rf: •y.¥.

-.'
I
^w-
'^ >•

r>

-^'

4 -3j

^ t

<^

^^^ EX BIBLIOTHECA
YATES
s
FRANCES A.

'%.
 e"~.

"fe>.

%3
(•1
 s

Digitized by tiie Internet Arciiive

in 2010 witii funding from
Researcii Library, The Getty Researcii Institute

http://www.archive.org/details/philosophiamoysaOOflud
philosophia;
MOYSAICA.
 ' :

Hieroglyphica Pigunefeu Emblematis oppojiti defcriptio.

A, yXEnotat Deum quarenus Alepli«8«nenebrorum quam Lucidum \ Cabaliflis

X>-^di(flitarur, VJdclicet in proprietateluatcnebrofa occultaac latcnte &Luci- &
Tfji.13s.12. <^3 manifefta &parente. Vnde Plaltes : Sicut tencbrjc ejus ita lux ejus : Atque ita di-
Pfji.Sr. citurSolgrariam&gloriamdans: Etipfe ponittencbras in circuitufuolatibulum.
Deniquc ii vult revelat naturam fuam lucidam feu gratiam fuam praebet mundo
'
,

Tini'*-^'*'''
^' "O" ^"'"^ creantur tenebr^, juxta iftud Prophct2e:Ego Dominus formans Lucem,
rfji.is.ii. creans tcnebras , faciens bonum creans malum & caec
"B, Tenebrxfueruntfuperfaciemabyffi. Gen.i. EtHermcs- Erat Vmbrainfinitain
abyiTo, aqua aurem &Spiritus cenuis in abyifo ineranc &
cjec Et David : Fecic cene-
bras locum fuum fecretum :

i.iolun.r. ^' Hic , Deus (qui eft lux in qua non func cenebraj ulls) revelac fc ex tenebris di- : &
cituriftaemanacioa fapicnce, Candorlucis iecernse &
emanatio qujedam claritatis
Sap.7. omnipotentis Dci fincera , quse fplendorc eft ipfo fole preciolior fupcr omnera di- &
fpofirionem ftellarum lucc comparata invcnitur prior In hoc ftaCu pro effentia feu
.•

adu divinoperfe hoceft fine ulla cum maceria mundana mixtione accipicur,dicicur-
que a Cabaliftis Aleph in Lucidum a cenebrofo mutacum : de quo Apoftolus 5 Tene-
i.ioh:n.r, brsE jam tranficrunt, &
verum lumen omnia illuftrans jamlucet : In hoc verbo luci-
do erac omnium rerum vica. Hoc omnia fecit, cxcendic caclos folus, ftabilivit cerram
Efji. 44 2.). & cum eo nullus.
1>.E, Vbi ex tenebris fcu potentia divina &
luce five a£lu divino unicus ad imaginem
monadis divinx conflatur mundus: Nam ex immenla tcnebrarum abyffo. B. egreflie
Timj. funtaqua-juxta iftud Hermetis. Vmbra infinita in abyffo,aqua aucem Spinrus ejus &
in abyffb ineranr, floruic aucem fplendor fandus &
cst , ex qua aqua mundi cxiftcn-
tia elt orra.ut e regione ex fonte incomprehenfibili. C. derivata cft ilia eflenria qrje
sap.ii.is. aqueam mundiexiftenciaminformac. Vndetexcusfacer : Manusomnipotentiscrea-
Cen ^i^''^' ^^^ mundum ex materia informL Et alibi. Revelac fundamenca e tenebris educit- &
2.pet.j. inlucem VmbramLechalcm^EcMoyfcs.SpiricusDeifcrebacurfuperaquas. Deni-
que Apoftolus- Coclieraiicprius&cerradcaqua&pcr Aquam afliftenteverbo:Hoc
pfti'-"* iV'
\ui^)X- enim excendic lehova coelos ftabilivit tcrram/privativse & tenebrofffipfiuspioprie-
tatis etfedus eii nox lucidae vero
, &
pofitivsedics , ipfe auroram lokm etl fabri- &
catus & in eo pofuit fuum tabernaculum.
f. Deniqiie denotans diurnum mundi hemifphziiurp &
Gnodurnumdupliccsillos
arguunt cffedus contrarios quos Deus unicus fub duobusnominibubinmundum
hunc typicum producic nam juxta myfticam Orphei , Hefiodi,. Euripidis aCque/E-
••

fchvli theologiam (quorum erat fabulis myfteria qux k divinisperfonis didiccruntin

voiverc. Solin Ar*.hecypo divinus (aquoomnis ornatus& pulchrirudo, numero-
)

fam Vita:harmoniam comprehendens,derivacur)dicicurhabere in dexcra pietatem

& benevolcntiam infiniftra faeveriratem &punitionem. Hincfolemhunccreatum
feu mundanum ( in quo ilk archetypicus pofuic cabernaculum J vocarunt uno rcfpe-
ctu Apollincm , quem fingunt habcre in dextra gratiam , vicam fanicatcm, infini- &
ftra vero Portare arcum &
fagittam : at alia ratione eum Bacchum Dionyfium &
dixerunt. Sub nomine Apollinisdiurnam ipfi proprietatem aflignarunt,cujuse(t om-
nia cx feptcm partibus conflare eaque praefervare,hinc inde ipfum viiae generationis,
multiplicationis , & fanitatis authorcm imtimantes. Per nomen Dionylij nocituram
cjjsnaturami.uendunc , in qua creaturasex feptempartibusdiurnotcmporeabA-
pollineconflatasdeftruit, dilacerat atquedifllpat, hincargucntesipfummortisjcor.
ruprionis, & dccrementieffecaufam. Ob iftamrationemeum vocaruntAthenien-
fes fubnomine Apollinis Alcxicacon ideft mali pulfatorem , & vetercs Apellin loco
Apcllinisquafi malorum difcuffbrem, & Homerus Vlion hcccftfanitatisauthorem:
Et David Deo dante creaturis vicam colligunt: recipicnte Spiritum eorum expirant,
f fiim 104. cmitccnce Spiricum fuum recreantur. Etlob: AdhominemapponitDcusflatum
lob. 34.13.* ^iJum , quem fi reciperct expiraret omnis caro. Ego occidam ( ait Dominus) & ego
Deut.23. vivcrefaciam- EtSalomon-Vits&mortis habetDcus poteftatem qui deducitad
il^i.^^j^e;. portas mortis & reducit : Dcnique ait Deus. Ego Domnius & non eft altcr,formans
luccm, crcans tenebras, faciens bonum & crcans malum, Ego Dominus faciens hzc
'
'- *

omnia.
Pro Vlceriori hujus Emblematis defcripcione vide in Principio Mcdicinae meae
Cachollcse.

^m^i^m^ Ju^tf. S^m^vcf/y4UAi\. ,-ftr K^ P HI L 0>

a^^r-e^ V^*i^,e^TX/?M K^^*^i^ :
 PHILOSOPHIA M O Y S A I C A.
In cjua

Sapicntivi & fcieni ia creationis & creaturarum Sacra vereque Chriftiana (vt pote
cujus bafis five Fundamentum eft unicus ille Lapis Angularis Icfus Chriftus)
ad amuffim & enudeate explicaDur.
^ FTH K^E,

ROB. FLVD, alias DE FLVCTIBVS,

Arraiiiero Sc iu Medicina Dodlorc Oxonienfi.

Chrifit/seft imaap Deiinvifibilis ,primo ^enitus omnis creaturie^quoniam

in ipfo condita

furit untverfa in ccelis &

in terra vijibilia &
invifibilia,five Throni.five 'Dominattonef,
fti e TrwcipuustfivepoteBates-, Omnia per ipfum &
in ipfo crcatafHtit:

ipfe csl Mte omnes cr omnia tn i^fo conftant. Coloff. i j.i <S.

G,0 V D .«,

'EyiO\xdchxi?etrusI{amma7^cmus,WM\o^oU. AnnG. M. DC XXXVIIL

 PHILOSOPHI^
MOYSAlCyC.
Sedtio Priina.
In qua

Vera & fyncera Philofophise Moyfaicse ba-

Angularis unicus , qui
fis five iapis elt radicaiis creaturarum om^
uium Exifteutise & Eflentije ratio atque myfterium doce- ;

tur , vivoque facrarum literarum teftimonio confirma-

tur dum e regione fpuria & imaginar:a illa Ethnicorum
:

Philofophia; Fundamenta deteguj:itur, evertan-

tur, & in nihilum redigantur-
AVTHORE,
J^O 5. FL
TD: alias Z) £ FLVCTIBVS,
Armigero , eJ Medicim Dociore Oxonitnfi.

Eus dat fapientiam & ex ore ejus pru-

?'o..2&

j.cor.3.19.
20.
d:
J
I dentia&rcieniiaProverb.2.(5.
Sapientia hujusmundi ftultitiaeft apud Deum ,Deasnovit
cogitationesfapientumquodfuntvanse i.Cor.3. 19.20.
i.cor2i2.
Nos non fpiritum hujusmundi accepimus ,iedfpiritum,qui ex Deo
13.
*
eft, utfciamus,quiEdDeo donatafintnobis,qu2e3cloquimur,non
ex dodis humanse lapienti2everbis,fedindo(firinaSpiritusj Spiri-
tualibus fpirituaha comparantes animalis autemhomononperci-
:

pitea, qusfuntSpiritusDei: StultitiaeDimeftilli&nonpoteftino

telhgere. i.Corinth.2.12.13.
In Chriftofunt oraues thefauri fi.pientis &
fcicntise abfconditi, in ipfo
'^* ' ambulati radicati &
luper^edificare in ipfocoiifirmatifide: Videie,
ne quis vos decipiat , per phiiofophiam &
inanem fallaciam ; fecun-
dum traditionera hominum& lecundumelementa mundii&non
fecundum Chiiftum quia ,
in ipio habitat omnis plenitudo diviuita-
tis corporahter. Colofr.2.8.9.
i.corwth.3. Secundum gratiam 1l)q\ ,qua; m ihi data eft,ut fapiens A rchite<5tus fun-
dameutum pofui alius autem fuper ^dificat unus quisque videat,
, ,

quomodofupersedificetiEundamentumenimaHudnemopoteft po-
nere,praeter id, qnod pofitum eft,quod eft Chriftus lefus. Siquis au-
tem fuper jedificet fuper hocfundamentum Aurum.Argcntum, La-
pides pretiofos, lignura, foenum, ftipulam, uniuscujufque opus ma-
nifefturaeritDiesenim Dominideclarabit,quiainigncrevelabi-
:

tur,& uuiuscujufqueopus,quale fit,ignis probabit; ficujuscpus

mauferit,quodfuper £edificabit,mercedem accipiet,- ficujusopus
detrimentumpatietur.
arferit,
Ifrael defervitoraculura Dei , quodeft fons fapicnti^ adexquircndam
artem,fcientiam & intelhgentiam ingentibusalienis&iuterEthx
nicos, qui nefciverunt veram fapientiam , ficut tecerunt Agareni &
B.iruch.3.
quierantinTheman. Baruch. 3.
if.i.^T.
Quare 6 Ifracl fcieutia tua haec deccpit te: Ifai 47.
Hicexiltitfpiendor GloriaeDei&charadtcrfubftantiseilHus.quipor-
KriV
tatou.niavcrbovirtutisfux. HicLapisangularis ,quemltrudores
flJrevcrunt qui eft caput anguli cujus libet Creatoris.
iob.33.4. A lehova hiceit, eftque rairabilis inocuHs noltris Superiftudfunda^ :

raentumfitaeft terra& menfuraejufdem. Colofri.13.

loh.l,
Deniuue in fapientia ifta Deusfecitomnia&omnia funt & confiftunt
in ea, & fuper eam & fine ca omnia uihil.
PROEMIVM.
 PROEMIVM.
Nammo meo efi, quodneminiad-
V erfumjive injuriofum
I fiego Medicinx ?rofeffor in l*a^
treni mei Theo-Philofop/jia dMedici,
divi nimirum Lucce imitationem,Sa^
crarumliterarum teflimonio cumeffi,-
caciffimis ceterna illius Sapientice ru-
dimentis [utpote qute eft unicum illud
fundamentum [eu Lapit Angularis,
fuper quem creatura omnis fundatur)
adveram (3 ejfentialem Mojfis philo-
fophiam fuftinendam utar. Szjcalee
,
lacobi effet officium , ut mediante ea,
tam Animce quam Angeli d terra in
ccelum afcenderent ,adque itidem a cos'
lo interram defcenderent,idque gradi^
bus tam Elementari quam coclejti na-
turce correfpondentibus ,vel [tit Poeta
myftice loquendo habet)fi
tena fuum annulum luperiorem pedi
(athedrce hvis in Ccelo babeat affixu,
ntiannulus ejujdem infimus terrceeft
aliigatus ,
quomodo nobis creatuiis
terreis velpottus imaginibus divinis
tabernacula lutea inhabitantibus pof-
fibile eji ut d confufo creaturce chao,
, tnterpretationem,quain textus Scrip-
quafi ejus externo , verjus fplendtdam
Breatorit kjfenttam in ejus centro la.
titantem , adverce Japientiee myijeria
perquirenda ^ invejtiganda afcenda^
muf, nift in terream ipfus ctrcumfe-
rentiamfive manfionem oculis Linceis
iHprimisintrofpiciamus ?
ped gradatim defcendendo ad
altius
centralem tandem divinitatis feu La-
pidis vere Angularisfedem paulatim
pertingamus fuper cjuemfundata Gf
, peTheologta fynceram ac nudam divi-
Jiabilita ejt qucsltbet creatura, quippe
quiejl verbumfme quo nihil,boc ejiin^
corruptibilis Dei Spiritus , qui ineft
emm rei,illave Divimtas fumma,quce
vivificat omnia, omnia ejfe ^
facit: Illa dentqueformarum
Entium Ens,^ Omnia in
igitur Deus /n ejus verbo ceterno i3
per tlludcreaturas omnes fecerit eat
vivificaverit , (3 earum quamlibet e,
tiam adhunc ufque diem tn fua fpecie
prajervavit, quis[oifecro]Phtlofopho-
rum utcunque peritus , myfteria Crea^
tortsin Creatara enucleare , aut cum
judicto mentalt Creatoremin creatura
ftne literarumfacrarum documentis
Spiritus SacrofanUi conduUu decer-^
videretur, nere queat ? An ne Agarenos GJ' illos,
qui erant in Theman imitandofontem
totius Sapientice relinquemus , utvc
ram Sapientiam, ubtnoneji invenien^
da, inquiramus} Et tame nihilominus
abfit, ut quis intentiotiemjive mentem
medhocin operefimftr^ interpretetur,
aut temereputet,quod leges i3 ftatu-
ta Theologice Jacrce ab Antiquts Ec-
clefice patnbus Jiabilita atqueordina,
ta aut violare aut oppugnare conten-
dam: Fertimfciatveltm , qu6d,ut
unus (£ idem in Sacra Scriptura texy
tus duplicem folet fenfum fibi vendi-
care, videlicet internumfive Spiritu^
alem,^ externumfeu iiteralem,^ ta^
tnenhorum uterque eji verus , ut cun^
Natura ca- que quodammodo vtdentur in aliquo
refpetlu ab invicemfeparari at difcre^
pare haudaliter qudmjub nomine C^
,•
perfona tintus ejufdemque hominis,na^
tura gemina , vtdelicet Aiiima Spiri-
tualts ^ materiale corpus intelligi-
mus; ita etiamprceter myjiicam illam
turarum contitiet,ipJe extrtnjece tales
realttates creatas exprimere ^ dell-
nearepoteji ,
qucc inprimis ad verum
Ejfentialtffimce Philofbphice fubjec-
tum attinent. Porro ttiam eji Jedulo
Confiderandum,quodfubjeclum ^ Me-
Et tumpo^ thodus pertraiiandi (3 procedendi tn
utrifque profeJfiontbus,nimirum 'The-
ologia (3 Philofophia vera, ab invicem
cjuodammodo dtfferant; cum illa, nem-
\
tice EJfentice naturam diretie , hoc
j
efl , demonjiratione a priore indicet,
haudaliter,qudmad Circuli exiflen^
I
tiam probandam ,initium inqutfitionis
factmusd Centroformali , feupunB:o
exifiere
,
quce ejimedio, atqueitapaulatim adcircum^
Omnibus.Si ferentiam per Jemidtametri gradus
defcendimus: Hcecfcilicet Philofopliia
, aciione (3 metlwdo contraria in fua in^
qutfitione pergit, quippe quce d crea^
turce feu organi creati circumferetitia,
feu sxterna quafi demonflrationeapOy
fteriori verjus ejus ejfentiam centra-
lem afcendit , ut hacfua indujtrid ra -
dicalem interni illius Spiritum invef-
& tigemus ,
qui agit ^ operatur inea.
Nonns
 P R O E M I V M.
Sip.i3.i.
Nonne a Sapiente admonemur ,ut opi^ £2? hunc temporale hahet,ita quide im^

ficium nohis incognitum atque abf^ mediatu cum utrifque extremis nexum
conditumpcr ejus opera addijcamus,fi ac relationem habet , utpote quifuam
nolumuspro vams haheri? tioc ejt, ut lucem (3 vitam fcucjfentiam forma-
divinam ceternamque caufamper cre- lem immediate reciptt ab ceternitate
atos £? temporalis ejufdem effeclus cujus tumpojted portione deorfum ef-
apprei]endamus?vel ut Vhilofopbus il- Jundit , eamque cum mundo temporali
lefacer Divus Paulus habet,ut videa^ feu manlione inferiori communicat , ut
mus ^ intclligamus invifibilia Dei; ipfe cu creaturts fuis extnde crearetur
jempiternam etiam virtutem ac divi- e? vivificaretur Fnde fequitur, quod
:

Rom.l.io.
nitate ejusper ea, qutcfa^afunt: Sci- utforma mundi temporalis fit Angeli'-
licet in creaturis (3 per creaturas e- cafive eeviah's,ita anima & vita mun"
jus.Haut aliter, quam interna & cen- di (cvialis ejl divinafeu (Cterna: §lui-
tralis circult monasfivc pun^us in- , bus manijejtum redditur, quodnatura
quifttione faH:a dcircumferentia per five proprietas angelorum necdlheo^
femidiametrorum partes feu punilus logia fuhjeUo ejt excludenda ,
quippe
defcendcndo invenitur: ficcerte feim- quie de divino luminefvefplendida e?
viergit verus Phtlofophus in creatu- fulgtda divinitatis prefcntia partici-
ram progrediendo ,at ejus externaqua^ pat: neque d Philojophice Jubjtantia
Ji circumferentia in centrum ufque, in eximipoteft , quatenuslux Angelica
quo lapis ipfius angularis delitcjcit-, \ fit anima (3 vita naturte tempora
^uodcum ita fit £3' cumpaginajanila lis i3 conjequenter necejffe ejt, ut verce
ftutrtusque harum profejjionum feu pln(ofophi(e expertus agnojcat Jcien-
Jcientiarum demonftratiomhus plena, tiam (uam feu fundamenta Jiia Philo'
fiducia inea eJt,quod neminividebitur Jophue radtcaiiter procederc ah ceter^
alienum , fi axiomatibus Gf teftimo- no Deoper Spirilus fuos aviales feu
nijs Bihliorum fummce veritatis ad Angelicos in creaturis fuis temporali-
FhllofGphiam iftam facram ftatumi^ bus [tntelligojiellas, ventos , Llemen-
iiajidam utar. ^luodautem textus fa^ ta, Meteora £? corporaperfctle nj:)^
cer per integrum ipfius ferefilum,tam ta.) Itque ideo quatenus fubjeiluin
Phdofophice ,
quam "Theofopbice Jub- Philofophicum ab infiuentijs angeli-
jeciuin delineat,in eojat liquido appa. cis antmatur ,necejfe hahemjis crtdere,

ret, quoniam acius (3 operationes tam quodiiituituvTentali in lucem illam

viundi ccvialis feu Angelici , atque iL ceternampenetret , qucc tam tcmpora^
lius temporalis cum cwlejtis tum ele- les, quam ceviales Jpiritusfeu creatu-
mentaits, quam csterni & divinitatis ras vivificat ultra qudm nihil vel
Copioje defcnbit. Sed evidtnter con- imaginationevel mentali apprebenfi-
flat ,
quod mundus cvternus [quiiiec one decerni auc excogitari queat.
principium habet tiecfinem) cumfitfo^ Hcec eft ergo tnpartita dla menfu'
la 'Majejtate divina repletus exifiat ra fcalce lacohi ,
quamipjein famnia
prcecipuum acfblidijfimii illutfunda^ fuovidit ,dum caput locopulvinarisfu^
mentum fuper quodfita e? collocata
, per lapidem repojuijjet, in cujus Lon-
cjl Theologia,ut ex alteraparte mun^ gitudtne , latitudine^ prbfunditate
dus temporalis, feu inferior, qm habet trium pr(ediS:orum mundorum imagi-
cumPrincipium,tumfinem,atque ctid nes Jeu characleres fuerunt delineati
vifibiliter cum creaturis ejufdem in five depiUi: atque hac decauja Lapis
cwlum i^ terram dijtinguitur ejt uni^ domusfeu tabernaculum Dei dice-
ille

cum vcrte Phiiofophtcvjuhjeclum Jive hatur.Vnde certu eJt,quod,ut lapis ille

bajis. Pro mundo verd Angelicojeu ce, fuum externum £s' tnternum bahehat,
V7ali,qui habetprincipiumjed nuUum ita Patriarcha in divino hoc fuo Jum-
fincm, ^ d Dcopro fpirituum Angeli- nio angelos d terra [quce eji Jcabelium
corum e? Animariim heatarumfede ac peduvi Dei) quafreXterno C? corpo^
receptaculo ordinutur, ut ipjejitum i3 rali ,
permundumccvialemjeu An>
poftionem fuam inter prediUos mun- gclicum ad mundum ceternum quafi
doscxtremos, nimirum illum ceternum centrum (3 maxime internum , in quo
ejt
 ^

P R O E M I V M.
ejlejusthronus^ttfcevdeuteiatqueite ritumfuum,recreahuntur ^ renova-^
Tum per eofdem gradus d locvjeu fede bit factem terrec i3 ccet. Etquodper
(tterniiatts peridem medium ceviale ipjumutiiverfafntcreata in cceto (3
in regionem temporalem defcendentes tn terra,vifbilia(3 invifibilia , jive
iTituebotur. Simih etiam modo eum Throni,fiveDominationes,five Frin^ coioici.ia,

Propheta E^echiele[idque vijione ma^ cipatus,five J otcjlates,omnia peripfH

gis externa)decernere ac concipere po- (3 in tpfo creatafunt,Et quad ipfe jtt
tejt Philofuphus verus, myfhrium non ante omnes, qubd (3 omnta in tpfo con.'

modo effen, fhnt &c: Obferva ,obfecro ,quomodo A-

rotte in rota^ fivecevialis

titein tcmporaliex7Jiintia ,fedetiam pofiolus his verbis paucis tresprcediths

afpeRu adhuc magis interno G? men- mundos ad vivum depinpat. Kurfus
J ^t n ' ^ ^ J . /•• . .
CoIclTj.II.
talt illud I^tce in medio Tutarum,vide ait.quodCljrtJtusJit omnta (3 tn omnt- Hcbre.1.3.

licctmotorem centralem (3 fpiritum bus:Et quodportet omniaverbo vir— 10^.38.»!*

aternum in (tviali,mediante quo tem^ tutisfu{e:Et quodin eofintomnes the-

poralis feu Corporea creatura immedi- fauri fa^ienttce aLfconditi:(3 quodfa-
ati vivtficatuT (3 ogitatur : ^ibus pientta efus faciat aeripondut (3 a-
[fcripturis facris imiitentes]inferre quas appendat in memfura,(3 quodpo*
queamtis ,
quod Deusfit cffentialiter fuerit pluvtjs legem (3 vtam pruceltis
unum G? omnia GJ quodimpleat omnia: tonanttbus.' Etquod refpondeat ipfe
Efhef.4.8.
l.Cor.i II
Et quodipfeoperetur omnia in omni- lobo in turbine.Et quodipfeper ver—
ilTii».6. 13 bus. §luodvivificet omnia: Et quode- bum fuum det nivetn fcut lanam (3 ,

loMr'' jus ffiritus incorrupttbilis infit omni- pruinam , ficut cineres difpcrgat, (3

tvi>l{.t^6.
bus:Et quodverbo ejtisomniafintfac- quod glaciemproijciat fcut buccellas,
Rom ii.3(S.
ta C? fine eo nihii. Et quod in verbo ef- (3 qubdantefactemfrigoris cjus nemo p^'*'^^''^'
ludith. 1(5.17. , ! ^ n rr I rI
•

jfii.42.5-. jet vita,^ illa ejjet iux nominum. Et durarepoJfit:Et qubdfmulac ewit-^
i 10224.
quy(ljpj'g ^gf^.i^ajji ^
injpirationem tit verbum fuutn liquefaciat ea,(3
f-
(3 omnia. Et quod vivamtis, mulacflet venttis ejus, fluant aqtice:
inipfo ^^ ^^
moveamur ^ ftmus.Et quodipfe, fit Et quodflatite Deococrefcitgelu (3c.
Pateromnrjjn ,
qui eflfupir omnia Infinitosquaf alios locos e Biblij facri
per omnia & in omnibus nubis:Et quod thefauro producere queam adconfir—
ab ibfo,per ipfum (3 ia ipjb per ipfum mandos a^us univerfales operationes-
, \

(3 in ipfofitit omnia. Et quod mijerit que mirabiles (3 potentes,quce ab ef—

Jpiritum fuum (3 creaventomnia. Et fentiaUjfima(3 ceterna illa DeiJa-

quoddet flatum populo qui ejl fuper pientia afftdue efficiuntur, quce , uti
terTam(3 fpiritum calcantibus eam, diximus, efl effetitialis illa Bafisfeu
Et quod omnia in fapientia fecerit: lapis Jngularis,fuper quempuia e?
(3 impletajit terra poffeffione ejus.Et fyncera phtlofophia cedtficatur : Sed
quod dante eo creaturii colligant,ape^ quoniam de ipfit altbi in Philofophia
manum ejusomnia replebuntur feu Meteorologia mea facra copiofh
rietite

bonitate,avertentefaciemJuamtur^ egi , atque ettam in ifta prcefenti

babuntur creatura at auferente Jpiri- letiioneplura dicam,vot ad ea brevi-^
tum eorum deficient (3 in pulverem tatis caufd refero.
fuumrevertentur,emittenteverofpi.

(*)4 SECTIO-
 1

SECTIONIS PT^IMj^ CONTENT^:

f Primus Inftrumentum five Machinam experimentalem defcribet.dijiaen-
ti cujus obfervatione , quxlibet PhilofophiK noftrs Moyfaic^
particula
dcmonftratur& contrafalfam Ethnicorum Dodrinam Suftinetur.
Secundus Sapientiam genuinam& vcramafpuria&falfa,
confequenter
Philofophiam cflentialem, &
Sacrofandam ab illa Ethnicorum adulte-
rina & inventione humana produda, diilinguit.

/Tenebras feu Materia prlm^;

iCap.i.2.
Aqua: quse funt Materia re-
rum omnium fccunda,
CPrimaria qux { Cap.j.&4.
funt. Luxdivina, qus efteflentia
illa centraliflima omnia
creans, informans, vivifi-
cans,movens.Cap. j ,& 4.

fExplicat
rerum cm-^
nium prin-
cipia. 1

fAdiva ^Frigiditas,"'
Tertius.
Sccun- 1 ^'^^"'^^c Caliditas,
daria.^
I Pafliva ^ Humiditas.'
Sedio hjc (.quiefunt^^Siccitas.
Prima in ^
Libros Veram plenitudinis & vacuitatis conditionem adverfus vet«-
quinque l rum Philofophorum fententias petradat & aperit.
dividitur
quorum Condenfationis. Rationem
Myfticam tum. Rarefadionis. } docet-

Generationis &
Corruptionisortum atqueetiamRcgcncratio-
"{ nisatque Refurredionis myfterium detegir.cap.tf.
Ouartus '

]
Ethnicorum opinionem , quse Deum neceflitatein hoc mundo
.' agere contendit, refutat penitas. cap.7.

rVentorum cap.2.3 .&4.

I JNubium&pluviaj.cap.y.^.
Advcrfus Ethnico-
'Qulntusmy- ( & 7. rum Philofb-
fterium ^Nivis.cap^-
f phorum mentes
j
Fontium & fluminum. cap
8.p.&io. enucleat.
I

I
Fulguris & TQnitrui.cap.x I

{
12.& i}.

Ac 5n fine five conclufione Appendix qu^dam ex Viri in myfterijs Dci ac

Natur» profiindiflimi operibus extrada editur, quse PhiJofophije Moy-
'•(aic.-ecccEllenciamprK alijsomnibuscxtoUit &magnanimiterdefendit.

SECTIO'
 SECTIONISPRIM^,
L R R M I B E P I V S.
.

DE INST]{yMENTO EX P E I^IMENTJ LI
SirS DEMONSriiATIFO,
HVIVS LIBRI ARGVMENTVM.
JLiber hic primus,quieft quafiprooemium &pr2eparatio adcseteros
quatuor requentes,declarat,qu6d cum hominura muudanorum ani-
ini pro hodieruo die ad Ujmraum ufque infidelitatis culraen Imt ita
eredti atque elevati , uc more ludxorum fine fignis & de monftratio-
nibuscrederenolint: ludaei fignapetunt (dicit Paulus) &Gr£eciia-
I,Cot,I.22. pientiara &c Author huj us tradtatus prjecipuum fore vidoria: me^
:

dium in hoc coniliiitu Herculeo , qui iuter duos inimicos & agoni—
llas fortiirimos veritatem & fahicatem , hoc eft, fapientiam Dei &
illam muiidanam eft taciendus , exiftimavit , fi vulgare & bene no-
tura ahquod expenraentumfivepradticuminftrumentuminvenire
potuifTer, quod coelefti noftro Athletse, fcilicet veritati loco mafTae
fivefuftis tierculeiad monftrum illuddeforme & horreudum,nera-
pe Infidelitatem domandara & exterrainandam iufervire queac,
quodtam pertinaciter ad fui Uomini nirairum erroris & tenebra-
rumprincipis itatutuatqueprivilegia fuftiuenda exponit: cum ta-
Ies,quireali pradtica atqueoculari demonftrationenoluncad cen^
trum veritatis dirigiacconduci, magis irregulares &^politis&a
quadratis rationis regjlis errabundi merito iunt cenfendi , quim
beftiae five aniraalia bruta,ut potequ£experientia(ftuItoruraob
iftam rationera raatre di(Sta) gubernatie, illud folent eiigere, quod ab
ipfis probatura elt bonura j quod verb fibi malum invenerunt, fum-
mopere evitanc» Propcer hanc igitur caufam & adhunceffedtura
machinam quandam fpiritalem,nomiue fpeculi Calendarij diifitara
clegit, quam ipfe vocatinftramentumfuumexperimentalefivede-
raonftrativum ut per ocularia & pradtica ej ufdera experi menta fa-
,

pientise & philofophia: raundanae falfitatemdelineare& veritatera

, qu£
defendere pollttoriginera fuara ducensa i'atre Lurainis eft
vita, veritasatque verus Lapis angularis in quo per quem omnis , &
creatura conftat, & in fuo eife pr^efervatur.

CAPVT. I.

Hic author rationem exprimit , cur in ifliui difcurfus philofophiciintroitti

feu initiofabricam, pruprietates G? ufum maehina feu injiru-
menti cujufdam experimentalis proponat,

Ateor , rem efTe com- I atque fuftinere, fed quoniam fubtiles iftius

mendatione dignam pro- j

fpecieiinquiritiones<Scob]ecliones(utcun-
politionem phirorophicam, '
<iue primo intuitu probabilcs&verifimi
acucis argumentis &
quafi les funt, tamen in conclufione faUa: er- &
tclis ex rationis naturalis, roris plenx plerunque inveniuntur) ideo

l'^?!^ pharetra fele<ftis probare taleSj qui inviolabili icripturarum facraram

A vericati
 SECTIONIS PRIM^ LIE.I.
veritatifunt devoti meliorifidc inijsfta- cuieisme inprimis muniam ,Namut Apo-
biliennu- , inodo ii authoritas ihiida cum ftolusconcra bcftias Ephefi in iimilicudine
cKtcris convcniat- Et tamctii duo itliuf- hominum pugna\'ic , ita cgO adverfus iUas
inodi tctlimonia ad omne dubium five Arhena: videlicec Protci formcs Peripate-
fcrupulum in vcriratis lapicntibus confir- ticorum philofophos conrendcrc aggre-
mationc vidcantur fuiTicicntia tamen can- , dior- Quare mihipropofui inlocopriori
ta obttinacix tervore arttuare videcur hujus arma Iblidacx ratronibusefecretioreNa-
mundi & pra-cipue communium homi- turx thefauro cudcre , illaque facrarum li-
num incrcdulitas imo vcro & tanta aftu-
, tcrarum Authoritatc &
virtute temperarc>
tiaiS: iubcilicaseciam in hominum nonnul- ac tandem ocularem producam experien-
lorum haud mediocritcr erudirorum Ipiri- tiam five demonftrationem , mediarte qua
tus irreplit; quimagis lcnlii pra(ftico,quam loco mafta: feu fuitis Herculei irrationabile
fJDiriniali Ipcculatione ducuntur , ut nifi illud monttrum , incredulitatem , facilius
cum Divo Tlioma videant & manu con- domem & fubjugem.quippe quanonctl;
trcdent,aut lalcem fignum aliquod evi- perniciofior & ferocior generi humano ho-
dens intueancur , fidcm quandoqucrei ut- (tis. Quod ut mclius ad finem dcfidera-
cunque veras.adhibcrenolunt- Ob
illam cum perducam' , inttrumeiuum qucddam

igicur rationcm cum cgoipfe folusinpa- Expcrimencale > mundo vulgaricer nocum
littnam philofophicam 'advcrfus illosphi- hic in lucem produco, quo oculi infidelium
lofophos ethnicos , qui mundanalapicncia inviam vericacis dirigantur, a dictisphi- &
freci philofophiam Hnxerunt humanam, lofophise tpurise &
Ibphiftica ad metam
iric confcram, ncccirc habeo, ut armis Her- veritatis divertantur.

CAPVT.II.
^uodinjlrumentum vulgd [peculum Calendarium diBum, falfd
ii qutbujdam nojhijeculi hominibusfibimet ipfis arroga'
tur^ utpote, quiillud propriam fuam inventio^
nem ejjfefalfi gloriantur.

GLorlse tam impenfe avidus atque fa- re JEquam atque honeftum elTc exiftimo:
ma; & rcputationis cupidus eft homoj Non enim erit mihi dedecus iftius mes
utquomQdo, quave rationc illam acquirat, philofophix principia prxceptori meo
nimjrum an fit directc velindire(fte',pa- Moyfi afcribere ,ut potequi ipta etiam di-
rum refert. Ilta Ibla erat caufa ob quam , vino digito formata atque delignata acce-
Ethnici philofophi ea philofophise
fibi ipfis pit, neque jurc mihi fabricam hujus inftra-
principia more furreptitio afcripferunc, menti primariam arrogare aut vendicare
qusfummo jurefapienci divinoquephilo- qucam, quamvis illoin nacurali Macrocof'
fopho Moyfi pertinebant , nominibusque mi , mei hittoria &
alibi ad veritatem ar-

fivc titulis novis illam fuam latrociniam ve-
labant & quati cieaurabant,uthacratione
oftentarent ea proprijsfuisinventionibus,
fuiflb Itabilita (ut infra diceturlatius) fimi-
li plane.racione inttrumentum fivefpecu-
lum hoc nottrum experimentale,plurimos,
oumenti mei philofophici demonftrandam
(licec in alia rorma) fum ufus ; agnofco> &
me illud in veteri quingentorum faltcni
annorum antiquitatis manufcriptographi-
ce' fpecificatum, atque geometrice delinca-
tum invenitTe, Primo icaquc formam fub ,

habet inventores fpurios feu adulterinos, qua illud in monumento prardicfto antiquo
qui ; quoniam typi formam aliquantulum inveni vobis exponam Deiipde ejus figu-
, ;

immutarunt , ipfius inventionem a feipfis ram aCque pofitionem , quod vulgaritec

prius excogitaram gloriancur. Quod ad inter nos elt coguitumatqueufitatumhic
me attinet, cuilibct quod fuum erit tribue- defcribam.

Ex
 DEPHILOSOPHIAMOYSAYCA. F0I.2:

derat , in locum priorem rcpellet. AtquC

Ex quibus videre licet ifta duofolum-
hxcincondenfatione ac rarefadione,
modo infigui-a & non narura interfeva- ita
alteratio femper eodem modo plus minuf-
riarcrNam radij folares caiore fuo in glo-
A. opcrantes fa- ve fehabebit, proutSolnobis vicinioraut
bum concavum capicis-
remotior erit , aut juxta venti in eleinenco
ciunt , ut inclulus aer , eorum adu rareta-
fpirantis five frigiditatem Cve calidita-
dus per A. B. in ollam aqux def-
i^ltulam
aqux in forma tem.
ccndat per& iuperficiem
vero fole Idem etiamaeri fecundo fpeoilo inclu-
occidente
.

bullamm egrediatur-, globus enim five pila in fum-

, iterum
fo contingec ,
noaeque frioidaappropinquante
contrahitur a.que condenfa- mitate vitri, plenuseftaeris atque exade
,

conoelatur ,

qui pridie Solis prs- in quxlibet reipedu , plumbeoreferturpi-

tur "^er ille incluilis ,

aaioneerat rare- la: , rcda , qua: ex aqua afccn-

fic ut fiftula
fentia calidaquc ejufdem
adjungitur, exade fiftuls
fadus. At quia in fphxra plumbea fiftu & dit, capitique
ade6 ut fi pila
curvse prioris comparatur ,
ad hujufmodi condenfa-
,

la fat aeris non cft

plumbea luperius erigatur ,ac fiftula curva
tionem in debita proportioneefficiendam,
reda, ut ex aquseolla afccndat,perpen-
pars ejus (ut didum eft) pridie
fiat
quoniam
plumbeam fphx-ram , cum
diculariter in
eratexhalata, ideo ut evitetur vacuum.tan-
plumbeam nuUa formam five fi-
erit differentia inter
tum aquaeex olla C. in fiftulam
exiligitur,quanram aeris in rarefaciendo
guram prims & fecundamachinx vel in.
Itrumenti ut unufquilque difccrnec,
ita
eft exhalatum. Rurfus , quando
Sol proxi- ,

eandem effe utriufque in efFedu

conditio-
iuodie oritur, aerinvitri globo&fiftula
conclufus iterum rarefiet , nc tunc feipfum
nem acufum.
dilatando, aquamjqua: iii fi(balam confcen-

A2 CAPVT. Ut
 SECTIONIS PRIM^LIB. I.

CAPVT. III.

Htcfabrica organifeu injlruwenti hujus , quod vulgusfpeculum calenda-

rium vocat , cum prcvparatione vitri ^ adaptatione orificij vel
,

nafi ejufdem in vaspervum aqun plenum , exprimitur i

ybi etiam opiniones eorum,quj putant aquam
invitri feu matratij colltim per ca~
liditatem exfugi ^ elevari
merith confutantur.

OBfcrvnndum efl inprimis , qu6d ex- enim collum ejus perpendiculariter pofi-
pctimcntale hocnoltrum inltiumcn- tum, ita in vafculum five pcluem aquse ple-
tum, cx tribus conflatur partibus ; quarura nam eft adaptandum,bt ejus orificium fun-
DucV funtnaturjemachina; propria: , vide- dum ejus attingat- Dcinde a fuperficie five
Matratium five vitrum
licet &
vas inferius fummitate aqus , furfumque per collum
aqua plenum , in quod vitri nafus feu orifi- vitri ad globum ejufdcm ufque afcendendo
cium intrare debet ; alia vero accidentalis mcnfurare debemus , donec ad ipfam pi-
inagis eft, atque ita ordinata , ut vitrum fua lam, five illa fit longa five ovalis pervenia-
,

politionc perpcndicubri fuftentet- mus, illudque collum in partcs i y- divide-

Ad matratium five vitrum quod fpedtat, re , in quarum media.nimirum in iUa inter
illud debet caput fatis fpatiofum vcl rotun- caputejus & aqus fuperficie ,
qua:eftin-
dum vel ob longum habcre cum coUo lon- fundo , figuram I. defcribo , deinde deor-
go&; angufto,cujus oriftcium feu os reli- fumab I. dcfcendendo atque itidemadl.
qao coUo proportionari & duplicimodo afcendendo numero , & defcribo i.2'3.
prxparari atque adaptari dcbet. Inprimis 4- y- <5. 7. Exempligratia,

Hyemis Dominium,

4.

Sphhxrct JEqualitatis.

\Z\

f4j4

S^.l

uEftatis Dominium.

Qjiod
 DE PHILOSOPH lA MOYSAICA. F0I.3.
Q_uod ad aqux vafculumftedar,illud fublimabitur , fecundum majus velminus
cciam cum proportionc vicri fivcMarratiJ frigoris in aere cxternodominium:Nam
filtuls vclcolliin fundumeiusdcfcenden- acrpoft cjusatcenuationemin vitrorema-
tis, in didla figura dcpidum habctis. nens, ab intcnfo frigore condcnfabitur , &
lamquc filtula Klanatij fcu vitri ita in condennicione tantumaquas fccumrapict
partesdivifa,vitrum prxparareac diipone- & in altum attollec , quancum atiris prioris

rc dcbetishoc modo , ut magneticum & in dilarationeexaqus fuperficieexpir.avic;

attradivum frigiditate , acque expulfivum quo manifcftc apparet, deccptos fuifle eos,
feu dilacativum' caliditatcefficiacur Acci- ••
qui calorcm artradionis aqua:furfumoc-
piatis crgo, vclim , orificium macracij in cafionem fuiire cogltant , cum demonftra-
manibus & capurcjus (ive fit rocundum, tione ilta ocuIari'patcr , quod fit caloris
fitfcovale , ignidonec valdc incalcfcac ex- adus , qui eam pcllic dcorlum ; e rcgione
tendatis Calor cnim ignis rarcfacicc ae-
: vcr6 conftac , quod frigus fic afcenfionis
rem vitro inclufum, cfficietquc,ucbona aqua: caufa Vccunque impoftores nonnul-
:

cjufdcm rarcfidi portio cx orificio vicri li, qu6 rem admirandam magisefficianc,
cvolet , ac in eo ftacu rcmanebit , quamdiu liquorcm fivcfpiritum efle fecretum & ab
vicrum in illo caloris gradu mancr , quo in- iplis folummod6 mocuin, prsdicant
, qui
ftanci , fi repenrc naltim in vafis in-
fiitula: vitro inclwfus arcana quadam proprietate
ftrumcnci aquam ponatis, percipictis,qu6d aquam quandoque in vitrum afcendere & ,

ut Matracium fngefcit , ficetiam aqua in quandoque defcendere faciat quam aftu- :

fpcculi coUum paulatim , furfum , afcen- tiam ut melius tegant aquam inclufam vcl
,

dct. Obfcrvandum quoquecIt,quodquo viridi aere vel fimilibus tingere alTolcnc.

calidius vitrum fadurn ett, eo altius^ppro- Quod ad accidenralcm hujus machina:
pinquantefrigore in collum vitri afcendet, partem pertinet, illa variformiter feu in ,

cujus rei ratio cft, quia , quo magis in vitro quacunque forma vel figura nobis placeaf
rarefcit aer caloris virtute , eo minor erit prsparari Sc fabricari poteft : Meamau-
acris proportio &
per con fequens co maj or temejusdem fabricandi racionemhicde-
vel minor aqux proportio in vitri collum '

pinxi.

CAPVT. iiir.

Jn quo diverfie injlrumentihujui demonjlrativipro-

prietates (3 ufus exprimuntur.

TAm
quam
proprictas hujus
ufus conlideratur vel univcrfali-
inftrumcnti, concrahi aut condenlari poceft fine frigo»
re,cujusorigofunt tenebrze. Proprietates
tcr vel particularitcr. Proprictas cnim ejus autemhujusinltrumenti particulares cum
gencralis clt,vcl contrahcre condenfare, & ipfarum ufibus funr iftK^ Primura per ma-
nimirum, cumacr inclufus perfrigusex- chinam iltam aeris exrerni five catholici
ternum animatur vcl dilatare ac rarcface-
, Elementi temperamencumin caIore& fri-
rc, quando lcilicct aiir inclufus a calore ex- gore rcvelarur Qu6enimalrius aquain
:

terno excicacur : Acqueide6pernaruram coUofive fiitula Matracij fcandit,eoforti.

ejus conftringenrem dilacancem, ratio-& us arguitfrigoris in aercm Dominium:Ad
nem fine conditione acris mundi univerfa- eo ut hoc modo quotidie dc frigoris in
lis difcerncre poffumus Qua quidem ob- ••

aijreaugumento vel decremenro indicare

Icrvatione facillimceftfpeculandum, nihil queamus , &confequcnccrperaqusinfi-
cile in toto nacurce impcrio, quod auc rare- ftuladefcenfumcalorisinaere feu Spiritu
fieriaut fubriliari queac, nifimediacione& mundano proportionem fcire facilium
adu caloris, five fic vifibilisjfive invilibilis, eric.
qui eft efFedus lucis , uteregione uihil

Expriraenta quasdam notatu digna ex fpeculi

hujufmodi obfervatione coUeda.

aqna qu:e faris alte in fpeculi feu in- poftNotum vel fubfolanum fpiret Boreas,
SIItrumenri ,

coUo fcu filtula erar clara fu- , leu vcntus frigidus occidentalis, tum aqua
bit6 per aliquot gradus jam defidati fig- manifcftc exaltabitur.
num erit indubicatum pluvia; five imbris Si aqua ad gradum in collo Matracij L
immediate fubfcquentis. attingat aerem arguetefle temperiemo^
Siuniusnodis fpacio aqna elevatarefi- deracum in calore & frigore , haudalicer,
det , pluviam non mulcara provencuram quam fc habet aer,dum Sol per xquinodi-
arguit. um cranfear vcrnalc.
SiAufteraurEurusflet immediate poft Qu6dfialriusafcendataqua,tumarguit
AquiIonem,velFavonium,aquaob(ervabi- aerem per rotgradus ad difpofitio nern fri-
tur per gradus nonnullos cadere; At ver6 fi gidam fcptentrionalan vergere , per quoc
|

A 3 fupra
 ..

SECriONlS P PJMM LIB.T.

fupi-al.elevatur: Na conCdcrare debcmus, lis:Sive calidum arguit primum caloris

quod a gradu i .ad fuperiorcm 7.ad hxmif- Dominij fijper frigus gradumfiadj.def-
pliKrium hyemalepei-tinet: &pcrconfe- ccndat vcl 4. majere in aere caliditate de-
qucns oradus multiplicationis frigoris im- monltrat Si ufquc ad j. aut 6. cadat aqua,
portat^lpatium iltudiita,ut fi aquaad^, aercm declarat impcnfe calidum: Verum fi

aroumentum cft, quod frigus fupcret cali- aqua ad imam

figuram 7. dctrudatur , ex-
duai in aere per gradum unicum : Si ad 3 &
tremum intenfum indicat in aerecalo-
perduos: Siad^- vel- J. arguitpruinam: rem, ita, ut rationc cjufdem fulmina CO- &
Ad<5.magnamglaciem = Ad ^.glaciesin nitrua in eo cfficiantur.
adeo e(t magna
illa civitate londinenfi , & Quibus videre vas eft quantafit relatio ,

dura , ut homincs &

currus liiper fiumen illa, qux facta elt: inter aerem externum fi-
Thamefin tranfirefoleant. vc univcrlalem ,elementumfpiritualefub
H rcgionc ver6:fi aqua lubfidat h i .ad 2 lunare , atque illum fpcculo inltrumentali
bannilphxry inferioris oi-dinis feu sltiva- inclufum : De liis in capitc fequenti plura.

CAPVT, V.-

Hhevidenter probatur, non objlante ulla objeHione, qubdfieri po£it

in contrariiim , qubdorganum hoc expenmentale relationcm
habeat non modb admundum magnum, veiiim uiam^
qubd fpiritus injirumento huic inclufus
abillo machinis mumft rega-
tur (3 gubernetur.

Ed priufquam ulteriori comparatione fiderataejus magnitudinc) elle quantitate,

inter fpiritum in parvulo hoc noltro ty- mcnfura & pondere proportionatum ad il-

po feu machina contentum,& proprietates lum mundi majoris:Teftatur enim experi-

agentium & paticntiumin eo , cumillis entia , qu6d in fingulis anni parcibus cali-
ma^nimundiprocedami nccellarum eft, dum & frigidum proporrionaliter Domi-
utprimo cujdam dubio, objedioni,
five nium habcnc,tum in Ipiritu fpeculi , quam
qua: fieri poteft, reipondcam,qua:quidem, in acre m.undano &
eofdem in utroquo fo-
nifi remota & relbluta fit , relatio leu com- lent produccrecftedus tam in rareiadio-
paratio hujufmodi,ignorantibus aut inepta ne, quam in condcnfatione aeris , uciin
fcu omnimo impoffibiiis videatur-Scio igi- prxdictis eit declaratum quo ma- : Nam
tur haud paucos objccturos elTe,qu6d nuila ois calor abundatinaeremundano eo ,

comoaratio convcniens inter parvani hanc etiam magis depriniitur iiqua in coUo in-
notlram machinam artificialem, atque na- Itrumenti, & perconfequensaerindidto
tur.alem illam mundi fabricam feu orga- collo inclufus diiatacur rarcfaituseft : e &
num fieri poffit:Quandoquidem fpiritus m contra quo magis frigoris inclemci.na vi-
fneculo nottro ubique claufus , leu vaii fuo get in aere externo , eo plus aqua in tlftu-
itrideiaclufuselt , atqueide6 aerle^un- lam inttrumcntielevamr: Quious evidci^s
dumfpecuUformam leu figuram, vimo- clt , qu6d prsedidumdubium five fcrupu-

vcre cogitur: At longe alitcr rcs fcfe habet lus penitus auferatur. Hoc ergo relpedtu
cum fpiricu illo , qui valtam mundi cavita- vellem ut quilibet Icdcrconfulcus &fibi
tcm occupat , ut potc in quo aer feu Ipiri- conltans iiuelligat, qu6d ,qaandohujufce
tusquohbetimpulfu hucacque illuc libere inftrumenti nacuram five condicionem in-
obfervaturmovere , licuc in ventomma tucatur , obfervare quidem poteft actio-
iingulismundi plagis obfcrvatione quoti- nem in rarefadione condcnfatione &
dia^na fumus inltructi Cui relpondeo,qu6d mundi cujufd.mi minoris ,quiinomnire
ipfacademelt motionis ac rclationis ratio videtur mundo majori conlentire cor- &
in craiia five den-anatura ad tenuiorem, & , refpondere , utpote , qui fuum harmifphx-
fimiker i tenuiori ieu rariori ad craffam & I
riumtam aquilonare.quam Auttraleha-
ccnfam, in fubjecto parvo qus in majori, ,
I
bet , qua linea per fignum i.tranfeunte
iimbd6 fimiles habeanturrelpectus, idque haud aliter ab invicem diftinguuntur,
I

in squali ponderc & menfura proportio- i quam iUa in mundo majore

per Imeam
nnli cdoris & frigoris. Im6 quidera auda- squinoclialem Duos eciamvideturtro-
:

cter airfirmo,qu6dtotusmundus tam coiii- picos cum polis fuis habere foIummod6
plctc cum fpiwcu fivc acre eft refertus, Auftraiem polum feu ha:milphxriumca-
qu^,m clt vas hoc noltrum experimentale: lidum elTe putamus , refpectu noltriam,
Q_u6d fi non cfict , Icquerecur pcr confe- tpi fpiraculo ab co procedens a Sole eft,
qucns qu6d vacuum admicceremr in re-
, quirelpcctu nolti-um auftralicer difponi-
vum nacura quod quidem , ut quifpiam
, tur.Acque ide6 polum huncleuhsmif-,
Philofophorum credcrct, abfurdum forec. phxrium hocsltivum, uteregionealre-
Quarc audatftcr concludo , fpiritum in ca- rum hyemale dicimus arquc demonftra- :

vitatehujus inftrumcnti contentam (con- vimus,quod gradus i. in fiilds initru-

mcnti
 .

DE FHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.4.

recnti mcditullio xq;iatoris ledi , direde sftivalisTropicusfitbarB.altcnuslvian-
refpondcat : Quoniam ,fi Tropicus Aqui- guli, cujusconus definitin ccntroTropi-
ioniu-isleu hycaiaJib fupponatur cflebalis ci Borealis , neceile eib, ut ubi per triangu-
unius trianguli , lujus conus in centro trt)- los hofcc imaginariosfaclaeft iatcrfeclio
piL! ^itivihnict , S^ urllis , ii Auib-alis lcu
i media , ibi cXquator tranfcat-

Exewpli gratia.

Polus Hyemalis.

Polus ^s tivalis

c^

^4 Atque
 SECTIONIS P R I M /£ LIB. I.

Atqueiftum c-cquinodialis locum fphse- verfus Peripatcticos mundanos ccrtamine

ram squalitatis appcllamus , quoniam quo pro oculari dcmoniiiratione loco clavse
temporc Sol exiftit in Aricte vcl Libra , in Hcrculex inferviat Cumdeniquerationi-
:

vernali fcilicet & autu mnali lina: /Equino- bus ex profunda veritatis pharetra de-
diidis fedione , dies nodefque funt squa- promptis,qux fecur^e &
experta; armaturae

les, arqueetiam utraquelixmilphxria tunc
tcmporis ajquali caliditatis ac frigiditatis
temperie folent convenire. TaUter etiam
revera res fe habet in macrocofmo, videli-
cet squalitas temperiei in utroque hsmif-
phxrio.
Atque ita fiifficienter vobis inftrumenti
hujuce expcrimentaUs tam fabricam,quam
vices iubcant, lim ftipatus, ctimque iftaar-
matura fit inftar teftudinis five clypei facra-
rum literarum authoritatibus munita , quo
veritatis utque fyncers fapientixmajori
magnanimitate caufam fuftineam, cur(ob-
fecro) inimicorum meorum multitudinem
cxtimefcerem ? Si Deus nobiscum , quis
contra nos ? Cum ipfa veritas , qus omnia
.

proprietat?m dcfcripfi , utmihi in ifto ad- vincit pro mej fat fcio, pugnabit.

S EC'
 SECTIONJS PI^IM^ hber P HILOSOVIJIjE
MOrSAlCM Secundus.

Hujus libri Argumentum,

In libro hoc primb probatur PhilofophiamEthnicorumefleaduhe^

rinam Sc falfam.tum quia fuper fapientiam mundanamfundaturj
qu^E , Apoftolo , elt mera in ocuhs Dei ftultitia , tum quatenus
tefte
eftveritati contradidioria&confequenter non defcendens ^ Patre
Luminis,qui eft in coelo, fed ^ principe tenebrarum,qui fedem fuam
in regioue obfcuritatis & ignorantise habct Quare ilta fapientia feu :

.yo/»/;/«ab Apoftolo dicitur terrena,animaIis,diabolica» Hinccrgo

ab eximio illo Theo- Philofopho D.PauIo admonemur, ut per Philo-
fophiam ejusmodivanam, quaeeftatraditioue hominum&fecun-
dum Elementa mundi hujus inventa, &nonhabeC profecurofuo
fundamento Lapidem Angularem lefum Chriftum,minirad deci-
piamur,

CAPVT, I.

Vhilo[ophi<s Etijmologia, Definitio & diviiio.

t
faa. V(^r<^v, RiusquaminabyfTum I Ab Etymologise iftius fenfu haud erit (3if-

itA jjl; Philofophixeffentialiffimse ficile naturam & definitionem elicere : Ni->

-VA profundiffimam me im- mirum,qu6dfitamorreu ftudium fapien-
mcrgam , cujus fundatio tias ardens fervenfque animi adipfamin-»
eft vera Sophia feu fapientia quirendam atque apprehendendam appli-
divina , quse eft res tam dif- catio, quatenus vocabulum importat,quid
ficilisexfecutionis , ut nihil prsterquairi amor fapientice fyncerus. Evidenter er*
fit

velox & agiliter

hominis animaad
alata go ex iftis apparct , completum philofo-'
exitum felicem valeat perducere ; operje phix fubjedum eflefapientiam, cujus per-
pretium &
rationi haud diffentaneum exi- feda cognitio eft fummum vitx morta-
ftimavi , ut in primo loco vocabuli Stf^^»* lium bonum, &
meta illa amabilis, adver-
Etymologiam confideremus^cujus natu- fus quam fapientes cujuslibct feculi in pri-
ram nudam tam avidc venamur , fitique mis , collimaverunt- Verijm ut a rerunl
Tantalea affcAamus , quo tum poftea me- primordio erat in rcbus diftincftio diffe-
liori methodo &
certiori intelleduad ip- rentiaque oppofita , nimirum inter lucem
fius effentiam five definitionem pervenia- & tenebras , bonum &
malum juftitiam ,

mus , ac denique firmioriconfidcntiain &injuftitiam, ac (utuno verbo conclu-

fubje(fti divifiones ac differentias defccn- &
dam omnia ) inter realia vera Dei atque
damus , ut tali progreffu veritatem direc- prseftigiola , vana &
imaginaria Diaboli
tiiis depingamus , eamque melius h hominumque mundanorum quibus eft ,

filfitate & crrore diftinguamus. Ciim igi- ipfe Dux feu potius feduftori ita etiam ex-
tur Philofophia fit trad:atus hujufce noltri tremum eft inter veram fapientiam quas ;

ncgocium fcicndum , eft in primis,qu6d eft a Deo & illam falfam ac phantafticam,
ipfa generaliter pro ilipientia accipiatur^ five humans inventionis atque traditionis
at vero in fcnlu feu fignificatione magis effccftum difcrimenjcujus patcreftDia-
propria & pcculiaruntcrprctantur Amo- bolus i quippe qui eam hominum Ethni-

rcm feu amicum & ut alij vocant ftu-

, ( ) corunxconceptibus ac pbantafijsjchimeris
dium fapientia::Nam vocabalu Thilofophk impreffit , ut etiam eledos (fi eflet poflibi,
componitur ex- 7>hilos,quod eft amicus & 1
le)fubtilibus atque callidis liiis fallacijs de-
Sopht.t hoc eft , ftpientia , quafi amor feu
, cipiat.Hinc ergo tanta feminara eft a mun-
I

ftudium lapientix. Liquet ergo , quod a diorigine inter philofophiamatqueeffen-

Grc-ecis fic vocatur , quatenus comprehen- tialem , &
illamfalfam fcu adulterinam
dit in fe amorem fapientix , fcii quia in difcordia : hinc tantus philofophorum &
'
tradlando fipientiam homines ad ipfius philofophix a mundanis contemptus-
amorem incicanturatquealliciuntur. An- Nonne hoc totum h pagina finftahabe-
tiquis temporibus didta erat hsc fcientia mus fufficienter confirmatum ? Non in Sa-
Sophia,Ceu fapicntia tantum, at Pythagoras pientia carnali (ait Apoftolus) fed in gratia
cgregius illc philofophus vocabulii Thilos Dei verfati fumusin hocmundo- Atque
tum poftea addidit , ut pote , qui fe maluit 2.Cot r,i2.
iterum Prudentia carnis Mors eft , quo-
;

potius pro Philofopho , hoc clt , fapientix niam fapicntia carnis eft inimica Dei^ Pru-
amatore, feu Itudiofo haberi ,quam titu- dentia ipiritus eft vita &
pax.Et alibi lucu-
lum lapientis fibi impudenter arrogare. lentius.- Pra:dicatio raea non eftin perfua-
B fionibus
 !

SECTIONIS PRIM.fi LIB.h.

fionibus& humanae fapienriseverbis/cd in diabolica Sapientia ver6 dc furfum defce-
:

oilenfione fpiricus & vericaris fapientiam
loquimur mtcr perfedos ; iapientiain autc
non hujus mundi, fcd loquimur Dci Sapic-
tiam in Myltericquarabfconditaeft^quam
Dcusrcvclavicclcclis pcr fpiritum fuii &c:
I.Cor.2.4.
Quibus verbisdocemur primu, quod ora-
tioncs oratoru mundanoru fuaves & mclli-
fluje, qui fblo fermone & non reali virtute
funt fapietes,philofophique lbphifticri,qui
linguis mujca pollicentur,effcGl:u
runi aut nihil prxftare poiTunt
venti inanes, cu viceveria philofophi reales
: dens eft de Dco :quibus 1 iquet,quod ut j ux-
ta intcgram pagina: fancts harmonia , fa-
picntiaaccipitur , nimirumproterrena&
mundana.que ett fpuria, hoc ett ,ab inven-
rionehumana, nec non fccunduclementa
mundi parta (uti didum elt) ita ctia eft fa-
picntia vera , pura atque eifentialis nimirii
i]la,qu3e tuum ortum feu radicem habetin
Chrilto feu verbo Dei juxta illud fapientis:
tame pa- Verbum Dei altiflimi e(t fapientis fons.
; fint planc Quod cum ita fic , non cum canto fervore
feu vehementia a nobis Chriftianis adoran- Ecclef.1.7.

feu dlcntiales verba virtute & poteftatc da atque ampledtanda eft Philofophia illa
munita cdcrc foleat. Sccund6,quod fcrmo adulterina &
mendax, cjue ab infideliii fig-
avero &
potenti philofophoprolatus, fit mentis origincm fuam ducif, ut illaomniii
fruduofus &
florcfcens,quippe qui a^tcrni- vcrifTima & clficaciflima.ut pote fuper fun-
racis fiipietia &
non illa hu us mundi ftatu- j
damentum verura Chriftum lefum unicu ,

minatur ,qure lapidis Lydij examinatione lapidem Angularem in contemptu habere-

folumodo potes invenitur. Tertio, quonia tur, &
pro nitiiloplane penderetur, quippe'
fapiecia cccleftis humano generi eft myfti- cujus Ibiius cft implere,fu(tcntare vivifi- &
cc & no humana tradicione revelata,uf po- care omnia: Nam
in ita faciendo Itultos &
te in potcftate divina folummodo & Iblis temerarios imitabimur Ifraelitas , de qui-
fanclis atqueclccftis dcteda leu manifcfta bus Propheta Baruch inhoc lenfu:SapieticE Baruch.3.

& per confeques Ethnicis fapietibus atque fontem reliquit Ifrael , hoc cft,ncglexit fa-
intidelibusincognita:& tameiftifuntprae- pientia veram, ut artes, fcicnria pruden- &
cipui philofophi^ Chriftianorum compoli- ciam in excraneis gentiliii nationibus que-
tores, qua ipfi , vcrs ac divin^ philofophi^ rerent,in quibus non erat invcnicnda, licuc
leges rclpucntes vel falte ignorantes , tan- fecerunt Agareni &
illi , quifuerunt , in

fa tiducia & conamine vcncratur atque in- Therna, qui hac via ad ver.^ fapientise per-
fequuntur,ac fi divinitas a cccloelTet nobis fedionem attingcre haud'poruerunt:N6n-
hominibus dcmiira- Cum niliilominus nos ne in tali philotbphi^ verie negledtu Pro-
cx Apofroli verbis colligimus,quod ipfifit phcrisdivin? prsceptii violabilnus?Quod i"em.io.2,
fallax, vana &
fbphiftica,quatenusortaeft ett,ut vias gentiliu minimc dilcamus: quo-
cx traditionc hominii &
fecundij clementa niam leges populorum funt vanse- Et Apo-
hujus mundi fabricata &
non a Chrifto vc- ftolus hitce paucis nobis innotcfcere vide-
ro lapidc angulari ,in quo habicatplcnitu- tur extremam illam varietate dillbnan- &
do Divinicacis corporalicer: Hinc ergo ide riam,quie ett,inter duas iltas tapientis fpe-
alicer:Nos non fpiricum hujus mundi acce- cies. Sapicntiam(inquit)gritci qu3:rebant;
Coloff2,S,
pinius, fed fpiricum, qui cil ex Deo, qui & Iuda:i figna,nos Chriftum crucifixij prxdi- i.coi.1.22.

ab eo donacus fuic nobis loquimur , non ;

camus &c : Quo quidem fermone arouere
in dodis humana: fapiencix vcrbis , fed in videtur,contemplacivam grxcoru phSofo-
doclnna fpiricus , fpiricualibus fpiricualia pliiam,qu2 ex craditione hominum &fola
j.cor 2.12. c6parantes:Animalis cnim homo,non per- imaginarione ttipata eft orta, cujus patroni
cipit ea qui^ funt fpiritusDci^Stultitia enim erant Peripaterici , Itoici & Epicurasi. Ac
cltilli&nonpotcttintelligerc&c. Atque philofbphia practica erat illa,quam afFece-
iterum Sapicntia hujus mundi eft ftulcicia
:
runt luda;i ( noluerunt enim crcdcre finc
apud Deu Deus enim novic cogitationes
.•
pradticis philofophix cffcdibus ac in ulti-
lapicncu, quod fhilca* fint &c. Q^ibus ctia mo loco nominare vidctur vcra- philofb-
i,cor.3. 15. dccernerc potliimus, qubd fic fapictia falt"6 phia: medullam, fivc ttudium fapicntia: re-
fic doda Sc in eftedu vera;
fapientia: con- Ctii,qu? confiftitinlcfu Chrilto crucifixo,
traria quarc
: &
tlulta ab Apottolo d"i(fi:ita- quc ex tolo Deo eft,quatenus fapicria hujus
tur j atqueidco conccptus ieu imaginatio- philolbphif ab ore lehovc eft cgreffa^quo- Ecclef.24. j.
nestalium fapientum feu Philofophorum nia cjus fos(ut didtu)eft verbum Dci Hinc
cum tuisDifcipulis(utcunqueopnmede fe in fua propria pcrfona fic loquituriapienria

ipfisfcnciancjtunc revcra ttultx nuUius & ab orealciffimi prodij &c- Atque

ifta vera:

icttimationis coram Deo- Dehujufmodi hacdccaufaApoftolus diftcrcnriam inccr

verb philofophis Propheta hxc: V£e,qui di- philofbphiam Gr^corum , que erat fpuria,
citis & bonum malum, facietcs
malu bonu imaginana &
phantaftica , atque iftam ve-
& luce tenebras, ponentes
tcnebra'; lucem, ram &
realem of tendcns , hanc nobis pro-
if.iio-.io. amarum in dulce, & dulce in amarum- Vae, ponit cautela: Vt (inquir)conlblcturcorda Coicff.2.2.

qui tapientcs cltis in oculis veftris coram & ipfbrum , inttrudti in charitatc , & in om-
vobifmet ipfis prudcntcs, Nonneetiam af- ncsdivicias plcnitudinis inceilcctus inag-
fignat p.Iacobus, infigne inter has fapien- nicionc myfccrij Dei Pacris & letij Chrifci,
tias difcrcpantiain ? Sapiencia(inquic) con in tjuo funcomncs chcfauri fapieci^ & fcie-"
bcob. ;.i5. tradicens verirati non elt de furfum dcfce- cie abfcondici.Hoc dico,ut nemo vosdeci-
|
dcns apatrcluminis, fcdterrcna,animali$; piac in lubliinitate fcrinonii.- ficut ergo ac- •

ccpiltis
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.fJ.

pitliislefum Chriftum Dominum noftrum, & confcqaenter eos in verz 8c realis Phi-
in iplb ambulate, radicati Sc abundances in lofophi? fundamentis, inltruxiflet) eorum
grntiarum adionc. Videre,ne quis vos de- nonnulIireplicaveruntdicentesQuid vult ^^ j_ ^g^

cipiat pcr philofophiam &

inanem fallacia fcminiverbius hic dicerc?Alij ver6,d:Emo-
fccundum tradicione hominum &fecun- niorum vidctur ifte annunciator: Quibus
dum clemcnta mundi non fecundum & tandem refpondct philofophus vere Chri^
Chriftum Icfum quia in ipfo habitat om-
; itianus in verbahxc: Viri Athenienres, pcr
nisplcnitudoDivinitatis corporaliter , & omnia quafi fuperfticiofiores vos vidco:
Prxteriens enim & videns fimulachra ve-
eftis in illo repleti , qui cft caput Principa-
tus & potcftatis&c: exquibusverbisres ftra inveni & aram in qua fcriptum erat , ,

ift? notatu dignf funt rcfpiciend? & cum IGNOTO DEO- Hunc ergo quem igno-
diligentia obfervandf. Prima clt , qaod rantes colitis , hunc ipfum annuncio vobis
omnis intelligenti? & fcientie plcnitudo &c.Noca hic obicer,qu6diftofermone ar- Aa.t7.22.
confiftit in revelatione & fcicntia myfterij guicipfos verum fyncer^ philofophig fun-
Dei & Filij cjusChrifti lefuQuoniam (ut damentum ignoraffe ; ut potc , qui verum
aicApoftolus ) in Chrifto folo confiftit fa- DcQ, qui eft ver^ fapientig fcaturigo haud
coloffi.j, picntie &
fcicntig Thefaurus; Vndc Chri- cognoverunt. Tunc in hunc modum pro-
ftus inharc verba:Qu:erite regnum Dci & grcditur: Deus (inquit)qui fecit mundum,
cstera adijcientur vobis.Et per conlequcs & omnia,qu£eineo funtihiccoeli & terrse Aa.i;.24,
eft mera ftultitiaad veram fcientiam in- & cum fit Dominus,non in manu fadis teni-
tclledum atque fapientiam inquircnda ab plis habitat,nec manibus humanis colitur,
ipfis, qui eam nonnabcnt. Secunda , quod nec in diget aliquo cum ipfe dct omnibus ,

melliftui oratores Sc dolofi & fallaces fo- vica & inlpiratione omnia &c. Aufcul- &
phiftae vanique iftius mundi philofophi fint tate & obiervate(obfecro)fapientisiftiu9
lummopere evitandi & nullo modo crede- philolbphi excellencia,qui his verbis philo-
dii quippe quorum docftrina lcu vcrba funt Ibphos hofce mundanos fapiencia divina»
fupertiv:ialia &
vix probabilia,quatenus rei & per confequens philofophiam Eflentialc
veritate pro fua in ftrudura baii nihil aliud perfpicue docct^Nam per textum iftum in-
habent, quam figmentum inanc & imagi- dicat qu6d Spiritus Dei , qui eft Chriftus
,

nariu.Tertia, qu6d fit Philofophia & con- lefus templa artificialia non inhabitet, fcd
fcquenter fapicncia quiedam quseinicium , rem quam libet creata faciat fuum fandua-
fjum ducit ab invetione feu tradii.ione ho- rium,& inter omnes alias creaturas ipliim
minum & fecundum elemcnta huj us mun- homine templum fuum carncum facit per
di &
non lecundum Chriftum, acque idc6 fuperexcellenciam , ur in exdem contextu
omni conatu h verisChriftianis evitanda ac quod idem fpi-
liquet, atque ide6 affirmar,
propulfanda vel falce non tanca fyncencatc fandus dctomnicreatura:
ritus fapientia:
obfervanda, ac fi k quadam divinitatc eflet vitain,& inlpirarione omnia. Quarc fi &
deccelis in terram emiflIIi.Quirra,qu6d il- omni rei tunc nulla reftat res in inundo,
laficphilolbphia fyncera, per conleques & quj non animatur ab eo,quippe liiam vita,
fapientia vera , qux
fecundum Chrilti
eft rcipirationc &
exiftentiam ab in ifta di- &
natura,quippe in quo omnis perfeda fcien- vinafapientiahauriens,&proptcrirtamra-
-Jr r J J- • 1 • > 1011.1.4.!?,
tia& cognitionis atque fapientis Thefauri tione h fcripturis Lapis haud immcrito di-
funtfiti: atqueiftadodrinafabricatur non dicatur Angularis, quatenus fcilicet fuper
juxta hominum dodrina feu traditiones, ipfa &
in ipiaomnis creaturi^ fabrica con-

ncc fccundum mundi elementa , quseft fiftit,ciqucradicaliterinnicitur.Quareevi- Tim 6.i^

tcrrena animalis , j^iabolica , & contradi- des eft,qu6d ipfe folus fit mundi Iux,in qua r.cor ij.aji.
,, .7,1 ' •,- r-•
/^L
ColoU.I.IO. •

cens veritati ; fed fecundum eara , quce ^ eft vita ula,qu^ vivificat omnia ; Et qui ett i.coi. la.i-io
Deo, PatreLuminum defcendit, uti ab A omnia in omnibus: In ipfo condita lunt u-
1« )b.3.i;. poftolo lacobo docemur-Super huj us ergo niverfa in ccclis & in terris vifibilia & invi-
fapientis humanse feu mundana: bafes ere- fibiIia,omnia per & in ipfo creata funr»
ipfii

d:a eft(uti diximus)ea fapientia Grscorum Et ipfc eft ante omnes & omnia in ipfo
(quxcft prxcipua philofophia: Chrilliana conltant lUe implet omnia, operatur ora-
:

hodicrno die columna) Hocquepro- nia in omnibus.Nonne videtur etiam Salo-

Ero
ari videtur in eo ; primum , quia Apofto- mon huic rei aftipulari, dum alferit, Spiri-
lusPaulus ncgat ipfam efle veram philofo- tum Dei incorruptibilem inctfe omni rei? sap.i^d.

phiam, quatenus fuper Lapide Angularcm ProcTdit autcm Apoftolus in iftiufmodi

Chriftum lefum non xditicatur : cjuemad' orationis filo Fecitque (ait)exunoomne
:

modumcxfermonibusejus,phiIoibphisAt- genus humanum inhabitare fuper univer- ^^-^7'^^

heiiiefibus prolatis.liquido llttiscxplicatur. lam facicm terrze,dcfiniens ftatuta tempo-
Nam quando fcdse Epicursoru & ftoico- ra, &
terminos habitationis coru, qusrere
rum colloquium cum co habuiffcnt (poft- Deum 5 fi fortc attradent eum ,aut inve-
niant quamvis non longc lit ab unoquo-
Sam rationibus divins philofophiaeipfos :

Idololatria& deorum falforu atqueig- que noltrum: in ipfo "enim vivimus, move-
notorum vcneratione difiuafiflct ipfisque , &
mur fumus ficut quidam vcftrorum
: &
fapientia: vcra: lefu Chrifii Icges,futuram- poetarum dixerunt &c. En ecce admi- &
que a mortuis refurredionem prxdicalTer, rabilem Lapidis divini iftius virtutem&
B 2 ftupendaS
 e

SECTIONIS PRIM>€ LIB.II.

(^upendiis illius in creaturis operationcs! Et pcr confcqucns omne in omni.Quod cbm
nota quod lcmpcr inpotcftatehominis ita fitjapertis vidcre licct oculis, quam lon-
,

cft, ut iplius inouifitione , pulfiitione & gc k vcritate Pliilofophia illa Grscanica

polTit :id luam ralutcm acquiri. Hic eft in- diftcc ; atquc hac de caufa minime'a pijs
& incxplicabile ver£e Philofophis
effiibilc Chriftianis cft illa amplcdenda, fed potius
fubjccflum & fummum verorum philofo-
,
injEternum relegandaexilium: ciimkfa-
phorum bonum quod tantis laudibus a
,
cris fcripturis via magis rcdta , completa

veteri & novo Tcftamentis exaltatur & & perfcda ad fapicntis xtemz myfteria
ebuccinatur. Quarc non inconfultc dixit dignofcenda vereque philofophiae arcana
Cloff.^.J.
inloco prffdidtoApoftoIus : InChrifto invcftiganda , delineatur. Deniquein eo

omncs Thefauri fcientix &

fapicntix funt patct , quod Graecorum Philofopnia atquc
abfconditi &'c: Qiiibus infcrre vidctur A- ideo raundana five humana illa fapientia,
poftolus,qu6d nullafit vera philofophia, fuper quam ftruitur talis philofophia fic

quxnon habet fpiritualcm iftam fundatio- terrcna, animaiis& diabolica,& fapientia:

ncm,nimirum lefum Chriftum , in quo cft
plcnitudo , diviniratis corporaliter , qui
dt capuc tam Angelica: &
fupcrioris Na-
turar , quam Crcaturarum inferiorumi
& philofophiae verae contradicat, atque ob
& iftam rationem necelTeeft ,qu6d fit falfa
& fpura in fequcntibus aperte demon-
& ftrabitur.

CAPVT. II,

In quo, qaid fitfapientui humana , ^ quis homo animalis-^ ac

repione, quidSapientia divtna, C? quis hemofpi^
titualis, enucleati difcutitur.

priusquam ulterius in hoc noftro riarum rerum fenfibilium five prKfentium

SEd five ablencium imprefTionem recipic, ex &
difcurfu progrcdiamur, opera: crit pre-
tium,ut mundoinprimis ortus feu originis varijs rerum fenfibiiium rcalium fpecie-
tam fipicntije humana: five mundanae & bus fimilcs laborat fpccics in conccptu
hominis animalis ( de quibus fcripturs producere &
excrahere , Ec (cum ulcra re-
plurimus in locis)quim illius divinae atquc rum nacuralium , fenficivarum, fubftan- &
hominis ipiritualis rationem aperiamus. tiarum corporearum cognicionem cranl^
Scicndum cft ergo quod fuprcma fapien-
, cendere non poflic)impofribilc(inquam)
tiafitipfius anima: guftus , intelligentia eft, quin anims feuincclligencixnocioncs
ejus vifio , mcnsejus oculus, ratioejus cales lenfibiles rcpriefencec , quas objeda
alpcdus, atquc ipfa ratiocinacio objefti in ejus (pecialiaeiafiignanc : Hincergoev^-
quifitio , ut , nbi intelligentia non accipiat nic, quod animus fcu incelligencia in per0-
guftum feulaporem liium primarium i piendo redc &
juftc res quaflibccincelli-
,

'iapicntia luprema,ibi fa:picule in fuo judi- gibiles cognofcendo &

difcerncndo deci-
cio falli atque decipi folet, nec eft fatis , ut picuciidque e6 prsfertim magis quo phan-
habcat mcntcm pro oculo , cujusadufit tafia ad conccptum aliquem alicujus rci

viiio , quippc quse verlatur tam in infcrio- intelligibilcs imaginarium,arcbus quibuf-

rum, quam in Iliperiorum intuitu : Sed ne- dam lcnfibilibus extrahere acquc clicerc
ccire cit, ut reda judicium ;i fapiencia pro- conacur : Nam in Cali adione incclligencia
ccdac. Eft ergo inrelligencia illa animae fa- feu animus(ad moduin ab ipfa phancafia fc-
cultas leu potcftas,quanomopercipic,cog- dudus)facillimecirca calem rcm in difcer-
nofcic & difcernic rcs omnes incelligibilcs: nendo & pcrcipiendo decipi queac:quace^
Acqueintelligcredcbcmus , quodvifioif- nus res illa incelligibilis fic ipiricualis ac fu-
. ciuli-nodiHattnbusmodis , nimirum vel pernacuralis , & per confcquens circulum
pcr afTiftcntiam fcnfuum cxceriorum & capacicacis humansc racionis exccdic : Ver-
cunc vcrliicur mcdiance phanCafia circa bigraCia,cummenciohomini nacuralifive
corpora lcnfibilia, qusfolcncquandoque, animah fiac de Dco Excrcicuum , cunc efH-
imo vero plcrunquc, hominis nacuralis in- gies ftatim in fpiricu cjus phantattico alicu-
tcUcdum arquc racionemdirigcre& affif- jus fcnfibilis&corporciPoCencacus , feu
terc : vcl pcr folum phancafia: ipiricum, Sc Imperacoriseminentisfuisprincipibusmu-
tunc verliitur circa corporum &
fpiricuali- nitusdepingitur. Porro fi SpiritumSan-
umfimulacraimaginaria :acquein amba. dum arguere velit , impreflionem coluni-
bus iftis vidcdi fpeciebus incellecflus facilc baevcllinguasardentcsfiflas & hujusmo-
corumpacur,& racionc phancafix mediace dialiaprxleferct. Etiamfi feraphin no-
qua cognicio rerum corporaliu inCelligibi- minemus , ipfc cwm fcx alis concadus ia
lium conducicur & ofterturrarioni.actan- fpiricu phancaftico apparebic , uc & Ange-
de inrclledlui i-fcduci queac: Nam impof- lus igncus &
alacusin eo vidcbitur , dia- &
fibile cft , quin phancalia (cum fic inccrior bolus cornutus , pcdibusfifli5& in cffigie
iiiculcas fenficiva,qux ptofundam in fe va- terribili &
more phantaftico lu eoprarlcn-
tftbitur
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.7.
tabitur &c: At fi immediatc a fefibus in fpi- niam ipfum ferrum candcns aquam in
ricum phantalticum vcniat ico, tunc etiam projcdum calia murmura & ftrepicusfa-
objccl;um tale vilioncm incellcdualcm cere animadvercunc &c.Quare evides cft,
fallit. Exempli gratia : Baculus redusin quod duabus iftiusmodi in phancafia vifio-
aquapofitus, apparcbitvifui curvus , <Sc nibus nimirum a fcnfibiUbus fcnfuura
,

morccali- Dc pingctur in fpiricu phanta- corporeis & abimaginibus fpiricualibusin

ftico- Arborcs, civicates , monccs vidc- & ipia imprelfis , ucacur ille hominis animalis

buntur navigancibus movcri:Poftis vel co- animus fcu incelHgcncia , qux inccriora &
lumna apparcbit phantafia:, nodurno tcm- centraHa, hoc cft , iliperiora & divina , ve-
pore homo : fimiiicer audicui fonus bom- raque negligendo adexccriora& fupcrfi-
bardae, uc &
ipfiuspulverisacCcnfilplcn- cialia intuendapenicuscft addidta: Vnde

dor pro tonitru &

fulgurc habcbuntur feqHitur , qu6d ejus raciocinatio larpiculc
imaginacioni uc&ululacus fclis pro cla-
: circa objecta,qu2 inquiric, faliacur, ica^ UE
inore puerili &c:Porro qtiam phancafia re- pia;rumque vix probabilia pro vcris acci-
prxfencacfalfiifimulachra tamin fomno piac: quoniam nociones,quas a' lcnfibilium
quam vigiHjs pcr fe,uri in dcHrio vcl phrc- j
in phancafia impreffionibus inquiiic,incer
nitide vel mania correpcis videre hccc: tx lunt.-quavenus imagines cam prarfcnciu,
Imb vero & quandoque fingic ea, qu:e nec quam prxccricorum tSc fucurorumin ejus
unquam fucrunt , funt auc erunc. Hinc Ipiritu morc imaginario dclincaca majorc

eciameft , quod tot errores irrcpferint in cx parce funcfidta: & imaginarix, cales ni-
mundum, quibushominis animaHs fenfus mirum apparcnccs, quales rei vcricacc non
atque intcllccftusfoHsfimilicudinibus ve- func.Hujulmodi cft igicur hominis nacura-
ritacis loco ipfius reaHs vericacis duftus & lisfivc animaHs condicio;hujufmodi (in-

mera probabiiitate innitens dicipicur & in quam j liipiencje humanre leu mundanx ra-
femicam concrariam feducitur , nihilque dix acque fundamencum,quippc cujusani-
inteUigere videtur , prxrerquam corpora, mus non incelligit five incuecur oculis
qus a lcnfu phantaftico ofteruntur: vclin fpiricuaHbus &
a lapiccia; guitu inftructus,
Spirituphantafiae mere imaginario perfe quorum eft ea relpicere , qua: ncc corpora
ereantur, Hinc orta eft fapientia illa mun- nec corporum forma^habenc , cujufmodi
danaleu humana &confequenrerphilofo- liintDcus,Mens,Verbum,Sapicntia, ,Iufti-
phia illa Ethnicorum vana, qus ex traditi- tia,Vericas &
ellencialcs anima- aftcdioncs ucoh-}. tu
one hominum &leLundum elemenra ["lu- bona;- Dehujufmodiergo liipicncia incen-
jusmundi & non fecundumlefumChri- dit Apoltolus, ubi air. Quod lapicncia.quse
Itum veramfapientiam ab Apoftolofpeci- eltdcinfrafit ccrrena , animalis& Dia-
j ^0? ^

ficacam proceffit.Ex iftiusmodi vifione in- bolica- Vndeliquct, quodhomoanimalis

tclligenci3Efallai.i , iniagmantur&Ibmni- non poffit (juxca divipauli lcnccciam)pcr-
anc peripateticicum fuo principcElemen- cipcrcca , qua; funcdc Spiricu Dci ,quippc
torum terr«, aqus &c : ccclorum , Aitro- cui lunc illa itulcia j ncc poffibile eft , uc ab
rum acqueipfiusmundi KCernitacem for- , coulbmodoincclligancur , uc pocequK
tuna^ hnxerunt in mundo Dominium,deu Ipiricualicer lijncdiicerncnda. Ac Ipiricua-,
neceffitace ad generacione, corrupcio- & lis icrum lccrccio non clt nacunilc lird lii-

nc agcre dicunt,loquuncur de Vacuo,quod
in lubftantia mundana poffintimagmari,
Iphasras ccclcites credunc cfiemoturapto
& violcnco primi mobilis vetftas: Meceoia
a furnis & vaporibus a terra & aquis eleva-
tis ficri, & per antipcriltafin invice coacer-
vari,eofque ab atcradtiva vi folis , Aitroru
&c: in alcum fublimariexiftimant:TerrK
motum fingunc , a vencis cerrs vifccribus
inclufis caulari volunt fonccs a vaporibus
, fallibilisomnium rcrum nocio,ipia nec fal-'
tcrra venis condcnfacis gencrari : Nubes
pcr naturalc fidci opus, quacenus non a no-
tionibus lenfibilibus , lcd a cognicionc lil-
pernaturali Ipiricualiccr inanimam illumi-
nacam infufa alTurgic
Ac vero e rcgione in ccrcia intclligcntia:
animx vifionis fpccie ,in quaipla mentis-
acie, inferiora negligcdo rcjpcctum fuum
ad fuprcmam fapicnciam divific.qua; clt e-
jus gultus & alma nucrix, in qua Iica ctt in-
li , auc dcludi vel lcduci potclt acque pei; ,

ab ipfis in alcum elevacis &

mediante Anti-
pcriftafi infpiflfatis procreari:Hocque ideo
a fenfu colligunc &
in phanCafis (piricu
imprimuncquoniam oblervancin deltil-
lacionibus vapores exolla vcl cucurbica in
fummicacem Alembici afcendences.in guc-
tas excrcfcere &coagulari. Porrovencos
ab exhalacionibus h terra afcendencibus
ab eorum repercuffionibus ab alijs defcen-
dencibus fieri aiTerunc , quoniamfumum
liquorum vel carbonum accenforum in iiao
'afccnfu h vcnco in aerc defccndcnce lacera-
liccr pclli obfervanr. Tonicrua cciam abig-
ittam vifioncm;, qcx res incuccur, quae nec
corporca: func , nec corporum formas ha-
bcnc , (quas iLipcrius recenfuimus ) porclt
animus lcu incclligencia ad veram anima?
agnicionem pcrvenire, &nullomodoper
priorcs vidclicec fcnliis imaginaciones, &
quaccnus ha: pocius fallunt animum, fa^ &
& ciunt, quod ubi illa vidcantur, qua: rcvera
non funt. Pcr rcccflum igitur a lcnfibus &
corporum fimulacris adlui iplius&Dei,
cjulquelapicncixatqucangclorumcogni-
tioncm pertingcre lolct , homo intcrnus
fcu fpiritualis rcccdendo (inquam) afen-
;

nis in aqua murmure fieri exiftimant, quo- libus j animumque fuum ;{ mulcicudine
B 3 unicancm
 SECTIONIS PRIM^ I.IB. II.

njiitntcm veiTus difl:rahcndo,hoc cft,i-cvo- lcgatis pcr inftindum Spiritus San5:i mun-
candoradiosfuos cxtrinfccus diflicrfosad dorevclata Eilquein omnibusPhilofo^
:

fccofquc in fe retinedo: Nam fcnfibus im- phix mundanK &

ab hominibus animali-
pcdituranimaneccrncrefcipfam crca- & bus tradita; contradidoria. Agnofcit enim
turam valcat-Sicrgoanimaverfatur circa hxc vera PhilofophiajDeum tlTc purum &
Dcum,tunc cxultat gaudet in fuo bono, & incomprchenfibilcm fpiritum in phantafias
quippcquodbonum anim^ eft Deus At ••
marginibus minimc comprchcnfum , nec
livcrliuur circamundana, tunc J^tari vide- non & verbum ejus ac sternam ipiius fa-
bitur in cxterioribus & in hono carnis: Ai- picntiam.Angclos facitSpiritus divinonu-
ccndcrc autcm ad D«um , hoc eft , guftare mini atqucetiam Da:moncs infervicntes,
dc luprcma fapicntia,cftintrarein fe ipfum ab intellcdu hominis naturalis minimein
&- ad intima fui pcnctrarE. Qui crgoita in fua dlentia concipiendos, multo magisef-
alrum fpcculatur , ut tranfccn^at ic ipfum, fentialiter in ejus phantafia , pro ut revera
& dc fuprcma fipicntia fiipiat ,ille vcrc ad cxiftunt defcribendos. Fatcturetiam con-
Dcum afccndit. H^'cergo eft vitaanim? tra Ethnicorum lcges, mundum & confe-
& cordis hominis , dum Dcum fuum con- fcquenterterram , aquam& cjeteraelee-
templatur:Nam qui vivit in Deo, ille fuum ta,atque ccclum,ftellas , & cxtera in mun-
quafi clVe coonofcit,cire ipfum Dcu Dei & do kdivino vcrbo creatas : &per
fuiiTc
Vcrbu VndeaitMercuriusTrifmcgiftus:
:
confequens non ab xterno (ut ipfi falfo o-
crcdc quod in tc vidit & audit Vcrbu Dei: Fortunam Pcripatetiam in mun-
pinantur)
EtEuangelifta: Inverbocratvita , &illa do locum nullumhabefe concludit, neque
Ioh,I.
vita lux hominum Et alibi: Voscftis Tem- agendi necellitatem Deo imponit , fed ip-
plum Spiritus landi membra Chritti. & fum fecundum voluntatem fuam in hoc
O quam nohilis cxiftit fpiritus ille , qui ve- mundo operari teftatur. Dc vacuitate fub-
ra; lapientis guftu dudus oculis fpirituali- ftantiae mundana:non loquitur , fed men-
bus percipit cxluce Sc vita creatu efle:
, ic tionemfacit deinanitate feuabfentiaSpi-
Nani fpiritus dcprehendcns fe ipfum exvi- omnia informantis, cujus prse-
ritus divini
ta &
luce compofitum ad vitam rurfus & fentia omnia dicuntur plena. Ccclos in
lucem tranfcendct. Hac igitur ratione ani- aterna &
non primi mobilis coadione
ma leipfam tranfcendens fepro libituad mediante fapientia converfi afTcrunt: Me-
infcriora & fupcriora delatat & ad cognof- teora non e fumis &
vaporibus fieri, fed ex
fcndum Sz contcplandum Dcum fupra (e, xfflatu divino ex ccclo quod cft ejus arca
,

feipfum in fci & angclos juxta fe & quic- , thefauraria, produci narrant, idque finc ul-
quidcccli ambitu continctur: infra fe divi- la aut folis aut
Itellarum attradione: quip-
nitusilluminatur-Tunc ipla in hac fua con- pe quarum proprietas,non attrahere fcd
cft
ditionc mediante fenfu,corpora fine errore difcutcrc potius. Terrar motus kpoteftate
l'pcculatur ^ imaginatione corporum fimi- occultaangelica&nonaventis terr^ in-
litudincs.ratione eorum naturasiintelled\u clulis caufari volunt ; Nubcs non a vapori-
fpiritum crcatum & intclligentiaillum in- bus, led aiiris condenfatione , mcdiante fa-
crcatum : Nam difccrncre potcft intelli- pientise adu produci ftatuunt Ventos ex :

gcntia poft fumma: fapicntix guftum in- thefauris Dei dcrivari &
non ab cxhalatio-
tcr verum &
falfum quando fenfus infor- ,
nibus imaginarijs generariajunt: Tonitm
mat imaginationem imaginatio ratio- & non ex nubium & cxhalationum coUifionc
nem, &
exindefliciatfcicntiam illam,qux oriri fcribunt : Cum fit vox Ichovse : Nec
prudentia dicitur (^uttum poftca rationcm procedunt fulgura ex exhalationum accen-
inltruat divina prxfcntia ac flipicntia ve- lione , fed ex ore &
throno Dei. Atque ita
rum producat- Atque hxc eft vera & unica in cra:tens. Rxc funt fapientix vers infti-
hominis fpiritualis mcnte ercdli vifio, & tuta facrarum literarum authorirate ftatu-
qua iilam fapientiam ipeculatur , qus dcf- minata. Vnde evidens eft, quid fit fapien-
cendit dcfuper , qua: eft Icfus Chriftus , in tia humanafeu mundana:nimirum illa,que
quo funt omnes thefaurifapietix & fcien- fitcx vifione intcUigcntis exteriori leu
tu-cabfconditi ,
quam homo animalisfive fcnfibili &
apparitionenotionum corpora-
nat uraiis comprcncnderc nequcat , fcd ip- lium feu corporum fenfibus exterioribus
,

iam(te(t:cApoftolo)pro ftultitia seftimat- fubjedorum vcl fimulacrorum in corpo-

Verba viriiitius fpiritualis funtifta. Non rum Spiritu phantafis impreflbrum,ex qua
"ipirirum hujusmundi acccpimus, fcd fpiri- ortaelt Phiiofophia humana fcu extradi"
tum, qui cx Dco cft,ut fciamus,quae k Deo tione hominum fcu ex elementis hujus
Donaca fin: nobis , quje& loquimur non , mundiparta : Etpcrconfcquens quid fic
indoclis huinana: fapicntia: vcrbis jfedin homo animalis fcu naturalis , facilim.u eric
dodrina fpiritus , fpiritualibus fpiritualia ex iftis difcutcre: Videlicet intelligetia,cu-
comparantes Animaliscnimliomonon
: ius ultcrius,quhm ad res mundanas fenfibi-
I.Cor.2.I2. pcrcipit ca, qu.x funt Spiritus Dci : ftultitia les & phantafticas percipere nequitiQuip-
13-
enim clt illi , & non potclt intelligcre &c. pe cui de fapictia iuprcma guftare vel me-
Supcr illam igitur fapicntiam cft^philofo- tisacicm ad Spiritualcs ideales verbf &
j-hia vcra Moyfaica fundata , Ji viris fpiri- divini notioncs convertere ncfcit:Similiter
tualibu? &
thco didadis in Biblijs facris al- ^ regione ex iftis coUigcrs fas eft quid fic
vsra
 DE PHILOSOPHIA MOYSAYCA. FoI.S.

vcra fapientia ,nimirum illa>qus dcfccndit ubique in fcripturis funt intellci^a , in ipfo
abalto^PatreLuminum,vidclicet,qua:ab etiam microcofmo funt intelligenda : Vt
intelligentia five animo cft orta qox infe- ,
cnim terra, aqua , aer , ignis , JEthcr fpi- &
ritus cmpyreus, intelledus ,ratio,mens,
riora & icnfibilia negligedo intuitu luum
fixum ad fuperiora habct, hoceft, corpora fapientia,vcrbum & Deus in microcofmo
comprehenduntur ita etiam ifta omnia
Sc eorum fimulachra refpuedo, in ea lumi-
••

nis fui aciem flcdtit , qua: nec corpora nec proportionalirer ita in microcofmo com-
corporum fimilitudines funt , fed nud^ at- prehenduntur,ut nonfintabillisin micro-
que intallibilis veritatis idese Nam fi ad • cofmo magis , quam radij Solares k foledi-
verbi feu fapientix fuprcma: feu Chrifti vifa. Veriim,uteft in naturahumana quan-

fpiritualis exiftcntiam vifus fui aciem fi- doque ad mundi inferiora refpicere , quod
dentcr dirigat , ibi illum , qui eft omnia in eftnominis animalis five naturalis munus
omnibusinvcniet, &
confequcnter omnia & nonnunquam adfuperiora verterefuse
in eo, qui eft omnia fine fallacia aut decep- contemplationis aciem , quodcfthominis
tione fpeculabitur; Nam cujus Spiritus uni- fpiritualis affcdio Ita redditur quidem :

cusetl: Chrifto, ejus fpiritus unuseritfa- homo in genere pronior vel ad fapicntiara
ftusin ipfo,&per confequens omnia ci humanam ; &
confequenter ad philofo»
fmedubitationis aleafcircnon eritdiffici phiam mundanam inveniendam & fingen-
le : Nec tibi Ledori hoc videatur mirum, dam qujeeft falfa , ur pote ftultitia
, ina- &
cum omnia in mundo majore fecundum nitas coram Deo j vel ad illam divinam in
proportionem debitam in microcofmo re- utroque mundo euangelizandam &rtatu-
tineantur : Nec equidemeft ea incrcata di- minandam qux cft jufta & acceptabilis
,

vinitas, qua: & omnia in mundo

mundum apud Deum. His igitur cum diligcntia
iniplet , hominemque centraliter & per ir- confideratis ,ur omnis fcrupulus ab hujus
racliationem k centro totum occupat ab mundi literarijs in philofophi^ hujuice
invicem'divifa Quare certum e{t,qu6d
•• noftraeinquifitione dcmatur , in hunc mo-
ea, qux de Deo, Verbo, ^terna fapientia, dum progrediemur.
luftitia, Virtute, &
alijs in microcofmo

CAPVT. III.

In quo veree fapientiie C? plnlofophice origo ac ejfentiah

principtum explicatur , naturaque (3 pote^
jtasipfius reaiiter-.idquepaU'
cis detegitur.

'Tmethodicc in hoc noftro negocio quam quicquam faceret , i principio , ab Prov.s.is»

Vi proccdamus , rcftat
philofophixque elTentia-
f)riori Sapientiae
jam , ut in luco sterno ordinataeft- Concepta erat,ciim
nondum erant abyffi. Et Syriacus aic Sa- :
Eccld^i^^j.
sap.^.iOi

is originem, fontem ac lcaturiginem cum pientia k Deo profeda eft prior omni- &
diligentia exliterarum facrarum teftimo- um eft creata. Atque iterum Ex ore al- :

nijs perquiramus ; definitionem naturam- tiffimi primo genita ante omnenl

prodij
que ipfi maxime convenientem tum poftek creaturam, Et Salomon Sapientia co:Iitus :

majorecum facilitatecxprimanus^Dcinde mictitur de fandis coelis , ut mccum fit &

oftendamus qu6d fit reale non modo phi-
, mecum laboret, Et alibi tempus eledionis,
lofophise vcrscumScientijs ex eadepen- ipfius modum exaltationis, & viam fepara-
dentibus fundamentum ; fed etiam myfte- tionis veritatis ipfius a falfitate feu figmen- 55^,(5.24.
riorum arcanorum omnium abdito-
five to, in hispaucis , fed.plane aureis enucleat
rum im6 vero rcrum cundarum , t m
; Salomon Sapicntiam Dei ab initio nativi-
;

prsteritarum, quam futurarum revelarrix tatisinvcfrigabo ponam inlucem,nec &

atque detcdrix. Ad originem autem hujus pr^ceribo veritatem &c Hifce quidem :

fapientise facrofandx quod fpedat , tcfti- locis & maltis

(quos brevitatis gra-
alijs
&
monio confenili pagina: facrse probabo, tia omittam) patet,qu6d fapientia , ex
quod ilHus fonsfit ipfcDeus, qui eftLu- qua dcpendct vcra cflrentiales philofo- &
Saruch.i.
niinisPatcr: Vndepatct,qu6dfitlapicnti£E phia , fiti omnium puriffima & fimpli-
Daniei2.2i. mundans omnino oppofita,quippe qua ciffima quatenus initium fuum h Patre
,
•
eftterrena & animalis.Hinc Apoltolus: fa- luminum ducit uti etiam expreffe nos do-
pientia: & inventor Deus eft &
dacor : ali- cetD.Iacobus.
bi : & fortitudo Domini funt. Et
fapientia SequiturjamjUt : Quid fit Sapientia
lob.i2.i2.
Iob:Sapicntia in antiquiseft & in multo ifta , &quomodo a Divinitate fitparta,
riovcrb.2,6. tcmporc prudentia. Et vir fapiens- Sapicn- fecundum didi Sapientis mcntem expli-'
riamdat dominus,ex ore ejus prudentia cpmus Sapientia inquit ) eft vapor vir^
: (

& fcientia. Et alibi Sapientiam poflidct tutis Dei & candor Lucis asternx fpecu- & '^' ''•^^•^*

Dcusinprincipio viarum furarum , antc- lum fine macula Dei Majeftatis imago &
B 4 JDsnitatij
 SECTIONIS P RIM^LIB. II.
bonltatisillius.Et Apoftolus: Chriftaseft i ftatuebatambituminfuperficieabyfG:cura <

cffblgentia gloris & charader perfonce i fortificarct fupcriores nubcs lupernc:quan-

Ktb.1.3. Dei.quifuftinetoinniaverbofuopotcnti: > do roborabat fontes aby fTi : Cum ftatueret
Quibus difcernere qucamus,quam imma- fundamenta terrse , erat fapientia apud
nis fit diffcrentiainter falfam feu munda- eum cuncta componens &c Quo fermo- :

'nam Sc fapientiam terrcnam Ethnicorum. nistilo,primum antiquitatcm iltius fapien-

atqueillamveram , f^nccram eircntia- & tiasfacrofands depingic tum poftea &
Icm cujusradixcftDcus , quatcnusejus
, docet , iplam fuifi"c cceli terrie , con- & &
fons eft verbum feu vox Patris luminum. fequenter cujufiibet reicrcatx , five fit invi-
Ecdef.i.d.
Sapientije fons(ait textus)eft verbum in ex- fibilis , five vifibilis compofitrix. Hoc
celsis : & ingreirus illius mandata xterna. totum cum fenfu &
opinione philofo-
Exiftis igiturluculentcr fatis vere fapicnti- phi facri Moyfis convenit, ucpote qui
busliquet , quid fit fapicntia illaaterna. agnofi.it inprimoordine , Abyfiumfijifte
lam verooperam dabo, ut mirabiles ipfius fineforma. In fecundo narrat , materiam
hujus abyfTi fuifle informem atquc inanem
'

virtutis operationefque catholicas vobis

ta univcrlaliter quam particulariter dete- i
prsefentia iltius Spiritus divini^Elohim Ru-
gam , quibus agit&opcraturper totam
j
ach univerfaliter fuifle informatam & a-
machinam mundi inquecreaturisejufde: quarum nomine infignitam: In ferie tertia
Obirtametiam rationemdicluseftChrif- oitendit,quomodo operationc & adu ifti-
tus (qui eft vera Sapkntia) fuftinereomnia usSpiritusDivini&ellentialis five Vocis
Hcb.1.3-
vcrbo virtucis ihx. Veriim hsc omnipo- fcuVerbi FIAT ab omnipotcntcprolati,
tens ipsius potcntia in fuperomniaper & eificacifTimailla creaturaLux.quafi forma
exccllentia hifce Philofophi Theofophi & creata,eilet ab originc in aquarum maiTam
Pauli verbisenucleatur. Chriftus (inquit) produdta Quarioioco docct, quod fpaoy-
eftimago Dei invifibilis , primogenitus ricafecunda vice edici vircuce,aqujefupe-
omnis creaturs: Quoniam in ipfo condita riorespcr interpofitioijeui firmamenti ab
funt univerfa in ca-iis & in terra , vifibilia intcrionbus cilent divila: , atque itaper fe-
& invifibilia^ five Throni five Dominatio- cundu FIAi (tacuci iunt cceh, queadmo-
nes; five Principatus, five Poteftates , om- dum illo ipfo Dei vcrbo t^ rcia ferie emiflic
nia per ipfum & in ipfo creatafunt ,& ipfe aqua^infenoresinElementa cflcnt difpo-
omnes & omnia in iplb conftant.
eft ante (ics Velpotiusunicummundiinfcrioiis
:

etc:Qus Apoftoli Doftrina admodum a- Elementum aqucum quadrifarie , feu in

lienafiveextranea Academicis procul illis quadruplicem vcntorum nacu-
fpiritus fcu
dubio videbitur,qui PhilofophiseEthnico- ram alceracum , quas naturas in uno co-
rum rudimentisnimium confidunt,quippe demqueelemento feu Spiritu aquco fic al-
qus fapientiam nullam talem , nimirum teratasEthniciEIcmentadicticarunc:Non-
cceleltem five Dei verbum, nec quod me- ne vidctur pfaltes hoc idcm hifcc verbis rfii.^^.s.

diante eo calum , terra & Incelligenca: paucis aflevcrare ? Verbo (aic) Dominifir-
Angelica: fint creata;, agnovit, aut quod in mati funt ca-Ii &
fpiritu aboreejus omnis

eo & per illud cunda fuerunt & aa huc iii virtuseorum ? Atque iterum In lapientia :

fuoftatu exiftunt: Sednobis prse fupponit omnia fecilti. Et D- Petrus Cceli eranc :
2.?eJ.^?!f'*'
permultas naturas efficientes fubalternas prius &
terra cx aqua &
in aqua exiitentcs '• 1°'"° '•

nimirum illasintelligentiarum jftellarumj Verbo Dci- fimiliter D. lohannes Ab eo :

elcmencorum , meteororum fimilium, & omnia fun t fada &

fine eo fadum erat n i-
quas volunt operari omnia tam lupenus hil Mundus nimirum ab ipfo fpiritu lumi-
:

quam infcrius ex femet ipfis : & mundum nolbfaduseft&mundusnon novic eum.

(tatuunt elle xtcrnu, hoc eft,finc principio Et Salomon: Sapientia Deus fundavit cce-
& tine : cum c regione vera Sc facra ifta los,ftabiIivit terram
prudcntia^Denique
in f 10^,3.19.

Philofophia doceamur, quud Deus omnia tota harmonia pagins

lacra: (quara hocin
verbo feu Sapientia fua creaveric,quod ipfe loco recitare longum nimis forct ) boc
opereturomnia in omnibus , &quodfit idem expreffe videcur confirmare , videli-
omnia in omnibus : Nam textus prsdidus cet,quod rei cujuscunque natura- five con-
quod omnia in ipfo conftanr.
exprefle ait ,
ditionisciretfacta, dilpofira,& completa,
coioir.2.
Sedad propofitum:Pra;cedens antiquitate per,& mcdiante virtucc.live emanacionem
& virtutcm hujus fapientis textus videtur iltam divinam, qux elt divinus illc adus,

rrov.8.22. confirraarehoc.-Sapientia(inquit) pofGde- cujus radix clt verbum : Ex ipfo (aitdivus

bac lehova Principio vis luaeante operam Paulus)per ipfum & in iplb funtcrrinia:
fua ante ullu tcpus anteullum fecuIia;Cum Sedquoniam nonnulli(fat lcio) hujus inun-
nullxeirentabyffi , edita erat cum nulli •• direplicabunt , quod etiarafi fit verum,
,

ellent fontes, abundantes aquis.-ante mon-
tes fundati ellent.-cum nondum feceratle-
hova terram Cum aptaret ccelos ibi crat:
; fum immediate agere & eflentialiter ex-
Cum ftatuerctambicumin fuperficie abyf-
ii :
cum fortificaret fuperiores
nc:Quando roborabat fontes abyfTi-quan-
doponebatmariftatutum fuum
quod Deus divino fuo fpiritu fineverbo
creaverit omnia , tamennon fequiturip-
iltcre in requalibet: verum poftquam fpiri-
nubcs fuper. tus iftexternxfapicnti^c creaturs cuilibet
virtucem increationepcculiiircm aflignaf-
: Quando feti tunc refbtjUt creatura agat per fe, hoc
cfr.
 DE PHILOSOiPHIA MOYSAICA. F0I.9.
ffat, utCTCaturaagacpci-fe,hoccft,iibcro |
Salomon) eft vapor virtutis Dei&fjnce
quodam arbitrio fcu voluncatc propria, j
rusfluxusa gloria Omnipotcntis & Iplen
qucedividitur abiblutc& diftinguitur pla- I dor a luce an:crna &c. Quidr An virtiitcm
ncab immcdiato adu Divinitatis- Hifcc vel fplcndorcm iftum a lucc a-tcrna proce-
fibi malcconftantibus , juxta fundatas no- dcntem dicemos accidens ciim fit fpiricus ,

ftras in Divinitatc rcgulas livc canones fapicncie (andus, ut fatctur (apiais } Ilinc
rcfpondco, quodelTcntiadivinnfcindivi- ctia divus Paulus loco antca citatoIn ipfo ••

'^-
dua Qipre evidcnscft , quod Dcusnon
••
condica funt univcrfainca-lis& in terra,
,^'|,''f
•'

folcac adum ullum cfTentialcm jcujufmo- tam vifihilia, quam invifibiliaomniainip-

di eft anima , vita fundiones cxindc dc- & fo & pcr ipfum crcata lunt & omnia conli-
pendentes cuiquam crcaturarum imparti- ftunt in iplb &c.Quibus pitct.qubd cxtra
rc , qus ab ipfius natura difcontinuari aut illum,fpiricu fic nihihEt lohannes : In vcr-
fcparariqueat, juxta a.xioma iJlud quod = bo cratvita &c. Et per conlcquens liqueC,
dcditDeus,nunquam dimifit- Atque ob quodcreatura fit continuata &anncxadi-
iftara rationcm Chrittus ,quicftxccrnus vinitati pcr vinculum divins iltius naturje,
ftpicntia; fpiritus ,dicituromnia implcre- hoc cft,per unQ &
eundc fpiri;um Vit^,qui <

Imover5(rcplicabicmundanusiftiusfecu- inelt ei: fine quo nexu,unione vcl relatione

li lapiens) qui homines a fimplici vcritatc ad invice impofTibile cft, ut creatura poffit
diftind-ionibus vanis diftrahere asrgrcdi- momenro cemporis exiftcre llincigitur :

tur ••
ifta prxlentia divinitatis ineftomni dicitpfalmifta Rcgius: Omncs crearursin Tfai.134.24.
rci virtualirer &
non cirentialiter fcu fub- tecxpcdarione habent,ut dcsefcamipfis *"^^

ftantialitcr. Cui cgo libenter fcirc vehm

• in temporcfuo Tcdanteipfis, colligunti
:

(diftinclioncs cjusmodi academicas pro apcrientc manum

tua fariuntur bono: Abf-
nihilo exiftimans) Nam D.Paulus mandat condentcfacicm tuam conturbancur, rcci-
Timotheo fi quis , ait doceat do(ftrinam
; , picnte fpiritum corum expirant,Emittcnte
aliam &
non accedac ad fermones fanos fpiritum tuum, rccreancur bono &c. Quo
Domini noftri Icfus Chrifti Sc ad dodri- videre liceat,qu6d fit adns iftius lapicntiae
nam limoris Dei is eft qui fe extollit Sc
, , , iminediatus , qui facir crcaturam viverc&
cum nihil fciat , fed infirmus cft circa dif- exiltcre , & quod fit ca , qu^ operatur om-
putarionem & quxftionem verborum cx ,
nia ••
Nam fcriptura: te(i:ancur quod Dcus ,

quibusric invidia & contentio & maledi- vivificatomnia.-Ec qubd in co vivimus,

centia & fufpitio mala : Etattritio,filio- &
movemur fumus, non modo nos fed & ,

rum hominis quorum corrupta mcnselt,

,
etiam omnis caro in gencrc, uci ex hoc ipfb
&; deiUtuuntur veritatc putant , quid & texcu colligimus Acquc cciam cx iito Ic;bi
:

quaiftns fit revcrenria Dei.Tu autem elon- tcftimonio: Si Dcus appcncns adhominc
ga teabiftis : Libentcr (dico) vclim fcire, animafuam, fpiticum five fiacum ejus ad fe
anvirtus Dei non fitcjuscircntia,autan rccipcrec,dcficercc& expirarccoinnis caro ^^'''U-H-
una ab akcradiftinguiaut fcparari queat? fimul&homo incinere revcrcerccur&c.
Si autem refpondeat ,quod virtus divina Eccc ergo lapide Angularcm , iuper qucm
non ficeftencia , fcd accidens, procerco xdificacur omnis caro , finc quo ipfa in &
credendum cft .talcrefponfum eile crro- nihilu redigicur.Porro Propheta,Dcus dat
neum. Cum fic manifeftum atque ipfis f^acum populo, qui elt fupcr tcrram, & Ipi-
eciam ludxis gcnrilibusnotum, qubd& j
ritumcalcanribuscam&c.Qiiomodo(vos
Deus ab omni accidente fit libcr , quippe obfecro)poflibile cft,qubd iitc vir;c fpintus
qui eft elTentia omnium circntialifrima in fic in & cum omnibus prsfens , atquc idcb
fc&per fc cxiftcns , nuUi accidcnriob- clTcntialitcrin omni rc,& tamc a fua adio-
noxia.Porro ubi adus cjus eflcntialis ad- nc inmediata ceflarct & rcquicfceret, cum
eft, ibi eriam eft ejus virtus,& ubi ejus vir- fit in fc omnium vclocifTimus, maximcquc
tus, ibi pantcr adcftejuseflenria: Quod agilis & mobilis, ut a Salomonc docemur? '
Sap.;

quidcm ni efl^et , verbumDeifivcadus Qubd iltc fpiritus fit om.nibus prxfens , in

divinus, cujuscftomnia vivificarc ; om- co liquec^quatenus omnia agunt , movcn-
ncmque crcaturam rcddere agilem atque tur , &
vivuntin ipfo pcr ipfum Nam ^^^'^^- & =

mobilem, vidcrecur cflc nihil , nifi mcrum tcxtus fupcrior habet Omnia in ipfo con- ^.'rctu.^.s-.
:

accidens, imb vcrb accidens a divina ciTen- ftat.Et alibi;ip(e opcratur omnia in omni- p"/;' -'•
fbX.-i3.6. tia di vifum : quod quidcm quam forct ab- bus. Et D.Pctrus ; Cqcli tcrra confe- & & ''^'^'

furduin,radicis ipfius immortalitas arguit: queter omnia, qua: crat cx aqua confiftunt
Nam David textu prsdido habet fpiritu : VerboDei. Et Salomon Incorruptibilis :

ab ore cjus omnis virtus corum , nimirum Dci fpiricus.in eft omni rei Acque Jpiricus :

cctlorum &c^ Crcdo ncminem eflTe adeb diicipline fandus.impietterrarum orbcm.

mcntis inopcm , ut virtutcm iftam pro ac- Et plaltes.- Qub ircm a fpiritu tuo, aut
cidcncehabeat : Scquitur crgo , quod vir- qub a facic tua fugcrcm ? Si afcendcrcm
tusdivina fitidcm,quod elfcncia divina, ccclos , illic cs , aut Itratum poncrem in (c-
& per confequcns in ipfo Deo a Dco, & pulchro , cccc adcs : Si alTumcrcm alas au-
hoccft, h fpiritu divino nunquam divila. ror.x habitaturus in extremirate maris,
Scd quid plura ? Cum hoc exprelTc a fcrip*
sjn.-. 2)-. 26. ctia illuc manus tua dcduccrcr mc pic- &
turii confirmatam habcmus : Spiritus (aic hcnderet me dexcra tua : Sin autem dicc-
C :cin.
 S EC T O N ISI P R I M >£ LI B. I r.

Tcm,utiquetencbrx vclut crcpufculoob- afTignavit^ut ampliori ipfius prjefentia 5c

voluant n'ic,atque nox clUux circamc, poilefrione ca:tera animantia excellerec
tencbrajquiciem ita obtenebrare polTunt, Integrum hujus ncgocij philoibphict
quin tu pra:vidcas ; fed nox u t dies illuilrat fcopum fcriptis, oti a fcriptqris cxpreile &
&c. Quamobrcm manifeltumeil, quod aperte' recitatur , mandare nimis forctla-
fit realis ipiritus Dci & non aliqua virtus borioflim : Nam fi introfpiciamusopera
accidcncalis (uti nonnulli falfo imaginan- Moyfis , libros lofua: & ludicum lcgamus,
tur) qui impict omnia. Dc quo propbcta hiitoviam Rcgum & Chronicorum obfer-
liaias hasc Coclum eil fedcs mea tcrra
: ; vemus , Narrationem lobi auicultcmus,

Iciem.23,:4.
autem fcabcllum pedum mcorum Et le- : Pfalmos Davidis provcrbia Ecclefia-
, &
remias Ccclum : &
terram nunquid im- llen,Canticum Canticorum Sapientiam &
pleo- lam vero ut fciatis quomodo hoc ,
Salomonis perquiramus:monumenta Pro-
fiat , fcdulo verbo Davidis Regi aufculte- j
phetarum , fubjeftum Ecclefiaftici atque
rr1l.104.24.
tis velim , dicentis In iapientia omnia fe-
; MaccabtTorum fcrutemur, ac tandem, re-
cilH replcta cil terra poireiTione tua &c:
: lationes ac dida Chrifti Apoftolorum &
hoc eit, fpiritu tuo, qui implctomnia , in- cum diligentia animadvertamus ; pcrci-
EfcielT.1,10. format & in aclum reducit omnia. Vnde piemus evidcnrer , quod ifta facra iapicn-
etiam filiusSyrach: (Iipientiam fuam effu- tia, cum efifentialibus ipfius virtutibus, ac-
dit Dcus iiiper omnia opera fua&fupcr tibus & efFcdtibus in vaiba totius ram fu-
omnem carnem juxta datum iijum , Ac fi perni,quam inferni mundicaritateficba-
dixiilet, quod ipiritus lit iecundumplus fis &
fundamencum tocius dodrin^e &
v-el minus in omni re,nimirum juxta illam fcienciffi, cam in rcbus nacuralibus , quam
proportionem, quam Creatori placuit,vel fupcrnaturalibus , feu potius , qus concer-
huic iiveilli creaturxcam ailignarc.Atque nunt adus Dei in tabernaculis fuis creatis,
iilaeil ratio, qu6d Salomon inalioloco feu aqueis tcgumentis , qux ipfe vel induic
aiTent , iapientiam operari omniajjuxta vel exuit iecundum voluntatem fuam,
Sap.S.J, illud etiam Apoftoli iiipra didum : Dcus uti fcripta illa iacra ubique fere loci te-
operatur omnia in omnibus : Qu6d cum ftantur,
ita fic , quid quastb obibt quin audader , lam vero relidis generalibus ad parti-
inferamus , quod ipiritus ifte iit prsientia- cularia defcendiim , & oftendam , quomo-
]icer& ellcnrialiter ubique,&perconfe- do fit Sapientia ifta xterna ccntralis fons
qucns in omni re ? Quid plura , nonne nos & Lapis Angularis, inprimisartiumom-
docct Moy fes egrcgius lUe noilcr in phi- nium : Thcologu-e
fcilicct Mcdicinse, &
lolbpbia iacra prsccptor , qu6d ibatutis Aftronomia:, Mufices, Arichmcticje, Geo-
coclorum &
Elcmentorum fundamentis metris , Rhctorica:, ac tum poilea , quo-
quslibet creatura ex ipfis confiata, &in modoicictia Ivkteorologica in ipliusadu
ipfismovens ac vivens,tam cxiitentiam, & virtute dependcat Dcinde quaratione ••

quam pr^fervationem fuamab illounico fcientia Ethica fcu Moralis Gubcrnatio &
Ipiricu acciperet : vidclicec, quod Sol , Lu- politica ab inftrudionibus diredioni- &
na& catera cccli fydcra,& iemina rerum, bus ipfius oriantur: Ac tandem declarabo,
& arbores & hcrb.-e & omnia alia in ge-
, , quomodo omnes adus iccreti , revclatio-

nere vegetabilia , atque ex animali rcgno nes myiticje atque miraculofa; ab ipla per-
reprilia &
quadrupedia , volatilia atque ficiantur; illum confirmandolocum fcrip-
etiam homofuerintab uno eodemquc
ipfc turx , ubi dicitur : Cjeterx fcientix funt
Spiritu crcata : Verum cnim vcro Deus ancillx hujus- De hiicc ergo omnibusor-
majorcm fpiritusfui portionem homini dinein iequcntibus.

CAPVT. IV;
Iii hoe capiteprobatur qubd verajophia feu fapientia (itbafis Sfunda^
,

jnentum omnium artium ;^ per confequens ,qubd li ipfa homini

debita inqaifitione reveletur ille ab ea quafi unicafa' ,

pentijfima ^ effentialiffima magifra lioceri

atque erudtri boteji.

Colnff.J.^. INChrifto ( ait Apoftolus ) funtomnes tusveritatis, docebit vos omnem verita-

\ 101.2.6.
thefauri fipientiie & icientia: abicon- tem- Efdras gultavitde fapientia iltaci-
diti EtSalomon. Sapientiam datDomi-
: fentiali, induta veit^ raatcriali,nimirum in

Ecc;f.24.4(5.
nus, exorecjusprudcntia& icientia : & formapoculi cujufdam ignei.cujus hauftu
Ii^h. 142(5.
Ecclcfiaiticus: Thciauri zabit fuper virum adc6 fpiritu divino erat rcplctus.ut volumi
loii. 16.13, fcicntiam & intcllecftum juititia:. Atque na fipientia: pcr integros quadraginta dies
iccrum:Ego doctrinam, quafi prophctiam dictarct:quorum omniom ca fcriptis man-
efftindam &
rclinquam illam qusrcntibus dantes rccordati iunt ejus fcriba-. EtSalo- Sip.7,7.
lapicntiam: Etverbum incarnatum , leu monait : Sapientiamoptavi ,&datuse<l
Cnriilus Icius ait:Spiricus fandus vos docc mihilcnlljs invocavi & vcnitin mc fpiri-
bitomnia, Etalibi: Cumvencritillefpiri- tus fapicntisc- ScdnciiUusraundi fcrupu-
lofi
 DE PHrLOSOPHIA MOYSAYCA. Fol.ic.
]i;fid!cant , quoclverbaiftaSalomonis in minemcnimdiligitDeus , nificum.qui
lcniunliointclliganrur , quam illa carum cum fapientia habitat.Iterum alibi.-Sapicn-
fcientiarum , quae fub philofophia naturali tiam cmittit Deus e fandtis ccelis, k throno
con-iprehunduntur Moiico ergo talcs , ut
• glorise fuse mictit illam homini, ut prsefens
pro mcJiuri ipforum dircclione ad fapien- verfctur fccum inlabore , ut cognofcat,
quid gratum fit apud ipfum Illa enim no- Efclcf.z^^)-»
tis documenta fuas convertantmentes,qui :

fatisapertehifccdubitationem dclerc ag- vicomnia.Ob hanc etiam racionem inquit

gredicur:Spiritu(inquit)fapicntia: mihi da- fapientia: Ego illuminabo onines fperantes
tumeft, uc cognofcerem conftitutionem in Domino. Et alibi Ego fum libcr vita:,
:
Ecclef.24. 52^

Sip.7.1,7. &
mundi vim Elemcntorij Principium, & teftamentumalciffimi & agnicio veriraris.
&
medium finem tcmporum, fol fliciorum Et Salomon Sapienrix concupifccntia
:

mutationes , &
varietatcs temporum feu conducit ad regnum perpetuum. Atque
tempeftatum , &
anni circuitus , (tella- & iterum Sapientia dodrix eft difciplin^
rumfitus , &naturasanimantium&ani- Dei&eled:rixopcrum illius, Eralibi : Per sap.^.ir,
mos feuiras beftiaru , & vcntorii ieu fpiri- fapienciam habebo immorcalicaccm &c. ^slp' I.I3.
tuum vim, & cogitationes hominum , & Animo tjcdiumforet , &Ie(ftori videretur
difFerentias plancarum &
radicum faculta- fortaffe fliperfluum , fiplures Theologicx
tcs : Etiam cognovi , qujccunque func oc- dodrinJE confirmationes , quae ab ifto fpi-
culta & manifefta -•
omniumenimartifex ritu indicantur & manifeftantur,hoc in fo-
mc docuit fapicntia &c. Ex quibus colligi- co enumerarem ^Paucis dico , quod ifte ef-

mus, quod hujuscc fpirirus divini revelaci- fetSpiritusillein Chrifto Carneo Apo- &
one , rex ifte fapicntifHmus ad rerum & ftolis fuis 5 qui fecit eorum organa corpo-

fcientiarum omnium cognitionem pcrve- realinguas vidclicet loqui , mannusque &

neric : Nam cum fapiencia fic radix centra- plumas mandare fcripcis cocamiilam Thc-
lis,five lapis Angularis omnium,quomod6 ologicam dcdrinaai &
fapienciam, quce i
eft pofEbile , ut ad cencri noticiam pcrcin- novo teftamento continetur Atque ctiam :

gamus, cum circumfercnrix arcana igno- cratifte fpiritus , quifcrmones in veteri

remus,idque prxfcrcim ciim circumferen- Teftamento quafi oracula divinitatis per
tia feu externura rei fic nihil , prsecerquam plenaPatriarcharum &
Proohetarum ora
illud folum , quod ordinatur& difponitur edidic. Quare opus eft , uc acl ea quafi fon-
acencro. Et ob iftam caufam fpiricus iite tes Theologi^e litcrales rctrofpiciamus,
divinus haud immenc6 k profundiffimo quippe fub quorum typicis fcu griphicis
PhilofbphoHermctedicitur ccntrum cu- inftrudionibusoccultus fpiricus hujus fe-
juflibecrei , cujuscircumferenciaeft nuUi- crcci lenfus delicefciCiqui mediancibus my-
bi, atnihilominusomncsin fe comprchcn- fticK Theologije precepcis extrahi atqus
dit circumferentias.Ex prsdicto igitur Sa- enwcleari poteit.
lomonis fcrmone addiicere pofTumus in- Procedamjamfccundolocoad faenti- Mun?o\i^.
primis quod fapientia ipfi haud alirer, amillam, quam habere bafin cum Theolo- fiELico.
quamMoyfiabftrufa illa myfteria , qux gia probabo , qua: ad mundum svialc fpc-
coloiTjigf
concernunt mundi fabricam revelarit: Se- dac:In ipfo (aic DPaulusloco antch cita- E[her,iV?4
cund6,qu6d ipfumnaturam &poteftatem to)condica func univcrfa in ccelis,five Do-
Elcmencorum cu occulco adu&miracu* minationcs , fivc Throni,five Principatus,
lofa generacione& propriecacibusmeteo- five Poteltates. Et alibidn Chrilto habica--
rorum , qua: fabricaca funt ex materia ele- batomnisplenicudodivinicacis corporali-
ir.cntari d.ocueric Terci6 qu6dracionem
: ter,qui cft caput omnis Principatus po- &
& modum orcus & produdionis venco- teftatis- Acqueiterum Chriltus confricui-
:

rum,& Aftronomic.TS anni divifionis , fi- & turaddextramDeiinccclcftibus & fupef

tus tive poficionis ftellarum in ccelo atque omnem Principacum & potelcaccm & vir-
nicurarum earum aftrologicarum ei pra:- tucem & L ominacionem &c. Quibus te-
buerit- Quarto,qu6d myfteria arcis medi- fcimonijs atque permultis ex facra pa-
alijs
candi Prc-ccipua apcrucric^Nam facccur , ['c
gina coIiedis(qux brevicacis caufaomicco)
a fua magiftra fapientia nacuras omnium probacur , quodnulluminyfceriumfccre-
creaturarum &
condiciones beftiarum , & rura incer angelorum fbciccaccm compre-
ditfcrentias plancarum & facultates radi- fpcdat ad ipforum cre-
liendacurjfive illud
cuni didicifle. Quint6 narrat, quod medi- arionem, five eflentiam , five proprietates
ante ifl:o fpiricu parciccps eflec fadus re- & virturcsfivedenominationes , qu^non
rum omnium occulcarum fcu ab dicarum funt in Ipiritus iftius fupercxcellentis po-
& confequencis Myiteriorum Anoelo- teitatCj & foicntia noo cxiftat,a quo etiam
rum; im6 ver6 &
arcanorum ipfius Dei. & per qucm revclacur illud hominibus; ,

0"^.*^^°' ^'^ Theologiam autem quod accinet,
Dc mundo conltac ipfam a veiboT/jfwDcus
xuKo.
Loqos
fcrmo derivari , quafi lermo de Deo. Ha:c
aka fciencia fuper divinas hafce cciam ba-
fcsfundatur,undc fapicns Spiritus fapicn -
ti^ trans ferct fcipfum in animas Sanctas
sip.7.37. &amicosDci,&prophetasconilituic:Ne«
Nec quidem eifmirum, fi in ipfius velle fic
& omnc in omnidctegere : chm notum fif a
iapicncibus,ipfum eife omnia in omnibus-
lam ver6 ad proximum fcala: fciencia--
: rum gradura defcendam , qui eli: Aftrono- astro.vO-'
miacuiusnaturacflentialis lliper iftius fa- ^^[t'- „r
i piencillirai fpintus alas volare& ejusBafl i>tera=ia

C 2 five
 '

SECTIONIS PRIM^ LIB.IT.

nnirnio tem- five fundainentoinnitividetur. Vndefili- folltitiorum ,do(ftrina iltius fpiritus om-
poraii fcicn—
cia. usSyrach:Sapicntiain coulis fecit.utorire- nilcientis intclligcret fi ergo Aftronomia:
tur indehciens luinen &c. &
verifimile eft profeiTor iftnad verum altrologiac fiinda-
Eccleir,:4(5.
(juxtraProphetx rcgij airerrione) quod mentum non habeat , omnes procul dubio
ipiritus ifte tabcrnaculum fuum pofuerit in ejus prxdidtiones erunt fallsfabulofc, &
folc: utcunque nonnulli haud fibi conftan- vellaltem ^utplurimum) incertse&men-
teslocum iituminaHum fcnfum nihil & dacesjut inAitrologis vulgaribus videre
fcrc ad propofitum interprctari videntur: licet-

Nam illc ipfe fpiritus in (ua propria perfona Sequitur , ut de fcientijs ad inferiorem mhteoro.
loqucndo , dicit : Ego fapientia gyrum mundi temporalis regionem fpedantibus loga in tcm
Eccief.!^'?.^. ccL-licircuminifola: Ac fi dixiffet , Ego in verbain loco proximo ftciamuSjquora-?""^^^^"'
mco tabcrnaculo folari per cccli circuitum tionem operarionis fpirirus iftius Catho-
ambulavi. Etpfaltcs:Dcusm fapicntia fua lici ad meteororum multiformium pro-
numcvat mukitudinem lircllarum, &om- ductionem in Catholico Elementari reg-
nibus ijsaffii^nac nomina. Magniis Domi- nooitendamus.
nus nolter , magna virtusejus lapienti.x & Pro aAu &
operatione iftius acrerni
cjusnon eft numerus &c ; Quaremanife- actoris &
mororis in Acre , Aqua rerra &
ftum cit , quod fi infapientiafud feuper quafi in uno Catholico elemento feu fpiri-
iftum fuum Ipiritum ilcllse numerarenrur, tu fublunari humido , ad meteorum pro-
& nommibus proprijs vocarentur,fcquitur dudionem- Hacc criam alibro facrofan-
ctia, quod caru vututcs, curfus & proprie- (fto : Deus Sapienria fua aptat pondus acri,

tates in ipifo fint optimc cognitse , quippe & appendit aquasin menfura, &facitplu-
aquofuerunt ab originccreatie , ordinatas, viseltatuta , &viam fulgitro tonitruum

& in eodem, quo nunc cxiftunt ftatu pre- &c. Quofermonis filoarguit lob, quod'^''-^^.;;.
rfi'm.32.6.
fcrvatc-E^Nam David Rex confirmat, quod hic fpiritus aeternus , in quo eft tam con-
4.£,fdr.<}. I^.
Knruch.3. 34. quarhbet in ca;lo virtus ab ifto Dei fpiritu tradlionis & condenfarionis quam dila-
, ,

io-lUjh.iO.U.
procedat. Et Eiciras^Stellse fundatse funt in rarionis & rarefadionis vigor & poreftas:
verbo Dei qui nouit numcrum l\ellarum:
,
Porcit pro voluntate fua aerem vel fpiflio-
In hoc etiam refpecRu Propheta Baruchi rem &
ponderofiorem condenfatione &
ftelladederunt lumen in cultodijs fuis& confequenrer in nobis confiftenriam red-
la'tata: lunc ad juiTum Dei. Atc]uc hinc dere, vel eum in fubftanriam renuiorem &
erat qu6d,cum fpiricus ifte pro lofua pug- fubtiliorem dilatando feu rarefaciendo in
narct , Iblum fccerit fixe in coelo pef ali- formam fulguris five corrufcationis redu-
quot horas itare. Porro cciam fplendorem ce re.Quare fciendu eft , quod in omnibus
(blis in tcncbras paticntc Chriito conver- itliurmodi mutationibus , formx hujus
Miih.27.4y. tebat Ad hujus ctiam julfum ftcllae advcr- varietatc abadtore five alteratore ifto ac-
fus Sifaram pugnaverunt &c. Vndeii- cipiat ; idque juxta voluntatem ipfius , qui

quet, qaod, ut cceli &

itclls erant in prin- eitrerum omnium difpofitor five ordina-
tor : Atque ita nubes , fulgur Tonitru,
cipio abiito fpiritu. creati&animati , ut ,

jiidic.y.20r pi-Q organis ad mundum inferiorem feu fu-

comera, Gelu, Nix Grando, glacics &c.id
blunarcm ad miniftrandum infervirent: genus alia affidue ab iftius fpiritus adtu
itaetiam ulrra communem Naturse mi- creantur &
in hoc mundo fuplunari pro-

crocof nic^ curfum feu modum , poffunt ducuntur. Nonne h^c omnia k facra fcrip-
pro voluntate &
imperio iltius fpiritus rura habemus confirmata? SapientiaDci

omnipotentis (quiagit inijs haudaliter, (airSapicns) eruperuntabyffi.&nubisrore ^"^^J-^».

quam animain corpore)apropria& con- concvcfcunt. Et Syriachus in pcrfona di-

fucca fua adtione diverri vidclicec ram dtifpintus : Egolapientia , ticutnebula
;

mocum fuum , quam lucis & fpirirus fni tcxiomncmterram. Itcrum : Ego in;U- |^^'[^+^'
influentialis adivicacem' alterando- Ad tiffimis habitavi &
thronus mcus e(t co- icb.28."2y.

ftcibs vero fixas quod actinec , lob in per- lumna iiubis. Et lob : Deus nubes cffecit rl^,'"';'.^"*',^
r&i. 147.1)"'
Job.^S.a.JI.
fona iltius fpiricus hsc. Nunquid ligare fapientia. Et David : ipfc cducit nubcs ab

poccrismanious cuis fructus delicacos ver- extremo tcrrse , fulgura in pluviam facit,
giliarum fcu Pleiadum , vcl fcrotinos fru- Producii ventos de thefauris f uis. Er alibi:
•
ctui Orionis apcrire facies ? Nunquid exi- Verbo fuo quam celerrimc excurente&
re faciesMalaroth , feu figna cculelta tem- fcrmone iho in tcrra emillb , edit Deus ni-
porefuo &Ardurumcumftcllis minori- vem, ficut lanam , & pruinam , ficut cine-

busvclutifilijs fuis duce5?Nunquidnofti res difpergit , Coram furore cjus quis con-
ttacutacccli ? Nunquid poncs dominium fiftat?&c : Sunt profecto multa centcna
ejus in terra? &c : Ac fi quis diccrct, quod aliorum locorum , qux ex libro veritatis
ncnib valeat curfum ftellarum dircdrJ & citari queant &d probandum , quod omnis

proccrto intclligere , aut poteitatem & mctcorologia vera fundatur fuper iltum
virtucem inflnericiarum difcernere fine fpirituni: Sed quoniam uberius libro hujus
fpiricus iitiusfapiencilBmi affiftencia &
ultimo de hoc fubjedto agcmus , in quo
.sjp.7.10. mdicationc. Ob hanc ergo rationemvi- vcram Ivleteororum hiltoriam non modo
detur Salcmon gloriari,qu6d curfum anni irecitavimus , fed etiam Mcteorologia
& difpofitiones Itcllarum &
mutationcs Ariltotclicx arores falfitates deregi- &
mus
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA*
inBs<?c plurade ijs non dicam. Deniquc ne mundi pro curacione hommum ordina-
cum hiic Salomonis confeffione membrum ca:ac cunc poftea, quod adius in ipfis faluci.

hoc concludam. Novi (inquic) virtutes E- feruseis^lpiricuifto incorrupcibili fic im-

lcmentorum & varietaces cemporum ivc f percicus : Quippe qui dicicur ineffe omni
ccmpeilatum & ventorum feu fpirituum rei , &
operari in ijsomnia , tamecfi
vircs •
Nam omnium artifex me aocuit &- varieformicernoceturinipfisagere, ucA-
Sip.7. » 17. pientLa. Vndc manifeftum eft , quod ipfa, poftolus loco ance cicaco videtur affevera-
quae erat meteororum fabricatrix & per re,confirmans przedidam fapicntis afferci- Sap.t(S.l2
confequens in naturarum ipforum inpri- onem, quje eft, quod Deus verbo fuo fanac
mis cognitione eft vcrfata , ipfa (dico) Sa- omnia- Si ergo verbum fanet omnia, tunc
lomonem in eorum myfterijs in ftrueret. nihil fanare poteft, quam mediantc verbo
RcftatnuncutdeMedecina fivecuran- fivefpiritu fapienfias, cujus fons eftVer-
MEDlaNA. dicamus : Ad iftam fcientiam bum (uti antea didtum) fed cum incor-
di arte pauca eft

prxftantiffimam quod percinct,fapiens di- ruptibilis ifte fpiritus fit in omni re, & cum
re hujus mundi agilior & mobi-
Ecd.38.2.
cic: ADeoeftomnismedcla&c : Quod fit omni
SJp.I2.t.
cum ita fic, evidens eft ,
quod prxcipuus in lior ; & cum relpedu fug puritatis per om- sai'.7-a4«

arte curandi adus fic immcdiace ab itl:o nia penetret,& per confequens in omnibus
fpiricu,quarePropheca Regius: Mific vcr- operetur : Quid , obfecro , me aut ullum
Tfal.lQ6.20.
9ap.l6.1I, bum fuum & fanavit eos , eripuit eos de & Chriftianum impcdiet, dicere , qu6d Deus
inccricionibus eorum. Ec Salomon: Neque operetur oinnia in omnibus , mediante
herba,neque malagma fanavit eos,fed cuus Verbo per fe immediate , & confequen- &
domine , fermo', quifanac omnia &c. ter , quod nulla creatura agere poteft ex fe
Obferva bene, Vcrbum feu fermo tuus ipfo &
per fe ip lam : uci ablLirda eft iila Pe-
(ait cexcus qui fanat omnia: At divinum
)
ripateticorum dodlrina , nos fallo (corda
iftud verbum eft radix five fons iftius fpiri- fyncerorum Chriftianorum k veritate crea-
tus acterni , &
confequenter bafis funda- & toris feducentes) inftruit. Nam erroncis
tio curationis , ipfo:unde fequi-
confiflic in hujufmodi illius rudimentis hominespios
tur , qu6d omnis curandi virCus procedat allicere tcntat, ut k Deo omnia creante & ,

ab co : Nam
eciam hoc idem cum lenfu qui eft omne in omni , derogent, quo crea-
Apoftoli convenit: Difcrimina , feu divifi- turae (qu£E fine verbi pracfentia plancnihil
ones,ait,funt gratiarum,fed idem fpiritus: funt) fibi abfolutam per fe agcndi & &
Diviiiones operationumi idem vero Deus, operandi poteftatem arrogent , quod qui-
qui opcratur omnia in omnibus Alij qui- ••
dem, uc melius prxftare qucar , multarum
dem per fpiritum datur fermo fapientis; effentialium & diftindorum fubalternaco-
alij vero fermo fcientix fecundum eun- rum agenrium meminic (uc ancca didum
eft) qu^ omniaadiones & opcrationes ha-
I.Cot.I2.4.9
dem fpiricum Alij fides pereundem fpiri-
;

tu&Cj alij dona fanacionis per eundc fpiri- bere fingit per fe, hoc eft , iine ope alte-
tumi lam vero, quod fpiritus ifte omnipo- rius, quod
exiftant , agant operentur; &
tcns &omneoperansficille, qui vicamac- cujufinodi funt Sol, Scella:, venti, Elemen-
Prover.2.-. tribuat creacurse,ex mulcis facrse fcripcurae ta,fcu potius Elementum Catholicum mul-
Piover.3.16.
locis confirmarur.-Nam inquic fapiens : Sa- tiformiter informacum , &
creatura; cam

picncia cuftodiec falucem. Ec icerum:In fa- perfede quam imperfedcmixcas. Cercc

,

picncicE dexcra eft longicudo dierum Eft • in hoc faciendo dcludit mundum , ipfum
lignum vitzE omnibus,quiapprehendcrunt efficienscredere,qu6d organum feu inftm-
eam &c. Atque hoc tam de animo, quam mentum agat eflencialiccr per fe non &
dccorporeeltintelligendum : Quemad- centralicer &
divinims orca virtus , qua: eft
modumincurationibusaChrifto & Apo- cujus libec creacurzefundamencum & in- ,

ftolis cjus feliciter peradis apparebat, fignis fummi philofophoniai boni chara-
Ir9y.8.3J.
quieas mediante fpiritu ifto complebarit- der five meca , adverllis quam verx philo-
Porro, lapicntiam (ait falomon) qui inve- fophif amacor coUimac. H^c ergoeftra-

Sap.10.9.
nict , inveniet vitam hauriet lalutem k & tio) quod Salomon jProphet^, & Chriftus
S»p.9.i9' Domino. Ecalibi:Ipft hos quife oblervanc cum fandis fuis Apoftolis Chriftianosom-
a doloribus , liberabic. Atque iccrum : Per nesexhortancur,ucfincver5 fapiencig ama-
fapicnriam naci func, quicunque placue- tores utpote in qua eft omnis adus tam
,

runtcibi,6 Domine, aPrincipio&c: Im6 inteUedualis ad mentem humanam ad

vcro quiliber prudens ledor confiderare fcienti^ fapienci? &
culmen fublimans,
dubecnullumeire animal , vegecabile , aut quam macerialis nimirum ille , qui opera- Sap.7. a iOi
minerale in medicinse arte, ufurpacum, cur ad vivificationem , vegecacionem , &
Eccl.j&^. quod adlum fuum curacivu non immedi- mulciplicacionem- Sed de ifto alibi lacius,
ate ab ifto habeac fpiricu
receperic. & concludendo hujus capitis membrum cum
ifta confeffione Salomonis : Naruras , air,
i

Proptcrhanc crgo caufam Syrachus Altif-

fimusdeterracreavirmedicinam » vir & animalium &
iras beftiarum &c. diffcren-

prudens non abhorrebit eam.Quo contex- virgulcoram

cias &
virruces radicum atque
tu oblervandum eft , primum quod arbo- eriamqu§ funcocculta manifeftata mi- &
res, hcrbae ,radices acque ctiam mincralia, hi pacetecic omnium arcifex fapiencia&c
cumfiuc tertigenafuerinc aD.:o ab origi- Quibus arguic quod fapiencia herbis , ani-
C 3
mili-
 SECTIONISPRlMyC LIB.IT.
tr.alibus , & inincrnlihus virUitcs corum j
rnm a difcordia cmundat concordlatcjhe &
tnm occukas , quhm appnvcntcs imperti- harmonicapate ieu amorc i)mphoniaco
Vcrit •, ille , dico , f jririrus luprcmus, qui eft pacifica liia virtute adornat: atquehinc cftj
(5mi;e in omnia in oi\i-
omni &; opcracur quod fpiritus ilte a lapienti myltico &
nibus,& pcr conlequeiTs potd1:docerc& philolbpho dicitiir cflevinculumfeulioa-
ni {l-merc pcr revelationcm extcrnam,quid mcntum Elcmcntorum,mcdiante quo dif^
in crcatura: interno s,^it , Sc qua virtute in cordiamundi &microcofmifivehominis
qivJibetcrcatura opcratur.Etquam visPlii- Elcmcnta in haririoniam decentem uni- &
JorophiccMedici Ethnici ab cftectu fola onem quictain conitringunturatque rcdi-
prnxi pcrccpto & obferratione fenfibili, guntur : Ad imitationcm ergo iflius mun-
qiiaii cicaioiiftratione ^ poftcriore , occul- danx confonantix Muficcs externae con-
tas plaiTtan.;m proprictatcs invencrint, exc- centus nimirum illius tain vocalis quan?
,

pii gratia , quod

Qvierci-Tilia & Vilciis inltrumentalis typicceftbrmatur , qux re-
niim , Ljeonia: Epilcpfiam curcnt . herba & &
fpedu vcrz fyncers iftius SpiritusSym-
rupturam Herniam di-
IIcrni?.ria rclpiciat phonLx fe habct ut umbra ad iubjedum il-
ctam Cunde fuum nomcn acccpit) ut ctiam lud, cujus cit umbra aut ut imago ad rea-
;

tuffiJago (quatcnus curarc fulcat tulnm} & lem perlbnam, cujus cft imago.
quod Kuphrafia oculomm caUgini confe- lain venimus ad Arithmeticam & Geo- a Ri t H-
i-at, &
inter animalia quod Bufto iillatfan- metriam ,quas vir fapicns in iftoiuofer- metica.
^"
ouincm , pcsAlftEi lv rana:volcant , ad mone videmr includcre : Omnia menfiira, t b,°a^
morbum caducum, c]u6d lcorpioncs curcnt numero & pondcre difpofuilti icu tempe- sip.u-zz.
icluin Scorpionum ts;c. Tamcn,quiafun- raitiubi per menlura intelligit progreifus
damentis centralibus fympathia; anti- & rei in longitudinem , latitudinem&pro-

pathia:, qua^confiilunt ui voluntate & No- funditatem , ad Arichmeticam , CofTicam

luntate unius & cjufdcni ipiritus dcitimun- fpedantes Quhm menluram ipirims iitc
:

uliam hamm rcrum mirabilium

rur, ni:llam omnipotens in fua cmanatione tacit a
&abih-u(amin rationcm rcdderepoiTunt, pundo in lincam & a ; linea five radicc in
prcjterquam , quod fint proprictatis occu[- ,
quadramm & tandem a quadrato ad cu-
tx , &
in finc nihil ultcrius dc hac reinfcrrc buin , quafi h punfto lcu tcrmino k quo ad
polliuit, prxtcrquani , quod finttalia , quia fupei-ficiem , & kfupcriicicad corpusfeu
talia ; atquc ita pro concluiioncabcmditis tcrminum ad qucm. Per numeros intclligic
iitis hujufir.undi DoAonbus nihilaccipi- Arithmcticas illas dimeniioncs in progrcl-
raus, niiilgnorum pcrlgnotius. fione Arithmetica , quibusfpiritusilteab
MV s i c A- (^Jviod cciam hujus Ipirims adio vir- & unitatein multitudinem eitegreHus:Verbi
ru'^ in omni Muficc» Ipccie verlcmr , nimi- gratia ab i . in lo, quaii ab a:terno omnium
rum tam in vulgari illa & artiliciali , quam remra centro in itatum a:vialein live An«
in magis elTcntuJi & myiiiica , five 1k raa- gelicum , qua: quidcmprogrcfrioeratpri-
crrcolmica llvc microcolinica non modo , mus&omnium limpIicifDmus compoliti>
obfcrvaticne communi, Jed ctiam inlpc- onislcumixtionisgradus. Deindca lo ad
clionc magis intcrna clicercfascft : Ad 100 , quiprogreiiusmultiplicativusdcno-
harm.aniam vcro mundanam quod ipeclat, tatcompolitioncm mundi temporalis : ac
&:?.drationcm .quoraodo quod libetElc- tandcm k ioo,feu Ccntcnarioad iooo:At-
raentum liiblunare , & qujclibet ipha:ra fu- que hrec prcgreffio arguit crcaturas ab cle-
per iunavis cllcntiali quadam concordia: mentis leuex varijs Elcm.cnti Catholicial-
iym.patheticx ipccie dif^x)nunair , tota terationibus compofitionem. Ita , ut quili-
lcripturanim icrics vidctur confirmare : ni- bet Chi-iitianus ex iltis viderc qucat , quo-

'-r.i^.ij.
rairum quod ipia mediante Spii'itus divini modo Deus iit omnia in omnibus & tamea
adtu pcriiciarMr- Et privcxtcris Siilomon extra omnia, atqucfut in texm eitjin ccclo,
admirabilciltius Spiritus ctrcdum inhar- in ir.ari, in abyllo & inferis. Ob iitam cau-
mt^nia mundnna tcitaair in his verbis: In ie famPythagoriciomniaintria ifta princi-
Elciucnta dum convcrtuntiu", iicut in orga- piaArithmetica 1.2. 3. includehant , c.x
no qualitatis immutaair, omnia fuum ib- & quibus I attribuemnt"' Dco in abitrufa fua
num (.uitodiunt. Sed Apoltolus lioc totum cxiftentia.2 refcrcbant ominium reram ma-
ttvm ir.ajori excellcntia & cfficacia expri- tcria:: &3 mundi catholic.x : Sub
. form^-e
mitjdicens: InChriito conditaiuntuni- iitis ergo tribus rcs omnes funt comprchcn-

vcrlain ccclis & in tcrra &; omniavifibilia ik:De liisautemubcriorcm cfRciam (Dco
& inviiibilia , pcr ipium& inipibcrcata favente ) mcntioncm in fccTiione fccunda,
liint , iplc cft antc omncs , & omnia in ipfo ubi dccircnti.ilibusfym.pathix & Anripa-
conftant :Inipib coplacuitomneplenitu- thisecfiiciam mcntionem. Vir P.itiens in
r.<-ior:;Mp, dine Divinitacis in l:abitare,& per eum re- pcrfonalchovcElicloquitur : Vbinam cras, ^-'' ^^•*
coriciliari omniain ipfo, paciticans pcr fan- quando fluidabam tcrram ? Annuntia fi"

guinc cnicis cjus.five qua- in co-h^s iivequ.-e noiti intclligentiam. Quisdilpoiiaitmcn-

i n tcrris &c Eccc hic pcrfccl:u &:CatholicLi furas cjus, aut quis extcndit fuper eam line-
Amoris Sympadiia: Harmoniarque fbn-
, , am ? Supcr quo bafcs ejus defixa: funt aut ,

tcm, & ill.cqui non modo tcUit dilcordan- quisjccitlapidcmejus Angul.ircm.Quibus

tia mundi pa-car.i, lcd ccram ca-Ium tcr- & arguit , quodlpirifusiIte,quieltlapisAn-
eularis
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.12.
oularisfeuomftiumrerumBafis (nam fme , tametfi partim tcmporis vetufta-
habuifle
tonihilcftradumaur^fxiltcrepotell: , ut partimque invidia atqueignorantia ho-
te,

D lchanncs tdtatur j non modo terra fi-

• minum fint pro hodicrno die confpurcatac
tBm , dimenfionem pofitionem geoine- & & comraaculata:.
tricam habuir ; fedetiamSol Ca-ledis & Pro artibus mechanicis fciendum, quod ,,^. T,^/' ''•

Luna& Stellx , & omnia tam in ccxlo iplaruminvenno &

origo (utdiximus) tue- n i c a.
quai«interralijapondcra,proportiones& ric ab infpiratione iltius fpiriais Verbi :

iiia^nitudines & fitus in hoc mundo acqui- graria. Ars Sarroria five conveiticoria ab
runt.Imo quidem ipfeaer fecundummen- inftrudione hujufraodi fpiricus procede-
furas &
proportiones varias in charaderes bac:Iiinc lehova ad Aloyfem: Loqueris Ei£od.2S.
feu imagines meteorologicas multiformcs cundis fapiencibus corde , quos replevi fa-
cffingitur N;rm lacer texrus habcr Deus
:
•
piencix fpiricu , uc facianc vettes Aaroni,in
lapienria aprar pondus aifri , appcndit & quibus fandificatus minifti-at. Porroope- Exod.^r,
aquasin menfui-a &
facit pluviieftaaita(S: ris Aurifabrilis & geramariorum artificij

viam fiilgetro tonitraum, 5cc. & fabrilignarij S: tculptoris lignei invenris

Sequitur, ut virtutem potentiam ejus & ab illo iplb fonce initium duxicquare dixic
RHETORt- infcicnriaRhetorica &• arte Oraroria ex-
CA..
lehova Moyfi Ecce vocavi Bezaliel
: im- &
&
ORATORlA piicemus probabimus paucis , iplam elTe plevi eum cum Ipiriai Dei,Sapienria (Sc in-
exadiiEmam m
illis docendis magiilrara, telligencia (& fciencia in omni operc (Sc ad ,

atque etiam eiientidillimam in animabus excogicandum quicquid fabrifieri poteft;

,

leu fpiritibus hominum motricem, ut pote cx auro, argenro iSc xre, marraore gem- &
cujus adu , homines plane muti barbari & mis 8c diverfitate lignorum , dedique ei fo-
redduntur cloquentcs efficaciter perliia- & ciumOoliab Ik in corde omnis eruditi
dcntcs ,quou ampluis eil.iple clt elTen-
(Scc potiii fapientiam , ut faciant cunda , qua;
tialis illein oratorumvo.e& verbislpiri- prsecepi tibi (Scc^Quibusevidensett,quod
tus , quo mediante ixuditorum animi ad at- cujufliDet vera artis mechanica fcientia fic
tentionem & ad hdem li:rraonibus eorum infpiricu Dei,in cujus fola poccttate eft
adhibcndam alhciuncur attrahuntur: & doccre homines omnia. At hoc totum ali-
Nam Mo)'les coUoquium cumdivinoilto bi planius cxprimimr DickenimMoy- :

ipirituhabens: Non lam, ait, vir facundus, fes filijs Itrael , Ecce vocavit Dorainus Ba- ts.0d.3f.jo,
necjue unquam aucein tuic, ne quidem ex zaleel , iinplevitque euni fpiricu Dei , la-
ciuo lo^urus es cum lervo ruo, fed impcdiro pientia & intelligcntia Sc fcicncia >Sc omni
ore <Sc hngua fum. Tunc dLxit lehova ad dodrina ad excogitandum Sc faciendum
iilum Quii Itaaiit os liorainum aut quis
: , opus in auro (&; argento Sc aere ferro, &
itaaiere potcit aut luruuiu aut mutum ? lculpendifque lapidibus Sc opere carpenta-
Nonne ego, qui fum lchova ? Nun^ itaque rio- Quicquidfabreadinveniripocelt ,de-
)Co & cgo aatio on tuo, & doccbo re.qua: dic incorde ejus :Ooliab quoque ambos
te loqui convenir &e.Quo doccmur:qu6d erudivit lapientia , uc faciac opera abieta-
cioquentia & apca verborum dtlpofitio oc rij,polymicarij atPlumarij de Hyacincho,
lentcntia; & lermows^raminrnecorico, & Purpura Coccoque bis tindo ,S: byflb
quam in oratore liint a Deo , cujus lohus (S: texant omnia dzc. Pra:tcrea lcCTimus,
eitia^undiara dare ^ut adimere pro placi- quodNoe elTct in Arcx Itructura^bilto
to luo.Qyare ait Euangelitta eruncoranes Ipiritu inltrudus : Nam tcx.tus ait: Sanavit
^'^*'^'*'
dccti a Dlo. Ec PropliLta: univerli tihj cui iapientia terrampcrcontemptibilelignum
lunc dodi a ichova. Veriim ChriLtus cx- jultum gubernans. Mediante ea ars Mufica
prmiic hoc omne verbis adhuc magis ex- erac revclata Tubali : Texcus enira habec:
, landus,qucra
prcffis:Spirims , inquic Tubal fuic Pater Canentium Cirba-a &
mictccFacer,iJle vos doccbic omnia , & organo. EtTubal : Cain erac primus ope-
fuggcrec vobis omnia , qua:cur,que dixero rum ferreorum &
sreorura inventor, Er
voDis. lam vcro quod hi». Ipiiuuslicarccr- Ada. lubal Talxrnaculorum artis pa-
erac
nailla lapientia , qui etiicir 6cexcicaciun- itorahs Pacer &
author : Concludimus, '

dioncmiltam lNjictoricaraacc]Lie Oracori- quod nulla fic vera ars mechanica qua: fuam
am in hominibus , tcripcura; alibi docenc: abilto omnipotente Ipiritu non habetor-
A peruit ( aic Sapiens j os mucorum «S: liii- tum, cujus eit tblius docereomnia.
guas miantum tecitdilcrtas- tc tihusSy- Porro ctiam , quod vera Moralis philo- e t h i c a.
rach. Tanquam imbres mittic cloquia la- fophia fit inilta lapiencia radicaca ex toto

pientia lapientis & in oracione conhccbiair l^acrarum fcripcurarum lirndarum filo cft
Domino (Scc. Pollem hoc loco permulta oblervandum : Erat enira vox iitius fpiri-
aliaex lavta pagina protcrre exempla , ad ais elTenriahs , qua; mundum Chriftianuiii
iltam meara auertioncm contirmand-aii-^' per os (S: hnguam Clirifti doccbat , ut le-
kilicetad probandum , quod Rherorica queretur bonum &
evitaret malum. Ex ore
cloqucncia abonoitto fapicncia: fpiricu:
fit ttiam iapicntisha-c: Sapiencia fervatfemi-
fedcabrcvitacisgracia jam omiccam ,ucad tas juititixjvias landorum cultodiens Per ^"''2'''
:

arces mechanicas trankam , quarura om- Ciun intelligcs juttitiam & judicium, sequi-
nium invenciones probabo a boni iitius tatem Sc omnera lemitam bonam fi intra-
fpinaisinitindu cond-uctuorcumiuura & vcric cor tuum concilium , cuftodiet te,
,
C (j. pradentia
 &

S ECT I CN I S
pi\;dcnti'a fen-abic tc , pcr eatn erucris a via
divir.a fit fola &
falutifera in rcmpublicarB

J-rov T.f.'
mala: Cullodict te prudcntia i inuliere cx- gubcrnatrix diredrix : &quod ubi vix &
tranca. Et alibi : Sapicntia docct ten^pc- ejus a rcge dclpiciantur in rcpcblica , ibi
rantiara, prudentiam , jcftitiam & forticu- cpus cft crederc , qcod talis gubernatio, uc
dincm quibus ,
bcmini-
utilius nibii in vita potc aSapicntiamundanaparta, dcbctefte
Ssp.a-. bus,Et iterum pSapicntia cftconcilium, rerrcna,mala &
diabolica ,<Scnon lccun-
^quitas prudcntia , fortitudo &c-qui- & dum lcgcs & rcgulas divinas.
bus vcrbis virtutes quatuorcardinalcsre- lamcjuccapur litudcum miraculcfis& miracvl/
citantur, qujcfuntfortiilim.xtotiuspbilo- fupernacuralibus illis eftcdibus , quos pro- ^ *"! he-
"^'^'
fbphia: moraHs columnje : Nam in concilio d-ucitlpiritusiftcadmiiabilis, concludam.

(
tcmpcrantia eft & tunc ade-
conlidcrandai InitrucLlione bujus Ipiritus adus admirabi-
ritiuftitia,prudentia & fortitudo :ltcrum les & lupra captum & rationcm humanam
filius Syracn: In Sapientia elt dccor vits & in muncum pioducuntur
N.un, qui de di- :

qui opcrantur in ea non pcccabunt &c- vina , iplamque fus

ifta eficntia participat
iccien:<5.3. lam lcicndum^quod peccatum fittrans- naturx valet adaptarc,isprcculdubioin
greflio lcgis,5c lcx Moy iaica fundatur cam ea& pcr cammirabilia corambcminihus
luper moralcsciviliracisiliius canoncs,quiE pra:ftare potcft : Dicitur cnim , quod la-
debent effc intcr unum alium homi- & pientia intraverit in animam Dci
feivi s.ip.io.i(S.

ncm , quam in debita Dei oblervantia & Mo)fis,ita ut ftetcrit coram regibus poten-
timore.Et Salomon: Cum Sapientia vcne- tibus &
horrcndis in portcntis lignis. &
i-unt mihi omnia bona innumerabilis & Tranftulit Ifraclcm per marc ruhrura &
honeltaspcr mhnusillius. Vcrum hxclu- ininiicos demerfic. Ec alibi Sapicntia mul-
:

culcntius ad huc &

ad vivum magis cx pri- tiplicem experientiam docct: Nam fcit illa Sjp.S.8.
mitur nobis in tcxtu antea citato : Sapicn- pra^terita, de fuoiris xftimat, icit vcrlutias
tix labores magnas habct vircuccs, fobrie- iermonum & foluciones xnigmatum ; fig-
tasfm enim &
prudcntiam jultltiam & na &
monitra , antequam fiant ,pra:lagit,
virrutem docct souibusin vita nihil homi- cventus quoque tcmporum lcculorum &
nibusucilius. Quibus tdlimonijs cnm mil- (Scc Mediance iita etiam Daniel fomnium
:

le alijs (quie hoc in loco recitare non clt regis expoliiit &
lolephus vilioncm Fha-
,

opusj evidens cll, quod unica morab's phi- raonis : Hujus rcvclatione propheta: de fli-
lofophisB magiftra &
doclrix lit ille Sa- turis , Proplietarunt- Chr)ftu.s &Apoftoli
picnti:^ fpiritus , qui defcendir h Patre Lu- atquectiam Elias & Eli(a.-us argrctos cura-
minis- vcamt dcIperatos.& mortuos ad vitam re-
r OLiTiA, ^^ gubcrnationem ver6 politicam(qua: ititucrunt da:moncs cx coiporibus huma-
:

ad rcgcs , principes & magiftratus hujus nis cjcccmnt ,ac]uamin vinum transmn-

tcrra: fpcctatj quod attinet , invenimus t arunt, quinque n i ille homincs quinque pa-
ctiam ex iitcrarum facrarum veritate,qu6d nibus & duot;uspifcibus nutricrunt & la- ,

originem iSc radiccm fuambabeat in Ipiri- rinam acque oleum mulciplitavCTunc arcj ;

tu prxdicto Sapicntia; feudifciplina^fan- nos holtium lcrmoncs inrcntioncs de- &

cto. Hinc crgo ait unus textus Sapientia ;
cexerunr i
pcr iltum Ipiiinim aloco:idIo-
facit rcgcra , vt digne rcgnet in populum. ctnn mi:'abilircr \'cdilunt: vcr;tos corapef-
2.cliron.i.io
irov.s.ij.
EtSalcmon : Sapicntia Rcges rcgnant & cuit per eura Chrillus iiiper ac]uis ambu- &
Jegumconditores jufta decernunt : Itcm. lavit,amortuisreluiTexit , intravicportam
Sapientia principes imperant , &: potcntia ciaufis januis, in monre crat transtiguiatus,
Ercif(r.9.i8. decernunt juftitiam. Etalibi : Sapientia & terra: morus tactus clthorribilisj&Soi
Eccicfli^. j5. mclior cft, quhm arma bellica- Itcrum: prxter natura: communis leges eft lumine
Sapicntiam qui audit , judicabit gentcs: Et orbanis. Scd procedamus: Spintus iite i.cor.2.10-
Sapicntiaminiftrabit in mcdio Mag-
alibi: (ttftcApoftoloj lcnitatur omnia , ctiam ^;"""-,' >'•"'•
natum ($c in confpcdlu prxfidis apparcbit- proiunda Dci. Et tcxtus aiibi : figna &
Et Salcmon : ob (apientiara b.abcDam cla- prsftigia in virtute Spiritus landiVftccit
ritatem apud turbas & honorem apud fc- Chriltus per Paulum. Per hunc Ipiritum
niorcs : juvenis acutus inveniar judicio , in Adam habuit virtutcm omnia: contincijdi
confpedtu potentum admirabilis ero. Itc- Et Propheta Daniel hax : Ipierevelatpro-
:' r.s.'^.
rum;per fapicntiam difponam populos , fundum &
abfconditaj&novit^intene-
'ap-9.12. nationes mihi crunt iubdica:- Atque itc- bris conftituta , & lux cum co cft- Quod '

rum Sapicntem timcbunt audicntcs regis

: cum ira iit, perfjiicucliquct, C]u6dnui!afit
horrendi Ob fapicntiam multitudini vidc- vera & gcnuina ars fcu icicntia, f ive iit ma-
bitur bonus. Et alibi : Sapientia dcducit nifcfta , fiveabftrufa&myftica, qua^ab
mc , ut difponam populumtuum juftc. iftius \'CTx fapicntia:dodrina non clt deri-
Hifce ergo &: multis alijs hic brcvitatis vata , ut pocc fine qua nihiil realc leu ef-
taufa cmittendis apparet , quod Sapientia | fcntialc potcft in arte velfciri vel acquiti.

CAPVT. V.
 DEPHILOSOPHIAMOYSAYCA. F0L13.
CAPVT, V.'

Defaptentiafal[a,fpurUphilofoplnA,pfnlofopho^ueadultenno
cum chara^eribus eorundem*
'

Amver6 cfim vcrxfapientitc confe- & qu.T fuper tali bafi.tali lapide, inquam,An-
I:quenter philofophis
.
&
Philofophi puri gulari erigitur difprobare nefciet: Quibus
naturamfeuaflcntiamfatis lucdenter ex- evidens eft , qu6d dupliccm Philof^iiam
plicavcrim , convenienserit,utfalfam& in ifto Textu intendit , &quodcauteIam,
adulterinam hujus mundi fapientiam cum quam dedit Coloffionibus in evitanda phi-
Philofophia , qu^E fundatur fuper cam def- lofophia&vanafallacia folummodoil-
cribam , fimul atquc Ggna charadteres& lam indicavit Athenicnfium,qua:ex tradi-
,

non mod6 hujufe fapientis& Philofophise one hominum &

fecundu elemcnta mun-
immundse , fed etiam Philofophi, qui in ea di eft parta. Verum eam approbarc videba-
&abeaquafifpuriasenutritur educa- & tur,qu3efuper Chriltu eratftabilita.Quare
tur. Apottolus ait , qu6dverafapientiaj ait Textus (& non fccundum
bc.3.17.; Chrilfum
qua: a Patrc luminis oritur.ett pura, paciii- &c:)& ibidem rationcm, cur talis Philofo-
ca, benigna , fuafibiUs , mifericordije & phia fit imprimis ampledenda oftendit: ,
frudusboni plena ^non judicaSjfinejemu- Quia, inquit , in eo habitat plenitudo om-
latione aut hyprocrifi: At e regione afierit,
qu6d illa fapientia.qux cfi:ab infra,& non
nis Divinitatis corporaliter : &
per confe-
quensipfa ait illa lapicntia \ Patre Lumi-
, a Patre Luminis,fit terrena, animalis,Dia- nis defcendens fuper qua fundata eft om-
,
bolica &
contradicens veritati : Confe- & nis creaturai fequiturergo , uc is , quicft
quenter cft liirgiofa,immodelb,non fuali- Theophitos, feu Chrilti Philus fit verus Phi-
bilisj bono frudu dcftirata atque sm.ulati- lofophus, quoniam ipfe cft verk illa fapien-
onis , contentionis & dilputationis plena: tia.qua; revera eft radix & bafis rerum om-
Vtcrgobafisfeufundatio prioris philofo- nium. Senfus ergo hujufce loci Apoltoli
phiseftlefus Chriftus; utpote quielt vera elt, quod Vox Phiiofophia,ci^m eirer
voca-
]apientia:Ita quidem fundamenrum poltc- bulum juxta Ethnicorum inventionem,
rioris, eft hominum mundanorum traditio ide6 reijcienda erat relpedu rudimento-
& inventio prxftigiofis Diaboli fuggeftio- rum & rcgularum ejufdera erronearum:
nibus animata , ut hac via lites, dilputatio- Quatenustada&fabricata erat juxta tra-»
res , &oppofitionemfaceretinhocmun- dicionem hominum infidclium,qua: Chri-
do: Hinc dlxit divinus ille Philofophus in Itianos ipfos & mult6 magis Ethnicos live
ponendo difterentiam intcrduo iltaoppo- genciles in errores & a vera Dei cogni-
fita:InChrifto funt omnesThelauri fapien-
, quam ut eos in viam venta-
tione deducit
eoloff. 2.7.S. tse&fcientixabfconditi &c: Qua verbo- tis&divinorumfcientiamdirigat : Etob
rum ferie afleverare videtur D. PauJus, hanc caufam, multi farix Idololatria: con-
qu6d omnis fapientia & fcientia & conle- ditioeftorta qua^utcaufaeft neolcdus
,
quenterPhilolophia vera,fcientia;que om-
nes ijncerK , quse ab ea derivantur in ea &
veri cultus creatoris. Im6 ver6 con-
temptus nominis ejus : adc6, ut ad venera-
&
comprchunduntur , continentur funt & tionem &
cultum creaturarum loco crea-
quxrenda: & inveniendse in Chrilto , qui toris,perquemipfx vivunr& cxiltunt, in-
efta;temailb(apientia , &lapis vereAn- cicentur.Hinc ergo eft,qu6d admonemur.
gularis, qui implet , informat , vivificat & ut ejufmodi philofophiam fummopere
omnia , & nulla hominum indultria in va-
evitemus-De hujufmodi ergo Philofophis,
na mundi &
Ethnicorum ILientia & la-
qui fuam fcientiam fuperlapide Anoulari
picutia inveltiganda quippe,qua:elttai-
lax &
,

vix probabilitatis facie ornata , qua-

non pofuerunt , &
Chriftianis talibus", qui
talibusEchnicorum figmentisinnituntur.
tenus obfcuris & erroncis mundanorum Apoltolus idcm hc-ec : Rcvelatur ira Dei de
prxceptis & non Chrifti fpiricualibus ordi- cttlyfuperomnemimpietatem injufti- &
nationibus innixa-Et propter iltam ratione
tiam hominum eorum ,qui veritacem Dei
Apoftolus condemnat Philolbphiam ver-
ininjultitiadetinent : Quia quod notum
bis generalibus , agnofcit infpcdione ma-
Dei, manifeftum cft illis : Deus enim illis
gis peculiari qu6d amor vera: lapicntiie,
,
rcvelavit:Invifibiliacnimipfius ^ creatura
atque ide6 ipfius Amator fit refpiciendus
mundi per ea quK fada func inteda , con- ^°^- '«^^-
& honorefummoafapietibus reverendus. fpiciuncur: Scmpiternaquoque ejus veritas
Quare certum cft,quod per Philofophiam & divinitas.ita ut fint in excufabilcs
intelli^at mundanc-e
quo-
fapicntix ftudium- niam ciim Dcum cognovcrunt, ipfum non ,

Nam ibi loci confitctur,

Chriitum elTe ve- glorificarunt , aut ipli dedcrunt gratias
ram Sapientiam fed
ut potc in quohabitat
, in dicendo , qu6d efient fapientcs cvanue-
omnisplenicudo Divinitatis corporaliter. runtin imaginationibusfuisiNTam
Quarc fequitur,qu6d talis Sapicntia: ama- mutave-
runtgloriamincorrupti Dei mfimilitudi-
toicm feu amicum fummo opcrecollau-
dcc & per confequentiam Philoibphiam,
nemhominis &
avium, quadrapedum &
,
&Ierpentium &c. Quibus intiinat D.
D Paulus.,
 S EC TI O N I S TR M ^ I LIB. 1 1.

Paulus quniua fir in illius mundi fnpicnti-

,
tamcn nos Chriftiani volumuspotiusam- '«ob.S-iT.
bus feu Philofophis iniquitas,qui vcritatcin pkdi fpiritum &
f hilolophiam jurgijsi
di\-inam , imo vero Divinitatem incorrup- fallacijs , dilputationibus contentiofis &
ribilcm , qcx incll cuiHbet creatura: eam- , ambignicacibus deformatam- Sapientia er-
que faliis hominum invcntionibus ita h govcra, cumfitpacifica&nullaambigni-
imindanis abfcondunc , ac fi dixiffct, quod tdte frcta , difputationihus & cavillationi-
falfi hujus mundi Philofcphi cmnimode bus litigiofis non habet opus , ncc requirit
conanturfidis fuis dclufionibus ab ethni- adejus invcftigationem diltindiones infi-
humanse non compre-
cis partis,ut tencbra: nitas, aut quidditaces vanas cx inventione

hendant vitam five luccm illam cfientia- humana partas , quae potius difcipulum ra>
lem &ccclitus dimiflamcreaturarumac tione fua mulciplicitatis in ignorantiam
Praxipuehominis quslucetintenehris, , ducit.quomutcum in nudae veritatislumen
tameclifas non fit ijsiftamdivinitatemin introducat ctim e regione fapientia falfa
••

creaturis difcernere- De hifce etiaraSalo- tam abundat diftindionibus , tot fcatct

mon: Vani funt homincs omnes a natura in evafionibus fubtilibus , ica obnoxia eft dif-
sap.13.1. quibus inell ignorancia Dei , quiex ijs, & putationibus fophifticatis contentiofis, &
quK (peAantur bonis, eum, qui ell' , intclli- tanta muJtiplicicate eft conflata in con- &
gerc non potucrunc , neque ex operibus dufione tam difficilis eft , frudu bono &
confideratis , ipfum arcificem agnoverunt vacua,ut loco grani veri &
eflrenrialis veri-
&c. Quod aucem Spiricusilleciivinusfic tatis nihil praeter aceres , verba , dico, loco

Sap.U.t.
in omni creatura in eo aHbi arguit afiir- realitatis in venerimus, &
(ut verbo dicam)
mando, fpiritum Dei incorruptibilem in- apparct , fed non eft reale. Corpus vide-
cflTe omni rci &c. Hoc cciam confirmatur tur , ciim reverafit meraumbra. Qucd
multis alijs locis,ut antea efi; didum Qua- etiam Apoftolus fic confirmac PrKdicacio ••

re opus habetquilibet Chriftianus, ut lic in mca non cft in perfuafivis humanje fapien- _
legendo philolbphire Ethnicorum caucus, tise verbis,fed oftenfione fpiritus & veri- ixo/.u.iz
& ut fibi optime conftet, fecumque itcrum tatis. Et alibi : ligna apoftolatus mci fada Gai»t.3.^.

irerumqucduorum prxdiclorum philofo- funt fuper vos in omni potentia in fignis, ,

phorum iententias idque ferio ponderet. virtutibus & prodigijs. Atque iterum :
SedprcEcipue prxccptoruni prioris eorum qui tribuitvobis fpirirum& operaturvir-
(D- nimirum Pauli)rccordctur,qui,quando tutes feu miracula in vcbis &c. Ecce ergo,
mundanos Achena: Philofophos ignocum quomodo fapientiaifta Chriftianorum'fe-
Dcum adorantcs invenilTet novam ipfis , cum fcrre folet potentiam & virtute , quas
philolbphiam & fapientiam ijs omninoin D.Iacobus in textu ancca citato appellat
Aa.i7.lS. cognitam , Icfum vidchcet Chriltum pra:- bonos frudus : Ciim c contrario , D.Pau-
dicabat , quar quidem Dodrina videbatur lus vocat philofophiam Paganorum falla-
illis aliena, ira ut irabundi in hsec verba pro- ciam inanem,& confequenter bonisfru-
rumpcret: Qiiid vuk feminiverbius hic di- dibusorbatamfivedc{titutam:Vndecon-
cere ? Alij vcro novorumdxinoniorum vi- cludere videntur , quod nulla fit philofb-
detut eflc annuntiator , quia lefum ejus & phia frudificans aut philofophus bcne fru-
refurredioncm amnuntiabat: Qutbusfat dificatus, prseterquarri illa, qure in vera &
liquido conftat,qu6d vcra fapientia nec ad- eflTentiali fapientia lefu Chrifto verfatur.

auies coiTim pervenerit , ncc in corde eoru
radiccmhabLierit,unquain.
vclim,quod de fpurijs iftis Philofophis cum
iplbrum fapiencia feu Philofophia Apolto-
lus intcIlcKcricin locoantea cicato , ubi,
ait : Videccnequis vosdecipiatperPhilo-
Ibphiam &
inanem fallaciam &c : Hoc eft,
Haec nos Chriftiani vidcmuseflrevera,&
Imo confideret tamen caduco (in quo Satan
in ifto feculo
videtur habere dominium ) philofophia
pr2edidavana& terrena,qua: eft prjefti-
eiofa confufione obfufcata , tantam habet
inmundo ifto acftimationcm ,qu6dChri-
ftoas, qui ctt: vera fapientia affidue inter phi-

ut Achenis doccbatur Videlicet cuin vanis : lofophicos ejus cultorcs ob eorum igno-
fallacijs,fubtiliiatibus & contcnciofis cavil- rantiamcrucifigitur,& fcpclitur innebu-
lacionibus & Proteoticis diftindionibus: lis feu obfcura abyffo philofophiae iftius
utpotc quibus philofophus talis inftar Pro- Ethnicat: , quam ipfi tanta vcncratione vi-
tcifcnfum fuumin quamcunqucfignifica- dentur adorare &
fervotc infigoi tanta &
tionem fivcveram fivefaldun convertere devotione amplcdi Ariftotclemquc ejus
porcft : vnde fit , ur homines tali dodrina inventorem fequi , ac fi clTetalterleius
dubijs implcancur,quatenus viam dodri- Chriftus , qui a ccclis ad terram pro falute
nx Ilipientiarque vcric planam relinquendo populi &
ad apcriendum generihumano
per fuos lab^rinthos & femitas nebulofas fcientiarum &(apientis vera: thefaurum
£>?•: & inccrtas f ac!;"c inquificiones: Nonnedo- defccndifict. Sed obfervctis obfecro, qui-
ccmur. quud Ipiritus, qui eft vera: philofo- bas charadcribus ac coloribus Apoftolus
phia: fundamcntum live Ilibjcdum uni- iltiufmodi philofophos vanos cum eorum
cum & fimplex & per confequens in omni
: conrentionibus & fophifticationibus dcf-
fiinpliciratc quarrendus ? Nunne dicitur, cribit : Siquis, inquit , alitcrdocet &non
quod fit modtf tus , Juavis , pcrlpicuus , be- acquiefcitin fanis lermonibus Domini no-
rii^nus , pacificus ^ fine JEmulatione ? Et ftri lefu Chrifti, & qui fecundum pietatcm
elt
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA» Fol.r^.
efl: dodriiia.*, fuperbus cil:, nihil fciens, fed riculofa &c. erunt homines feipfbs aman-
i.Tim.tfj. languens circa tiiixftiones pugnas ver- & tcs , cupidi , clati , fuperbi &c, femper dif-
borum , ex quibus criantur invidiae , con- centcs & nunquam ad fcientiam Veritatis
tentiones , blafphemia.* , fufpiciones mal^, pervenicntes-, quemadmodum autem lam-
conflidationcs hominum mente .corrup- nes& Mambres reftiterunt Mo)'fi;ita &
torum &
qui veritatc privat^ funt, exifti- hi refiftunt vcritati,homines corrupti men-
mantium qua:ftum eifc pictatcm
,
tali- : A te & rcprobri circa fidcm & ultra non per-
busfepara tc&c- Vchcmcnter opto , ut ficient : Infipicntia eniin eorum erit ma-
quilibct Pcripatcticus Chriftianus , qui nifeita omnibus , ficut illorum fuit, Tu au-
Juum tempus fecundumAriftotelis leges & tem aflecutus cs mcam dodrinam &;c.Ian1
morcm in vanis difputationibus & cavilla- vero certum cft:,quoddodrina ejuscirca
tionihus conterit, & fcipfum infipicntcm veram vcrfabatur phiIofophiam,cu jus fun-
cogitattali conatuad fummum illud phi- damentum erat lefus Chriftus ; veram, di-
lolbphorum pertingere fperat ipfum, in- ; co , fapientiam lapidcm Angularem, &
quam,opto&admoneo,ut iftapatienter qui univerfam creatura: fabricam fuftinec
(omni & invidiafepofitis)con- & ineftomne in omni & implct fua virtu-
partialitate ,

ii jcrcr, & icrio lecum cogitct quod nuUa teefTentiali omnia ac denique operatur
, ,

fit tahs in Ecclefia Dci, hoc eft circa quam omniain omnibus: Quse quidemdodri-
philolbphia vera vcrfatur, vcra: Sophia; ta- na eft intentioni & rudimentis Ethnico-
bcrnaculis , vd (fi vultis) in fyncera philo- rum contraria qui infinita ftatuunt in ifto
,

(bphiafeu fapientiJeverje domo confuetu- mundo (ut dictum eft) agentia cujufmo- ,

do , uti nos docet Apoftolus : Nam ifta di funt Angeli, Da:mones, StelIa:,Elcmcn-
multiformis inventionis humanx fapien- ta, Meteora, I^nis, Aqua, calidum & frigi-
tia , tam diffonans eft a vera illa , unica & dum Homo, Dcftia
: , Plantx, mineralia'&

simplici Dei , qui infinirx hujus mundi CJetera quosomnesvoluntlocofubaltcr-

,

philoibphiK rcligiones ab illa vera & uni- narum caufarum agentium fe haberc: Hos
ca , quae eft k Deo , dilTcntientes fint ort^. enimex feipfis & finenuminiscujufpiani
Hinc crgo eft , quod tot finr nimirum phi- putant : cum tamen ni-
affiftentia operari
lofophia: iflius fcd:aedifFerentes,Peripate- hilominus certum fit, a facra pagina dc- &
tica , Stoica , Epicura:a &c. quarum quxli- crctum, qubd non fit prstcr unicum agcns
bct iniinitis dilpntationibus litigiofis & Catholicum Eft^entia indivifibile in mul-
cavilktionibus lliam .fcdtam ftatuminare tis & quafiinfinitis hujus orbi^manfioni-
& fuftincre eft aggreila. Ha;c etiam erat bus feu organicis velhiculis,qu6d in illis o-
illa caufa errorum tantorum in Ecclcfia peratut omnia in omnibus fupra omnia. &
Dei , t.un inter Chrif tianos , quhm Turcas Et h^c corum dodrinatantoignorantia:
& ludseos : Nam intcr Chrillianos erat & erroris vencno intoxicavit Chriftiani
multorum fchifmatum ha:refium origo, & mundi philofbphos, qui firmitcr ejus feda:
quas omnes nihilominus ad unius veri Dei adha^rcnt ; ut diftinguendo dicant , Dcum
(qui cft xtema unitas) & ipfius fapientise ubique pr.Tfenrcm virtualiter fcd non
cite
fimpLcis inquifitioncm sftimare vidctur. fubttantialicer fcueflentialiter ,quafi ver6

tCoi II. 1(5.

^^'"'^^'0° D.PauIus :
Convenientibus vo- Dei virtus poffit efl^c fine ipfius effentia, ut
bis in Ecclefia , fi quis vidcturcontentiofus abipfius Divinitate, qua;cftindivifibilis,
nos talem confiietudincm in Ecclefia non poflic feparari:atque ita fomniare viden-
habemus &c. At fcicndum eft , qubd fan- tur , accidentia efl^ in Dco , qua: ab ipfius
&x fapicntis domus ett Ecclefia : utpote, eflentia poflTunt dividi: velfaltemditlin-
qua: cf t Chrifti domus. Concludimus er- guunt & dicunt,quod ipfe operetur omnia
go quod tot fint in Chrittiano hoc mun-
, principaliccr & mediacc, hoc ut prima eft,
do deceptionis vise ratione evafionum & rerum caufa : atque ( inquiunt ) infinicse
diltindionum atquc fophifticationum , funt caufs fecundari»,utanteadiximus,
Ariftotclicarum , qua: morealteriusProtei qux ex fe & perfe foleant operari. Sed fl
fubjedum argumcnti in fcnfum varium & iita eorum afleveratiofit vera , admiror
mukiformem tranlinutare folent , ut fa:pi- ego , quomodo Deusdicipoffitimplere
culc vcritatcm prreitigiofo falfitatis velo omnia &
operari omnia in omnibus , fi fic
cccukare nitantur , ita ut veritatem (qu^e folummodu primdria feu efficiens caufa
pcr fe eft nuda &
fimplex) qaafi nafum ex caufarum, & non caufaomnium adionum
cera eflbrmatu quocunque pro libito vo- , mundanarum univerfalis , mediafiteejus
lunt, convertant in fpeciem variam mu- & verbo feu fpiritu , quem mifit in mundum:
tent. Hic ergo non modo violatur vcri tas, At voluntatem fuam tam in coelo,quam in
fed ctiam homo fimple:c bonx volunta- & terra prxftantiam? Quidpluribus opus efl
tis dcluditur &
in malum loco boni fedu- verbis ? Cum Apoftolus expreflTe nos do-
citur. Apoilolushoc hujufcefeculiphilo- ceat : Quod fint , qui dicuntur Dij five in 'Coi-S.jf»

fophorum a:nigmaricorum feu fophilta- coelo fivc in terra (fi quidem funt Dij mul-
rum genus , quod inftar Thrafonum glo- ti &
domini mulci) Nobis tamen eft unus
rioforum in luis imaginationibus clevan- Deus Pacer, ex quo omnia & nos in ilIo,&
tur) vivis hifcc coloribus depingit : In no- unus Dominus lefus Chriftus, perquem
2.Tim.3.i.
vifj^i^i5,ait;, cJicbusinftabunttcmporapc- omnia & ncs per ipfum fed non in omni- :

D2 bus
 SECTIONIS P RJM^ LIB. IT.

bus eftbjec fcicntia. Hscille •

Quo Theo- runt gratia tecum- Quo vidctnr difcipu-
philofophi fermone quilibet fagax Chri- los (uos prffmcneic , ut Ibphifticis phi-
(banus decernerc queat , quam adverfus lofcphi^' mundan^ alkdtationibusminimc
ipfc fit virtuti imaginarix aauiqueimme- capiantur vel decipiantur , quippe quje eft
diato aut Daemonum &
intcUigentiarumj veritati contradidtoria,nec cft pacifica,fed
aut rtellarum cum influxibusearum , aut perturbationibus vcrbofis &
vanis difputa-
qualitatum clcmentorum , aut ventorum tionibus plcna, &
cxprefie intimat, talem,
& aliorum meteororum , aut aliarum crea- Philofbpniam fallo &
non rei veritati de-
turarum juxta decretum Petipateticorum, berc pro fcientia haberi, non minus , quam
cum ejus verbo impprtant , quod omncs alixlcicntiajfpuriK , quasexinde dcpen-
adus, iive fint mediati five immediati funt dcnt- Porro ctiam infinuare videtur fiais
a Dco Patre per Filium lefum Chrillum. difcipulis, qubd tales Chriltiani, qui nimia
Et quam vis ejulmodi creaturx apparcant dcvotione &
fcrvore eam profitcntur, fint
in externa demonftratione , quod per fe & mcdiante aftutia ipfius &
fallaci ejufdem

fine aliquo agento magis interno iSc cen- fuavitateintrodudiinerrores infignes in

trah agunt &
operantur tamen philolb- : refpcdu fidci , qus a:ternae iftius fapientias
phus ilte nolter lacernos docet pcr Regu- ani-horaE firme adhxret. Porro etiam ifta coIon;2.S.
las fux phiioibphia; (cujus baiis ett vera la- in eodem fenfu dat Coloffienfibus fuis dif-

pientia lelus Chriltus) qu6d iple caufam cipuliscautelam antea a me citatam:Cave-

nullam aliam agcntem vere elTentialem tc(inqait) ne quis vos dccipiat per Philofo-
apprchcndcrc polfit prster unam ex qua
, , phiam & vanam fallaciam fecundum tra-
funt omnia ; &
aliam , per quam funt om- ditioncm homiinum & iecundum Elemen.-
nia . quas nihilominus ambas perfonas ag- tahujusmundi,& non fecundumChriltum
nofcit elTein eilentianon nifiunam : Nam lefum &c : Quibus nos Chriitianos jubet,
cum unumagens noniitnifi cmanatioal- ut rclinquamus falfam Athcn.tPhilofbphi-
terius;& pcr conlequens nullo modoab am , & ut ampledamur illam veram quse
cHentia abterius magis divifus , quam ra- eftfecundum Chriftum. Etobhancratio-
dius Solis a Sole, non eit equidem mirum, nc ait, in codem Textu : In Chrifto ambu-
li iplc folus in bina proprietate operetur late radicati & Jedificati in ipfb &c. Quo
omnia inomnibus haud mutataElIentia, arguit,Chrittum cfle unicu lapide Angula-
idque prxcipue,quoniam ineit omnibus rc & bafin : Quatemus
vers Philofophise
eilcntialitcr (ut Salomon habct) Hxc eit omnes creatura: ; inio verb univerfus&
Sap.Ii.I,
hrmilfima , i:>c vcriffima purx philolophicc mundus ipfum pro exiltetis & eflctie lua:
aircveratio ••
Quarc quicquid philolbphi (qusfuntPhilolbphiiie fubjcdum) funda-
mundani fcu Ariitotclilci dicunt , & lliDti- mento habeant. Et confequentcr liquct,
litate fallaci nobis pcrlijadere videntur, qabd fiindatio PhilofbphixEthnicse fit are-
quod ett vcrx philolbphia axiomatibus nofa five fabulofa &
nullius proinde valo-

oppoiitum , illi quidem nuilo modo cre- ris, vigorisaut exiftimationis- Hincalibi

dcre d^bcmus. Atque huic rei videturD. D- Paufus Fundamentum aliud ncmo po-
Paulus illiulinodi lcrmonis filo allipulari. tefl ponere pr^eter id quod pofitum eft,
Miror, qubd tam citb transferemini ab eo, quodeftlefus Chriftus : Atjam, qubd hoc
qui vos vocavit ad gratiam Chrilli in aliud talfis gentilium fundamentis opponitur,

Euangclium . Sunc aliqui , qui vos contur-

idemApoftolusficprobat. Hoc dico , ne
bant', &
volunt convertere Euangelium ambulecisiicut&gentesambulant in va- jP''*'*^''''

Chrilli fed licet nos aut Angclus de coelo

-.
Euangelizct vobis , prseccrquam quod
Gaht.I.S.
cuangelizavimus,anathema fit &c. Quare
ciam Arillotclis dodrina
lapientia fit
magna ex paric pofitionibus rudimentis
verx iapientia; &
philofophi puri oppofita,
nitute fenfus fui , tcnebris obfcuratum ha-
bentes intelledum , alienati^ vitaDei per
ignorantiam , quae eft in illis propter cxci-
&
tatem cordis eorum &c: Ac fi diccret- Nc
& ambulate fecundum vanitatem philofo-
gentium & Ethnico-
phia: Icu fapientiac ,

non decet , pium aliquem Chriilianumfi- rum,quoniam ipfi intellcdum tenebris ob-
dcm eiadhibere,quacenus(juxta Dlaco- fufcatum habent, hoc ett, fapientia fiji a &
bi fententiam ) contradicit veritati&do- imaginaria ducuntur & per confequensa
drinx Bibliorum lacrorum elt contra- vijs vera: fapientix lefus Chrifti alienantuc
ria. Quare talis dodlrina fcu fapientia fpu- propter fuam ignorantiam.
ria dii. itur ab ipfo elie terrena animalis,dia- Reftat jam, ut in proximo loco ad crro-
boli^a. Atque hinc elt, quod D.PauIus dif- res particulares falfafque philofbphix Ari-
cipulo fuo Timothco ha:c lcribit. OTi- ftotelicspofitiones aperiendas & enucle-
i.Tim.6.20.
motiice depolitum cultodi , evitans pro- andas pervcniamus , ,ut eos hac via mundo
fanas vocum novitates , oppofitio- & judiciofo per comparationem , vanitatem,
ncs falfi nominis llienti^e , quani qui- falficatem illius cum boiiitate &
perfcdio-
dam pruniittcntes circa fidem excide- nealterius clarius& luculentiusexponam.

CAPVT. VI.
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.i;,

CAPVT. V I.

In qu9 do^rina, Eihnicorum Philojophorumfalfa ac erronea;

ac illa prcecipuh l^eripateticorum explicatur ubi etiam :

probatur, quafdam ob rationes^quodillafitfuperhujus

mundi fapientiie bafes Cs? nonjuper illas fapientice a
Deodefcendentitcedificata.

fOn inoenio
nullos Ariftotelicorum poteft ponere,prxter id, quod pofimm eft,
n; acutioresiam nunc (utmihi vioetur) quod eftChriftus lefus.Si aute replicant hu-
rcplicantes &
aicentes audio : Quomodo jus feculi fophiftae, qu6d forte Ariftoteles

poteft vir ifte verbofus probare , quodfa- ad Chrifti cognitionem aliquo modo per-
pientia illa,qu£ eft philofophise peripateti- venerit, vel faltem in fapientiam Moyfis &
ca: fundamentum non fit de fupra, hoc eft, Prophetamm , de longinquo infpex-
licet

de Deo quieft luminis Pater.

,
erif, hifce refpondeo, quod.ut Ariftotelis
i.cot.i.20. Adobjedioncmiftamdifcutiendam,ne- xtas verbiincamationem prxcederet , ita
i.cor.3.19.
^^:^^ ^^^ ^^ ^^^^ jjj^g fapientias ab Apofto-
^
etiam manifeftum redditur , quodindo-
lo propofitas ad invicem conferamus. In- d:rina Moyfaica , quje in creatione ordi- &
primis D. Paulus ait. Deus ftultam fecit nationemundiperfpagyricum divini ver-
nujus mundi lapientiam. Et alibi: Sapientia biadum confiftit quatenus fcriptis fuis
,

hujus mundi eft ftultitia apud Dcum: Deus mundum ab a:terno fuilTe tradidit parum ,

enim novit cogitationes fapientum quod ,

aut nihil omnino , intellexit. Fateor Plato
ftuloEfunt. Atque ob iftam caufam Apo- nem, qui huic erat magifter , magis in fa-
i.Cor.2,ii.
{^qius hjec alibi : Nosnon fpiritumhujus pientisveraEfubjedofuifTeverfatum , uti
mundi accepimus, (cd fpiritum,qui ex Deo ex illius fcriptis colligere fas eft. Verum
eft, & quae k Dco donata funt nobis,loqui- ejus difcipulus Ariftoteles , vana gloria ela-
mur non , in dodlis humanx fapientise ver- tus , per quandam immanem k difciplina
bis, fed in dodrina fpiritus , fpiritualia fpi- Stoica feu Platonica deviationem unice in
ritualibus comparantes:Anima!is enim ho- inundo Sapientisnomenfibi arrogarecu-
mo non percipit ea, quse (unt Spiritus Dei: piens,novam fapientiam feuPhilolbphiam
Stulta enim iunt illi & non poteft intellige- mundanam, quam poftmodum Peripateti-
rc &c His Apoftoli verbis bene pondera-
: cam (ipfam ab alijs diftinguendo feque e- ,

• tis, inquirendum ett inprimis , an Ariftote- jufdem principem elTe ebuccinat) nomian-
lcs eiTet homo animalis nec ne. Si vero in- vit,atque itaPhilautia infigniinflatusve-
veniatur talis , quid ab ipfo eft ex pedlandij ritatem figmentis &
falfitatibus infinitis
prxter fapientiam mundanam cum Philo- ab imaginatione feu conceptu propiio par-
fophia tali , quam D. lacobus vocat anima tis eo inquinavit. Hinc orta eftPhilofophia

lem, terrenam &

Diabolicam , quxexfe Ariftotelica ex malo bonoque i falfo , in-
ipfanihileftjnilimeraftultitia : Cumani- quam,& vcro ex fapientia; modico ftul- &
^ maIishomo(utejusvcrbisutar)nonperci- titix plurimo conflata : Cum e regionefa-
piat illas res, qua; funt Ipiritus Dei Stulti- : pientia pura & fimplex ex fola veritate (It
ria enim eftilli.Abhujus modi ergo Philo- conftituta •, quippe a folo fpiritu Dci ordi-
fophia jubet nos Apoltolus cavere , quoni- nata- Praetera k fi docSrina Peripatctica
am fundatur fuper traditionibus hominum ftoica aut Epicurca fuifTet perfecfta &. fe-
,

& elementis hujus mundi & no fuper Chri- cunduminftitutionesvers fapientix lefu
fto. Vertimfapientiamgraecanicam magis verum & facrum il-
Chrifti; cur tanto odio
directe fic explicat , eamque ab illa Iud:eo- lum philofophum D.Paulum perfecuti funt ***^'
rum & Chriftianomm diftinguit : Sapicn- fpurij Athenjefapientes, quandoipfis ve-
tiam grsci qua:runr ; Iuda:i figna nos ; ram fapientiam Chriftumlefum prxdica-
Chriftu crucirixum prxdicamus &c: Qui- ret ? Hifce ergo colligere fas eft , qualis fic
i.Gor.i. 22.
i^yg arguit.quod grseciquxrunt fiipientiam illa fapientia, fuper quam Ariftotelcs fuam
mundanam, quajprscipue consiftit in Ipe- jedificavitPhilofophiam,nempc ex fe ipfa
culatione feu contemplatione, ut e regione inventa&tradita,&perconfequensmun-
illa ludsorum verfatur in praxi,nimirum in dana &humana , &
non illa fyncera , quae
fignis &
ocularibus demonftrationibus , ut eft de Deo. Verum utpropiusEnucleo te-
pote fine quibus fidem adhibere nolunt: Ac nus quafi ad rem ipfam accedam Ambas :

tandem tcrtiam nominat Sapientiam ni- fapientias ab Apoftolo lacobo propofitas

coiofT.i.p. mirum veram,Iefum Chriftum,in quo erat aainvicemcomparabo , utexindeincclli- iicob.3,1/,
i.Cot.3,11.
plenitudodivinitatis corporaliter. Atque gatis,qujeearum fitdignior hpijs homi- &
nsc eft illa rcalis ac fyncera dc furfum a Pa- nibus magis amplexanda: In quit locobus:
treLummis fapicntia.quse a Chriftianis eft Sapicntia contradicens vcritaci non eft ^
omnidiligentiainquirenda, quippe fupcr Patre Luminis, nec eft pacifica, nec mode-
quaquililDetverus Philofophus fux Philo- fta, fed terrena, animalis Diabohca. At &
fophix fundamcncum , juxta hoc Apoftoli fapicntia &
Philofophia Ariftotclica ; cft
ponere dcbet : Fundamentum aliud nemo hujulmodi, quippe qus eftligitiofa, dif- &
D 5 pura-
 -

SECTIONIS PRIM^ LIB.IT.

purationum , fal!ad;-iriim cavillaticnum nuis, quamcontrariafapientiaGraccomm
ac controvcrfian.im plcna:Quae cmnes ip- fit illi Apoftoloru. Vndc ht.ut D.Paulus ad-
j)usproprictatcsnaturx& Conditioni verje montTC videttir diflipulu fuumTimothe-
2.i'j«.2.23.
fapientic-copponunturHinc crat, quod Ti- um, ut evitct profana & vana jurgia & op
mothcusamagirirofuo Pauloerat admo- pofitioncmfcienciarumfalfbiic dictarumi:
nitus, ut fe a focicratc eorum fcpararet,qui Qt!amdumaliquifuntprofcffi,eiTaverunt j Timtf-a.
•dodrinam a vera fapientia diflcrcnrcm do- circa fidem. Quarc om.ncs Chriftiani , qui
cenr.afiirmando , quod ipfi, qui ita faciunt habent fuam fidci anchoram nimis firmicer
fuperbia fint elati & nihil fciant fcd circa , phikfophi^ Ariitocclic^ affixam , dcbcnt
qucltioncs vanas & conccntioncs vcrbofas, lerio fccum pondcrare , quod magifter eo-
vcrfantur,cxquibus crirurlitigium &c.At rum fupereminensD.Paulus canto fcrvore
talisclt Ariltotclicorum Chriftianorum & zclo ipfos vidctur prcmonere , nimis di-
dodrina ac Philofopbia, ut pore cujus nios ligcntcm obfervationem philofophi? Eth-
& confuctudo cit fcmpcr in quxftionibus, nicf , (qu^ consiftit in litibus , qu^itioni-
diipurationibus , & cavillationibus vcrlari; bus, sive dubijs, verbosicace vana oppo- &
Atquehcec c(t ratio (ut didum eft) tantx sicione fcientiarum)efie in caufa , quod
acquivocationis &
diftinclionum mul- Chriliiani zclosi sine inrcllccftu decipian-
titudinis, qua: viam ftruunt tam ad falfita- tur, &rcfpcdu fidei in verafapientiaerra-
tes, quam ad vcritarcs luftincndas dcfe- & vcrint, uc tcftatur Apoftolus.
dendas : Vnde ortic funt inter homincs tot Pr^tcrch Apoftolus dicit: Sapicncia con- ntob.j.
non modo (ut fiipra declaravimus} Philo- tradiccns veritati noneftde lupernis,fed
lbphorum,vcrumctiaRcligionu atque opi- tciTena;aninialis & Diabolica &c: lani ve-
cnium fcctK, cx quibus diljjutationes ,liti- rb certus fum , qubd quilibet fidelis Chri-
giolk contcntiones non modo in Acadcmi- ftianus ftrenuc defenaat & fuftincbic ia-
i'>rumftholis , fcd ctiam inter diffcrentes crum Biblion cfie ipfius vericatis fonccm.
vulgi in religione fadioncs: Ac vcro, fi eo- Quod cura ica sic, quid refpondebunc Ari-
rum Philofophia aut fapicntia cffct fupcr ftotclici Chriftiani , si planc & expreffc
Icfum Chriltum lapidcm unicum Angula- probavero , dodrinam Ariftocelicam cflb
rem eredta (qui, ut cft omne in omni , ita Ibkdo facrarum liccramm fenfui&mcnti
quidcm, cft clfentiaunica & fimplex) con- i^ontrariam &
contradidoriam ? Commu-
venircnt procul dubiotam fcholarcs dodi, nis cft intcr Sophiftas elegantes afieverare,
quam homincs imicrisvel minoriscondi- ciim aliqua contradidio inveniatur inter
tionis in unitate luiica cu ipfo , qui eft non philofophiam Gr^canicam afiTertionem &
nifiunus&idcmin nobisoninibus : Nam lacram quod vci um eit fccundum philo-
: „
in ipfo & pcr ipfum facti fiimus fratrcs, at- fophiam verum infcripturis aliterlonge
j

que ctiam hi\;rcdcs cum ipfo regni a:ter- , invenitur Quibus refpondeo, quod si aii-
ni : Atquc itcrum cum ipfb vivanius , mo- quii invcniatur in contcntis unius&alte-
veamur , &
habcamus noftram exiften- rius difciplinj differcntia, ibi procul dubio
^^ ,.^ tiam ( uc D. Paulus teftatur ) Dcbcmus fi- magnus reperiendus eft crror in iltarum
nc ulla quxltione aut difputatione nof- aliqua&per confequens una cftcontradi-
cere , illud fumnium bonum in nobis «ftoria alteri , fcquitur crgo qubd harum ,

mct iffis quod iapienrcs vcri cujufiibet fe-

, doctrinaram unica dcbeat ortum fuumk
culi.tanta Deligcntia qujefiuerum appe- & fiipientia terrcna & mundana haberc. lam
tituTantaleo artedtarunt:Nonne nos docet vchm , ut quilibct Chriftianus pius
cum,
!_,.„_.,_ ,,_
Philoibphia Chriltiana,qubd rcgnum Dei diligentia pcrpcndat, an Dei vcrpo ad hx-
i,cci.<3.n. ly. fitintranos? Etquodinnobisiitomnium rcre potius convcniatjquod eft liimma,ve-
mirabilium opcrator: quod fimus Tem-& ritas, quam aut afiumacionibus & aiTeitio-
plum Dci& SpiritusSandi Etqubdfimus nibus , Ariftocelicis , qui fuam fapientiam
mcn-jbra Chrifti? Qubd ciim ita fit,cur in- ^ patre mendaciorum dcrivavit- Alij di-
tcr nos orcrcntur contentiones, dilputatio- cunt,qubd homincs fc cam profundc in na-
ncs &cavillationes vanx circa qujeftio- rur^ lecrecis feu philofopnia naturaliim-
ni:m multitbrmium &
vcrborum ambig- mcrgant , ut cx Chriltianis Athciftf fiant,
nitatcs? Autcurfenfusnoftros maturiores utpote qui(uc ajunc)nullam voluncdivi-
ftohdis corrumpcrcmus pcrturbaremus & nitacem agnofcere. Neccffc habemuscrc-
uiltinclionibus, ab inventionibus humanis dere, quod de philofophia Grgca &non
& ftulta ac Diabolica hujus mundi fapicn- deilla lefu Chriftiincelligant, utpocequ?
tiaabVniiatcderivatis rcccdimus Ciim -• fpiritum hominis intelleaualem airigit &
in itafaciendojin abyifum mukicudinis,feu conducit ad Thronum fcdem majcltacis&
barathrum ignorantix nos immergamus? divine, ipsique afTiduc fuadcc , uc cvirccac
Kamfblum &
unicumveritatisconamen rclinquac pcflimamhujufcemundimulti-
cft , ut in via rcda pcr obfcuras erroris ne- tudinem,ut ad unionem beatam concraha-
bulas (in quibus Itulta hujus mundi fapien- cur, hqua fui fpirituseiTcntia erac ab origi-
tia &
Philofophia fuper ipftm fundaca , in- nc cxrracta- Tcrcia hominum fpecies ani- ,

tellcdus ndtros mifere involuit) ad fbn- mo vidcntur infeftari &

graviccr ferre,
temuni:atis&concordi.T tpx eft «erna quod philofophus aliquis dilcurfum de di-
nos conducac. Hincergo vide-
Hipicntiii vinitacc habeat i iii5u verb crcdunc , eile in
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. T0I16.
quopiam audaciam &
pra:fumptioncm bernaculum : Et qu6d locutus fit a co-lo
haudexiguam , axiomata fcu telHmonia in tonitru, Et qu6dfcrmonem habuiflcc
fcripturarum ad principia caufas philo- & cum lobo in turbine, Et quod fpiret h ic^b-zzif.

foptiis veraeconiirmandasallegare , au- Septcntrione &

Auftro, Et qu6d fitubi- 2.Reg?22.a.
dader, fed inconlulte fatis aiicverantes: que. Etiam didum cft , quod fpiritus ^°^--^-

Biblia facra hominem folummodo quid , ejusin forma columba: defcenderetacoc- rriini^i^V.ici
fitadejus falvationem conveniens,dotere, lo,atque ctiamin forma linguarumigni- rf'ji.i59-7.

hoc eft , ut timcan-!us Deum ac proximos tarum : &

quod implcat tcrram &q'u6d :
Sifi.'^'.'

diligamus , quafi vero fcripturx lacr^e ali- hominemfecifictfuumtcmplum &quod : i.cot.^.r^.

quid in vanum fcripfiffent :,Ettamenex- fit in omni re Et ut vcrbo dicam , fcrip-

: ,
^^r*-'-"'

prefle&aperteex ijs intelhgimus Quod turjE mentionem faciunt de Deo in nulla

omnis Thcfaurus fapienti^ fcientia:
abfcondatur in Chrifto. Et alibi : a me
diicetis omnia atque iterum
; Spiritus
Sandus vos docebit omnia. Porro etiam
ex ijs eUcerc tas eft , tria illa principia,
ex quibus Dcus creavit omnia , nimirum
tenebrdfum abyllum , quafi materiam
primam , h qua primordialiter omniaj
aquas,ex quious omnia , Ipiritum for-&
maliffimum Dci ,per quem omnia Exea
ctiam ehcimus veram 5c infalhbilem me-
teororum gcnerandorum rationem ,
condefationis &
rarefadionis myfterium,
& aha re , qu^m cflfentiahbus hujufcc fpiri-
tus inomnicreaturaoperationibus.Qciare
•
affirmare mihi hceat vcra philofophia,
cju6d,quatenus ejus fundatio fanda eic,
difciplins fpiritus,fit nihil aUud in eftedu,
quam Theologia , &
nihilominus dillin-
dionis cujufdam caufa diccre hceat , quod
philofophia eflentialis inquifitioncm faciac
de fummo bono, movcnda a circumferen-
•
tia aut externo verfus centrum vel internu
ad inveniendem vel enuclcandam etcrnam
& iJIameiTentiamjquseftomniumcrcatura-
rum centrum cujus circumferentia cft
,

caufam internam &

generationis &cor- nullibi &
eft folum bonum
: in omnibus &
ruptionis &
adionis acque paffionis omni- ador atquc ica procedit (ut alibi cft
rcbus ,

umque aliarum rerum,qux in fcientia phi- didum) a demonltrationc a pofteriori^hoc

lofophica excogitari poirunt , qu:e omnia eft , a vifibih crcatura adinvifibilem crca-
Ariltotehci vocanc naturaha : Ha:c , dico torem juxta D. Pauh
: & Salomonis antea
omniadirede,plane,fine uUa Ibphilticatio- citata prxcepta quorum prior dicit invi-
, :

ne in pagina lacra pertradancur Atque ••

fibilia Dei acreacura mundi perca,qus fa- Ro«^i-'^
etiam lcientia illa , qus ad morahtatan Sc da funt , intelleda confpiciuntur , fempi-
gubernatione pohcicam Ipedatjcum c£ete- terna quoque ejus veritas&divinitas&c:
ns fcientijs tum hberahbus , tum mechani- Poftcrior : Vani funt hominis omncs naru-
cis,quemadmodum ellante dcclaratum- ra,in quibus eft ignoratia Dei,& qui ex js, i

Quid, Anne erant hac vane & inanicer a qusfpedancur bonis, cum, qui elt, incehi-
fpintu veritatis exprefla ? Minimc profe- gerenon potuerunt^Nequeex operibusco- sap.i-.t.
ito, fed hos fcrupulofos & inceiiectu dclti- fideratis,ipfum opificem agnovcrunr. At
tutospotius culparedebemus, quiminime' Tlicologia videtur pcrviamoppofitamo-
fcripturarum lcnlum percipientes , tanta vcre , nimirum aradiculi centro feu invifi-
temeritate de co indicare prxfumant- bilitate Dei acque incerno adu creacurar,
Nam fi iltiufmodi curiofi cum diligentia quafi dcmonftratione a priori ad circumfc-
confiderare vclintjquod philoibphia in fen- renria fcu creatur^e externum. Quibus vi-
fu fuo originali importec Ibphiam feu ia- dere iiceat, quodutraque fcicntia ad unam
pienciam , agnofcerent protcdt:6 & confi- metam five f1ne,hoc cft,ad unum fummum
terenrur , quod vera Sc elTentiaiis philofo- bonuni coUinet: Et tamefunc nonnulli hu-
phia leu Ibpiiia , fit nihil aliud , quam fa- jusmundiacademici.quiultralimirescrc-
cra Uta fapicntia, five fpintus dilcipHna; amra: in fua inquificione fe clevant , hoc eft
fanctus , qui prxcipuum elt utriulque fpiritum iitum ultra fphxram Luna: , imo
teltamenci lacrolandtifubjedum ; & con- vcro & ultra mundi concavitatis magincs
fequencer tam philolbphias vcrx , qukm qusrunt atque hoc ; mod6 ipfum abVolu-
Tlieologix fundamenmra. Vnde ctiam te' a creatura dividere & diftingucre co-
apparebic , quod facra philofophia fic nantur : quaipforum imaginatione pro- &
quafi radix , ex qua Theologja oricur : greflu fcalam fine gradibus afcendere tcn-
ciam fic exprefIioDiviniracis6cadionum tant : volunt (inquam) ad fummum rerum
ejusdemincreaturis : Nam nulhbi in pa- cacumenfeu fattiglum fcandere nulla con-
ginafacra repericur quodDeuseiTctun-
, fideratione ad inrimum cjus gradum ha-
quam a icnpturis nominacus nifi quate- , bica,in eo>qu6d Deum fapienciam Eerer- &
nus confiderabatur in hoc mundo qucm nam fine ullo ad crcacuras refpedu mvelti-
.2. creavit & creaturas ejufdem. Ira dicitur gato aggrediantur , cum a Texru facro in- a a,i/.
quod inducret lumen quali veltimen- itruamur, qu6dfpiritus iile non fit a quoli-
tum Et quod fit ignis conlumcns Et
: : betnoflrum remotus : per conlcquens, &
_
quod implcat ccclos , &
quod faciat ter- opus non cft, utillum, ultra ignis fpharram
ram fcabellum pedum fuorum Et quod : aut in ca-Hs fuperius inquiramusi cum pro-
pofuerit liaum cabernaculum in Sole ,Et pinquior fic nobis
: Quiim quis imaginari
,

quud feceric lencbrofam nubem fuum ta- queac (ut divi Pauli vcrbis utar ) At non elt
D 4 mirum.
 SECTIONIS PRIM.£LIB. IT.

miram quod Academicorum noltrorum

,
1 immccliiUcf,& conrcquentcr,qu6d creatura
nunnulli ^pbilofophixPeripatccica! fpatio poffit agerepcr fe fiveimmcdiateTineac
7.annorum vel ulcerius addidi, faliis iplius Ac fiquis diceret,divi-
tus divine affittetia.
rudimcntis adeo corrumpantur, & tam pa- nam effencia fivc virtutc pofle elTe divifibi-
rum de eflentiali Divinitatis in creaturis naturam divinadebereidc6ellepar-
le, vel

natura intclligunt,ut cum ipfo(expirato tibilc & adivina radice feparabile

, quonia

illo tcmpore ) ad altiorem promoveantur cltindiverfisorganis. PofTum ergoauda-

fundionem five profcffionem^Thelogiam der concludere & omnibusnotum facere,
nimirum, reddatur ijs adverliffimi qui my- quod fi fcholaitici Chriltiani 7.illos annos,
(terium divinitatis in crcaturis agnofcunt; quos ad philefophixAriitotelicxdifcipli-
Et quamvis fcripturas pluribus in locis, na aflequenda conterunt in verx facra: , &
vcrbum Dci feu ipiritum incorruptibilcm, cognitione &
dodrina addifcenda,impen-
tame afleverarc animadvertunc diitindio- dercnt, noluiflcnt procul dubio tam imma-
jiibus Academicis, quas ex philolbphis pla- niter more gentilium errare tot quarfti- &
nii ethnicis &
agilibus atque oblcquiofis onibus, difputationibus,contradidionibus
corum commcncatoribusaccipiunt.ita nu- &jurgijs verjE fapienria prsecepta &leges
dam Sc iimplicem veritatem nobulisa: cpi taimmaniterin tine illius teporis.oppug-
vocationum involuunt, ut eam profundio- nare ; fcd e regione aptiores feu paratiores
jrisdubij &
ambignitacis abyilb,quam fuit tum poltcii redderentur ad procedendum
antcaimmcrgant: Vcrbigratia, cumintc- in ftrida & diredta inquifitionis & acqui-
gcr Bibli] divini coni.cntus quod Deus iic , fitionis lapientis illius myitics via , quam
iicinomnibus & liapcr omnia & quod Ipi- Deus (telte Apoltolo)patefecit atc^ue ordi-

ricus dilciplins lancUislic in omni re : ip- navit, ut elcdis &

optime h Deo merenti-
forum Itacim nonnuUi diltinguendo ref- bus fuo tempore revclarctur , quo tande in
nondent (uti lijpra eltdeclaracum) c]u6d in fandtasillius inquifitionis fine juxtaApofto-
omnibus llt virtualitcr led non ellentiali- , lorum &
virorum land:orumExempla,tam
ter Quaii vero ipiius virtus a lij.i eiientia
: potcnccs in virtute &
potcftate deveniant,
di{tingui queat. Itcrum : ubi dit itur : quod quam in vulgari ifto Itacu fuo verbis folis
Deusoperecuromnia in omnibus. Verum fineeffentialialiquoefiedtuevidenti , vi-
cit ( dicuntquatenus
) caufa prin. ipalis & denturin hoc mundopollere : Nam bono
primaria : led ^inquiunt) funt multa lecun- illofrudu quivcram lapientiam conco-
,

daria &
lubalcerna agencia, quse fine prima mitare folet erronea feducentis fui magi-
,

rerum caufa pcr fe dc in le agunt : ut lunC ftri dodrina privantur. Scd ni crederent

Angeli , Stelix tlementa , Mcteora

, , & Academici noitri Ariftotelici , verba mca
creaturce compolitse &c. Atque ita Arilto- cffe vana aut publicarent, anc replicarent
telicis iltiuiinodi fophilticacionibus , rei h dodrinam iftam peripatcticam majorem
qus
lcripturis tcltiticata: veritateiTi,quippe illis frudum & utilitatcm , quam ulla alia,
fimpliciter & plano fa-mone dicunt, qu6d quxexTextufacroeiicitur ,afferrequeat:
Deusoperetur omnia in omnibus comma- Liceat mihi in primis frudus illoshocirj
culare aggrediuntur Nam ii Deus cum, : loco cnumetare,quos philolbphia noltra fa-
jn & per Ipiritumfuum eflentialem implec cra mundo conferre potctt ,& tunc poftci
omnia, neceile habemus credere, quod Ipi- vidcant iftiufmodi philofophi mundani, an
ritus iile operctur omnia in omnibus & in tam realem &
ellentialcm cx TextuAri-
omni creatura , quam
immcdiate' implet: ftotelico utilitatem cxcrahcrc valeant : Sin
idquefme uUa crcatursaffiltentia , ucpoce minus ; conticeant, velim , & laudcs atque
quK nihil habet , qu6d non a creatorc acce- honorem fapicntia: digniori concedant ,&
pcrit ; Quod autcm a Dco accepit, a Deo dctcriorcm inexilium Icmpiternum ex ho-
non pocett Nam quomod6 poin roinum memoria relcgcnt, hoc clt.diUgcn-
-
lcparari =

bile elt , ut organum crearum poffit uUo tia fummameliorem IcquanturPhilofophi-

liioadu creatorem fuuraadjuvare qui ip- , am , eamque feria vencratione Chriftiana
fum implet &
in ipfo tancummod6 agit Sc
.
ampledantur.Pro frudu,utilitate, viitute
operatur quid &
quando vult ? Ego (ait & potcntia,qua: fapics philofophus ex phi-
propheta ) fum Dominus faciens omnia lofophia fua vera leu lapientia ciTetiali hau-
irai.44.24. folus&nullus mccum- Neque viderctur rire potcft hsc excontextufacro coUigi-

hoccuipiam alienum , cum ipik Icriptur^ mus.Sapientixprctiu non novit homo, qui icb.28,
tcltentur , qu6d ipfe lit omnia in omnibus. cam confequitur,beatus : Nam melior ett
Atque iterumfut antea)Incorruptibilis Dei cjus acquilitio auro,& pr^ecifior carbuncu-
Spirituselt in oir.ni re. Et idem alibi In : lis, & omnia delcdamenta tua non poiTunt
5a:'.i2.r.
Chrilto omnia funt condita per Chriltu & ^Tquari ei:Longicudo dierumin dcxtra clt, prov,3. n.
6olofl'.I,l(5,
in Chrilto omnia funt creaca.omnia in ipfo & honor. Via-ejus
in finittra ejus divitiae
conltanc, ipfe elt in omnibus primacu Cenes funt via: amoenitatis & omnes fcmita: ejus
&c. Non incelligit , iltam Dci prarlcntiam pacis:Arbor vitx eftprehendentibus eam.
cfle pcraccidens , fed eifentialitcr. Quod Deniquetenentibus eam beatus quifque*
ctim ita fit , fequicur , quod i(ta Diltindio Ejuseruditiopecunijs & auroeftblTo cle-
cum omnibusalijscjuidcm farina: litfalfa, diffimo prceferenda = Nam melior elt ipfa rrov.s, 14-

qutedicit Deumoperari mcdiat'i,fednon Carbunculis , &omniadelcdamentanon

poffunt
 .

DE PHILOSOPHIA MOYSAYCA. Fol.rr.

pofTurnta-quarici- Ejuscfl: confilium Scx- ipfa rcquiefcit in animo pradcntis: Non in- l'ov.i4a.i-f

quitas & prudentia& fortitudo & robur, , greditur in animam malitiofam neque ha- ,

per cam Kcgcs regnant dominatores dc- & bitat in corpore quod fubjedtum elt pec- j^^
, j

ccrnunt judicium, Divitix honos penes & cato:Ipiir flicile confpicitur ab ijs , qui diU-
eam lunt.Mclior cit frudus ejus auro cfFof- gunt eam , & inveniturab ijs ,
quiqujmint ^^^-^-^h

, &provenmsipfiusar-
focSrpurgatiflimo ipfam : Imo occurrit cupicntibus. Ipfafe
gcnto lediiTimo. Pcr fapientiam multi- dignos circumeundo quaerit,atquc in vijs fe
plicabunturdicstui &adijcientur tibi an- benevole illis oftendit,atque in omni cogi- jcdef.j^.^j,
ni vicK. Sapicntia ipiritus prarfercndus eil tatione occurrit eis.Ipfa dicit: Acccdite ad
fceptris & Thronis , nec comparanda: funt me,qui cupitis me &
frudtibus mcis, quos
divitise ei, ncclapidcs prctiofi & aurum re- gigno , implcmini.Dcnique pro modo ac-
ipcducjuscil.utarena-, &argcntum , ut quirendi taiis thefiuri, dccemura Chrilto,
Lutum:Ipiiic(tthcfaurushominibus , qui puliemus,ut aperiatur nobis , atque qus-
runquam dcticir, quo qui umntur cum , ramus moredebito, utinveniamus:Et Ec- tccicTM.
Deo contrahunt ^unicitiam Ipia cum fit , clefiafticus multis in locis& prxcipueca-
Sap.7.ai;
artifex omnium, docetomnia, ctiamfa^ pite 2. a verfu i .nos modiim ad iapientiam
cit homine cognofcere tamocculta.quam qujerendam docet. Imo vcro quilibct ferc
manifefia , atque etiiun cogitationes homi- Textus facri locus , fi myftice, hoc eft , Ipi-
num-Ncmincm diliget Deus, nifieum,qui ritualitcr intelligatur , atquc ctiam fenfus
cum iapientia habitat : Eft ipia fpcciofior cjus moralis licct typicc aliquo modo nos
,

Ible : Ipla docet prudentiam , tcmpcranti- ducit atque dirigit ad viam aditum the- &
am , juititiam , & fortitudinem , quibus fauriiftiuspretiofiinveftigandum , quam
hominibus- Per ip-
utilius nihil cit in vita egofidelitcr & ex animo iequar,dcprecor-
fam habcbit homo immortalitatem me- & que fummum illum fapientia: concefTo-
moriam aternampoiterisrelinquit : Emit- rcm, ut mihi concedat gratiam ut ad opta-
titurillaa DeoeiandiscarUs , a Throno tara hujus fummi boni metam in hac vitn
£«.9.10. cum homine in
gloria:, utprjefens vcrfctur pertingam. Vertim enim ver6, fat fcio,ali-
labore, ut cognofcac, quid gratum fit apud us adhuc fcrupalus mundanis ex ilto noftro
ipium: enim novit atque intelligit om-
Illa difcurfu exfurget. Replicabunt , noneffe
nia:Ipla homincs fervati f-uerunt:Hccc con- hoc tempore opus, ut fint miracula, utpote
Sop.io.
fcrvavit Adamum , & potentiam dedit ei qua: figna folummod6 in Ecclefia primiti-
Sap.I0.2I dominandi omnibusrcbus : Ipfamutoram va efTent neceffaria, ut mediantibus illis in-
os aperir , & linguas infantum diiertas red- fideles ad fide Chriltianam convcrterecur.
dit. Infinirum foret, omncsfapientia: iftius Sed accedam jam propinquius ad proba-
facultates in Textu iacro allegatas , virtu - tiones meas quibus oftendam eviden-
,

tcs <Sc potentias recitare : Cum legamus, ter, quoddoctrina Ariftotelisfitapcrtus &
fanctos per cam dxmonia ci j eciiTc , omnes oppofitiiFimus facrs veritati advcrfarius:
morbos curafle , & mirabilia ac ftupcnda Vnde fit, quod ab Apoftolo pro illofapien- lac.j,

prsfticifle&c. Reftatjam , utPeripatetici ramo condemnerur, qucm vocat cerre-

tiae
cnumerent virtutes 6c adus fua; fids (cu num,animalem , Diabolicum & veritati
liumana: fapientix , & obfervet quilibet contradicentcm,
lagax an quid reale aut ullius momenti
, Hifce ergo apparct pcrfpicue ex facro &
mcdianteca queant producere. Profedo veritatis teitimonio inferius ulterius cxpli-
mtrasumbrasinvenient pro fubftantia & cabitur,qu6d virtus illa»mediate qua Deus
figmenta pro realibus rcpa-ient. At dicent, manifeltc in hoc mundo aut per contradti •
fat fcio , multa narras dc tua illa fapicntia, onem a circumferentia ad centrum,aut pef
Ibdqua rationeeft ipfainvcnienda? Anne cxpulfionem feu dilationem h ccntro verfus
• cui quam pro hodierno die datij elttalem circumfcrentiam operatur. Nam in myite-
invcnire iapicntiam ? Quarc igitur de im- rio hujufmodi actionis contraris in una ef-
poiFibilibus loqueris ? Debite & ritepra:- fentia , tamcondenlatio,quamrarefad:io,
]?aracis refpondeo, qu6d Philofophia: iitius ciuibus cocliJ, terra & omnia dcrivantur ex
divins fcrutatoribus proculex iacrarum li- iitis videlicet compofita corpora, tam me-
terarum profundis ad ipfam inquirendam teoroIogica,quam quxinfua compofitione
& comparadamproponitur: Nec cnim de- icu perfedte mixta funt, copleta perficiun-
bilior & fegnior, aut malevolentior eft fpi- tur. Atque iterumper iitas propnctates cp-
riuis iltius benigni & clementis virtus & trarias opcratur in mundoDeus aut fympa-
adtus lioc noltro, quam in fecuhs prscede: theticc,hoc eft, per concupifcibilem attra-
tibusjin quibus (e benigniter iuis patefecit: d:ionem,autAntipathetice nimirii perodi-
rrov.8.i4- Hoc copiofe a facris fcriptis exprefTum ha- bilem expulfione, uci iecftione hujus fubje-
bemus. Ego(ait ifta fapientia)amantes mei d:i fecunda declarabirur.Cii igitur res om-
amo, & Itudiole quxrentcs me inveniunt nes hujus mudi vel attradtionc fu'e contra-
irov.8.22. me : Nam dcHcia: mea: vel delettationes (Sione, vel expulfione autdilatationefianti
meaeiunt cum fihjs hominum^Venite, vef- videamus obfecro quxnafit illa Ariftotelis
rwv.p.y. ,

cimini cibo meo,bibite de vino meo, quod opiniode caufa primaria,im6 quideimrne-
milcui : Sapientiaquxrcnti deriibriea non diataattractioni? ; ac tum pc4tek inquira-
extatjicientia autem prudenti facilis eft:Ip- raus 5 num ipiu ciim lenfu veritatis lacrss
E coave-
 SECTIONIS PRIM^ LIB. II.
convenunt necne. Peripacetici omnes in ad Inftxumenti noft^i expcrimcntalis,feu
hoc convcniunc, videlicct, quod venti, ful- vitri calendari expcrientiam rcferam , qua
gura Tonitrua , Cometa: , nubes & hujuf-
, oculari mtuitu invenietis quC)d omnis at- ,

modi alia meteora ab attractiva fo-

fiant tradio a circumfercncia ad Cencrum (quae
lis atque aliarum Itellarum virtute , quippe propriearcradiodicicur) cfficiacur a frigo-
mediante qua vapores exhalaticnes ex & re & non a calore: Nam videmus,qu6d tri-
Tcrra &
aquis in fuperiores aeris regiones goris virruce aqua vicroinclufa , furfum in
actrahi atque elevari dicunt. Hinc ergo collo vafis clcvccur,& qu6d hcc fiac in fpif-
Vekurius lecundum mentem cpinio- & facione aeris & rcdudione ipfius in fpatiu

Vekur.criiti.
nem Aril1otelisph)fices , cujus erat com- vitri anguftius Ac e rcgione obfervamus,
••

phiGc.3.1ib, mentatcr Prout vapores magis mi-

, ait , quod fi manus horoinis fu-
Ibl vel ignis vel
c.y. nufve funt cahdi , ita altius humihufveele- micace vicri percingac , eamque calefaciat,
vantur furfum a fohs calore aliorumque tuncaerinclufus dilacabic&lubico acalo-
altrorum , ficut videmus in fole biben- ris adione evolabic ; imo quidem cam lon-

tc & attrahente aquam &c At ego de- : ge abeil:, uc aer arcraharur a calore , uc a-
monrtrabo , rem nabere,
longe aUter fe quam ancea congelativa &
infpilTativa fri-
efficiamque, ut quilibet humano fenfu prje- goris ficultate attradam,fuperius per non-
ditus facihme & apertis ocuhs dccernat, nuUos gradus prxcipitcc deprimat. &
quod calor feu virtus nec fohs necftella- Quod cum ita fit confiderent vclim Peri-
,

rum, nec ignis nec creatura: cujufpiam ani- patetici Chriftiani , &
fedulo animadver-
mahs , quicquam fibi attrahendi faculca- tant male ianam magiftri fuidifciphnam,
tem fed a fe pellendi atque difcutiendi po-
, quam ram fande &
tanta cum aftedione
tius habeat. Exemph gratia : Si inignis inhuncuique dicmfcquuntur , lecum &
poteftate fit atcrahere vapores , ad fe , tunc paucis coUigant , qu^m immaniter mo- &
non pcrmitteret fumos hgnorum & car- re groflb ipfe in pr^cipuo Meceorologis
bonum terreftrium tam leviter ab cjus am- fu^argumentoerraverit. Quid ergo uTte-
plexu recedere : At expericntia teftatur riusab eo eft cxpedandum , quinuttoca
contrarium : Quippe qua docemur, qu6d ipfius fabrica perfc in oculis fapienciura
integium ignis officium fit denfa vaporum corruac?Brevicerdico , quod ifte & per-
& exhahtionum fubjeAa rarefacere , ea- mulcialij ipfius errores palpalibes , func in
que fubtiha , penetrando partes compa- & caufa , ut varij mente faniores ejus difcipu-

das dividendo atque dilatando reddere,&: U in quam plurimis ab illius animo & len-
non ut vapores &
fumos ita genitos ad fe tentia dilTentiant : Videlicet in opinione
ullo modo atcrabat Nam : ocularitcr vide- C)us dc vcntoruin.Tonitrus, fontium & ali-
nius qubd eos,ipfius actu procreatos difcu- orum metcororum origine: Nam lohannes
tiat & per cxpanfum mundi fpiritum difli- Fregius vir dodus & in difciphna Arifto-
pet Etiam, fihnteumahquod aqua madc-
: tehs admodum vcrfatus , quique naturae
fedum igni apponamus , percipiemus qui- myfterijs juxta Peripatcticoru documentu
dem quod fucftantia in eo aquea in vapo- inquirendis,opera haud minima dedit(quc-
rem fumofum virtute ignis covertetur: At admodum ex largi vcluminis ab ipfo editi
vero tam longe abeft, fumus ille ut ab igne contcntis cuinomen eftqusftionesphyii-
attrabatur, ut ipfum undiquc per loci cavi- CcC , apparet) haec in eodem volumine fcri-

tatem fine uUa cvidenti ignis attradione Qyanquam,ait,tctadifputatiodeven- FrcgmstiS.j

bit-
*""
expandi arque dif^pari animadvertsmus. plenaeftadmira- °' ""^^
tis.ficuc dealijsmeceoris
SiiTiihplanemodoacciditin cperativa fo- bihum operumDei.quorum nulL-ehmis &
hs natura : Nam ipfe fuo calore aquam & fufficiecesin nacuracaufxprofcrripolTunt, i

rem humidaiii fubftantiamque aliquam tamcn prodeft vidcre , quoufquehumana I|

fpifl^am five groflam combullibilem Ibb- & ratio progredi poflit. Sacrx quidcm licerae •

tihat feu raretacit , & rarefaciendo dilatat: dicuntjDcum ventcsproduccredc chclau-

Qtiod autan humida in vaporem re-
res ris fuis , undc ipforum tlatus audimus , fed
ducla furliim tendat, hoc non fit ab attra- undeveniat,autqu6vadancnefcimus:Ha:c Margst.Phu;
dive ahqua in fole & ftelhs facultate Sed : ille: Ex alcera parce MargaricaPhilofophia; lib.^.cad.zo. t

naturahiUoappctitu&inclinatione , qua (opus,quidemi magnx fainx atque jeftima- '

lcvia elavari iblent in altum. Quare fequi- tionisctiam inter iplbs Peripatecicos rcf-
tur , quod aquain vaporemfubtihata aut pedufucciilliusAnftotelici , quemcom- i

fohidumaut unctuofum qu!ppiam,in tu- prchendit ) poft ftridam inquifiticnem ab

mum lcu exh;ilationem redudum non ab ea in naturarulguris &
Tcnitrui fccundum
pliqui^ externi agcncis coadlione , fed Pcripaceticcrum normam fadam: Eccuin
fponte&pcrfc adlocum ipfia Naturadc- rationibusab Ariitocelc.de tonitrus& tul-
ftinatum afcendathaudahter quam e : , guris ortu prclatis,propter dcfedum atque
regioncquodgrave cft ponderofum, & imbecilhtatcm earumad invenicndutanci
motum fuum ex propria fua inclinacione in natura miraculi m.yfterium, nullo modo
dcorfumfacit Scdutclariusad hucipfo-
: elTetcontentaautfatisfaCta : Adiitudic-
rum elucefcat errcr ; Qui vaporum & ex- crctum enucleandum coactus eit Iibmm
haJacionum g terra & mari in fuperiorcs verselapienti^Ercfpicere , quippc a qua Sa-
rc^ionesjattradionefolari ftatuunc , vos lomontatetur , fevim ventorum mu- &
taciuuem
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoIaS.
sjp.%^ tationem elcmcntorum agnoviflc/I^am ap- Erittcmpus.cumfanam dodrinam non fu-
iob.2S.2y.
tatpondusaed &
appcnditaquasin mcn- itincbunt, fedad fuadcfideriaconacerva-

fura , &facitpluvixltatuta&viamfulgi- bunt, iibi magiftros prurientes auribus &a

troTonitruum. Vndc Philofophia ifta a veritatequidcmauditumavertcnt , adfii- i.Tim^.j.
peripatetico dilTcntiens coatfta cll inhacc bulas autem convertenmr , &c. Quofer-
vcrba loqui: Quidam Philofophorum (in- mone intclligitfpurios magiftros.erroneos
quit) confidcrantes mirabilcm fulminis o- Dodores & precipue adultcrinos philofo-
pcratione,iplum non opus naturx fcd fum- phos : Nempe Epicuraros Itoicos, & peri- ,

miDcieflfcdum immcdiatu arbitrati funt. patcticos quomm dodrina:& Philofo-

,

Iterum , ad fontium procrcationcm ori- & phia,ut fecundum traditiones hominum &
ginequod fpcdiat: lohanncsvcl Curio.qui fecundum elementa mundi , &non fecun-
temporis mukum in Peripaterica Philoib- dum veram fapicntiam,Chriftum Icfum.fe
phia contrivit , tametfi commentarium fu- habent, pro Itultitia, vanitate & fabulaha-
per phyficam Arillotclis feciiret,tamen vi- bcnmr corain Deo & ejus fandis. Quare
detur magiltri affertioni in fontium ge-
fui Apoltolus in pra^dida fua orationc Chri-
ncrationc diffidcre Quare ait. Non con-
= ftianos procul dubio tales fcculorum fucu-
velciir.com- fenriunt plane facrae literx cum philicis de rorum indigicat, qui veram dodrinam fcu
Lip.5; cap. <5,
ortu rontium & numinum , qua: ex mari fapicnciam Chrifti , Propherarum Apo- &
per varios alvcos meatusque riucre ac ad ftolorum relinquentes, fc inconfideratc tal-
liiosfontesrcflucredicunt. Ecclcfiaftcs i. ibrum dodomm & Philofophorum difci-
teltatur diceris ,omniaflumina intrant in plinis addicant : Ireram Philofophus ifte
mare & marc.non rcdundat, adlocum,un- lacer prazfagire videtur , quod erunt quam
de cxeunt flumina revertuntur , ut iterum plures in fcculis futuris , qui vana gloria &
fluant. Cxterum Ariitoteles &phyfici Pe- amore fui elati , confilia aliorum uccunque
materiam iftorum effc pa-
ripatetici dicunt (iina contemnent fi in ulla re a fundatis
, &
vaporem refolutu in aquam
riter lique- & radicatis fuis opinionibus diffonantia inve-
fadum:\frigore&calore fimul intratcr- niatur. Textuseft talis: Innoviilimisdie-
nun. Ex illis igitur , lcdor confulte ,patet bus inftabunt tempora pcriculofa &erunt
Cx confeflionc difcipulorum quafi pe- & hominesfeipfos|amantes,cupidi elati , fu- i.Tim.j.a.» ,

diflcquarum Anltotelis, qqam contraria 5c pcrbi&c Semperdifccntes&nunquam

:

planecontradidoriafit opinio Ariftotclica adveritatem pervenientes quemadmo- ,

vcra; fapicntismltitutis. Quare aufculta, dum autera lamnes & Mambres reftire-
quaefo vcrba ifta Apoftoli : Sapicntia , quje runtMoyfiita&hirefiftuntveritari , ho-
Tac. 5.
Gii.1.9.
contradii-it veritaci, non
de fupra , fed eft mines corrupti mence reprobi circa E- &
cftterrcna, animalis Diabolica &
Vnde : &
dcm ultra non proficicnt &c: Ex quibus
eriam D. Paulus, fi quis vobis Euanoeliza- verbis colligimus inprimis , quod nonnulli
vcritpra;tcridquodacccpiftis , anathema homines adco fua:
in ulcimis hifce dicbus
lam vcro quod ilte princcps Pcripateti-
iit. propria:dodrina: hocclt, Philofophix,

corum fitin liia doctrinacrroncus & difci- mundana: in quafunrabinitio infticuti,

,

plinazlimdx m .aufis primarijs gcneratio- eruntaddidi,utquicquid fyncen-c veritacis

nis mctLoroium advcrfisfimus mundocx- , ipiis fueric oblatum, fi fuis intentionibus &
prcilc (Sc coloribus vivis in libro ultimo ifti- rudimentis videamr adverfum, cum derifi-
ustradatusdcpingam, inquoipfum mun- one & contcmptu rcfpuent. Secundbin
di Chrilbani deceptorem impoitorem & dodrina;
fuftlcientiLmi Philofbphi^E illi- &
egrcgmm tuiiie dcmonftrabo, ut pote qui ,
us,qiiam ampledunrur,cxprimere videtur:
lauonibus prxitigioiis &
vix probabilitate Namdicit , qubd iint femper difcentes &
ftipatis ad metcorologiam fuam ft:.itumi- nunquamad veritacem fcu perfedionem
nandumuritur:quippt' qu:e in veritate& pervenienccs. Hoceft , nunquam perrin-
cffcdu,hoc eit rclpcdu vcri trudus,quam gentcs ad fupremam illam virrutem & po-
vera fapicntia producit, nihil lunt mili me- teit;atem, quam vera fapicntia fuis difcipu-
ra;fallaciaE & Ibphiiinata. Quibusomni- lispromictit- Tcrtib videcur, quodintclli-
busvirisdodis & juitiriajtrutinislibratis, git mundanam philofophiam per exempla
bcne ponderatis mirabile & admodum a-
, lila, qua: facit dc lamncs & Alambres,qua'
lienumproculdubioillisvidebitur , quod in prsftigiofa /Egyptiorum philofophia &
mundus tam dui per iltas
Chriftianus fuir fapientia humana erant admodum verfati,
nugas Ariitocclicus deceptus Imoquidem : cujus vircuce nihilominus vera; Moyfis Sa-
admodum videbitur intelligcntibus & piencise rcfiftere haud pocucrunt- Ac deni-
"mentc arrcdis novum acque eciani durum, quc intimare videtur, qubd ipfi,qui tam frr-
quod illi ipli , qui zclo Cliriitiano funt de- mitctcr ad ha:rent fapientis fpuriae fint ab
voti, fontem totius fapientise relinquerent, ea corrupti& inquinati in inlaginationi-
ut arccs , fciencias &
intelledum ab Ethni- busfuis , itaut coganturerrareinpundis
cis qua:ramus ficut fecerunt Agarcni illi, & fidei. Quare non erir mirum,fi Chriftiana
qui crant in Theman : a quibus vera fcien- ha:c mea admonitio fit h pluribos iftius fi-
itaiucU.3. tia non clt habcnda : Dc hujufmodi Chri- rina: hominibus rejeda in contemptu &
ftianisramhu]us,quampra'tcriti feculi vi- habita , licct fat fciam , nonnuUos effe, qui
dccui-Apoltolus in ois verbis Prophetilare: veritacis virtute modcrancur , obcam &
E 2. rario-
 S ECT I ON I S r R M -£ Ll B.
I I T.

rationc c;Torcs philofophis Ariftotelis ab i picntiardignitasniiUumabEchnicis&non

inf-allihili ftcrx lcriptura: vcritate diltin- j iancliricatis alrcrius adionibus &aireve-

<n:cre &judicia Itia tamrede &f)ncerc' rationibuspatiaturdcirimcntuni.

•cliJponerc qucant , ut facrofanda unius fa-

C A P V T, V I r.-

In o uo Deus nofler omnipotens lehova ffuricm hujus mundifapien-

tiam(3 [apientes fivepbilofopbos tn qrtteflionem profalfa^
^rtonea eorum , de caufis rerum mundi exiflentice^^
orinnis ac tandem de 'Meteororum ortu, do-
cirina , vocare videtur^

NOn crnt pro nihilo

a Gra:cis Cacodazmon
, quod
,
Ariftotcles
quali fpiritus
rc.
elatus
Prxfumiretiam vir
tonitruorum
iftc

& fulminum
nimiaphilantia
, caufas
mali^nus &fcduccn? nuncupetur- Quip- intelligere, ipfa etiam per accidenspariter

pequi iijbtilibus fuis invcntionibus ib- & cum cxteris fieri exiltimans, videiicct a
philmatibus , mundum , non modo in illo concurfu vaporum exhalarionibusmixto-
leculo, fcd etiam in fcculisfequentibusdc- rumcuminfinitis alijs iftiufmodi figmen-
cepit,& quafiignc quodamfatuopcrfe- tis frivolis &
vix verifimilibus : quas om-
mitas crrcris &
ignorantis a via veritatis nes verbis mellifluis & fubtilibus led planc

feduxit. Nam fophiita hic rationibus fuis extcrnis & fuperficiaiibus probabilitatibus

fallacibus magis quam probabilitatis , ve-

,
loco realis & centralis ipfius veritatis afpe-
ritatifquefacieob duidis , fingitres illas dus,obvelavit.
accidcntia ciTe&fortuito five Caili ortas, Sed omnipotens Dcus cceli & terrs, qui
cjua: revera iunt de fupra &
pcr conlequens cft iblus horum omniij author & opcrator,
eiTcntialitcr &
divinitasalpiritufacrofan- &eacmnia immediate format pcr pote-
cto parta:. Etiam juxta ipfius dodrinam, itatem &
virtutem fuam arternam ipla , &
ca-lum , terra , ilclJ;'^ atquc clcmcnta fuc- ex thefauris fuis ubi &
quando placuerit,
runc ab xterno &
non crcata atque iftam :
emittit. Ipfe (niquam)quieitit.]mmushu-

fuam alTcitioncm vidctur rationibuse fi- manarum adionum judex , iitum menda-
d.T luK philofophia: pharethra & inven- ciorum invcntorcm cum fuus aiTecIis illis

tionibus a proprio cerebro depromptis, ipfis verbis deridcre videtur, quibus lobum
ibtuminarc: dicendo, qucd cx nihilo nihil (ipfum ob erroneas fuas imaginationcs ob-
Porro ctiam rationcm reddit huma-
fiac.
jurgando)eit allocutus- Quis eit iite invol- lob.sS.!.

& &
nam vits motus, afngnat limites ma - vcns iententias fermonibus impcritis? Ac-
ri, ilio m.ore: &
fingit rerum omnium cau- cinge ficut vir lumbos tuos:Intcrrogabo te
fas iccundum phantailam fuam , proque & reiponde mihi , uhi eras cum ponerejii
placito fuo aifignat occafioncm generatio- fundamenta terrs, Indica mihi.fi iiabcs t:i.- »

nis &
corruptionis reram. Dc priraa matc- picntiam & intelligentiam. Qjais pofuit 4'

ria & rerum forma naturalium fircit, men- menfuras,ejus,fi nolti ? Vel quisKndic fu- r-'

tionem , intcrnas earum ciTentias peiiitus per eam lineam Supcr quo b.alcs illius fo-
?
^\
fuo fcnfu ,tametfi ignorct , caufas nivis, lidata: funt? Aut quis dcmifit lapidcm cjus

Gelu.Glacici, grandinis, pluvia: , nubium, angularem &c:Qjaid,6 Pcripatetice-.Fuit'

nebularum, fulgurum &c: nos irrationabi- nc terra sterna &
iine principio, ut tu pro-

liter fatis &

pcrconjcduram folam docere prio tuo feniii dudus aflcverare haud eru-
conatur ,dicendo, quod moreadvcntitio befcis? Deindepergitfic. Quis conclrJit ^-
cx vaporibus &
cxhalationibus iurfum ca- marc oftijs,quando erumpeb.it , quafide '-^*

lorc Sclis &

Stcllarum cx terra aqua ex- & vulva procedens ? Nunquid aperta; tibi
xradis &
in mediam acris rcgioncm attra- iiint portjc morcis & oitia tenebroia vidi-
dis ab accidcntali lociiiliusfrigorccon- (ti &c.(Qu6d tu tam tcmereactantacon-
-denfatis, &
in talcs formas quas habcnt rc- fidenria ac lecundum imaginacionis tu.x le-

xiaclis gencrentur. Alulcas ex prOpria in- ges gcnerationis &

corrupcionis racione ai-
vcntioneproducirfubftantiasprobationci- lignas?Xunquid ingrclTus cs chefauros nivis

quc dcbilcs quibus ollcndit lc in talibus

,
autthclaurosgranciinis afpcxiiti qux prx-
fuis opinionibus minime ciTc dcccptum, &
in die pugna: ? &c:
paravi in tepus holtis
iidduciteciam ,ventosfortc forruna&pcr (quod tu fccundum invcntione& mentem
accidens ficri , nimirum accradione cle- & tuam fingas caru ortus lcu generationes cf-
vationc exhalationum cnlidarum&ficca- fc per accidens, ipfiique principia adventi-
nim virtute pra:didorum agentium,dicir- tia alTigncs) An nolti.ubinam fit via,in qua 24-
qucquod illa: exhalationes poftquam in dividitur cxhalatio , qua: Ipargitventum 25".
aicendcndo ad mcdiam aiiris rcgioncm fupcr tcrram &c : Quis dcdit vchementif-
percinganc , a loci illius frigore dcorium fimo imbri curfum &
viam fonantis toni-
irerum pcllantur& rum pciLta in ipfarum, tru?Anne ador aliquis accidcntalis, qualis
xicfccniii alijs cxhalationibus alccndenti- clt friguSjmediSEaeris rcgioniscondcnfans
iiusoccurraur jco^ancur lateraliccrcc-ndc- va^otes iii nubcs &
per antiperiltafin ac-
cendens
 DEPHILOSOnil A MOYSAICA. FoI.i9>
cendens cxl-.alaciones in nubc indufo) ? ris meis ; imo ver6 &
Chimjereorum acci'
Quisdtpatcr pluvia: aucquisgenuitltit dcntium operarionibus afcribere. Nun-
28. lasrorisJ&c: Annccrcdis , ("clis&ltella- quid qui contendit cum Deo tam facile
rumcalore vapores furfum attrahcntc cf- conquicfcit ? In ha;c vcrba magnus Dcus iob.39.j2i
feiilius negotij , authorcs adorcs , ut tu & lehova videtur Ariftotclem ejufdem fa- &
fallo aircvxrarehaudeiubclcis ? Excujus rina: philofophos cfle allocutus , qui nimi-
utero cgrella ell glacics gelu dc coclo & um fuis proprij s conccptibus elati tanta au-
2p. quis genuit ? &c : Eltne frigiditas mcdia: dacia& temcritate fuper fuam fipientiam
aifris regionis ,uttudicis? Nunquidcon- terrcnam & animalc pra;(umunt , ut etiaai
juncercvalcbis micantcs {tcUas Plcjadas, ipfi vcritati a Deo orta: contradicere & re-

,j autgyium arcturi porcris diffiparc? Nun- filtere audeanr. Optoigitur cxprofundo

quid producis Lucifcrum in tempore fuo cordis mei , ut philofophi ilti mundani fc
'

& veipcrum fupcr tiHos tcrrs conlurgere ipfosab humanaillaEthnicorum fapientia

32. facies? Nunquid nolliordinem ca-li? Et declinantcs,humilitcr ad veram fipicntiam
poncs rationem ejus in terra ? Scc Etqua- : & philofophiam convertant,qua; funda-
3 j . re non? Num ui pcr Philolbphiam tuampe- cam Nam in ita facicni,io k co-
tur fupcr •

ripateticam caulas omnium rcrum tam ram.folocali &

terra; crcatore humilia-
CQckftium , quam terrcftrium intelligere bunt, & cum viro tam patiente quam pa-
profiteris ? At ille , qui cognofcit rerum nitcnte refpondebunt lehov^s dicentes:
omnium myfteria mirabiha pra^llare po- Ecce contcmptibilcs fumus,quid refpon-
tert Nam hac rationc fervus meus loluah
: debimus tibi?Manus noftrasimpofuimus Hh^^l^i'
fccitfolem in coclo fivcftare:& pro amore oribus noftris : Scimus quod omnia potcs,
Ht^^ckia: Spiritus meus fecit folcm retro- & n^ulla te latet cogitatio , ideo infipicnrct
34. movcre in ca*lo. Nunquid ifta mediante locutifumus, & qua: ultra modum exccde-
tua fapientia potes prxltare ? Nunquid elc- rent fcientiam noftram , ipfi nos reprehcn-
vabis in nebula vocem tuam ut impetus a- dimus & agimus panitcntiam in fiwilLi &
quarum operiat te ? Nunquid miues fulgu- cinere Agnofcendo jam nullam elTc vc-
: ,

ra & ibunt & revertentia tibi -diccnt ad- , ram fapientiam, prffccrquiun illam qu.x h ,

3 5"' fumus occ Si bafcs & fundamenta tus

: ? tce(t,quies luminis Patcr.cujus virtutc
Philofophia: fint elTentialia & fubitantialia, mirabilia ,operaris. Quapropterfatcmur,
hxcomnia &: longc majora cfficere potc- quod fapientia hujus mundi fitmera ftul-'
ris-Nam viri nonnuUi a mc cledi mediante titia, &
quod taies mundani, qui fcci addi-
fpirinimco ha:c omnia pra;ftiterunt:Vcrbi cunt,decipiantur, quatcnus divinan^ fa-
grati.ipoteftlongam a pluvia abltinenti- pientiam , Chriitum lefum negligunt,in
am,E!ias apparere fccit nubes in ccelo.qui- quo eft Thcfiurus fcientia; fapicntice &
bus terra nimis ficca crat irrigata : Et Pro- abfconditus, ut nos docet Apoftolus •

phcta mcus Moylcs &

Samuel illa ip(a vir- Atque itavobis (;ipicnt!a:duplicicatcm
tute produxerunt Tonicrua fulmina hor- & cumvarijsipfiusefFedibus , &perconfe-
renda in terrorem inimicorun-i.EIias voca- quens nacuralis philofbphia- duplicem cx-
vic ignem ab alco &
lofua grandincs Itii- prcffimus , &
docuimus rationcm , qua
,g, pcnclas) quis pofuit in vifceribus hominis Chriltianiomncs boni (contraiftiusxtati'?
lapientiam , aut quisdedit cordi intilligen- nofti-sconfuetudincmjdcbcantunamcum
cir.m. Et tamen aufuscs tu , frivolis & va- fuprcma reverencia amplcdi ; aliam vcro
nistuxinventionisefFedibusfretus , qua: magna cum prudentia evitare atque effii-
fiandatur (iiper hujus mundi elementis ,& gere. lam verolibro ittofcquentiprinci-
non fupcr meo fpiritu ,qui elt vera fapicn- pia Moyfaica proponam , quibus integr.i
tia opera meu qua: (iim unicus
, , folus & philofophise facrx tabrica ftataminr.cui:.
omnium r«rum creator & genitor crcatu-

SECTIO.
 SECTIONIS ? Ti I M j£ LIB. III.
Philofo^ht(e Moyfaicie liber tertius, in quo verev Phi-
lofopbix principia enucleantur.

Arovimentumlibri-
O

Inlibroprjelenti authorvera &efrentialia divinjephilofophijeprinci,

piagenerahter pertrad;at,&quam inconftantes &difierentesphi^
lofophi Ethnici in fuisde rerura omnium principijs opinionibus tbe-
rint ,particulariter exprimit, ubi etiam probat qu5d Grsecorum
Philolophorum feu Naturaliftarum prseftantiores iua: philofophise
fundamenta feu principia k vero&lacro philofopho Moyfemore
furreptitioacceperint j cujus philofophia digitpDei erat imprelfa
fivedelineata,utpote cujus chradieres ignei in tenebrofa hyia per
verbura divinumfeu fapientiara «eternamerantquafifculpti&de-
piili iimulque oftendit ,qu6d, tametfiphilofophi ifti Athenienfes,
:

hiEc Moyfis principia ad luam condendara philofophiam ufurparint,

& fibi ipfis ferd vendicaverint,& ut immanem iftrafmodi fuam rapi*
nam i mundo tegerent, nova ipfis noraina impofuerint , tamen quia
necad profuudam& centraIeraipforuraintelle(Stumpenetrarefive
pertingere nec fapientia; fand:£e ieu verbi myfterium redte
, cum &
j udicio maturo coucipere &
apprehendere potuerunt , ideo non nifi
adulterinam fuper malecognita illafundamentafeuprincipiaftru-
d:uram five phiiofophiam erexerunc vanam nimirura &fallacem :

fapientiam rauudanaro^qua; non ex efTentiali veritatis virtutis fco- &

pulo feu rupe exfcienditur, nec ChriftounicoLapidi Angulari inni-
tuur, fedextraditione hominuraprocedic &fecundura hujusmun-
di Eleraeata eiBagitur Haud aliter , quara fi arcera ex ftraraine ut-
:

cunque fuper fcopulum aedificatara,ventis undique obnoxiam atque

orani turbine &
tempeitate agitatam vidimus. Poft hsc author
vera principia Moyfaica explicac, efle Tenebras, Aquas , Lucem. &
Deiude docet, quod oranis plenitudo vacuitas confiftat in prajfen- &
&formalis Dei Spiritus. Ac denique quomo-
tia vel abfentia lucidi
do dua^ propietates a6tiva;,fcilicet Frigidum & calidura imraediate
ex pr^didtis principijs, nerapetenebris & Luceoriantur, ut d regio^
nedua^natura; mundipa.1iv£e,nimiruraHuraidum &ficcum , fuas.^
dictis duabusattivisorigines videutur fibi vendicare.

CAPVT. I.

In quo Philofopborum Gnecorum «,tque Arabum in fuis

depnncipijs naturalibus inccrtitudo atqtie
znconjlantia explicatur.

"^^T^ Videns eft Argumen^ um :Et ob iftam ctiam caufim Anaximan-

^i^Pf-^vj^j tum quod pliilofophi Eth
,
der cxiftimavit , aerem litum Catholicum
]t!AJ!P} nicmon enent
^imkj^s^^^^iiit^inon eirent inprjncipijs
in prindpij: fuifie Deum : Et alia partc Zoroaftcr vult,
^^^ ;-^/ iua- philolbphia; benc con- omnia fuum ortum habere abigne luce: &
^djj^ Hrniati , fed in caufis fuje na- Vt etiam ipfi Pythagorici , qui affirmant,
'«"^^'CK.—^*' turx primarijs admodum univerfalcm effe ignem in omnibus & fu-

inconftantes &
va^abundi quatcnus intcr : pcr omnia. Et certe quxlibcr iftarum opi-
quamlibet eorum lcftam varia quando- & nionum , fi recte &
dcbito modo confide-
que contraria inllirgcbat de rcrum primor- retur ad veritatcm Moyfaicam appropin-
,

ctijs ovigo. Verbi gratia , Tiialcs Milefius, quare videbitur Nam ignis fivc lucis Di-
:

qui in fcptcm, Grarcorum (iapientum habe- vina; ex profundo tcncbrofs abyiTiegre-

bacur numero putavit , aquas fuiilc omni- diencis virtute & pra:(cntia revelatiE &
iim rerum initium Sed Anaximincs cum
; manifeltata: luntaqu^e invifibileSrqnarura
liiis difcipulis dixit aereminfinitumfuiile fubtilior portio in vaitum acris fpiritum
primam caufam feu fciicurigincm omni- eft convcrla- Hac ergo decaufa tamThales
quain
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoUo.
qiium Anaxiniines videnriir quodammo- tiam &
cognitioncm fuam augerent &
doinuno eodemque fubjccSoconvenire: multiplicarent Quod fine dubio decer-
:

Vertim cnim vero fi aliquantulum profun- nerent tametfi delonge'

, quafi in nebu- &
dius inncgotium iltud penctremus perci- , laveriim lumen natura humida quafi vcfti-
picmusquidem .quoditli duo philofophi mentoindutum : &
intcralios traditur,de
non nifi unico folo Principio illo nimirum Platone , atque etiam hoc idcmex nonnul-
materiali i"eupaffivo infillercnt ,a quo ccc- lis ipfius fcriptis eft eliciendum plane,qu6d
ium , tcrra & omnis alia rcs fuam habet ipfe notitiam ac vifionem habuiflet Dci
fubftantiam fivc materialemexillentiam: vcrbo , & quod libros
Moyfis legilTct , &
. E rcgione vero zoroaller non inconfulte qu6d admodtim profundc in mylterijs di-
aut fine ratione ignem pro primario fuo vinitatis effct verfatus ; quare ab ipfis Chri-
rerum omnium principio elcgit, utpote (tianis Divinusvocaair- Similietiammo-
qui procedebat & in adu apparebat, do philofophus ille infignis Mercurius
antequam , Aqux feu natura humida TrismegiftusperfcriptafuaDivinaargue-
fuerunt rcvelats : haud aliter , quam adlio re videtur fe LibrosMoyfisperlegifleat-
paffioncm fcu caulii eftedlum praecedere que etiam in arcanis Dci fccretis in fpe-
obfervatur : Et tamen nihilominus videtur dtionem haud minimam habuifle , quem-
in eo errafle in ilb fua aflertione , quod admodum ex (ermonibus ipfius profundis
principium adivum poffitHuIIo modo re- fub Pimandri nomine editis colligcre fas
de confiderari , nifi quatenus relationem cft, quippc in quibus videtur fandtam Tri-
babeatad principium aliquod paffivum. nitatem agnolcere , atqueetiam rationem
Zeno ItoKUS vidctur cseteris aliquantulum I creationis mundi & Elementorum more
cautior , afieverando , quod lubttantia ig- Moylaico ibidem apprehcndere quam fa- ,

nis mcdiantc aere in aquam converfo pri- teturefle per verbum Dci fadtam com- &
raaria eflet omnium rerum caufa. Veriim pletam. Quare liifce duobusinteromnes
certiorem adhuc vlam tentat Empedoclcs, alios philoiophos mihi liceat Divinitatis
quam Zcno,quippe qui pro radicalibus fuis portionem alcribere. In hoc tamen unico
principijs ekgic quatuor Elementa , quo- poirum neque Trismegiltum neque Plato-
rum duo fecic Agentia 6c totidem patien- nem commendare , videlicet , quod pofl:.
tia. lamque pra;cipuus ittorum philofo- Moyfaicarum librorum Icdtionem, quo-
phorum error in pra:didtis fuisopinioni- rum fubjedtum Spiritus Divinus Moyfi di*
busde principijs rcrumerat, quodmini- dtavit tametfi dodtrinam & veritatem,
mc conlidcrabant divinam potcntiam feu quam ex ipfis de principijs rerum extraxe-
verbum lacrum fuiilc majorisanuquitatis, runt , proieffi finc ; tamen noluerunt magi-
quam aliquod ex praenominatis ipibrum ftrum fuuin in fuis fcriptis agnofcere fed ,

principijs: Nam U hocjudKio maturiori principia ipfius mutatis eorum nominibus

intcUexillcnt , conhcercncur procul dubio libi fuisque philofophis ufurparunt.Verum
rationibus ab aetci na rerum unitatc feu el- ut Plato cum (uo magiltro Moyfe inhu-
lenciali cencro prolacis inltructi ,qu6ddi- pianitcr Sc. ingrate hac in re ageret , ita
vina Lux leu emanatio lantta (quam lcrip- quidem &
iple eodem planc modo a difci-
turx facrolandti Ipirkus titulo nominant) pulo fuo Ariftotcle duricer erat tradtatus,
ciiet actualis crcaturarum omnium ongo ut pote qui percipiens , quod tria Moyfis
fcu principium , utiniiulominus huicprs- principia a magiftro fuo Platoneeflent fub
cedebat alia propnccas clivina in una ea- & novis titulis velata & occultata.ut pro pro-
dcm eirentia dida elt potentia Divi-
,
qua: prijsfuis haberentur^etianiipfe imicando
pa, qua: ibum actumlcu emanaciune prx- magiftrum (uum , ipfum eodem nummo
cedic non aliccr quam Patcr tam relpedtu
,
perlblvendo nomina & cinilos principio-
tcmporis.quam ordinis&exiltcntise: haud rum Platonicorum novo fuco obvelando
injuria dicitur, exiitere ante FUium aut alteravit &
fibi ipfi tandem vendicavit , uc
crcator ante crcaturam. Atque Linc ait la- fuper ea philofophiam noviter a fe inven-
piens : Omnium prior creata elt lapientia. tam conderet. Quibus videre licet , quam
ecc1cD;i.4. Nihilominus'camen elt ccrtum,qu6d non- male & haud fecure philofophia ab huma-
nuUicGriCcanicis Sc ^gyptiacis philoib- na traditione parta, fundamentis bonis fic
phis, nimii-um Plato &
E) thagoras inter Itatuininata : Haud aliter , quhm fi domus
Gra;cos,& HcrmcsTrismcgiitus ex ^gyp- ftraminea vel ex re alia fragili & non dura-
tijs , adeo tucrunt mentibus fuis eredti at- bili conltrudta , effct luper fcopulu durum
que exaltati , idque partim obfervatione xdifi^ata , qux nihilominus relpedtu infir-
dodtrins pra;dccclibrum fuorum par- & mitatis & imperfedtionis rei , ex qua efl:
tim ratione expcnentice , quam in itineri- fabricata, non poteft effe diuturna , quate-
bus&peregnnationibus fuislongis tami nus ejus materia clt ad fubftantiam foli-
fapiencibus /£tl jopis 6c ;Egypti , quam damliijE bafis heterogenea Sc perconfe-
Hebrsis, Armcnicis, Arabibus ,Bab)ioni- quens malc compadta cuilibet venco &
cis atqueetiam Indicis acqaifiverunt:Nam aut turbini obnoxja : Haud fecus ac tam
abauthoribustide dignis accepimus l-^Ia- , fpuria &
heterogenea, viliter difpofitaeft
conem,Pychagoram, Hippocratem alios & philofophis iftius Ari(totelic2E ftrudtura
pcriltas regiones tccilie itincra , ut fcien- relpedtu principiorum illorum eiTentialiQ,
E 4 fupe?
 SECTIONIS PRIM/C LIB.III.
foper qusfupei-xdificatiir^vit vcl minimum omncs funt conflata: eflet informis abyf-
quidem vcritatis fcu fapicntisfyncera^fla- ILis , five Chaos f ine forma ; quod pet &
tum perd urarc nccpcat , fed facile corruet confcqucns initium fux informationis ha-
5c in nihilum redigetur : Nonne
vidctur berct a Patre lucis EirentialilTimse omnia
S.Cpf 3.5.10. Apoftolus hocidcm ex innucrc fun-
illis : vivificantis & informantis.
damcnaim, ait, nem poteft ponerc, prxter Scd ut vobis furtum horum philofopho-
id, quod pofitum elt , quod eft Chriftus le- rum egregium poflimus dircdtius magis &
liis. Si quis aute iupersdificet fuperfunda- fpecialiterindicare,lciatis,velim,illudprin-

rncntiJ hoc,-aui-um, argentum, lapides prc- cipium , quod Moyfes vocat tencbras feu
tiofos, fccnum,ftipula, uniuicujulque opus tencbrofam abyflTum five Principium po- •

jnanifeftum crit : dics enim Domini decla-
rabit, quia in igne revelabitur , uniufcu-
jufquc opus, qualefit.ignis probabitHifce
ergo quilibet (agaxChnftianus animadver-
tentiale , quatenus nondum in actum redu-
& cebatur , Ariftoteles vocat matcriam fuam
primam, quam dicit cflTc aliquid folummo-
do in potentia quoniam nondum in for-
,

t-ercpoteft , quomodo philolbphi Ethnico- matur Atque iterum videturilludvocare

:

rum peririores Sz majoris inter mundanos privationem , fed inconfultc fatis, quate-
jcftimationis principia fua ex fcriptis Moy- nus nuila praxcdebat matcris pr!m.a;pofi-
faicis acccperint vel redlius furripuerint, tio five informatio. Ex altera parte Piato
quatcnus ea fibi ipfis ufurpantes magiif rum videtur hoc principium vocare fuam hylen
("uum Moylem in fcriptis luis minimc ag- feu hylam, quae pro nihilo habetur; quate-
noverunt , qui totam luam dodrinam & nuselt invifibile &
informe quid atque :

fcicntiam ipiricui Divino tribuitfivearro- ctiam alibi comparat id corpori cbfcuro

«javit , &
cjuldem principia feu fundamen- refpedtufu£Eanima:&fpiritus. Mcrcurius rimanli.
ta more pradico ex apparitione Dei fuper Tnfmegiftus illud umbram vocat horren-
niontcm Sinai expreflit: Nam fuper horum dam, quas nihil erat, ncc apparcrct , priuf-
principiorum bales (trium ,dico , unius ef- quam lux divina e renebris eftulfit. Py tha-
ientia:)philofophi veri & myftici vel,fi ma- goras facit illum fuam X^^nitatcm Symbo-
vultis,Thcolbphi pij annuntiavcrunt,qu6d licam : Nam in hoc ftatu potentia divina
Lex tam externa fcu Moyfiica ,quamin- ad nihil refpicit , prx:terquam ad fe ipfam:
ternafiveilla Icfij Chriftieftentasdificats, Hippocratcs ipfum vocat Chaos intormc:
qux quidcm ad aurcs Ariftorclis & ipfius Ad fecundum principium , quod fpectat,
pcdiflequanim Ethnicorum nunquam per- paffivum unicum inicium , cx quo
eft illud
vencrunt , utcunque vidcantur (ua fapicn- materialiscmnium rcrumexiftcntiafuum
tiapeviti. Nam
fi legum iilarum myfteria orrum habuit, quod Moy fcs nominc aqua-
tunc procul dubio fuper La-
intellexiffent , rum infignivit At Ariftorclcs mutando Sc
=

pidcm iftum angularem debito non in-
con" ruo more lubjedtum philofophiaf fua;
crexiflent, &
per confequens idoncosfua;
Cipientia; frudus collegiiient : Et quamvis
a magiftro fuo diviniori eilent inftrufti,
tamen ex ipforum fcriptis apparet , ipfos in
centrali rerum veritate fuifle rudcs igna-
ros atque incultos. Quare mera erat in
Ariftorelc ftultitia.qui pro philofophorum
facile principe a mundanis habebatur
inagnificabatur- Privationem efficere, feu
potius efRngerc ubi nuUum eratalicujus
, &in feconditionem,niminim
prxcedentis pcfitionis feu informacionis
vcftigium, idque prslcrtim cum eflct
& abfcondendo rcm , matcriam fecundam
nuncupat, quoniam ex prima: materix vif-
ceribus orta eft. Plato autcm illud vocat
principium ,Spiritum : ut Sc Hermesfeu
Mercurius Trismcgiftus naturam humi-
dam : Et Hippocrares cum Anaximine va-
, ftum &
iir.merfum hujusmundi acrem:
Py thagoras Symbolice illud pcr numerum
Binarium feudualitatisindigitat , utpote,
& quicftindicium imperfcdionis : Namvi-
dctur indicare impcrfedtam matcrise per fe
fiab adu
divino non informetur,&obiftamratio-
, nem numerus Tcrnarius ab omnibus fa-

chaos antequam
, ulla res crat explicitc pientibus tam philolbphis quam Theolb-
producfla. Sed non cft mirum,cum iple phis & Cabaliftis pro radice.omnium nu-
opinatus fit, mundum omnefque in eo fpe- merorum pcrfcctorum Ijabetur : Deniquc
cics fuilfc ab sterno , hoc cft , fine princi- illud vivificans &
omnia animansprinci-
pio &; fine : Quod quidcm li ita cflct , non pium, quod Moy fcs vocat Lucem, qua: cft
nifi vcritatcm protuliflet , dicendo , quod purus adus immcdiate a Ruah-Elohim _

tenebrofa abyfius fcu ciiaos relpectu fua: cmanans &

ab iplb minime divifus, Arifto-
cxiftcntia: fine fonna, cflec privatio alicu- tclesfine aliaagnitione facit fuumprinci-
jus at^us , aut adualispra; cxiltcntis matc- pium formale : Plato illud vocat Adum
ri^c , lcd quod hoc fit falliim , concentus, icu Animam mundi : & PythagorasSym-
facrarura liccrarum confirmat, quatcnus in boliccfcuHieroglyphiccpernumerumter-
ijslcgimus,qu6d Deus crcaverit mundum narium Hippocrares id pro immortali ca-
:

h. matcria f ine forma fi ve in formi . Et quod lido accipit , qu6d cum omnia in princi'
CCL-Ium &terra cflTet prius de aqua pcr & pio.a litigioeltenc perturbata, in fuprema
aquam confiftens Dci vcrbo. Et quod ute- rtgioncm cvolavir quam vctercs a:chera,

rus primarius ex quo aqua: crant extrada:

, dixcrunt- Nonne elt ergo illud infignis
Iqux erant maflk illii materialis , ex qua rcs qua;dam rapii;a: literaria- fpccies inter ele-
«Soscx
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoUr;
iftos cx philofophis Ethnicis illafalfo fibi viderar : Vndeait : Dij funt, quidicuntur»
niutatis nominiDus afcribere , qua: erant fiveinccelo , fiveinterra : Nobis tamcrj
prophctae fando Moyfi a fpiritu quafi & unus Dcus Pater , k quo omnia , nos in &
pcrdigitum Dcidefcripta atque rcvclatai illo , &
unus Dominus , Chriftus lefus,
idquc prscipue , ncn modo ut fe in oculis per qaem omnia nos per ipfum &cj &
ecntilium led etiam Chriftianorum rcd- Quibus , qu6d neque
aflTeverare videtur i.cot.3,t4

derent magnos &

eminentcs ? Et tamen Angeli,nequcdjemones Cve intelligentis,
non* pofium quodammodo non excufare ncque ftclla: neque creaturse reliqua: , qui-
Platoncm , & Hcrmetcm cum hi ambo bus, quafi Dijs, delufioneDiaboli & fedu-
videntur, idque exprcfle cum Magiilro fuo dtione hominu ignari mundani oblationes
Moyfeineoconvcnirc : Vidclicet , quod ofFerunt ,Chriftianorum pofllunE
in oculis
matcria , cx qua cceli &
tcrra eflcnt crcati, per fe aliquid agere , fcd ait, omniacon- &
cifct natura humida , fcu fpiritus univerfa- fequenter adliones crcaturarum iftarum
lis madidus, &quodinternaillaformafeu funt a Deo &
imihediate in adum rcdu-
adus qui illum in varieformem diipofuit
, cuntur pcr lefum Chriftum Dominum
figuram &
effigiem,eflct vcrbum divinum, noftnuTi ubique immediate opcrantcm,
quemadmodura in operibus tam Platonis, cjuippe qui eft centrumcuiuflibetrei, cu-
piaiMid.i,ac 3 qnam Hermetis Trifmegift:i fat liquido ius circumferentia eftnulliDi ; vcl i utalij
decIaratur.Vcrtim inter reliquos nimis alte nabent,eftcentrum circumfercntia, vcl, &
& fuper imaginationis invcntionislucc & utApoftolus, omniain omnibus. Hicclt
pcnnas cft fuWimatus Ariftotclcs. Quippe veruslapisilleAngularis , qui fuftentat fa-
qui mundanze fuarftpietise feu philolbphia: bricam cujuflibet creaturx quam fecit, finc
fuperformam principiorum Moyfaicorum quo lapide fundamcntali omnia in nihi-'
meretypicamfculy-mbolicam nonrca- & lum redigentur. Eft ergo adtus omnium
lem pofuit:Hinc inde cogitando, ut hac ra- a Dco &
illiusexfecutio rit per vcrbum feu
tione nomcn & famam cxquifite dodi
fibi fpiritum divinum Icfum Chriftum il- : &
& abfolute fapicntis intcr mundanos ac- lum adxim edere folct ille Spiritus pcr in-
quircrct: Tamctfi in conclufione longe ali- finita mundi organa , qux crcavit. Finali^
ccr apparcat in oculis Dei & eledorumi tcrDeus agit per fuum verbura in crea-
im6 ver6 omnium piorum qui fibi con- tura quafi mediante organo , quicquid
ftant , quippe qui aaus eflTentialcsparti- & vulc , ubi & quando ei placucrit. Scd ad
culares adioncs folummodo que ad Deum propofitum ••
Nam de hoc alibi latius. Hrcc
pertinct afcribitcreaturis-- Imo ver6 perti- ipfa dodrina fpuria inventione hominis
nacia & confidcntia dudlus, nefcio qua, af- fijbtilis parta , eft in caufa, quodmundus
firraare hauderubefcit , qu6dres naturales invcrbidivinicognitioneerraverit , qua-
fineimmediato Dei aduper
cflcntialitcr tenus operationcs &
proprietates Divini
fcagant : Cum bonis Chriftianis liquet Spiritus in creaturis rationc fus ignoranti^e
& ubique in facra fcriprara confirmarar, non perceperitihno quide nonnulli ex phi-
quod Dcus opcretur omnia in omnibus, lofophis Chriflianis ratione hujus debitam
idquc immediate (uti nobis videtur Apo- in creaturx tamvifibilis quam invifibilis
ftolus ciim integra facri'BibIij harmonia arcanis , & divinx Spiritus adionibus nc-
intimarc.) Atque liarc cft ratio qu6d mun- glexerunt inquifitionem : Im6 vcr6 tanta
dus non affignat Dco fcli reru omniii crea- obftinacia &
tam fcri6 , dico , Chriftiani,
tori ( uti par cft )cujuflibct in ifto mundo Philofophiae Ariftotelicx pro hodierno
adionis gloriam,fcd potius nararK creatae, die funt addidi , ut oculos fuos nefcier
nimiru aut Angelis, aut fteUis, aut Elemen- quo furore inftigati a vera Mcteororum
tis, aut Metcoris , aut creaturis compofi- fcientia , qua verae fapientize funt fontcsj
tis : Quae omnes a fpiritu fcu verbo Dei in fcripturis facris publicata , Iibenter
funt fadts &
fuftcntatae atque infuoefTe avertunt , ad incertam &
vix probabi-
prxfervatcC. Hinc inde ergo multiplicis lem dodrinam Pcripateticam fe conver-
IdoIoIatriE origo , videlicct venerationis tant- Atque hsc cft ratio , quodipfinoil
fblis , Lunae ftcUarum & facrificio- & agnofcent aut faltem mjnimtf admittcnc
rum atque oblationum Idolis , dijsque uDam vcram Philofophiam mcteorolo-
falfis &
dxmonibus dcludcntibus. Hinc |
gicam poflc ger Spiritus Sandi docU-
impia Ifidis & Oly-ridis veneratio , falfa-
j
nienta in pagina Sanda recordata do-
que Saturni , lovis , Martis , vcneris & ccri , fed ea loIummod6, qujE ad falutem
Slercurij adoratio- Hinc immolationes animse humana: exinde Ipedant pofle
& holo caufta profana ad ccclum , ve- hauriri crcdunt:cum nihilominusfitevi-
ftam , Cercrcm , Proferpinam. Vulca- dens qu6d fint paginae intcgrae.tam in
,

num , Plutonem Neptunum , pcr- & & hbris Moyfisjobi , Plalmorum , Prophe-
tnulti alij in mundo errores & abulbs ab- tarum,quam tclbmenti novi.quae inprimis
furdi quibus viri ignari a vcra omnipo-
, Chriftianosad verae Meteorologiae myfte-
tcntis E)ei &
Spiritus ejufdem cognitio- ria enucleanda &
ad immediatos in ipfis
ne divertuntur : Vti infra oftendetur cla- adores cognofcendos, quo ipfishonorera
rius.&tamen Apoftolus nuilos ex iftis in & revercntiam fumraam praebeamus via ,

mundo, aut adionum effedus agnofcere regia& uUq doloaut tuco invitant,
fir.c

F uchaif
 ,

SECTIONIS PRlMy£LlB. Iir.

ut hac ratione opera rriirabilia crcatoris ex ijs ftupendsm fpiritus fui ffterni in crea-
taminca-lis , qiam intcrraadmircn-ur, tuns pottflatcm hc minibus dcclarct
: Ve-
3U3£ idc6 a mundiorigine adhunc ulqiie rvm de iltis hbro hujus quinto copicfius
iem & Prxcipue in mundo ilto fublunari atqueluculentius.
mirabiliter mediante fuo verboproducit,ut

CAPVT, IL
^tefuerint Principia Moyfaica.hoc efi omnium rerumprimor
dia: ^uomodd exnihilo ijjent extraUa (3 produHa, Deinde
quidfer hoc vocuhulum IS 1 1 L intelhgatur: Ac H
denique Princtpiumpotcntiale, quod ejt tene-
brofa atyjfus feu Chaos informe,fa-
tis efficaciter hoc in loco
defcribitur.

PRincipia Moyfaica funt plana atque nis & fecuris flatuminatus columnis afTe-
evidcntiaijs, qui fapienter verba excel- ro,qu6d, fialiqui aut pisfumptioneali-
lcntiflimi Philolbphi Moyfis in primo cap. quaaut ignorantia nonnuiJadidiin cam
gcn. cxprcflTa contcmplantur : Nampriuf- incidunt opinioncm , qucd in his veibis:
quam mcntio ulla de IJDagyrica iila lcpara- Deus creavitcm.niacx Nihilo vccabu- :

tione , qucE virtute verbi Dei lcu Spiritus, lum N I H I L V M

debcat Ibmi pro ni-
illius divini Elohimin fcxdicrumcrcatio- hilo ncgativo feu ablbluto nihijo illo, quod
nis opcre erat fada didum cfl , quod te-
,
non cadit fub intellcdum > fcucapicita-
ncbrie elTcnt fuper facicm abyffi , quod & tem humana: raticnis , iplbs certiorcs jam
terra clTct inanis &
vacua. Quitusliquer, facio , qu6d hujulinodi Nihili fpecics
quod coclum & terra nondum cflcntin ac- nunquam pro prima rrcationis matcria
tum [cu formam rcdada , fed
eflcntialem cfTet inrellcda aut a flipientia uUo tcm-
mancrcnt unum quid informe hoc ett, ru- ,
poreacccpta : Nam
apparcns cfltamin-
dis, unica indigcitaque moles : Atqueita fallibi facri Biblij fcnlu , quam Ijnccro
omnia complicite erant in unica tcncbrola inNaturjE luminc ,,;qu6d&matcriaom-
aliylib comprchcnla qux quidcm erat ad-
,
nium in iplo Dco &ciim Dco unum&
huc cxplicite nihil. Excmpli gratia vide- :
idem ab letcrno manercnt : atquc hoc ex
mus quod magna arbor , cum radice fija,
,
divino fonte fic prclx^bo : Ait Moy-
corpore, ramis, folijs &
frudu complicite fes :PrincipioDcuscreavitccelum
in & '^'"'''

in nuclco five fcmine contineaiur: cimve-

terram : In quo fermore Principium
ro cxplicite nihil tale , prjEtcrqukm in fola ncn eft pro n,egativo Nihilofumendum:
imagmatione compenamus. D- Augufli- n?m fcripmrx nosdocentverbis fatisclu- '°"'-"-3'i.
nuscomparat iflud Moyfaicum NIHIL cidatis qu6d cx ipfb & pcripfum&in
,
fcu quid informecumlermonealiquopo- jnfo funt cmnia : Quare fi cir,nia pro-
qui dumctt infolamcntclocuto-
tentiaii, qu: ' rcdanr a
ccdant t Dco
Crcarore , qui omnium
ris , vidctur ci qui cll auditor nihil hoc
, , ,
Entitatum fum.ma , fcquitur , qu6d
cft
efl, aliquid in fola potentia exftit , fed nit:il materia cocli &
tcns atque etiam Lux
adu- At quando fermo ille viva voce ominia in formans non proccdant a Ne-
editur, tuncillud , quod crat prius compli-
gativo Nihilo. Itcrum Sapiens Om- :

citc in animo lcquentis, jfmcxplicitcab nipotens Domine , manus tua crcavit

auditcre apprchcnditur. PJato iliud in hoc crbcmterrarrm vcl (urHicronymusha-
,

Nullitatis itatu vificni in fcmniocompa- bctjmundum cx matcria infoimi : ut^^pn-iS.

rat, qiK quando hcmo cxfufciratur a (cm- Trcmellius interprctatur , vcl , ut Hie-
no, nihil apparet pra;tcrimaginationcm. ronimus exponit , cx materia invifa &
Scd, quoniam ifk fermo: Dcus crcavit cm- fine fcrma. Quare fcquirur , qu6d noii
nia cx Nihilo, mcntcs multorum ctiam do- cfTet abiblutum aliquod nihil, ex quo mun-
diflimorum virorum pcrturbavit,atquc in dus crat crcatus- Etiam fcriptura: ahbi:
ipfius intcllcdu , fcu icnlu gcmino ipfos Fideincclligin-.us,aprata cfTc Iccula vcrbo Hebr.ir.?.
haud parum hafitare fccit. Mihi propofl- Dci , ut ex vifibilibus invilibilia ficrent , &
tum c(t de ipfo Nihilo pauca profcrre , & confcqucntcr non ex ablbluttf Nihilo.
cpx nam fit animi mei de eo fcntentia,lioc Pnctcrch fi Dcus non produxifTct cre- &
in loco brcviter explicarc. ailct omjnia cifentiaiitcrcx feiplb,fedex
Inquit Periparcticorum Princcps :
Ex mero & vano nihilo Ncgativo , tunc crca-
Nihilo nihil hr. Doda quidcm fententia, tio,non pertinercc adDeum,ncque adeum
axiomaque infallibile in pcrfona tanta eru- jure rcferri pi-tcit : hocclt , fi cmnia non
ditioneindata.fi vocabdiNihili fenfiisuno eo,& initiij
fuilTent ciTetialiter in luu ab ip-
codcmque modo fcmpcrintdligcn-
ciTct fo acccpiflentitunc revera Icquerctur,qu6d
dusatque intcrprctandus : Vertim ego bo- omnia non elTent ab eo fada fuam Ef-
, jed
fcntiiim
 DE FHILOSOPHIA MOYSAICA. FoUo.
fentiamrcciperentaNihilo , ncqucconfi- chaosfeutenebrola abyflb contlnerenturi
Ikrcnt in eo , fed in Nihilo : Vertim appa- apparet per prxfentiam aquarum , fuper
rcnselt , quibdresie habcat longcalitcr: quas Ruah-Elohim feu Spiritus Domini fe-
Nam creatio eft opusDci,& per confequcs rcbatur.jUtiinfradccIarabitur, Ita, utper
nonopus & fubjedij Nihili abfoluti-- Ipfe iftatcftimonia decernerepofrimus , quid
eftEntitas Entitatu vita omnium vivcntiu, primum rerum omnium principium matc-
Principium Pnncipiorum , & aquarum riale five potentialis exiftcntia eflet , nimi-

omnium fons & fcaturigo : Ex quibus ccc- rum Tenebrofa abyiTus.Terra vacua ina- & Gcn.I.
Iob.I2.22.
lum & tcrrre erant creata. Denique nihil nis Moyfis. Nihilum,inane vacuum,&um- Sjp.II.l8.
venitunquamincxiftcntiam , autciTcnti- bra lethalis lobi. Matcria inviia informis &
am , habuit in alio , fed ab ipfo folo , per & Salomonis-Potentia divina ante omnia cre- 4.Efdias 6.

ipium folum, nec poffibilc eft , utahciuid qux erat fons & initium omni-
ata Efdrje ,

cxiftar, fed in ipfo folo. Quarc concluden- um. Vmbra horrenda & infinita in abyiTo rim.?.
Rcuclin.lib,3.
dum cft,qu6dDeus genuerit , produxcrit, &potentiadivinaHermctis feu Mcrcurij
fcccrit & crcaverit nuiil , quod non erat 2- Trifimegifti.AIeph tenebrofum Cabalifta-
ternum in ipib: Quod ctiam Apoftolus fic . rum, & utverbodicam , eratmyfticus &
iLint omnia
vidctur confirmare. In Chrifto complicitus ille numerus omnium , qui ab
condita five vifibilia five invifibilia , ipfe odone Abbatediciturefle principale ina-
antc omnes &
om.nia in ipfb conftant, An- nimo conditoris condendorum exemplar- Odo.abb.lib.
dcnum.Tct-
gelijThroni, Poteftates,Dominationes per Ita utomncsreseiTentcompIiciteinpo-
,
nstio.
& in eo funt creata, qui e(t Principium:Sed tcntia divina priulquam Monas asterna fu-
,

quoniam qusftio iftain Cap.i. 2. Libri & am ad mundi creationem emifilTct mona-
primi fcdionis hujus fccundx planius & dem lcu fpiritum, omnia informantem: Ac
clarius difcutitur , plura de eo ifto in loco adivaSpirirus iftiusemiffi virtute omnia
nondicara , feddiredcadpropofitumre- abocculta &
complicita conditione in na.-
vertat- turam &
exiftentiam explicitam funt reda-
Vt ergo tenebrjE Moyfaicse rcftedidi- da. Quod etiam Hcrmcs arguitiniftis: rim.y.
tanturpotentia divina, itaquidemluxilla, Cantabonelaudestuasin ijs , quazinluccm
qux ab Ruah-Elohim dum ferebatur, fuper e tenebris eruifti ? Aninijs,qua:krcntad
aquas emicabat, nuncupataeft adus divi- huc arcanofinu rcconditi? Quia ejus hy m-
nus , quas duas Cabaliila: per Aleph tene- ni particula arguit, quod tam ea, qua: invi-
brofu d" lucidu explicant, uti in locis antea fibilia funt & in obfcuro Chao,fed compli-
citatis Libri primi fcdionis hujus tradatus citc comprehenfa , quam ea, quar funt ma-
fecundxLatius dccIarabitur:Atque hxc de nifefta,exiftant &
unum idem in oculis ab-
;.iii.
caufa fcripturx alibi affirmant , quod Deus ftrufs & incomprchcnfibilis unitacis qui ,

fit omnia in omnibus- eft Dcus & Dominus tam eorem qua: vi- ,

Dico igitur , qu6didem,qu6d intclligi- dcnturin dcbili noftra capacitate , nonex-

turper tenebrofam abyfTum terram ina-
<Sc iftere &
pro Nihilo haberi , quam illorum,
nem vacuam Moyfis ,
8c k lobo nuncupa- qua: nobis per Spiritum ejusfuntrcvclata
tur umbra ]cthalis,ut pote qux eft forma & & fcnfibus noftris perfpicua rcdduntur.
Quarc IGI.13S.II,
vita deftituta. In quo etiam icnfu alibi di- Proplicta ait:Tcnebra: funt ei, ficut
cit: A quiionem extcndit Deus fuper inane ipla lux Ac fi dixilTec Omnia func coram
:

& vacuum & fufpendit tcrram iuperNihi- Dco non nifi unum
,
qui femper eft unum
lum. Quibus videre licet , quod non & idcm, in quo omnia arcana quafi in Cre-
ciTec Negativum Nihilum , fed materia acoris finu func recondica : Vr Hcrmes in
qua;dam in potentia ad adum , quas erat ad Texcu ancea cicaco air: Qiiod cciam cocum
hucomni forma dcftituta. At forma dat fatis eleganter in locofeauenti difcribit:
nomcn&eiTe. Vndefcquitur, qu6dcum Principio, inquic,
cunda dependent,Prin-
prima ifta materia eifet in formis, haud im- cipium ex unofolo &
Principium move-
meritoNihilumeftdidata quatenusnc- ,
cur, ut rurfumextetPrincipium, ipfumta-
que nomine, nequeexiftentia aliqua ciTen- men unum prsftat , nec recedit ab unicace,
tiali crat prxdita : Erat enim Iblummodo Plura non dicamhoc inlocodeifto Prin-
aliquid in potentia, &
per confcquens in cipio. Quoniainlibro&capicibusfecun-
adunihil. Atque ob iftam rationcm dici- d^fedionisancea cicacis, plenioremdeeo
turaTrifmegiltoPotentia divina- Atque feci mencionem : Defcendam ergojam ad
iterum dicit,qu6d in inftanti feu momento Principium Moyfaicum fecundum , mace-
apparitionis luminis appareret in forma riam fcilicec fecundam , qux eftaqua ab u-
Vmbrs horrendse
Preterea ut Moyfcs
: Ccrolicigiofoipfius Chaos feu Tencbrofse
dixit. Tenebra: fueruntfuper facicm Aby- Abyffiparca&revelata QusejuxtaDo- ••

ffi. ItaHermes aIibi;Eratumbra intinita in drinam ProphetiE Moyfis ApoftoIiPe- &

abylTo aqua infuper&fpiritustcnuisin-
, tri,erat communis illamateria, fivefub-
tcliedualis per divinam potentiam Chao itantia , ex qua ccclum & tcrra & per con-
inerant &c:Quo fuo fcrmonc videtur cum icquens cocus mundus & omnia quxfunc ,

Moyfc exade convenire. lam vero quod ,

in eofuam habuilTenc e.Kiftencian),
aqua: atque Spiritus igncus complicitein

F« CAPVT, lll-
 '

SECTIONIS PRIM^LIB.IIT.
CAPVT. III.

De fruclu fcu prindpio fnaterioli, qtwdpreefcntia j^i^

ritus divini i tenebrofcejinu fiu utero
c.hyjjt

Chaos erat prius zn mhndi creationcm

editum, &
quomodo p/bjtantia-
lis mundi machina ex ipfo
Jitfal/ricata.

o
{viti
1

'

cft
Mnia crgo in principio cowplicite in
divina potcntia comprchendebantiir
dcmonftratumjqus rcfpcdlu hiima-
fenfualicrum Scribitur , Inquitjinlibro
••

Batur : Niliilcftprincipium , nifi fapien-

tia, &
hsc cft infinitudo ipfa trium lum-
raecapacitatiserat informis,inanis <Sc va- marum Cabalifticje arbons numeratio-
cua, quatcnus in una informi & invifibili a- num ,quasvostresindivinisPeribnasap- ReacUn.rib,

quaium miafta contintbatur, qua: ob iftam pellare confueviftis , quKeftabfolutiffima DcAit.caj

rationcm Elcmentorum Mater femen & EfTentia , quae cumfitin abyflTo tenebra-
omnium erat diditata ••
Qucmadmodum rum rctra£la& immanensotiofaqud, vel
vidcmus quod tota planta lcu arborinpar (utajunt)adnihilrelpicicns X? AI idcft,
vulo defoimi femine feu nuclco includi- Niliil > fivc non. Ens ac non finis , quia
tur , &nullomodo perrationcm fcufen- nostam tenui erga res divinas ingcnij pau-
fumhominis apprchendi potcft,priufquam pcrtate multati , de ijs , qux non apparent,
cxplicitc e tcrrx fuperficie appareat. Ita naudfecus acdeijs , qua:non funt , judi-
etiam Squa primordialis erat invifibilis & camus. At ubi l"e ifta oftendcrit , ut fic

fmeforma& figura, utpotc tcnebris de aliquid & revera iubfiftat tumAlcphTe- ,

tbrmibus obvelata : Nam tencbr^ fuc^ ncbroibm in Alcph Lucidum convcrti-

runtfjpcr faciem abyffi , qua: diccbatur tur : Scriptum enim cft , ficut Tcnebrac
Ivlatciia prima,que nullum in fc adum for- cjus , ita lux cjus. Hsc ille. Patetergo,
malem ii captu humano confiderandum quod tametfi tcncbra; invifibilitas ap- &
poflidebat , "5: hanc ob caulam in fola po- pareant fcnfibus noflris cffe Nihil , in re-
tctia cxtitilTc diccbatur. Quida crgo phi- ipcdu. eorum , quse mcdiante luce vide-
lofophus proiundus,& in n-i)fticis creatio- mus : Tamen funt cmnia realia Eflen- &
nis opcribus admodu vcrfatus in ha:c vcrba tialia coram Dco. Quare illud N I H I L,
loquitur. Prima materia,cx qua aquas egre- fcu vacuum deformc rcfpcdu imbccilli.. j

dicbantur,cratNihil , ex quocxtradaeft nofba: , cx quo A-

tatis <Sc capacitatis

matcria aquarum , fcd hoc non dcbet intel- qus (quae funt matcriale omnium rerum
Ijoifccundum intcUcdum fcu fenfumhu principium , fucrunt imaginaliter extia-
manum , icilicct,qu6dDcuscrcavcrita- &x) videtur materialis exiftcntia ci , in
quascxnihilo &
tamen verbaillaafcrip- cujus potcntia divina rcfcrvabatur , quo- !

turisfunt rcd^e prolata.-quoniam in prinei- niam nihil potcft efic in Deo quod non
, Rcrr..ii.3
pioNihil eratviiibilc- Scdfi lapicntesvo- cftcffcntialisrealitas , autaliquidcxiftcns,
captum vulgarcm
lucrint m.cntcs luas fupcr ut cx ipfo pcr ipkm & in ipfo iimt cmnia, [

clevare ut aquaium origincm perfpecula-

,
uti a Tcxtu iiicro docemur. Quare tam |

tionem dcbitam invcnirnt , tuncquidcm m^atrix rcrtm tcncbroia , fcu aquarum

nepare voluificnt quod ante aquarum

,
utcrus dcformis , quam infans aqueus,
creationcm tikt qiadrm m.atcria in lu- icuNatuia humida , qua: paulatim a Te-
prcmo iriyilerio iive potentia divina fi- ntbrola Ab)fio icu chaodcformi virtute
ve Tentbrofa & inform.i abjfio , quK verbi icu Spiriius E L O H I M icaturie-
erat Catholica fcu onivcrlalis arta Dci bat , f ucrunt rcaliter in Dco , antcquam
Thcfauraria , cx qua aqta- in crcaticrc ccrrparuerint, hcctft , in Potentia cmni'
einanarunt. Atque hoc cx multis Biblij potcntis peimanfcrunt & in voluntatis
Hebra:orum locis confirmatur : Nam A- ejus diJptfiticne hai:d alitcr cxiftcrcnt,
Hcbr. II. 3,
pcftolus Paulus lcco antt: citato ait : Fide quam cm.nium rcrum condendarum nu-
intelligin-us apta cft lccula veibo Dci, mcius f uit primi in aniir.o Ccnditoris.m
ut cx niviiibilir.Ls vifibilia ficrcnt : Vn- Qucd auttm irundus cx materia hujuf-
de patct , qucd rcs , qtx trant vifibi- iv.cdi fine forn a tflct primituscreata , te-
les , fucrint originalitcr cx rebus in vi- ftanturhac fapicntis vcrba antck relata:
Ex quibus manifcftum cft,
fibilibus fada:. Gmnipotcns, manustuacreavit mundum ^,
^^
quod rcsqua: cadunt lub Jtnium h.ima- cx m.ateria infoimi (juxtaTremclIij tranf-
num, non apparcrcnt priir.ordialitcr itn- latior.tm : vcl (utHiercnymus interpreta-
liai &pcr tcniequens aftimabantur in tur) cx matcria invifa- Quarc Jat liquido
judicio noftro 5 at finon tilcnt. Itcrum conftat , quod illud Vocabulim NihiJum
l.cor.28. illcalibi : Deusckgitea , quze nonfunt, capichaturproirateriainfoimi-&percon-
utca, CjuaMuntdtibutrct. Hincctir.m ait icqucns erat fine ncminc&cflcntia,cum
corcgius
«3 o illc cabalifta Kcucluius cx con- foimajdare Iblcatncmen & efle : Vel
pro r«
 DEPHILOSOrHlAMOYSAYCA. F0I.25.

pro rc invifihiii, quxnon vidctur eflc ide5, (quhm egohaud injuria ElementumCa*
quoniam non apparct lcnlui, lam vcro, thoiicum voco) in alias diftinguitur fplix-
quod gcncralis iitamateria clkntAqua:, ras fcu orbcs quos mundi literati vocant
,

quas prarfcntia fpiritus Elohim modo ge- nomine clcmentorum , cum rei veritate

rcrali informavit <Sc in adiim rcdegit, ip- nihil fint aliud , quam quadriformis ele-
fis nomcn Shamaim imponcndo ,&: quod mcnti Catholici feu aquarum inferiorunj
elTcnt primordiale principiura materialc, avarie-formi Spiritus Divini afflatuflida
ex qua mundi exiilcncia , haud alitcr, alteratio , uti infra latius. Videmus ergo
quam ex rudi & deformi luti mafla domus ex prxcedentibus , quomodo Spiritus HIo -
effingitur , Textus Magiftri mei Moylis him univerfam mundi fabricam ex natura
vidctur liquido confirmare. Primum, iftahumidafcuAquisfabricaverit. Qiiod
^* "'^'^*
quod facit mcntioncm de aquis fuper quas etiam luculenter ex iftis Apoftoli proba-
Spiritus Domini fcrcbatur , idque imme- tur : cocli , inquit , erant prius & terra
diate poit nominationcmabyffiTencbro- de aqua & pcr aquam confiftcns Verbo
fe, &Tcrra; inanis &
vacua; ; hocquc prx- Dei &c : Sed mundus componitur fo-
cipuepriufquam ulla creatura erat explici- lummodo ex ccelo & ex terrai qnare fe-
te formata,& antcquam Spagyrica primi quitur , quod
mundus riat rcfpedu
totus
Diei feparatio cffet fada. Quoarguitur cjusmateriK deaqua &pcr aquam , at
pcrfpicue, quod aqux cffent Principium quoad ejus formam fwe ciTentiam hanc
materiale omnium rcrum , ctim a Spiritu a Verbo Dei feu Spiritu Elohim haber,
Elohim cffent informatx feu inadluats: qui (ufait Auguftinus) igneam aquis vir-
Nam nomine proprio Aquarum erantin- tutem feuvigorem impeVtivit. lamvero
fignita; ante primi Diei opus- Secund6, ciim ftella: xitimantur effe nihil , prxcer
quod effetidcm fpiritus Elohim qui par- , denfiores portiones fuorum orbium , at-
tem quafi obftetricis agcns , uterum de que etiam quslibet regni Elementaris
formem illum i"uum foctum dare fiveede- creatura exmatcria clcmentari componi-
re fecit , ipfique formam , adum , vitam- tur , debet neceffario lequi
, quod tam
que imperrivir- Iterum ex eodem Moyfis itella: firmamenti , quam creatur^ infe-

Capite addifcimus quod aqu£ fuerint

,
rioris mundi , five fint Metcorologics,
omnium illarum fcparationum iubjedum, five mixtionis magis perfedta: , ut funt A-
quse in tempore crcationis a fpagyrica feu nimalia , Vegctabilia & Mineralia fiiam
ignca cjufdemSpiritus feu Verbi Dei vir- habeant exiftentiamab aquis, qux,uc in
tute effcda eft, Tcrtio , quod coeh , qui lucem , mediante verbo Dei , edcrentur,
in regione mundi fuperioreerantdifpoiiti ita etiam xternum confiftunt , in cftcn- &
ex puriori , limpidiori Sz digniori Aqua- tiaatque exiftcntia fuafuftinentur&pr^c-
ram portione &
rcgio Elcmentaris in- fervantur , a vcrbo fcu Spiritu a;terno Elo-
ferior cx groffiori , ipiffiori , obfcuriori, him , quemadmodum perfpicuc vobis in
Si viliori camm fubftantia effct conflata: capite lequenti explicabitur.
&qu6d cilctquxdam eorum confiftcntia Venio jam ad principij illius Cuholici
intcrmedia Firmamenti nomineinffgnita, defcriptionem, cujus eft dare vitam & effe
deutroque extremo participansjcuiusof- non mod6 aquarum portioni in
cuilibet
ficium erat , dividere porcionem fubtilio- ^encre , fedeciam omni creatura ex ip-
rcm , fivefupcriorem h groffiori five in- las conflata.
feriori, Tunc infima Aquarura portio

CAPVT. IV.
^omodo CathoUcum Trincipiumformale,perquodaqueegenerales
(3 Confequenter cwlum QS regio Eletmntaris atqueetiamres
omnes particulares effntfailte , informatte in aUum
Jpecificumfeu efentiam formalem redaUx , atquc
in fua fpecie a Dco immediate ad huncuf
que diem prcejervatce , ortumfeu
initium fuum duce—
rent.

VObis in praecedentibus recitavi,quod abyffo retrada) refpedu exilis noftr^ ca-

dodiffimorum Rabinoru feu dodo- pacitatis pro Ain hoc efl Nihilo feu non
rum Cabalifticorum cpinioeffet, ipfam fa- Ente & non fine 2ftima'retur , &tamen
pientiam a^ternam.quc-ectt radicalisomniu iftudAin nobis more mirabili tam pofte^
origo, quando mancret quafi otiofa & fine revelabatur , quatenus emanatio fpkndor ,
adione evidenci ( ac fi elTet in tenebrofa veabea emifluserat omniain omnibus&
f jf Eamea
 SECTIONIS PRIM^ LIB.III.
tAinen cxtra omnia : Eft enim virtus illa, &in fe contrahat , tamen
ipfafempec eft

qua mcdiante univcrfe aquacquxfunt re- una & eadem cjuldcm Iden-
in fe finc ulla
fuo fonte lcu puteo titatis fu2e altcratione. Scd vcnio ad pro- 1.C01.1.J4,
):u omnium exiftcntia c

Tenebrofo hauricbantur , rudi nimirum politum : Apoftolus loqucndo de xterno

chaos feu abylTo , vel , ut antea eft; dcmon- ifto Chrifto dicit , Chnltus eft Dei virtus
,

ftrafum jCatholicaradiorum fpiritualium, & Sapientia Dei &c. Et jam vobis dicain,

feu igncx &

formalis virtutis cmiirio , qux iicut antea per os fapietis annuntiavi , quid

cireiitiam cuilibet rci impcrtit: Vnde li- fitifta fapicntia divina : Sapientia , ait Sa-
quet quod tam cxternum
,
five pafTivum lomon.eft fandus,
ipiritus intclligcntia:

omnium hujus mundicreaturarum,quam qui eft vapor virtutis leu potentix Dci & Sap.7.2f.
internum earum five adlivum ab aeterno tluxus fcu eraanatio quaedam claritatis om
hoc , quo ad nos , I H I L ortum feu N O nipotcntis Dci fyncera , candor feufplen-
initium ducunt, qu6dnihilominusrefpe- dorlutis sternaz& fpcculumfive macula
dufui eftomnia (ut didumcft)inomni- Dci Majcftatis imago bonitatis illius &
bus , ut pote in cujus oculisTcnebrx& &c. Quibus patct quod Apoftolus & ia- ,

Lux,vifibilitas&invifibilitas,atqucade6 piens iiie in eodcm convcniunt : Atque

potcntiale noftrumNihilfeu Primamate- quod ex confcnlij utriulque liquet qu6d ,

ria& aliquid aduale , funtunum&idem Ipiritualis Chriltus, Sapientia, Virtus , Cla-

in effcntia fine ulla diftindionc aut diife- ritas Candor Iplendor & verbum omni-
, ,

rentia. Propter hanc caufam zetcrna hxc potentis. lam vcro qu6d ipiritusiitecileC

infinitudo , hoc omne in Omni&lupra principale in creatione agcns , ex hilcepa-

omnia recftc deicribitur, primum ab Apo- tct : In eo, dicit D.Paulus,
omnia funt cre- ColofTl.

tum a Philofopho Diviniore Her-

ftolo ac ata. Atque iterum :Ex ipib pcripfum & Rom.II.
loh.l.
liint omnia: Et D-Iohannes: Verboom-
£ph.4(5. mcte hoc modo Vnus Deus Pater omni- : rrov, 9. » 2:
Afclep.7.
um (ait D.Paulus) qui fupcr omnes & per nia iunt fada line eo nihil , jn co crat &
omnia &
omnibus. tt Hcrmes : Dcus
in vita- Et Salomon tlarius : Sapientiam pof-

erat Circulus intclleduaiis , i-ujus centrum fidcbat lehova principio vita; luae , ante

eftomne illud.quod cft circumferentia i

opera iiiaante ulium tcmpus , ante princi-
,

vero extra omnia. Atquealibi cumvocat pium ,ante primordium tcrrx , cum nulli
locum quo mundus
, in continctur : infe- ellent ab} fTi , edita erat : cum nulii cilcnt
rendoper hoc illud quod ,
fcriptura: pluri- fcntes, antequa montcs fundati cftent Cu :

bus in locis annunciaverunt , nimuumi aptaretca-los ,ibicrat,cum itatueretam-

quod implcat omnia & tamen cxtra omnia bitum in iuperficie ab) ffi, cum fortificarec
in fe , in illa cadcm Vnitatis natura manet, liiperiores nubcsllipernc, quandoponcbac

in qua erat antc mundi creationcm quan- ,

mari itatntum cum ilatucrct funclamenca :

dopro Nihilo fccundum Captum noftrum terra;, erat apud eum vcluti alumnus, cun-
Ecdef.l.l6. habcbatur. Et alibi : Qi^od omnia in co da componcns, erat Istificans ludens & &
&om, 12.22. coram eo. Quo orationis hlo narrat Apo-
fint condita.pcr eum & in eocrcatafunt
omnia , omnia in ipfo conftant , & ipfe eli: ltolus,qu6d Chriitus leu verbumicula-
pientia, quam vaporem virtutis ieu cmana-
in omnibus primatum tencns : Et alibi:
Ex ipfo per ipllim & in ipfo lunt omnia:
,
tionem potentis definivit Salomon Et A- :

poltolus virtutcm& lapicntiam Dci cftct

Ac ita in multisalijstextusiacri locis-Et ,

quamvis ad mundi conftitutioncm Divi- ille qui erat ante omne aevum aut ullum
,

nitasifta a:terna e Tenebris efiullerit & re- creationis vcitigium in occultis cum Deo:
velatione abditas iux lapientias five Virtu- Deinde narrat , qu6d cfict principale in

tis Eflcntialis , omnia tam vilibilia , quam iviundi crcatione agcns. Quo bene conii-
invifibilia formaliter exiftcrc fccerit, atque dcrato pergo. Ex pra;aidis crgo red-
, lic

TenebrolumCabaliftarum Alcph, leu

ita ditur manitcltum, qu6d mutationc tornitc
Alcph lucidum crat converfom:
unitas in & proprietatis principij primi, quod in te-
Tamen nihilominus illc idem manct Ipiri- ncbris erat quaii vcrbum in pruicipioab
tusiftein Seipfo non rccedens^limitibus Alcph Tcnebrolb in Alcph lucidum (quod
fuseuniformitatis. Sed hoc apcrte in men- tunc didum eit fluxus icu cmanatio qus-
tis humanae difpofitione , qua: cft clTcntia- dam claritatis Omnipotentis)hoc eft emil-
lis fpiritus divini radius , declaratur : Nam iione iitius Ipiritusarcerni , ignis fcu Lucis,

ipfa clt perpetuo ftabilis & finc alterarione Aqua:,qu£e m viii:eribus Tcnebrola:Abylti
in le: & tametfi ej us proprictas fit, aliquan- continebantur, tiaerunt rcvelatje, & ex ita-
do negativa, fcu privativa vidclicet quan- ,
tu nihili in conditionem Realis Entitatis
do pctenti non vult dare in quo ftatu vi- ,
rcdadx ac tum poltea admirabili ipiius
:

detur ejus adus nihil in effcdu , five omit- adivitate motioneque penetratione in- &
tere raaios fuos pofitivos &
quandoque
;
tatigabili ( clt cnim hic Spiritus omni re
afHrmativa fcu pofitiva , nimirum ctim pe- mobilior,& attingere ubiquc poteft prop-
S»p.7.24.
tcnci iliam conccdit pcticioncm,five radios tcrfuam iijbtilitatcm munditicmj Pri- &
fua; bonitatis emittcrc fit dignata. Simili mvim tencbras h luce diltinguebat & fepa-
plane modo, fiveDivina infinitas c tcne- rabat: Deinde Aquas iuperiorcs fplendi-
btis elucefcat , quafi a Centro verfus cir- das .\ grolfis obicuris Tum poftea coe- & :

cumferentiam , llve radios fuos centraliter los dilpofuit in Iphseras fcu orbes , ac tum
diviuc
 ;

DE PIHLOSOPHI A MOYSAICA. F0I.24;

divifit aquas grolTas (ive Elementum Ca- tenchrofa abyftb funt rcvelats & informa-
tholii.um iublunare in proprias rcgiones, tx & omnes creaturx ex
, ijs compadx vi>
quas veccrcs Elcmenca nuncuparunt : uti vificantur,animantur, & fecundum fpe-
ex veibis primi Capicis genefcos acque cics fuas exNihilo creantur
Vndeccftacur : Aa.17.2j-,
cciam ex primo Pimandri Herm.ecici ler- pagina facra alibi, quod ipfe det vitam, in-
mone collioimus. Sed uc de i(tis magis ad- fpiracionem &
omnia : ideoque non per
huc parcicularitcr dillurrere queamus,quo adum mcdiatum , utPeripatecici volunt,
gloriofbs acflus &
immorcaIiaopera,qu3: fed immcdiatum , neque per operationcm
Ipirirus ifte divinus primiim incrcatione minus principalem & fecundariam , fcd
mundi cfFecir , &
adhuc fcmper per gene- principalem &
primariam Nam fi Dcus =

rationem in fpccierum prsfervatione ScaC- efTuderit iftumSpiritum fupcromniacjus sa''n';V*'^'

fidua Mcceororum novorum crcacione & opera : fi ifteincorruptibilisfpiricusfitin sap.j.z^^

furtencatione operatur , obfervccis velim omni re atque etiam fi ilte Spiricus fic ma-
:

fcri6 locos iftos ex facra pagina colledlos gis agilis acftivus &
mobilisomnialiare,
Sapienria fua Dcus mundum ex materia quid , obfecro, impedirepoceft , quod ipfe
informi creavif. revelavit fundamenta& nonopererur immediatc abfolute'per fe &
obfcondita, novit in tenebris conftituta& inomnibus ? Quare diltindiones prardi-
lux eft cum eo. Revelavic fundamenta c dK,qu£eab humana inventionc funt partae
tcncbris &
educit in luccm umbram hor- debent efle nullius refpedtu a^ftionis divi-
rendam Aquiionem extendit fuper inane nx momenti , & per confcqucns omnes
& vacuum &
fufpendit terram fuper nihi- caufje adivx feu efficicntes fubalcernacs
lum : Nam fapiencia ab ore ejus prodeunte debent a fapientibus rclcgari in exiliurn,
fotunditatem ccclorum circumeunte Ibla cum fit ipfe Solus qui operatur omnia in
,

& in profundo Abyfli ambulante omnia omnibus , & per confequens , animat , vi-
fccit Deus. Aderat ipfa quandoprsparavit & agic ad prKfervationem omnium
vificat
ccclum quando certa lege
5 gyro velavit & immediate & per fineope alicujusfus fe
abyflbs, ipla aderat cundla componens.Ipfa creatura:: uti fuperiuseftdemonftratum.
flindavic terram ftabilivit coclos erupit
, , Vnde Propheta: Egolehovafaciensom- iri4.}.i.f,
Abyftbs, nubes rore concrefcere facit: Ap- nia folus & nullus mecum. Etalibi:Ego tccl,24.8.

tat pondus aeri appcndit aquas in menfu-

, fapientia circuivi rotunditatem calorum
Ta facit pluvia: Itatuta
, viam fulgetro & fola&e: Eft ergo Dcus Pacer qui agit pct ,

tonitruum;Ca'Ioscreabat extendebat & filium feufapientiam fuam fine ullius crea-

eos.iirmabac tcrram,& qnx germinant turs,five fic Angelus,five Da:mon, five Sy-
exea. Sapientia creavitterram , &ftabi- dera, five venci, five Mcteora , five creacu-
livicca-losprudcntia : facit, utoriaturlu- rs compofita:, adminiculo : juxtaillud fjc-
mcn in calis indcficicns & ficut nebula te- pius.fed non inutiliterhme aIIegacu:Licet
gic omncm terram : facit anni curfus & multi fint, qui dicuntur Dij five'in calo,fi-
tonibtuicdifpcfitioncsftellarum,fecicAr- vc in terra,nobis tamcn unus Deus Pater.ii i.coi.S.j.
durum & Orioncm
Convertit manein ••
quo omnia nos in illo , & unus Dominus &
Tentbras.diem in nodemmucat, vocat lelus Chriftus , per qucm omnia nos per &
aquas maris &
efflindit eas fuper faciem ipfum, Sed non in omnibns cit fcicntia
terrs,prxparavit terram in seterno cempo- &c: ac fidixifTec Non funt crcaturK, ,

re & repleniteambipcdibus&quadrupe- qux per fe quicquam faciunt,fcd cft Dcus,

dibus, ipfa efFudit Dcus iuper omnia opera qui per fpiiitum fuum arrernum lefum
cjus & fuper omnem
carnem fecundum Chriftum mcdiantibus creaturis operatur
datum : Per ipfam denique Deus operatur immediate in hocmundo. CcncludimuS
cmniainomnihus,mcdianceipfavivificac igitur , qubd fpiritus ifte h Deo cmiirus
& animatomnia- Deniquein ipfaomnia unicum f ic elTentiale primarium atque &
fecit llve creavit : replcta cft terrapolTef- eciam poftremum' in mundo agens Eflr :

fionecjus&c: In principio fundavitter- enim Alpha &

Omega , principium adi-
ram & opera manuum ipfius funt cali. vum cencralis animse mundanje adtus,
,

Qidbus locis evidens cft , quod hic fpiri- creaturarum omnium lapis Angularis,
tus divinitus ad mundum oreandum reve- earum fabricas animans, fultcntans & prae-
latusihzEC fapiencia artcrna ,quxcftema- fervans neque novi ego aliam in facra
:

natio claritatis Omnipotcntis Dci,hoc ver- mea philofophia ifta naturam elTentia-
bum myfticum & mirificum,ficradicale lem , prarcerquarn folum Creacorem iftum
illud principium adivum omnia creans, in creatura feu facrofandum mundanum
omnia informans,omnia componens & opificem in operibus fuis , ut cum Apofto-
omnia in hoc mundo fuftentans & prarfcr- lo &
Salomone loquar : Atque hoc modo
vans. Vndcfcriptumeft- Deoferviacom- habemus formale omnium rerum creatu-
nis creatura, quia dixifti & fadx funt, mi- raram principiumrationi mundanse , fatis
fifti Spiritum & &c : Quafi
creacjc func luculenter & graphice pro exili inocnij
dixilTec: Emanatione tua fanda aqus & mei captu defcriptum.

F4 CAPVT, V,
 SECTIONIS PRIM-^LIB.III.
CAPVT. V.

])e Pleno & vacuo, quidfit tera fhnitvdo i3 vatuitas^ ^

qua ratione Fhjlojnpbi Ethnici injua cifca ea
in^uifittone erraverint.

IAm vero cxplicatis duoriiti principio- adcratNitiil , 5c tcrra crat inanis vacua, &
rum ccnftitucntium &ccrcpcncntium atque idco in co refpcdujcrat Vacuum, ni-
raturis ,
quorum prius cft cxiftcntia rcrim hil aliud , quam ablcntia fpiritus iftius om»
fons ; altcrum Ellcntia: formalis origo ; nia anim.antis & vivificantis & fua prsefen-
rcccfle eft, ut Plcni& vacuiproprictates tiainformantis Vnde didla cft Tcncbrofa
:

ordinc proximo,idque juxta Philofcphirm Ab)flus,potenda divina &

confequenter
vcrrm &
Chriftianrm intcllig?mus, Scd vacua,quat£nus cm.ni adu orbata:Hinc
priulquam in iftius rei cxphcationis me- Moyfes : Terraerat inani^^ vacua. Etlo-
dullsm mc irrmergam , c pus eft, ut Eihni- harnes : Dcus Aquilcnemextenditfupcr
corum Fhilofcphoitm de hoc fubjcdo inanc &
vacuum &
fufpendit terram fuper ich.26.7,
cpinioncs cum illis Thco-philofophisChri- nihili m, hcc eft , in AbjfTo vacua inani, &
ftianis inprimo loco ccnfcram. Vt crgo ut pote tcncbris cbruta Deus fapicntia ;

vidctis ex prKcedcntitus,qu6d fit urivm fua fecit coclLm &

terram : luxta illud
principium ad cxiftentias materiales retum etiam Moyfis Inprincipio crcavitDeus
••

ipc(3ans,quod Aquas diximus: aliudi & coelum &

quodad earumeflcntias formalcs attinet,
ita quidcm duas de Plcno&Vacuoinve-
nicmus opinioncs, quarum prior eft Ethni-
tcrram • ubi pcr principium,
mjfterium illud Ab>fli infinitum intelli-
guntnonnulliexdc<^ioribus. Vndeetiara
JD. lohannes In principio erat verburo-'
: ,

*
corum, utpote quorum eft lcntcntia, c:u6d °
Erat enim ex ifto ptincipio tenebrofo, '

omnisPlenitudo &
Vacuitasdcbctelie in quod fecundum captum humanum vide-
reipcdlu matcrise feu fubftantise, qua rcple- batur inane , vacuum & planc'Nihil , licet

tur mundi cauitas : Vndc illud dicunt va- Deooptime' notum qu6dSpiritusiftelu- ,

cuum quod non rcpletur aliqua matcriali

, cidus eft ad mundi crcationcm egreflus, uc
exiftentia Quare ubicft nihilexiftentise
; inpluribus facrarum literarum locis patct-
aquarum ihi \ acuum cfle concludunt : Hi
, Et Mercurius Trismegiftus ait Erat um- ••
ihnjiii^.
ergo nec dolium , nec putcum volunt efle aqua infiiper
bra infinita in ab) (To ,fpiri- &
'
vacuum tamctfi fcnfibili corpore non fint
, tus intelledualis, pcr divinam potentiam
rcpleta quatenus ipfo acre , qucm corpus
, in Chaos inerant &c. Liquct eigo , quod
efle agnollunt, repleantur: Imo ver6ac- apparitione iftius fpiritus cx tenebrofo
rcm dicunt idc6 vacuum in mundo impe- Mjfterio , tencbrse erant fugatac , aquse in Tob.12.22,
dire & plcnltudincm fcmpitcrnam omnia luccm prcdudx &omnia Luceefientiali
implere ,quatcnus ipfius iubtile corpus pe- a Jbiritu ifto cmifla funt creata , juxta illud
nctrct cmnia , &
ubique permundum dif- lobi : Revelat lundamenta e' tenebris &
currcns rcpleat fua exiftcntiaomnia : qua- educit in lucem umbram lethalcm : acfi
re utcunque ullus locus dicitur t-acuus , cfl; dixiflTet , ^ conditione vacui nihili re- &
tamcn undique rci veritate aere plenus. duxit Aquas , quae funt materialia omnium
Hifce crgo fic refpondeo , quod fruftra fit rerum fundamcnta , in plcnitudincm & &
difputatio de illisrcbus,quKnecfuntnec rcalem exiftentiam convertit nihilum &
fuciTint , aut erunt unquam : Nam ctm vacuum virtute plenimdinis adlivs&lu-
aqua: eflcnt principium illud materialc, Ji cidae, cmiiTa: k fpiritu, in quo habitat,tefle
quo c mnia habucrunt fusm exiftentiam, Apoftolojomnisplcnitudodivinitatiscor-
ntpotc a quibus , per qiias in quibus coe-& poraliter. Hinc dixit.idque haud infulfc^"''
**

lum & tcrra , ex quibus omnia conftant, Poeta : lovis omnia plena. Et alibi : lupi-
iifi-'. erant fabricata , ut teftarur Apoftolus, ter eft, quodcunque vidcs, quocunque mo-
cpus cft crcdere , quod cccli prius terra &
veris : Nonne etia dicunt fcripturae, Deum
dcficicnt , ac denique tota aquarum crca- omnia implcre ? Et iterum: Ipfum eflfe ubi-
tarum moles &
per conlcquens materiale que ? Atque iterum : Ipfum efle omnia in
rerum principium in nihilum redigctur, omnibus ? Hic ergo arguitur , quod vacui-
priufquam verum aliquod tale , quale Eth- tas , Inanitas , Nihil tenebrac fintunum &
nici lomniaverunt , in mundo reperietur. &
idem , nimirum abfentia adualis in- &
Quarc dico , frivolam fieri quarftioncm formantis prsfentiae virtutis divina: : quo-
cirta illud, quod nec fuit,ncc eritunquam: niam omnis plenitudo fcu repletio confi-
At vcroercgione fcripturae lacrxviden- ftit in immediata virtutis divinx adione
tur aliudPlcnum &
Vacuum interwderc, & proprietate. Sed Dcus per fpiritum fu-
nimirum illa qus ad principium formale
, um nondumctenebris admundi creatio-
Gen.t.
five Eilentiale pcrtincnr : Nam ubiSpiri- nem efTulfit. Quare conftat , qu6d prima
tus fcu Ruah-Elohim ante rcrum primor- & informis mundi materia omni quoad , ,

dium non apparcrct , & aquastcncbris ob- nos , gratia inaduante , crcante infor- &
rutas , non informarcc, ibi, uti didum dt, &
mantc eflTct vacua deftituta; Vnde vacua
• feo
 DE PIHLOSOPH lA MOYSAICA. Fol.zfo
vacua&Tenebrorafivein for-
feuinanis, ritus fui emanantis omnia ex Nihilo crca-
miseratdida ; ut ex ante didis Moyfis vit, fuftentavit , & praefervaviti igitur evi-
verbis patet.Tcrra,inquit,crat inanis & va- dentetliquet,nihiIeneinhocmunao,qu6d
cua jhoccftj nondum defummxplenitu- &
jam eft abfoIute'inanc vacuum: Tamecfi
dinis Spiritu omnia informante guftavit: ante Principium mundi tenebrofa AbyfTus
Nam tcnebrs fuerunt fupcrfacicm abyffi; & materia acformis coeli &
terra; eflet ta-
Evidensprofc(3:6argumcntum,qu6dfpiri- lis: Vti Moy (cs &
lob habcnt: Manifeftum
tusifte nondnm comparucrit Sed poft ap- : ergoeft^quamvana&impoflibiliafintva-
parationem plenitudinis Spiritus Elohim, cuum &
plcnum fccunaum intcntiones
terranon erat amplius vacua inanis , fed & Philofophorum Peripateticorum,refpe£lu
rationeparticipationis plcnitudiras&bo-
,
illorum qu:E^ fcripturis intelliguntur:
,

Sen.i.io. 11.
nitatis divinx, dicit Textus, Deum vidilfe, Nam vacuum &PIcnuiTi ,Moyfaica funt
quodopusiftusdieiclTetbonum , hoceft, Potcntia & adus , undeperredudionem
plenum bonitatis,divina:,quippe cujus vir- potentiae, quafi Nihili in adum mediante
tutetumpoftea terra germinaret herbam ipiritusEIonim ptxfentia vacuam & Ina- ,

virentem, facientem femen,& lignum po- nein plenitudinemconvertitur Noneft .-

raiferumfociensfrudum juxta gcnusfu- quidemmirum , fi Ariftotclcs dciftaina-

um , & protulitherbam virentem , facicn- nitatis & feu V3cuitatis& Plenitudinis fpe-
tem femen &c Et vidit Deus, qu6d eifet
: cienecogitavcritunquam,cdminunolo-
bonunv.Hincindeargucndo , quodterra, co ait:Ex Nihilo nihil fit.Et in alio loco af-
quteante.aeratinanis&vacuajam falutari firmat:Lucem efife merum accidens, per &
prxfentia iftius vkx &
fonn.T Spiritus ef confequensnonapparebatfenfuicjus,quod
fct p!ena,hoc cft,igne divino & Spiritu Dei accidens potuiiTct inanitatem (eu Vacuita-
incorruptibili redundans , juxtaiiludSalo tem auferre , feu eam in plenitudinem rati-
sp.I.
.ip I2.I, monis Spiritusdif.ip_lina:fandusimplet
= one fuae efTentiae conferte. Scd ego Chrifti-
.phef.4.10. crbcmterrarum :Etalibi. Incorruptibilis anos Peripateticos proprijs jam aggredior
Deifpiritusincftomni rei. Et Apoftolus: armis, &
telo ab ipforu pharetra dcpromp-
Chriftus omniaimplct Quibu^videre pof- to , talem ipforum afTercionem fic oppug-
funu;s quod omnis plenitudofit a divino no- Commune cft incer ipfbs axioma:
adu feu elTentialiSpiritusDivini prxfentia, Qu6d Accidencis cfTe fic ineiTe. Ego igi-
cuin e regione vacuitas dicitur adeile , ubi tur ipfis me iftiufmodi fjllogifmo oppo-
vitaillaformalisafpirimconceira , aquis nam:Si Lux fit accidens , tunc ejus efle eft
abcft, quod quidcm totaliter accidere ne- inefTefiveinhxrercfubjcdo: at Lux fine
quit finc abfoluto fubjccT:! ab ejus prsfen- uUaadaliquod fubjedum ad harfione exi-
tia ficprivati intcricu & in ftatum nihilire- flere poteft. Ergo non eft illa accidens,
dadione. Accidit nihilominus in parte , ut fedpotiusfubftanciaomnium puriflima &
quandoque a creatura recedat fpiritus ifte, eflTenrialiflima: Majorprobatur conce- &
,^ vidclicetinmomentomorcisfeu corrupti- ditur exverbis Ariftorelis, nimirum, qu6d
I-",
lal1n.IO4.2I
,
.
r -Li t
'
onis creatura: Ipcecihcat» : Quemadmodu
,. ^ accidentis efTe fit inefle : Nlinor confirma-
ex pfaltis Regij verbis conftat Deo dante tur authoritate Moyfis , utpotc dicentis,
creaturis, recipiunt abfcondente facie fua
, quod Lux efTet primo die ante omnem ali-
pcrturbantur, recipiente fpiritufuumexpi- am crcaturam produda five creata & per ••

rant &revertuntur in pulveres fuos ; emit- confequens nullam habuit prscxiftentem

tcntefpiritumfuum , rccreanturbono&c: materiain,cui inhasreret Prsetere a eft ultra
Hisergopatet , quodfitSpiritusDcipr^- captum humanuin , ut Dcus crearet Acci- '^'^'^^3'

fentia , qux implct htimincm creaturas & dentia tempore &

ordine ante' fubftantias loiu'.''^'
Vits bono , & quod ipfius abfentia fit vita: five creaturas efTentiales-
Porro etiam De- s^P-7'

vacuitas in Ipintu humano : Sed ifta vacui- usfonsorigo &

pater Luminis nuncupa-
taspropriedicicurprivatio,quatenusad;um tur,utfcripcura: tradunt:& (piritus fcu ver-
pofitivum prajcedentem lequitur. Hxc cft bumejusdcfinicur efleLux , in qua non
igiturratio , cur vacuum inanefittam & funt tenebra: ulls. Eticcrum Spiritus fa-
horribilcin rerum natura : Quatenus fcili- pientxdiciturefleclaritas feu fplendor&
cetextrema & abfoluta emanationis a:ter- virtus emanans ab omnipotenti Deo.Con-
rx abfcntia,five h Spiritu Aquarum mundi cIudimusergo,qu6d verum plenitudinis &
ablatio,minimcpotcft tolerari : Namres vacuicacis mjftenum efletPeripateticispe-
quxlibct cx aquis conflata fummo naturas nitusignotum , quippequierantverse fa-

fuxappetitucupitinformari. Quarc abo- picntia; qux(utApo(l:oIus teftaturjdef-

,

minabile eft in natura,ab omni exiften-
tiaprivari. Sequitur ergo quod , nili Deus
rcs omnes hujus mundi impIeviiTet fuo Vi-
ta: fpiritu, vacuitas, Inanicas,
ubique per mundum regnarent , per
confequens omnia manerent in ftatu Nihi-
iiiSedquoniam Deus prsfentia lucida fpi-
cendit a Patre Luminis , penitus ignari;
Hocque apparet in eo manifeftius quate-
nus eiTentialem lucem feu fplendorem fan-
& deforir.itas dum , qui eft cflTentialis ftrudurae cujufli-
& bet creatura bafis &
lapis Angularis , efle
meram qualitatem five fuperficiale acci-
dcns, falfo tradiderunt.

G CAPVT. VI,
 SECTIONIS PRIM^LIB.III.
CAPVT. VI.
^odmodo dua ejfentiales proprietates a^ivte, invicem condi^
tione oppofitie, ac tumpojleatotidemnaturcepajjiva
expredi^is duobus primanjs rerum principus
orerentur, ^ qua rationeomnes in mun^
do fublunari mutationesfive al-
terationes virtutibus ea-
rum efficiantur.

animo meo hoc loco partus & o-

eft quietomorcfomnolentse fuxmatri Te-
IN
rigines in primis duarum nacurarum
,

nebris vidclicet & privationi infervirc>

,

acSivarum feu virtutum eflentialium refcr-
re 5 quae k duobus rcrum omnium princi-
pijs antea recitatis proccdunc , &rumpo-
ileh conditiones fcu proprietates duas paf-
iivas, qus a duarum virtutem adivarum
efFedibus oriuntur,explicare paucis .Scien-
dum eftergo, quod.ut potentialefive tene-
brofum in proprietare
emanationi Spiritus adtuali five principio
lucido ^ontrarium ita etiam quodlibet •,
eorum fobolem fivc proprietatem eflen-
quarum foboles , uti diximus funt fixatio,
quies , qua: guafi dormiences .adhjcrent
centro , illudqueinhabitant , atqueidco
eftcontra earum voluntatcm intueri cir-
cumferentiam , nifi violcntia cxcitentur:
Et revera frigiditas eft adus eflentialis,
qui proccdit a potentia Divina , cui prse-
fua cfTentiali eil: cipueinfuaadioneinlcruit : Nampoten-
tiaDivina circa centrum magis vcrlata,iri
iftafua prcpriecate contrabit 'radios luos k
circumfcrentia in fe iplam luxta illud :

tialem conditione fibi invicem contrari- Mercurij Trifmegifti Monas generat ••

&
am repugnantcm in mundum produxe- Monadem & in fe iplam reflexit ardoran:
runt , nimirumFrigiditatem&Calidib- Acfi dixiflj^t : Monas ifta qu<ifi potentia rlmmd.j.
tcm :Demodo& rationemyfticaprodu- divina,emictcnsemanationem fijam ,qu2e
«n-ionis haruin virtutumfive proprietatum erataltera monasunius ejufdem eflcn- &
fuecinifte hoc capite agam in primo & tiie& in fe ipfam, hoceltad pundum cen-
loco profundum frigidicatis ortum vo- trale , quoemifitMonadem , reflexitil-
bis pro captus mei exilitate enuclear? co- lam, ut ibi quiefccrct: Atquc ita hoc modo
nabor. ante ullam mundi typici crcationcm pro-
Evidcnter liquet exijs, qu2efunt,an- dudus erat mundus archctypicus. Cui
tea relata, &
ad huc clarius hbro primo etiamaftipularividctur R.ibbiBair , Ca- ^n»cc!t
fedionis hujus fecunds dicetur , quod te- baliftaegrcgius : Sapicntia air, ciimef- ,

ncbrsfintefFedlusimmediati divinit Vo- fetinAbylloccncbrarumrecrada, imma-

luntatis , five Divinitatis latentis five in fe ncns otiolaque ad nihil rclpicicns Ain ,

contradx: & confequenterprivativx Dei quafiNilnldicirur in hoc ejus ftacw : &

proprietatis five Potencia: divinaj , qus Aleph tencbrolum diditaair. In hoc con-
eft Privationis Mortis , Vacuitatis, Inani-
, trado lcu potius fcqueitiato privato &
tatis , Dcformitatis hujufmodi aharum & unicatisDivina;ftatu , vidctur opcrari fe-
impcrfcdionumMater : Namproprietas cundum proprictaccm fiiam negacivam
deformisNihili five Tcnebrofa; abyffi eft mediance agence fuo Frigido, cujus unicus
naturaliter acquiefcerc , fixari & nuUo conatusctt cfficere , uc aqua: quiefcant.
modo agere aut operari Ratio, quoniam :
'

Atquehoccjusagensineoprobacur , non
'

inipfiusappetitucftconverfationem liiam cfle accidens ( uc vana Peripacccicorum

in&circacentrumhabere , in quonullo dodrina docct) quatcnus clt certum , nul -
j

cftmotiofivcadio , quafeverfuscircum- lum in Deo reperiri poffe accidens , ut

ferentiam dilatet , uteregione , Spincus pote,quieftfumma , puriflima & abfblu-
Dei lucidus , fivc Dcus in fua voluntatc ta fimplicitas &
eflencia mcrc formalis,
five nacura patcnte verfatur circa
adioncs infe&perfcexiftens , & pcr confcquens
& mocus , quiaccntroadcircumferenti- abaccidcncibuslibcra. Quare , ctimdi-

am tendunt. Ob iftam ergo rationcm, vinicas non fit , nifi una cifentia , po-
principium Tcnebrofiim fibi,idquc natu- tens efl ex fe hoc elt , a fiia fimpli-
,

raliinclinationevendicat, quictcm , oti- ci natura proplacicoproprietatcmquam-

um,&fixationem Atqueiftaproprictas• cunque cilencialcm a fija divinicatc hauJ
generatfcuproducit virtutcm eilentialcm divilam pioduccre : Atque hac de cau-
luxproprixconditionis , nimirumFrigi- fa Sapicncia Divina dicicur Spiritus uni- u^.y.zi,
ditatcm qux ur pro Agonilta fcu Athlc-
, , cus , multiplcx • unicus dico rcfj^^cdu
ta ad rcfiftcndos iiii oppofici,videliccc cali- fiixcilcncia; , & mulciplex rcfpcdtupro-
ditatis inliiltus eligitur , cx cujus (bcictate priecatum eflcncialium , qux ab copro^
funtmocJo&Adio , itaquidcm,nifiipfa grcdiuntur. Quod aucum cilcncialispro-
agicctur & incircturagili calorisadione, priccas (ive natura Frigoris fit formale il-

pon movetur , lcd videtur pacifice & lud agcns,quo Deus in o..culto & putencia-
lifuo
 :

DE PIHLOSOPHIA MOYSAICA. FoI.2(f.

li fuo ftatu ad compefcendos oppugnan- & obremevidenter patet , qiiod fitefrcntialis

dosholtiles caliditatis &ipriusadionis& virtusinDivinapotcntiaTerti6,qu6dde-
motionis infultus ad dcftruendos ad
, & & beat effc adus Monadis five Vnitatis in ip-
nihilum rcdigcndos illos affedlus,quos ipfe fius tenebrofa, abftrufi
privariva natura;&
in patenti & pofitiva fua natura virtute ca- tum quia res claras lucidas &
perfpicuas &
liditatis produxit ab affedu & experien- , reddit obfcuras &
opacus; tu quia motu.a-
tia dcmonftratur. Nam quod Spiritus fa- gilitate &
vita auferre vidctur ab aiire, qui
pientix in revelata & manifcftata fua pro- antek calore elTentiali incitate movcbatur,
prietate afflaru ilio calido ab Auftro vcl agebat & vivebat: Ac dcnique,quia omni-
plaga Orientali cft operatus ( quippe qua n6 opponitur adioni caloris,quidivinitati
ejusacflione , rarefacitaquasdenfasinae- emananti & vivificanti infcrvit. Qj.iar-
rem , quod erat grofTum
faciendo illud , to , qu6d effedus frigoris ftdu revelatx
fubtile , & quod erat opacum & tenebro- natur^Dei, hoc elt, per cjus verbum cmif-
fum Diaphanum & perlpicuum im6 vcro , fum,de[truantur& in nihjlum redigantur;
Sc invifibile) illudSpiritusiilelatcntcm fu- Nam textusdicit:EmitticVcrbum li- , &
am induendo naturam , mediante fuofri- quefacic ilta , videlicetnivcs glacicm , &
gore, iterum dcformat , diftruit', in fpe- & pruinam. Quinto , qu6dcontraricTilb'j
cicmcontrariam tranfmutat : NamSpiri- aCtiones ab uno eodemque Spiritu in cl-
tustaliproprietate prjeditus & ab Acpi- fcntia,fed mulciplici in condicioneperfiJ-
lonelpirans condenfac & infpiffiit aercm ancur admandata illius complenda , qui il-
antek rarcfadum ,illumque a ftatu fuo in- lum emittic. Porroeciam,qu6d virtusfri-
vifibili ad ftatum vifibilitatis reducit. At- gidainvenco fic effentialis privans aut ,

que etiam illud opacum , quod difiipatio- congclans , mortificans contrahcns &
ne &
fubtiliatione partium fadum erat adus Dei, ex hifce pagina: facrae indicacu!
tranfpares feu Diaphanum, jam virtute fua Deus fortis edit glaciem flatu fuo , flantc '"''^^•^'

frigida & contradiva proprietatis fepten- Deo concrefcic gelu- Concludo igicur,
trionalis adu Sc operatione a flatu divino quodfrigiditasfit adus circncialis poccn-
emilla , in corpus opacum Sc denfum ite- tisdivina: , autxcernxlapientix velote-
rum redigitur : Ita, ut illud, quod erat agi- nebrarum involuts , atqua: ide6 divinam
le, mobile &
vivum , virtute caloris adve- voluntarem in tali fuo Itatu icu conditio-
nientisjamfadumeft ftupidum , fixum, ne , nofcimus per effedus illos quos pro- ,

&
mortuum , quietum per invafionem fri- ducit ; in eo fcilicet , quod evidcnti l"uo
quod crat leve
goris: Illud , nuUius fcn- & adu contrahit a circumferentia vcrfus
ponderis , contrahitur in grave
iibilis & centrum , &
ob iitam rationem ifta Dci
ponderofum corpus five confiitcntiam. virtus elt caufa congelationis , infpifilicio-
Qucmadmodum videmus , quod vento nis; contradionis conftridionis, , fixatio.f
ipu-ante Boreali, aer convertatur in nivem, nisfeuimmobilicatis.pondcrofitatis , quic-
grandines,gelu, pruinam&c lam vero : tis & otij , obccnebracionis , mortirica-
quodnonfit, nifiunius ejufdemque ciTen- tionis, privationis, itupei^idionis & fimili-
tia- fpiritus qui ambos litos eftedus adi-
, um.
one ieu ipiritu contrario pariat,ex iftis Pro- In concraria propric:acedivina , ncmpe
:k.37.9.
plietx didis conltat : Veni fpiritus , ait ^ , infpiricus iltius nacurapaccnte,manifcita
quatuorventis& inlutfla interfcdos iftos & pofitiva, atquc in illo ttatu , qui dicitur
&c Quo vcrborum filo arguit quod non
: , Aleph feu- Vnitaslucida in quo
Cabaliftis ,

fit nifi unicus Ipiritus (dicounicus fimplex movet , opcracurautemanatacentrocir-

in clTentia : At mukiplex in operatione, uc cumferentuimverfus , feipfum revclac &
fapiens loco antea citato ait) At ver6, uc ea, iLiperfaciemtenebrol":£ AbyiTi , cfficicndo
qux a nobis funt propofita efficiamus ad- inviiibilenonEnsautPotentialcNihil , ut
huc perfpicuiora ad ver-
,aulcultetis velim apparcataduinformaaquarum In hac, = .

i.i47. ».iy. baPropheta;: Velocitcrcurritfermoleho- inquam , proprietate ejus dicitur a lapi-

vx, qui emictit nives ficut lanam, pruinam cnte eiTe omnibus mobilibus mobilior,
ficut cineres difpergic , deijcit gelu tan- ubique penetrans feu accingens propccr
quam coram frigore cjus quis con -
frulla , immundiciemejus, ica^ uc , quemadmo-
liltac? Emictens verbum , liquefacic iita, fi -
dumprivacivaleu Borealisejus prupriccas
mulacefflac vencurafuum , effluuncaqux producebac quiecem otium ccllatio-
, &
&c : Ex quibus quam plurimas res notacu nem ab operatione per contradionem fi-
dignas oblervamus : Quarum prima elt, ve attradionem a Circumferentia ad ccn-
quod Dcus occulto in
latenci fuo ftacu & trum Ita in ilta pofitiva aut Aultrali
: &
pcreircntialem iuam proprietatem friao- Orientali proprietate per viam dilatatio-
ris, res antea verfus circumferentiam dila- nis fcu emiffionis radios iuos a centro cir-
tacasjjamcencrijverfus concrahic- Secun-
do
cumferentiam verfus, motum & adionem
, quod propriecas frigoris accribuicur medianceeflenciali caloris agilitate pro- ,

feu allribicur Spiritui Dei in Septentrio- creare folet ; ut pote , qui calor operatur
nali ejus adione , five in privativa , leu oc- affidue fuper eftcdus frigoris refiftendo,
cultata fua conditione. Nam verba iunt: diftblvendo &
attenuando , levia ex grof-
Qaram frigore ejus quis confiltac ? Quam -
fis faciendo peripicua & traniparentia
G 2 ex
 SECTIONIS P RIM^LIB. III.

ex opacis & tenebrofis cfficiendo &c :

Ita ret nobis , agere & a centro circtimferen-

, ut formalis Lucis Agonifta , vidclicet

ifte tiamverilis movere , radiofque lliaeperfe-

calor, alucis adu motu immcdiate pro- & dionis undique per aquas ejaculare , fuam-
duclus bellutn gcrat perpetuum adverfus que naturam vivificam creaturis hac ratio-
frigidum , cuftodem tenebrarum : Nam ne communicare Atque ita patet , qu6d
:

unus dominium habere nequit , quoufque Deus fit radicale omnium principium,^
altcr panlacim cxtinguatur,&in exilium quo principio duo , Natura conditione &
qiiafi relegctur. QLiamobrem, ut Lux cum oppofica,exiftunt,ipfo nihilominus unum
omnibusliiis focijsvel adhserentibus dici- & idem immobile,non alterabile, idem &
tur eife pofitionis adlus , informationis, permanenter exiftens.Duo ergo confiftunt
plcnitudinis, motus, vita; , falutis & caloris in uno Principio a principijs , & cum prin-
genitrix etiam calor operatur fecun-
; ita cipijs du3j proprietates adivx eflentiales

&
dumnaturam difpofitionem in fatigabi- cxfurgunt, h quibus om.nia exiihint : Vnde
lis &
lemper operantis fux genetricis, redc dicitur Deus a Scripturis Vnum &
nempeLucis ad fubvertcndos , in nihi- & omnia &
omnia in omnibus & fine ipfo
: ,

lum convertcndos Tenebrarum& fuifri- nihil : &

centrum omnium , cujus circum-
ooris eftedlus : quemadmodum videmus ferentia eft nuUibi : Et in omnibus & fuper
in naturis Ventorum cahdorum nimirum , omnia&c.
Auftrahs &
Orientahs :^am , ut venti Ex his ergo luculenter intellexiftis,qu6d
Septentrionales &
Occidentales plus mi- dus iftse virtutes , videlicet Frigiditas &
nufvc congregant , contrahunt , indurant, Caliditas (ut cunque funt in operatione fcu
condenfant ,ponderofum efficiunt , tixant a(ftuoppofit3e)abunoeodemqueDivinita-
& immobilem faciunt, atque opacum red- tis Spiritu &
Eflentia originem duxerint,
duntnon modo aerem fed etiam res alias , cuin fontibus duobus ab invicem itidem
tam homogeneas , quam heterogeneas : ita conditione diftindis, exquibusemanant,
cconverfo venti pra;dicli cahdi folent ae- & qu6d Spiritus Dei mediantibus iftis
rem diflipare, dilatarc, rarefacere feu atte- duabus proprietatibus , via duplici , rarefa-
ruare, mollem reddere, illuminare feu per- dione fcilicet & condenfatione operctur
fpicuum &
tranfparentem,volatilem atque in mundo Nam : obfcrvatur in Eleracnto
agilem five mobiiem facere , quem anteh mundi fublunaris Catholico, oppofitos pa-
venti praididi frigidi more prxdido alte- rere eftcdus ad voluntatem Creatoris in
raverunt- Atque totum hoc radicaliterk terra, aqua atque aere fivc Elemcnto gene-
fpagyricofcu feparativo Spiritus feuverbi rali , uti inferius ft^lo ampliori declara-
divini adu perficitur. Idque arguitur ex bitur.
vcrbis Prophctx inprsdidto textu : Emit- Reftat jam,ut de ortu Natura duarum &
rfal.i47.i(5.
jgj^5^ verbum fuum , liquefacit ifta fi-
gjj.^ , proprietatum paffivarum dicamus pauca,
mulacefflat ventumfuum .effluuntaquae, quippe , qux vidcntur habere fuas genera-
&c Ac : fi dixiifet , quodemifilTet Verbum tiones &
progreffiones h proprietanbus ef-
fuum cquitans fuper alas ventoru , & qu6d fentialibus adivis,nimirum k mutua adio-
vircute adiva&calida illius Verbi Nives, ne &oppofirione Frigidicatis& Calidita-
Glacies , Pminsque fiierunt diflblutje , & tisiqu3E,utididumeft,radicesfuashabenc
h fixa , opaca , groila , ponderofa , & mor- vel in Noluntate &
privativa exiftentia di-
toli fua difpofitione in mobilem , perfpi- vinx naturae , aut in Voluntate pcficiva &
cuam, tenuem,& levem aqua; aeris con- & emanacione ejufdem Vnde liquet , qu6d :

fiftentiam redada-. Atquc itaillud,quod harum paffivarum naturarum exiftentia

Deus verbo fuo operatus eft in proprictate dependet ab adivis.Et primum vobis ani-

P&l 14^ K fecreta, contradiva frigida : Nam Tex- & mi mei fententiam , Humiditatis partum
tus ait: Velociter currit fermo lehovae , qui five generationem explicabo , ac tum po-
emittit nives , ficut lanam &c Hoc in- : , fteh verba de Siccitatis origine faciam.
quam , totum per verbumejus , fimulac Imaginari debemus , quod quando nulla
ctflavit ventum fuumloco &N3tur2eop- edet Lux formalis , ad informandam five
pofitum con vcrtic, in aerem agilem, tranf- in adum reduccndam Abyfium tenebro-
parentcm levem tenuem. Ex iftis ergo& fam five Chaos inane, per confequens &
perfpi^juc indicatur, quomodo hx dua: vir- nullus calor ad agendam faciendam in- &
oppofitx,nimirum Calidum&Fri-
tutcs ter lucem &
Tenebras divifionem , tunc
gidum ortum fuum habcant ab uno eo- Chaos informe &
opacum ad ficcitatem
dcmque Spiritu in radicali effcntia ,
qui in inclinarct , utpote frigoris in eo adhuc
latence fua natura vices agit principij in- occulti adione quafi congelatum , uti in
formis & tenebrofiVnde Aleph Tene- ; & glacic & pruina videmus : Nam certum
brofum Divina dicitur,in quo
feu Potentia clt , qu6d frious dominium fcu potefta-
ftatuvidetur quoadnos quiefcere , &circa tem infinitatn nabet , ubi Calidicasom-
Abyffi centrum otiofus manere : At c con- nin6 abeft : Quemadmodum fub Sole
tra iii patenti fua difpofitione , naturam in- Septetrionali vidcre licet, ubi omnes aqujc
duic Principij activi , informantis & Luci- in molem frigida & ficcam ratione ablen-
di, Vndc jam Aleph Lucidum & aclus di- tia: conglomerantur Con-
coloris Solaris ;

vinusdidicatnr : Atquein iftoftatuappa- trarioplane^raodopubiSolaut Venti cali-

difua
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoU;-
di fua caloris fpiracula diredlc cmittunt,ibi fcntia , Paulatim decrefcente , ficcitas re-

in exilium relegatur frigus , omnes ipfius ceditjlocumdando paulatim humididati,

adioncs fcu etedtus deltruuntur , & in ita, ut, nifi adfit Frigiditas cum caliditate,
ficcitatetn vertuntur natura terrs, ita ut in Humiditas apparere non poffit : Sic nifi re-
inaiTamficcam & fpongio-
, fitibundam fpiciant Auitrini flatus Septentrionis ia-
fam redigantur: Haud alitcr & pcreandcm fpiria , nubcs & pluvias haud producercnt:
Sic flatus Occidcntales quatcnus partici-
f>lane rationcm(nam tam Frigiditas Sc Ca- ,

iditas, quam Humiditas ficcitas mundi, & pant & in medio funt inter Meridicm ca-
fuas ad-ioncs & paffiones k principalibus lidum-, & fcptentrionem Frigidum, humi-
prxdidishabuerunt) proprietates noftrae diores folent producere temperies: Scd hu-
eflentialcs in matcrijsprincipalibusoperan- jus fluxibilitatis ratioefthujufmodi. Vide-
tur : Nam Chaoscratconftifa quxdam& mus ex prsedidis quod frigiditas extrcma
,

frigida atquc ficca moles , quoufque Lux redditaerem & aquam immobilem &fix-
divinae tencbris apparcbat inaquarum & am : Per confequens eft fignum evidcns,
congclatarum maiiam operabatur : Etiam quod ventus aliquis incipiat maflx conge-
Lux in ic confiderata nimirum fine refpe- lat£e praedominari , quandoillaincipithu-
<3:uad adionem ad maflam paffivam, erat medari moveri , & refufcitari : Quippe
conditionisignea;, utpote , inquaadus, quam fundionem nihil puxccrquam calor
calor & ficcitas deprehendebantur: Quare Prsftare queat:Simili plane modo in crea-
fequitur , quod , ut frigiditas in efFed:u e(l tus &
omnia creans Spiritus Lucis , opera-
rinil pra:terquam potentije divina^ ad:us, tus eft in tenebrofa AbyiTo , dum fuper fa-
& quod , ejus adus & Dominium redditur ciemejusinformem ad aquarum creatio-
abfentia Caloris manifeftum & notabile: nern ferebatur , fecirque tenebrofamillam
Itacnimficcitaseftnihilaliud qukm na-
, molem , aquis potentialibus frigore anteJi
tura paffivaapparens cum duabus prjedidis ob calidi abfcntia congelatis plenam , gra-
adivisvirtutibus , dum funtin gradibus datim liquefcere , & tunc ^ Moy fe nomine
fuxitjtenfionis , in quo adivorum ftatu aquarum apertc,adualium & realium, func
Humiditas perpetuo ab eft : Verbi gratia vocat£e, & ab Hcrmete, nomine funt voca-
in extremo frigore , quandb omnia funt tse Naturx humidaz, atque in codem Itatu,

egrcgie congclata , adell ficcitasomnino ad huncufquediem manent Cum certum :

deftcicnte humiditate. E regione , ubi fer- fit, quod tam aqus fubtiles feuaerex qua ,

vor folis atque ventorum Orientalium fpi- groifx&fpiflse, utfuntmiria , fontcs&

racula prster modum cakfaciunt terram,
ibi etiam minime reperienda eft humidi-
tas. Ad Humiditatem autem qubd fpedat,
dicimus , iplain elTe
rina:,vclpotius , quod loco Hcrmophro-
ditasfehabet , quatenusex duabusnatu-
risadiviseftparrafivederivata , itautde
ipfarum utraque participare videatur in or-
tu fuo:Hinc ell; , qu6d proprietas ifta pafli-
va fit intermedia conditione inter illas du
as. Xljuareinfervitadfufcipiendas impref-
fionesadionum utriufque extremi. Atque
hoc totum oculari obfervatione tali pro-
bamusatquedemonftramus. Ventus Bo-
realis fuo dominio convertitacris exiften-
tiam iii nivcs,grandines,pruinam,glaciem:
Hoc cit eum mutat a calida humida in
, &
flumina, funt humidi & fluidx, uccunque
affidue , fic volenteomniumrerumCrea-
tore,ab una natura in aliam mutancur & al"
naturx quafi adulte- terantur: Qux quidemin Elemcnto mun-
di inferioris Catholico, mutationes & con-
An-
verfioncs diuturnas per miniftros fuos
Venrorum alas moventes
gelicos fuper
hunt,quippequorum eitefficereaquas,ur
ab una in aliam rotent naturam , hoc ett,
-
ab unius in alteram formam transformen-
tur: Sed obfervemus oportct Aquas vifibi-
les & omnia vifibilia , five finr meteora,
five alia compofita ex aquisfuifle feriusab
aquis invifibilibus fada &conflatu fccun-
D
dum dodrinam Pauli ancea cicatam: Ec
Moyfes agnofcic mare cerram , qua: fue- &
runc prima vifibilia ex aquis inferioribus,
,

frigidam &
ficcam fubftantiam : Sed ubi quafi Aere Catlx)lico eiTe formatam :
&'
vcnti Auitrales & orientalcs incipiunt ha- ibidemterrse ,quafitotius maiTx aquarum
bere Dominium , tunc ipfbrum fpiramina fxcem feu hypoitafin poft fpagyrican)
paulatim in duras prsdidas mafTas fcu mo- mundi per verbi adum divifionem ip- &
lespenetrant, ipfafquediitrahendoinfub- fiusfabricx mundanse complementum vi-
ftantiam humidam five madidam mutant: detur ftatuere,
Secundum fenfum Vcrborum Textus fu- Scd, ut myftica iftiufmodi creationis ar-
pra didi : Emittente lehova verbum fu- cana clarius adhuc vobis innotefcant illud
um,liqucfcuntnives ,glacies&c : Simul totum, quod racionibuspartim ex facris li-
ac eitlac ventum fuum , eifluunt aqua: &c: ceris &partim exadiflimis verx philofo-
Hoc elt ex rebus ficcis fiunt humida : Quo phix regulis extradis antea probavimus,
, quod Humiditas fitnihilaliud,
apparet jam expreffius demonltratione ocularj
quammixtiofrigoris&Calidi in fubllan- confirmaboi quo fides diligentiumledo-
ciaaliquaaerea feu aquea , frigore prius rum &philofbphia; verje amatorum Zelo
concrcta , qux eft fluxibiiis in potentia: fidcntiori ad ea , qux dida func credenda
& tunc frigiditate excrcma calorisprs- augeatur.

Gi Demoa-
 SECTIONIS PRIM^ LIB. III.

Demonftriitio ocularis fingulos proprietatum cfTtntialium fupra

didarum orrus & operationes Lcdori ad airiUfEm indicans.

Riufquam ad ocularem noftram iftam particulari, qui eft intra vitrum : Quarc ut

P
erit
-•cmonltrationem proi.edamus , qux
in &
per experimentale noftrum m
|

^
Sol,venci calidi,ignis,acquecalor.creatu-
rx naturalis proprietatcm fuam dilatati-
ftrumentum facta,inprimis confiderare de- vam ab emanante & Spiritus iftius infor-
bcmus quod Catholicus
,
a'er feu gcnerale mante virtute habent, & potcftate ipfius
reoionis lublunaris Elcmentum,litlubti- & temperic frigida aeris
, vcntorum &
lior & magis fpiritualis Aquarum , infra aquarum a difpcfitione privativa adferant:
Firmamencum porrio,de quibus Moylcs itaquidcm fcquicur , quod tam dilatatioj
mencionem Quare certum eft,quod
facit : quam contradtio acris inftrumenti vitro
quxlibet ejufdem acris particula corref- conclufi proccdat abimmcdiatovelpofi-
pondeat ejus toti , per conlcquens aer & tivae vel privativas proprietatis Ipiritus
inclufus in Inftrumenti hujus vitro eft ejuf- iftiusadu:Nam quandoSpiritus iltefpi-
dcm naturs & condicionis cum acre Ca- ratab Aquilone vel Occidente , aerplus
tholico mundano- Vnde liqucc , quod ra- minufve contrahitur in locum vitri angu-
tione concinuitatisipforum, ut aer genera- Itiorem. Atque qu6dhocfitvcrum,pro-
lis mundi lublunai-is in liaa dilpofitione fe bamus in eo, qu6d aqua; Dominio frigoris
habet , ita etiam ejus aerparcicularis vitro in Elemento Catholico altius in vitri colio
inclula , qui cit Catholici pars , fe habet trahuncur five elevancurproptercontigui-
ircrum ut Spiritus Ruah-Elohim ,quife- tatcm aqu£c & aeris inclufi. Atque iterura
rcbatur fuper aquas , ipfas fua prslentia conftat , qu6d aer in vicro contcntus fic

animavit , vivificavit , informavit , eafque tanto magis contradus, quanto frigus Bo-
dando ijs niotioncm dilatavit ; ita quidem reale Dominium habec in externo aere:
ipfius abfencia fcu adus & emanationis quod in eo apparet,quoniam in locum ma-
agilis ccfiacione , leu radiorum activitatis gis ardum liveanguttum colligicur, qukm
iua: in Icipfum contradlione , aqua: fimili- erat ante aquae in vitro dcvanonem Ex :

ter funt contradtx , condenfatx , obfcura- altera ver6 parte , fi venti calidi aut Soli»
tx &
immobiles atque quieta: facta: : Vti xltivalis fervor aerem externum accendat,
ex condicione Vcnti Borealis indicatur, tunc acr inclufus etiam fe ipfum dilatabic
qus procedit a privativa fcu concradtiva & in fua dilatatione largius facit proliia
Spiritus iftius virtute. Sed, ut aquse fui exi- exiftentia Ipatium- Quod auccm aerita
Itentia cavitatem amplam mundireplent, a calore dilatetur eodcmonltratur evi-
, in
itactiam fpirirusomniainformans agnof- dentcr, quia aqua vafi inclula gradatim
citur poffidere & inelTe cmni ipfarum par- magis deorlum pellitur , quam tuit antea.
Saf.7.
ticuls : ut fcripturse reltantur locis antea Iterum , fiquis nudam fuam manum fupra
allegatis. Qtiare, utfpiritus ilteopcratur concavam globofam vitri fummitaccm
omnia in oninibus, tamecfi in propriecate ponar , aqua in collo Macracij lcu vicri Juf-
diverla ( unde dicicur multiplex) itaqui- penfamagis dcorfum ccndct ; namaerin-
dem quandgque operatur in aquis iftis in- clufus fubito dilatabicur. lam vero quod ,

fcrioribus in proprictate feu virtute fua fpiritus vivificans , qui iftam vits tam hu-
Privativa, nimirum in afflatu fuoab Aqui- mana; , quam alterius animalis affignavic
lone & occidcnte fecundum plus vclmi- calorcm lit retcrnus ille Ipintus, qui omnia,
nus : & nonnunquam in pofitiva fua ^iatu- utait Apoftolus,vivifii.at,lcripcuriE con^
ra , videlicet 5 quando fpirat a Meridic& firmant pluribus in locis tam antea , quam
Oriente. In prima proprietace concrahit _
poftea in hoc Tradatu affignatis : Atque
frigiditatc fua a circumferentia ad ctn- itcrum ,ifte eft fpiritus ille, qucm Prophe-
trum, ut Ilipra, in ultima nempe fua virtutc ta vocat a quatuor vencis, uc vua- fpintum,
calida a ccncro circumferentiam verfus di- carncm & ofia interfedis refticuat. Qui-
Jatat- Cum igiturAqux funtCatholicum bus manifcltum redditur ocularitcrde- , &
palTivum, cxquo, utpotc communiom- monltratur , quod Frigidum contrahita
nium rerum liibjccfto figura mundi & re- circumferencia ad Centrum , quod in- &
ruminco omnium fuitexcifa &graphice' grofiat & infpiffataercm inclulum: qui aer
fculpta & dcpicta , ut nosdocet D.Petrus: inclulus & inlpiflTatus licct ccularitcrdif-
&cuma:ccrnusomnia inaduans& infor- cerni nequeat , tamcn in eo probatur quo- ,

mans Spiritus Domijii, fit Catholicus actor niam aqua apparct cculis altius in vitro
&motor (utMoyles tcftacur)facitomnia frigoris prxdominio elevari : Vnde necef-
in omnibus in aquis, in idquc
medianti- & fe elt, ut corpulcntia acris conftringatur in
bus infinitis organis , nimirum Angelicis, fpatium anguftius, &
per conIequens,quod
Stfliaribus & Vcntofis; necclfeeft,utfe- acr rcddacur magis contradus&denlus-
quacur,qu6d ipfe folus fitradicaleagens Ex altcra parte , quod cal!dirasdilatat&
incontradione& dilatationegcneralibus, diftipat inclufum acrem in tcmporibus ta-
qus fada* liint tam in aere univc rfali , qui lidis , patct ex pofiticjnc manus fuper vitri
cftextra vitrum inlbrumenti , quamin illo culmcn 5 c}uani aquse deprcilio fequitur.
Nota
 DE PHILOSOPHIA MOYSAYCA. Fol.ig
Nota (vos oro , qui non vulcis cire niinis cx fiftcntiam congregatu per congclationcm
parce Peripatcticorum parci) crrorcs eo- frigoris- Quare etiam eorum affertiovi-
rum palpahiles cx diligenti hujus inftru- detur eire falia, qua: dicit , quod Frigiduni
mcnci c>;perimentalis obfervatione dete- folummodo foleat heterogenea congre-
dos ex quorum, prior manifcftatur in illo
, gare. Altcr eorumerrorimmaniscft ,ubi
corum axiomatc diccnre 5 quod calidum dicunc Solcm , Stellas ignemvc ; im6 ver6
congrcgcthomogcnca. Atpercipietis hic Sc calorcm omncm attrahere ad fe vapo-
ocularitcr demonllratum quod calidum
, res, cxhalationes &
hujufmodi alia At in-
tiperctur contrariunr.Nam vidcmus ipfum vcnimus hujufmodi oculari expcrimento,
difiiparc &
depcllcrc aerem, qui cll homo- rem longc aliter fe habere,quatenus ab ip(b
gcncus in fc , quatcnuseftexfmiplicibus colligimus calorcm Solis , ventorum ; ig-
cjufdem naturx partibus conflatus , &
pcr nis & illum naturalcm animaliumaercm
tonfcqucns non congrcgat homogenca, diflipando , expcUere &
pcr confequens
fcd e rcgione cft Frigidum , quod congre- vapores Sc fumos omncs a fe potius pro-
gat,Iigat,inlpifrat &coardat ca : Nam pulfare , qu^m alhcere. Atque hoc in co
oculanter patct, quod contrahit & contra- demonftratur, quod prsfcntia caloris aqua
hcndo conc;rcgat dilacatum aerem in an- vitri coUo peUitur deorfum : Vnde liquec,
guftiorem locum , atquc ctiam cxtra vi- qu6d qua via tendit aqua, cadem eciam via
trum vidcmusj aerem in nivis & gelu con- movetur aerinclufus.

Forma Inftrumenti

Hyemis Dominium,

jEJiatis Dominium.

Atque ita in ifto libro prjefenti trium omnium rerum principiorum conditiones &
proprietates, idque fecundum Antiftitis Moyfis fententiam , fatis apert^, ut opinor , de-*
tedas atquc enuclcatas habetis quas non ita copiofe
: &
exadein eo traAavi , quoniam
ampliorem &
luculentiorcm de ipfis difcurfum in libro fcdionis hujus fecunds efficiam*
iibi de profundilTuno rerum omnium fympathias &
Antipathije myfterio Deo volenter
difcurrara.
C 4 SECTIO-
 2H1L0S0?HI£: ^l Or S A IC JE,
SECTIOISIIS Prima LIB. IV.

Huj us libri Argumentum.

In ifto libroauthor univerfum rarefadtionis & condenfationis myfte-'

rium radicitus &pro ingenio , quod in eo eft , enucleare rentat Vbi -.

etiara primum eorum caufe limul atque efteitus mirabiles in mundi

creationein genere exprimuntur Atque tumpofteirecitatorma- :

gis particulariter , qua ratione mediantibus ipfis mundi fabrica eflet

ereda, coelorum crbes atqueftellse in ipfis rutilan[esftabilitce,ac
tandem Catholicum mundi SublunarisElementum in regiones qua-
tuor ab invicem diftiu(3;a5 & modo debito ordinat»,

CAPVT, I.'

Hhcommimisfive Catholica Condenfationis (3 T^refanionis caufa fivt

o^ensje^oris confulti obfervationi iterumobijcitur: Namproba-^
tur, qubddute Proprietates feu virtutesefentiales, illa mmi"
Tum Tenebrarum, quie ejl Frigiditas,h hcec Lucis, quce
eji caliditas,fint prcecipua ^ immediata in am^

babus prcediilis in tlemento Catholico

aquarum alterationibus
agentia.

;Obis in prscedenti- tibus autem exprefE , quod efletsterna

,
bus rnanifcli;um &
evidens fplendoris fandi emanatio , quxamundi
•
(ut opinor) idque tam vetc- origine ufque ad hoc prxfcns tempus opc-
rum philcfophoruin tclti- raturomnia in omnibus , atque etiam tem-

^c^^"^^fe?
monJjs& fapientixxtcrna:
quhm demon-
auihoritate ,
pore futuro omnia operabitur , quK in
mundo de fuper &
in terra fubter cfficiun-
\
ftratione ccukrieil fadumjquod cummu- tur:Secundum illud Apoit:oH: Deus opera- I.Cor.l2.6.
Flil
turcmniain omnibas. Et Pialtcs Regius: 104.2J
ne omnium rerum fubjectum fit materiale Sap.S.f.

aquarum , qua: ex Tenehrofa & informi Infapientiaomniafecifti. Et illudftpien- Ke!ir.i.3.

l.Ieti.j.
AbylTo prarfentia & virtutediviniRuah- tis Sapienria operatur omnia. Atqueite-
:
Eph.4.10.
Elohim fuerunt antc omnia extracts & in rumilludD. Pauli:Chriftusportat omnia C0Ioir3.11

aclum reducl^. Quod cum ita fit, & quo-

Siip.7.24,
virtute verbi fui.Et Apoltolus Petrus^Coe-
niam omnis Raretadio & Condenfacio lierantprius& terra de Aquis pcr aquas &
necelTario verfantur circa cxiltenriam ali- confiftentes verbo Dei: Porroetiam dicit,
quam materialem , utpote fine qua tales qu5d Chriltus fit in omnibus impleat &
aftiones prxftari nequeant. Sequiturergo, omnia. Etalibi : Chriftus elt omnia&in
quod fola materia , qux aftus alceracio & omnibus. lam vero ifte fapicntix fpiritus
ncs rales patitur , debet cfTe aqua aut humi- dicicur omnibus mobilibuscfte mobilior--
dafivemadida iltiufmodi fubfiantia , ut- & per confequens necelle eft , ut ipfe agat
pote quK eft unicum illud fubjedum ma- &opcreturomniainomnibus , fccundura
teriale , quod amplam mundi cavitatem iiium placitum : Iterum cum voluntate ip-
implet , &
per confequens materiahs illa radios fuos effentiales emilTosinle
fius fit,

exiftentia , exqua D Petrifcnten

(juxta ipfum retrahere feu a rei circumferencia
tiam) coeli erantprius & Terra & res om- , cenrrum verliis concrahere , videtur quali
nes in cctlo & terra creatse. Catholica er- quiefcere & otiofus manere & in momen-
go aquarum maffa condenfacionis &
efl: to concradionis vicas radiorum in fe,Crea-
rarefadtionis fubicdum, quibus medianti- turs vita ab adione ceflar, unde mors im-
busrcs inmundouna ab alrera tam forma mediata fequitur: Nimirum vita fua opera-
quam fubftanris exiftentia efficiair dif tioneprivatur. Iamver6 ciim ipfefitom-
crepare, & omniapondcre.numero & me- nibusmobilibusmobilior , virtusquidem
fura a Divino Spiricu di(]-)onuntur atque ,
caliditatis fcmper concomitatur motio-

-proprijs in mundo ftacionibus ordinantur- nem fusLucis , atque ctiam ambjeelTenti-

hoc c(t coru nonnulla regione altiori collo- aliter ipfi adori uniuntur:Haud aliter acin

cancur&quxda imiore fitu fccundu con- fble videmus (quem Sydrachus fapiens Di-

dirioncsijsacreatoreaflignatas , funt re- vinicac Trins affimulavit , dicendo corpus

tenca.Communis igicur Condenfacionis& folar referrePatrccjus radijosfeucmana-
Rarefadionis materiiijam cognita , reltat, tioncm Filiem , &
adi vam ipfiiis virtutem
ut in fecundo loco adorem in opere pra:- Icalidam , qux progreditur ad urroque Spi-
dido radicalcm inquiramiUS. In pra:cedcn- rituura Sandii)qu6d radius concinuus cor-
pori
 &

DE PHILOSOPH lA MOYSAICA. F0I.29

poriSolari , utiemanatio (Iinfta eft una in- mirum fubtilis cujufmodi eft Catholicum
,

dividuacilentia cumaiterno Luminis fon- aeris five mundi inferioris elemcntum,

te , & virtus calida , exicns cl Sole & ra- quod iltiufmodi operatione, videlicet con-
dijs ejus , ell: paritcr inlcparabilis in Eiren- denfatione fit vel cometa , vel nebula»
,

tia a prxdidis duobus ••

quemadmodum vel nubes, vel aqua pluvialis , vel nix , vel
vidcmus,guod Spiritus (andus k Patre pruina , vel grando , vel terra , ut in lapide
Filio emillus , unus eflentia cum ambo-fit Cerannio apparct ; vel rarefadione fitig-
bus : Ob itbm ergo rationem Mercurius nis , vel fulgur , vel ventus , vel corufca-
Trifmcgiftus : Mens ab eirentia Dei ne- tio &c : Denique fons
origo tam Pri- &
quaquam divifa , fed illi potiuseomodo vativi ,qu^m Agentis eft velNo-
pofitivi
connexa,quo Solis corporilumen- Qua- luntas vel Voluntas , hoc eil: , aut negativa
re evidens elt quod Caloris virtus infit
, aut affirmativa folius unitatis a:ternse , qu^e
in lucecflentialiter, haud aliter, quam mo- eft ille omnia informans & operans fpiri-
tus ab emanatione Lucida aberfe non po- tus , qui agit, & accomplec voluntatem
teft. Concludo ergo , quod rarefadio fit fuam in omnibus
fuper omnia : idque &
nihilaliud,quam exilkntiz aquarumdi- raediantibus fuis organis tam Angclicis,
latatio , caloris virtute perada , qua: antea qukm cceleftibus & Elemcntaribus quse ,

erant fngons adu contradiK. Eregione fecundum fuas in difpofitione & Natura
vcro condenfatio elt lubltantise aquarum diverfitatcs ab interno & centrali adu ab
contradio five in molem unicam virtute
, eodem advcUcCrea-
fpiritu ijs aflignato
frigoris congregatio antea fuit vir- ,
qua tam privativum , quam pofitivumini
toris
tuteralida dilatata& actenuata,itautpa- hocmundo cxequendum leri6 movcntut
tet,qu6d liibjedum commune,inquod atque cum fervore agitanmr , utin capite
tum Condenfatio , tum Rarefadtio opera- fequcnti luculencius & latius explicabi-
tur , eft aqua mundi Catholica , aqua ni- tur.

CAPVT.II.
^uomodo Spiritut Divinus^hoc eji , l^ah-Elohim , cum [it
Epntia unust quadnjoTmiternihilominusmcdiantihus
fuis organis Jeu fninijiris tam Angclicis quam. ,

Ajiralibus in mundo iftofublunariope'

rari obfervatur»

TCTcrnusSpiritus fapientiae,qui eft ra- ideo contracftiva feu attracSiva a circumfc!'

^••-•dicaleomnium rerum principium , & rentia ad centrum , confcquentcr Con &
in quo &
pcr quem (uci Apoftolus docet) dcnfationis &
cono;eIacionis
...
in
cftcclor ; Pcr (

Angeli , Tnroni , Potcftatcs Domina-
tiones erant crcati
mundi inferioris
Angclis contraria: fortitudinis , cftedus
Condenfationis RareHidtionis operari.
Arquc hoc ex facris fcriptisficconfirma-
mus. Legimus inprimis,qu6dfpiritusiite
unicus fic fupremus dominus princeps
quatuor Vencorum Quod quidem ni
•ellct Propheta ex mandato Dei non di-
,
cerer : A quatuor ventis veniSpiricus&
infuffla fupcrinfcctos litos
lam ver6 quod , hic unicus Spiritusopera-
turinOrganis Spiricqalibus &Angclis&
mediancibus ijs , ex verbis Apocalyplcos
videre licet. Vidi , inquic , quatuor Ange-
los Itantcs fuper quatuor angulos tcrrae,
, & ejufmodi ergo virtutes Angelicas Spiricus
, folet in Catholico divinusprivacivos fuos cftectus producir,
Elemcnto mediantibus nimirum illos infpiflationis, fixationis&
conditionis tcrrcltris in Elementoliibki-
& nari : Sed c contra animadvertimus,qu6d
mediantibus Spiricibus Angelicis ex pla-
gis Auitrali &oricncall (piumcibus, pote-
& itas illa a.-tcrna rarefadioncm atcenua- &
: tioncmin aquis inferionbiispcrCalidita-
tis adtum producit. Acquc ob iitam ratio-
nem pradidi venti dcitruunt & pclHin-
& revivifcant. danteorum rarefadione,cotum iI!ud>quod
frigidum Scpccntrionale per viam conge-
lationis effccit : Hincergoeit ,quodpo-
tcns & Princeps Angclus a Cabaliftis ille
praefidens & gubernator Solis coeleltis
dicitur iilumque vocant Chael , hoc elt»
,

tenentts quatuor ventos terrs.ncflarent quis ficut Dcus? De quoinfra copiofius.

fupcr tcrram nec fuper mare , nec lupcr ul- Similiter quod ad organa ipfius Angelica
,

lam arborem &c

Quibus manifcftum :
fpedat,qua:quacuor angulisterraedicun-
eft , quod quatuor ilti Ventorum pra:- tur ftare : de ipfis alibi. Quod FiliusM.1t1h.24.
Cdes tuillcnt miniftri & organa in honiinis fcu fpiritus ille potens emittet an-
& pcr quaj verborum quatuor flatus gelos (iios a quatuor ventis cceli &c: Pra:-
aut emitterentur aut in locis fuis recine- ,
tereh invcnimus in Textu antca allegato,
rentur juxta voluntatem fpiricus iitiusOm- quod Angclus fiveSpiritus ifteimperialis,
nipotentis pro voluntate fua do-
, qui ipfis '
quiomnia viviiicat & inanimat (unde k
minacur. At nos invenimus quocidiana ob-
quatuor ventisad olfamortua refufcitan-
fervationc
vento Sepceutrionali
dodi quod virtus cITentialis in
, da, incarnanda &
vivificanda vocatus erac)
fit frigiditas atque ab angulo Oricntali allendcret fu- Apo^-"-^' &
H prcmo
 SECTIONIS PRIMiE LIB. IV.
prcmomore imperaveritquatuor Angelis, quos pro placito advoluntates fuasin mun-

qui iiabebant Dominium fupra quatuor dotam privacivc , qu^m pofitivcexequcn-

ventos : Nam Textusfequenseft-.Etvidi das emitcit. I linc ait David Angeli Dci rfai.103,
:

alium Angelum afcendentem ab ortu folis, validiffimirobore,efficiences verbum ejus,

habentem fignum Dei vi vi clamavit vo- & aufcultantesvociejus.miniftriejusfacien-
ce magna quatuor Angelis , quibusdatum cesplacitum. Atque iterum:Qui facis An-
cftnocereterrse&mari : Dicens : Nolite gelos tuos ventos & miniftros tuos ignem
nocere terrs &
mari neque arboribus,quo- urentem : Vcntos (inquit) nam ; ! Al
adufque fignemus fervos Dei noftri in Ruach eft fpiricus , vencus , flatus. Quibus
froncibus eorum &c : confirmare Quo conltat , quod ^eternus afflatus fit illud,

videtur locus hic , quodquatuorguber- quod animat Angelos , Angeli perillum

natores ventorum magno illi Angelo alBatum fibi communicatum infundunt
fubijciantur,qui eft potensillaintelligen- virtutem & vigorem Aftris , aftra fpiritum
tia , qux gubemat &
movet non modo iftum deorfum ventistrans fundunt ; venti
Iblem coeleftem, fed etiam res omnes alias, operantibus Angelis quatuor vencis impe-
vircure verbi fuftentat. Atque ille Angelus rancibus raulciformicer commune a'eris E-
Omnipotenseratproculdubioifte , cujus lementum altcrant {, de ftatu in ftatum
videtur revelator primo capite fux rcvela- convertunt & quadruplicicer fecundum
tionis meminiffe : Qui dixit ei : Ego fum radicis five Angeli venti prsedominantis
Alpha &
Omega. lam vero quod fol vir- naturam inforraant &
varia in eo meteora
tuteiftiusfpiricusOmnipotentisjCUJusor- juxta ventorum flantium naturas produce-
oanum
o immediatum Angelicum erat refolent. ;>cd uc poffim magis pertinenter
Michael , fpiritum a'ereum tam fuperioris, de ifto negocio difcurrere , fimul atque di-
Eccl«!i;i.3.
quam inferioris mundi gubernet , videcur fficultates &
fcrupulos haud paucos con-
Pfal. fapienshifceagnofcere Sol inquic, lu- : , ccrnentes tabernaculum principale fpiritus
ftranscundtaincircuitupergitfpi:icus:At iftius Omnipotencis in mundo difcutere,

vircusiftaxcerna pofuic tabernaculum fu- qui philofophos &

um in fole Propheta David. Vnde
, tefte
liquet^quod quatuor Angeli ventorum gu-
bernencur &
ordinentur ab interno agente
& informancc in fole. Atque hsec eft ratio,
cur Philofophi veteres Ethnici ventos Ti-
tanisfilios nuncupaverint. Apparet igitur,
quod fpiritus increatus qui fupereminen-
,
ter operatur & movetur in Creatura An-
gelicaMicha'el(quareEl five Deus fortis
ipfiannexuseft)elt Princeps
Theofophos hujus no-
Itnlcculi haudp.arum perturbarant, priuf-
quam ulcerius in difcurfu ifto de Conden-
latione &Raretadione progrediar, meam
deitali dubio opinionem , idque verbis
haudpaucisaperiam,quoniam liquida rci
tanti momentienuclcacionon parCumre-
quirit fermonem , quatenus ad inregrum
Rarefadtionis &
fubciliacionis ; im6 ver6
& condenfationis myfterium aperiendum
ille fpiricusk & revelandum inprimis coducit Nam ilte :

Propheta Ezechiele nominatus , ut antea, Ipiritus inprincipalifuo Tabernaculo non

qui potcnter inhabitat tabernaculum Mic- Ibliim mundi percondenfationem &Ra-
ha'clis, qui afcendens ab Oriente quatuor refadionem creationis in gcnere fed eti- ,

ventorum Angelis imperavit: Vnde mani- am fupremae Ipiritus mundani gubernatio-

fcftum eft , quod omnes Angeli fuos ha- nis & formilis in meteoris producendis ra-
bent adus &
potentias efTenciales ipfis im- tionis caufa & orioo eft immediata.
inediacc a fpiritu ifto Catholico aflignatos,

CAPVT. III.
^!e fuerint interhujtis atatis do^os de princij)ali Spiritus ifliut Catholici,
omnia informantis ,generantis G? muliiplicantis in iflo mundo fitu^Jede,
tabernaculo opiniones: Hic etiam probatur ,quod illa Hieronimi tn-
terpretatiofuperTextumillumDavidis: Pofuit Taberna-
culum fuum in Sole; Sitfecundum verumjcripturarum
fenfum Jc tandem errorum in recentiorum
:

tranflatione ratiojioc in locofecun^

du m Autboris capaCitatem
explicatur.

rci.i3.<s. FAteor , magnamfuifleinter hujus le- um in Sole. Pagninus ver6 illum a fcrip-
culi
dodtos controvcrfiam feu difpu- to originaliforraflealceracum corrup- &
tationem , anHeronimi feu Tremelli) & tum hoc modo Hiebreum in latinum fer-
Pagnini , nec non quorundam aliorum monem mucat : In ccelis pofuit foli ta-
fuper Textum (eu verltis 8. Pfalmi iS. bernaculum : Et Tremcllius confentiens
inrerprccatio fit potius h. mundi literatis Pagnino. Soli difpofiiit tenrorium in
recipienda : Nam Hieronimus (qui erat ijs. VerCim enim vero fi omnia rei veri-
majoris Antiquitatis ca'ceris , inhuncfen- tare, prout funt confideremus , invenie-
fum transferr. Pofnit Tabernaculnm fu- mus qu6dvelTextuscemporis ignoran-
,

tia
 DE PIHLOSOPHIA MOYSAICA.
tia poffic elTe corniptus , ab originali & jedum Creatoris in creaturis cccleftibus
manufcripco ,
quodpvocul dubio Hicroni- divinicatem digito quafi indicare vide-
mus poiridebacalienatus, aut ilti-us viri re- tur , & confequenter per excellentiam ex-
verendi authoritas , dodrina& dignicas prinit ipfam in f plendidifljiixo corpore fo-
debec neceflari6 in quxitionem pro errore lari iiihabicare:Quid enim aliud vult primi
tam grolTo & palpabili vocari. Ad perfo- verfus fcnfus.qui dicit : Cceli cnarrancglo-
nam vero cjus quod fpecflat , vcrifimile riam Dci & opera manuum ejus annunci-
rfil.is.r-.

clt , quodunivcrfaEcclcfiaChrillianavi- ac firmamcncum Quibus innuere videcur,

•

rum mediocris fcienria: in lingua He- & quod gloria creacoris qusinetl creaturx ,

braica verfati , ad opus feu negotium revclat nobis Creatorem in creacura. Ac

ranci momenti &
communi cocius Ec- ubi gloria cfl pr^fens , ibi eflc'nt;ia non
clefix Cachohca: Bono qualc erac BibHj , abelr. Vnde fequitur,t]u6d ifte Creator,qui
facrofandi ex Hcbrxo idiomate in Lati- folem coclcttem fua gloria influentia vi- &
num tranflacio obcundum ehgcre noluif- t3E &
lucis implevit , fe ipfum in univerfa
fcc : Noluit, inquam homini cam exigui mundi fabrica in fole mediante fole , at- &
cum in hngua Hcbraica , cummifteri^ s di- que a fuo tabernaculo folari perfpicue reve-
vinisjudicij innici. Quare ex irta confi- lavic, quemadmodum pcr cffccftus ejus na-
dcracione Perfonx , cujus dihgencis & turales in ordine oftavo explicatis exprcfl^e
cura: tantum opus cll commilTum , fuffici- declarabitur. Nonne hoc idem vcrbis A' Rohi,l,26i
entiacontlat , &per confequens frudus poftoli colhgitur: Invifibilia(ait)Dei h cre-
nuUo mo-
laboris ipfius in julticix trutinis atura mundi per ea , qua; fada func intel-
do cum ilhs aut Pagnini aut Tremelhj funt ledta confpiciuntur fcmpiterna quoque
,

ponderandi aut compararidi. Porro eciam ejusvirtus & divinitas&c. Quibusinno-

ncmo negare poccfl , quod Papa incegra & tefcit , quod fempiterna Virtus, imo vero
RomanarEcclefixcurbaipfiin hoc nego- & divinitas Dei confpiciantur in creaturis
tio aflifterenc , ei anciquse manufcripca & multum magis in (ole, quoniara ipfe etl
prarbentes, qu£ ipfum in vera interpretan- omni alia creatura luce plcnior & clari-
divia&fenfudirigerent , ita utantiqujE or : At D. Auguftinus ait quant6 plus
,

authoritatis confenfus minimeilh dceflTet aliquid lucis in fe habet , tantum magis

in fua intcrpretatione quo inter verum Sz
, Dei fibi vendicare videtur : Nonne habc- Ecdef.41. 16,
corruptum textumdifcernerepotuit At- : mushoctotum a fapientc luculentius cx-
queideo ut ncquc interpretes recentio-
, plicatum ? Sol, inquic, illuminans per om-
res pro (ua cranflatione accufemus , neque nia refpexit & gloria Domini plcnum etl
h labonbas &
mcricis Hierpnimi quic- opusejus&c: Hocett plcnus eftcflTentia
quam derogcmus ut pote qus scerno lau-
, divina feu fpiritu Domini : Non tamcn
dis monumenco infculpuntur,dcbemus po- intendicur', divinitatem cflTe inclufivcin
tiuscrrorcm curruprioni vel adulcerationi fole, quntenus ipfa etiam eft cxclufive in &
Tcxtus Hcbra:ici alcribere quam iplbrum , fupcr omnia Non qu;!m fpiritus hu-
; aliter
cuiquam : Idqueprxcipuc, quoniam fcrip- mani languinis dicitur haber- cor pro prin«
turarum harmonia in genere fubjedum & cipali fuo cabcrnaculo , tamcn ineit om- &
rotias iftius Pftlmi, in quo Textus illc reci- ni cocius fpiricus & corporis parciculs- Ice-
tatur in Ipccie magis ad Hieronimi , quam rum apparccexiltis vcrbis , quodseternuj

ad illorum interprccarione inchnari,quem- fapiencia: tpiritus folem Ccelettem clige-

admodum magis particularicer his argu- retpro vafe feu fubjecfto puriflimo , uc ^

menrisfequentibuscomprobabo:Quorum in ipfoad creacurarum omnium vivifi-

primum fiimiair a radicah capitis fubjcdlo, cacionem , animacionem mulciplicati- & . .

Ecclen^^/v
inquo hiec vcrba ( pofuit Tabernaculura onem ageret five operaretur ; Ob hanc
iuum in fole) rcperiuntur Atque ctiam ab : igitur caufam ipfa in propria fua perfona
ahjs paginx fanclx locis:Secund6 k mytti- ait : Ex ore Altiffimi prodij primogeni-
ca& Cr.balitticavocabuhHebraici fblem ta , , utoreretur lumen inue-
in ccelis feci
fignificantis:Terti6 aRefolucione Thcolo- ficiens &c
Hifce arguit Catholicus hu-
:

gorum,cu.m alijs circumftantijs adea pcr- jus mundi agens , quod fol movetur in
tinencibus;Quarc6 ab Attronomica obfer- & &c : Vnde
fuper ipfum alibi : Sol &
vatione acque cciam a dignitate&excel- in alpedtu annuncians in exicu vas ad-
Quinco ab Arith-
lentia folaris creatura:. mirabile , Excelfi opus : Magnus Do-
metica confideratione : Sexto a pundo & minus , qui fecit illum , in fermoni-
^"'^
& '^^'-^'

Circulo in geometric Septimo a majoris ••

bus ejus fettinavit iter &c : Ac fi dixif-
inMufica lcuharmonia perfedionis con- fet, folem divino verbo fuum efBcere
fonantia:Oclav6 a Ph) fico feu naturali re- iter : Ec liquisbene iftius capitis fapien-
fpedu. : Ac in poftremoloco a fapicncifli- tis fenltim animadvertere veht , il-
morum ac diviniffimorum Theo-Philolb- lum cum Pfalmo Davidis optimc
ifto
phorum confenfu &
afTeveratione , qui feniiec Pro fecundo arpu-
convenire.
ctiam exade cum fcriptura: ficrx (ym- menco , c^uod in Cabaliltica Elemento-
phoniaconvcniunt- Dc ilLorum quolibet rum vocaliuli Hebraici ISJpW hoc elt,
luo ordine- Ad primum quod fpcdat , evi- fol , expoficione conliibr: Invenimusin
denter pacct;qu6d radicale Pialmi 1 8. fub- eo dupkx ly feu fchin quod Cabaliit^s ,

H 2 ta-
 SECTIOHIS PR I M^ LIB I V.
faciunt cvpreflionem fcu charafterem tum poftca , mediante igneo didti folis
Jymbolicum ignis five Lucis ut rcgionc , i^ fpirjculo terram diffeminantur;
fuper
^2 in vocabuli mcdio confiftcns quod , Nonnc etiam ratione gloria vafis feu or-
laqux exiftentiam arguit.Ac fi per vocabu- gani iilius Coelcftis , comparat fapicns
li eiTentiam intendercmus naturam corlo- tlaritacem fblis increati five divinsema-
rum humidam in centro contradlam ,
, & nationis cum co , ratione fua- pulchritu-
duplici proportione lucis feu emanutionis, dinis & fulgoris ? Nonne itidem ait Sy-
'^' '" '

fancla; a numeratione CabaliiHca Tiphc-
reth, quafi pulchritudine
cendencisi!luminatam.Quoaocerur,qu6J
mairaillacoeleilisaquefl , feuexpurilBm.a
sthcrca fobllantia globolb more contra-
£la, adaptata &
praparatafitpro Taberna-
riachus , folis fabricam efle gloria Domini
& iplendorc dcf- plenam ? Sed plura de his , ubi argumen-
tum octavum difcutiemus.
Quinrum docet , quarationemore A-
rithmeticoprobatur , Divinitatem iiifig-
nem debere inefle Tabernaculo folari ni- ,

culo folisSpiritualis , quieft puriiiima& mirum , uteft unica fbla virtus ftellaris,
eircntialifTima Lux illa , in qua non funt te- k qua omnis flellarum Cccleftium raul-
iiebrs ulte Non quod in eo utidiximus,
•
, titudo fuam cfTentiamformalem , feu
includatur.fed (utdicunr fcriptura:, quod Lucematqueinfluentiamdeducunt =
Non
fpiricus Dci Sandus elfet in Chrillo car- aliter , quam ab Vnitate Arithmetica
nali tam abundanter , unde verbum didus omnes numeri , quicunqae dcrivantur:
elt incarnatum feu quod caro eflct ver-
, Nam binarius habet formam Vnitaris bis
bum tacftum ) & famcn verbum fcu fpiri- conceptjc ; &
Vnitas tcr concepta jjrodu-
tus ille non eratab ulla crcaturarum ab. cic ternarium , atque ita in intinicum. Vel

fens , quatenus omnia eflentialiter & prs- ut una candela accendit alreram , ut fe-
(cntialicer implet Namfpiritus ifte Dei
: cundam &tertiam ficininiinitum^Sic &
in cft omnibus , ut fcriptum facrura fpar- candela iftainfonnat luminefuo innume^
lim habet. ras cccli ftellas
, tamen fuam propriam &
Tertium qu6d attinet in libro cui Ti- , , unitatem intadtam fine ullo dignita- &
tuluscltRefoIutioThcoIogorum inveni- , tisaut glorix aut virtutis detrimento re-
musex Theologorum omnium confenfu, fervac. Quid denique tot cfTentialcs vir-
qucd lux illa quae ubique per ccelorum &
,
tutes , tocgratias&ornamentaStellisim-
mundicaviratem anteqaartum creacionis pertire queat quodnon citDivinitatelo-
,

diem cllct expanfi & in tribus ejufdem cuplcs ? Autquidpcrfedtionispoteftdare

dicbus , bco folis infcrviebat , cllctdie quod non habec,au£ a tanta Divinicate noii
quarta in corpus folare contradla con- & accepit?
gregata : At lux ifta , quse fic erat diiperfa, Ad fextnm Argumentum , quod in
immediatus adlus feu emanatio illius Ipiri- Geometria vertacur. Cum ergo refpedlu
tns feu Ruah Elohim quiferebatur fuper , Geomecrico Ibl flc corpus fphariLum , ne-
aquas , & per confcquens illa lux , qvx ceileeft , utpundofiioccncraliiit praedi-
eil in folc participat procul dubio abun- tu3 , in quo potciias feu virtus ejus illumi-
dantcr cum Divinitacc , ut in odlavi feu ul- nans conlittit Quiacircumfei"entianihil
:

timiArgumcntidifcufBone dare demon- eftaliud , quam quxdam femidiametralis

ftratibur. dilatatio exiflencia: & eflentia-pundluaiis
Quartum > quod ex ccelefti feu Aftro- h ccnuo ad cirvumfcrentiam. Acquc
nom.ica dignitate elicitur : Evidens elt, hoc idem clt quod Philofophi 'pro hoc ,

quod folaris manfio in fe Divinitatis haud N M E-

co*rum axiomate intendunt. I

parum comprehendat , quoniam , quan- DIO CONSISTIT VIRTVS &

tum magis perfedionis aliquid habet in vericas.lam verb fi admirabilis pulchri-
fe , & csteris antcccUit gloria & dignita- tudo &
virtus fplcndida in (ble non efiet
te,tant6 magis Divinitati acccdcre vide- ab cjus Centro verfus circumferentiam
tur : Namab Hermcte doccmur (inhoc cmifla, fequeretur, quod illa aPrincipio
baud a Chrifti dodlrina diflenticntc) quod intcrno non proccderct , & per confe-
Bonum & Perf cdlum funt folius Dei. lam quens , , Lunx aliquem
quod ipfe more
vcro folis macrocofmici dignitas per- & alium illuminatorcm
extrinfeum re-
fedio facile' in co difcernitar quod rcga- ,
quirercc : Sed quod hoc longe ali-
lis ifte Phcebus ignco Ibo curru pcr ccelo- ter habeat , in eo dcclaratur , quoni-
rum Centrum fivc m.editullium vchitur, am nullum in mundo univcrfo corpos
aureis comis cflblgcns , fuper emincns etl , huic claritate & iplcndore iucido
fccptrum &
guhcrnacionem mundi qua- coafquandum. Quo arguitur plane,
{iimperatorfuprcmustenet : Vipote fub quOQ corpus hocfplendoris &glori2e fua^-
cujus ditione & imperio , virtutcs&acii- initium a qutdam Divinicate Centrali
ones omnium aliorum corporumca-Icfti- leu virtute Dei lucida & apparente ha-
um ccnfiftunt:Vt Lnm bilichus & multi alij beac, quxinftar aniir.x in creatura; cen-
docti alTerunt : Et Produs dicit , quod trovivihcat& inadluat, movendoa cen-
omnis ftellarum poteftas feu potentia ad tro, circumfGrenriam ejufdem vertiis At- :

^peclum folis in unum congragetur qus , que ita corporis IbUris fuperficiem feu a-
fpedlum^
 DE PIHLOSOPHI A MOYSAICA. roi.3r.

j^cclutn rCLlikndo igncum , lucidum & crocofmicum , necefTc cft , ut niediu9

colonuum uc fecundum centralis
: FtP.cit
arcntis infinitatem radiantcm, luam cma-
nacionem ad omncs valti orbis mundani
limitcs transfundat five cmittac Hinc
ideo dicitur , quod Deus fit Ccntrum
circumfcrcntia : Nec cuiquam videatiir
alienum , quod lucem incrcatam ab efte-
, pancftus five chords /cmidiamecer k
fimimo ca:Io ad imam terram extenfje,
fit confonancix fummx pcrfedionis fe-
••
des, quaEunifonocorrefpondcc ,ucununl
& ad duo , hoccft , in proportionc dupla.
Sequitur ergo &
per effedum patct , quod
fol (quieit Dci Tabernaculum pofitio-

clu , boc elt , rcfpedu ad tabernaculum nem liaam habeat in loco ifto mundi ccn-
ejus fularc habito, viiibilem faciam: Quo- trali 5 qui rcfpondcttoti nvundi fcniidia-

niam fcripturs multis locis teftantur, metro , (ive Monochordi iTiundani chor*
quod fit confumens
ignis alibi Spi- : & dx,ut i.ad 2.H0C etiam confirmant Aftro-
ritus fapientia: folcm Aftra Luce & & ;
nomi , dicentes , folcm habere luam fe-
claritate exccUere dicitur : Atque itcrum, dem in centro cceli, lam vcro obferve-
quod lumine tanquam veftimcnto indui- tis vclim , quomodo conlbnantia five
tur : Ac fi quis diceret , lucidum folare concordia ha:c perfccta m) ilica cx Di-
corpus cHe quafi veftimentum vel ut in
, ; vina& radicali unitate fcu unifono , qui
Tcxtu cft Tabernaculum Divinitatis:
••
fonavit five edidit verbum FIAT &
Dcnique fons Sc Pater luminis vocamr FACTVMEST , fuiflcc formata.
Deus, & confcquentcr , nuHapotcfteiTe Vnitas dixit Fiac , acque ita unifonus pro-
Luxfivefitvifibilisfiveinvifibilis , qua:ab duxitemanationemDivinam , numci-um
irto fonte lucido invifibili ortum luum binarium arguentem , atque ifta emanatio
non habeat : Nonne agnofcit Apoftolus, eundem habuit rcfpedum ad Vcritatem,
quodpcrfidemficcredendum quodea, , undccgrcftacft , ut Diaptifon feu perfe-
qua: funt viiibilia , fiierint priusabinvifi- dio ad Vnilbnum : Vcrtim cmanatio ilta
bilibus ? Quare fequitur, quod Lux in fo- fplendidiffima, a qua omnia funt creata, &
le corporali vifibilis fic, a luce folis fpiricu- formarainveraHarmonia , procul dubio
alisniinirum a Spiricu Divinitatis invifi- in ifto mundo locum regalis fui adcrea-
qux lux invifibilis eft cotinua in ciTen-
bili, turas afpcdus pcrfediffimum in pundo
rla cum illa lucis tam invifibdis , quam vi- diapafontiscligebat quieft perpccuo in
,

fibilis portionibus , quas a'eaturis omnibus mcdiounifoni , &

pcr conicquens in t;en-
impertivir. tro Ccclorum ; fcd apparcc cciam oculis
Septimum Argumentum , quod Spiri- noftris , quod Ibl k fcmmo Crcacorc dif-
tus ijivinus Pofuerit Tabernacnlum junm ponacurin mediofeptem Planecariim At- :

iii Seleoblervatione Mufica ex folis in

, queitcrumevidenseftexDivina i!!a glo-
coelopofitioneconfirmatur : Nam fi no- ria,quje emicat ab eo , quidfic fedcsDi-
bifcuni rcputare velimus , quod Deus , ut viniffima: pcrfcctionis Uxz cigo crat :

per fe exiftere dicitur , reputatur k fcrip- racio qu6d Plaronici iint imao-fnaci,
,

turisincoelocceloiumfedem fuam habe- Iblarem orbcm five fplikrram cfie mun-

re , &
tamcn ad coelum refpicere non de- di Anima: ledem. lam vcro i;t rc"a- ,

dignatur Poirumusquidemipfumcom-
: lis ifta confonanria Diapafcn compre-
parare unifono in ]Vlufica(fi facra cum pro- hcndic infc aliasMufi.a^confonancias du-
tanis componere fas fit) Nam fi chorda in- as, nimirum illam Diapence & Diaccfia-
ftrumcnti Muficcs apeitc pulfctur fona- , ron (namexiltis duabus ccnfiacur Dia^
bitunifonum a pontefeubafiinftrumcnti pafon ) Vcrifimile cft , qu6d tota coe-
adejuscaput. Simili rationc , fiimagine- lorum harmonia & confequcnter uni-
mur chordam a coelonim fummitare uf- verfimundi ad adum in ilto oroano cre-
que ad centrum fcu tcrram ciietxtenfam: ato redigitur , cujus ador fcu Muficus
Nam totum hoc fpatium rcpletur Divi- agens elt SpiritusKternus, quiomni mi-
nitate:Non aiitcr , quam chorda inftru- nuto cdit crcaturis abifto gloriofo or^a-
mentipercuilaibnatsqualitera capice ad no vitK &
filutis tonos virtutcs im- , &
pontem inftrumcnti. Iterum, fichordani pcrtit illis vivificantes, multiplicantes&
illam , inftrumenti direcVe in medictace pr3Efervantcs:Namhoccft unicum Chri-
feu punflo centrali lineaeprcmamus , pro- fti feu verbi a:terni in hoc mundo offi'
'"''•'
ducet pcifcdtiilimam confonantiam dia- cium , ut pote inquo(tefteD. lohanne)
pafbn : Nam fi aliqua chordce mcdietas eftvita.
per fc pulfetur , Ibnabit Diapaibn ad to- Argumentura odtavum probatur phy-
tum. Quibuspatet, qu6dinunifonicen- fica live naturali confideratione : Nam
troconliilitfivc fita clt totius perfectio: nos atque etiam cxccra animalia obler-
NamquamiUbec chorda: a:qualicerdivifa: vamus ; imo quidcm & ipfa: herbx &
porcio confonantiam pcrfcaiffimam , ad
, vcgctabilia terrs vidcncur agnofcere,
totum adsquabiturica, uciftud m.edium quod in fo!e confiftat vivificationis &
aflignabic ccncrum ad circulum , cujus mukiplicacionis The/aurus : Vnde facis
Diameter cric chorda illa integra. Pari liquidum redditur , qu6d fole nobis
etiaai rcbcione ad Monochorduin Mar- appropvinquante , hcrbs &: Arborcs,
H 3 qu3B
 SECTIONIS PRIM^ LIBIV.
qu2e tempore hyemali vidcbantur quafi mobilior & agilior , firesomnes pcnetret
mortua:) incipiant jam refurgerc , vivifi- rarione lua: puritatis , ut Salomon habet.
cari, & virides luas velles de novo induen- Ac dcnique fi omnes hse proprietaces in
do refloretcere aninxidvcrtuntur. Eregio- virtute Solari inveniantur , Quid homi-
ne vero recedente Sole, ukra lineam xqui- nem conttantc dilfuadere poteft, Tex-
iibi

noAialem exuunt non modo fuos florcs,

,
tumillum Hebreicum Davidis non redo
6cfemina &
qaafi amidulugubri obSo- fuillc ab Hicronimo intellcdtum in itta fua
'

lis receirum feu elongationem ab ipfis funt incerprctacione Polliit Tabernacuium fu-
veftitje : At ait D.faulus : Deusvivificat um in Sole ? Hoc profecto erat admodum
omnia : fequitur ergo , quod fi Sol fui prae- neccftariura, ut liorao incelligeret ; cura

fentia aflerat mundo Elementari vivLfica- quidc ad hanc ulque horara non lint raulci,
tionem, manifeftum. eft, c]u6d ipfe hoc ac- qui agnotccre velint Spiritura Dei imme-
quirat donum ab illo Dci Ipiraculo,qui eit diate operari in organo liio Solari per &
vitx Spiritus , quem Deus affluenter in Organum Solare, quippequi fedudido-
iftud vafLulum fua gloria plenum eftbn- dnni Ethnica multa admittunt agentia
dens , ipfum redditorganumidoncumad & caufas lubalternas adivas , qua: pcrfc fi-

tales aftus vivificos creaturismundanis ne ulla relatione ad Spiritum divinum ope-

inferioribus liberaliter impluendum. Non- rari credunt- Hinc ergo erat , cpod quam
t ,1
''
'
neaitTextus ,qu6dhunclpiritumeftlide- plurimi creaturas pro Creatore adorave-
rit Dcus fupcr om.nia opera fuaiecundum runt ; im6 vero Soli cceletti, cultum adhi-
darumfuum ? Cur igiturquxibonemaut buerunt fuperttitiofum , accipiendo crea-
fcrupulum efficerct quifpiam de habitatio- turam pro crcatore in creatura : in quem
ne Spiritus iftius in Sole ? Hoc ergo eft !
errorera /tgyptij mala difciplinadiitra-
'
prxcipuum Pialmi hujufce 18. Subje- '
di incidctunc: Nam ipfi illurainatara crea-
(Sum : hxc llimma ejus intentio,ut Mor- turam pro ipfo illuminatore adorantes
talibus narrer cum D. Paulo Rom- i.iSc Templum &
Civitatem dedicaverunc in
Salomone Sap- 13.1- qu6d gloria atque honoreSolis Acque hincerat , qu6d equi
:
ifii.ip.ia
Divinitas Dei appareat ex &: in creaturis &currus Solis, quos ludsei ignorantes ante
cctlcitibus homini , hoc cit ex ipfa crcatu- portam Tcmph vcri Dei lufpendi fece-
ra fcu organo folari Spiritus a:ternus efful- runt , jultc apijserant petrundaci peni- &
geat , gloriamque lliam nobis revelat cx tus aboUti. Ilte error,qui in huncdiem
10626.13. ijs. Quod etiam confirmare videturlob: Ariftotelice dodis adhsrer, fuispropnjs
CckIos , inquir ornavit , Dcus Spiricufuo. Lharaderibus a D-Iohanno delincatur-- Vi-
Atque hic elt Spiritus ifte, qui fui fplcndo- ta, inquit, cltin Vcrbo , & hoc verbum feu ^'''"'

ris admirabilis prarfcntia Solem reddidit Lux erat in roundo , & mundus ab eo eft
cxteris ftcllis pulchritudine em:nentio- fadus, & mundus non novit illud, fcd qui-
rcm •
&ob ilbm rationcm h Platonicis 1 cunque cum reccperunt , hoc clt, agnove-
(qui inhoc divinum Orpheafuntimitati) runt,nimirum quodab eo omnia lunt fa'
iTiundi oculus diclitatur , quippe in quo & da & quod omne in omni funr nume-
tic
,

pcr quera , tanquam in claro & pofiro fpe- Dci &c. Scd pauci lunt, in-
rati interfilios

culo omnia funt detccla , reddunturque quam , Anltotcli^a dodnnadiltradi , qui

rnanifcita. Atque itcriim Herachtus Phi- hoj agnolcere volunt,unde D.PauIus: Dij
lofophus : Si Solcm c mundo luftuleris, funt, qui dicuncur live in ca'Io , iive in ter-
quid noftrum corpufculum , fi dcfit ani-
eft ra nobis tamen (ac fi dixiftet Chriitianis)
,

ma ? Nulia ibi contrcctatur vena pulfati- unus Dcus Pater , h quo omnia nos in &
lis,nulius in eo vitalishabitus autrcfpira- illo & unus DominusIefusChriftus,peri.cor.8.j.
tio Kac etiam dc cauia appellatur fons qucm omnia &
nos per iplum , icd in om-
- ianguinis,qui irngat & humccl;at alia cor- nibus noirett fcientia 1t:ec &c : Quafi dix-
pons membra Ita ctiam ab eftedtu patet,
; iflTet pauci funt, propterSapiencia;munda-

quod vircus vcgetationis confcrvationis
rcrum tam inferiorum quam fupcriorum ,
kSole oriarur: quatenus ipfe impertit
infpiratfuolumine vitam calorem infe-
rioribus & luccm formalem affignatfupe-
rioribus.lamque Lux iftacftfimplexqui-
dara adus qui in lc mcdiante calore vivi-
, Spiritus
fico & calorc innato convertit omnia.om-
niaque penetrat,& eorum virtutcs pcr om-
nia conducic , fimul atque tenebras
& nx ignorantiam , qui hoc fciunt. Eroo
lohannes : .Mundus per ipfum ett fadus,
& fed mundusnon novic eum. Quo fermone
& nos docet,qu6d fitfolus Spintus Dei&
non creatura , qui cpcratur omnia per :
&
confequens conLludere poflTumus , quod
Dei fit eirenrialiterin Creaturis,
quareopus eft, utipfum fimplicicer confi-
deremus &
agnolbamus inoperibusejus:
& obf- Nara ille qui fe Chnttianum profitecur,
,

curitatcs diffipat & expellic. Quibusfat acque itta non novic non , eit nifi nomine
]iquid6 conltat , quod fi vita in gcnere fit Chriitianus , & confequenrer vanus & mi-
in vcrbo , ut D.Iohannes ait : Si llte Spiri- ferabilis , ut tcttari videtur Salomonin lo-
tusvita: vivificat omnia- Vt D.PauIus& co antea citaco dicens Vani lunt omnes
, :
°^'
ludithaffirmanc Si Spiritus Sapientisfit homines , in quibus non fubelt fcientia
fpkndorMajcitatis&SolelucuIentior, fi- Dci: &
dehis,qu£ videntur bona , non
inulatque purus Spirirus , qui eft omni re potuerunt intelligcreeum , qui ett , neque
openbus
 DE PHILOSOPHI A MOYSAICA. F0I.31.
operibus attcndcntes agnoverunt, quis ef- |
ifta ( ut mihi videtur ) eftfana & vera do-
fct artifex &c Ac fi dixiffet ipfa Creatoris
: drina qux , omnem adionem vivificam
Divinitasa vero Chrilliano'debct in crea- tam immediatam , quam juxta mundi do-
turadecerni. Quare Apoftolus ,ucfu- & drinam illam mediatam, fiqua fit, ei SoU,
pra : Invifibilia Dei a creatura mundi , per qui folus agit & operatur, afcribere & non
'Ja''"'
ca , qus fadla funt , intelleda confpiciun - creaturiE organicas in quo & per quod :

tur , fempitema quoque ejus virtus & Di- creator & omnium
effedor operari folet.
vinifas. Quare revelaturiraDeifuperho- Ad tranflationes vero Pagnini &Tre-
mines tales , qui veritatem Dei in injufti- mcllij quod fpedat : Nempe Soli pofuit
tia dctinent &c Ac fi dixiifet tales homi-
: Tentorium in ijs : fi talis revera cflct Tex-
nes hujusmundi dodli qui injuftis Philo- , tus originalis quid qujefo inftrudionis,
,

fophorum Erhnicorum documentisigna- falutis auccommodi nobis hominibusad-

rosmundanos a veritatediverteretentant ferre poceft talis interpretacio ? Prima
kDeo ftridle punientur quoniam veritas • tranfiatio nos docet ,qu6d Spiritus Domi-
(yncera eft virtus & Divinitas Dei,quK ni fic in lucidiffima cceli creacura: inde nos
debet ab hominibus apprehendi : Non admonendo , qu6d laudem gloriam pro &
enim illa Philofophia eft amplededa, quae beneficijs fuis afcriberemus ei , qui fccic
ex hominum traditione conftat fecun- & tale organum pro creacurarum falute , &
dum Elementa mundi fe habec,fedilla, qui operatur ineo, &
non crcatura: , fcu
i!oC2.8. qu2e eft fecundum Chriftum , in quohabi- Tabernaculo ejus : quemadmodum Ech-
tat plenitudo Divinitatis corporahter: ipfe nici fecerunt,quiSoIcm orientem pro Dco
ergoeft Philofophije &fubjediejusfun- adorarefolebant. Quare maxima cftno-
damentum,ut teftatur Apoftolas: Hifce bis utilitas,ut exinde doceamur ,evitare
ergo arguitur, quod Divinitas in Creatura Antiquorum Echnicorum Idololatriam*
poflit decerni in& perafpedumCreatu- Deinde , uc per fupcrcxcellcntiam agnof-
:cle(r.i,
fx: AtSapiens ait Sapientiam i Deus efFu- camus Divinitatem regnare in creacuris:
dit fuper omnia opera fua , fecundum da- E regione ver6expofitiofccundavidecur
tum fuum. Hoc eft uni creatura: majorem cffe rcstam exigui momenci tam parum &
& altcri minorem illius portionem imper- ad falutem hominum conducens ut non ,

tivir. Poflumus ergo Creaturs phyfio- facis videacurdignum aututile,uta digico

gnomia rcfpicere &pereamdedonipor- SpiriCus Dei incer monumcnca falutis lcri-
1cl.42.i6. tioncaDeoei aflignato judicare : At ait bcrecur ;
& per confequens , quid novi ho-
Textus Opus Creaturx Solariseftgloria
: miriibus afterre potuic ifta incerprccario:
Domini plenum Sequicur crgo , quod : DeusSoIi pofuit Tabernaculum incoclis?
Dcus maximara fus dignitatis portionem Quis cnim ignorac , aut quem lacere po-
aflignaverit Corpon Solari incer Ccele- : tuit, folcm fedemfuam habuifleinccclo?
ftia , ut Chrifti corpus pro vafe fuo eledo Nonne hoc intelligic qailibccrudiiintel-
feu myrothecio intcr homines elegir ,ut in leftus puer,ocuIari folummododcmon-
eo pretiofam fuam Divinitatem pro ho- ftracione dircclus fine admonicione Pro-
minum falute reconderet. pheca;? In quo^qurctb, cft iita ii /tcrpretatio
Concludimus crgo ,qu6d redlccecinit adTcxtumpra:cedencempercinens:CoeIi ^ '^'^*

6IJ1.1. vates rcoius: Ccclienarrant oloriamDei enarrant Gloriam Dci &c. Cur mjencio-
& opera manuum ejus annuntiat hrma- nem fecic immediate de Sole ? Anne bene
mentum At fi cceli creatura: omnes enar-
.•
fcquitur,qu6dDeusfecerirTcncoriumSo-
rantgloriamDei, mult6magis& perex- li?MinimcgenCrum,fed uc inccUigercmus,
cellentiam corpus Solare , quodeft Gloria quod ccelorum pulchritudo gloria luci- &
Dei plenum Quare fic pergit : In Sole da proccderec a fpiricu illo fplendido, qui
pofuic Tabcrnaculum fuum h6ceft,ip- : fecic Solem fu;:m Tabernaculum , quod &
iiim elegit pro loco regio fuo in ccclo in & ab ipfo afflucnter influcncia; fuavcs& be-
terra Dominij. Quare dico, quodifte Spi- nevola; creacuris mundi inferioris diftil-
ritus,qui Sole loco Tabemaculi utitur , cx lencur & impluantur.
co creaturis , forms, vicx, vegetationis lam ver6in locoulcimo ad Argumen-
& multiplicationis donadiftrribuit: &ta- tum pofterius accedam in quo oltendam ,

men non agnofcam cum Ariftotcle ,

quod vobis, quomodo illa Hieronimi interpre-
Sol & homo generent hominem Sed po- : caciofit varijsTheophilofophorum opinio-
tius , quod Spu-itus ille potcns , qui vivifi- nibusftipaca : Dicitunus , cui etiam D.

cat omnia,eftilIe folus in omnibus,qui Auguftinusaftipularivideturqu6dqu3E- ,

potenter illam vics vim nacuralis calo-
rislpiraculum tam homini, quamcxteris
creaturis clementcr fuavitcr ubiquc,
fed prarcipue ex palatio fuo Solari afflare
& concedere folct & quod viram mulri- : vcniuntinhoc:Inlumine(inquiunc)numen
plicatione & calorem innacam illisaffig-
natum &
a Solaris Tabernaaili plenitudi-
ne impluir , qua tum poftea creacura: fufti-
neancur ac prsierventur in luo cifc Ac
& resrancum fibiDei vendicec, quan-
libet
tummagis capaxeitluminis : AtSolcft
& omnium hujus mundi crearurarum^clarior
fulgentior: Multi ergo Philofophi con-
innuminelumen. Et Piatoaic:NeIoquai-is
deDcofine lumine. Nonnehoctotucon-
firmant fcriptura: ? Deus(aiunc}veftitur lu-
: mine quafi vcftimcnto: Atque etiam didus
H 4. cft
 SECTIONIS PRIM^LIB.IV.
cft alibi Ignis confumens. Et alibi; eft Lux, Rarcfadionis & condenfationis procedat
in qua non funr tenebra; ulla:- Concludo folummod6 h Spiricu in fole exiftentei
joicurD. Hieronimum fecilTc interprcta- cijm idem etiam fpiritus fit praefenstam in
tionem iuam in vero fenfu Sc per confe- regione Elementari,quam Athereai& ha-
quens exinde colligere poflumus veriffi- bet poteftatem vits & virtutis ventorum
mam &
radicalem Rarefadionis Con- & in fuo Dominio qua mediante tam in
;

denfationis rationcm : Quippe quarum Hyemc , quam

inyEftate auc exaltatauc
prior ^ folis Prxfentia five adlivitatc viva dcprimit aquas in vitro per conlequens
, &
h fpiritu in fole ; &
pofterior ab ipfius eft caufa immediata condenfationis & Ra-
abfentia , &
per confequens k majori vel refa<ftionis acris tam in vitro , quam extra
minori ceiTatione incalore acftivo-folis; vitruminftrumenti : Et hoc modo efScic
Ha:c inquam , funt caufsalterationum in
, diurnam mutationem quadruplicis condi-
Catholico mundi infcrioris Elemento. At- tionis in generalibus aquis Elentemaribnt
que hoc totum in inftrumento experimen- Hiblunaribusfeu elemento Naturae humidffi
tali facile' deprehenditur : Nam quo magis Cacholico , illudmultiformitermutando
-
fol nobis appropinquat , uti in a;ltate acci deNaturaJnNaturam , quasin illo Ele-
dit, eo magis aer in vitrodiIatabitur,quod mento mutationes Veteres, quos Noftrates
quidem in eo manifeftatur , quia in xftivo fequuntur, vocaverunt Elementa;Vti infra
temporeaquapriEcipitari folet : Econtra Demonftrabitur clarius : Sed prius acce-
quo magis fol recedit k nobis , -Sc qu6 ma- damus ad coelorum fabricandorum ratio-
gisinhycmaliprofundo immergitur , eo nem , quod opus per Condenfationem &
magis condenfatur aer in vitro ; idque per Rarefadtionem operante Ruach Elohim,
aqua^ in collum vitri elevationem manife- eratcompletum,uci capite fequentidecla-
ftatunNcc quidem dicimus, quo tota ratio rabitur^

CAPVT. IV.

^Jaa rationc istemus ^uach-Elohim , five Spiritus Domini, qui

ferchatut juper aquas, ccelos ex ysper jR^refaclionem effot"
rnaverit ac di{pofuerit , i3 quomodb ipfejhll/is per
via/n condenfationisinijs produxerit.

.P«:tri.3.4. Eft cquidem Apoft-oli Petri aflcrtio, ifte , &lecundum fuum placitum in orbes
qu6d cceli erant prius tcrra de A- & feu rcgiones ocfto diltinxit ; videlicct in
quis &
pcr Aquas confiftens Verbo Dei. ccelum, quod dicicur firmamentum quod ,

Quofermoncelicimustam caufam mate- ordinavit tum poltea pro ftellarum fixa-

rialem,cxquamundus &
pcr confcqucns rum fede : Et in coclum feu orbem facurni,
cceli crant creati , nimirum aquas quam i & illum lovis Sc Martis folis &
veneris &
caufim cfficientem feu Divinum arcificem & Mercurij &
luna;. Quos omnes orbcs
in illo opcrc ftupendo , vidcIicctVcrbum (eulphxras ita rarefacftiva ilia virtate dif-
feu Ruach-Elohim , per qucm zedificatio pofuit, &
ab in vicem diftare ac difFerre fe-
talis mcdiante aclu rarefadionis con- & cit , ut fingularum ftellarum proprictatibus
denfacioniselt facta atque fultentata: Nam aDco ipfis per magnum fuumAngelum
per viam condenfationis aqua: tenues & conccffis five inflatis optime tam loco,
invifibilcs , ac tum aqua: illa: groife vifibi- quam Natura: convenirenc. Hoc modo
lesin terram vifibilcm funtcontradx.quje crac mundus .^chereus in rcgiones tenuio-
omnia aftlatu fuofrigido effecit.Divifis er- res vel dcnfiores mulcipIiciRuach-Elohim
go aquis fubcilibus a groflis modo adluic aftlatureda(ftus:quod etiam Hcrmcs op- rimjnd,

confulb,SpiritusDomini leu Verbum,ccc- timcdenotat in iitis : Diltindis, ait,li-

lorum fabricam ratione Raretacftionis vcl bracisque rebus , qus igneo fpiritu vehe-
majoris vcl minoris eft aggrelTus: Nam in- bantur , emicuit ca-Ium fcptem in circu-
primis afrlatu fuo viviffimo , agillimo & los : Vbi fignificat , quod eflet igncus fpi-
lucidiffimofubtiliavic aquas fuperiores & ritus{quem Paulo antc vocavic fplcndo-
rariorem &
digniorem carum porcioncm rem fanctum ) qui fuftinebac elevabac &
affignavic cceli Empyrei fabricx , ipfa.m- circulos feu (phsras coeleites infuislocis
que ita fuo fpiricu igneo animavit infor- & deitinatis- Et alibi narrat ,quodmateria
mavit, ut perpetuo in ftatu illo virtute ver- ifta,ex qua cccli &
elemencafuncfacta,
bi permaneret , &
propter fpiritus iftius eiTetNatura alibiaquasin A-
humida,&
Divirii in eo Do.minium ccclum igneum byfToumbr.ainfinita velatas vocat Porro .

feu Empyreum acque incellecfluale nuncu- & D.Petrus in locoanteh cicatofatetur,

patur. Quare locus iite bcatus obcopio- cojIos conliltcrc vircute Verbi. Hinc ergo
fam Dei in illo prarfcntiam affignatur An- , Sapiens: omniamenfura,numero& pon- sap.ii,*:

gclurum bonorumatqucanimarum beata- dere difpofuilli fcu remperaiti : hoceft,

rummanfioni. Dcindeinfimam haruma- ordinavit & liiftinuit fpiritus Elohim cce-
quarum fuperiorum porcioncm minori los &
Elementa in diltinda menfura , &
Rarciaclionis viitute aggreditur fpiricus proportione in ponderolitate levicace, &
&in
 DE PHILOSOPHI A AIOYSAICA. F0I.33.
5c:ndebitoacconveniente numeto , ni- tradtaquintaEfllentia, five purior eflTcntia,
mirum in cctrlum Empyrcum,Firmamen- materialis tocius chaos, cum puritate lu-
tumatqucfeptcmdinitinftos orbes cum
, minis , qu6d k Spiritu creante egrelTum
infiniciscorporibnscondenfatis ; Namta- e(t , unita erat altericati Angelicse ; am-
metfi ca-li fint ex acre igne conflati, & hx hx naturae in figura unius malTa; ex
hoc cfl, ex portione Spiritus ignei , quem a Tenebrof^e Abyffi viiceribus exfurgentes,
Spiritu lucido Elohim accepit, & portione & in coelorum centrum fublimatx , Rega-
tenuis unde^ther quafi igneus acr
aqux , lem ibi loci Thronum Pha:beum fibi ven-
Ar.ii.j. di(Sitatur Tamen ab axiomate D. Pauli
: dicant : Atque ifta mafTa fpharrica & lu-
dicentis quod rcsvifibiles elTentprius^
, minofa folis cccleftis Titulo infignita eft;

rebusinvifibilibus, inftruimur, qu5dtam cujusofficiumeft , mediante luce ei ^ Deo

corpora vifibilia in ca;lo, atque ctiam om- aflignata illuminare ftellas cocli casteras,
neslucesvifibilesefl[entprius ab invifibili- Sc elementa atque Elementata inferiora
bus aquis & invifibili formali luce, qux (u- vivificare : Ita , utpoftquamVniverfale
am in Deo primaria unitate omnium crea- feu expanfum, per fpiritum mundanum lu-
corum numerorum habet radicem : Atque men, eflfet die creationis quartoin corpus
ideo , ut Ariftotelcs ait , (tellx funt denlio- folare contradum Ulud eft ordinatum
:

res fuorum orbium portioncs ; ita cgo & capitale illud vits 8c vegetationis in mun-
dico, quod iubfliancia cceli fit invifibilis ra- do ftellari organum quod influentias ,

tione fua: raritatis : Econtra {tellas funt vi- feu fpiracula ignea vicx confcrvationis,
Cbiles racionc (ux dcnfitatis : Erat enim vegetationis & multiplicationis emifitac-
condenfitio qux elt vifibilitatis cfFedlrix
,
que impluebat affluenter Terrx atque Ele-
5: Rarefaclio , qua; c(t invifibilitatis caufa, mento fublunari Aqueo.
Et tamen nihilominus non concludimus Habetis ergo rationem condenfationis
cum Ariltotelc quod flrella: fint denfiores , & Rarefadionispaucis tamcn fatis lu- &
partes fuorum orbium , fed potius lumina, culenterexprefTara , quibustaminvifibilis
qua: includebantur in fpiritu Tencbrofa: coelorum fubftantia, qu^m corpora comn-
Abyni ; qui quidem fpintus in feparatione dem vifibilia fuerant fadta
: Atque hoc n-efowit,

furfum virtuce lucis five ig-

lucis a tcnebris non videtur ^podorum Theologorum, r^^alv^n.z
ncjE natura; inclufa; tendebac , atque ita nimirum Bafilij &
Damufceni opinioni- Deopere pri-
fccundum proporti jnc:n ignis a:ternifor- bus diflTentire : Videlicet , qu6d fpedat ad '"''^'''''
malisinclufi , qucm in hunc ufque dicm modum acftionis Divini illius Spiritus in
locolapidis Angularis retinetin lede ele- condenfetione&rarefadtione antefolisin
vacionisipfi appropriaca , fuftinetur : Haud ccElisapparitionem : Quippe.qui volunt,
alir:;r quamigncmillamarcifidalemPy-
,
qu5d diei rarefadio, aurclarihcatioco;-
robolus lcu fuius didum fccundum pro- li,ab cmiflionelucis^SpiricusDiviniaclii
portioncm pulveris Bombardalis fcii ig- ordinata effct ; fcdnodturnam condcnfa-
nis artificialis ad pondus iui corporis vel al- tioncm opaca & &
condcnfata in ccelo
titis vel depreilius in aiiie elevari cerni- corporacreduntk tenebrarum contactio-
nius , ibique manct , durantc corruptibilis ne fieri, juxra ordinacioncm ctiam Spirin^.s
VIX.XCux igiKx Vircuce , qua deficiente, facri, Vidcmuscrgo ex fapientiorum Pa-
iterum dcorlum c;;dic:Scdlux ftcllaris,cor- tram Ecclefis conlcnfu , qua: nam fit caufa
pus(piricuale,cuiincft , a cenebris eleva- frigidas condenfantis nodtisj&quiscali-
tum (ccundum proportioncm lucis inclufx di & rarefacientis ador. Priufqukm diei
t.im alrc afcendit , ac inagiliipfiuspote- fpiritus igneus per mundi cavitatcm de-
ftatc cil, conlideraco ftellanscorporispon- lacus m
Tabernaculum folare eflct con-
dere atque ita pcrpctuo pcndetinschere
, gregatus , qui ex deformibus tenebrofa:
in certa a centro diltantia: Quoniam ignis Abyinfeuumbrajhorrendsaquis , deor-
feuluxipfius e(t incurrupcibiiis & xccrns fumfimulcum cenebris tertio die in cen-
condicionis , iSc non deficiet unquam , ut trum dctrufis , fpagyrica faparativ^ &
illa Pyroboli : Hoc totum expreffiiis in verbi Divini virtutc extradus erat. At-
Trad- 1 lib. j.cap. 3. phyficas mexMa- que ifta igitur debet efle racio prscipua
crocofmiHiftoris ,reperietis , quarevos cujuflibet condenfationis & rarefadio-
ad librum iftum rcfero, lam vero , ut om- nisadhuncufque diem : Nam ut fpiritus
ncs vigores illuminantes , 5c vircuces five in folelongc^nobis exiftens , radios &
flamma;animanccs, qu3.'aquis univerfUi- fuos in fe ipium quafi refpedu noftri con- •

bus imperciuncur , ijs a fplendido i(to fpiri- trahens , vcl pociiis faciem fuam ^ noflro
tu fcu cmanatione ibnc daut : Ita quidcm h^jmifphxrioavertens Vndefic , utno- ••

nullafuntexiitisluminibus , qua;(eparata d:es&cenebra:cunctemporis fint long^,

funta(pir!tusiftiusdrentia : Hincergoeit &diesacluxfint breves in calore de- &
(Nam quodlibctlume habuit divcrfitacc in biles : Ita ctiam commune fublunare E-
proportioneformalis claritatis & menfura lcmentum condenfationi incraflatio- &
^ea menfura corpulentias) quod unu corpus nicftob noxium , &
ifta de caufa cogi-
ccelcllc ab alio diftcrat , tam litu & vircute tur feu contrahitur aer dilatatus in con-
ciaricacis , qiiain mocu & influencia ab alio fiftcnciam nivis , grandinis glaciei , nubi- ,

fccundum volunt.itcm creacoris .-

Scd ex- um , imbriuinque frigidorum &c:Iccrum,
I ciim
 S

S HCTI ON 1 PRIMy£ LIBIV".

ciimiblnobis appropinquat » elementiiin ritibusDivinis) convertitur.
iUud ita contradtum iterum dilatat fe:Nam Hsec pro calorum & cceleftium per vi-
ejusprxfentia &
calore aquce frigidae de- am condenfationis & Rarefedtionis ftru-
vcniunt calidje , dies augentur in ca- & dura, fufficient: lam ver6 ad febricse orbi-
lore fortificantur. Tunc Cinquam) aer in- um feu reoionum regni Elementaris ratio-
venitur Raretadioni aptus, unde tam faci- nem, mediantibus condenfatione & Rare-
!e inflammatur & in naturam fulguris , co- fadlione defcendam.
rufcationis & fimilium (mediantibusSpi-
CAPVT. V.

§luomodbaquainfeTioTes five Elementum CathoUcum , aqueum^

Jublunarefuerint in fplmras dijlinilas [quas mundam vc
cant Elementa) bivino Condenfationis ^ rarefa.
fa^ionis a^u dijiintla atque difpofita.

CVm per prscedentia fit evidenter de-

monftratum, quod univerfa machinae
quadriformiteralteratum
denseftex pracdidis ,
: Quoniamevi-
qu6d'CathoIicus
rmindana; fubftantia non effet , nifi ex uni- fublunaris aer eft radicale lubjedum
&
ca fola materia , quse erat ex potentialis materialis fubftantia illarum rerum
, quas
Gtn.l.
Tenebrofx Aby (li vifceribus , per fpagy ri- mundus vocat Elementa Atquc ifte ae r al- •

cam verbi Divini virturem extrada,quam uno in alterum ftatum per ver-
teratur ab
Moyfcs (ut relatum eft) vocavit aquas ; & bum feuRuah-Elohim. lamque nobifcum
i.rct-3.4. Hermcs , naturam humidami ex quibus & confideremus , quomod6 potens ilte (piri-
perquas(uti tamMoyfes , qukm Petrus tus tranli-nutationes fuas Proteoticas
in una
ajunt) ccjcli erant prius &
terra per verbum-- eadem homogenea invifibili aqua & tenui,
Neceffe cft , ut fequatur qu6d ex ifta Ca-,
humida natura aut aere pcrficiat: Quo evi-
holicaaquarum malfa, univerfale Elemen- dentius apparet unius naturx in alteram
ro-
; qux quidem natur^ fic
tumfu!:)lunare tam coromuniter aerisno- tatio
diftercntes
ide6 dicuncur a veteribus Elcmcnta.
mine infignitum ,qukm illa humida;natu-
portetergo
O
ra; portio qua: dida cft 2;ther
,
eilct pri- ,'
, utinloco priori confidere-
mordialiter dcrivata : lam ver6 Generale mus,qu6difte eHet vjvificus iUe fpiritus,
hoc Elemcntum per Spiritum Ruach-Elo- quem Prophcta invocavit a quatuor ventis, ^""^-37. s

him quotidie alteratur &

a forma in for- dicens V eni ipirims i quatuor ventis
:
& in
mam transformatur: Nam aquarum vifibi- lufflainterfedosiItos,utrevivilcat&c:un.
lium maifa erat prius ab aere mvifibili con- de patet , qu6d ilte unicus Ipuitus Ruach-
denfatione cxtrada atque fcparata Atque :
Eluhim elict regalisquatuor vcntorum im-
iterum iita aqua vifibilis erat in terram eo- perator , & conlequenterin ejas poteftate
dcm ad u rautata:Nonne confirmat hoc A- erat aerem mcdiannbus organis iuis ven-
poftolusloco anteacitatodicens : Perfi- toiis, contrahere, atque iterum ipibm
dila-
dem agnofcimus , quod feinper ita atftum tare. Quare erat procul dubio hic fpiritus -

He''r.ir. j. fit cum mundo pcr Vcrbum, ut ex ijs , qux &nullusalius , quianimasdivcrfasleudi-
videri non potcrant , fierent ea qua: pof- verfarum dilpohtionum jufferat
, quatuor
funtvideri? Porro Salomon dicit , mun- vetos. Angehcofque eorum prxfides
(quo-
dum fijifte ex materia invila fiidum feu rueftlubipiogubernare)agitat ad aerem
creatum,& perconfcquens aquam atque invifibile m fpecies varias vifibilcs fcu me.
tcrram. Scd quid opus eft Authoritate teoroIogicas,ubi& quandoei placucrit.Et
land:a,cum communis nos docet experien- primuadadumipfiusgeneralem ad verasiob
».2».
tia, quod aer condcnfams fit nubes nu- , & aereCathohcoeffigieseffomiandas;quod
bes fit aqua pluvialis, & glacies, quae eft de Ipedat : Aer , dicit lob , fubit6 cooctur
in
natura tcrra; , Bcrealicondenfationefit ex nubcs &
venms uanfiens fugabit^as. Et
aqua. Porro ctiam , quod terra aqua
effet Propheta:Dante eo voccm mulnplicantur i"cmji. i
& aqua effet aiir, in
illa eopatet,quia arbo- aqux in ca;lo , qui Icvat nubes
ab extremo
rcs magnae, aduftione in vaporofum fia- terrs fulgura in pluviam tecic&
,
produxit
inum , &
coniequenterin aiirem vcrtun- ventum de Thefauris fuis: Ac fi dixiiret ver-
tur , dcnique acr in ignem attenuatione ni- bo vel fpiricu Ichova: aer condcnlhndo
re-
nda mutatur, Qjaibus certum eft , terram ducitur in aquas,& fulgura tranlcunt
in na-
& aquas fijilfe priusa re invifibili extradas turam pluvue. EtIob:L)eus (apientia aptat
lob 28. 2^
ninurumabacre Catholico per confe- & pondus acn, & appenditaqu.is in mcnfura,
qucns probatur , quod Catholicus mundi ligat denlas nubes , ut non rindancur , facic
aer , qucm Hcrmcs naturam humidam vo- pluvia: ftatuta & viam fulgetro tonitraum.
cavit fit Catholicum mundi fublunaris E-
, Quibusomnibusnotareatqueelicere pof-
lcmentum, cujus mutationibus varijsqua- fuinus, qu6d aerelemcntaris vifibilisfitre-*
driformis illanatura proJucitur,qua:com- ale & radicalc fubjedum , in quodfpiritus I

munitcr Elemcnta quacuor dicuntur , quae Dei in hoc mundo fublunari ad ettcdus J
xeveranihilllint , niuunum Elcmcntum prsdidos vifibiles in adum producendos |

cpera- j
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.34.
operatur: Idque folummod6 per viam con- ratab Aquilone , contrahitcommuheillud
denfadonis &
rarefadionis , quodquidem Elementumincorpusterreum , videlicec
infinuatur ex verbis prsdidis , ubi dicitur, Gelu, Nivem ,grandinem,glaciem. Vn-
lapientiam Deidare pondus aeri : Nam dePfakes: Deoemittentefermonem fu-
^*'47-4.
condenlatione primi gradus convertitin- uminterram , quam celerrime excurrit
vifibilemaereminvifibilesnubes , &"tunc Verbumejus , quieditnivem , ficut la-
per profundiorem condenfationis gradum nam, pruinam ficut cineres difpergit, deij-
nubes illse in pluvias rediguntur , atque cic gelu tanquam frufta , coram frigore
craflior &
magis undluofa nubis porcioin ejusquis confiftat ? Emiccens verbum li-

lapidem durum terreum digeritur : Ita , ut
cx aere invifibili tres vifibiles fubftantise
gradusproduci cemamus , videlicet nu-
bera , aquamfivepluviam &denfaatque
ponderolaterra , qu£ eft malTa illa Lapis
Cerauniusdida ', quicumTonitruifonitu
fcu voce eil e nube per fpiritum illura edi-
tus , videlicetinilloconflidu
ter naturam liquefadivam ignis
gelationem aquse gelidse difpofitionem-
Iterum ex alteraparte aer per rarefadio-
quefacit ifta , fimul ac efflac ventum fuum,
effluunt aquas. Ex quo fermone inprimis
elicerepoflumus, qu6d fit nonnifiunitum
verbum , feu unicus Dei Spiritus , qui tam
BoreaU contradione, mediante fuo frigo-
re (uc Prophera ait) mutat fublunave Ele-
mentum in naturam conditionem cerre- &
, quifitin- am , nimirum in duram vifibilem confi- &
& con- ftentiam per fcptentrionalem Spiritum.
Quareaitlob; AbArduro egreditur fri-
gus ; Flacu fuo edic Deus forcis glaciem & '°^- 3''' 5»«

nem inignem convertitur , nimirumin lacicudinem aquarum coardacrQuam eti-

fulminis exiftentiam : Atque
fiilguris ieu am Auftrali dilatatione liquefacit ac de-
bas ouincs mirabiles fuas cransformacio- fbruit terenos illos cffedus ,quosafflacu
nes , de fp.cie in fpeciem alterationes k fuo Boreali produxic : Secund6,qu6d fub-

Cathobco actore ubique in aere habitante jedum, inquo operabatur ille Spiritus ef-
, ut ex iitis percipiatis totum
M^cipir. Ita fet aer , quali CachoUcij Elemcntum,qu6d
jllud quod veteres Philolbphi dixerunt,
, per flatum fuum Borealem mutavic a fuo
ckmenta clle nihil aUud , quam quadru- Itatu cenero feu moUi , levi,voIacili , cranf-
piicemunius& ejufdem Elcmentiieu na- parenri,cenui&invifibiU induram afpe- ,

turs humidse Catholii.2e mutationem cui , ram,gravem fixam , opacam.denlam, ac-

,

HiementOjleLundum quod in fuis alceratio- queinvifibilem maffam;Terci6, quod Ver-

nibus apparet varie , varias &divcrlasfibi bumibiloci fumicur pro EiTcntiali Spiritu
appcildtiones pro fua varietate acquirit, ni- feumotore invencis omnibus.Quarcvit-
mirum Elemcnti ignis, Aeris , vel aquac vel tusejusunica , mutacaproprictace,tdmin
tcrra: ; Haud alicer , quam eadem aqua fi , adu condenfationis & contradionis.quam
calclcat dici poteft ignis & vaporolus aer, Rarefadionis & Dilatacionis verfacur. Vc-
at ih nacura liia atque ul-
immucaca aqua , rum adiita omnia
officicnda,organislius
teriori congelatione glacies vel gelu vcl Angelicisutitur ,inquibus pcr quKJux- &
nix vel pruina, vel lapis velterra. bc tamen tavoluncaccm Rum operacur in ccc-lo in a e & p^
ilta omnia in rei veritate nihil aliud origi- terra.Vnde David: Angcli Dci taciunc vcr-
nalicer fua exiftentia fuerunt , quam aqua bum. Iterum , cum a Meridie cmitdc Spi-
tenuis,invifibiiis,exquaca:ceraquafivili- ritumfuum , tuncGenerale feu CathoU-
bilia varia k CachoUco mvilibili prmior- cum iltud Ekmentum reddicur vaporofu,
dialiter elTent teftimonio Apoftoli antea madidum , calidum & facilc a concur-
citato produda : Hincverificaturvetusil- fu foiticudinis feptentrionalis , utcun-
lud Philofophorum : AquaeftMater tle- que in minima quantitate , nubes fu-
in
mentorum , (.uin revera fir unum Catholi- moias convcrtctur Nam : flatus Meri-

cum Elementum , in quo omnia lamque : dionaUs naturae eft fepcencrionales de-
prmcipalia organa , per qux & in quibus ftruerecfFedus ; Atque ica mutua intet
lipiritus ilte Divinus , mecUantc Proprie- iltos ventos oppofitos concurfu five adio-

tate diverla mutat & variac CathoUcum ne,natura mediafiveoccidentalis ^nimira

itlum aiirem fubjedum in naturam qua-
druplicem , hoc elt , ab una conditione
natura in aliam: Sunt venci Angelici , quos
ica ordinavit ac difpofuit in hoc mundo, ut
a quatuor quartis feuangulis terrs in pro-
prietate divcria fpirent
dcntibus eft didum fecundum Dodri-
aquea apparebit in ElemencoCacholico,ni-
& mirum condicio aquea five pluvise frigida,
qus fe l:iabec intcr aerem rerram : Que- &
madmodum Occidenris poficionem vide-
mus incer poIum.Mcridionalem & fepcen-
: Nam ut in prace- trionale : Sed flacus aufh-alis natura,cft caU-
da & humida, hoc efl in eodem ftatu fe ha-

i'P.7.. namSalomonis , quodSpiritus ilte San- bec cum Cacholico aeris Elemenco in fim.*
duselTetunicusinelTentia , at Mukiplex plici fua nacura ; quod quidem ni cfTet.ver-
in proprietace aut operatione , itaqui- bum ab illo angulo emiirum, noluit tam fa-
dem non nifi unicus exiftens Spiritus (Nam cile frigidos & ficcos
Boreae eftcdus li-
aech.37.9. Prophetadixit Veni Spiricusk quatuor
:
quefacere. Praetere^ Spiiitus feu
, quod
vencis) operacur in mundo quadrifaric me- afilatus Dei,qui ab Auftrocmittirur , Ele-
r E R R A. diancibus quatuor ventis Angelicis in Ca- menrum Catholicum variefbrmiter fed ,

thoUco aeris elemcnto : Nam quando fpi- more Spiricuali afficiac,Textus ifte Propi'.c-
I 2 t»
 , ,

SECTIONIS PRIM/ELIB.IV.
tsBconfirmat : Dcus ab Auftro venir, cpe- tunc in naturam vaporofim aeris alteratuf
tuitca:losgloria ejus & laudis ejus plena quippe fumofo more calidum humi- &
Ai»a».3.3-_ Splaidor, ut lux erit,ante faciem
cft tcrra : (dum rcdditur. Vnde Elcmenti acris vices
ibitMors. Et cgredietur Diabulus vcl(ut agit:Sivcnti Angelici Occidentales ineo
Pagninushabet}peftisadpedescjus. QiiO Dominium habucrint , ttmc vertitur in
arouere videtur effccTiis invifibilcSjnimi- fimplicisaquxcomplexionem , <Sc lubE-

rum corruptionem & infectionem Catho- lemcntiaqusnominemanet : Acdenique

liciaerisElemcnti , quem (piritus iftein venti Borcalis Ipiracula ipfum rcddunt ter*
luaira &
malevolentia emittit ab AuLbro. rcum.
r CNI s. Vcrum ciim per oroana fua vcntofa Oric- Ex iftis ergo immane -Sc labyrinthicum
tis opcratur, imprclfioncs in CatholicoElc- illuddubium , quod inftar alterius nodi
mento igneas feu xftuofasgenerat : Ejus e- Cordonij tam diu mentes Peripatetico-
nim exiitentia in natura & difpofitionem rum pcrturbaverit , nec ab ipfisfuitun-
ionis alterat, & tunc Elementi ignei Titu- quam ad hunc ufque diem refolutum , po-
lum afcribuntPhiloIbphi. Hoc cx plu-
ipfi tell facillimc per iftam noftrara dilcipli-
ribus Texaisfacri locis confirmarc poOu- nam dillolvi atquc enuclcari: Vidclicet di'
inus:Nam, Prxcepit Dominus (utait Hie- vinarepoflTumus , quxnam fitformaEle-
ronimiis in fuo tranflativovento calido ) & mcntorum elTentialis : Nam ifta noftra
joi)j5.4.8. urcnti , vcl (ut Tremellius intcrpretatur) Philofophia docemur, qu6d fit virtus qua*
Paravit Eurum fikntcm , ut percuteret dam Angelica elTentialis ventofo vemcu-
fblcaputlon^E, adeo, ntJeftuarer, &pe- lo in Campum Elemcnti Catholici aper-
tijt animsE fua: , utmorerctur- Et alibi: tum emilTa , feu (fit vultis ) elTentialis vcnti

E?ec)i.i(5. Vcntus urensfeu Eurus deficcabit frudus flacus live Ipiritus k Spiritu Dei in acrera
ejus &rami ejus erunt marcore contta- communem, five humidam paflivam natu-
Gen.4j. (^ti. Atquc iterum : Vcntus Eurus adurct rea emilTus, ad ipfam alteranda & mutan-
Amos.4.'i>,
fpicas. Et alibi dicit lehova in fua ira : Pcr- dam fecundum voluntatem ipfius , qui
cufTi vos in vcnto urcnti icc : Atqueitc- eum emifit ab una conditione in aliam.
rum Poftquam vcniente Euro , vento
: Porro etiam Catholicus acr ita diverfifor-
lehova; a dcferto afcendente cxaruitfca- miter animatus producere folet raeteora
turigocjus <Sc ficcatus crit fons cjus- Et multarum conditionum : VerbigratiaEIe-
HozcT, 2. 18. prophcta Haga : Pcrcufli vos vento urentc mentum Oricntaliter mutatum profert fo-
His^.2. iS. <S:c : QuibuspatetjtiuudflantevcntoO- bolcs fibi fimilcs : Vidclicct Metcora igni-
ricntali lcu Euro Elcmentum humidie na- tajUt corrufcationcs , fulgura , cometae ig-
turs Catholicum deveniat aituoliim & niti<Scc : Sccundum naruram fcminario-
igncum , ita ; ut inflammet intemperic & rumilliusfpiraculi , quod ipium dc novo
calida pcrturet corpora crcaturarum <Sc jam informavit : Hementum raeridionale
Vegetabilia deficcando <Sc addurendo de- pariet vapores , nubcs a:ftuofas , fulmina
ftruit. Ex oppofiti denique latere : Venti <Sc tonitrua : Elcmentum occidencalc plu-
occidcntalcs mvcniuntur cxperientia , el- vias <Sc imbrcs gclidos <Sc quafi nivealcs
fcnatura & conditioneoppofitiOrienta- refolutioncs : Ejemcntum leptcntrionalc
libus : Namipfifolcnt Elementum Catho- nives,gelu, glacicm <Scc Denique pro pla- :

licum in naturam frigidam humidam & niore dubij pra:didi enucleatione fcicn-
.iqua; vifibilis reduccre : Vnde pkivias <Sc dum eft , quod Deus vivificat omnia per
imbrescalidosprofcrunt : Ita,utexiftis Iblum Chriftum Icfum Dominum no-
videreliceat , quod formalis adusin t]uoh- Itrum, pcrquemomnia Iple creavit or- .

bct quatuor angulorum tcrrs AngeIo(quo- gana Angelica , quos inipiravit fpiritu
^!<>f---i.
j.|jj^ jncminit Apocalypfis ) habeat virtu- luo , cflcntiali vita; , quifpirituscfientia-
tem eirentialcm ci fpcciiJiter i Dco fccun- lis Angclis cum fit de ciTcntia Divina,
in

xlum voluntatcm fuam , idquc in inftanti a Divinitate feparari ncquit- llta ergo
fux crcationis five informationis afligna- eflfenriacuilibctAngelo alfignaca eandem
lam, atque idco incadcm proprietatc opc- rctinct voluntatem <Sc dilpofitionem,
ratur creatura illa Angclica in communi quam Spiritus habuit in adtu refpirationis
Elemento aquarum inferiorum, in qua vo- in illum Quoniam nulla eft creatura,
.-

luntas fpiritus creantis propric erat , quan- quam ipfe ncfnfecerit propter fincm iplJ
do illam informavit : lca ut commune leu, Creatori optime ; nimiruio ,
ut notum
Catholicum Elementum quotidie de novo fuam voluntatcm hac vel illa proprie- in
iib actu circntiali vcnti Angelici tunc tem- tate complerct. Hinc ergo clt , quod
poris cum Dominio in co Ipirantis infor- non fit Angelus , qui habcat Dominium
ir.ctur:Verbigratia, fi vcntus Angelicus fuper hunc vel illum ventum cardinalem
Oi icntalis informat illud de novo , tunc in fed divinus fpiritus in Aneeloquafiorga-
Elcmentum igncK conditionis migrat; no, qui Elcmentum Cathohcum in hac vcl
QuoniaracaIefa<.it <!<; deficcatpcr exccL illa virtuteelTcntificainformat & vivificat.
lcntiamratione nimia: Rarefadionis acris: Quare certu eft, qu6d Catholici Elementi
.Siveiovcnti Angehci Aultrales fua fumo- unius inforinatio quotidiana elt virtus feu
la fpiracula in illud clcmcntum cmittant, adtusDivinitatisab organo Angclico per
vehi-
 DE PHILOSO.PHIA MOYSAICA. Fo!.3y
vehiculuni vcntofum in commune ele- tcm& dilatantem illius cjufdem fpiritus
ircntum emiffus .Sc per confequens Ele- in eflentia , fed multiformis in proprietate
inenciformacft efientialis& vivificusDci adionis,& per confequens , ut acir ab eo-

aAus ei ab Angelico illius quarta: , in qua dcm fpiritus adu transtormatur in aquam,
fpirat ventus prxfidcinfpiratus: Quodau- & aqua in tcrram ,per gradusconacnla-
tcm interna Angcli forma fit immediatus tionis frigoris , ita etiam adu contraria
fpiritusDivini vcrbi vcl afflatusjlitera: fan- cjufdem Spiritus, nimirum pcr viam Rare-
asenos doccnt multis in locis: Vndele- fadionis terra mutatur in aquam & aqua
hova Moyfi Ecce mitto Angelum meum
: in acrem ; idque varijs caloris gradibus.
ante te, ne cxacerbes eum , non enim fcret Quod quidein nifi cfiet , quomo"d6 , qua:-
Exod. defcdiones vettras , quoniam nomen me- fo , elTct poffibile , ut tot aquae k nubibus
um eft in co Porro dicuntur fpecula poli-
= cadentes.non indics cfficercnt , ut maria
tiffima luccm Dei fufcipientia. Atquc ninc tumefcerent &
mirabilitcr angerentur in
cft,qu6d nomina corum terminantur cum quantitate , & acr c contra afiiducdccreP
^^
El , ut Michacl , Rapha-el , Vri-el , Ga- ceret?Aut cur confumptis ignc totarbo-
5
bri.elj&c. ribus & carbonibus fofTilibus non dimi-
At vcr6 ad Elcmcntum noftrum Ca- nueretur terra ? Si non cflbt afHduum fup -
tholicum quod attinet , fcio , qu6d h mun- plementum per tranfmutationcm aeris in.
di iltius fapietibus obijcietur-Si non fit.nifi aquam & aqus in tcrram : quam quidcirj
unu Elementu, quod Catholicu dicis, quid alterationem feu natura: rotationcmhccc
faciesde Terra &
dc aqua feu mari quid natura divina more fccicto infenfibili &
putas ? Nonne funtifta Ekmenta diftinda, efficiat tamen cxpcncntia quotidiana do-
,

qus taha ab originecxtiterunt?Hifceer- cet , rem ita fe habcrc Nam quando li- :

go refpondco quod terra crat prius de

, gna &
carbones ab ignc rcfolvuntur 6'c
aquis & per aquas
Tcfte Apoftolo Petro.
: confumuntur , invcnicmus quidcm quod ,

Quare evidens eft,qu6d aqua tempore tota tcrreftris corum corpulentia abip ia
prxcedebant terram : atque iterum cccli fiamumaqueum feic & in vaporofumac-
tberunt fadi ante terram. Quare videtur, rem mutata crit. Ataxioma Phiiofophi-
quod terra non eftet nifi aquarum inferio- cum eft , quod rcs quaelibet in primam
rum fpagyrica verbi virtute leparatarum /uam materiam feu principium cefolvatur.
quafi tax &
fedimentum , ut ex difciplina Quare manifcftum cft quod tam aqua, ,

Moyfis apparct. Porro , quod aqux vifibi- qukm fumus acrcus,exquibustcrr.calig-

lcs cflent ex aere invifibili per condenfa- norum & carbonum compofitioelt fad';!,

'
, tionem formata: &
produdse. Teftatur cflet prius acir inviiibilis. Irerum li ifta ta-
'' '
Apoftolusloco iupcrius citato. Qijareli- liter ic non habcbant , fulphui illud , pui-
quet , quod mutationes rerum omnium vcres & lapides quocidie a ca-lo ( teite
tam vifiDilium quam inyifibilium efRciun- Scriptura } dcfccndentcs magis magiique
tur pcr proprietatem fivc facultatem con- indies augercnt tcrraMnolcm.
Scdpropa-
dcnfantem &
contrahentcm fpiritus Dei omitccndo pradi*
tiones iftas Jpeculativas
multiformitcr agcntis,& quod rcdudio j
daomniaexinftfumtnti mci cxperimen-
eorumitcrum a Itatu vifibilitatis in invifi- j talis obfervatioile liquido fat vobis d;-
bilitatem efficitur per adum rarefacien- j monltrare & confirmarc aggrediar.
Demonllratio ocubris.

Obfervamus quod illa tota Inftrumenti

, Auftralis flet.tunc ctiamdilabiturai.rin-
fcu vitri Calcndanj portio , qux ab infima clulijs , fed non in gradu ignis fcd acris Ib"
cjusvitri coliolead ejusfummitatemfive lummodo & per confequcns non depeliet
caput cxtendit , eft folo aere invifibili re- aquam frigore in colium vitri elevatairj
pleta : At in iito acris inclufi modico va- pcr rotgradus deorllim : Vertim fi ventuj

rias alterationes &

mutationes haudpau- Occidentaiis Dominium in acre libero ha*
cas virtute &
adu quatuor ventorum in bet.tunc acr vitro incluliis fe feddet adhuc
aiircaperto fpirantium inveniuntur : Nam fpiffiorem, &
ob iftam rationem aquam.irj
cum Vcntus Orientalis cum Dominio fpi- colioexaltata non mulcum detrudit ; quo*
ret , ifte inclufus feipfum in colio
tunc aer niam frigiditas habet fufficientem potefta-
vitri dilatat atque extendit , aquam & tem in iilo vento & per confequensaerern
in ipfa frigoris virtute elevatam dcorfum magis condenfac, qu^m dilatat. DeniqUc
ad plus mmufve pro racione Dominij ca- fi Venti Septcntrionales in aere mundano

loris deprimit. Quo liquct , quod di- gubernant , tunc acr inciulbs c6 magip
latanstalis venti fpiritus facit acrem apcr- contrahecur coardabitur , &percon- &
tum ad naturam igneam inchnarc : quatc- fcquens minus requiret fpacium pro fua
nus ignis dignolcitur nihil aliud , quiim manfione , quant6 frigidior crit vcnto»
acr cxcrcmc dilatatus \ tametfi rcvcra fit rum illorum adus. Fioc in eo arguicur^
exuberans formae lucidit pra;fcntia , qua: quoniam , qu6 frigidior eft ventus , e6

percaiiditatemejusmotumperpctuo con- alciusclcvabicuraquaincoliovitri ; Vn-'

comitantem ita dUatat ; At vcrO fi vcntus de conltat , quod qu6 magis aer contr?'
I i bitur»
 SECTIONIS PRIMiELIB. IV.
hituf ,eb etiam magis condenfamr, con- & Hic habemus progreflioncm in mundi
fequenter ponderofior redditur , confide- creatione niore Arithmecico defcripium.
rando proporcionem loci , in quo exillit: 1 .0 denotat Vnitatem illam, quaeeratan-
J^am aer , qui in fuadiJatationetantum te omnia , qus unitas dum in fe ipfa fine

'ponderavic in fpatio fcmiulnac , tantum ulla emanatione maneret acftivam fuam

etiam ponderaredebetin fpatiumduomm proprietatem in potentiatenebrofa qua- &
pollicum contradus , Vt ex inftrumento fi nihilo refervavit , atque ide6 pro ninilo

noftro experientali colligere fas eft. quoad nos sftimabarur : tametfi in feef-
Atque ex iftis decernere poffumus,qu6d fet omnia complicice:Tunc fecunda feries-

non fit in veritate & radicaliternifiuni- 2.00 arguit emanationera adualem in-
cum Catholicum fublunare Elementum, creatx lucis cx unitate feu potentia divina,
quod affidue mutari & Protei morc trans- cujus prxfentia humida natura ex Tene-
mutari folet fecundum Angelici (piritus brofa Abyffo nempe. i . o apparebat in for-
tunctemporis abaliquo terrjeangulofpi- ma aquarum : ita ut lux aqua quafi a<fti- &
rantis naruram &
proprietatem : Vndeli- vum &
paffivum Cathohca ordinantur in
quet , qu6d quadrupliciter fecundum qua- fcrie unitati proxima. Tunc per fpiritum
tuor ventorum Cardinalium virtutes & &
icmeum seterni amoris unitatis, ills duse
condiriones de novo informetur altere- & conjunguntur fimul,ad calorum
riaturse
tur : Quasquidem inunoElementonM- naturam producendam in unam compofi-
tationes quatuor , uti diximus , diftinda tionem: Nam ibi confideratur lux per le &
fecerunt veteresElemetajequalia tempore Aqua: per fe, ac mixtum perfedum ex his,
partus feu ortus &
ordine exiftentije, quae nimirum aether,quafi igneusaer: feulux
reram omnium finxcruntprincipia prima- & aer inexiftentia ca;li , quas a nonnuUis
ria. Sed apparet ex iftis,qu2einobisfunt dicitur Quintaeffentia, atque fimplex ifta
dida , quod ifta Philofophorum «Sc preci- exfunplicibusmixtio dicitur ^ Platonicis
puc Peripateticorum pofitio eft incongrua Anima mundi Nam ut Elementum Ca-
=

£c a veritate diffentiens , utcunque inter thoUcum fublunare effet formatum poft

homines tam dodos quam ignaros difci- ccelorum creationem , ita ctiam dicuqtuc
plina; Ethnicorum innitentes frequens & coeli animare vel per Solis acftus velme-
communis fit illa opinio. diantibus ventis Angelicis illud Vel , ij :

PolTum ctiam mundi creationis myfte- vultis quatuor Elementa multiformiter:

rium pcr viamprogreffionis Arithmeticas quare feries ita ftat j o o o, quafi lux, aqua
.

hoc modo demonftrare. feu aer & coelum: Vltima fcala in progref-
fione ad creationcm mundi fic ftat. 4.
o o o o , qua; importat qaadruplicem Ele-
I menti Catholici alterationem,perDei ver-
o
bum in quatuor piundi ventis die creatio-
nis tertia cffedam : Erat enim elemcntum
illud Catholicum nihil aliud , qakm aq^uae
regionis fublunaris generales quadritor-
miter alteratx, vel, fi vultis ftent 4. o o o ®
pro quatuor Elementis.
30 o, .,,.,., o Ifteigiturfuitmundiftatus increationc
mundi &
in cadem platjc conditione ma-
nct in hunc ufque diem , in futuro ma- &
nebit , quoufque igneo examine in ultimo
40 o o pereat, depurabitur.

CAPVT, VI;
In quo veragenerationis (3 Corruptionis atque etiam regenera-
tionis e? reJurreUionis myfleria [ecundum literarum
facrarum rudimenta atque difciplinam
pertraUantur.

VT paucis &
fuccinde principium
obfcurum privativum vobis in prx-
fpirituale veftris confiderationibus
nimirum Lucem e tenebrisjamefftilgen-
obtuh;

cedcntibusexpofui ; nimirum illud , quod tem.quod eft illud folum, quod informat,
ante ullum principium effetfineforma ; & vivificat , mukiplicat & animat omnia:
per confequens eratcaufa; radicalis mortis Dixi vobis qu6dambo ifta principia non
,
fcuprivationis vitx: Eftenim refpeduno- cffenr , unica effentialis unicas Nam
nifi :

ftri (uti diximus) fine ulla exiftentia: quo- tres perfonae divinae conveniebant in uni-
&
niam lux adiva vivificans nondum e te- tate eflenticB , atque ide6 ijla Lux erac c}
nebris cffulfit, fed in cen tro adhuc delitef tanquam tencbrs &
tencbrae ei quafi Lux:
ceret : Itaquidemaliud vpbisprincipium Et per coniequens patec, qu6d ille cilct,
principium
 ,

DE 1'IHLOSOPHIA MOYSAICA.- Vo\.s<S.

principium principiorum , hoc eft , tam navic , earumque fpecies tam diu a morte
principiunv privacionis corruptionis, & & corruptione prxfcrvavit , quam ipfe
quam poflcionis &
gencrationis ; quarum more vivifico in ipfis agit. Hinc dicit Tex- ludkh.id.i/.
unum eft acftus radicalis vits , nimirum tus: Deo ferviat omnis creatura, quia dixi- Aft.17.

&
Lux : aliud eft padivum tam vitae,quam fti & fads funt mififti fpiritum & creats ,

mortis videlicec Aquae , quatenusipfae

, funt. Et Apoftolus Dcus nonaliquoindi-
fuerunt e' cenebris revelatx : Vnde fit, gens,datomnibnsvitam,infpiracionem&
qu6d ratione renebrarum ex ijs partici- omnia. Er Propheta Dcus dac flarum po- : irni.^i.j'.

pant in fua paflione tam de privacivo,quam pulo,qui eft fuper terra & fpiricum calcaif- 1 (ilm4°|:
de pofitivo principio- obhanc racionem & tibuseam.EtPfalcesRcgius:Vicaadeftbe- &S7.7. ' '

rf-iui. 90.17
adlor in ucroque extremo eft ipfe Deus, nevolencia lehovx : virx reftauracor eft
qui eft unitas : qui abftrahendo fpiritum lehova : Vics meje fonres omnes a lehova:
fuum vivificum ab exiftentia aquea creatu- Virse prolongatio e(t benignicas lehovas
ra,reducit eam fub dominium privativi &c: Quibus apparet qu^dlit fpiricus , B>i
principij vride Mors : corrupcio fequi- & vini prsefencia , qua facic getieracioncm,
tur : E contra vero per continuationem & vicam , multiplicationcm & prxfervatio-
praefentiam fpiritusincorruptibilisin crea- nem. Quareeciam lob: vificariocuacon- lob.io.iz.
tara ,ipfa manet virtutc ipnusfine corrup- ftrvac ipiricum meum : E regionever6
tione. Porro etiamut Deus , poftquam , ejufdem (piritusablentiaamafla creatura:
abftraxeritfuum fpiritum k creacura , effi - aquea eft caufa primum morbi, ac ran Jem
ciCjUC moriacur ; ica quidem , remittente mortis &
corrupcionis. Vnde Moyfes: Dcut.31.17
eo creaturx illi eundem vits fpiritum , fa- Deus malos reliquic abfconditfacicin , &
citut revivifcat5& k mortuis refurgacHsec fuamabimpijs ,ucobveniancijsmalamul-
erat ratio refurredtionis Servatoris noftri ta &
angultia Verum cnim ver6 rationes
:

in uno fenfu , qui propter hanc caufam pri- fpeciales generationis atque vitx, & mur -

m^evus Refurredtionis dicebatur: & in alio tis feu corrupcionis ac eciam Regcneratio-
fenfu erat in caufa , qu6d Elias k mortuis* nis &
Refurredionis luculentius adhuc per pr
vidus filium relcvaret, & quodolTaEhzei iftum Prophetx regij fermonem eliciua-
^
'
'"^' "'*'

fecerint Amalek interfedum relurgere; tur : Quam magniHcaca func operatua,

acque etiam,quod Chriftus Lazarum mor- Domine, omnia in (apientia fecifti,im-
tuum revivifcerec , uci in fequentibus la- pleta cft tcrra poilelfione tua : Dante ce
23.
tius. illis ,coiligent , aperiente te manumtuam i9'
lam vero oftendam teftimonijs varijs , omnia implebuntur bonicate , avercentc
Scnpturarum ftipacus ; Inprimis qu6d, uC , aucem ce facietn,turbabuncur,aufei-cntc
aqu3:pafliv3E func ucrique extrcmo nimi- , fpiritum corum dehcient & in pulvcrcm ,

• . rum tam privacioni,quam poficioni ob- luum rcvcrtcntur emittence fpiricurn

noxicE , ita Solus Dcus eft radicalis agens tuum recreabuntur & rcnovabis fiicicm
,

in ucraque corporis aquei paflTione ; vide- terra; &c:Ecce hic caufam Generationis &
h jct tam in morte & corruptioiie, quam in cormptionis cirentialcm radicalem ex- &
vica & geiieracione : Ac tum poftea expli- preifam exaCLe,abunn.o lb!o tonce xcer-
cabo rationem fcu modum quomod6 una- , j
no fcarurientem : Vbiagnollerc.inprimis
eademque in effcntia Vnitas more tam op- videtur , omne creaturam a lapientia cecer-
pofito operecur in aqueo omnium , rerum naeife fadam , ibique dcnctac , quOdDi--
fubjcdo , nimirum pcr privacionemmedi- vini iftius Spiricus pra;lcncia crcacurs vi^
ante frigore &
per pofitionem operance ca- vanr : Deo ( inquic Texcus ) dance creacu-
lore. Adprimumergo quod fpeclacfcrip- ris , colligunt & implentur bonitate (hoc
)b.T.iS. curxdicunt : Deus vulnerat & medeturi eft vivunt) Avercence faciem fuam (hoc
ieut.32,39.
percutit & manus ejus fanabunt : At- cftvivuinfuifpiritusalpcdum;perturban-
que icerum in perfona lehovje : Ego occi- tur hocelt, fiin partc avertit alpeduin
(

dam & ego vivere faciam : percuciam & fcu fpiritum fuum a creaturis , sgrotant &
ego fanabo Et aUbi : : tu es , Domine ,qui infirmantur) Aufercnte fpiritum earum
vita; &
mortis habes poteftatem , duuis & (hoc eltjfi penitus incorrupcibilem in fe re-
ad porras morcis &
reduds acquc icerum: : cipianc vicae radium)deficienc (hoc eft^mo-

cdefi'"
^''^ *^ "^^''^ ' b'^"'^'^ maluma Deo ^ riencur : At fi emittat iterum vitsfpiri-
'
funt.Quibus evidenseft, quod eadem uni- tura recreabuntut,
, renovabis faciem &
tas in eiientia fit ad;orfolusin utroqueho' terrje (hoc eft per remilfioncm Spiritus in-
rum extremo : Videhcet ad mortem feu corrupcibilisrevivifccnc, & de novo ad vi-
corruptioncm &
ad vicam& adgenera- tam refurgenc.Manifcftum eftergo, qu6d
tionem acque etiam a morcuis refurredio- pracfentia adionc bcnigna Spiritus Dei
nem. Pro meUoriaucemhujusrciintelle- incorruptibilis vita adeft continuatur in &
du fcire vellem,qu6defier SpiricusDei crcatura: Et vice vcrla totali ipfius abfencia
lucidus &
omnia inaduans emanacio : ieu mors inrroducitur. At partiali ipfius .ibla-
fplcndor Majcftacis xzetnz ( ut Salomon tione & concradione ipfius acircumfcren-
habet ) vel , uc Hcrmes fplendor fandus, , tia ad cencrum , perturbatur &i^gr( .tat
qui mundum omnemque creaturam ejus ipfa : Nam mori nequit,quamdiu "aliqua
informavitjijfque vicam feu animam alfig- Ipiritus Dei incorrupnbilis portio iiieltci,
I 4 &in
 SECTIONIS P R1M iE L I B. IV.
&in eaopcrntur : Dcniquefi vevertetur diance Spiritu Dci incorruptibilipofTit ad
fpirituspoltcjus h Creatura recclTumjfa- vitam Kternam refurgere : qus quidem
citipfam revivifccrc,bomincmque a mor- purificacio feu mundificatiofitdifpoficio-

tuis refurgcre : qucmadmocium accidcbat ne & folucione nodi feu vinculi Elemenci
Lazaro , Amalakito , in fcpulchrum Elizei alcerabiJis , vel fecundum vos Elemento-
injedo. Quibus liquet , qu6d mors fivc rum murabilium , & hac via liberando
corruptio niliil fitaliud,quhm totalisfpi- partem corporex commixtionis Sz nobi-
ritusincorruptibilis fiveforma: eflcntialis liorcm h fua capcivicace,utdeveniatpura
abfentiA,vcl extrema&privativa ipfiusk & munda. Quod cum fit fadum
, , (equi-
creaturajCircumferentiaad cenniim con- tur , ut pcr fpiricus vivificantis unionemi in
tradio: Vnde fcc|uitur quod adus forma- ,
jcternum deveniac fpirituale , juxta illud
lis efTentialis feu radicalis vita: fpiritus eft DPauli : Dicetaliquis.ait : quomodore-
immediatc a Dco , non ab uUa natura & furgunt mortiii?Qualinf corpore veniunt?
imaginaria , quam fomniavcruntPeripate- Iniipiens m,quod leminas non vivifica-
tici: idque cvidentcrex loco ifto fcriptu- tur, ntfi prius moriatur. Et quod feminas,
G«a.(5.3. rarum probabo Nonpermanebit(ait Do-
: non corpus, quod fucurum elt feminas,fed
minus ) Spiritus mcus in homine in acter- nudum granum , ut puta tritici , aut ali-
num ; quia caro eft , eruntque dies ejus cujus ca:terorum: Dcus autem dat illi cor-
ccntum viginti annorum 8cc : Quo argui- pus, ficut vult : Non omnLs caro eadem ca- i,cor.ij.
tar, quod lit Spiritus Dci , qui facit homi- ro,& corpora crrlcltia & corporaterrc- 35-

nem vivere Scd quoniam funt nonnulli

: fed alia quidcm coclcftium gloria.alia
ftria:

hujus mundi fcruoulofi , qui nolunt iftam autem terreftrium : fic refurredtio mor- &
Texrusiliius Ilicronimi intcrprctationem tuorum , feminatur in corruptione , furgit
admittere illum confirmabo verbisiftis
: in incorrupcione : feminatur in ignobilica-
lob. cx lobo allatis. Si Deus apponensadho- ce , furgit in gloria : fa-ninatur in infirmi-
minem animum (iium,fpirirum aut flatum cace , furgic in viituce : Seminacur corpus
ejus ad fe reciperet, veltraheret 'animale, furgic corpus fpiricuale &c:Quo
, deficeret
&; expirarct omnis caro : fimul &
homo in arguere videtur , quod corpus debeat mo-
cincrem rcvertctur &c. Ita ut lucidc pa- ri,ut eomodo ctjrruptionem exuat , boc
,

teat fpiritumcftc Dei,quivitamdatnon eft, corruptibilem impurorumelemento-

mod5 hominibiis, fcd ctiam omnialtcri rum portionem dcponat,utiIlohoc modo
creaainv- Et alibi pro hominis vitae autho fpirituali reddito poffit aeterno unitacib

""
^ "*
rc : Spiritus lob ) fccit me
Dci ( in-
ait & vinculo in unum ligari , atque ita a re &
ipiratio omnipotcntis vivificavic me. Ex conditione animali infirma &corruptain
illis ergo omnibus conftat , quod caula naturam &
itatum (piritualem , vircuofaui
immediate in gencratione vivificatione» & & incorrupcibilcm migrare. Propcer iftam
agens fit Spi n tus Dei in ad i va feu poiiti va
, eciam racionem facecur alibi, quod caro &
fua proprictate &
per confcquensejusab- fanguis regnum ccelomm inhabicare ne-
fentia lcii privatio, eil caufi ruinx , mortis queanc : Quoniam in nacura fua elemen.

icu corruprionis : Nam quando Spiritus carifubijciuncurcorrupcioni& perconfe-

Domini rcmovetur a malia corporea leu quens nequeunc inhabicare locum incor-
cadavcre , illud relinquit informatum & rupcibilem : Sed elt purus Spiritus tam fan -
quafi informe chaos , feuTerrainanis& guinis,quam carni3,qoi lurgunc , poft-
vacua relpedlu fpecieipra:ccdentis,fem- quam depofuerunc groi^a fua'cabemacul3
pcr decrcfccndo per viam Corruptionis& Ipiricu incorruptibilianimaci, qui facic vi-
vetrogrcdiendo in pundum Nihili , k quo cam cemperacara in creacuris tempor.Jibus
proccdcbat ab originc; quatcnus jam nunc feu momentaneis hoc eft , rebus ex Ele- ,

fpiricu fuo pofitiva Sc incorruptibili eft mento quadriformialterabili compadis:

privatus : Nam (piritus ilte , vel penitusde- At vero corporibus (piritualizatis & dcpu-
ccdit , vel totaliter ad centrum fe contra- ratis vitam & elTeconcedicajternum qu^ ,

hit , manctquc quoad nos otiofus quief- ,

vira corpori nacurali feu animali eft con -
cens& nihil circumfercntcragens. ibidem Apoftolus^Nam
traria: uti tcftatur
lam vcro diffcrentia inter refurredio- per purificationem mutatur a corpore Ele-
nem a mortuis, vel falcem b. morte mortali mcntari in coelclte (eu fpiricuale. Nonnc
in vitam temporalem (nam verba Chrifti videmus juxta illud exemplum , quod gra-
dc Lazaro mortuo crant , quod dormic- numtritici adeoexaltctur in vircuce, poll-
bac) & illam in vitam a:cemam eft ifta: , quam corrupcionem fu(tinueric a groffis &
Nam ut cit nihil quod mortem magis im-
,
Elcmenci ligamcntis immunefic.utinal-
pediat , quam actualis prarfentia ipiritus tum ultra terrs fuperficiem cccliim vcrfus
incorruptibilis ; itaetiameltnihil , quod elevetur ? Im5 vero fcintilla incorrupcibi-
perpctuitati vivcndimagis obcft , quam licacis in eo regnantis furium ad patriam
corpus corrupcibilc auc corpus morri & tcnderet ,fi a matcria Elementari non im-

i.cor.i;. & corruptioni obnoxium: Quare neccife cft, pediretur ; & tamen nihilominus ita poft
3<S- ut corpus illud moriacur uc hac ratione , ejus corruprionem cxaltatur granum hoe»
pcnirus deponat impuricatem corrup- & utvirtute multiplicitum poiteh abundet:
tionem, & induat incorruprionera , ut me- Quemadmodum ex multiplicatione fux
fpecici
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.37
fneciei ratione abundantia: illius fpiritus, unius , nimirum Ariftotelicorum , quam
quem inducit , colligere tas eft. Ad aliam iimpliccm & planam explicationem ake-
vere refurrcdionis (pcciemquae eft tcm- , rius, vidclicet illius Moyiaici invenicmus.
poralis, quod non fit a^tema
attinct , illa Nam ipfi gencrationem dcfiniunt elTe mu- veicur. liw.-c-

^°'"'
quia corpus nondum corrumpitur , hoc cft tationem materis a forma fubftantiali pri- "^\.p'
vinculi Klementoruni illius compoiiti ad- ftina in aliam formam fubftantialem Et e :

huc non fit folutio qua corpus in eo fpiri-

, contra corruptionem faciunt rautationem
tuale pofsit purificari k fxcibus Elemen- & five amiffionem formse fubftantialis , quae
taribus complctc qua: ex aquis inferiori-
,
prius inerat materi:e,fed nunc nonineft;
hus cliciuntur ,fcparari ; ita ut corpusfpi- cidem : Atqueita videtis.ipfosnominarc
ritualeoccultum non pofsit a compedibus quandam formam fubftantialcm^Sedquid
fuisliberari,quo vits fpiritus iterumftri- non reifit illaforma, undc radicaliteroria-
dius , comprehendatur , &vinculiscum tur,aut quomodo ingrediatur corpora ad
coa:ternis uniatur :Hujus fpeciei refurre- proccuranda generationem', &quaratio-
^ionis crat illa , quam Cbriitus perfecit in neiterum ab ijs recedat ad producendam
Filiovidu2E,cuidixit. Adolefcens.tibidi- corruptionem ; hsec, inquam, omnia pror-
C.7.14. co , furge. Et refedit , qui erat mortuus: fusignorant ; &
confcquentcr tali luado-
Etiamtalcmrcfurrcdionemfecit in Filia drina nihil, nifi ignotum per ignotius col-
gubcrnatoriscujufdam fyagogse , claman- ligiraus:cum rei veritate fccundum dodri-
do : Filia furge &: Spiritus iterum in illam nam Moyfaicam fit Spiritus lcu vcrbii Dci,
vcnit Huic ctiam vita;
: temporali refur- quodinformat & vidficatomnia, efiiciens
vexit Lazarus ^ mortuis itemm mediante : fua prsfentia & benevolentia tam Genera-
oratione Elirc Filius viduae mortuusadvi- tionemab Ariftotele confufo moreebuc-
tam tempoialcm refurrexit:NamTcxtus cinatam , &
Refurrcdionem , quam nun- ,

ait : revcrratur, obfecro ,anima pueri hu- quam per mundanam fuam fapicntiam auc
jusinviiceracjus : &exaudivitDominus virtutem fallacis fute Philofophijc dctegere'
[•.es. 17.21. vocem Eliae , & reverfa eft anima pueri aut decernere potuitiqukm corruptioncm,
intra eum , & revixit &c : In quo lermone privatione & morte lua abfcntia: Ita, ut in
duo veniunt notatu digna : Pi;imum, quod iftamutatione creaturs ab uno ftatu in ali-
corpora niaiirumElcmcntatanonel'-
ifta um,& ab una forma in aliam,inveniremus,
, hoc cft , partcs compofitio-
fent corrupta quod , ut ipfa erat fada fecundu fuam exi-
niscorumnon cfTcntpcrrcfoIutionemdi- ltentiam,ex Tcnebrofa , potentiali fcu uni-
vila: , licct fornia Ipeciei eiTct alterata. formi materia, nimirum aquis , quas Spiri-
Quare,tamctfi Ipiritus reverfusfitinijs, tus divinus feu fplendor landus lua luce
tamcn vitam ijs non nifi tcmpbralem af- aduali ijs vigore vitalcm inpertiendo , in-
fignavit. Et quamvis quis obijcere po- formavit : itactiam ablcntia lucis iftius di-
tdt , corpus Chrilti non tuilTe cormptum, vinxomnia formantis,cunda deveniunc
& tamcn a mortuis ad vitam Kternam re- obfcura,mortua,& forma:eirentialis defti-
furrexit Rcfpondco , quod Textus it:
: tuta, quoufque novum lumen,fcu nova vi-
'^i.kS.io. Non dabis fandum tuum videre corrup- tx virtus fe irjanifcftct ; quod lumen alic-
tionem ; & ob iftam rationem refurrcd.io- natfubjedum aqueum h forma&figura,
ncm liabuit die tertio poft ejus mortem, quam habuit ante:Ita quidcm corpusmor-
quoniamcorpus ejus erat (inc peccato , & tui feucadaver eft in ftatu dcformis chaos,
proinde ultcriore purificatione haudopus co, quodfolitam fubftantialem hominis fi-
habuit : Nam aliter cum Moyfe Elia & guram fcu ad:um amifit; haud aliter, qu^m
non apparuillct in monte transfiguratus. ii Deus fuftulifTct fpiritum fuum a mundo,

Secund6obicrvaredebemus,qu6dfitpr2- omnia itcrum in nihilum feu ab eoram

' lcmia Spiritus vivificantisDei,quiefficit adivitate in potcntiam divinam feu te-
gcncrationem &
Rcfurredionem a mor- nebrofam ahyfTum revcrterentur , qualia
tais : atque iterum cft ejus abientia , qua; fucrunt prius in complicita fua natura:
mortcm &
corruptioncm inducit : Nam Sed quando adus nov:e forma; erumpic
fcriptur:^ dicunt loco antca citato , quod k cadavere mortuo , efficiens , ut tota
eilet anima pucri,quae revcrfaeftin cjus ejufdcm maflTa deveniat verminofa , tunc
vifcera. Et in alio loco ut antea , Spiritus , poiTumus diccre , quod corruptio unius
filiarinillamrevenit&refurgebat- Quare eft gencratio altcrius , quod lemper elt
rcde lob loco antca notato , fi Deus Spi- verum , quando materia Elementaris ad*
ritum liium feu atflatum fuum ab hominc eft. Liquetcrgo , quod privatio fit me-f
rcciperet , expu-aret. Et David, fi aufe- dium inter Gencrationcm corruptio- &
res Spiritum crcaturx feu hominis,expi- ncm , &
quafi vacuum , inane quod-&
lOJ.
f-1.
rat ; remittente ver6 te fpiritum tuum re- dam,feu Niliil &
nonEntitasinterduas
103.;29- crcatur,feurefurgitdenovo , feurenova- formalitates.
tur. lam ver6 reftat , ut myftcrium Genera-
lam ver6 fi iftud generationis.& cor- tionis & corruptionis hoc modo , videli-
ruptionis principium cura illo Peripateti- cct progrcffione Arithmecica demonftre-
corum comparaverimus , tam magnam mus : Circa pr^ccdentis capitis finem,
procul dubio confufionem in cnucleatione quatuor fuilTe progresfionis gradus , fea
K fcries
 :

S EC TION I S P R M .£ I LIB I V.
icrics in rnnndi crearione cxpreffinnusi mag-
Pari fiquidem relpcdu videmus in
quaruno prior i . o. imporrac tenebrofam no mundo , quod fimplex Elemcntum,
Ab\ lliim (eu potenriam Divinam , in qao nimirum Catholicusaer ,apparec externe
ihtu omnia eranc complicitam Deo : Se- plaiius &
limplex in iua ex'iltenria qua- &
cunda erat 2.00. denotans produdio- fialiquod invilibile , nihil expli<.ice &
ncmlucis&aquarum , nimirum Vniver- camen complidcein fecomprebendic nu- ,

falia , acri^^ & pafliva- Terria 3.000 de- bem , pluviam , feu aquam , ignera
pingit iubitanriam JEtheris cKluce^aqua feu fdgur &
lapides ponderoios cum Sa*
nixram j niinirum duo iimplicia&pri- le&c: Quaomnia cxpUdtcvircuteqcia-
mum ex ipfis compolitum. Quarra cuor vencorum apparenc , ira ut vapor
4.000« cxplicat Catbolicum Elemen- tencat primam generationis ieriem , ni-
tunsSublunarcleu aqunsinferioreSjqua- mirura ordinera in Triangulari fcala cuin-
driformiter alteratuin : Atque iib lunc cum ; nubes Ibcrum , fiirgura cum pluvia
Cmplicia mundi membra ex quibus tum , fepcimum , &
lapis Ceraunius leu fiil-
polici oinnia in mundo componuntur - minaris odavum , arguens exactara ro-
Arqueiilud raembram in ilto rusexilten- carionem quacuor formarura feu nacura-
ti;3e(tatu ulque ad ulrimum Pcreatperdu- rum vencolarum in unam mixcionem
Tabic : Hic crgo bales omnium creatura- At ver6 , ciim horainis c.idaver reverri-
rum compoiitdrum habemus : Nam fuper tur ad corruprionem , tunc neceiTe clt,
fundaincncum 4- eooo reipedu ius fub- uc ejus parces procedanc rctro in relblu-
itantis collocantur , ut fbnnam liiam k rione per eoldem gradus , perquaspro-
Spiritu omnia inrbnTiante & nbique pne- cedebanc ad perfectam compofirionem ,
fente acquirunc. Efficiam igitur Progref- nimirum k perfeda difpoficione 8. ad 7.
tionem meam
a Generarione a fimplid &:a7.ad 6. S:a6. ad^. uci rcvercirur in
Elemcnto > quadruplicicer per diverfos muccilaginera Ipermari haud diffimilem,
graius alrerato ad complcmencum per- acque in Kacuram Elenwntarem dilp rrgi-
tcc^e mixci : Nam , ut inter terminum a cur , aqua prius dtortura : acque ibi in-
qua ad quem , necelTe eft inrercedat im- dpic novam inducere tbrraara , Cve ge-
dium quod ell in %ia ad perf^cftionem, nerarionera fecundam facere in alia tor-
fednondum pcr\'cnicad ilhrametam •ira ma : Xam Spiricus omnia operanris eft
quidem iiiud medicm ob eam caufara nunquam efie ociofuni. Panter eriam
mud.improprie imperfbdJ mixcum di- lapis relblvicur in aquam , aqua in vapo-
ctirapur , ucpoce,cujuslicusdtincerfLm- rolara nubem , & nubes in aerem ^ quo
pjex Elemencum , x^arieforrairer alcera- prius eil deriv.aca : Qui imples
aer ei^
rara : feu , li vulris 4. Elemenca , qui fun: illud Elemencuni iSc per confequens non
mixra. Conltac ergo,
iiraplicia S: abibluce requiric ulteriorem rcfolurionem. Qui-
qu6d in ^na generarionis incer Eleraenta bus pstec , quod opus Gcnerarionis
& pcrfecte mixtuin , necdfe ell , ut cor- pergit praxipue per gcidus condeniario-
pori MetcorologicE nacurz occurramus: nis , quibus median:^bus confirmatur
E.veuipli graria Generarione borai-
: in \-inculu:n comp&urionis Eleraencaris : Ac-
nis i prLa..ip:um ipfius , quod fuDdatur que eriara exinde reddinir rnanifeltirp,
fupra rucuram Eiementalera aqueam , & '

quod idera Cacholicum raedicamenram

locum fuum in priraa generarionis lerie vi-, progredicur per viam generarionis de
nabet iplum lperma:quippe,
deli. cc quinta forma in formara , de re in rcm : Ec &
qucdeil aquea leu fluida fubitanria non ni- quod opus corruption:s fiac per viam
fi parum alteraca : & quemadmodum in Rareradionis , niniiruiu reiblvendo:
aqua inccgra mundi fabrica & (emina ora- Qucmadmodum autem in nivis , gla-
nium rerum complicitc conrinencur , & cici «S; pruinas fabricands rarione bt ven-
taraen nihil excerne' prseter aquam appa- tis Seprentrionalibus , eorura irerum in &
ret : Ipermate , caraecfi nihiJ nppa-
ica in aquas oc vapores reiblurione per afflatus
reac in prima fcrie explidcc pnecerlper- contrarios eit explicatuzn. Atque ita Pro-
ma , tamcn tocus bomo , videlicec ejus greffionem materialem hoc eft' , alcera- ,

oifa , caro , fanguis , nervi &c : func com- tionem materia: aquex feu aereje delta-
plicice in eo comprehenia , volunc gra- & cu in Itacuin feu de conliitencia in ccjnfi-
datiir.exeo apparere explicirc , nimirura Itei-.tiam habetis.
in lcxta ferie : Xam
alterabitur ab hu- lam vcrofciendura, qubd folusin utro-
"
more ad (bliditatera cura cerca diitin- que hoc opere Arrifrx fsu oper^ror dt
dione crium principaliura racmbrorum, ^jpiritusDci : N;:::"; ingenerarioneera.it-
nempe Cordis , Cercbri , & Hepacis : In tit radios fuos k Ca3x)lid Elcmenti
fepcnr.a icrie maoebic in forma Embryo- cencro feu fpermaris intcmo , illudcue
nis;Etoda\-aferics coinpIebicCubura^ad movet ad perfedionein , &: feraper pcr-
radicem Secunda-n 2. ilve Quadrari 4. ieverat in lua adione , qub ulquepcrfc-
^qaod in Eleirento Gicholico depingi- dushorao producarur. Atque habemus a
cur per imprcffiones quacuor vencomin) lobo fic confirraatura : Kcnne ficuc lac'<^'=*-'
adcomplemencum perfede mixci in crea fudiri ine , & ficut caleum coagulalti
tura huraana. me? Cure 5: cime tcxiiti me,cum vitse be-
ni^nita-
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA; Fol.3!5
nignitatem exercuifti erga me, & vifitatio cefcat & revertatur ad id
, qu6d fuit priusl
tua confervavit Ipiritum meum?Econtra Vbi iterum Spiritus idem, illam aquxfub-
cum Dei fpiritus radios fuos vivificos a ftantiam refolutam pcr novam genera-
ita
genito detrahit , eosque in fe , hoc eft , in tionem in novamconvertit creaturam:
cencrum refled:it,& defijt vifitare fpiri- Atque ita natura divina quiefcit nunquam,
tum Crcatur3e,necefie elt, utcreatura mar- fcd femper eft in adione in hoc mundo.

Demonftratioprscedentiumordinum eft talis.

Simplex Trigonus compofidonis mun- Progreflio k quadrato Elemento-
dana;, ubi 2. hoc eft, Lux &
aqua eft radix rumulquc ad cubum compofitioni&j
Sc 3 . Vnio amborum in animam raundi. I
O
t
O. ,..0 2
o • • •

o... .0...0 3
.

• •
.0 2 A.0...0,..0...0 4 Bi
* *••• ••••«* '". Piiacipiumge- .
neiitioais.
O .. 0...0 • O ..6
.0 3
•O..0..0..O
4B. O -.O ....0..0.. 0-.O..O
A.O runcipiuii) coiiuptionis. ,

Bafis Trianguli compofitionis C. o 6..0..6 .. OD.

o .. . . O 2
tnundanxjquieeft radixgenera-
tionis 5 quje cft k quatuor Ele- * .
A lerie C. D. incipit
O «....0*....0 3 inotus corruptionis def-
mentis feu Elemento quadrupli-
.
cendendo gradatim vel
citeralterato. •

InRhomboideifta
.

'?
•
° *— '^ '^ ^ per quatuor gradus uf-
quead fimplicitatem E-
gradus generationis
0....0 «..•o *. .«o .. .' O lementi quadruplicis- A»
6c corruptionisin uni- •
' B. ubi cellat motus cor-
ca fcala clarius expli-
cantur ; in qua qua-
o ... o. ...o ... . o«.' «o. .. O ruptionis &
incipit de
novonovse generationis
tuor Elementa manet
ineademfimplicitate
o .•.
••' °--
o... °"- o
o... ° "•<=> "-^ motus ; progrediendo k
„ ^-
f , ,
furfum
.

A.B. feorfuma^
^"^^"'"A.B. e
'.
fubltantis,qJacreata^ . .

funt complicite jn
"^-o •••°-o •" O' '• o-- O.-.o « .. oD.CD.utanteh.
natura aquea feu Ele-
mentoCatholicodi- o;---o---0--"O.... 0«. «o.-. o
&.0 aere : Eft origo
o....o....o.'>.o....o..«.o
A- B- radix k qua ge- • .

neratio furgit ufque . «

0....0..'. .O....0....O
ad periodum perfec-
tje compofitionis,qui . .
A. o....O.^..O.-«.0 4^.
eftin numoroC.D.
idque per quatuor
gradus alterationis, O-... 0....0 3

qux feries ex 8- eft • •

inirium conuptionis, o .... o >

ut fupra.
o
I

CAPVT, VII;
^^uod Deus contra Jriftotelis aliorumque philofephorum a^ertionei
mnagat necejjitate coaUus in boc mundofedexproprio
fuo velle (3[ecundumbenignam[uam
inclinationem.

ILlud proprie' vocamus NeceiTarium, 1 aliter fe habcre poteft. lam ver6 mzona
quod aliter fe habcrenequitjexaltera 1 orta, eft inter Philofop^os Ethnicosdif-
vero parte iliud cam voluntariura, quam l putatio,utrumDeusopereturinhocmun-
cafu fortuiw contingens *eltiraamus,qu6d I do voluntaric,vel neceflitate quafi coadus-
I K » Majoc
 SECTIONIS PRIM^LIB.W.
M;ijof aiTtcm corunn pars fcntit , quod De- rebus hujufmundi crearis , gcnitis&cor-
usiicccffitatc &
non motione aliquavolun- ruptis depcndeat in voluntate libero &
cariaaCTat&opereturinhocmundo , tam mandato illius, quieas crcavit Hoc autem : Sap.i6.

benein rerum generatione& confcrvatio- !l fonte vcritatis habemuslic confirmatum-

ne quamint-arumcorruptione&ruina:
,
Ignem mitefcit, ne comburerct, modo ig-
Quodquidcmfiitacflet , lequerctur nc- ncm ille facit ardere inter aquas. Quo li-

cclTario', quc^d adus talis in Dco involun- quct , qu6d Dcus non agat luper igncm Sc
tarius procederet ab ruterno a Naf ura
alia in C|3 necesfitate coadus , led fecundum
,

Deo potentiori qu;e fuit aut co?eta-na

, placitum luum. Porroetiam , quando trcs
cumipfo , auteipracxiftcns , aptfaltcm, ler\'i Dei non obftance i^nis violencia in

quod ab aliqua fua creacura eflec ad hoc vel fornace igncaincadi iSc iiiie Isefione ambu-
illud contra voluniatcin fuam pcrficicn- laverint , ibi Deus exhbera lua bencvolcn-
dum coaclus atque exagitatus. Qyod om- tia eft contra aut neceflitatis per quinde-

ne , quam fit erroncum atque h vcritatis cim horologij gradus , aut confuecudinis
ccnn-alis regulis extravagans , ego vobis legcs opcratus. Porro ctiam folcm fecit in
paucis cnarrabo : Nam in loco priori , quid ca;IohxcftaretcmporeIofu3e , atque ite-
{oblecro)eftip{b Deo antiquiusauteico- rum in fuo motu retrogredi regnante He-
^Etcrnun-i ?Nonnc ipfius cil ante omnia cx- zekiacontranararscurfum &per confe-
ticilTc? Anne quicquam in Gcometria ten> quens non cx neccfTitate , ncccoadbus- Ec
poreaurordincante pundumautin mcn- admirabilis totalis illa folis Eclipfis , quse ^
liira ipfo minus? Ecquis omnium Arithmc- tcmpore pasfionis Salvatoris mundi ac-
numcrorum aliquis nnitatc vctuftior?
ticcs cidcbat , expedationem
pr;cter ca- &
Vnde ncccilari6 fequitur, qu6d Deusfic li- pacitatem Aftrologorum Naturalifta- &
ber&voluntariusinfuisadinonibus , ciim rum evenicbat: Vt pote incujus inftante
ipie fit &
femper fueritcx Sc in femcc ipfo, Luna nec in capitCjnec in cauda Draconis
exiftcntiam fuam habuit ab jeterno finc ul- rcperiebatur : Vti teftatur magnus ille A-
lo ad aliquod vel prxcedens vel coxter- itrologus Firmicus--Vnde evidcns cft,qu6d
num principium relpctflu , atqueide6erac non naturali aut neccsfitate ad
illud via
In &
ex fe ipfoibfficiens ad operandum & mundi naturam prxfcrvandam aut fuftcn-
perficicndum , pcr fe , finc ope alteruis ab tandam fijifTet ladum Hi (inquam) cfFe- :

omni a^tcrnitace. Verijm rationcs opi- dus omncs nullo modo produci potuilTcnr,
nicnum iilarum Ethniccrum lc habcnt bi- fiDcusnccesfitateadhujus mundi guber-
fariam : Nam in loco priori fcicndum, nationcm cgiiTcc : Vnde manifcfl:um cft,

qu6d Dcus virtute <Sc cHcntia propria & quodDcuslecundumliberum fuum arbi-
non acquifita aliqua poteftate opcrctur: trium opcretur in hoc mundo & non co-
Dcindc ,quiacft'cdus in hoc mundo vi- adus. Scd acccdito & aufcukate parum
denturcHencceflarij.atquehinc indc con- (vani 6 vos Philofophi, qui Dcum actorem
cludunt , qu5d nonpollint provenireab 5c ordinatorcm cmnium cflTe lcgibus &:
aiiqua caufa Eortuitd contingentc, vel vo- vinculis ncccsfitatis obligatum creditis)
luncariaalicujus alcerius:Ad pnmum quod quam , obfecro , gloriam aut honorem eJ
fpcCtac , arguunt (ut mihi videtur) in co potcfthomopro fua fapientia , ]uititia&;
contra fe ipfos:Nam, ut ille agit in fua pro- clementia attribucre , fi elTet contra volun-
pria ciTentia vcl perfonalicer , evidens cft, tatem fuam ad ca prsftanda quse facit co- ,

quod a lcipfo moveacur per confequens &

non ab uUa cxccrna coadionc impulfu
feu necelficace incerna : Praeterek unitatis
lacicudo nullam admiccic corapulfionem,
auc concra voluncatem mocum , quoniam
unicas paci non poceft. Porro cciam non cft
poilibUe ac Dcus ad opcrandum mediantc
aliquo extraneo vcl alicno cfficience urgca-
tur, quatcnus ipfe ab origine manens tixus,
conltas &
firmusjin fc <i^ per fe folus opcra- nos monct Ariftotelesipfe (fi hoc elTct jux-
tur quafioriginalisomniu rerufonsidquc
adus?VideIicet fi necesfitate nefcio qua res
&
omncsfivecrearefive Gcnerare fivc quip-
piam aliud fecundum hanc vcl illam effigi-
em formarc , fcd ctiam Ens riutrirc& prae-
fcrvareatque ipfas finalirer ad corruptio-
nismetam perducere,urgeretur ? Quas,
inquam gratias, aut quem vultum,autado-
rationcm ipfi dcberemus , li quid faciet in
hoc mundo coadc ex impuffionc?Atcur &
ca ejus iniencionem verum) qu6d lacrificia

pcr !e ipfuml emittcns radios vitaeforma- radicibus narurs offcrremus?Aut quid no-
ksfecundum placicum luum , cofqueite- bis mortalibus utilitatis afteret preces &
ruminfevel contrahendo iive ablbralicn- fupplicationcs noftras quotidianas coram
dojubi&qunndovult. Ad fecundum di- Deo pro hoc vel illo beneficio fiaturo effu-
co^qubd cfteclus neceflarij nuUomodo fo- dere?(quod nihilominus officiu Plato,Por-
lcnc neccflitatem in prima efficicnte caufa phyrius lamblicus
, &
Proclus docenc efle
includcrc : Quia caufx fecundaria; , quas per quam necelTarium ) fi prccibus propi-
Placo cumvocat Ancillas Sc fervas,
alijs tiari &
placari nequeac in iiia iracundia»
mandata ordine nceirario e>:cqui
ipfius uc poce qui (fi ipfis crcdcre fas fic) necefS-
tentanit.ad illudopus abeo agitatje,quieft tate &concra voluncacem fuam agit ? Aut
omnis multidudinis unitas , conlcqucn- & cur Iblebant Socrates Pythagoras (qui&
ter omnia in omnibus , ita ucneceflitasin juxta graculi teftimonium eranc feculi eo-
ruoB
 DE rHILOSOPHIA MOYSAlCA, FoI.3j',

rum fapientiorcs ) Dciim quotidie orarc, cordia afEcicndum. Verum hoc adh'jc pla-
fiipfcageretomnia coadus &nonfecua- nius hilcein verbis cxprimitur : Deusjux-
dum voluntatem fuam ? Autcurpublica- ta voluntacem fuam facit tam in cccli vir-
vit Propheta : quod Deus fic folus incla- tucibus,quam in habitatoribus terrs Qui-
&
mandus deprccandus ; f; ulla in Dco cf- bus arguit propheta qu6d qua^libet in hoc "^'"'^' ^
,

lct neceflicas, ut operareair in Generatione mundo operacio juxta volantatcm atquc

& confervacione rcrij ? Im5 quidem pcr- in & pcr verbum omnipotentis pcrncia-
didafunt declaratur,
fpicuc cxiftis ,qu:c tur : atquc ideo non neceflitate , ix Arifto-
quod Deus mediantibus hominuin oratio- teles 5 Galenus& multi alij ex Ethnicis ad
nibus communiccr ad mifcricordiam in- derogationem Virtuds Divinae &i'dirai-
clinetur , &qu6d iit in libero ipfius arbi- nutionem Omnipotentix ipfius.Sed.quod
trio vcl in feveritace vel in clcmencia age- fit Ncceffitas indubitata in caufis organi-

rccum ilbomundo & creacuriscjufdem, cis, & in effedibus,qui procedunt ab adi*

& per confequens parct , qu6d minime ad
bos vtl illos in mundum cffedus vel crea-
tione vel gencracione vel corruptione pro-
du-cndos neceffitaceagirecur ucifalfo
niorc plane Adieillico tradiderunc non-
rolh Philofophi Ethnici , interquos unum
ex difcipulis Ariftotelis mundo &pra:ci-
puc medicis (quippe medicorum facile
principeminterEchnicos ) opcimcnocum,
iiimirum Galenum nomino,qui fatisin-
confuke in itla verba loquicur , Moyfes ar-
bicracurDeum omniapoife facere,eciam
bus Divinis , nihil in mundo planius , nihil
in rerum natura ceitius. Vnde Prophcta
Baruch : Deo obediunt per omnia Sol, ^''"'^'' ?'
: & Luna j fydera , ful^ur , ventus , nubcs &c:
Hoc eft a Verbo ipfbs inhabitantc incican-
tur & neceffitatc rapiunturadfacienduni
placitum divinum- Non ergo fequitur,
qu6diple, qui radicalitcr imperat , pofsit
ullo modo cogi , ut in imperio vel Domi-
nio fuo fic vel ita agat,ut pote qui pnmor-
dialiter agit, hoc eit, primus& unicus exi-
ftit in mundo motor : Non enim alium vel

C ex cincribus bovcm aut cquum facerc ante le vel ipfi| coa:qualem habct agentem:
vclic Nos autem non ita fentimus , fed & confequenter voluntaric & ex libero
conlirmamus, qusdam Nacuram facere fuo arbitrio operatur : Atque hinc ait A- j^,^, ^
non pcffe , eaque Dcum ne aggredi omni- poftolus : Voluncati Dei quis reilftitpEc ifsi.fi.sj.

no.led ex his,quie faccre pocett, quod me- Prophcta : confilinm meum ftabic & cm.-
lius efl:, eligere. lam vcr6 ciim pilos in pal- nis voluntas mca fict. Et lob : quodcun-
pcbris ftatuilicc scqualcsfempereircmag- que voluitjhcc facir. Quarc m.anifcftum
nitudine & numero non ipium quidcm
: eft , quod ipfe non operetur involuntaric
hocvoluille affirmamus , illos moxtados autcx NeceffitatCj fed fccundumplacitum
fuiile, ncque enim id facere potuiffcc afSr- fuum.
ir.an-.ulquc, ii nunquam
millies voluiflct , Concludimus ergo , qiiod , ut necelu-
tamcn cales tucurcs ex Ente moUi pro- , rium fit illud, quod aiiter evenire nequcat-,
dudi fuiirent &c Ecce quam Athciiticd
: feddebct ica eife cxnccefsicacc, itaillud,
vir iik temerarius loquacur, &quomod6 quod clt concingens poteftahtcr accidcre
Dei omnipocenciam reitringerc, adionei- & effici. Ac vero voluncarium eft neucrum
queiplius Hmicibus; terminare ,intolerabi- ex iltis cxtremis : lam ver6 , qu6d adus
lcque Ncceffuatis jugumatqueimpoten- Dei iri hoc mundo funt voluntarij & con-
notam ei imponcre velit.
ti^i; lequenter vinculis necefsicacis minimeli'
Suntcamen nonnuUiaHj Philofophi,qui gaci, in eo probacur quoniam res aliter fe
:

modeftius adhuc in iilo ncgocio fc gcrunc:
Nam Avicenna affirmac
adiones neque ncccffitace ncque more
violenco aut coadione hant, fed in medio-
critate incer ea confiftanc: acque idco con-
cludic,qu6dfic in voluntace agentis: In
quaejus relblutione vidctur non mulcum
a icripcurae facrs fenfu variare
Tob.i3.j-. j-^^nc cadic fencentiam:
gavcrit nos proprer iniquitates noftras
ipfe falvabit nos proptcr
fuam. Quo arguitur
Deo voluntas ad puniendum
haberc pocefi:,qukn in ftacu nacurx con-
, qu6d ifts in Deo Idcuco: uc,quando voluntasDei effecquod
Sol ad perpetuum motum dcftinatus iii
ccelo fixe pro aliquo temporis fpatio ma-
neret ; &qu6d ipfe (nulloEpicyclo prsdi-
tus , fed ut jEternum in via fua progredere-
turordinacus) in itinerc,fuo retrogredc-
, quje in retur,aut utEcIipfin ultra naturx rationcm
Quod Dcus cafti- pateretur , Luna (dico) a linea: Ecliptica
, & vel feptentrionaliter vcl Meridionaliter
mifericordiam aberrantc.hoc cft, in nullo annalium inter-
, quid fit libera in fedionum puiido , nimirum ncc in capite
& ad miferi- nec in Cauda Draconis eJoftcnte, &c.

•^3 PHILO-
 philosophijE ^i r s a I c m,
SECTIONIS P7^iMy£,LlB. V.
Hujus libri Argumentum.

PoftquamAathorradicalemduarumeffentialiumproprictatum , vi-
delicet caloris & Frigoris naturam expreffiiTet, & partim rationibus
Philofophicis atquefacrarum literarum teftimonio &partimde- ,

monftrationeoculari probafTet condenfationem & Rarefadionem

fuifle evidentes earum effedus , quibus mediannbus cotli orbes at-
que Elementi inferioris regiones erant fabricatse , & locis decenti-
bus difpofitae Progreditur ipfej am in libro hoc praefenti ad impref-
:

fiones illas Metcorologix defcribendas , qua: primi funt compofitio-

nisgradus,indicando,qu6d ipfarum fabricandi ratio confiftit in Spi-
ritus DiviniinElementc communifublunariadibus:Et confequen-
ter probare aggreditur,qu6d eorum caufs non i fontibus Merdad-
ventitijs &principijsexternisoriantur , utiPeripatetici falfoima-
ginautur: Propter iftam etiam rationem ipfeMeteorologicamA rifto-
telis Dodtrinam cum illa Biblij facri comparat , finaiiter reducen- &
doipfiusdeimpreffionibusaerisPhilofophiam , ad Lapidis Lydij
feu veritatis examen , ipfum metallum falfum & fpurium ; imo ver6
non nifi mcram metalli fpumamatque fsecem refpedu aurese venta^
tis deprehendir,

CAPVT. I.

In iflo capite difcurfus prxcedentis repetitionem paucis inve-

metis,atque equidem etiam vocabuli Meteori expo-
/itionem habetis. Porro etiam metl]odum,quam
Aatborin ifto libello intendit , ex
eo elicere fas eft.

1N dircurfu meo prxcedenciprincipia fo- k mutua przdidaru proprictatum calidi &

lummodo iiveprimariasrerumomni-
, frigidi praefentia fcu abletia habuilTent ori-
um radices in dicavi , hoc eft , tcnebrofam gincs : Et in ultimo loco ratione moduque
& potentialem unitatera ,atquei]lamluci- aduu condefationis rarcfadionis expofui
dam atque adtualcmi & dixi vobis, has du- fimul atque indicavi,qu6d fubjedum com-
asunitatesnoncfTcnilirem unicam in ef- mune, in quod operantur,cifet aqua-,Ado-
fentia,quatenuslux erat aterna: unitati ,ut rem ver6 quem in tali operatione radica-
tenebrje : & vice verfa , tametii debili no- lem expreifi furlTe vcrbum fcu Spiritum
Itrae capacitati Proprietate invicem oppo- Dci quiagit primiim in organis fuis An-
,

fits videantur : Tunc dixi , qu6d unitas gelicis per (tellas & prxcipue Iblcm & ven-
Tencbrofa virtute fua lucida faceret , ut Elemcnto iublunari, juxta
tos, in Generali
aquxexNihilocomparuerint : Inde argu- voluntatcm fuam , iUud alterando quadri-
endo, qu6d ab ifta unitate pcr irtam uni-& formitcr fecundum formalcs quatuor ven-
catcm &
in ifta unitate efTenc , fint fue- & torum proprietates Idque vcl per viam
:

rint omnia Deinde probavi , quod aquae

: condenfationisvclRarefadionis in varias
ciTent principiuiTi omnium rcrum pafli- fpecies, figuras &
difpofirioncs. lam ver6
vum feumatcriale,uteregionc illuminans inifto libro vobis modumac viamverifli-
illcfpiritus , erat inaftuansfiveinformans mam(ut pote, quac convcniec cotalirer cum
cujuflibcteffcntiscinitium :-Etqu6d ambo hiltoriafacrajapcriam , quomod6 Verbum
principia ifta ab unica folummodo radice facrofandum leu bcncdidus Dei Spiritus
originem fuam deduxerunt, quae
leu 0:irpc j
corpora omnia Mctcorologica in Elemen-
obhanccaufam riccdicitur omniain om- to aeris Catholico virtute &
adu conden-
nibus:Port hxc narravi , qu6d Frigus ciTct fationis &
Rarefadionis produxerit : Sed
ciTcntiale Privativx quicci adhsrcns , & priufquam in iltum mcum difcurfum def
qu6d clfct fobolcs & Agonilta fortifllma ccndam ; operx pretium forc exiitiiiK) , ur
Tcnebrarum Vt c contra qu6d Calor clTct
: dcclaremus , quid Philolophi pcr Meteori
lilius & Adilcra magnanimus motui & vocabulum intcllexerint lllx apparitio-
:

adioni lucis EiTcntialis,adcjus mandata ncs, qu£ videntur in aerc, dicuntur i Grx-
pra;(bnda fcmpcr paratus. Ex prefnctiam cisMcccora, non quide refpedu efTentiarij
vobis, quomodo Huraiditas & ficcitasfuas fuarii led ranonc li..blimi:acis ipforum in
,

pofi-
 DE rHILOSOPHI amoysaica: F0L40:
Poficionc: Alij illanominant myfteriura tam magnum , accft fcientia
inagis propric
imprciriones,quatenus fuperius imprimun- Spiricus Dei Metcorologica enuclcare at-
tur &
formantur in Elemento Catholico quc intclligcre , vosqucelutofo Philofo-
aeris. Sed relpedlu exiftcntix eorum ma- phis Ethnicorum cceno,cui mundus Chri-
gis ad huc propric dicuntur corpora im- ftianus per tot fecula prsterita , atque eti-
perfede mixta Idqucautrationegenera- am in hunc ufque diem non nifi fummo ip-
:

tionis ipforum inexpcdlats fubito appa- fius dedecore tenaciter in hxrct. Quod
rcnt &procreantur Autquia eorum com-: quidcm, ut mclius perficiam, falfs Pcripa-
poficio non videtur eflejuxta mutationem teticorum Philofophis errorcs ac abfur-
lubltantias, auc altcrationcm qualitatis: Aut ditates cum infallibili textus facri vericace
quatenus non Ibnt tam exad;e , ac funt cse- perincegrumtradatus hujusce mci filum
tera corpora animata , qua: funt perfedc comparabo.ut cxindc quilibetfibi conftans
mixta i aut denique impreffiones didiitan- Chriftianus trutinis fcu lancejuftitix pon-
< tur quatenusformamadhuc completam
, derans illas contradidiones immanes,qu2
minimc acceperunt , nec magna videtur inter unam atque aliam invcniuntur, poffic
ei3b in tah mixtione alteratio partium,qua- tum poftci virtute clariori oculifque fui
tenus membra Elemcnti fic alterati funt ad intclledus apertioribus Dodrinam melio-
invicem confufa. Vt cunque apparet,qu6d rem difccrncre , eamqus cum lynceritate
. talianomina hujuimodi impreflionibus fe- fequi : Deteriorcm ver6 evitare in ^ter- &
cundum placitum Sc intcntionem Philofo- num exilium ab eorum memoria relegare:
phi aflignantur , cura rei veritacc fint mag- Se totum , inquam , veritaci fcripturarum
nalia Dei , feu corpora myllica digito Dei facrarumaddicere& prxftigiolam Philo-
infublunari Elemento ad voluntatem divi- fophiaePeripatcticje fummo opereeffuge-
nam in terra formata &
fabricaca , five ad re,&(utverbo , quod velim aperiam ) uc
judicium five admifericordiamperficien- tpente pura & ereda magnam illam dif-
dam:Quemadmodum infra lacius declara- lerentiam decernat , qus clt inter fapienci-
bitur : lca , ut in hoc fenlu haud in juria vo- am iftius mundi ab inventione humana
cari poffint charadteres aut figna vel be- parta , &
per confcquens tefte fcriptura ni-
nignicatis& mifericordisE, vel vindida: & hil prxter meram ftultitiam atquc illam a
feveritatis nuncupari queant : Propofitum Dco procedentcm qux cft rcalis & cffcn- ,

^ crgo meum ett in Hiftoria Meteorologica Atque ex iftis paucis meam iii
tialis veritas:

mea,ut vos in veram viam fapientije (ynce- hoc libro intentionem , ordinem & mccho-
ra:dirigam , quo cerciori judiciopoffitis duralucidepercipere poteftis.

CAPVT. II.

Hoc in capite integrum ventorum myjlerium juxta Spiri^

tus divini intentionem enucleatur : c2? e regionejpi.
ritusfalfus atque pnefligiofus ^rijiotelisac
Penpateticorum Chrijiianorumde co
jubjeUo, detegitur atque ex^
plicatur mundo.

VT diffcrentiam illam
falfam fapientiam &
,quseftinter
Pnilofophiam
pulideijs fentiant. Philofophorum Peri-
patecicorura eft opinio, quod ventus fic ca-
veram,& cffentialem,luculencius Explica- iida & ficca exhalatio difficulter inflam-
requeam mihi in priori loco eftpropofi-
, mata ex tcrra ad mediam aeris regionem
tum feds PeripateticK opinioncs expri- ufque afcendens aquatumpoftei imme- ,

mere & tum poftea cas Inpide Lydio Divi- diatc , deorfum , virtutc impulfiva frigoris
ni vcrbi five fcriptura: facrs examinare, ut loci repercuffa , atquc itcrum nitcndo fur-
exinde colligamus,utrum Dodrina eorum fum tendere parcim rclpedu fuse lcvitatis
,

fit fana &

rcalis nec ne. lam vcr6,quoniam
(uci didum
cft)quacuor venci Cardinales
cum fuis Prsfidencibus Angelicis func
adores organici in Elcmento Cacholico,
fiveaquisfublunaribus.utpote, qui
denaturainnacuram , de ftacu in {tacum
mucanc ; opers prctium fore exiftimo hi-
ftoriam feudifcurfum iltam
fundiffimoventorum Generalium myfte-
: Quatenus ipfi obfervantur
rio incipcre
effeomnium aliorum Meteororura campi
aerci live Elemcnci Catholici principia.
Etprimoordirjcexplicabo quid Penpa-
tetici Ethnici & Chriftiani
& parcim racionc aliarum exhalationum
afcendentium , quihus in motu fuo deor-
fum occurric , laccralicer in infima aeris re-
gione moveri cogitur : Quem quidcm ae-
ipfas rem vencilac & agicat,ne proptcr motus ip-
defedum pucrefccrec. Hic eft inccger
fius
, opinionis ipforu de vcncorum gcneracione
meum ^ pro- fenfus.Quareego huic defcripcioni Pe-
ripaccticorum de venco in fiftam. Primum
quoniam fpurij Philolbphi Chriftiani, ac fi
cffrena quafi dcmencia effenc pcrcici ,mcli -
oriipforum conamine iftam, Ariltotclis o-
, pinioncm cam in fcholis fuis publicis
, &
eorum diici- pnvatis ncgotiationibus,quim fcriptis ma-
K 4 turio-
 SECTIONIS PRIMy^LIB V.
tuiioribustantaconfidentia audaciade- & hinccft , quod quidam in myfterijs verx
tcndcreacfuftincre conantur , ac fidTet natura: profundis, verfati, afTerunt , extcr-
Divinirjs niundanis annuntiata^aut a facro num AngelorumeiTeaerem , feu fubtilem
veriratis oraculoedita acpublicara. Secun- humidam mundi naturam:Eorum ver6in-
do, quia locus, in quo imaginariaiftaexha- ternum lcu portioncm form;ilem agnof-
latio dicitur gcnerari eil Terra,& fcdes, ad cunt ciTe Divinum igncm i atque propter
3ua juxta iplbrij Doctrina afcendit.cft me- iltam racioncm Dionyfius vocat Angelos
ia aeris regio, in quam ratione intcmperi- AIgamatha,hoceft fpecula politiffima,
,

eiejufdemirigidiv non permittitur pcne- qu3e recipiunt fplendorcm five luccm Di-
trare-' At vero medium, in quo movemr na- vinam : Vnde dicitur.quodimaginemcrc-
curalitcr furfum i &
per compulfioncm de- atoris rcpra;fentcnt- QuareProphetaloco
orfum fcu contra naturam, ac tandem per antea citato dcfcribere videtur ventum
ludationcm &
refiftentiam aliarum ex- tam occultum,qukmvifibilem ;arguitque
halationum afccndcntium, lateralitcr hoc , ignea eorum pars , qus manifeite apparct
cit, verfus dextram vclliniftram movctur, in fonria Fulguris , efte Angelicum Ipiri-
cft infima aeris regio. Tertio , quia aileve- tum Divino igne,feu lucida Dei animatio-
rare videntur per illam fuam dclcriptio- neanimatum. Quibus recte confideratis
nem, quod agcns,motor feu caufa cfficiens aut oportet noe concludere, quod fpiritus e
iitius exhalationis, qua mediante , ipfa tum naribus fcu ore lehovs fit calida Ccca &
furfum exaltatur , tum deorfum pellitur, exbalatio , paffionibus prxternaturalibus
tandemquecollateraliter cogitur , fittri- ob noxia &
e terrse vifceribus orta (quod
plexcalor fobris &
Aftralis attra(ftivus,qui quidem ex ore Chriftiano prolatum pijs
cam elevat medix acris regionis Frigiai-
, apparebit profanum) aut qu6d iftud Pcri-
tas, qua; eam pcllit deorfum Tcrramver- patetica: defcriptionis membrum fit fal-
lus &colIuctatioaliarum exhalationum,
, iiim & errabundum : Sedhoctotum cla-
affiduc e terra afccndentium.qux fumo ita rius ex membrorum fequcntium examina'
dcvirfum pulfo occurrentes, faciant, ut ipfe tionc patebit.
latcralitertendar , dicantquequodcxna- Per fecundum ejufdem definitionis
rum exhalationum tam afcendentism, membrum intimare nobis videntur Peri-
quiim dcfccndentium lutftatione & con- patetici , quod locus , inquo exhalatio illa,
tcntioncjfimul atque motu laterah fit ille in qux eft caufa venti marcrialis generatur, %
aereapertoltrcpirus , qui vocatur sxntus. & a quo dcrivatur, fit ipia terra , fed iedes
Atque hoc cft ventofum illud Pcripateti- adquam tcndic eft media aeris regio , 6c
corum figmcnrjm , quod debita cxamina- qu6d medium five fpatium in quo move- ,

ttoneprxe unte, apparebitnon nillaqua: tur tam furfum & deorfum tjuam latcrali' ,

bulla i imo quidcm quippiam vento lcvi- ter eft infima aeris regio : In quaquidem
r.s,hoc cft, mertf vcrba fine lubftantia: lam ilbus Ethnici Philofophi EiTcrtione , evi-
verocaufafinalis cur eorumnatura has
, denter probabo varios groilbs &
abdir- &
ventofas motiones in aere conftituerit eil: dos reperiri errores : Sed, ut inquifitionem
(uri cx ipforam defcriptione conftat) ut iitam noltram magis ftiidc atque efficaci-
mcdiantet<ili ventilatione aer poffitpuri- tcr perficiamus erit ( ut mihi videtur) ne-
,

ficari
, purgari &
a putredincprjefervari. ceflarium ,membrum fiveclaufulamiftam
Scdquicunquefidem Ethnics huicdefini- in trespartes diftinguere:In quarum priori
tion: adhibebit , prsfertimfi iit vcrx fapi- fedulo confiderare dcbemus, an caufi ven-
cntiaramator, ^pfum moneo, ut quodlibct torum materialis extrahatur ex terra ncc
parciculare ejufdem membrum examinet ne. Secunda , an illa fubftantia fbnofa fola
prius , quo meliusdifcemat , anverazfa- tendat fjrlum,viamque fuam ad concavam
pientitE cc rationis lcgibus conveniant rcgionis medix acris fuperficiem folum-
nec nc. modo faciat. In pofteriori veltertia,utrtim
Inferieigiturprioricum diligentia ob- locus, inquoventusmovetur ,fittantum-
fervari debet , an in primo dclcriptionis modo infima aeris regio. Ad priorem
praeccdentis membro ulla veritatis proba- quxftioncm ailcveramus coniidentcr.
bilitasfit rcpericnda. Ex ea docetur qu6d , qu6d aut facra: fcripturs (qux funt verita-
matcrialis vcntifubftantia fic calida & fic- ris fontes) funt erroncx &
veritati haud
ca Exhalatioeterrs vifceribus exurgens: congras •, autquod iftafecunda membri
Sed a pagina lacra (cui in primis Sc lliper particula debet clk f.ilfa & omnino %-eri-

omnia crederc dcbent Chriftiani) inftrai- tati dilTentanca : Nam D- loharwies habet: ^"'^"
^•*'

mur qu6d vcntus

, habeat fuum ortum five Spiritus ubi vult fpirat &
voccm ejusa^ii-
Exod. ly. lo. originem a fpiritu feu fpiraculo lehovse. dis , fcd nefcis , unde veniat aut quo vadat ,

A Haru narium raarum (inquit Moyfes) co- &c Qua; quidcm Euangelifta: vcrba , fi
:

acervata:'.untaqna: , flavilti fpiritutuo& rcdte & cum diligentia h f^pientibus exa-

inb. j-^.io. operuit cas marc.Et Icb:Glaciem cdit De- minentur ac pondercntur, concludcre vi-
us vento fuo, flante Deo concrefcit gclu. derertur, qu6d Ariftoteles, qui crat infide-
lch.iS.2s. Eta!ibi:Deusfcc!tvcntispondus. EtPfal- lis Sc Ethnicus , profundius m Divinis Dei

tcsRcyius : Qui facit Angelos vcntos6c acnatursemyfterijs eiTet verfacus , quam

rfjUii. 103-4 jxiiniftros fuos ignem ureniera. Aique Euangclilta , qui crat verus ac fyncerus
Ghri-
 .

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoI.4r,

Chrifl-3tms,&tunc fcqucretur, qu6daut Ariftotclc longc dodlior huic qircftiohi

D. lolianncs ertet in fua difciplina erra- iic refpondit : Venti viam, ait, ignorar ho-
bundus & inendax (
quod quidera affir- mo , opus Dci , qua via faciat hasc
ipfius

marenOnmod6 in Chrillianoforetdcde- omnia At Ariftoteles fuit hoino imo ve-

: ,
EccicfCn .s^.

cus , fcd maxima 5c profana impictas) Aut ro homo Ethnicus , & per confcqucns c6
Ariftotelis affertiodebet eile falla , ut pote indirecftius potuit de rebus tam abilrufis

veritati omninocontradidoria. Ariltote- judicare : Quare lehovaaudaciamiftiuf-

les dicit , quod matcria venti movetur fur- modifapientismundani deridcns , ip- &
fumatcrra » &afcendit ufquc ad mediam fum quafi pro arrogantia fua reprchendens
aeris regionem , a qua virtute frigoris de- fic in perlbna fu;i dixit- Noftinc , ubifit iob.38.24.
orfumpellitur.Scd D. lohannes ait , quod tua,in quo dividitur, cxhalatio , qux fpar-
ventus non coaftione ieu violento motu git ventum fuper terram ? Inde argucn-
moveatur , nec ab accidentali cxterno & do , qu^m erat impoffibile pro viri raun-

aliquo impiilfu agitetur , fcdvoluncaric& dani capacitate talia concipere aut intel-
fecundum l'uum placitum five appetitum: ligere > nifiper SpiritumDilciplinx San-
Nam fpiritus (ut ait) fpirat ubi vult &c: dtum doceatur : enim cdoctus erac Sic
Ifta Evangcliftica Dodrina , qux tam im- Adam , Salomon multi alij , ut inli- &
maniter a fententia Ariftotelis differt , va- bro fapientiae invenitur : Et tamen Ari-
rijs alijs Biblij facri tcftimonijs ftatumi- ftoteles , videtur Deo fatis impudentcr
natur : Nam Pfalres Rcgius cum Prophe- refpondere dicendo. Ego viam or- &
'
ta leremia dicit : Depromit venros e The- tum venti intclligo Nam orrus ipfius ell :

fau ris fuis. At alibi probant fcripturse , tcr- dc terra'furfum mcdiam ufque aiiris rC'
ram non arcam Dci Thefaurariam:
efle gionem , a cujus frigore itcrum dcor-
Scribiturenim: Aperiettibilehova The- liim pellitur , & obveniendo in via delcen-
faurum oprimum ca:Ios , dando pluviam I fus fui alijs exhalatonibus fucccffive , al-
terra:fuo tcmpore&c = Non dicitterram cendentibus compellicur movcre laterali-
fedcoclos : Ifa, utinterhnrcduofittanta tcr fuper faciem terra: : Vcrunii ego hu-
no6tem
difcrepantia,quanta inter diem. & iusrationisimpo/fibilitacem perca, qua;in
Quarcevidenseft, quodcoelum fiveCa- polterum immediacc funtdicenda,oltcn-
thoii>;umacrisElemcntumfit fecreta arca dam.
Dci , ia qua omnia Meteorologica Dei Ad fecundam tertiam hujus claufu- &
Magnalia aut mirabiiia Mcteorciiogica re- l2:partcsdico,qu6dmcdium , pcrquod
conduntur &
reicrvantur. Arque hinc ali- vcnti movcntur vchunrar , ctt iungj &
bi:IanuascoclorumaperuicDeus , plucns vaftius , & largius , quam eftillud, ci
y.7Ii9-
mannam &c Pretcreieft res tam diff.cilis
: ab Ariftotele affignatum Nam vcnC'.;> :

promortaHlumine , qui fpuitu fapicntis non fpirac tantum in infima acris rcgio-
non iiluminatur ad arcanum iftnm The- ne , fcd ctiam in mcdia atquc ctiam lii-
faurum Dei inveniendumac dctcgendum: prcma. Si crgo vcncus flct in m.^dia acri?
Qu6d lehova lobam ctiam -pfum virum regione , tunc quidem Difinicionis ilu
jultum &
Deum timentem , muko ma- & pociiis defcripcionis Ariltocclis vigor au-
gis vanos iltius mundi Pnilofophos qui ,
ferecur : Quippe cujus cfficacia in ho;
verbum Divinum pcnitus ignorarunt, prarcipuecltiira , nimirum , qu6d talis
indigitansinhisverbisalloquirur : Perve- exhalatio calida & ficca , qux e(t matc-
niltine in Thefauros nivis & in Tiicfauris rialisventicaula non pcrmitcicur penc-
,

grandinis infpedionem habcs ? &c Hinc : trare mcdiam acris regioncm , fed itc-
indearguendo quod, nifiSpirirusejusei
,
rum a frigiditate loci pcr Antipcriltalin
revelafiet Thefiiurum fuum , impoffibile au(fta , facilc prxcipit.atur five revcrberatur
'P9.iy- elTet, ut eum cognofceret : Arque hanc ob dcorfum lam vcro : fi aliquis lit cam in
caufam Salomon : Corpus in rccum cor- media aifris regione , quhm in infima
ruptioneaggravatanimam ac vixconij- , ventus , tunc ilta quidem venti caufa ab-

cimusca , quxin terrafunti qua: autem rogabitur procul dubio : Qujniam

in coelis funt , quis inveftigavic , nifi tu de- tunc exhalacio ifta non rcpclletur dcor-
deris fapienriam &c : lam ver6 Salomon fum in infimam aeris regioncm , in qua
eftfalfus , fe cognoviircviresElemcnto- debet alijs exhalationibus occurrere , ut
rum & potcftates ventorum&perconfe- mediantibus illis lateralitcr movcacur &
quensradicalemipforum originem -Nam difpergatur fuper faciem terrae , taci-
«p.7.a.I7-
lapienria , inquic , omnium artifex me do -
ensventum : Nam exbalatio , qus fa-
cuit fapientia : At fpuria Ariftotelis Do- cit vcntum in media aeris rcgione non
Arina , ejufque Etnnica & mundana fa- prjecipitabitur a frigore , led lemper
picncia arguit ipfum ad fapientis The-
, obfervatur nubes hinc atque illinc mo-
liiurum, qui eil de Deo atrigiire nunquam. vere > &
tonitrua provacare in iUa rc-
Sed procedamus ad fecundum dubium, gione : Imo vero oculis humanis quo-
quodcft , anjaxtaintentionem Ariftote- tidie' fere m.anifeftacur , quod tam nu-
lismateriavcntiradicalis fic de terra , & bes fuperiorcs , qua: funt candids & fla-
utruin primus ipfius motusfit aTerrafur- voe , & liac de caufa lucidiores & fub-
Jum. Vir fiquidem in Myfterijs nauirs ciliores ratione igneae ipiarum claritatis.
 SECTIONIS PRIM^ LIB. V.
quhm illae in feriores ,
quxfuntgrofliores, adum , formam & Principium inter-
6: obfcuriorcs k ventis ab aliqua mundi
num infe , adcujus motum moverur &
quadra ad ejus oppofitum agitenrur ac vehitur , quo auc eo quando primus in

impcllantur : Na nifi venti eflcnt in illa re- motor volucrit. (Nam Tcxtus ait utan- ,

tea ) Spiritus fpirat ubi vult , atque ita

gioneprzefcntcs, impoffibilc foret,ut fuper joh. 3. 5.

vencoru quafi alas volantes in tali forma fi- interna voluntare cft prsdicus- Quibus
ne uUa laterali fuper tcrram afperfione
videre licet , qukm extravagans & erra-

moverentur. Nonne etiam obfervamus, bunda fit ratio Peripateticorum de hac

re , quippe qux nullam internam aut ef-
quod venrus Auftralis flet ab Auftralis Ori-
zontis angulo , & alcer vencus ab Hori- entialem in ventis formam admirtit , fed
-
, , ,

zontis Bifrealis pundo cmittitur , ita ut ipfos facit res mere accidenrales verbi
gracia fuo calore arrrahunr fibi,
ambo venti hi Dominium habcant uno eo ttellae

hoc eft furfum levant fumofas exhala-

demque tempore in ucroque Horizonce? ,

Vnde ut plurimum accidic , uc magnas & riones a rerra , ifte fumus five exhalario al-
obfcur^e nubes a quacuor mundi oppoficis rum perenSjloci frigore peflundarur , &
movenres,virrurefpiriruu didlorum con- in fuo mocu ad deorfum , iaceralirer ab
exhalarionibus alijs afcendenribus cogi-
trariorum , concurranr fimul in urriufque
Horizoncis pundo , acqueica immenfum tur. Vos obfccro , qui jufti eftis & haud ex
parre Pcriparcricorum parci, mihi fidchrer
nubium denfarum mare ibi congregacur,
quod loco rabernacuIimagnofpiricui,mi- oftendaris velim , quodnam illorum ex-

rabilium & omnium operacori infervic: ternorum accidentum in iftiufmodi ven-

Vnde ftilgura & tonicrua rremenda per corum procrearione polfir pro inrerno &
concurfum narurarum Angclicarum op- eiTenriali illo Princioliabcri , quod volun-
pofitarum fequuntur , qui naturas venrofiE tarem feu volunrarium moaun in venris
procreare aur ullum actum Angelicum in
funt nuntij & miniftrl, qui efficiunt vocem ,

Omnipotenris quod quidem nunquam aere fcu Elemenco, Cacholico producere

,
queac. Nam Texcus aic : Spirirus fpirac,
pocuir fieri,nifi venri,unus nimirum adver-
fus alium , juxca voluncacem omnipocentis,
ubi vulr. Nonne reftatur Pagina fanda,
curfum more imperuofo in media aeris vencumelTecrcacumPEcce, aic ,formans
regione feciiTenr. Atque hoc eriam to-
monccs , creansvenrumDeusExcrciruum
rumk facrisfcriprurisficconfirmarum ha- nomen ejus. Siergocrearusfir , habcr pro-

bemus. Afcendir fumus (airTexrus)cna- cul dubio Principium incemum Creacursr.

;:,?.42.22.S.
func ab eo, Nihil enim creare folec Deus ab excernis
, carbones accenfi
ribus Ichovx
inclinavic ccelos ,& dcfccndit & caligo accidencibus. Quare li nulla fir ralis vo-

fub pedi bus ejus & afccndic fuper cherubin luncas eflencialis leu inccrnum & centrale

&voIavicfeuIapfus eft fuperpennas ven- agens in figmcnco Ariilorclis vencolb aur ,

inveniendum , aur realicer cxcogicandum,

ti , pofuirrencbrasin circuicu fuo
lacibu-

Ium,cribrans aquase nubibus ccelorum, tunc cam abfurdus vanus mundo procuJ &
dubio incelligcnci videbitur ejus Spiricus,
prse fulgore in confpedu ejus nubes accen-
qui talem difciplinam adultcrinam publi-
fxfunr , ronabardeco^Io Dominus &c:
cac, quam Philolophia Ariltocelica quam
Ex quo fermone colligimus , quod non fo- ,

Itonnubes&ronirruaacquefulgura a mi- illedocec, eftfalla&prslfigiofa. Nonne

Dei vencofis moveancur : Sedeciam erac iitius aiiertionis Ariftotelicac impro-
niilris
babilitas in caufa quod nonnulliexprje-
Diviniras ipfa quippe qux nubibus in me-
,
,

diaaerisregionedenfis opacis circum- & ftancioribusejus difcipulisipfi diffidences,

duda, vehicur fuper acrcum cherubin , & lepenicus a magiftri fui de vencis opinio-
organis in liio mocu. ne vanam illam exiltimances averterunc?
ucicur vencofis fuis
Alcendic fuper cheru
-
Incer quos lohann. Fregium fecundavice
Nam Texcus habec :

hin &
volavic fuper alas feu pennas venri.
commemoro , virum , inquam , inPhi-
Quibus quilibcr fapiens faciUime decer-
lofophia Ariftocelis admodura verfacum.
nereporeit qu6d mundana Periparerico- Hic poftquam Meceororum caufarum
,

rum fapicnciaconfcquencer Philofo- & meminiflct , animum fuumllatiminven-

phiaPeripacerica firmcra ftulricia rcfpedu
corum ab Ariitocelis opinio-
inquificione
ne dcclinac : Vndc in verba baec prorum-
iftius,qux eil a Deo Quatenus ipla mun- : Fre?iu5lib
pic Quemadmodum coca difpucacio l'-'."in auii
do per fuadere velir quod adores rales ef- ,

fenciales quales func vcnci Angelici (quo-

,
de vcntis &
ficut dc alijs Mcteoris ple- ventor.

rum incerna eflenria eftlucidus Dei Spiri-

na eft admirabilium opcrum Dei , quo-
tus) finraccidenralirer produdi , &qu6d rum nulla& fufficientcs in natura cau-
violentianefcioquacxrerna ,ad movendu {x profcrri poilunt , tamen prodeft vi-
excicatur.Cum e regione per verae fapieca: dcre , quoufque humana ratio progredi
Dodrina evidencer liquec quod ipfi eilen- poflit-Sacra:quideuilirer3Edicunt , De-
,

tialiffimo & vivafiflimo incerno agence um vcntos producere dc Thefauris fuis,

fmc piardici , & per confequens juxta prx- unde veniant , aur qu6 vadanr nefci-
diiitamD. lohannis lencenciam ex leiplis mus. llxc Frcgius Ar cgoad huc me :

m.ovencur , quando & ubi volunr. Luce er- PauI6 proftindius in iftam inquifirio-
go clarius apparet , qu5d ventus hibeac nem iromeroam. Ariftocelcs curo Peri-
pacc-
 »

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.420

patctici'! fuis difcipulis affirmat , qu6d ven- Aftrorum & frigore medis aeris rcgio-
tus illc curbulcntus &
tempeftuolus didus nis atque etiam ludatio exhalationum
,

Ecncphia, atquectiam ipfeturbo , fintqui- invicem in defccnfu afcenfu occurrcn- &

&
dem repcntini fubitand venti , qui vio- •ium , per ifta (ait) exhalatio movetur
lenrer e nubibus cmittuntur : tamen ad- & lateraliter &
ventus procreatur,
, ira
mittcre non vult ; qu6d calidx ficcse & Quare verbis expreffis (nulla de interno
exhalationes poffint mcdiam aeris regio- aUquo Principio mentione fada ) conclu-
nem penetrarc ratione frigoris ejufdem: dic venti generationem non eflentialicer
Sed , ut profundius in abfurditatis ipfius fed concingenter & modo cxterno lcu
abyflum defccndam : Fatetur quiciem, fuperficiali fieriQiiam aureum & coruf-
••

quod Mcteororum ignitorum ut comcta- , cansefthocmendacium haud equidem ,

rum&hujunnodialiorum caufa fit calida antiquorum Poetarum figmentis diffi-

& ficca exhalatio quaseft terreftris craf-
, , mile : AflTertio, inquam quseprimoin- ,

fa pinguis & undluofa & ideoaptain-

, tuituvideturpukhra : Sed in veritate eft
flammari & accendi lam vero affignat : quafi umbra feu inane quid & fubftantia
ipfe fupremam aeris regionem pro loco & reaU ddtituta : Nam iltiufmodi alfeve-
iedcgencrationis Mcteororum tahum, ni- ratione videtur ventum nihil aliud face-
mirum comerarum , &tamen tranfitum re , nifi quid per accidcns
, ciim e con-
in mediam aeris rcgionem videtur negare trario ab ore veritatis hoc plune concra'
illisexhalationibus quK , ventospariunt, dicitur , utpote , quod ventum primiOr-
quasnonliantinflammationiobnoxia: , & dialiter h i^ivino Dci Spiricu fivc halicu
in !ua fubftantia tenues & leves. Anne provenire teftacur Imo ver6 ab ipfo di- ••

quifquam adeo mentis inops effedbuum & citur Angdus , qui dilatatur ubique & ^"'^''•*3'^"»

naturaUum ignarus eire poteft ut non per- , emittitur ad voluntatem ipfius obeun-
cipiat , quod Frigiditas potius refiftet & dam , quieumanimavit & infpiravic vi-

ODcritrci inflammabili & de naturaignea ta Hinc fyriacus : In voluncace ipfius

:

aduah ,quahseftcxhalatio illa qua: efficit fpirat Nocus. Et David : Qui facis An- rfit.icj.^,
cometas,quarcifeuexhalationi, qux nec geks ventos hoc cft , qui animat eos
,

eft adualicer inflammabilis aut ignca in le, eikntiaUter per Spiritum luum , eofque
videlicet fumus ille qui dicitur eife vento-
, qualinuntiosLmictit ad faciendum placi-
rumorigo- Iterum apparet ex defcripcio- cumliium. Hincergoidem Propbetaibi-
ne cometarum , quod materialis ipforum dem : Angeii Dei efficiunt verbum. Ec
exiftcntia eft gravior , magis terrcftris, ProphecaBaruLh : Vencustatitmandacum Bamch.j-.^i
grcfla&compada , quamcft- illa vento- Dei. Etaiibi : Vencusprocellofus, effici-
rum , atque ob hanc rationem eft minus ensverDumDei, Et tres lervi in fornace rf3l.i43.3,

apta ad afcendendum penetrandum: & ignea, & venti bcnedicite Domino

,
&
Quafcnus res graves ex proprialuaincli- cxalcace eum luper omnia in perpetuum
nationetenduntdeorfum , quam illaven- Quid relpondenc Chnftiani noltri Peri-
torum, utpote quxcftmagiskvis (ub- & patecici ad ilta ? Quid ? Anne putanr,
tilis, & confcquenter apta , ut iiarfum ten- qu6d , li venci eiknc res accidencales &
dat. Quare cflec imposfibile , uc grosliorts cam lupcrhcialis momenti , ac ipforum
fumi, qui fiiccrent comet;is,afcendeienc i>c Magiftcreosinlpuna fua Philofophia pu-
media: rcgionis iicris di^phragma pene- blicavu,qu6d Deusipfosad verbum fuum
trarent ; imo quidem in tertiam feu fuperi- cfficienaumcmicteret , auc fi incerno Sc
orem regiorem fe exaltarcnt,tam bcne ra- cflenuali principio tffcnt dellicuci Anne ••

tione caloris fui inflammabilis , quam liib- Domini Hc crearoris fui laudes mundu
ftancis groffitici & ponderofitatis: Ctim e ebuccinareaur ipfi benedi^ere pocuiflenc?
rcgione tenuiores &
non accendibiles in Autjuxta voluncacem ad mandatum iplius,
fuoadfuperioratranfitu a mcdia atris re- quieosemiccit , perfickndum moverenc?
^ione impediancur. Quare evidcns clt, Munmcproted6 ••
Verumhocetiamex-
quam infirma fic ifta &. trivola & nulla prcffis lacr^ Pagina: locis fic confirmamus,
probabilicace ftipaca Ariftocelis in delcnp- probando , quodinternusinventismotor
tione pra:dida aireitio. licinlpiracioOmnipoccncis. In fpirirufu-
Sed venio ad tcrtiuln ejus dcfcriptio- ronscuitongregata;iuncaqua:, aflacuna- Exod.iy.g,
nis membri examinacionem , tanjccii ah- riumtuarumcoacervacsefuncaqua: , flavi- ^"'

quid in pra:cedenci inquificione de eo dix- Iti vento tuo , 6c operuit cos

mare : Et lob-- i ob,
erim tamen conveniens erit , ut exiftimo,
, Flante Dto concrekit gclu. Ec Pfalces Re- ^ ^'•'" ^*^- '»"

verba de ifto ampliora facere , quoniam gius

is
:
Deusemiccens vcrbumejusliquefa-
multum ad mundana: hujufce fapientis, tU gelu, EtPlaltesRegius : Deusemitcens
ftultitiaz &
erroris detedionem confcrt. veroum ejus lique tacic nives , & glacicm;
Inifto igitur membro cria ad venci gene- Simulacettlacvencum fuum , ettiuunca-
rationem agentia defcribit , quae omnia ta- qux. Prxterea qu6dventifuntDivinitus Apoc.M,
cit accidentia: Ac fiquis diccret,qu6d venti animati&vicaperfeda,imo vero& inrd-
non moveantur ab interno & eirentiali UgenciaDivinaprxdici evidcntcrliquct ,

aliquo Principio , (ed pocius ab externis per Angelos 4 qui funt pra^fides luper
accidentibus , nimirum calore folis 6c quacuor ventos. 'Iclte Apocalypfi . Etper
Ez«klrf.j?,
L 2 Spi-
 SECTIONIS PRIM^LIB V.
finritum iftum Vnivcrfalcm , cjucm Pro- tcrunicam folam agnofccre: Atqueidco
«»oi5,
phcta Ezekiel ex mandaco Dominivoca- in mcteororum in communi mundi na-
vir a vcncis terrocut inccrfectos infpirarct. tura produdione , dicitur , quod Deus
Et per Ipintum Sapientix Divinum , qui flcc Scptcntrione : Et , quod ipfe Spi-
h.

aptac pcMidus ventis : Er per Chcruhin, glaciem : Sc ntu llio producic nivcs &
qui eit Angclus acreus , ut Seraphin ig- vocc fua tonat de cslis : quod iple &
peus , fuper quem Ichova deilendens a c^uod dante eo vocem , multiplicancur ietcin.;i.i4
2- s cochs ailendcbat , &
tunc lapfiis clt lupcr aqua: &: fulgura in pluviam facic : &
pennasvcnti: Hinc indcarguendo,qu6d qu6d , liquetacit denias nubcs in pluvi-
'"

ventus movercc &

animarcturabAngelo am : Et quod mittit fulgurak fuoThro-
illo Cherubin , qui cit Spiritusc nentialifTi- no : carboncs ignccs ab ore ejus , 8c &
mus &
naturs aiiris Quare Dcusinli- quod tacit dcnlas nubes tugurium ejus:
:

dens iuper Cherubin acr , per animatio- Ec quod venit ab Auftro in tonitru : Et
,

ncm did i Angeli fadus clt vcntus : Vnde quod vox lehovae faciatCcdros hbanife
Jiquet qu6d venti externum fit aer ; in- inclinare ,
,
hccdos more abortivo par- &
tcrnum vcro natura Angelica. Et tamen anire : qu6d iple fit ignis confu- &
non obltantibus iltis princcps ille Philo- mens : & qu6d nemo pofTit rcfiftere
rophorum Ethnicus non erubefcit dicere, frigori Dei : atque fic in infinitis alijs
qu6d ventus fit res mere adventitia , & tam in novo , quam in veteri Tcftamen-
quod motum &
acftum fuum liabeat ab to- Et , uc poffimusunicoTextuconclu-

exprimis principijs , non ab intcrno & dere , Dcus elt ille folus , qui operatur om-
& ccntrali illo agente , qui elt ad:or& nia in omnibus , &
qui vivificat om-
cperator in omnibus , conlcquenter & nia &c Sed Philofbphi noftri Peripate*
:

non pctuit iprarc , ubi vult , nec audi' tici diitindione fuafcholarividcnturref'
re & intclHgere vocem Domini per Pro- pondere , qu6d iit natura ilia infinita,
phcram , quando vocatus crachquatuor caufacfficicnsprincipalis , fed varis funC
ventis , a Spiritu Ange-
niii eilentialiter caufa: fecundaria: & fubaltcrnas,qu£eper
lico ciTct inl"piratus. Iple l'ecundum ima- fe operantur.
ginationis fua: tigmentum narrat , quod Quibus cgo (ut in pra;cedentihus)qH6ci
exiltcntia vcnti clict ex tcrra , exhalatio vcritas eit in fua cllcntia fimplex per &
a tcrra vi Solis & (tellarum extrada: conlcquens cilcntia; adus duplicita- &
quando c rcgione Scriptura: ditunt , quod tem udio habet. Quare opus clt , uc
Spiritus ,qui animat ventos , fit omni re veri Chnftiani ipfam unitate fimplici- &
mobiHor&vivacior dicuntque : Deum , tate intcllcdus imitcncur : Quod qui-
eduxilTe ipfos ex Thefauro l"uo : Namin demeffi-erencqucant , niti ab
mcntes fuas

hoc tam Propheta lercmias , quam David altutaPhilolbphiae vanaxpe mul- fallaciar

conlcnciunt : Sed in iito definitionis tiplicitate diltrahanc , dc qua D.Paulus

fua mcmbro concludere vidctur , quod nos jubet cavere , quoniam in multitu-
lateralis vcntorum motus efficiacur ra- dine infinitas delitcfcunt errores Sedin ;

tione rcfiitentia: ilHus , quK fit ex con- unitate conliftit unica illa verit.^s , quac
trariocxhalarionum concurlii. Inanc & elt fapientia vera. Cur ergo cogitatio-
exile profcd6 philofophi tam potentis neshominum h fimpHcifcripturarumfen-
argumcntum , ac fi motio illa vcntofa, fu pcr multiplicicaccm diltindionum di-
qua; conilantcr fpirat h Septentrionali vertercmus , qua: illum , inltar nafi cerffi
verfus Meridiem , poifir per mancrc tam mille vijs torqucre vidcntur ? Scripturse B.<,m.ii,

certa , conflans &

dircda in fuo adu, dicunt Ex co pcreum & in eo funt
: , ,
^'?-^-

ii agcnte tam inccrto variabili condu- & omnia: Et,qu6d fpiritus difciplinjefan- Epher.4.'
cerctur,qualis cft conflidus feu contcn- dus implet orbem Et qu6d incormp- ;
i.Timoth.
'
tioduarum exhalationum , nimirum unius tibilis Dei Spiritus ineft ominibus : Et,
Xft"?.
afccndentis &
altcrius defccndentis. Di- qu6dChriitusimpleatomnia : Et , quod i.corg.

catis , velim ( Peripatctici mei acutif- ipfc vivificct omnia Et qu6d operetur :
hcKi."''
limi ) qu;E nam
c terra cxfurgeret exha- omnia in omnibus qu6d dat vitam,
: & Ephef,^.

latio , aut quis conflidus cflet inter cx- inlpirationem omnia & , qu6dom- , &
iickicl. 3. 7. halationcm afccndentem defcenden- & nia funt a Patre & omnia per FiHum fu-
-tcm in illa Spiritus cmiffione , qua: cvc- um lefum Chriftum Et , qu6d omnia
:

nicbac , diccnte Prophcta : k quatuor funt in Chriito & pcr Chriftum tam vi-
vcncisveniSpiritus ? Vidcntur mihi afle- fibilia , quam invifibilia , & ipfe in om-
clx five dilcipiJi Ariitotciis Chriltiani nibus. Et qu6dportat &fultentatom-
in hujus dubij refolutione plane' muti & nia virtute Verbi Et qu6d DcusfitPa-
:

iinguis, quibus ratione relpondeant jde- ter omnium , qui cft fuper omnia & in
ftituti : At
refpondercnc , hunc ven-
fi omnibus. Atque infinitas alias fcriptu-
tum fivc Spiritum fuiile miraculofum & rarum authoritatcs profcrre pofTumuSjquae
non naturakm ; hil"cc ego rcplico , me omiics confirmant , effentiam Divinam
nuUam aliamcaufun clTentialiterefficien- cile omnia in omnibus , omniaque uni-
teni in natura Si, excra naturam , prx- verlalitcr operari fine exccptionc- Et rame
Peripate-^
 DE PHILOSOPHI A MOYSAICA. FoI.4j,
Pcriparcrici nobis perfuadebunt, quodcre- nus h Deo percipit jac in illis verbis re-
amrx actus itadividacuraba<3:u Dei , ut prchenditur , Num gloriatur (ccuris con-
per ie , mediantc viicute adiva ijs k Deo tra eum , qui fccat &c ? Ac fi dixif-
aflignata,agercqucarjt ; quam nihilomi- fet:
tjus virmtcm negant ullum jam cum Deo An gloriabitur organum contra ipfum,
baberecommcrcium : Qua;quidemillo- qui agit in eo , ; ego feci hoc,
aut dicct
rum aiieveratio li cllet vera , immanis ex- cumfit internum & reale agens , adcu»
inde fequeretur abfurditas : Nam feque- jus motum rapitur & movetur , quando
rctur , quodeiTcntia DivinaeiTetdivLfibi- Sc ubi placuerit motori &c : Inquic eti-
lis quod Axioma Theologix verje per-
, am leremias : Sufcitavit Dominus fpiri-
mitcct nunquam 5 ut pote qu» conclu- tum regum Medorum contra Babylo-
dic. nem. Quo arguit , regesMedorum nori
Trinitatcm Sandam ciTe individuam ; fuifle aftores , fed Or^^ana per qua: Deu3
SCiper confequens adus ille, quem creator egit ad ultionem. Sed ad rem reverta-
^ Deo acccpit non dividitur k datore , nc- mur. Quam furda , imo quidcm etiara
queopuselt , utdividatur , quoniamvir- abfurda fuiflfet illa Salomonis invocatio,
tucis illius formalis diftributor eil rcipedu fi elTentia & vita ventorum non fuilfeE
illiusdoni lcmper cum creatura Sc in crea- alia , qu^m illa ab Ariftotelc publica-
tura prxfens, &
k dono illo vita: haud fcpa- ta.
rabilis ; Sc per confequcns operaturomnia Evigila , inquit , Aquilo , & vefni au--
io ommbus immediatc , obillam t.au- & fter ac perfla hortum meum. Denique fl
fam dicitur k divino Hcrmete efle centrum venti fuiflent more Ariltotelis procrc-
cujuflibet rei, cujus circumfercntia eft nul- ati Vnde" oritur , qu6d quibbet vcn-
:

libi : Quare evidenseft,quodfitinomni tus varia induatur proprictate eflentiali;

, fedquatenus
re, fcdnonutparsalicujus quiope quorum unus cfl: calidus hu- &
cftpartium omnium compoficor ip- & midus : Alter frigidus & ficcus ; tcrtius
farum dircdor- & ficcus & quartus
calidus ; frigidus
Quarc fufficiat velim Peripateticis,quod & humidus. Impoffibile crat , quod Ca-
creaturse finc caufe organicje , in quibus les inccr ventos dif!erentis reperirentur,
Spiricus Dei Cacholicus agic fecundum fi omnes vcnti ratione unica informaren^
varietatem proprictatum iplius , quae vo- tur Sc crcarentur , hoc elt , fi ortum fu-
luntati ejus func anncxae. Quocirca um h motu allaterali coado haberenr.
evidens cft , quod ipfe operetur eis m & Porro fic hoc eflet vcrum , tunc idera
per eas, idque immediate abfolutc : At- & ventus modo latere dextro , modo fini-
que in hoc fcniu crat , quod Apoftolus ftro ac in conclufione inconftanter flarc,
dixerit : Deus operatur omnia in omni- quod quidcm cfTe falfum tcftatur cxpe-
bus Nondico creaturaoperarur per fe,
: rientia. Venio jam ad membri Peripa-
fed Deus in ea Sc per eam quaii ejus or- teticae defcriptionis ulrimi 'inquifirio-
ganum Veriim totum uoc exprcf-
agic. """ S"°'^.' caufam finalcm produ-
^'^

fius declarat Propheta in iftis : VaeAlTur, dionis (eu gencrationis ventorum fpc-
virga furoris mci & br.culus ipfe eft,in ma- dat- Opinio Ariftotclis elt , quod na-
7. nu ejus indignacio mca : Ipfe autem non tura iftiufmodi ventilationem produxe-
»3. fic cor ejus non ica ex-
arbitrabitur , & ric ratione purgationis , purihcationiS
iftunabit : Dixit enim : In fortitudinc ac prsfervationis aeris. Vertm nos ex-
manus mea; feci fapientia mca in- &m docemur , quod ifta ipfius af-
perientia
tellcxi &
cermmos populorum &c:
abrb.ili non fit vera
lertio Quoniam nos cum :

Nunquid gloriabicur fccuris concra eum, Galeno&Hippocrate obfervamus , quod

qui fccat ea? Aut exaltabitur (erra con. venri Auftrales funccontagiofi pe- &
tra eum k quo trahitur ? Quomodo ele- (tiferi quatenus aerem rcddunt den>
,

vctur virga contra elcvantem fe ex- , & fum , putridum ac corruptum fuo ca-
altctur baculus , qui utique lignum elt ? loremaligno humiditace laxa &
fpon- &
&c : Qyibus innuere videWr Fropheta, giofa- Hoc etiam k Textu fando con-
quod cum
ciTet voluntas Dei movere
, Hrmatur : Ne timete , ait David , k lue
& agitarc regem AiTyrix adverius ludx- feupefte , vel dsmoniovaftante in me-
rfj,in,j-
os , in qua adione Rex ille non eiTet, ni- ridie. Et Abakuk Deo h Meridie veni- : Abakak..^
ficreatura fcuorganum , in quo Spiritus ente pra:ceffit vel anteivit eum pcftis
Dei ad voluntatcm fuam complendam atque Anthrax ad pedes ipfius. Im6 qui-
movebatur , ipfe nihil per fe , lcd om- dem omnes ventiin genere , atque eti-
nia virtutc Divina ad exitum fecundum am alia coeli meteora a creatore cam ad
velle Domini produxit : Perado tamen fiagellum & poenam quam ad prxfer- ,

ncgocio , Rexillc , qui non erat , nifi vationcm & fanitatem creaturarum or-
mera caufa orgnnica leu inftrumentalis dinancur , ud ex plurimus fcripturarum
fibi gloriam & iapicntiam & potcliatem locisdecIaratur.Quare fequitur , qu6d A-
actionis illius Deo foli in eo adori ap- riftoteles toto ca-loinjudiciofuodeven-
gertinentcm infipienter arrogando , mi- tis crravcrit.
 SECTIONIS PRIMiE LIB. V.
Ex prsedi^tis ergo concludere poflu- e terra fcaturiente conflatae. Sed ut Zacha»
tnus qu6d dcfinitio fivc defcriptio Philo- rias nos docct, funt creata: ac animats per
,

fophihujus Peripatetici quem Chnitiani ,

Spiritum Angehcum & (tantcoram Do-
,

tanta veneratione fequuntur , eft omnino mino totius terrx & ablconduntur inpo-
crronea ac infufficiens : Quoniam venti teftate & Thefauro fui Domini , ex quo ip-
funtcreaturs magis effentiales &eminen- fe eos pro placito fuo vocat ad mandata
tes, atque divinitatepleniorcs.quhmaut lija in coclo &
in terra atque in mari perfi-

Ariftotcles autaliquis ipfius pediflequain- cienda , five fint advindidam &punitio-

tcUexit unquam , ut potequs non funt res nem , five ad mifericordiam & benignita-
interno lumine & eifentia deftituta: , & tcm creaturis praLbendam , utinfiradicetut
cunfcquenter , non ab externis agentibus hitius.

accidentahbus mediante fumofa exiftentia

CAPVT. III.

Vera ventorum definitiofive defcriptio varieformiter,[ecun-

dum Scripturce facrwfenjum atque intentionem
hocin eapite exprimitur.

IAm ver6 (ut mihi videtur) fadionem antea cft didum Angeli ) ^ D.Dionyfio
fcu fedam Peripatcticorum adverfus Algamatba , id eli:, fpccula clariflima di-
me murmurantcm & ita replicantcm au- cunrur, quslumen Dei recipiunt : Nonnc
dio. Si (inquiunt) dida Ariftotehs dcfini- etiam exprefle a Pfalte regio dicitur, quod
tio non (it Dona ; uti ex tuis rationibus pol- Angelos tuos feceritventos?VbiperAn-
hceri videris , afligna , fi poflis, mcHorcm gelos intelliguhtur emiffiones ejus a fuo
Dicas ergo magis eilentialitcr vehmus, ihrono: Atque iftaecum fintaereincor-
quid nam revera rei fit ventus, vel quomo- poratse, dicunturnatura: AngeliccE- Atquc
do rede eum fccundum Paginx facrs do- iterum lehova dixit de Angclo ,quem mi^
drinam defcribere queas. Hifce relpon- fit coramlfiraclitis in itinere fuoper dcfer-

dco mukis mcdisfubunaca-

,illud pofie tum. Nohexacerbarc eum, nam non feret E^pa ^^.
dcmquc nihilominus eifentia prxftari : Et defediones veftras , quoniam nomen me- Eccieff.9.
in loco priori iplum haud impertinentcr um eft in eo &c: ac fi dixiflct , Lucida ver-
pofliimus in hunc m.cdum defcnbcre-' bi mei imprefTiocrt in ipfo: Nam filius Sy-
Vcntus eft Spiritus aercus , mcdiocris rach dixit, qu6d fapicntia prsiret Ilraelicis
confiftentix, infpiratione feu Spiritu le- in columna nubis dic ad prsfcrvandum
hov2E animatus, quem de promit e The- eos h magno calore : Ob iftam ergo ratio-
lauris fuis , eumque ad voluntafem lliam nem idem Angelus vocatur in multis didi
five fitpcr viam malcdidionis vcl vindi- libri locis lehova, rclpcdu adus fui imcrni
ds, iive bencdiclionis &mifericordi£e ini.reati ,& quandoquc Angelus rcfpcdu
exiequendam cmittit. flije in compofitionc alteritatis nimirLm, ,

Qua-libet hujus definitionis particula ex quattnus confiatur exduobus^uterat crca-

convenierrtibus lacra; icripturxlotispro- tura. Quarc , ut Dcus tft Identitas , vide-
batur Et primum , quod vcnti externum
: licet,ut ipfe componatur cxuniformiin-
fit aer mediocris confiltentije , in eo mani- fpiratione Dei atque humida&aereana-
fcftatur, quod vocabula aer , ventus & Ipi- turamundi,hoc elt,acreato fpiritu,fcu
ritus in multis facrarum literarum locis aere crcato quod fctit Davidcm(utfu-
:

per unum idcmque vocabulum Hebraicum pra) alTcverare, qu6d feterit Angelos ven-
RuaLh exprimuntur. Secundo, qu6dm- tos& miniltrosfuosignemurcntcm.Non-
terna & ccntralis anima feu adus ipfius fit ^
ne etiam ponit Prophcca vcntos in nume-
Spiricus divinus, feu infpiratio Omnipo- ro Angelorum , ctm dicit , qu6d quatuor
tentis,facillimc ex locisantcacitatis indi- venti^ochcgrediantur ftcntcoramdo- & z«h.<5>J'

catur. A fiatu narium cuarum (inquit Moy- minatore umnis terrx ?

fcs)coaccrvat2 fiint aqus , flavilH vcnto Pro proxima hujus dcfinitionis claufu-
lob. qux eft: quod Dcus vocat ventos fuos
tuo &operuit eos marc. Et lob glaciem •
la , ,

Deus fortis cditflatu iuio : fiante Dco con- Angclicos,ex Thcfauro fuo ad voluntatem
crelcit gelu &c: ac fi dixiflct , Deus infpi- fiiam complendam , hanc habemus tefti-
ravit acrem fuo lpiritu,ita ut nulla appareat monijs Prophetarum , Davidis leremiaz
pci p^R,
&
intcr Angclicam creaturam aercm di- , & confirmatam Dcus (inquiunt) producit ierem.;i-
:

IO.i
vinitus infpiratum difcrepancia ••Namaer ventum de Thefauris fuis-
dicitur cxtcrnum &
manifeltum Angeli Denique,quod ad vcntorumufumfcu
tam boni quam mali , animatus a Deoad
, caufam linalem artinet: caufiifinalis ,cur
facicndum placituni fuum fivelitinpu- , venti eflcnt crcati emiffi,lutulentcra &
niendo ,fivead benignitatem&clemcn- ftripto facro fparfim cxplicatur: Vcnti (m-
tiam manifcttandam : Vnde pacet,
ipiiUs '
quit Textus unus) fai.iunt mandataDei.
quod cjus inccmum
eft immediatainfpi- tt alius : Spiritus procellarum fai.ir Dci

ratioDei: atqueproptcr hanccaulam(ut vcrbuin. Lt alibi : Angeli Dti validiffimi

robore
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.44.

robore cfficicntcs verbum & facientes pla- ritusanima ignea k Dco more Angelico
^'^^''""' Angelos infpirata indutus qui huc atque illuc
IriVs^*' ^'"^"'" ^J""'- ^F' ^^'^'^ ' ,

].L 102.20. ventos & miniftrostuos ignem urentem. alis invifibilibus ad placitum Creatoris

^^ ^^^ F"'S'^''^ nunquid mittit , «Sc ibunt, complendum vehitur atque agitatur.
hiHlT '•

& rcverrentia tibi diccnt , adfumus ? Vbi Nam dicitur : Ichova afccnditiliperChe-
per fulgura intelligit Angclos , qui rcve- rubin, &
volavit fupcr pennas feu alas ven-
lant fua occulta : Vnde antea didi funt ti : lam vero Cherubin eft Angelus feu fpi-

jgncs urentes ; Sc in hoc etiam refpedtu ritus aereus, utSeruphin eft ignens Ipiricus

Deus, qui ciliftorum omnium operator, feu intelligentia, ut antea.

dicitur ignis confumens. Porro etiam ali- Velinformaifta.
bi agnofcit , quod ventus , glacies , rurbo, Ventus eftcreatura qusdam Angeli-
pruina, nubes &
fulgura fint miniftri ad ca ex aere fecundum cjus exiltentiam
placitum ejus in quocunque negocio prx- &luceeffentiali feuformali agitanteei
Itandum paratiffimi : Sic ventum emifit alehova infpirata produda quam e & ,

KDeus& tur
fuper terram
cataradie coeli clauderentur- Et
, ut aquse diminueren- Thefauris fuis , vcl ad mortalium flagel-
lum &
poenam vel confolationem &
1 1,5.1.2.
ventus egrediens ^ Domino detulit cotur- benevolentiara emittit.
nices. ttventus Aquiloexpirarur,addif- Velfic.
fipandas pluvias. EtventiAquilonisfrigi- Ventus eft Spiritus quidam Angcli-
II
t'm.ii.31. diafBatufitglacies inftar criltalli :EtDo- cus aere indutus , qui invifibiliter ac oc-
j.ver. 2^.23 niinus fecit ventum flare ab Oriente ad culte hucacque illuc, juxtavoluncatem
I ld^i^2i.
auferendas locuftas a terra. Et Domi- ejus quieum creavit,m.ovetur ,cujus
nus, flante vento urente tota node, vertit vox feu ftrepitus licet audiatur , tamcn
mare in ficcum , divifaque eft aqua Scc : locus , aquo venit & ad quem tendici»
Denique in definitione feu defcriptione mortalibus ignoracur.
prieceaenti explicui in primis , qux nam Spiritus(dicitD.Iohannes) ubivult.fpi- j^,, ^
cflet caula venti materialis.nimirum aerea rat , & vox ejus auribus percipitur : Vnde
fubftantia exiftentix mediocris : Deinde autem veniat aut qu6 tendat , ignorant
,

expreffi , quod forma puriffima & effen- mortales. Et alibiSapiens , ignorac homo
tialis in eo aclus eflet infpiratio feu fpira- opus ipfius Dei , qua via faciat hsec om-
culum Omnipotentis , qui fua in Cherubi- nia.
nico Angelo prxfentia animat, agitatSc Vel ifto modo magis fuccinde , i jque
movet aerem materialem : Tertio , quod juxtafententiamSalvarorisnoftri.
iocus ,in quovenrircfervantur,quoufque Ventus eft fpiritus,qui fpirat ubi vulr, EcckCii.f,
Creatori placeat iplbs ufui alicui applicare, & vocem ejus audit homo , fed nefcic
effet coelum feu aer qui eft: arca ejus The-
, unde veniar & quo vadat.
lauraria, in qua Magnaiia ipfius recondun- Ac fi dixiifet. Eft fpirirus ^ Deo creatus,
tur: ac in ultimoloco,qu6dufuseorum interno principio lcu voluntateprsedicus.
fitad voluntatem ipfius,qui creavitillos, Vel fic fecundum verba Davidis antea
complendam ; idque vel in aereo luo fta- citata- ';

tu , in quo non cernuntur , velin ignea feu Ventifunt Angcli Domini , validi in
interna fua conditione , in qua oculis in poteftate , qui efficiunt verbum Dei &
forma fulguris apparenti ut ex praecedenti aufcultant voci ejus, miniftriejus,fa-
PfaltisTextu manifefte explicatur. cientes placitum cjus.
Propter iftas ergo rationes, didis te- & Qui facis Angelos tuos ventos feuSpiri- pfii.io5.4.

ftimonijs ftipatvis,has fequentes ventorum tus., &c: & Angeli Dei validiffimi robore '''"^^•'«^"

defiiiitiones haud incongruc cumpofui. efficicntes Verbumejus , aufcultantes voci

Ventus
eft invifibilis aer , a Divino ejus,miniftri ejus, facientes placitum ejus.
Spiritu feu Verbo lehova ,animatus & Hifce crgo videre licet , quam Ethnico-
vivificatus atque ad voluntatem ejus,
. rum Philoiophia ,qu2e bafes fuashabetfu-
tam in ca;lo defuper , quam in terra & per fapientiam hujus mundi , fit huic vcrs
aquis iubtcr effiaendamemiflTus. Fhilofophise , & Ikpientis , qaz oritur &
Velfic. extrahitur a fonteiacro,oppofita. Vnde
Ventus eft quidam Spirims Angeli- etiam Sapientibus apparere potelt , qukm
cus , aut fubtilisaer
qui igneo Spiritu , fitimpoflibile ChriftianoPhilofopho, qui
lehovs infpiratur atque animatur , ap- firmiter documentis Ariltotelis adhxret,
parens quandoque vifibiliter in forma radicalitcr in vera fide Catholica verfari:-
fulguris vel corulcationis,& quando- Non poflumus (aic Salvator mundi j duo-
que invifibiliter & occulte:nimirum, bus infervire magiitris : propcer hanc &
quando auditur & non viderur qui ab , rationem Apoftolus ut antea, nos monet, ,

aliquo terrs angulo ad mandara emilTo- ut Philolbphiam &

vanam fallaciam evi-
ris , five fint in proprietate pofitiva & temus, qua:fundaturfuper rraditionesho-
benigna,five privativa deftrudiva fa- & minum & Elementa mundi , & non (iipra
ciendaremittitur, Chriftum, inquoeft omnis plenitudo Di-
Velfic. vinitatis corporalitcr qui eft caput Do- ,

Ventuseft invifibilis & occultus Spi- rainationum &

Poteftatum,& confequen-
L 4. tec
 :

SECTIONIS PRIM/£ LIB. V.

tcr vira & animator omnium Spirituom fedlanda flve infiftenda. Ciim fit caufa
feuvcntormn Angelicorum- Quarecon- praecipua , qu6d homines etiam iftius no-
cludere fas quod falfa ilb Ariftotciis
cft ftra.' artatis (utcunque radij Divini partici-
,

Philofophia prsecipuum Diaboliorga-

fit pcs) fua; originis excelfs, generisve Divi-

num ad diftrahendum mentes mundano- ni immcmores (utpote ignorantia priva-

rum a vcra cognitione Dei , utpotc , quae tiva obvelati) non modo tamrudes&ar-
partimaltutijsfuis Sophill:icis , partimque tibus lcientifque veris tam ignari deve-
alijs dclufiombus & vanis tentationibus niant, fed etiam in Tiicofophize rudimen-
omni viatcntat intentiones Chriftianorum tis tam manci & exilcs redduntur , ut De-
bonas a vera &
f}'ncera illa fympathia & um in opcribus fuis non aut intelligant ,

Jvmphonia, qus debet effe inter Dcum & opificcm unicum per fua opera(utibonis
crcaturas ejus,diftrahere uteos ad falfam , Chriftianis convenit ) difcernant ; per &
fuam dodrinam Harmoniam Antipa- & coniequens in creaturarum Dei myfterijs
thcticam alliciat : Nam ex pra:cedcntibus verfari nefciunt , quarum lapis Angularis
fat Uquid6 dcclaratur , per ca qux fe- & ,
eft fplendor &
adorlucidus Omnipoten-
quuntur luculentius adhuc indicabitur, tis & omnia creantis Verbi Dei-- Vndek S'Pi?t.
""''*
quod mundana ifla fapientia feu Philofo- Salomone proclamatur,iftiufmodihomi-
phia fit omnino Sapientis verse quse a ,
nes efle vanos ; &
a S. Apoftolo minas au-
Deo Patre iuminis (ut D.Iacobus habet)
, diunt maledidionibus, Verfim ego ma-
defccndit , contradiftoria oppofita & joremiftius noftri de ventis difcurliispor-
Quare ipfam in hoc rcfpedlu vocat terre- tionem dcmonftratione oculari in capite
nam ,animalem & Diabolicam : Atque fequenti indicare aggrediar : femperque
propter iftam rationem a Chriftianis pru- me in ifta mea demonftratione actinftru-
dentia pr2ditis,mmime eft fcrvore tam menti noftri experimentalis ufum (Sc ob-
ardenti <Sc devotionetamfuperftitiofain- fervacionera conltringam.

CAPVT. IV.

HiC authororiginis ventorum MeridionaliumannuaUum ra-

tionem, Demonjiratione quadamocularidocet.

V TErum cnim vero, quoniam praece-

dens ha:c noilra rdatio Peripateticis
nonnullis Chriltianis minimcfidcm eiaf-
bi : Dcus pofuit Tabernaculum fuomin

Solc:Quo patct,qu6d ellet voluntas Crea-

toris omniuiii, quod vas iltud Solare abun-
cribcntibus , vcl rem non effe ita intelli- dare fuo vita: Spiritu , qui ex ipfius ccntro
gendam,acin fcripturis loquantur exilti Harmoniam vitx pcr perfc£tilfimam con-
mantibus , videatur fabulofa & erronca fonantiam Diapalon emittit , ut mundum
(nam quofdam (fat fcio) elle hujufcecon- tam fuperiorem , quam inferiorem fctun-
ditionis homines, ubique gentium verfan- dum annualem ccelorum curfum atque
tcs) Exiltimo fore ncceffanum ,ea omnia, temporalem rerum difpolitionem guber-
vel faltcm majorem iplbrum partem, qua: naret,vivificaret,elementumquc 6c Ele-
a me de vencis funt difta vobis oculari mentata inferius varieformitcr perorga-
quadam dcmonllratione exlnftrumento na ventofa juxta voluntatem Spiiituseum
leu Spcculo meo expcrimcntali colleda, infpirantis tam per modum gencrationis,
indicarc : in quam priulquam me confe- quam corrupcionis altcrat : Nam venti
ram monco lcdorem , ut cum diligentia
, agente Sole radicitus aerem mucant , ani- \

& attentione eorum, qux antck funt dida, mant &

infpirant , ut ipfi ibidtm Angeli
recordccur, & breve prooemij hujufcefe- ventofi a Sole ieu potiiis k fpiritu Catholi-
qucncis lubjcctum animadvercet. co Domini in Sole animantur , iliuminan-
Debcmus fedulo rccordari confide- & tur atque informantur : Vnde (ut didum
rare,quod Lux Cacholica informans,quam elt)Titanis & aurora:filijhaudinjuriadi-
Spiricus Elohim,qui fercbatur fuper aquas, cuntur : Hinc Syriachus Sol cft gloriae
:

ijsimpcrtivic (nam Augultinus agnolcit, Domini ,hoc elt virtutis &eirentia;divi-

quod ifie Spiritus igncum aquis vigorem nx plenus. lam vero , quod ipiritus iftc
impcrcivcrit) Lux int]uam, , ilta Ji vivifico leu virtus inSoIedivina,gubernetacrem,
Dci Spiricu emanans ,poitquam informaf- eumque Spiritu Angelico fcu principio ef-
fec , illuminaffet & animallet Catholicam fentiali interno animat ac movere facit fe-
mundi materiam , omni omnium Pacrum cundum motum motoris , exiftis Salomo-
Thcclogia; confenfu die crcationis quarta nis verbis doccmur. Sol luftrans univerfa zcdeCt.6

r^^ioj!'
"' "^orpus folare erat contrada : Atque ob in circuitu , pergit fpiritus & in circulos
ifjUS.ir iitam racionem haud improprie dixic Sa- fiios revertitur; vel , uc Fr: Vatabl: inter-
picns , qu6d gloris omini plcnum cft u pretacur. Subinde circumeundo pergic
cpus Solis omnia lnhocide6 ilkiftrantis. vencus ,& ad circuicus fuos revercitur ven-
fenfu intelligi potelt hoc Davidis Deus : tus:Inde argucndo, quod acr animatus ^
induicuc luininc quafi vcitimenco. Et ali- fpiiitu Solari, venti nomen fibi acquirit Sc
iehabet.
 DE PHILOSOPHIA MOrsAlCA. F0I.4;.

fe habct , ut Angclicacreatura ,quippe cu- gcmifcere ac lugere : At ver6 c regio-

jus cxternum eft acr ; intcrnum vero Spi- nctam cito , qukn Rcgiu; folisimpera-
igneus , kquoha-
ritus foliscentralis feu tor huic noftro ha;mifpherio appropin-
betdiam mobilitatcm 5c aptitudinemad quat, incipitque per fcrrugineas igneas &
motum gratia fux attenuationis Nec ta- : Arietis januas in HsmiJphxi-ium fepten-
men intelligatis velim me univcrfum Dei , trionale penctrare ( quod quidem verno
Spiritum in Iblc includi cxiftimare , fcd uti tcmpore accidere folct)tunc crcatura^il-
in fcripturis didlbm cft , Chriftum fuiftc femimortua:
la: frigore Borcali conge- &
repletum Sc locupletem Spiriru Dei ; ita latsrevivifcere , diesgradatim angefcerc
quidem Deus iropertivit Tabernaculo incipiunt , frigoris inclcmentia grata ca-
liiofolariSpiritus fui illuminantis , gcne- loris praslentia magis magifquc indiesdi-
rantis , vivificantis atqye etiam corrum- minuirur, Spiritus&humorcsin vegetabi-
pentis abundantiam , nihilominus rei & libus frigore fixati ac congclati,Tiquef-
cuilibet alij in mundo eirentialiter adeft cunt & mobilesac fliiidi jam redduntur.
Soiritus ilTe , fed non in una eodemque lamque aves gaudia fua cantilcnis fua-
proprictatis & eirentis proportione : Nam vibus ebuccinant , aerque ftupidus ac
juxta communem mundi curlum , quem humidus paulatim reficitur , ac alis levibus
ordinavitad difponendamatque regulan- volatuque celeri regionem Meridionalcm
dam tcmpericm partium anni , ubi lol, fcu propterrationcsinterius allegatas vifitare
Tabernaculum iftud Dei remotitis diftat, geftit. Et tamen non obftante aduolif-
JbipotentiaDivina &,pri-
, five frigidus limi & lucidiffimi Spiritus inSoIeabfen-
vativus Spiricus Dei plus minufve opera- non fequitur, quin , qo6d unus & idcm tia,

tur. Exempli oratia , quando fol abefth (piritus, utpote, quiimpletomnia , pof'
noftro Hsmifpnsrio, nimirum , ctimeft nt proprietatem fuam privativam alte-
fub tcrra , tencbra: , frigus , ftupiditas rare , quando ubi voluerit : Namvide- &
& fpiffinido aiiris adefte obfervantur: mus pla:runque contra communem &z
Porro etiam fole ultra /Equinodlialem ufualemanniconftitucionem , quod me-
lineam verfus Tropicum Capricorni fe ha- diante eo tonitrua , fulgura ca:tera &
bente frigiditas, pruina, nix, glacies , nu- meteoraignita
., atqueetiamvcnti maois ,

bes denfxjdierumquebrevitas nobis Eu- adivi , nempe Orientalis & Meridionali»

ropxis fe ofFerunt , atque ctiam venti temporc atquectiaminflnituaerisquan- ,

Meridionales nobis (unt fre<iuentcs : Nara doque frigidiffimo gcncrentur: Qujc om-
tunc temporis privativa Dei proprictas niaperficiunturabeo , qui in fole pofuit
in mundo feptcntrionali rcgnarc geftit: Tabcrnaculum ftcundum placitum.liium,
Vndeherba: , plantae & arborcs apparent cujuseftopcrariomniainomnibus , quo-
nudae & vita quafi deftitutje , quoniam modo , aut quibus organis , atque ctiam
Spiritus & humores congelanmr Sc fere quando & ubi placucrit His crgoDcnc pri»
mortuic videntur. Similitcr <Sc terra fua us pondcratis , in ftatum Demunftrationis
viriditate confueta,eft deftituta ac inflar mcs jam defcendam.
fterilis ac defolats viduae incipit quafi

Demonflratiofeuprolatio , ^aa dtcemur , quomodo venti annuales moneantut

feu generentur , partimfervivificum , pofitivumfive a^ualem illum.
Spiritum , qui abunaanter regnat injole ; ^ partim inpriva-
tivo (£ potentiali ejufdemaBu feu proprieta-
tecircapolos mundi operantis^

EGo prxcedentibus dixi qu6d totus

in
divina; adionis humida mundi in
,

infe-
gis mobilis redditur acr t Obferva crgo

ex his proprictates aeris in vitro leu In-

rioris natura effedus in congelatione & ftrumento noftro Experimentali inclu*
Rarefadione confifteret , qu6d earum & fi i &
memento,qu6d non fit , niii unus &
proprietatum prior communiteraprivati- idem SpiritusinEirentia, qui operarur tim
vo <Sc Boreali SpiritusDei adtu procedcbat, privative , qukm pofitive in aCre tam
qui per frigidicatem operatur,& pofterior inclufo , Erat enim unua
rqukm exclufb ••

opcrationcpofitivaagit.quas k calorc gu- & idem Spiritus , qui per Prophctam )k

bernatur:Iam vero ut ifts duae Dominium quatuor ventis , nimirum k quarta Bore-
fibiin aere feuElemcnto CathoIico,vclra- ali &
Auftrali invocabatur &c : Qua-
tione prxlentije vel abfentis folis acqui- re certum eft , quod fic ifte Spiritus,
runt : Ita quidem aer univerfalis eft vel qui gubernat univerfum aerem fubluna-
frigidior,fpiffior,opacior fegnior,quan- & remtam in proprietate privativa , qukm
dofoleftremotior abeo Atquciterum, ••
pofitiva Et qukmvis fpiritus ifte Ct co-
;

qu6 ipfe eft Propinquior,e6 calidior , fub- piolus in Tabernaculo fuo folari , k quo
tilior,claiior,traufparencior;aoilior & ma- & in quo- vivaccs proprietatisfja:adtuo-
M fss
 S ECT I ON I S P R M^ LIB
I V.
fa? sffccSus declarat : Tamen nihilominus ipfitis prsfcntia creatur , aer radijs ipfius
^fe ubique przfentialiter exiften* valet lucidilTimis calctit & pcr calefadtioncm
,

omni tempore & loco fe ipfum in utraque rarior & fubtilior reddimr & rationc ra-
proprietatc ex primere. Vcnio jamad de- refadionis amplius pro fua exiftentia rc-
inonftrationis mc:E metam. quirit fpatium leu locum ••
Verbi gratia:
In primo capite primi fe- libri iftius Ponimus Retortam
libras duas Vitrioli in

clionis primx lat vobis liquido declara- vitrcam , nafumque feu

bene lutatam ,

vi , qu6d aerin vitro Inftrumenti ncftri orificium ejus Recipienti rmplo adapta-
pxpermientalis inclufiis , haheat in omni mus , lutoque optime obducimus & ob-
rclpcdu rclationem ad acrcm fcu Elemen- turamus , ne ulla fiat Spirituum per jun-
tum mundi inferioris Catholicum : Vbi duras expiratio : Tunc ignis gradibus
ctiam probatur , quod aerea humida na- Spiritus.e Vitriohmole cxtrahirrius : At
tura,tamcxadc'mundi concavitatem im- experientia dodi probamus , quod fpi-

pleat , ubi terra aqua non funt , nc & ritus olim modicze ardae vitriob maf- &
cxiftentiiE alicujus vacuitas invenirctur fxinclufi , jam perignis adlivitatem di-
i.iea Haudalitcr , qukm videmus ae-
: latati , &
in recipiens immifli amplifli-
rcm vitro inftrumenti inclufum omnem mum , ubi illud non eft inventum fatis

ipfius cavitatcm occupare ; per confe- & capax & amplum ad cos eparvulo corpore
qucns 5 utaervitroinclufus,facultatefo- expiratos recipiendum ; undefit , utaoa-
lis prxfentis dilatativa , alterabitur , ni- teria illa fpintualis locum ad huc magis
mirum xftivo tcmpore , quando acr ex- fpatiolumprofua exiftcntia quffrens , vi-
ternus calefcit : Ita etiam eodem plane trum illud in multa fruftula violenter &
modo , acr externus irtius Borealis hje- cum magno fragore rumpit , ac acrcm
inr{pha:rij dilatabitur , quandofolfuisra- apertum multitudine fuorum fumorum
dijs magis particularibus eum falutat ; im6 replet Vnde manifeftum redditur, quod
••

certc qu6 propinquiornobis aderit fol , eo res condenfata non nifi parvum occupa-
majoreritaerisgeneralis , & confequen- bitfpatiumi fedpoftquamdilatetur , am-
teraerisparticularisinclufirarcfa£tio : Ex plum pro fua exiftentia , requirct conti-
alteraparte , quando fol Hxmifphcerium nens. Hoc profed6 tum evidcnter infW u-
Borcale relinquens lineam /tquinoflia- mento ifto experimentaU demonftratur:
lcm dividit , &
plagam- Meridionaiem Namubifol eltaeri inclufo prsfens vel ,

intuctur tunc communis dicti Haemif-

, ventus calidus Dominium habct , iple
phxrijacrfrigefcctac condenfabitur , & protinus plus minufve dilatabitur & ra-
cum eo acr etiam ille particularis vitro in- refiet fccundum SpiriDjm folarium & ven-
tlufus fimiliter &
in cadem proportione torum calidorum tunc temporis fbiranti-
contrahctur& infpiflabitur : Quod qui- um vigorem : Sed ifte acr jam ailatanis
dem ex eo conftat , qu6d acjua in collo fpatium pro fuo continente eo amplus
vitriobfervatur altitis pertot gradusver- requiret , qu6 magis dilatatur : Atquc
lias vitri caput afcendilTe , quemadmo- hocficprobatur quia aqua
: Nimirum ,

tlum vice verfa aeris ejufdem rarefacftio in coUo vafis adlu frigoris elevata jam
patct , ex aquae ejufdcm incollo vitri de- caloris prsfentia per tot gradus deorlum
prcfHone- Iftis ergo h vero perito bene pellitur , per quot acr in raritate cxcel-
conceptisfiveintelledis, videlicet , qu6d lit.

caala ii^iufmodi dil.itationis five rarefa- Quoliquet , qu6d{ola ratio , rur a-

t^ionis in aere fit Divini hujufce in Ta- qua magis magiique deorfum prsfen-
bernaculo folari atftus , prxfcntia pro- & tia caloris prscipitetur , cft ; quoni-
pinquitas , & qu6d ratio condenfa- am acr plus minufve dilatacus fibi lo-
tionisillius fit adlus cjufdem Spiritus Di- cumprarparat ampliorem profuaexiften-
vinitus emanantis abfentia five remotio, tia.

& pcr confcquens prxfentia Divinxpo- His ergo rite cognitis , notare debe-
tentis qu32cftTcncbrisinvoluta:Nam,
, mus , qu6d , fole recenter vcniente in
iJti diximus , caloris abicntia eft frigo- Haemifphcrium quo Hycms fuum ha-
, in
ris prarfencia , qu6dcftEircntialis in po- buit Dominium atque idc6 , ubi fi-i- ,

tcntia Divina operator •

Atque iterum giditas loci aerem condenfavit : Verbi
caloris prarfentia , qui eft adtus Divini j^ratia , quando fol Hemitph3criam no-

agonifta , eft frigoris abfentia : Vnde ftrum relinqucns in illud nieridionalemi-

patet , quod abfentia pofitivse lucis con- grat , convcrtendum aertm ejufdem , o-
tipit privativas tenebras & abfentia pri- iim hyenialcm, in conditionemxftivalem,
vativarum tenebrarum importat prxlcn- incipit immcdiate agere ad acris iliius
•
tiam pofitivar lucis. His , inquam , rite mundiloci, rarcfadionem : Atqucilleaec
conlideratisventorum Meridionalium ita rarefadus , &
quafi radijs folaribus ani-
tam incernam , quam externam ratio- matus devenit agilis plumifquc levibus
nem , & , quomodo acr vivifico fpiritu videturindui ; Vndefit, quod ipfe lucis
-i fole emifTo animctur , facillime colli- (olaris Spiritu fic animatus a plaga Meri-
gere poiVumus : Animadvertcndum cft dionali , in qua dihtatur, ad locuin capaci-
cxoo qu6d , cumi61nobisadeft,a:lbs tJte ampliore evolat , ut pote qui con-
cinens
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoI.4(J.
tinensMedionale invenit ad ipfum in fta- tenebra: funt ei ac ipfa lux ut ait Pro- ,

ruofuorarefadto continendum : Infuffi- pheta Regius. Ob iftam igitur rationcm

cicnsergoipfe.fpiritufolari fic animatus, foletquandoque in fua iracundia fpirare
lineam <£quino(3:iaiem tranfire cogitur, ab Aquilone tam cum fulgure , & to-
iitSeptentrionale Hxmifphxrium vifitet, nicru , qukm cum nivibus , pruina &
in cujus ingreflu Eicit llrepitum ,rarione glacie&c : Vnde Propheta : Ecce turbotzek.r.
craffitei Sc refiftentije frigiditatis aeris venit ab Aquilone nubes magna igne &
hycmalis in plaga feptentrionali : Atque involuta &c : &
tamen , tam nix frigi-
jfte acr fic animatus &
divino adu in fole (Ja cum grandine atque etiam fulgure &
ab auftro verfus Aquilonem cum tanto calore liquefaciente procedunt ab uno
ftrcpitu evolans eft ventus ille , quem eodemque Spiritu in EfTcntia : Vtcun-^^^'''?'
Auftralcm fcu Meridionalem vocamus, 3ue in proprictate fua fit multiplex ( ut
qui proptcr eam rationem nobis tam fre- i(5lum eft) unde Propheta ( ut antea cita-
quenter Principio Hycmis , videlicetim- tum) vocavit unum eundcmque Spiri-
mediate , poft quamSolZodiaci libram, tum , nimirum unum idem verbum &
Cve jequinoAium autumnale tranfien- in Eflentia a 4. Ventis virtute difterenti-
dofuum in fcorpionem fecerit ingref- bus.
fum. Quod etiam Pfaltes Rcgius in hiss
Hinc,inquam,cft,qu6d menfibus 0£lo- Einittente fermonem fuum in terram
bris , Novcmbris & Decembris venti qukm celerrime , ex currit verbum ejus,
jitiufmodifuntadeo inter nos frequentes; qui.edit nivcm ficut lanam , pruinam fi-
* unde tot imbribus Mcridionalibus ab ijs cut cineres difpcrgit , deijcit gelu tan-
falutamur : Nempe , quia frigus fepten- quam frufta , coram frigore cjus quis
trionale condcnfat aerem Meridionalem confiftat ? Emictens verbum liquefacir
fugitivum in nubes : Atque iterum nubcs ifta fimuIacefBatventumfuum , efflu-
,

propter calorem Meridionalcm ijs inclu- unt aqu£. Quibus cvidens eft , qabd
fum fiKilis funt folutionis , uti vobis in Deusfit femperunum idem in fe ipfo &
Nubis defcriptione cxplicabitur planius- ubicunque adeft , nimirum in feptcn'-
FIoc tocum ocularitcr demonftratur In- trione, ubioperaturprivativc* , autinfo-
ftrumenti noftri Experimentalis obferva- le , inquogloriamfuam acftivam expri-
tione : Nam folius manus humans fuper mit : Ettamenejusvoluntaselt idem ei*
caput vitri impofita:contrad;u,aerincIu- quod eft ejus Noluntas , hoccft , tam
& dilatatur : Vndefugit adPo-
fus rarefit pofitiva ejus proprietas qukm privariva
lum oppofitum , videlicet ad tcgioncm unitatem fux effentia; concomitantur , re-
aqux trigidx , quam ob ittam rationem fpe6lu illius , licet refpecftu noftri , qui
praecipitat & deorfum compellit : Quo patimur , vidctur dilcrepare : Sic eci-
af^uicurjquodaerfrigore contradus ca- am voluntas &
Noluntas homini conce-
loris conta(Su dilatatur viam facit ad & denti vel neganti petitioncm funt idem;
partem oppofitam , quae eft frigids feu Licet petenti videancur omnimodc' con-
Borealis naturae. traria aequ^ ac bonum & malum : Exem-
Ex altera parte venti Borcales , & gla- pli gratia negativa ejus in poficiva fu3
cics & Nix ,
qus funt hyemali tempore proprietate dilcernebatur , quando mo-
frequentiores , cfEciuntur ab afflatu il- riente corpore falvatoris , folis fplendo-
lo , quiemittitur k Deo in potentiali & rem , gloriam luminofam & radiosin fe
privativa fua natura , quam in ifto mun- ad corporis ipfius centrum contra om-
do cxercet , feu fecundum voluntatem nem Ethnicorum , aut Philofophanti-
fuam exfeauitur , tunc videlicct tempo- um aut; Aftronomorum imaginationem,
ris quando arca virtutis fu2 adivteTnc-
,
hoc eft , contra naturx curliim ( uti an-
lauraria, eft remotior : Propter hanc eti- tck eft Demonftratum ) contraxit , adc6
ain rationem pofuit circa polos mundifui ut fol tam niger &
tenebrofus appareret ac
frigoris Thefauros , ut pote , qui remo- fi cflTct pix.
'•379. tius ab /Equinoftijsdiftant. Hincdicitur Concludo igitur , qu6d quando pro-
,. ,g in fcripturis , quod frigus ab Aquilonc prietas Divini Spiritus potentialis move-
veniat : Et , quodflante Deo concrefce- at aut agat in aere , acr contrahitur vei
cielt43.22. rct gelu : Et , qu6d frigidus ventus A- aliicitur verfus polum quafi ccntrum , at-
quiloflaverit&gelaverit , quod Chri- & queitain nives grandines Sc , pruinas ,

ftallus ab aqua fuper omnem congrega- cxtcratranfmutatur&c : In quo tempo-'

tionem aquarum rcquiefcit
rica induit fe aquis.Atque iterum : Ve-
nifti ne in Thefaurum nivis , aut in The-
laurum grandinis infpedionem habes?
Et tamen lux fcu proprietas Dci adualis
Sc dilatativa non diftinguitur aut dividi-
tur ab eo , quamvis ab Aquilone juxta
voluntatem fuam fpirct in potcntiaU feu
privaciva fua difpofitione : Quacenus
, & ficut lo- ris Ipatio Inftrumentum noitrum expc-
rimencale nacuram prodit priecedentj
contrariam : Nam fccundum mutationem
aeris exclufi , hoc eft , Catholici mundi in-
ferioriselemcnti , aer inclufus contrahi-
tur , &
caput vitri rarquam ad polum ar-
(fticum frigidum ekvatur. Acque boc
denotat , quod Cacholicus fcu excernuj
e vitro exclufus aer , fimili pknif racione
M 3. In
 SECTIONIS PRIMiB LIB. V.
•In mundo operctar Apparet igitur , qu5d
•
ifta Dei myfteria , dignis revelare fo-

mtio fpicituum iftorumcmiflorum fitoc- Iqux

lct : Nam vcrba ejus funti Sapientiame
culta &
nemini noftrum qui in profundo ,
docuit vim ventorum & virtutes Elcmen- -»?-7-2o.

ignorantis abyfTo famus immerfi , teve- torum &c : Scd ukeriorem & ftridiorem
hta : Sed folummod6 ijs , qui verae fa- ad huc inquiiltioncm in MeteorologirE
pientiffiDodrinafuntinftmdi , quamSa- Ariftotelica:mcdullam efficiam quid , &
lomon confitetur , efle veram omnium re- ipfe de nubium & pluvi^ generatione co-

rum cperatricem &

realem atque folum gitet , jam paucis aperiara.
raod6 fapientemartificern feu magiftram,

CAPVT. V.

^uhd j4riJloteh's Dohhina de mbium (i guttarum pluvia

generatione inveniatur omnimode verafapien-
tiie infiitutis contradi^oria.

NVncmcteoris
autem ad fcientia: Ariftotelicas
aquaticis examinatio-
tcmperiescxtrcmcfrigida mediatilHus re-
gionis: Ita, utduo aflignare videatur ad
de
nem accedimus. Et, quoniam caufa: ncbu- nubis gencrationem fcu confiftentiam
larum , ut pote qux funt nubes tenues , fub agentia externa , conditione ad invicem
communinubiumTituIo comprehundun- contraria , nimirum calorcm folis ca:- &
tur,mihi ftatutum, loco priori,generali nu- terorum aftrorum &
frigorum mcdis aeris
bis defcriptioni infiftere. In primis ergo regionis : Intcrnam ver6 nubis caufam
Ariftotelis dejslubibus opinionem citabo, agentcm afcribitnullam , per confe- &
actumpofteaipfamcum facrarum litera- quens eam pro re quafi mortua & inanima-
rumdeijsfententiacomparabojUtmedian- ta &
accidentaliterprovcniente concludc-
te iftiufmodi ad invicem relatione difcer- re videtur. Propter iftam igitur rationem
namus , utrum Peripatctici de cflentia nu- variafeofFeruntcuilibet fagaci confidera-
bis propofitum cum vcritate confentiat nec tioniin pracdifta defcriptione Ariftotelica
ne Opinio ergo Ariftotelisjquam Philofo- dubia , qua: penitiori acutiori mentis &
phi Chriftiani pro hodicrno die fcquuntur, humana: acumine funt refolvenda de- &
.... cft,qu6d Nubcs fit vaporis cujufdam k ter- terminanda , priufquamipfadirc(ftc'deea
^ defai"! tlo ra (Sc aqua in mediam aSris rcgionem vi judicarcpotcft : Qtiorum priuseft, anulla
nufcis
<*<««""
Ari- golis &
ftcllarum attracii,& in nubis confi- fit in calore folari atque Aftrorum virtus
itentia virtute extremi frigoris loci, con-
, attra<fliva ad furfum in mcdiam acris regi-
tradlioiive congelatio , qua: tum poftek oncm , vapores e tcrra aqua pro nubium &
partim caloris Iblis &
partim poteft^te generatione elcvandos ncc nc- Sccundum,
ventorum huc atque illuc per mediam acris an medij aeris frigiditas fit caula tfticiens
rcgioncm fcrtur : Ecce.hsc eft perpulchra condenfationis vaporis fublimaci in nu-
illa Peripateticorum de Nubis generatione bem. Tertium, an Nubcs extcrnis folum-
intentio. modo caufis cfficientibus , nimirum medi-
lam ver6 , ut melius iftius negotij veri- antibus motu folari vcntis moveantur, &
tatcm intelligamus, &
an Ariftoteles fit vc- & an principijs intcrnis , quibus agitantur
vus in cjufmodi nubis defcriptiohe vates, fintdcftitutae , vcl potifis ab internoali-
vcl falfus feu fpurius Prophcta , colliga- quo agente ad verfus mcntcm Ariftotclis
mus , oportet nos inprimis confiderare, animetur. Hifce tribus qusftionibus or-
quid Textus facer de genuina Nubis gene- dine idquc brcvitcr refpondcbo. Adpri-
ratione nosdoceat, &
quomod6 cumpraE- mam crgo Dicimus , quod affertio illa Pe-
di(fls defcriptionis Ariftotclicx fenfu ripatcticorum cft erronea & falfa , qu«
convcniat : Quodquidem , utMethodo dicit , qu6dSoI , Stellac, vel ignis,vircu'
meliori difccmatis , ipforamdidaadinvi- tem aliquam attrahcndi in le habeant,
ccm comparabimus , qu6 mclius quilibet & confequcntcr , qu6d attrahant fur-
mediocriter literatus dc re ifta determi- lijm vaporcs &
cxhalationes ^ terra &
nare queat. aqua in mcdiam aeris regionem : Nam
In definitioneejus praEcedenti caufam experientia probatur , qu6d potius va-
nubis efficientem &
procreantcm facit pores &
cxhalationes ^ fe pellant five
Ariftctclcs calorem fivc adum folis & ftel- propulfent , hoc cft , res cmorc rarefa-
larum: Nam
alTeverarc videtur , quod vir- das diffipcnt & cxpandant , qu^m ut
tutc corum, vaporcs furfum attrahente feu eos ullo modo ad fe alliciant vel at-
clcvantc , nubesinmcdiaacrisregionefi- trahant > &
perconicquensillud , qu6d
anti fimulatqueaffirmat, ipfas huc atquc plxrique homines imaginantur , eft fal-
illuc in mcdia aeris regione , partimmotu fum : Videlicet , quod Sol fumos fur-
folari &
partim vencis moveri : Porru fum attrahat , aut ,quod igtiis vaporcs
cciam opinatur , quod caufa vaporis con- aqua: attenuatx alliciat ad fe Sed di- :

tiadionis iftius in nubis confiftentiara fit cimus , qudii ipforum officium fat rare-
facere
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA: Fol.47*
faccre 8c {ubtiliare aquas humidiorem & torum , qu^maqueorum : Namconden-
ttrrs fubftantiain in exiftentiam vaporo- facione ipfius faila eft nebula & Nubi?
fsm rcducerc ; &tuncaffirmamus , qu6d confiftentia , qua: tum poftek in pluvi-
talcs fubftantix in vaporum exiftentiam am- majore adhuc condcnfatione & re-
rcdada',poffiutper fe finc ope alteri- & folutione convertitur : At fi aer nimi-
us furfum tendere : Nam, ut gravia appe- uni rarcfiat in conditione fulguris muta-
ti:u innato tendunt dcorfum , ita qui- tur : Nec dico'quidem adum ipfius ful-
dera e rcgionc , quod leve eft naturali guris efl^e aercm ; fed potitis e(t lux ad-
inftindu lurfum pctit. Verum totum hoc mirabilis , qus veftitur aere quafi vefti-
perfpicue pcr Initrumenti noftri Experi- mento , mira
prsedidie fapienta: vir-
rnentalis obfervationem domonftratur: tus qua: fe multiformitcr in aiirc ma-
,

Nam , fi inanum fuper globofam ejus nifeftat , ut alibi eft didum 5 Namubi
fummitatem impofueris , aer vitro inclu- ejus adio pofitiva magis viget , ibi aer
fus dilatabitur liibito & in fua dilatatio- magis corufcans & fulgureus reddi-
ne ab agente raretacientc evolabit Mul- : tur.
t6 minus materiam furaofam ad fe tra- lam ver6 , quod acr fit materiale Me-
hec. teororum Aquaticorum fubjedlum , Tex-
Quibus evidcns eft , quod tametfi in tus prscedens his didis importat: Deus la-
ocuUs nuindanorum , vapores feu fumi pientia fua aptaC pondus adri , hoc efti
furfumpeterevideantur , ac proinde con- condenfar pro fuo placico in Nebulas &
cludunt , quod ipforum k terramotusad Nubcs : Nam verba fequenria hoc idcra
'
furfiim debeat ab attradiva folis cSc aflxo- arguunt : Appendit ( ait Textus ) aquas
rum virtute procedere j tamen ifta eo- feu nubcs in menfura &c : Aut eas acte-
rum aflertio probatur oculari experimen- nuat in fulgura , ut ex Textu refiduo col- '

to cflc falfa : Quacenus cxperientia do- ligimus , &

femper fapientise Spiritus
cemur ,
quod natura lucis & caloris fic adefl: in ifto veniculo fc in varias fpe^
,

attracSioni contraria , ut pote cujus fo- cies inftar alterius Protci convertit. Dc-
lius cft rarcfacere , & rarefaciendo dif- nique ex dido Tcxtu clicimus , qu6d
lipare feu difcutcrc ctim e regione at- , invifibilis aer alteratur in pohdere & men-
tradio feu contradiofit nihil aliud , qukm fura in confiftentiam vifibilcm nubium*
condcnfatio feu congrcgatio qusdam ^ quajtumpofte^ in pluvias liquefcunt , &
proprietate Frigoris effeda : Quemad- tulgurum , quae compreffionc apparent
modum fpeculo feu Inflrumento no- ocuJis. Porroetiam , qu6dncqucfitTer-
ilni Experimcntali perfpicuc dcmon- . ra nec aqua , fed folus aer h quo nubis ,

iiratur- Sed jam probabo fundamenta lubftantia orirur , ex iftis apparct. Ace-
Ariftotelis , qo^ volunt , quod nubes riet lohova tibi (inquic Moyies) Thclau-
finc ex vaporibus h. terra ad mediam rum fuum optimum ca-Ios ,dando pluvi- "«"f^?* ^h
acris regionem elevatis , procreatas , eire am tcrra: tua: fuo tempore. Ex quibus ob-
omnimode vcritati diflentanca. Opor feryamus in primis quod per ccelos intel- ,

tet ergo in primo loco confiderarc , fen- ligitacrem : Naminacrenubcsprocrcan-

fum lciipti facri clie huic definitionis tur , atque icerum : Acrvocatnrccelurain
membro plane contrarium : Vt potc , cx multis fcriptursIociSjUt volatilia cccli &c:
3UO colligimus , quod fide fit intelligcn- Vnde concludimus , qu6d ipfe fic arca Dei
um , apcata cHc iecula verbo Dei , ut Thefauraria exquaipfe juxta placitum,
,

ex invifibilibus vifibilia fierent &c.- fuum producit &

efibrmat nubcs , quaii
Qi;are certum cft , quod neque terra vifibilia cx re invifibili. Sccund6
, quod
ncc aqua vifibilcs fint nubium origines, aer vocetur Thefaurus ejus optimus , &
fed potius fimplex aeris feu Elementi per confequens utpoteex quo Deus non ,

Catholici fubftantia , cppoficis vencorum mod6 crcaturas fuas Meteorologicas ex-

fiatibus in nubis conliftcntiam conden- trahit , fed etiam fapientesnonnullifum-
fata Atque hoc etiam ex vaiiis alijs
: mumcoram bonum expedanc- Pran:erc5t
fcripti facri locis confirmatum halsemns: alibilegimus PropterekapercifuntThe- EwlelT^j,!?,
:

Nam lob : Deus fapientii aptat pondus fauri &

evolaruntnubes nebuJ^ ficut &
acri , &
appendit aquasin menfura , li- avcs. Sed hocadhuc evidentius fennone lob.j^.ji-
gat eas in Denfis nubibus , facit pluvix iito redditur. Subit6 acr condcnfabitur
itatuta & viam fulgetro Tonitruum. in nubes , &
vcntus tranfiens fugabit eas,
Quibus confirmat primiim vir patiens, Quo arguit cxpreflc , qu6d aer fir arca
quod Deus Pater Ct radicalis iibus ope- Dei Thelauraria , ex qua nubes conden-
ris Meteorologici author , scternufque fatione cliciuntur , qu6d ccclum lic &
ille cfficiens , quo mcdiante operatur- unicusThefaurus , ex quoipfx extraliun-
EO: ejus fapientis Spiritus. Quod eti- tur : &
per confequens nec terra ncc aqua,
ani concotdat cum ifto Apoftoli Tex- uc Ariltocelespucavit: Quod quidem C
tu : Nobis eft unus DcusPater , ex quo eirec verum , animadvertans' vclim , qukm
omnia , & unus Dominus lefus Chri- abfurda impoffibilitas fequerctur : Nam
itus , per quem omnia. Secundo quod tunc , cum fol Iblet aquas sftivo tempo-
aer fit lubjedumtam Metcororum igni- re attcnnare acrem maximc recdcres
M 3
 SECTIONIS PRIMy£LIB. V.
vaporum multitudine fpilTum , tunc & nubis denfz confiftcntiam redada , qux
inajor adhuc irrcgularitas fubinde orere- tandcm in pluviam eft refoluta,& toto boc
%ux ad fubvertendam rationcm Ariftotelis tcpore, acr erat undique , excepto illo fco-
de nubium generatione ; Namfi hoceiret puli latere, nimirum ab ejus faftigioad ba-
verum j majorcm nubium pluviae co- & lin ferc ufque clarus &ncbulisacnubibus
piam expcdaremus seftivali , qukm hye- immunis. Primo certe rei novitate admi-
mali tempore , utpote , quo fpatio vapores ratus fum , rcmque mecum feri6 confide-
magis redundant ex ftagnorum , torren- rando tandem ex curru defcendi , gramen-
tium &
fluminum exhalationepcr pr.xfen- quc digitis arripiendo illud in acrem aper-
fiam SoJarem: At hoc effedu probatur fal- tumprojcci,utvcnti viam exinde difcer-
fum. Acdenique non eft calor Solaris nec ncrcm Inveni autem ejus Ipiracula dircdc
•

fyderum fcd a;ternus IchovjE fpiritus , qui

, adverfus illud montis lupereminentis latus
habet Doininium in vcntos mundi Ange- dcdiife- Quo ftatim colligebam , quod
licos in quibus organicc moverur
, ope- & gradus in progreffione k vaporis acreiin
rntur ornncs iftas alterationcs Meteorolo- nebulae & i nebulain nubis confiftcntiam
gicas, in acre &
per aerem , uti infra de- cflent k majori vel minori,communis&
ciarabitur = Vnde didum erat , ut fupra, Catholici aeris comprcffionceffedi: &
Sapicntia fccit pondus aeri , & nubes ap- qu6d ventus aerem fiigiente profequens,
pendit in menfura&c-" Sed veniojamad illam folummodo aens portioncm appo-
iecundum dubium. fitione&comprelEoneparumpoftparam
Pro refolutione fecunds qusftionis di- eoagulaverit,cujus fueam fcopuli refilten-
co , qu6d fit alius modus condenfationis tis proceritas impediebat , atque hac ratio-
vaporis invifibilis five aeris in nubem> neaer aeri additus in ftatu invifibili & te-
quam eft ille ab Ariftotele effidus : Nam nui informam vifibilem & denfam altera-
ubi qu6d iftiufmodi infpiflatio-
ille alferit batur: Vnde primijm nubecula, dcinde nu-
nis adus b. medix acris rcgio-
contraftivo bes fecundum anteriorem montis effigicm
nis frigore fiat , admiratione dignum vc- generabatur,qu:E tandem calore Solis in
nit,cur effectus ifte nonetiam alijstem- pluviam eft refoluta, toto alio acrc manen-
poribusevcniat , nempe cum venti fpirant teclaro. Quo quidcm oculis aoertispcr-
a liiis terrs quartis fivc plagis: Nam, quan- cepi , qu6d nubes non eflent more ab Ari-
doventiAuftralcsdominiumhabent,tunc ftotclc defcripto procreatx, nimirum k va-
nubes obfcrvamus multiplicari , pluvias & porceterra & aqua elcvato,fcdin(pifla-
abundan:cr cadere : fcire inquam velim , , tione tenuis ac invifibilisaerisinNcDuJas
ab iltis Peripatcticis , cur vapores tam af- confiltentiam , &
ab iUa in nubem a nube-
fluentcrc terra & aquaillopraefertim tem- cula per unum denfitatis gradum differen-
pore, dum vcnti iftiufinodi/pirarefolent, tem. Qua quidem oblervatione perccpi
plus, quam alio, in quo ipfi dominium non lobi iftam alTcvcrationem confirmatam
habent ad nubes tam copiofas in aere pro dicentis: qu6d fubit6aer condcnlabitur in
creandas afccndant, aut cur vaporcs taliter nubcs, &
tranficnsventusfugabiteas; Ve-
'°'' 37.21.

afcendcntcs magiscoagularet feuconden- riim enim ver6 , haud parum ad huc in co

farctm.edis aeris rcgionis frigiditas illo, hxfitabac fpiritus meus , conlidcrando,
quam alijstemporibus , cum nubes calidaz quod montes & proceri fcopuJi elJent ubi-
acrue fpiifusjradijscalidisloci mixtus ,qui que,quo acrem fugientem impediantin
Borcaliter ab jequinodio pelluntur de- omni loco reperiendi : at Nubes c contra
beant potius media: regionis frigora mo- etiamin defertisplenis.atqucin mari apcr-
derari &
mitigare. Scio profea6 ipfos, tOjubimontes acfcopulinon funtappare-
quid rcipondcanr, penitus ignorare: Qua- re ac movere cernimus. Quod mecum fe-
re eos ulterius in hac re non premam : Scd ri6 &^ ficpe revoluens tandem alia expc-
,

ut m.elius eliciatis vcritatcm , qua aerin edodus opinione illa mea aliquan-
rientia
nubes condenlatur,cxpcrimcntum k me tulum profundiiis eram radicatus ; Nam
ipfoexpcrtum,quo in nebularum &nu- mccum haud inconfuJtccogitabam,nul-
bium generationis myftcrio eram inftru- lum eife ventum in ccclo cum Dominio.
dus,vobis paucisexplicabo.In itinere meo Spirantcm , qui non habct ventum alium
k Civitare Venctiana Augultam Vindeli- vcl oppofitum vel coIlateralcm,quiciin
corum verfus , ut inter montes fcopulos & Elcmento communi feu Catholico non
Alpinos viam feci quodara die , toto Hori- concurrit utcunque non difcernitur ob
:

zontis ca-lo etiam claro admodum fine & venti potcntioris dominium,qui non aliter
ullius nubis macula apparente , per con- & obfcurat adtiones minoris vcnti , quam
lcquens Sole liberos luosradiosundiquc, praefentia Solis lolet candels accenlaelu-
fineuUo nebulofo impedimentocjaculan- men- lam vero quod vcnti duo unoco-
,

rc,in montis admodum ac prs cxreris pro- dcmque tempore Ipircnt, experientia ilta
ceri ac prxcipitis fummitate , idque prjeci- fui inltrudus : EgofspiuspcrMariainve-
puc cx unico ejuldcm larere contra quod , dtus, obfervavi , qu6d , cum ventus pra:

nihilommus Solis radij fericbantfortiter, dominans decrefcerc aliquantulum in luo

ncbulam gradatim crefcere&augeriani- vigore per vices , &
vela navis non nif i dc-
ojadverti , quoulquc taivdem illa crat in biJiterurgeret , vontus ci oppofitus fuos
patcfe-
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. 48.
piitcfeccrit flatusquippe quorum virtute
,
Zacharias , ifti quatuor equi funt quaruor
vela contraric movebantur,quoufque ven- venti,qui egrediuntur& itantcoramdor
tus prior in aere r^fijrgens fortiorque eva- minatore omnis carnis. Quibus manife-
dens , vela iterum , ut antea , fuis viribus (tum redditur , quod non unus vel duo
implcret,nofque ad metam nobisdefide- venti, led etiam plures fimul in ccelo fpira-
ratam conducerct.Porro etiamipfasfcrip- re queant : Nam exfpiraculis fuis oppofitis
turas habemus ad tcftificandum, qu6d duo vcltranfverfis nubes, Turbines, tempefta-
vel plures venti uno codemque tempore tes, fiilgura & tonitrua funt communitcr
crebr6 (pirent : Nam inprimis idem (piri- efFeda. Quod omne
Poeta ille profun-
.tus a quatuor vcntorum plagis ab EzeKiele difBmus Homerus hifce agnofcere videtur,
eratinvocatus ; EtDaniel: Eccequatuor j
qus a Gnccanico in Latinum fermonem
venti ccelipugnabant in Mari magno : Et I
fic transferuntur.

Tantus ccelefii rumor percrebutt auld,

Cumfevaatterniruerent inpralia Divi:
Neptunum contra bellabat Phwbus ^pollo:
Adver[us Martem certabat Pallas Athena:,

Vbi per divos intclligit Spiritus Ange- dentalis prxfidem , qui eft condrtioni?
licos qui h ventorum prjefidibus fimul
, aquex j & per Phoebum pr.xfidem Orien^
cmittuntur , qui per eorum in Campo aeris talem , cujus fpiracula funt ignea: Per
aperto ooncurfum more contentiofo juxta Martem intendit fulgura &c At Ovidius :

prxdidum Prophetse Danielis fenium, in- iftam in aifre pugnam luculentius fic def-
ter fe contendunt & ludant : Nam per cribit , ubi Boreas videtur habere Domi-
Neptunum arguere videtur plagas occi- nium. ^
Idem ego, dum Fratres coelofam naUus aperto,
Nam mihi can^siseji, tanto molimineluclori
Vt mediusnofinsconcujjibusinfonet yEther^
Exiliantque cavis elifi nubibus ignes.

Vbi per Fratrcs Boresevideturintelli- generatione elTe falfam &

erroneain.
gere ventom Auftralem &
cocteros Cardi- lam ver6 ad Tertij &
ultimi dubij refo^
nales, qui , dum Borcas flatcum Dominio, lutionem venio , quod elt, an nubes folum-
more fluduofo contendunt in aere , &
raod6 fuperficialiter &abextcrno,nimi-
non mod6 nubes , verbm etiam TempC' rum ventorum tranfeuntium & caloris So-
ftates in Elemento aperto pariunt- Quare
,
laris adu (uti cft opinio Ari(tocelis) & non
ukeriori dubio non eram diftradlus , lcd ab interno &
centrali aliquoagente mo-
pro certo ftatuebam , qu6d aut duo aut veatur nec-ne cujus mandacis non modo ,

plures venti fimul five more oppofito five venci obcdiunt , fed & nubcs parcim Spiri-
tranfverfali flare poflint: Quorum concur- tu interno movence
fu a'cr in vifibilis intermedius comprimitur
& in NebuIcC nubifve fubftantiam redigi-
tur, quac nubcs nihilominus abillo pellicur
&fugatur vento qui majus habet in coclo
,
Dominium,juxta prsdidum illud lobi:
Subic6acrconden(abiturinnubes,&ven-
tus tranliens fvigabit cas : Ita, ut de facili fit
coiligendum ,qu6d nubes tbrmetur , quo
ad ejus exiftentiam abaiire in huncmo-
dura : Acr integram coclorum cavitatem
&
partim ventis ab il-
lo etiam ipiritu animatis huc atque illuc
feruntur- Refpondeo , qu6d nubes contra
vanamillam Peripateticorum alTcrtionem
fuo interno agente fruatur , qu6d eam vo-
cat , hoc eft , ad placicum fuum perficien-
dum , incitat : hoc inquam priiicipium
nubisinternum,camqua(i vehiculum (uuin
dirigit,qu6 & quomod6 ei placuerit: Nam
uta^enshocelt Catholicum , icaquidcm
illud non abeft h fpiricu venti qni etiam ,

implens, &
per confequens mundus fublu-
naris &
ElementumCathoIicumhaudin-
juria dicendus , cogitur violenter coram
venti unius (piramine movere acfucrere:
Sed in fuo motu feu fuga ^ vento priori
tum fitu , tum natura concrario , utcunque
virjbus imbccillioriimpeditus,per aflidu-
am partium appofitionem & compreffio-
ncm concrelcit & coagulatur paulatim,
prjefens eft cuin nubc , utpote, qux fapien-
ti^e fpiritu conflatur atque animatur:Nam,
cumdictus fpiritus agensficprxfens.cum
& in fpiritu venti , ip(e in &
mediante fpi-
ritu Angelico venci operacur ccncraliter in
acre,& faculcacelua congregaciva acrera
, quam tum po-
contrahit in fpeciem nubis
(teh facit fuum Tabcrnaculum & afcen-
dens fuperfpiritum Angelicum & volans ,

uci in obfervatione mea

juxta niontcm eft fuper alas vcnti , facit fuum tabernaculum
diduin, h (liblbntia aerea&invifibili in cum vento movcrefecunduin voluntaJtiu
nebulx vel nubis confiftentiam : His ergo fuam Hinc, inquiuntfcnprurar Nubibus
: :

rice confideratis, cvidencer conftar.opi- Deus ccxlos- qui comparcnt:

denfis obtegit
nioncm illam Peripaceticoruni de nubis cerr:EpIuviara,quifaciCjUtpro(crantmon-
•M 4 tesfcjenum
 SECTIONIS PRIM^LIB. V.
rr^im,i4-.8 tcs foenum &
dcnt juincntis cibum. Et in ijs agentis. Quarc.tamctfi in praeceden-
lob : Dcnfe nuhcsTugurium ejus : Et tibus probavi qu6d acr eiret nubes con-
,
idh.zz.
David: Nubcm cxpandit Dcuspro teg^J- denfatus , &ventus tranliens fugaret eas,
mcnto Et Mojfcs : Defccndit Domi-
:
juxtalobifcntcntiamitamenillcquiman-
Hum.ii.ij'. nu5 in nube 5 &
locutus cltadcum. Sed dat iftiufmodi nubium gencrationem me-
rotum illud, quod k nobis eft ante^ didum diantibus vcntis eft unicus , & ccntrah's ille

Cx iitisrcquentibusluculcntiflimc cxplica- agens &

motor ta in nubibus.quhm ventis>
2.Rfg,22. S. tur : InclinavitlchovacGL-los defccndit & quijuxta,voluntate fccitminiftrosfuoseii
&ca]igo fobpedibus ejus & afccndit fu- movere & portare ,ubi vcl qu6 ei placebit:
pcr Clicrubin &
volavit fcu lapfus eft ix'.- Hinc ergo Salomon : Sapientia ejusabyffi-
pcr pennas venti. Pofuit tencbras in cir- ruperunt fe &
cceli deftillant rorem. Ec

cuitu (uo latibulum , cribans aquas de nu- lob : Flante Dco concrefcit gelu & ahbi:
:

bibus ca-Iorum prsefulgorc in confpedu Sapientiaaptatpondusacri & appendita- fjb'?'^'*'^

ejus nubcs accenfx funt&c In quo Textu : quasinmenfura&c ••
Audadcrergocon-
totum illud antca h mc allegatum confir- cludcre poirumus,tam adverfus Arillotelis,
mari vidctur : Nam primiim dicitur, quod quhm aliomm Ethnicomm Dodrmam,
^^ j„
DeusfupcrCherubin afcendcrct , qui eft qu6d nec terra nec aqua funt radicales nu-
acreus &
per confequcns ventofus ipiritus bium fontes, fed cccli five aer fublunaris,ut
iive AngcIuSjin quo verbum Domini mo- pote, qui funt arca Dci Theiauraria : ncque
vcbat , & tunc in & mcdiante ifto vcntofo eft frigoris in med-a aeris rcgione inclc-
fpiritu tugurium fibi obfcurum efForma-
,
mentia qucevaporesaliquosimaginario»
,

hat-Nam dicitur: Pofuit tcnebras in circui- a Terra & aqua elevatos

condenfat : Sed
Tfifm.lc^. 3. tufuolatibulum&c :Sivecurrum: Nam, centralis illc ipiritus animans vivificans, &
"i!t David hahet Nubcs denfx vehiculum
•• labens fuper das vcnti, qui refidet, fed non
Tfj!m,5-. 17. fcu curms Dei qui itat fuper alas venti. Et
,
inclufivc,innubc , qui mediantibus mini-
alibi dicitur-- Mons Dei coagulatus, in quo ftris fuisventofis five ventis Angchcis,
bcneplacitum eft Deo in habitarc : Ita , ut nubcs crcare folet, ut fibiinmultisinler-
luculcntcrconftet, qu6dSpiritus Deimo- viat : Vnde liquec , qu6d nubes non

vcat SpiritiJ Angclicu : Cum, quafi orga- agat SfcjiiQveatur pcr calorcm Solarcm,
ncm primi ordinis, fpiritus, informat at- & (ed Ewino illo adtu lucido , qui ei in-
quccxcitat acrcm cum natura ventofa , ut cft occultc : quafi imperator fum-&
potccujus motu five aclu incoaertranf- mus inBdet Chembinis , qui funt' aerei
mutaturiti naturam ventofam : Vnde Pro- & vcntofi Spiritus feu Angeli , uti Scra-
pheta , ut antea : Qui facis Angclos vcn- phinfuntignci movetur; liiper
, atque ita

rcs. Tuncilleacrabuna eadcmquc Divi- alas vcnti , qucm Spiritus Chcrubinicus

nitr.tcanimatus acrem communem innu- animat , ita ut in pcr organum fuum &
bcsrcducit, quxlococurruumei infervit, ventofum dicatur flarc n-!ovcre,ubi& &
qui cft unicus in iftis omnibus operator, quando bonum ci videbitur. Patetergo»
mcdiantibus varijs organis : Quorum u- quod Divinitus agat in Angclo Chcru-
num cft in alio magis ccntralc , per con- & bin , Angelus per Spiritum IJci movetur,
fcquc;-iS dignitatc prius : Nam quo magis animat , agitat movere facit vcntum; &
intcrn.umeftorganum,e6praEftantius,no- ventus le nebulofo a'cri immifcens, eum
bilius &
potentius , ut pote propinquius rapit, ubi primus unicus totius machina; &
accedensadDivinitatis fedem , qux ver- nebuloia: fabricator delidcrat; qui inifto
fatur in ccntro, &
in centro agit& opera- ncgociooperaturomnia Nonaliter,quhm :

tar omnia. Quod Dcus eft motor unicus in machina rotis movcnte obfervamus,
intonitribus, quodloquaturexturbine & qu6d rota ccntralis movcit roram fccun- •

r.ubC) &
quod fit pro vcUe fuo ignis confu- dam organumprimi ordinis
, quafi illa , &
mcns , &qu6d agatcentraliterinventis, fccunda moveat tertiam;|tertiaquartam.
'Nubibus,nivibus &
tcmpcftatibus;& quod Et tamen videmus , quod intcgra agendi
omnia mediante fpiritu fapientis per-
ifta virtus atque eflcntia fit in centrali rota , &
ficiartur , ubiquc fparfim teftflntur fcriptu- confequenter cxterje rotx exteriores func
rxfacrae : Quarc in confultc fatis conclu- organa , qua: per fe mortua funt , quief- &
ferePcripatetici , nubcs folummod6 h folis cunt, primo
nifi a
unico illo motore ex- &
calore aut a vento,quafi externis folis prin- citcntur. Concludimus igitur , quod fit
cipijsanimatasmioverei Cumhifce , qua: omnipotens& omniacrcans Spiritus,qui
dida funt, liquet, qu6d nubes fit Taberna- cft gcneralis ador formalis motor in &
culum , Tugurium curms sterni illius & metcoris , cui miniltri Angclici , qui fcm-
Ipiritus , cujus cqui (ut Propheta Zacharias pcr ftant coram facic dominatoris terrs
habct)funt quauior vcnti fcu potiiis (piritus (ut Zacharix verbis utar) affiftunt, ut orga*
Chcrubinici , qui ventis prxfunc , eofque na leu caufx inftrumentales ad fuam vo-
animant. Quare cvidcns cft , quod volun- luntatem k re qualibet, exequendam. Eft,
Principium motionis, infit
tas five ccntralc inquam Spiritus ifte eirentialis ,
qui flac
nubi Sed Angcli
: &
venti funt miniftri fcu h ccntro nubis per fuos Angelos vento-
organici motorcs qui movcre eam folent , fos , qui ( teftc Davide ) funt miniftri,
lccundum voluncatem priini centralis & facientcs placitimi cjus. Denique ex iftis
. videre
 DE PFilLOSOPHr AMOYSAICA. F0I.49,
videre licet , qtiod Philofuphia ifta Arifto- dus , ciim revera Chriftianos h. divinae cf-

telis non lit dc dcliipcr h Patrc Luminis,fed fentis in fuis operibus cognitionc, omniii6
terrena, animalis& Diabolica,juxtaApo- diftraliic : Quatenus ipfe falfo afteverarc
ttoliairertioncm, quatenus veritati fitcon- hauderubefcit, non fineimmenfa h divini-
tradidoria. Q^uarc extrema videtur in tate derogatione , quod res tanti momentii
Philofophis Chriltianis demcntia , viri hu- quales funt nieteora,tam in coclo , qu^m iii
jus Etlinici doiftrinam , tanto fervore infe- terra&aquis , varijsmodis& moreacci-
qui,ac fi Theodidadius ,feu aDco eilbt do- dentali procreanturj

CAPVT. VI.

r^ra (3 eJfentiaUs rtuhis definitio^feupotim defcriptio, hoc in capitejuxta

fcripturarumfacTarum fenfum explicatur.

ASfigncs igitur, nitfcio (replicabunt minieram feu arcam Dei Thefaurariam, ex

Peripatctici noll:ri)fi pofiis defini- qua materia feu conliftentia nubis extra-
tioncm Nubis magis cirentialem, idque fe- hitur , vidclicet ccelos , qui funt Thefaurus
candum veram tuam fipicntiam & Textus Dei. Denique caufa finalisinibi declara-
facri fenfum, quem tanta devotione videris tur , eflrc , ad efl^edus voluntatis Creatoris,
Quibusegomead
fequi. iftud opus obe- fivebenignos &
falutarcs , five feveros &
undum paratum efie. infalubres producendos.
Nubes , eftfpiritusinundani in arca lam vero ad priorcm defcriptionis ha-
Dci Thclauria hoc eft , in ejus carlis oc-
, ram portionem defendcndam acque com-
'"''•-^•-''>
cultati , fapicntia divina centraliter ope- probandam , ait fapienso: Deus fapientia
rate, minilbrilque cjus vcntofiscxtrinfe- fua aptac pondus acri appendit aquas &
cusDei nutu acra coprimcntibus,reveIa- inmenfura&c Qyibustam caufa nubis :

tio Hoc eft vifibilisaeris invifiblis in materialis , qukm illa efficiens dctegirur:
: ,

cumulum ncbulofum , flatudivinocoa- Nam adione Divini in acre fpiritus aer ,

ccrvatio quam Ichova pro tegumento difponiturindenfiorem vel fpifliorem at-

,

fuo expandit, &

pro tugurio feu vehicu- que in leviorem aut ponderoliorem con -
lo , ad voluntatem fuamtam in ccclis, fi(l:entiam:Nam,verbaexpreflafunc : Ap-
quam in terris complendam, habet. tatpondus aeri : Quareaer eftcauia ma-*
Vclfic terialis , & , fpiritus lapientise^
eft unicus Eccl^fn^--.,
Nubes eft acr,in vaporis denfi fcu ne- agens conlequens nubi-
eflentialis , &per
bulscgradumprius, atqueabillo paula- um&pluvixauthor. Et Sytiachus : Acr
tim in ipiffiorem atque obfcuriorem condenfabitur in nubes , ventus tran- &
.confiftcntiam , duorum ventorum fivc fiensfugabiceas : Hicergocaufamatcria-
oppofitorum five trans verfalium flati- lis.vidclicetaeriatque Formalis , nimirum
bus Deo fic volente
, ccntralicer ad & condenfacioin nubcsdefcribitur. tx alibi:
luam voluntatcm complendam operan Congregatio Spiricus afpergit nivem-
tc.comprcfius atquc condenfi^tus. Ad caufam autem cfficicntem quod fpe-'
Vcl fic. dac , eam anteadefcripficire fpiritum la-

^ Nubes vaporofa cft denfa aeris
congeries,quam fapicntia divina ubique
pcr mundi ipiritum' expanfa , ex nihilo
quafi fecit , hoc eft , cx invifo atque in-
cognito aiiris facrario fcuarca Thefau-
& pientisE : Dcus fapientia liia aptatpondus ^.ii.M^S
aeri.&appendicaquasin menluia , ucan-
tea. Etalibi : NubibusdenfisobtegicDe-
us coelos, & pluribusalijslccis.
Pro caufa Finali , ait iob Pfo irrigatio- : lob.j?. 40,.

rariaadfuam voluntatem tamin coelis, nefacigacDeusdenfam nubem & difper-

qukm in terris excquendam vifibilem git luccm nubis fuae, quod cunque prscipic
tecit & in lucem vulgarem produxic* faciendum in terra , fivead flagellum
illis

In hujufmodi definitonibus , caufa mate- five ad faciendambeneficentiam,efficict,

rialis eft,denfa &
vaporofa aeris congeries, ut prxfto fit. Et Baruch : Chm nubibus Biruch./j.^a.

feu cumulus nebulofus,in qua etiam cau- & mandacum eft i Deo , ut obeant totum or-
fa formalis. depingitur : Habemus etiam bem habitabilem , perficiunc , quod iir.pe-
caufam ctficientem feu centralcm,ni-
in ea ratum eft. Ita ut videmus magnalia itta

mirum fapienciam divinam , ut exter- & Dci , k fccrctis & invifibilibus fuis habitati-
nam & fuperficialem , videlicet miniftros onibus feu facrarijs cxtrahi.ad placitum ip-
fapientia: ventofos , comprimcntes aeiem, fius faciendum»qui ea creavit.
dque in motu affiftences : Habemus &

N CAPVT.
 SECTIONIS PRIM^, LIB. V,

CAPVT. V;II.

^hiomodo nuhium componentlarum ratio , exinjlrumenti nojlri expcrimentalis

obfervatione oculariter demonjiretur , atque etiam nivis dtfim-
,

tio falfa ^ vera, oculis intuentium exponantur.

squum cft, ut modum.quo nu- detur aflevcrare,nivem cfle nubem frigore

IAm invcro
cceIo, Oppofiro ventorum duorum intenfillimo congelatam,qux,antequam fit
bes
(biramine videlicetcx AuIlridominio&:
, completc in aquam
vaporofa difpolitione
,

inreniibili Bores afflatu , gcnerantur , ocu- difloiuta, in niveam fubftantiam convcrti-

lari experientiademonltrcm. Prxdixi vo- tur In qua ejus definitione, quoniam cum
:

bis cap. 4. lib. 4, feclionis hujus , cju6d , ut non minuserrabundum ac in prxcedenti-

aer vitro inlb-umenti experimentalis in- bus &
prscipue in nubis origine , invenio,
clufus , folo manuscalidascontaclu fe dila- eifidcm exhibebo nuUam : Pra-terea fcrip-
tabat in coUoejufdem , & dilatationeevo- turx facrx intcntionem leges , iftiufmo- &
labat a manu infrigidam rc-
tangentis , di fua defcriptione tranfgreditur : Nam ip-
gionem aqux (quod ineoprobatur , quia lamNivemegoaliter idque juxta Paginx
aqua antca elcvata in collo vitri , jam lu- findx ftatuta, fic definio.
bito prscipitatur) ita etiam aer groiTus Nix eft Meteorij, quod Deus ab arca-
hyemalib in Ilarmifphi-rioAuftrali, tran- no fuo Thcfauro, fcu arca Dci Thefaura-
feuntc fole per /Equinodium Autumna- ria , in forivra lanx extrahit, ad volunta-
le , prajfentia folis calidi dilatatur : Sf., tem fnam efficiendam in terra , Ilve ad
quoniam h£emifpha:rium illud , noncftad pa-nam & flagellum, five ad beneficen-
totum illum fpiritura ita dilatatum com- tiam & benignitatcm.
prehendendum iufficiens,fugit veloci mo- Vclfic.
tu,ab adivitate Iblari , trans lineam xqui- Nix eft crcatura ex abftrufa acris ar-
,

nodialem, in h^emifpharium Hyemale feu ca,fcu ThefauroDei ,mcdiantefrigido

Ardicum , ut ibi locum profuaexillen- Spiritus Divini fpiraculo,in forma lanx,
tia magis fpaciofum invcniat : At fpiritus ad placitum fuum divinum pci-ficien-
ille volatilis & dilatatus , inveniens con- dum produdla.
Ibntcm lociaerem , ob folis abfen-
illius Inqua caufam materialem obfervamus cflTe Eccieir.^^

tiam frigorc Boreali contradlam , ibidem

:\ ipfumaerem.autfubftantiam ca;lorum,un- ^^^
fubitocondenfiturinnubes: Atqueha:ceft de Textus facer : Congrcgatiofpiritusaf-
ratio , quod ubi flatus Boreahs nullus evi-
,
pergitnivem. EtIob:Perveniftiin Thefau- p(-_,[_ j„
dcntcr perfentitur , ibi venti Auftrales ros nivis?eo Pfaltes Regius:Dcus verbo fuo
copiam nubium & pluviarum producere emittitnives , rKutlanam,coramfrigore iob.27.9.

Ibleant : Ita , ut manifcftum reddatur, ejus quis confiftat ? £t lob : Flante Dco
quod fpilTus BoreaHs Hajmifphsrij aer, concrcfcirgelu. Quibus ctiamcaufa effi-
Borcahbus flatibus agitatus , & acre ca- ciensnivis leprodit nimirum ipfe Deus
,

hdo ab Hxmilphxrio oppo-

lubtiiiato , Patcr,a quoomnia per fpiritum (apicntix-
41to emilTo occurens ei reliftit , pau- , & Porro caufa formahs in eo dcfcribitur,
latim in nubis exiftcntiam reducit : Hoc, quodemittiturinftar lanx. Ac dcniqueh-
inquam totum ,obfervatione debita aeris nis eft , utvel vindicetfuum Dominium
vitro machina: inclufi, cxplicatur,uti antea advcrfus impios, vel bencfaciat ipfis qu«s ,

cft indicatum. Deus in fua mifericordia & bcnignitate re-

Denique dcfinitiones Ariftotelicas prui- fpicit.

nae,grandinis, glaciei& fimiliumMeteo- Plurade ventorum , Nubium , Nivis

rorum,hoc in loco cxplicare , eafque facrx CcCtcrorumque Metcororum Myfterio in
fcriptura: fenfui eontradidorias eifc , pro- Tradatu feu volumine mcodc Mcteorolo-
barc nolo, quonia ampla de iftis,in Mcteo- giaCofmicafumlocuais : Qj.iarc brevita-
roiogia cofmica mea , feci mentionem : & tis caufa vos adillius difcurlus medulbm
proinde vos ad ipllim rcfero. Sed nivis ib- refero.
lius definitioni jam infiftam- Ariftoteles vi-

CAPVT. VIII.
^tvnam fit Arijlotelis de fontium ^ fiuminum origine feu gentratione fen-
tentia, G? an ipfe in ea Divince fapientiie ventati conveniat nec ne.

CVm ergofit apparens,qu6d

Ariftotclis de ventorum &
Dodrina
nubium
orta
tatis, dei
, Metcoris czteris ^ me reci-
quam in
, atque ideo fcda: corum
ipiuntur
gencratione &
eirentia fit impura,fallax & princcps (re xquis juftitis trutinis pon-
vericati contradiccns,mihi in ifto loco pro- derata)dcbct a quohbetfyncero Chriiti-
pofui opinioncm ipfius , de fontium flu- & ano promundideccptore fcu impoftora^
,

viorum origine , ad LydiJ lapidis examem haberi , '& confcquenrerejus dcfubjeclo

proferrc. Pcripatetici , cum Chriftiani, Meteorologico dudnna debct repudiari
tum Ethnici , tam in fontium & fluuainum atquedelen,
Arifto-
 DE PHILOSOPHI AMOYSAICA. Fol.p.
Arirtoteles & cjus fedje reliqui funt de opi- tum pofte^ efEngic , reddetur pal-
fieri
nione , quod tcrra venter , varijs cavitati- pabilis & manifefta , f1 confideremus,
bus > meatibus &
fifluris impleatur , per quod guttse ita fadac , paratiores erunt
quas neceiTe eft , ut vapores i terrje centro ob earum ponderofitatem tendere at- .

ad vacui evitationem , furfum afcendant, que revertere deorfum in terrs vifcera,

qui in fuo motu lateribus concavitatuum, per eofdem meatus , ^ quibus funt in for-
fiflurarum feu meatuum & venarum terrse mafumi elevata , quam , utmoveantur
adhaerentes, in aquam refolvantur,qui gut- allateraliter. Quare verifimile eft
, qu6d
tatim diltillando efficiunt fontes , quibus aquaficfada autfaltemmajorejus por-
,

tum poftea flumina oriuntur : In quaeo- tio , in locum

^ quo venit in forma va-
,
rum fontium defcriptione , concludunt, poris rccideret. Sed omittendo pro tem-
materiam eorum nihil effe aliud , qukm va- poris pauxillo iftas rationcs , examinabo
porem e terrs vifceribus afcendenccm & , &conferam hoc ejus defcriptionis mem-
in aquam tum poftea in tranfitu , ratione brum cum Biblij facri Auchoritate & veri-
frigoris atque etiam caloris loci conden- tate, qu6 meliiis , an inter fe in hac re con-
fantur: Haud aliter,qukm juxtaeorum fen- veniant nec ne.difcernamus.
ium/iubes, pluviae , nives & grandines ori- Invenimus in primo loco , qu6d non
untur , ^vaporeprimumcondenfato & , fit accidentale &
imaginarium , aut fri-
tum poftea liquetado. gusautcalidumin tcrr^ vifceribus , qua:
At fi quamlibet iftius membri defini- iftius Meteori gcnerationem cfficiunc,
tionem oculis acutioribus introlpiciamus, led Deus , qui operatur aur per Angeli-
illudque paul6 examinemus,accuratiiis cosventorum fpiritus , aut k palatio fuo
percipiemusquidem, quod ad fontium or- folari ad iftius negotij complemencum.
tum requirant non mod6 matenam dupli- Et tametfi in fua adione tam privativa,
cem , verijm etiam formam a^entem nc- qu^m pofitiva frigidicas & caliditas , fe
nainam Fingunt enim , quod maceria re-
: ipfas loco miniftrorum exprimanc ( Nam
&
mota fit vapor , tunc niateriam propin- Textus habet :Coram frigore ejus quis ,.

quaimaginanturefleguttasaqu^, qu^eex confiftat.) Tamen eft Catholicus ejus adtus ^''^'

vaporis congelationehunt Etiam duplices pofitivus , in fole & ventis calidis , quem

fuas caufas efficientes frigus Sc calorem, e Tabernaculo fuo folari & ex ventis fuis
Itatuunt : Nam , inquiunt, eft frigoris offi- calidis extendit , & privativa feu contra-
cium condenfare &
coagulate vaporem af- diva ejus vircus , quam manifeftat per
cendentem in confifteniiam aquge : Ac longinquitatem feu abfentiam lucidi fui
caloriseft & frigidifimul , utreddanta- Tabernaculi k regione affignaca , atque
quam mobilem 8c fluxibilem. Mihi ergo, etiampoladsfedis Propinquitas , ven- &
Ledorescoufulti, liccathifce Philofophis torum frigidorum prsefentia ; quse an-
PeripatetKis cum fuo proprio Axiomate nuatim alterant , varieformiccr tranf- &
rclpondere , &
confequenter eos armis mutant creatum Elemencu. Atque ide6 eft,
fuis proprijsevincere. Fruftra , inquiunt, ipfe Deus,qui mediantibus organis fuis fpi-
fitperplura , quod fieri poteft pcr paucio- rituaIibus,taminca'Iodefupcr , qukmir»
ra : lam vero , fi opus hoc radicale ori- & terra &
aquainferius ,operacur omnia&
ginale , in foncium generationc , pof- incer cscera producit ac generac fontes,
iit convenienter per unum idemque aquae ex quibus tum poftea fiunt flumina : Ec
fubjedum , a natura , fine ulla ipfius in per confequens e(t adus illius Spiritus,
vaporem refolutione , acque tum poftek qui , telte Salomone , implet orbem ter-
in aquam fecunda vice , condenfatione rarura , &
omnes mirabiles in ea efFe-
praeftari tunc non dubito , quin mecum
; dus operatur. Quod etiam Pfalces in his
concludacis , iftud fuse definitionis mem- verbis confirmat : Qui emittis fontes sip.i.

bram incongruum , vanum

effe ima- & per valles montes ai^nbulcnr ,
, ut inter &
ginarium : Sed hoc in fequentibus , idque potum prjebeant omnibus animantibus a-
oculari demonftratione reddam apparcns gri,ut frangant onagri ficim fuam. Quare rfai.id4.1a,

& manifeftum Nimirum , quodin curfu

: videmus, quod folus agens Cacholicus , at-
namrx fi: poffibile , ut aqua fine uUa ibx que ideo fontiumprocreator,fit (piricus ille
confiftenti^e alteratione , poflit fecretis divinus : Icerum hic caufam finalem , ob
venis atque mearibus terias in altum, quam fontescreati iunc,exprcffaminvenie-
etiamad montium procerorum cacumina, tis nimirum ad irrigandam terram ad fe- , ,

k terrx &
maris profundo clevari , port- minum , fruduum herbarum & graminis ,

quamipfa inocculcofuo,perarenofam multiplicationem, ad pocu animantibus & &

porofam cerra: fubftantiam tranficu , natu- agri prjebedum. Verum Peripatetici noftri
ram fuam fallam depofuerit. Quo quidem ireplicabunt, fe nihil novi adhucpro opini-
fac liquido apparente , invcncionis Arifto- onis iftius, Ariftotelicae, videlicet, maccriae
telica: vanicas fubico cuilibet fapienci dece- fontium ab ipfo affignacx confutatione,ex
gccur. Prscer hsc fterilitas inventionis, fcripturis accepifle : Sed,uc iftius objedio-
Cve rationis ipfius , quae vapores lateribus nis medulla auferam,cfficia equidem, uc rei
cavemarum terrje adhserentes , debere in veritate , idque fine perfpicilUs clare incue-
aquam converti , §c in fontes & flumina antur:fi huic Salomonis affertioni, accurata-
2 N
in^
 SECTIONIS PRIMy£, LIB. V.
intentione animos fuos inclinant. Omnia Bodinus , nam aer eft aquarum omniuns
mare , & mare
flumina , inquit , intrant in fons & Spiritus.
non redundat , ad locum , undc cxeunt ,re- Quarta opinio eft , illa antiquifiima
E<i:!of.r. vcrtuntur , ot iterum fiuant : Qyo fer- tam intcr Philofophos Grscanicos , ni-
mone exponit fapiens nobis , rcalemfon- miram Platonem ; imo ver6 ipfijm Tha-
tium matcriam feu caufam materialcm, » letcm , qui omnium primus in Graecia
dTeaquam , &non
vaporem. Aitenim' Philofophus crat qua: longc antea , ab ,

cxpreffis verbis , cfle non nifi unam can- ipfis doctiffimis fandtiffimis Hebrxo- &
demque aquam , quae circulationem fuam rum literis crant confignata : nimiruni,
perpetuam facit a mariper(terrx vifcera, quod originem fuam juxta Ecclefiaftes do-
mcdiantibus fontibus &fluminibus inma- drinam ducant a mari , idque duabus con-
re. Palpabilisiltcin Ariitotcleerror , erat firmant rationibus , primum , quia nuUum
in caufaquod non m.odo quhn plurimi
, ahud corpus pra;ter amplifllmum mare
dodiorum tam antiquommquam rccen- tantx copix aquarum, quanta: fcatcnt fon-
tiorum , fed cciam nonnulli cx fideiibus tcs , fufficiat : Secund6 , quod tanca aqua-
difcipulis ab co hac in revidentur dif- rum copia quotidie in mare fiucnce ipfum
MSer.lib.2. crepare. Ex Philolbpbis antiquioribus alij tamen non augefcat.
meteor. volunt , quod tota aquarum copia , qua Ex difcipujis obfequentiflimis ipfius

fontes perennes uberrime fcaturiunt , ab Ariftotelis : Nam lohannes Velcurius

Agricol. de aquis ccclcrtibus fcu pluvijs colligun- (vir in Philofophia mundana vcrfatifli-
ortufubier.
tur : At hanc opinionem
videtur feneca mus , Sc qui in myfterijs Philofophise A-
evcrterehilcerationibus: Primiim , quia riftotelicje enudeandis multum temporis
Lih.vquift.
n.itur. nuUa pluvia ultra decem pedcs tcrram pe- confumpfit , & commentarium fupcr fui
netrare &
madefacere , obfervavit ex vi- pra:ceptorisPhyfica compofuic) quando
nearum foffionibus. Secundo , quoniam venit ad tradtatum ejus de fontium gene-
montcs nudis rupibus pleni,atque ideo plu- ratione , videtur prseceptoris in hac re
viam non admittcntcs , faciunt fontes infcitiam Cveimperitiam , explicare in
,

quandoque magnos &perennes : Terti6, hisverbis Non conveniunt inquic , fa-

:

quia ficciilimis locis , putci in altum per cra fcripturac cum Phyficis de ortu flumi-
trecentos pedcs adi inveniuntur : Quo in- num acfontiumdocent,quippefiumina ex
telligere fas elt , hunc non fieri a coriedti- mariper varios alveos meatufquc flucre, ac
vo humorc,fed k viva aqua. ad fuos fontes refluere. Eccl. i. tcftatur, Lib.^com,
^''J'-"?'*
Alij putant, fontes generari ex aquarum dicens : Omnia
flumina intrant in mare,
in tcrra: viiccribus copia , inter quos Sene- & mare non rcdundat , ad locum unde
ca cxedit , aquam tranf-
fontes e terra in exeunt , revetuntur , ut iterum fluanc.
inutata produci , quacenus omnia Ele- Cseterom Phyfici dicunc , maccriam elle
menca liint mucu6 tranfmutabilia : At vaporem refoiucum in aquam Hquefa- &
iftaopinio fineulla aliarefutationeab im- dtum k frigore & calore fimul , incracer-
probabilitate condemnatur. ram. Hascifle : Vnde colligimus , quod
Met.l.C.n. Opinio Arillotelis cft , qu6d ex acris va- aut difcipulus ifte prseceptorera fuum
l.ib,2. dclub
poribus in terrse mcatibus conclufis , & haud injuria pro falfa ifta doftrina rcpre-
frigore condenfatis,proveniant,uti didum hendac , aut judicium Salomonisprocr-
clt- Conti-a quem inprimis Cardanus af , roneo intelligat : Nam , fi difciplina
lercndo , cile incredibile ab acre tantam unius fit illi altcrius contradidtoria , cli-

aquK quantitatem tam perennem polTe & gcnda eft prwftancior ; deterior ver6 k
gigni. Quare Scahger cum Cardano, me- Chriftianis repudianda, Quis autem Sa-
nto coofutat eam opinionem , qus putat, pientumfententiam Salomonis rcijciendo,
fluviosex aeregcnerari, idque priefertim, lUud Ariltotclis ampledabimr aut quis :

cum dccupla vel amplicr acris proportio honoris aut dignitatis Ariftoteiis viri Eth- ,

concurrerc debeat ad generationem unius nici &

infidelis falvandx prxfervandx &
parcis aqux : quare non tannim in terra caufa , Salomonem virum Theodidadtum ,

fpacium concavumpro tam immcnfa acris promendace aur fallace x:ltimabit? Sedfi
quantitate reperitur, quje tantam aqux co- Peripatetici noltri Chriltiani obitinacia
piam proferre qucat : Prseterek tanto aere nefcio qua indudi Salomonis airercioni ,

conliimpto,neceife elt , ut vacuumintus credere nolunr , efficiam mcdiance Expe-

rcperiatur. Harc Scaliger. Bodinus ver6 rimenco oculari capite fequentiexplicato,
adhucacrius adverfus iltamopinionemin- ut Salomonem mentem , illam Ariftotelis
de fontium origine
liltens,iltam Ariltocclis deferendo , fponte libcntcr fcquantur. &
j.s.i. dcTheQpinioncm derilam iacereait Fierienim ; Concludo ergo exBiblij facri Authori-
' non pocclt auc cogicari tate, quod iltiufmodi fontium definitio feu
, uc acr tanta celeri-
tate corrumpacur , quanca fiuuncaquz, nec defcriptio fit facienda,
tamen in moincnto id fierct cotus Elemen- Fontes funt coiuinui aquse fluxus
raris acr , quippe qui eltinfuafubftantia quia mari incipientes , per venas, &
rarilfimus , quare non fufficerct ad cam filfuras &
meatus terrx undique claufos
aquarum , qua: uno die fluunt abundan- , tranfeuntcs , ad vallium fuperficie mon-
tiam produccndara ; Sed fallitur hac in re tiumque cacumina ufque , adudivino
tam
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
tam pofitivo qiiam privativo cogente,
afcendunt , ad foenum &herbasruper
terram procrcandas , ad parandum
potum pro bcltijs acdcinde utadmare
leu locuin unde cxeunt revertantur , ut
iterura fluant,
Veliic.
Fontes innr aqujc marina: portio a
iua falfedine pcrporofam labuloftm
terrse fubilannam cxpurgata:,qu2evir-
tute Spiritus divini terram implentis,
furfum per occultas tcrr;^ venas feu mea-
tus ad ejus iupcrficiem ufque fcandens,
flumjnaque ad graminis multiplicatio-
&
nem pro animantium terreftriumufu
gcncrans , ad mare properat ut iterum
'
orcularem eundem per tcrram tranfi-
tum perpetu5 efficiat.
Fol.yr.
Inquibusdefinitionifeus, aqua fimplex,
fineuUa fus fubftantize aut artenuatione
& aut condcnfatione aut figurje altcratione
vidctur efTe caufa fontium materialis. Cau-
fa vero cfficiens eft Spiritus divini virtus in
proprietate duplici , ut capitc lcqucnti de-
clarabitur latius. Atque liinc dicit Salc- rro.8.a.M.
, mon alibi : Sapientia erat apud lehovam in
& principio via: fus , cunda componcns,
quando roborabat fontes abyfli ponebat &
mariftatutum.PorroDavid: Verbum Do- rfaT.32.7,
mini congregat ficut in urre aquas maris,
ponens in Tnefauris abyllbs: Denique cau- rfii.io^.io,
la finalis, David loco antea citato,e(t,
ut ait
ut Flumina ficfada potum praebcantom- Deutei.j8,u*
, nibus animantibus agri : Et, ut Moy fes ha-
j
bet de pluvis benehcio , ad inigandum
terram &c.

Veniinusjam ad demonftrationem noftram ocularera.

CAPVT.IX.
Jh quo Salumomsdefontium^fiuminum origine ajjertio partim dcuiari
demonfiratione C? partim
ratiombus a verce Pbilofophiie fonte
produUit, approbatur atquefufiinetur.

erudite Lcdor, in prseccdcnti meo &c. Sol in proxi-

TE,
difcurfu ccrtiorem quod fcci , Spiri-
plantartim moftificatio
mafua illarum rcgionum vificatione quai
,

tus Dei , annuatira in Elemento roundi erit , dum Borealis Hyems nobifcum rcg-
infimi Catholico , virtute duplici agati nabit , proprietate fui Spiritus rarefadivaj
quarum una cft dilatans feu rarefaciens, dilatativa dc vivificativa dclbuct & alte-
tjua: in cjus policiva manifefta , ludda,
, rabit convertcndo acrcm fpiifum in fub-
,

adiva , &
calida difpofitione perficitur, tilem , fontes decHfum , verfus terrec vifcc-
arca Thefauraria , cujus prjecipuum eft ra deprimendo qu3e hyeme ,
in altumllib'
palatium ieu Tabcrnaculum Solare , Di- limabantur , diflblvendo nives , pruinas,
vinitatis plcnum ; altera eft conttadi- glacicm , grandines ; cx corporibus &
va , qua: in privativa &
fccreta fuadifpofi- Jixis opacis inobilia tranfparcntia, & &
lionc eft tcnebrofa , frigida &
fixa,cujus nimirum aquas , facict : Spiritus arborum,
lcdcs Sc Thefaurusprzecipuuseltcircapo- plancarum, herbarum , ratione congelacio-
los mundi : ut pote , qu^ecumfit incffe- nis femimortuos revivificabit , corpora co-
du , priori fivcadivje iIiicontraria,Lo- rum mocfta & quafi lugcntia , vcftimentis
cum fuum in mundi quartis , kSoleremo- viridibus induer , floribus ca adornabit , ac
rioribus fibi vcndicat : ita,utSpiritusvi- tandemfrudus falutiferosproducet. Bre-
vificus , qui fuam in Tabernaculo Solari viter , nihil cft , quo Polaris illa Frigidita^/
fcdcm habet , pra:fcntiafolummod6
iiia abfentia Solis dominacur in uno Hxmil-
dilatando & in exilium relegando frigora phserio , in cujus fiinile Solaris regionis op-
Borealia in communi Elemcnto operatur, pofita a:ftas , cadcm proportione more
in
adufqucBorcalcs , per viam Raretadionis contrario , non agit Quod quidem ni :

delcruit ; ita etiam per Solis abfentiam, eflTet , neccffe forct , mundum quolibec
frigidus Pclaris proprietatis Spiritus , do- annodebuilTe autlux fubftancia: augmcn-
minium habebit in illa Elcmcnti Catholici tationem aut diminutioncmpati.hoccft,
portione &pcr viamCondenfatioOisom- ut quandocjue inajor in quantitate quan* &
ncs lubtiles illos eftcdus in nihilumredi- doque minor exiftcrct- Sed,ut Salomon
get quos Lucis calor
, &
vjrtus Solaris pro- affirmat, quod mare non obftanteafliduo
duxit.Excmpli gratia , totum illud , quod fiuminum in illud fluxu non redundat : ita,
temporc Hycmali in rcgionibus Mendio- etiamfifontesin unomundi hsemifphserio
nalibusjhoc cft ulrralineam/Equinodia- afliirgant , ncceftc eft , ut in Hsemifpha:-
lcm ab Ardico iVigore (Sole tunc tempo-
, rio oppofito pari proportionedefcendani;
ris in Hxmifpha:rio Borcali manente a:- & terram
in &
diminuantur. Similiter, ta-
ftatem nobifcum faciente ) in Catholico mctfiaer mediante illa attenuatione ,qus
Elcmentoproducitur .nimirum aiiriscon- per Domini Spiritum fit in Elemento Ca-
dcnlatio , fontium clevatio , &aquarum tholico fublunari , evolare folet , ab Hsc-
multiplicacio,nivium,gIaciei grandi- & miiphxriOitftivaliin Hycmale ; Tamen
nis producTiio , hcrbarum , fruduura Sc necefle eft , ut ille aer ita rarefadus ia
N 3
«alid^
 ::

S ECTI ONIS P R I M y£, L I B. V.

calido fcu seftivali loco , eadem proportio- titiaer inclufus fe ipfum immcdiatc coi-
ne contrahatur &
condcnfetur in frigido trahet & corjftringet in loci m augultio-
feuhyemali qua erat antea dilatata
,
ra- & rem, & confcqucnter
,qu6daerdenfior&
refada, Porro etiam , fiultrahneam &- groflior reddatur, perfpicuum eft. Et quod
quinodialem magnae feu copiofx accidant res fe ita habeat, ex aqusinvitricollum
pluvix tempore Hyemali , fequeretur ne- elevationc, dcmonftratur : Nam nexus ille

cdlkri6 jutincontraria proportione mag- naturalisincer acrcm & aquam clt cam fir-
na ficcicas abundaret in Hajmifphxrio Bo- mus uc , fi ille fe concrahat in locum ftri-
,

reali , tempore eodem sltivah. Prjeterek, diorcm hcec ut racione fuae conciguica-
, ,

quando nobis adelt maximus calor jeltivo cis fequatur & furfum immcdiace elevetur,
fpario , illis ulcra Uneam ;£quinoctialem, necelfeeft. Vnde redditur evidens,qu6d
inhyemaU ftacu, maximumadericfrigus, contradiva feu accradiva Spiricus Borea-
fempcrobfervando eandem in condicioni- lis fcu poccntiz divinse vircus,quacinfri-

bus mcnfuram &

proportionem. Similiccr, gore manifcftacur,primum aercmdilaca-
fi nobis adeft , Sole exiftence circa xquino- cum concrahic &
condenfac,acqueicaille
ctialia in quibus dies
, &
nodtes func cem- aer contradus attrahit aquasad le,eafque
poris proporcione squales, cunc iUis etiam inaltum clevat,idque fine uUa alterationc
aderit ejufdem temperici in frigore, ca- & aquse.qua: erat infra in inftrumenti profun-
lore menfura. Acque hoc femper eit more do , ica , uc in concluCone non fic nifi unica
reciproco in Hsmiiph:erijs iftis oppoiiris & eadem aqua. Ecce ergo cx hoc demon-
cxpedtandum , nimirum , quM mundus, ftracum habetis & probatum , quod fit in
conitans &
idcm perpetuo reperiatur , hoc natura poffibile, quod aqua illa poffit in al-
eft, ut neque redundet , nequc
diminuatur tum kjcerrje cavernis ecia ad montiij cacu-
aucin quancicaceauc qualicace. Acque etiam mina elevari,qua: ^ mari nucricur,idque via
pocenna divina fuos in Haemilphsrio luo & racione nacurali , fine aqua: in vaporem
eftectus & adus in fede oppolica eadem mucacione , uc Ariftoteles vanc imagina-
proporcione aflidue producic : Nam quan- tur , contra Axiomacis iftius fenfum : Fru-
t6 magisSpiricus feu acr vel aqua eft in uno ftrafic per pluraquod fieri poceft per pau-
loco accenuaca , tanc6 magis opus eit , ut in ciora. E regione videmus.inlnftrumen-
alio condenfccur. Hifce ergo, judicio ma- ti vitro , qu6d , fi virtus aut in Sole aut ven-

turiore in loco priori confideracis , ad con- tis calidis rarefadiva fcu dilatativa, fummi-
clufioncm meam pradicam fic procedo tatcm vitri calcfaciat, aut acrem externum
Ec nacuraUs mea de hac re oblervaci j eft, reddat sltuofum , tunc aer intra vitrum fe
quod acr Inltrumenti Experimencalis vi- ipfum dilatabic &
aquam in vitri collum
tro inclulvis,fic hyemalis.feu in naturam frigorisadu elevatam, fua dilatatione pra:-
hyemis convcrtitur dominio fngoris cipitabit: atque etiam delccnfus aquje aeris
Nara primtim ejus caput feu fummitas
, ut inclufi rarefadioncm denocat.
ampla frigoris externi contadumperfen-

CAPVT. X.

fhiod aUiones ContraUionis i£ dilatationis (^ confequenter yfttra^ionis (^

expulftonis aeris, infirumento Experimentalis vitro incluf, cum
effeiiibus Elevationis (3 deprejjioms aqute , quce ex ijs
derivatur , convenienter aeri ^ aquts Ma-
crocofmicis appiicari queant.

VAris profedo ortaefuntinterPhilo* mcntoallegarevidetur : Vnde ade6 arduS

Ibphos tam veceres, quam
moder- videbatur AriftotcU ilta fui magiltri fcn-
nosjdilputationcsdcpofEbilitace&racione tentia, ut ipfamrepudiando,novamfon-
afccnfus aqus e ccrra: pcnccralibus , pcr tium & fluviorum procreandoram ratio-
ejus venas ad moncium cacumina , incer nem invenerit dicendo , qu6d
; vapores af-
quas una ab alia difiencire videtur : Ac in cendentes in aquam convertancur fon- &
fine, fi rcm ferio, prouc clt, confidcrcmus, tes generent. Piinius duas aflignat caufas,
carum nulla ad finem defideracum , vcl ad curaquaper cerrxvenas difcurrensefum-
conplccam hujus Mylterij enucleacionem mitace monciumerumpac: quarumprima
pervenic PlacoinPhsdroexSocratismen- eft , quod fpiricu agacur occulco : fecunda,
Lib.2.c.6j.
te concludic & credit , maximum eire in qu6dterr2e ponderccxprimacur. Hujufcc
hiacum fine fundamcnco
terrse vencre & opinionis cciam lunc Sencca , qui facic
firmamenco aqua immcnfa pleno , perpe- Pnilofophum Thalecem fuum auchorcm,
tuo furfum & dcorfum agicata: Itaque eam acque ex recencioribus Bodinus : Sed , mi-
in varios canales ccrra; , in utroquc Hxmif- rum eft,quomodo hoc pofsic eflTe poffibile,
phxrio percingcnces urgeri ad fonces , & cum aqua ficfuper terram pofica , non e &
ufque manare : Ac ver6 ipfe in hac fua af- contrario : Vnde non eft verifimile , qu6d
fertione nullam caufam pro hoc fuo fig- aquapofEt i tcrraepondere coaiprimi , fed
potiiis
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.;«.
aqux gravidine onerari. Scali-
potius tcrra (tro Boreali ita,ut volatilis &dilatatus
:

gcr cx modcrnis, putat , hanc aquarum ex- aer tranfiens Ji Mcridie,frigoreSeptcntrio-

preflioncm &
inakumelcvationcmficria nali, in nubes condcnfetur. Quare evidens
maris compreffione : Quoniam expcrien- crt,qu6d aquafontes inSeptcntrionenu-
tiainvcnit, aquam compreflione pondcris tricns , fit continuata cum illa mcridieil
alicujus lapidis in altumclcvari atqueex- haud aliter , qu.^im aqua ad fummitatem vi-
tendi, aitquc mare eflecminentiusfonti-
, triInftrumenti clcvata, eft continua pla- &
bus- Quod necvcrifimilc videtur. Quo- ne eadem cum illa, in imo vafis,qus ortum
niam» ti mare ^equc altuin eirct ac montcs, fuum habet a magno vafe in initrumenti
univerfam terram fubinergeret: Alij aqoas fundo, quod cum mari comparamus.Con-
furfum vi Itellarum trahi atque fublimari cludimus igitur in hunc modum. Cum fer-
cxiftimant. Albertus Magnusputat , vapo vidus Solis Ipiritus in^ltatis profundo , ae-
rcs in tcirx cavcrnis clevatos & reflcxos, rem more intenfo in harmifphxrio Boreali
anrnhere ad feaquam- Quidam volunt, rarefacit. tunc acr ille ita rarcfadlus locum

quod tcrra fit fpongiofa ac ob iftam ratio- ubique fpatiofiorem quxrens, pro dilatato
ncmcam aquas ad liipcrioraattollerefunt fuolpiritu(utiin extradione Spiritusfive
opinati. Deniquc funt nonnulli , quicre- Olei Vitrioli videmus, quod rumpitur qua-
dunt venasterrx haud aUteraquasSpiritu
, doque recipiens , ut fpatium largius , pro
quodam ad furlbm movere , quam fanguis fpiritu dilatato recipiendo , non
operiatur)
in vcnisanimaliumfurfum (Scundiqueagi- aliter deprimit & prscipitat fontiumBo-
tari cernimus- In hne videmus , quotquot realium aquam , quam aer vitro inclufus fe-
quafi Philofophi , tot de motuaquccfonta- mel dilatatus , deorfum obfervatur aquam
nxfurfum fentcntix ; quarum haudaliqua, in vitri collum exaltatam
, detrudere ac

vcritatis rationemi imo quidem vix proba- Ex altera parte frigus quod
praecipitare.
,

bilitatis faciem prae fe ferre videtur : quo- eodem tempore ratione abfentia;SoIisin
niam gcnuinam &
apertam illarum fuarum Hsmifphsrio Auftrali prxdominatur,at.
opinionum rationem reddere baud queunt. trahit & attollit aquas fontium in illis re-
Qu.t: autem fit mea hac in re lententia, gionibus furfum idqueper aeris Catholi-
,

paucis aperiam , quam ideo in publicum ci in locum auguftiorem condenfationem

cgo(Iicct ApoftoIorumPhilofophorumque & contraaionem : Haud alitcr , ac in In-
minimus) proferre haud erubelco , quoni- ftrumento noftro Experiinentali videmus,
am ipfam non mod6 rationibus a verita- frigora externa , aerem vitro inclufum,
tis pharctra de promptis fed etiam oculari
, contrahere , in cujus contradionc feu cen-
experientia probare acdemonftrarecona- trali attradione aqua vafis infundocleva-
bor. tur furfum. Vnde liquet , qu6d duo fe of-
Dcbcmus ergoconfiderare, ut prius eft ferant , tam ad fontes dcprimendos, quam

dictBm,qu6dCathoIicusmundiacr&aqua eos exaltandos media : Nam, ut fpiritHS ca-

impleat vaftam cavitatem mundi: haud ali- lidus xftivalis in uno Hsmifphitrio per ra-
ter , quam
aer vitro Initrumenti inclufus refadionem aeris detrudit aquas fontium
concava ipfius vifcera replet. Ita ut aqua inferius ; fic Spiritus frigidus Hyemalis
fbntana hujusmundijemari unico fcatu- Hsmifphasrij oppofiti ipfas elevat attra- &
ricns, in terra; vifccra penetrare &ipfius hitin altum : ita utex parte xltivali aqua:
vcnas implere ibu meatus gencrales vide-
, fontium repellantur deorfum ab acre irarc-
tur per quos attrahitur &clcvatur ufque
, fado coganturque fuam viam perterra:
,

ad montium ijfdcm medijseadem-

falligia vifcera verfiis partcm hyemalem facere>
que virtute, quibus aqua vitro Inltrumenti atque etiam ad opus illud faciliiis
, ci- &
inclufa,ad fummitaccm ufque matratij fcu tiusperficiendum , frigus partis Hyemalis
vitnlublimatur. Quibus etiamconftat, furfum ad fe trahit fontium aquas , quas in
relationem elfc ,
quam proximam inter
Hxmifphsrio oppofito sltivali
parte, feu
Ilarmifphsrij Borealis & illius Auttralis Denique adjuvat
deprefiit acr dilatatus-
fontcs quoniam in prjecedentibus indica-
: frigus Hyemale ad fontium elevationem
tur qu6d aer Auftralis nimirum iUe ,qui, per aeris contradionem , atque c regione
,
,

ultralineam./Equinodialemfehabet.con- adjuvat calor sftivalis ad corum depreffio;

tinuatur in fua confiftentia homogenea, nem &
in terrs vifccra repercuffionem-
cum acre ifto , qui eft in Haemifphaerio no-

Hiijus reidemonitratioocularisperlnftrumentuai.

N 4 Irtqua
 SECTIOKIS PRIM^,LIB.V.

^J^^ SoUs p-iesentuL.

Boreas Aaftet
Polus Polus
Arfticus Antardia»
Sepcencrio, E,
^Meridics.

g;

In qua figura E.F. G. funtHsmifphae- confero. Ex altera parte tcmpore jeftivo

rium Septentrionale , in quoSoleftremo* velAuftrali atque Orientali , hjemifphx-

,

tiffimus & quafi abfens , utpote in Capri- riumE. H- G. Vbifoladeft, aerCatholi-

corno.undefit ,ut eo habitetHyems,
in cus rarefadus eft &
aeris dilatatio circa

& in aere , feu Catholico ejufdem elemen- fonteseorum , aquasgradatimpraecipitat

to , Dominium habet frigus Boreale. E. in aquac dudum feu venam ejus Meridio-

H- G. funr Haemifphsrium meridionale, nalem verfus tcrrie vifcera B vel C. pun-

cui Sol eft praefens , & confequenter elt dum. Vnde plaerunqueaccidit, quodfon-
jrilatis fedes , ut pote in cujus aere calor tes aeftatis tempore ferventiffimi & ficciffi-

habet dominium. E. G. eftlinea/Equino- mi inveniuntur, aut penitus ficci aut admo-

dialis , qux diftinguit Hsmilpharrium Bo-
reale ab Auftrali : A. B. funt orificia yens
feu meatus Generalis interra.duosfontes
arouentia, quae vena communicare videtur
cum utroque Hsmifphasrio : Nam conti-
nuuseft aborificiofeufonte, plagaBorea-
lis A- tranfeundo per terrasvifcera D. aqua
marina a ialfedine purgata plena , viam
fuamfaciendo adplagam leu fontem Me-
ridionalcm B- Eft ergoD.aquamarisper
porofam terrs fubftantiam , in concavum
tcrrsE centrum quali cribrata k fallcdinc &
mundata, quxcommunicat^tamcum fon-
teScptentrionali A- quhm illo Meridiona-
li B. Concludo igitur , quod, ciim Elemcn-
tum HasmifphcEnj Borcalis E. F. G. Ca-
tholicum feu aer eft frigidus, a frigore fta-
tim contrahitur , &
contradione ad fe
trahit atque elevat aquam in vcna feu mea-
tuterrx A.B. D. Comprehenlam : Cujus
dum depreffi. Denique I. K. L. M. &
Defignant fluminum a fontibus fadorum.
inmare rcgreffum , ut iterum fluant. lam
vero dico , quod rationedepreffionisaqua-
rum in a:ftate Meridionah per attcnuatio-
nem nimiam aeris,aquasexillapartcde-
orfum detrudentis &
elevationis carum in
& plaga frigida,pcr fortem acris fpiffi con- &
denfati attradionem, aqua eft aptior plus
minufve abundare in regionc Hyemah , &
e regione diminui in illa xftivali fecundum
majorem vel minorem frigoris (Sccaloris
inijs dominationem. Hoc totumexvitri
Experimentalis obfervatione fat liquid6
demonftracur •nimirum ,qu6ddilatatione
aerismajore vcl minore , aqua plus minuf-
ve deorlum verllis inltrumenti fundum pel-
litur.At fccundum proportioncm fngoris
dominantis in acre cxtcrno aquaplusmi-
nufvc in altum atcollitur : Sed oltendam ti -

nihilominus lcatuiigo &

aqua marina D. biahud cxemplum oculare hocidcmcon-
Hoc(ut dixi)in Inftrumcnto experimen- firmans, videlicet ratione exaltationis aqua:
taU peraqus in vitro elevationcm praefen- ex una parte pcr attradionem & dcprcffio-
tia frigoiis dcmonftratur : Nam quando nis ejulucm , ex altera , pcr compreffio'
fdgidus externus acr, contraxerit per con- nem.
gelationem aerem vitri capici collo in- & Imagincmur Syringam aliquamdupli-
cluliim (quod caput &
collum comparo ad cem,ad invicem m oriHcijs conjundam,
vcnam.mcntum, lcucanalem in tcrra , qua; incujus Oiificiorum unionc Globulus ad-
claufa clle debct , ut nullomodo cxpiac) elt undique pcrforjcus utnque orificio
tuncaquainairum attoUetur a vafta olLi, communis.atquc ilte Globalus in medio
aqua plena,in fundo inftrumcnti contenra, tavitatis uiidique aqua plens & exomni
qu.i cgo aqus marina: purgatse cribraca: & parte cxadt' daufa;.
Hyerc?
 .

DE PH L O S O P H A M O YS A C A.
I I I roi.j^.

3^«^ Sflis jrtes entia.

A. R. eft fy ringa Hycmalis fcu Borcdlis. Sed>utiftam Ariftotelis opiniotieili ad-

B.K- eft fyriiiga aeftivalis , quarum amba- hucpauloexadiiis examinemus,qu6 vohi?
rum oriHcia conveniunt & fecure adaptan- luciilentius abfurditatcs ejufdem cxpona-
tur in orificijs ad globulum perforatum K. mus : Sifontismateriaeiret vapore cerrE^
qui in mcdio concavi D. D. aquapleni & vifceribus expirata , tunc necelle eft^ ut calis
undique exacSc claufi exiftit. Dicimus er- converfio aqux centfalis in vaporcrri , de-
co,qu6djQ in eadem proporcione compref- beat , ^ calorc ingenti , terra; vifceribus
lor feu lingua Syrings Meridionalis I. M. inclufo , procedere , fine quo AbyflTuS
dctrudatur deorfum k B. &
fyringa: Bore- feu congeries tanta aquarum frigidarunl
alislingnaeL.N. furfum attrahatur vcrfus in vaporeiti rcfolvi ncqueat, Sed fi admit-
A- tunc neceffe eft , ut aqua duplici virtute tatur , ignem fcilicet ingentem in cerrs^
infoncem A. Ha:mifpha:rij Hyemalis ele- vifceribus accendi,obfcrvetis vclim, quaa-
vetur,nimirum pcr attradioncm A. furfum ta fequeretur ex inde abfurditas -. Nam,
& per dcpreflionem B. dcorfum : Et tunc prim^m fatetur , fontes arftate frigiuio=s
adcft D- D. quafi ciftcrna communis aqua res effe , qu^m hyeme , quoniam cxcrc-
plena , qua: ell: origo utriufquc fontis , ut mus aeftaris calor inciudic & per antipc-
pote , qux ipfis pabulum aqueum porpe- frigidam con-
riftafin propriecatem terra:
tuo adminiftrat: Nam(uci fupra diximus) fervar & auget-
, ut ex Quod cum ica fit ,

qua proportione regnat &

operatur frigus fontium frigore tempore hycmali appa-
in Hycmalis ha^milJDhxrij Elemento , ea ret. Tunc pcr hanc eandem ritionem,
etiamregnat&operatur calor in sftivalis frigushocinterraaudtum , fcu fortificata
ha:mifphsrij aere : Et proinde feqaitur, dcbet etiam sftivo tcmpore retinere , pr^-
quod quali proporcione detruditur aqua in fervare roborare calorem illuiii in cencro &
Meridie , taJi eciam elevatur in Septentrio- terr^conclufum, quieft immediata illius
ne, &
pcr confequens dcprimitur in meri- vaporisfontemprocreantiS)Caufa:obferve-
die. Acque ita e contrario , quando hyems tis, obfecro ,concIufionem : Nam ii ita fic,

adcft inmeridie& Jeftasin Seprentrione. quod calor in terra centralis , xftivo fpatio
Ex ergo videmus cvidenter.quod fen-
iftis fit major , tunc vapores magis tunc tcmpo-
tentia Salomonis eft vera indubitaca: & ris obundarent: Nam, quo major cft ignis,
Kimiru,qu6domniaflumina,&confeque- e6 vapor &
fumus aquae erit grandior.
tcr fontcs, incrant in mare mare non re-& Atqueiterum rationemagni frigorisin tcr-
dundat ad locum unde exeunt revercun
,
•
rjecavemis Sc filTuris contradli , vapores
tur , ut itcrum Suanc, idque fine ulla formx illi cititis & facilius in guctas condenfa-
aquarum mutatione. Sunt quidem multa rentur : Vnde fequeretur , uc sltivali tetti-
aliaexperimenta oculis apparentia , quibus pore fontes fierenc eminentiores aqua &
probatur , aquam poiTe fine fuae exiftencise plcniores , atqueidedfluminafrequentiris
alteratione , a vafis fundo,in altum elevari: tempore £cftivali qukm hyemali limites ,

Quorum artificia duo eandem rem pro- fua excederent atque inundationcs fa-
,

bantia cap, i2. feil. i. Port, 4- part. 2. cerent : Attotumhoceflrevcritatidiffen-

lib.3.membri2. Hiftorixmca: Meceoro- taneum teftaturexperientia. Scd obijcietui*
logicae : Vbi de Metcoris aqucis e terra in (fat fcio ) quod ftagna & lacus & fimilia
forma liquida fcatunentibus vel in terra , loca humida obfcrvencur calore seftiva^
rcfidcncibus dcpida invenictis. li cxficcari , Sc quomodo poiTibilc eft.
 SECTI ONI S PRJM^, LIB. V.
ut hoc ficrct furfum, fi virtute folis , aquam quo.infcdis, vidcrehcet, qui cxtra ufcm
in vapores mutante , non attraherentur. mcdicirakmquandcquefunt, ptoptereo-
Refpondeo pritntni , utantck , quodSol rum cLiT)i.quiscxtraneis cc rr mercium Sc
ncnattrahit , fcd raiefacit folun.trjodo, adukeraticncm. Atlcqucrcgode fonti-
& tunc rcs rarcf;.<fla per fe& cx propria busaqiacvivae , quortm vcna; funt ade6
inclinatione tendit furlcm. Sed fi Scl aili- clauliE &: r.baquispluvialibtsfecuia , ut
valis humiditcte cmnium lacuum & ftag- aquascxtrancas pertena; poros infpiratas
nori m&
f milii ccnfumeret m
in r.trtm & vixadmittant:CujufmodicrtfonsilleNe-
convertcret , tunc cx inde icqueretur, micfianus LanguidochiJC Gallia;, atqueille
qu6d acr sltivo tcmporc reddcrctur den- in ccmitatu Avcnionis didus la Iburce , &
fior & fpiflior ratione tantorum inni.me- ille nen piocul ^ civitate Orelenfi Gallix,
rabihum vaporum ; tum e contra docea- & infinitialij tam parva:quam notze ma-
mur ex Iniliumenti noftri Expcrimcnta- joris, quorum cmnium fiuxus & augmentu
hs inruitu , quod acr ei inclulus prsefentia , ertmajustemporeHyemaU , tametfi fatis
fuhs attenuctur & rarefiat, Porro etiam ficco & pluviis pluribus haud plurimtim
major adhuc lcqueretur Ariftotehs error, obnoxio, eire obfervantur Nec etiam in -=

nuviirum in ipfius difcipUnadegeneratio- telligo de funtibus particularibus ,qui phe-

ne nubium : Nam ubi ejus opinio eft,qu6d runque abaquispluvialibusnutriuntur, &
nubcs gencrentur a vaporibus , ex terra & proinde ceflant omnino, aut ut plurimu di-
aqua virtute fuHs &
Stellarum extradis, minuuntur sftate : Scd de illis gcneralibus
lcqueretur , quod nubes pluvia; nobis & & conftanter ( non obttante sltatc admo-
aitivo tempore forcnt frequentiores,qukm diim ficca) fluentibus , quip^-oculdubio re-
hyemc. Scd hoc eft arque incongruum k & lationem habent ad for.tes hxmifphxrij
vcntate, ut cxtcra ahenu. Vcri ego potius oppofiti. Qu^re , utdiximus ,flatus Au.
aftero , quod quoniam aer eft magis rarus
, ftrales tempore hyemali &
confequenter
8c tenuis Kftate ratione prslentix fohs, nubes, qua: cx eorum confiftentia generan-
cujus aflidua adlione attenuatur raref- & tur in Boreali HjemilphseriOjficri partim cx
cit acr ldc6 nubes funt paucze jcftivo
: vivoadufoIariinMcridie ,& privatione.
tcmpore : Nara , (utfupra eftdemonfta- Polari in Septentrione : Ita etiam fontes
tum ) nubes ex compreffione aeris fiunt, ex parte Meridiei ab acrc dilatato depri-
atque aer iterum , five Elementum Ca- muntur, &ex parte Borcali conftringen-
thoiicum, curfu quodam circulari , Meteo- doaltiiisattrahuntur. Nonneeftetiam rcs
rorum refolutione in primam fuam matc- notatu digna , qu6d fontes animadvertan-
riam invifibilem ( qua: erat aer ) renova- tur elTe imiores &
occultiores , dum ibl fit
tur. Fateor cquidem , nonnQllas aqua- prope /Equinodia ? Nam eft obfervatio ab
rum tcrreftrium partes dilatatione fuDti- ijscertiffima , quiprofontium inventionc
hari , & pcr dilatationcm ab /Eftivah in effodiunt , qu6a fi fons ille invcntus fit vi-
Hyemale Hxmifphasrium evolare : Sed vus in co tempore , erit in perpctuum tum
cx altera parte affirmo , qu6d magnaeo- poftek durabilis : Ratioautem,quudfon-
rum portio in vapores minime rcdacta , fe tcmporis adeb in terram im-
tcs funt tunc
ipfam aeris dilatati de prcffione , po- & mcrfi , &
quoniam aeris temperies cttx-
rorunaterrsfitibundaE , quxparataeftad qualis : Vndc recedente foleab uno Har-
camimbibendamattradione , veifuster- milphairio ad aliud , aqus func in motu
rse vifcera delcendit , quoufque iterum per vifcera tcrrx ad locum oppofitum:
ab aiire frigoris Hyemahs adu condenfa- Nam tanta eftadio folaris in pundo M-
tu , terraeque poros implente , extrahitur quinodij , talifque jequinodij proprie-
& in altum elevatur. Nam obfcrvamus, tas i idque prxcipue dum Sol lUudinterfe-
qu6d , fi fit vas ahquod magnum five doU- cat , c]uod res verfus polos in altum cleva-
umaquaPlenum , diu perdurabit , priuf- tas , reddit pronas : Vti in oculari Mag-
cpam totaejufdcm aqua poffit in vaporem ncrisobfervatione,vidcreUcet,cuiCftyIum
calorc IbUs redigi. Prasterei certum eft, ferri five acici polo applicetur perpen-

qu6dfol fuleataquam diurno tcmporera- dicularitcrerigatur : Si inlococirculipola-

rcfavere, ita, ut in forma vaporola aifur- ris , clevabitur etia fed non ita perpendicu-
gas fuper tcrrum , illud nodurnotempore
refidere ebfervatur, utiinNebuhs&rore
apparet. Hinc cft, qu6d obfervamus, nebu-
las &
rorem «eftivali tempore elfe frequcn-
tiores circa lacus &
flumina. Ncc tamcn
negare pollumus qu6d flumina cx copiofa
,

pluvialimites fuos exire cogantur , fontcf- ^quino^ AiaUs,..

quc nonnuUi practer confuetudincm auge-
antur , ratione penetrationis fuperficialis
aquxpluvialis , in eurum venas perporos
cerra:. At ittud fontium incrementum non
cft naturale , fcd per accidens fadum:
Quemadmodum in fontibus minerali ali-
hn-
 DE PHILOSOPHIAMOYSAICA
lariter. Si in parte Tropici , exurget , fed Inftrumentinoftri experimentalis diligenti
magis adhac oblique : At vero in parte li- obfervacione redditur manifeltum. Verum
neae /Equinodialis depreiTe lacebit ilne 3uid pluribus opus elt- y- cumex prsce-
ulla elevatione , Demonrtratio eil illa- entibus a nobis exprcflis , rei iltius ratio
Quare non cll mirum , lifontes tunc tem- enucleate explicatur , nam ficalor hxmil-
poris,nimirum , dumSoleft circa /Equi- phxrij seftivalis fubtiliando aerem depri-
nodia, fintoccultiores , tum propter eo- mit aquas deorfum verfus terrse vifcera.fri-
rum partim
depreffiones
,
ab;£quinodio, gus hxmifpharij oppofiti conftingendo &
quod eos magis congrcgat a terra: Hye- contrahendo aerem , eam a vilcenbus ad fe
malis fuperficie , in ejus ventre eos prspa- elevat , tunc neceife elt crcdere , quod per
rans , pro hyeme oppofito : Partim prop- continua operatione caloris sitivalis cx u-
ter mitigationcm frigoris h^emifphajrij na parte & frigoris hyemalis ex alccra,aqu2e
olim hyemalis , cujuserat, eosfurfumat- fontiij infine aitatis invcniancur imiores,
trahendoelevare : partimpropter dimi- & Ec in Vifceribus terrae magis congregars,
nutionem caloris Hjemifphsrij'olim slti- atque in hjemifphierium hyemaleclcvattet
valis,cujus erat, fontes per aeris loci dilata- Sedjamad Peripateticorum de fulgure^Sc
tionera , deorfum pellere , ut ex fpeculi fi ve Tonitru opinionemprocedam.

CAPVT. XI.
Fulgura ^ Tonitrua in iflo capite fecundum Arijiotelis opinioj
nem defcribuntur , quee tumpojtea facrtefcrip-
turte tejHmonio confutatur^

tionesigneas k ventorum calidorum col-

Fada jam inquifitione in Philofophia
Arillotelica, de ventorum,Nubium,ni- lifione accidere qui cum finc undequaque
,

vium & fontium natura hoc in locoopus , nubi inclufi. Acqueineacoardati, ab ipfa
cft , utanimi ipfius de admirabili Fulguris accenduntur , &hincindcprovcnitmur-
&Tonicru ortu & conditione fententiam, mur illud , & nubium perturbatio : Iterum
explicem : Quippe qux lunt tants admi- ,
mulri alij alicer deipiis
dtceaninaverunt,
racionis moceora , ut Ipec ulationem ad eo- ica.ucinhacrehaud injuriafic dicendunij
rum enucleationem profundiffimam rcqui. quot Philofbphi , tot iftiufmodi fcrten-
rant Opinio ergo Peripateticorum eft,
: ti^. lamque ad opinionem Ariltotclis
quod caula materialis Tonitruorum atque quod fpedat, cltipfa protedo vcraelapien-
f ulgurum fit calida & ficca exhalatio e terra tijerudimcntis adeo contrariafcu contra-
extradta 6c in mediam aeris regionem vir- dictoria, quodnonnuUiexfidelioribusfuis
tutefolis& Itcllarum elevatai ubi partim dilcipulisChriftianis , eiin hac ipuus opi- fo"htm eapj
ratione fortis nubium collifionis fcu con- nioneomnimodeoppofuerunt Vnde in <'«f"i'«'n«v :

cuflionis &
partimper illam Antiperilta- Margarita Philofophorum hsc fcripca ha-
fin quselt inter calidam exhalationis
,
& bemus Quidam Philofbphi confidciantcs
:

frigidam regionis illius difpofitionem, ma - mirabilemFulminis opcr.ttionem , ipium

tcriaillainfiammabilis in nubisventre fic non opus naturs, fed (cimmi Dci efteduai
Lib.2. Mctc-
"""'^
coardataaccenditur , violenter efuo & immcdiatum arbicraci funt.
carcere irrumpens , deorfum ratione fuse Sedaddefinicionis Ariltoceliceparcicu-
terreftreitacis feu confiftencia: compadas lariaveniamus : Dicit , quod cauiafulgu-
tendit:Concludicque,qu6d violencia erup- rismaterialiseterra eliciacur, caufasvcro
tionis ejufdem e nube, fiat fonitus,five vox efliciencesfacicplures:NamAgcns,inipfius
illa horrenda,qu3e diciter Tonitru. Hoc,in- elevacione , affirmac effc actradivam lyde-
quam mentis Arii1:otelicce de fulgure & rum virtutem. Porro agentiaexterna , in
Tonicru compendium- Et profedo vide- exhalacionis accenfione faciunt accidcntia j
tur Ariiloteles excufatione quodammodo nimirum collifionem & concuffioncm nu-
dignus , fi in ifto negocio tam abltrufbcr- bium oppofitarum atque Antipcriltafin il-
,

rat ,
quoniam extat dubium de fulguris & lam,quae fic in inter exhalacionis calorem &
Tonicrui ortu , haud facile a Philolbphis medix aeris regionis frigora ex ijs : Nam ,

refolvendum. Hinc ergo eft , quod ipfi, exhalationis accenfionem fieri concludit,
non fibi in hujus rei nacuras inquificione actandemoftendicrationem , curfulgura
conltare videancur Nam Empedocles eft : tendant deorfum.nimirum , quoniam ma-
opinacus ex interceptione feu
, fijlgura teria eorum eft terrcltis , feu exiftencije
impedimento defcenfus radiorum folari- compadx : Meumautem
eritquodlibet
um provenire ; fed Anaxagoras vult, quod iltorum particularium , ordine , idque tam
fintignisxthcrsiportio , cjux dcfcendit racionibus,ex naturaecilta deprompcis,qua
in nubis cavicacem , in qua cum poltea facra: fcripturse Authoritateconfutare.
includitur , dicitque quod lux iftae nubis , Pro materialiejus fulgurum tSc Toni-
concavo glifcens , dicatur fulgur , & quod truorum caufa , quam ait elTe calidam &
cftcdus irrupcionisejufdem appellecur To- ficcam exhalationem , exfubltanciatecrea
nicru : Alij credunc , ittiufmodi corufca- compadam , &
in altum calore attrorum
2 O
attra-
 &

SECTIONIS PRIM^,LIB.V.
actiadtivo elevatam. Primum, vidctur ip- fulgura & Iridesextrahuntur,&qu6dha:
la in oculis meis idco effe mere figmen- omnes proportionentur a Spiiitu Dci ad
tum , quoniam probatur ancca , () derum placitum ejus obeundum. Vndcloco antca
calorem facultace actradiva ciTe deltitu- citac6:Deus fipientia fua aptat pondus acri
tum. Secund6,(i cxhalationi ventofx (quK & appenditnubcs in mcnlura, facitpluvia; lob. is.is,

elUevis &
non ita compadla , percon- & rtatuca,& viam fulgetro tonicruum. Qui-
fcquens non adeo difpofita ad alccndcn- busappr.vcc,qu6dmaccria omnium Mccco-
dum &
penetrandum ratione iua; fubtili- rorum , five imr aquofa fivc ignea , ex llib-
tatis in medi^m aeris regionem) in eam re- (tantia acrca fcu Elcmcnti lublunaris Ca-
gionem denegatur in troitus, muito minus tholici, per verbum aut fapientiam Dei ex-
prohibebitur iitiufmodi exhalationis fpe- trahatur, & confcquenter non cx terra , ne-
cieiin locum tam frigidum ingreifus, qua- queiniftoycgocioullaattradione (cuele-
tenus iplk eltde Ibbilantiamagisierreltri vationc (tcllari opus eit , cum pura fulguris
&compada , acdetacih inflammatione, fubitantia perpetuo in divina potcntia &
inflammabihs- Vcrum iH:a ad hoc nego- io arca ejus Thefauraria rcfcrvatur , quo
tium perficiendum impoffibilitas Autho- ufquc ille ipfam ad placiaimfuum perhci-
ritace landa ciarius exponetur. Fulgura cndum evocat,qui eam crcavit. Nonne ef-
(inquitTextusjprocedunrk Throno ; Et, fctrcsadmirationedigna , qu6dtam im-
AwocaI,4.
Dcus dicitur fulgurave lumine fuo delu- menfa exhalationum copia uno codemque
pcr 5 cardinciquc maris operire. Atque tempore per accidcns c tcrra in mediam
lob. 3<5.
Jtcrum Sternutatio cjus , Iplendor ig-
':
aeris regionem elevaretur vi aftrali, quem-
lob 41 o "'^ ' ^ ^'"^' ^^^^ ' "^ palpebra; diluculi. admodum fubito ev-cniebat in exuberanti
jo. D<^ ""^*^ 'y"^ lampades proLedunt , ficut fulphurisfuper Sodomam & Gomorrham
ta;da: ignisaccenfi , de naribus ejus pro- pluvia ? Sednoftri Ariltotelici rcplicabunt
ir. ccdit lumus , atque
iicut olla; lliccenlk juxta corum confuetudincm,hoc non fuille
ferventis : Halitus ejus prunas ardere fa- naturaliter,fedmiraculofefadum:Rcfpon-
'^* (Scflammadcore ejus egrcdicur. Et
cit , deo,qu6d ncgare neque, meteoru illudfu-
alibi : Illuxerunt corrulcationes tuse or- iiTe materiale: Eratenimex fulphure& ig-

bi terra; : Afcendit fumusin ira ejus & ne conflatum:Iam vcr6 abipfis lcire vclim,
rfjl.f.a.p. N,
Carbones fuc- qus
jg,.)j5 fa^ie exarfit- ex quo facrario fcu Thefauro produccretur,
*°* cenfifuntabco : Inclinavit ca;los& def- & an Itellae ipfam a terra extrahcrent , & irj

ji.
cendit&caligofubpedibusejus Et , af =
mcdiam aerisregionemelevarent nccne,
cendit fuperChcrubin & volavit fuper pen- autanpotiusDcusca cxinvifibilifuoThe-
nas vencorum , & poliiit tenebras latibu- fauro acreo evocaret : NamD- Paulusait, ''«''•i-

lumfuum, incircuitu ejus Tabernaculum qu6d vifibiha cflTent prius ex invifilibus.

J2. i'uum,tenebroIaaqua in nubibus aeris : Prje Secund6 , quod ad caufam agentem feu
fuloorcin conipectu ejusnubcstranfierunt, efiicientem attinet, in ea magis , quam in
*^* omndo &
carboncs ignis. Etintonuit de cjus caufa materiali peccac, uti ex prsdido
j 4. ca-lo Dominus , <Sc Atiflimus dedic vocem Pfaltes Rcgij fermone explicatur : Naqi
fuanv.Grando&carboncsignis , &mifit primum dicir,qu6d agens,quod attrahit &
i y. fagittas ltias,& diflipavic eos": Fulgura mul- elevat exhalationem illam , fit virtus attra-
tiplicavit & conturbavit cos &c:Quid? an diva Solis & Stellarum , tuncimaginatur
colHcremusexiitis,qu6dil\iusmatcri2ecor- caufam efficientcm a matcrio; accenlione
rufcantis fubftantia ciTet a terra , vijs ab A- elTe partim concuflionem nubium , par- &
riitotele effictis,extrada,nimirum vi Itella- tim dilcrafiam illam,qua:cftintercalidita-
rum? Aut aulus eltquifpiamlitcratusco- tem & ficcitatem exhalationis & frigidita-
oitare , in Chriltianu mundo vcrfatus.quod tem media;acris rcgionis.qus invicem op-
res tam abjecta vilis momenti, qualis eft & pugnantes efiiciunt acccnlionemignis illi-

terrs cxcremcntum.a Pacriarchis,Prophc- us , qui dicitur fulgur. Bone Deus ! Quam

tis &
Apoltolis tanta audacii iine ulla & maleconveniuntilta , &quam conftifum
rcverentia afcriberccur ciTentiali poteftati eftiitiuschimajrea;invcncionisCl5aos,qUc2
Dei,&kfuapr2lentia&Throno,imover6 caufarum efficientium extcrnaria multicu-
ab ipfius ore & facie dcrivari atque accen- dinc fingitjciim rei veritatc non fit nili uni-
di ? Nec non sltimabitur in ipfis impuden- cum , ifludque admirabile in ilto negocio,
tia inaudita, rcfpcctu Divinitacis rci , alTe- quodcftadmodum elTcntiale ,internum &
.verare , Deum efle igncm confumentem, centralcquod movetur, quo ubi vult, &
utitam novo quam veteri Teitamento operatur omniain omnibus. Suntneomnia
invenimus ? Aut affirmaret , Propheta, hsEC fuperficialia, accidentalia extcrna a- &
quod faccrct Angclos llios ventos & mini- getia primarij fulminum ac Tonitruu -
mo
(trosignes urcntes? vilicer potuit Quam & animatores?Et tamen dicitur.quod
tores
dihgensinmyfterijsdivinisfpeculator , de Deusanimet & vivificctea fua prajfentia: 1^.1,9,
Angclorum & lucium fpiritualium originc Na Textus prxdidus Davidis habet:Ignis a
judicarc, fi fubftancia: eorum materiales,cf- facie ejus exariit, carbones fuccenfi flint ab
eoprxfulgore in confpcdu ejusnubes
fent merx exhalaciones accidentales ? Itc- ,

rum docemur quod ccclum feu acr fit The- traniicrunt , fulgura multiplicavit &c : Et lob.jS.

faurus,ex quo venti,nubes,nivcs,grandines. lob : Deusfulguratbminefuo : Ecalibi:

fter-
 DE PHILOSOP HIA MOYSAICA. Fol.j-i-

Stcriuitatio ejus fplcndor ignis, oculi cjus, ranon habere interna fua principia , five
utignisacccfuSjQenaribusejusllicccdit fu- agentia efTentialiffima , qux ipfa faciunc
inus. Ilalicus cjus prunas ardcrc facit,<Sc operari & pro voto fuo movere , ubi &
flammadcoreejus cgrcdimr&c: Quibus quandovolunt ; haudaliter , ac fupraad-
manifcftum rcdditur, quod fulgurfic adus verfus mcntem ipfius probavi quod ven- :

immediarc h Dco & quafi virtus qua:- tus fpiret , ubi vult eodem plano modo
:

dam 5 eirentialitcr ab ipfo procedcns, fulgura agitantur & feruntur proplacito

fpiritumque mundanum Diaphanum in- & per confequentiam voluntate fruuntur,
duens & illuftrans
non alitcr , qi;am die
, quippe , quorutn agens centrale cft Spiri-
crcationis quarto Tabernaculum fuum, tusSapientiacille , qui(utSalomonait) eft
111.104.3. Solare induebat. Et, in hoc fcnfu dixit Da- omnire mobilior &
Soli atquc ftellis cla -
vid: Veltiturluminc quaii vcilimentOjnon ritate cxcellentior , &oinni rcpcnetrabi-

quod ipfe fic fulgur , fed in fulgure Sc quafi lior : Hoc

innuere videtur lob , ubi ait, lob^zS-Sf
lucida fulguris animacxilbt: Vndealiqui: Sapiencia fiicit pluviae Itatu ra viam Ful- &
In luminc numen , in numinc lumen. Et getro Tonitruum. Hoc cft ipfa per fpi- ,

Moyfcs : cgrciTus ignis a Domino devora- ritum fuum animat .•giibcrnat , inoverc &
vit eos- Et alibi : accenfus in eos ignis Do- facit fulgura , qua via ei placuerit. Acfi-
niini , dcvoravit extremam cattrorum par- quis diceret quod homo moveatur ab
,

tem- Et alibi : Ignis a lehova egrclfus anima ei h Deo infpirata quo & quando ,
um.l(S.5J.
:utei. <{. 24 confumebat ducentos
.
quinquaginta il- vult. Quarc indifcretc affignavit Arilto-
los viros qui admoverant thus i>zc : Sic teles ad fulgurum compofitioncm & ani-
dicituralibi : ignis conlumens : Etalibi: mationem externam & adventitiam
, &
ionis acccnfus elt in furore meo ,
qui arde- non intcrna atque eflrentialccaufam.Scd,uc
l§tufque adimumScpulchrum ,abfumet- ea quae a me funt dida confirmc nimirum,

I
que terram & provcntum ejus & inflam- quod fit ratio & intclledus in iftiufmodi
inabit fundamentum montium &c: ficdi- creaturis quodque homines a Dei omni-
,

citur,qu6d ignis Deiacoelo delcenderit potetia deroganresj&ejusMagnalia morc

yjj-fute Elis : Etalibi Dei pra:fentia mon-
emer.32.a Philofophia: Ethnica: in contempcu haben-
Reg.1,12. tesjut cera liquefcunt. Hiice ergoconfi- tes , luant pccnam , duos vobis Hiftorias
^'ly,'.
deratis quid habcmus nos Chnltiani ad
,
veriffimas & meo tempore accidentes de
agendum , ad myiticam fulguris crcatio- hac re recitarc mihi propofui : Quibus
nem , cum accidentah-
fuperficialibus , clare manifcftabitur cffe divinam in ful- ,

bus &
externis Peripaceticorum agenti- mine fcu Fulgare voluntatcm. In Hibcr- Klflorh
rtimi4
bus ? Aut cur motorcs aut animatores nef- nia dux puells ru Itica: a f bro cujufdam op
cio quos in fulgure divinitus edito effiri- pidi domum rcdeuntes : quarum unano-
cunt ? Quid imaginabimur nos Chrillia- vos fibi calccos emerat
eofque manibus ,

ni dc dodrina Anltotelica , cumadum portabat Hx , inquam, pcr agros commi-

:

Dei immediatum in creacuris fuis Angeli- grantcs , tonitru quodam horrendo in via
cis ,fino-it efle tam vilem & frivolam, deprehendebantur:Harum una erat timore
ac funt aJventitia: fumorum elevationcs perculTa , Dcumque inclamando arboreni
h creaturis ftcUaribus , & concuffiones verfusproperabat; altera, altcrius fugicntis
nubium fortuito evcnientes & confiiduS pufillanimitatem rcdargucns camque in-
inter frigora & calores fads ? Non erat genti cachinnoderifit & more impio fe
cquidem mirum , fi ( cum inventioejus geffit : Nam voccs Tonitruorum in con-
ipfum , in myfterij tantimomentiinve- temptu &
derifione habens quid , ait ti- : ,

ftigacione , fef ellerit ) coadus fitcanobis &

mes Tonitma ? anum feu podicem alccra
proponerequx oculis prudentum vix pro- inanu percuticndo ,eumquecontra locum,
babilia vidcntur , Nam , fi mirabilcs ful- a quo ibni edcbantur convcrtendo, ofcule-
guns effedus confidcremus , nimirum, tur Tonitru podicem , inquit , modo fi cal-
quomodo ipfa vaginam illsfam penetran- ceos ineos rclinquat intados , noncurol
doliquefacrantcnfem , crumenam perfo- Vnde fadumeft, ut prior timore Dci&
rent , fine ejufdcm damno pecunias dilTol- vocis cjus percita tuto cvafcrit , alteri vero
vendo , dolium penetrent , vinumquc anus & cluncs integri fuerunt protcnug
ablque fenfibili vafis detnmento ablor- dilacerati & dilaniaci , atque itablafpb.e-
beant , ofta in pulpam refolvant , line ma iila mili^rc mortua eft : Scd , ut ad mc-

apparenti corporis animalis Ixfione-, imo ricum infipientis Peripateticorum ailertio-

vero &
qu6d amplius cft intelledu ra- & nis prccmium jam inftem. Quodam tem -
tionc , ad difcipulos falfje Ariftotclis pore mercatorcs quidam nonnuUi alij &
dodrinje , opera iitiufmodi mirabilia & infocietatecujufdamPeripatetici,abAdu
timcnda Dei , in contemptu neglc- & Oxonienfi cum cstcris tunctemporisve-
du habentes , punicndos , iit prKditum: nicntcs (juvcnis honaz indolis,quiincivi'
Secunds
Non poffumus ncgare , quin Ariftoceles tate Salopis degebat in qua ludi magiftri ,
Hiftc.iu,
in mundana folummodo fapicntia elTet ncgcciij fufcepcrat , &
pro ejusin Philofo-
verlatus &
conlequenter Sapientiiie ve-
, phia Ariftotclica cognicione in pretio apud
rx ftatutis penitus ignarus , quatcnus ip plurim.oshabebatur.) Hi(inquam)peram-
fe inconfultc fatis,cftimaginatus ,hilgu- plam planititm Salopicnfcm iimul vias
O 3 facien-
 SECTIONIS P RIMy£, LIB. V.
facientes nubes denfas cum fonis
,
toni- & fuper Cherubin , & lapfus eft fuperpennas
^^^^ 22.!

tru ad iplbs appropinquantes animadver- venti ,pofuit tenebras in circuitufuolati-

teru-it : unde major eorum pars pavore bulum , cribrans aquas de nubibusccelo-
haud minimo fuit perculla. At juvenis rum ,
confpedu ejus , nubes
pras fulgore in

ifte, ut fe ijs in Philofophia Peripatetica ad- fuccenfa: funt , carbones ignis volabant,
mod^in verfatum olknderet ipfos in cafu , tonabat de ccelo Dominus Excellus da- &
tam pcrpleKo confblari & ne timercnt, , bat vocem fuain , mifit fagittas & difipavit
eis audader fuadet , affirmando , illud elle eos fulgur. Quo fermone arguitur qu6d ,

in natura commune modoque , adventitio nuUa fic caufa cirencialis efficiens.quxcft

contingens , narratque non tantum efle in nacuralis,fed,qu6d fic Deus folummod6
eopericuli ,utpote, qu6d generaturex fo- in natura &
extra naturam , qui operatuc
laexhalatione calida ficca e terrxgre- & omnia: Nain infermonepra^cedentenon
mio , vi SoUs &
ftellarum in mediam ae- dicitur qu6d aut nubes , aut ventus coruf-
,

ris regionem elevatam , & per Antiperiiiia- caciones fuas emifiiTent , aut quod ignis
fin illam , calorem exhalatio-
quae fit inter dcfcendic a Sole aut aliquo alio corpore
nis , &
frigoris loci accenfum ; Sed Deus coelefti,fedqu6dfumusegredereturexna-
iftiusconhhj impietate accenfus , oftendc- ribus lehovse Sc ignis ex ejus ore , neque
bat auditoribus , rem longe ahterfehabe- dicitur , qu6d vapores aut exhalationcs cC-
re, atque ipfe pra:dicabat: Nam infcHx ifte fentcaufse nubium materialcs , fcdlehova
vir , qui falfam AriftoteHs dodtrinam , in inclinavit co-los fcu acrcinnubefquecor>-
dcrogatione abopere divinopubUcare eft gregabat ex aere, juxta placitum fuuniinec
auiiis- ,
poenas luebat:Nam ipiefolusinter erat frigus media: aeris regionis caufa
cxteros fulgure erat fubit6 exanimatus, re- agens , in accumulatione acris in denfam
liquis foloftupore quodamattonitis, ma- nubium maffam, fed lehova eas coUigebac
nencibus : Atque ita jufto Dei judicio con- in fua privativa& contradiva proprietate:
demnata erat AriftoteUsde hacrefenten- Nam Textus habet : Pofuit tenebras in cir-
tia. En &
ecce (mi peripatecicc Chriltia- cuitu fuo lacibulum : nec erac caula aliqua
ne) exempla notatu digna Nonne vides .-
Angelica efficiens , qus ea per (e fccic , fed
exiftis motorem inteUcdualem divinam- lehova afcendcns fuper Cherubin lcu Ipi-
que voluntaccm fuhrini inefTe? Nonne ritum Angclicuin, eum animavic , ad &
vides.hic infeUccm & miferum morcalem, placicuin fuum pvsftandum exagitavic:
obnimiam ejusin Philofophia Ariltocclis nec erat vcntus , qui erat per fe mocor. Sed
confidentiam deperditum ? Nam , fi illam Spiricus Cherubinicus k Ichova aniiracus
dodtrinam lcu Philofophiam qux fu-
, & inflatus , qui ventum tecit movere Ne- :

per Sapientiam terrenam & DiaboUcam que erat locus ille tenebrolijs pro lecreto •

eft fundata rcijeciiier, le & cum reverentia lehova: Tabernaculo merca ventis Ange-
vers Sapienciae difcipUnsaddixiiTecpro- licis difpofitus, fed lehova movcnsfuper

cul dubio timore vero percuUlis , iplum, Cherubin incitavit Cherubin admoven-
,

qui in Tonitru loquimr , revereri cum & dum & infpirandum vencum ad nubesin
focijs orarevoluillet, utiracundia^lliceef- aere, & ex acre colligendas: Neque fuir re*
fedus abijs averteret fubalarum fua-
, & foluciva Solis faculcas , qua: nubcsliquefe-
rum umbram fe Isden-
k percutietibus, & cic inpluviam , fed lehova cribrabat aquas
tibus fuis miniftris prarfervarct , tunc & denubibus: Neceratulla nubiumoppofi-
procul dubio, tum iUe, tum cxteri, qui ade- tarum Collifio aut Antipcriltafis frigoris 8c
rant, evafilfent tuto. Tunc (dico) ipfe rei j- caloris qua: producebat fulgura aut nu-
,

ciendofigmenta AriftoteHs,divinam in to- bium fucccnfionem , fed fulgor in ex- &

nitru &
fulgure poteftatem ex fcripturis plicabilis fplendor fuae prsfcntise : Na ver-
coUcgiiTet , &
quod fint ejus miniftri , ad baTextus funt inconlpedu : Pr.t fulgore
voluntatcin fuam perficiendam aptiffimi. ejus nubesaccenfae (unt neque erat ludus :

Nubes , inquit lob fpargunt lumen llium, , iile contcntiofus qui erat tadus inter ig- ,

qux cunda luftrant , per circuitum quo- ••

nem & aquam in nubis fiilura qux vocem ,

Iob.2S.2f. cunque eas movet Voluntas Creantis agit, tam Itupendam edidit Sed crat vox Icho- :

omne quod praeceperat iUi fuperfaciem

, v£,qua: tonabat de ccrlo mediante orga-
terrXjfive ad flagellumfiveadbcnefi-
fit nofeu denfo fuo Tugurio Erat inquam, ••
,

centiam. Atque aUbi : Fulgura nunquid altiffimus qui edit vocem fuam c nube
, &
mictis & revertentia tibi dicent , adfuinus? 1
fulgura fua emifitaddeitruendos iinpios.
Et Salomon :ibuntdircd:e emiffiones ful- I
Quod cum ita f it,quid operis habemus nos
Jjp.5.22 roinum , &
tanquam k benecurvatoarcu '
Chrifti.nni cum fidis caufis Naturalibus,
ad mecam hoc clt , ipfa fulgura animata a
,
'

efficiencibus perfeagencibus: ci^imcertum

Deo, vadunt &
emitcuncurabeo, in quo fic nobis Sc a Pagina facra conrirmarum,
elteocu voluntas Sc operatur oinnia : quod qu6d Dcus operecur omnia in omnibus:
ctiam evidenter ex Textu ifto conftat Al^- : Ad auccm Peripateticorum diltin-
illam
cendit , ait fijmus de naribus lehovx
, , & dionem quod Ipedac quae eft quod cau- , ,

ignisde oreejus volaviti carbonesfuccenfi fa agens fic vcl principalis vel lccundaria &
funcabeo , incUnavit ccclos &
defcen- & fubalterna , videcis ex Texcu prxcedcnce,
dic&caUgo fubpedibus ejus ,Sc afcendit qu6dpronihilo & mcr6 figmenco habea-
tur;
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
tur : Nam Sola efficiens caufa in primo, fe- iauri cvolarunt nebulae ficut aves &
in
cundo, tercio , &
quarco organo ieu inltru- I magnitudine
fuapofuitnubcs,& confra-
,

mento crat lehova : Erat enim ipfc, qui in- di Kint lapidcs grandinis,in confpedu
ejus
fpiravit Cherubin , erat ipfe , qui afcendit movebantur montes ,
Cherubin , erat ipfe, qui in ca luper Cheru- IpiravitNotus, Vox
in voluntate Ilia &
Tonitmi ejus reverbe-
bin animavit vencum , cribravic aquam e ravitcerram,tcmpcftas
Aquilonis &con-
nubibus , ipfasque fuccendcbat per lua ful- I gregatiofpiritusalpergicnivem&c:
Uxc.
gura k feiplbcmiira : Denique tametii plu- Syriaci oracio
ribus utaturorganis, tamenaduscilentia-
argucre probare videcur, &
qu6d Sola caufa efficienselTentiaJis inge-
lis, qui operatur in &
pcr ea , ab unica, fjn- neracione Metcororum videliccc pluvix
cera & limplici veritate fcu identitate ema- ,

nivis.fulguris, nubis
, grandinis , Tonitrui,
nat : quae oon aiitcrcomprehenditomnia vcnri, Tempcftaris&c:
SitipfiusSpiritus
in fe quam Vnitas in Arithmetica nume-
, divini adus , atque edam
denotat qu6d
rum qucmcunque Nam femper Vnitas in- :
raaterialis eorum exiftentia ficaer Quare
,

venitur in primo , medio & ultimo ; im6

:

dicicin conclufione :
CongrcgacioSpiricus
vcr6 in omni loco numerorum. V arix funt difpergit nivem: Hoc eft ex aere
congre"a-
aliaj hilloria: de ilto fubjedo admirabiles, to fit nubes&ex difTolutioncnubisdifpcr-
quasomnes, quoniam (.apite^o. Sect. i. gitur undiquenix: Denique
noscertiorcs
Portio 4.Part.2.1ib.4. mcmb. i- Hiltoriae tacit ,
qu6d manus feu Spinrus Dei non fit
mes Mctcorologicse luculenter exprefli, otiofus in talium operum produdione.qux
hoc in loco omittam-
Sed Peripatetici (fatfcio) contraiftam
Anitoteles vocat Nacuralia, confequcn- &
meam fentenciara infurgenc replicances,
ter operatur non modo
, primari6 fe- &
Metaphori^e futile in bcripturis
,

didum,
cundari6,fed Catholicc omnino,hoc &
eft,omnia in omnibus ucaicApoftolus,
lehovam loqui & vocem iuam emittere in cam in rerum gcneracione pra:fervacio-
,

&
Tonitru ; & per confequens illud non eire nequJim corruprione& dcitrudione,id-
rcalicer , pro uc fe o>;ulis obij^ic .intelli- que non aberrando in fua adione h limiti-
gendum Quod fi hoc : eiTec verum , fequi- bus fua: Idenricatis , five Vnitacisdivifionc.
lur vocabula nubis , Nivis , grandinis ^c, Quare contra Ariitotclis fcntcntiamnul-
elTemorc Mecaphorico inteiiigenda: Vnde lam aliam naturam agnofco ego prxtef
paret , qu6d eilct aut fermo realis aut non ,

realis non realis , homines potius i veri-

: li
folum &
unicum Dcum in fuis Creaturis,
vel , fi vultis , unicam naturam
infinitam in
tate in errorem ducerentur Sed Scriptura :
qualibetrecreata,qu£eeftfolusadorom-
plena elt hujufmodi fcrmone , quare cer- nium: Agnofco , inquam cum Apoltolo,
tum eft,quod rou BibHj Harmoniaillud excludcndo omncs Dcos Echnicorum iive
j
*
Cor
incerpretatur prouc revera clt : Icerum eo-
, inccxlis five in terris , quibus primariam
rum aliqui , agnofcunc , lermones illos elTe aut fecundariam aut tertianam
genuinos &
rcales , v;*rum , dicunc illi , ubi
adionem
falf6 attribuunt ; unum
Ueusloquitur in Tonicru ibi actusilleeit
DeumPatrem,^
miraculolus & non naturalis.
,

Quihus rel'-
quo omnia, &
unicum Dominuin lefum
Chriltum, pcr quem omnia prxtr-r hos : &
pondeocum ore lobi Pro irrigationefati- :
nullam cauiam elTcnrialem incelligo
in ma-
gat Deus denfam nubem & dilpergitlu- china mundana cfficiencem.
tem nubis liia:&c. quoredditurmanife- Ad ulrimam Definiuonis Ari(totclii:s
Itum , qu6d Deus elt Ador in ufuali nu- claufulam qua afieric fblgura deerfura
bium congregacione , facic easinltru- & movcrii quoniam maceria,ex qua fiunc,
,

menca leu organa lua communia,ad vocem

& ibnos luos mundanis edendos ; ram pro
eftmagis compada &
ccrreftris , refpon-
deo,racionem iftamfuam efiTe nimis
tam
augmcncatione incremento fruduum& gyganteo Authore debilem in fufficien- &
animaJium , quam propunitionecteatura. tem:Nam eodem rcfpedu inferre polTu-
rum : Vnde alibi : fi confideraret liomo ex - mus , qu6d pulvis Bombardalis ,cujus fub-
tenfiones deniarum nubium , fragoresin
Tugurio illius extendit fuper illud luceni
Itantia eft mult6 groffior
magis compa- &
,
da qukm eft iUa fulguris
, , debeat nccdTa-
fuam ,cum his judicacurus eft populum & rio defcendere deorfum : & tamen vidi-
darurus cibum abunde- Eciam alibi adhuc
mus(experientia illorum locorum quibus
claritis : Vide arcum bencdic ei , qui fe- & pulvis ifte fubijcitur,arque
,

etiaminigne
citillum,valde fpeciofus eft in fplendore arcificiali , qu6d vircus iftius pulveris°cft:
fuo, giraviccoelum in circuicu Gloria:ejus,
tendercfurfum. Iamver6 venioadveras
manus Excelfi aptaverunc eam , imperio Fulminis& Tonitrui defcriptiones , etiarrj
fuo ac celerac nivem,& corufcationes emit- afcripto totius vericarisnobisafli^natas.
•'•*•
tit judicij fui : Propterea apcrti funt The-

O 4 CAPVT. XIL
 SECTIONIS PRIM^, LIB. \\

CAPVT. XII.

"^
uomodofulgura reUe a verc fhilofipho (3juxta facra
6cTipturie injlitutafmt dejcribenda.

CVm ergo ex capitispr^ecedentisdir- ad milcricordiam &

benignitatcm ijs prae-
curfu pateac , quod Ariltoteks mag- bendamemitcitur Quod totum exTefti-
:

noperc' & immaniter in fua opinione & monijs fandis in capite prxcedenti cxpref-
concepta tam in materiali , quam formali fi.s luculenter confirmatur.
*?"'^-^'-4.
fulouris Sc Tonitrui caufa erraverit ,mihi Secunda defcripcio confirmacur k Pagi-
hocin Ipco procapacitatis mea: exilis vali- : Fulgura , aic Texcus
na Sacra proccdunc ,
pf^i ,, g_

ditace , veram & genuinam illorum detini- aThrono. Ec alibi Pr^ fijlgoreincon-: iob.41,10,

cionem ex profundo facrarum fcriptura- fpecftuejusnubestranfierunt. Etalibi: ig-

rum mari expifcari liceat, uc ea racione vo- nis ab ore ejus evolavit. Ec: aborcejus,
bis i^^nceram ipforum nacuram originem- veluc csdis pra:euncibus & quafi halitus
que eilentialcm ollcndam. cjus carbones accenderec ,& flamma ab
Fulgureft igneus quidamaer ,quiex oreejus prodirec. Ec alibi:illuxeruncco-
cculciti fcu aereo Dei Tliefauro extrahi- rufcacionescuxoibicerriE. Porro: lehova '''='-"'i-'7

tur &
fulgida ipfius prselcncia animacur, cxcendit nubes , quafiTencorium fuum & '°'^'^*^*

inque tcrram e>£ mare ad voluncaccm fulgurac lumine luo defuper , cardinesque
cjus five iic in creacurarum bonum live maris operit.
dccrimentum exequendam emiccicur, TertiiE vero defcriprionis membra (qui-

Vciric. bus univerfa Tonicrui nacura enucleacur)

Fulgurcorufcans qujedam clari-
eft ex cettimonijs facris parcim priedidtis &
Tugurij divini (.avicate
tas c niibis, quafi parcim fequencibus confirmamus- Et in-
procedcnS;qux a Throno lehova- in cer- primis cauia Tonicrui macerialis ex hifcc
ram 5c maria ad placitum ejusobcun- exprimirur , videlicet , quod fit ignisexar-
dum cmircicur. dcns vel igneus aer, &
per macerix delcr ip-
Qu6d vehmus fulgur cum omnibus
fi cionem ejus formam elicimus : Porro cau-
fuis accidencibus defcribere &confequen- famipfius efficientem diximuseffelehovac
ter tocam Tonicrui eiTentiam(quxcltna- irafccncis fpiricum : Effedumeciamillius

tura; mixca:) defcribere illud exTeltimo- ,

agencisaffcruimus effe nubium exagitatio-
nio fando hoc modoprxltarcpollumus. nem & Tonitrui vocem ; tandem fincm &
Fulour eft ignis coufumens, quiac- indicavimus eile ad voluntatem divinam
cendicur a facie leu prarfencialciiova;, in impiorum ruinam perficicndam : Con-

ad cujus claritatis afpectum conta- & firmatiohorum hujus defcriptionis mem-

dum nubes tranfeunt,&altiffimusto- brorura , eit talis. Ait Pfaltcs : afcendic fia- p fa].i7.p.

nacfcu vo-cm l"uam c coelo edic , fagic- mus in ira ejus &ign)sa faciefuaexarfic:
tafque ad impiorum dcftructionem cja- Carbones fucccnfi (Linc ab eo : inclinavic

culai-cfolct. ccclos & defccndit & caligo lub pedibus

Veliic. . -,
ejus&c: &
pofuit tcncbraslatibulum fuuin
Fulo-ur eft ignis evolas aborc lehovx, incircuitu cjus,Tabernaculum ejus tene-

defupt'r a Tenrorioejusemiftus.incu- brofa aqua in nubibusacris Prx fulgorc

jus confpedu aqux leu nubes ( utpotc inconfpedu cjus nubes cranCcrunt, quan-
timenccs & Abyffi quafi concuriijata: do &
carbones ignis intonuit de ccelo :

tranfcunt , voxque Tonitrui lehova: in Dominus & Altiilimus dedit voccm fuam,
rota movetur) atque carbones igneifeu grandinem & carbonem ignis & mifit fa-

fa^ictcecjus , ad voluhcatem luam in gittas fuas & diffipavit eos fulgura mulci- ,

c(2lis & in terrisexequendam cjaculan- plicavic , & concurbavic eos &c. In quo-
tur. rum fiquidcm verborum filo omnia de- ,

Velfi:. fcripcionis prxcedencis mcmbra paccfiunt

^ ^
Fulour atque etiam Corufcatio
.

cit & confirmancur.

lux qusdam munda & nicida tada in Quarcae dcfcripcionis particulas eciam
fdperioribus nubibus , quas vencus cran- ex pra;tcdencis Texcus auilxjricace ftari:-
lienspurgavic- minancur.
In prima tulguris defcriptionc manife- Ad quinta: autcm confirmationem quod
(tum b.abccis ,
quod caufa ejus macerialis fit fpcdac , ea ex pncccdcntibus confirmatur:
aer igneus locus , aquodepromicureft
,
Porroetiam tertia &
quarta hifceamplius

arca Dei Thefauraria leu ca-lum Caula : fundavimus. Vidcruntteaquic( Deus)vi-

fornialis in coexplicacur.quod dicicurSpi- dcrunt te aqua; &
timucrunt , turbatx &
ritus feu acr igneus ,Caulamejusefficien- lunc abyffi : Mulcicudo fonicus aquarum,

tem facimus adum immcdiacum feu vcUe nubcs dcderiHU vocem : Ecenim (agicca:
divinum : Denique caufam finalem in eo cu2e cranfeunc : Vox Tonicrui cui in roca, rW.?'!.'

dcce"imus , quodad voluncatem lehovx illuxerunc coruii aciones cuk orbi cerra:.

vd ad mortaliuiH flagellum & pcenam, vel Vkinu dcfcripcio wonritmicur fic ; lam
ncn
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA. FoI.;7.
ron refpiciunt homines lucem , cum niti- acreus fpiritus cft animator ventorum non
daeft in fuperioribus nubibus , quas vcntus accenibrum : ItaSeraphin , qui eft fpiritus
iranficns purgavit. PolTumus etiam fulou- igneuseftanimatorfulgurum Sed,quo- :

ra magis perfpicue in natura Angelica def- niamalibi,nimirumfed.i.Port.4part.2,

cribere Verbi gratia.
: hb. 4. memb. i . cap. 20. de Meteorologia
Fulgura funt ignes urentes,quos Deus fcu Philofophia mca facra de abftrufo ftl-
creavit,ut libi eflent ad placitum feu vo- minis &
TonitruiinternoAngehco hoc ,

luntatem fuam faciendam miniftri. eft , de abfcondita caufa eorum efficiente,

A it David : Qui facis Angclos tuos ven- amplam efFecimus mentionc , vos ad eum,
tos & miniftros tuos ignem urentem^Namj fiplaceat, lecumreferam , utadTonitrui
fcire debemus ,qu6d , ut Cherubin , id eft, delcriptiones citius defccndam.

CAPVT. XIII.

Jn quo Tonitruafecundum Bibl^ faeriinfiitutionem defcribuntur.

AD Tonitrui naturam
cam,perfpicue ex varijs fcripturarum
quod attinet, tis fulgura
biadfumus? Etalibi
& ibunt & revertentia dicent
: Afcendit fumusin
ti-

rfiim.17.
facrarum iocis colligimus, in hunc modum iraejus&ignis hfacieejusexarfit- Et.ali-
cfTe defcribcndam. bi:Nubes&caIigoincircuituejus , ignis
Tonitru eft fragor in Tugurio leho- anteipfumprocedit &
inflammabitincir-
vxjfuperquod, ipfe lucem fuam exten- cuitu ejus. AUuxerunt fulgura ejusorbi ter- p'»'-^:'.^.

dens radicesmaristegit , terr^que or- rje : & alibi: Vocemdederuntnubcs:ete- ^''''7'^*

bi illuminat , utcumhis judicet popu- nim fagittaj tustranfierunt.&c: Vbiper sap.j.^z.

lum &
det cibum abunde. fagittas fulgurahocinlocointelligit. Vn-
Hinc dicit Iob;Si confideret homo cxten- dealibi : Ibunt direcfte emiffiones fulgu-
denfamm nubium , fragores in Tu-
fiones rum , &tanquamkbenecurvatoarcunu-
gurio illius , extenditfuper illud lucem fu- bium.
am.cum his judicaturuseft populum & da- Velfic.
turus cibum abunde. In quo verborum filo Tonitrueft vox Dei in nube elcvata,
tota prxdicla defcriptio eUcitur : Nam ex Impetu aquarum undique circumfepti
eopatet, qu6dforma Tonitruifitfragori & operti , antequam ignis pr.-ecedit &
ver6 caufa Lux lehova; ; materiale
efficiens inflammat in circuitu ejus.
ver6 organum nubes denfa , quse dicicur Hinc ait lob: Nunquid clevabis in nebula 'oK 38.34.
Tugurium lehov^ Hinc ergo aliter : Po-
: vocem tiiam , & impetu aquarum operies
'"'"''"•^^-^'
fuit tcnebras latibulem fuum in circuitu te? Etalibi : Nubes &caligo in circuitu

ejus , latibulumejustenebrofaaquainnu- ejus: Ignisanteipfumprocedit&inflam-

bibus aeris : Pra: fulgore , in confpedu ejus mabitin circuitu ejus.

I.X7. nubcstranficrunt, 6c intonuit de coelo Do- Velfic.
minus. Dcnique finisTonitruorum & Ful- Tonitru eft vox Dei , ad quam muki-
gurum inibi declaratur , videlicet, qu6d fit tudinem aquarum dat in ccelo, fulgura-
adjudicandumpopulum & ad dandum ci- que &
pluviam facit.
bum abunde- Hinc fcriptumeft : Advoccm fuam dat J"«in .lo.ij,

VelCc. multitudinem aquarum in ccclo , elevat &

Tonitru eft vox flam-
Altiflimi cum nebulas ab extremitatibus terrx, f^ilgura in
&
ma fulgure mixta k Deo ad contur- pluvia facit , educit ventu eThefauris fuis.
bandos impios edita atque ordinata. Velfic.
In qua, forma eft,vox feu fragor cum ful- Tonitru eft multitudo fonitus aquarij,
phure: EfSciens caufa,cft ipfe lehova; fpiri- feu vox nubium k Dei corrufcationibus
tus, & finis
ad impiorum flagcllum. Con-
, toti terrarum orbi illucenribus, effeda.
firmatur Dominus de coelo Altiffimus
: Vclfic.
dedit vocem fuam,grandincm &: carboncs Tonitrueft multitudinis aquarumaf-
il.17.1 y. ignis & mifit fagittas fuas & diffipanit eos, pedum lehovac timentium & perturba-
fulgura multiplicavit & conturbavit eos. tarum fonitus : Vel vox feu fragor cir-
Velfic. cumicns quem dare Iblent nubes, qu3e
,

Tonitrueft voxfeufonitus, hfiilgurc quidem vox immcdiatc' a corrufcationi-

e Throno Dei procedens enubisca-
vitate , in acrem apenum, divino numi-
ne , ad voluntatcm fuam vel in creatura:
malum , velinbonum tamin coslis,
qukm in tcrris exequendam emiflus.
Vbi vox Icu (bnitus:
caufa formalis eft
Dei ac tandem finis eft
efiiciens eft fulgor ; feu nubesaqucje quafi timetcs
in benedidlionem vel malcdidionem crca-
luraE. Confirmantur autcm fic : A Throno
ocai.4.
'
.J8.J8. pruceduntfulgura.Etalibi Nunquidmit-
& busex Throno Dei procedentibus e , &
nubibus.qu* funtTugurium Dei,erum-
pentibus eil edita fcu procreata , ad vo-
, luntatem divinam exequendam.
In qua defcriptione,materiale vocis hujuf-
modi , organum fcu inftrumentu eft aqua,
& perturba-
t2e,unde & vocem feu fraoorem & fonitum
| dare foIent,ob penetrativam illam porelta
: te , qua lucidus & fulgidus Dci afpedus fb-
P iius
 SECTIONIS PRIM.€, LIB. V.
liusmirabilium operatoris producit : Hinc hoc in loco more hacd temerariojfed fedn-
dicitur : Prae fulgore in confpeftu ejus nu- 16 , feri6 & bonis fundamentis ftipatum
bes tranfierunt , grando &
carbones ignis, fcripfiiTe : Vt pote cui etiam & alij Philo-
Jf fal. 1 7. intonuit de coelo Dominus , Altiffimus & fopni , me longe in abftrufiori lehovae my-
deditvocefua. Etalibi : Videruntteaquae, fterio profundiores , aftipulari videnturs

Deus, &
timuerunc &
turbats funt Abyfli, Quippe , qui confidcrantes admirabilem
multitudo Ibnitus aquarum , vocem dede- Fulminis naturam , &abftrufam cjetero-
runt nubes , vox Tonitrui tui in rota : Cau- rum Meceororum generandorum rationem
yj-j] jQ j,
fa etiam formalis in eo defcribitur , quod animadvertentes , ea nonoperanaturseali-
cum fragore &
corrufcationibusfiat- Cau- cujus fecundari2e,cujus famam peripatetici
fa eflficiens videntur effe fulgura , feu potius tot laudibus vidcntur celebrarej fed imme-
igneus Dei afpedus , ipfa fulgura animans, diatos fummi Dei adus cum fcripturis c&
&ad metam a Deo
ordinatam dirigens: arbitrantur. Concludimus igitur , qu6d
Vnde fulgura funt quafi inftrumenta Dei fitevidens , opinionem Peripateticorum,
in iracundia fua , utgladiuseft inftrumen- tam Chriftianorum qukm Ethnicorum
tum hominis percutientis.ubi tali enfe per- eflTeerrabundam , longeque k veritatedi-
cuffiire dicimus , & non enfem Quare ip- : ftantem ; Quippe , quje clicit , fulgura ni-
fum Deum folum in rebus mundanis z&.o- hil efTe aliudprxter calidas, ficcas ex- &
rem , ipforum Tonitruorum Patrem dici- halationes , ex terra extradas , in me- &
mus, qui emittic fulgura , quafi fagittas diam aeris regionem , attradiva folis &
fuas a Throno fuo. Finem pofuimus ene ad ftellarum vircute , elevatas , quae nubi den-
voluncacem divinam perficiendam- , partim collifione nubium,
fse inclufie

Vel denique in hunc modum. partimque per Antiperiftafin , quae cft

Tonicru eft vox feu loqucla , feu elo- inter loci frigora fuum proprium ca- &
quium , feu Ibnus ab ore lehova: pro- lorem , accenduntur ; cujus tum poftek
grediens quodfub toto coelo , cum
,
fiammx ex nubc emptione, coguntur toni-
Jucej fuper terminos feu oras terrzedi- trua. Velim , ut <^uilibet fagax ChrifBa-
rigitur , Poftquam rugic fonitus , feu to- nus diligenter obfervet ex ijs qus funt
nat Deus voce excellentix fuaj,& no in- antek dida , utrum Tempeftatis , Tur-
veftigatur: Poftq^uam audita fuerit vox binis , &
Tonitruorum mylterium ex re-
ejus, qui tonans tacit voce fua mirabilia- tam pauci momenti atque jeftimationis de-
Hanc fic confirmatam habemus, audite cii pencieat, ac Ariftoteles nobis tradidit, vel e
tremore, aitIob,vocefeuloquelamvel,(ut regione, an potius exinfcrutabili profundi-
alius interpretatur) eloquium abore leho- tatis divinae abylTo non emergat , cum ful-

vse egrediens, fub toto coelo dirigit illud &

gura , tradantur a veritatis fonte elTe ig- ,

lucem fuper tcrminos vel orasterrx , poft nea: lehovs txdce, lumina , quaeab ejus &
iob.37. eu rugit fonitus.tonat voce excellentiae fus Thronoemanant : cum Tonitrua dican- &
& non invcltigatur , cum audicur vox ejus: turvoces , verba eloquia Altiflimi &€•• &
Tonans Deus voce fua facit mirabiliter- Atque ob iftam rationem lehova iftiuf-

Ex hifce igitur evidenter apparet con- modi Philofophorum mundanorum auda-

tra malefanas Echnicorum opiniones,qu6d ciam reprehendens , qui tantopere adio-
neque finc exhalationes nec vapores cum nesipfiusarcanasprsjudicare , feipfos &
illis , nec fol cum ftellis , nec terra aut aqua prxcipitanter in caufarum efientialium
nec Elementa , neque natura creata, fed fo- Mylteriorum Mcteorologicorum profun>
lusDeus,quieft omnium mirabilium ope- dum,fine affiftentia dudu divini fpiritus &
rator , qui eft efficiens horum mirabilium immergere praefumunt , mundum vix &
caufa immediata : Quodetiam.utivide- probabiJibus feducere intendunt", ei perlua-
tis, ^ facro fcripto habetis confirmacum.nc dentes , utcrcdac , qu6d arcana talia Dei
cum Ethnicis , hoc opus , aut naturx ima-
Magnalia, ^ rebus tam (tulcis & inanibus,&
ginaris aut Elementis , aut Elementatis
,
fecundum imaginationem
fuas phancafiae

illaactribuatis, qus Creatori in primisan- partis procedant. Eos in Turbinein hxc

te omnia funt attribuenda. Quare con- verba alloqui videtur : Auribus percipite&
clude , qu6d fumma eft in Philofophis confiderate mirabilia Dei fortis noftri,
Chriltiani nomine infignicis , impruden- ctjmdifponatDeusdeillis, cum fplendeat
tia-, Imo
ver^dementiahaudrecuperabi- Lux nubis ? Sive Noftine de libramentis
:

lis fidem tantam in vanis

,
mendaci- & denfaenubis , mirabiliusDeiperfedi fci-
bus Echnicorum de fulgure tonitru opi- & cntijs ? Qus nam eft via,qua in partes dif-
nionibus ponere , quibus 'homines toni- filitLux? Cujusutero egrelTa ell glacies?
trua & fulgura efi£ quafi res adventitias, & Autpruinam cceli quisgenuit^Quanam'"''-'^

nacuraliacrjsfeucoeliintemperie orta , & viaitur.ubihabicatLux , teneBrarum &

minimc divinitus cmiiTa , facile perfua- ubi eft locus ? Quis dedit vehemcntiffimo
denrur Atque ita eftedum folummodo
: imbricurlum &
viam (bnantis tonitrui?
, iUum falft) pro caufa efficien-
^elpii-icntes Quis eft pluvix Pater ? Vel quis genuit
tcidlimant , ac fi jequum ac religiofum ftillas roris ? Nunquid elevabis in nebula
cliet , opera a Deo Creacore effeda crea-, vocem tuam & impetus aquarum operiet
xuns afcnbere. Quare , fciatis velim me , te? &c:Hoc,inquam, dicitlchovalobo
c turbi-
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. y8.
i turbioc > <Sc miJto iraqis jadabundis hu- ri :Vc pote in vera: (apientiffi rudimen-
,

jus mundi Philofophis, lapicncia: vera: dif- tis minimc inftrudi , cujus inftindu & di-
cipiinaeinexpertibus , illos dcridcndo & redione , fapicntcs veri ad raagnalium
'•
objurgando , prar inani ipfbnim prxfump- Dei cognitionem pervenerunC , ut teftatur ^'P*
tione &pr!ecipue indigirarc videtur.ip-
•
Salomon , quifafluseft, fe cognitioncm,
IbsPeripareticos.quiproHtcntur fe omnia mcdiante ifto fpiritu habuiiTc , virium Elc-
prjcdida Dei arcana fine ullo divinas fapi- mentorum &
naturarum ventorum &c:
cntix inlbndu intelligere.ciim e rcgione, Deinde, qu6d vera fapientis difciplina , &
k ex corum fcriptis &
dodtrina, vcrx Me- Philofophix fanda fubjedum , nonfitin
tcorologiae ignaros,fapientibus veris dccla- Philolbphia Ariftotclis invenienda , fcd in
rant: Vir , Ariltotcle longcfapientior , ait: Iibrototiusveritacis, ideft , Bibliofacro,
Quis hominum cognofcit confilium Dei? quippe , quod eft vivum vcrbi rcve-
*•>• Nam , rotiocinationes mortalium funt ti- lati excmplar. Terti6, qubd maxima eft in

n)idac;& inlbbiles cogitationescorum : In Chriftianis demenria , veritatcm ibi quas-

fcftum enim corruptioni corpus aggravat , rercjubi non cft invenienda. : Intclligo in
animam & deprimit terrena habitatio
, operibus Gentilium feu Ethnicorum quod :

mcntem plenam curis multis : & vix conij - in eo manifeftatur , quoniam ipfa radicitus
cimus ea.quae in terra funt: Quxautem in contradicunc vcritati fcripturarum , atquc
ccelis func , quis inveftigabit , & confiJium ob iftam rationem eorum fapientia pro-
^"^*
tuum quis noveric , nifi cu dederis fapienti- nuntiatur ab Apoftololacobo^efte terrena,
am & mifcris Sandum tuum fpiritum e lo- animalis &
Diabolica: Verbum fapientibus
cis altiffimis ? Sic enim corred:£e funt eo- fat eft. Pro vero Lapidis Ceraunci , five

rum, quas in cerra tunt,(emitx , itaque fapi- fulminaris ac I ridis tceJeftis atque aliorum
entia fuerunt falvati &c Ex quibus aureis Meteororum ortu feu origine
: , vos ad Phi-
Salomonis verbis coUigimus , primiim, lofophiam meam facramleu Meteorologi-
quod Philofophi Ethnici fuerunt myfterio- am refcro.ubi ea more Theo-Philofophico
rum & operationum Dei arcanarum igna- defcripta invenietis.

Conclufio iftius fedionis priraae, ia qua, fidelis omnibus pijs

Chriftianis admonitio fadJa eft,ut k Philolophia mun-
danaabftineautj&firmiterfapientise, qusekfa-
cris fcripturis docetur; idque ob ra'
tionis in ifto Epilogo ex-
preflas adhaereant.

Ilceat mihi jam in iftius fedionis dicet,fcdctiamhonorem&gloriamei af- iah.j^,

jconclufione (6 vos Europxi , qui tam tribuendojqui ab alco conando, & fonos fu-
ftrib &tanto Zelo vitam veltram in Reli- oshorrendos,cempeftaces,turbines,vcntos,
gione Chriftiana conteritis) uc calami mci diluvia , comctas, grandincs , nives & alia
argutiam &
orationis mcac hlnm ad vos Mcccora ftupenda emitccndo mirabilicer,
convcrcam , qoi falla Ariftocelis dodri- tam ad flagtllum , qukm ad bcneficentiam
na fedudi , pucatis Meteora , ac przci- crcaturaru, operatur. Vehm crgo , utin-
pue fulgura &
tonitrua elTe res naturali- gcnuefciatis , qubdfapicntesmundiifti-
ter contingentes , per confequens, & us feculi Chriftiani , Philolbphorum vi-
parvi aut nullius momcnti aut sftima- delicet Ethnicorum afteclx , lunt adeb ad
tionis , ut pote aut a calida auc k frigida hunc ufque diem k fapientia hujus mun-
in aere inccmperieprodudas : Vos fedulb dioccKcati , imaginationibus fuis de- &
obfecrojUt Chriftiano more confiderctis & cepti , ucfidemadhiberenefcianc, qubd
obfervetisadmonitionem iftam, quam vo- Dcus mcdiante fuo verbo , immcdiace
bispro ultimo ad iftam fedionem Vale, opcreturomniaincoclo&interra : Cum
commendo , obteftorque , uc aiTertionem nihilominus pro ccrto k fcripturis eft dc-
mcana ancedidam neque cachinnis auc
, terminatum , ipfum in una eadcmque ef-
derifione,nequeconccmpmreijciatis , ut fentia , licct proprietate diverfa , effice-
pote , qua vobis fufficientcr luculenter & re omnia per liaum verbum , medjantibus
cft probatum,qubd venri,Turbines tem- & fuiscreaturis ,
quibusudturlocoorgano-
peltatcs &
fulgura &Tonitrua,imo vcrb & rum , in quibus agit pro placito fuo : Non-
alia omnia Meteora quaecunque , fint opera ne, obfecro , eft iftud eorum tenens five af-
manus Dei immcdiata : Nam ifto meo co- fertio Authoritacifacrseoppofica&con-
,

namine non modb vobis confblationcm & tradidoria qus dicit , qubd quam vis fint,
,

^'^'"^^>
falutem afferetis,dum terribilisnubium fra- qui dicuntur Dij fivc in ccelisfive in ter-
gor , feu vox &
eloquium lohovasjcum ful- ra; nobis tamen unus Pater , k quoom-
gurc trcmendo , Sc Turbines atque tempe- nia&unusDominus , Chriftuslelus,per
ftatcsftupendx adfunc , inanimumrevo quem omnia : Sed nonomnes iftam ha-
cando pcccata & pcEnitentia dudi,
vcftra , bent fcientiam &c : Ex quihus verbis col-
ad Deum cordialiter & humiliter orando, ligerepoffitis, qubd tametfi nos mundani
,

utea in iracundia & feveritace fuanon ju- hoc vel illud opus attribuimus aut An-
P a gelis.
 SECTIONIS PRIMy£, LIB. V.
gelis,ai:tftcllis,autventis, autnaturx ali- eft omni rei , qui operatur omnia in om-
cui creatse fecundum Ethnicoram dodri- nibus : Vndelcquitur , qu6d fine eo ni»
nam : TamentalesPhilofoDhiveriChri- hil aut agere aut raovere aut exiftere que-
ftiani ,
qualis erat D. Paulus , agnof- at.

cunc non niii unicum Deum , a quo Quatcnus igitur aer eft pars coeleftis

omnia in mundo funt fecundum pla- conliftcntije lequitur , qu6d k Dco pcr
,

citum fuum ordinata , unicum verbum & verbum fit fadtus , & quod in ipfo
iplius

elTentiale , nimirum lefum Chriftum, verbo ad hunc ulque dicm quafi natct,
pcr qucm folummodo non per ali- & quippe , quod comprehendit omnia , ut
quam creaturam mundanam res lcu adio , pote quiEin eo perpetu6 conftant , ut
,

quslibet ^ Deo Patreordinata, immedia- teftanrur fcriptura:

: Vnde fcquitur,qu6d
teinefFeftum ducicur- Quodomne , ta- ipfe k vcrbo &
pcr verbum movetur pro
metfi veris Chriftianis pro mera veritate placito ordinantis : Imo vero in aere,
habeatur , tamcn Philofophis fapien- & ciim fit Dei Thcfauras feu arca Dei The-
tibus hujus mundi , dodrina ifta k fapi- lauraria, funt multa facraria, exquibus rae-
entia ccelelti procedens , rcijcitur & pro diante verbo, quod ab Angelis Dci, potcn-
vanitace habctur. Et quare ? Qijoniami tibus roborc , cfficicur (ut teftatur David)
utait Textus prsccdens , omnes non ha- varia Meteororum gcneraaflidueprocre-
bent ilbm fcicntiam : Quippc , qui ma- antur; Quemadmodum probacum eft an-
gis rcfpiciunt { ut ait fcripcura) tenebras, tea qua: diverlbrum Angelorum fcu fpi-
,

quhmlucem: vanamdico iftius mundifa- rituum vencis prxfidentium , gubcmatiO'

pientiam , qus eft terrena , animalis & ni commiccuntur; Qui etiam fccundum

Diabolica juxta fententiam D- lacobi: fuam exiltentiam ex aerecreantur , &in

Vel ut D. Paulus habct , mcra ttultitia
,
aere mcdiance verbo morancur per con- &
coram Deo quam illam quae eft de fu-
, ,
fequensmovcntur&aguntinverbo , feu
pra Patrc Luminis ,
h. fic erraverunt in & in & per unum & eundem fpiritum divi-

imaginationibus fuis- V^obis ergo excor- num , quem Propheta Ezecniel fic vo- ,

de meo fuadeo , qui in Biblij facri inqui- lentc Dco a quatuor vcntis ad olTa mor-
,

fitione verfati eftis & fpiritualiter in le- tua refufcitanda vocavit , cujus admini-
oe Domini noftii lefu Chriftiverfami- Iterio & dudu (vcrbo eos movence & in

ni , atquccnutritieftis , utvobifcum con- eos operante ) omncs fpccies Metcorolo-

.cipiatis atque iterum itcrumque rcfolva- gica: gcnerantur & lenfibiliter producun-

tis qu6dDeusinprimisprimamomnium
,
tur in aijre ; Imo
ver6 omncs tempeita*
rerum confiftentiam nimirum naturam ,
tesmirabiles qusmundoevcniunt cf-
, ,

humidam iive aquas , mediante vcrbo fuo ficiunt. Atque hinc eft , quod Plaltes Tf»l.ro4.<

crea>'erit , &qu6d manent & fubfi- ipfs dixerit : Qui facis Angelos vcntos , Sc
^''W.i*
ftunt in verbo per verbum &
in eodcm miniftros tuos ignem urentem. Et alibi:

ftatu humido five madido, quoflierunt k Deicurruum dus funt myriades , muita
mundiorigine etiamadhunc ufquedicm. Angclorum , Dominus cum illis clt,
millia

Et , qu6d ex aquis fuis Catholicis , per Dominus Sinai in Sanduario habitans.

verbum fuum coelos & terram creaverit, Hi ergo fpiritus , qui in relpectu corum
qu2 etiam ad hunc ufquc diem firmitcr externi ab acire erant fadti , offi^ia fua
in (ua exiftentia atque cflentia per verbum cum fumma diligentia in aere cxercent,

confiftant : Vt tcftatur D- Pecrus. Epift- & fecundum divinam ordinationem mo-

2. cap. 3- Pra:terek mediante eodem ver- vcnte in ijs verbocirca tempeftaces, nubes,
bo produxit lucem in ccclo , atquc etiam pluvias, nivcs, grandincs,pruinas,glacicm,

folcm lunam ac ftcllas cum csetcris mun-

,
tulgura, Tonitrua, cometas ,Chafmata, in»

di crcaturis , ut fibi loco organorum di- undationes, calores,frigora;ficcicates,hu-

Vcrforum , in quibus juxta placitum fu- miditates &omniaalia , qux in acrc ver-
um operaretur tam in ccclo.quhm in terra fari Iblent: Hinc ergo teilatur Revela- Apoc.;.!.;:

infervirent : Qu^ omncs moventur Sc tor , quodordinationedivinaquatuor An-

agunt in &
per verbum Dei in con- , & geli , luper quatuorangulosleu cardines

clufione probatur , Deum folum mcdi- quibus im-

terrae conltituantur pra;fides ,

ante fuo verbo operari omnia in omni- perium fuper quatuor mundi ventos ha-
bus , utaitApoitolus. Qiiodctim itafit, bcntibus erat alfignatum , terraz aquis &
fcire vclim libenter , ubi fit Phyfica illa & arboribus &
frudibus noccre : Sed, ibi-
Pcripateticorum natura , cui formam & dem dicitur , qu6d illi prxlidcs Angclici
adumdiftindumelTentialcm exfe pcr & non habuifient potclbtcm, damnofam fivc
fe .ifngnant ? Profedo certiffimum eft,
tcmpcftuofiim fuam violentiam exerccre
nuUum elle talcm adorem Catholicum, & excqui in terram aquas,quoufque An- &
qualcm fomniaveruntPeripatetici, fedcft gelus ille Imperialis , qui afcendcbac ab O-
lohjR.J. loium Dci verbum , feu Chriftus ille Ca- riente , illis agendi atque movendi veni-
tholicus «Scomniaimplcns (ut ait Apofto- am conccirillec , hoc eft , nifi h verbo
Ephes.
(quod magnus alibi dicitur Angelus , qui Apocii. k
lus)una jeccrna fapientia , quaereplet or-
Sap.I. bem terrarum (ut Salomon affirmat) unus fe ipfum nominavit Alpha & Omega)
Siip.n.r. in corruptibilis fapiantiae fpiritus , qui in ad talc opus agirarencur 6c incitaren-
t'jt.
 ,

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.y^.

tiir. Nonne ex prxccdentibus (teftantc Filij fuilefus Chriftiavertat,miniftrorum-

Davide 5c libro Rcgum ) intelleximus que fuorum tam aquofbrum , quhm igneo-
quodDeus inclinando coclosdefcendciit, rum &
ventoforum rabiem fupprimac ac ,

& afccnderit fuper Chcrubin idcft,ae- , tandem , ut ipfis tempora atque aercm rai-
reum Angelum , Sc mediantc co , Verbum tiorcm&clementioremcumimbribusfer-
Dci cfSciens volaverit fuper alasventi Sc & tilioribus concedat quodfamilisfuae,

nubes contraxerit & ful- & domefticis & animalibus & jumentis,
& accendcri t cas ,

guravcrit & tonaverit de ccclo & aquas cum frudtibus terras ad cibum ordinatis, :

e nubibus cribravcrit & carboncs fccerit benedicat & a violcntia Angelorum tem-
lillB. 17.1 9.
in acrc volare &c Scdtotum hocPhilo- peftuoforum & malcvolorum qui funt,
? ,
ikei.22.8.
fophis Ethnicis erat incognitum , atqiac irxipfius inftruraenta, defendat. Eregio-
ob iftam rationem difciplina ifta veritatis, ne , qui iftud meum confilium , quod fun-
h Chriftianis ipforum difcipulis , penitus datur fuper veram fapientiam , ncgliget,
feijcitur vcl falrem negligitur : quippe , in & cura porro vel iue in luto fcu cceno vct-
quorum didis & fcriptis falfus Ariltotelis gelUet, & documentis fapicnti.T mun-
fari

fpiricus Dominium mbct , primumque danae (qus eft ftultitia coram Deo)firmi-
ineorum fcientia fibi vendicare videtur ter adhsrebit , & per confcqucns vulc,
locum Tamctfi crgo ifta mea admonitio quod magnalia Dei Meteorologica in
apparebit fortafte ijs , qui firmiter & ob- mundum contingenter per accidcns ac &
ftinaciter fuis imaginationibus Chime- fine ullo interno principio agenre eve-
rijs , & fubtilibus AriftxDtelis documentis niant , atque ob iftam rationem ea , quate-
adhsrent , vilis , vana , ridiculofa mi- & nus communiter in curfu naturali evcnien-
nimx aut nullius xftimationis. Tamen tia negliget , ac proindc illa ncque ( uti
iftiufmodi farinae lx)mines fcire atque Chriftianum decet) timebit, neque ipfumi
mente clariori intelligere velim , qu6d ipfa qui eft eorum author & creator immedia^
fic rcs maximi momcnti &confequentia: tus agnofcet merito inter ipfos nume-
, eft

in ftatu Chriftiano , utpote , quxconcernit randus,quos fapiens iftiufmodi fermonis

fconorem & Majeftatem Dei. Nam , me- filo indigitat : Vani ( inquit ) funt omnes

diante ea, veri Chriftiaoi reales cflentia- & homines , in quibus non inett fcicntia Dti, sap.i^.r»
lcs tempeftatum atque aliarum Dei opera- &deijs qui videntur boni non potuerunt
,

tionum mirabilium caufas , fundamentali-
tcr addifcerc polTunt, atque exindeintelli-
gere , quod non cafu aut fortuit6 cveniant
aut aliquo adlu proprio ipfis naturaliter
infito , ut Ethnici phantaftici in fuis fcrip-
tisfinxerunt Sed , qu6d c providentix di-
: tcm Deiin injuftitiadetincnt :lnvifibiIiaRoin.i,i3.
vinx facrario feu ejus Theiauroproducun-
tur, &
dcorfum,mcdiantibus miniitris An-
intelligereeum, qui eft, neque opcribus ac-
tendentes agnoverunt , quisciictartifex.
Et Apoftolus de iftiufmoai : Revelatur ira
& Dei deccclo fuper omnemimpietatcm&
injuftitiam hominumeorum , qui verita-
enim ipfius ^ crcaturamundi perea,qus
fada fiint intellecta confpiciunmr , fem-
,

gclicis pcr vcrbi divini adum immittun- piterna quoqueejus virtus & divinicas, ita,
tur,vcl ad impiornm afflidionem &fla- utfintinexcufabiles&c- Caveat, inquam,
§cllum aut ad peccatorum fuorum recor-
, talis , ne in cum dirigat Deus fulgura fua

ationem,ut poenitentia tandcm prx ti- diredc , &quafiabarcubenegubernato:

more dudi Etquandoquead
refipifcant : Nam fciat velim , qu6d fulgura non folhm
^^i'-^-^'

crcaturarum bcneficentiam ad cibum , & fenfum habent , fed racione quadam &
jii6.
pro ipfis comparandum : Vnde lob: fi con- mirabili &
Angelica imbuuntur adman-
fideret homo extenfionesdenfarum nubi- data divina ad verfus impios operum &
um, fragores in Tugurio illius, extcndit fu- Divinorum contemptores cxequendaFul-
per illuH luccm fuam , cum his judicaturus gura (dicitlob) nunquid mittis& ibuntiob.jgj
cft populum & daturus cibum. Quo in- & revcrtcntia dieent , adfumus ? Sit ei
tam ad judicandum,
nuit, tempcftates ficri pro Exemplispuella illa Hibernicnfis ,quae
& puniendum populum, quam ad dandum pro fuo contcmptu &
blafphemia in eo-
ipfis nutrimentum Quare ipfi terrcfacSi : , dcm fui corporis loco , quem cachinnan-
cum vocem fcu cloqummDuminiabalto doelegit , erat miferabiliterpercufla. Et
in tonitru audicnt & indignationis ipfius Peripateticus ille Salopienfis ,
quiprofua
flamm.as & corufcationes timidc intuean- kdivinz Mejeftatisa^ftu derogatione , ut
tur aut inundationcs ex nimia velpluvia famam opinioni Ariftotelis arrogaret,
vcl nive prster rationem exfurgentes , vcl Solus inter cxteros itinerantes , in plano
Comctas cum acre corrupto terrore per- SalopienfieftexanimatusRcfpiciatcxem-
culfipercipiant , ad posnitcntiam exinde pla alia poteftatem divinam in tempeftati-
inducantur feque humiliter cora Deo pro- bus arguentia , kme Sed. i port. 4. part. •

ftantes preccs ad creatorem omnium effun- 2. lib. 4. Membri i. cap. 20. expreifa &
dant .ejufqueauxilium in tanta nccefritate videbit apcrtis oculis qu6d Dei virtus Sc
,

& periculo humiliter & pccnitcntcr implo- pocencia infic Meceoris , & qu6d numi-
rcnc illum fupplicando
; , ut tcmpeftatis fu- nis divini concemptoribus ne parcanr qui-
rorem mitigec &
ipfius malitiam a fe fuif-
, dem.
que pro mifericordia lua pro amore &
Pi EPILOr
 SECTIONIS PRIM/€, LIB. V^

EPILOGVS.
EXhisy qtics hacprima funt prolata [leBor Chrijliave jtidieio (3
in feBione
eruditione prtedite)imrnanem illam dtfferetitiam ,qu(e ittterejt inter Ja-
pientiam mundanam [quam yipojtolusfacit meramjiultitiam lorom Deo) at'
que illam quee de ccelo a Patre Luminis defcendit [quce eji ejjenttahs fpiritus
,

Japientite) oculis, ntfallor, apertts dijcirnere queas , © covjequenter vtdereh'

ceat.qudd Philofophia Pertpatetica , qux fundatur Juper Japientiam hujus
mundi , quatenus traditioni hominum (£ mundt Llenicntis von Chrtjiojeu ,

Laptdi vero Angulari innititur eji inanis faliacia ,JeufigmtntumpraJiigio'

fum,^ per conjequens illa Patriarcharum , Prophetarum ^ yfpojiolerum
J hiloJ«phia , qutejundaturjuper Chrijium , feu Spiritum Dei Catholtcum , in
quo ejiplenitudo Divtnitatis (orpoialitir , ejiunice vera, realts C^ ejjtnttalts
quce immediate defcendtt a Deo. ^uare , pro conclufione vos Pertpatetiios

Peut. 30.19. Chrijiianos invcrbis tjiis ipfus Moyfis [cujus Phtlojopbiee hac nojira eji typus
exalius) mikialloqut liceat : calum 61 terram ,me
Contejior bodie contra vos
vitam i3 niortem ,malum, btnedtiiionem &
bonum Gf maledi^tonem propojuif^
fe vobis ^are eligtte vitam, ut vos cumjemine vejiro vivatis & in cognitione
:

atqueintelletiu veri Det locupletesfiatis JSamin verafapientta covjijitt fyn-

:
«Alof.Z.J.
cera pura (sljan^a Philofoplna,in quafita atque ra^tcata ejiinjalltbtlts re-
,

rum omntum Jctentia ^ dtjctplina: ut tejiatur ^pojiolus, dicens,qubdin Cbri'

Jiofint omnes Thefauri fapientice ^ fcientice abfconditi, ^ per cenfequens non
in Philofophia illa Ethnica^

F I N I S.
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoUo»

jtpbendix quadam huicfehlioni Philofophia Moyfaica pTima annexa, ex

volumine quodam Germanico Francofurti non mulusab hincannit
imprej^o, extra^a y cuiTitulus efi [Tabula revelationis
Majejiatis divince capite primo Genefeos compre-
henfte) quce acriter contra Ethnicorum
Doilrinam ac Cbrifiianos ejuf.
dem difcipulos invehitur.

Prooemium Auchoris.

qu^m plurimos
C7m neminem mente fana prxditum latere poffit ,
adverfarios ubique inmundoverfari,
5c quafi infinitos veritatis
(nullus enim inimicus , fcientise &
fapientiae vers ignaro (cujus farinae
hominum ingens ubique terrarum diflTeminatur multitudo) deterior
ac periculofior eft iuveniendus) necefle habeo credere , me, pro pio 5c
honefto hoc meo conamine veritatis caula fufcepto ,nil prjeter rifum,
cachinnos, opprobria, maledid:ione$,inve(Stiones Satyricas atque om^
nium generum convitia, k mundanis partim ignorantia excazcatis, par-
cimque Philofophia Peripatetica contaminatis radicaliter,locomer-
cedis ac prsmij fore accepturum, ita, ut quid facerem aut quo me ver-
terem haudquaquam intelligerem, nifiipfam veritatem; cujus eft om-
nia, imbverbiplumDiabolum cum fuis affeclis vincere , promepug^
nantem haberem. At quoniam haud minimum eft homini calamitate
circurafepto folamen.fidelem &
Theodidadlum in fuis anguftijs habe-
re focium , quifagittarumex livoris &
malevolentiae pharetra extra-
<itarum, &in eum maligniter emiffarum, portionemfuftinere, labo- &
res ejus atque idus iu euminflidos alleviare queat, ideo unum in ifto
meo conflidtu elegi , virum , inquam , fcientia admodum ftrenuum &
me ipfo millies profundius iuMyfterijs Deiatquearcanis verbiejus
operationibus imraerfum, (nam qubd ego Theoricd &
fola contempla-
tione ac diligenti facrarii Uteraru ledtione didici, hoc ille non folu fpe-
culatione & ied:ione, fed etiamnuoculari praxi &
reali in Tabula 50-
phorum in(ped:ione inftrudlus , intellixit , uti ipfe in volumine fuo an-
tedivSo affeverare videtur: Vnde &Ethnicorum errores &
vanirates
non ujodb luculenter & ad vivummeodcpinxit,fedetiam acriterad-
verfus eas in vehitur : Hinc ergo eft , quod membra nonnulla ex viri il-
lius dodtiffimi operibusabftraxerim, quae Ethnicorumlibrorumina"
nicacem, & Philofophi^eorumvanitatem, ac Chriftianorumejufdem
difcipuloru ineptias ad amuffim S>c enucleate detegunt, eaque in unum
quafi fafciculum ideo coIligavi,ac huic meae fe<Sioni Philofophise Moy-
laJcas prim« appendicem feci: inprirois, ut feculi iftius malevolis indi-
carem,me primum non fuiffein iftiufmodi pia reformatione motorem
aut Authorem: ac deindeebqubd voluminisillius Dominus ,in omni-
busmecum convenire &opinionibus meis exadteaftipularividetur:
Agaorcicenim,omniaexaquaoriginaIiter fuiffefadta: Fatetur,uni-
verfa ^ verbo Dei creata acque eciam num ad hunc ufque diem in eo
,

continuata,pr2efervata,au(fla, & multiplicata

Deumfine crea-
: Dicit,
turarum alliftentia per Verbumoperariomnia inomnibus,&confe-
quenter nec ullam Ethnicorum naturam nec caufas earum aut fecun-
,

dariasauttertianasadmittit: Narrataeremfeuuniverfum ccelum effe

aquam (unde ego illum pro Elemento Catholico habeo) eumque Ver-
boDei, mediantibusorganis Angelicisduci. Porro ait, quodAngeli
raovente verbo omnia Meteororum ac Tempeftatum gcnera, in & ex
aere,quafiarcaDeiThe(auraria producunt: Concluditque, Verbura
raoverc Angelos , Angelos ventum , & ventum aerem, uti in Appen-
P 4 dic9
 ,

SECTIONIS PKIM^ APPEMDIX

diceiftafequentilatiusapparebir. Profedo haudminimaerarmihiin
lucubrationibus hifce meis confolatio,mevirumtamfolidado(9:rina
&
prsditum in profundis Dei Myftenjs adeo verfatum habui0e in tan-
momcnti negocio comitem,mihique in uno eodemque fubjedto
ci
tam concinne convenientem. Sed quid mirum , cum in lolidifTinium
&unice' verumfundamentum, lapidem nimirum Angularem Chri,
ftum lefum fuper jedificavimus ambo.

Membrum hujus appendicisprimum, ex

capite fexto iibri fexti Tabulx revelationis Majeftatis Di-
vinas , Capite primo Genefeos comprehenfe extra-
d:um : in quo Author, Ethnicorum dodtri.
nam Chriftianofque ejufdem difci-
pulos acriter reprehendit.

Cripta Ethnicorum adeo Hic videtis (mi Chriftiani) qua ratione

palmam in
Scholis obtinuerunt, ut
ludimagiftri
de Bibhcis vcteris
hil
novi Teftamenti fcriptis
fciantaut intelhgant: ctim tamen Deus in
prima fandione iua, tpa cum Moy fc If-
raclitiscollocutus eft, juflerit junioribus
prbvedioribus omnique ade6 populo ti-
raorem Dei inculcarcj ut nimirum ipfum
folum invocarent , &
prsccpta , ordinatio-
nes atque fandiones cjus oblervarent: Ete-
nim minirter ejus Moy les , ex mandato di-
vino univerfum populum Ifraehticum fic
alloquebatur. Hzec lunt prxcepta , mores,
Chriftianorum Deus aperuit Ludum vel fcholam filijs fuis,
ipii jubendo nimirum , ut infantibus quoque
parum vel ni. timor &
prx^epta Dominiftatimabipfis
& cunabuhs proponantur inculcenturi &
quinim6 etiam , ut in pedorc fuo przeccp -
ta divina fecum circumferant , recordcntur
& corum &
loquantur de illis, fivefedcanc
& domi , fub tedis fuis , five percgrc per loca
aliena tranfeant , vehantur aut equitent , fi-
vedormiant, fiveambulent, fivefurganc-
Nec folum recordari debent eorum , fed
ctiam ea ad adlum deducere omnibus &
viribus vitam fuam fecundum illa inftituc-
rc : Et , nequando oblivifcantur eorum, fed
in prxfenti mcmoria fem.per illa fccum cir-

& jura qux Dominus Dcus vefter manda-

,
cumferant,jubcntur pra:cepta divinapro
vit,ut ego vos doceam & vos difcatis & fa- figno alligare ad manus fuas in pcrpe- &
ciatis ca in regione, in quam proficifcimini tuam memoriam defcribere ea in paricti-
occupaturi iliam , ut timeas Dominum bus xdium & poftibus januarum Il:arum.
Deum tuum & obfcrvcsomniaejusman- Quod vcr6 prsccptis illis divinis non
fi

data &
prarcepta , qux injungo tibi fihjs & fint obtcmperaturi fcd infuper adhuc ten -
,

ac nepotibus tuis per omne vitam veftram, caturi Deum , quafi non feri6 res ageretur,
quo vivatis diu- Audi Ifrael obferva , ut & vel nulla poena transgreflbribus fi.rerinfli-
faciasillud,qu6d Deustibidat inmanda- genda , minatur illis Deus in eum cafum,
tis, quo bene tibi fit Sc valde mukipliceris, ijeviflimas & graviflimas pcenas
, quod ve-

Ccuti locutus eft cibi Deus Patrum tuorum, ht eos delere de facie tcrrx. vis haec Quam
Vem.6. in rcgione ubi eft lac
, &
mel. Audi Ifracl funt rediflimc a Deo ordinata ; attamen
Dominus Deus tuus unus cft, dilige Domi- vos multas inanes ac futiles rationes in con -
num Deum tuum ex toto torde & tota ani- trariumallegatis,aftruentcs, qu^djuniores
ma & cx omnibus viribus: Etvcrbailla, illiufmodi res arduas dc Deo Sc prxccptis
qu2 tibi hodie prxcipio femper obferva divinis nccpercipere, nec intelligerc,'mul-
buntur in corde tuo , &
filijs tuis ca annun- t6 minus ad ufumtransferre poirint ; ac
tiabis & recordaberis iliorum loqueris , & propterea facihora Scminus ardua pro-
illis

de illis , quando fueris in domo tua vel am- ponenda , videlicet Fabul;e/Efopi,di(U-
bulaveris in via , quando federis vcl affur- cha Catonis , Bucolica Virgilij ,aIiaEth-
rexeris & alligabis ea pro figno ad manum nicorum fcnpta , qus huc ufquc in fcholis
tuam & eiunttibi inmcmoriamprxocu- Chriftianorum quotidiana ac ufitata fije-
lis,ac dcfcribcsea in poftibus januxtux. runt , quippequxmeiius juventuti conve-
Tim.ebis Dominij Deum tuii iUi Ibli fer- & nianc : atquc prasterca etiam pcrlcgend:is
vies.Nonjurabispernomeejusnequealie- elfe illis animi caufa, Comcdias Terentij
nos Dcos coles populoru iftoru.qui vos cir- «Sc Plauti , ac tradcndus ctiam libros fandi
cundcderunt- Etenim DominusDcustuus Ariltotehs, in quibus tradlac dercbusna-
cftDccs zclotesin mediovcftrum,necx- turahbus &
fupcrnaturalibus, acdeciTcn-
ardeatiraDomini fiiperce&; confumatte tia Dei , defcribens fimul ordinc mundum
dc facie terra; Non tcncabitis Domii^um
: ac coelum Ex
nunirumlibrispolTs
: iiiis

Deum veftcura. junioreshaurirc Dei& crcaturarum divi-

r*arum
 '

DEPHILOSOPHIA MOYSAlCA. FoUu

narum ac cotius mundi cognicionem. Tum cant , ncc aliud qtiicquam de illis fciunt,
ver6 poftei jaftis hifce f-undamencispro- qu^m qu6d gransen eft vitide , qu6d
movcndam candem juventutem ad
cire vaccafitvarijs diftinda coloribus , qu6d
fcripta Rhetorum , Ethnicorum , & exer- equus fit fcutulatus , quod aqua fit hu-
ccndum in recicationibus orationum pu- mida , & qu6d Dcus fic Calis , qualcni
blicarum > qu6 reddatur tanco animohor, ipfieum elTe cx traditionibus Ethnicorunl
Scut poflitea , qus de rcbus naturahbus lomnianc , ac quod mundus fit setcr-
&fuper naturalmus, atqueetiamdc Dci nus.
eflentia &
de creaturis divinis ac mundo iixc & fimilia phaieratisfuis ibphiftica-
addidicit, aHjs viciflim conrtacer & magno tionibus ade6 norunt pingere & cxor-
animoproponere: Quodemumfadto, pu- nare , ut vd fomnolenttim ctiam canem
tatis hbcros illos veftros eo modo imbu- valeant per ea cx cinerib us provacare:Ciim
tos atque inftitutos , elTc optimos ac dodis interimneminimiquidem grani des Mi-
fimos oratores 3c concionatorcs ita quide, gnncrtctns proprietatcs & virtutcs.vel mi-
ut nemo eos valcat difputandu ac edilieren- j
nima faltcm ex parte cognofcant Et ta-
do vincere vel fuperare. Ad qux tamen mcndociti nihilominus haberivolunt , ac
fciredebetis, quoderretis totoccelo, fiqui- dilputaredeDcoaeoperibuscjui , inqui-
demneclcripcurasnccvirtutem Dei fcia- busrevcra mngis csci funt,quJlm lucem fu-
tis- Anne aae6 fagaccs cftis , &per fpica- giens talpa : 6 miferi & occcecati An nori I

ccs , &tamcn non intelligitis , quidDeus vercmini diiputare de Deo & operibus
k vobis requirat ? Neque enim animadver- ejus, quae non novifiis ? Neqtieenim quif-
titis , quod multo majori ac difficihori la- quam novit Deum , nififolus Spiritus
bore exfcriptis Ethnicorum ineptise illae Dei. Quoniam igitur vos tanquam veri'
pucris inculcenrur qu^m fi in timore Dei
, Ethnici Spiritum Domini non habecis , at-
& prsceptis diviniserudiantur. Etenira,fi que ea etiam de caufa Deum non cognoC-
jnfans quatuor vel quinque annorumlege- citis i quomod6deDeo & creaturis ejus
rc difcat decalogum & memoria eum re- , uUo folidae veritatis fiandamento diflerc-
tineat fuo fatis fecit officio. Pofte^ brcves
, tis aut fcribetis ? Ecenim hic attendendum
illis intcrpretationes funt tradends , uc cft ad illud , quaritc primiim regnum
excrceant illas ad invicem per quatftioncs Dei ac juftitiam ejus & reliqua omnia adij-
& refponfioncs:Et quamvis hsc omnia per cicnturvobis. Sed vos Deum & dodri-
jnfantiam non fatis inteUigant , tamcn eam nam ejus dcferuiftis , & loco cjusfilijs
inde utilitatem pcrcipiunt, ut poflint ea rc- vcftris ac difcipulis Ethnicam dodrinam
tinerefirma memoria , ufque dum adolef- propofuiftis ac inculcaftis , & proptereH
cant,maturum judiciu conleauantur, in & Deus vos in erroribus vct^ris reliquit , ita
vcrumeorum fenfum ac intelledlum inqui- ut pcr iUam vcftram dodrinam Spiritum
r<int j Qyiniino ctiam pra^tcrea sifuefcunt Sandum non habeatis : Sed p&r ledio-
hacrationc abineuntcactateloquide Deo, nem Scriptorum Ethnicorum in locoSpi*
&aUosdceodifierentesaudire- His poft- rirus Sandi Spiritum immundiim in fcno-
modtoalciora potfuntin legc divina , in las vcftras invitacis , qui criam vobis fide-
Prophetis , &: Pfalmis facileproponi& in- liter aflitlic & opera veftra promovet , quo
culcari atquc fimul etiam interprecationes & vos & difcipulos veftros inpoteftatem
eorundem tradi , itautper accuratam & fuam & fub coronam vel jugurri potius
quotidianam exercitationem , illa omnia imperij fui pertrahat & redigat. Qyam-
mehus & rcdiiis perdpiant , inteiligant visenim in icholis vcftris decantetis can-
& mcmoria rcrincant cum nulUs circa , ticulam iUam. Veni Sande Spiritus , &
ea ineptijs Ethnicis diftrahantur im- & poftmodiim difcipulis ptf inte-
vcftris
pediannir. Atque h^c quidcm pie pera- orum diem fcripta Ethnicorum futtimo
guntur : Hujufmodi infonnationi largitur ftudio pr£elegentes , fperetis vehturum
DeusSpiritum Sandum b?nedidionem & ad vos Spiritum fardum : AttamerJ rionl
divinam , artem fcientiain &: intclledum.
, illc , fea loco illius idolumveftrum Dia-

Vcrumvcsba:c omniadimittitis , &pro- bolus , advosvcnit : lllevobisin fcho-

ducitis veftros Dodores Ethnicos , circa
cos opertct vos mukuni laboris & moleftia;
proferre, anccquamdo<ftrinamiUam Eth-
nicam libcris & difcipulis vcftris
snculcare , a:quefimu!etiam,difcipuli ve-
ftri plurimum temporis , & vcl dccem
ginti , & nonnunqnam etiam
nos confumunt,priufquam ftibtiles illas,ali-
os circumvenicndi technas imbibant
addifcant :Quibus tamen omnibus ita pla-
vc perceptis , ut nihil amplius reftct quod
non pcmoverint , non multo funt dodio-
res 5 qu^m Michael ille germanus ,
rcqce Deum neque crcaturas cjus cognof-
lis vellris opitulaturjUt pote, cujus inftru-
mcnta eftis , quamdiu libros illos Ethnicos
tradatis:Sed vos replicatis,haberi etiam fi-
poflitis mul apud vos fcholas alias , in quibus fcrip-
tura lacra prslegatur , ne fcilicec in alte-
, vi- rutro defedus aliquisdeprehendacur. Etc-
trigintaan- nim aliquascriam fcholashabfendaseffe, iil
quibus Philoiophica tradentur,ca quidem,
& quae omnium optime Ethnici defcripic-
rint , neque enim haurrri ea ex facris fcrip-
, turis pofl!c:Sed poftcidemom,quando quis
plene ex Ethnicorum fcriptfs Philofophica
& prjccepta addidicit,facil<f eum cvadere Do-
dorcm exccllentiflimum Paoinar facfx,-
Q^ ('ifat-v
 SECTrONISPRIM>€, APPENDIX
6faruos delyrantes ! Quisufpiam Spiritu- one Spiritus Sandi eum invocant,atque io-
uni immundorum fugge/Iit vobis Philo- terim diabolicam dodrinam tentant:quo.
fophiam vel uti eam vocatis fapienciam,
, j circa etiam juravit Dominus fe iltos blaf- ,

apud Diabolum Hlios ejus ac defcrto- & phematores atque tentatorcs deleturum de
rcs DeiEthniccscfTe quxrcndam? Ciim racie terrs.
tamen Deus ipfe atteitctur , fe folum cf- Schola ifta praedida.quamDeus ipfe in-
fe verum fontem fcaturiginem ftpicn- & flituit
, ciTe dcbebat veluti Mater& ori-
Bjiuch,^. tix. An vcr6 non fatis (iiperque intcl- go Eccleil-e iux Ifraeliticx : Vnde eti-
lesiltis , Deum unii.am duntaxat fcho- amtotSaccrdotes, Lcvitx , Cantores &
lam aperuilTc in qua juficrit fe folum , Diaconi' provenerunt, lUidodrinam Di-
tinxn , mandata fua oblervari fibi & vinam una cum Prophctis politicis fan- &
fuli infcrviri } Quomodo hxc conveni- dionibus in Ecclefia Dei : Inde k Moy-
unc 5 quod conamini habere fcholam feufquc ad adventum Chrifti legerunt,
facrarum hteraium , atque fimul etiam docuerunt &
didicerunt , ita quidcm,
,

ipfiDiabolocxtruerefcholam Ethnicam? ut etiam ex iftis omnibus virtute Dci om-

Ncque enim potcllis fervireDeo& Dia- nes ipfius creacuras cognoverint pleniffi-
bulo- Ad hxc ctiam fchola illa veftra, me , Sctantam fibicomparavcrintfapien-
quam Theologiam dicicis , fbrmam non tiam , qua certo prxfciverunt fucurum,
habctdeoplacentem : Etenim nuUum vos uc McfTias verus DeiFilius cx Virginein
in eoDociorem admittitis,nifi fcriptorum Bechlchem ludz nafccrctur : Etpoltmo-
Echnicoru rudimenca prima , vel omni- & dCim quando natus erat Chriftus , fuo &
mode etiam fundamenta totaliter ac plcne temporc ad templum afcendit , ibi ille
percepcritatqueimbiberiti Quippehunc Dodores invenit ac diicipulos Icgentes
dcmum idoncum eire ad docendamfa- ac docentes Moyfen Prophctas , abf- &
cram fcripturam afleveratis , ita quidem, que omni depravatione corruptelaac &
ut Diabolus in ucraque hac fchola vellra mixtura dodrin^e Echnica;. Quia auccm
modo horrendo ad davum fedcat ma- & crederc nolebant , verum Melfiam jam
nifcttc homines ac pubhcc circumveniat exhibicuin efTe &
legcm atque Prophe-
& ad fc alUciat. Proinde vos ipfi , 6 mi- tas in Chritto illo praffcnte metam ac
fcrrimi diicipuH , h^c ahquando altius terminum fuum accigitfc idcirco Chri- ,

confiderate , excutice hoc jugum Dia- ttus Ecclefiam illam ludaicam in Chri-
buhcum , dcfcritc fcholas vellras impi- ftianam Ecclefiam cransformavit , loco
as , & convertimini ad Dcum veltrum, circumcifionis Baptilmum inttituic , &
& maxime idoncum ludimoderatorem, novas fcholas &
Dodorcs introduxit.
qui ipfe vobis ulcro fcientiam , artes ac Atque illi etiam unanimiter contra Eth-
lapicnciam ; Imo eciam Spiricum San- nicorum dodrinam (Sceorundem Idolola-
dum & vicam a;ternam offert ac polhce- triamfuntconcionati , populumadfo» &
tur : Ecenim vidctis qu6d in fcholis
, lum Chnttum rcmiferunt illum nimi- ,

iltis Ethnicis , timor Domini & prjeccpta rum efTe verum Deum cum Patre & Spi-
ac mandata Divina ncque ad manum alli- ritu Sando , pari Majeftate , gloria tSc
gentur , neque parietibus & polbbus vcl potentia ; ac humanitaccm vcram illum
januis infcribantur , utialioquin Deusad peccacorum noftrorum caufa aftumpfifTe.
pcrpciuam Utoruni memoriam fieri juffit, & crucifixum cfTe pro peccatis noftris,
mulcoque minus aliquemvcl domi velru- atque hac ratione k mocte setcrna nos re-
ri, velincerdormicndum vel interambu- demitre , tertia quoquc die rcfurrcxiflei
landum vel intcr furgendum recordari il- mortuis , afi.endifle in ccclum , federc ad
lorum, aut loquidc illis:fed concrarium po- dextram Dei unde venturus fic judica-
,

, quod nimirum omnes

tius elt ancc oculos rc vivos & mortuos. Hxc dodrina tem-
omnino a:des,parictes cccnacula,feneftr2, poreduodecim Apoftolorum & pofteo- ,

januaj.poltcsjibri pocula.patinx, orbiculi, rum difcellum longo tempore inpleno ,

culcrijgladij , fiamea:
Echnico- & annuli , fuit vigorc , explofa omni Ethnicorum
rum fapicntum lentcntijs ac didterijs, ioco Dodnna & plurimis etiam librorum eo-
Dci,atque timoris &: pr.xceptorum divi- rum combuftis , donec tandem perverfi
norum funt complcti , ne fcilicet domini illi qui etiam ante Chrittum na-
Ethnici ,

rerum ittarum oblivifcantur unquam Do-

, tum extra Dei Ecclcfiam in prctio Au- &
doris fui & dodrinxejus. Hoc jam ver^ thoritate fuerunt , rurfus ll-fe per Iibrus
eltimpudcnter Deumac Dominumfuum fuos apud Chrittianos infinuaverunt at-
tencare- Etcnim dum loco fcholarum
, que immifcuerunc
fete ipfis vencnuin &
Deo aperiendarum Ethnicas fcholas itti fuum inccr ipfos feminavcrunt , ac So^
homines crigunt atque hac ratione Deum , phitlicacionibus fuis mulcos Chriltianos
blafphemanc,ancumances,apud eum non k fcmel agnica &
rccepca fide Chri-
igi hoc ncgocium len6 ncccordi illieirc: ftiana aveiccxunc, acquc pr.-cterea om-
^rtcproindc lc quoquc proptcr hancfuara nes Chrittianorum fcholas libris fuis re-
irandati divini tranlgrefrionem , nuUi pc- pleverunt uti hoc quocidie in oculis
,

nitus pcenae fubjugandoselle, tentanthoc omnium hifcenoftris tcmporibusobferva-

ip foDcumquaado nimirum pro concellj* tur : Tantum eniir Sacan Ethnicis illis So-
phif»
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. 62.
Ijhifmatum tcchnis obtinuit , ut non fo- entur , nequid Chriftiani ei admifceatur*
um multos Chriftianos k vera.fide fe- Lietantur etiam lumme
quando audi- ,

duxerit , Sed infupcr etiam illos , qui unt vel vident abominandos ftios libros
erant refidui , tanto dcmcntia; malo ex CcC- in tanto apud nos pretio honore cflc. &
caverit , uc Ethnicos illos Ubrosinfcho- ade6que eos non lolum publice in fchc-
ferant ,
lis fuis &
radiccs agere permit- lisnoltrisproponiacdifputaricxillis , fed
tantactantopereillisdeledcntur , utper- conciones quoque in fuggcftu ad popu-
fuaderi illis nulla ratione poflitr , ut tol- lum ex ijfdem haberi , lentcntiafque ac
lantillos & fummoveant ex fcholis , at- dida illorum pro noftrs dodrinje rc- &
que veras Dei fcholas , fublatis illis , a- ligionis confirmationc allegari. Vnde
periant &
inftituant- Proinde ut error iterum hoc maximum malum emergit,
ifteabominandus &
horrenda obomina- quod , dumpernoftramChrifluanamdo-
tio cx Cliriftiana Ecclefia tandem ali- drinam Ethnicos convertere conamur,
quando extirpetur &
fcholx ab illis re- tamen nihilominus interim , ncgleda
purgentur , magiftratus in illud ferioa- Dei fchola Ethnicorum fcriptis utimur:
nimadvertet , &ludimagiftxos coget,li- lUi concludunt , noftram dodrinam omni-
bros cjufmodi Ethnicos abolere ig- & no falfam , atque fuam e diverfo vcram
ne confumere. Quo fado verbum Dei arque inculpabilem cfl!e. Proinde eciam
ftrenue crcfcet & firmiter pcrmanebit, malunt in confeflione fua Ethnica pcrfi-
non fecus ac tempore Pauli fadum eft in ftcrc , qukmadveramChriftianamfidcra
Ephefo , ubilibriquhmplurimicombure- converti , maxime ciim nos ipfi etiam,
bantun Et enim, quis avertere fummo & qui Chriftiani fumus , iftorum opinionibus
vere volucrit malum , necelTeeft, utcau- altipilemur atque ita Ethnici efficiamur:
ftm mali tollat. Sivis
ne infans ali- , Haud cogitantes , quod Deus impunc
quis cultro Ixdatur , adimendus erit ei ferre hoc
Ethnicos Chriltianos non fi-
iltos
cultellus <Sc removendus. Quando qui- net : Qu6d
quis voluerit Ethnicos ab
fi

dem igitur per libros Ethnicos tantum Idololatna fita &

talfa atque fiditia do-
Eccldiz Chriftians damnum infertur, drina ad veram Chriftianam Ecclcfiam
merit6 omncs Principes debent in id in- convertere , longe alia via modo in- &
cumberefedulo , ut primo quoque tempo' fiftendum cric : Quippe non foliim libri
re dodrinam Ethnicorum & libros eo- ipforum omfies ex fcholis univerfa Ec- &
rundem cx fcholis fuis toUant fummo & clefiaChriftiana eijcicndi erunt com- &
veant , igncque comburant , & fevere burcndi , fcd etiam opcrtcbit falia iplb-
& fub graviffimx pcens comminatione rum dogmata folidis Chriltiana: veritatis
iinprcfrioncm eorum acque diftradionem fijndamentis confutare , rcdarguere &
prohibcant &
interdicant : Ac praeterck infringere , atque e contra veram amoris
etiam cum dodis , peritis ac prudenti- acprjeceptorum divinorum dodrinam una
bus viris confultationem atque delibera- cumfacroSandoEvangcIio , conltantcm
tionem fufcipiant , qua ratione polTunt & pio Zelo profitcri concionari. Hac &
ubique locorum fchois ad praefcriptum enimrationedcmum illi addifcent & in-
mandati Diuini inftitui ac aperiri , in telligent Deus Creator, redcm.p-
, quis lic

quibus folus cimorDei& praecepta divina tor , protedor &

falvator nofter , &: quod
unk cum Prophctis , Pfalmis , Evange- falfa iplbrum dodrina Idolatria m &
lijsac politicis lan(f^ionibus Moyfis , do- totum ei difpliceat Sc fit damnata tum ,

ceantur &
prslegantur. In illud etiam vel maxime etiam quod omnes illi qui ,

fimul fummo ftudio &

accurata dili- nonfuntBaptizati , ncquecreduntlelum
gentia fcrio animadvcrtendum eft , ne Chriflxim elfe Filium Dei , nullam in fe
clancultim &
intra privatos parietes rur- vitam habeant , fed cum Diabolo func
fus venenum illud & Sophifticatio Ech- condemnandi : Ciim c diverlpilli qui ,

nicorum aliquibus obrepat atque hac ,

in Chriftum crcdunt , fint cum eo relur-
rationc totum negocium viciflim ever- reduri atque harreditario jure occupaturi
lat. Hocmodorefiftipoflitdiabolo , qu6 rcgnum ccclorum , in omnem jeterni- &
minus valcrct tancum & cam mifcrandum tatcm illud in fumma laetitia ac gaudio
malum in Ecclcfia Chriftiana cxcitare- coram fade Dei poflelTuri. Id quidcni
Etenim omnia ipfius opera func inania, ctiam , qu6d omnes Chriftiani liimm^
nec quicquam aliud fomniat praeter folam ,
in votis habent , utEthnicis quoquecon-
inanitatem , qua homines a Deo abdu- tingat , & at fimul cum iplis regnum
cit. A quo monitos vos velim
, qui eitis
Dci obdneanc & poflideant ; fi mod6
difcipuli. Porro hoc eciam auditu mirum vere ad Chriftianam fidem convcrtan-
eft , quodludsi , Turcx , Ethnici libros tur.. Etcnim Evangelium etiam Ethni-
nollrostantopeL^oderint , ut non folum cis licite annuntiatur , & aperca elt
non legant ilios , fed cciam pro fcelc.e cceli janua omnibus illis , qui ad Chri-
&: peccato reputent , fi quis vel folium ftum&rcgnumejusconvercuntur , atquc
faltem aliquod ex illis manu lua appre- illud ex animo quserunt. Hinc jam vide-
hendat. Tantopere nimirum illi religi- tis vos Ethnico-Chriftianorum fchola-
onem ac dodnnam fuam amant & tu- rum patroni & ludimagiftri ,
quan-
ciun.
Q_j^
 ;

SECTIONIS PRIMyfi APPENDIX

tum damnum & malum in Cbriftianam ve vobis videbitur timorem Dei Sc prx'
Ecclefiam invehatis , dum dilcipulus ve- cepta divina defercre fallamEthnico- &
ftros in doclrinaEdMiicaabipfisvelutiin- rumdodrinam confedari ? Anignoratis
cunabulis informatis ; ac venenum iftud Ethnicorum numina & idola veros cfle
vclutipra^manfum ,illis in osingeritis,quo diabolos , hquibusillifalfamfuamdodri-
k vera ac fana dod:rina abducuntur : Et nam , artcs , vaticinia & pratftigias funt

quodetiambacveftra Echnicorum Scrip- mutuati ? Quid

, Diana, fuerant Apollo
torum profeffione , anfam ipfis Ethnicis luppitcrquid Sybillx ? Quid foeminx
,

prsbeatis,quo minus Chriitianam fidem montanx Pygma;i? Quid Dei fj Ivcftres?

,

ampledantur : Sed , ut in cscitatc fua ad- Quid virgines feu Nymphx aquatics ?
huc obftinatiores perfevercnt. Dcus fan- An non hos omnes in neceffitatibus & dif-
guincm eorum , qui funt fedu£li atque ho- ficultacibus fuis confukjcrunt ? dcferentes
minis a falutc acterna impediti interitum, , interim verum ac ,quita- unicumDcum
pcceCiSc vindicabitcx maiiibus veftris. An men vobis omnem
gratiam atque roiferi-
vci6 ctiam non putatis.futurum.utvos, cordiam ulcro offerc, quod velit vobis pra:-
injudicionoviffimo difcipuli vcftri,quos tcrita, prxfcncia futurai im6 ver6 admi- &
i Dco abduxiftis &
Ethnici , quos impe-
,
randa &
magna myftcria unacumThefau»
diviftis , qu6 minus ad veritatis cogni- ris fuis apcrire &
rcvclare. Et ver6tamen
tioncm pervcncrint , graviffiiriL' funt ac- nihilominus & vos agitat dementiajUt ma-
cufaturi &
fumme de vobis conqucilurij litis diabolum & mendacia illius oracula fe-
iJli quidem , quod a ver6 eos rcligionis qui ,(Sc confiliaabijspetere,falfamque&

Cliriftiana: tramite , ad avia Ethnicorum commentitiam illorum dodtrinam pro-

fcdiixcritis j hi vero , qu6d publica pt-a:le- movere &
tradtare , quam ver6 vivo' &
dione ac profeffione Scriptorum Ethni- DeoSoli adh3:rcre& lalvari. Annonno-
corum in Scholis vcftris , eos in hxrcfi- viftiSjilium elTeDcum forteni ,zek)tcm,
bus fuis & crroribus confirmavericis & , qui non vult honorem fuum darc alteri,fcd
rcddidcricis tanto obtUnatiores , ita qui- requiric , ut fe folum cimcamus praeccp- &
dem , ut folida veritatis Chriftianxprin- ta ac fandiones fuas folas obfervemus,om-
cipia& fundamenta apud vos non audive- nefquc res Ethnicas atque Idololatricas
rint mulco minus fuerint admoniri ad de-
; avcrlemur,neque ulla ratione Deum alium
fcrcndam filfam do(flrinam &Idoloiatri- practer ipfum nabeamHS adorcmus, Ita &
am ac ampledendam veram religioncm vidctis omnes veltras aftioncs atque opcra
Chriltianam , & quxrcadum in illa Chri- meram elle inanitatem , in qua ctiam tijn-
thim Salvatorcm. At ver6 tamcn vos ditus peribicis, nifiEthnicxdodrinxniin-
ncndum ha:c ita futura creditis i fed mag- tium mileritis &
toto pedtore ad Deum &
no veitro malo tandem aliquando nimis dodtrinam ejus fueritis convcrfi.
veraeireexperiemini. Vel an forfamle-

Membrum hujus appendicis fecuDdum , ex libri feptimi capite i6.

Tabuls Revelatiouis Majeftatis divinse extrahitur ,inquo
probatur, qubd quibufdam iftius feculi, fpiritus fandlus
coiiceditur : ubi etiam declaratur , qu6d miracula
juxta quorundam mentes non nnt penitus
hifcc noilris feculis extindta , & in exi-
Hum ab homiaibus relegata.
QVamvis effentia fpiritus fit cximic' tueri : Cujus rei & mali caula unica tan»
lucida & fplendida acqueignea:ac- ttim funt , opera ilia carnalia atquedam-
tamcn fplcndor ille cum lucc atque igne nabilia , quemadmodum injulti , fcorta-
fuonuUaccnusconfpicitur , fed latcnc ilta tores , adulteri , lafcivi & incorwincntcs
omnia corporeos oculos , ut pote , qui den- Sodomic.t , avari , iuxutriofi , blafphc-
iis tenebris funt obdudi atquc impediti mi &c. Ita quoque ijfdem nullumpeni-
ade6 quidem , ut vixSoUsfplcndorpene- tus Spiritum iandum aut Angelum in cf-
trare atque illuminarc cos valeat , ut pof- fentia cjus vcra vidcbunt Et fi forfan
: ,

Hnt vifiDilem hanc lucem pcrlpiccre & etiara alicui contingcrct iiHufmodi Spi-
creaturas Dci concemplari- Et , liccthi ritus etTentiam , qualis illa perfe eftj
fandi in clTentia fua ilnt admodiim inag- videre Stephanns clTentialitcr con-
, uti
ni , ac prxcerck quoque ipfum pelluci- fpcxit Gloriam Dei fimul cum Chrifto
dum ccclum una c^um aere , fpiricibus at- lefu , protinus tamen ille mcndacij ar-
quc Angelis iftisomninofit repletum ne- ; gueretur & pro incantatore & venefico
mo tamcn mortalium cjus clt fanditatis rcputareiur Beclzc-
, colludcnrc cnm
atque probitatis , vel etiam eo modorccon- bub quin irno ctiam omnes illum per-
;

ciliacuscum 13eo , ucvelminimumfaltem fequerentur odio infcftilsimo atquc ad po-

fpiricum poffit oculorum fuorum acic con- Itrcmumquoquelapidarent.
T-inrn-
 :, '

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FQl.tfj.

Tantopcre nimirum ftccoccatus cft bic que opcraciones fidei ex dodrina illorum?
mundus , ut nemo credac , cam i Deo Qui fic , ut nullus vidcatur illius rci eftc-
gratiam homini poife exhiberi , utvideat ctus ProfedoEthniciatquevcnenatiJi-
?

aliquem fpiritum : Haec incrcdulitas pro- bri vellri , ac damnabilcs Sophilticatio-

di: ac indicatfalf^ Chriltianos , quorum nes in culpa funt &impcdiunc, qu6mi-
fides ne magnitudinem orani finapis cxx- t nuspoificis cdcre ullum fidciopusaucfru-
qoat , quin potius rrulla prorfus : Pro dum. Verum enim vero vos longe aliud
Chriltianis tamen hi ipfi ac pro Filis Dei liabccis , quod refpondcaris , aDerences
haberi volunt , ctim tamen nullam babeant nimirum , non opus cfte hoc tempore
^dan , qua alicujus fit cffcdus viva & miraculis , quippc figna Ula in Primitiva
ore tantum credunt , nullatcnus autem tanrum Ecclefia fuifle neccflaria , ut per
corde , adc6que fufficere fibi putant , fi illa infidcles ad Chriftianam fidcm con-

orctantiim& labijs fuisfidem conficean- vertercntur : illud autemhac noftraasta-

tur , ctim interim fit cor corum ab ilia te non amplius dcfidcrari , fed fufficere,
qukm remotinimum , ncc minori ab co ut fides hominibus pcr concioncs iine mi-
Ipatioac intcrvallodiftct , quim icjungi- raculis proponatur. Ego vero amici mei,
tur Oriens ab occafu. Radicarc oportet velimadunummihirelpondcatis : Quid

fidcm in corde &

pcdore , atquc exinde fecitChriftus ? Quid Apoftoli ejus oum ,

furfura fuccrefcere &

prof-crrefrudusho- in hoc mundo funt peregrinati ? Noi>ne
mine Chriftiano dignos. Proinde fru- ica cft , qu6d docuerint atque annuntia-
ftra hi fidem fuam jaditant , ctim ne mi- verintpcenitentiam, &rcmiflion(.m pci»-
*
nimus quidem fructus fidei in illis depre- catorum , ac regnumDci ad vitnm atcr-
hendatur. Quifnam ex ilHs fidei fuae nam per fidem in lelum Chnftum ? Qu6i
magnitudine &ct)nftanti3 rcftituit proxi- itidcm ctiam aegros corpore & & anima
moliio ianitatem ? Velquis ipfe peream fanaverint , Daemonia ejscerinc , atquc
convaluit ? Quis vifionem aliquam divi- ita cxcmplum jxiltcris reliquerinc , qu6i
namfidcifuse virtute confpexic ? Vel quis in doccndo populo & fanandis argroto-
ctiam , per ejus veritatem acconftantiam rum corporibus & animalibus fequcrcn-
memorabile aliquid aut notabile obtinuit? tur ? Vel, an non ctiam ablegavit Dp-

Prodcat vel unus faltcm ex multis miili- minus Apoftolos fuos in mundum ho€
bus millium , atque indicet minimum modo ? Itc in mundum univerfum & E*
duntaxat fidei fua: efFedum. Sponfioncm vangelium annuntiatc omni creaturx,
fcccrim ego , nifi omnes ficis xJidluri qui crcdiderit & baptizatus crit , lalvus
quodtilJum Decurionis lanarc nonpotuc- erit qui vero non credidcric , condem-
•,

ritis atque fimul interrogaturi , quid

: nabitur : Signa aucem , qun: confcquun-
namfit in caufa , quo minus volucritis il- tureos,qui crcdunt , func ha:c. In no-
ludpra;ftare : Scd refoondcbir vobisDo- mine meo eijcient Daemonia , novis lin- .

minus , quod impoflibilitas illa fit pcnes guis loquentur , ferpcntesabigent, «fiLuc.io.' &
incredulitatcm veftram : Si non poccritis quod vencnum bibcnnc , non noccbic
ccTtd aliquid operari , fidcm veram non cis , imponent ^grocis manus & fana-
habetis Quod fi fidcm veram non ha-
:
buntur. Im6
cCiam crcdences edent mi-
,

bctis , Chnftiani non cftis : Sin autcm racula mult6 majorahis, qu^eipfeSalva-
non cftis Chriftiani , quid ^lorianiini de tor cdidit. Ita etiam Dominus opera fua
fide Chriftiana ? Prscludenda fanc' eifet per internuntios fignificavit , nimirum, Matth.n,
ha:c gloriationis & jadantia: via , & ex- vidcre csecos , claudos ambularc , le- u\c.7.
* *'•
communicandi efletis , donec promiffio profos lanan ,furdos audire furgere -, "
fieret , vosadmififuros acque prxccpturos mortuos & Evangclium pauperibps an-
in Scholis Chriftianismeliorem plenio- & nuntiari : debeat
ita videtis , quaiis efTe
rcm fidci informationem • veftra dodrina , quid in Scholis vcftris
Qiiamdiu autem hoc non fit , Iwbcndi dcbeant dicere Dodores veftri , qoa &
cftis pro Ethnicisincrcdulis , occxibcie- raiione oporteat cos fidcm fimul cunn
tatc Chriftiana exterminanda : Ignomi- frudibus ejus proponere , annuntiare <Sc

nia namque Chriftum afficitis , dum no- propagare.

mcn cjus atquc fidem profitemini in & Citra&extra frudusfidci veftrsedoce-
mendacijs vcllris dcprehendimini- Ete- re &credere^non aliomodo habcndum
nim inde Chrifti nomen intcr Gentiles
» cft , quam illud , qnod clt Ethnicorum in-
Blafphcmia &
convitijs profcinditur, qu6d fidcliam , qui ncque fidem annuntianc,nc-
fidcs vcftra inanis & mortua , nihil om- quc frudus fidei operantur Qiunim^ ecia .

nino in nomine lefu prsEftet auc cfficia^ vos cflusjipfis Etbnicis pejorcs fcelcratio- &
Vos Magiftratus , quam curam geritis res , utpote , qui GJoriamini de fide nul- &
Scholarum veltrarum ? Quorood6juvcn- lotamen fado eam comprobass : Ecenim
tus vcftra in fide informatur ? Vbi funtli- oportet fecundura Dei mandatumconjun»
briveftri Chriftiani ? Qua ratione propo- gi dodrinain &
opera : Scd aufit abquis
nunc Dodores veftrj Moyfen , Prophe- intra limices veftros acccdcre ;
qui fanct
tss &
Evangelia una cum Epiftoiis? fide fi!a asgrocos , qui prccibus & jcju-
Qviando tandenfi t^jbffqucncurfrudusat- niiii D.Tiix)nia eijtiat , aliavc o|x'ra
ilj Chri-
 '

SECTIONIS PRIMyfi, APPENDIX

Chntlianaexpediat : Nonne ica eft , quod favoris , fapientia: ac intelledus fc SpiritQs

fitis in continenter affeveraturi , illum fandi conceffione , fit invocandus, quo- &
eire Samaritanum & habere diabolum , cu- modo dona i(ta divina una cum fidei con-
jus virtutc & potentia ifta omnia perficiat? firmationefint impetranda atque obtinen-
Quod vero diabolus hoc prseftare poteft,
li da-, ita utfanari in efficaciffimo illo nomi-

quid nani vos potelHs ? Vel , anefficacior nc lefu Chrifti omnes morbi , dxmonia
cftdiabolus quJim fides veftra ? Oportet
,
cijci,& increduliad veram Chriftianamfi-
vos per fidem in Chriftum leium eijcere dem converti poffint : Circa hoc occupari
Dxmonia : Sed vos hoc planeinvertitis & oporteret Doctores voftros atque Ludi-
diabolo illum honorem attribuitis , quod moderatores. Verum perfuaderi ifthsec vo-
hoc atque illud efficiat, quo quidemipfo bis non poiTunt : Vnde etiam fit, ut ne gra-
ille vos obfidec , &
fidem veltram debili- num quidem finapis fide veitra poffitis pro-
tat &labefadat. Egregios vero Chriftia- vocare- Quomodo
igitur confequemini
nos Quando unquam diabolus ullus eij -
! h Deo oculorum veftrorum illuminatione,
ciet alium ? Quomodo regnum ejus fubli- qua poffitis aliquem Spiritum fandtum, vel
(teret ? Quando unquam diaboius xgro- Angelum aut ipfum etiam Deum inglo-
tos corpore 6c anima lanavit ? Et fiquidem riola lua eiTentia videre .' Ade6 nimirum
diabolus tam magna praeftare porelt , ubi veltris tenebris iitis eftis excaecati,ut neque
ChrilHana, quam oportebat
cft fides veftra diem k node , neque verum ^ falfodifcer-
iftiufmodi fignis lubfequencibus common- nerc atque dijudicare
poffitis mult6que ,

(trari ? Protedo frigidi eftis & ofcitantes minuscavcrevobis k veneno Ethnicorurn

Chriftiani , nec fidem vc(tram cafla nuce illo, referto peftiferis diaboli fagiais, quip-
emerim , utpote per quam nullum penitus pequojameftis tantopere infedti & occu-
crtedum valetisproducere. S^holae veltrac pati , ut in cxcitate i(ta veftra ccmmilcea-
partim Ethnicx funt partim Chriltianse, , tis facra cum profanis , & neque Deum ne-
atque hinc omnis mali origo dum liberos , que fandos ejus in eflentia fua cognofcatis
veltros ineptijs illis corrumpitis , quo mi- aut vidcatis. Convertimini tandem, repur-
nus poffint vcrumfidei Chriltianxfunda- gate Scholas veftras, corda veltra emunda-
mentum aflequi &
ampledti :IIlicEthni- te,invocate in Spiritu fando , ita demum
eorumlibri &
Scienti£eipfispr«eleguntur, confirmabiturfides veitra , ut poffitis figna
atque altitlimo interim filentio prxteritur, edere fidei veftrs &
res fpiricuales con-
qua ratione Deus pro benigna iuse Gratis, tueri.

Meinbrum hujus appendicis tertium ex cap. loy. lib. f. Ta'

bulas Revelanonis Majeftatis Dfvinae,inquoad-
verfus Peripateiicorumde Lapidis Ce-
raunij creatione agitur.

MAxima pars hominu adduci nequit, dare ac gloriari in illis non erubefcunt.Sed
ex aere aliquid in terram
ut crcdat , durum ett , eos ab ineptijs fuis avertere,
decidcre ac deijci- Et , fiquando ranx, vac- ciim tamen fcire illos oporceret , lapides
cx ac vituli aliaque miraculofa decidunt, ittos per Angelos Dei prsparari ac defuper
exiltimant hxc omnia prius lijbito vi venti immitti. Animalia etiam ifta fuperioriDUS
inaerem fuilfe fublata atque itapo(tmo- aqua nafci , uci ancek brevibus indi-
locis in
dum rurfum in terram prolabi Quando •
cacuiB e(taerem quoque ipfum
; cceluna &
vcroaudiunt , jaculumtonicrui , velutiex ex aqua fadum atque etiamnum aquam
pellucido aliquo ChrKtallo politum , aut e{fe: omnefquein terragemmas&metal-
etiam Ceraunium lapidem albo cccrulco, , la ex aqua oriri & crefcere. Scquiturergo,
viridi vari)lque alijs coloribuscculitusde- quod gemmaj & metalla in aere feu ccelo,
micti ,
quibus xdes , turres ,arccs , im6& ex aqua fieri , & nonnunquam conijci in
quandoque petrofa: rupes comminuantur, haec inferiora , atqueitafilicesquoque il-
confringantur,& contlagrent, refpondent, los aureos aliofque lapides fuperius inaqua
lapides illosex fubcilipuivere perSoIisar- natos, mulcis in locis defuper ad nos homi-
dorcm furfum elevato , atque in humidas nes in terramdeijci , quibus miracula divi-

nubcs attracto nafci , partim oblonga

, &
& partim rotunda forma conltringi, atque
ita concrctos, ruriiam vehementiore calore
vires llias in nubes humidas exerente , cum
impetu deiji-iacdeturbari: Hscnimirum
elt illa cantopcre decantata Philofophia A-
riltoteh^a , utdolendum
na revclantur atque Deus in genere huma-
no celebratur. Quamvis autem h3rc& alia
pro explodenda Ethnicorum dodrina plu-
rimis in locis fxpiffimcdifputentur, pro-
ponantur &
folidis ventatis fundamentis
in coctuChriltianorum confirmentur &
fit ita futiliter, annuntientur nullus tamen inde efFedtus
,

inepte ac ridicuk , eos de miraculis Dci lo- verc &

qui,dum vera; (cientise tergum obvertunt,
& mcndacibus i(tis fomnijs; loco veritatis
utuncur & dclcdlantur adcoque ctiam ja-
rcaliterfequirur. Siquidem etiam-
numhac noltra xtateviderelicecquara-
tione Ethnicorum libri non folum in omni-
: bus Academijs &
Trivialibus fcholis , in
urbibus
 :

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoI.<f4,

Hrbibus &
oppidis legantur juventuti in- & pravare non erubefcant
; ciim tamen illa

culcentur , fed initiper etiam immenlis nonper tenebras Ethnicas,fedperiilumi-

commentari js , non iine lumma devotione, nationem tanttim Spiritusfandi fitexpli-
labore &
fudore tam ab Ecclefiafticis, canda. Quis igitur temerarijs iftis&ne-
qukrn fecularibus illuftrentur : in quibus quam hominibus liberos fuos convnittet,
varie difputatur de immortalitatc anims, utvenenumEthnicum ab ijs hauriant,at-
ac de ejus cirentia &
adionibus , alijsque que una cum magilbis acdodoribusfuis
rcbus plus quam notorijs , ita tamen, ut ni- efficiancurfilijperdicionis. Veriac fynceri
hilinde fublcquatur aliud, quam fiqua vac- Chriftiani hoc a Deo mandatum accepe-
ca lambendo detergat vitulum , vitulus runt , ut Moy fen & Prophetas , im6 Chri-
enira ille tum nihilominus manet- Eodem, ftum Dominum luum audiant & fequan-
inquam ,modofe res habetcircaiftiufmo- tur. Ab hifce igitur omnes Ethnici Dodo-
di sloflas & commetaria,ut quamvis multi res ac difcipuli remoti funt & exclufi , aiTe-
multa ad Ethnicorum fcripta commi-
ifta rente Chrifto ipfo , cum inquit : Qui non
nifcantur , illa tamen , uti ab initio erant, eftmecum & verbum meum non audit,
itaetiam ex poft fadomaneantvenenata contrame eft nequedircipulusnieuselt:
,

ac damnata Eclmicorum dodrina Atque : Qui non colligit mecum difpergit, qui ,

adeo etjam illi ipfi Dodlores reverendi , fi me non fequitur non cft me dignus. lam
,

Dijs placet quia lacram fcripturam e ma-

, ver6 Ethnici Dodorcs nihil horum fa-
nibusdimittunt multoties , & integris fuis ciunt neque enimMoyien audiunt, ncc
:

commentis non redc intelligantautafle- Prophetas,nec Chriltum : Quodfi audiunt

quantur quid fit anima , quid fpiritus fan-
, eos, contemnunti difcipuli eorum dici non
dus & ejus dona,atqueubi Spiritus fandus poiTunt, fed ab ijs feu ex numero eorum
habitationem ac fcholam fuam habeat & iuntexclufi.fiexeorum numero funt ex-
exerceat : tantopere ni-nirum fatuosillos clufi , non funt filij Dei lcd impij, fi impij ,

exagitac Ethnicorum Scriptorum demen- funt , non funt participes regni cocloruin
tia, ut iacram quoque fcripturam ex tradi- & confequcnter a Deo penitus rcmoti &
tis Ethnicorum interprecari , vel reditis de ejedifunt.

Membrum quartum eft caput. 78. lib. 7. tabul^ Revelationis

Majeftatis divin£e: quodaeris myfteria, verum'
que Meteororura contra Peripatetico'
rum mentes explicat.

OMnia creata funt per verbum Dci gcneris deliria , qux obfcrvantur in dcdc-
Pruindc quoque omnes res verbo cus & extenuationcm Verbi divini : id ta-
Dei gubernantur moventur ducuntur- & men quod firmum nihilominus pcrmane=
,

Hoc nolunt admitterelapieteshujusfecu- bit & contemtorcs fuos tandcm aliquando

fed pcculiariierlibiconfi^guntopinio-
!i, judicabit, Eodcm quoque modo deliranr
nem , qua itatuunt naturam omnia pera-, Sapientes mundi fcu Philolbphi , quippe,
gere , & , quod natura pcr caufis lecundas qui non conccdunt , Dcum operari omnia.
in tertias opcrctur , & ftultum cx (tulto ge- inomnibus,& quod verbum ejusomnia
nerct: ciim tamen ifta eorumfigmenta& movcat, concitet & confervet , fed naturs

opinationcs nihil fint aliud
ta mendacia: Neque cnim natura illa in to-
tarerum Vniverticate cxiftit,qu2ealiquid
operctur aut producat , ficutiDeusfacit,
qui omnia Vcrbo fuo crcavit , quam ille
cuiquc creaturs bencdidionem largitus
clt &attribuitei , ipla ob temperat , atque
verbo illi ac juirui Divino obfequitur.ac ne
latum quide ungucm ab co difccdit- Om-
ncs omnino creacur^e in metis acterminis
obedientiae divinx pcrfiltunt.homincex-
cepto, qui aDcorecedit, contemnitprae-
, quam pura pu- illud fu£e afcribunt , przetendentes , Deum
operari per media, &
quidem per fecundas
&tertiascaufas:atque itadelirantesillifa-
pientcs vel ultro intelligere nolunt , qu6d
& Deusunice perverbum fuum.nonaucem
perullaaliamedia, atqueita etiamnequa-
quam per iftasab illis allegatas caufas , fed
in illis tantijm operetur. Primumcorpus,
nimirumaquam Dcus madidum feu humi.
dum per verbum fuum creavit ,atque hoc
ipfum etiamnum hodie polt lapllim tot
mille annorum humidum manct NuIIa :

cepta ac dodrinam ejus, confingit fibi ipfi iltic videtur caufa alia qus aquam humc- ,

Deos, Idola , religioncm ac fandiones fibi detvel madidam reddac ,fuper&inaqua

peculiarcs in iedibus facris conftituit , de- Deus condidic acrem ucnatct fuperaqujs ,

pravat verbum Dei compellit , & & impellat ac

alios , ut moveat illas , atque in liqui-
ipfi ordinaciones atque traditioncs fuas prx- da & fufili illa fubftantia ipfas confervet.
terantVerbo Dei fanctos invocenc reli-
, , Hoc itidcm fit etiamnum hodie. Cum aere
quias fandorum pro facris vcnerentur, Ctiam fimul creavit verbo fuo Angclos &
orent prodefundis facram atqueaChri- , fpiritus,qui in aere circa dircdionem tem-
ftoiniticutam canam lubunatantum fpe- peftatum, pluvia, nivis,grandinis, pruins,
cic adminiltrent , & fiqus funt alia iftius nubium, fulguris, conitrui, ignis , Chalina-
Q^4' tum,
 SECTIONIS PRIM/£. APPENDIX
liira ,fulminis, aquirum , caloris, frigo- probarc potcritis , ut vcl maximectiam de
tis,humidit3tis,iicciutis & aliorum id ge- animarum vcltrarum lalute agatur.nififori

nus quam plurimorum.munus luum ac otfi- fan (acra Ibriptura fiiUb & mcndax- Scd
fit

citimobeant &
excquantur. Atquclioc ip- iUa jam pcr tof miUia annorum examina
fum quoque etiamnum hodie htin verbo fuftinuit lua , &
in aAis prxtcritis fuit dc-
prchcnia vcra , atque mcndacia vcftra ac
ejus.De hilce omnibus fecukres ilU fapien-
fibiconf^-ribunt maUtias dctexit , caque ratione vos cum \i-
tes feu Philolbphi libros
in quibus ne qui- pundum bris vt ftris ccnfudit , r.t non magis , quam
mire ineptos ,
Pater vefter , diaboUis in cxamine potueri-
tiem unura , ncdum intcgra Ucera vcra clt,
fed quicquid ex cerebris eorum in cala- tib lubiiiic iC. Quid igitur jam prodeft vo-
mum atque inde ulcerius in chartam dima- bis tot cancQque n;cndacia cffinxifle , de-
navic , hoc tancum in lUis legitur , quod ni- fcripfifle 6c pubiice inter homines divul-

hil proriijs eft aUud quam purum ,

pucum galie ? Nimirum , mundo univcrfo rifui

mendacium- Qiiin imo cciam ipfc Spiri- eftis , & ludibrio, ncc quicquam ma^is in

tus orisin lapicncibus illis omnino menda}< votishabetis.quam tJnttum ficripoliein-

Os: falfus cft t volunc tamcn iUi
nihilominus fcdum. PorroDeus eciam lucem , Solcm
fapientcs vocari,& conanturaUjs perfuade- ac Lunam fteUas,diem & noctem verbo &
re,ut Ubros fuos ance omniadilcipulisin liio creavit ,& fua ipfius fervitia impofuit,

SchoUs fuis proponant , ac probc eos in iUis atque propterek etiam

lila omnia fecundum

cxcrceant , qu6 dodiores indc evadanti verbumiUud munera fua obeunt. Vbiigi-
confilkre namque in iUis totumomniura tur natura vcftra, qux pcragat ifta ? Nihil

rcUquarum arcium fundamencum Attende
autcm quhm futiUter de iilis jam comme-
,
moratis rebus fcribant , unde nimirum nu-
bcs, pluvia:, nix,grando, pruina, calor.iii-
gus , fulgur , lapis Ceraunius aquarum in-
undationes &
tempcftates bonx ac malas
oriantuf. Profed:6,ne ineptiora quidem
fomnia aUcui obvenire poflent quam qui-
bus afini illi rcs commcmoracas de
pin-
fiiut autcm idunice inde,quodne-
Fic
que Deum ncque Sacroianamn ejusver-
planc ufpiameft, prastcr unicum fblum &
Vcrbum Dci , quod ifta omnia operetur.
Orbem tcrrarum Deus Vcrbo fuo condidit
Sc firmavit ; iUe igituretiamin verboiUo
,
firmiterconfiltit : Vbi ergo natura veftra,
qu2Eglobum terreftrem in continua hac
ejus& immota firmitate confervat?Fecic
,
Deus, ut terra omnis generis plantas per fe-
mina earundem profera:t , hoc omnefccit
iUc in Verbo Dei. Vbi igitur natura vcftra
Pcripatetica quK producat ca ? CondidiC
,

buni cognofcunc, atque adeo etiam faeram ctiam Deus omnia animalia in terris , in
fcripturam contemnunt, ncque leguntin aere , in aqua , atque ad poftrcmam ctiam
iUa, fcd deUnjsfuisduntaxatincumbunt, hominem ex terra fecit,atque verboluo
& niendacium mendacio afluunt. Quod Sacrolando bcnedidionem iUis divinam
fi S> ripcuram facram eoliudioperlegiiient, impertivit , ut creleerent , multipUearen-
quo lib; os & volumina fua mendacia evol- tur, & replcrent terram. Hxcomniaquo-
vciuncvera de acre & tempeftatibus inve- que Verbum Dci efficacitcrinde^mundo
niffcnt Quod niminjm non eo modo condito ufqu^ inpra:(entem horaminho^
cir-
;

C3 iUas fclc rcs iiabcat,atque iUi inUbris minibus &

animaUbus quibuscunque e(l
fuis raendacibus de iUis fcripfcrunt ;
Scd, operatum ; ita , ut omnigena animaHa&
quod Deus pro hifcejam commemoratis homines nati fuerint , creverinc multi- &
Ipeciebus peculiarcs liias arcas Tliclaura- pUcati rcpleverint terram Hoc omnc in-
: ,

nas habcat,ex quibus vcncosactempefta- quam operatum eft

tes producit, &
quod Angelos ac fpiritus
fuos fdciat vcntos,dc flammas igneas:
quidem omnia fi cx BibU js facns dcpromp-
ta & in unum veluti tafciculum coUigaten-
aUquando in peculiari Ubro
£ur, uti forfan
iUorum omnium pro parte dciineacio fiet,
quo vos afdeliones mendaces cum lUis ve-
(trisfigmcntis &deUrijsfugcretis?
niam enim Dcus ad varictatem tempcfta-
tum inducendam,pecuUares liias arcasThe-
, huc ufque Verbum
Dei in animaUbus hominibus&etiam-&
Qu^ num idem operatur. Vbi igicur nacura Ari-
(toceUca ? Proindc nemo non inde pcr fo-
Uda vcritatis fundamcnta inteUigit , quoi
cmnia per Verbum Dei creata fint , pec &
idcm quoque verbum , in indito fibi primi-
tus in crcacione curfu dirigantur , gubcr-
Quo- nantur , moveantur ac ducantur ; Pro ut
ctiam acc in verbo Dci natat , per con - &
ftitutos ad hoc Angclos Dci ducitur quo , ,

faurarias habct , & Angelos ac Spiritus , at- &

quomod6 Deus vuk: Arque itaetiam cx
queinde omniaiUa inducic, quxvidemus: mandato divino per Moy (cn difEciles tem-
quam mirificc nimirum tcmpeltatcs orian- pe(tates movebantur concitabantur in &
tur, quam mirabiUter lapis Ceraunius coa- /Egypto fecundum voluntatemdivinam-
lcfcat , qua racione xftus & frigus genc- Etcnim Dcus folus prxtcr eum nemo &
rent tonicru, ita, uc ad arces , aedcs ac ai'bo- clavcm tcnet ac clavum tempeitatum, om-
res ufque iUud pcrtingat, quonam unquain niumque aiiarum rcrum opcrationum, &
vericatis prsecextu hic &
aUavel\radeU- quibus movec Sc impcllic horfum rctror- &
ria , 6 mendaces impudientiflTimi , contra fum,proUbituac placito fuo,nec quifquam
expreflam (acrara icripturam probabitis iUi in eo uUuraobitacuIum, impcdimen*
aut dcfendctis ? Nunquam videUcetiUud . tum aut rcmoram obijccrc potcft,nuUus
I
cci^m
 DEPHILOSOPHTAMOYSAICA. Fol.^rj-.

etiam adcft illi coadjutor, nuUa ibi natura Quamvis enim hoc ipfum leve nonnullis
valct , dequa delirantesillifecularestam viHeri poffit , attamen eft illa res ardua ac
multa garriunt ac fcribunt, quibus exca:ca- maximi momenti , & concernic etiam ho-
rehomines &
pellicere cosad mendacio- noremDivinum,utfiIij Dei vere &cxfun-
ruin fuorum libros conantur , kquibusta- damentis fciant intelligant tempeftates,&
incii cavcrc fibidcbent & profpiccre filij atquealiaseofpcftantesopcrationes , non
lucis. Vos infpedtores legitimo ordine ac motu proprio,aut cafu fortuito , ncqueeti-
modocfficite , utlibri ifli mendaciorum amtalimodo inepto , qualemprsai<ftiil!i
vcteres ac reccntiorcs ex fcholis vcftris tol- mendaciorum libri illis affingunti fed ex
lantur&comburantur , in mandatis date providentiaDivina Thefaurorum arcis &
Dodoribus vcftais , ut de novo Biblia uni - induci &
provenirc , ac defuperin hunc
verfa accuratiffimo ftudio evoluant , & mundum inferiorem demitti, quo , fi quan-
omnia , qusde tcmpeftatibusatquealijs do tempeftatcs periculofe fuboriantur , in
huc ufque commemoratis rcbus eo perti- vocare Dcum poffint,utvchtilludtempe-
ncntibus in illis dcprchenderint , diligen- ftatis periculum cIementcravertere,&Io-

tiflime cum omnibus circumftantijs inde coejuspluviam benignamlargiri , atque

accerflant , in ordincm ccrtum rcdigant, infimul etiam frudtus terrx , un^ cum ho-
& vcrborum facrx fcripturs convenienti- minibus &
pecoribus ab omni malo de-
um ac aptorum,ornato ritu cxtendant , ex- fenderc.tueri & confervarc, ac ut prscterea
plicent , & facris Textibus Biblicis confir- etiam circa haec omnia confiderent alia,
ment : Atque tum poftcaea difcipulis con- quscunque cederc poftunt in honorem
decenter ac debitc proponant inculcent. & Dci.

MenibrGm quintum ex cap. 22. lib. 7. Tabulas revelationis

divinae extradtum : In quo Angeloruraoificia &
adlusdejcribuntur.

Rimus inter Angelos eft nldgnus ilie !

corporales inter ccclum Sc terram atque
p;fpiritus,quiimmcnfam & latiffim^ ex- ade6 etiam in ipfa terra , per motum pera-
tenfamaquam , qus ccelum vocatur difti- guntur : Verbum Dei movet Angelos &
natatqueinfua elfentia confervat , omni- Spiritus movent aerem ,a'er movet aquas;
bufque rebus crefcentibus viventibus & aqua fua humiditate radicali rcsomnesvi-
mirificemotum tribuit Secundolocopo- ••
connedir ,
fibiles in terra omnigenos &
fici lunt Cherubin qui cuftodiunt&ob- , terrs frudus in verboDei protrudit. Ho-
fcrvant arborem vit2e:Ita etiam pracnunti- mincs &
animalia omnia moventur per
antnonnullircsfuturas , &docenthomi- verbum Dei , ut pote , per quod accepe-
nes, alijoccidunt&repellunthoftes alij , runt benedidionem ita ut in rnotu illo ,

rivem,pluviam , fulgura tonitrua di- & generent,crcfcant multiplicentur &c. &

mitcunt in tcrram,& fic in c£eteris: Omnes Vos Dodores Ethnici Chriftiani , pa- j^^
"^* '^'

tamen fimul fcrviunt Dco , dum volunra- rum vcl omnino etiam non efti? foliciti-

tem ejus inrebus omnibuscxpediunt , in de Sandlis Spiritibus Angelis, aut quid & ,

cceiis , in a'cre,in terra Atque adeo in om-

: illi cx mandato leu verbo divino cgerint

nibus omnino locis,& id quidem etiam va- omni tempore , atque etiamnum agant,
rijsacmirabilibusmodis , utexfcripturis fed contcnti eftis Echnicis veftris Evange-
elicere fas cft- Prophetis ac Vatibus : Vnde non cll:
liftis ,
icap. i.iib.
^^'
Porrofciendumefi:,qu6dpermotus aer mirum , fi nefcitis , an illi aliquid agant &
MA^ml'. omnia illa , qus
executione in officij fui quidnam operentur. Sed fciatis velim cum
prarftat , perficit , quippe , qui per Angelos difcipulis veftris , quod Deus omni tem-
aeri pra;ftitutos , in verboDeiSpirituaH- pore inde h principio ufque in prarfentem
ter , ordine , & efficacitcr concitatur. Eo- horam fuerit per fandos fuos Angelos ope-
dem quoque modo res omnes fpirituales & ratus. &c.

Membruraultimuraex capire^S. lib. 7. &cap. io(J.lib. r. extra>

(^um.in quo atpericatem & duritiem ejus in loquendo ad
Chriilianos Ethnicorum difcipulos exculac & op^ ,

timumfinem , adqueraomnesejusfer'»
mones tendunt paucis expli-.
care videtur.

DVrum & grane efthsc omnia prae- 1 verfum hoc opus neminem omninojudi-
fcribcrc , & forfan etiam tibi multo 1 cet , fed indicet duntaxat , quid eveni-
gravius eft ea audire:ac dices haud dubie, . re poffit illi , qui non Deo , fed Diabolo
hxc nimis afpere ac duriter fcribi ju- & I obiequicur , & k quibus rcbus , &quomo-
dicari : Scire aucem ce velim ,
quod uni- j do , & qua ratione cavcre fibi debeant
R Chri-
 SECTIONISPRIM^, APPENDIX
Cbriftiani , ne incidant in retia diaboli . De ce illa evadcre enitantur & tenebris inhiet,
quibus omnibus etiam Evangelium , una quibusjam tumfunt collo tenus immerfi,
cum omnibus Epiftolis Apoftolicis cnun- indequead nuUius &ne vcl infimae quidem
hxc verba: quod adverlarius vefter dia-
tiat etiam crcaturs divinae cognitionem per-
bolus circumeat tanquam leo rugiens,qu2e- tingere valeant , ut taceam interim , quod
Kns, qucm devorct- Finis autem, adquem etiamhoc Verbi Divinilumen intotuma
tenderedcbetquilibetChriftianuseft , ut fe exmrbaverint ; Quando autem Deus ip-

qusrat lucem omnimode eflentialem at , fis &univerfo mundo lumen vcrbi fui Di-
mundani , tcnebrofi Sc Ethnicje dodrinje
, vini atque ade5 ctiam cognitionem om-
fedatores non animadvertunt tantam lu- nium operum fuorum prtedidlo modo ac-
cem in primo hoc capite Genefeos accen- cendit,& hanc infuperdbclarationemprx-
fam cffe , ac prsterek etiam lucis iftius fcribit, monere eos hoc ipfo vult, ut ex iftis

iplendorem non oblervant, atque inde prs fuis tenebris tantoperc fiDi defideratis, tan-
caecitate fua neque Deum neque crcaturas dem aliquando ad ejus lucem cmergant,
ftias neque etiam feipfos vident : Idcirco eaque illuminentur &
veram rerum om-
voluit Deus , hanc illis declarationem ad nium cognitioncm adipifcantur * atquc
agnofcendum lumen illud praefcribi , qu6 unice illa ad ejus laudcm ac honorem ad&
intelligant, quid fibi velit hoc ejus Vcrbum ipforum falutem ac proximi utilitatem pie
FIAT LVX ET FACTA EST utantur.
L V X. Quam late kie hsc lux in loca Hxc ille : atque pcrmulta ubique fpar-
omnia fupcriora , inferiora& coUateralia fim aliaadverfusartiumhujus feculiincon-
extendat , omniaque penetret illuminet,& gruentiam , defedum &
contaminatio-
quo illa ipfa opera Dei , Filijs ejus obvia & nem , atque etiam Philofophis Scicntia; &
in rebus omnibus perfpicua &
nota fiant & Ethnicorum infufficicntiam , quae omnia
reddantur : ficutietiam omnia verba hujus hoc in loco defcribere nimis foret longum,
capitis primi Genefeos , co modofuntluce & ledori fortaflTe taediofum. Sufficit , uc

illa illuftrata ,ut ad fplendore eorum Deus per ifta quilibcc fagax &
mentiscompos
una cum creaturis fuis agnofci appre- & videre queat , artes &
Philofophiam Ethni-
hendi &
in perfeda cognitionc acfcientia corum efic veritati feu fapientiac fandse

retineri poflit- Quid debuit Deus ultra (quseft verje Philofophije fundamentum)
facere , quam ut eos in luce hujus luminis aac6 oppofitas &
ad invicem contradicto-
& fcientis rerum omnium conftitueret? rias , Lux & Tenebrs Bonum
ac funt , &
Cum ipfi e diverfo , omnibus viribus ex lu- Malom ,ac denique Deus & diabolus.

F I N I S.

PHI-
 ¥o\.66:

PHILOSOPHI^ MOYSAICiE
SECTIO SECVNDA
IN ^VA
Fundamenta radicalia tam Sympathise five
atcrailionis naruralis , aut coitionis concupifcibilis , & coiifequenter
omnis Magnetics Curationis, quam Aatipathias five odibilisex-
puliioni'^, atque adtb cujuflibet morbi & infirmitatis in,fallibili-
bus naturse rationibus probantur Philofophorura ac Caba-
,

liitarutnSapientiflimorum afTertionibus fuftinencur , inviolabili

Scripturarum Ikcrarum Teftimonio confirmancur,ac
tandem varijs experientijs ocularibus
demonftrantur.

Geminafecic Deusomnia,quorumalterumeftcontrariumalteri, uec

quicquam fadum eft quod mancum cfl;. Ecclefiaftici cap.42.verf.2y-
,

Ego Dominus & non ell altcr formansLuccm) creans tenebras, faciens bonum <?:

creans malum Ego Dominus faciens hajc omnia. Ifai. 4j. 6^,
:
 J . . ,

SECTIOKIS SECVND^ CONTENTA.

'Myftica Divinitatis entitas capite i .'^

/Eterna a£lus lucidi potentia^que di- j

J vinxptogenicscap,^. V,Enuclea-
'
Ptiiro. '
Abftrufa &
radicalis Animae mun- tur.

\ danzE, atque omnium Animarum I

l,
particularium origo: cap. 4- & 5-

CPrimaria Sympathias & Antipathia:

IPrincipiadocet. capite. i.
Quomodo & quibus vehiculis adus
contrarij a fuperioribus ad inferio-
Primum-
^ ^^ defcendant. cap. 2. &
tertio &
l 4. oftendit.
I Adiones in anima feu Spiritu expli-
l cat , qus Sympathiam & Antipa-
l thiam producunt: cap. y.

Lapidis magnetici myfterium aperit:

( cap.i.&2.
Secundus inS in regno Animali
IHominis natura
duo mem- cum illamagnetis in mineraU
bradiftin- comparat, &
in quibus convcniunt
guitur, at- , quibufvediflcntiunt expUcat: ca-
"i
que ifto- ^Secundum ^ite.^.^&y. .

rum. Diabolum nihil certi feu Veritatis pcr

fe , hoc eft fine creaturis Dci prs-
ftare pofle , fcd more tantnm pr»-
. ftigiofo agere demon fl:rat cap 6 • •

-Virtutes magnetis AnimaHs, cum illis

Sedio hsc fecunda magnetis mineraUs confert.cap.i*
in tres partiturh-^
Quatuor in Homine mumias defcri-
bros , quorum.
bic 5 earumque operationcs mcre
magnetico variformiter demon-
ftratcap. 2.
A dioncsSympathcticas qux inter res
a Deo creatas liunc poft mutuum
contadum ad diftans j enucleat
cap. 3.-&4.
Arguit , ipfa VegctabiUa , Spiritus
maoneticos xquc bene in fe conti-
Prius.
nere > ac animalia mineraUa; &
cap.j.
Curationem magneticamprobat Ar-
gumemtisfidedignis .circnatura-
&
lem non Cacomagicam.cap,<S.
jMyflerium curacionis percranfplan-
Tertius cti
am in duo
A 1 tationem detegic cap. 7.
j Secrctum in microcofmo magnetc,
dividitur
I
modumque extrahendi iUum do»
inembra
^ cet: cap. 8.
quorum.

rEfFedus tam Antipathi.-E quamSym-

pathia: vni eidcmque Spiritui inef-
fc poffc demonltrac cap. i
Quod lic licicum & admodum ne-
Pofterius. j ccfTariumvcmyfterium ramAnti-
I pathiscjuam Sympathix |intcliiga-
medico pcrito quo
tur a quolibec ,
I
melius malo cacomagico prseve-
I
. niar,cap:2,
' Quomodo Sympachja in Antipathiit
' polBt alterari, docet.cap. 3
,1 ^ LECTO-
 .,

LECTORI BENEVOLO. VoU?

TE fcire velim [leElor dcHTind (^ pietate ornate) qub(},

Uionis Trailatus hujufce Plilojophici prioris intentiofit yCreatoremin

titpracipua fe..

creaturis idquemente eltvata contemplari , ita quidem Jeliio htvc poferior

circaadmirabilem & arcanam Sjmpathia (3 jititipathicetamfpeculationem,
quampraxin verfatur ^as duas tn mundo tam cwlejli quamfublunari pro'
: ,

prietates oppofitijfimas, Majc^las divina profuoplacito velad creaturas amo'

re(3 concordia conjungendas atqueconciUandas , velad invicem odioaclivore
profequendas exercet. Obftrva tdeo i3 cnuclea cum dihgtntia ,fiplacet, ab-
firujam hujus fUionis fccundte medullam^ my^erium prifcilb onmium profuw
dijjtmum (3 intelleUu atque obfervatu diffictUimum , ac proinde inqvifttione
perpenfa dignijjlmum, Principia tlla tria Moyfaica iterum properfpicujort
arcani tam profundi enuclcattone , hocinloco remetire ,ijjque meduliam ad-
huc magis vivam acejfentialem ut addam , me urget necifjitas tpfius rti ,fua*
detque animimeiadtuum intelleUum elucidandum cupido: vale.
*

LIBEJl PJ^lMf^S SECTIONIS SECFND^:

de Sympathia (3 Atitipathia

Libri hujus primi Argumentum

POftquam hujus tratSiatus Author, inquifitione dihgenti prseeunte,

intellexifret,omneSympathiam& Antipathiaimmediat^dquibuf-
dam differentibus animse feu Spiritus vivificantis paflionibus fuiffe or-
tasiquarumunaeft concupifcibilis,-aItera vero irafcibilis,& taraen
eas ab effedla creaturistam aniraalibus& vegetabilibus, quammine-
rahbusinefrepercepifTet^adcaufam ejufdemreiradicaleminvenrcn-
dam atque dignofcendam defiderio haud minimo incendebatur. Cum
autem tecum iterum iterumque reputaffet aeternam virtutem(quse
,

cftcaput&radixomniuni)efrefimplicem &abfolutam naturam mfe,

nuUam talemin ipfiuseffentia diverfitLtemdecernerepotuit,quate-
nusipfanon niliunica eademqueldentitas infe ipfaseternumexiftit;
Namjuxtafacrse Scriprurae intentionem,licutteuebr£e ejusita&lux
^j'-^^' Vndecolligeb3t,quod binus seqnaliseffedus , quorum unuseft
&tn8ii
altericonditionefeudilpofitionecontrarius,debeat neceffario iduo-
bus diverfis in eadem effentia integra proprietatibus emanare , videli-
cetabejus Noluntate&Voluntate, quarura una per tenebras,a!tera
perlucem exprimitur: Nam, quando mens 2:terna& lux infinita (in
quareveranoufunt tenebr2eull£e)non vulf,tunc fe^creationediftra-
hit &infeipfarefervat,hoceft, refledlit ardorem fuum infeipfo ,at-
que ita nihil fua prxfentia lucidaaut creataut informat, fed univer-
iam abyfTum (qu^e in hocflatu indivina potentiadicitur exiftere)te-
nebrisundiqueobrutam,informem& fplendore vivifico deftitutam
reliquic. Atque hsec fua negativa feu contradiva adtioeft perfedtus fuse
noluntatis Charadter,cujus eftedius generales funtTenebra; &pri-
vatio Sed , ciiin e regione , abftrufa illa unitas , benignum & faluta"
:

rera fuseireutia;(qu2eeft voluntatis fuse exprefTio^radiuro &fplendo-

rem in Chaos feuabyCfumdeformem emittir, tunc tenebra; & privatio
luci& pofitioni, ut pote vit^e atque formalis exiftentiae adui iocum ce-
derecogantur» Per iftiufmodi ergo fuae contemplationis objedium
percipicbat,quodadius ille tam voluntatis, quam noiuntatis inuni-
ca unitate effentialicontinebantur, quaeinfe &per fceft tota boni-
tas, & confequenter, quod noluntas in ea fit nihilaliud ,quaraejus
voluntas Nam ,quatenus ipfa elt unum & orania, ita quidem ejus vo-
:

luntas &noluntas noneft ,nifi unicaldentitasinea & tamencmDia&

»3n.4. perornnia: Na,medianteea,operatur,quicquid vukraore taprivativo,
R 5 quam
SECTIONIS SECVND.£ ARGVMENTVM. LIB.I.
quimpofitivo cum in coeli virtutibus tum in habitatonbusterrse:
, ,

Quarefequitur.quodtenebrie & luxfunt utium& ideir. munitateilta

Archetypica: QKoniamomneinipfaeft bonum quatenus ipfainfe ,

eil fola & abfoluca bonitas : Ad effeclivam & ii)formanrem lucis

emanatione quod fped:at,ipf2e prcfedd apparent creaturis tales,& va-
f ias imb vero infinitas huic mundo contranetates,producere videntur,
qu3e a mortalibus fecuudum ctfed:us,quos ex ijs ccmpcriunt,aut boniK
aut mal^ aeftimacur: V t cunque Authori videtur evides,quod iftse duai
effluxiones feu extenliones contrariseineffedu abuna eadequeseter-
nitate effentiali procedentesjfuilfent rerum omniam priucipia, quate-
nus Chaos obfcurum i fuis vifceribus aquas prsfentia lucis edebat,
qux cranc unica illa materia a qua cceli & terra.ac confequenter inte-
,

germanduserantfada Nam vivificasternselucisemanatio eis for-

:

inam, figuram virtutem 5c raotionem impcrtivic Hifce ergo ab Au- :

thore ferio confideratis ratio ipfms protinus eum informavit,mundum

fuifle ex maceria feu fubjeao difpolitioni contrario compadtum atque
fabricacum: Non eft enim poffibile, ut parentes naturaab invicem dil*
fentiences , proles fibi conditione &natuiaconrentientes & coiKor-
dantespariant & lamen hujufmodi erat Creatoris voluncas , quod
:

ift2eduteproprierates,quafi conidiflbnantes ,in unifoni fi^e unitatis

unionem quafi ad fuam ipfius imaginem per inviolabile Spiricus sterni
amoris & concordix vinculum coUigan deberenr , ut exmde materia,
quaeeftaquarum tenebrofarumfubftantia , locofoemirie , forraali &
mafcuhn^eeraanationijfive Spiritui illuminantiabunicatc emiffo, in-
ferviretiQuotandemTriunuraTypicura , exdualitate five unitatura
confufione ad imaginera Archetypi ftatueretur ,qui meie Spintualis
exiftens,fuit vitajEternaillaradicalis &muudi efl!eniia, quzeerat fir.e
principio; Atque obiftararationemnecefTe eft,ut mundus,quippead
imagiuem Archetypi creatus ; animaCatholicafruatur,quamcdiante
agere& viverepoteftad exeroplar ipfius ^quo tum foimatum matc-
,

ria ej us derivantur, & per conlequens opus eft

Pr^didis pro-, ut binis
prietacibus,nimirum illa Voluntatis & Noluntatis iuduatur;Hinc ergo
aniniadvertic author,quod, cuminternus,Tumexternus Typus , leu
mundusTypicusdebeac neceffariocontrarijs pallicrjibus atque ahe-
rationibus iubijci ,
qujeabinisillisinunitate Archetypicaproprieta-
tibusoriuutur : Nimirum, quandoqueanimaejus eft aptaaddifpofi-
tionera cenebrolam &
privativam , fequendo in ifta lua proprietate na-
turamaquarum , qusefunt Tenebrolse Abyfll. fivechaos informis fc-
boIeSjinquampotentia divinahabet Dominium Atquehoc ftituvi- :

decur induere Noluntatis in unitate Chara6ferem & quandoque ipfa ,

affedat & imitacuradionem & proprietatemlucis qnsabseterno uui-

tatis fonreemanat: Acqueinhoc ftacu videcur manifefle ageie,infor^
raare &quafi velle, feupofitivara&lucidam induerenaturara , &per
conlequensfigillofeu imprefllone voluntatisiu unitate oblignari, At-
quehiceft efficax iUe voluntatis fdcrseffedus; Nani videbaturAu^ ,

thori qjod,, quacenus totus mundus elfet ex duabus proprietacibus

,

contrarijs conflatus , nimirum ex lucc formali &

materia humida obl-
cura, debet confequenter fequi,quod Catholicain mundoanima, fau
Spiritusejufdem , generaliter vivificans &perconfcquensqu2libec
,

particularisexiftentiaformalisj qusabauima Catholicaderivaturnon

aliter,quam radij infinitiab unicofole , palfionibus &aIterationibus
conditione oppofitis fic obnoxia feu lubjecta. Hinc ergo oritur
illa aflidua amicicia &
inimicicia , qu^ obfervatur elfe inrer bonos
Angelos & Spiritus malos. Hinc quocidianaj illae mutaciones &
variationes , tara amabiles qu^m
odibiles, qua; rarione varieratis
,

influentiarumvelconvenientium vel abinvicemdifcordautiura tani

iucoelo
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.dS.
in coclo iEthereo,qukmelementarieveniant, Hinceffedtus illicon^
trarij procedunt , quiaventistum locotum conditione oppofitis vel
natura convenientibus in Elementum Sublunare Catholicumexpi-
rantur; Vnde tamconcordia , quim difcordia cum diverfitate mul-
tiformi meteororumin eoproducuntur. Hiuc eft affedionummulti^
plicitas , difpofitionum oppofitio , Spirituumpaffiones,& , ut ver-
bodicam , fympathiaiJc Antipathiailla ,
quae obfervatur efle inter
creaturastamfimplices , quimcompofitasfivefint animales , vege*
tabiles aut minerales, Concluditigitur Authorhifcefundamencis ita-
tuminatus , quodfitxquum&jultumhifceduorum excellentiffimo-
rum Philofophorum Heracliti &
Empedoclis dehacre opinionibus
aftipulari.quarum una eft , quod omnia fiant per litem & inimicitiam,
hoc eft ex Inimicitia & Amicitia Altera , quod ex quatuor Elementis
:

&examicitia &lite compofitafit anima. Hinc inde arguens contra-

riaraillanidifpofitionem , qua:eftinter Spiritum aqueum feu natu-
ram huraidam mundi , &
clarum mentis lucidae radium , refpedu
eorum originis : Nam , perliremintelligittara contentionemSpiri'
tualem , quamcorporalem , refpccStufciIicetilliuspotentise fivefor-.
titudiniscontrariEquaseft interformalem & omnia informantem
:

lucem & Tenebrofam raateriam tam ratione corporis in acftione cor-

,

ruptionis ,
quandoanimaparataeftabeo dilcedere
, qukra in Anti-
patheticafeuirafcibilipaffionerefpeduanima^ , in quaSpitituslabo-
rat&prsternaturaliterpatitur. Atquehajprsedidtorum Philofopho'
rum opiniones nonvidentur a fenfufapieniisdifcrepare , qui dJcir,
^, quod Deus gemina feceritomnia , quorum alterum eft coutrarium
alteri , Decquicquamfadtumeft,quodmancumeft.

CAPVT. I.

I
Jn hoc captte demonjlratur qubdDeusftpura , fmplicijjimtt
,

i3 Catholicailla unitas , quxnumerumi^ multitU'

dinem omnemin fe comprehendtt.

VTnemo eft,ut cunque Mathematicsc nonmod6 linexcu»

efieradixinfallibilis ,
pcrfeclionis fphera exalratuSjaut pro- GeometriccC , veriim ctiam om^
juflibet
fundc in myfticis Arithmeticae abftrufe nium aliarum continuatarum in Mathefl
vifceribus immerfus , qui agili maturioris & Phyfica dimcnfionum quatcnus iple ,

fui intelledus intuiturem aliquam obfer-

, omnes in fe comprchendit magnitudines
vare aut difcernere poteft , qux fibi vel or- & inullocomprehenditur.
dine vel antiquitate locum antc unitatem Ita duo dimcnfionum quarumcunque
merit6 vendicare queat , ( unde unitas k Principia,quatenus ordine temporc om- &
Philofophorum fapientiflimis agnofcitur nia alia in rerum naturaprscedebant &ex-
clTe principium & radix omnium numero- cellebant , Mathematici experti invene-
rum & multitudinis) ita quidem quilibet runt,ad imitationem Typicam five imagi-
fibi conftans negare non poteft,quin,qu5d neminterniflimi centraUflimi
, abftru- &
radicaUsiilaidentitaSjUtin pura fimplici & fiflimiindivinitate pundli five unitatis ,

fua natura confidcratur , ab ulla dimenfione fpiendidiflimas in eodemftatu manenCis,

quantitativa limitari.aut in numero ahquo quo ante mundi creationem extitit , nimi-
includifivecomprehendi , aut in portio- rum , quando ie ipfam in fe occultam fe- &
resdiltindasdividi , aut fubftantia aliqua cretam,hoc eft ab omni crcationis adtu re-
feuEnticatedcfinirinGqueat. Atque hinc fervavit: Ita, utinitta hujufce cxiftentis
Sj fapientibus concluditur
, quodunitasfit unitatis conditione , nec pro Deo habcti
antiquiflimum &
maxime radicale rerum potuerit, quatenus ipfa ad huc nuUam crca-
omniumprincipium , utpote, quaecom- tioneproduxitcreaturam , kquaproDeo
prehendit in fe omnes fubftantias , quan- colerctur , nec pro Patre rite haberi potuit,
titates & qualitates , non aliter , quam quoniam nulium ad huc filium five Arche-
pundus in Geometria , in nuda fim- & typumfive Typicum genuilTe apparebat,
plicifuaeffentiaconfideratus obfervatur
, necprofummobono sftimari videbatur,
eflTe indivifibilis , quippe,quid vix per- quatenus abyffustenebris ad huc obruta,feu
ceptibile&quafi nihil dcterminabiie : Et nyledeformata , de Iucida& vivificaipfi-
tamen pundus agnofcitur ^ Mathematicis us boniratc nondum participaret : Nam,
tv 4, adhuc
 : :

SECTIONIS SECVND.€, LIB.I.

adhucvacuacrat &
inanis : ncque diccnda proNihiloaUo haberi queant,quj;mmcra
erat pulchra &
formofa quia puichritudi- ,
lucidx a radicaU unirate cmanationis ab-
nis ivx radios nondum cum creatura com- fcntia qua- eft omnis adionis fons
, ori- &
municaverat: Nccdiredcxtcrnitasvocari go , neque etiam potcft lux illa vivificatio-
debebat quoniam in illo fuo ftatu abfcon-
,
nis divina adcfle vel cmanare ubi voluntas
,

ditOjhumanac capacitati comparcbatnon illius fimplicis& abfoluts in unitateabfen-

omnino cxillere imo vero pro nihilo x[\i-
;
t'\x cft negativa: Hincergoexr.cccflitatc

mari&: pcr confequens nullumhahereaut fcquitur, qu6d tcnebrs eflent fuperfacicm

cum aternitate,aut aevialitate , aut tempo- abyffi,& quod terra eflretvacua& inanis
ralitate » commercium. Porro etiam no- feu informis , antcquam effentia divina
mcn Principij in tali conditionefibi vcn- emicabat &
fercbatur fuper aquas : &^
quoniam nullum adhuc
dicare non potuit ,
quod tenebrK cffcnt fads otij atque quie-
ad rcm aliquam creandam habuit relatio- tis Tabernaculum quoniam, ubi adus di- ••

nem adeo erat occultata

5 obfcurata a & vinus, feu facra emanatio abcft , vel faltem
inortahum apprchenfionc in ipfius ordi- & agere &
radios fuos emittere non vult.om-
ne Sc antiquitate adeo incognita atque , nia dicuntur in potentiamanerc, &confe-
etiam tam infcrutabilis incomprchcnfi- & quCnter fine aduali virtute , hoc eft , quafi
bihsin fuacflcntia, utnullomodoautpro mortua & immobilia exiftere : & , qu6d
iubil:antia aut quantitate aut quafitate con- durante potcntis privativse dominio pro-
cludi potuifl[et>fed potius pro quodam Ente prictas frigoris itupiditatis fit in vigore, &
Tranlccndcntc , in fe ipfb folummod6 re- quoniamcalorh motugeneratur,& motus
fcrvato atque confiftenteinuliumhabens ellquid h luce infeparabile: &luxiftara-
principium feu radicem, aqua cxtrahcre- diccm fuam habet in unitatelucida,qujc
tur:incujus nihilominus divinapotentia, ob hanc rationem luminis Pater diditatur.
quafi in loco concincnte fine fine termi- & Quare fequitur , quMdivinaiftaefTentia
noomnia, qus jam explicite apparent, inhoc ftatucontrahit& retinet feipfam in
compUcite continebantur : tametfi exiUs fe : &
tunc Chaos obfcurum in divinapo-
inortalium capacitatis refpedu , pro Nihi- tencia refervatum , debet motu calora &
lo a-ftimabancur.Atque ob iltam rationcm, privari: &
quod fit ad denficatem infpif- &
nonnulU in vcrsfapientislcgibusverfati, facionem ratione dominij frigoris inclina-
monumcncis eorum xternis, reUquerunt, tum : Et qu6d fit privationis fundamcn-
quod Myttica hsec unitas, cum cflet- Tene- tum& confequenter vita &creaturaruin
brofs: abyfn ncbuUs involuta quafi vacua & cffentia: inimica , quatenus natura ejus
Berciin.iib,;,arqueotiola maneret,pro X?«N nihilo adui,motui, &
calori,qui funt divinx ema-
dc Rc. cibai. habcbatur. Nonensnon finis. Quoniam nationis miniftricftoppofica, & pcrconfe-
tcnuitas & paupertas capacitatis ingenij quens eft mortis, corruptionis & deformi-
humani inrerum divinarum confideratio- tatis origo.
ne cil talis, ut Iblcat ea imaginari judica- & Conciudimus igitur , quod, ut lux fit vi-
re non oannino efle, qux non apparcnt ocu- tae , pofitionis , motionis & voluntatis di-
lis : Proptcr hanc caufam turbs CabaUfti- vin^E in fua revelata natura initium , fic eti-
cx pia"ltantiores,i(tam radicalcm unitatem am tenebra: primordiales funt caput & fca-
in lua abltrufa & occultaconditione Alcph turigo mortis , inanitatis, privationis.quie-
Tencbrofum diClitarunt , quse litera He- tis ac denique noluntatis divina; effentia:;
braicarccipiturincer ludsorum Dodores Atque hinc tcftantur fcripturs facrx,qu6ci
vel Rabinos , pro figura unitatis in Arith- quandoDcofalutaresfui vultus radios cre-
mctica, &
per confcquens inceUigitur Hie- aturis emittere placet , ipfierccreantur bo-
roglyphicc pro Dco, in ablblutalua natura no & vita : at quando in parte ablcondit
Monadica, quatcnus nimirum in fe fbla vi- faciem fuam lucidam , tunc xgrotant &
dccur clTe fine uUo emanationis figno con- conturbantur,fed fi totalitcr auferatvitac
trada In quo quidem itatu Mercurius
••

afpedum , immediate expirant moriun- &

rin:an(|.i2. Trifmcgiltus ipfam in verbis hisdefcribit: tur. Hinc etiam Moyfes: Dcusmalosre-
J inuna.s.
j^^jo,^.^^ ^ ajt; ) 3,^^^ ^^ji^ j, cxordium fibi ipfi linquit &
abfcondit faciem fuam ab ijs , uC
^aVe! f.i
& non ahjs rcluxit:FcaUbiplanitis :Erat obveniant ijs mala multa. Et David alibi
umbraintinita inAbyfii aqua inlliper, & quoufque ablcondis vultum cuum h me?
fpiritus tenuis intcUcdualis pcr divinam exhilarame vultu tuo vifitatio tua confer- ,

poccntiam in Chaos inerat- Et Moyles vat fpiritum meum. Quibus patct , qu6d rfalii.
Gcn.i. Tencbix fuerunt fuper faciem AbyfTi. cffentia hxc divinaadioncmlliKnoIunta- '

Quibus fapientes licet de longe difcerncre tis & voluntatis tam poft ejus mundi crca-
qucanr,quid ciret potentia divina
,
priuf- tione , quhm ante illam oblervet in quoru :

quam creacura uUa c tenebrofo Chao expli- priori dctincre fblet vitamkcreaturame-
tite apparebat, atqueetiam de facili conci- diante privationis adu,in pofteriori impcr-
pcre poirunt, quoi nam cfiet radicale tene- vicam camque prselervat Nam per
tit ei ,
••

brarum principium , videlicet radiorum proprietatem fuam rarcfadivam creavic

aduaUum lucis cetcrns in lucida ifta unita- atque vivifi:avic njundum cmnia ,qug: &
te , iii qua non funt tcnebra: uUs rctcntio , in mundo fjnt.
fsve occultatio : ita, ut Tenebra: Originalcs
CAPVTU.
 :

DEPHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.tfp.

CAPVT. 11.

Jn quo pfohatur,quod omnia fuerunt eomplicite ^ Idealiter

in Deo i^ ex Deo ,priufquam ex^licite aliquid
, compareretautfaHumejfet»

STatum & cxiftcndi modum unitatis veniebant In principiu, tum omnia cranS &
3Erternx,priufquam aliquid erat creatij, nil nifi mere principium , manente tamert
fecundum exiguam Ingenij meivalidita- Dco in fe ipfo- Ex principio omnia proce-
tem fimul atque efFedus quos in poten-
; , debant in Verbu,& tum omnia nihil erant,
tialifeu informi rerum omnium fubjedo nifimerc Verbu.manente tamen principio»
produxit manifcftcin prxcedentibus
jfatis Exverbo omnia procedebant inSpiritum
explicavi : atque etiam ibidcm exprefli, Domini,& tum nihil erant,nifi mere Spiri-
quod omnia in eo ftatu effent complicite tus Domini, manente tame Verbo.Ex Spi-
& occultc in omnipotente & incompre- ritu Domini omnia procedebant in aquas
henfibili divinas perfedionis pundo com- fcilicet fuperiores &
tum omnianihilerat,
prehenfa in qua eorum conditione mane-
, nifimereaqu?c,manentetamenSpirituDo-
bant &
cxiftebant quafi Nihil , quoad nos: mini. Ex aquis fuperioribusomnia delcen-
quatenus nulla forma (cujus eft aflignare derunt in aquas inferiores, &tumomnia
rcbus nomen &
elle ) erat induta , atque nihil erant , nifi merc aqua; infcriorcs ma- ,

ide6 in ftatu informis virtutis hujus , relpe- nentibus tamcn fuperioribus:Exaquisin-

<9:u noftrum , exiftentix , fapientes ipfam fcrioribus , quafi Elemento Catholico qua-
vocaverunt potentiam Divinam : Scd , ut driformiter alterato & aftrisinvifibilibus

m.li.3'5.
hoc totum , Authoritate facra clarius con- omnia procedunt in corpora vifibilia &
Cot.II.I2. firmare queamus : Apoftolusait : Ex ipfo, tuncomnia nihilfunt,nifi merccorpora vi-
hcr.4.6.
lofl'.l.-'4.
per ipfum &
in ipfo lijnt omnia. Et aiibi: fibilia , manetibus tame Elementis & aftris

lnfi!3.II.
OmniaiuntcxDeo. Et alibi^iVnusPater invifibilibus- Tandem explicatisatqueab-
cicir, omnium,qui fuper omnes , & per omnia folutis hilce omnibus totum univerfumin
& in omnibus nobis- Atque iterum : Om- quintum efTe.hoccft, in hominem cft con.
nia per ipfum & in ipfo creata funt & ip- , tradu- ubi omnia nihil aliud funt,nifi m.ere
fe cft ante omncs & omnia in ipfo con- homo.falvo tame &
integro mancnte Vni*
ftant. Et alibi ipfe eft omnia inomni-
:
vcrfo:fic poftremus omnium exiftit homo,
bus. Et Syriachus : diximus multa nec ta- , qui habet & gerit in fe om.nia,& eft omnia,
menaflecuti fumus: fummadidorameft, quippe, qui eifcntialiter eit imago cjus,qui
ipfum efle omnia Hifce (acrisFoecje vidcn- crat prior omnibus , qui ell: benedidus
tur convenire diccntes:lupitereft ,quod- Deus , qui erat omnia qui fudit omnia , , &
cunque vides , quocunque moveris. Et qui in concludit omnia. Quod
hominem
omnia Quibus facillimc
lovis plena iScc: quidem totum teftimonio fando Caba- &
cft colligendum quod Deus genuerit, , liftaru afTcrtionibus confirmare poirumus : (-j. . _
produxevit, fccerit & creaveritninil quod , Nain fcripturishabemus,qu6dDeuscm- sjp.n.il.
non ciTct Kternalitcr ex fcipfo & in lcip- nium fons crcavcrit tcnebras & qu6d hsc '?"' ,

fo ita ut ab ipfo omnia emanarint & pro-

, , tenebrofaabylTus eiTet principiia informe,
cclTerint, nimirum ex ablcondito in mani- quod complicitc comprchcdebat in leom-
fcftum , ex incognito in cognitum ex Sim- nia: &
qu6d Verbij illud, cflct in principio»
plicitate pura &
Archetypica in fimilitudi- atque iterum,qu6d Verbum hoc c tcnebris
ncm Typicamj.exfonce marc, cx pun- m & egrefrueflret:Et,quodSpiritusDomini fcre»
&.0 in circulum : illudfagacis Philolbphi batur fuper aquas , qua: apparcbat ex Tene-
1 Afdep. veriFicando: Deus eft omnium ccntrum, brolk abyfTi vifccribus. Etquodomniain
cujus circumferentia eft nullibi; vel.utalij principio ciTentaqu2e,!uminolb tame fpiri-
volunt,ipfe centrum eft & circumferen- tus vigore non extindo: Et,qu6d ha: aquae
tia : Hinc ergo mihi liceat inferre , quod efTent in fuperiores & inferioresdivifx, led
omncgenitum, principiacu creatum,pro- prima creationis vis in illis fupcnoribus pa-
dudum , fcparatum venit ab ingenito inii- tcbat , cum ccelum Empyreumcflctante
nito incipiente,
, improdudo , in feparato, Elementu fublunarc crcatu Tuncex aqaa- :

uno : Omne inferius ex tuperiori , omnc rum fuperioru cum fpiritu lucido, quo cocli
corporale ex fpirituali, omne vifibile ex in- erant ornati aqux inferiorcs eflent fbrma-
,

vilibili, omne teporale ex zevo, omne arvia- tje &

ordinatx : Nam inferiora rcguntur 3
leex sterno.Hinc ficut Detisdicitur,qu6d fuperioribus. Dcnique omnia compofita ex
ex iplb &
per ipfum in ipfo funt omnia, & aquisinferioribus mediantibus aftris inviii-
itaetiam dicicur ,qu6d ipfe fuper omnia 5c bilibusab aquis fuperioribus emiffis creata
per omnia &
in omnibus:Scquiturergo funt ac tande om.nium perfedio Adam ad
,

confideratio per egreflum defcenfum & imagine Dei eft fadus compendium totius
univerfi , vel quali perprogreflTumacen- mundi in fe habens,Hermcshsc:Pimander
tro verfuscircumferentiam.'ln Dcoomnia mens divinx potentiiE mucavit formam Sc
crant, n:hil nifi mcrc Deus , ex Deo omnia univerfa fubito revelavit : Cernebam cnim
S otxjnia
 SECTIONIS SE CVND^, LIB.I.
omnia inlumen converfa fuave nimiiim at- quidicit:hcc os ex c{I!bu£n:eis,& caro
que jucundum quod intuentem memiiri-
,
ex carnc mea : &
antequam Eva extrahere-
ficc obledabat: Paulo poli: umbra quardam tur ex Adamo tunc quidcm in Adamo ni-
,

horrenda ,obliqua revolutione fubter labe- hil erat , nifi ipfifEmus Adam qui erat mi- ,

batur in humidamque naturam migrabat,

,
crocofmus &
complicatiototiusuniverfi.
ineffabili tum vultu exagitatam , undcfu- Adam microcolinus ncn cx nihilofadus
mus magnus in fonitum erumpebat. Et fo- c(t , id dt non ex feipfo nec per f e ipfum,
5 ,

nituvox cgredicbatur , quam egoluminis fed ex Macrocofmo , mundo mnjori: &

voccm exiltimabam , exluminis volc Vcr- antequam extraheretur irque prcprium ef-
bum fadum prodijt : verum hoc naturx le venirct , tum ipfc in macrocolmo nihil

humidae altansjctm fovcbaticxhumidx aliud erat,quam ipfifTimus macrocofmus

autcm naiurze vifceribus lyncerus aclcvis feu mundus major. Macrocofmus non ex
ignis protinus evolans , alta petit , acr quo- mere & abfoluce Nihilo eltfadus,fcdcx
que levisfpirituparcnsmicdiam regionem aquis> iuperioribus hoc clt ex miundo An- ,

intcrignem &
aquam fbrticbatur,terra ve- gelico extitit,& antcquam hoc hcret,mun-
ro & aqua fic invicem ccmmixta jacebant, dus m.ajorin liiperioribusaquisnihilaliud
ut terrse facics aqua cbruta nulquam pate- erat, nili ii; fifTim^e aqux f iipcriorcs , vel ip-
ret. Terra poft:modumanimantia,qu2ein- fiflimusmundus AngelicusMundusAnge-
tushsbueratspcpcrit: At Pateromniumin- licusfeu aqux fuperioresnon exnihiloex-
tellcdus , vita & fulgorexiitcns, hominem titcrunt.led ex fpiritu Domini,quieasex fe
libiiimilemprocreavit&c:Quibusarguit, ipfo eftcidit & iuper eas fcrcbacur & ante- ,

quod Deus leu mcnsdivina in unitateliia quam hxc eftufio ficret , omnes aqux fupe-
limplici effct potentia divina,& fic in Deo riorcs vel Angelicas fubltantis in Spiritu
omnia erant nil nifi vcre DeusTunc muta- Domini nihil aliuderant,riili ipliflimus fpi-
vit Ib in principium Tcnebrofum , & tunc ntus Domini,fine omni diltindioneauc
omnia aliuderant,quam principium
nihil multicudine:Spiritus Domiini non ex niliilo
Tcncbroium;quippe cui omnia inerant c6- venit led ex iplifruno verbo ex ore primo-
,

plicittr, manente tamcn Deo tunc emana- ,

gcniti prolato , &
, antequam Spiritus Do-

tio lucida e(t fada, qua, fugatis tenebns ex minidiltinoucreturfcuproccdcret ex vcr-

principio Vcrbum fadum ci\, & tunc om- bo in proprium eile fcu perfonam,tum ipfe
nia nihilerantnifiVerbum mancntc tame ,
in filio& cumfilio nihilaliuderar nihn- ,

principio. Ex verbo omnia procedebant in liusfineulla diltindione autmultitudine.

bpiricum Domini, & tunc erantnihilnili
merus Spiritus Domini & fic m i2eteris,
Porro ecia fcriptum eft
hil ertprincipium , nifi lapientia haec cum
Ct in abylTo tcnebrarum retrada imma-
nens quali otiofa , vcl (ut ajunt) ad nihil re-
fpiciens , idcirco dicicur Ain. Nihil. Non
ens & non Bnis,quia nos tam tenuierga res
divinasingenijpaupertatemuldati,deijs,
quaenon apparent haudfecus atquedeijs,
qux non funt.judicamus At, ubi le often-
derit,qu6d fic aliquid revera fubliltat,
Verbum five Eilius non ex Nihilo vcnic,
hoc ett, non ex fcipfo, fed cx principio jux-
in libro Bahir : Ni -
taillud: VerbumcratinPrincipio:Et an-
,
tequam hoc verbum ex principio in pro-
& priam perfonam nafceretur , tunc iplum
vcrbu in principio nihii aliuderat,nifi prin-
cipiu, in & cum principio eHentialitcrunij,
liiie diltindione aut inultitudine- Princi-
piu ver6 , in quoerat Vcrljum non ex nihi-
lo , nequc ex leiplb ortum eft , fed ex Dco:
=
Ex ore cnim Alciffimi prodijt,& antcquam
& prodiret , tum principiQ in Deo nihil aliud

tunc Alcph tcnebrofumin Alephlucidum |

erat , quam ipfiffimus Dcus eflrentialiter,
convertitur :liveAleph magnum quando ,
2ecernaliter& fimplicifnmcunum& idein
exire cupit &
apparere omnium rcrum finediftindione. SicDeus omniumuni- ,

caufa , per Bcth proxime fequentem lite- tas , cmnia ab a'tcrno in fe habuit , & ipfe,
ram &nominatur U l/i Ab- id eft.Pater ut elt m le unum
etiam fuit omnia , ica
, ita

omnis generationis produdionis, fa.it& tame,utipKmctin ie manfcritabfquc mu-

enim rcs omnes. Ha^c ille Vndeliquct, :
tatione auc diminutione fui ipfius. Atque
quod illa digrelfio fitcunlenfutamlcrip- ita omnia ab inicio produxit & quodlibet
turx facra? , quam Philofophi & Cabaliite in proprio efle diftinxit ipfe , nihil ncgotij
Siautem more retrogra-
jfapientiflimoruin. hanens cum Negativo ullo Nihilo,cujus fu-
do, acircumferentia rcrum in centraleca- pramcntioncm fcJmus ciim ipfe in fe fit ,

rum punctum quafi a terra in fummum unum,leu unitasilla a'terna,omniacom-

ca-lum afccnderc velimus,cum homine in- phcitc in le comprchendens , & per confe-
cipicndum putamus , utpote quieratulti^ qucns dt fons &
origo , k qua omnia tam
mus atque infimus fcala; fuperioris gradus, a-vialia &
tcmporalia proccdunt in fua &
perquam a cceloin terram demonltratio- elkntia conliltunc:Non aliter,quam omnes
ne a priori , &
Alpha ad Omega
quafi ab numcri Aruhmeticx procedunt feu ema-
defccndimus demonftratione
: atque ita nant ab unitatc &
in unitate comprchcdun-
quaii a poltcriori &
quali ab Omcga ad Al- tur : Nam
utcunque large fe extenditnu-
,

pha proccdemus in hunc modum : Eva, merus,femper habetunitatem ad ipfum in-

Mater omnium vivcntium non ex abfoluce cipicndum ,acque ad ipfum pariter conclu-
nihilo fada eft, fed ellentialiter ex Adamo, dcndum, & rei veritate nihilprjeter unitate
habec
 "

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. 70.

habet ad partes ipfins interiotes conftituen- funtcognita,antequamcrearencur. EtEf- Ecdef 2?.
das.Sed pro meliori veftra inllrudione per dras Dei potentia ante omnia creata finis 4-ti'ir 6.
•

diligentem in numeros Coflicos infpeftio- Sc initium omnium eft. Et Hermcs. Ex i'*™'"*-^^''

ncmobfervarepoffins , quo;nodo Divina uno principio cunda dependenc princi- ,

& ccntralis atque clTentialis hxc unitasom- pium ex uno folo , principium movetur, &
nes creaturas ram ante, quampoftearum ut rurfus cxtet principium , ipfum tamen
crcationem in fe ipfa comprehendat : Nam unum prseftat, nec recedit ab unitate Hoc :

fciredebcmus , quod fit nihil in hoc mun- idem etiam intimare videntur ifta Salvato-
doj quod non cftaut radix, aut quadratum, ris verba Ego : &
Pater unum fumus , Pa- '°''-'3i-'''
aut Cubus , aut aliqua alia figura exiftis ter in me ego in Patre &
Pacer in me &
ccii.poiica: Radix repraefentat principium manens ipfe facit omnia, Eciam in hunc
omnium proportionum five magnitudi- fenfum videcur Hermesloquide Archety-
num Coriicarum , quadratum aefignat pa mundi ftrudura , ad cujus imaginem
figuram fimplicem &
Spiritualiter Princi- mundus ifte typicus erat formatus : Quare
piatam .qusecreatur fcuefficiturex Radi- eum alibi vifibilem Dei filium vocat : Mo-
cis multiplicatione ; Cubus autem ex qua- nas ( ait ) generat Monadem & in fe ipfum
drati feufiguras principiarxauomentatio- reflexit ardorem, Quibus verbis arguere rimaml^i
nein fuaradiceconflatur : Vnde videre li- videtur , mundum Typicum complicite in
cet quod integrum. corpus cubicum con- & mundo Archetypo (Deoficvolence) fuiiTe
fequenteripfum quadratum in radicc con- defcriptum, quem tum poftJa explicite de-
tineatur , & in conclufioneeftnihil aliud, pinxit. Quibus liquet,qu6d mundusifte
quam ipfa radix infe & afeipfamultipli- fitfadus adimaginem mundi Archetypi-
cata:Sed, utifta mea demonftratio pro- Sed ni aliqui captiofi , in iftam meam opi-
pius adhuc ad intellcd:us veftri intuitum nionem invchentes exceptionem concra ,

accedat , fuadeo , naturam propricta- & iftam meam opinionem caperent allegan- ,

temdivinxiftius Monadis feu unitatis ac- teseam Antiquorum Ecclefix,Patrum con-

curatioripaul6diligentiaconfideretis, ni- fenfuiomnimodc contradicere, ego hoc in
mirum , ut ipla , in fimplici Sc fyncera fua loco nonnuUos ipforum de hac re fenten-
exiftentiafehabet ,tuncipfam inmundo tias explicabo. Ait D- Auguftinus : Idcce
^it^ft^lf^iib.
typico fineuUa kpundualifeucentralifua funt formse seterns &incommutabilesin i.dift.3,
profunditate egreffu^tres pr^edidas dimen- mente divina- Scotus dicit, qu6dfintres
fiones cofficas in fe complicite , confe- & objedivx,cognita2 ab intelledu divino:
quenter omnes alias res , quas jam per crca- At nihil eft in Deo,quod non cftDeus,
tione explicite produxit continere dcpre- quoniam Deitasnoneft nifiunus idemque
hendetis. Acque hoc lucidc per ifta Arith- fpiricus: Vndefequitur,qu6d Idcsin Dco,
meticam demonlbatione probatur : Nam tametfi fecundum varia divinicatis placita
fi unitacem infe ipfa&per feipfam,tan- funt plurims ( nam homo ftdus cit uno
quain radicem explicaverimus,nihil pra:ter modo , & equus alio &c. ) tamen omnia
fe ipfam pro quadrato producet , quod icc- funt non nifi unum in Dco, ut D. Auguiti-
ruinin fe ipia ,mulciplicandofolummod6 nus videtur alibi luculentius in his verbis
fe ipfam , loco cubi proferet, nimirum me- confirmare. Primus fummus intelledus p^ i-rinif. &
ram unitacem, ira uc radicem , quadracum, eft ars qusedam Omnipotencis atque Sapie- iib.6. cap. :\U,
& cubum nihilnifi cnum idem invcnie- & tis Dci plena omnium rationum viven-
,

Vndeevidens eltjquodtameclihabea-
tis: rium incommutabilium5& omnes unum in
mus hic trcs uniuspundi ranios>qui viden- ea ficutiplaunumdeunocum quounum.
,

tur in formali fua progreffione differre (in- Etalibiait : Tu es Deus meus & Dominus
tclligo radicem ,
quadratum &
cubum) ta- omnium qux creaili apud te omniura
, &
mcn in vericate cilentiali non eft , nifi ifta
, ftabilium lunt caufx & omnium mutabi-
rcalis & radicalis unitas five identitas , in Iium , Apud teimmutabilesmanentorigi-
qua omncs mancnt potentialiter feu
rcs nes , & omnium rationabilium & irratio- soiiloquio^ ,

complicice, idque more abftrufiffimo Et, nabiJium atque temporalium icmper

: vi-
obbanc rationem fapiens aic:Deoomnia vunt rationes : Et Boetius habethxc.
Tii cHn^a fuperno liH. j.dccon-
^"^-
Ducis ab exemplo pnlcbrum ftbcrrimns ipfe.
,

tJ^undum mcnte ^erens,jimtlicjHe imitgineformas-

Denique Anfelmus modum Sc progrcl antek citato:
Monas generat Monadem & pimanJ.ia.
fionem cujuflibet exemplaris a fonte
rei in fe ipfam reflexitardorem,qu6dunitas
Ideali quam doctiflimefic exprimit : For- in mundi Idealis five Archctypici fabri-
marei , ait, ArtificiseftArchetypa&ve- ca emiferit verbum , quafi eflentiam kfe
ritas , & dum adum pro-
a potencia in ipfa genitam , in unicace ab eo haud &
dujicur mocus cft materia ver6 jam
, in quaquam diitindam, ac tandem reflexic
produda eft fimilicudo imago acque & , illum fpiritum fapientise abambobuspro-
hac de caufo Odo Abbas illedodiifimus cedentemin feipfam. HincfiliusSyrach: ^"'='"-f'-^«

rna.de ait : Numerus Ternarius ci\ principale Fons Sapientiae verbum Dei in excelfis,
n: Tetna- in animo Condicoris exemplum Conden- & cgreflTus illius mandata xterna In :

dorum, In quo etiana fenfu Hermcsloco hunc igitur modum erac mundus Arche-
S 2 typus
 SECTIONlS SECVND^,LIB.I.
typus ante oninia in 8c ex nna cademque readaptationcprocedunt. Et Proclus:Vc
Vnitate , fed ratione triplici creanis , nimi- omnia ab uno funt derivata ica quidem ,

rum per egreflioncm unius quafi quadratu
seternum ab uno , quafi radice xtcrna ,
per regrcffionem illius emanationis quafi
in formam Cubicain ad rerum omnium , currunc , eo plus dc ipfa participant. Ite-
Idcalium Archctypi complementum quo
tres divinx in unica effctia infinita proprie-
tates facile difcerni qucant, atque etiam ra-
tio,quaomniamunditypicicomplicitcan-
te cllam creationem eifent in Archetypo
curfu contirtuo ad illam iterum unitatem
& reverti feftinant.cum qua, qu6grandior
cftconcordia , pcrquamfibi invicemoc-
PUto.
, rum Plato aJibi : Omnia h Deo Altiffimo
procedunt &
fumma ope contendunt.ut ad
eum revertantur , quoniam in ipfofum-
mum ipforum SoIamen,fuftentatio fina- &
lis requies confiftit. Proprer iftam ideo ra-

idealicer coinprehera.ConcIudimus igitur, tioncm Lcucippus Philofophus fccit unita- Leucippu:

qu6d'fecundum iftam imagincm. idealem
mundus ifte Typicus in triplicitate varie-
tatis eirettum poftea formatus propor-
tionaliter adaptatus , nimirum ad divinx
fimilitudinis exemplar : Nam,ex unitate
temiftamfuum fummumbonum. Hiser-
goviderelicet,qu6d Antiqui Philofophi
& a Biblij facri Harmonia nullo mododifte-
rant. Denique lob hxc omnia adhuc cla-
rius : Rcvelat inquit Deus fundamenta e
, ,

in divina &
abltrufa fuacxiftenda,nimi' tenebris &educit in lucem umbram letha-
rum,ut in tenebrisfeuchaopotencialief lem: ubi perfundamentaintelligitaquas,
fet originaIite'r quo ad nos abfcondita, qu2e in tencbrofa abylTo contincbantur, ex
flamma fplcndidifTitna formalis efTcntix quarum tum poftea cxiftentia cccli & ter-
Catholics emanabat &
fpiritus fapientis
, ra,& confequenter totus mundus cft fa-

ab utroque procedcns conjunxitforma- , mediante Verbopracdidofecun-

bricatus,
lem illam emanatione cum materia aqua- dum cxemplar five imaginem Archetypi.
rum potcntiaIi,itaut horum trium unione, Quarehaud injuriaconduderepoffumus,
nimirum divinae lucis , & fubltantialis ma- quod principia conditione oppofita;ab una
terix tenebrarum , videlicet aquje coeli eademque unitate five Identitate proce-
erant prius & Tcrra & confequenter totus dant:videlicetexnihilo quoadnos , fcu
S.Tetri.?.
mundus, , utteftatur D. PetrustSedhaec tenebris privativis,& quafi cx umbrale-
optimc hifcepaucis confirmatPlaltcsRe- thali , mutatione forma; ejufdcm identi-
gius : Verbo (inquit) Domini firmatifunr tatis ^ potencia privaciva in adum pofiti-
coeli,& ipiritu oris ejus omnisvirtusco- vum peremanationem lucis e tenebris.
rum : Quo fermone tocum aperit : Nam, Hinc Salomon : Manus Omnipotcntis sip.n.is
perDominum intelligic Patrem ,3 quo om- mundum ex matcria informi eftecit. Ec ^^'^•^•7..
nia, per VerbumFilium, perquemomnia lob : Aquilonem extendit Deus fuper ina-
& fpiritum ab ore utriufquemediantem, ne & vacuum & fufpendir tcrram fupcr ni- i

quo omnis effentia & virtus fcu adusin hilum , hoc eft , fupcr rem inanem va- & |

hoc mundoeftderivatus. Concludere igi- cuam fonna Nam per inane vacuum,
: , & I

tur poflumus,qu6d fi unitates mundildealis Nihilum intcUigit informes illastencbras |

ab unitate unica
finr radicali , quafi filij ab & umbram lcthalem de qua mentionem ,

uno Patre extradje , & ab eadem, qu^ cft fecit ante^ five materiam informem Salo-
,
{

infinita in fe , includantur : debet fequi monisanteacitatam,qua;', quandiueratin i

ncceirario ,
quod triplex membrum mundi potcntia divina , erat in debili mortalium
dcbet elTe in
iftius creati ab illa unira- & fenfu mere Nihil , ut didum cft , quatenus
te , quatenus mundus Typicus cum fuis nondumeratinformata- Hiscrgomanife-
mcmbris fic ad imaginem reprsefcnca- & ftc conftat, qu6d omnia effentialiter in ifta ;

tionem Archetypi etfcdus ,quiefta:terna radicaliunitatc a-cerna comprehendantur, 1

illamonas,inqua funt omnia,undehaud quippe, qux , ut di una eft etiam infinita,

, I

injuria dicitur ab Apoftolo omniainom- & in eo quod iit tam in Ibis d imcnfionibus ;

ColofT.MI.
Coloir.l.I<5.
nibus. Atque iterum : Omnia creantur & effcntia, quam potcltatc leu virrute infi- |

Rom.lI.3(5. per ipfjm & in iplb & ipfe erat ante omnia nita,nccelTe habet , ut in fe finitaomnia
j

& omnia in ipfo conftant. Ex io-

Et alibi : contineat: Vndefcripturx : Ipfecitomne
fo per ipfum & in
,
ipfb Itint omnia Vnde ••
in omni : iple implct omnia tamcn eft & j

baud injuria diditatur circumferentia & extra & ultra omnia & in comprchendcn- |

ccntrum: Atque centrumomnium ,cujus do& concludendoomnia, cft(6lummod6

circumferentia eft nullibi. Et , ab Apoito- in fe ipfo &
tamenacreaturis fuisnun-
:
j

loPatcr omnium ,qui eftfuper omnia& quam abfens quippe quas verbo fuo cftbr-
,

B.,-.'jbi.Zoar.
in omnibus. Hinc RabbiZoar: Omnia funt mavit : &
primtim voluntate ejus proceflit i

verbum ejus fiat & Fadum ctt.

riato.
unum rcfpedu Dei,licet varia videantur
rcfpedu noftrum. Et Placo aic qu6d non , lamque quod principium privativum
modo omnia fint in Deo , fed ctiam omnia five tencbras kchalesab infinito omnium
qusc jam exiftunt , ut pote , quae (quatenus rerum centro, cujus circumfercntiacft nid-
Hirmes,
funt in Dco &
ab eo proccduntj non funt libi cxtraximus,nosfatis profunde in for-

rroclusin nifi unica Entitas. Et Hermes in Tabula malis &

vivifics lucis fcu principij adi-
rroblemat.
fua Smaragdina : Vt omnia elfent media- vinaturam immergemus, quod abeadem
Tbctil,
lioiie uniusjita etiam omniaabiltaunica radice primordiah origincm fuam duxir,
ut hac
 :

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. 7r.

ut hac ratione prsftantioribus incclledus . midam five aqueam k profunda tenebra-
mei coloribus fbrraam illani cffentialem I rum captivitate & quafi umbra lethali re-
cxcellentiffimam,qu«enacurammundibu- 1 dcmit,faberrimedepingam.

CAPVT. III.

^lupmodb amahilis & fplendidus amorit Catholici ^vivifici Spiritus

afonte tutius bointatis effulferit , tenebrafque litigiofas at'
que odiofas ab objcuri Chaosjive Abyfft deformis Thro-
no removerit, ut exinde mundus pulcherrimus ex
Nihi/o acluali ipjius prxfentia creare^
tur i3 divina ejufdem pulchri^
tudine ornaretur.

ADmirabile cft & ultra captum huma- deforme & tempeftuofum , cui nomen ob
num,qu6d ex unica Vnitate in effen- contentiofam fuam conditionem Liticiuni
tia,rami duo, proprietate,more tam oppo- erat impofitum , quod , poftquam magnas
Cto inter l'e differentes excrefcerent, nimi- perturbationes& commotiones in aere ex-
rum tenebras, qux funt informiratis , erro- citaftet , &
alis ambitiofis furfum volareSc
ris , deformitatis , contencionis privationis adverfus Demogorgonem fuum Crcato-
& mortis origo : ac lux , qu£E eft vehiculum rem pugnare conaretur , a Demogorgone
Sc caufa unica informationis , veritatis pul- protinusin abylTum profundum prxcipita-
chritudinis,amoris,polkionis & vitae. Non retur : At oblervante ipfo, quod Chaos no-
eat pro nibilo, quod Manichsi tanca confi- vo icerum parcu laboralTec , cju^d in la- &
dentia tenerent , quod duo effent principb boribus fuis fufpiria ferventia cum fudori-
coa^terna , quorum unum fecerunt Deum, busgravibus emififfet,ipfenoluit manum
quem luminis principem vitsque Scfan- iliam ab eo rem.overe , quoufqucfecundum
ctitatis omnifque bonitatis authorem ag- cdidiffet partum,in quo Pancumtribus
noverunt , &
diabolumfinxeruntalcerum, iuis fororibus , qus dida: erant parca: effct
quem tenebrarumprincipedidlitarunt, & natus. Cum ver6 Demogorgon egrcgia
origincm feu initium contentionis,moriis, pulchntudine & forma Panis effetcaptus
jcgritudinis &
totius mali.Atque diabolum ipfum omnium mundanorum negociorum
ide6 ipfi Deoin fuaeffentiafuillecoseter- prsfidem &
gubernatorcm effecir, juffit-
num exiftimabanr, quonia nuUa poteft effe que cres ipfius Ibrores , ut more ancillaru &
bonitas,quje ad fuum contrarium.nimirum miniftrarum fratris fui mandatis obedirec
malitiam non habet relationem:Hac(in- fequebacur exinde , quod Chaos fuo oncre
quam) ratione volunt , ur Deus malitiei & leu magnaiUa congeiie feu mafla , quala- ,

pravitatis , fit costcrnus in fiia exiftentia borabac jam levatu!, Pana fuum (fic fuadcn-
cum Deo bonitatis:quibus luisimaginatio- te Demogorgone) in fuo Thronoconfti-
nibusnon mod6diabolumex creaturaiUm tueret : Hsc eft fabula illaParabolicade
limbo excludere,fed etiam unitatem ex na- Demogorgone & Chaos comuniter h Poe-
turx limitibus expcllere Diade fivedua- & tis recicata Allegoriaeoru importar, quocl
litatem (
quje rei veritate eft nihil aliud, generatio & procreatio omnium nb Alilli-
quam unicatum confLifio) loco illius crige- mo & fummo Deo Creatore procedercr,
re acque coronare tentant. Et profecto ifte cTuem per Demogorgoncm important, cui
pundusleuhocdubium tam difficilisvide- /tcernitas vinculo indilTolubili in unica fo-
batur difcuffionis acque rctblutionis , ut cietare effenciali conjungitur:quoniam ipfe
nonnulli exP6i;tis& Philolbphis fapietio- eft folummod6 dicendus a;ternus,qui cft &
ribus viderentur ipfis hac in re quodammo- femper fuit principium , feu prima rcrum

do aftipulari ,utiapparet per quafdam my- omnium caufa : Ec fingunc eciam qu6d ,

fticas & allcgoricas ipforum cxprefliones, Chaos locum rertium in xrerna illa focieca-
quas morctenigmaticotdifcurfibus tabulo- cefibi vendicec quippe qu6d eft(fecun-
•, ,

Cs involvebanc : Inter quos Poeta Pronapis dum Ovidi rclarioncm) marcria leu fubje-
j

nomine in fuo protocofmo afleric , quod dlum illud confufum atque indigeilum, ex
Demogorgon ( per quem intelligit Ueo- quo omnia hujus mundi conftancur : arquc
rum fummum) undiquecum /ttecnitace & obiftacaufam Anciquicradiderunr, ipfum
Chaorudi fuiiTetance omniaftipatus.fin- fuiffe Deo cca:cernum ut poce , quxerat ,

gitque.quod quodam tcmporcdum /£cer- rudis illacongeries , exquaDemogorgon

r.itas in iua majeftace maneret.magnum tu- univerfalium Paterresomnes juxravokin-
multum & commotionem fubito in vilce- tatem fuam creavit ieu formavit : per &
ribus Chaos ex ortum animadverterec: Vn- confequens fubjedum five materiam iftam
de ut ipfe ei auxilium in difficili hoc partu
, omnium fuiiic generalemrerumomnium
pr^beret manum fuamadparturiencem
, Matrem exiftimaverunt , ex qua & fjper
porrigit &
obftetricis officio fungendo, quam Vnivcrlalis cundorum Parer: ge-
Jitud liabito parere fetitmonftrum quudda nuic&efFormavit resomnes : Vndccon->
S 3 ciclb-
 SECTIONIS SECVNDy£, LIB.I.
dufei-untjduos fuiffe cundorum genico- iflfet : Eoo fum Pater lucis feu fulocntis fa-

res Carholicos ab omni kvo , quoram unus pientiaeSpiritus, ego creavi Tenebro- &
erat Pater , altcr veroMarer- Ettamenin fum Chaos , ex quo tum poftea mundi exi-
hocconfcntire videntur, videlicet , qu6d ftenciam atque etiam tam difcordiam,
Deus elfct caufa principalior , voluntque, quain concordiam Elementarem hoc eft, ,

ipfum Chaos loco focij paffivi Demogor- litigium & pacem in hunc mundum intro-
goni infervire, ut ck ea quafi genetrice uni- duxi : Ita ut fit evidens non nifi unicam ,

vcrfali resomnes generet : ht quamvis la- unitatem ietcrnam elfcquce in feeftmas

piens (Sc divinus Plato innuere videanir, & foemina : &
omne quod imaginari po-
Chaos ab omni anciquitate focium Dei teft,qusexfeipla& inlcipfaproduxitom-
fuilfe, tamcn nobis tamipfe, quamaHj fi- nia haud aliter , quam Adam comprehen-
,

milis profunditatis illud a Deo a;terna qua- debat in fe Evam, quxcrat tum poitca mi-
dam gcneratione feu produd:ioneprocef- crocofmi mater Hinc ait Mcrcurius Trif-:
jinwnd
filTe , ipfumque tum pottea ex co omnia fa- megiltus : Mens autem Deus utriufque
bricafie intimant- Quocirca concludunt, fexus fcECunditate pleniffimus , vita & lux
quod a Deo proccderet Chaos &abipfo cum verbo fuo alteram mentem peperit-
minime eft dividendum , atque etiam ei Et fcripturx hoc idem videntur tettificari,
loco Sodalis fcemininse pro generatione & dicentes Qui cateris generationem tri-
:

procreatione infervit : haud aliter , quam buo an ftenlis ero? Quare manifeftum
,

Eva ex Adamo extradta dida erat focia , & eft quod ex una eademque unitate radica-
,

adjutorium ci in generis humani produ- liseternum exiftente tam mareria , quam

dione: Harccft tam Philofophantium Eth- formjeomnium procedunt &quodappa-
nicorum, quam Cabaliftarum myfticorum reant in refpedtu carum exiftentis pro- &
opinio Sed ad pr.-edidx allcgoria: expli-
: grcffionum folummodo zeviales , boc eft,
cationem procedam: Manus Demogor- habentes principia, fed fine fine : ut cunque
gonis importat divinam potentiam pri- , in elTentiali earum radi^e, nimirum in Deo
mogenitum &
deforme Chaos , nimirum abltrufiffima unitatum unitate ,aquapro-
Litigium,lignificat principem tenebrarum, cedunt , funt aetern£e : Ica , ut quemadmo-
qui eftoppoficionis , difcordix Pacer : Vn- dumtenebrola AbylTus, leu Chaosobfcu-
dc obe jus ambitiofam adverfus lucis vi- & rum , &
lucidus informans fpiritus funt ,

t£ Dominum rebelUonem, in Abyfli tene- duoprincipiaoppofita ad invicem con- &

brofievoraginempra:cipicabacur : Perfe- ditione & proprietate contraria (nam a te-
cundum ejus partum,qui erat Pan, univer- nebrolb principio difcordia,malum,frigus,
fam mundi naturam , atque Lon(.ordem congelatio, quies , mors , privacio , negatio
Elemcncorum dilpofitionem indigitanc: feu noluntas pro^cdunt : ut c regione ab il-
inde argucndo,qu6d polt magnam illam lo lucido, quod elt pulchritudinis gra- &
difcordiam leu commocionem& pertur- typus , lux , con.ordia , bonitas , calor,
tia-

bacionem ,
qusinprimauteriChaosdila- rarefadio, motio.vita pofitiofeu volun- &
tatione fe oftirebat concordia paLificale- tas derivantur ) ita etiam ambo hxc funt
cundo cjus partu fequerecur qu^e erac tam , non nifi rami gcucrales abunaeademque
formola & acceptabilis Deo in ultimo hoc unitate eflentiaii alfurgentcs, qui ciimli-
ejus partu ,ac difcordia deformis efiet ei mites fuifontis inriniti excedere nequeant,
fcetida , odiofa &
ingrata in primo- His funt in eo lux tenebrs &
confequenter &
eroo videre poffitis , quomodo omnia Ele- nuUo modo difterunt in fua effentia a radi-
mencain pnncipio in confufo Chaos ven- cc, a qua fcaruriunt , qu£ cll omnia in om-
trc luctarent & (.ontcnderent : Tres parcx nibus, HincergoPfaltcs:Tencbrxfuntei prji.138.

feu forores fatalesdids Clocho , lachefis ficut lux ipfc: Nam omnia funt unum in eo,
<Sc Atropos, qus cum Pane erant,deno- quielt foiummodounum & idem infcip-
^"'"•"••-
tant tres cemporis ordines, nempe prarfens, Co,ex quo per quem &: in quo omnia: Nam
prstcricum.tuturum: Ciocbonis curs cem- ejusvoluntas &ejusno]untas funttantiim
pus prxfcns commiccicur, ejulqueofficium unum in eo , qui elt una fimplex Identitasi
eltfilum vicsnere : Lachefis pra-elt tcm- & qux eft ejus voluntas illa eft tam ej us af-

pori fucuro materiam iliam , five

, refpicic quam negatio qucX non funt nifi
firmatio, ,

Canabaccam fivelineam.quam Clocho ag- unicum bonum in eo qui clt tota bonitas: ,

gredicur nere , &

Acropos cempus prKcen- Et tamen refpeducrcaturas, ciim ipfius ne-
tum quod eft irreparabile irrevocabile
,
& gatio dominatur , iple lucem vultus fui be-
imporcjns fcindcndo hlum finit opus.Ego nigni obfcondit , totum eftquafitene- &
fuper parabolicam iftam relationem infe- brs,& tunc operatur privative,quo ad nos:
rojquod camecfi Cbaos leu cenebrofa Aby f- Nam , ubi ablcondic facietn fuam , omne
fus cifft cum Deo & in Deo ance mundi videtur deformc , inane elTenda boni- & &
creationem , tamen infinica & fola jccerna tatedcltitucum. Ecce hic voluncacem nc-
unitas & efientia radicalis eam creavic & "acivam feu privativam , quae rede nomi-
produxiciix fcipfa : Nam illa in liaa perfo- nari porelt refpedu noltrum ejus noluncas,
Ef.i.^y.: na hxc lovjuicur : Ego Dominus , non al- & quia in fuo velle refpectu fui, videcur noUe,
tereltjformans luvcm& creans tenebras, refpedu hominum , quibus denegac fuam
faciens pacein Si. creans malum Ac : ii dix- prxfentiain ; E regioncfiejus atfirmacio
feu
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA. FoI.72#
fcu pofitiva proprietas hibeat Dominium, ta: Tenebras ponam ijsin lucem. Etlob:
tunc cmittit nobis lucidam fucc pulchritu- Tenebris in die incurrent a(tuti quafi in &
dinis bcnigniratem atque ita fpiritus crea- , nocte palpabunt in meridie. Et Apo(tolus:
turacipfius prxfentia recrcatur, per con- & Intenebriseft &
in tenebrisambulat,qui
ftquens ipfius bonitate rcplctur : Ecce eti- odit fratrem. EtPropheta : Tenebrx per-
am hic voluntatcm ejus affirmaiivam feu fequcnturinimicos Dei. EtMoyles: Deus
pofitivam , qux refpedVu tam Dei quam , abfcondit faciem fuam ab ijs , ut obtingant
iwltrum, dicitur voluntas Sed, ne hoc vi- : ijs multa mala &
anguftia : Ettamen nulla
dcaturalicui alienum,obfervctv'clim fcdu- eft iitarum duarum proprietatum, qux non
16 naturam radij illius mentalis in homine: eft abfolute in eilcntali & radicali fua uni-
"

Nam Deus mentem ei ad ipfum informan- tate bona utcunque ultima

, fit privativa,
dum &
ratione atque intelligentia inducn- paffiva , odiofa , deformis , contentiofa &
dum impertivit : Spiritus (inquit lob) e(t mortalis creaturx qus corum fentit & pa-,

in hominc, at infpiratio Omnipotcntisfa- titur eflfedus. Nonne fcribitur ,qu6dip(e Sap.16,13.

cit eum intclligere Et tamen ifta unitasef- : habeat pote(l:atem vitx & mortis & qu6d ,

fcncia;. qua: elt imago Dci per duas contra- deducat ad portas mortis & reducat?Et ca-
ingenereoperatur ,qua-
rias proprietatcs men totum fecundum dupliccm
efficitur
rum unacit affirmare.dare concedere & ejus proprietatem vidclicet nolentem &
emanacionemquan-
pcticioni petentis per volentem in unitate elTcntiXjinquanihil
dam amabilem Ecce hic adumpoficivum : eft malum. Vnde fipiens PhiIofc)phus k
in fpiricushumaniunitace
dcpictum- Alia fcripcuraruin fcnfuin hocnondiirentiens.
ellnegare &auferreaut feopponerepcti- Non e(t in monade divina,nifi unum & pimand.14.
i^;!,!'!!"'^?'*
tioni c>cdefiderio qua:rentis , perprivati- bonum, in ipfo enim fadore nihil malum,
vam quandam ablationcm feu recufatio- nihilque turpe- Atque ob i(tam rationem,
nem prxmij dcfiderati. Ecce hic ellerte- quando lob feipfum fentiret a Deo percuf-
<ftum neganonisfcu noluntatis ex hac par- fum idque fine caula & prstcr juftiris (ut
,

te defcriptum ; nam radius mentalis non eividebatur leges quacenuspro viro ju-
} ,

emiicac fcu emanat pctitori , fed in (e con- (to a:(timabatur , & (ut Tcxtus ait) fecun-
trahiturfcu rclervatur.In hisduabus acftio- dum cor Dei erat: tamen ipfe (non obftan-
nibus contrarijs nonnifi unicumetfedum tibus fuis poenis) pio quodamerga creato-
laudabilem in hac fola unicateobfervamus: rem fuum zelo initigatus (uccunque agno-
Nam , tamctfi concedit mens meaper ami- vit totum fuum maium eiabavcrfionefa-
cam & mifericordcm radij mentisemana- cieiIchovxeveniffe)ait : Ettamcnabfit^
tioncm , ita , ut arrideat expedtationi pe- Deo impietas &
abOmniporenceiniqui- '" ''*"

tencis aut fi c contra ncgatur pecitio qus-

: tas&c. Pracerca patct cuiquam etiamin
rentis ad magnum ipfius damnum lcu ma- Philofophia mediocrircr perito , quod
lum.tamcn menci cum nolcntis,tum volen- Deus ram circa crcacura: corrupcionem &
tis, tam affirmacio, quam ncgatio vidcntur pnvationem quam generariunem & pofi-
,

bonas, utpotc bona rationefundata:: Vnde tionem vcrfetur- Et camen ncmo Chiiftia-
patet,qu6d ambre illxnon funtmihinifi norum ignorare potelt ,quinutrat]ueifta-
unum 6c idem in effcdu, uccunquepctcnti rum proprietatum inunua ,fynccra cfien-
apparcant diffcrre. Pari etiam ratione in tia iit ablolucc bona , quatcnus ipfa cft in
a^tcrna & archctypa unicate (qux & mens bonicace complcta , tamctfi cxaltera parte
divina dicticatur , cujus typus Sc imago elt nihil citmagis tcrribile,timendum ,abo-
intclledtus (eu mens humana ) tam
adtus minabile &
perniciofius creatura;,quam eft
voluntatis , quam noluntatis e(t unus & ipfius inpropriamorsfcucorrupcio. Sinos
idcm & non c(t, nifi bonitas in ea, qux e(t Chriftiani negarem.us propriecatcm in di-
tota iSc abfoluta bonitas , quae contrarieta- vina unitate , tam ad dcprivandam creatu-
temin fenon admittit.tamctfi creacur^e, rzevitam per contradioncm radij fui vitae
qu;e (libij.itur effcdibus tam privativa:, in fe, qoam ad vicam impcrticndam per di-
quam pcficivjE voluncacis ejusprivativafeu latationem radij ejui^cm h centro iux uni-
ncgaciva adio vidccur mala : ut econtra tatis vcrfus circumfcrentiam : nonfine ra-
Ecalsf.ll.
ejus poficiva feu affirmativa emanatio quip- tionenos poiftis atque Philofophis Ethni-
pe benignitate &
amore plenahabeturab cis judicio &
captu viliorcs seftiimari pofTu-

r sr. 1114.
eo pro bono &
confequenter cum gaudio mus : ut pote , qui tcitantur cum fapiente,
> 104. recipicur:Nonne docemur authoritate ian- quod bonum & malum vica & mors ho- , ,

» 4-7. dta, qu6d bonum & malum , vita & mcrs, ncftas & paupertas a Deofint. Quo argui-
paupcrtas & divicise a Deo funt ? tt aiibi ; tur , qu6d ifta uni^a eirentialis divinitas
quod , Deo abfcondente faciem fuam a operetur proprietate duplici more oppo- &
trcaturis conturbantur, recipiente fpiritum fiio in crearurismundi Proclus fequendo
eorum expirant, emittente fpiritum fuum
, antiquam Orphei , Hcfiodi , Euripidis &
rccrcantur Dono.Etalibi. Vificatio tuapra:- .^llhyliThcolcgiamfqui omnia arcana illa
fervac fpiritum meum. Atque iterum : At- quse dedicerunt k pcribnis in myfterijs Dei
tollc faciem tuam & emitce lucem fupra profundis , fuis hiftcnjs fabuiis involve-
r.
nus, & cfficiet.ut videamus lucem & fplcn- runt) proprietates iftas in fupremo & ar-
•' :i.3i.i7.
dentes efficict tenebras noftras.Et Frophe- chctypico Sole fub umbra Solis Typici Sc
S + vifibi-
 SECTIONIS SECVND.£,LIB.I.
vifibilis agnofcit : Nam ipfe & pricnomi- ratione prsfenti^ formalis hujus mcindi
mati Poetse rnylHci, unitatcm iltam vocanc portionis , quse procedit ^ lucido fpiritu fa-
^^-^'^^
ApoUinem diuino tempore Nam prxten- : pientix , qux ( vapor vir .
tcfte fapience) eit
dunr quod in pofitiva & benigna fua na-
,
cutis Dei , & fyncera emanatio claricatis
tura qua: manifeibrur pcr vivificantem
,
omnipotentis , &
fplendor iuminis divini,
8Jus in Sole virtutem , ipfe componit crca- & fpeculum fine macula bonitacisejus,qus
turam ex feprem partibus ( nam numero dividit aquas in diftindoscrbesfivefphK'
quaternario Fytbagorici fignificaruntma- ras &dat pondus aeri appendit aquas &
teriam Eiemcntarem rerum , urpote qux feu nubcs in monfura,facitpluvi2eftaruCa
eftquadratum,adradicemduo,qui eftnu- & viam fulgecro Tonicruum ; fi ipfa (dico) io'^-2<7.

merus imperfeAus proinde defignat & non adcilccaquis,eafqucfuaprxfencia&

matcriam; &
per tcrnarium, qui cft nume- aiftu non excicarcc , ills procul dubio fine
rus pcrfedionis.Hieroglyphicc depingunt ulla difterencia in uno (tacu fine alceratione
formas rerum.ita ut ex liorum numcrorum permanerenr. Eftiftefpiritus,quidixitab Ecdcfj.
conjundione exfurgat numerus fcptcna- ore AltifTimi prodij rotunditatem ccjclo-&
riusquiincluditperfedum creaturre com- rum circumivi folus , in profundo abyfli
plemencum , quod in animxicu form2e& ambulavi : Eftilla fapientia , inquam luci- ,

corporis fcu matcria: compofitione five da, quam (ccfteSalomone) lehova poffide- rtoveefc.

unione Iterum unitatem hanc

pcrficitur, bat in principio via: fux ance opera liaa, an-
eandem Dionylium nodlurno tcmpore vo- tc omne tempus ancequam mundus , erat
cant, nimiriim in tenebrofa feu privativa creacus , quando nulla: ellcnc abyffi , ancc-

fua proprictate, alTcvcrantes,quod ipfa fub quam fonces eranc creati , auc monccs ele-
iltoticulo foleat creaturam dominio Apol- vaci, auc cerra ordinata: quando pofuit ccc-
linisfeu diurnotemporccreatam feucom- los, ibi aderat ; quando fortificarec fupcrio-
pofitam fepcem partes dilacerare: ita, ut
in resaquas,ibi erac,quandomarelimicibus
videantur aiguerc , quod una eademque cflercerminacum , quando cerrx dedic fun-
unitas in eilentia fit author tam deftrudio- dacionem , ipfc adeiacei ,canquamomnia
ris &
corraptionis,quamgenerationis& componens. Denique abipfo omniafunt '"''•**
vivificationis : Quare duplicia ei aflignant fada &
fine eo nihil eft fadum : Ita ut G ,

nomina ,non relpedtu cilencia: ejus,qu32 non cffetper prsefentem formalis iftius fpi-
eli: unica , fcd racione propriecatum ipiius, ritus adtionem,maceria mundi aquca in (ta-
nimirum utproprietatem cjuldem eflencix cum deformem fus matris Chaos reverce-
unicam diftinguant ab alia pcr variationcm recur ; Nam , quacenus manec in hoc mun-
nominis. Hinc k Cabaliltis dicicur inuna do , indinatur ad dirpcfitionemfuxma-
fua propriecate , videlicet privativa & te- tris: Eft enim paffiva , focminina , frigida

nebrofa , Alcph Tcnebroli.im , nimirum, acque eciam eft rerum omniummarer ,&
quando contrahit radios fuos in fefeu aver- in alio refpedu, vivifica fplendida unica- &
tit faciem k creatura : In alia vero ejus pro- cis jECerniEemanacio eft iriafcuJina adiva, ,

prietate , nimirum poficiva & lucida , eam & Pacer rerum omnium ,quippe, qujeom-
vocat Aleph iucidum ; niniirum quando hoc mundo vivificar uc ait Apofto-
nia in :

cmittit benignitatis & pulchrituciinis & lus , &

juxta prardidorum Poecarum fen-
vitxradios. Ex iiis ergo nobis Chriftianis tentiam , qui ipfam fub nomine Apollinis
apparet qu5d Ethnici feu Gentilcs cum
,
proponunt-
fcripturislacrisagnoverint&fcripcispara- Hoc igitur bene k nobis confideraco,
boliJs mandavcrmt,qu6dfit inpoteltate hand diiticilc eric ex horum duorum prin-
uniusejuldcmque unitatis radicalis falvarc cipiorum dcccdione nimirum lucis ce- , &
& deftruere , hocell: , vicam dare autillam nebrarum ad radicalem vers Sympachiae
aufcrre , fivc aut vcUe auc nolle , & (ut ver- & Antipathix cognitioncm pcrcingere -•

bodicam) operari omniainomnibusjuxta quoniam evidens elt , qu6d iUud ab amabi-

placitum fuum : Atque ita confirmatum li, concordanti & viviiico atquc appetibili
habecis , quod duo membra naturarum op- amore procedit , quihbenigna Creatoris
pofitaruin ab unica radice jeterna fcatu- emanationc procedit , qux fempcr cum fuo
riunt , & quod ifta membra icu proprieta- fimiliconjungi atqueuniriappecit,fuum-
tcseiientialcs & principalcs more contra- que fimile pr^efcrvare per unionem inten-
no in mundo agunt , & per confequens ef- dic: Hoc a difcordanci,privativa conten- &
tcdus ab invicem difFerentes producunt: tiofailla affedionc derivatur,quaintene-

Vndc pjcet,ciu6d,cum aquaE,exquibus brje &

deformitas fiiijs lucis vita: pa^ &
& per quas (tefte D-Petro)c(xli erant prius riunt Ex his itaqne apparet qu6d ut an-
:
,
,

&ceria ex tcnebrofa abyiToprodierunt& te harum duarum proprietatum differen-

erant quafi lecundus ipiius Chaos partus, tiam Icu cftcdum unius unitatis fcparatio-
qucm Poccs fingunt clle Pana five natu- ncm ,nempe lucis a tencbris, qua: mcdian-
lam humidam univerlalcm ; Facillimum te verbo feu fpiritu divino efficiebatur.om-
crit lapienti Philofopho confiderare ,qu6d nia erant unum & idcm finc diftindionc
paffiva iitius mundi porcio ad proprietatem -auc difterencia : acquc bsc unicas feu unuin
&conditioncs tenebrarum inftindtuquo- nullo modo erar inrcr rcs Cicacas numcran-
j

daai naturali inclinet , ita uc fi non clTct ; dum , ita ,- ur in rali (taiu lux eflec rcnebrx, !

tcnc- & .
t
 , j

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.73

Sz tenebrae lux , confequenter barum & flari tradit. Et Syriachus adhucclarius:
nuUa ab humano capcudillerncnda,nihil Gemina omnia , quorum alterum eft ^'^«'«'"•4».2^^
funr
realiter diitinguendum fed omnia erant , contrarium alceri , nec quicquam factuni
unum in prima rerum omnium materia, cft, quod mancum eft.
•1* '7 quxconfiltebacinaccernaunitatetln Chri- Denique , ne lcctoraliquisfcrupulofus
ito , aic Apollolus, omnia funi condita, per mepro tam longo fftper bina iftaprinci-
Chriftum & ineoomniafuntcreata, ipfe , dilcurfu condemnaret , ope-
pia contraria
anceomnia & omnia in ipfo conftanc &c: rspretium exiftimo,ipfos, qui funcpicca-
ita , ut in refpedtu , nec crat lux nec
-illo te & judicio prardici , ccrciores faccre,
tcnebra: nec dies nec nox , nec coclum
, qu6d exacfta illorum cognicio fic haud exi-
nec terra , nec Spiritus nec corpus , nec bo- oui momenci feu imporcanciz, quaccnus
numnecmalom, necpurumnccimpurum, duo prasdida primordia obfervancur eile
nec generabile nec corruptibile , nec hoc folida ac realiacam univerfx Philofophia:,
nec illud : &
tamen nihilominus omnia quim Theologix fundamenca , ucpoce
ifta . fi ve fint fpiritualia five corporaha, p ro- quorum radix & bafis in veracogniticne
cedebanr ab illo fubjedtopocenriali, quod borumduorum concrariorum ficaeft : &
manebac complicitein illa infinica unitate, per confequens fi ipfa non fint bene irf
,

qu2 fuit, eft & eritomniainomnibus& primo ioco enucleaca ac explicaca, quomo-
(uperomnia. O
admirabilis Dei inoperi- do cum poItca,enc pGffibile, uc rede in ve-
bus fuis fapientia ! Omnia (dico) ab una ra Philolbphia percradencur , auc in ijs fa-
fola matcria , qaz nihilominus eft nihil crsfcripcurslocisinccUigancur , in quibus
corum, qux fa£ta funt. Omnia fuerunt ab- tocies repecuntur? Ad iitius autem qusirio-
ftrufa & abdita , fed fecundum didum Sal- nis abftrufe five arnigmatis Sphyngiaci re-
vatoris noitri : Nihil eft tam fecrctum & folutionem atque explicacionem qucbd ac-
occulcum quod non debec manifeftari
.
feu cinec , videlicec, cur Deus five Vnicas scer-'

revelari : idque mediacione operacionis nain fuo arcano fenlii , intencione fivc con-
penecraciVtE verbi admirabilis Fiat , fpagy- filio mencali , cx tenebrofx abyffi vifccri-

ricafpiricas scerni adione&vircuceiliud bus feu materia informi , idealiter in ipfo

vinicum in duo principia condicione con- confiftcnte , contraria ifta duo ordinaveric
traria dividentc , quibus nomina naturis & excitaverit, adefficiendum,ut, mcdian-
fuis conveniencia funt affignata. Nam cibus iUis ,omnia mundana in mucuam dif-
unum , ut dictum eft , lux , atque alcerum fonanciam , pugnam &
conflidum pcriria-
Tenebrze vocabatur.Primum etiam Diem, nercnt : ita , uc nihil invcniaturde bonicate
8c alcerum Nodtem didtitarunt ,atqueita participans ,qu6d liium non habec toncra-
purum ab impuro feparabatur. Hinc ergo rium , hoc e[\ , dc malida pravicace nort &
erat , quod mundus originaliter in duo parcicipat : imovcro ipfum fummum Lio-
regna contraria prjedidis duobus ramis num, videlicet Majcftas divina fine luo op-
ab unicate exurgencibus correfpondencia pofico non : Profed6 cam occulra
exiftic
dividerecur : Qua quidcm relationc fa- morcali capacitacc cxph-
cft ifta cabala,uc a
cillimum erit enucleare , quid in veritate cari acque cnuclcari ncqueac , quippc , quae
fitlux& tencbrs quid dies & nox quid eft myftcriorum divinoru profundiffinra,
, ,

bonum & malum quid ccclum & quid nifi iliud nonnullis elcdis & Theodidadis
,

infernus quid vericas & quid falficas

, immcdiace k fpiricu fapiencia: (qui elt folus
quid humilitas & quid fnperbia ,quidju- M) itcnorum talium fcrucator & revelator)
Iticia&quidinjufticia quid gaudium & concedatur qui fpiritus etiam in nobis eft,
, ,

quid crifticia & moeror quid dulce & & fpirat,ubi & quando vult, & in fcripturis
,

quidamarum ,quid pax& concordia, & mulcis nominacur nominihus, niniirO dici-
quid licigium & concordia quid actio cur Ipirims vericacis fpiricus fandihcncio-
, ,

& pafBo , quid quid mors, vita & nis , Ipiricus illuminationis, fpiritus rcvcla-
quid generatio corruptio , quid pu- & tionis, qui erat primus interprerator fecre-

rum &
impurum , quid fanitas Sc quid toru divinorCi in pagina facra conterorum:
morbus , quidque falubre quid infalu- & Nequeprofcdonosdecct ex nobismetip-
bre,quid medicina quidvenenumiac & fis,utinquiramus,curDeus hoc vel iHud tc-
denique quid amabile,& quidodiofum, cerit,aut quomodovel quare iliud fic vel
& confcquencer , quid fic Sympachia & fic formaveric : Scd zelofo Chriftiano con-
quid Ancipathia illa , quE incerinfinicas venic , hscosnniaad lUud cempus refcrre
hujus mundi creacuras dominacur. Quod in quo fecrccum hoc revelabicurrquod qui-
«ucem cocus mundus &quslibecejufdem dem evenicc , ci.im figillum feptimum ape-
creacuraex hifceduobus conflacur contra- riecur.Tunc enim Myfterium hocprofun-
rijs five naturis oppoficis , ceitantur non dum , quod cants in mundo contrariecatis-
tnod6PhilofophorumEthnicorum fapien- caufa eft, decegetur , oftendecur ratio fi-&
tiores , fed etiam Scripcurac facrse : Nam nalis;nimirum,cur providencia Dei (e ipfa;iY
Heraclicus aflerit hoc mundo cx , omnia in periila duo principia oppofita revelabic.&
llte & concordiacomponi.
Et Empedo- omnem hujus mundi inimiciciam & dif-
cles animam ex Elementis ( hoc eft ex
, , cordiam cxcingueC Pro finali difT^iinan-
fpiritu aquco & lite arque amicitia; ton- cia: feu difccrdiseiftius termino Apoitolus^
,

T illunf
 : :

SECTIONIS SE CVND/£, LIB.I.

illum teftatur eventurum quando Filius , Vetera enim tranfierunt. Scd difcurfum
regnum Parri tradiderit, & poftquam om- hunc allateralem relinqaendo , ad argu-
nemPdncipatum & Poteftatein & Virtu- mentum mcum Sympachecicum &Anti-
tem evacuaverit tunc enimipfcregnare: patheticum procedam , in quod , ut majori
dcbet, quoufquc inimicos fuos fuperaverit, celeritate&facilitatepenetre, inadio- &
dc ultimus ille inimicus , qui deftruetur, num ipfarum oppofitarum inquifitionem
crit Mors, ita, ut quemadmodum duo con- alcius me immcrgam , conveniens erit ,uc
ab una unitate procedebant.ita etiam
traria in primo loco modum rationem defcri- &
ambo hi ramis diflbnantes ; is , quafi uni- bam , quo mundus ex horum oppofitorum
tatum confufio in unitatem unicam ama- participatione & commixtione , lucis fcili-
bilem &
concordantem ,in qua nullacft cet & aqucE , qux eft tenebrarum filia, exi-
invenienda diflbnantia , finaliter reduce- & vivit ; & tum poftea quid de anima
ftit ,

tur ; nempe , ctim verba ifta Revelationis mundana antiqui Philofophi deterrainavc-
AfOc«l,2I.
funt completa : Ecce omnia nova facio rint ,paucis expcdiam.

GAPVT. IV.
Jn quo evidenter tam antiquorum, cum Poetarum ttim PhilofophO'
rumfententtd , quamjacrarum Uterarumauthontate ^at^
que alijs rationibus frmis probatur, quidft ^ ex
quibus principtjs cowpvnaturmundianima.

Mlhi, in idius de anima Mundi difcur- intcr Gentiles occafio , ut potc , fub quo
lus introitu, propoficum tam an- eft, prxtcxtu crcaturas loco Crcatoris, fcu divi-
tiquorum Cabaliltarum & Rabinorum , nitatis in creacuris vcnerabancur Ob iftdm •

m)'fticorum,quam Fhilofophorum fapien- ergo racionem Salomon : Vani funt homi-

tum opiniones , de ifto fubje(So,ade6k nes natura , in quibus eit ignoracioDei , & sap.13.1,
quibuldam myfteriorum tam profundo- quiex ijs, qus (pedantur, bonis, cum, qui
rum imperitis & ignaris condemnato , & tit intelligere non potuerunt , nequc ex
,

tanta conftantiaabalijs , quiocuhs fui in- operibus confideratis ipfum opificem ag-
telledus lynceis in fecreta nacurcB vifcera noverunt, Ibd creaturam pro creatore rcce-
penctrarunt,& cum dcbita revercntia cen- pcrunt. Similiplanc ratione Platonici vir-
tralcm &sternum ejuldem agentemfunt tutcm illam univerfalem , qua mediante
Contemplati , ftabilicoatque celebrato , rc- omnia generancur & prxfervantur , Ani-
ccnfere ; ac tum poftca in animo mco cft, mam mundi nuncupaverunt. Kifceetiara
concordantiamillam,qua2 cftintercorum ipforum incencionibus vidcntur Altrologi
opinioncs&facrarum htcrarum fenfum fi- Arabici altipulari, quippe , quorumi eft ani-
ve mencem cxplicarc- aggredior : Cabah- mus peculiarcm rci cuilibet hujus mundi
ftarum eft fententia quod magnus Ange-
, animam k generali ifto ipiritu Catholico
lus , quem nomine Mitattron nuncupant derivatam , airignare. Huic etiam opinio-
(quod nomen interpretantur Donum Dei) ni MercuriusTrifmegifbs , Theophraftus,
elt Catholicus ille fpiritus , qui univcrfali- Avicenna,Aigazel,& alij tam Stoici, quana
Reuclin. de
i>rt.Cab,lib.3 . ter animat univerfum mundum : Vnde Peripatctici adhxrere videntur. Iterum
,

Rabbi Ivloyfes illum capit pro generali in- Zoroafter & Heraclitus Ephefius conclu-
telleduagente ,iquo omnesformjeparti- dunt qu6d hsc mundi anima
, fit immen-
cularcs defcendunr. Et volunt , qu6d ab lus ignis invifibilis & per cujus
cx quo ,

ifto fpiritu univeriali omncs virtutestam adionem omnia generantur, & a potentia
animales &
vitales , quam nacuralesproce- in adum producuntur- Virgilius , Poeta
dunt, quas etiam Angelos vocant, quorum ille eximius , iilam vocat mcntem, qus per
nurr.erus refpecftu noftrum infinitus exi- artus & compagines mundi transfunditur,
ftit- ExPhiloIbphis Dcmocritus,Orpheus, qua tota ejus moles abftrufo quodam modo
curn varijs Pythagoreorum , non iTiultum agitacur. aitcnim:
abifta Rabbinorum Cabaliftarum opi- & Spiritus intusalic, totaquc infufa pcr artus
nionibus , prarterquam in fola nominura Mens agitac molcm &c:
varictace difterentes , autumaverunt om- , Marcus Manlius Boecius
, AugurcIIus &
nia fuiile Dijs plena quibus in crcaturis di-
, in fentcntiam Virgilij incidere videntur:
vinos actribuerunt honores , eofque (prc- Manlius autem hxc habct:
ces &
lacrificia ijs offerendo)vario cultu Hoc opus immenfi conftrudum corpore
& cercmonijs diftercncibus adoraverunt, mundi
prxcuncetamen confideratione &cautela Vis anima: Divina regit &c.
tali ,qu6d hos omnes Deos ,unico, feu lo- Boctiusetiimilta:
vi , leu potius Ichova; unicaci xterns re- , , Tu triplicis mediam naturae cunifiamo- Lib,i.ci4>.
rumque omnium Pacri referrcnt- Kta nihi- venrem
lomiuus corum incencio.ab ignorancibus Connedis animara.
ixtalc incelleda , erat prscipua Idololatria: Et Augurcllus ait
Nonnul-
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA. F0I.74
Nonnulli quicquid diffunditur undiquecoeli,
Aeraque & terras & lati marmorissequor,
Intus agi referunt anima , qaa vivere mundum
Cund:a putant , ipfumque hac mundum ducere vitam:
Aft animx quouiam nil non eft corporis expers,
Mundusat &mundipartesquoquecorporeconftant
Spiritus hic intermedius fit quem neque corpus ,

Aut animam dicunt fed eum, qui folus utroque ,

Participans in idem iimul hxc extrema reducunt, &c.

Alchimiftarum atqueetiam Philofopho- coelorum in utroque mundo eft in fe mor-

rumfapientioresfaciunt animamiltam in- tuus , fed refpectu cceleftis emanationis,
finitam quandam naturam ieu virtutem, quae ijs ineft , eofque informat vivificat, &
quse in omnibus fimilia ex fimilibus pro- cIicunturvivere,movere:&funtveltenuio-
creare folet : Nam natura ifta generat ora- res vel denfiores , prout vel majorem vel
nia,eaquemultiplicat, nutrit(Sc fuftentat: minorem fpiritus informantis portionem
quam etiam ligamentum Elementorum feu prsfentiam ,quam Deus ijsaffignavit
vocanr, quo ipfa utcunque inter fe concor- in fe habcnt : Nam , quo magis vel minus
dantia ij-mphoniaca , harmonis pacifics abundac (piritus ille vivificans in ifta aeris
ncxu ligantur. Denique Rabbini Myftici regione, eo eft ipfa tenuior, purior,adivior
afRrmant , quod ifte ignis occultus , lit ille lob ait:Sapientia'"^ .28.
feu agilior ac dicjnior.
•^. j. aquas in ifiim.14.7.
Domini Spiritus five amor igneus , qui
.
aptatpondus aen , o appendit
I

& piovetbTj.
quando movebatur fuper aquas , ipfis igne- menlura : Fecit terram in fortitudine fua
am quandam virtutem Harmonicam im- & prieparavit orbem in fapientia fua : &
pertivit , fine aijus prxfentia & afliftentia prudentia fua appendit Aquilonem fuper
feu calore benedido & vi vifico nihil ex ijs inane &
fufpendit terram fuper nihilum in
poteft generari aut mukiplicari. ccelorum ftrudura,& ciim Deus ftrueret
Ex his ergo colligere poteftis , vcterum fundamenta terrx, ipfa aderat cunda com-
cum CabaHftarum tum Philofophorum & ponens- Atque iterum fapientiadicit :Ex Ecclef.24.
Poetarum de anima mundi intentiones, ore Altiffimi prodij primogenita ante om-
quae non funt tam impije & profanx ac , nem creatura , in initio ante feculum crea-
nonnuUi iftius noftn-ae setatis Chnftiani,ma- tus fum, ufque ad futurum feculum non de-
gis fuperftitiofe zelofi , quam intelligentcr finam , habitatione fanda coram ipfoad-
dodi exiftimant redc , pro ut eft:
, fi res minittravi: In ccelisfeci, utorereturlumen
confideretur & cum
facrarum hterarum indeficiens>& ficut nebulatexiomnem ter-
fenfu conferatur:Moyfes ergo habet,qu6d ram : in altiffimis habitavi & Thronus ^^°^'^' ,

SpiritusDomini ferebatur lliper aquas(& meus in columna nubis coeii gyrum cir- leiem./i,
,

'"''^'^-
•
Auguftinus addit) igneum ijs vigorem im- cumivirola,profundum abylFi pcnetravi,
pertiens- lam ver6 ut vidimus , quod ho-
,
in fludibus maris ambulavi in omni ter- &
mo , qui vocaturMicrocofmus^exanima rafteti. Feci Ardurum&Orionem,con-
& corporecomponatur ,quoru anima ejus vcrti m mane tenebras , diem in nodem
pro ejus ccclo feu parte fpirituali vel aquis mutavi , vocavi aquas maris efKidi eas fu- ,

iuperioribus ; corpus ver6 cum humoribus per tcrrse faciem ; cceIos denique mediance
cjufdem &
quafi aquis inferioribus qua- ,
Ipiritu meo ornavit Deus : Converticcc-
rum bafis eft terra,haud injuria.atque quod lum in gyroin locum fuum uno die,om-
ambx hs partes func informat£e,unit2e& niaque numero pondere meniiira dilpo- &
vivificatx a fpiritu illo vitar, quem Deus ijs fui&tcmpcravi&c: Quibus teltimonijs:
infpiravit obfervamus , qu6d co:lum,
: Ita & permulcis alijs, qux produci pollunt, lu-
five fpiritualis humida natura macrocofmi cidcapparet , quodomncsinmundomu-
aeterna cmanatione feu fpiritu fapientis di- tationes , alterationes, adiones.ornamen-
vino animetur
, &
vivificetur : Etquemad- ta pulchritudinis motiones, numeri, pon-
,

modum fit facillimum difcernere , quod dera mcnfurse

, &
confcqucnteromnesil-
cceU macrocofmici funt duplices , ut pote, Ix opcrationes &
diverficates , qu3e fiunt in
quorum inferiures , quos Elementa vocant generali homogenea aquarum maffa effi-
ex aquis inferioribus exiftunt ; ilH vero fu- ciuntur ab ifto divino IpiritUjCujusradix
periores, quos xthera dicunt ex aquis fupe- eft verbum , quippe qui folus tefte D- Pau-
rioribus feu fpiritualibus conftant Haud : looperacuromniainomnibus. Hinc Pro-
aliter in mundo ininori fcu microcofmo ni- phetarcgius : Operatur Deus mirabilia, & ['^j^n^jo,
mirum homine,CQ^lcftis fpiritus recepta- ampla funt , quae omnia fecifti in fapientia. 24.
'f^i^-33-'*'
culum dignofcitur efleaer: Vndemedici Acqueiterum : V^erbo Dominifirmati funt
ratione iftius differentise diftinguuntinter coeli, & fpiritu ab ore ejus omnis virtus eo-
vitales feu xthereos fpiritus naturales & mm : Qusquidem verba inferre videntur
feu Elementares : ita etiam confiderare dc- nun modo materialem mundi fubftantia,
hem.us , quod matenalis humidus fpiritus quarpcr vocabulum cceli innotefcit, feJ
T a etiain
 ,

SECTIONIS SECVND^, LIB.I.

ctiam ejus formaminaftuantem acagen- feu pafllvi ad adum Demogorgonis five
Cc , videlicec principiumomniavivificans, Dei Paritcradus feu forma , quae proce-
:

qadd arguiturperVerbum ScSpiritum ,^ dit k divina: lucis emanatione feueffluxu

quibus aquae prius receperunt fuam origi- eft mafculinus adionis fons fcaturigo, &
nem ac tum poftek ex aquis iftis Catholi- ut & aqus , qux a Chaos ventre funt forci-
cis cocli &
cerra erat numero , pondere & ta;,funcpaflionisfubjedum. Hinccrgode
menfiira ordinaca, hoc eft, pcr Spagyricam facili cft colligendum inprimis , quid fic
Verbi virrutem in orbes differentes diftin- anima mundi,& per confequens ex quot
a.Pet.j,
&a , juxta illud D. Petri : Coeli erant prius &quibus partibus confiftac. namconfide-
&terrade aquis & per aquas confiftentcs raredebcmus , qu6d , uc quselibet creatura
Verbo Dei, Ac fiquis diccrec , qu6dpoft- habet fuum internum & extemum: ita qui-
quam Spiritus Domini ex tenebrofaAby f- dem oportet, ut nos in primis anima: mun -
fo emerfiflet (nam , tefte D. lohanne , ver- danje internum &
externum, quatenus ipfa
bum eratin principio) & adum atque for- eft creatura, inquiramus: atque iterujquod
mam & nomen aquis dedifTet Spiritus , ille fit creatura , in eodeclaratur ,quianonefl:

Domini revelaret & operaretur explicitc, Identitas , fed alcericas ,qualis eft exiftencia
& particulariter cotum , quod Chaos
illud Angelica- Nam fi eifec Idencicas , nulla fo-

feu Tcnebrofa Abyflus generaliter com- rcc inter & divinam unitatem diffe-
ipfam
prehcndebat in fe compUcite more con- & rentia , & confequenter,creationis adum*
fufo- Quare , poftquam ipfe univerfalem utpote xterna , non admitteret. lam vero

rerum materiam revclaflTet, qus erataqua; qu6d ifta anima fit alteritas , & confequcn-
illam paulatim &
gradatim anatomiza- ter creata , cx eo conftat quatenus ex duo* ,

vit fecretam ejufdem meduUam mea-

, bus juxta Angeli confiftentiam conflatur;
tufque occultos penetrando , illud jam ma- utpote , cujus incernum eft lux feu flamma
nifeftavit,quod ab omni aEternitatceircc in illa vivificativa , quae immediate procedit k

potentia Divina occultatum : &primtim lucida &

fplendida fpiritus sterni emiflio-
fubftantia &
exiftencia mundi ex ea in ge- ne , ut ejus externum eft Spiritus xvialis
nere eft produda : Manus Omnipotencis creatus feu purior limpidior aquarum &
SJp.li.i8,
(ait Textus) mundum ex maceria informi fuperiorum fubftancia , qux creacur , &
effecit runc aquea: &
humida illa fubftan- animacur ab adu feu virtute Spiritus Divi-
tia dividebacurin ccelum Cerram.diftin & ni Et.quoniam natura ignis vitaeeffcn-
:

guendo nimirum aquas ab aquis vircuce & nunquam morituri dicitur eflc
tialiflimi

l"'''"-^.
ejufdem fpiritus: In habitatione fanda (ait ubique &
in omni loco mundi Nam, ;
coioff.t.ii
Sapiens ) coram ipfo miniitravi. Et alibi: Scripturx dicunt,qu6d Chriftus impleac rfji. 139.7

Sapietia apud eum fuit cunAa componens. omnia ; &

qu6d fic omnia in omnibus ^a"'f[; V. :

. , Sed hoc luculenterex ifto Mercurij Trif- Ec qu6d Spiricus Deific in coelo , in infer- iCn-- 66. i,
megiftifermoneindicatur: Ex luminis (in- no , in extremis maris , in node & tene- *'f"'"
quit) voce verbum fadum prodit , verum bris&c:& qu6d fapientiam fuameffude-
hoc naturas humidse aftans , eam fovebat: rir Deus fuper omnia opera fua : & qo6d i

Ex humids autcm natura: vifceribus fynce- SpiritusDei incorruptibilisinficomni re:

rus &
levis ignisprocinus evolans alca pecic, Ec , qu6d ccelum fic ei (edes & cerra fca-
acr quoque levis fpiritus parens in mediam bellum pedum ipfius. Ec , qu6d Spiritus
regionem interaquam ignem foriieba- & fapienciae impleac orbem quatenus , in-
:

tur terra vero & aqua fic invice commix-

;
quim , eft in omni mundi particula&in
ta jacebanc, ut terrx facies obruta nufquam univerfb ipfius fpiritu, ita ,ut jampropter
apparerct&c: Quibus evidenterprobatur, ipfius prarlentiam dignitate plenus eft ille,
quod cenuis ifta aqua (pirirualis feu nacura qui anteh erat vilis & deformis : Certum
humida non fir magis anima orbata , qukm efl:, qu6d fic ifte folus fpiritusincrcatus,
fpiritus humanus vivificante vits adu fit xternus &
centralis infuoexternofpiricu
deftitutus. Nam, ut in anima cujuflibct mundi creaco , qui facic mundum vivere, •

creacurs viventis duo funt prascipuc re- acque ide6 Spiricus ifte Angelicus feu al- \

quirenda , nimirum agens & patiens ica, , tericasiitaeftdidamundi anima : Quo- j

ubi unumex irtisdeeft , ibi nullapoteft ani- niam elt Catholicus feu gcneralis ille mun- 1

ma quippe , quod mundi

creata exiftere ,
diSpiricus , puriflimo lucido aquarum &
animaeiret folainlpiratioDeiiinevchicu- fuperiorum amidu ornatus , acque ab
lo humidi Spiritus creati,qu6d eftmaceria origine animacus , qui vivificac omnia,
cccli , cunc illa mundi vica forec fimplex Hinc ergo quseftioillacociesincerperjpa-
Idencicas & unius ejufdemque proprieca- cecicosagicaca , & canca ingenii exilicace
cis &conlequentcr,nulla foretautadio-
;
refaluta , poteft folida iftiufmoai fpecula-
nis in mundo varietas aut contradio di- & tione plene enucleari atquc refolvi : Ni-

latatio rcrum in Syftole Diaftole , & & mirum.quje nam fit interanimam,mcn-
tunc (equerccur , qu5d nec adio nec paflio tem divinam atque fpiritum diflferentia:
animae ineflec. Nam fine nacura pafliva Ctim fit evidens quod mens in Itrida fua
,

virtus adliva cenfiitere nequir, uc ediverfo fignificatione particularicer confidcraca

fine moru adlivo paffivum efle non poccft- pro nudo aecernse emanationis ab unicacc
Chaos(utididumeft) erat loco fceminini radio accipicur per fe , hoc eft , fimplici
fua nacura
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA. FoI.7f,
fua natura ( nuUo ad mixtioncm refpedu dionemveftram .quoniam nomenmeum
f
habitoj: At fi Catholic^ confideretur, eltin eo&c: ubipernomen ejusinteihoic
pro univerfali Spiritus Diviniafonte uni- Verbum feuSpiritum divinum in externo
tatis effluxu capitur , quem ad fpiritum Angehco , quod illud infpirat ani- &
leu naturam humidam mundi univerfa- mat , ut cx loco prxcedenti Sap. lo. 17.
lem informandum feu crcandum emifir apparet. Quod autem mens divina, qus
Creator. SicMercurius Trifmegiftus vo- fuo adu vivihcat mundum , ut fumitur
cavicPimandrum id eft , Deum Crea- , fimphLiter , fit effluxus abfolutus mentis
torem mentem divinam a qua omnia funt , feu unitatis seterna; in fpiritum munda-
fada , ut in fermone ejus primo denotacur: num , ex ifto Textu coUigimus : Animam Hcbr.4.
'..6.
Hxc erat forma Dei in homine , qua me- (Scfpiritum dividit& difcernic fermoDei
diante Apoftolus dicic non fuifle rapinam , vivus : Vbiper fermonemfeuverbumin-
arbitratam fc cHe aqualem Deo ; cujus ra- telhgitur radius menta]is,& peripiritum
tione dicitur alibi , templum Spiritusfan- intenditur natura mundi humida pafli- &
dli & membra Chrifti : at ver6 fpiritus in va qus prslentia verbi leu radij mentaUs
,

genuina <Sc ftrida fuafignificationeeftin- exiftiticujus ablatione annihilacur anima

ternus ille mundi Ipiritus creatus feulub- , creacuras per difjundionem partium illius.
tilis & fpiritualis aquarum fuperiorum fub- De fpiritus illiusmentahs ablatione&ad'
{bntia fimpHciter & in fe confiderata, hibicione ab anima creacurs^hac dicit Da- '''"'^•'"^4.29.

qux k mente iUa Divina ab illa Archery- vid : Deo recipiente Ipiritum fuum a crea- ^'
picaemanationefeuSpirituUomini , qui turiscxpiranti emittente Ipiritum, recrean-
ferebaturfuperaquas , informacur , ani tur bono &c: Qyibus tam anims ex l"piri-
matur & illuminatur. Denique animam tusmundani cum illodivinounionecrea-
in puro & integro uo fenfu vocamus eam
1 tio , qukm fpiritus Divini a Ipiritu munda-
unionem feu mixtionem , qus facta eft no &
leparatio arguitur. At jam
divifio
inter effluxum illum jeternum ac fubcihlE- iltudtotum dehnitionibus animain gene-
mura mundi fpiricum ipfius prajlentia «.rea- re uonnuUis quorundam Eccleiiae Patrum
tum : Ita uc exiltisdikernerepoffimus
, atque Philofophorum cum Chriitianorum
imprimis quid fitforma informans leu na- tuin Gentihum , tum quacenus relationem
tura naturans , de quibus tot cednerc Pe- habet ad corpus ahquod, quam ut confide-
ripateticietiam m
tenebris palpantes & ratur fimplicitur in fe&m conditione fua
reitam profundas penicusignan: -Scquid feparata oftendam : Damafcenus ait: quod Dini>fce»u^
forma informaca ftu nacura nacuraca. Nam anima fubibntia fpirituaUs , k divinis
iit

liquet cx prscdictis nacutam naturantem . tontibus emanans , fimplex , indilTolubi-

fuilfe mentalem iltam ab unitate jeterna hs, immortahs , libtra , incorporea indi- &
emanacionem feu effluxum omnia crean- vifibilis quantitate , rigura , pondere co- &
tem feu informantcm luapixientia , jux- lorecarcns.Cuietiam altipulaturD- Bern- Bemhjrdus
ta illud : Milic fpintuni luum ^c creavit hardus. Et Augultinuseamdehnicinhunc AusuiUnu».
iih.i6.i7. omnia. Forma infoimata leu natura na- modum : mens divina omnia inceUi-
Ett
mundi Spi-
turata eft lux creata leu purus gens, omnibulque fe affimilans. Acque ob
ricus menus Luvuia: inturma-
pralencia iltam eciam racionem Philofophi nonnuUi
tus : ica uc quemadmoduiu divinitas in
, volunt , quod ad fimiiicudincm fpiricus fa-
homine dicitur Verbum incarnatum feu piencisefic eftbrmata , qui cognofcitur ciTe
Sip.7.
,

vefte carnea inducum : ica quidem Spiritus imago Dei : quoniam letum portat , & in
Divinus fpiritum creamm , quafi vefte in- fe continet tujuflibet
rei fimilicudinem: ab
duens poteft optime ad verua ilta Pialcis ergo dcfinitur cujuflibec rei fimilitudo:
ipfis
referri , Amittus lumine quali veitunen- unde virtutem in fc habct omnia compre-
' '*^ to. Inveniemus ergo eodemExodica- m hendcndi Iterum omni lei aifimilatur,qua-
pice , quod organuin ipincuale , in quo tenus eit unum in omnibus. Sunt etiam ex
Spiricus Dei operacur&iefidecquando- Philofophis Mylticis , qui animze humanae
que dicirur Angeius , nimirum quatenus naturam plenius in ifta definitioneconclu-
elt alteritas , hoc eft , rtlptdu iplius ex- dunt : Anima eft lux quaedam divina aJ
terni. Atque iterum ibidem, khova quan- imaginem Verbi, caulkcaufarum, primi
doque dictitarur vidclici.t racione torms
, exemplaris,creaca, fubltantia Dei , fi gillo-
seternas feu identitatis lilius pura , qus que figurata , cujus Charader ell verbura
agit & operatur in eo. t.t alibi dicicur, cEtcrnum. Alij cam definiuntfic: Eltres Agiip .Ub, j.
'^5' quod Angelus prxLederecliiraelitis inco- in^orporea omni decore adornata , fandx "P-^^-
luinna nubis diurno temp >re 6c in colum -
Trimtati affimilata , xternse gloriae ad-
na ignis nodturno Atque icerum dicicur xquata ; vel fic : Eft Ipiritus inteUedualis
in eadem Hiltoria, quod iehova eos in eo- fempcr vivens , femper in motu- Et fe-
dem ordine & niodo pra:cedi.rtc- Ecia- cundum fui operisofficium varijs nuncupa-
piens dicit : Fuit iapicntia ijs regumeutum tur nominibus : Diciturvita, dum vege-
! .10.17.
5i.33.2o.
iff' interdiu & lux fteliaris noctu. Atqueliu- tat, Spiritusjdum comemplatur , fenliis,
jyj ^gj jgjjQ jjjjl^- ^j^ expnmitur : Noli dum ientic j animus , dum lapit i mens>
(ait Textus) exacerbareAnoelunimeum, dum intciligit ; ratio , dum dilcernit i
mc
moria,dum recordaturidum vult,voluntas;
T 3 Atifta

I-
 SECTIONIS SE CVND^, LIB.I.
At ifta otnnia non funt nifi una eflTencia, fed plet omnia , •& eft omnia in omnibus : 8c Ephef 4.
propriecate diverfa &c: ubi eaoirnencem in principio fecit coelum & cerram &om- Coioffj,
^'^'^
& fpiricum non fecundum eflenciam fed , nia eaque verbo virtutis fus portat. Hoc
:

refpedu propriecacum operandi : Ego ve- verboDomini cceUfuerunt firmati&vir-

. ro eos tetigi quafi partes anims conlticue- '
tutefpiritusab utrifque procedentis omnes
tes : Sciacis aucem velim , definiciones has ccelorum& confequeter munditociusvir- pfj.jj.

pofteriores ei aflignari , quacenus cum cor- Cuces , & per confequens mediantibus ijs

pore converfacur. lam vero fi more debito mundi vita.adus & prjefervaaoeftorta:
iftas omnes defcripciones de efientia & Vnde concludit D.Paulus, quod Deus non Aa.17.
proprietatibusanims.camin ipfiusliber- aUquo indigens dat vitam infpirationem ,

tate, quamtempore jncarcerationis in cor- & omnia : & quiUbet Philofophije peritus
pore numano examinaverimus invenie- , agnofcet,animam nihil effe aUud,qukm
mus quidem , quod a prsedida mea inten- iliud, quod tam corpus, quam fpiritum ani-
tione nuUatenus difcrepare videntur:Nam, mat five vivificat : Cur igitur dubio ulte-
primum probatur qu6d , fit divinitatis feu riorimoveamur , an fpiricus divinus Ca-
emanationisdivinx foboles tunc quod , & choUcus,qui implet omnia omnia in om- &
habeat pro fuo externo fubciliffimum Jpiri- nibus operatur , fit fons & origo atque ca-
tum mundi creacum,qu2 mixcio facic eam pucvicxac animas mundanse, qua vivic,
alcericatem , feu ex duobus compofitam, movecur exiftic : & perconfequensef- &
videlicec ex lucida excerni fontis emiffione fenciaUs vica &
cencraUs & mcncaUs forma
& fpiritu mundano, atque ideo in prjedidlis five anima mundi , cujus vehiculum feu
definitionibus dicitur refpedufuiinterni, amidus elt fpiricus Cacholicus mundi ce-
nimiruin in prima dcfinicione fubltancia nuiflimus, quem movec & excicac haud aU-
fpiritualis h divino fonte emanans : in fe- cer, quam corpus ab ipfa anima movecuf &
cundamens divina : intertiaimagofeufi- exagicacur, vel, uc fpiricus vicae k Deo Ada-
milicudo divinx fapientise : in quarta lux moinfpiracusmovecuc&exagicacurme-
divinafecundum imaginem verbi , & fub- diance organo fubcili aereo in corpore ip-
llantiam Dei,cujus Character eft Verbum: fius?Quid ? Exiftecne cecernus & vivifi- ^'r-^;

in quintafimilitudo fancla: Trinicacis,cos- cans fapiencise fpiricus ,quidicicurimplere tccicri.

quata gloriae divinse : Quod aucem illa di- omnia & ubique ad habere
efle , & in fe
vinitas participet cum fpiricu mundano, Cacholici & primicivi creaci Angeli nacu-
apparec ex definicione fexta & feptima , in ram:Nam prioromnium
(celteSapience)
quibus(refpedu fus fubftantise externK) creata erac fapiencia cum fic Ca- : exifticne,
dicitur fpiritus, qui fpirac in corpore eft & cholica mundi anima feu vica omnium,qua-
vehiculum formalis adus, quicfteftedus cenus eft emanacio claricacis omnipocencis
virrucis radij divini- Vnio igicur fpiritus & fplendor claricatis zeternae & fpeculum ,

mundani cum mente divina conftituit ani- fine macula Majeftacis Dei & imago boni- ^^l-7-

mam , ita , ut anima includit mentem & qui eit unicus , fimplex , fubci-
cacis ipfius ,

fpiritum, quorum illa eftincreatai hiccrea- lis,permanens in fe ipfo magis penccrans &
tus , quafi internum &
externum unius al- & mobiUs omnium rerum(quxomnes pro-
teritatisfeu compofitionis Angehcx- His priecaces Angeloa D.Dionyfio&aPacn-
igicur in primo loco confideracis.prtedidas bus ancea allegatis animasin abttrufo affig-
Philofophorum &
Cabahftarum opinio- nantur) exittetne, inquam , in omnibus , &
nes per ceftimonia fanda confirmare ag- coeleftem mundi utriufque fpiritum nimi-
grediar. Et primtim cum magno Cabali- rum majoris & minoris implebit, & nonne
itarum Angelo Mitaccron quafi dono Dei ,
in ijs adus fui vivificantis & multiplican-
exordiar, quem dicunr eiTe Catholicum in- tis effedus producet ? Anne manebit in
telledualem agentem, a quo omnespar- creatura otiofus &
vacans ? Anne fpiritum
i.Tim.6.13. ticularesformadefccndunt. Apoltolusait, tiiumagilem&vivace in mundummitte-
iio«ib.3. qubd ipfe vivificat omnia. Et Salomon: ret , ut quiefceret , & adiva fua fundione
Quod Spiritus Sapientix litarbor vita:& abltineret ? Noa certc : Nam Pater opcra-
fonsatqueorigovitx : Etfi iftefpiritusfit tur inipfum fecundum fuam voluntatem
fons vicce, tunc refpiciatis velim ifta filij ordinando, &
ipfe voluncacem ejus in crea-

Syrach: Deus effudit lapienciam fuper om- curse fpiricu , quem inhabicac , accomplec,
Eccl f o
t

nia opera fua &

fuper omnem carnem fe- ordinaca exequendo ADeoPa-
fui Pacris :
, cor.
cundum dacum fuum : acque hic erac Ca- tre,ait Apott:oIus ,omniaper lefumChri-
thulicus &
Angehcus ifte fpiritus quem , ftum Dominum noftrum. Hinc ludith: '"^t''-"*'

Deus quafi nuncium fpiritualem ex fe ipfo

,
Deo ferviat omnis creatura, quia dixiiti &
in forma emanationis emific, admoven- fadafunt, mifitti fpiricum &creacafunc.
dum luper aquas eofque informandas & vi- Ica,uc magnusmunduscumhomine glo-
vificandas non moao generaUrer in ma-
, riariqucat, quod ad imagincm Archecypi
jori mundo, fed eciam
in quahbec ejulHem five Dei Creacoris eflec f actus , & quod in
parcicula Acque ifta emanacio erac in ver-
: eo vivac moveacur & exiftac, fecundum
,

bo Domini,a quo omnia func fada vivi- & illudApoftoli ad hominem , quieft mun- Aft.ir.
loh.i. ficata , utpoce in quo erac vica , cefte D. lo- dus minor. Videcis ergo ex his quod Mi- ,

hanne. Hinc ait Apottolus : Chriftus im- taccron feu Donum Dei Cabaliftaru, quem
proiotel-
 :

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA FoI.7(f.

prointellcdlualiagenteCacholico habent, materia: , quam forms : Vnde cft tam Sy-

ertnihil aliud,quam univerfusillelapien- nefij,quam aUorum Theofophorum opinio

tix fpiritus, quem Deus h Throno fuo, vel, k fcnlii lcripturarum minimc difcedens,
ut alibi habctur , tanquam
ab ore ejus , quod Deus fit omne , quod eft ;
quippe a
maximum erga mundum utrumque fui quo, pcr quem & in quo funt omnia: quod ^y''-
amoris &
benignicatis argumentum do- & fit &
mas foemina , vel (ut MercuriusTrif,
num cmifit ; ut pote , cujus prsefentia cjus megittus habet) utriufque fexus foecundif-
fubftantia ex nihilo deveniunt aquse , Sc il- fimus , qu6d fit potentia adus , quod fit &
Ix aqu^e a deformitate Sc non exiftentia forma & materia ; Imo ver6, ait , nihii elt,
reducuntur in adlum Sc pulchritudinem vi- quod Scd hoctotum(uc
ipfe nonexiftit.
vam , ijfque vita & exillentia expUciteat' diximus) cura harmonia facrarum litera-
tribuuntur,qu£eantea erant complicite in rum convenit ; ut potc , qua: agnofcuntj
tenebroia quaii morcis umbra inclufse ; in- Deum effe omnia in omnibus & iuper om-
telligo ex deformi Chao , feu Tentbrofa nia & , qu6d in ipfo omnia confiltunt
: , &
Abylfo, in forma j ucunda ex fomno iethali qu6d ex ipfo per ipfum & in ipfo omnia.
, ,

& quiete quafi tenebrofa in viva adione & Sex aUse figurae correfpondent interfedi- Roni.iii

&
motionem ab obfcuritate in luce produ- red.e fe iplas a latere materiah ad illud for-
cuntur. Atque ilte Litrique mundo benefa- male refpicientes; nimirum numeri in rcg-
(flor , dictus eft merit6 Mitattron, feu Do-^ no materiali pares, illos regni formaUs im-
num Dei Catholicum , ut pote mediante pares , ipfis proportionaliter convenientes,
quo univerllim nihilum deforme univer- intuentur: Nempe 2.refpicit 3. & 4. incue-
lale ahquid fpeciofum redditur- Sed , ut turp. &
8.27. Quibus cquidem corref-
melius poflim vobis naturam Angelicam pondentijs fpecies omnium creaturarum
iftius fupremse intelHgentise didts Mitat- cum fuis Harraonijs vivaciter exprimun-
tron , &coniequenter mundi animam, de- tur, &in prima feriegradumiilumHar-
monlfeatione Pnilcfophica indicare, velim monicum animas mundi , quieratinprin-
in primo locomodum^ intelligatis , per que cipio& in eodem ftatu adhucpermanet,
Philolbphi antiqui acpotilErauml-latoni- more quafi Hieroglyphico defignat.Nam,
ciiuammundi &
fpiricusejufdemharmo- inprimis fecundum Archetypi exemplar,
Biamdemonftrant Heptachordura quod
: , ab ( i ) uno Ibrtita funt (2) duo qui nume» ,

Piat-o invenit , &

ad animam mundi pro- rus a Pythagoricisunitatum conf ufio dicti-
bandam adaptavit , ex feptem Chcrdis five tatur, atque ob hanc caufam eftradicaUs 8c
proprietatibus partim paribus,partimia)- incipiens imperfedionis nuraerus , qui re-
paribusconOltebat: Nimirura i. 2. 3.4-8. fpedu fua: confufionis imperfeaionis &
9. 27. QuuS quidem
proportiones tametii eft in eadera relationeadunitatem,kqua
Proclus 6c Porphyrius in unica hnea de- ortum fuum habet , ac lucida arcerna unitas
fcripferunt : nihilominus mihii videtur, eft ad tenebrofara AbyiTum fivc informe
&
qu6d Adraftus Calcidius illas magis pro- Chaos , quod a Poeta dicicur rudis indige-
prie lateribus Pyramidis feu TrianguU ad- ftaque moles. &
quamrectiir.medicitur
aptarunt in iftura modum. imperfedus numerus : quoniam lucis aacr-
nitas effluxus , quieft omnis perfectio , illCi

I. quafi aquas in potencia nondum fuaprs-

perfcdum Hc ob iftara ra-
fencia feciffet : ,

tionem materia aquea qua: ex Chaos eft' ,

extrada eft per f^ confofa imperfeda

, ,

haud aliter , quam numerus binarius(a)

seftimatur refpedu Ternarij 3 ) imperfe- (

&
dus , non nifi unitatum confufio , quo-
niam omnis perfcdio conliftit in tnbus
terminis ; videlicet principio , raedio oc fi-
nc , ita , ut , fi eligatis unam. unitatem ex 2.
pro principio & aliam pro medio nihil re- ,

iinquitur profine & per confequens deeft

,

ipfiperfedio : Si ponatis unitate pro prin-

cipio5 &
aliam pro fine , tunc ad funt duo
extrema , fed deeft illi unitas pro medio : fi
In cieatione, unam unicacera promedio &a}iaraprofi-
ne adignaveris , tunc deerit principium,
In cujusPyramidis cono feu fummitate Quare fcquitur qu6d ifte numerus fic in fe
,

I expnmitur , quae unitas , quatenus ex imperfedus , & confequenter aqua: per fe

uno latere participat cum materiaU exi- quarum confti-
func iinperfedae, ut pote in
ftentia nimirum cum 2, 3.
, 4. & ex aUo & tutione natura abyffi Tenebrofae , feu ma,
latere cum emanatione formali commer- tris & naturx humida: adeft ; fed deeft for-
cium habet ,evidens eit , quod iftepundtus malis illa unitas , qnx in fe , quafi in Pyra-
feuT junitas, k qua ambs hseiineajdiffe- midis five TrianguU Ifbfcelis cono adhuc
rentes procedunt , eft fons origo tam & fccontinet. Pariformiter , fiunitasadua-

T4 lei»"
 .

SECTIONIS SECVND/fi, LIB.I.

icroTuum effluxum , uc perpulchram & nem & profunditaccm ejus per progrcflio-
fplendidam vitx unirace non emifiilec, nu- nem a radicc in quadratum,& aquadraco
merus 2 , feu deformcs aquae,in veiitre in Cubum materiKinquiramus Radix cr- :

Chaos in fuo obtufo, confufo autimper- go materise erat 2 : Nam , tametfi fupre-
fedo ftatu manfifl"ec,hoc eft,fine forma ali- ma unitas fe ipfam mulciplicet & dilatct in
cujus rei perfedK: nempe.Nihil aur aliquid 2. exindc arguens fuum primogenitum ;

\n fola pocencia ; ita ut materia fea aqua Ca- tamen , quoniam Spiritus landus illumina-
tholica,antequam ab unitatc lucida (quz tionis non cmanabat omnia fuerunt tene-
,

terciam facit Hnitatem ) erat informata , ef- brofaquoad nos Quare imaginaridebc-
:

fet plane vacua &

inanis : quatenus ei dee- mus,qu6d matcris multiplicatio in hoc
rat Vnitatis informantis prsefentia , me- mundo cft nihilaliud quhm lucisfcrmalis ,

ciiante qua vacui &

inanitatisindifpofitio- in abyfium aqueam five multitudinem ma-
nem deponit & pulchritudinem plcnitudi- terialem penctratio : Nam , quodenfior
nis induit , ur ejus vacuitas mutaturin
: ita exiitit matcria e6propinquiusacccditad
,

plenitudinem , ejuspotentiain adum, ejus fuam radiccm 2. five tencDrofum Chaos.

tenebrxin luce &ejusdeformitasinlym-
pidam, fpctiofam Sc vivificam pulchrirudi-
nem : ac deniquc ejus imperfedio in per-
fedionem cft mutata- Atque hinc didum
eit, qu6d Deusvidit,qu6d
Icerum ,qu6ipfa peropulentiam &abun-
dantem lucidas manationis formalis prx-
fcntiam fadaeft tenuior, eopropinquifis
ad formalis unitatis radiccm accedit. Hoc,
creatura ifta inquam Myfterio rcdeintellcdo, omnis
,

ellet bona, hoceft, impleta erat vivifica di - fcicntia ctiam in Philofophia abftrufiflima
vinitatis eflentia ,quxeft abfolute& tan- facillime dilcerni potcft. Radix crgo ma-
tummod6 bona. Hac igitur ratione, ni- terix , qux eft, 2. Tenebrofum Chaosim-
mirum addicione formalis unitatis ,nume- portat:Radixver6form2e,qujeeft 3. ar-
rws confufionis & imperfcdtionis, qus erat guere videtur, quod radix 2. qux dcfignat
inmateriali dualitate cum Chao(quodeft aquas tcncbrofas ilt per formalem fplen- &
matcrix macer) Symbolizante , in mundi didam unicacis feu 1 . emanationem iivc cx-
lucem editur &
producitur pcrfedio feu tenfionem animata atque ita primus(2)•,

numerus Temarius. Nam unitas illa for- feunumerusbinariuscratcomplctus&ani-

malis animando induendo aquas fupe-&
riores facit primariam perfcdam dig-
niffimam mixtionis fpeciem , uniendofci-
licec unitatem mcntalis lucis coelcftem
fpiritumin Angelica eflrcntia,quaj cumpo-
itea traditur omnia mundana animare at-
que informare. Atque formalis ifta unio
fignificatur Symbolice per 3 .feu numerum
ma mundi creata fcu rcvclata.nimirum,
, & per Angelicam emifiioncm feu cffluxum.
atquehoc modo Cabaliftarum MitatCron
& feu Donum Dci feu anima mundi erat pri-
mitus produda ,qu2e juxta cradicioncs co-
rumdida cft prima crcatura feuprimum
omnium creatum. Hoc quidem opcimc j.jj,^j-,
cum hoc Syriacho confcncic Prior, inquit, ;

Tcrnarium qui obiftam rationemdicitur

, omnium crcata eft iapicntia Deuscrea- ••

ficrfedioniSj& numcrusanimx feu radica- Sando. Atquc in & pcr

is numerus formse in curfu naturse. Hinc
crgo cit , quod Platonici Pychagorici
cxprimant materiam quac eft imperfeda , ftus eft
in fe paribus five impcrfedis numeris
qucmadmodum inmundo Archctypoper
1 . 2. & 3. in forma facrs Trinitatis delig-
naco , non apparcnc nifi cres
fiones in unica divina i!ve aEterna natura
eiTencia,qus: in modo fu^e progrefiionis de-
fignanc in arrc Coffica radicem.quadracum
6c Cubum , qu2E imporcanc animam fupre-
mam & fpiricum& corpus mundi idealitcr
in Archctypo dcpidum : Ec liqucc , quod
iita tria vidcntur ab unica i lcu unitate
exurgerc : Nam mulciplicando i. pcr i.
producirur i. &fcipfam,qux funr duo,
quafi fimplex ideale quadracum , icerum
vit illam in Spiritu
iftam crcationem Angelicam omneseti.im
& alij Angcli funt fadi : Vnde dicitur : Chri-
imagoDci invifibilis,primogeni-
& tus omnis crcaturx , in quo cdita funt uni-
verfa in ca;lo& intcrravifibilia&invifi-
bilia , five fint Throni , iivc Dominationcs
Ideales diinen- five Poteftarcs , omnia per ipfum & in ipfo
& omnia funr &
ipfc ante omnia
, omnia in &
ipfo conrtanc &c: Ecce hic defcripcum ha*
bctis verum Spirirum Cacholicum, qui non
omnia tantum fccit,fcd & eft omnia, quip-
pe, qui ca vivificat , c^m omnia finc in iplb,
ied eciam facic voluncatcm Patrisinomni
. creacuraquam formavic- Hincergodici-
tur a Rabbinis Mitactron feu Donum Dci,
& k Prophcta magni Confilij Angclus : &
& vocabitur nomcm cjus (aic Propheca) mag- if'»^ *•

multiplicando quadratam illam unicacem ni confilij Angclus. Icaque mulciplicando

in le aflurgunt *. & unum , qua: faciunt 3 3' ineo habebimus quadracom forniale
(ive cubum fimplicium unitatum qui ,
ar- creatum ,quodimporracp.ordines Ange-
guitperfedioncm mundi Idealis,qui cll: in lorum ,quiproprieCaccdicuncur variaccfc-
Deo ita, fi accipimus radicalcm & fimpli-
: cundum difpolitioncm & proprictacem
ccm numerorumex duabusunitatibuspro cffluxionis illius fand;^ , quas ao infinico
radicc produccrnus ad exemplar prasdi-
, luminis fonce ad multiformiccr in hoc
dum Archecypicum mundum Typicum mundo operandum cmictitur. Ec formale
creatuni nimirum , fi tres maceria: dimen-
, quadracum p- in luaradice^.mulciplica-
fioncs, viddicet. Longitudincin , laticudi- tum,producit corpgraleua cubum : ita , uc
oiunia
 :

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fo!.77

o!Tiniacorpora fint conflaraexfubftantijs mulriplicator in coclo Elemcntalj & crca-
tcnuibus , multiplicando quodlibet qua- turis ejufdcm , quas Cubo comparamus.
dratum in fua radice, prodibunt 27. pro & Profedo non mod6 Cabaliftx abftrufi,
&
cubo formali 8, pro illo matcriali : Qua: fed etiam Philofophorum profiindiflimi
arguunt , quodlibet corpus Elementa- memoriam fempiternain iftius radicisper-
tum five matcriam compofitam : & quem- fediflimae & formatiflimse , feu nume-
admodum materia , qu6 magis multipli- ri ternarij cum tribus dimenfionibus (liis

catur in fe , eo levior, tenuior , foiritualior reliquerunt;non illiusmercatorij autvul-

& clarior erit creatura, quam informat,ita, gariter in Arithmeticanoti , fcd illiusin
ut formalis radix , quadratumSc Cubus numeratione formali mere fpiritualis &
jmportent effentias & animas creatura- efrentialis Charaderis , qua: procedit k
rum tam fuper ccelertium feu aevialium, quadam circulari revolutione quadra- &
quhm cccleltium & Elementarium qus , ta &cubica mukiplicatione. Atque ob
fecundum raajorcm vel minorcm formx hanc caufam in arcanis naturK peritiores
proportionem vcl magis vel minus dignio- fuam formale &
MifticamArithmeticam
res redduntur. Namlecundum iftasinfor- &Geomctriam fuperillud fubjcdtum fun-
ma multiplicationes creaturs magis vel daverunt , qua: non circa communiaauC
minus in valore gloria cxaltabuntur. & vulgaria fubjeda , fed totaliter in pro-
Videtisjam qukm longe &quibuspro-
, fundis vera: cabalae , naturalis Magia:&
portionibustamfpiritualibus , qukmma- cfifentialis Alchymix medicacionibus ver*
terialibus harmonia mundi Platonica fe fantur : , utpoce , quasvuU
quaj fcientise
extendat , atque etiam ex ijs obfervare gus ignari5s temerc & fine cauia legiti-
poffitis qu6d , ubi proportio ifta Har-
, ma fub illis titulis condemnat , funt h
roonica non eft inter materiam & for- fecretioribus artiftis didx fcicntia Eje-
iriam , neceffe eft , ut ibi adfit tam cor- mcntaris , Ccelcrtis fupermundana &
poralis , qu^m fpirinialis difTonantia feu tum , quia feparatarum (ut ajunt) intel-
difcordia, &
per confequens Antipathia. ligentiarum &
fubftantiarum naturas per-
Videmus prjcterea , qu6d vits radix in tradant, tumquiafunt omnium digniffi-
compofitione Angelica feualteritatcfixa- m2E,quatenus circa cognitionem Crcato-
tur : nimirum in mixtione fimplicis & ris Verfantur. Nam maxima perfedio in ,

jeterna: atque increatx lucis & purse fpi- quahomo magis gloriari queat , cft , ut ad
ritualis materix : ita , ut astema fapicn- certara Dei cognicioncm pertingat : Vn-
tia eft adus primus & anima eflentialis de Propheta : Non glorictur Sapiens in lercm.p.i^
Angclomm & Kvialis feu Angclicus
, Sapientiafua&nonglorictur fortisin for-
Spiritus eft adus & eflentialis vita Stella- ticudinc fua , ncc glorictur dives in divi-
rum feu corporura cccleftium influcn- & tijs fuis i fcd inhoc glorietur quigloria-

tiarum eorundem , influentia Stella- & tur , fe fcire & nofle Dcum. Ec cerce hx
ris eft vita &
anima ventoram fcu Ele- funttrcsilL-cfcicntix myfticx , quscog-
mcntorum (nam vis vitae impluitur ab In- nitioni trium mundorum (intclligo In-
telligentijs Olympicis in illas elementa- tclledtualis
, Ccclcftis , Elcmcncaris) &
rcs) feu vcntorum pra^fides cmanatio- & appropriantur : qui mundi juxta Cabali-
nes fpiritualcs feu eflfluxiones a quatuor ftarum dida hifce tribus literis nominis
ventis quadrupliciter informant Elemcn- "73 "T^»^ Adam reprasrcncantur. Eciam
tum Sublunarc Catholicum five aquas in- fpedanc ad hominis feuMicrocofmi
tres
feriores. Ac tum poftek Elementum partes,videlicct intellcdum animam , &
juxta proprietatem , quam ventus prs- corpus quod fubijcicur alceracioni
, cor- &
dominans ei aflignat , multis modis infor- ruptioni. Rabbi Zourfuperhasbafcs fun-
mat metcora five impreflioncs Meteoro- datus
, dicit quod fint tres res qu^ in vi-
, ,

logicas ex quibus tum poftca compofi-

, cem corrcfpondeant in ternaria ifta di-
ta Elementata fiunt , quas hac ratione a menfione , quippe , qua: formancur ad
fontc divino totam fuam eflentiam vi- & exemplum Archetypi feu raJicalis Idcx,
vendi rationem multiformiter trahunt, id- nimirumTabernacuIum Dci quod Moy- ,

queratione differentise organorum , per fes erexit.TemplumSalomonis &corpus

quae &
in quibus indifferentcr agit in noc humanum idque fecundum trium illorum
:

mundo. Vnde apparet , qu6d Deus in numcrorurn fpeciem, qui ipfis applicantur,
principio coelum fuperius fivcEmpyreum nimiru vocalem feu opcrati vam, qui eft cx-
& fpiritum intelleAualem , quod ccclum tradtum menfuraead mundumElemencare
cft Angelorum fedes primtjm animave- formalem , qui eft extradum k vocali ad
rit , quod radici comparamus , ubi 2. ani- coeicftem &
rationalera feu divinam , qui
matUr a J per additioncm 1 . feu lucis for-
. cftcxtradum k formaliad intclledualem:
malis ad matcriam 2. Et coslum Empy- quod totum efficitur apparens perTaber-
rcum (jntelligo Spirirum Angelicumjani- nacuUdcfcriptioncm. Hoc Tafaernaculum
mat ftcllas &
regionem 3?theream , in- cum tribus prsdidis mundis Symboliza-
iimdendo influentias fuas in intelligcn- vitinfuispartibusfeurcgionibus.Namca-
tias Olympicas quas quadrato referimus:
, lu anterior crat inteda , aeri, ventis.ni- &
& t< elum llellatum eft quafi mafculus 5c vibus, pluvia atque omnibus alijsimprcf-
V fionibwS
 :

SECTIONIS SECVNDy£, LIB.I.

(lonibus Meteorologicis cxpofita , & per- nam refertur , relationem propinquatn &
petuis quali acris akerationibus crat ob- habet ad quadratum tam formale , qu^m
noxia. Atque ad hanc Tabernaci:li partem materiale , quod cft interradicem &cu-
commune hominum genus , atque ctiam bum quid intermedium. Tertia Taber-
beftiaein affidua vitse&mortisviciflitudi- naculi portioerat SanUum Sannerum,qux
ne,ratione continuorum facrificiorum & fupercoeleltem fcu intelledualem five Em-
holocauftorum ,
quje in ifto loco oftere- pyrcumimportatfpiricum , qui nihil aliud
bantur , frequentabant. Atque idc6 itta elt ferc , qukm
fyncerus ignis, purus &
regio impottans cubum materialem Ele- & traditurii Theologis Patribus efle An-

mentari mundo quam rediffime refertur, gclorum atque animarum fcdcs , qui funt
quae conflatur ex materia feu aqua groffio- immediati magni fui Domini & principis
ri,quafi lubftantia fluida inconftans: & Lucis miniftri. atque hoc tcftatur duorum
atque ob hanc rationem propric vocatur Cherubinorum prxfentia , qui fuis alis
mundus tcnebrarum. Hincergo Apofto- propitiatorium tegunt. Hoc ccelum refcr-
lus vocat Diabolum Tenebrarum princi- tur ad intelledum humanum , qui ab Hc-
pem , &
alibi eum vocathujus mundi prin- brsis vocatur NefTamah ^ , Graecis Noaj,
cipcm. etiam regiocorporihumano
ifta & ^ Latinis Mens , quz Dominium ha-
refertur. SecundaTabcrnacuIi portiojqus bet in animam humanam. Ita, utviderc
crat undique deaurata & candelabrislep- liceat quod in magno mundo Coelum
,

tem luminum ornata Sc illuminata , eft Angclicum , quod eft maxime formale,
couh itellati Symbolum cum feptem egre- igneum & lucc divina plcnum eft quafi ,

oijs ipfis luminibus nimirum planetis.

, anima cccli aetherci. Nam per illud &
Atque hoc ccclum , ut eft intcr duo extre- ab illo ifta regio recipit fuam vitam mo- ,

ma , vidclicct illud EmpyreumatqueE- tum &exiftentiam atque proprotione C- ,

lementare medium , ita quidem hoc de ex- mili ccelum aethereum feuccelcftecft vita
tremo utroque participat,nimirum de aqua feu anima & agens in ipfius coeli Elemen-
& de igne : atque hinc eft quod coelum , tis. Nam mediantibus Sole , Luna & cs-
dicatur ab Hebraeis
quafiab \i;2^Efch,igne, 'TTil
"''jQ W Schamaym,
Maym,
teris Stellisquac fuas infiuentias ra-
diccs deorfum fupcr tcrram impluunt,
, &
Aqua , &
a Grsecis /£ther , quafi igneus tcrra & aqua & omncs crcaturcE in ijs

aer. Scd aquea ejus exiftentia eft ideo agunt , vivunt

gencrant multipli-
, &
incorruptibilis : quoniam ejus appetitus cant : ita,ut coelum a:ltimetur ab omni-
adeo ncdare formali dcfuper emiiib ine- bus Philofophis cfle mas , Elementum &
briatur , ut omnis alterationis oblitus fublunare fcemina , cujus matrix ctt ter-
fit : motum autem feu adivitatem fuam ra & aqua. nam terra &aquarccipiunt
ab eodem a;terno effluxu recipit , qui influentias quafi mafculi fpermata , at-

Sop,'
juxta Salomonis didum clt omni re mo-
bilior. Et rcvcra cft primus motor Ca-
thoHcus , qui dicitar primi mobihs prsc-
Cdens , ad cujus adum omnes Intclli-
gcntia; inferiores moventur igncs
luos rutilantcs fecum in circuitu rapiunt
haudaliter , quam videmus , qu6dom-
ncs rotje cxtenorcs , per fe quafi mortux
ad motum unius rota: centralis movcri
animadvertuntur , ut pote qux rota cft
carum vita. Hifce ergo colligere poflu-
mus , curifta mundi regio , Ccelum,(Sc
que ita omncs gencrationcs in terr» &
aqua fiunt. Nam corpus tcrreum operari
nequit fine imprcffione leu contadu ae-
rco : im6 vero ipfe homo rcquirit (utPcri-
, & patetici volunt) affiftcntiam cceleltem ad
fuam gcncracionem: Vnde Ariftotclcs: Sol
& homo gcncrant hominem. Porro eti-
amPhilolbphiomnesvidenturin hoc con-
fentire , videlicet , qu6d fupcriora agant in
inferiorainftarmarisinfocmina. Et com-
mune eft intcr Cabalift^as peritiores Axio- Reucim.!rt.
ma qu6domnos resinferioresfintrcprs- deAtcca!.
,

Sphsra arqualitatis dicatur , nimirum fcntativa: fuperiorum. Et profed6 vir ad-

ratione mixtionis fus ex xquali portio- modum dodus & in iitiufmodi fcientia
ne formJE &
materia: : Etiam , cur ap- abftrufa bene verfatus affirmat, qu6d ajvia-
pcllccur Sphaera anims
, quia , nempe le five Angelicum coelum clTet ad cxcm-
conflatur ex puro &
incorruptibili aqua- plarillius xterni fivc Idealis crcatum : at-

rum Ipiritu , qui cit foemineus paf- & quc itidcm quod temporale Elementale
,

fivus , atque lucido igne feu adtu aeter- eifet imago ccclcfbs,& qu6d iliudcciam

no. Nam mens Divina mediantehumi- ad excmplar aevialis ellet formatum ita, :

da ifta natura
, qus
Vchiculum eit cjus ut Icones &
adiones mundi obfcurioris
ieu organum,agit , proprictatcm fuam habent fuas fimilicudines Ideales in & ^
viviticantcm exprimit cxercet in hoc & cceIo lucidiori ca-lefti ; & mundi Stellaris
mundo. Hinc crgo agnofcunt etiam Eth- imagines &
adiones foerunt prius in ccelo
nici quO)d omnis vita confiltat ex cali-
,
intelleduali &
Angelico dcpidaz feu de-
do innato & humido radicali , quorum il- lincatae : atque illius itidem Iconesfuam
lud eft adivum & k Dco hoc clt .paffi- ; Ibrciti funt originem k radicali excmpla-

vum ik. A puriori aquarum fpiritu , quem ri, fcu principio in Archetypo exittente.

quintam cfientiam vocant nonnuUi. Ifta Concludo igicur,qu6d ta Theologi, qukm

isitur regio advitam feuanimam huma- Philofophi myftici conveniunc in hoc , vi-
delicet
 :

DE PHIL OSOPHIA MOYSAIC A. F0I.78.

dcIicetqu6dDeusnumeroternario,quieft di ergo typi exemplar lux antiqua feu
primus numerus impar pro progreflione Moyfaica fecitfruduum bonorum,^ ter- &
Arithmetica gaudeat. Nam nos Chriftiani ra exurgentium, particionem in partes tres
perfonarumTrinitatem in unitate venera- dividi quarum numerum centenarium, ut
,

mur. Et Ariftoteles dicit , quod naturali pote magis materialem groilum Laicis &
quodam inftindu ipfum Deum fecun- , & profanis, decimas Ecclefix Pref byte. &
aum numerum ternarium revereriinftrua- ris ac dcnique unitatem five partcm deci-
,

mur. Nec in confulte eit hoc didlum, ctim mam pro Deo aflignavit, qui ut eft omnia,
in mundo Ideali eirenc tres proprietates ab ita quidem non elt nifi unum. Sed ad pro-

unitace extrads (uci"upraprobavimus)ad pofitum. Cabaliltce adoptaverunt nomen

cujus excmplar mundus realis erac tum po- fui Angeli,quem adanimam mundicura
ftekfabricatus.itaucTrinitasinDivinitate ad triplicitatem iftam
Platonicis rcferunt,
eratradix totius pofitionis mundi forma- tcrnariam feu formalem proportionem ;
lis. Nam per radicem 5. mundus intcUe nempe p p p. inde arguendo radicalem,
dualis &
Angelicus erat defignatus, per quadratam &
cubicam extenfionem five
quadratump mundus coeIeftis,& per Cu- formae divins in profundicace materise
bum 27. ille Elementaris quemadmodum , emanationem : confequcnter demon- &
ex prxdida Platonis dodrina elicerepof- itratur, Alpha
ipfam Omcga , vivifi-
efte &
fumus. Ad Rabbinorum vero Cabali- & catorem omnium,qui omnibuse it prsefens
ttarum opinionesquod fpedat ,ipfiquan- & per omnia penetrar. Nam litertc feu Ele -

titativas iftius ternarij proporcionesaliter menta vocaDuli Mitatcron Sarhapanim,

confiderarunt. Nam Cubus radicis 3 • con- quod lignificat principem facierum (qui
filiit extribus p- feu numeris novenanjs fumitur pro anima mundi) fecundum Cal-
itaquidcm ifta triap capiunt » eaqueordi- culationem Hebrxorum afcendunc ad ppp-
ne Arichmeticofic conjungunt p.p.p. qu^^ atque ideo hoc nomen cum literis ejuidcm
conftituunt(ppp) nongeta nonaginca nove, huncnumerum importat,fed tamennihi-
ita,ut fccundum norma Arithmetica primu lominus cum ilta confideratione , quod vo-
novtm verfus dextram fit fimplex digitus cabuli Etymologia per incerprecationem
feu numerus digitahs , qui racione fuse tim- fignificac DONVM DEL
Nam quod,
plicicacis, formalitatis & cflrentiaiitacis.ac- obfecro , donum impertirc majus pocuic
tribuicur novem Angclorum cfdinibus, Deus creacuris fuispocentiahbus& gene-
quipertinent admunduin intelledualem: raliter univerlb mundo , quam KCernum
at ( p ) novem in medio coniiftens videcur fus fapienricc fpiricum , velluum primoge-
ex uno lacere magis participare deforma nicum , ur medianceejus prsfenciaelTen-
feu fimphcicace & ex alterocie maceria:
, ciali ex nihiloquafi aliquid efficererur,&
Acque ob iftam rationem lilum novem or- uc aquaium deformicacem inanicacem &
bibusfeu fphsrisccEh llellaris actribuunt: deponendo &
rcducendo eorumpocenci-
Tertias ( p ) novenaiius, qui loco centeno- ani in adum:& dividendoeas in ccelum &
rum difponicurimporcac protundiorem & cerram ,puIchr2E & fpeciofje redderencur,
magis macerialem ^ompolitionem, qu2e.ad & exiftecia, elTencia & vicali faculcate pras-
mundum Elemcncarem fpedac: quiom- fervarentur. Hoc erat ergo verum Ca- &
nes numeri acque etiam mundi regiones tholicum Dei Donum^cujus incorrupti- sap 12.1!.
s^p.i-
tandem in homine tcrminancur ; quieft bihs natura in eft omni rei , uc cam prsier-
quafi meacus fecundum imaginem unica- vet ; & implet omnia, ut creaturis nun-
tisabipfiselemencaribusad res ccekfi:cs,& quam defit :
& , quemadmodum hic fpiri-
ab illis ad res intelleduales. Dcnique U tus eft omni re mobilior , ita operatur ora-
unicas in qua Leucippui Pliilofoi^hus lum-
, nia in omnibus , juxta voluntatem illius

mum collocabatbonum,(ic pr^edidis cri- unicacis , qux illud emifir. Hac ergode
bus novenarijsaddica, numerum complcce caufa & refpedu ipfius officij ac quacenus
millenarium qui cft cubus ad xo.
,
finis & erat fpiritus emiffushaud immerit6 , &
omnium numerorum fecundum Hebrieo- nonfinebona confideratione erathocno-
rum Calculationem , confticuet. Etiam men Angeli Cacholici tefte Scriprura ei
quadratum radicis 3 quod elt p. additione
. impofitum, PoiTumus etiam aliter dcmon-
Aleph, quod eft 1 . producit denarium nu ftrare , mundum iplum atque animam ip-
merum ,ulcra quem(ucAriftocelesaicj nc lius elTe fecundum Archetypi imaginem
mo unquam invenit numcrum- Adpraedi- creatam hoc modo.

Deus. Lux.

Ccelum 3 Sphceraeequalitatis.

Terra. ..„..% Tenebrce^

In qua demonftratione contemplari h •

I nonfunt tenebrsulls, exfurgeret 2 ,qui
ceat,quomod6ex i
,
quje erac lux , in qua j
antelucisapparitionemerac,quoadnos,ce-
2 neb tx V
 SECTIONI3 SECVNDy£, LIB.L
ncbr« feu tenebrofum Chaos feu abyfTus lam vero ubi interfcdio facta cft in
,

ita didum quoniam tenebrae nondum ad

,
medio inter ambas Pyrarriides dehneavi ,

aquas informandas efiulierunt : Inter illa arcum circuh: quoniam portioncs tam for-
duo extrema interponuntur 3 .tanquam mahs , quam materiahs Pyramidis funt in
pacifica &
charitate plena unitas quac eO: , interlccflionis pundo aiquales. Ego igi-

medium amabile, duoextrema,nimirum tur juxta Platonicorum opinionem voco

luccm &
tenebras.in amicitiam perpetuam
conjungendi, feu fpiritus divinus amoris
mcdio inter duo
conccrdia;,qui refldens in
illa principia,tamquimconditione
fitu,
extrema,unit&conjunoitdivinumforma-
lem ignem cum humiaa materiali natura
feu tenebrarum fpiritu: ita, ut duas
turxolim oppofita maneant inunaiym-,
{)athetica concordanti3,atque ideo
Spharram feuorbem per iftaminterfedio-
& ncm tranfeuntcm , Sphxram xquahcatis,
atque in aho rcfpcdu Spbsram animae,
qu2 pofitioncm luam liabct diredlcin me-
dietatc coeh ftellaris , quodpropteriftam
rationcm dicituracher feuigneusacr : ac
illa: na- fiquis diceret, aqualis portio fpiritus aqua-
rum & formahsignisaDeoluminisPatrc
forma- defcendentis , ut didtum cft , atque ide6,

ternariusvocatur ligamentum Ele-

is iile ut in prxcedcnte demonftracione coUoca-
&
mentorum ,hrem aniicitiam concordis vi j . in ccntro fcu m.cdio hncx , ncmpe in-
vinculis connedens. tcr divinslucisunicatcm i tcnebrofum &
Excellens ifta anim^Tmundanreharmo' Chaos, vel deformcm &
confufam diadem
nia ahter a me quam aptiffimc raedianti- (2) Ita in mundo erat corpus Ipiritualc So-
bus duabus figuris PyramidaHbus cft ex- hs mundiTypici collocatum:
vifibilis ifbius

planata , quarum una formahs,altcra

eft inquo Sol &increatus , mundi
invifibihs
materiaUs- Bafis formaUs Pyramidis,eft Archctypici pofuit Tabernaculum luum,
divinae lucis fonti contigua, denotat ifta & atque oDiftamcaufam hPlatonicisSphsra
Pyramis lucidam emanationem fpiritus anims rite diditatur. Et ccrtc ab ctfcdu
omniainformantis Sc vivificantis, afonte invenimus , qu6d omnis vivificatio proce-
lucido in exiilentiam feu materiam infor- dat potenter ab influcntia Solari. Porro
mem mundi, ita , ut ejusconuspenetret tam in refpeclu pulchritudinis eminentis
ufque ad centru tenebrofs terrs feu abyffi. creaturae illius , quam adlus vivificantis
E rcgionc bafis Pyramidis materialis feu ejufdcm hquid6 conftat,qu6dbenedidis
aques loco eft diametri terrac , quiab ortu divina: lucis fcintilhs abundet- Icerumex-
in occafum tranfit per terrs centrum quafi perientia quotidiana docet etiam rufticum
locoabafi formah oppofitiiEmo&remo- & agricolam , quod fit organum lucidilB-
tiffimo: ejus ver6 conus afccndit ufque ad mum per quod
, &
a quo ipfe ,qui vivifi-
centrum balis Pyramidis formahs : uti hic cat omnia benignitatis fux cffectus fcu
depidum habetis. divinum vits ncdarin inferiora quotidic
efiundit atquediftillat. lam vcr6 , qu6J
Figura Tyramidis, ifta concoraantia vita: pcrfcefiiflima & cx-
cellentifllma maneat &
fcdem fuam ha-
beat in mediecate hncs &
quafi Chorda:
extenfae ab unitate, feu centro bafis forma-
hs ad dualitatcm fcu centrum bafis matc-
riahs : ac fi cffet Monochordi mundi Sy m-

phoniaci Chorda , per confonantias mufi-

cas, fic probo atque deraonftro. Perfeftif-
fima confonantia in MuficacftDiapafon,
quippe , qu3E cx omnibus alijs propinquids
accedit ad naturam facrx unicatis. Nam
eftdimidiaparsunifbnij&pcrconfcquens
aptifnme facrofandce vi^a: emanationi
comparatur , quai ex unitatc oritur ; atque
ide6 haud injuria dicitur Idea fcu imago
s.
W.'^'-^ & ut unitas cfjm non
^-i^ unitatis , ,

ca effentia in divinitate , comiprehendit

fit nifi uni-

tres pcrfonas , importantes tres Harmoni^

Arcnetypicarconfonantias \ itaetiam Dia-
pafon comprchcndit fub fe feu in fua di-
menfione ahas duas Muficae concordan-
tias j nimirum diapentc Diatclfaron: &
lam ver6,qu6d perfediffima illa confo-
/ Terra.
nantia in unifoni medietate confiftat & fit

pofita, & duas lua pofitionecentrah in uni-

\ rialis . Ibno concordantias Diapafon procrect,
hoc modo probamus. Accipiatur Barbi-
ton , vel aUquod ahud inftrumentum mu-
ficusi ex Chordis confiftens, percutiatur &
ahqua
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.79.

aliqua ipfius Chordn apertc & dabitvoccm tcantur Platonici & omnes ilU Philofo-

Catholici live univerlalis unilbni. Nam, phi , qui cum eorum opinionc participant,
ut Chorda cft unica , ita Ibnus crit abfolutc in omni re cum Orpheo & Dcmocrito
unicus inie &lchabebit,utPaterconro- confentiunt , nifi ineo,qu6d ilhfpiritum
nantiarum,quarum primogcnita dig- & hunc divinum animam mundi vocant ; hi
niffima erit Diapalon ,qua; cx ventreicu lovem efle dixerunt ,& qu6d hi virtutes
centro Vnilbni procreatur hoc modo:Prc- creaturas poffidentes Deos diditant iUi ;

n:e Chordam Vnilbnam conftituentem cx- nominant , qua; rela-

eas animas ,'pecuhares
adcinmcdictate , &tuncamba;dimidix tione continuam habent cum anima mun-
Chorda: portiones fe habcbunt in propor- , di : Haud ahter & in eodem fenfu fcriptu- ^^P-"'^
tione dupla , nimirum ut 2. ad 1. Acque rjE dicunt ,
qu6d Spiritus Dci incorrupti-
jtaDiapalbn pcrfcdiflima confonantiallc bihsinfitomnirci.
producetur. Quod e(t argumentum fuf- ConcUido igitur , quod ciim anima ,

ticicnsaddcmonli:randuin,qu6dperfcdio mundi babeatpro fuo interno Ijilcndidam

Diapafontisiit in fede Solari,& confcquen- unitatissternseemanationem, pro fuo &
Kt , quod formalis vivaconcordantia & extcrno fubtilem Cathohcum aquarum
totius mundi , quafi monochordi (cujus fpiritum feu naturam humidam , qua: ei
ipiritum refero ad Chordam monochordi) locohumidi vehicuHfeu organimateriaUs
a fede Dci ad terram ufque extenfa, fit non infervit , in quo &
per quodfpirituahter
medio &: centrali loco qu^m
aliter in illo , ubiquc &
in omni re operatur agnofcere ,

cor, quod elt fcdes vita: liumans: tamen & debemus , qu6d fit quxdam contrarieta-
perradios SoHsha:c mundivita feuanima tis fpecies etiam in ipfa ahima Cathoiica
f aAa eft Cathohca & omnia implet non : mundi , fine qua nulla forct adio paffio &
aliter , qukm- fanguis vitahs univerlalitcr inanima creata. Atquatenusipfaeftcrea-
per microcofmi fabricam mediantibus ve- taex apima lucida feu natura adtiva incrca-
nis &
arterijs fe expandit. Sedjjamme- ta, qus
tendit ad Dcificationem exal- &
tuo, ne iftum pundum, nempe ad proban- tationem Spiritus crcati , fi ipfi adhsreat;
dam animam mundi, fim nimiumprofecu- & ex creato paffivo fpiritu qui eft foboles ,

tus , quare illumrehnquo , ut poffim , iub- obfcura: &

tcnebrofe abyffi feu Chaos , &
jeclo pra; manibus habito , propinquiiis ac- ideo ad tenebrarum naturam movcndam
ccdere , atque eo magis , quoniam libro facile inchnatur. Non eft mirum , fi ratio-
quarto fedionis primse , ubi tranflationem ne varia: fpiritus iftius conditionis ei ad fint
iltam D. Hieronimi fuftinui effc veram, quandoque paffiones bons , quandoquc &
vidcliccc : DEVS POSVIT TA- pafEones malse , quaz non modb in ca-lis 8c
BERNACVLVM SVVM INSO- in ccrra macrocofmi cteaturarum tam &
LE myfteriumSolareplcniuspertrafta-
, coeleftium , quhm Elementarium ejufdem,
vi , jam vero ad fecundam Philolbphorum five fint animalia five vegetabiliamine- &
oninionem procedam. Antiqui Philofo- ralia,fed etiam in'mundominori,quieft
plii , i>emocritus , Orphcus , cum Pytha- horao more oppofito feu contrario operan*
goricis alleverarunt , omniaeffeDijsple- tur : Quemadmodum in primo capite li*
na : atomnes hcs Dcos ad unicum fum- bri hujus fedionis fequenti declarabitur*
mum lovem referunt ubi per Deos di- ; , Sed inprimis operze pretium exiftimo , ve-
vinas virtutes omnibus rebus iufufas intcn- rum myfterium anim± pecuharis inicro-
dunt , quas Zoroafter vocavit divinos lUi- cofmi enodare acque enucleare : ac tuni
ces, & Synefius Epifcopus SymboHcas ille- pofteh oftendere , quomodo omnes alia
cebras ; ahj eas vocant animas , ahj fortcs, creaturarum tam animalium , qu^m vege;
in quibus virtutes rerum dependent. In tabiUiim &
mineralium anima: k Catholi-
quibus videntur non multum errare , pra:- caifta mundi majoris anima procedant &
terquam , quod cllentiam divinam in di- deriventur , ac in fuo vits ftatu ab illa prs-
veriitates Deorum diftinguunt : attamen fervenrur&multipliccntur : Quoniahoc
in eo I"e ipfos excufare & ab hoc errore pur- dubium h pr^ftantioribus Philofophis
gare apparcnt qubd omnes illos Dcos ad
, nondum &
eftplencf lucidcadhunculquc
lovem unicum referant:qua quidem re- diem difceptatura :& pcr confequens dif-
latione continuitatem & indivifibihtatem curfus illiemeusnon dcbctctiamabhujus
anim<T cum divinitate agnofcere viden- a:tatisdodilfimis parvifieri- autleviter &
tur.Conveniunt ergo cum fcripturis in eo, negligentcr infpici.
quod divinam enendam ineffc omni rci fa-

V3 CAPVT.V.
 SECTIONIS SECVNDyC, LIB.I.

CAPVT. V.

^uomodo omnes animce particulares h Catholica illa mundianima

non modb proeedere, fed i^ [uas in ea ^ ex ea habereprxm
fervationes (3 multiplicationes dicantur, G? pri,
mum cum anima creaturce mhiltjfima^ nii^
mirum hoministincipiam.

HErmcs,di£lusMercuriusTri fmegiftus, (fluatur & informatur a Catholico stemo

rtm.I. confuke latis dixir, quod inundusef- Spiritu omnia creante & vivificante,qui
fct fadtus ad fimilitudinem feu t)'pum Dei. in fua eftentia eft indivifibilis. Quare , ut
Quare , ut unus dicitur Archet) pus , ita ab immenfo fonte vits influentis fub
vitae
quidem alter t)'pus diditatur. ob iftam er- forma infinitorum radioru invifibihs unius
Fim.8. go rationem alibi aiTerit ; Scio mundum a Solis expiratje creaturis infinitis adlualiter
Deo atque in Deo iiominem vero ^ mun- ; emittuntur , ut mediantibus ijs vivant&
do & in mundo conlifterc ; principium au- informentur : ita quidem hi vit^ radij non
rim.9.
tem comprehenfioque omnium Deus. At- minusfunt continui &
indivifibiles ^ fonte
que iterum fic : Deus eft Cofmi feu mundi vitx feu fpirituali& invifibiliSole ,quknj-
Pater, Cofmus vero corum,qua' in Cofmo, radijSolares ^ Sole vifibilidifcerniautfe-
& Cofmus quidem Filius Dei & jure Col- parari queant. Neque erat fufficiens, ut
mus appellatus eft quia omnia varietate , Adam indueret corpus microcofmicum,
generationis exornat , necnonindefinenti videlicet maffam Argillaceam feu terream
vitas operatione perpctua neceffitatis cele- pro portione fua matcriaU feu elementali,
ritate Elementorum commiflione, ordine nififpiritus ifte divinusaDeo inmunduin
genitorum Coimus qusecunque ab ipfa
: , emiffus fuae divinitatis portionem , nimi-
origine fufcepit k Deo
perpetuo fer- , rum vitae fpiraculum, in illud non infpiraf-
vat&c : Inquibusnonvideturipfeapagi- fet, quo mediantc , movebat, vivebat & in
ns divinae fenfu difcrepare : Quoniam ibi ftatu humano exiftebat. atque ideo Her-
invenimus , quod Deus in principio crea- mes haud inconfuke dixit , quod mundus
verit mundum ex materia informi.-& quod effet imago Dei , & homo imago mundi.
naturam mundi humidam feu coelos me- Nam , ut Deus aqueum mundi fpiritum
diante fuo fpiritu vivifico adornaverit , & fuo afBatu vits vivificabat ; ita ille vita:
quodab infpiratione ejufdem Spi^itus vits fpiritus qui eft unica eilentia indivifibiUs
,

in mundo mundus & omnes creatuis ejuf- cum Patre , in mundumemilTus , univerfa-
dem fuerint animatas, & qu6d ills crcatu- lemque ejufdem fpiritum implenS , non
rasaccipiant ab Elementis mundifubftan- modo hominem , fed ctiam omnem aliam
tialibus fuam exiftentiam materialem : ita, creaturam animalem , vcgetabilem mi- &
ut quemadmoG^m Deus per eftufioncm neralem vivificat , prxfervat mukipUca- &
fpihtus fui vivificantis & omnia operantis re facit- Nam (tefte Salomone) Spiritus sap.M.r
in mundum fecit humidam oc paffivam Dei incorruptibiUs ineft omni rei. Hoc
ejufdem naturam operari ; & ille fpiritus igitur in loco feu ordine priori fagaciter
mundanus fic animatus ; quippe cujusvis confideratoprocede fic-
divina in totum &
in qualibet ejus parte ef- Specierum fuper terram varietas ab adu
funditur cum natura fua interna naturantej creationis proccdebat , quando Verbum
haud injuria nuncupatur anima univerfa- F I A T erat editum , immediate volun- &
lis ; ita fine ulteriore dubitatione quslibet tas locutoris ^ fua fapientia feu verbo in
anima particularis in vafta machinsmun- Spiritu Sancfto erat peracfta. Sunt autem
danse cavitate procedit , feu procreatur, nonnulH viri confulti, qu6d qui putant,
dependet, fcu pra;fervatur mukiplicatur & omnes creaturarum fpecies feu gencra pec
ab &
in anima ilb Catholica ; utpote , cu- Uccras 22. Hebr£eorum& inijs effentex-
AA,17. jus eit , infpirare & vivifi-
tefte Scriptura , prefts & ideaUter quafi depids j non dico
care omnia & ,ut aUbi habetur dare vi-
, , lUas externas, qux vulgariter imprimuntur
tam , infpirationem & omnia, Quare non aut atramento vel arredefcribuntur,qu3e
modo ^licrocofmus , fed etiam Macrocof- lunt mera umjbra refpectu aUarum , fcd ig-
mus in eo vivunt ,moventur& exiftunt. neae , formales , lucidae & fpirituales ,
qii2e
Nec mirum , fi vobis Peripateticis aflfero, in tenebrofa abyffi leu
hyl^ facie feu fuper-
oinncs peculiares animas confiftere inilla ficieigneo 2cerni locutoris verboin prin-
mundi Catholica : haud ahter , quam om- cipio funt fculpts feudepidje: Vndeori-
ncs radij Solares funt in Sole : ciim veftrum ginaUter Elementa quafi Hylementa funt
fit axioma pro certo ftatutum , quod to- didse.quatenus nimirum in obfcuro Chaos
tum comprchendat fuas partes: Vndefe- five hylsCartha feu fuperficie funt defcrip-
quitur ,
quod quxlibet pars particularis fu- ta fccundum lenfum voluntatemCrea- &
am hauriatexiftentiam k fonte totius : Sed toris : ac fi vcrbum Crcationis Typicae my-
Catholicus raateriahs mundi Spiritus ina. fteria i Deo P«rc recipiens ea typice & fe-
cundum
 a

DEPHILOSOPHIAMOYSAICA. Fol.gc

cundum exeinpkr Archerypicum Chara- cultus vitse cibus. Quo innucre videtur,
deribus formalis ignis vivisdelincaveric: qu6d cibus Quinteflentialis , quem crea-
Linoua autem, qux ex js eft formata , lin-
i tura a Catholico vitx fpiritu in iito mundo
guahinc inde fandta appcUatur apluribus recipit, ordinatione aivinaubiqueinai.Te
hujusfeculi Rabbinisfermone fuperficiali pendeat, &
volet , ut femper iic paracus pro
decantata ; k paucis ver6 elTentialiter intel- cibo vita: creaturarumelementatarum fpi-
lecSa
: &
tamen earum cognitio vera haud ritualisfupplemento.Hinc fcriptur^: Deus
minimi apud fapientes in vera tam mylle- datvitam & infpirationem& omnia:&,
riorum facrorum,qu;tm Cabalifticorum quod vivificat omnia : Et, quodvifitaciOioJipf,^.
abftruforum enucleatione exiftit momcn- ejus confervec Ipiritum : &, quod vita adfic
ti. Sed , utprocedam , luxtadiviniverbi benignitate lehovx Et,qu6dvica: fons
:

& Charaderum ejufdem formaHum teno- peneseumfic : SediftudProphctaahbilu-

rem , quorum effcdus tranfeunt fine ulla culentius : Deodante CrcaturiscoHigunt, rniiw.^o.is.

alccratione mundum,qu3slibct in ifto mun- aperiente

r
manum fuam fatiancurbono,abf- ^C^',™-
5<''
, r r 1
rfato.104.
do fpecies, feu quodlibct rerum genus, erat condence raciem luam concurbnncur ^re-
creatum , atque iterum quodlibetindivi- cipicnce fpiritum corum expiranc cmic- ;

duum cujunibetfpeciei,& quslibet fpecics tente ipiritum fuum recreancur. Ec Chri-

cujuflibet generis , fueruntfaclzeab invi- ftus ait in Oratione Dcminica Panem no- :

ccm tam in figura & proporcione , quam ftrum Super fubftantialem da nobis hodie,
''""'*
condicione feu propriecate diftindjc & di- utHieronymusinterpretacur. Ec Salvacor
lam vero, ut fuperius dixi, qu6d ifte
verfs. idem alibi : Pacer vefter vobis de ccelo dat
Domini fpiritus feu Verbum , cxiltens in fe panem verum : Panisenimveruseil qui ,

unicus & idem ineflentia^fedin proprie- dc coelo defcendic dat vitam mundo- &
tate multiplex, cfficeret voluntatem fuiPa- Sed fatfcio i nonnuliis adverfus me allcga-
tris in Creando res tam difFerentes, ita qui- tum , quod panis ifte hoc in loco in-
fore
dem continuat & praefervat oranes has fpe- tenditui' pro pane fpirituali, non pro ma- &
cies feu genera pcr generationem & multi- ceriali nucrimenro. Concedo ego , quod in
plicationem in fuis ftaribus fucceffivis & , hoc haud inconfulte' loquantur arguant. &
omnium earundem individua per totum Nam cibus ifte eft fpirimalis , atque ob ift
fux exifteti^ tempus, mediante tam aethe- rationem rcfervatur pro crcacurx corde &
reo ,
quam Elementari nutrimento,fuften- artcrijs , & nihil in fe eft , quam pura vita:
tat : quod quidem alimenrum fpirituale Nonne dicit falvator , quod non folopane Mato..^.

defcenditacoelo ad nutriendos fpiritus cu- vivat homo , fed oinni Vcrbo quod pro- ,

fecundum fuam fpeciem.

juflibet individui
Nam intelligere debetis quod , ut anima ,
mundi eft anima generahs omnibus ita
quidem aer faduseft aurei ipfius Thefauri
livc pabuli fpiritualis cil^a feuarca
dum occultc &
more vaporis invifibilisa
ccelo in acrem defcendit, implet fuften
tat omnia : unde , quacenus in aere aperto
natat , tam apcum ctt ad fuftinendam
mulciplicandam vicam ferpencis quam il-
lam hominis ,avis,pifcis vel arboris &c.
Nam, ut primtim magnetica creaturxvis
(quae omni momento refedtionem ali-
mentum ab ifto Nedare feu pane ccelcfti
appetit ,) proportionem debicam iftius fpi-
ritus feu naturs Catholicx actraxcrit in-
troduxerit, generalem fux conditionis fta-
&
tum relinquit, fpecificam Creaturx dif-
pofitionem induit , hoc cft, juxca individui
nacuram , qus illud rccipic , operatur in
cam fe convertic ; nimirum in canecani-
&
nam proprietacem effentiam, in ccelo il-
ceditab ore Dei? At fermoiftcinccllige-
Dciittir.?,-;,
baturdeMannail!aMoyfaica,quanicdian-
, te Ifraelita: flierunt indefertonutdti. Ec
Apoftolus vocat illud alimentum , Pe- &
,quod, tram fpiritualcm , quss erat Chriftus. Et ^-Com'
ide6 dixit pctra illa fpiritualis : Egofum
& -
panis vicar. In hoccrgo verbo fulumniodo Inh.i'.
& in nulla alia re , cftfoliim hocverbum
& inalimenco,quod nucric& luftcnt.n non &
, ahmentiexternum. Namin hoc vcrboin-
eft & erat vita. Hincdiclumeft iiMoyfeGcD.f.
poft cr.eaturarum creationem ; vioit, &
& qu6d omnia, quas creavit , cilent bona.hoc
eft,noninania&vacua, fed eflentiadivi-
nicatis plena. Hinc. ergo oninis crcatura
& dida efi bona participacivc , quoniam par-
ticipatde illo fpiritu,quifoluscftBonum
& Bonitas. Remetiar ego,quid nonnulli
ex Philofophis Ethnicis dixcrintdeliacrc,
& qui (in Giriftianorum dedecus fic didum)
profundiorcm habuerunt in divmis myfte-
rijs infpcdionem, quam plurimi iilius zeta-

lam ccch , in homine humanam , in quercu tis doaores qui Chriftianorum nomine
,

quercinam, in tritico triticeam &c: fibi infigniti majores vidcntur , ut pote in ve-
alTumit naturam : &
confequenter eftin ris Chriftiani fundamentis fteriles,quhm

caufa,qu6d fpirituscujuflibetcreacurje in reiveritate funt- Vnde & aptiores ratione

co nutricur &
fuftinecur. Nam , hocerac redduntur, eaomnia ,qu{e ^
fuae infciti^
mandacum Creacoris , quod , quo fpiriru Philofophis Antiquioribus funt prodica,
creatura juxta conditionem fuam in crea- condemnare , iplbfque pro rcprobatis &
tionis inftanti elTet crcata, eodem etiam fi- damnationi adjudicatis habere , fermonis
/<'
Aft.i/.
ve innutrimento fivein aere fuftincrctur, profedo Apoftoli immemores quo do- ,
'ovum lu
i»:nch)m. pr^fervarecur &
multiphcarecur. Hincdi- centur ,qu6d omnes homincs fint ex divj-
na generatione. Sedadpropoiijum. Zeno Z""*-
citPhilofophusfide dignus: Eftin aereoc-
i V -f
Pbilofo
 !

SECTIONIS SE CVNDy£, LIB.J.

-
Philofophus aniniam hun-anam ignexn na liberum , Sc in liquoris lympidiflimi for-
j.tome:heH5. turalem ; &
Prometheus, igncm cccleftem mam redadum , radiorum folisform.alium

homincsvita ditantcm vocarnnt. EtcjUG- adc6 cupidum & tanta (ympathia appeten-
niam ifte Promcthcus tra Jitus cft , poflcfli- tcm qu6d ipfe Iblaribus radijsper fpatium
,

onem ignis iftius habuilTe , ideo h Poctis trium horarum expofitus tantam fibi tin- ,

fingitur , ipfum pro furreptitia fua ignis duram folarcm five formalcm ad fe attra-
iftius c coclo ablatione graviter a love fuif- xcritjUtabalbicante &
Criftallinocolore
Mermes. fepunitum- At Hermes illam igncm vcr- in rubinum fanguineum eflTet faftus. Quo
2oro:)0er.
bihumidxnaturrEadhxrcntcm vocat. Et expcrimento facillime revclabatur forma-
Zoroafter atquc Herachtus dicunt , illam lis tam animalium , quam vegetabilium

igncm invifibilem , mediante quo

fuifle multiplicandi ratio. Nam hxc , eft ratio,
omnis gcncratio & muItipHcatio folet ne- quod granum Tritici in infinitum quafi
ri. Cum crgo ignis illc vita: nunquam mo- multiplicatur. Pr^tcreh nullusverus& pe-
riturusfitin Creatura animali.neccfiTecft, ritus Philofoplius ignorare potcft , quod

r.tpro confervatione &

multiplicatione il- nitrofa illa cujuflibct rci natura ,qusnon
lius h fuo fim,ili in aerc omni temporis mo- cftnifi aer,qui virtute fecrcti illiusfpiri-
mento nutriatur : quod, ni fiat, nccdTe cft, tus 5 qui eam tam aercm , quam
inhabitat,
ut vita crcatuHT evanefcnt, atque itaCrca- formam coeleftcm ad fe attrahit : quoniam
i.»rr»eBiJe5. turapcreat. Atquehoceftillud, quodPar- formalis adus non nifi per medium feu ve-
menidcs videtur intimare ubi ait : Natura , hiculum acrcumin creaturam qucatinfpi-
fua natura Ijctatur. Hanc ob caufam ignca rari. Atque ha:c cft etiam ratio quod tam ,

vitx virtus fuam pofitioncm habens in cor- quantitativa crcaturae fubflantia refpedn
dis creaturaj centro , cum gaudio , dele- acrei vehicuH, quam formalis cflTcntia crca-
clatione &
appetitu infigni permagneti- turs augcaturindics, atque incrementum
cam quandam proprictatcm fuum fimile c:c fuum habeat : Vnde patet , qu6dab illoeo-
aeremediantc infpirationeattrahit. Nam dcm fpiritu tam vcgctatio, quam multipli-
(ut dixDoccultus vitse cibus feu alimentum catio oriatur. His crgo cum diligentia per-
cftin acre- Hxc ergo eft ratio , qu6d Au- ceptis , ratio in promptu erit quomodo ,

thor quidam anonimos optimc in myftc- Cnylofus humor albicans in rubicundum

rijs Dci &
naturs vcrfatus hoc dicat. O fanguinis colorem fit exaltationetranfmu-
natura cccleftis vcritatis naturas multiph- tatus,atqueetiammodus vcgetationis &
cans ! G
natura fortis Katura vincens Sc ! multiplicationis in animaHbus atque mul-
fuperans fuafque naturas gaudere faciens tiplicationisfeuincrcmcntiperviamgenc-
Quibus arguir , qu6d adjumcnto 5c vifita- rationis animaHum. Sed , quoniam in pri-
tionc iftius natura: cccleltis , fpiritus vitales mo Anatomise mcs tradlatu, ubi de Tritici
& flanim.-c ijs inclufx crcfcant & multipli- fcu Panis Anatomia fcrmonem faris am-
ccntur. Nam hujufce virtute non modo plumdeadmirabilibus fpiritus iftiusvegc-
vita, fcd & frudus generationis procedunt tabilis proprietatibus feci,idc6plura hoc
& more infinito producuntur. Inferimus inloco de non loquar^fedadanim.^e
ipfis

cx his, qu:ejamdiftafunt,qu6d aerEIe- microcofmics myfterium me convcrtam.

mcntaris fit influentijs vita: , vegetationis, Spiritus vita: erat taliter h Dco in homi-
multiplicationis & formalibus fcminibus nem terreum infpiratus , ut fubit6 mafl^a in
plenus : quatenus ipfe eft arca Dei Thefau- crcaturam animalem redadus Haud
eflfet .

raria , divinis radijs & donis cocleftibus lo- aHtcr.quam ciim Ruach-Elohim aquasin-
cuples &
exuberans. Ncc ipcdat ifta mea fpiraflTct , ipfac erant immcdiatc animat^,

;iftertio ad regnum fokimmod6 animale vivificats &

in mundi magni imiaginem
compofitionis , fed ctiamadilludvegeta- formatje : ob quam rationem Platonici
hiliuin : nam hoc ipfi/Fimo fpiritu vegc- cum vocarunt magnum animal : Scd ,uC
tant hocque multiplic.iht in infinitum ,
, & munduserat fadusad imagincmDei.ante-
luam cxiftcntiam habent. Namcgofum quam homo erat creatus , & tum poftck
ipfc ocularis tettis , atquc etiam polium , fi ipfehomo ejuldcm fpirituseratin
virtutc
opuscft, dcmonftrare , qu6d fpiritus triti- mundo ad cxcmplar verbi vitx feu fpiritus
civcgetabilis , in quofecrctusfpiritusha- prxdidi imagincm formatus ita confide- :

bitat purus fil volatiHs, qui nihil cft

fit rare debcmus quod horao habeat modum
,

aliud quam aer Ipccifici feu tritici efTenti-

,
vivificationis , fuftcntationis, prasfcrvatio-
ficatus. ifte fal volatiliscftliquor unduo- nis atque multipHcationis fu?e ab anima
fiis, tam albus & clarus , ut Chriftallus , cu- mundi &
Elementis cjufdem. Quare Hcr-
jus nihilominus intcrnum igne vegctabili mes, haud indifcretcdefccnfum ingref- &
rcplctur, quo mediante in infinitummul- fionem fpiritus mundi vivificantis in cor-
tiplicatur. Nam ifte ignis formaHs cft vis pus humanum hoc modo defcribit : Acr,
quxdam Magnctica , pcr quam fibi fimilis ait , cft in corpore , anima in acre , mens in
vitiv; & vegetationis exuberanter ex radijs anima , in mcnte Vcrbum ; verbum autem

Solis , qui eft arca Dei Thefauraria vita:, & eft corum omnium Pater- Quibusarguit
vcgetationis , mediante vchiculo aereo cx- diftinclionem illam h mc antca relatam,
tiahitur. Perccpi ergo , fpiritum iftum ve. qua; cft inter mentem,animam & fpiritum,
oetabilcra Ji fuis jigamentis Elementaribus oftcnditque, quod fummum anima: myfte-
rium
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.Sn
rium fit mcns, Pnter &
Verbum. Porro eti- f feu ventriculu rcdarum fibraru cordis con-
am condudere videtur quod vcrbum fit , tradione j in quo adu fibr:etransverfe&
imago Dei, mens Verbi, anima mentis,aer obliquae relaxabantur , unde &cordisre-
&
anims corpus aeris.Quo difcernere pof- gio dilatabitur &
apcrietur,atque ifta adio
fumus admirabilc illudligamentu&nexu a Medicis vocatur Diaftole. In tempore .

que membra mundi habcant intcr fe, atque ergo feu fpatio iftius motionis cor quadam
etii declaratur.quodprior Elemetaris ma- virtuteattradivaaeremcum vitalifuotbe-
tcrixportio fitaer, &quodpurior inaere fiiuro mediante infpiratione per artcriam

fublimitas fit forma vitalis fcu anima, cujus pulmonum vcnofam in lEvam ipfius regio-
caput eft mes divina, cujus radix eft verbu, nem introducit qui Thefaurus tum poftcS
,

in quo erat vita. Quare patct qu6d mens , cumpro vivificationc feminaligcneratio-
illain anima accipiatur pro fpiritufapien- ne non aliter iniervit ac pro fpintuali mul-
ti3e,utpote cu jus fons eft Verbu Dei , ut te- tiplicatione , tum pro nutritione vitalium
ftatur SyriachuSjquippCiqurc implct & vivi- & internoru gcnerationis fpirituum , quain
omnia. Eftenim
ficat in eo , Davide,
tcftc Heparfuccum grofli nutrimenti Chylofuin
omnis virws coeloru, & per confequens vis ad fpirituum nacuraliu nutrimentum ac in-
informandi,generandi,vivificadi,vegetan- crementu fibi per venas mefaraicas allicere
di&multiplicandiAcfiegocumHermete folet: qui naturales fpiritus ad corporis par-
diccre,qu6dlucidus & xternusDei fpiritus tium vegctatione augmcntatione i cre- &
^thereo fa-
in fpiritu Quinteflentiali fcu atoredeftinantur.Iterum poftquam natura
ciatanima in aere , eamque introducit me- vitalis iftum aereum fjDiritu cism arcano fuo
diante vehiculo aereo in corpus humanu,in Thefauro accepcrit,eumquein Thalamum
quoproducitetftdus vivificationis mul- & cordis Isvum , tanquam luum beneorna-
tiplicacionis fpeciei. Quare A- alibi dicit: tu & fubtiliterad aptatii laboratoriCi intro-
nima hominis hunc vehitur moduiMens
in duxerit , eum cribrare , feu Anatomizare,
jn rationc , ratio in anima , anima in fpiritu apcrire atque ejus vifccra fcrutari incipit,
Sc fpiritusin corporc.Spirituspervenasar- naturamque ccelcfte cum divinoejuidcin
teriafque fanguincque difTufusanim.alun- adu, verum (dico) vitx Thefauru feu invi-
dique ciet &c: Dcbemus igitur imaginari, fibile vitx igncm h groffiori & magis inu-
quod aer,qui per infpiratione attrahitur ad fuo vchicnlo aereo Akhymia divina
tili &
corCt iftiufmodi divinivitsTliefauriple- admirabili feparat,falemquequenda lijbri-
nus, qui ad cor humania in iljo vehiculo per le , volatile & digniorcm acris portionem,
infpiratiune introdudus femper fuu fimile quae efientiale & immediatu cft Tlicfauri
ad le virtute quada Sympathetica attrahere vitalis vchiculu ,& quafi anima archerca in

I ncn dcfinit. Na naturalstatur

luifimilisprsefentia.utidiximus
gaudet in

Tum, quod cor fit pretiofum thefauri vicalis

facrarium-agnofcere videtur David in iftis:
&
: atqueite-
acre,ut
magnam,
feu
Hermes dicit,

myrothecium, includit , atquc fuperflua

aedsinutilis portionem pcr expirationein
in aorca fivc artcriam
quafi fpirituum vicalium facrariu

Cor tuia.inquit cuftodi fupra omnc obler-

, inftanti emittit : & iftaadio expulfiva fi-

vationc quia ab eo procedunt adiones vi-

: brarum in fubftantia cordis transverfarum
tz. Modus atque inftrumenta, per quae fpi- contradione& redaru dilatatione ficri fo-
ritus ille more Sympathetico attrahit,& let- Nam hacadionc corctiacontrahitur

poftattradionc illud aereum vchiculum, &comprimitur: atqueiltaadiokmtdicis

qu6deftfuperfluucxpellit,funthuiufmodi. Syftole dicitur. Intelligendu cftaute^quod
Chm fine vits & generationis fcintillis, pro meliori Thefauri ilfcius vitae aurei in ar-
occuko modo natant , ncmo
quae in aere terialiifto facrario prsfervationc & com-
morralium im6 vero nulla creaturaru mo-
; prehenfione Dcus in Aortae orificio regioni
meto tcmporis vivcre aut durare poffit,nc- cordis finiitrx annexo Viilvas tres femilu-
& quolibet minuti
cefle eft, ut ipfs affidue nares ordinavit, qus pabuli iilius vitalis in-
fpatio h creatura attrahantur & per infpira- grcflu aperiuntur , ac tu pofteaimmediatc
tione introducantur. Nam finc ifto adu fa- clauduntur, ne Thelaurus ille incluCus item
lutari & cftedu ejufdem,ncccflb cft, ut ani- pcr eande portam,qua ingreflus eft,egrcde-
malimmediate praefocctur. Namperfup- retur. Proptcr iilam igitur rarionc valva:
preffione & deprivatione aeris anima in jn- illse taliter ^ Deo efformantur quod ab in- ,

Itanti a fuoadufeuopcrationevivificanrc tus aperiantur arquc claudantur ab cxtra,

ceflTabit, utpotcquseeftnihilaliud ,quam ita , ut , qucmadmodum c regione duae illae:
jeterna: lucis in anima mundana adus Na : valvE, quDEartcriJE venalis arificioinferun-
conflatur anima,ut didum eft.ex lucidadi- tur , funt foris aperta: intus claufa: , quae &
vinitJtis cmanantis virtute & fubtili humi- idcoMitralcs nuncupantur, quoniam mi-
da narura mundi,quarum prior calidiiinna- tris Epifcoporum funt fimillim2e;atque ho-
tum , pofterior humidu radicalc crcaturis rum ofticium cft ut tam aerem infpiratum ,

afllgnat atque ideo duplex ifta virtcs afll-

, intromictant, qukm fuperfluum & inutilem
dua feu continua aiiris infpiratione renova- cjus portionem emictant: Vnde patet,qu6i
tur ac multiplicatur. Hic ergo fpiritusani facilisaeri conceditur quafiThcfaun vicas
malis & confcquenter hominis per inipira accelTus in cordis Thalamum , fed negacup
tionc attrahitur in !a:vu cordisThalamum, Thefauro, qucm vcxit acr^eerellus-
im
 SECTIONIS SECVND^, LIB.I.
lam verb iftins fpiritns vitje adionem & duo vafa fpermatica prxparantia arterialia,
efteclus,po(i:quam in trunco artcriali fit nimiru dexttu & finilhum,a quohbct cor-
jta inclufus , paucis exprimam. Certum eft, poris mcmbro.ied prscipue atribus princi-
quodipfefit captivus fadus in ejufde arte- palibus delcendit : Atque ibi cceleftis ille
rix ramis &
fubdivifis canalibus fe ipfum ipiritus igncdivino cxuberans ad imegine
per univerfum corpus humanum dilatet. radicalis Archetypi,(in quoomnia erant '

Nam per ramos Artcriae mngnK.Carotides prius fpiritualiter & idenliter delineata&
di<ftos,portio redificata ejufdc jam fpecifi- coplicite comprehenfa, priufqua explicite,
cati fpiritus afcendit ad cercbrum; per iftos quo ad nos paterent: haud aliter,quam Rex
(inqua) canales & condudus parvulos,pars David gloriatus eft feimagine templi to-
,

fuper cccleftior iftius in Cliymia naturali taliter digito Dei defcriptu habuifie , quod
extradionis (ut pote quxeft dignitateSc tum poftek ad illud exemplar c.ac real:ter
fubtilitate cxteris totius vitje fontis liiper a Salomone xdificatu) continct intcrnu &
excellentior & per confequens mentis divi- in vifibile illius corporis , quod in aclu vifi- i

ns fcintillis repletior) fuprema Microcof- bile tum poftck & realiter crac dchncanda
mici palatij regione (Scquaficcelum ipfius atqueproducendum,hoceft,idealiterin le .

Empy reu fibi pro fua fede vedicat.Huc enim coprenedit &
poflidet hominis interni five
afcendit radius mentalis in fuo rationali ve- fpiritualis figuram : ut e rcgione externi, 8c
hiculo, illumquelocu pro fuococlo coclorii corporalis hominis ico feu effigies.qus c6-
eligit: fub ea tamelege & conditione,qu6d pacSa cft e quatuor Elcmentis, ex fpcrmate
virtutis & poteftatis fuse radij per omnes hominis vifibili in duobus vafibus feminali-
Arteri] Catnolici expandantfeu
ramos fe bus prxparantibus vcnalibus conteto , pro-
extedant-Propter iftam igitur rationeom- cedit : ita , ut ex fpermatis vaforu artenaliu
ncs medici tam Ethnici,quaChnftiani con- concurfu cu illo vaforia vcnaliij , mixtiofa-
cludunt,qu5d adio hominis voluntaria fua dlaeft inter matcria &
forma hominis,hoc
fcdc fcu pofitionehabeatin cerebro,quate- eft, inter ejus internum &
externij ; in quo
nus illud crt facultatis animalis regio".ctim c interno eft illa antedida divinitas, qu£ do»
divcrib alis dua: ipfius adlioncs, nempe illa mum fuam externa ad imagine fpecici con-
vitalis in corde &
natural.is in hepate vide format. Sed &
hoc totij habcmusa pagina
tur eile illi animali fubjecSajjciuTi fintadio- facra confirmatum.TupolTides (inquitDa- rfai.1353.
nes involuntaris. Atque hsec eft caufa,qu6d vid) renes meos ex quo obtegebar in uce-
•,

cerebru iit rationis atque intelledusfedes, ro matris mez , non celata eft vis mea cibi,
& quafi primus in machina microcofmica ex quo fad us fum in abdito artificiofe con-
motor.Tunc in fecunda ferie illa introdudi fedus veluc in imis parcibus terrae. Mafl^am
fpiritus portio.qucc in officina feu laborato- mea uident oculi tui, & in hbro tuo omnia
rio naturje humanse purificatur & aftioni membra mea funt fcripta,ex quibus dicbus
vitaliadaptatur in illos Arterise magna: ra- formabantur ciim nullu cx ijs cxtaret &c:
,

mulos vehirur, qui cervicales nominantur: Vnde liquet qu6d . vis divina elfetin fcmi-
funtque arterias ill2,quaz aflignant vitam ne, quod eft hominis internii, cujus digitus
regioni pecloris. In hoc ergo loco illa fpi- homo in divina ejus idea antch defcriptus
ritusportio fpiritualis illius vivacitatisim- ex & in femine externo feu fpermate expli-
prcflione inauic,qu2 ad partes vitales& cite figuratur. Ad iftud eciam propofitu lob
Thoracales attinent : ac etiam in ramis ar- ifta: Spiritus Deifccitme & fpiraculu Om- ub.jj..
rcri.E Coronariae didis fibi affumit idea in- nipotentis vivificavit me &c: ac fi dixiflTetj

cerna illoru fpirituuin ,qua: fpecftant ad vivi- exfpermatis maffa,fecitme fpiritusdivi-

hcanone cordis : atque ita in caetcris ramis nus.haud alitcr, quam Adamum cx lut6 feu
arterialibus.videlicetHumcrarijs^Thoraci- argilla, & polte^ fpiraculo fuo vita infpira-
cis , Axillaribus & cxteris cum fpiritu itl:o vitme,& fadus fum in animam vivcntem.
vivifico, quecomprchendunt. Nam, ut hic EtSalomon quemadmodum ignoras^quae t'<^''*"-'f*
:

fpiritus crar in libcro aere Catholicus , ita fit viafpiritus & qua ratione compingantuc
erat & omnc in fe virtutem habet in potcn- offa in ventre prsgnantis : fic nefcis opera
tia & complicite : At quando creatura ali- Dei,qui cft fabricator omnium &c: Profe-
quam ingrcflus cft , tunc fpecificatur & ex -
&b Textus habet intentionem admo-
ilte
pl icitc convertit fe in narura&: conditione dum myftica , &
prsecipue ad iftudnoftrii
cujufiibcr creatur^ animalisregionis. Ita, fubjedlu rcfcrri potcibNam.uti iftuin Tex-
iit mvifibilis illefpiritus in vchiculo vix per- tumproduxiantc^adfpiritusdiviniin ven-
ccptibili dclitefccns , & quafi in tcnui aerei tis niacrocofmicis exillentia probandam;
fpiiitus lijbftantianatans non foltimfe cx-
, itaquidchuic negocio microcofmicoapti-
pandit& dilatat ad cujuflibet membri cor- us referri potcll:. ISJamjUt lob dicit:Spiritus
poris vivificarionem & vita:fuftentationc, Dci fe cit me ita texcus ifte quam fit diffi-
: ,

icdetiam ipfum innubeculafpermatica

le cilcad generationis human^ arcanum enu-
vix perceptibilem contrahendo(quodacci- cleandir.innucns.hoinine ignorare viam &
dit,m adu copulationis five coitus per cer- progrc.Tionem inipcrmate:
fpiritus divini
ta magnetica virtute divino amoreanima- qua ejiis intentionc ctiam confirmat confe-
to)&totiusgignentisimpretnoneJ3mha- quentia Tcxtus: Ignoras, qua ratione com-
bes mirabili 6c veloci adione & tranfitu in pinoanciur offa in vetre prxgnancis.At qui-
cunque
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA. Fol.82.
cunque intelligit a£lionc fpiritus&viam, Spiritus , k quatuor ventis & in fuffla fuper
qua in ifto opere progrcditur, fciat modum infedos iftos , & revivifcant & ingreflus
,

per quem tam mirabiliter operatut ilta. eft in eos fpiritus & revixerunt.
Ex quibus
Sed,hoc totum cnucleatius k lobo expli- videre licet , primbm , qu6d eratdivina
cb.io.io. catur : Nonne , ait , ficut lac fudiftiine , & virtus , quae hominem externem efforma-
tanquam Cafeum coagulafti me , cute & verit , priufquam anima vivent erat prsdi- i

carne indaifti mc, oflibus nervis compe- & tus,& qu6d tum poftta fpiraculo vits elTet
gifti me, cum vita benignitatem exercuifti prjeditus. Porro , ut fpiritus ifte erat in fub-
erga mc & vifitatio tua praefervavit fpiri- tili vento Macrocolinico , ita etiaiplcad-

tum mcum ? At
animoiita recondifti in eftfemini vitali, quod nihil ett aliud, qukm
tuo : Novi hsec apud te efle &c: ex quo fer- ventus, feu fpiritus vix perceptibilis- Per
monis tilo omnis in hac re qusftio difE- & ea , dida , illud dubium ; an ani-
quje funt
cukas auferri videtur , im6 vero totu iftius ma infundendo creatafit necnc,fatis ii.i-
rei myfterium, nimirum tam in adu gene- perque explanatur. Nam, quomodo ani-
rationis , quam in vitx infantis,tam in ute- ma mundi h Spiritus Divini afflatu in fpirL'
ro matris , quam poft ejuspartum prasfer- tum mundanum cifct crcata in primis ex- ,

.vatione& continuatione ex ejusoblerva- plicui : turn poftcJi omnes animas ab ifto ,

tione aperitur. Nam in ifto membro (fi- fonte duxilTe originemfuam,demonrtra-

cutlac mcfudifti) videtur primijm arguc- vi dixique, radios iftius fpiritus vivificantes
rc,qu6d mafta fpermatica, inquahomo more ignis invifibilis k coelo defcendcntcs
erat complicite contentus , effet bene dif- implere aerem , & affirmavi iftum naturas
pofita &
compofita k vitje fpiritu atque ignem , quatenus eft k fpecificatione liber,
etiam in matricem injeda : Ex qua tum eile in potentia ad transformandum tam in
pofte^ , peroccultam viam fpiritus , homo naturam Ipeciei vegetabilis vcl mineralis,
erat explicitc produdus leu formatus: qukm illam animahs ; & quod fimul ac fpc-
Tunc fic pergit ad fecundum generationis individuum per infpirationem
ciei alicujus
gradum. (Tanquam cafeum coagulafti me penetraverit , in ipfius protinus naturam
&c:) Quo arguit,qu6d fpiritusiftedivi- convertitur,& tam adillius generationem,
nus immcdiate poft fpermatis in matricem qukm multiplicationem cum Ipecieicon^
injedionem illud in folidiorem fubitan- fervatione , nimirum fimiha ex fimilibus
!«b.io.9. tiamadinflar cafeicoagulaverit &infpif- procreando operatur.
faverit. luxta tcxtum etiam iftum praece- lam vero fi quseratur , cur Catholicus
dentem (memento qusfo quod ficut ar- , , vitje mundanse fpiritus ,cum non fir, nifi

gillam fecifti me &c: ) Tunc pcrgit ad ter- unicus. quemlibetnihilominus partumfeu

tium generationisgradum. (Cute& carne frudum lecundum illius fpeciem non , &
induifti me, offibulque nervis compegi- & fecundum fuam in cflenna unitatem uni* ,

fti me &c: ) Finito prxdido coagulationis &

cum minimedifferentem producat.Re-
g; adu.jam ad corporis humarri partii] com- fpondeo , me in prcEcedentibus dixiflc»
plemcntum venit,ex quibus homoextcr- 3u6d quselibet creatura Ipecifica eflctra-
nusin matrice tiguratur. Ex quibuscon- icaliter , idque mandato creatoris in ftia
rtatquod fpiritus divinus in femine fabri-
, fpecie abinvicem diftinda &differenter
ccthominem internum in fua propria per- procreata , &
a verbo fcu fpiritu creante
fona atque tunc ad vivificationem illius
, femper multiplicata in eadc figurse fpe- &
externi hominis ex fpermate Elementari cie continuata , quje erat ei in creatione af-
fic fabricati, fic pergit : Cum vita benigni- fignata.Et profedo verifimileeft, quod
tatem exercuifti erga me &c: inde arguen- Deus in fecreto fuo confilio proplafma &
do , qu6d completo opere materiali , quafi modulum quafi ordinavcrit, inquo&ad
palatio adDeifcrmemSpiritumrccipien- cujus exemplar crcaturapotentialis debet
dum apto & appropriato Ipiraculo fuaevitse formari, priufquam vcniretinadum. Pro
homo, nonmo-
illudinfpiravit ^atquc ita meliorihujusreiintelledu, dcbcmusfcire,
do vita,fed ctiam Mentis & Rationis radio qu6dfint quatuorvafa fpermatica pra?pa-
AAj7
eratpr^editus. Vnde,quam rediflimeA- rantia, videlicet duo in quovislatere ; quo-
poftolus. in eovivimus,movemur&fu- rum unum vasvenale ,&ortumfuum
eft
mus. Nec fatis eft , ut quis dicat , Deum habet k vena cava , ab ifto vafe fortitut &
hoc totum non ab intus , fed ab extra face- iperma illud , quod ad corporis in fantis
re ac fi Spiritus Dei non effet ubiquc, qua-
: conftitutionem eft ordinatum : & iftud
tenus omnia implct , per conlcquens ab & fperma nihil eft aliud , quam fubtile Ele-'
adu generationis nullo modo abelfe po- mentorum in corporea genitcris compo-
tcft : (.u vitarei fitinfpiratioomnipotentis, litione k nutrimenti flore cxtradum ,cft-
& cu fpiritus ejus incorruptibilis,in fit om- que vifibile quid , diditatur gemina ap- &
ijelf.37. ni rei : Nonne etiam dicitur in Ezechiele: pellatione Sperma aliud eft vas Arteriale, ;

Ecce ego introducam in vosfpiritum.ut utpoteab Aortae trunco fcaturicns , in auo

vivatis , & dabo fuper vos nervos fuc- , & habitatfpiritus virre,eftfons &origoho-
crefccre faciam fupra vos carnes , & ex- minis interni : nam in eo eft invifibilis vi
-

tendam in vos cutem , & dabo vobis Ipiri- ts ignis : &

proprie dicitur Semen quod ,

lum , ut vivaus. Ei dixit Propheta : V eni, cll non aliter ccntrale Ipermatis in ternum
X2 invifibi-
 SECTIONIS SE CVND^.LIB.I.
invifibile, qukm anima corporis ; ita, ut vi- multiformiter di/pofitis ordinare folent, ut
deatur mixtione horum duorum internus imagines tam hominum , qukm beftiarum
homo in extcrno compliciteindudi.Opor- &; vegctabihu varias incexedo fccundu fot-
tet ergo , ut obfervemus j qu6d ut duo , mam implicationisproducant. Spcrmaigi-
funt prxdidarum naturarum vafa in quoli tur formatur more Argillae qujc natura fc-
,

bet latcrevcntris ,quorum unum d\ Ipiri- minaria liquore quodam humedata & vir-
cuale &
quafi mafculi &
agentis Tabcrna- , qui illam inhabitat , in
tutc fpiritus lecreti
culum i
alterum corporale feu foemincum, creacuram convertitur viventem. Hae dujr
feu tlcmentale & quafi palTivum : itailta crgo naturje ita inter fe lecundum leges
duoin quolibctlaterc in luo verfus telticu- iftius fpiritus vivificantis temperantur,^
lum delcenfu fubtiles & admirabilcs fuas fcmen feu invifibiUs aeris fpiiicusitame-
implicarioncs plexufque fpedatu jucundos diantedivina illa natura feu primo&cen-
efiiciunt,quos Grseci Analtomofin vocant, traliejusmotore.quiagitat illum fpiritum,
nui quidcm panium fccretarum ampiexus quafi fuum curiiculum ita adaptatur , uc
ivc
11' textura artificio magni illius Archite- corporeum &
vifibile fperma lecundum

doris perficitur (ut Anatomiltas opinan- imaginem fuae creatae fpcciei formaret:
turjquia loco colaturae mlerviant,qua fper- haua aliter > qukm lalpam domum fuam
ma (anguineum reddatur album feucan- fub terra fucc capacitati&neccilarijsap-
didum nimirum, ut in primo loco divide-
: tam fabricare videmus. Atque hoc eft opus
ret fpermaticam fubftanciam in vafe vena- , portquam mixtio illa pet
fpjritus fecreti

li ; &
feminalem in illo Arteriali a maila anaftomofin tadtain matriccm proiicitur.
fanguinca tam naturali quse fluit ab Hepa-
, Denique totum illud, quod de fubjcdo
te, qukm vitali, quae oritur kcorde, ac tum animalieftdidum ,poteft etiamderegno
poltc^ ut mediante Dedaleo ifto Labirin-
,
vegetabiliintclligi. Nam tota planta cum-
tho feminalis forma , qux elt ccclum mi- plicite prius in lemine velnucko fuooc-
crocofmicum cum fpermatica iwateria , ex cultatur, & per eandem rationem crattum
qua fit terra ejus,poterit apte & fecundum pofte^ in lucem expliciteper virtucem&
veram creatura: ipecificae fimilitudinem ad adum abftrufum fpiricus lucis& vica: in co

invicem permifceri : Haad aliter , qukm vi- dominante produda. Sed nimis longe k
demus formara rei efte mixtione naturali mcametaaberravi , idque in fubjcdu (uti
undique per univerfam fubftantiam ele- metuo) quibufdam , qui hujus mundi fa-
mentalcm perfiifam fivc expanfam. Et pientia dudi rem.prout eft ,confiderar«
procul dubio plexus fcu Anaftomofis iftius nolunt 5 haud grato. Volo igiturjamad
fabrica eft inltar impreflionis figilli alicu- plcnum hujus ciifcurfus mei Argumentum
jus notabilis , qus in homine cft huma- accedere : ctimomnis amidtia &percon-
na , , in Aquila aqui-
in leone leonina fequens fympathia ab amabiii lucis condi-
lina, atquc ita in caKeris fecundum im- tione proccditi t rcgione
odium atquc
preffionem iltam fpecifics creatura: , quae ide6 Antipatbia a tenebris feu dcformi
elt occulta &
vix imaginabilis.Iftius plexus Chao oritur , cujus prolc» primogcnita
admirabilis difpoficione imitanturTcxto- erat litigium.
re«, qui fila fua iiabtilia tot implicationibus

LIBER
 FoI.«j,
LIBER SECVNDVS.
In quo myflica ilUeradiationes, qu<e moreoccultoaduohusprinci-
ptjt oppdjitit, Tenebris nimirum (S luce, (3 Sympathettcis

C^ Antrpatheticis earum effeUibus,pertraUantur,

Hujus libri ArgumentuiTJi

POftquara author radicesSympathiJe& Antipathiaceffentialesdl^

ligeiiti inquifitione inveniiret,eafque libroprascedentiexplicaf'»
let(quippe inquo probat eas non efle,nifi unicara Catholicamfivd
univerlalem fimphcitateraineffentiajUtcunqueillaunitas binapro-
prietate, natura &
conditione oppofita, haud aiiter, qukm volunras eft
noluntate prasditaj conveniens effe non exiftimavit loHs circuraftan-^
tijs& rationibus fola probabihtate ftipatis colHjrcre &
conchidere
OTJ , nimirum,qu6dresfic. Quarelibroifto pragfeutelummaopeni-
ticur, ut hoTi , hoc eft ,quare&quomodoadusille duplex fitin va-
ftam mundicavitatemdifleminatus^oftendat. Etprofedtbpoftremum
huncramum adebiuvenitkmortahum capacitate inveftigatu diffici-
lem, ut in operis tanti inquifitione haud miuiraum laboris & profun-
,

diflTima Artiftjefpeculatio requiratur: atque obiftamrationem con-

tentus eft in viam tara afperam &
difficile lumine &
quafi ftella polari,
Spirituum illorura fubhmiura tamTheologicorum,quim Cabalifti-
&
corum dirigi conduci , qui acceperunt iftms tam raagui dubij refo-
lutionera &enucleationera ab £EternoSapienti£eSpiritu,qnippequi
eftfolusarcanorurataraprofundorurarevelator, utSapientillimus Sa-
lomon ,Propheta David & Pfaltes regius teflantur ; im6ver5 ille ip(e,
cumeft folusin Sympathia &Antipathia adtoromnino fufticienseft
ad iftud arcanum raortalibus revclandura & in vivis fuis coIoribMs de-^
pingendum, qubd tanta animiinduftria & labore,lic^t vand & fine fru-
d:uquaerunt & venantur Philofophi mundani. Ex Canonumergo&
Axioraatum cura facrarura literarum , tum dodifliraorum Rabbino-*
rura , tam Hebra:orum , quam y£gyptiorum obfervatione coUegir,
qu6d mundus aeternus Archetypus radicahter ab unieo fimplici & Ca-
tholico luminis fonte procedat, qui eraanationem feu effiuxuni decem
proprietatibus varijspraeditammundoieviali feu Angelicoemittit; &
mundus pariter acvialis divinas illas lurainis efHuxiones per vehiculum
Angelicum inmundum temporalem transfundit: ira,utajthereafcu
coeleftis mundi temporahs regio divinarum influentiarum facrariura
elEcitur,equamagis velminusjuxta voluntatera ejus ,quieascmific
in rauudum Elementare ad mandata obeunda ipfius tam fe vera , quira
benignairapluuntur. Iftiufmodiergodegradationepercepit ipfe, quod
Deus unicam folara emanationera efTentialem atque difterentem, me-
diante fuo verbo raundo univerfo impertiverit ,ut omnes in eo res ex
unicaCatholica effentiaplus minufve participantes ab invicem & in-
terfe tam fpecie,qu^mindividuo difcreparent,&quodmultiformis
effluxus illiusdiviui proprietascreaturas Angelicas feuorganafpiri-
tualiadifferentium conditionum & officiorum infticueritatque erea-
verit, per quas & in quibus virtute varia & mul tiformi centrahter om''
ni temporis momento operatur , & per confequens evidenter ei appa-
ret quod , ciim iu effluxu feu exteufione divina fint proprietates con-
,

trariaefortitudiniSjHecefTe elt,utfint etiamfpiritus Angelici natur^

&conditione cuihbec proprietati Divjuse correfpondentes , quibus
mediantibus iu hoc mundo adminiftrantur. Etenim in iftis organis
fpiricualibus five Inftrumentis Angelicis,& per ea radij fpledoris ajter-
oa: influentiae defccnduut primiira in mundi temporalis ftellare rcgio-
ncra,& tumpoftci abeaio fubluaarcmfiveElementaremeftundun,
X 5
tur,&
 ,

SECTIONIS SECVND.£, LIB.II. Membr.Primura

tur,& adcentrum ufqueterraeadcreatoris placitapcrficiendapenc-
trant. Denique Authorfpecialequoddamfubje6tum &mundo fuffi-

cienter notum in fuam confiderationem capit, ut pcr experimentalem

natur^e ipfius occultae inquifitionem, pofiit more magis pradico &
oculari Sympathiae 8c Antipathiae rayfterio mundanis increduhsde-r
mon(trare,quod in praecedentibus non nifi Theoricd per folam fpe- &
culationem expofuit. Magnes ergo five Magnefius eft meta illa,£d
quam coUimat,feu fubjedumillud quod pro propofito elegit fuo, ut-,

pote cujus occultarum proprietatumeffedtus quam aptiilimdillisna-

turseanimalis, vegetabilis &mineralis correfpondent. QuaTcinifto
libroprslenti per corporisipfius anatomizationem naturseabftrufjc &
detec^ionem viamtentat magisplanampraepararead talesconclufio-
nes experimenrales explicandas feu comparationes,quas libro fequen-
ti inter uuius atque alterius naturamproponit ,qu5 melius uatura Ani-

malisatque etiam vegetabilis per illam minerahs detegatur demon- &

Itrctur. £t in libri iitius conclufione eorura in fcitiam zelum fuper- &
ftitiofum (ut Apoftolus ait) fine intelledtu denotat, qui aliquara adtio-
nem in creatura magneticam eflentialiter per fingulare Diaboli artifi-
ciumfiveadumpatraripofTeexiltimant^ibique Diabolumnihil effi"
ccre polFe contendit,nifimediantibuscreaturis Dei&virtutibus ca-
rum,qu« ad ufum potiiis hominum,qu^m Diaboli k Deo omnium crca»
tore deltinantur.

LJBIII SECVNDI MEMBKJ^M P}{luyM,

CAPVT. I.

i^d Sympathiafit lucis Sobolet, ut 6 regione Antipathiafuum et

tenebris ortum habet. Porro utriufque votabuli Etymolo,

giafive verafignificatio, ut etiam ipforum natu^
ra, hoc in capite difcutiuntur.

N portione hujus fuperio- giamaperiam primiim,qu6 melifis& di-

ri verbis generalibus dc- redtiiis naturas five eflentias earum diftin-

tedam habetis unitatem (ftas percipiatis. Sympathia eft vocabulum

radicalem & eflentialem gra:cum, nempe^u^Tra^e»* > &

derivatur
cum duobus fuis ramis ^Qj}/ j ideftcum, tma,cum&7rot.'5'Of id
proprietate oppofitis (qui eft}pafno,quL)d procedit a vcrbo 7T,{($;^tf
lunt voluntatis & nolun-
'^nw
i^ tatis Charaderes
non duobus Catholicisejufdem effedibus,
) nec
id elt
prior ex
, patior.Vnde patet , quod paffio
adu divino feu unitate luciaa po-
iitiva, quafi concordia 8c amore procedic
ni.nirum amicitia &
odio tam bonis,quhm
& proprie dicitur compafEo i pamo ver6
malisomnibufquc illis paffionibus.five fint poiterior ex potentia divina feu unitate te-
fpirituales, five corporales quae ab ijs deri-
jam
,

ut in difcurlus noltri
nebrofa & privativa , quafi difcordia &
vantur. Reltat ,
qus
odio oritur funt duarum narurarum
profundicatem defccndamus adSympa- & ,

contrarixfortitudinis in vicem oppugnan-

this Ancipathiasque vifcera ufque penetre-
mus : quas non modo in rebus mundi tcm-
poralis,fed etiamin illismundixvialis.ab
eifedu manifertantur. Nemo enim , in
fcientia vel mediocriter Verfatus, quatenus
expencciridulcorum matre inltrudus, tan-
tainvolui poteft infcitia fivc ignorancia,
tium effedus.Poirumus ergo Sympathiam
haud inepte definire duorum fpirituum,vei
abeadem in proprietate emanationedivi-
na,veli duabus (imilibus irradianrium, hoc
eft,qui radicales fuas emanationes ab ea-
dem vel fimilibus duabusdivinisproprie-
tatibus emanant : Exempli gratia omnes
:

ut oculis apercis occulcos rerum coeleftium

creaturje qua:participant ex benignis&
& terreftrium in Sympathia &
Antipathia,
>

amabilibus illis radijs feu irradiacionibus,

ijs in non diiccr-
creatione inlins efFedtus
quae a Dco per Angelicum organum in
nat. Sed priufquam in rei tam profundae
,
Sphaeram lovis emitruntur ab ejus orbe feu
detectionem me mimergam , operxent
Sph^era deorfum ufque ad terram effun-
pretium uc vocabulorum Sympathix &
,
duntur,& mfinitiscreacuris illisinibicom-
Antipathix fignificationem feu Etymolo- municantur qua; fub illaDeiproprictate
,

voluntatis
 :

DE PHILOSOPHIA MOYS AICA. F0I.84.

Charadere creantur
voluntatis divina hoceft, ab emanationibus divinis condi-
omncshcEjinquam, propter iftamhomo- tione oppofitis radicaliter proccdentes, uti
geneitatis naturalis rationcm fuos ad invi- funtillxlovis &
Martis: vel lovis Satur- &
cem ejaculant radios inviiibiles amicabili- ni qui invicem funt inimici , ad ventus
, &
ter & invicem gaudere videntur ; ac fi ea- concurfus talium creaturarum feu radio-
rum unica alterius advcntum feu praefen- rum earundem afpcftus erit ad invicem in-^
tiam fuo afpedu congratulari velit : juxta gratuscum fecreta fpirituum reludatione
illud cujufdam Sapientis : Natura Ixtatur &renitentia:ita,utunk naturali quodam
natura ; natura fuam naturam ampleditur, inftindu omnimode' cupit cftugere & evi-
camque gaudere facit. Ratio autem iftius tareafpedum alterius: & fpiritus unius co-
gaudij d\ quoniam
, ifti omnes funt quafi natur radijs alterius emiffis refiftere, ut cla-
fratres unius & ejufdem Patris five radicis, riusinfequentibusexprimetur. Sed, quo*
nimirum lovis acproinde fraterno& Ix-
, niamcaufa generalis Sympathi£& Anti-
tabundo more geftiunt,quando fe in vicem pathis cft occulta & fecreta qusdam cma-
afpiciunt. Etiamtalcs planetje vel fteils, natio five irradiatio ab una crcatura in ali-
qux funt vel amici vel de conditione pro- am ,erit nccciTarium , in negotij tam pro-'
pinqua ad illam lovis uti (unt Vcnus , Ge- ; fundi meduUam intucri qu6 planibs, lu- &
mini &c: influentias impluunt in creaturas fontem
culeotii:s &
radicem omnium ra-
fibi in nativitate fubditas , atque etiam in diationum &
cmanationum generalem
ilias loviales, nimirum , quje complcxiones difcernamus : Nam hac ratione abftrufam

fuas a fonte loviali accipiunt- Hinc ergo difFcrentiarum in ijscaufam detegemus,&

eft,qu6d creaturxunius &alterius origi- ipfarum extenfiones , vidclicet ab earum
ris oD fuarum naturarum propinquitatem radicead truncum,& a trunco ad ramos
bcnevole (e invicem afpiciunt amore fa- & ac tandem k ramis ad furculos foiia infi- &
lis ardo conjunguntur : Sed contra,ubi nita quafi individua delcendendo profe-
duae concurrunt llcllarum influcntijeinvi- quamur.
cem proprietate & fortitudine contraris.

CAPVT. II.

j^omoS (3 quibus Dei attributis five proprietatibux I{abbini

HebraiciiS Cabalijite pert tiores probant naturarum con-
trarietatem ab unica cetcrna efentia, quaji om-
nium rerum radicedependere.

ftatuitur qu6d omnia complicite

PRo Ccrto ut funt
diverfarum in machina mundi na-
nitae
, , infi- fplendidiffimi ad
vina potcntia refervata informanda & in
,
in di-

turarum creaturae , ita quidem earum quae- adum explicitum reducenda emitteba- ,

libetciret varieformiter in principio crea- tur : hocque cx iftis fcripci (licri ceftimonijs
ta , & tum poftea ab eo tempore more fuc- probare conabor.Salomon vocac iftum fpi-
ceffivo per vanas cocli influentias & multa ritum dilciplins fandluni , vaporem virtu-
miilia varietatum radiorum defuper def- tisDei &
emanationcmquandamclarita-
cendcntium generata k gcnerationis & tisomnipotentis Dei fynceram cando- &
momento ufque ad illud corruptionis fu- &
rem lucis jetcrnae , fpeculum fine macula
Rniclin.de ftcntata. Quocirca Rabbinorum Cabali- Majcftatis & imaginem bonitatis ipfius: Sjp.-. a
loh. I.
2U
rtecabai.
iib.3.
fticorum fapicHtiores affirmant , qu6d non qu£E cum fit una omnia poteft ,
, in fe & l.luh'n.1.9.
fic ulla planta aut hcrba infcrius , cui non fit permancnsomniainnovac&c: Quibusar-
ftcUa in firmamento ,qu2epercutiatcam& guit,qu6d tametfifit in fua eircntia cma-
dicatei, crefce- Neque videntur fcriptu- natio non nifi unica , tamcn racione multi-
rx hanc eorumopinioncm averfari , uti in- plicitatis fuae proprictatis omnia potcft, ut-
terius declarabitur- Sed quoniam radicalis cunque nobis videantur conditione con-
iftius rci inveftigatio fpeculationem adhuc traria. Hinc dicic Tcxtus alibi: Eftinfa-
alciorem rcquirit,opus eftinprimis,utcum pientia fpiritus unicus , multiplex &c:id
diligentia perquiramus , quomod6 omnis eft,eifluxus divinus eiTcncia feufubftantia
crcatio radiorumdivinorumemiffione ef- unicus , proprietate multiplcx. PorroD.
fet eftcda , & an
radiorum emanatio
illa lohannes fatecur , qu6d vica omnium ciTet
ciTet in proprictate vcl multiformis , vel in Verbo. Ettamen elTentia Verbi,in quo
unius & cjuldemcondicionisordinata.Vo- erat vita, eft unica , quippe quac eft lux, in
,

bis fatis clare' in prcEcedcntibus manifefta- qua non funt tcnebrae ullx utcunquc vi- ,

vi qu6d omnia fuillent in rcrum primor-

, tam fcu conditioncs creaturarum ciTe varias
dioab uno fpiritu SapientirExcernocrea- & tam Antipatheticas ,quam Sympatheti-
ta,qui,quafi nuntius stcrnus fcu Angelus cas animadvertimus.EtSyriachus ait, quod
rtov.y.
Catholicusab £n[oph (utajunt Cabaliftae) Spiritus ilte ex ore Altiffimi prodiret : Et
hoc eft , ab infinitudine fcuinfinitolucis Salomon. Qu6d efTet cum Ichova in prin-
fonte fub forma emanationis feu efiUixus cipiy vise fu« in crcacione cunda compo-
X 4 nens;
 , & J

SECTIONIS SECVND/£,LlB.II.Membr.Primum
nen'? = Vnde liquet , qubd eflet per emana- riskfuotrunco. Et quemadmodum vide-
rionerti feucxcenfionem radiorum Catholi- mus qu6d brachia utpote trunco propin-
, ,

cor;/iTi ab xrcrno unico fonte lucido , qu6d quiora , funt robuftiora , fpcciofiora at-
oitines res elTent multiformiccr figuratje que firmiora, quam rami : ita Angeli Em-
animaca:. Scd illa cmanatio juxta varie- pyrei five fuper fubftanciales func cmana-
tatem volunc.itis & placici fui fontis in va- tioni Catholicx propinquiorcs conjun- &
riosreextendit radiosdifpofitione &con- (fliores, ac pcr confequens virtute luceque

ditionedifFcrentes.Quemadmodum enim djvina opuletiores atque pulchritudinc or-

Rcuc"in.liS. ab e;idem arboris radice truncus feucor- natiores , idque per dignitacis
^ gradusfe-
ivcu. ..,.....„ ^
.

dcarrcciiai' nus,rami,lurcuIi,folia frudtufque ailur- •

cundum quod magisaut minusmimedia-
gunt:ita quidem divina emanatio, quafi tamfontisemanacionisincrcata^fedemap-
truncus arhoris Scphirccics dircdc h fua propinquant ,hoceft, quo magis accedunt
radice^«/o/i^,feufontemfinitudinis,proce- ad faciem elfcntia lucids increatae, quae -

ditjhqua ejus tum poftea rami&^ ramis , ipfis luccm & gloriara cxcellentiffimam
iiircuii,& a furcuHs frudlus oriunter. Se- i imperrit. Haud
aliter quamvidemus in ,

quicur crgo , quuu

3u6d , uttruncus arboris a ra- trunci Brachijs
, quod , qu6 crunco func vi-

dice fua cxurgic & quafi creari videcur , ica ciniora, eoeciam in eorum cxiftentiafive
qiiideemanaciolcu fpiritus ifte iacerpio- fuhftanciafuncgrandiora. Poft hzc vide-
ccdicab unitace radicali, &quafidenovo mus , quod rami minores immediaCc ex
Ikder.i 4.9. crcari vidctur. Atque hinc fapiens : Prior brachijs iftis exurgunt ,habentquelocum
omniumcrentacft lapientia intclledus & pro confiftentia fua i brachijs diftindum
prudcnti^ ab a;vo, ipie creavic illam in fpi- feu divifum , uccunque eorum corpulentia
ricufando,& eftudit ipfam fupcr omnia k brachijs non dividitur. Pari equidem ra-
opera fua : Quo dcnocac cmanacionem , tione obfervamus , qu6d intelligcncijc fcu
iltamorigincm fuam habuiilca DeoPatre, Angcli Olympici vel accherei vircutes &
fcd quod radios fuos particulares undique vitam hauriunt immcdiate ab illis Empy-
emiccit ad creaturarum omnium exiftcnti- reis idque diverfiformicer
; in variccace &
ifti. 33- am&virtutes. Videtur Plaltcs hifce tefi:a- menfurs excellencix , qui iftas influcncias

ri : Verbo Domini, inquit , creatifunc coe- in corporibus ftellaribus , quafi arcis fuis
li,& fpiricu ab orc cjus omnis vircus eorum. Thefaurarijs ad ufusinferiorumrefervant.
Hic crgo orcum iftius fpiricus habccis Sc Deindc , ur rami a brachijs arborei.5 proce-
cjus inmundo otficium nimirum , , ut cui- dcnteSjvitam &
efTe alijs ramulis ab ipfis
hbet crcaturx fuam vim vircucem mo- five exurgentibus accribuunt ita ctiam Angeli :

vendi, vivendi , agcndi, multiplicandi , at- Olympici fuosinfluxus illis Elemcntalibus

quefc inviccmamore velodio profcquen- infunaunt quorum principes funt in qua-
,

di juxta vcluntaccm fiii Patris attribuar. terno numero illi, qui quaraor vcntis&
Quare ex pr^edicftis liquet , qu6d fpiritus quatuor muiidi cardinibus , ijs vimfeu po-
iftc rcfpedu eifentialis ipfius eflentiaz fit teftacem vicas , augmenci gencrationis &
fftcrnus , fed ratione emanationis ejus in atque etiam corruptionis a{lignando,praE-
raundum dicimr xvialis feu nacur^e Ange - fident. Quibus videre licet, qu6d Dcus
liccc Vnde Texcus prxccdcns Et incelle-
: : per fapientia; fpiritum via cmanationis
diusprudencia:ab xvo. Procedimus ergo emifiium , &
conlequenter Angeluiii mag-
in progreflione &
mulciplicati<.ine illius num primogenitum quippe prim6 omni- ,

emanationis in huncmodum : Abarboris um crcatum &nomen habentem fuam vir-

trunco egrcdiuntur rami , tam gcncrales, tutemAngelisEnipyreisimpertit,quitum
quam fpeciales & individui , quorum qui poitc^ mukifariam ejufdcm naturam cf-
funt fortiorcs poft truncum funt quafi Bra fundunt in fpiritus Olympicos, k quibus
chia ipfius corporis , tum fequuntur rami iterum Elemcntarcs iuas hauriunt faculta-
minorcsacdcniquc furculi. Adqua:refbr- tes fcu effentias- Et tamenhsomnes vir-

re polfumus in mundo aviali feu Angelico tutes elTentiales tain in ccelo Empyreo,
divcrfds Angelorum itationes ijs fccundum quam /^^thereo & Elcmentari funt conti-
dignitatcs corum affignatas ratione divi- nua: & indivifibilcs ab cmanacione iandla,
narum influentiarum, quas a fuoCatholico qua: eft infcparabilis a fua radice : Hau
ramo liru emanacionc landa Icfu Chriito alicer, quam truncus arboris radici, & bra-
ab Snfcph radice feu pacre fuo emifra rcci- chiatrunco , &
ramibrachijs,& ramuli ^€\\
piunt. Hoc confirmat Apoftolus in his: furculi frudui &
folijs animadvcrtuntur

Cbrittusclt imagoDeiinvilibilis, primoge- cfTc continui atque indivifibiles.Ecce crgo

nitus omnis crcacura:,quoniam in ipfo con- (Icdor judiciofc) mundi acvjalis dimcfione
dica funt univcrla in coclo & in cerra vifibi- juxtaTcxtusprsEcedcntisdidum: Chriftus
coi. i.ij.irt. lia & invilibilia, fiveThroni.live Domina- eftimagoDciinvif)bilis,primogenicusom-
tioncs,(ive principams,fivc PoteItates,om- niscrcacuri ,inquo(iintcondita univerfa
ni.i pcr ipfum & in iplb crcaca funt & ipfe , in ccclis& in terra, vifibilia& invifibilia,

clt anceomnes , & omnia in ipfoconltant livc fint Throni , fivc Donainationes &c:
&c:ica , ucomncs Angelifuperiorumfivc H(.)c cft.creatura: mundi aevialistam in ccc-
enipyrcorum ordinum non aliccr in prima lis & elemcncis,quam in cerra conditz funt
feriepvocedant ab eo ,
ntihm bracliia arbo- in Chrifto: Verum hoc etiam a Patribus
Ecclefis
 DE PHILOSOPHIA MOYSArCA. Fol.gf
pionyf de di-
Ecckiishabemus confirmatum.Nam Dio- fona addic principiu fecunda:, qu6d per- &
Tia. Nom.lib, nvAus aic qu6d Angclus fic imago Dei
, & fona tcrcia ab ambabus prarcedencibus pro-
6.
occuki ipfius Juminis emanatio fpecu- & cedic: ica quide Angeliaeviales feu EmpjTci
lum fplendiflimum fine macula : acque ob cfFundunt influentias vitae cxiftcntix O- &
iftam caufam Angclos vocat Algamatha, lympicis (eu fydems ; ac itide
illi Elemen-

hoc eft fpecula puriflima , qus recipiunt

, (uam vivendi
tarij &
exiftendi rationem ab
lucem Dei. Hinc indc arguendo , qu5d Empyreis perOlympicos hauriunt,acque in
iint imagines Cathclicx ejufdem cmana- fine cerra &
maria ab illis animanrur. Qua-
tiorijsk qua prccedunt. Nam fcriptursE
, proptcrobfervandum eft, quod Deus ope-
Si;.-
dicunt, qu5d fpiritus fapientis fit fplcn- ratur mediantibus fuia organis Angelicis
dor aeternse lucis & fpcculum fine macula omnia in omnibus , & quod fpiritus ipfius
Majeftatis Dei ,& imago bonitacis ip- incorruptibilis fic in omni re hujus mundi»
fius,Et Bartholomsus ait : qu6d Angeli Quibus rede loco prioriintcllcdisatque
fufcipianclumen occultum i Deo perin- confideratis, audader ccia concludere pof-
fluentiam, idque emittantillis qui funt , fum.us, qu6d omnes peculiarcs luces Ange-
infcriorisordinis& conditionis. Et Augu- licse ab una & cadem Catholica emanatiO'
ftinus &Damafccnus dicunt, quod Ange- neprocedant, & confequenterinvenimus,
li funt lumina intelledualia , fuum lu-
quae quod diverfitas & oppoficio naturarum ip -
men k primo &
fummo lumine acci- farum oriatur a mulciplicitace propriecatui
Bittholo^
piunt. Iterum Bartholomxus quod vo- , quae funt in generali emanacione ab a:ccmo
trius dt re
.•uinm.Ub,2.cantur aurum refpcdu radiorum, quos & ante uUum aevum k Throno unitatiscf-
emittunc : atque etiam dicuntur flumina Atque hinceft,qu6d ifteeifluxus
fluenti- sap. n
ignea , ratione lucidarum illarum influen- divinus Salomone dicitur unicus & mul-
)l

tiarum , auas i Deo recipiunt , tum & tiplcx refpciftu varietatis proprictatum ip-
poftek adillos inferioris ordinisemictunt. fius , quibus varie & more quandoque op-
Etiam Dionyfius dicit , qupd ordines fu- pofito operator in mundo- Sed totum hoc
periores copiofc recipiunt fBinen Dei , & Juculentiflimc i Rabbinis Cabalifticisper
illud tum pofte^ more influentix (piritibus viam defcriptionis aiboris fu.-E Scphirotica:
illis impertiunc , qui funt fitu&dignita- five numericaecxpIicatur.Qjjare (ciendum
te inferiores ; afferitque hanc legem eire eft inprimis,qu6d, ut Theologi Myftici
in ordinibus Angeloram obfervarum, nonnifidecemnominafpccialiain tora te-
qu6d eorum alij fint primarij , alij fccun- ftamenti veterisHebraici feric obfervarunt j
darij , &
pouremi. Atqueob ilbm ra-
alij quae Deo a proprietace afcribebnntur : ita
tionem Seraphini Angeli funt didi , quia quidcm quodlibct iJlorum ad operationcm
ardenc & accenduncur racione- prsfentia: variam eificiendam dcfignuri animiadvcr-
eorum immediatse coram facie Dei. Sed terunt. Hinc cnim erat , qu6d Hebrsi hoc
JfOcJ.,'. omitcendo omnia ifta docemur plurimis vel illud nomen Dei a fcripturis recicati l'e-
fcnpcifacri teftimonijs qu6d Angclifint , cundum conditione ncce(riratis peculiaris
fplendidifllma lumina , qua: funt in tcriio pro divina afiiftencia invocvire folebant. Ec
ca;IocoramThronoDci : &qu6dfint7. tametfi ex verbo fcripco coUigerent , quud
atquectiam 7
pra:fidentes in coelo ftellato, puradivinitas feu Dcitas noniic nifiunic?
Candelabra, quae important 7-Planetas: & inccrna &
immucabiliscircntiajatqucprop
quod fic unus magnus Angelus , qui eft ca- ter iltam rationcm non nifi unico eilcntia-
puteorum omnium qui tenebat fepcem , li titulo exprimitur vidclicct Tetragra-
,

manu fua: Et qu6d finc +. Angeli,

ftellas in maton , feu lehova , quod eft cjus nomen
qui habent Dominium fuper quatuor vcn- infeparabilcurpote.quod ci foliappropria-
tos,in quorum e(t poteftate noccre mari & tur : nam illud includic (uti RabbiMoyfes
terr^ & arboribus : & qu6d ilHquatuor /Egyptiacus ait ) & arguic in pura fignifi-
lint fub imperio unius , qui fecum porcat canone (ubftaiitiam Crcaroris fine ullo
inagnam prsfervationis figillum: Et qu6d cum Creatura rcfpedu (cu participatione:
fitprincepstenebrai^umjqui eft magnus ille itaetiam invenerunt , quod cxcera nomii-
Ipiritus praedidtofummo fpiritui natura & na'Dco aScripturisaiTignantur quatcnus ,

conditicne oppofitusqui babccDominium ipfe parcicipat cum Crcaruris rclacione

in Elcmentb fublunaii ; quod finccam & aliqua,vel eas reipiciat: & confequencer
malitioik &
perniciola: pnncipalitaccs.po- calia nomina ei ao effcCtibus non ab &
tcftaccs &
gubernacorcs in hoc mundo,qu3E eflentiaimponuntur &dicunturnomina ^
func CreacurisDei adverfi(T!mx,qukm be- proprictate. Ad nomcn vero ejus eircntinle
nignx & falucarcs.gcnerique huniano pro- qu6d fpedat , erat illud incer Hebraeos irj
piciae.Denique fcniina planta: iriultiplicaci- tanta aeltimatione five venerarione , quod
va ftellis ctt;li,ut &
ipfiusfolia creaturis lub non erat praecerqua in folo SaduariOjidqud
luraribus comparairius , quae mutationes k confecratis prefbiteris cronuntiatii.Tu.nc
fuasab internisfeu fpirirualibus organicis enimerat nomen illud eirenti-ile in ijla be-
agetibushahcnt.ita utdifcernere poffimus, nedidtione editurn , qua facerdos fupremu$

qu6d xternitas dct vita svialitaci, aevia- & diebus jejunij promulgavit.Hsc caufa erac,
cemporalicaci
lita" & qucmadmodumin qu6d nomc hoc tanto honore cclcbrarctur,
:

mundo xterno vidcmus , qnod prima per- uc nunqua elTec temerc prolai: j. Ac ctiam..
Y quoniao)
 :

S^CTIONIS SECVND^,LlB.II.Membr.I.
quoniam (at aitRabbi Moyfes) Deum cffe cibum & potu, quos fumunt,ita,titnutriant
& fijiffe fuper omnem elTentiam ,quatenus &pra:fervent: &eftipfc,quiamovet mor-
cxifterct anteauamullareseffet. Atque
,
bos, tollit ftcrilitatem, &
augct dies homi-
hoc crat nome illud pretiofurB,quod Moy- nis: &
pcr confcquons etl: caufa Sympathijc
fcs cupivit a Ueo cognofccre. quando acci- amabilis & concordis intcr creaturas : De- .

pitabcohocrcfpohfum TIITI'^ » tioc cft niquc d\ lehova, qui format lucem facit & '
"'*^"

nomen mcum in a:ternum:qu6d quide no- pace &

cft ipfe , qui creat tencbras malu. &
nten ade5 purum,quia nec articulari nec
eft Scd quonia etTentialis harc unitas hos con-
,

componi, nec minus humana voce exprimi trarios effedus per proprietatcs oppofitaj

poteft. Ad alia vcro Dei nomina feu deno- in luce edidit : idco Theofophi fecretiorcs

minationes quac ab cffedu ei afcribuntur,

,
varia nomina feu potius denominationes
quod atcinet illa non Deo fecundum faam
, generales ei aflignarunt, quas k contextu
cirentiiijfed lecundum opera ab ipfo efteda lacro colIegerunt,quae ei afcribuntur ab cf-
tantummodo atcribuuntur, hoc cft, quatc- fcdibus , qua: in earum prolatione fequun-
nus apparet omnia in omnibus , in om- & tur , quoru alij inclinant ad tenebras pri- &
nibus exiftit &
operatur.Oportet igituf ,ut vatione, alij adlucem &
pofitionem , non-
pr-j meliori noftra in hac re inftru Aione in- nulli ad foveritate , ali j arguunt fuae benio-

tdligamus,qu6d cum divinanatura fit& frudum , quidam indicant adus lui

nitatis

opcrcturin omnire creataatqueetiaextra privationem,qui cveniunt contrahendo ra-

eas exiftat (eft enim centrum cujuflibet rci, diosfuos in feipfura. Namtaliipfiusadlu
cujuscircumtcrcntia eft nulhbi,boceft,ex- eftedus tenebrarum producuntur, tiimiria
tra omnia) in hoc refpe<£lu nome ejus effen- elTentialis frigiditas, ftupiditas , immobili-
tialeTerragrammaton eftcommune &Ca- tas,quies,congeIatio,contradio&c.Aliqui
tholicij ramo arboris Sephirotica:
inoibni efficiuntur per adualem ipfius effluxum fcu
Ijve Cabalifticae ages, quippc quod Domi- cxtcnfione a centro ad circumfercntiam,
niumhabet in intcgru iliius arboristruncu nimirum lux, motus, calor ,dilatatio, attc-
five corpus, & confcquenteromniaaliade- nuatio &c. Volo igitur divina ifta deccm
cc Dei nomina k proprietate ei referuntur, Dei attributa numerare, qusastcrnaccffen.
ut brachia trunco , quatenus fcilicet rcla- ti3E afcribuntur , ul in arbore Scphirotica
tione habcnt ad varias ejus proprietares feu ordinc rcpcriuntur , k cujus radice radij
virtutesinunaindividuaeftetia.Qyareilla aetcrni multiplicis naturje fcu conditionii

omnia nomina ipfi ab operibus attributa in ad varieformem radicis voluntatem perfi-

ipfo &
fub ipfo coprehunduntur , quippe, ciendam defcendunt, quibus multiplices in
quod proprictates tanoluntatis, negationis mundo effedus producuntur.Primum cjp»
isi privationis, qua voluntatis.affirmationis attributnm feu denominatio a proprietatc
& poiicionis ejus, &
per confequcns mortis eft Ehith, atque hoc nomen omnium crca-
& vira; maledidionis
, benedidionis & torarum fontem feu originem importat, fj-
mali &boni in refpedu creaturaru (tametfi mul atque mifcricordia: clcmetias fiinda- &
nihil eft idealitcr in eo malum,qui cft fum- mentum denotat quoniam infiuxus fcu ir-
,

»na& lola bonitas) odij amiciti«,dif- & radiatio divina , qucc ab iilo canali leu fon-
cordia: & concordias , Antipathiae & Sym- te defcendit gratia pietate , confolationc
,

pathiaefubcocoprehunduntur-Hosinqua, & bonitate Patris sterni eft plena , cui no»

omnes effcdus coditionc contrari, abuna monet Chriftus fic orarc ; Pater noftcr,
radicefeui-onteeffentiali provenire teftan- quicsin Coclis&c. Atquehinc alibidici-
turBiblia lacrajquippe qua: babet folum- cur , qu6d Pater judicat nemincm- Nara

j,^ rir-»
fTii^do potcibce vicae mortis , & deducit & ett officium Patrii, ut parce ^ratiofe &
I f3iin.2d."r.2. ad portas mortis &
reducit. Eft: lehova.qui cum filijs agat. Ita etiamDcus fubitliuf-

\u°i^6' 8 ^^^ illuminatio & falus & protcdor vitac modi fua denominatione cxiftimatur effc
lALfi.tj"^. hominis, & eil ipfe.ciuiafiligit tenebris, Pater omnium , &
pcr confequens in ilta
morbo & morte. Hft Iehova,qui mortificat fua voluntatc eft benignus gratiofus feu &
& vivificat dcdiKit ad inferos
, reducit. & affabilis fuis cteaturis , juxta illcid Salo-

Beiiter 27 ^^^ ^P'*^' ^"' abundantia: fuavitatis, mifc - & monis : Quin etiam uno afflatu caderc

ricors, paticns benignus ,& qui in furo- & poffunt creaturK k jutlitia pcrfequcnte
re fuo arguit hominem
conturbat olTa , & &vencileatx a fpiritupotentixfuae : Ve-
& animam ejus. Eft lehova , qui vulncrat rum omnia menfura numeroque & pon-
» & mcdcri facit. Eft Ichova , qui mortcm, deredifpofuittifcutemperafti : namquod
vindidam , &
vexationem minatur. Eft muitum poccs , hoc tibi femper adcft
ipfc,quifacitpeftem,tabem,fcbremuren- quandoquide tanquam momencumelan-
tcm, lepram, fcabiem, ulcera, hxmorthoi- cibus cA totus mundus coram te , & tan-
des & ulcera /Egypti : qui demencia cx- & qu.un gutca roris defccdens manc in tctra:
citatepercutit , pavore cordiscremorc, & Mifercrisante omnia.quia omnia potes, &
curis & vexationibus afScit: accftipfe.qui diflimulas pcccata hominu , ut reiipifcant.
benedi>.ic cibo & potui, qucm hauric crea- N.im diligisoainia, qu* funt, & nihil abo- j

mra atque confequentcr d^

: ipfc ,
qui An- minaris eorum, qua: fecifti. nec onim com-
ripathiam parit : E rcgionc cft lehova qui ,
parafti quicquam, quod habes odio ;E- :

i»enedidiones creaturis conccdit , ipfe bcat qui manfurusi fuiffet aliquid > nifi tu vo-
luiffe»?
 .

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoI.8(5.

luiflcs ^autconfervatum fuiflet aliquid , ni- piunt , dicuntur "Bcni Slohim ,hoc eft , Fi-
fi tu vuluilTes ? Sed parcis omnibus>c6 quod lijElohim , qui funt inftrumenta illa in
tua funt, 6 Domine animarum amans,&c: mundo ElementaU ad voluntatem divinam
Ecce bic dcnominationisEhieh frudus feu inifta fuaproprietateefficiendam- Vircute
effedus, nimirum creare generare om- & etiahujusnominis aquaruminprima crea-
.
'
ma,quafiPacer: &
adeorumpraefervatio- tione commotio,earumque e Tencbrofi
nem &
fuftentationem paterna quadam abyflbedudio erat fada qus quidcm fine :

effedione curare. Ob iltam caufam hoc extrema oppoficione repugnanria duo- &
portas lucidx, radicali &
primarise in arbo- rum contrariorum,nimirum ignis aqux, &
reSephiroticafeu numcrationi prioriarbo- & confequencer finehorrenda Elemenco-
ris prxfidct, qux dicitur Chccer, feu Coro- rum diifenfione & bello commocionesTo-
na , ex cujus meatu radij Ichovat in effabili nicruofas in Tenebrofa abyffo ad Verbi
& benigna fua creationis condicione feu Fiat prolationem caufancem minimc fie-
voluntace poficiva ad cmnium rerum crca- bat : Erat enim Spagyrica altitonanti &
tionem defcendit. Nam Ehieh fignificac Verbi virtute &
vere Chymica Spiritus
Patrem &
radicem tocius crearionis. Elohim operacione , quod feparatio unius
Secunda cmanario lehovae in divinis nu- Elemenci ab alio,atque etiam unius vircucis
merationibus arboris Sephirotics habet formalis ab alia diftindio efiet perfeda:
pro fuo fonte nomcn divinum lah , quod Vnde Pfaltes Regius Verbo Domini fir- : ,

arguit benedidam &

gratiofam radiorum macifunt ccEli& Ipirituabore ejusomnis "'''^?-''*

ipfius emiflionem ad humidx naturae fcu vircuseorum.

aquarum c tenebris feu Tcnebrofa abylfo Percipiendem eft igicur , quod cota ar-
extradionem atque ideo accribucum ieu
, boris Cabalifticse vircus fcb iftis tribus
porta Cabaliftica , per quam radij iftius membris radicalibus ejufdem compliciLC
emanacionis aduofiuimi defcendunt, dici- comprehendicur:non aliccr,qukm mun-
tur Hochma hoc , cft, fapientia, de qua qui- di Typici effentia , forn-ia figura , in cri- &
dem emanatione divina Salomon ifta : Sa- bus Archcrypi perfonis divinis criformicet
pientiam poffidebat Ichova principiovis continetur- Porro tria in mundointclle-
fu2, ante opera fua, ante ullum tempus, an- duali idem prarcendunc , quod fepcem in
tefeculum inunda fiiit.ciim nullaecflent mundo m>ateriali feu aqueo. Namzfuni:
abyffi, cum nulli eflTentfontcsabundantes radix materise,& 3 funt radix formalis : Vfi
Jwv. 8. a 22.
aqyjs, anccqua montes fundaci eflTcnt , cum crso 1 eft formalis radix in Archctvpo ad x
C> .1.1 /• '

& 1
•

aptaret coelosjibi erat,ctira ftatueret ambi- matcnaiisad 2 : :ta quidem 2 lunt mate-
tum in fuperficie abyffi , chm fortificaret rialis radix in mundo Typico ad quadra-

fuperiores nubes quando poncbatfunda-

; cum 4. Quare fequitur , qu6d(4) qua^
menta terrx , erat apud eum cunda com- ternarius , qui eft numerus feuCh<ii:<idct
ponens &c: Debemus autem notarc.quod Symbolizans cum matcria 3 figurafor- &
nocncmjen/<?^, cujus influentiaeftfapien- mse convenicns fimul addici producunf
tia,verfacur quandoque in ieveritate , licet univerfalem mundi fubftantiam ex mate-
raro : Quoniam prxcipua ejusincencioeft ria &
forma confiftentem- Dcbemus ergo
in creando & prsfervando.
Hinc ergo le- cum diligentia obfervare , qu6 J iftae prio-
-
hova dixic Moyfi : loquendo de magnoilio res denominationcs divina: pertinent ad il
Argelo , quem mifit ante Ifraelicas ad cos las proprietaces ,qu!bus lehuva ad imagi-
pra:lervandos in via illa per defertum & nem Archecypi tria priorum creationis
mare rubrum: Ne cxacerbcs eum, quia non dieru opcra perfei. ic , in quibus tocus mun-
ferec defedionem veftiam , quoniam no- duscumfuiscoclisacElemencis elTet crea-
mcn meura eft in co- Quo evidens eft, tus , &
quxlibec eorum regio apce con- &
quod lapiencia ifta quandoque punire fo- venience r di fpofi ca
let quoniam cx Syriaclio patet, ipfam fijil-
, Scptem fcquencia in Arbore Cabaliftica
feangeiicam illam emiflionem , qu^e praei- Brachia fcu rami fpedant ad varias illas al-

bat Ifraelicis diurno tempore in columna teraciones cam propitias quam advarfass
,

nubis,& nodurnoincolumnaignis ,utte- quae creaturis in hoc mundo cveniunt.

iccltf.
ftacur Syriachus. Denominacio tertia eft Quare quartum membrum illius arboris
Elohtm, & atcributura feu porta lucida, per habetpro fuopraefidentebcnignam &ju-
quam emanationis ipfiusdefccndunt
radij cundam atque clementem Dei lehovae de-
eft Binah : : atque iftud no-
feu prudentia nominacionem- El didam cujusattribu- ,

men fecundum Cabalifticam interprcca- tum feu porta fplendida five numeratio vcl
cionem fignificat terrorem feutimorem, canalis,per quem aureos fuos effluxus in
quoniam oblervarunt, qu6d medianceifl:a mundum emitcit, vocatur Chefed ; Larine,

proprietace five actributo divino mundo Clcmencia : quonia divina influentia qus ,

cvcnirent punitiones & ftrages- Namfub tranfit per eam , elt gratia , bcnignitate,
irta denominatione exercec ipfe fuam poce- vita & bonitatc plena,uti infira pacebit.
ftacem tam ad fubiraneam mundi aquarum Eft cnim fons, k quo forcunacus PlanetS
ille

ATcfjang .Cah.
&Elerrenci alceracionem ,qo^m adpuni- lupiter amiabilcs & benignos vicscreatu-
lie Dog,
Cjb,
tioncm impiorum. Atqueide6 fpiritusiili, I arum radios recipit : Vnde lupiter dicitur,
qui divinze hu4.us influenti» radios reci- quafi luvans Pat-er. Ob iftim rationem
y a Moyfes,
 . :

SECTIONIS SECVNDJ?, LIB.Il. Membr.I.

Moyfcs , orando pro reditutione Mirix ad Vltimum cognoinen , quod ports deci-
faniraccmpridinain, dixit : Elnarapham ma: didtae ^y^alchut , id e(t , regnum
i : Deus gratis, qusclb fana illam & imperium , priKfidec cft tyfdonai feu
Quintum nomcn quinto arboris bra- Dominus , quod quidem importat fcve-

chio afcriptum eft SlohimGibhor: atque riratem & captivicatem creaturis per Dei
hoc eftcdlus nialevolos & infalubrcs in- iracundiam atque iftius attributi influen-'
fluetias creaturisimmittere folet facitque , tia: cadunt in rcgionem Elementa-
perturbationes in Elemento Catholico pcr rem.
Tonitrua fulgura , Cometas ; im6 etiam
, Quibus Sapientiflimorum Rabbino-
excitat fuper terram bella , contentiones rum oBfervationibus colledionibus in- &
lites peltem , febres , eftque ejusThefauri
, venimus,qu6d iniftis dccem generalibus
arca fcu promptuarium ftella Martis : Ca- numinis xterni proprietatibus per decem
nalis ver6 feu porta, perquam radijejus attributa fignificatis , omnia in hoc mundo
defccndunt vocatur Hebraice Geburah,
, five ^ creatura xftimantur bona vel ma-
quod argLiiL poteftatcm , vim violcn- & la poficiva vel privativa , concordantia Sc
,

tiam.Ramus feubrachiumproximum,id amabiliafeudilcordantia odibiiiai Sc, &

di numcratio fexta habet pro fno Domi-
, urverbodicam , fivelint occulte velraa-
no nomcn Dci , Elaah, cujuseffluxusfeu nifcfte oppofita , vcl in natura feu condi-
mukiplicatione &pulchri-
radij funt vica tione inter fe convcnientia difponuntur,
tudine pleni: &ob iitam rationcm trun; & abunica unitate defcendunt: A rque hinc
cus feu Canalis , pcr quem cfFundun- liquet , quomodo ifta unitas in effentia, fic
tur in mundum , dicicur Tiphereth Hcbrai- multiplex in proprietate & conditione,fe-
cc; Latinc Gratia, ornamentum pulchri- , cundum cujus in Velle & Nollc diverfira-
cudo & folacium. Hujus radiorum facra- tem diverfa & plane oppofita aguntur & ,

rium eft corpus Solarc , quod oc fuam for- operatur in mundo tam ccelefti, quam clc-
mofam fpecicm , pulchricudinem Glo- & mcntah im6 ver6 eft in illo Empyreo, id-
:

riam corufcantein ab eo recipit: Atque ille queemanationibusparticuIaribusaCatho-

eft ille Spiricus,de quo lob intendit,di- lica &
Archetypaemanationefcaturienti-
cens : Spiritu fuo ornavit coelos. Et Sy- bus : Atque itcrum, quxlibct didtarum de-
riachus: Sol illuminans per omnia refpcxic, cememanationum fephiroticarum ininfi-
t.cc\eC.4z.i6.Sc GloTJa Domini plcnum eft opus ejus. nitis quafi alijs eradiationibus k voluntate
Septima numeratio Cabalifticafcuarboris fui fontis haud diiTonantibus diftinguitur;
Sephiroticae brachium fcu ramus habet pro Vnde etiamfcquitur.quod quaelibet narum
fuo Domino cognominacioncm Dei leho- proprictatum rcccptacula habeat in ccclo
v-t Sebaoth , quafi Dcus cxcrcituum , a:thereo (tellaria tam fixa , qukm erratica, &
Dcus perfedionis , acque
jubilacionis & qux in infinitascrcaturas fublunares , tatn
idco atcriburum, porta feu canalis , per que anima!es,quam vegetabiles & mincrales
ejus radij feu fulgor exit, dicitur 7^tz.eth, fuas effundunt virtutes , qax omncs ab in-
quafiTriumphus, viiftoria,atquecciam ju vicem juxta influcntiaram proprietates,
Ititia , charitas amor ; quare influcncia & tam forma , qu^m natura variarianimad-
generacionis , mulciplicationis & deledla- vertuntur : Atque ratio cur divinitas crca- ,

tionisabiftaemanationeprocedunt Arca ••
veritfeueinifentunumradiorumcffluxum
aatemliujus Theiauraria inter cceleftia eft alteri contrarium, erat tam ad prsfervatio-
Sydus Veneris- nem , quhm deftrudionem creaturarum
0(5t:avum nomcn ^proprictate c(\:Slo- Nam , ut ultimus harum emanationum ef-
himS-ibaoth , (cu DeusexercituUm ,atque fedtuserat crcatio , generatio & praeferva-
porta , per quam ejus radij tranfeunt voca- tio creaturarum fux propris conditionis
tur ab Hebcxis /i/tf «/ id eft, lausjhonor, , &natur« : ita quidem ifti effectus appli-
formofiras. Prompcuirium vero ccclcfte, cari folent auc pro prarfervatione Sz reftau"
quod ad influentias ipiius recipiendas & re- rarione creaturarum dcficiencium 8c in fir-
fervandas ell ordinacum cftftellaMcrcu- marum nimirum , ciim vencnofumali-
,

rij. quodfimplex fivcanimale fivevegetaliile

Nonuin, quod nonoarborisbrachioaf- five minerale ad morbum pcriculolifli-
iignacur, cft ElchAihoc elt Deus vivens, , , mum propulfandum applicamus vidcli- ;

feu Sadui hoc eft omnipoccns Deus : at-

, , cet in regno animali viperam , Scorpio-
quc cjus numeratio fcu porta eft lefod, hoc nem bufonem , araneam , autCautnari-
,

ctl^baus , fundacio , quics , rcdempcio: dein veficantem &c: in vcgetabiU Papave-

Hujus autcm eifluxus recipit Luna Cccle- ra ftupida, feu opium Soinniferuni , Flam-
ftis , quJE elt quafi pirva terra , recipiens mulamCanterizanrem,EllcboKum vomice-
'omncs prsdictas influcnrias in gcnere, rium.Aconitum &c: in minerali Arfenicu,
qus ab alto defcendunt atque hxc eft ra- : argentum vivum ,RefaIgar, Antimonium
tio , quod ipfa tot mucaCionibus ieu alte- &c: quxomnia fimpliciahabentproprie^
rationibusfKobn>)xia,cujus eftedus tam tatem tam ad auferendos morbos,qakm ad
in gencratione corruptione , quhm in & ipibs animalibus indacendos imbcerte ,

maris exaltatione vel deprellionc cerni- & ad ipfi quandoquc incerficienda con-
tur. ducunc : Et tamen crcacuris , qus raJios
fuarum
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.87.
(aarum fornwrum radicalcs ab iftavelilla bunt ; Ignis , grando, fames, mors : om- &
cmanatione acceperunt horum vencnato- nia hxc ad vindidtam crcata funt beftia-
rum influxuum effedus apparent boni & rum dentes &
fcorpij &
ferpentes &c: in
falutiferi utcunque funt omnes Deo bo-
: mandatis ciusepulabantur& fuperterram
az,avpoxc,q\ix ab ipfo erant ordinatae, in neceflitatem praeparabuntur , in tem- &
non modo ad fanandum in fua benignitate, poribus fuis non prsteribunt verbum,
iedetiam ad exterminandum &interficie- Propter ifl:am ergo caufam.nimirum prop-
dum in fua fcveritatc , ac denique ad fa- tcr fecrctam nacurarum oppofitioncm , ^
cicndum placitum fuum , qui operatur om- varijs divinitatis emanationibus ortam,
nia in omnibus , five fit ad creaturae benefi» amicitia & &
odium , confequcnter Anti-
centiam five ad flagellum. Quare Salo- pathia & Sympathia eflent k Deo crcaca,
mon : Ecquid confervatum fuitaliquid ni- utfub lucis & tenebrarum feinvi-
titulis
sip.ii-2i.
g f u voluifles ? Vndc liquet , quod omnia ccm oppugnarent in ilto mundo, qua: qui-
Etcief.39. » funt Deo bona tametli impijs , qui patiun- dem contentio incepitprimtim intcr An-
\i<^ tur , videntur mala. Opera Dei univerfa gelos deinde intcr flellas qux recipiunt
, ,

I
(ait Sapiens) fiint bona valde : Bona bonis oppofitas Angelorum influencias,terti5 in-
crcata funt ab initio , fic ncquiffimis bona ter ventos & Elemcnta, qui venti fusr con-
& mala Initium ncceflaria; rei vitae homi-
: tentionis fpiritus a rtellis & ipfarum influc-

num aqua, ignis, ferrum, fal, lac, melo, &
botrus, uv;e, oleum veilimentum. Haec
omnia fandisin bona , fic impijs pec-
catoribus in mala convertentur : lunt fpiri-
tus , quj ad vindidam creati funt , in fu-
rorefuo confirmaverunt tormenta fua-in
tempore confummationis efFundunt virtu-
&
rem furorem ej us , qui fecit illos , placa-
tijsrecipiunt : ac deniqueintcrcrcaturas
& compofitas five fint perfecfte five imperfe-
& & £te mixt^. Scd quoniam inter aiias oppofi-
tasin mundo naturas,Sympathia&Anti-
& pathia funt omnium magis abftruii & oc-
cults, de ipfarum myfterio pro captus mei
cxiguitate fequentem efficiam fermonem.

CAPVT. IIL
Hic demonflratur,quhdocculta tatn Sympathi<?,quhm Antipathi^t: in crea^
turisatiio raciicaliter ab Angelicis irradiationibus adinvicem
h creaturisfibijubditis ennJfispToducatur,

fcucUn.lib.'?. QVi bene Theofophia funtverfati,

in plaRetarii gubematorcs : alijdifponuntin-
deutCabil. omnes Angeli fint ejuf-
volunt, quod flucntias ftellaru fixarum & duodccim fig-
dc generis refpedu fux creationis , tametfi norum , de quibus intendit ille locus apo-
eorum unuseftalteriplus minufveillumi- calypfeos, diccns: In duodecim portis (hoc
natus fecundura illud officium cui k Deo , cft i2.figna qua: Plato dicitelTe porcas cce-
funtdcftinati:nam confiderare debemus, li)funt »2, Angeli : alij funt Tucclares&
quod Angeli fint immediata organa feu in- protuitione & przfervationecrcaturavum
(trumenta, per qux&in quibus xternitas ordinantur: nonnulli cura beftiaru habent,
fuam vohintate prarftarc folet , tam in coc- Plantaru : alij lapidum praetioforum
alij &
lo, quam in terra, utpote , qui cjus Verbum mineraliii: Hosomnesfccreticrcs Theolo-
ilil.104.4.
Fiatefficercfoicnt. Vnde Rex David: An- gi & fapientes approbare vidctur , fimul at-
geli Dei validilfimi robore, efHcientes vef que confirmat, qiiod Deus operctur omnia
Bumejus,aufcultantes voci ejus,miniftri in hoc mundo inferiori,mediancibusAnge-
cjus, facientcs placitum ejus &c| Ita, ut fit loru adminiftrationibus.VndcD.Paulus ait
evidens, quod nihil in mundo temporalifi- quod omncs fint fpiritus adminiftratorij,
ve.in ccelo five in terra fadtum cft, fcd ilJud quia ^Deo mittuntur ad iftud officiu obeun-
radicaliter k fpiritibus mundi jevialis dcri- du.Hxc Archangelus.Porro etia Reuclinus
varur: Acque bac de caufa Rcuclinusait, aflerit, quod infiuxio radioru Angclicona a

qu6d omnia corpora, five finc ccelcftia five debeat efle diverfa
(tellis naturx varis, &
terrcna , habeant fpirituales quofdam dire- quonia Angeli non movenc orbes ca;leftes
dtores &
gubernatorcs, qui ipforum virtu- motufuo voluntario fempcrunoeodcque
tibus & opcrationibus prjefunt, five fint modojtamccfiilii motu violento feu diurno
{tellx, five vegetabilia , fivemineralia, fivc occafum moveantur.
affiduc ah ortu in
animalia , non mod6 rationalia ,
qualis cft Sed quid vcrbisopus eft pluribus c^m ,

homo, fcd ctiam irrationalia Quare Arch- operis Cabaliftici progreflus hoc totum
angelus Cabalilta multos facic Angelorum nimirum myfticam operationem &varic-
^tchangeius gradus , variaque ijs affignatofficia : Nam tatem adionum in Angclis ad amuflim
^e^ ogm. ci-
^|- ^^^^ coram Tribunali Dci , ipfum
j gjj. ^
enucleare vidctur : NamfidecemDeide-
laudantes &
hymnis cclebrantcs: alij Iblent nominationcs fivc actributa producant de-
eiadminiftrareatqucetianobis: alij cufto- cem emanationes diftindas conditio- &
des fuHt vigilix nodurns : alij pra: funt nediffercntcs,qu2Edefcenduntperdecem
quatuor quarcisannitatquc hi func prarfide- portas , fcu numcrjitiones Cabalifticas fu-
tcs quatuor Soiis Itacionum : alij funt fepce pra didas , contrarios animadvertunnjr
Y a tam
 SECTIONIS SECVND.«, LlB.II.Membr.I.
Cam in ccelo , qukm in tcrra cffedus pro- i proptcr iftam rationem dicuntur fpecula
creare ,iequitur pracdidlo Pfaltis tcftimo- polita , quacenus lumina lua h iacie Dei feu
nio, qu6d finttot vehicula Angelica , qus jeterna ipfius cmanatione recipiunt : quae
transpottantillas dcce infiuentias inmun- (uti anrc^ probavi) eft omnium horum lu-
dum inferiorem , quot lunt portse Sephiro- minum Angelicorum caput. Atquc ite-

ticse : & confequenter, quot funt propric- rum , ut Thcofophi abftrufiores ferijs fuis

tates differcntcs in velle divino , atque iti- cx pagina facra coUedionibus decem di'
dem varictates, tot funt vehiculorum , qui- ftindas proprietates ,atqucetiam totidem
bus ad inferiora conducuntur. Nam velim, varias cognominationes feu nomina Dei
utquilibct fagaxintelligat, qu5dDodo- ijs appropriata obfervarunt : ita quidem

res Hebraici de natura &

proprietate cujuf- perceperunt,qu6d effet Angclus aliquisfin-
libet denominationis feu atcributi Deo a gularis , qui cujuflibet eorum irradiationis
facris hteris afcripti , per illum ipfum effe- influentiam reciperet,& natura ac propric-
«ftumquem immediace poll ejus prolatio-
, tateillius efl^et pra:dicus, ut pore , mediante
nem inlucemedebat, haud aHter judicare qua visoint &
animantur , quatenuSj ut An-
folet,quam Philofophus de natura fcu com- gcli extcrnum eft fpirimalis aer ; ficcjus
plexione hominis cx ipfius Phyfiognomia: internumeft formalis illa cmanatio ,cujus
intuitu aut cx fignis ,
quje vidit in coelo de virtutis cft vehiculum : atque hxc cft gene-
fequentibus ejulaem effedibus,videHcet ralis incer Thcofophos occultos opinio.qui-

de pluvia ventis , tonitruis &c: praefagire

, bus Dionyfius
animadvcrtimr. lam vero (utdidumcft)
fi fic divina influentia lucis , qux animat Sc
informat quemlibet fpiritum An^elicum,
dcbct ex neceflitate icqui , quoa quiUbct
iftorum Angelicorum condudorum feu
vehiculorum influcntiarum divinarum fit
abalcero diffcrens fcudiverfusinproprie-
tate:quoniam formales illse intiuentiae.qux
ipfos animanr, ab invicem funt diverfe,
confequentcr erunt naturali incHnatione
proni atque paraci ad voluncaccm Creato-
riscfficicndam fecundum illam emanatio-
nis ieu radiofum influentise proprietatcm,
&
Bartholomaeus videntur
confencirc , qu6d nimirum unus Angelus
fc immifcere cum alterius negocio feu offi-
cio,aut alterius labores fufciperenonde-
beat, nifi fit talis Angelus ordinis inferio-
ris , qui fubijcitur Authoritati gubcma- &
tioni Archangcli fui , cujus etiam propric-
tate & natura infignitur,ut infradieetur
latius.
& Oportet igitur , utfciamus ,qu6dofH-
cium magni & CathoHci Angeli Mitat-
tron effct tam univerfale, & quod in primis
verfatus cffet circa informacioncm totius
mundi &
di vifionem lucis ^ tcnebris,arque

quam ^ porca fua Sephirotica recipiunt. Ad ctiam vivificacionem fpiritus mundiaqua-

Angelica ergo ilia rcceptacula feu vehicula
quud fpeclac , qu2 ad diverfas divinarum
influentiarum ieuirradiacionum fpecies re-
cipiendas funt ordinata , mihi propofitum
cft pro meliori ledtoris intelledu in prima
fcric portas feu Canales Sephiroticos expri'
mere : Deinde ordines Angclorum recita-
tici &
diurnam coelorum rcvolucionem:
atque ide6 dicitur ; idque haud inconfulte,
qu6d effet divina illa Catholica emanatio,
qu2E dida eft fapiecia aeccrna, qu:E ob iftam
caufam dicitur omnium priiis creara, a qua
tum poftek omnia funt creata. Hinc ergo E«lef i
didum eft qu6d Angelus iUe contineat in
,

re, ex quorum numera illa vehicula Ange- fe omnem perfedionem Angelicam haud ,

gelica exiftunt,quaj irradiationes illasre- aliter,quam omnesradij Solares compre-

cipiunc: actum poitekftellas coeIeftes,qu3E hunduntur in corpore Solari. Nam , ait
funt ccelcftia illarum influentiarum fuper Paulusjcft imago Dci invifibilis primo-
,

cccleftium promptuaria fivefacraria nomi- pjCnitus omnis creaturs , in quocondi-

narci acin loco poftremo aliqua deeffe- ta funt opinia vifibiHa & invifibilia , five
quos influentix ilta deorfum k ftd-
ftibus, Throni, Dominaciones > fivcPrincipa-
five
lisinregionem Hemcntarcm effufje,tam tus five Potcitaccs , omnia per ipfum & in
coijfl-uj-
in aeic, qukm aquis & terra producunt.fa- ipfo crcata funr, & omnia in ipfo conftanr.
ciam verba. De atcributis divinis fimul at- Quare& Rabbini HcbraiciclTentiampri-
que cmanacionibus fandtis cum peculiari- mx cmanationis ad Angclum Miratcron
bus ipfarum proprietatibus capite prxce- applicant ,quaEdicitur fuam viam in mun-
denci fumuslocuci: adrefiduum ver5qu6d dum per rcgalem portam CheterfeuCo-
acnnec,lectoremfcireveIim,qu6d deccm ronam feciiie , vocaturquc prima creatura,
illaeparciculares radiorum emifliones ex quatenus denotat fpiricum Catholicum
tucidem portis feu canalibus Sephiroticis mundi quipriusomnium rcccpit piimo-
,
'

in vallam mundi cavicacem ad comple- genitum impcrialem cmanationem ab

iivc
mencum voluntatis Creatori* fadas , ha- atcributo Dci Shieh. qu6d eft nomen xrer-
bent fuos peculiarcs aurigas feucondudto- nitatis, quippe quod refpicit tcmpus pras-
,

res. Namin hocTheoIogixperitiorescon- teritum futurum. Ob iitam

, prxfei^s &
veniunt ,qu6d, uc fupcriorcsAngelorum 'ergocaulam Magnus Angclus fe nominat
ordines recipiunt fua Iumina& fplendidil- yil^ha &
Omcga principium finem-Pri-
, &
fimas emanationes immediacc h Deo , ica ma influentia ergo , qus erau vitae eflcntiae
quidem ea cmittuntatque manifeftancor- Cacholicx recipitur ab Angclo ifto Mitaf
dioibus Angclorum infcrioribus : atque tron,quafiDoDoDei,poftquam per por- I
tam
 DE PMILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.88
tam Cheter in fuprcmum Angclorum or- , qnam conducic , cft vcrx jufti-
influencije
duicm, didum Seraphin, emittitur , qui ra- cia:inproporcione vicaeac Elcmencorum
tione propinquitatisilliusad ThronumDei amicus : &
per confcquens viciE creacura-
ardere & inBammari amorc igileo traditur &
rum faucor Pacronus. Hos radios deor-
atqtv hinc inde eft , qu6d ordo ifte tanta fum in orbem lovis vehic, eum infinicis fpi-
excellentia &
pulchritudine ornetur , ni- ricibusfuxnacura: ac condicionis implcc,
irirum ratione iftius primaris effulgen- & quxlncelligencijelovialesdidicancur, qua:
tiflimae emanationis , qus tam amabilis & in creacuras fublunares ipfis fubdicas fuae
bcnigni Patris luminis copia impletur Ab influenciae porcioncm impluunc , qua vi-

hinc crgo Angelusiftepotenslucidoshof- vunt , mulciplicancur acque prasftrvan-

cceffluxusin coelixtherei cavitatemcon-
ducit, ac in illo.quafiCatholico ejusfa-
crario , refervat : Atque
pr2fentia,mox animarur
ucadmirabili ipfius adionis ratione dica-
tnr primus ccelorum motor, ut pote,in quo
fpiritus lucis iftius
& vivificarur.ita,
cur.
Qyinca radiorum emiffio fic per porcam'
^ebitrah, cui prsfes eft nomcn divinum
Elohim Gihbor : acque hi radij dicuncur ad
ordinem Poteftatuum defcendcre acque
Archangclus cui radij ifti commiccuncur,
,

tnovetur primum mobile,ad cujus motum vocacurS<JW(«/,vcI,ucalij volunc, Hantael:

tcliqui coclorumorbcs,mundum natura- eftqueGenius,qui imporcacterrorem ••
ac-
lem conftituentes, ab ortu in occafum fpa- qucifta Intelligencia radios iftosconducic
cio 24. horarura feruntur. in Sphaeram live orbem Marcis eumque ,

His crgo liquecquid fitanimamundi, impleclpiricibusfive Incelligencijs fuxna-

nimirum emanatio ifta fanda fpiritu cce- cura , igneoque fu^e condicionis ardore
lorum fic amida , Divina irradiatio , penc- conflaC ftellam Marcialem, aquainflucn-
trans per fecundam portam Hochma , quae ciae Marcialcs in Elcmencarem regioncm,
cmittitur a divino cognomine lah : tranfit & prjEcipue creacuris ipii fubdicis cffun-
pcr ordines Cherubinorum, qui fignifican» duncur.
plenitudinem fcienti3e,& abundantiam do- Sexca radiorum divinorum emiflio fic
norum fapientise ; atque ifl:ius irradiarionis per Canalem SephirocicamTf/^Wff^jCu-
influcntis recipi dicuntur ab Archangelo jusdominuseft Cognomen Dci £W;: ac-
Zophiele (quoa nomen denotat pulchritu- immcdiace in ordinem vircucum,
aue hi
dinem) quacenus infinitis particularibus vi- efcendunc- Hinc Ifidorus air, quod Ange-
taeradijs impletur.Sunttamen alijex Ca- li iftius ordinis recipiant illuminarioncm,
baliftisjqui hunc radiorum iftorum condu- purgacioncm &
pcrfedionem a Deoac-
diorcm Razielcm vocant , qui illos immc- queArchangcIo Michacleduce (quifigni-
diate in Firmamentum five coclum ftella- ficac, quis tanquam Deus) in Spharram So-
tum dirigit, & pr2ecipue'in Zonamillius lis conducuntur , &
abeo ad inferiora,ad
cceli, qui Zodiacus & fignifer nuncupaCur, creacurarumvivificacionemjmukiplicacio-
arguens pcr hancnominis fui Et}'mologi- &
nem , praefervacioncm , ornationem di-
am ,quod radij iftiusin eocomplicitere- ftillancur. v .^

condici delineant idealiterinfinitascreatu- Sepcima radiorum extenfio fitpcrpcr-

rarum particularium fpecies , quas omnes Cam fcu Canalcm ']<{etr.eth, cuiprxeftno-
tumpoftca realiter explicice in region^-& men lehovjc Sebatth, Sc ab ea cranfeuncad
Elementari depingit. ordinem principacuum, a quo per Archan-
Tertia radiorum effluxio fic per poKam gelum Anaekm ad Sphxram Veneris ve-
"Sinah, cui prs eft nomen divinum Elohim, nuncur , a qua cum poitca ad crcacuras ci
& defccndit immediate in ordinem Thro- in mundo Elemcncari fubjedtas defcen-
Borum indc argucndo feveram Dei pro-
i dunc.
prietacem& judicio plenam. Hos radios Odava radiorum emiffio fic per porcana
recipit Archangelus Zahkiel , vel, ut alij fj0d, atque huic pra;fidct nomen Elohim
volunt , Zafpiel , fignificans Genium Cho- "^hioth^hi defcendunt in ordincm Archan-
leraemagnsE. Atque hic fpiritus conducit gelorum , ubi ab Archangelo Raphaele in
hos influxus ad Sphaeram Saturni , quam Sphaeram Mercurij conducunrur, &abea
implet Spiricibus five Incelligencijs fua: na- creacuris inmundo Elemencali ijsiiibdicis
turx , quas vocant Saturniaos , vel Bene- immiccuncur.
Slohim , ac tandcm hieftbnduntinmun' Nona lucis emanacio fic per porcam It'
dum Eiementarcm , nimirum , aerem, fod, cui prseeft nomen S^dai, qua; defcxrndit
«quam terram, , influentias feu fubcilss fpi- ad ordinem Angelorum , & ibi ab Archan-
ritusfuxrnatura. geloGabriele rccipiuncur adorbemlu- &
Quarta emanacio conducicur per Cana- nz conducuncur k quo ad inferiora pro
,

Icm Chefcd, cni prsfidcc nomenfandlum creacurarum ei fubdicarum animacione &

El recipicur ab Archangelo ordinis domi-
, vivificacione defcendunc.
nacionum , qui arguic poceftacem conrra &
Decima ulcima radiorum cxcenfio fit'
tnalignos fpiricus , aflignacque vicam & pcr Canalem iJHaUhut , cui dominacur
afflatum creacuris : acque Archangelus ' nomcn ^Adonai , acque ifta dcfcendic im-
iftedKitUr ^dkiel, qui iignificac genium mediace (ucCabalifts voluncj in ordinem
jufl:icia;,acque ifte fpiritus juxtanacurara beacarum Animarum , k quo in rcgionem
y 4 flemep-
 :

SECTIONIS SECVND^,LIB.II.Membr.I.
fikmentalem. Ha: funt Obaliftarum de furibundus auc mitis, quam cjus genitor,
Uto irradiationum Angclicarum myfterio planta, autfrudus , magis laxus , aqueus &
intentiones. infaluhris ,quhm arbor , k qua in forma
Per continuitatem ergo iftarum fingula- furculi deccrpcbatur : & confequcnter per
rum emanacionum oppofitarumh Dcoad appUcationem radioru Angelicorum con-
Angelos principales , ab ijsadfpiritus & rrariae forritudinis in nativi tare hominis ir-
Olympicos.atquc abiftis addaemones fub- radiatio leu radiorum ex planta , vel flore
quod
iunarcs, colligere pofi!umus,pi-imtim, vel beltia &c: emiffioporeft perpetuo An-
Deus Solus operatur omnia in omnibus: ripathizarc cum ifto homine : uti ego novi
Deindc , quod fecundum varietatem fuae nobilem fceminam.cu jus nacurx rofe irra-
voluntatis varicformiter agat inhocmun- diatioerat ita contraria ,ut folocjufdem,
do & confequentcr fciredebcmus qu6d
: , dum dormiebat , contadu , vefica in facie
cjus voluntas fitmultiformis inproprieta- eflbt elevata Porro etiam alius felem,
:

te , quonlam rcs cfficiuntur tam in coclo, alius anatem tanto odio habebat, utfolo
quim in terra fecundii multiformem ope- eorumafpedu in lypothymiam quafiinci-
i-dtionem, ut ab effedlibus colligere fas eft. dere iblcrent. Er ctim oppofitio inter Elc-
Quare, fi Deus opcreturomniainomni- mcntafitmanifefta refpeclu illius conten-
bus necefle , eft , ut diverfitas illius operis J» tionis Sc pugnrE.quzeftintcrnaturasdif-

Arcit,',4.
multiplicitate lua: voluntatis procedat: At- fonantcs videlicet frigus
, calorem &c: &
que propter hanc caufam Hermes ait ; Vo- ita , ut in hoc cafu radix Symparhia: An- &
luntas l)ci fumma cft rerum perfedlio, qua riparhia^hujufmodi feu potius oppofirionis
ncceffitas fequitur ; neceffitatem ver6 con- Elementorum bene cognofcantur abom-
comitatur cffcdus : Et pcr confcquens nibus, ncmpe rario inimicitix interaquam
concludit;qu6d Deus in momento tempo- & ignem , atque inter acrem terram: &
ris tam ejus vokintatem, qukmefFedum Intelligcndum cft ramen ex ijs , qua: fupC'
cjufdcm complcre folcat t At quod non rius funt didla , quod fit caufa adhuc magis
vult , ut exiftac t illud quidem eifc nequit latens & inrerna verae Symparhije & Anri-
Quare quod , exiiiit in rerum natura , cu- parhisE in rebus , quae k quibufdam occulris

i
uscunque fit proprietatis , iUud efficimr fc- ftcllarum naturis afcribirur, ciim rei verita-
cundum voluntatem unius ex iftisdivinis re procedit ab influentij^ illis Angelicis
attributis : Nequc
Hermes) credi- (inquit contrarix fortitudinis , quarinvifibiliter &
bile eft Deo difpliciturum eile , quod pla-
, more abftrufo k creaturis emananr , qua:
Sap.ir.
cuit , cum futurum id &
placiturum & fubemanationibus contrarijs &diflbnan-
multoantefcivcrit. Atque ideoSalomon: tibus funt natx : Quod quidem Reuclinus
Ecquid maniurum fuillet aliquid nifitu , optimeexiftis dcfcribit Philofophis (ait) ^^ "^^J : {i|.j^

voluilTes ? Tertio, qu6d fecundum varieta- Periparericis probatur id , quod cotlum

tem divinaz voluntatis res omnes eflcnc quodlibet Sph.xricum praetcr formamfua
crcatSE ,quarum urta aut fpii'itualitcrSym- elTcntialem habet affiftentem intclligen-
pathizat in affecftione cum alia, aut inter fe riam orbis fui motriccm quas vocatur An- ,

Antipathizanc ambx , ratione radiorum gelus , e6qu6dadhocoii|piummifTa, in-

contraris conditionis, juxta vel concor- relligens &
volens complct juiTa Creato-
dantem vel oppofitam naturam irradiatio- ris, ranquam inter Deum naturam , vir- &
nis Angclicx feu cmanationis radiorum rusmedia , h quafiunt operationes,inre-
iinius fpiritualis crearura; ad aliam qua: : bus,quas natura eorum vcl non fcccrat, vel
contrarictasconditionum procedit a varie- non fic fccerat , quas alij provcnire dicunt
tate proprietatum , qua: funtinvoluntate k propriecatc occulta ; alij , quia tale. H3cc
unius Ktcrn.'e elTentix. In hunc crgo mo- illc. Qviibus patct,qu6doccultaSympa-

dum omncs hujus mundicreatu-

fuciunt thia &Antipathia rerum tam in coclefti-
ra:, tam fpirituales , quam corporalcs com- bus,quam rerreftnbus proccdanr deri- &
pofitae atque boc modo erant vivificatse
; ventur k myfticis &arcanis adionibusfcu
atque animats per radios, quorum unus cft irradiarionibus Spiriruum Angelicoruip,
,

altcri condirione contrarius , aut ratione qui primtim accipiunt illas proprietatcs i
iux concordantix & fimilitudinis natura:: peculiaribus influentijs feu cmanationibus,
Exulcant magnoperc ,
quando radij unius qus dciccndunt a porris Sephiroricis , feu
inHucntiitinviccm reipiciant. Scire au-
fc afonrexterno. Sed,quoniam noneftoffi-
tcm dcbemus , quod , quamvisquslibec ciumAftrologi feram profundemyfterijs
crcatura habueric radicalem fuam infor- illisimmergcrc ,qutead mundumsvialem
mationem cx cmanationibus: tamcn
iitis (pcdanr ; utpote ,cujus eft itellas cocleltts
inearum gcnerationibus multiplicatio- & efficere foncem &
originem illorum cfTc-
nibus pofliint variare dilcrcpareacon- & duum , qux delccndunr ad operandum.
ditionc creatorum fcu generatorum fuo- ram perSympathiam ,qukm Antipatliiam
rum parcncum , rationc unionis duarum ; voloegojammore
inrebus iiiferioribus
, quomodo tamSym-
diftbrentiumirradiationum in hora nativi- Aftrologico indicare
tatis. Hinccrgoevcnir, qu6dfiliustumfi- parhia, quam Antipathiakmultipliciltel-
gura tum condicione poffirdiffimilisefle laruminfiuentiainfurgant,
iuis parcntibus : Nimirura , cquus magis
CAPVT.IV.
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoI.Sa
CAPVT. IV.
Vbiratio Sympathice ^ Jntipathiee Jflrokgica enucleatur, ubietiamproha'
tur,<]ubd,cum omnes fpiritus inferiores fuarum naturaruminfluentias
de defuper accipiant y (3 cum creaturce Elementaresmn fint nifi ima^i-
nes cwlejHum, debet necejfarid fequi , quod, utfunt tum Sympa~
thetici tum Antipathetici afpeRusfive irradiationes inter
duo velplura cceleflium corporum,debet etiampari'
ter effe emijfio radiorum ab uno corpore Ele-
mentari ad aliud, qui juxta naturam
(manationis funt vel Sympa-
thetici vel Antipa tbetici.

FA Ao cum Hebrais myfticis

radicali & piet afpedum alterius. E rcgionc ver6 De-
CabalifticisTheologis de Sympachia trimentum unius in domo alterius faciec
,

& Ancipathia fermone ,'reftac jam , ur illa- fpiritum unius creaturae,qu2enafciturfub

rum arcanamore Aftrologicoaperiamus, illo planeta, qui habet detrimentum & per
nimirum fumendo organum vifibile pro malum afpedum alterius,qui eft in propria
invilibili agence , hoc eft , creaturae exter- domo , in qua eft detrimentum , ut Anti-
niim pro incerna ejus vircuce Angelica & pathctice refpiciat rem aliquam, quze fubij-
iufluenciam ftellarem pro occulca & cen- citur Dominio altcrius. Hoc, inquam, mo-
trali emanatione divinicacis , quae (ut di- do rei nats prasfentia fub planeta,illius Do-
dum cft) efFundicur in fpiricus feu intelli- mus erit ingrata & odiofa alteri, cujus Do-
gentiasillas , qua: inhabitant & illuminant mini nativitatis , detrimentumeft in eadem
ltellas,& ab ijs lucis illius influentias in domo. Econtra vero obfervandum , quod
mundumElemcntalem ad animandosven- du3E creaturje inter fcSympathizent & cum
tos pro quadruplici communis Elementi laetitia &
gaudio fe invice afpicianc , quan-
Catholici mucatione & Meteororum mul- do earum nativitatisDomini conveniant in
tiformium procreatione corporumque per- natura , virtuteocculta & fortitudine: ver-
fectc mixtorum produdione emittunt: O- bi gratia Mars fic Dominus nativitatis
fi

porcec crgo (AftroJogice loquendo,) utfit unius,& Venus alterius hi duo Planetje na-
;

msnifcfta oppofitio &

convenientia non turali quodam inftindlu inter fc conve-
modo in rcfpectu manifcftoru Elementoria niunt: Atque itidem Venus,Iupiter,Mercu-
fcu ventorum, qoalicatum five nacurarum, rius & Lunaconcordant inter fe. Porro
qux dignofLuntur clTe tam in ftellisfixis, etiam fcire debemus , quod fignum illud
qu^m etraticis(nam figna zcdiaci aquea zodiaci , quod multas unius planetx digni-
connaiiantur igneis, & nodturna diurnis, tacesin fehabet,utfuntDomus,Triplici-
orientalia occidcntalibus , mafculina fcc- tas, Facies, Exaltatio , Terminus &c: opti-
mininis &c ) Scd etiam rcfpeclu magisoc- me Sy mpathizabit & concordabit cum ge-
culto:nam in Aftroicgiapcritioresnota- nitura illius planet£e:cum ex alteraparte

runt,qi!6d5UtIi:pitcr,Sol& Lunafuntami- fionuvelfixaaliquafirmamenti impreflio,

citia cum Sacurno conjundti ; ita quidem quae eft in conditione planecae oppofica,auc
McrcuriuSjMars &Vcnus funteiinimici: inforrunijs plena , exempli gracia , fi efleC
Ircrum omnes Planetx cxcepto Marte funt Planeca in fuo cafu vel decrimenco &c: fa-
amici lovis Porro eciam eft nullus planeca- cit mediantibus fuis radijs occulcum quod-
rum , exccpca Sola Venere qui cft amicus dam odium. Prarcerek modus ejaculacionis
,

Marti fed inter cxrera Sol

, &
Mcrcurius eorum radiorum ab invicem proferre folec
func ipG inimiciffimi. Eciam Iupiter& Ve- facis mirabilem alceracionem incer duas
nns funt amici Sclis : contra vero Mars, creaturas five fubjcda : Nam, ut radij ftel-
\k-rcurius& Luna funtSolisinimici.Om- larum fe habebant ad invicem in nativitatc
iies planecse dicunturamare &fovereVe- animalis.ita verus radiorumafpedusper
neremexceptoSacurno,lupitcr,Venus manebit &
cxprimeter in rc nata vcl vege- &
Siturnus func amici Mercurio j ejusvero tatione produda. Igitur naturam illo-
inimici lunt Sol, Luna & Mars. Amici Lu- rum radiorum leu irradiacionum fecreta-
nx,fiuic Vcnus,Iupitcr&Saturnus,ejasini- rum,qu3e ftcUarum influentiasconcomi-
mici (imt Mars & Mercurius- Amici Capi- rancurmoreadhuc magis amplo plenio- &
ti Draconis funr lupiter &
Venus ejus ini- re exprimere incendo ,quoniam in ijs con-
;

niici lj|t!3iarurnus &

Mars, Deniqueini- fiftic Aftrologicum Sympathix Ancipa- &
mici Jaudae Draconis funt lupiter Luna, , thia; in rcbus inferiotibus fecretum.
Vcnus i ut c regionc amici ejus funt Satur- Primum igirur fcire debemus,juxtapro-
nus &Mars. Prarccr iib notandum quod ,
fundiflimoru Aftronomorurn prxcipue &
Aikiri>tusU'
fitalia amiciti^&inimicitije fpccicsintcr Alkindiopinionem .qnodomnisftellaha-
planetas,nimirum cv.m eorum unuseftin beat prcpriam nacura & conditioncm qua
fua cxulcatione, in domo alterius , & in hoc radioru cjediocum aliji continccur : fi' &
resllibjcda influcncia; unius,amanter rcci« cuc unaquxque fuahabcr propria naturam,
Z quam
 SECTIONIS SECVNDA LIB.II. Merabr.I.
qaam totaliter in nuUa alia contingit repe- duae vel plures , quae in omni refpeflu func
rire, inqua radiorum emiflio continetur: ad invicem fimiles , tametfi fenfus huma-
Ccipliradij indiverfis ftellis luntdiverfe nus in aliquibus cafibus fit fufHciens ad
natura: , ficut ipfe ilells funt in natura di- apprehendendam carum difFerentiam.
verfa;: omnis enim ftella fuum habct fitum Concludunt ergo, quod ccelcftisharmo-
in mundana machinaab omnibus alijsdi- nia operetur tam differenter in divcrfis lo-
verfum: Vnde provenitncceiTari6, qu6d & cis tcmporibus ut quandoque fimilia
,

omnis ftcUa alium fortitur refpedum, &

nonnunquam diffimilia tafti figura,
quum alia ad omnes alias & res omnes & qu^m proprietate producat. Etiam nunc
,

locainmundo contenta. Afpedtus autem temporis fimilia per motum fimilem , &
varius variat efteclum radiorum ficut & quandoque diflimilia per motum diflimile,
,

alia:proprietates ipfirum (tellarum varix. nimirum per motum tardum & velocem,
Vnde fit.quod omnisftellaaliudcScaliter Quibus bene ponderatis , & cum fitevi-
opcratur in locis & rebus diverfis : quan- dens qu6d mundus Elementaris fit fadus,

tumcunque modicis& quam modiccdiffe- ad exemplar cceleftis, ita, ut quicquid con-

rentibus , cum tota ftellarum operatio per tinetur in mundo elementali, continet in fe
radios procedit , qui in omni afpedtu vario imaginem coeleftis , minime dubitarede-
in fe ipfis variantur : Nam radius qui k bemus , quod omnia in hoc mundo , five
,

centro ad centrum terra; procedit

ftellas fint fubftantiae five accidentia eflentialia,
fbrtiifimus eife probatur in operationis emittant radios fuos ad invicem ad imita-
iiuT fpecie : qui ver5 a centro terras obli- tionem ftellarum illarum, fub quarum Do-
quantur lecundum proportionem obliqua- minio funt orta : Nam aliter foret impofS-
tionis in effecftu debilitantur ; nifi in quan- bile , qu6d in fe comprehendefcnt fieu-
tum ftcUarum aliarum radijs concurrenti- ram mundi ftellaris : Sed hoc manifefte &
bus in ijfdem locis confortantur: In omne fenfibiliter in quibufdam rebus confirma-
cnim locumomnis ftella radios efFundit, tur : Nam ignis emittit calorem partibus
propter quod radiorum diverfitas in unum fuis vicinioribus , atque itidem terra undi-
contiata , variat contenta omnium loco- que fu3s frigidiatis radios expirat : Etiam
rum cum
: in omni lcco diverfo diverfus medicamenta fumpta intrinfecus, vel extra
fittcnor radiorum , qui k totali ftellarum applicata, radios fuas virtutis in corpus eja-
harmonia derivatur. Hoc infuper , quia Obfervamusetiam jcollifionecor-
culant-
continue'miutatur per planetarum &alia- porum duorum folidorum, fonum pereffii-
rum ftellarum motum continuum,fccun' fionem radiorum fuo modo edi:Iterum res
dum- locum mundi Elementorum eo- , & coloratae fuos extendunt radios, quibus mc-
rum contenta omnia continue movet in di- diantibus oculis percipiuntur : odorabilia
verfis conditiones exeuntes inadum,fe- etiafuavirtutis radios undique emittunt,
cundum exigentiam ejufde temporishar- utodore percipianmr. Quod cbmitafit,
monJK , licct humanis fenfibus res alix audad:er , qu6d om- affeverare pofTumus
mundi videantur permanere. Liquet igi- nisrcs hujus mundi,quze habetadtualcm
tur,qu6d omnia loca & omniatempora exiftentiam , fuos radios undiquaque fuo
divcria conftituunt individua in hoc mun- more ejus cavitatem implendo emittaC.
do : quod facit cceleftis Harmonia per ra- Et ob iftam rationem Alkindus teftatur,
dios in mundum projccftos fefe continue qu6d quilibet hujus mundi inferioris lo-
divcrfificans. Quibus liquct, quodirra- cus continet radios omnium rerum , quae
diariones omnium ftellarum diverfasope- adualiter exiltit in eo. Atque ut quslioec
rationes inrebus hujus mundi habeant fe- res differt ab alia , ita etiam radij cujuflibet
cundum diverfitate proprietatum rerum: fubjecfti natura & efFedu k radijs omnium
Qtiatenus res omnes ab horum radiorum aliorum : Vnde accidic , qu6d operatio
emanatione five emifIioneexiftunt& de- radiorum omnium remm in rc qualibet
rivantur. Porro etiam notandum , qu6d diverfa, fitvaria&diftindta. Hucufqueex-
cccleftisharmonio: conditio fit talis , quod plicavi Aftronomorum dodtiflimoru hac
cumomnes ftrellxfint diverfarumnatura- in re , nimirum de irradiatione ccele-
rum , arque ob iftam rationem omnes ea- ftium fententias quibus nobis videntur
,

rum radij fint cfFcduum diverforum in innotefcere, qu6d quxlibet creatura hujus
mundo Elementari,evcnit, quod radio- mundi Elementaris non mod6 abiftisra-
la; earum operationes adjuventur in eadem dijs coelcftibus informatur , fed affidue
materia feu lubjetfto , atque iterum in alio micdiantibus ipforum influentijs fucceffi-
intcr fe impcdiantur. Obfervandum eft vis prxfcrvatur , & confequff^r quod
etiam , qu6d fuper rem quamlibct hujus res omnes , qu:E in hujufmodi inliuxi-
inundi infericris , (tella ordinatur prardo- bus coeli exiftunt , funt typifeu imagi-
minans atque iterum eft quoddam fig-
, nes fpirituum eorum cceleliium , quo-
num ccckltc , qu6d operi proprictati & rum informata.
radijs funt Quare ne-
ejufdcm pra-fidet. Ex ifta ergo radio- ceiTeeft , utper Alkindi rcgulam fequa-
rum (tcllarium conditione inter fe tam tur,qu6d,fi fint tjpici feu lccnes cffi-
magna oritur rerum difterentia &diver- gierum coeleftium , qu2 eas informa-
litas, ut vix repcricndx fint in mundo res runt,tuncopus eft , ut modo fimiJi radios
fuQf
 .

DE PHILOSOP HI A MOYSAICA. F0I.9C

ruosjUcetinvifibiles emittant: haudaliter, ad fortiores : ctim (emper accidac , ut for-
qu^m ftella: , k quibus fua: exillentia: in- tior pafliofit in debiliori, utadiofortior
fiuentiam hauriunt ; Nam fcire debemus reftat in fortiori : At ver6 fi fubjedum feu
(ut in radicali noftra inquifitione eft di- creatura alicui (tellx in ccelo fubdita fe of-
clum) qu6d radij eflentiales defcendentes ferat coram fubjedo feu creatura, cujus
^ Deo in cuftodiam Angelorum & ab An- Dominus in ccelo eftprsdidx (tellxini-
gclis communicati ftellis , & aftellisdef- micus nuUus malevolus eflet in nativita-
, fi

cendentesin creaturas funtcontinui ,quo- illas (teJlas afpedas , non fc-

te prioris intcr
niam indivillbiles Nulla eft enim formata quetur evidens inter illa duo objeda ex eo-
virtus a Deo fcaturiens, qus ullo modo di- rum irfadiationibus Antipathia , tamcn &
vidi aut in partes diftingui queat , aut h fuo earumradijeo magisad adualemoppofi-
fontc (eparari. Quod cum , itafit , debet tionem inclinencur , fi in tempore feu hora
necelTariofequi , quodincorporibus , in concurfus eorum , hi inimici coeleltes fe in-
quibus funt cftulgeantalijs, aliofque alio-
, vicem refpiciant , fcu cum radijs fuis afpe-
mm fubjedorum five creaturarum radios dum malevolumfacianr, Verbi gratia , fi

alpiciant:haudaliter,quamftcl]aunaccE- lupitcr fit Dominus nativitatis , aut prcxiu-

leitis in hoc vel illo aipedu intuetur aliam dionis rei & Mars ipfum intueatur in qua-
Quare obfcrvetis velim ciim diligentia, drili feu oppofito afpedu & coram iita
& attendatis (erio ad ea, qua: a mefuperius creatura (fitque fi placethomo) fe prarfen-
funt di(fta,nimirum, quodquselibet in coe- tansfeles fivecatus Domiinus,cu]usgeni-
lo ftella habeat fuum amicum inimicum: & tur^e erat Mars , plures fibi in ccelo dignita-

& quod ratio iftius oppofitionis tam inter tes vendicans, quam lupiter tunc quidem :

Angelos, quam ftellas coeleftes cftet diver- afpedus hujusfeliserit admodum homini
fitaspropnctatis in voluntate divina: Vnde illi ingratus. Prarter ifta, poteft feles kqua-
totintcr Cabaliftas orta funt Deiattributa dam (tella fixa , cui radicaliter fubeft, in af-
varia. Proccdoigiturinhuncmodum, & pedu hocAntipatheticoadverfus tum (tel-
dico , quod fi inharmonia ccelefti eveniat, lam fixam , tum erraticam alterius animari.
ut fit afpecl:us aliquis vel radiorum ejacula- Sed eregione,fi radij duorum planetarum,
tio potens , qui concurrit cum radijs feu velfignorum velpluriumin una&eadem
cmanatione illius ftellae , qu^e eft Dominus generatione feu produdione creatur.t
vit£e rei gcnit?:, &
quod ftella fortiter afpi- concurrant ; ubi ftella , qus habet majus
cicns iit mimica Domino vitse.cujusra- Dominium eftDominus creatur^efeurci,
dios intuetur, tunc fpiritus creaturae fic ge- utrum fitanimalis vegetabilis vel mincra-
,

nita: velaudie paffionibus difcordantibus, lis,& iltiplanetx &(tellae fixxfuntinvi-

ut timor, ica,triftitia,fufpicio, eritob-
llint cem amici, tunc fi aliquod fubjedum (e
noxius , idque prKcipuc fi inimicus Domi- praefentet, quod oritur lub Dominio ra- &
no virx furtior feu potentior exiftens in dijsalterius ex illis planeta: Hsc duo fub- :

Schemace cceiefti applicationem fuam fa- jeda radios fuoshic in terram emittentia,
ciat Domino', valde infortunijs &pra:ci- (e inviceamabunt; vincuhs Sympathiaz &
puc maloafpedu debilitato: ita, uthac via & amicitiseconjungentur: atque eoma-
contingat fpiritui rei genitx qusdamin- jor erit concordia quo magis inrer fe con-
,

fenfibilis Ancipathetic^e perturbationis fpe- veniunt in natura proprietate benevo-

, &
cies intcr genitum & rem, quae naturaliter lentia afpedus in inttanti (uarum nativita-
fubijcitur ItelUt conditione oppofitx Etia- tum fiveprcdudionum. Exempli gratia,
firesfen creatura producftafuam nativita- fi lupiterfit Dominus nativitatis humana:

tem incipiat ,cum inimicus fui Domini fit & afpedum habeat cum Venerein fextili
potentitfimus inccelo &radios fuoscon- vel trino , atque Venus fit in ccelo tcmpore

tingant fimul : Tunc necelTeelt, ut creatu-
rafub inimici Dominionata,fehabeat
Antipatliia cum creatura illa qux nata cft
fub priori Domino fcu ftella ratione emif-
fionis radiorum contrarix fortitudinis
natura:: Quoniam Genius prionseftterre-
fcidu';& quafiodioexcitatusad afpedum
altcrius,quippe cujus
micus erat& in ccelofortior. Quarene-
'
cefle c!t ut du:e illx creaturs terreftres
, & fruitione ejufdcm fimplicis vegetabilis,
praedidis duabus ftcllis fubjeds invicem
gcniturx canis, felisvel fimilium poten-
in tior, hocett , dignitatibus pluribus gau-
, deat , habetque relationem per radios luos
, adlovem in bonoafpcdu, tuncdicorcci-
& procum fore inter iitas duas creararas in
Sympathia affcdionem. Etiamfi fimiiis in
ccclo amicitiafuerit in momento produ-
ftella priori ftella ini- dionis alicujus vegetabilis , tam homo,
quam beftia illa deledabitur in prsefentia
& fi illud comedat , optimc cum ijs conve-

prxfentes & afpicientes emiffione radio- niec i & fi fit odorabile, ipfius odore affi-

rum liiorum contrariorum afficiantur An- cientur magnopere- Atque hoc totum e(t
tipachetice , & earum , cujus Dominus eft intelligendum in rebus , qux a fua creatio-
fortior prxvakbit: Xon aliter quam res fe , ne non erant oppofito more conditiont &
habebat cum earum ftellis in ccclo. Scd, contraria creats , hoc eft , inter quas Anti-
Gbfervare debetis, quod, cametfi radi) for- pachia nonerat aborigine ordinatacujui-
tiores func Antipachetici ad dcbiliores.non modi funt vcnena fimilia , quse nihilo-&
fcquicur.quod debihores fint Antipathetici minus fuccefTivc ex iftiufmodi coeli irra-
Z 2. diatio-
 SECTIONIS SHCVNDy£, LIB.II.Membr.L
diationibcs amicabiliora Sc minus damrto- 1 , cui non eft ftella in Fir-
aut herba inferius
fi , atquc cciam convcnientiora rcdduntur mamento,quas non percutiateam.
ad falutarem tam hominum , quam beil:ia- Concludimus ergo , quod Afb^onomo-
rumufum. Etiamab Adaslapliiinimicitia rum atquePhilofophorum intentio eft cot-
ingens clt inter homine & ferpentem pofi- porum vifibilium adiones intelligere pro
t^] &
tamen ratione huiufmodi Sy mpathe- illo fpiritu feu virtute in illis, quirei verita-
ticxacctlo confiuentis inveniunturnon- tcrcgit & vivificat omniainferiora &in-
nulli intcr homincs,qui angues lerpcntcs & fluentias multiform.es aborganis fuisftcl-

amorc &
amicitia habenc , in corum fo- & laribus expirat & minime ftellaris fphx-
cietate dclcdantur. E ccntra alij tam ra- rx , ut Ethnici fapientes falfo exiftimant,
tione nidiorum contrariorum quam odij , qui profundius in mylteria divina , Dci-
originalis iplbs magnopcre cvitant&pe- que naturam ukcrius non pcnctrarunt,
ii:e"ningis ciTugiunt. Sed , ut ad ncgocij quam oculi eorum corporci five expe-
ilbus nuihi radicem revertamur , caula rientia ocularis eos gubernavit : Atvero
Antipachix & Sympathix rerum mani- ipii , qui fe in arcana Dei naturse im- &
feita,a radicaii proprietatum fcu attribu- mcrferunt , principium in iftis cccli in-
torum divinorum oppoficionis myfterio fiuentijs magis occultum centrale pcr- &
proiluit , qux proprietates mukitaria; a cepeiunt: Vnde MercuriusTrifmegittus:
lecreta & abdita artcrnitatis uniusvolun- Dij in aftrorum ideis cum fignis eorum rim.:.
tace emanant lutiantc luculentcr:) Etta- confpiciebantur , dinumeratx funt ftellas
men Aftrolcgi hujus rei caufam varijs ii;el- fccundum eos , qui inhabitant illos Deos
hrum irradiationibus attribuunt utpo- , &c:ubi perDeos intelligit emanationum
tc ,
qui c.xptrientia dodi iblam Sym.pa- Angelicarum varictates , qvx ab unica
thia: & Antipathia: rationem in ijs con- divinitate proficifcuntur : aut potcft
iilterecredunt : at de radicali iitius rei Archangelos feu intelligentias illas prin-
arcano , ne cogita verunt quidem : At- cipales pro Dijs intelligere,qu2efuntfin-
que hinc erat ^ cpod omnes Philofophi gularum illarum emanationum ducesjcon-
^" gcnere , infcnora a iuperioribus regi, tra quosApoft:olus,idquehaud injuria e.xci-
rtni fer o.
csm"ifo'q.' mundumque inferiorem clle corporibus pcre videtur, di.endo: Etfi funt, quidicun-
lib.i.Mctcot.
ijp»noribus conliguum , concludunt. Et tur Dij five in coelo five in terra (fiqui- l.Cor.8'5.

Pculomxus air , quod vultus hujusleculi dem funt Dij multi & Domini multi) no-
lubjcclifmt vukibus cccli : Anfto- & bis tamen unus Deus
, Pater , ex quo oir-

rclcs.quod mundusitfe Ik fupeinis latio- nia &

unus Dominus lefus Chriftus , pcr
nibus fcre continuus , ut inde vis ejus qucmomnia &
nos per ipfum : Sed non
univerla rcgatur- Et Hippocratcs ••
de omnibus &c: ac fi dixiftet,
eft fcientia

coilcftibus rebus 'auccm & liaUimibus Deus Patcr five radicalis unitas cft fons,
mihi nihil diccndum vidctur , ni(i,qua- aquo omnia fcaturiunt & Catholicaejus
tenus homincs , animaliaque CKtcra, emanatio immediatus adus , per quem
Hipr.ticCar qujc in terris dcgunt gignuntur nata- & Iblum omnes virtutes , adiones & vivi-
""""• &ongincmindeha- ficationcs funt diverlimode effedx tam
quelunt ,
principia ,

bere demonftrabo , & quod anima de incoelo , quam in terra , ita , ut non fic

cccloeti: , quod dolere, languere ,mori, Angelus , lcd Deus in Angelo, qui ope-
& denique quicquid boni malive eft in ratur- Hinc Picus Mirandulanus : ad ccc-

liomine dc ccclo proficif:itur Scc: Et ium non el^ referendum , fiquidinobis Lib.4«
banc ab caufam I^alij ait : Iv:tcdi^us,qui lit ,
quod noftras vires videtur exccde- Aiiiol. .1.4'

^''" ''""^ ted potius vel ad Angelos vel ad

alh-onomiam ignorat,eft tanquam cxlus
'" re ,
n.io cuiiifdom
Deum : Vnde & RabbiMoyfes.
Rabbj^y-
vjam baculo examinans , huc atque illuc Angeli
'

fui opcii:
fes.
miferabUiter cclpitan? pro qualibet boni non femper movent orbes coeleftcs eo-
malive apparentia. Scd , ut propinquius dem modo : quo Ht , uc non fcm.per eo-
adhuc acccdamus ad hujus negotij me- dem modo fianc mucationcs horum infe-
tnm. Cichus Elchulamus ait , quodlibet riorum : Maximam namquevim&potc-
J-rch-.i!. !i'-
fii;norom /odiacaHum recipere nomen ttatem Angelica excrcet conditio in rcs
1 ».fi«nur.
liium Ipcciale &
paaicuiare a natuialcu corporcas , quapropter intclledus agcns,
proprittace alicujus*animahs tcrreltrisaut a quo infiuunt torms^nominatur Ange-
aquatici , cui habct Duminiuin ,dicens, lus &
appellacur prxicctus univerfitati , ut

quodunum feleac cumakcro Symboliza- dixcrunt Sapientes noltri , vocaturque

le : Et Muylcs Arabicusaffinnat ,quod- Mitattron quo quidcm gubcmantur
, k

libct animatum habcrc Itellam peculia- omnes , qux pariter

vircutcs fingulares

rem , cujus intiuentijslcuirradiationibus Angcli dicuntur , quorum eft multitudo,

nafacur e"^ pra;fcrvatur : idque mandaco quo ad nos inhnita , fed quoad Creacorem
divino. lixempli gratia : ftella; ,
qux funt hnita & detcrminata hsc ille EtRabbi , :
Rabbi Efi"!

in conttcllacionc anetis ,gubernanc& Do- Brelitts Crcaior quotidie crcat coetum

:

miniumhal)enc fuperArietem terrcltrem, Angclorum , quos aiij vocanc formas,

atque itidem Scoipio cccleltis vim lijam quia func fubltantice iormales , quibus

Lib - dc Jtte
exercet fuperillum terreftrem cui prKcit. ,
tota Iphxra gcncrabilium & corruptibi-
cjbji Ec Rcuclinus ak : Noncfttihi ullaplanta lium clt plcn.i, lam vcrC) per iltum in-
telleiftum
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.pr.
tellc<^um agcntcm feuMitattron , utpo- dunt feu convertunt in naturam totius
te , qui elt totius mnndi prjefes quem , emanationisillius , quseftcllam illamani-
jn praedidis dixi elfe mundi animam> mavit : Atque hac de caufa omncs ftells
quae animat rem quamlibct particula- Olympicse funt in proprictatc fimiies Ea- :

rem , radios fuosformales infinicoscmit- dem etiam ratio eft in radijs Angelicis,
tendo , concipere polTumus , quibd He- quiaventorum Thronis adaerem&om-
brxi myftici candem illam potcftatem fig- nia inferiora , nempe aquam terram &
niHcarint quam Apoftolus loco pracce- cum numero infinito fpiricuum nocenti-
,

denti Domino noltro Icfu Chrifto aflig- um de natura fua implcnda emictuntur.
mvit : quacenus , ut ipfi fecerunt fuum Et tamen hoc eft cercum,qu6d uc Deus
Mitattron Catholicum Angelum five pra:- omnia , uc exifterent efl(:nt(TefteSa- &
fidcncem univerfitatis procedentem per lomone) creavit,ica ipfe ex pacerna fua bo-
viam emanationis ab £«/o/)/> fiveinfinitu- nicate curavit , ut tot boni Angeli cum
dine, ita Apoftolus arguere videtur , quod fpiritibus fibi fubdicis h radijs fuis bonis
omncs form^e &
res qua;libet alia proce- fcacurientes ipfis malis prxfidcrent , quo
dit k Deo Patrej& habet fuam exiften- maliciam malevolenciam eorum fup- &
tiam per unicum Dominum lefum Chri- primerent atque obtunderent , qui ici-
itum. dem fuas in aere feu Elemenco Cacholico
Ad propofitum crgo : Vt Deus ab manfiones halTcnt : Vnde liquct , qu5d
infinitu fao unitatis fonte duo principia quilibet iOorum ventorum nocentium
naturis contraria ordinaverit , nimirum prxfes a mcliori&digniori&magispro-
lucem &tencbras: itaquidem primoge- pitia intelligentia gubernetur h fua mali-
nitumccnebrarumeratlitigium , feuprin- tia pro placito fuo reftringatur. Nam Tex-
ccpstenebrarum , qui vocatus eft Satan, tusait : Etvidi Angelum afcendentcm ab
cujus Dominium elt in tenebris & fuper ortu Solis , habentem fignum Dci vivi &
omnes rcs tenebrofas & proprietatespri- clamavit voce magna quatuor Angelis,
vativas : arque ifte hahet fub fe quadri- quibus datum eft nocere terrx mari, &
formes Angelos feu Dxmones ditFercn- dicens : Nolitc nocere terra: mari ne- &
tium conditionum , qui habent Domi- que arboribus , quoufque fignemus fer- P""-'-''

nium fuper quatuor ventos Elemen- & vos Dei noftri in frontibus corum &c:
tum Catholicum , funtque ad mandata Ita, uc videamus hic , quod fitAngelus
fui principis inncgotio tenebrofo pcr & quidam imperialis, quicftfpiricusfivein-
confequens difcordix Ancipathix pri- & telligentia bonitatis pra^fervationis ,qui &
vationis patranda paratifnmi ; juxta illud poteltacem habet fupcr quatucr Ange-
kpocalyp.r-I Apocalypfeos : vidi quatuor Angelos ftan- los mundi infericris tam bonos , quam
tes fuper 4. Angulos tcrra: , tenentes malos , &
per confequens cft Dominus
quatuor ventos terrs , ne flarent fuper & imperator fuper malignos Angclos non
tcrram &
fuper mare Sc fuper ullam ar- modo quartre orientalis , fed ctiam alia-
borem , &
clamavit Angelus afccndens rum trium : atque iftevidetur ciremag-
«b orcu Solis voce magna quatuor An- nus ille Michacl , utpote cui OricntaRs
gelis , quibus datum eft nocere terrs plaga: gubernatio & iplius Solis prajfi-
& mari &c. lam vcr5 quilibctiftorum dcntia alfignatur : Atque ifte creditur
Angelorum prjEfidencium multas habcnt elTe illeCatholicus , quem Cabalifta:
divifiones & fubdivifiones lcgionum Ds^- Micaccron diditarunt , de quo antch
imonum five fpirituum fub lijo imperio, locutus fum : atque alij illum Kftimant
qui tunc fecundum fuam voluntatem pro imagine jeternx fapientia; , h qua
agunt , quando affignatur ijs fpirandi & omnia lunt fada : utcunque crat An-
aeris perturbandi poteftas. Omnes au- gelus ille imperialis , qui victoriam fu-
tem animantur abinfluentijs , qus h.
hi per Draconem atque Angelos ipfius
fpiritibus Olympicis five ca-leftibus ef- triumphavic , & per confequens eos de-
funduncur , ut etiam ipfi fuam anima- cinecliibfuoDominio : Ica , ut , quem-
tioncm &
dominacionis cempora habent admodum Sacan eft princeps tcncbrarum
ab Archangelo impeiiali , qui ab ortu & lucis & confcquenter Chrifti crea- &
Solisafcenditaffignata : Atque hiAngeli turis fuis inimicus ica magnus ifte An-
ventcfi funt immediaci voluntacis recer- gelus (in quo eft nomenlehova: utte- ,

ns &radicalis in mundo Elemencari dif Itantur fcripcura: ) in quo eft vita & lux
penfatores. Ob iftam ergo rationem, fine tenebris uUis , eft princeps lucis &
ut nos videmus , ocularicer : quod radij poteltacem hnbec fuper lucem , pofitio-
Solares illuminenc cotalicer objedlum il- nem &
viram , atquc ideo principi te-
!ud, quod intuentur,& quodiftaillumi- ncbrarum earum & effcdibus ab ijs or-
natio tiat ratione mulcicudinis radioaim, tis clt inimicus : Atque ob hanc cau'
qui in illo uniuntur , ita cciara omnes fam , ucSatanhabet fuosexercitusinaere

cmanaciones , qnae deorfum in corpora apcrto per quatuor venros difperfos at-
ftcllaria feruntur , ca radiorum in finicu- que undique dilTeminatos ita etiam ,

dine implcnt , qui radij ijs loco Ange- iftc princeps imperialis lucis vit?e fu- &
lorum iiibdiviforum inferviunc caquered os tcVjdu<Sores Angclicos cum lcgioni-
Z 3 buscQ-
 j

SECTIONlSSECVND.£, LIB.II. Membr.I.

bus eoriim undique in Elemento Catholi- cans , quod totum hoc compleret pcr , &
co,niminim acre , 3qiui& fuper faciem confequens.qubd quatuor proprietates op-
terr^expan)bshabct,utcultodiant& vigi- pofita in quatuor Angelis , qui funt vento-
lentmalignos (pivitus inadionibus, & ut rum pr^fides fint innuentia; five radij ef-
eorum violcntijs & in fultibus invifibilibus fentiales nonniflunius &ejufdemSpiri-
,

rcfiltercnt nifi Deus ipfis potclbtem libe-

. Racione horum fpiri-
tus vitje in elTencia.
ram agcndi conccdnt ,fignatis prius elcdis tuum contrarise fortitudinis ina'erequan-
in eorum froncibiis falutis figillo ne ijs pa- , doque boni &
propitij eventus accidunc
riter noceant : At illeDeiexcrcitusqua- crcaturis mundi inferioris, nimirum,quan-
tuorparicer duccs habetde natura quatuor do boni fpiritus habent Dominium, venti-
ctiam ventorum ,qui duces bonitace , gra- que faluta^-es fpirant, quod folet evenire,
tia, julhtiaqueabundant :Hinc Theo(bphi dumftcllaj benigna: Dominiumhabentin
& Cabahltx myltici: Vt in exercitu Dei ccelo, & quandoque ciiiTi mali & pernicio-
duo funt Antcfignani., nempe, Michacl, fiprivativo & deltrudivo fuccelTuobfer-
Gabricl Vricl o: Raphacl : Sic in cxercitu
, vantur flare ctim a pravis & malevolis (pi-
,
Lcv. \l Ksc.
pariter Satanx latidima gerunt iigniferi ritibus gubernantur , quippe quorum ema-
iiii.i.

ulrores velaSnmacl, Azsel , Azael , Alaha- nationibus (piritus maligni ubiqueinaerc

zael, uti Rabbi "J^^fnahem '^cmat affir- volantes & quafi natantcs ad facinora erga
mat : quarum priores bellum gerunt in creaturas patranda animantur & incitantur
Onence, fecundi in Septcncrione itercij in & in flatibus fcu irradiationibus invidisk
Mcridie, & quarti in O-cidente. Hi autem fuis priefidentibuscrudelibusemiflis,exul-
duccs Satanai not entes & malevoH crcdun- tant & gaudent abundc , quippe quorum
tur ciTequacuurillivcncorum prsfidentes emiffionibusfpiritusifti contrarijsfortitu-
malevoU , quorum meminit Apocalypfis dinibus olim confopiti jam excitanturad
locoluperipscitato: Adquatuor aute Dei bellum &
furorem : Sed totum iftud h &
duccscjuodattinet^qubdipfifintetiampfi- lofepho Caltalienfi optimc explicatur. A
Oal.lib.de
nian) ventorum cuttodcs.& gubernatores terra, ait , ufque ad Firmamentum non clt portalucis.

ex iltoRabbiTedaci levi fermone colligi- locus vacuus, (ed omne plenum fbrmis ; ex
mus: Dcus,ait, quatuor ventis crcavit qua- illispurx ; ex illis capaces gratis ac mifera-
tuor A'ngelos,quipr2Efetti liint fupeteos, tionum,& funt inferiusmultxeffigiesfoe-
indie&uode : Michael, quieftexpartc daz, noxia:, tentatrices , & omnes commo-
Clemenciit & mileracionis coniticuitur rantes &
volantes in aere : &. non Ji terra
^lfamona , id eli:, prxtcdus fuper vcntum ad ccelum locus vacuus,quin totum fint

Te.iec 'ev.!:',
oiientalem uiquc ad dimidium ,diei uf- & fpecies: Ex illisad pacem ,ex illisadbel-
dc (.;. Niiii.e- que ad nudein, rcgitque ventum occiden- lum ,exillisad bonum ,exillisadmalum,
talem Raph; cl,qi-ii fimilitcr elt de parte ex ijs ad vitam, ex ijs ad mortem, & omne
Clemcncia:, tum Gabricl in vircute judici id in inhabitatione interiori , in qua nos lu-

Sc .(eveVitatis prxtedus eit ventoBoreali mus&c. Quibusarguit,qu6dElementum

fuper dimidium nodis duas menfuras & totu fublunare Ipirinbus tain bonis quam ,

mundi: Noriel vero vel Vricl prxiidet Au- inalis impleantur. Quare citra omnem
, ut videamus
(tro Sic: Ita quod ,ut funt controveriiam e(t inter hos fpiritus contrn-
,

bonxirradiaciones& fpiritus bcnigniores, rix tbrtitudinis alTiduum bellum con- &

qui fecretacoianatione feextcndunt k ven- fiidus intcrefle in regione hac elementari,
torum Angulis in acrem apcrtum nimi- quorum Agoniltarum alij fubveloprinci-
,

rum iUi , t]ui lecreco & arcanii more a be- pislucis & vitx feupolitionis ordinantur,
iiignislehovx attribucisemanant.utlunt & ali] fub alis illius tencbrarum , privacio-
£/ pet iw^eni , Shah pcr Solem Sadai per , nis & mortis , quorum hi funt ad placitum
'

VeneremsScc &
tunc Michacl ,Raphael, fui principis tenebrofiobeundum paranni-
Gabriel Vncl.mcdiantibusiuislegioni-
iSc mi . & admodumfamiliares funt cum na-
biis yoluntaccm divinam cxcquuntur. Prs- tura hum.ida livc aqua, quar clt mundi ma-
&coriupti Ipirituscon-
ter ilta,lun,t,mali teria , &
tenebrofi Chaos fiveabyfli fobo-
traris fottitudinisvends qui originem , les- Atque ideo inltindu naturali mag-
luamiiaixnt ab Elohim, hloliiin Gibbor num iupcr iplam Dominium habent : v'n-
& t^<^on<« quorum promptuaria coelcftia deratione inclinationes ipfiusad tenebras
liint SacuVnus Mars , &
Luna : Neque ve- facillimc k Ibcietate laois leducitur: Hinc
liin ,uc quib admiracione ducatur , qubd a Scripturis incelligiinus , qubd mundus
mulfipIiLitacem bonarum &malarum pro- materiatis 5 caro & Diabolusfuntvinculis
priccacum , C]U3E a vcncismanifeltancur, a ardiflimis ad inviccm conjundi : unde, ut

diV4pa'i.iTentudeducam , qus voluntatem atribus iltisprxcaveat quilibetpiusChri-

(iiam abroprictJte varia complendam.po- (tianus admonetur-- Hinc etiamSatanno-
teltaccm cjuatuor fuis ArLhangelisprsdi- minc principisaens,quie(t aquarum inte-
Ezel^id.j--. disimpcrcit : Lum Prophera luifu divino rioruin pars Ipintualior ,a quibus materia-
drxcrit,:.Vcni jfpiritus aquatuor ventis& lismundi lubftantiaelt orta : illi verb boni
in fulfla ii?terfedos iltos, utrevivilcat &c: attendunc principem lucis & vit;e fuum
QuJbJsProphcta agnofcit , tjubd nonef- Dominum , quictt SapientixSpiritusalu-
(cc,'nifi'uiiicus in cilentia Ipintus viviri cidifljmo ictcrnitatis lcrmone proccdens.
i Acque
 DE PHILOSOPHI AMOYSAICA. F0I.92
Atque iftiprxcipuein mundi & creatura- (flionem & dilatationem : Atque iterum
rum ejufdem vivificatione , pra^lervatione pravae in fpiritu microcofmi paffiones,qua-
& adornatione verfantur. Hac ergo ratio- les funt : odium , defperatio Ti-
Triftitia , ,

nej nimirum oppofitione horum ipirituum mor, Ira , furor , verecundia difcordia k &
contraria: fortitudinis omnes paffiones in cordis contradione procedunC-- in mun- &
fpiritu & per confequens anima mundi di majoris fpiricu & creaturis ipfius ftupor,
tam majori cum creaturis ejufdem , quam congelatio, difcordia , irafcibilitas , timor,
minori immediate derivantur, nimirum odium ac denique Antipathia
, k contradi-
bonae, ut funt Isetitia, charitas , fpes, confi- va animae raundanse diipofitione fortiun'
dentia, mifericordia, magnanimitas,amor tur : Qux omnes paffioncs vel beneaffi-
fcu amicitia & concordia in microcofmo a ciunt creaturas & ad vitalium fp.irituum
cordis dilatatione, &inMacrocofmoap- Solatium & felicitatcm conducunt velea- ,

petitus , concupifcentia , deledacio , auda- rum fpiritus aggravant, & infelices ratione
magnanimitas , vegetatio
cia feu omnes & nebularum tenebrofarura & contrahen-
eo adiones ex graciofa fpiritus
beneficae in tium reddunt.
ejufdem per animam mundanam , rarefa-

CAPVT. V.

^te nam infpiritufeu anima aUiones ingenere producant Sympathiam ^

quce Antipathiam , i3 quomodd Sympathia five compajjio a quadam
fpirituum in uno velduobut particularibus dilatatione feu radio^
rum vitcefeu efentite pofitivce (3 benignes a centre emijjione-
verfuf circumferentiamprocedant \ At 6 contra An^
tipathiaper radiorumh circumferentia ad
centrum contra^iontm contingit.

NOtum feci vobis in prsecedentibus, tesPhilofophos anima raundi vocatus,qu3E

quod dus proprietaies eflent more erat illa compoficio Angelica Duorum,
Archetypico feu ideali & complicito in una quae hac de caufa eft alcericas nuncupaca:
radicah unicate feu eflentia SEterna compre- uci Deus in fimplici secerna fua nacura &
benfse : quarum una ab ejus Noluntate , & confideracus dicicur Idencitas. lam vero
altcra abejus Voluntate eftproduda. Ec- paffi va portio , ex qua Alteritas erat fada>
cc hic radicem , ex qua originahter cum dicicur humida creaca natura , feu materia
Sympathia , tum Antipathia cft orta , qua- mundi naturata , cujus adiva five incerna
rum ha:c a proprietate privaciva , feu No- eflencia eft& vivax&agiUsabsternitate
luncate divina ; ilia a pofitivafeu volun- emanatio , qu^e (ut nos Apoftolus docet)
tate cjus initium ducit- Tum poftek vo- vivificat omnia & implet omnia,& eft om-
bis recitavi , quod ab ifta radice feu uni- niainomnibus:Horum duorum uni con'
tate in eflcntia geminus ramus five du- ftituit animam mundi CathoUcam , quac
plex membrum eflec derivacum:exprimens vocatur refpedu fimpUcis creationis &
Typice & explicice efFedus & naturas il- emanationis vivificantis Mens , ratione &
larum propriecacum concrarias , qux com- fpiritus ab ea creati fpiritus , confidera- &
pHcice in radice IdeaU comprehendeban- tione utriufque fimulinunum uniti,ani-
tur videlicet tenebras quae funt frudus
, , ma Ecce hic tertium progreffionis Anti-
:

privacivse fuas noluntatis & Lucem quae

; , patheticje &Sympathetica: ^ fimpUci aetcr-
eft Charader verus feu Cgnum indubita- nitatis radice gradum , nimirum creacum
tum voluntatis illius : & deindeprobavi, maceriam feu fpiricum , in anima mundi
quod iflia^dus fuerintomniu rerumprin- exiftencem ccnebroise Chaos fobolem
, \ &
cipia. Ecce ergohicprincipiaduoimme- ob iftam caufam naturaUcer ad privativos
diata Sympathias &
Antipathis, abuna &negativos tenebrarum efFedusincUna-
ftirpe feu radicc derivata In loco tertio : tur, & pcr confequenseft aptiffima ad im-
demonftravi vobis ,qu^d feparationepuri preffiones Ancipathcticas l"eu difcordan-
Chaos Tcnebrofi ab impuro(qu2evirtuce tes recipiendas, quasAngeUcitenebrarum
Spagyrica lucidiffimx emanacionis feu ver- fpiritus ei imprimerc folenc Nam , ut fa- :

biaterna: unicacis cfficiebacur) humida fi- cra lux, quje humidum mundi fpiricum&
ve aquea mundi nacura eflcnciaHs fpiricus per confequensincegram aquarum maflam
omnia informancis elTec creata feueiTen- animac , cx quibus coslum cerraerac fa- &
tialiter utin unione iftarum
informata^ ita, da uci afTeric D.Pecrus eft magis nobiUs,
, ,

duarum naturarum contrariarum , nimi- adivus& agilisomnium rerum tefte Sa- , ejp,^,

rumefTenti^e informantis feu nacurx natu- lomone , ita eciam in parte oppofica mace-
rantis & nacura; nacuracs five informatae ria , quae informacur (arque ide6creacum
fubftancix in unum fpiricus mundi erac ani- corpus & fpiritus admouum eft degene-
macus : & cum pofteh fecundum Sapien- rans k luce) & minime propriafuanacura
Z 4 admo-
 SHCTIONIS SECVND^LIB.n.Merabr.I.
vd motura vitamque inclinacur: Nam Phi- rum Chrifto Spirituali , tandcm in candcm
lulbpboium vcrba funt , quod materia fic imagincm transformabimur , nimirum fi ,

pcr (c ad motum incrficax ab ipla aniiiia , fpiritus noftri interni intermedius inferiora
lucidc degcnerans. Qiiare libencer ex & negligendo , hoc eftjCarnis concupifccn-
r-cmina ki dirpoiione induic macris Cux tias refpucndo adgaudia^Sc munditiesfu-

Chaosj feucencbrolihylse conditioncm, periorum fe erigat : Sed , ut adaniinam

quxproclivis cttadrcquiem ,immobilica- mundi majorisrevertamur j Si fpiritusae-
tcm, ccncbrofitinem.fngidicacem, fpilTicu- reus in poceftatem tencbrarum princi- &
dinem & congclacionem-.Propccr hancer- pis earum tradatur, fit corporeus, & in cor-
c;ocaufam pacicur maceria aquea ucriufquc porisopaci imaginem convertitur , nimi-
oppofici imprcffioncs videhccc ,quando- , rumin gclu, nivem grandinem&c: Vc-
,

que incliiiac ad ccnebras, cunc infpiifacur & rum fi effeclus caloris & formalis lucis
&cpaca, frigida, fixa, ponderofa reddicur, adus prsvalct fuper ftupidum tenebrarum
inqua ejus propriccace tendicdeorfum & frigus, tunc corpus pracdidum , vel niviale
ad frigidum ccncrum fcu ledem ccnebra- verglaciale &c: opacitatcm fuamexuet,
rum, qua: func ei loco macris in hoc ftacu & & reddctur Diaphanum tranfparens, &
reddicur rcbcllis & oppoficiffima luci Sc hoc eft , a terrcftrinatura fi.xa opaca in &
mocioni ac calori acque ica a£tionibus lu-
: aqucam, lympidam &
fluentem reducetur:
cis & vica: rcdditur Ancipachccica : quem- atque iterum per alium gradum accefTus ad
admcdum vidcmus in aere & fpiricu mun- lucisDominium magis adhuc dilatabitur»
daiio , Diaphanus cenuis,
qui 'dt clatus , , ita jUthftatuaqueo vifibili in ftatum invi-
mobilis & furfum tendens, quod rotum ha- fibilem &
aereum redigetur. Porroetiam
bec h luce ccclclU delccndenci tamen c re- , gradu tertio appropinquationis adlucem
gione , appropinquacione feu acccfficne inftatum &
conditionem ignis depurabi-
ii.-pcencrionalis frigoris , quod cft cenebro- tur : Denique gradu quarto in naturam
fa; Chaos fobolcs : ille Ipiricus fubit6 muca- fubftantiae asthercje five coclcftis tranfmi-
cur , nam
congclacur atque opacus , fpiffus grabit, in quo Itatu amittit omncm ad mu-
immobilis hxufquercdditur .quatenus in tationem appetitum , & jam omnino efl
nives , pruinas glacics grandines
, con- , & oblitus privativaj ftirpis , ^ qua eft origina-
fimilia condenfatur : ica ut Ancipachecica , literortus : in quo etiam ftatutranlgredi-
iftiufmodi frigoris tcnebrarum accelTione tur corruptionis limites , & conditioncn
difcordans fadus fit &
averfecurabama- induit incormptibilem utpote mutatibni- ,

bili illa unionc & Sympachecico accelTu, bus minime jam obnoxius : Ac tandem per
qucm habet cum rcgione lucis. Exalcera quincum gradum tranfcendic inmundum
vcro parce lucida anims forma , quaeeft temporalem , migratque in itatum sevia-
sfccrnte illius emanarionis elTencia , dac aeri lem feu Angelicum : Seenimjamhabctin
fpiricum, viram,aciionem , motum , calo- pari cum fubftantia Empyrea conditionc;
rcm levitacem fcu tenuicatem
, cranfpa- & Atque ita plus minufveexaltatur indigni-
renciam vcl , uc Apoftolus hnbcc , vitam,
: tate , quo magis vcl minus aitui aeterna:
infpiracioncm &
omnia. Ec notare debe- feu Catholics influentise formali eftobe-
mns,qu6 propinquius accedit fpiritusad diens : Nam debemus intelligere, qu6d to-
naturam lucis,e6tirmiora eife vincula feu ta inclinatio jeccrnse emanationis fit , uc
nexus concordiie Sympachecicx ipfius: iftam tencbrarum fobolem a confufa mun-
Nam, uc Sympachia coniillic ex rebus fimi- dana multitudinc ad xternaj lucis unita-
lis nacura;,ica, qu6 magis fpiricusappropin- tem &
vicam reducar , ut c regione tene-
quacad formam ,eb Hrmicreft cjusSym- brarum potentialium conatus in contra-
pathice lcu concordia: nexus , forciorque & rium vergat. Finis lucis crcantis adtionis
efficaciorejusvircus: quo magisfpi Nam intcger tendit, utligamentis amiciti2&
ricus creacus illuminacur c6 minus illius , uniratisSymphoniacisomniainmundodi-
naruralis incHnationis&: amorismcminit, vifa &
ad inviccm contraria in unitatem
quem ad obfcuram deformem fuam & connedat,hoceft.ut Catholicum tenebra-
orioincm habuit , ita uc mcdiantecxalca- , rum filium fimilem ci reddat , quo randcm
tioiic cam depurara fua , ad ipfius divinica- in exilium fempiternum relegara Antipa-

tis nacuram appropinquare videacur : Ac- thia5mundus& luprema ejufdem mens

que idc6 Platonis elt opinio, qu6d , fi me- sternoamore &
amicitiainterfeSympa-
diushominisinccrni fpiricug nimirumille, thizcnt. Sed tamen huic optimae lucisin-
c]ui c!t inrcr radium mcncalen.V&obfcu- tentioni fummoperc refiftunt tenebrx , uc
rum corporis fpiritum , aJhxreat magis unitatis dualitas perpetuo remaneret in
menri ,quam fpirirui Elemcncalicorporis, mundo , qua concordixe vincula,difcordiaE
tunc in boni Dxmonis nacuram migrsbit: odio violarentur , &
Antipathiac legesin
Sed fi deorlum ad ohfcurum corporis fpiri- amicitis& pacisdetrimentum intermun-
tum L-.lcir;cntalem refpii-iactunc conver- dana continerentur. Quibus liquet , qu6d
tetur in conditionem Cacod3Em.onis,cric- fiibjectum illud ab oblcuri defbrmis &
que obfcurx fuse parencis naturx qukm Chaos vifceribus mediante lucisemanatio-
proximus Eciam a Scripturis docemur,
: ncredimitum jam manet,quafimediafub-
quod adhsreiido huicluci divina:,nimi- itantia intcr ifta duo excrenia,nimirum,
luccns
 DE PHILOSOPHIAMOYSAICA. F0I.93
lucem & tenebras , atque ideo eftfubje- magiserga lucis principem inobedientes,
«Sum paffivum i Creatore ordinanim ad quonia de tenebrofa fua matre , cerra prae-
utriufqueextremi imprediones feu Chara- cipucparticiparunt, locum & fedem prope
deres fuftincndos. Vndefit,utficquan- radicem fuam acceperunt , totumque illud
doque fubjedum Sympathia: , nimirum fpatium implebant,quodeft intercoelum
quando cft obedicns ad unionem lu- & & terram , quod ccelum Elementare didi-

cem , &
quandoque Antipathix , nimi- tabatur : quod ob iftam caulam omnibus
'

rura , quando eftrcbellelumini. Atque generationis & corruptionis mutationibus

ita patcfradium jam habemus omnis in fubijcitur Vnde proptcr
varias ineopaf-
:

anima mundana pailionis fubjc<Sum. Hsc fiones &

permrbationes cognofcitur cue
itaquc crat fola ratio , cur Philofophus Satana: atque Angelorumipliuspravorum
Hcraclitus tanta confidentia alTevcrarit, fedcs Quare ipfe a fcripturis princcps hu-
:

omnia ex lite. &

amicitia fuiife conflata: jusmundi,&alibi princcps aeris dicitur,
Empedocles , animam eilb cx amicitia Sc & primarij ipfius fubditi nuncupacur Prin-
inimicicia compofitam. Enarrabo ergo cipalitates Potentatus & gubernatores
, rpher.i.
vobis j am ordinem ilium concordiK, quem mundi, utteftatur Apoftolus Ecce
iftius : Ei hef.<S-

xternus amor (qui a Patre luminis & amo- hicduo illa natura; creata; CKtrcma , acu*
ris emanavit ) quahbet mundi regionc
in jus fuperiori gcneralisSympathia&amoi?
ad binas illas naturas dit^ercntes ab invi- five Sy mphoniacus in rebus conienfus pro-
cem diftinguendas pofuit,collocando inter cedit & efficitur in hoc mundo : ab ejus
fphxram intermediam
eas fijbjedum leu inferiori univerfalis Ancipachia , odium &
cum utroque excremo natura oppofito diffenfiorerum in hoc mundo infcri.ui
conveniens. Ec inprim.olocoordincsin cunc nimirum concingunt quando fcvera ,

univerfo fpiritu mundano defcribam , ac Deiatcribucainmundum ftcllarum influe-

poftremo de quolibec fpiritu particulari tias contrariac nacura:cfFundunc, quK poft-
vivificato fcu in aduato , cam intelledua- modiim per earum in mundum infcriorcm
li , feu Empyreo , quam vitali leu ^the- emifliones anunac &libertaccm dsmoni-
reo & naturali five Elementah ciBciam bus Elemcncaribus fcu ventofis ad vires
mentionem. fuasdeitrudivas &Anripathecicas in mun-
Oportec , ut duo principia oppofita in do ifto cxercendas concedunt : Exempli
duobus unius femidiamctri mundi rotundi gratiaiattribucum Elohim deorium in glo-
extremis,collocemus: & inprimismnagi- bumSaturni frudusfua; gelids &glaLia-
nabimur , quod ledes Dei lucis fiveadus lisfacultatis deftillat,qmbus fpiritusilHus
divini fit in fumma cctli aevialis fcu Ange- orbisanimantur&correborantur, quitum
lici Empyrei convcxitate , vulgari
vcl poftek virium luarum porci- .iiem fpinti-
inore loquendo , hoc cft , in circumie- bus ventorum Sepcentrion.ihum & terre-
rentia mundi fic ordinata : Et tunc a^ftima- nis ,
qui llinc ijs iublticuci, impluunt: Vnde
bimus Thronum tenebrarum fcu divinx Archangelus CabalUta ait : K jc nomcn £/,
potentiae fitum fuum habere in mundi quodnos Deum hibemus ir.ccrpretatum, c.^mth.i^i
ccntro nimirumcerra,quafi locoalus-is
, omnia fovet , & omnibus luccurrit, fumraa Cai>. .ijgnv;

prsefentia rcmotiori magis oppoiito. & pietate & clemcntia,idquod eft illipio-
Hicintueri potcftisduo concordiar&dil- prium,& idco illi gratia accnbuitur. At
cordis , amoris inquam , odij , con- , & & per ipfum nomen Slobim vcniunc fcverae
fequenter Symipathi£& Antipathia:prin- punitiones itrrgLS &
Angeli ciinfcr- &
cipia , quorum efFedibus fcripturz lai-rs vientcsdicunrur 'ben Elohim , id elt fi- ,

atqueetiam Philofuphorum fcripta&ge- li) Etohim. Elobtr» ergo ttrrorem figni-

fta lunt plena. Mc^teria Catholica , videli- ficac & pavorem. Hmc locus Aquilo-
cet aqua, qux erat originaliter ex abyllo naris ei alFignatur , i. quo proccdit om-
tenebrofa abftrada ( de qua couli crant ne malum- Ha?c ille : Quibus difccrne-
prius &
terraextrada vircute verbi divi- & re poirutnus , quomodo fpiritus , qui
ni xdifkata ) totum iilud fpatium inter funt difpenfatorcs falutarium & bona-
utraque extrema occupat, &virtutelpa- rum , quam malevolarun-» fcu dcltruCti-
gyrica emanationis illius fandsinregio- varum influentiarum , Ilintatque comprc
nes ita numero , pondere menfuracrat & hcnduntur in aquarum inferiorum abyf-
inaquas fupcriores & inferiores difpofita fo feu congerie : Denique nudius mun-
acquedivifa , quarum illse fupcriorcs fuc- 1 di fpiritus dicitur hrmamentum , cujus
runt bona: & lc.cids divinitati obcdientcs, clt: officium dividere duoextrcma ab in-
acin natutam igneamconvcrfi,undecce- viccm : acque ilte fpiiicus inienr.edius
lum Empyreum eranc didx Namprop- : calis eft condicionis , uc arquahcer de
ter carum ad lucidamDei naturamemil- utroque exticmo parcicipct in cujus ,

fam obedicntiam igne intelleduali & luce centro fitum elt emanationis xterna: ta-
Angelica abu«idabunt:acque ide5 itta aqua- bernaculum , k quo lucis luse radios de-
rum portio erar pro fede Angclorum bono- orfum ad centium ufque tenehrarum
rum & animarum beatarum ordinata. A- ex una parce cmittit , ex alia parce &
qu^E inferiores e' regione ,
quaccnus erant fuatn radicem ab £l::ah refpicit furliim
f axalcs , grolTic , impurje & confequcnter pet glyriofam Cve ornatifnmam povtain
A 3 fiv€
 SECTIONIS SECVND/£, LIB.II. Membr.I.
five attributum Tipbcrcth afcendcndo, ^ & volatilis mundi inferioris(^iritus five
quo tantam accipit gratiam , pulchritu- aer rcddatur quietus , fixus , ik condcii-

dinem & virtutem vivificam ; ita , ut fatus ctiam contradione radiorum

: l\c

lux Solaris fua emanatione penetret om- fpirituum reconciHatur li^mnus : at c re-
nia , omniaque fua prafcntia impleat & gione in vigiHjs concludunt : quod ifa:
vivificct cltque Pater non modo vitx,
:
hant per radiorum fcu Ipiiituum a ccn-
fed &vegetationis , multiplicationis & '.)ik d
troadcircum.fctcr.ciam cn',i(I:oncm:
pra:fcrvationisatque hic Ipiritus fuum
: quidem eltduorum cftcctuumccntraiio-
incccHcentro ideipofuit Tabcrnaculum, rum verificantis firmamenti operationis
ut unapcrfedifTima confonantiafpiritua- in animabus live fpintibus creaturaruin
li , nimirumDiapafonpoflit Angelosfu-
(ublunarium argumentum : tamenia- &
periorcs illuminare corroborare , at- & tione a;qualitatis cujuflibet adionis Sc
queetiam (tcllasi.ircum circa cum difpo- paflionisad inviccm habentdifpofitionem
fitas radijs fuis illultrare , aliaque mate- compofitam , fecundumquod in naturali

naha ad mundi tlementaris Sc creatura- vitaeoperationc , quse delcendit de delii-

rumillius centrum ufque penctret ,utpa- per,intcrfe conveniunt : Hinc ergoevi-
nter radiorum virtuteanimentur
ipfius & dens elt , qu6d a lceIo itellato radicali>
vivificcntur: &
confequcnter, ut fpiritus tcr defcendac i>ympathia & Antipa-
tcnebrarum ad gloriolum facici illius con- thia.

Ipedum dcbiUtarcntur : a^ li chorda ex- Ad mundum Elementalem quod fpe-

tenderetur a fonte lucido in ca-lorum ca- dat , certum elt: , iplum effedibus ma-
cumine rcgnante , ad centrum tenebrofx nifeftis duarum illamm contrarietatuin
ab) (Ti feu globi terreilns , ilta chorda per- abundare , atque idco ne aliqua conti-
culfa reddet unifonum : at li in medio pre- nua prseternaturalis (iquerctur perturba-
matur,qu£Enbet pars dimidia relonabit dia- tio , qu2 magnum iltuin formalem opi>
palbn ad illum unifonum ,arguensduph- ricem de fuo eventu expedato dcprava-
cem perfcdionem a lucida emanaiione ret , qui erat , ut pacem concor- &
CacKolica proccdentem ,
quarum unius diam in machina ab ipfo formata pone-
vitam , vegctatior.cm
cii:
quamlibet & ret , quamlibet hujus cali fublunaris re-

virtutcm aham aquis infcrioribus imper- gionem proportionaliter , hoc eft , nu-
tue : atque altcra concordiam Synipa- iriero , menfura &
pondere diftingue-
tl-.tcicam tacit in Ibperioribuslam ver6, : bat , ut hac rationc crbis amicabilis,
utcorpus Solare & lubllantia ^thcnscil quafi indifFcrens amivUs inter duoscxtre-

fpmcualis mattria coniiltcntis aquarum mos inimicos poneretur ; ita , ut portioni

mcdia; , manifeltum ctt , quod lit lub- Graviori aquarum inferiorum minimam
jccium tacilliir.e pajnonibus tam Sympa- formx menliiram aflignaret , ut ratione
theticis quam Antipathcticis alterabiic: fuiponderis adcentrum totiusfabricajca-
nam aliter non foret rcccptaculuui imme- dcret , &
permanerec ,
in eo
vo- fixc &
diatum iftarum oppchtarum & contra- cabatur terra : tunc fecunds aquarum
riarum cmanationum , qua: defcendunt inferiorum poitioni duplicem lucis for-
ab actnbutis Dci ditfcrencibus : Sed ab malis proportionem impertivit , ut me-
effedu invcnimus oncrarium : nam ali- »
diante ea pcr unicum graduin aitiusclcva-
quccltcUa: luntam.i^«& Sympachrzantin retur : Vnde fadum ell , ut fphsera aqua-
nacura cum quibuldam creaturis lubluna- rum terras proxima , fada fit tenuior,
ribus , atquc itcrum ali£ odio le mvi- levior Sc mobilior , quam tcrra : Nain
ccm ptolcquuntur , per conlequens & duplex lucis proportio cificcret , ut aqua
in mundum infcriorem contrarios cffe- congelata &
fixa parumpcr liqueficrct&

dus cmutunt , qui contrarias paflioncs tluxibiHs atque tranfparens redderetur;

fcuimprcirioncs in fpincibus vitalibus leu ita ut partim propccr continuitatcm
,

animabus quarundam creaturarum tle- (tibftantijE iplius cum illa terrae , & par-
nientarium excitant. Porro etiam inve- cim refpedu liix frigidicatis cft amicus
nimus ,
quodvitaarnmalisconiittatinop- tcmpi-racus & indifferens ad terram , &
pclicis aclionibus , vidclicetinSyttole& amicabilis intermcdiator inter terram &
Diallule , hoc clt , concradionc , quas aercm , qui funt libi invicem inimiLifli-
fit a maccria fpirituali ; & diiatatiunej mi Nunett cnimira frigida ac tctra,
Ni : '

quxfit peradumformalis lucis , ita , ut nec humida ac aer : Deinde luci-

ita

nacura mateiix opcrvtur per contradio-

'
dum mundi agens,aflignavitaiteri aqua-
nem a circumtercncia vcrlus ccntrum :at rum interiurum five tlementi Catno-
conditioclfentisE formaliscltdilatarcra- lici portioni trcs partcs fux lucis ; ita,

diofquc fuos emictcrcaccntroadciri.um- ut illa in exittcntiam tenuiurem ma- &

fcrcnciam : ttiam Phiiolciphi medici & gis levcm , quana erat fphxra aqux vi-
lcitantur , in fumno & quicte Ipiritusvi- (ibiHs converteretur , vocatur ifte &
tdcs fulerc a circumfcrcntia ad centrum orbis aer , qui ratione triplics fuse in
ie contrahcre fecundum tencbrofiE chaos formaliluceproportionis, erat calidior&
atque venti Burcalis conditionem , quse magis dilatacus , qu^m aqua : Quarc,
atcradiva fua facultate effi^it , ut autlis ut ac]ua erac frigida i Sc tamen non
ita fri-
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA F0I.94.
ita frigida , ac eft terra & humida ; fed non mente fanos non ambigitur nam , tametfi :

itahumida acacr: ita quidcm aereftcali- omnes Angeli eiTent originaliter divinx
dus fed non ita calidus ac ignis
, humi- , & unitatiannexa:;tamcn rationc rcbellionis
dioraqua. Rationeergo fux humiditatis, &ambitionis Luciferi illud unionis vincu-
ifta proportio Catholici Elementi eft ex lum eratcorruptum violatum,&tunc&
una parte amicus aqus rcfpcdu (ux cali- & fada elt aquarum in inferiores fupcrio- &
ditatiscilexalteraparte amicusigni: De- resdivifio , ut ifta ratione bcni ,
pacifici &
nique fpiritus vit:Eincreatus aquarum infe- obedientes Angeli k malis , contenciofis &
riorum portionem altius adhuc pergra- rebellibus per Firmamcnci , quafi Dia-
dumunicumfubtiliavit&depuravit,eam- phragmacis five fepci tranlVcrfi interpofi-
que in fummam cceliEIcmentalis fphsram tionem fepararentur ; ita , ut Angeli tene-
redegitper additioncm gradus fuxcalidi- brofi eftent aquis infcrioribus fkculen- &
tatis akcrius , atque hac ratione in dilpofi- tis inclufi ver6 lucidi fuam fcdem iri
: illi

tionem calidam ficcam cft redada. Vn- & aquislupcrioribushabercncquxlucccetcr-

de fit , quibd rcfpcdu fua: ficcitatis conve- na cflTcnt undique illuminac-x.
nitcum tcrra & ratione fus caliditatis , Ita viderc poteftis,qu6d Angeli cceli (ut
cum aere, fed ipfa eft calidior aere & non , potcquicx acrcpuriori fcu fubtiliorihumi-
itaficca.utcerra. Ecce hic manifeftuseft dx nacurx fpiricu, quafi corii cxcerno crca-
Sympathise &
AntipathisElementalisef- tur ,atquclucidaunitatisemanatione,qujE
fedus, quem paciricus Dei amor inter Ele- eft eorum inccrnum) fint rcfpcdlu matcria-
mcnta difcordantia pofuit : Nam ejus lis corum fubltantia , qux participat de
adione aqua , quatcnus amica ambobus, utroqueextrcmo,afTcdionibusfivcpaflio-
interponirur , quafi mcdiatorpacificans nibus tam Sympatheticis , quamAncipa-
interduos inimicos , terram &aerem: & checicis ,acque eciam accidcntibus in crca-
aerquafi amicus aqus & igni,quifuntin- turarum Elementarium fpiritibusfubjedi:
vice oppofitillimi loco mediatoris & mo- & per confcqucs ratione varietatis con- &
derarorisamicabiiisinterponiturintercos, trarietatisfuarumproprietacum ineorum ,

Sciplbsinpace prasfetvat: Deniqueignis poteftate eft eliedus cam Sympachecicos,

eft mediatcr inter duos inimicos aercm & quam Ancipacheticws profcrrc. Excmpli
terram, &
eos in pace confcrvat : Vnde li- caufa comparabimusSympathiam & Anci-
quet,qu6d Chriltus ifteSpiritualis (utait pachiam Cacholicamanimie mundimajo-
Apoftolus ) portac &
fuftinet omnia cx riscum illis parcicularibus fpiritus fiveani-
ma{Taaqucaexiftcntia,virtutevcrbifui:5c, mse, qu2 eft in homine, cum fcilicec quod-
ut Hcrmcs ait: Humida natura virtute ver- formacum ex univer-
libec particulare cflcc
himore Harmonicoin Elementadifponi- fali debemus igicur intclligere , inccgrarri
;

tur ita , ut virtutc ifta omnis cfFcdlus ma-

; eflrentiam animx vcl fpiiiiushuinani,uc-
njfcftus feu Elcmentaris Sympatheticus cunquceft invilibilis, fe ipfum extendere
efficiatur in Elemento Catholico,dequo & manifeftarc pcr virtutcs facultatcs &
fapiens ifta : in le Elemcnta duo convcrce- fuas : Nam per virtutem fuam irafcibilcm
bancur, ficut in organo qualitacis fonus im- contcmnit &
odit , per concupilcibilcm
jip.19.
mucacur,& omnia fuum locum cuftodiunc: appctit &
dcfiderat ; &
pcr rationabilcm
Scd,quando ordo lile Harmonicus feu pro- diftinguic &difcernicintcc ucramque. lit
porcio Symphoniaca eft violaca ,cun,cini- profcd.6 incegcr cilencia; animstfredus
mici inccr le concurrunc concra fc ipios & in prsdidis cribus potcftacibus confiftic,
ad percurbationem totius fabricsclbbluna- uc poce^quarum prior rcfcrcur ad adionem
ris fa:viunt : Nam aer cum cerra fine ullo aquarum infcriorum , qua: funt apcae dil'-
obftaculoaqueocontendic,&aqua violen- cordare &
commotionibus pcrcurbari,
tcr in vadic Dl minium ignis finc mcdio ae- quacenusfunc litigij leu principistcncbra-
reo , ica , ucbcllum gerunr inimici ad invi- rumfedes five manfio : lecundacompare-
ccm crudelc, nifi amicus ucriuique oicrcmi cur nacurx firmamenti, quod eft rcgio vit£
concordiam &
amicitiam intcr ipfos po- & amorisfa!utaris:atquc ultimo rclarionc
nac. Hic videre poceftis, quomodo Sympa- habetad coelum Angelorum bonorumleu
thia &
Ancipathia fuas babeant in regno aquaslijperiorcs^quasvocancccclumintcl-.
Elementali viciflicudines, qua ratione & leduale , cujuscitintcrrcsfibilubditasfcu
per nodi amicabilis Elcmentorum folutio- objcdasdifccrncre. Vndcpatet, omncm
nem , eorum amicicia in odium converca- lenfum ab anima humanadcpcndentcm i
tur: nimirum, quando in mence lehovx eft proprietate fua rationali proccdcre, utab
ventos & infiuentias ejusalterantescmit- alijs duabus omnis cfTcdio , motus five

tere.ut, mediantibcs corroboret & ex-

ijs, pailioanimx oriuntut, lam ver6quatuot
citct fua; irs & vindid^ miniftros fubluna- funt animx fatis notx affediones , quarum
res adverfus crcaturas Cerca;. duje h potcftate cjus concupilcibiJi cma-
lam vero probave aggrediar , quodom- nanc , nimirum Ixtitia& fpes(namineo,'
nes eftcftus Sympachetici & Ancipachccici quod ainamus Ixticia at]icimur,aucfpcm
ab aclu fpiricuum hujus mundi admini- &expedationem ilhus reihabcmus,qua:
itrancium fecrcto proccdant. Qucd fit gaudcre nos facietj dus ver6alv2eabc)us
magna inter Angelos difcrepantia inter facukate dcrivantur , nimirura
irafcibili
Aa 2 dolor
 SECTIONIS SECVND.C, LIB.II.Meinbr.I.
dolor &
timor : namfolemusjamdolerc runt : quemadmodum etiam Dei der*-
in co , qu6d odimus , aut folemus timere minatio £/ cffundit radios rationis , ) j
illud , quod nos dokrefaccret: Et revera ftitia: &
religionis atque etiam natura;..^
debita inquifitione fada , inveniemus, vegetationisin fphsram lovis: Sed prster
illas quatuor animx microcofmics affe- cstcra illud /a^ facultatem naturalemper
diones non clfe folummodo principia & portam fapientiscffundit liberaliter. Se-
communia fubjetla omnium vitiorum & cundum , quoniam magnus mundus ha-
virturum moralium, fed etiam tam abftru' bet intelleduale fcu rationale ccclum &
fs feu arcanx.quam manifellK &
appa- concupifcibilcm proprietatem in qualibe;
renres Sympachiae &
Antipathis in mundo creatura tam animali vcgctabili , quk:r &
cum majorij&creaturarum cjufdem, tum mincrali patefadam , atque irafcib^lem,
minori, origincs. Nolim cnim , ut iitis ig- quas ratione odij horrorisinter resap- &
norantes, quod, cum anima homini; ab paret. Etiam , qu6dfitirafcibiIisproprie.
emanarione xterna in tabernaculo munda- tas in regione Elementari , tcftatur ini-
no habitante, oi-iatur , neceflario dcbeat fe- micitia illa , qu^e eft inter aquam ig- &
qui , ut anima in magno mundo omnes nem , atque aerem terram. Quod &
eafdem in fc habeat facultates > quibus illa ctiam fitamor concupifcentia interrcs &
microcofmi fivc humana etl prsedita: Nam in eo evidcns redditur , quia fimile gau-
tritum iUud Philofophorum elt axioma: det in fuofimili , naturanatura la.ta &
Qund facit tale ell magistalc : at omncs tur : atque ideo res quazlibet pernatur:t"
,

pradida: in anima humana virtutes feu lem quandain inclinationcm pro poCi-
proprictates ab anima macrocofmi , bili movctur &
fe convertit ad fuum fi- &
mente divina,qua: eam animavit, proce- mile. Sic videmus , qu6d ignis afficia
dunt : Vnde fequitur,cfietamrationabi- tur ad ignem movere , aqua ad aquam^
litatem , quhm concupifcibilitatcm iraf- &
terra ad tcrram tcndat : Sed fupcr om~
cibilitatcm inanima majoris mundi , ta- nia fpiritus vivificans cujuflibet reivivcr.
metfi nobis non manifeftentur idquc pro> : tis , qui atque ide6 locuin
eft coeleftis ,

bamus primiim , quia Deus attributa Iraf- & fedem Elementorum excedit , ardcn-

cibilitatis &
leveritatis habet infetNam ter afficit &
inhiat fuo fimili ac in ipfiuf
ab attributo nominis divini Elobim Gib- pra:fentiaac focietate deledatur, utprop-
bor y nimirum porta Gtburah emittuntur ter iftamcaufam pafTio cujuflibetcrcatu-
igncs&flammivomi iracundia; divinscra- ra: fit magis Sympathetica ,
futura e6 &
dij .Samacle Archangelo duce in fpha»- Sympathia inter res majoris virtutis qu6
ram Martis , qui funt Ux & Bilis in crcatu- propinquiores in natura confanguini= &
ris .iuthorcs,& per confequens facultatis tatc funt rebus vel prarfentibus vel abfenti-
irafcibilis in mundomajori origo l Vnde bus feu diftantibus. Exempli gratia , w
fit , iit hujufmodi influentijs , iraicentcs & ambjE funt ejufdem miners aut fubftar-
ignei producantur in mundo Elcmentali tia: numero , vcl fi fint individua fpec:
eftedus , cujufmodifunt tonitrua , ful- ficanumerodifterentia,ut^M , pingue-
^ura, comcta: , accidentia omnia irabunda. do five fanguis humanus unius noniinis
Quare tcfte lcriptura facra funt ira & vin- poteft Sympathizare cum alioaddiftans.
d^x divinx argumenta : Quippe quo- Magnes unius minera poteft more Sym-
rum cftc<fVus frcqucntcr funt beilum,pc- pathctico affedare fcrrum alterius addi-
ftis , fames &c: Nec enim folum con- ftans : Et hujus rci rationcm tam radica-
vcrtunr Ipiritus in naturam iracundam, Icm , quam immediatam in prarcedcnti-
(cd etiani in eo diflcminant effedus & bus recitavi nempe , quia ambac naturae
,

imnginationcs languinolcntas truculen- & adunicamdivinam influcntiam pertinent,

tas , malitiam , ambitioncm , violen. hoc eft , k radijs Angelicis , feu irradia-
tiam , diffidentiam , traditioncm , rapi- tione ab una eademque ftclla tam fixa,
nam &id gcnusalia. Porroetiamnomen quhm erratica emiffa proccdunt : Nain
Dei Elohim influcntias iuas per portam didum e(t : non cife animal , vegetabile
Binah in Sphxram Saturni , ex eaqud in aut minerale fuper terram aut mari, m
rcgionem lublunarem impluens eft timo- , qu6d non habeat in coelo fuam ftellam
ris odij , fufpicionis triliitix
, malevo- , & peculiarem , k qua fuam vits , vegeta-
lcncia: tam in magno , quam in minori tionis , prsfcrvationis multiplicatio- &
mundo caufa- Ecce hic facultatis irafci- nis virtutcm &
influentiam non hauriat.
hilis gcaninarum ipfius affc<flionum , vide- lam vcr6 quslibct natura Angelica habec
li£ct'doloris & timorisradices. E rcgio- radios fuos appropriatos ab aliqua ex divi-
ne vcr6 nomcn Dci Ichova Sabaoth per norum attributorum cmanatione , qus
portam fuam l^tz.eth cffundit radios in facrarium aliquod ftellare transfcrtur ; ^
concupifcibiles , Archangelo Anaele duce quo adu fpirituum Olympicorum effun-
in globum Vcneris , atque ob iitam ratio- ditur miniftris in regione elementari &
neni Philofophi Sc Al^ronomi expcrien- fpiritualibus ijs fabditis impcrtitur quae ••

tia &
obfervatione dodi, ftellam iftam, fa- quidem emanatio ftellaris opcratur turn
culutis concupifcibilis rc(flricem fece- poftei in quolibet individuo fpecificato
fccun-
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fdi.pl-

fccundum naturam fuam , uti anteh eft alio variantem , qukra oculari cxpet-Ien>

narratum. Exempli gratia ftcUae in Aricte tia eflfedus eorum inter fe difcrepare do-
coclefti, influentiam prscipuam conna- & cemur : Nam, quicquid erat originali-
turalcm habcnt fuper animalia ejufdem ter in fecreto Archctypi confilio dccre-
fpcciei in terra :& ftcllx Scorpionisfu- tum , illud i gencralicate in multas fpe-
pcr Scorpiones & fimilcs beftias terreftres. cialitates & ^ qualibet fpecialitate in infi-
Cancer cocleftis fupra cancrum , locu- nita individua feu particuiaritatcs fuit ef-
ftam &
fimilia animalia marina : Namin- fedum fcu difpofitum ; ita , ut a^vialis
venimus experientia dodi j qu6d , fi can- effedus fit imago idese aetcrnas , mun- &
cer marinus capiatur , dum Sol Luna & dus temporalis fit svialis fimilitudo at- -,

reperiuntur in magna illa ftcUa , qus in- que iterum in mundo temporali feu typi-
vcnitur in pede cancri cocleftis , eximix co omnis fl^llaris affigics eft exemplar
crunt pcdis illius in arte mcdicandi virtu- idcae Angelicas j atque itcrum res ele-
tes , aavcrfus vencna bumores malig- & mentaresfunt umbra:Iconum fpiritualiuni
nos : Atfiulloaliotemporecapiatur,can- in coelo. Quare , utDeuscmittitema-'
cer , erit haud magni momcnti velope- nationem fuam , cuius imago cft mun-
ad didos effedus, Iterum no-
rationis dus Angelicus in modorum diverfitatc , ac-
tandum , quamlibet ftellam fixam feu que refpeduum multiplicitate : ica fpiri-
conftellationem zodiaci fuo proprio frui tus Angelici fua lumina differentia & di-
plancta , cuius dicitur domicilium , qui ftinfta ordinibus infcrioribus , & qu£Elii
concurrit ad fortificationem vel alteratio- bet fphaera fuperior inferioribus effun-
nem illius influentia : Nam diverfitas ap- dit , atque ita a ftellis , quae etiam fua lu-
plicationis aliarum planetarum ad illud mina invicem per varios afpedus ap-
fibi

tacit divcrfitatcm opcrationis , etiam in plicant ca in

, &
fupra crcaturas grada-
cjufdem animalis fpermatc vel plantaefe- tim deorfum ad terra: meditullium ufquti
mine vel fecreto mincralis fpiritu : & ta- impluuntur : quje creaturae ad exempla-
iuen nihilominus magis minufve intcr fe ria fuarum ftellarum, fibi invicem licet ,

convenient &
innaturaSympathizabunt, invifibiliter , radios tam Sympatheticos
fecundum quod radij cujuflibet planctx quim Antipatheticos cjaculant : Necre-
le invicem ita afpicientes conccdent eis vera dubitare dcbcmus , qu6d radij tales
licenriam : Nam , fi concurfus fiveafpe- fint concordantes &
difcordantes in infe-
<ftus fit duorum planetarum amicabilium rioribus , ctim in ipfo unitatis fontc k quo ,

onius &
ejufdem Triplicitatis , nimirum omnia emanant , oppofitionem proprieta-
ubi domus eorum funt Elementorum con- tum , videlicet Noluntatem privativam &
cordantium , tunc Sympathia. crit for- voluntatcm pofitivam obfervamus : dt,-
tior. Quod etiam Agrippa haud incon- que haud aliter credcndum cft, qukm qu6d
fulte fic confirmat. In rebus proprieta- materia pafRva fpirituahs animje mundi
'iip.?hU, tes occultae , non ab Elementali natura, fit fubjedum illud , mediante quo ir» &
c.llb,l.
ledcoclitusinfita: , fenfibus noftris occul- quo divina illa unitas amantes pofiti- &
ta: , rationi vix Denique notae : qus qui- vas , hoc cft , Sympathcticas pafliones
dem k vita fpirituque mundi per ipfos ttel- & vivificantcs vicac radios exuberancer
larura radios proficifcuntur , quaeiinobis
cflTundendo, gaudia &
jucunditatcs cum
non alitcr , qukm cxpericntia &
conje- appetitus materix fpiritualiscomplemen-
Auris indagari poflunt. Scirc crgo de- to excitare folet : ita , ut in radicem iuam
bes , quod unaquzque res movet ad fu- naturalcm , nimirum matrem , Chaos feu
um fimilc &
inclinat ad ipfam fecundum ;
tenebrofam abyflum inoblivioncjamha-
totum poflTc fuum. Haec ille : quo ar-
I
bcat &in fobolem feu filium lucis pct
guere videtur , qu6d Catholicus Ange- ! adoptioncm converticur : acque idc6 irt
ficus fpiritus , qui vivificat mundum , in hoc ftatu videtur participare atque Sym-
cujus parte diviniori virtus five poteftas at- '
pathizare cum aurcis illis alms & vivifi-
tributorum omnium divinorum Scphiro- cantis lucis imbribus , qui i bcncficiDci
&
I

tica confiftit : in qua etiam ( ut teftatur ,

attributis impluuntur jam omnes il-
idiiel.
3 7' Ezekiel continentur quatuor ventorum
) las influentias privativasodio habere &
vires ;prscipuus
eft maxime emi- & cum pavore evirare incipit , qu^e ab at-
nens ille aflor , qui diverfis fuisfubdivi- tributis Dei fcveris , infalutifcris de- &
fis varieformium radiorum emiflionibus ftrudtivis cffunduntur : haud aliterj
in &pcr organa fua ftellaria omnes illos qukm lucem videmus k tenebrarmn afpe-
occultoseffedusinferiores operatur , qui &.a abhorrerc &
fui fimilis prxfentil
incommunium five vulgarium hominum deledtari , aut uc vicam mortis bo- &
capacitatis feu intelledus fphaeram cadc- num mali fibi contrarij terrore concutij
re ncqueunt , utcunquc eos hoc vel illo Hinc ergo provenit , qu6d filii lucis , qul
mcdo fefe habcre confirmat experientia: fuper fpiritum Catholicum illuniinarum
ita , ut non Cc particularis radius ab iilo fundantur five infcruntur , fugiant &
cmiflus , fecretum adum lcu
qui fui«n quafi peftem cvitent filios tcnebrarum,
proprktatem non habeat , baud JiUterab eorumquc opcra habenc in horrore
Aa 3 &odio:
 &
SECTIONIS SECVND^, LIB.II.Membr. I.

8c odio: Atque hujus rei ratio eft, quoniam malarum &

Antipatheticarum paflionurn
humidus iftecreatus fpintus jucunditatem, (Sctfteduum, quivitsSympathis repug-
voluptatem & fclicitatcm ftatus iftius illu- nant optimcvitalium inhomineadionum
minati jam perfcntiens.timet magnopere, examinatione detegitur atque explicatur:
ne privativK tenebrarum emiffiones , aut Nam duje obfcrvantur efle in fpiritu huma-
intclix iracundia: divinx emanatio, fuum no virtutes activse quarum una ,
eft volun-
lumen acquifitum obfufcarent , vitajque taria. Quse inftar principis cujuldam im-

fplendorem obtenebrarent, hoc eft, ne pal- peratorij videtur adionibusalijsprxcfle&

fioncs luas Sympathizantes gaudia nimi-
rum feu iatitiam in tempeftates Antipathi-
zantcs triltitix &
mttroris , videhcet con-
trahendo pukhras amoris jucundicmana-
tiones k circumferentia ad ejuscentrum,
,
dominari : haud aliter , quam divinus ille
AngelusMitattron. Primoin mundoma-
joiimobiIi(quod advoluntatem refertur)
praefidere dicitur; &
per illud ieu mediantc
illo orbes coeliinferiores illos Elementares

atquc ita iilum de ialutari viviticoiilo & circumvolvit. Eodem inquam , modo,
vitae &
concordix irradiatione privando, primusin fabrica microcofmica motor eft
nimirum occultatione faciei leu lucidi Dei mens feu radiusdivinus feu Verbum quod ,

"
adus quem emilit a centro creaturs ad
,
(tefte Mercurio Trifmegifto ) eft caput
cjus circumferentiam ad ipfam recrean- anims humans j alia virtus in fpiritu vitali
dam & cxhilarandam fecundia iftudMoy- cft involuntaria quippc qus imperatur
, &
V, „ '
s-fis inpcrfonalehovjE: abfcondam faciem gubernatur ad placitum radij intelledtua-
&
meam ab eis, evenient eis mala 6c angu- lis ieu rationalis : Haudaliter , quam fphae-

ftix mulra: : &

dicet in illo tempore , vere ras inferiores ad voluntatemprimi motoris

quia Deus non eft m.ecum ,invenerunt me in primo mobili movere coguntur ita , uc .•

hsc mala. Et DaviJ : Deus ablcondens vitalis in homine a£tio fit unicus illorum
frsii. 104.
faciem fuam a maHs, perturbantur , fi reci- ramorum , qui eft involuntarius haud &
piat in le fpiritum fuum expirant j emitten- fecus voluntati mentali eft fubjedus, quam
tevero Ipiruum fuum recreantur bono ccclum ftellatum , quod eft vits fedes , ut*
vita&c: Atque hoc idem poteft tam de pote in quo Sol, qui eit cor mundi (uam ha-
Catholico macrocoli-nico fpiritu intelhgi, bet rcfidentiam ) coeli empyrci mandatis
quam dc lilo microcofmi,atque etiam alia- obcdit. lam ver6, utinvenimus,qu6dfe'
rum creaturarum,qua:oranes habentfuas cundum voluntatcm divinse eirentiie in re-
•a IpuiLU macrocolmico' origines : Nam gionem coeleftem , &confequenterinfe-
quando natura illa divina , qua: .Solem co;- noribus inftifam , effluxus (eueffedustam
kftem animat, eliet irata promorreSalva- amabiles &
deledtabiles ad voluptates &
toris mundi in momento paffionis lUius
,
jucunditatesin creatura excitandashpofi-
radiob iLios a circumfcrentia creaturx illius tivafeu dilatativa unitatisproprietatepro-
nobiiiirima; ad ejus centrum contraxit: cedit ,
quam trilfes odibilefque a virtute
Vncie f^ic^um erat , quodluumlumen ic ejuldem privativa &
contradfiva, inqua
pukhritudinem immediate perdiderit & Deus facicm benignitatis fus avertit a
contracommuncm naturs conluetudinem creatura(atquehinc inde cum concupifci-
& icges inftar picis niger & tcncbrofus bilesfeu Sympatheticspaffiones, tum odi-
rcddcrctur : ita , ut jucanda illa Sympathia, biles & irafcibiles feu Antipatheticjeeffi-

quam creaturis interioribus atque etiam ciuntur in hoc mundo) ita quidem tam ex-

ctcletbbus lua prsefentia impertivit,

illis perientia, quhm obfervatione Philofopho-
iftiulmodi accidente pro aliquo temporis rum &
medicorum dodtiiTimorum doce-
fpatio elfct in Antipathiam mutata Hsc : mur,a(ftionem vitalcm , quxguhernatur
ergo erat privativa in corde macrocolini juxta mentem voluntatis Ibpcrioris , aut
palfio ; &
quafi cjuldem fyncope , ciim at- dilatatur a dilatativa primi motoris volun-
tribunim iiiud Dei pulelierrimum Eloah tate, cordifque facrarium aperit ad produ-
ab eftulione iliarum etflucntiarum lucida- cendos in fpiritu vitali pafliones illas bonas,

rum per portam pulchram Tiph.reth pro quxSympathizant cumvita &lucc,vide-

tcmporeabftinevet. Etiam palpabilestene- licetfpem, confidentiamAmorcm, mife- ,

br<v,qua.' accidcbant in /Egyptofuerunt ricordiam &manfuctudincm ,autcontra-

palfio in aiire privativa , qua: contrahendo hitur&cordis thalamosclaudcndo, fpiri-
lucis divina: h circumferentia adcentrum tus in eo in unum congregat unde in fpi-
,

tvtnicbat. Iftiufmodi ctiam paffiones mi- ritu vitali gcnerantur paifioncs malse ac
nitantur Soli , Luna: &
StelHs verfus fincm privativs , qua folent cum bonis illisvitz
mundi Nam , fi mundus clfct fadus emil-
:
laetitiam afficientibus Antipathizare : Ex

fionc'divinaE emanationfs ( Spiritu enim cordis enim contradtionc triltitia , curs,

Dei ctjeli funt luce ornati) lequitur,illius defperatio, timor, odium, ira , furor, vere-
ablacione omnia iterum in Itatuin fuum cundia &c: ade6, ut quemadmocKjm ex
primordialcm, hoc elt , in tenebras privati- paflionibus bonis fpiritus mediantedilata-
vas feu plane nihilum deformitatem & tionefurfum adfontem lucfdumufquere-
converium iri : Sed productio iitiulmbdi fpicicbat ,& voluptatuin ac jucunditatum
&
bonarum Sympatheticarum pafTionum a ejuldcm intuitu , mirabili afticiebatur gau-
cencroad circumfeientiam , atque iterLm dio ; ita quidcm exuuhs,lpiritus mediante
contra-
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA. FoI.piJ

contradione , vifione lucida privari cogi- fenfum in fuo motu arguit fed ctiam quan-
tur,& perconfequcns afpecftum fuum Ib- dam adione racionem manifcftac:
in fua
lummodo ad cetra inferiora miferiarum & nimirum , in rccufando illud , quod cft na^
vallem habct- Vnde fadus eft paflionum cura: fua: concrarium & ampledcndoat-
ejufdem tcnebrofarum vitjc acque faluti que defiderando id quod eft conditioni ,

contrariarum particeps. Exiiliufmodiau- atque harmonix fus magis convenicns,

tem harum duarum in microcofmo paflio- uti infra parte iftiuslibri fequenti atquelibi
numcnucleacione,poflbmusfacillimecol- hujuss-oftendetur clarius. Deniquequo-
ligere rationem earum inmundomajori, modo radius ifte mentalis mandata feu in-
cum eadem fit racio partis & totius : ita fluxiones benignitatis & fevericacis abaU
etiam pafliones mundi majoris castera , & co emictat, in difcurfu mco prarccdenci ex-
ab his dependentia poiTunt fiicillime intel- plicaturnimirum permittendo malos te-
, ,

ligiiSc diitcrniab illis minoris : Exempli nebrarum Spiritus Dominari in inferiora,

gratia : Magnes lapis lc habet refpcdu aut adjuvando bonos fpiritus ad ofiicia
matris fuar.terrse- ac nomo ad Pacrem fuum gaudij , voluptatis feu jucunditacis pcrfi-

mundum integrum : Nam ab Hcrmete vo- cienda. Ecce hic totius Sympathia: An- &
catur homo filius mundi : ut cx parre Mag- tipathis myfticx fumma Sc complemen-
netisCardanus,Bapti{tapoita,D.Gilber- tum continetur, quse aliqui ratione profun-
tus cum alijs vocarunt illum terraEfilium ditatis feu difficulratis in illius inquifitione,
&Terrellam:Invenimus(inquam)inMag- folent, idque haudinjurja.fecreto alicui
ncteomncs pafliiones tam Sympatheticas, poteftatis Angclicsadui attribucrcquas
quam Antipathecicas , qua matrem liiam eft mcdia quasdam inter Deum creatu- &
terram afficiunt : Nam nabet in fe fuos po- ram vircus. Atque ob iftam caufam Ange-
loscum tcrra: omncfque inconformitates lica exiftencia definicur efle tanquamvir-

in nacura evicat,effligicqueabillo,qu6d tusinter Deum &

Naturam media,aqua
eft fuasnaturae contrarium, utTerra: atque fiuncopcrationes in rcbus,quasvelnatura
jterum Sympathizat cum eo quod eft iibi , eorum non faccret, vel fic factfi cc, quas alij Reiiciir.tKj;
in natura fimile: ^quinodium, Coluros, i dicunt piovcnire a poteftate occulta , ^^"^-^^^-
&
Mcridianos ac Tropicos haud aliter quam , I alij quia taie.
,

terra fibi vendicat , ac denique non modo '

CAPVT. VI.
^luomoao Harmoni^e proportionibusprebetur ^quid Jtt Syni-
pathia (^ quid Antipatbia.

Dlximus in prscedentibus omnem in , no magis ingratum ? Quidvc conforiantiS

Catholico aqux Elfmcntoalteratio- magis acceptum ? Vidcmus profedo ,to-
nem. fieri a (piritu ilio omnia operante , qui nos a fiftula editcs lecundum proportio-
implet ccjclum &
terram ut pote fine quo , nemfpiritus fiveaeris mundani dilicrefo-
exiftere ncqueunt , unde D. Petrus : Cotli lere-, ita, ut ab eodcm Muficiaiflacupro-
erantprius & exaqua & peraquam
tcrra ferac fonos admodum ab invicem diffcren-
confiftens VcrboDci. Probavimus ctiam, ces ; imo ver6 & difcordanres : Nam fi duas
omnesillasin aquisuniverlalibus alteratio- fiftulasejufdcm dimenfionis Ibnare fimuf
nes & divcrficaces orcas efle mediantibus efficiamus , quandoque carum voces in de-
rarefadionc &
condenfatione adu&vir- |
bica proportionc con venire, animum au-- &
tutepracdidi fpintus effedis: aflTcruimus dicntis deledare, &
nonnunquam fnore
etiam, omnia iita numero.menfura pon- & odiofo diflentire , dentefquc audientium
dere varieformiter ; imo vcro ratione con- quafiftridcrefacicnt. Parifcnmicer omnes
traria (fic volente Creatore) fuiflTeperada, Ipiritus in crcaturis majori vd minoriacre
ut exindc res ab invicem v.iriarent &di- proporcionantur, uno fcmpcr eodeirque
ftinguerentur : Vnde Textus : Gemina fe- vitK (piritu agcnte arqf.c(.~pcrante,h-JncI
citDeus omnia,quorum alterum eft con- alitcr , quam in filtulae adivitate videmus:
trarium alteri , nec quicquam fadum eft, atque ita juxta eorum concordian i vcl dil^
quod mancum eftHinc ergoconcordia
: cordiam velconvcniunt vcldirientiuntab
,

& difcordia ; hinc Sympathia Aotipa- & inviccm : haud aliter , acmarculiPydia-
thia Quod omne demonftratione ifta
; gorici in fubftantijs fuis corporcis fucrunt
muficaexade &ad amuffimindicare pof- proportionati vel difprcportionati: Etiam
fumus. Videmus in macrocofmo , univer- chorda fuper duo monochorda arqualis
fum (bni mcdium elfe aeie , ex i.cujus men- magnitudinis extenfi , facit fonos vel con -
fura &proportione varia , varij eduntur cordantcs vel difcordanccs , fecundum
tonifeu voccsad invicem vel confbnantes majores vel minores lediones illius : Ex-
vcl diflbnantes- Qiiid , oblecro auribus , cmpli gratia,
cxquifiti mufici diicordiin Symphonia to -

Aa 4 "^bl
 SECTIONIS SECVNDvfi, LIB.lI.Membr.il.

Vbi chorda A.'*'. unius monochordi per- limotu minus rarefadus , per confe- &
cufla difcordia producet ad fonuin chordje quens vox eft magis eravis profunda , &
B.'. vcl D. ^ vel F. *. alterius monochor- quafi fufFocata rationcdenfitatisaeris: De-
di : at fi A.^. percutiatur in uno convenict
, nique five in gravibus fonis five in acutis
cuchorda: portione C-+. vel E *.akenus. vel mixtis, aeris proportio & pondus eft in
Vnde liquet quod quam vis, , ambse chor- caufa Symphonix vel antiphonix median-
da: Cnt unius latitudinis , tamen femper re- te adus fpiritus in ipfo Catholici, quem
fpcftu illarum vcl brevitatis vel longitudi- vel fufflanti fiftulam vel pulfanti chordam
nis acr tam proportiune quam , difpofitio- comparamus quippe ,
fine quibusvoxnec
ne in rarcfac^ione & condenfatione varias concordans nec dilcordansredditurindi-
ubfervantur fuper eas edere voces, tam dif- d is organ is. Qui bus con cludimus , quod
fonantes,quam confonantes : nam chorda medium in quo & per quod fpiritus divi-
curtiorejuldem extcnfionis majori &for- nustam Sympathetice, quam Antipatheti-
tiori fua vibratione attenuat aercm ma- ceagit in hoc mundo eftaer feuipiritus,
gis & confequenter acutiorem rcdditvo- quihaud aliter in creaturis agit qukm ,

ccm : (i regione longior chorda ejufdem aer in fiftula vel aliquo alio organo Mu-
extenfionis ut '.A graviorcm facit tonum fico.
acbreviorem , quoniam aer elt in tali mol-

L 1 B 1^1 S E C FN D I Membrum ij.

Inquonatura Magnetica vere &ad amuffim anatomizatur, rationef-

queadtioaum Symphoniae & Autipathise eaucleantur.

CAPVT- I.

Autbor prooemium adtjlumfuum difcurfum Magneticum inhoc

capite facit, i3 tum pojte& ad Chaosoptmommde
attrailiva corporummagnettcorum ori-
gine (3 virtute procedit.

\^Obis in mcmbro hujus libri prsce- quam fibi attraflionc concupifcibilialiice-

dereSympathia:& Antipathiaprin- re (uti infra dicecur) neceflarium & convc-
cipiaenuclcateexplicui : fed,quoniam non niens exiltimo, ut cum diligentia ,idquc
omnibus datum ert virtute Thcoris feu oculisArgoicis inquiramus ,&intuituno-
fpcculationis fola in Thefiurum feufacra- ftri intellectus etiam lynceo in obfcurum
rium Dci abftrufum penetrare , qu6d in lapidis Magnetici myfterium introfpicia-
crcacurs protiindo ccntrc continetur me- ; mus , quo fecurius cum judicio & certiori
lioris veftruminftrudionis &informatio ingreflione noftra in demonftrationem
nis gratia. dcfccndam parumper & fecre- , tamarcana: contcmplationis,prad:ica fa-
tum h'ic fubjcdum, quud prx manibus ha- ciamus : Nam cum fecreta operatio tam
bco, vulgaribus & ocularibus quibufdam unguenti arinarij quod ignorantes mun-
,

dcmonftrationibus vobis cxplanabo : ut danitanto odio& vituperationc funtpro-

ergomagis Mcibiodicc procederepofllm, fccuti , quam Mummiae tam corporalis,
in ilto hujuslibri membro fundamentum quam ex hominibus
fpiritualis beltijs &
rantummodo prKcipuum exponam fuper , extractionis ratio ,3tque etiam vitalis , in-
quod conclufiones nonnullas cxperimcnta- firmle acque infalubris animalis naturs in
icsxdincabo, quibus incredulos,qui huc aliquam vcgetabilem velalteriusanimalis
ufque ra:ione eorum iczn-jrancis rebclles & fani natura cransplancatio, cum modo fuc-
obftinaci inlua inhdclicareerroncaextitc- ceptionis', vircutis & roboris unius anima-
runc, aJ certiorcm & lecuriorem tidci por- lis& ejufdcm in aliud infufionis : Secreta
tum dirigere atque introducere poflim. Et Spiritus planta; alicujus cum iliohominis
quoniam Sympachia: gefta atqae etiam , aut atterius animalis alligatio : ita , ur quic-
iila Antipathise in omni reefficiantur vir- quid uni evcnic,nimirum aut humidum aut
lut; & potcltate M.ngneciva (cujus cft tam ficcum aut calidum aut frigidum de illo ,

cdibili iS; irafcibili cxpulfione rcliltere) ctiampiu-ticipabit &

alcer.- Ciim inquam, ,

iftiuitnodi
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
iftiufmcdi operationcs dicantur Magneti- vem fuam huc atque iiluc gubernantes at-
car.quatenus virtutes aduofas Magnetis quc ad fedcm habitationis virtutum iltius
imitantur ; futnma ope ac conamfne nitar, lapidisdirigentes , adinfulsejuspetrofas
ut viam incmnium myltcriorum iftorum limites vix ac ne vix quidem attigerunti&
anatomizatione atque revclatione aper- tamen non fine admirandis hiftori js feu re-
tam , videlicctSpirirualisThciauriMag lationibus ex tali itinere colledis redie-
nctis dilTcdione faciam , ut liac rationc in runt : Ac in fine inventiones eorum nova:
formalis interioris aut ccntralis & cflen- repertae funt adeo fuperficiales, ac efFedus
tialis adlionis fcu virtutis fontcm asque fcrutationis five inquifitionis eorum frivo-
iundamenta tam ipfiusirafcibilis , quam li: & tandem totum non nifi conjeduraic
concupifcibilis paflionis introfpiciam : Na eft probatum. Aiij tam longe in eorum
fi fubtili rationis noftra: intuiru meatus in- inquifitioneper fteilje polaris allcdameta
vifibiles & antraarcana cjuldcm inveni- fueruntdudi ut mari glaciaii firmiter
,

re actumpoftc^pundumfeucflentiam
, cum fua puppe in bsferint, nec ulterius
earum eilentiarum centralcm obfcrvare progredi potuerint , fedinglacicirefolu-»

ac denique internum cujufiibct adionis tione reverfi funtadmirandis imaginatio-

caufam detegcre qucamus.facillimum erat nibus de montibus Magneticis caftellis &
cxtcrafuperare,ctim,quxcxrernoeffedu ferreis, etiam per odo liipra lunam gradus
apparcnt,fimilia debent nccclTario eflc ho- ufqueadfpharamodavamrcferti : Im6
mogenca, hoc eft uniuscjufdcmque con-, vero & funt qui fuper ftellatum iilum
alij ,

ditionisrefpedunaturarum fuarum inter- locu volant- Quibus concipereIicet,quo-

narum jUtiinfraiatitisexplicabitur : Sed modo Phiiofophorum quilibet Iccundum
proh doior cur praefumo cgo, qui fum A-
! Phantafije lux Chimerex leges varia non
poltolorum minimus aut faltem exmille , in aere, fed etiam fupra ftelias ipfas
ad ani-
minimus viam five iter tam periculofum mam magneticaminveniendam imagine-
ad infulam iilam incognitam , inqua ab- tur pliantafmata : Sunt nonnulli , quiin
ftrufa magnetis natura inmediofcopuio- ejufdem invcftigatione a terr^e continen-
rum in acceftibilium Sc periculo plcno- te non recedunt, fed ipf5 inter ftciias cccii
rum inhabitat,c5m totPhilofophilapien- numerari exiftimant , qux folem pro fixo
tes fupcr inccrta & tempeftuofa maria fuocentrohabent,ut pote,circaquem per-
opinionum navi gaverint erraverint.ac & petu6 obfervarturperiphericc : Ita, utip-
tandem domum revertentes nova de iftius fam rcrram habere formam fteiiarcm h
rei myfterio tantummod6 illa,nimirum de forma iiia Peripatetica longe difcrepan-
Magnetis exiftentia ciTentia virtutum & tim effingant. Uenique quilibet iftorum
adivarum qus ab aiijs funt prsdida, re-
, habet fuamopinioncm ab altero diiFeren-
tulerunt atque itadcproprijsnihiiomni- tem. Vtautem inteIIigatis,hoctotum eflc
no habent , pra:tcrquam quod vel externa verum , vobisaiiquidnovorum adinquili-
operatione vel ab aiiorum relatione intel- tionem iftiufmodi Magneticam perti-
kxcrunr. Dcus bone Quot funt in ifto ! nentium, polt longam in mari fluduofo
rnundo puppes ftultorum plenas,qui, poft- feriofs contempianoniseorum viam,pau-
quam in eorum ftudijs & lcientijs operam cisrecitabo- Intereos aliquiin taiicona-
permultosannos,mariaimaginationisva- mine magis aite fapiunt &
coelos videntuc
na: ac vix probabilis fulcantcs navarunt & pro teftibus ad fuam aflertioncm confir-
in fencdtate fua ad portum pueritiae funt mandam invocare ; aiiquiveiadantufque
reverfi ; habenfcs fua ingenia & intelle- ad montes Hyperlxireosi alij ad Infulas
dum pauperibus fragmentis five mercan- alienas Septentrionales ad fundamentum
tia,deiple dixit,five opinionibus aliorum tanti miracuii detegendum tendunt. Alij
onuftum : Sed de centrali iftius arcani fpiritus fax inquifitionis in terra: vifcera
habent de proprio , quod di-
fcientia,nihil immergcntes,inveniunt , cam elTeuniver-
cant Ita ut nos Chriltiani , poft peregri-
, fam formam Iteilarem ejufdem. Quidam
nationem vits &
ftudiorum noftrorum in volunt, moreatomicxemiflionis ex cor-
hocltudiorum ncftrorumin hoc mundo, pore lapidis &
rei attradabiiis virtutem
exiftimemustandem eflefufEciens aflTeve- talem heri. Sed inter omnes alios ratione
rare , quod Ariftoreles , Plato , Galenus, praeditos , quiinpuppiftuitorumnaviga-

Hippocrates vci faltem ilte vel ille hoc runt, vixannumerareaudcounum.quippe,

dixcrit, &
pcr confequens.quod fit ira cer-
&
tum in infaliibile- Ctim e regione per-
cipimus , fcripturas Philofophiamverio-
rem &
certiorem nos docere , qua: illi
Ethnicorum cltoppcfitiflima. Iftiufmodi
ergo ftudentes mundani optimc bifce ver.
bis ab Apoltolo indigitanturjquippcquos
narratelle femper dilcentes
tiam veritacis nunquam pervenientcs: N5,
•Tlm, j_ quomoddobfecroeftpoffibile , ut cseci
poffint <;?EC0S direde dacere ? AiiJ diu na-
qui videtur aiteri Grillo efle fimiilimus,
quatenusopinatus elt, virtutem Magneti-
cam elTe Cacomagicam five adum Dia-
boli-Iamqucexillorum,quifpiritufuoad
myftenum iltud inveniendum viam fece-
runcincoeium,unusvult, quodratiodire-
dionis Magnetisex cauda confteilationis
, led adfcien- urfae fitcoiligenda,affirmando, quod iftius
ftella in urfa & domini um pofli-
prxvaiet
det fuper iitum lapidem & ab co transfer-
Cur ad ferrum. Hsc eft Marliiij Ficini opi'
B b nio.
 SECTIONIS SECVND.£LlB.II.Membr. II.

nio.At egorefpondeo, rem ica fe habere rere videtur Plato , ut pote , qui agnofcete
haud pofle , quoniam teftatur experientia, videtur ,Magncticam elfe pote-
eirentiam
ferruoi cx feipfo fuis proprijs frui polis ftatemdivinam. £t profedo beneinhac
jeque ac magnetem , &
quod vult, de- reloquuntur, fedin fenfu tam Iargo,ut ifta

bita adaptacione perquirere
rali intlindu ipfum convcrtere
fe
rigere in propriam polorum fuorum fta-
tionem : In hanc etiam Marfilij ficini opi-
nionem cadit Petrus Peregrinus , qui fe.
quendo rcgulas fratris Baconis, inquifi-
vit diredioncm Magneticam ex polis
coeli, Etiam Cardanus vult quod cau-
fa inmediata variationis virtutum hujus
lapidis ex ftella in cauda Vrfae exiften-
te exurgat. Lucas Gauricus eciam ipfis
videtur hac in re aftipulari , fed ipfe fi-
mul addit huie negotio vircucem Sacur-
ni& Martis, atque etiam dicitpraecipu-
am in Zodiaco conftellationem ad hoc
conferencem , & cujus influentijs lapis ifte
fubijcitur.elfe virgincm, Albertus
nus concludit , iplum Magnetem atqus
etiam ipfum ferrum dirigi ad ftellam Po-
larem, dicitque ipfa haud aliter eam fe-
qui , quhm Herba Heliotropium folem.
BelTardtis fecit fuam de hoc lapride fcn-
tenciam ab alijs difcrepare , quippe ex-
iftimans , polum Zodiaci efle virtutis
Magnecic3c fontem, Iterum coUegium
Conimbricenfe caufam iftuis rei ^ parte
aliqua coeli non longe k Polo diftante.
Ac ver6 Martinus Cortefius putat , at-
tradivam iftam virtutem a loco ultra
polos feucoelosmobilesdefcendere ; Ex
alia partc.Gaudcntius Merula aflfeverare
videtur Magnetem ferrum ad fe trahere
ea intentione , ut illud dirigat
& fuo natu- eorum bene in fe confiderata appa-
ailertio
di- & reacdifcipulis eorum , quafi ignocum pet
ignocius:Nam,ica cerminisgeneralibus af-
firmarepoirumus,omniaefle^Deo : Sed
defccndemus jam k ccelefti eorum fpecu-
latione,atque ad humilitatem eorum refpi-
ciemus,qui magis cauti videntcs,& ad pro-
, verbiu illud vetusNoli altum fapere atten-
dentes,magis prone intuentur.quoniam ad
terram folummodo &
ipfius etfedus ref-
piciunt : AtqueiftiusferieifuntFracafto-
rius , quirationem&caufam originalem
virtutis Magneticz attradivae inquirens,
imaginatur , montes Hyperboreos , qui
fcopulis iftiuslapidis abundat,ferrea iftiut
modi fubjeda ad fe attrahere. Et hoc ifti-
Mag- us figmentum videtur quibufdam dodis
ade6 plaufibile &
rationicongruum , uc
illudtamineorum fcriptis Aftronomicis,
quam tabulis Geographicis , & mundi
defcriptionibus & carcis marinis fequan-
tur- Quod quidem nihilominusfieflet vc-
rum , faciliori attradu navesinmari Bo-
reali rranfeuntes ad fe allicerent. Olaus
Magnus, &nonnullialij,quiejusfuftinenc
tracutionem , volunt vim hujufinodi at-
tradivam provenire ab infulis nonnuUis
feptentrionalibus , quaecalifubjedomag-
netico abundent. Sed has eornm Phanta-
fiasvento inani committendo adaliorum
proccdo hac in re fententias. Lucretius
Carus,quidam {c&3i Epicureicae Poeta,vi-
adpolum deturfomniare ferri attradionem proce-
,

Borealem , quoniam ipfe eft fuperior ad dereabatomorum ex fubjedoeSluxione:

ferrum ordo,cum conftellatione urfje. Nam , quemadmodum (inquit ille) juxta
Fatcor ergo , radios qui dilatantur ad Epicureorum opinionem,atomi fubtilesex
fracres (uos capcivos redimendos li- & requaIibetemanant,itapariteratomi,quafi
bertacem ijs reddendam eofque ad pa- , femina Magnetica k ferro per quandam
triam fuam dirigendos efTe paratiflrimos^ coitionem ipfius cum Magnete in locum
fraterna pietate inclinatos. Sed nonpof- five fpatium interpofitum , quodcftinter
fum cgo intelligere dida Meruls in hoc et)s, emittunttir , &
per unionem aut com-
fenfu. Alij pucant ccelos in genere ef- plicationem corporis utriufque,ferrum at-
fe vircucis iltius lapidis originem : Nam trahitur &c. Huicetiam fententiae Aphrp-
Paracelfus aic , efle ftellas , qusexiften- difeus , lohannesCoftcus.Plutarchusat-
tes plcnz poteftatis Magnetics , ferrum que etiam Thomas Aquinas indinare ani-
ad fe atcrahanc &c. Acque iftaopiniovi- madvertuntur Ctim in rei veritate debe-
:

derecur probabilis , quoniam ferrum mo- rent fcire,qu6d nuUa attradio fit fada per
vct ad fuos polos , etiam abfente Mag- emiffionem a centro ad circumferentiam,
ncce (ut didlum eft) Fernelius videtur has- hoc eft,per dilatationem diffipationem; &
Ctare , ciim mod6 fateacur , caufamifti- fed e regione pcr attradioncm & intradu-
usadioniseileabdicam , &mod6, nem- dionem ^circumferentia ad centrum,que-
pe ahbi , facic coelos iftius adionis cau- madmodu in fyringa videmus.cujus attra-
fas. Scaliger propinquius ad pundum ve- dioneaquainejus concavitatem allicitur
ritatis accedens huic adioni feu virtuti perejuslinguacemiffione.kmanumoventc
affignat caufam quandam coeleftem ei aqua emittitur, quafi k centro &c, Quare
pcnicus ignoCam , afleuerando , qu6d fequitur,cmiffionem radiorum feo feminu
Magncs cerreftris non fic derivatus k glo- atomicorum fcrro nonpoflre efle caufam
bis fcu montibus ftellaribus , fed ab ef- unionis five motionis ipfius ad lapide : Sed
fentialipocentiafeueflentiailla , quaecrat debet neceflrari6eflemagnes ,qui faculta-
ipforum fabricatrix , qui gubernatinea temhabetfibiattrahandi radios feu fpiri»
coeli portione , qua: penc^et in pundo tus ex ferro : Nam apparet evidenter , fer-
fepterjtrionali. Atquchuic opinioniadh»- rum non attrahcre feipfum ad lapidem,fcd
abip-
 DEPHILOSOPHIA MOYSAICA. Folioi.

tinet & ligat ;

Quid ni ergo pariter non lohim Vnde David : VerboDominifir-
:

aoat ciitn corpore terrcno luis infiuentijs mati funt coeU ipiritu aboreejusom- &
fubjcdo At c£Eter2e conftcllationcs hoc
? nis virtus. Propter hunc refpedum in
jdcm praftare nequeunt , quia earum cinni feparativo opere creaticnis in- &
qualitaspropinquionlblis prxlentia mo- formationis non mod6 fimpUcium co;-
,

deratut , atqueetiamcontratlivaearum lorum &

Elementorum , vertim etiam
virtus ^planetarum lignorum humido- & crcaturarum exambobus compofitarum,
rum intuiturelaxatur. Lt tamen confen- nomen Elohim crat femper k Moyfe pro-
lus Saturni cum iftaltellaineoevidenter nuntiatum , nimirum quando tenebrac ef- ,

declaraiur • Quiadum iplein coelo Do- fent abforpts contradionc feparatas &
minium habct , exillenie iplo in Capri- abaquislympidisictimgrolfe inferio- &
corno , vel virgine , ftella ifta polaris luos rcs aquae eflent diftradse contradione k
cfFedus gclidos pctcntcr (idqueprxci- fuperioribus ctim tenuiores cotliper in-
,

pue Hyeniali tcmpore ) declarabit Nam =

fpiflTationem diftinguerentur k fpifliori-
rebcUior eric giacies , trigidior reddetut bus Elcmentis , quando terra arida eflTec

aer , & ccm mundanis ,arboribus nempe per frigoris coagulationem in centrum
5c animahbus mclcmenter aget. Vnde totiusfabricae contrada, quando denfior
cvidens eft,Saturnum commertium quam i€theris portio in globum feu corpus ftcl-

propinquum cum ftella ifta habere. Pro- la; coagulabatur , cum elementa eflent in
cedo igitur dedelbper ad terrae centrum corpuscompofitum coagulatione compa-
inhuncmodum , Itcila Polaris emittit in da : Totum, inquam , hoc erat opus di-
partibus Polaribus vehementer fuas in- vini Elohim , qui, ut facrariacondenfatio-
fluentias,ac prscipue corporibus ti lubje- ne conderec , -ad aUorum attributorum
dis &
Saturnus atque cnphcitasZodia-
, Deiinfluentias feu Thefauros recondcn-
ci terrea,communiter in inleriora influen- dos ,ita quidem orbem Saturnierraticuni
tiaseffundit fuascumftella polariconve- stellapolaris.
nientcs fed cum majori moderatione
•,

refpedu propinquitatis ahoiumplaneta-

rum eorum virtutibus t-ppugnantium,
quas omnes a Binah leu Elohim radicaU-
ter acceperunt. Hse omncs ftellae inter-
media: huic extremae nimirum polari in
facukatisfusBorcalis attradivae exe- &
cuticne afliftunt , camque ad illud opus
pcragendum fortificant : Nam afliften-
tia eorum,venti Boreales rcdduntur robu-
ftiores &magis violenti , quibus fpiritus Virgo Jodiaci
mundi vchementitis contrahitur in nives, atqueillasfixas AluckabK virginus & &
glacies, pruinas &c. Rerum calores h cir- aliorum fixorum fyderum ordinavit ad
cumfcrentia ad ccntrum aUiciuntur res & fuos proprios Thefauros refervandos Ec :

ancea vivx, jam quafi mortus funt. Qui- quoniam confteUatio Virginis eft ita dif-
busaddiicere pcftumusterram non fuilTe pofita in Zodiaco,ut omnis ipfius virtus
prius. nifi aquam tenuem , quae tam po- quafi ^ pyramidisbafiinftellam Polarem
fte^ fpiritu Elohim in fubftantiam den» quafi ejus conum contrahatur , Ideo ap-
lam &
terream per contradionemi coa- & paret , vim virginis multum conferre ad
gulaticncm convertcbatur. Vnde fit , ut
'

gclidos & contradivos ftcUse pclaris effe-

tamdiu , quamfitterra,fit habiturainfe
difppfiticnem fpiricus Elchim, mediante
quo in terream cffgiem per viam conge-
lationiseratfada
1«. 3-
Ruath terra arida apparebat cxtra aquas
tam bene , quam ccelum , ut teftantur
Moyfes & D- Petrus : Imjo vero medi-
ante Ipiritu ipfius,omne ccelum
bet Iphxra ekmtntaUs ad invicem vin-
cuUs quafi fiimis coUigantur : Ita , ut
;
dus producendos. Atque hae duae fixae
! conftellationes ^Deoconftituunturpnn-
I cipalcs,ad Saturno infuis ncgotijs infer-
: Nam virtute Elohim ! vicndum miniftri , qui fimul atque ftri-
'
dum cum vcnere commercium habcnt:
Vndetantodefiderio concupilcibiU in at-
tradivisfuisfacultatibusfuntprKdit£,uti
& qujeU' in Maenete & fcrro viderelicct. Atquo
hinc eft , quod Attrologi hilte duabus
unam eandcmque naturr.m mi>.tiirn ni- ,

qucmadmodtm prcprietate ncminislali mirum Saturni & veneris aflignarunt:

(benignitatem Ehien quafi omnium re- Quoniamexperientiapcrteperui t, iplas
rum patrcm fignificantis)perattributum i
cundcm in proprietate adum. prsftare:
Hochma defcendente , aquje generales I Verum iUa polaris eft Virgine lorge in •

five fpiritus mundanus erat iUuminatus I

fuaadivitate£fficati9r,m.ajuiqueininfe-
atque animatus : Ita etiam iUse aqux lic
I
ricradominitm habet & prarcipuc in eas

animat3e,crantinregitnts feu fpharas di- j

cteaturas ,
qua^ejusdominio.ab origine,
ftindas divife &
adinviccm moie pati- Deoficvolentcluntlubdui , cujulmodi
fico ligatK per virtutcm
Binah fcu cma- prKcipue Itinc Magnes & ferruni. Qua-
'••33-<s. nationem vel propritatcm reccntivamE- re , ut fic cercum (
juxtaPhilolbphorum
B b 3
Ca- &
 SECTIONIS SECVND>£,LIB. ll.Mcmbr.lI.
& Cabaliftarum fententiam) fuperiora re- mafle feu defcripfifle mundum Archcty-
gere infcriora, adco, ut ficut fit infcrius.fic pum fcu incernum, fecundum cujusexem-
priusfadlum erac fuperius : Ita quidem ne- plar cum poftea mundum t}picum five ex-
ceiTariofcquicur , qu6d polus Borealisin ternum explicice dclineavit atque fabrica-
clcmenco aflignetur lep-
aiire fcu fublunari vit : Vnde necefle efl: fequatur, qu6d, ll
tencrionijconfequciner opercturper ven- mur.dus typicus fivenaturalis cffetad ima-
tum Borcilem , &
in aqua cffecftus ipfius ginem Idea! mundi interni fivc mcntalis;
chaiader cftmare glaciale.&interracx- tunc quae partcs & proprietates in hoc
prefle explicacur &
manifeftacur pcr pun- mundo capacitati noftrs manifeftantur,
aum Borealcm Magnetis fcu Terrella-, fuerunt cciam cjedem in Archecypo:Nam,
qjx omnh per conrra^^divaSjrctenti va^.fri- quod facit tale , eftmagistale. Non erat
gidas &ficcas iftiufmodi conftillacioijum domusaliqua , quampraetendit Archite-
naturas animancur &
ad effedlus tales pro- dor fabricare , qua: non crat prius
ideali-
ducendos cxagicancur Quemadmodum •
tcr in animo conditoris delineaca , ac tum
icerum ba: habent illam poccftarcm, quam poftea fuper chartam depidta , ac demum
in aerem, in aquas, &
in terram exercen, a rcalicerexlapidibus feulaceribus ligno &
ThronisAngclicis quiradicaliter cama
, Itactiam fatcturDavid , feha-
jedificata.
fonte Elohim Ruach per atcribucum Bi- buiffetemplum , quod tum pofteh Salo-
nah, quilblecccagulare&infpifTare me- mon conftruxit , idealiter digito Dei depi-
Jiance concradione& ccncraliattradio- dum : Iamver6cum Deus in fecreto fuo
ne cfieduum rarcfadtorum c\ rarefai^a >&: hunc modum delineaffet & or-
confiiio in
tranfparence rara& lucidaformainfpif-
, dinaffetmundum Idealem in fe ipfo > uc
fam j opacam & ponderofam exiftentiam: iftum mundu fpiricualem explicice & rea-
Quemadir.odum in pruina! nive, glacie & licer fenfui humano compararet , emifitfe
grandine, opcrance adu fepcentrionali feu ipfum ex fe ipfo,nuIIa interim divifione ef-
proprictace vcrbi Elohim manifeftatur. fentiae ipfius fada in forma astern «e emana-
Vndc Plalmifta regius: Emittic ni ves ficut tionis,(qu2e dida erat ipfius imago & fapi-
ifji.147. lanam & pruinas ficut cinercs difpergit, cntia)qua mediante mundus ifte generalis
defi-it gclu tanquam frufta , coram frigo- cum qualibet ipfius particula ad effigiem,
re & ejus quis confilict ? Liquet igitur, ef- feu exemplar ideale , quod erat in ipfo , efl
fe contractivum & coagulantcm Iehov2e fabricatus: quod ciim ita fit, & ciim divina
adum in proprietace fui nominis Elohim, effentia non poffit ullo refpcftu in parccs
qui immcdiateresiftas , mcdianribus or- di vidi, utcunque in proprietace videtur va-
ganis fuis Borealibus , primum Angelicis, riare, fequitur, quod quilibet radins par-
cieiridc ftcllaribus per angelica , utpote ticularis , qui varieformiter a Cacholica

Angelicis animatis, ac denique vcntofis & ifta emaDatione ad rerum variarum crea-
Elemcntalibus , qui ajiimantnr abinfluen- tionem emittitur , fit unica indivifibilis ,
^
tijs ftcllaribus , &
angelis inferioribus du- cum emanatione radicali effentiK. Atque sap!i,*
cuncur ; adeo , utellentiaomnium centra- hinc dicitur ab Apoftolo alalomone,im- &
liter agens,nonfic nifi unica in Deo le- plere omnia , &
effe omnia in omnibus &
hova, &
ab co , qui eft in eflcntia unicus & cxifterc incorruptibiliter in omni re, &
expnmiturfolummodo per eftentiale no- implereorbemcerrarurn. Progredior ica-
men Iehova;,at rcfpedu varietatis proprie- que hoc modo : Si mundus creacus habeac
tacum in plurimos diftribuicur ramos, jux- fuam effigiem & fua membra ac omnes
tavoluncaccm variam unius effentiaE divi- parciculares fuas proprietates ^ formali &
ns: Atquequilibetramusilluminansfeip* vivificance raundo , qui erac idealicer deli-
fum in plurimcs furculos formales five ra- nearus feu defcriptus in divina & om-
ifta
dio? varios dividit , acque hi in infinitas nia informante & creante emanatione feu
adioncs non differcnces k capicalisfive ra- fpiritu fapientia: j cuncconfequcnter om-
dicaliscmanationispropriccate : Exempli nia membra , proprietates & nacuras iftius
gratia:Influentia ab Elohim dcfcendens in raundi effegraphice & admirabilicer del^
Ipharram Saturnicadit , fubcujusdominio criptas in mundo fupcrnaturali eo nihilo- ,

funt inrinitJecreaturx: NimirumiIljE,qua: minus manenteuno &

eadcm in efljpntia:
hprimacarumcreationefubijciuncuripfi- Atque idc6,ut in eo Catholica imago mun-
us influencijs , quemadmodfim funt rcs di xterni continetur,ita quilibet radius five
omnes, quae terreftri imbuuntur conditio- irradiatio, quseexitinclivifibiliterab eo,

ne.videlicet frigida,ficca,ft!pcica,attradi- continec in fe figuram hujufmundi. Ac-

va,retcnciva&c. Scd iftam Cabalifticam
& Aftrologicam probationis femitam rc-
linquendo , defccndam jamadtalia tefti-
inonia , quarfacraFbilo(bphia mihi con-
ceffit. •
In pracedentibus retuli , aEternamuni-
tatem,ineflentia fcmpicernc unafe ipfam
per proprietatem in Triunitatem dividen-
temfive trajisformantem
qucobiftam caufam Philofophi fapientes
dixerunt,quamlibec creacuram proporcio-
nem quandam mundi majoris poffidere,
pcr quamfadaeflinfcparvulus mandus,
quemadmodum infra clariiis ab exemplo
Magnecis demonftrabicur- Acque icerum
homo dicicur omnis creacura , quacenus
participatdeomnibus , itaut animaejus
idealiter effor- traditur effe ad imaginem fapicntis fada,
omniura-
 DEPHILOSOPHrA M O Y S A r C A. F0I.99
abipfo e centro attrahitur. Thalesatque gs de aftu maonetico fentcntia , cujus la-
Anaxagoras credunt , Magnetem habere bores & indultriam in dihgenti naturaS
fuam in fe vitam , quoniam obfcrvatur Magnctics inveftigationCjUt non poftum
fubftantiam fibi fimilcm ad fc attrahcre, haud parum commendare, ita e diverfo ra-
haud aliter qukm crcatura: viventes faci-
, tio mihi non permittit , ut fpeculativa: ip-
unt. Lucretius Sc Orphcus cxillimant, hac in re fiindatiQni fcu radici penitus
fius
fympathiam illatn effe inter Magnetcm & confentiam. Quis eiiim credere potcft»
ferrum , quxapparct intcr marcm foe- & terram ; multo magis ipfius particularia
minam , atque in ifta eovum opinione pofle virturem ahquam radicalem cx f«
haudplurimum videnturaberrare. Aver- ipfishabere , ctimlitevidens , qu^dtam
roes, Scaliger , & CardinaUs Cufanuspu- terra, quam ccelum ex aquis fint prius or-

tant ferrum movcre ad magnctem , tan- ta,atque ide6, ut ccelum erat ante terram,-
quam ad fuam originalem matricem. Ga- neceflari6 fequi debet , formalcm tcrrjc
lenuseft opinatus magnctem propria fua, virtutemtotaUterk ccelo defccndere , Sc
forma fubftantiali ad fe attrahere. At jam per confcquens terra non habuit talem
opuseft utacccdam ad opinionemfocij
, proprietatem a fe ipfa , fed ab illo fpiritu,
five collcgje mei admoddm dodi D. Gil- qui eam creavit, ut infra clarius cxplicabi-
berii , & pro profunda ejus in naturam tur InterPhilofophosEthnicosPIato,&
:

inagnctis inquifitione famigerabilis- Ip- ex Chriftianis Scahger Fernehus cre- &

fiuseftanimus , qu6dvis Magnetica ifta dunt , caufamilhusattradionisefledivi-
Gve attradiva in Magncte proccdat ab &
nam de defuper, fed quomodo, aut qua
adionibus formahbus, hoc eft,ab origina- ratione defcendat, ne exprimunt quidem:
Ubus &
primarijs virtutibus fcu vigoribus: Atquc idc6 , tametfi in generahtate nihil
concludit enim , magneticam virtutem nifi veritatcm fintlocuti , tamen in verbis
derivari i pecuUari feu ungulari forma, ab tahter expanfis nihil in fpecie videntur
illa forma feu caufa fpecifica in corporibus exprimere. Concludam jam cum ultima
mixtis differente , cujusmerainerunt Pe- opinione, quae eftomnium maximeina-
ripatetici : Dicitque , efle quandam for- ni$ &
ridiculofi» : FrancifcusRucusvide-
mam , quaeeft propria globorum ftclla- tutdubitare de magnetis virtute : Non
rium &
partium corum homogenearum enim harfitat cxiftimare , omncs iftiufmo-
Cve incorruptarum eilentia five entitas, di effedus ut pote ultra captum ipfius eire
quam ipfe vocat primariam , radicalem &
cacomagicos , hoccft , ex impoftura&
aftralem formam , videHcet talem , quae fubrili delufione Cacodaimonis five Dia-
eft in fole , Luna & ahjs ftelHs cceleftibus: boh derivatos. Et tamen vir ifte eft magis
Atque etiam dicit , more Cmih efle ftel- tolerabilis,quam iftiufmodi homincs fcru
lam in terra qux eft illa vera magnetica pulofi qui audader afleverare hauderu-
,

potentia quje vocatur adus feu vigor pri- befcunt adum illum admirabilem in un-
, ,

mus, concluditque iftam formam non de- guento armario efle abfolutc Diabolicum
rivari k toto ccelo affirmatque ,influen-, &
cacomagicum : Nam vir ifte non loqui-
tia aut qualitatibus occultis procreari ; nec tnr, ut ipfi determinatc , & fine ultiori du-
etiam k ftella aliqua particulari : Nam vir- bitationisalea, utipfi, fed dubitativc fo-
tutes fuasMagneticus habet a tcrra &c. lummod6.
Haec erat dodiflimi mei quondam colle-

CAPVT. II.

Jn hoc capite opinio autheris deoriginali (^ immediata opera-

tione (sl virtuteprimiim more yifirologico , (^ de-
inde ratione ex Philofiphia facra
deprompta declaratur.

CErtus fum vosrecordari,qu6d in prz- uni eidemque eflentix facra: decem divcr-
cedentis mei difcurfus filo inprimis fx in fcripturis aflignantur denominatio-'
declaraverim, ipfum Dcum in genere ope- nes , ac attributa totidem ijs appertinen-
omnia in omnibus: A c tum poftek mo-
rari tia; quorumaliaemittuntemanationes vi-
dum explicui , quo illa ipfa unitas in divina vificas, quibus aquae fubtiliatione feu rarc-
cflentia fit multiplex in proprictate,fecun- fadione eranc cxpanfa: , &inccelosIym-
dum muItipUcitatem voluntatis ipfius fa- pidos & perfpicuos formatze : Atque ifti-

crae. Atque in eo probatur , ipfam efle in ufmodi influentis funt illae , qusvirtute
proprietate multiplicem , quoniam effe- Dei lah per attributum Hochma implu-
dusadionis cujuflibet particularis , qui untur , atquc etiam , quje ab Eloah per
non fine voluntate ejus in adum redu- portara Tipnereth , pulchritudinem
cla- &
cuntur , funtin finitiinvarietate- Atque titatem importantem in globum Iblis def-
cb iftam rationem vobis indicavi , quod cendunt : Quarum eft fpiritum mundi
B b > dila-
 SECTIONIS SECVISlD/£LIB.II.Membr.lI.
dilatatione & rarefacSione clarificare at- , hoc eft , appetit attrahit ad fe feu in &
quc de tcnebris emundarc: & iltiufmo- centrum Sacurninum fuum fimjile, volup-
di iiifluencix otficium eft proccdere in tuofo quodam defidcrio & deledationc:
evocando Ipiricus centro ad circum-
a Haud aliter qukm fcemina appetit vi-
,

fercntiam. Ac econtrario func qusdam rum , fcu materia fccminina formx

aliaDci actributa , qax radios attradtio- mafculinje avide inhiat. Hsc ergo elt
nis&contradionis cmittunt , cujufmo- ratio , quod terra ad fe attrahit effigi-
di funt Binah feu prudentia quaccffun-
, , es illas formales , qu?e de coslo def-
dit iiifluencias fuas in fpha::ram Saturni: cendunt , quas tanquam fpermata deli-
Mediantibus ergo i(tis,fpiritus Dei in derabilia non fine magna voluptace abf-
fuaprudentialigavit fulpendit ccelos, & condit in fua matnce feu vifceribus.
quaii annulos catens aurea; ad invicem, Nam coelum a veris Cabaliftis & Phi-
6c fuitinuit Hlementi Cachuiici orbes in lofophis dicitur mafculus,ad terram.quam
fuis dcitinatis locis , & contraxit groffi- pro coeli fcemina habent. Qu^re non
orem aquarum portionem k circumfe- poiTum non confentire cum Lucx Gau-
rcntiacencrum vetfus , acque eam more rici opinione , qua; eft , qu6d ftella in
groflb &
tencbrolb ibidem confirma- cauda urfs majoris fit praeles Domi- &
vit & fixit : Ita , ut propricracis attra- nus ac vivificator Magnetis : Atque eti-
divK , contradivx & retentivse fons fit am , quod Saturnus fit Planeta ,
qui
Binah , cujus prxildcns elt nomen Dei ei in hoc negotio adjungitur : Ac de-
Elohim , quod propter rationes vobis in nique quod habeat prscipuam relatio-
fupcrioribus rc!atas,eit proprietatis fcp- nem ad conftellationem Virginis in Zo-
tentnonalis caput , acper confequensfri- diaco quippe , quod fignum eandem
,

goris , ficcitacis , opacitatis , congelatio- habet cum ftella Polari longitudinem:

nis , incraliationis & requietis , quae in Atque etiam , quoniam ipla eft pariter
centro verfatur , ut pote , quod eit ter- cum ftella illa naturse terreftris , ftipti-
minus ad quem motus k circumferen- cse ,attrad:ivx& retentivs , atque cti-
tia fic quas omnes proprietates k fphse-
, am de conditione Saturni & veneris:
ra Sarurni prsecipus recipiunt. Ec prop- Oranes hx , inquam , rationes fortif-
teriitararacionem vircus centralis , quae fimse fuerunt motrices , qu6d hx finc
elt in viiccribus terrae , actrahit & alli- praecipue coelcftes in difpofitione Bore-
cit ad pundlum iftud naturalicer omnia- ali in mundo inferiori agentes , pcr &
gravia , quae , quando ad centrum ter- confequens in attradivo Borealis terrs
rx ufque pertingunt ulterius penetrare , & Terrellae poli motu & cujuflibct par-
neqaeunc : Nameilad centralem iftam ticularisejufdem. Attamen hoc ego ad-
mccam, quod attributum Binah ^ nomi^ do , qu6d , ciim influentia a Binah
ne Dci lilohim animatum collimat,& di- emitcitur per Thronos , neceffe habe-
vinitas illa , qus terra: centrum inhabitat, mus credere , prius per coelum oda-
, quae fub nomine
eit iacra illa cirentia & vum tranfire.atque ibi vafa nonnullaeli-
Elohim exiftic receptaculum
propriecate gere magis apta ad portionem Thefauri
immediatum , cnjus em,anationiseit ordo lui recondendam: Cujufmodi inZodia-
AngelicusThronorum cujuseft(ccftibus , co funt Virgo , Capricornus , Taurus,
Kabbinis Cabalifticis) fpcdare ad terram uti ab eorum effedibus comprobatum
& aquas groifas acque compadas, arca & cft ab Aftrologis : Vnde figna dicuntur
hujuirnodi efBuxiorum Thefauraria in terreftria , quippe conditione frigida
coelo itellaro eil: globus Saturni , cujus ficca 5 ftiptica , attradiva , coagulantia
ob iftam rationem proprictas eft frigida & incraflantia : Verum extra Zodiaci
& ficca , cootra6liva , altridiva re- & margines elcgit pro fummo facrario in-
tcntiva : Quippe cujus radij in cfFc- fluentiarum fiiarum in hoc coclo con-
du eft contrahere ad centrum- Atque ftellationcm urfse majoris , cujus maxi-
ifl:a infiucntia cft praccipua in ventis Bo- ma virtus &
poteftas eft ftelia illa emi-
realibus dominatrix , qui venti funt fri- nens in ejus cauda , quae ide6 pollet &
gidi,iicci,contradivi ,congclativi , eft- omnes alias conftellationcs in
cxcellit
que planeta ifte ,
qui adminiftrare folet eflfeduum & mandatorum frigidorum,
virtutem itcljje Polari , ab^gyptijsAl- contrahentium & congelantiumproprie-
rucakba dida: ut pote , cui affignantur
, tatis Elohim execurione , quoniam h
ab Aitrolugis naturx Saturni 5c veneris: calore & przefentia folari eft remotioti
Ac proptcrhanc caufam , clt principalis & pcr ccnfequcns in facultate vigo- &
adjutrix &
alTiftens in executione non '
re iuo naturali cfticacior robuftior. &
iviudo effeduum attradivorum Elohim, ,
Hinc crgo eft , ut ventus Borealis in-
& per conli.qi..ens induit naturam Satur- '

fluLncijs iftius ftcll^ animacus , mun-

ni , qu! infiuencijs
ef^edibus Boreali- & dum Borealcm frigore , gclu . glacie,
bus Elohin. fcu binah abundat , ied etiam nivibus & grandine afficiai : Qi.od au-
participytdenacura veneris , quae cft fa- tem facit tale , eft magis tale : Atftel-
cukitis Ci.incupilcibilis dcnnna : Atque la ifta fuo influxu & Ipiraculo contra-
ilta de caufa facic naturakra coitionem. l:iit , congclac , ccagulac , infpiflat, rc-
tinet
 DEPHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.ioj.
omniumqueinlegerere fimilitudinem ac fentat Archetypum , qui delineatur intel-
ide6 alibi vocatur omnium fimilitudo. At- leclualiter,in omnia operantcfpiritu fapi-
queratioeft , quoniam mens in homine entix feu facra emanatione : Im5 certe' , uc
non eft nifi una unitas, atque hinc alibi de- nosadhucprofundius in noftra diminuti-
finitur effe qusdam divina atque indivi- va inquifitione immergamus , fi portio ex
dua fubftantia- Alkindus more Altrologi- virgaferrea , quxnaturaliterrefpicitfep-
'

co fic difcurrit : Si alicui datum eiTe totam tentrionem& Meridiemrumpatur , illa

conditionem cceleftis harmonice compre- parvula portio habebit pariter refpedum
hendere, mundum elementorum cum fin- ad feptentrionem &
Meridiem cum fuo
gulis fuis contentis in cpocunque loco & integro &perconfequens,ejuscirculos
,

quocunque tempore plene cognofcerer, non aliter , qukm cjus totum po(fidebit:&
tanquam caufatum per caufastSi etiam ali- nihilominus ipfa virga obfcrvabit Septen-
quam rem hujus mundi condi-
in tota fua trionem & Meridiem, ut antca. Hoc idem
tione cogr.olceret , coelcftis harmonias invenietur in Magnete , utiinferius decla-
conditio ipfum non laterct, fed etiam cau- rabitur.
fam tanquam per cffecftum fuum compre- Sed, ut propinquiiis adhuc ad iftius My-
henderet Omniscnim res , quantumcun- fterij cxplicationemaccedatis ,intelligen-
que modica in niundo elementorum a- dum eft, xternam iftam irradiationem efle
gens , totius cceleftis Harmonise^cftefFe- effentialem & fpiritualem radicem, ex qua
d:us : Hxc ille. Quibus verbis vir ifte pro- mundus magnus in genere ac tum pofte^ ,

funde in myfterijs natura: verfatus videtur omnis eofuitinfuoge-

res particularis in
afleverare quod, ut eft ab unitate in mul-
, nere formata ac figurata j primtim.fecun-
titudinem defcenfus ita quidem illa mul- , dum generales decem cmanationes divi-
titudo explicita eft complicite in unitate nas& eorum proprietatcs , quas Philofo-
radicali , ut etiam unitas ifta omnem mul- phiEthniciquodammodo rcferre viden-
titudinem implet- Hac ratione unitas feu turaddecemfua pracdicamcnta Deindc :

j.eftinz. &2-in3.5C3.in4. Sc 4- in f. fecundum fpecies fuas fubalternas multo-

6cc. 6ctamenillaunitas , qus cftprinci- rumgraduum,&ordinumdignitatis,qu2e
pium, eft etia & finis & medium & omne omniatumpoftea erant fadse manifelte,
in omnicujuflibet numeri. Adhuncmo- per infinita individua , quxj uxta diverfos
dum bx informat Angelicam creaturam, ilios multiplicis voluntatis Dei radios,quos

Angelica ftellarem ftellaris Elemcnta- & ifta aeterna & radicalis emanatio ijs efi^un-

lem, &
Elementalis compofitam : Atfem- debat, ex fuis generibus produccbant ; qui
per non eft nifi unica & indivifibilis lux, omnes radij particulares, five majores five
qu2 centraliter agit & operatur iri his om- minores , ctim non cflTent feparaci in eff^en-
ribus Quare aperiatur creatura compo-
: tia ab univerfali emanationefeufpiricu fa-

fita & infpiciantur Elcmenta , divrdantur pientix , quiomnia fecit quieftradix &
ea a puro , & inveniemus naturam ftella- eorum,funtvirtuslapidis illius Angularis
rem five quintam elTentiam: Ac fi ifta fub- Ipiritualis , fuper quem omnis creatura
ftantia ftellaris aperiarur,concipicmus fub- tamgencralis , quamparticularisformali-
tilem illam alteritatem naturx Angelicae, teracclTentialiter confiftit & fupersedifi-
in qua confiftit divinus adus aut radius im- catur. Acque ifte lapis Angularis eft illa
mediatus k Deo. Inhocergoopere con- maxime interna & centralis ciTentia in
currit feparatioprioris afpedtus fenfibilis a omni re, qux, ut vitam ei impertit, ita qui-
pofteriori intuitU intelleduali Ita , ut ob- : dem eft omne in omni illius rei quam in ,

fervare queatis ,
quomod6 omnia fint in re aduat & viverc facit : A tque ide6 anima,
qualibet,& res quxlibetin feomni. Atque cujuscentrumeftiftelapisAngularis , di-
hinc Hermes Myftice non fecundum fen- citur efle in toto &
in qualibet parte. Sed
fum communemloquendo.ait : Qui for- definam jamloquideadivitate iftius ef-
nacena cum vafe noftro conftruit , novum fentiaeinalijscreaturis, utfoIummod6 in
mundum conflat. Sed quid pluribus opus fubjedonoftro , quodeftterra &proge-
eft verbis , ctim hoc totum demonftratio- nies ipfius , inter quas Magnes Foemininus
neoculariverumreperiamus:Scimusenim & ferrummafculinumprsecipue numera-
Magnetem non eue nifi terrse generalis , mus, Philofophiavera&facranos docet,
portiunculam & tamen in fe comprehen-
, qu6d globus fcu mafl& ponderofa telluris
dit omnes & telluris circulos cum
cocli ao ifto lapide angulari fuftineatur , & per
utrifque polis eorumi imo ver6 & illam ip-
'
confequens in habet multiformes fuas ° '^
fe
fiffimam naturam in omni refpeftu inter virtutesabipfo. Vbinam eras(aitlehova)
ambospolos &
circulos quos terra gene- , quando fundebam terram ? Quis difpo-
ralis habctjunde k quibufdam Terella.quafi fuit menfuras ejus aut quis extendit fbper
,

minima tcrra didlatur :atque ita etiam tota
terra poteft nuncupari parvus
quatenus in fe habet duos polos,circulos
atque etiam aftrales elementares natu-
fas magni mundi non aliter.qukm magnus
rnuiidus in his omnibus refpedibus reprx-
eam lineam ? Super quo bafes ejus funt de-
mundus, fixse ? Aut quis jecit lapidem ejus Angula-
rem? Eccehicdivinae Philofophis axio-
& ma ab ipfo creatore propofitum Proh De-
um! Qu^m indignae funtPeripatcticorum
de admirabili terraeftrudura opiniones re-
B b 4 fpedu
 SECTIONIS SECVND^,LIB. II.Membr.II»
fpeciu rudimentorum & doflrinie divini pleat orbcm terrarum,ipfe quamlibetejuf-
ittius oraculi ,
quje fundatur fuper lapidem dcm particulam plus minufve virtutedi-
coJotiS. Angularem lefum Chriftum Etpropter : verfa & diftinda , quafttionoijs ab ipfo
iitam rationem merito nos monet Apofto- diftributoinduit. Quam ob rem, ut nulla
lus.urcaveamus ne a Philofophia 8z vana
, virtus cifentialis qua: ab eo derivatur po-
,

qux eft fecundum tra-

fallacia decipiamur, tcli: ab illo feparari, ita quaslibct terrje par-
hominum & juxta Elemeota ifti-
ditioncm ricula magis vel minus proprietate totius
usmundi&nonfecundum Chriftum , in imbui debet, cum ejus totum movcturfu-
quo habitat plenitudo divinitatis corpora- per unam lineam five axin fpiritualcm : Vt
liter.quieft caputomnium principahtatum verbaprxdi(ftaIehovx important , qus
O^; poreftatum Scc. Vbi innuere videtur, biformi proprietate fecundum naturam
Chrittt, quicftverbu &£cterna&cmnia duorum contrariorum principiorum,antek
creans Dei fapientia>ciTe emanationem il- defcriptorum , ab una unitate divina pro-
iamCathohcam , qu^eeratradixinprimis cedendum differtjnimirum ab cjus Nolun-
naturx Angelica- , quam organum prima- tatc feu privativa &
contradiva natura:
rium fccit : Ac tum poltea omnia inferio- Nam operaturper privativam
, contradi-

ra mediantibus organis fuis Angchcis fecit vam, frigidam &

congelantem fuam dif-
per ccmmunicationem radiorum vitae cij pofitionem , qus magis vel minus augetur
Hebf. I.
jj,j quj non dlfterunt ab ca eflentia, nec di- aut diminuitur fecundum quod vel pro-
Vidi poftunt ab ej us fonte, qui ideo dicitur pinquior velremotior eft a polis, videliceC
implereomnia ; Chriftus(aitTextus)im- Borcah &
Meridionali i &abejus volun-
plet cmniaiatquc aHbi : Eiie omnia in om- tate leu pofitiva , dilatativa & diftblventc
nibus: & quod portat omnia verbo virtutis natura,ut pote ,
qui quafi fol centralis , fpi-

lijaj Iplefundavitterram , &operan'(a-

: ritualis k mediopundo fus axis emittit ra-
nuum fuarum erant cccH &c. Hic ergo dios fuos ad circumferentiamtHaud aliter,
crar,fpiritus ille Ruach Elohim,qui in cre- ac fol cceleftis & jeternus ejus agens , qui
atione coagulando feparavit fubtile ^ fpif- idcm cft cum illo terreno , radios fuosab
ro,fecitque, utmaiTauridacompareretex yEquinodioejaculat, quodeft circumfe-
aquis , eamque in altum vexit , virtute & rentia ad medium &
centralem pundurn
fu2e effentia: vivifica fupcr nihilum fufti- in axe tcrreftri ad polos ejufdem ; fed pro-
nuir. Quare cvidens elt , iftum fapientis pinquibs ad polos , qukm ad Tropico-
xternjc Ipiritum fuilTe lapidem illum An- rumcujuslibet hsmifpharij limites non
gularem fpiritualem , fuper quem terra: accedir. Acque hsc clt ratio illius Antipa-
inoles , &
quselibet ejufdem particula di- thia: , qux tam in ferra,
obfervatur efle
verfa ab initio ftatuminaretur in hunc & qu^m in magnete : Nam, fi in primo ordi-
ufque dicm fixa & ftrabihs permaneret: ne Magnetem exade in medio feu loco
Quippc , fuper quem.quafi lecuriflimam a:quinodialisinterduoscjus polos, nimi-
•SJT.. I. fuam i-undationem refidet : Vnde fat liqui- rum pundum lineae xquinodialis fic divi-
do dcclaratur qu5d, cbm ,
fpiritus iftc im- feris.

VidcUli.I.
tap.j.Gilbciti
de .Mignete
pro huc cxpe-
Tiraciuo,

Ac tum pofteh partem mediam Hxmif- [

B, appHcueris in hunc modum.
pbserij BorealisC. A. adpolumauftralem

Partes iftx ita ccnjundje ^ feabhorre- fadivae&dilatantis , & alterius Hiemif-

bunt, &
quafi fcnfu naturali prxditje ab in- phsrij B. eft locus PoH , qui cft fedes natu-
vicemeftligient,&italiconjundionede- raliscontradionis&attradionis : Quo-
cHnabunt Quippe quarum medietatum
: , rum locorum illceft fcdes naturalis calo-
in taH pofitione natura: funt admodum ad ris ,
&hicfrigoris : Vndeilledilatatione

verIa;:Quonia A •eftfedcs^quinodialis fui folis rarefaciendo expellit h centro ad

Hne-E &
pcr confcqucns proprietatis rarc- circumfercntiam j hiccontradioneradio-
rura
 DEPHILOSOPHIA MOYSAIGA. FoLTor;
nim ftii folis infpiflrando artrahic & contra- netis unius, ad illam alterius,mirifice vide-

hit k circumferentia ad centrum , ibique buntambogaudere: Nam fubit6femcfa6

atcradumrecinct &
quiefcerefacit. Ere- ampledcntur &
adinvicem Dniei.tar.
••

gione i)'mpathia in Magncte fcrro ap- & Porro continuatione axis fpiritualis alis,
paret, quando fimile camordine, quim unus polus applicatus ad alium, at trahct ad
conditione naturali applicatur fuo fimili: le hxmifphxrium alterius, atque ita ambo
Nam fi ofFeratur pars Hcemifphcerij Mag- poli unioncm facient hoc modo.

Vbi Polus Borealis C. naturali amore & centrali fpiritu , uti didum eft , tametfi
videturofculariB.&B.parilstitia&amo- ex duplici conditione oppofita difpofito,
re recipere C. Quibus quilibec fibi con- quietiam fecundum multiiormem oradu-
ihnsfpeculiitordifcerncre potelt , ratio- um diuerficatem operatur : Vnde dixic Sa-
rcm fympachix &
Antipathiseatque eti- lomon , fpiricumillumefiefimplicemfeu
am attractiunis & dilatationis in qualibec unicum, hoc e(t, refpedu divinae {bx natu-
^^^''^'

crcatura , & quomodo quslibet natu-

res r£E,& multiplicem, hoceft, quatenus ope-
rali quodam inftin<auiuclinct,adfuumin ratur juxta modum multiplicem : Nam, uC
proprietace &
ordine fimiieiatque e di ver- operaturcircaaxispolos.fibivirtutefrigo-
fo naturaliter declinat &fugita fuocon- ris loci atque ficcitatis attrahendo airu- &
trario : Ciim contrarise iiis proprietatcs gendojitajuxta /^quinodium &moven-
ab oppofitis actibus in una radicaii eifen- do gradatim a polis ad illud millies in pro-
tia procedanc, qucmadmodum immediacc portione.plus minufvein dilatatione varia- n
cxperimento magis partivulari& familiari tur,ratione multiplicium graduum caloris,
explicsbo. quemfolirte centralisaeri impcrtit : At-

Ek inftrumenco meo
quod Philofophici iftius mei dillurfus fe-
Clionis primx libro primo defcripfi , ob-
lervare poctftis , duos pundos duobus
experimcncali, que hoc non folummodo in vitro feu in-
itrumento noftro experimentali demon-
rtratur,quatenus in venimusjquo magis fol
cum divino ilto agente centrali
cocleltis

mundiipolis correfpondentes , videlicec nobisappropinquaCjCO magis aerecxcra-

macraci) feu vicri capur , quod repra:fencac num, eorum calore dilacacuin,dilatare cci"
&
polum Borealem, aqua in parce ejulciem am aerem,incollo &
capite inftrumenti
inferiori , quam ad polum Meridionalem contentum : CujusdJacacione rarefa- &
refero : Aer mcer haec duo excrema mcer- diuneaqiva frigore anteaelevata jam prae-
poficus fpaciofo mundi ccelo feu fpiricui cipitaturiac tiquis diceret, caLrem repcl-
fublunaricomparo,incujusmedietatevi- lerejamfrigushyemis qux introivit pef ,

delicec i- linea xquinoctialis lecac vcl imbres &

pluvias k meridic in prpprium
tranfici uc pote , quse exadum fuum fitum fuuui hsmifphairium millas. Quare ut na-
habet inter duos polos. I«venimus fcmper, turapolifrigiai clt atcrahcre&ailicercll-
qu6d , quando aer in fummitate feu capite bi pcr condenfationem(quod quidcm me-
vitriinclufus fit magis frigidus , nempe, diance condenlationc five taculrate Satur-
cum flatus Borealcs in mundu emiccuncur, ninapcrhcicur)ica quidem nacurs calid^
ipfe enc nn..gis concradus acque in fpilla- sequinodij cum parcibus ei adja^cncicus
tus,ac confequentcr ad mocum iux concra- fuum oppofitum cxpellcre per dilaia-
elt,

dionis exugcc ad fe vel clevabic in alcum cionem , qua: etfiatur mediante calore ra-
aquam intenorem. Quo quidem conei- refaciente. Atqueiftaeftcaufa(utin prse-
pcrc faseric ,.rationemactradivje natura; didisettdemonltratuj quodlapidis Mag-
ron modo in vencisSeptentrionalibus, ve- netici xquinodium fitin inclinatione tua
rum etiam in Magncte & omnibus alijs naturali.ut cum polis conjungacur, Cam ad
rebu^ quae per contradionem aeris feu fpi- verfum , atquecdivcrfopoliabhorrentab
ntus atcrainunt &
lugunc adfe^ conle- & /EquinoCtijs- Etiam h^c elt ratio,quod in
quencer.quod habcant illam proprietatem polo diCti lapidis fittanta attrahefldi & ad
k poceftate fpiritus divini,qui mediantibus le alliciendi potettas, & quodltylumferri
organis luis Angeiicis Ipirat a leptentrio- more perpendiculari hoc ett ad angulos
ne. His etiam manitcltacur ratio>cur unus redos ad ic actrahat : At qu6 propinquiiis
polus aiiicut ad fc &
attrahatur ab akero in acuSjferrumleuhlum ferreumerit adlo-
Magnete , nimirum , propter concinuacio- cum/£quatorisapplicatum eoobhquior ,

ncm axis Ipiricualis ,qui etticitur & coniia- eritejuscyitiofeuconjunctio cum lapide:
tur ib unu lapide Anguiari Live eiienuali lca , ut quando appUcetur direde lupec
C c Kqui-
 SECTIONfS SECVND>€.LIB. II.Memb.II.
ajquinodium lapidis , orani angulari con- trem quafi jacebit in loco illo : Vti viderc
taclu privabiturinam pronus«Sc luper ven- licet in fequcnti ilb demonftratione.

tto derciip-
lione & ex-
plicatione hu-
)US V. Gilber- EM™
tum.2. cap.4,
<le M.igiietc, Polus Polu»

Sed , quoniam demonfttationes iftiuf- quitare fuperCherubin & vol^re fopcr alas
inodi videntur vulgaribus nimisintricata venci: Obiftam rationem Prophetadixit.
^
& obfcurx: Qyippe.qui funt Solis centra, Veni,6fpiritus,kquatuor ventis &.infpira
3«.

!is,quem Philofophi vocant Arch2eum,na- fuper interfe<ftos irtos,ut vivantmon dixic,

turxi^gnari: Acetiamdifficile erit ipfis,
quid lit tcri-x axis , quidve poli conciperc;
Atqueicerum.quia Magnetisufus& fpe-
cuh inlirrumcncipraxis pluribuseft pcni-
tus incognita^Procedam ego ad quandam
probationis acque hujus rei applicationis
ipeciem, quas cujufiibet hominum condi-
tionis familiaris eft.
Non poteft negari , quinhomo atque
ctiam omnes alia: creaturx tam vegetabi-
les.quamanimalesfint compoficx ex ani-
ma vi vcnce, qua: eft earum internu & cor-
porcquod eft eis cxternu, hoc idem eft
tcrraetiamjudicandu; Quoniam ipfafpi-
ritum internum haber, mediimtequo ope-
raturdiverfe'. Atqueiterum.ut nullumeft
animal vel vegecabile , quod line aere cxi-
ftere poceft,uc poce quo mediance rcs quse-
libetexiftit,& perinfoirationem vivii: na
iftius medij vchiculo influcnria cceleftis
ipfis introducitur:Ita quidem Elemencum
aereum mcdiantibusfuisinflucntijs nutrit
venite,fedvenifpiritus. Quibus arguere
videbafur,efleunicum & non pluresVpiri-'
tus,qui flat eirentialiter k quatuor ventis,&
perconfequens, iftum fpiritum in eifentia
effe tantiim unica rcm , tametfi fic quadri -
formisirefpcd-u fuse proprietatis j & qu6d>
ut in ifto fpiritu Archetypico,totus mun-
dus erat Idealiter in polos &
alias portiones
naturadiSerentescirculis fpiritualibus di-
vifus. Ita quidem in omnibus regionibus
mundi obfervat conftanteruniieundem-
que pofitionis charadercm, nimirum cun-
de dern m mundo ftellari ac in aereo:& in ae-
re ac in aqua &
terra : Nam pol us Borcalis
cceli affionatur ftcllaepolari , atque indica-
tur percharaderem aftrillius , qui inveni-
tur in extremo caudje urf^e ma joris: In ae-
re,manif-eftaturinillQpun(fto,h quo Borc»
as flat , qui exade natiuo, fi tu & pofitione
ftcllspolari correfpondcat. Icerum,qu6d
terra obfervet eundem ordinem in dire-
redionefuipoli , evidenterex Magnetis

fpiritum internum terrx. Nam aerde de-
fuper conduciCjinBuxus cceleftes in corpus
tcrreftrcquodcftmineraliumatque vegc-
tabilium matrix. Vobis in prxcedentibus
rccicavi.omniainferiora cumiijis opcrati-
onibus, elTe typos &
fimiiitudines rerum
fuperiorum;& Deum animare AngeloS;&
Angelosinformareftclla?,&d2monesfcu
Inctiligcntias ftellaresfcu Olympicas in-
fluencias fuascmittere in ventos,& ventos
anlmare Llcmentum acris Catholicu qua-
driformitcr,hoc cft,fecundum natura qua-
tuor ventorum.qua: quidcm quadriformis
informatiojdat five aflignac
tlcmencis : Etquamvisinaere Catholico
non fit nifi unica fubltancia in cflentia, ca-
mcn illa variatur innaturafua,fecundum
quadriformcm condicionem juxta volun-
tatem &
proprietatem fpiritus illius unici,
qui ador Jcu agens
cft folus
iltiulmodi metamorphofi feu Proteotica
& converfione ad ftcljam poTarem
ferri
apparet. His igitur conftat efiTe non nifi
unicum fpiritum , quioperatur omniain
omnibus. Procedo ergo in demonftratio-
ne mea,qua:cfttam familiariscuifibetcre-
aturx,uc neminemmifi mcntis inopcm la-
tere poffit. Qy's cnim ignorare
potcft,
acrem.ctim fpirat a'Borea,ciTe in conditio-
&
ncm frigidam ficcam,& perconfequens
in conditionem &
confiftcncia terrx mu-
tatum,nimirum aclara,lympida, tranfpa-
rcntcdiifoluta & delata in perturbacam.o-
pacam & obfcuram.grofi^am.ponderofam
nome quatuor acque contradam £eris fubftantiam. Nam
cxperientia docct.aere.flantc Borca,in ni-
vcs,grandincs,pruinas &
glacics converri,
hoc eft,ab aeVco fpiritu in corpus terrcum
leu folidum k ftatu invifibili & mobili
in
llatumvifibilcm&fixum: Acdcniquein-
fufficicns in tcger aermucaturin ipiricualem cropo- &
ralem tcrram Acque iftam tranfmutario-
:

transforn-.atione ab una natura feu forma ne accipicab illa frigida &contradivafa^

in aliam: Vrcunquc in ifto negocio organis cultatcqua .iccepit a veto Bi rcali fcu pro-
fivc vehiculis tam Angclicis.quam fteiiari- prietatei.cptentrionali f})iriius divini,qui
bus utitur, fic enim dicitur vchi & quafi x ordinat & dilponit omnia,caque ab una
foroia
 .

DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. 107,

fotma inaliatn perfpiritufuarumnarium rum , naturale calidum fcu vlta aeris fugiaj

alterat ( UC fcripturx inore AUegorico lo- & fe ipfum contrahat k fua circumfercntiji

quendo dicunt) five per ventofas illas

, centrum verfus , atqueitaaer partimper
emifliones feu Angelicas cmanationes, motionem illam contradivam in fe ab an-
quas emictit ^ quatuor terrs Angulis : Ita, tiperiftafi feuconcurfufui contrarij fada,
uc mediante fpiritu fuo h plaga feu Angulo & partim per mixtioneir. formse terreftris
Septcntrionali proprietatcm fuam attra- cum eo congelatur & ad tetra quafi mor-
,

divam atque contradivam &

retentivam tuus & immobilis in forma nivis grandi- ,

ac ageregacivam exercct , qua fugic & nis pruina vel glaciei praccipitacur. Vit:s
,

concranit k circumferentra ad centrum,at- acris calidae morus recrogradush circum-

que ita congelat,coagulac,infpiffac,indurat ferencia ad centrum per concadum frigo.
& fixaC fpiricus mollcsperconcradionem ris Borealis vehemencem iltiufmodi expe-
illarumparcium , quxerancance^porofae rimenco luculencer declaracur: Nam,fi op-
ac dilataca:. Sed aliqui forcafle replicabunc timum vini fpiricum fine igne excradum
& dicenc,
Quomod6probabilc eft,illam dcGderecis , cxponatur dolium vino ple-
cmanacionem aucemiflionem fpiricuum a num aeri aperto dum maxima frigoris &
,

porca Binah fub nomine Elohim , auc irra- ventorum Borcalium inclementia "in ccelo
diationem fcu cmiffionem fpiritus k Borea urgeac, pruinaque& glaciesvixtolerabi-
& duobus fuis vencis coUaceralibus pofTe Ics in terra & aquis feverc grafTcntur^acquc
mollia indurare pcr concradionem,aut fu- incra paucos dies vini excerum glacie coar-
gere ad fe &
incroducere fpiritus^k circum- datum invcnietis,qu6d fi in ccntro perfo-
ferentia ad c^m eorum cmifEo-
centrum , optimum eiBuere
rare velitis fpiritum vini
nes fint diredx h Scptencrione verfus Me- Quibus evidens eft, vitam vini
videbitis.
ridiem,& nullamfacianc reflexionemjqua ad contadum vehementiffimi frigoris ef-
ullacalisi circumferencia ad centru con- fugere a circumferentia ad centru fui cor-
tradio fiac- Refpondeo,hoc more mirabili poris,quafi ad locum remotiorem k fede a-
& ab ingenijs eledioribus obfervandoeffi- &
dus dominationis frigoris. Pariformi-'
ci. Debemus igicur ordine priori confide^ teretiam viderelicet.vitam acream in alijs
rare,propciecaccm actriburi Binah,cui pra: creaturis , cujus formalis exiftentia confi-.
cftnomen Elohim efieanceomneprincJ- ftit Dei propriecace cogi fri-
in dilaCaciva
pium ordinacam,uc negacivam feu concra- gorisinclemencia volare a circumferencia
divam Noluncacis feu cenebrarum aecernjc ad cencrumarclinquendo parces exceriores
uniracis nacura induerec:Nam,C3uando De- gelidas &
rigidas acque congelacioni mor-
iis non vulc cmiccere vulcus fui lucem , ar- tali &
Lcthali quieti obnoxias : Quod qui-
dorem & vircucem lucis fuse in fc refledit dem obfervamus non modo in creacuris
{ uc Mercurij Trifmegifti verbis k facris animalibus, fed ecia in vegccabilibus, cum
fcripcuris hac in re no diflenticncibus ucar) fanguis eorum(uc ica dicamj livefuccus
hoc eft,contrahic k circumferencia in ccn- hyemali cempore a frigore Sepcencrionali
trum,atquc hac ratione creacura eft lucc & fe inclinans in eorum cencro congclacur;
vicadeprivaca. Ifta Deiproprietaseft An- ita,utquafi mortua vidcaiur,.quoulique Sol
tipathetica illis mundi parcibus , acque etia vernaliseorumlpiricusin cencro confopi-
creacuris quac vira habenc a nacurali calo-
,
tos, quiefcentes &
quafi mortuos (nodum
rcqui iriicium fuum abadu Sc eraanacio- Boreaiem refolvendo) vivificec adcir- &
ne Dei benevola ducic,in qua a fc,hoc ert, cumfercnciam evocet , quo fundionc eo.<
ab unicace ad mulcicudincin , quafi centro &
rum vitalem vegetativam iterum exe.r-
verfus circumferencia, feu creaturas fuum ceant. Propteriltam ergo rationeliquct,
velle feu vircucem poficivam emific:Sequi- non efle rei veritate,nifiunum Elementum
turergo,qu6d,quamvisemiffiovenrorui CathoIicum,quod partim privativs te- &
fepcenciione fic direda camen propriecas
, nebrof2e,& confcquenter contradivs Dei
cotu eifentiaUs immediace ab organis Dei proprietati fubijcitur,partimque capax eft
Aogelicis procedens.eft concradiva at- & ad poficivam , lucidam dilacacivam ejus &
tradiva a circumferenciaadcencrum,qua- dilpoficionem inducndum. Ec commune
tenus eft emiino,qu2e per animacionem di- hoc fubjedu efle fpiricu five aerem mundi
vini fpiricus & adionem in natura Elo- fublunaris in eo pacec , quippequiminori
him , redditur frigida ficca , coagulativa, infpiflacione feu concradione a vencis Oc-
congelativa &adquietem diipolica-atque cidencalibus fada in aqaam ; majori vero
ideo eft AntJpachecica &
dilpoficioni acris compreflione &
conftndione a vecis Sep-
oppugnans , quippe qui eft calidus humi- centrionalibus fada,in nacuram cerrearn
dus,& confcquenter ab adu illo dilacativo reducicur : cconcra minoridilatacione, &
animacur , qucipiritus CacholicusexpiraC rarcfadione a vencis meridionalibus fa-
feuemiccic ex lole fuo ca-lcftialijfquc Itel- da,efficicur vaporfeu fumofusaer , ma- &
lisvivificancibus , uc func lupicer , Venus: joriadhuc rarefadione fubciliacione a &
Acque ob hanc caufam evenic, quod ciim , vencorii Oriencaiium dominio, idque prae-
fpiricus Boreales cmiccantur in aerem, ne- cipue seftivo cepore fada producicur igni»
ad contadum An-
ceftari6 fcqui debet, uc iive coruf^acio,ut anteaelt relacu.Ec ainba:
tipacheticum iltorum Ipincuum frigido- ha; vatieformes proprieCitss ad unum e-
C c a undcm-
 SECTIONIS SECVND^LIB.II.Merabr. II.
undemque fpiritumattincnt utidiximus.
Certc ifta demonftratio neminem decipc-
re potcft , quatenus creaturae ctiam irratio-
nales naturali quodam inftindu moventur
vel ad fympathizandum & gaudendum
clemcntii&confolationeuninspropricta-
tis , autad fagiendos &
evitandos feveros
alterius infultus, quippe, qui antipathizant
cum eoTum naturis. Sed , ut ad propofici
noftri medullam revertamus , Manifeftum
eft cx co,quod eft didum, fpiritum Borea-
JemeiIecontradivum,attradivum,infpif-
fativum,atqueadtenebras,immobilitatem
& quietem pronura, &
Meridionalem feu
potius ventum fpirantcm ab cequinodio
cfteciinnacuracontrarium, quatenus eft
paratus ad effedus illos dcftruendos , quos
, perante in quatuor Angelos naturarum op-
poficarum,faciat,difponat &quotidie alce-
ret fpiritualehocfubjedum aqueum,hunc
vel illum ftatum , in quo fecundum fubje-
dinaturamilludhujusvel illius clcmenti
nomine infignire videntur,quod totum cx
inftrumcnti noftri experimcntalis demon-
Itratione evidentcr comprobatur. Nam,
aer in eo inclufus vcl per contradionem
vel per dilatacionem convertit fe in for-
mamcujuflibetElementi,acqucincjuscar-
ccre feu rcccpcaculo alteraturfecundum
naturasventorum vari js tcmporibus in a'c-
re Macrocofmico rcgnantium. lam ver6,
quemadmodum qujeri poteft , undctcrra
& aqus,qu2e hic inferius perpetu6 refidenc
& loco clcmentorum fe habenc fuom du- ,

venti Borcales produxerunt , videlicet a'e- cant ortum Refpondeo efle effedus,quos
:

rem congelatum,&in nives,pruinas,gran- venti originaliter Dco feu Ruach-Elohim

dines , & glacies , in aquam refolvere & a- fic volente,cx aquis produxerunt , acquc hi

quam aerem fubciliare

in opacum rcd- ,
dere tranfparens, &denfumefficere fubti-
le,atqueicle6intcrhasoppofitasproprieta-
tes non magis reperitur Sympachia , qukm
in prxdidis demonftravi efte inter a;qua-
& effedus primicus ab aere fcu aquis invifibi-
libus,eos in aquam vifibilcmper unum gra-
dum in(piffando,iilamque peraliud in iuh-
ftantiam magis groffam , folidam fix- &
am , nimiram terram aridam infpiffando

torcm Magnetisatque ejus Polum, qui in- funt derivati,uti ex dodrina Moyiis decla-
Ter fe convenirc nequeunt. Atque iterum, ratur Nam Apoftolus &
Philofophus facer i

ambas has naturas oppofitas proccderc ab hoc verificare videtur,ubi ait: Ctedendum |

yna eadcmque divinitate feu fpiritu eflen- eft per fidcm , ca , qnx funt vifibilia , fuifle
tiali Cacholico , cujus cft operari omnia in priusexrebusinvifibilibus. Atqueicerum,
omnibusubique , & confequenter tam in fi duo corpora inferiora fe ipla in acrem
?ai.i4- rerra, qukm in coelis teftimonium ift«d ve- paulatim & gradatim , licet infenfibilitcr .

rx Philofophia: confirmare videtar. Deo non refolverent , foret impoffibile , ut ter-

cmittence (aitTcxtus) fermonem fuum in ra aut aqua tantam aqujE pluvialis , lapi-
rerram , qu^m celerrimcexcurrit, quini- dum.fulphuris, & hujufinodi aliorum foli- !

ves cmictit,ficut lanam , pruinam , quafi& dorum & fenCbilium copiam darct , qus
cineresdifpcrgit , deijcicgelu,tanquam quocidie k coelo vel aerc cadunc, idquc line
frufta , coramfrigorcejasquis conliftit? augmentatione vel aquse feu maris tcr-' &
Emitcic vcrbum fuum & liqucfacit ifta, fi- rs vcl diminutioncs a'eris,im6 ver6 in eade ^"^^^'
mulac efflat vcntum fuum effluuntaquas naturalifempermagnitudinis proporcione
&c. Quibus manifeftum eft,idem verbum invenircncur: Vndc omnia
dixit fapiens ;
'

feu fpiritum Dei congelare per unam pro- fluminaintrantin marc , & mare non red- j

prietacem &
dilfolverepcr aliam,& confe- undat&c.HifceergofaCis(ucopinor)Iucu- I

quenter, .utDcuscftunicuscflentia , ita Icnterdcclaravi vobisproprictatis contra-

quidem cftc eundem fpiritum , qui cfficic diva: &
attradivae poli Borealis ratio-
quadriformes iftas in unico fpiritu munda- ncm Quatcnus contrahunt k circumfe-
:

no altcrationcs , quas antiqui diftinda di- rentia adccntrum , quod cft adui vitzhu-
xeruntElementa ,quoniamadhoncufque mancC contrarium : Ideorcsomnes, fivc
die dctenninarehaudpotucrunt, qujenam fint a'cre3e, aquca: vel
terrcx,quxreducnn-
cireteflcntialis Elementorum forma. Sed, tur ad rigidam &
frigidam Proprictatis
fi bcne quatuor Elementa confideraflcnt, Borealij conditioncm , accrahunt forcicec |

dequibustot fcccruntverba; at (utvide- ad fe ; quemadmodum pcr inftrumcntum !

tur ] pariim clfencialiter ea intelligebant, noftrumexperimentaleprobatar, quippe, I

aut fi rede perccpiilent , coclum & terram in quoaerincIufusradijs& frigida& flc- I

2. TeJ.j.
priusfuiffecxaqua &
per aquam crcatam cavirtuterobuftiventiBorealis animatus, 1

confiftcntem verbo Dei , uti Philofophia fugit fcu attrahit in altum aquas infcrio- '

facra nos docet ; tunc procul dubio com- res,nimimm a 7. Hsmilphsrij xftivalisad !

munem eorum fubftantiam fuiflc non nifi I. quieftfedes^quinodij , &ab i.fedes

Ipiritum uni*.um creatum in lucem me-& /Equinodij adfummitacem fcu extremi-

diansc fpiricu divino produdum : Acque tatem 7. Hxmilphaerij hycmalis, vidclicec
etiam,qu6d quadriformis iilius informacio ufque ad matracij capur. Atquc propter
efletabunicamcreataelfencia etteda , uc hanccciamcauiam fpiritus cujuflibec rer-
pote , quxElementum hoc Catholicum rexiubftancix,fn"gore &fiv:co congclaci,
quadruplici emanacione mulciplicicer in- atcrahunt &
aliicitadfc iLIqs alterius tcr-
^
format(ut fspius probavimus,ica,ut volun- rse fortiterabextra adincus, utiin bolo
,

easuniusfpiricus creantis cttedaperj&o- armcnicoviderclicet : Sed hoc fic racione

fusc
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA.
fim ficcitatis.unde ipfe gaudet , fuum con-
trarium fibi attrahcre : At ver6 attradio
in Magnete fitlongealiter : Nam
tute naturali matris fuae terrsE indutus
effentiamftellsBorealisin feiiabens, quae
cftdenaturaSaturni& veneris : Avide'&
cum concupifcentia & detlderio haud mi-
nimo,mafculinos fulphuris fpiritus ex ferro
adfeattrahit&fortiterretinet, quae qui-
dem atrradio non fit tali modo , ac eft illa
Antipathetica , qux eft abfolute k circum-
fcrentia ad centrumi nimirum,quando res
aliqua timore quafi perculia , radios fuae vi-
tjE contrahit in centrum , ut ab illis adver-
farijs (in ejus circumferentia vcrfantibus
declinaret & fe ipfum abfconderet,hoc cft,
nonutconjungereturcumfuofimili
Attradio,
ut fepararetur k fuo contrario : nes,qui credunt.iftam Magnetis attradio-
inquam,Magncticaalicerfehabet : Nam,
ut m
Antipathetica atrradione fit fepara-
tio irafcibilis k radijs inimici intuentis
F0L109."
Aionera feu contradionem Antipathcti-
cam, quaz fieri folet parcim iracunae , par-
ipfe vir- timque timoris accelfu haud infulfe com-
& parare queam teftudini & limaci, quae ani-
malcula , ubi nullum adeft periculum vel
damnumjCmittunt capita fua &Iimax cor-
nua fua e teftudine fimul atque vermis pro
parte e terra exit poft pluviam folari calore
deledatur : At fi vel teftudo vel limax vel
vermis aliquem videat timendum,vel fe
invadentem,fubit6 contrahunt fc infe&
in domibus fuis fe recondunt : Haud aliter
fe res habet cum fpiritibus in Antipachiae
effedis : Non enim trahunc fpiritus fibi
contrarios ad fc, fed fe ipfos in ie ab eorum
afpeftu ab extra ad incus concrahendo,at-
, fed trahunt. Sed relinquendo eorum opinio-
nem eife fui poti5s nutrimenti,qukm amo-
risSympathecici caufum , ad eam inclina-
, & mus , qui cum amplcxu eorum fympathe-

exada contradio ab extra ad intus fine ul- ticotenent : Nam ciim fit certum , tam
laactradlionefeu potius cum quadamex- ferrum , qukm Magnetem abeadem mi-
pullioneperfequentisfeu intucntis : Itae nera,vena &
natura extrahi : Sunt enim u-
regione in ejulmodi attradione Magnetis terque difpofitionis terreaE& Borealis : &
fic radiorum h centro extra ipfius circum- &
cum Magnes fpiritus ejufdem formales
ferentiam cmi(Iio,utamici adventura con- fint magis ornati &
aggravati fuperfluica-
gratuletur : Vnde fibi fimile eciam ultra fui tibus qukmferrumigneexaminatum
, &
corporis dimenfionem ampleditur , & k depuratum , auc fuum fimile ex ferro feu
fuofimili comiter raore reciproco recipi- chalybe depuratomagno appeticu atcrahe-
tur, ac tandcm ad fuum hofpitium illud at- re tentant,qu6 mclius eorum affiftentia ab
trahit.non ut eum odio profequatur , ^ed, oneretalihberarentur , in iftiufm.odi &
ut ipfum amicicia & gaudio naturali afEci- adione alliciunt ad feferrum (quod, quafi

npedodei. at,& laetum reddat juxta illud Philofophi: fpiritus fuos formalcs relinquere nolcns,
Naturanaturagaudet&lxtatur: Vndefit, per naturalcm quandam concinuicacem,
ut in iftiufmodi mom
fpiritus ipfius non mocum radiorum fuorum formalium fe-
recedantaut contrahantur h. circumferen- quitur)aut uc folacium ei & opem , im6 ve-
tia in centrum , fed maneant hilariter fine r6 & refedionem aliquam ferat ; haud ali-
timorecumluo amico&circa ciccumfe- ter , qukm maceria fcemininaallicit & ap-
rentiam verfantur : Non poftum equidem mafculum foimalem ut cjus mafcu-
petit ,

congreflfum feu amplexum horum duo- lino fpermace &

fulphurea forma reficia-
rum mclius defcribere , qukm per amicum tur quam formam il!i ambo ab ideali Ca-
,

quendam fingularem, diu ab amico abfen- thoUci agentisBorcalinatura originalicer

tem ,quem ,uc primiim dominus palatij a acceperunt qui fuftinet animac cerram,
, &
porta refpiciens e longinquo venienccm ut teftatur lob. Idcm hoc alia fimilicudine,
percipit, fubit6 exit eumque amice exci-
, fed ex regno vegetabili comprobabo. Oh-
pit ac manu adsdes fuas conducit i vel , fi fervamus,granum tritici , non participans
foemina viro fuo diu abfenti paricer in via, cum natura rcrrae hoc eft, tam diu qukm, ,

occurr<it,&; pluribus amplexibus prseunci- eft fupraterram &

non feminacum in cer-
busrecipiacadfe. AcfiamorilleMagne- ra.fuum fimile ^coclo , quo mulciplicari
tis fic luitiucrimenti cauft(nam ajuncMag- pofnc, accrahcre non poife : Arpoftquam
netem limatura ferri nutriri , roborari & macrici terrac commicracur , feu Icpeliacur
animari) tum quidem fpiricus in Magnece in terra & qu6d terra vincula fuae compo-
& eorum motum cum aranca haud in epce ficionis per corrupcionem diirolverir, fpiri-
comparare poflum cujus domus eft qus-
, tufque hac racione captos liberavcric, cunc
dam in quodam luz rels angulo fpelunca, fpiricus incipere ad fe allicere 1 & deorfum
capca iguur in ejus reci mufca.aranea fubi- ad le atcrahere radios foiares influenciaf- ,

t6&i-umgaudiocgreditur mufcamque , que conftellacionis fuae cam fixae,^qu^m er-

rapic & ad luum fcrc domicilium, ut ipiiius racicaf, uc torum ope pcnicus ab Eiementa-
corporerenciatur:lca,utvideacisetiamhic ribus i"uisiigamentislibercncur,& median-
ellequandam Sympachiam iuceripiricum tibus radijs ejulinodi fuae natura: acoclo
muftae &
illum araneae Nam aliter., t jnta
: miffis, furlum eievcncur , quafi in pacri- &
concupifcencia nun atFcdarct eircntiam am reafccndanc : lcajuc iimile addicum fibi
cnufc2,qu3E proculdubiotierat innacura fimili reddatur fortius 111 liao afcenlu:Nam
fimilis : Sedhocnonicaproprie pru fym- a^b experientia ducemur , formam cceie-
pachia haberi poceft. tx aJCvCa parre atcra- fttm icu ladiwn vitalcm inclulum grada-
O c j tiin
 SECTIONIS SECVND^,L1E. II.Membr.II,
tim reperc & paulatim affurgcre e terra & tametfi non fubftantiamaterialiautquan-
fummo conatu five appeticu ccndere ad titate.Dcnique, utexternumfrigus.facic
fuam fedem nativam , aquapriusdefcen- calidumin ecrc formali fcipfumcontra-
debat : Sed quoniam Elementum ignis eft here, &
^circrmfcrcntiaccntrumverfus
fpiritui yEcherco contiguum , atque ideib retrogredi ad evitandos infultus fui advcr-
permictere non vult , radium ca-!c(leni af- farij : Ita ctiam externum frigus eum coar-
ccndercfineco : Scquoniamaer eftvici- dat in fpatium magis ftridttm , mcdiante
nuscontiguuscumigne , idco non minus reverberationeAntiperiftatica & contia-
durabiCjUCignis furlum fincipfiusconfor- dlione fadla a penetrationefrigprisBorea-
tio tendac:Atque iceium, aqua illud ipfum Iis:Sed in Magnete Spiritus eft Saturninus,
libi vendicac privilcgium , ut uniatur in & haud aliter fngendo fuu fimile intrcdu-
plancae afcenfum cum aerc: Denique cerra cit per alTiftentiam etia corporis Satumini,
ronfinetaquam akiusafcendere fine fuo natursMariialisanimatus: Quat
ficcitate
amplexu,ucpote,ei proxima Jbciccacecon- naturaetiam Septentrioni a quibufdama-
junda^ac ratione fujegravedinisafcendere fcribitur.fed prsccrea afFedtat fuum fimile
ncqucat, aquam infcnus fuo amplexu reti- inferio : Atque ideo per affedionem 5c
nct.ut &
aqua aerem,&; aer ignem,& ignis appetitum Sympatheticum c6 magis ad
naturam aftlieream : Atque ita fpiritus illi opusattradionisanim-atur : Atque prarter
irradiati,qai pro libertate fuorum fratrum ifta omnia appareret,effcetiam facultatem

videbantur dcfcendcre,vinculis iftiufmodi attradivam incorporeferri.quxtrahitad

Elcmentaribus a fuo motu ad furfum im- fe fpiritus Magnetis : Haud aliter , quam
pediuntur , cogunturque in acrependere, mafculus feu Mars in fua natura appctit ve-
ubi loco afcenlionis eorum ad cctlum in nerem: Sed,quoniam fcemina ratione fus
granorum multitudinem auoentur-Atque frigiditatismaximc'affedat cocupifcic&
cgo propria inca e:iperientia , videlicetin focietatem mjafculi,radij fpiritualesfujeat-
Chymia Hemcntorum feu partiumTritici tradionismajorifervore & defiderioap-
fcparatione notavi fceminam in Tritico,
, petunt.&perconfequensmagisattrahunc
qus virtute Magnetica influentias cocle- & alliciunt ad fe mafculum,qui eft calidior
Ites fibi fimilcs attrahit , cfle quoddam fal & pcrfedioris naturz: Verum hoc optimc
tenerum , & volatile
ex depurata feu ae- obfcrvatur in difpofitione ferri quod cgo ,

rca terreftri fubftantia, fed admodii:^ in cxiftimo pro mare:Nam,quamvis ipfe per
igne coelefti dives &fcaturiens:Atqueide5 fe fine Magnctis afliftcntia, polos fuos na-

volatiic unione utriufque extrcmi reddi- turali inclinatione ad polos mundi conver-

tur:Ica,utfit ifta foemina
ieorlura trahit Magnetice radios de defu-
pcr,eofquc ad naturam fuam multiplican-
damretinet: Haudaliter,qukm aucepsave
captiva ad alias aves ejufdem fpeciei in re-
tia llia alliciendas utitur. At ver6 pro natu-
ra mincralifocminea, quatenus corpus ejus
cft magis folidum &: compadum no fa-
cile corruptibile , illa per eam ipfam ratio-
nem,nimirum per attradiva falis fui ftipti-
ci viitutem, cflcntiam radiorumfevri,tan-
quam a Itella fux naturxad confolandos
& rcdimcndos fuoslpiritusadfcallicit, Sc
i]la,qu£eallicit & tit,tamen obfervamus,hoc ficri magis len-
tCjtarde & minori cum appetitu & confc-
quenteraffcdioriemagisform.ali , quam
materiali.
Colligo ergoexijs, qns funt antek di-
da,duofimiha,qu£efuntdenatura yEqui-
nodiali &
Zonjetemperats fe invicem
& per amiflioncm Sympatheticam radiorum
afEcere &
ampledi-a ccntro ufque adcir-
cumfercntiam: Atque talis cft illarum cre-
aturarum amor.qus per proprictate ema-
nationispofitiv£evivunt,uti funtanimalia
calidx difpofitionis
, fivc fint ficca aut hu-

corrlequcnter mediantibus fuis fpiritibus mida atque ide6 non unum fenfibiliter
,

corpuS mafculinum ad fe allugi t
hit ••
Quoniam unum abalio non poteft
congruedividi j & quandoipfaillam
traxerit , eam firmitcr rctinet ,partimcon-
folacionis & corroborationis caufa
timquead mulciplicandam fuam cffentia.
Atqueide6Pbilofophiillidecipiuntur,qui
Magnetemmoreoccuko fcrmalibus ferri
iJDintibus nutriri negant:ajuntque, qu6d,
quamvis ipfius virtus eflet per ejus in lima-
tura ferri immerfionem fcu fepulturam au-
da : Tamen,quoniam Magnete ncc men-
luraaugmentatum invenerunt,ncc ferrum
fuo pondere diminutum,concludunc, cum
non nucriri. Sed ipfosfcire oporteret.for-
roales in aere radios non plus ponderis ei
addere.quam lumen candels aut vitro,aut
aqua:, qua;illuminat,& tamen formalitet
rucritur, & elleritia formali multiplicatur,
& attra- trahunt fpiritum ad aliud , fed operantur
pcr onioncm , qua- fada eft a conjundio-
at- nefiveconcurrentialumiinum pcft radio.
ruro corum formalium emiflioncm.Atquc
, par- hujufm.odi rclationcm habent ad proprie-
tatcm fpiruus iUius, qui cmittitur h vcntis
Oricntalibus vel mcridionalibus , qucrum
naturJE eft dilatare h ccntro.atque idco n 5
contrahcreacircumfcrcntia.iEcGntradua:
naturz fimiles,quac proprictatcm pclorum
6c Zonaum frigidatum amplcduntur, fe
inviccm amant &
ampleduntur , per mo-
dum contradionis , nimiru attrahcndo &
fugcndo unius &
altcrius natura a circum-
fcrcntia utritlque adeoru centrum: Q^c-
madmodum vidcmus in Magncte uno pcr
ir,edii.m diviib,c jus pars unica attrahcc &
aliugct aliani ad fc, Si m.iro
ccnamine tcn-
dunt atnbz, ui invict m. in lccc Kquincdi-
alis
 DEPHrLOSOPrirA MOYSAICA Fof.rrrd
alismutu6conjungantur: Hjud etimtj ali- & ficca Martiali natura arque ideo condi'"
terfitilla attradio , qux fada eft intcr tione ignea,terrca ; &
partina cx frigida &
Magnetem & ferruin,qux ambo funt cre- ficca Itiptica atque Saturnina facultare,
aturxSaturno Virgini &
ftellxpolari & quam etiam k terra recipir- Ade5 , ut duo
fubjeda. Abiftispliyficis aftronomicis & concurrant teftimonia mirabilis attradio-
nollrisaflertionibus non multiim videtur nis in Magnete. Et^quoniam Venusdida
ccnteirplatio Chymica variare : Nam fi in cftamica fcemininx & Sodalis Marti, ipfa
tali fpeculationc naturam Magnetis refpi- Magneti defiderium,concupifcihilcm fon-
ciamus invcniemus quidcm, non oriri k
, te attradti?^ Magnctis facultafi impertit,
naturali fcd potius monftrofo partu feu
, &hacdecaufarefranat &
deprimit pro-
gencratione iiit potc, qui ad inftar muli ab prietatem irafcibilem &
cdibilcm in Mar-
inaqualibus &aiflimiI)busrGtaturparcn- te fuisamplexibus famininis.Veri]m,fi fe-
tibus procedere.N?.m,fi confidercmns mo- riointernam fcrii act Chalybis naturam
du compcfitionis ipfius.percipicmus ejus , introfpiciamus ;hcc tctum pcr c ffcdu eli-
matrem feu maflam corporcim psffivam cicn-us : Nam cgofamiliari quodam mcn-
efle communem pctrofum ac tcrrcftrcm
, ftruo corpus fcrreum fcu Chajy bcm in fpe-
Mercurium , & ejus patrem , feu formam ciem CuppcrolJe fcu utrioli reduxi , qusc
adivam cfle fpiritum mctallicum,five ful quidcm, mineralis Salis naturacft trm fa-
phureum & Maitialem : Ac dcnique inve- miliariscupro,quam ferro : Nam Vitrioltj
nicmusjcoium mixtura effici in hunc mo- pcrcandem ecupro cxtrahiturrationem.
dum. Liquor Mercurialis de lapidea terre- lam vero in Vitriolo & Coppcrofa.difpcfi-
ftri feu Saturnina natura cxiftens adhucin tionemfeunaturamcalidam ardenrcm &
prima fua m.ateria &
quafi concha , exi- cumSuIphurcqucdam tcrreo& attradi-
Itenfque propinquus vicinus Mercurio vo invenicn-.us , qucdhard aliter(bgit&
Martis, Namhseducenaturaiinveniuntur ad fe,quSm Eolus Armxna aut tcr-
attrahit
communitcr in eadcm terrx vena propin- ra figillatahumiditatcfoleat.
Vndeliquet,
quse five in focictate mmuo ad invicem:ob tamMartiale &
Saturninam;qusm vencre-
iitam rationem fibi tranfmutationem ac- am conditicncminfaleMagnetico&fer-
quifivitlevcm- Atqueitaapparenthxdux rogineo concurrerc.Pr^terca reperiemus,
naturarardaquadam contiguitate fere & intiuxus Martis fe iplbs naturaiitcr cum
ccntinuitate fimul conjungiiade6,ut com- vcntis Borealibus miilccrc&peroptime
pofitio ifta m.cdiamobtincatintcrmetalli cum natura tcrrseconvcnire, Qiioni.im in
martialis & lapidis Saturni natura , ac haud Elementorum circulacione terra refpedu
inepte Mercurius imperfcdo modo tranf- luarficcitatisconfentit & Sympathizatcu
mutatus,(eu qua: McrcurijHcrmo phrodi- igne. Porroetiam
l^rolcmianis vcntisillis
tici Saturnini lpccies,in quam, cum fpiritus Aquilonaribus.qui funt violenti, influenti-
Sulphurei Martialis , tanquam forma m.e- asMartisafcribit- Prartcrci
fpiritij Marti-

tallica ingrcditur , rccipit illcs fpiritus alc clle caufac virtutis

rttradivx in quoli-
martialcs, cofque qur.fi prcpria eorum paf- betfalecrrofivoatqueetia hebra& gumi
fiva Mater in fuo venrre confervat : Atque cifubjcdto,apparct manifcft^ ex Euphor-
hac ratione maflailla in corpus pctrofum bio,fca;nmonea;Laureola Flammula , &
coagnlatur. lam vcro .ctim.quilibetfpiri calidisccrrofivis venenis: Nam iftiufinodi
tus , &
confequcntcr ifte lapidis magneti- fimplicia(ut nos docetHermcsJpoccftati &
ci per illud , quod eft ei in natura fimilius, coftellationi Martisfubduncur. Hinc ergo
avide ut nutriatur defidcret: Quxquiucm teftaturcxpericntia.vitrioluelTefngidurn,
cjus nurritio fcu fpiritus nutricns prajcipue acidum & ftipticum in fuo externo, & ra-
in farre invenitur. Accidit ob hanc caufJ, me calidum,caufticum & corrcfivu in fuo
Ipiritumi internum Martialem in Magncte intcrno: Acque iteru Ferrij,quod nuncupa-
attrahereferrumadfc&occultoquodam- cur Mars,quatenus Marcisinfiuetiisfinfubr
modovideri nutrim.entum ex eo adfefu- i jc(flu,e(tvitrioIufeu Copperofa infuoin
gerc &
allicere. Concipio ergo,falcm fixu, cerno,utetiacupruinfluentijs venerisob-
infcrrofeuMagnctceife partimcx calida I diredigno(cicur,undc& Venusdidtitarur,
CA P VT- III.
Dehoiriintsinregno animaliexcellentia ^ de admirabili
Jitagnet is natura tn regno minerali.

POffii audacter,idque haud ineptcMag- tes fummam hujus mundi fapietiam in ve-
netis condicionc, cia illa hominis ccm- ra fui ipfius cognicionchoc cft mjyitcrij ;I-

parare,c6fidcrando admirabilcs virtutcs & lius fecreti , qnod in hcmine delitefcir re.-

dignitateuniusin rcgno animali& mira- vclationeconiiftcrccxiftimaverint : Nam

culofasatque myiticasproprietates ope- & homo dicicur elfe centrum cujuflibet crea-
rationes alterius in regno minerali. Ad ho- & centrum atque miraculu miundi.in
turJE
mincmveroquodattinct , de ipfo digni- feccjmprchcndcnsomniu creaturaru tam
tatis ipfius caufa in primo loco cfficiam coelcftiO.quam tcrre(lrium,& confequen-
mentionem: Thefaurus tam fupercmincns Magnetis proprierat es
tcr ipfius undc , &
& admirabilisin ipfo recodicurjuc (jpien- j Microcofmts vocatur:dicituretiamTeni-
C c 4 piuirv
 SECTIONIS SECVND^,LlB.II.Membr,TI.
pbm Dei,Membrum Chrifti & habitacu- archae, Propheca; & Apoftoli in majori fua
lum Spiritus Sandi (uci ab Apollolo doce- devocione tacies fuas ad oriencem conver-
mur)nec quidem imaginandum elt,Deum tebanc. Quod quidcm eracargumentum,
voluiile libi manfionem in loco indigno illam mundi plaga
arccriori hominis par-

eligere Atque ideo in hujus lubjedi con»

:
tieifedicacam divinitus- Po?ro etiamin Matth.I.

fidcratione &
inarcanae reique tancimo- Evangeliftalegimus,qu6dfulguregredic.
menti inquiiicionc, opus habemus, uc cum turabOriencc& iuOccidencem cranfibit.
exadiffimanoftra dilcretione & ludicio Ecalibi di.icur : Mccimini quamque ad Numeti.
h viiibilibus in homine procedamus ad ejus plagara Oriencalem &
adplagam Auftra-
invilibilia , hoc cft , uc acuciori ingenij no- lem &
ad plagam Occidentalc & ad pla-
ftri a;.ie per viam demonftrationis i poftc- gam Septentnonalcm &c. Acfi dixifTet:
riori nimirum ab excerno hominc,in le- Metimini agros ante vos & ad dcxtam ve-
cretae , myftics acincernseipfiuscxiften- ftra & poft tcrga veftra & ad finiftram.Et Iob,23.!

tise vifcera penecremus. Quare procedi- apud lobum invenimus : Si ad Orientem

mus in hunc moduin- Cum homo haud
injuria ab Hermete cradicur eiie Hlius
mundijuti ipfum mundum Dei filium di-
diravic.quacenusadimaginem Archetypi
fabrii.acur Acque ob iltam racionem Mi-
: Cablus Sc Pagninus inter prctancur : Si me
crocolinus dicicur j oper^e precium cric in-
telligcre,quc)d ipfe etiam
mi,in ca-lum &
terram dividatur per-
ero non apparet, fi adOccidencem,non in-
telligam eum , fi ad Iini(tram,quid agam?
Non apprehendam eum , fi mevercam ad-
dcxtram,non videbo ipfum:Vel,ucFr.Va-
vertam ad Aquilonem , dum operatur ip-
more Macrocof- fe,& non videbo , abfcondet fe in Meri-
& die, nec videbo. At Tremeliius fic intcr-

conlcquens infe haudalicer comprchen- precacur : En,fi antrorfum iuero, non ade-
dac fuos circulos,ccclos , polos ftellas in & rit.fi vero recrorfum non animadvercam
,

proporcione ei compecenci,qu^m Macro- eum: Ciimageretipfeadfiniftram , non

cofmus:Acqueetiam,ucinvenimus,icones
fpiricuales ca;lorum cum fuis circulis
polis eciam in cerra
particula ejus deiineancurQuemadmo-
dum in Magnece & terro videre licet. Ica
quideminternihominisCharader in ho-
tamen videbo:Operietdexteram plagam,
& nec tumen rcfpiciam &c. Ita,ut qu6d Pa-
Macrocofmi & omni gninus facic orientem Mundi angulum,
: Tremcllius vocac faciem fcu parcem ante-
riorem mundi &c. Vnde fine ultcriori, ut
opinor , concroverfiaapparebic diredam ,

minc externo delineacur exprimitur: & hominis dilpoficionem fecundum mundi

Haud alicer.quam de figuraenfis vaginx & majorisficuacionemefte , utfaciesejusad
proportione, auc nuclei effigieex corcicc aptetur ad orientalem terras angulum: At-
dijucicarepoilumus. Ad polorum mun- que ob iftam rationem , oculi ejus bini at-

d.morum invencionem in homine quod qucetiaraaliarum creacurarum infuaefa-

fpcctat-haud minima intcr Philolbphos de brictc froncifpicio difponantur, ut poft ce-

ca f.idto clt concrovcrfia , cum Placo Py- ,

nebras nodurnas longas.folem Oricnta-
thagoras acque Ariftoteles manum homi- lemfuacumdeledationc & defideriore-
ni.s dextram plaga: oriencali ad apcavennc, fpiciant utinprxlencia ejufdemcreaco-
,

ac corum racio elt , quoniam diurnus cce- remopiparein ea habicancem adorarent,

lorum inocus , qui procedic ^ primo mobi- in cujus aureo afpedu elt nodis cencbro-

li, ctfiv-itur ab oi tu in occaium , atque ideo

Ikdominiumexpcllere , &
confequencer
pcr hanc eorum rationem,cjuspiaga occi- ipfum quafi folis jeterni ac invifibilis ty-
dcncalis debet liniftrocorrefponderc,at- pumfaiutare , quieciam(ucnosfcriptura
que in difponendo hominem fecundum docenc)ulcimo die ab crience apparebit ad
iftam polkionem , ejusfaciesdcbetrefpi- renovandum acque purihcandum. mun-
cere fcptentrionem, acque polteriora Me- dumcorrupribilcmigne : Sequicur ergo,
ridiem. EcEmpcdoclcs videturhuic opi- parcem hominis dextram dcbere refpicere
nioni (e opponere,alleverando,iiolftitium Meridiem, ucejusporciola;va fpcdatad
ccltivalefive Tropicum Cancri,parcimun. lepcencrionem. Quod cciam totum c6
didexcrxalTignari: & tuncfequecur,quod certius apparet quo magis racioni Philo-
,

Itaciofolis hyemahs
Tropicus Capri- iive fophicaeconvcniunc : Nam heparpoficio-
corni ficliniltrxdicaca, acjuxcailtamdi- nemfuamindcxtra corporis regione ha-
redionem.facies humana debec refpiLcrc bensjcommuniccr cum nacura Meridia-
occidenccm : Acanimi mei fencenciaeft na li lympachizarc videcur , quacenus liia
bilceeorumopinionibuspenicusoppofica: vircute languinem aercum calidum ge- &
Quoniam cam rationibus Theologicis, nerat eumqueperalveos venalesundique
,

qu^m exfacris literis coUedislum pcrliia- in Microcolmi cerram cmiccic , ut medi-

lus,faciem humanam debere naturali pofi- ance eo vcgecec : Haudaliccr,qukin ven-
tione Ibhs orcui five plagse oriencali ad ap- tus Meridionalis tepidos &
madidos pro -

tari , 6C cunc cjus poltcriora rcfpicicnc oc- ducit imbres adterram macrocofmicam
cafum oc conlequcntcr manus cjus liniftra irrigandam, ut hinc inde plancx herbs, &
indicabic Polum lcpcencrioualcm , uc & qus luper tcrram crcli.unt,vcgctentur, au-
dextra Meridionalem. Probatur ifta poli- geancur &
mulciplicentur abunde^Siniltra
Cioinprimis celtimonio facro : Nam i-^acri- vcio corporishuuiani porcio haudinepcc
refcrd
 DE P K L O S O P f ri f A ItO tSii IC A, ^otft^
Imi-J-CTCiin^ycfticiiscSscaptittRarqiictjiioi-
WLrndiSrpta-irrionj^cni. Cca poUjm Ardi- r;cm4*.um.r.Rin"stere«xcec5cTe , <^abi bpi?
cum. Nam ,
q-jcmaiiriociuin m ilIo?.Rgu- m«ieraUs , utcunque (isriLis , iinmQbiUs &
?o aer, squa & rcrra d\ aJ moQuin frigi(3a ilupidus tales riihiiomir.us Spirirus porit-
& (iccaiSj; aJ ctn',^^da',ivliiir! spta , arq«e deret.c^ui infenribiUteroccuJtas fuisfja-.i-
'CUatnconciidojiisilipricK & ccmn«fhv?r tarcs fcu ?irtutes per & cransfaxadurilTl-
fcjrcilrid^i^^s^jitatcimiinvcn^rnusjqutxi ma.i jgiva &mi(Iin'«iX (blJdiSima Tnctalla,
iicn , cujuspbfinodtinfintftTa corporis faaud in concepvu hair.ano tranfpirabiiia:
parcc Ox i^cepwLiikmi Mckiidjolicc Civc Im6 ip(u vitruimpcnccr2l:ilequaii,acqt!C
liumorum frigiciomin , ipJiroiTjm ,acido- .liiashujufinodi fubfticias coinpa(3:as,qux
nim a<:qix: tcrrcJXKum : Siiniiircr. ut6a- nu-Uz (cfibilia in fc Uabenfc fpiracula,feu po-
tus BurcTtltrs ir,acrc>cormi iblcnt pkeruji- rofitates, pcnetrarc valer, & qu6d poffic irt

«que pii!cix'rrj;nom !u{neii Sobrc obfufca- fe jprum atque in feiTUm cperati ,& qu5i
rcatqacab(condcre,acqiie h^c r:3done te- polum Ai-dicurn in diliraniiacam rcmora,
ncbras <nc obrcoriratcm Kxmifphaprio no- uc rcmctiorrefpcdu noftri cxcogitari Vix
ftroprociirjrCjanimidvmicur icaetiam : ponicjnimiruin a ccrra ufquc ad ccelum
in mundo minori, ^'encofitaces Sc fumi i quifpe odavum, ubi eit fteiia poians, qu^
liene cjqjiratijobiervantur corciis vcncricu- longitudo eft vjjafi iii comir.cnlurabilis»
los conirahcrc , &locopaffionum bona- tam conllanter jntucri queat. Audacicr
rum.luciciarum , &
piarum ,ct-jufmocii pronuntiare audeo , univerfarr! (dvjiatr.
funcljetitia&gauciiumjamor , charitas, l^ripaceticorum , qusccujufnbetreiracio-
Ipcs &c. Producere folent pafJioncs Ccu nem rcJdere.ac omnia , quzead cccultidi--
perturbationespravas& obfcuras , quaies morum &
intimatifliinorum lccrctorum
funr trifticia , mctus , dcfperatio nujuf- & naturas fpedant, fcire proHcctur, Ic ip[am
inodi aiia, faciuntque , ut cor affedus iyn- admodum perturbaram &
in imaginacio-
ccpccicospatiatur- Sicergochgcrefaseft nis phantaitica: ac CiMmerix lalDvrincho
polos duos in microcofmo cppofitos , cum involucatn acque coiifufam invciiecpriul-
illis in macroco(ino ad amuffim in effeclu quam ncgocium boc nebuiofum difcuce-
concarrerc . numcrando polum Meridio- re, aut ad snigraatis tam profiindi vifcers
nalcmab .^•quinodiali. Nam fi divida- pcnetrare , hoc eft,priufquam ad optacum
mus Magnctcm in raedio duos fuos
, inter hujufce inquificionis mecain pcrcingerc
polos, pars illa jequinoftialis, quac eft polo pocucrit : Vcpocc , qusdigico vcrionsiS:
Ardico proxima infervict mancbit in
, & DiviniorisPhilofophix, quamcftillaEch-
loco poli Meridionalis : Atque iterum , fi nica judicacur, cujus totius adionis S: vir-
illa medictas dividacuc in loco Tropici tutis origo &
principium formalc eft lapis
Cancri , divilio illacircaTropicum eric ilie angularis Cachoiicus Chriftus lefus , in

polus Mcridiunaiis, Sed , ut magis intrin- quo elt divinitacis plenicudo, uci nos dot ct
fecus adhuc in mundum minorem intro- Apoftolus.Nonne eft resadmiracione dig-
fpiciamus , invcniemusprofc(ft6, ipfum na,fpiricumiftum Magnccicumcranfire &
fupcr fpiritualcm illum lapidem Angula- penecrare folere, haud aiiccr , quam illc
rem fuper asdificari , k quo mundus major cocieftis iiumanus , ubi acri denegacur in-
eracfactus , atqueterraejufdemfuftenta- greffus ? Nonne c(t Argumencum evi-
ta : &
confequenter in ifto iapide Spiritua- dcns , ciredeprogeniecceiefti.ciimefTe-
li mundus &
qu^eiibet cjufdem particoia dus calcs, cciam non obftantibus corpori-
eratidealiccrdelineataab origine , priuf- busfolidisincerpoficisincer ipfum & fer-
quam ad imaginem terra:, qua; dicitut fpi- rum.producuncur ? Quare non ica ovantcC
ritus fapientix elTe plena , fuiffet formata. jacticec&gloriecurPlucarchuSjUCiinioco
I-finc ergo diAitatur liomo feu mundus liio fccic , ubi nodum iiium incricarum

ininor,Tempium Dei &corpusacmem- Gordoniumfoiverc tencac,repucando iiiud

bra Chrifti , ac habitaculum Spiritus San-
di, uti anteaeftrelatum. Obhancergo
caufam credendum etl,fecrctos effe polus,
circulos atque H:eIIastamSpirituales,quam
corporales compofitioni humanxafligna-
tos: II.iudaliter,quknipfosexade&line
omni dubitationis aiea in terra omni
portione cjufdem magnetica invenimus:
Ita, ut in homine func proprietaces Vento-
rum Macrocofmi , &
confequentcr in co
pallionesprocrearipoirunt &exeopro-
duci,qux func cam A ncipachenca: , quam
Sympathecica:.
lan vero filoco fecundo morc debito
cumdiiigencia Magnecis naruram conli-
deremus, haud minima in iplius propricta-
tum obfcrvacione rapiemuradmiracione:
pro dedecore &
dcfedtu in Philoibphis
dodis , qui in iftiufmodi myfterio vcrfaci,
in cjufdcm profundicatem non funt de-
mcrfi , CLim ille ipfe tandem egregium fu-
uminiftaftrida Iba inquifitionedenocec
errorem : Quippe cujusconciufio cft , in-
& fenfibiiesemanaciones feu emifliones auc
quscgrcdiuncur exMagnece
etfluxiones,
& producunc accractivt^ taies-eftedus,
fintgrolfx &
flatuofa:- Acfi judiciopaui6
, macuriori negotium iftud confideraftet,
tuncquidempercipcrec , acrem fubtiiifli-
mum atque admodum rarum viam ullain
& aut poroiitacem non polfe invenire per
ligna piana fcu tabulas ligneas lapides &
policos, auclaminasargenrcasaucaureaSi
ac muitb minus fpir.tibus groflis Sc flatuo-
D d ^»
 SECTIONIS SECVND^.LIB. II.Memb.II.
iGsconcedunturfpiracula per qux tranf-
, 1 aut ingredi queant. Sed, utad diredatn
ver^m corpora talia compada penetrare |
difcuriushujusnoftrifemitam revecar.

CA PVT. IV.
De dijpofitione duplici attraUiva in homine,quarum unica cum na~
tura Magnetuconvenitfiltera vero ah ipja dtffert, in hoc eti-
am capite, ratio cur virimortui cadaver, Mag-
neticajive attraBiva virtute indua-
turjucide expltcatur.
TindimcnfioneMagnctis efTemul- pellere : & tamen ambashjcnatura oppo-
V tipliccs artrabendi fpecies five modos iitx in unico inftrumento procedunt ab
obfervatur(nam ejus attradiva facultas crt unico Spiritu humano dilatato, qui opera-
aliter affedacirca ejus polos nimirum , tur. Dcbemus igitur intelligere ( uti eft
perpendicularis j quitminejus sequatorc: antea didum) hominem componi ex ma-
Quippe quse ferrum more prono pro-
, & teria, quse cft ejus patiens , & forma , qua:
Itratoad fe allicit) ica etiam magna repe- eft ejus agens: Atque ut materia prius pro-
riturdifferentia inter efFedus virtutis il- cedebat ex fubjedo aqueo chaos tenebrofi
Jiusattradlivx , quaein bomine reperi- abylTo egrediente,atque ideo cft per fe Bo-
tur. Nam licn babens naturam pro- & rcali& privativx difpofitioni , nimirum
prietatemBorealisPoli,fuumfimile,nimi- quieti , frigori , mortificationi & immo-
rum fuccos Melancholicos terreftres & bilitati proclivis. Ita quidem eft ifta ma»
virtucequafiSaturninadiredcattrahit: At teria,quajfacit contradionctn tam in cor-
cilta felhsjluam faculcatem attrahendi a de & per confequcns in pulfuum motu,
proprietate Martiali Sulphurea feu terre- quam in alij s corporis partibus,hoc eft, na-
itreitateignea accipitiatque hepar diJata- turalis materis in homine inclinatio cft
tione meridionali five jequinodiali fan- contrahere Spiritus ^ circumferentia ad
guinem , quem priiis rubicundum fecic, centrum,ci]m e' diverfo forma , qucE h luce

mediantibuscanalibus venofis peruniver- derivatur verfatur in dilatatione atque

famtcrram Microcofmicamdilpergit at- ideo in animatione &
exagitatione mace-
que transfundit. Sed in primo loco per po- rijE , quaefineiftiufmodiagentc ^Borca-

rofaorgana chilofam cibi fubftantiamab li matris fuae frigore ftupida quafi mor- &
inteftinis attrahic , quas omnes attrahendi tua remancret. Atque ifta eft ratio Sy-
& expandendi facultates nunquam exer- ftoles& Diaftole? in motu cordis,qui pro-
ceret.nifi calorisnaturalis incitamentis ad adione & paffione five opera-
venit ab illa
illud opus eflet animatum. Et , quam vis tione & refiftcntia , quac fada eft intcr lu-
calor ex natura fua magis dilatando
ille cem 5 calorem feu fbrmam zquinodia-

diflipat , quam , ut attrahendo contrahat; lcm &materiam tenebrofam frigidam

tamen ille incitac &
animac inftrumenca autpolaremjincompofitionehumana.Vn-
qusdam corporalia , quxknaturaadtale deevidens eft, qu6d , ut mundus major
opusperficiendum,nimirum ad fugendum diduseftexlite& amicitiaconflari ita ,

& alliciendum fibi per concradionem, at- etiam mundusminorhaud injuriaex con-
que iterum ad ledilatandum per relaxa- trarijs componi traditur , videlicet ex lucis

tioncm ordinantur. Atque ob iftam ra- fobole &

illa tenebrarum- lam veroin hoc

tionem Cor ,Stomachus ,intell;ina,ven3c videturfacultashominisviviattradiva,ab

&c. Formatae-SccompadK funt exfibris illa MagnetiSjin eo difcrepare : Quoniam

diredlis, attradionisgratia , &tranfver- Magnesnon apparet fenfui humano adeo

fis, retentionis caufa , &obhquispropter vivus&&agilisachomo , fed quodam-
expulfioncm. Atque iterum acris pcr af- mod6 videtur mortuus, quatenus ^ vena
peram arccriam &
narcs attradio, haud fua ferruginofa dividitur. Atque iterum
quivit perfici fine ope & auxiliopulmo- ipfe non evidenti dilatatione a calore vivi-
num,quiminimcfineca]oris dilatantis& fico procedente, mjcdiantcfubftantiaor-
vivificantisanimatione atque incitatione ganica,fed virtute contradiva partim ter-
opcrariautmoverepotucrunt. Ita, utin reltri &
partim cetrali,qu2E prius dilatatio-
hoccafu , omnis externi aeris attradio, ne fuos emifit radics,ac tu dcmum ad (e al-
qua; fit per poros in partes,carnofas, pcr & liciendo contraxit, atque ob iitam raticne
pulmones in Laevum cordis Thalamum, major ipfius attrahcndi potcitas coliftit in
proccdit 'immcdtate a dilataciva caloris polo:Attradio vcro hominis viventis pro-
naturalisadionc, &
perficitur medianti- cedit acalorisvivifici dilatationekccntro
businftrumentis , idqueprxcipucperpul- verfuscircumfcrentia,quicfHcit,utinltru-
&
moncs cor Haud alitcr,quam videmus,
: menta materialia tam ad attradionem,
Syringam fcu filtulam , fi organum
ci e]us quam retencionc & expuliione , officia fua
interius extrahatur , parum aerem vcl a- piaftenc&quandoquecpcracurprscipue
qUam ad fe trahere : At fi ijlud interius de- ad concradioncm, hoc cit, m.ovcre folec k
trudatur,aerem vel aquamillam atcradio- tircumfercncia vcrlusccntrum, videlicet
he incrodudam iterum cmuiere ku ex- tum voluncace divina pri vativs emanatio-
ni?
 '

t) E P H r L os o p a r A M O Y S A r C A.
t\\sradios rccipiat Qucmadmodu, quan-
: tuum ipfis cof-ifcrre pofleautumant. Nam
docorcontrahitur .undefic , iitpaflioncs moneo ego judiccs tales audaccs atque te-
pravx, uc funt crilHcia, mclanchulia,invi- merariosjut fcianf,qu6d, ucMagncs(ut-
dia,defper:icio,timor &c. Oriantur , de cunquc oculismaira apparet mortua)ob-
quibusantchcftrcIacum.Quandoquecti- fervacur fibi centraliter appctitu vivo fu-
am calor nativus refleditad (enfuum fola- gcrc&alledare Ipiritusradiofos cu cor-
rium rcquiCTcm radios fuos internc' , uti porc alcerius Magnecis &
cocus Magnes &
in adiorre fomni,qui c(l mortis & tcnebra- quslibcc ejus portioa coco divifa , hoc idc
rum imago videre licet: At vero c regionc jiixca fuam proporcionem praeftabic : ita
Teipfuma centro adcircumfcrentiamdi- etiam probare &
.confinnare poflTum de-
latat.quandovultjUtSpiritusanimalcsvi- monftrationeoculari.quoddebitaapplica-
gilent & Qperentur. tionc carnisex aliquo cadaveris membro
HifceergoimaginaripoiTumus attra- , defumpj:a.',ad carnc
hominis vivi pcr non-
flivam M3_^nctis facultatem eire primtim nulJa6horas,homo,cuiappIicaturdebiIis&:
ab cxtrinfccus ad circumferentiam ab , & invalidusrcddetur : Ettamen paul6poft
illa ad centruin , ica taracn, uc rcscorporea Mummiae illius Magneticx corporalis re-
Spiricus deiideraci,rctincacur i Spiricu rcci- mocioncm,ille vircs fuas priflinas recupe-
rcnce & ^ cencrocontrahentt incircum- rabit; Vcriim.ne rektioifta mea videretup
ferentia,uci in ferro a Magnece , & palca h a.dvcr(arijsfigmentum , quatenus allegare
Carabe accra6la viderefas eit-Iib eit cnim pollunt , rerum iftiufmodi^applicationem
raciofuiCmilisinferro chalybeiibiat- & poire magis in hominis viventis imagina-
'
Irahcndi racio,qua; fubftantia-fcrrea refpe- tionequamcorporeopcrari ,&qu6dfinc
<Su fu2e A Mercurio petrofo heterogeneo verofundamento fe eflTedebilemfibiper-
purificationis , naturaquejampurificata; fuadeat, &qu6dnulIusproduci qucataf-
nomogeneitatishomini vivo comparacur, i fedusextcrnus , qushocprob.irepoffit,
qui fpiricibus vivis fedilatantibus anima- '

Refpondeoego , tantse eflc iftam appli-

tur. VeHm enim,ut quihbet intelligat.non cationem efficacia: ut mummiafn Spiri-
,

die ullam in terra creaturam, qvx non ha- tualiminforma vifibili extrahere obfcr-
beat fuam Aftroiogicam feu llcUarem in- vetur : Nara ratione frigoris exterioris
fluentiam; quc-c (quamvis ipfam ocularicer membri , mummia in
fuperficic corpo-
difcernere nefciamus) cmicat,fnumquead ris Magnetici fic extrada condenfabi-
fuum in fpecie fimile non facit afpcdlum, cur , haud aliter , qu^m aer in nubem
videlicet ad tales creaturas , qus funt con- autnubesinnivem, : Ita utcolligi pof- ,

ditionis ftellarum , quibusinfluentiKCoru fit&infpeciemquandam Panacex rcdu-

diftillant. Vertim fiduae creacara: fuerint ci, mod6 fi pcrfona , ex qua extrahitur fic ,

natura mutuo dilTonantes contraris, & fanxcomplexionis & infuocorporefalu-

tunc earum una more Antipathetico di- bris. ^regionever6promcdicamento tS
vertet &
refledtct radios fuos ab alio- Fer- corruptibili&Antipathecicohaberiddbcr,
rum ergo inftar mafculi vivificantis Mag- ubicorpusmorboaliquovenenofofeuco-
neti occurens , ei fui amoris radios facilli- cagiofo, nimirum morbo gallico, lepra,&:
me emittit [ qui eos tam avide fibi virtutc
,
fimihbus inficitur,ut infra clariusexplica-
fpirituum fuorum internorum Martialium lam ver6 ratio iftius adus feu opera-
bitur-

etiam ad fuum centrum attrahit atque in- tionis in parte hominis

mortui Magnecica
troducit: Atque attradione radiorum fer- elt,qu6d,uc ciim corpus eflfec vivum k ra-
rifermalium iecum etiam vehit& ducic dijs lucidisadivis animabacur,&perom-
corpusferri , quod poffidec fteilares five nesipfiuslucis vivifica propriecaces gau-
Marcialcsinflucntias. Parietiam rcfpedu, debac: Nam
erat adivu.mobile.dilatativu
videlicet appetitus concupifcibilis Magnes ac dcnique arquinodiahs feu Auftralis c6-
in virtute foitisjloco foeminse ad debilio- ditionis:Ita,ut fanguis extindo calore na-
rcm, vidclicet, in quo non eit tantus appe- turali proprietate tcnebraru induit : Nam
titus,haberipoteft. Haud ctiamaliter res morti ficacur k frigorccogelatur.potentiJ-
fefe habctcumhomine vivo accadavere alis,hoc cft, immobilis &
cotraftivus red-
altcrius : Nam , tametfi multa corpora vi- ditur ejus adu?,ac(ut verbo dic5)de natura
dcntur elTc mortua,tamen Magus Natura- ZonjE rigida: &
poli frigidi, adeo, ut, ubi
lis intelligitiin ejus carne &
offibus atque anteh , dum in vita cffet , radics fuos k
ctiam fanguine admirabiles delitefcere centroadcircumferentiamemitteret , ac
quimiraculahaudminora; im6
fpiritus, benedidiobus emanationis Dci vivifican-
Vecomajora.quimillaMagnctisprxftare tis & pofitivsefrueretur , jamin appari-
queant. Atque ideo velim.ut quilibet My- tione mortis conditionem & emanatio-
fterijs Dei in natura creatura: pcrverfus & nem proprietatis Divinx contradivam,
fua imaginatione nimium occaccacus.me- privativam & mortificante induit- Ec ta-
liusabexperiencia inftruacur , priufquam men nihilominus nolim , ut fapientes co-
tancaaudacia &
fine ha:fitacicne alleve- gicent , quod , quoniam corpus vivum in
ret , nuUos mebris hominis amputacis^nec cadaver mortuum convertatur , ide6fiE
cadaveri hominis morcui in eiie fpiritus, Spiricuum vitalium omnino vacuum.ctim
imoquidem ipfum Diabolum nihil fpiri- iicripcuris facris confirmatum habenCj
D d 2 incet-
 :

SECTIONIS SECVND/£,LlB.II.MembrJI.
iriCorruptibilcm Dei Spirirum in effe om- mortui , fpiritibuslucidisrepleta&fuper
f>i'.i2.i.
nibus,&per ccnfequens tam in mortuis, fuperficicm hominis vivi a frigore infpifla-
qukmin vivis : Nam fpiritus ille incorrup- ta fubit6 congelaturi & pro ufu privato re-
tibilis ,fccundum ejusin quatuor vcntis At veru hoc mclitis confir-
fcrvari poteit.
proprictatem,cft aliquando in motu a cen- mari ncquit,quam pcr txcmplum virtutis
tro rei.cui ineft.ad circumferentiam:Nam contradivx , rcftndivre aut congelativas
iftiufmodifua adivitate crcaturam vivi- excrelccntise fumofe(alis,inolfibus mcr-
ficat , eamquefacultatefua xquinodliali .tuorum contenti; Nam applicatione illius,
feu auftrali agere, & vivere facit Sic dici-
: nimiru Vznex feu mofchi crefcentis, fupcr
mur in Deo vivcre ,m.ovcrc & cfte Mo- : cranium mortuorum , adfanguiniserup-
vetur(inquam)in i(ta fua proprietate h cen- tioncm in homine vivente , fanguis in ho-
tro Solis ccekftis ad omnium crcatura- mine vivo calidus , affedione quafi Anti-
ruminferiorumanimationcm , nimirum pathetica motus retrogreditur,& ei dene-
evocando fpiritus earum inccrruptibiles,
, gatur exitus a congelante .nftringente &
adcentrum ab hyemiali frigore repercuf cxcrefcentis hujufmodi Borealitet affcdae
fos,h centro ad circumferentiam ipfarum opcratione. Sed omittcdo pro aliquo tem-
Quemadmodum in vegetabilibus videre pore iftiufir.odi coclufiones ,
quae ad Mag-
licetjqus tempore hyemali apparent mor- netcm hominis mortuiMummialemjCJul-
tua : Quoniam fpiritus vitse relinquunt quc virtutesfpedant quiddicetis , fifit ,

circumfcrentiam corum,& in centro,qua- Microcofmicus Magncs.qui ex homine vi-

li loco a frigoris infultibus remotiori ie
abfcondunt , ibique acquielcere videntur.
At vcro quando fpiritus ifte percipit
lentit fontis lucidi appropinquationem,
vofine aliquo vitas autfuicorporis detri-
m.entocolligiqucat : Cujus virtutes tam
& refpcdu generationis &
partus fui natura-
lis ac monltrofi, ut pote a parcntibus diffi-

utpotea >.ujus radijs folamenSc auxilium milibus dcrivatus, atquc etiam ex fubftan-
recipit,incipitpaulatim a centrali fuo pa- tisfpccie differentibusad inftar muli , vi-
iatio emergere &
planta: circumferenti delicet ex Mcrcurio tGrrco Cholericis &
amjamvilitaregeftit atqueradijsccele-
, Sulphuris Ipiritibus humanis compadus,
ftibus , quiineorumauxiliumdedefupcr quam etiamratione ibz attradionisfpiri-
cmittuncur,unitas, tenebrofam privatione tualis Mumrai£e,ex homine vivcnte, atquc
& frigora congelativa e fuo cabernaculo etiam (quod eft magis adhuc admirabile)
fumma ope expellere tentat, utad vcgeta- transpiantationis iplius,tam in animalibus,
tionis & multiplicationis adum hbenus quam vegecabilibus fpcciebus modo alie-
procedat,quemadmodum in tritico in tcr- no & admiratione digno tam Sympathcti-
ra fepulto ieu lcminato liquet:Haud aliter, ce , quam Antipatheticc operatur. Scio
dico,natura Magnetis MartiaIis,fpirituSa. profedo, iftanova ftatim proadibus Dia-
turnino uriginaliter in fuum centrum con- Dolicis vijfque illicitis ab ijs reputatum

trado exagitatur atque incitatur,

, cum & iri , quiad judiciuminjuftum&iniquum
pari gaudio formales ferri radios ad fe fu- funt proclives , quatenus ifta fphsram ca-
git. k cujus fpirituSulphureo Martiali, ipfi pacitatis fuperant & tamepro ccrto intel-
originaliter lcaturiebant : Atque tali etiam ligo , ca cfle vera,atque a nonnullis expcr-
modo fpiritus Cadaveris,mediante frigore tanon fine admiratione multorum ; imo
mortlHcante, hcircumferentiain centrum quidcm iftum Magnete Microcofmicum
coadus , atque ibidem in quiete fine & cum ufuipfius haud ignoramus.cujusadus
adionc rcmanens.rcddit corpus quamli- & aduumquccffedus, quando a fapientibus
betcjufdcm partem fixam &
immobilem. comprobabuntur tamnaturales appare- ,

Atveroc^m afpedumfeu applicationem bunc , quameorumeffedus abipfis Dcne

ad vivje fuae fpeciei circumfcrentiam fa- ponderati,videbuntur prima fronte admi-
ciat, tunc equidcm ^ fuo centro circumfe- rabilcs & capacitati humanxalicni acad-
rcntiam ufque (ac fi in centro eirec quafi modum abitrufi. Vcrumenimvcr6jfiea,
fame opprcftus) exurgit, fuumque fimile in quae a me funtantea rccitata intelligantut
homine vivo (quod le ipfum dilatat & per rede , ferioque fint ponderata, caufa eo-
poros more radiofo ad fuppetias ipfi aiie- rum non apparcbit admodura abftxufa , ut
rendas cjaculatur) appctitu avido ad fe ve- limitcs naturje cxcedat. De iftiufmodi
dum,MummiaSpirituali verfus centrum Magnecis Microcofmici adiohe tam fym-
attrahitutvitaetiam, qua vivebat anie^, pathetica, quam Antipathetica mihi Dco ,

induatur , atque ut illius prsefentia recree- conccdente plura infcquentibus videliccc

tur. Scd nummia unduofa fpiritualis viri libro hujulce ultimo difcurrerc propofui.

C A P V T.
 DEPHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. n/.

C AP V T. V.

In hoc capite explicatur eaufafecreta, quares & modus,qnomodb Mag.

nes tam Microtofmicm quhm Macrocofmicus ad injiantiami imb
quidem dimenfwnem in cognitamfeu intervallum
indeterminatum aperarifoleat.

FOfterus in libro quodam fuo, cui titu- ex fimilibus fimilia procreantem. Et ccrt^,
Hoplocrifma fpongus, Philofopbix
lus fi cui quam realiter confidcrare placuerit,
fua tenuicacem facis fupcrque in co cxpref- qusamefuntante^ allegata , recordabi-
Cc, ubi dicic,qu6d,quoniam Solis ftella- & turmedixifle , virtutes Angelicasabema-
rum lumina nubes obfcuras , corporaque nationearchetypicacfBuere, effequedivi-
opaca penctrare nequeant ideo rormalis , narum Idearum typos , atque etiam fpiri-
hominis elTentia non valet in fuo motu feu tum xthereum elie Angelicis influentijs
curfu ad metam aliquam diltantem move- repletuni qujc radicem liiam cflfentialem
,

re fineimpedimeto aut oppofitione mon a Deo & in Deo habucrunt : Ica , ut in rei
tium, caftellorum, ncmorum &fimilium. vericace Lux ftellaris, qux tam pro-
non fic

Sed , fipaul6profundiusfeinPhilofophis tunde penetret aut tam univerfaliter ope-

,

verx viiceribus immerfiiTet , tunc procul rctur , fed aECernus ille centraliflTimus fpiri-
dubioagnofceret fperma xthereum ,feu
, tus, & haud rcfiftibili clfen-
qui fua divina
influentias ftellares cife in conditionemul- tia per omnia penetrat &
permeat, tam in
to fubtiliorcs , qu^m lunt lucis vifibilis ve- ccelo defuper, quam in terra & aquis infe-
hicula : Im5 quidcm funt tenues & exade rius. Acquetotumhocvidetura Philofo-
fpiricualcsoc admudiim mobiles , actam phisMyiticis , (cametC non nifi obfcure)

pcnecrances & vivs,uc fint potences,atque confirmari,quando vocant Saturnum , qui

etiam folcant pcrpetu6 finealiquo manife- Pater erat lovjs fcu caput feu Chcter Ca-
fto obftaculo autrcfiftenciaad terrae vifce- cholicx emanacionis ; patrecceli & terrs,
ra feu centrum penetrare , atque ibidem hinciridearguentcs , qu6d in emiflione
metalla omnium
fpecierum fecundum in- fpiritus fapientia: creaverit
informarit &
flucntijE conditionem generare. Atque ccelos , juxrailludlobi: Ccclum ornafti
\f{
iftius rei teftimonium ferunt omncs Pni- Spiritutuo.EtDavid: VerboDominifir. 2.\'tm. j,
lolophi tam antiqui , qukm recentiores. mati funt coeli &
fpiritu ab ore ejus omnis
Subtilicatemergo Spiritus hujufce Ploti- vircuseorum. Ec D.Petrus habet , cccli
nus ju};ca mcntem Placonis expiicare vide- crant prius &
terraex aquis& peraquas
turin verbisiftis : Tantaeft /Ethcriste- exiftentes verbo Dei. Certum ett er-
nuiiis,r,tomniacorporapenetretuniverfi, go ,
totum adum eflrentialcm in fpiritu
tam (Bpcra q'.:hm infera cum ipfis con- , & xthereo eflTe cmanationis divins adum "

, jundus aut
implicitus majora minime red-. leu fplendidum incorruptibilis Dei fpiri-
dat ,
quiafpiritusifteinteriorcundaope- ritum , ut verbisucarSalomonis. Atque
.^ '.i2.r.
ra corum mole minima nullum prorfus ide6 necefl:ari6 fequitur , Spiritum illum, °^'

augmentum recipiente alit atque confer- qui merctur cfle immediatum influencia
vac. Hsc illC' Atque racione puricatis ac calis minime refiftibilis & potcncifl^ma
coelum, a
fubcilicacis nacurae iftius coeleltis vehiculum ,debere efl^e conformem ad ip-
Philolbphis &
Poetis mylticis tcrrse mari- fam naturam in puritatc fubtilicace,quar &
tus feu Iponfus vocatur , qunm veftam vo- eum informavic : Qui ^ Salomone dicitur
carunt : Imo ver6 ipfae cccli ttellje, in qua- efleomni re mobilior fubcilior attin- & &
rum Copernicani numcrantterram,
ferie gere ubique propter fuam munditiem &
afiimilantur uxoribus ccelijUt pote, qus ab innovare omnia implere orbemterra- & sap./.
eo haudaliterextrahuncur qukm ex latere , rum. Hoccrgoeratillud , qucd ccegit
Ada Eva : Nam definiunt efie denfiores nonnulios etiam ex Chriftianis Philolo- ^^"
'*

partes iiiorum orbium unde fitqu6dpro

, phis in fermoncm iftum irrumpcre : Deus
cceli mcmbris habeantur , nihil efttam te- eft natuva,& naft;ra,Deus. Quoincellige-
nue, fubtile ac penctrans qukm eft fpiritus re videncur, nacuram naturatam radic^- &
ille ,
hquoipfi percondenfationemderi- liter informantcm .fuiffe jetcrnam fllam
vantur. H^c aucem eft ratio , quodveri emanationem, qus fecit atque informavic
Alchy miftae tot de fuo ca:lo,quoa quin- & naruramhumidammundi , qui ob iltam
tam eircntiam vocant, admiranda narrcnt, rationem elbdidtus natura nacuraca , vide-
inde arguendo, ratione puritatis ac fubtili- liccc praefentia ipfius naturje naturancis,
tacis iplius rcsomncspcnetrare poire. Ec iive DiviniSpintus©ei, qui ferebatur fu-
Philolbphi dicunt iitam quintam eltenti-
, per aquas igneum vigorera lcu
, ijlque
amellenaturam illamfuam.quam defini- vircucemimpercivicquemadmudum par-
unt cile vim quandam in rebus infiniram, cim teftimonio licerarum lacrarum . &
omnia permeancem entia , cundas res ge- parcim D. Augultini aifeveracione videre
nerancem ealque augentcm alencemque 2c iicet. Oporcetergo , ucnosdcbitaliarum
D d 3 rerutn
 SECTiONIS SEGVND^,LIB.
lernm a nobis alkgatarum confidcratione
habita,fciamus,qu6J,(iinflucntiacornple-
tcalpiricu iiicorruptibUi Domini aniine-
tur,t<jnc necefTc cU , ut proprietatibus na-
tura;illius (piritos Divini imbuatur ,
confequcnter debet efle omnium fpiritu-
•um maxinx' fubtilis, agilis ,-mobili$ pc-
netrans : Atqucincorcfpedu magiscrit
pocens ad omnia , quteccnque folida fine
ullo impedimento aut reiiltentia pene-
tr»nda , atquc ctiam ad omnia generanda,
augiijoncanda &
nutrienda magis accom-
modacus &
paratior , Ac fi incorporetur
auc rpcciticctur . individua fimilia ex fiisi-
Hbus procrcare folet. Porro etiam refpc-
clu capacitatis humar.a: infinitam in ra-
dioruui fucrtjm emiflione habct cxtenfio-
ncm, atquc ideo, ut illa limitctur, clt im-
poi1?bile' Quod quidcm omnc cxpcricn-
tia lcu dcmonlhacionehujufmodi oculari
dcmonitrnbo. Invcnimus in praxi Mag-
nenca , Magnctcm virtute liai Spintus
fubtilis qui^cum intrinfecUs
,
centrali-
teranimat , tam potentem reddi invir-
tuce fua attradiva , uc fine ulla rcfiltentia
radios fu£e adivitatis pcr faxa dunffima,
ligna fpilfa , mctalla compadiffima, atque
ctiam vitra quafi impenefrabilia tranf-
mitcere valeat, Quod argumcncum eft
cvidcntiiTimum , Ipiritum iltum efle dc
natura longc pcnetrabiliorc fubtiliori,
quamacrillcfublunatis , quatcnus cide-
negatur etiam per Chartara tenuem aut
pcUiculam tranfitus. Pari etiam ratione
intcrnus ccelertis hominis fpiritus , qui eft
radij iltiiiis vivificantis vcliiculum, elt
fubtilisinfe , utnihilpotius fitei refilte-
re , quando radius mentalis internus,ad
quamlibcc miCtam , utcunquc ab homi-
ne rctnotam &
in capacicate humana in-
acccfribikm ,collimct. Nam, ctm ca-le-
flis illc in hominc Spiritus fit ad ex em-
plar fpiritus Divini tormatus , nccclTecll,
utiniltiufmodi fua adione cum limitct:
lam vero (uhtiiitasadus Diviniinfpiritu
hun-.ano ab Hcrmete hoc modo cxprimi-
lur- Quicunque hac Dei natura fulti funt,
intcUigcntia liia cunda complcduntur,
quas m terra funt & qux in mari, &
cltpra:tcreafupracalum,atqQeade6(cip-
foscrigunt utipfumquoquc bonum in-
, gratianaturahumanaproducithoraincm,
tucancur. &c. Quibus lignificare videtur,
rim;nd.4. omncm fufficicnttm Dcwdum
trationc & tranllnigratione pcr omniai
qui adus confiltit in radio mentali
actui non rcfiftendo,influcntia: calcites
penecrant &
operanturubiqucin terra&
in mari impcdi-
fine ulla refiflcntia aut
mcnto inccrmedio- Hifce ergo evidens
eit , quod ut quslil;^ crcatura inferior
, in
Ipccifica.hoc Ipiricu eflcntiali cftprxdita
& in ipfo confiltit ac fuper ipfum,quafi
rcalcfua: veritacisfundamcntum fculapi-
dcm vere angularcm sedificati Ita .'equide
radiorum ipUus emilEo , non cft ab aJiqua
{phsra adivJtatis terminanda j «rquidam
ir.Membr.ir,
indifcrcti&magisfenfuales, quamintcl-
ledualcs Philolbphi allcvcrarc baud cru-
bucrunt : Cum celte fapicntiffimorum
Philorophorum turba, fpiritus iftc defini-
& atur cfie vis in rcbus infinita pcrconfc- &
quens non dcfinita ftudctcrminaca: Nam»
& quam longc ipfa emittit fus adivitatis ra-
dios cx centro flcila: coelcftis , ctiam eouf-
que potcft fpiritus ifte ccntralis in terra &
crcaturis cjufdcm fiia: cmanatioDis diame-
trum cxtendcrc : Ita , ut qucmadmodum
radiofa itell2E ca-lcilis influentia deorfum
pcnctratufqueadtcrrjEccntrum , eodem
plancmodo quslibctftcllaccckftis pene-
tcct afcendcndo ufque ad centrum fuae
ftella: quo radicaliter erat deri-
cockftis , k
vatai &qu5opulentior, ditior& magig
cxaltata eritformailla ftellaris in creatu-
ra e6 propinqui'^s acccdit ad naturam
,
(telliemagis digna: atque occulta^ in ccelo,
&pcrconfequcnsfacit radiorum fuoruin
fivc femidiamerti fux emi(fionis extenfio-
& &
nem longiorem validiorem. lam ver6,
ut videmus quamlibct infiuentiam aftrale
in ereatura naturali quodam inftindu id-
que more Sympathetico fontem ccelcfte
feu Itellam k qua primitus eft ofta , afpice-
rc , atqucitidcmftellam illamca-leltcm
paritcr paterno quodam rcfpedu influcn-
tias fuas deorfum"ad filium fuu terrenum,
& feu filialcm fuam formam vel ignem in
crcatura fovendum &
nucriendum emic- ,
tcre, ade6, ut carum ambac mutuo inter fe
gaudere vldeantur &
in reciprocoeorum
annplexu fe recipiant fecundum iftud Phi-
tam lofophorum: Naturanaturalsetatur na- &
turam continet. 6 natura coeleltis verita-
tis naturas Dei mutu multiplicans : I53 eti*
am fpccicscreaturarum , quseuna eadem-
queinfluenriainduuntur , folent rationc
lu3e fimilitudinis adinviccm radios fym-
patbeticos hoc cft , nacura confenticntes
,
ejaculare , quibusinconcordia &amorc
convcniunt. Atquc obiftam rationem axi-
oma Philofophorum antckallegatum cfl
tale Naturacxfimilibusprocrearcfolet.
:
& haec cft caufa
, cur quxlibct forma fpc-
cificainfuofimih congaudere, fuumquc
fi quid fimilefinctranfgrcffione a fusefpecicili-
j
mitibusprocrcareanimadvcrtitur. Vcrbi
equina cquum . femen fceniculi fcenicu-
in pene- lum , faba fabam Granum tritici trici-
:
cum &c. Acque etiam natura rei taliter
, ;cujus amicifEma fibi fimili, radiofl.
craeatajcft
quc fympathiasamabiks emitit , utcon-
vcniant&concurrantcum radijs , qui k
fuofimili emittuntur , ica utambs naturs
conlentiant& mutu6amplcdantur: Vti
Magnetccum Magnetc atqucMag- ,
nete cum terro videre clt. Nam fi unus
Magncsinveniatfeuoccurrataltcri , am-
boievirtutcSaturnini Sulphurci Spiritus
afpicicnt atque fe mutu6 ampicdenturt
Namdebica eorum applicatione unus ad
alium;cmiflione radiorum k ccntroad cir-
cum=
 DE P HILOSOPHIA MOYSAICA. FoJ. ii(j.
cuinferentiam atqueicerum
le afpicienc , fencis radios atque influentiam recipir:
concradioncillorum radiorumin feinvi. Acque iterum, qu^d , uc illa ftella cccleftis
cem ampledencur allicient fe ad fe. & fuos radios eciam ad terrae centrum ejacu-
Quod etiam incerfcrrum magnetem & lat atque ide6 tam latam habet adivitatis
,

obfervacur : Nam, quoniam fcrrum eidem fphsram.utquamlibetmundi totius con-

conftellacioni cum Magnete fubijcicur, cavi portionem fcrutetur, ita etiam fcintil-
fuaque ilella cencrali fruitur , illi Magnetis la:i!la:ftellaresfeu radiantes,
quas creatu-
in omni refpecSu convenienti : Nam ob risfibifubjediscmittit,cumftell£earurt
iftam cirencialcm eorum confanguinita- fint in fubftancia & forma unum idem &
tem eadem minicra fcmper feu vena
in cumfuofonte & confequenrcr concinua-
terreftrireperiunruri ideo feinvicem ama- csfunt cum eo , &abeohaudquaquam
re & canco appecitu reciperefobfervantur. fpiritu &
luce indivifibiles,omncs peilcru-
Nam ab experiencia
docemur lapidem , tantur angulos regionis fublunaris ; lm6
fcemininum,admodum inftarmerecri- & vero ad fontcm earum coeleftem pcnetra-
cisluxuriofx ferrum mafculinum accrahere re folent, a quibus vim fuam vits fortiun-
&3ppecere : &non econcra , utiAver- tur,uti infra dcmonftrabitur; idque co cla-
roes , Scaliger & Cardinalis Cufanus erro- riiis indicatur , quoniam quslibct mac^ni

nice&falfoexiftimanr :Quippe quorum Magnetis portio utcunque rainima.fuos,

eftfenrentia ipfum ferrumallicereadfe
, fibi polos accirculos diltindosvcndicar,
Magnetem ranquam ipfius Originem
marricem unde erat orca
, Namhacra-
tione polus BorealisinMagneceper fe
a fua inclinacione propria cicius ad ftellam
polarem , quze eft fonsinfluenciarum cen-
tralium utriufque movcrcc quam Mag- , ,
nes : At hoc tocij experiencia probatur fal-
fum-
lam vero ad confirmandam infinitam
horum radiorum cencralium in didis
duobus corporibus , nimirum ftelte pola-
ris & Magnecis feu ferri efficaciam opus
cft, uc prius Theoria quadam idonea fimus
dedudi , ur cum poftek faciliori
thodo in praxin defcendamus. Radius(in-
ikind.de ra.quicAlkindusjquikcencroftells ad cen-
i^sftcuan-
trumterraeprocedit fortiffimus effe pro-
batur in opcratione fu£ fpeciei &c. QuJ-
bus arguere videtur ad diftantiam , quam
mcommenfurabilem occultus ftcUs ra-
& sque , ac illc magnus , feuintegeraquo
: erac excifa. His crgo redditur apparens,
& adionem cujuflibct rei elcmcntaris effici
tam ad diftans,quamquando Juo corpora
funt fimul percontadtum mutuum con-
junda. VerCim rerumlilemcntariiiadio,
dura ab invicem feparantur ,debita appli-
catione atqueinflucntiarum radiofarum in
invicem infufione,perficitur,quod vix cre-
dibile ratione occultaticnis adionis ipfius
videretur, nifi illud nos cxpcricntia cx ob-
fervatione attradiqnis ferri a Magnete ad
diftantiam doccrct. Porro etiam imagi-
cum Me- nes rerum de longe in fpeculis opticis dif-
cernianimadvcrtimus- Nec erat quidem
minimum in Py thagoricis , atque nonnul-
lis ex Philofophis Chriftianis artificiiim,
fuas mentesfeu intentiones.alijs in locis
feu regionibus longekfediftanti-
diffitis
bus viventibus rationc refiexionum per
,

dius feu influentia radiofa operatur agit, & vicra Marhcmatice praeparata ac difpofita
cum &
infuaimaginefeueffigie intcrra. in difco lunse exprimere. Veriim enim ve-
Namalibiditithzec : Liqucc, radiosftel- r6 Philofophi noftriexterni.quilblo fcnfu
larcsdivcrfaconftituere individuain hoc gubernari volunt, de detcrminata quadam
mundo&c. Iterumpro fteliibcentralibus adivitatis fphjeja fomniant , limitefque

feuinfluencijs_ftellanbus corporum infe- huic fpiritui five natura: myftica- affigna-

riorum, & radiofis eorum exieniionibus, rc haud crubcfcunt. Excmpli gracia , quo-
hazc alibi MundusElementaris eftexcm- niamMagncs attrahit fcrrura , ut plnrimii,
plum mundi Sydcrei ,ita, ut qua;libet res in non nifiaddiftantiamdimidix mcnfxvel
eo contenta iplius fpeuiem contineat, ma- ulnse uniusiide6 ipfi putant ac
concludunt
nifeltum eft omnem rcm hujufmundi ra-
,
vivificantemipfiusvirtutisadum ulterius
diosfacere fuomodo ad inftar Sydcrum, le in aere extendere non pof-
pcnetrare aut
alioquin formam Syderei mundi ad ple- fe &confequcnterfolocorporis
, non &
num nonhaberet, fed&hocinaliquibus intcUedus oculisdudi,terminare hac fua
fenfim manifcftatur, Ignis enim radios oblervatione extcrna volunt Spiricualem
calofis ad loca proxima tranfmittit,& ter- Magnetis extcnfioncm : Sed fi oculos ,

ra radics algons. pro veroaf- Hoc igitur fus inquifitionis corporeos claudcre, ac
fumcntes dicimus, omne, quod aftualem
,
more Philofophorum pcritiffimorum lu-
habcc exiftenciam in mundo,E]emenco- minementaliadionis tam abftrufx me-
rum radios emitcers incmnem partem, dullam intueri velint , pcrcipcrent qui-
quitocummundum Elementalcra replcnt dem , extenfioncm Spiritus radiofi in
luomodo. Prsterchdiftantiaunius rciab Magnete jequalcm cfte cum fctnidiametro
facitdifterentiam in cftedu radiorum
alia , cumuterque
propnxftcll£eLa;leftisfuse
in rebus hujufmundi : Hxc iUe. fer. Quo lintuniusejulLicmqueefientije : Acpari-
monecertioresnosfacit; Primiim , nihil tcr lirailis in ferro Ipirirus & cujutlibec ip-
elTe in mundo infetiori , quod non habeac fius portio, (cd lunt plurima , qu^e cvidcn-
fuumiimiiciniUofuperiori a quo fuse ef- tcmm Magntte ehccfum impedire pof-
i> d 4 lunc.
 SECTIONIS SECV'ND7€,LIB.ILMembr« II.
iunr , vidclicct rci fivc ferri ponderoficas, que ita virtutis Magneticx achjs nimis<fc-
cujusratione illud-extracircuium lcnfibi- bilis reddicur ad rem adco pondcrofamfi-
lis liia emanationis attraherc ncquit,atqoe bi in taii diftantia attratendaiH. Verdm
radiorum a Ma^nete emiflbrum diffipatio quia ftclice iplius cceiellis radiub, magnetis
fcu difpcrfio , nam radij ejus , poftqoam 3 emifiionibus occurrir cafque fbrtilicat»
Magnete cmictuntur , co magis in acre idco euidens dt , fteliam pdarcm opcmri
apertoexpanduntur.quo retnocitish Mag- in Magnctc adcxcitandam & snimandam
nctc cvolant , quemadmodum cx ifta de- fimilcm in co vigorem : Atquc ipfe Mag-
tnoDrtr-ationeluculentercxplicatur. nes taiiter animatus atquein vigore luo
vivificoau<flusad;ioni ftclIa:iUius corref-
Plenitudo virium in Stella pondet , pcnetrandounoeodemquclym-
Polari &
ab ea. patheticoconlenfu etiam ad centrum fui
fontisca-lcftis quod quidcm faciUimcin
,

^# eo prxftari poteit quoniam uterque ftint

,

uniusejufdemqueeflenti* : Nonne ani-

madvertimus hoc externa apprchenfionc
cfle vcrum, clNm obfervamus potum Mag-
netis Borealcm in dcbito naturali atquc
obedientirefpedlu,lkll.un polarem con-
ftanter ad tantiwn dittantiam rc(picerc>
quodalitcr fierinon pocuic, niliradijco-
rum ellentinmcdio, acris , imoquidem
in ipfo sechere acque ctiam in tcrra ma- &
riconjundi? Q_uis enimncgare poreft,
ipfius ftella: polaris radios dclcenaere in
terram &
operariatqueconji\ngi cumra-
dijs fibi fimilibus in magnctc,terro, atquc
etiam in terra co<fta, cum hoc idem'ab ex-
pcrientiaocularidoceamur?SicrgoMag-
ncs & ferrum ac terra finc iltius ftclla;
fcintilla , cur obfecro , morc fui fontis non
cmicarent fcintill^e iftx pariter afcen- &
derent five emitterent fuos radios ad Stel-
lam illam cceleftem ? Chm certumfitiSc
experientiaprobatum.vel minimumTcr-
rella: feu Magnetis magni fragmentam cx
fuototoexcilfumfeudivifum , ade6 eftc
in fuis circulis &
poliscompletumaccjus
integrum. Vndeliqucc, virtutcm cujufli-
bet rei k formali fcintilla in ca latitante
procedere : NamfcintillafeuradiusSoIis
eandem habet pro fua proportione pote-
ftatera agcndi &
illuminandi , quam ejus
fonsSolaris , haudaliccr ac vidcmus can-
delam parvulam calicer profua quancicatc
corufcare, quam major illa, a qua lucis fucC
principium duxit. Quare non eft dubi-
tandum.quin , fiftellapolaris fuosradios

impluat in corpus Magncticum , centralis

Magnes etiam corporis magnctici Stella luos pari -
ter radiosad calcltcm fui foncis polaris

Inqua AcftMagnetis Polus,B. D.Ba- fedememittit- Atveropraxi Aftronomi-

iisradiorum cjus cumintegro ejus vigo- ca docemur , diftantiam feu intervallum
re, qux terminatur &
fe adaptat in princi- intethxcduocorpora, nimimm Stellanf»
pio virgs fcrrezE B. D. Ita,ut in tali conta- polarera &
terram five Magnetcm eire
du ad diftdlns.nihil radiorum occulte c adeo grande immcnfum &
utcxtenfio ,

magnetefcaturientiumdcperdatur ••
Sed majorin rerum nacura refpedu noftrum
tota ejus vis (ita eft in ferro.atque ob iftam vix excogitariqueac , nimirum illa inter
rationem ferrum facile h Magnete attrahi- ca:lum odavom , in quo cft Stella polaris
tur, quoniam vis unitaeft fortiot. Atve- (Sc terr.Hn : &
tamcn in venimus , hsc duo
ro ciimferrumin diltantialongiore fcu ^ corpora fe invicem refpicere fimul opc- &
Magnete remotiori difponatur, videlicet rari lympachia admirabili, Im6 quidem'&

in C. tunc quidcmmajor Bafis Spiritualis quandoque , ubinon ficredainccr fcdif^

pyramidahs emiffionis portio,dilatatui: at- poGcio , videncurinCc-rfc Ancipathiafatis
que exira latera ferri fine uilocjus conta- t/OtabiJi dilcreparc. Quid ? An debet ab-
dtUffeu occwrlii dircdo cum eo tranfit , ac- itrufiilUus Spuitus aCUo Phantaftica: feo
iroa-
 .

DEPHILOSOPHIA WOYSAICA. F0L117

hnaginansealicnjus afliviratis fphsra; li- hus influentiaconvenire jCamquecomiter
mitibus.juxta hoiriinunrnunnullorum im- amiJedi Namfeipfasconvertunc etiam
;

pcritorum &
nimis fuperficialita- in occul- in dic nebulofo ad diurnum Solismotum:
tis Thcfauris atquc atcanis feu ccntralibus e contra ver6 nodurnotcmpore,ratione
adionibus Dci in creattira verfatorum, abfenria: Solis flores carum fe contrahunr,
opiniones tcrminai i ? Pari ctiam rationc ac fi eifent tenebrofs ac frigid^e nodb ini-
nccefle habcmus concedere, quod fit fimi- mics. Etiamcepa inquibufdamrcgioni-
lis radiorum occultorum concurfus fym- bus^utteftaturPlutarchus^^^irefcit inde- riutrrd^.
patheticus intcr fcrrum Magnetem, & cremcnto LunK atque icerum marcefcere
,

quoniam eorum utcrquc.habct in fe Stellas nocacurcrefcente ipfa, Eft ctiam magna

centrales fcu radiofas influcntias unius S)'mpathecica relario inter cancrum ac
«jufdemque naturx five eflentia; ab uno oltream &
Lunam : Nam, dum crefcit Lu-
fonte dcfcendentcs , quorum emanationcB na , eorum fucci augentur,at ver6 decrc i-
occultae, tranfcunt ad diftantiam nobis in~ ccnte ea, ipfi pariter in fua fuUbntia dimi^
cognitam,tametfi earum cfK;dhis,acciden- nuuntur. Porro ad irradiationem unius
taUternobis non magisappareanc , qukm plantsad aliamquodipedat, obfervatum Munfter.ccs-
coelcftes illx influennx , quae de coelofu- eft, Rutamherbam fummacum amicitia grar''-'''^!^'

per mineralia,vegetabilia, & animalia def- ficumarborcmrefpiccre, undefit, Qthsc

"'^"

cendunt. Nihilo'minusfihiftorijs rela- & planranullibimeliu,, aut copiofius vigeat

tionibus fidem aliquam adhibuerimus , a & feliciori cum fucceiru vivat , quam G
ScrapionCjOlao Magno &
ipfis Mauris ac- fubficu arboreplantetur. Atqireefleetiani
cepimus , apud IndoSj veriijs polum Borea- Sympathiam notabilem inter earum natu-
iem elfe fcopulos nonnullos Magneticse ras,in eorcddicur manifeftum , quia in gu-
confiftcntiae qui naves a Magna dilbntia
, ftu &
odore handfuncdiflimilcs. Pra-te-
ad fe trahunt, iTn6 quidem , & tantam eflb reh fi Myrtus prope arborem Granati plan-
eorum in atcrahendo virtutem , ut etiam tctur, eam magis fercilem acfrudileram
clavos fcrreos a lignea navium fubftantia efEciet , atquc cx alcera parte granatum

quandoque extrahant.unde fit,ut navcs
cymbas fuas tlavis ligneis non terreis
condere cogantur, Atque iterum,quid eft
dicendum ad opinionem illam medici ac
Philofophi dodliflimi Fracaftorij , quippe,
qui poft longuam fuam in naturam Mag-
netis inquilitioncm , concludere tandem
videtur, rationem, curMagncs fuum po-
lum adSeptencrionern convertat,efl€,quo-
T)iam inillo mundi ang«alo multi rcperian-
tur monces ex lapide M-agnetico confi-
ftenccs , quiferrum delonge ad feattra-
hunt. Quod fi-eflctvcrum , fequeretur,
•ejufmodi fcopulos Magneticos potuilTe a
& reddet myrtum magis edorifcrum : V'nde
& liquetjunum prsefcntia alterius gaudere &
Ixtari. Ac rci veritate amboanimadverniu-
tur convcnire in unam conditiohcm Elc-
mentakm, utpote qua: arborcsfunt frigi-
6s , ficcae & aftringentcs. Vertai ad cx-
primendam ingencem illam relacioncm
Sympathecicani,qus eft incer naturam ve-
getabilem& mineralcm.prscipuc&cum
diligentia obfcrvarc debemus occultam
illam in Corylo propriecacem : fi Nam
tcmpore quodam ibto,virgaCriryliiiain
extermicate furcaca,ex arborc fua coHiga-
oacur &utraqueparsfurcatamanuutra-
,

fedc aequinodij ad pundum congelatucn que fuftineatur, ca tamen !ege,ut locus,ubi

poli Borealis operari : Nam experientia I viroula: trunco fcu Baculo jungantur fi-

docemur nautas ctiam ufquc adlineam

, mul curn trunco
I

icquinodialem faccre acus magneticjc u- A. B. Diredc lu-

fum,ad explorandum , in qua altitudine na- perpcndiculariter
vigent. Veruntamcn , licethocnonnullis erigatur , Atque
vidcbituralienum &
impoflibile, tamcn iftiufmodi Baculx
funt quidem arf is Geographicie periti, at- pofitione,ille, qui
que in cartarum marinarum compofitione virgam fcu bacil-
vcrfatiflimi, qui huicFracaflxjrij fentcntiae lumtcnet, montis
firmiter adhxrent- Quibus videre licct, fummitatcm , in
aliquos viros vulgaritcr fapientes atquc quo mincra auri
dodos . videri intimare illam adivitatis velargentiexcogi-
fphsram iimitatam Magnetis virtuti a Pe- tatureile, pertran-
ripateticis & Chriftianis academicis af- fit: Ciim autcm di-
fionatam,eirevanam &
nuUius momenci. redcfupermetalli
Sed ut jam aregno minerali ad illud vege- venam ambulet,
tabile &animale afcendam: Obfetvamus virga perpendicu-
quidem elTe rclationcm admirabikrn in- laris A. B. Etiam
tcrftellasfixas&erracicas atqueperean-
, invito homine fe
dciTi ratiotKin inter plantii &
plantamiEx- (mirabile didu)
empligratia.Compertfi eft(tcfte Mizaldo) vcrfus tcrram in-
itJd. Arc,
radios ac floves herba'Heliotropij,atqueil- clinabit: At ver6,fl
.t.

lius Cechorei,iblere more Sympachecico non ad fit in monte

radijsfolaribusgauderei & cum radiofail- 1
tiiiniera taliscucia
fQd
 ,

SECTIONIS SECVND.€,LIB.lI.Menabr. II.

fiio fitu orthogonali conftantej manebit: gz furcatae efie in caufa , ut illa virgje Cor
hoc eile verum , ego iple ceftari poflum rylaccx portio, deorfum fe declinct haud ,

c6 qu6d nonnulli Germani; in fodinis aliter , ac Magnes obfervatur ferrum Sc

Cambris feu Wallix argenteis laboran- alium magnetem fortiter per ejus polum
tes , hanc ipfiflimam viam ibidem in attrahere Scio , quod alienum videbi-
;

ven;e argentea; inquifitione tcntaverint. turejufmodihominibus , fubftantiamme-

Porrpctt hoc artificium valde interGcr- tallicam radios ex fuis venis emittcre : Ve-

manos famiharc &

optime notum atque riim fi adco cfiTent in vivis metallorum
praxi quotidianar adhibitum , in monci- naturisverfati , acartificesilli, qui labo-
bus Saxonix &
Hungaria", ubi inveniun- rantin fodinis montium Tirolce & Hun»
tur minerx auri &
argenti. At ne fcru- garix tunc oculari expcrientia certio-
,

pulofi nonnulli huic rei fidem nihilomi- res forent fadi , quod ipli quandoque
nus ininimc adhibcrcnt , ipfos fcire ve- fulgura &
tonicrua in terra: concavita-
^?n"c. Ii!>. lit
!iin Georgium Agricolam atque Mun-
, tes emittant , qua opificibus adtnod-iim
fofl: Munii.ac Iterum mcntioncm de hac re in fuis de funt periculofa , ita, ut nifi fubit6 ex mine-
Cco^.
mineraUbus tr:ftSibusfacere , artificium- raimmediatcpoft fignadataexeunti, vd
que hoc pro vero &
experto confirma- pronc humijaceant , extremumuc pluri-
re. Dcus bone , quantum tumulcum mum patiantur. Haec a nobilibus Gcrma-
facerent unguenci armarij hoftes feu ad» nis fidedignis accepi , quorum alij fuerunt
verfirij ad tale fpcdaculum intuen- teftes oculares : Sed ut in propofito noftro
dum ? Quid ? Quod ramus arboris in- proccdam&s , mcer creacuras
cft pariter
lenfibilis, duplici in fuo termino virgu- inferiorcs Ancipatheticus quidam afpenftus
la divifus , poffit metalli argentei vel haud aliter , quam intcr Stellas nonnuUaS
. aurei fcdem detegere ,&
confequenter cocli fpeciales cum erraticas tum fixas:
per 600. orgyas in terrx vifcera medi- Atque unius creaturx aipedlus agnofci- ,

•antibus fuis radijs invifibilibus , idque tur alium alterius abhorrere > ita , ut in
trans fcapulos venafque petrofas pene- eorum radiomm applicacione una obfer-
trare valeat. Annehocpoffibile, ut vc- vatur ab alia irafcibili rcformidabili fcu
getabilis natura , quaeeft minus adiva, odibili averfionc declinare atque reflede-
mobilis &
calida , qukm eft illa anima- re,Mizaldus ait , Cucumerem , ac fi ef MizaU.l!;Ili
lis , adum talem pr^eftare poffit , ciim fet vocc tonitrbiorum terrefadus fspi-
fit omnino (uti •afterunt) impoflibile, uc us ab ea mutari : Ceparecufaturab' /E-
radiofa influentia feu emanatio anima- gyptijs in cibis , quoniam admodum
!is , queat ad diftantiam remotam cum ab alijs vegetabilibus difFerre obferva-
fuo fimih cooperari propter impedimen- tur : Nam , ut omnes alix herbs prae-
ta caftellorum, montium
fcopulorum , ter ipfam in lunse augmento crefcunc;
nemorum,nebularum &fimilium ? Procul Ita e regione fola cepa vigefcente luna
dubio concludenc iftiufmodi Philofophi fuum recipit detrimentum atque dimi-
fuperficiales , hoc m) fterium vel minime nutionem. Eft etiam notabilis inter ar-
omninovertimefle.velfifitjtuncnonpof- borem ficum , nec non vitulum ma- &
fe fine adu
Diaboli perfici. Nam,cum fpi- rinum &
fulgura Anripachia : Vnde o-
ricus animalis iftiufmodi unionis afpeftum ritur , qu6d ifta: dua; ii fulmine mini-
ad ralem diftantiam complerenefciat ,an- mc ficrcuriantur. Porro intcr arundi-
ne probabile eft uc vegetabile infenfibile nem &
filicem haud exiguum animad-
hocper le &
propria fua inclinatione
c.x vertitur efle odium ; Ita ut, fi radixu- ,

prxlhret ? Talis,(ac fcio,eriteorum bifcdc nius ponatur fuper r.imos alterius , cum
re ccnfura , qui ad judieandum anr^tjuam , quodam quafi contcmptu & odio deij-
t-cs,pro ut cft,intelligatiirs funt pat^atiflimi, cietur. Inter omncs etiam bcftias Ele»
Tlin.lib.
ciim fit in rei veritace harri^onia iJla in om- phas odio habet parvulum murem : Vn- cjp, to.
nibus creaturis infcrioribusprt^orcionata, de evenic , nt,ii quid frumenti , quod
quaip&corporibus coeleftitxib feu potius ijs pro liucrimento adhibetur , k muri-
Divinisiniplis infiuentijs corrcfpondent, bus edatur vel tangatur , illud ftatim
qua:orcum liium ab unica capitali, Catho recufent atque abhorrcant. Similisquac-
Ibid. 12
lica & Kcema cmjnatione ducunt , qux ra- dam Antipathia obfervatur clTe inter
dios luos tum eficnciales tumSympacheti- naturas Catablepse acque muftelas Nam :

cos quam Antipatheticos in quem libec

, mufteliE funt catablepis inftar vene-
Globum Sccllarcm 'immediate infundit: ni. Gallus gallinacius \-alpem more An-
?liB.lib.
Acque ipfi itidcm cos in mundum Ele- tipatheticoevitat. Omnes colubri & au- cap.13.
mentarcm impluunt , efficientes hac com- gues timcnc &
evitant arborcm fraxi-
muriione conk-nlum Harmonicum inter num , atque idco fuiv.ma cura umbram
ambasiftasrcgiones Atque idco Alkin-
: ipfius tam matutinnm , quam pomcri-

Alkind. de
du6 aic Omnu , quK fiunt in hoc mundo
: dianam cftbgiunr. Itcrum , Diofcori-
DiofeOt
Hi. ftcllar. & contingunt in mundo Elemcntorum, a dc s ait , Taxum arhorcm ulque adeo vcnc-
coelcfti Harmonia/iint cranflata. Certum natam , ut , fi quis fubier eam iedeat,
eft igitur , radios mctallicos ccncurrcntcs damnum cxinde fit acccpturus , & quatl-
iniuoatleniucuminflucntijs radiofis vir- doque vitam fuam amiflurus. Coelius
Rodi-
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. ii8.
RoJiginas aflTerit colubrum timore homi-
, nosprivatumetiam claufo oftio habuiiTc-
nis nudi pcrcuti. Bcns nocum ert h mul- & mus paul6 poft femi horam
, canis reverri-
tis authoribus confirmatum catablepam, , tur &adportamacccdit , iplamqucftre-
qns non eftnifi parvulum animal , folo fuo nucfuisunguibus, ut apcrirctur , lcalpe-
nihilcminusafpeduper mille abcapairus bac , quodominumadirctluura. QuiDus
intcrficcre. Etiam homo lippitudine ocu- evidens ctl radios aftcdionis ipfius , ut-
iorum affciflus, potens cftaiium homincm cunqueabfenticorporeJi llio Dominora-
iatis longc diftantem , fccrcta quadam ra- diorum nihiJominus iiii Dominiaipedurn
diorum contagioforcm cmifRone inficere minimc deieruifle, undc fadum clt ut ip- ,

atqucetiamhppumrcddere- Vidcmus.ccE- ficum adlocum incognitum tam direde

pam Lachrymas cx pcrfonaad diitans id- , conduxcrint. Nonnc eft ctiam admivabi-
tjuc Ibla radiorum fuorum ejaculationedi- !is illa Sympathctfca emanatio ex colu«i-
cere. Fra:tereh notum clt fadum.,qu6d,ut badida tabcllaria qua& cujus lumine ,

fimilecxiftcns falubre foleat fuum fimile tamdiredc pcrtot milliaria ad domum,

more lalutari reciperciita ctiam fimile cxi- in qua eratorta &
enutrita tendere foleC?
ftcns corruptum, inorc AntipatheticQ , id Quam propter illam rationcm tam cha-
tjucaddiftansinficit & intoxicatfuumfi- reamat &
afiidr,ut, tarnetfi per joo. mil-
mile , quoderat fanum Qucmadmod^m . liaria in fuo corbe claufa portetur , ipfa
oblcrvamus , oculum unius hominis oph- nihilominus direde rctfocum litcnscjus
thalmtaaffedum Inficcre nullumalterius
; Quod quidein
collo Suiphenfis vobbit,
hominism.cmbrumprxtcroculum. Atquc argumentum eii: cvidcns , ipfam dire-
ctiamunus phthificus fivcpulmonesulce- de k radijs fua: affcdionis in via guber-
Tatoshabcns , pulmones alterius Irominis nari , qui modo quodam Spiriauli con-
iuo auhehDJ ettam ad diftantiam conve- tinuantur & uniuntur , ncc icparantut
nicntem vulnerat<S: laxiit , idque applica- hlcco inquomaximcdelcdacur. Qyid
j

tione Icu concurrcntia duarum irradiatio- diccmus in duabus pcrfonis , quarum

num unius naturx quarumunaeftmore , una mafculum &altera fccminam amat,
An ripathctico affeda atque veneno undc , &: fine omni ratione afficit ; Atque ide6
& aliam etiam , contaminare
cui applicat , radijs affedionis fuam amatam profe-
folet. SedjUt ad Scopum noflrum Magne- quicur , cafnetfi e regione ha:c illam ab-
t:cum,quiefttamSpiritualis,quamcorpo- horret , ncgligit , &
non rcciproco af-
ralis, redcam ,Affirmo, ciretantumrefpe- fedionis gradu recipere potdt , led ra-
ctum S\mpathiJe S^^iritualcm interunam dios fui amoris in odium avcrtit. At ve-
creaturam atque altcram,ut amatum morc r6 5 libi duo mtitua affettHone unio- &
mirabili Spiritum amantis fibi attrahat ac- ne Sympathetica fe rccipiunt , ibi qui-
que alliciat- Hoc idem ego ipfe mirabiliter dem adionis virtus ad diitantiam longio-
acanemeoaquaticoeftedum vidi: Nam rem fuos producet affcdus : l^aud ali-
in icincre meo LugdunumGallix verfus ter , ac , quando duae itclls cccli radi-
pcnularium meum luper arcum ephippia- os fuos femidiametraliter cmiccunc , &
rium pcndens (in quo prxter alia mihi ne- in uno eademque Harmonico affedionis
ceiTaria,Hterse Camby crancinclufs-) mal\; pundo conveniunt. Imo vcr6 , quem-
perdidi -Sc
, cum ad ipfum perquirendum admodum vidcinus experientia dodi ef- ,

retrogredi tentaiTem,curlbris cquum r.ullo fe magnam Ancipachiam incer Spiricuiri

modo praeter confuetudinem, ut retro iret concradum hominis interitdi & intcr-
compeilere potui. Vnde neceflitate coa- fedorem Ade6 utSpiritus vitalis mor-
; ,

duseram , utcanemad mcabonaamiffa tui in fuo ccntro frigoris contadta poll

perquirendaeaquc mihiafterenda remit- mortem contradus, perpafTionemquan-
tercm: Recciriccanis,& poftquampcrfpa- dam irafcibiicm Antipathcticam , ice-
tiumfcrcdimidixhora: ciTet abfens , pe- rum k centro ad circumfcrcntiam mo-
nularium iftud ireum ore reportavit.quod vcre animadvertatur , faciatque fangui-
quidcmeratadmirabile , confiderando me nem congelatum iterum refluere mo- &
cqucftcemfuiirc , atqueadc6 , ut nulii- vere verlus homicidam , ac fi fecundb
us pedis mei aut tradum feu odorem fui hoftis infultui reiiilere 5 vel fi vin-
perlcntire potuerit & tair.en nihilominus didam adverfus eum
capere vel pete-
dirc(Se ad pcnularium,^ me fiti Tantalea in re voluiflet : Ita quidcm agnofcere &
hiatuTn,properavit percipiendo in eo & confiteri debemus , qu6d,ubi SpiriiuS
mei odorem , rcm protinus agnovit , eam- unus ratione Sympathetica cum alio Cmi-
quefeftinocurfuad meadduxit. Sed, ut lis naturcE concuri-at , ibi potcflas de-
propinquius &
magis pcrtinenter ad huc bet efle major ; conicquenter adid &
accedam. Amicus quidam in focietate ejus potett vim fuam ad longiorem di-
meatunctemporisexiftcns , cancmfuum itanciam exercere , utcvidcncer demon-
aquaticum in civitate Londinenfi nodur- Itracur in abitrufa opelratione inter telam
notemporeperdidit : Interca nos ambo vulnerariam , 'unguencum armarium &
Domum quandam privacam , in qua vix peribnamvulneracam : De quibus verba
(taitanteajlumusingrcffi : Ciimqueincu- toc feci in holtili illoconcurlu , qui intcr
bicalo ejuldem dumus coUoquium inter Folterum i^resbycerum & meeitfadus,
£ c 2 vide-
 SECTIONIS SECVNDy£,L IB.II.McnibrJI.
meo advcrfus ejus
'videlicet in libro illo Qyibus arguituradverfjs M. Fofterum.,
•libnim didum HOPLOCRISMA qu6d fi grofliorcs in finguine Spiritus
,

SPONG VS, five fpongia ad unguen- firmam chalybis fubftantiam pene-

valeant
tum armarium delendum, cuilibro meo trarc , corum tenuio-
probabile eft,Spirirus
•tituluscltjfpongiae Follerianse Presbyteri res poflc fine ulla refiftentia rcs omnes ali-
comprefrio. Decujuslibtimedulla inhu- as utcunque compactasad inftar influen-
jus mci dircurfus fincjDeo concedente ve- tiae permearc. Nec poffuntiftaa mejam
niam,dicam plura. nunc relata videri vcl miracula vcl faltcm
Argumentum Fofteri confiftit in im- impoffibiha, ciim etiam cxpericnriateftc-
.pofnbilitate operationisunguenti, feu po- turinmuto &
furdolcuinlenfibili mine-
tiiis vivi fanguinisemariationefeuinfluen- rali hoc idcm cffe cffcdtum : Nam acus feu

tjarum ad fanguinem mortuum conge- & Chalybs folo Magnetis contadu folct fpi-
latum cmiilione , tam remotam ad diftan- ritus ipfius imbibere qui quidcm Spiritus ,

•fiam a nonnullis propofitam. qui Qux kferroita abforpti penetrantper cjusto-

d^m impofTibilitas , fiverain rcgnoani- tum , &
confequenter cuilibet ipfius por-
iijali cllct , quod eft csteris duobus regnis tioni in funt Nam Axioma hoc k prseltan-
:

magisdilatatum &
minus vinculiscorpo- tioribus Philofophis in my fterio Magnetis
rcis ligatumj ad mirorego,curnon fit ma- o{3timc verfatis,eft tale.
^is impoffibile , in corpore minerali ratio- Si obelus ferreus feu f:li grofli ferrei Pio-Diem»,

nc lua: folidifatrs firma; atque conftrid^x portio, ex uno termino. Magneticc tanga-
& per confcquens ad influentiales radios tur , vigor Magneticus totum permcabic
continendos acque rctinendos minus apto, fe-rrum , habebitque illud virtutem con-

quam in corporc aliquo magis Laxo, moUi trariam in utroque extrcmo feu polo axis
&porofo. Prscereacorpus animalis vivi illius , unam nimirum Borealem atquc
f ft calidum Sc igncum ^5: confequenter ad aliam Auftralem , pars axis dimidia cnt &
dilataiidum &
radios fuos remotius emit- uniusnaturx &
alteracjus medictas alte-
tcndos promptius; uc illud minerale eft fri- rius6. CnZini» a. Vbia. Habet natu- Pidieust

.gidum , atque ideoin radiorum fuorum ram Septentrionalem & b. auftralem. Hic 1',^%^'^
ejacuIationeminusadivum& potens. Et eft canon eorum gencralis.
tamcnnihilominus cxperientia docemur, Vcrtim cnimvero huicmeo propofito
Magnetem {kllam polarem refpicere , ei- propitis accedam demonftrationem &
que afpedum fuum Spiritualem cmitterc, meam k minerali ad vegetabile , transfe-
atqueitidcm , ftcllamillamradiosfuosin ram,uthacratione fimile perfuumfimile
cadem diftantia fere in commenfurabili ad mditi s, &
perfpicujiis in fubjcAo noftro
mctamluam mineralem ejaculare,quem- animali exprimere queam. In animo meo
admodum in prscedentibus eft demon- igiturcft,granotritici infiftere,quod, ciim
ftratum : Qu6d ctim ita fit , cur , obfecro, in terra fit mortuum & putrefadum, ra-
non poteft Stella animalis a fonteStcUari diofa Solisinflucntia amorte refufcitatur:
leucoclefti derivaca,radios fcu influentiam Nam fimilcmagnetica quadam virtute,at.
etiam fuam infanguinecongelatam tcrra: trahit ad fe fuum fimile , fimile fuofimi- &
fuie unduofse , videlicet unguento infu- ligaudere folet , ac fimilc rcfufcitatur &
fam ,autinSpiritum fanguinisinvifihilem vivificatur , hoceft , k fua quicte centrali
in porosinftrumcnci vu!ncrantis,& przeci- evocatur k fuo fimili illud evocante , alli-
pue fcrri ratione naturs fux attradtivs ful- ciente &
amplcdente , atque hac ratione
phurea: ablbrptum effunderc ?' Nam expe- fubttantia radiofa , feu atomifolarisinflu-
rientia confirmat , qu6d , quaaivis fanguis entis in grano tritici ociofa manens ni- &
nullus corporeus inveniatur fuper Gladi- hil t^crans, in centro cjufdem jam grano
um , vel pugionem & fimilia : Tamen , fi corruptionediffolutOjCxcitatur ^ fuo fimili
locus teli , unguento perii-
qui vulneravit , externo ad agcndum & operandum pto
natur , curat ctiam ratione afpedus fui fua ex cccno elementari feu vifcofis com-
Sympathetici •
Nam Chirurgi ruralcs feu pofitionis elementariaeligaroetis redemp-
cxpcrti,qu6d, quando non funt
ruftici funt tione. Atqueide6, ut Spiritus vitae in tri-
aufi vuhwsaliquodprofundumproba fet' tico contradus erat a frigore circumfc-
rcaexaminarc , tamen per impoficionem rentialiexterno in ccntrum, itajamprs-
Gladij in igncmfacilhmedifcerunt,quam fcntiaSolarisirradiationisrecentisdedefu-
alc(> cdum in carnem penctravcrit. Nam fuper delccndcntis) a mortc quafi ad vitaiia
portio illa teli feu Gladij , qux vuineravit, refuicitatur , & hac ratione afEitentia ra-
calorcm liium mutavit , magis fufca vcl & diorum cccleltium furgitextragrani cor-
cccrulea,quam rchquaapparcbit : Hac,in- rupti limites , actcrra:lupcrficicm pene-
quam,iuaoblervatione incelligunt ,quim trat,pcndetqucextra& lupcrcaminacre
profundum iit vulnus. Atquc ide6 hoc eft lummoque conainine tcncat in pa-
aperto,
argumcntuni cgrcgium ingre/Tionis.fpiri- tnam luam lblarem,aquadelccndeb3t,af-
tuum languineorum in inltrumcnci vulne- cendtre Sed in fuo inotu ad lurluro h fub-
;

rantisiubltantiam : &conlequcnterliquct, lunari lubftantia,tanquam catcnisclemcn-

elleSpirituscilentiales , qua; emanant leu taiibus qua; iplum cndiquaqueincludur*
,

cxeunt k ianguine c corpore exilienti. & iigant » ex omni parce lale aeris volatili
circum-
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA.
circumdatur &
loco afcenfionis fuz ad pa-
triam fuam dcfideratam, coadus eft fixe
fummitati ftipulas fua: adhxrere : Atque
fuam (peciem ibidem multiplicare ac
ita alia grana ipfis fimilia producunturin
aere. Simili etiam ratione Sol vkx micro-
cofmo in fanguine regnans, radiorum fuo-
rum Spiritualium emifliones facit,qui funt
ci continuitate infeparabili conjundi
per confequcnsh Spiritu in fanguine con-
, quitelovelferroablbrbeturmini-
gelato
mt- divifi: Nam tam purus, fubtilis dig- & piuribus relatam experiretur
nus ert vitx humans Spiritus , ut quaelibet
creacura natura .nacuralijquodam inftindu
cupiat de co participare ; Imo ver6 ip(i
Dsmones, lucifugidit^i,obiftamratio-
nem corpora humana poffidcre dicuntur,
tijusde nimirumpropterexcellentem in eo tem-
periem,utte(iaturPfeiIus. Necvelim , ut
quifquam meam alTertionem refpuat.ctim
fitcertum,inipfis lapidibus atque minera-
libus furdis.elfe paffionem concupifcibi-
lem , quemadmodum in Magnete & ferro
viderclicet, & fpiritus ferri,tametfifit mi-
ncralis.eO; eciam ejufdem conditionis in
Catholica fua natura, cujufmodi funt om-
nesalij fpiritus. Quarenolim, ut aliquis
admiretur,e6 quod dixi , mineralem fpiri-
tum effedare illam animalem & vegetabi-
lem Verbm ego demonftrationem fatis
: nocungucnto plenam poffidentem mul-
probabilem ad iftud probandum produ-
c am. Eft comcs quidam nobiliffimus An-
gliacjdidus The Carlcof Bridgtwatcr,cu-
j us Hortalanus manum fuam falcef cenaria
crudelicer in gr^mine metendo vuinera-
%'it,magnafanguinis copia eft perfufa, ncc
fifti potuic hsemorragia , comiti annun-
tiatum eft hoc,cjufquehacinreopemim-
plorant:Quippequemunguentum arma-
rium habuiire& in ufu ejufdem fuifle opti-
me verfatum novcrunt , ij^fe protinus juf-
fic 5 utfalx ^ lignco fuo fuftentaculo feu
manubrio percutcretur & ad fe adducere-
tur. Hoc i vulncrato audito ille marculo
in manu vulnerata rctent6 idu fatis valido
ferrum percuffit,quo fado in inflanci,fine
ulloalioremedioceiTavitfanguis , necab
illo impulfu guttam aliquam perdidit, ac fi
Spiritus mineralis,qui illam animalis com-
prehendebat cfle, idu illo terrefedus
pavore quoda& Spiritusvulneratiincuf.
fus, ac proinde integram fu«m atcrahendi
&fpiritus percutientis retinendi faculta-
tem amific , aut quod Spiricus vulnerati, in
ftrrum imbibici harmonia cum Spiritu
, in
vulnerati conientientcs incoquafi vindi-
da, quam vulneratus fumpfic in fcrrum feu
telum jguadere vidererur:Nam fciendum
eft jeflTeSympachccicam & Antipatcticam
irradiationem sque' inter animajia & mi-
neralia,acinteranimalia&animalia ,
mineralia ac mineralia. Sed oblerva obfe-
cro fecundum hoc de unguento armario
\
experimencum. Bevis Theiwell tques au-
racus , mihi hde fua daca reculic , quendam
rotarum lisnearum fabrum eraviter fecuri
Foi.ii9.
fuifle vulneratum,hic i chirurgis prius crat
tradacus fed fine ulla dolorum micigatio-
,
ne : Ita, ut pcr quatuor vel quinque nodes
dormirchaudpotuerit:Tandemejusami-
'ciauxiliumipfiusinftantercxoravcruntjUt
pote quem multum Boni ungucnto arma-
: Ipfe autem fe-
rio prjeftitiflTe intellexcrunt
curim ungebat,& uti mos eft iinteo invo- ,
& luebat acprotinusdoloresfuntmicigati,
,
itautjamdormireinceperit, Quoaudico,
ipfe tcncandi gratia, nimirum,ut rem fibi h
, paurium li-
neum h fecuri rcmovebat,& ex unico fecu-
ris unda: angulo unguentum fcalpcllo
abradcbat Quo fado, certior immcdia^
;
te fadus cft, ipium vuineratuin admodum
efle de doloreex unico vulneris angulo fu-
bicoexorcoconqueftum : Vnde illeconfe-
ftim nudam &
abrafam fecuris porcionem
irerumillinivic , &confeftim fcdacus cft
dolor, Hoc idem etiam experimcntum k
Capitaneo Stiles &
Nicolao Gilbourne,
Equite , viris fide digniflimis eft proba-
tum,uti in refponfo meo ad Fofterum infe-
rius explicacum apparebit. Fofllim etiam
affirmare ex mca cognicione , in Coemcte-
rio fuper montem dc Bredftreet , Anglicc
Bredltreec hill , in civitate Londinenfi,
quandam viduam gcnerofam , pyxidem
tos doloredentium afflidos, curaire^efEci-
endoinprimis,ut dentium dolcntiumgin-
givas Bacillo acuto vclex rorcmarino vcl
fimilipnngerent, quofquepauxillum fan-
guinisemanaret: Hocperado, Bacillipar-
tem feu terminum fanguine perlitum in
ungucntum immerfit , paulatim cefTa- &
runc eorum dolores- Inter reliquos mulier
ex vicinioribus qu2Edam,conditione teme-
raria,contentiofa, &
probra dicacule dice-
re latis apta , dolore etiamdencium vexata
eft, ac tandem eodem modo cum caetcris
curata. Haec nihilominus paucis poft die-
bus vcrba opprobriofa ancillse illius gcne-
rofse dcdit ncc quidem Domins benefa-
,
drici pepercit malevola fua lingua : Qtii-
bus gencrofa allatis uteratmore jocofo
,
difpofita,inquitipfaridendo,tunctentabo
cgo experimentum mihi ab unguenti ifti-
& us datore rclatum : protinus pyxidem&
unguenti adicbacillumque ad hanc mulie-
rem pertinentem extrahit , acin pelvim
aqua plenaminjecit Quo fado tnulie- ••
ris illius dolores redierunt,
temerarise
ac reconciliatione tandem fada fecun-
da vice eft curata. ,Quibus accidenti-
bus a n)c cum diligentia obfervaris p; aeci-
puum Spiritus intlufi folaciumin ipliusa
tVigore externo prxlcrvatione, conlift:er8
animadvcrti ; &
quod fi unguentum ab eo
& removeatur,aer gelidus , qui ett fpirituum
ianguineorum activicaci adverlus eritad ,
iplus congelandos poccns , atque ita per
conlenlum influencia; radioia: vicse a vul-
nere adSpiritusinclufosemiflk &ad eas
j
inleparabiiicer continuats(nameracunus
I
E e 3 idcm»
 SECTIONIS SECVND/£,LIB.
jdemque fpiritusjujoaEzechieHsteftimo-
nium in duabus proprictatibus qui flat h
feptentrionc& ab au(tro;intemperies con-
tinoitSpirkui inclulb& congelato in telo
abeffeduremiffioms radiorum evocato-
rum , & quafiper eartificationemvulneri
Itcrum ccnfiderare debemus,
^jatientis-
fanouincm feparatmn quemlibet in fe ha-
•bercMicrocofmirefpedum : Haudaliter,
acuna Magnetis portioab integro divilii,
in fejOUsncstotiusMacrocofmi proportio-
res habct , nempe polorum
&c. ^quc ac toius, adco , ut Id ea
vulnerati cxiftat in Spiritibus
cmiffi (uamquc relationem ad quamlibct
,
cjufdem parrcm faciat haud aliter , qukm
, plcna intima inundi replet , complcditur
;;li(.ujus intcgri Magnetis,
poli portionis
utcunquc minima:, refpedtum habcntad
totumiVt ctiam cftfimilisattradio occul-
ta &emrtTio radiorum interparum Can-
guinisnniflumi& unegram fanguinis maf-
lamin venisrctcntam , accft inccr Mag-
netem paruum -h Magno an^putatum,
totum. Concludo igiiurjqubd, utSpiritus
Sanguine amputato ccr.gelati,&: rerrum
jam poflidcntcs virtutecaioris
aiqueunduofitatisungnenti , quafimatu-
refcerc& paulatim rclpirationeinlenfibili
Verfus fuum fontcmexhalare obfcrvantur,
nonaliter , quamfcintilla granitrificiin
fua tcrrca k fi igorecxtcrno pracfervatajcx-
traterrse Margines afpirare &furfum ad
fulem ccclcftem tendere conatur Ita qui-
dem vulnus in vnjlncrato paulatim fanari
vidimus.Atque huc ufque pro modo adio-
nisinter vulnus& unguentum armarium
five Magncticum : lam ver6 dc intcrvallo
feu intercapedine , quK fita eft inter
nus &t3Pguentum,difcurram paucis.
Diftantia inter Stella Polarcm
nctem eftiincognita, & tamcn unam in al-
teram pcr radiorum fucrum reciprocorum
furfum & deorfum cmiflionem operatur:
Vnde corftat , nullam hifce corum adio-
nibus poiTe fphxram adivitatisafcribi:Sol
atque Spiricus in grano tritici eodempla-
ncmorc inter feagunt; Nimirumconti-
nuationeunius ejuldemque naturx. Ecce
ergo hic limitata &
conterminata adivi-
tatis fphxra omnino abclctur quoniam
nemopoteftjuftc determinare Solaris in-
fiuentix cxtenfionem , de cujus eflcncia
granum in tritico participat
qukmMagnesparvuIus i Magnoexlcifus
ftiis fimilitcr cum illo Magno
& circulis. Hcmo influentiam
mam Spiritum/que vica: vivaciffimum
ab alto infufum hoc eft, infpirationc divi-
,
nainfpiracuml"iabet, in quo fita cft qua-
tuorventorumproprictas , uti nos doccf
KztKitl. 37.
Propheta E^ckiel : &
confequcntcr ideam
cujijflihe: natura; in fe habet. At
atqueidco
ricuseflentiacft indivifibilis
Spiritus vivificansabeoinhominem mif-
fus, omnesSpiritusillius , qui
eu infudit, proprictatcs,non aliter
II.Membr.ir,
minorMagnesfutitcrum iccFumquc huic
experimentoinfiftam} exmajori demptus
proprietatem majoris in omni refpcdu «c-
quirit,& confequenterSpiritusunius non
Magis ab altero dividitar, c]iiam radij So-
larcs h Solc. At vcr6 Spiritus Domini , qui
implct omnia (uti ait Salomon) fua: opcra-
tionis virtutcm magis minufve intcndit in
hominc, pxoutclt ejus voluntas , atque
ideonullomodo phancafticam illam adi-
vitatisfphazrainacimktit , quam humara
, vtquinodij illa fapientia.intellligofubicdum Philofo-
membri phix Pag^norum (quod elt ftultitia coram
fan^uinis Dco invenit, ob iltam igitur rationem
)
Hcrmes hxchabet: Animamente-deoque rimsnd.i)
excima, vitamquehxccmnibus luggeritj
Dat vitam Magno illi aniirali mundo &
Spiritum omnibus qus in eo vivunt. At-,
que ipfe alibi : Natura in corporea nihil cft
capacius , nihil velocius
, nihil validiusaut
potentius Sic iterum k te ipfo incipiens
:
& H"icdicari,atqueanimastuae praecipiccqus
ciciiis.qu.im prarcipieSjevolabit, lubcto,in-
quam ut tranfcat in Occanum illa priuf-
, ,
homogenei quam juflleris ibi crit inde , ubi nunc eft,
, ,
nequaquamdifcedens. lubeto itcrum , ut
inca-Ium vo!et,nuIlispennisegcbiti Nihil
enim obftabit curfui , non Sclis incendi-
um, nonaetherisamplitudo, nonvertigo
ccelorum , non Sydcrutn antiquorum cor-
pora , cjuinpcnetransomniaad fupernum
*. ufque corpus tranfcendat. Quin ctiam, fi
voluerisglobos omnes tranfire ca*lorum,
quodquefuperidscft inveftigare , idquo-
que tibi licebit. Ad verte , quanta fit ani-
mae tuse potcftas,quanta cclcritas. Hxc il-
vul- le : Quibus duobus Hermetis tcftimonijs
obfervarc poflTunuis inprimis animamiin ,
& Mag- gcnere, atque idc6 in ipecie feu particulari
elTe divinitate plenam , pcr confcquens, &
illam Divinam efTcntiam , quae opcratur
cmnia in omribus , in cfle huic anims Sc
cuilibct membro ejufdem , uti tefhuur A-
pdtolus. Atque hinceft , qu5d Philofo-
phus ifte verus in loco ante-h citato dixerit,
animam mcnte deoque pienam efle : Se-
cund6 iftam Divinitatem in Spiritu Ca-
,
tholicocrcato omniaimplere in Angelica
,
quadam exiftcntia , hoc cft , quatenus fpi-
ritu valto mundano quafi velte induitur.
Et huic aftipulavi videcurpagina facra , di-
: Non alitcr, ccns •: Spiritus Dei incorrupcibilis ineft sap.rai.
omni rei,acqucide6cftadus vitJemunda-
fruitur polis nae eflcntialiSiqucmadmodum libro primo
fubtilifli- iftius Sedionisprobavi , unde & didus
ei Hermcs alihi : Anim.-e univerfi^perom-
nem mundum ab una mnndi totius anima
profluunt , tanquam diftributa: circumfe-
Fimmd, n
rentes&c. Quod quidem cutn ilio Salo-
monisantchalie.gatoconvenit , nimirum,
iftius fpi- qutxi omncs in ilto mundo animjE fint
, quardam cmanationes radiora:abirradia-
tione Catholicaprocedentes , quaifontc
cum mifit atcnio adus illuminantis proccdit , qui..
, quam
bufdam parcius , nonnullis copiolius».&
Hinc
 DEPHILOSOPHIA MOYSAlCA. FoKi2d»
Hinc ergo homo dicitur Angelis in digni- divina haud divifus , quse in fuaexeenfione
tate elle paulo minor ratione largse
, lucis ^ eftinfinita. Ergo evidens redditur , Spiri-
Deo ei concelTs portionis Dei . Spiritus tum iftum vivificantem adiones fuas ad
(ait lob) fecit me fed infpiratio omnipo-
, quamlibet inmundo metamaquacunque
tentis fecit me intelligere. TeN:i6 , quod natura fpecifica
, fed prxcipue a creatura
innicSuquiriioculipotensfit anima pene- microcofmica emittere , idque e6 citiiis &
trareperomnia , idque ad quamlibet di- volentiiis fi meta fit unius ejufdemque
,

ftantia ,& perconfcquens abaliquafphx- conditioniscum vehiculo fpiritus , nimi-

raadtivitatisimaginarianonterminabitur. rum fanguine cffufo ,commenfurando in-
Sed M. Follerus cum fuis aiTociatis ait & primis diftantiam ,quxeftinter vulnus&
replicat , fpiritum ilTum, qui debet in fan- unguentum. Praeterea inveniemus hoc
guinem & fanguine ad unguentum ope- confirmatum, abalijs ipfiusoperationibus
rari , efle naturalem &
minime divinum. in cadem minera microcofmica efledis ^ ,

Profed6non poffum ad hanc ipforum af- qua radios fuos ad diftantiam hauddeter-
fertionem non fubridere : Ac (i quis dice- minatam ejaculat- Excmpli gratia expe- ,

rct quod adus ifte vivificans atque etiam

, rientiacomprobatur, idque vijnrnerena-
omnium aliarum facultatum adSpiritum turalibus,nulla delufione Diabolica fcu ar-
humanum pertinens fuam originem ab , tificio fuperftitiolb concomitante , quodfi
uno eodemque fonte divino non hauriat, urina ideritij ad mcdicum deferatur vel
cum ab Apoftolo doceamur,qu6d in eo vi- ad aliam perfonam, etiam ad multa millia-
vimus 5 movemur & fumus : Iterum dici- riaab xgroto diltantem (quemadmodum
tur , in fanguine elTe vits feu Spiritus vita- a nobililfimo comicc de Mulgrave , viro
lisfedcm. £t D. lohannes in Verboerat admodumjufto & religiofb elt fuper cen-
vita. Dicam igitur , quid quidam verus tum perfonas probatum) & medicus vel
Philofophus fcribat de hoc pundo. Anima alius cum urina illa & cineribus fraxini pa-
(inquit) ad fimilitudinem totius fapientiae flamcomponat.camquein 3 vcl j. pcrtio-
fada , omnem infe gerit fimiHtudinem, nes dividar, ealque in formam rotundam
, femper vi-
eftque Spiritus intelledualis deducat, &
in fingulorum globorum fum-
vens , femper in motu fecundum fui o- & mitate foramen parvulum faciat , illudque
perisofEcium varijs nuncupatur nomini- urinacumunicocrocigranoimpleat , ac
bus : Dicitur vita , dum vegetat ; Spiritus, denique hos globulos in aliquo vafeloco
dum contemplatur; Senfns.dum fentiti A- convenientileponat jlpfeComcs , dico,
nimus,dum lapit; Mensjdum intelligitira- cum filiabus fuis teftatur,hocfuiiTe verum,
tio, dum difcernit Mcmoria dqm recor-
j , & virtute iftiufmodi fa;pe le curare folicum
datur jDum vuIt,voluntas Atillaomnia : efle , ubi experimcnca medicinalia nimis

non funt,nifi unica unius eflentiae
utcunque fintproprietatediverfa. Hscil-
le. Vndepatet ,eundem efleadumeffen-
tialem quifacitvitam& contemplatio-
,
nem,ienfum ac intelledum, qui produ-
citmemoriam&rationem : Denique eft
ille.quivult&nonvult.Qusctimitafint,
nonne graviter peccantbomines ignoran-
tiaobruci.quivolunt&perhibent , adio-
nesoccultas iflius Spiritus abftrufi
mediante ipfi vivunt , moventur , intelli-
gunt , inter bonum malum difcernunt, & roeas pro ipfa ad nobilcm illum mitterem.
recordantur.vident , audiunt, tangunt
guftant.elTe effedus Diaboli ? Atque hinc
anima, ad hoc opus debilia acque invalida funt re-
perta. Et jam ego iftius rei teftimonium
perhibebo : Anno. 1630. 'Chirurgi uxgr
juxtaturrim Londinenfcm habitans, iLtjr-
& ritia&ventris torminibus laborabat gra-
viter : Poft plures medicos opcra fua in va-
numadhibentes , me tandcm vocarunti
Sed non obftante meo conamine morbus
in vigore fuo perftitit : Quareipfame de
, qao curationibus a comitc ifto pcradis men-
tionem facientcm audiens,oravic,ut liccras
& Puer cum literis urinam protinus ad comi-
tis domura fcrebat,ubi duos alienosgracias

inde fplcndidiffima ipfius anims dignitas pro eorum de ideritia curatione agnof-
& honor(arcanasejusoperationes Diabo. centcs invenit. Proamcre mei urinacrac
lo afcribendo)irreligiofe ac falfo loco gra- receptajreditque fcrvus. Sed obfervetis ve-
tiarumeidebitarumadionis pro afEften- lim lequelam , ut primtim puer cum urina
tia fua violatur , &
in oculis mundanis fuardominx difccffit ab ea,a;grot2e animus
commaculatur. Et, cur, obfecrotam ab- crat admodiim k fceminis quibufdam gar-
furde faciunt illi ? Quoniam fcilicet ad rulis &c. Superftitiofis,perturbatus,quippe
profundam ipfius adivitatis medullam, quse ipfam fecerunt certam,ram iftam line
qua mediante vivunt , moventur exi- & ppe Diaboli feu cacomagie prasftarihaud
Itunt , fe nefciunt immergere. Hinc ergo potuilTe , atque idco hunc adum fore tam
adivitatisejusextcnfionem limitibus jux- pro ejus corpore quam animo periculo-
ta placitum fuum terminare haud erubef- fum. Quo auditOjUt illa ipfa crat conditio-
cunt, qui (utcunque hoc fitipfis ignotum) ne fatis fuperltitiofa,fufpiciofa& nimisin-
abipfofuam vitam & voluntatem accipi- credula,clamare incepit contra Magiam &
unt ipfi)udicibu5temerarioslimitespro
, veneficium, &
admodum fada elt inquie-
placico afcribendo, eft in iiiaexiftentia in- ta. Quod ciim intellexiflem,ea'm ut potie
tinicus,quatentjs eft Spiricus ab emanatione ingratam &
incredulam, nolui amplius vi-
'
"^'
E e 4. fitarc,
 SiiCTIONIS SECVNI>^,LIB. II.Membr.ir»
litarc fcd fubitC) ad ncbilem miO , uropus
Sllud , fi potuifiet rumpendo de-
,
glohiilos
itrucret.nulliufque momenti efiiceret, Re-
nuntiavit,rehoc fadurum, ven^im affirma-
virhocfuiirc nimistardum ,diccndoopus
"illudjinvitoeofove complctum. Etprofc-
('iomulierhincinderubitoinccpit conva-
curandi rarioncm a-
lefctre,(Sc fortalTe ipfa
licui alij medicamento , nullius in hoc ope-
remomcnti.afcripiit. Non poflum etiam
diamhoc inlocode hacre Hiftoriamce-
lare. Quardam fa.mina nobilis Baronis
filia & Equitis aurati nobiliflimi uxor.mor-
boi<3critio laboravit vehcn'.eter,curavi ea
fere binis vicibusjed itcrum invaluit
bus. Quo vifojconlului marito,uturinam
ad comitem mitrerct Fecit qucd monui.
•.
At comitilfaipfavoluit curahujus fcemi-
nx nobilis liifcipcrc honoris gratia. Ali-
quid momenti effetit hsc iplius prsepara-
tio in morbi curationc, eam ver6ad
ccmcxitum perducerenon potuit
urina iterum iecunda vice mittitur a &
com.itc di Jponitur , ac ftatim nulio interei
temporis medicamento adhibito, conva-
luit. Hujusreiplurimipra-ter me fuerunt
tcltes. Dcnique cgo ipfe modum atque
rationem hujufce curationis haudignoro:
Nam comes ille,'nobiIiflimus, ex fua gratia
eum mihi communicavit im6 ver6 & vir- , tnundusprofitetur , feplurimos podagra
gines , filix ejus nobiliffims multostam
pauperes , qu^mdivitesexgratia curave-
runt. Et comes mihi affirmavit,fe nonnul-
losaddiitantiam centum fere milliarium
curaife. lam ver6 iftius curationis ratio
nonaliterefficitur, quamillaunguentiar-
marij. Nam fpiritus Sanguinis in perfona
infeda habet continuatam rclationem ad
fuum falem ; Im6 ver6 &
cjus habitatio
ineit acreo Sanguinis Saii, qui quidem Sal,
CLim fit fubtilis terra , in cujus centro Spi-
fituscontrahitur,& tumfitiile Salperuri-
nam , qua:eft lerum Sanguinis difperfus, , gumentum infufficicntis magrieticae quer-
aliicitatque attrahit fibi luum fimile h cor-
poreinfedo , aquoexiftensiplequafi rc-
fuilitatns &
de novo vivificatus,raaior> no-
voscmittiC ad occurrcndos , confolandcs
& corrigendos radios ilios infedos^qui ex
corporesgrotiejaculabantur. Arque ite-
rumfpiritusliun-.orisideritij inficiens,ra-
tionetumcrcci , tum filisincineribus re-
primituri Ita, ut , quemadmodiim ille mo-
ritur, italiumor idteritius inlultans cum
venenofo fuo Spiritupaulatim marcefcat
ac finaliter extinguatur- Quibus patcc,
qu6dmcdiante uno eodemque Spiritu in
laicurinj^atqucilloin fanguine a'grotifi-
ve idericilbntambomore Sympathetico
rccreati &
cmundati,atque humor corrup-
Cus , idelt Spiritus inficiens,ram in scgroti
corpore,quim in urina morc Antipathcti-
co cxtinguitur atquc annihilacur. Hoc igi-
turrefpcctu comparamus illam compoli^
tioncm ex cineribus, urina & croco in ifti-
ulinodicurationciderica cum ungucnto
^inuario dc conlolidationc vulneium.atque
urina ab^groto tranflata, admaflem fic
compofitam cum fanguine fcu ipiritu in te-
io fcu gladio vel fimilibus : Ac exfufcita-
rioncm Spiritus congelatiin faleurins.re-
feroadSpiritumrevivificantem exagi- &
tantcm in fanguiiTe mortuo feu Spiritu it
porofa ferri feu teli fubftantia imbibito.
Ade6 , ut vidcmus hic unum cundetn &
confenfum: Nam, utfanguismortuuspro-
ccffit^ vivofonte fanguinis , ica quidem
urinar^qus eft ferij feu ferofa fanguinis fub-
ftantiaSpiritibusfanguineis haud qujqua
deftituitut in traniblantationc .Spirituum
fanguineorij humianorum.Quid cenfemus
mor- de admirabilibus adaliaanunaiia vcl ve-
getabilia cfFedibusrCerte haud illos latcre
potcft.quiinMyfterijs Magis naruralisia
I macro,qui>m microcofmicKverfarifunC,
MummiA Spirituale, cujusfedeseftinfan-
guine microcofmico ex corpore humano
feii- mediantc quadam fubftanda Magnetica
, unde ex codem fubjedoeleda extrahi pofTe, at-
que in beftiamjarboremvcl .plantam tranf-
plantari-Ita, uthacetiamrationemorbus
jegroti poffic ab eo in didtas creaturas
transferri,iftiufmodi opcrationis feu Mag-
netis microcofmici virtutc, atque hujus rei
praxislibrolequentiluculenter explicabi-
cur. Similiter lohannes Rumelius Phara-
laborantes tali via curaife, nimirum pedum
ac cibiarum xgri pilos ungues abfcin- &
dendo,eosinforamen,terebraad medui-
lam quercus ufqucfadum,intrudendo, ac
tandem foramen iliud obturamento ex ea-
dem arboreformatofirmiter occlHdendo^
ac deniquc locum perforatum ftercore
vaccino undique oblinendo.Tunc, (inquit)
fipodagra in crium menfium fpatio non
reveniat , quercuserit fufficiens,admor-
bum more Magneticoadleattrahendumi
At fi in eo fpatio reveniat , tunc hoc cft ar-
cus virtucis. Qiiaretuncproccditinhunc
modum Aliud in alia qucrcu pcrfbrat fo-
:
ramen,ut antea,& fruftra , qua ex forami-
ne in perforatione cxierunt colligic , ea
contundic , in facculum lineum confuic*
hunc (acculum loco dolenti applicat.atque
hoc facerefolcc per tresdicsante novilu-
nium , tunc in hora novilunij aufert faccu-
&
lum k loco cxtrahit fruftaiignea , eaquc
in foramen imm.ittit,illudque obturamen-
to forti occludit. Atfi tandem poft tres
menfcs non perfedc curetur , tunc ad ter-
tiam fuam operationem pergicqux eft hH^
jufmodi !• capicpilos& unguespatientis,
eofqucligataddorfum locute feucancri
fiuviatilis , animalqueitainflumenproij*
cic ,&patienscurabitur. Hoc proiicctur
iftc in medicina Dodtor in quodam fuo li-
beiio idiomate Germanico im-prcfiTo : Ac*
queibidemroundopublicare vidctur , ie
muitosprimo hoc luo, experimcnco curaf^
lcatque haud paucos primo fecundo,ac &
denique fe qu^m plur;mos podagricos de»
plo'
 DE PrtlLOSOPHlA UOtSMCX: t^ol. iit.

plorstcs modo fuo ulcimoad priftinas fa- funt.interrahfuofontclucidodivifi , fe-

nitatislimitesredcxifle ,teftatur, Conclu- quitur , ipfas radiofas fuas inflcncias fibi in-
ditautcm , iUum curandi modum commu- vicem nequaquam aliter emittere , quam
niter inveniricertuin,in pod3gris,qux illis dux ftellK cccleftes a quibus ftell.x creatu-
acaula fulphurcacontingunt: At(inquit) rarum defcendunc , fuosafpectus inaere
in ijs.quas h falfa & Mercuriali natura pro- apertofacereanimadvertuntur :Ita,ut, fi
cedunt, frequentercrrat. Atque proinde duain ca.'loftell2efintamicx,mutu6 fole-
ipfeMagicam iftufmodi curandi rationem antSympathizare , &quafi feipfosinfui
relinquendo.ad ilLim, cx topica adhibitio- occurfu feu irradiationeampledi : Atfi
ne confiftcnccm,fe accingit. fint fibi inimica; , tunc in fuis applicationi-
Intrad;atui!Iomeo,dido,Spongia:Fo- bus Antipachiz;ibunt & volenter ab am-
fterians cxpreffio , Hiftoriam fatis mirabi- plexu dcclinabunt. Ad
diflantiam autem,
lcm rccitavijdeadmirabili illa Sympathia, quam in mutuis acftionibus obfervanr,
qua: eft inter herbam diclam rofamSolis quod attinet,illam imagin^ri debemus,
& matricem mulieris jdixique , quomodo tam longe fe cxtendere ac radij ipforum,,

ipfainaquaKT Plantaginis impofita fe ip- qDifaciuntapplicationem ,adinvicem di-

fam claudat vcl contrab^c , qu6d fi pars & ftant. Et vclim,ut tales, qui tantummodo
illius aquK bibatur h muliere partu labo- inrebusfenfibilibus verrancur,fciant , ha-
rante , atque herba in aqua ad aliam remo - rumi crcaturarum adioncm pcr applicatio-
'

vcatur domum tamen nihilominus partu

, nemadinvicemocculte operari , tametfj
ipfius inftante flos vel herba illa paulatim fe afFedus illius acftionis non femper fenfui
apcrict atque dilatabit haud ahter , quam
, fubijciatur , ncc non concipiant,fuadeo,
matrix parturicntis aflolet. Evidens pro- qu6d, qu6propinquiCisin affinitate natu-

{cd6 argumentum, qu6dradij ,quiemit- rali Stells funt in ca;lo , & pcr confequens
tuntur ab iftis duobus.inter fe mutuo Sym- crcatura? ifta: infcriorcs, qus: Spiritibus fu-
paihizcnt. Concludo igicur effe 'manife- periorum fubijciuntur,c6 efficacioreserunc
ftum, quod, ciim Spiritualis attraftiva vir- cftedus eorum Sympachizantes , quoniam
tus in qualibct crcatura inferiofi dcfcen- radij corum cjacalabunt convenienc &
dat^ Stclhscoili , &fitunius continuatas magis diredc , hoc eft fine ulla deviationc
natura; cum ipfis , ut radij folares , qui non vcl declinatione ad invicem.

CA P VT- VI.
^uod Dtabobii ad (Iratagemata fua adverfusgettm huma?ium perpetran-
da,ufum rerum naturalium five creaturarum Deifaciat^fine qui-
bus nihdprftjiarepffteft : ^c utrum res iIU naturales fnit
adeo Cacomagicce ^ per confequens ab bomimbus
evitand(e,quoniam ejfeclus earum occul-
ti jeje quandoque voluntati
Diaboli conformant.

LEgimusin multis facr^e fcripturse lo- a corrupticne ventorum agitatione,purifi-

cis , Diabolum ufum faccredccreatu- catur& clarificatur, ut teftatur -Ariltotelest

ns Dei ad fua ftratagcmata machinatio-
nes pravas adverfus genus humanom per-
petrandas- Exempii gratia , Satan ad for-
tunas lobiauferendas.paupertatemque ei
infcrendam,ufuseftvcntisDci,&vocavit
(utteftaturTextus) ignem Dei a cccload
& Nam.fi aer non cxcitarctur & moveretur k
ventis ,facile.baud alitcr ac ftagna mortua,
putrefceret:Iterum , fi aerem evitarem.us,
autinhorrorehaberemus,quibusvchiculis,
aut quo (obfccro) Spiritu viveremus , cuth
in fpiritu aerco confiftat vitcC noftrae femi-

bcftias five armcnta iplius confumenda. narium-Lcgimus etiam in fcripturis, Deum

Deus tamen nobis Chriftianis mcliiis, feciflTefolem indifferenter oriri fupcr bo-

quain ut ob iftam rationem creaturze illx

, nos&fupermalos , & Solem & Lunam,
Dei.pro Cacomagicis& Diaboliciside6a quandoque detriir.enta terra? ac homini-
robis habercntur , quoniam Deus ipfas ad busafferre , utcregionealijsfobrium &
r'''-i".ri
voluntatem fuam per Diabolum exequcn- falutem conferunc : Atque ide6Rex Da-
dam.aliquando , dilponit : Ipfe etiam fecit vidait Soltenonpercutiet diurno tem-
:

Diabolum aerisprincipcm ; Ita utinejus , pore,nec Luna node , Deus te pr^efervabic

potcftate fitje fint tempeftates in mari at- ab omni malo. Luna , quk etiam Hccate i
t]ue ccelo Elementari incitare , & hac de Poctis nuncupatur , traditur elTe venefica-
caufa acrquandoque &
a quibufdam di- rum &
magorum Dea : Nam ipfi Hecate,
ditatur Synagoga Satanae , Quid ?.Anne Mcdea famolh illa Maga,ad opcra fua ne-
ide6acrem &
ventos abhorrere in abo- & fadapropitiandr»ruasefruditpreccs,&ti-
minatione habere debemus,quoniam Dia- mcna'er,aqua&terr3 lunajnnadore virtu-
bolus quandoque ijs mcdiantibus tacinora tequc humida irrigantur , atque etiam
fufl patrace notaturjctim ««rnonnun-pam
j
piants , nec non &
aniraalia iplam vege.
F f tationis
 SECTIONIS SECVND/£,LIB.II. Membr.II.
tationispatronam five almam matrem ag- tijscreaturisDeii&mediantibus ipfarurn
nofcunt. Ipfa cll qux facit maria tumef-
,
virtutibus,five fint animales,vcgetaDiles,fi-
cere , atque iterum alia ipfius in coelo pofi- vemincrales, operantur, fintprorfuspro
tionefeuafpedu,mariadeprimuntur , hu- Cacomagis xftimandi, operaqueeorupro
morefquein qaalibet creatura vegetabili, Diabolicis habendai, quoniam DiaboluJ
inveniunturmagisparci&diminuti ; Imo quandoque coru fubtiles abftmfas adio- &
quidem obfervamus omnes malignos fpi-
, nes ad fuum nomen &
famam inter iftiu?
ritusaquancosipfiusinfluenrijs elie fubje- mundi fapientcs ftatuminandam atque ex-
ct^os,arqueeciamSatana tempora diverfa- akandam accommodat ? NonnecftDcus,
rum po(itionum,feuconjun<ftionum &ap- qui tales crcaturis effcdus folet opcrar;
fuis
plicacionum luna: cum alijs Stellis ta fixis, & coram mundanis producere ? Nonne has
quhm adionibus
erraticif.in fuis malignis creaturisvirtutesfcu facultatcs verbo fuo
obfervare : Eil snim ipfe ^ longo tempore primitusincreationeimpcrtivit , cafque
aitrologia:admodumperitus,novitquecu- pcr fucccllionem gencrationis in huncuf-
jufqueccelorum politionisefFedus ac per , que diem continuavit ? Cur igitur non clt
confcqucns ncquaqua ignorat minuta for- ita poffibile homini, qui ad imagincm Dci
tiorum eorum inHuenciarum fuper creatu- tormatur, vcratemporafeuhoraselcdio-
ras ani males, vegctabiles vel minerales,qu2C nis ad creaturas illas colligcndas,& ufus feu
ijs fubijciuntur. Atque ideo intelligit tem- vircuces carum incelligendas acque ufar-
pora;i:j quibus dcorfum eftunduntur^tque pandas jequc acDiabolo? Quid? Anne,
in ipfaru virtucibus valde efl: expertus, quae homo ipfe poft Ads laplbm ignoran-
tunc cemporis funt in majori vigore effi- & cia adcd occacacus eft , ut lucem quali
caciipra:ditje , quandoinfluencia potens ^ tencbris vix poCit diftinguere? Adamurfi
propriarum fuarum conltellationum,ferit autem poft fuum lapliim novilte SccUarum
direcftc fuper eas,fpiricufque earu centrales virtutes&condicionemcujullibetcreacu-
excitat adcxtremu occultaru arcanarO & rse tcrreftris particularis ,
quae alicui earum
fuarum naturarum fivc conditionum,eniit- fubijcitur , partim coUigimus cx facris
tendum atque manifeftandum : tunc in & fcripturis. Nam aliter foret ei impoffibile
eodem inltanci colligit ille herbas feu lapl- nomen gcnuinu & natura; convcniens cui-
des,aut ufumfacere de membrisanimaliii, Verum, fi Ad^e fuc-
libet illarum affignare.
vel faltem veneficas feu incantatrices docet ceffioficadeocseca utdecoloribus haud
,

hoc idem prsftare, fine myfterij conftella- quaquam poffit diftinguerc , atquc ide6 fe-
Cionumfeuradiorum applicationis cogni- crctorum talium Dci Thcfaurorum eftig-
tione in temporecolledioni«illarum crea- narus : Quomodo, qu2efo,habet Diabolus
turarum: quandoipfae ufum tcntant
Ita,uc, infpedioncm in ijs ita profundam, ctim fit
facere per fe finelijo magiftro de ijfde fim- cercum,ipfum proptcr,ilIius adverfus fuum
plicibus , negledo ex ignorantia tempore creatorcm rebellionem longc imius , quam
eledionis , eainvcniant.debilia&nullius genus humanum fuilTe praecipitacum , &
quafivirtutis quoniamSpirituscujuflibet
, pcr confcquensobfcuriori te-nebrarum ve-
herbse , animalis &
mineralis funt debilio- lo quk.m homoobdudum , unde te«e- &
res.quandoStcUx qua;eftcujlibcc eorum brarum princeps haud injuriu didiitatur?
nutrix &quafi Matcr cccleftis,minima ha- At mundani rcplicabunt .fatfcio, Diabo-
bcc in coclo potcftate feu dominiu. Quod lumeileSpiritumfinecorpore&obiftam
omne pro vcro medicus aftrologicus expe- rationcm., cfl!e magis ad fecreca Dei in cre-
rientiaedoc\;us,haudignorat;Naipfecolli- aturisdifcerncndapotentem , quarc&ca
gens herbam hanc vej illam,in co pundo, citids & meliiis comprehcndcre poteft,
quando conltellatio ta fixa, quam erratica, quam homo.ut potc crcacura grofla , com-
quaeDominium eilentiale habet fuper ipf', pada & corporea Arque itcrum homo
:

majori fua dignitate five poteftatc ;n

eft in omni mundi a:tate morifor fedDiabolus ,

ccclo, invenit admirabilem in ca facukatc, rationc seTitatis & vica; pcrpetuitatis cft
acque efficaciam, nimiru cam in ejus occul. procul dubio experientia unaxima prsedi-
ta,quam manifeftaproprietate Ciim c' re- : tus. Re(pondeo,qu6d,tametfi homo mori-
gioncfi herba tali temporc colligatur, quo tur & non diu manerc (olcc in hoc muodo,
ejus patrona ieuMater &
nutrix cccleftis &licct infuo intclledu patinnperobfuf-
fic debilis ac virtute vacua, apparebic in fua ccturratione lapfus primi ipfius parentisi
opcratione quafi mortua &
vix uUius effi- & quamvis(utaitSaloi«on)cjus atiima k s«P-»-

cacia:. Quibus latliquid6 coftat.cfle crca- corporcmaledigeftoaggravctur; Ita, uc

turas Dei,quae naturis feu Spiritibus fuis ef- vix poffit pcr fe , ea qua: in oculis fuis func
fentialibusoperantur, &cftcdustaSym- diftingucre , ipfi tamcn
conceditur in
patheticos,qua Antipat hcticos prodgcunt, Principio poft Adslaplijm k Deovcrita-
quibus Diabolusadluamahtiam cxequen- tis revclario , &
rerum in natura abftrula-
dam ucitur,non aliccr,quam medicus, Phi- rum detedio , qux ei fucceffione fcu tta-
lofophus feu magus nacuralis , fuas bonas dicione Cabaliftica etiam k primo cjus
intcntioncs hcrbis,animalibus mincrali- & Patrc Adamo , atquc cciam quitxolclam
bus perficere tentant. Quid igitur eft di- immediatc rcvclatur arcanum Dci,pcr
csndum ? Qji^djquiutunturinfuisnego- Spiricum ejus facroSandum , quem fui«
coa-
 DE P H I L O S OP H I A M O Y S A I C A. Fol.122»
conccffitcledis : Nam
medianre fapien- nonnunquam , fine prarparatione aut cor- &
Salomon) ille novit rcdione applicata intcriiciunt , &tamcn
tia (u: ipfe teftatur
difpohtionem terrs virtutes Elcmento- fclici Magi naturalis manu adhibita, fani-
,

rum Principiuui , medium

, &
finem rem- tateni deperditam reftituunt : Deniqucin
porum moruin rnutationes , divirionem regno animali Bufo,vipera, Scorpio Ara-
, ,

temporum,- curfum anr.i, Stellarum difpo- nea, Cantharides , fimilia venenofa ad- &
iltiuncm , naturasanimantium , conditio- modum effe cognofcuntur,& nihilominus
nesferarum .viresventorum, difterentias mo,rcfalutari,prcparationcdebitafadaj3p
plantaium,viitutts radicum.imo ver6 (in- plicari fivc adhiberi poffunt,& loco eorum
qoit) rcs cmncs abditas feu occukas de^ venenationis, h veneno prsfervare dignof-
texi , omnium ope-
iiam fapientia , quae cft cuntur , ut pote quse frequcnter pro alexi-
ratrix , me docuit. Atque
itcrum inveni- phaimacishabentur. Pra:terea utnihiii:>
mus ipfum in m.jfterijs omnium Planta-
, mundoexiftit , quodmagisetficaciterper
rum,etiam ab humili H) iTopo ad proceram viair. fympatlij^ &
fecundum naturam o-
Ccdrium Liban fuillt verfatum : Fuit ne peratur , quhm una falutaris fana natura &
igituradioaliquainSalomoneDiabolica, cum alia ; Ita quidcm nihil eft,quod magis
rclpicere, inquirere& praxin adhiberein antipaiheticcShoccft, naturscontrarioac
fecretis plantarum,animalium oC lapidum, dcftrudiyeagit.quam corruptio unius Ipi-
& fcicntia fua Aftrologica Stcllas illasin ritusintoxicati atque venenati cum Spiri-
co;loanimadvertere,&,qua: Gnt radica- tu fano ejufdem fpcciei. Atque hujufce
lcsillarummaticsinca.'lo& nutriccs, ad- reiratio eft , quoniam communicatione

difcere , & tempora eorum colledionum radiorum avida, appctic dcfiderat auxi- &
aptioraobfervarc , ci:m ab ipfa fapientia lium quafi , & fuppetias in tali fua calami-
Divina crcantur inijs&pcr easelTen-& tate tabcfccntc, a Spiritibus ihse natutafa-
tialitcr opcrentur, ac tandem ipfum nomi- nis,reciperc, quibusSpirituumfuOrum in-
ne fccit fuarum arcanarum operationum fcilorum radios affiftentia: gratia appli-
participemjquiaDiabolusetiamfuaobfer- cat , qucmadmodiim tempore contagio-
vationeacutaparticeps cftfadus illarum, nis, Spiritas inftar vaporis afcendcns vcl
ijlifque ad viis fuas inferviendas utitur? cmanans aperfona infcda.radios lucs cot>
Quid?Quoniam dicojipfum habcrc fcien- tamiinatosadSpiritum a fuo fiir.ili fanu e-
tiam hujus vel illiusfimpliciscrcaturascol- manante ampledandum emittic , atquc ita
ligendx &
eligcndse , dum fit in maximo continuationeuniusadalteram , igneuir.
luo vigore, idque per obfervationem rela- illud unius venenum, coinquinat intoxi- &
tionis illius qua eft intcr Stellas earum &
, cat falutarcm altcrius naturain , idquefo-
ipfas , ide5nondcbetetiamhomo fieriil- lummodocumfpecificofibifimili : N-im
lius & ejufdem cognitionis , nimirum na- peftis , quae communiicr hominibus cft fa-
turalium eoruni particcps,autfcicns in- & miliarisjnon adhaeret autfe jungic Spiriti-
tcUigcns rcddi in arte colledionis feu cle- busbcftiarum , videlicctovihus,vaccis]&
dionis eorum fine ope aut revclationcDia- fimilibus, ut etiam e'rcgione,Iues five con-
boli-Cum vcrbis apertis a fcripturis docea- tagio inter oves,non folct Spiritum hu-
muT 5 Dcum ipfas creaturas omnes pro ufu manuin inficcre , fedfimibsnaturafpecifi-
humano condidiflb , debentne arftimari ca femper invenitur aptior ad radies fuos
DiaiX)lica inillis hominibus , quiijs utun- fibi fimili applicandos. Propter iftam igi-
tur atque ide6 hominibus intcrdici , quia
: tur rationem evidcns eft,quod;Ut ex homi-
Diabolus eas fuis malignis inventionious ne fano Mummia Spiritualis fana cxtrahi
ufurpat? Ac fi quisdicerct, Deii quicquam potcft , quae cft admodiim generi humano
creaffeproufuDiaboli , &nonad generi ialuraris,adc6ut prounivcrfalibusipfius re-
humano in fua neceffitate pro fuo libero fpedibus,Panaccs fcu Alcdicameti Catho-
arbitrioinferviendum , cum alibidicatur, lici loco ad fanitatem tuendam habcri que-

bomini datam effe potcftatem ut cuilibet , at;ItactiamcxMummiahominisSpiritua-

crcaturz prsdominarctur. Qu(bd fi Cm-
plcx aliquot animal , vegctabile aut minc-
rale,damnum quandoque in nonnullis
cafibus homini inferan!:,& vencni partcs a-
fantjtamcn alio relpedu falutaria eflTe pro-
antur. Non rcperitur adeo pra vus ma-
li cxtrahipoteft qusdam ftupcnda corrup-
tio , quzecftfpirituilanoadmodtim vcne-
& nofa,perniciofa acmaligna.Ob iftam crgo
caufam quidam civitacisTunctis luda:us(ut
mercator fide dignus , qui noviter de Fcfla
& BarbaricE in civitatcm Ligournam Italia^

litiofus vcntus qui alicui non flet bonum.

, appulit , mihi fidentcr rctulit) poft q ua pcr
Colocynthis,Scammonium,Euphorbiumj multos dics juxta portum ambulafftt &
Cucumcr afininus, Tithymallus>braucaur- nautamcapillisrufEsindutumin nsvi An-
Flammula
fina, fimilia in rcgno vcgeta-& glicana oculis fixis eifet intuicus , & fe
quandoque venenofa in eftciSu efle
bili, ipfum fingcns , fc amore ipfius fuilTe ve-
approbantur,& tamcn a fagaci mcdico fa- hcmentcr captum , ita cgit cum mifcro
lubriter corpori humano aohibcntur : Eti- illo, ut ipfe candempro 300. libris leip-
amin regno Minerali Arfenicum , Auri fumludaro v-cndiderir
cxiftimando , le ,

pigmentum,Antimonium:Rofci]g2r,arge- aliqua optata poftca occaficnc d.ua, clan-

tuinvivum & fimilia in Ipharraaiineuli, culum h fuo Domino evafurum : Paul6
F f2 poft
 :

SECTIONIS SECVND/£,L1B.1I. MembrJI.

pon: exofnaCa nave& nauta: reliqui ante- , erat eos fanare,atque ob iftam caufam Ere«
auam difccderent jfuo focio captivo vale- mitxSandinomen fibi acquifivit. Narf»
aicere cupientcs,ad ludaei domum prope- ut ipfe tudites five Marculos portarum do'
rant , qui , pollquam ipfi , ut fuum focium miarum civitatis ,quodam vencno tecigir,
antccorumdifceHum viderenr valedicen- Adeo ut quicunc]uc pullaverint portas in-
,

locum quadratum.fo-
di caufa pecijHenc.in terficerensur ;Itaquidemipfe Antidotum
lcm jeftuantem diredc afpicientem, eos fecum portavit,quo contaminatosin prifti-
ducebat , ubi il!um ruffum dorfo ipfius fra- num fanitatisftatum redigere (blebat. Hic
d:o, &lignointcr dentes adaptato cufau- vir Diabolicus erat tandem detedus, &
cibus&gutcuretumefadis quippe (uti
, pocnas p ro meritis fuis luebat graviffimas
tumpoitekijs eratrclatum) in ejusos in- Nam poft tormenta varia tandem igne in
trufs vipcrx morfu vulnerantes,advcrfus cincres eft redadus- Pari etiam aftutia feu
folein lufpenlum pelvcque argentca ori ad veneficio peltis non diu ab hinc crac in ci-
liquoremabco dcftillantem recipicndum vitatem TuringsPedimontana;,k quibul-
fubterpofica,non fine magno llupoie in- dam perfonis peftiferis quafi Diabolis &
tuebancur , ex quo poftmodum liquorelu- incarnati5introduda,quietiam lceleris lui
dsEus ilJx in humanus venenljm adc6 letha- pccnasluerunt,quippe qt^orum carncs, rc-
leconflavit ,ut folo ipfius contadu homi- deteifta , forcipibus igne candefcentibus
nesinterhccrct : Dixitque Iuda:um illud erant avulftC.atque dilaccratje. Sic etiam
pretio meffabili quibufdam mercatoribus pcftis per quandam pulveris verenoG a-
vendidifle. Vencnihuic fimilis confedio fperfionem erat in civitate Mediolancnfi
mihi relataeft a quoda PharmacopccoPa- accenfa. .Quibusliquet, iftiulmcdi inven-
pali Avcnionenfi , aique etiam illam ab eo tionibuspravis & impijsSpiritusinternos
tempore aliorum etiam Romsdegcntium hominum aeremque ex-
furlTc Lorruptos ,

tefirimonijshabui confirmatam. Cardina- ternum venenomanere quodammodo in-

!isfait;quidam ex fua meretrice capillis
RufHsoriiata& jam abeo fada gravida,
eam,poft parcum infantis, in terram ufque
ad mainmas fepelivit &
viperas duas(vel
ut Germanus duos bufones fameli-
retulit)
cosuberibusapplicuit , quorum morfu ve-
nenofofanguisgravitererat infedus-Qyo
faAojipfa more antedido adverfus folem
fufpenfa,liquorem reddidit admodiim
thalem , ac prseterek lac,tum pottek in bu»
fonum ventribus repertum, tam contagio-
fum erat,at nihil fupra. Ratio autem , cur
venenumperniciofius ex homine ruffo ex-
trahatur ,eft , quoniam ^nativitatefuain-
fluentijsSolaribustaleshomines funtfub-
jcdi &perconfcquens corruptioni ac pu-
trefadioni magis obnoxij : Vndefit , ut
Mummia eorum Splritualis ciim
no animalicontaminata.poft ejusfcrmcn-
tationem & putrcfadionem valde redda-
quinatum. Ncque debct hoc naturaliftx
verOjfcu Philofoplio digno, apparcre alie-
num, ciim fit experientia probatum acrem
falubrem, flatu Auftri veneriofo in difpofi-
tionem corruptam & contagiofamredu-
ci , & quod aer,qui erat purus & impollu-
tus , j am anhelitu perfona pefte laborantis>
aut pcftiferi Carbunculi feu Anthracis ha-
le- iitu coinquinetur & venenofus reddatur:
Ac ille aer ita corruptus,vicinum fuum ae-
rem fanum fimul atque corrumpct. Ob-
fervemiiSjobfccro, quomodc:) Spiritus infc-
(ftus .perfonse pefte,aut variolis,aut morbil-
iis,aut Phthifi.aut Ophthalmia aut lippitu-
dine inquinatx, fpiritum hominis fani ad
fatisMagnamdiilantiaminficere : &qua
ratione fpiritus leprofi , Epileptici , nlorbi
fit vcne- Gallici pcrcontadum immcdiatum hoc
idcm prsftare foleat. Inveniemus ctiam
illud quod cratfalubriterin homine crea-
,

tur fubtilis , penctrabilis& malitiofa. Et tum.jamdevenifle &

redditum elTe mala
quamvis infit Mummis infedx defideri- ordinatioue contaminatum venenofum. &
um Sympatheticum , ut cum fuo Simili Quidigiturdicam? Annehinc indccon-
conjungatur ; Tamcn, quiainficitur & in- cludendum,qu6 ideo natursm noftram re-
toxicarur Spiritu bcfticc venenofK Anthi- iinquamus fcu defcramus , quoniam quan-
pathecicojquijam ei prsdominatur , non doque malo contaminatur lethalis nobis &
potcft fuum fimile more Sympathctico nonnunquam redditur ? Vcl anigiturju-
amplecVi , fcd ctiam Antipathetico fuo ad- dicaremus,naturam humanam abomiHaoi-
ditamento ,Spiricum lanumfibi fimilem I
lemefle &
abipfolumine abhorrcndam,
contaminat atque ita adventitium
, he- & quoniam venefici &
incantatores folent
tcrogeneum illud vencnum hos ambos fpi- (eos docenteDiabolo)ufum carnis Capil- ,

ritusin fuam naturam deftrudivam con- lorum , unguiumexcrcmentorum&lan>-

vertit. Fuit quidam Eremica prapeAqui guinis, atque etiamMummi^e ipfius ,"tam
fextiamProvintia:degens(cujusfamaerat corporalis quamSpiritualis.adincanta-
,

tunctcmporis , ciim ibi vixi recens &]n raenta , phikraatquevcncficia liiaperpe*

cujuflibetore) qui fimiliphiltro venenofo
totam illamcivitatem pefte defperati/Iima
infecitj ita>utMagna populiilliuscivitatis
portio,exinde vita tlTct deprivata i In cujus
contagionis vigore fi Eremita cfiet ad
qaempiam vocatus, in ejus folius potcftate
tranda,faceret ?Qu6d hoc ica fehabeat,
invcnimus non mod6 Hiltoria: teftimo-
nijs , fcd ctiam quotidiana vcneficar^m
praxi confirmatum. Nam Apulcjus nar-
rat , quomodo amica cjus Focis,cflet a fua
heraiquKeiatincantatri^i PluJtrorum &
atque
 DE PHILOSdPHIiV MOYSAICA.
itque vcricficij perita) ad officinam Barbi-
tonforis ad capillos hominurn exinde clau-
culum furripiendos miiik , uc cosinfuis
negotijsMagicisimpcnderet Etiamibi
loci oliendic , rcni fuiiTe in
quentemratione mulcitudinis incantatri-
cum,qua:inThdTa!iaabundabant, habere
vigilcs cum
luminibus feu candclis fufR-
cicntibus ad cultadienda cadavera mor-
tuorum poft mortem hominum , ne vene-
fic:c,quarummoserar,clanculuin , idque
noiflurno tempore (ub forma aut muftelx
autanimaliumfimilium,portiunculamali-
quam cadaverisillius furripere, eamque ad
conamina fua Cacomagica ufurpare. Prse-
terea res eft Necromanticis communis, fe-
pulchra mertuorum vifitare autcadaveris
portiunculaeaufercndajcaufa
tem aliquam panni linei,inquoinvoluun-
tur cadavera furriperent ; aut ratione cift^e
fcu phcretri.in quo conduntur
mia Spiritualis in hOTet,ad negotia fiveo-
pera improba perficienda. Erat in con-
flia
cujufdam veneficz,quce filiam cu-
feffione
jufdam Comitis Brittannije , nimirum
Rutlandixveneficio interfecic
potuifte fuper ipfam haberevim five pote-
ftatem , quouique auxilio cujufdam fuae
filia^illo tempore in domo Comiris ma-
rentis, chirothecam virginis.illius recupe-
ralTct.ac tum pofteajfcjmediante ea Domi-
rium fuper corpus ipfius habuilTe agnovit-
Atque caufa erat ratione relationis illius,
quamSpiritualisMummiavirginis
fudoris vehiculo fubftantiam
imbibebat.quamilla incorpore ejus vivo
habebat , haud alitcr ac Spiritus in telo
vulnerante refpcdum habet ad Spiritnm
vulnerati ut quemadmcdum illa fe habet
, afferre poteft Influentia & Lux Solis cce-
auc in calida auc in frigida intemperie ita
quidem fe babet cum Spiritu vulnerati.
Vbi etiam apparet , quod , quando aut te-
lum auc fetrum coopertum forte', aut acci-
dencealiquo detcgatur , vulnos deveniet
magis dolorofum &
frigore intcmpera-
tum : &quandoexpcriendigratiaaliquid
ungucnti a telo abradatur , feu auferatur,
illa vulneris portio , quae parti abrafse cor-
refpondcc, dolore &
pcrturbatione afficie-
tur. Eodem plane modo vcneficae pravum
Sc perniciofumfuum venenum Mummise,
chirochecs,caIceo, fubiculjc, ficco lineo
fimilibus applicare folent , quibas e' longc
fcu ad Magnum diftans, malitiam fuam cf
ficiunt- Legimus ctiam in libris de Caco-
magia tradantibus , in quantaapud Caco-
magos & incantatoresaeftimationc habe-
antur membra infantum , & prxcipue co-
rumcutisfeucorium exquo poft varias , que ob ittam ratione (uti ab Ovidio colli-
Diabolicas atquc Necromanticas corum
confecutioncs pcrgamina fua virginea cre.
aretentanri Inquibus nomina Deiatque
Angelorum , quosinvocant,atqueetiam
CharafteresPlanctarum feu Stcllarum, ad
quas Angeliillipertinent Iblcnt infctibe-
"" '
" "
ob iftam caufam efte-
te. Debetne igitur
^
' dusjcametfi
Fo!, i2|
ftusnatutE humjns Magneticus
aucSpi- ,
ritualis ipfius Mummia
cuin fimilibus in
homine.pro Diabolicis <Sc damnabilibus
•.
haberi,quoniaraeorummyfterium in fen-
illis dicbus fre- fumalo veneficis a Diabolo revelatur , &
fecretaeorumproprietajin ufum^ impiurh
& m.inime Chriftiannm converticur > An-
neide6 a nobis recufandus acque repudi-
anduseftaer, quoniam poceft vijs mo- &
disperniciofiscorrumpiatqueinvenenum
lethale converti ? Auteftneignis^ focie.
tate humana ideo excludendus pro dam- &
nabili adhibendus,quaipfe maleapplicatus
deftruere &
confumerenotatur ? Ciime
regione , fiapplicctur nutrimen tum
recftc
& folatium aftantibus aftcrt. Si contami-
nationeaucmutatione unius Mummix in
, aututpar- difpofitionem contagiofam feu vencno-
fam,aliafana inficiatur,uriunum pefte in-
fedum alium ad diftans afficere ccrnimus,
, cui mium- atqueunam domum igne accenfam
aliam
accendere,tametfi non fintcontigu^ ; De-
betne , inquam , ob hanc caufam aut acris
aut ignis ufus in exilium ab humana focie-
tate rclegari ? Aut ideo abhorrendus eft
, fenullam ignis Dci a coelo dcfcendcns, quoniam Sa-
tan ufum deipfoin fenfu deftruftivo , ni-
miram ad poileffiones lobi coniumendas
fecit ? Anne dicendum cft , proprictatem
Mummix Spiritualis occultam , atque ad-
mirabilem Spiritus humani efficaciam in
falubfibus & pijs ufibus cfte ideo repudian-
dum.quoniam ipfa corrumpendo in difpo-
, quse fitionem venenofam convertiqucat? Vel
chirothecae eftne bonus gladius &
ad tutelam corporis
ordinatus ideo reijciendus aut rumpendus,
quoniam impiusipfo virutn bonum intet •
recit ? Rcs bona male applicaca damnum
:
, leftis , in quo fitum eft vicae fpiraculum , fi
malc h fubjedo terreftri recipiarur, pravos
ut plurimum cfTcftus producere animad-
vertitur:Im6ver6 ipfe Diabolus obiervat
ftatuta anni & folaris curfus tempora ,& ta-
mcnncque Sol,ncque ulls virtutes fivea-
dus ipfius debent pro Diabolicis haberi,
Simili plane modo,fi defcendamus a fpha:-
raanimaliadillam vegetabilcm & mine-
ralccn,percipiemus , Magam five in canra-
tricem illam famigerabilem Mcdcam, u-
fum in fuis incanramcntis fpccialem fecifTe
& (uti etiam hoc idem tradicur de alijs vene-
ficis & necromanticis) de herbis, lapidibus
&mineralibus , fine quorum naturalium
ope, nec ipfa, nec ejus Dsemon qui fecre- ,
tas eorum virtutes& effedus illi revclavit:.
quicquam infua arte addefidcria fua ini-
qua perpetranda prjeflare potiiengnt. At'
gimus ) alta montis Atx cacumina pera-
gravitipfa , ut herbas fuo propofico infcr-
vientes ibidem colligerct. Sunt magorum
quamplurimij qui, occulta proprietate&
vivtute lapidum ijs a Diaboio revelato-
,
rum , Cacomagiccs fuos producunt effe-
,
ipii Stellarum infTuentias,qus
F f i iapidi-
 SECTIONIS SECVNDy«,LIE. II.Membr.IL
lapidibus dant vires.atque tempora ca-
illis runt cempora fcu horas collcdionis & mo-
rum coUedionis arque praparationis ad dum pra'parationis earum ? Minime Her-
tales effedus produccndos prorfus igno- clc : Nam arcana ilta k
Philoibphorum feu
rant. Exempli gratia fuit vcnefica qua:- fapientum profundorum traditione acce-
dam .'eu (aga in Scotia , quz in fua exami- perunt.quaJis erat Adam Salomon Her- , ,

ratione falla ell, fe proprietate quadam la- mes atque alij iftiufmodi veri Magi,qui ta-
pidis occulta.qui ab ea tunc temporis abla- lia mylleria traditione Cabalilttca de (ecu-

tuserat , potuiire quxllionem quamlibet lo in ("eculum rcliquerunt mundo. Nonne

refolvcre : Dixicenim quod fi respetita
, , erat miranda in annulo Gygis proprietas,
elTet vera ,lapis Itacim Sudorcm cmitte- qusipfum quandoque invilibilcm reddi-
ret;Atfi cflfetfalfa,tuncfudorem nuUum dit ? Et tamcn homines iitius mundi igno-
apparere : Etiam dixit lapidem iftum.res , rantia occKcati volunt, hujufmodi in crca-
multjs (ibi percjus dccolorein coloremu- turiseffeduskDiaboIo , &nonmirifica
tationerevclalle.Dcnique,quandoaftantes vcrbi Divini opcrationcprocedere. Vnde
aliquot de hac re txpcrimentum ex opta- videntur Omnipotentem Dei Spiritum
rcnt. refpondet,(c vcllc id libenter facere, fuo honore privare utcunque Salomon >

modo lapidcm illum fuum fibi conccde-

(i vcrbis apertis fatetur,feomnia (ecreta, clc-
rent : Sedipiitimenres, neauxilioilliuse dionistcmpora & myfticas StcUarum na-
manibus eorum cvaderct , hanc ei peti- turas & occultas virtutcs ac proprietates Sap.
tionem prorfus negarunf.Hoc fadum fuit animalium.plantarum radicum rerum , &
k Quccns Fcry in Scotia. Alij h Diabolo omniumaliarum, tamoccultarum , qukm
initruuntur ut metallum aliquod cligant,
, manifeftarum a SoloSpiritufapienticE ac-
illudquc fub conilcllatione quadam apta cepiiTe , undefermonemilium verbisiftis
prxpaLCnt &
in eo CliaraderesStella: cui , concludit. Omnium enim,opitcx (aitjme
fubclt,infculpatat,nomenqueAngelifeuIn- docuit fapicntia- Quibus verbis inferre vi-
telligentla; ,
qua' clt Domina illius Stellae detur i Primiim , quod Spiritus Sapienti.£
delcribant, hocquecoprecipuc tempore detegat atque aperiat homini,ab(trufa Phi-
tentant , dumStcllaillainca;lofitfortior lofophi.TE verae Myiteia , qusconnltitin
&:potentior &
ab impedimentis aliorum cognitione & revelatione naturalium vir-
planctarummagislibera; 5c tuncinveni' tutum tam in fuperioribus , quam in in-
,

unrjcjufinodilaminasmetallicaseffe in o- feri6ribus. Secund6.qu6d fit hic idem fpi-

pcratione Magica admodiira efficaces. ritus,quitalcsanimaUbus,vegetabilibus &
Quid ? Qyoniam Diabolus novit virtu- mineralibusinterne,indiditvirtutes&mc-
tes& proprictatesharum rerum naturali- diatibusillisperomniaoperatur.QuodjCu
um & potens eft miniftros fuos in malo ea- ita fit,quid obfecro,in creando virtutcs cf-

rum uiu inttruere , Anneideo fequitur, A- fentiales poteft Diabolus ad Stratagemata

damum Salomonem
, &
Sapientes ab Ori- feufacinorafua perpetranda , qukm ipfe
cntc venientesjac quam plurimos alios bo- homo? Ciimhomofitcrcatura rationalis
nos &: pios homines talibus fimplicium na- acqueacDiaboIus? Autcurilli attribuere-
turalium virtutibus, temporibus cledionis mus nos illa , qus in rei veritate, fpedanc
& colJcdionis^-Sc modisapphcadonum ip- ad fpiritum omnia crcantcm operantcm &
forum in rc Bona & licita i
Im6ver6 &li increaturainterna? Sihominisfic iniqui-
jufta (e ofterat occafio in fcnfu contrario, tatemalicujusadionis Diabolo arrogarc,
idque Hnc limitum naturs aut Magijclici- qui hominem ad malum inftigat, eumque
ta transgrcflioncfuiiTe ignaros , ciimve- oftenditmodum, admalas&iniquasluas
rum iltius opcrationis fubjedum fit fapi- voluntatesexcquendas,hoc quidcm rite ad
cntia; Spiritus, qui ett bafis five fundamcn- ipfum Diabolum fpcdac , quippe qui crea-
tum naturalis Philofophix quid faci- , tus cft ad dcftruendum (ut ait Propheta
mus nosdcmodo, quoMuyfcscIt ulusin Efaias) atque ad hujufmodi fuum officium
diipergendo illos cineres , quiulccra^- complencium.ci in ufum vcniunc crearur*
gyptiaca non fine habitantium Itupore h Deo creata:- Nam ufum ignis Dei ccelc-
pioduxerunt. Sed alij replicabunt di- & ftis adhibuic ad deftruendas Ikftias lobi,

ccnt , hocfuiflemorc fupernaturali cffe- adcruendamdomum deftrucndosejusfi- ,

dum: Atinlpiciantveliminoccultanatu- lios & ad corumpendum acrcm uc peftc

, ,

rarum animalium , vegetabilium mine- & ea,lfraclicasobpcccacum Davidis interfi-

ralium (ccrcia & my(tcria adco mirabilia, cerct. Necquidcmeracunquam obferva-
ac lunt natutaliter comprehen-
ilta in ipfis tum quicquamper feadvuiushominem,
,

ia, omnicoirmercij Diabolici lijlpicionc prxcerquam , quod Spiritum humanum

lepofita invcnient- Anne habendus e(t
, tcncandoatquefcducendo & phancafiam
Pater rcvcrcndus Albertus Magnuspro
ille hominis portcncis prelligiofis deludendo,
Cacomago, quiaab(tru(as,occuliasacmy- pacrarcpotuerit. Vertim obfcrvatur fem-
fticasammalium, vcgetabilium atque la- per aut mediantc malo creacurarum ufu,
,

pidumvirtutesdctcxit? (Hocidem etiam mortalium corpora dc(trucrc-,autea rcdde-

Hermcs , Flato , atque alij proiundiHimi reinla!ubria& morbida. Nam modis &
Philolbphi fcccrunt) aut dcbcnt ilti inter vijs talibus Antipathizantibus naturalibusj
.illcclas Diaboli nuii:ieraii , quoniam nove- hoc cft 5 creaturis , qua: (iint natura & con-
ditics
 DE PaiLOSOPHIA MOYSAICA. FoJ,i24^
ditionc rci,inaloafEciendK contrarije,opc- Diabolum non poffe plus ex
vidercliceat ,

rarur , tairctfi DcJS crcaturas tales Anti- qukmgencrihu»

naturae myfterijseliccre,
pathizantcs proufu hominis falubriori & manodatumelt cognofcerc. Icerura , kd
inaois directo creaveric. Concludo igitur, pulveris iftiufmodi exitialis per plateas
nccelTeeiTe,ut Cacomagiac vcnefici nihil Mediolancnfes quod fpcdac, tradicum eft,
malia!icuiimponcrepoffint,ni(ioperentur illudfadumeftcanno i<52p,Prounguenco
per fubftanciam crcaturs realem mani- & verolethah,quod (blo contadu interfkere
fertam.ciijufmodi funt pulveres.unguenta, folet , hoc compofuerunt ludarus atque
herbx & limilia. Excinpli gratia Claudea, Cardinales anceh allegaci, uc crcaturas Dci
djJ.Ttnni-
Fellea , loan , Banno& NichoIaPifcacrix ajquc ac Diabolosfviolarent. Ac itcrum
p. de Di-
iv ologi.i. cum tota fua focietatc confcfe funr in Lo- hocabErcmitamoreimpioerarcffedum,
tharingia 9.May jli a Diabolo fibi tra- qui marculos portarum cum ijs (ut didum
» i .

ditos tuiffe pulvcrcs detriplici conditionc, , atque ipfe cciam fuum fccum
c(t) in tecit
quicolorceclamerant diftindi: Nam(in- habuit Alcxipharmacum arqaeac Diabo' ,

quiunt)ille pulvis niger intcrhcit afpcr- lus&Cacomagici ejus dikipuli. Ex iitis

gendoeumfupercibos autfricandocor- , ergo videre poceftis , homincm mence (eu

pus cum eo, aut afpcrgendo illum fuper ve- animo impio prsditum ad creaturis , & ,

itimenta : At ilIerubicundicolorrs,mor- Dci bonis noccndum inclinatum elTe,tam

bcs &: infirmitates parit: Pulvis veroalbus pronum,ac Diabolum ad herbas , animalia
folct morbos illos curare , quos peperit ille & mineralia a vero illo fcnfu ob quem k
rubcns : Acque OdcUa Boncuriona exami- Deofuntcreata , videlicetad beneficium
nataiS. lanuaiij 1 j86.Dixit,moremeffe humanum v«tenda Quare & merit6 in-
vcneficisfuiordinis & conditionis,pulve- ter Diabolos numerari pote(t,atque nomi-
rem quendam quara
in via difpergere, per ne DiaboU incarnati infigniri , e6 qu6d ip-
ipfi progrederemur , quosodiopcrfeque- fe carne ac offibus indutus,fine opcDiaboIi
rcntur. Et Francifca Perine faffa cft die 4. mulcasinveniat deftrucndi & vcncno in-
Novcmbris ij88. Herbam quandam tra- tcrficicndi vias : Haud alitcr, quam Diabo-
ditam efle fibi k DiaboIo,ui in via poncrc- lus,fpiritualis,lx)C eft carne & offibus dclli-
tur , pcrquamRiberianusiret, (quiapyra tutus.
ejus furto fuftulerat) cujus virulcntia is fta- Concludoigitut, magnamcffein mun-
tim xgrotavit Francifcus Follers,Marga-
: danis incredulis abfurditacem dcmen- &
rita Warny &
lacobit Equine confeiTjc tiam > abitrufa &
arcana Deiincreacuris
iunt I y. lanuarij 1584. fe habuilTe ungu- magnalij, tanta temeritace audacia & &
cnta , quibusilliverintVirgas& flagella; pro invcnrionibus acque adionibus Dia-
Ade6,uc,ficumiIlisfolam veftem ahcujus bolihabere atque mundo publicare,etiam
tangeret,neccffum fuerit.ut ipfe paul6 poft fi eorum effedus,
quo ad nosfinc pernicio-
morcretur. Eciam dixerunt, quod fi manus (1 ,& mult6 magis,ct]m fincboni faluti- &
luas hoc ungucnto Magico perunxiffent,fi feri, ac cft ille ungucnti armarij , ctim non
veftimenta cujufpiam tangerenc,incra pau- modo ipfi Deo,fcd etiam hominibus mtel-
cos port dies morerentur. Acque ex his ex- leduverofruentibus, guod fit creatura a-
cmplis viderc poreftis,quomod6 Diabolus nimalis,vegecabilis,aucmineralis,qua;pro-
rcahtermalum operari nefciet , nifi Solis ducat cffedus indilubres & lugubres per
venenis a creatuns defumptis : Nihil enim abufum.atque illos bonos in debita & ap-
vericatisabcofoloprovenire potcft , fcd propriaca eorum facultate , quae ordinar<i
mcr:E delufiones atque apparitiones prx- crat originaliter h Dco pro bcncftcio & fa -

iticriof2e,nimirum cz , qua; videntur ta- & luce generis humani. Nam Dcii5 crcavif
men in cffe>ftu magis
rei veritate nihil omnescrcaturasbonas, &
perconfcqucns
funr quam ,
iiiiago depida refpedu verae adbonosufus -SedeiT malitiaDiaboIi.qua'
fubftanti^. Atque idc6,nejaditenrvelim eas divertit de propofiro k Crcacore ordi-
miniftrij Diaboli, iftiufmodi innatura ad- nacojjuxta illud Saiomonis. Crcavit Dcus,
miranda provenire ex mera Diaboli in- ut cfTcntomnia, &
(anabiles fecic nauones
ventione five adu ejus folo : Nam veri Al- orbisterrarum ,.&noneftinilIis medica-
chymifts teftantur ex propria fua experi- mentum exterminij , nec inferorum rcg-
entia&praxi , maceriamfuam , quando numinterra , creavitque hominem incx- sVpl..^.
manet in putrefadione & nigerrimum ac- tcrminabilem & adimaqincm fimilitudi-
quiraccolorem,eiTeTyreoSerpentevene- nis fuae fecit eum
invidiaautem Diaboli
,

nofiorem , &perconfequensfubit6inter- mors orbcm cerrarum &c.

introivit in
ficcre,quare admoncnt operatores, ut a fu- Nam fciendum eft.antc lapfum Adse om-
misipfius.pracaveant : At ver6quando ap- niafuiffedirede&jufte fumpta , atqee
paret in decoqucndo inter rubedinem & ide6 minime k vero tramitr fuiffe detoilb:
albedinem,pariencem incer mortem fa- & Sed , poftquam de arborc boni & mali gu-
nitatem ,atqueide6in(lLatum morbidum , oculiejuscorporeifuerunta-
ftaffet ipfe
reducit ; Verum in adu \qx albedinis, pcrti,& cre3turxtampromalo,quim pro
qas fignificat perfedioncm in maturi- bonodiftinguebantur& inutrumque ufu
tate , infirmitaccs curat & malitixilli pras- fuerunt converlas : Nam ab illa bora my-
veflit «juam pulvis niger induxic j Ita ut fterium tam iniquicacis , quam juftiriaein
F f4 mundo
 SECTIONIS SECVNDy^,LIE. ILMembr.ir,
jnundo regnare occocpit & malum primo bilium & lapidum prcprietaf ibus
, cfficiun'

in mundum poft lapfuia inor^fTu, feu limi- tur- SiM. Fcfteruscumli.iisfocijsreplita-

ne.inccpit fe bonitati , ac virtuci apponcre, bit & dicct hsc cirnia c fie puta m.enda-
,

atqueiuilla praxi rcncorflidtuprur.ordia- cia. Relpcndeo ego , fuilie I-hilolbphum

!i,injuftitia &
vitium adverfus juftitiamac dodiffmum, atque Theolugum ftm.ate-
virtutem pravalebant. Hic ergo vidtre Itbratum , illorum authortm , qui iftafide
pollumus,in principio omnium,Diabolum fua tradidir : & haud dubio (fi ad l;uc inter

fcuferpcntem fundamentumtoiiusmali,
, vivosfuiffctfi]peiftcs)affirn-.arct , ipfoso-
mediante renaturali , nimirum pcmopo- portcre prius addifcere atque intelligere
ftiliC,Acdcinde fuftcligneOjquoCainin- veras clcdionishoras, inquibusfimplicia
iuftus,occidit iuum hatremjuftum Abc- illa coUigi debent, arque ctiam Ilire.ftcUas,
l:m ; Cum e regione & in fenfu contraric, quaein ca Dominium habcnt>cum tempo-
hoc lignum, in forma crucis (arguentis op ribuamajoris earum fortitudinis & exalta-
pcficionem illam.qusinhocmundo fadla tionis in tcelis. Ad me autem quod atci-
tlt inter bcnum & malum) crat inftai- nct , fateor me fecrcta in hominc & brutis
mcntum fincqua nuUaerac
m.ortisipiius , haudignorare admirabilia, quorura oirjni-
lalvationis aut rcdcmptionis certitudo. umPcripatttici ouUam planc racionem fuf-
Ex hii crgo animadvertimus , omnes o- ficicnrcm reddere poftunt : Excmpli gra-
pcrationcsuccultas, proccdere avirtutein tia ,
quodlucij pifci";intt.ftinadeliccata,u-
rcbus naturalibus feu creaturisocculta,qua: rinam. potenter provocent, qu6d Epilepfia
^ Spiritu Divino erat a Deo tam gencri pofTit liidionc leu actracuoue fanguinis.ai
hunuino dcccda , qukmabacuta batanx nafo Talpx cxcilOjCurari, -S: cuod polt de-
oblcrvationc ccncepta. Bonisjnquam.ho- glutitionem illius fangxiinis patiens prarter

minibus a bono Dei Spiritu erac detcda ad mcdum argiotabit, quemadiriodum expe-
benefaciendum & malo reliftcndu. Nam, rientianonnullorum & interreliquos,cu.
nifi prava crcaturs cognofcatur,
difpi-fitio jufdam nobilifliira: fccmins tomicatus
alexipharmacon icu Ancidotus ad ejuldem CanrisE doccir.ur. Etiam quod Talpa com-
curationem vix haberi potcft : At m.alis e- bufta & in pulverem redacta habeac occri-
tiam quandoquc a Diabolo ad malefacien- tam quandam virtutem pafTionem Coli-
dum & iniquitatem exequendam levelan- cant expellendi : Qu^dcor&hcparrana:
tur, Enumcraboautcmnonnullas virtutes ficmedicamentum Epilcpfe curationi ap-
abltrufas iii tribus treaturarum compo- propriatum:Qu5d exuvis ferpentuir ,par-
fifaruin rcgnis nimirijm animali, vege-
, tum muliebrem expeUunt Quod men- :

tabili &
mincrali. Inpfimis ergo in reg- ftriia in muliere epota lcpram inducant:
ro animali , bubo dicius eft ab Albcrto Qii6d bufo combuftus fanguincm prscer
Magno plurcs in fe ccntinere virtutes: modum fluentem fiftat Acqucetiam ara- ••

Kam , inquic , fi cor ejus ac pes dexter nea m.odo naribusadhibeacur. H^c
viva^fi
ponantur luper hominem dorraientem, omnia ego cum mulcis alys fuumexper-
ipfeprotinusinfomnoapcriec , quicquid tus.

abiplljfadumeft; , autquodcunqueabeo Pro alijs occultis lapidum, metalJorum,

petieritis; Dicitquehocprovero aquibuf- J
herbarum atque animalium vircucibus veri
dam fuis f atribus fuifte rcpertum : Atquc Salomonis difcipuii & imitatoreSsHermts,
itcrum,fi lub axilladilponantur, nullus
ipfi Plato,Thebith,Albcrcus Magnus, Diofcc-
canisadvcrluscumlatrarcaufus erit. Eti- rides &
alij , eas nosdoccnt abunde. Qui

am languis capri vitrum rcddere

traditur omncsprocul dubio non icaftuki acveri'
non iviodo malkabile , fcd etiam inftar pa- tatc inancs atque frivcli viderentur , ut
ft£e;molIc, modo fi vitrum in eo cum acete mendacia tam ingentia-auc tantas impofn-
coquatur Ita, ut fi contra parietcm proij-
; bilitates m,undopub!icarent,nec fa!f6afle-
ciatur , non frangetur. Ec , liquis faciat verarent ,resiftasin eorumccgnitionefu-
unguentum de eadem ccmpolitione & iflTe fld esitum perdudas Atque ita iiac rn-
:

faciem cum illoillinat, rcs ei terribiles ap- tione, illam rnter mundanos reputacionein,
parebnnt : Et fi illius coir.pofitionis por- quam fibi fapientia Iba inligni coinparavs-
tic igni imponatur ,& fit aliquis prao-Iens, runt, more tan? ftolido aiaitcere. Veriim
quilaborac Epilepfia & magneseum tan- , jam adplcninegotij hujus noftri praxin,
gat , fubitt)inparoxyfimumEpilcpticum nimirumadillpinSympatljcticum & An-
cadet,quafi irjortuus : At fi aqua frigida ei tipatheticum refpedum,quieft inter varias
ad bibcndum adhibcatur itatim rclijrget: , Mummiarum corporis humani Ipecics &
Hxc ille.Eratci a ait, quod, fi candcla lan- ocularem dcmonltrationcm h Alagnecis
guine Camcli inungatur , omnes homines proprietate produdam.mcconferam; Ac-
locijcapitibus Camclorum iir.buividebun- que in animomeo eriC:plura in hoc ultim*
tur. Att]ue itaprocedicipieinHiftoria iila libro vobis demonltrando probare , quam
fuatuniadmirabilium iliorum delcriptiO' aliquisalius adliunculqucdiem etfetitun-
nibus , qua: ab occukis B-cftiarum , vcgeca- ' quam

LlB EJ^
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoI,iiK

LIBER TERTIVS.
Jn quoprobationespraiiicts & conclufienes experimentales, hdconfirmanj
dam Sympatheticam microcofmi attratiionemfve coitionem^ at^
q^ue Antipatheticam feu odtbilemexpuljionempef prO'
prietates laptdis Magnetu Macrocofmi-.
ci pertractantur,

Authorisad prxfeatemiftumlibrumProocmium,inquoea,
quaeauteifuQtdi(5taremetiunturpaucis.

VObis in difcurfu hoc meo prscedente recitavi ,atqne demonftra-

tionefufficieiKi probaviSpiritualem,Chriftura, five verbum Di-
,

vinum feu fapientiam scternam elfe veram Philofophiae efrentialis Ba-

fin feu fundameutum j Vt pote , qui eft fecurus &
nunquam deficiens
lapis Angularis, in quo & fuper quem tota creatura confiftit atque x*
dificatur, quatenus in eo exiftit vita, &
illa vita eft Lux illa effentialis,
quasvivificatomnia , &perconfequensoperaturomnia inomnibus,
utifcripturaverbisexpreflisteftatur. Nam,
fiSpiritusDominivitam
& infpirationem & omnia vitjecreaturse impenit ; Atqueiterura,fiil-
leSpiritusorbemterrarumimpleat , atquereicuilibet hujus mundi
infit, ut fcribit Salomon,- Tunc necefle eft,ut agnoicamus, quod Spiri-
tus cujuihbet rci fpecifica: centralis fit ilia Divinitas , in qua radix ef-
fentialisomnisMagneticseattradiionis 8c Autipatheticae expulfionis
confiftit ; Nam , cum ipfe fit Catholicus ille amor, qui cuihbet parti-
culari exiftentiae feimpertit, eique adtionem & motionem aflignar,
quonaturam fibifimilemadfe, nutritionis.afliftentiseatqueconlola-
tionis gratia a!liciat,ita quidem organum,in quo operatur latis forte &
validum reddit,ad emanationes tales expellendas 6c propulfandas, quae
ei vel ordine,veI qualitate,vel eflentia diffeniiunt, aut fe fpecificae lua;
exiftentiae & confervationi opponnnt,aut damnum aliquod inferre co-
nantur. Obiftamigitur rationem,Spiritusifte,creaturam aff^edione
duplici , nimirum defiderio concupifcibili & odio irafcibili induebar,
quorumhoc.cogaudet, &Sympathizare foletcum fuofimili , atque
ideoillud adfeadfuamafljftentij^m &con(oIationem allicit & attra-
hitjilludjperafpedlumodiofumfeuAntipatheticum, evitat atqueex-
pellit, qubdeifitnaturaoppofitumautnocuum. Atqueifteeftadtus
Sapientise illius omnia creantis & fuftinentis , quae creavit quamlibet
creaturam fucceflTi va quadam prxfervatione, quam k fuo fimili,ut exi-
ftatinhocmundo,attrahit, &confequentereietiam facultatera iraf^
cibilemconceflit , utfeircbuseiinnaturacontrarijs rauniret&de-
fenderet Quibus viderepoffumus^quomodbSpiritusifte vivificaas
:

omniamanuminimdparcamoderetur,- Adeo ,ut,tametfiomnia per

oppofitionem, nimirum lucem & tenebras creaverir, atque ideb in re-
fpedtuhumanobonum &malum tamen ordiuavitac difpofuit , uc
,

quodhbet individuuminduereturfacultate irafcibili , atqueodio An-

tipatheticoadevitandum&efFugiendummalum hocclt,fibi velor- ,

dine,veInatura,veIambobusadver(um quoufque tempusillud com^

,

pleatur, inquo,poftejusexaltationem,omnem contrarietatem & dif-

cordiam^perunionisfirrase ftabilitionem,ex ranndis utrifque evacua-
verit: Quodetiam D. Paulus videturficconfirraare: C^^iu evacueric
& &
omnem Principatum poteftatem virtutein.oportet eura regnarCj
donec ponat omnes immicos fub pedibus fuis:Novifl[ima aute inimica
deltruetur mors,orania enim fubjecit pedibus ejusjCiimautera ei fub^
jedafueriutoniiiia^tuae & ipfe Filius fubjeiius eritilli , qui fubjecic
G g ilU
 SECTIONIS SECVND>£,LIE. III.Membr.I»
illiomnia, ucfitDeus , omniain omnibus &c. IftaCathoIicavirtuj
iohin.i2. MagneticaagnokituriSpiritu,iuChrifto,exiftis verbis: Siexaltatus
fuero a terra,oraniatrahamadmc ipfum dcc. Acfidixiffet: Ego,at-
tracStiva&Magneticameavirtute & unionereducamomniainunio-
nem atque identitatemmeam , hoceft , inmeampropriamnaturam
Apocai. eaniferam. Ecce (inquitTextus aIibi)omnianovafacio&c. Quibus
liqiiet, qu5d, ut mitio omnia ab uno funt orta , utpote in eo implicite
comprehenfa, & tumpoftea inexpIicitaeorumexifteutia,fubduobus
Principijs contrarijs continentur:lta quidem in fine omnia fub Princi-
pijs difcordancibus comprehenfa, in unum &c idem radicale Principi-
um reducentur. Sedadhuc Pnncipijs contrarijs fubijcimur: Nam to-
tusmunduscummembrisejufdemexlite &concordia ex inimicitia
& amicitia, ex tenebris & luce, ex bono & malo componuntur ,atquc
ide6fubuniusiltiusfapienti3e Divinseprotediione cxiftunt , quaegu-
bernatomnia, & conatur vidloriamfuperconfufionem atque difcor-
diam habere. Vttaudem pax aique unio five confenfus univerfalis
iieri queac in iftp mundo,& confequenter^ut res omnes revertantur in
ipfam , in ipfa vivant ,& &
cum ea uniantur , quse eft unica fola Chari-
tas; Ipfacreaturahabet poteftatera efEcere confenfum Symphonia-
cumcumfuofimili , atqueeregione, ut irafcibih feu Antipathetica
quadam proprietate fuum concrarium auc evitet , aut furomo conami-
ne repeiiat.
lam verdciim
Spiritus iftc infit omnibus , atque idco in re qualibet
Ipecifica fequitur confequenter ,qu(5dattrahatillud Sympathetic^,
,

quodeft confervativu fnae naturce& conditioni iu quaUbetre fpecifica

ex animah, vegetabili , &
minerali regDo : &expelht Antipatheticd,
ab ea,quod eft nocivum , odibile, & deteftabile,feu difpofitioni fnse cft
contrarium Acquc huc ufque , quod ad abbreviacionem pra:cedencis
:

measSympathecicaeac AncipachecicaeTheorije fpedat. lamverdmc

in utriufque earum praxin parumper immergam, uchac racionetacili-
us ad credendum inducaris,quod tali^ , quael heoricd 4 nobis funt an-
tea propaIaca,fiDC efficacia,praxia realem lemicer (contra vanam, infi-
piencum nonnullorum hujufmundi opinionem) idque nacuralicer,hoc
eft , fine uUa Cacomagicaauc Diabolica operacione producendam»
Frocedam,igicur adpropoficum meum,ac<]ue ucMagis Methodicdin-
cedam librum hunc in duo membra diverfa diftinguam, quorum prius
^ympachecicos pertracStabic effec^us Pofteriusevencusillos Ancipa*'
:

theticos , qui Magnecicd in regno animaii vcgetabili & minerali pro-

feruntur,breviter explicabir.

LIBE/{
 DEPHILOSOPHIAMOYSAICA. Foln5.;

LIBRI TERTIIMembrum.l!
In qao efFed:us in Sympathia mirabiles , qui Msguetica,
attradione limilis ad iimile perficiuntur»
lucidd pertradantur»

CAPVT. L
Jn hecexbrimitur , tjusmodd per quandam comparationem "Magnetvs
mineralis (3 virtutum ejufdutn atlraBivarum , cum illis anmar
lium(3 vegetabtliumin lucem demonjlrabiiemproferre
queamus,admirabiles illos effecius , qui in ipfis
ambobus dehtefcunt.

CVmfitres obfervatione inter (apien- lum incognitum idque mediante tranf-

,

ccs digna , rcgno coelefti,

nihil effe in plantationedebita- Ille ergo,qui fapit 8c ,

quod ruuniinillo rcrreftri non habeat fi- in myfterijs naturae profundus, cuiSym- &
mile , ita quidcm nihil eftin regno itiine pathetica concordantia , abftrufapropris-
rali , quod fuo fiTiili in rcgno vegetabili tas.natura, virtus &
Magnetis atque fcrri
nonffuitur Acqueiterum, fpharrsVe-
••
origo, funt bene nota;,agnofcetptocul du-
gctabilis imago taminamore (Stodio,fi- bio , quod ccrum Exempla hominipof-
ve in attradlione Sc evicatione fcuunione fintquamaptiflime conferri : Nam , pcc
Sc divortio in animali eft repcrienda--Sedj eas , Magncccm microcofmicum facili-
quoniam inregnominerali nihil invirtu- me difcernere , rationemque extradio-
tcadioni& vitx animalium propinquiiis nis Mummix Spiritualis ex homine in-
ipfoIapideMagnetereperitur , quatcnus telligere , ac fimul atqoe illius ufum &
fuum fimile ferrcum fcnfibiJicer afiedat, finem ad fal icem humanam deftina-
illudque amore concupifcibili profequi- tum ccncipcre poteft : Vt igitar res il-
tur,n;cnon illudavide attrahitjactandem Ise , mclius Icdori dilatentur atque enu«

fe more mirabili cum eo inftar maris ac
ftcminae in rcgno animali conjungit& u-
nit. Prupteriftam rationem omne fimile
in animali vel vegetabili
dumhuncmodum, nimirumin
clecntur, operee pretium cxiftimo , uc iii
primo loco chordani eandem concor-
dantiaz Symphoniaca; percutiam , quE
rcgno,quod fecu- naturam ac origincm lapidis Magnetis,
fuofimili atqueferreamconcernit, quam aliquan-
'

attrahendo operatur , haud injuria Magne- tulum pleniiis libroineopriEcedenti teti-

ticum diditatur. Hinc inde Paracelfus gi , utexindc majoricumtacilitate , qui
in iftiufmodi Aiyftcrijs verfatiflimus, cum namfint Magnctcs tnicrocofmici,coIliga-
dc muramijs Myfticis tam corporalibus, mus.
quam Spiricuralibus facit mentiorem, at- Vt in capite 3. lib. 2. iftius tradarus
qaeetiair.devijs &
modis adivis ad eas vobispatefeci, quodeffetevidens , lapi-

taiii ex corpore vivo, quain mottuo extra- dem ipfum Magnecem Cabmitam, five
hcndas.ipfe pro meliori fuorum difcipulo- exoriginealiqua naturali minime procef-
rum irjltcu(:tione,atquectiain talium.quos fiiTc , fedpotiiisexpartufeu initio mon-

artis iilios nuncupat , exempla k lapide ftrofo 5 quippequi , ucabefFedovide-

Magnetis& ferro deprompta producit: rur , ad inftar muli.ex genitoribus feu

Nam per ipfos talium Mummiarum ex- parentibus diffimilibus atque natura in-
trahendarum modum fatis claredenotat; jequalibus prccrcatur , ctim ejus Ma-
&perconfequcns fuomore , quidfitani- ter , fcu maffa corporea paffiva , apparec
malis &
microcofmicus Magnes , medi- evidenter,effc quxdaai Sacurnina Mer*
ante quo^ Mummia microcolinica e fuo curialis fubftancia, cjns vero Pacer fi-
corporeelicitur,explicat,videlicct,qu6d ve forma raagis adiva Spiritus metal-.
fic res feu fubftantia quaedam corporea, licus , Solphurcus &
Martialis- lamve-
quemadmodum ex iftis ipfius verbis colli- ro modus , fecundum qucm mixtioho-
gcre,fai eit : Mummia (inquic) Spiritualis rum duorum fit ,cft hujufmodi : Cinn
nonoperacur Ninper corporalia media:
; Saturniincs Mercurialis liquor lapideac
Quibus arguic modos corpoccos,icu Mag- , effct ad.huc infuaprima materia
natura:
neticaiUacorpora, qux Muimniainhanc popinquus Mercurio Martis ( nam hi
excorpore animalis vivcntiscxaahere Ib- duo coinmuniter inveniuntur fiinul & in
lenc , eamq'-jc operari faciunt tam domi cadein miniera , videlicet natura Mag-
per contactuinjimmcdiatum , qaam aliun- nctica. & ferreammiera) ob iftam ra-
(k & addiftansi im6 quidem aa iiiccrVal- ticncm , nimirum ratione prcpinquitatis
G g2 eoruE»
 SECTIONlSSECVNDyf. LIB.II. Memb.II.
eorum in confanguinirate(uc ita dicam)feu trado , cujusprodudio&generatio dc-
exiltentia,nonniiilevi.?ac facilis require^ bet in omni refpedu illo terreno & mine-
batur.adambosin unum corpus colligan- rali microcofmi convenire , de quo antck
doSjtranfmutatio Atquehinceft,qu6d
: amplam fecimus mentionem : Quem qui-
naturam intcr metallum ac lapidem me- dem l;oc jnloco apert^ nominare mihi
diam,retineat Vnde haud inepteMercu-
; ideo non propofui , fed folis circumftantijs
rius SatLirninusfem.itranfmutatusdici po- infinuare, ut ifta ratione k virtute ac hone-
tell.inquem , quandoSulphurMartiale, ftate dignis & veras Philofophiie pericis
quafj forma Mctallica ingreditur,illum percipiatur, atque ab indignorum malig- ,

pro Matre fua, paflivc habet ,ut pote , qui norum , ftolidorum turba abicondatur;
ipfum in fe confervac &
in corpus faxeum Nam,ut mediante hac re.Magna faluti hu-
coagulatur , quod calamita ,feu lapis Mag- maiis utilitas afferri poteft ita eciam e re- ,

nes nuncupatur. At , quoniam quilibet gione vires ipfius adfenfum midevolum,

Spiritusabeo , quodpropinquius&fimi- mala multa proferri , &
fcclera haud in re-
lius eft fus natura:,afFedat &;appetitnu- publica tolerabiliapatrari poflunt. Suffi-
triri , qujenatura &
Spiritus praccipuein ciet igitur Sapicntibus intelligcre, qu6d fic

ferro rnvcnitur,im6 ver6 ferruiii Cha- & resqu£edam,excorporefine violentia ex-

lybem peifediffima ab eadem miniera feu trada,qu2E terream,mercurialem ac Satur-
jnatriceprovenire > nimirumex corpore ninamexiltcntiamhabet , aMartiali, fcu
Magneticoobfcrvatur i NcceiTe habemos fulphurca atque cholerica forma, ad inltar
crcdereexejufmodiconfiderationcquod Magnetis mineralis , imbuta five animata,
Martialis ac Saturninus Spiritus Magne- quxpoftdebitam prsparationcm habebic
tis,ad fe,idque a centro fuo corpus ferre- virtutem fpecificam extrahendi Mummi-
um attrahat ac fugat formales fuos radi- am Spiritualem.tam fanam , quam infe-
os , quaii Spirituale fuum nutrimentum ab dam a corpore microcofmico , quxtum
eo extrahendo : Sed , quoniam ferreum pofteaaddiftantiam ^ patiente ttansferri
corpus non tam cito relinqust Spiritum aut trans plantari poteft.
fuum internum , ide6 fequitur,fimul cum Velim autem , ut quilibet intelligens
fuo Spiritu attfahiadMagnetem:(experi- Ph1lofophus,fciat , qu6dnatura omniuiTi
cntia enim docemur, quod Magnes a ferri rerum Magnetica , tam Ancipathetica,
Spiritibus nutriatur & in
fuo vigore au- qukm Sympathetica folummoc!6 in Sul-
geatur) atqueiterum, ipfum fcrrum Spi- phurea virtute Spirituum vitalium confi-
litus fibi fimiles in Magnete repcriens, ap- ftat , quiratione fus incarcerationis apti
petit pariter xquali coitione , ut ipforum feu prompti funt , fuum fimile per contra-
fieret particeps atque in conjundio five dioncm fui ipfius k circumfercntia ad
unio haud aliter inter eos eft fada, centrum attrahere : Itaquidem animale,
quam intermarem & fceminam. Sed, vcgetabile & minerale fubjcdtum , quod
quoniam Magneseft Mercurio lapi- eftimmeditatum Spiricus Sulphurci rccep-
deo Saturnino plenicr qukm ferrum, taculum,quadratione fu^ purx Saturninae
quippe quod ab illa fuperflua materia A-Ierculialis terrse , fuuni fimile ad circum-
virtute ignis emondatur atque purifica- ferentiam virtucea(fius Spiriruum inclufb-
tur magis &
per confequens propin- rum actrahit , quo mediante,vegctant tam
quiusad naturam mafculi acvciit , ideo in aere, quam in volatiii eoruin fale ,quod
Magnetem ad fe non tam avide , quam Saturnina & Boreali quadam condiaone
MagncsaiiUgit :_Eft enimvetus benc & ad inftar nivis condenfatur pruinx, &
conhrmatum axioma quod materia defi-
,
insthereo &
coelefti corum igne , quo
derat & appetit formam, eamque tam avi- vivunt. Atque iterum Spiritus Sulpnu-
de ad ie allicit &
ampleditur ac fosmina , reus retrovolat , vel radios iuos in fal fuum
folet mafculum. At vcro , qu6d ferrum fit centrale rcfledit , poftqnam a centroad
loco mafculi in co liquct, quoniam virtu-
, circumfercntiam emanaverit , rationeac-
&
tem vires addic Magneti : Nam fi polus cidentiuiM Borealium,videlicet frigore ex-
Magnetis Chalybe feu ferro armetur , eum terno , uti in igneis ieu coeleftibus femina -
longe ultra propriam fuam naturam ani- rijsaeriinftrumcnti noitri experimentalis
mat , nam incaufaeft,qu6dlapispondus inclufisapparec , quippequicum fpirante
ferri longe gravius ad fe attrahat , quam Borea vel vento Boreali, iae6 contrahitur,
potuitfinefuoferreo additamentoprsefta- quia Spiritus Sulphurisfivcigniscoeleftis,
re. Hoc igitur redc confiderato, cum ma- qui ci ineftjolim calore expanfus ,!j a frigo-
jorefacilitate colligere pollumus , quid- ris[fuajnaturxoppoficiinfuIcusevitando,fo
namrei & qualisconditionisMagnes ille ipfu 'in acris inclufi centrum recolligit , &
MicrocolrnicuseiTedcbeat quiSpiritum , quafinebula acrea involuicj , ut meliuft^ fri-
feu mummiam Spiritualem microcofmi, goris inclementia muniatur. Na (ut in po-
omni fine damno aut corporis detrimento fteru Magneticaquadam demonftratione
aut debilitate extrahere poteft. Si ergo doccbitur ) Sulphureus xquator eft polis
opus hoc admiratione dignum aggrcdi fri-jidis Mercurialibus admodum aavcr-
vclimus , necclfe eft hoc faciamus cum fuj. Eciam in corpore humano , dumBo-
MDgnctc Corporali ex homine vivo ex- tcalis five ftupidus quidampavor illud olv
fedi»,
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.127
Spiritus vits fulphureas obfervatur oritur, eofdem efFedus falutares
fcdit 5 , atquC

fe a circumfcrenciaadcentrum contrahe- quampluresaliasraras conclufiones expe-

re , atque hac racione exanguis pallor feu rimentalespraeftarepoteft , fiavivaper-
lurorjalpedum faciei &
univerfi corporis fonaautinSanguine , autunguibus , auc

externum occuparc notatur: At ver6 mo pilishominis vivi transferatur , ac debito

tus iftiufmodi Spiricuum rctrogradus, eft modo transplantetur , idque per effluxio-
Antipatheticus , & ^ pa/Iione contrana- nem quandam infenfibilem.'
turalicfficitur.Iccrum jSulphurei illi Spi- Eft etiam & alius Magnes microcofmi-
ritus Ubertate adepta fe ipfas dilacant & qui ab hominis mortui cadavere defu-
•cus,
cxpandunt in aerem apertum ; Vt pote, mitur , cujusope MummiaSpiritualisex
qui nullum habent Magnetem eviden- homine vivo elici , & humanse faluti, tam
tem ad eos vel cencralicer accrahen- immediata applicatione , quam transplan-
dos vel in locum ardiorem concrahen- tatione illius in vegetabile , nimirum in
dos. herbamvelarborem,confcrre poteft , uc
Concludimus igicur , quod Magnes infra dicetur clariiis. Sed, quoniamMe-
microcofmicusdtbecegredi,veloriginem thodus ac ordo harum rerum in ifta noftra
fuam habere a fulphureo microcofmico demonftratione a pofteriori , hoc eft re-
Spiricu in fuoproprio fale, in quo confiftic trogrediendo ab effedu adcaufam origi-
ejusforma , &
a Mercuriomagis excra- nalem harum rerum , erit admodum capa-
neoacquealieno , qui rationefuje vicini- cicati humanas conveniens , operam in ifta
ratis & propinquitatis,adejus minieram meaexplicatione dabo , at k grofEs Ele-
eft magisfamiliariscumeo, &
quafiadep- mencisad magis fubcilia &
abltrufa afcen-
tioneei alligatus : Atqueifte Mercurius, dami Acfigradibusproporrionis k ccrra
eftmateriahujus Magnetispaffiva: Qua- adaftramepaulacim elevarem. In animo
re ex iftis duabus Microcofmi vivi portio- igicurmeoeft , ea locopriori vobis enu-
ijibus,nimirum formali & materiaIi,Mag- cleare, aCque Magnetice demonftrare,qu2e

nes ifte iiofter eiicitur , quo mediante perfolum duorum corporum , unius ejuf-
Mummia Spiritualis ex homine vivo ex- demque naturx &
condicionis concadum
trahiturjcujusope & ad:u mirabilcs cura- perficiancur. Sed , priufquam incipiara
tiones fimul atque damna perniciofa pof- cum illa Mummia , quseexcrahicure cor-

funt tam ad diftans , quam per contadum pore morcuo,maximein locopriore,opi-

immediatum efBci. Eciam illc incernus nor,fore neceflTarium , utaliquidileCada-
JN(Iacrnes,five attradivum falin homine, in veris humani myfterio hoc in loco cradam,
cujus interno, Sulphureus Spiritus vivifi- quo melius &
magis Methodice in fe-
cans fedem fuam habet, &
ex cujus condi- quentibus incedamus.
«ione &radice Magnes nofterprsdidus

C AP VT. II.

^odfint quatuor corporalis Mummiee genera ^quorum unum ejifalu^

tare i^ in ufum Medicinalem venit
etiam capite experi-, in ijlo
mentum quoddamcum quiburdamdemonjirationibusocula-
ribus ad Magneticam five attraUivam Spiri-
,

tuum Baljamicorum virtutem conjirman^

dam, quee mummix Jalutariin^
ejt ,Jatis luculenter ex^
primitur»

QVi naturam tam internam, qukm cx- aptioreft morbos &

infirmitatesparere&
ternam hominis fatis profunde con- homines fanos inficere,qukm, ut ullum ip-
fideraruntjhi certe perceperunt, Mummi- fissegrotis aut remedium aut folamenaf-
am microcofmicam elTc conditionis du- ferrequeat : Nam , utjuxtaquatuorEle-
pIicis,corporalisfciIicet&SpirituaIis":De mentorum naturas funt quacuor corpora-
illaautem corporali meum eric in primis les feu fubftanciales Mummias : Ita etiam
hoc in capiceloqui : Alcerius aucem difpo- ipfse fecundum Elementa illa quorum na- ,

Ccionem percradabo inferiiis. Ad illam turis fantindutae diftinguuntur , ex quibus

corpoream quod fpedaceftillaaucnacu-
ralicer SympachMica aur innacuralicer An-
tipathecica : Invenimus ergo experienria
dodi,quod Mummia corporalisnacuralis,
poft debicam ejus pra^parationera , quae
illarura tresfunt corrupcibiles , & morbo-
rum ac mortis produdores,nempe illa ter-
rea,aquea,atque igneai & folummodo ilU,
quaseftaerea eftadvitam humanamprae-
fervandam utilis quippenacuraehumanse
,

propria fua proprietate Magnetica eflici- amicabilis. Ad tres iftas fpccies, qus cor-
turjfittancummodomedicinalis faluti- & ruptionem gcnerant quodattinec , ratio
fcrai Aliavero , nimirum illainnaturalis curipfae deveniantita corrupt3e,eft hujuf-
Gg3 niodi.
 SEGTrONlS SECVND^,LIB.IIL MembrJ.
Pro^ Aiomacc in Pbilofophia gencrali ha- proceditbellumilludinteftimim, in cot*
bcredebemus , quodcorruptumcorrum- porehumano , quo Elementafeinvicem
pentis naturam induat : Exempli gratia , fi interficiunt S: corrun")punt , lcdmcdoac
cadaver liominis^n terra corriimpatur, ratione planc diverfa , alitcr videlicet irt

tunc mutatur &

tranfit in naturam terrx, uno corpore>quam in aliclecundum quod
Sc profalutehumnnainutilcdevenit ; Imo
unumElcmcritum vcl Elcmentalis altera-
quiJcmmagisdeibuciivum , quamcon- lio dicitur habcre Dominium fupcr aliamt
Itruclivumaut falutareredditur- Iterum, Atque hiEc cft ratio , quod tanta morbo-
ficorruptiofiat in aqua , tuncquidcraca- rum varietas frequentct corpus humanum.
ro corrupta aut corpus mortuum , aqua Verbi gratie , H) drops proccdit a forti

imbi;tum,acquiret &
induct naturam muc- imprefiioneaqcmumi Febris Hedtica &
cilagineam ; Atquc idco incommodum at- ardensex igncis oriontur inlulribusj Ac
que mutile pro confervationc vitalium Ipi- lcpra k Dominio terrx & fixa ejus lalfedi-

ntuuerit: Deniquc inmodcrataignisvio- ne&c. Arqueideo , ubicunque taliscor-

lcntia Spiricus in corpove Mummiali con- ruptio Elenjcntariscorpori cuiquam acci^
lumcntur , & cxpirabunc. Lnn vero i-atio, ditjibiSalutarisMummiiecorporalis Ipi-
cur Mummis didx corpoi aic s in taii itatu ritus cum habitatione lcu marJione iplius
,

fintpro fanitatis tuitionc infonvenientes,. funaitusfubverritur , unde&fpiritusco-

elt quoniam illae prsdiuls trcs ita dedru- acAus eft difcederci ac pci confcquens fpi-
,

unt&corrumpuntcorpusc:.rum , ut co- ritus, Mummiales contrarij prardominan-

gantejus terram,ciquam 6c ignem in fuam tur &adoperandum Ancipathctice 8C
:

propriain matcriam rcverti; Adeo^ut cum deltrudivc praparantur apti funt: &
tcrra&aquaordmantureUc duorum Ele- Quemadmodum in fecundo libri hujus
.inenrorum , videlicctigniscc aerisreccp- mcmbro exprimctw latius. At vet6 fi cor-
tacula , qi.'2Ean)bo,lolunimod6incorpore pus fanum&inftrmitatiscxpers per.veiiri,
incorruptoconfervaripoflunt , dcbetne- Elemcntoaerisincerficiacur , hoc eil vel

cciTario fequi , quod in tnbus prxdidtis prafocacione , fulpen{ione& hujufmodi^

Mummijs,Spiritus illi vivificantes dcbcant tunc nuUa invenictur in eo cadavere ditto-
evolare atquc cvanefccre ob defedtum rum ElenriGntotum corrumpcntium ira-
corporisnaturalisquodjam fadum elt cor- preflio , &prcpterbanccaufam manebic
ruptcm putridum
, & confequenterinpa- in corruptum , nec aliquam rcfoluiionera
turale. Cum igitur nihil reqairatur in ve- Elementarum tamdiupermittct, quam in
ra Mummia.quam illud , quod aptum eft aei c rciervatur. Si crgo corpus feu Taber-

ad vicae coniervationcni,im6 vero pro fcla naculum fpirituum Balfami vitalis ma- &
vitafcuSpiritu , quieit ier,quiinexilium ncat integrum , tunc aereus vitje Balia-
relegatur &
cxptUitur a tribus prxdidis mus, non compelletuf a lua manfione recc-
Mummijsjidconihilex ipils extrahi po- dere , taro diu , qu6d corpus feu cadaver
tett
, a'gritudmem, morccm ac de-
prseccr nec natura nec arte dilTolvatur. At fi dilfol-

ftrudioncm &
confcquenccr cftectus An- vatur tunc corpVisilludmortuum.rcIinqucC
tipachcticos : Ita , ut li curpus intcrfcctum utanimaatqueetiamSpiritusaftralis,quiu-.
feu praifocatum fanum corrun.pacur llib num cia alia reconciliavit; Sed vitalis vege-
iccraautinaqua , non erit idoncum aut tabilis & Balfamicus Spiritus manctin cor-
^^roprium ad ufum corpons hurnani falu- porc incorrupto. Scquitur crgo , quod ifta
tarcm Illc idem refpcctus elt corponbus
: acrcalpecies Mummiaemicrocofmica fic
talibus baberidus.qua' c.\ infirmicate aliqua maximepro homi-
fpirituum vitalium in
inoriuntur,& cpaiovis hsc non fmt vifibi- ne vivoconfervationepropria , li debito
liter corrupta a tribus dictis Elementis ex- modo extmhatur , praparctiir , ac tan- &
rcrnis, tamen nihilominus evcnit aliquan- dem a medico perito segrotis adhibeatur.
do, ut ouxdan; i-nvifiiiiis, corruptibilisin- lam vero ad cxperimenta noftra Magnc-
flucntialiveimpre(lio,hat autcaufetur ab tica , adTubjedum raumiDialc pertinencia
extcrno Elementoininterno. Hinc ergo acccdam breviter.

r i{,o p s ir I 0,

Si ifta falutaris MummiE acrca: (pccics rentiaad centrum)fia ccntrofintcxcitati,

cum fuo vchivulo aut organo Magnctico atque cvocan k Spiritibus , qui funt vivi &:
rcdecligatur inductrationeablentixvi-
, sequinodiales tum redduntur ac fiuntac-
CK adivie & Dominij fiigoris, conditio- tradivi & attraliunt fibi mutniriiam squi-
nem poli Borcalis & cunicquenter per ra-
, nodialcm , nimirum contrahendo cam
tionem iftamjiiliSpirirus acrci inciufi, (qui verfcs f iium cenKum : Ac per coniequens,
dum corpusvivcret,erantcalida:fcu2equi- iftaaerca Microcofmica Mummia debeC
nodialisnaturx , atqueiae6magis liib- I induere Magneticam proprietatcm poli
tativi a centro circumfercntiani ^trf.is, Bare3lis,atque ideo co-ntactuali ejus appli-
quim contradivi , jam ver6 pci n.urtcm c.itione , ad fuum fimilein hcn.ine viven-
coacti fuiu agere& Uiovere a circuiiic- te, f ugct & attrahtt aviiic & v.ilde fenfibi-
htec
 DEPHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol. 128.
iiter natura fibi fimilem illanique per attra -
creaturaalicDJusinfirmKcoffumpiautco-
dtionem introdudam retinebit.ita , ut illa tairinari & Antipathetica fieri,ut median-
poflit debita prarparatione reddi Sympa- teea,morbus poffit transferri feu trafolan-
thetica,acinoptimiprofaIutehumanamc- tpriabunacreatura,videlicetabeainfcda,
dicameti ftatij rcduci:Vel e regione poteft ipfam relinquendo fanaro,ad alia fanam,ip-
taliter ab impura &
contagiola Mummia fa coinquinando &
efSciendo niorbidam.

Experimentum fuper hoc.

Ego ipfe accjpiebam five eligebam por- vices &acceffiones,in operatione Magnc-
tiunculam Mummiz Borealis, videlicet ticafsnfibiliter & modoquodam dolorofo
Carnis hominisfu(penft,inqua Mummia avelliac contrahi. Denique poft aliquod
centralis inhabitabat centralitcr,atque cam fpatium , nimirum tempore matutino , re-
corporis mci parti applicui , quae erat pro- movebam corporale iliam mortui Mum*
pinquior in fitu naturali ad Mummiam miam, eamque inveai valdc tam in odore,
applicatam; Ligavi eam Ipco fatis firmiter quam colorc alteratam, ratione fpirituuns
pertotamnodem , &invenieamin pri- meorum quantitatisjquos ei attraxit, quos
ino contadu , vald^ frigidam & inftar ambos fpiritus, ita in unum morc Magne-
glaciei Borealis gelidam,port quam autem tico congregatos,pro falubri corporis mei
per aliquod tempus ibidem remanfiftet, ufu prxparavi atque refervaTi •
Verum,
percepi quidem in Spirituum ipfius con- quoniam forfa ailercio haec mea.quibufda
gelatorum&Borealiterin centro contra- incredulisapparebitfalfa , ego cujufiibec
dorum , h calore corporis mei ^quinodia- hujusreiparticularisfeu menibri poffibili-
li, excitatione.aliquidex raeis Spiritibus tatem , cxeroplis five demonftrationibus
Mummialibus& vivificis avide' attrahi& comprobabo.
partesadjacentesquandoque ac quafi per

Prima demonftratio, facfta per relationem ad naturam

microcofmicam habitam.

ADprobandum & demonftrandum, pruinas immobiles redigitur , hoc eft

non
quod fpiritus Microcofmicus , terream induic condicionem , itaucvide-
aliter qukm aer Macrocofmicus ad quam- mus , a'erem in hoc ftatu cfTe admira-
iibet impreffionem polarem induendam biliter contradivum : Qucmadmodum
lit aptus, &
per confequens magis attradi- ad vivum in inftrumcnti illius defcriptione
VUS& Magnecicusin Borealifeu frigida lib. I fed. I . hujus fada, depingicur^Nam
.

fua proprietate, qu^m in habitu fuo squi- fpiricus vitroinclufusattrahitaquam pon-

nodiali feu Auftrali.Machinam. feu fpecu- derofam inclufam furfum fuper i. ic &
Inm noftrum experimencale intueri debc- conftringit &
coardat in minus feu Au-
mus ,quod pro demonftrationcCachoIica, guftius Jpacium : Vti reddicur evidens,
ad Philofophiam meam fedione prima &
quando nives pruins diu habueruntin
defcriptam,inlcrviebat,quippe in quo per- Maerocofmo Dominium.in quo temporc
cipiemus,qu6d,quando venti squinodia- aquam contra fuam naturam ufquc ad/,
les , nimirumautAuftralis aut Orientalis collimachinaefeu vitri feandilTc obferva-
fpirent,tuncaervitroinclufusj Atqueideo bimusjcujus quidem rei rationem in pra-
ille exclufus Catholicus aer,eft minus cedentibus indicaviiNimirum , quiaoc-
Magneticus feu attradivus , qu^m ctim cultafuIphureanaturafpiricus,quieftSol,
venti Boreales fpirant. Atque hoc in eo lucis&in vitaador , infuoaereofpiritu
cvidenter probatur, e6, quod, quando di- vedus , fpigoris eum perfequentis inlultus
6i\ venti fpirant , aer intcrnus confe- & evitat, feque aerecircacentralem ejusle-
quenterilleexternusaptioreft adfe dila- dem obdudo & condenfato adverfus fui
tandum,ratione emanaionis fpirituum illo- inimiciadusmanet.
rum fulphureorum feu cceleftiuro i cen- Eodem plane more frigidi & congelati
troadcircumferentiam , qui in quolibet Mummias mortuaefpiritus, centralicerob
didorum fpirituum acreorum inleruntur: candem rationem contradi & quafi mor-
Nam tali emanatione fada eft expulfio tificati & congelati , per Mummia illius

quaedam, feu potiiis partium aerearum ex- applicationem ad corporis vivi fpiritus,
panfio,per rarefadioncm corporis earum; quafifrigidum, Borealem acrera ad /Eqci-
Atque ide6 obfervetur in initrumento, nodialem feu Auftralera lolem , atque ita
qu6d aer, dum flant venti calidijaqua non hominis vivi concadu excitati, atquc evo-
afcendet in collo vicri ultra fignum feu fi- cati,avideeosinvivocorpore , quafi eo-
guram i. fed magis deorlUm depellitur: rum opem & fuppetias advcrfus hoftcm
e contrario vero , quando venri Borealcs fuum frigidum implorando, attrahunt &
Ipirant , aer tam
elemento Catholico
in pofleffione eorum videncur gaudere ac
cilatatus, & mobilior redditus concradio- fortificari , & quodammod6 fatisfieri.

necondenfatur, &innivGs ? glaciem& Quod autem hoc fit ita exemplo ilt»
G g 4 demon
 '

SECTIONIS SECVND/C. LIB.III. Memb.I.

demonftrativokMagnctcdefumptcfacil- 1 lime>eo quofequiturmodojprobabq.

2. DEM0NSTJIJT20,
Qucd ncc Spiritus in corpore ircrtui lente&rr.oderatCjattrahantjinhuncixiO'
Spiritusnnortuos nccSpiritusincorpcrc
, dumcx Magncticacdifpcfitionisobfcrva-
vivivivos sdfe Magnctic^niCadrr:odum tione arguitur.

PJ{OBLEMJ, i.

Polus Auftralis unius Magnctis, naturali alterius : At verofipolus Eorealisunius,

quodem odio evitat polum auftralem alte- applicatur polo Auftrali alterius,ic invi-
nus, & nullo pado fc Cnent mutui amo- , ccm naturali inclinatione amplcflentur,
risvinculis conjungi : Sed unus naturali 1 & forti attradicne Cbi adhsrcbunt.
quadam Antipathia effugiec contadum J

Exempli gratia.

Accipe Lapidem Magnetcm, polis di- Quem manu tencs, opporias ineridionali
ftindis perfpcdum , tam raeridionali, polo lapidis natantis, concurrurtt inter fa
quam Boreah fignatum.ponc illum in par- &mutu6 fequunturinvicem ^-ContrariJ
vulamcimbam ex fubere confedam,vel cnim poli contrarios alliciunt..'Iam vero fi cnbeiius :

in pelve vel dolio aqua repleto fluduct, Septcntrionalem Septcntrion^i Meri- & Magncic
X.CJp.J.
fintque poli ad planum Horizont rede dif- dionalem Meridionali eoden?modo op-
pofiti, aut faltcm non multiim clevati & ponas,lapis lapidem fugat,& t^quam cla- Kidlcai 1

obliqui : Tene alterum lapidemi in manu, vam impellentenavita divcrtic| in con- & ftjt.
De Mig.
cujus poli funt ctiam cogniti : Ita, utPoIus traria velificatiqui acquora fulc^t^inec ufpi-
,

22. &24
Meridionalis ejus, fit verfus polum Sep» am conftat aut acquiefcit , fi alter infcqui-
tcntrionalcmjnatantis prope ipfum^late- tur Difponit enim lapis lapidem, conver-
:

re : Sequitur namque illic6 fluduans lapis, tit alter alterum, in ordincm rcducit in &
lapidem,{mod6intra vires ejus &domina- fuas concordantias deducit. Hxc Gilber-
tum fuerit) nec deCftit nec dcferic , donec tuslibroi.cap.. j. de Magnete , cuicon-
adhsErcat : Nifi manum fubducendo , con- venit Ridlsus in Itradatus fui Magnetici
jundionem cauteevitaveris :Perindeeci- cap.22. &24.difponendoduoslapides,in
jam , fi polum Septentrionalcm illiuii fuis vaCs vcl Cyinbis affabre Cc dilpoCtos. Ridl,

JppUiS'
 Dfe PHILOSOPHIA MOISAICA. Fo!. ra^,

Jpplicatio ad rem nojiram»

PAri fiquiucm ratione Maminia rhdr- mutu6 agunt jn (e Jnvicem, virtute&

tuajfeunatuix acdirpolitionis Borea- Magnctica tentabunc , ut finul uniantur,
lis.aut non omnino , autnonnifidcbiiit^r idque attradiva & contradiva.Boreas mi-
in fuum fimileoperabitur : Ncc quidem crocofiTiic:e,five frigida:
hominis mortul
magis praftabit , caro Squinoiflialis vel carnis,quxrecret6quodam inftinclu cali-
auitralis hoc eltjcalida 5f viva in fibi fimi-
, dam /Equinodijjfeuaultrihumani naru-'
le : Sed e contra poli invicem contrarij ram concupifcic

DEMONSTl^Jitld.
l.

Ad fortificationem autcm & augmcn- poffibilisjperiftam fequentem demon-

efTc
I
C-itionem Spirituum in Mummia quafi ftrationem problematicam
I qus nos do- ,

mortua & impotcnti per contadlum cec, qu6d Magnes Bprcalis aut Mummi»
,

Mummiae: Meridionalis feu carnis Vivs acrcaexaltaturin fua poteftace pcrillum

quodattinet , probaturmodoMagnetico Meridionalem»

V J^O B L E U J, z.

Magnej robuftior majorquc . vircs au- Magoeticas leges conjundii Obelumac-

gec Magnetis debilis minoris , acqueeciam Coliec adperpcndiculum
, quod non po-
terri fupra^l^olum Magnccis majoris , pofi- ceft , fi Magnus Magnes remotus fuerit
to minori^ Borcalis polus robuftior cva- propcerpropriasvires unbeciHiorcs. Hsec
dec & ob{^us (canquani fagicca adh*rct Gilbcrcus. hb. 2. cap. ay. de Magnecc,
polo A. Bpreali, non polo B. omnino Po- cuiaftipulari videcur Ridleus. tip, 25, «a-
lus cciam A. ciiin in reda linea fueric lu- dacus Maonetici.
«3 #
pcrne cum axc utriufquc Magneti» juxca

ATTLiC Ario,
Simili planc modo Mummia Borcalis i n rcmadfe^Magnctcfortiori , illura re^
carnc mortua, fua con jundtione cum nacu- linquendoobiftam rationcm debiliore^:
ra auftrali feu carnc vivaexcitatur &viri- Scd hoc fequcnti ifto problemate luculen-
bus cxaltattir : Nam fugit & allicit hac ra- tiiisdeclaratur.
tionc Spiritus novos & vigorem amplio-

V^OB LEU A,i.

Siduo Maencccs duobus dentibosfcr- tes horum \ contrarijs polis pfovcnicntci
rcis feu Chalybeatis armati vobis cxpo- ad invicem ,invcnietis , quod lapis fortiol
nantur , quorum unus eft fortior , aiter apprchcndet &
elevabitdcbiIiorem,& dc-
debiliormulttim , quorum axis five Dia- bilior cum fortiori unitus atque incor-
mcccrintcr dcntcsfunt acqualcs feu cjuf- "
poratus virtutc illa , quam recipic \ fixtio-
deip Iongitudinis,& tunc adaptabitis dcn. f i.clevabit fortiorem &
maiotem \ tcrrs,
Hh «cfit-
 SECTIONIS SECVND^. LIB.III. Memb.I.
&firmiterretinebiteum, taraafi fitgra- longitudine diftantia feu axis , quse eft
vjior multbm , qu^m eft pondus quodifte ,
incer dentes feu polos majoris Magneti?

lapis minor fulet communiter clcvare. C. D. F- nimirum interC. D. cuju3 &

C. eftpolus: Meridionalis eft.C-Borcalis
ver^D.utpoflintmore Magnetico ad fe
it)vicem adha;rere.

A??LIQAJIO.
Ita ctiam debilior feu Borealis Mum-
mia, utcunquc in quantitate minor , vires

attrahet & raultiplicabit Spiritus facultatc

fua Magnetica kmaila majori& tortiori
Mumroije auftralis fivc vivje,
Denique, quod in applicatione iftius
Mununiai Borcalis fcu gelidxmortux, ad
illam auftralem vivam leu xquinodlialam,
In qua demonftratione fuperioris & maximeevidcfls & fortiorartradio pro-
minoris Magnetis A. B. E. polifcu den- cedit a Mummia Boreali,ex ifto lapidis
tes funt A. B. Quorum A. eft Borealis. Magnecici exemplo apparec-
B. Auftralis , inter quos eft eadem jn

P 7^0 B L E M A. 4.

Eft quadam Magnetica attradio k liexfecutione fit diverfus. Excmpli gratia,

Magnetis xquatore , fed admodum diflPe- ereftio obelli ferreierit minus perpendi-
rens ab illa ipfius poli Borealis,tam in vio- cularis,&attradioeritc6debilior , qui
lentij , qu^m modo attrahendi: Nam at- propinquiusacccdit a polo verfus sequato-
tradlio xquinodialis eft magis naturalis rcm : Arqiae iterum , Omnes qui fcripfc-
&fuavisacfieflet medium inter utrofque runt Hiftoriam Magneticam , maximam
pdos. Et tamen in fubftancia cocuslapis attrahendi virtutem polo Magnetis Borea-
non cft, nifi cerra unica , tametfi in forma- li afcribunt : Vt infra declarabitur latiiis.

? 1^0 B L E M A. f.

Duo Magnetcs qui armantur duobus rius Acque hoc ad invicem adhccrebunt,
:

dctibus ab utroqueextremo defcendenti- unufque adfe trahct & clevabic alium. Ve-
bus in eode diametro five firaiii longicudi- rum. Si pedes polorum ad in vicem ap-
ne,tunc detes collocandi funt fimul qui funt '
plicanc non uniuntur ncque in invicem
naturx : Nimirum dens poli Bo-
contrari.-c
'
operantur: Vtindemonftrationeproblc-
realisuniusjcumdentepoli Auftralis AIcc- mati^.

APPLICATJO.
Ergo ncc fanguis Auftralis in Auftraletn fufi , ac congelati in vivum illum fili attra-
hoceiivivus &
currens viventem &mo- hendo & ad leuniendo,uci in curationcar-
bilcm non crah.et , nec Borealis in Borea- fnario videtur.
lem ,led Auftralis xv, Borealem Borealis & Concludam jam cum demonftratione
in AuChakin nimirum vivus Sanguis me- hMummiabeftiarumdefumpta , qujeeft
diantefuoSciritUjinmortuum , cfFufum, hujufmodi-
AXque congdacum, feti Spiritus mortui, ef-

.4. Dcmon^ratio ,
quee efi Animslis.

Cemmune eft & vulgariter in ufu , car- undemalaeratejusfortuna , medicamen

nisbovinx crudie portioncm accipere, hoc cam fortiter artraxiife , qu6d loco ex-
eamque ad nuclium capitis,fcu fupcriorem tradionis iiumoris peccantis oculos ejus
coUi parrem applicare, ad divertendos ca- ex eorum fede &
lococvulfcrir. Similitcr
tarrhos five dctiuxioncsaboculis. Aquo- gencrofa quxd.im mihi .quondam patiens
damlide & Dodrinadignoeram ccrtior atiirmaviriqu6d applicatione carnis hujuf-
fadus, quod, ctim homo quidamratio- modi crudse coJio fuo ad oculoram fuorum
nis non mulciim capax qui oculis rubenti-
, dcfluxioncscurandas,ipfa fenfim, ijqucab
bus & lachryinancibus laboraret , a quo- co tcmpore , diu pcrcepille proprcr far-
dam confujeretur , ut carncm bubulam tcm copici accracT:ionem, oculos iiiosquo-
omnino crudam,in collo ad retro diftra- dammodoadintcviora reclinantcs : Nec
hcndum liumorem adhiberet , ipfemale ad hunc ufque diem perfuacJferi qucac,caiD
capiendo fcrmoncs fui raedici , carnes fn- utoculifint profcndiijs.in capitc , qu^m
gidas fupcr utrumque oculuin impoi"uic. par eil; immcrfi , tamecli faccor , irciilud

vix
 DEPHiLOSOPHIA MOYSAICA. Folifjo.
vix&nevix quidera illud potuilTe perci- pro vero demonftratum , quatenus ipf li?
pcre. Magnes ex fubtilibus aereis Spiritibus
Ex fftis igitur ratione longe fortiori ar- Mummialibus interna & centrali qpadam
guitur,qu6d experimentum fuperius k m-e virtute.in maffa Magnetica congelatis,
allegatum fit in omni (nifallorjrefpedu componatur.

f, Demonjlrstio relativa animaUs Maonetica.

Vir quidam nobilisBchcmis Burgra- I tuilTet in fuo fimplici natura tamfortiter

.viusdidus, hujufmodi mcdicina pro fua- ad feattrahere, multum magis debet fides
podagrajcurationeeftufus : Accepit car- noftra fuper Mummiam magis Spiiicua-
crudx portioncm5c cum vini
nis biibulae lem &
aeream five Magnetcm Mummia-
pauxillo eam humedavit lccoque affedo , lem fundari five collacari quahs eft illa ex
,

applicuit, iftud medicamentum perfingu- homine vivo more anteatitato extrada,

las fex horas renovando , & magnam co- quam non adc6 aperte' , fedfolummodi
piam materiae fostidae ac fordida; extraxit, per relationcm sd monftrofam Magnetis
& fi tum poftca canis aiiquis carnem illam generationcm defcripfi, ut h fapientibus &
comederit , etiam eodcm infici«tur
ille pijs , &
minimje Ji ftultis &
malevolis im-
morbo & claudicabit , atque erat fupcr pijs & Diabohs incarnacis intelligcrctur,
duos illius Magnatis canes probatum •
Vti quippe mediantc quo tam malum patrari,
Hans Tanker minifter five prefbyter, ad quambonumefficiqueat , fcioctiampro
Barone Lord Hoffman alfeveravit Atque : reexperta , Epilepfiam hfervofurorisRo-
ipfe agnofcit , ^c oculis fuis proprijs vidilfe berti Cotton Militis, in cancm medo haud
effedum fuper ahum canem : Si ergo maf- diffimili fuiffe trarflatam , libero mancntc
Magnetics po-
fa ifta grolia fubftantia: tumpofteahomine-

6, Demonflratio etiam animalis.

Habetur pro maximo in pefte remedio, metfi non ita fubtihter&Spiritualiter , ac

quando Carbunculusapparet: Si bufonem
deficcatum aceto maceratum ad tumorem
fcu locum aftedura appUcemus Nam
iftud medicamentum topicum traduur
venenum morbi vivaciter adfe attrahere:
Hoc farpius erat probatum , &kquohbet
Mummia iila E]ementaris,aut aerea Borea-
lisfatit a vivo feu auftraUs natura horai-
= ne.
Vobis recitare poffum naturssplurimo-
rum vegetabilium, qushabentpropricta-
tem ad lealliciendiac attrahendi modofi ,

procul dubio infedo profpero cum fuc- in febrilibus intempericbus, vel plantis pe-
celTu probari poteil. Ratio autem eft,quia dum autpulfibus brachiorum adhibean-
bufo eft Magnetice attradivus ftipti- & tur: Sed quoniamopustalevobisca;diurn
cus , partim refpedu fui veneni frigidi at- fortafle vidcbitur,relidoec,ad fecundum
que etiam Borealis, ftupidse.gravis.atquc in virtute Mummiarum Magnctica gra-
melanchoHcae difpoficionis , partim, & dum , procedsm ^ qui fpeilat ctiam ad
quoniam obfervatur fanguinem fifter£:Ita, diftans , imo vero ad longitudinem in'
utiftegrcffus &terreftris Magncs vene- cognitam idque mediante Spirituali in
,

nofus , fuum praeftct cfficicm irattrahen- acreattradione > cti capite ifto fcqucnti
do vencnumaCarbuncuiolibiCmile , ta- latius.

C A P VT. III.

^pmodo rerum naturalium adinvicem, ipps {faBoprius interje

relatione
contaHu corporali) mirificS operentur, hocque Magnetico confenfu G?
Spirituali continuitate poflquam contaBus ejtfaSns tam , m
, curatione morborum,quam confumptione fuifimilis per
mutuam operationem ad dijlantiam five Jpa-
tium in cognitam.

,
PRoccdam in boc meo difcurfu utoc- , tumpofteh fada effe poffibilia ' varijs

cccpi, nimirum agcncrahpropofitio- relationibus dem.onltrativis comproba-

ne ad diverfitates experimentorum , qua bo.

P ^O P S I T J 0.
Pcffibile eft , utdus Mummi^condi- cas fadum,operari ab una in aliam ad mag-
rione oppofitjehoc eft una exiftentein
,
nam diftantiam, mediante , Spirituali qua-

ftatumortuo&Borcali, Alia vcro indif- dam relatione , quaj tam Antiparhetic^,

poficione viva & auftrali feu squinodiali. qu^m Sympathetice (.on:inu?ta.- incer
poffintpoft contadum i-orporalein inter eas.
Hb z I- Ex.
 SECTIONIS SECVND^. LIB.III.Memb.L
[. Experimentum diB^ampTopofitioiiemconfirmant.

Nobilisquidamlcalushabuit mala for- que conditionis, videUcet Auftralis five at»

tuna nafum fuum excilTum atqueamputa- quinodiahs, ipfa, utcunque ab invicem re-
tum : Hicconfiliofuimedici vulnushcri mota .admodiimSpirituaH Sympathia in-
juflit in Brachio cujufdam lui fervi feu terfeoperabuntur, hoceft, nonobftante
capcivi , cui vulneri ipfe nafum fuum mu- Magnoillointervallo , erantnihilominus
tilatum mcdiatc applicuit , firmiterque ad prajfcntia in Spiritu jvelmutu^ convcnie-
illudligavit &inhocftatu continuavit,
, bant radiorumSympatheticorum afpedtu,
quoufque unio compleca inter carnem &hac racionecarounius Spirituahtcr vi-
f>^rvi & fui Dominieratfada. Port ha;c vificabatur^vivoalccriusfonte , haudali-
portiofcufruftumcarnis fervi nafoadhae- ter,acgranum tricici nucrimentum fuum
rens erat excilum , & in formam nafi reda- habcc,& vivificatur applicatione radiorum
dam.vulnusautemfervikchirurgiseftfa- folarium adillud : Sed quando /\uftralis
nacum , &
ipfeprodolorc patientia& & feu /tquinodtialisproprietas unius, nempe
merico fuo.non mod6 manu mitticur , fed fervijin Borcalem , mortuam & frigidam
&prtEmium nimirum bonam pecunia»
, naturam erat mutata, tunc vivificans in eo
rum porcionem accepic viamquc Napolin , Spiricus ab adione fua cefTabac , hoc eft , k
verlusfccic , qua^civicasa domo fcurefi- priftina fua ad carnem adapcacam applica-
denciafui Domini eracadminus centum tione quiefcebac,& loco vivificiilHus a»
niilliaria : Caro igicur nafi adapcata, prof fpeduSjSpiritusejusjam in Borealcm con-
perc vigebat tam diu quam
, & k venis ditionem redadus , alledat& fugitadie
fcrvus vivebat nucrimentum fuum acce-
, totam illam naturam, quam dilpolitio ejus
pit- Accidebat autcm , quod manumiffus auftralis ei impertivit. Eodcm videlicet
ille Neapoh morerecur, unde evenicbat.ut plane'modo , quoBorcalispruinainmun-
caro nalbadapcata immediate marccfcere do,inrerficitquafi &Boreali& contractiva
& gangrxna paulatim affici inccperit, ita, fua facultate extrahit vitam grani , femi-
utlieamlubico & fine mora non exfcin- nis,autplant3e,autherb3E. Atque obiftam
mortis fuiiTet procul du-
diflec, in periculo rationem Gangra;na, (quxeft morbus Bo-
bio. Hajcmearelatio ^multisliteratisac realis) portionem carnis nafo adaptacam
alijsfidedignispro vcra confirmatur , & occupavit. Hic ergo videmus quomodo ,

apud Italos communiter eft publicata , ^ & idemSpiritus alceracus ab Auftrali fiveae-
dodo quodam Germano fcripris fuis pu- quinodiali in Borealem difpofirionem,
bhcefuftentaca. per modumcontrarium , innaturalem&
Hac igicur Hiftoria vidcre pofTumus, privativum , idquefecreto&elonginquo
qu6dcamdiu quam duo corpora , qux , operetur.
contadum fecerunt, eflent unius ejufdem-

c. Demonjlratio Corollaria h, macrocofmo defumpta.

Videmus ininftrumentoCalendariofeu tat: eregione vero,,frigore Boreali , aqna

cxperimentali noftro ante defcripco , quod elevatur in altum, rationc Spirituum emif-
intercaputvitri& locumaquz, videlicet forum contradionis ; Ita , ut percipere
per integrum matricij tubum, fit Spiritus queamus , quomodo emanationes vivz,
aereus invifibilis , qui tametfi ex fe non vi- & confequenter agcntcs & vivificantes
deatur , nihilominus in effedu vifibilicer SpirituSjC vivo &calidofontemicrocof-
operacur. Nam,
fi externus aer fit admo- mico creaturis ad animandum vivifi- &
diim calidus tunc acr vicro inclufus dila-
, candumaprisemittantur. Sed fi fons illc
tatur , quod exinde liquido declaratur, deveniat frigidus & glacialis , loco addi-
quoniam aqua clevaca tunc ceinporis de- tionis adionis auftralis vita , mortiferatn
orfum dcpelletur , tametfi nuUum aliud & privativam diftradionem pariet, quod
agensoculare invcniatur Verumintuitu : etiam facillime in inftrumento meo ex-
intclleduali difcernere poflumus , illud perimentaliex Spirituali concurrentia, feu
virtute vivslucisin acre Sulphurexema- potius invifibili atquc infenfibili continui-
nationis fieri , cujus fecreta radiorum tate qux fada eil interutraque in inftru-
,

emiflione acrinclufus rarefic, &rarefa=

, mento extrema.eft obfer vandutn.
dione aquam in tubo fublimatam prxcipi-

2. Demon-
 .

i
DEPHILOSOPHIA MOYSAICAi Fol.i^r;

2. Demon^ratio h lapidis Magneticiproprieta^

te derivata.

^f;;w/wM/M«^/^^f^

ACcipicmus lapidem Magnetis ob- fummo cumappetitu contendcnt, ut ad

HJTt.lib.I longum ficque A. D. in quo A. fic
( ignete polus Septcntrionalis j D. vero Meridio-
nalis , hunc in duas partes asquales feca per
r squinodialem circa B. C. Poftmodtim
exponatur portio A- B. infuoyalculo ex
fubere vel ligno confiftente, ut in dolio feu
feinvicem iterum uniantur,acadeandem
continuitatem , in quaeratprius , redu-
cantur : Atque ob iftam rationcm Spiri-
tus, quiintereascontinuatur , utcunque
ipfaicorporeabinvicemdividantur , ctim
fit invifibiliter utrique portioni conjun-

aliovafe aqua plenofluduet : Etiaradif- dus & unitus,ambasillas portiones diri-

ponatur altera medietas C- D- in alia git,&peremanationemadualemexutra-
cimba feu vafculo , aequali primae , & qucparteeffluentem , fugit , attrahit&
fimilitcrfluduet , &inveniemus , qu6d quafiagglutinat utramquc carumin pro-
iftz du2 mcdietates B. C» exiftentes priam & connaturalem illam poGtionem,
unius ejufdemque naturs squinodialis inquaerantprius. Haec Gilberus.

JPPLICATIO.
Hi(ce ergo ratio^continuationis Spiri- bem fenfibilem , tamen huic objeftioni
tuum inter carnem captiyi Neapoli de- refpondeo ego qu6d , tametfi homines
,

gentis, &illam , quam cjus Dominus pro hujufce rei conjeduram faciant,ex fens
nafi formationc accepit » evidenter de- fibili ponderum attradione tamen im- ,

cnonftratur , atquc poflibilitas ejufdcm poffibile erit penetrantes adionis illi-

,

ad amuffim (ut mihi videtur) confirma- usradios.qui funt inter corpora Magne-
tur. Et, quamvis obijci qucat, lapidem tica terminare ? quemadmodbm in libro
Magnetis non attrahere ultra fuum or- praecedenti luculenter demonftra vi

Hb 3 PrO'
 SEGTIONIS SECVNDvfi. IIB. III. Memb.I.

Ttoprejfio in pttecedentiMagnetica demnflratione.

GilbMtui. EContrario ver6 fi proportionis praedi - ratnra!rreguIaripcrvertctur,vinde&for-

lib. I. de dssEquincdialcmC.cum polo A.in malapidis roirum inmodcni perturbabi-
luis Cimbis feu vafculis conjungere five tur : Atque idc6 ifta ab invicem fuga, Cve
applicare tentaverimus hoc modo. odium inter fe k mala naturarum difcor-
Vna portio Jftatihn
, quafi talem unio- dantium in ordine fuo genuino pofitionc
nem abnorrens evolabit ab altera acfum- atque applicatione oritur , quippc qua bel-
moquafiodio talem evitabit amplexum, lurainteftinum &odiumac Sympathiam
quoniam conjundione tali , ut pcte cujus inter ambas illaspcrtiones excitantur.

AVPLICATIO.
Qua deroonftratione apparet
Spiritus aequinodialis feu auftralisprsdidi
captivi five fcrvi viventisjjam in Borealem
raturam mutatus ,nulIomcdoconvcnict,
, quod rere.quoniam radios ipfiasSpirituum tam
rapaciter ^ circumfercntiaad centrum, vi-
delicct i carne,Domino accommodata
five mutu6 data ,attrahit quam more x-
,

utantck cum natura Auftrali carnis nafo quincdialifiveBoreaJi dum vivebat,^

,

Dcmini adbuc viventis adaptatK , fcd mu- ccntro adcirccrr.ferentiam , nimirum ^

tatuseftjamin naturam Antipatheticam fonte vivo in captivo.ad fuum Cmile ia
& deftrcdivam , hcc eft bellum contra-
, Domino.
ria propiietate adverfus illam videturge-

3. DcnjonJIiatio a lapidc lilagnete deprowpta.

Rialcrs trai Apparcnscftctiam , qu6dacus Chaly- ncs cft quafi mortuus , hoc cft, cum virtu-
ftauM-g. bea Magnete contada.afpiciet Magnc- tem fuam vi ignis amiiferit , proprietas cti-
tcmadomnem pofitioncm ,dum Magnes am ejus morietur : Ridleus in tradata
fortis & vivax cxiftat : Scd, quandoMag- Magnetico.

Experimentum propofitionem predulam cor.frmans.

Antctempus, inquo, ut Anatomiam fricari pcrmittercm , quoniam ipfi (utj

vicc mca publicam,in collegio Londincnfi dixerunt) ab aliorcm experientia erant

Legcrem mihi crat concredicum pijc dcdi.illudopus ad iltiufrrcdi mali horri-
,

manibus meis (ut mos crat) cadaver cujul- di extirpationcm acque abolitionem.ad-
damfulpcnfi illudprivatim fcuindomo
, modiim efte cfEcax. Gcnerofa cum fuo
mea Anatomizandi gratia habui Quo marico & fratre fedomum meam conto-
;

tcmpurc a D. Kellct pharmacopa:o eram lerunt &quodaftecic , eft protinus pro,

fdicit.itus ,uc crijm cujufdam fcL-mina: votopcradum. Paulopdt, oimirumnon

I

fatis ncbiJis qus tumore quodam fcirrho- pl uribus ab eo tcmpcrc d lebus Pharmaco-
fo ibi kci laborabat,raanu m-orcui tangi & pjtus cum didx fcirrl.ofa; n.aritodomura
racam
 '

DEPHILOSdPmAMOYSAICA. Fol. 132.

meamrevcrtendo ageba: mihi gratiaspro magismagifqueradios fu^ virs h centro

favoreilIomeo,affirmando , illudncgotij ad circumfercntiamextcndebat, decrcf-
haud parum uxori fux emolunienti ac Co- ceret.&diminuerctur , ac quafitabefceret
lati) attuliile , dixerunt etiim, tumorem ab rationecentraliscontinuationis & unionis
eo tempore gradatim fuille mitigarura- Spiritus Bofcalis in mortuOjCumeo qui
lamvero ab ilto experimentoclicere fas praternaturxleges vegetabat in vivente*
clt,qu6d contactus iltuis Mummia; Borea- idque ad ipatium five diftantiam fatis re-
lis inmanuvirimortui facerecut auitrali- motam.
ter accrefcens &
vegetans iUe tumor 5 qui

3- Experimentum adillum cundem effe^um.

Evidenseftatque fspiusintcr vulgares centur,ac poftea lardum illud clave ferrco

etiamhomines probatum,qu6d)fi vcrruca ad poftem Solem rcfpicntcm affigatur , ut
carnc bubula rccente fric-cmur : Atque illa lardum illud pcdetentim languefcet ac di-
' caro in campum aliquem tranflata fub ter- ininuetur in SoIe,ita etiam vcrruc^ pau- &
ra (epeliatur>ut caro fepulta corrumpendo latim decrefcent ac diminucntur,
confumetur itaetiamvcrrucae paulatim
, Porroetiamipfje vcrrucs contadu ca-
marcefcent &
contabefcent ; Simili etiam davcris gradatim cvanefcent morien- &
plancrationeexperientia obfervatum eft, tur.
quod fi vetruesE cum portione lardi fri-

J P P L 1 C ATI 0,
Hifce evidentef probatur ,qu6d , ut res centes, qualitateCrigida tabefcant &pau-
in Ir.o elTe five cxiftentia increraento & latim diminuaiitur , mutaiido naturam vi-
morc ^ympaihetico prarfervantur , ita eti- vificam & vegctantem
contadam in na-
am ipl3E alpedtu quodam Antiparhetico turam cjusdecrcfcentem contradam & ,

fiveSpirituaiicontinuitate inter duas na- mortificantem. Vitrum noftrum experi-

turas remotas, quarum una erit Borcalis.al- mentale nos docet frigoris adioncm, efle
,

tera Auftralis leu jequinodialis mututim omnimodc illi caloris in uno eodemque
earum contaiftum corporalcm , unaqux Spiritu contrariam , & afcripturisdoce-
tetigit , efficiet % ut altera contada mur , fi fufficientem experientis fidcm ad-
paulatim evanefcat , &
juxta naturam tan- hibere nolimus , quod verbum Deiin au*

gentis diminuatur. Nam , ut Borea- ftrali (ua proprietate dilfolvit ac dsftruic

Ds proprietas eft calori Auftrali inimi- nivesacglaciem , quasidem Borcalifua
ca , ita quidem contadus ipfius facit, conditionc in exiftentiam a^o compa-
flt res naturales virtute caloris illius crei- dam fecit<Sc conftruxit.
C AP V T. I V.

^hjomodo quitdampartes cxcrementitice a membro infirmo bominis vel alte,

ritis animaUs [umptx , (3 in arborem feu plantam aliam vegeta,htlem

tranjplantatte , haberejoleant relatio/temjive continmtatem Spiri-

tualem cum membri impotentif e? infirmi Spiritu^a quo exfcin-
duntur : ^ per confequem ipfius cegroti,

EGomclioiisMethodigratiahujus ca- 1 dam,utiilliprxcedentis3inferam,qua:eric

pitis§:ontilpiciopropofitionemquan- \ talis,

PK^OPOSITIO.
Magnetica Mummix Spiritualis virtus radios membri h. quo fuerunt dccerpts,
habitat & agitetiaminexcrementitijs & fada: 6c per confequens rclauone illa con-
fuperfluis membri cujuflibet excrefcen- tinua,qux cft inter eos corpus (eu mem- &
tijs , & ibidem mancnt , poft quam ab eo brum ^ quoderi vantur,po{funt ambo mc-
,

excifione feparcntur , & in convenienti diante affiitentia Magnctica pianta; leu ar-
Magnetico , vcgetabili fcu planta tranf boris,cu;us naturam idem mcmbrum mar-
plantenturi Itii,ut rccrecaquadamemana- cidum habit , ad diltantiam haud detcrmi-
tiunc fcu applieatione radiorum abeoad natam operari.

I. Expciimentum hoc idem confirmam.

Prsceptor meus Mathcmaticus nomi- 1 fcveravit, quodfiquifpiam membrumali-
ne Rutherus &
natione Helvcricus erat |
quod, utmanum.autBrachiumautribiam
tunctemporis ,ci;imRomsdegercm Car- autpedem ,c^cfimiIiaconltjmptum,3ut A-
dioalis Sandi Georgij ingcniaror , five trophiaconfedumhabcat^abiUomembro
machinatorexperciffimus,mihi fidefua af fivefit pcs vcl Brachium , un2',:cs& capil-

i H h 4" los
 .

SECTIONIS SECVND/£. LIB. III. Memb. L

ios & cuticulatn abradat , cofque falicis Eciam ipfe mihi ?.fleveravit , ir.e cundem
trtinco{forrn-^cnurqi;c ad ejus tr.edulkm invcnturi m efFcdum,fi excreircnra illa in

tcrcbrafacicndo) iirponatjac forarrcn il- Coryli radiccm (foramineprius ta£to) in-

lud clavo cx eodcm Jjgno ccnfc <f\o ob tu- poluil^an> foramen illud tum poftch corti-
retjobfcrvandotamcniniftaadione , ut ce eiuidcmi ai boris cccluderdo.lccumque

Luna fit in augmento

, atque boniplancts finaliterterrategendo : Dixit fua f:de,la2-
in fignis mulciplicativis , cujufirodi funt pius fuilTe experium , qu6d , ut arbor illa
Gcmini &Sacurnus(quideficcat vald^)
, crefceret , ita &mcmbrum deficien$&
fit in fua dcprcfncne^membrum adeo con- languelcensfeproiperigcrcbat: Sedfuper
umptum paulatim rcgenerabicur , atque omnia mc monuit , ut exadam ccElorum
itcrumcrcf(.ct& vcgetabit , haud aliter, difpcfitioncm obfervarcm , nam fine ea,
qu^m arbor , in qua partes excrementitije ifta curandi ratio minus efficax invcnie-
includuntur.quocidievigebit&florefcet. tur*

2, Experimtntum aliud Magneticum ad propojttio'

nem prxdiciatn confirmandam.
lohannes Rhumelius Pharamondus faf- tum ; Quercum iftam eflc nimis,ad forti-

tx libeH') fuseft , podagram pracdidis me-

fe fspiiis Magnecice attrahendum, in fuffici-
ter fibi
it|U» lingua dijs , nimirumeadcm transplantacionisvia entem : Et tuncinhuncm.odum progrc-
lieimanica
imrieffo. curafle ; Nam abfciflis capillis & abrafis ditur Foramen aliud in fecundam quer-
:

unguibus pcdum, tibiarum crurum (fo- & cum tercbrat &

frufta ex foramine in te-
ramine priiis ut antca in quercus ccntrum rebrando exeuncia rcfervat , eaque in fac-
ufqucfado)eosinGavitatem illam intru- cum parvulum lineura confuit quem tuni ,

dic , tuncforamcnclavoexeodem ligno poftck loco dolorofo five membro infedo

fado obturat,ac denique locum fimo vac- appUcat : Atque hoc opus per tres dies an-
cino oblinit. Ifte authordicit.fehac in- tenovilunium aggreditur.tunc in ipfaho-
Vcntione curaflTe quam plurimos, Veriim ranovilunij removet facculum k locoaf-
cnim vero, fiforteaccidat,utnonobftan- &
fedo illum in didje arboris foramen in-
tetali adioneintra trium menfium fpati- cludic & clavo,ut ante^,obturat &c.
um rcvertatur,tunc ait,iftud eftargumen-

3. Experimentum abeodem AutUre expertum.

Ille ipfe Author videtur afleverare , fe nnen quercus intrudit , in omnibus facicn-
hac cadcm transplantationis ratione Her* dojUt antea.
niamcuxailfc , atque modus ipfiusefthu- Plures alias ibi lociobfervationestam
jufmodi- Kerniolum accipit ovum recen- relpedu temporis , vidclicet fi primum
ter jadum&cumeo adhuc calido fricat Herniac incremcatum eflct in incremento
locum podagricum fcd clemicnter idque , , vel decrem.ento lunx,quas omnes brevita*
iTunc auferrefoletcorticcmMag-
Ispiiis tis caufa hic relinquo.
r2e3rboris& cum Magna terebra facit fo- Denique ait,qu6d fi Hcrnia non proto-
ramen adco Magnum , ut valeat ovum in
, tohocdeveniatconfolidata , tuncpcrfo-
le recipcrc : Tunc icerum arbori fuum cor- ratforameninquercu &
imponitin illud
ticem ablatum.utantc^ imponir, foramen ungues &
pilos manuumac pedum paticn-
optime cTim eo obturanclo , locum tum tis.atquectiam pilospudendorum , obtu-

poftekcementolculuto Arboralioblincn- rando tum poftci illud.ut didum eft: Affir-

do- Quod totum negotium debet ordine mat cnim , qu6d , quandoforam.en illud
& tempore dcbico prarftari. Nobis narrat, conrrahcturinunum ,'tuncetiam Hernia
qu6d quando corcices arboris fimuleon- agglutinabitur : Ibi ctiam rationem often -
crefcant&inviccmadhsrent , tunctem- dit , quarenonnunquampluribusvelpau-
poriSjCtiam hernia fcu ruptura feconfir- cioribus iftiufmodi operationibus in ifta
mabit& labia agglutinabuntur, fcd.fieve.- curandi via^uti fit coadus fccundum natu-
niat , ut hernia iila non fit in Ipatio unius ram Herniar,quam aggredi conatur: Vidc-
menfis curata , tunc aliam quercum perfo- l licet in Hernia incipicnte unica praevalebit
rat, colligitquc frufta , qus cadunt in per- opcratio, ad inveteratas vcr5 plures requi-
forando , caquecontundit& in parvulum rentur: Dicitquc , quodiniftacurationc
facGulum concluditac confuit,locoqueaf- tempus &
menliira arboris cum foraminis
ctdo applicat per tres dies ante noviluni- profunditatc fit prxcipuc confideranda.
um, & ttinc circa hpram novilunij in fora-

4. Aliud
 .

DE PHILOSOPHIA MOYSAIC A. Fol.ijji

4, Aliudexperimentum ah ipfo prolitiurx.

Etiam dicitjfi ungues pedum manum
feydropici ad cancrum Auviatilein tranf-
plantentur&dorfoilliusalligentur , iple-
que tum poftea in flumen proijciatur , ip-
lum bac ratione ab hydropc liberari.Qui-
& percipiemus quidem , qu6d oleum quod-
dam Balfamicum flavum ab ijs exfurget,
quod critvalde attra(ftivum& deficcans,
vulneraque agglutinans: Atqueidco appa-
ret, qu6d hifce excrementis infit qusdani

bus videre potcllis , expcrientia aliorum virtus Balfamica,rametfi ignorantibus.ipfa

probatn inttrixfti , quod meduUa feu vigor non nifi virtutis feu valoris exigui cili
prjEdids propofitionis fitinomni refpe- compareat. Sed iftiufmodi Magnetica par-
t\u conHrmatus, tiumexcrementitiarumvirtus, potcfteti-
Atqueiterum fi ungMCs.pilos cuticu- & am quodammodo per lapidis mineralss
Is rarurascomburamus,& eorum fwmum proprictatem dcmonftrari Excmpli gra-
per Alembicum live fundo recipiemus tia-

Magnetica hujus rei Domonjlr^tio.

Poffumus haud inepte excrefccntiarum mcmbri tabefcentis feu deficicntis , eos

harumfupcrfluarum manamjMagrjcti mi- rcddcndo vegctabiles, adeo , ut podinc
norijchalybe vcl ferro armato comparare: crefccre &
augcri , quod quidem munus
Vrpotc, qua: quandotransplantaturin
, fine hoc obire haud potuerunt.fed e regio-
plantam : Infacukatefuaattradlivadcvc- nedecrcfcebant, & marcefcebant Nanr» :

nit fortior atque efficacior : Nam ferrum Spiritus attradus & per dilatationem ^
polo Magr.ctisutcunque dcbili addicum, mcmbro ad naturam arboris vegQtativam'
ipfum fortiiicat in fuo vigore, ipfum habi- continuatus, fimil.em videturcura arbore
lcmrcddit , ucpondusgraviusadfeattra- induere conditionem per contijiuita- &
hac : Nam fcrrum ei' clat vires Sc vigo- tem,animatSpiritusinmcmbrol3nguidos
rcm. ad crefcendum &
vegetandum : lam ver6'
Parl fiquideui ratione fi excrcfeentije ad iftam relationem Magneticam dcmon-
Magnetic;E corpori arboris Magneticx ftrandam, problemata qiiaedam ad natu-
inferantur ; Tuncarborilla fuget&attra- ram Magnetis fpedantia in lucem produ-
hec ad fe fuum fimile , nimirum Spiritus cam

1. P J^O B L E M J.
EftfortisunioinMagnete , chalybevel tem rei ratio cft, quoniam vis unita eft for-
fcrro armato , &
pondera graviora medi- tior^Quodautcm ferrumdebili Magneti
ante ifta unione attolli pofiunt, qu^m C la- addit vigorem,ex ifl:ofequcn6i problema-
pis nudus mapcret &
finearmatura: Gil- te confirmatur.
bertuslib. 2. deMag.cap- ip. Hujusau-

2. P J^O B L E M J,
Si fuerit lamina ferrca tenuiS manu ex- lum Atque ab ifta praxi five expcrientia
:

tenfa vel fixata polo Magnetis infeViori.in- adamantiscum chalybe vcl fcrro,armatura
ter Magnetem &
pondus,tunc Magnes erat priusinvenca.
duplum clevabic , &
quandoque decup-
Vbiduofuntexem- JPPLJ CJTIO.
pla, inquorumpriori Siitiilicorrelatione, fi Magncsaninialis
A.B. funtpolidenti- pc^eftate vegetabili armctur , tunc magis

bus ferrcis armati: A. «fficaciter.&vigorf multiplicato attrahec

B. C.D. Wagnesun- adfeSpiritus amajori animali Magnere,
diquaque circa polos feu potius animali ferro : Etiam problema
C.A D.B.Arcnatus hoc fcquens eft notatu digniffimum.
E. F.G.pondus ferre-
um ,
quodfuftentat i.PJ{OBLEMJ.
]apisA.B.C.D.Per
polos armatus A. B- Quodhbcc corpus , cuiMummiaviva.r »"""'•
InpoftcrioriK.H. in alio homine propinatur , illico fit Mag-
L.&M.N.I.duopoli nes Paracclfus. Tradat.
. 3 . Philof.
MagnetisHI.K. L.
M.N. Quorum unns
JPPLiCJTJO,
attoUit pondusO. I.
Atqueideo viva Mummia mebri Lnng-
uefcentis & aridi , partim unguibus & piliS
Cjtffdem inclufa : Ac tum polt»^ in corpus
li Ibd
 SECTIONIS SECVND.£. LIE.III.Memb.r.
illud vegetabile tranflata , illud corpus ve- funtdcbiks , validiores & efficacioresin
getabile,quod eos recipit immediate, poft virtute fiunt, per ipfcrum in fortius Mag-
adum unius in aliud efficitur Magncti- neticum vegetabile plantationemi Ita , uc
cum, fibi membra deficientis.Spiritus ad fe unum alterum fortificet potentiorcm , &
trahit , ijfcpevegctativs ius facultatis reddacinfuaadione : AtqueadhucLuci-
portionemimpertit : Arqueitavis Mag. dili= fequenti ifto problemate demonftra-

netica in pilis , in unguibus (utcunque in le i cur

4. P K^O B L E M A.
Dcbilis Magncs, a fortiori ex parte uni- major is virtutis, idque pratcipuc fuper po-
usipfius poli contadusfeu perfridus,vir- los,atque oftendct ille vigorem tantum,ac

tute & vigore meliorabitur. fi elTet lapide fortiori , cui conjungitur,

Etiam fi ponatur Magnes minimi & 1 forcior,
Ridie.ap.id. ^ix pctccptibilis vigoris iupet Magnetcm |

APFLICATIO,
Simili plane ratione transplantare pof? cumsqualemilliplantx. Quod quidem
fumus fupcrfiuam cxcrefcentiam qua , in in eo arguitur , vicclicet , quia poteftarem
nonnifi Mummia apparet virtutisMag- vegetabilem ad membrum marcidum luis
netica: fignum,!"upcr Magnetem vegetabi- radijs dirigit : lam ver6, quod relatio inter
!em, five plantam vegetabilem fortiorem, arborem &
membrum per Spiritualcm
atquc prxcipue in ejus nucafive axi-- Atque continuitatem efficitur, iftiufmodi proble-
ipfeemittet vigorcm quendam Magneti- matcexplanatur-

f. P J^O B L E M J,
Si ferrum oblongum conjungatur ad haec omnia ferro concatenabit Sc ad inftar
GiJbett.lib.2. pCilum Magnccis , & ccrmino illius aliud catena; ad invicem adharrere faciet ; Idque
?'.r.-. 4-.
V.\d\. Ihii.
. . applicetur fcrvum ; &
ad terminum fecun- vel plura vel pauciora , fecundum lapidis

cap. 17. Sc2a. di tertium &

fic cum plnribus ; Magnes vigorcm : Vid. Ridl. cap. 2*.
virtute Spiritus radiofs luae emanationis

A.B.C.D. Magnes: E. polus ferro armatus. F. G. Ferrum longum:H.

M ^b I. Aliud L. M. aliud. N. aliud.
:

E APPLICATIO'
FF Quibusfat Iiquid6 declaratur, qu6d utSpiritusMagnetiseft con-
,

tinuacus&rationefuxcontinuitatis eft aptus adcorpora diftinda in

unionem conjungere atque retinere emanatione Magnetis ; It^ etiam
H duplicisin unum,acentroad membrumlnfirmicisuniti continuave-
getativse fuccefTio in ipfo paulatim generatiir lam vero quod , duo :
,

1 Magnetes viresfuas in unumunicntes leu congregantes cmanationem

vigorofamemittant, & percoefequens majori virtuce Magnetica im-
M bu.inturi Probatur per lccundum problema.j.demonftrationisCa-
picis fecundi allegatum.
'/8

C A P V T. V.

Htc prohatur ,
qubd vegetabihain fe Spiritus Magneticoi contineant,
quibus mediantibus Jenfbiliter tam a regno Animali C? minerali,
quam H vegetabili attrahunt : Ettnprimo loco exprimi'
turper 2, propojitiones (3 tum pojlea illce vartjt
dcmonjiratiombus experimentahbus
fujiineniur.

uP]\OPOSITIO.
qua:dam vis five virtus Magnetica tam in fuum fimile in regno vegetabili,
ESt
taminvegctabili qu^minanimali ac
1

queetiam iniJloanimali& minerali.

ar-
,
j
iKinerali , qua operatur more attradivo l

I. Demonjlratio cxperimentalis.

Effedus iftius propofitionis experientia 1 capite prxcedenti funt ailegata , indicatur,

eftmultiplex,atqucetiamexijs , qusein |
quodrelatiofeuunio Msgnctica , qujefit
inter
 DE PHILOSOFHIA MOYSAICA. Foi.134^

inter vegetabile & aniinalcfitrufficicncer fcbonam quantitatem materix aquofse, &

nota , atque etiam in poftcrum darjusad- hacratione fertur curare febres. Sed(aic
huc cnuclcabitur. Author) herba ifta tum poftek in via , qua
Etiamfialiquisfcbre bboraus accipiat aut homo aut beftia tendit,fterni non de-
herbam, quse dicitur lberis,nimirum illius bet: Namilludanimal, quodillam calcac
jnanipulum &
illam calceis fuis imponat, inficietur ac febricirabit ftatiin. Chrifto-

Si ita ambulet , quoufque calefcat.perci- phorus Schufzen Germanus affirmavit , fe

pict qujdeir. , quod hcrba iftaattrahetad faepius fuifle illud expertum.

2. Experimsntum.

lohannes Karfmanncusprovero tradi- eft , Ht fortltcr premantur fuper verru-

dit , vcrrucasmanuumatqueaharumpar- cam,ac hocdenique eft cuilibct verrucse
tiumauferripoffejCapiendoftramina&fe- faciendum cum duplici ftramine : Qyo
candonodosinijs,atqucpr2eparatproqua- fado,effodiatur foramen fub canali , i
libet vertuca duo , &
ftramina debent efte qua pluvia caditab ^edibus , imponantur
in longitudine pollicis,deinde difponends & lapidctangantur: Ac invenietis(ait) oC
fiint illx dusc fediones in hunc modum ftramina putrefcunt etiam ver-
, ita &
Xfuper verrucami Ita,utmodi di- rucse paulatim decrefcent evanef- &
xtht tangant verrucas:Atquc opus cent.

3, ExpeTimentalisdemonjlratid.

Miratraduntur de herba Chamarleon- Mummiae fuccum per trans plantationem

tc :Atque relatum eft mihi kquodam no- imbiberit. Radix detur in cibo vel appen-
biliGermanoprorecerta,&.communiter datur & attrahit k proximo, qui non habec ,

^ qukm plurimis nota, quod aurigs in fini- herbam appenfam At Ghcrba illa eiap-
:

bus Bohemise, foleantquandoque median- pendatur , tunc ea Magnetica vis ei non

tc herba ChamaEleontc attrahere vigores nocebit : Quia limile nonagit attradi-
aliorum cquorum , eofque imponcre in va virtute adverfus fuum fimilci Quare
luum Vnde : fit, ut equi eorum in oncribus impedic ac obtundit attradivam virtu-
portandisefficianturlonge robuftiotet & temfuifimilis- Iftismeus Author afileruic

vahdiores ,quam fuerunt antek : E regio- fidefua virtutemequialterius mcdi-

, fe
ne ver6 alij fiunt ad labores fuftinendos, ante hac herbaattraxifle,& inter dentes fni
debiliores ihultiim:Hoc (inquit) fitvel j5er equi in frsno:Sed dixit fe portionem ejuf-
fe,fiherba vel potiiis radix hora prbpria at- dem fecum refervafle.Hsec ille fide data, il

queipficonvenienticolligatur,velpoftqua credere fas fic

4. Experimentum.

M. Bal tliafar Wagner ai t , fe fepe efle collinucam fivefiimmitatcm applicat.fir-

expertum curationemiftam Magnetciain mitereamadlocumligando, aitque hoc
inflammationeac rubedineoculorum: Ac- rubedinisacinflammationis caufam adfe
cepic radice malvae communis, quandoSol attraxiflre.

eftin medictate Virginis, & ad capitisfeu

/. ExperimentuTh.

Eft quxdam Magneds fpecies , qujedi» prietatem , ut abinvicemfepararlneque-

citut Evax,qucm Plinius Magneticam ha-
bere facultatem carnes ad fe attrahendi re-
fert : Atque etiam alibi bos docet, quod fit
aliaMagnetis fpeciesSarda diiS^a, qux lig-
ni tam fortitcr attrahendi ad fc habet pro-
ant , nifilignum ab eo incifione dividatur.
Quis etiam ignorat notabilem illam fami-
liaritatem.quam fuccinus habet cum palea,
ciim fit omnibus apparens,quanto appecitu
hicabilloalliciatur.

<J. Experimcntum,

Quidam ulceribus in corpore varijs (nam &

ipfemultasinvita vidDjufnt ip-
vexatusjaquadamvetula erst inftruftus, fum veflibus nunime exutis , ut trans fora-
nt pro fua curatione inquircrct rubum mcn fcu orbem iftius rubi rctro ter recede-
Magnam, cujuscaputpoft ejusin acrem ret : Fecit, ut monuit & curatus eft J Hoc
,

afcenfum ,ad terrain more circulari def- quidem erat mea cognitione bic in Anglia
cendebat &
fcrrs demum quafi feciinda effedum.
vicc infetebatur : Invcnta autem tali rubo

Jiz 7. Ex^
 .

SECTIONIS SECVNDjC. LIB. III. Memb.I.

7. Expermentim.

Quid dicendum cft dc admirabili illo, plcniorifumus locuti- Certcopcrtis ocu-

quod cft inter minieras aureas acque ar- lis, exinde colligere faseft , quantaficin-

gentcasjac virgam Corylinam bifurcatam ter ifta Sympatliia, &

quam avidc vegcta-
commercio , quaGermaniatquealijalia- bilenaturam mineralem affcdat. Sedrc-
rum rcgionum,ad foffibilia pretiofa in ter- iidis iftis ad propoficionem fecundam vc
ra detegcnda,utancur , dequa antea ttylo I niamus.

2. P210P0SJTI0.
Ordo fingularis & tam in Sympathia,
, tabilc & mincrale & per confequens ani-
quhm Antipathia partium vegetabilium male ,unam & eandem proporcioncm
inter fc typicc per relationem feu refpe- Symphoniacam fivc Harmonicam tam in ,

£lum , qui habecur incer eas & Magnecem eorum ordine Symphoniaco, quam irrcgu-
cxprimicur; Quoarguicur , qu6dvcge- laritate obfcrvant.

Problema adconfirmandam bancpropofitionem.

eilb. lib. 3. In rebus omnibus Magneticis , five fint eorum fesundum naturse curfum & or-
tes
cip. (5. de vegetabilia,fivemineralia confequenter & dincm adeonjunSionem non inclinancur,
animalia , fcmper natura ad unitatem con- ibi oritur perturbatio & quafi repudiatio
venientem tendit : E contra vero, ubi par- five feparatio partiura.

Demonflratio a 'M.agnete minerali

Cape Magnetemablongum ,fitque C. D. eft alienum &

incongruens. Separato la-
pidcm in loco fecflo &
convente D. ad C.
& optime conveniunc ac combinantur;
B (c; jeFP
ihiiiiiinm/iinii.
^^^"''"-''-'"l"illillHiii'iilir
^- A '. Nam D. tendit in Auftrum , ut prius & C.
1 inAquiioncm:E. &F. connatsepartesin
I minera jam funt difficx maxime : Non e-
nim confluunt propter affinitatem mate-
rias , fed k forma motum, inclinationem&
fufcipiunt :Itatermini, fiveconjundifivc
divifieodcmmcdotenduntMagneticcad
'£
mMimmmm 'IiMJ
^""""""''i''iV'
tclluris poloSjin prima intcgra figura & di-
vifa, perindc , utinfccundafigura,pcrfe-
dtumqueeftMagneticum. F. E. inlccun-
C! tendit in Boream tclluris B. & D. in dafigurainunum corpusconfluxum, at-
meridiem A. divide hunc lapidem oblon- que C- D. primicus in iua vcna genicum &
gum inmedioinrcr duos polosubi squa- F. E. in fuos fuper aquam flucftantesjltajut
tor tranfit,nimirum inter.E.& F.& erit E, iftiusiapidisterminijUtrum finc unJti aut
tendens in A&
F. tendens in B.ficut enim difiunai ad polos cerras, fecundum unum
in intcgro ,Itain divifonatura petithxc modum Magnetice' tendunt,tam in lapidis
corpora nimiru E. finis convenietcr,& de- qu^m divififigura,uti infecundo
intcgri ,
fiderate cu F.rurfus coitac cohxret:E ver6 excmploapparet Et concurfus Magneti-
••

nonjungit unquam cu D.necF.cu

enimoportebatC. converti contranatura
tunc C cus F. E. in fecunda figura in corpus unum
erit adco completus , fi taliter in fua vcna
'm A. Auftrum, aut D. in B. Boream, quod
DrocTcata.

^pplicatio advegetabile.

_
Eadcm plane forma Magnetics conve- faciiecrefcentis : Sitquc A.B. & A. cn>
nientiavcl inconvenicncia' , quaenotatur fapcrior virgae portio & B. infenor & ra-
efTc in Magnete
minerali, obferiabitur eti- dici proximior. Hoc modo Gilber. iib. j
am in vcgetabili : ' Nam
fi accipiciamus dcMagn, cap.<>,"
virgam arbor js faiicis, five piants alterius

Divid?:
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. FoKi^y.

Divide hanc virgamineius medio D. convenientis poCtionis partium ipfiqs;

C, Diccrgo,qu6d,fiterminus D. inferatur Quoniamvisfivevirtus vegetabilis, qax
intermino C, crefcetnaturaliter&auge- unomodoacviaincedit , fam^ .curfufiJO
bitur : Etiam fi B. inferatur fuper A. par- proprio divertitur &
compeliitur .atque
tesadinvicemconfolidabuntur , &efflo- coadione exagitatur in partcs coiitra-
refcent. Sed fi D. inferatur fuper A. vel C. rias.

fijperB. litigabunt &

bellum inteftinum Pluradehacrenondicam , fedadcon-
inter fe gerent , &confequentcr minimc clufionum iftarum Magneticarum pradi-
Hnquam ctefcenc, fed necelfc clt, ut planta calium , cum tiemonltrationibus camm
intereat ratione ordinis pra;pofteri, & in- onus,accedam.

CAP V T. VI.

^Homodb Magnetica curandi ratio probetur e? demotjjlretur ejfe natura-

Us , ^ per confequem haudquaquamCacomagica, uttnonnuiU
haudfibi conflantes exijiimantfalfd.

Hoc ut poflimus meliori methodoprje- ciem pertincntem, , atquc tuncpoftea cam

ftare , exprimcmus more priori & quafi probationibus evidentibus a virture prarci-'
capitis frontifpicio, propofitionem maxi- pueMagnetis derivatiS:c!ucidabo& lucu-
memateria lcm ad iftiufmodi curandi fpe- lentcr dcmonftrabo.

Pl^OPOSITJO,
Si, fa(fla continui fblutione five vulne- nem,(eu continuitatem , radij vivaces au-

re , extcrni five efTuG fanguinis portio ftralesagent,radios (opidos fivc fomnolen-*

cum luisSpiritibus, cum tclo , velportio
Spirituum cjufdcm fanguinis , fine ulla
ejufdcm apparitione , qux in telum , vel
in alicujus rei alterius vulneris
perfcrutantis , penetravcrit ad aliquod
tos,geIidos, Hxos, Boreales revivi(cent,qui
unguentum virtuteM;igncticaanimabunt,
& unguenti Spiritus aniir,atos,Spiritibus
fundum utrifque rcddcnt agiles,atquc hi^Spint ibus,
quierunt pribstrarifjlancati in ungucni :.

diftans incognitum ac indcterminacum, eadem unione (eu con[inuir,\te iliam , \iv-

transferatur ad unguentum aliquodcon- tutem Balfamicam Spiritibus in vulneic,
veniens , hoceft, cujus compofitio eft prids Magnetice attradtis" impertinnt. Ac-
Balfamica & naturje creaturiE vulneratae queiftitumpo(tek,harmoniaquadsminle-
congrua . mod6 fi ordine decenti adapte- parabili , eam ad vulnusufque tranlmit-
tur &ineoquafi inferatur atque tranf-
, tunthasc ergo eit illaSympatheticx arque
plantetur, tuncunguentumita hifceSpi- Antipatheticarrelationis feu refpedusra-
ritibus animatum, evenietprotinusMag- tio, quse expef ientia obfervatum,e{re inter
neticum & adSpiritus radiofos ,
quiinfen- unguentum & vulnus : Ica, uc fi cocum fpa-
fibiliter ac invifibiliter e vulnere irradia- tium teli,qui fecic vulnus,ungatur& coo-
bunt , diredione Spirituum Sanguineo- pcriacur&a fiigoredefendatur , u.nusin-
rum in telo aut re alia, quse eos recipicntcs vcniecconfolationcm , acdolor ejufdein
atque imbibentesapplicabit , Sc vivaces ac micigabicur Sed fi pars unguenci vel cul-
••
,

auftraics radij,k vujnere fcaturientcs five ccllo velrequapiam alia abradacjr^aur ab-
eftulgentes , volunt mediante Borealiun- (tergamr ab enfe,fecuri vel celo alio vulne-
guenco , feupotius Spirituum ibidcmin- rance,fcquecur &
fencieCur immediace cum
cluforum attradione , more Magnctico poftca dolor atque i.itemperics in vdi :C-
animare &
fe ipfosuoire, cumBorealibus re : Etiam , locus tcli und;us tempcrate
&congeIatis,feu fixisSpintibusfanguineis teneaturcalidus, vulnus fe tnlitcrquo habe-
in unguento teritis , eolque incitare , ut au- bit , at fiipledetegatur&inaeie irigiJo
ftrtalitet five Kquinodialiter hoceft k , , decineatur, tung quidem eveniet , qu6d
centroadcircumferentiam agant : Ita^ Vt vulnus vexabitur,& frigorectiam affitiet-
pcrreciprocam iftiufmodi actionem,unio-

7U(S'
 '

SECTIOJTIS SEGVND/£. LIB.III. Memb.L

Quaedam demonftrationes Problematics, ad cujufliber prnpGfuio-
oisprasdidsparticuls vericatem confirmandam & confe^ ,•

quenter ad Demonftrandum quod Magicus iftiulmodi ,

curationis. modus poffic naturaliter, atque ide6

haud Cucoraagice, pra^ftari.

P?^sdid.s prcpGfKicnis particul^e facil- denominationcs ab ipfo Magnete n".inc-

liir.cabillis ucularibus Dcrr.onftratio- ralihabent, atque ideo ungucntum iftud

nibus proban atque fuftineripoilunt , qu2
avirtuofa Magneris .nnineralis operatione
produci poflunci Quippe cuiotnnia ca-
pora Magnetica cum adionibus fuis rite
ccn".pararequearr.u5 : Quatenus
armarium,diditatur etiam Magneticum.
Procedo igitur ad propoCtum meDin;
Hanc meam propoCcionem in varia mem-
bra five poriioncs dividendo, in hutjc 010^
ipfafuas dum.

Primum membrum Gvcportioprscedcntis propofitiotiis,cum

EonniiUis conclufionibus experiracntalibus a Magne-
teeledtis, ad illam confirmandam atque
Demonftrandam.

primis ergo colligiinus per prsce-

INder.tem & ad invicem uniri & qu^dhacrstione ,

propofitionem quod duo ccr- telum vulnerans Gve aliudmateriale pc-

, ,

pora Jvlagnetica frnilis naturce,poffint nctrans imbibere foleat Spiritus facgui-

Spiritualiter,mediante repoCrionc & natu- . neos 3 fiacMagneticum.
tali incicatione Omilis nacurjecoD,currere
J

Demonjtratio ^ Magnete dectTpta.

LApidem poLs diilindis perfcectum ducendo;Conjun£licncmcaureevita\Tris:
habeas hoc eft tam Meridionali,
, Perindeetiam, fi Sepcencrionalem polum
quam Boreali fignatum , ponc in fuo vafe illius,qucmmanutcnes,opponasMeridio-
ligneo.utfluduec, fincquepoliadplanum nali polo lapidis nacancis, concurrunt inter
Horizoncis rede difpofiti , aut falrem non fe & fe mutu5 fcquuntur inviccm Cortra-
multtim elevati&obliqui : Tcnealterum rijenimcontraricsalliciunt:Econtravcr6
ol''^"'e''''''
Magnetem in manu, cujus poli etiam cog- SeptentrionalisSeptentrionalem,&Meri.
>i:g. ritifuntjlca jUtpolusMeridionalisejus fic dionalis Mcridicnalemp-elhc , fi codem
verfus polum Scpcentrionalcm nacancis mcdo appcnator Atquc : ita lapis lapidem

propcipfum a latere : namque il-

Scquitur fugat , 5c tanquamclavumnavitaimpel-
licoBuctuans lapis, kpidem,(mcd6 intra lcnte divcrtit & in concraria veLificaC:Gilb.
vircs &: dominatum fuerit; nec defiftcc nec lib. i.cap. y.deMag.
dclcretjdonecadhjereac: N'in manum fub-
2. DemonJIratioabeodem.

Simili plane ratione , fi feni portionem rum quilibet adfe invicem vehetur , &
in parvula cymba lignea collocemus, & unus alteri in mcdia via ad baercbit; &,
Magnetem in alia , percipiemus quidem, quod pcftquam defiderium cujuflibeteo-
,

ferrum fimili celeritare & feftivitate ad rum Gt ccmpletum , hocpoft fedamcoi-

Msgnetem in fua propria navicula fitum 1 tionem, ex prcpria fea inclinaticne qaief-
properarc : Namj obfervabimus , quod eo- j
cet.

3. Demonjlrstioa Fem.
Ferrum ipfum folum per fe , nullis exci- fili medium , in aqoa franquilia ciim nata-
tum lapidibus , alienis viribus nuUis imbu- verint , app-one fini illivs altcri , prope (ita

tum aliud fenxm allicerc deprehenditur:

, tamcn, ut ncn tangat} finerc alteriusfcrrei
Quarr;Vis non ira avide rapere & fubito FJi, & hlum fJum trahic & alterum lentc ,

conveiiere , qucmadmodum robuftior fubdudcmfcquirur , atqne hoc tantiim

Msgncs , quod fic cogriofcico. Subens convenientibistcrn-.inispcrficitar:A.cor-
GiJb.Iib.r.
corcex cxiguus.nccis avellans m.sgnitudi- tex iea fuber, tun ferrco hio : B. firus al-

ce rccundus , tr^ijcitur £lo ferrco ufque ad ter.

Pa.Tim
 iOEPHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol,r3.J.

> Arum fupra aquae fuperficiem clcvatur. 1 tur a C.

C. fiiiis alterius fili, quomodo B. trahi- |

4. Demonjhatio aferro.

Alio modoprobatur hocin majori cor- gam , convenientiterminoindiftantiatc-

pore Pendeat longa virga ferrea nitida
•- midigitali : Vertit fcferrum iibratum ad

(qualis pro velis &

feneltrarum cortinis maflam , tu cadem celeritate manum cum
paratur) in sequilibrio, tenui filo ferico: maiTa fubducito, viaadpe-ndcntisxquili-
Hujusextrcmitati alteriinaere quiefcen- brium circulari ,fub(equiturferrilibratifi-

tijadmove ferri malTulam politam , oblon- nis & in orbcm vertitur.

APPLICATIO,
Hifce ergo excmplis rcdditur liquidum, &convcnire ,hoccft ,perafpeclum Sym-
qucmodo duo Spiritus firailis difpofitio- patheticum ad invicem applicare QhWi :

ris, feu Potiiisunius

in natura identitatis ambo hi Spiritus non fint , nifi radius unus
fintapt!& naturaliterdifpofiti ad concu- quintefientiaIisindivifibilis,utcunqueCnt
pifccndum & ampledendumfuum fimile: proprietate Elementali akerati: Haud ali-

Idquenon modo per contadum fed etiam tcr ac aer,a vento Bcreali faclus eft differ-
a,d diftans hoc eft, ubi fpatium aliquod vel
, re ab illo Auftrali , tametfi uterque ifte aet
loci intervallum duobus illis corporibus fit in fua exiftentia, non nifi unus aer elTen-

Magneticis interponitur , per confe- & tialis & individuus.

quens,qu6d non fint corpora qua: agunt , Ad ramum prsdidi mcmbri ultimum
(nam illa funt a fe invicem divifajfed Spiri- quod attinet,arguit quiucmquod Spiritus
tus formalcs in illis corporibus , qus aftrali fanguinei poffint a telo vulncranti imbibi
quadam emanatione, inprimis fe invicem unde&juxta hujufmodiaxiomaParacelfi-
Sympatheticc &
amicabiliter afpiciunt, ac locus feu portio teli vulnerans > fadla elt in

tumpoftca perunam xqualem attradio- Magnctem Ejus enim allertio ell talis.
•

rem ampleduntur
(e^c quafi ofculan- & Quodlibct corpus , cui Mummia vi- p„nei.triA
lur. Arque ideo alienum aut impoffibile va in alio homine propinaturjillic6 fit 3. Phii.
fap ientibus non poteft vidcri quod Spiri- , Magnes.
tus Sanguinci in unguento ,ac illi in vulnc- Sed & hoc Magneticc perproblema iftud
ratofoleantin tam magna diftantia , quse probatur.
inter unsuentum & vuInuseft,concurrcre
j-. Problemafeudemonjiratioa Magnete.

Ferrum a Magnete ex parte poli Mag- fe fimile Magnetis,qui iilud tctigir.

netisincitatumfeuanimatum attrahitad ,

APPLICATIO.
Quod Spiritus animalis vulnerati, ani- ccrnantin teloanteipfiusin ignem emif-
males in momento idus , intelum vulne- fionem , Tamen pollquam ab igne cxtra-
rans penctrare li 'Icant , & quod telum per- hitur , locum in teio vulneranti in col^re
cuticnsillosavide imbibat & fibiallugat, ab ejuiyem refiduo mutatum obfervant,
probatur ex lequenti iita obfervatione. idque rarioneSpirituum illorum.quas pur-
Chirurgi nonnuUi ruri degentes , ob & tio illa feriens imbibebat: Atque hcc com-
fuiimpentiam vulneris periculofiprofun- muniter verum,aliorum expcricntia rcpc-
ditatem proba tcntare aut fcrutari mini- ritur,
mc aufi i Telum , five fit enfis , five pugio, Veriim ctiam eft alia probatio quae ex- ,

five cultellus & fimilia accipere aflblent, acleetiam hocidem approbare vidcrur;
illudquc carbonibus ignitis imponunt : & Nam fi vipcra fcu Caluber cnfe vel cultelio
quaihvis auUam calons diffcrentiam Jif feriatur ; Spiritus vcnenofus irafcibilisfcr-
I i 4 pentis
 '

SECTIONIS SECVND.€. IIB. III. Memb. Ii^

pcntis in fuhftantiam Chalybis pcnctrabit: rcde adhibeatur ; Hoc k qucdam Gallo

Atque hoc quidcm cx ilto expcrimcnto nobiliaccepi,quiaffrmavit , feexpertum
confirmatur Nam , fi quistum poftca ab
:
vidifle. Simili plane rationa j fi Scorpio

ilVotcloitainfcdovulncretur , locus ifte, contundatur &

vulncri aScorpionefadla
quiSpiritusanimalcsvencnofosimbiberct, appUcctur , illudcit^curabit , qu5dali-
talircr vcnenabit vulnus, ut vix tum poltch ter mortalc efle deprehcnditur Vti etiain :

curabile lit futurum , nifiantidutus quar- omnibus in Italia & Gallia eft notum,
dam cum vipcra vel colubro conflata, ei liocidcmoleocxfcoipionibus fado ticri.

Secundum propofitionts pradiBce membrum five portio

cum probaticmbus ejujdem.

Sccundo qu^djficorpus aliq«odMag- adbonum diftans removcantur , quodeft

Membium. I.
ncticum,, livefitanimalc, vcgctabileaut Argumentum eas clTe non nifi unam con-
,

minerale in partcs dividatur , natura ba- tinuam rem in Spiritu , atquc idc6 pars
rum partium Spiritualis, fempcr tendit in- unica diverfe cooperatur.radiofque adua-
'--'"--J :--t. ^ \...
clinationenaturali,adunitatem (Scconfor- lesfuxidentitatis Sympatheticx adaliam
mationcma Deopntnitusordinatam, ta- emitrit , utcunqueearum corpulentisab
metfiha; partes dividantut abiuvicem & invicein funt divifa: & diltantes.
I. Demonjlratio ijlins memhricum confirmationi-
busejufdemt

Hocquidemfatisfuperque(utmihivi- tio Spiritus in C. attrahit atque allicit ad

detur ) pcr dcmonltrationcm ad primi fe corpus B. portio Spiritus B. aflijgit at-
mcmbri confirmaticnem allcgatam, atque que allicir corpus C- ad fc:Nam notandum
adhucclanusper ^- Demonltrationem ca- cft, qu6dunitasSpiritus fcmper appetit &
pite 3. hujus quippe in qua dcclaravi,
,
affedat unitatem corporisillius , cui inha-
qu6dfi Magnes longusinmedietateinter bitat j Nara Spiritus tbrmalis feu quintef-

dtios polos dividatur , nimimm in jcquato- fcntialis invarietate|difpofitionis Spiritus

relapidis,&<]U2Elibet harum medietatum, aereiminimedeledatur : Atqueide5cu^

in fuis cimbis ad fluduandum fuper aquam pit fpecificam illam domum five palatium
quictam imponantur , Spiritus utriufque inhabitare , qucd pritis immeaiate pofl:

dimidij influentiali«,qui elt in effcntia uni- ejus^ patria ccclefti feu parcntibus Stella-
cus & cum utrifque clt continuus , defide- nbus defccrfum, pcfBdebat, Atque baec
rabit& omnimode tentabit corpora fua cft ratio, quod unus Spiritus cft aptus, im6
ficvulnere vel continui folutione diftinda, vcro & Istatur cum fuo ijmili ccmmuni-
itcrumunire &
in priftinumfuxfanitatis care , fedpra:cipuc'unus& idcmSpiritus
Itatum reducere , &
ob iftam rationemB- debet neccilario sgcre nunquam abefle &
& C. (qucrum illud eft Meridionale vide- abalio : Atqueidc6, qi;andoBorealis&
licetB. hocvero , nemp€ C.Scptentrio- gclida quaC ratura ^ proprictate auftrali
nale) qua: prius erant partcs continuata;, ieu xquincdiali incitatur & cxagitatwr, fi

fed jam per Sph:itum illum infeparabileiri, rite adaptetur & Aultralis ferri proprietas

qui dat vitam utriufquc , ambxinunum ^ polo Magnetico Bcrcali altcrius tanga-
alliciuntur & contrahuntur & in priftinum tur , &attradionemfuamfortiusprelta-
fu.-ccontinuitatis ftatum rediguntur : Hoc bunt.
clt, ex duobus lapidibus fit unus:lta,ut por-

Problema hocidem confirmans.

Magnetica dividantur
Si corpora pars & tum,qu6d Spiritus cujuflibet individuiba- GHb.i*.

aliqua a quohbet corum integro abfcinda- bcat Borealem Auftralcm conditio- '«p.ji. &
tur vel rumpatur : Pars illa ita feparata ha- nem , & per co nfic^ucns attradivam
, con-

bcbit fuos polos Borcalem Auftralem & tradivam atque etiam dilatativam natu-
jequeacintegrum Atquc idc<i quslibct
: ram , non (inquam) Spiritus folummod6
fcrrifeu MagnetisparciculaJi fuointegro totius , fcdetiamcujuilibetparticulfeejuf-
fentotodivila, habebit Borealem, proprie- dcm, cijm Spintus formalislitin cjus toto
tacem atque etiam Auftralem: Quo mani- & qualibetejufdcm parte.
teitc confirmatur capacitatibus fapicn-

A P ? L IC AT I 0.

Poteftis igitur cx iftis colligcre,quain Ct & icnge in ungucntum ad vulneris cura-

L-

poflibilc , qu6dSpiritusinlanguincmor- tioncm confcrrepoflit: Quippe, quodun-

luo fcu lelo imbibitus , tranflatus ad diftans gucrJtum non longc a natura vulnerati dif-
ftrcn*
 DErHILOSOrHIAMOISAICA. Fol.rjj.
fcrcns potcntcropcratur, idqnc prscipuc' vifcit <Sc cumijfdcm Spiricibus coopcra-
rcfpcvllii r.ilis vcgccabilis 30 ulrica: , in qu;i tur non modo in fanguinis cmauantis
,

SpirinisdclitcrLUiU
^j^niini.-,
t:..,,;
\.i.-in... i.-*..'v ,

c.,;.;^,„,.- Aullralium
quiquidcm
..jwiivi,. 111
vj....

A..i>,.,l;.,.„ <-...,..;.
Spiritus
ij|'iiihw.. lillcntia
iuiv.ijcia, fcdctiam
1V1.1,v.Liaill lll curationc i>.
in v.ui<il.iUIJt. & *-t.'niO-
confo-
applic.uioncSpiriruuin fcuvi- iidationevulnerumiUtiinfraoltendeturla-
vorum in hominc vulncr.uo ,dirc<l^ionc j
tifis.

fanguinis tranfplantati condudorum,rcvi- |

TcTtiumpropoJuionii prtcdiHtv memhrnm confirmatur

hijce tcjiimonijs.

Tcrtio, qupd non fit cxtcmus animalis ncticc ^ loco , ubi pl.intaturad fonrcm,
iguis
faui , fcd intcinus , qui )t luo fonte quo prifis tlucbat & hoc fuftinetur
-i : &
fcpar:«us , & in alia quafi tcrra lcu ioco conhrmatur in hunc modum.
unduolo tranlplantatus , operaturMag-

Demonjlratio ad mcmbrum ijludconfirmandum.

1. P 7^0 B L E M J.
Non clt corporcum,quod dcfiuit ^ Mag- ad formatum vigorc rcvocat difponir, &
nctc ,.uit quod fcrrum ingreditur,aut quod proptcrqucm ad Magnctcm ruit, dc avide
Mag-
a ^crro cxpcrgc£ai;^o rcfunditur, fcd fc conformat.(mutuis viribus concorditcr,
ncs Magnctem forma primariadifponu, promovcntibus) Hxc Gilbcrtuslib.2.cap.
M.igncs vcrC) fcrrumlibitamiliarc ,limul i' dc M.ignctc

u4 P P L I C AT I 0.

Eft crgo Spiritus plant- formalis,fcu fub- cofmico^Jiribo Spiritus fimul &: in can-
tilis&ca-lelbsfntlucntia, quxmucui^ope- dem fonnam uniantur,vS: Magncticc cum
racur^ vulncre ad languincm tranfplanta- nubcm concrahun-
aiireo iuo vehiculo in
tum , .Scconrcqucnter ncque corpus , ne- tur quarinfe ignem formalcm , nempe
,

quc languis auc acr , nut unguentum , in fulgura ac corpus aqucum continct : Ita
quod languis cfHiilis pcr cftuiioncm
, & quidcmdua-cmanationcs cfficiuntacpro-
quafi mortuus,fcu fpiricusSanguinci trani- aucunt contradum acrcum Spiricum,iii
plantaticontincntur; Ita.utSpiritus exci- loco applicationis, vel concurfu eorum qui ,

tati.in ungucndo, alpcdum fuum ad radi- inadu lua: contradionis fpiritumBalfami-

os fui excitacoris appliccnt: Borc.ilc(in- cum iii ungucnto rclidcntcmiS: abeo cma-
quam)Spirnculum ^lcridionalcm , atque nantcm actraluc:Haud alitcr.ac vidcmus in
ita unio fada cll inter Spiritus ungucnti inftrumcnco noltro cxpcrimcntalc , quM
cumfanguincci ad.iptato acillis corporis acr co ft-igorc concadus , non Gc pro il!j
'
\-ulncrari. Et ut vidcmus qu6d concurlu , concniclionc ad huc vilibilis Sed hoc ulce- ••

vcnti Borealis i^ Aultralisinacrcmacro- rihs adhuc fic confirmamus.

2. P J^O B L E 2^t A.
Fcrrum allicicur five atcrahitur folum- inccrpofitionis alicujus corporis dcnfi ac
modo pcr immatcrialcm adum form.-c, benc compadi impcdimcnto , atqucitc-
hoceft,pcrprogrelTumincorporcum qui , rum fif rrum attrahit ad fe Magnetem, &
opcratur &
dcccrnicur in fubjcdo fcrrco, concurfus ad unicatem, fic per mutuum
tanquam continuato homogenco corpo- conf-nfuin& vigorcm, quiquidemcon-
rc Atque ilta cft ratio, qu6d fcrram mo-
: curlus propric dicicur atcradlio.
vctur iSc attrahitur ad Magnctcm,llne uUo

APPLICATIO.
llicvidemusillamrelationcm , quxcft tuanimata , inMagnctemfadacft , qui
interM.ignctcm &
minieram, ex qua Spi- Spiritum fuum vcgecativum dirigit , uc
ritusillcquianimat Magnetem, extrahi- Spiritui aut radijs membri tabclcentis ap-
tur. Excmpligratia,capue antedido,Spi- plicet.
titus MummiiC microcofmicx in cxcref- lam vero ad membri prxdids propofi-
ccntia fua cxcremcncicia,in plantam tranf- tionis quarti probationem venio.
pbntatut latque ita planca illa ab co Spiri-

Kk Mem-
 SECTIONIS SECVND^. LIB. 111. Memb.I.

Membrum.4. Membrum iflius propofitionis quatrura probatur ia

.hunc inodum.
Quarto , qaodficSpiritualis penetra- j
quam aHqua Magnetica operatio comple-
tiofadaabuno corpore ad aliud , priuf- \
ri queat.

Demonjlratio,

ttoc membrum efl fufficienter ab ijs, j

confirmatnm ,&tamenadhacclariusifto
quse in prsdidismembns funt antc dida, | lequenti prublcmate exprimitur.

? \0 B L E M J.
Magnes ducit Magnetica , qua: ab ej us quoapprchenditur, permeatque etiam ad
viribus vigorem avide' concipiunc , non in alteram extremitarem vis illa , non per fu/-
extremitatibus tamum, fedinintimis in & perficiem tanttim, fed per interiora & uni-
medullis ipfis : Narei bacillum ferri , ut ap- verfum mcdituUium.
prehenditur , Magnetice excitur in fine.

APPLICATIO,
Hifc»evrdcnterapparec, quod radij for- qui in eo occultantur per conicquens &
males unius Magnetis, penetranc ufque ad unguencum more reciproco in Magnecein
cencrum alccrius , acque itidem alter more perSpiricuum fanguinis animaliumimbi-
reciprocopcnetrat adcentrum ufqoe illi- bitionem fadum , radiosfuosarrradivos
us: Ita eciam Spiritus vulnerati penetrac applicac ad illos, quia vulnere emiccuncur,
acquepermeac partim per fui ipfius emif- &
in ifta fua adione a Spiricibus Sang -inis
fionem, &partim fuiCmilis,in ur>guento. morcuiin unguento dirigicur : Quem-
actradionem , etiam in vifcera feu medi- admodum infra declarabitur lucuien-
tuUiura unguenti ad Spiritus fui generis, ciiis.

Membtum.j. 2>Iembrum propoGcionis praedidt» quintum cum

fuis probationibus.

QVinto , quod percipiemus adum lares irfluentias feu emiffiones quintef^

Mflgneticum, feu operacionem Spi- Magnecein ferrum.aucab
fenciales,qu2 i
ricuum ccelefkium feu aftraliciorum deor- uno Magnece ad iuum in nacura fimile eja-
fum influencium nonelTe meDcehumana culancut , &
confequenter ab omni aiio
determinandam , auc in motu fuo uUo im- corporeMagneticoconditionis in eilentia
pediendam , fi modo in iftius negotij pro- fimilis , nonpoffint impediripercorpo-
fundumoculointelleduali
*
velimus intro- rumfolidorum &
bcne cornpadorum in-
fpicere- ccrpoficionem, uci Philofophi nonnuUi in-
Ad mjeliorem iftius membri anatomi- confulciccmere &
audadcr nimisin fuis
am & expreffionem , habemuspro
nccelle fcripcis aireverarunt.
certioriledorisinftrudionc , utilluain Ad primum aurem ramum quod acti-
duos ramosfeuparcicutasfeparacas diitin- net, qui radiorumfeu formalium extenfio-
guarous , quarum prior explicabic exten nem feu emanationem a corporibus Mag-
lionem emanationi^ ^ Spiritibus daobus necicis texminacionem imaginariam incra
aftralibus fada: non elfe humano in genio fphaers adivitatis cognitiE limices , ejuf-
limitibus certis dccerminandam, urcunque dem tei impoffibilitas {utcunquc Philofo-
ipfa per excernum aliquem effedum vide- phi noftri Peripatetici contrarium finxe-
acurquodammodoconjedurari : Secunda runc) iftiufmodi demonftraticnibus pro-
parricula probabicquod cales radiofas ftel- bleraaticis fequentibus arguicur.

QusEdam PropoGtiones Theorematica; & rroblematics,

conteota articuh hve particula:pn-
iftius
maeconfirraantes.

j. TH E I^E M A.
Vigorin corporibusccelcftibus, mcdi- mantur,cQJusvirtutcmovcnrur : Quod
antc quo moventur, animam ipfis in efle, ciim ica fic , cxcenfio applicacionis radio-
teftatur atqueob iftam rationem a Philo-
, rum debecctiam effeincerca, &per confe-
fophis fapicntionbusadufcu Spintuquo- quens limitibus conftancibus defticuca,
dam divino ixKbui atque animari exift- quoniam Spiriccs ipforum emanacionc
femel
 DE rHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.138.
lcmelfada , quan Joquc in acrcnonnun- jeoruma<f{u& virtuteimperrkndo
, per
quam in aqua ; Atquc h.inj raro, imo vcro quamtn acutaeorum penetrationeagunt:
omni momento idque lineulla refidcntia Atque ide(b creaturae iltx inferiores fimi-
,

ctiam ad ternc cenLrun-! pcnetranc ut ibi- lis nacurae, funr[x>renres ad virtutes fuas
,

dem in rcgno minefali opercntur, ipfius rad iolas tam lono^ extcndendas, radios &
lubjedis divcrfis .diverfimodc pr^) morc fuos ad diftantiam ram indeterminatamac
intluentiarum quibus (ubfunr , dcformaii funt IklliE applicandos.

2. rH E T^EM ji.

Rcclc tunc dicitur Ma^^ncs movcre leteMilefio , nec crat demcntia aliquairi
Magnctcm , & quod eorum unu<; dilponat Scaligcro , animam Magneti affignare;
alium per primari<)m coriim formam, Ciim ccntraJiter & ab interno Principid
quamhfonteSrcllarirecipic : Atqueideo incitatur , dirigitur
' '
'
& circulariter nw-
liaud abfurditas ulla erat in fapiente Tha •
j vetur.

Problema i^udTheorema confirmanf^

Si JuoMagnetcs mfupcrficie aquarum turam difpofitifuarint , concurrunt : Hsc

fibi invicem expofiti fuciint in fuis navi- Giibertusiib. 2..cap. 4.
gijs , non Itacim occurrunt , fedprimum 11 lc idem etiam cftedus apparcbit mtec
tonvcrtuni (emutuo.iutminor majoriob- Magnctcm & ferruni , ut infra dcclarabi-
tcmpcrat commovcndo fe circulari quo- tur.
dam modojtandemque ciim fecundum na-
AD T) n 10.
EtquamvisquisreplicarcqiXut , quod nifiad talemdifi^antiam,idc6 Spiritus eo-
ifte adus in Magnete cum Magncrcfivc rum ukerius (efe extendcre aut radios fuos
in Magncte cum fcrro videatur ar» effetlu ulterius applicarc haudquaqua poflinc: N3
externocerta quadam dimenfione dcter- cllunum opcrari fenfibilicerpcrviolenti-
minari &confcquenter verba \ me anteh am malTx ponderofs attra(flionem,atque
prolara haud mulci^m adhuc ad indetermi^ aliud, ut una folummodo forma amplcctta-
natam emanacionis corporum Magneti- tur , & in Harm.onia quam naturaii con-
corumdimcnfionefn probandam confer- currat cumalia, atque ilb alteratio illis,
re:Rerpondeocgo,fenfibilcminter Mag- qui oprimie in proprietatibus Magnetis
netcm CkMagnetc a(Bum,arguere haud vi- vcrfantur , pcrproblema hcc fcquensai

dcri,Qu6d quoniam duo illa corpora pon- amuffim veriHcatur.

dcrula luum motQevidentemhabeant non

2. ? J{,0 B L E M A.
Orbisvirtutislatibscxtcnditur , quhm finon moveatur locilimotu, quipropius"
orbis motioniscujufvis Magneticz,cffici- admoco Magnetc cfficitur : Nam tunc to-
turenim Maoncticnmincxtremo, etiam ta corporea maila movebit ad eutn.

l. P 1{0 B L EM J.
Acus Magnetic^ contacfta afpicict Bo- • fionisindeterminataevirtutiskjMdisMag-
ream ctiam a pundo acquinodialis>Q.uod I nctici.
quidcm eft apparensargumentum cxtcn- [

Aliud probleraa hoc idera prajftanso

4. P I{0 B L E MJ.
Separ.nts partcs a Magnete integro vita 5c partibuscorrefpondet eritque fru- ,

»frt nb.i. utrofque polos induunt , fi divifio non foe- ftum iftud majoris !apidi»,quafi nova crea-
^--
rit paralleletice : Inparallelofidivifiofue- tura : Namhabebit fuospolos&xquino-
rit, unuin polum in eadem , qua prius fede dialcm acquc & complete ac intcger lapis
rctinere pofiunc : Haec Gilbertus. lib. 2. habuic.
tsp.32. Etiam, fi virga ferrea , utcftiUacorci-
Ac Ridlcus. cap. 2r. fui tra^ftatusMag- nae, fufpendatur, fuaipque pofitionein ha-
•*'^
netici, ait : Siminor Magnetispars ama- bcat Borealem &
Aufttalem fine ullo
«A M«gn. jori auferatur , ea portio minuta eadcm Magnctis contadu (nam, fi cudarur Bore-

vita & vigorc imbuctur,quem ihreger la- alitcr & Anitraliter , inducc proprietates
pis poffidcbat : Haud aliter , quam infans ealciem , nimirum virtutes polares & mo-
vitsm fuam ^ patre hauriens ,
patri fuo in vebit in aere, fi filo ferico fufpendatur,auc
K k » fymbx
 ,

SECTIONIS SECVND^. I.IB.III. Meixib.I.

cyrnba: coinmittatur , ut fuper aquam , Borealem nimirum
bebit fuo5 polos &
nuduet, adBoream &
Auftrum juxta fuos Auftrakm xqueaccjustotumi Videlicet
pulos)ri(inquam)parvulum viroae fruftnm virgalonga, hquaeratablaium.
rumpatur ab ejus Borea , illud rruftum ha-

JPPLICATJO,
Quibusliquec,qu6dfi quaflibec portio portionem , haud aliter , qukm in mundo
feu fragmentuinMagnetisfeu ferri habc- majori operatur , impoflibileforet uc
, ,

ac fuos polos ajque ac totum,tuncSpiritus, utrumquepoium tanta exadione rcfpicc-

quiincftijs , habet fuam rehuionem- vel ret, uticxperientiatcftatur Acobid,ut
;

applicationem ad ftellam polarem majoris a(9:iones animx mundi funt adco Catholi-
niundi , acque etiam refpicic virtutem Au- cie, utnonpoffint limicibus ccrtis termi-
ftraiom atque etiam polum cjufdem-Nam, nari , etiamfehabentSpirituales& Aftra-
niii ei ineirec animx mundanae fcintilUi, iicije creaturaium infetiorum cmanationes

qus in ea fecundum exiguam ipfius pro- five irradiationes.

j. P 2{0 B L E M J.
Githen lib. I.
ca^). 12.
Ferrum redlum fex pedes longun%^digi. cen=;, finibus fuis oftendit Boream &: Meri-
talicraflitie (utantck) in jufto ^quuTbrio diem , qucmadmodum Magnetetadum
cum filo fericu tenuiori &
firmo ; Filum fcrrum in Horologijs fcioteritis com- &
vero varie dcbet eile contextum ,ex varijs paffis 6c nautica pyxide folet.
fericis filis non una fimplici via contortum Pra;terea invcnicmus , qu6d Magnes
fuque in camera parva claufis oilijs fcne- auc res aliqua alia , qux cxcicacur a Mag-
ftrifqriC omnibus , ne ventus ingrediatur, nece in fuis cymbis difpofica .fuumafpc-
acrque cuhiculi moveatur quovis modo, dumdirigec fuper acum in fuo verticali,
tarde movctur , donec tandcm acquief- verfus polum Borealcm-

C N C LV S I 0.

Eft ideo manifeftum , qu6d excenfio cenciam)terminare nefciunt. Ac fi adus

Spiritualis feuformalis Magnccis eiiiana- calis & ad tantam diftantiam, vel ftellx
tionis ,acqucctiam illiusomnium aliofum Polaris vel Magnetis dencgetur k nonnul-
corporum Magneticorum , non fint limi- lis, &illa Fraca:ftorij,cumilIactiam mul-

tibusccrtisconcludcnda : Quatcnus ipfa torem aliorum dodorum opinio recipia-

.igic 'Sc appJRac fuos radiosad lcdcm fta-
tioncm ufquc ftcllx polaris : ftclla Po!a-
ris fimiliter influenti js fuis cmiflis
ciproco operatur ; Applicatad, vcl afpicit
Ma"nctcm , atque ita intcr iftos radios af-
cenaenccs arque illos defccndcntcs fada
eftcontinuataSpiritualis unio , quoniam
cKuIaritcr difccrnimus , qu6dtamMag-
nes,qukm fcrrum, Magna cum diligentia
& cummanifefta Sympathia afpicunt&
moveantur ad ftellam illam. His ergo rite
ponderatis,confidtretquisvclim , quanta
(it illa incercapcdo five ipatium , quod cii:
incer tcrram &
odavam fpha:ram, ac pro-
cul dubio pcrcipicc , illud elle quafi infini-
tum incommenfurabile,
lcu potius con-
fequenterirradiationes^ corpore Magne-
tico faftse .aliqua Phantaltica
adivuatis (juxta imaginariam
phorum nonnullorumphantafticorum fen-
& tur &pfo Authentica habeatur , qujedicic
& ipfum Magnetem &
ferrum , atque acum
more re- h Magnctc tadam , fc tendcre ad Sepcen-
crioncm ratione attradionis variorum
Scopulorum ex Magncte confiftentium;
qui in montibus hyperborcis fiti funt:Si ifta
(inquam)opinio pro vera Itatuatur , tamcn
cx ea elicere poflumus adum Magnctis ip-
fum & rcfpcc^um adualcm , qucm corpo-
raMagncticafaciunt, adillumnon polle
limitibusullis ccrtis tcrminari , cijmin ifta
etiam confideratione,calium corporum ir-
radiationesjobfervabuntur coopcrari alo-
co yEquinodialis ufque ad fcopulos Hy-
perboreos : Scdiftam corum opioncm ali-
& bifalfam atque vanam probavimus. lam
vero iftud totinn, qutid clidum eft ad prx-
& lentibili fcns hoc noftrum pfopofitum , nimirum
Philofo- primum hujufcemcmbri articulum appli-
cabimus.

JPPLICATIO.
Prinium & fecundum -problema nos Spiricum , qui eftcxpuriori & fubtiliori
doter , qutM fittalis ccelcltis &Aftrali- fublliantia, qu^m illc Magnetii ; Emittere
cusflibtilis Spiritusinomnibus iVlagncti- valere radios fus virtutis, non mod6 ad
cis tcrrx corporibus,qualis eft illis coelefti- mctam illam ad quam collimat Magncs,
,

hus: &perconlcquens quod radij cujuf-

, fcd ctiamadfummum Divinitatis Ihro-
libeteorum,tam longc penctrare queant num : Itcrum hinc inde arguitur , qu6d
(tametfiiftapenetratij fenfu difccrni ne- , Spiritusin farsguine tranfplantato.potcns
queat)quamradii cujufiibetftcllie. Hifce l fit in vulnus ad quamlibct diftantiam ope-
f ctciperepoiliiniUS, ca;lefttm inhominc l rari^atqucitidem , quodradiofus vulneris
•
Spiri'
 DEPIrllLOSOPHIAMOYSAICA. Fol. ijp.

Spiiitusvalcat coopcrari centinuatum & Borcali , quam Auftrali afpedu foleat ope-
cumillo refpedum habere. Tertium dc- rari &
per confequens deorfum k ccrlo
notac.quod tamerfi unguentum fanguis & proprietatem fimilem pro occaiione data
incocomprebenfusnon appareancadlon- allicit five accrabic. Nam obiftam racio-
gincpum mobiles , nihilominus coope- nem hic Spiricus dicitur a Propheta venire
rari , &cum Spiricu vulncrati addiftan- aquatuorventis, &tamennoneft nifi , EseUci. 3(J.

tiam &
proportionem loci incognitam Spiritus in cilentia unicus , utcunque eft in
coniungipoflTunc. Pcr quaitum quin- & proprictate quadruplex : erat virtute Nam
tum elicere poflumus afpeiitus fanguinis,
hujus qu6d morcui a Propheca fpeciincati
,

Borealisad aultrunTCxcenllouem ,eife ab relurgercnt: Atqueideotamlongc. qu^m

jcquinodialiadpolum, nimirum perpo. veijti Borealis aut Auftralis cxtenlio potcft
gradus. Veriim enim vero aftirmo ego, cile,tam longcpotens eft Spiritusilte in
qa6d, ut Borealis &
AuftralisanimiE iirun- homine radios fuos Spiritualcs cmittere.
dicmanatio vaftam munui cavicatemim- lam vero veniam ad probacionem arci-
plec Ita etiam Mediante ea
: in ea potelt & culi fecundi , qui penecrationem Spiricus
adus iite anima: humana' le ipfum longe' iitius aciKam demonftrat oftenditque,
uUra capacitatem carnis Sanguinisex- & quod fine ullo impedimento perficiatur
tendcre Atqueidcoipfc ,non nifiintel-
: concra opinionem nonnulloruni ignoran- Foflerus Jc
ledtunhtercftconcipiendus Perquintum : cum,quicrcdunt,CaftelIa,lcopulos,(5'lvas, alii eiufd»:!-.

inctlligimus, quamhbctSanguinishumani montes & hujulmodi alia polfe Spintus

fjrnii.

feu Mummiae Spiricuahs

parciculam h coco omnia permeantis motum
iftiusfubtilis&
divifam,habere &
ideaHcer contincre in fe atqueadumimpedire Ejusprobatio Bz :

omnespartes fcu proporciones,quastotum hoc modo.

five intcgrum poiEdet : Atqueideo tam

Demonjirationef fecundam hujui memhri articulum

comprobantes.

r. P 1^0 B L E M J.
NEqueignis, necaqua, nec terra in- ad Magnetem per medias flammas, qukin
grelTum adionis aut penetrativa acreapcrt6,itaucnonimpediunc flamms ciib.Ub.
'^''•*-
virtutis in ^'lagnete fuper ferrum impe- incerpoficarcoitionem. HxcGilberrusHb.
direvalec ,
quatenuscxpcrientiacompro- 2.cap. 4.
batur , quod Magnesallicit fcu attrahit Ira, ut viderc poffimus iftinfrnoJif-x-
ferrumadle,non obftantibus autigneaut perrmenco , coicionem horuiu corporum
corporibus Iblidis : Exempli gratia fit Magnecicorum elTe nullo modo incerpofi-
flamma aut candela juxta lapidem, appone cionc ignis aac perturbandain aut impc-
fiium breve fcrrcum,& cum appropinqua- diendam ; Etiamfi aqua vel terra ip.fis in-
verit per medias flammas adlapidem pe- tcrponatur , tamen hoc ideiu prsltabic
nctrabit verfuriumque feu acus in verfo- Maones officium.
,

no, ncc lentius nec minus a\/ide applicat

P JIO B L E MJ
Mib.2. Fcrrum alUcitur a£tu immateriali feu Ita , ut elicere fas fit ex iftoproblcmatc,
procclTu incerporeo qui operatur , con & quod fubftantiarum divcrlarum interpo.-
cipitur in fcrreo fubjedo, tanquam in cor- impedfendo illam Spiri-
(itio nilpolfitin

pore conjinuato homogeneo : Ac ob iftud tuum coitioncm , quaefadaelt inter Ula

fcrtum movecur &
atcrahitur a Magnete, duo corpora ; Quod cft argumenrum,
atque iterum ferrum accrahic ad fe Magne- qu6d influentiales feu formdic- bpincus
tcm*& concurfus five conveniencia in uni - nequeant fuo mocu impelli ; Atque ide6

eorum radios fada , tametfi

tate eric per fubtilis ifte Spiritus, qui ortum fuum du^ic
corpora denfa ad eorum coicum impe- abanimamundi, aPhilofophis lagaciori-
diendum fint interpofita : Gilbcrt. lib. 2. busdicituromnia permcare entiajVerum
cap. 4. hoc fequenti probkmate planius.

l. P ]{ B L E M A.
Magnes five fridionc aut calore, ficcus cap.2.
auc huinore perfufus , tam in aere, quam in Et Ridlcus, quod, etiam fi \\\x fubftan-
aqua Magnetica provocat; Tum ctiam fo- tis, quaznonfunt Magneticae coUocen-
liaiffimis interfitis corporibus vel hgno- , tur inter acum verfonj Magnetem , ta- &
rum tabulis,aut lapidum aut metallorum: mcn haud pollunt impedire ocbcui &
utiauri, argenci, autferri craffioribus la- progrelTum vigorisMagnecici : Exampii
minis : Hxc func vcrba Gilbtrti. lib. 2. graiia , fi Magncs claudacur in pyxidem
K k 3 auc
 SECTIONIS SECVND/E. LIB. III. Mcmb. L
aiit ligneam aut lapideam aut (lanneam, 1 Magnes orbcm faum Magneticutti exten-
aut argenteara &c. Tamen nihilominus 1
det.

A P ? L IC AT I 0,
Ccncludimus igitur pcr typicam iftiuf- ncticus in urguento Magnetice cxc-tatas?
modi cxprcflioncm, qc6d Spirituum vita- in concurfu &unionecumeodcmSpirJtu
lium in hominccmifTiones fint cam fubtilcs Aullrali feu vivificante,impediendus,hoc-
ac penctrantes , ut nulla corpora interpo- que prjccipue , quoniam formales unius
fita vaicant cosin motu fuo detcrminato •Spiritus funt continui & homogcnei ad il-
impedire : Nec non eltlanguisille Mag- lusakcrius.

Procedo jam adfextumfr<sdtil<s ^ropofitioms membrum.

SExtum mem.brum cft , quL)d poftqu^m rc , quaepertinent ad fe ipfumtlta, ut,

curpus aiiquod (fivelit animale , vcge- qucmadmodiim amatorparticiparefoleat
tabile aut Miner.ile ) lit per tranfplanta- cum natura ajr.ati , ita ctiam amatum folet
tionemalttrius fadum Magiicticum, aut cum natura &
conditionc amatoris com-
Magnes,ad aliud corpus , facit per attra- municare, hocqucprscipue ,li modo finc
itionem fuorum Spiriruum, amatorcm ad in genere homogcnei atquc affedionere-
fc, ijs virtutcm&proprietatem imperti- ciproci.

^luiedam demGnftraticries problematicce ad iflud mem'

brum confirmandum.

1. P J^O B L E M A.
Quodlibctcorpus , cui Murrmiaviva |
nes.
in alio homine piopinatur, ilhco fit Mag- j

APPLICA7I0.
Probkma hoc cft animalis & non mi- haud , qu^m in prscedcntibus affir.
aliter
neralis natura, fed inferre vidctur , qu6d triavi ungucs
, &
piiosinqucrcumtranf-
per tranfpiantationem fanguincorum fpi- plantatos , ipfam itatim communicando
rituum humanorum, ungucntum protinus SpiritusuniuscumSpiritibusaltcrius , at-
Magneticum reddacur & attraftivum, tradivam & Magneticam rcddere.

2. PJ^^OBLEMA,
Magnesnihilpoteftprsftarcquodfer- at : Idque non modo contadu , fcd etiatn
rum Magnctice excitatum efficere nequc- ad rationabile diftans.

APPLICATIO.
Nec pariter quicquam potcft Spiritus co coeant ; Imo ver6 Spiritus ifi un*
in hominc vivus agere, quod Sanguis mor- guento ulterius proccdunt nam nati- ,

tuus in ungucntum tranfpjantatus, prs- vam influcntiam in vulneratum infpi-

ft:arc non potcft Si m.odo more recipro-
: rant.

3. PJ{OBLEMA.
FerrumM.ignctccontat3um aliudfer- catus ad A. trahit clavum ftu obclum B. fi-
Gllklib. 2. tumrecrcat, illudquead motus Magneti- militcrpoftB.trahit C &poftC.D.rc-
GosinltrBitjIca, uttertiumetiam terrum motis vcr6 clavis B. & C.
ad fc trahat , vcrbi gratia : Magnes appli-
D. c. B.

.1 i:

In cadcm Magrcs A. non at-

diftantia bertus,
J
tollitin atirem D.clavum &c. HxcGii- j

A PP LI-
 ,

DEPHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I.140,

JP P LI C AT I 0.
FerrumB. comparaturadSpiritus , qui to referuntur ad Cqui agun: operantur. &
priiis auimantur a Spiritibus vivis in ho- poftquam excltantur
ita D. quod Spiri- m
mine , &quianimant Spiritus unguenti, tus ex vulnerato emiilbs importat : Ade6,
qui funt de natura Microcofmica , ratione ut elicere poflimus, quod non fit, nifi unus
falisinufnca volatilis , quod clt talium & idem fpiritus continuatus , qui in adio-
Spirituum vcgetantium atquc viviHcan- nem reducittria diverfa fubjedacum fpi-
tium receptaculum, qui dant vitam homi- ritibuseCtum , himirumfanguiseffufus&
ni prsterquam, qu6d jam Borealem pro-
, tranfplantacus , unguentum & corpus vul-
prietatcm induerint &
quafi pro mortuis neratum.
habeantur- Spiritusautem iltiinunguen-

4. P J^O B L E M A.
Magncs & vena ferrea funt idem Sc |
fcparationem , fed magis dcbiles & impo-
eandem habcnt naturam atqueetiamin , tentcs,nifiexcitatur aMagnece , aut ipfi
Miniera,quafiGcEnini, inveniuntur.
iina addacur,hoceft , nifiMagnescumeoar-
&
Im6 robuttus Magnes fcrrum in i'e con- metur:Nam hac ratione reddetur in fua fa~
tinet.atqueidedferrum, quodab utrifquc culcateMagnetica fortior , quam ipfe
eorum cxtrahirur , habet omnes Magneti- Magnes.
cas virtutcs,tamin vena,quam portfadam

APPLICATIO.
Simili plane' ratione fanguisin vulnc- cet,fiitaincitetur&dirigatur, pofliJebit
rato,atqueille, qul tranfplantatur , utin & fuam poteftatem Boiealcm Atque : illa

iinguento puriticetur &confortetur , ab Balfamioa & actradiva virtus ufnea; ell

una eademque derivancur vena , acque adeo potens in fua Boreali & Saturnina
unam candemquemacricem habent,atque conditione , utfubic6quafiCgillo confir-
idco idem extraftus fanguis retinet in fe mec & congelacionem Auftralem
fiftatper
omncs virtutes Magneticas fedMagisde- illumfanguinem , qui ftuic , haud aliter,
bilitcr, &
inpotenciamagis, quamadu, qukm videmus,ventum Borealcm ccnver-
nifiab Auftrali fanguinis virtutc excitetur, tereinignem &immobilcm nivematque
auc Bajfamica unguenti natura armetur; grandincm.
Namjfiitaprxparetur ac muniatur, videli-

S. PJ{OBLEMA.
Ma6nes& ferruminteromniaaliacer- nuinam &
homogenesm & ad tc-ram
poranobi5Cognita,funtin natura &con- appropinquantcm Atque ideo hx trcs ••

ditione , propinquioree ad tcrram : Nam fubltantia: natura ad invicem conveni-

in fe retinent fubftantiam admodum oe- unt.

APPLICATIO.
Hifceliquet, quam fic propinqua rela-
]
lud debeat tam fubito fieri Magneticum
tioincercorpushumanum , quod compa- five Magncs , fola adaptatione eorum in
ramus cum terra , &
fanguinem,qui exit e Balfamica &
fanativa ejus in vulnus ope-
venis, quem referrimus ad Magnetem , at- ratione : Idque prxcipue , quoniam pcr
que unguentum Spiritibus fanguincis rela- Spiritus in eo tranfplantatione adaptatos,
tu, quod ex finguine erat extractum:Nam & poft animarionem radios
dirioitur, fua;

pinguedo &
ufnea atque Mummia erant fuum fimile converdc, cuiufic
naturae in
delanguinc : Scripturaeenim nosdocent, tam propinquum in Spiritu & proprietace
animam carnis, & per confequens pingue- ad fanguinem vulnerati & fruftum ferrij
dinis & oflium elTe in fanguine fitam; ut portio Magnetis ab integro abrupta
Quo fas eft' confiderare , qu6d ,quamvis fit : Quae quidem portio in omni-
fuo toti
hs tres fubftantix corporcaedifFerant ta- , bus convenit cum Spiricu fui patris (eu fon-
men in homogeneitate Spiritus conveni- cisquo eft derivata Ica etiam videmui-,
, a :

unt : Ac ob hanc caufam non eft mirum, fi quod quamvis aer macrocofmicus vi-
,

fitconcinuicas quadam incer Spiricum deacur nacura fecundum fuam poficionem

Sanguinis corporei , atc^ue illum in un- variare (nam acr Borealis eft frigidus ; Au-
guencum tranfplantatum. Ncc profedo ftralis vcro feu /Equinodtialiscalidus) ett
adeo debemus admirari in commercio illo camen non nifi unus &
idem Spiricus con-
naturali , quod eft inter SpiritusSangui- cinuus, utcunque in hanc vel illam nubem,
neos'& unguencum,auc,qu6d uniocam drftingui videatur : Atque iterum Spintus
fubitanea fieri f )leat in ter cos , aut quod il- internusfeuformalis ,
quiquacuor venfos
K k 4 di^Jec-
 SECTIONIS SECVND^. LIB.III. Memb.I.
divei-fimodcanimat , eft nonnifiunusSc non fuerunt nifi unus fanguis , ut
hi tres
Bie';Id. 36.
idem Spiritusindivifibilis (utiab ore Pro- D. Paulus docebat Athenienfes : Nimi- Aft.r,
phetsaccipimus) fimiliterellunica &ea- rum , qu6d omnes homines veniant lab
demSpiritusidentitas, quseagitin Vulne- uno fanguine, 5c confcqucnter abunoSpi-
re & in languinc eftbfo fcu tranfplanta- ritu in fanguine. Hoc etiam irto proble-
to , atque unguento : Quatenus omncs mate conHrmo.

4, P J{0 B L E MJ.
Attradio fafta eft in' corporibus pri- adfeferrum , atqueitidemferrum allicit
irarijs , atque illa lunt ad invicem propin -
adfeferrum , & terratcrramadducit.ac
quiora , Sc unius mutui intcr le concentus, iterum horum quodlibet fibi alterum tra-
ratione eorum identitatis in conditione. hit.
Atquc ob iftam rationem Magncsattrahit

AP p L I c A rI
Hinc ergo coUigitur ratio , cur fanguis quamcontinec • avidL'affediat& appctit
fibi fanguinem atcrahat atque unum cor- fuumfimile : Atque propter hanc caufam
pus (liuin fimilc, &
unguentum animatum illudattrahit &allicitadle, atque exinde
ob unaeadcmque naturafuum fimile affe- ei tam impertit fanitacem , quam illud
det Atque idco Paracclfus haudincon-
• cum fuo attradore de proprietate fua vi-
fulccdixit(ucantc^) quodlibctcorpus, cui vifica communicat. Plura ad fortem iftius
Mummia vivain alio homine propinatur, unguentiattradionem,poftcjuskSpiriti-
ilhcofitMagncs : Atque idco haudinju- bus hominis vivi animationem proban-
ria pciTumus pronuntiare , tum ab ipfa ex- dam.proferre potui Sed in hoc faciendo
:

perientia hoc manifeftatur : Qu6d quod- fortaife taedium potius , quam dcleda-
libetunguentum , &
prsecipue illud Mi- tionem ledori inducam ; Atque itcrum
crocolmi^um , quudimbibitautcompre- in praecedentibus mentionem fatis am-
hendit Mummiam Spiritualem Sanguinis plara de ca feci Atque ideo relinquam
;

altenus hominis ,confeftim fit Magnes,& ego membrum hoc , ut ad feptimum pro-
per incitationem Mummiie Spiritualis, cedam.

Membrum S cptimum propofittonis cumprohkmatibus.

SEptim6, agcntcm, qui alieniim feu pe- etiam Spiritus , cft Magneti unduofo di-
rcgrinum curpus ; Mult6 magis illud, redtor ,utin fubjedum & Spiritum cjus,
quodeftckconfanguinitaceipfius.Magne- unde fic erat dcrivatus , Magneticc operc-
ticum facic ,&concupifcibile feuaffedtio- tur , qui Spiricus fi fortis & validus fit,

nabile j Idquc fpecic propinquitatis in na- potenter opcratur ; Sin debilis aut langui-
tura.clfeSpiritum cruentum tranfplanta- dus,debilem duntaxat producit operatio-
tum in unguentum animalc, feu plantam nem.
Vegctabikmj^de quaantca verba feci) qui

NonnulU demonJlraiioTies problematica ad confirmandum

viembrum anti dicitepropojitionis.

HOc membrnm in mcliorem

noftri explicationcm in tres articu-
intenti tia: unguenti,& condudor facultatisipfius
Balfamiciead Spiritum vulnerati : Acul-
los feu parces dividamus necefieeft ,
qua- tima demonftrabit , quomodo debilis ac
rum prior probabit, Spiricum tranfplanta- impotais Spiritus nonnifi debiliter ope-
tum reddere unguentum , cuicommiffus retur per fe , &
tamcn afliftentia admi- &
eft , Magnctem ad vulncratum : Secunda, niculo fanioris ac robuftioris natura recre-
quodipfefitfblusdux & diredor poten- etur &iterum confortetur.

Demonjfrationes confirmantes contenta primi articuli

hujus Membri.

Cilb.ae Mag.
EXperientik nos docuit, & huic rci afti-
li'o, 2.cap.2}'. pulaturBaptiffaPorta quodfiMag-
nes debilis, pulvcribus chalybisadtempus
obruatur, evadcrvalidior& potencior in
attradione fua : Similiter chalybsnatura
fuacfficieturpra:ftantior& validicr
Paracelfus magis adhuc in rdatiotie fna vc-
ritati appropinquat , dicens , cxtradionc
,
Magnetiscandcntisin oleoCroci Martis,
qui conficitur ex felediflimo Chalybe Co-
rynthiaco,e6 ufque, dum amplius nihil im-
bibat,itacorroborabicurhicAJagncs , uc
:• Sed decuploplusvirium in accradione fua pof-
fidcacqu^m habebac ancck.

AP PLU
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol, r^r.

A P P L 1 CAT J 0.
SimiH reLidone Spiritus Languidus in qui naturam hanc Balfamicam utriquc
Sanguinerranfp!antacoimbibitu^,'jngucn- communicaodo attradione mcmbri
, lau-
to aniinali,(quodcande(n relatioriCm in (c ciati rcddit le ipfum mcdicinabilem ; Ita,
bdbctad MuinmiainSpiricualem , quam utcontinuitate & integritate fpiritus per
oleam CrociMarcisadSpiritum debilem contadum immediatum fpirituaienijdefc-
in Masnete) revivirtcabitur ac recrcabi- rat fpiricum ufncae BaKamicumjaliorum"
Magnecico , ac mixcus
tur iu vjgorc fuo que ingredicntium unduofurum ad vul-
cumunduorofuofimili, conftituct Mag- ni«. Nonne obfervamus, quod aqua, qux
ncccmcompontumquifiiViikmfibiSpiri- per acervum feu cumulum falis tranfit,vir-
tum potentius longe attrahct , qu^mpo- tutemi"alisomnimodeinduat,lia'tetfluxijs'
tcratantci :utparvulus leu de-
Viciffim , ejus fit pcrlongus , & qu6d ca natura fallii
bilisMagnesobrutuspulveribustertsfer- ab unocjufdcm extremo ad aliud commu^
ruginofae, quxeftdenaturaipfius , vircs nicet,& multO) magis acr naturam loci,per
fuasdeperditasrccupcrat: Sicetiam Spiri- quem tranfir procul vel longinquum
tus fanguincus inhumatus terrs unduofs, transferet & tameii omnis aer ani-
, ille fic
de natura fua propria actradione fui fimi-, matus erit continuatus & per confequens ,

lis ^ fonte fanguinis & falutaris fpiritus ab mulio magis fubtilis illcfpiritus ccelellis.-
unguento, fic unitur unguento , ut per ani- quiaetem in habitat.
mationem creet Magnetem aptiffimum,

2. P \0 B L E M J,
Ubcct. ile
Ugn.Ub.2, Ferrum contradatum
- recreat aliud I ad motiones Masneticas,
'i^ ferrum pcr contadum , illudque inltruit

AP P L IC AT I 0.
Siinili proportione in regno animali in vulnerati fpiricum emanantcra,& atcra-
fanguis tranfplantatus per i\uftralem feu dam ad ic naturam vulnerat.im,cmiinone
vivun» fuum fontem , animat ac recreat fua Balfamicameliorando & inpriftinam
Magnetice unguenturaj Ita > ut operttur conditionem refticuendo.

li P }{ B L E M A.
.idit. trati. $i Magnetem nullius fenfibilis roboris debilis , ut antea , nifi f^epius repaatur:
«Mag.cap.
amvjriutnjquaii, Magnetiroborisac vi- Idcm efFeduspIane' /equetur , fi fruftum
goris validi &
ooiilliir.um polis impcna- fcrri Magncti rcbLftioriapplicecur, ledii
mus, vigcrcmillarobuftioris ac majoris, tollatur 3 lapidc ,tunc oQ,nis vii tos fen»
cji uniebacur.aequalem oftendec:Scd poft- evancfcec & deperdetur,
quam removebitur , niinorillecric ade6

APPLICATIO.
Simili ratione fanguis dcbilis Borealis cetur,teIumqueobvoIvacurcaIidc,concur-
in unguenpjm cranfplantatus, applicans & fusMagneticusrenovabicur,dolorquecon-
fe ipfum vivencisfpiritusemanationi,prs- feftim ledabicur ,ut probatu eft in multis:
ftrvatione & corroboratione unguenti Atque hxcdifturbatio feu intempcries non
fortificatur & attrahit feu operatur cffica-
, fit aerefrigido folumefficieatedoloreri-
citer , reddctquc totum unguentum Mag- gidum ac torpidum in vulncre, fed ctiam'
rcticum ••Sed , liaccidat, ut unguentum vulnus calore ignis fit tara JDflammatum
vel feparetur fcu abradatur a loco teli , in ac aduftive doloroium : Nam, lacobus Vi-
quod penetrarunt (ut Bevis Tell
Ipiritus rat, quondam mihi famulus , iedjam re^

Well, eqiics auratus,fecit periculum in fe- gina: Pharmacopola , habitins in Bkkc

curi,qua; fauciarat plauftrarium ) velde-
cutiacuraut abftergatur, (utacciditinfe-
curi; QuJefauciaratnaupegum , per im-
provifam dcijedionem capuli gladij Ni-
colai Gillx)urni , equitis aurati)dimittec
virtutem fuam , quam recipic a Spiritibus
fanguineisin homine vivo litura Balfa-
micaungueniii Ac proinde vulnus eadi-
vifionexquc aut magis dolorofum eric, ac
antei:Sed li unguentum loco iterum appli-
Friers , anno proxime elapfo , conficiebac
hoc ungucncum,& tentandigratia , qucn-
dam plJebotomo fuo in Brachio vulnera-
bat, &
poftmodiim in undum Phleboto-
mumigniadmovebat , ut Iiqueheretun«''
guentum & Pblebotomum incalefceret,
& atquc ita evenic , ut in illo inltanti vulncra-
tus ardorem adeo Magnumin vulnerefuo
pcrfcntiret , utvixeftecferendus : tum.' &
e veftigio iceruru perungcbat Pbleboto-
L 1 moxi,'
 SECTIONIS SECVNDyf:. LIB. III. Memb. I.

roum & vulncris confedim dolor feda-

,
|
paratuserit:ldemmclius confirmatur per
batur,&moxconfanefcebat : Pharmaco- |
hocproblema.
pola in vivis cft,atque ad id confirmandum i

^. P 2^0 B L E M J.
RWI.lbid. Si Ma^nes debilis in loco alterius polo- 1 per vigorem
ille &
viftutem meliorabitur,
rum ejusivlagncte validiori perfricetur, |
linoninpotentiaaugetur,

A ? ? L 1 C Al 1 0.

Eadcm proportio adlionis eft intcr adum.referando naturx abdita ;Haudali-

Minnmiani in unguibus & capillis , & ter.acin terra folet granum rritici,putrc-'

Magnctem vegctabiiem , ut etiam inter faciendo : Atqueitaetiam eft potentialis

illum in fanguine tranfplantato & in un- fcu Borealis natura Mummix Spiritualis

gucnto : Nam Magnes vegetabilis feu fangttineae , cum fitcxtrada &ina{Sum

quercus reducebat fecretam iilam ac oc- terra unduoia leu unguento Magnetico
cukam in ipfis Mummiam a potentia in redada.

f. V \0 B L EM A.
Ridl. ap. 19, Magnetica contredata prius ta-
Si acus acfacultatcm diredivam :Scd, fi recens
du Magnetis candefcat igne amittit om- , tangaturiterum , recuperabitvirtutem&
nem potcnciain polarem fuam,& virtutem adum.

^ P P LI C AT I O,

Itaque per converfionem propofitio- boreturunguentoacreanimetur , perfpi-

num (nam contrariorum eadem cft ratio) ritum Auftralem feu vitalem,ut antc, non
fifanouis tranfplantatus, qui trangebatur revivilcet mod6 &
agetiterum ; Vertim
Magneticc fpirituvitje ,frigorecongele- etiam reddctunguentum Magneticum, ac
tur , omne robur fuum ac operativam di- diriget illud in curfu fuo ad Membrum af-
redivamque virtutem amittit : Sed , fi ro- fedura.

6, PJ{OBLEMA.
t'^^''^L,nr SitcnuiffimalaminaChalybis affigatur plus,qu^m poterat antea : Ab hac praxi in-
csp; 2^. neutri polorum Magnetis , nmiirum inter choabatarmatura Magnetis,cum Chalybe
Magnctem &
viam ejus Magnesitaat- , feu ferro, juxta divct fos modos.
tollet , duplo i Im6 quandoque decuplo

A p p L I c A r I O.

Pari modo tranflatus fanguis Borealis, multomajoreft , & potis eftfortiter fu-
eft Magneti haudimmcrito comparatus, gcre &attrahere fibi Spiritum Auftra-
& unciuentum ad armaturam ferro : Nam km,fanguinisviventis,in vulncrato : Id-
unicn^o fanguinem congelatum cum un- que dulicidiiis probopcr fequcns proble-
guento.virtus atcradiva & vis Magnetica ma.

7. PJ{OBLEMA.
Ridle.cap.24. Si duo Magnetes, armati duobus dcnti^ invicem , tuncfortiorapprehcndet &at-
bus, feparatim nobis ante oculos ftatuan- tollet debiliorem ; &
debilior unicus ac in-
tur ; Altero exiftente valido, alio vcr6 de- corporatus cum fortiori , virtute , quam
bili fcu mukominori , cujus axisfeudia- recipk a fortiori,tollet a tcrra recinebit &
meter inter dentes eft xqualis fimilis & forciorem ac majorcm adm.otium firmi-
longitudinis, conjunge dentcs eorum , qui ter, licetfit mult6 ponderofior ponderc,

proccdebant ^polis& partibuscontrarijs quod lapis parvulus ordinaric elevat.

A P P L l C A r l O.

Hoc typo minerali docemur,(mutando fpiritui,fadumefl"e Magnetem ufque adeo

mcnruras ponderum in proportiones' in potcntem, ut potcns fitad ft attranere ma-

vigorcfpiritus)congcIatum , effufum , ac
tranfportatum fanguineum fpiritum ob-
fitum& quafiarmatumunguento
naturasqueeftpropinqua
jorem ac robuftiorcm naturam fanguine-
am, per applicationem ad ipfum minorem
, cuju", Magnctem Borealis naturs ,& quafi po-
, acfanguis eft lumfunm Borealem ad Magnetem majo-
rem
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. F0I142.
rcmnaturae Auftralis : Namhifcemedijs j
probaturhocproblematc.
in regno minerali , unio naturalis fit ut ,
J

8. ? n^O B LE M k.
Eft naturalis qusdam ; & vioienta ac Boreali & Auftrali fiat : Iterum, qu6d fof-
idleu». Ibid.
vero naturalis eftjCiim
(3£.pravata unio: Illa tior attradio flt k polo BoreaIi,hoc confir-
coitio a polis contrarijs , nimirum polo matproblema.

P. V \0 B L EM J.
& 6 Polus Borealis eftpolus ad omniapro- robuftiffimus, fiquantitatemillamhabeat,
«a I
'
pofitaacintenta Magneticafortiffimusac I
qukmAuftralispoffidet.

JPPLICATIO.
Qjjibus patet, Borcalem naturam qus ,
citurelTe, ubi concurrentia oppofitarum

. eftinMagncte undtuofo, acfpiritum ejus naturarum polarium cft fada: Nam ab illis
Jnflucntiaiem,longc magis attraAurum fortior fit attradio, quia natura fola frigo-
eile .quam Auitralis feu calidus Spiricus, ris cft contrahere , ut e contra , caloris cft
aut acqHinodialis actrahere poteft , nifi pro dilatare. Vis rfta polaris conclufive fufti-
ut participat de natura Boreali , naturali netur hoc problemate , cum quo hujus ar-
quadam ad fuumfimile concurrentia At- : ciculi confirroationem concludo.
que ha:c eft ratio , qu6d naturalis unio di-

P 1{0 B L EM A.
Magnetejjferroarraali polum duntaxat I apprehcndunt»

APPLICATIO.
Ac fi diceret, Borcalem feu congelatam dam Mummiam prope Auftralem & aequi-
Mummiam unguento propriae nacurje
, nodiaIem,& debilcm ac congeIatum,pro-
fux circundatam & quafi armatam, ac Au- pcBorealem : Acproindeattradio mani-
itralem feu vivam Mummiam carne te- fefta eft a Magnete unduofo atque agence
dam atque ftipatam,Cbi invicem Magne- ejus>imbibito.
ticc prope polos applicarc , nimirum vivi-

lam ad fecundum hujus Membri articulumfeu portio,

nem devenio.

Demonjlrationes confirmantes contenta fecundi hujus

Membri articuli.

Quod ad fecundum artkulum hujus tici ad vulnus,adquodvisintervalIum,di^

membriattinet, quidemonftrat , Mum- redorem & dudorem.indicat , ijludhoc
miam fanguinis tranfplantati, Spiritualcm teftimonio demonftratur.
efiTe virtutis feu vigoris unguenti Magne-

u P I^O B L E M J.
Magnes conducit ac dirigi t rcs Magnc- prehenditur; Magneticc ad finemufque
ticas qus concipiunt vigcrem ac vires ab
,
cxcitatur ubi tangebatur ; Atque ipfiffi-
,

co non ir.cdb in extcrionbus i Verim cti- ma vis ci fic impertita, ad alterara ufque
aWy in interiori ac venofa medulla: Excm- cxtrtmitatcm , tamfup.erficialiter,quatn
pli gratik , ut primtro particula ferri ap- centraliter penetrat.

tArPTLJCATlO.
"- Hoc exemplo probatur , formalem fan- ritnalis Magnctf m = Sic cdam poft recep-
guinisMummiamfimili plane modoope- tionehujusMcmmijefanguinea;unguen«-
varicum Vnguenco,quodfehabctad ipfa, cum Magnes:Quarcnus per ejus
redditur
ut ferrum ad Magnercm Ita, ut,quemad-
••
tctij, vigorequodaMagnetico animatur,
modbm Magnes per ferri contadum , fa- & virtutc animsehujusMummialisdiri-
cicilludpoftimbibicionem vigoris fui fpi- gitradios fuosacvirtuteuiBalfamicam ad
L l4 ton-
 SECTIOHIS SECVNDyfi. LIB. III. Memb.I.
fontem,^ quo Spiritusille Mummialis ori- }
hanc efTe veram per ifta fequcntia proble-
,

gincm fuaiTi ducebaf.Diredionem autem |

mata probamus.

2. P J^O B L E M J.
VnusMagncsalium Magnetem difpo- nucis avellanje intrudantur, qua: poftmo-
rit,alter altcruin convertit, ac in ordinem dtim aqua: innatare ac fluduare imponan-
fuum reducit & conducit , illumque ad paulatim fe difpufitura
tur, percipietis illa

concordantias fuas dirigit :.& quando atque ordinatura, ac contadum Borealem

cotivenerurit acjundi funt invicem,fir- Spiritualem unius, pritis axem fuam dire-
rriiccr fibi cohaerent invicem : Exemplum duram, &poftmodiim attrahere polum
evidens e(t : Nam
duo filamenta ferrea
, fl Auftralem, dum ambo fibi in morem duo-
unius longitudinis accipiamus qua in ex- , rum equitum cum fuis fpiculis occunant
tremitatibus per polos contrarios excitan- & obvienc.
tur,caque pct fubera rotunda quantitatis

DEMONSTK^AJIO.
e^-pT LIG AT 10.
Mummia Spiritualis in Sanguine tranf- de virtute ejus vivifica participat, &par.
pIamaroeftunusMagnes,quiunguentum tim communicat i-umiplbde Spiricufuo
eurn in niodum difponit.ut ad Magnetem Balfamico , qui ratione continuitatisfuat
ctiaai quadret : Atque hic Magnes dirigi- cu«i vulncrc facile , Hcet inviCbiliter,
tur Spiiitu Mummiae in concordantias transfert ad vulnus : At jam ad tertium
MummijeSpirituaHs, qujeexpiratex vul- hujus membri Articulumfeu particulanv
nerato , quam attrahic unit , & partim & procedo.

Demonflrationes contenta hujus membri terty ejufque ttltimi

articuli confirmantes.

Atticului 3-
AD hujus
tcrtium &
membri quod
ultimum Atticulum
attinet , qui
etur& fiat vigorofus : Hoc totum eftper
compiures cocJufiones problematicascon-
oftendit , qu6d Spiritus debilisacimpo firmatum, quacex Magnetis propriecati-
tcnsnonnindebihtcrexfeoperetur , led bus producuntur.
pet afliftentiam natura robuftioris recre-

uPJ{OBLEMA.
Magnes amittit virtutem fuam attra to diu cxponatur , r cc fcrvetur ac obruatur

GUbett.llb.i. divam, & quafi deficic state , fi acti aper limatura feu fcorijs ferri.

\PPLICATIO.
Similiter fanguisvivus, ubiprimtimcx fibiappropriatum onguentum transfera-
Gilbett.nb.i. vcnisfuismineraiibuscahdis eft tftulus& tur,qucd illum zhzcit frigido prsfervat,
de ncre frigido guftavit , fuam adivam locoquc liroaturae ferri ad Magnetem , ad
virtutem amitft &
devcniet gehdus & Mummiani fpiritualem defendendam ac
quafimortuus, nificumcarne, teload & muniendam,inlervit.

2. P J^O B L E M J.
BaptiftaPorta Magnetem in limatura attradiva.qu^m antc^. SimihterParacel-
Chaiybisfcrvabat bono temporis (patio, fuscalfacicndoaoir.bibcndo Magnetcm
acpoUmudum rcperitillum multbvigo- oko Martisjcjus vigorem multisgradibu»
roliorera ac cfEcaciorem in viitute ejus augtbat, utdictumantc.

%4 7 7£,l'
 DE PHILOSOPHIA MOYSAIG A. Fol,i4o»

tATTLlCATlO,
Simili mod6 , fi Mummia Spiritualis animali , reddetur Magis vigorofa in
infanguinecranfporratOjdebilis aut Lan- tantum , uc animaveric totum unguen-
guida , fervetur ad tempus in unguento tum.

3. P 1^0 B L E M A.
iidl.in wft. Imponatur Magncs nullarum virium fi sque' eflec virtuofus , ac Magnes, cui uni-
lcMig.coip. feu roDoris , quod facile pcrcipi queat, tus eft ; Sed poftquam ablatus eft , erk
rap. 17-
Magncci eximij roboris ac vigoris , po- arquedcbilisacantei , nifi fxpiiis repera-
tiflimiira polis , &
exbibebit vigorem , ac Cur.

A?VLICAT10,
Sicctiam.fi Spiritus tranfplantati cum 1 am Atquc itcrum
: , fi rccens intmoatur,
Sanguine,unguentofanoacBaI(amico im- | & calide obvolvatur, e vcftigo recrcabitur
plantentur,colligentvires: At,fiunguen- I iterum,urantea Prstere^ hoc ctiam Pro-
tumvelabftergatur velignis calore de- ,
|
blemate ante^ prolato confirmatur , quod
fluatabarnis , confeftim amittec vimfu- | efttale.

A.? T^O BL EM A.
Si Magnes debilior perfricetur ad po- 1 indc virtuteac vigore fuo, fi non auoeatur
^
i.iiilo«»,ibid.
Josfuo» Magnete fortiore , mcliorabitur | inde.

7. P J<^0 B L E M A.
Validior , ifque major Magncs,a^get majorisillius-.NamtuncpoluscjusBorea-
j

jflcus. ibid. vittutem minoris , C illc imponatur polo | lis cric vigorofior.

APPLJCATIO.
Validus fanguis ac fpiritos in vulnerato rc fpiritum ungaenti ad illum fortiter,
afpedu,facitlanguinem debilem acfpiri- quod non prsftaret fine unione illa , quam
tum , qui in unguencum cranfpiantatus cft, cum fuo fbnte habet, qui eft Vividior , agi-
Magncticeoperari, & applicareac dirige- liorac robnftior.

8. Mcmbrum propofitioniscuraprobacionibus fuis.

Otlavum membrum hujus propofitio- in matcria , unitur .-

Sic fpiritus Borealis
nis cft , qu6d in omnibus opcrationibus cum fuo unduofo Magnetico corpore
Magncticis- Neceffeeft , ut utapplicatio & radios formales
efEcacitcr concupifcit
reciproca feu afpedus fadus intcr amato- & xquinodialcsfeuemanantem fpiritum
rcm & amatum , ut inter matcriam feu ex vulnere appetit.Magnetemqueunduo-
foemininum , quod concupifcic , for- & fum,ad effedus fuse concupifcenti^epro-
mam feu marem , qui concupifcitur : & ducendosdirigit , quodfacile perfkitur,
pcr fimilicudincm feu continuationem modo fi continuatio fueric intec /piritus
fpirituum formalium fuo fimili , quod agic eorum. Sed adprobationcs noftras.

Demonjlrationes qutedam problematicte adconfirmandum

hoc problema.

u P J^O B L E MA.
BiJb«rt.
Mign,
de
lib, 2
COitio Magnctica cft'adus Magnetis 1 inftar viri & mulieris.
&ferrri,nonumus,fedutriufque ad |
•P-4-

APPLICATIO.
Vcmulier, qua frigidior eft magis & fus modo fpiritus frigidus ?h Sanguine
, concupifcit virum , qui
Borealis natorx congelato,fpiritus fanguinis vividi & adi-
cft calidioiis & Auftralioris difpoficio- viconcupifcit &portquamunufquifque
,

nis : Sic etiam fimilitudinc quadam Sym- coierunt, uniunc naturas ac tertium quod-
pathctica in utriufque fpiritu coeancac fua j
dam procreanCi Vc filium , qui de utroque
femkiaaffedionisuniunt:Confimili pror- j
parente perticipac.

Lli 2. PKO'
 SECTIONIS SECVND^. LIB.III. Memb.I.

2. P J^O B L E M J.
Prima formK principalis in ferro yir- adum ac vigorem revertitur : Nam ejus
tus, inPrincipioerat diftinda Sedjam ••
fbrma difpofita atquc ordinatacum Mag-
quidem fufionefeu liquefadlionecorporis nete , uterqueconjunguntfimulviresfo-
cjusjconfula eft,c5m Magnetica feu ferrea ciabiles , confcntiuntque fimul fine ullo
vena igne examinaretur : &
tamen nihilo- corporali contadu &
pcr confequcns
minus"' , poftqu^m integer pervalidus & unumredduntur.
Magnes applicatur illi,in priftinum fuum

APPLICATIO.
Eadem ipfaeft rario contrariorum , ac
proinde idem dici poteft de frigoris extre-
initate , qtnod in problemateallegatum eft
Dicimus igitur.fanguincm,
deilia caloris.
qui quamdiuerat in vena fua naturali di-
,
, in vera didi problematis natura finc ulla
ftinduseratinadlionefua , jam effufionc
cjusinaerem gelidum , fadum elfe con-
fufumacomnimanifefta formali adione
vacutim : Cum vero afliftentiaunguenti
excitatur,denu6fpiritualiemanationi fan-
tentia adaptata , quam ab ungucnto accc-
piti Atqueita unio naturarum utriufque
conflatur , quafpiritusvulnerisparticipat
cum natura Balfamica Mun-.mix : Iterura
propofitionis converfione , fanguineus in
ungucnto Spiritus calore nimio reddeba-
turconfufus , utapparetM. lacobi Viroti
Pharmacopceae jCxperimcnto , in admo-
vendo phlebotonum igni poflquam jana ,

guinis robufti applicatur , rcdificatur ite •

Brachium alterius fauciarat>ac unguento
run"i,cunjungitque naturam fuam cum po- cfrctperlitum.

l.
P K^O B L E M A.
Bini Magnctes in cymbas diverfas dif- dofcrantur , utpoftmodfim fibi inviccm
Giibctt,
pofici , ac ad fuperficicm aquae expofiti , fi jungantur , atque ut probe fatis fadi ac
fufficienter intra orbes virtutum fuarum contenti in amore fui conquicfcanr.
collocentur feprsparantaffcdionc mu-
, Similc efficietur , fi duo filamenta fcrrea Ridleus.taji

tua.ut ad invicem concurrant,& fub finem kMagnetecxcitata,perfimiliafuberatran- '4-

mutuo ampledantur ac adhsrefcant.

fcfe feant ac ad natandum aqua; imponantur:
Similiter , fi ferrum adaptetur in una Nam videbitis, cafemutuoamoreample-
fcapha, & Magncs in Ferrum feftina-
alia^ dijmovcndoquc gradatim fenfibilitcrcoi-
bit co ipfo modo ad Magnctem, &Mag- tura, & cxtrcmitatibus fuis percuffura^ac-
nes ctiam in fua fcapha movebitur adfer- que contrcdatura fe inviccm.
rum; Adeo, ut uterque k loco fuo eo mo-

APPLICATIO,
Simili ratione fanguis Borcalis feu con- modum aer continuatus efl intcr polum
gelatus,feulvlummia fanguinea tranfpor- Borcalcm & arquinodialcm Auftralcm.in
tata,cond-t3du vehiculi fui unduofi , quod macrocofmo licctunaquxqueextremitas
,

etiam prcefentia cjus fadum cftMagnc^ firdiverfKnaturte , nimirum akerafrigi-

ticum , unionem Auftraleni vividorum ac
mobilium fanguincorum Spirituum vul-
rcrati , utmaceriaformam , fcufcemina
maremconcupifcit : &
quoniamSpiritus
continuacuseltintcr utruir.que
daracficcar , congelativs , attradivxac
immobilisi Altera calidse ac humidcC, dif-
folutivaedifcuffivse, &mobiIisfeu agilis:
Ideofacilc concurrunt, flbiquc inviccna
, qucmad- amplexu Sym.pathecico obviant.

4. P 2{ B L E M A.
^'"^° naturalis Spirituum Magnctico- 1 rias , utiperpclos , BorcaIein& Auftra-
RidJe s
" "^*
22.' tum eft , ctim coitio fit per partes contra- | lem.

tATTLlCATlO.
Sicfanguis Borealis fcu Spiritusinfan- cundatur, atqucitacogiturfeipfum con-
guine tratilportato , qui congclati funt, trahcre cum acreofuovehiculo k frigido
Borealem proprietatem alTumpferunt , fa- fuo adverfario : Nani .Spiritusab squino-
cile ccncurrent cum Spiritibus Aulfralis dio derivati inl^indu quodam naturali,
aut aequinodialis naturae.nimirum cum il- gelidam tcrrae & (cptcnrrionis difpcCtio-
lisfontisvivcntis, undeproveniunt. Cum nem cvitat Ac proinde profugus leu con-
:

fimilefuofimili gaudeac naturaliter ;Po- tradus, incentrum attrahit adfevivosra-

tiffimum ciim acrc frigido ac crudo cir- diosfanguinisAuItralis : Hac eftratioin
Macro-
 '

DEPHILOSOPHIA MOISAICA Fol. 144.

Macrocofmo , quod, ciimBorpasSpirnt fulgura ac corufcationes erumpat : Harc
fortiter, ncc AuiVer ufque adto validc, acr etiam contradio in aerc inclufo ctim ex- ,

in nubemcondcnfiiturcontradione ignc- tcrnusaerfriget ,facilein cftedu pervi-

orumformalium, cc /Equinocf^ialiumJeu I trum calcndarium, feu inltrumentum no-
radiorum Altralium,in acre condcnfcntur, I
Itrum experimentaledifcernitur, nimirum
quiob friguscxternum fugitab aeriscir- cumaquaelevataelt&aerinclufus , con-
cumferentia ad cciVirum ; Adeo, ut banc tradus feu coardatus in fpatium an>ju-
°
ob rationcm fapiiis obfervctur, quodin Itum.

Nonun niembrum propojitio?ns cumprubationibus futs.

Embrum nonum propofitionis cft, nem acentto emitterci Ac proindecorum
M., qu6d valida
.
attradiva cujulliber
Magnetithcultasfitconditionis Borcalis
_. pcr applicationem unio facit tempera-
menti mixtionem , qux ell interpolum
fcu Septentrionalis proprietatis , ac per Borealcm atque squinodialem,id eltpar-
confcquens praecipuam fuam facultatem timattradivam & partim dilatativam:
,

attradivara a Stclla Polari habeat , ac Quemadmodum eft vitalis hominisSpi-

proindejuxtamorem Magnetis attrahita ritus quiagiciniyftole&Dialtole , vel
,

circumferentia ad centrum : Iterum om- , contradione &

dilatatione; Eodem pror-
nia deliderata atque adamata , quatenus fus modo fe habet coitionis Magnetica:
formaiiafunt , de xquinodiali facultate adus.
participant , cujuseftradiosperdilatatio-

NotinulU demonjlraiiones problematica ad confirmandum

membrum hoc.

vobisdabodemon- tatem admodiim

IN primisprobatum
idque relationcfadaad Mag- & contradivus
Itrativc ,
, reddatur attradivus
, pro ut mobi-
fui fimilis
netem efficaciffimam Magneticam at-
, lem ac tenuem expan*ftam aerem, in ni-
tradioncm elTc k polo Borcali , confe & vcm fpiffam flante Borea , vel in pruir
guenter , qu6d neceiTe fit, ut fanguis, in- j
nam , gelu autgrandinemconver^i yide-
auendo Botealem ac congelativam facul- | mus.

i.T%p B LE MA.
Polue Borealis fempcr eft ad omnia 1 ftior,fiquantitatemhabeat , quamhabet
Magnetica propofiti vigorofior & robu- |
Auftralis.

tA TT L IC AT 10.
Qua proptcr Spiritus Sangumeus in- , I eftadoperandum in naturam Auftralcm,
duendo naturam B©realem, efficaciffimus j Magnetice vel attradivc.

2. T RO B L E MA,
Magaesattrahitferrum validius apolo | Boreali,quamullaaliaejufdemportio.

tA P P L ic AT 10.
Hoc confirmat antedidum problema: Spirituum confimilium ,in Magnete un-

denique attradio Magnctica Sanguinis duofo , quorcddetur robHltiorin opera-

Borealis caufa eft plantationis pluriuni tione fua.

i.T K^O B L E M A.
ttit. it Magnes poffidet pundusfuos ic^ft, l queparte: Atqueetiam fubjcdum Mag-
,
gn."Tib, 2,

•4- verosfuospolos,inquibusmajor ejus vis neticum nonmovetur necfiuir,adquam-

j

refidet Atque hanc ob caufam non ac- Ivis Magnecis partem.

:

trahic fertum squali virtute ab unaqua-

^. T RO B L E MA.
Partcs polo Boreali viciniores fortiores l infirmiores in virtutibus fuis attradivJs
in attradione,& rcmotiores, dcbiliorcs ac | efle obfervantur.

L I4 D £'
 SECTIONIS SECVND/fe. LlE.IlI.Memb.r.

D E MO N ST J^JT I 0.

lam vero varijs demonftratur modis, Stclla.

maximam attrahendi virtutem eilc ^ Sep- Quarto , fioblonga portio lutifcuar-

tentrione : Ac primo quidem, fi fufpenda- gillx rcccns cxufts , verfus Septentrionem

mus longam quandam ferri portionem ac .Meridicm rcfrigerct , tunc recipict po-

pet HlujTi, (ut didum ante) pars mundi tcntiam Magncticam a terra & polo.
Septentrionalis attrahet ad fe extremita- Quint6 conl^ituite duos Magnetcs
rem ejusi Ita, ut diredc' ad Septentrionem cum polis eorum unius denominationii-,

ac Mcndicm fpedet. nimirum polum Septcntrionalemaut Me-

B.id!o;s. "P- S'. cund6 , fi filamentum fcrrcum longi- ridionalem utriufque, ad extremicatem
14-
tudinis quatuordigicorum tranfeat pcr fu- utramique ex portinucula argills ignc
bcr ac poftmodumiMagneteexcitetur,
,
candefcentis, dum refrigefcic , & utraque
fubcrque aqua: imponatur , Stella Polaris extremitasuniuscrit naturs. r.itCtsu.

extrcmitatem fcrri ad fe alliciet. Sext6 imponatur portio luci oblor.ga:

Terti6fi oblongum ferrum Scptentrio- fortr!signi,ac poftmodtim Scptcncriona-

Ridl.iif. 17.
naliter ac Mcridionaliterfabricetur, at. liter ac Meridionaliter refrigefcat, & acci-
que ita Collocctur , utineadcm pofitione pietpolarem virtutem:Ex hinc, ure denu6
rcfrigefcat , tunc animabitur atquc induc- igne , &
illa excremicas qu^ refrigerabac
,

cur virtute pcli , ac movcbitur in aere fuf-

prius Septeptrionaliter , jam rcfrigerac
penfum cx filo vcl cynjbx kr.pofitum fu-
,
Meridionaliter & commutabitur in natu-
pcraquam, & trahetur a Septentrione ac , 1 ram Meridiei , & ajtcra in natutam.Sep-
PJd!.ibid. babebit quafi couionem cum Borcali [
tentrionis.

jiFfLlCATlO.
Ex primo igitur horum Problematum utvidemusSeptentrionalemac Auftraletn
atque experimcntorum apparet fontem
, polum,concurfu fuo immcdiato profcrrc
attradionis vigoroia? clTe k polo, eo qu6d aequinodialem quseft verpialis actcm-
,

proprictas frigoris Borealiseft attrahere, perata , id eft, calida achumida,qualiscfl:

ac proinde Spiritus Sanguincus , induendo fanguis vivens : Ira, ut media nacura qux ,

naturam Borealem, rcciditut Magncticus, de ucrccjt;cparticipatcxtremo , produca-

acqu^ ac ille c luto feu ferro. cut intcrconfluentiam afpedus eorum,l£u

Prccedam igitut jam cunc addcmon- applicationcm,qc£ recipitab uno com- &
ftrandum effectum ,
quem hic Septen- municat UJam cum alio Probationes meaf•

trionalisacMcridionalis Spiritus concur- Magneticatfuntha.

fu fuo mutuo atque unionc producunt, pro

.
^. P R O 'B L E M A.
Wdlc. c*p.i9. Binis corporibus Magneticis invicem 1 torisfeusquinodialii,neccxcitabant aot
inpolis fuis jundis poliilliduofe invi- .
tencbuntacumita tangenccm.
cem contingcntes,natufam babent squa- l

ty4TT LIC AT 10.

Borcalisfcucontradus fanguineus Spi- adquamlibct exrremitatcm habct , nimi-
ntus ,
jundus applicatione quadarncum rum recipiendo k Spiritibus ungucoti &
arquinoC^iali Auftrali aut vivos aut dilata- dando fcu impcrticr.do illos Sympathcti»
to , altcrinduetperbanc conjundionem cevylneti.
riaturam Kquinodialem, quae relatior.em

Mcmbrum decimum propofitionis cum fuis

probationibus.

MEmbrum propoCtionis dicimun> quadam Syrr.pathctica fieri una homcgc-

cft , qu6d per Spiritum vivcntem iftea, cum vivo fanguineo Spiritu, natura,
Auftralcm (portionc per efttfio- lui fimilis transfcrcns fccumpauktimnaturamplan-
nemejusin apcrtum ac frigidum aerem ta: fcu mafiJae animalis , cui implantatus
dtbili. larguida,ScptcncricnaIifeu congc- cft, atqueitapotcftcfficcrc , utqua:libct
lata potcft poft tranfplantadontm
fada J
natuta extrema participet cum Sympto-
reviviftcari, vcgetari ac corroborari, atque matibus alterius, fivc bona illa £inc ac&-
ita revcrtendo ad naturam fuam Auftra- lutaria,fiveroaJigna ac dolcroia.
lem i"eu squincdiakra,potelt unione

l^oti.
 DE PHILOSOPHIA MOYSAICA. Fol.ifr.

Nonfit/lltt demonjlrationes Problematiice adconfirmandum

fjocmembrum.

I. Problema anteh recitatum.

Si Magncs nullarum virium ac roboris, 1 fi eflct aeque fortis ac illc j cui unita cftj
quod faciledircerni potcft, poio Magnetis j Scd poftqua ablaius eft , aqu^ debilis erit,
validioris imponaturjoftcndet vigoicm,ac I aceratantei.nifirepetatur hocfspius.

A P P L IC AT 10.
Sanguis Auftralis pcnctrans pcr Mag- guinei penetrabant , Spiiitus revivificati
nctem unduoium.animat eum atque ani- , Jangnelcent denuo &
vulnus doloro-
,

mando vivificatillum & tam Spiritum

, fumcrit prouterat, antequam fanguis
,

tranfplantatum ab cxtcrni acris inclcmcn- unguento inhumaretur : Similiter etiam,

tiaprjelervans, quam illum pcrnaturam ut , fi tcrra removcatur \ Spiritibus vigo-
fuain attraAam Auftralcm calcfaciens, rofis in grano mortuo , langnefccnt,nec
Spiritus cmortuos languentis fanguinis planta crefcet ncc multiplicabitur: Vcrtim
ita tranfporta.tivivificat , pro ut Spiritus,in fi ungucntum,utantc^,animatum reappli-

graro moriuo tritici terrje in humato, cctur, vulnus profperabitur ac confanefcec

icrram cum radijs Solaribus vivificatam, fine dolore, non aliter, qu^m fi terra , quse
denuo quafi a morte ad vitam animari removebatur k Spiritu revivificato in gra-
ccrnimus. Quod fi ver6 ungucnti portio, no,reappliceturilli confeftim ,iOeSpiritus
auferatur a loco tcli five armorum , qui- crefcetiterum.
bus fanguis adhaeret , velubi SpiritusSan-

2. P J<^OB LE MA.
Si Magncs debilis ad unum polorum 1 tur, cxindevirtuteac vigore Emeliorabi-
i4le.Mp.i6
fuoruni cum Magnete validiore perfrice- | turjfiin eanonaugeaturinde.

Demonjlratio : yid hoc confirmandum,

Expertumeft quotidic abijs qoicervi- 1 nov3e&recenteropcrantis,vertcturincer-

fiam faciunt,quod ficervifia plane mor- 1 vifiamoptimam&fumrrKe virtutis.
tua & nulliusvigoris, imponatur ccrvifiae |

tylTTLlCATIO.
Probatiohacctypicaetiamcxacfte' con- |
vivi Spiritus vigorabunt illos languen-
firmatidcmmcmbtum , nimirum, qu6d | tes.

l.T^O^BLEMA.
dSfrt. df Magnesaliquid de virtute fua attrafti- 1 fidiu acri aperto exponatur, & in liniatura
ag.lib.l.
vaamittet, 5c fenedute quafi langnefcet, |
ferrinonreponaturautrecondatur,

^TT L I C AT 10.
Sic ctiam fanguis humanus.cx fua mine- |
ac debilis rcdditur , nifi in ungucnto arma-
ra effufus acrique aperto expofitus,languet |
rio, quod eft de natura ejus,refervetur.

4. T 3^0 'B L EM A.
Ib.Mag.lib. Vnum ferrum i Magnete excitatum 1 Magneticas inftruit.
op. 4.
recreat altcrum , illudque ad motiones |
: lib, I, cap,
i. •

APPLICATIO.
Sic Mummialeunguentum, per radios j
infanguine tranfportatos recreat , incitat
emilibsSanguinis;vivianimatum, Spiritus | &animat./

Membrum Vndccimura hujus propofitionis cum pro-

bationibusfuis.

VNdccimum Mcfrbru cft, quod altera- paffione intcperatus ac inclemcns acr opc-
tio aeris operatur squaliter- fuper utrij raturinuno,illaperfcntiturabaltcro;Haud
queextrcmu:Quodevidens cft argumentu fccus acfi filum ad uiramque proceftrij ex-
cotinuata; unitatis infpiritu,inter languine tremitate, extendatur &ligcturalfera ex-
tranfplancatii in ungueto & vulnus, ut, qua trcmitate, alccra extremitas Sympathizac
Mm
auc
 SECTIONIS SECVND.€. LIB.III. Memb.I.
autagit fimiliter per confcnfum : Quod Scptcntrionalem feu Auftralcmi Ac pfoin-
argumentumeilevidens , acremelleme- de pcr f rigus cxterni aeris, fpiritus a vulne-
dium fcu vchiculum , pcrqucd influentia refugit illudquerehnquitmaleaffedum
,

fpiritualis tranlk didumque formalem , ac dulorofum,cum hac,attra£tionis fpecie,

coelellem feu influentialem fpiritum , qui naturali quodamcaiore privetur ;Ita,uc
ineo fertur per contadum immediatum Sympathia in Antipathiam convertator,
communicarc cij intcmperie vehiculiejus ut apparet , ciim ungucntum k loco vulnc-
aerei , & perconfequens hocmedio muta- rante armorum , vel totaliter, vel ex parce
tur per vices ac portiones in difpofitionem auferacur,ut ert antek didum-

Demonjlrationes nonnulla problematicte adconfirmandum

• boc membrum.

u P J{ B L E M A.
vitro calendario feu experimentali, ftensnumero, derivetur ab anima mundt,
INcujus tam fxpe fada eft mentio ,inter Vt majore
univerfalis fpiritus operatur in
ejus caput feu matratium fuperitis, & mundo , nimirum k Septentrione aut k
aquam inferibs.acrem quendam continua- Meridic: Pari modoetiam hoc membrutn
tum ifi vitri collo deprehendetis,& imagi- univerfalis illius fpiritus operatur inaere
ncmini oportet , aerem iflum inclufum fuoinclufo :Kam
Cacholicus mundi, fi

non elTefinefpiritibusfuis fulphureis, qui fpiritusagitadlfpirata Scpcentrionc , ac

dilatationcfui,dilatantetiamaereum , cui producic in aere ef^edus congelarivos &
infunt veliiculum ,
,"
cum vehiculodila- & concrad ivos, cunc quidem centralis in vi-
tato aqua prxcipitatur , contradione & tro fpiritus fimiliter operatur , juxta cun-
fpirituum corum ,a'ereum vehiculum con- dem modum : Nam concrahit vehiculum
trahiturpariter , & aqua exfugitur : ta- & fuum & exfugit aquas : Sed fi Catholicus ,

men videmus, aercm , qui cft inter utrurh- mundifpiricusfpirat abAuftro , tunc a'cc
queextremum, elTe unum aerem abuno antea contradus, jam iterum dilacatur , &
txtremoadalterum continuatum ; Atque cunceciam fpiricus inclufiformales invi-
ideo multo magis occultum ac coeleftem tro,operabuntur juxta eundem morenitac
Sulphureum fpiritum , qui habitat atque diflipabunt &
extendenc vehiculum tium
agitinco, eftqueinftaranims incorpore, aereum in proporcionc feu modo amplio-
in toto & in qualibet parte : Idque indivi- rcucoculari demonftracione indido io-
fibilicer,ac minime in partes divifus: Cum- ftrumenco difcernere licet.
que hic inclufus agens fpiritus, unus exi-

2. P J^O B L E M J.
. Boreas flans in Macrocofmo continuat pinquatSeptcntrioni , co debilioreft vis
eftentiam flatus k Septentrione ad Me-
fui ejus in dilatatione ac ditrolutione : ta- &
ridiem : Sed , quo magis linex zquino- men fpiritus eft unus ideinque in ellenria
diali appropinquat , e6 debihor eft ejus in cumilloSepccncrionis: tftenimunatan-
contradione&congelatione effedus, in ciim anima mundi, feu fpiricus vivificans
hoc cum Magnetc conveniendo , cujus mundum , quem Flatonici exiftimancha-

partcsi Quo polo fuiit viciniores ,e6exi- bere habicaculum in lule : Davidaic: &
llunt in facultate fua operativa leu attra- Pofuic Tabernaculum fuum in fole : Ac
divapotentiores, &quo iongiusabfunt, proinde venci k quibufdam vocancur filij
c6funtinfirmioresacdcbihores : Sed hic Titanei & Propheta xque arguit uniu-
fpirituscmanans aScptentrionead aqui- tcm & omnipotentiam Ipiritus hujusvi-
nodialem , eitunusidcmque fpiritus in vificantis,ubiinquit : Vcni l"piricusa qua-
ciTentia, licctinproprietate variet infuis cuorvcntis&inlutBa intcrfedosiitos, ur s,jj,^,.i'f

parcibus- Similicer aulter pra^dominans, revivifcanc : Vbiarguit , noneHe , nifi

ab a'quinodiali ad Sepcencrionem,fuum unumfpiritum cirencialem , qui(ucSalo-
flatumfinculla eilenciae fux difconcinua- mon referc ) implet mundutn , eltque in
Cione emictit &
tamen , quo magis appro- omni re mundi.ied mulciplici propriecate.

y^pplicatio conclufiva.

Concludimus igicur , fpiricum in vul- netice & attradive ab ungucnto agat.*

neraci fanguinenonexhaufti,& infangui- Nam ratione eirentix fux ab Aultrali fea
ne exhaulto unum eile fpiricum in eficntia, vivofanguine in corpore.induic naturaBo-
hcet variec in propriecare : Ac proinde, rcale &'ad fe fugiratquc accrahic fuumfi-
ctimfitcontinuatus ac indivifibilis in ef- mile poltqu^m in acrem emanaric,& Po-
,

entiai Mirum noneft, qu5dahunoextre- lus Auftralis feu pundus aequinodiaiis,per

mo ad aliud diverfimode , nimirum Mag- dilacacioncm emittic Ipiricum fuumaccar.
iicn-
 DEPKILOSOPHIA MOYSAICA: 1PqI^&
bcndum, arque ica fad:a cft: cdmmunicatio quovisha^mifphaerio fimile efEcitur: Qus
intcrnaturam Balfamicam vulneratum, & omniavivaciter acdilucide expedita func
eo ipfo (piritu divcrnmode operantc Et invitroCalendario, ut cxpreffiantc. Ex
ego cxcmplum in macrocofmo
infigne quibusconvincicur , quod , c5mfpiritus
vobis rcferam quando Sol cll ultra xqui-
, microcofmicus unicus fit in condiciane
noikiakm Aultrum verfiis, (quod bycme cum illo macrocofmico Sequitur, qu6d, :

accidit) tunc natura Borcalispotentidima licetcorpusejusdividatur , tamen fpiritus

attradione , congelatione , infpiffa-
cft in manet indivifibilis , fcque poteft dilatare
tionc , citra a:quincdialcm :Vt^ contra ac contrahcre ad illam extenfioncrrt , ut
natura Auftralis maximc vigct ac cfficax probatum cft proprictatibus vcntorum
cftindilatatione , dilfolutioneacfubtilia- duorum cohtrariorum quorumfpiritus ,

tionei& tamcn clar^ difccmatis quomo- , continuatur ab utroque cxtremo per &
d6 unus idcmque fpiritus, inmundoope- minutulas Maenetis particulas , qure com-
retur-abunoextremoadaliud: Nam,ciim plctos fuos polos aquc ac integer pofh-
Sol acrcm in Aulho & aquasibidcm dila- dent. Similitcrexhisviderelicct , hujus
tacquashycms antcccdcns pcr attradio- fpiritus operationcmnon cilculla Peripa-
rcm frigoris infpiftavit i & dilatatione eas teticorum imaginaria adivitatis fphxri
difilpat , tuncacrilleacaquaitadifTipata limitandam, &
confequenter operari pof-
reperirlocum ampliorcm , ac fugit h folis fc ad ullam diftantiam , fi
h vero ac homo'
alpcdu Septentrioriem vcrfus : Atque ite- genco Magnecedirigatur conducatur, &
rum proprictas Borealis ejufdein ipiritus. hoc eft , Magnete confcnticnte ad minuS
byemaU temp ore maximc potens exiftens, infpecialitate,finoninindividuaIitatc,vcl
peractradionemliigitacdirigitMagneti- utraque:Vt fanguis vulncrati, quitranf-
cc hos fpiritus;qui fogati funt ab Au(tro:& plantatuseftj&illein corpore,qui uterque
quo propitis attrahit eos ad polos, eo cititis cftidentitasinnatura,& fimiluer , utcft
condenlat eosinnubes , qoaob naturam ufnea &Mummia in unguento, qux cft de
Sulphuieam , quam affert ab seftate fcu eodem fpccifico, licct non individuo.
a-quincdiali , immediatc refolvuntur in Vidcs igicur (ledor judiciofe) qukm
plmvias: Atquchjcceftratio , quod venti planchoc negotium.feu anccdida propo-
Auftralcs funt ufque ade6 frequentcs inter iiiio dcmonfirata fucrit , tam pcr Magne-

nos hycmali temporc ik cunfequentcr, •, tem 5c praxin naturalem in majori mun-

qu6dpluvijEabundantinil!otemporc:lta, do , quiminpraxivitriCaIendarij,quod
ut videre liceat , quomod6 duplicata pro- nuncupo inftrumentum demonftrativum
prictas unius ejufdemque fpiritus,opere- meum experimentale fcd , chm totpere-
..

turinunoeodcmque tempore circa effe- grina accidcntia , qua incidunt in hac cu-
ctum uniuscjufdtmque reiinunoecdem rationCjcafu &cx imiprovifo.quorum ratid
que:.ere Catholicon:ui.di , ut dixi anteh ha<flenus dari nondum pctuit ,Paut is illa in
in l'h;!ofophia mea Moyfaica: Vtetiami fecunda propofitione aicingam,ac proinds
in aiccnfione ac dcfcenlione fontium in hoc caput finiam.

rropofitjofecunda.

In curatione vulnerum per unouentum Auftralis fanguineus,qui regnans in venis,

armariumchfervattmfuit , qu6cl,Ctem- emittebatac dirigcbat radios flios adun-
Jjcre curationis hxnonhagiaincidat, ab guentum quod {-acilcattrahebat , aliavia
alia qnadam vulnerati partc,ut fioxus fan- deducitur, attrahiturqueafubjedtoMag-
guinisnarium midusfanguinisi Velab
, netico contrario , divortium quafi fiet per
alio quodam vulnerc Ve! fi rcm habeat ; fecundumMagnetem,interfpiritumema-
cummulicrcmenftruofaintercktcmporis, nantcm&actradivum inunguento : Ec
virtusupgucntidivertetur, ejufquecffica- fuftincbo , demonftraboqucjhocverum
j

cia nullius erit momenti: & ratio quidem, eileexperimcntohocMagnetico,

quam rcddcre queam,eft ,q[uoniam fpiricus

Vrohlema adconfirmandam propojitionem

CIIbtr.riKs. DuoMagnetes
a feu Fcrramentaexcita,, cieaverfafugatalterum ,&illi imperat&
Mjgn"''''
ritccch.srentia.alteriiis Magnetisaut fer- duorum antek jundorumconatus definic
ramenti cxciti robuftioris advcntu,divor- &c.
tiumfaciunt Quod recens advenicns fa-
;

APPLICAtJd.
Sic videtis , quim aptc hi duo Magne- nacurali recipiunt , vivaciter agunt ,
quhin
tcs concurrant , nimirum antc allegatus diu exiftunt , intra fenfibilem orbem ra-
adtuS animalis,cumillis mincraliumi Fi- diorum lucis calefaclentium,excitatcrum
rio hcc caput hac aifertione : Spiritus , qui icentroadcircumferentiam : Atvcr6, fi
fubtiliationcra acadicncmfirafn hcalore didi fpiritus difcedant aut exeant ex orbc
Mm a lucib.
 .

SEGTIONIS SECVNDyC. LIB. III. Memb.I.

lucis , & adlu tenGbrarum frigido circum rando ,qucmcdoirundusfueritperturta-
cingantur, contrahunt a circumfe-
fe ipfos tus , &
cmnes Philofcphi fcopo ingecij
rentiaadcentrura , atque ita quiefcentes fui mandent, de vera ac debita hujus cura-

incentrOjCeflantagere , nifiincitenturaut tionis modi inquifitione , utpote, quiin

provocentur virtute caloris , qui fubtiliat, concIuCone tam parum proferre minus &
& fubciliatione reddit utiumque extre- demonftrarc poterant , modum iftiufmodi
mumfimilei Vtprobatum eftpervitrum curandi cfle naturalem, qubd viam darent
calendarium & per hsmjorrhagiam vul- fine contradidione , cenfuris prsepofteris
ncris (S:c. Vtdidum auda-
ante. Quare ac remerarijs hominum fibi fapientium,
derccncludam , languine vel
fpiriius in ut qui fane conftituere vellent,hunc curan-
corpore Sanguinis tranflatos vel ab armis dimodumprorfusCacomagicum& Dia-
vulnerantibus, velinBacillo aut acutex- bolicum, quodipfiinfultanter ide5 mo-

toria exfudosjaut probajaut fimilibus.poC liunturfuftinere, quoniam Philofophi ap-

feevocari,extrahi, revivificari acuniriad
fontem liaam , partim pracfervando il-
,
lum ab externi acris inclementia, dum de-
nucleatur calorc confortabili fpeciei fua,
& partim viva coitione feu concurrentia
ac conjundioncfuifimilis, afpcdufavo.
parenter praecellentes , qui in defenfionem
hujus unguenti calamum ftringebant,
tam parum dicere ac proferre poterant,
eaquc adtam leveintentum & tam levis
momenti , ad intentum pro contrario:
lam dicam pauca de alijs Hiftorijs qus ,

rabiliac falutari. Fui(vereor) nimis ta:- referri poflunt ad eandem curandi ratio-
diofus in boc capite, & tamen non prolixi- nem.
or, quam materia rede poftulat , confide-

CAPV T. V II.

^omodb fit pojfihileoperatione naturali ac Syinpathetica,utmorlus in

Sanguine, curetur faltem trAnjplantatione exerementorum ejus
ad longinquam diflantiam m
terramvegetahilem^non
vegetantem , [ed corborantem naturam infe-
Ham morbi mortificatione.

POflibilc eft , ut morbus contagiofus in cineribuscujufdam vcgctabilisquodap- ,

fanguine & corpore curetur fcricxcre- tum ad confortandsm naturam & ad

eft
mentitij Sanguinis, nimirum urinsesegro- tollendam ac deftrucndam infedionem,
ti tranflacioneadrcmotam diftaritiam,in qusdebilicateam.

Hifioria experimentalis ad confirmandum hoc.

Eft comes quidam nobilis , haud infe- Dodores dereliquiflrcnteam,qu£e foedifli-

riorisapudnos Anglos nota: , jfque vir meinfeda eratdido morboarquato & ,

prudens religiofus,
, &
optimae reputatio- ufa etiam Pharmacis,fcd in vanum: Ad ip-
nis,quicomnjunicer folet curare iderum fius petitum,ablegabam famulum ejus rus,

ad diftantiam,quandoque(ut mihi retulit) cum literis ad didam nobilem , ad implo-

100 milliarium,idquefolummod6 medi- randumejusaxilium , fedincerea tempo-
ante xgriurinatranflataadfe : Etmodus ris,quo mittitur urina,peTfuadcbatur dida
hic eft cineres arboris fraxini admifcet
, fcemina k quibufdam fatuis mulierculis,
urinJESgri, atqueindeinpaftamrcdigit, fieri aftu &
Magia : Quod admiOdum per-
indeque in globulos numero 3 7. vel p. & turbabat ipfam,ut duriter eciam famuluffl
infummitatecujufvis didorum rotundo- fuum tradarct in reditu : Hinc expedio
rum;fado foramine,indic Crocifilamen- nuncium eveftigiOjCxpetens jUtejus Am-
tum , atque ita rcplet illud cum urinx refi- plitudodeftruat , quodherifeceratabin-
duo , ac cum poftek collocat fcudifponit gratitudinemdids foemina: :Renunciac
hifce globos inlocumaliquem fecretum, mihi, fe vclle , fed replicabat fimul fore in
ubi nullusvioIctcos:& immediateiderus vannm ; Nam fanitati
reftituet eam jam,
in patientc , five longius five proprius abfit faciam quicquid velim : &fane convaluit
a medico,decrefcct:atqu« hoc experimen- ipfa immediate. Similitcr erat quxdam
tumprobatumeftinpluribus centum, & nobilis fceminx Baronis filia uxorque ,

pauperiLus &
divitibus &
complures eo-
, Equitis aurati nobiliffimi,Guilhelmi Broo-
rum taleserant, dequibus medici defpe-
rarant:Hoenon ipfefoliim vertim etiam
nobiliffimxDominx fili^e, qua;gratisin
Dei graciam benefecit pluribus pauperi-
bus,alSrmanc verum effe : & tantum ipfe
affirn-.are polfum , qu6d vocatus ad uxo-
kc , qu2E turpiter defoedabacur
dido mor-
, bo ,dcprehendenfque,remedia ufualia in
medicina parum aut nihil confcrre fibi,
urinam ipfius mitcebam addidum Comi-
tem nobilem,qui faciebac, quod in fe erat:
CCim ver6 deprehenderem morbum fem- ,

rcmU^iruroi AnnoiCjz. Poftquam alij per adhxrcfcere ipC,licec urioae quidcm

folw-
 I^EPHILOSOPHIAMOISAICA. Fol x.r
coloremmutarct, confcenfoequo,ccrrifi. - ^
paucosdiesperfede atque intecre' ftjicla
cabam nobilem illum de modico effedu
medicin?: habicoi Petcbac is ut mitterem
,
nuaci rcltituta. Elt afius qufad coani- & ,

tiunc meamplusquadraginta
urinam denu6 Atque ita infcda iJla Do- curavitlioc
:
morbo ijitedos , evaporando urinam
mina fecunda eorQ
vice urinam mittebat,
& in- lenco igne Quas,(Deus
clt teftisjfatis lon-
eipiebatconfcllim conturalefcere& :

incra gc abiuntvel kfupetlticione

velvcneficio

litatcm hujuspropojttionis.

^. 1"K0 B L E M A.
y^':^!'^'^^^-^
paxillofeuclavoejufimlig^lTmudqu^lS. ''''°""''
'

'
curant membra Atro-
"^ P^'^^^^"'" ^^ ^"

t^l"? L I C ^T 10.
Acproindc mult6 magis materia
fcro- re,quimfuperurinam; Acpropterek hoc
fa ,
quK
k fanguinc feparata eft
quia fal
, caufseft , quod , uc faJ in cineribus
elientiahs, vcgetabilis fanguinis opera-
in fpeci- tur,m faJem in urina Sic
fico , inquoiuntfcinciJlsquxdamfpiri- j uterque eorum
communicant virtutcs fuas concentu mu-
tuumvitalium , mifceturcumeo, &vir- tuo,rat:one cjufdem continuitatis
tute eorum eft Sympathia feu refpedus fangui-
ni Ita ut, qucmadmodtim
connnuus inter fal & fulphur, inter ; , virtus plantae
elobos lcum croco toUit-ac intoxicac infedio-
& fanguinem infedum :Nam(utproba-
^^^ m urina Sicetiam confenfu mutuo,
tum dedi m
ptxcedcnti capite J fpiritus I
,-

unn^ a:que continuatus eft cum iJlo in quieftintcrduoinficienciaextrema,nimi-

fanguincaceratfpiricus vulnerati &un- I
rurii fanguincm
&
urinam, infedio in fan-
I
guineobfcrvctur pauJatim dcficere , lan-
guenti i Ita , ut continuitate aliquaatque
guefcereacperire : Sed, producam vobis
unioneconfenfus,facultas curativa cine^ I
Froblema Magnecicum ad confirmandam
rum vegetabilium operatur fpiritualiter,
poflibiluacem hujus propoficionis.
tam luperinfedum fanguinem in corpo-
I

2.TR0BL E MA.
Duo Magnetes aptc cohserentcs ad po- qui eft facie adverfa,
ac imperabit ilJi , at-
los oppofitos,acceffione validioris
Maone- que ita
cohxrentia feuunio aliorum duo.
tisfeu ferri incitati abortum
faciunt t & rum,ceirabit ac finietur.
recens accedens , facile dcpellec
alterum.

^PFLICATIO.
Sicunioilla qus ficbat inter fpiritum
5

intedum cum currupto humore

& fan-
plantatur^ fontc fanguinis vulncrati
, &
ouinecorruptofcparacur.atqucinnatura-
quafi implantatur inferitur ungucnto: &
Sic etiam urina cum
lis,cogitur aufugere ac difcedere fanguineisfpiricibus
knatu- transfertur ^ fonte Sanguineoidenci,&
rah ad minic ulo alterius , qui
potentior plantatur feu collocaturinarcam
eft
innaturali cincrum
jqui^eftminushomooeneus &
falutanum Vnde, non aliter in vivo fan-
&
-,

aptus ad redificandum
purificandum guine operatur
, quam fanguis autfpiritus
per unionem fui fpiritus impuritatem
in in unguento in venis vuJnerati.
fangume naturali , &
ad tollcndum ac
lamverciprocedamad MagnetemMi-
mortificandum corruptorcm in urina
Non opus,utdebispIuraadcorum"pro- crocofmicum , quiexempcus eft cxvivo
bationem proferam , cum caput
hominc ; in animo meo eft vobispaucis, &
prxcc-
denshocpleneconfirmet; Idque relatio-
&
tamengeneralitcr, effcdus in Sympa-
thia mirabilcs,delineare quos ipfe, fua
ne ad Magnctem habita, &
ad vitrum Ca- MummiaSpiritualis
ex
,

corporc
lendarium in quavis particula hujus humano
pro- cxtradione ac tranfplantacignc
pofitionis. Siquidem , uc fanguis tranf- veraque
applica tionc,produci t.

Mm3 C A p V T.
 &

SECTIONIS SECVNDy£. LIB. III. Memb. 1.

C AP V T. V 1 1 1.
/// rjuofecretus Magnes qui ex Microcofmo fett homine vivente extra>
,

Jjitur, unwerfahter und cum modo attraclionis ejiis ,feu cxtra<

ciiums Munmiic Spiritualis ex homine, c^ applicatione
(£ operatione ejus tam Antipatheticii, quam
Synipathetica expUcatur.

IAm vcr6 Abftrufam^per tranfplanta- culta funt Sc abdita , qukmea ,qu2 mani-
ticnein curandi rationem, paucis apc- fefta & apparentia fenfui humano
: Ciim-

ri-ivm, quxfi.probcconfideretur , mukis quebonumpcrfeconverti poffitper abu-

gradibus i]lanir.nguenti armaiij cxcedet. fuminilhciia & inala intenta , utoladius
JNJnmjnon icli'im curat ad diftans , ut illud, tam ad occidendum , qukm ad fervandam,
(cd eundcm opcratur cffcflum pcr fpiri- ut vubis in polterum dicetur. Quaprop-
tum vegctativum pUntze & tamcn rpero, ; ter Dei eft voluntas , hxc myftcriaab im-
Hiftoviamhanc meam fbpientum auribus pcritisoccultari, vel adminusiUisvulga-
fninimc Cavomjgicam vifamiri, ledfal- ribus denegari ,
qui pcrverfofuntanimo,
tem oaturaiiccrMngicam ; Ac proindeor- & deftinavitjUtijs detegerentur, quihcme-
dinatam a Deo,ad opcrationem, in vero font, fapientes ac Deum timentcs Sed,
ft:i :

ejusufu, in hominis boniini & benefici- dimittendo omnia problemata,ad rem me

um : Nam in eum hnern fpiritusfapientia: accingam &
ca , qua ccepi melbodo,pro-
,

doctbatcos , qui prompticrantadlapien- cedam.

tiam (utSalomon teftaturj tam ea, qux oc-

Propofitiogenera lis.

MAgncscx homine vivo fineullo de- tranfplantata ac reddita vegetativa,opera-

tiimcnto fanitatis ejus cxtrahi po- bitur, aequc adminiftratione imerria, qu^
teft , quidivcrta quadam ad partcs corpo- adlongum intervallum, vcl pcr Spiritua-
risconvcnientcs applicatione, Mummiam lem emanantem relationem , poftquam
Spiritualcm , viralem lcunaturalem,pro debiro modo difpofita cft & adaptata tam
placico applicatoiis cx uno eodcmque ho- fanitati, acprsefcrvationi, quam infe£licni
m>ne vivcntcidqueabfqueullodetrimen- ac detrimento & deftxudtioni humaai ge-
to corporis cjus cxtrahit ieu exfugit , qus ncris.
redc cum Magncte , qui imbibebat illam.

Explicatio cujufvis Menibri hujuspropofitionis.

propofitio Confiftit cx pluribus Tertium aperlt modu var ise

ritualis aperit,
H.^.Q
Membris , quorum prius fpedatad tranfplantationisMummiailliusfic extra-
gencrationcm conditioncm ac prsepara-
, dx,ac fvnaliter tam ufum , quam recep-
tionem Magf>ctii: Sccundum,modum ap- tumillius : Dcquibusomnibusp>amculis
plicationis pro cxtradione Mummix /pi- feu membris fic ordine.

De Magnete Microcofmico.

NVncupamus h'Ajic Magnctcm Mi- conditione.Mercurio Microcoftnico , et

crofmicum , eo quod propricta- paffiva ejus feu Mercurialis materia:Quod
tem habct Magnctis mincralis; Acobid ad mineram quidem cx qua extrahitur, ,

facile conijci potcrit abijs
pollcnt,quid iit \ Comparando Magnctcm
animalcm tum i!lo mineralis
mineralis Magnes non eft naturalis
mcnftrofi partus : Non enim
arqualibus gcnitoribus gencratur, fcd pro-
creatut ad morcm Muke , fiquidcm cjus
MaterjfeupafTiva corpcrca mafia.cft vul-
gaiisSaturninusac faxcusMcrcurius, fed
cjusgenitor (cuforma adiva cft Metalli-
nas,Sulphurcus , Alartialis fpiiiius : Sic
ctiam hic Nol^er Magncs Microcofmicus
confiftitcx Su!phurco,Martiali fpiritu, qui
fft quafi gcnitor cjus formalis dcperc-
grino atquc cxoticoMercurio , qui nihilo-
ininus cft projiiirjusvjur.us Mv pwfiti-onc
, quijudicio cft homo vivcns, dcfumiturque ac deriva-
tur ab ipfo fine ullo detrimcnto fanitatis
: Nam, ut cjus, &poft debitam prxparationem ejus,
fcd rcdditur Magncs aptiffimus ad exfugen-
k fimilibus& dam atque attrahendam Mummiam fpi-
ritualcm cx honvine vvvo , idque fine omni
fan itatis dctrimento ac noxa.
Ratia aiuem,cur Magnetis iftius nomen
in publicum viva vocc non protuli, in prae-
ccdcntibus fatKapcrti^cxplicui, nimirum,
ut adindiguorum manus non pervenircc
talc arcanum ; Atque de ipfo nihilomini^is
hocinlocofeci mentionem: Qyoniam(in
, & (blivvunem& cxilium pcrpetuum rclcga-
to illo malo , qviod afterrc potelt) refpcdu
ufus fvji 1'alucansjquatenus Icilicet convcrti
poccrt
 DEPHILOSOPHIA MOYSAIGA. F0I.148,
poteft in fanitatem & prsEfervationem hu- liceat, mc exprefTiffefubjedum Magnetis

mani generis , fic dignum ell expreflione nodri tam dilucidc ac plane , illudque def-
&cicationeJnliteris aureis, omnibus pro- cripfiiTecircumitantijs relacivis, tainetFe-
bis acpijs.mencis maturx ac ingeniofx; dive PhilofophusaucMedicus,nifific
,ut
Licet fciam a quibufdam icrupululis crici- affininx capacitatis, facilecxpedire ex- &
cis& mucofaenaris hominibus,etFedus il- pifcari illud, ac diducere realem materiam
lius falutares qui inde procedunt , nuncu-
,
ejus poflic, allufione typica
fada inter illud
pabuntur Cacomagici Sc afcribenturadui & mineralem Magnetem,incompoficio-
Diaboli : Licetaudader aifeverarc mihi ne, nativitate & proprietatibus.
ji^ui tranj^lantationis Mummix SpirituaUs.
QV6d ad aftum feu modum trahf- quod in regione continetur fua, curare ap-
plantationisattinet' , Paracelfus in- ta lunt,ut , Exempli gratia : Pro pulmone
quic , cxtradam Mummiam Spiritualem in rcgione, vitali, cum morbuseit Phchi-
non operari ad lanitatem & prasfervatione, fis,(emen lini feu Iuniperi,in rcgione natu-
nifimedijsmineralibus , vegetabilibusac raii, ciimeft hydrops
; Pimpenellam feu

animalibus:& proinde necellarium eft , ut Abfynchium: In parcium contufione &

fpiritualisMummia attrada feu extradtacx
corpore, virtuteMagnetisanimalis,intro-
ducatur innaturam vcgecabilem , qus
Mummiadida,derfeexiltens
per adoptionem quafi in illam introduci
pocett,acquevegecativa natura ac condi-
tione indui
Debemus itaque portiunculam Magne-
tishujus imbibiti,cumcertaproportione
terrxe)usniateria:permifcere , &inhac
compofitione femina talium herbarum fc-
rere qu^c ad hunc vel illum morbum ex-
,
rellendum , & hanc velillam male affe-
dam parcemPrincipalem corporis huma-
ni , vel boc aut illud membrum infirmum,
attricione,hypericonem feu Plantaginem;
Vt tumoribus feu vulneribus, perficariam,
confolidam majorem auc vel minorcmi In
vegctabilis, morbis falfis,uc funcdolordentium ,dolor»
oculorum,in menftruisfluentibus Perfica-
riam maculatam&c. Herbs crefcanc ne-
ceiTe cft in terra hac compofica , idquc in
aereaperto Vtqueherbafeuplantacref-
cit , Sympathetice'& Magneciceextrahec
Spiritus imbibitos MummialcsexMagne-
te , atque hoc modo efficiet , utMummia
ex quovis membro particulari extrada,
juxtaejus conditionem apca ad curandas
infirmitates mcmbri proprij reddatur.

De vfu ac virtuteMummix tranjplantata.

POftremo, ad modum quomodd uti de- getationis,abfque defedu.
beamus Mummia hac tranfplantata, luxta eundem modum etiam falices.nifi
poltquam in naturam feu conditionem eo qu6d increfcanc tam fubito , ab id mi-
vegetabikm mutatur ,quodattinet,fcien- nus aptiores funtad hocopus; Nemem-
dumell,qu6d. brum nimis feftinantcr crefcerct : Nam,
Si morbus humidus fit, comburatur ne- illo modo multa confequi polTunt incom-

celle elt herba cum terra Magnetica de- moda, utexempligratia : Sijuxtadidura
nuoi Si magis fit morbus tcmperatus j Ni- modum pili alicujus,falici includantur,
mirum , inter extremitates aquae & ignis, crefcent tam fubit6 & ufque adc6copiofe;
tunc herbam inaere feu fumo ad Cccan' Vt, nifiremoveanturinde , autfalix igna
dum fufpcndito, morbus dcficiet paula- & cremetur , oculi &cerebrum perlentifccc
tim , pro ut herba marceRit Vbi prsbue- -, indenoxam acdetrimentum , utfluxiones
risadcoinedendum herbam illam leu fra- dolorofasexcitet : Nimirum infubitanea
dtum beltise qux eft validioris natura:,
, accretione aut nimia humiditatearboris:
quam xgrotus, beltia inftcietur eo morbo, Ac proinde juxta hominis proportionem,
& homo morbidusliberabicur. neccire cft invcniatur & eligatur arbor
Si ver6 morbus fit ficcus & de natura proportionata,inquamMummiae(ttranf-
combultiva,ute(ti(fterus Phthifis&c, & piantanda: Sedquercus antealiaseft eli-
cum in animo eft curare, atquc cx corpore gcndaarborcs , qu6d non nifi temperate
expellere , tunc accipiens herbam cum & validecrefcit&augetur , bominis &
tcrraejusMagnetica,eamqueproijcitoin a:t3S, diesquercus vixexcedetper Myfti-
aquam currentem , morbus dehciet & & cumhocatcradionis gcnus verusac Sa- ,

cvanelcetpaulatim- piens ille Magus (fic enim appellare mihi

Similiter, fiMummia Spiritualis itaex licet legitimum Philofophum , qui in mo-
quodam membro particulari homiuis fa- rem Salomonis.per proprietates rerum na-
iiiextrada , in vcgetatione fua continua turalium , lalia in cffedum reducere po-
confcrvcturiSidemptoejusfrudu , eum tcft , quffiin admirationemultis(utdixi)
tranfplantes in quercum folidum, hoc me- gradibus potentiam feu adum unguenti
diomembrum, ex quoMummia eratex- armarij excellunt : Nam , mcdianceeo , fa-
trada crefcet continue continuabitur & piences amorem induxerunt & familiari-
in naturali fua ac robufta proportione ve- tacemincereos quicapitaliodiointcr fe
,

1
Mm 4 diHi-
 SECTIONIS SECVNDy*:. LIB. 1!I. Memb.I.
<^i(Iidtbant & multa alia ftupenda hoc &
:
jtrJfta naturalem proportionem in qucr-

jncdio prarltari pollunt.Paracelfusloquens cu, vel aliqua aha arbore fana confimili. Si
ob(curcde ftcultatc hac Munrmiali.orten- vero membra aequo ficciora fint , tunc fac,
dir.quoinudofiiv.ia & Anguis feuColuber, ut extrada corum Mummia,vcgetetur in
Ontcrquos Antipathia naturalis (cu con- lalicc , &
inde vicifTim tranfplantetur in
flidusatque odium elle fcmper obferva- aliain quandam arborem temperatam. Si-

tum fuit) potTint fibi inviccm rcconciliari: militeretiam in complexionehumida.po-

Sed ad rem noltram. telt ad tempus tranlJDlantari in calida 5c

Si mcmbra , cjc quibus fccunda Mum- tardc crefcentearhore, quaiiselHuniper,

iniafuitextra£la,fintcoroboranda , tunc folummod6 obfervando , ut fruAus , in
cxtradtam Mum.miam vegctare facias , ut quem Mummia eft tranfplantatajpra-fer-

antc, per tranfplantationem tcmperatam. vetur ab omni externo nocumento.

D E MO N ST /{JT I 0.
NOncft ,
qubdtempusin ukiorede- 'trarurumiHis , qus jam k me dida (unt;
monftrationc poflibilitacis operatio- Nam,quismajorllientiac inimicus qu^m
num ilt.irum, in Spirituali tranfplantata ignarus? Ac proinde rehqua occulta: bu-
Mumniia,cont<^raui, ciim ijfdem proba- jus Mummi^ proprietates & effedum
tionibus , qutbus modum curationis pcr ejusSympathcticum,criticis cjufmodi ce»
unguentum armarium & tranlpkntatio- Iabo,atque in Thefauro veritatis reponam:
iicin,conHrn-.avi ,
qutxl ddcriptun. eft in Vno verbodico,niiniruin, qu6d mediante
capitehbrihujusprxdido , plcneacdilu- ca pleuritis , Hydrops , Phthifis , vertigo,
ciderationeharumoccultarum arcana- & Epilepfia.morbus Gallicus.Paralyfis , Can-
Tum adionum inhoccurandi generc ex- cer, hftula,ulceraputrida,tumores , vul-

pediri ijs , -qui nolunt cuin Thomaquic- nera, bernias >fradur£e,fuperfluitates,fup-

qiiam credere, nifiquod fcnfu confirme- prefTionesmenltruoruminmulieribus , uc

tur: Acproindcpromanifeftationeadio- hcdica
&fterilira.5 inijs , , Atrophia feu
nis hujus occultje per naturarum relacio- membrorum confumptio , fimilia,me- &
ncin , vos ctiam ad illum ipfum locum re- dijshifcc naturalibus Magicis, curari pof-

mittOi ubiungucntum comparaturvege- fint , idque ad diftans & fine uJloimmeciia-

taMi &
Magncci ; Spiricus languinei ad to contadu : & Paracclfus affirmat hunc ,

Mummiam Spiritualem : Modus applica- Magneticum curandi modum qui magia ,

tionisradiorum a Minnmia, ad membrum narurali efficitur, omnia alia Phyfic^ fecre-

jtgrum , ad applicationcm tranfplantato- ta , qusextrahi poflTunt vel ex herbis, auc

riim fangueorum Spirituum , ad mcm-
brum vuineratum ,
tcr crelcentium Spirituum in unguento, i
frigorc ad prcfcrvationem f rudtus vegeta-
bihs.inquoplantatur Mummia abinjuria
externa.ita.uteadcm fit utriufqueratio;
confequenter eadem Ct demonftrationis
viainambobus.
Nimib ta-diofum
nesefficaccs hujus fecretse Mydica-
radicibus,aut mineralibus , virtute atquc
prarfcrvatio Spirituali- operatione excellcre. Denique, quoniam
de Magneticis Medicamentis in libro illo,
Tradatu meode Medicamentofo Apol-
linisoraculodelcripto, ulteriorcmdeiftis
& Myfterijs feci mentionem , vos qui eltis
judiciofi , dodti &
prudentes adillam re-
fcro.
cft hoc loco operatio- Iamver6ad fecundam hujus libri par-
Muin- tem feu membrum proparabo quod de ,

mixexprimerc i
&certum(cio , impcri- Antipatheticis expcrimenti hujus Mum-
tum aliquem Momum , feu ignorantem miahs eftedibus tradat.
ciucndaiiaCynicum.vel rifurum vel obla-

Pars feu Membrum Secundum hujus

Libri,qui praxia Antipathis pertradtac.

CAPV T. I.

/?/ boc capite jluthor exprimit ,

quQmodb illo ipfo eodemque Spiritu,iff
creaturfitam Jntipathctici ,quam Sympatbetici , effefiut pro-
duci pbjjlnt \ Hicetiam ratio redditur,atque enw
cleatur, cur Spirittu infeHus G? condittone
venenoja corruptm,ma:(im'e pt Juo ge-
nert vencnofus ac contagiojus.

VTcertuineft,fimilenaturalitergaude- I turam fuam ,fifanafic& Spiricibus vivi-

re fuofimili: Natura cnim Ixtatur na- ficantibusacfalubribusplen3,ficetiamna'
tura « ac natura corrigit & corroborat na- tura , fi intoxicetur & inhciatur k natura
vcne-
 DEPHILOSOPHIA MOISAICA.
vcVienofa fcmecipnimnina-acnilubrina-
, prarcipuxin Spiritu ovium,nec tcntatfpl-
turxuniendo , citicorrumpec atque in-
quinabii illam.-.Acquc itnhoc gcncreabur-
Civa: acdcpravata; unionis,Antipathia lo-
coSympachia:fub(tituitur : lam veroquo-
mod6hoc in nntura fic poflibilcpaucis vo-
bis rcferam. Vt natura Msghetice affe-
dat &
aHiciradfc fuum fimilc : Ica qui-
dcm, fi illud iimile
ruptioneinquinccur,di(Susaccrahensfpiri-
tus , uccunquc lit
tiimirum vcncnumfapiac
liccrcorumpcrur a^quiilicer cum illo fpiri-
tu, ipfi cll homogcneus, in quo relidet
qui
infcclio , coadus cx improvifo fovcre
conflictam diHcnfioncm iSc Ancipathiam,
in Tabernaculuin fuum rccipcre , pro ut
videmas Spirituum fanum in animali, qui
, tusfanguis
licicns limile fpiricuale ccclclte pabulum,
quod occuke in acrc vagatur, ut recreetur
inde ex improvilb iniiuicum fccum addu-
, pctens fitad corrigendum impcdimcncum
cere nimirum fumum pcltilcntcm ac cor-
, in lpiricu,quam appiicacionc ipiricus cjuf-
rupcum , quoopprimicur C?c inccnditurig-
nepucrido utnonelTcc defiderium
: Ira , conttariecacem :Sicetiam nihilelt, quod
auc appecicus fani fpiiitus,vcnenum illud
incroducercledfpiricum ipil limilcm;,qui
intoxicabacur itcrum unulquifqucfpi-
: &
ricus , quigravacuruUo Ancipathccico&
innacurali aLcidcnci, cxpccic excuccre An-
tipacliiam concenciofam realTumere
Sympachiain illam pacificam , qua ance^
frucbarur ;Scd fe iplum ad hoc opus nimis
impotentem invenicns
fanisac bonis Spiricibus ad fui recreatio-
nem cum quidcm visunica
, forcior,
plures falubrcs Spiricus fui fimilcs junge-
rencur iibi , tunc e6 facilius advcrfarium
lijuin Ancipatbecicum vincerec expelle-
rec : Sic cciain vidcmus, unum lippum, eja-
culando radiosfuoscontagiofosin recrea-
tioncm ad mcdiocrc incervailum , ficri
fiammam , qu:c incciidicSpiritum fanum,
cuiapplicac: Nam vcncnafpiritualia, funt
feccta; flamira: ignis inaligni fimilia'.
Qjpprcpter, utSpiritus unionc quadam
junguntur inviccm multiplicantur ad
inlbr olciolcoaddici; Sic flamma conca-
giola incrcfcic S: piafcicur cTqualircrucro-
que : Nam , uc l.inusSpiricus expecic focie-
tacem fuilimilis ad conforcandum illud,&
corruptus fpintus ita dclideratus eciam
concupifcic fanum Spiricum , uc fibi adver-
liisimmicumfuum afliflat : Ica corrupcio
fugicur &
accr3hicurabutroque,(?c Anti-
padiia cogitur inccrecsquiefcerc , nec eos
dcrclinquic , dum pcnetraric
ufqucadipfacorum viiccra , intoxica-
ritilia. Etnotandumell nobis non elTe
Spiritum vcnenacum , qui citiiis fc jungat
Spiritui , quamtalis
hcmcgcnca: Ha-c cnim ett racio,
naturae
qu6dunius hominisSpiritusinfedus a^pi-
demia, ufqueaue^mukiplicaciilam po-
tiflimum in generc fuo , uc ctiam infeciio
illa maligna , dida(The Ivjurren) furit
Fol. 149;
ritum ag;^redi huraanum. Nonne com-
municcr vidcmus, fimilcm naturam altcra-
tampucrefadlione maximc ciie exicialem
fuo fimiii ? Sic vcrmcs ejcdi i corpore &
ficci in puivercm rcdadi inccrna admini- ,
Iiratione enecanc lumbricos : Spucnmre-
jcdumapuimonico poll debitam prspa-
, quod ailugic (ibi , cor- racioncm, turac Phthilin : Spien hominis
prirparacum inimicum clt fpieni Cumentis,
fmus , citu gl) cipioron, Caiculus vefica:aut rcnun-,pcrcaicinat:b;
, acqucica fimi- ncm curat ac diffolvic calculum : Tadus
manus morcui cbrac cumores fcirrhofos:
Scorpioconcufus .aucccrpusejus macera-
cum oleo, curac vulnera lcorpionum ; &
olcum vipera; , ucctiam crochifci carnis
morfum viperx : Morcuus ac congela-
&
excrefcentia ex oflibus Iiu-
manis Iaifi,elt Ancipachecica hxmorriia-
gia: :Tandemnihiielt, quod magis pxx»
dem fpeciinci alcerati a nacura llia per cjus
citiiisinficiatnacuram lanam , qu^m natu-
rafibi ipfi liomogenea.qua: jam corrupcio-
nem induic Acquc hxc eit racio qu6d in-
: ,
firma accorrupcaMummia unius lioiranis
tam apca elt putrefaccre ac corrumpcre il-
, & lam alcerius Quod ctiam non foliim Pa-
••
racelfi verbis hifce dilcerncre pofllimus:
Corrupca(!nquic)Mummia corpus ctiam
, apcusell: adha:rerc fanum quod accingit , &cumc]uounicuc
corrumpiCj Ea autem fani coipons corrup-
rariceir.dc
& fi tio efl: corporis aiterius ex quo Mummia,
rliil.tt.ia.^;
fumota elt valetudo & fanitas : Vc exem-
,
pligracia-, Sivirfic Icprofus , egocjue cx-
& craham Magncce microcofinico Mummi-
am ex eo, cmdamque fano homini , lcpro-
lijm iilum fuje refticucc fanitati ;
Sauum
ver6 , quiaccipit, turpiicrcodcm morbo
inficiec, ut vobis cxpcdiccur in poltcrum
Scd,antcqu,im mcduliamhujusne-
lati'is.
gocij aggrediar, fascrit, ut tfanfgreilio-
nemefficiam Apologtticam,ncquid.am ex
& invidia pocii.is& indifcrecicuc^quam in ve-
ra Magia nacurali profundicacc, me Caco-
magicE indigne incufent idque duntaxati ,
quiapenicusfirntin Mylteriislicitarum il-
larum artium naturatium ignari,qua!esSa-
lomoni revelabancur ac lapicntibus hujus
,
mundi ac bcneficium humani
in bonum
gencris per bonumDciSpiritum detcge-
bantur; Ncc proptercaevitandifunt, etJ
quod per homincs maiignos ad malos cf-
& corroferit tedus converti qucanc ; Acquc ica k vcris
& ufibus, in qucm fin.em Dcus illos deltinabac
, diverci : Sedpocii^is pcricus nacuralisMa-
gus , qualem verum mcdiCum eiie convc-
, quifpccificusell & nic ,
prius fciredcbecboncs ufus myllerio-
• rum cjufmodi occuicarum in nacuraiuc me-
cumefFedu.ijs, pro genCris huinani
liori
,
con^modo ac fanicate amilTa rcltaurando,
utiac?ppIicarepoflic: Actumpoitca , uc
nonfitilloruinabufusinfcicns.quiili.spro-
N n duci
 SECTIONIS SECVND/€. LIB. IlI.Mcmb.II.
ducipoflunt , utinde e5 con-inodiias antc | nesiinpij%'cllcntillisindainnumacdcftru'-
vcniant divertant ac dcponant omncs
, [
<flioncircreaturaramprofene,
ejulmodi malignoscflc\Sus,quakshcmi- j

C AP V T. 1 1.

'Brevis Jpologiapro ufu wyjlicfe feu Spiritualis Isluvr.wiie , (^ a(\proba7i<

dum,quod tam abnlus ejufdem ^ntipathetici , quam ufui Syrnpa^
thetici,atque omnium aliorum naturalium a I^hponatura-
lijfeu fapienti medico praventionis caufa fctriat-
quc intelligi debeant : Licetmninailum
redatt(e,fed faltem, ubinecejji.
tasrequirit.

1
QjJidem non ignoro, complurcs cyni- modum perniciofa humano generi ? Scic-
^cus liitrantes Criticofque invehcntcs,
, bat etiam difterentias ac virtutes planta-
atque Mumos Satyricos fore, quorum (ula rum: Seddicent judices temerarij , quid
voluptas igne indignationis fcu malicije fo- rationishabcbatfpiritusfapientis, ut de-
veri a{lolec,qui fuftbcati quaii cjecoac tor- tegeret ac dcmonftraret Salomoni cffe-
pcntiignurantia:fumo occoccati ,dicent: 6usabominabiksherbEEdi<SK Aconitum,
Quod , fi cffccSus Mummia: Spiritualis qux ufque adco perniciofa cil & homini &
Syinpathctici liciti & conccfli fintmcdi- pecudi, utPcecjeillamadripam fluminis
cojtamcn proprietatescjus AntipatheticK venenofi Acharontis in inferno crefcere
odiulia: lunt minimc fcrcndx ; Imb qui-
ac fingerent- Cicuta , quse Characfer erat
dcm Catomagics funt, quia Diabolus in- mortisinter Athenicnfes (nam fucco ejus
Ihuitminiltrosfuos circa abufus, feu ma- hominesmorticondcmnatosintoxicabanc)
lum ufum Micrccolmicx liujus (peciei lufquiamus , Papaver , ex cujus fucco fom-
coriuptionis ; Ac proindc hanc ob caufam niferum Opium derivatur, Scammoncum,
vel ipfalcicntiaejufmodi reitolerari non Euphorbium , Colocynthis, Apium rifus,
dcbet iStc. Hafcc objcdiones (fcioj lcnfus Tychymallusvel Cataputia Colchicum>
,

& rationis expers genus Blatcratorum, de Flammula &

multa alia veoetabilia fimi-
ncgotij tam myftici fcicntia movcbit: Ve- lia : Similiter inter Mineralia Antimoni-

rijmfidida illoruminter iapientes locum um,Argentum vivum,Arfenicu,RofaIgar,

invcniant, quid obfecro evenict dt arte Sa- Ks viride Lithargyrium , Ccruffa, Vitrio-
,

lomoni? in Magia naturali ,aut cur iple(qui lum aliaque inhnua? Ad qux replicoi Om^
%-^p. 7.
fapicntiflimus hominum putabacur) ufque niahxc, licctinfefintvenenofa,tamende-
adco dccipcretur ut ad cognitionem om- , bitomodotradata &
prsparatah fapien-
nium afpirarct tam natura: humanae
, & tibus,fiuntmedicinalia,cofquefcircvelim,
inimicos, quhm amicos intclligeret ?Nam Deum omnia bona crcafk : Sed eft Diabo-
diciturdcipfo , illumfciviirenaturascrca- lus,cjufqueinftrumcnta, quarpcrmalum
turarum viventium , fcrocitatem beftia- corumufumicuapplicationem illa odiofa

rum,cogicationeshominum, differenccs ac dctcftabilia naturx humans rcddunt:

plantarum virtutcs radicum,atque aliorum Nam,ut genuinoac kgitimo (uo u(u & ap-
omnium , qvx
occulta erant fecreta: & plicatione poiTunt cffedus Sympachcticos
Imojcurdiccrct, (apientiam artificcmom- producere : Itaquidem abufu fuo nihil, nifi
nium docuilfc le? An non igitur plants, Ancipatheticas adioncs conflidufquerc-
animalia & mineralia, qua: tam valida funt bcllcspariunt in natura humana Deus(in-:

nacura- humanx vcnena , quam ei bcnigna quam)caordinavitadbonosufus,nimirum

& falutaria? Sciebnt iinquicTcxtOs)natu- pro fanitate humana.fed Diabolus ea morc
ram omniiim crcaturarum vivcntium feu deftrudivo &
malitiofcapplicat: Quod
animalium : & cur , fi modo illud effet ve- etiam ante dudus fapicns (eu Magus natu-
rum,quod convitiatores itacffutiunt ? Cur ralis Salomon hifce in verbis confirmat:

propriccaccscorum , qua;vcncna funt,ac Dcus (inquit) crcavitomnia,utexifterenc

ilamnola gcncri humano cognolceret ac &elTent, facicbatqueomncsterra: ratio-
confcmplarctur? Nunquid Alpis, vipcra, ncs fanas ac durabiles,ita, ut non cflct in il-
colubcr & putrcfacicns illeac corrumpens lis mcdicina deftrudiva : Similitcr Deus
vermis.quiScps vocatur, autGalliccPour- creavit hominem incxtcrminabilem , (ed
rificur,nuionc putrefaciccis vcncni: Serpcs erat malitia Diaboli,uc morsincraret mun-
didus iJypnis, qui fpiricus fici immenfura- dum:&maligniacimpijimitanturipfum,
bili afHcir : Amphifbcna, Bafilifcus,Draco funtqueexfcmineillius:Vndeliquct,fuifle
& Hollio , Salamandra, Caniharidcs ,alio- &
Diabdlum homines improbos ,qui func
rumque numcrus, tamtcrreftri-
infinicus mortis &
exterminij inftrumenta ; fan^ &
uavquiim aqucorum animalium: Nunquid veri Diaboli incarnaci , qui adaptant illud
(inquanvfuntilla vci enofa ac mirum in ufui malo , quoJ revcra bonum ac kgici-
mum »
 DE PHILOSOrHIAMOYSAICA. Fol.ifo
*

miimeflinrc. Qiiid plura ? Annequoni- funt Diaboli in terra , qui notis fibi impijs
ain Diabolus bunas rcs applicat ad ufum invention ibusac machinacionibusiftorum
tnalum ideo illud in perpctuum ab horre-
,
Diabolorum,ci]m Archimagiitro fuo Sata-
ri debct & cvitaria lapicntibus ? Ac,eft ne navalent fe vindicare , eofque armis fuis
obiQamcnufam bonus ejusufusexhuma- proprijsjinvadere ac fuperare. Schobftici
na focictate excommuniLandus,& in a'tcr- difcunt ab Ariftocele artem Sophifticatio-
numproCacomagico, damnofo Dia- & num & fallaciarum , non ucdecipianc , ied,
bolico habcndus? Vtexen-ipli gratia:Quia ut prKveniantfallaciam , & fic honcftus,
Diabclus& ejusadhxrentcs, intelligo ve- artificioCffimus ac fidelis medicus, myfte.
neficos & necromanticos, inftitutione ac ria veneni, maximeSpiricualis, fcrucacur,
manududione Diaboli,applicant Muinmi- non cum intenco intoxicandi aut damna
am humanam cam corporalem qu^m Spi- , inferendi fed , ut majorc cum cercicudine
,

ritualem pro perniciolis ac deftrudivis fuis & efficacia vigorofa,moliatur curationem

invcntionibus, propterea cmnes, qui utun- morbi,& ut caufam,ea pri iis noca, tollatjna-
tur eodcm ad intentum bonum ac falutifc- turacumvcnenisprobtfincelleda, curacio
rum,funtpro Cacomagis aftimandi? Annc eriteo certior. Vulnus vencnofum viperse
cft indicium qii6d mcdicus qui morbos
, , (utdixi) curatur Ancidoto Theriacali , in
pcr illud curare folct , ob eam rationem cujus compofitioncm caro viperarum in-
commercium cum Diabolohabeat? Aut greditur : Oleum Scorpionum , Jcu ipfe
ncccfleeftjChriltianummedicum , quia Scorpioper fecontufus,curac idum Scor-
notum ipfi ctt malum , quod proprietates picniSjidqueattradionequadam Magne-
rcrum naturalium innaturali quadam & ticafuifimilis. Quodcumitafit, curnon
Antipathctica adaptatione patrare pof- prudens mcdicus intueatur natura veneno-
funt, ideoilludmaluminjaduram fanita- rum SpiritualiU;2Equc ac Spiritualia alcxitc-
tis humana; debcre excqui ? Sanc fi res.pro ria quae funt in homine,cum vencnii quod ,

ut funt confidcrcntur prcbe , fcientia boni

, vulnerat.deprchcdimus elTe ratione iux ho-
& mali increaturis optime ad medicinae mogeneitacis in natura, Magnece perfcdif-
artem quadrat medicceque fcicntiae con-
, mum,ad fugendum ad fcfuum fimilc?Si pet
venit. Nifi notitiam habeat tam de malo fanamMummiain hominccurare poilunc
quhm bono,quomod6eipoflibileeftcura- ac tollere corruptionem leu venenum,quod
re in commoda, quse a malo efficiuntur:Si- fimilis cjusnatura accidentaliter imbibic,
quidem,nifinotacaufaeffe(9usdifTicilime nunquid fas eftfcireunusque acalterum.
aut nunquam curabicur. Exempli gratia: Confitendum eft milii (ut dixi) ciTe Dia-
Quomod6 pcrficicturcuratio , autcaula bolos incarnatos fuper terram , intelligo
extinguetar aut tolletur? Verus Magus abominabilesminiftros&fiJiosSatanae.qui
non intrac fcientiam fimplicium venenofs traditi fuomsgiftro accapiti,committunc
naturs,ut mediantibus illisnoceat fcd, ut , (ut vobis dixi ante) varias in folentias ac in-
difcernar Alcxipharmacum,quod debebat fidiofa ftratagemata, per fanguincm pilos, ,

prxvenire malitiam ejus : VtScorpioScor- ofla, cutim &

Mummiam corporalcm cor-
pionis.Vipcra Vipera; noxas perfanat. An- poris humani : Sed , fuper om.nes alios ma-
ne eft necefle , ut quifque gladiatus fuo litia quorundam latronum , carnihcum,
gladio occidat autlsedat? Nonnedefcndere aliorumquefadionis illius nccromantics,
poceft aliu ne interficiatur aut la:datur> Sic
, abominandacft coram Deo&hominibus,
ecianccfequitur , ipfummedicum necefl"a- & digna , ut virgis fcrrcis c£Edacur,vel igne
rio debcre intoxicare patientem fuum.quia deleacur &
extirpeturex quavis repubiica
venenum novit,atque etia modi: corrigen- bona, qui Diabolica fua aftutia ,in ullim ad-
di &emCndandi ejus malignicatem , quod hibent, excrcmum hcminis halitum in cxpi-
patientem fua fanitate privavit ; Nifi enim racione vicae corum , ut inferviatmalignis
vcnenum nofcacur, Alexipharmacumdiffi- fuis intentionibusad voluntates fuas: Atque
culter habebicur : Si Heremica Aquiae fex- ita difturbant quictcm tranquillam Spiritus
tenfisille (dequoanteidixi) noviflet fpe- hominis morientis , dequogencrcmalig-
ciale Antidotum ad eos curandos , quos narum, Paracelfus in hunc modum loqui- rhUofl^iraa.
vencno infecerat & pefteafflixerat ,com- cur : Per triplices hafce Mummias multa 3-
plurcs eorum quospoitea curabat, cecidif- paflim pracftica &
commifTa funt ab ijs
icnt unacum reliquis:Si incarnati fintDia- cumprimis.qui illas ipfimct pr2epararunt,ut
holi,quorum voluptas eft dcftruere (ut qui- &c, Qui
funt carnifices, lidores latrones
da homines gladiati voluptatcm capiunt in nonfolum vitamhominibusademerunt &
fchifnriatibus , ca:dibus&c.)alij , quiufum jugulatosipfos Mummiam
fccerunt , fed
ignis noverunt , male illum applicant , ut eciam jugulacorum Spiricum , quemSpi-
ille , quiDianaetemplumEphefi ignede- ricumhominisvocarunt,cxceperunc,illum-
ftruebac: abfit, uttalesnaturales creatura;, que fibi in extremo mortis momento fub-
qualesfunt ionis,ferrum& fimiliaprotinus ij("ccrunt feufubjugarunt.ac varijs impofi-
abijciantur , nec in vero eorum cxerccan- tis oneribus exagitarunt. Hinc ars enata

turufu , eb ,qu6d damnum inferunt , ciim eft Necromantix , taliterabipfis vocata::

:n abufum rapiuntur : Sandi, funt xque ac VaJ autcm huic arci ac illisuniverfis , qui
N n 2 tam
 SECTIONIS SECVNDy^. LIB.III. Memb.II.
tain facile illa abutuntur-Necromantia qui- difterentiam manifeftnm inter verum u-
dem & ipfa, eft feuDiaboli feu k Diabolo fum &
abufum abominabilem rei bona:, &
inftillata doda&:tradita,& abipfius in-
, quomodo (ut didum ante) fint Diaboli in-
ftrumentis feu mancipijs in abulum tam carnati arqucac Sandifeupij acbonifu-
,

grandem converfa:Sunt enim illi homincs pcrterra quorum nonnulli,utuntur Dci

,

noccntiflimi.quibusprjeftaretlapidemmo- creaturis ad beneficium hominis , atque

larem de collo fufpcndi,atqueitain profun- alijadipfiusruinam ac deftrudioncm; &
dummareeijci, per confequcns,liccre medico honefto &
Relatum eftmihi,carnifices Germanis pio verfatum efle in utroque extremo,licet
vulgo.artiftaseflc in Diabolicohoc gcnere ibla cjus praxis debet occupariin benefa-
vocarionisj & per illud mirabilia pofte cffi- ciendo : lam adfubjedum mcum defcen'
cere, e6 magis dolendum ,eos ferri ac tolc- dam.
rari. Sic itaque quifque difcernere poteft

CAP V T. I 11.

^homodb Sympathia pojjtt per accidens, aut mala dijpojitione in Antim

pathiam tnntari s Hic etiam demonjlrationes qutvdam Magnc'
tiae ad quamlibet hujus SubjetJi propojitionempro^
bandam expnmuntur^

Nhoccapite , quod pertradat cffedus Quare in primo locoproponam vobis cer-

I Antipathiae, juxta eandem, quam in dif- ta fundamenta,qu2e eam ob rationem voco
curfu meoprxcedenti Sympathiae Metho- Propofitiones, ac poftmodtim eas varijs
dum obfervavi,procedere mihi animuseft; modis demonftrare aggrediar.

7>
J{OPOSITIO.
Vt per Sympathiam in Spiritibus natu- thiam membra poffunt debilitari , corrum*
ralibus quodvis membrum corroborari po- pi ac infici-
teft ac fortificari : Sicitidem petAntipa-

Exemplum experimentalefeu Demonjlratio^

Si Mummia Spiritualis extraAa ex ho- fi hic modusdivertendi virtutem creatura
minc,admifceaturrebusvenenofis , atque b. bono ad malum notus ellet illis: Nam hoc
icapermittatur , ut putrefiant fimul , vel mododifleminarepoftuntfebres & epide-
mifceanturcumMummijs infirmorumac miam Planta enim exfugct Mummiam :

infcdorum, vel cum menftruis venenofis Spiritualem eorum quiinfedifuntiftiuf- ,

mulierculactumqueherbaplantetur , vel irodi morbis venenofis ratione vcgetativa:

Magnes ita imbibatur & confervetur in ve- adivitatisfux : Similicer , fi Spiritualis
getatione continua , caufa eife poteft , ut Mummia extrada lit mediante Magncte
morbus fit continuus:Similiter,fi quis prae- ifto Microcofmico ex corpore lepra'infe-
Torscelf. in
jnb.de 1 cm- beat herbam aut frudum qui fapit Mum- do , appliccturque,velmodoquolibetad
fore.
miam xgroti, beftia: quze validioris ac fir- intra adminiftretur alij qui fanus eft ac fa-
, ,

mioris clt nacurx quam segcr ; Tum beftia lubris inficiet fanum ac falubrem infe- , ,

inficietur illo morbo & a;ger liberabicur.

, dumque liberabit ut k quibufdam proba- ,

Ab hoc expcrimcnto complures egregij tumeft : Hsc Paracelfus inlibro de tem-

abufus perficerentur a malignis hominibus, pore.

z. P J^O P S I TJ 0.

Mummia Antipathetica aegri extrahi j

nus eft.

poteft ac infici feu in fundi ahj , quiia- j

Exemplum demonjlrativum.

Hoc confirmatum eft probationibus turhominivelbeftia.tum morbus transfe-

prsecedcntibusi & ulterius hunc iamodum retur in didum hominemTeu befl:iam : 8c
ftatuminatur. hoc etiammedioimprobi ac maligniinfi-
Si quis ferat fcmina feu herbas, fpedan- cere ac intoxicare poifunt. Ciim vcr6ha:c
tcs ad tria membra Principalia in Mummia facinora horribilia fint fpiritui religiofo,
Cadaveris mortui, feu in Mummia ex xoro non aufim ulteriiis efi:edus Antipathis in
vcl infedo aliquo extrada , frudufquc ho- Spiritibus exprimcre , qui abufu benedi-
rum vegetabilium dentut feu adminiltren- dionum Dci Patrari poflunt. Intrabo igi-
tur
 DEPHILOSOPHIAMOY5AICA. FoKrjTv
cur aliam fpeciem praxeos Antipathetica', 1 qu^m ad ejus deftrudionem verget. Ibi-
"
qax pociiis ad confervationem hominis, | dcm.

Siduxcarnisparticulac , recens vulne-
mutuo applicentur , Sympathiza-
l-ats.fibi
bantac uniantur,a(Iimiiahuntur , unaque
caro continua rcdderur : Ita, ut altcra ea-
rum profperat.fic eciam altcra faciet;
do, (iille, aquo caro
elt , fanus , vivus & in vegetabili fua difpo-
fitione maneat. Quod li ver6 arbor ani-
malis,exquafurculus erat defumptus (in-
telligo corpus , exquocaro mutuata erat
feu exfeda) marcefcatautpereat , ideft,
3. pi{^o?osnio.
agereacvegetaredimittac , turtcquiderri
hsec mutuata caro,di{Iidebic cum carne
commodatoris, qui vivitac vegetacur : &
per confequenSjAntipathia ex i|launione
Mo- procedet , qua; anceierat Symjjatheticaj
illaadditamutuata Ita , ut non nifi emoriens caro jam ampute-
tur, aut k carne viva, fuper qua tranfplanta-
faerat &fixaexfcindatur, vivam carnenl
etiam Gaugrzenari ac' corrumpi fecum fa-
ciet.

Experimentum adhoc confirmandum.

Hoc rite probatum ac ftatuminatum eft
expcrimcnco illo in Icalia antc citato. Chvr,
enim quidam nobilis vulncre nafum ami-
filTet, vulnereque fado in Brachio alicu j us
mancipij Ibi,ex confilio medicorumadap-
taret illud nafo fuo itidem vulnerato, atque
ita caro unius firmiter afligebatur carni
terius , continuans juxta illum modum,
dum agglucinatione ac unione Sympathe-
tica , utraque caro in unum
tuncque portiocarnis captivi exfcindeba-
mitrebatur jcum pecunia fatis ampla prO
fuis doloribus perpeffis : Accidit autem
quodam temporepoft,utmoreretur Man-
cipium,& licet ex hac vita difcederet tonge
diffitus ab hero fuo, tamen caro mutuatitia
in nafo heri ejus marcefcebat ac gangrsi
al- nabatur,eatenus,ut Antipathia inter utram-
que carnem licct unitam in unam fubftan»
tiam,ufque aded augcretur, ut, nifi confe-
coalefceret, ftimcaroillaemortuafuilTet excifa , reli-
quas partes fanas corrupiifec ac deftruxif-
1'

tur ex Brachio formabaturque in formam

, fcE.

hafi, in Nubili illo,mancipiumque ita manu

Demonflratio Problematicapro Magnete.

Magnes Magnetem trahit in naturali preflafuit tamper Magnetem in fcaphas

fua pofitione , led innaturaliter difpofitus diftindum , qukmperduoferreafilainna-
fugat ac refiftit alteri. tancia fuberibus^
Demonftracio hujus Problematis ex-

2, P JIO B L E M A.
Si planta exfcindatur , exempli gratia Prohujus Problematis probatione vide
falix,fiqueregularitereidemtrunco infcra- 2:propoutionem- J. capitis,inapplicatio-
tur, crefcet i iii vero irregulariter , emorie- nead vegetabilia
tur ac peribit. Vbi fuperius explicatur.

A PPLICATIO.
Sic , fiSpiritus utriufque carnis, innatu- poft inzquales difcordantias, corruptid-
difponanturinvicem , removeantur-
raliter nem generatio fequetur: Nam (ut didum)
que ab unione Sympathetica ad dualita- corruptum , corruppentis facillime induie
tem Antipathcticam, vel fcparationem aut naturam»
difcordiam innaturalemjtunc tam quidem

4. pi^oposnio,
SiMummiaSpiritualis abaliena feupe- thix efficit, & ratio iliius tarditatis in rc-
regrina quadam natura corrumpatur , ta- pulfione infulcus Antipathetici eft, e6qu6d
inen refpedu Mummise corporis natura- fanaac homogcncaMummia,partim adu
lisjSaniac lalubris , quod ita infedum eft, fuo concupifcibih fibi fimile fuum Sympa-
fana ac falubris Mummia corporis non af- thecicum attrahic,& partim diffimile fuum
fedaillamMagneticeattrahet , licctnon propnetace fua irafcibili contaminans cx-
tam afFedionate fed tarditis ratione unio-
, pellit- Sed quoniam difiimile hoc Antipa-
nis aut adhasfionis vcneni exotici , quod theticum tam firmiter Cmili fuo infedd
mixtionem Antipathise cum illa Sympa- adhxrec , idco accidit, ut rcfiftentia expul-
n 3N fi^?^
 SECT10NISSECVNDy€. LlB.lII.Memb.il.
fiva fic tarda ac debilis faltcm: Ac ita Mum- ciatur atque altera & hoc modo Sympa- , ;

raia Spiricualis arque corrumpatur ac infi- ihia convertiur in Antipatbiam,

Experimentum ad covfit mamium hoc.

Mulca: ac varix dantur probationes at- odio profequicur fuum diffimile,& proinde
queargLunencaltahilientiahaec, nam cum illud Ancipachctice nonnifilente &fegni-
corrupta Spiritualis Mummia in aeve ab ccr expellic , quod ob hanc rarionem effici-

aliquu lcbn peltilcnciali feu variolis infedo, tur. Acquc hxc elt caufa , crifinexpulfivam

teratur ; Mummia
itainfeda,ci]m ficSpiri-
tuifani liominishomogeneajfeunic , atque
in hoc refpedu alcer alcerum amipledicur:
Sed Spiricus fanus Mummialis' perfcntif-
cens ^' quaii deguilans nacuram hetercge-
neam lcu infedtrim^qua fuofimili adhxrct,
illam fcgniusac tardiiisexpellit
itit , c6 quud fuum
proinde attrahit Sym/pathctice
iubitohaudfieri , poltquam infcdioqus-
dam venenofa e(t recepta , ncc fudores,nec
biemorrhagije feu erupciones fanguinis cx
naribus ,quaefuncrcfiltentixac taculcatis
expulfivse Antipachis concagiofa argu-
mcnca , fubico apparere volunt : Atque hoc
, eive rcfi- quandoque vidonaSpirituum fanorum,&
fimilc concupifcit ac quandoque vana eorum molicione uetfi'
> & viciffim citur.

Dcmonjiratio Probhmatica derivata a Magnete.

Si exigua ferri portio ponatur in cym- bilifqueacinnacuralis ericfada , eoquod

bam CLm alijs ncccilarijs ad navigandam, Magncs aficdat, & fibi valide fuum fimile
uc fuper aquam fiuduct, atque Magnes in vel maximc adamacum attrahit , fi modo

aiiud vas ad illam ipfam aquam propc alte- non mifi.eatur materijscontraria naturae,
rum coUocetur ,i.oitio , qua: fiet incer hsec & per confequens minime cum illoin fym.-
binacorporaMagnctica, depravabicur de- pathia conlentiens oncretur.

A PPLICATIO.
Denique , Mummia quje Ancipatheti* in ipla , & fcapbafeu cymba ita cnerata,ap-
cam infcdioncm fibi jundam habct , in & plicecur Magneti peregrino in alia fcapha
conjundionefana;leurobu(tae ac falutaris in pelvi aqua pleno, validior Magnes par-
Mum,mixapplicat, in Cmili racionc fe ha- cimattraheretfuumfimile,nimirumMag-
bet ad fragmentum lapidis didi Theama- nctem fcu ferrum , ac partim refittet atque
des (qui Antipatheticus cft illi Magnetisj expellct inimicum fuum \ Atque ita ratione
Nam ille, te(te Plinio repcUit fcrrum vel ejusatcradionis cxpulfio cjusforerfegnior
Magneccm ipfum,ucMagnesilIosadfeat- ac cardiur,quare etiam Philolbphi Magne-
trahit) acjungeretur in Scaphula feu vaf-
fi tici hoc habenc pro Theoremace.
culo Magncti vel portioni ferri ica locatae

2. P\OBLEMA
Coicio fcu uniointcr Magnecica corpo- acproducic illam irafcibilem rcfifteniiam
, qu^m fuga vel di-
ra clt vividior ac agilior inter (piritum homogeneum Mummix, Sc
vorcium a (e invicem. Experiencia enim vcnenum heterogencum infedioncm
(cu
docec , corpora Magneticafegniiis repelli, in illo : Namnobisccnfidcrare incumbitj
quamalliciuntur feu attrahuncur fibi invi- Magnctica corpora concupifccre unionem
&
ccm : racioeft, quia c(t quardam invafio Sympatheticam.
Ancipachetica , quae prcgignit illud odium,

u PK^oposnio.
DuxMummiae diverforum corporum, eam cauiam difpofitionem heterogeneam
quorum fanum; Alteruminfcdum
altcruin induit , qu2e eft ad efTentiam ucriufquc con-
eit , tam;Ctfi in prima fuacoitionevidean- traria ^ Ob eam(inqaam) rationem,fecun-
turconfentire,rationcrcfpedus illius ho da Mummia conacur di verci ab ucraque, at-
mogenei, qui e(t inter illas, cum non fint in que hoc probatur ita,demonftrationehac
carum puritate, nifi unius ejufdem cflen- & Problemacica ex ipfius Magnecis propric-
tisi Tamcnciim altcrainfcdafit; Acob tatedefumpta.

3. P T^OB L EM A.
Vbi duo fila ferrea tenuia ad polos Mag- fuis erunt difcordia, atque fibi inviccmin
netiscollocavcris, hxc fila fimul in infcrio- extremitace fua (uperiorc adverfa , ita ut
re fua extremitate fuper pundo poli coha:- furcam juxta hunc modum facere obferva-
tefcere obfervabuntur , fed in verticibus buntur 5 acfiunaextrcmitasevitaretacfa-
gercc
 DE P HILOSOPtlr A MO Y.SAiCA. Fol.rfii

geretconforcium feu focietatcm aiterius. veniebat peflima , mortua&quafinullius

vaioris Conqucftus eft multis ex fuis fa-

•

A\ /B miliaribusdehac re, necrationeinvcftioa-

Vbi A. C. £c B. C. funt ambo
rca quorumvercices invicem hserentes
, nit,quemper foiutis liipendio abire juflit:
funt : A.&B. C. autera ellpuncftuspoli
Septentrionalis : A. &
C. funt Scpten-
trionales iincs, qui ferro adjunguntur
detinenturin polo. C. fincsliint Meridio-
re potuitjcur ipfe aliam ab omnibus Lauda-
tamalijstemporibusconfecerat, jam tam
evidenter idque varijs vicibus erraftet?
Qyodam die i vetula certior erat fadlus,
hoc polTe haiitu fetido alicujus ex fervis in
confedioneatque decodione verfatis, id-
quefuaexperientiaevenire:Examinatiser-
gofervisinAiljeconfedioneiaborantibusi
unum prxccteris haiitu admodum fcctido
filafer- afFedum , fpiritumquecontagiofuminve-
Iterumque novam aliamefficerenicipit,il-
ia fine ulioobftaculo,creavitbonam,atque
& talemafriduc fucceOTum bonum,abfente ha-
litu corrupto habuit. I^oft anni Ipacium ite-

nales : &c. rumexperiendigratiaaccepit fcrvum illum

halitucorrupto aftedum, &
in negotijsfa-
cultatis fuae ut antea appiicuit,quo fado al-
lam fuam in ftatum priftinum redadam
perfentit.undedehacre certior& fecuri-
or fadusjfcrvum iilum cujus fpiritus erat al-
Isifuaeadeoexitialis.iterumdemifit : Hoe
pluribus fide dignis eft notum-

APPLICATIO^
Si ergo Spiritus ifte fit adeo exitialis fpi-
rituialicnouteum corrumpere queat, ad
diftans,muito magis procul dubio Ancipa-
theticus erat Spiritui fus natur^ &
Ijseciei,
uti in fpiritu humano pefte infedo videre
liccr,nam oblervatum eft ultimum viripc-
ftemorientis fpiraculum , admodum pra:-
fentibuselie contagiofum,pernitiofum 6c
adeo lethale ut nih.i fupra.

C NC L FS I 0,

Poftem equidcm (ledor judiciofc) volu-

Eadcn; eft ratio oppofita , fi poli fili fer-
reiSeptentrionales A. B. poio Septentrio-
rali C- applicentur : Nam more furcato in
liunc modum diitabunr.
Ratio eft.quoniam polum fimiiem
men integrum congereex propofitionibus
cxperimentalibus,una cum probationibus
earumcirca abylTumac fylvam infinitam
effeduum Sympatheticorum ac Antipa-
theticorum in tribus regnis , nimirum ani-
fimiii
maiijvcgetabiii ac minerali tam mutu6 in-

applicare, innaturaie cft. ter quamiibet fpeciem,qu^m ab individua-

libus ab uno gencre ad aliud : Sed meas au-

f. PllOPOSITIO. daciores acconftantioresdevera Philofo-

phia ejufque appcndicibus opiniones, in
Mummia de natura Sympa-
Spirituaiis phrafi ampliori exprimere mihi non pro-
tlietica,in iliam Antipatlieticam reda,non pofui , confiderando afperitatem &
prsci-
modoaeremcircum ambientem fedetiam pitantiam calami mcirationedefeduslnei
mcdium,denfiusnimirumiiquoresinficere ac infufficienti^ in politacjusnacura '
Vi-
valet. ^ ciffim non ignoro limata ac phalerata ver-
,

ba phrafefque non efTe , nifi volitantcs po-

Demonjlratie hoc confimans, tentis ac opulenti fubjedi bullas & quafi
umbras,qu3e,ut funtProtcoformiterin co-
Hiftoria qu:^ hoc confirmate poteft eft
loresinfinitosmutabiles; Sicetiam homi-
hujufmodi ThedeBrucr Incivitate can- :

tuarienfi Comicatus Kantis erat vir qui-

num phantafix ac judicia admodiim funt
variabiliai luxta proverbium: Quot homi-
dam in allse confe<Sione magm not^ & ncs, tot fententis. Reor equidem & ani-
haud exigua: illa fua facultare xftimatio-
,

nis. Accidebat multoties caufa minimc

mus prziagit, quod ut cunque in fcriptu-
,

ra mea fini curiofus fcu exadus,aut in phrafl

cognita, quodaliaquamfscir. Subico de-
N n 4 ex-
 SECTIONIS SECVNDyfT.
(bxprefTionis mcJe laboriofus , tamcn cona-
mina mea meliora liaud fine cnlpa feu cri-
mineinoculiscuriolbrumafparcbunr,
cct forfan fuis grata Q_Uapruptcr
alijs.
fufiiccre arbitror, quod audeo eik in (uhjc-
3o fundamcntali [-"bilofophis hujus ciicn-
tialis coniidcMS>ut potequx ipfamvcrita-
rcm,iinc iilla vcvborum (uperiicialiini a-
dornationc ad lc defendcndam ac vindi-
candam habcar , acproinde.ur vcritas non
qua-rit angulos,fic ctiam cxprefTione vcrbo-
rumcloquentiom.ac li.'ntcnciarum perpoH-
taium aut Phrallum ad fc,inoculis fapicn-
tum ac erudicorum illultrandam ac perfpi-
tutorem rcddcndam.opus non habct; Cum
ncminem latcic poffit, eam oninia vincerc:
1:11: enim lucidus fplend(;r fcu cmanatio, ab
Sip. cmnipotcnteac xtcrna: fonteortaqusil-
ktminat omnia , ac ic ipfam in cfledu om-
nibus rcvelat , & propterea ufquc adeo clt
m omnibus operibus liiis manifella, ut ullo
auraia: lingua: oratorcautblando Metho-
dico Rhetore aut eloqucnri Phiiofopho,
, cereomnes advcrfarij veltri, Itaque cum
ad honorcm fibi in cxprcffione cxccllcn-
tixfux& in relatione perfcdionisjucundi-
datumluarum.,toti mundo revclatie reve-
landum, noncgeat,licct indigni mundani,
nolinc cam cum revercntia , uti par ctl,ag-
F I
LIB.III. Mehib.TI.
noiccre aur rccipere : Sedcam potius per-
peai6 omribus conatibus fuis velo igno-
li- rantiar oblcura- abfccndunr , atque ica quo-
cidieChriltum Ipiritualcm perlequiac cru-
ciiigcrenonabltinenc, quielt fola vericas,
vera lapicntia , veruslapis Angularisaccf-
fcntialc vera: ac lcgitima: PhilulbphiiEfub-
jcdlum jcujus ncmcn bencdidum fit in fe-
cula, qui fo'usccclumac tcrramacomi ia
in ijscondidir, eaque fui fpiritusvivifica-
tioneluitinct atqucpra:fcrvat , quiopcra-
tur omnia inoirnibus,acrcgnat ingloria
& poccntia cum Patrc in a:tcrnum qui fer- ,
vos iuos a malc cordatis dcfcndere.acin-
ilarfcuti &
afyli defenforij ad prxfervan-
uum piKConcm viritacis fua: a linguis vipe-
ritiis malignorum vctcrarorum, tergiverla-
toris convitiarurum & vcncnoforum dide-
1 iorum C} nici ac Sary rici Momi tueri dig^
nabitur ; Ipfeelt , qui cultori veritatis fu2
tradidit : Ego dabo vobis os ac fapienti- ^''•«. 21.
am, cui non poterunr rcfiitere ac conrradi-
Prophcta Davideconcludam : In alarum rCim.63.!
tuarum umbra canam Domine,in te con-
fido Vindicaacprseferva mcabinimicis
••
meis juxta milericordiam tuam. Aiiicn.
N I S,
J
tflfC* /5-5,
I

V.

*?
 .fi^jH' -.-."-• ^- -jr"

^ ^

!•>

# r-
.

lolt^Jft/^ C/

J:X)und uy

^*.

(«&•«
v^