tuerit, ecquis vero jusfit illud amuleti loco
iccipcre, aut inde amuletis autoritatem imperurc. Mirum intcriio
non cft, quin homines quidim fortealiqvando ejusmodi remccelo
delapfam.vel putata faltcm,ftudiosc aircrvarintj?c colloaffixa ge-
ftarint,quam imperiti, vel pofteri poftca(quoqu6 edam adroini-
xCulo vel pcrfvafione majori intercedente) fandi inflar vel racmo-
labilis periammacis-loco xlUmarunt atque ufurparunt,G non ab
origine prima<latim eundem in ufum admi/Iit iQa fuit. Plura io
hanc fententiam confirmandam trahi huc polTunt e% iis,qux fu-
|jerius de Pentalpha 5t (igno illo crucis , quod Conftantino Impe-
j-atori apparuit, &c- confignata funt. In his vcro.ûx badenus ad-
duximus , non uihil de tillemis & dmilibus .pfcudo-amuleds in-
terferuimus, idque idep, ut mirabile aclubricum quorundam pe*
ilammatum fundamentum indicaremus ; quod itidem locum ha-
bere videtur in variis aliis amuletis , quibus nihil alias fufpcdi aut
ludicri admixtum efle communiter fcrmcexiftiinatut.

Ecquis neget porro arttmifiam(33ci)^§) herbami vulgp
contra las/icudinem iter faciendum commendatam, joco prius
/uifle fvafam aliquando,
ejusque Germanicx vocis & proprii ,
Icnfus loco potilis quadrupedem cqvura intcllcdum,vcl «n men-

<c relet vatum fuiflc,vel comitem edam facundum, qui alias, juxta
illud tritum^ in via pro vehiculo e(l. His adminiculis vero leva-
men accedere lasfitudini peregrinantium rumore vulgi vel experi-
entia condat. Podquam diu antea fpeculationcs has fovi, incidi ca-
/u in Cdâr.Hoffmdnm de medicdm. ejicitt. /. x c. la. qui limlliter
, , . jocum
•
Capu T-IV.SitTIO II. tf(5j
jocum qumpiam dt «quo valido ptolatuai anfam illaro dediflc

îpicatur , ut Artemifia didb ( vel rediua Geraanorum vox
loco amuleti contra lasfitudineon facere perperam pu.
tau fit. Sic etiam inter vulgares, Apauperes homines videbisnon
rardaruperftitiofisvelfimplicibus matribus fuis libens in /accu»
lo collo appendipanem, cafeum,& nummulum , idque idrd, ne
diAis puerulis noceat fafeinum , aut marcor, vel tal^s inde aJiac
prxcipuedepemlens^ quod vulgus exprimit tvitXt â^ 33<tu jfen
c^<^bD^ttlRdu(cr. Verum medela bxc fine dubio aliquando fva«.
(a fuit ideo,quod pane,cafed, aliis ve alimentis & pecunia non de«
ficiehttbus bene educatio, & nutritio infantum peragi poslitjnec
adeo macies illorum metuenda (it, de quo communiter non c(l
dubium. Hxc media vero continuata, & legitime porreAa>vel
adhibita potius fiomachum,quim externum peSus juvant; quem
eSedum alioquin vix przfiabit, exigua illa & inefficaci vel umbra-
tili quafi quantitate, appenfa fupellex di6hu Ne defit his quoq; (b- ,
lennitas quaq>iam,vel fuperAitionis major apparatus, injungunt

infimul anus > ut nummus antlqvus gladiis duobus velcrudsfi-
gno notatus (eiilSrtU^^rd^cfltr/) eligatur; facculus item ap-
pendendus firpe ex rubro vel fcarladno panno, & ad cordis for«
mam efibrmatur & quz funt plures circumdande non nunquam
;
pro arcano ido vano adauge & adjumde. Porro quis non
fufpicetur amphiboliam inefie Magneti commendato , quod
fcilicet (d i peregrinantibus, vel amantibus,aut conjugibus gede-
&
lur) unionem amictdam neât indis rolubiIem,& alat inter cos;
quis inquam non furpicctur, quod podus animorum magnesmo-
ralis, harmonia vel conjundfio fubintelligntur, qux hoc mod6 ci-
tius, quam a fimplici vd vulgari idomagnete inter didas per(b-
nas excitatur. Efiedp ejpmodi,a Magnete produentes vel expeda-
ti neutiquam etiam plKentAnf.Boet.JeSeet tngtmmdrJiiJl^riA l.t,
r.x 53 .hinc A/#rWe«metii,verlicuIisdefcrIbentem vires illas, nu-
dari dicit De Lyfimachia hetba fuperkis fuit didum,p. 7 $
ûod d inter altercantes projiciatur, conciliationem illorn efficiat.
Sed aliud quid forte fub Lyfimachia prius indicatum fuit ^ juxta
Oraecam derivadonem vel originem vocis enim herba, pugnam
Ibivens (bnatj vel denotat eadem vox. Sinedd}io vero aiûs
Pppp effe-
SotumniM AMULETORtat Medicum.
cfFc<9usiroludone,maiubus v^l violentia adhibita (verbartbus
liisque adminiculis marculis) inter pugnantes dtids procuratur,
quam H fafces illius herbz inter illos projicias; nili forte fii^Scien*
tem murum conUituant illi. Quis non pariter hatioletur aliquan-
do ex joco vel tropico quodam fcnfa pollicem for» commen-
datam foifle venditoribus vel mercatoribus, quod lalicet il-
le his foHcitatem ac bonum proventum, vel lucrum inmercimo*'
niis variis traflandis fpondnt 8c procuret, quis inquam non ha-
riolctur, quod potius fortivia(lus& negotia in mercatura ditare
polleant ;
&(zpe etiam (me magno molimine, atq; juxta apiorum
mentem ac verba ^ propter afflqentem benedidionem (fivinam.
Sicut ecfam prip ill^ facra fcriptura fore innuit, quod injulHtia in-
flar clavi mercatoriis aAionibus infixa fit. Confentit pene cum h»
meis meditatis J0B. Prattriiu von îcbs^Qtfumcti A-
Koqtiin etiam magnopere (ludet amphiboliis Diabolus, quo mife-
ros Sc credulos homines dedjuat inque corporis ac animat perni-
,
ciem prxeipitet; veluti oraculorum efifatafc^Satanzproimffa, ve-

neficis aliisque iplius mancipiis data, id (irpe comprobant. Tr^
mendo ex boc doloSatanz forfitan noti abforde periaptorum quo-
rundam,8c quidem Icrtorum alias exiAimitorum,aut ludktoiun
originem deducere licet.
Perfope etiam accidit ut res naturales , horridz , impudiez
,
Afordidat, nominibus modeftis, mitibus, facetis, ac tropicis ef-

forantur, vel appellentur, quz, fi proprio fonfu accipiantur , ma-
gnum errorem pariunt. Er^fimu it rerim tf verbtntm ttpit
j
m. fub titulo fordidorum verborum inter alia ita loquitur:

21 .
j
Chirurgi ac Medici coguntur interdum uti verius apds potius»
quam fplcndidis. Sic Pjthjgtrtt jubet , ut a fobb abfUneant ; hoc
vero quispiam interpretatur,qu6d mares defiftere debeant i con-
trcAatione,vcl alio commercio papillaru muliebrium in mammis,
hodid pravo quopiam a Gallis coIleAd more oculis aliisq; lenlibf
etiam expolitis. Mammz enim fumroa pars ftu papilla faba nomi-
natur,uti k>cusextatapudil«^MjÂâ»4i.r.n. Hinepo^:
j|
fdfitU j$tvints fdbuUfubiucitt it»trM\ ^

i
Similiter etiam muKeres b faWlt , leu celticuli , vel glandis penis

mxadu % €«tcm aônibus illatoffl partiua abdioere debeot j
iK»
'
by GooJe
, '
Caût IV. Sbctio IT«

utpote que bomonymu incer utrasque res^ obrinrt; it quibus
moilo (£îs videatur plertios agens Linden-tu Medie. Pbyjtel. r.7,*
j.p. %z^(^Miree9iCHmini «bftrv^. medie.
Getrg. Hitton. ytljcbitufihtKe coouoentanir ita: êtca^4ne.tm in-
telligcnda eft glansillius parriS, qux nros fadt. 'Quam fabam
rubram vocabat Buydimuf rcnrJsfirai aasoris definitione

quam Bernu SU}ricM ftalua Platonicx praferendam ridiculi
contendebat JUuM.g.^S. Quia de fabis prohibiti*
mendo hiSenus incidit, addimus etiam hoc, quod alii arbitren-
tur Pyebjgordm ihterdixiflb fabis'(aiceAantibus GeBio noH.dnic. 1.
4.«. ii.sdreitra fhdrm*:of«ia Med. (hym. /.4. p. 68. aliisque plu-
ribus) tanquara fignato , non autem' figno ; quod olim regimini
defiinati fabis , vcluti fortis admiuicul6,e!cdi fint; hiiK volunt/
, fythdgfram proliifcuiflc dcguftare fabas , hec eft, regimini anxl6
intentum cfTe aut ifiud venarL Sicuti etiam quibusdam in Iccis
,
adhuc fabaginos reges eligunt, de quibus £>4/««/ »» 10.
fdbdm ne comedite : in quam rem paria habet Mmu. Sehockius de

(trevifia c. Verurrr Hitron, Mercuriedk Vdr.Unien. i 4. c.
£./.St. non applaudit , circa hanc rem, etiam illi rententiar,qi?am
quidam fovent de Pythagoreorum illo prarcepto ideo confiituto,
quod (cilicet comeftz fabz mulieres inwcundas reddant. De eo
etiam, & qu6d non divinationem prohibeant fabz, fed quod prz-
'ceptum illud potius in judicum officium declinandum incliner,au-
diri meretur Mduritins CdUntu de profrhtdt. indhiidudlibue lib.
t.c. (^c, Duftz illius prohibitionis alii etiam alias potius
rationes indicare malunt : quod fcilicet fabz more leguminum,
fiatus excitent, & ad venerem irritent , tliaque mala corpori induo
eant, de quoiterumX/riKw 44.r.io. Duabus niis datis rationibus
etiam inniti fptbdgeret interdiAionem arbitratur J4r. Mdftnitu
fiteuk imdginum veritdt. eccult. Cdp. 60. eum. 9. pdg.yiuConfnn
itidem poteft de hac materia Tbi^keinefus ver. UU.p. aii. De iis-
dem,& quod fomnia turbulenu concitent, atque propter fignatu-
ram ad veneitm coRuno veant,agit quoque ^«£.£4//, Forte Pbj^
tffjnom.cdf. 10. dequoetitm Bêckertu de/ieretu /.^x.j.p. ido. De
co vero , quod hdMt foomia turbulenta excitent, & ad mclanche-
'
PPPP * baln
SctuiTCfiniM Ai^CTORuif Mmcuu.
livn di(potUnt> vide Pluurchnm injymftjiie. Tandtn Qlius in>
terdit^ quibusdam videtur fere etiam ratio dTe hasciquod animas
mortuorum in dotes lugubres ycl nigrps &batum migralTe olim
fiatucrlnt quipiam, anili illo argumento» (ul. a (igpatura coloris
trlAis duAiaut fcdudi potius. prima ilU/.6P6.dt fabis addu*
^ interpretatio forfrtannon omnino ab(bna eft. Sic quaelibet Cn-
fvevit vocabula certa vari6 modaaccipere»velut vox &-
g va fifre
lis,& falitum eife in Latina &Geimanica lingva varias (ignideatio-

n:s obcInet.Merentur quoq; legi in meam hanc fententiam&ckn*
cia annotata apud Pbil,CtraU dmm4ivtrf,in AgtUii /.4. r.n./.s£j.
C c. ubi diflus htc autor inculcat prteceptum il^d Pytbagorc >as«
queae alia ejusmodi nmiliaîn xnigmate prolatura ad (mpU«

cem verborum ftnfum non reducendum efle. Cur vero ?/#/»&
PytbMg$rei fabulis non uH Hnt, conflat inter alios etiam ex JdAtr»bU
fMtur»ai.U,c4p.i.f.i4..(fc,^ rxj0b.GvU,S<utkii dt c$nviv. dmp
Ub. \.f. 296. De cjusdOT interdidi expefitione icqah&Pjtbdgd»
,
rds ipfe ncutiquam ab ufu fabarum crebro abflinuerit coaferaiuc

»
PdmiraUutcumn$tmSdlmutbiiertbut memordbil.
& de variis aliis haden9 propter fabas addudis Fr.Btrnim drtdtu
ntrdl, i Pdulo Pdtrt Ut pauculaadbuc rem
illam coliuflrantia fubjiciam^ claret ex autoribus, quod partes in*
verecundz fubinde etiam malorum vel pomorum,nucum, olerum
fiorum,&rutura muliebris faltus atque horti nomine indicentuf
vel defignentur, de quo Liffitu Antiqv. U£l. l, j. r.i.p. 127«^
Addo , qu6d etiam genitale arvum dicatur a Virgili* Sttrg. lii.
Coeterum qubd rtnerea verba omnibus fere gendbui allegoriea
& fida in ufu fint> ling varum periti facile noveritu »de qua re pio*
ra iisnotefcent txAbrScuUetiExerc,Evdnget.L\>c^yPbiLCdr»^
ii i, 3. ie8. vdridf. aliisque pluribus^
Innumera ejusmodi alia jam ante> fine noflra recenfione;
nou funt, quae in communi vita, in phyficis, aliisque rebus isepe
•bfcurd vei tropic6 fenfu efferuntur; unde multorum errorum
anfj nafei poteft. Quantumvis hac res non indigere videatut
prolixo teflimonio, ctim exempla dida,& adhuc dicenda de e&*
dem loquantur ;.dtamus tamen noo immerito bene etiam de hac
flU-
Gap UT IV. ShctioII.' €<S^
materia ciHlcrentem VdUefium flnUf.fdtrs eM.f.nj.yio*
monet, quod in antiqux legis facrar przcfpris nen nulla allegeric*
reperiantur, quz non in fcnlu literali folo arcipitnda iint
,
quem
modum docendi multi imitati iint vdcnim{>hilorophorum,prar>
cipue CUJUS adhuc cxtcnt fymbola auilta^ quale etiam
iit niud :f4lem dfftniio^ h. r. prudentiam & integritatem in rebus
gerendis. Sic Hieroglypbicam rationem (cribendi >Ggypiiis fa«,

cerdotibus in (acris etiam ulttatararuifle, idem eucor innuit. No*,
vimus infuper inter sliain Acadeniusiqus depoiitiorus ritum ad'
huc exercent, cum quipiam expofittone falfiprcntia; in os immi&>
ti fo!ere,de qua ZtiUrm in hMfcetUntu /. jjz. Si vero hujusmodi re»
bus (amuleta ^ndoque mira occaiione conflituentibus )pau>

lisper adhuc inruerere Iket , forlitan &haxfufpicio hic locum in-
venit de Eryngio, planta alioquin fatis notaA Germanica lingvi
di^,id efl conjuz marito fideliter adiiarrens & im-
purum ilUcitumq; amorem fugiens. Radicem vero illam (i qus
gremio geflat , vel ore detinet > voluerunt quidam , quod juxta
illa stxhiLatichii
lUiciUs nunquam eanjttx me/Utttur imarts.
Sufpicot Uaq; aliquando hdeliutcn<,nec non pudicuni/atquecon»
ftantem amorem conjugii fuiiTea quopiam indicatu verbis iAius-
modi Germanicis,quem efieduro poAmodumalitin radicem di-
Aam transtulerunt , vel eSdem expofucrunt aut expreflerum. De
sn autem hujus radicis, quod alterutram perfonam amantem al-
ficiat,& philtri inOar fit, fi alterutra illarum hanc genetvuti& de
vana hujus radids clefhone, legenda non nulla proRant in My ii*
keriafbilof,p.6ox. Supenus etiam lufpicio vel error altus, de ma-
intelledis vel inter fe permutatis vocabuli» duobus, fcHicet de
Eryngio expofitus & aCa/w-wnwallqjatus fuit, quod nempe vo*
uiyxM barbam denotet, qua ciper detineatur, ( juxta tritum)
fi
grex integer fifiatur,quod Eryngio alii attribuunt, fi hec capro ap»

pendatur. Porrb ut inferamus his etitm illud faperRitiofum nego-
tium, nia kum quod panis, qui primum in nuptiali convivio fpon-
fx vel recens nuptis comedendus apponitur mcnfx, fi fiu^sd
aderveuir, pofi^ dicatur conjuges illos pane non carere permit-

f
Pppp j
tere
^/9 S«U'.TtNIUM AjUÎlCTO^nM MEmOtJM.
cete vclut vulgi perfva(io&f;ipef(Hcio ferio alias inculcat, tnul-
tisquein locis non intcr«ittit. Venia qi.au» dia panis ilis afll-r-
vatur ab illis hominibus , torte n»n xfeeli illis ponis » Mnim Vero
aVio pane neceflario non deiVituantur ird^m , admodrun arebi-

pui e vtmtus res ell. l*anis fpiritualis vero affervatus citius royfti-
cum illum etted >0 edit. Inlinita alU ilHusmodi ludicra non funt
ignota ,
qaz alio fine fzpe coromendata^Se alio ufurpata vel adhi-
bita fuerunt, & tamen proprium fenfmn vel expcftatum effeftum
«xplevillc poftea obrervata funt, qu* tamen minime naturali 3e
ordinaria fu 3 efficacia id prxftiierunt. Ex hadtenus itaque didis
abunde, uti reor,difpaIercir, quod ex fonfu ambiguo, mal^ intel-
ledo , vel tropice propofito , f*pc irritus fcnfus & adio emer»
gere posHt ; quemadtaodum de variis ejuaoiodi tamin profanis, ,
quam facris Scriptoribus obviis rebus confuliporcftZ)a»/fl.ff/.

feliu4 Adverftr. ftcr.S-ilom.Gl/ufitu RbtMric,ftirs,J»b.N{c. Wêr-
ner tu opuftuL pbiUI. item ii, qui fabulas j' hiereglyphica , emble-
mata, & iimilia corgeiTerunt, uti & J$b. Pretttriiu in Pbil$f0phid
eelut. Urfinus Afidtell. fdcr^r. l. i.Andl. if.p. 17. MitbdH PtctMriut
obf. bift. ftlit, decdd. 3 . r. 4. f- 144. Cdmerdritu borie fueeif, ctnt. a.
cdp, po.fdg, 34^. 8e Priusquam vero hanc (edionem,& hanc
alii.
materiam de infirma ba(i quorundam amuletonim , ipfisque a-

/ muletis fufpedis quibusdam aut inefficacibus claudamus, adhuc
pauca verba huc trahemus ex Cd^drk ReiefU Cdmp. Efyf. qv. 13,
§. 17. pdg. 8. n, inquit, amuleta natoralitcr vim habere non pos-
fe deprehendantur, neci peritis 5t ôdis Medicorum libris, ut

tali efficaciadotata approbentur tunc enim de pado funt fufpe-
,
da &, ut talia abjicienda partim ut vana partim ut ridicula &c.

,
Atque fic fatis hadenus forritan de periammatibus plane illicitis

,
in prima (edione,aut parum efficacibus in hac finiendU jam fedio-
ne adum ît ] reflat kaqoe ut etiam difpidamus , utrum fuperfic
vis ^zpiam medica, 81 zflimium quem in Medicina poArtmd
,
his jure quopiam competat, ne accinda itineri eadem pland

i Rcpublica medica & memoria emigrare
tenrantur*
SECT.in.
: ;,
Cxrur IV. Sectio III. ^7«
Sectio III.
Judicium applaudens amuletis

licitis & tolerandis,
)
^Hftunonia atque loca varia, vcruatem 3 applaufutn <:
quz iit
|ainu]etls naturalibus ac llculs conciliantia,
Jprzcedemibus pssfim intcrleruimus,dcnu6 jam pro-
^^B^ftptcr prolixitate® fugiendam repetere fupcrfcdcmus.
"
Nec immorabimur iterum confiderationi operationi*
& hujus modo, quomodo nimirum periapta agere in corpus fo*
leant vel debeant, cum de Lis itidem aliquoties in ncflro Sautf*
nio fparnra,& in fpecic etiam mentio fatSa (it. Nimium acerba
vero videtur quorundam fententia, dum omnia illi pc-
quia in claflc iilotum reperiuntui
riapta indifferenter rejiciunt
,
dzmoniaca, & incdkacia. Proinde re«c Di kio ilis-

fuperftitiofa ,
Migic. tom. i. <-.4,

quifit. 4 p. 4p. in cos invehitur q'd IC- ,
mere omnium periaptorum ufum condemnant, & quidem cx pa-'

tribus non fatis IntelleAIs. Toleranda etiam elle phyiica& licita
periapta , cum aliis (latuit AndrtM LMurnniui tptrum tbtr^nt,
tr43.de/lrMm4r. S4 nAt. Dubii verd redduntur le-
fiores,quiin varia judicia autotu incidunt^dum adeo diferepant
bene velmalc amuletis cupientes &c. Inllituimus autem non im>
merito jam fcopum noftrum circa materiam periaptorum occupa-
tum , juxta tenorem Symboli illius SaidAs AftgltcA RegtA Nul-
lius in verba! Notum przteroacR, quod virium id i eputetur,. fi-
dem (cilicct adhibere omni & nulli, Cum itaque nihil turpis, im-
pii, illiciti, vcl fufpeî in amuletis quibiisdam dnrcbcnaamus
nec omnem rationem operationis ab iis abe(Tefuip!Ccmur,( licet
experientia firma vel ampla de quibusdam non pateat, & quidem
cuivis) cur non locum iis in medicina, & quandoque etiam iis tan-
quam Tuperfluis tnedicamends concedamus.' Atque ideo pend ha-
benda funt verba C4rd4minA£»l«g, 4(hin. l.£.m. 107^ dicentis
amu-
/
.
SCRllTlfmxtl AifULITOXUM Mcdiûm*

amuleta non feispeT vires (uas oHendunt, quandoqbidein nec
C4 quz per os aflumuntur. Comnendemus igitur iterum Curiofis
hanc maceriam periamaatum, nc forte injuria hat ib innocend*
buc. &: ne immerenter omnia omnind i(ta indJ9erenter»pro{>tei
difScuItates aut experientiam modicam, proferibantur. In prxce<
danti feifiione/.642. adduximus.amuleca muka ided Medids ver-
fatis nec admodum aedulis fufpefia csf3,quod i plebejis>atduiis
alia ve nota fufpefla laborantibus originem vel ufum commendi*

Cum trahant. Verumjnili noez furpe<!)z aliz, fuperius in ptima fe-
diione hujus capitis acta^z, amuletis adhzreant,pIebejorumedici
aufus & encomia medicamentorum non omnia pland fpernenda
fune ; cum eorum experientia infimplicibp medicamentis videatur
firmior, quam peritotum medicoru.qui propter rationem variam
flatus compoutis magis communiter inhiant ; de quibus nos alio
tempore pollicemur plura.
Reflant itaque eum in finem nobis adhuc quzdam disqui-
renda , quz amuletis patrocinari poflunt; ea vero confiflunt in
variis argumentis fequen(ibus,non penitus fpernendisrGc Oitr/f-
liutt (uti patettx Aii/ctB4nek Ac4/Um.Letfoli.C^f4r. Dtc.t-gttnit.
7. spftndue) de amuletis menHum fluxui oppolicis agens, atque

fuperflitiola & magica periapta improbans in hzc verba prorum-
,
•
pit loquor de amuletis PhyGcis , medicis , licitis, & naturalibus

:
quz occulta fua proprietate divinitus in prima fui creatione indi-

ta, femper eodem modo agunt incorpora, quibus applicantur, fi-
ve fua fympachia five antipathia. Patrocinium quoque aliquod
amuletis accedit ex verbis D4n. "^ylH Întidoiar.hltdit.Ciy*
mict /. T. C4f.6.f4i. 65.quamvis hic auror, verbis mox recenfen*
dis, videatur etiam charadleribus inprimi6,fcbcdalis,& illicitis
pentaculis aucoritatem quampiam lucrari velle. Sic autem illein-
qiuc ; Mirum admodum & incredibile tibi videri non debet a Me:
dicina juvari pofie hominem ,etfi intro ili imtn corpus nonasfu-
roat,
(igillt modo & more de collo cantum fufpcnfam geflef.
fed
Vides enim fimiiem operationem fieri tn veflea a cantharidibus
Nam urina fangvinolenta fit, (i cantharides faltem manu cond-
ueas , cum tamen vefica , quz conceptaculum urinz efl, interids
in
Ca»u't IV. SfiCTio I!t,
imo corpore confiant, manus vero, extra corpus poHra, a vdi>
^
ca quam longisfime abHt ; hzc Afy/iuf. De dido vero cantharidum
ef!edu plura tcHimoniafimilnpas/im obvia coacervare hoc loco
fuperfcdeO} Cuoi /» dijjtrtsuone de niSHaae cruenta egerim de
hac materia, & adhuc aliis in locis inpoRetum forte de eadem adu>
rus iim. Non polTumus etiam non accedere fententiz ilii quam ,
fovet CaJpar.ReieftM Catnf. Elyf.tjuafi, 2^. £5* 20. admittit au-

tem ibi pendacula minus fufpcdafînquiensinteralia Secundo : in
communi ufu funt multa ei; gemmis, lapidibus, herbis, radicibus,
quibus quotidie ud videmus, & in Medicorum libris frequenter
legimus, quorum Ucet multo inferior dt virtus sb illa, quz prxdi-
catur,&effedusraro confpiciantur, qui illorum efficaciam com-
probent aliquando tamen aliquid prcffare obfervacum eft , vel
,
cxpropriz naturz & mattriz vi, vel cx gefiantis imaginatione,

vel quomcdocunqve eveniat; dummodo citra omne paifhim ad-
hibeatur, methodica curatione in ufum venire poterunt nam lu :
cec minus efficacia fint,in gratiam tamen sgrorum, corpore (ive

'
animo laborantium, illis licite uti posfe dicimus ; hoc enim modo
animorum fuprtftidcnenj.&impoftorum fraudem minime con- ,
firmamus, de his enim ut C#»a7/a/ar ait , ut libitum fuerit , quis-

.que opinetur. Dolus etiam aliquando bonus permittitur ; licet
infimul fanitatis hoflcs feu morbos quacunqve ratione oppugna-
re: quia ut in przcedentibus ex GabritU AjaU[in Efigrummat,
J. 17. ) diccbamui , dum-
Efedte. de bonefiU Aiedicerum impojiurk
modo nullam contra religionem peccatum committatut , omnia
Xunt licit a. Sic autem iUe l. c.
frofit ut agretu , medicam fiil dedecet artenif ’•
Idfiat falvd reUigitne medi.

Va»a fuperfiitio frecul hinc , magicifue fufurri.
Nemo tanti, d cjueu decipiatur, emat.
Idem hoc natuitfzpiusanobis laudatus Sachfius Gammaroleg.p.
87*'. Prxterea tcfte /Indrea Laurentio operibus tberapevt. tr. de Jlru-
marum Sanatione i\,e.<^.f.-xa. infinita ex plantis parantur amule-
ta, qua; cont3(û morlx)s pellunt, & mira przflant. Lapidtbiis'
etiam eadem visineFe dicitur, quamvis autor hic 1. a. videatur
Q^qqq plus,
&
^74 Scrutinium Amuletorum Medicum.

pius, quam par e(t , multis periaptis tribuere. Ji/hjfiitff ilubaclu
notU A!S, Ad RolJinciiChyffium ttistrt.form.rednlf.cap.dt At»uic
r»^.4fo.ai(rexperienciatefla(ur aiTuleta non e(1c frudranca ;
paulo puftca ita pergit : amu'cra cxlimpltCibus femper tuto pos-

funt ufurpart ;qux vero cum diaraiHeribus fiunt, femper fum fu-
fpcAa. Sic de iis,qu.r in Epilepfia alias adhibentur, hunc in mo>
dum loquitur J.ic. TAfpius dijfertAt. icftnf. \ntermr. fdfidlt. Ufttn,

f. 8- ^.70. nonprorfus etiam, ait, negligenda amuleta col-
lo di brachiis alliganda, cum ea fam veteres quam recemiofcs val-
de commendent. idem pergit hoc modo: huic medi-
camentorum ufui conjungenda efl conveniensdizta,quz ita com-
parata elTe debet, nc impediat medicamentorum ufum, fed potius
iis cooperetur- Non alienus etiam ellab hac fententia (ubi prz-
mifit difcurllim de illicitis rejiciendis charadcribus,ali(^ ve fi-
milibuspcriaptis) ]oh. Frettagiiu mShb.Mfd. CAf. j9./’.i89.inqui-

ens : hk vero non agimus de perbptis St amuletis, quz naturales
& intuas quasdam habent vires contra peculiares c]uosdam mor-
bos, quale cD pzonix radix, & vifeus quercinus, quz apponfa me-
dentur puerorum e[ulepfiz,& fueeinum paralyfi, & corallia ven-
triculo. Habent enim congenitam naturaliter vim , quod appli-
cata nobis,a calore noRro in adum deduda , occultos de fe tacita
exhalatione vires afFricent& communicent- Similem facultatem

gemmis non nullis Inedr, ex totius fubRantiz proprietate natura-
li non inficior ; in magnete res efl ad oculum perfpicua ; i qua
,
lententia etiam non cR alienus Th.BAnholirttutentt “^.bifl.anAt,

71, Sic Job, Uîertu de prAfligiie Ddmcn. /. f. t. 20. applaudit pari-
ter amuletis phylicis & licitis in- morbis uliratis , & quidem per-
fvafus ille a non nullis magneticis rerum operationibus, poflca-
quam illicita magica dtabfurda cum fuis patronis prius refutavit.
Admittit non minus licita amuleta Sympathia vel Antipathia a-
gentia Longimu in Trino mdgic. mtdicudp. to. pdg, 17* £>* i?- Olim
Pdnipbilnu arbitratus efl Rercus lupi arigatum vi incantationis
mederi colics, quod tamen cdodus experientia defendit GdUniu
i. 6 . (f 10. de fimpl. med. dum inquit : d^criaptis fic confidere opor-
tet, ut fubRaniia illorum , & non incatationis Magorum verba ju-

vent.
'
„ ' - fS* •
-*• i. -f!! .
- ^
'
,
CaputIV. Sectto Tll. 4^

vnr. Lkids itaque ille indulget & digna ufu cenfet > quod alks
etiam Aatuere obfcrvamus. Fovet pariter hanc fententiam J»b/
LsHgitul. r. Epift.mcd. i(o. ubi ligaturas phylkas inamule-
ds agnofcit & p. i6i. ab amuletonun fubftanda . vaporum deAw>
viis infpiratis vires corporis rcHci,interDamque roodbi caufam al-
terari po/Ie Aatuit. Teftimonia quoqve de lidtis & tolerandis a«
imiletis peti poiTunC ex Redolpbi Gocltnii de megneticd vulnerum
curatione t<fi\ traflatus edam infertus eft Syly^Ranmyi theatr»
Sjmpatbet.p. 1 %,^. IdemGotleniuctr.dtptftep.^p^.ffc.mVexzlh^c-
riaptorum defendonem ira profequitur : Si teAimoniis certandum
eflet, votaq; colligenda forent profentcntia affirmante Illud, tem-
pus & charta me dcdcerenc in illis annumerandis. Ibidem autor

didus edam periammata ddei non incertz ducit , & docet. Marti-
mu Schmuckitu tr. de occulta magico magnetica morb. curatione
-
dmilitet amuletorum defcndonem fufcipit, verum quia varia fu-

perftiriofafuz doflrinz non rard admifcer, non fatis dextrum vel
bonum patronum a^t caufs fuz, vel materie alioquin non tem-
'
nendar. Reperies iddem admittere & approbare periaptorum u-
fum Mich. Doringium de MtdicinatS Mtiicu ft3. ^-cap.y,^ Heur-
nium Methodo ad praxin.l.%. c,ii.p. 401. ubi ultimus hic autor non
omnia periapta fuperAidofa putat elTc, fed eaex nature abfltidis
alias caufas agnoRre quorum operationes noAris ienlibus non
,
/intperviz, putat.
^ Rtiner. Solenanderfin,i. confil. lO.f. 87. poAquam de pedi-
bus tcftudinis mafculz in podagra, non dne emolumento apper-

den dis,egit , patrodnium amuletorum ita fufcipit ; nolim inquit
lioc aut (Imileremedlum parvi deri quod ab ufu communiâut a
,
ratione alienum videatur: nammultafuntin rerum natura, quz

experienda talia comprobat , licet ratio nihil inveniat, quo illa di-
judicet. His jungi quoque meremur quz de lapidis nephritici o-
*
peratione dcroonftrata adducit, & c0nfirm.1t dealiis non paucis
amuleds,alioquin approbads,i7«£rrw de Nepbrit. /.i. cap.\i^ pag,
M. Dc bono effedu periammatum, tV quod absque lu-
perftitionc paroxyfmos cohibeant, teflatur quoque Httferu* Htrc»
Mrd.p. m. 278. Si qu» plura adhuc dezAimio,defenfione & c.iu-
'
' a
Qqqq tiooi-
'<7< ScRUT^W ’ Amuletorum Mtmam.
tionibqs amuletorum aJducert licet, non omittenda vticotur
verba ¥.oz*(ki ^
SItIe eap, -x-ftH, ig* amuletorum ufuii irquit,e(|
valde magnus, imo & utilis ac ncccilarias,nonraItem peltis tem*

pore» fcd & quotidie in rruids falinis afilihibus reprimendii 5c
arcendis &c. & pauI6 po^ 4 <«./. no. idem ille {xrgit
:
qui ergo f
liciter uti vult amuletis, ille non folum opertet ut confciuslit Ii
gulorum coropofitionem amuleti ingredientlum ;Ted coolticutio>

nis vaoorutn.St mor borum rduibus ea applicare vult , ne videli*
^ cet plus noegaf, prodelle volens. S«p^ quippe tutius adhibentur

limplicia, interdum coropoHta vegetabilia fola interdum
^ laepe ,
mineralia adhibere confultius. Sxp^ attradiva pedibus aliigart

quam rcpercasliva pecftori applicare, vel naribus admovere ae«
celle eft&c. Plura (imilia de utilita» pendaculorum inquiri
funtl.it.p.ui.0‘ 112 . Admittit pariter, atque contra frâwjntc
pileptica & aHa periammata delenditya^. Alb. SeiizimExercit.fdt
<
> tbol. ttm. i.p. z6. Adeat etiam
,
cui lubet rem itr
,
propter haiK
mfgêrtmjw Tdcitim qud/l.
Ctrnel.
Recordamur quoque>quosdflm foluro alloquin pro prxfer*
. vatione, quosdam vero pro curatione iRa majoris xftimare; Hinc
prxtcr loca, inter perrammata pedis de hac matula citata, denuo
allegamus lH»z4tktim d$ SAlec.\,{c3j,o,p.iii. qui lic datuit : tmi».
letaHne diaphoreticis fuum opus per6cerepolTunt. Nulla autem
td vel diaphoreticorum , vel amuletorum udiitas pro futuro, five
ad prxfervationem, fed fakem pro prxfcnti ad rymptomatuih aii.
cigationem. Abunde etiam do venenaturum pendûlomm edi*
mio & autorum judicio in prxcedcntibos aRum fuit quanti Icili* ,
cctiRa pedis tempore vcl prvfervationis vel curationis loco exi*

ftimand-i lint ; hinc de mitiora tantum periaptoru valore, & quod
prxfervationis gratia quoque tolerari poslint, loqui videturtîe*
hui <4/>r;frr.i^,/>.7.amuleta, inquit, quorum bafis inCardiads
& Bezoarticis remediis conddit, quia cor contra contagiofi draca-
nis inlidias, pedis tempore, animant ac muniunt, non funt fper*
nenda, & experientia condat illa qu^ plurimia profuide. Ad-
dunt his alii, quod folius confidenti» ergo (ne adeo in terrorem
proni lint tempore pedis) geibri edam podint amuleta,de cnio ia
'
CAPUt IV. Sectio IIT. >

rf77 ‘
ppecedtmibus plura pariter occurrerunt. Porro fftf. Forejtm ekf.

£9.oiyryi./.30r, dumobfervationes aliquot de verbena contra ,
capKts dolorem proficua, tradit, inter alia in hzc verba prorum*

ptt : habent, ait, medicamenta etiam prztcr rationem quam no» ,
'
iôramui, aliquid divini. Quod rct^c quidem inter maximo*
Medicos quootkm habitus, Herefbihu fiitrur dixUIe; Medica.*
enta divinum munus efle. Et id quidetn non fine ra(ione>quam-
vu eam ignoremus, ut mea fert opinio. Plura alia ibidem anno*
tata, qtiz finguUrteer ufum amuletorum fvadent, ex loco diAo
petipoHunt. Si nobis licet alios adhuc autores,przteraddu«3 oi
dtate , qui Peiiaptis favent, non poiTuoaus intaâ etiam preter*
mittere verba antea citati HeMrniil.e^c^ ait, periaptb lubenter
olim utebantur dodtshmi Medici, cum invidum foret malum al*
terantibus& pullantibus. Similia verba pene ex
ittn Efif. de trAnsfUntMt. mertor, pauld inferius dabunos. /Edr*
mium hoc innuit edam Hjtrmentm ftgx. chym. c. a4p. lo. tn*
quiens : funt qui amuletis & perbpus tnulnon tribuunt ncc for- ,
' rem. Rolfaeitu ChymU in ertitform.teieU.p. 410.

fican prarter
celebrem cbymicoruni clanem cenfUruere. KUgni
dicit amuleta
quoque, imo nimii fere Cack (uti fadie prefumi potefl , qui (cri-
pta hu^ legit) TreBiemu /. ukmi. hinc prarcipit ilhc;
10. tey.
- utnon nifi virtutis ftudiofis amulem,qubnon facilia-
patefiant
liis vel insanis comsumicentor j quod alios etiam autores m* .
juqgere obfervavimus. Bfttm de ortu fiT neturefengvinii ftei. 15.
p^^.if6.ilataitita deiis; fingulisihteotionibiis quâre viden-

tur periapta ea
,
qux fenfim fê icnfu operantur (fi qua fides tflis
accommodanda eft, & certd aliquam his deberi i rerum rutura u>
hjque manifeftum efl) hujusmodi em*m fpirit um augendi, minu- '--r
en^',cotnprimendi&artemper*nd» habent. Obfervantur edam

ex priicis autortbos quidam crebrd commendare pendacula in
fuis libris pradicis; quemadmodum Sebefiienuf Motumm fingulis
morborum therapeiis amuletum anneSrre dicitur. Caudem ha- ‘
Aenus adduAa(Ioco plurium tcAimotjioruir ,pro periaptotum en-

comiis) verba Cafi. Serthelini de lep. urphrit. c. S.p.zj. quibus hic
catalogum fuum amuic(onimcIaudtt,inquicns; Cxtcium de a-
•
3 muio* .
,
6ji Scrutinium AMUurroRUî Medicum.
muletis & periammatis confulantur TrgUjama , Alhertut^ VtM/tm-
VdnMt MtrctlhutFemehus, Pljterut, Renodatu plus
lidci habendum > quam amuletorum injurlofis oforibus. Idem
autor/. a. c. ii. p. ag. exemplis multis ac teftimoniis amuleta licita
defendere allaborat , velut etiam ideo Geftari atque Brdfii in(»>
lentiam potisjamiim taxat « quod ufum omnem amuletorum da-
mnent ac derideant. Ibidem quoqvcautordiûs
facis probabiliter contra tuetur vires atque ufum liet*
cum amuletorum. Si placet eodem in locor. 8.^. >8. videri quoque
^^1^ pocc(\ B4rihoUfnu,(\\xoa\odo excufet lapidem nephriticum , quod

Tibi non profuerit. Toleramus vero non immerito hujus auroris
patrocinium contra eos fuccepturoi qui nimiam vim vel injuriam

inferunt amuletis ; quamvis paulo ante citati autores quidam, iil-
primts TrsUianM) Alberttu aliivepluresin omnibus fuis dogmati-
bus non apud omnes exidimenturielles omni exceptione majo-
res i de quibus & noftram & aliorum fententiam in antecedenti-
bus aperuimus, imo ipfemet BarthoUnm in citato rradatu non
omni autori>vel amuleto 6dcm indubitatam impertitur, quod va-
ria fufpcnfi animi verba ibidem exprefla non obfcur^ indicanr. Si-
curi ergo quadantenus Bartholini laudati partes tuemur, ita etiam
non obloquimur Mick. Doringiode Medie. O* Mtduina p. \o6 (fcm
qui pariter notat atque refutat Tatidnum As/yrium (if Erdftum,
quod omne amuletum repudient. Nolumus etiam hoc loco inta-
cta pr*iermi(terc verba Henr.Pttrdi Nofolo^, Hdrmomta tom.\.dit~
fert, 6 $.54.^.113. recenfec autem, acprzmktit illic autor multa

medicamenta & amuleta, qux alias experientis confirmata cre-
duntur, aque pofl bxc feribit ira : Src natura minimis maxima ad
focordiam nofiram redarguendam occultavit, & uni morbo ma-
^ttf
gnam remediorum farraginem oppoftiit &c. ]ob. Gerdrdtu Vosfta
de Pbdofvpbia Gf Phihfopbor. SeQu /.i.f.g.^.64- temere, ait, Rrini-
giui Lotbdrmgmi Ifb. iii. dsmonoUtr. eap, ///. univerfa damnat
T*^<<*7rTO,curaqO*damf.b ff-u/uTraSla* f vel dvhTaBitu profint
occulcd proprietate &c. £t paulo pofl ea his pergit; quare negari
non debent aliqua occultam habere facultatem, qui de collo pen-
dentia ,
ubi incaluerunt d corpore noAro, proBovia quardam, no-
bis
.
Caput IV. Sectio IU.

bis nefaentibus effundant , cucique noftrar, vel ori etiam âC nari»
, eoque padombrbis
bus infnnd.^nt variis profim.
Non leve quoque patrocinium accederet airiiletis.fi quiff
veri indagareturde animalibus >qu5d (cilicec quadam fefe peri*

muniant contra varios fuos bofles,vel infukus alio*
aptis certis
f um noxiorum animalium , de quo in Catalogo nefiro amuletorum
nonnulla tradita proftant. De his inter alios nutores Gtr, Job.
Vosfiua i» itîtution.erator.l. e, rj. p. jog. Falurr.to i
i:iquir,lau-
rus, cornici verbenaca fupina,aquitz callicnchus , turdo myrtus^

aut alaadar gramen amuletum quoddam effc cx Zoroaftre mago //*
bro quinto dttimo feribit Caifianui Bajftu, vel quisquis autfor > «om
TTOKiKatv, Conftantino Cafari adferiptorum. Natura veto videtur a»
'
, fias ai^lmalibus didicarc, quae falubria ipfts fnnr, quae nos tamen
non adeo promta mente confequi ftmper poflomus. Sic vide-

mus bruta quxdamfe certis vegetabilibus delcSare, qux lincdu*
bioipfbium fanitati congrua funt : ex multis fuliim feles lifto, qui
magnopere valerianx radicibus, & nepe(3,vcl menta cattariMc
deletânc.Hinc forte ifti, aliisque non nullis planus agnomen ad-
ditum efltlicut etiam gramen caninu alias, alia plani z urlinx,rant
'
nz inde forte&c.dicuntur;quamvis etiam ejusmodi agnomen in*
Cerdum ignobilem magis conditionem plantarum vel medicamen-
torum denoter, de quo nos fortasfls alio loco & tempore plura tra*
demus. Illudinterim toto die ranocefcitiquod pabula vcl ali*
merita non eadem omni homini, vel bmto congrua fmt , Heutt
modo hoc animal in hoc pabuium,aliudrn aliud (ertur.Obfervam^
etiam cuivis plantz fua peculiaria& difKnda fere infera infidere,'
ex eadem ifta nutriri , ac tandem cum hujus interito vel marcore
iterum perire ac Jifparcre- Conftat itidem quod variis in regioni-
bus vei locis quadam bediz vel inl< di ncutiquam reperiantur,
vcl illuc delata perfidere posfint; quddfortc non femper adeo
magicis adionibus nefariis, quam (ingiilitri illius loci proprietati,
non facile femper explicabili,tribuendum cfl. Si iraque de folo
vel terra, plantis, vcl aliis rebus quM.ex iftiosmodi locis in alia lo«
ca deportatum, fimilem przftatet effedium ,
amuleticx doikrrrx
'
denondrutio hinc etiam emergeret. Poffremam hoc iiluftrat qua-
dante-
.
66% ScRiiTli^niM AMiMUum Murcum.

b'am dilponant> vide Phu*rcbum 'in Jymp$Jiac. Tandirm 3Uus In-
terdii quibusdam videtur êrceciam ratio eiTe hzc,qubd animat
mortuorum in flores lugubres vcl .nigrps Eabarum tnigrafle olin.
(latuerint quipiam, anili illo argumento, Ilii, a Agnatura coloris
triflis duAi aut feduSi potius. Sm prima \]hp.666ldt fabis addu-
fta interpretatio fbrfrtan non omnino abfl>na ell. Sic qutelibet Dn-,
gva fere fvevit vocabula certa vari6 modo accipere>velut vox fa-
lis, & rslitum eife in Latina ^Germanica llngva varias Agnifleatio-
h:s obtiiict.Merentur quoq; legi in meam hanc fententiamfadcn-
(ia annatata apud Pbii,Cjrtti AnimAdvtr/Un A/Ôu
& c, ubi diflus hic autor inculcat prcceptum ilfud l^ûilEoc^
queae alia ejusmodi Amiliaîn znigmate prolatum

cem verborum fenfun non reducendum efte. Cur sttbPUt 0 St
Pytbdgtrei fabulis non ufi finticonflal inter aliotetiam ex JAdcrobH
fdturnal. Li. C4p.r.f.\6.‘9 c, exJeb.QvU,Stutkii dtc$nviv. diuifi
ttb.
\.f. 296. De ejusdesn interdidi expefltione , &
rd/ ipfe rreudquam ab ufu fabarum crebro abflinuerit coaferatuc
,
Pdwir0 Uiu cum n*tk Sdlmutbi de rebue memordbii. p,x,tit. lo. /.igo»
& de variis aliis hadcn9 propter fabas addudis Fr.Berniu/ drtdn»
mtrdt. i Pdulo Pdtre edit,Sjimb 0l.y^^.j^^z. Ut paucola adhuc rem
illam colluflramia fubjiciarD, claret ex autoribus, quod panes in-
verecundar fubmde etiam malorum vel pomorum, nucum, olerun
&
florum, netura muliebris falttis atque horti nomine in^'cennif
vel defignemur, de quo Juft, Lipfius Amiqv. U 3 . /. j. exp. iv-AT••
Addo qudd etiam genitale arvum
,
dicatur a VirgilU Sarg. Ub. 3,
Cocterum quod vtnerea verba omnibus fere gendbua allegoria
& Ada in ufii Ant> lingvarum periti facile noveriiu »de qua re plo-
ra innotefeent ex AbrSculteti Exerc. Evdugel. Li, PM* Câ-
it4 a. leS. vdfidr. aliisque pluribus.
Innumera ejusoiodi alia jam ante» fine noflra recenfionr;
nou funt, qua in communi vka,mphyAds,aUisque rebus Cxpe
•bfcurd vd tropic6 fenfu efleruntur ; unde multorum enonim
anCi nafei poteft. Quantumvis hrc res non indigete videatur
prolixo teflimonio, cum exempla dida A
adhuc dicenda de e&.
dem loquantur ; enamus tamen noo immaito bene etiam de bac
aa-
GAruT IV. SicTioII^ €6^
materia didcrentetn VtUefium flnUf.fdcr» c.ri.f.rxy.ykiV
moneC,qu6d in antique legis facre preceptis nen nulla allegorica
reptriantur, que non in fcnfii Hccrali folo aecipiinda lint , quem
modum docendi multi imitati nnrvctenjm phiIofophorun3,prx-
cipue i^/A<^w/*r,cuius adhuc ex tant fytnbola multa ^ quale etiam
in illud :fdltm & inregrkatcm in rebus
h. r. prudentiam
gerendis. Sc Hicroglyphicam rationem Icribendi Agypiiis fa«,
cerdoribusinfacrisetUmuficatarafuifletidem eutor innuit. No«.
vimusinfuper inter oliain Acadetniis,qux depolitionis ritum ad-'
huc exercent, cum quapiam expofitione falfiprcntix in os immi&i
(i lb!ere,de qut ZtUtrm in WfctlLtntu Si vero hujusmodi re*
bus (amuleta ^ndoque mira occafione conAituentibus )pan*

lisper adhuc inhxrere Iket , forlitan & hccc fufpicio hic locum in-
venit de Eryngio, planta alioquin fatis nota,8c Germanica iingvi
!Snann^/^rtU dida,id eft conjux marito fideliter adiurrens & im-
purum ilUcitumq; amorem fugiens. Radicem vero illam Ii qua
gremio geAat,vel ore detinet, voluerunt quidam , qudd juxta
ilia vethiLntickii
iSiilUifiuttfUdm etnjux m/Utttur dmons.
Sufpicot kaq; aUquando fidelitatem, nec non pudicum,atquecon*
ftantem amorem conjugufuiiTei quopiam indicatu verbu iftius-
modi Oerraanicis, quem eficdum poAmodumalitin radicem di-
Aaa rranstulenmt , vel eidem expofucnint aut exprelTerunt. De
xn autem hujus radiat, quod alterutram perfonam amantem al-
rictat,& philtri inAir fit, fi alterutra illarum hanc gefietviiti & de

vana hujus radicis eleffione, legenda ntm nulla proRant in
kort$fbilof,f.^x. SuperiiK etiam fufpldo vel error alius, de ma-
li intelie^svcl inter fe permutatis vocabulis duobus, fcHicet de
Eryngio expofitus & aGtfieamw allegatus fuit ,
quod nempe vox
KvyMi barbam denotet, qua fi caper detineatur, ( juxta tritum)
grex integer fifiatur,quod Eryngio alii attribuunt, fi hcc capro ap-
pendatur. Porro ut inieramus his euaroillud fuperRitiofum nego-
tium, nt(t irum quod panis, qtii pnmuro in nupualt convivio fpon-
fx vel recens nuptis come^ndus apponitur menfx, ii fludiosi
aIIervetur,poA^^catur conjuges illos paMnon carere permit-
i
Pppp j
ure
^/0 Scaunsnv^ Mstmciim.
cerc velut vulgi perrvaljo&f.iptrHkio ferio aliis inculcat, mul-
tisquein locis non intcr«»ittit. Veniai quiuidio panis ille afler-
vatur ab illis hominibus , forte non xirell illis ponis , utrum verd
nlid pane neccflario non delrituantur iidem , admodum ambi<
"Ui eventus reselK Panis fpiritualis vero afTcrvatus driiis myfii-
cum illum cHcîun edit. Infinita alia illiusmodi ludicra non funt
ignota , quz alio fine fzpe commendata,& alio ufurpata vel adhi>
bita fuerunt, & tamen propriam fenfum vel expcftatum effeitura
cxplevlflb poftea obrervata funt, qu« tamen minime naturali 3c
ordinaria fui efficacia id przlliterunt. Ex haflenus itaque didis
abunde, uti reorjdifpalefcit, quod ex fenfu ambiguo, male incel-
ledo, vel tropice propofito, f*pe irritus fenfus & adio cmer^
gere posfit ; quemadmodum de variis e iusmodi tam in profanis, ,
quam factis Scriptoribus obviis rebus confulipotcflZJamVf.ff/.

feiiiu Advtrfar. fur.Sdlom.GlAtfiut RbeMric,fdcr4 yJoh. Nic. Wer-
nerm epufiul. fhiUl. item ii, qui fabulas hiereglyphica ,erable<
mata, & fimilia corgeilerunt, uti& Jtb. Frdttritu i» PbUdftfhid
(olm, Urfimu Andle^l.fdcror. l. i,A»di if.p. 17. MicbdiU Picfdrdiu
obf. bijl. ftlit. decdd. 3 . f* 4» f- T44. Cdmerdritu herit fu«if, ctm. %
cdp, 90» fd^, 343. & alii
Priusquam vero hanc (edionetni& hanc
materiam dc infirma bafi quorundam amuletorum , ipfisque a-
. muletis fufpedis quibusdam aut inefficacibus claudamus, adhuc
pauca verba huc trahemus ex Cdf^dru Rttefii Cdmf, Efyf, fv, aj,
17« inquit, amuleta naturaliter vim habere rion pos«
fe deprehendantur, tiec d peritis & dodis Medicorum libris ,u(
tali efficacia dotata appro^ntur, tunc enim de pado funt fulpC'
' da , & ut talia abjicienda partim ut vana , jKirtim ut ridkula &c.
Atque (ic fatis hadenus fmffitan de periammatibus plane illidds
,
in prima (edione,aut parum efficacibus in hac firaenda jam fedio-
^ oe adura fuit ; reflat kaqae ut etiam difpidamus , utrum fupnfit
vis quzpiam meffica, Si atflimium , quod tn Medicina poflrtmd
his jure quopiam competat, ne acetnda itineri eadem pland
e Rcpublica medica & memoria emigrare
teneantur.
Sect. in.
:,
' '
, t
'
CArur IV. Sectio III. <71
/
Sectio III.
Judicium applaudens amuletis V ---

licitis & tolerandis, /
j
atque loca varia, veritatem Si appfaufuin

^âmuletis naturalibus ac licitis conciliantia ,
qu« ii>
;;^^prarceden{ibu5 pasfim interfcruimus,dcnu6 jam pro*
^ prolixitate» fugiendam repetere fupcrfcdcmus,

Ncc immorabimur iterum confidetationi operationis-
& hujus modo quomodo
> nimirum periapta agere in corpus fo*
leant vel debeant, ciim de Lis itidem aliquoties in ncflro Sc:utr*
nio rpatHmA’ in fpecic etiam mentio faiSa Iit. Nimium acerba
vero &ir^’jfta videtur quorundam lententia, dum omnia illi pe-
riapta indifferenter rejiciunt , quia in dafle iiloium repcriuntui
fuperAitiofa , dxmoniaca, & ineiBcacia. Proinde recte Di Irio dit-
ûiJSu Magic. tom. i. c.^ cos invehitur , qui te-

4. p. 4^. in
mere omnium periaptorum ufum condemnant , & quidem cx pa-
tribus non fatis intellegis. Toleranda edam ede phyffca & licita
periapta, cum aliis Aatuit Andrem LMurentiw operum thcrjpezt,
trdO.dtfirumdr, SonAt. Luc.^.f.w. Dubii verd redduntur le-

fiores,quiin varia judicia amotu inciduntydum adeo diferepant
bene velmal^ amuletis cupientes &c. Inilicuimus autem non im-
merito jam fcopum noftrum circa materiam periaptorum occupa-
tum » juxta tenorem Symboli illius Seder as AuglscA RegtAz Nul-
lius in verba! Notum przterMcA, quod vitium id reputetur, fi-
dem (cilicct adhibere omni & nulli. Cum itaque nihil turpis, im-
pii, illiciti, vel fufpedi in amuletis quibtrsdam dnrchenoamus
nec omnem rationem operationis ab iis abcilefufpiccmur) (licet

experientia firma vel ampla de quibusdam non pateat, &: quidem
cuivis) cur non locum iis in medicina, & quandoque edam iis tan-
quam Tuperfiuis medicamends concedamus.' Atque ideo pcnfi ha-
bfijidafunt verba QtriAniin.ApoUg, Athon. I.p, m. 1075. dicentis
"
amu-
,
Digitized by Google
ScRUTlMUM Amulitorum Mtwiuii.
amuleta non feoipcT vires (uas «(iendunt, quandoqbidem ncc
ca qux per os aiTumuntur. Conmcadtfnus igitur iterum CurioGs
lianc materiam periamsatum, nt forte injuria fiat iis innocenti*
bus, & ne immerenter omnia omnind ifta indiSerenter» propter
difHoukatcs aut experientiam modicam, proferibantur. In prece*
danti feSione/.642. adduximus, amuleta mulca ided Medids ver*
fatis nec admodum credulis rufpeSa csfa,quod i plebejis^credulis
aliave nota fufpefla laborantibus originem vel ufum commenda*
tum trahant. Verum jiifi notz rufpedc alix, fuperlus in prima fe*
dione hujos capitis attadx, amuletis adhzreant,plebejoru medici
aufus& encomiamedicanientorum non omnia pland fpernenda
fune ; cum eorum experientia infimplicibp medicamentis videatur
€rmior, quim peritorum medicoru.qui propter rationem variam
flatus compoGds magis communiter inhiant ; de quibus nos alio
tempore pollicemur plura.
Reflant itaque eum in finem nobb adhuc quxdam disqui*
renda » quz amuletis patrocinari pelTunc; ea vero confiflunt in
variis argumentis fequentibus.non penitus fpernendisrCc Cnmfe.
lim, (uti MifetUanek Ac4dtm,Le*fold.C*f*r. Dfc.\.gnnif,
(i y. spftndUe) de amuletis menflum fluxui oppolicis agens, atque
fuperflitiofa & magica periapta improbans , in bxc verba prorum* -
pit: loquor de amuletis Fhyficis , medicis , licitis, & naturalibus

quz occulta fuil proprietate divinitus in prima fui aeatione indi*
ta , femper eodem modo agunt in corp ora , quibus applicantur, fi-
ve fua fympathia five antipathia. Patrocinium quoque aliquod
amuletis accedit ex verbis Je6. Dan. M//n' Antidotarîdic.Chj*
mic» i, I. €4f.6.f4£. 65,quamvis hic auror, verbis mox recenfen*
dis, videatur etiam charafleribuB inprimi8,fchedolis,8(t!UdtK
pentaculis autoriutem quampiam lucrari velle. Sic autem illein*
quit : Mirum admodum & incredibile tibi videri non debet a Me;
dicina juvari pofTe hominem, etfi intro illtm tn corpus non asfu*
nat , fedGgiili modo & more de collo tantum fufpcnfam geflet.

Vides enim iimilem operationem fieri in vefica acantharidibusL
Nam urina fangvinolenta fit, fi cantharides faltem manu conti*
Aeas , cum tamen veiica ,
quz conceptaculum urinx efl, interiib
in
Ca»o*t IV.
imo corpore confiftat, manus vero
Sectio
,
Ilf;
extra corpus pofifa, a vcfi-
^
ca quam longisfime abHt ; hzc Mylim. De dido vero cantharidum
eiiedu plura tcHimonia fimiin pas/im obvia coacervaro hoc loco
fuperlcdco, cutn im dtJfcrt*tione ie miSioBe cruenta egerim de
hac materia, & adhuc aliis in locis inpofletum forte de eadem adu>
rus fim. Non polTumus etiam non accedere fententix ilii , quam
fovet Cafâr.Reiefiui Camp. Elyf.qu^. a^. §.19. &
20» admittit au-
tem ibi pendacula minus (ufpcda,inqu]ens inter alia Secundo in :
communi ufu funt multa ck gemmis, lapidibus, herbis, radicibus,

quibus quotidie ud videmus, & in Medicorum libris frequenter
legimus, quorum licet multo inferior Ht virtus sb illa, qux prxdi-
catur,& efferus raro confpiciantur, qui illorumefficaciamcooi-
probent, aliquando tamen aliquid prxihre obfervatum eft, vel
exproprix nacurx & materix vi^vel cx geAantis imaginatione,
cl quomodocunqve eveniat ; dummodo citra omne parfhim ad-
hibeatur, methodica curatione in ufum venire poterunt nam li^ :
cet minus efficacia (int,in gratiam tamen xgrorum, corpore (i ve

animo laborantium, illis licite uti posfe dicimus ; hoc enim modo
animorum fuperftidonen) &: impoftoraro fraudem minime con-
, ,
firmamus, de his enim ut CancUUttr ait, ut libitum fuerit quis- ,
-que opinetur. Dolus etiam aliquando bonus permittitur ; licet

inlimul fanitadshonesfeu morbos quicunqve ratione oppugna-
re: quia ut in prxcedentibus ex Cabrielt AyaU{in Epigrammata
Medie, de beneftu Medicarum impajiurit §. 17. ) dicebamus , dum-
modo nullam contra religionem peccatum committatur , otonia
iunt licita. Sic autem
Erefit ut agreti/ , medicam nil dedtett ariettit '
Idfiat falvd rtUigiene modi.

Vana fuptrftitio procul bine , magiciqme fufurrit
Nemo tanti, a queit decipiatur, emat.
Idem hoc (fatuitfxpiusanobis laudatus Sacljlut Gammaroleg.p.
877. Prxterea tcfte Andrea Laurentio optribut therapnt. tr, deflru-
marum Sanatione t.i.c.^.f.iO. infinita ex plantis parantur amule.
ta,qux contaiflu morbos pellunt, & mira prxfiant. Lapidibus
£tiam eadem visineHe dicitur, quamvis aneor hic 1. a. videatur
Qiiqq plus.
^74 Scrutinium Amuletorum Medicum.
' plus, quam par cU ,
mulils periaûis tribuere. Juhjmnes iiubaelit
notii AIS, itd Rolfincit Chyt»t.ttn tn Mrt,form. redulf. cap, de emule^
/«/>.4fo.ait:expcrientiateflaiur anuleta non efle frullranca •,&
paulo poftea amu’eta cxfunpiiCibus fempcr tuto pos-

ita pergit ;
funt ufurpari ;qui vero cum charaderibus fiunt, feirper funt fu-
fpeiia. Sic de iis,qu* in Epilcpfia alias adhibentur, hunc in rro«
dum loquitur J.tr. Tappius thjfertdt. icfenf. Imtrnor. fdcuU.Uftm,
e.
8- A 7®* §• prorfus etiam, ait, nrgligenda amuleta coi*
Io & braihiis illfganJj, cum eafam vercres quam recemiores val-
de commendent. Idem il/o in 151. pergit hoc modo : huic medi-
camentorum ului conjungenda efi convenier.sdi»ta,qua ita com-
parata efle debet, nc impediat medicamentorum ufum, fedpotiu9
iiscooperetur. Non alienus etiam eflabhac fententia (ubi prx-
niifit dilcurium de illicitis^ reiici'Uidischaradcribus,aIiisqve fi-
Bfiilibus periaptis) Joir. Frettagitu no£hb. Mtd. cap, I9 .p, 189. inqui-
ens ; hic vero non agimus de periaptis & amuletis, qu* naturales
& inlitas quasdam habent vires contra peculiares quosdam mor-
^ bos, quale efl pzoniz radix, & vifeus quercinus, qu* appcnfa me-
dentur puerorum epulepfi*,& fuccinum paraiyfi, & corallia ven-
triculo- Habent enim congenitam naturaliter vim , quod appli-
cata nobis,a culore noflro in adum dedufla , occultos de fe tacita
exhalatione vires aflricent&communiccnt- Simirem fiacukatcm
gemmis non miliis Inefle, ex totius fubftanti* proprietate natura-
li, non inficior; in magnete ad oculum perfpicua ; i qua
res efl
(cnterilia etiam non cfl alienus Ty,BartboHntu ttnt, anat.
71. Sic Job, IFîenu de praftigiit Damon, l,
f,
r. 20. applaudit pari-
ter amuletis phyflcis & licitis i'm morbis uflratis,& quidem per-
fvafus ille a non nullis magneticis rerum operationibus, poflea-
quam illicita m.aîca&abrurda cum fuis patronis prius refutavit.
Admittit non minus licita amuleta Sympathia vel Antipathia' a-
gentia Longinus inTrino magic.medieuap.xo.pagîy.l^ i?. Olim
^
^ Pampbidus arbitratus cft flercus lupi ailigatum vi incantationis
mederi colicx, quod tamen cdoflus experientia defendit Gal/ntu
l. 6 .(S io.de fimpl.med. dum inquit : -Periaptis fic confidere opor-
tet, ut fubflantia illorum , & non incatauonis Magorum verba ju-

vent.
• Digjtized by GoogU
CaputIV. Sscrro 11L 4^
v«K> Lkitis itaque ille indulgec & digna ufu cenfct , quod alios
etiam ftatuere obfcrvamus. Fovet pariter hanc &ntentiam J$h.-
r. Epift.med. ^^.p. i4o. ubi ligaturas pbyikas in amule-
tis agnoicit & p. i6t. ab amuletonun fubfbnda » vaporum dej1m>

viisinfpiratis vires corporis refici, intemamque modbi cauliuB al-
terari polle (latuit. Tellimonia quoqve de licitis & tolerandis a-
mulecis peti poiTunt ex Rodolphi GocUnii dt m4gntm* vulnerum
turutione y<\w\ trai^latus etiam infertus tttSylv^Rdnrayi theutru^
SjmpMbet.p~\%^. IdemGotlemuttr. ^//^//.73. £f’r.inter aliape*
riaptorura defenfionem ita profequicur : Si tellimoniis certandum
e(Tet,votaq; colligenda forent proienteniia afSrmantc illud, tem-
pus & charta me dchccrenc in illis annumerandis. Ibidem autor
diûs etiam periammata fidei non incertx ducit , & docet. iUrti.
nm Schmuckius tr. de occulta magico- magnetica morb. curatione
limiliter amuletorum defendonemfufeipit, verum quia varia fu-
perflitiofa fux doflrinx non rard admifeer, non fatis dextrum vel
bonum patronum ape caufx fux,vel roaterix alioquin non tem-
nendx. Reperies itidem admittere & approbareperiaptorurou-
&
fum Mich. Doringium de Medicina Medicu feB. ^.cap.p.ff Heur-
nium Methodo ad praxinJ-i. c.zS.p. 401. ubi ultimus hic autor non
omnia periapta fupernitiofa putat elTe, fed eaex naturx abftiulis
alias caufas agnoferc quorum operationes noftris ienlibus non
,
/intpervix, putat.
Reiner. SolenanderfeB, i. conpl. zo.f. 87, pollquam de pedi-
bus tcftudinis mafculx in podagra, non line emolumento apper-
dendis, egit, patrocinium amuletoruns itafufeipit; nolim inquit,
remceSum parvi fieri quod ab ufu communi/aut i
tioc aut fimile
,
ratione alienum videatur: nammultafunt in rerum natura, qux

experientia talia comprobat , licet ratio nihil inveniat, quo illa di-
judicet. His jungi quoque mcreirtur qux de lapidis nephritici o-
perarione dcmonftraia adducit, & corifirnwt dr aliis non paucis
amuIeus,alioquin approbatisÛwzrnM/fe Nepbrit, l.u cap.Zif. pag.
M. i3i.<5'e. Dc bono cfFeAu periammacum, quod absque lu-
perftidone paroxyfmos cohibeant, fellatur quoque Htferut Hcrc^
Mtd.p. m. 173. Si qux plura adbuc dex(limio,defen(ione & cau-
'
'
Qqqq a lioni-
'
tj4 ScRUTwnM Amuletorum Medtoim.

'
tionibqs amuletorum adducer* licet , non omittenda vldeotnr

verba Kozdcki dtSdtf eap. z-ftlJ. ig. amuletorum ulut, irquit,eft
valde magnus, imo & utilis ac neccfCarias, non faltem pellis tem*
pore, fcd & qgotidie in irultis Dlinis afildibusreprtfflcndif jc
arcendis Stc. & paul6 po(l 4./. no. idem ille })ergit
:
qui ergo fe-
liciter uti vult amuletis, ille non folum oportet ut conlaus iit fin-
gulorum compofitionem amuleti ingredientium ;'fed cooftitutio-
nis vay)ruOT.8t mor borum r ouibus ca applicare vult, ne videli-
cet plus noce at, prodefle volens. S«pc quippe tutiua adhibentur
Cmplicia, interdum coropolita ^ (kpe veg/etabilia folq , interdum
mineralia adhibere confultius. Sep^ attradiva pedibus alligare,
qui-n rcpercasfiva petftori applicare, vel naribus admovere ne-
cefle efl &c. Plura Hmilia de utilitate pendacuTorum inquiri poe-
funt /.' 4 . 112. Admittit pariter, atque contra Mrâm ante-
pileptica & aUa periammata defendit 7*^. Alb. Stbizm Exercit.pa-
tbol t«m. \.p. 26. Adeat etiam ,
cui lubet , propter haiK rem lir-
mtgêr$tmin Ctrnel. Tzcinm f jp.
Recordamur quoque, quosdam lolum alioquin pro prefer-
quosdam vero pro curatione iRa majoris zflimate; Hinc
vatione,
perhmmata peflis de hac materia citata, denu^
prztcr loca, inter
allegamus l/i»z4cktim d» Sale c. i. /i£Jô,p,ui. qui fic ftatuit : anu*
leta fine diaphoreticis fuum opus perBcerepolTunt. Nulla autem
eff vel diaphoreticorum , vel amuletorum utilitas pro futuro, ftvc
ad prarfervationem, fed faltem proprarfentiadrymptomatuih oii.
cigationetn.^ Abunde etiam d» venenatorum pendoculornm cfH-
mio & autorum judicio inpraxedcntibas adum fuit quanti (oO- ,
cctifla peflis tempore vcl prrfervauonk vel curationis loco exi-

ftimanda (int ; hinc de mitiora tantum periaptoru valore, & qudd
prarfervationis gratia quoque tolerari posfint, loqui videturtrsr^v-
/iW dt pefte c, ip, p, 7. amuleta, inquit ,
quorum bafis in CardiiKis
& Bezoarticis remediis confiAit, quia cor contra contsgiofi draco-
nis infidias, peAtstempore, animant ac muniunt, non funt fper-
nenda, & experientia conAat illa quam plurimis profuifle. Ad-
dunt his alii, quod folius confidenti» ergo (ne adeo in terrorem
proni Ant tempore pe Ais) geAari edam pofTint amuleta,de quo ia
prah
'
CAPUt IV. Sectio IIT. <77

ptrced^ntibus plura pariter occurrerunt. Porro ?en. Torejhu oitf,
301. dum obfervationes aliquot de verbena contra ,
cspWis dolorem proficua, tradit, inter alia in hxc verba prorum*

pn : habem, ait, medicamenta etiam prarter rationem, quaia nos
Ignoramus, aliquid divini. Quod rc(3 e quidem inter maximot
Mtdicos quoodim habitus, Htrtfhiltu fertur dixifie; Medica*
Bema divinum munus efle. Et id quidem non fine ratione, quam*
eam ignoremus , ut mea fert opim*o. Plura alia ibidem anno*
uea^ quz iSngulariter uTun amuletorum fvadent, ex loco ditRo
peti poHunt. Si nobis licet alios adhuc autores, przter addiuRos 4 ..
dta.'e , qui Petiapds favent , non poHaoaus intaâ etiam prztcr*
mktere verba antea citati Hturmii r^qui ait, periaptis lubcnter
olim utebantur doStsfimi Medici, cum invidum foret mahnn al*
terantibus& purgantibus. Similia verba pene ex Tbtmt Bdrtb»^
luti îf. de tfdnspUntMt, wttrkor. pauld itiferius dabunos. K£A-
mium hoc innuit edam Hdrtmttmut ftdx. chjm. c. 10. in-
qukns : llint qui amuletis & periapds mulnan tribuunt , nec for-
fitan praeter rem. Relfatiut Ciymia i» drtmform.retUS.p. 410.
dicit amuleta cekbrem cbyaicorum clalTem confUtuere. Kâgni
quoque, imo nimii ktc £ack futi prefumi potefT , qui (cri-
fiiciic
pta hujus legh) TrdSidtiM 1. 10. ettf. uHimi. hinc przcipit ilfic;
- ut non nili viitutis Rudioiis patefiant amuiem,qu6non facile a*
liis vel indigius communicentor j quod alios etiam autores in- .
juqgere obfervavimus. Btttm de ertm fi?* ndtMrdfdngvinit feci. 15.
de iis; lingulis intentionibus qu^raie viden-

/.7^.1 ti$.ftatis!t ita
tur periapta ea , que feniim line lenfu operantur (fi qua fides Hds
accommodanda ed, & cert^ aliquam his deberi i rerum natura u*
Rique manifsftum eA) hujusmodi enim fpirit um sugendi, mino*
endi,coinprimcndi&artemperM)d*habenr. Obfervantur edam
ex prifeis autoribos qaidam crebrd commendare pendacula in
fuis libris pra^cis ; quemadDodiiin Sebdfiidntu Monnnu fingulis
morborum therapeiis amuletum annedrre dicitur. Caudeni Iva*
Aenus adduda(loco plurium tdlrmoniorutr,pro periaptorum en*
comiis) verba Cdjj/. SdrthoUnide Up. nephrit. e, J./.x;. quibus hic
catalogum Tuum amuletorum clau^t,inquiens; Qeteium de a*
Q^qq 3 mulo-
S
6rS Scrutinium Amuutorum Msdicum.
muletis & periammatis confulantur Trdlbania , Albertut, P'il4m>‘
vanut, At4rctllM,FerMeUuSf Pljtertu , Renodût plus
^dci habendum > quam amuletorum injurlofis oforibus. Idem
auior/. a. c. II. p. 2 $. exemplismultis ac teftimoniis amuleta licita
defendere allaborat , velut etiam ideo Gtfntri atque infa-

jentlam potisjSmiim taxat, quod ufum omnem amuletorum da-
mnent ac derideant. Ibidem quoqvc autor didus cdf^^.pag.\%,
facis probabiliter contra Cre/Mer»;» tuetur vii«s atque ufum lid*
tum amuletorum. Si pUeet eodem in locor. 8./. i8. videri quoque
poteft quomodo cxculet lapidem nephriticum , quod
^ hbi non profuerit. Toleramus vero non immerito hujus autons
patrocimum coiura eos fuccepturo , qui nimiam vim vel injuriam
inferunt amuletis } quamvis paulo ante citati autores quidam, iil-
primis aliiveplures in omnibus fuis dogmati-

bus non apud omnes exiflimentur telles omni exceptione majo-
res de quibus & noQram & aliorum fententiam in antecedenti-
bus aperuimus. Imo ipfemet BArtholmm in citato tradatu non
omni autori,vel amuleto 6dem indubitatam impertitur, quod va-
ria fufpenn animi verba ibidem exprelTa non obfcurc indicant. St-
cuti ergo quadantenus^.irtiro/>m laudati panes tuemur, itaetiam
non obloquimur Micb. D»ri»giode Medie, MtditwM p. io6 fiJ*r.
qui pariter nout atque xelutat Tatianum Asfyrium (!f Er^Pum^
quod omne amuletum repudient. Nolumus etiam hoc loco inta-
dapr*tcrmi(terc verba Henr. Petrei Nofek^, tom.\,dk-
fert,^ $.^ 4.^.ii 3 recenfet autem, ac prxmittit illic autor multa
.
medicamenta & amuleta quz alias experientia confirmata cre-

,
duntur, aque pofl bzc feribit ita : Sk natura minimis maxima ad

focordiam noftram redarguendam occultavit, & uni morbo ma-
gnam remediorum farraginem oppofriit &c. ]bb. Gerdritu Vcsjiut
de Philofophia Philffcphor, Seiiu temere, ait, Remi'
giut Lorbenngtui bb. iii. demeno/atr. cap. III. univerfa damnat
7ra^<rt7rTO,cumqCizdamf.b o-wiUTa-S/ii», vel profint
occulta proprietate &c. Et paulo poft ea his pergit: quare negari

non debent aliqua occultam habere facuUatem, qui de collo pen-
dentia , ubi incaluerunt a corpore noAro, profluvia quzdam, no-
bis
• '
Caput IV» Sectio III. Oj9

i»is nefdenribus effundant , cutique noftrx, vcl ori etiam ,ac^ nari'
bus infundant , eoque padombrbis variis prolim.
Non leve quoque patrocinium accederet amuletis , d quiti

veri indagaretur dc animalibus, quod kilicet quadam fefe peri*
aptis certis muniant contra varios fuos bofles,vel infukus alio-
rum noxiorum animanum , de quo in Cttulogo nofiro amalttorum

nonnulla tradita proflant. De his inter alios nutores Gir. Job,
Voifitu in infiiiutimjoratorA, i, c. ly. p. jog. lâlutt.bo
rus, cornici verbenaca fupina,aquilx c.illittichus, turdo
, !riquit,l3U-
myrtus,
r ,
aut aiandz gramen amuletum tpioddam efle cx Zoro.iftre mugo It-

ho 4juinto dteimo feribit Casfumu vcl qoisquis nuitor yri-
iroviKciJvf Confinntiae Ctftri adfcriptonim» Natura veto videtur a-
’
fiâqimalibus diSiiarc,quafalubria ipfls funr, quxnos tamen

non adec> promta mente conrequi ftmper poffumus. Sic vidc-
mus bruta qusdainfe certis vegetabilibus delo<Sare, quar lincdu*
biqipfbtum fanitati congrua funt : ex multis (uliim feles iiflo, qui
magnopere valcrian» radicibus, ik ncper2,vci metita cattariafc
delcdlant. Hinc forte ifli,aliisquc non nullis plantis agnomen ad-
ditum efl;(icut etiam gramen caninu alias,a]ix planix urrmx,rani
'
nx inde forte &c.dicuntui;quamvis etiam ejusmodi agnomen in-
terdum ignobilem magis conditionem plantarum vel medicamen-
torum denoter, de quo nos fortasfls aliu loco & tempore plura tra-
demus. Illud~interim toto die tnnotefcir,qu6d pabula vd ali-
menta non eadem omni homini, vel brato congrua (rnt , (icutt
modo hoc animat in hoc pabulum,aliudrn aliud fiercur.Obrervam^
etiam cuivis plantx fua pecdiaria& diflinda fere infeda infidere,'
ex eadem ifla nutriri , ac tandem cum hujus interitu vel marcore
iterum perire acJifparcre- Conflat itidem quod variis in regioni-
bus vei locis quzdam beflix vel ini< neutiquam reperiantur,
vel illuc delata perfiflere posfint; quod forte non femper adeo
magicis adtionibus nefariis. quam flngiilari illius loci proprietati,
non facile femper cxplicabfli,tribuendum cfl. Si itaque de folo
vel terra, plantis, vel aliis rebus quM.exifliusmodilncisinaiia Io-
ca dcpcrtatnm.firoilem przflaret effedum, amuleticx dodrirar
demonfln.tio hinc etiam emergeret. Poflremum hoc illuflrat <|ua- .
dante-
“ *
ilSd Scsdtmnaf AMtiLffrORUM Medicom.
dam^nj Infula Malta, in qua rainus perfilletc duuntur vipcr» ve-
ncnacx; imo terra i/lius Infulz etiam perimere ifias ori illarum
indita dicitur. Deotjus uberiori expori«ane,3r<is exemplis 8c cedi»
moniis inftkuenda, uti & de priori, nimirum nefaria quapiam arte
non tolerante » alio loco inpoderum age*
tertis in locis animalia
mus. Hzc omnia vero quis fatis cognita ie habere gloriabitur.
Multa equidem indcfeiTa curioforum virorun^ ac Collegiorum in*
dudria quotidie de diificilibus hujusmodi naturz icyl\criis do*
miti fcd dne dubio magnus miinerus eorundem adhuc redabit, in
quibus indagandis fera poderitas fuum Audium collocare poterit.
Prztcrcafi quid veri fubeft illi enarrationi, a nobis pariter in prz*
cedentibus attadziquod caTu interdum quardam amuleta dete-
da vel inventa fintivelutide diAaomo , ferro caballino, fatyrii
radice, lacerta, aliisque pluribus feribunt autorrs, indagationem
accuratiorem omnino expofeerene amuleta varia.
Przter ha&enus adducta videtur etiam necesfitas , vel auxi*
Kiprointidefidfrium in morbis gravibus amuletorum ufum fva*
fiite Tgrotis ; vcluti cuivis notum ed,qudd in morbis idiusmodi,
& horrendis, mortemve minantibus afFe(dibus dedderata auxilia

conquirant, & quidem plebeji inprimis, undecunque pofTunc.
Obfervamus quippe quod in hzmorihsglts , pede, fafcino, mulie-
rum abortu przcavendo, item pro partu promovendo, apoplexU|
,
cpilepda , variisque morbis puerorum comroiferationem fvaden*
ribus, & in iis affedibus , quibus dolores aut cruciatus magni ac
perfcverances jundi funt, obfervainus inquam, quod in his malis
medelas varias conquiGverint omni tempore, quo Tubitam opem
conferrent zgrotantibus, vel raUcm ees non fine intentione vd
conatu medendi linquerent. Hinc una fadum ed ut mirlta irrita
& illicita inter periapta irreperent) dc quo antea etiam ferutinium
hoc nodmm mentionem injecit. Nemo quoq; pofthzc jute Medi-
cis vitio vertet, (i in didis morbis uêntib^ inter alia medicamen*
ta varia periammata (imul adhibe ant,& quidem Ii hzc modo ab o*
mni mali & fufpicionisnota libera dnt, atque medicinz fundamen-
tis aut rationibus non admodum refragentur. Non infrequens c-
litm ed in praxi, ut in morbo gravi modd interna, caque varia fi*
mul
Caput IV. 'S Bcrio nr* <58t
mul adhibeantur : dum fcilicec interdum venz fcdiio, fonticuli vel

caudica clyfteres , (lernutatoria , inundUones , friSiones, fuffinî-
,
gia , epithemata, vcl epicarpia, odorifera, & limilia medicamen-

ta vel adiones medicx, cum variis internk medicamentis atque
confortantibus adhibentur. Quid itaque vetat,ne uni euam a*
potropza Medicus admittat, reliquis medicamentis inter-
licita
-nis noa podhabitis ; &id quidem cd citius deri poted, li agro-

lantra vel addantes urgeant aut expetant amuleta. Imofi zgro-
tantes nolint . aut non posiint interdum medicamenta interna
ufui dedinata aflumere,ad amuleta mentem atque manum ap«
pUeare expedit. Infantuli enim fdeciuobendetiaminonere tan-
dem vidimus Rftnb. HodondumpntxMeJ, Luc.^p.u^.) & de-
licatifubinde non medicamentis internis adcd,& ingratis inpri-
mis,qiiam verbis aut attadu curari volunt ; quibus tamen qua-
dantenus refpondiinus in prarcedentibus^. 419. Citandus no-
bis etiam, propter modo di<dam materiam, ed ( venerando fenio
atque meriris confpicuus apud Lipfienfes ^Nob. Qottfr.Wtlfcbim
in^cbainmenba<êpdrt.^, c. aj. apptndic. /./ji.cr^.dum incul-
cat, ut in infantium morbis partim adnutcices,partim ad exter-
iU medicamenta dirigatur curatio :
quia zgreilli,;& ingrata in-
primis.admUtunt medicamenta , & quia ventriculi illorum hcc
ttonben^ 'ferre pofTunt; hinc inter alia externa in febribus rutam
xeeentem tufam cum aceto plantis pedum imponi eorundem ju-
bet. His itaque & iis inpiimis xgtotis , quibus ob faucium &
,
oris occludonem (ab Angin3,EpiIep(i^,aliisve malis oriundam)

nihil medicamenti ingeri poted inter alia medicamenta exter-
,
'.nsetiam pcriammatalidtaapplicati queunt. Melius quippcdidld .
hac ratione edî Medicus aliquid,^^quam nihil agat, ne kafe con-

'
deditutum fateatur. lUe
nilo vel auxilio idis in malis dubiis ' 1 ^
quippe,n przmittat etiam commendationes amuletorum eximias,
aliave dratagemata fubinde ex his famam non levem adipifei
,
poted :n zgroti ex faucibus mortis exepti id podea tribuunt

medici arcanis & infontibus adminiculis medicis. Sk inter dubi-
os ejusmodi motborum datus etiam in Angina extrema alias U-
iigi(^ clyftercs nutrientes adhiberi folept, , .
Rtix - 5i
<8: Scrutinium Amul1!to!>i’m Medicum.
si itaque a quo]Mim dcfidcrcntur Forfan arnulera>eadem medi,
cunentis reliquis adjungi poflTunt jfic enim fiet ut fcommata qua*
d.intenus a fe declinet Medicus, fi forte mors inevitabilis fe**
qtiatur. Medicus quippe pto vglgiopinior.e & voluntate f*pd

/ tenetur afiquid moliri, quod vix aufus fuifiet ingenio fuo reiiftus.
Taceo hic ,
quod Mediici conniventia, vel confeniusde altus in
Melancholicorum curacrane fubinde' multum efficiat, fi Arilicec
aflurgat defiderio illorum , reliquis tamen vel clanculum non
negleftis ,
que fana medendi ratio didtitat. Mirifice infoper a>
liuqiiin etiamconformare hominam vel aqjrotorum votunta*
fe
ti tenentur mulri' Medici, qdibus nondum rumor vulgi devfnxit

morofitatis, imperii, aut autoritatis dt<Saturam* Aiii)uocies
etiam conqueri audivi imperitos de Medicis, qui in morbis fu«
bitaneis ac lethalibns non multa vel fumptuofa pnefcripreraiirr
' quod hi ideo non fatisfecerint curationi legttkriar atq«e requi*
fitz; cum tamen morbi fz vitia Medici peritiam & fufficiencem’
adhibitam medelam potius eliferit. Indignam enim repuuruni Sii'
curationem ejusmodi ( ex pnucis vel tnintis fumruefis przfidisir
^ confiantem ) perfonis divitibus, celebribus aut magni zftimatis,
quz aliquot grolTorum valorem non excesfit. Quanta vero alias
,
confidentia magnatum, ac divitum ctram fit comiminiter pofica

tn medicamentis peregrinis , St fumtuofis.velTaitem p^lMitis illo*
rum titulis aut inferiptionibus , quotidiana experientia ,(esque
Medicis inprimis innotefeens ) concenatQr.Htnc etiam siedicamen-
nm,quod Tapit, ofiendit vel continet perlas , bezoar, unicornu
^mmas, aurum St argentum &fimitia alia, longe efficacius com-
,
muniter exiflimatur, quam quod bis ( vel nomine (altem ed,fiv<e

pTztextu ingredimtium di(f)orum ) defiicutum e(^'. Sic mundus '
regitur opinionibus, & Medicus in tempore defipiens,vel cum'

vulgo errans,narran5,autconfentiens,maximdrapit.- ,
Przterea de amuletorum operatione non imposfibili quam

'
,
eademincorpus immittere valeant ,mediantecircolationef3ngvi-

nis,conftat.Quomodo vero circulationishocnegodum,juxia neo-
Cericorum fanas rationes ab(blvatur,opdmd docet (fulgidum illud
*
aoftri temporis Medici nz apud Upfienfts fidos (
mm
. . V »
bigttized by GoogI
CaputIV. Sjbctio :IIL
ninx (coriofo atque utiliin tractu Andtimico phjfithg^
pt6gjmBdfntj6.p. 97. Si itaque exterius in locis applicantur
medicamenta , quibus arteiix & venae magis Publicent , quod ibi
dida medicamenta vires fuas adintimas partes mittere posiiiH,dfr
eo in prarcedentibus fuHus a&um fuit. Prztet illa didavero loca
confirmabunt ulterius externorum mcdicainefltQiust operatio-
nem pusfibilem SeKntrtutde ctmfenf.f^ Jijx*‘f-P^g> Tandle-
rm dijftrt.pkyf, XXT.Ptikiinm de purgaatUfHic.yx.
p. 40?. Haftrtu Utre, Aitdic. /. a* r. u p<S9» Dedottdiu dSegMuj l. e.
& R«b,BtjU defite^. Medie. pag. 16.17. 90. {fe. quibus in locis
admodum autor adûs eft doînae«muletotum,eaq‘ melius ac
‘ citius per cutim fuas vites (angvtferis alTisque vafis communicare
pofle arbitratur , ac fi medicamenta intusia corpus afTumantur^
que nimirum in flomacho , imc{Unis,a!iisq; partibus non levem
jaduram vinum &quanuutispatiantur>aotequam ad loca afiTe-
Aaifla deveniant.Addatur idem autor5<^/m dtAthmofpbdrucerp,
f -7.p.SS inExpertm. pbikf.Ve. Superatis itaque his Pcopulisac
rcmoris^Medicusutique peria|)tistttipoteft,fivult, imo propter
unitam efficaciam ma/orem > aliosque haflenus dtdos iinpulfus
( nifi quid majus, vel vetitum obfiet quoq;mogrUt.Suum itaque
)
vaiorem tribuimus amuletis, licet iis encomiis non femper ea-
dem refpondeant,quar veteres aut credulos ipftsfubinde tribuere
obfervamus. Au&ulure vero tenemur adhuc nonnullis obje6li-
onibus, monitis, vel cautionibus, quas autores quidam cima pe-
riapeorum ufum injungant, vel depromunt. Alioi]uin Haftrm
imHerntl. Med. L "^.ctip. 4.^. 176. nonnecelTc elTe dicit medica- ,
menta exliibere , qqz tota fubiUnti^ agunt ubi maniVefias quali-

,
tates fufficiunt jquod cicbro etiam indicat Erdfiiu. Verum nihil

vetat, quominus hac xque ac alia adhibeantur, uti antea in-
nuimus, modo licite, drb , tuto atque jucunde morbi tollunruc.
Non noftra etiam efi Pententin , ut in amuletis Ppes oratiis cura-
'
tionis ponatur, & reliqua negligantur;pr*ftsbunr interim peria-
j)taquod poirunt,& rejicienda non plane Punt, propter multas tati>
ones pasfim a nobis hadenus recenfitas. Accedo qiiippe ego lubea-
tcr illorum fententiar qui nolunt fidendum cfli? unice per/aptis,
,
& quidem int^ alia ideo, ne forte recruddlat morbus , qui ( ne-
Rtrr s glcdis
'
^ ^ 4ffu. -•- .
fh
ScRimslOM AmUISTOHUM \ÊT>TCtTM'

glcdis feriis rragis aliis medican.emis)adi^îsi{lis periaptrs lo!uft
fopitus videtur; quando fcilicet materia iDOrb fica non latis exHao»
lituri i corpore derivatur,quocurtq,’Congrud evacuationis mod 5
,
aut fh/ficienri A continuari altentione,aliSvc curatione perleve-
rant!emendatur. Hanc fentcntiara fovet etiam inter alios Koztt-
ku{ de SjL p jotf. Hirferm l, c. iib. 6. c. Seborertu Medi^
J. ^^/>284.
cin.ptrtgiKmt.f. 11^. C^J^.Bravodiflr.jtpolog.feR.i^.Refolut.j^.p. ig4^
aliique plurcs. Sed' idem hoc conringiretiam in aliis roorbonua
curationibus licet optima medendi methodus adhibeatur,!! noiv
,
continuetur aiiquanJiu curatio, usque dum penitus omnis morbi

minera Vijl fit exftirpara ; vcluri nos ratiocinari fumus dc ufu
radix
corticis chins &C. \n Mifctlluv. Acadtm.Ltopoid.Cetf.Hec.z.Aftft-
i. obf Laudanda itaque funt illa medicamenta ,& probe anno-
tanda fimul,quar fubitd juvant ;& fi amuleta congrua pluribus
in locis fimul applicarentur , fbrtosfis pariter cffiedlus laudabilis
ei{iuscxpc<Sandusforet,quamfi0xiguanimispcriammatis pottiof
& Iblum parti admovetiir.Aqua>ceucon(ht alioquin, potis
unica:
ert delere ignem vel incendia, fcd requttur etiam fufficicns,vel
1
proportione flnmm* dekndse refpondens illius quantitas; quS
negle^f^ inita erit ipfius delendi facultas defideratri; quidtrque
,
proderunt igitur optima medicamenta fine fulficienti quantitate,

&
aliisq;rcquifitisadhibiris.Non diffitemur infimul ab exigua por-
tione amuleti varii (licet non omnis) efficacis aut potentis in cor-
pus edam vim quampiam transire polle veluti inter alios auto- ,
ivs de hoc videri potefi ciratus Rob.Bophde êcifmedscdmene.p.x^

't' CfSp.His etiam addi poflunt,quxpaul6 inferius de metallicis qui-
busdam Sic.cx eodem autore quoque confirmata adhuc fcquentur-
tdbric. HiUdniureHt.^. obf.t. inculcaf, Ut prudenter amuleta ufur-
pentur,ncc continu6,cinn plurimum ita noceant, & fatpc Apo-
plexiam, Paralyfin , aliaque gravisfima fin^ptomata producantv
Sed eadem forfitan hic fubeft ratio, propter quam paulo ante al-
legatus JrArwrw caure tra(?fanda clle vult pcntaculn; quod fiet
fi reliqua in curatione quavis necesfaria fimul obferventur. Pro-
inde illud HiUani monitum forte non per (e adeo ferit & fiifpe-
£ti reddit amuleta quod excirent alT^dus illos , fed per accidens
,
putius id fit
,
quatenus quis in levibus al!ik:ubus,\cl initio mor-
- borum
t
u
4^ 'L
r’
\ i
S
Caû T rV. ectio

boram grarviorutn ,
didis amuletis unicd furtasHs fidsns, relicoa
ncccffaria medicamenta varia ncgiigit unde morbi leves poflcs
,
incrementa rumrrc,& conrequvntcr hzcfalsb pcriaptis imputaw

ri poiTinc. Idem illud malum didum etiam de venenatis amo-
letisftamit Ralfincdoi chym.in artk ferm.rcda£l,hb,C e.p
Huic fufFragatul quoque Htrm. Grubisu de jrcdnit medtter, p.
qu.0 in loco sutor etiam liatuir,qudd fru6iu fuu gaudeant amtN
(eta multa, licet his fupernitiofa , & efiedur f\io commendato
mimis rclpondentia, tdinixta reperiantur. Uelnontim tumuhpefl.
fcl. iSo. inquit; Zenexton rndicarionem curaiivam in przfervam
do cuftodit r attamen a fanativo fuperatur in hoc , qued fanati'-
uro non foliim debeat interimere venenum ,
fed etiam per fudo^
rem protrudere; ubi reliqua purgantia ,& educentia Hmul injun^
guntur. Eadem pen^ lententia annotata proflat apud 5>«rffrr/»m
prax, L6.p. 149. Addudis adenthur inter alios plures etiam Cntf-
felitu sppendite MifceU*ne«r, Acdd, Ltopoldin, C*f. Dee, r. 4ttn. 6»
Cf' 7. p4g. 177. ex quo loco verba quadam , propter generalem
quampiam de amuletis dodtinam,huc trausferibam Certuuref^ :
meum febrifugum omnes febres inter-

inquit, quod cmplaftrum
mittentes, pralertim autem tertianam notham, Stfpuriamifapiu»
fine adhibitione alicujus medicamenti cohibere foleat, etiam ipfas
febres pefiilentiales. Interim tamen methodica cura non negli-
genda e(l,qua caufam occafionalem removere, recidivam pra-
cavere, & ab aliis fyptomatibus (qn* aliquando febres male vel
non pcnhus curatas fcqvuntur ) defendere folct. Teftaturtamcn
Hetmentm quoque, velut in prxcedentibus idem hoc attigimus t
#
quod febres innumeras fu6 emplaBo fold (bpitas & fiibiatas ob-
lervarit ; & quidem fine evacuatione evidenti, nec recidivus hanc
curationem fecutaseife vult, quod non omnes alioqnin ira prom-
pte concedunt. Seddcrccidivis,quomodoin(etna inprimis me-
dicamenta irtos morbos antevertere posfint,fuper/ds p. 491 (^‘c.
egimus. Non infimam opem itidem adferibit cauflicls vd aliis
febrifugis externis i^ 6 . 0‘e.c^c quibus et-

iam Inter febrifuga collegimus ac dedimus non nulla.
Sic inter experimenta de periaptis peculiare cfi etiam illird,
quodde b*inatite faiubri in himorrhagia (citra pctfvi;fioncni vcl
Rrrr j con-
4^6 ScKUTiNiUM Amuletorum Medicum»
cunfiJentUin erga Iapidem illum conceptam) annotatum proftat
apud Blitum de vtriuit gemmaruinf. m. i^g. dc quo plura .inter
amuleta bsmorrhagiisappofira. De aliorum periaptoruir. cfHcacia
noAro angule*
obfi^rvatio^cs peculiares annotatas, ii in Catalogo
torum commemoratas jam denuo repetere ruperfedeo,quas fort6
cafu mimis evenide ilicendumed,vel in dubiu vocare penttp lice*
vicandx gratia de indpidis objtAiones (uperip ven*
.bit. Prolixitatis
dlatas iteiu hoc loco attingere nolo, cum proctil dubio infipidiscN
iam via medica & amuletica inelTc queat. De gemmis, aliisque re*
bus foltdis ac durt!i,>BCtallicis ac mineralibus, quibus itidem non
magna efficacia concelTa videtur vel creditur pariter r>on outni>
, ,
.no dubitabimus cum metallica, mercurialis,antimoniau arfr-

;
quibusdam rebus indita utique vi*

jricalis vel alia Gmilis potcftas
res exferere poeCc > experientia hac in re fuffraganre, etiamli exte*
rius loco aimileu ap)>iiccntur ejusmodi res ;dc quo pariter jama-
'Aum cHe alio in loco noAri fcrucinii recordamur, & fi placet, vi-
deri potefl Rob. Uoyltde rtmediu f, jj. fiTr, 8p. 120.
Antor hic etiam cantharidum, opii, magnetis & Umilium aliorum
efficaciam compertam perpendi vult ab iis, qui de amuletorum vi
'
nimium ambigunt. Imo ijemautor decamphora,aliisq;fiaiinbu5
odoraris, citius vim in corpus fpargenubus minus dubitandum
efle ccnlct.
Prxterea multos propter amuletorum operationem {ufpen-

ibs tenet latens caufa ,
quam quia non omnes Aatim invefiigare
xjucunt, ideo' illa explodunt .itque rejiciunt. Verum
cogimur his
rccit;*re verba /triftorelu l.Phyfutrum tfxi. i2* qui ait : relinquere
fenfum propter rationem , e(l imbecillitas quzdam intelledus.

Idem fer^ hoc iovlicat P>. VAUcJiue ctmrovcrCmed. Pbtlofofb.
/. 8' c.;. ridiculum cA, inquit, id quod experientia confiat negare,
cdqvod eventus cauf.a Ignoretur. Idem hoc fere inculcat RueStut
dt natur ftirp.cjp. ?8 f. J?8. St.ntuit quoque dndr. hiatihiolM
nunmpjtar.ad berh iT um fuumGtrmaoicum: non prorinus hifto-
riis fidem omnem dcrogsn lam elle. Legi in hanc lentennam pa-
riter merentur, qua, dc amuluto fambuci agens, Icribit CriAngiut
fiorilftf. cbym. part. i j. cap. ly. Au Aendus hic etiam videtur G^le-
ntu \.i.de fmphntdK .fatuU Ub.de mttbcd.med.c.i^.&c.Jphtr,

C«m.
,
Ca>ut IV. Sectto III. <Sg7

Cem. 24. inquiipns divinum quoddam habcxt creditur experientia
:
quz non nulla cere^ v-rrlsHma fenfibus noHWs fzpc objiciat, quoruni
rationem reddere fu omnino imposfitiir^his tamen fidem omnem es-
fe exhibendam. Evolvatur etiam idem autor /e.i?'io./dr/w/>Jr.Dum'
vero hic experienti* mentionem f:.cro,non illam attendendam effe ar-
bitror, qu« femel.vel cafu,autab imperito forte obfervata eftjfcd qtl*
kgiiiai* experienti* (& quidem a fiiperfiitionc^nliave furpicione nia-
lilibcr») attributa continet. Hacoccnfione etiam au lietidum ^ rd-
ducendum eflif arbitror cncomium amulctoruu* (non ii fimi alioqiiin
inter McSxcaiyrbomd Bdrtknlim tpi^.de tramfUmat .morbor.f .6. dum
enim ille amuleta quzdam rccenfcrjinquichuiusccnfusplura Medico-
rum veterum (criptis rccentiorumqve cxpcrijocntis nobilitata funt.
Huc taquam ad (aeram anchoram Medicus fubinde confugit, ubi illa
porum proficiunt flx voto, qu* manifefia ratione agunt. Non patitur
natura angufiisfe limitibus circumferibi, necnoftro fc femper inteile-
Aai fubilcit Externorum vis per experientiam nobis patet, quunqiijm
.
caufas ignoremus &c. Neg:mdum PCutio,uam eft, quod toto for^ die
prudentes .Medici in arte nofha longa experiri non nihil novi poslinr,
quod priiif non adeo putarunt vel feiverunt, modo non reluctentur
l)U}9 fedui* indagationi prxconccptz opiniones/egnities, aliavc plu-
ra ebdaGiia culpanda. Ben^ etiam rarincinamem Blvtiyviiittm de fam-
buco aliisqve pentaculis Tuperias adduximus, qui cenfet non ideo vi-
tes illas rejiciendas efTejqrjod in comitiali morbo (zqneacalia multa
roedicamenra, tum in hoc, tum in aliis morbis) non rcfponde.mt fem-
per encomio fuo. Verum omnino cfl. quod imptditarnm virium', in
medicanftfitis vcl curationibus vatiis, mult* cauf* vcl rationes pos-
fint e(Te; veritati' itaq;inluandum ef|,nec inhzrcndum fpeculattombp
inanibus, aut experienti* van*. €rentjita in nrhert inttgr. rvtntf.

de gemmarum viribp vatiis loqurns,e»pcricntiam
(upra probationes eiTe,& (imilia plura dc hac materia (( iiuit. Medium
vero (emperoos amplexi fumusiimer opiniones autouimde amuletis
diicrepancium : dum fcil.non nimis multu illis *(limii indifferenter a»*
ligna vimus,necomnemexiAlmaiionem omnibus iisdetrahendam e(fe
((.ituimus. Varia omnino tut conftat, & jam ante diftum luit a riobis)
obfiacula pofTunt occurrere, qux efferum amuletorum falubtc vclfe-
cundufru(lraii>aut remorari ilium po(funt,uti dc amuleto, feu fcbrifu-
go
688 .
ScRurrH. A.'niLSr. Mroic. Cap, IV. Sect. IIT.
lUlfttfnrii inter alia indicatum fuit; proinde cum lucefuSkacdida

radient; & dubium non admittanttprolixiusdemonftrare i&a fuper*
fcdemiis.Non ergo injuria doflrin* amuletorum inferenda eft utr6q;
modo diAd excedente & peccante, atque ideo merito culpalndo.Re*
cordamur quoq; nos in ruperiotibtisamuleta aliquoties arcanis an*
numeraire, autoribus quibusdam id populantibus vel Patuentibus;
non omnia itaque interiori natura iacrarioclaufapromilcue omnib 9
patent.juxca Sfnecdf, ^.ûd/iHinccctU etiam multa adhuc indodri*
na amuletorum latere^nec adeo perfpe(fia penitus illa jam ciTe conPaC.
Si ergoJnha(penus datis, non ad cujusq; votum cxhauHmus vel dilu*
.cidavimus eandem do&inam,noftrlintclle(5ius anguftta & imperfe»^
ditudo in rerum caufiscognolcendis veniam nobis exorabunt i fate>
mur autem lubcmiaiime noPram illam imperfeditudiiiem,quar nobi»
cum multis hominibus communis eP, juxta querelas StdUgtri im StO^
ix.Exfr{Udt.^Q7Se3.x9.&' Exertiidt. iqi. /r/7 14 . contentas. Similem
.
ignorantiam in multis obviam fatptur quoque Grabiut de tr/mflantd-

merhor.f.j. Non abludunt itidem ab his verba Zarrr/iViUa caneo
tjortt
(is ;
Multd teiit fdcro itwolutri pdtnrd, ntc uUit
Fdf eft feirt qnidtm mortdihtu emntd. M«/ra
Admirdre modo, nee non venerdrt c nec ifU :
Inquires, qudfunt, bdc nos vix feire putdndum»
Ffi frocul d nobit dito prdfcntidvtri]

Fecimus itaque in hoc noPro fi:rutinio quod potuimus, reliqua com>
mittimus & commendamus meditationi ac ferutationi eruditotum,ik-
que felices fucceflus in hac materia dilucidanda apprecamur. Foditan
inpoPctum nobis meditationes plures& meliores Tuborifûr, quas
itidem non celabimus; (1 modo hzc a nobis tradita aliquj^p non difpU*
ceantj omnibus autem placere vix quicquam aut quisquam poteft. Io
ierim recordamur illorum verborum Cieerenu,crudientu nos in TufexU
qv.%> quod fateatur optimus quisque & gravisGmorura Philofopho*
lum, multa fe ignorare, & multa fibi edam atque etiam difeenda e fle.
Denique Hnem his meditatis imponere lubet veibis '/btguflm 1 de 1. .
Trin.f.}. quisquis biEC legit, ubi pariter faatlitat, quzrat‘mea>m,ubia'*

rorem fuum cognofeit, reJeat ad me, ubi nieum, revocet mc.
'
Gratia fic Jove noflris dedit his quoqve m
... FI NEM J
Digilized by Googie
INDEX
RERUM ET VERBORUM.
derilitafem abigit 173
^^Bortum i^Pbentia amuleta 30 vis coelica
Addringentlura ufus alexipharma*
'
Abracadabra vocis origo cus '436

condat ex iribus vocibus Chal> febrifeigus
435
daids Aigagropil» ufus ad corpus ind^
.ufus fuperftitiofus in febre
6»6.i68-f28- leq.
^ randum 44^
.^roti ob defe^m Medicorum ad
contra hcmitritxum incantatores £c veneficas re-
5^9
Abraxasquid notat? fugiunt j-jy
529
Abrotanum ad venerem Qimulat^ ^gyptua. Ejusfama mala
^42
Ablinthium pontkum arcet inter* portentorum mater ^48.
trigincm Sc lasfitudinem ^
Accipitris cordis virtus varia
AcetoAe femen conceptum impedk
^ '
facerdotes horumque
remoniz in facramentis
ce>
Achates ciDhtra/ebres
' . . . H*
/Etites ab aquila in nidum deporta*
Acori aquat; radix 'contra dyfcnce- iot
- .
42
riam 94^ abortum prxeavet
21
paludris illa contra erylipelas 13»' applicandi modus
'
Adamas abortura prxca vet 32 diverfus cfFedus Ji.fq.
concordiam facit «pilepfiacn curat . 124.
conua,inc3ruationespo.i44 ficusconfeOim caderefjcit 41
incubum' . afi foetum modo, retinet modo
metus vanos pellk ^ pellit •- a^6.fq.
^^
partum facilitat 2^ hamorrhagiam curat
/ .lêdrt arcet ^^ lac auget
Ssss jEu.
. Digitized by Googie
;
INDEX RERUM
JEtit* optrailo unde ? 634. Alcez radix contra oculorum ma^
partum facllitac td6.fq.($2^<q. culas iff
Alcedinis pellis tineas aut vermes i
vis non e(l ab a(lris 494 pannis arcet ^
Ufus
AffriTius
_
animi Aopcndos edit
^
fflc'
pecuniam auget
Alces ungula contra cpilepfiam
ibid.
Aits in morbis fi4 ioj-.ii6.ui.fq.

Agariciis mineralis lac auget
Agaces contra hrmorrhag.
^
ifitf
fetum propellit
huic falso (bbAituitur bubula
^
Agla vox contra procellas 1^ rij.fqq.
Agnus caAus contra

tonitrua
intertriginem
ibid. vires
^ tif.fqq.
contra uteri fuAbeatione uj.fq.
' _ z]6 Aledorii lapidis origo 4J8
^
j
lasfitudinetB pericula coercet 14

libidinem qjz.fq. 429 ufus 438«^
venerem movet 4^ Alextca j%x
Dei effigies a Pontificiis Alexicaci Dii vid. Dii-
penditur loco amuleti 5 {16 Alexicacum quld.^ 2.7
Agrimonia harmorrlugiam fedat 197 Alexicacus Hercules ibid.
radix contra (crophulas
venerem arcet 418
^ Alexipharmacum quid? 6
AlkahcA menAruura eA infigne 48»
Agripps didipulus Wierus
famulus a Dzmone enc-
^
Alkoranus, Verbis exinde recita-
tis zgroticonvalcfcunt 157
^his 55£. dlQ Allegoriz 66g. fq.
• Magus fiiit ftrenuus £5] Alhum contra aviciibs dcptzdan-
refipifeentia 612. te»
Alaqucca lapis contra tuemorrba- erucas ibid.
giara ‘
- 189 infera 41
Alaudz criAatx cor contra colicam odomalgiam fo
77 pcAem 368
Alba fraudem interdam fecum ha- talpas^ 41
bent 606 ruiefitola 14i
Alberti feripta non omnia ejus funt vis Q>ecifica
fica 4^
genuina s6o. fq» ^(raunk^tif derivatio Germanica
Alcali S< teidum m
caufa pc Ais? ^5^ 458
fq.
! V
Hebraica ibid.
aorou#
‘
ET VERBORUM..
3Rlcaunk^rt ongo _
jb»d. cafii velioco fada . Teg. 619
Synonymia catalogus jg. fqq.
ufus fiipcrftitiofus ibid. certus planeta »co 1 Iedio , prarpa-
.Alumen contra hjcmonbagia'!» ^ raciode applicatio tribuitur 42!
Alvum Iaxanti.1 amuleca
Alysfum contra fafcinum
^ fqq. cautiones circa
*
rotum ufum
677. 6U
yj
hyclropem ou coelo delapfa 664
philtra 277 compodta ad
^
rabiem caninam ;o deferiptio 11. XI. fqq.
iingulcum difierentia a medicamentis exter»

Amantium amor quomodo propa* ms
gandus? ii6o efieflus irritus 6iS
puIHis ex recordatione amaf. externa eorumque operandi mo>
variat. 66i dus
Ambr* ufus vcnereus 41^ «tymologia
AiDethyflus divinare facit 4^ homonymia 4. 20. fqq.
contra ebrierarem hyperbolicz perfvafiones 614
ibxmorrhagiam eS8 illicitorum defeofio 6oj
fomnum excitat
Amicitiae amuleta
^ note
Jnferierafunt incernis
ML- fqq.
dii
^6s
Amorem conciliantia donatanquam Inventio jy.fqq.
amuleta ^ per accidens idi
Amphisb*na abortum prarcavet
.Amphibolia
^
Diabolus .edam mitur
agyrtas
.balifturtos ibW
66 balneatores ibid.
ad luperflidonem facit ^70 carnHiceo ibid.
Amula quid? i dona V 'd6i
Amuleta. ÊRimium horum iiia imagines ibid.
animalium -
67? joca dfT.fqq.
an in disfita loca agunt latrones 64f
an toleranda in medicina (jj. 1;. lidores ibid.
fcq. Ojo litrras 6f6. feq.
applicandi locus 26 483 luf^res
applicandi modus si. (cq. mctalUrios ibld^
arcana quid ? y. milites ibid.
autoi cfl Zoroadres 4^2 monachos ibid.
Ssss i Amu*
'
INDEX RERUM
Amuletorum Inventfo per mulieres propter afira fqq.
^fcq. corpuiculorum format»
per opiliones 439. feq. 4^7
'
pafVores pecudum
ptarftigiatores ibid. fqq.
iblf Damonis concurfum
effluvia
“
^
4/9 fqq.
‘
4^
prifeos medicos 6fi emisironciB 4S7
.
fagitrarios g4 f extraftionem 468. feq. 4^
. kiopetarios ibid. fqq. fiduciam erga illa f 13. fqq.
ferpentum captores ibid. fixionem morbofr marerix
figilJa 4P9.fqq. 491.
flratagemau formam fubftantiz fjO. fqq.
timorem & avaritiam £s& 497.f02.n3q.
tonfores
traditionem <Sl
64f
4 651
imaginationem ^ fqq* i3fl;
ftq.
venatores fi 44 fqq.
- loca diverfa quibus .ippli-
vefpillones <^ 4 f caninr ^ 4^

Judicium applaudens 671.. fqq. magneticara rationem 487.fq.
inj;encre (^^q.gu.fqq.^jS fqq» naturalis an operatio g14.req.tf19; }
lefutjns 6ô.y9i 544. fgt]. f

propter nurotrum 503
fqqg34 6z0.fqq. 6»«
occultas quarifates fjo. fgr. -
exlig^furapbyfica 630. 49! — feq. tfi7. feq» tfSd

locis affedis proxime admoven-
pasHonem 4S 5
>’
da 467
penctrantiam fiagrantiam
in luca di/Itta an agant ? 2%
48o.fqq.
magica quid? 7* "ST
^vnnov '
. 5Jl
materia 2^ feq. 29 chy mica
principia 51 ?
Si medicamctita fimul funt appli-
canda ^ foq.
i^gvinis circulationem gyi.
natura
nomen unde?
21. ^l fqq.
fg.
fubftantiam '
^ fqq. €85
feq.
non unrce his /idendom 653. feq.

/ympathiatn & antipathiam
operatio in genere 4^7. fqq.

489-fqq.
contraria . •
propeet analogiam ^p4- 502.

^ ,
'
eAr» S37-
teroperamentum certum 530-
fcqtpl fqq»
Amw'
' V /-
• * ’
' - f
ET VE RBORUM.
Amul. operatio propter vim fpeci* '
Ana^-itydis folia partu fecilltant 163
'
ficam J3J Anatum Islandicarum plumx epi*
. vel a Deo.vd i Dr- lepfiam cauiantu^
inonef3<i.fq. AngaGcx radix contra incantatio-
i
nem T44. feq.
propter (rafloriam vim,&an hao
_ peftem 359
detur 472, 479.487«fq.
Angeli boni apparent proprio mo-
Operandi modus 4^7«rqqT
do non phantaRico 528
origo vide invenuo.
patroni
^
gag
Angina clyReresadmkut
periammara
^
sf.cSt
phyficaquid? /, i»
concedenda $i^g24.fq.
Ani morborum amuleta
Anifum contra pavorem in
^
fomno
prohibitio <$54. fq.
17 *
quantitas fufficiens t^g4.4pi,fqq> Annolus adamantem recipiens ab-
quid ? 4 ortum declinat 32
ratio in his iemper attendenda ex alce contra epilepiiam i4frqq«
fimplicia ati (627 amatorius 375. fq,
fufpefia
colicam compefeens
Icriptores illa approbantes
77
cor ibiatur go
refutantes fciL fqq. ex dente cqoi marini contra ter-
iônymia Arabica if. fqq.
rorcm> fpafmtm & hxmor-
Germanica ’
10. rhoid. fiiixum 209
Graea 1.4.7. 8.10. fq> cui digito inferendi 770. fqq.
Hebraica ip.fq.
•
^ Eleazari Judzi contra Dzmones
Latina 5,7.11.14. »g
TraSatus promisit 537» Iq. Gemmas amittentesmortisindi-
an detur
tradk>ria vis
4^ cium ferunt f7r.(q.
ex triplici fonte pharmaceutico harum colorem amittentes
petuntur 465. 67; f prodigia indigium 772
varia feriprio 1.1 redpiemes pro amtiietis
venenata mal^ audiunt
verbis perafta ’
f8o
gag. ^ j
/ conur.endantur 770
Gygis contra venena & venena-
vis unde i 6rj, fqq.536.fq. tos morfus 407. 773
’
ufus 19. fqq!^ Helmontii contra dolorem hz-
Anagailis contra fafcinationem 155', morthoid. 107
^morrhag centra hyftcricas pasfiones 107
. $558 5 Annii-.
1
INDEX RERIIM
' Annulos JudziElcazati/m-quo fpi. Antipathia 48» 49>. fa.
Titusfarailiaris fuit'p4.
Lapideus contra dyfcnterram
ArKirrhtnumcontn fafcinum
fylveflre eft philtrum 373
^
iapfus eorum fpontaneusde digi. Anthracis amuleta vid.carbunculus.
to mortem inflantem <?gnat Anuum concubitus cum iis neicius
MagicivisSt quid? 57J. fq.{6o9

magia
malitia
-
^
63y/qq.
Cd4Q
^
cui manui inferendii
ex mercurio coagulato contra ce-
^ medicina
oculi incantare pofTunt
440. fq.
640
plui algiam&catbarros 65^ pesfimus medendi adus ibla
morbos multos fanans
TTuffeô* h ibens
$74
f 7}. fqq.
fupcrftirio
circa infan«s
^^ ^^
fqq.
fq.
cx patibulo petiti TuperAitiosc U' Aphtharum amuleta
^
Turpantur
phyfici quid ? 531. vis y73 fq-f09
f7j. fq. Apium blattas arcet
Apoplexi* amuleta
^
4 jp
Eegis Angiix elephantiafin & e- huic obeli fiint obnoxii 48^
fHlcpfiam curat laa Apotropzorum differencia cum ]ie -
cum fcicniic£oncra dyrenteriam riammatis^ periaptis ' y

jlla quid? ^
ibtd>
iis iignatoriis olim fymbola in*' Aprorum maxilla contra venena & •
fculpsere dSy & venenatos morfus 406. fq.
Sperlingii ‘
fponlalitiis liter* initiales

^
quo-
Aqu* pericula avertenda amuleta
'
rundam vetbotum inlictipt* Aqtul* caput contra cephalalgiam
5« 2 Iapispartum facilitac
flellatus
uttibilici
Helmoniii
infantis pirum
^
recipi-
lingua& roRrum tuta reddit no-
durna itinera 171
ens cephalalgiam curat pennatavertunt fulmen 178- fg.
ex ungula sGni contra epiIe^>Gam Arabonispes linifler ad memoriam
Anferina contra dyfenteriam

III
Arabum nrngia 449.^
confortandam
^
Antimonium duplicatum an vim e- Aranea alba uphthalmiz prodoft
mcticaro & venenatam cx aere
recuperet? avclianc nuciancIuraA appenfa-
^
_
ancirooniatalicet infijMda, infigne pulmomacis A phthidcis pro-

tamen habent ufum 481 dcR' .
Aranea
\
Digitized by Googie
!
ET VERBORUM.
Arinex Iapis contra hxtoorthagi.im Arthritidis amuleta 44. fqq.
192 ex marmore frigido tado 9^
partes contra iArrntn aig. fq. Afarumconrra fafeinum ô.fq.
febres fqq. Afazoe hctba contra afpidumvene*
in peRe prodeR na 4^
Arborum amuleta 41 Afellx osficulum in vulva repertum
fteriles reddit 397
has frugiferas reddit (clenrres 41 AGni auricuic dexrrx pars contra
JohannxdeOrleans non putre- hxmorrhagiam 30}
fdc,nec fulmine tangitur 184 corium contra fafeinum tii.fq.
Arcana naturar '
53 ija-fq*
quid ? 14^ frons contra epilepfiam 104. igy
Argemon inguinibus prndef! 23C pellisimpavidos reddit 3T 2
Argentum viv. an philtra infringere fperma venerem movet 42 g
potefl ? 377. vide Mere. ungula contra cpilcpG.un 12I
Arietis lana de capite contra febre» annulurs idcmprzRacibid.
r47.fq, contra faRinum
Ari femen partum fxilk at • After arricus contra bubones
^
Ariftolochia contra cephalalg.65.rg contra dolores ingvinura aî.fq.
radix contra epilepfiam 9» ARroite» Iapis lumbticos- crefeere
ferpemes fugas 233. non Gnic 241
Armillar! gemmas recipientes pro a- Aflrolama ex amuletis fi7-fqq*
mulctis commendantur 52? AArorum cultos per appenfa jnri-
ArnoglofTuin contia fcrophulas apta 517 -fg*-
fg. cfledus interdum iDUbo-
fynonymia' jgi lo 5cr
Arfcnicuin contra aRhma & tusfim influxus an in rebus duris
ayO' aut mollioribus fortior
peficm'
Arfenicalium irjGpidorum ufiis
^
po- Atrophsar amuleta
fic?f66
4£
fcns 4^ Avaritia cxcogit.idt Smulera 643
ArteroiGa Dimonem Gigat 89. 144 Audccia concitati Jz .moiletum f.cg.
contra I.isGtudinem 237. ufiis in pcRc 515
fg 6(^4 fgg. i Averrunci Dii qui ?
p.irtum facilitat Aufugientes guomodo- redire co-
contra vcnvna 422 guntur 44f
Augu-
Digitizedby Googie
INDEX RERUM
Augurationis amuleta vid. divi
natio
contra fafeinum
Judicium ChtyfodomI
^
ibid.fq.
Avis paradiQacz pennz inviolabi Berillus intelledum bonum conci-

lem reddunt hominem in prz- '
liat :v”
lio Betonica animos & corpora cuflo-
Aves abigentia amuleta 4^ fq,48.fq» dit xft. fq.
Auricula jude contra aphthas £9 contra malcficra ibid.fq.
Auripigmentum contra pedem
Aurium amuleta
^ ;o
contra no&urnas ambulatio-
nes ibid.
Aurum coelo delapfum radix contra vanena & pedrai
’At/ 78 ;t«? <* mulierum partu diilTcili 3f*
.
'
laborantium 6 ^ ferpentes hanc transgredi
valent
non
41;
B. fpeAra arcet
Aaras radix Dzmonem 90. virtus vatia 144
B an (it radix pzoniz
pellit
fq.
ibid.
Bczoar lapidis vis qualif
jDj.contra
4^
g^pf. ii6
unde
•
modus colligendi fu- pedem

perditiofus magicus venena 416»
Balneum Cadeycn. Lapides

m
ibi re-
Rotrys arcet tineas
Brancz urfinz radix contra
^
perti faciunt ad foetus litum melancholiam jf?
inordinatum reducendum 2 ^ pedem ibid.
Ballamus fulphuris contra pedicu- triditiam ibid.
los Brasdez radix contra bjdcricam
Bangve herba Indis nota fuit pasfionem iil
ufus vencreus ibid. Bruta an idoneum raedicinz fubje-
Barba abrala facit contra quartanam (dum? <4
illis medicamenta exhibenda
fiarbarz voces ad ruperdttionem u-

furpantur 5^ fq. illorum amuleta
Been albi femen crifin zgro prxbet infultus avertentia amule-
Bellidis flores coiitra hzmorrhag.

ta
Brycnia contra bufones ,
^ fq.
41}
197 radix contra Dzmonem po.ijl
Benpdidiofuperditiola 583 «fq> Bubonupi amuleta
Bufones
BfT- VERBORUM.
Buljonmn amairta .
59)jy?99»
^
fangvinem nofe firtit 19%
JB^bfonesadaniipfiiihatrmfacicn- Bulimo obnoxii fiunt cqvi &
‘
'*dam 114
'
afini ficus Stpoma portantes
contra peftem’ ^^"jio.fqq SI
crocus hos fugat x^BuIlo cordis formam referens
oontra hxmorragiaiA .m 506.57
Jqq 2 nomen unde
'
incubum 215 priicorum qvid*?'
»
Lac minuunt ” ''^240 ufus x.MoS
iBufon. Lapis contra iirancz Buila pafioris contra hxmopty*
motfus ''14.1 fin
122
'
Eliciendihunc modus 4^ hzmonfha^ 122
’
contra hydropem X14, ifterum 210

lunlbricos
modus przparandi., - rgjl
•
^ Buxusveheri relHltc
, .
^42i
contra morfiis venenatos]

•
‘‘V
401 I
naturz cft mineralis 4oi'Âbula 574

c^ritv'a"peftem 366- rq.j ^Cabaliftarinn doftrjpa judi-
contrafcrophulas
'lynOnyma ‘ 4>:2]Cabaliftita
, ^
j&v cium
'
ftcreta
m
653.658
>V
cpnt^ Venerea ScVerienatalCadavtîs attaflus contra
..rjc'jT
animalia '
401'; RigtTvita,.tum.ores J8i
-
Mercnrius his no nocet a74|Cadmin mufeas fugat ,
mulieri przgnantihon ap iCalculiamuleta

kt*‘
penaantur
‘
244 Calceus mariti facit
odium contra homines ijj rem partum •
^ facilio-
j
270
oflacOntraodohtalgiam §6 Callaitislapis cbntraaicantatio-
-
8t rtibetii^ ton ventus 402 nera 144
Ufus varius
.
" COntia bubones

/
?ô.lq.
Calvaria cqvz aut alinz hortos ^
ac (emina tuta fervat 425.(9.
•
Campanarumtinnituscon-
'
malrgna<ffebres'ô.i59.
"‘în.pefte .
- C
'
tra fulmini 6c coni-

iSiis
l
facculo mclunis tue;tur e- •
‘
trua
qvutU ab dephantiafi Camphora abortum movet 431
'
•
ili
contrafebres 148.(9*
|T tt. ' con-
I
INDEX RERUM^
contra incontinentiam CaiuUaiides contra febres 158
41X. 429., fqq. ''midlum cruentum cau*
libidinem ibid. lantur&cni ;8i. (>711
oculos infirmos ^ contra odontalgiarn
'vis veficam petit
88
pifaftui nocet 4io . 6^l. fq.
contra palpitationem So^Cantu pcraclz malz afHones

pediculos 57 ?. 650
pedem Capilli a veneficis vcl Dzmone
podagram
ileniitatem
m
43 «
ad fua negotia
'>
adhibentur
443
•"I t .T. i ii.
,
temperamentum 4P : Capitis doloris amuleta 6j.fq»
vis anodyna ibid.
,
curaperligaturara yj
Cancri morbi amuleta (St. lq.|Capohis Iapis contra (icim;g(S.fq.
'erucas ex hortis expellunt 'Caprz an fulmini lacile obno-
marini ad oculos infirmos

4« xiz
pellis
^
odorata yet gellaca
’
M
15J epilepfiam reducit,
. „ oculi ad dcntitioiism ^ '
lippitudinem >;
vermes contra epilepfiam.
.
'
^ruptionem venarumj ibid.

przcavent 70 Caput aCni przlepibus affixum
^lapides fortunam .juvant- arcet mala ab eqvis 52
176 Orbones fub artemifia reperti
pedes & chelidz apros contra carbunculos ^1
compdcune epilepfiam loo
embryonum intedinis 44? febrim 147
Candela ex (cbo animalium vc- . -fi!
nenolo mpf b<j interemtore
,
pedem rfaid.
nocent ‘
J4^ qvaitanam ibid»
\
Canes an fulmini facile obnoxii S. Johanpisibid.
|
de collo pendulus
nigri forma induit d^ philua enervat J22
jmon,.;-
V
II viscoeiica 'i.
Cannula teftacea lympathecica Carbunculi morbi amuleta
contra hzmorrhag.
Cantare i, e<
189 Cardialgtz amuleta
^ ‘
qvid?
. ^
1
Syno-
Digitized by Googie
ET' verborum!
Synonymia Hebraica j Caftoris corium contra poda^
Carduus bencdi£lus malaâver* gram
.tit - 79 tefticuli contra epitepfiam
'
laftci afpcflus flranguVi-
amfoJvit jy6 tifanfii es eum mulict gravi- ‘
pomum contra hznaor da periclitatur dc abortu ,
rhoidcs coccas yn ^
Carlinz radix contra lafficu^ CaHis pericula avertentia amu-
nem ^
*jg leta '
69. Iq»
Carmina Fcfccnnina catarrhorum aitiuleta
. "ji
‘
qvibus diidccclo eliciuntur Gathoidis lapis contra incanta

m fq« <Sjo
incantationes 6c fupeffti* Cati oculi contra ophthalmiam
tionem 144
tlones peradlc ibid. feq. J57

eorum efHcacium in morbis
'
lylvcftris pellis contra pa-
patroni ralyfin
Corneolus contra epllepliam u6 Catulorum accubitus in
^ ^
^59
tHo
.hxmorrhagiam igg. 187 facit contra podagricos dolo-
Carnifices rulpefîiunt in variis nes j8<s
^ rebui artifices Cauda lupi boves & eqvos ab

Carpionum Iapis contra epi- efu terret 57
*
- lepfiam Caula noii ubiqvs dari poteft ^^4

Carihamiradix contra peflem rerum cognofeens felix cli
- Ii2,fq. 515
Caftanca notans penis glan- Cedrus foetum interimit & mor*
dem 067 tuum expellit ]6 '
Caflitas,Conrervantia*vidc>e Cepz contra pcililentem aerem

nertm comparantia.
fobuRum atqve vegetum Cephalalgia • vide capitis dolor.
reddit corpus 4a9|Ccra aftralis~ad fl rumas ^ jgtf
Caftorium coutra hyRencas Cerafus contra eryfipclas qq

pasfiones '
aiyl fylvellris contra veneficia
navigantes hoc gcftantes) •
i4t
‘
'
fubmerguntur 40 Ceraunia contra herniam aio
6tn|numjuniperinumcecc Ceraunius lapis fulminaavertit
a navibus arcent
'
40} ill
'
B a Cwc-
INDEX EtRi.UM
Cerefirum' viper« dentitionem pili contra hacmor rbagiam roi
juvat 8j volantis cornua contra febres-,
'
Cercmoniz in legendis qyibus ;
dam rebus 58! .

’
’
Ungulacontravenen»
CereviGam rofae acelcer e faciunt Chalcedbnius contra fpc£lra 14J
Chaldxorum magia 649
Cervinum cingi e partum fadlitat
llericam Ginocatione 2i6«fq.|
adeps contra fcrophulas 4i8 ,Chamxreontrs Hepar contra faf-
Gorvi corium cpiura. colicam cinum .
. 76 lingva parturientibus fubve"

' ~
fcetura pellit i 54 nit
venerem concitat 4^ Cliamailc Turearum 411 :
. cornu concordes reddit fpon- Charafterum ufus fiiperGitiofus

fara 8t fponfum 79. n 6
^
574.fqq.d5g.fqq.6/4»-
,
cornu corrumpit rriulieres 411 tax-atur 58 ^^^«
infanis Dianx falpcndcba Cbaradrius avis iderum obtui-
. jtur 4u| tufanat 5«8
dens contra venena 418^^ an i£f ericG refugiat 518. fq.
^
, Graus contra tuflim
Lacryma contra venena 4^
400 ivalis
?ynonymia. 518
^
,
Genitale arbortu prxeavet Chara drii avis virtus varia 24}.fq
os in corde repertum cor fbla- CharGacft phiirrum -
174;
tur 80 Chelidonlx majoris radix contra
eoacoptionem impedit 59^ dolores hzmorrhoidum 708
contra epilepGam
peftcm >
121
J67'
fixraofrhagiam’
i£lcrum 218 ,
^
Kerilitatym; 175 peftera; 359. fq.
venena . 467 cceliGonia i ^9
pedes contra inGifta’ ^
32 Chcfidbnius lapis contramelan-
tuflim 400 choliam 247
‘
vcnenaloreaccei[rum|4U '
menfes aperit »49
418 oculos folatur
^ Chelldoriius
,
pdlis corcqnfortat' • ^
lapis ufiis contra
venena arcet', ^
4181411 epilepfian ,
loo. fq.'
vieneretn concitat '

427 conrra meUncholian 242
,Digitized by Googie
ET VERBORUM.
Chclonites conrra melancholi- Cimbricz mulieres vatidre» 6 ^
am 14^ feq. Cimices fugantia amuleta xjx
Cbemiz abufus inCermania^ CinnamomumArabibusDarfeni
illicita mulraparic i audit ^ »97
olores Indis efi antidotum 197
Chimica medicamenta optima Cingulam Annonis quale ^
, funt.fi rite praeparentur 558 ufii^ 2'$!
Cbirothecarum odoratoru ufus

veneres apud muliercus 426
Elifabethz
mercurialis feu fapientiar
^
China: corticis ufus efleontinu ufus ^
andus ^5 cx pelle humana contra e*
^ ^
Chocolatarefifiit veneti 419 iepfiam lax

Chondrilla haemorrhoides fifiit Rulandi contra pedicolos
209, log, fq. ^fq..
Chryfolitbus contra epilepfiam fcarlati panni abortum ar-
104. U5 cet 57.
incubum iitCirfiXradix contra dolores van-
intellcftum conciliat cum 208
contra melancholiam x^flcitrum malu contra venena 414
Rultitiam 236jClaviculaRunica
Cichoriu contra cephalalgia ^ 458
Clavus ignitus tcnpli D, Bellini
hzmorrhagiam 200. fq contra morfus canis rabidi ^
melancholiam ^ Sq
. contra odontalgiam H
radix contra pefiem jfp Cfymenum contra ficus ani 208-
lylvefire circis utile 49 Coccinei coloris ufiis 228
Ciclaminis radix arcet mala m^
Cochlearum lapis contra di;£ci*
dicamenta 15 lem dentitionem gr
Ciconias fugandi modus 2^4 Canobia illicita &
fuperllitiola'
nervi ejus pedum, crurum multa pariunt dyi
ac alarum contra poda- Colchici bulbus contra pellem'
gram & chiragram
pennz flernutationem im-
^
amuleta'
j60.367.fq;.
7j.
pediant Colica cura per lapides lac- &
^ vefpertiliones fugant foliis culbs calefactos
platani 8c ufu eryngij 49 pedes 6X 5
'
’
Cicuta veneri lefiRit ftercuslbpi . 629
Ttt j. CoJIe-^
INDEX RERUM
ColIe£lio rerum medicarum ccr- Conyza fcu pulicaria conhâ
ta cil fuperftitiofa 6c pericU
lofa
fafeinum puerorum
495. fqq. contra peftem^
^
jf9
Colocynthidis radix ad facilem Cordis accipitris virtus varia vi-
dentitionem ii de accipiter,
odontalgian g£ affadtuum amuleta S?
alvum laxat ^ coturnicis veneri refidit
Color coeruleus oculis falutaris
41 *
^fq. in forma ejus appenfa amule-
coccineus , vide coccineus, ta memoriam rei amatz
croceus vel luteus contra i£le- conciliant fi6.(q.
rum J18. fq, fuperllitiofum habent
cfFedlus propter fignaturam ufum fiy
510 pulli vulturis contra catar-
niger eft infernalis fio rhos . 22
rubicundi ufus yo6. fqq. Syiionymia Hebraica qvid
Columbz formam Diabolus as- notet 519,
fumere neqvit 54^ Corculi embryonis ufus hor*
fugantia illas amuleta 41 rendus 4^9
vclpcrtilionis caput illas al- galeritz contra colicam '
'
yz
licit
4Z Corduani corii vis pro fedanda
Conceptum impedit ftmen ace hzmorrbagia propter fu-
tofz ;94 mach ’
tfir
,
Conchz venere* amorem vir Corallia abortum impediunt 'ji
ginum conciliant apoplexiam arcent 40
Contra hyftericam palTio- arbores frugiferas reddunt 41
nem (Corallia) cardialgiam fedant ^
Conchit*-.^:titoides facit ad di. cdrfolantur So
vitias 6c qvietem concilian- Dzmonem fugant S2
dam cpilepHam curant nj.
Concordiz amuleta ^2
per adamantem ^2 fafeinationem tollunt
Condurda herba contraftrumas III
Condylomatum amuleta
favorem conciliant
conua hzmorrbagiam
^
Cond dentia vidcfiducia. 188. fqq.
- ^ .
iacu-
Digitized by Googie
ET VERBORUM*
'incubum ^
contra qvartanam
contia melancholiam Creta contrahzmonhagiam lo)
/^44
146. fq. Ciocodylus crocum averfatur 5^

contra «pavores infan- dentes dextri ufum habent
tum 227.171 Venereum 4^
pericufa avertunt 276 finiftri idem faciunt
rubra arcent fulmina ibid. t
Crocus corfolatur
18 * So
pcftem dolorem fedaC €14
veneno prziente co> lac auget
lorem îmmutant partum facilitat '
76iSq.
402 Ibporem inducit 52.614»
vis tra£loria 471 Crux AntiCbrirti figuum eft
Corolla ex coralio contra odon-
' fv 4 fq.
talgiam abulus 594
portibus appenHe 569 in aere (fignata 39J^
exfuccino adarthritidcm 44 in hzmorthagia 205
Corona contra cephalalgiam cultus illicitus
ebrietatem
67. fq.
9^ iq.
_
figurz variz
fignuni
^
791
viperarum ad apoplexiam 40 decumarum indicium 594

Corporeum an poflit agere in im ante Chrirti adventum a*
corporeum j47 pud £gyptios in ufu. fuit
Corvi Iapis contra colicam ^ 5*4
epiiepflam
oculi contra epilepliam
^
115
. .
hoc diabolus >

uAuparit
& altT mali
524i 596
Coryli frurtum contra fraflu ,
parum cnrat )$5.fq*
ram oflium y8 in nummo Conrtantini 2
lignum contra hzmorrha 55 »
& qvid juvat ^
.
giam 198
'
mi^îonem cruentam 198 in vpxIlIq.Xartaiorum 594

Cotti rertrtit veneri 429 Utenrtlibus & aliis irrtru-
Cotusnicis oculi contra oculo>
rum dolores '
•
157
mentis impiertum.
Drtis
^
524 ;
'
Cranii
.
humani uTus contra atro-
phiam I"- •. ^
fupcrftitiofus
.conira.vcncficia ^
591, 5PJ
^91
Cmci»
'
INDEX RERUM '*

•Cmcifixi Chrifti clavi conftit»-j pedit 4?4 •
unt amulecQ contra pericula Cyani radix contra ejiilepfiam

•
n4
'
•
'
corporis 4TJ
Crudelitatis infigne exemplum hxmorrhagiam ' /97,
444 Cyclaminis radix contra

lienis
iuduration^ ^ »4 ^
Cryftallomantuc f7*
“ partum factUtat ‘
16
iCryftallus contra epilepliam
',
fatura inftantia & omnia Cygni veftis pellicea contra af-

•
'
iaUlaconlpiciuntur
^ feftus peftbrisfacit
Cynosbati radix contra hytro-
^
lac mintrit «40 phcfbiam 211
contra pcftem jô

vifum acuit ^ D.
Cuculi caput contra cpilepfiam \
TEmon vide Diabolus.'*

Cucumeris fylvcftris
loo. 104.114.
femen par
prxeavent
DDa^li appenfi abortam
tumfacilitat j}.
Cueurbitx radix contra partum Dens

difficilem Mq affeftuum amuleta 84
Cunis infantum immilTaruper Amiz pileis dentitionem
ftitiofa fuppellex ’
4^8 juvat ~ .8*
. ,
Curatio aftu pcra£fa ' - il5 Carchari* idem facit ibid.

;
cafu perafta
.
Canis idem facit ibid.
illicit* qux 605. fq Crocodili ad odontalgiam

perreslevifllmas lill
fedandam , 8i
fchedulas ''devoratas , Drtphinis contra odontal-
quibus medicamen- •
giam fii-
• '
tuminlcriptum^xy.fej- dbloriscura , 84
fuperfeitiofa unde 538-lq. per dentem humanum
CuriofitsLe.magia yty appenfum ;8c atta»
mala fuperfeitiemis mater K tftum ibidfq.
5?8 648 equi contra odontalgiam

81'
nofcendj veneficia» ad illa
forespondit yyy. 648 Excidium a ta£hi dentis
*
Cutis humana contra colica 75 cadaveris 84
denlitas relpirationem im* a radice afparagi ibi^
homi-
Digitized by Googie
ET VERBOROVf.
hominis mortui contra fa- Afflatu*
fcinationem i;x album eum finguntiCthio*
contra dentium dolo> pes 60S
rem 84 alter altero eft potentior
leporis eundem dolorem lil
fedat Si animam hominum captae
lupi infatigabilem equis 546,^45
- curfum conciliat
dentitione juvat SL^q-
ii Angelus lucis dicitur ^
bonu frequenter j[imulat54f
contra horum dolore 8i auxilia in rebus gravibus
Melitcnfls contra odon-
talgiam 81
ab illo non petenda
Beelzibub cur dicatur
^^
pueri cadens dentitionem callidus hoflis
juvat 81 coena Domini ufus cft f$t
If eriles reddit
Rhinocerotis ad odontal
adminiflrator ejus
concionator $2!
^
giamfedandam 8i confefflonarius
Sargi ad odontalgiam fe- • Erebi rapax ny^coraxexf-
dandam 85 ftit ISO
idem conflat 8»
Serpentis /enum paleas reputat jkzs
trunarum idem facit ibid. lignum putridum '9
s-i
viperz roafculx odontalgi- formam aflumfic Apofto-
am (edat ibid* lorum J2|
urH contra odontalgiam Chrifli S9t
vulpis &
leonis contra idem
malum '
ibid.
S.MarizScc»'
fugandi modus ex mente
^
Dentifcalpiumf xligno patibuli Lutheri yy
&c, ad dolorem dentium '57 per preces 8e medica-
Dentitionis difficilis amuleta menta ibid*
Si.fqq (uperflitiofus Pontifi-
Depofitionis
rum
ritus Aca^mia ciorum
fugantia amuleta gp feqq»
^
Denm e ceelo elicientes Tillemz funt fu fpc£U S4f. fqq.
vel carmina 57;. fq. hoflis iazroiht 54%
eorum cicftio 6}6 hypcrphyficum an inferre
Diabolus a£lionibus divinis va- poflit
framentum admifeee 54;, ^ Uuuu
inefficacibusrebus, propter
fidu-
•
index reru-m
£duciain pravorum homj-j potcftas in coelum & aftra
nuro «fficaciani inditi 524
fraudulenter > 552.*fq. per preces fugatur - ^
innocentes decipk ,
cum medicamenta Pontifi-
exemplis, 551
ciorum 547.582
Hluiiones f49-lq' principium eft : homioi

cbriftiano hdem non ef-
^
inftruit homines de eflen-
daDeiêjus perfonisali- fefervandara ' 545
isque falutaribus quomodo repellendus ex
'
5^
frivocationem feriam mente Lutheri
Chrifri ferre nequit J25 remedia naturalia-an eum
ad magica' medicamenta fugent 546. fq-
ikngvinem humanum ex-
concurrit
malitia
5**
'5^5* fqq- petit
Simia Dd •
^
54d
medicus cfloptimus 540
54f ipurcis atque Immunms
motaraorphofis 4f6. 55}- fq*
' hominibus Stlocis in ciTe
' .
’
SS9»lq-f4J gaudet ' 54i
.
fiipcrbus 599
miracula edit permittente technz 454.5?9riq.
Deo '
592 venator 644
monachi Ipeclem induit verfipellis 54M9^
Diftamnus- in partu difficili
mufeae 6c aranrar fub forma prodefr .66: fq.
tanquam fpiritus famili Digitus annularis qui, & an

,
«m
aris pe rverfis hominibus ^ corde fympathiam habeat 5j£
infrrvit A-
nocendi cupidus auricularisaborttvi foetus
pater mendacii . ftcriles reddit
perfidia ihedius contra incantatio-
perfe nihil poteft nem. r4<«59r
^
phantafrico apparet mod . cur infamis 5^ _
penis formam exhibens

ad ;
pietatem Ghriftique
cultum &c, admonet in- Dipfacuscontrafcbrcs ir?
fidetes' '
535 vermes in capitibus ejus re-
...
Digitized by Googie
I
ET VERBORUM.
perti contra febres ibid. vel fceminaram 'credularunt
I)i{cereetiaindo£los decet 688 fuperAicionem relinquit
Divinationunaamuleta 4^. fq. Efiigiebus cereis fanatio vel in-
liifce populi Arabiae ScBar- cantatio peradla 44f. Iq. •
bariz adraodum inhi- EBluviorum vis in corpora^ 479

ant ,
52 fqq. 486 fqq. .
Divitias procurantia amuleta ^

Elefttrum mmecalc contra cry*
•
fqq. fipelas - 1 j
•••
Dizythum amuletum 8 Elephanti nigri pili caudz con-

Doloics fedantia amuleta'
Doronici radix facitpt
fq
datnzre-
^ tra furditatem
probofei^ venerem movet
•
(
lis non perforentur

. 448. fq. 417 :
ufus adeorporainduranda Etnbiyonum aut reem natoru

.448 fq. galez fivetuniezufus 449.fq.'
Dofis medicamentorum fufHci- partium ufus horrendas
ens debet efle 49^*% 459. fqq.
Dracouites lapis contra vencna.Empbflrum fcbrifngiufus 6^
404. fq Hclmontii &fiatûarcanas
Draconthez herbz femen acuit i'- 481
vifum ' Entaliaanginzpfoficua
* '
^
Dracunculi marini (pina dolo^ Ephefij libri corabufti 60»
- res denriumfedat' ^
85 horum magia i 659
Drnidum calcamcntum 4n, fq Ephefiarum literarum autor 609

Dulech contra calculum 61 '
Ufus ibicL
Duforoin corporum efficacia Epbialtiz plantz radix contra
'
41 * incubum n%
Dyfenteriz amuleta 94. fqq Epilepfiz amuleta 98. fq^,’
oura per radicem, acori 94 judicium 6^9. 674, vr-
,
deLiterae
E' cura per pzoniam 6^

Equi marini dens contra hz-
UBrietaten przcaventiaamu- morrhoides lod
....
‘ *
Icta
*'
Equos ad curfum incitandi arti-
Echeneides pifeis alligatus par '6cia 5h
•
tumfacilitat • • 266 Eryngiumab una capella come-'
come-
ftum ......... ha;...
totum fiftit ... s
grege r.1
«.fq.’
Educatio in confortio anuumj
Vttua ^ ^ tueat
Digitized by Googie
INDEX RERUM
fugatDxmonem |2 l 'ftcrilcs reddunt 66 7
gratidiseillalutare ad venerem fttmulant ib.
radix contra amores illici- (Fabaria contra haemorrhoides

tos 669^ coecas aoi, fq.48<
.contra paronychiam
icrophulos
îlrumas
Fafeinatio per carmina
184
> voces
2^
an fit philtrum 669 &c. 574^ fqq-
Eryfipelatispendacula ijo.iqq. FafciqusDcus 9
cura per radice acori quid ^
Efula laxat alvum j6 vox unde 12. Iq.
Evangelium S.Johannis geit^ Fafeinum infringentia amuleta

cum avertit tempefiatem 184 90, iji, fqq, 2 i 8 .fq.jg 8 .fq* J91.
uTus fuperftitiofus 184 d6 j.i 44 .
yo6, y8i.584-^ per_novem diesgeftan-

Exanthematis laborans rubros turfruftra 6i<?
res intueri non debet ;o(5 «fq q. Febris , amuleta illas curantia
Experientia incerta
rationi interdum
^ iq.
prxfe- excitantia
i7o.r
r 47 -fqq>
renda
Exfpultionis ternx iuperftitio
^ cura perafla lineolfr
feriptis - ^
5i»i & unde ibid«
Exuviz anguium in nephritide cxficcantibus terreis, aufte*
profunt <5
f ris 6( adfiringentibus
fcctum promovent 16; multum tribuitur ji;
intermittens non diu durat

6s6
R.
cura per lapillos limaram,
p* Abarum abfiinentia quid no ^ dubia 6i6.fq»
^ tat 666. fqq« per emplailrum febrifu-
Animz mortuorum an in gum

per Abracadabra 6i6.i6u6i
. ^
has emigrent 66i
notant mammas 666- fqq* " 5^8. ^q»
"
• ad inelancholiam dilpo- aebatem 164
nunt 667 nemo corripftur qui in ar>
‘
fomnia turbulenta faciunt genti fodinis verfatur
’
6671
] _ '
Febri*
.
ETVERB 041 UM.

Fcbitfugorum gcftatio 6i 6 Fibicisradicis coUcîofu
uperfii-
modus operandi 481 tiofa 49^. Uj»<48
Fel urii venerem movet concepdonirefifiit
iq. . contra pellem 169
Feles : cerebrum eorum, iiomi ferpentes &. venena
nemdemendat •
J4T Filum chermelinum 1 Imcua
an fulmini facile obnoxij contra crylipelas l. '
ijo
V
'
«M quo jcnartx infiuiat cin£lz
nepetam » Valerianam 8c contra epilepfiam 119
* marum liiiacum amant ,1 exlanaoYiscooaacolicani
. •'r; 7«
(anguis felinos motes in- . lericam purpureum collo
ducit
- i> 345 , medetur
aJBFeflo J2
ftercus contra quartanam Iqvinantiz 8c faucium
( morbis, fuccunit ^ ibid.
Feretri particula aridnetasurat quo vipera llrangulata i«
dem/acit i ASh-A
ibid. . . .
FicaquidL > .( (PMFhbia herba amorerp conciliat

;
Ficua arbor » fulminai averut r: j ( 1Z7

I I
!22'^cecunditatem. conferentia a-
.
jumenta defatigant; fru-| muleta I7}.fqq» ,

.
£tus, quando illos por-iFcetkiU Diabolus amat 14]

unt ja ,
apilepHae non condutunc
Ficuum motbol« amuleta 106
Fontes foterij» licet io^mliitna>
fqq.
Fiducia ex rebus aliîncflicari' gnam tanien habent utilitar
bus concurrente diabolo effe-
dlum producit-
fema. . ... 481 , ; . , ^
; 552. 57S. FottunaQ conciliantia amuleta
•
in ufurpandis amulîs St 176

medicamentis multum Ftigaria cont^ hzmorrhag.
przHat 5n.fqq.t11. 57g 200
line hac nihil crachur in Fraxkit fmtipathiacumftrperit
.morbis
'
:.j 541 tibus _ 4 '? •
j
Figurz variat fuperliitiolz 580 t cortexv.^bfltra fafeinum •
) ^57. fqq- .n.
it .
'
Uuuu ) folia
'
INDEX RERUM
folli' 'd^4^cllnt ciatfaad GaKi crifhi pavorem lofantam
des 414 arcet «7*
' ooiQUa'''i4|Ceadiaem GaUinZ geftantes milvi <apbt •
>
•.UonpoflTuntquielcere 59
<' - ligûmxrdntn fa aemorrhag nigre contra incendia •
,.(ij u i^jvibjr
' '
***
'
c’- pocula ex ailiore' parata eor partu mfadHitat 267
•
'^>>1! t^xoatra.wveiienar 41* ovnm dieviridium exclu*

u , '.,f ->>'. j iq, • iumiacit contra incen-
Viigfômm -
•uCai^'eontta‘ bz- ijia - >.
m*
< morrhagiam 478 Getnmz abortum przcavent 21
Frifiontm mulieres albz .606 «llimiiiBi • TiSc.lqq.
Fiilgus Scfulmea averteatia a ^ in armillis dtannulisproa-
' rouleta ' ' i7t[ i fnqleciti commodantur
Fumus 'anlmaCum' ncwiorum I
^
570
eadem fugat
•
>c‘
^ '
..lu colorem aminentei prodi-
Fungus betulinus «OQâ hz> gia dicunt' 171
jnorrliag.''- '- t.' . n .. ‘^9 '
' Diabolus ousque maOcipia
confecratio eoiumque u ••îiodeie^ntur ? > 57» -
fus contra vorôtit pe^- ;i ancumfugeat J47

•' •
'r ,< ricufa -i-i
4£j ' Elogia 1 5^
. ^ qvermst codaeeiis cbntra '
-
. Excidente ex annulis pro-
- i_. !j
faaemoribag. i5«, fq. digiofumqvid fjt
Funis, quo quis fufpenfus eft, Eirtenois appen^ an mor-
-1 ilrumaiotital^' i-:c! •n'| tem inferant propter fri-
Funs poOex ad ftlicieatemÔcJu ' giditatem - 564
''
erum in mjcrcimoniia^facit
'
'fabulofa multa de his Icrk
I .‘.ij.ij.rr . .1 j ^ -^buntur ' * ^ '
y67.fqq.
' r '
^ ' figCtrZ fuperftitfofz jVo.iq.

iggrtoj ir: i. n,/i fraudes ci«a teras dcfalfas
/îAgatesdf^' contra hemi- "

futura y praetenta dc alie»
N-* craniam . -
^ :? .
concurrent*. Diabolo,
y- ''‘ipattumf^cUkaf
Gala£bif«s vide agaricus»
'»ri >.
^ ^
"
przdicunc 5^1
Htnrico II, Gal, Rcg, obiata
•
' '• •
.
i < ui: i teir3
Digilized by GoogU
ET VERBORUM.
^ tefrapbwineqyivity^jj pj-qptfrratio^
mtegr*»«f ;nifiin j^rppria 5^
rcfolut*, parum juvant]
traôria r 47 i.fq- 48® ..
.567. fq.j ufus medicus

, 561. ^q. ‘
Judicium de earum ufu 6}i Geyiqanorum ptifcorumidolo-

kifus Rhetorici & poetici de latria^ ,i ^5®
^
, iis j64;rqq, ‘
mîa.,
maculas contrahunt age- or^p enci^.erGa . ibid,
ftanribusirnmurulis 4^ ,t- jptocer»tas , . i ilud.
“
de metallis participant 48» fimplicitas J 5<Si , ,
I ,
mutatio ia annulis prodi- Gladius > quo' caput' uno iû

giofaeft ,
, f7a uuqcatuipaccflQiat partqm
non nimium nec mini*. '
ii r/* *'
^ mum iis tribuendum Glandes pli^bei partum facili
operandi modus , ^9 tant •! - »67. fq.

rimam concipientes ex nn»_ . V qpibus cervus vtraje-
mundis gcflanti.busi474 r. _ ûs ftrumas 4nant
&
OC cut
J* iqqt
ilulptura fuperiiitiofz >6o[Gnre5
'
y66 fqq^
^00
odorem myrti Brabanticsf
^ ^
‘j86
minqsferropoirunt' 58
.di a fubmerfione tuentes 40 GloiTbpctri.pcntes carchariz an

tilTemis materjam' prahent .^trnegatur 409 ’
%' 1 dicuntur lamiarum dentes

-.i
'
;v-" negatuf jbid.fqdj'. -s.
verz 8( fa£iitiz qoz 50^ contra epUepGam 401
vis 8t eiHcacia43j.55o.rqq,6;r ;.0ngO-,. . "197.409
5 ^ partum facllitant ^6
.
*
l
vis alejdpharmaca 452.599 contra ..
pavorem puero- ,
•f \ “> rumi,.,.:’ 401-

inanimam agens ibit pellem 297. 409« !
dzmone profligans 547 venena' ^ 407« A°9> ^

, , , ,
nd omnis negantb569fq. Grzcl veteres amuletis ufl non

occulta 491.459
,
I funt djoi'
Canta qvanta pecunixSt 'Gramen {eptemt>odon>mcon-

. a^pnd ibid,i , traôdagtm
• ttiurm
. i .• !
> ; . 1 rfU, i.j >
Digitiz^ by Google
INDEX RERUM
trium nodorum contra 0'| bzraoriiioidum doUarem ic/j
dontargiam ' g9 Hzmorrhoidum ccecarum ama*
podagram iM leta i <4
Gratiam conciliantia amuleta fluxum excitantia 208. fqq.

176. fqq Hax,pax>adimax origo 657
Gravedinis narium cura (uper luperllicionem pre fe fert
* flitiofa per epiflolam in pu- ?8 o. 657
-
blicum ao je£tam
Gravidarum vivarum Iîo tru-
^
Hebraicarum litcrarum 8c ver»
borum efficacia medica & fu*
culenta veneficis 8c Magis u* perflitiofa 576.fqq.f8<
fitata 12^ fcm. Hederz antipathia inter vitem
Gruis nervi alarum 8c crura lalfi- & vinum 98
tudinem pellunt ^
'contra ebrietatem §7; fq.
R obftrudtiones
terreflris contra dyfenteri*
am
H JEmatites contra hzmorrha4'
f
Riam 185. 187. 478- iq- ^-5 Heliotropium an favorem con-

(.oe iV» 1 rilio»
ciliet
94
i-rf
177
Virtus vana 14 J _ formicas necat ^
Hzmoptyfi laborans rubras res feorpiones arcet & necat
nonintueatur yo 8 ibid.
Hzmorrhagiam amuleta com- Hellebori -cingulum contra
pefeentia (Jj4,rq.i85.fqq hzmorrhagiam xi«
excitantia jSo.fqq. collig'endi ceremon iz 5^
cura per adftringentia 62? nigri radix contra infeda
dentem 'Hyppopota
mi veri ufus contra hzmor*
n..
duras res ibid. rhagiam ^ J';6.rq.
frigidas res externas Hemionii folia ft eriles reddunt
3 i 5. fq. fqq. 614
-- Iq. Herba viva; virginum amorem
^
_
r^. millefolium conciliat J7J

timorem '511 visan Darmonem profli^
•
‘urticam 6j» ;47-5<S>
aleflomcndruato orta -149) tanta fit 56; .
Hzmorrhoidalis herba contralHcrniam fanans amuletum zio'

Hiera*
. '
ET VERBORUM,
Hierackes contra tucmorrhagi cutis contra hy fUiicaa 317
am ij?9 colicam jdSq.
Hieracium oculos acuit 259 os contra colicam y6Sq,
Hippogloflum lienis morbos fa diarrhoeam
nat 34t : epilepiiam iia. fq,
Hippopotami dens contra hx mortui contraqvar-
;
morihâm i'S9. Iq. 6zfM tanam 141

paralytin 2J9 partes van« advenefic^&
visnoneft peculiaris 62> ruperHicionem uful|B|c
ufus ad fulmina avertenda ^ '
441^55.
178 . Homcricx curationes iangvme
'
HirundinesblaCtasab ovis apro fillentes 6 og

fugant , n fo Hyacinthus lapisfulmina aver-
.caput contra cephalalgiam
'
tit TS 2 .
philtra fblvit jjj

uonfira cpHepfiam. loj contra pcflem 340*
corgellans omnium amo-
rem in fe derivat fierilitatem 17;
lapis pullorum idemfack' Hyzns caro abortu przcavet 3$
115I
conua pavorem
; yt
Amorem
centra
conciliat
incubum
^ corium contrafafcuiunhjx
chiragram r9
ad oculorum dolores podagram ibi«f
lya frons Contra fafeinum 132
lingva idem prxftat ibfd» humeri fedant dolores 91
oouii opbthalmiam fanant pdlis avertit fulmen lyj
Homicidii inligne
m
exenpium
feptem aborturo praeca-
pili
vent 31
umbra canes obmutefeunt
mam,venencx cum magi- '
. 3
'
urofuo Diabolo iis fune Hy drargyrum contra byftericam
intenti 44o.fq.| paflionem • i\6
Hominis carnis avidus qviipiam! ^
Jac auget
444 Hydropem . iuferencia amuleta
corium, foetum pellit tij feqq.
Xxxx Hydro-
INDEX RERUM
'
'Hydrophoblz amuleta refiftea» Jafpis abortum przcavet _
tia aic.fqq. zdum Venereum arcet 433
caula per partes anima- dentitionem juvat *
Si
lium rabidorum {42. contra epilepliam
fqq.
'
eura per carnes falitas “ febrim ^
« animalium rabido- hzmorrhagiamisd. Iqq.Jt

rum* J44 hydropem
flp hepar fic cor mor- incuburn 22J
dentis canis oculos infirmos Iblatur ^-v
540 257*
Hyeroglyphica fcribeixdi ratio partum ‘facilitat -161
;
^gyptiorum 6^ '
ruber contra hzmorrhag.
Hyoicyamus cft. antipodagri- _ > 186. fqq.
cum J78 l£lero amuleta oppofita iig, fq. I
0 '
^. coitum reddit fterilem 395 cura per croceas res vel la-
I
'
; portantes a bubonibustue- teas
’
51i
n tat-
radix partum facMitat
^ 518. fq.
intuitu avis charadrii
^ .
f femen contra febres ito Idololatria ex amuletis 517. fqq. i
j. Hyfierici ilores contra hzmorc-jldola qvzdam Ethnicorum in -

V ; hag. '
^7. forma puparurtv 4 T 9 * ^<1* jh
- fulmina
corura
ij»' mumiis olimadjun£ta 45^
melancholiam Priapi vide Priapus
^
'
247 f
ufus fuperftitiofus 458<iq.
fubiHruitur huic alia Zuttibarumqvid 644
'
herba , qvz certo die Ignem tollentia amuleta (vide
colle£fa,fupcrftitiosc incendium.^ 220. iq,-
ufurpatur 496: Illicita non carent autoritatibus
'? HyiTopus cietCjiigvinem 3S'|-'
Hyftcrcam pafliotwm cohiben* Imagines cerea ad
'
*
varias cura-
^
tia afhulcta 2ir tiones magicas admittuntur
foy. {q.i|7
J- pecromantica Angelorum
f Antic 5c jambre Fu^re fampff . 581
'
-^gypriorum Magi 64 9 vis parva eft . 566 J
j
Imagi*
.
ET VERBORUM.
Imagmationem amuleta depel Infantium necatorum' ^rtes ad
Icnria 2^0 ' magiam ufurpatz 441. f^q.
Aon fcmper enndcm relin morbos avertentia amuleta'
qvit ctFeftum
Tupcrllttio feu Dzmoniaca
^ t cur»!
126. fqq. n?; fq.
.
'
68r
canfccdcratio adju traflatio fuperftitiora
vat
vis magna ell in amuletis veneficii labe comtanunatS
n8.5r?.rqq.yi6.fqq. •
.<551
Impefatoriac radix contra tulTim vota- prohU {adôrantibus

400
Impcrfcftio omnibus
bus communis eft
homini-Înferni
^^nguinum afFe£ltts‘c6rrtgencia
^
fafta .
infcriptio 'i ^^
6;6
606 — , - .
;
. ;
Iropot^tiz vcncrez cura per| -

amuleta
.
?ii. fq.
.
,
w llellionis nigri cineres Inodora an vi medica Encdefti* 1
. vcretmmat tefticulos! tuta* ^

;
•-
479 .Iqq.’
^
- cervi 427 fr f^borum apotropza'~~44. j
Imprzjgnatlo ex imaginationej|Infipidorum vires non funt nc-

•
Incantatio vide fafeinum

m .
gandz _
'
480. (qq.
Infula Malta nullas fovet viperas
IncubdtoHencia amuleta 680xt;.fq.
Indufium mariti IntempeRates avotentia' amu-
fecit adfacilio
'rempwtum leta
• -
•
.
4£
menftruatum menfes pro Intelledura bonum ipondentia
^
&curib.|licit., 4^ amuleta «5
. ^ neceflitatis45;j.>'- InRrtriginem curantia amul^
cx pellibus lafcivientium a-
^ nimalinm reddit lalcivos Intuitu curationes perafbz fif.
' '
417 -
Indurandi corpora ars 8t mareria Invidiz amuleta 5S8. fq, 656
444.(qq. Jnvhicibiles reddentia amulfta

- -
Induratio przter intentionem -458;
'
’
qvibusdam fa£ba a 'Diabolo Invocddo Zebaothfuperftitiola
per )Egayfopilas449 5Z2i%‘‘
Infanticidia ad veneficia^ appe- dzmoais fg«
. tuntut j , 439. fq.
Xxxx a Jocus
"
INDEX RERUVt
JeoK in credulis verA producit' Lampyrides conêptbnem im-
pediunt
Jovilia Jovem microcofmi exci- Lapathi acuti radix contra pe^
tant ftem
Ira venas rumpi facit fo8< Iq. Lapis achates contra febreS) vid
Iris fangvinem ciet )8> aebates*
Ifchladici doloris prz(idiaz;6.fqq £gyptiac9 contra arbortu p
judzorum dodtrina, malitia & aleatorius alexipbatmacus
vita
magia per amuleta illicita
114. 647. cft
favorem conciliat 4271^
^
4n-^47 fortitudinem procurat
pfalmorum' Davidicorum 4»»
abufus 4^ gratiam affert 4x7. fq.
Scripturz abufus
S. 454 origo 4*7. fq-
juglansarbor contra epilep/iam contra fithn 4^
99. no. Iq. araneorum contra pellrm
Jupkerelicitts 574. fq
afpidis item ibid.
belloculus oculos ibiatur
K. -.
K Amea ofiis fuperftltiofiis

contra vulnera, cll non fatis
V
bufonhis
-
contra pellem
}^fq.
tutus 454 qvomodo eliciendos e*
L. jusqve prob» 4«
contra tumores 400
T Ac audentia '
venena 4^
coagulationem impedit carn eoius abortum pueea-
« . meqtha ^ 41^ vet p
Lunz falivatioiiem movet cervz item jj
1_ . .
’
>3». cbelonices vi£loriam com-

; minuentia »4© parat 447
Lacettus hydropem fanat 214 colicus 7g
'h
Lzrltiam conferentia' 240. fq, fabulofa muka de fns fc^
Lagopus contra dyfcntoriani94
contra inflammationem
buntur
hirundinum ruber contra
^
ingufnum jjij epilepliam 100.fq
tni-oL .
i i: / hyll
pigitized by Googie
ET VERBORUM»
'
hyftericus contra hyftcri 1ftellatus abortam arcet }t .
eam palTionetn appa major contrabyllericam
Laiuli divites reddit pafliohem
‘
^ /jr
'fortunam conciliUibid» contra peftem >
Iztitiam comparat 240(9. radix contra bubones /9 ^

ecutos folatus ‘
^
Laqveus fulpendiop facit contra
partum promovet u cephalalgiam
pavores infantum arcet Lafciviam curantia vide vene-
447 ^
'
rem concitantia»
contra (yncopen go '
compcrcentia vide venerem
in ligno repertus abortum compefeentia
avertit * jz LalTitudiaein prohibentia amtx-
Lumaca item leta
melkeniis '
409 Laurus demonem fugat 4^

mombozz partum accele- contra fulmina 141
rat ; contra philtra »
Nephriticus alvum laxat ^ puHos palumbi cuftodic ib*

contra calculum do contra veneficia 141
cephalalgiam ^ venena 4^
colica m 78,Lazuti lapis vide Iapis,
tumores cedematofos
^ Leô
refpirationemdifficile librorum magicorum ad'
veneficia pandit
pe. fores 554. Iq»
I
dum ai4,lq.i malorum nocet 446 •
philofophoram tanta non|LentesvarioIrs lalutares

prxftat , (}vanta de eo Leonis adeps gratiam concilia
promittuntur
Rubetarum contra b±-
morrhag. - •
fjg
ijt
apud reges
•
cor item ibid.

40(^
pellis fulmina avertit 17?

M
Salpz veneno refiUit 4^0 hzmorihoidum do*
Samii Izllis loresfedat 109-
Sardonius abortam praca. Lconn IV.
Czfaris mors ex co-
vet '
ji rona, geminis & rrargariris
Serpentinus venena arccf}| exornata ^64
4t9,Leontopodii radix philtra re-
Stellaris contra' tfemorerol^ fringft 172
venena 41 Lepidir radix contra odontalgi-
an» 89
Xxxx j
' - V.
"*
. biuiiiz:K*by f^nogU
INDEX KERUM
Lepra accxHia carne leprola MIlLienis afferas amuleta
Leporis cauda contra eryfipelas cura ob confidentiam 51;
^
tp|Ligatur phyfica amoletumcon*
cor contra qvartanam liituit. 431 ’
fqq. qvid u
cruore. tin£lum linteum contra falchium i|
erylip(âs curat
' ijo judicium favens de ca^
dentespartumfacilitantzlk} occultus effc£lus
oculi gcftati foetum mor- Lignum raelpiliabortumprzca*
. tuunaexpellunt ibid. ^ Tet .. -
{|
pedes chirapz mederi tUT)^ vulnerarium contra aridu*
inferia fugant
; ^
ras -
contra ifchlaticum ,ina> Limacum lapilli contra febres
45 .
Ium •
J 79 intermittentes ^ .
podagram iitim fcdant

contra eryfipelas^^2{i Lingva canina latratas
m
canum
_ pellis
pili contra haemorrhagiam arcet 55
narium 201 hirundinis contra angi-
marinus lepus abortum nam facit fg
praecavet jy peregrinarum ufus fulpe-
talus colicam curat 77 itus ^ , 522
contra dolores 69. pr Linteum ex nave confracta at-
Lethargum cohibentia ^ ^
cpilepfiam fanat
trita
eviftici radixatrophiamfanat45^LiteraEphefi*proNiceteriis 455
33
i bidovide venus,
tbri
bus qvibusdara attribuuntur licam
ufusr?S 9 - vide EpheL
falso interdum autori- Lorum ex corio cervi contra co-
do; Luci Diis &

Diabolo coolecrata
j6 _
Le£Hovide Icftio ^44.
mali combureiidifunt cum •
templorum loco habiti ib.
exemplis diS^lq. iis Ethnici ba-
Sacra fua ih
«orum magicorum buerunfibid.
feriptor
primusfuitZabulus, de- Lucii ofllculum faicinationem
inde Barnabas di£_ arcet 145
poena improbis icriptoribusjLudcntcs juvantia amuleta 61 ip
&libris deQinata ibid.iqLuis vencrex amuleta di.fq.
Lum-
Digitizedljy GoogI
!
ET VERBORUM.
LuniBricofaro amuleta expQt(i->| Aereus contra' colicam
va 142' 7^. 75.^*9.674
oTus contra febres ij^ Luxatio '
549. fq.
vermes 512 Lyjvgurius partum facilitat 26}
Lupx oenius fiiiillet contra epi- contracunoresinfantum
. icpfiam M\
Lupi adepseontra faicinum 74 Lylimachia lutem liteim diriinie
caput columbarium tuta> •

_29 .
6^ fq.
tur contra venena incubo-
42
< I
carofalita contra epilepfil nibus. ,
jjg
lai oris vida curat
contra..by(Eericam palTio- purpurea amabilem red-

nem dic hominem, 22
, jji
cauda infulcus lupi arcet anginx medetur;.
56- * 7 *
.
corii cingulum & alia con- '”m.
traepilepCam i*lf\;f Agia albaqv* '
, 6of
dens contra epilepfiam u? iVi , eft periculofa 6o6
incubum **? fq«L* atracia^ idem qvod illicita
‘
ludentes fortunatoTrcH^HI
' •
^09
dit
contra
.
pavores infan
^ ChriftusSt alii fiinfli an
'
hanc exeeuerint ^08 ‘
.. tum Z2L 021 Diabolus hanc olim in

fel contra epilepfiam i? fcholis docuit '
606
oculus dexter contra febres illicltx divifio 605•
eculprum afFeftus inventor credkur. Ptolo*

eontra pavorem infantnm mzus 601.
oitLlq. Zoroaftfc s ibim
venena 412 in male moratos viin habet
, -s.
pellis audaciam parit 071 64»

contra hydrophobia 1(1 nonnifi qvi certa confieUa*
fomnia terrifica 071 tiotur nati funt, hanc
vifloriara parit ibid. exercere pofTunt 578
pes contra colicam 2^ fq. origo 601. fq.
^
roftrum contra fafcimim in papatu docebatur 6o6n%
iji. fqq patroni 612.
f primuns
INDEX RERUM '
primt^m in medicinam ir*

I
ufus ruperflitiofus $9«
repfit do4 Mammarum malis utilia amule-
prifcx dignitas 6 ctf ta 144» f<l»
'
licita ab hodierna mul' Mandragora divitias parit 21
cum differt 6o$ tormaejus ^42
ftupenda producit modus colligendi fuper-
Magica exercitia medico liint iliriofus ^
furpe£);a 44^* % radix vlfloriam parit
medicamenta fzpe operan- 456.%
tur propter Diaboli con- contra fferiUtatem iji
curTum •
Margaritx geftatz an mortem
'Magi in a£lionibus_
Chriffi etiam utuntur
nomine
552
caulentur
variolis falotares 409
^
dignitas apud Perfiw doj Marifcarum amuleta so6.1qq.-
Magnates venena olim lecum, Mariti res vel velles multum em^
6c cur geftilTe 277 ciuot ihxgrts eorum fceminis
Magneticjf virtutes fxp^ funt 5 'f.^
incantamenta
curationes fant fu(f^|^
^
Martagi radix contra dentitio-
nem difficilem Sj
Mcdagiie amuleta conflituunt
re^2
Magnes abortum praecave^? - '
:
'
661
albus amorem conciliat ^74 quid ,
tL66l
amphibolia ^
Medea an fuerit venefica 641
contra cepbalalgiahi 6^ Medicamentum externum
concordiam fovet 75 ternum limul adhibendum
partum
vis occulta
facilitat
yij
m fortius operatur
68t
6gj
Mala non funt facienda ut inde pretiofum 6gt
e\ftniantbona doo ' qvantitas fufficiens de.
Malachites foetum corroborat bet efle 6g4,
Malvz folia partum accelerant fu(pe£li notz varix ur.fq.
2i5S verum qvaleeffc debeat ib.
radix oculis commoda eft vis a Deo fjd.fq.
' occulta abfoluteôn
Malcdiftionis formula 550 inell fj4.
declinandi modus ibid.| pro.
Digitizedtjy Lirogie
ET VERBORUM.
propter oc«iItamqualit.& to- MeJetites lapis autoritatemparit 177.'
tam fubftantiam agentia Memouam amuleta cooforunfid
diETerunt ^ 48»
Medicina falfamulcahabet ‘
dag aljcujus alendx gratia tjuae ju.
luget fub prstextu antipathiae
&iympathi3 ($04 Menlcsvidenicnftitiam
vent
^ feq.
mulieri hanc exercere an licear Menftruum muUcbrcûleta con-

t?4i. ilinih 348. leq,
multi prohrentur-ibid . 'tontra fardaum 14,^,
fubjetfium an Cnt bruta & in- Laborans illo mulier agroi am-
'
fenfibilia - ‘
1
34., biendo crocaa iflt varia ex-
vulgi non (mper contemnentia pcltt •
.
'> 41.
. ;
,(544.' varii inGdt aji ,
aftus dt Avacagemaca neceflaria linteum illo maculatum referat
menfes 248. fcq.
Medici avaritia turpis ell 6t8- vetularum retentum nocet per
’
' Credulitas culparida ibid. esrumoculos -<
<540^
incanutortsqvidam olim i\im Menthx antipathia 439.
- 64». dp . contra haemorrhagiam tunum
opinioni vulgi aliquid dare de 4^9. 200,
bent •• •
€8a.’ ladiscoaguUfronem 419.
< • priicorum magia 4tq; peri^ ileriliracemparrt'!* >
^ }9(S,
V, Snemi inernentam' reddit
(egnities culpanda
'Medidia Pardi venerem movet Tenerem exdttgtitt 428. feq.
dxS-
^ 417;
^
•Mei cum raanfb pipere pudendo movet illi- i- -
t tum venerem movet 417 Mentaftnim contra febres ^

i; • •
'14^ .
M^ncholiae amuleta' 34 f.lcq: Mercatorum atmiktuiil ‘666

''
. - r f cura charadlcrillica '

534 . injuflitia ibidi
-r nc?|iiperHitiolaperagnumnigrum Mercurialia, licetinlipida ihodon
•i - .
5«i • infignem tamen hab^
*^moni faUd adlcribittrr 549 -tifumy' - - «••'
--4^
•Melanthium cftantipatheiicumcon-, Mercurialis he»b4 tnftS marem , fbe-
•
• tracatarrhos
ndix coQtra epilepfiam ix5.|
'
' —
ttu(U'f(xnunam'|prodnctc
“J^yyr ' Cau-

'
INDEX RERUM •;
Cn^dx ,
• Muxusbuinorum&hasmofrha''
MctcuniCtoguium contra pediculos -I' giam [arcet,' <5jx. ;
. : »74- Millcpedx vivs contra paronychiajn

'
;
prarparatio .. . 174. 1$8.
.* : contra rcabicm Milvi tingva indicat gcAanti quis in>
’
ofus fu/pedi)sibu]..'i ,
I
ter mcnlk accumbentes
^ coagulatus .in annulis: apo> i
-
M illi minus faveat 12S;
plexiani arcet ij ungvis partum Eicilitat
laminx contra lippitudinem Mineralia amulcucoofiituunt 46;.
»53- t. fcq.
contra colicam 78» 4 : medicamenta rite prsparata

crudus contra falcinum lyo. ..?4,.^fiup^ndos eduocc^ctthis
pediculos ' z7}..|iidocridis herbarum cGRcacia natu»
VD - peftcm ;^feq.'] lalisnoftfft;; 544 -
„ ' contra hydropem 214 Molibdena contra odontalgiam 87»
, 'j
IflfetJHsomnibus excepto bufo ..C , r.
li iif icq.
C4..1 ne pfjfimumrft venenum Moly contrtfidcinationw». jgt. feq.
- UAz Monachorum tnatitia':; >
640.
^
.
.
.T
‘
Invemioi noxia . ,, j.< patres funtigneramiae •
6yi.
.
- contra peffem an tutum fit a- '
Ipecicm diaboKis tnduu 64.6
.fj mul)St;um.oj ,;i ,.j fizgj Coi. temeritas 64/
.
fcabicmjni; |f jSx i hfonoflcrtM-coijurcontte venf na 40»
^ vivusJj»ca.Mget(, - ,238-lcqj Morbi a Darmonc per Datmonem
lalivam movet iquandpquc: folvuntur
fudpf^nrfcoduciribid. : ; '
‘.r !548.'?i|.i.ft<|.
w
. .
I
. ofusnoxius r.i ipi.fiql j.,1 «. curabiles qui fune > ^44»
'•
flarfsvocc>^llcC...j. ' •.<5o8. . in ehime^karnema" naturalia
Mytalla an c§^t(wot
Aj fii
periapta
'
^
leq.
! .(j. interdum illudit Dii^
•
ilitSucSc medicos >
' 'trii I multi fairoDamoni&incanta«

laetus cura per adanaant^m 27^ tioniadreribantur 548* leq.
jir|idlus cruentus ex^poi copia gefia-j - 44' his quaedam foratuls Ger-
.n :rv^-. ta,yM#. 4«!<U^, ..
^ . y. .1/. i ; ( . ntj-, maoic*
^
MaUcfolium ôrc aibq contra pcf!i> '• -

in gravioribus nulla auxilia k
lentem aerem Diabolo petenda
l fpp»
remc-
Digitized by Google
*
/
ET VERBORUM.
rAnedia neuralia expo/cunt -
L €4%
, 54 ^ Mulje auris pili conceptioaem impe«
Mori arboris oculi contta.Bxmorr- diunt . 3<;4.
( boides coccas vide bx> Muli cerumen conceptum impedic

,c ,j; .-^morrhoides,,-, ft •
~
3S>J’
Morfus DiaboUcoorra ôiitrum •.j-. .Otitis item Acit ibid, Ji
tla. iTy- •fji lienitcmibid. feq. i'.
vcncaa.tocum atiimaiiura iit- ; ungula itemibid. /
; . . nantia amuleta 40». Mulierum animi imbecillitas. •
V ' pro cui» tencrirad{ne::jDagit

^5,^1 0 :;-;..Gin3Watqte ...
6 lt*q 484» 1-t-V-

oocflt.ilolrfl6lt*q
. oocflt.ilolrfl
J
4'V- crcdubua.;
crcduliua.; 6^6 m
tui horaiiuc; ileod. tnAiitibaMlin. rn Dtenootsôppreinohibpfuat
^
prodeft j .<{48.
,<?48. “71 7 .obnoxiae 6^6.
6;6.
digitus cbntta pedicitlox dc deljjcmnt facite 437*
.. pulices . . •j.^ c7y. impiatas 1. . .
manus XdrrhOilienia onedrtur incantatio -

<35. feq.
Z 4 Z*
delet naevos maternos . iff. |^.^£ ad lapfum faciliores 100637.
contra ftrumas 3c parotides i.Qirr an-nîcinam exercens liceat
* •);ii.<f r
- ),videArumaa;f... 1 j
.ler 4
partes ad veneHcia exp<twitt)E namra.&iadoles . 'vn
.
'"I
f i.: rij;; 1. 7 .. t ofliaura genuinum cft circa
Molnanfuaiirit peutus.nw3giaiUicitar
" lanam A eolum 64 X,
I
j.7ntwr;;t>i' 608 peftc 1 a borantes alios inficere

'
.1*. miracuU fpfius ooa ^ .
•
'jfiJS .'.''Polfeitt* >;
ti • ibid. 1
. . S.Scripturximpcritja f?nt SjSi.
Mjorchus ciet langvinem ;8i. ,rn^!crled‘¥?f!fCpofl!uru:,: ,•
ufu^Vettcrei» ,416. feq. fuperftitiones ..6]5rfeq*
Motacilla; cor contra cordis ri?orem •:

Z"’ vates 638.'
.0 fio. Muw^csaôns^fuQtfufpefiz 44^:
Motm<ejxacic<^cuntfcci|)td,qîis4 , feq.
4.
* Toca^r/iomi^c
MV ipM^ .«W—
idoia
.
aquaxici.heparcofi(ri «fterum
^
aeBfTia Antipehia .
1 >t.'. J
' ai®
'Illiih^meiaiurubtaivîet^tVO ama 'aoriscoatrafcbcio i4r*
‘•*-V
I foe
IN.DEX''RERUM!
5>.feq.
cor coitum ftcrilera ftdit 34^ Nephritidis amditta
figura fugat illos 214. Niceteria 438
nares contra febrim
pedesde
1 ^ quid
Nigrarum rerum & animalium ufus
.
viventis cauda ,
aliar
partes item ibid. liipcrftitiofus n8>fcq- ^to»
Mulcas fugantia periopta 2j^(cq Nigromantia pro necromar.tia 6of.

Muscus contra haimorrhagiam fcq.
^ '
Muilelae albae ufus contra tuberantia Nodhmbulationes amuletum aver-

ulcera X45- tens ^ 151 »
mulieris calcaneus conrccptio- NpAuar-oflla contra cephalalgiam 6p
,
d nemprchtbec' ^ 394 l f ' f platani foUabas arcet 48« f

•
r > oculos dcffcr contis£iicmum ko&rodrnntttus contra fulminav^

'
.. 147. 257 tonitrua
'
tcfticuli idem ibid. < > ^l>d>»i$)«mbb<'quid 4^^*
Myri lerpentis oculi contra opthal- Numerus amuletorum vel medica-

niiain 457. mcntonaman aliquidcdiciat 503,
Kîihidis {jlvefttts fhiftola lac mi- - - ' 1^.
•'niiunc » -
140 •> trinus pro magicis adionibus
Myrti forculos contra tremorem in* 1-y. T9U
guinum 231. feptimusvide fiptimus
j
*:r<) nodratii danicar fugit (hpen MU talvtolîta contra mblanchoK iff.

Lv 'ii tes- -r^ i.’
^ 4ty. j
*
t Jmcdica contra fafeinum 143
^r^mpathiatn^*
7 .i? ihyfiilictB' vis
N. ,
I
'•
i>
^
admiranda 477’
N
_
Nlrcis/I
,
iEvos maternos
kla*
radut’
'
tollentia
virginum amorem
amu*
251.
i
I
b
05' '&S
+omk:«»nakkipbatmaca» 311.
capitis temulentiam caulat
.conciUt ^ Yomitus pttitibid»

37+
Nafturtium venerem arcet 41°
b.
.
2«ii>omb6it8»fuperac' mcdicamehta-
528- /^Bd/^8popIexi» ^dSfifbeiti6li*
'..êftmagiftra sf*
48 ; ^.^ -YuntobnrojHii'-'^'^ +H
0*4! morbdhim medicaoft !
^ l[|il^^ricum imperiim d4**^*
têromancia es demortuis partes ''-Infanticidia ftid/“’
‘
varias c2|Ktit loperfittiones ibid.
tncfi-
A ' \ t... , .
* ^
_ ET VERBORUM.
'i. vtfncficia ibid. Onosma partum ^rilitat 167»
viri cur non illa pro loco adbi Opbitcs contra cephalalgiam dj. feq.
bcannir ibicL colicam ^
Occult* qualitates dtOiltoAcyifJa lethargum X4J.
dicuntur 5{i, venena 40<^
fumalylum ignoranti* 532. OraculorumAulorcftZoroaftresdOf
’
negatur Orchidis radix contra fascinum iy>
efftdusunde&an sja fcg*. Origanum ij^
operatio Oris vitia corrigentia amuleta 15^
tn detut «'Hrmando Os aqvii* verticis contra cephalalgi>
fcq. am 66,
negando 494 - de corde cervi contra abortum
j^feq.
ab aftris
m -
firaûm & luxatum rcRituentia
amuleta ipS*
531
' elementis ibid. teporum crurisabortum prsen*
‘
ideis ibid. vec jf.
**
intelligenriis ibid.
fpiritu mundi ibid.

Ofirea bubonum eft amuletum
Ofiudi radix contra epilepC
^
P9*
fympathla & antipathia ibid. .
pellem 357.
bculis afFedhsâmulcra fuccurentia Oves Jacobi Patriarchk cOloracar'
' •
» 5 »- produ(fl*eximaginatione yi4. •
.
_ canis nigri canes afeet ^ Ovumarcenfioni$fe(l6cxclufumfuU
Leonis befliai fugat
Lupi dexter geftatus Fiigafferas
^ mina^vextic
'
-
igo.
"
I ^ P“ •'^‘^dios
‘
hoftes tranfi-
'
'•
re facit' AIlaiditim
'l
vis mottifera
rcA^ ‘lis
&
tribuatur''
mortifica' ab
''
'\f4-
477.
P ex osfibus Pelopis
tropice intUligenduni
ibid.’
^
jivii
O^thum inununitalem a 'dolore ufusiibid.
'' t
'
'
‘fvAberunf prartat, '

^446 . âl^tia herba cob(ntmelan(Sdliam'
'
V^parturiehWsIblatur
dieqm (ple* pedicutWft^^ Pa|iMChrifti coptra-rthWlfia ‘ 140,
(îmioin infcliciuni avertendi mo ’^bsficblacobtr>fa*«*rohS* 137.
” *'
J 90
. :
partum fatUitai^ >^4«
y yyy j Talpita»
1 .
fNI>EX-RERUKi —
PAlpitationij cura per Cornu CuftumlPaflcrcuius Hoglotyd» contra ifle.
go.l rutn 110.

6c os Cor^X), 80 .
PalTerurn nervi contraPodagram
!• .
II .J' A ^ ^
Palumbi laurinis ramulis pullos eu- Padinaex. marinae radixj contra 0
j^Voiliiint '
. ddntalgiam . ,
nuptui isTypcrAitiofus ufiis 6 ^ Patibulum cjirs clavus, contra tertia-
,
cuinyocc Aghela incendia de- nam iM
let 213 res ex' eo petitx a<| falcinatio-
Pannus rubicundas propter fignatu- nem adhibentur 44/, 447>
cam habet uTuoi ruperlîciofuni Pauli II. Papae mors ei^ corona gem-
jod.feq. mis & margaritis exornata
4^4.
.M caufa efFc(fKis ibicL . ,
Pavonis pennae,ex cauda hxmorrha-
pariatus operatur propter giam indelinenteni producunt
1 1. Kcmiesibid, (cq.
_ .^-^rtfledus med^cui propter rubo* radix lini hos lagaces reddit 49
'ifict? I .vi:.!. ir«.,507*
/op.feq.
H Pavores pueroiii «^(jet dens lupi zsd.
glolTopctrxibicI*
.rf.
, ,
ny ^(fluraunde po7- fomni prxeaventia

PaMucea herba (anguioajiis
3^ Pc(den contra cephalalgiam - 57.
ParplyHs qmuleca
x\\uAi jx '1
lyp. PedlorisalFciduum amuleta
Pedis alFecfhium amuleta
^
_
j?acedrus£^/orflU tnulbe vel aranex leporis canes arcet vido
ii; i A >JJ 7 ; I
.
„
inannulo j : S7iM- PemcuUs contraria amuleta , 2^
ullis fuperRItiolus 4^8. humana contra apoplexia^ 39.
Parietaria abortuq;f§rzcavet • . . . lea.
51:
Reticulorum imminemi^mav^|:(epJ . nfiis medicus qvi,-jk i»ndc 6 zs- -
di rno|ilps /po Pems cwtra incantamenta

PtÔnfbix amuleta 2y8*leq. Pcntagcnu^vidcpchtalpna
^
Parotidum amuleta 1 ^9 , murtino
P,arau}n cprpj^s opofcnC(is
Rattumfadlttantiaamuleta vj9. ^7 pmtrhi.êrtttaorusf , •>o*
i>caajtooimuli9itonipi'eî^^
jQ^prxlmticejiu dif^c^ fi
'ootfei
'.i* . \
.f »•,
ttdpcopaao oio
C-.‘f
r IN
ET VERBORUM.
.• quid? IO.' vide amnlerum " tamanoncft - tfty.
|
Periclimcnon panam facilitat 2<?^. jPhocc marinar pellis cOBtra Rilmen
Pericula averteatia amuleta 276.' avencndum facit. '17S, icq.
Pcriaruoi magia 649. Plwi contra philtra y7,
FerHcaiia contra dylenteriam 94. Phylira inftur philtri. 14;»
maculata contra hatmorrha- Phyfici annuli quid ? f}i.
giara ^ 199. Phyllea a Damone guoqge pcrfici-
Perfomedis Zoroaflrcs dicitur. 601. untur
Pellis amuleta Mercurialia udmitten- magica etiam dicuntur «u
tes 289. onania vera vel firma non lu^
rejicientes »2^1 iii
venenata - lyd. quid notent 53«.
admittentes illa d77.1cg. Piedra deila Cabra Iapis contra ve-'
rejicientes ida ago. ftq. nena *

40^. feq.
1£I. < pulvis contra Icrpemis
.i •
i cnra per rubetam 5c alia morfbm 4o5.
618. Pili canis rabidi contra hydropho-
Petalitis radix contra pedem 359. tiam au.
phallus quid? 9.' Pimpinella partum facilitat 260,
ufus ^ A 9, Icq. Pidacia Germanica pediculos fugat
Pharmacia quid? lo.
Phalcania quid?: ^ •
6^ Plantago amorem conciliat 374«
.Philavtia ed pedis jiy, contra venena 421.
Philuoaekecot contra Icthatîun 241
'
fel itemibid.
radix contra cephalalgiam
.
^
66.
, oculi itentibid» : •
febres .i;o.
.Iîltra amuleta coodicuentia 3734' haemorrhoides ;
aoif.
’
. 1
(>. '
1^1 ,
ptuiotldei iftjp. Icq. 383»
anfeingentia „ 377. fcq. pedem 35?.!^.
peraccidenr i 'ui* . Platanus velpcrcthonibus ed i
matcriafufpc(da.cxbomuiibui •! r.il
„49, 57. fcq»
peiiu >
n.; '445 Pleurilidw ainuIetaH 378-
operatio ex imagafltiooe. $1^ :Rhapbum cetutra vBOcficia 140.
TheU^Bii,, >
dfa P^rkctunauminis coelo delapfa
Jis <>24 'J'»*’ •• ‘ :i
Pto-
«gilized by Googie
INDEX RERUVf' _
prodigiofa 663. fcq.j tncofes promovendos »49.
Poculum ex comibus 411. (eq.l ^ ad abortum promovenda X49»**
EduarcilV.exopbiteeft contra Portentorum mater eft JEgyptut
venena 648. fcq.
ecdro prodit virus 411, Polferitas opthnc iudicabit dc inuU
fraxino Ali tis rebus i
yj.
‘ purcellanae venena non admit* Potentilla contra dyfcnteriam 2A1
tit ibid. Praefircini vox 588
•Podagrae amuleta 378 Preces qulivis linguii Deo funt ac*
paoniae radix
Icpfum
& grana contra ^ eeptae vel notae
^»9« Priapus hortorum Ss&> Deus ac pr*-^
J79. leq.
r contra incantationem fes 44.

idoli ufus
Incubum
ifchiadicum dolorem ^
lupi contra fterilitatem
Primulae veris radix contra haemor>
^
ferpcntcs rhoidum dolores xo6.
tempcftates i8j- contra fcrophulas 384«
Poetarum artes magicx & veneficae I Prasfius lapis contra venena 40x408
375. PrognoHo amuleta przbentia tfo.lq.
Polemonia (corpioniibus e(l contra-' Prunella arida contra odontalgiam
ria. vide animalia venenata

|
Polyganum contra cephalalgtamjpralmQrumDavidis u(us amuleticus
d6.fcq4 58 d. <{47,
febres 349« P/ittacus. • Ejus roftrum contra fe- .
ôntra fluxum Tiarmor bres 151.
rhoidum m8 Puerperarum tradatlo ruperfticiola
hxmorthag. 20Tu • - 6 ji, fcq.

'PontiflcioruiB illicita pendacula vide Pulegium contra inguinis dolores
reliquias ijl.
‘
magia '
C^jS. Pulices fugat limpyris *
xjf.
(upetilitio circa Evaogclia^vide idem ibid.
corium urfl
Evangelium <
Pyra parturientibus moram gravem
> circa daemonem profU- H inferunt ' . < • adt.
r*j ganduy47*fcq^d. pyrethri radix contra epilepliam fif.
• Potcorum Malaccae ioTuix ufus ad

Pyn-
,
'Digilt dbyGoogle
£T VERBORUM
incubum tollit vitflorialu contra incantatid*
'contta iemures nem
^
Ranarum oculi contra febres
lippitudines iOlO
Q Uadr iium^
Uadrtfoiium
lices
luentes reddit fc-
Quartan* cura per eraplaUrum Hcl .

I
^4^’
pes contra podagram ;gp
aquatica: lingua
loquacem reddit
dormientem
3S7
montii 48^. fcq. cor contra febres tji
per timorem 511. viridis contra cpilepHara 09«
jQuCrcus frondes fcipentes necant febres xju
hxmorrhagiam 193«
contra malchcia 140. ,
jifcrophulas '
'
383.
vis rra<5loria fulmina jg4.
Quinquefolium contra dolorem p 2. Ranunculus contra cpilepfiam
viva ad aphthas '
^
99.
'
febres febres 164,. 1^
hatmorrhag. zoo. odontalgiam 8^
Raphanus aceto mixtus odontalgi-
R. am cutat ,,,
^
1
R Abies canina curatur herba a-

lyrfi
Radix acori
•
vid. aconis:
.
contra venenata animalia 4x0.
,0. Ratjo ubiqt^^lari nequit
a medio attendenda giy,
.
^34.
•’
caryo^hill. contra hsmorrha- Recidivx pofl vetularum dcprxRigi-
'
“giam. 105. atorum curationes carminibus
^
•
•
fynoglosfi coutra nigredinem
- lingvx
^
peratffas fiunt
quomodo
& fiigicndx funt
prxeavendae
^
68;.
helenii contra apoplexiam 40. Reges fabagini quid 667:
malvx contra abortum Reliquiae Hnifforum loco amuleti .
pceonix contra calculum & appenduntur >.

586. feq.
pdagfam
oftrutii contra
'
anginam
^ Renum caloiU cura
doloris cura
,
61. fcq.
6^
;
plantaginis contra ani vitia
J9. Rhlunniis milvis cft amica 49.
qucyo fteuros reddit a feris vc- chiltra fblvit
^ , 377.
nenofis ^ 415. Rhowtadix contra cephalagiam^
tormentillx contra abortum jj. fafeinum
^
erbalci contra apoplexiam jp. Rhus contra hamaoirhag* 190.
Zzzz Rhus
INDEX RERUM
Rhus infâ fligit
-c . .. «9>-
, .
Ricmusjonae umbraculum '
in variolis qculos illacfoi
'Rofa Hierichonti;a partum facili- conf^vat 1J4. & pro-
taf « i6S< dcffdlias 400.
RoJraarinum lylvcllrc fiigac ^tincas contra pedem 364,
Tcneri refiftjt 419.
Ros fblis contra raclauclidiam Z47 V.;
' quartanam i66
RoflrUffl corvi contra|odonralgia6S Âbaeorumi fuperftitio vel magia
pici Item ’
89. '
M5>'
Riibini color i&ftaiuc infbrtunidliSaccharum Saturni coniracephalaltr
mutatur *
contra mcjancholiam 2^1 Sacerdotes

/. r;
6 ^
^
relidia ab Etbnicis &
Rubetae lapis contra veneni '
401.I ruperftitiones prohibere alUbcv
magnae pedes contra f^riimas rcut
‘ 38}- Sacra feriptura amuleta praicipit
ySy,
oblcrato fn'fi.dili avertit ful- abnfus apud pontifices fij.
jgj.
mina'
"
178.5 Sacrificia nefanda^
osficulum amorem ' cohdliat Salaoiandrae cor pavorem arcet

jpTi;
'•i.jsr;
lifuiJerurn . contra incendja .^ azoL
pedis ' cft amnletarn Salia long\ ignis tortura in vitream
Rubra ekantheraata dc'vario]as cli- & infipidain materiatu abcwpt 481»
cei^ dicuntur Salicis vis iraidoria fulmina » 84»
'OCtUi/ 'expolita linguincm Sairva contra incantationem 448. ijt.
; - .l-w 'Concitant' jgi. Salomonis aririulus cum 'radice d07,
7.U L
ufiij n8.'yo7, fi;qq.
.
i' negatur; ibid.

'J.
Rumicis Sylvedns radix contra }ip- illicitis amuletis an mduUcfit ib.
- pitudinem. 254 Sambucus contra er)’fipclas
'y‘ ' ^ 13^
Runa Kcflc quid ’
•
Jfjg- h'ydropem • *
ny.
urus'fiipcrditiofirsibid'. lignum cOntra incendia _
^
^
2:t,’.
Rudiers & vulgaribus hominibus i'x- *
Rbres; .
;
^ pe optima medicamenta nota d43 ramus contra epIIepC 1;«,/^.

•' '
'
contra philtra' ,û.^s '68d.fcq.
Ruta‘ct6ttra falcinum
Pb'ftra
r^lfrqq. (Samius lapis foetum' retinet
377. ,
panum egnât ibid.
^
‘,pdix' contra hscmorrbgiam faci-
'•
Digitized by Googie
6
ET Verborum.
. 'facilitat 268. Sarda contra fpilepfTam
Sanî gtgrotances vifitabant bca-.| fluxum (anguinis / igg,
iaD(fla,ubi morati &randlirQpulci Satans mecamorphonsill. videdia-
’'
•
w. boi»» ‘
. . , . ^
Samflonim rcliquix loco amuleto- Satyrium Erithbtlitim 417*
rum
‘
Sandaracha
4tr- radix contra faf^num
Arabum efl juniperi- contra philtra'
^ (q.
a77»‘
. num gummi , 6c Grxcorum Ar-
venerem flimulat
‘
Icnicum’ “ - -
Scanimom'um alvum laxat— 29J.
Sanguis orba contra haemorrhagiam Se h e dttfaVfam tlKw g V4. t%
197. Schehihamphoralch ufus contra vul-.
i' ' .
-
Sanguinis circulatioad operationem tJCra minus efl mtus 454.

amuletorum confert dSz.lq. fententia de eoLutheri
crudeles reddit ro8-feq. Scilla erucaij expellit ex hortis 41. |
fluxum excitantia •- ’j8o. Scincus pavores in fomno arcet 271»

prohibentia 4;g. (q. 447. Scorpionis piinÛX arhuleta 4x0. (q.
"509. 473 cuca ] cr herbam Aglis ibidi
-
an urtica fiflar 6j2. Scrophulanim cura atnulctica 48<Sf

humanus ad fa(cinationem ex- - pcrmalculum laphirum 381«
-
petitur 14^. 442. ‘fcq. •'imaiflum cadaveris j8|.
ufj (ufpetSus&magicus 442 fq. tadlum virginis nudx &
motio ab intuitu rerum rubi- jejun» }8<J,
. • eundarum 507. fq. Scrophularia contra fleus ani 297. (q.
liflentia pasfim laudata non_. hxmorrhoidescoica^
femper fatisfaciunt dxy. • radix contra fcrophulas
'
S^ngum.e^ prodigia merentur atten- '
38j fcq.
tionem 44;, ulcera & tumores ^99.
Sanicula contra hxmofrhagiani 100 Scutum Davidicum VliftOriam com-
Saphirus contra carbunculos gy, parat ‘40.
divinare facit
" "'quale
4^ . 609,
... contra eryflpelas fteundinahunOna contra colica 73.
oculos (ervat falvos in variolis Sedum minus contra febres 157.
& morbillis 400. Selenites arbores frugiferas reddit^
contra peftcm • g6o. divinare fecit’ ‘
^45*^
•
philtra infringit 377. - I
*
contra cpUepliara" U4,'
1. t Zzzz Z h9
I
IND£X RERUM,
fuemorrhagUm i88- Sexus muliebris vide roulier
Semen acctofae vide acetofa. Siccioribus rebus incfl vis cratdori»

Senum pronitas ad (Iipetflitionea, 4?7*
credulitas, vcheHcia d;8- Sidcfitis contra ineft vis tradloria 43.
Septimus numer^ in malculis Sideritis contra haemorrhagiam lou
liis rebus inultum valcc ^ fcorpios impotentes reddit 4^
Septentrio maleficas arres colit djx. Sigilla condituunt amuiera^
^
'
574.
Septimus mafculus vim habet cu> 499
raudi Icrophulas ,
magica, quid de iis f^tiendqm
Serapis eft Deus &pne(es (aniutisyi4
^vox (}uid notet ibidT Thcophradi contra cpilcpfiam
Seipeot. [anchufa arcet 4fx »9»
i cor ^contra falcinum 140. Signatum amulet. quoad qolorcs p6
^
.
philtra ibid. fvaCtt yu. Iqq.
venena ' 4<i^. dodirinaradvcrfaru
corona cotra veneno&s mor^ patroni 5*^
4.06. fcq •effe(dus magicus 50f«
dentes contra quartanam t6\. rerum an habeat eHeilum ana-
'
Exuvia partum promovet logum 5°^'
contra
pellem
hydropem ^ Similia dmihbus congregantur
j6p- Simiiitudo~rcrum facit ad operatio-
iingultum 2^. nem 533.
^
venena 405 Simon magus 441.
Indic, anginae medetor Simulacra vel dona perfbnarum, il>
cpntf^ febres fcq. larum memoria reparant 66r,

Incantationes per carmina & Singultum amuleta ceoipelceatti^.
alia ~$2J^
lapis contra 'hypr opem 113. cura per intuitam lapathi capi-
lingua in pede proded 364. tulorum 5x0.,
contra venena 402, 407. nummulum deverba com.
oculi contra venerutosmorfus mioatoda 5ri.& car
' 407. ibid,
^
pileati lapis item 40^. timorem
przfcati^ S. Pauli exMeliuin* Sirenom olla caditatem^ comparant
. ^ fqq.
fula fbot omnes oûlli 408» 43*.’

,
- conti*
Digitiz.ed by Googie
.
£T VERBORU!^.
conrra haemorrhagiam 202 . Stsechas citrina contra hatmorrhag
impotentes reddunt
Smaragdus abortum coercet
contra cardialgiam
2!:
•
vermes item
r
tineas fugat
^ 234»
243.
dyfenteriam 9h Statuae pro memoria alenda & hono-
incpilepfia appeniiis quando ris gratia ponuntur 661. lq«
frangitur, lethalis eft, fin mt jinti SBtinlc^n 55?.
uds, curatur xî.jStcIlionis cinis eft venerus 426.431»
contta eandem 104. 114. I
veneri refiftic 431.
Stercus cervi contra odontalgiam 86.
contra febres peftilentcs %6 y. lupi ad colicate compeTcen-
. haemorrhoidum duxum 209. dam 7y.lq»
incubum 115, Sterilitatem amuleta cohibeotia 173.
partum facilitat 168. • fqq.
contra venena 419. procurantia fq.
vitr6 viridi adulteratur Sterilia animalium partes conceptio.i
Solani radix contra epilepHam ^9 nem impediunt & flcrilitatem in*
fylvaticum contra vertiginem ducunt gpf.
Sternutationis cura per annulum efi^
Somnia amuleta excitantia ^87.< iq' niflra manu in longisfimum dex«
^ inhibentia
3^ traeîgitum
Somnum efficientia 388. fqq- Strangurix cura amuletica 396.
Sopor ex cfoco proximo fz. obtuitu cardui ladlei ytp.iq»
Sorbus hydrophobiam citat 212 Strumis ^mulera dicata 382. fqq.
Spafmum mitigatia amuleta jpo.fqq. cura per tadlum vide ferof hula
Spedira aegrotis molefta jyo. fij. ' it. p. 515»
amuleta profligantia gj: fqq- Stupor dentium ex re ingrata 511.
per adamantem 40.144. Succinum contra anginam
Specula inficiuntur intuitu
Speculum Leonardi cum Sympathia
472 carabe etiam dicitur
contra catarrhos
^
Iq*
2^
^metallorum ac dquem-fcledloru cephalalgiam 68.
lapidum ad feptem planetas 560. epilepfiant- lif. f^^
Spina; albx femen pellit ferpcnres fafeinationem iji. fq>
4^
Spiritus familiaris vide mptSpet globi contra panlyfia 159W
Spongix lapides contra tufCm 400.
. /
ZZ22 glo-
,
RERUM'
globuli de(UUacioae$ iti g[uttur Telpa contra' febres '
. yf.
arcent zyj. lac auget 140.
lac minuit >40. pellis contra colicam 2I1
contra melancholiam I4t, odores
^
, , 22?
oculos IbLtur- . hydcricam pasfionc 117.
' contra pcftcm j6o.fq pes contra fafeinationem 13^.
tonfiilis medetur ‘
7^
variolis cft falutare 400 Topazius Iapis abortum arcet
vis tractoria
ûffocauoiuobeftfunt obnoxii
,
46C). fq. Taraxici radix contra febres
oculos folatur 254.

^
Superbia cft peltis
Superllitioncs cur inter Chriftianos

^ contra
Taxi animalis pescontra
pedem yS*
lasfitudinc
orthodoxae religionis adhuc per>

fcverent fjg.fq augat memoriam 248.
•
^
remed ia
SupQtltuioia jdp, fijej. Taxi ligai &udrum contra falcinum
Surdiuti amuletum relidens 397. • ij8*
Sulpendiofurum partes ad magicas Telcphii radix contra hamorrhoidee

• res & veneficia ufurpantur
44^. doleoces ,
-zod»
V (5d)roat^cûnjl unde dicatur 605. Tempedatem amuleta avertentia 178«
culis
fit datun- Temulentiam arcet jhedeni
Sylla quibus in bello uTus
go8- Tephyllira Judaeorum Chridus non
•
.
^
i
Sylva vide Utcus. gedavit S84-

Sympathctic* adiones multat funt Tcraphin quid ly. 441. x ,
vetitae 6c incantamenta ^03. fqq. Terror ex fpedris

,
noxius cd yyo. . ^
curationes de medican\enta_. Tediculi galli caditatem coniervant?
4oy.lqq.yi8-fqq- 433f<
SymphjrU radix contra hannoaha» mudelae partum roborant gy.
.giani 102^ Tedud^ contra chiragram &poda-
Shrupus Diaboli quid ,
gram '
44.
‘ '
__ mas contra arthiddem 44.'
T - '
quomodo cognolccmla 44
Judicium de iis 498,lq. ped^ contra podagram
foo. (anguis edera cephalalgiam
patroni 498- Tetraphylli vires vanje 5^8. vide qua*
varia feriptio ibid. drifol.,'
yocis explicatio •
ibid. Thce
Digiti? ed-by Googie

ET VERfiORUM.
The herfca fefirtit reneri ’
419 inteUedum ictirt
Thedj hraftus dicitur KaKo(Piî ^ peftem curat tacfltr'
in ventre juvencae repertnspar

3<?2.
Thcriacar ingredientia venenata jo;. tum cuftodit

Thtfauroruai uu|ui(7cio nijirobaiida Tupica an agant propter
penetran-
>=
L4S- tium fragrantiam ^jto,
&
' •
. adeft illi iarpe diabolus aliis panibus «que ac coioi^
pullui applicanda 4io^8j.
Tbcflal* mulieres in arte vcneUaa Torchofius contra epiicpfiam
celebres fuere
uA
(q. tfeo. Tormentilla contra febres
jjo,
Tbeurgia inunditici amans eft radix item
54;.
^
,
Theurgus qui
Tiliae cortex contra dzmones
605. TorpCd,
14.1. c .
anatonlia '
contra cephalalgiam
^
Timens amuleta ’
giS.
, i97‘
anfam amuletis inveniendis febres
dedit 521. Iqq, membra reddit torpida_f
Tillenia 574-
-ov; ; ' ,
397 *.
effciftus ex certo alpedlu pondus 35)g.

fideris 487. C^6o. V'res
3P7. fqq.
1
naturalis non eft joK Toiporcm inducentia amuleta 307 .’
judicium i
jouifj ‘
•
'
fqa
_ _
mineralia illas conftituiuit Transplantationis morborum admi-
466- nicula funt
f!T7t59o.
praepawfid' 5^tf.fq. -- '1 ptrpViusiiafttatSunrmor-
i. quid? 15 -
. bificum peragitur 4d9;
;j-r!ol i-^rupcrfiitiole verbis notaiv^ modus 11'ejiicitur
«~uu, cpwrur *
-
•
eigj
îg^'
,
48(J-j:TWiwwem compifcens
}J -T.' ijfus requirit fidaciim'
577 . |.r9+
lyferulfenfui of
rfir.i, ;;
, ,
i
.
ly^fehfuf . Ciilc/nr.
Tinca febres caufttur l6j. Ttifco/ia a cafii ptafcrVaf ^
yj
- " ContrI» ijSierato':"
'
TonicaChrirti Pilato favoreim ceineb?

Tithymalus contra dyl^tcriam l-’liaw ijiy,
.c' y .pjl JU &.7I 't
^ f foetus /celetatoriinlf^fevorpm
Tonitrua
Toffefii ccielicrp<>H»tfa' • '“-''i
564.
,pr)i
*‘<ljiadjcii€iiftcili« ’
^
i^'
Tnv
INDEX RERUM
Toroiru chatnall* qualia amuleta radix contri phthyfin
J
Tumtru cot contra febres; ^ - foemioa coitus faciles reddit
inu'icrum
conciliat
amorem,
373. iq. itigri illius contra epilepGampg
m
ille lupi vim foliis feiU feq.
Ix arcet 50. virginis contra catarrhos yu

tenes amorem mulie- Vethena contra c^Kalalgiam dtp. 4;
rum coociliant 37}-fq. Dxmoncm 8Z
Tusltut tollenda amuleta 400. Gdeinum rjp,
favorem hominum expo*

V. nitgellanti 17I.
Valerianz radix coatrafcbte$i;i. 165 - contra febres ifg
pedem fortunam conciliat

, ‘mi
Varicam amuleta ?o 6» lac auget 240
YarioUrum amtrieta 40p. feq mortis & vitx progno*
laborans illis rubeoares intueri Hn exhibet ^

an debeat jo 6 , feq- oculos folatur 153.
Vascula loco amuleti appenfa J radicis ufus ut & caryo*

ufus 4 philtalx cft
Vatidicat mulieres contra atrophiam

^
Venatores amuletis anfam praebent fcrophulas
fufpeflus df.
^
VeneEciis contmria irouleta 54 u I
contra venena 4id.
hiscepopuli Arabix & Barba- venerem coercendam
cix admodum inhiant 557 ‘
VeMQ^^êrtentia amuleu 411. feq. ^ _

recens pedes folatur
«fus innoxius, fcu «ontueius
.
e7^*
487- V«4>oDci non efe abut^dum 5^
Veneris amuleta confortandae 4x4- pro amuleto non ufurpandum
'
compefeenda 418- Icq- . , ibid.
Ventriculi ^flûs amuleta concer Verborum adionesruperftitio& $74

_
nenda ^ feq.
4^ .c I ' .
ardorem fedwttiaL. Ai4?8- :vis an tanta fit feq-y^S.
ValMfcum contra hmorrhagiam ; fuper naturalis ' f fftr
mi uiusexteroosuMtur 5^
\ Verte.
Djgifi2.ed by Googie
• ;
ET VERBORUM.
'
Veretrum cervi contra impotentiam olTa contra epilepHatt
viri 417. pe/lcm J67
Vermiculi oleum lulpenfl abortum tradiatio /ine noxa ob autaciafn
przcavcnc yi 5
Vermes cerebri capr.irum contra epi- (pedha lilinbs moleflaî
V'îro forti
Icpfiam 1*7! Virgo nuda &

jejuna ftrumas tadlu
Cura per icrophulariam majo* curat 3.. . ^
rem. 50 Viqgulat metaObttropicat nonin qua-

Vertiginem amuleta avertentia 45(j', vis manu efScaces «62.’
fcq. Vi&uta dolnmiim contra vamficfa
curaabafpedunymphatae ibii
Vespertilionibus eryngium & pla-
'
\
(jueXnum contra epihepliam lof
'*
,
tamis funt inimica !.•
49 f*--'' u i
Îg.fcq.
Alcithoe Leucothocqvc loro partum fteilitat i 6y.
mutatae 57 Vkex vide agnus cafhis
res in illos fiint
contra incantationem po Vitriolum contra hatmorrhagiam 20}
J
lien ipccfira invitat - 90 pcftem &cur

N '
{anguis contra fterilitatcm 174 Ucerum amuleta . i • 460.
.Viatorum amuleta 237. Umbilici infantis particula contra
*Vid)oriam amuleta comparantia 430. colicam ; 73.
.
feq. conceptum eludit. ’
395
Vidhorialis radix contra venena 434 epilepf '
;
122
•V
’
^ fcqi amorcffl' conciliat
374
’
• ' ad vidioriam 477. Icq. marinus contra epilepHam 112.
Vigiliam cOmparantHf amuleta 459 eryOpClas X30
VinW pervinca contrafescinUm i}8. haemorrhagiam igg. letj.
^Vinum IMatur magi^ tjuam alia ’ > hyftericam peflionem

« ‘‘tbfdtalla i\ 1" /131.549 «ul v
.• ,
: .
•
,<4
‘
.•Vipera: caput contra anginam 39 ''tiftpMtWflft
^74
cpilepfijtm <
lod
j
Ungues digitortlfta
‘tebres .
^ I
J>cdtlih
•'3
contra
'tOrcontra'f«biiM‘ W toi . /aJimfentriKchf ft' trans{{lancano-

’
ebroha contra ticrfos infirmof p'-^ nem eicpetuntar 442,
/ r.
2^7
dentes quipiaift-font veneniti Unkifcnu {ruftulum contra vehena
.»1
3^0. 3di, 409. fcq.
Aaoaa ’
Croo«
•INDEX RERUM
: Gronlandicum eo*tra febrim ad vcncrcn) ftimulat 41!
147^ Vulturis cor contra Rbres ^
Vota prb infantibus laborantibus! pcfrem i4f.
fatfla 6^6 V penni partum facilitsnt ad8.
Upup^ cor & alix partes iatellc<5ln m pulli car contra epilepHani
ierenati oblivioni prodcft . 348. pulmonis dextra parsed v(ne>

'
virus fugat 4i8> - rta 436
•i' .
nUugua intcUoflum corrbarat contra hxmorrhagiam
a^ 48> - ; . . 201.
Unmiincontinentia amuleta 460.
4.60.
Icq. s'
•
. nervi contra lethargum
>
podagram & chiragram
^
.
• : • pptatjo in pefle prodeft
tuppreflionetn^ amuleta
3
refe-i
^
Urulz amuleta dicata
^
4<i
jtamia '
4(St.
Urlie corium contra hydrophobiam z,

310 . Icq. 'Ebaoth nominis invocatio impia
^
. ,
l
pulices 579.
«culus contra pavoorm 371. ZeiKchdon, nomen cui competat n
quartanam 461 origo . 17.
Umea humana contra epilepfiam 12^ quid hS vid. pcAis linU'
hzmorrhagiam 19^, fcq. Icta

<
rLi indurat corpus .contra fynpnymia Hebraku. 1^.
i j/ armorum noxam 44". ' frq.
.latina iR.
. 4?8 '
f.
, Urtica folia contra epilcpHam 136 . yaiiatlcripti ,

id. fcg.
t feq Zenexton vide amuletum dickiir

. .bfemoirrhagiam | iw.fcq 6]i. 't «oBulctusD vcncnaciuai r,., i/d
Ûteri aifc(!fus truculenti non ftm- Z^th virginum contra' rryfipelaa
per Dxnîiu i^ribeodi 549 rr ...I
exn^tus> f4^tra hyftcrieîtl fefere» •! j,

ip2?
palHonem , . . • zilfc hxmtKfhofb
Tulnera amuleoi <oj)fbltdai|tM 4di|'p „ incfnthp, .
• 1 «. feq.
msn f<q| corpus cpjitra ar-
yutpis lingua ciooiniMtiionitn morum noxam 447

gineni ri a»i fcq! Zibctbi tdUvenercus ... ifi6. feq*
.
Z»
.‘ic.’' lJi
Digitized by Googie
ET VERBOHUI^.'
2iska viiHoriam oogyjawt,varia “'K ,, Deus voluit haberi &c. €oi.Cf»
“ '
'
. tioiie .
" 4^«rT *"?"
Zcborafttes3ailb<r<t 40^f Perlbmedis dicitur & cur 6oa^
ôroallres cft amuletorum* aUrorj quid notat 49S>ôs
49' leq iBou^gtcr qf. gobmt ioi •
F L' N I s.
; ERRATA. -'V-^
•'
p.jff, 1.2%, hnmAtutoljcom»,tntum. f. jp, lar. kg.fiJfeUm

p. /. '2$.
p.ip. 16. alti fcjrabn.^ f^.%4. f- 7S- f* >i\ Aj.‘j5Af.

40. 1^24. filventur. p.
toncilianda. p. (zp. L tp. pelle p.
^
/. {^. ptu¥2. ‘f.ffp. Lje. abrafam, /75. /.
L aj. eeramium, p. tfb.l lo. exertert
'dtei'ur, ceu. p, tSi. l ’4-ltX tL p. i experianrur.' p. igg. l /7. kg^
fetineat, tanflat tx frtd.UvffmanmcUve Sebrii., p^t^d.p. ijg Ljl.prtl
er qvXf leg, atque p. iSp. L ij, pro: If Ug. vidtp. rpd. i. op: f, eredum luu
pro uOo leg'.tllo. p. !p2. i. tp.leg. Jdebi boc, P-iP'a. Isjrt ccOigehdkt^ /, tpg.
L tp.pro fum leg. hujut. L 16 pro proptet-^ ^.pratirvoUnOit. p. lp4*
1x4. leg. veHif. p, 200. p.ioj. /.7. hucuepj, p. 2j. /. 24. agit Barthobntt»
p, 214. l aS. leti. probat. p.2ip.Luquadam. p. atS. /. f. iUnu, p. uz. A //•
alta. p. 2^ jfj placent,

l. 'p. 224. l.q. proâgttfjego^ fuggcretjul, Bar^
tolotcim l. 14, p luta lubet, pt agg. L J4. fegffbaradri^ p. 26J. Laa.cy*

flaminoi radix, p, ajp.La. gentiana, p. 297.1. ap. fu erit, 'pyjtj. l tj.ftptim
L ij. etiam tradentem. p. izp.fiag.forutaribm,
§a. p. jtl. L u. pica, p, ijj.
p, 409. (. ij. vandU) praterrntuty de quibus, p 4J7. l. ad. dititijr,p.4j4. i. 6.
(gydtteHttirl p. 470. l /. (ftongta perpetuent, p. joj. p.jio. Uq*

immorabimur, p.jji. I24. conjfiratia. p. %4S. Ij. par6, p.jpj. l*n. to»
potuerint. p. j6j, L j. tnfluxuilp. rof. ti, p. 60J.J, 40. pro rite, leg.
p. 640. l.ja. mtmini. p.642. l. jx.bsbtrt, p.644.itp.ve4ataar, /. ao. vtnbg^f!^

torio, p.64y. ll%a opponenda, p.d^g.t.ao fila,
p. 2j. l, j2. cafiano. l. jff,pb. tojopbandi. pjp. ai.auritttlk. p,S.l.7*
anxiliit. p. gp. L ra^. L iuânntUo. p. ijp. Ug. abditu,
p, i4».l. ap extittjfe. 7, tpt^yLtyldenegatam, p.
14^ L 14. Incantationem,
p. 170.1. 7. leg, 16gp. edit. S.J. f. ijajyday (edloph, p. igo. /, tp, p$. pApi. \
. nrn .
errata.
Ieg.(ûm. p 209 lin.26.kg.bcrb Atio. . p.2o'^: Hn.io.teg.pi, !.i4.lfg.bA‘
fnor- Cbirurîffj^. f.2o6.i.2^.bAmorrboidum,p.207.lin.2f.

p
Îdrovandut. p. 212. i 7. kg. corio. p.'2i4, 1. 1, Feilemaftix, i p. Georg. I.j6.
4jU$iAm. p. 2i(. l. j. CAufiniu, l. i2. expedit. p. 21/. L /7. cdfiorium.p, 2ip.

(, jo.
Liet vid. hujtu. p. 224. diivertig/oig, p. 2jj. l. 22. imottfcit. P 264. t
U y/. cotaU. p. 266. 1. i4.firp4tA^ d' 4.€Auiimy l.p. ctrtbrum, /.<7,
pdortm. p.^<). l.jf.pu/ices. p.2Ss>dj4.perifulofnm. p.2ps.Lj^.ferrt,

p.j04. "p. jiout. 16, 'niot/inh. p.^n.tmpugnAotet, l. zx.femper. p.ptz. lin. jj.
sdeo^j. p-J^S- i-3l' frigore. pî4S. l.2.Admim- p.jdj. l. ji. Abfurdant.».
^ jjff,
U to. t lin. ii.famink. p. jpg. Lg. effieilum
orbiculo.J. 422. Xj}. TbefAUTAritu. p. 416.
,
l. j. Torpedo,
f. <402.1.
/y. l. /f . expofuimi0.
l p4, inie^
J, 444Jyg4,.Caco. £.4^}. L î.J. J.//.
e. A». 2p. famiUArH/ui,
•_ttpnt. p. 4SS.L'2y rêririy teÂn- p.47j.Lp.AliqH4ndo.p,4S6.l.p, co^
^rumpent, p. 447^ t ij.fruticiunJ p.304. /. jy. obtinuit, p.pij. /. 2j. ifla^.
l. 20 .jAnitAti, p.jjo^l.y. totam. p.jfp.Lj2.amuletu. p..p4i. Igu
.J.J14-
J
frnAlorf/nve._p.j44. l^g. )dtlejtur. p»sS6.t.js. vel. p. 6op. (.'d.pesfit.'
4 / 8 Argentorati, p.644. Vi6. quoque, p. 678,
.
'
0/» tttif,
.
‘
i ^ d' (uipMdo,
Digi’izecf by Googi
Digilized by Googie
Digitized by Googie

Bub GB EqnDs6Ws SUC

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bub GB EqnDs6Ws SUC

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ex Bibliotheca

majori Coli. Rom.

Dc natura & attribiius illorum , uti &

' Vclquaepefti opponuntur , agitur ,*

U* theologis Juris -Confultis , Medicis y

PbiUfipbu 4c quibiacun^ ;« jpecit

Academ. Leopoldino-Imper. CurioC.

(voli autem reftim omnino ducent inter Cenfores

ifl jufatnmen fiefeferUben cbet flcrcbmieticti 3«ug. Virgx

fparnmxquc.achzc talia in compendium de certa materia redaifia.

(tt prids. Kliusmodi compilata vero propter veritatem Iblidiorem,

aliis in compendium redama averfatur, ut dulciori voluptate eadem ex

fontibus ipfts paffim vel (jiarlim conquirat &hauriar,quz libi placent;

nui profitentury per quosperfecerint , ( vcluti hoc ingenuipuioru oput

autem iislocurumcommunium.adminiculis non raro parallela loca,

Diverla itidem leifforum AnnU MtfitlUntk Acddem.

non omnino vana vel vulgariafuppeditarecredunt, cilmiia

etiam, quia rcribuntdt loquuntur qua: volunt, liepe reddicivumcoa-

lint. Abiit a GhrifHano & prudenti viro quovis , ut Ibrdido moderoA

quopiam morein famam & libros virorum bonorum, autbend alio*

cujuscauSa&prognoliioterPoliticos zque ac medicosnonrardme*

alios praeter rAaw. Eraftu^ in Sfputat, & CaJp.Bartholinum intraSld^

admodum etiam fuerunt in hac materia & communicandis plurimi

duld eandem ; cuma me vix qvisquam amuletorum omnium aut plu-

pcr ex metallorum fodinis eruantur metalla, (ed admodilm fxpe lapidi'

Incidit in fcyllam cupiens vitare charybdin

t CoU. Mcd- Noriberg. Senior primarius

A Muletorum nugas, verasqVe dnrftndn

Lucos Schrdckit4s ^ Med. Dl

Q Vid erudita crena publici fanfto

Tibi repono vota* totus exoptans,

Q Vi curare doces Periapta per apta, qvid optas 2

CbligAto dpproperAbAt caIatho.

yoh, Georg. Otto^ Ph, ^ M. Dy

t & legi fiudium placet, optime Wolfit

Chnjl. Fr> Paullini*:

N e radat carpatve Theon. periaramara iTo/fif

Ojri/l. Frider. Garmanus.

oUntjStmo, (iAmpltpmOi rri4~

tanti? Ipfe anfaiti pracbnifli?

vi potuerit. Ipfa quoque propofita ma-

ftitiitimeifruaumconfecutus mihi vide-

or,fiad votum Tuum in Senatu Philofo-

verum etiamAcademiam noftram madta-

nitate omnino memorandum. Scilicet

rijquoccrtatimlaudesTu3e,qiws inter ia-

iNtcralia Aftrologorum apotdenna-

0 L->x4AJLb unde vulgo Talismz

3» Ex hifce Amuleti magis tritum vocabulum notat

•ant vel quomodocunque adjungunt, vel etiam in vedimen-

ne vel figura certa infignitum, ad lingulares effcillus vutute

fuilFe Syrorum inaures memoratas Genef. 5?< v. 4,cenfet notis

Dani. Scnnerti.in lib. de confeiilu & dilFeiifu Chymicorum

f» ^fsveiv tiTt^yatt dyn ^ufii^nTeu , fi quis

rius, fubjecerunt univerfam rerum terreilrium ccconomiam

Teu dxmones primo enti, ordine tam fpeciofo, qui animum

motus, ita &c influxus fiderum, qualiscunque fuerit, foli

plerumque vel vegetabile vel minera^e. Malunt tamen ar-

cit.loco requirit lignum Ziodaici malo tollendo qualitate coii-

culorum eclipticx &

ca polos: refpondeo primum: aliam eile deferiptionem cir-

cumferencia major ac centri : fecundo feparandam cfTe cir.

frigidum e]fe,& a pradominio terra moderate /iccum. conf. W'ende-

5 Surafvy i^tKvott oiixr&^ Cyitiav'uK tcif