Kepler-Harmonices Mundi Original

/
<r
HERALD OF SCIENCE NO.
BURNDY
LIBRARY
Otarterti in 1941
GIFT OF
BERN Dibner
Tlic Dibner Library

of the History of
Science and Tecluwlogy
SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

V
6>
Ioannis Keppleri
HARMONICES
M V N D I
L I B R I V. Qvorvm
Primus Geometricvs, DeFigurarurriRegularium, quse ProportiO-
nes Harmonicas conftituunt, or tu & demonftrationibus.
Secundus Arc hitecto n icvs feu ex Gecmetri a Figvr at a De Fi*
, ,
o-urarum Regularium Congruentia in plano vel folido

Tertius propf ie Harmonicvs, De Proportionum Harmonicarumor-
tuexFiguris; deqUe Natura fk. Difrerentiisrerum adcantum per*
tinentium, contim Veteres
Quartus Metaphystcvs ) Psychologicvs & Astrologicvs, De Har-
~ moniarum mentali Eflentia earumque generibus in Mundo; prafef -
tim de Harmonia radiorum, ex corponbus ccelefti bus in Terram de-
fcendentibus, eiufque effe&u in Natura feu Anima fublunariSc
Hamana
Quintus Astronomicvs&Metaphysicvs > DeHarmoniis abfolutifli*
"
mis motuum cceleftium,ortuque Eccentricitatum ex proportioni-
busHarmonicis.
Appendix habet comparationem huius Operis cuni Harmonices CI.
Ptolemsi libro 1 I.cumque Roberti de Fluctibusjdi&i Flud.Medici
Oxonienfis fpeculationibus Harmonicis, operi de Macrocofmo Sc
Microcofmo infertis.
KîCCESStT NVNC fropter cognationem mate-

ru eiufdem Authoris liber ante lyannoseditus Tubing<e,cuiiitulutVf odroinUSi
feu CMyflerium Cofmographicumydecaujts CcelorumNumeri. °roj>or-
tionis motuumque Periodicorum , e x quinque.

Corporibut Regularibtts.
Cttm S. C. *M X
\ Triuilegio adannos X V.
Lincii Auffcriae,
SumptibusGoDOFREDi TAMPAcMiiBiy.Francof.
ExcudebatloANNEs Plancvs.
«4nno M DC. XIX.
4!
A D
Serenifsimum & Potentifsimum
Principem & Dominum
D.IACOBVM,
Magn^Biitanmae.Franci^Hiber»
nia? Regem, Fidei Defenfo
rem, &c.
^Dominum meum Clementifimum.
V R hos ego libros Harmonices in*

terhomines vulgandos, ex Impera-
toris Auguftiffimi, Domini mei
, aula, ex eius Regnis ck Prouinciis
hsereditariis Auftriacis, ex ipfa deni-
que Germania, trans mare ablega-
'
rem,tuoqj Rex Incly te, confpe6tui

,
iereniiiimoiifterem: cauiasnabui partim prsdentes,

partim antiquas.
Pnmumenimhocnonalienum ameo munere pu-
tauij vt quiaCaefaris inreMathematica ftipendia me-
reo, demonftrarem igitur etiam exteris quantam gere-
,
rctprouidentiam, Princeps Reip. Chriftianse, diuinifli»

morum ftudiorum: vt intelligeretur ex curfu non m-
terturbato Pacis ornamentorum per ha? prouincias,
famaminteftini belli iiniftram , cum ipfa re proculdu-
biobreuiextinclrumiri: DifTonantiamque hanc paulb
dunorem, vtinPatheticaMeiodia,iam iamquein fua-
* x uem
D E D 1 C A T 7 0.
uemClaufulam defituram. QJ.iem verbBonitatis Im-

peratorie^digniorem aeftimatorem,Rcge magno? quem
operis de Cadorum Harmonia, Pythagoram redolcn-
tis& Platonem, conuenientioremPatronum,Regeillo
legiflem, qui Platonicae fapientise ftudium domefticis
monumentis,quejmbditorumvenerationeetiampub-
licahabemus,eftteftatus? qui Aftronomiam Tychortis
Brahei, cui opushocinnititur, pueradhuc,ornamen-
tisingenii iui dignam qui denique vir factus,
cenfuit ?
&regni guberrtacula trac1:ans,Aftrologicam vanitatem

pubTica cenlura notmit ? quae fane, libro huius opens
1 fundamentis eifectuum fideralium,
V.deteclris veris
clariflimepatefcit: Vt nulli dubium eflepoflit, quint>-
tius huius Operis,omniumquecius partium fis futurus
intelligentiflimus.
Maiorverbmihi eaufa dedjcatiortis ex antiquoeftifta.
Cum primum ante annosâulb minusviginti mate-
liamoperis animo concepiflem, titulumqj nuncupaf-
fem, nondum cognitisPIanetarum motibus propriis,
in quibus tamert ineffe Harmonias inftin&us Naturas
di(5tabat:IamtuncegO patrociniumoperis,fi quando
idfuccederet, abfblutumqueeffet, Maieftatitue, defti-
naui 5 hocqj veluti votU.m meum Legatis tuis ad aulam
Imperatoriam femelatqueiterumteftatum feci. Cau-
fas de hoc Harmonicorum meorum patrocinio cogi-
tandi, fiippeditabat mihi Diflbnantia lllamultiplex in
rebus humanis, manifeftaquidem, vtnon poflit non
otTenderej exconcinnistamen&articulatis interuallis
conflata,qUorumha:ceftnatura, vtauditum inmedia
difcordantia, promiflione mccefluraefiiauis concordiae
demulceat,eiufclemq5 expedtationefuftentet. Enimue-
rbdigna erathomineChriftianoperfuafio,Deum efle,
qui omnem Melodiam vitaehumanaemoderat&ur, di-
gna magnitudme Dei patientia , nort offendi prolixitate
diflbnantiarum,nec fpes abiicere? reputantemmon Dei
proui-
D E D 1 C A T l 0.
prouidentiam lente agere,fed noftrum fingulorum asui

lpacium velociter auolare. Docebar equidem lacris o-
raculis, omnia a Deo & falutanbus vfibus efle
certis
deftinata: etiamdilTona ifta,ad elucidandam & com-
mendandam Confonantias fuauitatem. Cur autem a
tua potillimum Harpe Dauidica, Rex inclyte, princi-
pium aliquod expectare confbnantise reftaurandae de- ,
fideria mea me iuberent: etfi noneft huius loci fufius

explicare, neprudentum monita contemnere videar:
hanc tamen, toto dudum ab orbe confeiTam partem
gloriae, rerum abs Te geftarum attingere nemoprohi-
,
beat:quod Anglias regnum,hereditate&confenfii po-

j*\\\
puliadeptus,breui illi commune cum Regno Scotise,
Magnas Britannise nomen dediftij ex vtraq^ prouincia
Regnum&Harmoniam vnam (namquidahudeft re-
gnurn, quam Harnaonia) contemperafti ditcordiam ,
hereditariam Nationum infeniiflimarum fceliciiiime

iuftuliftis memoriam crebrarum & cruentiflimarum
cladium,quibus ceu notis quibufdam,feries f^culorum
eratinterftinclra, penitus extinxifti. Hoc domefticum
tuumopus,omen (intercetera ponderofiora) non in-
fidum mihi continere videbatur, fore vt etiam foris,
RexinterReges,FideiDefenfbrinter Chrifti fideles, ma-
ius aliquod &: preitantius, etiamque durabilius opus
perficeres: quod quidem& votis meis tacitis,& omina-
tionepubiica,librodeftellanoua, quae veluti Carbun-
culus arderet (nctus Scotiererficulus) fumprofecutus.
Itaque velut iam confecto quod optabam augura- &
bar, Harmofte^ tam laudabili, meas aliquando Mun-
danas Harmonias accinere tanto firmius mihi propo-
nsbam.
Vellemhic, DiiTonantiam publicam,Vocumtrifa-
riam obftrepentium,paulb mihi mitiorem eile, vt audi-
ri publice ex animi mei fententiapoflem qua in re vifus
:
fueritadfpirarevotiseuentus? que^ vulneracapitis,qui-

DUS
D
£ D l C A T I 0.
busHarmoniistentata,aquoMedico?&vtetianihimc
cgo in libi'odeftellanoua,longeantea viuis coloribus
depinxenm ? At quodnam ent operas precium, fi Har-
moniam afFectans priuatoftrepitu,necvincamrremi-
tuspublicos, imbecillitatelaterum, &
moleftias abfiir-
di concentus in meis auribus infiiper augeam ? Faten-
dum equidem eft, jproh dolor, tumere adhuc vulnus
deculTatum ,an malumus facratiori fcelicipriq, voca-
bulojcmciforme, tumere inquam, multiplicilabro 3 &
hullo illorum conmuente, medicinam hactenus irri-
tam, omnibusque partibus irrifam 5 propterea quod
Medicus* vt aegro deliro pharmacum fallens ingerat,
?* multa £n^fcck.m.ulr23dtia;r, quae a fana ratione pluri -
mum abire videntur. Recreor tamen hac ipfa cogitano-

ne, qubd fupremus vulnerum noftrorum Curator artis
fuaecertusiit,necquicquam fiuftra applicet. Ergo qui
curam iam eftaggreirus,quiiamexpemuit>iammun-
domonfirauit, confblidantiaifta j mterim verbper ca-
lamitatespublicaserodentibus vtitur,quoad confum-
pta carne putrida& fera, charitatis fcilicet extinctae, fen-
fiis aliquis dolorisad viue carnis profunditatem defcen-
derit idem procul dubip lenientibus etiam vtetur pro-

;
J>ediem ad deprimendos tumoresj vt confbhdantibus

illis denique locus efte poffit tandemque Diffonantia
:
haec diuturna (vt ad propofitum exemplum reuertar)

in meram & durabilem Harmoniam terminetur. Qua
in fpe etiam contra fpem confirmor non tantum fiic*
cefTu mearum fpeculationUm Harmonicarum, vt cuius
fcelicitas audaciam in quaerendo longiffime fuperatrfed
ctiam hoc ipfb, quod inter castera,quae, ad Operis perfe-
cliionem neceffaria, pertotiamannosfuerunt loco pri-
ftino, Maieftatem etia Tuam Regiam, cui patrocinium
bperis, antequam inciperetur, deftinaueram,hucvfque
>incolumem&florentemvidirnecdefinam aDeo Pacis
&: Concordia? a.uthore contendere deuotis precibus,vti
D E D 1 C A T t 0.
tibi & vitarn & Maieftatem Regiam, vfque ad optatum

illum euentum incolumem tueatur.
Interim Maieft.Tuam B&2&£3i?" fiipplex rogo,vt 6c
hoc opus Harmonices , Nomini flio dedicatum fereno
vultu afpiciat, &
hanc mei deuotifTimi affectusin Se,
fignificationem aequi bonique confulat: contempla^.
tione verb Operum Dei Regium oblectet animum
quantum per neceflarias Regni occupationes licebit ':
& exemplis Concordiae refplendefcentis ex operibus

Dei vifibilibus, ftudium in fe Concordiae Pacis Ec- &
clefiafticae &
Politicae confirmet excitetq? denique me :
meaque ftudia Regio fuo patrocinio clernentiffimo di-

gnetur. Dabam Lentiis Noricis ad Ripam Danubii,
Ididus Februariis, Anno aere^ Occidentis M. D XIX. C
Sercnifi Maieft* Tnam Kegiam
Omni cumfuhmipons <v$nerans
Imp.Qef MattbUy eimque fideli. £H

dtnum Archiducatm tAufirix, Su~
pr*Antfanx Matbematicus
loHANNES KePPLERVS.
IO.KEPLERI
Hablmonices Mundi
LIBER I.
DE FIGVRARVMREGVLA,
RIUM, QJliE PROPORTIONES HAR-
monicaspariunt, ortu, clafsibus 3 or-
dine & differentijs,causa f cientia^
Sc Demonftrationis.
Pkoglus Diadochhs
Libro 1. Comment. ln I. Euclidis.
Yl^)g $% tIw <pv<ri>dw îOdeA^^LLc^nLLcilm)TolLLiytg-ct
ovLificLfoslou , tIwts t&v Aoym iVTcLJ*icvv oLvctQcuvixra. , ko$ Iw

fehjLiivgylilouToTI&N } &cc:*$j Tctcl7i7\d n&j 7r%QT%%yoisoi-
^&cL,ygiTSWTV\TyvuLLLLi%icL>^ GUuty/ofjSpa. fra^ct*
<rct, $1 &v ngui o 7fcig i^c/LVog tTiKeiodô-^LLOL^L to\ t®>£$<r-

<
WQV &,KCL& TclgiCW% LLiÔLg WO^j.
CumS.C> AP». Pri- Mm^^m Kl)» vikgka&annosXF*
tlNCII AUSTRI/E
Xxcudebat Johannes Plancuf*
~~JNNQ M. DC. XIX.

2 De Figurarum Harmon:
Prooemium,
Vmadivifibnibuscirculi in parr.es aliqud-
cas sequales , quae fiiirit Geometrice & fcientifice.hoc cft,
KV a figuris planis Regularibus demonftrabilibus,fint nobis
pecenaaVcaufa; Proportionum HarfnonicarUmiillud ini-
tio fignificandum duxi, difFerencias reriim Geomecnca-
rura mencalesyhodie,quaricurii apparec ex libris edicisjin folidum igno-
rari. Adeoq; ne ex veceribus quidem,qui has fpecificas rerum Geome-
tricarum difFerericias fe exacle cdgnbvifle fignificavef ic ,pra:tef Eudi-
dem,ejufq; corhencacorem Pfoclum,quisq becurrit.Pappi quidem Ak-
xandrini,veterumqvquosillefeqcur,diftribucio Problematum, in Pla-
na,Solidac^Liriearia,faciseftapp6fica.adhabuusmehciscircaunamq.-
q; fubje&i Gebmecrici pacrem oriericcsêxplicandbs:iild tame & brevis
eft verbis,& ad praxin applieaca;de cheoria niillafic menrfb:& vef 6 nifi
toca rrience in cheoria hujiis V ei occupemiir,nunq aflequi pbcerimus ra-
k , ciones harniorticas.Proclus Diadochus, libris quacuor in pnfnumEucli-
inceHcaua.dis,edicis,Philof6phum Theorecicum in machemacico fubje&o ex pro-
li effcnua
fe flb egic ; g, fi comencaria fua iri decimum eciam libriim Euclidis nobis
b«iica& ~reliquiflec:&
noftrosGebmecras infcitia liberaflet non riegle£tus;& me
labore hpc e xplicariai refum GeoitiecricarumclifTerenciasirifolidurri
fublevaffec. Sacis enim illi cognica fuiffe difcrimina ifta Enciurri M.en-
taliumiex ipfo exordio facilc appareceum principia cociul eflenciajM a-
thethacicae ftaciiic eadem,quae'eciamjj pmnia Encia vadunc omhiaq;a
fegignuncFinem{c.&Infinicurh:feuTerrriinum &
Incerminacum:cer-
lninum vel cirumfcripcionem pro Forma> incerminatum prtS Materia
agnofcensrerumGeomecricarum; I. . .
I Quancicacum h.propria funcFiguracio & proportio.-figuratio fingit -

^rum>pr6p6rciojunc1:arum.Figuraci6pficicurcerminis,lincan.recl:a
pun&U,fupfkies plaria linCis,corpus fuperficiebus cerminacur,circum-
fcribicur &
figuracur.Quae igr firiica circurnfcripca &
figiiraca furicilla e-
tiani cofripf ehedi mence pofluncinfinica &

indecerminata qiiateh 9 ca-
lianullis fcieritiae , que dcfinicionibus , comparacuf ,nullis dehibnftra-
tionum repagiilis coarcari poflunc.Pf ius aucem figurae funfc in A fchecy-
po,quam inOper8>priusin mericedivina,quamincreacuris;diverfoq~
dem fubje&i modo,fed eadem cameri efliqritiae fijasrorrria.Igr quaritita-
tibusfiguratio,Meritalisqdam efsetiafkjfeu intelle£tio,earum effencia-
lisdifTercncia.Id mulco magis clarum eft ex proporcionibus.Cum ri. fi-
guratio pliiribus cermihis pnCiacur,fic uc pp hancpluf aiitatem figtifatio
proporti6hib 9 utatur.Propo.rtio vero quid fic firie rnencis a£ci6rte;id ve-
r6 incelligi riuilacenus poceft.Eoque cciam hocriofhincg, quaricicacib'
dac pro principio eflenciali,is figuracas quacicaces incelleclua;
terrriirios
lem effericiam Habere pohic. Sed non eft opus argumecacione , legacur
itbcus iiber Proclijfacis ajpparebicipfi difterencias incelleftuales rerum
Geometricarurhprobe fuifle cognitds:etfi affirmatufn hoc ille non ita
ieprfim folitariu iri aperto &cbrifpicub ponic , uc eciam oicicancem e \9
admoneac:fluic n. ejus ordtib piferio velucalveo, copiofiflimis undiqua
ftraca fehcencijs abftrufioris pliilbfophiai PIatoniga;,qua& incer & hoc
^ft > iibri hujus arguraentu@a fj%uigre Verum
Demonstratione^ Lib:L 3
Verttm huic noftro fseculo non vacavic ha&enus,ad tam recondica p . RanS
penecrare. ledtp eftliber ProcliPecro Ramo,fed qudd ad nucleumacci-i n qua m
-
i
necphilofophiae,paricer cum decimo Euchdiscocempc

9
&
abject9 qui-Budid"? :
1 '1*
q; comecarium inEuclidem fcripferacvelucifiapologiamproeofcri-*^]^
pfiflecrepudiatus& obmutefcere juflus; irricata vero infenfi Cenforis
irainEuclidemucreumvercicdamnatuseft atroci fententia Euclidis
decimus.ut ne legeretur, qui Ie$us intellectufq;,philofophiae myfteria
pandere poterat.Legite quasfb verba Rami, quibus ille nihil unc[ indig-
nius Ramoproculit: Scholarum Math.lib. 21. Materies inquit,decimo libr»
9
modoe(ltradiU;Vt in humanis literis at% artib fimilem obfcuritstt?
propojitz, co
nufquam deprehenderim:obfcuritatem dtco non adintelligendum, quid pracipiaP
Euc/ides{id n.vel indoctis &

illiteratis,idflum quod adeft\quod<%pr<efens eflja-
tuentihus ^poffitefeperfpiciiumjfedadperfficiendumpenitus tf exp/orandum »
auisfintsjit gf ufus eperipropo/itu*,qu*g'nera,Jfecies,di/ferentiaJint rerumfub*
ieuhrum: nihil n, unquam tnm confufum velinvolutum legi velaudivi. £)ui>i
Cuperflitio Pythagorica inhuncquafiJfecuminduBa videatur c. d
At hercle
'
Rame,nifi nimiumfacilemad incelligendum huncfibrum credidifies

nunquam tantam obfcuritacem fuifles calumniatus. Labore majore o-
pus eft,quiece opus eft,follicitudinc opus eft,&: attentione pcipua men-
-
tis,doneccomprehendasintentumfcriptoris: ubieofuencenifamens
generofa , tum demum fefe in lumine veri verfari cernens , mcredibili
volupcace perfundicur exulcans, & ab illa veluti fpecula cotum Mundu
omnesqueejuspartiumdifrerencias exactiiTimeperfpicit. At tibi,qui
hoclocopatronumagisignoranciae,vnIgiquehominum, lucracaptan-
cium ex omni re, divina,humana, vobis inquam finc lftaprodigio/afophis*
wat?,, vobis ocio fterit Euclides intemperanter ahufus , vobis acumina ijh lo-
(um in Geometria nullumhabeantiv eftrum efto , carpere quaa non intelli-
gitis mihi qui rerum caufas indago , pratcer quam in deeimo Euclidis,
:
femitae ad illas nullae patuerunt.

RamumfecutusLazarusSchoneruSjin Geomecriaftia , faflus eft* aj» rn *
one
fe quinque corporumRegularium ufum planenullum in Mundo vide-'
repotuifle , doneclibellum meum, quem Myfterium Cofmographi-
cum infcripfi, perlegerit: in quo Planetarum numerum intervalJa »• &
probo ex corporibus quinque Regularibus efle defumpca» Ecce quid
nocueric Ramus magifter Schonero difcipulo Primum Ramus
.
Ariftoceleperlecto, quirefutaveratPythagoricam philofophiam eir-

ca Elemencorum propriccaces ex quinque corporibus dcdu£tas,ftacim
animoconcepicconcempcum cociusPhilofophiaePychagoricae,- dein-
de cum Proclum fuifle Pychagoricas fedaj > non credidic ei
fcirec
affirmanci quoderac vcriffimum ,fc. Euclidei operisulcimum finem»
,
ad quem referrencur omnes omnind propoficiones omnium libroruni

(excepcis quae ad Numerumperfedtumducunc) eflcquinque corpo-
Hinc orca eft apud Ramurn confidencifllma perfuafio
ra regularia.
Quinque corpora efle rcmovenda afine librorum Elemencariorum
Euclidis.
Adempco fineoperis, reluciforma «dificij fublaca , relinquebatut
informis ftrues propoficionum in Euclidcin quam veluc in larvam ali-
quam Ramus cotis octo & viginti libris Scholarum invchicur , magna
k i diceo-
A De FlGURARUM HARMON.
- • dicendi acerbicate , magna temericace , canco viro indigniffima. Hanc
Schoaeri RamiperfuafionemfecUcus Schdneruscredidic ecce &c ipfe , corpora
fentetia deregularia nulli efte ttfui : necS hoc cancurri; fed&Produmneglexic,
ns fo?iif ^^ concenipfic judicium Rafrii fecucus ; a quo Proclo difcere pocerac

,
&
ufum corpdrum quinque iri Elemencis Euclidis &c in Mundi fabnca.
Ecquidemfcelicior efaC difcipulus Magiftro , qiiia ufum corporuma
mepacefa&um in Fabfica Mundigraculabundusrecepic quem Ra- ,
musa Proclo inculcacum repudiaverac* Quid tum ehim fi Pychago-

reifiguras has elemencis,non vero uc ego , Sphasris Mundi actr lbuerut?
AnnifusefletRarnusjUt errorerrihuncipforumcirca genuinum figu-
f arttm fubjetmm tolleret uc ego feci non tocam hanc Phtlofopni-
,
,'
am uno verbo tyrannico fuftuli ffcc Qnid fi Py chagorici hoc idem do-
f7ciiagore-
cuerurtC) q UO(j e gQ fencenciam involucns verborum cexefuncf Non-
}
q^gur^neCOpernicaiiaMundiformaexcacinipIo Afiftotele perperam ab ,
Myfticaia ipfo iefticaca fub nominibiis alijs dum illi Solem Igrtem, Lunam Anci-
:
Ser P retaU0
chchona appellarUric Si riamq; diipoficio orbium eadem fuic apud Py-
?
ithagoreos, quaeapud Copernicum,fi nocaCorpOraquinque,eorum-

quenumenquinarijnecef!icas,ficonftanteromnesdocuerunc , cor-
poraquirique eiTe Mundiparcium Archecyposjquantulutn fupereft,uc
credamus illorum fencenciam fub a?riigmace ab Ariftocele le£tam, qua-
fi fub vero vocabuloriim fenfu fuiffe refucatam : dum Ariftoceles legic
Terram.cuiCubumdabancj cum ipfiforceSaturnum incellexerinc,

cujiii Orbis intef pOficu Cubi fummocus eft a Joye. Et terrae quidem
quiecern vulgtts afcf ibic , Sacurnus vero mocum cardiflimu , quieti pro-
ximum eft fof cicus,unde etiam ap. Hebraeos a Quiece nomeri obcinuit.
Sic Aeridacurri Oclaedron legic Ariftoceles , cum illi force Mercurium
incellexerinc, cujus orbis O&aedroinclufus eft > nec friinus velox eft
MercuriUs (quippe omriium veiociffimtts) quam mobilis Aer habetur.
Ignis vocabulb rbrcaffe Mars fttic infinuacus, cui alias eciam ab igne no-
men eft Pyrois, acque illi Tecraedron dacttm, forcc quia includitur ejus
orbishacfigura: Ec AqttaefubinvolUcrO, cui Icofaedron attribiicum,
Veneris ftella ( utcujuscurricuiumlcofacdrocontinetuf ) latefepo-
cuic > quia Vener i humores fub jecti , ipfaque dicicur orca Maris fpuma,
vox AcpPQîTYIi Denicjue Mundi voxpocuic fignificafeTerram;

linde
& Mundo Dodecaedron adfcribi , quia Tcrrae curriculiim hac figura
concmecur,duodecifrilongicudinisparcibusdiftiri£tum,utiillarigura
duodecim coco ambicu planis conCiriecur. Quod igitur iri My-
fterijsPychagoreorumhocpa&oquinq; figuraediftnbucaefuefincnon
incer Elemenca,uc Ariftoceiescredidic, fed incer ipfos Plartecas y illud
velmaximeconfirmac, quodProclusfinem Geometrianncef caecerof
nuric cradic, quod doceac* quo modo figuras conveniences ccelum ccr-
tis fui parcibus acceperiti
Nec dum finis efidamni, quod Ramus ttobis dedic ecce folIe!rti£
,
fimum Geometrarum hodiernorumSrtelliUm plane fuffragantem

,
Willebter-Ramo , pra:facione in Ludolphi a C6ljen Pf oblemata : primuffi aic , *d

ûfum inutilcm efie divtfionem illnm inefabilium in tredecimjpecia.
diSnellij Conce-
Utofc^"doi finullum ille ufum agnofcac, nifiinvica communi,& finuUuscon.
tentia: tena
DEMONSTRATiONE~ LlB. I. ?
cemplationum phyfiearum fit ufus ad vicam. At cur non Proclum fe-
quicur , qucm allegat , qui agnofcit aliqudd majus Geometria: bOnum
&
quam func arces ad vicam rieceffaria:? turic equidem decimi libri ufos
apparuifletinsftimandisfigurafumfpeciebus. AllegatSnellius au-
choresGeometras,quiridn ucahcurlibro decimdEuclidis. Sane o-
mnesilliauclineariacractaricproblemaca, autfolida , &defiguris vel
quamicacibuscalibus,qU£riohhahencfine'm fuum incrafefe , fed rria-
nifeftecenduricadufusalios,necfmeiisexquirerencur, AcFigurse
reguiarespropcerfeipfasexquuUncurucArchecypi , fuam infeipfis
habent perfedtionem,funcque lricer fubjecta planorum Problemarum,
non obftance quod plariis hedris fdlidum eciam claudicur : fimiiicer &
decimi libri maceria pdciffimum ad plaria percinec. Cur igicur allega-
rencur hecerdgenea ? auc cur vilis aeftirriatuf merx,quam non emic Co-
drus, uc ea vencrem pafcac , emic vero Cleopacra, uc aures ornec? Crux
twtum defixa ejl ingenijs ? Equiderri ijs , qui nuriieris , hoc eft efFaado
vexanc InerTabilia. AcegOhasfpecies tratld ndri riurriefis; ndn per
A igebram , fed racidciriatione Mentis fane quia ijs mihi non eft opus
;
adfubducendasRationesmercatuum j fed ad explicandasrerumcau-

fas Segreganda cenfet fubcilia ifta a 90(y«&)a"« 3 inque Bibliochecas
.
abftrudenda. Omninofidcim Rami difcipulum agicnecineptamlo-

cacoperam: RamusyEdificid Euclided farmamademifjCulmeripro-
ruic,quinquecorpora;quibusabIacis,compages orririis diffdluta fuic>
ftancmiirifirTi,fornicesirtruiiiammiriaces: SnellitisigicureciafhCa?-
mencum aufert, uc cujiisnifi ad fohdicacem domus fub quihque figuris
coagmcncacajnulluseftufus. Ofcelicemcapcumdifcipuh,quam ille
dexcreEuclidemincelligeredidicicaRamo: fc.ideopucancSrdfy&fii
dicta, quod inveniacur irt Euclide propoficionum & problem scum Sc
TheoremacumomnivariacdpiaâdornnegenusQuaricicacumartium-
quecircaillasoccupatarum: cum hber Srdiy^Wte ficdi&usafbrfna,
quodfemperfequenspropofidoirinicacur prxcedenci , ufque aduici-
mamlibriulcimi(partim cvlibrinOni)cjua; riulla priorum carere po-
teft. Ex Archicecto faltuarium fiicihhc auc materiarium,exiftimances
Euclidem ideo librum fuum fci ipfifle , uc omnibus alijs.commodarec
folus ipfe propriam domum nullam habere t. Sed plus facis hdc loco de
hifce-' revercehdum ef! ad capuc oracidnis.
Cum enim cerner em veras & genuinas f ef urri geomecricarum
,
diffef ericias aquibus arcefTenda; mihi func caufae Harmonicarum Pro-

,
porcionum,vulgd ignotaripemcus Ericlidem , quiftudio illas cradide-^^?'*

:
J
ratjRamicavillisoppreftumexplodi ftrepituque lafciviencium ob-
>•
turbance,anemineexauditi,aucfurdisetiarnnarrarePhilofophiaemy-
fteriai Proclum, qui mentem Euclidis aperire , abftrufa eriiere , diffici-
liora capcu f acilia reddere pocuifTec ,
, & deridiculo effe, nec Cojnmen-
cariafuaufqudadlibrumdecimumcontiriuafTe: vidihocoriininomi-
hi faciendu m
efle uc initid , ex libro decimo Euclidis exfcriberem ea
;
quae ad praefens infticucufh frieum praxipue facerenc ; feriem eciam re-

tumiliiuslibriiCercis quibufdalm incer)e6cisdivifionibus,inIucem pro»
v A 3 ferrerrt
4 Dje Figurarum Harmom;
#errem,caufasindicarem,curquardam divifionum membra ab Eucli-
dc fuerinc omifla : cunc dcmum de figuris ipfis agendum fuic. Ubi
quacfueruncabEuclidedemonftracacIarilllmej m
ijs fimphci propo-
ficionum allegacione concencus fui: mulca quas lunc ab Euclide deruon-

ftrata via alia , propcer finem mihi propoficum , fcilicec propcer com-
paracionem figurarum fcibilium & infcibilium,hic fueruncrepecenda,
vcIdif)un6caconjungenda,velordomucandus. Definicionum, Pro-
poficionum,TheoremacumIeriemconcinuoNumerofurncomplex-
us,ucinDiopcrieisfeci,propteraIlegacionumcommodicarem : ini-
pfis eciam lemmacibus non accuracus fui necmmiumdevocabulis
,
follicicus,magisinresip(asincentus:quippequinonjaminPhilofophia
Geomecram,fedinhac Geomecriajparce Philofophumagam. Acque
ucinam de rebusGcomecricis adhuc populariusidummodo &c clarius 5c
palpabiliusdifiererepocuiflem. Sedfpero lettores xquos in ucra-
-,
quere.&quodGeomecricapopularicercrado , & quod materisob-

fcuritaceminduftriavincerenon pocui , meam operam boni conful-
curos, Quibus eciam hoc ad excremum do confilij i uc fi Machematica-
rum rerum penicus imperici fuerinc ; cransmiffis enarrationibus meis,
folas leganc propoficiones, a XXXufque ad finem ; &
fide propoficio-
nibus lpfis adhibica fine demonftracione , pergancadlibroscarceros,
prasfercim ad ulcimum ; nedifficulcate Geomecricarum argumenca-
cionum abfterrici , fru&ufefeprivencHarmonicajconcemplacionis
jucundiflimo. Nunc adrem accedamus cuni Deo.
De Figurarum Regularium
xlemonftrationibus.
L Definitio.
PLana FigUra rcgularis illa «hcitur »

quse omnialacera 5comnesangulos,extror-
famverfos, asqualeshabet.
Vt hic QPRO> Uter* QP, PR RO. OQ_,funt *.
,
qm/ia^ anguliQPR, PROTROQ^PQP, tqmUm,
11. Definitio.
p Arum quacdam funt primas & radicalcs , qu« fuo*

*?f non
ipfae cerminos excedunt , quibus proprie convenic pofira dc-
finicio : quaedam furic au&ae , qu* fua veluci lacera exccdunc , concinu-
atis alicujus radicalis laceribus non contkuis^ ad concurfum : dicuntur
Stellar, VJM
Demonstratione" Lib.L ?
VthicA^B CDEefiperfcBumquinquangutum i efiquefiguraprima^»
non defiderans aliam perpEhm, ex
qua , continuationelalerum',pr«-
ducatttr.
AtFGHI Kefifiella quinquan-

pula, Q fi^rtra auEkt, contiftuatis la-
'
teribus binis,non contiguis ,verbi cau^

l
fi* J^Btijf ' DC,ad concurjum I.
lli. Definitid'
C Emiregularesfunt,qua;ari- jw
^ gulosyanancesjaceraquacuorha- /
bcnc a^quiiia uc Rhombi NMPO
; /
-^— j
GEKD.
'
"
jiz.
IV. rropofitid.
s~\ Mnes figura? Regulafes angulis fuis omnibus fi-
^^ muleidem circulb poflunc infiftere. ,
'K/jmper z i. Tertij Euclidk, Qmnes anguli xquales , eidem,^ficetiam

ejufdem cifculi xqualibusfigmentis infifibi pofiunt , /unt autem omnes anguli
Reg uh.risfiûrx xquales, omnes igitur uniusfigurA angfih xqualibus unius ciff
culi (egmeftiis pofiunt infcribi. Sed £?. citlu omnes injcribi necefiee/i , iino in~
Jcrivto. 'N^dm /dtera omniafitnt xquatia ; quare eiiamfunt xqua/iapgmentst
pert^. Tertij Euclidis:
circuii ,qux a binis unius angulilaieribus dbfecahtur ,
Ergb tem angulus , quam /aterumfines ,Jtmu/in eundem circulum competunt.
Fines verb laterum Junt &
ipfi angu/i. Secus ejfctfi , quamvis aqudlibm
angulis , laterd hon e/fent xqualia^ : ikncemmdifio/vereturnecefttatin*
Jcriptionisomniunu.
V* Definitid.
r\Efcribere Figuram , eft propoftionerri linearuni
—^ angulisfubcenfarum ad anguli crura geome-
,'
a.
tricoa&udecerminare;exdecerminacis , criangula
figuras Elemencaria conftruere, ex criangulis coafla. _
e
tis,figuramipfamperficere.
Data enimproportione DAadAE, ED

,fiunttrian°
gula DAE, DAC , CAH : ex quibus conjbtfigurtu,,
VlD^
g Ds Figurarum Harmon,
VI. Definitio.
INfcribereFiguramcirculo , efc proportionem la-
teris figurae ad diamecrum circuli , cui eft infcribenda, Geomecri-
*oa&udecerminare,quaconfticuca proporcione*facilein circulofi-
gura propofica dehneacur,
IJtfidetur LDfimidiameter , velejus iupla diamc-

ter,fifiiamus , quidfkciendo cum ea,ju(hm longitudinem
lateri DE indulgeamus ; fhciie pofiea repetitione ipfius
DE,per circumfirentiam , confummamusfiguratru.
VII. Definitio.
C Cire in geometricis , eft mensurare per notam

menfuram ; quasmenfura nocain hoc negocio
•"*
infcripcionis Fi-
gurarum in circulum eft diamecer circuli.
,
VIII. Definitio.
C Cibiledicitur,
*-* eft
quod vel ipfum per fe immediate
menfurabile per diamecrum , fi linea ; velper ejus quadracum,
fifuperficies:vei quodformacur ad minimumex calibus quancicacibus
cerca &geomeericaracione, quaequancumcunquelongaferie, candem
camen a Diamecro , ejufVe quadraco dependeant Graece dicicur
IX. Definitio.
r\ Emonftratio cft quantitatis vel describcndas uel
^* fciendae, ex Diamecro dedudtio,per intcrmedia poflibilia, Grace
Tl6&fJL0L.
lta demonflratio communiterveldefcriptionemparit velfiientiam. Et
Defiriptio quidem quantitatem nudam fiientiaverb infuper
$ qualitatem.? >
, '
quantitatemve certam profitetur. Potefl autem aliqua linea efie geometrice de-
terminata ,Gr*ceTCHMYly quxtamenactumentis ,qualisfit, nondumfiiatur»
Poteft vicifiim a/icujus vel aliquarum /inearum qualitas a/iquafcifi , qua tA-
tnen ipfa$ nondum determinet , ve/necefiitet ;fimmirum qua/itasilla multis a-
lijs reBus , quantitate
differentihusfit communis. Eft etiam quarundam line-
arum defcriptiofhcilis ,/cientia difficilimcL». Deni% multa defcribipo(?unt a-
Bu Geometrico qualicunefr i fiiri famen nonfoptnt naturdfitd : vt quidemfcL
iilefuprddefcripfiwus.
X. De-
£>EM0NSTRAT10NE LlB:i $
X. Definitio.
PRopriademonftratioeit:, cum numerus angulo-
rumfigura: velipfius, vel ci cognacas nume.ro lacerum duplo
aucdimidio , fic medius cerminus ad decerminandam proporcionen^
laceris, quam id habec ad Diamecrum,
Omnis enimfigura regularis, efi aut ipfa trtangulut», aui refilvitw m trh
tngula^dufik diagonaJibuf. C&w *utem omne tstte tfiangulum habeat trtt du-
dnsreclisaqualm ;'m T.rigonico tgitur angulo efi pars tertia ,'m Tstragmicie-
lemsniaris angulo minimo^ pars quartn , in Penfagonici pars quintia , in Heptx* .
gonici pars feptima &c: duoruw recloruw.

>
Et ab hac quaotit&te-anguli, i?0
tipit demonfiratip czjus%.
XI.
Definitio.
i Mpropria demonftratio eft % cum proportio lats-
* ris ad diamecrum ex ipfo angulorum numero immediace adhibico
nequic decerminan Georascrice, nifi adhibeacur latus figura; alcerius
aon duplo aux dimidio numsro lacerum,
XII. Definitio.
GRadusfcientiasdiverfisunt 3 alijremoti alij pro-
,
pinqui, Primus 5c proximus gradus , cum lineam aliquam fcio

& demonftrare poiium , effe diametro a:qualem , auc pianum > licec
alicer formacum quadraco diamecri arquale..
>
Hic wenfureu nota^ } perficle , fci/icst feips.ihg? un? aBu , wenfurat

nofcibilcji
Xill, Definitio,
r Ecundus gradus,cum diametro in aliquotpartes

^ aequalescerconumerodivisa, velejusquadracofimiliccr linsa ,
Tel planum propoficum ajquacur cali parci vel parcibus. Talislinea

dicicur Graece forn fjumet Effabilis longicudine. Planum vero tale
fimplicicer dicicur ploy , EfFabile. Numerus enimeft Georneirarura
ftrmo.
<LAd hunc fiientidt gradunu> velperdefcriptionem } injcriptionemque per-
•venimus-, velaliter etianu per cognationem cum alia aliqua quantitatcj , *4
quamper illa mediaperveniebatur. Eoque non determinat, hacqua/ita* unaat
eUiqmm quantiUtem ; neque enim fufficit addeterminationem , TJt fciam-a, *li-
quidcaufa commenfurationUfic velfic ejfej cemparatunu ioporte/t etiairu h&f

jcircfi , quQmtoffa , id efi,quo numerofit Eff*bi/cj>.
io De Figurarum Harmon:
XI V.
Definitio.
tt Ertius Gradus eft hic cum linea longitudineeft
,
* InefFabilis ac e jus quadracum EfFabile & percinens ad fecun-

, ! ,
dumgradum. Dicicur |^ JWaxte^ EfFabilispocencia.
XV. Definitio.
QVifequuntuf gradus, omnes appellantur KKoybi^
InefFabiles.Incerpreces Laciniverceruric,Irracionales,magno
^
«is.
e
^"e ambiguitacis & abfwrdicacis periculo. Nos fepeliamus hune vocis u-
Furri , quia mulcarf uric lineae , quae quamvis InefFabiles opcimis carhen
,
Contifteriturfationibus. Arichmecici confimili cfanslaciorie appel-

SurdjNtt- laricNumeros furdos , id eft , quihbri plusloquuncurquam ftirdus au-
w«L dic fed fub hdc riOmine cam EfFabiles fola pocericia , quam inefFabiles
:
quancicacesintelligunc. Eft igicur qUarcus in ordiriegradus,primus ve-

ro , quahdbhec liriea fiec ejus quadracum fUnc EfFabilia
inefFabiliurri ,
(ed carrieri Quadracumin tale Re&angulum transformari pOceft,cujus

lacerafincEfFabiliafalccmpbcericia. Htetlineadicicur MESE , quia
eftmediaproporaorialisincer diias EfFabiles fola pocencia cornmen-
fttrabiles uc fi una quidem fic EfFabilis Ibngicudine , alcef afola pocen-
:
tia i auc fi ucraque fola pocencia. EfFabilis , pocentiae tameri incer fe non
imtucquadratushumerusadquadracurri.
Talis linearionfcicurvel menfuracurlongicudinecertarum pa^
tium jequalium diametri , nec ejus quadracum , quadraco diame»
tri ; fednec lineae menfurancur a Diamccroambaefimul} incer quas
M E S E eft rriedia prbpbrcionialis fed illarumlinearum quadraca,
,•
liasc derrium aquadracodiamecrimenfuraricur»

Quadracurri MEÊS &
ipfum ESO M N
dicicur, fivcflc
formaequadracae , feu inReftangulum cransmucecur : eftquc hoc al-
fcerum Plani genus , poft EfFabile planum: Et hifce duobus planis , Efta»
bili & Melo fequences fpecies incer fe diftinguuncur.
XVI. Definitio.
fh Dlineas alias fingulafes trahfitus efthbbis,pef co-
** pulationem linearum biharum t quae ipfaequoquenovosgradus
-
(cienciae incerponuc Sececiir fi. vel diarriecet,vel aliqua diamecro com-

menfurabihs falcem pocencia &
fic EfFabilisi aut eciam ahqua Aiefc ife-
cecur inquam in pairces duas inaequales, auc cbhferancur ex dwarum ca-

lium fe£tionibus,duae qiixcuriq; parces, vel cbmpoficae ex paf cibus, vel
compoficaspocericias,diminucafveiexcalibus habences, duaeinquani
in gencre inaequalesHllarauc eriinc longitudirie commenfurabiles incer
fc » auc incornerifurabiles qclefri longitudirie , cornerifurabiles vero po-
tentia. Hicquamvis a cbtrimenfuratiorie jplane receflefunc fingulae,
ac junftae camen nonriullas adhuc vel quadracis iri unam fummam col-
laciSjVelReclangulocommunicerferm^to^ coafticuuttc plana ha£te«
Demonstratione, Lib:L ii
nus'explicata,nonminusquamidemfaciunc&illae, quae func incer fe.
commenfnrabiles. Csecerum cum mukiplex fit talium duarum plana
incommenfurabiliumcopulacio,aliaalia ignobilior j non poterimus
omnes bigas in unum gradum referre.
XVU. Definicio.
Sitergoquintusfcientias gradus, CumduasnecEf-
fabiles ambae,nec MESvE, ampliusque inter fe plane incommen-
furabiles,ucrumq-, faciunt Effabile, & fummam quadracorum,& com-
mune Reclangulum : nonminus quamucrumq;horumfaciuncduae
longicudineEffabiles,per20.decimiEucIidis, veletiam duaefolapo-
tennaeffabiles, fedinterfetamenlongitudinecommenfurabiles, per
eandem. Uc lacus de quadraco 2, &lacusde quadro g, funcincerfe in
propoicionedupla,quiaquatfra funcincerfeinproporcione quadru-
pla. Sunc ergolongicudine quidem Ineffabilcs,acincerfecommen-
furabiles. Earumquadracaz. &8- jun&afaciuncjo. Fffabile planum»
Ecipfaeinfemulciplicacae (quodeftRectangulum formare) faciuncre-
c~tans;ulum 4. eciameffabile. Hoc idem inquam faciunc etiam duae nec
,
Ef fabiles nec Mefae , ampliusq; incer feplane incommenfiirabiles : eo-

que non,uc priores illae,in fecundum vel cercium gradum fciencia; func
referend<e,fedin Quincum.
Nocaigitur quodin hocgradumenfuremus nonlirreasipfas, nec
fingularum quadrata , fed menfuramus &
commune ipfarum iRectan- .
gulum, &jundlautriufquequadratainunamfummam,- ucquodunt

quadr ato deeft, quo minus fic effabile, id ab alcei o quadr aco fociaco ex-
actecompenfecur.
XVlll. Definicio.
=C extus&ignobiliorfcientiaegraduseft, cumbinas
*-*
jun£tae,quaeneceffabiles,necMefae,ambaefimul, eciamquein-
incommenfurabiles , alcerucrum falcem Effabile faciunt , teli-
ter fe
quum vero Mefbn. Eftque geminus ; auc enim fumma quadracorum
tffabilis , Rc&angulum Mefon ,•
aut illa Mefon„ hoc effabile eft i
jUo EffeBu (imilasfunt Duabus Effabilibusfblapotentia Commenfurabifi-

ius, 'I\fam potentia amb*,hoceft quadratn Effabilia,fhciunt etiamfummar&
qwtjunt aaje mutuo , zrt du/e tLjfabiles , inter quas pnma ex 2 CMcJis, e/r pro-
.
fortionafis Media; per 26,t£ zS. decimi Eucf. i\am quiafunt potentia com>
menfurabifes : addit* igiturpoteHtUfhciuntfummampartibus commenfurabi-
lems. Âtpartesfunt Mef/L, y tf fuod Mefieji commcnfurnbtlejpfum etiam
e(lMefon,per>24.dccimiEttch
rs »•
12 Dfi FiGURARUM HaRMON!
HieReftanguIum binarura metimur quidem plano quadraco di«
ametri, acnoneciamfummamquadracorum: namei folum invenimus
duaslineas, Re&angulum ei sequale formantes, quarum quadraca me-
eumur quadrato diamecr^.
XIX. Definitio.
C Eptimus adhuc ignobilior fcientias gradus eft ,
*J cum duarum incer fe incommenfurabilium neuter efFe&us eft ef-

fabilis, necfumma quadratorum ,nec commune Re&angulum; fed ca-
men adhuc ucrumque Mefon.
Hifcefunt effecT:ufimi/es,duxMefx pvtentia fola commenJurabiles,quarum
un*Ji.t ada/teramîJt unaearum,quas inter MESEvere ejl Mediaproportiona~
lis , commenjurabi/umjc-.jo/apotentia 3 adtertiam aliquam ,Jola potentia com-
menjiirabilem,per .29. Decimi Euc/.
Has tres bigas^dup/icigenere Planorum diJlinc?as,Eucfides ob idpotijjimum
docei invenircj) , quiaficiunt adcompojitionem (f conJlitutionemfyecierunu>
Jeqitentiurru).
. XX. Definitkx
ERgo fcientias Gradus OcStavus ex prarmiffis inter-
poficisderivacur,eftquelinearumicerum fedquae fingularium ,
compoficione duorumnominum,fc.duarum copulacarum ex praxe»

(dentibns copulis , vel abftratlione unius,Epharmozufas didtee, ab altera
focia,conftituuncur,novamfpeciemfaciences. Ucfic in his fciamus
feu menfuremus non incegras lineas , non incegrarum quadraca , non
binaunufcujufqueNomina,fedeorumjunc~caquadraca commune &
Reclangulum , uc prsecedencibus XVIII. XIX. Ec quamvis cocidem
fcienciajgradusnumerarepofremusjquocfuncfucuraefpeciesjquarum
femperprioreftpoftcriorenobilior : quia camen quaelibec compofi-
ciovelabftractioadfuumgradumrefpicic , necipfbcompoficionisvel
abftrattionis opere confticuicur ulla diverfitas , fedomnes feha-
benc ex aequo ad fuas Nominum feu Elementorum bigas : ideo
unumfblum earum gradumfaciemus: fedfpeciesejusfciamus no=
feihcacediftin&as.
XXI. Propofitio.
C Ciendum efl: autcm , exduabusinter selongitu-
** dine eommenfurabilibus nihil fieri, quod hic incenfum venire
debeac : five EfFabiles illae fuennt , five Mefe , five Ignobiliores.
'N^mficommenfutabileskngitHdine , totaetiamexifscompo(i& , erit
f«rtibus 6Qmmenfir*bUif Âtqhi g«<e Effili/i emmenfttratHT , EffthUis eft:
t
feriik-
Demonstratione. Lib.I. 15
per definitiones ante zo. decimi Eucl. û^ verb Mefk commenfurabilk ejl ,
Mefe pcr 24> ejujdems. Etqu&citiqueexjamJecuturisIneffabilibuspoftMei

fts , commenfurabilis , ejufdemcum illajpecieieft , pef Q6. 67. 6S.S<). 70. )0 s.)0a.
jof. 106. 107. Etficeftetiam cum a/if'sjj>eaebus remotiortbus,ab Euclide non
commemoratis , qu&gradusremotioresfhciunt. <lAc etfi'cumys non ita efie£ x
id Uimen ad nos nihilpertinef, Âut enim recidunt in unamjêcierums , quas
hamconfiituemusex incommenfurabilibus £?'fic non augent numerurru> t aut
',
faciuntjbecies ignobi/hres ue/Jui ve/ alterius generis ; &

fic nonjunthujus loch
'
ulugradusjiruimus , pr&mifiisproximos nobi/itiitcj»^
XXII. Definitio.
TRansmiffis igicur ijs,qua; func longitudine commenfurabiles, ac»
cedamus ad eas , quu: fola pocencia funt commenfurabiles. Igi-
tur il componantur cales duae Effabiles,-fic BiNO MINIS: fin abflrahan-
tur , ex relitto fic Apotome : «triufque fex func fpecies fubordinats
'
P.48.S5. libridecimi *
SinaucemcalesduasMefascomponancur, aucEffabileformantes
Re&angulum, aut Mefon : fiunt compofitione B I M E D I A L t S, ab^
ftractione,M£SES APOTOMy£,illicPRIORES,hic POSTERIQ-
R E S cognominatae.
HicconjungerenonlicecEffabilemcumMjESE : funtenimtales
dus fimplicicer incommenfurabiles , de quogenere jam jnfequentia-
gendum eft.
XXIII. Propofitio.
REftant igi tur plane inter fe incommenfurabiles. £x ijs vero ali -
quaebigaerequifitoseffe&usprajftarenonpoflunc i utfuntbinae
Mefae, item unaMESEcumunaEffabili,
11I& quidempropter big<t ignobi/itatenu., iftx verb propterfuas difirepan-
tes'Naturas. *Uide7i. )Og.iop.decimiEuc/. Tûlta igltur Jfyecies compo-
fitionis hincpoteft arcejfi; reftant^ nobis Ignobi/iores tztntum , exc/ufis tfEJfa^
bilibus &\Mefis.
XXIV. Propofitio.
EX biga vero prima talium plane incommenfurabilium > fcilio
funt in przemifsa X Vll.fcibiles gradu quinto,componendo abftra-
que
hendove rurtiim nafcitur Effabilisj funtque necefTarid B I N O M I NIS

&APOTOME,videii2. ns.iH-DecimiEuelidis. Ucfi&fumm*
quadratorum Binominis & Apocomes,& commune Re&angulum il-
lis eft Effabile , oportetNomina fingulaunius, Nominibus fingulisal-
teriuseflecommenfurabilia , quod nonficinomnibusBiNOMiHi-
bus&Apotomis.
gupdBime tn/es /inea, (foosrequifitoseffeBuspr<eJkintef } necfffariofiant
65 Binp*
14 DeFigurarum Harmon,
Binominis^ Apotome;demonflratur adeundemmodum,adquem 33Je c imiefl
ismonfirata, , ftwtf »>» vtproduab9 nyHou? ^lLUCtfiet (JLOVOVâdhiheantur j>wCU
UMet,d uhivox fJLiO~OVoccurrit ,hr\\oV ponatur : d* u/timo comparetur Defi-

cBinominis
nitio {$ Apotomes.
Qubdautem ex compofitione gf ahfiraBione^Binominis tfApotomes, du-
rurfum Effahilis ;ficpatett
9s feqmfitos Effecluspr<ejkintium ,fitiL Cum e-
nimfumma quadratorumfit Effahilis, Z$ retTnngnlum Effahile; compofitarum
igitur in unum,quadratum conjkihit ex utrius% quadrato, duohus rethngu- &
\is communihus , ex duahus fi.partihus Effahihhm quareif totum quadratum
& linea :
potensilludqua-
Effahile erit : igitur '
compofita ,
Krik tf
dratunu» Sit ^Binominis KfJL ejm quandum Y.0 ,fit &
X apotome ?$, ejus quadrum QX,&'fint Ox, XO,juncktfimut
Qh } 7\fl, effahile tati-
Effahili*,fitg ReltTtngulum ex ,
um autem duo x,u, jc^ complent quadratumtotiut "f£ com»

* o
pofit<e } quodquadratumefi 00.
De tlftraclioneprohatur in hunc moduwu>. Sienim compofiu ex oA> fJtihy
Hefi ^fJLyefi effalilis , erit & dimidia 07T EffahiiisMnquam majus Nomen , C?
3"A Minus nomen , $ altera dimidia 7ff/.j aupr ah eatjjx aqualem ipfi(}X> erit
tfrefidua 7TQ~ Effabilis , $ tota /\q- ,fc. dupla ipfius 7---. Ât tjq- efi refidu*
pofi ablationemApotomesp."-i
aBmomme hfjL.RefiduumergbfitEffabi/otii,
XXV. Definitio.
1 Gitur ex fecunda biga fexti gradusNum.XVIII.pras^

* miflb, linearum interfeplane^ncommenfurabiIium,quibus fum-
maquadratorumeft EffabilisjRe&angulum MefDmcompofitione naf-
citur MIZON,(eu MAIORdiaa,abftraaioneELASSON,feuMINOR,
Extertia,ubifummaquadratorum eft Mefon , Re&angulum Effabi-
le,qusecomponendo nafcitur , nomenbabet Potens eftabile
Et MESON,quasabftrahendo,FACiENS cum effaeili mf.soii
T o t u M.Deniquc ex quartabiga feptimi gradus, NumrXIX.prarmiftaV
ubiuterqueEffe&usfitMefomcomponendofit Potens bina me-
jpiA,abftrahendoFACiENS cum meso meson totum,
Et ecce Originem duodecim ipecierum Euclidearum,earumqud
Numeri caufas. Nam ad remotiores,quae vel fummam quadratorum,
velRe&angulumcommune, vel utrumque , proferunt ultra Effabi-
lia& Mefa, in ignobiliores ipecies, noacenluitEuclidesfibiprogre-
diendumeflV
xxv%
DeMonstratton& Lib. L 15
XXVI. Definitio & Comparatid.

SVFficereiftapoterantetiamnobis ad conftituen-
dos gradus Derrioriftracionum, quibus lacerafigur.Vrum, ribbis ad
Harmonica neceflatiarum, diftinguUncut hifiquibufciam exf ecenficis
:
accederencaliannfuperpropriecaces i irrioriifi prjevenirencur hadte-

rius recerifica; propriecaces nobilioribus alijs S quibus cumulancur gra*
,
dusfciencificarumDemonftracionum.
Vericum eft ad compofiCioriem & abftraclionem ubi line3s corri^
,•
ponendasvelabftrahendas laxe fumptimus , nulla ljs impofica cercaj

quarititacis neceflicace. Quod fi jarri adftf ingamus leges, impofica cer-
ta propoftione bigis, nori qmdem fic daciis, uc llla; junctee ririarri duode-
cimfpecierumfeceruric; fed bigis aliter dacis , unifcilicec ret~taedat*>
& ejus parci majori inveriienda: > uc fic riimirum vel mirior pars ad ma-
jjorerri, uCmajoradcomponendamexUcraqUe; Vel vidflim Major ad
minorem, uc fninof ad refiduam: quod manec abfti attiohe duarum fav
clajrion femperfiecgradusaliquisremotior, fedpro re naca recide- ,
musinuriamexplicacarumlpecierum , 8c regreflU fatto compara- ,
bimuslineamconfticUcam > qua^perfeeftottavigradus , cumlineig

quartigradus. ,....,
Quemadmodufnenim iri quartogradudefin. XV. doae rcllx confc
rnuniOperap!anumformabanc,exquoin quadracum redaclc nafces
bacurlirtea, dictaMefe: ficjamduajredtxTota&parsuna formanc ,
ipfamparcemalcerim fubcrahendo, veldua?partesf6r~manttotaro ad-

dendo. Illicrecta£formances,erahcihcerfecomnienfurabilesfolcipo-
tencia Hicmiflacommenluracione, fucCedit proporcionis idencicas
:
incer cOcum& parces.Illic proporcionis flimilicudo erac incer rniriore &

faciendam, incerq; faciendam & rhajdrern ; hie eciam eft proporcionis
fimilicudo iricer faciendasduas, inCerqueearum unarn &propoficam
,
tocam , in abftratliorieun compoficione vero iricer faciendarum unam

& propofitam, iriterque propofitam & faciendam alceram; tllic ijgicuf
dacis duabus , dabacur Rectartgulurri ajquale quadraco facieridae , fie &
planum ance lineam: hic e concrariOi fadhs duabus faciendis, fequicus
demurri asqualicas mcer Rectangulum excrernarum &
quadracum Me-
dias, per 17. fexci& ii. fecundiEuclidisj
Illicredbefofmances, quadracahabebanc commenfurahilia qua-

dracoRe£taepf6poficse:hicdocecEuclides,Prop 3o.libriSexci,&fume-
requadracurri , pfopoficas quadraco cofnmenfurabile »fc. fefquincu-
plurriejus, &abhujusquadra£ilacereauferrefemiflefnprop6fica:, uc
reftec pars in propofica ftaciienda, qua parce de propofica ablaca, relin-
quebacurpars altera requifica j (vel ad cocam addica fiebac eciam cercia
requifica). Eccoc riomiriibus parces has videncuf accenfenda? gradui
quarco.
ln hoc vero punclo riobilior ipsa Mefe feddicur linea, quamcunq;
bccupaveric ifta proporcio : qudd Mese longiori cachena , ex quacuor
'At ciculis corripofua , dcpendec ab EfFabili propofica; hujus vero parcet
nicut»
g6 DeFigubarumHarmgn.
nicunturproporcioncfuajquamhabencimmediateadipfamEffabilena
propoficam. EoqueficucMesonpoflincefTe mulcar, eodem omnes
gradu diftances ab EfFabili > pars veromajorin hacproporcione ipfius
EfFabihs unafola fic , & ornnino cujufquelineaepoft Eftabilem , una
fingularjs. Quonominesquiparacurejusdemonftracioprimo quo-
dammodo gradui»
Quando igicur propofica Re&a jubetur efle tota, ejufque duae ca-
Iesparcesquaeruncur,cunchjecGeomecrisdicicurfectiofecundum Ex-
trema&Medium. Nimirum hocfibivulcNomen, quodcumahas
ynjgaris fe£tio cocius inparces duas,non refpiciac proporcionem,auc
fiad cocam aliqua comparecur in ea proporcione,in qna cft minor pars
ad majorem , cunc fianc quacuor cermini , duo exrremi duo Medij &
hicconcrafianc cancum cres cermini , coca quidem Scpars minor , dija
cxcremi; pars v<:r6 major, medius terminus unicns-
Dicitur eciain eadem de caufa fectio proporcionalis. Hodierni &
feclionem &
proporcioncm ejus cognominant Divinam , propccr ad-
mirabile ejus ingenium, &
mukiplicia privilegia % quorum pra:cipuum
cft, quodfemper parte majoriad cocam addica, compoficarurfum eft
fimilicerfecta,- & quaeparsmajoreracjamfic mTiôr ;
quae coca , jam
major pars fic compofica;, per £. Tredec jrm Euclidis»
XX VU. Propofitio.
r^ Vm autem fectio talis in omnibus lineis Iocum ha-
Vr* beac,inEfFabililongicudine,inEfTabiIifoIapocencia , inMe-
fe , in duodccim reliquis fpeciebus recenficis , in alijs omnibus nos in :
prsfenci opere duabus folisejus fpeciebus habemus opus,quae cum fpe-

ciebus hactenus explicacis coincidunc fecundum duas lineas fecandas.
NamaucEfFabiliseftillalongicudine , aucMizon, QuodfiEffabilis
«ft longicudine , quae ad fecandum proponicur i fecla: pars major fic A-
potomequarcasfpeciei i &refpondec
Binominis ejufdem quarta:
ci
fpeciei*, communia cum ipsa habens nomina. Sed cave confundaris3
pars quidem major illa dicitur , relatione ad propofitam ; at eadem A-
potomehicdicicur , nonrelacioneadpropoflcam;fedqualicacive.
Quod fi quaeras cujus fic apocome refpondecur , qudd f ic apocome a-
, ;
licujus , quae fola potentia eft commenfurabilis propofits , quas fc. po-
«eft fefquiquartum propofitae.
Sit GJpropofiu adjecandum ,fitque Effabilis longitudine^». Fiatrecim
angulus GAMzf AMfitdimidia ipfius GA, (£
c ——
i ~-^T
connexis GMpuntlis , centro M , intervall»
4 GMfiribaturfemicircu/us PGX , & AM con-

tinuetur in ejzts circuwtfirentiapuntbl PX.fiat
fuper PA,quadratum PO. Ergb linea GAjcffo
tu \m Nsg ejiproportionaliterinpunBoO^ H<ecigiturJO
efipars majorfeffteproportionaliter GAi atea-
demJO velei «qualis JP 3 \efi Jpotome non ipfius GJ } /ed ipfite MPvelMG
Demonstratione. Lib:1. \?
siu potefttam GA, quam AM
illius dimidiam: vtfipotentiaipffats GAfit 4. e~
rit ipfius AM
h Et ipfius igituf GMpotentia erit / In quantum igitur AO vei .
J Peft Apotome,refpondet ei binominis AX:funt% nomina ipfius communia MX,

ve/MP, velMG ef AM. ,
Quadautem APjit Apotome,^ AXBinbminis, utra^ quart<ejbeciei,fie

trohtur ;\Eft enim utrunque nomen effabile ifj MXtf MoA ifunt tamenfo/d
potentia commenfurabi/es , quia MX ( ideft M G ) potefi f. qualium MoA po- '
teji 1. eAt ). adj. non eft '

vt numerus quadratus adquadratum. Deniquedift
prentia potentiarum 1. £5? /• eft 4 numerus quadratus, cujus latus 3. longitu-
.
iine Effabi/e cequa/efi. ipfi GApropofitx.

, Hd verbfunt nOta fteciei quartA
Binominum , in definitiombus ante P. 74: £f Apotomarums , antepr. Sf.deci-
miEuclidx.
DeniquefiG A Effabilis ficetur proportiona/iter , pars ejus major OA &
tomttofim ex utraque 0<iA ,<sAG cadunt in gradumfiientict quintum-». fâm
quadrata ipfarumjunifa, fummam^fhciunt Effabilenu, , trip/umfcilicet ipfiue
GAeffabilis , per 4> Tredecimi Euclidis : ^Refkngu/um verb ttiam Effabile
fit , quia eft
aquale quadrato ipfim GqA effabt/i , cumfit G A medtapro-
portiona/is inter OzA partem, $ 0<zA , <lAG compofitam,perprcemifia^> t
XXVllf. Propofitio.
Vlciffim , fi aliqua E ffabilis longitudine fic pro-
pordonalicer fueric fedta, parsejusniinorfic Apocome primae
fpeciei.
IJtfi Effabi/isfit GA, vtantea, £f ejus fiBot proportiona/iterparsma-
jor A , minor 0,G , erit tfiam G Apotome_n , per 6. Tredecimi Euc/idis*

^Rurfum a, QG
dicitur Apotome qua/itative non relatione ad G Aeffa bi-
lem /ongitudinzj> , cujus efi pars minor ,necre/ationead , vel MP, cuius MG
ipfaAOve/ APeft Apotomcj>; fedbab&t GO/Afjminapecu/iarias. Ciinzj,
«nimper ?rop. §7, decimi Euclidis , quadratum cujuscunque Apotomes,^ fic e-
tiam quadratum \?0,extenptm ad Effabi/em("Vt hicadGT, ipfiG Amqualem)
Jhciat, latitudtnemGO , primctjfeciei Apotomeru>: ipfavicifiim oAO erat, A-
potomeffeciei quartct.lllius igitur GO nomen majus,efl Effabile /ongitudincj» i
hujus AO majus nomen MP erazfo/apotentia effabi/e.

Et viciffim,quia nomi-
na funtfolapotentia commenfurahi/iasi oport&t Minus nomen , feu Vrosharmo-
z,ufan ipfius GQ , efe folapotentideffabi/entj> : cumipfiusAOnomenminus
JMefetlongitudineeffabiltLs) utriquetnmenhocmanei , quoddifferentia
:
quadratorum a nominibus defcriptorurru> ,fit quadratum alicujus effabilis lon-

gitudincji.
hujusG Oyprima^fpotomesNomina-», relinquo alijs
Gfuxautenij, fint
qu&rendunu. Prosbarmozufa quidemipfiGO vt Apotoma Primx eflunkafb/a
fer 7 Decimi Euc/idis Qux debet efie talis , vt ejus quadratumfit Effabi/cj*
, .
non tnmen numero quadrato : ipfa verb cum GO debetfucere lineam unam Effa-
bdemlongitudine^s, : t$ per 30. Decimi,fiexhacundtQtafietdiar»eJtercircu/i y
'
ixrbi caufa PX > £jf fi ' Prosharmozufi, paulb lengiorquam Pa (fiquidem totaj,
efiet aqua/if ipfi PX) ab uno termino Diametri X , app/isaurcircumfbrentict
XG tunc qudfigm GP conneffit
; , debe-t efie ipfiPXtoti commenfurabilis /0 ngi-
fudinej. q XXIX
ig De Figurarum Harmon:
XXIX. Propofitio.
aVando vero fe£ta fuerit proportionaliter aliqua

Mizon ; cujus quadracum fic arquale reclangulo fub longicudine,
compofica ex propofica erTabili & pocence ejus quinq; quarcas & iiib ,
lacicudinequinquequarcaspocence ; cuncminorparsfkElaffon ubi :
Elaflbn eftnomennon comparacionis, fed qualicacis; majorveropars

fic Mizon alia , rurfum qualkacive incelleda, quascunque ejus finc Ele-
menca.
Infchema- Siti/tprius, propofit&effabilis longitudo dimidia GA, ejusfj, rurfiimdimi-
tefol. i(T.
£ a jj^. wquafiium GApotefl 4.pofit AMi.tfftl GAMretius, poterit igitur
MG talium $«, continuttur MAutrin^ , tf centro M., intervallo MG fcribatur
Jemicirculus PGX. EJi igitur PXdupla ipfius GM
quare ; $
PX poterit quiha,
G A. Sed PG ,
quartaspartes de potentia propofitte , duplte ipjius GX
quadrata
junL~ki,junt tequalia quadrato , PX
ergb $
illafunt quin^ quartx dc quadrato
propoJittgeffabi/is.Porrbjiex PG.GXficeris /ineam unam;ejus quadratum con-
ftabit ex duobus quadratis P G, GX, &
ex duobus ReEhngulisfub PG. GX, qui-
husjunt xqualia duo rethngu/ajub GA. PX, hoceft, unum Refhngulums Jub
propoftta dupla ipfius GA, &
fub PX, ejfabi/ibus duabus , (edfola potentia com~
menfurabilibus:qtiam ob caufam rechngu/um hoc eritMeJon,per 22.de•cimiEucl,
Cnmergb quadratum/ine&P GXtotius , conftetex quadrato PX effabi/i, {f
rectangu/o Mefo , efufdem latitudinis PX: qu£ duo , quadratum PX, $ rechn-
gulumfub dupla ipfius GA tfjub PX,funt aqualia reclanguio , quodcontinetur
fub PX, effabili, £$ fub compofita,ex PXtf dupla ipfius GA,Jo/a potentia com-
menjurabi/ibus,quarum partium major PXp/uspoteft minore(dupia ipjius GA)
a/iquafibi commenjurabili longitudine (poteft enim PXf. qua/ium dupla ipfius
CApoteft 4 excefius igitur l .eft quadratum alicujus,quA incommenfurabilis eft
.
ipfiPX, eb quod i.adf. nonfit,ift quadratus numerus adquadratum ) quibus de

caufisditia compofitaex PXg? GAduplicatajeft^BinominisquartttJêcier.cum
inquamquadratumtotius PGXJit xqualetalireB'anguloJub Apotomcj quarta
£2? Ejfabili linea igitur PGXtota, erit Mizons. Elementa ipfam componentia ,
:
ftntpartes PG, GX. Namquia PA, eftApotome,^ AX^Binominis: (unt igitur

l
interje longitudine Incommenfurabiles. Ut verbPAad AX:Jic quadratumPG,
adquadratum GX. Ergb PG , GXjuntpotentijs £$jicftmpliciter incommenfu-
;%$fthciuntJummam
raSi/es interft quadratorum effabilem , qttippe xqua/em
quadratoPX:rettangulumverb(ubPG, GXMeJon. Ergbper ^g.decimi,com-
pofita ex PG, GXeft Mizon : Etper 75. Decimi,ablata PG , d GX, relinquitut
Elafton. <zAtquitota PGXeftJeclaproportiona/iier inG,Namift PAad AGJit

PG ad XG.<LAt PAeJl ipftus GAproportionaliterJetl* pars major OA,quia MP
MAquintuplum £J? Apotome APxqualis e(l AQper 1 i.Jecund.Eucl.
foteft ipftus
Ergb & PGeft ipfius GXproportionaliter (ectttpars major; d) per f .Tredecimi%
addita PG,parsmajot,ad GXtoUm,parit novam totam PGX,proportionaIiter
JeBam inG;%rt jam PGftt hujus compofitx pars minor, GXejus major. Etfic
PGX , exijlens a/iquaMizons, jeBaefteodempuncJo G $
injua Elementa.»»
€X quibus Mizon denominatur , &ftmui'infuaspartes proportkm divina.
Disk
Demonstratione. Lib:1. 19
3ico eafcmpartes proportionaliler QB* , efiefimuletiam Elafona £«f Mi-
uena. QuiaenmAPeft Apotomequarta, quodigiturfub AP Apotomt & PX
<r
Effabih, eftpotentia Elafonis,^ Q^decimi Euclidis: d> quia AXefl Binominie
auarta, quodigitur (itbhac £=f PX Effabi/i , efl miz,onis potentia : fedquadrata-»
PG,GX,funt tqualia Reftangulis APX, AXP ,fingulafingulis ,ergb PGeft
'
EUfion, GXMiz,otu>.
Conveniuntigiturhicinunum,nominaqualitatum&nominapn>
porcionum.Nam PG dtcicur pars minor , refpeftu cocius PGX propor-
cionaliterfe&aunGidicitur&lineaminorfeu Elemencumminus ip-
fiusPGXtotius,uthaeceft aliqua Mizon qualitativc;dicitur deniqu»
graece Elaflbn quod fonacLacineminor, qualicacive>refpeclu aliarum
,
duarum linearum,hicnon expreflarum, quarum fubtractione unius ab

altera, ipfacanftitukur.
Eodem modo GX primo dicicur pars major cocius PGX
,
propor»
tionalicerfecta; fecundbdicicurlineavelElemencummajuslineaeco-
tiusPGX, uthaeccftqualitativeMizonfuoproprio jure, non minu*
quam toca PGX fuo : fed lineae faciences ipfam GX Mizona compofiti-
one fua ; non func hic expreflk.
Propcer hunc concurfum fectionis proportionalis, & fe&ionis Mi»
zoriisinfuaElementa, credoinditafuiftehisfpeciebus Nomina quali-
taciva Mizonis &Elaflbnis,
Cavendumautem hiceft diligenter,ne difcriminarerum confun-
damus;fe£tioproportionahseftabfolutaproportio,nonalligataad u-
nam aliquam lineam , in notitia primam, quae propofica Effabilisdici-
tur:fpecies verb ifhe Mizonis &
Elaflbnis, func figurats cercis gradibus
difceflionisiuaâprimapropofitaEfFabili.Itaqueiedliodivinaprogre"
ditur in infiniturmatnonfequituream afFeclio Mizonis & Elaflbnis:
in illa (feclioncj pars quae modo major erac, proximo gradu fir minor;
nunquam nulloq; refpsftu fit Mizon, nec
in hac, Elaflbn qualitate fua,
Mizon Elaflbn. Itaq; fi GX M izon dividatur rurfu m proportionalicer»
pars ejus major ent «qualis ipfi PG, eoq; Elaflbn manebit qualitative i
nequaquam verb Mizon qualitate fiet, ucficparsmajorquancicate : <|
diu quidem GA eft EfFabilis propofica.
Quaeris fi Mizon fic PG X qualicatc,Mizon etiam GX qualicatccuE
HoneciamipfiusGXElemenrummajuspoflicefFealiqua Mizon,ficue
ipfiusPGXMizonismajus EIernentumeratGX,Mizon&ipfa ? Quia
ctfi utraque cft Mizon, cam-pcx quam gx ,alia camen illic alia hic eft ,
,
formacio. Naminquadratum PGXvenicquadracumpxcotum re&an- ,
gulumjfub duplici ga & fub Px, totum. At in quadratum gx, ingreditur

de quadrato quidem px, dimidium, fc, quod fub mx, xp , de redFangulo
verbfubduplici ga &fub Px,parsfolummodo quarta,fcquodfub am&
fub px. Alia tgr hic eft proporcio Mefi ad EfFabile,alia illic Noftra verd
propofitio concurfum hunc,fec~tionis divinae,& quahrativae compofiti-
onis , in partibus lineae ijfdem.de priore folum pgx, eiufq; propria pro-
portioneMefi adEffabilede.moftrare nititur,non itidem de pofteriori.
Nota verb & hoc ad perfedionem anaiogiae,- qubd ficut gx Mizon
«ompoficionc proporcionis divina-, fitmaior aliquaMizonv fc,PGX, ad_
6 z diefi
dita PG,q eft Gx, pars maior ih fe&ionedivina : fic e contrario ,'pe
ipfiiis
Elaflbn hupfpeeieijfe&ione proportionis divinsejdat PY minorem aliq,

Elaflbnafeipsa,fc. ipfiusPGfe&aepartem majorem,vehpfius GXfeclae
partem mihorem GV:utficutmaximaPGX cadit per fe&ionem divi-
nam , in XG Mizona & GP Elaflbna , fic fecunda Mizon GX, cadat in
duas Elaflbrtas X V, VG, aequales fc. ipfis GP, PY atque ita duae Elaflb-
:
nescomponantuham Mizona i Mizoh vero & Elaflbn aliam Majo-

remMizoha.
XXX. Propofitio.
jr* LafsesFigurarumfingulasfingulifaciunt numeri
V^ laterum Primi;& reputantur in elafles,qua?habentNumerum la-
terum continue duplum numeri fiii Primi,
Sequitur hoc ex defin, X. hujus. Tâm fidmniumfigurarum,qu <e Nu~
tneros /aterum habent unius a/icujus continue dup/os , eadem ejl fbrma demon-
jirationis propri<e : omnium igitkr i&arum eadem efl C/affis, causd demonflra-
tienis.Nonmutat quippe bifeciiogenusvei c/afiem,afibciatn eartimfingulis ipro-
pterd) fimplicitntem & <equalitztemPartium,junclim: exfingu/is enimprioris
figur<e arcubusfiicit partes binas tnntun±s> , eascfc <equales. oslt trifetiione aut
ûjnifeEiione , aut fequentibus , non effugies , quin aut inaquales defignespa r-
tes , (ibin<e tantum efie debeant , aut multas , idefi ,p/ures duabus ,fi<equa/esSUt
in trifeBione arcus j, ve/ficatur in z. i, binas ^

inaqua/es, ve/in /./. /. <equa-
lesfedmultas.
nAntecedens verbfic probatur. fiemoaflraiiopetitur d numero laterum;
g X. hujus i Jam Primi numeri non communicant a/iqud parte numetosa, nam
unitas qua communicant , divifionem non admittem , nonefl pars numerofavel
numerus. Ergb eiiam demonflrattones per eosfhb~i£ > non communicant inter
Jcj. CU/f^ igituffingu/orum Primorum diflinBdJunt. Harumpritnaefly
in quafuntfigune (ve/quafi) numeris laterum hifie : 2. 4 J. 16 32. © infinit<e:
Secunda habet 3.6. 1z.24.4f. o(,^ infinitas : lertia habes sjo.zo.4o.io.l60.
320td> infinitas, A/i<einfinit<s.
KKKL Propofitio.
f
^
LafsesFigurarum fingulas finguli faciuntNume-
-1 ri, laterufn duorum Primorum (excepto binario) minimimul-
cipliccs.
Sequitur hocex definitione XI. hujus. Tâmfifigura tnlis addemonftra-
tienemfui /ateris non utitur numerofuorum angu/arum : efi igitur diverfa ejus
demonflrationisfdrmaafuperioribusomnibus,auareGtiamdiverfa c/afi&. Ex-
eeptus verb fuit binarius dgenefinev<e clafiis , in Primum aiiquem multip/ka-
lus: quia bifetiio angu/i cumfit Geomarica , ipfa efl , qu<e clafiesfingulas e«
^quoininfinitumprorogat,:qubdnifiefi&t,clapes nulla efientfidfinguUreslan*
tumfigura. Harum primaefl, 1$. 30.60,120. Z40. 480. tfc. multiplica-
tis i.inj.Secunda zy 42. S4- &c. multiplicatis j, in 7* Ssqumtuf infinita,
vt tum s.in 7,ducitur. Hinc^s-7». I49.f$c XXXIX
Demonstratione. Lib. I. 21
KKKll PrOpoficio.
S£d & quadraco

qiiadrati Primorum numerorum excepto
Binarij & a quadracis,Primo Primive qua-
fac~ti 5c alio ,
,
draco clafles gignunc fingulas

, &
diftin&as a prioribus.
,
Quodquadratus numeri Primi,noneandem cumPrimo clafemfacit ,caufa>

3fi,quu cum Primus ipfe novamfigurarum c/afemfkciat,dividentium circulvt
totum, pcr XXXhujm :jam idem Primus non totum ,fedpartem circuli divi-
,
dens , omninb aliamfiiciet demonfirationem ,fiqu\dem illa pofihlis fr/erit: cum

Pars circuli a Toto multum d,fferat causafl>eciej,figiirationii% abflutte: in qua
fguratione nunc oceupamur , quippe qu<£ demonfrationem fbrm aL. ~
Qupd auiem binarij quadratus excipitur > caufa efl, quiafigura, bis duos ha~
bens anguloj , hoc efi , Tetra %pnus, cadit in ctafem primaw : mu/tiplicatus verb
Quaternarius in Primum , cadit in Primi tlafem , quia quatuor fiunt bis duo :
omnis verb figuraj, dtip/olaterum Numero , eodemrefertur, quofigura.-fimpl»
laterum Numeiro.
Harumprima efi, in quafigurd 9.18. 36*71. i 44.2.$ S./aterum £? infinitx.
Secunda, inqua2f. jo. joo. 200. 400. & " infiinittt.
Tertia ,inqua 49.98. & infinitx.

Infinitct alitx. clafies a quadratis.
Sic27. f4> 108. 216. 432i£$ infinrix,ex 3.^ 9.
Sic7S. //<? 300. £5? infiniU,ex 3. £? 2f.
S1CI47. 2j4, £jf infinitd,ex 3. if 49.
Sic 4f. 90. 180. 360 i$ infinitx ,ex 5. £f 9.
Sici2f*2fa, foo. 1600.& infinittz, ex /. £$ 2f.
Sic etiam Z2S> 4fo. goo, $j> infinit<x.ex 9. d? 2f, duobusqmdrath.
Infinitx ali<e clafes,ex Primis in quadratos , aut ex Primorum quadratk
infmuitiplicatisi
RXXlll. Propofitio.
C*-*
I a duplo numeri angulorum Figurae abftuleris
quacuor , formabis Numeracorem parcium anguli re&i , quas va-
lecangulusfigurae ; Denohiinacorveroparciumeftipfenumerus An-
gulorum.
iJt in Trigono bis triafiunifex , aufir 4 , refhnt 2. Ergb angu/us Trigoni-
cusva/et duastertias Recli. Sic in Jcofigono , bis 20.fiunt 40,aufer 4. Ergb
angulus lcofgonicus valet 3 6. vicefimas ve/9. quintas unius Reffi. 'Iânt
eujusfyfigura angu/i diflribuuntur in totidem triangu/a , quot habet /atera, du-
obus minus. Ât cujuslibet Triangu/i anguli va/ent duos Refios : ergb cujus-
/ibetfigura angu/i va/ent dup/o p/ures Retlos
, quamFigura habet
angu/os,
quatuor minus. Hic verb numetits ReBorum difribuendus eflin numerum *H-
SHlorumfigurtt t ergb hic denomimt , il/e numerat partes unm Retfi.
c 3 xxxir.
«2 DeFigurarum Harmon.
XXXIV. Propofitio.
ClrculusGeomctrica defcriptionc in duo fecatur a%
qualia ; & linea bifecans illum fci cur fcientia primi gradus ; eft e-
aim Diamecer ipfa.
Principium enimfigurationis in circulo efl,ducere relktm lineam per pun-
Slurn imperatum, quoufy efl opus.
^Reffa bi(ecans ciratlum efi diameter,fc. per centrum ducln, quia partiutm
circult inter fe xqualium efl maximajewictrculus, linea iqiturfecans in duosje-
micirculos, efl g? ipfi longiflima,per 14. Tertij Euchdis, d> diamuter>per 75.fi/
per definitionem^,
Porrb diame-ter efl illa ipfa Effabilis, propofita pro Menfura axterarurrui
ipfaflbi aqualis ,fuique Menjur a perplU , principium fckntix Geome&ric<t.
XXXV. Propofkio.
rr Etragoni latus habet Geometricam defcriptio-
-*• nemexangulis, extracirculum > & fi infcribatur circulo Ipfa ,
«ft in gradu lciencis cercio , quadracum ejus infecundo, uc&aica

figurat.
Tetragonus Eflo OQPR,ejus angulus,per XXXIII hujus, efl reftus,qu&*
teper 46. primi Euclidis \jacile dato Iatere_> , defcribitur Tetragonus.
Citmânguloshabeatquatuor, lateraque t*tl-
denu) ; duo ergb latera coeuntia , duas Circuli quartat
intercipiunt , flmifem circuli. Quare pef
hoc efl ,
X XXIV. extrema latcrum conticuorum

hujus ,
connecitt diamcter circuli. Vt Q0> > *«- QP

gulum QP reftum tnfemicirculo QPfbrmanta ,
extremis 0. P.eonnexa funtper diamatrum circuli
OLP. Quarepcr 47. primiEucl.quadrata dvorums
laterum OQj, QP , xquant quadratum diametri. Etfidimidia pars de qua-
Eucl.lattu ejut
drato diameftri redigatur infbrmam quadratam,perJ4-flcundi
eritlatmTetragonicurru,. ltnquadratumlatcrisefiEffabil(L» t
verbvtnu-
Et quia quadratum OP efi ad quadratum OQjVtz.adi. non
merus auadratus ad Numerum quadratum i P
verb efi Effabilu longitudme ;
zAreavcr»
trgo latus OQ.efi Effabilisfolapotentia,per %
decimi Euclidts.
tetragoni efilZclem in hacfigura , qm Quadratum latem , crgb area Fig*- &

vxeflEffabilis.
XXXVI. Propofitio.
O&ogoni latus habet Geometricam descriptionera

feufub-
exAngulis necminusetiamOaogomcajftellaelatus >
,
odtavo
tenfa tribus oftavis partibus circuli , funtque in gradu fciennse
iingult
Demonstratione. Lib. L 25
fiugula , illudquidem ElafTon , hocveroMizon; jun&averoingradu
fexco , & proporcicnis cujufdem fingularis. Area deniq; Ineffabilis eft ;
quippeMefon.
Sit oclogonw VQTOXRSP,fe//a vcrb VOSQXPTRV-.chm igitur /i«.

nex binx, vcrbi caufa QT. TO , comprehendentes an- ^
gu/um otloqonicum QTO conneclantur extremis,
^^^'TsJ^^xk
0. 0. linea conneBens eji latw Tetragoni , quia de /¥>n^^^\
O.iofemis efi quatuor. tj j
\ffC^\p\f\
Ergb defcriptoTetragono (vtaliosdefcribendi t j^m)\ "'~~~}w^'^
Oclogoni modos omittam) in circulo , ducatur in /a-
tuserus OQex centro L, perpe ndicularis ,fcans la-
V>
j /\xt\ I ij
^J^lX-Iî^fb
tus in M , arcum in T, per i i primi Eucl. quo faclo
,
^^^L^^
fcr 30. Tertij Eucl. erunt qu.rrtxpartis circuli 00,
duxpartes,fct arcus OT. TQ^jequales. Connexisergbpunciis 0& T, erit OT
'
retia latus Q3ogoni,d connexu 0. S. erit OS/atus fie/l<z.

'
QonneXo centro L ctim Qâuia efireciw, ergb QML

Effabilis /ongi- QL
tudine, potefi M, Z§ ML. potefi autem QL
fimidiameter duplum ipfius QM
fimilateris Tetragonici, Ergb QMd) MLfunt ctqua/es,^'i(tra^, EjfdbifyjQ-
la potentiaper XXXVhujus. L 0, quam LM, potentid tp-
tius igitur potefi
;
MQjjfu.* /ongitudine efi incommenfurabilis ipfi LQ^ Sedjunt <equdle/
ipji JS
LQjp' LS , c? LT M
Ergo compojita S erit Binominis quarta, cujw Nomina
funt S L, £$ LM. per definit. ante 48- decimi Euclidis. ^Refdua verb M.T
erit Apotome quarta cujus Nomina. TL , tf L M.per definitionem ante Sf. de-
,
cimi Euclidis.
Et quia MS binominis quartn , £•? STeffabilis , quareper /7 decimi Eu~ .
clidisjinea Q)S, quctpotefi Reciangulum fub ipfis,efi Mizon :fcquia TMefi A-

potome quartz , if TSejfabilis ;ergb TQlatus Oclanguli ,potens reflangulum
ftb MT, TSefl Elafion,per 94. decimi Eucl.
E/ementn iilarumfunt in hac delineatione, PAmajw,if ATminw. 1S[am
ad PAaddita AT,facit PTlatw flcllcz-.rurfitm d PAvcl TTablatx TA,relinquit
Q
AT , ideji Vlatus Ociogoni. Sci/icef E/a/Ton TQpotefi duplum Prosharmo-
zufe TAi tf/atw Tetraeoni OP ,poteJi utrumque Elemenium P <LA O > A$
ideflAT
Etftcut PXMizon admajw Elementum PA,fic TQE/afibn adminw £r
lementum TA, gf viciffim, vt majw e/ementmn PA, adminw AT,fic Mizott
X
P ad E/ajfonem.3 TQ? IJtparsmajor adminoremj> ; fic totum ad diffe-
rentianu,.
Porrohxc latera SQ^QT, nonipfa fitnt tztntumMizon £•" E/afon ; fecl
Junt etiam ules linea. , e x quibw ali<z tzt/esfiunt addendo ve/Jubtrahendo Pri- .
mum enimfunt interfe incommenfurabiles ,fecundb quadrata ipfarum TQiQiS

juncla £quantur quadrato effabili ipfiw TS. Tertib Reciangulum fub TQj^
QSefl Mefon efienimaquale ReBangulo fitb QMfemilatere Tetragom, fola
,
potentia effabi/i fj> fub TSeffabili longitud'mtj> : quam ob caufamjunt efianu>

,
juncia ingradufcienti&Jexto. Quareper $g decimi, compojitxin unam CEQS

funt Mizon, tjj per76^ decimi, T'Qhocefi QZab/ataa QS, re/inquitZS
Elaj&nenu. Ita^fieriptefl , vt Elafon & Miz>on mius big<z ,fiant Elementzt
«Itc*
24 De Figurarum Harmon.
(tlteriw higtt , $ Elafons , ahlatn a Mizonefua , relinquat Elafona alterius,
GhtpdareamOcfogoni attinet ,illa conjkitex ociotalihus trigonis , qualis
eflL QT. Sed conjkit RetTangulum QTRSex tnlibus quntuor ; eji ergbJemijte
Arex: £$ eji Mefons , •vtpau/b anteaprobatum; ergb etiam duplum ejus ,Jcilicot
Area OUogoni , Mefon eft , per porifma Prop, 2 4 decimi Euclidis. Hinc Cla~
.
<vius Geom: Pracl, libre VIII. Vrop t j /. demonjirat, , aream ejus efe mediurrL»
proportionale inter aream Tetragoni injcripti £jf aream circumjcripti Tetrago-
ni , qu&Jitnt ad invicem ,vti.ad2.qu<z determinatio quantifiztis sertte , injert
eandem qualitatem MeJi, ^
XXXVU. Propofitio.
*
O EKKaedecagoni
*• -^
latus habet Geometricam defcri-
pcionem ex angulis , fed laceris fciencia longms evagatur , in gra-
dus ignobiliores omnibus prxmiffis; mulcoque magis ejus ftella-
rumlacera,feufubcenfa: cnbus, quinque,feptem,fedecimis.
W. §htiahis otio Junt fedecim , idebper latus OBo-
goni,figura h&c ex ijfdem fundamentis defcrihitur,
Aj^^T^^^V^
//V^\^f^f^J^\ quihus antea OBogonus per latus Tetragoni.
\r^^\rXj\
(/
'•
Eft° -2P âtus non
jam Tetragoni,fed OBoôni
*|^1a "^"A?Nr ^ ®$ ^° latera am fe<kc<™gt*li> d Q? l***
?
j
V» I /\X/V >/ fletta OcTangulcZ efio: idfuit priusdMizon: ergb
LCM. ejus dimidia erat CMizon, Quare reBangu,
£?
0^r™V /~--^Bt.
^^M^->^ lumftb STEffabili £5* LM. Mizone, ejijpeciei pla-
ne nov£,cujus inter gradusJitperius explicatos , vt
nobiliores, nullaft mentio t Tale verb novum, ahlatum ah eo , quodfuh LT, TS,
Effahilihus longitudine continetur , relinquit iterum remotiorem a/iquamjpcj -

ciems , reBangulum fcilicet Jub MT, TS aquale quadrato TQ> lateris Hek-
k&decagoni. dMv/tb magis idverum de p/uriangu/is hujus C/aftis:vt 32.64.
12$. angulorumetc:
Cum fic habeac cum lacere uno , feu f ubcensa uni fedecimas , jara
illius pocencia ablaca a pocencia diamecri , relinquicfubcenfam, fepcem
fedecimis , eft igicur illa gradus remocioris.
Tresverofedecimsfubcenfamhabencderivacam a fubcenfa tri-
busodtavisperbifedtionem.-func igicurinremociorigradu, quamilla»
Ec pocencia f ubtenfaj cribus fedecimis , ablaca a pocencia diamecri , re-
linquicpocenciamfubcenfsquinquefedecimis. Eftigicurh&c rarfuna-
remociorigradu»
"
XXX VIII. Propofitio.
\\ - -
*V Rigoni 6c Hexagoni
latera geometricamhabent
A ex angulis figurarum; & in circulum infcripca
defcripcionem ,
funcfcibilia, illud cercio, hoc fecundogradu ;plana vero feuareaefigu«

<
rarum func Mefa, proporcionis incer fe dupls,
Trigoni conflruciio extra circulum eflfhcilimaper j , primi Euclidis. Jn-
fcrlptio in circulum expeditiflima , vt c&teros modos tnceam ,flt beneficio Hexa-
gonici/ateris. Quja dejexjemis funt tria. Et Hexa-
goni quidem defriptio £jf inflripth funt libro quar-
ti Enclidis propofit. if . Sed oflendenda eji conjecu-
tio quantitatis lateris } ex angulorum rationibus.
Sit Hexagonus BHCGDF. Cum igiturjint an~

guh 6 , p/anum etiam Hexagonidividetur'in Trian-
guUfex,verticibusin centro A coeuntia: qualeunum
CAG, Qua re quatuor Keciorum , centrum A cir-
efl
cumfkmtium,fumma divifa infex vertices datuni ,
verticaliangulo CAG quatuor fextasfluduxs tertias

uritusRecii. Âtqui trianguli CAG omnes tres angulijunttifunt tequales duobus
reiiisjeufex tertijs unig Keclii Abflratio ergc angulo adA, 2 tertiaru, ajummd
6 tertiaru,re(fant duobus adC,d>
'
G,fumma 4 tertiie funt verb xquales omnes :
ergb unkuiA ad C. ff G. manent *. tertit unius ReiiT^ non miniis quam ver-
ticahadA, Jtquifitres anguli funtxqua/es ,oportct &
/atera efle aquatia in
Triaigulo. guire CGlatus idem tf Hexagoni,£$ trianguli , qutdeflfextas,
pars, efl aqua/e (emidiametro circuli CAvei AG. Efi igr Effabile /ongitudi-
cjits
ne Iat^Hexagori,iimidiufc. diamctri. Hicvero efiGradus Jl.per Xlll.hujus.

Ja?n Trigoni, quifit BCD, latus B Cconnnetiit duo iatera Hexagom LH,
HB, coeuntiain H. Cumergb BHCfit 1 terli<i(emicirculi,d) CGuna tertia,ar-
cus ergb BCG efi femicirculus,Z$ BG diameter per A tranfiem. ErgbBCGan-
,
gu/us tn eo efi Kecius, per 3) Tertij Eucl. Quadrata igitur BC, CG <x.qua/iafunt
.
quadrato BG ,per 47 PrimiEucl. Sed CGA efl femidiameter , ejttscf, quadratum

edhujus quadratipars q 'tarta; ab/ata iqitur quartdparte de quadrato BG,re_»-
/inquj-tur quadratum lateris Tetragonici B C. Efi ergb quadratum hoc effa~
bi/e : fed qttiafenon habct ad quadratum BGvrt numerus quadratus ad quadra-
tum numerum ,fed ut 3 ad 4 ideb B Ceflfold potentid Effabi/is. Hic verb efl
,
gradus Tertius ,per XIV. hujus.

Et quia BC, CD xquates, anpulij, BCD, ^BDC^quales : ergo BEperpen-
iku/aris,demiflainCD ,fcabit i/lamin E in xqualia CE,ED. Eratverb Effabi-
lisfoldpotentid, tom CD; quare $ eius dimidia CE. Kettnngulum ergbfub CE>
AG {oldpotentidcommenfurabilibus, quarumifla efi Effabi/is /ongitudine, Me-
fon efi. Sedhoc Kefhngu/um eflxquale arex duorum triangulorums, ipfius CGA
Aqualium (quorumfunt in Hexagonofex ) $Jic tertixparti ArexHexagoni.
Area igitur Hexagoni eflplanum MefotLs. Et quia BC A($ BCH tri-
sngu/afunt /aterum BA&
BH, CA $§ CH *qua/iu,uno communiBC: habent i-
gitur areas xquales. SedBCH, BDF, CDGfitnt partes Hexagonic* are<e,qui-
bus itta excedit aream Trigonicam BCD, totidem xqualium triangulcru BACt ,
CADfDAB. Dup/a ergb efi areaHexagonica Trigoniae: Mefon igiturefletiam^

Trigpnioa area, quia commenfurabi/is^fcihdupIa^Hexagonicnt^qudi erat Mefon.
XXXIX. Propofitio.
Latera Dodeeagoni6c Stellascognominisfeu fub-
4 tcnias
tenfaequinque duodecimis parcibus circuIiGeomecricedefcribipof-
func, &infcripcaeidemcirculo> fcibilia func, fingulagradu odlavono-
bilioriscognicionis,junttagraduquinco; Planum vero Dodecoeoni
cftEffabile.
Dodecagonus eflo ^B MHL CKGOD PFN , flel/a Dcdecaponica EK
FLDMGNCPHQB.
Quia igitur bisfixfitnt duodecim , idebper /atus Hexagonifigura ijfdent*
ex fitndamentis defcribitur,qu'ibus anieaO-i ..-
gonusper latus Tetraôni, ducia in latus HC

Hexagoniex A centro perpend'tculari,fecantt
latus in O , circulum in L. P. & connexis
L H pro latere Dodecagoni ,HP pro /a tercj,
flelU.
Cum igitur HC /atwfexangulifit Effa*>
le tongitudine_j>;ta!is erit & dimidia HO ,fed
AC, <equalis ipfi HC, poteft &* quoda dimidio
fui OC, &
quodab AO , Ergb quadratum infi-
us AO fehabct ad qdm AC vel AP ,ift $.ad
4. nonvtnumerus quadratus adquadratum.
Sftntigitur PA, AO , folapotentia inter fe commenfurabiles , irt $$ LA , <lA0,
Et CA, hocefl PA vel A L, major Effe.bilu, pluspotefi quam OA mincr , a/iquo t
auod eft a COfibi commenfurabili. Ergb per def. ante 4S. decimi Eucl: Co?rpo-
Jita PO efl Binominis, g? per def. ante Sf. OL refidua, eft Apotome, utra% Prma,
cognomineui. "Nfomina funt AP , Effabi/isfimpliciter , Z$ AO Effabilisfold ,
potentia. Sedper / 4. decimi Eucl. HP\potemret~kmgulum (ub OP^Binomine_3

primd gf PL Effabi/i , efl Binominis , £3 per 9/ ejufdem , HL
latus Dodecago-
ni, potens refhngulumfub OL Apotomeprimd p LP Effabili ,
efl Jpctotne. Ita
caduntfingula in gradum fcientix ofhvum nobiliorenu,.
NominahujuscompoficaePH&diminuca; HL func PS & SH. ,
Cumq; HB ficfexanguIilac^KPTriangulijBPiQuadragulijillud gdem

poceftduplumNominisminoris,fc.HS,&SBîftudduplummajoris,fc.
KS, & SP; hoc vero poceft urrumq; fimuhquodq; femel, fc. BS & SP.
Componicur eciam PHbinominis,exPRlacerequadraci,&RHla-
tere Dodecagoni,ac propcer hanc compoficionem nondicicur Binomi»
nis; quia per 42 decimi Eucl.prxcer unum fignum, quod hic fuic S,nul-
lum aliud dari poceft, quod illam dividac in fua Nomina.
Cumq.HOXPfincErTabileslongicudine, reclangulum fub ijs, id
eftfubLH,HPericEffabile,&fummaquadracorumLH,HPefticidem
EfFabilis,a'quaIis quippe qiiadracoipfius LP. Ergd hocnomine junclas ,
LH, HP, func in gradu fciencia; quinco.Nec quicquam novi faciunc jun-
tta?,nec rurlum Binominem vel Apocomen/addica enim LH ad HP, fa-
cic Effabilem pocencia fola,fc. cu jus quadracum eft felquialcerum qua-
draciLP.-ablacaveroLH , velHR abHP , confticuicrurfumEffabileni
pocencia.PR, lac9 quadraci cup quadracum eft dimidium quadraci LP.
:
Curnq; AreaDodecagoniconftecTriangulis i2,qualiumeftunum

LAC, inrectangulo veroLHPD Effabiliconcineacureorum quacuor,
id eft Triens Areas cocius; ergo &
coca area Effabilis eft, quancam fcil.
creac
ereat du&a HO in LP cer; Efl igicur Area Dodransde quadratc dia-
mecri , feu Medium Arichmecicum incer Tecragonum circulo circum-
fcripcum, &
Tecragonumeidem infcripcum > ficuc Arca O&anguli eft
incer eos Msdium Geomecricum.
XL. Propofitio.
I^ Igura Regularis vigintiquatuor laterum , &: om-
r- nes ab ea, duplicaco concinue numero lacerum,Geomecricas qui *
deminfcripcioneshabenc , fcd laceramfcienciaevagacurlongius, in
gradus remociores ijs qui prius func pofici : uc
~
&
ftellarum ejus feu fub-
tenfarum j. 7. \i. vicefimis quarcis.
Probatur irtprius Prop. XXXV
II. de fedecanguhi hoc tamen difcrimintj> %
qusd jamhic latus flelU Dodecagonica. ejus^ dimidium ,Junt Binomines prima^
&
quarerethngulum fub dimidia fubdtametro , irtEffabiU, nondumpt novtC
Jpeciei , quiapotens m illa &At jam hoc reBzngu-
per s 4,eft iterum Binominis.
lum ablatum ab Effabili fubtota zf> dimidiaDiametro , relinquit novi quid »
cujus haBenus non fkEh cfi mentio , $
ignobilius , quippe magis compojitum i £5*
hocfit potentia Itteris 2 4 anguli.
Idmultb magis vsrum de pluriangulisfiguris hujus ClaJJIsitrt quadragin-
tocianguli, nonagintafexanguli, t$c.
**"*
Subtenfa quinque viccfmis quartis cir-
culi patefit , bifedioncj arcus ifts quofunt
quinque duodecim& : potentia illius ablata^ £
potentiajt diametri,relinquit potentiams> fiib-
tenfk feptemvicefimis qmrtis : (icpotentitt*

l.iterisftu fitbtenfk uni vicefimx quarta , ftr-
mat, eadem methodo potentiam fubtenfx un- .
decim tulibuspartibus. Simt igitur emnes ix

graduremotioTh
XLI. Propofitio.
t Atcra Decagoni & ftellas decagonica?,feU fubtcn-
- decimis partibusCirculi.defcriptionemhabent Geo"
fa cribus
metricam exangulis , infcriptionemque incirculum i funtque fcibi-
lia, feorfimquidemfingulaGraduo&avofciencias, jun&avero, gra-
&
du quinto ; cum femidiamctro jun&a , gradu quarto.
. SitDecagonus BCDEFGHIKL,tfJleUae)usBEHLDGKCFIB.QiT*
ergbjint angulidecenu> , ftguret planunu> erit compofitunLs ex decenLstrian*
gulis coeuntibus in centro A
, quale unum eji FA G. Diftributd igitur qua-
tmr reciorumftsmmd,qua ejlcirca unum Afunclumt in decem iSorum triarigu-
d s lorum
28 De Figurarum HarmoN!
lorum veriices,vemuifi»guiu 4±decimit vel z.quintx unius recli.Atqui (um'm%
irium angulorum bujus trianguii ,ejl 10 quiniJt
ideji z. Kecli ; hinc igitur ablato verticali ad A
2. quintu,retinquitur duobut adbafim 8. quin-
i<e : &
cumfint xquales ijingulis igr 4. quintx
Jta quilibet adbttjindriplus ejl anguli adverti-
cenLs» Hoc eji Vinculum demonfirationis fi-
quentis.
Seclo enim dnguto AFG in duasparies teqUa-
les ,per FO tineam, per 9. primi Euclidis erunt
;
AFO ,OFG interft aquates & quitibei z.

,
quintx Retli; uterque igitur ipfiFAO tequalis,

Quarepcr sjexti EuclidU, vt jf a j FG,fic AO ad OG.
Quja verb OFGefi l.quint*,crai verb OGF
(nempe AGF) 4. quintteerit, igitur fif FOG 4,
quintae. Angulis igitur adO^ G tcqualibus, la.
FG, FO tequaliafubtenduntut,
iera quoque
$
Eodem modo in triangulo AOF,quia AFO
A. \ML -
-
,
-
&
^l eflz. quintdc, quantm erat FAO :ergb (f AO
yFO(hoceflFGtatus)aqualeterunt. Vt
qjerb AFadFG,fic AOadOG,vt)amdembnftratum ; ergb eiiawut AG ad AO
partem ,fichnecadOG refiduunLa.Secaiur igitur Qriss AGin proportibna/iter.
Jgiturper 5. Tredecimi Euclid: O A velOF, Cohtinuata ih 1, i?t 01 fit xqualis
toti AG, etiam FlfiUu eft proportiohatit er in 0, &
connexis Alfignis, erit AIO
triangulum congruuminitiaUFAG , eo%OA Iduplus ipfius FAO ,£$ FAI
if.quinttt.Quate centro A,intervaUo AGfcripto circulo rGlgrit FG laius deca-
toni , parsmajor femidiam&tri AG proportionaliterftcjte t &FI tatusftetiajeu
fubtenfa tribus decimis ,compofitit ex FO £5? 01, tatete aecagoni zffimidiametro.
Ob hanc caufam h<ec latera,junciafimidiamctro ,pofiunt accenfiri gradui
tjuarto per XXVI. hujus.
,
Cum% AGfiEhfit Effabilis longitudine,^ laiusdecagonipars ejus major

latusJieHa, compofi&t ex tota ^
partemajoreiqiiareper XXV
II. hujus,iliude1t
Apotome , hoc^Binominis , utrum<% quartajpeciei 1 hoc rejpeclujurii ihgradujci-
€ntUoEhvo t proKimepoftIatusDodecagoni^ftelittfua,plane^ iu eodemor-
dine cum Iatere OBogoni ^fieUeefui.
Etper XXlIXhujus, etiam refidua OG, eo% etidm ejus dimidia NG efl A-
potomaprima) fpeciei. Sedcave putes,Nomina ejus efie,Majus AG, minus AN.
Denifyper eandem XXViL hujus , latera GF, velOF^ FL non cumfi-
midiametro yfdficum ipfajunbTa , quia ^fiimmamquadfatorum,^ commu-
neRecTsingutumhabent Effabilia,Junt in gradu (cientis. quinto .
Qompofita igiturjatus Demgoni cum iaterefivifieli&,Jaciunteffabilempfr>
tentia Jola,potentem quinque quartas, depoUntiafemidiametri,qute infchema-
tepnecedentiex Pr.XXVlLefl PXicdmpofitn exPA (*quaji ipfiOA,) 'd AX:
inter quas efl mediaproportiondtis GA
effabilisi
ViciJTim abflractum Decagbhi iatus OFa latereftett* Flifelwquit Effit^
tttemOI iJc.jemidiaptetTHm Ifaper itk nihitfit ngvi,
xtii
DemOnstratione. Lib. I* 2$
XLU. Propofitio.
LAtera Pdntagoni &C Stellat Pentagonicas, feu fub-

cenfa duabusquintis partibus Circuli ) defcnpnonem habent Ge-
bmetricarhexangulis, funtque fcibilia, fingulao&avogradujjuncta,
tam fextd qdam quartogradu fcientise.
Defcfiptio extra circulum eji iAlts-.fiiatus futurum detuf /ongitudine fe-,
cabimm iiludproportionaiitef,per i i fecundi-vel jofexti Euc/idis,ei% adjunge-

mm partempfiioriis mdjorem: & fkliisduob '
9
cruribm, compofitte xquaiibmfin- vt h!c fcB ';
gu/isxx propofita T)erb,fkc~ia cBafii iriangulumfMtuemmy Pentagoni intimum.

*'
?h wfs
Cum enim crm compojitum conflat ex tbtapropofitd; ejust^ parte mdiofifeciionis
divinx ; esiam compofithficeftt feSfa , ejm%pars mâjor erit laius pnpdfitUm,eo^
i£ Trianûii hujus arigulm ad bafiri ; auplus erit ejus ad verticem , irtfupra ins
C
Decagono: ctiifitpet 'duobm diBis cttiribmvt Bafibm , adjickmus duo triangu- FB&
fu p er
ia exteriofa , quortlm crurafint xqtlalidpropofito /atefi. BKH fupei
Irifcfiptio in circulumfuci/ima ejiper tdtus Decagoni. Cum enim de decem Bt*'
duorum igiiur Decagorii laterttm , FG ,
femisfit qtiirique , contiguorum iri. GH ,
G,terminosF. H. conricSiemus Jinea^FHerit latm Penupiini ,fic'0. HK: tf

coririexis F,K.tefmiriis,/inea FK erit /diusfklU;Sit igitur PenUgon 9 BDFHK^
tfjlel/a ejus BFKDH&.
Demonfirat igitur Euc/ides Prop. io. TredeCimi qu' dFHlatm PenUgoni
pn/Jitlaterd FAHexagoni,£§ FG Decagoni,hocefi femidtametrum AG,vtJeci<z
Majofempafiem <iAQfimu/. ti&c demorijiraiiu in EucLde dtfficulmtem habsi
saptus, teritnbo igiiuf hicfhci/iofemji.
oAiermiriis iatens Pentdgonici B. D.ducanturpef A ceritrumfectdBGi
k§ DI: tfviD^B (ttbteridit du.ts decimds, ,ficpro~
stima DL tfes , ff> DKquatuor fubtehdatyfecari-
tes ^BGiri S.R-punEiis. lgiiur LDIangu/usJdefi J^y^
SDAhabeS duas quintas unius ReBi,\quia Lleji f/.--'
unaquintdparscirculificut^ FHiiverbaqua- "7 " j^V" PoneO
Jm=£t? i^pffi* ubi
libusarcubus,anûiiadcircumferentiamirififiuni j \^v>^' < "^/^'^/ 1
DH '
FKSe
*quaies,perXXIveiXXyiI.TefiuEud. EJl \V l^^Xjfi JS ftSE
"jsrbDAB) id efi DA S quaiuor quint&uriiuire- \\fy/
Hi , quia DB pars quinta eji circuti , menfufantis tr^~
quatuorreBoscirca A.Juribiiigitur SAD\AD S "~W
funtfex quiritx uniusrefii. <LAi omries tfesfuni
decem quintx, Efgb eiiam fefidum DSAefl quaiuof quintte. EJl igitur DSA
aqualis ipfiDAS, latuS igitur DStequale efi lateri DÂfemidiametro. Erga
per priora ^femidiametri DAproportionaliterJetltepafs major tzquat SA, efi igr
D
SA xqualis lateri Decagorii,per dilTa.Et AejiJemididmeterJatusfcJHexagQ*
nl Dico latm Pentagom D^B; pofie utfama^ SA, ff AD. &
&
Qon nexo enim KctimS cumA, Iquid DA, funt xquales , (f DS,
AK
Si lijfilem Aquaies , erunt £5? paries SR^ RoA aquales, e?
'
DRB
retlus efi.Ergi
LfB,poteflDR,RB. QAiquiDRmiriuspoteJi 3 quamD<LA', quantitatepo-
fntia R<lA,d'BRminmpoteflqudmBAqudntitateifrec~ianguIi,Jub <r it
B%
c
BÂhis % tfpotentiteipfiusRkjunfforum-i. 3unftttigiturpotentUDR,RB>
di ffliwm
50 De FlGURARUM HARMOtf.
minoresfunt junclis potentijsDA, AB, reclangulofubRA,ABbis ,hoccfl ,re»
Bangulofub SA, ABfimel. Âtqui duo reclangu/afub SA, AB, fub SB, BA &
conftituunt totum quadratum BA. dAb/ato ergb reciangulofub SA , /tB ,re*
linquitur quadratumipfius DA, &
reclangulumfub SB , BA ,junlhcj; ttquan-
tur quadrato DB. Cum verb BAfmidiameterftproportionaiiterfeda in S,
£=f pars major AS: reBangulum igitur SB BAefl ctqua/e quadtato S A. Ergh
,
latus Pentagonipotefl duo quadrata D &

A AS; laterumjcilicet Hexagoni £•?
'
Decagoni.
^fuodattinetfleUctPentngonicx, /atus B : iRud F
efl compofitumex, BD,
•velB Qjatere Pentngoni , Z$ ex ', ejus QF
fecli proportionaliter parte majori
per g, ^redecimi : quod idem eiiam probaripotefl ex triangu/o quinquangu/ari
FBH,tJtfupraj.
Citm igitur latus Pentagompoffit fmidiametrum qu<t efl Effabilis longi-
tudincj, , £=f ejusfici<e proportiona/iter partcm Majorem, %rt infchemate pr<t*
mifo femicirculari, PGpotefl PA, d
AG ,& vt PAefl adAG , Jic/it PG /atus
Pentzgomad latusjux fte//<e: Jit verb vt PA ad AG , fic PG adGX. Ergb GX
efli/ludlatusflell<t ,poteflque$ GAfemidiametrum Circu/i circaflguram De-*
cangu/am , if AXcompofitnm ex PA i$ AG, Quare per ibi demonflrata GX
Singu/<t igitur funt in ocl avo gradufcientitt , ejusque
efl Mizon , GPElafon.
ficundo ordinc_*. Qui& verbjuncitt linett PG , GXfhciunt quadratorumfum~

mam Effabi/em ,fi. <tqualemquadrato PX , quodefl ipfiusGA Effabilis qua-
drati quintup/um \:] e<zdem% PG , GXrefhngulumfisrmant Mefon ; hoc nomine
junt~i<e PG GXfitnt in gradu fcientittfexto dequoeflXVin pr<emifas. De-
, , t
ni% quia latus PenUgoni & /atusfte/ltefunt "Jtfefiionis divin<e pars major i_f
tota ; ideb funt etiam ingradufcienti<e quarto ,junB<e invicems : vide XXIX.
hujus. Qonfiquitur autem hasproprietntes , vtficut Pentngoni iatus eft ElafZ
fon, Stell<eMizon , Jic etiam compofitaex utro^Jit iterum Miz,ons , £$ /atus
Pentagonifit hujus compofittt %rt Mizonis , e/ementum minus ; Latus verbflelldt
Jit illius E/ementum majus ; & zrt etiamdifferentia inter utrumcjg latu/Jit ali*
qua E/afon ,fci/icet DQye/QF. per eandem XXIX* hufm.
XLIH. Propofitio.
PLanaDecagoni & Pcntagoni, cachmtinGradu*
fciencizeremocioresjuc&lacusleofigoni , & reliquahujus claf-
fisfigurarum
TStam latus PentztgomFH , duclum in AH
dup/um FAHquintttpartis Are<e Pentngo*
flicit
nktt. Efl verb FH E/afon , &
ANefl Uiis, qu<€
potefl Effabile AF , diminutumpotentia Elafo-
,
nis FN. Si autem quod eft ab Elafone , auftra-
tur abeo ,quodeft abEffabi/i , re/inquitur nova
Jpecies /ine<e , quttpoteft tule rejiduum-?. Ketian-
gu/i verb contentifub tali linea nova tffubElaf
jbne_> , Jpecies adhuc remotior erit ,• areaverb
ftntngoni erit ei commenfurabiiis , Jcihcet njt
f.a4
Demonstratione. Lib. |. 51
mtinque ad duas , quare zff ipja eritfpeciei adeb remot<tt Sic latus Decagoni
FG , duBum injuam Perpendicu/arem ex centro ,fhcit dup/um FAG partis de-
eim<t de Plano Decagonico , id eji unam quintanu,. EJi verb Apotome quar- FG
ta i tf perpendicu/aris ex centro in illam ,poteJi ejus quarta parte minus quant»
femidiamater. Atjiquodeftab Apotoma,auferatur abeo , quodefl ab Effabili >
linea qu.t refiJuum potefi,fit nov.t (peciei, ultra recenjitas-, Jiizilis linea cunu>
&
Apotoma fhciat retlzingu/um, illud eritfjieciei adhuc remotioris ,tf cum eo etiam
qttintup/umejus , fc.
Area Decagoni.
Deniqu; czimjemilatus Decagonijit Apotome quarta i potentiaverb dpo*
tomes extenfafecuaium Diarnztrum , (Effabilem longitudine ) fhciat /atitudi-
nzm , Apotomen primim, fcdic "Jt fagittam decim<t partis Circu/i : Latus certe
lcofigonipotefi =jJsrtii/atmDecagoni , Apot me > quartam , hancfagittam, $
ADotomen primantj,, Planum vero combojitum ex Apotomis diverjarum JJ>e-
cierum , eo^ incommenjitrabi/ibus , poterit nulla Hnea prius recenjitarum i Jed
4/iqm p/ane novx ffeciei eotfs £y ignobilioris.
:
fffuintb magis idobtinebitin Tefaracontztgono £? c<tteris hujusclajfis ?
XLIV. Propofitio.
p EnteK£decagoni,ejufquefteHariim
-* duabus quacuor fepcem
latera puta
Geome-
,
fabtenfie , vel , vel quindecimis ,
tricamquidemdefcripuonemh.ibenc,fed nonexcracirculum ; &ih

circuloquoque non ex angulis, eoqueimpropriam, &fcienciamhe-
ccrogeneam,gradusremouoris, quamomniaancecedencia. Triacon-
tagonus&reliquxhujnsclaffis funcadhucremociores.
Defcribitur enim ex feprioribusfiguris, quas oportet habere numerum late-
rum alium quam (itbdup/um , qitia 1 5. efi impar , non habens partem dimidiam-»
numeric.im 1 fci/icA ex Triqono ^BCD Pentzt- $

gom TllFHK, ab eodem ^Bpunilo inceptis. Nam fi
Jt'tert tam^BC'auferas
n
a duabus qu:ntis <7B IV ',
id ///i\\\
ejt
h • «
f .decimxsquintas a § decimisquwtis
1
• •
,manet //jr /
Jf >v \
' •
\
»
\ n\
CF, 1 decimaquinta. Connexis ergb C F. an- IC / \ \ /p"
gu/is ,/ineaCFerit/atus. HicadaBumdefirip- h[\/ j^ \J I
tionis non accerfo qvantitatem anguli,aut nume- VXi/ '&

«» /'</»
ruw Angu/orumfigurct propofittz ; nec fecundum \A^ ;
m //
hunc numerumfbrmo aliquodtriangulum , xrtin E^ZZJ"^"'»
figuris fuperioribusfhclum_s. At necpoteji a/iter
d-icribi . Ergb etiamfcientia ejus efi remotu £=f vi/is. (fum enim latus Pentngoni
FH ,Jit /ateri Trigonico CD parallelum ,proptereaqubdutraquefiguraimpari-
latera ab eodem Bpuncio efl inceptzt, : ducatur igitur ex F. perpendicularis in L>
ff ex B, diameter iet centrum A,fecans /ineas in E. N. G, Ergb latus CF po-
teflquantumtf CL, &
FLjuncla ;fed CLeJi excefius ipjius CE Efabilis Po-
tentia , fitper FN , LE , E/afona : efl igitur CL Jpecieip/ane No-
hoceflfuper
vt. IJicifimANefHinea qu<tpoteJirefiduumde EJfabili plano , cumabeopt-
qrit ablatumplanum Elafonis : ejfi igitur nov<tJj>.xiei. SedENefi rejiduum hu-
jusno-
3* De Figurarum Harmon:.
jus novx, pofi ablatatn Effa bilem longitudine AE. EJi igitur EN
b is rrmotkri
gradu. Dcni/fc CFlatus Pentektedecagonipoteji CL,£$ LEnovasfyecie*-, ejl igr

iUicbis, hic ter, ^Jicquinquies remotius. Pr<xtereacj; componuntttr diverjarnm-
ClaJJium, Trigonicx d> Pentngonic<z,proprietates inunum,eji igitur fcieniiahe-

terogenea. û/djam de Triaconfagoni latereJentiendum ? cumfempcr tiuge-
atur gradus remotionis , cumipja duplicatione laterum prioris.
(lAtJubtenfaJeptem quindecimis ,hoceJl 14 Tricefimis ,utitur laiere Tria-
contitgonico , efi igitur eopoflerius. Subtenja vero 7 Tricefimis ejiab illa, per bi-
Jec7ione;eadem%gignit fubtenfam 8 Tricejimis, ideji 4 quindecimis,a quJeJic-
tiamfubtenja z quindecimis, per bifetlionem^. ûanq/tam h&c habet ortum c-
M repone tiam alium; 'verbi causa, fitbtenfa MF,quadratum habet cornpofitum ex quadra-
wedio loco f QF lateris Pentek<edecagonici , (f ret~b,ngulo Jub eodem CF cf Fl laters Pen-
1BCer '
tagonico.ljtrofymodo pojlerior ejlfuperioribus Jiguris,
XLV. Propofitio.
HEptagonus §£ figime ab eo omnes,quas numerum
laterura ex Primis (fic di&is) unum habenc, earumque fterla^ to-
txque adeo claffesab ijs derivacar.extra circulum defcripcione Goome-
trica carencin circulo, ecfi lacerum quancicas eft neceflaria , iliarfi ca-
:
men ignorari seque necefle eft,
CMagna res agitur,perhuncenimeffec~iumfietit,quo minus Heptagonust

^ if ccttera hujus generisfigurx, a Deo fiterint adhi-
^^ bitte adornatum Mundi , vtjunt quidem adhibita
V~^? Jcibiles figura in fuperioribus explicatcz.
'/C \\
Sit igitur Heptagonus BCDEFGH
, tf con-
>\\\ neElantur anguli omnes cum omnibus, tfjit ji cen-

—3?T*
\
I
trum circuli, Z§ Diamoter BAP , ii lAconneHx-
y(y/J turcumE,
^kj^ Primum igitur talesfigune impropriamjuprii
dilhmdemonJirationemnuUamnancifcuntur: ejl
enimearumnumerus laterumii angfJorum 5 ex
Trimis unus : atnuUa bigafigurarum pr<tmij?arum , totum circulum dividit in.
partes Numero-aliquo Primonumerabiles:Jed(ortiunturiU& Numerum Multi*.
plicem Numerorums utrius^figurx.
Sed necLpropriam habent hujusmodifigur<t demonfirationem ex angule-
vum numero : quiaquicquidex hoc elicitur, idvagum £5f multiplex minimeque
determinatum eji.
Secetur enim HepUgonus infita triangula quin^, duo extrema <equicrur<t
Ohtufangula BDC, BGH, unum intimum czquicrurum AcutangulumBEF if ,
duo Scalena interjetla BED, BFG. Cum igitur circumferentia,fuper quafinnt

erura anguli,ad circtimfireritictpartem oppoJttamJacli,admetiatur angulojuant
cjuantitntem , angulus BEFJhtJuper tribus circumfirentix partibus,BH,HG a
GF: angulus B F E fimiliterJitper tribus, BC,CD, DEs at EBFJuperuna £F»
ErgbBEFefitstletridngulum , quodhabet utrumtârigulum adbafin triplum
ejus qui ad verticenu* Eodem modo probatur Scakmm BED haberc angulos
inpro*
Demonstratione Lib.L 35
mproportione continul dup/a. Simp/um enim efi , angulut *B , dup/um
t
E , qua~
druplum D.hocefl ipfim EduplunL».
Quod fihaecfiguradefcriptionem fuamcertamhabetexcra circu-
ium,nonminusquamhabebacfupraquinquangulum , oporcec, (uc
jamolimmonueruncCampanus&HieronymusCardanus,&Candal-
h Fluffas) ance omnia calia criangula dari poffe, ficut ancc Pcncagonum
dabacurcriangulum,cujusuterqueadbafineratduplusanguh ad ver-
cicem. Acqui dabatur nobis in illo Triangulo Pencagonico , laterum
proporciocercaexangulis: inhocHeptagonicocriangulo, certa pro-
porcionulladatur. Sintenim I.Kfigna,quibusBFfecacurabEH,EG,
tr ifecancibus angulum BEF.Igicur in FEI ,quia bife&us cft angulus FF Ij
ucicncurineoFEadEI,ficFKadKI. SedEFaquarurcociFI. Eftenim
F£I parcium 4 fepcimarum unius ret\i, qualium EFIefttf (epcimarumj
ergo EIF eft eciam 4. fepcimarum. Crura igicur F E> FI, ajqualibus an-
gulis oppofica func jequalia.Eademque de eaufaeciam £!,& IB func a>
,
quales quare eciam uc FI ad IB , fic FK ad K I. Amplius, in KEB>quia

s
angulusKEBbifefftuseftperEIH,? ucigicur KE adEB;ficKI adlB.

Acke&fe funcaequales, quiaKEFaequicrurum&fimileipfiEBF,erat
yero e f aequalis ipfi 1 f , & e b eft aequalis ipfis f B ; quare etiam uc 1 f ad
fb fic ki ad iB. Ineademigitur b f flibtensatribusfepdmiscirculi»
(
dua: funt invencae propor ciones, parcium trium: primum ut media k i »

adminimaniKF ,ficmaximajR adiFcoropofitamexucraqueminore,
hoc eft ad fe lacus feptanguii : icerum uc maxima ib ad mediam 1 k r fie
tocaBF adFicompoficamexg.minimis, Haecproporcio fpecrem quU fcatdanjjp-
&
dem prae fe fer cnecefTaria: decerminationis ad cercam unam propor- ^Tq J^
tionem ipfius ef ad fb i impofuicque Cardano , qui-cum cale quid in 1&* RefleM.
teribus Scaleni crianguli ded anhnadvercifTet , quod Proportionerrt
Reftexam appeLI avic , de invento feptanguli lacere fruftra glbriacns eft»
Nam nulla cerca fbquicur quancitas , ipfius e f vel 1 f > quia id quod pu«
tamus nos nancifci novum in feeunda vice , coincidtc cum primo.Quo*

tiefainqueenimfunc^. Proporcionales,in quibusduaepnmaeaequant
terciam : fic eciam , uc ficuc prima eft ad ter ciam , f ecunda ad quarcam
fc fic terciaad compoficam ex cercia & quarta, qti* compofica fic nu-
&
tnero quinca. Horum vero Cafuum funt mfiniti, cam in cerminis
eommenfurabilibus , quam in incommenfurabilibus. Et hominacim
eommenfurabilium cerminorum cafus tocidemfunc, qUotproporti*
ones fuperparciculares >feilket quor quadrati Numeri iropares.
*BF. 9. Bh «• 1& i. KF. u

vel aj. j/. 6. 4.
vei 49» *>$* n< &
vei $1. 4^. 20J 16%
**/ 121. 66. ?o. tl
Wisfuotfuperpar- 49. t 35. 10. 4.
tientet ve/ 64- 40 lfc *«. &c»
Naco
54 JOfe Figurarum Harmon:
Nartiutif. ad9»fic40. ad24>compoficumex 15 5c 9. Ecucô. adi5,fiff
$4 (conftans ex 40. 15. &9)ad24.compoficumex i^.&p.
Ecce comrtiunem affeclionem mulcarum proporcionum, qua? co-
ftitucum quidem feptangulum neceflario confequicur > fed ex qua fola
data, criangulumfepcangulareftruineg.c. Caufacurin Pencagonopro-
porcio laceris cerca pendeacex anguks,eciam excracirculum > Hep- m
tagono & reliquis caiibus non icem ex dictis pacec, In Pencago-
; facile
nicocrianguloBFKper bife&ionem BKF an-
guliftacimvenicurad aequicrura BKT & KTF
duoejuselemenca, fequicurq; aequaleseorum
^r: angulosBFK,BKT,a:qualii:aslacerum BK,KT,
TF; at in Hepcagonieo per crifectionem angu-
,
inSthcm. \\ yN^l^f-'-/ L li,triafiunccriangulielemencajduo jcquicrura

&i>*.
y\ / yî\J\ I/ criangulaBEI,KEF,& unum fcalenon IEK;ne-
que fequicur in eo proportionem angulorum,
proportiolaterum,ut nocum eft in Geome-
tria. Cum igitur anguli hujus figura: non doce-
antquicquamulceriusexcracirculum > non flruiturigiturcriangulum
requificum excracirculum. Noneftigiturhxcfiguraincirculumin-
(cripcilis, per aliquid fe priusinfcienciaveldefcripcione» fedipsade-
mum infcripcione qualieunq; , vaga iftaproporcio cogieur ad unici ca*
£us anguftias, &ficprincipium pecicurmcn. id poffic inVeniri,per quod
perficicur infcripcio , jubemur adhibere ipfam infcripcionem , quafi
jjam aricea poftlbilern.
LatetigiturproportioJLaterisEFadlatusfteliaEFB, Iacet inquara
in maceria quancicaciva, fic uc causa quidem principij quantitatum ma-
terialis, quod eft, magnitudo iridecerminata , poffibile fane fit , confti-
tuere latus fepcanguli in jufta proportione ad circUli diametrum :
cum detur aliqUid, feptanguli lacere cerco majus, aliquid minus, in ipfb
Circulo:& ampiiUs>fe&ione ininfinicumprogredience,femper aliquid
majuslacereEF, veleominusaliquiddaripoceft." accausaejus, quod
eft in quancitatibus formaie , fimplicicer eft impoffibile , quiafigura
fepcaftguli &
fimilium,medrj$ omnibUs>Guibus aliqua lateris cercapro-
porciodefriOnftrecUf inveniatUrve t &ficformacionefeudecermiiaa-
-
sioneriofcibiliperiituscaret. Quodcumitafic , quare neque flgura

14. angulorum in circulum, cujus femidiamecervfic AP
infcribi poceft
lacere EP>neque ejus duo lacera coUcigua una redta. EF fubcedi poffunc,
quee fit Hepcagoni in illo circulo neque lacuslhoe eum dianaetro
latus :
eompararipocenc , cumficNacurafuacomparacionisignocasadDis-.
trietrum.
IcaquenulIumunquamRcgulare Sepcangulum a quoquamcon-
ftrucVurri eft * (cience &volerice, &expfopofico agence ; nec con-
ftruipoteftexpropofico: fedbeneforcuicdconftruipoffec; &camea
ignorarinecefleeft> ficntfconftrutturriannari,
Objiciac hicmihi aliquis doctrinam Arialyticara ab Arabe
,
l
,
j« m Qebri denominacam Algebram > Icalico vocabulo Coflam viden-
.•
«ur enira ia ea decerminari p©& <M»,nis gsmm Polygonorum

('
lao&ra
Demonstratione LlB.l. 55
lacera. VerbicausainSepCanguIoficprocedicJuftusByrgius,Meeha~ Cofra B „
nicus Cajfar is 8c Landgravij Haflix,qui in hoc generc ingeniofiffima & gij.
inopinabil ia mulca eft com mencus. Primd ille diamccro circuli B p nu- *n f~cm~
merum 2. affignac, uc AB ficunicas cocalis, qua inparces infinica fedtio- £&<».
nedivisa,perillaslongicudolacerisBCenumerecur. Deinde ponic,
nocam efle proporcionem ipfius AB ad BC , quae camefi proporcio de-
nmm qiuvricur. In hacproporcione concinuicacem fingic, uc fieuc eft
AB 1 ad BC 1 jy , fic fic 1 1^ ad j j , 1 j ad 1 c^ , j c^ ad 1 jj i jj ad 1 jcf
. & & , &
&ficperpecu6,quodnoscommodiusfignabimus perapices fic,i. ij.
I ij. I tij. 1 iiij. iv.ivj.i vif. &c
Hifce fic pofttis confideratur primb quadrangulum BEDC, (fum igitur

3
demonflratumfit a Ptolemxo , (ffopernico , Regiomontnno, Pitijco , EJ ceteris qui
de docirinafinuum firipferunt ; cjubdin qu.tdrangulo circuli quocun^, reb~b,ngu-
lum unum Dia qpniorum CE, DB , aquetjunBn duo reciangula oppoptorum ia*-
terum ,fcihcot,quod (ub DC EB , S $
quodfubCB^ DE: lûrfumfycartLs
r
°"
jit certum ex Geometria , CO dimidiam fubtenfe CH, £? cr
Bfagittam,juncik fe onenj
mtentijs^&quarepoient.amlalerisC^B,. nuuuam
Sa igitur BP z.CB ij, quadrm 1 ij, quoddivideper BP,prodibit BO. lif di- CH & Bpi
•vifumper 4,quadr?a 1 iiij dhnfumper 4,quodaufcr a q$o CB 1 ij,rejfat 4tj—iiiij
divifumper 2 quadratum CO. C um- autem CHfit ipfius CO Uupla erit qua-
, ,
dratu-n ipfius CH 16 — 4 ij divifumper 4. idefi 4 ij

iiij / iiij. —
Cum ergo babeatur qdm CH vei BD ,idefi ,reLTangulum fiib BD £5? CE\
W^ltiplica C^B in DE
, iitfit reciangulumfub ijs 1 if,quod aufbr a re&angulo fuh
BD, CE4 ij — 1 iiij, refiat recianguiumfitb CD, ^BE^ y — 1 iiijsidin ij dtvide,

fc, in CD ,\prodibitBEsj — I Hj.
Pergimus ulterius ad Quadrangitlum DBHE. Et quia BEefi 3]-- 1 Hj,e-
fit reEhngulumfub BE,D H, idefl,quadratum a BE, pij—tf iiij -+_/ vj: aufbr re-
Oiangulum fub BH, DE
1 prefiabit reiianguiumfub BD,EH S ij—6 iiijfcf 1 vj.
q toddividepcr EH, 3J--1 iij,prodibit

T
BD
S ij—6 Hij -t-/ vj, divifumf 3J--1HJ:
efquadratum 64 iiij—^G vj -±f2 viij—12 x -+jxij,divifumtîf-~6iiif- ~+wf)
quodpriuserat 4ij—l iiij: inhocduciUiusdenominatorem,t$ xquabuniuf '
3Giiij~23 vj -^10 viij—i x,cumd4iiij~^6vj -±./2 viij--12X -t-ixij

Ergoetiam 63 vj -+nx cumzSiii) -t- 42viij -s. ixij
Ergbetiam 63 ij ~+ // x cum %$ iiij -+42 viij -ki xij. Hicaquatio
prodit quantiiatem lateris Heptaônici.
Velpergimus ulterius a4D^,EG Efln.quadrmDG,EB9ij--6iiij ^wj.
i
Jt qtm DB, EG efi 4^—1 iiij, aufer hoc ah illo , erit refiangulum fub DE, ^BG
fij—iiiij -+ ivj ,qtioddiviae inDE ij,crit BG,<;j~}iij -+iv,cuji*squadra*
tum Zfij—jo iiij -+ 3? vj—10 viij -* 1 x,quodprius erat
41J—1 iiij
<sAtquantur igitur 49 iiij -+ 10 viij cum 21 ij -+3fvj -+ix
Ergbetiam 49 ij -îovj sum 21 -+3piij-+i'viiji
Hicicerum acquacio prodic quantitacerhkceris Heptagdnici fed Byi% :
gius oculos avercic ab incegricace circuli, eumq; confiderac rancummd»

do uc arcum dividendum in 7-Cum igr fubcenfa parcib 92. habeacur hoc
proceffu coflicejquaeric jam fubcenfam parcibêamqjinvenic (eadcrti
methodo quafupra)qudd ficRadix dei6ij-2oiiij -*-$vj~ iviij. Jamq ha<3 ;
# Z «cicuf
Diagonaliinnovoquadrilatero,cujuslatera fint,fubtenf<e tnbus par-
cibus, eoq; earum Rectangulum 9 i/—6 iiij -+ 1 vj, quod ablatum a R-t
&-
angulo 16 ij— 20 iiij *•- 8 vj— 1 viij, relinquit reliquorum laterum reftan-
—
gulum 7 ij 14 iiif -+7 vj-'- If/^.Hac illefubtertsa utitur, comparans c-
am,vel cumnumero,quocertiarcus feptifeeandifubtenfaenunciatur,
vel cumfigura rtihili, fl totuscirculus >ut hic> eft feptifecandus: tunc &
ilh velnumero , vel figurae nihili aeque valent quantitates ha;
"14 iij -+ 7 v
7J— —
i vij vel 7 -- 14 tj -+ 7 iiij — 1 vj.
Prodic a. illi ex aequatione,quam juvat mechanice, valor radicis non
nusjfed in Quinquangulo duo , in Septangulo tres,in Nonanguio
quatuor,&ficeonfequenter;urtusenimvaloreftBC > alter BD> ter-
tius B E.
itt igi tur appareat, hoc genus inveftigandi Iatera flgurar, plane ui-
hil communehabere cum Definitionibus noftris,Numero I»II»UI. prae-
miuls/nOtabisprimOjquidprofiteaturhajccon^cafubteniaByrgij.^Ni-
mirumhocillaprofitetur , fi conftituantur fcpcem mter fe continue
proportionalesin ea proportione , quam habetlatus feptanguli ad fe-
midiametrum circuli , qaarum propoftionalium prirna fit ipfum iept-
anguli latus tunc feptem primas cum fcptem quintis , tantundem eiri-
.*
cere , duarttum quatuordecim tertias cum una feptima.

Hoc enunciatum quidem eft Geometricum demonftrabile , &
non minus quam in fuperiOribus, quando demonftratum i uit, planum
Octanguliefle Mefon,autlatus Dodecagonieflealicujuslinea: Apoto-
men. Illicenimdeplanoaucdelineaaliquidenunciabacur, hicdepro-
portiorte linearum aliquid enunciatUf
Ac ficuc non fufficic mihi ad fcientiam & ad menfurationem plani,
fcire illud efle Mefon, non ad lineaemenfuracionem , fcire quod illa fit
alicujus Apotbme cum & multae fint hujufmodi , & defcriptio ex hac
notitia geherali nulla , quantitas plani vel lineae nulla certa & determi-
nata eruatur,fed confequantur cantummodo hae atTecliortes,antea con-
ftitutas &
defcriptas quantitaces : fieeciamhic, nOnfiifficitutfciam,
quidfitfuturum/faclisfepcem continueproportionalibus in piopor-
tione , quamdefidero : fed cumeam proportionem nondum habeam
ulio geometrico atlu defcriptam : illud igitur expe&abam , ut qu ts me
doceretprius illampropOrtionem conftituere» Sicenim in ommbus
praemiflisfigurispraecedebacdefcriptio> infcriptio, determinano cer-
tx quantitatis, certusque aclus Geometricus,quo perficeretur haecde-
termiaatiOifequebaturdemumfcientiaproprietatumillarumjqujefa-
eieban t ad compar ationem inter fe figurarum.
Uc clarius appareac difcrimen Utriufq; rei > videamus Pefltflgoni-
cumiacus, eujus defcribendi modus in fuperioribus hic erat, utconjun-
ftis quadratisduobusjuno femidiametri, aicero ejus dimidiae parcis, in>
formam quadracam , ab hujus quadrati latere auferremus dimidiam
parcem fcmidiamecri,'Reliclaeiinea»quadratamrurfumcum quadrato
femidiametr i compofitum in formam redigeremus quadratsum > hujus
n.quadrati latus fore latUsPentagoni.Haec omnia erant facliii poffibi- &
lia,&facilioraquamdiclujucftoruncquicifcmostfacâjoc, Quidn. fa-
cilius
DeMONSTRATIONE. LlB* L 37
cilius,quam reftum angulum G AM facere, & in ejus cruribus 0gtiare
oc lubec AM,ejufque duplaffl AG, & po<
ficopedecirciniuno in M
, alceroirtG
excenfo, fcribere circulum G P , conci-

nuaca M G
A in P , deniq; P circino coffl-
prehendere,&inaliumcirculum,cujus
GA femidiamecer> inferre l
Ac vide nuncquid nobis de lacerePert-

ca°x>nico dicac ColTa Byrgiana. Illamechodopriusdedu&a^pfodicnu*
merum f 5i —
dj^-iv aequalem fubcenfae nullae id eft; fi qumque fiane
;
ordine continuo proporcionales , quarum prima fic lacus Pencagoni ;

proporcio yero fic Ula , quae eft laceris Pencagortici ad femidiamecrum,
cunc quinque primascum una quinta, fore seqtiales quinque cercijs.
Rurfum, uc in fepcangulo, non docec confticuere concinuam pro«
porcionem inqua hoc fiac, necexprimiclongitudirtemproporciona-
,
lium per ance noca fed docecea confhcuca, qua; fequacur afreclio. Ju-
,
beorJgicurreprajfertcareaiFecliortem , foreertim, Uthabeam&pfo-

pr>rcionem. Acquoi«odorepraefencaboafFe£tionem quoa&uGeo- ,
mecrico ? Nulloalioiddoceorfacere.quamufurpandoproporcio-
nem , quam quasro; principium peticur: & mifef Calculacor, deft icucus
omnibus Geomecnae praeHdijs>h«rens incer fpirieca Numerof um, fru-
ftra coflam (uam refpedtac, Hoc unum eft dilcnmert incer Coflicas Sc
incer Geomecricas decerminaeiortes,
Alcerum eft , qucd coca haec racio Byrgiana ihnicicur effenciae qua-
numcrorum; & divi«hc diamecrum in parciculas cer*
cicacis difcrecae feu
cas,quoties$cquamdm vuk, generaliterinparcesduas;cuinumero
cocus proceffus innititur, mutareturque, fi nomen Diamecroahud, feu
numerusaliusdaferur. Atnonfi:Geomecriafigurarum,fuperiuscra-
dica , quae lacera , EfFabihalortgicudine , fignat fane Numeris ;at inefFa-
bilia , nequaquam numens confe&acur , fed per fuas cercas fpecies di-
ftribucaficenunci3C,ucappareat>nondedifGrecisjfeddeconcinuisqua-'
cicacibus agi, de lineis &: iuperflciebuS.
Tercio liadtenus &
laceri Figurae, &laceriflella;cognominis,cui-
que fua cerca erac defcripcio ; in hac Algebraica Analyfi , illud maximd
mirum eft , ( quamvis Geomeeram praecipue abfterreac) > quod non u-
na via praeihri poceft quod imperatur. Quanquam id non omni le-
,
ge folutum eft, fed, uc fupradicicaepcum, socfunt numerifacientesim-

peracum quoc func in figura fubcenfae feu Diagonij , loflgicudine difFe-
,
rences,uc in quirtquanguloduo, infeptangulo cres > unus prolacere,

reliqui pro fubcenfis angulo.Icaq; quicquid enunciatur tandem de prp-
porcionefiguraepropria, id commune eft omnium ejiis linearum pro-
porciortibus ad diamecrum»
Quarto, pofico, quod una fbla proportio faciat ifflperatum; illarn
nmennondoceorabfolvercfedfakemvenarieminus. Cumenim
fpecies linearum causi fcienciae verferttur in genere InefFabilium (id eft
non numerabilium , feu numeros refpuentium ) eoque nulla unquam
mulcicudiaeconfummecurracio , quin femper aliquidinincercore-
cj lin =
i
i% De Figurarum Harmon.
iinquatur:haecc6ncra racio,uclbcofecundo'di£t,um,praecer numeros
non affumic alia praefidia , fed diametrum variefemper dividic in mul-
tas Myriadas Myriadumj uc exa&ior fiac'racio;acfic nunquam fit exact-
iflima,- &
brevicer: Hoc rtcin eft fcire rem ipfam, fed falcem aliquid pro-
ximemajusvelminus > poceftque femperpofterioraliquiscomputa-
tor approximare magis ; pervenireadpunclumiplum, nulliunquam
dacur. Talia nimirurn func omnia quaelatenc infolapoflibilitace ma-
,
formacionerti habenc fcibilem, qua in actum

teriae quancicafcivas;rteque
quandoq;fcibilicatis hurriartae conftituancur,
Quinco utinfpededefepiangulo,figurisquehujusgeneriscon-
,
fequencibus agamus , cum per eas ordine fuo Cefe confequences, pro-
poitionaiJcasconcinHaexcendacurcUmipfonumerolaterLim ergo fi :
maximeinnotefceretuItima,ucinfeptangulo,proportionalinmfep-
tima jnon camen per eam haberi pofTent intermediae. Nam inter du-
as, qus non habent proportiortem irt ter fe, quam duo numeri propor-
tionalitatiscoritirtuaca;,uccubicai , &c:ricqueuntGeome-
furfolidae,
triceconflituicontirtueproportionales intermedia: quotcunque, ftd
folum unavel tres vel feptem vel quindecim &c«duae ver6 vel quatuor
quinq;, fex, o£lo, rtovem, &c. conftitui tuncnonpofluncin plano,-cum
hic de planis figuris agamus.
Jam vero inter femidiatrietrum i &
fepcimamproportionalem
i vij proporcionis fepcangulans, func mediae propor cion ales fex , eft &
i adi^nonucnumerus, ad numerum proportionis continua; £que~
longae non eft fcilicetproportiofemidiametri adlatus feptanguli fe-
,•
ciindum duos numeros hoc eft non EfFabilis eft, Nam freffet EfFabi-
, ,
lis caderet in fpecies prius explicatas, claflium priorum,

, & fepterri an-
guli non efTent feptem, fed tres vel quatuor, quod contradittionem in -
volvic. Ex angulis enim primarum figurarum eradacerum proporcio.
Oporceret igitur uno a&u omrtes fex medias proportionales conftkiii,
inter fcilicet i &
i vtf. Viciffim fi daretur i vj quantitate; tunc iriter i.
&/-y/quinquemediaecaderent. Quodfitunci ad iiêflet utcubicu;»
numerus, ad cubicum,tunc pnm6 conftitui poflent uno a&U i ij StyiitJ
dcinde mter ifyif-i iiif* i i>j- tribus a&ibus tres mediae proportiOnales»
Sin autem i v. darecur quancicace , rurfum omnes quacuor incermedias
uno adlu confticui deberenc ; quod fieri non poffec, nifi in propor ciorte
EfFabili, uc prius. Caecera fecundum haec fubincelligantur.
Concludimusigicur, AnalyfesiftasCoflicas, alienasefTeapraefen;
ti concemplatione ; nee ullum conftituere gradum fcientias , curti ijs
comparabilem, qUos axplicavimUS in fuperioribus.

U*t «e Illud autem obicer monendi funcMetaphyfici, occafione hujus ccf-
WafpheniS fae;confiderenc , fi quid hinc cranfiumere poflint ad explicacionern illi^
tur ômiui
us Axiomacis, cum NonEntisnultadicunturefeconditiones , nullteproprie-.
•offe cen utes. Nam hic qUidem verfamur nos in Entibus fciertcialibus; & pro-
mûnvw*
riunciamus re&e , quod latus Septanguli fit ex Noh Entikus ; puca f cien-
Mathema . tialibus ; Cum enim fic impoflibilis ejus formalis defcripcio ; rteque i«
«um pemif- gj cur fciri poceft a rneace humana , cum fcienciae poflibilicatern praece-
aEft y3 âc d*fcriptionis poflibilitas : necjue fekur a Mence Omni f&a aclu fim-
plici
DEMONSTR ATIONE. LlB. fj 39
plici a?terno quia fua Natura ex infcibilibus eft. Et tamen hujus non (SJJjjEJ
:
Encis fcientialis funt aliquaepropriecaces fcientiales; tanquam Encia quamim-

bi "*
conditionalia. SI enim ESSET Septangulum defcriptum ln circulo;Ia» p
jjjf
terum ejus proportio tales haberet afFecliones Sufficiat monuifle. conrradi-
«ftionem ia
volvunt: &DeifcientiamadcaIiaimpolTibiIiafcnonexcendeTe , prxlercira cum hxformales rerum Geometti-
carum rationes nihil lintaliud , quam ipfaEflentiaDeijquia quicquidin Deo eftab xterno , id una indivi-
dua eftcflentiadivina.-sflecigitittteiplumquodammodoalium ,(cire, quam eft fiqua? fiint incommunicabi.
;
iia , tciret ut communicabilia.E t quxhxc adulatio,proptcr iniperitos hbrum non kcturos, defraudare caueros.
Sunt & aliajpropoficiorles falfae Geometrarum,de laceribus hujuf-

modi flgurarum,fed quas vel ipfa fbllertior Mechanicarefucec; cum ca-
menMechanicescausaobcrudancurjuvencuci uccumSepcangulila- :
tus AC ab Alberco Durero ponicur arquale fe-

milaceri Trigonico A B ejufdem circuli» Hoc
Ver6 nimium breve efle , ecfi vel lpfa Mechani-
ca docec: camen ne cui imponac experimenca- Alb. t)ur«a
ciomanuarianimiumrudis ; isveihacfolara- defmitio
ciocinationefalfum ante manuumaccommo- lat. Sepcan»
guti.
d jcionem deprehendere poteric. Trigonicum
larusexnumero angulorum probacur efletf-
fabile pocencia: quare ficeciam ejus dimidium»
HepcagonilacusnoneftEfFabilepocencia, eo
ipib , quia Hepcagonus eft & quia fepcem neque fex func, neque quin-
«
que,nequecria. Numeri enim Primigignuntfpecies ; acfpeciesfunc

incommenfurabiles inter fe , nec una eft alia.
DeCarohMariani Cremonenfis& Francifci FlufTatis Candallae Aliaxujv
paralogifmis circa Heptagonum Vide Chr. Clavium GeomecriasPra-
cliea: hb. VIII. prop. 30, &m
commentarijs in Euclidis lib„ I V.Pr, j6.
Excitavic ha;c palseftra eciam IlluftriflimumD.Alarchionemde
MalaSpina>Legacumannoj6j4. Ser»*'Ducis Parmenfis ad aulam Cae-
faream ; quidiagrammaceingenioflffimoomnesomniumdefcripcio-
nes fuperavit;exiflimans fubcenfam cribusdecimis quarcis circuli,ae-
,
qualem efle quinque quarcis femidiametri , &

fic effabilem longicudi-
ne demonftracionis apparacus cancae fuic follerciae,uc vel ipfum Eucli-
:
dem lacerec, aflumcum aliquid fuiffe indemonftracum.

Pro lacere Hendecagoni circurnfercur calis defcripcio : In circulo Vn |eea]> -
ab eodem puncFc A, ducacur lacus Tecragoni AC, ad unam partem cir gulu«.
cumferentiae,Trigonicum AD,ad contrariam,
Hexagonicum AB, AF ad utramque : &duo-
rum illorum Hexagonicorum angulus F A B
fubtendacur alio Trigonico latere BF, quod fe*
cabic prius Trigonicum AD inG;ducacure-
ciam a fine Tetragonici C diamecer CE per I
&
cencrum, a fine alcero diametri E, per feclio
nem TrigonicorumG, ducacurre&a EG,fe-
cans Tetragonicum ACinH:IineaGHinter
has duas fettiones , dicitur efle latus Undecan-
guli. Sft verd nimis longa , vel Mechanica docerjte» Ac fojUcw Geo^
metrg
40 De Figur arum Har mom.
mecrafpecicmlinMBConfiderat,quaeneceflari6 cornmunicac aliquid
«xTrigonico &Tecragonicolacenbus, quancumvis remoco gradu. Ac-
qui numerus 1 1 , Primus exiftens, nullo modo ad has figuras ducic , cum
iicPrimus, nihilcum3-&cum4.comunehabens. Securus igitureft
Geomecra,falfam efledefcripcionem, & poceftf acile fuperfedere labo-
ie compucahdi.
Manec igicur per omnes objettiones, per omnes omnium fruftra-
neos conatus lacerafigurarum hujuimodi fuapce Nacura efle ignoca
, &
infcibilia. Uc nihil mirum fic ld quod in Archecypo Mundi non po-
,
cuicinveniri, neque eciam expreflum efle in contormauone ipfius

Mundiparcium.
XLVL Pfopofitio.
'C E&io
circuli arcus cujufcunque in a^qualia tria,
^ quinque fepcem &c &inquacunqaeracione, quaenoniicante-
, >
demonftracarum concinuedupla, noneftdepoffibilicace Geomecrica

t ali quae fcienciam generec»
,
Seclio arcus in duo , $ y

quatuor , (f 0B0 , l§ c;continulfnlicet dup/a , Ge.
emetricajane eft , fuit% haiienus adhibittu. In tria contingit fecari •& iotum
Circulumper Trigdnum i $
Semicircu/um, vtin Hexagono if$ quartampar-
iem ,vtihDodecagono ffquinmm> vt in Pentekttdecagono ; gf arcum yj/
,•
Craduum , vt in Oclogonoi %§ arcum ivg graduum,vi in Decagono. ln

quinque verb contingit fecarifimiliter tjf totum circulum ,per Pehtagohum;^
Jemicircu/um ,vtin Decagono % tertiam citcu/i partem , vt in Pentek&deca-
fonoi S§ arcnm ijo graduum , vt in Dodecagono. Idem verum efl dtj>
orum arcuumfemifiibus , quad?antibusqu&j> » & c&teris partibus proportio-
nis continue fubdupU. (lAthocnonfit pwopter Trifeclionis &
§£u}nifec~lionis
ingeniumj, jfedper accidem, ff propter alias figkrarum proprietates ,"de qui-
hus haifenus.
%At ,ftomifcuamjtfifeBionem\ aMfeMionem in aiii quacun%rationepro-
pofita j qu<e nonfit continue dupla ,impoffibilem efie , patet ex comparatione bi-
Jeftionis pojjibt/is. In eamedium ad drcum , $ quem iUe menfurat, , ahgtclum
îfecandum , efl linea reBa, fubtenfa arcui , qu<s in duo tequa/iafeearipotefi Ge*>
tmetrice : cum ttqualitatem harumpartium fequatur aqnalitas partium drcut
eujuscunfyjiveparvi Jive magkiy rejpecfutotiusxirtu/kex quopnte g? hoc ejl,
auodtn Trianguio ab aqualitate laterum licet argumentari adaqudiitatem an-
guhrum oppofitoruni^„ Hoc verb medium nos tn cateris feEbionibus deferit.
T^.me*firecTa,arcui/ubtehJa , /ecaripoteftinparterqmotiibet , id£Geometri~
tet a proportiohe lateriim quacun^ (prater unam Aqualitatis ) argumentari ad

eandempronortHohemoppoJitorumangulorum. Tfamji (ubtenfaatcuf > verbi
tausa, in tria dqitalia,fecetun/iqu<efecant , Derpendiculares injitbtenjamfue-
rirt, media pars arcus errt minor lafera fibus fin ex centroarcusfi^rint egrept
i
jedrketimedia$arsaTcn$*Tit mmor Utevdihus-^ lgiturintef4*fiantiam in-

finitam
Demonstratione Lib.L 41
punciu efi,ex quo edublx dux'feblrices,$ ftihtenfam
fimiam £5? centrum cttculi,
d arcum e)us in tria xqualiafecdtent. Id Verb punciumfimper tantb remotius
ab arcu circidi , quanto

mihor arcus citculi trijecandus efi,proportione tamett
t(l
non contfanti. Cum igr atcus circuliminuipofint in infinitum, difiantia etiarn

huutspunciiexcurret in infihitum;Ihfinitiverb,feuvarietatisinfinitx nulla ejl
ftienivL*. Et hxc diffictdtas tenet TtifeSiionem, qu<e adhucfimpliciorefi x* &

a litati propior.
• Mtdtb major oritur difficultas infequentibusfeciiontbus alicu-
%# frct^verbic.iusdjn f , 7, o, n
zfc.partes xquates. Tuncn. nepunciiqui-
qno educix reclx,
quxfubtenfamfecant
n identipis ^mpiius efi poffibilis,ex
irt
th
imperatas exdem e? arcum in xquales (ecent.
pattes xquates ,
6)u;cquid verb prxfidiurum adpromifcuam (eJi ionem pofiumus afferre ,
dedtt^lumex namero quifiilionem denominat , tdneccfieeji efie qener de^ t

,
t$ commune cuiuscunque arcusfubtenfis , tam magniquimuitum ajuafub-

quam parvi , quiparunU>> <LAtquiVagamrelinqtiere pr'-
tensa differt ,
t>ortione;n patiiumsfiiibttnft, adpafiesarcusfui ; idvero honefl determinare
fcientifice. Atque hocprxcipue dicltAn efio deTrifetlione Vel qmni(eciionej& c:

S e &'°«>»
^B-n-oiana Analytica , de qtia inprxcedehti Propofitione egimus copiosb. Etfi
viroomnia ibi diiid-s , hakht etiamhic locuwu> i quxdamtamehttlic ditm', ^lhJto-
funt huius loci magispropria^, , fiuntque ittufiriora ^ admitabitiora in jrHto^ us byig/a-
t
r t
ne arcuurnj>,
quaminficiionetotiuscircutt, ]Sfam utomittnmiltacommu-
pftncipiumpetatut, imperato eo , VJtfhciamus , quodqaomodofhcien*
nixj qubd
affeclioties quantitatis continux nonfitehtifice pro-
d'tm (it , attxrebatur : qubd
dantttr per auantiUtes difctet.tsfiu Numeros ; qubdquictinque numerus elicitut
nyotateres , determinantepartemarcusimpetatanu,, i&e nonpcffit qukqmni
docete_> quam qubciiUuifitvelmafusVelminusdebito .'
eoqueficutfe habrt
materiarudis iS indigefkladformaium qvid i ficut quantitzts indetetminata.»

'
Analytica i(fa ad determinatio-

$ indefinita adfipurams \ fic etiamfihabeat,
&
iUudimprimu exceUens nobiteefi inhacCofid (emimecha-
nes Gsom&tric-is :
'
'
foaeyier verb gf abjeiium in Ceomettid fiientificd qubd citm itnaqux *
':
circuti arcubus inxqua libus accen(eatut)

aue fabtenfaminor diamctro , duobus
auorumalter minor (cmicirculo , alter major; eoquepartis aiiquotx de minore.»
partis xque quotx de majori, major : (LAnatytica iffa ^Byr-
minorfit fubtenfas ,
inxqualihus , fed etiam depluribus alijs cit*
piana non tantum de duabus hifie
eenerale quid prxcipit , quodutile fit adillas omnes humeris pro*
culi fuhtenfis,
lex datus (it arcts
xime exprimendas. Verbi causd, inttifectione hxcefl: Si
ejusque fubtehfiu, ; tf> is arcus fitin Ires paftes fecand**s *
( (it 4$ praduum )
quamlibet lOgraduums hocefi , inveniendafit (ubtenfa hujmpartU Jeuejus
i
proportio adfubtenfiam totius

,graduum 4 g tunc jubeot fhcere vf fuVtenfam to-
:
tius ad quxfitam fubtenfiampartis , (ic hanc adfecundatru £jffecu ndam ai

,
,
tertiamproportionalem-2 :jamjubeortriplicare(ubtenfampattis , sbeaati* g

fcrretertiamproportionakm-j: quodreiinquitut , iddicitut valerefubrevfartu
totius.Hoc efl , De fuhtehsd data, pars tertia multipticetut cubice %ft fra 1 w » ,
numerus&cius addatur ad toturru>: auHiifictertiaparseftpdufr mincrfub-

tehsdquxfitd.fiamfirur(umhxcipfa, cabicemuhlpl-cata , adtotam adl-t*
pars propius advetum venit ; £5 hocconttnuhufq, in ifi»

tur; (icaucix tertia
>.
nitunu. Hoc quidem procefiu venitutpanlatimpropefttbtenfamCtaduitf? /5.

<lAtfimajprt nconflituas numerumcubicemultiplicandumj> , e? omnincten.
tum ftre, quantum circinus indicat deberi tertiepartt de rejiduo circu/i } pofl ab-
latos Gr. 48 >fc: Gr. 312 , cujustertiaefl 104 : titnc etiamfubtenfam arcus /04,
£$ complementi 2 j 6. hoc modo perficies 'Nêque hoc iantum ifedfi etiam ad
.
48,$ ad$ 12. adjeceris circulitm integrum $6o. invcnies ctiam pro fummarum
iffarum 408 ,6 7 2. trienttbus fciiicet i}6 ,Z$ z 2 4 .fitbtenfam aiiam per idem ,
Nomen Cofficttrru>. Et in ênsre, quot reftnnt unitatet in numerofici ionis ,bi-

nario ablato , toties licet addere circuium intecrum vel arcum fecandurru> >
propofitum , IV eodern nomine coffico novorum arcuumfitltenft indagenlur. Ex

quo appar&t ingem difcrimen nominum horum cfficorum,ij fiientificorum gra- '
duum, quos infitperioribus expiicaVi.

t$Jln Vsrb nonpofftt aliqua nobiiiorars inveniri, qitdftiiones arcuurn om~
mmodrt perpciantur ? "Refpond.se ,fiomnes flubtenfk arcuum dividcndorum (ub
commwiimtioneconfiderentur ,
&
fi iilatanlumhabemus prxfidia^ , qiis. jit-it
' '
omnibtts qu<e(itis fubtenfis communitu> : njtfimt ill-arum in proportiorie quifi-,
td, continus proportionales quotcunque : tuncnobilius aliqmdhaud quifqusni

comminifcetur ,. acl tim que dgit , qukunquehic annititur ; g? ophofilumi/t
adjecio ffatuit , conffus, Ex commumbus enim , nihil cuiqUe prtprium con-
fludeiur.
Sin autem de diffcrentiffpecificis Iinearurru> , qu<e dividendis arcubns
fubtenduntur , fermonem infiituimus :Jam mututurftntus qu.efionis , & pro
feBione arcus omnivarid, fubflituitur feiiio totius circuli perfiguram Rer/iia- ,
renijs , qu<epropofit<e fitbtenfejuamjpecifcam proprietntsm conciliac : dequi-
busfiguris Reguiaribus nos jamfitprdtgimus , o infequentibus amplius a<?e-.
mus ; quippe qui hac ipsd in qu<tflione medium quctrebamus , quofigurarum il~
larum aliquas defcribere pofiemus. (fum itaque tale medium naturd dcbeat
efiepriusre ipsd , per hocmediumeffickndd j principiumutiquepeteremus ,fi
Medio noflro expediendopr<tfldiumdfiguris Reguiaribus peteremus.
IJerum hic adverfarius aliquis objecerit mihi qubd Pappus Jlexandri- :
Pappi & nus libro quarto Mathematicarum colleflionum , Iropofit. XXXI. Tri-
ones ârcu" partitztm angulifieclionem tradatper Hyperbolam s £5? Tropcfk , XXXfi^, Da-
um omni- tdqudcunqueratione angulumfecartj , Per Quadraticew Heiicens : & Et
**
Citvius GeometrU PracJic<e iib. XIII. propofit. 2/, pr<t(kit idem per Con-
choidea Nicomedis,
lierum illorum authorum inventa nuflam flnbiiiunt poffibilitntem Om- '
nivarintfeBionis Geom&tric<efiientific<e , HJt hoc appareat. > primum Pappi

machinationes circa trifiBionem expiicabo : deinde differentiatn inter iilas £?
defiriptiones fcientificas , in luce locabo.
Pappi trife-
Primum ipfe Pappus in pmambulo antepropofitionem 3 1. dividit probie-
loanguL
mafiU .
Geomeomarica , appiRac,cum
fqa. lg,generaliorifignificatuvocabuli >
nobis , Geom&tricum ifpeciafem fenfum habeat, ) in Pianas , Solidas, 65*

Linearid-*: fhteiurqucs , TrifeBionemanguli , perPIana ( qu<e mihifunt
Jpecia/i fenfu Geom&tricas , fcientifca , graduum explicatorunu) } expediri
nonpoficj, edife de caufa eoarguit antiquas Geom&tras ineonfulti conatus , qui
bicfruftra defudaverint.
Ipfe igiturtrifeclionemfitam expeditper Soiid(U> 3 omnivariam verbfiBi^
onenu* ,per iineasfiguratas.
Demonstratione Lib.L 4.5
TrifecJionis modus efl tnlis. Propofito angulo trifecando , demifid ex punBo cru-
rtsuniusperpendiculariincrusalterum , qu<x longitudinem crurum inteUi-
gatur detefminare , ($ eicrurialteribreviorifhcio perpendiculo^ , duBispar-
^
,
aUelis , illi expunclo primo , huic expropbflto angulo ,fic vt concurrentes recium
tf ipfefiiciant angulum ' jamperpuneJum , in quod demifiaperpendicularis fh- ,
tit iranfirefuperficiem C on i ,figur<efblid<e ; deinde fic applkatum Conumincli-
nat> , feu annuere fhcit quoadufifc is cum eddemfiidfitperficie ,feciionem Hyper-

,
holen diffam in plano defignet, duBarumparaUelarum, ut Afymptoton propri- ,
ttm : tuncex puntioiUo , inquodefldenrifiaperpendicularis ,'intervaUo , quoct

flt duplum crufis primi defcribit inplano arcum, fecantemficiionu Contcx /i-
,
neam ; gf conncxo centro arcus cum hac communifetlione , rettam eiparaUeLm

ex angulo propofito ducit ; eog;fhclo , demonflfat , abfetTnm efie ab angulopar-
iem tertiam^.
Solidum quidem hoc pacio problemafhcit Pappus , ufu Coni ,figur<efolid<gi
&At qaatenus inter datds Afymptotos ( duclas perpendicuiares ) angulumre-*
ilum fhcientes , per punii %m intraiUds datum ,feciio Conica , d:th Hyperbolasj
etiam (ine Cono , delineari pn plano potefl: problema idem videtur etidm inter Li-
tiearia reflrendunu. Gignituf enim tnlis linea motu Geometrito , ($ mufntio-
ne continud intervaUorum , hoc eft, repr&fintntur per purici a qu:tvis tndeter- ,
minato numero ; idque non minus , quam §htadralrix 0$ Helix , quibus Itnatf
Propofit »_?/. tf Ternariam $$ Omnivariam jeEiioKemperfiatt, Sichabet Pdp-
pimachtnatio.
fîifd ieitur dicemus ? Nonne inler daias Afymptotos ,per pundum da*
ium , unafolafcribitur Hyperbola ,flve idfiac annutu Cohi , five punfiorum^
infinitoramcoritintiaiiohe_s ? TSfonne una folafeciio circulicum Hyperbola ex
itna plagd? 'ISLonne Una fola £? certzt inclinatio efl linex, punBa HyperboI<e con-
necientis , adfigur<e diametrum-D?
Eqiudem fhteor , h<ec omnia necefiaria $
cefti, efle_» ,flquidem Hyperbolti
kmflt defcripta-c, Erat ehim etiam prius in analytica Byrgij trifetiione , zer-
ti<t conflituta. partisfubtenfa. certzi *_? necefiaria longitudo feuproportio , adfiil-
ienfam At quia non de hocquxrimus , quidfit , rejamfhfia ,fed quo-
ioti arcui.
modb , iftfit qUidque res nondumfhEki , (itfhcienda demunu> ideb rithUh plus
, :
habemus ex ProUematibus Solidis tf Lineafibus veterum, qucdadqudfitam li-

nearumfcieniiamfhciat, ; quampriusex doElrina Analyticd modernorum. Efl
(ane unafola HyperboU Iinea,inier Afymptotos pofitas, perpuriclumpropofitumi
in earum plano duciilis. ÂteanondumduEid Conumjubeor tahtifper incli-,
narefuperpunEio appiicaiionis , donecexifkit itla , duHzitfeflt : velfine (forio ;Ii-

ne.u , qu<e Hyperbolam delineant per continuatapunfh , jubeor tantiffier muta-
ro j donecfiatis prolongatafit Hyperbolds : %_? quxpariesinterfhEiapuncia ca*.
duni ihtermedi<e , easjubeor imaginarifhc~ids :jubeor utfinque id qucdeflpcte- ,
flate diviflohis infihitx , aEiitfeu motu uno trahflfe ; i/t hoc tranfiiu eiiam id at-
iingatur , quodlatei iniUdinfinitntepoJ:efkitivd , flrie pefficJ<efcienti<eIucC-?i
aualem haheht problemdta d veteribus Plana coghominatoj.
Hujufmodipofiulatis crebrb utuntuf Francijcus "Viekt Gallus,(_f Geometfst
Beigici hodierni , ih folutionibus eorumproblemaiunij, , quctfuaptenaturd non
nnt folubilio-» , nifi inartificialiter , per numeros , aut per motus Geometricctf,
infinitete auddam mutationym gubernandos.
44 Dfi FiguraRum Harmon:
ftLamubiomniafHerintinpromptH , quxfhcereputnbuntur ad certificandarrLs
menttm : tcnebimusdcterminationemejus , quodre\quxfitaveimajusfitve/
minus proxime ,femperquepropiux: vtprimetiamde trifeclione Jnalyticadi-
.- xeramm.
Verum efie de hocprob/emattt/o/ido Trifeilionu , quoddico
ftWanoa
cft ttanfi-
tju feigati-
W admonet. 'Jâm nififo/idorum proportio fueritdatn taiis
duos numeros cubicos : menfitrarefoiidumpropofitUm aliofolido noto non poteri-
,
, vc/ipfa(blidi
qualis eft inter
mus , admehtem infbrmandam : quia dux intermedia proportionales exacie in

p/ano conflituinoh pefiunt : in cubis etfipofiunt incfie , atdplanis ad Cubos i/lot
quojcunq^formandos , non datur tranfitusfine ipfis duabus medijs , velutiponte
Du medi
as ptopot-
^^ ' Etduasmediasproporiionales invenire ,docent aiij permotumGeo-
metricum , imperantes quod efi imprxfkibile quoad certitudinem ac/us Geome-
,
«onales fci
iriciadmquati: docet &
ipfe Pappus, per fetliones Conicas, beneficio duaruwpro-
vemte lra
«VUIIV 1114—
n-
portiona/iumexpediendas,cum$
£ I
Qonus fitfo/idumquid.
J ,
Itx femper princi-
P»ifibik. pium petitur, (fpomjacet in adversa ripd.
XLVIL Propofitio,
t; Igurae numero laterum lmpari , maiorl quam ^j
*• (excepco Pencekaidecagono ) cum fubcenfis aliquoc parnum, co-
taeq; ades Clafles,omnes eodcm cenfu func, quo Hepcagohus cscerae &
iigur«> numero Iacerum Primo.
'Njimfihiemerus /aterum ejl impar , hon ex Primis unus : is aut eft duo-
rum Primorum imparium mihimus multiplex , aut a/icujus Primi quadra t us :
aut efl Primi Unius , e? quadrati Primi alterim mu/tiplex , aui 'inkltipiiciunu,
quadrdtorumvefeorfim ve/juhBim multiplex.
ûodfiefieni hkfigurx defcripii/es $
ihfcriptilet > &
fcibiles J tuncaut
propriam haberent dehtonfirationem es ahguiis , aut impropriam ex compara-
iionefigurarum , quthus communicdnt. Ât prbpriam non habent i quia non
jfuntnumero laterum Prirno , ex quoformaretur demonfiratio : impropriam non
babentjiequeprimst, verbi causdfUneivigintarigHlum,quiafigur*. ijs comnsu-.
nicahtes ve/amba. velalteruira , vthicHeptxgonw (pofi Trigonum S$ Pentn-
gonumex quibus Pentektdecagonus) nuUampropriamhabent , perXLV prx- '
mifiamineque fecundit, v. c. Nonangu/um,quia hondatUrfeclio arcusaliquoti,

e
puta Trientis,in totidem parfes aquales , quot dccepit circulus iriteger , per
jCLVlprntmifiam : neque tertuc, heque quarta, quia priores tjs communicantet
tndemonfirabilesfunt.
Nonangali d c Enncagono,cujus numerus p,eft quadrarus pr irm* imparis incer
11
ItSu»* P r moSJ &• tcirhari j, ccrcacum eft haclenus incer Geomecras , plenfque
*
annicencibus utetiamhujUsfigUraelacusdemOnftrarehr , omnesca-

-,
men fruftra fuerunc, nec unquam hoe problema fuiftehc aggrefli.li dif-
'
crimenfcibilium&infcibiliuttiaccendiftenc.
CaMpanas Qampanus Nohahgu/um demonfirare vo/mtper Trifetlioncm angu/i,
**'
™kl°
na*"
1uam Patt*it infcibi/em efie ; ihpramifia XLVI. Etfiverb via Pappi Cfavif &
necefiarib irificatur , pofitofe. mbtu Geometrico : *L quid hocadp/anasfiguras
Je quibus mshicagimtts j eumfolidu opnsfit adfitciendas trifieBtonis adminiflras
linem
Demonstratione* Lib. L 4?
lineat , Hyptrbolam , Quadratricem , Hehca , Conchoidea? Ipfi quidem Cam-
panus trijeîionem tentaw* nov animadvert/t, fcfiimere tertiam a nguli partem
velutijamcertam qu/eeratdemumqu<trendaj.. Extatlocusin meo exemp/..-
,
ri adfinem Operis Euc/ideifht. tZ6. pertinens adfiriem lihri IP^.

Jordanus^Brurius No/anusinfexangtt/i A B oppofitatatera BC, CD EF
EF, continuatau*rinfo ducitperpendiculares GH t
JordaniBtu
jK,circu/um in A.D contingentes ;ducla igiturfh-
ni Nonii»^
cli paraUe/ogrammi diagonio 1H, circu/umpu- pulura.
tabat fecarific , irt inter AD PuncTa contaciuum d>

fiilionesM. N. exiflnnt Norix partes circu/i AN,
DM. lAtquidemonflratur ex diagrammattji i
qrtbdcum femidiagonij iUius LH,quadratumfit ef-
fhbile , fci/. 7 decimti (extee de quadrato didmetri ,
( fl enim ABH 80. ergb ^BHfemifiis de AB,T)e/ AL:

1
(j ejus potentia igitur ,

quadrans depottriiia ALj
Jgitur AH poientia ,dodrans de potentia AL: Sed poieitia LH dquai pcten-
tias LA, AH )firius igitur graduum 40 , hocefl dimidiafubtenfa duarum Nma-
rum circuli > futufus fuerit Effabilis potentia , JcitieeJt fa dix de iribrn vicefimis
efhvis quadrati dtametfi Demiffa enimperpendiculari AO eX AinLH , e rii
,
':
Jicut LHpoteritia > 7 fidecimx , ad HApoteriiiam , ^fidicimas : (ic LApoten-

tia,4 fedecimdt ad AO potentiam , /2 jeptimas de unafedecima id e(i tres vi-
, ,
cefimas ocTzvas. Jtn hxc nonangularis arigutifubtenf* efizt Hobilmr. aemu/bus
prxmifis {$ communicam
, ijs : cum tamerifit numero taterum irMa.fi ffcdicd
numere aliquo , Primi j quadrato , nihil Communicam cUmretrafonotf

^Triôno , per bifedionem arcuum ,quari*mfigurarum pro^rius efl h.c nJodi*
tatisgradm.
XLVIH. Corollarium*
C "Equituf igitur, Notionis, Scientias,Determinatio-
^ ms,Defcripcionisj & D-monftracioms mecasincra primosfigura-
rum Ordtnes confiftefe uc fincClaflesfigurafumfcibiliumnonplu-
:
fes qua-n quacUof .cres>prOprias demonftraciOfies habencium, in quib*

capicafuntfamiliarurrt } in prima, Tecragonus,poftdiamecrurncircu-
li, cujuscharadernumerusS ; in (ecuhda,Trigonus, cujus chaf ac\er j»
in tercia , Pencagonus chara£cer< 5 Una vef o impropriarum demon-

* :
ftnuionum,cujUs numef Us eft mttlciplexduOfUm j &5;Icilicec I5:pnm4

cnim ejusclafllsfigura eft Pencekajdecagofius.
•
XLIX- Propojitio.
r* Vmautembirediorquapropriautittirclaffis pri-
^ 1
ma),communisfietam(ecund<equam teftiajclaifi.pacec, alio
jure degere claflem prirtiarn , alio duas reliquas : ica ut prima familiari-
tatem habeat ad utramque reliquarum ; at illa; figuracionibus eon tra ie
f i diftia»
4-6 De FldURARUM HaRMONT.
diftinguancur, adeo,ucearum, quaepropriasdemonftracioneshabenr*
quodammodo duo cancum finc Genera,
'N(am Tetragonus (f Oclogonusfkitimfequafitotas Trigonic<zficl&appli"
cantiquiapars circu/ifixta &
duodecimajunctg,faciunt quartam,pars duode- 1
cima gf vicsfima quarta,compo(it<£,faeiunt partem Ofb-vam- Et Tetragonu-fi

Pentztgonica ficix quadamten' accommodatiquiaquinln circulipars, additn i)i-
xe(imx,confiituit partem quartam,Caufa efi, quia Numeri 7;. $ 5-. di-vidi pofiunt
m numeros proportionis continue duplx: Nam partes ipfius & (unt I. 2.partes ip-
Jiusj fiint i.^fTalis verb communionon eflinter ctafcs, Ternariam Quina- &
riam. 'i\am et(ifixtapars circuli, additatricejimx, conflituit qnintaimat tri-
c?fi?na eft clafiis bentekxdecagonicx , qux non habet propriam demonfir ationem.
Eodem modo drcima circuli, additzlquindecimx (ecce admixtionem clafiis quar-
t x) faciuntfix Um. Propter hanc duaiitatem Generum,numeri charatlerifiici
funt, in primo tz, infecundo 20, velejm dimidium 10. Hxcigitur infia tibrJII
reprenda & adfiribendafunt addiflintlionem generum cantus>
'
L> ComparatioFiguraruni
feu divifionum circuli*
p
*
Rimas tenet diameterjeft enim eff abilis longittidi^
ne.Secundum eft lacusHexagonicum,a2quale femidiamecro,& fie
EfFabilelongicudirte.TertiolocoftancTecragonus&Trigonus,quiala»
tera habenc EfFabilia fola pocencia. Quarcum cenenc ordinem lacera
Dodeeagoni , Decagoni , eorumq; fbciafteilarum lacera; func n. ex m-
efFabilib 9 potecia,& Compoficis primae fpeciei, func fc.Binomines & A-
pocomae Dodecagoni qdem,Primae, Decagoni vero, Quarcae.Quinco
,
loco fucceduc laceraPencagoni &

ftellae ej 9 ,fic &
laceraOctogoni & ftel-
lae ejus,func n.ex quarca compoficorum fpecie, Mizort &
Elaffon di£tar.
Ne quaverobonanoCairtDecangulo pr«ejudicecQuinquangulo:
auc ne fpecies eadem lacensOclagularis, aequec fuam figuram Q uinqua-
gulovelDecangulo,novaquinquangulo accedic vircus irt orcil lpfo;
quod per hanc Seclam,Denario corhunicancem,regnac undiq; propOr-
tioDivina: quaeimmediateineftipfislateribus Quinquangulari ejufq;
ftellae ; ac Decangulari cum fua fteila non compecicrtifi mediance late-
re Sexanguli ; Octangulari planenon compecic.
Praeterhaslacerumpropriecaces,aliusinfup cenfuseftnobilicatisi
quod figurae diftinguuncur ex apcicudine & perfet~tione areae, q fepic fi-
gura*Hic poft diamecrum(cujus area nulla,& quae fola circuli arearii,uc
Pcolerrjaeus monec,in duo aequalia fecac,non minus q circurnfereciam)
principem locum obcinec Tetragonus &
Dodecagon9 , q, aream habee
EfFabilem, &Tecragonusquidem eximiapraerogaciva;quiaeademilli
eft area, quae& lacdris qUadracum, q.ppe areae fpecies eft quadraca/ lcaq;
fepic dimidium de quadraco diamecri: Dodecagon' vero ftatpoftprin-
cipia , fepierts dodrantem de quadraco diarnecri, Proximo locO fucce-
dunc Trigonus , Sexangulum & O&Ogonus , quibuseftareaexfpecie
Mes6n,Petagoni &Decagoni areaenulla dum habecnominartociortum. -
FINI S Librih
Joann
IO:KEPPLERI 47
Harmonices Mundi
LIBER II.
De Congruentia Figurarum Har-

monicarum.
m^mMMmmmmmmmmm
Prooemium.
^C^îf* Sfentiam uWularum Fifmrarum Regulari-
^j 7/~*i3K umMentalemfeu j/Ofcgkyhacfcenusexplicavi ; iequitur
"^ 1_/^ earumjunclaru.T) Proprietas,& veluci FfFeccusintraGe-
omecriam quieft.Congrucnciavei. [.nfbciabilicas. Non
5^.'*--t'^l!S5
^* * *^-a*
1
,
funcenlm ejuidemIacitudims,Demonftrobihcas&Con-
gruencia cum illa fmgularum fic &cum lpsaduphcacioneconnnua..
, ,
lacerum umusfigura: unnfinicum excurracj ifta cercis coarcaca Iegibus,

quibu^piures figura: in unam fociecarem, vocantur , ob angulorum in-
cremencafeipiamprxpediens, cico definar. Ec quamvisdele&usfic
graduum fcienciajdemonftrationisque &plurimumdifFerantnobili-
,
tate, lllxquasnosexplicavimus, abijsquasdimiiimus finenomine:

non ramenne cum hacquidemdernonftrationisnobilitate Congru- >
enriapjanepari pailuambulaciadeoqueunumalterius caufanon eft ,

fed urrumquc ex eadem coramuni caufa (
quse eft angulorum figurs
apcicudo quodque cameniuis legibus dependec. Quantopere ve-
) , ,
ro needFiria iit nobis hsc quoque ipeculacionis pars , ex ipfo cotius o-

Peris infhtuto videre eft. Cum enim originem Harmonices eiufque ,
FfF^closmtotoMundoprtfftantiifimos explicandosfumpfenmus ;
,
quomododc congruentiafigurarum , quaefunt proportionum Har-

monicarumfcaturigines verbanullafaciamus? cumidemfonetLaci-
,
nis Congruere &Congruentia; quod Graxis CLgLlQTietV 8C OLQpLQVlcL £

cumhicfigurarumefFe&usincraGeomecriam.incraque Architectoniv
ces partem illam quae circa Archecypos verfacur , fic quaedam veluc
,
imago & praeludium EfFe&uum excra Geomecriam extraque mencis ,
conceptus, in ipfis rebus nacuralibus & cceleftibus? cum propnecas haec

congrueti£e,quaein ftru£tufam& corporationem aliquam exiccahs fic,
uc vel ipfa Mentem fpeculacricem invitec ad aliqoid etiam foris facien-
dum , creandum , corporandum i utque Iatens inde ab aecerno in fuper-
benedi&a roence divina per Idearum ordines canquam bonum fum-
, ,
njumjfuicornmunicacivumjConcinedinluaabftracîonenonpocueric
quin
quin in Creationis opus prorumperec , Deumque Creacofem efEcerec
corporum fub ijiHem figUris conclufbrum. De hac igitur figurarum
Congruenciapaucis agam, cum demonftraciones difficiles nequaquam
firiCj, necaliopene apparatu , quam ipsafignrarum pidura
indigeanc.
K.I
De Figurarum Regularium
*Congruentia.
% DEFINIT I O.
Y^ Ongruericiaaliaplankieieft , aliain folido. In Plano Congru-

^* cumangulifigurarumpluriumfingulificadpuncliui-fl
enciaeft
,
unum concurrunt , uc nullus relinquacur hiacus.
:%. D I F I N I T I O.
XJ[Êcperfe£tadicicur, cumfigufaecujufque concurrehtisanguiiom-

"nes eadem ipecie concurrunc, ucicaomnes concurfus incerfefi>
miles finc, &
concurfuum ordo ininfinicum cbncinuaripoffic.
III. DEFINITI O.
;t3 Erfe&iffima, cumeciamfigursBconcurrcncesinpIanoiuncejuG.
*• dem fpeciei.
IV. DEFINITIO.
1" Mperfe£ta,cummajorquidemfiguraundiquefimilibus concurfi-
* bus fepicur , neque camen dacur concinuacio in infinicum, auc dacur,
«juidem, fed non fine admixcione diverfarum concurfus fpecierum.
Imperfecladeceriorisgradusjcummajorfiguranon omnibus angulii
fimilifpecie«oncurrereapca eft.
V. D E F I N I t I O.
C 01idaeongraehciaeft,&figurafolida>cumanguIifingulipIuri^
'*-*
um planarumfigurarum, angulum confticuunciolidum, aptacifq;
figur is regular ibus vel femiregularibus , nullus reftachiacus incer Iacers
figurarum , obviancia fibi in oppofita fblids figurae parte , dûi noa
ciaudipofficfigura ipecieiuhiusex adhibicis , velfalcem Regularibus.
2\£ofc? , qubdfit alia congruentia , nonflanarumfigurarum adfiguram*
duttt
CoNGRUENTiA LlB* tt. 49
Rhomhus Dodecahedrkus. J\£**» 0H0 anguli Cuhi cmcurruni a&\
iudt , Cithus tf
unumpuntlum, tf unum undiq^ locum explent. 'Rhomhus verb hah&t duo ge~
nera angulcrum,trilineares ohtujbs btlo-, i$ quadrilineares dcutdsfex> Jgitur
«htufi quatuor , congruUnt ad locum explendum , acuti verbfex : qualefiruunt
A P BirGc-
adificium Apes , cellis contiguis , njt unam circumflent a fimdo tres adverfis fun-
dis , a laterihusfex ; £5? pofient etiam anterius tresali*. circumfiare adfigurarru in ceilu' 3
thjolvendam, nififi/e* oportuifia efiepatrntss. Debac verbfolidarumfigura^ 9*g a $^

ritmcongruentia noshic nonagimw. ,
r Rho.abi-
VI- D E F I N I T I 6.
PErfc&iffima fol ida Congruentia,folidaq; figura eft, curn etiam Pla*

nacongruentiafunteJLiidernfiguraomnia.
VIL DEFiNITid
HiEcveleftregulariscota, cumPIanafunc regularia, habecq; orh»
nes angulos in eadem (ph;£i-ica fuperficie , & inter fe fimiles.
vni. DEitNiti /o.
\T , cumPlanafuhciemireguIafia ( vide libr. I.

Eleftfemiregblaris
habetque ahgulos folidos numero Iinearum diflin&ds
def. III.) &
diffimiles; non canien pluruim quam duorum generum ;nec inpluri-
,
busqduabusfphafncisfuperficieb%unccencrodefcripcis J ordihacos:&
fingulorunigenerunHngulostotnumero,quothabetunaPvegulariu.
'ftlpn ohfht ,. Congrtientiam hamfotidam , perfiBiffimam dici: namquk
planis efits insfi imperfcclio, fotidationi non deh&tadfirihi,fed eiaccidit. DicituV
tamen aqstivoceperfedjjfima, h&cfimu eguiaris
IX. D E F I N T I I 0-
PErfe&a inferioris gradus eft , cluts Plana regular ia^ & anguli omne$
in eadem came
fuperficic fph£erica,& incer fe fimiles func:fed Plana
fingularumquidemcOtnumero,quotfunt in
diverfarurri fpecierurh,
una perfettiffimarum figurarum, fc non mihus quam 4 , quoc ad mi>
nimum Planitiebusfolidafigura terminatur.
X. D E F I N I T I 0.
IMperfeda congruentia feu figura eft , ctirh cjeteris mahencibnsi ma*

jorfiguranonf-piusquamfemelaucbisinvenitur. .. „
Fit enimfigura illicparti quamtoti,hic plan&quam fotiait (imihor ;cum

tmnisfitida adminimum 4.Juperficiehus terminetur. %Jt in typis ex <erefequen)
tihus adliteras A. B. uhi major figura efi Heptagonus. Clafies ifi<e du&.cum ipjo- ^ B f jj 6
rum majorisfigurx laterum numero excurrunt in infinititm ; initio ticio a Tri- /j-.ieq.
cono utrinfyquod inclafie A,efl ex perptlifiimis reguUrihus congruent iu ;trans-

ituverbfhclopertetragonum;{!*)tuncinclafieB,inc<dimus iterum in unam£~
fecliffimamregularem censruentiamxcettrxomnes imperfecfafiunt.
~
g Xl.De.
*o De Figurarum Harmon:
XI. D E F I N I T I O.
SEmifolida eft , quae non fuftinec omnes definicionis quincae "parcicu-

iasjuccumapcacisfigurisplanis, congruecia nonplanein fcipfamre-
dic,fedrelinquichiacus}decaeCerocueansprsfcnpcaDef,VI.& VII.
XII. D E F I N I T I O.
t' IguraPlansscongrUajfunc, qua;veIfblidamfigurameoncludunr

•*-
velplaniciemfinehiacu explenc, exiftencesipfsefigura; Regulares
velfemiregulares»
XIII. DEHNITIO,
T Ncongruaedicancur illxfigurzeplanaiReguIarescircuIoqueinfcri-
* pzx (fiquidem func infcripcilesjjqua; neque folidam figuram iphaj-
rico inlcripcilem fecum^pfe, autcumalijs fua;velalcenusclaffis,ef-
formanc , nifiimperfeclamcancum.nequeplanumfternuncvelipfa;
incer fe fingula?, Vel cum Scellis fuse claffis, vel cum figurii & fleilis claf-
fis alcerius circumcirca.
IJbinota esic/udifeptangu/umli talia , nonobjkinte , qucdbinaparaUela
pptangu/a ve/Jeptemquadratis , vel quatuordecimtriangulis adjuta regulnri-
„ bus, folidum omninb claudunt,- quia tnntum bina fiptangu/a coticurrunt , fitfyfi-
"'. gura difiifirmis £$ p/anxfimi/is, nequaquam verb glohifermis ,fl>h<xroides Vide .
in figura ex arefi/. fj.fiq./iteras A. B. Sic etiam excluditur Gfuindecangu-

lum,nonobfiante, qubd a/iquihus angulis cumfiguris cognatis locum inplano
sxp/a > quia hoc nonfhcit circumcirca ommbus angu/is.
XIV. P R O P S I T I O.
A Ngulorum planoru nori pauciores quam cerni in plano congruuc.

* *" Nam circa quodlihet concurfus puntium efifumma quatuor Reclorum
<angulorum:at nu/liusfigur* angulus xquat fummatn duorum ReBorum,igitur
duo quanticunânguli , funt adhucminora quatuor reBis: duo igiturnonex-
p/ent planitiem , per Def. I.
XV. PROPOSITIO,
A Ngulorum planorum non pauciores,quam cerni, ad fblidum angu*
*-Mum formandum congruunc vel affurgunc.
^Bini enim non latenhus tantum,fedtotis planitiebus congrueret , nihi/% de
cofporefo/ido compleBerenturrquod efi contra defi angu/ifo/idi ap. Euclidenu,
XVI» P R O P O S I T I O.
A Nulorum > in plano congruenciumj fumma femper eft^redlorum»

^gnunquammajor: congruenciuminfblidoeftminorhacfurha.
Inp/ano n.nonp/ures 4 reBis unum punBum circumjhnt:ergb cum<equatur
fumma 4 reBorum , tunc hiatus nu/lus re/inquitur, £$ perdcf. I.congruenti*
tunc efi inplano.Siplanumfiernut angu/i,adfoliditatem non afiurgut.Et vicif
fim,J$ angu/iaptati inp/ano rdinquut hiatum,quandofc. funtminores 4 reBut
tunc
CoNGRUENTiA LlB> II; S*
tuxic adduElis duobus lateribus ciria hiatut» , g? exclttjohiatk, necejfeeji , afiur-

gere angulum g? fiolidari. In figura H tyfianeiFol.feqtt. /J >funtpiclitr& «
Pentngoni mplanitiemjtrati &hiantes.
XVII. P RO P O S I T I O.
C 1
Igurairnparilacera,cuJHsap'taWftlrIiiceribus, figuraeduajrumfpe-.
* cierum, non poreft aequali forma omnibus angulis concurrere vel
in planc vel in folido.
fâmfit in uno ipfius angulorttm, iJt ejufdem fyecieifigur* utrin^fient t
-qusdin cxteris atiguiis ncnfit. Hujusreicausa videfiguram C , typi xneijeq. Wb
XVIII. PROPOSITiO*
PLanum Idcum perfe£tiflime exptent, Plartaejufdemrigurae tantum
Tria, Trigoni feni, Tetragoni quaterni, Hexagoni terni
ftlawper XXXI 1 I primihujus , Trigoni angulus eji z tertix Unius rei~H ,Jex
ergb axg:Ji fenum Trigonorum, funt I z tertiie, idefi-,4 iniegri. Vide D. /)»
Sic Tetragoni angulus ejl unus reiius , quatuor ergb quaternorum Tetrd-
eonorum anguli ,ficiunt quatuorreilos.VtdeE. SicHexagoni-anguius efi £?»
otio fexttt uniusreciii tres ergbtrium fiûrarum , fihciunt -24 Jextas id ,
eli, 4 refios, vide F. <L<4t Pentagoni a ngulus efi minor He&agonico,- tres ergb K
fitnt minor&s 4 recifsitres ergb biant. Idem ej} majorTetragonico: quatuov ergb
Pentagonicifunt majores 4 reclis,ergb non capiuntur in uno hco flano,per XVI
hujus. Hac decauJavideH,cumquartoPentagonopunciisJignalo. SicHep- H,
taaoni , 6? omnium majorumfigurarum , angulus major efi Hexagonico ; tres
ergb HeptMgonkifuperant 4 reStos. Vide I, ubi duortsm Heptngonorumpartes in T9
piaitb tegunt locum eundems,
ôn^ruuntt
miregularis. %)idehanccongruentiaminfchematef^.ex<ti'e,LiteraG* fft
HuceiiamreJbrfiellasexDodecagonoJexangulas , exfeciisfenisradijs:
apud literam K\ Venit enim in locum exfeBiradij , cavus anguhts , reBo K+
aqualis. Igitur tres Tetragonici &
tres Uliumfieliarum radij , implent io-
'
tunu>. fâm Hexagonus dividitur in takmfkllam gf Jex dimidios Tetra*

$pno3.
XIX. PKOPOStTtO
EXplanisduarumfigurarum impletur loctts planus Jexies ; bis ex
quinque, femel ex quacuor , cer extribus angulia.
Sena enim plana coire nonpofiunt{6t eorum unius angulus (it major Trigo*
filco:quia primi Trigonici quantitas eji dm iertia uniusre&iiiUefchoc fexies
/kmgtfijhcit iz tertias>Jeu 4 reôf^Vm igr horum 6 majori exifiente,iM (c^fitfi-
g & •gur&fit*'
52 De FigurArum Harmon:
$Iurilater<t,fuperaniuf 4 recli: £? tuncplanitiesnonjiernititr, per XVl hunts.
r» ^^nd'verbpIariatunccoaerit,JiquatuorTrigonicisjungaturunus;iitquam
*f> duos Trigonicos , talts verb ejl Hexagonictts ; fbrma qualis literd L.
z '
IJelJitribus trigonicis duo teiragonici jungantur ; quia<equant tres a/ios
M. N. trigonicos. Forma-qua/is in M vel
} qua/is in N , fc. continue uniformis ; ve/de-
& nitp, qua/is in O, difformis continuationis.
GjAtJiTrigonicbsduos, Tetragonicos tres (umpferis , ijjam quatuorretlos
Jitperabknt : multb magisjimajoresduoaccerfamur-anguliad duos trigonicos.
3. ^tfiterna verb duorum fpecierum cotunt , fi Trigomcis bints Jungantur bi-
P. R. ni Hexagonici. Forma qualis in P, vd quaiis in R.
(JA/iter utcunq^copulaveris quaterna '.femper veiplus effcies, velminm
qudm qtiatuor reliosi ed^ locump/an um nonjivrnes.
TeYnbs igitftr fiiungamus , caventes ne (irii plures
, quamdux [pecies ;pri-
mum honpoterunt ejfe dt/o Trigpnici,nec duo Tetragonici , non (uperarent enim
duos rebioj, tj) refmquer&tur pro iertio > quod nullusunus &Jolus impl&t.
-i %)ko verb inter iernbs Trigonico pofito , congrtixwt duo Dodecagonici : cjl-
que continuatio pojfibilis ; nec admifcentur alij concurfts, Forma hujusp/ani-

g t
ciei videatur /tterd S,
Hucreferfleliam Dodecangu/am \ex eo fundamento , qubd ejus angu/us
cavus xquat TrigoniCupt : itaq^ dividuus ejl Dodecagonus in ftellam ?J \z Tri-
gonos ; Ergb quinque Trigonici Z$ duo Radij duarum flellarum coeunt :forma\j>
T, continuabitis ,ft>ecietur litera T.
f, Etuno Tetragonico inter iernos afumpto,congruunt dito Ociogonici, eftfy
V. continkabilis hdcfbrma: videatur literaV.
£5*
Huc referjietlam Qciogonicdm, ex eo fundamento , qucdejus angulus ca-

<vus aquat Tetrdgonicum: ita^ dividuus ejl Oclogonus inJleUam £5? oclo t rian-
gula Tetraqonica quorum duo efficiunt Tetragohunu,.
', Etjic Tetragonici
X. tressf duarumjlel/arumradij duo , tmp/ent lo cum :fbrma mixtk , iit /itera X:
T. 'velaliter etiam mixta, iJt litera T.
6. DimiJJisjam in ternis coaptandk , Trigomco $
Tetragonico ,Ji ad Pente-
gonicum veniamus ,eorumpofuntJttmi duo , quiafuperaritjuntii z refiss : £$ .
congruit in /ocumreliquum Decagonicus umts:coronatur enim Decagonus Pen-

Z, tagonii decems : Jcd non continuatur pme htecfbrmas. Vide Schema/iterdZ
interiiii.
.Hucergb refferfle/lam Pentagonicam ,cumjunt Pentngonici tres , e? uni-

usjlelhe radius ; quia cavusjle//^ angu/us capit etiam unum angit/um pentage-
nicum^non minits, quam Pentagonicorum triumhiatus, captt radiumJleU<x..Vi-
deeddem/iteraZexierius.
£ m .
^gamquam nejic quidem coritinuatiojitccedit in infinitum ; eji enim mfb-

ciahile hujusjeli* regnum,qu<x. paiecis /uorumadfiitis,jfatimfe munitjiccefbr-
mas has duas etiam ahter, /itera Aa.
^M. ,
Quhdfi cojttinuare omninb velis , mmftra qukdam ftnt adjcijcenda , dua

Deeagoni interje comniiffi, extritis in tttrot^ biriis Lateribus ;JTt%JeriesJIruc~itt~
quinqmngula etiarriiri infnit^ contmuatione fjtcvt in prima d> angujiif-
r<e
Jimd quinquangklarifriejint Decagbni qitinque 3 nullum Moriflrum intermer

<
r
diutTLs: Infecundd /dxto ri,JeriesJineares^Decangu/orum mediantJingulx co-
pula exhirik Decagoriis interje vstntkijjit i In iertidjingulorum angu/orum
kc&
Hie irtfetainur figuwe «x
CONGRUENTIA LlB. IL 5?
[oca occuparitJinguU copuUex binis Decagonis inter ft•commiffis quasmediat ',
Decagonus Unus : Ih qitarta (kirit rrirfitm integiri Decagoni in angulis , medi-

aritfyhinos dngu/osbini Decagoni , difbojiti xqualibus iniervallis'. In quinta
fforit /iellx cumjingulis extremis radijs ihfihgu/is arigulis , imp/ent verb /ineas
Inni Decagoni integri , ^
in medid bin<e commifurk Decaqonorumj,
', Etjic
confiquenter, unaqu<tlib&t fbrma quinqftanguld fbrt novi a/iquid. StruBura ejl
/ahricfiffi/na i$ artificiofiffima , vifenda adeandem literam Aa. At.
Huc etiam rcfbrfleliam Decangulam , in citjtis caVum ahgulum congruit
angu/ns teniztgonii^ viciffim rMifmhi Trideciies,cum binis Pehtagonicis con-
gruunt c? imp/ent iocumfb/idunt^. H<tcfb'rma recipii indqua/es Pentngonos :
& /tcdfit continuabilis , recipit tnmen in mediitm vacuos Decagonos hiulcos. _,
Fcrma efi vifenda /itera Bb, ^ . „
3
Pen tzigonm ttnus ih terhoritm plariorum copk/am afiumi honpoiefi,nam ej
angu/its habx fex quihtas uniusreili,per XXXliJLib', $'• ^rgb ahgulis duobus
reliquis re/inquerentur 1 4 quintce ,'cui/ibet 7 quint&iqualem riulliifigura habet.
ffecfuwipoffunt Hexagoni duo: nam refiduum efl aiam Hexagohi anûlus &
fit fbrma fuperihs re/ata , cum nos hic quaramus (IruBuras ex duabusfpeciebus,
nonex uritMfpeciei fguris. PerJequentespluri/aterasjigurds , qmruman-
gu/usmajnr ejl Hexagohico , fubtratlis duobus ahgulis a ^reilis , re/inquitur
pro re/iquo minus , quxm hdbsi Hexagohicus uno Verb /ubtrdifo , minus relin- ':
(juiturpro dnobus re/iquis, quam habentduo Hexagonici. <lAtquidi> ifsfigtiris»
q v.€ pauciores ©. minores habentangu/os quitm Hexagbnus ,jam antea trani~

>
aclummbis ejl, qu<e ^

quutefepojfint, quando teVritJiernunt plariitiem.
xx. p r 6 p o s i f 1 d.
C 1
X planis angulis triurri fpecierum, locusplanus cohgrue imple*
*~J curquacer.
Hic non tolerantur ires p/uresve trigohichfiiciunt enim iresangu/i Tri-
gonici duos reS/os ; relinqniturminw , quam fhcilJumma minimorumipojl il/os ,
Tetra^mkifc. tf Pentugohici. Ob id nequecluobus Trigonicis fbctandi duo Te-
traqonici, aut majores, quia non relinquerdurJatisff)jcijprodngulofigur<e ter-
tixfpeciei.
x'
Ergb JiTriôhiciJint duo £5? Tetragpnicus unus (bciabitur iUis Dodeca*
^*
i
gonicusi non tzmen eontinuaiur Forma: vide /tteris Cc.Dd.Ee , tresfbrmas,om- Cc>
nes adprimum eafum pertinentes.
Huc eJtiamfiella Dodecagohicd re-fhratur , njtfupra. ISfjtm quatuor Trigo~
nki , unusTetragonicu$S unus Jle/l&radiusimpiebuntlocitrrLs. Eccefbrmas
FECg.Hh,
Ff.Gg.Hh.
Trigonicis duofxusfi Pentagonicus itnusjungatur ,refidttum erit incongru-
mn, }Z decimm. quinttt, nulluienimdngu/ushabet i&decimas quintas. Si#
unus addatur Hexagonictts irigbhicis duobus } refiduus etiam Hexagonicus
erit , £?'fbrmaerit unaex Juperioribus. 'JSLoh poterunt igitur porrb eftebi-
niTrigoni. ...,•. \
Ergbjifit Trigonicm unusfeitres TetrAgohinonaddentur^rimittm enim

epnflatur : nec Jpacif Jatis angu/o ierti<efpecieirelihquitur.
oAddantur uhi Trig&nico duo Tetragonici ; in refiduum adquaiuor rcEbos •»«
g i congru-
«efolijs/j./vf,.
$6 De Figurarum Harmon:
7 ' KL
con.gr ust Hexagonicusiforma dup/ex, Literu Ii continuabi/is ,Kk non contbitt*
dbilisfine mixturd. Efi% hic cafus fecundus.
Trigoriicus unus cum Pentngenicis duobus nonjungitur , rcfku. enim hiatus
14 quindecimdrum unius refii ,a/ienus a Regu/arihus ftpuris:neccum Pentngo-
mco uno; rurfurri enimrejkint 32 quindecima, cum nulla regularisfigura habeat
^Squindecimas: nec cum Hex agonicd uno ifaciunt enim z.reclos, ciimnullusfo-
/us anûlusfat Untus; dimidium vero hujusfit quantifas Tetfagonici , deqtto
jam eft aEbwm:nec cumHeptagonico vcl Qtiogonico , ve/ Enneagonico ftngulis;
rejlnrent cnim proangu/o tertitz fpecieifigurarum , vel 40 %) ne&vicefimx , vel
•llfext&, te/ 1 6 nonA, qua/es nulla Regto/aris figurahab&t

Ergb Trigonicus unus cum Decagonico uno cbmpofitus , reliri&uit hiatumjt
2 6 qitindecimas > quantus efi Pentekcedecagonicus. '
Hic efi qitidem congruen-
tias fed inchoatztfafreniji.
, 'N\am Pentek&decagbmts efi impari/atera ;quare
perXVH. mifcentur diverfz concurfuumfpecies-, in ejufdem figur<e angulis.
Decagonus quidem pari numero laterum, prxcingipofiei alternis Trigono {$
•Pentekdcdecagono fedfktiim'4uotaies Pentek&decagoni irijetrattub in&urrunt,
,
'
Jequsimpediuht.
TJ/terius Tngonicus cum Hendecagonico non potefifungi , reUnquuniur
enims.6 Trefittricefirrite, qualem angulum nullafigura Regularis habst.

'
Denifi, Trigonicus cum Dodecagoriico re/inquithiatumDodecagomcunf»

de qua fbrma jam efl dicJum>
Si Trigonicus majoribusjungeretur ,, minorfieret hiatus , curride minorh
y .
busjam fit dclwm^. Etficiranfaclum eficumTrigonico;interiresfêcies dd*

'
mittendo.
Tetragonici anguliplures uno ,ab/ati d jfrecJif ,norirelinquuntfatis 3a^
;€tjpro duarumjpecierum duobus angu/is , quippe quijuntli majbresfierentduo-
fmreElis.
j, Tetragonicus unus ,junclus urit Pentagonico , relmquit hiaiumpfo Icofi-
gdnic»: Sociatur igitur Icofigonus omnibus angu/is,congruit^/egitime : at nort
contiriuatitf hic ordo verfus exteriofd. Efiergb corigrueritiaimperfe&fU. Eit
i/ figurdm Sitefd L.l.'Hic teftiuseficafiis.
4- . Tetragonicus HexagonicojunBus, hiatum reVtriquit pro 'Dodecagomc9%
Mm Eccefiguram literd Mm: Hic quartus f$ u/timus efi cafits.

Huc reprfiellam Dodecdgonicam qudm implent duodecim Trigonv.-vtfic
,
quatuor hic angu/i concurrant ad impiendamfoliditatim,duo Trigomci, Tetra^
Nn gonieus, Hexagonicus, $ radiusfiiUx.. Eccefiguram Uterd Nn.

Tetragonicus Heptdgoriito ddditus ^relinquit hidtum 11fiptimas,qualer»
'
mgulum nulla habetfigura Regularis. Additus Oclogonico relinquit hUtut» ,
OHogonicunu : de quafbrmafupra e Trarisatfum igituf eficum Tetfagonico.

PenMgonicus cum Hexdgonico ,reliriq~uithiatum 22 quindecimas : cum
Heptngonico,48 tricefimasqu~intas:Cum Oclogonico,ij decimas,ctlmnuBiuf re«
gu/arufigura taritus fit aftgu/us% £jf jdm hidtus incipit efie minor angulo
• O»
ilogonico, quiefi ifdecim*. tyltqui fiosjam iltds abfilvimus , quxfunt mim*
tum angu/orum. TransaBum igitur efl cumPentngonico.
HeXdgOnicus triplex implet /octimplanum , ergo noripbteflmifceri cum
duobusje majoribus. EtfictrarKActum efi cum mifiione tTiHmfiguraruvru,.
XXI. Fj%
CoNGRUENTlA LlB, ff. 57
XXI. PROPOSITIO. .;:
QUacuor vel plurium fpecierum figurse planas , non congruunt afl-

gulisllngulisadimplendum locum folidum.
zMinimi enim anguli quatuorfunt hi, Trigomcus, Tetragoniats, Penta-
gonicus , Hexagonicus, <zAt horum primus £jf ultimus aquant duos reblos , fe-
cundus eftrebius , Tertius verbfuperat reBumuna parte quinta unius rebVu
Sunt igiturjuncii majores quatuor rebiis: quateper XVI, non congruunt, Mul*
tbmagis igiturfuperabuntur quatuor rebli a majoribus angulis.
XXII. AXIOMA,
f** UmduoplaninonfuntmajoresterciOj nonformantcuffiiiloart-
^ 4
gulum folidum»
XXIII. PROPOSlTIO
V\ Uo anguli plani,flgiirce imparilacenejcum uno fpeciei alcerius co*
*~* euncei, non formanc regulare aliqUod folidum.
fâmper XVIII ,angul: Jolidifiant difformes, Contra defdVin X t
XXIV. PROPOSITIO.
TTRes anguli plani , triurn diftin£tarum fpeci* figurarum , unius irfl-
•* parilaceraijcbeunces, non abfolvuncfiguramfblidam perfe&am.
%urjum enimper XVII, Jo/idifiknt diverfifbrmes , quod efl contra de-
finitiones t
XXV. PROPOSITI6
Ôngruenci^FigurarumpIanarumadfoIidamfigUramformanckm^
^perfedtiflima; Sc reguhrcs func quinque»
.
Efijcholionadultimam ultimi Euc/idis. 'bfamper XV huius

'
, incipi-
musaternU akgulis , £5? psrXVI, definimus infenisTrigonicis,inqUaternis
Tetragonicis , £? in ternis Hexagonicis , quiaper XVIL hi xquani 4 recios.
Tres igitur Trigoni,fingulis angulis congruentes minus quam 4
, , ideft i
^ ,
.
duosangulos p/anos reciosejficiunt ; Coaptatis igitur tribustrigonis , hiatus im~ fi

g fcqufc
pl&tur quarto Trigono. Hinc Tetrahedron > ve/Pyramk. tis -
gUatuor Trigoni ,fingulis angulis congruentes , efficiunt 8 tertias, quod Oo.» tf u.

minus ejt quam 1 z tertU ,feu 4 rebli ifitqUejunblis trigonorum laterib tt Iyra. *' {o1 ie<-'
mii, bafi quadrilatera hiantacui ex adverfo a/ia U/is Pwamis fimi/i hiatu con^
gruit} adfiguramundiq,claudendam.HincOciaedron.
QuinfyTrigoniffingulis angu/is congtuentes , efficiunt toteriias, quod
tflminusqukm 12 tertiafitâpmis denis (J denis /ateribus ad angulumcom-
munem, Pyramis bafi quincflatera, cujus angu/i adbafin, Vt &
ipfifiant quin-
queplanij , oportet binis in ea bafiplants , alos ternos angu/osplanos^fic decen\ p
p & pas .
iUisalios quindecim^ congruere , totidemqtte porrigi ahrerfums : Gumfumma 4-fo£fe<i.

tngintap/anorunu , efldecem Trigonorum^ ; ex quibusinmedioZona velco-
lumn»
$8 Dfi FlGURARUM HaRWLON:
fp."«chi« luntna fit ,hians infta vtfupra,figura quinquangu/ari i in quam congruit alfa
«uiu. 4,
Pyramis pentahedrlia iftfigura claudatur uhdiife. Hihc Icojaedron.
Sic efl transaiium cum Trigonii meris.
Tres Tetragonici anguli ,Jurit tyes reiii ,minus quiim quatuor reiii planh
con^ruunt ergb adfirmandum angu/um folidum , hiant% coagmentati tetrago-
ni ftribus reclis planis angu/is , t$ viciffimextant tresangulitrium iliorunu>
planorum : tres igitur alij Tetragoni,finguiis angulis in unumfo/idum congru-
entes , aptifunt £9 congrui , quifuis extantibm illos hiatus expleant,Juis% hia-
Q^q & hie
tibus illos extantes recipiant. Hinc Hexaedron ve/ Cubus.
jaum. i.
GfuttuorTetragonici xquant quatuor reElbs , quareper XVlnonfb/idum
quidfirmant. Sie efi transaiium cum letragonismeris.
Tr&Pentagonici anguiijuht IS quint£ unius planireiii ,minus quam 20
quintajeu quatuor reiii. congruuntigitur aditnum folidum fvrmandum; qiiodfi
'
Pentagonus unus in bafidngatur hoc paBo quin^ alijs,figurajurjum hiat / an* ,
gulis p/anis pentagonicis , habet^ extantes quin^ angulos p/anos pentagonicos-,.

A/ia igitur ex adverjdfigura edfiruenSa, huiusfimiHs; £=f quini aiterutritts a n*
gu/ip/ani extnntes congruent in quinos reliqux hiatus, £$ viciffim. Hincnafii-
Rr.&hie r
tum. j. tur Dodecahedron. Tranfafium (icefi cum Pentztgonis meris , £jf'fimui cumf-
guris omnibus uniusjolius ffeciei coaptandis%quia tresHexagoniciiey XVI.non
afurgunt adjo/idandunis.
Hsc func illa corpora quinque > qua? figuras mu ndanas appellare
Junt foliti Pythagorti ($ Piato , tf
figurxMS»
Euc/idis comme'rMt(h"Proc/us:qu<£
'Iknae.
quomodo fkerint app/icat<ecorpori-
iwmuridanis,inpr&tiwbuto itb- 7.
dixi , incertumefie_3. {fommunh

quidemperjuafioefi ,dut7aeX Ari^
ftotelcj»Phi/ofophos illos adquincj;
fimplicia Corpora Mundi refpexip
ficundum quinariunu, numerumj>
harumfigurar'um,Jcilicet ad qua-
tuor Eiementa , Ignem, Aerem,A-
quam , Terram , tf adficdicTdmj,
Quiniztm Efientiam ,feu Materi-
am cce/efiem ; comparatufigura-
rum proprietatibus , cumfimp/ici-
9
etm illorum corporum affeBhnib *.
« Tâm in Cubo reiiitudoJuper bafi

quadratafkihiiitatu quandamait-
umbrationHhabet, qiae eademprO'
prietasefi (f MaterU terrejiris j
gravitntismomentis ima petentist

cum etiam totus Terrng/obus vul-
po credatur in medio Mundiquief.
fiisaduobmoppofitii
tertj» Viciffim Ochhedri iongruus eftfitusafteclui,
Mguiis velut in tornofufpendatur , ihttr quos mediopracise loceefi laiensqua-
**»*i*
... ... I:
,.
CONGRUENTIA LlB. II. 59
jkrilaterunLs dividens corpusfigur<e in duo aqualia, ficut globum a duohus polrs
fufbenfitm dividit maximus circuius : h<eceft qu<edam imago mobiiitntis , uti aer £0 „ . en
eft
eiementorum mobiliffimum & celeriteie & Varietatepiagayunu>. Sym'_ oluni
ln TetrahedropattcitasplahorumfignaYe vid&tur ficcitztem ignis , citrru>

\lQ ^\^
definitio fit ficcorum , fuis contineriierminii ; inlcofaedrovkiffim multitudo i_-'mbo..
Icoil '
*Lanorumfio.narevideturhumidiU'teihaqu.e,cumde'finiaturhumid'm,",
J & J aiie- *
l n ,^' ,
dron A- ,
.
,
»4 contineri lermints ; ejt qutppe paucms,propYiorum , multitudo adfcitorum qus ty__ .
Z$ alienorum indicinnL*. Et aliter etiam, Trigbnus planus, eft Tetrahedripro- N»

prius , qttia totn Tetraedricafigura eft trigo%us(3Jidtfs idem Verb Trigonus, eft :
lcofae-dri non proprius,fedmuiuatiiius,q'tia Icofaedrifoliditas , Pentzrôntfimi-

lis efi , non Tvigoni. Rurfium in Tetraedri acumine ab una bafifurgenie . vis
Ignis penetrativa t$ diviforia viddtur adumbrata eficj , in Icofaedriobtufo £jf
quinquelineari angulo , vis impleioriahumorun-u ,hoc eft vis bumeffimdi'; inj*
Tetraedri parvitate sf macileritta , hafura ignis; in Icofaedri mole globfirmi >
naturaaque, «f quxdam velut figura gutt<e : in TeiYaedro plurimumeftfitper-
fi.ciei , minimiim
corporis ,i» leofaedro moles corporea muitb major quam fuper-
ficies :qitemad.-nodum in Ignefbrma pr<eceUii , ih Aqua materieLs*

Dodccaedron verb relinquitur corpori aelefli , habens eundemplanorum^ vvj ,
riumerfcn ,
qxem Zodiacus cccieftisfignt-rum ;demonftratur%rcIiqUarzhhfigrt-< eôr . oe-
rarum c.tpaciffima:
'
tT* ._.— _. _. *_
_. _f »__s. _. _J
quemad.mod.um >.-.,. _i _/_-_ i-~__
& eceiuin canit
_./••. __ ~ .-. . /«_—_. j_ _. _L JS. "_.__. 1
ornrittu,.
_ -._
h
! t \V'h_>
iyiE-b.T-
H<ec Analogia etfiplaalibilis eft hon quidem Jriftoieli ( quicitm creattnn ;
efie Mrindam negaret , vim infiguris quantitaiivis J^refs&Jâiem sgnofcere;
tum ob quarundam proprietztum difirepantiam in eademanalogra ; fed etiam-i

cb maiorem convenientiam Dodecaedrt £5? Iccfiedri cttm Igne : denique quid de_s
Elementorum nitmero £? quiete Teiiuris\difputatio multb maforeft,quam deha-
rumfiiurarum numero.
Ghr.dfihicfiuhfliteruHl Pythagorei , noh reprehendo in hacparte Ramumi
fion Arftoreiem,qucd hane analogiam difputatiorirbus convitljam rejeceritht. Ai
evo ante annos n)iginti qu.ituor lohge aliter h<ec quinque corpora in fhbrica .
mundi indaeavi ; dixique inpr.-eambuio itbri I. mihi videri ccnfenianeum ,'ean-

demdoiirinam etiamVeterumfuifie , fedeccuitzitammorefecl<e. Qumemiri
haheat Athohomia Copernicana,fieuveteris Arifhrchi Samij Pythagorici, drfio-
fitionemMundimobiiisUiemji zrtfintineofex OrbesJeu curricuiiL» , ctrcd ;
corptts fblis incentroimmobiie circumduBa^ , magniscj, £f interfe inxquali-
bus intervaliis diremptz, , Saiurniextimi, deindelovis , dein Mariis , indc^

TeUuris cum LunOs tum IJeneris , denique MercuriJ intimi
, cumquefigura-. .
iumharum quinque^* propria ff> efientialts fit infcriptio in Sph<ericam fuper-

,
ficienuicuniângulis , tlf circumfcriptio circa fyhriricariLzfitpcrficierrLs cttrfbb
centris planorum adeoque cuiiibetfigur<e certumfit intervaUmn interCuos hi-

;
nos orles : nihilplaujibilius videripotuit, qrtamfex illsrum c<*leftium orbhfn^
U h;tir~
60 Dh Figurarum Harmon:
RefpiccaJ intervdUa quinque,ex quinquefiguris efie dejitmpta aCreatorCj ;hocordint* i,
y. cap .m. vt cubm mente concipiatur inter Orbes Satutni tf Jovis, Titraedron inter Jo^-
vis $
Martis, Dodecaedren inter Martis £jf Terrx, Icofaedron inttr TcUuris &
'Ueneris, Oitaedron inter "Veneris £j? Mercurij.
H*c diflrib Htio numeris explorariputefl , neceffitzitem infkrt , corporurrL»
numerum non conquirit anxie ,flcdinventum otckpat, ; deniqueficeflinflruiia,
irt ab hii dnnis vigihtiduobm non tntitum nullum invenerit oppugnatorem , Jed
etiam ipfios Rami incohfiderati Magiflri ff Eucliieomafligis dfcipulospertra-
xerit ; hodiequelnm muftos peVtrahat , ftjam diidum fecundam edttionem
flagiteverint Mdthematici. Sed de hac re pturihusag ere ,nonefl hujus Jecundi
libri ; inveniet leclor infra iibro qriintopiura \ aliqua etiam in Epitomes Jfiro-
nomi<eItbro IV.ubidrtmharumquirit^folidaVumJigiirarum geriUinm explica-
turmetnphyfice: nam iUe per anguldtttfhef; norivere tirtmefl^fe&ofiasconjequif
tur i ift naturapqfliritis quid.
Yxvi P ropo s i t i 6.
X Ddipoflimt congruentijs perfe&ifllmis regularibus duaêtiare a- ,
**-liae congruentia?, ftellarum duodecim planarum Peritagonicarum:

&duaj{emifolids, ftellarum O&angulae , Deeangutee. &
c .. r ClauduntcnimperitHgonicx folidasfiguras aculeatasimdi^: quarumund
hb.v .cxpl fit duodecim angulorumquihqueiinearium yaliera viginti ringulorum iri/ine-
Twn typis arium : iUatrinisangu/is infiflit; 'htecquinlsfimui; iUapulchriusJuper ahguium
»ri&£
'
erigitur; hxctecliits fedet ; In hU etfi fbrihfecm noh
'tncumberisin quinos. '
apparet regu/dre plarium, fidejm loco Triangulum eequicrtiriim PenUgonicum;

quina istmen hujmmodijcmper in unum idemq, p/anum competcntia ; occitltum
fitb fo/idiiate quinquangulurruH ve/uti corfiiiim circumfkint ; Jhciunt^cumeo
dic%mfleUamp'entagonicarii,fisiGit'mdhico Idiomdlc ypidem Trutt*. , Theo-
phraflo Pardcelfofigriumfariiiatis.. ;}dedcorporisqu6dammcdoeddemefl ; qu*
JuiPlahi;r j\jbm "Vt irihoc
,fi. infleUa quinquahgula ,binbrum femper irian-
gulorum laterain unam reblam competunt , qitt partejui interidrefit bafisurit
exterioritriangulo , latm verb intimo quinquangulo ific infoiido, femperqui-
norumfo/idorum arigu/orum Triangu/afingula eequicrura ; competunt in itnam
planitieriUi, quorkm'quin%'triangu/orumJeufleUiZ ihtiwa meduUa & cor,quin-
quangu/um,fiibdfis ihunajupfrjfahiisarigui^^
quin% folidorums. Eflaiitemtknts, cognatiofigurarum harum , unim cum Do-
decaedro , alterim cum 'lcofaedro : i/t videaniur hx , prxferiimDodecaedroKJ »
trsmca quodammodo $ miitila ificum aculeatucompdrcntur.
iUis
OSfenguite verb & Decdngu/dfteUte laterib 'Juorumradiorum,qu<eJem-

,
9
fer in primo c/ quarto,duobm irdnsitis , congruuhi ih unam recTdm, bin<e femper
ri fzecefle efl, qui c/aitdi noh petefl. Ergbf Xhfmifo/ida irihtum efl coh#ruentia ¥
Perfecliffima dicuntur congruentt*,iU*fiiid*,hdfimiJoiid<e i quia rpfis comi
petit Vl,definitiohujm lib- quoadjoliditdtemiplanitiebm verb ipfis competit
de-
finitiofiguraperfecl<e; qhkefi libro I.fecunda,funifc. fecundario perfeitx* Nee
dbfurde dicimm,femtfoitdam pefpiiijfimam , quia innuimm incheari aliquid
eui mn JXvel Xfed cui yWef.competeretfiperficipofiet, X X Vlfc
GONOROENTIA LlB. tt 61
XXVII. PROPOStTIO.
COngruuntetiam adfolidandasfiguras,ferbiregulares figufîci*
licet Rhombi plani,peff e&iffime,idque cahtum bis>
%w« dmdecimptanisRhombis ; cerix pHportibnis DiagohidrUm ,fit

Rhombusfo/idus ,figuraceliulx Apiarix , quantumadlaterafex, g? fundum-a
triangularemfo/idums : fihcehimRhombicongraentesfic, irtobtufibbtufist
acutiacutis app/icentkr*, treshaheritobtufahguloshiatus , triattiam pariaa-
cut-erum txtantiafupra, tetidemque infra. Qorigruunt igiturtrium utrin- ^" &

lalD
"
r
que Rhomborum , dbtufis conjunilorumternxtmineritix; in hiatus , recipiuntvL n |r
*fuis
hiatibus illorumeminehtias'. _
De hat _j
, .
^, _,, '- v, •
_. v >. te=
Sictrtgihta Khombi piant , proporhonis Diagohofum attertus ; fhciunt mmfuprfc
Rhombum folidum "Triacontaedri- *°' 9 ' "*
«_ - >j d Dcf V.
<«»!_ gwim /
• • •
. entm _T ^///?z/ Kbom',

hf angu/is acutis conjuncii, ad ef-
figiandos dws fclidos ex opfofitis Xx &h -
ptagtsjkintes; ciim hient apud obtu Egura m»
01*
y« conjuncios>quiriorum _f quino- J
]r„;„ Rhomborum obtufis a/i/s , im-

p/enthiatus : denique in utriusque
&e/utitefix medio , Zona e-x-decem
Rhonibicis compbftta xiitumit , cbhjungehs %tra'mq; tefhm.
Tônefeverb p/urespcrfbcias Rhomberum congruentias ; jftc probaiur.
Sunt enim duo anguli plani Rhombiciacuti , ~duo obtufi ; quorumfemper acutus
unus _? unus obiufus fkciunt duos recios : necptures iribus obfufis congruunt
nefuperent quatuorrecios* fffhtodfiergb tresfo/itm acutosconjunxeris ,fitifc
tn Cubo , Hexahedron Rhombicum ,cum duobusfo/itm fotidis acutis ,/ongiffim^
diflantibus ; cxterifo/idi in medio torporis non tnritum •difhint : nonfervantuf
ipitur leges definitionis VIII , qux non admittit duos fo/os angu/os ineadeni
fahxra. Prxterea ex fex fo/idis obtufis quilibet claud.it ur a duobus obtufispla-
nis _? itno acuto ; qux irregularitasrurfum efl contra definitiones. Ergb non
tres tnntumptani acuti coiredebent. At aequefex avuti,toiidemfci/icet Rhom-
lorum, coeunt. Si enimfinûti habent quaritiuttm z ttrtias unius Recti , ob-
tufihabebttnt duplam quarititztiem , fcilic&t 4 tertias: &Jic tnm ires obtufi '
quhm fex acutifbrmabitnt 4 ReBos , riecvel illiTJe/hifbrmabunt angu/um fo-

lidurn-DjfedflerneritcontinUamplaniiiem^VtinfiguraG^ Sin autem dcuti
minores fumaniur , obiufi maiores truni, _f iresfuperabunt quaiuor recios. Er-
gb dux tantumfunt perfbciiffimtz Rhombicxcongruentix : Una , ih quaquatuor

a cuit anguli Rhombici coearit in fff/idum ; a/tera ; iri qua quinque : quibus ta-
tnen affociatur Cubus , t&nqUamRhomborum omnium principium, quiaplanum
ipfius efl faterum xqua/ium quatuor,
vt Rhbmbicdrumj.
XXVIIt. PfcOPOSITIfJ*
Erfe-tacinfolidocohgruentijegradus inferioriSjfpecies fum trede-
XI.II.Aa.
eim; ex quibus credecim oriuncur ArchimedeaCbrporai
h _ Qum
£2
y'^_
De....
FiguraruM Marmon:
,
(Jui/nehimmifieanturinhQcgradufigurAd^
mifiebuniurautdudrkmauitriumêcierumfigur^ Ûodfi\duarum > tunc
intereasvetJuhtTrigoniveihonJunt.
Igrex Trigohis £•? Teiragohisfiuntjolidatriafquibusquidem deflX.com*
peMt. f>[am iUa rejicitfirmas hafce tres,in quibusfolidum angulum ciaudunt t
cumuho Tetragonico plano arigttlo,Um duo} quamtres plani Trigoniciyaut cum
Oo,; duobusTeiragoriicis , unusTrigonicus ; quia inpYtmoxaJu unus folus Tetrago-
nus efijfitiftdimidiumQcTsiedriiS ahgulifbiidifunt diVerfifirmesxinficurido duo
foli Tetragohiyin iertio duofiti Trigoht: qu&v
c
X ,funt imperfifia. congruentia.
R\eJHlnt ergb modi ki , in qtiibus angitlumfilidum claudunt 1 tani, Primum »
f.
fmiu.
Ci&us quatuor Trigonici tf unus Teiragonicus. Suntenimminores 4 refiis. on - C
gruuntigitur fix Tetragoni £J* Triginta duo (idefi\zo $$ iz.)TrigonhS$ fit fi-
gura Triacohtaocrohedrica,quod appelio Cubumfimum. Hic in fchemate fequen^
tififiusefi Numero iz»
Qitpz%enim Irigoniciplahi $ uhus Tetragonicusfuperant quatuor re-
tios ,debeant ad joiidums
cum
ctaudendum efie minores quatucr
refiis 3 per XVL Sic eiiam quatu *
vr Trigonici duo Tetragomct,
£5?
Tres verb Trigonic i £3* di&o Tetra-

gonicijhciunt quatucr refios.
H. Rh.Cu& Securidbduo Trigonici tf dua
e&aedrows
Tetragonici minus habeni qttatuor
refiu i Hic igitur congruunt ofio
Trigoni & fex Tetragoni adfir-

mandum unum Tefiareskxdecae-
IIT.RhesU 'dron , quod cubo&aedtoh af>pello.
l»ici Cubcto
Pifiumefi hic num:oc~bvo.Du6 ve-
iftaedroi»
rbTtigonicicumiribus Tetragoni-
'cisfupierkni 4. refios.
^ Tertibtmus Triônicus tf tres

Tetragohiciminus habent 4.refits
Hicergbcongruuntofio Triangu-
la ef ofiodecim{ideft\i 6)qua-~ &
drangulas j adunum Tcofthexae-
dron , quodappelldfefium Rhombt*
Cubofiaedricum: vei Rhombicub*-
tfstedron. Pifius eft hic numero fyj
Jhhtsigrtribui/unt Tetragof
nijuxtaTrigonos : Jequiturvt fc/'
Pentagpnicos i/sficrfimafibciemiis.
ûihfyplani Trigonicijuxta unum PenUgonicumnonftint , quiane%
juxtzi minoremeO)Tetragonicum,fiarepoterant. ûatitor ergb Trigonici, cum
uno Pentagonico , mihus efficiunt 4 retfis , i$ congruunt ofiogintst (idefl 20.& ~
iV.Bodeca tyfrigoniycum duodecim Pentngonts j ad Jbrmandam

Ennenecontnkadyhe^
tdron fima droh ,quodappetlo Dodecaedronfithumi Pirigiturhic numero 13. Et inhocordi-
HifimorHmtUofaedronpofaepteHiumiquodefiquafiTetraedrenfim
Trei
CoNGRUENTlA LlB* ff. «>5
Tresplanos Trigonicosfi itni Pehiagohico afovdveris ,fii qitodjuprh, vt
Pyramis,partes Icofdfdti:nec dngrt/if/idifunt kic ejiisdemjpeciei,qiiia 'itniis am- ?*
hitut , i/t ih Icojiedto , quihque Trigonicis\ Et transaBum efi cum unico Pen-
tngohicb.
<LAt ires Trigonici cum duohtis Penthgonicis p/us efficiitni h reiiis. Traris-
y
V.Tcofid^ j. j
dilum igitur efl cam irihusTrigoriicis infocietatemPenthgonicorum adfcifiendis. de c ahe-

Duo Trigonici citm duobus Pentrigohicis mihus efficiunt 4 Reiiis. xfjongru- ^cm.
unt igititr vigihti Trigoni Qf dkodecim Pentagoni in urium Tria'contz'k&dyhe-
dron, quodappetto lcofidodecahedroh. Pihgitur hic Nitmeto 9 . Citm uho Pentti-
gonico duOs Trigonico-sjam rejicimus , TransaBitmigr efl cum duobus Trigonis.
linus Trigohicus cum ttihus Pentngonicis plus qitam 4 retlos ejficit , cum
daohus verb per XXIII. hihi/iegu/are , qitih Penthgôhus eflfigura irupari/ate-
taJ. Sicfy irarisaciAm eft cum Penthgohis ih fociethie TfigonuVum.

Trigohici qitatubt cum uno Hexagohico , £*f dtto ium duobus Hexdgbhick
imvletpiamtiemiattrsscumduohitsfunimajotes4retlisjCumunoHexao6hico-
duosfiiosHexagonoiihfiguramrecipiuntirejeciîgrtrihusTrigohicis,dtidfuni
<s.qiiales itni Hexagohico , quare rejecii pei XXII. ^RêfHit irt itnus Trigohicus
cum duohus Hexagohicii copuletuf: Itittfe cohgruitnt quaiitor Trigoni cum qlta- . ,
-
tuor Hexagohis in uhitm Oifaedrch , ifuodappetto Triiricum Tetraedroh; Pin- & vou *f?l
pittit Nitmtfo zfbl.jequehti. „ eum.
Trigoniciquatuor cum uno Hepiagohico ~i$ mdjorihus , fufserahi 4 reffos i
nutta igiturporrb menHoJhcieridaeflquat&orTrigonicorum:nutta ttiam triumy
oh cauftsfiepe attegatas : duo verb aimfigrtrarum Hexagmo majoftm binispla-
riU, fuperant^ 4 reiios : riittta cum
igitut neq, duorumporrb eflfacienda mehtio ;
cum ithb pla nopgitr& majoris , qfiia ifli
bin is pla nisfi^tir*. majoyis > nec duotuth \
faperantur ab hpc qubd rejeiium ejl ax\ XXII. ^Refklt ixaminaridus hic ca-
,
fm cumitnm Trigoniius duohus planis f$urk ma]orisHexagohacopitlatur:at-

y
qui cum ditohus Heptztgonicis rejiviturfer XXlII. vi £5 c i*?n omhium impatila-

ierarum duobus ) citm duobus vcrb Qctd%priicis,fit corpus, in qiio cohgruuni ocib ^. •
•
,,
TrigohiW fex OHogoni ihtthiim Tefarak<edecahcdroru>, qitod appettoCubum uuncus.

Truncum.Ejusfiguramhabesjighahtm Numii.fbl.ferf. Cum duobus Decagoni-
cis ;fit corpus, in quo congruuni viginti Trigoni & 12 Dccagohi,in iinum Trid-
contirkdidyhedroh qitod Appetto Tr-uhcum Dodecaedron. Idfignatumefliriter VITT. boi
, ?
aecaedroh
figitrisfequerites Num.j.Cumdmbsts Dodecagoriicis impldur pJahities , riecfit
filidus angulus ,multbq,mihus cnm majoribus. Eiiransdciumejl ih univer-
fum cum Trieonis : in dualitzite fyuidem fpecierum.
Citm ergb inter hinds p/anoritmjpecies non ampUusfitnt TrigonUminimtt
pirrb figura erii TetragonuL Âtqui Tetragonici tres , ctim uno majoris p/a-
ni angulofuperant 4 reclos:\dud verb Tetragonici citm iiho mdjoris,hon ioleran-
tur, oh definiiionem IX, quia mdjotis Jpecieifigurte istntum dux reciperentur in

JolidumfUnus igr Tetrdônictis cum duohus Penthgonicis rejiciturper XXIII:
citm duobus Hexagonicis coii , £?* congruuntjex Tetragoni cum oclo Hexdgonis - .
.->
® a
in unttm Tefardk&deidedroh ; quod Appetto Truncum OEkiedron , Pingittirnu- -
dr u «a-
fnkio S fequehtiifiheMdiis.VhiisTeiragohicus cumduobusHeptdgohicisdii/s-, cum.
£4 Dfi Fiourarum Harmon:
qfte imparilaterarumrejkiturptr XXIII»cumduobwOc~i6gonicis , p/anutA
,
kcum imp/et: cum majoribm eiiamjuperat 4 rectos; nec afiurgit adjo/idum an-
gulum firmandums. Ita traiwatiumefi cum Tetragono , cum duxfo/a. deberii
tfic p/anorumfpecies.
Duo Pentngonici cumunoHexdgtihiCo dut quocuri/fc d/io unicorejetlitiur»
quid inchoant, per XXIII, quodfitprd etiamdeTrigonico & Tetrdgonico cum
%'mis Pentagonicis ufurpavimm. Injuper cum UKoDecagonicop/ariiiiemJter*
nunt , nec cum illo aul majoribus afurgunt infoliditatehu>.
K. t;run-
. IJnus ergb FenWgonicus cum duobus Hexagonicis minusfhcit 4 retlis; &
«umlcofi- eongrumt dmdecim Pentagonicum^viginti Hexagonis in urittmTriacontak*-
'Q* *' •dybedrori , -quodappel/o Truncum
Icofihedron. Formam habesJignaJ*
tam numevo '4 Necptura expe-
.
ihndadPcktngoho. !l\[dmunus
Pentngokus cumduobusHeptzigom'
cisjamfuperat 4.rettos.
Hexagonitmcum dtiobus dlijs
, cum majoribm
imp/dt p/anitiem
fuperat 4 reclos. Itaq^hicfinti efi
mixtorumex duabusjpeciebus.
Qupdjitriumfpecierum P/an*
eoncurrere pofurit adknum angu-
IumJolid~umj> : Primumdnguliduo
ptdni,unus Teffagont, alter Pentt*
gonifuperant i retl os imajores his,,
mukbmagis : irei verb Trigom^.
vum trium, aquant zrehlos : ne~
yueunt igr tres Trigoniciadmittii
hejummaomniu (uperot 4 reBos.
Duo verb Trigonici cum uno Te-
tragonico (f uno Pentxgonico vel
pro eo Hexagonico , aut quocunqoe
majori,rejiciuntur,per pr.XXlH»
quia Tfigonus hnpari/ateraffgur*
cingideberet Tetragonotf Pentsf-
gono , ve/pro eo Hexagono £JV»
#cr.RhoaA *V»m igitur Trigohtcm eum duohm Tetragonicis (f Uno Pentagonico, «/• 1
Scofidode- ntu efficiunt 4 reBis , £j congruunt zo Trigonichm je Tetragonisfs iz Penta-

^*"•a •
gonis,in unum Hexacontadyhedroh , quodappe/lo Rhombico(idodecaedron,feu (e-
ftum BJhombum Icofidodecaedricum. Pingiturnum. 71.fi/» aritecedentis
Vnus Trigonicus , duo Tetragonici , cum Uno Hexagonico,aquant reifoj
i
quatuor i cum uno majori ,/uperant hecadfolidum dfurgknt. Mittamm igi\

,•
tmr duos Tetragonicos.

Vnus Trigoriicusjunm Tetragonicus,(fduo Pehtagonicijuperahi 4 reUoy,
mukotfe magujibini majores p/ani angutt admifcerentur. Definurit igitur mifZ
teri angu/ip/ani quatemi adfirmandum unumfolidum dejinit ergb (tf Trigou
;
^m ingredi mixturam trip/icim^. t{gmm*u Trigonim* unm TetragonL

sussi
CONGRUENTIA LlB. II. 6$
,,.,,...... ., , •
.
;..
c«r cJ* unus pentagonicuSyaut quicun% alius hujus loco, 'rejiciutiturper XXIV,
auiatrigonusefiimparilaterafigura^.
Citm igiturporrbfitit iresjolum anguli plani-.nuUa ititerfiguras toleratuf
imparilatcra , per eanaem XXIX.
OBdgonicominimis ,minusfii- x ^ ub
" ' 1-
Tetragonicusigitur,cumHexagonico £=f
cittnt 4 reclisi $
Congruurit 'iz TetragOni.S Hexagoni, 6 OBogohi, in unum uuncum. ^
Icofihexaedron ,quod appeUo truhcum QtboBstedrohs : non qubd fruncatione
najcipojfit ifid quiafimileefi iruhcdto Cubdffaedrb. Pirigiturhum. 6.
Tetra\onicus cum Hexagonico y becagohico , minus 4 reBisefficiunt :
i§ congruunt 30 Tet'ragohiy2.oH.eXagoni^ \z DeCagoni,inutium HeXacontA- XIII. Uo-

*" docl cca-
dyhedron , quod appcUoirunCum lcofidcdecaedrotis, fimi/ide caufa inproxi-
"
ctiron tiu-
mum.Pingitur'num.7. ...,-... -,. , cum.
Sipro becdtynicofuccedat injocietatem Dodecagonicus; implentur 4 retli,
necfitfolidumificetiamfiproHexagonicofuccedatOBogonicus , aliquis , U'
OBogonico mdior ,fit tertius ijitperahiur 4 retli: nec mimi* ,fi abfit Teiragoni-
ctts , diftinBarumfigurarumpdrilaterarum 'majores,
fjfjociehtur tres Igitut
fiat omnis Jrchimedeorumjumilikihtrarium, 1 j.quoderat 'demonfirdndumj.
XXIX. CONSECfARIUMi
Flgurae cohgruae func in uhiverfurri duodecim , b&o Radicales (eii
Primae> &
quacuor au&ae feu Scellae. ,
i. Trigonus 'f.
Dodecagbriiis
1. Tecragonus. 8- Icofigonus
3, Pencagonus 9. ScellaPentagonica,
4. JHexdgoniis io, ^Sfeila O&ogonica
5^. Ocidgohus 11. Steila Decagoniea

6. Decagonus 'tz- Seella Dodecagohica.
Gradus corighienciae diftin£ti {urit.Iri primo func Trigohus & Te*

traoonusyquia congruunttam infolido, quam inplano , tamfing/tlarumjpecie*
rum interfe qudm junBarum, & cum alijs.
, „ _ , .. , .
Secuhhgradu Confifiuni Pentng6nW'citmfleUafua. T^jtm congruunt &

Jingularumjpecierxm inter , (e in folido: z§ tradunt mutuas operas inplano
: fed
potior efi Pbntdfonus , quia congruit Btiamcumalijs nonnuUistaminplano ,

'
q-tam injdlido. . „
Tertius eft Hexagoni i quitifigurk hujusjpecieicongruunt inplano , cunts»
alijs 'verbtamin folidp quaminpianb.
Qjuartum gradumienentOBogonus gf Decagohu.icumfteUis fitis^ Nam
'
Radica les iUa,cum alijs nonnuUis Cbngruunt infolido,(leU<x. verb cumfigurisfin-

gularumfytcierum quadamtenus : ihplano 'Verb omnes quatuor congruunt cum
ahjs, megis tameh varie magis^perpB^ OBvgonicaJet~fa\
6)uintus gradus habei Dcdecdgotiiim cumftellafua ; quia infolido quidem
m in me ,at'm plano multifariam coHgruunt cum aiijs
:
; 'in fdlido igiturfola mag-
nttudine impediuntur. Causa plahitiei prxpiretidaeft hdc feBs.gradtti quarto^
%Jltimusgr*dus eft Icofigoni, quia is non tiifiinplano,necnificHni alys, £j?
cumtUisipfijquofrimperfeBecongruiti
hfpdfifd/am confideremus Planititm , Ordofigurarum crit ifle. i. Hex-
agonus. z.Tetragonus. j.Trigonus. 4,Dodecagonus. f.Ste/laejus. 6.0-
clogonus. ?. Stellaejus, t, Pehtagonus. p. SteUaejus. lo.Decagonus. n. Stel-
laejus. 12. Ico/igonus.
Omnes aliae figurae func in eortgrUa^proximus camen congruenri»
efl Pentekxdecagonus , quia incipit congruere cum alijs inp/ano ; at exc/uditur
perXXlII.quominuszttlcofigonus, cingiundit^tsquaiiterpojfit. Fofl illttm

eftfigura 16 laterum ^fimties , qux plane non congruunt cttm regularibus a-
lijsi impediente magnitudine angulorum, At Heptagonus gsfimiles longe alias
rationejitnt incongruxfigurx, quia nec toti anguli , nec partes angulorum a/i-
auol& , proprittfigurarum , cum a/ifs reguiaribus congruunt.

Ita in tribusperje demonfirabtlium c/ajjibus definit congruentia, in OcJo*
%pno, DodecagonOy lcofigono , in quart ojfi&rio 'ne incepit qttidem, tixc libro W*
in de/eclu Afj>ec3uumfuum ufitm habenU
XXX. G O N SECTARIUM.
'Lj' X his genuirtum difcrimen apparec incer dernonftracionem &:
*r congruenciam figurarum causa lacicudirtis.
fjâm i. Demonflrationis propria gradus ultra Oclogonum Decagonum ,
Dodecagonum , infiguras dup/orum laterum in infinitum excurrunt Congra- :
sntia in OBogono , Icofigono , Dodecagono (ubfiflti. i. Peniagonus vttmftelld

:
fua, causa demonftrationis $Jcien ti<e, efi ignohiliorDodecagono : causacongrw-
enti<ein(olido,eftmu/tonobi/ior, $. Pentngonum ,hic
Oclogonus ibifiqtlitttr
sntec edit. 4 tiekk&decagonus ibi eratpotiore loco, qudm Itofigpnus:

. tzmeh &
i-Ha eftfiguraincongrua ,h<ec congrm quadamtenus. f. lAt in Pentek&deca-
gonoputchraefi reiutrius^ convenientia , analooiamferVans eandem: quia in~

ter demonflrationes nulla illi obvenitprbpria,(eaaccidehta¥ia faltem ; inter vf*
fi eongruentias nuSa cenjummata ,fedaliquafaltem inchoata , nec totttm
figur»m tccupam. Hac infra /ibro III, in ortu & ttjujemi-
tonij Jitnt mtanda^.
£INI8 IIBBLI IL
$9g«j m HK« H J. n«vo k Aipliabeti & Nuihrii foliarum i0U9

pltBfif itfm im prsffio pis fw feftwn.
•. «jui* a» *••
$om
IO. KEPLERI
Harmonices Mundi
LlBERllL
DE ORTU PROPORTIO-
NUM HARMONICARUM, DEQJiE
Natura & differentijs rerum
ad Gantum pertinen-
tium.
Proclvs DiadocMvs
Lib: I.Convinl. ElemcntotumEudidis
Cum fhHofipbia multas fit comflexafacultates , mu&as& MathetnaticA;

de \na tjuidem hujusfarte HarmmicediSa , defy Nmntrit
( HarmorttarumprincipifS creditu~)hM
/criiit.
Ad Theologiam prajparacMencisconacus. Nam eaquas

fton Initiatis circa reritatem reru diviriarum videntur cffe captu difficilia & fublimio-
ra, illa Mathcmaticis Rationibusdemonfttantur eflefida mariifefta & iine contro*
erfia, perquafdam Imagines. NamProprieratumfupeieflemialium evidentiam d»
ftenduntinNumeris: & qua: fintlntelledtUaJiumFormarum Poteftates,inRatiocinati~
vis clarum efHciunt. Ita^ Plato multa mirabiliadeNatura Deorum nos per
jpecies rerum Math ematicarum cdocet; ScPythagorica Philolbphia , his ceu velis ob-
tiubit inftitutioncm de rebus divinis. Hujus enim generis eft univerfus ille $E R MO
S A C E R, & Philolaus in Bacchis , & tota Pythagorx ratio docendi de Deo.
Rurlum ad Moralem philofophiam nos perficit , implantans noftris'moribus
Ordinem, decentiam & converfationem Harmonicam j tradit etiara , qusefigura:,
qua:Cantilenx>quiMotusvHtutem deceanr: qua do<ftrina etiam Athenxus cxcoli Se
perfici vult eos, quivirtutibus Moialibusab adolefcentia daturi funtoperam. Quia
ctiamproportionesNumerorum.virtutibus familiares, explanat , alias
quidem arithmeticas, alias Gcometricas, alias Harmonicas;
oftendit & Vitiorum. Exceflus Defcctus^ , quibus
omnibus dirigimur ad mediocritatem Mo-
lum, Si decentiam.
2 LIBER III.
DE ORTV PROPORTIO-
NVM HARMONICARVM, DEQVE
Natura & differentijs rerum
ad Cantum pertmen-
cium.
A&enus Naturam rentm fecuti, pri-

,
mum de Figuris Plams Regularibus diximus;
1
deinde ad earum Congruencias cranfivimus.

Infequencibus derogandueric nonnihilMe-
chodo Nacuralj; uccognicio mencis humana:,
1
quajnonrard viadiverfa ucicur, canco magis ad-

'juvecur. Hoc enim nacurareirequirebac,uc
jam cercioloco explicaremus propcrciones ia
abftra£to illas, quse incer circulum &parcem alaterequolibet re-
fciffam conftituuntur; & quae alia; rerum fpecies oriantur ex com-
pofitione & divifione taliumproporcionum:cumquarcoloco tranf-
iremus ad opera mundana, quse vel Deus ipfe Creator ad hujusmodj
proportiones accemperavic, veiNatura fublunarisadprsefcripcum
proportionum talium, inAngulisradiorum fideralium quotidie ex-
ercet: ultimo verdfubjungeremus Muficam humanam, oftendences>
quomodo Mens humana, judicium audicus informans, inftinftu na-
turaliCreacoremimicecur,deleftu &approbacione proporcionum
invocibusearundem,quaeDeoplacueruncin attemperacione mo-
tuum cceleftium. Quia vero difflcile eft , Proportionum Harmo-
nicarum difterencias , Genera, Modofq; abftrahere mence a vocibus
&fonisMuficalibus> cumnonalianobisfuppecancvocabula, rebus
explicandis neceflaria, quamMufica:ideoconjungendus nobis erit
inhoclibrolocustertius cum quinto &
ultimo, dicendumq; non
tancumde Proporcionibus Harmonicis abftra&is fedeciam prsoc-
,
cupandum hoc humanum creat;onis imicamencum in cancu ; Crea-

tionis vero ccelorum opus , proper fublimicacem &
incredibilicacem
difFerendum inlocum ulcimum ,ordine illo, qui in ciculo libriprae-
fcripcus eft. Ec haec dc ordine dicendorura-
Jamut contraria inter fe oppofita magis elucefcant > lubet
cfphlfofo"
difputationem de cantu humano aufpicarj acommemorationeeo-
phiadevi^ rum, quae veteresfuperortu confonantiarum funt commentj.
nttmcroru.
Nimirum ficuc eft comparatum in rebus omnibus humanis > ut
quae Natura nobis funt tributa; lnijsufuscognitionem caufarum
antevercac.-ficeciam circaCantum generihumanoufuvenir, utindc
ab ortufuo, modulis &
intervallis vocumfine fpeculacione aut cog-
nicionecaufarumucerecurijfdern,quibus ucimur hodie vulgo , in
ducan-
Harmonicis Lib. III. 3
decancacione Melodiarum, non cancum in Templis choris Mufi- &
corum, fedpaflim fine exercicacione arcis,eciam incompicis agris. &
ApparechaecanciquicasCancus exlibroprimo Genefeos. Mag-
nam enim oporcuic effe deledtacionem ex Cancu vocis humanae(cum
vero deleclacionemdico y intervalladicoHarmonica&Concinna )
-
qusejamoclavum ab Adanio Iubalem permovit , uc Cancus homi-

num brucis inftntmentis imicari difceret, docerecque. Nifi fallor, Iu-
balhicApollo cft, levi mucacione licerarum, qui fracrem Iabelem
pecuari«auchbrem,fiftulaq;agreftigaudenrem(PanaDeum a Grae-
cis credicumj Cycharae repercas claro cinnicu fuperavic, maceriam
chordarumaTubal-caino fracreiquiriobis exnominis allufione Vul-
canuseftb, mucuacus,
Vccunq; camen anciquaficCancushumaniforma/exinterval-

lisconfbnis velconcinniscorripofitar caufae ramen incervallorum la-
tuerunchorriines,- adeo uc ance Pychagoramne quaererencur qui-
&
dem ; qucefitas per duo millia annorum , primus ego , nifi fallor, e-
xadtiflime proferam.
PririiusquidemfercurPychagoraS , cumapudofficinam ferra-

malleoriim harmonice concemperacos anim-
riarri cranftrec, fonbfq,-
adverciflec , deprehendifTedifferenciarri fonorum efleex magnicu-
dinemalleorum, ucmagnigravesfonosederent,parviacutos. Cum
aucem intermagnicudinesfpectetur prOprieproporcio:menfusmal-
leos,proporcionesfacile animadVercit, quibus harmonica vocum
intervalla eonfticuerencur, &quibus diflona; quibus Concinna, &
quibus Inconcinna* Scacirri enini a rrialleis ad chordarum tranf-
ividongicudiries; ubi aures exadtiusindicanc, quaeparces chordae
cum cocacorifoneric , qii*eab illa diffonent.
Prbporcionibus cercis repercis , uc <m o Tl, fupererac , uc eciam
caufae,feuTO t^loTh indagarencur, curhaeproporciones concinna,

fuavia, confonaq; incervalla vocum , aliae proporciones
definirenc
diffona , abhorrencia ab auribus, mfueca. Ec icum fuic per annos
bismilleinhanc fencenciam, caufas pecendas a propriecacibus ipfa-
rumproporcionum,ucillas concinencurfubrermims quancicacis dif-
crecae,fcilicecNumerorum. VideruncenimPychagorej , perfedcas
confticui harmonias , fi chordae aeque cenfae proporcionem habeanc
incer felongicudinisduplam, &
ficriplam, &fi quadruplam, incer
numeros 1.2.&1.3.&1.4. Qu<e proporciones dicuncur in Arichme-
tica, Mulciplices. Rurfum pauld imperfectiores effe confonancias
chordarum, quae faciuncproporcionem fefquialceram, Hemiholi-
am,- & I efquiterciam, Epicricomfc. incer numeros 2. 3* & 3. 4« quae dua;
proporciones conjunclae, faciunt proporcionem duplam , incer nu-
meros 2. 4. vel 1.2. minor vero, incer ^. 4. ablaca a majori 2. 3. relin-
quebac fefquio&avam > incor 8, 9. Ec cantum deprehenderunc effe in-
z A tervallum
4 De Proportionibus
tervallumToni, ufitaciflimum in omni cantu. Acqui numerus 8. efi;
2 \.
.
cubus de 2. & numerus 9. eftquadracum de 3. Iam lgicur hi eranc in
4. <5. 9. promptunumeri ),z- 3.4. 8-9. Cumautem eadem umtas fic & qua-
•* ls,lS z7 '
*dracumfuum J &cubus,Binariusverd quadratum fuum haberet 4.

&
cubum 8- Ternarioeciampra:ter quadracump, adjunxerunccubu
fuum 27. quod exiftimarenc , ad cubos ufq; progrediendum efle ,
propcerea, quddWiundus cocus & vocalia omnia,non fuperflciebus
conftarencinanibus,fedfolidis corporibus. Deniq;exhoc mitio
tanta coaluit opinio Numerorum horum, propcerea quod eflenc Pri-
mi,eorumq;quadraci &
cubi ; uc Pythagorei totam Philofophiam
exijscenfuenntconcinnandam. Nam uaicas repra;fcntabat ipfis
Ideam & Mentem & Formam, quia ut unitas individua eft, eademq;
manet & quadratemulciplicaca&cubice,-ficidea?quoq,- indivifibi-
les & univerfales ciknt & femper Idem. Itaq; unitatem fecerunc
fymbolum Natura: Identitatis, Numeros vero cseteros , fymbola
Natura? Alcericacis. Bmarius igicur altericatem fignabat &Materi-
& &
am, quia divifionem ille admitcit, ut ifta; ut iile quadrate* multi-
plicacus fic 4. cubice 8- qui func numeri diftin£ti a 2 ; ficmateria infta-
bilis &
multiformis efte poceft. Alicer>Bmariuseciamanimamfigna-
bac,quod cum Mens immobilisfic, auc mocuuniformi fc circulari
gaudeat: Anima concra rnulciplices mocusacorpore excipiac, adq»
mocusre£tiIineos>quifuntinfextuplici differencia > magis familiari-
> terfehabeac. Deniq,Ternariusnotabacimscorpus,compoficurn
exforma&Maceria, iicuc3.compofkuseft ex».&i. &quiacorpo-
ra mundana tothabenc dimenfiones, quocTernarius unicaces.
Anlma Py- Neq; tantum Symbola erant Numeri,crium principiorum > f ed
eftNumer, jam ipfa
Anima componebatur ipfis ex hifce numeris, eorumq;pro-
&Harmo. portiOnibusomnibus> &fubdivifionibus proporcionumin fefquial-
^*8, teras, fefquitertias &fefquio£tavas:ut Anima, vinculumMentis&
Corporis, eflet in fua eflencia nihil nifi Harmonia,exq; harmonijs
compofica. Ad hoc dogma duxic illos procul dubio, confideratio ifta,
quod Anima humana dele£tetur tantopere vocibus,qux aiiquas pro#
portiones harmonicas magnitudine fuaformant & continenc
Excurfus de Tetrady Pytha-

/ gorico,
Ex principiis pauio antea expofitis videtiir eru-

endus efleilleTetracTys, fonsperennisAnima:humanae,perquem
Pythagorei jurabant; meaopinionefic, quod inter criumcuborum
1.$. &27.binos> verbicaufa inter i.& g.duomedij proportidnalcs
fenc 2. &4 Icaq>numeriquatuor 1. 2. 4.8- quorum fumma)/, ve!
1
i.j>p.27. quorumfummaô. faciunt illum Tetra&yn. Dyos au-

tem proportionales habentbini cubici>ficucbiniplani unum propor-
£ionalcna>ucnotum exgeQjoaetriciSa Vt!
Harmonicis Lib. 111.
Velfueric Tetraclys 4. 1, illudprincipiumNume-»

ifte i. i, 3.
rorum, 2.Numeroru &Parium primus;j. compoficorum & Impa*

riumprimus;ducto jam 1. inj. fic redtangulum 3. uteximpari: dudto
veros-infeipfum, flcquadratum 4. utexpari, cujusetiamin fadtura
longicudinern &
latitudinem decec effe pares , ficut in illius redtan-
gulo ina^quales. Summa igicur ex 1. 2. 3;. 4. eft 10. anima huma- &
nafolecadjo-numerare. £cficucfunc4.Numeri, cocidemfc quoc 1 •»
» t
eranc in quarco umcacas." fic eciam per eos, quacuor fpecies harmoni- 1 1 r
arum exiftunc incer 1. z. Diapafon, uc & inccr 2. 4. &incer 1. 4. Dif-
diapafon, quajfuncprouna; incer 1. j. Diapafon Epidiapence,qua
habebancpromaximafyftemacisHarmonia> eftq;hic fecunda; certia
incer z. 3-. Diapence;& quarcaincerg-. 4, Diaceffaron. Nec pluresag-
nofcebancipfi Harmonias.
Hazcexmeamence. Ac de eodem Tecradty paulo alicer loa-
chimus Cameranus, nec paulo redhus; nifi ipfum fefellic mulciplex
letlio vecerum auchorum qui, in Graecis commencarijs ad aurea Py-
:
thagorx Canruna> fic fcribic. Primum iliijingulariter Denarium Nu»

meri vocabulo dejignarunt. Quofenfii Plato in Phxdone dixit quhd Nume- ;
tijemijfis univsrfusfit impar. Defcribantur enim duo numerprum ordines

ab vnitate addsnarmm altsrnis ; erit vnus ordo Imparium alter Parium , in>
huncmodum I. j. f. 7. $. (Suminazf.impar ,quadratus quinarij +

2. 4. 6. $. 10. quotJc erantimpares.))
Vehmlffa vniiate , vtifmcjpw, & Denario vt (inguiaritcr dicio Nu~
mero ,fic 2. 4. 6. 8.
3. f. 7- 9. ( Summaz^. par.) >
Hocillud anigma; Imparia effe Paria. Singuli enim ex $. f, 7. 0* 1 r
funt impares , at omnesfuntpari numero quaiuor (

Et Summa 14. par.) x 1 r
» 1 1 r
Igitur Denarhss peculariter Numerrn a Pythagoreis dicius-i habsthoc 1 i 1 1 r
pvoprium,quodcoiligiturexvnitate, cjusa;contlnuumukipiicibus vjq; ad 1 1 1 1 1 r
quaternarium. Fit enim Triangulum numeraie izquifater-um , cujus bajis 1 1 1 1 1 1 r'
Ex eo Pythagorici numerum omnem ap-

,
«iiuii
efi Quater narius ; vertex, vnitas. .
peliaverunt Tetraiiyn. Duplicatis enimprim<e TelraByis lateribus ,fit ai. 1 1 1)

tera TetraBys Pythagorica y Nameri 36. ceiebratifjima fif vndiqua^ vtilif- > 1 1
0ma penes ipfos , Trigonus fc. numericus , tujm bajis eji OBonarius. Ita% in t 1 i
muitis demonflrationibus vjifimt mtmero 36. maxime in Harmonicis. Nam 1
1
1
1
1
1
infigurarumhujus Numerjdijpojitionibus invemunturhinumerj 12. 9. $. tf. ,, 1 1 t
quibusnumeris omnes Harmonicas Conjonantias (ecundum proporticnes In-
tervallorum comprehenfaseffe demonjirarunt. EJl enim Numerus 36 qua- '.
1 111
dratus, ejus^ latus &, Efi Trigonicus > cujus latus 8, efi Qblongus ReBangu- j t 1
gf altera ejus /ongitudo 12. ( Novem enim quater, £jf

lus, cujus longitudo 9, 1 11
duodecimter faciunt vtrin^ 36.) Deyity conjeclis his 6,8. 9.12. in vnam l 1
it
fiimmam , exijlit Numerus 3f Harmonia dicius a Pythagoricis : cuj vnitas
.
t 11
additarurjum abfolvit Numerum 36. Ampiius humerorumquiex anteceden- « 11
l 1
tibusordine naturali funt collecl i ( idejiex trigonicis 1. 3. 6. 10. if. 21. 28. ) 1
3.6.primUi{f3foluiintr&lZ2S)$^MArat<y,habet%latw6.piW 1
A$ (compi* B J J
6 De Proportionibus
I 1 (compofitumfii/icatexomnibusfuispartibusaUquotis^. 2. ef 1.) Idemetiam
I
a
1
1
conficiturmultipiicationeduorUmprimorumquadratorum 4. 9. Idem co/- &
t i ligiturtf comporiitur ex duobus primis cubis 8. Z$ 27. cumvnitatc cubica.
i l Propter vjumtammultiplicemhujus Specu/atiorits , TetraBysifiad Pytha-
s I
i i
goreis conjideraiione fif admiratiorie dignafuii habita inter primas; itaa^
i i tranffumfiruni ittam ad Phyjica , maximeâd contemplationem Anim<e; mc
X I
minusadEihica dl admifcuerunt Theo/ogicaa/iqua* Nam vt Epiphanius
j
z
ex Irenxocontra pâlentinianos ofiendit,juramentum feceruntTetraByn:
7
! intettigebant autemper itta quatuor, Fundum , Si/entium , Mentem , Verita*
~Jl tem. Etfiin Carminibus

aureis ,juramentiformula nen eft TetraBys ipfa
fed ille quiper TetraByn exhibuit Animxperennitatem EffentU Anima - .
lem quidemTetraByn P/utarchus phyfice exp/icavit; vtfit Senfus, Opinio

1 Scientia ; Mens; addidit^ verfitm
» 1 Foncem , Nacurae quo curgec vena perennis.
1 Mundanam verb TetraByn licet accuratius in hunc modum intuerU
* l qubd abvnitate,perTerriariamrationsmproduBd,vnitate adimplendum in-
tervattum irimedium affumpta , Quaternaryfa, circum ve/uti/ineisreBts
fipta,fictandem TetraBys ifta Denarium efficiat.: cum ipftfit hocpaBo tertv-
us Trigonorum ingenefi: (Nampoflvnitatem, primus trigonusefl j. cujus ba-
1
fis2.ficundus6 cujus bajis j. quorumexteriores ternas lineas fiduxeris per
.
1 © 1 tiunBa itticduo,hictria,Trigoriumadumbrantia,retinquitur inmedio nihit;

1 1 1 1
Tertius vero Trigonus 10. bafi^filocopunBorum quaternorumjineasfingu-
las acceperit , exterius circumeuntes : relinquetur in medio punBumunum,
quodadnuttamfigurantiumliriearumpertinet , fidinteriusjpacium 3 ve/utt
cor autnucleum,adumbrat. ) HacdecaufaPythagorejDecadem
Omnicapam Macrem, quasi fepiac omnia circum
Cederenefciam &Ihdorrticam caftamq; vocarunc
vt ait Proclus. Attfc ipfa decem vnitatum confummatioy fc. denariusex hd&
TetraBy cotteBus , coniinere £$ abJo/vcre,Jeu con/ummare exomationemto-
'
I 1
tiusvniverfiitraditusefia, Pyihagoreis , quos $ Ptatofiquitur. Nam 1.
vniverfitasfaBa eficorporea , 2. continet omniaqu&

funtinipf* ,
£$finfilis
indiffb/ubiliter,per vincu/um Ana/ogi&fiu commenfus. 3. Tota efi , quippeex
totis Eiementis. 4, Rotundumejus corpusefi. f. Ipja efi qu& in (cipfa pa-
titur,Z$ afiipja , paffiones omnes<. Movetur in circu/um. 7. Animatum e-
6.
juscorpusefi. g. Temporis effeBrix efiper revotutiones afirorum. 9. Habet

facra certafideraiin Deorum numerum re/ata , qutt Annum magnum, vt
perfeBum,conficiunt. io.Vndiqua^pcrfeBa cfivniverfitafrerumfhabens in.
fe animaliaomnia,quatuorfbrmis affimitata ( afiracceloj avefderj,pifcesa-
'
qu<e 3 quadrupedes terra.) Hoc paclo ab vnitate , (i)t Pythagorej >

Munadis ex ancr o ) progrejfio efivfy ad Quatuor, (vt itti
donec veniacur ad ipfam
Tetmdadivmam) fic%denariumparit , matremomnium vti dixi-
mus. Efiautemvnitatisprogrejfushujusmodi. IJnus enimefi Mundus.
Binariusfignat, primam ineo comprehenjam mu/tip/icitatem. Ternarius
vincu/um 55? Nodum, coaptationi rerum neceffarium : Nam vt dua fo/<e res
eoeant in unum ,fiorfim a Tertiox mn efi pojfibile. Quater
HARMONICES LlB.lll. Jf>
Ouaternarius, efi numerus Elementorum dejnitor & recenjttor t

Mundus enim ejl corpus jolidum ; Jolida vcro duo , duabus Jemper medie-
tatibus indigent >vt in continua pro.portione congruant: Horum verb
(
Jc. j.
2- ?.(f 4- ) fumma efldenarius , de quo hallenus, Hic enim ornatus ejtvni-
verjitatis, bxcdos, qua dotavit iilamjaclor ejus. Ha&enus Cainerarius
exveteribus:quibuspleraq;confenciencia inculcatHermesTrifme- Hermem
giftus ( quifquis illc fuic ) filio fuo Tacio cujus hsec verba , Vnitasje-
1
:
J/^™^
cundum rationem Denarium compleBitur., rurfumt^ Denarius vnitatem. philofophia
Deindeconcupifcibilem Animaefacultacemcomponicexi2. vlcori-
bus , feu vicijs Echicis ad numerum fignorum Zodiaci , cuj Corpus
,
&hanc ad corp9 vergencem Animae pocenciam fubjicic: Racionalem

vercfaculcatem Animaêx Denario &ipfe componic Vircucum E-
thicarum. Sic quod Pychagora^j celebranc Tetractyn foncem Ani-
marum, &Camerarius pIuresaitfuiireTetra£lyas,nonillamfolum,
qua: a quater narij bafi furgic ad fumniam j o. fed etiam aliam praxipu-
am,qua:abOgdoadis bali ad verticem ufq; colhgit fummams6: i-
&
dem Tatius hic ex docTrina patris Hermctis innuit , dum tempus
aitfuijTejCumipfeadbucelfetin Ogdoade, Octonano Filium vero :
Paterad Pimandrum remittit , de Oc~tonario canentem ;in quo fane

occurritOdlonariushabituum Anima?Ethicorum,fepcem quidem
refpondencium planecis iepcem , uc apparec initio a Luna faclo; oc- ,
ttavi vero divinioris & quiecioris, ad fpharra: puto fixarum ideam.

Omnia etiam geruntur per Harmonias ; plurimainculcacioiTi/?^',
plurima Mentis , Veritatisq, mentio ;propon itur Antrum , Fundus., &
Penecrale, Crater Animarum, &cascera multa: uc dubium nullum
efte poflic,qum auc PychagorasHermetifet,aucHermes Pythagorifec
Accedit enim & hoc, quod Hermes Theologia quandam tradit, cul-
tumq;divininuminis;fepeMofis, fa^pe Evangeliftas Ioannis in fuo
n> J '
fenfu paraphraftes, prxfertim de Regeneratione ;ca:remoniafq; dif-
cipulocertasinculcat;cumidem de Pythagorans affirment autho-
res 5 partem eorumTheologia: varijfq;ca;remonijs & fuperftitionibp
deditam fuifle ; &Prochis Pythagoricus Theologiam in Numero-
rum contemplatione collocet.
Hax per digrefllonem redeamu3 nuncadPythagoricamHar-
:
monicarum proportionum demonfti ^tionem.

Huicenimphilofophandjforma; perNumeros, tantoperefu-
ut jamneaurium quidemjudicioftarent,
erunt dediti Pythagorarj »•
ErrorPy-
quarum tamenindicijsadPhilofophiamhancinitioperventumerat: tha g°"oru
fedquidConcinnumeflet,quidinconcinnum;quidConfonum,quidromHanno
diflbnum, exfolisfuisNumeris definirent , vimfacienr.es inftincmi aiarum.
naturali auditus. S tetitq; ty rannis ifta Harmonica ufq; ad Ptolemae-

um ; qui primus ante annos mille quingentos , fenfum auditus con-
traPbilofophiam Pychagoricam afleruic, recepicq; incer concinna,

nontantumfupradictasproportiones, & fefquiodtavamproTono,
fed admifit etiam fefquinonam pro Tono minorj, fefquiquindeci- &
mam
8 De Proportionibus
mamprofemiconio; neccancum fuperparciculares aliasaddidicab
auribusprobacas,ucfefquiquartam fefquiquintam; fedeciam exfu-
- perparciencibus adfcivic aliquas ; uc incer y. j. incer j. 8. & &
alias.
Hoc paclo Pcolemjeus fpeculacioneni Pychagorieam de orcu
EnorPto-
proporcionum harmonicarum uc impingencem emendavic quidem,
non omnino uc falfam , fuftulic : quiq;aurium judicium fua; dig~
lcmsj drea ac
Namerum mcatj r efticuic verbis & dogmace ; idem camcn rurfum deferuu , in-
rum&Con- haerens & ipfe concemplacioninumerorumabftra&orumi Caufa
«ianorum. enim numerifingularumq;proporcionum harmonicarum , ne fic
ijdem eft adaequaca fuo efFedtuj ; fed in definiendis Confonancijs defi-

cir,inConcinnisalijsexcedic: NegacPcolemaeuseciamnum, Tercias
Sexcafq;,minorem & majorem (quaeconcinencurhisproporcionibus
4. 5-. & 5-. <5. & 3. 5. & j.
confbnas, quod affirmanc om*
8- ) efte
neshodierni Muficibene aurici; recipic viciflim proporciones 6. 7.
&7- 8' aliasq; incer Concinna Mufica incervalla, ficucCancu
procedence ab VT in F A, ftacuacur aliqua vox media incer RE MI, &
inproporcione,qua7. mediuseftincer 6. 8- quas nocacionis cau- &
faficRI, jam cani poflic V T. RI. FA. ficuc cani poceft,VT.
&
RE. MI. FA. quodeftab omnium hominum auribus& ufu ca-
nendiabhorretiffimunr, utcunq;chordaeficaccemperari poffincj cn>
pe quje, cum fint inanimae, iudiciumfuum non incerponunc,fed aia-
num inepci fpeculacoris,nuIlacenus repugnances, fequuncur.
Pra:cerea, fimaxime arquales effent iacicudirte, & illa caufa,cx
&
Numeris abftra&is pecica , hic effe&usjConfbnanciEe : poffccq; non
Errot ejuf-
dem innoa abfurde videri archecypalis caufa, ceftans de eo, 'quodPacer re-
wufa.'
Ut
mm
> Mens aecer na,Numeros illos concemplaca,Ideam inde defump*-
fericvocumincervallorumq,, quae, ucAnimis humanis placerent,

conformacioneAnimorumprocurandumipfifuerictnondumcamen
res adeo effet liquida , cur hi numeri ). 2. j. 4. £. 6. &c. ad incervalla
Muficaconcurrancac^./z.ij- &fimiles non concurrantmechuius
rei caufam ex feipfis exhiberenc niimeri uc numeri, Nam caufa illa
deTernario principiorum,&familia quadracorum & cuborum inde
dedufta, caufaeftnulla; cum quinariusabillaexulec, qui fibiincer
Muficorum incervallorum Orcum kis civicacis eripi nOn pacicur.
SednedhocfacisfacicfpeculacoriiquodfciCjNumeros I. 2. 3-ef-
fe fymbola Principiorum * quibus res Nacurales Conftanc. Incerval-
lum enim, res eft non nacuralis , fed Geomecrica; nifi igitur hi nu-
meri aliud aliquidnumerenc, quodmagis cognacum fic incervallis,
nullamfidemphilofophusadhiberepoEerichuicCaufae, fedeam, ut
non caufam, fufpe£cam habebit.
His igicur de caufis ego ab annis vigincj inhoc elaborandum
mihi cenfui, uc hanc Machemaciccs Phyficefq; parcem illuftriorem
redderem, invencis caufis calibus, quae ex una parcei& judicio auri-
um
Harmonicis Lib. 111. 9
umfatisfacerenc,in confticuendo Confonanciarum, caecerorumque
ConcinnorumNumero;neculcraid quod aures ferunc excurrerenc?
exalceraver6parceclarum& apercum difcrimen ftacuerent ince*
Numeros, quiformancincervalla Mufica,interq,alienosabhocne-
gocio quae deniq; reipectu camArchecypi , quamMentis, quaear-
:
checypo utituradconformandasillires,cognacionemcum incerval-

lishaberent, eoq; verifimilicudine clariffima nicerencur. Cum enimr
intervallorum Confonorum c£rmini, finc quancicaces concinuae;cau-
fos quoq; qu« illa fegreganc a Diflbnis,oporcet ex familia peci conti-
nuarum quanticacum, non ex Numeris abftra£tis,urquanticace dif-
creca : & cumMensfic,quae Animoshumanosficeonformavic, uc
hoc incervallo dele&arencur (quaeeftgenuina definitiocofoni &dif-
foni ) difFerentias quoq> unius ab alcero , &c caufas , quibus hsc incer-
mentalem & incelle&ualem eflentiam habc
valla fiunt harmonica,
re oportet: nimirumhanc , quod termini confonorum intervallo-
rum proprieftibilesumt;diflbnorum , autimpropriefcibilesâuc in»

(cibiles. Nam fifcibiles illi;inMentem igicurvenire, &ad confor-
mandum archecypumadfcifci poflunc.• fin aucem infcibiles (eofen-
fu , quilibro primo explicacus eft. ) manferunc igicurforis excra
MentemOpificisazterni,nec ullatenus ad Archecypuconcurrerunt.
Sedde his jamplura, ubi do£trinamhancipfam per fuacapita tradi-
derimus: quam incipiamus cum Deo.de Cantu quidem ubiq; fermo-
nem habentes,id eft de intervallis harmonicis non abftracYis,fed cum
fono concretis ; mentis veroeruditis auribus ubiq; abftra&aa foni9
intervalla fubaudiemus ; u tpoce , qua; non tantum in fonis inq; Can-
tuhumano,iedetiam in alrjs rebus fono carentibuSj fuam pariunc
&
graciam uc quarto quinto libris audiemus.
:
C^PITJ LlEKlllV
CaputL Ortus Corifrtantiarumex caufis fiiisproprtji*
Capu t II. Defeptem ChordnfeCHomhus HarmohiciS, totidempforishis confi"
nantiarum Minorum.
CaputlH. Demedietatihus Harmohicis £? Trinitateconfonantite.
;
Caputl V". Ortus i$ denominatiointervaUorum ufiialiumfeu cancinnorutfts

Caput V. SeEhio z£ Denominatio Conjbhaniiarum J> fua intervaUa ufualia-,
Caput VI. De Cantus Generihus, Duro &
Molli.
Caput VII. Proportio omnium 0B0jonorum vfualium vnius diapafbh,,
Caput. VIII. AhfciffioSemitonmu-^QrdoMinimoruinterval: inDiapafo.
Caput IX» De Diaorammale,Linei5,Notis,Literifcfcfdnorum indicihus s de
Syflemate, Clavibus i£ Scala Mufica.
Caput X. De Tetrachordis e? Syllahis , Ut , t e ,mi, fa , fol, fcu
Caput X I. De Compofitione Syflematum majerum.
CapUt XII. De Conjonantijs adulterinis , ex compofitione ortis.
Gap, ATII. De Cantu concinnofimphci.Cap. XlV. DeModisJeu Tonis.
Caput XV. Quimodi,cjuihusfrviant Affeaihus.
Caput XVI» DeCantupgurato feuper Harmoniamj>.
fi CAPVT b
.
io De Proportionibus
CAPUT I.
Decauiis confonantiarum.
Definitio.
(^JVmveteresufi finchis yocibus , MovaQwov Av\i-
(pcavoVj 0'jULo(pmov, Aict(pa)vov ) '£viu.<p6dvov,Ao-v'iu.(pMov>
NobisDiffonumidemfonabic,quodA<7U^(£&i/oi/,Confonumidern
quod2t> fJL(pddVOV j cujus funcdifferencix, Idencicum -
, quod pro
O fA0(pb) VU) ufurpabimus;&: non Idencicum , quod pro AlcitpCt) j/6).
Ec Idencici eruncdua: fpecies, vnifonum , &c Idencicum ex oppofico.
Definitio,
In Geometria differunt vocabulaPars Sc Par-
tes, Pars enimdicieur.,cuju& eft Tocum fecundum cercam proporcio-
nemMulciplexjpucaduplum, triplum, quadruplum; Partesvero,
quandononfolum &unicuTotum, fedaliqua Tocorum multitudo
fueric illarum Mulciplex. UcjUnafepcimajdicicurPars, quia cocus
circulus,eft fepcuplum hujus parcis:ac cres fepcimae dicuntur nort Pars
fed Parces , ,
quia fumma trium circulorum , eft fepcuplum hujus
arcus
Hic vero nos hac diftin£Hone non ucemur i fed Parcem dice-
muscamunamquamalceramdi&arum porcionum, hoceft, omnis
porciolongicudine effabilis, dicecur nobis Pars ; cum hac camen re-
ftri&ione, fic fueric non majorfemicirculo.
Refiduumveroilluddicecur, quod ablata portione effabilia
Toto, remanet, nonminus exiftensfemicirculo.
Valde neceffaria efi diflinflio Rejidui a Parte, quiapotejl ejfe Pars
eonjona , ejuffc Rejiduunt dijfonum , vt videbimus.
Definitio.
Chorda hicfumitur non pro fubtenfa arcui circuli , ut in Geo-
mecria, fed pro omnilongicudine, quaeapcaeft adfonum edendum;
&quia fonusper mocumelicicurnn abftra&o chorda incelligenda
eftde longicudine mocus cujufcunq;, velde quacunq; alia longicudi*
ne, eciammence concepca.
Axio-
Harmonicis Lib. llti II
Axioma L
Diameter circuli,&: latera figurarum Radicalium
explicacarum , qua: propriam habenc demonftracionem, de»
lib. I.
cerminancparcemcirculij confortancem cum coco circulo.

Quomodo Circulttstendipoffit , vt /onitum edat , {f quomodo afpgen-
dus cavo corport , vt refinantia exifiat , velab vnofigno , vt totusfinet , vel
aduobus, vt partes i id longum hicerit explicare i fictamen exordiendum
fuit,quia nontantumdecantuagitur, quiefi harmonia cumjonis concreta,Jed\
etiamfubintclligidebet intervallum abfiracium afonis. Quodcantumat~
chordam in *reb~lum extenfamfic dividipojfe , *vt dividiturt ciijn
linet ,fufficit
efl in circulumcontorta , a latercfigurainfcriptilis.
Gorollarium.
Confbnancijeinfinkaefunc, quia figurae demonftrabiles infini-
t9J. Nondum autem efi tempus dicendi de concordantiarum deleBu , qui
fefenon profert valde porrb. Pythagorci hic innumeris fiiis , vtcaujis, qu<z~
fiverunt metasmagnitudinis intervallorum confonorum,quasfilus humanus
auditus illis figit ,qui non ejl infinit&potenti*. EJi igitur iUa coarciatio nu~
mericoncordantiarumHatmonicisintervallis abfiraflis tantum accident*-*
tiOinon verb caujalist Ipfi etiam hodierni Mufici metas Pythagoricas egrcdi-
untur i vt de Harmoniis ccelefiibusjam taceam.
'
AxiOMA 11.
Quo gradu lateris demonftratio diftat a primoj

iodemgradu Scparcis circuli,perlacus refciffae,confonanciacum co-
to circulo, recedic ab unifoni confonancia perfe&ifllma: feu quas fbrs
eftfigura;, cujuseft lacus, incer figuras casceras; eademfors eftcori-?
fonanciae illiusjincer ca;ceras.
Hoc axioma inferius vfurpabitur ad de/eilum concordantiarum bti*
tendum^ caufajuavitatis.
AxioMA llL
LateraFigUrarum RegulariumStellarumqj in~
demonftrabilia, decerminanc parcem circuli,diflonancem a coco cir-
culoj ficeciamlacusfigurae demonftrabilequidem,fedrionper fe,
necdemonftracionepropria. Velpro defeftudemonftracionispro*
pria*,accerfeex Lib.II. defe&um congruencis: ucroq;modoexch>
dicur Quia4ccangulum,
B 2 Hoe
12 De Proportionibus
Hoc axiomaabfolvet integritatem caufe concordantiarum , quamego
fubfiituo, repudiatis Pythagoreorum nnmeris abfiratlis.
Corollarium.
iDifTonanc igiturhaeparces dToco
i. 2. - - - - - ~
J. - - 7
i- 2. - 4- - - « - - - - 9
i. 2. z- 4- 5- - -. - - - - U
i. 2. 3- 4- 6. - - ' -
- J?
J»
i. - 3-
- „ - -« - - )4
f.
- - - - - - - 15-
i. 2. 4« 7-
- -
i. 2. 3* 4. f- 6.7. 8 - 17
i. - - - - 7- - - - -
iS
f-
i. 2. 5- 6- 7- 8- 9. - -
5- 4. J9 Etficininfi-
nitum.
Axioma IV.
Figurse, quas cognatas habent demonftratio-
nes lacerum, pariunt eciam cognacas Harmonias.
Perhoc axioma probabitut origo Z$ cauja Proportionum Harmomca-
vum exjuperfiuo.
AxiOMA V.
Chordae vel arcus circuli, tenfionis xqualis<«ha-
bencesincerfe,caufa longicudinis, eandem proporrionem , qua;
eft incer Parcem vel Refiduum circuli &Tocum circulum ; Confo-
nanciam eciam vel diffonanciam habcnt eandem , licec mter aJios
terminos vel fonos illa concineacur.
In abfiraBofic intelligatur , qubdcirculus cum parte fua, confiituat
proportiones certas Harmonicas\ qu&in quibuscunc^ inveniantur terminis
alijs,feu fonis ,feu motibus mutis Jfemperfint Harmonict,
Additur autem hoc Axioma ideb , quia non omnes Proportiones Harmo-
nicte immediate ex ipfb circulo oriuntur , prima fiatim ejusjeBioneper figu-
ram Regularem ,Jeaaccedunt aliqux ex feprioribus propagata , vfyad cer~
tam Metam : vt inpropofitionibus videbimus.
%Jjus Axiomatisefi inPropof: VII. VHI.
A XIOMA VI.
1.
Cum du*e Chordas fonos ediderint Identicos, uox

.
HarmonicisLib.111. if
tercia confbnans earum uni,confonabit &alteri, dhTonans ver6
,
ab una, difTonabic &ab altera, qualibuscunq, diverfis eciam con-

ionancijs vel diffonantijs.
Nottt in (iib)eBoponiJJ>eciemJdentiJoni,in Pntdicato Genus Confonjivt
h&cduo intelligamus iPrimo Non fequi ,Du&confonant qualitercuny,, ergb
,
c5? tertia confonatutri^ , veldiffonat, ab vtrac^. Hocenim ejljaljumde Ge~

nere , verumverb deJpecie Identijonorum * deinde,nechocfequitur, Sitertia
conjonat vni Identifonorum aliqua certa conjonantia , confonabit £5? a/tefi
eJdem Jbecie con/onantice ; hoc enim nonfemper verum ejfet , quod declarabo
exemplo, licet ex anticipatc. Sint du<z voces,Jacientes diapafo G Z$ gjit tertia
&,i/!a facit cum G diapente; crgo etiam cum g conjonot,,at non per Diapente,
Jed per diateffaron

'VjUs autemprxcipuus hujus axiomatis ejl Prop, IV.
AxiOMA Vll.
Cum dux Chordse vel Voces ediderint fonos
Identicos, vox tertia exiflens cum
illarum una Idencifona, etiam
cumillarum alceraldencice confonabic.
Quod in prioriaxiomategenera/iter non potuit affirmari, idjam inj£e-
fie verum ejl de Identifonantia.
VJuseflinProp. III.
Dehisigitur Axiomatibus, pnefertimde quin-

q,-prioribus,fpeculacioeftfublimis, Platonica, Fideiq; Chriftianae moniamm"
analoga,adMetaphyficam,adq;docl:rinamde Animafpe&ans. Geo- Metaphyfi-
"'
metriaenim , cujus parcem hiic fpe&ancem libri duoprioresfunc
complexi,Deo coxterna , inq; Mente divina relucens,exemplaDeo
fuppeditavit, utin hujus libri praeambulo dictum , exornandi Mun-
di,utisfieretOptimus & Pulcherinms , deniq; Creatoris fimilimus.
Dei vero Creatoris imagtnes funt, quotquot Spiritus, Animae, Men-
ces, fuis finguhe corporibus funt praefect» ut illa gubernarent, mo-
,
verent, augerent,confervarent,adeoq; & propagarenc.

Cum igitur typum quendamCreationis fint complexs fuis mu-
nijs:legeseciamcumCreacoreeafdemqbfervancoperis,exgeome-
triadefumpcas: gaudencq,proporcionibus ijfdem , quibus Deus efl
ufus , ubicunq,illas invenennc , five nuda fpeculacione, five incerpo-
ficis fenfibus , in rebus fcnfui fubjectis five eciam fine difcurfu Men-
,•
tis , per occukum & concreacum inftinclum: five Deus ipfe propor-
tiones hafce in corporibus & mocibus exprefferic invar iabilicer; five

quadarn Geomecrica neceffitace maceria; in infinitum dividua? 'mb- ,
tuumq; per materia? quantitatem , inter infinicas proportiones noa

harmonicas,occurrerintetiamharmonica;ifta;ilustemporibus,&fic
noninESSEfedinFIERIconfiftanc. NectancumgaudencMentes,
B 3 dei
Dei imagines, proporcionibus ijs t fed ucuntur eciam ijfdem pro Je-
,
gibus ad peragenda fua munia proporcionefq , eafdem in moci-
busfuorumcorporum, qualicec, exprimendas. Exempla lucu-
lcncaduo proferenc libri fequenccs, unum ipfius dei Creacoris,
quiproporcionibusharmOnicisdifperricus eft mocus ccelorum. al-
terum Anima.illius,quam Nacuramfublunaremdicerefolemus.ci-
encisMeCeoraad pra.fcfipcurriproporcionum.qua. oceurruiicin Ra-
diacionibus Aftrorum. Têrcium igiciir & hujuslibri proprium exem-
plurtieftoAnima_humanae, adeoq; & pecudum
quadamtenus. Illac
enirripercepcisproporcionibus Vocumharmonicis gaudenc, non
harmoniciscriftancunaquibus Anima. affeclibus illa. (Harmortica;)
Confbnanciae iridigecancur, has (non harmonica. ) DhTonanci-e. Quod
Ji accefTericeciamaIceraproporcioharmonica,vocum fonorumq;16-
gorum & breviurn, caufa cempOris cunc illas corpora fua falcacioni-
.
bus, linguaspronunciacionibus ad eafdemlegesmovcnc: hucopifi-

ces Malleorum idtus, huc niilicesgreflum accomodanc > vivunc om-
Iiia.durancibus Harmonijs, corpefcuncijfdem difcurbatis.
Ha_c& fimilia, Confilij finc,Inftin£_usve, hoceft Mericisopus:
aii eciam Nacurae Elcmencorum, Maceri_eq; neceflicacerlac, uc tem-
. peries fenfibus commoda nulla poffit effe ,nifi qua; conftct propor-
tionibusfigurarumharmonicis; id varie difpucatum fuic a philofb-
phis qu_erentibus omnibus ,
: unde exiftac illa fuavitas , quae -auribusr
allabicurcxproporcione vocum, qua fuavicacc Cortfonaricias defi-
nimus» Qui ad Maceriam & Mocum Elemencofum inclinanc e- ,
xemplumafterunthoc, perfe quidem fane quam mirabile, quod

Expetimes- Chorda pulfaca chordarh aliam non pulfatam fecUfn in foriitumtra-
tum mirabi hic, ficenfa fueric fibi confone , diffone cenfam imriiocam reliriqitit._:
c
4iT Hoccum nonpofliculliUsMentis minifterio fieri, quia fonus , hoC
caufacus .Mencem aut intelledlum non habec;fequicur ut id conceiri*
pef atione motuum fieri dicamUs» Sortus eriim Chord_e, habec
acumen vel gravitatem a celeritate vel tarditace vibraciortis,qtia to-
,
ta chord_elongicudo libera vibratur > nec inlurit li_efOrtorum difte-

renciae primd&immediaceinipfalongitudine vel bfevicate/fedfe-
cundari6,quiafciliceccumlongicudinediminUcacardicasvibracion_s
diminuicur, celericas augecur. Inde eft , qucd manence eAdem
chorda. longicudine libera, cenfio ipfa fonum acuic, quia minus
laxam chordamrelinquens, diminuic etiam fpacium, perquodilla
feciproco mocU vibraripofTic.
Cum igicur duarum chordarum fuericeadem teftfio , fic ut uni:;
reddere poffint , turic fonus unius , id eft fpecies immaceriaca
fbriurii
corporis chordae, Conftitucas in vibratione , dclapla a fuachorda,fc»
rit chordam alteraiti ficuc fi quis boacum edat verfus Chelyn,aut ali-
_
udcavum, eoboacupercUcicidcavUm; facicq;refbn_irechordasejus

omnes feric au cem illa vibraciortis fpecies chordam akeram eodern
:
rhychmo celericacis, quomovecur&haec, quiaaeque tenfa; utita

finguli i&us (in quos vibracio divifa eflc iacclligicur } in iingulas per-
cuffis
'

euffae alcerius chorda; cefliunculas perperuo incidanc ; ica ficuc om-
niummaximemoveacur illa chorda,qua; ad unifonum eft tenfacum
prima: movecur vero&illa chorda, quaeduplae eftauc fubduplas
celericacis , quia duo vibracionis iclus in una chordae cefliuncula ab-
folvuncur , & fic femper ictus a priori cer cius quifq; , congruic in unip
cefiiuncula: excremum ; movecur denfq; & illa chorda non nihihquae
eft fefquialteraecelericacis, quia cresicriunculae fiunc in duabus hujus
cefliunculis: fed jam incipiunc invicem obviare crebrius llli ictus &
hx cefliuncula?,feq;mucudimpedire;dumduoillius ictus afinecefli-
unculehnjusaberranc, unusfolusincidiccongrue: quooccurfumo*
cus chordarum caecerarum fifticur,nonfecus ac fi quis digicum vibra-
tx admoviffec. Haec mihividecur caufa mirabilis hujus experi-
menci qui me foelicior efl indagine mencis , ei palmam dabo.
:
Quidigicur ? ficelericaschorda; unius valec ad mocum chorde Qualis cau

voiupta.
alcerius proporcionacae,quae , quoadvifum, manec incadta: an non fa
1
eaedem celericaces duarum chordarnm incer fe, valebuncad cicillaci- cenribus

?"
onem audicus fiiavem ,prOpcerea, qucd ts quodammodo uniformi-

cer ab ucraq; chorda movecur , duoq; ldtus a duobus fonis feu vibraci-
onibus in ldem momencum compecunc? Nequaquam ver6, inqm
ego, icafacile cranfigicurcumhacre;mirorq; Porphyrio commenca-
corifuper Harmonica Pcolemaei, calequidcircahujusreicaufamfa-
tis facere pocuiffe; cum profundiflimae indaginis philofophusfic. Ni-
fiquod venfimile,dirriculcaceperquirenda:caufe cohibicum fuifle,

quo minus quancum vellec, penecrarec;faciufq;pucavifre,aliquidpro-
dere, quam penicus cacere, quod curpe Philofopho efle dictitant.
Nam quae quaefo proporcio cicilkcionis audicus, rei corporeae, ad in-
credibilem illam volupcacem,quam ex harmonicis Confonancijs in-
rus in animopeniciflimepercipimus. Nonne fiqua volupcas efl
ex cicillacione , de ea volupcace primas cenecmembrum, quod cicilla-
tionemfuftinec? Sicenim definiendusmihivifuseftfentusomnis,in
Diopcricis, quodea demum ficabfolucafenlio,volupcacemauc do- ^
Quidfe*.
lorem pariens, cum fpeciesMembriferifionideftinaci, ucid eft affe-

c~cumabexcernare, venic incrorfum ad fen&^communiscribunal,
commeacu fpiricuum. Iam vero in audicione confonancium vocum
velfonorum,quqqua^foparcesvolupcacisin auribushaerenc? Non-
nedolemusincerdumabauribus , dum inhiamus huic audicioni, &
manumopponimusclangoribusnimijs, nihilocamenminus pergi-
musadpercipiendasconfbnancias,& cor nobis fubfulcac? Adde quod
hazc racio a mocu deducta, pociflima eft in vnifono:fuavicas vero non
praecipuainvnifono , fed malijs Confonancijs, earumq;compofici-
one. Mulca poflenc afTerri ad deftruendam hanc allacam racionem
Jj
a
"^[va
fuavicacisexConfonancijs;quae micco in praefens curiofius confcribe- mon iarum"
re : Ulud unicum inculco, quod jam fupra cadcum a me, poflic efle lo- « Mentis
r° ia
co omnium, quod Opera Mocufq; corporum, aemuliproporcionum nep e te n!
harmonicarum , ab Animae, Mencifq;parcibusftenc,ijs caufam af- dam.
fignances , cur Confonancia? delectenc Nec abhorrec auchoricas
vecerum
Veterum; qui Animam nunc Motum ,'nunc Harmoniam definien-
ces s noncamabfurdelocucifunc,quam inepceexcepci cuminre- :
busdimcilibus, Myftici plerumq,- fenfuslaceanc,fub verborum cor-

tices reconditi. Timxi quidem Locrenfis philofophia , quomodo
copoficafic animaex proporcionib$>Harmonicis,de qua inpra;ambu-
lo, refucacaeft ab Ariftotele in eo fenfu,uc fonant verba: non aulim
tamen affirmare , nihil in ijs pagellis latere,nifi quod fonant verba :
imo negaturum puto neminem, quin is author hoc ad minimum ce-
neat, quodhicaftruo , Mentem effe , Animumq,- humanum cujus ,
feu judicio feu inftinc~tu,fenfus auditus^proporciones fuaves, hoc eft

confonas , ab infuavibus & diffonis difcernac quippe qui hoc dili-
:
genterexpendit, Propoiciones efse Rationis Entia, racionefola*

&
non fenfu , per ceptibilia , proporciones ceu formam, a re propor-
cionata, ceumateria, diftinguere, Mencis opuseffe.
CumautemduasFigurarum Regularium proprietates expli-
tumêmo- caverimus, Demonftrabilicatemfcientificam Lateruminfmguiis, &
ftratione Congrucnciam inter fe totarum jun&arum non ejufdem plane lati-
,
fcienufica.
cucnrils ut ramq;
: de Demonftratione quidem Axiomata noftra fo-
nanc pociflimum,quiaiia£cmagisfamiliaris,eftproporcionibus njo-
cuum, ex quibus eciam foni exiftunc.
NamCongruencia ineft figuris uccot^funt;motus ver6(qbus
accidunc proporciones harmonicae) figuras , aquaderivancur, la-
cerain re£tum excendunc ( cumpleriq,ornnesucrecT:ilinei confide*.
rencur)& fic figuram fuam,uc ferpences Macrem,perimunc & deftru-
unc Figura in quancum congrua , circulum incegrum diftinguic in
parces:proportionesharmonic#circulurn diftin&uminreciumex-
cendunc, diftin&ionisafigurafa&aâ&umdelenc. Sic confonantiae
cum figuris demonftrabilibusin infinicum excurrunc; Figuraecon-
grua;Numero duodenario finiuncur, Deniq; diftin&ionem circuli
quadibet figura facit unicam ; atpartes in circulo confticutse duas
femper faciunt cum Toto Confonantias.
Etfi veropotiorinhoc tertiolibro, ratioerit demonftracionis
Et conem-
encia. f cientificas laterum, quam Congruentise figurarum totarum: hajc ca-
men propcer magnam cognacionem in loco non eric negligenda.

Primumenim Lacina fignificacio vocis,Congruencia, fiomnia excu-
tiasjidemlonac, quodGrjecavoxHarmonia, de qtiibushoclibro a-
gemus : nifi quod ufus voces has erebusfubje&is parumper diftin-
xic" deindeCongruenciafigurarum conciliacmocibus, (de quibus
hoc8fc quincolibroj aliquam Congruenciam. Tercio ecfinoncam ad
figuram cocamrefpicimus,quam adunumejuslacus;quamq; idpar-
&
cem refcindic , ea Confbna eft ac fim ul hoc verum , qudd non cam
:
id confideremus, quancapars circuli fic incercepra, quam, cujufmo-

di figura id fic fadcum , demonftrabili & congrua, aneonrraria:
Namfigura quaelibec,exanguIisfuis,exquibushbro IL Congruen-
tiamforciebacur,adepcaeft & demonftracionem , libro I. Non eft
igicur ab Harmonijs auferendus refpedtus Congruencia; figurarum.
PROPO-
.....
HarmonicisLib.UI. 17
*
Propositio I.
Dimidii cum Toto Confonantiapoft unifonum,

fbla eft ia primo gradu fimplex , perfe&a & Idencica , fcilicecex Op-
pofico.
Namquod figuratumefi idex diverfir efi compofitum

, , non igitur vel
fimpiex velldenticum; Figuraenim habetaream,
&'partesficundum eam, $
angulosfitu dijferentet. Quodverb figuratum non ejl , quodfiiiice* area la-
titudine cara , tf Jecundum eam tf partibus , g? angulis , exifiens una mera li-
'
nea recTz êaa^ <equalis Menfur<epropofit<e td ob h<ecipja tftfimplex efi , gf ident

.'
cum Menjitra , hoc efl identicum. Illiusmodi verbjunt Figur<t Reguiares,cir-

culo inJcript<e;hujuJmodi Diameter circuli. i,Figurarum enimomnialatera de-
fleciuHt aqualiter <i centro; Diametcrper ipfum centrum ducitur. £. Menfor,cir-

lum ab vnopunclo cum latere figur<e dividens , vbiperrexerit hoc ficiendo ali-
quoties ,fic tandem cttm altero lateris termino redit ad punffumprimum ; Dia-
meter verbper centrum ipjitm tranfiens,primafiatim repetitione redit adinitiafe
funBum. 3. Figur<e reliqu<etff longituainem habent lateru,
&
'Juperficiem area ,
quam circumdanti diameter nuilam planipartem circumdans includem ve, re-
petitionibus iteratis , infiipjam fecundavice tota coincidit. 4, Figur<e c<ete-
r<e circulum dividentes ,faciunt partes multas : Diameterfitcit partes minims
omnium numero,fc. tantumduas: nec enimpartituratotum , pauciores duabus

Jhcereomninbpotuit, f. Cum%Diameter fit illa menfura, adquam Latera fi-
gurarum compar andafitnt , Notionis &
demonfiratioriis caufa ; Latera quidem
figurarum reliquarum operofius defiribuntur , imperficliori^ demonfirationk
gradu in aclumfcienti<e perducuntur : at diameter circuiifimplicijfima lege de~
fcribitur,duEluper ccntrum,ab vno circuiipuncio adoppofitum&quatfy ipfa feip-
fam , fuiq^ ipfius Menfura efl. $. Figurarum etiam Latcra in divifione vna cir-
culi,feu in abficiionePartis ,fhciunt portiones inxquales , £*f Partem minorem
Refiduo: diameter Partem abfe&am relinquit aquaiemRefiduo. H<ecverb pro-
portio <equalifatis puraefi tffimplex tf perfeUa ; quia partes, quxfunt interje
*quales, ill<e caufa Menjurationis Idemjunt. 7. Dcni^ figurx c<eter<e circum-
ferentiam quidem circulidividunt inpartes aquales aliquammultas, at> aream
circuli in partesinaquales , quia relinquitur in medio vna,fc. area figur<e,major
quolibet fegmentorum:diameter non circumferentiam tantumfedfimuletiam a-
ream in duo dividit cequaiid.
Sedper Axioma II. Laterisfeu tintx , qu<e circulumdividit conforianter,
ingenium tranfit in conjonantiam ipfam. Ergb Partis , quam de circulo refcin-
ditdiameter, idefi femicirculicum toto arctifo Confonaritid,efl Jimpfex perfe-
ih £5f identica » Etper Axioma V. etiam omnes aiid longitudines, qu<efunt in-
terfi-vt Totus circuius adfiti dimidium , faciunt eandem , idcfl Identicamperp-

clam ztffimpiicem confonantidm. Et iri Numeris {nofi platie quidem abfiracHi
fi? numerantibus , fidlongitudinibusnumeratis ) Proportio dupla, inier /»
fi.
*. Vt gf intereorum <zque mnltiplices ,gignit Confonaniidm Idetiticam.
Notahic , quemadmodumdiameter peromnes fimplicitates $
perfeftio*
non tamen tamfimplex efi, %JtpunBum;fid mttnst linea , dw/bus circu»
ties fitas,
C tipun*
lipunBis tcrminatn, circulumjecam in locis oppofitis,$ partes duas confiitttensi
£3 quemadmodumifict partes, licet interfi fint <equales,fingul<e tamenjuo tot»
Junt minores ificeiiam Conjonantia identica , non eji tamen vnijonus , &
vocunt
licet identice Confonantium alteraUmenminor efl a/teramajor > illa fci/icet
,
acutn,h<ec gravis,illiex oppofito veluti refpondens:vnde Confonantia hacex Op-

pofito Jdentica dicitur.
Habes igitur caujamgenuinam ex diametro circuli,curfonm chorda toiitu
cumfono Chordctdimidia, quamvis inter fe diverfifint , ab audittitamen rejpe-
c~lu concordantiarum caterarum qUodammodb pro eodem habeaiur.
Frufird a/ij caujam hujus Identifonantict petunt ex numero vocum oifo,

cum Identifonantiafit naturd prior divifione intervaHi hujus in Concinna fip^
tem, quibus Joniocio defignantur.
Nondumaute?» tempusefl, huic confonantu Nomen dandiy vti neq c<eie-
ris: dijfercndumenimhoceji in CaputV.

Nota tamen tf hoc,quodideniice conjonentetiamd/ta Partes,quanoncon-
fiituunturper diametrum :fed non inprimogradu} nec vt perfiguras, fidzrtper
propagationem, de quafiquentesjuntpropofitiones.
Propositio 1L
Siduarumcirculiparciumminor ad maioremilc
habueric,vc ruajor fehabec adcocum circulum, proporcione aliaquam
dupla concinUe: cunc majore confbnance cum circulo cocoj minor pars
k coco diifohabic.
Nam poji duplam efi tripla:tripla verb continua, confiituit loco tertio pat'
tem totius circuli Nonam , Quintup/a Vicefimam qttintam \ Sextupla imp/icat
Nonam, Decup/a vicefimam quintam, quia 6 fixies funt 36. qiwdeji quater no-
vem ,$ quod efi quater 2f. Etfic ettam de cateris. Aiqui
10, decies Junt 100 .
Nona,ii 2fU,Z$fim'UesdiJfonant atoto,perAxioma IIL Vide libro pHm«

prop : X LV 1 1-
pROPOSiTlO 11L
Chordanriproportione continue dupla, confo-
nanc mcer fe omnes idencice, diflanciorescamenigradurembciori.
Habent enim interfemutub tres proxima/ut totuscircutus ifl dimidium,
S$ quaruparsfe habeniinterfimutub. At cumtbto circulo tamdimidia,qudm
quartapars conjonant,per Ax: L Cumdimidio verh confonat, $
quarta, per
Ax:V. Quareomnes tresproximainterficonfonant. Identicaverbeficon?
fonantia etiam partis. quarta cum toto circulo,quid Totus (£ dimidium ejus con-
finant identice ,per Prop : I. Sic etiam pars quarta cum dimidia,per eandemz
quareper Ax : VII. etiamQuarta t>ars cum Toto circulo identice confonafci
$$perAx: V. quodlibetquadruplumcumfimplo:
Jamverb quaratioeji prima ficunda ^tertia proportionalium, eadem
erit
.

erit a ficunde tertk & quartct ; £f pc continue trium inter
ft
proximarum.
Qmncs igitur proporttonales in dupla continua proportione , confonant inter fc
identice.
Notsigitur in talibus.diftrimenConJbnantice ingenere, ($ Identifbnan-
tidt inJj>ecie.ConJbnantPartesQuarta,Ol~hva, Sedecima tfftmiles etiamgpterAr
xiomal.i^ ftguras,TetragonumyQtiogonum^c: identice verb conjonant »
propter accedentem propagationem hujusftcia figurarumex biftciione circulu
Namji abftt hac propagatione fuiffet ; non fuiffent identicA earum
confonantix. Ciim enim figura omnes faciant vel multas partes cir-
culi,fixquales ; velin<gquales ,fitantum binas; cum aream comprehendant ; nee
circuliareamin<equaliadividant;necearum lateraper centrum ducantur; nec
inftipja recidant ; nec ctquentur diametro : Confonantix etiam ex figuris Tetra-
gonicxftcia orta,dilataffent fequodommodoinauditu, &
diflendiffent animum
varietete $ diverfitaie vocummanifefia ; vtfaciunt confbnanti<e , qu<efunt *
figuris c<tteris,numero non pariterpari laterum conftantibus\ perprop.I.

Non omnis tamen vis adempta eft huicftgurarumfecl<e,variandi confbnan*
tiaSy {$ defleBendiillas apuritate Identifinantia (icut ipfe dfimplicitate Dia»
(
tnetri recefferunt) . Primum enimetfi Partiscirculi afigura refiiffk Confo-
nantia convertitur inmeram Identifonantiam (propter diciam propagationem
partiumcirculi, a prima omnium bifeclione ) ; tamcn gradus Ident.fbnanti*
fiunt remotioresyfimper enim minor cumproximafi majore confbnans ex oppofi-
to identice , fitacutior , multiplicatis oppofitionum vicibus ; itacfe femper
.
dugentur vocum intervalla. Secundb,in Parte quidemmanet Identifbnantia(vt

infeciione per diametrum): at in Refiduo nequaquamfet enim Refiduum hocftm-
per infiguru pofterioribus feipfb deterius , quantum ad Naturam Harmoni-
cam. Sed de Refiduis talibus fequuntur Propofitiones peculiares.
Et viciffiim,non fola TetragonicafecTa,ldenticasgignitconfonantias;feA
etiamfeii<e ceter<e, inquantum participant bifeclione, intaniumetiam ldenti-
casfaciunt conjbnantias ; fimper enim Parscirculi refiiffa a /aterefigura pofie'
rhris, cum Parte d Prioris latererefeiffd confonatidentice ; Vt docent propofiti-
«nes reliquie, Itaconfiftt Analogia omnibusfiiis membris*
%)fushu)us Prop :
efi infequentj
PrOPOSITIO IV.
Chordaquasconfonatcum alterutra Multipfici-
Um proporcionisduplxcontinuatjconfbnat&cum reliqua:Scfiabuna
diffbnaci ctiam ab altera diffbnat.
Namper Pr. Ill.foni continue dup/arumfunt inter fe identici. Qupd ve-

rb Idcntiearam chordarum vniconfbnat; £jf a/teri confbnat,: & c&tera, ptf
Jix: VI.
Hujus propofitionis caufd pofitumfuit Axioma VL tffervit h<ecpropofiti$
jam Partibus &Refiduis circu/orum examinandis. Caveant fiioli d contra-
iiione Propofitionum Z$ Axiomatum : nulla n. Tautologia eft,omnia neceffaria:
invo/vu fe ,quifquis rem brev&s tranfigere vo/uerit.
'
Q 2 PRQ>
bb De Proportionibus
Propositio V.
EtfilateraStellarunTdemonftrabilia cxtera, pro-
pcer demonftrabilkacermeode jure conforias TociparcesinCirculo de-
cerminancquo jure idfaciuncrigUrs lllarum radicales, UC eft ih Axio-
ceprimo: excipiuncur camen illa, qua»parcem circuliabfecanc con-
ftancem numero(parcium quasfecicflgura radicalis ) proprio alicujus
figuraeindemonftrabilis;quando Parcis&Tociusnumerifuerinc incer
fe Primi.
Primahujus propofitionis pars efi axioma ; quodne nimium gencrale fie-
res,per ficundam propofitionis partem reflringendumfuit. Demonfiratur ati--
temfic* Efio nam% circulMaivifiis afigura demonftrabili , verbi caufia ab Ico-
Jigono: Efiojamftella Icoffgonica, cujus latusfitbt-endat, novem vicefimasab Ico-
figonofkEfosfic vt 9. if) PrimiJCumergb Pars abfecJafitdecircu/o:
zo.fintinterfie
i/la minor fane erit quam Totum: at poterit effe mdjor ,quam totiM dimidium
velquartu ve/oEfavaiidtfe eb vfy dividendo, quodd a/iqua totiM parscontinue

fubdupla ,fuerit minor dimidio hujus ,de quaagimus, Partis : /ut quia in exem-
p/onoflro Totum efl 20. pars ,de quaagimus, q. (iimatur iotiM dimidium 10. ite-
rumcfedimidium hujus / £3? tertio zfoUnva Totius. H/tc-jam eft minor quam
.
dimidiumipfius 9. Habet ergbfe pars nofirag. adocTavam totius circuli zf, vi

circulM divifusfigura indemonfirabi/iad aliquam fu& divifionu partem', fc
vt 18. ad fi quintfe autem oBodecimas , Axiomatis III Corollarium pronuncia-
vit diffonare a toto iS .Quareper Axioma V, nofird divifiontspars 9. diffona-
bit ahOZfava circuli {divifionis noftr&pxirtibM 2
f): diffonabit ergo per Prop.
IV. pars nofira 9. etiam a toto circulo 20. qudmvis ejia.ifubtenfafit demonfirabi-
lis ifedremotifiimo gradu, etiam^fie/ia ejus ex incongruis eft.
PrOPOSITIO VL
Refidua circulorum vel chordarum , poft ab-
fciflas Parces confonas Toci fi funcparcis fuse confonancis concinue du-
;
pla , confonanc &

cum parce abfcifla 6c cum coco circulo vel chorda.
,
Cum abfciffaper Prop.I. cum totoperProp.lV.

»•
Propositio VI 1.
Si tale Refiduum habuerit eandem proportionem

ad circuli vel chordae dimidium vel quartam parcem , quam Tocus cir-
culushabec adaliamaliquam Parremfui confonam? confonabicetiarri
cum Toto circulo s fi uc ad portionem diflonam , diflbnabit,
CirculM enimtotM,ejufifc dimidium, & pars Quartzi ,funtinproporti-
'
one continue dup/a : quare (per Pr. IV) qu&refiduaParti ta/icirculi confinant^
gonfinant & totis^ quxab i/ld, diffonant , etiam ab hoc diffonabunt
' At con-
.
fonant Parti ta/i Refiaua illa, qu&proportionem eandem habuerini ad illam,qtia

Tstus
Harmonicis Lib. 11L 21
Totus ad quamcun/fc partem confina/n : diffionantq^ a Parte ta U , qu& proporti-
onem ad illam habuerinf, qttam circulus ad quhn?tun% partem diffionam : ida.
per Axioma V„
Ergotalh Refidua confinant^ Toti circulo ; contraria diffionanta

toto circulo. ,
Htec prop: efipropter fiquentem P. VIII.
iaoi pROPOSITlO Vlll.

>l\1U\ .
Adabfcissamvero Partemfi proportionemcan-

demhabuericRefiduumjquamTotus circulus ad Parcem quamcunq;
confonam; confonaceciam cumabfeiffa> ficucprioripropofinone cum
Toco confonabac fin eam > quam Tocus ad aliquam diffonam Partem;
:
difibnabic & ab abfciffaparce & a Toco.

Primummembrumnititm'dxiomate V. rae&'pofierioris memhripartim-
la vna , quod Kejiduum dijfbnet dParte ahfiifja.
diJfonetetiamaToto,ficprohatilr.
ghod verb. tale Rejidttum
.
Capit enimidyindiiktproportionclocumtotius circuli perfigura indemon-

•
.<
firabilem divifi : quare etfi Refiduum tale , efiminus toto circulo , cujus efiRe-
fiduum } at, majus tnmen efifimicirculo , eX definitione Rejidui , ^nod (i mafus
eft femicirculo fto :
quartz igitur circuli fuipars,qitippe dimidia.femicirculi,mi-
nor efi Refiduihujus dimidio. Quarevt Refiduum adcirculiJiii quartum.i fic
erit aliquis circulus divifius afigura indembnfirabili , ad aliquamjuam partem
divifionis illius At dijfionat totus talis circulus a talijuaparteper Ax: III. Dif
.
finabit iqitur S
diBum Refiduum , a circuli Jtti quarto , pcr Ax: V. Diffiona-
bit igitur etiama totofio circulo, per Prop: VIL
Corollar i um ad has pr opofitiones.

Sunt ergo
ConfonaePartes. C cmfonaRefidua. Diflbns Partes. Diflona Refidua. Refpe£t_Totius
I,--_ I. -" "
I. - - 2. - -
I, ?•------- -4.
2.-- 3. 4. -----
I.
I.
I* 3-
s-- — - - -
-
7---"- " $•
1. 3. 7-9.- - -IO.
*."$
1. 3. s-
* •_".
— ..__.,
7.
•7. $r -
7. 11.
9. 11. 13. 15".-
11. 13- 17. 10.
-12.
-16.
-_o.
M Et cajcera
7. II. 13. 17- IP- 23- -24.
CAPVT
22 De PROPORTIONIBUSH
CAPUT H. -*
Dq fe&ione Harmonica
Chordas.
Hac5fcenus Originem docuimus Harmonicarum
proporcionum, eamq,duplicem,unam immediacam afigurisdemon-
ftrabilibus,ijfdemq;&congruisj alceram mediance proportione du-
pla , qua nicicur coriTonanciarum idencicas. Cum aucem infinicae finc
liarmonicae proporciones,ejeq,quoad noftra cognicionem adhuc rudes
impolicae inconfpicuae &
innominacae , &
coacervacaefeudifje&aepo-
tius , uc aliqua rudium lapidum lignorumq; copia; fequitur uc pro-
grediamur adeas poliendas, ad nomina ipfis indenda ,deniq; ad pul-
cherrimumasdificiumSyftemacisHarmonici, feu fcalae Muficae exijs
excruendum." cujus confticucio non eft arbicraria, uc quis cogicare pof-
fic, non invencum humanum cale quod mucari eciam poflic, fed Racio-
nabiliffima, Nacuralifsima^, adeo,ucDeus ipfe Creacor iHamexpref-
(eric in concemperacione mocuum coeleftium. Coagmencancur

aucem Proporciones Harmonicae in unum Syftema,per fecliones chor-
dasharmonicas; quse quoc fintnumero> idhoccapice perquirendum
cric.
D EFINITIO,
°
•sr
s Cum tota chorda fecatur in partes tales,quas & inter
f ? ssfe, &cumcoca fingulae confonenc : feclio Harmonica nobis dicetur*
H c? ^MediumverofedionishujusjMuficeîdeftcdnfonej proporcionacse,
\ /ieft parcium duarum aequalium una; velfi inaequales ,earum Major: ex-
f
J
Med: crema proporcionis confonae func , Pars reliqua vcl minor , & Chor-
|
Extrema <*3 COCa, ,
Objervet Ceomeira Analogiam proportionis divindt ,Jeu(ecundum Ex-

trema$ Medium : in qua Tota habet eandemproportionem ad partem Majo-
rem ,quam$ Majorbabet adMinorenLs. Qitodeniminhacfeblione Geometri-
ca eft Proportio eademiid in nojirajefiione Mujica eji Qualitas eadem, qu<e Con-
Jbnantia Concordantia , Congruentia, Harmoniadicitur. Cave tamenjub-
,
Jumpjeris Confonantiamêcie eandemyJicut illic Proportio efi unictu.

Veteres huhusJeBionistionmeminerunt hocfinfu , quiaverasConJonan-
tiarum caujas nefcivermt : de ipjorum verbjetlione chordx , agemus infirius.
i Proposxtio IX.
Se&io chordas iri parces duas sequales , eft Harmonica.
T{as»
—— *
H ARMO N I CIS L I B. 111. 25

°
Tâmquiapartes&qualesfinumedunt eundeminuna afrqua
per Axioma II. ToU -verb ejljingularum dupla ; confinat igi-
tenfione,
M fiea
ftra ufitau,
^
_ __ .
__ t
y.3g-y5L--
tur identke cum earum unaqua%,per Prop. I. Tresigiturconfi- ^"'X*"
nantidt > quareperr depnitioncw \ ChordaficTn ejl harmonice. _•__!
(
z
—•$— _ qutntibus
cau(a cap-
tus faeilio-
iis.
P ROPOSIT IO X.
Se£tio C hordx in duas partes, proportionis dupbe
cft Harmonica.
Partes cnim hujusproportionis confonant identice,per Prop.I. Etquia
pars mdjor efi dupla minoris , tota igiturefitripla minoris. EJf ,^
igitur adminorem , "Vt circulus ad partem trigonico latere re- H~_}T(.
fecfanLs _f confinam } per Corollarium ultimum capitis prioris :
,
S
quare^ ipJaTotupartiminoriconfinaeJi ,per Ax.P.Confonat, _
'
.
igitur _f ejus dupU ,fi. Refiduo, per Propofi IJ^. Tres igitur per ~_IXT5l
hancfirfionem confinantU conjiituuntur, Ergb.
— ~\~~i~
PROPOSITioXl.
Sectio Chordas in duas partes > proportioni s in-
icer fe triplae, eft Harmonica.
JSlamquiapartes.i.£$ $.funt adinvicem tttpars Circuli Confonaadto-
tum ,confinabunt £$ ipfiinter fe,per Ax. V. Etquiai. _? ?. fa-
ciunt 4- pars i. cum toto 4. confonabit per Axioma I. _? per L _- A^,
-'
Pro: III.
fl
Deni% quia Rejiduum 3. confonat, cum parte 1. conjona- — 3i
bitetiam cumejus quadruplo 4. fic:

cumtota cborda> Qupre _f* — !*•
~~ ~"V""+"
bktresfimt confinantU. *i
PrOPOSITIO Xll.
Sedio chordae in duas partes proportionis inter
fc quadruplce, eft Harmonica.
Nam quia partesfunt in quadruplaprop: confinani igr inter — <_-$•-
Jeidentice,per Prop. Ill.ii quia _? 4.fkciunt /. ergopars 1. cum
/. B _____
totzt s .confonat ,per Axioma /._? Oorollarium diclum.Quaretotn,
£~
/. confinat,etiam cumpartisi. quadrupia 4, perPr.I^, Tres —
igiturfiuntconfinantia. Ergo&c. — '—§ —
PKOP.
,
. , .
Propositio Xlll.
Se&iochorelannduas partes proportionis intci*
Ce quincuplae , eft Harmonica.
Namquia pars efi i. rejiduum f.habent igr.proportionem, quamcircuius
.
totus adpartemconfonantem,per Ax. I.£f Corollarium diBum.

ûare &
ipfe interje confbn<eJunt , per Ax. V. Et quiapars I.
cum Rejiduo f.facitS. totum : igitur(per Ax.I. tf Corollarium)
pars i.conjbnat cum toto 6. Et quia, Rejiduum /. eftadquar-
tampartemdetotoCirculo6, (Jcilicetad ij.hujus divijionis )
ut Circulus totus 10. ad partem confonam $.per Coroliarium :
quare fif Rejiduum f. cum toto 6. conjonabit , per Prop. VII.
Velquod eodem redit , quia Rejiduumf, eji ad tctius Circuli 6.
duplum 12. utpars conjbna ad totum ,per Corollarium : quart zf
hoc Rejiduum f confbnabit cum 12 duplo totius, per Ax V.
• . Ergo etiam cum
Jimpio,Jc. cum ipja tota 6. confonabit , per Frop: IV. Itatres fiunt confonan-
tia. Ergb&c.
PropositioXIV.
Se£tiochordaeinduaspartes , proportionis intef
fc fefquialcerae, eft Harmonica.
Namquiapars2, cum Rejiduo 3, confiituit proportionem (ejquialteram
Q habet igiturfi Pars ad Rejiduum, ut aliquod confonttm Rejiduum
§ a z.Je habet ad circulum 3 per Corollarium ; quare tf pars htec a.

.
'
_, cumJuoReJidud3.con(bnabit , per Ax.V. Etquia pars 2. tfum
!K-«;"5r; rejtduo^.facittotumf.parsverbi.ejufyrefiduumq.cumfuo
—— toto f. conjbnat per Corollarium : confonabit igitur etiam
~""V""- " "
tota f . cum conjona Partis 1, dupla 2.qux hoc loco nojlra Pars eji,
"
velcumconJoniReJidui4.dimidio 1. Per Prop: IV. Idem Jequituf etiam
Jimpliciter ex V. parteprimdaxiomaticd; quia Jubtenfa duabus
Propojitionis
quintis demonjlrabilis eji,quare tf Conjbna. Deni% quia partis 2 Rcjiduum .
3. efi adtotius f.partemquartam , ut totus circulus 12. ad partem confbnam

f.per Corollarium : confbnabit igitur &
Rejiduum nojirumj, cum toto f.Pef
Prop.VIIt Tresigitur conjonantiaexijiunt. Ergo.
PropositioXV.
SectiQchordann partes duas,proportionisinter
{cjfuper-biparciencis cercias >feu 5. ad 3. eft Harmonica.
Nam quia proportiopartis 3. adReJiduumf.eJi eadem, alicujus Rejt- qm
dtti^. confbniad totam f ,per Corollarium : quare per Axioma Vetiamnojira
pars 3. cumnojlrorejiduo f. confonabit. Et quiapars3. cum refiduo f facit to-
.
tam g.quareg Coroliarium,pars 3. confbnakt cum tota 8. Deni% quia Rejiduum

f.ad
Harmonicis Lib, 111. 25
f.mdtotius S.partem dimidiam 4,Jehabet ut tbtus eirculusf. ad
Rejidimm 4 confonumi vel adtotius S.Partem quartam z.vtto-
.
tuscirculusf. adpartemconjonam z.perCorollarium: confinabit

iaitur Rejiduum nojlrum etiam cum Toto S. per Prop: Vll.
Tres igitur i$ hicfiunt confinantU > Ergo.
Propositio XVI.
Sichordaieceturinduaspartes Effabiles, intcr-
q,-illas&cocam,hoceftincer cres cerminos rueric ditTonancia una; o-
porcec& akeram diflonanciam incer illosefle.
Nam caufa diffonantia erit quod veltota velpars haheat numerumpor-
,
tionum iflius divifionis,pr:jpriumfigurxindemonflrabdis. Atqui talis Nume-

rusne^maiorialicuiNumero. quiproprhisfitfgurxdemtn(irabilis i confinejo-
)
ciatur , ne^viliminorifeipfo, per Akidnm 11 1. g? V. & Prop: V. e? VI

L
Terminus igitur iile, qui conJiaL numero tp.li Portionum , diffonat, a duobus ter-
minisreliquis ,Jeciionis iilius ; i^ficduxfunt diffonantU fimul.
Huic propofkioni in geomecna fimile eft hoc , quod fire&afece-
turinparias EfFabiles, fueritq; earum una incommenfurabilis alicui
Tercia: ( non Tociex ucraq; compoucaj uc hic): alceram quoq; eidem
Terciae incommenfurabilem oporcec efle.
Auc, fi recraiececur m
parces incer fe incommenfurabiles utra- •*
q; eric Toci incommenfurabilis.
PrOPOSITIO XVll.
Si chorda fectetur in duas partes longitudjnfc
EfFabiles, fuerincq; incer.illas & cocam, hoc eft, incercrescerminos,
confonancia: di\xs pporcsc &c cerciam efle confonanciam.
Si enim dux confinantia funt , cumfint proportionum non plures quam
tres: nonpoterunt igitur effe dutt diffonantix : Jinondu<e. dijfonantU , ergb neg
vna,per XV
1. converfum: Ergoomnes tresproportioneserunt confinantes.
Sicin Geometria, fi recta fececur in parces incer fe commenfu-

rabiles>totautriq;partium erit commenfurabilis.
PropositioXVHI.
Sectio chordae in partes duas longitudinc E f-
fabiles, inquavel Toca velParcium alcera numerurn porcionum ac-
quiric, prophum figurse indemonftrabilis, (quando quidem Numeri 5c
Tonus & Partium incer fe Primifuerinc ) non eft Harmonica.
Demonfiratur njt X VL Fiunt enim ex tribus trium terminorum fri~
fortioaibus ad minus dux diffonx , contra Definitionem fr&miffam*
,
1- i
Bic funt tria exempla in primo major pars, eft fepcem odlavje
,
inukimo Minor eft unaNona; inmedio,Totumcapicparcesfeptem>

omniadifsona.
=£-7.
7-
Loca fic El notaca , Hotis

uficata; Muficse nequeUnt
exprimi»
Proposxtio XIX.
Poft Octogonicam nulla datur fe&io chordx Har-
monica.
Sequentes enimftftiones autfiunt perfiguras tndemonflrahiles } earum^
ftcllas i & tunc partes/icet, inter/e confinare pofimti tamendifionant a totOjper
Ax -III. Autperfiguras demonftrahiles demohftratione impropria, irtperPen-
tekxdecagonum; difionanttfe propria partesJeBionis atoto , per CoroHariumad
Ax.lll. Autper demonftrahiles demonftratione propria: qu<z poft Peniagonum 0*
mnes funt parilaterne , vide lihrum I. Ergo partes tnlium JeBionum pro-
prias yoportet conftituere numero portionum feBimis impari ; ft enim parinw
merofumerentur,Pars efiet non hujusJeBionU fedprioris propria-.njt divija chor-
dain io.fiportionum4.vel6fimpferis,perindeeft,acfidivijachordainf.Jume«
fes portionum 1. vel j.Cumergb Parsfit numero impari; Tota numeYopari: ipfii
quidem Parspoterit confinare Totifi nonfit major quinario (per Pr. V.) at unA
conjonantia nonfitfficit adfiBionem harmonicam, vt patct ex definitione: tune
*verb difionumerit Refiduum : totaenim ponitur portionum plurium quam S t
f$ Kefidui definitio eft ,iJtfit majus dimidio,fi: ma)mquaM4. Minimum ergb

Refiduum in diviftone oBonaria, ejl f. in numerofiorihm eft majus quam /.
ln omnihus ergb fiBionihm Chord&pofiOBonariam,Refiduafitntimparinu~
merOy majori quam f At qui Numeri impares, majores quam f proprifjuntfi-
. .
gurarum indemonftrahilium , per XLr '$ XLrll lihriprimi.

' Ergbpep
Prop: XVIII hujui, Refidua heeccaufanturfiBiones non bdrmonicM.
Oorollaria.
1.Scctiones unius chordxHarmdnicas funtnumero
feptem non plures.
>
II. Propagatio numerorum , quifbnt chara&eres feflioftuiii fic •
hocpa&o. frucioponitur Fraftioaisforrnft Totiim, uriitasfcilicetfu-

prapro
,

CAp. n.
pra pro numeracore, &unicasinfra pro denomi-
7* 7
nacore : deinde ucerqmumerus feorfim ponicur
fupra, &fummaucriufq;ucrinq; infra; ucexuna
qualibec frattione duo oriancur rami , eoufq,- I I
dum ex fumma fiac numerus index figurjeinde-
monftrabilis.
9
Has fe&iones chordaj feptem pri-

mum audicu indice inveni, cocidem nempe, quoc i_ f>
Canfkfepte
hujuc
jiarij
func Harmonias non majores unaDiapafon: po- fucceflWe
ftea caufas & fe&ionum fmgularum & univerfa-
,
invcnta.
rum Numeri,non fine labore ex penitiflimis Geo-

mecriae foncibus erui. Legac curiofus leclor i r
m
qua: de his fe£tionibp ance annps Z2. fcripfi My-
fterio Cofmographico, CapiteXII. &perpendac,
quomodofuerim illploco hallucinacus fuper cau- i 5
1 Idem.
fisfe&ionum & Harmoniarum perperam
; nifus,
earum numerum & raciones deducere exnumero quinq; corporum
Regularium folidorum: cum verum fichoc pocius, cam quinq;figuras
fohdas , quam Harmonias Muficas & chorda; fe&iones , communem
habere originem ex figurisRegularibusplanis, Ec Pcolemau quidem j norataca
Muficacumexpoficione Porphyrij.quorum loco allegaco mencionem Ptoiemao
feci, hadtenus manufcripta nactus fum 3 ex liberalicace Jo: Georgij Heer-
& P°rpty.
vvardi Canceilarij Bavarici ; cx quOrum libro cercio parcem pociorenv
in Appendicem ad libros IV. & V. hujus operis cranftuli: caufas vero
Harmoniarumgenuinas in ijs non invenbadeoq; nefe&ionumquidern.
harum , Numeriq; earum feptenarij , ulla ficmencio.
Ecfiverdmacurefacisanimadverci, caufasafiguris planis pecen-
das;uccujusreifeminajaminallegacocapiceXII. Myfterijfparfa vidcs.*
atcamen diu admodum me corferunc , priusquam omnibus animi mei
fcrupulis facisfierec. Primumenim Figuraedemonftrabiles a non de-
monftrabilibus eranc feparanda:;poftea caufa invenienda, cur cum fe-
cT:ioneshaeefsentexfiguris,fedtionesquidem intra feptenarium con-
fifterencfigurae ininfiniturjn excurrerenc, Tertio difcrimen inter
Pentekaedecagonum & demonftrabiles caeteras eratftatuendum quia
,•
vidi , figuram illam exclufam efse ab Harmoniarum procreacio-

ne , tefte audicu. Ethabebanc fingula capicafiias cautiones concifiores,-
quarumunaquaelibecmediu tenuic occupatum. Exemplofit pro-
pof. V; quam ultimo omnium , cum jam defcriberem opus, vidi adden-
&
dam,quod haftenus ignoraveram.Nifi enim illa intcr principia efset,
©t,fiverbicaufa,feptemvicefimaeproptereaefsentapt£ead ftatuendam
harmoniam, quiafunt per tres vicefimasfcum quibusfemicirculumfa-
ciunt)demonftrabiles,cunc&feptemdecimse,&quinq;feptimae,e6q;
& dua; , &una , fepcimae, harmonias facere convincerentur, quodora-
nibusmodisrepudiant& aures,& Axiomata noftra.
IgiturvelfoloalleâcblibrimeiMyfterij cofmographici ceftimo*
nio, fatis eft municus audicus , concra Sophiftarum obcrectationes,
'
Dz fidem
,
28 De P&oportionibus
,. fidemauribus derogare aufiiros eirca divifiones adeominucas,&diji:T-
f
cero tcfti- dicaicionem concordanciarumfubcllifTimam.• quippe cumvideaclecfor
monio con
CP "
m e fidem aurium illo cemporc fecucumefle , in confticuendo fe&ionu
scnaiius.
numero, cum adhuc dc cailfis laborarem; nec idem hic fecifle, quod fe-
cere Veceres ; qui aurium judicioprogrcffialiquacenus , mox concem-
pcisduGibus,rehquumicineris, Racionem erroneam fecuci> perfece-
runc;auribusviquafipercradT:is,&plane obfurdefcerejuflis. Ex abun-
danciveroinfracap. VIII, hujuslibri operamdedi, uc cuilibec effec in
&&. pfomptu faculcasfuopce Marce confulendi audicum fuper his alijfq;
chorda?divifionibus ; earumq; ceftimoniunipcnficulandi,- uc Cercus fit»
ea>de quorUm caufis laboramus, fenfuum cxpeYiencia cercifllma nici
necfponte mea (cujus criminis Pythagorei inparce reifunt)eflc cjon-
ficla, proq,- veris obtrufa,
CAPUT IIL
De medietatibus Harmdhicis,
&C Triiiitate concordantium
fon orum.
Vanaeft definitio propoitionis Harmonica*, quod

fit illa , ubi tribus Nnmeris ordine naturali locatis , binorum vicinorum
•
\._ Exceffusfuntinprdporcione Excrcmorum: vcinnumeris
3" 2l
— ,
%' ^* &• maximus 6. eftduplus minimij.

'
&
fic etiam dif-
^~X~^" ferencia z. incer binos vicinos majores 4. 6. efJt dupla diffe-

2F v^* renciaei. interbinosvicindsminorcs 4.?.
. Inferam camenmodum inveniendinumeros concincnces talcrh
n
ftitueudi° proporcionem, Muficam ab auchoribus diclam quiaerebro ex : Har-
quamcum- moniea dodtrina cranflumicur in Echicam &
Policieam. Moaus eft ca-
êmMufici us ^ ro
p' ^^
duobus numcris interfi Primis,quieontinent proportionem^ Ex*
cx fcntentia tremorum ( e tribus mufic? contemperandis exjententia veterum) i$ differen^
vcterum.
tiarum vtriuj^ a Medio ; Multiplica vtrumft injeipjitm Z$ ambos in/e mtiiitb :
Jhclprum trium duos minores adde pro Minimo inveniendorum , duos. majore»
adde pro Maximo , Mediumduptica pro Medio Mu/ico veterum' Pêrbi cauja»
fint inveniendi tres numeri inproportione Muficayeterum tali, hrt Exiremi ha*-
^
beant interje proportionemeam, qUx. ejl inter j. tf $. Ter 3- fi*nt 9' er / rfefy
jf.Quinquiesf.(unt2f.Junt igiturfhctiy. if.Zf. Adde 9. f$ if.fiunt 24»
Adde if. £$ zfyjiunt 40. dupiica if.fiuntp. Sunt igr hitres qu&fiti 24. jo.4.9.
quorum differentitt (Extremorum a medio)6. 10. Nam vt j, *df.fici4-*&
4o.fic etiam 6. adio. fn minimis interje Primis iz t if.zo. .
Haec quidem verc eftharmbnica prqpdrtioetiam mihUquianon
tantumpropofitaproportio incerj.c. cftharmdniea,perPrdp: VIIL
Iknchui CoFdlLfedeciaminvencus Medius numCrus ic.confonasfacicpropor-»
kuJ utmo<ii-cionescumExcrcmisi2.&: 20. per idem Coroll: Achocnonfempee
Quotieseniminterduosnumeros hoc pa£io propofitos, mediura
fit.
Arichmecicum cum excrerais diflbnanfccs proporciotiej decerminac,

wcies
"

coties proveniunt ctiam ex hacoperatibne cres numeri in proporcionc
revera non Harmonica quamvisduo irticio, propofici proportionem •
folicarij concineancharmoincam.Sicfic jn i.G. ini.g.in j.4. in 4./. in j.<j.

m z.$. in?.8- in5- 8-Verbicaufaincer2.5\hoceft4.io.mediccas Arich-
mecicaeft7.nonharmonica,quia7neq;cum4.neq;cum 10. confonat,
per Pr. V. Operare ergo fecundurri Regulam > prodibunt numeri
j4.20.3y. cUmexcefllbus<5 1/. ubi 20. fecundii veceres dicendaCffcc me-
diecasharmomca,quiauci4. ad J5.(ideft2. adÔicaâd 15. Acquiau-
resomnind repudiant 2o.35.(quippe4.7.) & 14, 2o.(quippe7- 10.)
In fectionibus igitur harmonicis cap II. cocidem fe orFerunt medi-
etaces,quocfuncfe6tioncs,unaminus: Mediecas inillis quidem fe- &
ctionibusfumitur ftrichorifignificacu,qucd ficchordze harmonice feclac
ininasqualia,Pars major^feu nrtmerus illamexprimens. Sic 2. eftMediu
harmoflicum incer 1. 3. ficj. incer 1. 4. irtterq,^/. fic^. incer /./. fic /.
irtcer /. 6. lnrerq; /.8-
Pracer has vero func eciam alia;Medietates,folutae haclege fectio
r s tociuschordxirtparresduas, comprehenfaetamengenerali rtoftra
;
definidone : &
fecantesnon chordamunam, ucprioricapitc, fedpro»
portionem chordarum,inminoresproporciones confonas.
: imum orriries proporciones majoresdu-
irefolvuncurinfuaprincipia ; ablacione
yrooorcionis dupla?, uc 1. 24. conftac ex
cy iacuor duplis( lc. ex fedecupla) & fefquial-
rera QOare Medieraces Harrrionicse hoc
•
0'" iem nomine mcer 1.

:
24.incercedunc &
iftcC t. 4. g?i6. fuperius collocata fedecupj&
Vel lftae 12.5. j. 2. Vna dupla fuperius collb-

cata, tribusinferius: nam variefieripoceft.
Deinde Proportio dupla refblyitur in
has confonas .?; 4. &2. i-yelin^.^. 6C4.5.&
/i6.velin4./.&/.g. velin/;.<*<&3. /.De-
niq,- fefquialceras. 3. refolvicurin^./. &/.<?. Sic/. 8un/. 6.
fiej./. in3.4.& 4./. &J.4.
sarrttsi: — * tt
—-n
..— $__* u .__$ ~:zs -
A.—8 _$_>
,]it '
.
~*-2-fl +3 4 —îolÛ *?&*%,
Tresigr if_piopornor&s£. 4-&4./.
&/.£.funcexconfbnis
ffiinimar, hocefhmmediacae.feu medio
Harnioriico carerices,c*cera-
rumfcilicetElemenca confona.
Ex his aucem fequicur, unius dupia? duasefse pofse _
mediecates, »>«• M e
inter fe quoq/confonas jidq,fexies. Nam quia duplahabet triaEle- Haimo
"*
*-
mencaminimaconfonaifexieseorumordo poceft variari. Nam 4*
3.
vel eftprimo locoachordaminori,velmedio, vel ukimo ; & in uno
quoq.cafu, reliquorum Elemencorum auc majus 4. /.
eft verfus chor-
dam aiinorem, autminus/.tf.
Singuli cafus func exprimendi ftngulis
Numerorum Quadrigis,
ucintabellafequicur, D j Ordo
Ordo Proporcio- Fafciculus binarum Exjhis verofcx bigismedie-
CAP.IU. aum Confonarum mini- Medietacem Hacmonica- tancum harmoaicarum , una ibla, in nii-
rnarum in una dupla. iiunincec chordas Propor- n. \.$. io. pacitur definitioncra
rnecis /o.
cioms dupU. vececum. Namu.eftmcdium fillorum
fcnfu )Muficum inter ip. &i/.nc ir.eft
medium Muficum intec l z. & 20. Excef-
2 fus enim tunc *; 3. 5.VC rero cxcremi uni-
J-4 ^- z*5£ us tcigaeio ad/5. fiei. ad;. Etutexctemi

alcenustrig*n.adio.ficj.ad^>
£*
o
« g
c
.
c
w
H-3.
4.
— *t 4. 5- 6. 8-
3 *
6 4 §,
c
~~sS~~-~J
±1 S* 6. 8- )0.
f
JS-..
4 f
19
R> — 4^ —e
5 S1
10. 12. 15. 20 ISf /X
«f
f 4^ ^.10
54 ?
— 3r
>-** —
4
_.
6"
'
~ « 12^5,20.24. -5 —A- 3^4.
to
~l~t~ZZZ'J s
L 4_
)5. 20. 24. 30.
4 6 -^jo
Cum ergo Chordas proportionis duplx conio-
* ^cIncor-^Pt idencice;incer iUas vero rion poffincefle una vice plures quam duae
dantiarum.mediecaces , cprifonances & incer ie & cum duplis ipfis: hinc orca eft fa-
mofa illa MuficorU m obfervacio , qui harmonias
trinis vocibus omnes
abfolvi mirancur. Nam
quoccunq; voccs praeterea
accumulentur ,, fingula; in trium unam redeunt per
zTizzt-:
£PS duphe proporcionis confonantiam identicam.
;
= A. 8.
«• Quamvisenimexiftatunaconfonantia ex omni-
busiftis chordarum magnitudinibus 3-4.5.6.8'/o-/2.
¥.+—*--
^ 10-. 16. 20,24. atquicquid eft poft 3. 4. 5. chordarum, o-
^SSZZ 10 * mne id in uham harum redicper identifonum : ut 6.

14"
in3.&8- in4. &/o. inj-.fic 12. in6, &3:fic irf.inS.
& 4: fic 20. in /o, d* 5: fic24, in 12. 6. & 3.
Caufamhujusreifruftrapetuntaliunde, alij ex trina dimenfione

quantitacis perfeda?,feucorporis; utquod patet inlongum, latum&
profundum:alijexnumeriternarij perfe£tione.*alijab ipfaadoranda
Trinicace, in Divinicace.
Fruftra,inquam, neq,- (olidaquantitas-hoc nego-.
omnes:Nam
gotifiingredicur, cumorcumharmonicarumproportionum cx figuris
planisdocuerimus, &
longiftime diverfa fic, caiul fcienciae,folida quan-
Hcas,aplana, quippc illaduabusmedijsproporcionaiibusucitur,quas
iciri
Harmonicis Lib. I II. 51
fciri promifcueeftimpoflibile: neq;numeriulla vis efle poceft , quacc-
nusucnumeransconfideratur neq;eriamorigo hujus Trinicatis im-
,•
mediaceeftabeflenciadivina,percau(ationemexemplarem ; cumap-
paruericftipra,componicaufamreiexprincipijsexplicacis,qujenequa-
quam intendunt nunierum aliquem vocum per fe fed qua? voces ipfas
,•
interfefingulasfinguIiscoapranciaharmonice,&ficquafialiudagencia
peraccidensefficiuncaliquidfimiledivinis , propter eundem numc-
runv quod idem etiam in plurimis rebus alijs frequenter concingic.
Brevicer, Numerus hic cernarius non eft efficiens caufa Harmoniai
rum , fed erFeclus ipfius , feu eftedhe Non informac
harmonix comes ,•
harmoniaSjfedeftformxrefplendgfcencia; Non eft materia vocum

harmonicarum,fed eft foboies procreaca ex maceriali neceflitate: Non
eft finis ovWiKCt, fed eftextremicas operis
; deniq; nihil eft dereipfa
H.armonica,fed eft Ensracionisfecundarium, &

mentis concepcus, fe-
Cundîncencionis. Nihilo magisemmeftquauendum , cur vocesfo-
&
lum cerrta; confonent harmonice, qua rca omnes aliae per duplae pro-
pornonisconfonanciam redeant quodammodo inidem: quamcurfex
tantumbigtfincinquahbecO&ava, fena; confonanciarum criplicium
-formse. Vcenim Senarius iftenoneftaiex diebus crearionis;ficneq;il-
le Ternarius eft propterTrinicacem perfonarum in Deicate.Sed cum fie
Tern3rms communis reb 9 divinis & mundanis ubicunq; is occurric;fu*
j
perveniensmens humana,caufaru ignara, confpiracione hancmiracur.
CAPUT IV.
Dportuconcinnoruminter-
vallorum quae Confonis minorafunc
Cumfenfus teftetur, Exchordis asqualiterteiifis >

illarum fonicus effe graviores , quae func lortgiores , illarum acuciores * Qa;a GraJ
quaebreviores: hincVoces ifbe )un&x Acutxm Grave , differencise ve?
func Harmonices propria?. Nam fingula?q.dem feorfim ajiarum fingula- ^jfnf™"

rumfuncfcientiarum in quibus copulancurcum oppoficisaIijs;Acu- QnidPro-
:
tum curri Obcufo, in Geomecria; Giave cum Levi> irt Phyfica. Ec alicer, o"fau ™/
AcutuminMechanicisfonacfLibcilc&penetransiGraveinfenfUalibus tumj •-
fumitUrde odoribiis, qui, utgravia pondef a> ob quandam magnitudi-

netn, funtimnus tolerabiles.lAcjuncte Acutnm^ GWw,interq,feop-
pofica», non nifide vocibUs accipiurtcur. Retinenc camert aliqddepri-
ftirtofignificatu.NamucinGeOmecriaAcuturrt eft minus Obtuib, fis
eciam in Harmonice, vox acuca fortac parvam,eoq; pertecrancem al- &
tam, idiocifmo Teutonico,& voli cancem quafi in fublimi.pp quandam
levicatem. Etut inPhyficaGraviahabenc magnumpondus, Leviapar-
vum: fic eciam hicGravis vox fonac magnam: ucq; Gravia ln libra fun-
dum &inferiora pecunc, levia inalcum exfiliunc; ficeciam inHarmo-
nice ^ vox gravi3 prbpcer magnicudinemrepucacur proponderofa,
eqq; inferiorifeu profunda (bafi?.) » vox acuca> ucidicfiam , pro aica.
Nam
«
Namquod in TeftudineHypate,ideftSumma, edebacgravem fonum,
ideftcantuobejusfitumininftrumencojvcadhuchodiejnon ob aliqua.
Vocis fimilicudincm cum levibus &
fupervolicancibus. Sicus aucem
cjus in inftrumenco racionem habecmechanicam> ex eoquodNece, id
eft Ulcima&Infimajquiafonacacuciflime, fuic pulfanda creberrime;
cum parvis conveniac mocus velox: & vero dcorfum pulfamus expedi-
tiusobconformacionempoilici3,quamfurfum. Acccdit inccr cau*
fas,expcrienciaguccurishumani. Nam &viri communicer procerio-
rcsfceminis ,adulci pueris s graviorcm eciam vocem emittunc, quafi
profuridius pecicam; & linguli homines, ipfbfenfu cadl:usdocence,gra-
viorem vocem profundius eliciunt, altiorem fuperius; <& qui gravifli-
mecantant,corpusexcendunc,ucquamprofundifiimevoxexeac. Ten-
duntquidemcollum etiam qui acute canunt,fednon ut longum col-
lum faciant,fedutretVius conftringant fupremos circulosgutturis.
Hisigiturde caufisnatus eftinHarmonicisconceptus Alci&Pro-
fundi , pro quo crebro ufurpamus Acutum & Grave. Cum lgitur Al-
tum&Profundum fintaiiasvocabulaloci, confuetudofermonis, haec
fua principa fecuta , vocibus etiam id accommodat , quod locorum eft
SShiter proprium,fcilicet Intervalla, Grxc&JicLSiffJLalcL. Nam loca ^WgctVCLl

Taitum. diftare dicuntur. Deniq,difciplinaHarmonicahancvocem etiamin
pi&uras feu Diagrammacatua(dequibus inferius) cranftulicquaeal-
tis &profundis lineis conftanc , quo pa&o refticutus eft illi lenfus Ge-
ometricus.
Qua; igitur ha&enus diccbantur Proportiones chordarum , in po-
fterum fere dicentur Intervalla vocum , quas emittunt chordae longicu-
dinis ina:qualis. Nam voces idem fonantes, quibus refpondent chor-
daeex aequalicer cenfisaeque longa: , Intervallumnon faciunt, cum fint
altitudinis ejufdem.
Etfi libro V. abftinendum eritab hoc fcnfu vocis Intervallum i
propterea quod ibicrebroufurepetenda eritvox ifta infenfu aftrono-
mico, de linea re&a inter Corpus Planeta; &Solem , item , de eo fpacio
quodinter diverfos orbesintereft.
Porrdficutpraecedenti capite proportiones bifariam confidera-
Cjujd lupe-
bancur,fc.vel fmgulaeper fe ipfas, velinvicem comcaratae
r caufa ordij
nns quid in . .
j L »
r . - =
r
fer.usintex- nis, qui extendebacur acompohca: ahcujus proportionis terminoieu
Tailaru. chorda minoriad majorem vel Iongioremj& viciflim : ficnunc ecia In-
tervalla velfingulaper fe, velinvicem comparata,confidcrantur caufa
lociharmonici; ut incontinuaordinatione aliquotintervallorum, (fic
utbinafemper contigua,habeanteundem terminum communem,qui
fic unius major terminus alterius vergentis ad graviores voces minor)
,
femperilludincervallum dicatur inferius,quodeft inter voces gravio-

res, illudfuperius,quodeftinter acutiores.
Qjiae lat«r- Etin Geometria quidem proportiones agnofcuntur aequales, li«

Taiiassqua- cec fint inxquales terminiunius, cerminis akerius, &exceflus termi-
^ 8,
norumunius.inazqualisexcefluicerminorum alterius: Utfifinttres
chordas in proporaonenumerorum 4. <$. p;eademcenfeturproportia
4. $.
H ARMONICIsLlB.lll. 55
4. 6. qax 6. 9. non obftanre quod cum ipfi cermini , tum etiam exccfsus
2. & j. inarquales fiint.
In Harmonice fimiliter omnia intervallavocum a chordis , qu»
mntejufdemproportionis,venienciu, &cenfenturaequalia &
fcribuntureciam riocanurriericaeaderri quirieciarri linearum
';
incervallis xqualibus pinguncur iri diagrammace:ficuc penicus

oblivifcamur ejiis iriasqUalicacis , quaseftiricerexcefsusdiver-
iarum ehordarum.
Sequicur igicur, uc proporcibnis rriinoris, Incervalla mi-
nora dicarrius , majoris Majora , firie refpectu magriicudinis auc parvica-
cis refpbndencium Ucrinq, cermirtorUm.
His igicur definicionum loco prasmifsisjnunc porro difpiciendum

eft de differencijs mcervaliorum. Ha&enus quiderri proporciones o- QH itJ ij««
nines,quasconfonase(se demonftravimus,unaaeqiiaiicacis excepca,pro fonaquki
cocidemlricervallisiciciemconfonisfuricliabendae ; proporciohes vero diflbna?
quas diffonasdiximiis, pro incervallis icidem difTonis. Cum vero incer 0uidr
difsonaincervallamagnaficdifferencia: fic ucnon cancii confonaaNa- vifia con-
curadocearicuri&illiusiriftinctuab audicu probericur fed eciam alia clnn 3 >q«i4
,•
.
mirioraIncervaiiaabeOdemfenfuftabiliancur,-qu«licec difsona finc, ciufaNo-'

apcacarnenfunc,perquasCancuscraducacur;Harmonice Naciiram fe- mims?
cuca,nomeriijsimponicCoricirinorum, eaqi diftiriguic ab Inconcinnis,
quae riuliias cancus ordinaci cra&urn ingrediuricUr ; Grxcc dicuncur
Qupd riacurae irigenium in difcrimineConcinriorum & Inconcin-

rioriimcumviderenc Veceres: quaerendumigicurexiftimarunc, quod-
nam efsec corrirnune orrinibus Cbnciririis & Corifbriis minimum Ele-
mencum, ex quo fecundum aliquem numerurri furnpco > quodlibec ex
Confonis & Coriciririis coriiponerecur. Neccfse eriirii videbacur
exifterealiquod cale minimumlrttervallum , ucfirripiex ; orcuprius &
ipfis Conforiaricijs > quae videbancur compoficas ex calimiriimo , ucpoce
cum cfsenc incervalla aliaalijs rriajbra. ,
Acqui res longe alicer habec, quod mulcis exerriplis dOceri poceft.
Narri fi fpecierurri orririiuni tndividua, quae magnicudirie difFerunr , ex
uno corrimuni MiriirriO conftanc eric igicur una aliqua minimaquan-
;
cicas humanaefpeciei,exciijufmodipufionUmcerco aliquo numero,ve-

lucex elemencis, quilibec homo componacur, procerusexmulris,pu-
milus ex paucis. Non minus emm in harmonicis qualicas ifta,Confb-
rianciaj informac chordarum proporcionem , feu vocum incervallum »
quam forma hominis moiem illam maceria: informac , quae hominis
cuceambicur. EccuroblicifuncGeomecriae,inquaplurimafuncex-
erripla orrinis generis quancicacum incommenfurabilium > quarum
definicio eft,nulla penicus communi menf ura , quae fic ex eodem generc
quanncacum,canquamaliquo compoficiortis Elemenco quancicaciscer-
cse,communicare?
Sic igicur cenendum eftjncervalla confbna(praccerquam quorum 'nwrTalia
unumcft alceryMulciplex) efse, ucprbporciones illasipfaSjincorrienfu- i^.Xcom
E rabiiia i menfurabi-
lia.
Cap iv.
quidem , ut quamvis eorum differenciae numeris expriman-
a*abilia, fic
tur,quodinfimplicibusnumeriseftfignumcommenfuracionis,ha:ca-
men differenciaj, quippe non fimplices numeri, fed fra&iones , non finc
differencium pars velpartesaliquocas, fecundum aliquem numerum.
Verbi caufa duae proporciones i. z. & /.4. fimtinterfe , ucnumerus |.
ad numerum 2. funtergo commenfurabiics , nam 1. 4. eft dupla ipfius
1. 2. Hocinfola feriecontinueduplarum locum habec. Nam in fcric
triplarum, &ca?cerarum Mulciplicium , nondanturdujeproporcione*
confona:,uci.9 eftquidemcriplaipfiusi. 3. at fola /. 3. eft mcer confo-
nas » /. 9. vero eftincer difTonas , per Ax: III. Idemvidereeftetiam ia
non multiplicibus , ut infefquialcera z 3 confona, darur fane ejus mul-
tiplex&ficcommenfurabilisj Nam4. 9.eftad.2.3.uc Numerus 1, ad /.
at 4. 9. non eft inter confonas. Econtra fint alias dua; confonae, quam ex
ferie concinue duplarum , ut /. 4. &
2. 3. ha: dua? proportiones non func
inter fe commenfurabiles , hoc eft , non ut numerus ad numerum ; Ex-

cefsus enim 3. 8. ipfius 1.4. fuper 2. 5. non metitur neq; 1. 4. neq;2. 3*
Confonaigiturlntervalla , Nacurapriora funt minoribusinter-
Vallis , quseconcinna appellamus :necillacomponuncurexiftiscan-
quamexElemencis , aucexminori aliqua quancicacc : fedconcrahax
cxillis, tanquamexcaufisoriuntur.
Vbinotandaeft vox ambigua compofirionis ; quse incerdum or-
tumdenocacreinacuralem,incerdumverd divifionem rei quanticaci-
vam , qua? non orcus eft , feddeftrudliopotius; utcumcirculumdici-
musconftareextribustrientibus , dividentes priuscirculummenceirt
tria, auc cum humanum corpus dicimus eise compoficum ex membris *
- non quod fuerinc membra ante cor pus , &

corpus exillis collecujm &
eonftrudtum , utdomus ex lapidibus &Iignis;fedquiaCorpuscaufsa\
molisinhajcmembra, quae fingula feorfimcorpusorgaiaicumamplius
non funt, eft dividuum.
Priori fignificacu negandum eft,intervalia cohfona vel ex alijs cori*
-
fonis vel ex concinnis compohi ; pofteriori fignificatu fane conftant , 6c
ficquaficomponuntur, (quodipfiinfuperioribusufurpaveramus) in*
tervallaconfonamajoraexminoribus confonis , Confona mihimaex
concinnis &c quia in haec velut elementa difsolvuncur s ac hon con-
ftanc diverfa incer fe ex unius communis minima;fpecieiihtervailisa>
liquam mulcis, necincaiiadifsolvipofsunc
Quanivis eciam habeanc incervalla confona caufas cognatas »
non omnia camen eahdem, fed quodlibccfuam peculiarem caufsatn
habet, diftindtam a caufiscscerarum, ucinfuperioribusexplicacum.
Confonancia ehim ipfis incervallis compecit, nonutquantafuneficn*
pliciter , neq; fimpliciter ut f unt Relationes ; fed ut qualitativae (hoc iffe
quodammodo figuratas) funt relationes. Icaq; commune lpfarum mini-
jnum incervallum conftituere velle,res eft impercinen«;cum minimuii*
& maximum hon in qualitativis fed in nudis quancitatib*,earumq; pro-
portiombus eonfiderehtur.Confona vero,uc confona,dividere,eft fpe-
ciem abolere confoni, & pro ea yel alias confoni fpecies , vcl concinn*
difiona , vel eciampianelnconCianainEerVaUa confticucrc* Non ha-
becigi-
- .

becigicmr Incervallum caufas auc Elemencaconfonanciaefuaea parcibus _ -
v
A
veluci principijs ; ficuc quantitates commenfurabiles accrefcunc mul- *
tiplicacione communis meiiiurx, __cumhacmenfura fubuno & eode

genere confiftunt ; fed _concrario,qua_ veteresproprihcipijshabuere
confonanciarum (Tonosputa_-iemitonia&diefes)eaexConfonan-
tijs uc prineipijsfuisgenuinisoriuncur.
Ecfi enim Conlbna haee conftanc ex illisConcinnis non Confonis, Speeiem
(finon ex uno aliquo communi.falcem expluribus incer fe diverfimo- f^*^^
de compoficis ) id tamehnonreferendumeft adipfam Intervalli Con- ex ;numeri
fonantiam. Si enini Concinna conciliarenc intervallo majori,exfe rocoucin

-
compofito,fuam confonantiam,femper hocfieretinquacunq;concin- p°r tmm.

norumultiplicationej &
canco melior eflec confonancia, quanto plura
inincervalfo concinna;Id verofalfum eft, nam ucihfra audiemus, duo
toni compofiti confonantiam faciunt_tres compofiti diiTbhans interval-
lum confticuUnt. i
Qupd au tettl confonUm inConcinna diffona folui poteft,ut feque-

tur; idilli confono per fe cpnfideratojplane eft accidentarium:fkq; tan-
tummodo, quacenusintetfe cpmpairantur plura confona , quodlibec
ex fuis ortum prihcipijs.
efinit
Concinna igitUf ihtefvalla defihiuncuf effe, Ofhhqs confonorurn P
ii- rf _-.i ,)
•
Intervain
duploihcervallominofum, dirrerenciar: necaliaCOhemha fecipitha- Concinni.
!f.
1 •
turalisfacultasaudicUSj,quamqu£eexhac fubcra_tione oriuncut : utica

confona incervalla habeanc orcum ex GeOmetria & figuris demonftra-
bilibus.-Concinnaveroexipfisconfonisjfincq; eoncinna ih ordihe ad
confona, quemodmodumin Geometria Apocoma; (lincasineffabiles)
funcad effabiles pocenciajquia etiam illa* definiuhcurmbcra&ione linea.
Effabilisab Effabili linea.
Porf o comparatiohisfeu abftra-tionis Methodus aliaeft genefalis ortusCon-
feu afithmetica,alia fpecialis, HarmOnices propria. Afichmecicequide cinnorum
cx confoais
eliguncur Confona minora duplo, quorurn unum hoh fic alcerius pars
talis,qUamdefignaverit aliqua Mediecas harmonica cap; fuperioris.
Ihcerfunc ergo t
In
. .
nons, ex ahticipat.
.
— .
-_
Inttr confo> Concin _^.____ *_
; . ._ .-- ,V .
naifta. »&*. x-*f6— *te z *?Sl0 - 'fe_fc_ l *_. i6^[~ _

-*S-$i©-- <--_ -*_$__.$
j3*x-^-
*
...__- ~-4._8a~-
T& 4
2
o — -I
2 3? ".- _)^14_$2C~<;~
3
&
^.-4 -*._.- 6 -*~ i-3__fc,____-;_t^:z^:f©z:__8^
5 16 „ .
Harmonica comparacio Confbnorum incerval-

. _-
& 6 *
'
To lorum refpicic orcum eorum, & quam quodlibec ex
_1 2 4 orcufuo forciaturalcicudinem. Namperomnespro-
6 *
2 5 porcionum comparandarum cerminos majores unus
±& i ,
.
____ & idem circulus Tqcus repracfencacur,eiqj an aloga
5 2 5 chorda mcegrai communisomnibusfe_tionibusHar-
£ 2 monicis.
J
monicis. Igicuromnibusnumerismajorum cerminorumexfeclioni-
bus^- Harmonicis, fcilicec 2. 3. 4. 5. 6 5. $. qua:rendus eft communis •
minimus dividuus /2o;5cchordacocaeftdiftinguenda incocidempar-

fes aequales , uc fbnus cocius chordae confticuatur pro communi cermi-
no majore omnium comfonorum per fectiones fadtorurn , accomo- &
dandicermini minores, uc inter fe comparati conftituanc incervalla
concinna, qusehoc capice inveftigancur : prodeuric autem eadem , qu«
priusarichniecice.
Ecce in Nocis exanticipaco.
§5e*±s:
i
Et P arti
6 o um pi»
z tortio
tfo. 72. TS* Soô^îooaio»
iXC.
l_ 7 2 g 4
S
7 f 1
1 f IO
«S «5
CU 1 cJ 66
O* 2
§-^
«4 eft 80 i
£ 7Z
5 75
80
90
9 O 1 £6
55
4 1 f 100
-—158
IO
120
Con-
»t~T Hic igr eft orcus incervallorum
S diffonorum., quibus paulopott
100J cmhorum
6 fuadabimusnomina.
j
dicam p qu»
pe Sequitur > uc eciam derocu cerciorum incervallorum
genefi ,
cancunnforvnm
SS.
tw,
licetconcinnaexquincenonfmc, concinnO camen
auc vicem
Cohciririorurri verd ex concinnorum fuftinent. Illa
( limi-
,
licer ucconcinna ex confonorum)

fubcra£tionibus feu comparancr-
nibus oriuntur. Nam incer concin- m
nafeufecunda Sunctemaintcf
incervalla. vallaifta.
9 8°
—
8
& — ••-»•£**
o 10 8 1
«* » e > I 2 <? Q*od componfc
o ? *•• & P aul ° * d

'
y i
* w
tf 1 3 C
* modum eft min?
9 j £ 24 *ua_-a_»v.t*
His
!
H ARMONICIS L I B. 1 1 1. 57
"His addipoceft duplicacum incervallum jy. 16. Cc.2£$. 256, q,d
paulominuscxcedicincervallum8-5>- quam 15. 16. incervallum izg. 13$.
£c priora«quidem cria oriuncur ex fubcractione mucua Concinnorum
diverforum: hocvero exaddiyone duorum qoncinnorumsqualium,,
fedminus uficacc.
Acq; hincemicac
Corollarium arithmeticum
pulchrum admodum in numeris & cypo
fequenci.
'.-.- . .•
.
3. 1 $• 35. 6j.
r~ 4. 1 1 »« 11 3 6- 11 «. "
1
1. 2; 3. 4- 5- 6- 7- 8- P- 10.
4 ^8. ,1 1 *! •
1
i»; ,1 i *!; _J
24. 43. 80.
Omnisic.numcriinfradecem quadracumcum re&angulobino-

rum numerorumillumproximecircumftantium confticuit incervallu
vel confonum vel concinnum vel Terrinm,excepco fepcenarij quadra *
to 49. & rectangulis ejus duobus 35-. & 6j. Sedhicexulac concinnum
p. /o. 5cconfona pleraqj, praeter j.4. Eft igicurforcuicum, refpe&u or«
dinis Numerorum &c facluras hujus cypj.
Fruftracaufas hincpetecanchmecicus,fruftra feptenarij fuperfti-

tioneoccupabirurPychagoricus, ranquamnumerinumerancis: alcius?
res eft repecenda exGeomccria , &. Numeris numeracis figuracis, fc- &
exipfisfiguris indemonftrabilibus , quarum eftprima fepcangulum.
Namquo minusulcra dccem cypus concinuari poffic , fequence Con-
cinninacura,nonjamfepcenariusampliusimpedic, fedalij numerifi-
gurarumindemonftrabriiumc-. &ii.quirec~rangulum efficiunc 99. q,d
cum quadraco Denarij 100. confticuic incervallum penicus abhorrens
anacuraCancus. Ufq; adeo mulcum incereft incer Axiomaca doxa-
ftica& epiftemonica.
Ordo concinnorum in perfe&io-

ne, 8Cappellationes.
Diximusha&cnusde Origine & ordine Inceriallorum, qusefbflc

minora cofcfbnis: dicendum rtunc etiam de eorundem difFercnci)s>
deq; appellationibus,quas nonplane eafdem cum vcceribus recinerc
poifumus cum & in rebus ipfis & in caufis earum , nobis ab illis difce-
,
dendumfueric.
Confentaneumigicureftfupradicti8,prefercimAxiomaciII.ucho-
rum incerVallorum ad concinni nacuram percinencium,quodlibecrc-
cineacnacuram illorum confonortim, a quibus confticuicur. Cum igicur
exconfonisduploincervallominoribus^perfeftiflimafincifta^^.&B.^*
£3 propcer
—
propcerfigufarumNobilicacema quibus origin<5
CAP;
Tonus Ma-
jor quid
IV.
?
"^S 3* -f
ducunt:etiafrifoboles earum comunis inccr con-
cinna, fc. 8- 9- ca^ceris encpraeferenda. Hoc igr
incervallum comuni cum veceribus nomine TO-
NVM dicamus, &propcerhanc praecellenciam,Tonum perfe&um,
propcervero magnicudinempfoporcionis, Tonum Majorem.
Vicifllm llcompares perfeclum 2. j. majus cum majori imperfe-
&o 3. 5-fupenus, velfiperfectorumminusj.4. cumimperfcctorum mi-
nori 5. 6. inferius, naicecurexhocconnubio incervailum concinnum
lmperfeclius 9. 10. quod eft minus quam 8 9- quod incervallum cum in
veceri Mufica ante Pcolemceum fei-e non efleE
Tonus rai-
X*X TZZ tnimadverfum , quippeTheorici omnia per to-
'
nor.
—
— — -^5-^ -^^"^ los plenos prius definicos demonftrabanc; ei nos
Toni minoris velparvi nomen dabimus,uc fic haec
imperfeclionis nqca. Vbiuno verbo monicusfic le&or, nonnullos
alij cuidam incervalIoidnominisdedifle;nefiforcein illorum le&io-
nemincidcric, ofcicancia perturbetur.

Sm aucem perfeclum majus^.^. cum imperfedtO minori^. 8«
fuperiius, vel fi perfeclum minus ^. 4. cum imperfe&o majori4. 5. -
infenus afTociafti; Cortcinnumexcomparacione ortumfc.j/. i6.ruf-

fiam trahit aliquidimperfecf ionis ex origine hacfua, diceturq,femito-
Semicoai-
mm w w :
x x~" •—
1=. :~5 z±±
:
,
±m. aqdfc;
(
lr~
.
nium,vocabuloeo-
idem , quod habec
ipfu hoc interval-
um. ^rfe±$: lum in uficaca hodi-
erna mufica,quiapauldmajuseftfemifle Tonimajoris. Hoc aliqui To-
nurn Minorem dicticarunr, aquibusle&orfibi caveat, neperturbetur.
Hasc igitur tnaorta a perfeftis , comparatis vel incer fe vel
cum imperfeclis , hoc obtiiiuerint,ut concinaperfe&fempereflent.
Concraficomparaftiincerfe imperfecT:a,ex Pencagono vel Deca-
gono orta,vel fuperius j. cum j.g. vel inferius 4. j. cum $.6.> interval-
5-.
lum hinc orcum , fcil.24. *$• tanCae eft imperfe-

Picfis, 5;
^3".$fe$ ?~t— &ionis,utpeneinterconcinnaefledefinac, Hoc
~
Zl— £gA._£-&-- appeflabimus Diefin , voce veterii
intervallum appellabimi
quafi dicas , remiffioncm chordae. Neclaboro, ut
fub hac voce eandem cum vetenbp quancicacem intervalli proponam;
quodicerummonuifleflifflciac. Imperfe&ioniscaufajfunccres; origoi
parvicas (cum non sequec parcem coni perfedti cerciam)& quia eft eciam
incer Tercia connumeracumfuperius,'incerillafc quae concinnandis
gener ibus cancus inferviunc: oricur enim eciam ex conominori &femi*
tonio comparacis. Nam hoc incervallum non perfe,necfemper con-
cinnumeft; nonfolecenim voxhumanacancuuna&eademcty&)yw
per hoc incervallum craducerc, uc per incervalla caecera; fed negligit &
tranflilitillud,nifi cancumin variacione cancp ,condimencicaufa:cunc'
ficexcraordinarieconcinnum,fedficucquafi novumgenus cancusin-
cipac;&arciseftlaborifq, nonmodici, voce humana fine organo ld
aflequi. Icaq; hoc incervallum tancum difcriminac genera concinno-
rum 1 eoq; pacto ijs infervic. Ccepi-
. HarmonicisLib.111. 59
Coepinausdiceredelncervaliiscertijs/primumcnimexiis^^.^^.
**'
(eudiefis,idemfuitetiamcoricinnorurti tflcimum. Sequuncur nunc e-
tiamreliquorumappellaciones. Nam/28-i3j. q>d y a w t~ T
oricurex/5. /6.ec8-9- poceft apellaridiefismajor — ~2J?-— -*-^-^-
&irregularis; quod uc fupra di&um paulo ad mo- H- -
^; .JI
OieCsrna.
jorftu
'.
dum (fc quancicace 20.25. 2048 eftminusincervalloconcmnolemico-

,)
au.
nij&vixabillodignofcicur. Eftq;hocnomineincerconcinna,qLjiadie-
feos Iqgicimze vicemmftuiec; pr«fercim in rnucacione cancus. Eft enim
gcnefis cjus non cam nacuralis quamufu neceflaria,ucundiquaq;finc
,
in prompcu femiconia &

diefes , propcer varia condimenca cancus.
'Qua-de causa, cum a Tono majorirefcindatur femic: legicimum, hoc
xeltance intef vallo , poflumusilludeciamappellare Grasca voceLim-
mafeu Refiduum.
Deniq; intcr Concinna 8-^ 4 & 9. io.arttercedensdiiTerentiago.8/,
G
poteftanobisdiciComma,lacinefegmentumfeucortcifio Vccerese- :
nimDicfinmamin4.parcesconcidebant, it*deq;Comma;:aillasappeI*
labant cxiftimantes hoc cfse commune Elemcncumconfonorumo-
,
mnium:hoc vero intervallum eft parte quarta dc noftra dieil paulo ma-
jus,minuspartetertia. Nam.24. .25. eft.7.2.75, vel96. 100. Ergoparster-
tia eflec 74. 75.pars quarca 96 97- eirc: eft verd 80. 8/- incer ucrurnq;.
.
NospropiorinUmeropoflemus illuddefirtire O&avampartem conimar

joris,fc.8- 9- Quodcciamficpatec. Hic dividicur Tonusmajor^.9. in
dicfin72.75.femit.*75.8o. &comma8o.8/-commavero g. 72. 24.
fuicmodoparscircicercerciadiefeosiigiturcommacacir-
cicer4« acquiparahcur dimidio Toni; o£to,coci Tono, 7< '
i<- z$'
proximequidem,nonomnimode. Hoc igicur incerval- gc- 15.

luminter concinna illa plarte non cft quaj deinceps
,
"
canunturjobparvitacemaudicuvixpercepcibilemine- 9- gi.
dum humano cancu per fe feorfim, biftis deinceps vocibus exprefiilerii»'
Acnon ideodefinicefleconcinnUmuc n. /_• &fimilta. quiacompara-
1
'
museciamilla, quaj locis & cempore funcdifllca. Duplex verofemico- Sea

^^
p~
nium ideo ftacuendum eft , quia in divifionc Tonorlim deinceps ordi-
nacorum,bina aliquando femitonialocancurdeinceps;ijfq; inunum
conflacis incerdumpro cono ucuncur , quivarietatemafFe-tant: in* &
folericiam , adcxprimendosgravesartimorummocus.
NotaquodirtcerfemitortiUmi^. 16. &
Dicfin .4,25. eft 125- i-g-re-Coaiaiaigi
te4z 4 43.feucommadupIex. Cuifiaddider1sCommago.81fic625.64g. .p'«-
np ~
fcre27- z$- feu comma cnpiex. Idem vero go. gi. ablacum a dicfi 2405.
relinquic 243.250. quodeftquamproximej^.j^.IdemcommaablatumaDiefisdimi»'
ut
Iemitonioj5, 16. relinquicLimmaPlaconicum245, 256. quod eft fer c
Li ^, k* ^
19. 20. additumveroad 15.16. facic 25.27. quodeftincer 12. ij. eftjj.j^. tonrcum.
SicduoTonimajoresg. 9.faciunc^dditi64. gj.quoincervalloablacd-, Scmit.au-
p 4. confticuicPlato Limmafuum. Hocvero243. 256. uc limmace ab- Apotonie

laco a Tono majori, reftabac Platoni 2048. *ig7- quod ille ApocomCn. ?i-tooj*
appellavic , eftq; maj us commace go. gi. uno quam Limma noftrum
/2g. 15/. &fuperacfemiconiumic-jtf.parumadmodum.
Ha:cquamvisfintitiuficacaiaterYalla ;fictcameninfra lib: V.ali-
guorummencio. CAP. V,'
\ " — —
CAPVT V.
DeConfbnorum intervAllorum
fe&ionenaturali inCortcinna* &hinCor-
cis eorum appellaciOnibus.
Quacefsent Intervalia Concinna* id ell auribus

humanis in craductione cancus obfervabilia , & voce canentis imicabi-
lia,diaumeilcapicepraxedenti. Nuncfirigularicura difpiciendurn
eftnobis,inquxConcinna quodlibec ex Confonis iiaturi Duce dif- >•
folvacur.
Refumpcis igicur numeris ijfdem , perquos omnes feclion« har-
monicae naturales , chorda? unius > in unum confpe&ura collocacsc fue-
runc: apparebic nobis> inter-
vallurn inter mimerpS 7$. & îrfcS""'
& $0.ab- "~—
joo> irtterpoficis 80.
bax tria concinna > in fe-
ijfle iri
~~~~ —2*3
mitonium75. S°-veI I5".j6. Tonum majoremSo. 90. hoceft 8i9. & to-
numminorem 90. ioo.haceft9, ia*
Idem etiam eft fadcum cum incervallo incer numeros 72. £c $6*
incercedencibusijfdem 80.90. Nam 72.80. _ .
________
eft^.io.Tonus minor:&8o. 90. uc fupra> 3i_j_7r_r -9— —P
. eft Tonus major, deriiq; 90. gtf. eft /5-. 16. Z.
Semkonium. Ucrinq; vero incer excre-
y~ 8 c
$,?
— ——
*
)
?«_. Z-fJ-tj.
; ~*
^
mos> tam7$' 100. quam 7Z.p<! incervallum_f.4> deprehendiciir.Qua-.
.
re cumNacuranosdocuericcoaptarehosriumeroSj obfectioncm cir-

culi per figuras demonftrabiles Nacura igitur duo incervalla fefqui-
:
tercia , cerci ficus incer duos cerminos proporcionis duplar, aftu ipfb fe-
£tionum,divifit in tria intervalla perfectaConcinna, Tonum majorero,
conu minorem,& femitoniuiAtqui crium incervallorurri conciguorum,
oporcecefle locosfeuvocesfeu chordas quaciior. Hiricigicurincerval-
lumfefquicercium,dicica:picCârca,u^baudi>Ouarcavoxaprimafcu
ttocdftroa fuperiore feu inferiore. Eadem de caufa Graeci appellanc hoc incer-
vallum A<ct Titrtra. %(Oi , quodlaciriis eciam licceris exprimimus, ufica-
co modo fcribenres Diaceffarori.
Sequicur igicur, uc quia incervallumfefquialcerum fupcraddic to-
Qm-ta
apente.
(eu
num unum perfedhim (
quippe difFerentia inter 2. $. & 3. 4. fuic 8. P.)
ex ^^ ipfo,dicatur QuincaifeujGraecae pronunciacioriis imicacione,Dia*

pence, non obftance quod aftu ipfo in cocidem concinna divifanonfunt
per fectionesnoftrasharmonicas, incervalla fefquialtera: eaade caufa
numerusunus, ad hanc divifionem plenariam neceuarius>adnuc nobis
defic:quemdefe&um Deus ipfe creator eciamin planecarum motibus
expreffic , uc hbroquinco audiemus,
Porro quia fic eciam cam 5. $. quam 3. j. fuperaddunc fefquialter*
z. 3. u-
unum ex jam dittis elemencis>illud quidem femiconium 15. 16. hoc CAP.V.
2. 3.
veroconumminorem9.70.;exhoc appellancur Sexcae, lllud quidem Scxtae, ma-
jor ti mi.
major , hoc minor. nor.
Diapence Diaceffaron Dia hex

..,>,*,
jggg^frpZ&90-;37^
>-6o
£$*£.
$-80
z — 4-i
I
_$>^96*.g
-5
ls
^*sg $>-$ So^
^H J_^M_. -*¥
*
Viciffim quia cam 4. 5. quam 5. 6. demunc de fefquicercia unum ex

jam didtis Elemencisj illudquidemfemiconium /5. 16. hoc verd conum
minorem 9. o. uc oftenfum eit capice prajcedenci,reftanc igicur ijs bina
j
folummodo ex elemencis concinnisjilh quidem Toni,major minor; & Qaid terti»

huic Tonus major& femiconium. Exhoc quidam Incervalla major &mi
ha?cappellanc voceGra:caDiconos,majorem&minoremvel femidi- nor.
tonum i
cumq;duoinr.ervallacres requirahc cerminosfeu voces, ideo
dicuntur, Terciae major &minor. Et horum lncervallorum per fe-
GaliliusDi
rfhones chorda;naturale$confticucorum caecera quidem adtu ficdivifa tonivoceu»
func, ac tupremum & imum aciu divifum eft nondum. titur adfig-
6 nificandum
4 5 S aliud quip-
:6-z& piamex ve-
_~
— .^_r_S90^
tetriinaMu-.
r— 6:
.#90-$.° -$._
6
-b-^
3$-§ uo -U——4> ---
$
1M
:$:$uo
iica, cjuod
differt a ter-
tia, aiajore
confonante
Etcum harmonica^. 5- &4- 5- fincex Pencagono, cujus lacusinef-
VideC.Xir.
fabile, fed & 5. <?. & $• 6. mifceantaliquidde nacuraPencagoni; hinc fit
Origovocu
utbigaucraq-.fitimperfetlioriscOnfonantiaE; quaequo minoreft, hoc Tertia, vel
mollior &blandiorauribusaccidic;Minorver6eftins\ 6. &5.g. quia fexta dura,
&Moiiis,
tocum circulum , velfigura perfecftiori (f Hexagona> cujus lacus eftef-
fabile longicudine ) velinparces proporcionis concinue dupla; (qua:
idencicaeft)fc.intf.&8. dividunc: Erg6 5.8-&5- 6. habencurprofexca
:
&cerciamo!li: 5. 5. vero& 4. 5-profexca &

cercia dura five afpera; &
fic eciam appellancur.
Mollis Dura
*fe$i.___ :„$:.
qp
Denrq; quiaproportionisduplanncervallum uc iupradic5tum,ex oftava feu ,,
f-fquialcero&ex fefquicercio conftac,quorum illudQumcadicicur,hoc Diapaion-

Quarca ; qua; camen bina in fui medio habentunum communem ter-
minum,quiuniusulcima eft, alcerius prima,verfus plagam eandem
in hunc modum;
F * Prima
cap.v. Prima. Secunda. Tercia. Quarca. Quinca. 6. 7. g.
Prima. Secunda Tercia. Quarca.
Sequicur igicur> ucuhim&pofteriorisinnumerationc, ficnumero
Quid oda-
°^ ava At & inde hocincervallum Oftavaenomen obtinuic. Graci ad
-
n»Un
pafen,
Dia" ic*enticam confonantiam refpicientes, appellant AtOLWctCCdv, ut &
Latinisliceris Diapafon fcribitur; quaficonfumptis omnibus
divedum
fonantibus,voxcanentisocT:avo(biioinfeipfamredeat:indeq;novum
initium , novaferies Concinnorum oriacur, priori per omniafimilis.*
VideProp. I. Diapente. Diateflaron Syftemadiapafon
95
~±$
±*
Fruftrahicphilofophanturde Numero,curfc.octava voxconfiu
mat omnes,inq;idem fedeatrvereenimreipondendumeftperpetitio-
rlem principij , quiafc. rtaturafiac, uc incervallum proportionis dilpljc,
m
quodper Cap.I. eftldencifonum, dividacur intervalla cortcinnafep*
cem, qua? determinancur fonis o&o ; uc hoc capite probacum eft. Ip(i
QjjjidSyfte,
pucarttfieri hocjquod Numerus g.ficprimusCubus &primaTeflera
Ac
quidfe£tionichorda?cumfbhdisf Eccur non eciamvoxvicefimafep^
cima (fecundusis cubus eft,)redit eodem £
Hinc adeo eciam Syftemacis rtomert proprie &
primo convenie
- incervallo propopcionis dupla?,divifoper fua
fepcem Concinna , &
fuiS
ofto vocibus feu chordis defcripto, inq; inftrumencis expreflb : dc quo
infra Cap IX.
Disdia P af6. In ijs intervallis qua* o&avam feu Diapafon fupef artt, in multipli*
cibus qilidem Ottavae , duplex Octava , Graece AiV ^tct 7ra<TtoV , dici
folec, Triplex Trisdiapafon,& fic confequencer: In casccris verc expri-

micur Diapafop,ejUsVc nmlciplex, & addicur exceflusi hoc pa£to,Quin-
tafuprao&avam, aut, O&avafupraQwncam, Diapafonepidiapence,vel
AtcL7tiVT£ W< focL%ct<rtoV. Interdum & numero pergimus, ap-
peliantesNonam,DeCimami Duodecimam, &c.
Hajcigicurie£hoincervallorum confbnorum tri coneinna, na~
turaliseft,quancicafq; haec,& nUmerus elemencorum concirtnorum ,
ternariononmajor nonfblaauriumaffuefa&ionenititur; fedaudicus
hoc habec exinftinctunacurali : necpoflunc .praecer ifta, velaliainter-
VaUa,velalionumeroproconcinnisfumi } inquse dividacur quodlibec
exeonfonis. Namfivellesexemph gracia Diefin adjungere , pri-
mum illaefteciamdiffonorumCondnnorumfbboles; deihde fi ma*
ximeillamcancumideovellesadjungere, quiaeftConfonorum fbbo-
les; acfblani non pofles : traherecn. fecum Limmafeu Semiconiurri
• minus,qnodcancumadiflbnisoricur. Acconfencancumeftjaudicum
llludafoboleconfonorum diftinguere, ijfq;admiffis incer canendum,
incerq; fecunda incervaila, hoc ccu fpurium repudiare.
QiJareeciamDiefisincer prineipaliaOitavsincer
vallanon erit,
CAPVTVL
$
HarmonicisLib.HL 45
CAPVT VI.
De cantus gqneribus Duro &: ,
Molli.
De figurarum generibus di&um eftlib. primo,

Prop. XLIX. quascumeciamchordajfecttonesipfasimicencur, per A-
xiomall. hujus. fequicur igicur, ucquia fe_tio propOrcionis concinue
dupl„ J &fe<-tio Trigonicai ejufq,- concinueduplae>iunt exfiguris lateru
efFabiliumfalcem primis, TrianguIo& Quadrangulo Seclio vero Pen- :
tagonicafidacere inefFabili; llla. igicur fe_tiones per Ax; IV. efficiantu-

num geUus cantus, iftagenusalcerumycuiquidemnonpropcerfiguram
Tecragonam,fed folumpropteridencicam biledrionis conlonanciam ,
ad mifcecur eciam bifec.10.
Hinc ergb nafcuntur duo fe_tionum Generaûnum quidem habec
fectiones has Genus molle. In hoc genere ex
_e_tio- Corauni de- Inter-
nes. nominatore. valla. 4 5* I 5 fexbigisMedieta-
I cuCap cercij ad- :
2 ___.*- **«_
I
1 mittunturh„.
— — •$• . 1* h 4- S- 6.
12 15 1(5 1$ 2° 24 vei12.16.20. 24.
8
1 5
c
—-12* j
—
MedictatesinNotis.
%?$">&:=>
r
,2 iS ~4._ T Ji
vl
4-
12. 1/. /8-
5"- * $•
24-
2 IT7 _._£-?*-
3"
kio_YA_
_f_ ;4 ___A_-t_,
511=
—
Alterum genus compleftitur fec-iones has*
SJL-T
s*
*___ Ec. 12. )5 20. 24.
Se&io- Com:De- Inter-

s nominat:
1 Geniis durum. nes. valla.
4 I
5 6 | 4 5
—~*~9 "JO 1 "" Ti ? °1.
S J
I _____
2 O
6 _____*$&
— ... -•£_ .8_-g-
_ <*
* 4j 30. i(5.4O.45.4S- 6 0. -_.
Hicinfunt bigxmedieta- I O
tumex Cap, III. ifta; 4 S
5. 6. 8. 10.
i
Medietaces inNocis. vl io. 36. 48. 60. _
V 4 5-1
<<t ? _^: . _ ,cii|+o
t
5c
$Z
i 10
~_o' i"» j^mj-au"
IO. 12. I/.20. 4
—60 -$-/0.60
$Z'4/s__Ai:.r4: vi 30. ?_. 4/. 60.
$.'oJ-C> __.$.- _ 8*
& 15*. 20. 24- ?o. 4 S
4,
VcljO.4O.4S.6-O..
©"
Ha.c
44 DE PROPORTIONIBUS
*»* i,T Ha?cfunc illa vulgo celebfaca duo Cancus eenera, & prior quide di*
J5AP.YI. •• •- P '
•
ii-
•
cicur cancus mollis., quta mveniuncur m . . i -a •
eo ordinaca ab ima voce, mccr-

valla,Tercia & Sexca, mollcs;pofteriorver6cancusdurus, ab ejufdem
denominacionis incervallis eodem loco fyftemacis oftava: ordinacis,
quorum nominum racio difta eft , capice V; prarccdence.
Quenladmodumenim rllic^. 6. locoimo, non culic 3. 5-. fic jam
hic4- /. nonferc/. g. quianacuracancus concinnirequirichoc,uccer-
ciacum fexcafaciac perfe&am quarcam feudiacefsaron.
Hincigicur apparec nacuralis fepes ucriufq; gcnens, Nam cum iii
cantu molh (ic lmo loco /. 6. in durO 4. /; &
difFercncia ucriufq; fcilicet
diefis 24. 2$. non fic ex concinnis Ordinarijs , per capuc IV. ergonort
porerimceademcancnsnacuralisferrefimul ftareimoloco 4. 5. &/. 6.
ied afsumpca 4. 5. cercia majore , debet iilavice exulare ab imo loco / 6. .
auc hac reeepka excrudicur iila, ubi 4. /. trahic fecumj. /. &

5,, 6. crahit
fecum/. 8-fexcamminorem.
Rurfum auccro hoc difcrimenucriufq;genefis harrhoniar , Deus
ipfe in mdcibus p!anecarum expreffic uc hb. V. audiemus.
,
De Vecerum ciibus illis Generibus,quorum hasc Nomina , Dia-

tonicum, Chromacicum, Enharmonium,hic confulCo fuperfedeo dide-
re, neconfundarh ledforem. Poffis camen Diaconicum incerprecari,
Cancum durum Chromacicum
, , Cancum mollem , auc Diaconicos
quidem fingulos,'chromacicum ver6,mixtum tex duro & molli. En-

harmonium vero nihilhabecrefpondens incancu nacurali; in ufuali
vero Mufica refpondenc illi quadancenus ,vibrationes Vocis humanae,
cremor Organorum>Mordencia; m fidibus pandura;>& fimilia.
VidequaedehisGeheribusinfradifpucamusinAppcndicc id cc-
•xtumPcolemasi.
CAPUtVll
De plenaria fe&ione unius O&avas
in utrocjj genere cantus > 6t de ordine natu-
rali Concinnorumomnium.
IgiturhadenusNaturaipfaoftenditHncantu rhol-
li,terciumab infra concinnum,cfse Tortum minorem 9. /o. quircum,
Tonum majorem8- 9- quincum frmiconium )/. jg. in cancu verodu-
,
ro , tertiumab inffai/. 16. quarcum g. 9. quincum 9. 10.

Aeftancin utroq;genereCantus adhuctertiac binae,fingula;mino-
res&fingula:majores, qu&nec dum func divifas a&u , per fe&iones
chorda? naturales,in elemencaminima corteinna.
Primum videamus , in qua: Conc inna poffint illa dividi , deinde
quo ordine coilocanda fint fingula.
Sacisauremhacuradocec, fipoffimus illadividere ineadem clc-
m«nca, ex quibus ha£enus.yidimus conflare , nacuramonflrante , Dia-
cefTa-
Harmonicis LiB.llL 45
cefsaron confonancias,- non debere nos uci alijs,quarum exemplanacu- _
ranon monftrac. Docecigicur Arichmecica,4 /.conftareexS. 9.
&S>. 10. ficf.6. ex89.&/5.ji6. Eneadem coricinrta;quae&hac~cenus.
Quod nifi ordinaveris imo loco Terciae cujusq,- inferioris, Tonum
majorem,-nonpocericefsechordaunainucroq;gencre cancus. Sie-
riim iri cancu molli noh poceris imbloco ponere cohum rriajorem , o-
porcet lgkur ucibi colloces femicortiuhi 15. 16. quia haec duo fola in-
funcin incervdllo /. 6. indiviib. Induroconcraefleccotlocandus imo
loco Tonusmmorj quiaiUudconlbnumindivifum, fcilicecTerciama-
jbr, non habecfemiconium, quod ancea ih molli ponendum fuifsec imo
loco; icafierencdUa^Chordai, quarumlongiorcummaxirhacOnfticue-
recfemiconium,pro cancumolli, alceraconummainrem ± produro.
Accedic fecundo qUod nacurae confCncaneiim videcur,uc, ubicun-
4; Iiberamfecliiortis ele&ionem habemus, majora incervalla verganc ad
Ibnos graves , quia eciam ipfigrave; acucisfuncminores;
Eadem prima racione e vincemus eci^m, fuperiorerii cerciam,indi-
vifam ha&enus, fic effe dividendam, uc conus major llc loco fummo,ne
fepcima chorda gemina fiac Eft enim in cancu molli fuperius 4. 5. in
durof. 6. nacuralimechodoihfuperioribus cradica. Si ergoTonurri
rjerfecium(aicerurnfciiicdcelemencUmTerci*)ordinaremus loco in-
reriorihuiusTercia^fuperidris cune iricerVallurii idem a diverfae alcu
,•
tudiriis vocibus cdnfurgeris, pehingerec eciarnad diverfas alcicudinis

voces , cjUas pro una facerec duas. Haeracirihes demonftracivae &
planeneceflariae-, fufficiunc concra auchoricaces Pcdlemaei, Zarlini,Ga-
lilasi, qui imo loco octavae habenc corium ririnorem.
Igicur chordae oclo explicanciir his nUmeris ad eundem corhmu-

rierrt minimurridertdriiiria/drerh reda&is.
SyftemaO&avas
In caricu molli.
Voces Longicudo QuarcaS
feu Loca In Nocis; chordaru- Superior.
VI II.
m 7 2-
va
? 6 0- 2 4 Media naturalices
II divifa.
VII.
I ]
Si- 4 os 2 7
VI. 9 0. 4?o- ? $
V. li 4 8 6- 3; 2
II
IV. Pl
i i
10$. Mo.
III- 12 • 606, 4
II.
1
u I 2 8. 6 40.
ij
I. 144» 720.
» * IacantB
t 1 i
In cantu duro.
cMvtt?
Voces Longkudo Quarcar.
In Nocis.
feuLoca chordaru. •Superior
I i I
VIII. 6 2
o
1 Media natu-
VII. 14, 4 o S ralr divifa.
I J
I I
vi. 4 ?
4 <5.
**Vide eti-
am hunc ty V.
f»
1
I I
n
pum,qui«b i*i 4 8 o- 4 o- Ima.
i
demredit.
IV. 4 o- 4 5-
l
( 3S-
r-Ot-.
o c-o I
III.
7 * 4 8. 144-
•o II.
o 6 4 o- 160.
1 1
! 1
I. <M 7 2 0-
I !
5-o -
Expreflas vides in numeris minimis , non cancu omniumocStolo'"
.+•<
gicudinum proporciones, fed eciam quacuor fupremarum, quacuor &
imarum, numeris minonbus ; inprimis verorrium fupremarum cri- &
<l um imarum , de quarum medijs earumque numeris mihi cum aucho-
4*
ribus hoc in capice concroverfia incercedic 3 Narh VII. in utroq; Gene-
p re cancus eftô^. Ec II. utnnq,- 646.
<+• Memineris autem,chordas uniufcujufq;Generis tancum princi-
• o
pales o&ohas in hoc capite poni de accelTorijs, quarum linam Cancus :
<>
•
.-*;
durus adfcifcidoco pene fupremas, iniequente difpiciemus: hic enim
p
"^» id agimus vc videamus quomodo penefuprema; & pehimasconfticu-
, ,
enda; finc, uc in ucroq; Genere poiTint efle eaedem.

O >_
Etquia inconjun&ioneharumutriufq;cancus prineipalium oelo
o r
chordarum,ficutdLia:earumgeminenturinInftrumentisMuficis:fiunc
»-« e\ •—
ergd in communi fyftemace, cfiordar principalesunius 0£tava;,decem >
o agnofcuncur camen (& ficecia appellantur ) LocAhOn plufquam oclo.
i-.
v
O ,_.
Vide originemvocabuli Cap.TV» **
CAPVT.V1H.
De numero &c ordine minimo-
rumintervallorum unius Diapafon.
Intervalla imum &c fummtim, ut &: quartum,natu-
rahoc, illanacura;imicacione>fa&afuncTonimajores: a quibusrur-
fum imicacione nacuras,quaj tonum minoremfecac in femiconium&
diefin,abfcinduntur itidemfemitonia i$- 16. proptermajorem^varieca-
tern, in cancus flexibus feu anfra&ibus prsecipue; idq;fuperioriparce
ihtervalli: reftant igiturinparte inferiore Limmata, feudiefesmajores
;^8. 13-5-. quod diefin 24. 25. uno commace fuperac. Prae-
.
HarmonicisLib.U1. 47
Prxcipuaveroefthujusabfcifllonisnecefllcas infupremo incer-
Vallo,quod capice praeccdenci conum majorem fecimus^quia cancus & -
rusTemiconioinfummo, velconomajorepromifcue& pro re natauri-
cur, crebrius camenillo &pene iolerlicer, eo quod ficuc feptima o: di-
nariafaciccumquarca EpicriconfeuDiaceflaron5.4.:(fc.40. cum j4
capicisluperioris) ficeciam haec Vll.extraordinaria, diapence perfe-
:
ctumfeu.2. 3. cumIILfacereamet,quiaIII.eftpropriagenerisduri,fc.
576. ut argutior hocpadto cantusfiac. Ecvero 2. %. de $76. eft 584 q,d
cum VIILfcilicec cum j6o.facit 16. 15.
CapehocExemplum in Noris ex £tfi haud contenderim fi qiiis affirmaverit, hujus

ancicipato. melod ix proprietatem fic redtius exprimi.
i ÊEgggfe^pMj m »
Sed de hac re infra ex profeflb,
Icaq; fiunt in una odWa in univerlum chorda: credecim,his nume-

risleuterminisminimis :quibusinterpofuiintervalla omnia minima
feciindum nacuralem ordinem in pleno &
Iperfedto Syftemace or*
ganico.
Longitudines IntervalUcon- innotisvjitatk*
chordarum. cinnaVel quajt.
Supra. 108O
Semicohium. 1
t
1152 l
Limma.
121$
Semitonium. I
I 2 9 $
Dicfis*.
'
t 3 S d
Semiconium.
i 4 4 6
«Semicomum i
* S 3 * 8*
Limma.
1 6 z <*
Semiconium. I
DiefiSi
f
1
i $ 6 t
Semiconium.
i P 2 6
Semiconium.
I
J048
Limma,
T
Infra* * 1 € o
1» + Vides
,
48 De P&oportionibus
Videsduobuslocis concurrere binafemiconia infra diefin , quod
CAP.viir.
fbpradicebamusfUturum. Acq; id arripiunc arcifices in organis , &
Organifta- duobusfemicOnijsprO cono Vcuncur , quocies infolenciorem aliquam
l
nu
"
mucacionem infticuunc. Ecfiexarcisinfhcuco concemperanc omnia
incervalla,ficucriullum fincerumrelinquacur , fcducintervalla, quae
debebancefleperfecla , minimo perfedtioms damno, fublevenc &le-
nianc ca?cerOmimperfecT:ionem;qua racionefic, uc coniomnes organi-
cisfincsequales,'limmaeciam£equalelemiconio, ade6q;duofemico-
nia facianc illis conum,perfet~tabifec"tiorte; quod uc canco facihus fucce-
dac i nediefisquidemperfe&iOnemfuamdemonftrativamapudiiios
recinec.
Se&io Monochordi expedi-

tapro chely eiusq, reprobatio per
Audicusfenfum*
Hic locus poftulacut quze fupra fub finem capicis f ecundi promin* i
praeftemmimirumuccummeisinvenciscomparem feclionem Mono-
chordi Teftudinariam , aVinceritio Galilaeo,nifallor>exAnftoxeno
prolacam ; &fuper ea quoq;aures incerrogem ; fic camen , uc Racio e-
loquatur , quod rpfasdi&uras efse confencaneum fueric.
Cumenim Diapafbnconftecexconcinnisincervallisfeptem;un-
de nomen habet OCTAV.& , uc di&um capice priori : inter qua? inter-
vailafunc quinq; torti,duofemitonia; & conorum quilibec bifecari poC-
fic in parces femiconio proximas , uc ica fianc incervalla duodecim hoc
cap. definica;liceris G.G^. A. b.fyc. c%. d. d^ e.f.fe.g: hinc occafione capca

-
Mufiei inftrumencarij duodecim Sc ipfi incervaila in uno Diapafon fta-

tuerunc ; id vero via minime laboriofa, &d omnino facili & expedica
uc mechanica pleraq; par eft efle ; quae talis eft. Tocam colli ceftudi-
narij longicudinem,incerduOquidemEphippiafeumagadia , quibus
incumbens ehorda , liberam coca longicudine incercepca vibracionem
obcinec, dividuncin parces asquales i8- &primama Vercicillisligacu-
ram feu Ta£r,umficponunc,ucfupraficpars i. infra.17. Deindehasrefi-
duasi7. delecisdivifionispuncT:is,<lenovoinalias/8. dividunt , &fe-
cundaligaturaabfecancunamucprius, idq; repeturic duodecies cum :
duodecima abfectiooe dicuncrelinqui cancam Farcem Chord», uc fit in

ter illam &Totam Confonantia diapafon. Sir, ergo longitudo chor-
dx 100000. Si)$. partes fiunt /00000. quid /7. ? prodic 94444. Rurfiim
fii8- valent 94444 quid /7? prodit 89198- Ecfi/8- valenc 89198- quid *7?
prodit $4242. &c Hoc pacibo prodeuntnumeri duodecim pro toti-
aem intervallis , quibus ad latus pofiti funt Numeri , quancos poftulat
vera ratio haclenus demonftraca,,in quanticate chordae totius.
Haecratiofi cxa&a efsettuncfane prôportio repetita duode-
;
cies azqualis efsec proporcioni duplae incer j. z. quod fciunc boni Arith-
meticifalfumefseicumi.^. &iTViig.finc incornmenfurabiies. Hacc
tamen
2
HarmonicisLib.111 49
Vcra ratio tamen mechanicafed-io chorda» facisfacit _._
Ratio Gat- haftenus de .... ...;,. .1
audicui utcunq,- propcerea quod numen
.,„.
CAP.viu.
lilsi. monftrata ;
G. IOOOOO. 100000« finguliadjveros juxca poficos appropin-

2 quanc, &quia chordaj chelyum cenfiles
Q. P4444- 937S0- I funt , & diverfi quodammodo
foni, acuci-
J. $919$- ,
$$$$9- 1 oresinpririeipio,cumeftearummotusad-
b. 84242- $3gw| huc magnus,recens dimiflarum a digico >
graviores &: f emifliores , cum lacicudo
39S62. Soobo- s
£
k vibracionis cohcrahitur iri anguftu , chor-
7y242- 75" 000. 2,
.
da in f e redeunce. Quin eciam in ta£tu le-

c<>. 70967- 71 iii- 1 niori velfOrciori difFerentia eft,inq;latio-
d. 6702S- rivelredu&iori, prOfcieritiaMufici. At
dq. 63361. 02JOO. P* fiauditus judicium curri Rationis follerti
mdagine examines i ftatifn apparebit dif-
e.
S97$S- booob.
Fenfus quod fic probo. Agnofcunt fa-
.•
f: S646?- S62S0. ne aures harmoniam inter iopbob- &

r* S33*$' siifjjn S0363 .utaffirrnat Mechanicus: agnof-
*
g- S036Z- cuntearide etiaincer iooobb-

5-0000.' ôboo* &
utegoaffifrrio. Queeritur utrummhil di-
Yerfiratisariimadvertantaures, 8-utrumharmoniahaicobtirieattan-
tamlatitudinerni Refpondeo exmeisfeclionibusharmonicis Cap.*
II. quod rion. Nam quoniodo nihil difcernunc inter duas Confonan-
tias, chordarum ioooob. -roooo- &ch6rdarurri iboooo. S0363-
eodem modo neq, difcerrient ineer duas Confonantias > chordarum
iooooo-ôboo.&chordarum ioObbb. 4-9637- quiaa;qualishic8_:
difFefencia binarum conforiantiarum.
illic eft
Atfinon juxtacofam iooooo- pulfecur pars ha?c veliila,fedpartes

ipfohinc yojînde 49657. juxtafeirivicem pulfentur: tuncomnino
neceffe eft, jiartem breviorem emiccere fonum aeuciorem,parcem lon-
gioremgraviorem: & ha?c difFerentia Fonorum facile deprehenditur
abauribus, iriexamirieunifonarumpaftium. Pateterg6,'qu6dau-
resnon aliadecaufajudicericeandemefle cortforiantiam fnterf 05*6^
iboooo. &inter 406^7. iooooo-> quam quaterius $6363. &
49637. aequajes eflevideritur; id eft, quatenus riihil ferifibile difFerunc
nechaec nec illa a 50000. Ergo fi refpondearit aiires fecundum Raci-
onis iriterrogata ; dicent , exadtam Harmoniam inter ibboob- &
yoboo- hoc eft incer _. &
i. incerefle. Qijare falfum eft, exa&am efle
Confonanciamincer iboObO. &S6363-
Idem judicium eft de Harrrioriia iriref ioobbo. 6762$- riam
ctfiprimonondifcernunceamaiiresa 66667. juftalongitudinePartis
vere confonaritis at refiduum illius 3297
:
S- non e ^ dimidium ipfius
6 76 sv Aliterergo conforiabitduplu illius 6S9S0- aliteripfao^b^^-
curri mter fe collaca* haschordsdiverfumforiumfaciant. Quodigitur
inHarmonianondifcerriuncillosaUres, ficide6,quia medium nume-
rumprobant,fifenfusrationeacUatUr,fcilicet 66667. ucejuscomple-
mentumfic 33333. dimidiumfc: illius exa£le.
Scabilico jamfenfus acumine indijudicatione Harmoniaj t. ad 3.
G itemqi
%7 De Proportionibus
itcmq; i. ac! 3. fequicur ucfimiliter etiam de 2. &
3. cum c. judicemus >
deq;i. &s.cum4.Namfi59,78$" confonaretcum 1 00000. acq;ficeciam
refiduum 40.21$. cerce hocnon eft bes de illo ;cum camen Befsis Con-
fonanciaperfe&ajuftificata jamfit , fc, 60000. cum 40000. Hoc pa«
fto cranfTercur audkus, firacione acuecur , ab una fedtione ad aliam,m-
cipiensabunifono,cujus agnitio &
dijudicatioeft facilima, ufq;dum
omnes pcrvadac , probansparces, quas meinumeri fignanc, repudi-
ans Mechanicasprimiordinis.
Videargutiffimam aliamhujusgeneris Contemperationem apud
Vineentium Galilaeum,non ignor antiademonftraciv^fonorum quan-
cicacis, fed ftudio fingulari fa&am, Acq; Ego quidem ufum ejus Mecha-
nicum agnofco,ucorganiseadempene Iibercace incenfionis, quae eft
in humana voce, poffimusuci/ad fpeculacioncrn ver6,imo ad Nacuraoi
cancus dignof cendam perniciofam exiftimo quqq; hoc efficiac , uc Or-
:
ganum •ingenuicacemhumanicancusverenunquam afTequacur»
CAPVT IX.
De Diagrammate., hoc eft chor-
{Jarum feu vocum denotatione mo-
derna,per lineas & literas Alphabeti &
Notass deq; Syftemate.
Nonmielitefeseil^fed feqttoregoratidnes neeef-

farias. Muficinoftraiajtatispinguntchordas, aliterin diagrammacib*
Teftudinarijs , alicer in cantorijs. Illic enim fingula; lineje diagramma-
tinesi
tis , fingulas thordas nocanc , quarum quEelibecpro diverfis ra&ibus,
diverfosprsftanc£bnicus,fipulfencur:in Cancorijs cypis, non linea;

tancum fingulasfingulasvocesfeuchordas,fedipfaecia incervalla dua-
rum linearum fignificanc unam chordam incer mediam.
Chordsc.
Hocpadto 4. linea: cranfverfae cum cribus incervallis , denocanc,?.
chordas , & 5. lineae cum 4. ihcervallis, chordas novem. Deinde expri-
muncvoces canori Syftemacis vel Nocis peculiaribus, fuo quamlibec
< loco diagrammacis ;qua;Nocaefimulcemporis menfuraminnuuncvel
liceris alphabeci primis fepcem , veldeniq, fex fyllabis, vt, re,mi,fa,(olt
< la, velut hodie Belgaj, (epcem iftis, Bo,ce} di} ga } lo,ma, ni.
&
Nam quiacantus genera duo funt,durum molle, quorum ab u-
nacommunivoce ima inceptorum,ha;ceftdifFerentia quodtertia& J
Notae. fexcaindurocancu, funcunadiefiakiores quaminmolli; chordae ita-

Litcrarum que, tertia& fexca,nonpofTunt manereftabiles inucroq; cancu, fed o-
occcfsicas,
porcecillas velgeminasfacerein inftrumencis & organis> ut faclum in
numeris, rlneCap. VII. velca£luvariare,uccredofaclumoliminlyra
& fyringibus. Eadem de Diagrammace & voce humana func dicenda»
Cum emmpro ucriufq;generis odtavisab eademradice furgentibus u-
numfolumdiagramma fiat, inq;eotantumo&9 loca, otto fonorum
in
»
,
:
Harmonicis LlB. 111. **

indices; ab ucroq,- vero genere cancus in unam odiavam Coacerventur G Ap JX>
principaleschordaedecem,percap. VII. omnivariae vero tredecim,pef
Cap. VIII fit ut duofoni, DiefivelLimriiatediftanceSi pingantur eo-
:
dem diagrammacis loco , feu is lirtea fic , feu incerhneare incervallum

quiadieies &
limmaca noncanuncur deinceps, uc Tohi femiconia&
quadecaufaeciamnoluiillas,cumaliquibus,femiconia minora dicere.
Hacigicurdecaufaprasfigendae fuere lineis &incervallis, chordarum
imaginibus, cerceNocx, exquibuscantus durusamolli incernofcere-
tur , conftaretq; locus femitonij, five ordinarij, feu etiam caEcerorum
ex conis majonbus abfciflbrum. Eft &
alia neceflitas occulcior , non
ex diverfitate Generum,fed in quolibet cantu,ex inaequalitate Tonoru
majoris &
mirtoris ; ut ij in diagrammatib 9 fiiic contra fe diftin&i. Nam
fyllabasl^, Ke, Mi, necefleefteflegenerales &
applicabiles cam majo-
riquam minoriTono; quare uccunq; facisfacianc hae denominatiortes,
eaneredifcencibus, &Organicis praclicis: ac Theoricis minime facis-
faciurtc Exhocigicur officio hae liceraejquandoprajfiguncurDiagram-
macis, Clavesappellarifolenc,qu6dfine ijs, cancorinortpaceacingrek
iusindiagramma.
Eiedem vero liceraeeriam adhibencur in of ganis Muficis: infcribun-
tuf enimmanubri)sple6toruminTenfis,aucEpiftomiorUm ininflatis,
aqua iiifcfipciorte Manubriailla, privarojiire Claves dicunciir>& ordo
ipfe, feii Syflema ex Manubrijs Omnibus, Claviaf ium, ba$ (FlabKr, & in-
ftrutrienci geritis ClaVichordium;qu6dchordae clavibus, hoc eft ma-
nubrijs forisdepfefllsjplecirifq; iritus exfilieritibiis > pulfencur.
Qiiirt eciarii func diagrammaca,pf o Orgartiftis fbribi folita, in qui^ Tabnlam:
busprolineisnigrisifuntferiesS[iteiarum,indicaritium,qU3;riamClaves "» fcu &*-
tammata*
tangi debeartt.* ubi licef x func pf o Nocis , quas adhibebant diagrarnma- S
tacancoria, inlineas aut lncervallapoficas.
Circa liceras has , aliquanobis VeniuncobferVandajucunde. Pri-
niumndn omnes licerae fuis imponuncur lineis & incervallis, fed folurn
iftaijF. G. G qubcies locus qni earum eftfuperlinea>5.veroctiam
tunc, cum locumhabec in intervallo.
Deinde litera C. habec fignum longe diverfum quale fc: hic ad lacus
Vtlic
pictti: pucofignum hocnacum ex decorfione fcripturae veceris literae ^&-
num
C. Nam qu ia lacis calamorum mucronibus ucebancur fcripcorcs, Notse fi
pleraeq; compendiofa fcripcura fiebanc quadracae nec poterat i)s cala-
,•
£f
mis rotundum C pingi : icaq,- C fccerunc > ex tnbus lineolis, una tenuij
vice cavicacis, & duabus craflls, vice cornuum, duclo in latitudinem ca-
lamo fic g Iam lineola tenuis, properante calamo, ut plurimum fa&a
.
fuidongior, & excans ucrinq; ulcra cornua,ficj;

#
Ucaucem cornua
terminarencur,lineolasprimaeparallelasduxeruc "ficjj. Ecfictande
exduabustalibuslin e olisunafaclaeft,primae fimilis &parallela, to-
tumq; fignum tale £J , quod, ut Notae ipfae in lineis > hiatu claami fic ca-
vum,fic|={,
&
Occurrit tamcn hoc, an non fignum hoc ex ufu vocis , Scala Mu-
fica, fueric nacum, cumfigurampraefeferacfcala: ; quafi prfncipium
<&2 Scalas
<%i De Proportionibus
ScaigeMuficaenocavcric, ubiponebatur. An verius,prius ex licera CJ
'
"
fcal«,effigiemfa&am,pofteaexhujuseffigiei crebro ufu> fcalam dici
ceptam , quod proprie diagramma erac ? rTTi
Cum verolocus non eft litera: C in iinea (quia olim uc plurimum

Dclitera/: unese eranc cancum quacuor. ) cunc locus eft licera? F. inlinearum una:
„ quae fcribicurin caeceris vocibus alcioribus genuina fua noca , in BaiTo
IH femicirculorecurvocum duobus juxcapun&is; quod fignum pucoin-
~ priufquam decorquerecur, fuiflegrarcumy gamma mirjuf-
cer inicia,
culumj fic uc duo puiifta addica fignificenc Digamma quk noftrum F.
,
eft Graecorum duplex T. Nama.Graecis defluxifle hanc racionem fig-
nandiibnos Syftemacis per liceras Alphabeci, fidemfacic Vincencius

;
Gald«us,prolacis Graecarum Cancilenaruni exemplis anciquiflimis. fcc

in confeflb eft, eciam fimplex Graecumrj inlacinanoftraMufica locu
invenifle -,ucjam dicecuf.
Haecigitur F,eft akera fignata clavis: fienancur autem ambae iuxta.
mvicem, ubicommodilocipro ucraqjoccurrunc. TertiaeftGyquarm
vocibus alcioribusexprimicur , cum eilocus eft in linea. Signatur
cxanciquomore eciaminima linea diagrammacis. Nam fcala Mufica
hodie ihcipic a voce I vt, feu Gnmmut , quae indicac Gphchongum
graviflimum: tic ica Digamma &
Gamma , fincidem quod -F. &(?.
Deliteta*. Sed&£. inmolliscancus diagrammace pingitur infuper, addif-
criminandum genus eancus , five in iineam compecac , five in inc-erval-
lum: fignificacejus praefencia cancum mollem, abfencia dur-um. At
non hoc cancum,verum eciam in alijs hneis vel incervailis , quae non fuc
Clavi^. cributa,repericur nihilominus, &abufuquodamrepecitur ii-
cera b. pro figno femiconij feu .Syllabae FA.
Uejlitoal, Contraquandoextraordinarieêmitoniumitacuicurloco coni,&
Syllaba Mi, loco .Syllabae Fa, cunc nocae pnfimittitur licera fy. auc fignum
abeaderiyatum. Namveteresproculdubioficpingebantj;; acproeo
nosw vel^ jquodGalilaeus idem iedqridicerevelleexiftimacquod
olimGraeca vox diafchifma;facis enim evidencer fifluram exprimic, &
indicac nobis abfcilTiones femiconiorumjde quibus egrmus capice prae-
eedentiV-III,
.-
In Manubrijs Teniorum Crganorum non commkdmus hanc
ambiguicacemcumlicera£. loco fc.non fuo. Nam primoomnes Cla-
ves feu manubriafonorumillorUm,quicon{ticuuncurabfciflis iemko-
nijs a cono , & quiaugenc numerum o&onarium Syftemacis o&aVa;; &
eminencia func, feuexcancia ibpra martubria principaliaplana; &ni-
gra colore ; deinde cuilibec nigrae Clavi infcribicur licera vicinae Clavis,
fed caudaca, ad diftinctionem; (excepco ^. locb cujus ^fimplex nigra
claviponicur)&caudafignificacvocem alciorem, utfife.g.gz>b. ^. c
c%. d.dv fed interf fe. g g%. Iimma, &incer b ^ cliefis,in-
c c%. eft
ter eafdem fc. liceraSjficuc ecia earum bin* voces in uno folo loco dia-
gram-
- ; a HarmonicisLib.111. 55
graiiiacisexprimuntur.Acincero/^. eft femiconium;fic utha? duzelitc- .
ra?i licetea,'dem,non tameadfcribancurlocoeidem,fedfuccedencibus.

Dieiisveroeftincer^, c. &
compecunchsdiverfarlicerannllocumeun-
dem: qua? diverfitasconeedenda eftmorianciquo, ufu mollienda. &
Deniq;incer/? £,£<#,# 6, £r, ddêfCunz iemiconia. Icaq;cauciohic
eft adhibenda,ne peranalogiamaliquam exfcripturaeadem,deinter-
valli idencicace quicquam prcefumamus.
Illud eciam prarcipue & condonandum

mirum , fimiliccr anci-
quo mori ; quod in non nullis Clavichordi & organis
js ( in quibus con-
nnuancuro&avar) cum propcer idencicacem confonantue Diapafon
eardemliterarjuremericorepecancur, non id tamen fit initio fa£loa
prima^,fedafeeunda£. Hic cnimeftordochara&erum. C, D. E.F.
G. A. b. c, d, e.fg. a. bb. cc, dd, ce.ff. gg. aa. bbb. ccc. ddd. eee. ggg.
fff.
aaa. tfc.
Porro quodeftdiagrammaincharta, hoc eft Syftemain organo, Syftem»-
chordarum omnium, unum intervallum confbnum divi-

feries fcilicec
dencinm: quod,utCap: V. dictum , primo omnium convenit inter-
vallo diapafbn: ex eo majoribus omnibus,quanca illa quodlibet Inftru-
mencum comple&icur.
Ecfiver6noneftuiftitucimei,mulcumimniorari inMufica vete-
Vetuftl niv
rum,cum fic obfcuritatis plena; nonceniui camenprarcereundanomi- ,
na, quibusilli fonitus o£to in uniusoctava; Syftemate indigetarint, -
d a ram.
namdenominacio ifta cognationem habec cum literis , de quibus egi-
mus hacienus.
Igicurveteres Ariftotelistempor? ficnumera-runc chordas, Hy-
pate ,Parhypate, Lichanos, Mefe , Paramefe, Trice , Paranete , Nete.
Hypates vox erac graviffima, didtaq; fic effe videtur a fitu fuo in inftru-
mento tenfo,cum ad ludendum app licacur.' eundem enim fitum hodie*
dum obtinetinChely, Pandura &c Cychara.
Cumq; affirmec Ariftoceles, mcer Hypacen & Parhypaten interfu-
ifledieiln(hoceft Platonicumfemkonium , quiduobustonis majori-
busablatisa Diateffaron, relinquebat24$. 2 $§* quod appellavit Die-
fin )Ergo Hypace eadem erat, quam fignamus litera A. Parhypace, qua
litera^. fignat. Ergo Lichanos ( adigico indice ficdi&a) eft c. Mefe
vero eft d : di&aq; eft hoc nomirte, qu6d mter feptem erat media, quo
temporefepteTolarerantchordarinPfalterio, &proociava pulfabatur
pnma. Paramefe habet literam d%. vel e: hanc vetuftiores omitce-
bant Tri te literam f; dicia fic eft, quod effet cercia in ordine ab acuto,
,
ficucnosfexcamdiqimusagraviX Paranecefignacurlicera^. Ec Nete

quafi quar ulcima cangacur a pledtro deorfum cradto , redit ad literami*.
Confirmat hanc diftributionem & hoc , quod inter Neten & Mefen
Diapente interfuifle dicitur.
TaIeautemSyftemachordarumo£to,non poterat aliter utriq;

generi cantus infervire, nifivel caciu digiti abbreviarentur Parhypatc
Gj *,5cPa-
54- De Proportionibus
cap.ix. & &paramefeê. ucfierenc$.e\ vel vercicillis incenderencur in duro 4
Qui veteri- aucremiccerencur in mollicancu. £c hac occafionenacaeftdiftindtio
^hth^!" phchongorum
in ftabiles & mobiles , ipfaq; appeliacio ^S Gito<;> a re-
&quimobi miffione chordarum mobilium.
lcs/
In compoficioneplurium Syftematum Diapafon, racio vecerum
Proflamba fuic incricaciof illiidcamen obfefVandum; quod afliimpferuhc
,•
unam
nomenos. ra viorem ipfa Hypace , qua: ab hoc ipfo Proflambanomenos eft ditta.
g
Huj us rei veftigium fupereft in Seala Mufica, qUam edifcuht noftripu-
eri qU« aflumicinfraliceramlacitiam A. aliquam que. fignificac fonum
,
graviorcm,eum enim extra ordinem figttat gracca litera T; fic ettim in-
Gammut , Are , &c.
cipic fcala,
Hsec de nominibuschordarum veteribusfufriciattetigifle hoc lo-
co. Nam infra Capite XI. Omnes chorda: quindecim Syftematis com«
pofitiexplicabuncur vbcibus anciquis , fedpofteriorum Muficorum»
Iarri canderii adrioftrum ^yflema naCurale uttius Octava: acceda-
mus, eiq; liceras applicemus ex Mufica uficaca.
Scacuo igitur Syftematis hujus naturalis &
demonftracivi vocem
graviflimam eamefle,quam veteresProflambanomenon, fcala Mufi-
Syftema na- calis Gttmmut , folec apellare ei nimirum cnbuendam literam G. Cau-
,
turaleac^ £x\\& func, quia voces conftitutte perfe&iQrieshafmohicas,infr3 quide

wcipere.
0(^ avam za \ia determinant incervalla, ciim vbce chbrdae tbtius,qualia
MuficiordinarieconfticuuriciriterG. &
b.fy.c. d.d^. e.
Dixeric aliqiiis,eaderri incerVallairicelligipoffeiricerZ). &F. Fe- &*
'
A.b. fy. ficeciamincef c. bcd^.e.f.g.g^.a. Necdifriceor egO> Mu-
ficos organicos , liceras hasufurparegeneralicer y necdiftiriguere iri ijs
-
conos, majbfem &minOrem. Nam quid illos impediac a. G. itt d,

Transponere cariciim; qui in organis fius, Tohosduos, Ma|brerrig. 9.
&
minorem9. io- coriflacos munumincervallum 4./. poftea pr^Cife
bifecanc in duos conos ufuales, incer CeCe aeqUales ? Ecfi accuracibr eft iri
hac concemperacibrie Galilams Nbs vero fpe&am9 hic noh ct ftfpflll Wf

.
Empiricoru , fed Nacuraeax^ feuctV; quare imicari illos hOn poflii-

mus. Ecliceramquidem c. qubmirius,abillaiyftema o&avae riaturale
confiirgac,vel ipfi abjecerint, hoc argumento: Nam inter ipforumê.a.
eft Semitonium & hoc intervallum eft loco quinto qttia a. eft fexta a
; -,
c. AciriSyftemacenacurali,ancefexcam nobisDiefiopuscft. Diefinau-

temMuficiipfiponttnccancumincer^. f). &interê. e. tgicur Velipfis
ortranicis affericiencibus , vel a D. vel a G Syftema noftrum Cbnfiirgerc
debec,uc exprirnacuf mefumiyftema hatiirale.
Acneq>aZ>. Syftema hacttrale incipere pbteft. Eft enim ipfis in
mbfepoficum,Semiconium ponere incer^.ê. inmeoveronacurali
Syftemate eft imo loco Limma, quod minus eft Semiconio.
,
Syftema naturale. Tranfpofitio tejefta. TranfpofitioaHatejefta:
|« *
> 1 1 1 >
•
mgm jfc
i i'
CAPUT X.
Harmonicis LlB.lll. 55
CAPVT
X.
De Tetrachor dis & ufu fy llaba-
rum Vt , , re , mi, fa, sol , la.
Veteribus ufitatumerat, Syftema odtavse diftin-

gucrcin duo Tecrachorda, idq; diverfimode pro diverfa intentione
Muilcorum. Velenimconjunctaeranr,Synemena dicTa,uno fonointer
medioftacuco, qui&cumgraviffimoinfra , cum acutiffimo fupra &
efHciebac Diateflaron, icaq,excremae efficiebanc incervalluîiTonum.,
Dihepca, &
fupratonus unusfubincelligebacur accedere quociese- :
nimordopoftulabacpulfareocTavamd, pulfabancpnmam^, quailex

oppoiico idencicum ibnum edencem , OLvlitp&iVOV. Hoc pacTo non ve-
reduoTecrachordaeranciedduo quidem unu
diaceiTaron incervalla,
vero Hepcachordum VeldisjuncTaerancTerrachorda,incervallo u-
:
niusTonimajoris,Diezeugmena dicTa,quodrerum Naturafuadet eci-

am in noftra Syftemacisdivifione,in qua inferius Tetrachordum habec
G. A. fy c. fuperius^. e. fe. g. ubi incerc„ d. conus major incereft.
Forcaffisipibeciamiicudiijuncteerancquacuorima- chordaj a quatuor
(uperioribus , relicTo fc. interftitio majori, inter binas limitaneas.
Tetrachorda Synemmena. Terrachorda Diezeugmcna.
rV* * m
9r ?r
— V^ * ti=+S2Z:
Caufa ipfis cogitandi de Jyftemace Tetra chordi fuic ifta , quod ,
idebanc in una diateflaron confonancia,efle Tonos duos femis: & nos

habemusTonurnrnajorem,minorem& femicomum in Diaceflaron
perfecTo,inConcordanciafcilicecminori(nam4. 5.&5. 5> ne quideni
pro concordancijs habebancur ) omnia elemencaconcinna,- &fcmico-
niumquidemvelimoloco,velmedio,vel fummo. Omnisigicur Can-
tus videbacuripfiscomprehenditribus Tetrachordorum formis.
3r >:- >:-
x=± $:
:$zz±:
* * *=±
"fc
Ton. Ton. Scm. Ton. Sem. Ton. icm. Ton. Ton.
Mihi multiplicantur formae cecrachordorum , propcer diftincTio- Brevi lineo.

ncm incer Tonos , minorem & major em ; pro cribus enim iex fiunc, & l» fcmitoni
um ligna-
in uno Diapaio ple tur medio-
ra?q; gemina:; lcaq; criTonjnu
habemuseciam Na- n ° r>L°ngi-
i.— n.-=- iii.— curze

jj
quoddam r c
luf-
j
uieul» iiii.
or.
i
|
^ . - ii nu.n.1 au
fragiu addiftingue-
uuiuiiiu^«
**§ aZTSaII ZIZZJAZXfe$±r^MaTecrachorda,na
*$ -^^%$*$--- fuperi» eft inferiori
IV.=. V, VI. P" quodam-
quodammodo fimile in difpofitibne incervallorum elementariumi
CAP.X. Infra Media Supra.
c d e
Prima forma iri f T. major, minorifemicbn-.^^;
G A\c
b c d dg
Secundaformain T. Minor,major, femit: —^=-
i * h g
c d d? f "^^
Tercia forma T. Major, femic* minor
iri
GA b c
Quarta forma in \ c d e Semiton T. major, minor.-^r
Quintaformairi ^
A\c d
T. Minor, .Semito: Major.'
'
*
' fS
A d
Sexcaformain d dtz
b c
fg
Semico: T.minor» major."^1 ^
Ec hsc func caricum perfe&i diaceffaron forma; de imperfe&is .*
Cap. XII. agemus.

Sin aucem difsimulemus differericiam coni majoris minoris, uc &
faciunc Organici , tunc. omnino fimilia func Tecrachorda difiundta
deinceps ifta.
G A% c &cd e fz g
G Ab c &cdef g
Haec irria & haec fumma.'
Vtrinq;femiconiumeft loco eodem, vel fummo velmedio, diffe*
rencia folum illa ,quodunocommacealciuseftfemiconiumiriiriferio-
ri Tecrachordo, quam in fuperiori; quaj differencia mter caneridum
non valde fencicur.
Tranfpofi- Huic igicur Tecrachordorum fimilicudini eft innixa Tranfpoficio
ito.
cancus de clave in clavem , uficaca Muficis canc& expedicibr , quod or
,•
ganicidifcrimen Tonorum majoris&minOris, &C3ecera, fuftulerunc.

Vfusfyiiaba
Rurfiim haec Tecrachordorum fimilicudo & criplex variecasj
inmf7, Re, pepericinMuficarecenciori,fexillasfylIabas vt,re,mi,fa,fq/, /a: qui-
Mi,fa, Sel,
|j US fu blevacur memoria difcencium. Quod fi una fola Ociava cane-
t.*.
recur, corripbfita ex diiobas Tetrachbrdis fimilibus, poteramus efle
concenci quacuorfolis fyllabis, vt^re, mijfhjVt^retmitp, diflimulato
difcrimine inter Tonos, majorern &miribrerih
Sed quiafunt cria loci femiconij in Tecrachordo ; ne igicur riiniir
um generales efTenc has fyllabae, quin potius ut femper denocarecur fe*
miconium per Mi Fa , vel Fa Mi oporcuit duas alias accedere fyllabas »
\
ucin his[1#, re,mi,fa,] effetfemitoniumlOcbfupremo,iri hisvero [Res

rni /S/]femiconium effeclocomedio, deniq-in his [Mi,fa,Jb/, /a,~\
,fa ,
-
femiconiumeffec imo loco. Acq,hasccaufaeft, cur fexfyUabisufifinc

inven-
HARMONICIS LlB.lll. 57 <
invencores Mufices , non o&o. Itaq,- videacBelga illc , qui pro fex fep- ^
tem fecic, Bo, ce> di,ga> lo, ma, ni, quod ex hoc augmenco lucrum habeac;
Nam ficenfuic, voces ufurpandas asqualt numero cum chordisunius
odtava?, unaminus; ucodtava propcer idencicacem reprsefentaretur a
prima fyllaba Bo quid quaefo defiderac in hceris a. b, c. d. e.f. g. jam du-
,
dum in hunc ufum recepcis?

Cum igicurhoc modo finc natcefex fyllab£e,propter triplicemTe- û"*
trachordiformam: mde nataeftdodtnna Mucacionum ,per fcalam Mu»
ficalemmodernam, qucedocTxinafblummodo circafyllabashas,lice-
apcandas,occupacur , oftenditq; fuperfluas fylla-
ris fuperiusexplicacis
basio/, Az,aequipollereinterdumpnmisitf ,n?, incerdum fuccedenci-
bus, Af,«2i,ucpofticincerdumexcraordinem& f:ne mucatione,poft
ut re mi fa
fil, la, inferrijg,
i. 2 ? 4.
. , f. 6. 7.
la, pi ,
6. £— z—-£j£Z+~&
^y"v
Vt, re, mi, fa, la,
Vt,re, mi, vt,

fol,
re , mi, /3, mi' -"$-*
l,£
»
re nn
—— ——-—
fa
•-
iol ]a fa la
Eftvero&alia quaedam Tetrachordorum, difsimilis fimilicudo

fundamentum afllmilacionisdiverfarummodulacionum interfe con-
cinencium; quas Fugas &: Phancafias folenc appellare» Namfifumas
Tecrachordaconcigua nulloq; intervalloa feinviccmdifiun£ta,ficuc,
tonusmajorfuperficadiraplendamodavam fupravel infra: occurrec

in cercis quibufdam oilavs Syftemacibus utrinq;ieries eadem interval-
„4_4 âa -r-f t l° rum
elemencarium hoc eft Semitoniorum ,
tTtlTTtAS Diefium &Liinmacum,- &aflumicur ad alce-

—
9 7 ram tonus major , uc pro quarca efflciacur
_ffi^
quinca, quarca? alteri quodammodo fimilis;
L^ma"
jTonusadjunftus.
^ melodicedua?, altera prior cempore, incer-
r^ m to: i
i
T>miao jY^ vallum Diapence fuperius , alcera pofteri-
siserrlLDium >T3
or rempore, inrervallum DiacefTaron inferi-
S Semko _ .•] (§ us percurrunt , pofterior priorem infequens,
r
1
L.
.
majot « r A r ^ *
c LLtrnma.
E. r Scimico.
J
& qua hcet, lllius typum, veluc illius semula
tklDiefis j
T - millor
- 1 ? qusdam, imicans.
H.4Semitonium. 15.
EF Semito _ :") j= . ,'
"
iLimma.J
T maJ°ri -
CAPVT XL
De Syftematum compofitione.
Et(i unius hominis vox plerunqj intra unius o-
ftavae fyftema vercicur,pluriumtamenMelodiarum concencus docer
oftavas plures contiguas ordinare. Veteres igiturnumerorum aftecti-
onibusomniadefinientes, Diapafon epidiapenteNumerisi. .*..?. , fy-
ftema perfectum definiueruntmobis fiipra fecliones harmonica? fmgu»
las fingula reddiderunt fy ftemata , quoru erat maximum DifHiapafon-
epidiapencej numeris i. 5»6.Et_noftrisComponiftis,ucvocant,lime«

H aullas
—— ^ - ;
VAP, XI,
, dum Melodias concinences mulciplicanc
saullus eft pofitus quod etii :
____ Creator Deus , in concemperacione mocuum coeleftium
"~SXZZIIpraeiviCj Syftematefa&o ex feptem diapafon,& eo ampli-

—~ us. Veruncamen quia hic componimus fyftema, uc
omnes omnino confonantias fpeculemur, pcrfe&as,
y -"împerfefl-as; ad hocopusfufficiuncnobisduo diapafonin
.
^ unum compofica incervallu,quodeciam Pcolemarus perfe-

i
§
— cfum fyftema appellavit, in hunc, qui fequicur modum.
Chordarcum clavibus & Noftra fcala Mufica , quae nihil eft aliud
inteivallis intra Dif-
quam Syftema Mufices noftrae Maximumj
&£——
^.mirnniurn
Semitomum
t->£>
——
diapafon.
:
40
,
compleiticur duo diapafon &unam fextam;
quam hucapponam, comparatam cumfyfte-
576
Lirama.
607f mace veterum, &
appellacionibus chordarfj
t Semito nium. , „ grajcis.
ee
Dieiis
dd? 675 ee U
dd
Semitonium.
Senaitonium
720
768
U U Jot— Appellationes chor_
darum Gixcx experfecVo
) cc fil -fo
CC£ SyftematePtole-
Limma 810
cc Ib raxj.
Semitonium 864
wbb
'
Lheus 900
g
a* mi
fol re ut
re
— Nete Hyberboleeon
Semitonium
960 f fh ut Paranece Hyperbolôn
iemttonium
1024 e la mi — —— ~
Trice'Hyperbolxon
Limtna
iogo d la fol re Nete Diezeugmenon
g Semitonium Paranete Diezeugm *
11/2 c (ol fh ut
h
%m*
Limma ^ TriteDiezeugmenon
12I3 fa
f Semitomum —
e 1296 a la mi re Paramefe
Diefis
G
h Semitonium
d
Semitofiium
ij/o
1440 F
falre ut
fiut — Mefe
Lichanos Mefon
E/ami ParhypateMefon
c<>
c
Limma
1620 Dfolre^
— -HypateMefon
Semuoniuai
17-28 Cfhut Lichanos Hypaton
b
b
D lefis
I8°° Bmi- -Parhypate Hypaton
j Sero itoniam Are HypateHypaton
1920
r^ Semitt>nium Y»t- • Proflambanomenos
2048
Limma
G —2160
tantum fed etiam intervalla
Hic non Iineac
fingula: lines incer lineas fmgula fignificant fingulas chordas feu

Hic
Jignificanc ftngu- fonos principales , more hodicraorum Diagram-
laschordas prin- matum.
cipales.
De csceris par tibus Mufices hodierne, agere non eft inftituti mei
nihilenim pertinetadnaturamlntervallorum, quasficNocarummen-
fura » variecai ; proporcio Modomm, Pauik & fimUia.
Corol-
Harmonicis Lib.111. 59
Corollaria Arithmetica & CAP.Xl,
Mechanica.
j
Muhiplicatio longicu-^ Mulciplicacio chor- 1 Multiplicatio
chor-
dinis chordae
gggg ex- dxccccf gignic ocloi dasj^gignicfex
primic chordas un- ehordas. chordas.
decim.
Sic '?*• Sic ccccg
gggg 192 Sic
288-
!?<• 192>
28S'
ggg 270, CCCf
JS4 S76.
ijs* 192. 288-
ccc
40S ffr S76 S64-
*?s[ 192- 288-
ss
ddt>
S40-
J?S-
CC% 768-
192.
M HS2-
288-
67$.
960- d 1440.
jlS- 192-
cc 810.
^88
i?S-
% IIS2- * ^7 28-
192.
Hiceciafexcapar-
94S-
1J44- ceipfiush,difranc^
JIL 192 &/«.
g iogo-
<:?
192 Alia Monochor-

.
f I21S difedrio. Divide G

1728- inj.&quodlibecin
192. 2. 4- 8. ic5.
d$ ucfianc
19 20- parces 4$. harum
JJS_ i2.func^,i/.ê)
Hic etiam nona par-
i6.dd,)$.cc, 20. bb,
*48S> te non
totius chorda:,' 2
J3S- fedipfiusfj, veldecima ^g> 2 7.f, 30. j 4
3-?.£
1620- ipfius A. diftanc A. £. &
JR-Urium G divi-
17SS- VeldivideC?. iny. dein^. harumj.e-
quodiibecinj, hoc runc^.f). Deniqy
&
icerumin/.ucfianc.4/. §in^.divide,&q,Ii-
1890- bec in 3. uc fiancp. •
Harumi2.fuhc/7e
J3S- n.hntdd, earum $. danc cts
i6func<r^,
202S- jS-funt^jao. funcrf, )o. dant ^. vlcimo
JIL 27-func^,proinde crifeca

f ,
& fume
<r
harum 4. pro^^*
B u> F r
fcthicdecimafexta
Zt6 °-
parte chord*
24.func/e,3o.fuhc^
3Afuncc eJ j6.func^
diftantde/ubi minor ronus
, & .40.func^.
/i- ubirnajor.
H2 cap.xii.
i
6q De Proportionibus
I)
CAPVTXIJ.
De Confonanti js adulterinis.
T
tx continuatione duorum diapafon refultant con*
fonanciae iniperfedcE. Namîn comniiffura ucriufq;, fequuncurdein-
cepsduo toni majores $. 9. incer/g, &cga' Icaq; inf a. intervallum eff
64. Si. quod uno commace 80.81. majus eft jufta Tercia Majore 4. /. vel
pitonus.
** r4
i^:^."~~ZZ|
54- 8°. Hoccum Galilaeoditonum appellemus;
—Idem intervallum eft interê» ûia inter?/&
%tyg â «trinq.* klem eft irtcervallum femkonij.
s* -20
: iicincer/T^ ad ditonum abundancem/*
accedens femiconium, facic incervailurn 6o.8k
. — ^.+c —a— J velso- *7« quod eft commaecc 80. gi. majus una*
quarta 3. 4. vcl 60. §0.

Idem judicade<?<?,quiauc e. femitonio inferiof eftipfo/, ficeciam
tt ipfb ht
Hscimperfe&aConfonafeu abundartciafifubcrahancur ab inter-
valloDiapafon , relinquuntimperfecta &unocommatedeficienciare*
Nam incer «jf unius o&ava? eritgi. 128- deficiens fexta mollis.
fidua.
Idem incerê «fiab odlava fubcrahas^ g%.
^cmcer^ûniusocl:ava^,poftfubcracl:ioneni'mperrecl:arquarca5
fhbzo. 27-aboclava, reftabitdiminucaQinnca^>.4o.ideft8i. 1^0.
Idem incer 'a « ,'fubcracl:o e a abodlava.
Addico ver6 dicono abundanci/I*. ad Terciam'minorem d~e.$. $.
'i£ct procreacur 160. 24^. Quinca, diapence,/lx> abundans
%k*fc
£ uno commace. Nam 160. 240. eft 2. 3. 240. 245. &
| $^<4eft$o. 8i-
Er quinca abundancey e c ex o&ava? intervaHo ablaca , reftat quar*
fca ef.2^1. 3^0. deficiens uno commate.
Tabella imperfe&arum Confo-

nantiarum fex>
Pro4. /. eft 64.. 81. abuhdans

Pro 3. g. eft 60. gi, abundans vel 20. 27* & 245. 320. deficiens.
Pro 5. 8» eft $i. 12$. deficrens
Pro 2. j. eft$i. I2 0- deficieos vel 27. 40. & 160. 243- abundans.
Neq; camen ideo opus eft femicoriio feu Limmace Platonico
24?, 156. quod illediverfam ob caufam , quam ego, Limma appellavit.
Ablatis enim duobus conis majoribus fc dicono 64. gi. ab incervallo
:
j.4. reftabac illi hoc Limma 24^. 256. loco femiconij. Ac mihi non
opus eft hac fubcradtione , potiiis enim auge tUr mihi 3:, 4. incervallum *
&fic 20,27,
CA&XIII.
|
Harmonicis Lib. 11L 61
CAPVT XllL
Quidfit Cantus naturaliter Con-
cinnus SCaptus.
Nihil dicemus de ftridulo illo more canendi , quo
folencuci Turca; & Vngari pro clafficofuo brucorum pociusaniman-
:
tum voces incondicas quam humanam Nacuram imicati.

,
Videcur omninoprimus auchor haufilfe melodiamhujufmodi in-

condicam ab inftrumenco min 9 apce conformato,eamq,- confuetudine
diucurna 3 cumipfi9 inftrumencifacl:ura,cranimififse adpofteros,cocaq;
gencem. Interfui Fragae precib 9 , quasLegatiTurcicifacerdoshoris fta-
tis ingeniculatus,cerramq;froncecrebr6feriens,decancarefolebac:ap-
paruic facile,ipf iim ex difciplina Canere, exercicacionemq; prompci- &
tudinemlaborecomparaffe, nihil enim harfitavit; at intervallisufusefr.
hemoproprionacurae dudlu
miris, infolitis, concifis,abhorrentibus,uc
& exfeipfoulcroiimile quid conftanter unquam medicari poffe vide-
a cur. Conaboraliqdproximuilli per noftras nocasMuficasexprimere.
Concinnas igicur &

humanarum aUrium judicioaptus cancuseft,
qui exorfus a certo quodam fono; ab eo per incervalla concinna cendic
&
ad fonos confonos &primo llli, plerumq; eciam inter fe mUcuo ;dif-
fona curiim pervohcans intervalla , in confonis vero immorans, feu
menfuratemporis, Syllabarumq;longicudine, feucrebro ad illosred*
icu, veluci duarumvocumintcrfeconfbnantiamafFe&ans, unicxvo*
cistraduftioneatoco uno Syftematisadafium. Exempium.
Victimje . -ufch-li laudcsimmoleucChriltianiAguasredemitovesCiiltp mnoc^nsp.itnrecon-

ciliavit peccatoref.
Hicfonusinicialiscftinclavi Ccumqua kl cancn molli concor-
danc£. c. d.g. FxcurricigicurCancus(primum flexu deorfum fa£tc) ad
r
ciavemr.confonam, &cranfilicplancdiflbnumlocum^;fuiu etaucem
idem,fiaccigifFecipfum,fedbrevimora; cocavero feries reliqua pocifll-
mum inlocistJ. d.g. inconac,fceleco odtavaecaleexprimens, rr-^ -^
—
in d, creberrime rediens , poft in b. in fuperius vero^. fe in- * —$Xi
terdumefFerens,inha;comniaIoca fignancer: nonficin^. — ~ty
vel mf, loca primo diflbna candemq; redic ad G. ibiq;finit.
:
Circatraditamcancus definicionem mulca veniunc nobis anno-

tanda.
I. Parces Cancus , ex quibus vel omnibus vel aliquibus conftac omnis
Cancus , Euclides nominac has quatuor, Ay ®y Iw, Tovlw, HzrkuWy
H z nAo-
— — ,^
6% De Proportionibus
n^0K&y,qua: quidfinc,vocesipfa;indicant. Ay6>y«enirncfttra-
«apxiii.
du&iovocisapropoficaradiceadlOcumufq; radici confonum, autab
uno confono, ad aliumvelillivel primse fadici conlonum. Tovy\
eft
commoratio in loco vel primo velilli confono, vel e tiam priori confo-
qu*da
no,licetprimononfit confonus.nAow,i mpl icado,enfpecies
ut Ayuyv a <*
vel color dyuyk, ut 7rgrW,lufitatio,To^j &
Tovlw ,fia?rAox« ad m%U<*»\ quia dyuyY) quafi direae tranfit,
canis , cirea viatorem.

TThOM vagatur in tranfitu eircacty Jaynf ut >
diredlUs, 7TA0JO1 motusvarius:

Itaq; dytoynck motus veluti
in loco .Syftematis pcti-
T0]/ i vero eft quafi terminus motus > feu quies
to: mftttci eftmultiterminiminutiorUmmotuum,&velutiquietes.

qus-
In exemplo noftro, .Syllaba; [demitOves Chrijlus ins Jpefpetua
folis Syllabis exceptis: at Syllabaj
[cens rec U
damfuntrOM,duabus
exprimunt TTStJ^. QuodfiinhaccantUenaiigaturasre-
peccat, ]
fpicias Svllabarum, [laud an patr torj eafq; ut bifonas Confideres,

cunc inea dycayn mera&puranullaerit, Atfiperpendas,rufticano
more fa&um ,ut ex fonoqui produftius erat canendus, faftus fit bifo-
nus aflurgens in fine ; Scfifyllabis hifce fimplicem fonum produdum
quieftligatur3eprimus,reftituas;inveniespuram0ty6)yZo' mhis [Pafca-
li faudes] item, [immolent~\ icem [ Chrifliani ] item [lnnocens patri]
& brevis in [catores ]

7TA0XY) vero me ra,licec ndn nacuralis> eft in exem*
ploTurcicb.
Quemadmodum igiturfe habet fceleton ad corpus apud anatb-
micos, ficfe habent in uno
Syftemate 0£tav£e,foni confbni inter fe & &
cum radice vel bafi o£tava2,adipfam melodiamfeu cantum. .Sicut e-
nim caro lmplet finus offiura , eaq; veftit ad decorem; fic has partes re-
cenfitîmplent fceleton o&avas , prsfertim Ctyiayn oC 7TiT\eicL jper""
errantesloca diffona, inter confonos fonos interjecla, conformanc&
quaficorporant Melodiam.
Cum cancus definifcUf
II. fie, Qudd exordiatur a certo quOdam fbnb»
&$'
r ~" "
~
'-
— '
Da ^ls ^1C Syftematis o&ava;; id
111
Yi
—'
\ ^l
7"3-^"^- •^"5'T -^- jc-^-x a~a non êrn P er de a£tu eft intelligen-
_ .. dum cum enim deleclet
_t$X!g4 dum;cum
_*$l3l5[J dele&et varietas,
; varietas.
&fervtatemphtifi:fepifsimevelucexabruptoincipitmelodiaaclaviVeI
locoalio: poteftatetamenfubintelligiturprincipium quodpiam certu
pofitum,quodextoto Melodiae tra£tu undiq; enitefcit;ucin hoc vetU-
ftifllmo Germanico, facile intelligicur ,etfi adua^. fiacinicium; fadi-
cem camen efle G,
III. Similem habet excepcionerii,qu6d cancus f egularis dieicuf Cum
fua tovn vel 7TSTliict collimare ad loca confona radici O&aVa;.
• < •» .
Nam
frequencer hae partes in medio lorigioris melodie, traclu , verfaritur cif
HaRMONICIS LlB. III. 75
ealocadiftbna a primaradice > fed idfic variecacis caufa, eftq; perinde, '
acfi pnorimelodia:nova melodiamifcerecur , Cujus lndiflbnoillono-

vumquoddam figerecurinicium, auc novum fignarecur O&ava? fce-
lecon. Eft veluc excurfus in Oracione feu digreffio 3 icaq; non cotn»
moramur in talibus , fedcicorevercimurveluc ad principale fcelecon.
Ec quamdiu circa diflbna verfacur TOVY) d>C7fSTJiictj incelligimus,
cancum nondum; finin; Nam in ipfo verofine redeundum eft nori

tancumadconfbna, regularicer quidem, fed eciam ad ipfam propriae
oitavx radicem. Ab hac arciculacione cancus, &
afre&acione confo-
nanciarum, veceres etia firnpiicem cancum , Harmoniam dixifie viden-
tur:nonfecus atq, decens&aptusmembrorumrefponfus,quaeformae
animaeft , harmoma dicerecur , quafi pulchritndo fuicenim fas-
: &
mina^ nomen Harmonia.
IV. Qu6dAy#yâccinec,earurfumvariaeft ;
nori femper enim
S t0R
a&uomnialocaincerje&a cranfic,fedfa;pecranffilicaliqua,falcuq; fercur
ab una ad confonancem illi eftque cunc fola poceflace ciyodyy) & fe-
,•
.
remera^T/«Ot velTOI/555 qui moseft frequentiflim 9 noftroru Tubici-

num,camclaflicumaucincencivum equeftre modulancur\* tune enim
fere nihil nifi fcelecon oftavas auditur,Cogita an hujus generis fuer ic llle
vecerum No^©-' ajpt&ii

V. Cum Concinnus cancus conftec Elemencis, quae func inter-
fuic
'
vallaconcinna,primumilra funcdefinienda accuracius,

'«°'
n in **
Duplicinamq.fenfudicuncurincervalla concinna vel inconcin- rn ?
na. Primumenimincervallafeorfimfingula,refpe£tuorcus fui,con- cia.
cinnavel inconcinna dicuncur, illa quidem, quai nacura admiccic in di-
vifionibusincervallorumconfonorum, hxc vero, quasex comparaci-
onibus Confonanciarum non refulcaric , aliena prorfus ab Harmonice >
ucexplicatum Cap.IV* Deinde refpe&u ipfius Cantus feu Melodise,
difcrimenhoceftinter ipfaetiam Alufica,feu primo fenfuConcinriain-
terValla, quodqusedarri exij; junftim confiderata, quamvis Natural
fint concinna,fc orta ex comparacione &: abftractiohe harmbriiarum,
:
ufu camen aMelodijscertorefpe&uproinconcinnis rejiciancur. Illurii

fenfunlpreefupponunc&refpiciuncfofW St 7TZTleta. jhuncvero pocift
fimum Ayft)y«,tamadualis, quam defultoria. Hxc igitur incon-

cinna fiuncrurfum duobus nOminibus: vel enim refpecni Gencris, aut
fceletiO&avae, qqodeaplaneinillononufurpencur, neq,formenc il-
lud i auc fi alio difponantur ordine, quam fupra Capice VII. nacura do-
cuic;ucfiquisvelleccriafemiconiadeuicepsordinare;femiconiumqut-
dem primofenfu concinnumeft, ac hicdrdo femiconiorum conciri-
,
.nus noneft, hocfecundo fenfu IcaDiefis Nacura concinna, cft ca-

.
men vel in duro Genere cancus, vel in Molli , feorfim inconcinna: Vel
deniq; non canuncur deinceps,nec licica func falcui VQcisMdodicajjnec
Ayoiyn convenientia.
Saat
; — ,
Suntigicurhocfecundofenfu inconcinna & vccica incervalla,his
Sap. xiii. uc praecipuis legibus comprehenfa.
--- I. Diefis ance vel poft femiconium regularicer non

£_j .*. canicur.
—*£^^-&^
Z£ Duofemiconialicetdcincepsordinenturinordine
fr
— II.
minimorum
incervallorum Capicis VII. non poflunc
tx tamencribusfonisdeincepscani,feddebenc cum duo-
¥$- : _£ $
bus alijs elemencis in duos conos coalefcere.
m. Duo femiconia intra complexum unius quarcae vel quincae, quse fit
i ,_ imo loco fceleciôftavae,
k r ordinarienon canuncur.
-*+%.
$+&
T-*
** — *•-$-*— Nam
^*"
effkerecur , ut vox
ordinequarcavel quinca,
nonconfonarec cum prima , neq;perfe&e neq> imperfe&ej icaq;non
efTec quarcavel quinca vere>
. . IV. Quacuor toni deincepsnon canuntur>
^l ""~~Z"$^±_. ni ^ infuprema Oftavae parce, quando colo-
;
ns &variecaciscaufa,mucacurfcelecon;non
igicurordinarie.
Sepcima & omnia diflbna fupra occavam
fonispoftradicemdeinceps ordinans non ca-
nuncur ordinarie sriifi praecedens habeac quo-
dammodo racionein iinis , fequens racionem
VI. Sexcas , ecfi confanae, rarius admictimus,

& cancum minores.
In me traniierunt.
VII. Tetrachorda duo uniuso£caVae,nOnexiftenteeodemIocofemi-
tonij in eorumucroq; ,rariuscanuncur; fciliceccolonscaufa aucSyn- ,
copacionum ( de quibus capite XVI. ) neq,- tamen libertas eft mera

locandi femitonij, reftringitur enimadeum locum quemadmittit Ge-
nus Cantiis.
* £$-*-$-' s-
• :$___?:
_^J&-_._J U-+ st+s-
quod tres Toni deinceps imo loco o&aVeC non
VIII. Afflne eft hoc ,
canuncur; atfuperius admiccuncur legibusjamdi&is.
m
y.-
. fcjdfct
-%+- $:___?:{:$:::_
Yk7 Duo femiconiain unum conum nacuralicer non conflancur, licec

parvum in audicu difcri-
fic
35
$&S± *:_
sxs ±r men; uc fi odtava incipiac
ab£. inter c& d%. fieretn.in-
*-*&+ tervallum 22/. ^56.ex com-
poficione quod naturaliter eft inconcinnum, vide Cap, IV. In
:
Harmonicis Lib.111. 6$
X. Ingenere omneOctavaeSyftemaeft inconcin-
&
num, quod non ftatuic Diateflaron & Diapente
~—— -~$-y
j
£mia$IX!^Li
Tm
infra.
-~~fr
[
Harum Iegum pler?q; jam nobis fervienc inconftituendo nume-

ro Tonorum Cap. fequenci.
VI. Quancumaccinecadilludmembrumdefinicionis, Di/fona cur- DeMenfu-
fim pervo/itans , in eonfonis immorans ecfi non eft mfticuci mei in operi$.
:
re lfto , de menfuris difpucare : illud tamenirtgeneremoneo, prasci-

puameffe graciam cancus Harmoniei inmenfuracione. Nam quod
generaliffimedictumeft)Z)i^«4rar//)» &c
idin fpecie ficverum ef-
ficicur. Primum Lacini habent diftin&ionem interlongam bre- &
vemSyllabam,quarumhancfaciunc unius,illamduorum Temporum,
ec fic longicudinis duplae. Quanquam hodie non carmina tantum, i n p ro £.
fed eciam profa canitur ; in qua penuus negligicur ab hodiernis muficis
diftinctio longae & bre vis Sy llabae; refpici tur ver 6 unice ad morem pro-
nunciandi,quamvis is hodie fic corrupcus; habettirq,prolonga Syllaba,
qua:cunq,cumaccentuacucofolecproferri>probrevi,qua:cumgravi.
Id rton rtiiruminLatina linguafieri, cum idcm etiam Grasci pofte-
rioresfecerint qui quamvis purefcriberent, pronunciationem tamen
:
vitiofifiimam furtc amplexi, in qua nulla amplius eft diftinctio accencus

acuciaSyllaba;longicudine,gravisabrevicace,cumtamenad hoc fig-
nisabundent, quaeapud Latinos non tam frequentiin ufu habentur,
r
Icaq; Graxiabrogaco more pangertdi carmen , ab aliquot jam faeculis fe r fu pî|.
S
ceperuntfcribere verfusPohcicos dittos ; in quibus Syllabae numeran- tici.
turnonmeftfurantur , obcinecq; verfus penultimam,non quas natura
longaeft , fed quas accentu acuitur in fermone populari. Id igitur imi-
tancur eciarninLatinanoftriMufici,- adeoucne carminibus quidem^nMetris:
nifi perraro , nec unquam in tocum parcanc: credo quia dupla tripla &
perpetuainCantibuseft recepta: cum carmina has inaequalicer mif-
ceanc,excepco Hexame cro,quod propor cione ajqualicacis in fpon daeo,
&dup!aperfe&aindatlyloconcencum eft. Brevem igitur fylla-
bam,aucqu3eeftlocobrevis,quandofponda:us fuccedit jambo, &in
genere fyllabam cum accencu proferenda, Mufici depucancdiflbnofo-
no , fi per illum fic cranfeundum , longam confonis , vel quafi.
Secundo linguaeIonicae,quaeRhychmoucuncur Teuconica, Galli- innodier:
ca>Hifpanica ,Icalica,faciunc vel ulcimamCarminis acucam vel penulti- aisM""*-
mam , efferuncq; cocum verfum ficacfialcernis acuca velgravisfylla-
bq femucuo infequancur , five fic hoc, uc in apco Teuconico verfu , five
rton fic, uc crebro in Gallicis. Icaq; omnis illorum verfus auc Trocha-
ico fimilis eft, auc Iambico , ijfq; auc Acacale&is ©cfcopffer #tmmel$ tM&
Der <2t$tn. tftun btff en wit fcett êplgett ©etfL aut cacaleccis.êjl ftcfc wunt
txtt aHe SCBelf • <it tft t>er Sftforgenfierne. Igicur Mufici fonis diflbnis fe-
dem in gravibus velcorrepcisfyllabis flgunc,Confbnis inacucis.
Tercio,cum vero canc9 accip ic menfuram non aSyllabis cextus,fed a Intafta,
Tadtu acq> is vel duplamfequitur proportionem vel triplam;primam
>•
quidem tatctus partem Confonis , pofteriorem, & in tripla breviorem,

quae fignificacur elevacione manus , diflbnis pociflimura refervanc
I cavenc-
caventq;quancumfieripoceft,neprimum caclusfemiflem alia occu-
petfyllaba,quamquaeeftacute proferenda, nevelonga: bins in ulci-
mam ta&us partem incrudancur»
CAPVT XIV.
De Modis M elodiar um 3 qtias
Tonos vocant.
De modisdi&urus primumhodiernos admonea
Muficos, quos illi Modos appellare folenc , fc: propOrcionem ca&us du-
plam, criplam & fimiles, ( quaies Modos force fecerunc olim cibijs,
in comcedijsRomanorUm ) de ijs mihi prsecerquam quod jam eft di-
tl:um, fermOnem non fore. Modosego dico, quos ipfi cum veceribus
folenc appellare Tonos, cum quarricur , cujus Toni fitCancus. iunt e-
nim cerca; Cantus concinni feuqualicaces feu fpecies, duabus fummis
Generum differencijs, Dur i & Mollis, contra fe dirempci,
Graeci Tg^TTS? 5£ $« dixere, illud a forma Syftemacis, hoc ab
EfFe&u Cantus inhomine, quiapleriq;legisiatorumcenfuerunc, Mo*
<dos cantuum facere ad Mores conformandos,
De horum igitur Tonorum numero & difcriminibus npn hodie
tantummagna£funcinterMuficoscontroverfia;,fed & jam olim fue-
runt: quarum aliquas apud Pcolemjeum, plerafq;apud Vincencium
Galilaûm, videre eft. Mihiverd necexaminare quorumcunq;fencen»
tias eft propoficum , neq; refucare : icaq; non expe&ec Muficus a me "o^c
quamaliudinhacquEeftione, quamidunieum, ad quod mea me du-
cunc prineipia ha&enus explicata. Ecfi enim Toni ab eo dic"h videncur,
quodModus unus alcero vel alcius vel promndiusmcipiacuniusToni
(vel Semiconij) incervallo: Tonos cameh Ego non ipfaperfeCan-
tus alcicudine vel gravicace difcrimino , quod folum obfervafre quof-
dam Vincencius Galilaais ceftacur; fed numerumeonim adnumerum
(pecieru unius Diapafo cum Pcolemajo exigo ; dicoq; cotidem efle To-
nos, quot poflunt effe fceletaSyftematis Oclava^legitima & Concinna,
GeneribuSjOrdineconcinnorum intervallorum, & ficu Tecrachor-
dorum, feu eleftioneMedietatum binarum Harmonicarum incer fe
difFerentia. Tres nimirum func res , quas Tonos varianc interq,fcfe
,
diftinguunt : Genus, SequelaConcinnorum, & Articulatiofceleti ex

Confonantijs minoribus.
PrimumGeneraduo, Cap. VI. conftituca divifionis Syftematis
nobis duos principes &Natura primos Tonos,
OcTravae, conftituunc
cum ipfofc: Syftemate unius folius Oclavee ortos. Deinde inutroq;ge-
nereSyftematis tam duro quam molli,ex compofitione duorum Dia-
pafoninunum majus &perfe£tum Syftema, quam tradidimus Capite
XLdancur Syftemata fingularium 0&avarum,difFerentia radicibus feu
metis,quibus includuncur/uiic aucem illaemecaeLoca Syftemacis natu-
ralis
,
Harmonicis Lib.U1. 67
raIisdiverfa,feuhodiernovocabuIoClavesaliaeatq;alia:, quas confe-
ckV j^
quicurnecefTariodiverfaalcicudo, refpe&u fyftemacis naturalis , quod
a G mcipic &
per illam diverfus eciam ficus femitonij, quod eft vel cer-
,•
tio vel penimo vel imo loco Octavae. Nam quod actinet altitudinem
ipfam,abfoluteconfideracam,illaperfenihil mucac fpeciem cancus,
cum eadem fpecies vel alcepoffic inconari vel humilicer. Neq; aftrin-
gimur adhoc, ucTonorum reliquorum dimidiam parcem fumamus
cum Pcolemxo profundtorem Syftemace Gprincipali &Nacurali,
dimidiam alciorem. PofTumus enim vel omnes alciores, vel omnes
humiliores fumere,curn idem ucrinq, fequacur Ordo
Concinnorum,tuncnimirum,fi Syftemaduplicisocta-
nacuralicercompoficum,incipiaca clavi G. Acfi
vas
parccm humiliorea parcen? alciores faciamuscum Pto*
lemaio; Syftema naturale ficeric componendum, uc
,
p§§l
infra Diapence addamus, f upra Diaceflaron 6c fic Sy- ,
jp6=3={
ftema conipoficum duplicis Oclavse mcipiec a C.
Terciodeniq; dacurin Syftemacibus fic confticucis, electio duarii
Mediecacum Harmonicarum , in ^quas colliment TOM &t 7TZT]eicty
partes cancus ; feu quodeodem redic, dacurficus Tecrachordi velfum-

mo vel imo loco Oclavs medio duarum Terciarum. , vel in
Hujus igicurdiverficaciscaufa, fubjungendum hic anceomniaex
CapiceXI. concinnacum Rece quadracumexduodecimOrdinibusin-
tervallorum duodecim minimorum Naturalium non quidem ideo :
utcum Ariftroxenofecundumnumerumillorum totidemTonosfaci-

amus, incipientes unumquemq; uno tali minimo intervallo altius:
fed ut his minimis in ufuaha concinna contraclis, appareat,ucrum nova
ahqua fpecies Oclavê ab unoquolibet minimorum incipere poflic.
Rete intervallorum in Syftematibus ,pro indagandis To-

norum diverfisfpeciebus.
j
I. |
II. |
III, |
IV. |
V. |
VI |
VII. \VIII. |
IX. j X, XI.
|
\XIl Ordines
1
cn
s L S s D s\ L s S D S L c
2
L S L s S D ! S L s S D S •-i o
r.
t>
S L S L S s D S L S S D
D S L S L s S D s L S S EOfl
S D S L S L S |
S D S L S 3 jT^
S S D S L S L s S D S L •
I.
L S S D S L S L S S D S 3
5.
S L S S D S L S L S S D e
3
*D S L S S D S L S L S S
S D S L S S D S L S L S t-4
D 3
S S S L S j S . D s L S L >-•
S D
i
L S S\L S S \d S |
L S p
\G\Gz\A b | |
\\c \c<> | d .\dz |
, .|/| f<> J
—3—, I
n II .B JL I I ,.. Hl l
l—M
I 2 Vides
— — — .
63 De I
Proportionibus
Vides , cx duodecim difcriminibus akicudinum Octavae nullam
„ vtv c e ^ ^l
11 * cum a ' cera conveniac in elemencorum ordine.
Videamus nunc , quoc hinc exiftanc fpecies Syftemacum O&avae

Ottus 14.
{ip r i ma difFerenciaOclavarum,qu3eeft Generis, admifceacur; hoceft,
oftavse dif- an omnium Ordinum 12. minima 12. mcervalla poflinc concinne con-
fcreutium infepcem unius Oclava; ufualia inccrvalla,
tra hi diftincta locis o&o-
pcwaum.
n gg quucmodis quilibet.
j Sj
Ubi noca quod LS. vel SL. fic noca Toni Majoris , DS, vel «SD.
Noraconi Minoris,£ nocafemiconij & procedenc noftrae defcriptio- :
hes a Gravi ad Acucum , feu ab infr a ad fiiper iora

Cercum eft igicur, in Oclava G. duas exiftere fpecies pro duplici fi-
cufemiconijinakerovelcerciolocoabimo.
Prima Mollis Generis.

LS. S.
£r~
DS. Ls. S. SD. LS.Zfc .^SE±Str±^
<vel SD. S. ls.±&±
Ttl
Alcera,Duri Generis. ?j
LS. SD. S. LS. SD. SL. S.
i^z$±g|Sg
vd s. isr--^—
Ac in G%. uc & in Q, cum duo femironia non componanc unum
concinnum,necdeincepscanancurgjte. asA&)fjimumcrgdfemiconiuni J
folum per leges 9. & z- prioris Capicis Effccergo diftribucio

ftac ,• .
Vel calis S.SDSL. S. SD. SL. SL. inconeinnaex legej.

Vel in Gq. quidem calis S. SD. SL, SS. DS. &c & haec inconcin*
naexlege9. NullaigicurfpeciesOdava: concinnaexG^ incipic
In octava >/.pro criplici ficuinferiorisfemiconij poffibili, trifetHi
modis concrahencur elementa in Tonos: vel enim fic S.DS.LS.S.DS^
&c. quod coincidiccum eoquodjameftreje&um;vel ficuthincnaf-
cacur
.^^.Jtîl Tercia
111.
fr
? — v-*r*"'
.$v 4 s. DS. LS. SD. S. LS. LS.
ft—p Quarca
^lSSg "frr
—ZZ~rJiSD. S. LS. SD. S. LS.\LS>
Quinca
Ss$gjt SD. SL. S. SD. SL> SL. S.
V - —~ -r aZ$Z±Z3 In °& iva '. uni ca potcft efle

p, j. „ T-
y ,^ ^plM^.S!
. - -j-—_l|Elcmetitorum contra&io, quas
|
> coincidic cumquintaforma.nee
dacur alia, fc. DS. LS.S. DS. LS.LSS, quiafcmitoniumnonnificer
oura ab infra locum habere poteft . •
1«
,

Iu Odlava f) quia non licec conflare duofemiconia loco fecundo
per legem^.nec deincepsordinare,per 2.diftribuendaigiturfuncin jto- CAP. XIV,
nos fic, ut fblicarium ftec vel primo , vel fecundo loco.
Quod fi primo loco,fequecur,uc alcerum folicarium ftec vel quar-
coloco,quodrejicicurlegetercia,vel fexco,&quacuor coni infenori
loco o&ava: deinceps lequencur concra legem quarcam. Quare femi-
m
toniu ordinandum eft loco fecundo , uc hinc exiftac fpecies
Sexca
VI. X ^Siff ±E\
:$:»*: SL. S. SD. SL. SL. S. SD.
In O&ava Cpro duplici ficu
VI.
^ 1$.:$:
m± poflibili femiconij
diftribuciones:
dancur duae
prima coincidic
=Eb:i* :s= cu 6-LS. S. DS. LS. LS. S. DS.
alceraeft numero Sepcima
=$=*=:
VII. % $=*=
$=£= LS. SD. S. LS. LS. SD. S.
±$:±: De o&avae a forma una didtum.
eft paulo antea,alceracoincidic
VIII.
t ====*i$:±== cum fequenci. VIII.
*
£_* £:$:*=? S. SD. SL. SL. S. SD. SL.
InO&ava^. procriplicificu fe-
miconij inimo Tetrachordo>
=**=*==:::
IX. %
*=*=$
=*=$ "„',
dancur cres fpecies, O&ava
S. DS. LS. LS. S. DS. LS.
$-§— Nona
X. SD. S. LS. LS. SD. S. Z,S»
r. £=£
*t$J$±± Decima
SD. SL. S. LS. SD. SL. S.
In O&ava^ nullaconcinnadiftribuciofieripoceft: exularet enini
primis cr ibus locis femiconiu,quod eft concra legem odavam prioris C.
In O&ava e. rurfum criplex ficus femiconij pofGbilis in cnbus imis
locis> cresdacfpecies,quarum
XI.
XII.
-?-, K +
===*$ *=$=
V-
z
^1
H
:$:$*==
S. LS. LS. SD,
Vndecima
Duodccima
S. LS- SD^
=S=± SL. S. LS» SD. SL. S. SD.
53 — -_
Tredecima
XIII. SL. SL. S. SA SL. S. SD.
efteadem,cum fequentis for-
Vel
ma priori.
XIII.
$=*:
SA*± InOclava/femitonium habet
:*±
unicum ficum loco tertio,qua#
reuna exulicfpecies,fc: eadem credecima biformis ls.ls.s.ds ls s ds.
w/fo.* Deniq,-
7o De Proportionibus
Deniq,- in Oftava/e duo
CAP. XIV. * :$M:± func loca femiconio, vel in
I.
*J :£±
m~ *$ penultimafede , vel in ulci-
ma. Quodfi igicur ficordi-
xiv. ^ I
nes SL.S SD.SL. S. SD.SL.
.
m ^ffiî
quarca decima s. ls. st>. sl- s- sd. sl.
fpecies eritprima, uc appa-
i ec ex collacioe:fin aliter,eric
Apparec lgicurcaufa cur in Ordine II. IV. V. VII. IX. fc •"

in O-
ftavis G%. b.h.co-d^. nullapeculiansfpecies mcipiac.
Apparetfecund6,nulIampofle fieri genuinam tranfpoficionem,
ucmaneateademfpeciesOaava^nifihas,!. ab/e- in^TI. ap^. in«, fed
formee reje£ta% III. aba. in/>. IVa^.in c.V. ac^. ind. Vl.a/.in^* for_
masreje&ae VII. ab e. inf.
.
AtftvulgoMuficorum Organicorum obcemperemus, quiCom-

manegligunc necincer Tonos, majorem minoremq; difcernunccunc
,
omnes quacuordecim noftra; ipecies Octavarum,confticuenc non plu-

res, quam cres Modos,procriplicificufemiconij (uc quidem & Galila?-
uscemp 9 fuifleaic,cumnonplures cnbushaberencurTonijDori^Phry-
gius,Lydius) mulciplicancur veroinpluresperfolamalcicudinem.
Nam
quod cerriam caufam accinec , arciculacionem lcelecon Octa-
va;, eanobis cum
illis adhuc communis eft propcer quam eciam nobis ,•
pluresquam XIV. Ipecies nafcencur.

Ecce tres ordines vulgares O&avarum.
I. Ucfemiconiumficloco imo,quemputo a veteribus dic~tum Phry-
gium,a?quipollent illis ex noftris lpeciebus hae.
IlWnOdava^. |
S. DS. LS. SD, S. LS. LS. ÊquipolIencia quo-
VIILInOaavac?. |
S. SD. SL. SL. S. SD> SL. ad imum Tecra-
InOftava d. \S. DS. LS. LS. S. DS. LS. chordum, eftvera.
XI. In Oaavae. \S. LS. LS. SD. S. LS. SD. Mediocris aequipol
XlV.InOftava/?. \S. LS. SD. SL. S. SD. SL. le.ntia.
II. Ut femitonium fit loco penimo , quod videtur inDorio , veceri-
bus di&o, faclum efle., aequipollent vulgo ex fpeciebus nofiris ha?.

DS. L$. SD. S.
In Oftava G. I LS. S. LS.
I. vel S. DS. LS. iEquipollentia
InO&ava/e. SL. S. SD. St. S. SD.
• Sh. quoad imum fy-
VI. In O&avac LS. S. DS. LS. LS. S. DS. ftema diapence eft
InOclava § SL. SL. SL- S, SD. vera.
ve/S. LS.SD.
XII. InOftavae.lsL. LS. sd. sl. s. szjHic aequipollentia
w/s. LS. sd. minima.
IV Jn O&ava A. I sd s. LS. SD. SL S. LS ./Equipollentia
.
vels. LS. LS. mediocriscum fu-
IX. In Oftava d. \ sd. s LS. LS. SD. S. ls. perioribus.

vel%. DS. ls* Uc
, " — ' 4 ~ :
Harmonicis Lib. llL n

III. TJcfemiconiumriclococercicutinLydiofuiffecredoj^quipoI? . .
p Xly*
lenc vulgd ex fpeciebus noftris hx. '
H-IaOa&vaG.\LS. SD. S. LS. SD. SL. S.

ve/S. LS. y£qui pollencia in i-
VII. In Oftava c. \LS. SD. S. LS. LS. SD. S. mo diapence vera.
vel S. DS.
V. InOaava/*|SD. SL. S. SD. SL. SL. S.
vel. S. LS. iEquipoIIencia mi-
X. InO£tava^.|S£>. SL. S. LS. SD. SL. S. nor.
•vel S. LS.
Yirr
XlLl
In Oclava e. \ SL, SL. S. SD. SL. S. SD. ~ „ . :
^«ctotratm
.
InOte" f.\LS. LS. S. DS. LS. S. DS.

nima.
veiSD. S.
PofTunc ergofecundum vulgi deTono majori Sqminori fencen-

ciam,plurimaefieri cranfpoficiones Melodiarum de liceris in liceras,
mediancibus fignis b &^ t
Reftac uc examinemus quenam ex noftris XI V. fpeciebus 0£hivas

per arciculacionem elemencorum concinnorum poffinc fieri mulcipli-:
ces. Nam fpecierum dif-
crimen quincuplex oricur ^»-.$1^.-^.
a conciguicace Tonorum; -$..$.:
b" $~f.
auc enim cres coni fe in- *i$:*-l
Ttttia minor. Tks Toni. Tertia miaor.
vicem fequunajr deinceps,
auc bini cancum. Quod £j£Z%£~
oporcecucvelinme-
ficres, ~ &m&
dio o&ava? ftenc non na-
curalicer, ticrinq,-habences, Scmiton:
^B±h*±
Tres Tonj, Sem: Tertia ina.
fingulos conos &

femiconia vef uc ad flce-
fingula fef
2lt £$::£: 4 idH
:
rum Syftemacis excremum _T_$^:t

±S±±
Verganc, &CUnc necefsa- Semiton: TresToni. Sem} Tertia m,
rio in illo
miconium
xucmo
excremo eft le-
eic fe- ~
- —y ':' .'
'
propcer leges £fc__£:fe$. ifcs

8. & -.
Sinaucem bi- "~®~~~~
"~7i >>P5$yj
ni cancum Toni fe infe Duo Toni. S.emito: DuoToni. Terc- mi.
quuncur, incercedencibus ____. , ,
femiconijs , cunc femico- §£ $"$-

nio locus in excremicaci- -—
&;
— mfi <= ^<A><
busnon eft; & duse cono DuoT, Semit. Tert. ma.
Tcrtrmi.
rum bigee velfupra ftanc,velinfra,cerciamollisui excremo concra*
rio,eaq,- mferius reda, habens femiconiurri fupra,- fuperiuj inverfa, Se-
'
miconium irifrahabens,T
Hoc
1
Harmonicis LlB.lll.
Hocpactoin noflris XIV. fpeciebus reperiuncur interfperfae a*
XIV
liasX. quacernis primis locis coincidences cum prioribus, auc eciam
quinis; ubiveroincipiuntdifterre, praemiflaeft particula,W,
Quod fi jam accefleritnltima caufa , difcriminans Tonos , fcilicec
TOVYibC 7T£Tlil ct : Numerus, &fient 71. fpecies. Omnc
triplicabitur
enim fceleton Octavaj exomnibus24,habet& cerciam&quarcam con*

cordancem cum prima & quintam & fextam. Si ergo hx parccs can-
,
tus potiffimum circa quarcam & fexcam occupencur cunc ftacuunc m- ,
fimo loco Diaceffaroni Sincirca cerciam & fexcam , Diaceffaron eft
>:
:$:
k&: t^fes 2C3C
EE
.*. ±s3£=±
in medio , fin deniq,circa terciam & quincam , DiacefTaron eft loco
fupremo.
Haec autem non idco dico , quod neceffaf ia fic cam minuta conci-
cum fciam, plerumq; mifcef i cernas formas in uno cancu fed uc ex
fio , :
hoc numero poffic judiciumferri de difcriminib9 Tonorum, quae Mo-

der ni cr adunc i quas par tim calia func , vc mihi videancur illor um cot fta-
cuipofle, quocfunc omnino canciones , caecera uniusTbni. Atfi ob-
iervamushax principia, numerus Tonorumuccunq,magnus, finicus
cameneft. Infumma,Tonirealibus diftin&i metis &difcriminibus,
non refpedu altitudinis vocis in Organo , fed in ipfae tiam humana vo-
ce , quae prinCipium naturalis Syftematis a quacunq; voce alta vel pro-
funda facere poteft funt vel f. cantum, vel 14 , vel 24, vel 72.
,
Cum hisprincipijs meis ego concilio Tonos o£to vulgares*

fic
quos Ecclefiafticos dicunt; erantq» vetenbus, Opinionequorundam,
I. Dorius I. Hypodorius
iilgBfepip§6lp|g
jfdamprimuf Hgmo. Noe Jecundut.
Has funt diiae fpecies Cantus mollis,ex fpecie o&avae, qu* eft mihi
Prima inter XIV; Nec video aliam differentiam , quam in altitudine
mera quam primiis habet njajorem fecundus minorem nifi velis il-
, , :
T&rcius VulgarisPhrygius Quartus vulgaris Hyppphrygius.
Tertius Abrabam, Quatuor Evangelijl*.

Nihil
.
Harmonicis Lib.HI. 75
Ninilmanifeftius quamhosduos Generis duri percktere ad no CAP. XV.
ftramfpeciem XI. & fcnbendosex?, _^ _a_
eftq; rurfum vixullumdifcrimen ali- :^:$:=4 :$:
j-Triplcxeftsltitud»
ud quam * al cicudinis^nifi hxc illis ve- ->iToni j
i abfoluta&
lis accomodare fcelecafeorfim. ! matcrialisquoda-
modo.uunvoce
Quincusvulgaris Lydius. Sexcus vulgaris Hypolydius humanaetiamq;
inOiganisliex G
afcedat radix Syfte-
^^^^S^^^^^j^mi
i= _
. matisin^. ubi noa

— mutatur forma Sy-
itearis : de hac jara
"
nihil. 3. Formahs
iphusradiciscujus-
Quinq; Itbri Mojts Sexhydrix pojtttz
qiToni inSyftema-
Echifimilicer manifeftiflime fcribendi func ex /funcq/generispohtTcxdu^bus"

mollis, diftinguuncurq; al- _,_. _____ , _^ du^ afon Ncq,h«
hoclocointelhtn-
titudinevel fcelecishifce, ex o
cur.imporcatenim
noftraXIIL __^
J> A. _:$ mutationem Toni
permutataClavira
'dicali Syftemans
Sepcimus vulgaris Mixolydius. Qttavus vulgans Hypomixolydius 3-^«» rormaiis,al-
mm
ritudoMelodiaue-
— fpectu fua: radicahs
— clavis, qua manen-
_ te nnnet quidem
_ Tonus ldem, (ed a-
hud quafi fchcma
Septemartet Uberales Et oBofunt partes. indmt: ut li nonad
Octavam radicis
apparecconfihum mvencorum, qucdPnmum& Secundum *afcendat

Etfi
fcendat fcdmfra
lextam, quintam
»
;
c r\ o n
exrf.fcnberevoluennt, lercium & Quarcum exc.Quincum&Sexcum autquanaieconti-
7 / i -ri <-v
exf. Septimum&O&avum ex G. cer- _..^_. neat,velin_»iad_

cemlefecrebro de-
tumcamen eft ex iJ3 qu„ fupra difpuca- Jrrrrr- W*H
_ I nittat, rediens t:
vimus etiam hos generis Duri cum Pri-
,
__ —
_r_:C: -nein nne adradi-
mo & Sccundo ex eadem clavl G: fcribi c.-m. Itaq;fceletai-
ftj non lic luntin-
%
debcre,quibusexnoftrafpecie II. compecunthjecfceleta. telligenda,quauMe
Hac igitur applicanone vulgarium o_o Tonorum ad meas fpe-

"
t°cu We" not^
cies 0£h.vae I. XI. XIII. If. egb mulco evidentius difcrimen oftendere _cpi_»spervadat.-
u * c!tfiahc
poflumincer
-
hos Tonos , quam Mufici noftri , quiacomma coinem-[auc r earura as i
L'
'
^. r l •
r " dla P»-

Qui emm ex G. f cnbuntur, omnes quatuor habent conlonan- fon iafeaorej Hn
.
-1 i
nunc. S
tiaslegicimas,cerci_, quarc_,quinc„,&fexcaecumprim4. Quiveroex >g* fefe£edemirtcV
F. & e. confonancijs ucuncur adukerinis, infra quarta majori e a. &/ bb. poflimuscum anri.
& quincamaiori e bb.&fcc tjuisappejiare pia.
Qmdigiturcumreliquisdccemfpeciebus, mquies ? cum omneS thenus.

ufitaciToniredigancuradquatuor£ Nimirum adhocferviunt ,ut fci-
antMufici,fiSyflemataprincipaIisOcl:avaeex -.defcriptJCitemperemus
ut natura fuadec; tunc nequaquam ita facile& varie trartfponi pofle
cantum finc mucacionefinceritatisfua:,ut lpfihabent irtufu. Liberura
igiturillis efl, vel rejicere omnes refiduas io. , & cum ijs etiam tranfpo-
ficiones fuas: vel fateri,quod plures Forma; Melodiarurmphires nempe
Modi vel Toni poffiac exiftere>ijqvdifferentcs ab his poficis , ali)
r
K magis
,
«AP XIV ^ agisaIijminus;proutaequipollentiasadmarginemfupra vides aa-
'notatas. Namfi fuperiorum uniusO£tavae intervallorumrationcm
habemus nullamj dantur fane tranfpofitioncs aliquot aC.inc.6cab A.
in^.&alia:»
Quaerasultimo, quidimpediatillas tranfpofitiones , toties jam a
mereje£tas? Videnturenimauresillasnonimpcdire,cumin confcflb
fit,Commatisexccffum inintervallis,quaedifjun£tafunt locis Syftc-
anacis,ab auribus non dijudicari, Efto enim fyftema quam optime
tenfum , ad naturae leges ha£tenus explicatas, pulfentur G a. & * §. ro-
«enturq;omneshomines, quotquot audiunc, utrum intervallorum
Horumfitmajus, nefcire fedicent,necpriusdifcernent,quamconjun-
£iafuerintintervallaloco eodemO£tavae;hoc eft, ubi fpacio chordas
per circinum difpun&o , pars o£cogefima prima chordae interfepia-
cur,&ficdua?longitudines8o. &
gi.pulfataemomentisproximis»incer
iefucrinccomparaca? ?
Refpondeo,etfiauditusnondiftinguit ,pulfatistribus folischor-
disOttavas (duorumintervallorum terminis) atpulfatis omnibus uni-
usO£tava:chordis, fictandemdiftinguitO£cavamCr.primogenitam&
naturalem,abO£tavisaliarumclavium. Infuntcnim inomnibusO-
£cavae fpeciebus, eadem incervalla Concinna fcptem;qua; femel cxpref.
fa pulfatione chordarum , ftatim hxrent in memoria dc propinquo ut ,•
£acilepateatauditui,quo locoOftavaenaturalis quilibctTonus incipi-

at. Hocpa£to Commatisfenfus erit implicitus in diftin£tione 0£tava-
rum. Quemadmodum enim Auditus Confbnantias ipfas , &
Concin-
naomnia intervalla,probatab cffc£tu,licetnonnumcrctlongicudines
chordarum, quae caufampraebencconcordantiarum ficidem auditu*
:
adverticeciamaffe£tum commatisgo.gi. ecfiidnonnumcrccadeoq

nec acluali diicretafenfione capiac fcorfim.
CAPVT XV.
Qui Modi vel Toni, quibus ler-
viaritAffedibus.
Ha&cnus de principiis , cx quibui Toni conftant;

& eontra fe diftinguuntur ; jam pauca dieam de effcdu , confcncanea
quidem meisprincipijs.
Primum admonendus eft Ie£tor, non hic agi dc difpofitionum a-
fjimidifferencia.quaeefficiunt, uthomopotiuscanacquam ut oratu
oneplana&fedaclutatur :neq;deijs,quae hinc cantum,inde fimpli-
cem orationem confequuntur in audicore. Nam ut alacritas animi
eft, quae omnem omnino cantum in canente praeccdit,eiq; veluti di£tac
Melodiam ; fic etiam omne genus Cantionum concinnar um voluptas
audiencium confequitur.
Separandaeftnobis haec gencralis difpoficio Animi, fcu potius
loco
;
Harmonicis. Lib. 1.11. 75

loco maceria: Fubjicienda illi afFe£tuUm diverfitaci, quam hic quejrimus. c A* **'
Cum aucemomnes parcesCantUs concinni nacuralis compa-&
racae finc ad ciendos affe&us , imicatiohe Fonorum , quos edunt anima-
lia , ad teftiflcanda fua defideria hinc pacet j variam
: &
multiplicem ef-
fe hahcdifpucationem-, adeoq; infirtitae fimilerti i quae cum meos lacer-
tosfuperec,re£liuscranfmiccerecUruniverfa Empiricis, hoceft, Mufi-
cis pra&ieis.' quippe qui fine praeceptionibus , folo hacurae du&u admi- ,
rabihumMelodiarumfubihde auchores exiftunt quod ipfis lohge eft

:
facilius , qUam uc, quid fic eancus, &

in quo confiftac aUc quomodo fa-
,
&uslic, oracionelonga &dife'rta eloqUancur.

Cumenim,UtOracioprofa,Carmihe,fic vbces geftus Anima- &
&
cum CartcU repf acfencencur Veluci depingancur : cerce uc Poecice fic ,
eciam MuficacancUscornponendifaeulcas , ufu &

exercicationefola, fi
fttenringeniumeciam Nacurafacl:umadhbc,eft addifcenda.
Quia camen parseft honeftiffimarum Animi recf eationUm, inda-
gare rerurrt caufas, autabalijsrepercas comminm incueri: adeo quidem
uc eciam Ariftoceles Problemacum iuorurh parcem non minima con-
cemplatiortibUsdedericHarmohicis: cohandumeciamhiceftaliquid,
proferendiq; Fhilolophiaefines, &
Methodi legibus adhibitis CbercCn-
ckilladifpUcacionis mfinitas,adq;geheraira capica reVOcartda ; Ucper
Fingulariapoftmodumdefimilibusidempbfticefsejudiciurn.
I. Cancus ipfius affecTmimq; qui cancits fpecies feqUurttur, prb-
,
porcibnaliafunc elemenra , tocidem Fere humerO ucrinq.v Nam eciam

voces ipfae Paftium CahtUs, tty (dyY) i Tovri i 7r6%tt&,fr\Qxn ,&daftk&\i$
alluduhtcercds. Primafimplicicatilerviculcima luxufiae;iiiacor-
,
pon fimilis eft, haec coloribus ; Tones aequaiitas atcenciohem rtiovec

Peccia,-(eUiuficacioaddeie£tacionein 5c recreaciortem eft cbmparata.
Haecfuncgeneraiia per omries Modos Muficos.
II. De Agoge hocpeculiare monec Galilaeus , duas cjus efse difFe-
rentiaSjUnarh Furfufn , alceram deorfum,quaruilla laeciciae ferviat, haeC
rnoefticiae &
flecUi. Caufaeft rtacuralis infra enim vox gravismoch
:
tardo edicur, fupra vox acuta motu concitato: cum crgo vox defcehdit»
qureci appropinquat; cum afcendic, in mocU proficic,prOpcerea in cho-
ralicahcuplerUmq;ihimodefinimus;illrcigicurvoxlartguefcic,hrcvi-
gec Acquieciaminmoerorelanguetmensomnesq; fun&iones, inhi-
laritate vivit & a&uofa eft.
III. Eft eciam ialcus vis riiagna ; qui eft veluci pbtencialis Agoge:
h lbec enim cerhericacem, mocUm,aUdaciam , eft milicaris , im-
virilrs ,
pudens, fi creberfic,praeiercimper diapence, cujusfigUra, Trigonus,a-
tbcumq;circulum cribus lineis abiiimic. Con-
cucis cohftac angulis,
trafalcUsper fexcam mollemunicus afcertdens, iequence Agoge deof-
fiim, mignicudinem dolc>ris exprimic, apcus ejulatibus , bb fimilicudi-
nem vocis: uc in In Me tranjteritnt Orlandi.
IV. MulcUmeciarhincereft, quahcam alcicudinem in Oftava? fyfte-
mate ab ima radice cahtUs potifsirha pars bccupet. Narn fi totam Ocla-
varrt percurrat,aut excedat,animofiiscantuseft; firt DiatefFaron fblum»
modeflus&jucundus; Diapehtc rhediocritatem habet; Tertiamollis
K 2 demiF-
.
gAftX.V. ...
demiffionem & pufillanimitatcm. Hocquidam tribuunc defccnfuiin*
fraradicem per diateflaron; hujusque formae conos appellanc plagios,
feu plagalesfiiorum AuchencorUm.
V. Inccrgeneraliaelementareferendacftpociflimumetiacelericas
& tarditas rhy thmi, feu tactus;quarum illa ir x, motui, pugn is,hilar icaci
apcaeft; haec afFeclionibus, quibus per quiccem fruimur, moeron,amo-
ri, defiderio, volupcaciex pociundo.
VAdde & modu^ hoc eft Rhy chmum ipfum: alia cnim tripli di£ti,
I.
quam for te multam trahit cx imitatione faltanciu cho*

alia dupli eft vis ;
rearum: q motuumin ijsalternatavariecas cum omnibus nocafic ad- ,
monet ftatim audiences, eos velut iii rem praefentem adducens. Triplus
igiturturbulentus6cacl:uofuseft,duplusquictior,pacacior,modeftior*
Sed de Rhychmis eoruq; fignis, nihilhoc librojquare miffbs cosfaciam 9,
DcEahat- VII. Veniendum nunc eft ad illa, quibus proprie Tonos difcrimi-
monio fcri- nari diximus ; quorum praecipuum eft,diuerficas gcnerum Cancus. Ac-
ki *ohn-
Quzhic&ges difputationum copiofiffima fuccrefcic , quodnam ex cry
pieri ani- bus vecerumgeneribus cui fueric afFe&ui tributum quam nos incactam
«nosfurore praeceribimus cum nec naturalis fit diftributio cantus
11
; mgenera nu-
" mero tria,nec veteres fibi conftenc in haC maceria. Mihi de nacurahbu»
trimagU
ftratus tpar- duobus cancus generibus fermo erit , Duri fcilicec 8c Mollis i quae voce»
1105 arre,^ us cieant , ipfae produnc. Nam ut fcemina ad paticndum po-

1
uodxff*- I
minatuhoc riffimum facta eft, mas ad agendu, praefertim ingenerationis negocioi
&fucatum ficMolle genus paffionibus animifcemineis,Duruadionibusvirilibus
tMhabere"- accoriiodatunquaru rerum difcrimina exfequ&ibusmagiselucefcenc.

tnr.authorc VIII. Noh enim Genera cancum cancus,fed eciam Toni in vniuer-
eninoca- ft>
m fitu femiconij difterebanc. Hic femiconij fitus animat afficicq; tam
tum igno- Genus quam Modum feu Tonum aliter tamen de hoc fitu difputandii
.-
mmia vrbe e a re fpe£tu p-enerum,alicer rcfpc£tu tonorum omnium. Generaenim

r r
diximus orin pnmum omnium ln Octava pnncipali,quae a & mcipit ,m
quafcmitonij fitus loco penimo format Genus molle,loco ancepen-
ultimo, genus dur um illic imo Ioco eft tcrtia mollis , hic dur a. Quae effc
:
igitur hujus fitus connexio cum affectionibus ? auc quid commune cer-
ciae minori cum fceminis> cum paffionibus, cum mollicic* quid icera
Terciaedurae cum virilicatcduricie, a£tionibus,efricacia?

Prsmumigicurmemineris>Terciamduram ortam efle cx Penta*
gono ; pcntagonum vcife&ione fecundum Extrema &Medium,quas
proportionemformantdiuinam. Inhacveroproportione pulchra in-
eftGcnerationisidea. Nam flcut pater gignitfilium>filiusalium, quifq»
fibi fimilem : illafe£tione,cum pars major additur toti, conti-
fic etia in
nuaturproportio,capitq; compofitalocuTotius,&qutpriuserattota,
locum partis majoris. Quaeracioecfinumerisexprimi nequit,dacur ta-
menaliqua feries numerorum, quae cotinue pf opius ad verum accedit,
inquaferie,ipfadifTerentianumerorum a ccrminisgenuinis(quifunc
nonumerabilesfed ineffabiles)admirabili viciffitudine marcsfceminas
progignit,membris fexus indicibusdiftinftas.Vt fi pars major fitprimd
2. minor i. totum j. Hic no eft plane i. ad z t vtz. ad3. differentia enim
eft vnitas, quo minus rcftajngulumcxcrerriorum i- 3. «quec quadratura

medijz»
w .
HaRMONICIS LlB. 111. 77
CAt. XTV
medijz. Tuncaddico.2. ad3.ficnovum cocuf. & addicoj. ad^. tocug.
Ecc Reclangulum ex i. 3. fceminam creacdeficit enim aquadraco de 2.
vnicacc;RecTangulum ex 2. 5. marcm ; excedic enim quadracum j. vni-
tate ; Reclangulum ex 3. 8- fceminam , defieit enim a quadrato de 5. vm-
cace.Rurfum exc. i3,masoricur,refpe£tuquadracide8- ex8-î- fcemi-
na, rcfpe&u quadracide 13. hoc fic in infinicum.
Haxcumficnacurahujusfe£tionis, quaead quinquanguli demon-
ftracionem concurric ; cumq; Creacor Deus ad illam conformaveric le- t. ,. t
gesgeneracionis ; ad genuinam quidem & feipfa fola perfe£tam pro- Q
poruonem inefFabilium cerminorum, raciones plancarum feminarias ,
qua; femen fuumin femecipfis habere juffaefunc fingulae: ad junftas ve- q r-,
ro binas Numerorum proporciones (quarum vnius deficicns vnicas al- ». 1. j.
teriusexcedencecompenfecur) conjun&ionemmaris&fceminae: quid^ f
mirum igicur, fi eciamfoboles quinquanguli Tercia dura feu4. c- &
moliis5,6.moveacanimos,Deiimagines,adaffecT:us,generacionisnego-
cio comparandos ? Vbirepecendumex capice III. quod quamvisi. 6. ^'-""'ri
'~_
ficexfexangulojRefiduumcamen^. 6.nonconfonecpropcerfexangu-
lum,fedpropcerderivacionemexcribuscirculi decimis,per cermino- r-i92H9
rum duplicationem & dimidiacionem ; itaq; etiam Refiduu hocejusq;
Soboles,Tertiaminor,eflexCM_inquangularifigurarumclafTe.Hocigi-
tur ftabilko, quod fociecas duarum Tertiarum reprsfentet fociecacem D D
**
maris&foeminaj: nullo jamnegociocuiq;fexuifuaaffignacur Tercia. }> *'
Major enim ceicia virilis evadec, Minor, fceminea;cumeademficipfo-

ru m eciam corporum,viriumque tam corporis quam animi proporcio.
Cumque major ficeximparilacera,fc ex Q£inquangulo,minorveroo-
riginalicerexparilaceraDecangula;confencaneumefteciamPychago-
raeplacicisjqui numeros impares maresdixic,parcs,fceminas;(quod
confirmacur illaexcefluum &defe£tutrm fpeculacione,cum impar fic &
excedens ) vc illa mafculini fexus habeacur, haec fceminei.
Accedachisracionibuseciam incervallorum concinnoru concem-
placio,quorum minimu eft Semiconiu;femper enim Semiconium fiic-
cedens,invicacvocemadfefuperandfi,obparvicace;efteniminftarjugi
in clivo mollefcete ; Ec quocies Semiconium verfusfuperiora occurric i
illaqua;daquafimecacancushabecur,adquamcendac,indeq;veIucijugo
fuperaco, confe£toque conacu, reverci crebro fblec ad infcriora. Cerce,
fi canamus RE, MI,non faciacur audicus.. fed cxpe&ac vc &
F A addacur.
Cumigicur cerciadura,qushabetimumlocuminTono 0£tavo,careac
femiconio,quoddemum accedic ad complendum Diacefsaron.* me-
rico habccurpro a£tuofa, & conacuumplena, cujus vis yovifjiog, &cuc-
fm ouTfflog , qusrensfinemiuum,fcilicecDiaccfsaron,cujus femico-
xiium efteiquafigxâ/fTic, coco conatu quaefita. Attcrciaminorimo
loco ToniPrimiconfiftenSiCumfemiconium complexafit , a quofu-
perato foletfieri reverfio ; quafifeipfa concenca,fuaq; nacuraad fupe-
racionem &c paffionefa£ta: femper fe,veluti gallina,fternithumi,prom-'
pcam infeffori gallo. Et ecce caufas aiFettuum in Generibusjinq; Tonis
fyftemacis primarij, ex G furgentis
5 $ Nuna
78 DePrdportionibus
C AP, xv. Nunceundemfemicbrtij ficumconcemplemur eciam refpedtu To*
norum promifcue Orrirtium : ubi accemperabb oratiOnerrt j uc hadtenus
eciam, adTonosvuIgates,urieosexmeisprincipijsdiftirixi. Namde

reliqu is X. fpeciebus Odtavaj, quas addidi comparationis caufa , an To*
nidicimereantur,Muficbrumeritjudicium.
Saepe didcum,riacurahcerquidem,ex coricinnis incervallismajora,
fibi poftulare locum imum dari, uc magna magnis afiociencur. Nam
&fonigraves, quifuncicidem irtfra, riiagnicudinealiqua, ideft, longis
chordis decerrtiinancur , acuci brevibus : feu quod idem eft, fortrts gra-
vis magrio &
cardo rtioru edicur , acucus parvO &
celeri. NatUralis i-
gicurferies eft, cum iri Tecrachordo perfedto primo loco eftTonus
,
major, fecuridoMinbr /tertio & fupremo Semitonium. Acqrti cum

omnia feciindiim naturam habeht,l#cifitmus:La?riergoToriimrit,qui
Tecracbordum inferius fic diuifum habenc habertc autem Sepcimus
:
&0£tauusj quos mira incOnftarttia nunc, Phrygios , nuttc , MixOlydios

a veteribus appellatos, pucanc: quanquam ego magis inclinc, vt Lydi-
ospbcius Veceribus didtos credam,-quia ceftancur defuo Lydio,quod
impleacanimos furore diuino,id eft alacricace & fpiricibus rnilitari*.
bus; quales funtrioftri,Seprimus& Odtavus.
Cum igicur everfa eft rario, Vc irrio loco fic Serniconiurri; quod fic iri
Tercio & Quarco Ecclefiafticis,quiPhrygij veteribus:verfo naturaeor-
dine, querulum,fradtum, & lamentabile quippiarri fortari confencane-
um eft.Atcum Semitonium eft locomedio,mediuseftafTedtuscranqJ._
licacis, humanicatis, jucundicacis ex collbquijs &
riarracionibus : quibus
apci Primus& Secundus,generis fc rriollis & fcemiriirii,- quOs Dorios o-
lim didtos putahc. Dorium fane fic defcribit VinceririusGalilams, quod

ficNaturaftabilis, quiecus, firie violencia, apcus ad gravicatem & fe-
vericacem qubd de dubbUs hifce fecundum riiagis
': & minus verttm eft.
Nam femp molliores oportec efleTonbs pari riumero didtos/q,ppe pla-
galesfuis autheriris, abimpari denomittaris,excaufaqtta;pauloantea
No.I V. allaca fuit.Itaq; eciam Galilaeiis Plagium Prirrti facit lartguidum
flebilerrt meticuibfumy mbtum eriim verfus gravia lariguoris, verfus a-
cuca Vigoris efTe. Etfi rrialim egb & cemperare ifta Epitheta, & caufam
diftinguere. Nort eft.n. Doridrurri proprietas laiiguor, fietus , & metus
fedingenereexcUrfuumadgravia &defcerifus crebri irifra radiccm.
IX. Haclenus de ficu femitonij; nec dum tameri omnibus Tonis fuas
afsigriavimusproprietates. Sequitur igitur ut etiam de coriforiantijs
imperfcctis &
adulterinis. dicamus , qbus articulancur fceleta oda-
varum. Ecprimumquidemillarumveluciefsenciaericirifpicierida,
poftea locatio iri Syftemate:
&
Cum lgitur riatUralis primaeva eft fyfteiriatis Odtavae difpofitio,
in qua cum ima chorda perfede confonat cen;ia,quarca,quinca & fexca:
Tonus calis bmriia illa in ariiirio ciec , qua; habertc feciindum riacu-
ram,mollis quidem paffiories,durusactiories,vel affedtus ijs aptos. Haec
prôpriecas copetit PrimO & Odtavo eX G furgentibus: quo nomine nori
affirmaveritOdtavurri curri prinio cdincidere,incellige
irtjuria Galilaeus
came,fervaca ciiiq; fex* feri gerieris propriecace. Ica duplici riomine Se-
&
pcim9 Odlav? caeceris pftaccam ob ficu femitorti|,qeciambb pfedtione
S coiiu si
Harmonicis Lib.11L 79
Econtrario,Quincus&Sexcus,Tercius& quarcus confbnancijs CAp xy; .
infiaucuncuradulcerinis& auc~tis,ille Diaceflaron,hic Diapence: quae

res vim illis conciliac mcefticiae & affe&uum ab humana cemperacionc
difcedencium.
Namin Quinco & Sexco, DiacefTaron quidem eft ogviov > nacura-
li ficu femiconij in fummo non minus quam in Sepcimo & O&avo ac
, ;
duomajores conifunc infimo loco, pofteos fcmiconium; cxquibus

eonflacur Diaceffaron commace abundans.
Quare magnicudinem eciam ij modi promovenc affeclus , ucDe-
vocionem,Admiracionem,Amplificacioncm,Dolorem;rurfumSpem,
Fiduciam , quafi elevacionem mencis fupra forcem praefencem.
In Terciovero &Quarco, prseceripfius Diaceflaron formam in-
verfam, accedic eciamhaec confbnanciarum fermencacio, augecq; cri-
ilkiam&languores animi.
Quodfilicec analogiamprofequi ulcra conosuficacos,ad fpcciem
III. cx meisjcancus mollis,ex A defcripcam ; quia illa femiconium qui-
dem infra , Diaceflaron vero perfe&um habcc hanc igicur ego jucundas
:
trifticiaeaccommodarem : uc cum nobis placcmusin mollicie animi,

,in Amoribus &Defiderijs,auccum lacrumasgaudium exprimic.
HascdeConfonancijsracionefuununc racioncloci in fyftemace»
quidefficianc, videamus.
Cum igicur TOM 5C 7Tit\^cl circa quarcam & fexcam chordas po"
ciflimum occupancur,fic uc appareacDiaceflaronloco imo ab ijs ftacuu
quia hoc eft Tecra chordi incervallum,quodomnescrcs concinnorum
fpecies eftcomplexum, eoq; praecipuum eftin hac Tonoru animacio-
ne cunc haecformacancum ad humilicacem invicac; ex caufa eadem
:
tûam fupra No IV. ufurpavi. Sin occupencur hae parces cancus circa
terciam &quincam,ftacuentesDiaceffaronfuperius> excicacur eciam
~&clevarurcancus,pra;fercim fi ad o&avam excurrac : qualis fuifle vi-
J
decurNo a©-' o§0t© vecerum: Sideniq; circacerciam& fexcam;ue
i
Diaceflaron reda&u fic in medium,quod in Primo & Secundo frequcn-

tius fic,quam in Sepcimo & Octavotmediusetiam promovebicur affe-
c*tus. Crebro aucem incer fe permifcencur hae fcelecon articulaciones>
ut in diverfis partibus cancus finc diverfae,pro variecace textus, & inge-
nioarcificis , cexcumcancu pingentis.
X. Quodfi verumeft, quodquidam imparis numeri Tonosl. III,
V. VII. faciunc alciores; paris II. IV. VI. VIII. humiliores, eciam rc-
fpe&uradicisO&avaexercealcicudorefpondecexcicationi A nimi,pro-
fundicas demifsioni:cuncfanediftribuere pocerimus quacuor clafsium
affe&usin clafTes o£lo, fecundum conos cocidem:uchabeacSepcimusi-
ram,violcnciam,forcicudinem,0£tavus hilaricacem, alacricacem, vo-
lupcacem acucam: Tercius dolorem acucum , defiderium ; Quartus fle->
tum , amorem , Primus feftivicacem , nuptias, comeflationcs;Sccundus
modeftam hilaritatem , colloquia , narrationes; Quintus Panegyrcs,
exclamacioncs,fiduciam,fpem; Sexcus dcvocionem,dolorem mag-
nura, &g. £c
. »
go De Proportionibus
itjamtempuseft,utadprincipiumrcverraturoratio. Nam il-
lud admonendus eft ledtor philofophus,- quodMufici noftri omnes

promifcue afFedrus in omnibus Tonis exprimunc,id ipfos ica & facere,
quiaomnispromifcuecancus volupcacem paric audicori, alacricatem
requiric in auchore ; &
pofle facere quia inftrumenca ciendis afFedtibus
plura func, parcim inicio recerifica, quae paflim per omnes promifcue
Tonosadhiberipoflimc. Si camenomniaprsefidiaftuduerincadhibej
rejadidemincencumfacienciaynon facile negligenc Tonorum delc-
drus, ad afFedtuum hypochefin ldoneos. Verum ij viderincdeeo, quod
cft illorum praxipermiflum> mihi hadtenus Theorecice proceflifse
fufficiac
GAPVT XVI.
Quid fit Cantus per Harmoni-
am , feu figuratus.
Etfl vox,Harmonia, veteribus ufurpaturpro Can--

tu > non eft camen iritelligenda fub hoc nomine, Modulatio per plures
voces , harmonice confonances. Novirium enim invencum efle , ve-

teribufq; plane incognicum , Concencusplunum vocumin perpetua
harmoniarum vieifsitudine , id probacione mulca non indiget. Vide-
aturhacdere Vincentius Galilxus in opere Mufices Italico. Solec
quidem objici , relegatio cancus per Harmoniam , a Republica Placo-
nica, quafi jam tuncillefuiflec inufii ac iricelligiturlocus de Organis
:
de Syringe , VtriculOjTeftudine, cum una vox autperpetuo intonat >

aut intermiccic , locum cedens appropinquanci diflbna;. In illo more
nullumerat apud veteres majus artificium> quamapud noftros utri-
cuiarios
HisulTimisf#cuIis,ha?craciocanendi, Figurataideodici caepic
quia primi authores diagrammaca nori ica fimplicia fecerunt, ut func in
Choralicancu^fed varijsufifuncfiguris &
coloribus,&punctis jquorum
iignorum aliqua filencium , aliqua fonum imperanc, qua:dam longum,
alia brevem ; aliqua ad Tonos , aliquaad Modos menfuralesdifcrimi-
&
nandos , adF ugas, adRepetitiones, fimilia, adhibica.
Nobis igicur Concencus harmonicus fic definiatur,- quod finc duae
tres, quatuorvelpluresvocesfeu Melodiae Concinnae &apc2e, quales
CapiteXIII. defcripfimus omnes ejufdem Generis, ejufdemq; auc
,
cognatorum Modorum, fic fimul incedentes; uc concordancias auc

meras, auc breviffimoConcinnarum diflbnanciarum incerpundtu fer-
mentatasfaciantmoneas tamen pcrpecuo cenoreidencicas, nec eafde
deinceps,* fed ipfafuccefsionum alternacione ad deledtacionem varia-
tas. Quemadmodum enim eft in proporcioiie, Confonancia duarum
yocumadUnifbnum.-ficeft CancusHarmonicus ad fimplicem unius
vocis
—
Harmonicis Lib.111 gi
VocisMelediam ; a quo principio dependent omnia definicionis mem*
bra, quaedeincepsexphcabo.
Primum igicur hic illud circa pluralicacem Vocum occurric ad-
I.
nocandum, quod ArcificcsVelmaximeconfencaneum Nacura: confti-

cuerunc uc quamvis faspe eoncinant voces berie multae : omncs camen
,
Di fcaM £
quacuorfblunimodoiiominibusappelleficur , ad numerum perfc&ae Akus.
harmonicae mediacionis in uno perfe&o fyftcmace diapafon. Difcan- JT*'
tumenimnominant>vocemacuciffimam, Alcum, quaeilliproxima,
Tenorem e gravibus fuperiorem , Bafsum infimam. Nam ^ _
incerduas Diapafbn fonances Voces, duaefolum incerfunt J€ *•*—

medietaces harmonicqfimul confonances cum cxcrcmis '.,
—$—
idencifonis , uc capice III. explicatufn. "V"
Quamquam origo vocabulorum iftorum Italica , videcur ad Sy-

ftetna cornpoficum magis refpicere, ucineoparcesoppo*
ficasceneanc Alcus &
Bafsus , non ille quidem alcifsimus
cxiftens;fed quiahaedua; crebro (lioet non infine) faciunt
diapafbn 3 iJla quidemfuperior &
acutior , ha;c inferior &
gravfor. Sic Tenori, Vocabuli origo dat Ideam modu- &
lationem cantus fimplicem , Difcanco nomen dedifse vi-
decurperpecuavolubilicas&divagacioa plaga,Tenori per ZZ^HBaf*
diapafon oppofica. Icaque fi comparemus partes CancusCap. XlII- ex
Euclide allacas,ccli omnes illai funt Vocum omnium ; Tenor tafne po-
tiffimumin A^&)ywoccupatur>Difcantusin TlAtiiY) , Altus in TofJ) ^
Bafsus infaltuper intervallaharmonica,* omnium vero quatuor com*
munis eft rig7?«ctjinfigniortamenin AltO»
Ha? proprietates quacuor vocum exipfeterUmNacuradcfumptai
funt. Nam quia per definicionem traditam, concencus perpetuo
mutandus eft ex alio in alium ; neceffe fuic id fieri fic > uc incermedia-
fumuna,comparacioneadcaeceras,inanguftoSyftemacisIpacioobvcr-
farecur. Nam fi omnibus laxa ex aequo fic liber cas , necefle eft id confe-
qui , uc inferior crebro fupef ioris oberrec fpacium viciflim fietque & ,*
infana confufio> &

irrita rcddecur diftin<3:io Vocum quatuof Has vero .
anguftias mediarum potius Una debuit occUpare>( AltusvelTenor)

quam excremae> Difcancus vel BafluS.
Nam fi cale quid in excremis fa£tum effet ; omnisinccf VaUof uffl
variatio in unam folam plagam Verfura fuit , puta vel in acutum vel in
Grave. Melius igituf erat, Concencum ex aliqua intcrmedia Voccve-
lut Uno partium ipfius termino, in angufto locofigi feualligari; vaf ia-
tioncm vero intervallof um , ab ea partim furfum cendere , partim dc«
orfum. Nondebuicver6mediarumvocum,qUaeeftinferior, coaf*
ftari ; quia Idea c antus, Tenor i,mediaru m
infcrior i,adfcf ipta, dcbct &
libera effe , &
per mediam totius Sy ftemacis quanticatem incedere > ut
fmtvoces circumftantes, nihilaliud qUam illius colores ornamen- &
ta feu Emblemata. Inferiora vero intefvalla femper majora func
fuperioribuscognominibus. VtigiturTenormediumquantitatis lo-
«umhaberec , oporcuic illum cise inferiorem ex naedijs; acq; fic Altuni
L inan»
,
De Proportionibus
J
^F XVI
inanguftum oportuit fedigi , non Tenorern. Reftant igicur pra
'
Difcanto &Baflbevagationes, fcd cum hoc difcrimine , quod Bafliis
quigrave fonac, magnoq;motu& longis chordis exprimitur, tardis
etiam menfuris , & magnis, eoq; harmonicis incervallis vagecur , Dif-
cancus qui acucum fonat,fupervolitatq;,&brevibuschordis , celeri-
q; & angufti fpacij motuelicicur ., brevibus eciam , eoq; crebrioribus
menfuris , minimifq; concinnis intervallis omnia pervagecur. Hxc igi-
turvocumproprietaseft. Nunc & reliquas definicionispareiculas de-
clarabo.
Diflbnan- 1 I- Nam qnod actinet primarium illud & prarcipuum Cantus Melo-
**" Primum illasoportecdefumpcasefle no
dicicondimentu^Diflbnancia;
exincervallo quocunq;&V#£Ufl£&,fedexi.ncervallisconcinnis. Nam
quia voces fingulares, ad communem concentum concurrentes, nulla
admictunciiuervallanificGncinna, incerfonosdeincepsfuccedencesi
funcveroejufdemgencris&Toni,ucin definicione prarmiflum: facile
pacec, fiunaaliquaincercales conftituatur harmonia (cum harmonia
omnis in concinna diflblvatur elemenca)nulia fingularum divagacione
ab Oclava; fuse radice fieriunquam pofle , utbina; incer fe aliudquam
concinnumfaciancincervallum;licetidnonfemperficconfonum. Se-
BisMatist cundo etfi praeftances
artifices utuntur interdum diflbnantijs majori-
Attu&j Bo- bus, fic ut diflbnans vox tono integro diftet ab illa , quEeconfonantiam
r^deat- raceret ; id tamen non fit aliter nifi ad gravifllmos animi motus ex-
tccompo- primendos &eliciendos. Ordinariaver6,&cum)ucunditaceconjun-
nendi, ftaeoqmacuralis quodammodo difTonantia,femiconioconficicur Hu- t
eftdTdiffb- jusrei caufarnrfum , ut reipondeant ultima primis , repetenda eft ex

nantijs. peniciffimis Geometriic fundamendis, ex cap: I. Axiomacibus II. & IIL
vis Pente-ex q libro primo
•
&
contemplatione Quindecanguli. Cum enim fe-
^deieau^mitoniumcontineaturnumerisj^./tf.&veronontantumSedecangvua
diffoBan- figurademonftrationem habeac , fed etiam Quindecangula: parum e-
darum. quidem abfuit , quin 15. \6. nobis definiret proportionem harmoni-
cam, necminus&derivatsabeai^.g. &js'»4- &J5. 2. &i_r. 52. &J5.64.
afite omnes »5. 1. illajfc. quas ci eberrime componifta; admiccuc, ad dif-
fonantiaslegitimasconformandas:necerat nobisexceptio aiia, quam
haSc , quoddemonftratioPentekxdecagoninoneflet conformata nu-
meroangulorumfigurceimmediate, vtcaetcra;, eoque non propria,
fed ex difterentibus figuris, Trigono&Pencagonocranflumpta, fic &
mucuatitia & remotiflimi gradus-ritem, quodangulusquidem Pente-
kaedecagoni Congrueret alijs ad implendum locum planum ,at cota figu-
racum omnibus angulis congruentiam non admiccerec Cum igitur
/5. 16. &fociae,ratione caufa; conformantis tam prope Confonantias
accedant > quid mirum illas etiam vfu crebro inter confonantias ad-
rhifceri. Contra vero Toni 8. 9- & 9- 10. akeris terminis Nonangu-
lo participant , figura penitus indemonftrabili. Quare non fuaves fed
omnino horridae funt diflbnantise, per illos , eorumque focias propor-
tiones(4.9.& 2.9. & /. $. &p. 16- &9.?^-fic9-5- &i$. 5. & 36. 5. &
9. 20.& 9.40. &c ) admifsse ; multoque horridiores , qua; ex Tritono
&mutilo Diapente , fimilibusq; intervalliscoflantiurvdequibusvidc
Artu-
»
Harmonicis LlB. 111. 85

CAr.XVfe
Arcufium oriuncnr enien poft Tonos , Majorem ScMinorem & Semi-
:
coniumjfc. ex horum uc t.lemenrorum compoficione non nacurali:

femper aucemquancumaNacura, cancum afuavicace difceditur.
Terabca;ceraidiffonantiarumles;es alcerum earum nomen infi-
nuac, cumSyncopseappellancur: ecfihoc eft commune accidens cam Sjncopatio
euflbnanciarum,quam imperfectarum confonanciarum, fednuncde
diifonancijs agimus. Ordinarie enim hoc cenenc , uc ea ucancur ceu fer-
menco autfale aucaceto inOpfbnijs,fcilicec,ucexillis nonfiuncince-
gra fercula;fic eciam hic non cocae canriones,nifi magne, emphafeos cau-
sa, fcacencdiflbnancijs;nec cum ipfb cadtus principio vox unaaliqua
incipiensincurritincasterasconfonances,ipfadifsona:fedfurcim&ve-
luti tergiverfata, diilbnantiam admittit ;dum inuno loco fyftemacis,
&
quem occupavit fublato tadtu , fic pofteriori minufq; principali par-
te taclus incipiens fonum certum, confentientibus reliquis,poft il-
lasfinitas,ipfadiutius &
ultraprincipiumfequentis tadtus moratur,fic
ut voces ahas omnes,plaerumq;graviores ipfa (ut illafc: parvitate im- &
becillicace&celericace, quippeacucaexiftens, minusobftrepac)com-
muni concencu ad principium ca£tus fequetis,Iocum occupenc ab illius
loco diflbnum, priufquam ipfa illo f uo loco excefferit,indeq ; ill am vel-
ncilencam expellant,inq;inferioremplerumq; procrudant: qua occa*
iione etiam concordantijs &
claufulis, quajdiifonancias abfumunc, na- Cadeuti*.
tum efle nomen Cadenciarum, videcur.

Quin eciamhocobfervanCjUcpugnaDiflbnancium ordinariecom-
mitcacurnoncam crebrbexintervallopropinquo &incerfecundas, ,
quaminterfepcimas:ucicavoxfuperior,depulfahocpadl:o deillofuo
loco , per Sem iconium au c Tonum defl uac ad fextam, auc evolec ad O-
£tavam cum praevertentibusdefignandam.
Sunc & alicEdiffonancia;creberrima;,minus arcifieiofa:,cum voxgra- piflbnau.
visconcinuac fonumfuum,manensin unifbno,acvoxacucaab illiusfb- "^vulsa*
nigravisdiapafon,excurricceleribusfonicibus,adaliquamperdiapece
veldiacefsaronilliconfonam,perlocaconcinnaincermediaomniaper-
volicans, fic uc alcernis confonec diflbnecqj femper aucem ordineprior
:
confonacidiflbnacia & brevis cft,quippc in tranfcenfu,&in fono,qui efi

ordine pofterior : uc fi Taftus proportionis dupla; , quinq ; Difcanti fo-
noscum unoBafficopulet,prima,tertia,quinta Difcanciconfonabunc,
fccunda &
quarca diflbnabunt , aut imperfe&ius confonabunt. Ecce.
IH.Hujusigiturrariorismixrura;,racio I. ,
cft eadem naturalis quaj illius alterius £-T$+-*-5:$"fc*— 1~
J^
,
frequentiffimae Stperpecua:; dum varia- Hl+lMlXtM+il

— — 111"
turConfonantia?. Quemadmodum e- ' *
+-f— - ciaiura!
niminfimpliciMelodia,deductiovocis «• »«».c. dif. co. cim. e.diCcoB.

uniusfingularis, aradicefyftematis, pcr « ^_^«- A
intervalladiflbna, fed Concinnacamen
^~5i:Xz5::$i:$i:$:Z
tcndic ad loca harmonicecontempera- -* —T— I— T~+—"+~4-—
taRadici, inqrijsimoratunficconcen-
tus melodicus ab unifono fcre incipiens per
, , Concordantias minores
viUgdimperfeOasdifos,auccciamperdiffonanci« has,cendic ad ma-
l> 3 jores
- »
,
84 DeProportionibus
CAfcXVl '
-«
jores & perfedtas confonancias & plerumq;
, ( prafercim in fine ) ad
Idencifonanciam.
Imperfeftse IV".Rurfiim ficuc in Cancilenis fimplicibus earum lingUarum,quae
«onfonan- Rhychmoconftanc &
longicudincvel brevicace fyliabarum , brevium
quidemracio habecur non magna,- longas verofyllabas , &fines vcr-
fuum,adloca primofono confonadirigimus fic eciam in concencu,
:
func confonanciae, minorcs ditlae&imperfedke, quas curfim peivoli-

Cla*ful«. tamus:func &pfe£tae, ad quas cendimus,qu£e ideo di&ae func Claufiilar.
Pctfe<ftsen6 V. Ampliusficuc ipfaeConfonanci£efingula;feorfim confideratae,fimc
cieinceps eonOminegracae, quodnon planeidencicefonanc, fed figuraca^funcq,-
ocan *.
&
dammodo diverfifottae , Sclacitudinem aliquamqualicacivam[occiu
pances in audicu , nacuramcrahencesafigurisplanisregularibus, aqui-
bus & oriuncur fic jam Concencus Harmonicus , feu fequela plurium
:
Harmoniarum perpecua> fme earum variecace graciam omncm perdic

Exhacexplicacionedefinicionis,caufa:cradipoffunclegum,qua$
apente °&x. obfervanc Componifta: in coapcandis concordancijs. Nam quasri po^
«ieinceps. ceft, Quae[ficcaufanaturalis,cur licicum fibi pucenc , Tercias Scxtas &
nacurales aliquoc ordinaredeinceps; Quarcas&Quincas &
O&avas &
limiles , ex fpeciebus fingulis aliquoc , rlOn admiccanc deinceps?
Refpondeo, caufam hanc effe , qudd Terciae vel Scxcae fe mucuo
confequences alcicudine,finc plerUmqv revera diverfae>una major, alce*
ra minor : &
quamvis incerdum duaeTercia: minores proximeconfe
51 —
ibjEX
X£"^"" 9u^WfiRîej#fe" func tameh minimae confonancia:
ZH
imperfe&ae.Cahac enim primus Vt Re A//F^fecundus ijf-
&
~"
dem Temporis arciculis MtF,* SolLa. quacuor fe mucuo
______^ confequuncur Terciae; quarum prima Vt Mi, eft major ,•
—
— yy--*^— fecunda
§£— Re, Fa, & cercia Mi , «SV, func minores ; quarca
fa La j rur fuftt eft Major. E concrario , Quarcae omncs
"""
? haberttur vulgo pf o incervallis magnicudinis ejufdem;uc
& Quincae , &
muko maxime O&avae. Icaq; fi hae perfe&ae concor-
danciae plures ejufdem fpeciei ordinarentur deinceps,alcicudinedirFe-
rences,Cancusconfonancijs varius non efscc
SedaliapraecipuaCaufaimpedicQuincasaliqttOC ordine in alcum
cani>quaenonimpediccani Odtavas: de quo quaercndum fibi pucavic
Ariftoceles in problemacibUs Cur modulencur Odtavas , ( verbi caufa
:
MarescumFceminis, ViricumPueris)Quincas &

Quarcas non mo-
duletttttr?Caufa igitur haec eft,Quod cum duaeTertiae faciant confonan-
tiamDiapente, duaeO&auae, confonanciam DifHiapafon concra duae .'
Quincae faciu jic Nonam, duae Quarcae Sepcimam , intcrvalla diflbna.

&
Vox ergoillic per confbnancias O&auas Tercias decttrrensaequa-
lirer,mane£inTonofeumodo> obfervans eandem fpeciem 0£tavar:
hic fi per aequalia decurrac, modum vel Tonum mutat infignitcr, quod
eftconcra definicionem.
VI. Circadele&umconcordanciafurhaliqua eciam funt nocanda
primoquodingeneremagna incervalla magnos animi motusexpri-
mant ; ( vc in illis Orlandicis , Vbi efi Abcl, & Trijlu ejl AnimA mea) par va
&alca> lseca>humilia&parva > criftia.
Deinde
HarmonicisLiB.HL 85
CAF XVI
Deinde cum cantus harmonicus plerunque definacin Identifo-
nanciam; utigitur magrtum,pro hypochefi cexcUs, incervallum in firie
compleftamun Oportec non Baflum cancum defceridere>fed eciam Dif-
Cancum coritrartacuram finiendicatitum,afcertdefc, imitatiohefiftu-
,
Jarum & chordarum Pandura;. Atquecuncvelmaximeeriicefcicvisfe-

miconij, priori capice explieaca ; quod nacuralis 6c ordinarius finis can-
tionisperafcenfum> amacirtfine fuperarc femitOrtium , in ijs quidem
Tonis j qui nort habenc feftikoftium pf oxime fupra radicem fuse O»
ftavae.
Tef cio qUasftiorte digmirri cerifuic Galilsus> curDiapcnce epi dia-
pafonjucundiusfonecquamDiapence fimplex> & ficconfequenter, Curmagn*
fempef una Harnionia fic jucUrtdior alia.J Caufas, quas ipfe actulic, rton intervafia
ucun l0ra
eftopefaeexaminare>cumobfcura;6cincerta;firit. Exmeis Ver6 prin-^
y apparenc clariflimse.Nam quia per Axiohia II, capi-
cipijs caufa; huj rei
cisprimi,gradus fcienri&,quibusdifreruncincer felacefa flgurarum,
cranfplancancur eciam in ipfas propof tiones > figurarum foboles : con-
fencaneumequidemeft,uceciam illigradus) quibusdiftanc 8c Parcis
circuli, 5e Refidui demonftfaCio, difcrimirient fuavicacem & Parcis &
Refidui. Ergo quae Harmoniae exiftunc iriimediace per ipfam fe£tib-
&
nem circuli, qua; fc. fbnt;incerTocum Parcem refciflam, perfettiores
& jucundiores func ijs , qua: func incer Refiduum & Tocum ,quae de-
mum derivancur ex prioribus,per admixtibnem Idertcifbrtanciarum ex
bife&ionevelduplicationeChordarUm.Sici. '£. pfimastefieceftigicur
jucundior, quam 2. 3. & 1. 6. quatii/. 6. &
i> /. quam 4» <-. & 1» 4. quam
3-. 4.& 2. 5. quarti 5. c. St 5. 8. quam /. $. Prius enirri Pars fic confoha, per
fe ipfarri , nort propccr Refiduum i pofterius > & fic impef feclius , Refi-
duum deirionftratuf efle confbnum> fcilicet propter Partem fociafti

velalienam.
Rehquas artis Corripoficoria; Regulas, Arcificibiis ipfis reiinqiid
eomprobandas,aucracionemearumreddertdam. Mihi enimquaehuc
ufquedifpucavi,abunde fufliciunc, cum ad nacurafn Cancus illuftrari- s copus t0 „
darri, primis falcefn &
generalibus ejus fundamencis in Nacura frion- tius hujus
ftracis, cummaximeadipeculatibnesiibfi V. fequeritis: ciijus librirria- °P cris «
teria rriihi unicUs in toto opere flnis eft propbfitus. Aftrbiibmus e-

nim ego ficuc de figuris regularibus- difpUto , hori tam geornetrice
(nifi ubi illa adhUC incompleca vifa eft)quam aftf oriorriice metaphy- &
ficejficeciarridecaiicUsproporcioaibus fcribo rion carri fnuficequam
geomecrice, phyfice , deniq.ut pfiUs>aftrbhOmice&fnetaphyficei
quia ficuc corporibus quinq,- regularibus ex Georriecria > fic eciafn Pro-
porcibrtibus, cocoq;apparacu HarthOnicoexMufica>opushabeo adex»
plicandas caufas proporcioriis Orbium cceleftiiim > Eccericricicacuniq»
& mocuum in Apfidibus. Arcem verocortiporieridi cancus,qua? pra-
xis eft Mufica, hequaquarrt proficebr quam ex Af tufij fiipra dicti > exq;
,*
Sechi Calvifij , amici quondam mei libris, de af ce compoficoria Cantus

edicis, redtiusqui volec pecec quosipfos camen,non quodopcimospu*
:
tem , fed qma alios noa vidi, nomino.

)
De tribus Medietatibus
Digrefsio Politica.
Vide Iocum
'Tf 0/029. linea, 9. paragraphusfiquens locofio exclufus efl , quod opcra folin
maminBo- exemplaris incaute diflribuiffent. (quippe.7. 10.
«hnodeRe- Neque camenobidreprehendendi funcauchores,quiproporcio-
*u :
nes hujufmodi ciculo Harmonicarum,inRemp. recipiunc. Nam ecfi

pauca: ex fic formacis meras Harmonias defimunc reliquae omnes ab
, ,
Harmonijs aLieriae fiint: omnes camen hujus definitionishochabent,

quodconcemperacsefuncexambabusproporcionibus, Arichmetica8c
Geomecrica.-exquaconcemperacioneineftillis haxin Rep. apcicudo.
Viciflim vero in Rep. fi quavis eft Harmonicarum, ucHarmonica:»
neque noftra? mediecacesHarmonica;fpernipocerunc.,quas laxioride-
fimcione fic crado:
Qubdfit omne id,quod intercedit inter duas voces confinantes, conjonetu
Harmoai- ^f ipfim
cum illarum utraefc In fedtionibus igicur &c.
ca qaia ve- Hafienusomifa. Cum autem Bodini meminifem in margine , )&Wfc
1« fit.
finito libro tertio, ($ ad.dito fuperioriparagrapho ,Jatis operatum effe Mathema-
ticis Jbeculationibus cenfuiffem ifin-ta hacjfyinojd materia 3 p/acuit ex ipfiBodi-
no prtcipua diflutationis hujuspolitic&capit* tranfcribere, 'verbis g? ordineut

plurimumex meo loci illius captuconformatis : ut £? lucis aliquid afferrem loco
per (e objcuro , quippe Bodinus ex Mathematicis difciplinis nonfatis adhancjpe-
culationemprxfidij attulit: & utttedium morojarum dcmonflrationum Ma-
thematicarum quibus totus liber conflat, interpofitionepopularisjucundx ma~
,
terix lenirem , ufusfy ejus n&n nullius in cognofiendaRep. guflum exhiberem^.

Jncipiam autem abexplicationerei Mathematicajufiori , adfy lecloris non Ma-
thematici captum accommodatiori.
Quando numeris ahquot , non accenca eorum magnicudine , ad-
duncur aequalia, cuno eft proporcio Arichmetica. Vc
Quanlumenim6majoreflquhm V
Addcl! t l ^t '
% % J
Zm tantum [totidem fc,uniUtibus) 12.
6. I-2* 8- IJ. 20. 41. efl major quam 9.
-
|i
Hsecproporcio in hocexemplo eft disjun&a. Ergo proportio

conjuncla vel progeflioarichmecica eft , quando initio fafto ab aliquo
numero quocunq, , adduntur illi aequalia continue,
Vcj vel 58 Cum ergo inter 3. 6. 9. 12. item inter 38 41. 44.
47-fitprogreflio concinuaarichmecica; fituttrium
L .1
calium numerorum deinceps locatorum medius ap-
6 4 1 pelletur Arichmeticamedietas; utincertf. 12. Me-
JL J. diecaseft9- incer38.44-Mediecas Arirhmecicaeft^j.
9 44 Quando vero numeris aliquoc, accenca eorum
magnicudine adduntur fimilia , ttjnceft proportio
Georuecrica.
»* 47
V6?
• i
j! !
Harmonicis Lib.U1. %r
PoLirici,*
Vc
Z- 9- S- 10. 17. 38.
9- 27. i-f. 30. 5r. 114.
12. 55. .20. 40. <5g. 1/2.
Nam ficucad 5-. addicur criplum9. fic ad^. addicurcriplum27.

quod eft canco majus quam 9. quanco 9. eft raajus quam j. & quanto 15-.
eft majus quam 5. &c Sicutergoj. adi^. fic?. adg^. Etficuc^. adp.
fici2. ad^6.
Rurfum hascproporcio in hoc exemplo eft disjun&a. Ergo pro-
portio Geomecrica con junfla feu progreffio eft, quando iniciofadto ab
aliquo numero , femper addicunlli velpars vel mulciplex fimilis.
Uc 3 10 g
9 ?o- 4
J2 40 I*
56 120 6
48 )6o jg
144 4S°
192 640 .3,?
Ad inicialem addicur triplum in duobus primis exemplis dimidi- ,
um in certio Rurfumque ad eum qui hinceftnacus,addicur eadera

:
multiplex velpars. Ergout g. ad 12. fic hic ipfe 12. eftporroad ig. fice*
tiam ig.ads?. Ubi 12. eft mediecasGeomecricainrerg. ig. Sio$ &
msdiumGeometricumfeuproportionaleeftinterj2. &c. 27.
HaJc prius funtcognofcenda>utinteiligacur,quidiitproporcio
Harmonica. Nam Ula fic defmicur a Bodino, quddi# ea Rationes <zqua-
lium tfJimiliumjint modice confnfe , id eft racioneS priores arichmecicx,
& pofteriores Geometrica?. \
Porro hsec definitio vera non eft. j. multienim modi iunc etiamitt
numerisnonharmonicis,quibusmodisraciones ajqualium &fimilium
poflinteflemodice confufe. neq; tamehocfuflicic 5 ucficproporciohar-
:
monica; oporcecenim accedere aliaseciam humerorum babicudines,

excap..I,II. III. pecendas. 2. Mulcieviciflimfunccopulaciones nume-
Torum harmonicse , in quibus neq; ajqualium neq; fimilium raciones
continencur. 3;. Quineciamfuncharmonicseproporciones, inquibus
eft fimplex Geomecrica proporcio, Uc 1. 2. 4. etfi Identicas funcnec gra-
tiam fole, pariunc praecipuam : adeo uc Bodinus negec illas ex feipfis ef-
ficere concencum ullum,intellige figuracum: func viciflim aliae harmo-
nicse proporciones in quib p eft fimplex Arichmecica proporcio uc j 2.5". .
fic 2. 3. 4. quas eciam Bodinusfuioblicusproharmonicisagnofcic,ec-

fi nihil habeanc analogise Geomecrics admixcum. Sic 5-. 4 .f. fic 4. 5. 6.
fic 1. 3. 5. fic.2. 5. g. &c quaspofterioresBodinus perperam negac har-

monicos efficere concemus ; auchoricace vecerum coucra fenium audi-
tui infurgens.
Eftca
»
88 DeProportionibus
Eft tamen quadamtenus de ea proportione , quarA
aftertio vcra
VeteresfalfaperfuafionedixeruncHarmonicam. Dico,quadamcenus
fi nimirum pro Kationibus aqualium , intelligas Mediaciones Arith-
mecicas, in alios numeros rransformacas, inquibus hon fic exprefla ac-

qualitas Excefliium achialis, quae erat in primis tribus. Nam Veterum
Harmonica Medietas propriiflime fic definitur , qubdfit excefuum inttr
tresnumerosyeademproportio:, qux extremorum , ut in 3. 4. 6. Quicunqj
tales tres numer i uinc , five vere finc harmonicj > five non fint >, lemper.
in ijsverumefl , rationes <equa/ium (Ccu pociusarithmecicasj £$fimiiium,
(feu Geomecricas) tfie confufds uno cerco modo. Modus aucem efl hic
Datis extremis, ut 2. 5-. dacur mediumarichmetieum> quod ne fractio-
nemhabeat,fumantur hicexcremorum dupli 4. jo. horum medium
arichmeticum eft 7. Iam in tali mediatione arichmecicai 4, 7. 10. ex-
cefluum j. j. asqualium, femper epnftituuncur duae proportiones , una
maior, inter terminos minores 4. 7. altera minor, inter majores^. 10.
Quijamvultmediacionem Harmonicam efficere ex hac A-rithmecica
mediatione, & ei aliquid admifcere Geametricae mediationis,is ponat
* 7««- minorem proportiohem loco priori , & majoremlocopofteriori , fic *
I
+' 7
'
& quaerat numerum , qui fic habeat ad 10. fictic 4. fe habet ad 7.
crunt tres numerificr. 10.17/in incegrisinrerfeprimis 14.20.35.Huic
trigaeeft admixcum ahquidde Arithmetica progreflione ,hoh manen-
te tamen ejus aequalicate exprefla. Nam vtraque proportio mediationis
Arichmeticaeinccr 4. 7. io. collata huceft , tantum fitu mutato ficuc :
enim ibipriores termini, fcilicet 4. ad/. fic hic pofteriores 20. ad 3S- Ec
ficutibipofteriores7.adio.fichicpriores14.ad20. Efteidcmviciflim
ctiam admixtum aliquid de Geomecrica mediacione. Nam minor pro-
portio, 7. io. pofitaeft ad terminos minores 14. &io. major 4. 7. ad
majores, 20. & 3^. &t deniquefit, vt ficut eft minimus cerminus 14. ad
maximum35. ficfit difFerenciaminor<5.admajoremi5. Haecomhia ve-
rofapiunt fimilitudinem aliquam Geometricae "proporciohi familia-
rem ; quia in ea uc minimus terminus ad medium, fic eft medius ad ma-
,
ximum.
Haec tenenda funtex Machemacica: quae Bodinus hon fatis vide-
turpercepifle, dum Harmonicam propOrtionem propohic in quih-
quehumcris 3. 4. 6. 8. I2.dequeijsaffirmac, qubd<tquali*dfimiliafyacift,
quodammodotemperataexiflant. Namcum Viderec
exceflusefle 1.2. 2. 4.
£equalitatemexpreflamagnovitin2- »• fimilitudinehi in 1. 2. 4. Acqui
indefinicioneVecerumfufficiunc cres: nullaeciamihea cocinecur tem-
peratio aequalitatis expreflae cum fimilitudine. Nam in 3 4. 6. nulla eft
•
«qualitas exprefla excefluum.

Iam eft operasprecium, videre, quomodoBodinus,qui hacinma-
teria'copiofiflimuseft,applicetiftaadMoralia&Politicavarie:Cuiple«
lumque hoc accidit , vtpro HarmonicismediationibustamVeterUm,
quamveris,merascompofitiohes proportioniim Arithmeticarum &
Geometricarum arripiatjvitiofe fuae definitiohi inhixus: quod ficut fta-
timinitiopraefandum fuic , ica in fequencibus faepius eric icerahdum.
h Cum cres finc PoHciarumformWaPopularis Opcimacum Regia & ,•
popula-
,-:
Harmonicis. Lib.111. 89
pularem il!e comparac Arirhmecica? proporcioni, Opcimacum Geo- Politica.
raecrica? , Regiam Harmonicae. Nam ficuc in Arichmecica aequalia func

incremenca numerorum omnium , cam magnorum , quam parvorum,
ficinRep. populusvulc aqualiaefle omnium onera, &
commoda,&
honores, &magiftracus;nec vuic colerare refpeclum ullum perlona-
rum;vulcexempligraciaomnibuseflejus venandi , five nobiles finc,
five ignobiJes, five divices, fivepauperes. Quod fiqua reseft, quamon
mcer mulcos; eam populus vulc forciri ; quia fors
pacicur divifionem
caxaeft non inrernofcens nobilem ab ignobili divicem a paupere,
, ,
bene mericum ab immerico, vircuci dedicum a viciofo,ingeniofum a

ftupido. Tumdemumenim aliquis fe pucac a*quari caceris,fi cumijs
forcicurfuper calibus,five jam bona, five mala force adipitcacur. Vbi
forcisloco pofluncefleeciamaliaacquirendimedia;uc fi ele£cio per-
miccacur ei,cujusnihilincereft, auc quipsrfonasnon refpicere credi-
cur. Ica Roma; Confularus eraccommunis omnium cerci ordinis; eum-
quelicebacpecere apopulo, ac non largicionibus , ne corrumperecur
populus, &divices praferrencur cenuioribus. Ecfi in hoc cafu cacico
confenfurefpicicurvircus, dequeca& de bene mericis, judicium per-
rmccicurpopulo. .
Econcrari6ficucmGeomecria,Exceflus numerorum aflimilan- h

curnumerisipfis, ucmagnus numerusmagnumhabeacexceflum,par-
vus parvum: fic in Opcimacum Rep. diftinguuncur perfona, diftinguu-
cur & onera, pramia, Magiftracus , munia ; &
praftanciflima refer-
vancur Opcimacibus,reliqua relinquiicur populo. Vbi necefse eft,feor-
fimincerfingulasfaclionesadmiccieciam arichmecicam proporcione
de ijs enimquafuncpopuli,forciencuromnes, quifuncinpopulo -,de
ijs, qua,Opcimacum,omnesOpcimaces. Nifienim hocfiaoperpecui e-
runceciam inpopulo gradus Opcimacurn, ufque ad imam popuh fa-

cem;perpecuieciamincerOpcimaces, ufque ad Reip. Principem;qua
racione Relp. nonenc, fedRegiumcivicacisgenus.
Regiusveroftacus, ecfivelmaxiraeproporcioni Geometrica af-
fimilacur eo quod omnia jura Majeftacis Regi refervancur , ficuc ipfe
,•
vel Nobili profapia , vel armis vel vu'cucibus praftac caceris omniL us
gubernandicamen racio m
hocftacureftiflimepoceft cemperari ex u-
croq; Proporcionisgenere. NamunusRexarbicer omnium, non cce-
coimpecu,ucfors,fedvircucis, mericorum,ordinis,graduumq;racioni-
bus,qua licec, omnia incer Opciraaces populumq; difpenfac, omnes ju-
fticiadiftribuciva &
commucauva parces exfequicur; qua ucriufque
proportionis conjunclio Bodino fufficic ad proporcionem Harmoni-
cam confticuendam ; ac juxca omnia confilianon cam ad fingulos, vel
Ordinesvelhomines,quam ad cocum Civicacis corpus, ejusque falu-
cem mucuamq; charicacem &concordiam referc;nonfecus ac fi innu-
meris, proporciones ab aqualicace &
a iimihcudine non nihil deflexa
fic uciiladeftruanciirfieftopus, adcommunemomniumharmoniam
referancur:quomodomeis mediecacibus Harmonicis ucecur.
II.Ex Cyn padia exemplum proponic Bodinus,quo omnia rria
generaproporcionis explicaripofliinc.Cyrus puer,cumhominem pro-
M cerum
,
JPig&sssio.
eerumcurta tunicainducumconfpicacus eflet,pumilum juxca cunica
judicJum laxa,cenfuiccommucandasillisefTecunicas,Uccuiq;quodcommodum
Cynpucn.
c £sez obvenirec: Magifter cuiq;fuum relinquendum edixit. Quod fi
procerofuifTetinjundtum ut pumilo aliquid pecuniae folveret & fic
, ,
demum permutatio fieret: optimeconciliatus fuiflet Magifter difcipu-

lo. HicCyrusGeometricamurficproporcionem, admenfus corpo-
ribus veftes,Magifter arithmeticam ,pofleflionesucriq;fuas tuitUs: ac
tertius ille , refpexifsec ucrumq; fimul , tam corporum indigentiam ,
quam copiascuiq; fuas falvas : icaq; Harmonicam infenfu Bodim afle-
ruifletproportionem,quippeexutraq;pnorummixtam:harmonicarn
vero etiam in fenfu meo quianon dubicarec, alceriquodeffecpanni
;
fuperfluum, alteripecuniam eripere, ut ntriq; confulerecur: quia com-

mune utriufq; commodum comparatur fuavitaci concencus. Acci-
dere autem dixi, ut interdum Geometricaproportiofitetiam harmo-
nica,uti,2.4. , ficuc hic commodum eft , utprocerus longam veftern
habeat;interdumvero Arichmecica proporcio eftetiam Harmomca
ut2. 3.4. ficuchiccommodumeft,ucpofleflbrlongae veftispumilus ,
:
retineat quidem fuum , fed in pecuniam c ommu tatum , qua rec~tius u-

ti poteft, quam fuperfluo veftis.
.... r III. Cumgubernandi,racionesomnescomplexaficjufticia, ex Ari-
cies, itocele allegatpartesejus duas ,commtttatiVam m arquahcace anthme-
cica verfantem, diftributivam in fimihtudine Geometi ica; Ipfe tertiam
(peciemjuftitiaefuadetexutraq;priorum conflacam, quae Strerum co-
piam certis peffonis viliori precio vendi vulcquam ca:ceris,& non fem.
permagnismagna diftribui; & fic,utrumq;genus jufti violariquadam-
tenus, fi falus univerforum id poftulec , auc fi commodum inde publi-
cum emergat.Non bene conflacur proporcio ex fpeciebus duabus alijs
fiucramq;peremit, Eft igitur applicatio haec meis medieta tibusHarmo-
riicis aptior. Vt in numeris^. ^. 5. nec arithmetica eft excefluum zequa-
litas, necGeomecriaprogreflio, eftcameninrereos Harmonica.
Hucin fine libri Poetas accommodat, qui Themidis (quae jufticia
Ewj/o^jW, kmetMcu/ , tt^wlw Leges, iEquica-
eft)tres finguncfilia s :
tem,Pacem,quafi crium proporciOnum Tutelares, Arichmecicae, Geo-

metricae, Harmonicae.
tegescon- ^" Legesconnubiorum, praecipuumcivitatisvinculum, Iuculen-
oubialcs. tum exemplum fiibminiftrant trium proportionum. Si Patricij pa-
triciasducere jubeantur, plebeij plebejas, Geometricafimilitudoeft.
Sin jusomnibus promifcueconnubiavelfbrte quzerere,vel forma, o-
pibus, virtute , fine generis refpeetu , contendere quantum poflis , nee
ulla conditio vetita : haec erit aequalitas arithmetiea. Verum ibi civi-
;ii
umanimidivellunturinfac~hones , hicconfundunturordines;utrum-
q.perniciofumReipub- Suadet igiturBodmus,Patricijs cenuioribus
interdumpermittereconnubiaplebeiaopuIenta,Plebejisdivitibuspa-
tricias inopes. Hoc enim utriq;ordinicommodum,nobilibusqui-
dem , ut aucti opibus tueantur locum quem obtinent , &fceminae hujus
ordinis maritentur yplebi vero , utpatefa&oadhonoresadicu,vircuci
denc
'
i
.
denc opcram ;deniq; Reip, ipfi, uc Qrdines mucua fefe charitate com- PoLirie^
ple&ancur.
RurfumhicperemicGeoniecricamAnalogiam,ucHarmonicam
efficerec,neq;cameneam ad meram aequalicacern Arichmecicaepro-
greflionisredegic.Ucfij.j-^. Geomecrica perimacur,fiacq; 1.J.8 quan-
tum hic receflum eft ab 1. 5, 9. tantum illicderogatum pacncijs: & qua-
tum in 1. £ g. quorum exceflus 2. 5. ( cum prius eflenc 2.6.) acceffimus
adprogreflionemarithmeticam 1. 3.5. (quiahorumexceflusfc.2. aequa-
Jes) cancum illic dacum plebi uc rn numeris quidem Concordancia
confticuerecur incer 1.3.3. m ^- e P» ver ° concordia incer Pacritios & ple-
bem , manente camen diftin&ione ordinum. Hsc commucacio 1. 9. in
1. g. occurrec hbro V. eciam in ccelo ipfo.
V. IneptaeftArichmecicaaequalicasinSympofijSjfiprOmifcueom-
nesaccumbanc,nullafexus,condicionis,a:cacis, habicaracioncinfulfapogj^
viciflim merafimilicudoGeometrica. Namfidotti tantumdodhs jun-
gancur,quidproderunt lmperitis/fifceminae folisfceminis, quaevolu^
pcas? fl clamofi clamofis quis auchor js modeftiasf A c fi ncq; caecam ae-
', i
quahcacemadmiccas,neq; morolamfimilicudinemj fedmifccasucram-

q;,modice camen &cum judicio rationis, proporcioericharmonica:Ef-
ficies enim uc Senes juvenum, Virifceminarum afpe&u gaudeanc, ju-
,
venesprudentiafenum fceminae virorum auchoricace regancur , ce-

,
tricos urbani excicent, vicifllmq; & vereancur, nec in fcurnlicacem fefe

profundanc. Rurfum hxc non compoficio eft incegrarum fpccierum
fed violacio nonnulla , uc Harmonica exiftat.
VI. Ad arithmecicam pertinet aequalicacem, quod antiquitus Pacres Confeflus
cumplebepromifcuoconfefluludosfpedlarefolici > ad geometricam inludis -
proportionem quod poftea Patres a plebe fejuncli. Hoc quidem fic

,
eft fi folos ludos cortfideres. At fi univerfa Reip: commoda Urto men-

,
tiscomplexuceneas;cumexijsplurima Pacribus vindicaca fuerincra-

tione geomecrica, populo feclufo; percinuk equidem hasc ipfa in ludis,
ucriufq; ordinis exaequacio ad contemperacionem illam fenfu Bodini
, ,
harmonicam cociusgubernandi forma;:quippequa&plebsdelinieba-

tur,ucpueri folencrebusleviculis, adq;diligendosOrdinesfuperiores
invicabacur, neq;quicquamderogabacur dignicaciordinum. Quadrac
eciam admeas Mediecaces, quacenusproporcio non cenecur,uccenea-
tur concordia. Priiis in cercis perfonis Ordinum , derogabatur Analo*
giae, nuncin certis prcemijs.
VII. Amicicias animac harmonica contemperatio. Quod enim eft AmieitiaJ

inproporcioneConcordancia, hoc eft in cocius humanae vicae ambitu
Amor, quifundamencum eft Amiciciae. Qupdfi mera aequalicas offi-
cioruminducicur,legearichmeciea, nullaericrtifi incer aequales ami-
cicia:ecfiincer inaequales mera &exg ficafimilicudoOfriciorumGeome-
t
trica: neutrobiq;amiciciaeric,fed lbi perpecua negociacio nundinaci-
oq;officiorum,comodifuieaufa;hicneceflafiaPacroni&Clienciscon-
fociacio , nulla Amoris demonftrandi Jibercas nihil fponcarteum.,A-
micicia ecfi confiftere cum crebris injurijs non
poceft , leges camen re-
fpuic, omniaq; adfobrium & fanum Amoris arbicrium referc, nunc ae-
z M qua-
DlGMSSIO.
qualia rependens nunc proportionalia,eft ubi neucra,femper talia ,qu»
prorenacafacere videnturad confervationem Amoris: qui eciam uc
Harmonia diifonanpjs , & ut ignis ferriftylo, foditur injunjs nonnullis,
earumquecondonacibnegracuicaviresrenovac.
RcguiaXet VIII. .yEquaricacem Arichmecicam Bodinus pulchre comparat Regu-
fci* lx Polycleti ferreae, quse frangi pnus quam flecli poffec; fimilitudinem
Geometricam,Regul£eLesbia?plumbe^ qua?omnibusangulisaccom-
3
modabatur.Ipfe Harmonicam proportioncm ,fua; definicionis, adum-

brac Regula lignea , quae flefticur quidem, at c veftigio redit.
IX. In gubernationeommsgenerisPoliciarum,rigorlegum & Judi-
Le § es cis officium comparantur tequalitaci Arichmecica:,qua non cancum f ii-
*i auas -
um C uique ad amuffim cribuicur, fed etiam pcenas irrogantur delm-
quentibusjequaliter/ineperfonarumrefpeclu, Scquaaftnnguncurju-
dices ad leges,adq; allegata & probata, ut fecundum eas judicet.etiamfi
iniquse Ieges videancur. Viciffim iEquicas , & arbitrium Magiftratus
merum,quicamen bonusfic&exconfcienciaagat, Geomecricas Ana-
logiae naturam induic Ac Bodinus Harmonicae concemperationis
exemplo,mediumincerponicofficiumvelfuperiorumCuriarum,velG*
mnium, vel fumi Magiftracus, quibus neque licec ex arbicrio agere me-
ro i & tame permittitur,utlegesprorationecircumftantiarum fleclanc
nonfrangant , &easinjudicijsfecundumaequicacem incerprecenturi
uttamenperfingularescuriarumfententiasnihillegiderogetur. Vulc
leges haberi fimiles fuae Norma;,ut cedant quidem in flexum , ac ftacim
redeanc. Quamquam hoclocoBodinusexemplofuo verumdemon-
ftravicquodde Juriseonfulcisaffirmaverac ancea; ipfos Machemacica
iftapropcer fui obfcuricacem miiius percipere. Nam non quadrac ejus
de Numeris difpucacio ad normam noftrae difciplinaejcum aic,fieri non
pofle , uc Proporcio Geomecrica, quaj eft incer quacuor ccrminos, ulla
terminorum cranfpoficione pereac ; eandemq; afleric analogiam efle in
6 5.4. 2. qua;eftin5:.2-4-6. Minime 3. eftad2. UC4. ad6. Econrario
Proporcionem Harmonicam pucac curbaricranfpoficione. Sane.,fipro-
porcionem incer duos cerminos folos , agnofcic nullam , vincic.
Ha;c eftn. nonnullorum fubcilicas loquendi,conjun£Ia cumfum.
Quid mihi
mao bfcuricace, ucidquodGrasciAoyoi/appellancLacine Racionem
velinc dicere , Proporcionem vero , quod Grxci AvcthoyictV. Vellem
equidem id imicari pofTe , uc fecifle mememini antehac: at 7\oyo$
Grarcisnunqin comuniufu Ioquendifumicurpro voce oultOV , Lacinis
vero Racio creberrime fonac caufam , vel Modum. Oporcec igicur ce-
neremorem aBarbaris GrascorumElemencorUm incerprecibus incro-
!du£tum, & proporcionis vocem cam pro Aoy&) quam pro AvdKoytct
fumere , quod coco hoc libro crebrbfacio.
Jam igicur diftin&a funt, Proportio &Concordantia, &haxillius
velutiqualitasqusdam,illaq,hujus fubje&um. Concordantia vero
ineft Proportiontbus primd & per fe, quatenus illaa funt inter duos cer-
minos; non quatenus eft mcer plures cerminos concinuitas qusdam
pro^
Harmonicis LlB. 111. 9?
proportioms. F.cconfonant duoproportionistcrmininon caulafitus,
in quo prius eft &pofterius, fed quatenus fimul pulfantur eodem tem-
pore duae chordse; nec mutaturhaecconcordancia,mucacoficuchara-
cleruminfcripcura aucin Teftudine everfa. Proportionivero, qua;
1
eftmtercresvelplurescerminos,accidicconcordanciafecundari6,pro-
pcer fingulares cerminorumbigas* in quibus ecfi mucari poceft mutato
licu, Analogia, idnempe,quodin illiseftde Geometricaproporcione
admixcumy nequic camen fimul mutari qualitas Harmonica. Quare
quod difpucatBodinus, quatuor ifta, Legem,Legis a£honem,y£quica- -
tem,Magiftracum, comparariquaruornumeris,Harmonica proporcio-

he colligatis; &quemadmodum cranfpoficisnumerispereacconcen-
tus, ica ii Proceflus forenfes&exfecuciopociores habeancurLegibus,
fi harmoniam turbari id quidem
Magiftratusprioraequicace, civicacis :
nulla ratione ad id quod in proportionibus eft Harmonicum , fed fim-

pliciter adif5farumpr0portionumnaturam,quaGeomecricam qua A-
richmecicam,eftreferendum,hoceft,ad id proporcionis genus, quod
ex ucraque temperatum, Veceresperfuafione quadam infirma,Harmo-
tiicum appellarunt. Commune enimhoc eftomnibus Analogijsfive
iimplicibus, fivemixcis,concraquam cradicBodinuSjticvel mucencur
fn foecies aliasjCranfpoficis cerminis, vel plane deftruancqr. Sed ad rem
t edeo.
Simerum arbitrium habet Magiftratusguberhandi fineiegibus, Legum ««,
neq; legem obfervac Nacurae,neq; boni &
innocencisviri officiofun- ceftitas -
non magiftracus eric,fedTyrannus. Cumq; bonorum Princi-

gicur:
pum numerus oppidd parvus exiftac hon eft confultum Reipu-
,
blics,fefehuicpericulo commiccere, quocies renovarur magiftracus»

Lcfi vero concingac illi bonus quandoquemagiftracusj diucurnus ta-
men effe ftatusifte nequit atnec falucans Reipub: quia ut bonusfit
:
Moderator, prudens fatis non femper eric, qui quid aequumfiCj fi-
ne legum norma videac &uc ipfe videac fequacurque, quod re&um,
;
cives camen calumniabuncur eciam opcima ; nifi leges fint , quibus

ille fa&a fua tueri ad populum poflit Cives legum difciplina iunt e-
:
rudiendi, pcenarUmimagine ^quae legibuspraefcribunturj amalefa&is

abfterrendi. Legibus igicur carere Refp, neqiiit.
Viciflim legesj Graeco vocabulo NaÔJ, diftribuchramjufticiaepar-

^temfignant; quae in ftacu populari fequicur arichmecicam aequahca- awt"*
tem. Quodfi omniaad legiim rigorem examinencur, iniuria nec plu-
rimis. Leges enim de fadxis ftatuunt, nttlla circumftaiiciarum varietace
definkis ; fa£ta vero fingula cirCumftanciis fuis defcripta funt , quibus
velmitigantur,velaggravancUr: quarum cum fic varietas; nullis un-
quam legibus illae comprehendi poflunt. Neutra igitur racio per fe iola
tuecurRefp.fed mifcendas docec Bodinus, ut & leges fint, fed paucae,
quialegummulticudofeges eft uberrima litium ; &
multa Magiftratus
arbitrio referventur, non fatta tantum fingularia, fedeciam mcegrae
Ronnull3;fadorumipecieS;Cert»que aliaelegurn maceria;, imprimis
M. & poena*
94 DeProportionibus
'
Dickxssio. .'
-
poenarum incenfio & remiflio , legumque ipfarum intcrpretatio, & ad

fatti circumftantias applicatio. Hic non de triplici Reip. forma, fed de
uniuscujufque gubernandiforma triplici agitur; meraaequitacisracio,
fblutalegibuSjeftariftocraticagubernandiratiojetiaminPopularijin-
que Regio ftatu. Legum vincula , gubernationem popularem faciunt,
etiam in Regio. AcfiLeges quidem finc,ijsver6derogecurinloco&
tempore, proarbicriogubernacoris, afumapoceftace confticucbguber-
nacorifte,liceca populo decur, Regulum quendam agic Tales ple-
rumquePraefides Provinciarum.Is igicur auc leges obfervacauc ex aequo
judicac, eacenus, dum Reip. falus pacicur: fi fecus, non dubicac exorbi-
care. Vcfi quisproporcionumfpecies,qua?harmoniamfaciunc ,admic-
cac, uc 2.5. 4. vel 1.2. 4: quae diflbnanciam, eas curbec, inque confonan-
ces commucec, uc 1. 5. 9. in 1. 3. g. & 3-. 5. 7. m 3. 5. g.
Mul<ft*. ^* Inlegibusipfis,quaefuncdemul&ispecunianis, uc plurimum
quidemarichmecica fervacur aequalicas,ut muldlam legibus ftacucam
fblvac, quicunque deliquic, five dives five pauper. Videre camen eft,
ubi&Geomecncafimilicudofic,ucfimul£tacuiquepro racione cen-
fus irrogecur auc fi cemere licigans aliquocam parcem amiccac aeftima-
,
cae licis, Sin aucem incer locupleces omnes major aliqua mul£ta nun-
,
cupecur,incercenueslevior,eaque a fingulis cuiusque ordinis exiga-

turaequalicencemperamencumidericproporcioniSjBodinodittaeHar-
monicae.Nonmucancurhic proporcionumfpecies,fed componuntur,
aut diftribuuntur potius in diftin£tafubiec~ta, ad idem totum pertinen-
cia.
Leoesfunr- ^* I-$§es'veftiari* plurimumhabent de proportioneGeometrica;

ptuaxi*. ut quanto quifque altiori dignitatis gradu confiftit tanto preciofior ei
,•
permittatur ornatus veftium aequalitas' Arithmetica intolerabilis hic

:
eft. Quia tamennequefola varietas ordinum , in veftitudiftinctionem

poftulat,fedaliqua hic ratio habenda copiarum, aliqua meritorum;
neque facile omnes Ordines una lege poflunt enunciari tempera-
:
mencum aliquod ucriusque proporcionis , parcim legibus ipfis inferi

folecparicm arbicno Moderacorum permiccicur. Id cemperamenrum
Bodinus harmonicum cenfecquiaHarmoniasconiunciioneduarum
fpeeierum proporcionis definic Mihiharmonicumnon, eftcumafte-
tiecurproporcio alia, &exprimerecur perfetle, fipoflet.
XII. Idemfere de ijs Legibus dicendum ,quae cum de pcenisfinr,
3?f ' perfonas illuftres periculo capicis, Nobiles fulpendio eximunc , pcena-
rumquegenuscommucanc, more a plurimis gencibus recepco. Nam
reus dignitatem quam habebac amicces gravius hoc dedecore punicur,
( Geomecricalegeobfervaca ) quam fiquiindignicace nulla fuic, virgis
caedacurpublice :icaquediflimilium pcenarum aequalicas quaedam efle

poceftj&diftribucioHarmonica fenfuBodini,quihic Ariftocelem re-
jicic, quiinpraemiisquidemGeomecricam proporcionem , inpcenis
vero Arichmecicam fervandam docuerac.
XIII. Eft& alia in Legibus pcenalibus obfervabilis proporcio eo-
Satisfaftio. dem temperamento ; quaenondelinquentem attinet, fedperfbnaelaefa;
&
honorera vindi&am. Gravius enim punitur qui Principem Civitatis,
l!
|
qui ve
Harmonicis Lib. 111. 95 I
quirc unum e CoIIegio Ele&orum occidic, quam qui agricolam ; gra-

viusquiliberum, quumquiiervum. Namecfihaec variecas ad Geome-
tncam eft referenda iimilicudinem inter perfonam & illacae eidem in-
junae vindi&am; rara camen eft. plurimum viciffim ia pcenis homicidii
4
aequalicacis arichmecics , pradercim incer Chriftianos ex lege divina>

,
quahomohomima;quiparacur,&fanguis ianguine rependicur. Haec

igicur ucriusque generis racionum confufio percinec ad Bodino di-
£tam Harmonicam Inprimis lllud qudd in lege divina ficarii omnes
: ,
morcepuniunturarichmecicaaequalirace,ac genus morcis in poceftace

judicJseft,Geomecricorefponfu,facl;is,circumftanciarumvariecacedif-
ilmihbus, irrogandum ; uc Bodinus referc, puco ex Rabbinis.
Neq cam perfonis fingulis lcefis hasc pcenarum inaequalicas cribuicur,
-
quamfalucicocius reip. queomnes hoftespacriaeimpuneoccidipermic-

tic,civium fimul omniumfalucem inPrincipis,OprimatumqueincoJu-
mitate, inquecranquiiiicatepublicaconfervata,cuecur. Saepius aucem
dittum,BonumpubIicumhabere refponfum quendam ad fuavicacem
concencusHarmonici. Quas una fummalex, legum omnfum macer ,ii
obfervccur Vc idfan&um & legicimum eiTe jubeacur, inquo falus ver-
-•
ticur Reip. jam ftacim conftacde fimilicudine cum Harmonicis racioni-

bus,exmeaipfiuseciamfencenciadeicripcis,eciamfinihillexilla fimile
praecerea concineac neque Geomecrica:, neque Arichmecica: propor-
tionum. Namneque hi numerii/..20. 24. jo. qui Harmoniam eonci-
nenc dulcifsimam, proporcionem obfervanc vel unam vel alreram : ex-
ceiTus enim func $-. 4. 6 neque acquales;, neque fimiles proportione,tcr-
minorum proporcionibus , fed neque eodem cum illis ordine crefcen-
tes.
XIV. Aliud exemplum , Geometricae diicipiinarfamiliarius, afferc JEftimad*
Bodinus in Legum de muldlis incerprecacione-, uc quaj anciquicus ftacu- raukte.
tae func mulcae pecuniariae, pro ratione praeiencis pubhcae opulencias
vel lnopiaeaeftimencur Hic incolerabilis sequalicas Arithmetica omni-
.
vim tcmporummeq; camen obiervacu facilisproporrio Geomecrica in

omnibus.Icaquc pro lua prudentia judcx,proque rerum circumftanciis,
medium fec~cabicur harmonicum,eavebicqucne vel Iegcs violalTe vi-
deacur,vel legum incerprecacionc maliciola inopes opprimancur, locu-
plecibusacpocencioribus peccandilicenciadecur.Qnineciam ciufdem
harmoniae ftudioincerdum pecuniariam, quaseontemncrecunin cor-
porcam pcrmucabic.
X V. Legem quae fures fulpendio punit,Bodinus eatenus probat, p«. H afujtl
quod nititur ratione,ne fures augeancur, ucpeccaca quaefrequentia fu-
tura fucrucgravius puniacur, quod Geomecricam fapic proportionem.
Eandemreprehenditob aequalicacem Arichmecicam. Frequentiflima
quippca<ftiofuuiperomniaoppidapagofque,judicesplerumqueplc-
bejos habecj, quidum aequalicer Omnes ad fupplicia rapiunc, non incel-
ligunc fe iniquiflimam inducere pcenarum inaequalicacem , dum pec-
caciscircumftanciarum variecace inaequalifsimis eandem pcenam ir-
roganc Plerisqucreis deeft judicij firmicudo,qua fibimagis ab inforcu-
nio, quama ma^nitudine fceleris cavere debcrenc; quos occaficfa-
me%
mes, liberorumftudium,fiducia lacendi,aliena?opulencia: opinio,fu-
resfacic;cum ipfumperfefacinus,adaliacomparacum,nacuralijudicio
vilipendacur,quod eciamJex divina, quasquadruplicancum refticucio?
nefurcumpunic,confirmare videcur. Si camenjequum&fanclumeft,
illam hominum parcem , qu>f dolis &
cenebris naca, murium nacuram
referCjpariecesperfoditjnonforcunarumcancumjfedeciamvicxfecuri-
tacem publicam curbac, Reip pocius caufa, uc casceras feras rapaces, mi*
nuijcercerefpecuis Reip. uc fepe diclurn, refpondec concencui harmo-
nico, nec fme accuracifsima cemperacione harmonicaj quaeftio ha*c
exercen debec ne, dum Rei p. confulicur, mulcis qui fpem boni civis in
•,
pofterumpraeberepoillmc, vitacemertob hocgenus criminis eripia-

tur.
XVI. Eciam illud in pcenis irrogandis ad Geomecricam percinet
Po:naexcu'/^q U icacem,quedpueriquamadulci,juvenisquamfenis,fcemina;quam
viripcenaeft lemor. Nihil hic iniquius a?qualicace arichmecica perpe-

cua;qua;tamenfiadimacur prudencia;judicis,prorenaca ufurpanda;
curbabicur mhilominus Harmonica proporcio.
Rekpfi. XVII. HarmonicamproporcionemBodinusinijslegibus demon^
ftrac, qu<e cum primum aclumfcelerissequalicer in omnibus levi mul-
'
cfaulcifcuncur,veluci admonicionis loco , relabences poftea gravius
puniunccemopeccances icerumgravius, & denique morce ple£tunc. "
Eftenim mixcaa^qualicas arichmecica inprimo actu, Geometrica: pro-
portioniinreperici, eoque graviorisfceleris graviori pcena. Ha:c Bo~
dinocompofitio duarum m
unam , vifa eft harmonicam confticuere
proporcionem.
Talionis.
XVIII. In genere qu6d poenae five legibus five judicis arbicrio pro
diverlicace & magnicudine criminum difpenfancur,univerfumq; adeo
jus ralionisGeomecricaeanalogiasrribuendumeft: qu6d quidam le-
gislacoreszequalicerinsequalia generibus peccaca vindicanc: arichme^-
cica haec racio incer homines locum non habec, in Deo,cujus asqualicer
omnes creacura fumus, querelis nofiris uc reprehendacur, fas non eft.
ACquodlegumlacores quatdam levioraperfe crimina gravifsimis ir- ,
rogacionepcenarum,Reip. causa exaequanc, &

quod in jure calionis
non dens pro dence fed oco dencis aeftimacum precium , de quo inter
, 1
licigances convenire poceft, rependkur nec ei qui mihi deduobus ocu-

,
lisunumeruic, cum ipfeunoculuseflec,ca?cicasmerainrligicur, eruco

fuo-:id HarmonicasBodinoconcemperacioniseft: Sicenim&c fingula
peecaca pcenas habent arichmecice «equales; &c diverfa, pcenis eciam di-
ftinguuncur.
XIX. Qui conacus animi puniunc pcena non leviori,quam fi volun-
propafiti. cacemconfequacurerTecT:us,&quifac1:umpuniunc,a quo aberac ani-
mus^plebeiamarichmecicamEequalicacemviciononleviftabiliunCjillic
m diflimilibus animi conacibus, hic in diflimilibus facinonbus. Qui
diftinguic hic incer conacuum varias formas, uc pcenam (celeris habeac,
quiomniafecit,qua? animus medicacus adeventumafFerre poceft, five
perpecraveric, five fcopo aberraverinnon habeac, qui occafionibus
quidem infidiatus eft; ad rem camen, cuius imagine confcelerata ad
rem
Harmonicis. Lib.HL 97
rem tamen , cujus imagine conf celeraca poterat abfterreri non venit ' Po t
,
, T , S(!J .
hic geometricam aequitatem obfervat." nec minus qui riudirn perfuafio-

nemfcelerisleviuspunif.quaminpatratorefcelusipfumj&contraqui
au thorem & impulforem gravius,quam miriiftrum,uc qui alienum fce-
luspacravic.*quideniqueleviuseum,quem vis magndlibidinisveliraB>
trafverfum rapuic, qiiarri qui quietior ab iis,omriia prxmeditato animo
peregit.Idenideeverituurrivarietatetenendum. tandem pcertamfne-
retur,quiviatoreipoliattridb6id,fiariiriiomagneprqdqirihiavit,quam,
qui talentum eripuic." miridrem concra ,quicum tocum poilet aiifcrre
pondus auri, modicu abftulit, quam qui cruriienarn ef ipuic, in qua pau-
culi afles. Has quide Geometricas diftindtiones Bodirius ad philofophi-
carri crimirium atftimationem refert pcenas verd, quibris exempla pu-
»
blice ftacuuntur, ad publicam tranquillicacem pertirierites, omriirriddi

illa aequalitateeximic uc ica crebrius in fa<fta, quae in civium oculos in-
':
curruncanimadvercacurpublicc^crebriusconacusafcopo aberrances;
quippe inconfpicuivulgo,impuriici,' auclevius quam geomecrice par
erac,punititranfmittancur, utcrudelitatisminusperidsjudieemrepe-'
riatur. Toc refpetfus bonipublici Harmonicumquidfapiurir.
XX; IrijUdicioiriqueconfulcationibusArithmeticaeftratiofufFra- •;
™"
giorum,fieanumerentur; Geometrica, fiponderencur,feugravicaee fe- >"Iu n
1
,
a
rentis , feu bonitate argumencorum: harmonica ( Bodinifenfu )fnix-
turafuicap. Romanos, quorum Cpnfulares fericenciam oracione ex-
plicarunc, carceri pedibus iri edm ibanc fencenciam, quamprobabanc.
Mihiquodneceflicacis legefa&um(no fufFeciflecenim cempus audien-
disomnibus)idHarmoniC£eproporcioriirionvidecurcompararidum.
XXI. In commnMtiva jufticid requirebac Ariftdteles •Arichrrieci-. Com -
cam aequalicacem. Bddinus nec hic arialogiam exulare dicic Geome- tivajuftiti*
tricam. Etfi exemplaconfufa videricur. /. Vc fi quis publice fcaridalo
daco eciatri privatum laefit > privacd quidem fedifim iatisfaciec asquali-
taccarichmecica,necpluseiprore fua refticuecur ab homine nobili,
quam ab agricola : exemplum vero peflimum alicer lue/ ille, alicer ifte,
pfoporcionefervacaftatuumGeomecrica. Quolocd conciliacur Ari-
ftocelesBodino.
2. Qupd verd bona eius, qui noneft foIvcndo,pro credici cuiusquc Credit«re*.
rriagnicudine diftribuuncur, fine credicorum refpedu,dummddo cem-
pore &qUalicace credici pares fueririt, id equidem propdrcidne fic
mere geomecrica,- quod uc non negavic Ariftoceles, lta omiffumabil-
lo per incogitantiam videtur ,redteque aBodinofuppIecum. Ecfi hoc ;
fundacuraequalicacearichmecica foluti &

crediti.fi Bona fufficerenc.
Nectamenvecacurpenicusfuperidr rriagiftratus harmonica concenu
ficratione uci ,&credicores inopes alicfuacerius- & pro reriaca, prtefer r«)
ocupletioribus.
3. Illud etiam harmonicurri quippiam^fenfil.Bodinijfapit.-qupd^^^^
"* 11
gentium quarundam more resfurco ablaca: non fimplo penfancur,fed fiuti:'
quadrupld,res aliae quincuplo ; asqualicer quiderri ab omnibus>iriajqua-
licercamen diverfaeres;,in quibusxfltimacur geomecrica racioneinju*
rkcdiverfamagnitudo, non nudumreiprecium,
N 4.Evi-
,
98 DeProportionibus
SI0
{£^ °
4. Evidencioreftharmonicaracioinpenfacionedamnorumnondo-
lomaloUlacorum:ubiplurimumficumin concrahencium ucriufq.fa-
ttorum oircumftancijs , quae ali_quando , vel legibus vel Magiftracu ju-
bence,aequalem &
arichmecicam eompenfacionem,aliquando nullam,
eft ubi &
ex sequo &
bono moderacam requirunc.
frbitti
Hujus generisvidecur &
illud, quodfuperior magiftracus non ex
aequo omnibus incer fe jure experiri concedic, necincaufis omnibus,
fedprouc circumftanciaefuerinc,arbicrosvelipfedac,veleorumele&i-
onemlicigancibuspermiccicjucvelucriufqi commodis vel Reip.-qon-
fulacur.
rfats. ^ Eciamufurae ad commucacivam jufticiae parcem fpec"tanc ; neqi
camen aequales omni hominum generiabomnibuslegiflacoribusper^
miccuncur; fedgeomecricamixcura,inaequales diverforum ordinum
perfoniSjaequalesfingulisordinum quae compoficio Bodino harmo-
:
nica eft.
R«mun«a. $. Egregiam exceptionem ab arichmecica commucationis aequali.
*°'
tate verbis Bodini exfcribam. Medicus ad calculum diviti dttrahendumau-
reorfepe D. accipit ('imo exigit) ab egente verb X. aut V. (imo nihil, ex for-
muIajuramenciHippocracis^/^c^î^î^yi^w^/^wf^^ôiw^y/Vrfîj»
undiquaefc Analogiam confetTarentur, alter quidem calculo, alterjhme interiret:
Jed harmonica ratione huic quiiem opes ,falus illi (non equidem eadem cer-
ticudine) comparantur.
7. Quam quidem adracionem & judices fuam operam & honorari-
Merces ju-
um m cau fi s difcepcandis exigere confueverunc. Licium n. faepe levifli-
marum difliculcas major eft, quam fi derebus graviflimis quaeracur, ju-
dicibus camen infruttuofa. Êquumigicur eft,ucexrerum ampliflima-
rum vindicijs adjudicacisplufculum exigacur mercedis." cuncfcilicec, fi
judicesnon fufficiensa Rep. falarium capiunc, fed confiliominuenda-

rum litium,ex partium litigantium tributis operae locatae compenfacio*
nem quaerere jubentur. Quanquamhuncego concentum Harmoni-
cum authoriBorfinoGallo remicco:penes nos Germanos judicia in pra>
cipuis civicacibus & provincijs procul arcentur ab hujusmodi fbrdibus»
nec ultra legum praefcripcum quicquam licet exigere.
6 1 ** Haereditatem diftributio aequabilis in capita fexus utriusq/, arith-
iO^ ^ S*
meticis legibus peragitunut origine aequales,proporcionibus eciam fub*
ftanciae ab eodem patre reli&ae aequencur. A c dum Reip: confulicur
praedia ad mafculos, quimiliciae neceflariae finc apci, pecuniae ad foemi-
&
nas ad perfonas deo confecracas devolvuncur,dumq>* pr imogeniri ca>
teris velmajori porcione,vel cocius aflis pofleflione pferucur , reJiqs vel
porcionibus incerfeaequalibus,vel legacovel ufufru&u foloprovidecur
ucimagoquaedamprincipacus , ucilis reip: in familijs ftacuacur idfit ,*
racionibusharmonicis , quae incerdum duraefunc admodum &diflb-

nances,quoadfingulosiquippe curbaca anchmecicaa;qualicace:adcon-
iervacionem camen univerfae civicacis confpiranc
JForm-e XXII. In populari imperio , quod ex Arichmecica aequalicace confor-
£«:•?• macumeft,&inopcimacum, quodexGeomecricafimilicudineifiEpe
tamenaliqua conccmperationis racio habecur. Uctjum Populus ipfe
rerum
Harmonicis LiB.lll. 99
rerum potens , fponte fua patricijs potifTimum, honores, magiflratus, PetmeA
facerdotiamandat,autcum Optimates plebem honorum nonnullo-
rum participem faciunt fru&uofifsima munera folis plebejis conce-
,
duntjinjunaseis abOptimatibus illatasgraviflime ulcifcuncur, liber-

tatem tribuunt fruendarUm volupcacum,qua: per fe ftacum popularem
fapic i fuffragij quoddam jus plebi permiccunc in Candidatis ex gente
,
Opcimacum cerro numero nuncupandis, ex quo numero ipfipoftea

Optimates, quibus volunc, Magiftracus credunr.
Quze communio.quandiu fponce ejus Ordinis penes qUem furnum
eftimperium confiftiufuavifsimus concordiascivium concentus du-
,
rac:acfirevocecur,primumqUerela; emerguncparcis mulcacae, dein-

de difcordia?, quafi curbato concentu, deniq; vcl crariffercur impenum,
vel tota civitas hoftibus fuccumbit. Idem dc Regio ftatu cui fa- ,
miliariseft harmonicarario,cenendumeric: inquounusquantumcae-

reris omnibuspra?ftat,tancumeciamfolus fummum jusimpenj pofsi-
det cxteri fub illo deguilc arithmetica zequalitatc.
:
Hac igitur in Poiicia; forma poceft effe gubernandi ratio trium

,
generum, quod fupra etiam No. IX. tangebamus , fed ilhc de re,hic dc
-
perfonis , feu Ordinibus, Reip. membris agimus. Nam fi omnia mu-

nia Rex ex aequo communicet, nulladiftmclionenobilitatis a plehe,
populariserit &arithmeticaefimilis moderatio, non decora majeftaci
fumma;.- quippefummusipfecum irifi mafitce copulabiturjnullo me-
dioincerje&oordine, quodNaturatamenamat. Q,uiri imd ciVesge*
nerofanndolisregnoexcedenc,finuilusgenerisrefpe£tus.
Sinomniaconferat in nobilicacem,feclufapenicus plebe, Georne»
cricahajc imperandi formaeric ,fed periculofa, &
hatmonica fuavicace
carens:populusenimpollensmulcicudine, tandemofTenfus,Nobilita-
tem Magiftratibus &honoribus, Regemipfum imperioexpoliabit. Ec
quamvisargutius diftinguat Moderaror Ordinesiri plures gradus, di-
ftinguat& munia; fi tamen cuique oidinifuafoliconfervet;utRornas
Tribunatus plebis folius erac,Con(ulacus patriciorum caricum alie- :
nabuncur ab invicem Ordines, nec firma inccr fe concordia in unurn

corpus coalefcenc Nam munia lnferiorum cumipfo ordine conccm-
jaencur aded uc Romae Tribunatum gerere patritius non potuerit,nifi
:
ejurata nobilitacej&cumexcorfifletaliquandoplebs confulatum, ta-

men plebeij Confules ipfi pauci numero, plebem exinde coccmnerenc.
Harum difputationum ideam Bodinus in numeris proponit: &
primum in his 4. 6- 7. Hic 4. Regem reprefentat. 6. Nobihtacemi
incerq; hos efle harmoniam monec , 7. verd plebem , quem numerura
redTe affirmac ab utroq,priorum difcordare. PocuilTec melius uci hif-
ce 4. 6 9. Nam uc 6. cum 9. harmoniam facic , 4. cum eodem 9. nullam
confociacio cum plebe, qua~i Regi & uc
facit, ita Nobilitati facilior eft :
6. eftmedium Geomecricum incer 4. & 9. concordans ucrique fic No- :
bilicas provinculoincerjecta eft incer Regem & plebeminfimam.

Ariftocraticam veroRegnigubernandi formam repraefentat nu-
merisproportionisGeometncaedifjun&ajj.tf. /. 10. Difjundtionem
xomparac difsidijs in Civitateêx ordinum eclufione nimium accurata*
f
N x non
,
roo De Proportionibus
Sj asju»
non i ne P c^ Athocmale,quodhancdisjunfl:ioncdifcordancicjreaag?e»
Omncsn.hinumcri3.6./. io.comunemharmoniafaciunc. Nihil enim
ad Harmoniaraffe&ione attinec AnaIogiaGeomecrica,utfcpe diclumi
nihil lllius analogiae differencia,disjudHo. Ac tametfi fe vcluti corrigens
cadem pagina aliudnumcroruexemplufubjiciatdisjun&aeproportio-
nis,eidem mtento deftinacu,fcil. z* 4. 9. ig.* iii quibus verejdiffidenc foni
per 2.4. nocaci , a fonis 9. 18. non cft camen haecdifcordancia mufica, ab
. illadisjun<ftioncGcomecrica,feda fuiscaufisproprijs,ex eo fc. quod la«
bernaciomt cusNonangulino eftincer cffiigvKgi. Deniq; cemperamencujucriufquc
sieniuM.* gubernandi formae in ftatu Regio ; ut fc. Nobilitatis munijs mifceantur
aliquiplebeji,fedpauci,&:copijsoneripares,auc virruceahave re cora-
mendar.imcq; incerdu Nobilium cenuioruunusplebeiaefru&uofaefun-
ftionipraefeftusjdecus illi circumjiciacfplendorcgeneris,quomagis id
fic ad plebem corhendabile uc Duuviratus ex Nobili & ple-

in pofter u :
beio confticuacur, folacio ucriq; ordini:ut curiae confticuacur ex omniu

ordinu perfonis ; uc in deliberationib* de bono publico tenues locuple-
tibus mifceanturjut no meri vircucisSc pietatis cultores habeanc omnia,
fed ahqua etiam fortibus aliqua ingemofis , aliqua prudentibus, aliqua
exper iencia pollentibus refervencur; cuiq; illa , ad q dotes apcas Sc prae-
fidij plurimu affert: hocinquam cemperamencSexprimic Bodmus Nu-
meris4.6.g. iz.ratusfejUcipieloquicurjContinentisAnalogieejUtGeo-
metraeverojcotinuaeproportionisfpecimeederc. Rurfumfallicunnon
cft enim 4. ad6, uctf.ads at hocverum, omniu quatuor4.6g.j2.vcI ln
-
-
minimis 2. 3. 4. 6. corhunem efle concordantiam,quantumvisaIiter 2. 3*

confonenc alicer etiam -z. 4. aliccr deniq, 2. 4. vel 5. 6. Quicquid iguur
,
ilmilicudiniscftinnumcris cum Rep: idillisineft ,quacenusieorfima

Mufica gcomecricis vel arichmccicis progreffionibus confociaci func
vel mixtura utrarumq;. Auc viciflim fi quam lucemPohtijs cognofcen-
disaffcruntproportiones Numcrorum Harmonicae;faciuntidperfe,
feorfim a refpetlu proportionum gcometricarum.
Atq.egofanefi Rcip. notitiammihicomparafiem,& hoclibro Poli-
Hirmeni- ticum agerem; diftincStionc rcru ufus , totum Bodini locu fic incerpola-
ec v«a,idca rem, uc &
Ariftoceli fua placica manerenc incocuffa, &
Bodinus ex mea
9 Harmonica,feorfim ab illo,difcerec melius in policiaphilofophari.
Um^ nac
Aliud dicerem efle ftacum Civiracis,ejufq; gubernandi forma, aliud ju-
fticiaeadminiftracione,difFeruntenimutpars5ccocu;qucmadmodum
in Machemacica aliud func Geomecrice Arichmecicaeq,- numeroru pro*
porcionesjaliudcoccnc9 Muficinumerisexprefli. Judiciafane conftitu-
unt,qui reru potiuntur,five un9 fit,five pauci,five omnes: at ijdem tute-
la Reip. funt occupati, judicia raro ipfi excrcenc, nifi cum licec arbicrio
9 Concra
V rop»rtio - uci,foluco legib . Judicibus raro fuperiora munia mandacur; le-
»«j3eome- ciuspr^fcripc?func,quibus cenetur. Icaq,- Geomctnca Arithmeti-
f gcs p
»onad Ra- camq;progrefliones adjudiciarelegarecum Ariftotele,noadmixtore-
«onem fta- fpcftu concencuu harmonicoru,qui ijs accidunc. Na qux Bodin9 ha£re-
"^rHar- nusin judicijs cemperamencadefideravit: eaprovocationibustandem
*
moicas.fedadipfumReip. fummummoderatoremdevolvuntur. Acquetuncille

•d judicia cum proportionibus,quas Ariftoteles Iudiciis
^» "*'
&
juftiti» dedicderogac;
noa
.
Harmonicis LlB.lll. 101

ncn jam judicac fed officio fuperiori fungi cur , cuens Remp.
, &
fingula ** ' l T ' **
ejus mebra. Huic fane Moderacori,five rex fic , five Opcimaces , five Po-
pulus univerfus . egofuadereproporcionesHarmonicas,nullageome-
tnce Analogi^nulloArichmecicqsqualicaciSifednudoconccncuuro-
fpectu i jubereq; fubciles lllas Analogias Harmonieis concencibui
fic ngida ucriusq; jufticie adminiftracione fumis imperijs &

faluci Reip.
in loco cedere. Proh Deum quanca hic difpucacionu feges,fi quis com-
parando per fingula velkc ire? Confidera n. nacuram ucriusq;rei. Gco-
mecrica analogia comunis eftNumeris & quancicaci concinuq,fic uc po-
fterius in numeros veniac , tuncnimiru,cum figuracio quancicacib* hoc
dac 3 uc numcro efferri poflinc.Iam creberrime ficuc inefFabiles finc ccr-
mini AnalogiaGeomecricacoplexi, & quoprogredimurlongius,hoc
magisab EfFabilicate degenerecE cocrario numeris efFaripoccft omnis
Harmonicaproportio. Qutdhocfibi vulc aliud, ad policica applicatu,
ouam ientcntias judicu juftiflimas, adque legu 32quicacifq;norma,ven-
ulacionib Jurifpicoru fubtihflime exaftas efle oporccre moderationc
5' .•
concra Reip. folucam cantisneceflitatibus, prouc tempora fuerincfine

xnukoftrepitu,adfalutemuniverfbrum,arbicratuimperantisaccomo-
dandam. Hic diducenda eflet quaeftio in partcs,quomodo Arithmecicas
progre ffionis racio rudis,fine nobili aliqua forma,folis macenas dimen^
fionibus infiftens,comercijSjopificiis,viclui plebeio aflimilarecur,Geo*
rnecr lca fimilicudo(Iegem unam folam obfervas, nec quicqua penfi ha-
bens, lineaquam incuecur, lacus quinquanguli fic, an crianguli, effabilis
an lneffabihs) fimplex judicumofficium adumbrec ; atrationes Har»
monicce,exmultisortxfigurisregularibusfcibilibus,generedifferenti-'
busin unum compaginata; , mulcadiftincta imperij muniarepraefen-
tenc, quoruunicuiquefuaproprialex, fecrecaaca:teris. HiccumPto-
lemaeoînfrainappendiccadlib.VOexgeneribusharmoniaru&cant^pgxieenj
MollequidemPacidarecur,Durumbello,diflidiaq, generumcadem , Moiii.Bet.
G i]i*
quq in civicace utroruque temporu. Verum hec ahjs curanda relinquo,
-
qu ibus vitae racionc magis conveniunc ipfe nunc ad fequeces mee pro-
:
fefllonis maccrias propero. Icaque Bodinum priusexpediam. Ad ejus

enim libri finem, fimulque ad hujus mei cercij principium pervcnio.
XXIII. Jam enimBodinustocusadmuficam,utcftamedefcripcafe-
orfim a proporcionibus Geomecricis, cranfiens. eamque Uc mihi quoq,-
-
phcec , Policijs accomodans ,nihilfpeciofiuscocolibro difpucac > q.de iafwmam

Regniformaexpreflanumeris/.-2.5-4.q,ucprimifuncnacura, &unicas
c^dem numeroru principiu,Ica quancicacu principio Puncto,indeq; fpc-
cieb'earum tribus, z linca;,^. fupficiei,4.corpori, penecodemmodo,
quem initio hujus Hl.Iibri ex Pychagoricisrecenfui,jucundo ingenij lu-
fu comparatifunt. DcindeunicasilliRexeft, DeipraspotencisinRep;
vicarius.a.Sacer ordo.j.Milicaris fcu Equeftris.4.Populus,& is quidem
omnino quadruplex: Agricolae, Scholaftici,Mercatores,Opificcs. Hic
inter hos numeros harmonias comprehenfas codem modo recenfec,q,
ego fuprafum ufus: vanam camen mec9 caufam habec, ad qnarium pro-
grediendi, quaficurbetur harmonia,quodfalfumcflc ex toto hocli*
bro patet. Sint fane &
valeanc aliae caufa: fubfiftcndi in Quatcrnario.
Quin etiam in Homine ipforclucercdcmonftrachanc Rcip.formam
N 3 cxPla*
cx Platone,in qua i. Mens, z- Raciocinativa faculcas,in fyllogifmos fcfe
Anima. difFundes, j. Irafcibilis,4. C6cupifcibilisfaculcaces;quarum cciam fedes
in cerebro, in pettore, in ventre , Plaro harmonicis cciam incervallis
dislocatas demonftrat: earumq.primae Imperium,fecundte Confilium>
certiae Milicarisordo quarca; Plebs afllmilancur , ejufq; plurimum pof-
,
fidenc- Hincquacuor Rcrump. columnar,luftiria,Prudencia,Forcicudo>

Temperancia, vere cardines dicli, cuiq;Ordini fuapocifsimum com-
mendaca, Adeoq; muficuseft facTius Bodinus, dimifla Geomecna&
Arichmecica,ut nc diflbnanciarumquidemfueric oblitus; cujusrcifub
imagine,fuadec inccrdum eciam immerico alicui magiftratus, honores,
cseteraq; vircucu praemia non iniquo animo pcrmiccere quia uc ex op-
:
pofirione unius diflbnancix,concencus rcliquus canco melius dignofci-

tur, tancoque avidius hauricur ; lic quicunq; fucum hujufmodicommo-
dorum Reip. incuencur exfecrancurq;>univerfi ij viciaconfimiliafuge-
re, vircuces fedcari , magis acq; magis confuefeant.
XXIV". Tandem Bodinus Regnumafeconfcriptummudo ipfi com-
parac , oftendens, quomodo deus creacor jundtis arqualium &
fimilium
'
racionibus in unum concencum Harmonicum,opus illud fuum exorna-
veric Inpropofitoilhaflentior,ucquimaxime; quaiq; ipfe auc prae-
cedences philofophi ne accigeruncquidem ,de harmonica concempe-
racione accuracifsima mocuum cercorum ; ea libris fequentibus ego
fuppleo , demonftracionibusq; clarifsimis in lucem profero. Non de-
fino camen, ne in calce quidem,obloqui Bodino hallueinanci : non exi-
ftunc enim verze Harmoniae ex mixcisaequalium& fimilium racioni-

bus, uc fajpius dictum. Ergo Bodinus , Harmonias in mundo fe demon-
ftrarepucans,mediecacespociusgeomecricas demonftrat &
asqualica-
tes, &fimilicudines i. Harmonicasquidem infaculcacibus Anima?;ac
:
illas Symbolicas tantum , nulla demonftrationum evidentia in fblidam

aliquam effigiem, ut Mathematicaamant, expreflas; quippe cum intel-
Inqnan» non pofsit, quomodo infint in Anima qtiantitates , proximum &
ligi
tccjusfa-
Gultatenu-
immediatum harmoniarum fubje&um. 2. Êqualitatem inter Muncli
' .„.7
corpus, & univerfam vim matenc. ;. Simihtudinem ( qualuanvam
. ,. ,.
merusiiie
ipfe,cuem pocius ex figuris, quam Relacivam quancorum cerminorumj incer
US
affigua"
Archecypumaecernum & Mundiformam; quo loco Bodinus praxor-
diamihicangicmaceriaMyftej-ijmeiCofmographici , quanquam per
ignoranciam , accacta.
Quanco veroplaufibihusin meaj Epicomes Aftro Copernicana:
:
libro IV. haxaequalium & fimilium commixcio de Mundi parcib? pras-

eipuis eft demonftraca, de Mocore fole, Locante fphera fixarum & In-
cermedio,quodmobihbus conceflum. jEqualicasenimeftinparcibus
materixftatuta; uttantundemfitejusin Sole, quantum vel in excimas
fphajras orbe, vel in fpacio intermedio. Maceria£verd>ucpopulo,debe-
tur arithmetica xqualicas. Vicifsim Geometrica proportionis fimilitu-
&
do in denfitate trium horum corporum; rurfum alia inter diametros
Solismocoris,regionisMobilium,&fphaerae|ulcima: Locantis immo-
bilis. 4. Medietates porro Geometricas quodammodb : ut intcr dud
genera mocuumj alterumin orcumâlcerum in occafum, ccrtium Tre-

pidaci-
* V

PonneA;
pidacionismocum,fed cx quibusduo pofterioresfbla vifusimaginacio-
ne,fecundumCoperniciplacicaconftanc. 5. Incercerram cophum, &
argillam, 6. incer mecalla&lapides, srofasglebas, 7. Interfhrpes 5c
lapides , Corailia. g, Incer ammalia &
ftirpes Zoophyca. 9. Incer
Quadrupedes & pifces , Amphibia. 10. Inceraves pifces , volances &
pifces. 11. IncerHomines&Bruca,Simias, aucMulieres ex Placone.
j2. Incerbeftias&Angelos,Hominem,morcalemcorporeucillos,im-
morcalem animo uc hos. j j. Incer cceleftia beacorum habicacula E- &
lemencaremregionem,ccelumftellacum. 14. Quibusaddeexprinci-
pio libri hujus , bina media ,\ fcilicec Aerem& Aquam incer Ignem &
Terram & caecera.
•,
Ac non paulo melior admonicio de ijs, quae in mundi gubernacio-

ne,racionem habenc diifonanciarum:in Anima vicia;in animalibus rpo-
ftrafin Ccelo deliquia; in Geomecria ineftabilia (quae camen neceffica-
ce maceriae quancicacivac cum exiftanc i f equencibus libris longe rectius
cceleftium mocuum variecaci comparabuntur)in providencize operibus
Exemplairaj&ulcionisdivinajjincerRacionaliaDiabolus Quaeom- :
niaaDeo fupremo moderacore ad bonUm finem > rerumq,- omnium

Concencum abfoluciffimum diriguncur: cuiomnisfpirabiliscreatura
mericiftimalaudum facrirlcia mdefinenci pietacis exercicio deferac ; i-
pfeqjadeofi vifum illifueric, nonmoriar fedvivam,librisqi
fcquencibus narrabo OperaDomini»
Finis Libri III.
Lectori.
Tirocinium Operarum cum aliquo damno libri hujus III. in quibusdam exemplaribus co*-
j luiftum
r»iit ; id ne longtus a calce totius operis petendum effet ,hoc ipfo libronnito» quonw»
do farcires, monendum cenfui. Nempe

& & Paflim aberrant nonnihil
£$«$(• —
FoLaj
— «
Numeri a Notis fuis prxiertim
fuperpofiti&fuppofici, ut
fol. 4-r. ubi pro 66. fctibeêT.
foL^j- lin. ii. Legeminorem
& fol. 47. lini.-y.pro 40.1ege 405.
--$--^ Et P t0
3flE$ft
•fcrifcc
i
--—5-
Eifol.--p.ini.
t
diagratnniatc
— Etpermutavo-
~J~~
£ fol./7
"
>g _ cesfupermt , im-
fc±-_
—*—
z~±zz*
ic
i
Notammuta
Et fol.
primum
is-
dia-
ribus.
ferms in non
__—_ nullisExcmp la
Fol. 60. lin. 9. afine» Pre>
gramma tale 3.4.eft &c.
-t-+-
m
y. hat.
-21
Caeteri leviculi in paucis cx-
emplaiibus occuiicnt.
%- __«:
$j. JOAN-
IO:KEPLERI
Harmonices Mundi
LIBER IV.
DE CONFIGVRATlONI-
BUS HARMONICIS RADIORUM
fideralium in Terra.,earumq;effe-
chi in ciendis Meteoris., alijfq;
Naturalibus.
PfcOCLUS DlJtOoCHUS
Libro I. comment: inl Euclidis
De Mathematices ufu in Phyfologia<& Politica: c/udpotif

Jimumpartem lllius Harmonicam de Radiatio-
nibus concernuitt.
Ad contemplationem Natura; praecipua omnia fuppeditat >decla-

rans Rationum ordinem pulcherrimum>(ecundum quem fabricatum eft totum hocVniverfumjpro-
p >r.ionumq; Analogiam, quae ornniamundana mterfe conne&it, utloquitur alicubiTimjeus»
qaaeq; amicitiaro inter pugnantia, refponfum & mutuam affectionem interjlongiffime diflita, con-
ciliat. Etpoflpauca Inde &angulationes commodas poilibile eft ratiocinando venari, Rur-
f*m ,Hoc opmor & Timseus fignificare voluit> dum paflim per voces mathematicas, tradit contem-
plationem de Natura totius aniverfi, ortumq elementorum, Nameris & Figuris depingit , faculta-
;
tesqi&aff^ctionesillorumietianiqjeffectusjhis [fgu,is~) acceptosfert;anguIorumacutavelobtu-

fa.kterumq; alpera vel lxvia > &c. caufas conftituens omnivariarum mutationum.
Ad Politicam vero dictam doctrinaro > qui negari poflit , illam plurima & mirabilia confer-
rej dumopportunitates rerumgerendarurndimetitur> variosq; circuitus totius univerfi &(,
Numerofq; Hafmonicos, vitae moderatores, aut incongruentiae auchores , &ia
unirerlura impetus aut remiflioms opitulatoies
'(
Cum S. C. M. Prfoilegitsdatmos XV.
LINCII AVSTRI/E,
Excudebat Johannes Plancus.
~ ANNO M.DC.XIX.
io6 DeConfigurationibus
Prseambulum & Ratio
Ordinis.
i^ ^SRoportioncs
Harmonicas in abftracto con-
<M x ISfideratas cribus primis libris formavimus,quorum primus
^^. ^figurarum fingularum proprietates Geometricas, fecun-
^Q^J^dus junctarum Congruentias exhibuic cercius ex figuris,
harmonicas proporciones propagavic.

Reftabat ucHarmonicas raciones haclenus defcripcas inMundum
incroduceremus cribuslibris alijs,quorumprimus Deo coelorum Con-
dicori, fecundus Narurannotuum variorum adininiftne , cercius Ho-
mini , vocisj quzeexmotugignitur, compoti, tribuerec Harmonias:
verum perfuafit nobis conditio rerum dicendarum, ut non cancum or-
dinem Verceremusjinicio ab humano cancufadojtranficuri inde ad Na-
turse opera , & fic demum ad opus Creationis^ quod omniurn primuna
& perfediilimum fuit s fed etiam finem fpeculacionis abftradhe cum
pnncipio concretarum Harmoniarum in Cantu conjungeremus eo-
,
dem Iibro tertio. Initio igitur fa&o hujus in Mundum incrodudlionis

libro antecedenti; & tranfcriptis Harmonijs humano cantui, quem Ar-
tisgeneraiivocabulocomple&ifolencalijiequicurnuncquarcusliberj
qui inhocordine inverfo fecundas Harmonices concreca; partes Na-
tura: tribuit.
vero fparfim libroIII. difputationem de har moniarum Ef-
Ecfi
fcntiacecigi plenam tamenhujus metaphyficaj 'difputatiohis tra&a-
,•
tioneminprincipiumhujus libri quartieodem confilio refervandam

cenfui, Cum cnim vulgo philofophorum Harmonias non alibi quae-
AtquiSocra rantnifiincantu .fitq.inopinabilepIerifqjAcroama, cum docecur a-
tonem,ci-hudquidefsefonos , aliud Harmonias,quae ineffe putanturin fonis:

tamePro- dandum aliquid fuit imbecillitaticaptus ,'& Harmoniarum ortus ex-
Euci Mufi-
i
plicandus terminis potius Muficis vulgdnotis,necturbandafuitavi-
«iiiUudefi- ditasledorisimportunafubtilitatcmecaphyficarumquasftionum.
nitsqabijs
Ac jam porro , cum Harmoniasi in Natura inq; Ccelorum|moci-
qirSintin bus patefacere fic animus ; vulgusverdphilofophorum ftatim ad pri-
fenfiijpgte- ra am Harmonias mentionem concipiac fidcrum Muficam vocalem ,
ffnfilwnar
auditu percipiendam ; &eum Scipione Ciccroniano arre&is auribus
monias, $- adftet , excepturns Untum d> tam dulcemjonum : Cum proclive fit,rcrum
jsomonesqs
earum mve
i
•* m
pitos cum ilio ipfo
... r fomniatore Ciccroneareumcntari,A/o»po/^//A
„, 2 n
»->
J •
,
tiotantos inatarimotus 3 & cum rychagoraeis ex Anitocelerationemrea-

. .
i
itiaanrfas.
Qui tadem derccur coeleftis fonus iionexaudiacurin Tcrris quxprjeconcepcseo*
:
fnPhiioio-
pinionesplurimumobftantledloribus , adNatura:penecraliaconten-
phu.exgge- dencibus;adeoq; & abfterrerepoflentmultosjudiciopollenf.es , veri-
faa'harmo cac [£q- nugamenca ifta Py chagorica ,vix eminus agnita, a-
fe£tacores , uc
adcontem- fpernancesjhbrumnonle&um abncerenc: his de caufis idoneus mihi
piaduPri- vifus cft hic ipfe locus > in quem difpucacionem hancfurnmenecefTa-
ELS
temqsipfara.
riamrefcwci
MO«
Harmonicis Lib.IV. 107 m
Movic mc & Pcolenm exemplum qui cum hbris 2- prioribus ope-

:
risfuiHarmoniciabfolviflecdo&rinamHarmonicam, quateft de can-

tu, jamquc libro ccrcio demonftrandum fufcepiifec, omnes naturas
perfeclasHarmonicaviparcicipare: difputationem ipfe incipic ab&
haceadcmquaftione Subquodgenus rerum referendajit Natura Jeu vis
:
Harmonica, ejztsquejcientia. Etlligiturexamen &

cenfuram Pcolemau,,
cgo in bujus mei operis appendicem rejeci j ac quid ad hanc PtoJemau
quaeftionem cxmeis principiis refpondendum videacur, idob didtem
caufamhoc quarcolibro pra^micti debuic. Necidtantumad pr£muni-
cndum lecTot cm,avercendasque fmiftras opiniones percinet,fed etiam
adexplicationemfundamentalemcociusqUartilibri,- uc quia de Har-
moniisradiorumfideraliumdic~turifumus,qua: &quoc finc numero,
quibusque geomccricis principiis formencur; prius fciamus , quse fic
Harmoniarumeflencia,cicra& fonorum,quibicnullifunc, iplbrum &
eciamradiorumconfiderationem;&quodnam earum propriurrifub-
jeclum,quitermini,fincneinrebusexcraincelle&um,aninfola anima,
quomedioperCipiantur,introrfumquerecipiancur;quare dijudicen-
cur; quiseffec~tushancperceptionem&agnicionem,quo authore feu
primomocore,confequatur: quibus rebus tam generalitcr quam fpe-
cialiumfabjeclorumcoliatione explicatis,poftca nobis facile erit de
Animorum,ipfiusque Naturaj fublunaris cifentia propnetacibus \ &
Mecaphyfice diflererejNacurajquearGana paui6,quam eranc haclenus^
inmajori luce iccare.
Capitalibri IV*
Caput I. DeEjfentia ProportionumHarmonicarum tam Jenfilhtm itmhm
JntelleEiualium.
Caput II. Quot quales^Jint Anim<z facultaies fecundiim Harmonias.
Caput III. Quzjint Genera rerum feu fenjilium y feu immateriatarum , m
quibus expreffk fitnt Hatmoni* , five a Deofjive ab Homine , £J? quomodo ?
Cap. IV. Quiddifcriminisjit inter Harmoniasboc libro quarto , & inter
iUas hbro teriio cnnjideratas.
Cat>.V. De caujis efficacium Confgurationum, earume^ Numero g? Ordi-
tte graduum.
Cap. VI, Qutejit cognatio Afyeftibus cum Confnantiis Mujicis in Nu~
Piero <=ff caujis ejus,
Cap. VI 1. Epilogus halet comtcmplationcm Naturxjublunaru tfacu/t4*
tttrnfy Animd inferiorunu.
o 2 Caputr*
,
log De Gonfigurationibus
CAPVT I.
De eflentia Proportionum harmo-

nicarum tam fenfilium,quam Intelle&ualium.
DE Harmoniarurn.efsentiadifputaturo mihidubi-
care concingic; ucrum clari 9 fic.,vecerum fencencias primum exq-
rere, deindc cum mea comparare; an ab expoficione propriae fencencise
incipe. Prior philofophandi racio r ecepca eft ab omnib 9 ,-
&
crebro com-
rnedacur ab Ariftoceie/pofterior magis convenire videcur pfenci mace-
riae. Difpucaciones n. de Eflencia Harmoniarum infpecie pauciaccige-
runc:Sc fi qua dixer unc de fubfiftencia Generum &fpeciaru Machema-

ticarum,quod Harmonijs in fpecie poflic applicarnid necefle eftinphi-
lofophia Gencilium obfcuriraciseffe plenum,- eoq;lectorisanimnm in-
cer amorem fpecioiiflimoru dogmacu & fufpicionem ficta? rei fludtua-
redubium.lncoecibusChnfl:ianorum,&fiquisfacrofancT:umTrinicacis
MyfleriumjOrcumq; rer um omnium ex hifloria Mofaica,firma flde am-
plectitur > difpucacionis capica & clarius proponi poflunc , &
proclivio-
DivifioHat res inveniunclectorum animosad credendum. Uc mechodum
igicur
«aoniarum.
di^ndorum expediamus, adivifioneincipiendumeric Aliudenimeft
Harmonia fenfilis, vel ei analoga,aliu dHarmonia fecreca & pura a reb 9
fenfilibîllaj mulca? funccam racione fubjectorum,fpecie difFerencium,
quam racione individuorum: ac fincera Harmonia & a fubjectis fenfih-
busfecreca,inqualibecfpecieunaeft&eadem. Verbicaufl,eft una&
cadem fpeciesHarmonia?, qua; aproportionedupla oricunha^c fi ineffc
infonis,Diapafon dicicur; fiinradiacionibus, AfpectusOppoficusnun-
cupacur-' &
in Muficoquidem fyftemace vel fuperior efl vel inferior
vel acucior vel gravior , vel vocum humanarum, vel fonorum cx orga-
nis:nec minusin Meceorologiaeftmulciplexivelenim Sacurni& jovis
vel alcerius copulx, &
vel ex fignis aequinoctialibus vel ex Tropicis.
De ucroq; igicurgenere quasrirur , quomodo fubiiftanc, quodq,per
Harmenix fe, num feipfis, an m
rebus alijs.Quod igicur fenfiles harmonias accinee
fcnfiks. ad earum Esse quacuor ifta concurruc; j. duae res fenfilesejufdem genc«
ris,& quancse, uc incer fe comparari poflinc causa quanticacis, 2. Anima
comparans.j.Recepciofenfiiium incrorfum.4.Idonea proporrio, q de-
finicur Harmonia. Horumuno fublaco, collicurfenfilis Harmonia. Fa-
AdEffeHar-
c ^ e en i me
incelligere,NacuramHarmoni£e non efle definiendam per
ft
Kq^riOr- folas res fenfiles, uc per fonum vel radium ftellaj. Aliud n. eft fon9 aliud
^nem, ordo eer cus incer diverfos fonos dico aucem ordinem hoc loco , non
:
caufa fic9 in aliquo loco phy fico,nec causa cemporis, fed caufa acuminis
&gravicacis. Pofluncigicureflefonidiverfi, acnifi fitinceripfbs cercus
ordo, quicercisproporcionibusdefinicur, re machematica, nullaeric
inter vocesHarmonia. Viciffim fono fublaco , quamam confingi poffic
Harmonia audibilis.,& radijsplanecarum fublacis qnamHarraonia con-
Harmonicis Lib. IV. 109
flgurationum Amplins quia Harmonia mufrca non eft fonus , fcd plu- CAPy
l
T *
rium fonorum Ordo,hincfequicur illamefse inpraedicamento Relaci-
onis. Ordoenim,deq>hicloquimur, relarioeft,&:ordinaca,funcadin-
vicem relata. Qua igitur re foni funt harmonia, ld accidens eft quipps ,
quod in fubjectis ineft,necfeorfim confiftit , poteftq; abeffe citra fubje-

clorum corruptionem. Deinde , ficut quantitas in univerfum a corpo- ^* ^ j" "4 1 3
nbusnequitfepararifuis, fedpoteftbeneaugeri&minuicumipfiscor- accidi»

poribus, & tamen accidens eft i fic etiam Ordo ipfc fonorum, cui ut ge-
neriHarmoniam fubjecimus,tolli non poteft a fonis,plurib 9 uno,quan-
titate acuminis &gravitatisinterfe diftindhs namaut plures efle defi-
:
nenti aut fi plures, ,eric incer ipfos ordo fecundum exceflum & defectu;
mucabilis ille quidem, fi fubje&orum relacorum alcerum mucecur. Or-
do igitur cum quancicacibus,& in fpecie cum numero pari paflu ambu-
lac. Terciofreuc Numerusdefiniturefle multitudoex unitatibuscon-
flata > in quo Anftoceiesagnofcicaliquidmateriaânaiogon , unicaces
fcilrcetejus, aliquidformale , mentisconceptum, qua2unam,quocun-

que refpe&ufeparatamac£teris,multitudinemillarumunitatum fin- ,
ff
gulanum agnofciwtaque ahbi pmlofophus idem fublata Anima nume- mon ix rc-
rante , tolh ait omnem numerum at non unitaces fmgulas : uc ita quiriAni-
,
mam '
numerusmatenaliterficinrebusipfis, nihil prcecenllas, niiiaccedat
Mens numerans ; tunc demum emm
, numerus prsecer res ipfas, a re- &
busabftractus, eftdiverfumaliquidabipfis, eftfc. conceptusinmen-
tepluralitatisrerumindividuarum: ficetiam ordo iple fonorum £c a-
liorum fenfihum,quo de hic agimus , non eft quicquam aliud,quam ipfi
foni piures; nrfi accedac Mens, comparans fonos incer fe, differences a-
cumine: & ingenere relacio omnisyfine Mentenihil eft, preeterquam
fua relaca ; quia relaca non func id quod dscunrur , nifi mens aliqua
fupponacur > qu^ referac unum ad akerum.
Quodigicuringeneredecrdine,deq;relationeverumeft;idmul-
tomaximefubfumendum de Harmonia,q in proportione conliftit,in-
que numeracione partium quantitatis a;quahum fcihcet , utfubfiftar., :
&ucEssEpoflitaliqua fenfilis harmonia,pter duosfenfles terminos

oportere & Animam efle comparancem hac enimfublata, termini
:
-quidem eruntduofenfilia, fed non eruncuna Harmonia, ensracionis.

Videndum nunceciam de certio Cc: de recepcione rerum fenfili- AdeffeH»
,
umin animum, ejufq; neceflicace & modo. mouixCci^
Nimirum Harmonia eft res una termini fenfiles foris extra Ani- rcC eptioni
,
mamnon funtresuna,necufpiamnifi mtus in anima poffunt adunari externoru

Nonpofsutverdintus efle , nifi introrfum recrpiantur , quod multis mAmma »
verbis ab experientia probari non eft opus. Poteft quidem Muficus
Symphoniarum artifex intus in animo fuo meditari Harmonram dua-
rum pluriumve vocum, quas tarnen incrorfum non recipic : at illa har-
monianoneftilloac~tufenfilis,nosver6defenfilis effentia loquimur.
Qualis vero eft rlla receptio ? nonne foni, ut exemplo notiori u-
tarlocoomnium, perftant foris extra aures, in aerc, 6c ante fonos mo-
tus corporum,ad quorum quantitatemfoni fequuntur? nonne ij ma*
aeoc ia fuis corpgribus ? quoinodo crg6 ingrediuntur? Reipondeo,
O 3 parcini
.,
IIO De CoNFIGVRATIONIBUS
partim agendo, partim patiendo,agendo,dumfpecieSemittunt,pul-
'
fata motus fui, fonos lucida luminis
,'
&
coloris fui. radios, &
ficu t loqu i-
mur, cum obiecla dicittiUS movere fenfus.movere vero eft agere:pati-
endovero.non ipfasresper fe, fed (peciebus fuis quacdum fentiuntur
_
memoranturi coparantur, femper aliquid pati debent ex ufu loquendi

Et omnind haec ipfa duorum terminoru adunatio iii A nimo, per quarn
refultatEfletiaHarmonisefenfibiliSjipfum fcilicetreferri & comparari
eft rebus jurttlim fumptis tale quippiam, quaie quippiam eftrebus fin-
gulis,videri,audiri, eoqueminusetiam. Sunc quippe hsec omnia, paf-
fiones qua?dam,fed a.quivoce didta:, magno fignificationis ambitu.
•Paffionum Sed conftituam 5 grad9 paifionu.Primum paciturveibi c?.ui_i, Aqua,
aquiToca-
c um egelidaexiftensj ignibus
admotistcpefcit. Alter fignificatus,pati
dicithumorem,cum aliquid agit ipfe,fcil humeclando arida : nam
pars eiusrapiturin meatusexiiccaci, eiquemifcetur, quodeftpati: fic
& patitur aqua cum guftatur: partcm enim deglu tit ficiculoius di- ,
geritque.Sedcercioeciamfignificacupacicuraquainguftacu,cumaiin-
guafalcemconcingicur,noncancumquialingua?calorecalefic,cumipfa
fuo frigore linguam frigefaciat; nec cantum ideo,qa ha.ret aliquid aqua;
inlingua,fedfimplicicerquia tangituralingua, quodeft quafi leniffi-r
meferiri , aut pulfari, auc impelli, unde eft motus localis partium in to-
tOiMoveri vero eft Pati. Quarcus efto fignificatus,quo pati dicitur
aqua , cum emhTo vapore fent nares , odoracuque percipitur percipi .
aucem.eft paci : &

hic quidem pacitur non ipfa, fed effluxus eius corpo-
reus, quapailioneeciamabfumicureiusaliquid. Quintus gradus, quo
patiintelligicuraqua,cumftrcpicusejus auditur : primum enim ipfa
aqua in motu eft, deinde fpecies immateriata aqua_,uc movetur,diffun-
ditur ab ipfa in omnem ambitum ,reeipicurque in meatus aurium ha_c ,•
recepcioeftpaffio,nonipfiusaquje, fedfpeciei eius , feu defiuxus eius

immaceriaci: &in hacrecepcione deperditur ahquid tempore &
mul-_
tiplicicaccreceptionum. Nam obtufioreftfonus,quimagn£emultitu-
dinis auribus, aut veftibus, accidic , auc qui intcr nivesdecidentes emic«
titiir.
Sextoeciam cum videturaqua, paticur aliquid :emitcicn.afupficic

vel quafi,nimirum a coloribus fuis,in quantum colorata,radios ad ocu-
lum,quiradijtanguntuf, repercuciuncur, refringuntur, coguntur ad
pun£tum,excipiuntUraretiformi tunicacoa&hquzeomnia funt paf-
llonesnonipfiusaquae,fedfpeciei immateriacae,feu radiorum. Echi
radii,jaminhacrecepcionenihilperdunt,nequelocis,nequetempore:
remoto enim quod tangic, pergunt ulteruis, penitus illibati, quod ncn
facitfonus.
Scptimo,poftquam hae lpccies,ipfumq>• aded corp' aq in corporea
{enfuum inftrumenta priusaliquid egerunt. illafc. fibi conformiter af-
feceruc, fibiq; affimilarunt, ut & lingua: &cutis membranulas frigus &
faporem,narium fpiritus odorem perceperincfpiritus auditorij ejus fo-
nitupftrepant,viforijejuslucecolfuceant,itaq;typus&ipeciesejusfen-
fenforia fueric formaca, quam oculi cerce circumgeftanc, eciam abhta
illai f^pe invico homine; jam hsfpecies fcnfiles ab fenfuum veftibuiis
feu o-
,,
Harmonicis LlB. IV. III
feuorificijs^rccipiunturintrorfumpervimreprasfcncacivamfeuphan-
tafticam,cognofcuncurperfenfumcomunem,conduncurpm8moraci-
vajpromuturpreminifcentiamjdijudicanturpfuperioremfacultatem.*
q omnia paci lncelhgicur aquanon infe fed ln fuisfpeciebusfenfilibus
,
& mencahbus.Tunc lgitur etiam fuprema facultas anima;,qua; numero

comparacionibusq; pra*eft , expluribus rerum fpeciebus mentalibus>
unamfibifabricatformatq^relationisôrdinisjcomparationisqifpecie,
refq;forisexiftencesincerfecomparac:qua*comparacio,ucfupradice-
bamus, cumfiacft.iperrebusipfis, fme ipfarumopera,paffio quaedam
illarum efie intelligirur : eodem fere fenfu ut cum de fama abfentis &
,
ignari in judicio agicur, auc cum is capicis damnacur auc profcribicur.

,
Omnindquidemapcafimilitudo ; etfifecum
ficutenimtalisaliquis ,
ipfe tuncmalinihilfencic,ade6q;nihilpacicur,camen paulo p6ft vim

ejusj quod paffus eft, re ipfa experitur: ficeciam voces,& qcqd omnino
congiuenci3eparcicepseft,pi-oucmeciplacuerincinhaccomparacionc,
proeovel concinuancur,velrefpuucur,fugiuncur,prohibencur,impe-
duincur, opprimuncur,finiuncur. Etfi jam fton hoc cventus confequen-
ti3refpecT:ufonos patidicoifed illo ipfo a£tu,cum eos inter fe mens com-
parat;fufficitq; g longum exphcaffe, quo fignificationis acqvoca; gradu
hanc comparationem metalem,paf]lone dicam.Sed nonfruftraprolix'
fuiinrecenfendishisfignificatib 9 :hacenimot!ajamporrcmirificeadju-
vabimur in agnofcenda NacuraFacukacis Harmonica*&complenda
:
hacparteMecaphyfica;,qAriftoceles nepcranfennamquidem afpexic.

Ex hifcc quoq,- clarum eft id quod ancea concendebam , fc. qucd
Harmoniasfenfilisipfumformale, qua harmonia, accidac fenfilibus , a m,, "i* '
^ °'
&
nimirum ficuc eildem accidic, videri audiri & ca*cera. Pacec fecundo ctetx\a
Harmoniaseciamfenfiles,efse res.abipfisquodammodorebus abftra- anabftia-
ctas; quacenus nimir um non res ipfas foris, fed fpecies rerum per fenfus
ingreffa*,adq; cribunal animse perdu&ae,fiunccerminiproporcionis
harmonicaefenfilis. Ac viciffim duplici nomine harmonia; iftae func
adhucconcreca: ,primumquiafpecies has rerum fenfilium , non func
earum nudae quanticatis fpecies fed etiam qualitatis fenfilis , puta foni
,
vellucis&c:deinde quiafpcciesha2fenfilesj,ucfenfiles, intus in ani*

moncqueuntrclucere, nifiresipfa?,quarumilla*funcfpecies, foris e-
tiam prsefto fint & maneanc. Nam ijs ablacis,definunc eciam earum fpe-
ciesincus,lucisquidem, quoadfuamradiacionem, in ipfo inftanci fo- ,
nivcroincrabreviffimumccmporismomencum. Relinquicur qui-

dem infenforijs inftrumencis aliqua impreffio uc in oculo lucis , fed
,
illanoneft rei forinfecae , fedpociusfpecieifpecies alcera, in corpus

impreffa,jam corporis momencaneaqualicasfatta.quemadmodumin
opcicis, coloreslucefolis puraminimeq.coloraca, vim concipiuncra-
diandi quaquaverfum colorace, Ec hoc eft quod inicio quoq; cort-
tendebamus,oporcere cerminos fenfiles &
Animam praefentes efie
mutuasq, tradere operas, agendo, patiendo, illam fc. movendo fenfus
hanc comparando > ucconfticuacur efTenciaHarmoniajfenfiliSb
Objiciac, hic aliquis , Aaimam comparando non facere > fed in-
veni-
,
iog De Configurationibus
CAPVT I,
dxwceuus
venire idoneamproportionem: quod quartum fupra &formalc prin-
iAmraafa- cipium erat harmonia;fenfilis:ergd viderianimamabefsepofle,ialva
cianHarmo Harmonia:.
£fl-cnc i a
tcnawavc- Refpondeo per inverfionermldoneam invenirein fenfihbuspro-

iuat.. porcionem > eft detegere & agnofcere & in lucem proferre fimihcudi-
nem illius proporcionis in fenfilibus , cum cerco ahquo veriflima; Har-
monia: Archecypo , qui mcus eft in Anima. Quemadmodum iguur
Athenienies vircucem aliquam invenerunc rn Zenone Pi y canei lui jus
,
ineo non invenerunc, fedilli conculerunc.quodZenofine Achenien-

fibusconfequi nonpocerac: fic Animaordinem & proporcionem ln fo-
nis inq; radijs invenic(ecfi ne hanc quidem foris invenicied ialcem cer-
minos,ucdictum)atucha:cproporcioficharmonica ipfa fui Arche_ ,
typi coliacione facicqua: harmonica dici non poflec,nec vim ullam for-
tirecur inmovendisanimis> Ii hic Archecypusnonefsec. Sacisigkur
cL Senfilibus Harmonijs.
JamenimcranfeundumnobiseftadpUfas&fecreCasHarmonias,
hTmonia alcerum fc. divifionis noftraemembrum lllas nempe , quas jammodo
:
inieniihs; ftatuimus Archeiyposfeu Paradigmaca fenfilium harmoniarum. Nani

fi Archecypi fuam haberentfubfiftentiam excra Animam ;fateor equi-
dem, magno nosaigumencoprivari,proafserenda neceflicace Animar,

ad eflenciam Harmonia^conftituendam. Acqui excra Animam Ulos
confticuere , eft oppoficum in adjecco , ut audiemus.
Ejustermi- Verse enim &
archecypicae Harmonia: > qtiaenulliipeciei fenfili
Confufa exiftit , principia iunc nihilominus divifa &
numero plura.
Cumenim& illalitproportio > fequirit igitur &
ipfa fuos terminos
binos. Hiver6termini,utlibrisprioribusufurpavimus funtCircu- ,
lus totus &

Pars ejus vel partes , aliquota vel aliquoca: , demonftrarive
rcfcifo arcu. Hxc eftipecifica proportionis hafmonicse difterencia
quanon tantum harmonica proportio diftinguitur a proportionibxis
ali js , fub eodem genere locatis, fed etiam pura &
archetypica a fenfili-
bus : niflquatenusitfu vulgi tritiflimo , fola fonorum Cottgruitas ,
Harmonia dicituf . Naminhocipfo clarifllmum apparec difcrimen
inter puram Harmoniam,& Harmoniam fenfilem feu concreta ; qucd
in puraterminifuntexmathematicisgeneribuSjCirculo & Arcu , cer-
to modo formatis:habet n. circulus fuamformationem feufiguratione
ex feipfo habet arcus ex Subtenfa cerminos, ex circulo figuram; in Cen~
,
filibusveroHarmonijsnoneftopushacfpeciali formatione , poffunc

enim efle vel redfoe lineae, vel aliter figurata? quantitates fenlile dum- ;
modo finchujus archecypicaifua^Harmonijefidaexemplariajinquan-

titate quaelibetfua : quantum quidem poteft efle fida; imitationis in re-
bus fenfilibus ; quia quod in ijs vero propinquum eft , fecundum magis
&minus, idproipfoverorecipicuc HifuncigicurcerminiHarmonia;
archetypicat.
AdESSE Deinde , pracer terminos , f urfum uc prius didtum in fenfilibus,
1
^tcaa**
recFi r i curcc i am Mens,comparansterminos,& dijudicans, num ij,ni-
i •ncera re mirum arc9 circuli,calesfinc,quos de toto circulo refcindatlaCaliquod
a -
figurae demonftrabilis. Icaq; tria quodammodofuntprincipiaHarmo-
nia;
:

niaeArchecypicaj,duoexparce cerminorum, Maceriale, ut analogice CAfVT L
loquar, Circulus, &parsejus ;Formale, refciflio partis per figuram
demonftracivam & unum ex parte ipfius
; relationis cerminorum ,
fcilicecEfHciens (
quodammodo ) Mens.
Cumqueproportioomnisj&ficetiamhjEcpartiscirculiadtotum, Harmonia
, jam ha?c certa & defcriptaproportio- e ft Rdatio
fit in pra;dicamenco Relationis
nis forma, habet feutqualicas quarcaefpeciei. Eft enim Harmonia, Re- quaiiuuva.
lacio quodammodo qualicacivafeu figuraca, quippe aY figuris regulari-
bus formaca.
Quod fi prius ad Effenciam Harmonije fenfilis percinuic, uc fenfilia
perfpeciem infiuerencinanimam:quantomagisetiam hicnecefleeft,
utquos diximus Harmonia: fecrecae terminos , Circulum Arcum &
eius; ij finc in mente ipfa intusper fpecies incro recepcas
: five id quis
faftum effe dicac five cum ipfa Mence perennavennt , ante omnem re-
,
cepcionem intus prsefentes ; de quo jam porrd nobis omnibus ingenij

viribuseritdiipiciendum.
Cum autem ad hunc locum jam devenerimus ; non equidem fine GTnaa &
luculencainjuria tam le£toris, philofbphiae cupidi,quam Veterum, s P eciesre-
quihancphilofophia; parcem ante nos criverunCjipforumplacicade^™^^
rebus iifdem diffimulare poffumus , quancum quidem nobis de iis con- infmt ia A.
Unum cancum prasmictendum cenfeo ruma*
fticeric ; diftinguendum effe in-
cer fpecies ipfas machemacicas, Circuium,& Ai cum ejus, incerq; com-
parationemeorum :&hocided;quiafifpeciesipfa2 , ceucerminij,col-
locandse func intus in anima fine recepcione; mulco magis Harmo-
monia, qua? eft inter illas partes , in mente collocanda erit uc non h;u ,
beat effentiam fuam extra lllam , quippe cum eius •effentia confiftac
in a&ione aliqua mencis circa fpecies illas. Ec circulus quidem cum ar-
cubus fic func in Anima,uc cicra concroverfiam finc eciam in fenfilibus
acHarmonia, quaêfiincercirculum ejusque parcem; quoad formalc
fuum,nullo modo eft excra animam; uc fuprapacuic exemplo Numeri.
Jam vecerumargumencafuncprasripuedefpeciebus ipfis,refimplici-
ori; Harmonia vero res eft magis compofita.
Et hoc eft difcriminis inter Ariftotelem , Platoriem Proclum , ex ,
unaparte, interquePtolemaeum exaltera. Illi enim de EssEfpecie-

rumdifputant,Ptolem£eusde Esse Harmonib. Sed Ptolemari Tex-
tum nos in Appendicem totius Operis rejiciemus ; ne nobis , quod ini-
tiocapicishuius verebamur,turbas coucitec;Illosver6, qui appoficif-
fime ad praefencem fpeculacionem loquuntur, jam audiemus.
* ,ato ls
Ec Placonis quidem de rebus Mathematicis fententia hsec erat> dogmade
j f
e- f r- o •
Mentem humanamomnes&fpeciesfeunguras, &axiomaca, &con fubfiftemia

1
clu fiones de rebus>feipsa edoclam effe; cum vero videcur erudiri id ni- Mathema- ,
hil aliud efTe,quam admoneri per diagr ammaca fenfilia , rer um earum, rum .
quas fecum ipfa fciac Id fingulari arcificio repraefencac in dialogis,in-

trodu&o puerojquirogacusamagiftro^refpondec omnia]ad vocum.
Anftoceles contra in Metaphyficis, commentum hoc appellac, Ariftoteiis
roaco—
>$yov 7iha.<rfjLCLT^, esrg$$ tlw v7ro$-£<nv fa@>ict<r{jLiPov NecjSfj
ttarium, :
enim haec Matbemacica feorfira a fenfilibus ufquam fubfifterc nec :
P aliam
)
114 De CoNFIGURATIONIBUS
a ^ am e ^ e i^ orum fubfiftentiam, ne quidem in Mente, nifi ea racione »
CAPVT I
'
qua cajtera univerfalia funt in Mente , cum eflentiae ipfius rerum fen- ,
filium fingularium, fpeciesperdefinitionemformatur inMente itaq, :
prioraquidem efle fenfilibus, & abftrahi a fenfilibus,at nonre,fed con-

ceptu mencis. Ubi nocandum,qucd Ariftoceles, quocies fere ufu venic
uc nommec generumMachemacicorum unum aliquod exempli gracia,
«ierft Art
ftoteli. femper aue Punclum nominec, auc Lineam, auc Superficiem, aui: Cor-
Numerum; qu& func in prsedicamento Quanticacis fumma ge«
pus, auc
nera: quancitatum vero, in quantum funt figurae, in quarta fpecic &
qualitatis(ubialiudeftipfarummateriale, quancicas, aliudformale,fi-
gura) per hasquidemdifputaciones,ficmenciorariflima ; in quantum
Relaciones, planenulla. Adeo quidem etiam Harmonicam fciennam
ponit fpeculari de nuliare,nifi de vocibus.;deq; ijs non aliter,nifi in qua-
cumills funclines,planeucOpcica. De incervallisverolinearum, quai
func proportio (relatio nimirum, &ea quidem qualicaciva &figuraca
ne fomniat quidem unquam Ariftoteles.Nullum itaq,dubium eft,quin
ulterius progreflurusfuiflecin hac fpeculatione , fiMachemacicispro-
fundioribus(deincelle£tuaIi figurarum poftibilium impoflibilium &
difFerentia,quade nos egimushbrol f )|fuifletimbutus. In quanturni-
gicurdefummisquancicacisgeneribusdifpucac , facile vincic, nemme
*etiamde repugnante,- quod verd in univerfum * concludit, Platonem ftulci- &
Svûisf^r "^^"J 118 ' quamipfe fibi eft imaginatus, reum peragic ; denique qucd
mahter) ,ut pi&uraj Platonicai,de r
r puero ctv f^cLuCOy ipfe
r opponic
rr picturam con*
circulo,Tri . .
.
gono &c. tranam, Mentem af leren» feipsa vacuam , non tantum cognitionis cse-
Ariftoteiis
cer2e » &
Mathematicorum generum fed etiam fpecierum, plane Ta- &
tabuiarafa, bulam rafam,ucinqua infcriptumfitnihil , ne mathematicorum qui»
menns ldea
£ em } i n fcr ibi vero poflint omnia hac inquam inparte nec in Chriftia-
:
na religione tolerandus eft , &

invenit poft aliquot faxula cum alias
multas evQujua.<;,ut loquitur Proclus;tumProclum ipfum adverfarium;
quanquamhic Ariftotelem ipfumnominenoncitac:PIaconemvcro >
quem defendit, nominatum, aperce ducem fiium proficecur,
Prodi Phi- Hujus igitur Procli philofophiam defpeciebus rerum machema-
lofophiade ticarum, quas egoterminos proficeor proportionisHarmonica?pura?
E n r
u^^ ^&fecretaeafenfilibus,opera:precium eftex ejuslibro 1. in Eucl: huc
maticarum tranfcribere de verbo adverbum.
Sicille : ^Re/iquum efi, irtvideamus , qu&nam Subfifientia , fiu EP
fintia debecvL afiignari tMathematicu Generibus £j? Jpeciebus / Conceden-
dumne Jit , illa k (enfilibus Jubfiftentiam accipere_s , five per abfiraclio-
nem , vt mos cft loquendi , Jiveper colleclionem eorum, qux Jitnt per partes
difterja, in vnam communem Kationem ( feu dejinitionem ) anneêtiam
<tnte h&c , ipfis danda (ubfiftentia,vt Plato ujurpat, , &
vniverptatis rerum
Svtdcuna.progrefiodemonftrat, ?
thematica Primumitnque ,fiajfirmamus , Jjiecies cJWathematicas a fenfilibus con-
jioneffe k flitui ,
dum Animaa Trigonis aut Circulis rnaterialibus , fpeciem circularem
finguaribas aut Trigonicam '
pfieundariaquadamgeniturd, infiipsafirwa£t ; quxro uns*
sjuantij.
~ vc"
,
Harmonicis LlB. IV. HS

de veniat, rationihus (feu definitionihus ) il/a tztnta certitudo , tztntatfc accutatio?
*'
Erit enim aut dfenfiltbus ,aut ah ipfa anima, At impoffibile , ajenfi/ibus ; muli b *"
namtfc majorjubtilitas ff- exaciio inefi Rationibus tflis ? Ah anima igitur , qu<t
imperfeftis perfeclioncm , minime accuratis , (itbtilitatem illam accurafom
conciiiet.
Dic cnim uhi interJenfi/ia inveniatur natura impartihi/is ('pun&i) d?

latitudinc carem , ( uc lineaj i$ profunditnttL» , ( uc fuperficies ) aut uhi
'
aqualitas /ineatumex Centro , aut ubiProportionesfiemper conflnntes laterum

(maceria mei libri I ) aut uhi angu/orum reclitudines ? 'Iôn equidem video
.
irt fitntcommixtzi $
confufa inter feomnia partibilias , nihilfincerum , ni-
hi/d contrariofuo purums ; omnia partibi/ia^, fi? qu<t locis difttx, qu<t unita. &
Quomodiigitttr immohi/ihus ipfam durabilcm efentiamex mobi/ibus aliastfc ,
aliterhabentibus conciliahimus ? Qujcquidenim Juhfijlentiam Juam habzt d

motisefientijs; habere eam mutnbi/em concedunt ipfli. Et qucmodo accuratis $
tertisJpeciebus d non accuratis impetrabimus accuratiamfuam ? Omne namtfc >
quod caufa efi notionisfimper mutzibilis , ipfum multb magis eji fe/o. Sttppd*
nendum er%b erit Animam ipfam genitricem efeMathematicarumffecierum
,
f$ ^Rationums. cAtquifi'illa continens inje , i/tprima exemplajeti Paradig- Vera matha
maU ,fecundum efenttam ipfafubfifierefkcit , *ut itztfintgenerationes ( Chrifti- "^""s™

artUs fubaudic, creacio rerum fenfilium) nihi/aliud quam propagationes ,
tia ia Ani«
JJzcierum ,quxinillaprius inerant (raciones Creandorumcorporum ma-

*"*•
chemacicas j Deo coaecernas fuiffe> Deumque Animam Mencem efTe &

fuperexcellencer; Animas vero humanaseffe Dei creacoris imaniges>
eciam in efferttiahbus fuo modo , id fciunc Chriftiani) tuncP/atonicon*
fentiemus , h<tc dicenief , t-f vera Efentia Mathematum nobis in venta erit- Sin
autem Anima cumnon habsret , neCprius alicunde accepifei RationeS Mathe-
,
maticas ( fi cum rton fuiffenc ipfi cortcreatae ) nihi/ominus admirahi/em

huncornatuni immateriatum texit ,pu/cherrimam hancflecit/ationem enititur»
quomodo ergb difcernei fic genitzi ,fintne (ubfifientia gf conjhntia ( [XOVllLCt
non yoviLLCt \ego)an in ventos eVanida,&'Jj/ecJrapotius quam vera? ^ttjh9
normis u[a veritzttem eorum metietur ? Imb quomodo , cum efentiam eorum non
kaberet,gignit tzlntnm varietatem rationum?Nam hocpaBofbrtuit&m illorum
fubfijlentiamjhciemus , ncâdullumfcopum vel terminum tendentems. Sunt
ergb Anim<£ ipfitts fbbo/es , fpecief Mathematict , nechabetilla Rationes, quas
tonfiituit , afen/i/ihus } quin potiushttcahilIispropagantur\JuntquehienixUs
ipfius , £<f h<tc puerperia } permanentium & perennium Jf>ecierunu> t
, evi-
^fj^*™
dentia^. non eflc col
Secundbfiah infra &
a fcnfi/ibus colligimus Rationes dMathematum J22§"£
( (eudefinitiones ) quomodo nonmeliores erunt demonfirationes quas confiitu- gularibus
quanus.
untfenfiliaj,, demonfirationibus univerfalioTum^fimphciorumfêCierum^?
Dicimus enim, ad qu<tfit<t rei invefiigationem,ubique principia £•? propofittones,
efe demonfirationtbuc- feu conclufionibus cognatas. Si igitur (tngularia uni~
verfa/ibus ,(ifinfi/ia ratiocinativis Jitnt cauj<t , quomodofieripotefi ,iJtdemon-
A1 ' e
firationis terminus ad magis univerfalia , non ad partia/iareferatur ; vtque g a^?*
intefleEiualium quam (enfiiium efentiam cognatiorem demonftrationibuf pro- ft ote i c.
Umus i Sic enim ioqUuntur ; Tônfiquis demonfirat,, o/Equicrurum hahere

P 2 angu-
, t
n6 DeConfigurationibus
angulos duobus refi is <equales, idem JEqttilaterum , idem Scalenum,hocfiire efi
legitimumifed is fcientiamproprie difkim habebit,qui de omni Triangu/ojimp/i-
citer hoc demonfiraverit . Itemj>:vniverfalia meliora efie addemonjirationem 3
ejudmparticularia--,Amp/ius ; magis uniuerfalium ejfe demonfiratiom s ; ex qui-
bus verb conjkint demonjirationes illapriora eficj>
,
, gf naturd pr&cederefinpur
laria , gf caufas efie eorum , qit<eprobantur. aMu/tum igitur abjitnt fiicntite
Apoditiic<za.bhoc ,vt circapoflerioraortu tf> obfcuriora fienfi/ia , propofitiones
fuas mendicatb coUigant. Dicam infitper df hoc tertium ; illos Animam vilio-
remfhcere ipfisjjeciebus , qui h<ec dicunt. 'dsfamji materiafufcipit d Natura //-
la, qu&Junt efientiatia-t &f magis Entia , ij> evidentitroj, i Animaverb pofle-
rioriaBuaccipit abil/is , Exemplaque ti Imagines ortupoflenori fingit infie*.
ipsd, rejficiens adEfientias viliores,^ abfrahens a materid, quitfiecundhn ipji9
natura?nfiunt infiparabilia-- ; nonne Animamipfidmateriaolfiuriorenij> viddu ,
gentioremquefhciunt 'ISfam af materia locus ejl maieriatis rationibus , Jicut

.<*
Anhnafpeciebus (immateriatis) Efibt verb i/la locus prioribus , iftaficundatijs

cS? il/a ducatum obtinentibus in efiendo , ijkifitbfifientiam habentibusabi/lis : de-
nique iilafhciisficunddimefientiamj> , ifki mmcupatis ficundum intentionemjs.
Gfuomodo igitur Animaj , <iMentis ?J intelleciualis prim<e Efienti<e particeps
£jf qute cogmtionem inde confummatam habzt ; quomodo inquam ctiamoblcu-
rifitmarum totius vit<ejpecierum erit receptaculumj> , infimi fcilic&t in rebusgra-

duS) omniumque imperJeBifimi adefiendumj,? Ûerumhancopi zionem oppup-
nare pluribus , qu.e dudum dmultis efiflageilatu ex merito , fupervacuumexi-
Jiimo.
Animahic Qujidji non exifiunt Mathematkz flccies per abfllraciionem materia*
intetligic torunzj> , nequeper co//ec~iionem eorum, qu<e infunt infingularibus communias :
ioue 'jJefi
ne< ue omninbjunt ortu pofleriores autex (enfilibus: necefe utique fiierit , iri
]
creacumP a Aiimave/ dfieipfiave/'d Mente tranffumat.iUas veldenique £$ afi
' , & d Mert~
tonis:Me^-
tefimut. 'Verumfi djejola , quomodo erunt imagines intelleclua/iumjjccie-
Chriftiani runij> , quomodo erunt medix inter partibilem i§ impartibi/em naturamj> , cunt
dicerer lpsu
nu Ham dprimis confitmmationcm adefiendumfortianturi'quomodo denique Fri-
torem : cui' ^ a Exemplas , Paradigmatu ve/Ide& , qu&funt in ntent ,Junt univerjoruni o
imagines Principes?
funt omncs
Animaecre-
£ J
vgy ^ Mente (21. t tranfiumuntur
*
r in Animam\'*?auomodo Anima mane-

-,
_
ipjam movens ;jit\.ationes, qu<zjunttnipja

s r ad
i
at*,corpo- bit ipfajeipja operans , Jeque ,
J
iib vivifica
n0 YYnamfubJijientiot i/larum rerum_j> , qu<e ab atio cientur , influXerunt in ipfam
&£ aliunde^)? Et quiddifferet Animadz3A.ateria,qu<tJolumpoteJkiteefiomnia,
nihi/verbdematcriatisjêciebusgenerat ?
& lunt AnT- %e(kit igitur vt Anima £? dfeipfd

, & a mente tranfumat ijki,&vt ipfk
marexem- Jit abfoluta.confummatiojf>ecierumj> , qu<t ab intel/eBua/ibus primisExemplis
p,ana
&{-
ea "
fi
u Paradigmatibus dfeipfis genitisfubfiflentiam habent , acceffum adipfum &
ftetaturetia ESSE fortiuntur. ltaque nequaquam efi Anima Tabu/arafaj , abommbui
numabiKo ra tionibus vacuas. i Jed efl fcriptn fimper tabula-* i firibitque {$ ipfiz*
yehîrradi infeip(dmj> , Jcripturis imp/etur d Mentcj. Efi enim Anima , <JM.ens , fiu
&
ationem Inteliecius quidam , quifeipfitm Jecundumprioremfi IntelleElumrevolvit 3 i- '
wago i/lius , tffigurajeu typusfirisjhcius. Si igitur ille omnia intettettuah-

ni inipfas!"
tereji
' &
Harmonicis LiB.IV. 117

terefi , erit^f Animaomnia animaliter ;
& 'Ji"ille
exemplariter ; Amma ima- L
ginis in modum ; (jfjii/ie contraffim gf unitim ,anima divifinu>. Qupdcum
{_? P/ato intcllexiffei , Animam ex omn:bus confiituit 3, -divmtque (ecunaum nu- In Timzo ..
J ... 4r J .*
.
meros ,revmxttque Analogijs
_ , _s D
.. '
Katiombus tiarmonicis
r . . .
inque tpjamcontu- oc m(j u

quieftcitri
_v >
-
], ltik
lit Principia primds , Figurarum effeHrieia-s , putei ReBum tf curvums , mo- tioms alca,
"uetque circulos, quifunt in ipfa intelleElualiter Omnia ergb zJMathemati- ^™","*"

.
am
ta primumfifit in Animiu;i_f ante Numeros Numerifeipfos moventes ,zf> ante IU pnmum
'
figuras apparentes , figurx vitn/es , _f ante Concordata, ve/concinnatzt,, ipfi. Ra- "P " G ':" c1
tiones concordantiarum_s ,fsu Harmonic<e ; H_f ante corpora , qu& moventur in i.Mohs,
circu/um_s, ipfi inconfbicui cycli conditi funt ;eftque Anima omnium rerum Con- transfbr-
Jummatio;_f ktceftexornatio quxdam a/ia(pr<eter•ftnji/em)qu<e _f ipfajeij.m ™ p}uiof .
adducit (adres) &
a fkmi/iari _% cognatoprincipio adducitur ; quxque vitd phiam Py- &
feipfam implet , £y a Creatore impletur, incorporeo _fi indijhnti modo. ( Non 16-
_\]_^\[
ga abeft ab unoquoque ; in ipib vivimus , movemur fumus ) Et cum_> & tet att ente
profert exp/katqne ^Rationes ejus : tunc _v Scientias detegit omnes, _$ virtu- k gf nt i'
tes. Efentiatur igitur in hifce (feci-bus Animas ; nec exifiimandum , Nume.. Mofisiien-
r *wzj>, qniin ipfa inefl , efemu/titudinem imilzLtums ; neq^fbrma tv idea eorurn tidtm con-
qux hcisfunt dij/ocabilia,fubaudienda cfi corporea^:fdomnia vita/itsr tf inie/- utim '
fclualiter fuppone/ida , _f prima exemp/a apparentium Numerorum {_f Figu- Animam

farumzff Rationumii motuum: tf> fcquendushicTim£u$ , qui omnem ipjius Mundi Ti-
us lnte
ortum i^fibricam a Generibus aJM^tbematicis confiimmat _f perficit , in^ ipsa ^^
¥erumomniumcau(:sreponit. Septemenim illi termini Numcrorum omniumPuto 1.1.4.9
Jecundum caufam in ipfoprxextiterunt. ^Rurfum Figurarum principia ar- H'*J*
thitecionico feu fhbrdi modo inipfirepojitzfunt ; $
motiium omnitim primus
t^ principa/iffirnus , qui motus reliquos omnes circumdat incitatqucs , una
cum ipfa extitit ; omnium enim-qua moventur , principium efi circulus, ^f mo^
tus circu/aris. Sunt igitur e(?entia/es cif feipfis moventes Cftlathemaiicarum>
rerum Rationes,qux confummant Animas: quas Anima proferens \propagans &
evolvenfque_s) , omnem varietatem fcientiarum tJMathematicarum fhcitfubfi-
fteres. Têque erit unquam vt dejinat illa progignere i_f eruere fempet
alia pojl alia ; dum Rationes fuas impartibilesjimplicitate exuit. Omnia enim
prius accepit , (fjecierum principum cv primxvarum in modum;t?> fecundiim in-
finitamfuamfkcu/tatenz^ , ex principijs antichatis , omnis generis Jfecu/atio-
numpropagationes architefkitur. HaclenusProclus.
Tocum locum exfcribere volui , quia non cancum genuinos Har*
moniarum cerminos , Circulos &: arcus a nguf is refcilsos , incer cascera
mathemacica in Anima , inque mence ftacuic eflencialicer , fie uc haec
',
mathemacicafianciplianima;, viciftimque Animaipfis (inquancum

funtfecrecaafingularibus) quaedam velut Eifencia: fedeciamquia mi-
hi fimilia proferenci , demic invidiam rejecli hinc inde Ariftocelis ; co-
tamque hancphilofophiam eximie commendac.
DeNumeris quidemhaudconcenderim ; quin Ariftoceles redte
refucaveric Pychagoricos : iunc enim illi fecuncfaE quodammodo in-
tencionis, im6&cercia?,&quarca2,&cujusnoneftdicerecerminum: r
nechabencinfequicquam,quodnon velaquancicatibusjvelab alijs ve-

ris&realibiis encibus,veleciamavarijsMencis,incencionibu8 accepe-
P % rinc
,,
118 De CONFIGURATIONIBUS
Tinc:icaqueneqPlaconicisNumeris,converfioniRerump.cribucis>quos
G j.
' '
Bodinus inMechodo Hiftoriarum ufurpacnec Clima&ericis dittis,
ci» propcer quidem feipfos,quicquam cribuo : nifi in quancum ij Revolu-
tiones Aftrorum Configurationumque numeranc : ucnuper in Prole-
gomenis Ephemcridum non oblcure fignificavi.
Ac quodaccinec quancitatesconcinuas,omninoadfencior Proclo;
ecfioranofluicipficorrencisinftar,ripasinundans, &coecadubxcacio-
num vada gurgicesque occultans.dum mens plena majeftatis tantarum
rerum, luctatur in anguftijs linguae , &; conclufionunquam fibipfi ver-
borumcopiafatisfaciens,propofitionum fimplicitatem excedic. Opi-
nor igiturfi meas egoraciones , cur Harmoniis infenfilibus , Circulum
,
intelledualem, eiuvquepartes, terminos confticuam,jamfubiunxero

(conceptaspriusquamProclum legilTem )me non tantum confenta-
neaProciodi£turum,fed etiam compendium quoddam locidefcnpti
fa&urum, quantum quidem ille meo fervit inftituto.
Non dicam inter rationes, quod cum primum foris deinde in fen ,
fuftfiflenc illa, quxcomparantur ultimo 6c a rebus, & a fenfilibus re-

;
HaTmonia-
rum iafen- rum fpeciebus abftracla fuerint, quem fenfum proprie vox abftrahendi
fiiium.tjua-
gignit : nam utfupra dittum ,ha:cabftrahendiratiopertinet adfenfiies
ftraft«. Harmonias Sonorum & habetque locum tunc tantum
Radiorum ,
cum , uciciviumbenevelmalefadcaexlegibusanciquitus latis , itaSo-

* ni & Radii ex Archetypica Harmonia jam antea intus praefence
dijudicancur.
Sed haec eft caufa, cur quancicas inteilecluaiis efle dicatur, qu*
cerminos praebet Harmonicis proporcionibus > quia oporcec illam
quancicacem demonftrationis longe fubtiiiffima: capacem effe de- :
monftracio vero illa ex fenfilibus diagrammacis nunquam habecur,

ecfiijsadjuvecur.-necexcolledlionibusoricur mulcorum fingularium
fenfiiium ,in unum Axioma > fed a priori comparacur. Quod cum
fupraProclus vere objecericAnftoceli, fiqjn genere incellectum.ipof-
(umego in fpecie luculencifsimis argumentis ex iibro primo pecicis
redderemunifsimum. Figurarum enim quae Harmonicum arcum cir-
culirefcindunc^differenciafpecificajquaucparcedefinicionisjexplica-
£urearumeflencia,eftifta,qudd oporcec illas efle fcibiles. lamvero
quae fcibilicas fine Mence , fcienciae capace ? Neque dixerisj, rem efle
pofle , uc fciencia ipfa rei non fic : Nam fciencia confiftic in compara-
tione,uccumlacusfigura;eft3equale Semidiametro. Jam sequalicas quac
iic fine mence, praefercim in ijs, quae loco feclufa func, idincelligi non
poceft : revolvimurq; ad argumencum jam fuprapro Harmoniis eciam

fenfibiiibus aliacum.
Neque cancum fcibiles fedeciamfcicas oporces efTe; ut Archecy-
palisHar monia uceac aclu intus in animo- Nam pofsibilitas ad fcien-
I
dum nobis ad Criterium harmoniarum fenfilium non fufficic. Cujus

igicur pars eflenciae eft incus in animo, adeoque in ejus Operacionc
feuEnergia , illamipfam remincus oporcec ftacui , cerminos fcilicec
Harmoniarum,Circulura,eiusqueParcem.
Qusrai
Harmonicis Lib.IV. 119
Qu^rasquipoffitineffefcienciarei , quam nunquani
CA p VT f.
mens didi-
cit, nec forralle difcere poceft , fifenfu rerum excernarum defticua- Anjma na_
cur ? AdbocrefpondicfupraProclus, verbis infiia philofophia cricis: bet fcicnti-
am Math «
nos hodie , ni fallor , vocabulo Inftindtus redtiflime utemur. Men- matum ei
, . .
n .
o .
n_ • •
ci quippe humans castensque Animisexinftindtunotaeftquancitas, i n ftin<ftu.

,
eciamfi adhoc omni fenfu deftituacur illa feipsa lineam redtam, i-

:
pla intervallum asquale ab uno Pundto incelligic , ipfa per hax fibi
circulum imaginacur. Si hoc , poceft mulco magis in eo demon-
ftracionem invenire , icaque oeuli officium in afpiciendo diagram-
mate ( fi camen opus eo habec ) fupplere. Quippe mens ipfa fi nul-
liusunquam oculicompos fuiilec , pofcerecfibi ad comprehenfionem
rerum excrafe pofitarum Oculum legesque ejus formandi exfeipsa
, ,
pecicas pra;fcriberec ( fiquidem pura & fana & fine impedimencis ,

hoc eft , fiidfolum eflec, quod e/t) ipfa enim quancicacum agnicio,
cpngenicamenci, qualis oculus efle debeac, didtac : ide6 talis eft &
fadtus Oculus , quiacalisMenseft, nonvicifllm. Ec quid multis ? Ge- D ± p, oc as i
omecriaance rerum orcum Menci divinas coaecerna, Deus ipfe (quid pauio p°ft
cnim in Deo, quod non fic Ipfe Deus)exempl aDeo creandi mundi fup- a°X™ um''
peditavic , & cum imagine Dei cranfivic in hominem non demum per Eisetijs m* :
oculos incrorfum eft recepta- '

ffimflari*
Cumigicurdemonftrabilicasquantitatibusinfit, non quatenus fi- ventatecir-
gurajfubjiciuncuroculis, fedquacenusmencisoculispacenc,ideft,qua- « d *°i, &
tenus non cam abftradta; a feniilibus , quam nunquam ijs concreta; fue- ti s>unWer(i"
runc : abftradtam igicur quancicatem , jure terminos ftacuimus pro- ufum arche
portionibus harmonicis Archecypicis , quippequxfunc ex circuli di-
m at h ®
^^ s b fi
vifionibus demonftrabilibus. costeinis,

Eft alia caufa cur abftradtas quantitates eligam , quiacirculus , inconfor.
^/1 ,.'.„. ° -V
guraeft, quartae nempequalitatisfpecies,quamvisficquantitas, Mundi.
matione
tameninhocnegocio, pureutfiguraconfideratur, fine magnivelpar-

vi difcnmine , adeo uc etiam ab ipfa quanticace, veluci a fuo fubjedto
abftrahatur quodammodo , pofTicque vel in pundti anguftia eius
agnofci nacura. HocopinorProclusvoluic, dumMachemacicasresin
Anima dixicinefle ineorporeo & indiftanci modo.
Eft deniq; & hajc fumma & decumaiia racio,quod quancicacum eft s ymD0 lit
mirabilisquxdam, &planedivinapolicia, rerumquedivinarum&hu- m» rerum
lvinaru,n
manarumcommunisinijsfymbolifacio.
> -.'."•'?»'. .*. -*.
De facrofandta; Trinicacis ad- humanaru
<j
1
umbracione
•
m
• 1 . ..
fphaenco fcriph pafsim, mOpcicis, rn Commencanjs queinqui-
. . ;
Marcis , iu dodtrinafphaerica, quas hic repetita volo. Sequitur igitur utacibus.

redtalinea , quae ex fluxu pundti in centro , in punctum unicum fu-
fiperciei, prima rudimenta creationis delineat , ajmula asterha; ge-
nerationis filij (egreflii centri , verfus infinita pundta cocius fuperfi
ciei , lineis infinicis, fubxqualicaceomnibusperfectiflima,figuraca;5c
depidta: ) quaeredta linea elemencum fcilicec eft forma: corporeae»
Ha?c in lacumdudta, jam lpfam Formam corpoream adumbrac, Pla-
num creans : plano vero fedtum fphasricum, Circulum fedtione reprae-
fentac, mentiscreacae, quajcorporiregendoficpra;fedta,genuinami-
maginemiquae in ea proporcionc fit ad fpha?ricum,ut eft mens humana
addi-
,,
120 De CoNFIGURATIONlBUS
CA P VT I-
jiyjna^ t linea fcilice t ad fuperficiem , utraque tamen circularis ad
a£j :
planumveroinquo&ineft,fehabet ut curvum ad rec~tum,qua; func

incommunicabiha &incommenfurabilia ineftque pulchre circulus
:
Animi<û?-
C
m
Cam plano fecante , circumfcribens illud, quamin Sphauico feclo,
tio?
"'
mutuoutriusqueconcurfu;ficut animus,&incorpore ineft,informans
illudjConnexusqueformaJcorporese^&inDeofuflentaturjVelutiquEE-
damexvultudivinoincorpusderivata irradiado, trahens inde nobi-
lioremnaturam. Qua;caufa ficut flabilit proportionibus harmonicis
Circulum pro fubjecfo &terminorum fonte, ficvel maxime abftra-
ctionem commendat : cum neque in certae quantitatis circulo neque,
inimperfecT:o,utfuntmateriales& fenfiles, infitdivinitatisanimi ad-

umbratio^ quod caput eft,tantum a corporeis & fenfilibus deceat ef-
&
feabftrac~tum,circulum;quantumcurvirationes , Animifymboium,
&
a re£to, corporum umbra, fecreta? velut abftracla; funt. Satis lgitur
muniti fumus ad hoc , ut Harmonicis proportionibus , animi folius ob-
edis , terminos ex abftractis potiflimum quantitadbus petamus.
Utigitur bunclocum concludamus prarcipua fafciculo collige-
:
mus. Communeenim habentHarmonixfenfiles cum Archetypahbus,

quddterminosrequiranc, eorumquecomparadonem, ipfiusAnimaj
energiam in hac comparatione,utrarumq; eflentia confiftit. Sed fenfi-
:
lium termini fenfiles funt, extraque Animam prsfentes adefie debent:

Archetypalium termini fiinc antea intusin Anima prasfentes. Sen-
filibusigitur opus infuper eft receptione per fpeciem exfe emiffam
qujereceptiofiatafenfibus, Anima; miniftris; opuseft& aliacompara-
rione,fingulorumterminorumfenfilium,cumfingulisArchetypalibus,
puta circulo,eiusque parte fcibili; at Harmonia? Archetypali neutra re
eft opus, cum termini antea fint in anima praefentes , ei congenitas , i_
pfaque adeo Anima; nec imago fint verifui Paradigmatis,fed ipfum fu-
um veluti Paradigma. Ita fimplex tantum comparatio , quam inftituic
anima,fuarum ipfius veluci parcium incer fe,abfblvic Archetypica; Har-
moniaseflentiamomnem.DeniqueAnimaipfajVerfansinhacenergia,
eft propofita nobis Harmonia, ficuc, fine refpe&u hujus energiaj,eft
circulus eiufque pars.termini fc. Harmonis tandemque Harmonia
:
penicus animificacur, adeoquedeificacur.
CAPVT II.
Quot qualefque ilnt Animse facul-

tates fecundum Harmonias.
y\ Iximus ha&enus de proportionibus harmonicis,

& ubi confiftanc neque dum nobis videmur artigif-
**-^ quid illae finc, :
fe quseftionem inftituto noftrum convenientem,quod non tamin ip-

iisproporcionibus harmonicis, quamin faculcace Animseharmonica
fcilicec agendifecundumproporcioneSiVerfacur- Ha&enus igitur de
pro.
CaPVTIT.
de proportionibus egimus caufa ipfarum Eflenciae nunc de ljfdem a- :
gendum caufa ipfius Animae. Qu°t facul

Duplex aucem faculcas circa harmonicasproporciones 'exiftical- "^"^"'j
teraper difcurfum, menralis, vel quafi ,alcera operaciva : & mencalis Harmonia*
quidemrurfumduplex,aucenim invenciva proporcionum lpfarum ex occu P 5tui: ?
abftratlis qnancicacibusauc agniciva feu animadverfiva electarum

,
proporcionuminrebusfenfilibus. f acultas igicur quae indagac racio-

nes harmonicas , eft eadem, quae & reliquas fciencias arcesque comple-
ftitur, Animifcilicechumaniparsfuperior, DeDeoenim hicnihil,uc
quinon difcurfu &c ftudio quippiam indagac, fed fcic abaecerno.
Faculcasillaquae proporciones nobiles in fenfilibus , vel eciam in
aliis rebus excra fe conmcucis,animadvercic agnofcicque , eft inferior
anima^ facul cas,fenfus proxime informans , auc adhuc inferior,fcil. can~

tumfaculcasanimaevicalis>quippequae nec difcurncuc Philofophi fo-
lent,mechodoveadhocucicunnecinfoIoineft homine, fed eciamin
feris & pecucltbus, inque Anima fublunari. Quaeras l fi llla non com-
posdifcurfus, eoque apprehendere fcienciam Harmonica-
non poflic
rum proporcionum, unde ergo hoc habeacuc agnofcac for infecus obla* Animis coo
tas Namagnofcere, eft excernnm fenfile cum Ideis incernis confer- nafri ratio-
?
re,eisque congruum judicare. Quod pulchre exprimic Proclus , voca- ""as^

bulo fufcicandi, veluc e fomno. Sicuc enim fenlilia foris occurrencia fa-
ciunc nos recordari eorum, quaeancea eognoveramus: ficmachemaca
fenfilia,!iagnofcuncur,eliciunr igicur incellecl:ualia,ance incuspraefen-
tia ucnunc actu reluceanc in Anima,qua: prius veluci fub velopocencie
:
lacebancin ea. Quomodo igicur irruperunc iricro ? Refpondeo, omni-

n6 Ideas feu formales raciones harmoniarum,ucdeijs fupradiffere-
bamus> inefle ijs, quae hac agnofcendi faculcace pollenc fed non de- ,•
mum incrorfum recipiper difcurfum ,quinpociusex inftinelu nacu-

ralidependere, ijsqueconnafci>ucformis plancarum connafcicur nu-
merus ( res incelleccualis) foliorym in flore &c ceilularu rn pomo. Quod
experimencum in plancis, fimile raciombus harmonicis, (numeruse-
nira &
proporcio, res cognaca (unc uc fupra pacuic ) efficit , uc ne vege-
,
tativaequidem animsfacukaci,Plancisque ipfis, faculcacem agnofcendi

harmonicas proporciones Radiorum iideralium, confidencer poflim
adimercecfi fine experimencis propnjs mhil ftacuo. Sic igicur fic,uc pu-
eri,ucrudes,agricolae,barbari, ipfa;que ade6 ferse, percipiancharmoni-
asvocum , ecfinihilfciuntdefciencia harmonica Si quaerasunde lllis
hic inftintlus aucadDeumconfugiam, quihascorponbusformas,o-
?
mnes fui ipfis imagines fecundum magis camen & minus efFormac &
, ,
Praeficic,fecumque ipfis harmonicas raciones ciroumgeftare facicuci

ipfe eas ab aecerno mente complexus eft inque creacione expreflic uc
, ,
fupra dichim auc , quod eodem redic alleeabo coenacionem cap. I .

a ._
tactam
:
.
n . ° .
,
. Ammam el • , ,
,
*
• ,
animarumharum,etiaminfenorum , cumcircu!o,adquem, fequodam-

,
yeluc ad normam legemque , compoficae & conformacae finc , cumque ™ odo circu
ipfo circulo, ejusq;demonftrabilicace, Ideam eciam proporcionum har-
monicarum inde dependencium mduerinc. Valde enim confirmanc u,minflu-
Fundamen-
'
hanc Philofophiam Genefes, cum videamus, charafterem confluentiae
SSSJ
Q_ radio-
w
122 De CoNFIGURATI ONIBUS

CAP. II.
radiorum cccleftium ad idem punftum , vcluc cx circulo communi i
imprimi in nafcencis animum: de quo infra cap. VII. plura.
Media'qui- Porro media quibus ucuncur lftae faculcaces Animte inferiores ad
bus Animapercipiendasharmoniasexcernorum, funceademquibus &excernaU
liarmonias
pfaoD Jecl:aincrorfumrecipiunc Sifenfiliafunc, feniibus eciamperci-
piuncur,faculcacib p fcanima;, fenfus in formancib 9, qua: & lpfanon mi-
nusquamfuperior , m comparacione verfancur rerum cercarum , fed
idinftinctu , npn difcurfu. Sicfoni audicu, eiq;pra;fe£ta poceftace, con-*
fonancesdifcernuncnradiflbnancibus. Sicproporciones Architecto~
niceeoculis percipiuncur, &faculcaceilla, quse vifuieftpra:feel:a,pulch*
rae&congruaeabincongruis difcernnntur. Sinautemresipfa;,inqui-
buseftharmonicaracio,fenfilesnonfunc, fedfortealiafacultateper-
cepcibiles eadem
, &
ipfx proporciones rerum in anima relucenc uti -•
- comparacum eft cum proporcionibus radiorum fideralium ; quae quo-

modo ab anima fublunari percipiancur, infra Capice VII. difquiremus.
Eft camen obcufa &
ohfcura hxc Harmoniarum percepcio rn facul-
Qgalisper- tacibus Anima: inferioribus, & quodammodomacerialis &fubnube ,
«puo.
quafiignorancia? necenim fciuncfe percipere; uc cumvidences ali-»
:
quid,non camen animadvercim 9 , nos id videre.Tales func mocu s llli, &

pavores,a Scoicis celebraci,nacurales fine confilio,prarcerq; volucacem
talis eciam afFe&us Odij vel Amoris nacuralis,miro cumpnmis ingenio*
1
qui membrorum comenfu. vocisq; &
cemperamenciqualicacib 9 ,honi-»
""
ftinaus.
cacemvelfimilicudinem ajftimans Animaealceriuscumfua,mirificein
illam exardefcic Amac igicur infanus adolefcens puellam;nec fcic cur,
auc quid in ea pociflimum amec,quod ei nonpoflic praeftare quaevis ob-
via merecrix , fi lnhoneftus amor , auc qua;cunque nubilispuella, fi le-
gicimus, AcPhyfiognomicusfuperveniens,invenicinucraq;perfona
fimilicudinem aliquam morum ; qui fi viciofi, licigijs perpecuis in con-
Phyfio2»o- j
u gi° P ra; b enI: occafionem fi boni, cranquillicaci vica;. Adeoq; huc re-
;
micusm- referendus eft univerfus inftin&us Phyfiognomonicus ;qui quamvis

fonaus.
mucus, & quodamodd brucus , (minime vero arce comparacus , ecfi per
eamexcohpoceft) rerumcamenhumanarum incerpres & arbicereffc
unicus. Tancumenimquilibecprofpericacis (nacuralicerloquendo)
obcinec, quancumejusfacies,comenfuscorporis , inceflus mocusque
membrorum, arridecrerumpociencibus,quancumq;ijsirrepic, nullo
i^ ftuf ec ' am P er ca rc confilio ulis , veluci lacens,uc fkpe ceftencur, fe ama-

re vel odifle quempiam , nefciences ob quam caufam. Talis inquam
eftin Animsfaculcacibusinferioribus fenfusproporcionum finefenfln
Adeo neq; diftinguunc proporcionem a Terminis feu fubie&o fuo ( uc
cum audicajucundacancilena,pr£ecer fonos ipfos,nihil de arcificio lpfo
cogicam')necplanediftinguucincer fe diverfas Harmonias;cantum n*
quodfincanimadvercunc, quidvelquamvariaefincnefciunc. Quippe
ipfae eciam Ideas Harmoniaru , quas hx inferiores Animse faculcaces fe-
cumhabencinc?,nonplanepurasipfis func inftindta>fed cum in volucris
{peciei fubjecl:aj,ej 9 fc. qua; cujufq; faculcacis
obieclum.Nimirum fa-
fic
culcas auditus(uc exemplo fonoru concordacium ucamur loco omniu )

corpori proxime aftans,craflanimis eoq; & inhabihsfuic adrecipien»
,
darnpurifllmam proporcionis Ideara;uc iam ftacim pluribus explicabo»

Nune
.

Nunc enim ad energcticas Facukates venio , qua; circa proporci- ^
bnes Harmonicas occupantur. Eftn. hsc quoq; duplex : nam aut infe-
ipaa eft operofa, aut in rebus extra fe,ucrinq; aflimilans opa fua propor-
ciomb p , autinducens has irt illa. Ecilla quidenipaflivaefimiliseft., ifta
citra controverliam in agendo exercecur , illaigr inferiorum Animc,
facultatum riirfum eftfoboles,ifta fupenorum: lllaNacure viribusfub-
cftihqc voluntaci hominis. Iila fane motU pollet akeracionis,quam cor-
pon Ilio inferac ,uc omninofacukacifubfic vicali. Quod enim deledta-
e c ""
rhur Harmonijsfonorum,fpeciem paflionis haber, quippe delinitionis ^, H a r
demuliionisq;,Unde ectamaPhilofophisapaciendoSympachiadicicur momas pa-
animorum cum Cancu;eft camen revera operario anirmv, nacuraii mo- natuI AaU
cu agencisirt feipfam, fefeq; exufcicantis: ad quod illa non confilio, nec
voIuncace,fed mftindm nacuraliferciir: habecq; jam ab ipfo orcu conne-
xas &
in unumquafi conflacas Ideas , &
Harmoniarum infonbs incor-
poracarum,&afteclionuanimirefpondencium:ucnGnaliceripfificim-
planraca Idea Harmonia?,quamquacenusla'cificac,eftq;dele&abiliurn
aliquid, & quarenus eftldeie rhotus conformis implexa. Hoc dpinor
Proclum fupra voluiflejcuniafrirmarecParadigmacarerum Machema-
cicarum ( & iic eciam , mulccq; magis Harmoniarum ) ineife in Mence ^
~*mLelIedi:uaIiter,inAnimaverdtvicalicer:fic n. ineruftceciam ih facul- j/og^fflC*
tateaudic* fonore, invicali fublunarium radiofe &
operative,-fc non.
func ipfa Paradigmaca pura incerna , Ced Icones illorum , foras derivaci. \n ~
Quod veronon cancum deledlamur Harmortia cancus, fed eciam C,W/Wtoff
diguorum,oris,pedumj,corporifq;motus accomrriodarhus:id jam prae- VtAnimia_

ftamus facukate ariiriialij jundla voluncace. Ac ciim eciam vocem ad g ^n: r«un-
HarmoniasintelligibilesaccOmodamus; meditances concihnum can- dun? ratl °-
im
tum, anteari6riauditum:hicfupremis infimifq;omnibus facukatibus n,"s . I
ucimur fupremis quidem, qUod

: &
vokimus , & confilio ucirhur > infe-
ridribus vero,qucd poflbmus, &: quod eciam fine inteliedlidne propor-
tionum, folasldeas intervalIoru,nacurainplancacas,caricu exprimimp ,
inconcinnisomnib 3 excj ufis, perfola intervallaconcinna divagances.
Hadtenus igitur cxplicatas facukates harmonicas eflentialis illa Vndc Anr-
,
Harnionia,DEllS ipfc,expiravitcreando,utqui eft io\CL OVZgyetCt, in- "^'1"««

''
fpirantq» hancparticulam Cux imaginis' in Animasomninoomnes, fe- H armoni-_

cx.
cundum magis camen Scminus , qua inculcacione finem impono i &
huic capici.
CAPVf nr.
V<Lias fint Generar&)!/ ^pLoo-puzvmkoc eftjrerum feii
fenfilinmfeu immateriatarum; inquibus expreflcefunrHar-
moniae, five aDeo, flve abhomine, & quomodo ?
"p\ Iftindtas efsc quxfliones facilepatet i.cuiinfmt

"*-^ HarmoniaecanquamAgencijEormancijfeuOpifici. 2. Cuiin-
fi nc canquam operi formaco. De priori egimus hadtenus de pofterio»
•'
iinunc porro agendum accûratius.

Q_ & .
< Res
,
GAP.III. .
Rcs omnes velfuncimmateriacae,velmaceriaparcicipanc*

igitur
i» Anima
t,
Imaceriaca eft Anima (refpedtUjquidem corporis)acq; haecuc hattenus
ufurpavim 9 , coca refpedu fuae effenciae, defcripta eft a Deo in has pro-
porcionesHarmomcas,quaeq;priusineranc AnimaeucOpifici,fc.uceft
£nergia , nunc infunc eidem, uc operi Dei. Quae vero maceria par cipanc
illa fimul & Numero & Magnicudine parricipac, Acmagnicudmemfe-
quicur earum fitus in loco; quib9 deniq;accidicMoc 9 localis. Numerus
av Anin Nu
jg r e ft- aliquid natura pn Harmonia, qu la oporcec terminos harmonias
9
êtarum. cujufq; efle numero plures uno. Habec camen & Numerus primorunl
MundicorporufuasexGeomecriacaufas,quasinfralib. V.exMyfterio
meo Cofmographico repeco. Quancitacem fequitur figura , individua
ejusproprietas;qu2ecurglobofaiiderib 9 ,ipfiq;adc6Mundodeberetur,
fe- ex Sphaer icf Archecypo, id alibi paffim folec explicari. Figuras cor-
porumdiverforum ftacimfequitur cercaproporcio, eaq;criplex una :
diamecromm, alcerafuperficierum, cerciafpacij feucorporum. leicur

hbuscorpo caulae harum Proporcionumaliaenon fuppecerec, probabilicerpoile-
U
«*m. mus afFu m/ire,ex Harmonijs effe defumpcas-Quaecunq, camen_eae func,
-
Globi cceleftes fine ulla muracionecuftodiunc. quippe qui nullo

illas
mocu temporifve dccurfu majores minorefve fiunt. Secus eft cum ijs
Prqportionibusiquae infunc corporibus causa ficus,& causa mocuum lo*
calium illaeemm recinenc ingenium Motusipfius.quiutincontinuo
:
EIERI, nunquamin ESSE verfacur, ficeciamProporcionesmocuuin-

^.Aninin- conftances func, alijfq, cemporibus aliae. Verum quidem eft; fimotus.
tenaliis.
CO rporum cceleftium non variaret eorum intervalla a communi meta
feu Bafi mundijh. e. li nullus effet eorum mot 9 inaltum & profundum,
fed omnis in merum circulum concentricum ; cunc non cancum intcr-
vallorum proporcio conftans,fed eciam mereHarmonicafutura fuiflec,
fi caufae aliae non fupgenjffenc. Idemde mocu dicendum, caufa fuae ef-
f ^ ênc i^'-d eft caufa fuaS celericacis verae per aecherenvquae fi conftans fin-
"ceic°
xitatecon- guliseffec &
perpecua, dubium nullum eft; quinhaediverforum celeri->
ftanter. tates &
cardicatesad legesHarmonicasfuiffentattemperatae. Idemde-
niq, de eodem motu dicendum eciam caufa confecci fpacij fub Zodiaco
apparencis. Nam fi omnes planecae eodem mocu apparenci fub
nbu" atpa°
^ ocnaco debuiflenc incederejnec unqlongiusalcer abalcerofeparari*
rentib» fub non eft dubium,q,n Deus calem illorum ficum ad fe mucuo fub Zodiaco
Zodraco confticuiflec mde ab inicio (fiquidemhbera&nonalijsnecefllcacisle-
con tantcr.
^..^ 9nexa ful n;et; ifl rurn difpoficio ) qui undiquaq/Zodiacum rationib'
y.An infitu difpefceret Harmonicis. Id adec & in principio motuum ( cum princi-
corum mi- pi U m temporis confideretur fine tempore) fuifle confentaneum eft; uc
reme uTb ex communi fitu & configuratione Harmonica (qualis vel ex Terra
Zodiaeo. vel potius ex Sole apparere potuit)veluta carcerib 9 ,in fua quihbetfpa-
. . . cia feu itinfira excurrerit. At quia Planetae moventur in altum & pro-
non con- fundum , fitus incervalla mucances ; & quia ad hunc mocum neceflkate
ftanter. phy fica fequicur eciam realis incenfio & remiflio motuum,causa celeri-
tacis: deniq, quiaper inaequales diverforum celericaces apparentes,Zo-«
diacifpacium,quodvidencurillicrajicere,dividicuraIiasalicer:hifcecri-
busnominibus, cam ficibus, quam mocibusidemconcmgiccausacem-
poris,quod quancicacib 9 ipfis fine refpe&u cemporis. Sicuc enimnon in
cote
'
Harmonicis LibJV. 12?

cococirculo, Velre£rainq;omnibusejuspunftisfunccerminiieumecae
eAp ni
racionumHarmonicarum , fedfalcemincercisaliquibus.ficcciamhic videfbLJj»
non coco cempore morus,exiftere poifuncHarmonias , neq; in incerval- »4»

lis, neq; in mocuum celericace, neq; in fpaci js Zod iaci incer planecas in-
tercepcis-.poffunccameomninoincerciscemporismomecis, &poflunc
hoc cicra ukeriorem Dei operam , femel inicio mocus daco. Nam qui
exrremaprsefcripficmocibus, &:mucacionemindulficabuno excremo
in alcerum ;idem eciam incermedia iargicus eft omnia, cam incongrua ,
qux func infinica quam eciam congrua 6c Harmonica cerco numero
, ,
incpngruisinccrjecla. Neq; enim hatc mucabilia Deus rehquicfine

omnicura ornacus Hafmonici quin pocius eorum aliqua (ucmocus 8. in ititrc*
:
Planecarum proprios) excremorum ipforumprajfcripcionein ordine mm celexI- .

'
Harmonicumredegit:quaematerialibri V. eric.'inalijs>ubinondancur
cxcrema, fed quancicas mocioniscirculo connexaefr.fecumipsa,facis 7-f«n«um
, ,- _ l
r r -'i-
r cl lougltudltU
habuic Creacor , iic conrormare ammas,creacuns mudanis prjerectasjuc DU s per Zo>
& expeCtarenc & obfervarenc & animadvercerenc harmonias , per cocu cUacum.
-circulum, fuis cemporum momentis provenientes; &
operaciones fuas
ad lllarum praifcripcum accommodarenc Sicfit cum mocibus planeta-
rumexTerraapparencib p fubZodiaco;maceriahujusIV.libripropria. -
Igicur cum operibus Dei nobis notis , res fichabet adquae fi jam : to ,i B Cant«
comparemus ca", qua? Homines adharmonicas leges ordinanc,parcim DifFetentia
eadem nobis dicenda erunc , parcim diverfa. Primum in Cancibus Harmoma-•*

. rum ccele
\
m i .
r. i
ccfi non rninus quam ccelo dacur concinua quancicacis augmencacio ftium &ca-
Scdrminucio: haxtameninccelimotibus,cercisnacura?legibuseftne- tushumani
ceilaria; in voce humana neq; neceffaria eft , neq; eciam facilis. Gutcuf
n. diftinctione circulorum ad voces ar cic ulacas factum eft ; facfliufq; ab
acuco in erave, & viciflim , ,*'
p falcuum veluci incervalla,fonicusq, difcre- Cu^tox h«
-
°-
r v - • r " iT minisnon
i •
tos pervenimus, quam ii juberemur uci lHceniione concinua. Nihu igr cont nu s
i
j j
mirum , in motibus cceleftibus, cum ipfa augmentatione & diminutio- angmehtis

necontiaua,qu£vicarinonpotuit,manfiileetiam intervalla inconcin* fi^"^^
na, mixta concinnis & confonis: in cantu humano,eliminatis omnibus mentum
inconcinnis, fola concinna & confona obfervari. Neq; habe t ided,quo el criorda -
^
gloriecur Cant 9 ,pra: motionibus cceleftibus: illis n. aliud officium quod mershar-
peraganc,eftdemandatum;harmonicacontemperacio ipfiseftacceflb- monicae c6
Ur
riatantum: cancuspraecerHarmonias, nihilquodfpeclechabecnihil n f U tin"ca s
excrarequiric,inunumfolumfinemdelec~tacionisincencuseft. tumeraco»
Sunt&ahaopahumana, inquaemensproportionesharmonicas, clnaaf .
obfcurius tamen &c viliiis,incroducic: utcum Cantus non qualitate tan-

tum acuminis &gravicatis, fed infuper etiam menfura cactus, proporci*
onis duplae & cnplae parcicipe,informacur: & rurfum in mocu corporu,' n. in taftas
cum falcacur in Choreis, pr imum in aequalfcacis, pofteriiis in dupla pro- y C Y ?' !
,f 1
-
r
porcione. Quodidem & poecaeimicancur, concinacione pedumex fyl- fpi.14,
labis,longa 5c brevi; quaru llla ponicur <?iTe dupla hujus ; ubi Iambuso - , *f ln SaIt * ;
nonc
Trochxus-ovelTribrachys o o o, ad Spondaeum - -, dacTylum-ce., A- '
napaeftum w«-, vel Amphibrachyn ».i/, vel Proceleufmacicum ww , eft , i j. Harmo-

uc 3. ad 4 ; ad Bacchios a - _ - _ v , Crecicum - o - & Paeonas , • o u o , Dlx P ed u».
9-00,09-0, •»»- , uc/.adj. adMolofsum
,
—
jChoriambum-*/»- ,
°'" cori*Sr
,
GAP.
--w»
III 126 DeConfigurationibus
va -
Ionicos &
compoficos fuos, uc j. ad 2, ad eofdem Spondseus, DadTyluSj
, ._„" &
qui cocidem cum ijs cempora habenc , uc 1. ad 3; &
hi ijdcm , ad Pa:o-
'-"• nas , UC4. adc.PaeonesveroadChoriambum&ibcioSjiic/. ad6.
Vude pcdi-
US
&
Adedq; deledtancur Poecse Gramaricieriam nominib 9 propor»
.V r ! cionum,ufu peculiari, pedes quadrifyfabos, una brevi, Epirntos,h. e*
-*-- Sefquiterriosappellante5:quiauunproporcione4.ad3.1ineisparallelis
*"Z expre(lajCresquidemprini3£unitatesdup!ici]inearepra:fencacur,quar*
uia cacancurafimpliciexcedece:ficin pedecresfyllabsefunrduorumtem-
porum,quarca unip cancum.Cumq; vox ipfiPedum ad Choros alludac,
Hatmonia parcem Comcediarum &
Tragoediarum: videcur hiftriones eciam mo-
hiftnoni- cupedumproporciones iftas omncs expreffiffe, nonminus qiiam ho-
" diedupla&criplaexprimicur. In Archicedtonicaquaecunq; proporci-
cliitC(fto/
nicx. ones longicudinis ad lacicudinem vel c rafficiem plurirnum probancur
eciam anon Mathemacicisfpedtacoribêse quamproximasharmonicis
Harmom* jnveniuncur. Quodverohisomnib 9 exadhores funt fonorum pro-
loiscantus portiones , ijfq,'Nacurahominis delecTatur impenfius exprimendis,fie
cur exsftif- nide, quia fonos vel maxinle in poteftate habec animans omnis ; quippe
*m '*" incrafeformacos,abipfisprKcordijsemiflbs,adomnemmencisnucum,
&
omnem cordis motum prompciffimos quod prius didram , quia in-*
:
ftrumencum eciamnaclus eftapciffimum, Guccur inlongum porreclu^

inftar chordsfeu pocius fiftulae qua in longicudinc redhlinea vox iur-
:
fum deorfum errar expedicifsime.

Generalicer aucem in omnibus reb 9 , in quib 9 quancicas , & feciirw
«fnrhar-
dhm eam Harmoniae quseri poflunc , infunc illae mulco evidencio-
quantitati- res per mocum quafn fine mocu. Nam ecfi ineft in unaqualibecli-
,
kus quicf- nea redbi, ejus dimidium, cercia, qiiarta, quirtta , fexra , earumq; mulci-
roTinfint p'i ces lacenc camert ex, irtcer parces alias.coci incomenfurabiles,in una
'
•«denter. &eadem confufiorte cum coca,fic aLfcondicaûcfi maximefecundali-

nea ahquocarum parcium alicuu ftecjuxCacocam,verbicaufa,
sequalis
quinum; ej 9 came pro--
trabs fuperliminaris crium pedum,juxcapofterri
porcioadcocam nonicafacile innocefcac, acfimocus ahquiscompara-
bileslongicudinesdifcernat,conftituac& decerminec. Caufahseceft,
quodubi quancicas eft fine mocu fecundum eam , ibi omnia qua? infunc
in quancicate, fimul funt eodem tempore, omnes fc. partium omnium
«urmom proportiones ad totum: ac fiquancicas aliquamocuquodam percranfi-
potiflimii cuf,'tunc(uteftmotuseffencia)quspertranfnajfunt proporciones,ea:
en r
l !l^w! nortiuntamplius,
propoitlO- r
quaenondum func percranfica?, nondum eciam func i
r> i n \ n-
bis. &unaquaevisproporcioiola eft, cummotusinejusvefr.giapervenic.
Itafitfucceffionemotuum, ucenucleentur proporciones harmonicas
ab inconcinnis,& fecrecae a mixcura lllarum, veluci pura; in Iuce confti-
tuancur,adq;comprehertdendumfertfibusexporrigancur. Adeoq; ne
mens ipfa quidem in daca quancicace >proporciones harmonicas , fine
quadam mocus imagine, difcernic ab inconcinnis infinicis, ance & pcft
ftancibus: fed pertranfitis ( verbi caufa in circulo) fubtenfis infinicis , in
fubcenfa cerciaJ auc quarts partis circuli &
fimilibus , operofa eft e- ,
jufque demonftrationem exquirit: praeftacque cogicacu , quodpra?-

ftat manus du&a linea , uc earo hoc adT;o fecernat ab infinitis > non cogi^
tacis
HaRMONICIS LlB. IV. 127
• j « -
t r CAtfflfc
•
tacis, & non duchs, uc cjus congruenciam aucincongruicacem;feoriim

a ca: ccris mcns incueacur. Cur mot<
Mens quidem ifta poceft,quia voluncace ucicur,fuoq; arbicracu falcac pdrifllnia
inillaquancicacuminfinica divifione, quze coca menti fimul praefto eft cnitcfcan0
r ot
ad cogicandum j fenfiones vero , percepcionesq; aliae nacurales , mocus n c°?
deniq; corporum.perquos adjuvancur percepciones , nonficin ani-
mancispoceftacefunciuc/iinfinicifonijaucbinorumplanecaruminfini-^^"™^*
ta: angulaciones per cocum circuli ambicum , fimul eodem cempore m- nobis cxere
lum ac
ter fe confufae effenc.poffincfe fubducere arejeclicijs,inq; folos placen- P j:
>
ces fefe recipere: opus igicur habencmocu, quo incercedece>omnia quas Hatmonija
quancicaciscaufaconfufa effent^per cemporafuccedenciaevolvacur >uc tadiorum,
fingula folaienfibusaccidanc. Quod fioculi fimilequidmenci pofsunc,
uc ex confufione infinica una praefentium fine mocu , ehgantprasftan-
am6*"
^
tiora (udimanuumufaeminifterio> exinfinitiseirculi fubtenfispofli-
biiibus cligan: delineentq;fubcenfam cerciajparci, lacus fc.crianguli): id
ipfum non camoculi,quammensipfaperocuIoscenfendaeft facere,
nechocplanefinemocu,ucdixi,manuum..
Vc igicarhancobfervacionemprionbusprottunciacisapplicemus»* , ,
oporcec>ii rcs aliquagenuinu debec eiie iubjectum proporcioms harmo- debean: et

hicee, oporcet inquam & quancicacem>longicudinemfc.in Ula re inefle, (c com P ara
"
& figna elie bina ad min 9 >fi longieudo eft cirCulp,vel crina,fi re&alinea, t ^jVhaE
quorum vel unum vel omnia,motu quodam longitudinem rei percur- monise i»-
ranc, terminiq^fiartcparciumlongicudinis, incerquasfitproporcio et h :
hoc ad minimum. Acq; id fic ex parce in configuracionibus,hujus lib.I V„

proprio fubje&o. Nam uc dicecur capice fequenci, Harmoniae quidem
in angulis, quos mecicur Zodiacus,confiderancur fine mocu : anguli ca-
fnen ipfi, alij exalijs , corporum radiancium mocu per Zodiacum con»
fticuuncur. Sunc camen modi pftanriores , ad eundem finem cenden-
tes uccum corpora, quae habenc longicudinem, ipfa
: &
determinancur
talibusfignis,furfum deorfttm errancibus,&ccrurtciqualibecviceincer-
cepci , fimul moventur uc icanon jam corpora, fedmorus ipfi corpo-
:
&
rum, caufa longicudinis brevicacis non cemporalis, fed corporea:
(quippe mocuum incorporacorum,feu corporuinmocuconfticuco- Qgowode»
rum incer fe comparencur. Quemadmodumfe res habet cum fonis: 38 &
)
nam fonus eft fpecies emiffae corpore, Scucquancum illud,

^
& ucfigu- iamm
.
,"
3
n %
racum quadamcenus, &uc in mocu conftitucum eft: quiapro apcicudi^Je^J1»
ne figura eft & mocus & fonus.
Acq; hax jam alcera magisq; evidens caufa eft , cuf nacura hominis »
Fonorum pociffimum proporcionibus harmonicis fic dedica. Fit n. hoc
rurfum ob conformationem fui corporis: ln quo guttur illud corp 9 eft,
quodpro fuperionsvel inferioriscirculicarcilaginei in afpera arceria Q3 *">•? ;<1
conftrifhone nunc longum nuncbreve cft , quodq; impulfum fpiricu

,
fo^"c"nfe
expulmonum follibus expreffi, cavicace fua (figura nempe) mocum e- «t ad Har,
dic fimilem,cuius & fpecies accidic auribus, & lenfio arceria; ipfius, ut, m onias
eftinmocuconfticuca) animaj fencienci praefto quippc hoc com--
eft :
(
pnmen
r ^
munifenfu fencireeft , frui fpeciebus membrorum corporis , ucfunc
illavarijs aftecla &
quafi formaca mocibus quaefpecies,ucinDio-
:
pcricis explicavi > fpixicuum concinuicace feruncur a

%
membf is cor-
pori»
128 DE CONFIGURATIONIBUS
corporis, etiam remocis, ad fedem fenfus communis. Fic igicur, ucquia
m
homocrebrafenfioneafperaefuazarcerixinmocu confticucx, combi-
mfnsômi bicideam
quandam conformacioms corporum quomodolibec fonan-
nisexfono Cium , idem canco facilius agnofcac , &dijudicecquafi , conformacio-
quantua^
nes cor lporum excra fe , mocorum, eoquemocufonicusemiccencium,
tem lonan- r, .
r t i i •
tiumdiju. eotque incer ie comparacos ad leges narmonicarum proporcionum

dicet. examinet.
CAPVT IV.
Quiddifcriminis fiti.nter Harnio-
nias Qiiarto, & interillas tertio libro
confideracas.
aVantires momentifit ad bene philofophandum>

diftinguere rerum riries; incer fe cognaca conferre , ne pro ijfdem
habeancur,Oppoficacommiccere,u: illuftrencur id nihil accineclon-
;
giori fermone praefari. Quare operae precium fueric , omnia qua? ha-
denus ad hoc ucilia , vel fparfim vel obfcurius vel obicer dicta func, fub
unum afpedtumproponere,&:ficubiopuseft, ampliusilluftrare,adque
praefcripcum capicis lemmaex profeffo accommodare. Quincuplex
igicur difcrimen eft incer huius &
praecedencis libri concemplaciones
harmonicasjUnum inre ipfaHarmonica,caufafua; amplicudinis, Alce-
rum in Terminisejusfenfilibus, Tercium in caufa, qua; conciliac Har-
moniaj fuameffenciam, Quartum in modo inefsendi, Quincum ia
ordine caufarum quse formanc Terminosproporcionisharmonicar.
Harmonis L Quod rem ipfam accinec , quasHarmonicaproporciodicicur,- il»
anguftiorec jjg librocercio primumorcaea fectionibus circuliper figuras regulares
ro '
planas demOnftrabiles, mox ad reccas lineas cranflaca;, lncerque fe Com-
rniffae &
cOnjugacx, copiam non mediocrem harmonicarum partium ,
(ucfuncSedtioes harmonicae, Torii,Geriera,Modi,Syfternata &fimilia)
incerque eas admirabilem quaridam policiam progenueruncacque illa
pene coca fuppellex , quancaquanca eft , eciam infra libro V. ericper-
fcrucanda &
adhibendajac Uunc hoclibro quarco ab ijfdem quidem Cir-
culi fedtionibus inicio fadto non camen ad retlas lineas progreffuri fu-
,
musifed incra circuli metas coco difpucacionis ambicu eonfiftemus/cau-

fa didta eft Cap. pracedentj , dicecurque amplius infra cap. VI. ubi &
de cognacione, & de eftectu hu jus difcriminis agemus pluribus.
II. Quancum ad Terminos harmcniaru iftarum feu fubjedtum earu
HatmonisrenfilejilludlibroIII. erancSoriiacumine&gravicacedifTerences-icaq;
&fub mocus genus referebantur, &figuraci quodammodo motus e-
iftaciuntan
guiorum.
ranc; Hocquarcoverolibro nonfuncvoces, ucinprajambulodidtunx,
non ahquimotus , incer quosquis agnofqacharmonias,- fedinfunc illas
in angulis,quos bini planec£e,radijslucidis emiffis,formanc in cerra,qua-
cenus calis arigulus cum angulis redtis quacuOrjUhum pundtum concur-
fus cir-
HarmonicisLib.IV. 129
CAP. tfi
&s circumftantibus comparari poteft. Acque hic opus habet le&or
j
aliqualuculencaadmonicione. PofTum enim hos quidem cerminos

explicare clarius ad percipiendum , fed nonpoflum fine periculo con- Quomod»
fufionis in bene philofophando , nifi dihgencer le&orem philofophum aasamaZH
* CK
praemuniam. Cumenimternfiniproporcionisdebeantdifterre quan-
cicace ; angulorum vero quanticas, hoc eft menfura , fic arcus circuu, ex
concurfus angularis pun&o defcripti, uc in Geomecria docemur;in
toco quidem mundi fpacio , quod eft hinc a cerra ufque ad fines rerum ,
non pofllimus ufpiam defcribereaucdefcripcumfenfib^perciperecir*
cuIum,radiorumangulis dimeciendisidoneummagis,nifiillumipfum
fenfibilem circulum in fummoa;chere,creberrimis fixis ftellisexpref-
fum , a quibus in cer cas animalium formas redactis, ille nomen adepcu*
eft Zodiaci; quippe & fub quo ipfo Planecae femper verfancur , locum-
queejus unum linguli nobis corporum fuorum objc£tu cegere viden*
cur, & in Cujus cencrum, Tellus domicilium noftrum, non fuo tancurri
cenrro quodpunctum eft, fed cocius mole corpons, per cujus fuperfi-
,
ciem difpofici fumus homines, abditum efie videcur. Nihil igitiir eft
percepcu faciiius, qUam fi dicamus, ut cap. praecedenti, proportiones
harmonicas,dequibushoclibrofumusacl:uri, efle incertotum circu-
Jum Zodiacumj& incer ejus arcum, quem duo planecaj vifibili illo coiv
porum obje£tu defignare , terminare vel refecare videntur.
Kocetfificefteomparatflm,^xqueGeomecricis & AftronOmicis
Rationibusoptimepronunciacum diligenciflime taraencavercdebet îe^.
:
ledlor Philofophus, ne animo prarfumat,harmoniam hanc ( libri quide

quarcimateriam) inccelo ipfo,inqueZodi3COcirculo,auceciaminph-
neusinefle. MinimegenciumnneftenimhscharmoniaZodiaciparci-
bus,nonpropcerfeipfas, cumplanecse radiances immenfo incervallo
confiftanc infra hunc circutum , fed propccrei , quod illae menfurant
angulos radiorum in Terra concurrencium ; imd propcerea, qudd non
ipfas a£tu menfuranc, fed illarumioco, fcon exac~tus Zodiaci cceleftis
in Anima fublunari, hoc menfurandiorficium fubic: ineft radijspla»
necarum nonquacenus ij finguli velaplanecadelcendunc fuojvellucis
func foboles ( ecfi non fine hoc) fed quatenus binorum planecarum bi-
:
ni junftihic in Terris cercum aliquem harmonicum formant angu-

lum. Ucioque nomine Terreftre efthocharmonia; fubjeclum ( forma- SedTerr^
&
licer, rn quancum radij fiunc Termini Proporcionis harmonicae) mi*
ftrcs
*
nime vero ccelefte nifi cancum macerialicer & refpeclu fui E s s E pro-
, ,
prijjfine confideratione Harmoniarum;fciIicetquatenusangulos irl

terra fa&os, proprium fcil. hujus harmonia: fubje&umj conformanc
radijlucidi, resccelooriunda,fedin terramjam delapfa. De verecce-
leftibus vero harmonijs libro V. ex profeflb agemus. Breviter Termini
rnrmoniarum libro tertio fuerunt Hominis feu Artis opus hoc libro
, ;
1 V. erunt Natura? opus Librodenique V. erunt opus Dei Creatoris.

:
III. Quancum jam ad Rationalem caufam , qucc harmonijs {imm

E s s f conciliat: difcrimen librorum Tertij & Quarti in genere nullum
eft , fed falcem in fpecie Influebant enim Jibro III, harmonia? ratione
.
R, foifub»
I30 De Configurationibus
fuifubjedli materialis (fonorum) infenfus,recipiebantur&dijudica;>
bantur , ratione fuae formalis effentia? , qua harmonias funt (id eft for^
mabantur ) ab inftinclu Menti concreato,racionis fine difcurfu partici-
pe. Et haclenus Harmonias tantummodo feipfis confidetabantur.
Deinde vero per occultum fed corifeffum tamert commercium
facultatum animae , trarisfundebantur harmonia? introrfum receptae in
affectus cordis varios,per quafdamfuifimilitudinesfeulcones > tranf-
fundebantur & in locomotivam , ut homo conceptam animo fpcciem
harmonia; non voce tantum exprimeret, fed etiam motu corpons
imitaretur. Ita Harmoniaj vices alicujus caufse fubierunt.
Similiter & hic Animam fupponere neceffe eft , cui mde a creatio-
nercrumfitinftinclumhoc proportionii Harmonicanim KPiTftgjloVi
& qua? angulum duorum radiantium fiderum', quomodocunque m-

troreceptum(feuid flataliquarefenfuum arialoga,fivefua:effentia',
qua animaeft,proprietate, de quo & di&um capite praecedenti, &di-
-
centur infequentibusplura)fecumipfae.ftimet/adquatuorre&oscon>
paret, harmonicum anon harmonicodijudicet, &fic harmonisfuum
E ss e incellectuale conciliet, quod anguli hi foris extra mentis limina
nondum habebant.
Quodfiquxratur,cu]ufmodiha:canimafit,ubivelin quocorpo-
w .
iftxrducet.re collocetur :refpondeo ,primum tales efie omnium hominum ani^

i.ia Anima mas Sed librotertio erat faculcas quae prxeftauditui,& fic fenfibus|:
.
kQDiinis»
hicnoneftfenfitivafacultas. Oculienim, quorumobjeclumfuntLux,
& radij lucidi nullum faciunt idoneum indicium harmonicas radiatio-
,
nis binorum planetarum. Nec eft Radocinativa facultas etfi enim ex:
ObfervatiombusAftronomicisper oculos adminiftrandis , ratioinve-

nit & computat, qui quovis tempore finc afpectus id tamen non agic
:
naturahter,quippe non apudomnes promifcuehomines fed volunta- ,
rie,apud paucos aftronomix fingulariter deditos. Sed fiint ammae hu-

nians fubjecfum harmoniarum illarum,primum ratione inftin&us na-
turalis,in quancumanimaefunrexemplariaCreacoriSjUcdiclu Cap.IV.
fecundo ratione facultatum, Vitalis & Naturalis motuumque vitalium
& naturalium , feu Platonico more , Concupifcibilis &
Irafcibilis par-
tium;racione quidem illius, in quantumHarmonixfunt,rationever6
harum , in quantum Harmoniarum imprimuntur in has fa-
fpecies
cultates,fiuncq>- caufae operum Nacurae,cam m animo quam in corpore,
impultrices &ftimulatrices.
Deinde prascipua animainquam haeradiacionumHarmoniaein-
z inNamta fluunc,eft illa philofophis di&a Natura fublunaris,per totum TelluriSj
fubiunan alumnae corpus difrufa, inq;ejus aliqua certa parte non aliter
noftrae,
ftuamma
q uam animahumana incorde,radicata; ex quo ceu foco , fonte ,vel
penecrali,perfpeciemfuiexicincircumfufum Terris Oceanum fu- &
perfufurn utrifque Aerem.
Quemadmodum verd, qui Melodo fuavicer'canenci aufcultat,is
laJtitiafrontis,voee, plaufu manuum pedumve,ad Melodias menfuram
attemperato, teftacur,fequodeftinmelodiaharmonicum, percipere
& approbare ; non aliter Natura fublunaris eommotione infigni evi-
8
&
denti
,
Harmonicis Lib.1V. 151

CaP. IV.
dcnciviiccrumTcllurisjadillospotifrimumdieSjquibusErrantiafide-
raradiisfuisharmoniceconfigurancurin Terris, ceftacurde eo, quod
jam prsmifimus > fe fcilicet non minus inftindtu quodam nacurah vale-
readpercipicndumproporriones angulorum harmonicas,quampol-
let facultatem nacurali, vitalis noftra: fimili, ad corpus I elluns , ofifici-
nasque fubterrancas in moncanis, certis Harmoniarum temporibus
calefaciendascxagicandasque; ut ilize magnam vaporum nebularum-
que copiam cxhalcnc, ex qua,per Anciperiftafes frigons fuperni,omnis
genens meteora conformantur.
InTerrxenimcorporeponenda eft haec anima:quia nec anguli ,
harmomci radiorum m ulla aha parte mundi quam m 1 erra exiftunc ; VII-
,
& opera Natur£C,quas ad configurationes radiorum fequuncur,ex Ter-

ra;vifceribus,montiumque cavernisortum trahunt.
IV. Qaarcum diferimert confiftic in modis, quibus Harmoniae di-
verfia: in fuis infuncfubjec~cis.
NamLibro cuminCancuineilent;in illo coco ineranc coco Diffimilirtfc
III. ,
fciliceccempore, quodurabaccancus. Ecquamvis incervallavocum.uc d&Haiaio-

'
j- i-.-> niarum ha-

omnia quancicace parcicipancia, concinuam admiccanc divifionem; rum&Mu_
non crac camen ibi traniicus cancuiafono inferiori perincermediosficarum.ia
c ° ntinul
infiniros, ufquead eum, qui primo confonus auc concinnus effec, fed
-»
cum falcu & filcncio crajiciebancur incermedia omnia omnis vero vo* ,
caliscorhoracioeracinfomsincer fe concinnis. Eodem modo in Con-

ccncu quamvis incer Diapafon
, &
Dihex incef finc infinica incervalla
non fiebac came incenfio vocum concinua, per omnia lncermedia, quo- 1
ad ex Diapafon fierec Sexca,fed falcu ferebancur voces a mera Diapafon

in meram Scxcam , incermediis omnibus filencio cranfmuTis. Ec in or-
ganis quidem falcabacur ab unacanna ad aliam , in cenfis, uc Inftrumen-
co&Harpe, abunachorda ad aliam,velfimulcifona; chorda? uiurpa-
rencur ,ucinClavichordio,Pandura, Chely, Cychara, ab uno ca£cu, auc
infiftul is , ab uno foramine ad aliud in guccure humano ab uno circulo
;
arreria? afpera; ad alium. Non fic in Libro I V. Nam quas in eo confi-

derabimusharmonias, illae uc dici cepcumcapicepr£ceden«,nonfem-
per exiftuncinrerbinorum planecariorumradiorumangulum,ckincer'
quacuor re&os ; fed fic concinua feparacio planecarum, quibus quidem
hocdacum eft, fubZodiaco drculo^perincervaha&t^ôcraomnia,
inharmonica, quorum exrremum, duo re£ti, femicirculus feu oppo- ,
indequerecrogradoordines pef incervalla rurfum inconcinna&

ficio-.
dnTona omnia, ufque in conjun&ionem nullus hic falcus fic ex uno

:
angulo harmonieoin aliiim, verbi caufiaex Trigono in Quadracumi

fed cranficus ab illo ad hunc concinuus eft, per incermedia omnia. Pro-
pcereacempusuniverfurn motuum cceleftium occupanc configuracio- Suntm<*
nes radiorum inconcinnse.difpungunt vero falcem cercis momentis,"161"*1161 '
configurauonesbinorum,autinterdumtrinofum,aut etiam quater-

norum .harmonice.: rehquis in incongruencia pergentibus; ucfi fepcem
canna:Organica:fonoscocidem diflonos concinua cenfionis alceracio-
ne emicterencfierecque tenfionum obviatione mucuajucincerdum
R a bin*
,
132 De CoNFIGUKATIONlBllS
binseveltrinseconfonarcnt jcasteris difibnantibus. Icavere &proprii
loquendo, ipfiftimaeharmonicas configurariones non funcin cempore,
fed in momencis indivifibilibus perficiuncar. Ecfi verum juxca hoc &
eft,commotiones, quze exhifce harmoniis iri Animis exiftunc, non
efTemomencaneas;movencenim harmonica£"configuraciones,quace-
h,
Nontamen
nus func in fieri
. ;
,
in ipfo
-
, &
r momenco
vt
quo perfeeTra" fiunc, rurfum remic-
, r> /* ni i
•
momcnra- titearummmulus opera vero Natufiaj j.quae per nos iumulos folhci-
;
aeus earum tantur jam a canditionibus materia; menfuras accipiuntfui cempons

,
ec **'
durantque fepe longeukra momenturo,quoperftcicur radiacio. Sic
machina amea explofa,vi fuccenfipulverispyrijignefcic,nec ftatim.,
confumpca materia ignis,acaiore remiccic. Sic corpus snimalis,uc
exemplum fic accommodacius,ja£lacnm febrili paroxyfmo quamvis
;
faculcas animajvitaiis, auchor infiarnmacicnis,a conacu fuo remiccac*

quippe defuncla fuo munere , & maceria febriJi vel colliquata vel eje- ,
da ex incimis fedibus, verfus exceriora, noncamenftacim omni calore

liberacur ,hrerecenim is in mareria corporis,carne.,oilibus, nervis diu ,
quoad ipfe quoque craclu cempons expirec
foi. it T . SuncigicurhxHarmoniaeexearumnumerojquasfupraCap.il. di-
Sj^ntmixtae
ximusnonfubjacere providencixhberce,fed neceiTicace mocuummi-
inefficaci- fcericum infinitis fui genensincongruis quibusDeusmences ordina-
:
%Ui vic, quas illas cum incidunc agnofcerent. Atqui longe fcehcior eft, Na-
,
tura fublunarisin his,quam auresin cancu,dignofcendis. Audicus enim

non valde dele£lacur Harmonia binarum vocum , fi quinque alix dif-
fonancesobftrepanc:Narara fublunaris, afiueca perpecuis incongruis
configuracionibus,easpronullishabet, quia novi nihil animadvertit;
in harmonicum verd anguium fic eft intenta,ac fi is folus eflec. Sic cum
Prognofticum aiiquod millies errat negligitur tamen hoc at fi femel
, ;
fcopumatcingic,hocmemoriadignumcenfecur,hocomniumfermo-
nibus celebracur.
Ex hisigiturincelligi datur,Harmonias, invocibusquidem arbi^
»unt «eceC trio conftitui confihoquecanencis: inangulis Veroradiofisnullo natu*
farii non rx fublunaris confilio , fed mera neceffitate geometrica moruum pro-
grocwata:.
venu e>
-
Nam quiaduo Planetse feparaii debent, per totius femicirculi
feuGraduum igo. longitudinem , fit neceffario ut fuis certis momentis,
etiam particulis ejus harmonicis , fcil. jo. 60. 90. 120. &c. graduum di-
ftenc. Itaque harmonia: cantus quasruncur intus a canente, harmoniafr
radiorum expe&ancur deforis a Nacura fublunari, obfervantur citm in-
cidunc, dinofcuncuranonharroonicis,(&ficabillafuum Esse accipi-
unc ) excipiuncurque & applicancur. Brevicer configuracicnes pr<£-
,
cinunc, Nacura fublunaris falcac ad leges hujus cancilena;.

V. Quincumdifcrimeneftquodammodoanneclendumprimo. Nec
piffimiiita-
enimljtcicudinecancum difterunc Harmonise hujus &
prsecedencis li-
awoidine- bri,fed etiam ordine refpecluum diverforum, quibus Figurae Geo-
metrica; gignunt utrumque genus Harmonicarum proportionum*
tertio namque libropotiorfuit refpedus Scibilitacis,quarcoiftopocior
ericCongruenciae. Seddehocquincodifcriminejam Cap, V. exprofef-
foagemus,inexplicacioncAxiomacum,
cap. y.
Harmonicis LlB.IV. IS5
- P?
CAPVT V.
De caufis efficacium Gonfigura-
rationum earumque Numero &C
5
ordine graduum»
Definitio h
GOnfigitrationis vox fumitur pro binorum radio-
defcendertcis, angulo illo, quo an*
rum, cujusque a Planeca fuo
fulo Terra
radi) hic in ( quas pundli racionem habec ) coeunc: vel
quodeodem redic;, fumicurproarcu circulimagni.inZodiacodefcri-
pci quiarcus menfurafic difti anguli, ieu quem arcum bini Pianecas
3
corpor um fuorum objedln cerminare & quafi pracidere nobis cerrico-

lisvidencur. .
Notandum primo de nomine , Ptoiem&us in quadripartito, in Opere magno3

inque Harmomcis ^j^fJLCLTKT(/M? appeliat,quod Arabes, AJfecius,verterunt i
qifitfi Schema Jit idemquodvultus ,facies ; quodetiam nojier Teutonijmus ha-
J
het , ciuifacicm foiei nominare Da£ Qingc ficf)f / Afpeclum , c5 perfonatorum Sche-
7Kata,faciei obtenta, ©efic^fe?/ q #<* Itali Mafcaras. lnvenitur tamen £$ vox
(ZvfQ<7&K?\L'£i$ )
quasnon tantum ex Ar&bieis AJfeciusvertimus 3 fedetiam
boni Autores Latine Intuitus^fgria Intuentia dicersfblent. Sedhocjenju vox
non tam planetis competit , quamjignis Jeu Dodecatemoriis Zodiaci ; qu& citnL»
londtudines habeant , iis mutub obverti Jecundiim magis £$ minus
cavis Jtbi
poffunt. Nam cdntignafignaf mutub rteqtieunt iriiuerii qkippe vuitibus non in
fe mutub ,fedjuxta invicem in eandem plagam vcrfs.

'*•
Deinde riota , qubdquo tempore duo Planeta Angulum in terrafaciunt, eo-

dem g£ in aliis iocismundi Jaciant alios angulos ; at, nujpiam tantos-, quam irt
«rcu circuiiperipforum gf terra corpora traduclo,aut circalineam,qu<z ipforum

corpora connetiit , veiuti clrca axem circumacto. Extra h&c loca radiationes
eorum coeunt angulis lonqe aiiis ,fivcijJint etiam Harmonici ,fve inconvruii
utfere pertotumreliquum mundjtnLi. Inpr-imis nota,qubd in aiteruiro corpo^ -.
rum planetariorum nullus conflituatur angulus. Adangulumenim requirun-

tur duo radij : at radius omnis extra corpus efl, nullus in ipfo corporc_j>. Quod ideb
iiotandum, quia angulationem in terra ,jequitureffecius in terra etiam; exqua
fitb rempus Alpeciuum, expirat materiapluviarum ^ cxterortim meteororum :
ut defede cauficmoventis meteora,difJutarepofJimus; quedi/ia nonfit in PlanetA

*ueiuno , vel altero , necinloco alio mundi vacuo,Jed iri ipfa terra.
Tertio non f-uflra addita efl mentio, qubd Terra puncii rationem habedt *
tx enimJequitur ,etji animantes in terra innumeri ,radija, ex quolibet Pia-
eo
iteta in illos o reliqua terr*. puncla infiniti : eundcm tamen,adjenjum,e(fe angu-

ium radiorum a binis Planetis venientium eodem tempcre,per omnia terrx pun-
Ba,five in centro,Jive in fuperficie five in cavernis montium : omnes ilii ajfyeclus
licet numero infiniti,pro unoaJj>ec7u habentur : Omnes quippc adfenfum interje
tquahsfunt. B. % DEF£>
CAP. V.
Definitio IL
C Fficax configuratio dickur ; cum binorum Planetarum radii talent
1
--' faciunr angulum,qui fit aptus ad ftimulanda Naturam fublunarem,

facultatesque mferiores Animantum , utcirca opus quseque fuum iiac
operofior, (ub tempus configuranonis.
Tribuitur effcacia conflgurationi , qiiczformaliter Ens rationis efl ,fed non

effcacia in rem ipfam immediata , quafipluvix & fimi/ia ex ipfb ccclo fflilic. a
planetis configuratis delaberentur , qu<e vulqi flulta perfuafio efi ; fed mediata
c5? objeciiva. Mamficut objecla movent fenflus ,finus auditum non oculos, Z$ co-
lor viflum non auditum :ficetiam hic, certa qualitas Relationis hujus , qu& con-
figuratio dicitur , movet nonfenfus corporis ,Jedfacultatem animalem, Rationis
ex inflinclu capacemfine difcurfu. Facit igitur hoc Configuratio, vi non propria,
fidviAnim<t,qu<epatidicitur,cumreverapotiusagat, ipfla infeipfam. bofllea
animafeu Naturaflublunaris,(iemotafeuflimulata ab tifbeclu,fluique admonita,
feipflamexfuflcitat ad eliciendam ex terr<t viflceribus materiam omnis êneris
tempefiatumj). Si nuUa efflet inTerra Anima , quam dicimus Na turam fublu-
narem;planet<z ipfi ne^perfi , ne%per commodum aflfiectum quicquam in Ter-
ram pofflent. Abfurdum enim efl cogitatu tfjoci lufust^ poetici flimile quhd ex ,
coitu binorum radiorum harmonico, velut ex maris & fccminx concubitu, conci-
piatur vapor materia venti velpluvu : quafiverb utfemen efi de fitbflantitLs
, ,
parentum,fic humor $
c<ttera qu<t ex terra expirant,flt deflubflantia vel Har-
moni<£ , qux efl relatio ,vel Anguli , qu<t efl qualitativa quantitas vel Lucis ,
jtdeb ipfius , qu<t qualitas efl , nequaquam verb flubflantia-*. QuemadmedunL»

verb ex nihilo nihilfieri dicimusi Sicetiam ex immateriato aliquo, naturalitert
materiatum nihileducipotefi. Vide plura Cap. VII.
Axioma I.
quem
A Rcus circuli Zodiaci , refcindit latus figurae vel ftellae con-
gruae 5c fcibilis , mecitur angulum Configurationis efficacis.
Axioma II.
A Ngulus figura; vel ftellas fcibilis & congrua; , efr. modulus anguli
**Configurationis efficacis.
Duohus Axiomatihus totum ntgocium nititur ; qu<z ideo duofleci,quia duofunt

modiprobabiles ,quibus Animx & Natur<tflublunares in notitiam Configura-
tionum , qudtfitnt quovis tempore , venirepofflunt.
Aut enimfiguram Mampercipiunt, cujus latus de circulo Zodiaco reflindit
*rcum Conflgurationis feu anguli radiofi menfurams ; autfiquram illam, cujus
,
elementum fit ille ipfle configurationis angulus. Quas inter figuras quodnam^
fit diflcrimen , qu<t viciflim cognatio , ex hiflce Schematihus hinc ordine fle mutita
confi"
,

'
&»fiquuntur,adocu/umpatet.Binanam%SchemataJuntctVTl7rZ7rov3-6TcLy
trimum diameterfibi ipji,fiu bifecet circulum , ducla percentrum , fiu tangat, ,
cum duo radijpro angulo duos reBosfiupotius anûlum nullumfaciunt , in line-
dm unam reUam ordinatu Idem cogi-
tandum de ConjunSiione d- ve/p.P/a- Figuraff
netarum , qu<t improprie configuratio
dicitur. Namfi duo Planetce Juerint
fub eodem punbio Zodiaci; tunc in cen-
tro angulus nullus efl, in circumferen-
"tid infniti,d' /aterafigur<efuntpun-
l~ki: circulus Jcilicetefl velutiFigura-
lnfinitangu/d, H<ec confguratio non
habuit opus repr&fentatione oculari.
Deiade Tetragonus etiamfibi ipfi
CWTVKVKOwi , quia angulus , quem

duo /ateraformant in circumferentia,
<equatur angu/o in ceniro , quemfub-
tendit unum latus. Ex eo Trigonus
ra
Hexagono , PentagonusfleUce Quin- '.* '
quangu/<e , Ociogonus flellce Olfan-

gu/<e , Decagonus Stellct Decangula ,
Dodecagonus Duodecagulce dyji7[£-
7roV.JCt(JlV; utfiunius ex fociis angu-
omnes infiriptifunt in circumferen-

/i
tiam ; /atus ejusfubtendit anguluwu>

re/iqui unum in centro collocxtums.
Centra autem circulorum omnium
adwmbrant Terram , ve/ut in medio
fitam ;circuli ipfi vel Zodiacum , ex
terra imaginaturru> repr<efintant
vetquemcunque alium circu/um Zo-
diaco (itbordinatum,metiendorumangulorum causd imaginatum:quales circuliy
potefiateJunt animd ipfe, qu<e moventur afpeciibus , circu/i fiil. ab ipsd veluti
quantitate abfiracii,inque punEii qua/itativi, $
plagarm* capacis, anguflias
redacfi.
Pojui autemflellas duas radiantes , extra hunc circulum , a/ium alid a/tio-
revtu, ; ut ocu/ari reprctflntatione monererru> > nihi/ referre ad Configurationems>
in terrd , alius an humilis Planeta (it in ccc/o ; Z$ poffe unum a/io multis vicibus
effe xltiorem ,mxnente eddemConfigurationein TerrtL».
P«rrb qubd inaxiomateprimo vox congma.pr<ecedit,injecundo vox fcibi-
lis ; id non fortuitb fedftudio fatium efl. Nam quod a/iquis AJJeBus efl efficax ,
in caufa efl utraquefigura tam il/a qu<e injcripta efl in circumjerentiam quarm
, ,
iua cujus unus angu/us formatur per radios in centro : utraque tam propter
Scibi/itatem,quam propter Congruentiam; non idtamen ttqualiter. Qwe omnia
indioent explicatione paulb pro/ixiori;qu<t cur tamfitMnofiu> } caufa eflunica i
nt JfjtebluHmnumerns phi/ojophicis rationibus minui,ve/faltem in'gradus cer-
to*.
156 DE CoNFIGURATIONIBUS
%AP V.
mgu 'f°lP
tos ^lfl' tk NamJiaduJitateS 0B0, quatuor injitper admittere voluifferfl
Jineomnidifcretionc*\potuifeth<ecdifj>utatiocarere a/iquot Jequentibm qtuf-
propojttionibus, quippe tantitm in comparatione occupatki
Propofitio I.
M Aior eft Radiationum cognatio cum C irculo ciuf-

que arcubus quam eracConfbnantiarum.
:
Cujusjundamenta Hbro III. prtmifajunt/tdjamin librum lV.?neritb

tranffumeretur,ttt Jxioma : probatur tamenjic. i. Confonanti&fitnt fonorum,
Jont conjijtunt in motibus s illorumque acumina t$ gravitates qiabits Confonan-
,
ti« exprtmuntur, oriuntur d celeritate tarditate motuum,per demonjiratas
$J>
Iibrilll, Atquijonitus celeres £5*
tardi eliciuntur ex tenfis pulfa-

tk , non tantumfi circuiaris fit
tenfio , fedetiam, £5* multo maîs,
firetlilinea. Nonrefficiunt igitut
|igwUlIB confonantux. immediate ciratlum
ejusque arcus , causa fitx figurx
circularis } fed caus.i longttudinis
partium , proportionis fc. illarum
mutu<z> habentque quod habent,d
circu/o, etiam tuncjicirculus de-
firufius, inque retlum extenfus
eji. Afpetitts contra per definitio-
nem I. funt anguli , quos metituf
circuius fuis cum arcubus , non a-
/iter, nijimaneat idquodeffe dtci-
tur, quatenus fs. £§ Jiguram ha-
*gut«iy. het circularem, tf eam integram
retinet.
2. Conjonantitt noftj om-
nes aqualt propinquitate propa-
fabantur A circu/o ejusque parti-
tts i Nam aliqux ortumfuum re-
Jerebant adpartes circuli , quate-
nus non ut circuli partibus;
ipfis
fedutreHis lineis ,accidebat ali-
quid, eademfc. divifio,qu£ circu-
lo toti: ut oflenfum libro III, Con^
efl in AfpeBibus : ejus enimj ,
tra
quod tantumcircu/orefpondet ,menfurttynuHo modopotefi habere refbeBum re-
Bitudink.
Propofitio II.
^[ Aior eft Radiationum cogn atio cum figuris Regu-
laribus,
HarmonicisLi&IV. 137
cap.y.
Iaribus; quam erac Confonanciarum.
Probatur primum a circum*
Jerentiaiifigura^. iSfam ubi circu-
lus inteper , ibi^figuraregular»
integra^ : fid magis efl circulus in-
teger in dimetiendis radiationum
angulis , per I. ergb tffigura rejpe-
c~iuradiationum magis "Vt integra Figura V",

confideraripotefl. Contrain Con-
fonantijs , irt circulm ejusque par-
tes inretium poterant extendi,fat-
i)is confonantiJs,fic etiam omniafi-
gur£ latera in eandem & unam re-
ihmextendipoterant , cafycumu-
no figur£ latere reciilineo filcere
Conpnantiamj> Hoc verb patlo y
.
uti circulus,fic etiamfigura re&ili*

nea,fuamfigurationem amtttit , vi
figura amplius nonfit.
Probat ut ficundb a centralifigu-
•
ra.3. Anguli funt figurarum ele-

mentz ;jam duo radiffiiciunt angu-
lum in cent ro, qui altquoties repeti-
tus confummatfiguranij), vt appa-
Fl ura
S Wi
ret exfchematibus hifces. fd au-
tem nonfiebat in ortu Confonantta-
runts,; nullus enim ibi ftit rejpe£iu&
anguli in centro. cJMagis igitur
fiimiliares funt figurx Ajjreclibus t
quam Cpnfenantijs.
Propofitio 111
/"Ôngruenria %urarum plus poceft in confticuendis Configuracio-
^-* nibus efficacibus, quam in Confcnancijs.
Arzumentzthujmreimultiifuppetunt. 1. Congfuentia efl proprietasfigur<ts
quatenus figura totii efi JJieckmque
,
habet : atqui figur* quatenus hancjpe-
ciem totahabtt , primum ipjaper fe magis efi cognata configurationibus , quarrt
Conjonantijs, per Pr. II. deinde dividit circuiumvt totum harmonice, circulus
verb etiam magis efl configurationibus cognatus , quam conjbnantijs ,per Pr. L
Quare utroque , tf> privatofigur&nomincjt , Z$ communi figurx $ circuli,
Congruentitf quoquefigurarutnj, , in configurationibm quamin conjbnantijs ,
"vis efl major.

2.Anumeroflgurarum. Vfurpavimus enim hoc, fer Axiomatii prttmiffa,fi^
gurai effe ejficacesperjuasproprietates. Vbi ergb magis rejpondet Numerus ejfi-
S &en-
I5S De CONFIGURATIONIBUS
aendorum , ihi major caufit cognatio cum effeclu ,faltemprobabiliter. Atqui ut
Congru<tfigur<tpauc<tJunt, ita etiam Afpeclus pauci ,quodexperientia tefiatur:
nifienimpaucieffent , magna effetconfufioillorum, magnafrequentitu,; itaut
^ngulifeorfimfiiisdiebmobfcvvan non poffent: cvl pofunt obfirvari,nonfiunt
igitur infiniti nuKiero : contra con-
fonantict poffunt infinitct ejfe,aug-
mentatione intervaUorumper Dia~
pafomutfcibilesfigurctinfinitczjunt.
§gura VH, 3. Ab
Effentia Terminorum , in
quibus confifttini proportiones hinc
£5? indcj,. Motus quorum
, affeciio
Soni , in FIEK I confider.rmur , £•?
quatenus tempus occupani; ^Rddia-

tiones magk in ESSE momenUneo.
Sicut enimhoc momento eji aliquod
eorpm fic etiam hoc momcnto efia-
3
liqua radiatio : de Motu verb quod

prctterijt, idnonefiamplim, quodfi-
quitur , idnondum efi , in momento
nihdefi. Congruentia verb magis
videtur eorum efie quct SVNT 3
quam eorum qua FWNT: Congru-
JJIguraVIlt
unt enim laterafiuparietes dcmus ,
vtfit domus; non vt demum gf pef-
petub quidem, <edific&tur t 4. co- A
gnatione congruenti& irt caufik, cum
configurationibus. Sunt enlm ect
ernguli : OL congruentia quoq^ inefi
figutis ,propter angulos.
Hadenus fuerunc incer fe Op-
pofica:, Confonancize &Confi-
guraciones : infequencifiecop-
; poficioaliain folis configuracio-
nibuSjCongruenciae & Scibili-
tacis.
Propofitio IV.
D configuracionum EfficaciampluspoteftCongruenciafiguraruni,
A!quam
L
Scibilicas.
Probatur a conditione AnimA fublunaris , Jhcultatumque etiam humanne
nnimct , quct percipiunt afoefius. H<t igitur omnesjunt inferiores fkculute dif
currente & InteueBu: $ cognatiores Jhcultati Jenftivct Z$ prctficltoperibus
quin etiam inflinEim illius , irt Cap. III. diximm , tunto efi obtufior
finfilibus :
inftinciu humano , quanto rudius efi corpus Terr<t,corpore hominis. Atquietiam
Congruentia efipofierius aliquid ScibiliUte3 f$ quajiporreffumfbras,in aliquod

«pus
HarmonicisLib.1V. 159
«ptts ,
Par igitur ejl credi ,facultates has ^ A p
quod hahet ldeam operum Jenjiliunu> .
- ?'
animales Congruentia potius, quam Scibititatefigurarum moveriafficique_j>.

&
Opponebantur Congruicas Scierttia.>in eodem genere Configu-
racionum. Jam opponentur figurse duas incerfe,primum causa folius
Congruencisipoftea causa Configuracionum.
Propofitio V* !
COngmentiaeftproprietas magis figura? Circumferencialisj quarri

Cencralis.
Habet enim potiorem locum in illafigura, qu&poteflfieri tota,ratione loci a
qtio denominatur ; quia congruentia eflfigurarumtotarum,ut ex libro II. appa-
ret. At de Centrali non plus uno angulo in centroflare potefl,per def. i, In circum*
ferentia verbpotefleffe Mu Circumferentialis: ergo.
Propofitio VI.
EX duabusfiguris, quasfibivindicac Alpe&usquifq; } potioreftCii>
cumferertualis CentralL
Eflenim Congrueritia potior ins>
hoc negotio Scib'rfitate,perlJf. Jt illct
potior efl infigura circumferetiali,per
F. Quarein quo idquodpr*pollet,plus
inefl, idipjum eiiam prafollerejacit jFiguraIX-,1
circumferentialem fcilicet figuramji.
Idem etiamfic probatur ex inti-
mis Attimtzproprietatibus ,Cap, III.
• taciis. Cum enim Animajit,qu<z Con-
figurationum Hafmoniisfuum conci-
iiai Effe formale ; certe quo difcrimi-
ne anima vetcirculus efl , vetpunciuy
centrum circuii) eodem di(crimihe_»
etiamfamiliare"s illi eruntfigur<e } Cir-
cumferentialis, £-f Centralis,
Anima circuh
Etji verb omnis
quandam Ideam gerit , abflrafli qui-
demiiliusnon tantum a materia , fed
etiam a magnitudine quodammodb ,
ut dicium Cap. III, ebque circulus £?
centrum hic fere coincidunt , ipfaque
vet circutuspoientialis , velpuhclum Jigita j&
piagis diflinctum , tffic quodammodb
qualitativumdicipotefl : tamedifcri-
men hoc videtur objervandum , qubd
al'i£ facultates anim& potius ut circu-
lus conJiderand& Junt , ali& potii/s ut
punc~iunu>. Quemadmodiim enim cir-
culusfine centro cogitarinequit ,omne
S 2 vicijjirtf
,
18 AP. V.
vicijfimpuncium circaje hahet regionemjcrihendo rirculo :ficin Anima quoqut
cperatio nuUa efifine impreffione imaginativa omnis viciffim interna receptio
,•
"velmeditatio, efipropter motumexternum somnis ammxfacultas interior,pro-

pter magis exteriores. Ipfa princeps if> fuprema Animajacultas , Mens dicio-» >
quid efi nifi Centrum ? quid Ratiocinativa , nifi Circulus ? Nam
(icut centrum
intuseji,circulus exteriits ijic Mensfccum ipfa manet, ratiocinatio telam qtian-
dam exteriorem texit: tfjicut centrum, circuli ijic Msns ratiocinationum ha-
Jis ,fons j di origoefi. Rurfum omnis hac Animxfacult.is tam InteUecius } qudm
Difcurfiis , denique etiam Senfitiva
fiint Centrum quoddam ; at, faculta-
tes Animte motrices , Circulus qui*> :
rurfi-im ut circulus externus circum-

ponitur centro ,ficoperatio ad extra
efi , cognitio meditatioque perfcitut
intus, $ ut circulus adpunElum ,fic
Figu iXT. quodammodb fe hahet Aciio exter-
na, adContemplatione intcrna, mo-
tus animalk adfenfionem. Puntlum
enim, quia undi^ oppofttum circum-
ferentitt, aptum natum efi reprxfen-
tando Patientii £sf Animafenfitiva,
•vel hic Radiationu perceptiva, quid
, aliudfentiendo £-f percipiendo, quarn

patitur fc. quia movetur ohjeBis.
?
Comparando etiam utramqucj
comparationem i ut idem utrinquCj
centrum i Jic etiam eademquodam-
tnodo cognitionis forma eji , mentalis
princeps , tf fenjitiva , velei analo-
figuraXlI.
ga , perceptiva Radiationum : ncu-
tra difqtrfii injeipfa, quatenus talis,
utitur fjed cognofcit citra iilum. Vt
itufit h<xc illius , Natura dico fuhlu-
naris , aut etiam fenfitivas , Mentis
humanx. Principis , tenuis quadanu>
imago:ficutiUe difcurfus rationis,ha-
tum aElionum aut operationum ani-
tn<z imago efi , utrac^ circulus.
Ouatenus igitur Anim&percipiunt radiationes ccelefies, Osfic ifs quafi mo-
venturfecum ipfi. intus, nohis puncl'afunto,quatenus verb viciffim movent,hoc
efi, quatenusperccptas radiationum harmonias transferunt in operafua, ijsque
fiimulanturad dgendum: confideraridehent ut circulus.
Sequitur igitur , ut in quantum cognofcit Harmonias radwvum , occupetur
potijfimum circa centralemfguram; in quantum verb operatur , ciensmcteora
( e? quctfimilia in homine ) circumferentialijefe accommodet, Et verb in affe-
Bu,prior efi nohis cura efficaci<e, qudmmodi,quo is percipiatur ab Anima operan-
tj t^rior igitur ,& circumferentialis tmam centralisfgurdrejêclus.
Hic
I
HarmonicisLib.IV. 141
CAP.Y.'
Hicfigurafigurasinuno& eodem afpectu fuitco!lata,infequenci
geminajfuppoficaeademfigurajopponecurejusCongroicasScibilitati.
Propofitio V L
1"
N figura circumferentiali prsftac Congruentia Scibilita ti lateris ; "m
* cencrali viciffim ,
pra:ftac Scibilitas lateris , Congruentice figura?.
Pertinet heec propojitio adconjummationemrei ,Prop. III. inchoatte. Etfi
enimvotiorin IV. quamin III. ejl Congruentia , potior etiam libro lll<fuit
demo/jjirabilttas: h&c tamen d conjlitutione Afjeciuum nonpenitus efifparada :
cumnuUiCongruentitzJuadejit (cientijica determinatio ,adebque ab illa depen~
deat, citm lateris , tum prxcipue are<e comprehenfle afigune lateribus: ab angulis
enim,in quibus refidet attitudo ad congruendum , arceffitur demonjiratio.
Quodigitur propojitionem hanc ivfam attinet,videtur contrarium ejus ve-
rum ejje, tam in uno ;quam Namqubd fliguram centralem attinet ,
in altero.
ejus unus anguiusper radios aclu ipflo eji expreffus ; Circumferentialis nullus ex-
primitur angulus ,fledtantum latus quadamtenus : Conoruentia verb efll angu-
lorutn: ergb videtur illa potiflimitm in Centralijbecianda. Namji naturafub'
lunarispercipit quantitatem anguli, quem duorumplanetarum radijjormant in
terra videtur etiam percipere pojfe ejus anguli aptitudinem , quam habet currLa
,
aliis, ad congruend,unus>
QuJdvicijTtmin circwnferentialipotiusjit fpeUanda Scibilitas latcris qudm

Congruentiafigurct , idficpatere videtur. Scientia enim , quafciturfigura^ t
rjt iibroprimodemonfliratumefll , conjiflit in<equalitate , vellateris , cumparte
ejfabiii diametri ,vel quadratide /aterew , cumparte effahiiide quadrato dia^

&
'
rnetri ,vel a.receFigur<e,cumeadem ; vel"m alia connexione determinations

Jive lateris,flive ejus quadrati are<eve,ad diamstrum velejus quad.ratum. Po-*
jito igitur qubd Natura flublunark habeafcjenfiim circuii Xodiaci, circuli nimi-
,
ru;n fenjibilis ,JorisJk>,ntis , quem ipfla examinzf adideatn circuli abfliraSii intek
leciualis , quam tpflt fecum habet intus connatam feu concreattm : tuncfanefe~
quitur, qubdordine naturctpriits fentiat,qttantus arcus Zodiaciflii d duobuspla-
netis i:iterftm(ius , tflf quantziretfaiilijitbtendatw , cujus quaiitatis ,Jit neef-
fabilis longitudine , anflolapotentia quadrati ; annecumaiia quadam eflfabi'-
lemflaciat fummam quadratorunti , tf reblizngulumeffabile ; in quaproprietate

fitndatur Effabilitas arect : hctcinquamprius innotefcere Naturctfublunarivi*
dentur ordme natur& , quia latus priits efifigura, ex lateris multiplicatione de-*
flcripta ; pofled demum , ubi totafigura deflcripta fuerit in Zodiaco circulo, pate-
flcunt ejus anguli , eorumque quantitas , £if an ijflint ex congruis , Z$ anfigura o~
Tnnibus angulis concurrat adeandem congruenti<e fpeciems , £jf ancontinuabi~
lisjtt congruentia. Breviter congruentia efli afjecius angulorum 3Jcibilitas la~
teruntj). Vbiergbpriits innotefcitfigvrte anoulus,quam latus; ibipriores fif po*
tiores videntur eflepartes Congruentict , quam Scibilitntis ; ubipofieriiis , pofie^
riores. <LAtfigurteadcentrumpertingentis prius innoteflcit angulus ;figur<e
verb infuperficie defcriptttfper duos putaflolos planetas)prius innoteflcit latus:re-
Be ergcfieri videtur ffiinfigum centralipotior habeatur congruentiae ratio , m
Juijerjiciali ,potiorjcibilitatis>,
S s &<e
,
14.2 De Configurationibus
GAP. v.
Hcecigitur in contrarium nofitctptopofitioni allata ,fint nobis diflolvenda;
eddemquc opera > vetis atgumentis foborandus ordo propfietzitum , Congruentice
tf Scibilitatis,
Primumigitut etfiverumefl
defiguracentralifbrmariperduorumPU-
>
netttrum radios unum angulum ; nontumenindc fequitut

, irt mens percipiens
quantitntem anguli ,percipiat naturx. ordine pfiiis,figur<e, cujusfutufus efl an-

guluS) Congruentiam. Caufkpatet quia Congrueniia in quantum efl unius an-
,
guli,ejusquejtqua/ium a/iquot, in unum locum planum,nimis efl oenetalis : funt

enim inflnitcz angulorumjic congruentium form& , tzntofimper p/ures numero
quantoflnouliflunt minores. Nonefl igitur hczcilla Congruentia , de qua nos
dijputkmus libro II. quce angulis nonfeor(im accidit ,pdflguris intcgtis , proptef
angulos , necflgurisjingu/is , fldpluribus inter fejunBis.
Itaque non tzintum diflo/viturfid eiiam retorquetur objeBio; quodenim il-
la de Cifcumfiretiali ufittpavetat ,pofflumus nos czquojute ae Centra/i ufurpare,
Congruenticim,qu<e nobis hic eflpropofita , in ea pofleriorem cfie Scibilitate, quare
potiores efle oportere hujus qudm il/ius partes , conceflu quidem adverjarij. Pri-
its enimflguram oportetfleri , qudm totn congrucre pofitt. Jam verb nijilatus
figurcejcibilefit ,flgurafieri nonpotefl. Nam etji verum efl , dato unofiourct
angu/o, quena radij duorum planetitrumflormant in centro, dari numefum omni-
um, £jT per illos,figur<e totiits aptitudinem ad con^ ruendums, nec in hanc demon-
filrationem ingtedi lateris natutam_j> : at non datur ille unusflgur<e angutus , id
efl, non agnofiiturpro angulo fgur<e congru<z, niflper latusflcibile. Prii.s ergb
{prdine natur<e) Animafcit /atus,quam agnoflat,jibi dati angulum congruum.
ûodfi compatemus hicflguram uttamque , minus equidem datur latus
'
"jelatea figurct centralis, ipjoradiationis aBu , qudm latasflgurx circumfleten-

Tol. 136. tia/is : hoc enimflemper determinant tadij ipfi , illa non femper , fed in quibusdam
Figura IV.
Figura III,
f m UVi "t
1
fipuris i-utin Trigono,quia /atera cifcuferentialis
/ • cn a r*• ^ 1
* an
r
ou/i (inou/a,fub-
tendunt arcum czqualem mtercepto. l\emotior igitutejtpgura centralisab
aBufitendi , qudm circumfierentia/is ; temotiot igitut etiam Congruenti<z noti-
ficatio: objcclio verb nitebatur contrario, quafi Congtuentid Centralis efla pr6-
piot notitict , quam Congtuentia Citcunifietentiatis.
Amplius ,Jianguti quantitas petcipitut , quaye percipietur , nifimenjura
fud,idefly arcu circuli iliius , qui ex angu/i propofitipunBo, quod terra efl , de-
ficribitur ? non verbptimb circu/ii/lius , quifigur<z centra/icircumjcribitur ,per
ierfam tranfiens. Quare inperceptione quantitatis anguli defigurd centra-
li , oportet vt Animapotentiam illam exferat , qud circu/us efi non illam, qud
,
exi/epunBum efi,ad quodpertingit angu/us. Atqui eodem tjpo circularisjux

efleniictpercipit etiam circumflerentia/isfigur<e latus,ejusque arcum , idquepri-
mb: poflea demum , duplicato hoc arcu, emetgit etiam atcuS circuli minoris, qui
fiour<z centra/i circumjcribttur ,perprioris centrum duBus; quiarcus fervit in-
flcriptioni centra/isfigur<e in circulunLs . Nam ordo qui efl in ra tiocinatione >
idem etiam in inflinciu efl, Kufflum igitur demonflratur via adpcrceptionem

figurcz centra/is , longior, ^ficetiam adejus Congtuentiam. fguare fleipjam
evertit objeBio , qu<e pr<tpollentiam eotlocabat inpetcepiioneptioti.
Ad rationespro altero membrofic refljondendum : vete quidemetiam in cir- :
cumfletentia/ifigurdpriorem efle Scibilitatem latetis, Congruetidfigur#totiuss

$b argamente diBa , qux hic etiam valent, At nonfiquitur , t/t ex duabus re~
hifSi
ius, quarim altera alterius efi cauja, illa qux cauja ejl ,porrb etiamfortius mo-
veafc tertium a/iquid. 'Nâmpro captu anima. , qu<e debet movcri ,fepe minHS
tnillamvaUi caufa , quameffecius ; i/t hic Animamfublunarem , in quantum
quidemperceptivaefl ,plusmovetficibilitasJigur<ecentralis; in quantum vera
operativa ,pluscongruentiafigur<ecircumJcrentia!is.
P
" p
Argumenta, verb mea propria ad propoftionem probandam funt ijkl : yi.
enim ufitrpavimus ex centrum efie \quandam ideam mentis Iheoret tcct ,
feu intelle:1us ; circuwfrentiam facultatis PraHicx fiuoperativct : quia "Ut
centrum circu/i bajis efl &f origo,fic meditetio aciionis. Figura igitur , qucepor-
rigit angulum ad centrum ,fc ad Terram , ubi Animafcdet , figurx perceptrix ,
psrrigitfe quafi adfiiendum $
dijudicandum, cum centrum tribunalJcientix re-
prajrntet. Igitur incentralifiûrapotius fpecTaridebetfiientia;nonobjkintey
qubdillaper circu/um tanquam injtrumentum comparetur , irt pau/b ante
diciunlj)^
Qontrd fgura, qux ordinat angu/os in circumfiereniia , magisfie applicai '
ad imiinndum , exprimendumque in opere Animx , vcluti ad ideam operum con-

currens. Atquipotius congruentia , qudmfiibi/itas habet operumjenjilium <z-
dificationumau-ideam , quiafiquiturfipurastotas , cumlatus , quofigurafii-
tur ,jit euisjaltem elementum. ûare infigura circumjerentia/i potius con- .
gruentia efi refpicienda, quamfiibi/itas.

Alterum argumentum pro hacjecundaparte nititur eadem confideratione
Anim/z. Atpropter opus Naturx Jub-
Pr<ejklt id ,propter quodjunt ctftero-.*.
lumris , ddebque etiam Animx humance, facultatum tnjeriorum , percipiuntur

configurationes ;filicet in idpercipiuntur , vt opere exprimantur ; major efi igi-
tur dignitasjacultzitis motorice in hoc neqpcio* Sed Jcibi/itasfigura Circumfe-
rentidiSiperceptionifirvit, Congrucntia operationi,iJt hatlenus: igitur & con-
gruentiafigur& circumjerentia/is ,pr<efint eutjdemfiibiliuti.
Propoiitio VllL
A RcuscircuIi,quiconfticuiturafiguraincongrua , nullam conciliac
*•* kfficaciam radiacionibus binorum planerarum , arcum decermi-
nancium.
Namji congruzntia efl caufapotifiima EfficacU,per Prop: III. IV. 0* VIL
'
hacigitur deficiente, non erit fufficiens , caufa hocloco vi/icr,Jcibi/ita<. Etjienim

hxc prxpollet congruentict in Centra/i figurd ,per alterampartem Pr. VII: at,
vicifiim circumfcrentia/isfigura efit centralipotior ,per VI. Et in i/ldpotior con-
gruentia , per primampartem Pr. VII. Adhuc igitur congruentiafigune cir-
cumferentia/is prctpo/let fiibiliutifigur&centralis,
En caufam, cur cum figurae fcibiles finc infinitao diverforum qui-
demgraduum; Afpeclus tamen pauci finc» •
AxiOMA 111.
A Rcus circuIi,quorum figuras pluribus pocioribusque congruentiat,

"*-*-fcibilicacisque gradibus pollenc , efficaciores eciam recipiunt con'
figuraciones.
Sidm
:
144. De Configurationibus
GAP. V.
Siduoprimaaxiomatafuntconfentanea vero , erit &
hoc : quia propteP
quod unumquodque efi tulc_» ; illo intenfo , ifiud etiam magis erit tit/cj> , Sicau-
temintellige; qubdinfigura circumjerentialipriorjit comparatiograduum Con*
gruentix, in centraliprior graduum Scibilitztis, denique potiores partes circum-
fbrenth lisfigurx.
PropofitiolX.
Ônfigurationeseflicacesfunt , qux intercipiunt Arcus circuli Zo-
T^diaci iflos
Gr. 180. Oppoficiocf ,exDiametrocirculi:ucinFig I. .
Gr. 90. Quadratus Q, ex Tecragono uc in figura II.

:
Gr. i2o.TrinusA.'&6o.Sextilis^, exTngono&Hexagono,ucinfi-

guralll. IV.
Gr. 45. OcTilis vel Sequadri, & 135. TriocTilis vel Sefquadri 18 ex O&o-
gono & Stella ejus : ut in fig. V. VI.
Gr. 50. Semifexci fg, &ci$o Quinquuncis , ExDodecagono &StelIa
ejus uc in fig. VII. VIII. t
:
Gr.72. Quintilis ±, & ioS- TridecilisfeuSefquincilis ex Pentagono :
& Decagonica : ucin fig. IX. X.

Scelia
Gr. 144. Biquincilis ^>, &36. SemiquincilisfeuDecilis: ex Scella Peftco*
gonica&Decagono, utinfiguraXI. XII.
Qundhtffigurajint Scibiles &
demonflrabiles,oflenfum ejl Lilro I.qucdf?
Congrux , libro II. <£upd verb configurationes expreftcrum 4 talibus arcuum
jintefficaces , idhabent axiomatn I.ll.pr<tmifkj.
Propofitio X.
FficacitatisAfpe&uum gradus primus &fortiifimus
E ftionis <^& Oppofitionis ^.
, cftConjun-
fâmin Conjunclione congru-

unt radijduoin eandem UneanLs , £5*
abeademplaqadejcendunt ; in Oppo-
Jitionef aplagis quidem diverjisde-
Chara&e-
res uiicati. fcendentes , nihilb iamen minusfiunt
partes unius continux line<t. H<tc
verb perfectijfima ejl Congruentia £5?
prtncipium quoddam omnis congru-

entitt. Sic cum conjuntlionem repr<t->
Jentet puncium Jignatum in circum-
prentia circuli ; oppojitionem verb ,
Diameter ; h<tc certe funt principia-> ,
/^
""^^.
/ illa S$ menjura omnis in hoc genere
t ^**^ fcientix ; cum omnis in circulo line<t

rec~i<tfcientia contineatur determina-
tiQitcdemonftrativa per Diametri vel longittdinem vel potentianu : vtlibr»
prim»
. ,
Harmonicis LlB. IV. H$

CAf.f.
primo patuit. Ergb per Axioma III. principium etiam Efficacitatis in hit
efi Aftecbibm*
Propofitio XI.
CEcundus in Afpc£tuum Efficacitate gradus eft Quadrati
-*
•
In ^htjdrato enim concurrunt pr<zrogativxmult<z, quarumprima,quod
fivnil $ efl centralisfigura ,circwnferentiali : quarc quofcunque il/agradus ob~
:
tinct in Congruentia zf Scibilitate ,ij quodammodo duplicati intefliguntur ,re~

flfe
lu c.tterorum AfoeBuum. Sicut enim fffuadratus primus pofl Oppc/itum ai
ex ilttnte line<z explicatur in aliquam la titudinemfeu a mpiitudinemfuperfic ia-
lem are<z Tetragonic<z:fic c&teri Affeclus abidentitetefigurarum Jfbeciw £)ua>-
drati, difcedunt in atiquamfigufarum alteritntem. (Jum igitur alias in phj-
ficis tinita virtusfit fbrtior ,erit etiam m
4$ hacideali & objeciiva impr ^jfiune, ma-
j±/ jor grad'tsfbrtitudinis , ubifigar<t toci<
\ difiinci<z s alterafi. centr.tlis,attera cir-
\ cumfprentialis,flecie exdem fterint a
\ Deinde qua ntum ad Con qt-uentiam
|
in Tetragono perfiliijfiwa efi
ifla & o-
S mnivaria, nam fecum ipf.i congruit !o£&,
j figura in folido ad cubum fbrmandum ,

I qm rnenfiira efi oynnisfiiidifatis, £$ con-
/J
gruitfimplicifftme ,temis tnntttm angu-
lis afcitis : congruit Z§ in plano (ecum
ip[a,quaternis angulis:congruit rurfum
^nfolido cum Trigono Pentngono He~
, ,
xagono, Ociogono, Decagono varie ad ,
fbrmand rsfigur.isfolidas, congruit cum ijfdem omnibus, infuper^ i$ cum Dcde~

ca qono £$ lcofigo no quadamtenus , ad pianitiemfiernendam : qua in proprietate
illa a nuBit aliafuperatur.
Tertib area Tetragoniefl effabilis ,qucdprincipium cfifingularis alicujus &*
eximiz Conoruenti.t inplanoyut certus arearumhujusfigur <z numerus abfumai
certum quadratorum diametri numerum , zffficfigur&non tantitmipfiz interfe
angulis c3? lateribus congr uant fid quodammodb ,certisfi. (uis lincis',etiam cum
'
quadrati diamciri lateribus. Inhac proprietate Quadratus aftieclusfblum Sc~

rnifexturnhahct ex parte focium. Videtib. II.
Qujrtb , nec ignobitis eflgradus fcienticz lateris quodefi effabile potentiai
,
quo gradu prxcellit cxterisfiguris omnibus, excepto Sexangulo : ncquc tamen illi
propterea loco cedit ; cum Scibiiitas nonfit comparanda Cnqruentitz, vt cxplica-
tum eflfupra,- & verb valeat, accumulatippr<zrogativarum} adaugendam Ejfi-
caciam,per<L4xioma III. hujus.
PropofitioXIl.
'Ertius Efflcacitacis Gradus efl: TriniA> êxtilis^f, & Semifexti^.
Qujd Irinum } Sextilem , £? Semifextum , in codem gradu coltoco ;
146 De Configurationibus
CAP.V, facit propriemum non identitttt > fidtquipoUenticL*, Primum eorumfigurct
principa/es, in congfuentia plana tra-
dunt tnutucti operas coeunt n,
: £jf inter
Jevarie gf cum a/ijs >in quadrato.Pr<e-
ccllunt quidem hic Trigonus
g? Hexa-
gonus , quia etiam fiecum ipft finguUt
A 1
Jpecies co;igruunt;pr&cellit frioonoHe-

xagonm , quiaperfbcliffimam obtin&t
inpla no congruentianu>,folis
fc. ternis
angulis:pr#cellunt ambo Dodeca %ono
,
quia etiam injolido congruunt
illi cum
Jig&risalijs,quodnopotefiDodecavon 9
. JtviciJfimprxceUit reliquuDodecago-
n effabilita, e a e<z ,cum illoru arexfint
™edialesij) Jici^nobiliores-.qu&arearti
jifferentia , vtjammodo diclum 3 redundat in congruentU perficiionem.
Sic&tiam Trigonus pracellit rurfitm
Hexagono , eo qubdfecum ipfa Trigo-
nica fpecies infolido congruit varie ,

gignit% tria corpora regularia;Hexa-
gon 9 tanthm cumfiguris a/ijs conoru^
it. Itapenfatis inter fe diverfafu pro-
priefatuponderiF , Congruentia , qu<e
primum ii pr<zcipuumelemeniumefl
efficacix, penes hos tres propemodum
ad tzquilibrium perducitur. Infcibi/i-
tziteprimas ten&t Sexangulum, cuius
lat* effabi/efecundasTrigon 9 , occupat
enim eundem cumTetragono gradum,
habens /atus effabile potentia , viliori
tamenproportione: ultimus hicefi Dodecagonus > habens laius ineffabilc. Verumfcibi-
litas necprxcipuum efi ad Efficaciam argumentum,nec infigura pr<ccipua,hoc efl cir-
cumferentia/i, confideratur ;fed tztntum

9
incentralimin pr<zcipua. Gfu&fiquid
potefi Trinumpaulb reddit efficaciorene
,
Sextili, quiaTrinumfirmat anguf He-

xagoni in centro;pau/b min' utrisc^ effi-
eacem Semifextu, quem metitur angul*
Stelltg Dodecagonktz in centro, Efi tame
cxterisfequentib 9 nobiliorfcientia Semi-

fexti quia laf centralisfigur<e, in Inef-
,
fabiliy nobiliffimx eftfbecieifc. Binomi-

nu ,Z$ in earufub divifione duplici, (emg
priores teet, adeb zrt cumfbciafua, latere
circumferentialisfigur<s , retTnngulu ef-
fabileprmet 3 quodefi noU perftclionis
pene abfolut*; adebc^ etiam cumTrigono6 Hexagono hanc figuram (cibilitnte
Jkcit contendere ,propter ineffabilitetis fu<z,ponderofam ad-
hanc penfation^
modum' Propo-
Harmonicis Lib.IV. 147
CAt.r..
Propofitio XllL
Q
UartusinEfficacicaceConnûracionumGraduseft QuinciliSj Bi-
1
quincilis, &Quincuncis.
His enim communis efi congruen-
tia figurarum primariarum totartk
in p/ano , non tnmen fingu/arumjpe-
cierumficum ipfisifidprimarum du-
arum interfe mutub u/timx cum a-
,
lijsfibi cognatis. Prxceliunt duo pri-

ores ajjteciweo, cjubd congruuntf-
gur<t,Pentngonus&'fiel/a ejus,etiam
infolido,Jkciuntqueduasfigurasfi/i-
das regulares ; qua nobilitatepene af
ficiant ajbectus fuos Trino & Qua-
drato iflella Dodecagonica injolido
nm congruit.At vicijfimpr<zcelliti§
Dodecagonica , congruentia plana ;
quam habef continuabi/em in infi-

nitmru>i cum ill<tnon longe continua-
ripofintfine mixtura irregu/ari.
Vide hxc omnia libr. II.
Quodfcibiliiatem attinst late-

rum infiguris centralibus > hic e-
tiam medio loco conjifiunt latert De-
ctgoni £jf Trideci/is ^f Dodecagoni ,
qux (unt hac in clafie centra/es, in-
ter iatus Trigoni prxcedentis, $ la-
tera Pentagoni , fiel/xque Pentago-
nicx, centra/iumfigurarum in clafie

fiqttenti,Nam libro I.demonfiratum
efi , prius efie in fcientia , Decago-
nicum latus Pentngonico , Trideci-
lc_i fieSari Pentzigonico. ltaque
if Scibi/itas eodemj, ducit , quo $
Congruentia-» ,perpr. VII quxhu-
:
iuspotifiimitm demonfirationis cau-

fd fititprxmittendtLi , ne Decilis vel
Trideci/is prxfirrentur ^ttintili £$
Biquinti/i, Si verb quismifi.ifi-
gura centrali , Scibi/itatem potiits itt
circumprentiali quxrere ve/it , non
minus qudttt Congruentiarttj : etfi
fhtendum efl , hocpaffo prxUtum iri
Deciiems ^Wnti/i , TrideciletrLs
Biquinti/i i *£» meminerit is ,prx-
cipua* efie fartes Congruentix , -vt
148 De GoNFlGURATlONIBUS
«AP.r. iF.majus igitur eji >& plus adefficacitatem poteji
ojiendimuspr. , crearefigu-
ramjc/idanu> ( qux eji veluti idea qu&dammathematica efficacitatis phyjicdt)
auam /atus habere perfbBiori gradujcibile. Latus quidem Dodecagoni boc paB»
confert aJpeBumJuum in eandem claj&m cumjubtenjis decimx parti circuli , tri-
busque decimis : quia contendunt interje pr<tjkintia Jcibilitxtk . fâmjicut
Jociantur inter fe du<t ilixjubtenjt ,Jitque minor majoris pars , inproportionedi-
vinaJeBionisJecundum extrema $mediurnj>:Jicetiam latus Dodscagoni £5? la-
tus ejusjielltjociantur , gf hoc etiam refpeBuJeBionu gf compcjitionis alicujus,
non tnmen proportionalis. Et h&c quidem biga pojierior cadit in primam
Jpeciem Ineffabiliums , qu& compleBitur Binomines $
Apotomas ; at> vicifjim
illapriorbiga acquirit novamproprietztemJeBionis fecundum extrema& me- '
diunu : vt videre efi /ib. I. ûare non tantiim pcnfantur higradus ,Jed etiam
pntceUit nonnihi/ Decanguli latus. ReBe igitur JhBum , quod APpeBum
Quincuncemjeu Gr. ijo. cum Quintili Gr.?2. £$ Biquintili 144, eodemgradu
iocavi , prima tamenjede hisdata.
Propofitio XIV.
QUintus ukimus & imbeciniffimus afpe&uum Graduseft Decilis &
,
Jrictecilis , Oclilis & Trioclilis.

Qujntum /ocum fbci Deci/i &'Trideci/i ( Mcefllinus Semiquintilem , d)
Sefquiqirttilem appellat) quos in Ephemeridibus haBenus omiji: quibus afociavi
OBilem £? TrioBi/emJeu Sequadrunu, ff SeJquadrum;quos Calendariographi
ex mea quidem fuggefiione £? nonnulla Pto/emai authoritate,fednimis calide $
£f inconfiderate arripueruni, Probandum igitur eji utrumquc_,,primum im-
becillioresefehosquatuor , Ghtintili £S? Biquinti/i;deindcj> y Deci/em & Tride-
ci/enu ,firtieres OBi/i £=f TrioBi/i ,garum admodum-n
(Jum igitur Propoftiones nojlrtt
fT<zcipuum ad Efficaciam momen-
tum collocent in congruentiafgurct
prxcipux. y hoc eji circumferentialis .*
manifbjiumeji , PenUgonum tfftel-

lamejus , congruere cumjuct quam-
quejpecieifguris , adjo/idumperfb-
Bum Jvrmandum , i/tjam modo di-
BunLs ; congruere etiam inter fepu/-

chre «dplanumJiernendums.Deca*
gonus vicijjim &
OBognnus cum
JieUisJuis, quaque cumfu£ fpeaeia-
iijs , non pofiunt*
injolido congruere
Congruunt quidem
, Decagonus ij>
OBogonutJedcum alijs non omnibus

fuigeneris ijiellx verb inchoant aliquam congruentiam injolido , atnonabfol-
vunt: etiam inplano ignobi/ior eji earum congruentia, quia nec mutuas tradunt
•peras, qu&vis figura cum Jita Jiella folitarix , -ut Pentagonus cum Jua : Jed
eum illisfuisJleUisÔBogonus cumTetragonojnJocietatem veniurit,congruen-
ti<z atie-
.

CAF. V,
t i<z alienx iMamque, quo minus continuaripojjit , ipfe Decagonus impedit: Stel-
,
U ejus esiam hiulcam in medijs interceptisfpacijs fkcit congruentiamj. Ocio-

gonus verb $
Jlella ejus, alternk
juvant continuationem congruen-
admixtis Quadratis; Congru*
ti<z,
Itn pene
entia fit divcrfifbrmis ,
paresjunt h<z quatuor in congruen*
tiaplana ; prafertim cum areas u-
tr<zquefgur<z habeant ineffabiles
<LAt injcibilitnte multumprif.cellit
feEhPentagonica^. Primumjicen-
trales figuras conjideremtts , qua
Junt hicjam Pentngonus <$ Stella
ejus, illarum quidem laierafub ea-
dem fpeciem ineffabilium cadunt ,
cum lateribus Ociogoni p Jlellct i
exifientia Elafion aMizon ! fin &
drcumferentiates , qu<zhicjunt latera Decagoni tfjiell&cjus: illanon Untum
funtexjpecie nobi/iori Binominum
'
ii Apotomarunu, , cum Ociogoni-

c<siine<zjintex quartajpecie,qux eji
Mizonum £jf Elafonum^ : fedac-
quirunt etiam omnia latera Pen-
tagonic* Jecl<z , nobilifjimam pro-
Jecundum ex-
prietatemjetlionis
trema g? mediums ;qu<tplane ni- ^
hil attinei linets OiJogonicas.
Quodfi OBogonicaJetTa nonnihit
pr&poBere vifa eji in Congruentia i
hicjam vi cijjim , multbfbrtiits dt-

primitura Pentagonica* Retlei-
gitur utrasque , vt de prajkinti*
contendentes , in unam clafiem re-
degi , pr&mifia tamen Pentagoni-
ca. Confulatur de his identidem
liber I.
EJi £5? peculiaris -prxrogati-

va Biquintilis , pr<z Tridecili £$
TrioBili, etiamque Quincunce ,
qubdJleUa Pentagonica , primari*
fc.iilimfigura, aptiffimum £$ Tri-
gonici <zmulum habet angulum-i :
quia irt tres anguli Trigoni , Jice-
tiam quinque angulifleUtz Penta-
gonic<z , junBm utrinque <zquan-
tur duobusreBis, vtficlateraan-
gulos firmantia-i , circuli arcus\
T 5 qu<e-
GAP. V.
quazquefuos, intercipiant; non vero bina £$ bincL» portionem eliqttam circuli
communiter : quodinflella offo , decemu , duodecim radiorunu> , ob Paris nume~
ri conditionents , in^ cxterisfiguris primigenijs , pb angulimagnitudinem fieri
nonpotefl,
Excuffiomnes loculos , tt argumentis idon&is fidemfhcerem_y ; ne nimius
flat numerus afj>ec~luum.j> , confufionem in experiumio pariturus:intra Quadra-
tumigitur £=f ûintilem Biquintilemquejubfiflend.umeflcj> , necadeorumde-
rivatos quatuor , ultimigradus , itpote imbecilliffimos progrediendunu> ; ltce$
hos quoque prima propofitio admittat. Sita/nen ijkt non fatisfaciunt , {jj
fitzinin eflprimx Propofitionis dignitas, vt interseffio omnis (ublatzifit: age cuicf^ ,
perme lih rum eflo , refpicere adhos etiam Affecius , prxfertim ijs temponbus ,
quibus cotteri omnes defuerint, Par enim efl , fitper his quoque audiri tefiifi-
cantem experientianu, ; ttt qux tf aeteris primamfidcmfecit, anterationts.
Propofitio XV.
C Uncaliquseconfiguraciones, qujeincerefficaces&nonefncaces
ambigunc: nimirum Arcus Graduum 24. exPenceksdecagono.,
'-'
& Gr iS- ex Icofigono»

: i
3\(amjcibi/es funtfigurce ,fid illa improprie , hce.c remotogradu, vt libro I,

Et conqruxJunt, fedilla non omnibtts angulis ttqualiterjn ca-
demon(lratunij>.
demfbrmaCcongruentice: hiecomnibu* quidem angulis fed Congruentia pLme ,
non continuabili :quodoflenfum Libro ll. ^Rjtdimentum igitttr quoddamefl

Ejficacitzttis , %j> veluti conatus ; at, effecius 'iielnuHus "jelimperfiBus.
Mulcas habenc hae figuraj ftellas , illa quidem quinque , quar um la-
cerafubcenduncarcuscirculihos , Gr. 4g. Gr.p6.Gr. 112. Gr 156. Gr. 4
i6g.ha?c vero quacuor quarum lacera fubcendunc arcus circuli Gr ./4.

,
Gr. 126. Gr.)6z. Gr. 171. Ac cum ha:ftellajcavoshabeancangulos,in

quos non recipiuncur anguli alij congrui ( fic uc in cavos angulos Penca-
gonicx &
Decagonicajrecipiuncur anguliPencagonici,inQd~cogonica;,
angulusTecragoni , inDodecagonicaeangulusTrigoni ;reftacigicur rjs
fbla acucorum ,quos Radios dicimus, Congruentia: funcigicurviliores
ipfis fuisprimigenijs
CAPVT VI. §
Quac fit cognatioAipedibus cum
ConfonantiisMuficisinNumero 6c
caufis ejus.
QVibusOccafionibus dcte£he,fint Configufationcs

^êfficaces,au6tufqueearumNumerus : nonefthujusloci comme-
morare, percinec enim hocad Aftrologiairn egiquede eareance an-
nos 12. in librodeftellanova& Trigonoigneo, cap. VIII. IX. X.ubi
non tancum difcrimen ingens oftendi incer Afpe&us & incer cascera
com-
,,

CAF.V,
commenta,verevanitatesAftroIogicas:fedeciam Joh. PiciMirandu-
\x Comids rationes philofophicas huic etiam Aftrologiae parti oppofiU
tas, folide ut opinor diflblvi, qua diflblvenda,&refutandafuerunc.
Cumq,ante novem annos Helifauis Roflinus M.D.& Philofophus non
incelebris libro Teutonica lingua edi to , novam hanc philofophiam
,
ipfe veceri Aftrologiaededicus, impugnandam fumpfiflec ; itemque a-

lius MedicuSjPhilippusFefelius,ih contrarium,Aflrologia2 capitapro-
mifcueomnia, interque ea & dodrinam de configuranonibus,oppug-
naflec ; egoutriquereftiti, edicisduobuslibellisTeutonicis : quorum
c
alceri Titulus , ad objeffu Koslini ; alteri , Tertius interve-
R.e[j)on/io
niens. Et in hoc quidem veritatem defendi Afpedluum , in illo vero
modum caula;, quo Afpedus fint efficaces, afferui. Itaque viri dodti
fcriptis ad me hteris , teftati funt, nunc demum Aftrologos a me purio-
remphilofophiamdoceri. In omnibus libelliscognauonis memini,
quse Muficis confonantijs intercedac cum Afpedubus fed in primo ad-
:
huchadicircanumerum Afpedtuum, quofdam fpurios; vel certeifnbe-

cilles,obfervansinterpra;cipuos,quofdamfortiorespenitusnegligehs."
in Teuconicis vero cepi hos defedlus fpeculacionis meae detegercquod
paulopleniondeclaratione , loco fic poftulante , fepetendum cenfui
nuper in Prolegomenis Ephemeridum , fol. j.j-.j^spj'. 3<5- Quee vero
propter mftitutam brevitatem explicari fufius non potuerunc
ibi loci
eajamhic, ordineficferente,fupplebo. Axioma quodanno i6o<5. ,
ufurpatum,loco citato Ephemeridufumpfiexaminandum &refutan-

dum,hoc erat ,"
Creatorem Deums , aut ex Harmonm Cantus infra OtTa-vam,
libro III. de/criptis , ordinandorum Afl>eBuunu>i aut ad ccelefles
defumpfife leges
jifl>el1u$> attemperafjje aures hominis, Concordaniiarum illarum judices. Hoc
Axiomafiverilm undiquaque effet,- oporteret efle cotidem numero
afpe&us,quotfuntConcordantiae,ufqueadDiapafon.' Nam Sextilis
refpondet Tertia: molli,Quindlis Terdaedurae, Quadrat9 Diateflaron,
TrinusDiapence,SefquadrusSexta?molli,BiquindlisSexcaedurq,Op-
poficus Diapafon: quia fi aufef as a chorda coca canta portionem , quan-
cam portionem de circulo aufercquilibet afpedtus i refiduumchordae
facic cumtota illam Confonanciam quae hic cuilibet Afpedtuieftad-
,
fcripca. Cum igitur numerus ifte Septenarius Concordantiarum,feu

pociusSedtionum harmonicarum,quas fingulas fingulae Concordantia;
infraDiapafoninfequuntur ,certusfit&demonftrativus , nonminus
quam eft rn Geometria numerus Quinarius corporum Regularium,
utlibroIII. cap. II. patuit effet igitur ratio demonftrandi numerurrt
:
Afpedluum facilis &<expedita , per fufceptum hoc Axioma : nec fuif-

fet opus operofb ifto novorum Axiomatumlibri IV. apparatu.
Ec fanefi obfervaciones Meteorologicae huic feptenario Afpedtu-
um fuiflent aftipulataz ex afle aCquievilTem Ego infupra pofitoaxio-
:
mate,necde ijsquarexrationumHarmonicarum ortu , exque meta-

phyficae caufae Confideratione poterant objici , valde fuiffem follicitus.
Sed quia crebro deprehenfum eft Naturam fublunarem ftimulari e-
,
tiama Semifexto , qui duodecimam parcem circuli intercipic, cum ca-

men abiata porcione duodecima de chorda, refiduum, parcium unde -
cirri
,
9;ap. vi,
cirn, non confonet cumTota ; &quia infidcE deprehenfxfuncexci-
m ulaciones Tempeftacum per Sefquadrum,qui difpungic cres Odtavas
circuli jcumcamenablaciscribus Oclavisdechorda,refiduum 5 Ocla-
varum omnino confonec cum coca 8; hinc orca mihi fuitnecefficas,cau-
fas diifenfus & diverficacis hujus hoc I V. hbro rimandi profundius.
Quod ecfi redte peracTnm, & caufas clariffimas erucasexiftimo: iurham
tamen difputacioniscociuskeracd mculcare non nocueric cum idre- ':
quirac infticuca hoclocoexpiicatioeoium , qu<uinPra?ambulo£phe-

meredis concifius funtdi£ta.
da^concor"
Caufa igicur , cur non quotfunt in Mujtca fecvioneiHarmonicz , totidem
dantia', ^3-etiamfnt AJJieclus ,uti ufque adannum )6og credideram , eji h&c quia Mu(tc&
.
Iet Rcdduu &ptenAY

i) fui principia nonnulla ex ipfareclitudinechcrd&trahit: cumcirculus,
cuculr,non'. i ->J 1 i . -. I>
vaiet ui for- tn quo noUmm rfjpectus, znjeipfum redeat; nec pojjit, njt ex chordrfjtc ciiam ex
mmdoA- ZodiaciKefiduopericirculmalius. Verbafuncdictorum Prolegomenon
foi. 55". qua; fic explicanda func Nam uc Cap. IV. hujus dictum ali- ,
ter oriuncur fe&iones Harmonica?, alicer Afpedus, licec ex eodem cir-

culooriancurucrique. NamhbroIII. ficcomparaca func Axicmaca»
uc quadibec chorda,chord*eque pars,feu longa feu brevis, pcffit iterum
comparari coci circulo, non minus quam cota ieu longiffima chorda ei-
dem circulo comparabacur At hoclibro I V. non pocuic arcus circuli
:
feumajor femicirculo , feuminor, comparari coci. Dicam clarius j

quoccunquemodisckculus dividicur demonftracive omncsillimodi ,
poifunc cransferriin hneam rettam , hoc eft chordam ejufque parcem ,
quamcunque. Acnonficdivifiocirculicotius demonftrativa verbi ,
causa, m tria aucin quinque, poceft ideoeciaminarcumejusquem-

cunque cransferri quod facis
; eft demonftr acum in propoficionibuii ul-
timislibriprimi. Caufa eftin figura;rec"taenim manetrecla,fivetrun-
cecur,five prolongetunatcirculustruncacusnon maneccirculus. Da-
tur igicur fe£tio proporcionalisbinarumquarumquerecT:3rum,dacur
&binorum quorumcunque circulorum,fednondacurbinorum quo-
rumcunque arcuum unius circuli. Harc fic ad propoficum accommo-
dancur. Sidividacur chorda inparces o£to , divifione fc- circuli de-
monftraciva;una O&ava confonac cum cota,confonaiK tres Ottava?, &
propterea , quia una Odava circuh demonftrative refcindi poteft, uc &
tres odtavcC. Eadem demonftrativa determinatio eft etiam inter cau-
fas, curOdVilis&Triottilisfmtefficaces. Athoceftdifcrimemqucd
illicncndumeftconftitutaÊCTioharmonicajnifieciamRefiduum^fe-
ptem otftavce & quinque octava;, confonent tam cum tota, partium o-
cto,quameciamcumparcibusrefciffis ,7. cum 1. 6C5. cum3- Acqui
demonftraciva decerminacioparcis 1. & parcium 3,non dac iliarum re-
fiduis7. &5- uc finc &
ipfi.e coiifon<e : nam 5- quidemeftconfona, 7.
vero eft diffona. Itaquefecl:iototius8. n 5- &3-eftharmonica/in7. &i

'
noneftharmonica.Undeigicurhabec Refiduumj. fuam confonancia

cum cocag. Refiduii7. fuam ab illadiflbnanciam Nimirum inde,quia ?
circulusin^. divifiis,habecfubcenfamduabusquincis,demonftracivam;
unde eft quod chorda in quinque divifa (uc hicpars propofica de chor-
,
da8.) confonaccum parce quaeeft 2 portioneslonga;quare etiam cum

4.6^
,
Jf,
Harmonicis LlB. IV. 155

c
4. & g.quarfunccumz. inproporcioneconcinuedupla. Concra circu-
lus m^.divifus, non facic chordam uniusfepcimaeporcionisdemonftra-
civam , quarc Refiduum illud chordae, quod habec^. diffonac ab i. fus &
eciam a 2, 4. g. Ecce uc fectio harmonica cocius g.in j. unam cancum. 5-.
confonanciam habeac ex Oclogono, alc-eram vero ex Pencagono. Quin

&cerciamhabecexaliafigura,fc: ex Decagono. Non confonarece-
nim Pars j. cum Refiduo 5, riifi confonarec ancea cum ejus duplo 10; id»
que ideo , quia circulo in 1 o. divifo, fubcenfa cribus decimis eft demon-
ftraciva. Haecverdcopulaciopluriumfigurarum,locumnon habec irt
circulcejufqueparcibus. Namfiprimo fcripferisincococirculoO-
clangulum regularc , pofico quod poftis arcum,qui habec crcs Oclavas,
dividere m quinque ( quanquam impoffibile eft uc id fiac demonftraci-
vej;cerce Quinquangulum illi infcribi ad divifiones faclas non poceric*
fierec enim & irregulariffimum , & pocius fexangulum cum arcus ha-
,
beacduoscerminosancefuidivifionem. Cumergo ingensfic diver-

ficas Refiduorum, hinc chordae , inde circuli ; pacec , qucd nifi a circulo
progrediamur eciam ad lineam redlam , Refidui racio haberi nullapof-
fic. Acqui Afpe&us eft angulus , cujus menfura non eft ahqua recla
fed arouscirculiex concurfus radiorum punclodefcriprus: non meci-
turergocirculusAfpecl:um,non formaceum, non efficacem reddic,
rarione Refidui fcd cancum racione arcus ab afpeclu incercepri
,•
Si .
nonracioneRefidui,nonigicurracionefec~tionisharmonica2 chordae,
cxilladivifionecircuhorcx.-quiafeclioharmonica finc Refiduo defL»
niri non porefi. £c frc profligacum eft axioma illud , qudd proporcio-
nes harmonica»cancus,finc AfpecTxium caufs. Necfequicur, Refpon-
dec TnoclilisfeuSefquadrusSeiftioni harmonicas, qua: gignic terciam
mollem; & eft efHcax, ergo ejus cfficacia eft a fcclione harmonica cir-
-
culi, uc calis. Sed hoc verum eft cJWdgnam, uc habcnc Prolegomena di-
,
9
cla cognationem effe Harmonijs cum dfyeehb \eandem tttrique generi originem t
tx figuris riobilihus , circulo it;firiptifibw : ideft demonftracivam fcibilica- Qn a Usc«J
,
ccmfubcenfarcriumOtlavarumcirculi,incercIemencaeflc, ex quibus gnario Se-

&harmonicafettio in Mtilica , & Afpcctusefficaxin Phyfica confticu- C u™' J£ M
icnr. Loquor aucem ex hypochefi , quafi fola fcibilicasfiguras fufficerec ftibus.
ad efficaciam, ficuc fufficic ad flmplicem Parcis Confonanciam cum To-
to. Nam fi accurace agamus , eciam illud difcrimcn cft ; quod in Con-
fonancijs quidemplurimum valec Scibilicas , in Afpecnbus vero Con-
gruenciafigurarum praecellic cftqueSemiquadrus &Sefquadruseffi-
cax non cancum quia Iacus 0<ftogon i &
ftellas fcibile,- fed cciam maxi-&
me, quia Ocfogonus & ftella ejus func flgura; congruas.
Haecadeo caufa eft, cur Dodecagonus potiffimum gignat Afpe-

£tum vahdum at non gignac fectionem harmonicam ideft Confb-
, ,
nanciam eriplicem licec gignac fimplicem

, Nam Refiduum 11, abla- Non eft t©:
.
taduodecima ,impeditie&ionemharmonicam,nonimpedicefficaci- ™ s d op '~

b^
tacemparcisduodecimae. «Scddehocjampaulopoftpluradicam. t um refpon
Namut vera,"machemacica,& caufalis exiftac comparacioCon- d anuarura"

CordanciarumcumAfpe&ibus;planecverccndum eft Axioma, quip-
V pequodl
Af ^
minorai»
,
€AP vi P e °l uo ^ non tantum eft infufficiens,fed etiam veritati e diamctro con-
trarium. Nullus enim afpeclus proprierefpondet ulli concordanua;
minori, prsterquam OppofitqsConcordantia; Diapafon, fedrefpon-
dentfmguiiconcordantijsmajoribusjminorumfocijsêxtrigafedtionis
uniuscujusq;. Nimirum Aipedus quidem definiuntur Segmentiscir-
culi ijfdem quibus &
majores concordantiar.minores vero concordan-
tiae, circuli Refiduis. Vcrbi causa , Trigonus a(pe£tus non refpondec
concordanciaeDiapence: fedDiapafon tpidiapente : Quadratus non
refpondet Diateflaro, fed Difdtapason ; Qiiintilis nonTer tia? dura:, fed
compofita? ex hac 8cexDifdiapason; Sextilis non Tertia; molli, fed
Difdiapason epidiapente : Biquintilis non Sexta: dura;, ut fupra opina-
bamur, fedcompofitajex Tertiadura&exDiapafomSefquadrusnon
Sexta; molli ,'Jbd compofitae ex Diateflaron &ex Diapason:ut patec
'ex eadem ucrinq; proportione partis ad Totum:
j.Vcmsre- In hacigitur correfpondentianullus occurreret finis afpedtuum;
fponiusma cummajoresjconcordantia: infinitaj fint:&: qui hacfola causanituniur,
1
tlantiamra ex quaftabiliant Semiquadrum Afpe£tum quia nimirum ille refpon-
,
cumAfpc- det concordancia? Trifdiapason ; excufationem nullam habent , qiun

1
formarmi ^-
Decilemrecipiant &c Tridecilem, Sz. Vigintilem, &
plurimosalios ,
nierum eo- quos tamenrejiciunt; refpondent enim &
hi fuis concordantijs majo-
ium. ribus, quae toties accumulant unam Odavam ulterius > quoties divifio
circuliduplicatnumerumportionum.
H
Quid igitur eft iIlud,quod metamponitnumeroAfpe&uum? &
"
e Ubrode
curnullus Semiquadratus vel Oiftilis, nullusDecilisvel Tndecilis,nifl
Seiianova, tantum poftprincipia , introducitur? curSefquadrusMuficacognatio-
cap.ix.foi.
nenobilitatus velomittiturvelvilishabetur, Semifextusin Mufica pe-
4
peex hocii regrinus noninferitur tantum fed & interprimos oftentatur ? Quia
,
tro, quem non Mufica format Afpe£tus,fedGeometriautrumquegenus;alijsta-
^des^pro-'
menlegibusillam,alijshos. Eftenim&: HarmonicuminMufica, &
miflum. efficax in Meteoris, quicquideftafiguranobiii , quae fingulariaaliqua
Hmc eciam abet in Geomecria privilegia.
fi Sed funt diverfae veluti gentes, Mete*
meoTertio oroIogk&Mufica,exeadempatriaGeometriaoriunda;,quarumaltera,
intervenie- hoc eft, proportiones Harmonicae lib.lll. patriamjquidem circulura
LixTubfi-
fatebantur,eique fuam originem ferebant acceptam , non minus quam
nem. hic Afpectus ; Ced tamen illaeegreflkvelut ex circulo ,coloniam pro-
4.Prascipua priamdeduxerunt, fuifque legibus degenresfefe propagarunt: Afpe-
^âiidos af
ûs * ntra circulum patriam fuam manentes , legibus non alijs utuntur
peftusêft quamquascirculirotunditasipfis pr<efcribit , defumptasexfigurispla?
congcuen. n [ s Regularibus Congruis &: circulo infcriptis.
SUra "
rurn.
Nam in Muftca. feptemviratus ille fe&ionum conftituitur ex Ma-
trimonijs eertis , accenfitis etiam fceminis. Verbi causa , iubcenfa tri-
busOdlavis, feu fteJlaO£tangularis,excivibus quidem eftinGeometria
&claflefigurarum regularium; at praxipuse nobilitatis noneft: In
Mufica. vero,arcus ejus,(tres Odtavas circuh) locufn eft naclus,quia na-
cus eftex connubio,quo plebeia fcemina, cui noYrren eft Kefiduum ((c.
tres Quarta? circuli) jun&a erat Patricio (partifc. Quartae circuh); cujas
nobiiicas in Geometria eft ex Tetragono» Nam ex hacmacre ( tribus
quartis
Harmonicis Lib IV 155
quarciij pergeneracionem muficam (per addicionem uniusDiapafon ) CApyi,
naca eft Pars, cres odtavae ; cui, falvo honore fenacorio, licec jam ducere
aliam plebeiam, cui nomen quinque o&avae ; cujus orcus eadem eft con-
dicio ; nam macer illi quoque Refiduum, fcilicec quacuorquincarumi
pater pacricius, unaquinta, cujusnobilicasGeomecrica eftexQuinqu-
angulo.
Duodecimavero circulipars , ecfijus civicacis habec inMufica,
cum ejus fubcenfa fic in Geomecria praecipuaenobilicacis, camfua. vir-
cuce parcs:'ob Congruenciam) quam a parencibus accepcse ( func enim
figurar nobiles Sexangulum &
Triangulum , ex quarum lacerum dupli-
cacioneeftDodecagonuSjprxftanciorillis, obareameffabilem)acquia
h:ec pars duodecimauxoremhabec, undecimduodecimarum Refidu-
ura, quae in Mufica,adedque &
in Geomecria peregrina; eft originis,ge-
nus ad Qndecangulum refercns , figuram non demonftrabilem , ec-que
civicacis jus adipiici nonpoceft: nullum igicur maricus m
Mufica jus ha-
bec fepcemviracus , ad confticuendum numerum divifionum mono-
chordi.
Concra in Meceorologia mos eft alius.Nam uc quifque ipfe nobilis
feu orcufeumericis (Scibihcace fc aucCongruencia ) icaplurimumva-
lec auchoricace , reliqui volicanc veluc umbrae : fceminarum racio ha-
becurnulla.
Hic igicur Octilis vel Scqnadrus, &: Sefquadrus , pofthabico fuo ju-
re in Mufica, quia fubcenfas habenc ignobiles, func de populo, cujus po-
teftasnulla, nifiperabfenciam magiftracuum,urgence molenegocio-
rum. Hoceft, fidiunullieflencAfpe&usprimarijifacerencfortaflis-
aiiquid eciam hi Afpedtus , prarfercim fi cerrahumore plena fic , quo ca-
fu fe ipfam exoneracquandoque fine omni configuracionum ftimulo.
At quia plerumque praefto func primarij,Naciirafublunaris ab ijs fatiga-
ta , non fencicftimulos hos minores.
Decilis verd &
Tridecilis , ex illuftri quidem func familia , diviflo-
nis circuh denariae, quae uticur proporcione divina; genus tamen fuum
fddtis non illuftrarunc(quiainfolidononomnimodecongruunc),nec
capica func familiae ec fi quid eciam poflunc ( congruences aliquicenus
:
in plano , eciamque cum ahjs in fblido) id omne praeripicur ipfis ab op-

timacibusexalijsfamilijs/aucofFufcacur eorumgloria , fplendorema-
jori. NamfinacuraperAfpe£tum50.graduumfacisfuicexercica,ter-
ra fatisper illum exhaufla ; parum relinquitur afpectui vicinoj6. gra-
duum imbecilliori , quod operetur.
Semifexto denique Gr. 50. nobilitaseftprazcellensexDodecago-
& &
no , Scibih Congruo eximie.-nec connubium peregrinum, quod in
Mufica praeftruxerat illi aditum ad honores , in Meceorologia ullatenus
obftac. PofthuncDodecagonumquaefequuncurfigurae, camincribus
fecrecisfamilijs, Tecragonica , Trigonica , Pencagonica,quaminmix-
turaQnindenaria, prjecerquam quod omnes jamfuncnobilicacis infe-
rioris , nullaeciam planehabencmericapropria (Congruenciae),icaque
lege civicacis inviolabili > honoribus 5c poceftace confticuendi Afpe&us
arcencur. 2 V £xhis
156 De CoNFIGURATIONIBUS
©AP.VL Exhisapparecid * quodinProlegomenis Ephemcndixi , inJfiie-
Ekuum conflitutione valere cauflts diverfas,earumque concurfuntj>: Naturam $
haberedeletlumeorum , quipluribusfunt inflruffipr<erogativis gf Semifext» .'
quddajura efie communiacum Quadratoinimirum ErTabilicacem area; infi-

gura iquxdam cum Sexti/i,Cc. mulcivariam congrtienciam in plano> quib 9
junclis copijs femifextus quodam modo potentior e vadit ipfb fext i/i, c\uztcnas
nimirum pocior eft Dodecagonicx arexefTabilicas,erTabilicace laceris
Hexagomci ; quia illam fequitur perfe&ior in plano Congruentia. Ec-
hoc libro I V.Semifexcum ego fequi jufli Sexcile fed eodem in gradu.
fi ,
Trinum eciam & Quadracum, & Quincilem & Biquincilem Prole-

gomenaEphemeridisfaciunc*^/etf /tf^r/Twi &
va/idiffimacaufai piica
Congruenciae purae in folido,ad confticuendas figUras foiidasRegulares;
Trinum g? Quîdratum dixi addere caufam fecundanu», non multb levioremsi
incellige Congruenciam puram figurarum in plano. Hax quidem eciam
Sexcilicommuniseft,- verum eam illenonaddicprima?,fedfeparatam
ab illa pofiidec. Quemzc\moc\um Quadraf &
tertiam caufamaddere per-
hibecur,pucaEfTabilicacemplani;nonquodea non eciam Semifexcus
parcicipec; fed quia qux func in ca^ceris fingulae, illa; in Quadraco cumu-
lancur, ucfiac omnium pocenciflimus.
Sic in colligendis furTragijs pro fexcili, aliquam nobi/iutemei commu-
mem cumOppofito efe dixi, EfTabilicacem innuens laceris figurae,quia eft di-
midium diamecricirculi. Rurfum eidemaliqua nobilitaiefl communis cum
Trino tf j^/^tamimirumCongruencia purainplano, dequa prius»
Hzmejus aliqua foliim particul<£j>,hocei\ Congruenciacum aliarum fpe-
,
cierum figuris , competit Semifexto , gf cxteris ignobilioribus. In hac vero

Congruencia; particulaprimum gradum obtinet Semifexti £5? OBilis figurae :
cui poflet aflbciari eciam Semifexci ftella." quia Congruencia , quam in-
choanc,concinuabiliseft,finemixcura formarum diverfarum \fecun-
&
dum gradum habenc Quintilis Biquincilis , nifi quod ijdem nobilio-
rem habenc congrucnciam in folido icemTriodlilis , t)ecilis
; Tride- &
«/#,quia eorum figura;concinuantquidemCongruencia;fednonfine
mixcionediverfarumformarum,&omnesift£ congruunc quadamce-
nus eciam in folido, fecundum magis & minus ; excepca fffuincuncis ftel-
la Dodecagonica ; qua; ided in Tertium gradum refercur : cui eciara
Sefquadrus , fea O&ogoni flella adjungi poceft , propcer obfcurica-
cem fdenciae.
r
Excendiquidemgraduseciam u\teriii$,2ic\P if>intilem& ûindeci-
iewu>,hoc eft.ad figuras Quindecim & Viginci anguiorum; quibus Quar-
tumgradum (in dicTa congruencia? parcicula fbla) dedi; caufam concinec
noftra pr. III. hujus Libri. SteUis verbearum Quintusgradm fuic afllgna-
tus, quiaScibilicaceparcs funcfigurisfuispnma:vjs, Congruencia lon-
giflime pofteriores uc quae cancum eorum angulos fingulos accinec
,
Verum id non erac nccefle, ucfacerem :!cum nc quidem ad cercium gra-

dum ufque , gignancur afpecTus plane indubij ; pofllmusque fpeciose
mecam figerepullulancibus Afpettibus,infolidiCongruenria,&in per-
fecla laceris vel plani Effabilicace.
Quare pocius ex finibus librorum I.
&II. pecancur gradus nobilicatis Figirarum:exquibushoclibrodiftin-
&ifuncgradusAfpecl:uurn. CAP«
P ,
Harmonicis LlB. IV. 157
CAPVT Vll
Epilogus , de Natura fublunari, fa-
cultatibufqueAnimadnferioribus , prxfer-
tirn ijs , quibus Aftrologia nicitur.
\x Vlta de hac contemplatione capite fecundo, muU

***- tatoto hoclibroIV". nonnullaetiam libroIII. funtdnfta, ante &
annum in Prolegomertis Ephemeridum , inque Epitomes Aftronomi-
x Copernicanaelib.I.fol. i^rurfumannoidio.inTertiointervemen-
te , Numeris 340. irt 4^. & a 59. in 72. &1 %, &c inque Refponfione ad
obje£ta Roflini; &

artno 1605. in libro de ftella nova, cap. VIII. IX. X . &
XXI V. XX
VIII. praefercim afol. 171. in 175, anno 1604. in Aftrono-&
miae parce Opcica fol. 26- Z7> &fol. 224. Nam prognoftica , quibus de
furtdamentis Aftrologiae cercioribus f ubinde vel praefacus vel interfatus
furri, confuItdpra^tereojUtquamonlacefparfafunc
Cum aucem celeberrimis nonnu Ilis Philofophiae & Medicinae Proi
novam philofophiam condere eamque veriffi-
fefforibus vifus fim ,
mam omni cura fovenda & educanda eft cerielia plancula ut func no-
; ,
va omnia ucradicesagacinartimisphilofophanciumjnequefufFocecur
>
humore nimio vanarum fophifticaeiorium neve vulgacarum opinio- ,
num correncibus eluacuf , auc negligenciae publicae frigorib 9 obrigefcac:

quodfimihicavereconcigeritmon ego illiaventiscalumniarum, ne
frangacunrion afoiidaecenfuraeSole,neexuracur,'quicqu3mmecuo.
Cum igicur cap. I. Ariirriae quidem cetigerim eflenciam, Ced propter
foks Harmoriias , cum fecundum Caput non ex pf ofeffo de Artimafit
fedde Harmonijs propcer Anirnarri lubetnUricjamhoc capite differe-
:
re de Anima propcer feipfam.paulo generalius: lubec ex Epilogo Syllo-

gum facere omriium , quae ad praefenrem materiam fpedtanc ; quaeque
fparfim,quaeobicer,quaelacencefdida;hicfubunumafpe&umreferre,
tocamque rei nacuram ,concinuo oracionis filo explicare.
EffealiquamcociusuniverfiAnimam, praefedtam motibus aftro-
rum, .generacionielemericorum , confervationi animancum & ftirpi-
um^deniquefympathiaefuperioruminferiorumquemutuae , Timaeus
LocrenfisexPychagoricis placicisapudPlaconem defendic;Produs ve- Fol. u$.
ro, cum alias, tum praefercim verbis in cap- 1. hujus libril V. tranfcriptis, "7-
ftabilivit. Hanc diVerfam a Mertte fecerunt ; quod Mens fimplex &

cflet , Anima ifta multiplex facultatibus ; &qu6dIdeaeomniumfenfi-
lium in Mente ineffent primo per fe,purae identicae; in Anima fecun-&
darid, propcer Mencem , &
ab ea accepcae , magis ad maceriam incli-
nantes unde : &
nominum diftindlione ufi , Intelle&uales quidemvel
Mencales, a radigmata, appellarunr, Animales vero, Paradigma-
tum illorum Icones. Summa eo redic , uc Chnftianus aliquis facilime
j)ro Mence Platonica Deum creacorcm, proAnima,Nacuramrerum
incelligere poflit.
V J Quibus^
cai». vn; Quibus illi pocifGmum vencis concemplationis agicaci ad hax dogmata
appulerinc , alijs reliquo excuciendum : cgo de meipfb dicam. Ec pri-
mumquidemde Animacotiusunivern" ecfinon repugno; nihil camen
hoc libro IV. dicam: Videcur enim (fi eft calis aliqua) ln cencro Mundi,
quodmihiSol eft, refidere, indeque in omnem ejus amplicudinem
videEpiio- commercio radiorum lucis , qui fint loco Spirituum rn corpore anima-
gum hb. v. lx
t propagari.
DeNacura vero, qujepraJeftelementis, quamque ufitatoepithe-
tofublunaremappello,jamavigintiannis ego non diflimilia ftatuere
cepi i mocus vero fum ad hoc > non ledtione vel admiratione Platonico-
rum.fedfola &unicacempeftacumobfervacione, Afpecluumque,qui-
bus illaeciencur, concemplatione.
vide fupra Vidi enim , magna conftancia turbari flacum aeris quoties plane- ,
foi. lij.uf.
tasvelconjungerencur,'velafpecl:ibus,vulg6Aft:rologorumcelebrati5 3
i+oIulJ* conflgurarencur ,-vidi cranquillicacem plerunqueefleinaere,finulli,
vel fi pauci inciderent Afpectus ; vel fi celeriter conficerentur tranfi-
Ofdtantia gerencurque. Hoc vero negocium ego non ita leviter confideran-
° 8°"
rum° ûm e e ^
cenfui , uci vuIgusPrognoftarum fblec ; qui fic defcribunt fi-
derumapocelefmaca,ac fiillaDij quidameflenc, cceli rerrsquepoten-

tesjomniaqueexarbicrio agences fecuriflimiquo medio illa unum-
-•
quodque perficianc apud nos in cerris, cum ipfa in ccelo maneanc, nec
quicquam, quod fenfibus paceac, ad nos , praecer radios lucidos >demit-
tanc Ha:c praecipua fcacurigo eft fcediflimarum fuperfticionum A-
ftrologicarum. Acnon vaIdePrognoftasmiror,genui hominum ple-
&
rumque populare , puerile fomniacorium magis increpandi viden-
:
turPhilofophiaeprofeflbres celebres; quicumrecipianthocab Arifto-

tele fuo , vitam animantum , plantarumque foveri virtute Solis;non
EtPhiiofo-
perpendunt,percipierg6abilliscreaturis,virtutemSolis. Inersomni*
n6&fomnolencaphilofophia,quaepacicurSoleminhaxinferioraage-
re,ucftacuariusagicinmaceriam exanimem cum fculpra Soli
: cada &
&dolabraedefinc, &omniainftrumenca corporea. Quanco vigilan-
tior philofophis hifce,poeca V irgilius, quanco &
fapiencior? qui ne plu-
vijs quidem,quacfunttamen&ipfa;, parsmaceriae,cranfcribicomniair
fed Terraefinus comparatgremio Conjugu &
quidem Ut<n, hoceft, per-
cipiencis,quidfibifiac, cumvolupcace,motuque idoneomaricumad-
juvantis: quaeomniaviT^funtindicia,Animamquefupponuncin cor^
pore pacienci. Nec enim facile fueric Soli, militibus idoneis deftitutoj
invadere arcem hanc vifcerum terra: nifi concurrac anima qua-
,-
Principams
li SC unque, fedens incus > cumhofte coiludens eique porcas aperiens.
,
hcrtpencT Videas laborare hujus confiderationis neglectu,ceuveternoquodam>

Animam plerofque , qui vel minimum Aftrologiae tribuunt adeo quidem, ur. :
fablunare.
c ^ m exor re r ego qui modum demonftrabam quo fequeretur ex A-
i , ,
fpedtumutatiotempeftatum;exifteretvir celebris,quiutmerefutarec,
magnaafleveracione contendebac , pluviarummateriam ( quodfupra
fol. ^4. in vulgo etiamridebamus) cceleftem efle nequetamen,ne :
U
TOaTeru ex & c quidem , docebat s quo pa&o fiat , uc cum femper in Terra coeanc
Terra. planecarum radij , pluviae cunc potius decidanc> fi radij binorum Pla-
ncta-
nctarumfaciant angulum <5o, graduuna quam fi/9. aut 6j. CAP.VB»
,
Egoveroante omnia Jo: Pici Mirandulee.Comitis libros XIV.

contra Aftrologiam mihi legendos cenfui , rationefque, quas is cuique
capitiopponeret,exeutiendas: quare fa&um,utnontantumconfir-
marerindamnatione plurimarum fuperftitionum ,fedetiam in qui-
busdam nova mihilux oriretuiv dum vim objecl:ionum,ingenij concen- bj ât^
tione difcutiens, rem ipfam penitius trofpiciebam. Denique fccit \i- AdEff:&us
ber illc refutando nonnulla ut ijs ego fidem adhiberem ; quibus ancea M« eor ° s
,
ut fidcm derogarem , aftroJogi defendendo effecerant. Sic fuit cum feTconcur-

Afpectib 9 .Cum enimex unaparte refpicerem ad conftantiffimamex- rumAfpea
"s
perientiam ,;non quidem nivibus , auc vencis , aut tonitrubus , alijfque., a s ""hg !
quae przedicere folencaftro!ogi,fic infpecie inhians 5 fed* generalicer a- longam pac

nimadvercens j ftacum quocunque modo commoveri, fi elTenc tem ann a_
aeris t-
|1
'
afpectusj» verbi caufa,fieHencconjundl:i Mars &Jupicenquiefcere, fijlm enico«

non effent ex aitera ver6 parce Mirandulanum audirem, quaerentem; tinuam &
:
quare pocms credar, Jovem & Marcem , ciim vidcncur fimul efle majo- fê^quo
,
rafacere, quam cum func fcparati ? quippe conjun&ione nonaugeriudianinoa

lumina , quantum enim poflederanc feparati, tancum afFerre in con- â«ftntu^ 1
greffum: quodfidiverfarumqualicatumplanetEecoirent, videriake- diCS fanil

rum ab altero pocius impediri-.hic inquam ego refponfionem quserens , fmguios, m
ut Afpectus tuerer , ad quos Meteora fcqui videbam primum lllos, ut |3£" viib
:
eaufam, deinde haec, ut effectum, diligentius confiderare cccpi. Afpe- infra.

clus enim forma , quse ex configuratione vel angulatione promifcua c fic
r
Afpectum facit quanticas qualitativa crat, imo Relatio talium quanti- n o caufe
,
tatum erat , cns fc rationis. Vt isitur commoveret aerem oportebat , Tempefta-

:
tura.
m
ut Rationcm aiiquam pnus overet , quaj vel aerem , vel id quo is cur-
bacur, in poceftace habet- Simul ob oculos verfabatur comparatio
Afpecuium cumConcordantijsMuficis , aPtolema?otradita,aCarda-
no explicata , a Mirandulano vero nimis temere explof a , qua analogia
plurimum fum adjutus in caufarum indagatione .Nam pleraqucquas
Mirandulanus afpediibus opponebat , opponi poffe videbam &con-
cemperationi duarum vocum. Nihil fane efficic ne fonorum quidem
duorura tripla proportio vel fefquialtera, causa acuminis,- &camen
grati funt foni , fi funt in tripla vel f efquialtera; contra abhorrent, fi
funt in fepcupla vel fefquifexta. Cum igicur Rationalem oporceae
eflerem,quamiplamafepcupladijudicat, Animamfc. auditui prasfe-
&
£tam i oportebit in Radiationum negocio , Rationalem efle creatu-
ram , quae difcernitinter6o.graduum , interquec9.vel6j.fubcenfas »
fiveilladifcurfuad hocutatur,uthomointclligensGeometriam : feu
a folo inftinctu concreato id habeat, utforma: plantarum , quae nume-
rum certum foliorum inde a rerum ortu fibi creditum cuftodiunt,fem-
perquearchite&antur. Nullahicviseftmixtionis, velut admenfuras
medicas exatta;,nulla corporis inftrumentorum nec delecianc foni, a*>
»
nimantveradij, quiaficfuntcontemperaci,uc cum calidasfrigida mi£

cetur,quoad refuicec(qualicas, corpori locuro refpondens : Nam in ta-
libus mixturis optima; temperatura effe folet unica , caetera? illi omr, es
&
fecundum magis minus appropinquant, At inter configuratior.es ,
incer-
160 De CoNFIGURATIONlBUS
inccrquefbnorum inccrvalla>plures funtmecae, & infblishis mccis cft
ra "° hinc Confonanciarum, inde AfpecT:uum,ab ijs mecis fi vel parum
•acutaiw!
digrediaris,jamftacimperijcratioinfblidum. Ucprimum enimSol,
verbi causa, Sacurni quadracum fupcravit jam omnis Nacurae excimu-
,•
latio deferbuic, ceflacque pcr criginca dies totds(quoad Saturni quidem

<k Solisradios) ebr.squcdum SoladTrinum Saturni veneric ; cunci-
s terum mcitantur temoeftaces unico dic, ceffancque iterum, illotranf-
miffo. Talesnonfuncalteracionescorporum: utquae cempu.somne
abinitioadfinemoccupant , nunquam lntermittcnces , fedcumaug-
mento caufe , cumque cempore crefcentes iterumque diminuta illa,
,
remittences. Uno verbo, ficut fe habeclineaad Numerum, fic vulgb

notae corporea? commotiones-, fe habent ad hos configuracionum fti-
Se<!Anmia-
rau j os Quaefiquisdiligenterperpendic , nulla is difficulcace fecum
concluderepoceric, ucNumerum,fichasquoquecommocionesmo-
mencaneas, ab Afpeclu , RacionisEnce,profe£tas,noncorporiseflb
fed Animalium faculcacum Animam icaqueeffe oporcere , qu£e ab
:
Afpeclluadmonita 5c veh.it excitaca , cieat meceora & tempeftates.

Anima in Qua: verbaut cujusmodihaec cfletAnima, potiflimum ab ejus fc-
deinmundocolligerepocui. Cumenimafpeclus , adquos moven-
turcempcflaces , finc anguli duorum radiorum,nonijquiinunoveI
Videfol. alcerofemucub afpicientiumPlanctarum;non quiin Solcquantitatis
m- 143-
Jongiflimediverfe^fedquihicin Terraformantunnequeplanetaripfi
lol. 133. tabeancnotitiamangulorum,quosillorumradij hicincerraformanr,
nifiillosAftronomosfaciamus:fequicurigicur,ucAnima,quaeadpraB»
lol n
fcriptum Afpccluum ciecaerem, hicin Terris fic. Cumque vis illa ,
comicans Afpectus , per cocum orbem Terrarumfenciacur;animailla
aeque lace fufa eric; Ec cum maccria pluviarum, vencorum,nebularum,
Materia
conicruum, chafmacum,quae cempore Aipe&uum cliciuiicur, fic vapor
tempcfta- humidus, velfpiritus;alius ficcus 8tigneus,excerraebulliens& exha-
tum exTet-
| ans
n$ am cur n [ c folum Ariftocelem audiac Philofophui fprecoRo- ,•
dolphoAgricola, imb agricolis omnibus, fuifque adeo prorijs fenfibus?

cum quocidie vidcacingrucncibuspluvijs, monciumcacuminanebu-
f oi. ijj. larum vim magnam evomere):eric igicur animaifta, non infupcrficie
cancummodo celluris , fed incus eciam in cavcrnis fubcerrancis,in mea-
tibus moncium ; denique Terrae globuscale corpuseric, qualeeftali-
Tertaani. cujusanimalis quodqucanimalieft fua Anima, hoceric Tellurihaec,
:
mal - quamqua;rimus,Nacura fublunaris , quae ad praefenciam afpectuum

movec cempeftaccs.
Hicvaldemeconfirmavicidipfiim, quod alium aliquem abfter-
fol.irr.
rere p OCU i c fciliccc qudd non femper ad arauflim refpondenc com*
,- ,
piuntT
*mocionesTenipeftacumAipedtibu$;fed cerra fubinde fegnis videcur
&
concumax: alio cempore (fcilicecpoft graves &
diucurnas configu-
raciones) exacerbaca, indulgec evaporacionibus, eciam fine afpectuum.
concinuacione. Non eft quippe Terra, animal calc, quale Canis,ad om-
nem nucum prompcum fed calc , quale Bos auc Elephas, cardum ad
,•
iram , cancdqueviolencius, cumexcanduic.

(â£analogiacumfqeceder«c;eJfeciCiUceandemultcrius profe-
quererj
Harmonicis LlB IV 161
qiiercr,comparansetiamcorpora Animantum cumcorpore Terrae CAp ^ :
videbampleraque omnia , quae ex corpore animancis proveniencia ,

ecftanturanimam in liloinefle , provenire eciamex Telluris corpore. An m(8 ;
Uc enim corpus m cucis fuperficie pilos,;ficterraplantas arborefquc Tetren^

8
prof^rs i inqueijsibipediculi, hicerucae ,cicadae, variaque infec~ta& ^P" *
i nonftra manna nafbuntur Sc uc corpus lachrymas, blennam , auriurn-
:
que recremenca,cft ubi &c gummi ex faeiei puftuhs,ficTellUs ele&rum,

bitumen:ucque velica urinam-.fie monces flumina fundunc;& ut corpus
cxcremencum fulphurei odons , crepicufque , qui eciaminflammari
pofTunc.. ilcTerraSulphurjignesfubcerraneoSjtonirruajfulguraûcque
in venis animancis generacur fanguis,6c cum eo fudor,excracorpus eje-
£tu.s;iic invenis ceri-x, Mecalla fofillia, vaporque pluvius. &
Oporcec ieicur ucficuc Animanciareliquacibumpocumduehau- Jctrxfb
,
r„ ~i ., . <->
i_ . bulum, -
nunc, fic eciam Tehus, cananbus cercis, ahquid macenae cranac; ex

, , i i
qua illa cammulcipiicia excoquac , quia exnihuVnihil fic ; crahic au-

cemibrbccqueaquammarinami quae caufa eft cur aecernis coc flumi-
num infuiionibus mare nunquam redundec. Hic quam abfurdi fint,
ûi raecailatbliusSolisoperacionicribuune, eitra Telluns operam, ex
tncedi&is colligere poces«
Rdbondieuaminlibrodeftellanovaadvulgaremillamobjedrio- U$ fpef -t
Q
nera,quod Terra, fi animam haberec, eciam crefcere debere videacur AnimaTci» ',
membraque mocut apca haberc Nam prouccorpus eft pro eo 6c a- luru : ,

*
nima rejpefndec, faculcacefque ejus ; cum haec anima fic ob Terrae cor-
pus; nonvero hoccorpus,iic ficob Animam ficuccorpushominiseft ,
obMencem,pfincipem Animaefaculcacem:fi igicur incrementis Terra

Opus habuiftet, fi pafta aiio, quam dixi, Veiuc exvenacu ;fuiflent & ifta
muniahuic Anima,* commiifa , & idonea inftrumenta data: quae Socra* i
tismorituri philoibphia fuic inPhaedone , omniaMenci gubernacn-

ci , omnia dehberacioni de eo quod opcimum, cribuens. Icaque ii
quisargumentecur quacuor fblas efie facukates Animae; quarumnul-
:
la huic Animae Terrenae compccacnon eile ergo aliquanyn Terra ani-

mam ; hunc ego jubebohan: quincam ad numerum addere , codem
«£ xemplo jfdemque argumencandi tegibus-, quibus ilice numero qua.
, i
tuor , in homme fcdicec , invencae func.

Ucaucem Terrae cancoconfidencmsAnimam cribucrem , move*
runtmeeciamalia , qua-paffimperlibrosmeosc^ceros inculcaca, in,
EpitomeAftronomia.Copernican.efol. i^.fafciculocoilegi : praeci-
puehoc, quodformacrixfaculcaseftin vifceribusTerrae, quaefaeminaS
praegnancismore,occurfancesforis res humanas , velucieasviderec > .
T .
jnfifliiibus lapidibusexprimic , ucMilicum , Monachorum, Poncifi- luris.lm*!

cum, Regum , &
quicquid morc hominum eft, novosinfolcntcsq;ha- g" "'* 1
bitus. Hoc quidem rarius Ulud pcrpetuo , quod gemmis fofli- „

; m &
Jibusexpnmitquinquecorpora regulana Geometnca • Nam de opi- ingemmis.
£cc tcftatur opus. Quibus addat , qui Copernicum fequicur , volutio- UnOlUS
„„ COJM
-„<.
T* J • *V>
&
1 1 * I 1 f • I •
nem globi Telluns diurnam.perpetuam aequabihflimam : quam in- porisfu*

ter hujus Animse muma r «cWune aceeafcbit.
X Quod
Gap.VIl.
^^ ^ U ^ & enms ^ am **
&us °l
ui vel ta vcl auditus Tellurisglob*
in Terr-
felsuTTa- m Videcur argumcnco hoc, quod
-ff"e , con.lantiplurimarumprovin*
«». ciarum cradicione confirmacur , fi quis in alciffimorum montiura
cacuminaenifus,lapillum in hiacus quos habenc illi profundiffimo«
conjiciac , undefolecexicanfonicusi aucfi in lacummoncanum (qui
procul dubio & ipfi fundo carencj ; c veftigio cempeftaces excicari. Sic
cnim &
animalia , fi quis in ceneros aunum nariumve mcacus cicil-
lans , aliquidinferac , horrore correpca, capuc quaflancaucin curfus
fcpraxipicant.
Sunc & fui cercis Telluris cra&ibus languores, & incernas vifcerura
Teir* «er vicifficudines : incerdum enim humore nimio abundanc ; iacerdum
**• crudicace auc conco&ionis imperfeclione laboranc , quando loco
pluviarum tempeftivarum , meri venci proveniunc , incerdum ve-
luricaufocorrepta,nihilhumoris, fedpro co fulphurcos halitus, aue
madorcs peftilences exfudanc , Icaque non injuria in libro de Novt
ftella , fol. i yz, omnes conco£tionisfaculcace$ , Accra£tricem,Ra-
TerKre- tencricem , Expulcricem, in iila quaerendas admonui,
sûippe harua»
pnau».
a ffe<î ones ( unc t Morbi ilii.
Quid vero fimilius eft refpirationis Animalium terreftrium,& im«

* primis, reciprocatioms illius Pifcium , dumforbencaquasore, expri-
muncque viciffim per branchias quam ille mirabilis fluxus & re,fluxus
,•
Oceani femid iurnus: qui ecfi ad Luna: mocus fe accommodac,fic uc pn>

babile mihi fic vifum, in Praefacione commencariorum Marcis, unda»
aLuna crahi, uc ferrum aMagnete, vircute corporea unitionis cor-
Vadeduiusporum quod Sc nuper in prolegomenis Ephemeridum , quo Ioco
,•
& rcfluxus Davidis Fabricij opinionem examino, repetij: tamen fi quis difputec »
***
Tellurem ad Solis & Lunae motum accommodare fuam veluti refpira-
cioncm ficuc Animalia Somni vigiliarumque viciffitudines cumr
,
diei nodtifque habent eafdcm : hune ego non iniquis auribus au-
,
diendum in philofophia cenfuenm pradertim fi accedercc aliquotf ;
indicium flexibilium, in profundo, Terra: parcium,qu«e vicem fuftine-.

ancpulmonum aucbranchiarum. Namficahs ahquanaturafitilla-«
rum,qualis eft aeris noftri,condenfabilis & extenfilis,jam nonopus erit
ad hanc refpirationem,motu fuperficieiTerrae, anaiogo fcilicec mo-
tui mufculorumdiaphragmatis, incorpore humano refpiranca.
Quae vero poffic apcior efle racio recepcionis aquarum marinarum,
incrorfum in culinam veluti Metallorum , nifi h2ecipfa,perEuripos
iftos femidiurnos perpecuos f Quid aliud fufpicari facic cafhs ille
mirabilis ; quando paucis annis ance quam frequencia mcrcaco-
rum Antuerpiamdeferercc , Fluxus & Refluxus Oceanum , die quo-
dam deferuic ( non mediocricer) Luna cwr-
excerruicque civicacem ;
fum fuum non Nimirum Terra ipfa compos hujus reci-

deieruic ?
procacioms licec illa mocu naturaliparticipec continuit unam illiii»

, ,
diei refpiracionem ; ficut Animantes interdumcontinenc Animam>

quaravismocus Diaphragmacis ipfeeciamnacurahmixcusfic.
Quanquam re£tiusforcerefpiracioncm aliquam , Terrajneceflaria,
«x Amma; prsfentia, quam Animamexrcfpiracioncprobavcrimus.
cap. vii.
Namutjam velutreccrci, quodfitinTellureaninta, adconccm- AnimaTet-
plationemejuseflenti£eveniamus:equidem illa non cancum aliqua hv"«*n«
lux eft , qualis eft ignium , &cincindularum , a fe ipsa pendens , non ab
illuminacioneexfble;argumencohoc, quodlucidos planecarum ra-
diosquodammoddperfencifcac; fedplaneflamma quaedam efle vide-
cur , ( relpiracione fcilicec , feu forbicione fovenda ) argumenco calo- Vnie Calo4
risfubcerranei perpecui & fenfibilis ; cujusmodi fine anima, nullus gibterra.
a&u in materia nuda' perennac ; atnepocencia quidem meftin rebus Beus -
ab Animalium ftirpiumque fubftantia exeuntibus , nifi ab Anima

Tormifque, quajigneum quidfunc,progenicus. VideOpcicamea,fol.
*S* 2<5- *?'
quam fo n/ "'*
Hanc Animas Telluris veluci materiam aflignabimus ; in
J
'
jamfitimpreflalocoform2e,imagovuItusdivini>cumIdeistamCircu- AnimaTer-
li,rationumq; ejusomnium, quam corporisfuifenfilis, cui regendo rxeftquid*
praefetta eft, Mundique adeo totius , in qup corpus ejus futurum erat.
HabetenimDeusnonexemplaria tantum geomctrica fecum , fed e-
tiam conceptus creandarum omnium rerum fenfilium ; quae omnia
fimultranfeuntin Animas , Dei exemplaria pro cujufque vel capcu
,
vel ufu. Relucec igicur in Anima Telluris , imago qusdam circuli

Zodiaci fenfibilis cociufque aded firmamenci , vinculum fympachia: caufh^m-
,
rerum cceleftium &Terreftrium;relucenc multomaximeinilla Ar- psthi* c«-

8
checypiomniumipfmsmuniorum, omniumquemotuum,quibuscor- £ ^[L*
pusiuumquocunq;fenfumovertt:quamaIij <^wudjU.lV,CÔ hi%yei#V Anima.eft
lubenciusnominaverim. Eftenim animarum eflentiabajc, eft veluti

pvcrisquaedam hujus flamma? ifta , quod femper ica func comparacae
fccum Animss ipfs incus , acfi agerenc id , cuiperagendofa&ae funt,
five actu potiantur inftrumentis corporis , five impediantur. Deus f.uj.
quippecftfubftancialis Energia , & ipsa hac energia" fubfiftic ( uc de di-

.vmis humano more balbuciam ) : Sc imaginis lgicur divina; eflencia
\vT&\u(>yei]> confifticucflammxgi/r^ pveiv 1 uc nifi Deus aecerniim

il!amfuftencarec,irradiandoejusveIucimaceriam, fubicddefituraex-
tingucndaque fueric. Quanquam adindividuacionisfuseprincipium Princi P iui*
non cancum corpus, cui regendo praeficicur , fed eciam haec ipfa mace- '"^"^
AdL
rialis (quampriusdefcripfi) particulafuirequiratur,diftinguensillam msc,
a caeceris Animabus.
Quatcnusigicurha2cAnima,CireuliZodiaci,feupociusejuscen- 9 '
f^
tri, geftac idearmperfentifcic eciam , «j planeca quovis cemporc fub quo 142.'
Zodiacigraduverfecur, angulosqueradiacionum, coeunciumin Ter- Afpc&isre*

ramecicnr quaccnus vero ex Divina; eflencia; irradiacione , raciones
,- 0°°^
circuli Geomecricas , &
( percirculicomparacioncmcumcercisfuis prpprietat»
Harmonias Archecypales fufcepit , non pure quidem geo-
Rcnux -
parcibus )
£
metricas, fedradiationumlucidarumvelutifaccaroquodamindudlas, fcii*j[
imo penitns imbutas : mcnfuras etiam angulorum jam agnitas , has
Congruas fcu Hurmonicas , illas incongruas judicac quatenus deni- :
que eadcmanima complexaeftideasfuorum opcrum, (quorum uniut

X i cujus-
,
164. De CONFIGURATIONIBUS
CAp vii,
cujufque causa illa efl quidam operativus) in illa etiam
veluci circulus ;
fuaopera femperfertur > tamentunc , fitrcshicirculicon-

infignius
Fol 1+1.14.3
currerint & confpiraverinc in unum hoc eft, fi anima per Afpectus fui
,
Anim* Tcr ipfius admonita > opcri cum aliquo exceffu infticeric Nunquam
fiio
ramania quidcmilla ceifat acoqucndo necunquam hacc coctura cftftnefumo
,
Krpecua.
^. vapore. quin cx funao foflilia fiunc, (ut cx fumis fornacum mecalli-
-
Fol
y-^-carum confifticArfenicum);exvaporcver6cepido,incus in lapidofis
Terras cruftisrcfrigeraco, inqucguccas coa£to,fiuminaadfuasdeml-
lanc origines ; ex eodcm foras fupra Terrxfuperficiem cxpirante , aer
fpirabilis , qui p noctem in rorcs coicns deciderat, quocidie renovatur.
Hocvero AnimxTerra;opus,ecfi pcrpctuumcfhopus camcnfuicex-
ceflibus aliquibus in evaporando; non contmuis toto aliquo cempore:
_ < fed ad cercos dies redadis ; ucexcopiavapcrumforas emifsa pluvice
ienciapcr; cempeftivje, Solibus tamen incercurrencibus,fuppeditarencur,fuperfi-
Aê^«. ciei Terrxrefocillandxhumeitandsquecausa > unde fruges Scpabula
Animantibus fuccrefccre poffcnt.
Objicere quis mihipofTet Africac &
Pcruanar penitiflima , lineae
«quinoctiali fubjecta , quibus Iocis concinuee pluviae per cocam a:fta-
Solcm etii tem decidunc; ubi iguurhicdiftin&io Afpcc~tuum aconfiguracionibus
ftos* cierct
inefncacibus i ubi vicifficudincs Sohum &
imbrium ? an non curfus &
wporcs. Solis , plancca: folicarij , finc refpectu conflguracionis cum alijs , folus
facicomnia?eaqucnonucEnsracionis fedutcaufanaturalis, quace-
,
nus fc. incendic ljs parcibus calorcm & aeftum , uc ad parces fic coftas, cx
terrae vif ccribus, cxpircc accenuacus humor Rcfpondeo adionem
? ,
hanc nacuralem Soli non cflc ncgandam ac ca non eftjfblius Zona? tor-
;
etiam penes nos fpe&aripoteft. Nam Solc in noftro

rida; propria, fed
Hemifphserioper seftatemobverfante ,plcrunquc copiofiorcs imbrcs
decidunt , quam per hycmcm , abfcnte fole , folct cffe ulla nix. Quod
aucemnobisaugencurflumina liqucfccncibus nivibus , quas imbribus
Vt augean. decidentibus, non adeo videncur augeri ,certenon adco diucurnis in-
tor flumma cremencis, id par cim indc fic, quia nivium minucacim dccidcncium fin-
gulas tunica: cumulancur , &

in prompcuario pcr multos mcnfcs vi fri-
goris afTervantur;cum imbres arftivos, etiam largiflimos , ccrra Soli-
busarcns,pocifIimaparrchauriacftacim:parcimver6indefit,quianix
in AIpibus,nifi xftivis ircibrib* copiofiflimis dccidcncibus , difTolvi non
poccft uc fic concinua illa fiuminum incremcnca non finc folarum ni-.
:
vium , fed eciam junctorum imbrium. Quarc fl omnia cxpendas ,

major humoris copia plerumq; pcr a:ftatem exfudac etiam penes nos
quam per hyemem. Hoc igitur impctrat objeclio , ucficconcurfus
caufarum cceleftium , quarum fit alia naturalis , calor Solis ; alia ratio-
nalis, Afpectus; fic eciam concurfus caufarum fublunarium, utnort
tancumunaZonapIushabeachumoris quam alia,fed eciam ineodera
climate unaregio plusquam alia, fuisde caufis. Incerim eciamin Tor-
ridapluspluerepoteftfubtempusAfpe&uum , quam diebus ab afpe-
ftibus vacuis.
Hancvero quamfecundo loco dixi chara&erifationem Animas ,
teneax , fa&am a Zodiaco fenfiii cocaque adco fphaera , fixarum illud ,
cciam
r ^ Cap.VII.
fcciam confirmat : quod magno cemporum omnium confenfu con-
ftac , finovi quid in ccelo exiftac, feufecundumordinarium coeli cur- Vnde 9*£_
fum , uc func rariores congreflus plurium fiderumjUcEclipfesLumi- c iipfife us
narium fivepraecernacuramcommnnem, uc Comecaeautfa

infigniores, cffeaw.
ftellaefixaenovae : fimuleciamNacuramfublunaremturbarinon ufica-

tis affectibus; ucfiincingens &continuavispluviarum ,praecer modu-
lum afpecmum, auc concraria ficcicas & fqualores > Terraeque mocus
comices;deniquc madores aeris infueci> qui catarrhos peftilences aliaf-
quc lues epidemicas ijs pociffimum locis inferunc, unde expir anc maja-'
n vi , auc quorfum crcbrioribus vencis deferuncur.
Ad eoque eciamaliquid fimile Memoriae Animalium huic Ani-
mae ineffe monui in libro de ftella nova, Cap. X. fol. 44. Nam haec
,
eft Nacura rcrum omnium quae luci func cognacae uc cxcicae a lucc So
, ,
lis , aucfalcem diei, afFe&ionemaliquamconcipiant,adcertumcem-
pus durabilem. Sic in oculis Spiricus viforij , lucis foboles , imbuci ab

improvido confpeftu Solis , quocunque averfis oculis , gerunc circum-toL n«. n»
feruncquehancimagmem,eciaminvicL SicincerChymiftarum arca-
na eft mirabile hoc & imprimis commemorabile experimencum,quod ^«nfiii».*
gemmas, ut nuper admodum rcfeivi a quodam c£v]o7rfo,apparanc,qua9
eum lateanc in cenebris j uc alia lumine calsa /fi quis
camen illas luci (6-
liusdieicxponacincenduncureauc candelae, fplendoremque fecum
in cenebraseciamdcferuncj lucenres uc oculi felium ; qui brevi tem-
pore iterum excinguicur. Tale quid accidic huicanimae, quam lu-
ci & igni cognatam dixi , uc illa in plaga ( punctum enim eft illa, plagis
diftincluiiij feu circuIusZodiacuspocencialisj in quacongreffifuerunc
fiiperiores planetae,aut Eclipfis apparuit, concipiac characlerem con- Vndeioci»
icaque quocies planetarum con S re(ru
-
junctionis, durabilcm in aliquod cempus ;
aliquis, prxcipueSolvel Luna, locum cranfic, ipfavim fuam calem ex- ciafua,
ferac,qua!emadipfam conjunclionisexcimulacionemexfererec. To-
tum hoc negocium, inquam, firaileeftmemoriaeanimalium. Nam
hominisfemclvififpeeiemanimocircumgefto, nec camen eum pra-
fentemfemper habeocogitationibu;: acubi.rurfumapparuericillcauc Memoria
AnimaB Ta
fimilis aliquis, hic jam dc novo elicicur & in a&u eogicandi confticuicur,
fpecics ilia priftina > pcr reminifcenriam EtfrRobilior in hoc eft ho*
.
fninis memoria,quodreimemoracaenon cancum aboccurfu forinfe-

co admoneor , fed cciam mcipfum quocics volo admoneo quia nimi- :
rumdifcurrendifaculcas adefthomini,quaedeefthuic Animae. Ve-

m
rum ha»c concemplatione Animaehumana? erunt cvidcntiora.
Nunc una difEcultas , fupra etiam tadta , fed leviter , eft diffol ven-
da,demodo&medijsreceptionis. Namquodnos homines fcnfili-
um lpecies introrfum in Animam recipimus, resvidetur expedica &
plana; funteniminpropatuloforaminapupillarum, perquasingre-
diuncur;eftoculuSjfpecieiforrnacor; eftcryftalinus humor,Penicilli 05°"»^«
amma 1 er-
r n t% -r • n • •
radioficemperacorjeltReciformis opcicinervicunica, picturaererum tx percipi-

exceriorum excepcrix. Nihilcaleapparecincorporecelluris , nullus at ^P 6 *-
hic oculus , quo Anima cerrae videac radiaciones Planecarum ,eorumq,
angulos quomodo igitur lucem fencicc fine vifione , quomodo perci-
•'
X 3 piec
166 DeConfigukationibus
pietautexcipicc angulos fine inftrumecoPDifriculcas eftaliqua,fatear.*
e
V«» v.den- ac fi penicius rem incucaris,communis illa eft hic & &
illic Adi mea; O-
«LiBodm. pcices Aftr. parcis pag: 169 > vidcbis anciquam qucrclam , cciam de vifi*
humano. Nam ecfi loco illo modum videndi a mc candem poft coc fru-,
ftraneosaliorumconacusfohduTimedemonftracum facencur diligen-
ciorcs Opcici & Mcdici Anacomici ( quanquam Fr, Aquilonius , cujus
Tr. Aquiio- rnagnum opus Opcicorum ance^. annosprodijclibrummeumnonvi-
dic, eoq; in anciquoerrorc circamodumvifionisjnovamjfanequara

pulchramimcdftruxicpcrgulam): ramen illc videndimodusnonulcr»
rcciformem runicam fefe porrigic.quaperfpicuifunc humores oculi:fi>
pereft adhuc quxftio nec dum a Phyficis, ad qnos provocavi, difcufla,
,
,quomoddpi&urareividendaj,ameformacainreciformicuniea, inda
porro pcr opaca corporis incrorfumrccipiacur ad Animsepenccralia }
anne foras animaprogrediacurinejus occurfum? & quEehisadhaerenc.
A cq; ego uc ingeiiue facear , plus in vifionc ha?rco , quam in hac percc-*
,
pcioneanguliradiorum:dequavideormihibalbucircaliquidnoninc«
pce poffe cum in illa omnind fim mucns.
,
Poflemquidem falvarerumfumma fubcerfugere fpcculacionia Ia<»

borem, & quasrenci, quibus oculis anima Terravideac radios fideruml
refpondercljfdcm , quibus vidic milicem cum laciniofis caligis, cujus i*
magincm plancavic in lapide fifllli. Vemm inercia mors eft philofo-»
phiac.-vivamus nos & exerceamur.
tbliif.tip.
Primumanimapun&iracionemtbrcitaefta&u (falcemracioneal»
14.0.HJ. ligacionisadcorpusfuum),circulifigurampoceftacc quae cumficEn*,•
ergia, didic Ceih ab illa fede puncli, in circulurmfive enim fencirc debcao
modum fefc circumftanc;five corpus re*
res excernas illae fphajricum in
ere cor P us ^ circumjeclum
1100!*' habccipfa laccc incus,radicaca in pun«
^TuTtoti S
m
h?^nra clo ej cerco, unde exic p fpeciem i ui corpus reliquum. Ac qui exeac»
9
An-maTer- fjmp er fineas re£tas?hoc enim vcrc eft cxircqui alium cxeundi morem
habeac, ipfa&luxexiftens&flamma, quamafoncibusfuiscxcuncalia
Iumina,lineisfcre&is? Egrcdicurigicurvcrfuscxreriora corporis, ijfc
dcm lcgibus, quibus circumftancia firmamcnci lumina verfus iliam in
pun£to refidencem ingrediuncur. Cum aucem cocadimidij globi cerre»
ni fuperficies , omniaq; adeo pun£ra fupficiei acris , quo amiclus cfi ille*
ab uno & codem Planeca irradiecur radijs infinicis,-ex ijs omnibus unu»
fol 9 cendic verfus pun£tum illud, quod eft fcdcs animac;Ec viciffim,cunl
Anima in omnia fupficiei corporis fui puncla, lincis infinicis excac, (in-
ftarradiorumSolis, quia& ipfa luxqujedameft, &fpirirusvulg6ccle-
bracividencur nihilaliudefle,quam hiradij rcclilinci,&haeanimxfpc*
cies):una camen fola linea ex omnibus eft, quae ex cencro in ilJud fupep»
ficiei punitu cendac, quod fcricur a Planecae illo unico radio , qui verfua
fedem Animajccndic. Ponamusigr,in hocconfiftcrepercepcioneuni*
planecae radiorum, quando hujus incurfus &
illius occurfus in unam li-
neam redYam geomecricam congruut; exemplo vifionis fimilimo, quae

in folo& unico perpcndiculari , medio cocius oculi radio , eft pcrfecla
& accuraca. Ponamus &hoc,quodinDiopcricisprop.XLV,uc fingula«
rearcanumfenfionumomnium,inculcavi,NuHajnfieri fenfionem rei
txcernw
•xcernscnifi quaten» ea ro fcnforium inftrumentum afficiatur. Anima CAp VH .
enimpcr iUoscxcurfusfpccierumfui fidam habet notitiamomnium

,
membrorum corporis lui , corumq;, quae in illorum unoquoq; nova fi- leu yrt , ft
unc quovis tcmpore. Quibus poficis fequitur , uc fi fiac a Plancta talis quomod»
,
impreffioinaliquodpuntlumacris, quaenoncendac verfusfedemani-

tnae, icd praeccr illam,ad latus;anima illius quidem punfti fic afFetti fpe-
«icm,perfua2fpecicirecurfumcxcipiac,'fcaucrcmnihili,vilipendac:fm
aucem in aliquod fuperficici acris punclum fiac imprcfiio talis,quar cen-
dac verfus Animac fedem;eciam hoc punttum fic afrcdl:um, Anira jcnun-
ciecur, &ha;cfenfio, ucadAnimampercincns aeftimccur aca:ceris
, ,
«liftinguacur; eoq; in illo folopuntto Anima ftellam fibiimaginctur, in

caeteris jam di&is minime. A&uatur n.& velutîlluminatur radius Ani-
ma:, a radio ftellae, in eandem rcttam congrucnte ficuci a&uatur color
,-
«• crum vifibilium a luc is adventu ; & ficut attuatur vifio, cum nos collir
gimus, & pcrpendimus nos vidcrc. Hoc cum fic habeat non in uno tan-
cum, fcd & in duobus planctis; duo ctiam figna invenict anima,in dua*
bus partibus fui corporis.Sive jam rotundum fit ej' corpus,five inaequa-
le & afperum;Anima illud in fphaerae modum fibi in uno puntto fedcn-
ticircumjc&um habcc,radijfq;,feufpecicbusfui immateriacis, auc, uc
«dij,actib'fecundis,dcfc circumemiffis,expiracvelucipcrfettum fphae-
ricum, quoufq; corpus ejus pacecedq; illud ad idcam circuli, & quidcm
T,odiacicirculi,circafuamfedcm> utcentrum,defcripti,examin^c,6cpar*
tes ejus incerftin&as dimetitur.Ita neq;Terram opus cft concedere pcl*
lucidamufq; ad ccncrum;ncq; animam exirc ufq> ad fidcra,nihilo cam»
oainus moduspacet, quo configurationum anguli fcnciacur ab Anima.
Hacquidcmfuppoficioncdiflblvuncuromniaargumenca,quaePi-
«us Mirandulanusadevcrcendamdo£trinamdeConjun£tionibusmag«
cis, deq; afpetlib*, acculic.Nam quia Animaomniamundi corpora cir# A * "J^
ea fuae fedis pun&um difponit(imaginando)in formam fphaerici,omnes 1 ettx ejuf ,
planctas in fofma circuli,idquc legc re£barum,exunopunt"to cdu&am; jj"' °^"*

nihdigiturincercft,magnaftcllaficanparva> multumanparum itine- ncsOptic*
Tis m
ccclo conficiac,alta an vicinaTcrris fic.Haec enim omnia fic movec
Animam,uti percipiuntur; pcrcipiunturautem ijfdemlegibus, quibus
& a nobis vidcncur , fc. omncs uc aequealci, &
uc mocu fecundo caren-
tes, motuveroprimodiurnoa:quecelcrcs,neemagno quancicacisafpa-
ftabilisdifcrimine. Ca;ceraquaeadPiciargumcncarefponderipofrunc,
requirclocofkpeallcgacolibrimeideftellanova. Sacis inpraefensde
Anima Terrae, quam Nacuram fublunarem dicunc.
Quicquidha£tenusdcAnimaTelluriscftditl:umj idfitx»iliteretia*>e Ani«|i
adfacultaces Animaehumanaeapplicari poteft : pleraque tamcn in his komini*
Tuntevidentiora,canc6q;magismulciplicia, quanto quam illa , pluri-
bus munijs iftae praefetlae funt.
De principe quidem animae faeultate,quae Mens dicitur, praitcr il-
la, quaefupraCap. I. exProcloatculi,nihiladmonecnegociumRadia-
tionum, quoddicam amplius. Eft illapun&um , ut Mcns ; eft circulus, £ 140- hj.
tit Raciocinatio; eft imago, vultus divini; cft Harmonia, quoad energi- ' 5 * r; °-
am unarn; funt in ei Idex fpecics machematicacper circulurruiac llla 'uyu 7

& .
kiXco
168 De CoNFIGUfc ATlONlBUS
«ap. vii.
bifee,dac &Harmonijs, EssEfuum incelle&uale. Haecomniarequirat
£.. ... lectorexfuperioribus hicpluribusnoneftopus. Unum hoe moneo
:
raeteGea»- de Procli argumencacione ; Non videri illam nici bonis exemplis : dum
raMathc- inculcac, ldeo lineas fuperficies &punttainanimaftacuenda:quiaiii
fenlilibusnulIjepuras&IeparacjEfuperficieSjIineaeveipundafinc. Acq
necin Animaeftlmeapura,feipsafubfiftens; fedinexiftic in fuperfieie
mencali, eujus eft eTtcremicaSonon minus quam in fenfilibus quancicaci-
b* corporeis,ineft fuperncies mera in excremicace corpuns , linea mcra
inexcremlcacefupemciei, punduramerum lnexcrcmolineae." impsr-
fe£tarumeniraquancicacumEssE,efc inesse in perfectis.
Aiitct Sp«.
Scilicec genera quidem Mathemacica , non func alicer in Anima
,ir
h»s. — «T-^m univerfalia caecera , conccpcufque varij , abftra&i a fenfilibus^
ac speci eru m Machemaricarum illa,quae Circulus dicicur Jonge alia ra-
cione ineft Animae non cancum uc Idea rerum exccrnarum , fed eciam
j
uc forma quaedam ipfius Animae ; fdeniq; uc prompcuarium unicum o«

iiua» mnisGeomecricae&Arichmecicaefcienciae: quorumilludindo&rina
Logaritiw Sinuum, hoc in mirabili Logarithmorum negocio eft evidenciffimumj
«liTiL l. a.
cpc
uc m q U ibus ex circulo orcis, abacus quidam ineft omnium mulciplica-
" cionum & divifionum, qua; unquam fieri poflunc, veluci jam confe&a-
ru. Sed facis de Principe Animae faculcace; Veniam 9 nunc ad inferiorcs*
*c Jtate? ^ aculcas icaque vicalis in Homine , non Harmonias tancum radij*

lucidis involucas fecum habec fed etiam Harmonias ,fonorum fpecie-
,
busincruftacas.Ecfonosquidem auribus haurir,utobjc£tum propriumi

B.adiosver6fiderum,nonutoculiseos,fedutilloipfoperceptionispau-
16 fuperiusexplicataeobfcuriorimodoadmiccic,adHarmoniae conna-
tasldeas examinac. Nam ea quaevidencuroculis, ferviuncdifcurfuij
j.
. o , Harmoniarum agnicio fine diicurfu eft. Sic innatam efle pullogallina-
Heis. ceo ideam milvij, fcifcit';L C. Scaligermon eam quidem fimplicem, lc4
cum noca fugicadaeperniciei.
Hincigicurhabcnchoc Animaehumanae , quodfub tempusaipe*
Qîdpof- cT:uumcQeIeftiumpraecipuoscapiuncimpec',adnegocia, quaefub mani*
tltlifmV^ ^ us habent, peragenda. Quod enim eft bovi ftimulus , equo calcar aue
*ultat4iu. celecifmus , milicicympanum& clafficum.audicoribusoratioincen-
tiva, curbae rufticorum modulacio per fiftulam,ucriculos & panduram»
hoc cft univerfis , praecipue veroinunumcongrcgacis , configuracio
idoneorum Planecarum,uc & finguli in fuis raeditacionibus o-
coeleftis
<^»omoJ» perifque incicencur;& univerfi ad confpirandum , fociandafque dexcc-
rasprompcioresfianc. Icaq;inmilicia videasplerumq; pradia, pugnas,
vuît
i,! inVafiones , affulcus, expugnaciones > tumultus , Panicos terrores , fub
Cômodo
&
tcmpora Afpe&uum Martis Mercurij , Jovis Martis, Solis Mar- & &
t j s s acurn i &
Martis &c. exiftere:In Epidemicis morbis plures cempo-
re validorum Afpe&uum decumberc, gravius torqucru aut etiam mo-
ti NatUrafc deficiente in lu£ta cum morbo, ad quam lu£tam (non ve-
,
roadmortem) incitaturab Afpedtu. Quae omnia non ccelumipfum

facit fine medio, fcd Animas facultas vitalis, cum cocleftibus Harmonij»
©perafua confocians,principatum tenet in hoc, vulgd ficdifto, influxa
«celi. Scilicet kxc yqx Influxus fafcinavic pbilofopbos nonnullos ,uc
eur»
»
Marmonicis Lifi IVj t6§

curh ineptierite vulgo ipfiirifanire,quammecum faperemallenc.Quo- CAp
rum fane quam infirma eft cacheha, Aftra agere in aerem, hunc in tenijs
^
peramentumcorporis, hocjsminAnimam. Eftohocin quibufdam,
ac quid hoc ad Afpechim > ens rationis ? quomodo hunc capiec ele-
mentum aeris > quomodo corpus nifi fua ucerqueanima,qu»afpc-
?
dumprimoperfe percipiacmodoamedi&o.
Flammamaliquam efle, vitalerii hanc faculcacem , incehfam in vkaii» fiu
corde (eoque mori abfumpto pabdlo i cumMensperenhet^probavi ^1"' **
inOpt: Aftrohomiarpartei fol.ztf.luculenta. comparatione cordis,ejus-
quereciprocorum motuum Syftoles ScDiaftoles, cum clausalathpa-
>
de,in quaflammafitfovendaoleb, ventilatione> effumatione.

Hac igitur efleritiae ejus proprietate nititur imprimis admirabile il- ijp olhoto -
Judnegocmmgenethliacum.Cum enim vitalis facultas> incenfa in cor- genefisqu*

q;fi"gub«
de,flagranfqub quamdiu vitafupereft>ficquidam circul'Zodiacus;cum
confiftac ejus eflentia inenergia, 8evelutifluxuflamme0 hincfit,ut fondTmeu :
torius Zodiaci fenfilis figura influat in illam , recens a partu incenfam , ">.
inque illam inolefcat penitus,(c'celb lieet poft partus mcmehtum ih alia
omniaeunte&tranffigurato).*inhacideaanimalicirculiZodiaCi, lo- 7
ca omnia fighet, qus; Planetae fub fixis, quae ortus, occafus, autmedium %
Coeii obtmuerunt. . t
"•
Prae reliquis verbrebus Aftrbnorhieis,multon:axima heceffitudcJ
intercedit Harmonijs radiofis,cum ortU primo &formatione hujus
vitalis in homine faeultaris. Diximus enim , quamlibet Animasfa- fbl.M0.n4
eultatem efle circiilurh, rationc cflentiae , ut eflentia ; ut vero agic
aliquidinfeipfamex inftinclb,utfeiliceteomparatcirculumfuum cum Curfit po=
partibus ejus , efle Harmonias archetypicas. Tam vero facultas vitalis tius thcln *
tuncineipitagere, tuncihadtumperducitur,cum perpartuminnam- ,h C matc
raatur incusiri cordis lampade , fic uc ipfi pbrrbfic opusrcfpiracione, conceptib^
lu '•
quippe ad fbvendam flammam vicae. Quahdb igitur incipic efle id ,
quodefttunccfimHarmoriias architc&acur : cuncmaxime ihillarri i
influit Harmonia radiofa Planccarurri fenfilis. l
Haec adeb caufa eft,cuf qui nafcuntur fub ternpusmulcbruAfpecmu

interplanetas>ij plerumq; &laboriofievadant &.induftrij,five adopes P
jjÂrp ea»
cumulandas inde apueris afluefiaht,five.rerum publiearu mpderatores in Genefc
velnaciveldele£tifuerinc,feudeniqiinftudiaihcubuierinc? Quo ihge-

iiere vicse fi cui videpr ego exemplo efle pofle;ei genefis meae nbtitiam
iioninvidi,librodcftella hova>foli43;quam eciam hac vice explicare
commodum fueric. Jacfericiaecrimen hohmoror,'criminencur s licec,
ij , qui tocum hoc fcripciohis genUs damhant , feu oratiohe
ftultitiae
feu vitae inftitutb , idiotse , citulorum ,
fcmidotT:i phalerarurh ;
, &
adpopulum dementahdum,infticbres,Theologietiam,uc Picusappel-
lat, plebeji: apud veros[fapiehtiae amatores cujufcunqueordinis,crif
tntn hoc facilediluo>ucilitate .le£cp.ris mei i qhianullius neque ge-
nefin,neque ihternam animi difpofitionein arqu^ certo exploratani
babco, Jupitcr igicur nonagciimo proximus , quatuor gcadibus fuper.
f avcrae
170 De Gonfigurationibus
CAP. V
averac crinum Saturni, Sol &
Venus jun&idefluebanc ab ifto , applica-
r.
m
k aiK acj um jUC robiq; Sexcilibus, defluebanc &
a quadraco Marcis, ad
quem Mercunus proximeapplicabat; Luiia ad ejufdem crinum ibat, o-
culo Tauri proxima, eciam m
lacicUdine.-oriebacur aucem 25-Gemino-
rum ,culminabac 22, Aquarij, Triplicem cdnfiguracionem ejus diei
parcilem,Sexcilem Sacurni &
Solis,Sexcilem Jovis &
Veneris,Quadra-
&
cum Mercurij Marcis prodebac aurx mucacio ; nam poft gelu dierura
aliquoc, eoipfodiecepor orcus glaciem tblvic , pluviasdedic.
,
Exceptio, Neque camen hoc uno exemplo omnes Aftrologoru aphorifmos

contra A- defenfos &confirmacos volo neq;ccelo cranfcribo reru humanarum
;
° siam
'gubernacula,imanequancumadhucabefl:philofophicaha;cobfervacio
abillaftuidcia,feumalisiri{aniamdicere. Namuchujusexernplivefti-
giapreitlammovifceminamijfdempenenacamafpeciibus , inquiecif-
fimo fane ingenio fed quo non cancum mhil proficic in liceris (non mi-
,
quk effi- rumhoceftirifcemina),fedeciamcocUmcurbacmunicipiumfuum, fi-

cjuntur a bique auchor eft rriiferia^ deploranda% Primum icaque acceffic afpedtib 9
ti^mum" Planecaru,imaginacio diucurna macris prajgnancis, cui focrusj avia mea
fublunariu , medicins popularis,a pacre eciam excercicx,ftudiofa,erac admiracioni;
non funt acce fflc fecundo quod vir nacus fum non fcemina quod fex9 ,-
difcrimen
da fideribus fruftra quasrunc Aftrologi in ccelo : Tercio corporiscemperacurama
macre craho, ftudijs itiagis apcam,quam alijs vicae generibus:Quarco res
erac parencibus rion ampla,glebafc. aberac,euiadnafcerer, adhasre-
fceremque : Quinco aderanc ScholaS , adef anc exempla libcralitatis
Magiftratuumiripuerosftudijs aptos.
Animi qua- ^
c incerfef e, rurfum ex Geneil , Planetaf um diicrimina in quali»
litates cum tacib 9 Nam fi Ariimalqx quzedarri eft; difcernecetiamMarcisruborea
.
oyis candore, Saturniq; hvoreacaq; farendum eft, magnum auxilium

quaiaatib™ ]
confentiut ex Marce, non cancum, u£ prius,ad induftriam!; fed eciam ad acrimonia
piunmum. ingenij, qus conflftis in Vi ignea,videafq;prascipuos Philofophiasnatu-
ralis,& Mediciria? pericos , fub afpectus idoneos Marcis cum Sole Mer-
curioquenafci quianimirummajusrequiricuracumen,majorfbler-
:
ciaaderuendaNaturaearcana, quamadreliquavicsenegocia, ftudiaq»

ijsdefervientia. Largiar eciam ampliusahquid,ex Joveefle in cceliMe-
dium elevato,quod magis dele£torGeometfia in Phyficisrebusexpref-
* Stipem sa, quamabftraclaillaj&Sacufnificcicacepraefeferencc-magisinquam
hicaiiq Sa- phyfica,quam Geomecria:ec
quodLunagibba in clarafroncis Tauriria:
."
^"sâm.conftellacionejimpleacAnimceFhancafticam faculcacem imaginibus
U t apparet quarum camen mukas Nacuraererum confencaneas reipsa experc9 fum,
,
veluc ex Procli * Paradigmatibus delapfas. Ac fi jam de eventu ftudio-

rfs^rmt'
qui jocum* rum meorum loquar,quid qua;fo porro invenio in ccelo,quod ad illum
meum unu ve i levicer alludacilPhilofophia; partes non contemnendas a me, vel de
le^rnex li- novo erutas , vel ernendacas vel plane perfeclas effe, fatencur perici; ac
,
bro deftei-
11
m
ea hic fidera fuere non Mercurius oriencalis iri angulo feptirna; , in
,
V uoties
quadraco Marcis fed Copernicus, fed Tychb Braheus fineeujusOb-
:
inttaXii-an fervationum libris omnia, quae nunca me funtin clariffimaluce collo-

,
norumcur- czt fepulca jacerec

^ in cenebrismon Sacurnus domin 9 Mercurij,fed Cs-
m^naTunt " fares Augufti Rudolphus &C Macchias, Domini mei : non Planetarum
,
hofpicium,Capricorn 9 Sacurni,fed Auftria fuperior Ca^faris dom 9 ,ejuf-

demq;
HARMONICIS LlB IV 171
d6rhq; Procerupecenci mihiprompta liberalitas , excmpli non ufitati. CAP vit
Hic ille Angulus eft, non Thematis occiduus, fed Terrarum , in quem
Imperacoris Domini mei conceflu , ex aula nimium inquieta me
recepi , 5c in quo per hofce annos, jam ad occafum vitae vergentes , NuMeveiU
Harmonicaifta , '.& quaealiafub manibushabeo , enitor. Fruftraex jUsind T" |
Themate Genethliaco caufas quaerec Aftrologus inventarum a me
annoi5p6. proporcionum inter orbes cceleftes,- annoj6o4. Modivi-
dendi; anno hoe i6j 8- caufarum, obquas cuilibecPlanecarconcigic
cantaEccencricitas, nec minornecmajor > anrtis intermedijs, demon-
ftraca; phyfica? cceleftis , modorumque, qtiibus moventur planecx, ve-
rorumquemocuumipforum deniquefundamencorumefficaciaeccc-
;
hxc inferiora,mecaphyfieorum-' non influxerunc ifta cum cha*

leftis in
radtere cceli in flammulam illam facultatis vicalis nuper incenfa*, inque
actum produfta; fedparcim incus in penicifllma Anima^ eflent;ia late-
;
foLt/ *
banc, (ecundumPlaconicamdoctrinam , fupra ex Proclo aliegatam ;
partimaliavia , per oculosnimirum,introrfumreceptafunc : fola & EiFeftus *'

8<S*
unicaThemacisGenechliaci operafuicifta quod& emunxic illos in-
,
n aaij™
genij judicijque igniculos & inftigavic animum ad laborem inde-
,
fefl.umraaxicquedefideriumfciendi:brevicer,noninipiraVic animum>
non uliam didtarum hic facultatum ,fed excivic»
Exquoexempiofacilecuivis patec , quam procul abflc ab eo A- y tn aAflro
ftrologia , ut ad capita illa, vuJgd proponifolica, De Parentibus, De Se- *<#e «r*»
ta '
xu,DeSubftantia, DeLiberis, Denumero Vxorum, DeReligione ,
DeMagifterio,De Amicis,DeInimicis,DeHaerediracibus, DeFami-
lia^De Regionibus, De lnfinicis alijs , exunofolo Tliemace Genech-
Jiaco reipondere exadie pofllc.
De vicx quidem longitudilie , quatehus proriuhciare poffic Aftfo-
logus hoc eft, qua; fic vis diredhonum , dicam paulo poft De F orcuna
>• .'
vefonacinuncfeorfimaliquiddicenduvideo,corifehcaneuiupradid:if»
Triafunc, quib 9 nici videturhoriiinisfortuna, quOadnacuralia: Ahi- *®"?°*X?
m 9 Phy fiognomia Corporis ,
, &
Gehip tutelaris quorum de primo ne- buTrebu"
;
1
mo dubicac alcerum occulcius , riec ica vulgo nocum eft ': de cercio nihil rne<Wib»
,
nifi conjecluras afferre poflum. Deprimo hadtenus egimus , de Ani- ^^k.

mofcilicec, exquoMoresdependenc;dequibusvulgiproverbiUmtri- nus dcpen-
de&t?
tum eft, quod Quilibetlicforcunasfua; faber quo didto fumma cotius
.'
r bli
hujus philofophiae parcis concinetur. Agc ertifn unum genus actionum
:
fo°t u u jj?
morumque prius etiam exemplo fasminaj Cadtum, loco omhium ob 0-
,
Sic enim func comparatae res liumanae, uc craflorum

culos ftatuaraus.
&populariterfapienciumhominum , noninvulgocancum>fedeciam
inMagiftracibus inque facroordine,fempermagnacopiafic quibus
, ,•
difcrcci, critici, reformatores , moleftifunt, proque uirilicigacoribus

habentur. Ucigicurprofperaquisucacurforcuna, eadico,qu£eeftex
hominumccetubus;huic ecfi& judicio de moralibus redco,& labOre in-
duftriaq; in rebus proprijs , a vulgo fecretis,opus omnino eflvoporCec ca-
1
rncnanimopinguedinisaliquid efleadmixcum , oporcecmoreseipo-

pulares, modumqueagendicalemefle, quicraflb populoplaceac :ani>»
minimiumfubciles&inquieci, nififerecipianc in aliquefeceflumftd-
diorum(hocipfo defpedti_& conccropci ),creare fibi folenc inforcunia*
Y s Icaqut
€aP. vir.
Icaque fi quis ex figura coeli Genechliaca conje&uras habec fuffU
ciences, dequalitacibus Animi: conje&uramiseciamdeforcunaHo-
ministngenere,faciecnoninepcam,fedconje£hiram folam, praecerea-
que nibil fcilicec falli eciam ille pOceft , propcer intervencum plurium
:
caufariim,camfupernacuralium, quamnacuralium
Nam uc alcerum forcunx hominis fundamencum ex fuperioribus
Facieifafci-aceerfam, dignacionemfc.vulcus;imaginacioquidem Macrum pluri-
mum hujus confercfoecui, cocogeftacionis cempore,ut fsepe infoelicium
&
parentum, (adeoq-, aliorum hominum animaliumve, crebro cum &
emphafi prajgnanctbus obverfancium) vultus & &
mores & illis funda-
menciSinnixaforcunaconfimilis,cranfferacur in fcecum, Sedtamen,uc
C a
fupra Paradigmata mencalia Procli, mulciplicabancur m
animalia, vi-
ta ^> mobiha, complicacafc. ideis vitaemocuumque; ficeciamhic cha-
foae ex'
prefla. radter cceligenechliacus immergicurinfpeciem vulcus,occulcavifacut-
tacis formacncis ; agnofcicurque ex naci vulcu , occulciore adhuc fpe-
&ancium inftindtu : videasque , ad eos, qui fub copulas plurium plano-
tarum ance Solem^nafcuncur^Jûôg^ctfappellanc Aftrologi)copu»
Vndeviscfok" ec ' am ' quodam ccecu? hominum popularium.
veluci fafcino ,
typhorijs Cujus rei exemplumadomnempoftericacismemoriamcomendacum

yjaaetaru. videreeft apud Hier: Cardanumin Genefi Lucheri : quanquam caufa?
mocus publici plures concurrerunc. Qui fic nalcuncur(quanquam non
una cerca forma praefcribi poceft):plurimum ij valenc auchoricace apud
populum, plurimumfuftTagijs in conftlio, plurimum graria apud Prin-
cipes Reip: quorum quidem & nacura refpondec icaque ftepe forcuna
:
.. .. ftacaparcibus immerici, heque alijs idoneis animi vircucibus praedici.

'
'
"' Refer huc reliqua , quaefupra de Phyfiognomia dixi , dicique amplius
poflenc.
Ceniorum De Genio cucelari ceftantur divlna oracula, fingulis ijs fingulorun»
cuftodu.
hominum cuftodias efle accribucas, dacamque & admonicionem, & in-
Mauh. ig. cercelfionem ad cribunal providenciae dei Nullam hic poffcflionem ha-
i-u«. if. habec Nacura rerum fenfilium : fi camen aftrologi cx chemace genech-
liacopramunciarepoffunccafusplaneforcuicos(nacuralicerloquendo)
hoceft cales,qui ncque ex malis hominis moribus,ex cemericace, ex in-
temperanciairae libidinisve acciderunC, nequeavulcusdedignacione
dependencquaeduoforcuna: fundamenca hactenus expltcaca func -*
uc quod cegula de ce£to delapfa feric praecereuncem , quod rcpcan-

tem in fylvis feric globus auc fagicca improvifa quodnavisdemer-,•
famiferosve&oresrnediisexponicinundis quod flammishic incer-

,•
cepcus excinguicucille ruina domus vel moncis opprimicur ; in con- &

trariurn , quod infperacam hic hajredicacem adit , illechefaurumfor-
tuicoinvenic:fi inquam chemagenechliacum concinechorum cafuuin-
dicia,qui pcrcinenc ad Angeli cuftodis munia cicra concroverfiam o- ,•
porcec, &huiccuftodi3eimpedimencaexaftro geriechliaco provenirc,
Aa pUnfc
promocionefque concrarias ; quod num impiam fencenciam in fecon-
fortuit«ma cineacviderinc Theologi,praefercim ij,qui magno numero fcribuncge-
kp e " deaBt nefes&prognaftica. Experienciamego habeo, qualem dicam, nefcio,
duorum hominum,qui cum effenc naci fub conftellacionibusviolencif*
fimis , morefque fequerencurnon diverfi, adeo uc alterieorumludus
CifffG
.
Harmonicis LlB. IV- 175

eflec, falcuppraecipiciaferri ,medioquevolacufunemarripere,aquofi CAp VlI
aberrafl.ec, jam a&um de ejus vica fuiflec: perniciem camen fibi cemeri-
tace fua non accerfivifle func vifi.nam alcer eorum fulmine, alcer globo
plumbeo a venacore i&us eft, cum is feris infidiacus, vifu & auribus ab-
Necvideoquiccelum iftapoflic inhomine,cicragenios,quod Szpe pccca
erraflec.
caeceraquaepoceft, omniaperhominis Animumcorpufve(quibusadta caufe
iftanullavisineftjpofledeprehendirun Illudmihinonfemelaccidic, for:uu "" •
quodcumdiu mulcumq.meexcruciaflem comiferacione quorundam

forcuico pereuncium , qui mihi vifi ftinc inrtocenciflimi; candem ex fide
dignis reicivi , vicam illorum prae casceris talem fuifle , qua facile bonus
angelus uc apes fumo , abigacur ,
, & homo caxis cafibus, uc fine re&ore
currus, permicci foleac,veluc emancipacus apacria Dei creacOris fui po-
teftace fuoque permifllis arbicrio , imo cyrannidi Sacanae. Cujufmodi
,
aliquid num eciam de prius poficis exertiplis fit ftaCUendum , illiq; cafus
Nenaefi divinae cribuendi, folus isnovic* qUi cordafcrucacur: qui vificac
&
imquitacem pacrUm in filios, in cerciam quarcam generacionemi Ve-
rum de omriibus forCuico pereUritibus 4 abfic Uc eartdem feram fenten-
Fa£ta hom*
tiam. Sed vitae calem impietatern, conjeclores ex aftris videre non pof-
func: nec ertim irt Cceli figura defcripCa furtc divina aUxilia,coricra pravas ex c«io.
animorum iricli naciOnes,irt quas Cceli influxus poft apfum degenerac,
1
noncorrumpens, fedcorrupcumirtcicaris artimum: mulcdfninusin 3a-

turnilivore, iVlarcisrubore,funcirifcripta,velutinPandecT:is,pcenarum
gertera,peccacis firtgulis debica.Icaq; cum conriexio naturalis harum re*
cum ccelo immediacanulla fic: jam femel acquetcerum per hos 20 negoci/ qd
rurri
annosdedi publice confiderandumjAn ficuc fpiricuales llli Provinciaru cum gencfi
c lcnu
populorumquepraefidesafpiritibusinfidiacoribus impedirife cap. IX.
DanielisquerUncur , ficeciamfinguloruhominugenijabaftrisnacura-
licer quidem impediartcur qiio minus corhode refiflere pofllnt pote-
."
ftatibus 3.his,7TcU>(fojU.ei nobis infidiancibus, lllaque impedimenca pra>

videancurexchemace Naci;quodforcaffe eciam inGeniuminfluxic,non
minusquara innafcentisanimum;acq;adea confequacuraliquagene-
ralis naci infoelicicas ut hinc natum ficproverbium NuUacalamitasfola i
;
Deus vero hunc nacurae invifibilium curfum non freqiiencer impediar,

quia plerumq; eciam ex iilo impedimertco cucelse , boni aliquid procu-
rare novicquod periclicanci, fi is placec, bono cedac, fin difplicec, jufcas rum
.
vindi&ae moclum impleat.Sane fi malum imminens non pocefl imped i- monitionss

re Angelus cuftos, monecfalcem, occultismodis , uc imparacum penre
non finac cliencem. Qualia praefagia monicionefque eciam ruinam il«
lam moncis nuperam in Rhecis praecefferunt.
Sic igicur hoc cercium forcunae hominis fundamencum falcem con-
je&urale nihil enim affirmo. Redeundum nunc nobis eft ad confide-
,
rarionemEffencixfaculcacisAnimceVicalis. Quaeri n. poceft > fichara- Qa 0(j fa^

£ter cceli in pun£to demu Nativitatis influic an igicur fcct9 in parcu de- f* hommis
i
mu concipiac animae vicalefaculcacem, &ucrueum anceparcumina-p^p

nimemdicam?Omnin6 propriamvicalera energecicamfaculcacecunc «cquak?
1
^
demum a£tu concipic, cum a macre feparacur; ancea macernae flarhuhe
vitalis radijs illuftrabacur per venam 6c arccriam umbilicales,qusc arce-
V ? na in
174 DeConfigurationibus
ter * a * n cor 8* fettS inferitur,feparato mcatu ab ijs duobus, quibus poftel
vtr
propriam vita; flammam alens intus , hinc fanguinem inde aerem ex
pulmonibus hauric Qui feparacus cordis meacus , cum primo vicae die
concidac, penicusque evanefcac ; uc mihiPragasinfucularecens edica
monftravic Georgius Horftius, Haffiae Landgravij Medicus, naturae co«
hter vi
cius conful tiffimus hinc igicur argumenca duco , cor fcetus dum eft iii
,'
yat "f&cvy :
anteparci ? utero, non minusillomocufyftoles &diaftoles,quamrefpiracioneca-

rere, eoque vicae propriae flammam in eo nondum incenfam efle. Ec uc
infiftam analogize fidiflima? firmius:uci fe habec fumus ce£H lignei pro- ,
pcer incendium cofti , ad fiammam , quac illud fubico cornpic: ica fe ha*
bec & id, quod in fcecu praecedit, ad vicalem facuicatej ab ipfo parcu , auc
paulo ancea ,incenfam.
In hac igicur facultace Hominis vitali, flc incensa in partu, praxi-
Vntk*is_ puerelucec illudinftarMemoriaj, quod fupracciam in Anima Terras
pianewrd oftendi :cum canca ficconftanciacharadlcriscceleftis,omniumq-,The-
5 er loca macis Genechliaci parcium, canca durabiliras ejus in Anima, uc ance vi-
Ceaefsos.'
taefinemnon deponacur > cum adomnesplanecarum cranficusperlo»
-
ca chemacis prascipua , CcCe commoveac haec faculcas,perinde ac filoca
illa non eflenc imagines nuda?, fuperftices in anima , rerum quae dudum
tranfierunt, fed vera fidera; &
fic non unus, fed duo, verbi caufa, Soles
in ccelo eflent inque unum coirent; eoque coitu nacura faculcacis vi-
,
talis , modo fupraditlo, commoveretur.

Teftimonium hujus reiclarifllmum, omnique exceptionc maju*
<5«areg8- eftincognationegenefeon, fubquibus parences, Scfub quibus eorum
n
tumadibe liberi nafcuncur.
Cum enim fcecus eft macurus,faculcas animae forma-
romm co- trix,& generacioni praefed"ta,tunc pociffimum fe accingic ad excruden-
jnatae?
^ um foetum } eaque cxcrufione accendenda novam animx vicalem fa-
culcacem; cum fidera in fedes macernae pacernasve genefeos, auc in con^
figuraciones eafdem reverfa,admonenc Animam fui ipfius, fuique cha-
ra&eris Videlib.deftellanovafol.43'.
cazleftis, -
Quid quod non tancum veros ttanficus planetarum per loca nati-
v * themacis , haec faculcas obfervac ; fed etiam fuccefllones partium cce-*
N ta fun-
^smentumli , quae in Genefi planetashabebant , inlocapraecipuachemacumquae
«aturaie conftituuncur exaftis a partu diebus incegriss proportionem obfervans
10 "
amm. dici ad Annum ( uc cujus ucraque revolucio Terrae a Copernico tribui-
tur),eaquc proportionc opera fuaper totam vitam Hominis difpenfec,
utquantolongioreftAnnusDie , tanco cardius EfFeclusfuum indire-
ftione Signum fequacur , quam Signu in dire&ione parcum infequicur?
Ucicaimpreflloha;ccceleftisnonquifecens tancum durec, fed etiam
durando, fefe motu extenfionis, in longioravicae tempora propagec
Nimirum haec facultas non cancum circulus eft, fed motus eft circularis
idealis & isgeminus, eftdeniquc , per mocum', eciam Tempus idea-
,
le. Videfuprafol. r 17. Procliverba. Cujusrei Exemplumrurfuma

Memoria, qua;paul6fuperior eftfaculcas, pecerepoflumus. Namin
cabulaquidempinguncur,rcscancum cum circumftantia loci in me- '
moriavero,confervanturrcsgefta;,etiamcumchara£l:eretemporis:de-
nique in hoc negocio Direclionum,chara£ter ficuum &
mocuum tem-
pore
,
Harmonicis LlB. IV. 175 .-
pore decurforum mulciplicatur in operaciones,obfervata proportione VI!

fenfili mundana,revolutionis diurna; ad cranslacionem fub Zodiaco an-
nuam,- fic ucoperacionesjamdiftentraciOnecemporis,afuisftimulis.
Dixeris cum iplo corpore Naci, crefcere&cempuscharadterisGene-
thliaci mocuum.
Quicquid igicur Aftrologi , De Vicaelongicudine , prsedicere ex ^4*1°?
themace praefumunc, cocumilludinhoccapucconcrahicur : Diredh-mortisan-
nusexaftns
onum praeludijsex Themacisgenechliaci veluci pulpicovicalem facul-
ptaedicipof
r i. rr '"
€ ,
tacem lnrormancibus, quopotilhmumannovicae, humorumunusvelfi c .
alterredundans, excorporeexcurbari,aucfoIlicitaridebeat;ftimulus
is eft Nacurae, ad peragendum opus fuum excraordinarium , quod vicae Q3
ld £'"*
proroganda? cedac: mors in aftris, in ThemaCe, in Diredcione nulla; ne- C c.

dum varia; Morcis.formae: maceria corporiseft , quae flammam vicasMortis se
cau
enu,na:
velinundansopprimicveldeficiensdeferic , quae nacurae conacus im- S
pedic,adqueperniciem decorquec: peccacum eft, quodgenushun a-

numconcelfoolimimmorcalicacisremedioprivavic: quodeciamnum
Angeium cuftodema cucelavitae, concra daemonum, hominum, ele-
mentorumqueinfultus, abigitjimpediCjrepellic. Seddehac re plu-
ribusav5endcmeiTecinAftrologia,cgiquenonconcifenimiuminhbro
d3 ftella fol 4j & in Tercio invenience Num. 65-.
. : feq: > force eric& &
uclibros Joh; Fici Mirandulani cum commencario edam ; fi me rem
ftudionsPhilofophi«gracamfa6burumincelligam,necmedijsnecefl~a-
rijsfuerodeffeucus.
Nunc quia adfinem propero, comârationem iubjungam,vitalisR ati ° &vis
1
in homine faculcacis, cum Anima Telfuris causa influxus cceleftium feugâdus
,
:
videcurque haec effe, quod Anima Terrae circulus calis fic qui nufpiam afcendentis
,
habeatinicium velfinem 3 necabaliquafuiparceficnexus;achominis inGencfl

*
faculcasvicalis circulo comparacur, apluribuspundtisvelucinexo: cau-

faeft, quia Charadteregenefeos AnimaTerr^nullumhabeCjCumfem-
per eadem maneac, nunquam nafcacur auc incendacur hominis vero ,•
nacivicasrecens,morcique propinqua» charadterem orcus fui recepic,

qui Zodiacum cercis inicij fimfque pundtis incerpungic Ec Telluri qui- Mundi Gc
dem, quamvis charadterem Genechliacumex prima die Creacionis cri-nefis.
buas totum tamen cceli fpacium femper illi eftobvium , nihil in illo ra-
,•
cionem habec principij finifve, ortus occafusve ; Homini fuperficies

Telluris dimidium cceli occultac , orcus &
occafus figna diftinguic. Pa-
tet igicur comparacionis racio.
tacis,
• 1 ri.
.-
cum circulo nexo ex cercis pundhs;

/-!•
Adeoque vera eft ha?c comparatio.vitalis in adtu conftituca?facuI-£ ri< um „
uc eciam lub pnncipium mor- tum
rundamea.
j
bi(quinovaquafi vica nova fc.energia vicalisfacultatis,feuadho

eft ,
ejusexcraordinaria,nacuralis , praeter nacuram tamen confticucionis

^"* mor "
uficacae,humorem noxium e corpore excurbare nicens) locus quem lu- *
na pofledit , influat in Animam vimque concipiat veluti verae alicujus

,
Lunae, in hocfuo gradu immobilis: ad cujus quadrata & oppofita loca fi

luna vera in ccelo perveneric , Nacura hominis excimulacur , ad agoni-
fandum cum morbo : Hac re nicicur dodlrina Crifium , de qua facis ac-
curace egi in Tercio inccrvcnience, Num 70. & fequencibus.
Sacis
176 DECoNflGU&ATlONiBUS
Sacis in praifencia di&um efto, de human* eciam Anim» facultawj
cap. YIL
fa£et jore deque uniVersa hac maceria.
.
Porro haec egode Anima difpucavi ha&enits , non equidem hoo

, uc philofbphia; divinas fhidiofos pemtns avocemale&ione
confilio
Mccaphyficorum auchorum : ucve coc Placonis &
Anftocelis irieer-
precibus , profuttdiflima; ittdagittis, Arabibus, LacinisvPlotino.
(jraecis,
Themiftio,Simplicio, Porphyrio, Alexandro, Averroi, &quosiile
allegac fuae gencis non paucos, Boecioque, &recencifllmofubciliffimo-
quel- C Scaligero.de Anima, dequelncelligencijsdifpucancibusocu.,
los configerem : feduchaecexmeaprofeflione , cxque incimohujus
operis Harmonici penu deprompca , nec dum ca&a abijs, quod fciam ,
confiderationibus illorum, veluci fupplemeflci loco,adjicercm;unde ab
qui pof! me fefe huic concemplacioni Mecaphyficae dedicuri, aucho-
ijs,
resdi£cosle&uri,noftrahaecvcluci experimenca, cumillorumradoci-

iiacionibus collacuri , &ucrumque ad alcerius limam liberrima racionis
ccnfura exa&uri func (quodfaceor a mehacvicefattumefTeminimc),,
hsec Mecaphyfica; fcienciaepars dcnique iliuftrjor &loeuplecior,omni-
bufq; numeris abfolucior confticui poflic: quod uc ad gloriam No*
&
minis fuperbcnedi&i, Dei Creacoris Vifibilium Invifibili-
um, inq; augmencum fan&moniae & innocencis vicas
goncemplacorum.deniq» in falucem arcernam plu-
fimirum Animarum cedac, illumipfum
Dcum Trinunum fuppkx
,b prccor.
f iftis Libri Ite

IO. KEPLERI
Harmonices Mundi
~"
LIBER V.
DE HARMONIAPERFE-
CTISSIMA MOTUUM CCELESTIUM,
orcuque ex ijfdem Eccencricicacum,Semidiamecrorumque &
Temponjm periodicorum.
Adf!srj7if.p%deflrlji^ efirensmicz hodiernt eineodntijjVaix, Hypotbejeia, CaperniiL

fed& TjAonis Brnber.quarum xlterutre bodie, Ptolematcinintiqn»tiS,nt
<
icrijjii&£ , pi:bltce i ecisitmtHr.
GiLEKU! DE USU PARTIUM LlERO III,
Xigjv /Xsyov hyad , tS $hfjuxgyli<ruji>}(&j rifjLctg vpLM> cbwfavw

mviiunî^fLj yofiiifyyTxr etvcu tIw ivo-£t%etttJ»,ov% \t Tavôav ha->
TOfifiag axtla 7rct it7rdrhctc narMtroufja
t
» $$ tcL afhattvtfLct
fjLv^, SvfiicLo-ctifjLh vgj actoictg' a79\ et yvoilw w\v dvlog, zvretfo, J%

ygjiToig aMotg i^Yiynffcufudwi ologjULev fci tIw o~o(bicvi, oiogle t!w
J iwa-[jLLV,o7roiog J% rlw ênôTnra. roydg a.oo-fJLeiv lî/Xetv aTTccv-
>
^j tov h Sk%Qi${jov itoQ-fjLov, y$Jj fjLnfevi (pftoveiv tw dyaQ£v,Trig Ti-* :
/\eid&T<\g ysgVToôg lya cêtyfjLct Ti§i{JLCV.\Y$\ tcwty) fj&p ag dya-

dogrjfxiv vfjLveiij-® , ro^cegdv fjLcthtqav.o^fL-f^m , vrdvkêvêiv ,
ax.&.go-Q<piag , to t&xgy tycto-cuTTavff oo~a 7rgoet/x£lo,
^twufjLZtog cIyitIyitx.
Ueft:
Sacrum fermonem, hymnum Dco Conditori reriffimum ordior,
pietatem hanc efTe ratus,oon ut he catombas illiTauioruin plurimas immolem,odores innumeros
adoleam & Cafiam: fed ut primum Ipfc difcam,pbft & caeteros doceam,& quantus ille fit fapientia,
quantus potentia , & qualis bonitate. V c lle enim omnia , quanto pofTet ornatu, decorare , nec ulli
Bona fua invidere ; id ego Boaitatis confurnrnatiffima: documcntum ftatuo ; haftenusq; ut Bonura
•elebro: Omnia verb invenire, quibus quam maximc eiornarentur,emiuentiflima: SapjentlSi -
Onmia deniq;, quae ftatmcrat , in opus produccre, Potentise iniiipetabilij,
Ctm 5. C. M. rrfciUpndannes JCK
LTNCII AVSTRIjE
Excudebac Johannes Plancus,
***
ANNO M. DC. XIX,

,,
i7§ DeMotibusPlanetarum
Prooemium.
^^lj^^Vod ante duos & viginti annos primum at- ,
jPJA quinque folidasinterorbes coeleftes reperi

iljSque figuras
f-,.
5* y) ^hjmauguratus;qdodfirmiceranimoperfua(imeo,priuf-
pfLji i,imjfc a ^ m Ptolemaei Harmonica vidiflem;quod ciculo libri hu-
\
awWs^^jusquincinuncuparo^priufquamdere iplacercus eflcm

polliclcus quodance fedecimannospubhcofcripcoqua:-
fumamicis ;
rendum inculcavi ; cujus causa vicae parcem opcimam Aftronomicis

concemplacionibus impendi Tychonem Braheum conveni Pragam
, ,
fedem elegi id candem, Deo Opc.Maximo, qui mencem infpiravejat

.
deiiderium ingens excicaverac vicam eciam &: vkes ingenij prorogan-

,
ce,mediaquecnetera, perduorumlmperacorum ,'hujufqueprovinci<e

Auftria: Supr-AnifanaeProcerum liberalicacem,fuppedicante,defuncl s'
pnus Aftronomica provincia quancum fufficiebac candem inquarn

, ,
inlucemprocuh fupraquequamfperareunquampocui, veriflimum

*
deprehendi; ToramHarmonicesnacuram ,quancaquancaeft,cumo-

mmbusfuis parcibus,libro III. explicacis, incerMocuscoeleftes repe-
riri; non eo quidem modo, quem ego conceperam animo; pars haec eft
nonpoftremameigaudij ; fed diverfiflimo alio , fimulque & praeftan-
ciflimo & perfe&iflimo. Acceflic hoc incermedio cempore , quo me
fufpenfumcenuit Mocuum refticuciolaboriofiflima, praecipuum & cu-
pidicacismeceincremencum,&propoflci incicamencum le&ioHar- ,
monicorumPcolemsi ,q«aemanufcripcamihicranfmificVireximius,
adquephilofophiam, omneq-, adeogenuserudicionispromovendum
nacus, Johannes Georgius Hervvardus, Bavariae Cancellarius: ubi prae-
ter expe&acionem , & fumma cum admiracione , inveni, cocum fere li-
brum ejus cercium in eadem concemplacioneHarmoniaecoeleftisin-
fumpcum, ance mille & quingentos annos. Verum id aecacis mulcum
adhucdeerac Aftronomia:;pocuicque Pcolemzeus , re infoeliciter cen-
caca,defperarionemalijsobjicere ; ucqui cum Scipione Ciceroniano
pocius fuave quoddam fomnium Pythagoricu recicafle , quam philofo-
phiam ad juviffe viderecur: ac me cum ilja veceris Aftronomiae rudicas,
cumhicipfe medi:acionumucriufque,ex quindecim faeculorum incer-
vallo, confenfus ad amufsim exa<ftus , vehemencer conflrmavic inur-
gendo propofico. Nam quid mulcis opus? Ipfa rerum Nacura fefe pro-
dicumibachominibus,perdiverfbsdiftantiumfaeculorumincerpreces:
digitusDeieracuccumHebraeisloquar, hicinAnimis duorum , qui
fecocosconcemplacioniNacuraededidifTencsde conformacione Mun-
di,concepcus idem cum neuceralceri dux fuiflecad hoc icer ingre-
:
diendum. Jampoftquam a menfibus o&odecim prima lux , a tri-

bus,dies jufta , apaucifsimis.vero diebus > Sol jpfemerusiliuxit con-
cemplationis admirabilifsimae ; nihil me retinet , lubet indulgere
facro furori , lubec infultare mortalibus confeffione ingenua , rae
vafa
Harmonicis LlB Vj \79
Vafa aurea yEgypciorum furari, uc Ded meo Tabernaculum ex iji
conftruam, longilfime ab iEgypci firiibus. Si ignofcicis , gaudebo ; fi
fiiecenfecis,feram:jacioen aleam, librumque fcribo , fcu prasfenci-
bus,feu pofteris legcndum, nihil incereft expec~tecillc'fuum leclo- :
iemper anrioscencum fiDeusipfe per annorum fenamillia coacem-

,•
placcrem praftolacus eft.
Capita hujuslibri fuiit ift&»

t, De quinqutfblidisfiguris Regutaribui.
II. Decognations cum ijs , proportionum HarmonicarunLs.
IH.Summa dotlrink Aftronomicd,necefaria adcontemplationem Havmg*
fiiarnm ccekflium^.
IV. Quj.bus in rebus ad Planetarum motus pertinentihus exprejfk fint
Harrnomg Jimplices , tf qubd omn&s illa in Ccelo reperiantur , qu<e in CantU
infant.
V. Cl* ves ScaU Muficx,feuloca Syflematis, gf Genera Harmoniarunts^
Durum z$ Molle , a certis motibusexprefa efle_s.
VI: Tonosfeti Modoi Mufiios,ftngulos quod&mmodb ajtnguks p/anetis
ixprimi.
VII. ContrapunEfa ,feu Harmonias univerfales omnium Planetarumî
tafque diverfas , aliamfcJicetex alia, exiflerepofie_j>.
VI II. In Planetis exprefas efie naturas quatuor vocuhis, Difcanti , Alti ,
Tenoris 5 Bafi.
IX. Demonflratio , qucd ad oltinendamhanc difliofitionem harrnonicants >
Eccentricitates Piandnrum ill* ippt , quas quilihst profe hab&t,^ non a/iigycon*.
fiitui dehuerint,
X. Epihgus de Sole , ex conjeUuris prxgnantijfimis t
Âppend.ix hahe-t : I. Verfionem lihri iertij

:
Harmonicorum Pio/emti aca*
pite III. quji trackst eandem materiants.
II. Suppletionem textus Ptolemaici i irttrihusultimis Ptolemsticapitibus i
quarum lemmatn fblapofeit Pto!em<cus.
III. 'A[otas adhanc partem Harmonicorum , quibus Mthoremexp/ico,rc$
fUto,eju*<L ve/invenlzt ve/ attentatu cum msis comparo.
De his a&uro mihi lubet Lec~toribusiriculcareTi-*

iiiajiGencilis philofophi , de ijfdem exordiencis, adhorcacionem fan-
,
t"tiffimam , aChriftianis hominibus furnma. cum admiracidne &pu-

dore,niilimiCericur,cogriOfcendam;qux caliseft. A/A &2&)X^£-
m ) Tovto yi h\ 7rAc , ^
$$$.yy (rtoty^jQvm (*.iri-
ocroi, xotfgi
âmVi^Bi 7rd<rti o^fjuni^ <TfjLi}t^y{gj\ ymytxNd itZ&ypLarpcJdio*

dii7mKci}\mv 3 rifjLoigî raV<afe< ITANT02 T^yxs 7roM&cU
, ,
IgO DEMOTIBtlsPLANETARUM
jgij .9-sots c^fcoAy^syyc &;££<&-£« ttolv^ j xa&c *d«£ smvois
§i$v fj.0LM<;cL , zmjLizva)$<&v[Atvei7reiv. Enimvero Socrates
cumomnes qui vel minimum Mencishabenc, quocies negOciumalU;
quodfeulevefeu arduumaggrediuncur, Deumfemper invocenc Nos :
ucique,quibu9deRerumuniverficatediuerere anirpuseft , nifiplane

ab omai fanaracione aberramus, neceflc eft, Deos Peasque vocis con-
cepcisprecariunanimes, uc calia dicamus , quas primum ipfis maxiiae,
nm deinde & vobis fincgraca & accepca.
CAPVT I;
Dequinque Figuris folidis re-

pjulanbus.
Vomodofigurxplanaeregtilares congruerenc ad
Jbrmandas folidas , didum eft libro fecundo : de quinque nimi*
«freuli an- ruru foliths ( incer caeteras ) propter planas' ibi locuti fumus. Nume-
C CU
ifripti ^ .
rus camen illarum qumarius ibi defnonftratusfuk i addicumque, cur
umbranc illas Muiidaiwe a Placonicis denominaea; > &
cui quaelibec Elemenco,
Sphsrics,
fcdilla pa«
quamque ob propriecatem,com#
J&msjora paraca fit. Jam in hujus libri ve-
liis circuli& ftibulo rurflim de his figuris,ob
funt conci-
jpienda,pr«
feipfas,non ob planas , agcndum
terquam eric ,-
quancum quidem fufficic
in 5. ut fci-
licet srer£
ad Harmoniam Cceiorum : cae-
ornsies fig« cerareperiecle&or in Epkomes
tx angulo* Aftronomiae parce alcera, libro
ftringant.
Magnitu- qqarco.
«linis ratie Igkur ex Myfterio Cofmo-
m hocfchs
graphico hic brevicer inculc©
jnate hxe
fuit abfer» Ordinem quinque figurarum m
Tara, uc Mundo,quafum cres primaria: ,
Sphxricurn
ipfiusf.paC duae fecundarias. Cubus enim 1.
fit infcnbi exrimus &amphflimus,quiapri-
i»4.hujus i*
ceru Spha-
migenius,6cracionem habensTo-
jricum in h- fi«f,ipsageneracionis fiiae forma.
guraj.& h» SequicurTecraedron 2.tanquam
Vos in 1. &
hujus deni lars feclione Cubi coftkuta, pri-
q;fphxrictt
inlCubum
&
maria camen ipfa, angulofbli-
«angenso- do trilineari,ut Cubus. Incra Te-
ma>a ejus tracdron eft Dodecaedron^. VI-
fex plana,
ia centris
tima primariarum , fimilis fcili,
f(U9> ccc Comj>ofit& exCubipartibus»Tccraedriumihbus,idefti ex Tecra.T
edris
HaRMONICIS LlB. V. JgTfeprforifc
ret Tetrao-
•
*•• '
* '
$dris irregular ibus , quibus ccgitur Cubiis iatus. Huic fuccedit Icofae- 4r©nA£Df
° m
A—
iatens
-"^»a _—-m s^~\**. cubo,fic
«tACD.te-
gatutab u,
no cubi an-=
guloACDB
infecunda
figura«pp»
_ .=, i. - i
tlron4.obfimilitudinerri,ulcimalecunda-
/* jj
h
V^"""!^^ XP^C^^Y-
&™? r
Fjfim
Ht$&l *- retCubui
AEDlatehs
riarum, angulo folido pluf ilineari Utenti- \L^^^^L^^ ir^jlJ
30
am. IncimumeftO&oairon5«Cubifimi- ^^^tyMmM? £t*mô&

\c,&primafigurafecundanarum,Cuiidcd
^wmwr
jibitCubi
primus locus mceriorum debecur, qUippe infcf ipcili; titi Cubo circum- jjgj^jjj
fcnptili primus exceriof um. tuta duob»
Suncaucerrinocabilia du<* veluci conjUzia
' a harum figUfarum,exDoaec
m
a e-
dri angulis
/î...j w -, /,
- .
jq ,
,
^ .
feuPgtaedro
jABCDE
quod eftfei
ttilein tria
Tetracdra
diflimilia
perduo 1
plsi
«a.DCA,
&ABD.
Hic vides
Octaedro (l
infcriptura
Cubo; Ico-
fiedronDo*
decaedre»
Tetrae-
dronTa»
dircrfis cdmbinaca elanibus:Ma=tra«d«>.
rcs, CubUs & Dodecaedron ejt
ptimarijs> fcemiftar, Gclioedfcm
&
ICollcdrOn ex fecundarij^qui-
busaccedicuniVeiucicoeiebS aucAndrogyriosjTecraeciron; quia fibi
ipfi infcribicur , uc illae fcemellae manbus inlcribuncur veluci fubji- &
ciuncur,&fignafexusfceminina mafculinis oppoficahabencangulos
feilicec planicicbus.
Praecerea uc Tetraedron eftelemencura i vifccra velud cofta Cu- &
bi Maris ; fic O&aedron fcemina , eft elemcncum pars Tecraedri , a-&
iia racione ica mediat Tecraedrort in hoccOrtjugiO.
.*
Praecipua connubiorum feu familiarum differCrtcia in hod confiltit;

quddCubicaequidem £^S//«e{tproportiOjrtam TecfaedrorteftTri-
«ns de corpore Cubico, Odtaedron lemiftis de Tetraedrico , fexta pars
Cubi Dodecaedrici vero conjugij proportio eft lneffahilis quidem ,
:
fed Divi/t/Li.
Harum duarum vocum copulatio jubet cavere tedori de earura ,
(igiificacu. Vox enim Iheffdbilis hic non dcnotat per (e nobilitatem

auquam » uc alias in Theologia & rebus divinis i fed denocM «oniicio-
Z $ fi««
,
182 DeMotibusPeanbtarum
nem dcceriorem fiirit enim in Geomecria , uc libro primo di&um , in*
'
cfFabilia mulca , quae non ideo parcicipanc & divina proporcione.

Quid aucem fic divina proporcio (fedtoria pocius diccnda) ex libro pri-
mo pecendum eft. Alijs enim prOporcionibiis fuppecunc fui quacuor
cermini, bcContinux rerni ,divina requiric eciam fingularem termino-
rum habicudinem, prseterquam proportionis ipfius, ut fcilicet duo ter-
mini minores iuparter confti tuanc majorem , ut totum.
> ,
Huicigicur Conjugio Dodecaedrico quancum deceffit exeo>qu6d

proporcioneucicur?»^v«^/7/,tantumexeovicifTimaccedit > quod in-
efFabilis proficic in divinam.
Habechoeconjugium&ftellamfolidarn >cujusgenefis eftexcon-
tinuatione quinorum planorum Dode#
caedri ad concurfum omnium in pun-
,
t~tounico vide genefin ejus libro II.

;
Ulcimo noranda eft proportio Or-

bium eis Cumfcriptoru ad Infcripcos
quieflinTecraedro efFabilisj utiooooo
ad 555-33 veluc 3. adi. inCubicoconju-
gio inefFabilis , infcripci camen femidi-
amecerpocenciaeffabilis , radixdecer-
tiaparcepotentiaediametri, ;fcilicetuc
100000 ad /773:5 : in DodecaedriGQ
conjugio plane inefFabilis , ut 100000
ad 794.65; in ftella ,ut 100000 ad 52575 j
itimidium lacuslcofaedri, feudimidiumdiftanci«duorumradiorurn«
GAR IL
De cognationeProportionum
Harmonicarum,cum quinque Figuris
Regularibus.
xj Aria & multiplex eft haeccognatio : Sunttamea

* quacuor pociffimum gradus. Nam auc defumicur indicium co-
gnacionis ab excerna fol&m fpecie , quam habenc figurar auc cum ipfai:
laceris conftru&ione nafbuncur proporcionesesedem, quae & harmc*

nicae ; auc refulcanc ex figuris jam conftruclis, fingulis vel june~tis>auC de*
niquc vel aequales vel vicinae func proporciombus orbium F iguf £.
Primogradu Proporciones,quarum chara&erfeu major cerminus
eflj. familiaricacem habenccumplanoTecraedri, OftaedriÎcoiasdri
Triangularh quarum vero major cerminus 4; cum Quadraco plano Cu?
bi i quarum 5". cum Quinquangulo plano Dodecaedri.
Pocefthaecfimilicudoplanieciamexcendiad minorem proporti-
©nis terminum; ut ubicunque ternarius juxta unum ex continue duplis'
iwrcnicMr, illaproporcio habeacurfamiliaris cribus figuris primo no-
minacis
:
HARMONICIS LlB. V. 185

minatis ut 1.3 & 2. 3. & 4. & g.
&c: ubi vero quinarius , ea propor-
3. 3.
tio abfblute vindicecur conjugio Dodecaedrico: uc 2.5. 4.5. & &

8. 5. Sic '
j. 5 & 3. io.&6.f. &J2.5. &.24./.Minusprobabiliseritcognatio;fifum*

macerminorum exprimathancfimilitudinem,utin2.3,junc"ti termini
faciunc 5. quafi ideo 2. 5. ficfamiliaris Dodecaedro.
Similis eft cognacio ob excernam fpeciem anguli folidi , qui eft pri-
marijstrilinearisjOcloedroquadrilinearis , Icofaedro quinquelinea»
ris:icaque fi proportionis alcer terminus communicatcumcernario,
proporcio enccognacaprimarijs corporibus jfincum quacernario,0»
dtaedro i denique cum quinario, Icofaedro. Sed in fcemellis hsec co-
gnacio eft fpeciofior , quia fpeciem anguli fequitur eciam figura chara-
cleriftica,lacens incus, in Octaedro Tetragonus, in Icofaedro Pencago-
nus Icaque^. 5. propcer ucrumque, efTecIcofiedricaefe&ae.
:
Secundusgradus cognacionis , qui inorcu confiftic , ficeftconci-

piendus. Primum func aliqua: proporciones numerorum Harmoni-
eae,familiares uniconjugiofeufamilias>fcilicecperfec~teeproporciones
fingulae,familia: Cubica? eftviciffimproportio,quaenunquam plenis
:
numeris exprimicur , nec alicer per numeros demonftratur , nifilonga

illorumferie, paulacim ad illam accedencium : quse proporcio Divinn
dicicur , cum perfe&a eft ; regnacque varie per conjugium Dodecae-
dricum illam igitur proporcionem incipiunc adumbrare iftae Harmo-
;
nia; j. 2.&.2. 3_& 3.5. & 5. 8, Nam imperfe&ifilmeeftin 1. a,perfediflime

ia 5. §. &8- junc~tisinunumj3.fuperpona-
perfeclior futura,fieciam5.
mus jam definereceffeHarmonica.
8" nffi harc
Porro ad confticuendum lacus figura?,fecanda eft Globi diameter

& poftulat Octaedron ejus bifectionem Cubus & Tecraedron trifedi-
,
onem, Dodecaedricum conjugium Quinife&ionem. Diftribuuncur

igicur Proporciones incer figuras fecundum hos numeros , qui illas
, ,
exprimunc Secacurverd&quadracumdiarnecri, feu, formacurla-

teris figuralis quadracumjex cerca ejus parce. Et tunc Lacerum quadrata
cumDiametriquadraco comparancur, confticuuncque fic proporcio-
nes,Cubicum 1. j, Tecraedricum 2. J. Octaedricum I- 2:quare juncta &
bma Cubicum
, &
Tecraedricum j. 2- Cubicum &
Octaedricum 2. £.
Oclaeiricum &
Tecraedricum 5. 4. Dodecaedrici conjugij lacera fiinc
inerTahiiia.
Tercio figuras jam confticucas , Harmonica; proporciones varie
confequuncur. Aucenim Numeruslacerumplani,comparaturcum
&
numero lacerum figurae cotius: oriuntur hae proporciones , Cubica
4. j2- feui.3. Tecraedrica?;.6- veli.2, Octaedrica^. n.velj. 4 , Do-
decaedrica /.30. veli. 6,Icofaedricaj.5:o.veli. 10. Aucnumerusla-
terum plani , comparatur cum numero planorum : tunc Cubus dac
4. 6. vel.2. 3 jTetraedronj.^jO&aedron 3. $, Dodecaedron 5. 12 , Ico-
faedron 3:. 20. AucNumeruslacerum vel angulorum plani cum nu-
merofolidorumangulorumcomparacur &dac Cubus4.g. veli. 2,
;
Tecraedron 3. 4, Octaedron 5. 6. vel j. 2, Dodecaedron cum Conjuge

5.20 &j. j2, idefti.4. AucnumerusPlanorumcum Numero folido-
rum angulorum ; & dac Cubicum Qonjugium 6. g. vel 3. 4. Tccraedron
sequalU
184 DeMotibusPlanetaruh
eequalitatis pr oportionem , Dodccaedricum Conjugium 12. 20 vel 3 5"«
eap.h; .
Aut NumCrus laterUm omnium cum Numero angulorum folidorum:

& dat Cubus $. 12. vel. 2. 3 Tctraedron 4. 6 vel2. 5, Ottaedron 6- )Z.
, ,
vel 1. 2 i Dodecaedron 20. 30*vel 2, 3, Icofaedron 12. 50. vel 2. 5.

Comparantur verd & Corpora inter fe , fi Tetraedrum in Cubo
fit abditum Oclaedrum in Tetraedro 5-: Cubo, infcriptione Geome-
,
trica: Tetraedronefttriens Cubi,0£taedronfemiflis Tetraedri, fexta

pars Cubi,ut &
id Oclaedron,quQd eft infcripcu globo, eft fexta pars de
Cubo.quiglobocircumfcribitur.Pveliqu.orumcorporafuntincffabilis.
Quarca fpecies feu gradus cognanonis eft hujus Operis magis
,
proprius ; quod proportio exquiritur., Orbium figuris infcriptorum £;d

orbesijscircumfcriptos; &expendicur, quxnam proporcionesHar-
monicae ijs approximent.Nam in folo Tetraedro diameter infcripti eft
efftbilis pars fc. cercia circurnfcripci atin Cubicoconjugio, propor-
, :
tio, qiueunica ibieft fimilis eft lineisfola potencia efFabilibus.

, Nani
OrbisInfcriptidiametereftaddiametrumOrbisCircnmfcriptijiiipro-
porcionefemitripla. Ecfiproporcionesipfasincerfecompares, Te-
traedricorumOrbiumproportio eft dupla, proportionis Cubicoriun
orbium. In Dodecaedrico conjugio, proportio orbium rurfum eft u-
nica , fed inefFabilis , paulo major quam 4, e, Igitur Cubcftaedrica;
proportioniorbium,approximantexHarmonicisift£e,-i.2. utproxime
&
major , 3. 5. ut proxime minor Dodecaedricae verd proportioni or-
:
&
bium approximant Harmonia; 4. /. /. 6. proximeminorc^s, 3. 4. &
5-. g. proxime majores.
Qudd fi ob certas caufas vindicenturCubo 1.2.& i.3:crunt ut pro*

portioCubicorumorbiumadproportionemTetraedricorum , fichas
Harmoni'£e 1.2. &
& 1.3. Cubo tributae,ad 1.4 i.9,Tetraedro tribuendas,
fiquidemutendumfuerithacanaIogia:funt enim &
hse proportiones
lllarum Harmoniarum duplae.Et quia 1.9. non eflharmonica;fuccedet
illi proxima Harmonica 1. g. pro Tetraedro. Dodecaedrico vero con-
jugio per hanc analogiam venient fere 4. $-. & ^. 4. Nam ficut Cubico-
rum orbium proportio eft fere tripla Dodecaedricorum , fic etiam
Harmonis Cubicae 1. 2 & 1. 3 funt fere tripls Harmoniarum 4. <;. & 3.
4«
Nam4.5". triplicacafit64. )25-:&i,2.eft6 4. 12 $. Sic £.4. triplicaca,
fit2 7.<S4. &i. 3-cftz7.$i.
CAR 111.
Summadodritt&Aftronomica^
necefsaria ad contemplationemHarmo-
niarum Cceleftium,
•tnitio fciant hoc le&ores, Hypothefes aftronomicas

•ântiquasPtolemjei , quemadmodum ilkefunt explicata? in The-
©rijsPurbachij , cseterifque Epitomarum fcriptoribus ,
penitus efle re-
moven"
,
Ha&MONICIS LlB. V. 185

, exque animo ejicLendas': nontra-CAP.iii;
aiovendasabhacconfideracione
duncnamque veram & Corporum mundi dilpoficionem & Mocuum ,
policiam.
In earum locum ecfi facere alicer non rjoflum , quin Coperniei
>
Hypothefes
&
de mundo fencenciam unice fubfticuam 8c fi poflibile eflec omni-
, ,
°P" n1 "-
busperfuadeam:atquiaresapudvulgusftudioforum, eciamnum no-
va eft , &: dogma andicu plerifque abf urdiflimum , Terram ex Planecis
unumeffe mcerque fidera ferri,circaSolemimmobilem:fciancigi-
,
rur , qui hujus fencentia: infblencia offendurtcur: fp<rculaciones has har- c%8 ,
-
tt •
f\ it~ t.
i •i i •
mpotbefe
•
i
monicas eciam rn Hypothenbus Tychonis Brahei lOcum obtlnere > Tychoms
propterea quod Author ille , caftera oninia qiiae dilpbfitionem cor- Btahei.
,
porum St conceniperacionemmocuumaccinenc, cUmCopernico ha-

beccommunia ; fblumTerraemocumannuum Copernicahum cranf-
ferc ipfe in cocum fyftema OrbiumPIanecariorum,inqueSolem,qui c , aratja
ejus medium obcrnec confenfu authbris utriufqiie. Narri ex hac cranf- UKfl»fqus
,
latione motus fic nihilominus, ut terra fi non in vaftiffimo illo & im-
, ,
rnenfofpaciofphterajfixarum , ac falcem infyftemace Mundiplaneca-

rij, locum obcineac quovis cempore eundem apud Braheum , quem ei
dacCoperaicus adecqueficut qui fuper papyro circulum fcribic

: ,
jspedemcircinifcriptoriumcircumferf, quivero papyrUnifeu tabu-

lam affigic torno volubili s isimmocopedecircinifeuftilo, circulum
defcnbiceundem,fuperdecurrencecabuia: ficeciamhic , Copernico
quidem Tellus eirculum mecacur , motufui corporisreali mediyni ,
incedencem intercirculos,Martisexteriorem, & Veneiisinceriorem*

3C Tychoni Brahe , cocum fy flema planecarium ( in quo incer cajteros,
funt etiam Mart js.& Veneris circuli ) convercicur , velut cabtila in tor-
no , applicans ad Terram lmmobilem , ceu ad ftilum cornacoris, inter-
/ticium inter Martis & Veneris circulos: ficquehocfyftematismotu,
uc TellusineofigneteundemcirculumcircaSolem , Martij &Vene-
rij incermedium , ipfaperftans immobilis : quem fignac apud Copcrni-
cum , motu vero fui corboris quiefcente fyftemace. Cum igicur Har- VaIet Ha5-
r /. , L
, , / H momca co-
. «
monica concemplacio confideret mocusplanecarum eccencncos,veluc tcrn piat io

ex Sole vifos facile dacur incelligi , fi quis concemplacor in Sole inHypothe
:
ra C1
eflecquancumvismobilijTerramiHijquamvisquiefcencem (uchoc
'
jam concedacurBraheo) , nihilominus vifum iri decurrere circulu an-

nuum,medium irtcer Planccas.temporis eciam incermediofpacio.Qua-
re ecfi quis eft imbecillis fidei homo, qui mocum Terrae inter fidera ca-
pererton poceft.-is nihilominus gaudere poteric divinifllnai hu p machi- j
riamenciconcemplacioncpraEftanciflima,fi,quicquiddemocibu8diur-
nisTellurismfuoEccencrico audicidad apparcnciameoruminSole
applicec , qualem apparertciam etiam Tycho Brahe exhibec, Terra
quiefcente.
Nequecamencaufamhabenc juftamveriSamiaj philofophiae cul- t hma^$ia
tores,invidendicalibus,communicacionemfiancdeliciofiflima;fpecu- Co per «icju.
ais.
lacionis: ut quorumgaudiummukispartibus cricperfec~tius, quippe ex
(peculacionisconfummacaperfe&iortc; fieciamSolis immobilicacem,
T err s vero mocurq accepcaverinc,
At PrimHm
,
i86 DeMotibusPlanetarum
f Quo"m Primum igitur hoc ceneanc Ie&ores > rem hodie pehes aftrond-
«orporam mos omnes efle certiffimam, quod omnes Planetae Solem circumeanc,
<ucumi "°*excepcaLuna
, quae folaTerramhabet procentro :cujus quidemor-
tuam Hai- bisfeBCurriculiquantitasnoneft tanta,ucinhaccharca delmeari pof-
jnonias, fic in jufti proporcione ad csteros. Accedic igicur quinque reliquis
fexcaTerra, qucefeumopropTiomotu,quiefcenteSole, feuimmoca
&converfococoPlanecarumfyfternace , fexcum & ipfa circulum
ipfa,
., . circa Solem defignat.
8. Qii? di- : Secundo j cerqum & hoceft Planecas omnes fieri eccencricos , id
,
iri morum
eft > mucare incervalla fua a Sole fic uc in una parce circuli fianc a Sole
,
corporum remociffimi , in oppofica proxime Solem venianc. Ih adjecto fche-

antervalhs.
mace p ro fingulis planetis facti func circuli cerni,quorum nullus indicac
viam ipfatri Planecas eccencricam, fed mediiis quidem,ut in Marte BE,
eft aequalis Orbitae eccentricae , quoad longiorem ejus diamecrum Or- \
;. bica verd ipfa , uc

, AD AF
fuperiorem ex cribus , ab unajplaga
cangic
^mV' A, inferiorem CD ex oppofica D? Circulus G H pun&is adumbracus
%q.tfiQ &per cencrum Sdlisdefcripcus , indicacviam Sohs apudTychonem
Brahc qui fi hanc viam mbvecur , bmnia omnino puncla cocius Sy-
$ g. ;
fiemacis planecarij, hicdepicti,viam incedunczequalem, quilibecfii-

ampropriam. Ecunoejuspunfto , fcilicec centro Solis, in una fui
circuli parce ftante , ut hic in infima , omnia omnmb pun&a Syfte-
matisftabuncin imisparcibus fuorum quodque circulorum. Vene-
risetiamtrescirculipropceranguftiam fpacij coierunc in unum,prae-
ju. Mnm.
in rsume-
tervoluntacem.
.-; .
X • 1 " 4
,.
i'Tj! .
'• - •
ius corpo- Terciorepecacledtorex MyfteriomeoCofmographico,quodedi-

mm Har- jj ance 22> aanos > Numerum Planecarum feu curriculorum circa So-
«ientium lem,defumpcum efle afapienciffimoConditoreexquihque figiiris re-
quam cau- gularibus folidis , de quibus Euclides jam ante coc faecula , librum fcrip-
abeat
^ ^^ Ei emenC0rutri dic cur y e £ U 6d ex Propoficionum feric fic con-
•
i
q
ftrudius. Quod aucem plura corpora regularia nequeahc efle , hoc eft ,
quodfigurae planx regulares nequeanc faepius , quam quinquies, in
folidum congruere > id libro fecundo hujus operis pacuic.
1
Quarco, quodaccinecproporcionemOrbicarumPiahecariarufn,
Iudo'/pi"-^ a qîdem mcer binas Orbitas vicinas femper eft canca , uc facile
ratum quas appareac , unamquamque illarum appropinquareproporcioniunicas
;
^lia^To
° rD - mm unius ex quinque folidis figuris , fcilicec Orbis Cireumfcripci
ra! quam ad Orbem Infcripcumfigurx ac non camenplane jequalis eft , ucolim
:
wfT t?
ha " aums
;
^
^ e P err e<â denique aftronomia polliceri. Nam poft ab-
m folucam demonftracionemincervallorum, ex obfervacionibusBrahew
deprehendi hoc, Cubi quidem angulis , iacimo Sacurnieirculoap-
phcacis cencra planorum fere cahgere medium circulum Jovis;
, Te'± &
traedri angulis incimo Jovis circulo infiftencibus,cencraplanbrumTo«
traedri , cangere fere Marciscirculum excimum jfigOdtaedriangulis,
cx Veneris quocunque circulo furgencibus ( func eceriirh omnes ti*es
in anguftiffimum incervallum redacli ) Centra planorum OcTS&M-
corum penecrare &
profundius defccradere infra .M.ercuri) cir^.
culuna
^H^^HI^H
4if p&q.JS^
^hdkt^
Harmonicis LlB. V* \%7
«ifculumextimum , neque tamen venireufque admediumMercurij
CAp U||
fcireulum denique Dodecaedricorum quidem & Icofaedricorum
:
Orbium proporcionibus incer fe aequalibus , omnium proximas efle

proporcionesfeuincervallaincerMartis& Telluris , interque Tellu-
ris & Veneris circulos, eafqueiplas inter fe fimilitef arquales; fi ab in-
timo Martisadmedium Telluris, amedio veroTelluris ad medium
Veneris computemus ; Telluris enim medium intervallum eft Me-
diumproportionale, interminimuniMarns& meditim Veneris:ac-
camen has duas proporciories inrer Planecarum circulos aclhuc efle ,
imjofes, quamfuncbinorum illorurti in figuns orbium flc ut Pla- ; ,
norum Dodecaedri centra non tangartc circulumextimumTelluris,

neque Icofaedricorum pianorum centra circulum extimum Veneris:
,
fednecexplerihunchiatum, perfemidiametrumorbis Luna; fupra ,
addicam Telluris inrervaliomaximo, infravero ademptam ejufdem

minimo: fedaliam quandamdeprehendoproportionem figuralem >
finempe au£tum Dodecaedron , cui nomen Echifiofeci >conforma- Tel.itb
tumfcilicetexduodecimftellisquinquangularibus, eoqueproximum
quinque corponbus Pvegularibus ; hocinquam fi duodecim mucro-
,
fuoscollocec in circulo Martisincimo tunciateraPericagonorum,

rtes ,
quifinguhfingulorumradiorumfeu mucronum funt bafes, atnngere

mediumcircuium Veneris.Breviter,Cub'usck;Ocl:acdronconjuges,pe-
n etrantuaosplsnetariosorbes nonrtihil Dodecaedron&I<Jofaedroa
;
conjuges, nonplane aftequuncUr fuos , Tecraedron prtecife cangic u-

trumque:illic minusjiflic plus,hic asquale eit in Planecarum incervallis.
Exquare patet, proportionesipfiffimasintervallorum Pianeca-
tiorumaSole, ex folis figuris Regularibus defumptasnoncfle ;noa
aberratenimab ArchecypofuoCreacor Geomecriajfons ipfiflimus»
,
&, mPlato{cripfK,/eternitm exercem Geometriamj>. Et potuit fane hoc

ipfum colligi vel exeo, qudd Planetae omnes incerValla per cercas tem-
porumperiodosmutancdicjuc unufquifque duo habeac infigriia in=
tervalla a Sole, Maximum & Minimum; datrtrque incer binos Planecai
eomparatio incervallorum a Sole quadruplex velmaximorum, vel
,
minimorum, velconcrariorum remocifllmorum incer fe , vel proxU

morum:itafiuntbinorum&binorumvicinorumplanetarumcompa--
fationesnurtiero viginci cumeeontrario,figura;folida:folum quin-
:
quefint. Atveroconfentaneumeft, Creatorem,fi curam habuit pro-

portionis Orbium in generccuramecia habuifle proporcionis, quas eft
interfinguIoruminfpecieintervallavariantia.eamq;curam utrinque
candemefle, alteramqueexalceranecti: quoperpenfo , obtinebimus
fane & hoc,qnod ad confticuendas Orbiu & diametros & Eccencricita-
cesjundiim,pIurib 9 fitop 9 principijs,pra;cerquinq;regulariacorpora.
Quinto utadmotusveniamus, interquos conftitutae func Har^-
moniajjrurfuminculcoleftorijdemonftraturoeflea meincommen^ v.
tarijs de Marte, ex certiflimis Brahei obferVationibus, quod ar sus d:ur=. Anoma»
ni aequales inEccentricouno&eodem, nonaequalipermeentureele- cai °oruu£
qu6d ha; diverfa; Mor<t inpartibus squalibuf Ecccntrici.objervent
rir ate; fed veroiui».
fro^rtwmmjstortmintervallorum a SoIcj , fonte motus : & viciflim,

Aa z Quod
; &
j#8 DeMotibusPlanetarum
Qudd fuppoficis temporibus aequalibus; puca uno dienaturai&inimiiQifij^B
refpondentes ijs , diurni veri arcus eccentr.kx Orbita uniut , haheswtiihtt&r
fieproportionem, everfarru, proportionis intervallbrum duoruma Sole.. $mssisM.
j. aucem demonftratum eft a me Orbitam Planetx , efie ellipPicam ,%kSirikm>

1
4. fontczojxioxm, efie inaltero ficoruw hujus Elliplts-,\ta<\u^
* abfbltstQtCOcius cjrcuitus quadrante a fuo Jphelio, prxcise mediocre Ihdhatft
'
intervallum aSo/e^ , incer maxtmum in A pheiio & minimum w> ffterii- ,
helio. Exhisverdduobusaxiomatibusconficitur, utdiurmi&irihaas--

,
tae medimmotusxxi eccencriGO-) idem fit w«#ejus Lccen.£riei!a2ici(!Bi&-

urnusyriiis momentis , quibus Pianeta eft infine quadrantis EceenOmssa&
Aphelio computati , licet llle quadrans verus adhuc rninor appareacjjfflte
quadrante. Sequicur ampUus, Cpdddui quicunque arc*s EccentricidHaima
verifiimi, xquaitter vere difinaies ,a/tcr ab Aphe/io ,a/ter a Perihe/io,,jjism&i^
quent duosdiurnos medios: &
per confequens v.cum fk eadem ciircrfflawniia
g
proporcio , quae diamecrorum quod cademfit proportio unius , dimmm^
adjun5ias medios omne/imei-fe <equales s quot funcin coco errcuiknia;,^»»?
e/l me^diurmadjmclofverosomneszircm Eccencricos , cocrdeira! otcjhbidc-
ro fed ihcer fe inajquales. F.c heec de veris Lxcencrici arcubus siimsrmsij,

,
viAxioma deque veris mocibus func praecognofcenda ucjam ex ljs inceliigamjKij» ,
ta Aftrono- mocus apparentes oculo in Sole fuppofico. ,
micamocu)
Sexto, quantum vero accinec arcusapparentes velutex Safe „ sbwsh
apparcnnu tum eft ex antiquaetiam aftronomia quod ex motibus veris eciiflHiniae- , ,
(caangulo- qualibusincerreîsquilongiusacencroMundirecenicûcquieiSinioi^JL
1^™* diu\- phffo) appareat efieminor fpectanci ex illo cencro; qui propiar Er,.W:<3p*s
nos com- efi.in Per'ihe/io,idem tf major. Cum igicur infuper eciarn majatrSifiumiTPe-"
prehenJe».
tescontor-
.
•
....arcuS ^ u rn
'
.
{ y$ propinquo
.
^ M
l
, propter.
J r K
~
mocum celeriorem .
, MT&Mjsrcsiiia
/*
mantin ce- Aphelio remoto., propcer.mocus rardicarerfu. hincegodemonitrainuBtt
u;o Solu. M
3 r c ia b u s proporiidnem adfiarentium arcuum diurnorum uniusEc^Miriiss^
1 1 ,
2*
fittis prjecise dup/am everfam efie proportionis fiuorum intervallorumaSa&Sj^.
,
Vcfiplanecainunafuaramdierurnj quandoeftin Apheiio,diilaE«?ita

SoleparcibuSjquacunquemenfura, 10. inoppofica die , quandloseiiiia
Perihelio ,parcibusconfimilibus9 cercum eft. qaodex Sole appsBrcnas :
ejus promocioin Apheliofutura fic ad apparencem in Periheliaillkiias:

gi.adtoov
Hqc aucemrerumeftcumhiscaucionibus; primo trt artix* Ewas-
_ trici nonfintmagni ,.ne communicent cum diftantijs diverfis i onûlnMma
difterentibus hoceftne caufen.cur fenfibilem varietatemi difemuiiae
,
4,. terminorum fuorum ab Apfidi.bus ^deinde vt.Eccentricitas nonpfmMk ,
tnagna-s ; nirn quo major Eccenftricicas fc. quo major fic arcus; iwcm- ,
gis augecur efus apparenciat angulus, ulcramodulum appropimqiiaiaiao-

$' nis fu ae ad S oiemt.^ per Theorema.Ss Opticorum Enctidis *.qu od tameia maer-
.
{ubwparvis&magnadijktntiar.nulliusefi momentJ,ut inmeis Opn C^pist*

*• XLmonui. Sedcftaliacaufa,'.eurhocmoneam. Narri4rcu?Eccmttri~
cicirca Medias Anomaliasinfyicwntur obliojue.excentro Solis, quarohlkjjpitas
minuit apparentia; magnicudinehi ; cuhi ex adverfo^r<r/jsr circaJ^dnts.,,
afteSiui,veluc in Sole collocatb , objiciantur reBk. Quanda igjcjar £c-
ccntricitas eflvaidc magna,tuncfenftbiliter nocetur proportioni mo.
; , '
Ha&monicis LlB. V. 189

aswoi&îiawe^mmedium diurnum finediminucioneapplicemusdi-
iBaoscfiEaMefiKKa?*, quafi ex diftancia mediocri cancus apparerec, quan-
is
O^^vuariâaitnMercurioapparebiC. Haxomnia prohxiustradun-

55Sir]*alEipA%r. Oopernicanae Lib. V: fueruncaucem hiceciam comme-
(
asjtewasnailav^Mia-accinenc ipfiflimosterminos harmoniarum ccelefhum,

jjer&iinga^fflsfeorfimcorifideracOs.
&5pjoin»o ifi cui forteoccurrant ij mocus diurni , qui non apparenc
)
veitocexSofejfedexTcrrafpeftancibus.-dequibusagiclib. VI.Ep. Aft.

^ **jf\
cyuiapparet
Coji:iis'f0iat,eorum racionem in hoc negocio plane hullam haberi fa- :

c.\ tcrta p
lcl ' 1
P"-
jReirae3^*e4e^c,cumTerranonficfonsmocus ipfbrum,rieq'ie poceft,
©anaiEiJjafcits^jôTicancum ih meram quiecem ieuftacionemapparen-
se^yi^lfeweiynrecrogradacioneni , quancum ad fallacem apparcn-
min^^geteTtenxrquarationeomnisproporcionum infinicas ommb p
jiSajnerisifiinaul&ex arquo cnbuicur. Uc igicur cercum habeamus, qua-
itesjpTqporrionesproprias conftiruanc diurnimocusfingulaium vera-
ramOrbtcarum eccencricarum(licec& ipfiadhucappaientesfmc, ve-
exSole fonte mocus) .•removehdipi ius ef) ab ljs rnotibus
luciCpbiStafflci
iprOprils/hxc pluncafia>communisorbriibusquinque, moctis annui au-
Tennni frve illeex ipfius Tellurismocu oriatur lecundum Coperni-
; ,
^mffr/eexmocuiyftemacis cociusarihuo,fectindum ychoncrn Era- "I
.Iie^moTufquecuiquePianeca;proprij > enucleau, fubcon.pcctum ful. * -
jioiendi feit.
OcTavohacTenusegimusdediverfismorisvelarcubus unius & e- v(r. Qu*
^> HcmPlahet,£.Jametiamde binorum Planetarum mocibus mhrle
v
\Vr d> c'u-
©oiisajpaTatisagendum. Ubinotadefinicionem Termiriorum ,qm fui c L-WicnV-

jpidbisifiiimTineceiTarij. Jpjidts proximas, duorum pianecarum dict mt.s P
ri r
.
i
m '^
Fcriliditfm^faperioris, 5c Apheliuminferioris.' non oDftarfce, quod il- 1! r.ou:m'
|v:«-vt!rguia!ti!iaplagam Muridi>noneartdem,(eddiverfas,& fOiccconcrr> qiiofufc-
liasj M^tmzxtrwwas , incellige, cardiffimufn & velocifllrnum cotiuscir- &££:£

Hinetarij. Convergentes extremosJeuConvcrjos quifuncinbino-
taaiiiros , 3.
a a® Apiidibus proximis, fcilicec in Perihelio fupef ion*,, A plielio in- &

fenmi&i B&vergewtes ve/ Diverjos, quiih ApfidibusOppoficis, fcilicec A-
fjtsdlttSjGaworis&Perihelio iriferioris.Rurfum igicur hic aliqua pars mei
ASyferal Cofeiographici , fufpenfa ante iz. annos quia nondum ique- , 1
I«m:» afo#@ive**<ia , &hticinferendaeft. InventisenimverisOrbium

imijrv^ll&jper obfervaciones Brahei, plurimi cemporis labore conti-
.w©»t^dcsi»tari'dem , genuinapropprcio Temporum periodicorum
atJ ^nôrdouem Qrbium —fera quidem rejibexit inertem^> ,
Mejjiexit tamen^ /ongopoji tempore venit ,
eaemcfitcmporis arciculos petis, g.Mart.hu jus ani ririllefimi fexcente-

l?!fi^dea«u©2^vianimoconcepta,(edirifoeliciceT ad calculosvocaca,
ee que pro fal sa re jecta , denique 1 5-. Ma ji ire verfa, rio vo capco impecu
cxpugriavit Mentis meae tenebras, canca comprobatione & laboris mei
-
feptendeeennalisin Obfervacioriibus Braheanis , & meditacioriis hu*

jas,inon«mcoalpirantium; ucfomniare me, & praefumere quarficum
iatcrpruiciipia»prim6crederem. Sed rcs eftcertifllfriacxacliflima-
que 1 t$ac>dprzrpertvo qux ejtinter binorum quorumcunque Planetarum tempo- $.
tmpritAkmjJhfrttisefeJquialtcraproiwrtionis mediarum diftanciarum, id

Aa 3 eftO-
a
190 DeMotibusPlanetarum
*G AP. 1 1 1. e ^ Orbium ipforum ; acccnto camen hoc , quod meditim arithmeticum im
j. • _- terutram^ diametrum eUiptic<eQrbit& (it paulb minus /ongiore diametro, I-
mcncanjs caque (i quis ex periodo , verbicaufa Telliiris, qua;eftannusuntis, gf ex
MaKjscap. periodo Sacurni, criginca annorum, fumpferit cerciam proportionis par-
ij* probal
tenv,ideft,r.W/Vetft7*tw^,&hujusproportionisduplum feceric , radi-
vi Mediam cibus quadrate ma/tip/icatis , is hab&t inprcdeuntibus numeris interva/lorum
hoc krithme
y er ^ gj Saturrii a Sote medioYum , proportimem ]uft'£tmanu>. Nam cubi-
/jimtffc di* ca radix de i.eft i.ejus quaarm i. Et cubica radix de 3o.elt major quarrl
mitrumeir- ^,. ej us igJ£ Ur q Ua g r m
majus quam 9. Et Sacurnus mediocruer diftans
Tndme^' Sole, pauldaltiOr eft noncuplo mediocris diftantia? Telluris a SoiCi
ûateU.fti- Hujiis Theorematis ufusinfraCap.IX, hecefiariUsericaddcmonftra-
TTj^T;
Veltaproxr
tionem Eccentricitatum.
. ,. ,
t . . .
mimmm. NOno h jarri ipfa veriiuma ltinera diurna cujusque planetac per au-
f ani azcheriam eadem veluti decempeda r volueris mecirLconjungendat
IX. Quan- . ,. . _ ' ° . .
erunt proportiones duaz , lina dmrnorum arcuum Eceentrici Verorum

.
tU m fpadj
ûilibecpia (non apparencium)alcefa incervallorurh cujuiquea Solemediocriurrifr
* eta r ef e~
. F quia eadem eft &
amplicudinis orbium lioc eft mu/tiplicandus eajusque ; ,
trajiciat cj>- P/anetx arcusverus dimrnus in fuiorbis femiiiametrurru>: quofadlo, prodU

{j unc numeri ldohei ad exquirendum, Kum iila itinera facianc propor.-
?is tempoic
XQuomo- lt •
do ex vens cionssrtarmonicas.
itinerib», & Decimd, Ut vero habeas , quantarri quodlibet taiiUm diuf norum
vens piane-
tarumaSo-
i c i nerum faciac apparennam , ocuio velut
.rr. A * ...
Sole collocaco etfi hoc iv
\ .
m
.
;
'
iciatcrval- dem ex Aitronomia poceiummediatepeci ; tamen eaarn ncpatebic *

iis ,
babca- fi addiderisltinerum prOpOrcioni propOrtiortem everfam intervallo^
«Soteap- fumnonmediorum,fedverorum,qua;funt quovis loco EccentricO*

parens.fub- rum Multiplicato itinerefuperioris itt intervaHum inpricrisa Sole, £$ Viripim\
."
}ectum ar '
j»oni*cc*-
^^ n?re i n &yior % tn iniervaHumJfuperioris a Sc!cj> .
i i
. v X 1 • -5 -i i
kftis. Vnaecimo,necminusetiamex datis mOtibiis apparentibiis , A*
xi.Quomo phelio Unius & Perihelio alrerius, Vel viciffim alternifve, proportidfies
d
e h c i u rtturIntervallorum,AphelijuniusadPeriheIiumalterius:ubita-
°tvfve
lut exSoie) men medios motus oporcec efte prajcognicos, fc: proporcionem perid*
diurjiismo- dicorumTempOrum everfam, ex quib 9 elicicurOrbium prOpof tio, pef
katst iafcr
Num
VIII.praJmilTum: luncjumppomedioproportiona/iintcrmotumaltcr*
4
7allaPlane- utrum apparentem tffuam medium,fitiJthocmedium proportionale ad femi-

tarumaSo-
fajfcfotfjfa orbisj&m pate fa&am ,J?cmediu$motus,addijUntiamvefmter-
va/lumquxJitunL*. Sint duorumpianecariim periodica cempora 27. &
o.ergomedijmotusdiurni illius ad hunc , eftilla, quseg. a&2j. quarb
j— * erunt femidiametriorbium ut9- ad^. Namradixcubicade27. eft^.
de$.eft2:harumradicumj. &2. quadracafunc 9. &4. Sincjam mo-
tus apparentes, Aphelius unius 2. & Perihelius alteriiis^^ eumtertia
parte, Media proportionaliairlcer motus medios g. 27 M hOs apparen-
erun 1 4.
tt s , 5-0. &
Si er-go medium 4. dat mediocrem diftahtiam pla-
necEE^. cunc mediusmbcus8. dacapheliumincervallum 1%. rfcfpondens
appareiicimocuia. EcfimediumalcerumJo.dacmediOcrem diftanci*
am alcerius planeca? 4. cunc medius illius mocus 27- dac perihelium illi*
us incervallum jcum j qnris. Dicoigicur,diftanciamApheliamillius ff
effe ad Periheliam hu jus , ut 1 $

ad \ gum 3 quiatis. Exquo pacee , quo«i
T~ »3*
. -
Ha RMONICIS LlB. V. 191

. .... cap. 111.
nsharmonijs,intermocusexcremos binorum , & penodicis tempo-
ribus ucrique pracTcriptis, necefluencur incervalla excrema&medio-
cria,quareeciamEccencrick:aces. XII
Duodecimo , dacur etiam ex unius &
ejufdem Planetae mocibus proport.o
extremis diverfis, invenire Motum mediunu> ; Hic enimnonpr&cise eftct- Mocus mc-
.
,
]••''.
.
'.'
i.'
'* • duadexrre '
rithmettcum medium tnter motus extremos , necprxctse medtumgeometricum; mos<

fedt.mto minor geometrico Medio , quantb Medium geometricum mtnns efi ,
qttammediuminter ulruraqucs. Sintdno motusextremig.& 10. Medius
motus eric minor quam 5>.minor etiam quam radix de ô.dimidio ejus,
quodeftincerucrumque,^. & Rad.de go. Icafi fic Apheliuwo. peri-
kehus24.mocusmediuseritmiiiorquam22. minor etiam quamradix
de 450. dimidioejus,quodeftincerhancradicem&22, Hujus the-
oremacis ums eft in fequenti.
Decimotercvo ex pr<emiffis demonftratur,h3ScPROPOSiTio,no-
bis valdeneceflaria'mtura,qudd quemadmodUmproportiomediorum Qnx m
motuum in binis planetis,eft fcfquialtera everfa proporcionis orbium; epgnatio
to ortI °
fic proportio duorum Apparentiumconvergentium extremorum Motuum jem- p P
per deficiat, afefquia.lt era proportionis intervaSorum,i/lis Extremis mocibus "orum in-
rejbondentiurru> : $
quantijper quidem chxxproportiones duorum intervailo- cerbmos
rura refyondentium,aa interva/la duo mediajeu adfmidiamet ros d uo r u or- g,^"
3
^,^ m
i>iumjuncla,jhc'iu vt minus quam dimidutmproportionis orbium, tantifper pro- proponio.
portio Motuumdaorum excremofum convergentium
««•>'•-• r // r // r >
,
/•/••
rejpondenttu intervallorum: Jt vero illajummajuperaret dimtdtam proporttonts
eft major proportione nemoruu
ne
apparenua
iwîuCjue,
orbiuwL» , tunc motuum convcrgentium proportio ferei minor proportionefuo-

rum interva/LriiwL».
Sic Orbium proporcio DH. AE, Motuum mediorum proportio
H I, E M, prioris feiquialceraeverfa. Sitintervallumillic minimum
fui orbis fc CG, hic maximum fui, fc. B F ; &c jun£he proporciones D H,
CG,&BF. AE primdminoresdimidiaipfiusDH, A E. Sicque
finc
moc 9 fuperioris periheh 9
apparensGK, inferioris ApheliusFL. utlinc
extremi convergeces.Dico proportionem GK.|FL,|e(Fe majorem, pro*
portione CG. BF eversa; minorem tameu ejus fefquialtera. Nam pro-
proporcioHIadGK,eftduplaproporcionisCGadDH, & propor-
tioFLadEM,dup!aproportionis AEadBF. Junftae igicurduaepro-
porciones, H I ad G K & 8 L ad E M, duplum efficiunc jun&arum C G
,
adDH,&AEadBF. Sedjunda;CGadDH, & AEadBF,funcmi-

noresdimidioproportionis A Ead DH, defettu cerco, uc eft in iiip-
pofitis & iunclas H I ad GK, & F L ad E M funt minores duplo di-
; ergo
midii id eft minores tota proportione AE ad D H, defeclo prioris du-
, ,
plo. Sed H I ad EM eft fefquialtera proporcionis AE ad DH per VlII.

, ,
praemhTum. Ergominustotodefecluduplicaco, ablacumafefquial-

tero, fcilicec proportiones HI adGK, & FL ad E M, a proportione
HI ad EM , reliquunt plus quam femis propor tionis AE ad QH 1 excef- m / 40 o
fuduplicato:reliquuncverdproportionemGKadFL : Ergd propor-
1 5 4/ 6 £
tioGK adFL,eftplusquamdimidiaproportionisAEadDH, exceflu
Atproportio AEadDH,
duplicato. eftcompofitaex cribus;ex AE
adBF,exBFadCG,&exCGadDH.Et:CGadDH,eumAEadBE
eftmi-
i
'
i' eftminusdimidioipfius AEadDHjdefe&ufimplo. ErgoBFadCG
CAp. ni. ^.
c pj us jiîîo ipfi US AE ad D , H
exceflu fimplo. Sed proporcio GK
ad F L erat eciam plus quarri dimidia ejufdem AE ad DH
, ver um excef-
foduplicaco. Duplicatusveroexcefluseftmajorfimplo. Ergo propor-

tiomotuum GKad FLeftma3or,pr6portioneintervallorumrefporu
dencium,BFadCG.
Eodem plane modo demonftracur etiam econcrario, fipianecas
appropinqueric invicem in \G. F , ulcra diftancias medias in £. fic ufc H
proporcio mediarum diftantiarum D H. AE , amittac plus dimidio i
cuncmotuumGKadFL proporcionem , fieri rriinorem proporcione
fuorufri incervallornm BF ad CG. Nihil enim ulcrafaciendum, quam
Xic muces Voces Major in Minor, Pins in Minus, Excefus 'itidefbfrus;
, vr- &
cifllm.
In appofitis numeris quiadimidia de
, 4. 9. eft 2. 3:& 5.$» eft adhuc
major qiiam % 3. quancicace excellus 15-. 1 6; & vero proporcionis g.ad 9
duplafa&aeftproporcioitfoo. adioac.id eft 64. adgi ; ec proporcio-
ni$4. ad^.duplaeftfacT.aproporcio 5456 ad 5406 , ideflj6ad2j-. deni-
que propOrcionis 4 ad 9. fefquipla cft fa&a proportio i606 ad 5400 , id
eft8.ad27:ide6eciampr6porcio 2025adj45;6,hoceft75.adi2g,adhuc
major eft,quam 5ad8> hoceft75. aa 12 &- quanticace exceflus icidem(i20
*
adi2g.ideft)j/ adi6,Ucica proportio mctuumConvergentium 202 f ad 3456s

tnntojuperet proportionem everfdm intervallorum refpondentium j.adg.quan-
tb hacfuperatdimidium proportionis Orbium 4. ad$. Vel quod eodem re*
dit, Propsrtioduorum Mtervallofum convergentium^ ejl med.ia inter aimidi-
#m Proportionis Orbiumj , cJ? inter everfdm Motuum refôndentiunu t
Ex hoc aucem dacur incelligi , Motuum divergentinm proportioncrru> s
tfemultb majoremfeffuialteraproportionis orbiunu> ; cum ad fefquialcerara
accedancdupl& proporcionurn, incervalli Aphelij ad incervallum me-
&
dium , medij ad periheliurn,
CAPVT IV.
Quibusiiirebus admotusPlane-
tarum pertinentibus , exprefsa: fintaCrea-
toreproporciones Harmonicae, &
quomo&o i
jr Gitur ablata phantafia retiogradationum &fta*

* tionum,& enucleacis planecarum proprijs motibus, in fuisgenui*
uis Orbicis eccencricis , reftant adhuc hxc in planecis diftin&a ,1. Inter*
vallaaSole. z. Tempora periodica. 3. Arcus.eccencricidiurnu
4. Moraj in ijs arcubus diurnx. 5. Anguli ad Solem feu arcusdiurni
apparenccs veluci (pe£lancibus ex Sole. Rurfumque , omnia haecCex-

ceptisTemporibusperiodicis){uncvariabiliacotocircuitu,plurimuni
quideminlongicudinibus medijs, minimum vcrp in extremitatibus,
,qvian-
Harmonicis Lib. V. 193
CAP.rv
qoandoconvcrfionejfa&a abearumuna, revcrtunturadoppofitam;
uccum eft f laneta, humilimus &Soliviciniffimus,e6queinunogra-
du Eccencnci moracur quam miHimum , &viciffiminunadiemaxi-
mum arcum Eccencrieidiurnuconficic, & veIociffim p ex Sole apparec:
cuncilliusmocpJmanecaliquandiuinhocvigore,finefcnfibjJivanacio«
ne : donec (iiperaco nihelio planeca paulatim inceperic a Sole difcederc
in hnea re&a longius; cunc fimul &
iri gradibus Eccencrici moracur di-
ucius: auc unius diei mocum confideres, iequenci quoque die proflcic
fi
minus , multoq; etiam cardior ex Sole apparec donec iummae Apfidi

.*
appropinqnaverit, faciensintervallumaSole maximum,cuncenim &

diuciffime omnium moracur m
uno gradu Eccencrici; auc concra,in una
dieminimumejusarcumconficic , mulcoq;eciamminorem &cocius
ambicus fui minimam facic apparenciara.
Deniq; h«e omnia func vel unius alicujus Planetae per diverfaccm^
pora ; vcl iiint in planecis diverfis fic uc fuppofica cemporis infinicace ,
;
omnesaffecliones circuicusuniusplanecse,cum omnibusaffedtionibus

circuicus alceriusplanet£,eodem cemporis momenco concurrere 5c
compavari pofiinc; Sc cuncincegriquidem Eccencrici, incer fe compa-
raci, proporcionem habenceandem , quam lpforum femidiamecri, feil
incervalhmediocria,arcus vero Eccencricorum duorum , sequalicer
veleodem numero denominaci , habentcamen inaequalesveraslon-
gicudines inproportionerotorum Eccencricorum. Verbicaufa , gra-
dus unus in Jpharra Saturni duplo fere major eft, quam gradus Unus in
Sphsera Jovis. Et vicifsim, arcus diurni Eccentricorum expreffi nume-
ris aftronomicis, non exhibent proportionem verorum itinerum,quas
globi in. una die conficiunt per auram xtheream, quia fingulae umtates
denotac in ampliori circulo Planetas fuperioris,itineris particulam ma*
jorem , in anguftiori vero circulo inferioris , parciculam minorem. Uc
fic haec iam accedac confideracionis pars fexca, de Icineribus binoruna
Planecarum diurnis.
Pnmum igicur fumamusfecundum expoiicis ; Tempora fcilicec
periodica Planecarum; qua: concinenc fummas colleclasex omnibus
Moris omnium Graduum cocius ambicus, Iongis, medioCribus, parvis.
Ecdeprehenium eftabanciquo ad nosufque,qu6dPlanecajcircafblena
redicus fuos abfolvanc , uc fequicur in Tabella.
Diej Ergb diurni medij

Diebtts ferupulis. Min. Sec.Tert.
Saturnut )S7t9> 12 2. 0. 27.
Iupiter 433*, 3? 4> /9- S-
aMars 686. /9 *H 2*> 3).
TeVcuLun* 36f- *f /9« *. M.
Venus 224. 42 96. 7. 39.
Mercuriut 87* ft 24f. 32. 2$,
Sb lahij
194 De Motibus Planetarum
®w-ft .... . ,. . ., ,
Inhisigicurperiodiciscemponbusharmonicajproporcionesnul-
Iajfunc,quodfacilcapparec , fiperiodimajoresconcinue bifecencur ,
rrtinores concinue duplicentur, ucdiflimulacis Diapafonincervailis,e4i
quas func intra unum Diapafon , exquirere poflimus.
r
Satitmi Iovis Martis TeEuris- l enerk. Mercurij i
/0759-12
ii. 5?79- 36 4^2.37 87-58
mi- .
2689.48 2166. 19 22\-\Z J75-5 6 Dst.
di- i?44-54 1083.10 6S6. S9 355--J5 44P-24 3$i-}i\i>lao
672.27 54L35
Omnes ulcimi, ucvides, abhorrenta proporcionibus harmonicis t
videnturq; fimiles ineffabilibus, CapiarenimnumerusdierumMar»

tis 6$7- menfuram 120, quaj eft divifionis Chordxivenient in hac men-
furaSaturno , pro parce fedecima , paulo plus quam 1 17 ; Jovi pro

parteo£tava,minusquam95; Telluri minus quam 64, Veneripro
duplo, plusquam7g; Mercurij quadruplo 6iplus, Acqui hi nu- ,
rncri cum 120. non faciunt ullam proportionem harmonicam fed ,
eorum vicini, 60. 75. go. 96. Ita qualium Saturnus habet 120; Jupi-
terhabetfere97 Tellusfuprafi/.
5 Venusplufquam $0; Mercu-
rius minus quam 6%. Ec quahum Jupicer habec )zo; Terra habec
minus quam $1 ; Venus minus quam 100; Mercurius minus quara
78. Qualium icemiVcnus habec iô: Terra habecminusquam^g,
Mereurius plus quam 94. Qualium denique Terra habec izo ; Mercu-
rius habec minus quam 1 15. Qudd fi valuiflec hic libera propor tionum
eled"tio.'omnin6 perfe&ae Harmonia:, non verdjexcedences &deficien-
tes fumptse fuiffent. Non deprehendicur igitur Creator Deus intcr has
morarumfummascolledtas inTemporaperiodica, voluifleintrodu-
'cere proportiones harmonicas.
Propordo Accum fitconjeduraprobabiIiffima(quippenixademonftracionir#
*
borumf £Geomccricis & do£trina de caufis mocuum Planecariorum cradica in

, ,
etanoramcomencarijs Marcis; jPlanccarum moles corporum, cfTe in proporrio-

ne periodicorum Temporum , ficucSacurniglobusficcrigecuplocir-
cicer major, globo Telluris , Jupicer duodecuplo , Mars minus duplo >
Terraglobi Veneris fefquialcero major, Mercurialis globi quadru-
plo major;.non erunc igicurncquehajproporcianescorporumhar-
monicae.
CumautemDeusnihilfine Geomecrica pulchricudincconfticue-
ric , quod non ab alio priore, quadam neceflicacis lege fic nexum i facile
colligimus > cemporibus periodicis fuasvenireprolixitatcs,adeoque
& Corporibus mobilibusfuas moles,ab aliquo, quod eflin Archetypo

prius , ad quod exprimendum, iftae , ut videntur improporcionaca; mo-
les &periodi, funt inhuncmodulumaptatas.Ac coiiedhs efle dixi Peri-
odosexMorisJongiflimis^mediocrib^^&cardiflimistoporcecigiturvel
in his Moris, vel fi quid eft ijs prius in Mence Opificis, inveniri concini-
aces Geomecricas. Morarura vero proporcionesnexa: func ab arcuum
diurno-
1 ,
:
De MoTIBUS PjlANETARUM 195

cfiurnorum proporcionibus; quia arcus proporcionem everfam habenc
proporcionis Morarum. Rurfum,& Morarum Incervallorum unius &
alicujus Planecae proporciones , diximus efle eafdem. Quod igicur ac-
cinec Planecas fingulos , una &
eadem eric confideracio crium horum
Arevium Morarum in Arcubus aequalibus , & Remocionis arcuum a
,
Sole,feu Incervallorum. Er quia jam variabiliafunchaec omnia in

Planecis dubium:
nullum effe poceft, quin fi quid fuerinc forcicapulch-
ncudmis Geomecr icas cer co fummi Opificis confilio; id fuis ExCremi»
,
accepennc, uc Aphelijs &PerihelijsincerVa?Iii<s; nonicaMedijs incer-

jettis. Nam dacis excremorum incervallorum proporcionibus , jara
non opus eft confilio uc incermediae proporciones cerco apcencur nu-
,
mero fequuncur enim ukro neceflicace mocus planecarij ab uno Ex-

; ,
crem© pe r incermedia omnia ad Excremum alcerum.

,
,
Igitnr extrema intervallafunc lfta , per accuraci/Iimas Tychonis

"Brahei obfervaiiones,mechodo in Commencarijs Marcis cradica, ex-
quffita , percinaciflrmo fepcendecim annorum ftudio.
Comparata Intervaffd cum Harmonicts
Binor&m Singu/orumpropr.
Saturni Aphe/. 1OO52. *

^tonominorc^
**«* D *«r- Penhe/ium %96B.h
" /0000
. .
**uffa concinnaproportb
lovis Aphe/ium /4/1. c
d
Ferihe/ium 4? 49. d (edfire -^-Inconcinna
t + j
f™ e 1 'velAim deharmonica i £-
s
MartisAthetium i66c.
'
„ ":, ,.
e " 'MIa^s,
Tr
cHiinnn
.
u J->-
6
J tlarmoniCA-a -r-
Cl * 8Ss
e iet ,
. . Pertheltum 1382. f \
Terrt Apheltum loig.g

er
10«,
rt/<r 9So r
a diefc 2J.
*+
Perihe/ium 982. h
a *„ ..iooi> h ty nonpoflid&terpidiefitt.
Veneris Aphel. ?2Q,\ Minus quam fejquicomma

Perihe/ium 719. k p/us quamtertia parsdiejios.
'i jj, k 143 j
m— 5
1 I60 Satrtrni Aphel. 470. 1 Ptusquamdiapcnte abun*
Perihelium 307. m ^w tl? «?/«^f <*»*?# H^r^
,<;o
monica- —
8
Nullius igicur Planecae unius incervalla Excrema ad Harmonias al-

ludunc, praecer Marcis Mercurij. &
Ac fi diverforum Planecarum incervalla excrema incer fe compares
jamaffulgereincipicaliqualuxHarmonices. NamExcremalj&^ di-
vergentia,faciunt paulo plus quam Diapafon;Convergencia , mediurn
incerSextasmajorem & minorem.SieExcremaaf & ^Divergecia com-
ple&untur fere Difdiapafon,Converg6cia fere Diapencc cum diapafbn*
Telluris vero & e*, Divergencia, plus aliquanco func complexa , quara
Sextam majorem, Convergentia Diaceffaron abundans. In fequenti
eopula Telluris& ?rurfum incerConvergeniiaefl: idem diateffaFO*
Bb^ ab^LO-
, :
196 DeMotibusPeanetarum
CAP IV
abundans , ac incer divergencia dcfticuimur Harmonica proporcione i
minorenimeftquarnHermdiapaf0n( fiicalicec loqui)hoceft, minor
quam femidupla. Dertique incer Veneris &
Mercurijdivergencia,
paulominusincereft compoficaex Diapafon &
tertia minore ; incer
convergenciaeftDiapenceabundans, pauloplus.
Ecfi igicur unum incervallum paulo longius abic ab Harmonicis
. fuic carrten hic fucceflus ihvicamencum ad progrediendum ulcerius.
8 kranc aUcem hae mea: ratiocinaciories. Primum incervalla hxc ,
difnsad ve
ra»i\atmo- in quancUmfunclongicpdinesfme mocu , non.apceadHarmonicaex-
ft^pertcn.
aminartcUr, quia Harmonijs magis familiare (nbjeclum eft Mocus, cau-
tum. sa eelericatis &
cardicacis. Deinde , in ijfdem in quancum func diame-
,
Analogia
Orbriim» credibile eft pociorem
tr [ ,
r efle habicam racionem Cor porum
r „
later conve n
xumorbem regulanum quirtque,exana!ogia : quia qusrano eit Corporum Geo*
, ,
&cucuia- me&ricorum folidorum > adcceleftesorbes , undiquaque vel claufos

C(xle ^- 1 rtlaceria uc vulcartciquicas, vel claudendosfuccefltveplurima-
,
eaTem^qus
interfohdas rum g yracionum agglomeracione : cadem eft & Planarum figu-
figuras &rarum,circUloinfcripcilium(qu£efio;ura;Harmortiasgignunc)adcircr-
r
Barmomas: A r u c r
. .
eadem «ia los cceleftes motuum, caeceraque lpacia, quibus m

nuncmocus. Ergo
, quaeramuseas nonmhisittcervallis,ucfunc
inter corp» fi quaerimus Harmonias
&motum
eorporis
femidianiecri Orbium; fediniilis,ucfuncmenfuraemocuum,hoc eft,
in ipfis pocius mocibus. Sane incervalla non alia pofliinc accipi , pro
femidiamecrisOrbium,quariiMediocria;nosver6hicde Excremis a*
gimusincervalliso Non agirnus igicur de incervallis refpe&u fuorum
or bium ,f ed refpe£tu mOcuum.
Hisigicurde caufis cum ad motuum extremorum cbrriparano*
hertt tranfiviflem;primum manferuncmagnicudine eafdem mocuum
proporciones qux prius eranninrervallorum.tancummodo everfa? ;
,
quare eciam intermocusinvencaefunc proporciones aliqua?,uc prius,

inconcinnajj&abHirmonijsalieria;. Id vero rurfum raCus fum me-
rico mihi evenire ;quippe qui comparem incer fe atcus Eccenci ici, qui
neqUefincexprefli&numeran menfura magnicudiriis ejufdem , fed
nUmerentiirgradibUs&mimicis,quaMuncinplanecisdiverfis imagni-
tudinis diveila: ; neqiie eciam facianc apparenciam ullibi cancam, quan*
tum dicic numerus cujufqucmfi cancum in cencroEccencnci cujufque,
quod nullo corpore eftfufFultum, acproinde eciam incredibile eft
lenfumvelinftinclumnacuraleminillomundilocdullumefle , appa-
renCiae hujus capacem , imo & impoffibilc , fiquidem comparabam di-
verforum planecarum arcus Eccencricos causa f iue apparenciae in cen-
,
tris fuis, quae diverfi obcinec diverfa: comparatae verd diVerfic apparen*
tes magnicudines, in uno debebac Mundi loco C\t apparere ; uc id quod
faculcacem habet comparandi illa fic in illo communis apparenciae lo*
,
copraefens* Aucigicur removendam cx animo cerifuiapparenciam

feorum arcuum eccencricorum auc alicer informandam. Quod fi re-
,
moverem apparenciam , & mencem ad ipfadiurna Planecarum icinera

attenderem ; vidi ucendum efle praeccpto illo, quod fupcriori capitc
NumcroIX. cradidi. Mulciplicacis igicur arcubus Eccencricorum di»
tirnis in Orbium intervalla Mediocria prodicrunt h«ec itinera.
>
Arcus
Diurni Incervalla Itinera CAP. IV
Prim.Sec mediocria diurna-
lta Saturn*
vrx fcptima
Saturni Aphe/if I.S3- /065 partem ce-
9fio.
Perihelij 2. 7. 1202 ficit , itinc-
ris Mercu-
rialis riicjnc
Iovis Aphelij 4.44 1477 quod An-
Perihelij f.lf.
$200.
163S ftoteles lib,
11. de ccclo
CMtrtis Aphelij 2S.44- S.627 rationinon

fentaneum
Perihelij 34-34- 1524. 3161 ceufuit , uc
femper is,cj
Tel/uris Aphclue fS. 6. 34$6 Soli propi*

1000. or. majus
Perihelix 60. ij. 361? j
fpaciumco-
qua
hciat,
Veneris Apheli& 9/. 29- 4149 quiremo-
Perihelia 96. fO. 724 4207 tior quod
:
in antiqua
aitronomia
Mereurij Aphehj 201. 0. 46S0 obtineri
Perihelij 307- 3-
3SS. 7I4S nonpoicft;
Quod fingulorum itineradiurna, proportionesijS

igitur attinec
comprehenfasopOrceceafdem magmtudine eiTe , quae prius fuerunc
in intervaliis, fed Ipecie everfas quia arcus Ecceiitrici, uc di£tum > ha-
:
benc filorum interVaUorum a Sole proporcionem everfami

Itinera verd binornm extrema vel diverfa vel conVerfa fi cohfide-
iemusjmulto fnirius harrhonicurh quicquam apparet,quam prius,cum
ipfosarcu cenfideraifemus.
>
Et fane fi rem penficemus diligemius , apparebit , hon valde ve-

pifimileeile Creatoremfapientifllmum Harmoniasinter ipfapotiffi-
,
mum itinera Planetaria procurafle. Nam fi funt Harmonicae propor-

cionesitinerum:eruncreliquaomriia,qua:habencpIanecaj,coaclta,&
ex itinenbus nexa , ut hon fit locus alibi procurahdi Harmohias. A c
cui bono Harmoniai inter itinera ; aut quis has harmonias percipiec ?
Duo furte,quae nobisharmoniasihrebusnacurahbuspatefaciunc, vel
lux vel fonus illa peroculos* fenfusveoeculcosoculis arialogos , hic
•
peraures>recepci,qUasipeciesoccupans mens fiveinitincT:u(dequo ,
lrb»lV.abunde)fiveper ratiocinationem Aftronomicam vel Harmo-

nicam , dijudicac concinnum ab incohcinho. Jarh foni in coelo nulli
exiftunc,nectamcurbulencuseftmocus ; ucexaccricuaurscceleftise-
liciatur ftridor. Reftaclux.fihaecdocere debetde icineribus Planc-
tarum docebit vel Oculos , vel fenforium ijs analogon > fitum ih certo
,•
loco ; & ut ftatim ipfa per fe lux edoceat, coram videtur adeiTe oporce-
reienfum, Ericigicurienfusin toto Mundo;fcilicecucunus&idemo-
mniumPlanetarummocibusfimuladfic, Nam illavia, abobfervacio-
nibus, per longiffimas Geometrias & Arichmecica? ambages , per pro-
porciones orbium &
caecera antea difcenda, ufque ad itinera haec ipfa,
tradacta , nimis eft longa pro inftintftu aliquo naturali , cujus movehdi
•ausa barmonias incrodu&as efle confencaneum videtur,
Bb 3 Omni-
:
I^g H AR MO NICIS LlB. V.

Omnibus igicur in unum confpeftum coaclis , conclufi re£e' , dl«
CAP.IV mim^sverisicineribusPlanerarumperauramffcheriam , oporcerenoa
oculos convercere adApparences arcus diurnos, & apparences quidem
&
omnes ex uno cerco infigni Mundi loco, (cilicec ex ipfo corpore So-
lari , fonce Mocus omnium Planecarum i videndumque , non quam al-
tus a Sole fic Planecarum quilibet, nec per quancum rpacium in una die
hoc enim raciocinacivum eft &,aftronomicum,non inftingui-
crajiciac,-
bile fed quancum angulum in ipfo folis corpore diurnus cujusque mo-
:
cus fubcendac , vel quancum arcum fub uno communi circulo ex Sole ,
defcripco , qualis eft Echpcica , quolibec die conficere videacur ,-

uc ita
haecapparenciajbeneficioluminisadcorpusSohsperlacajCumipfolu*
mine redla in creacuras , inftin&us hujus parcicipes, fic influere poflic
ficuchbroquarcojfchemaccclimfoccum, beneflcioradiorumdiximus
influere,
Docecigicur AftronomiaTychonica, (remocisaplanecario motu
proprio , parallaxibus orbis annui , quae fpeciem ipfis induic ftacionum
& recrogradacionum) mocusdiarnos Planecarum in fuis orbicis (appa-
rentesvelucifpe&ancibusexSole) efiehofce.
Jpparentes diurni
Httrmoms binormn diurni. Harmoni tfingulorumprofria
Vrim Set. Pnm. Sec.
Com^f. % Aphelius 1.4^.8. Incer /.4,? 4 Tercia

e " - major.
a J bi Perihelius 2.j 5. b.
d5 c *
Âphelius
.
4.30. c. Iater 4.3/. $"
TerciamU
c$ Pehhelius 5. 50. d. & /»jo. eft—nor.
rT oÂphelius 26.14. e. Inter 25.2/.

.Diapenie
Perihelius 3.81» F. & %$**. e ft«—
5
hi2 sk
h
Tel.Aphelius 57-3.g
Pefihelius 61.18. h
Iriter $7. 2%,
&<$i.t8. e ^.
— Semitomj
L 16
iS ? Aphelius 94./0. 1. Intet 94.50. 24
Diefis
1 1
Perihelius 97.57. k. & 98.4^ eff
2S
Diapafon,;
s»4 15"
% Aphelius 164.0.!. Incer 164. o. eftJLcum cercia
Perihelius 3840. m. .794, ©; & iz minore
Noca, quddMercurij magna Eccencricicas,Faciacmotuumpro-
porcionem nonnihil difFerre a duplicaca diftanciarum proportione.
Namfifeceris, uc ioo.mediocremdiftanciam,adi2i.Apheliam,dupl©
cantam proporcionem mocus Aphelij> admocum medium 245- /#. 327.
cuncprodicmocusapheliusj67.&fi, uc 100 ad 79. diftanciamperihe-
liam ; duplo cancam proporcionem mocusperihelijadmediocreoie-
undem ; Perihelius mocus fiec 593. ucrinque major,quamhicpoftiii
quia fcilicec medius mocus in Anomaliamediavaldeexobliquoin-
fpettus,non apparec tancus, fc. non »45 w* wfec, fed minor * eirciter tf
fcrupu*
HarmonicisLib. V. 199
fcrupulis; ergo eciam Aphelius & Perihelius minores elicientur. Mi-
nus autem Aphelius , & plus penhelius , propcer 1 h.Opc; Eucl: uc caviCAP. rv*
eapice praecedenci , Numero VI.
Quod igicur incer hos apparences mocus fingulorum excremos ef-
fencHarmoniaj,&Goncinnaincerval!a,idvel ex proporcionibus di-
urnorum arcuumeccencricorum ,fuprarelacis,pocuiprcefumere ani-
mo: cumvideremibipaffimfemifles regnare proporcionum harmo-
nicarum ; fcirem vero, apparencium mocuum efle duplam proporcio-
nern,proporcionis moruumeccencricorum. Sed dacur experiencia
ipsa,vel fine raciocinacione , quod affirmacur, comprobare; nc vides in
cabella proxima. Valde n. prope ad harmonias accedunc proporciones
apparencium mocuum fingulorum; fic uc Sacurnus & Jupicer paulo ad-
modumplusquam TerriascompleeTanrur,Majorem&Minorem:ex-
cefliisiiiic5/./4. hic54. 55.aucminus,fc. iefquicommaca fere ; Terra
paul6admodum,fciiicee j37-i?8.vixfemicommace,plusquamfemi-
tonium;Marsaiiquanco (fcilicec,29. 50. quodadj^. ?5»vel j5.56.acce-
dic) minusquamDiapence;MercuriusfupraDiapafon , propiusobci-
nec Tertism Minorem , quam Tonum,minus fchaberper g-g. 39. circi-
ter, quodeftcircicer duo commaca, fcilicecfere 34. 35. vel 35, 36. Sola
Venus minus aliquid obtinet, quani func omnia concina, ipfaque adeo
Diciis:eftenim proportio ejus inter duo & ttia corhata, fuperatque beft
fem Diefeos, exiftens circiter 34.35. fere 35.36. corhate diminuca D;.sfis.
In hanc confiderationem etiam Luna venit: Nam deprehenditur
ejus Apogajaeriiotu horariusin Quadris,omniumfc.'cardiflimus., ^6^r.
i6y?c.Periga;a;inCopulis,omniumfcilicec velociflimus^/^y.i^y^t-.qua.
racione formacur exacliflime Diaceflal-on. Nam
pars cercia dc 26. 26
eftfc 49. - cujus quadruplum eft 3/. 1/. • Ec noca ,quod Harmonia Dia-
moc 9 apparencesahbinufpiaminveniacur notaetiarn
teflaron incer :
analogiam QuartaeinHarmonijs, cumQuadra inPhafibus. Ha:citaque

invemuncurinmocibus fingulorum.
Ae m binorum incer fe collacorum Planetaru motibus extremis, cla- Qvp Has-
riflimusfol Harmoniarumcceleftiumftatim adprimum afpectumeni- nionis,n;
r > f r :
'.
"r r.
'
r - rerbinoru
"
ticur live diverfos motus extremos mter fe compares , iive converios. converfos
,
Nam inter converfos Saturni &

Jovis,proportio eft exactiflime dupla , &divcrtt»
"'
morus.
feu 0iapafon;inter,diverfos,paul6adrnodumampliusquam tripla,feu
Diapafoncum Diapente. Namde/^. $ofec. cerciaparsefti^r. sofec.
cumSacumusproeohabeac ipr.^Gfec Igicur Planecaria habec plus
unam Diefin , auc paulo quid minus fc. 26. 27. vel 27. 1$: & minus uni-
co Secundo ad Aphelium % accedence , exceflus eric 34. 35. quanca eft
rnacuum excremoru ?. Incer Jovis & Marcis diverfos & eonverfos re-
gnanc Trifdiapafon & Difdiapafon epidiacrion, non perfecTe. Narn
,
pars otlava dei;%pr.- 1 fec. ed^pr. qfjec. cum Jupicer habeac^pr. 30/?«-.
quos inter numeros adhuc intereft j ^ 1 9. quod eft mediurcinter 15-. 16
& 24. 25-. Semiconium & Diefin, fcilicec proximeperfe&umLimma videiibri
lzG-125. Sicpars quinta deiGpr.y^fec. eftjpr. x^fec cum Jupicerha- iv.fo^L

bezzspr.zofec deeftigicur hic proporcioni quincuplaicircicer 21.2-2,
quancumpriusalcera abundabac,ferefc.Diefis24. 25. Propius accedic
Har-
ioo De Motibus Pianetarum
Harmonia $"• 24. quae ad Difdiapafonpro majori Sexca adfcifcic mino-
rem. Nam de 5-. 30. quinfa parsefti, 6, quaefumpca vicies quacer, con-
fticuicJ6. *4- cum quo.26. 14. non plus quam femicommafacic. Mars
Cum Tellure minimam proporcionem forcicus eft , exattiffime fefqui-
alceram , feu Diapence nam pars cerciade 57 pr. ^Jec. efl ijpr.ifec. cujus
:
duplum 7,Sfr. 2. fec. quem ipfifTimum numerum habec Mars , fe. 3%pr.
tfec Majorem illi proportionem forcici func Diapafbn cum Tertiami-
norij.)2.pauloimperfeftius. Namparsduodecimade6i/>r. i8y£cr.eft
5/>r. tffem.y^c. quajfumptaquinquies, iitzjpr. iiyfc.cumproeoMars
h3beatz6pr.14.fec. DeeftigicurdirninutaDiefiscirater,fc.35.j6.Tel~
lns vero &
Venus communes fbrcicifunc h«rmonias,maximam.j. 5.
minimam 5 8-Sextas>majorem &minorem,rurfum nonperfeftiflime.
Nam pars qtiincade *)7pr.3?(ec. eft lypr.jijec & hujus criplumfic 5"g/>r.
34 fec. quod eft mocu Telluris Aphelio plusper 34. 3$. quodeftfere
jf. 36. cancum fuperac Harmomcam Planecaria. Sicparsoclavadc

94 eftn^r. jijec^- cujusquintuplumeft j^r.i^ykc.quodeft.
pr.fiofec.
quam proxime sequale medio motuiTelluris ; quare hic minor eft pla-
necariaharmonicaper29»3o. velio.i),qnodeftrurfumferei5._?6.Die-
fisdiminuca.adeoque appropinquathaecminima illorum proportio ,
HarmoniaeDiapente: pars enim teiciade94/>r. fo/eceft. 3ipr. 37 /ec.
eujus duplum 63 pr. I4fec. a quo deficic perihelius Telluris mocus $\pr.
\%/ec particula 31. 32 uc cxacie Planecaria medium ceneac inccr vicinas
.
Harmonicas. Denique Venus & Mercurius fbrcici func proportionesi

maximamDifdiapafon,minimamSexcamduram»nechas plane per-
fc&ifiime. Nam pars quarca de J84. eft $6pr. ojec cum Venus habeat
94 pr. ro/ec accedic igicur Quadruplas unum comma , circicer. Sic
quincaparsdc j64^r. eftfzpr. 4%fec quae terfumpcafacic98/>r,.z4j£i?.
cum Vcnus habeac 97^. i7fec fupcrac lgicur Planecaria beflc comma»
ciscircicer, hoc eft \z6. J27.
HajfuncigicurHarmoniasPlanecis interfe diftribucaij neceftulla
ex praxipuiscomparacionibus ( convergencium fcilicec , divcrgen- &
ciumexcremorum mocuum ) qua: non adeo prope Harmoniam ali-
quam veniac,uc fivei chordx fic cftenc cenfs, auresimperfeciionem
haud facile difcreturas fuerint » exceproillo excefTu uniusjincer Jo-
vem & Marcem.
Sequicurautem,utnequctuncmulturnaberracuri fimus abHar-
GÊHat. monijs , fi mocus ejufdem plagae eomparemus. Addica namquc Sa-
mdSafi curru 4- !• cum *$' 54« ac* incermediam 1. 1. conflacur 2. 5. cum 53:. /4.
»>iagse mo quodeft inccr Apheliosmocust» % Addc Iovis 5. <j. cum 54. 5-5 , colligi-
.
tus biqo-
cur5.12.cum 54.55quodeftincerPeriheliosSacurniIovis.SicaddeIovis
5.6. cum 54.55. adintermcdiamfequentem^-s^.min^^.i^Sjprodicj.^
min^.^.interapheliosjaddeadeandem 5.24. min9 157.153.^ 2.3.mi-
»us 29. 30 , prodic 5.^6. minus 24. 2C.circiter, id eft j25.8tf4.vel 1. 7. fere,
interpenhelios: hocquidem inconcinnum adhucfblumeft, Adter-
tiam ex intermedijs 2- 5. adde Martiam 2.3. minus 29. 30 , pirovcnic 4.9-
minus 29. 30 , id eft 40. 87 > inconcinnum alcerum incer Aphelios ; fi
pro Marcia Terream 15. )6> addideri* plus IJ7. i3g.»creabis5-8. plus
|jr. ijf
,
CAP -M
K7- J38- incer perihclias. Ec ad quartam incermediarum 5. g. sainus
30 3j. vel z. 3. plusji. 5.2 fi Telluns 1$ j6. cum 137- 138. addideris , col-
,
liges quam proxime 3, 5. inter aphehos mocus Telluris & Veneris.

Nampars quintade94^nW. $0 /ecutd. eft i$prim, <$ fecund. cujus cri-
plumeft/6^r/>w. 54/ecaW. cumTeilushabeat57/>r. ?jec, Adeandem
fi Veneris^. 35. addiderisâccumulasj.S. incer perihehos. Nam pars
o&ava de 9jpr. ^fic eft upr.i zfec. -+quae fumpca quinquies foenerac
6i^r. /fec. cum Teilus habeac$i/?r. isfic. m
Denique ad ulcimam intermediarum 3.5.011x1 126.127,^1 addideris

Veneriam 54. 55-, componecur 24, 25. ulcra3- 5. &fitdiflbnuminter-
vallum ex ucroque compofitum mter aphelios. Sin autcm addide-
risMercurialempropornonem^. 12. minusjg. 39;jam de 1.4. feuDif-
diapafon decedet quam proxime Diefis integra, pro propor tione mter
motusperihehos.
Perfe£t£ ig cur inveniuntur Harmonia? , incer Sacurrii jovis &
convergentes, Diapafbn; incerJovis& Marcis convei-genr.es , Dia-
pafon cum Tertia molli fere,incerMartis& Telluris convergenres,
Diapence;intereorum periheliosSexcamollis; incerTeliuiis V'e- &
nerit. aphelios Sexca dura inter penhelios Sexca mollis; inter conver-
,
fos excremos Venens &

Mercurij Sexta dura. interdivergentes vel
-
etiam incer penhelios Difdiapafon: adeo ut fine damno Aftrorioriaia;

,
omniumfubcilifiimeexobfervacionibusBraheanis excrufta: reiidua ,
Cxihfllmadifcrepanciaconfumipofie videacur; pr«efercim in mocibus

Veneris & Mercurij*
Notabisautcm ubinoneft HarmoniaMajorperfetla, ucincer
,
Jovem & Martem;ibi folum proxime perfedam deprehendi interloca-

rionemfiguraefehd-e cumpenhelia Jovisdiftantia ficproxime cripla
,
aphelia; Marcis uc ita ha?c biga perfe&am Harmoniam , quam non ha-
:
betinmotibus, aftedtetinintervallis. Notabisamplius, Planetariam

Saturni &Jovis majorem , excedere Harmonicam , fcilicet Triplam
quantitate fere tanta quanta eft Veneris propria; tantudem fere de- &
eflecommuni majori Martis &Telluris , tantundem duabus com- &
munibus, extremorum Telluris & Vene ris , convergentium & diver-
gendum. Notabis cercio , fere in fiiperioribus efie Harmoriiasftabi*
licasinterconvergentes .-acininferioribus, intermotus eju(dem'pla-
gaz. &
Nota quarc6_,incer Saturni &
Telluris apbelios , efle proxime
quinque Diapaion; nam pars tricefima fecunda de tfprim. jficund, efl:
iprim. 47 fic cum aphelius Saturnihabeat ipr. 46 (ec.
Porromagnum difcrimen intercft inter explicatas firigulorurn
PlanetarumHarmonias, &inter jundlorum. Nam illae quidem eo_
dem temporis momento exiftere rion pbflunt , hae vero omnino
poflunt : quiaidemFlaneta , verfansinfuo Aphelio , nori fimul po-
reft efle &
in oppofito Perihelio : at duorum Planetarum alter
in Juo Aphelio , alterin fuoPerihelio pofluntefle eodem tempo-
rismomenco. AdedquequsproportioeftCantusfimplicisfeu Mo-
jsodia:, quamChoralem Muficam dicimus, &qu«efola Veceribusfuic
1
Cc cognita
- «
202 De MOTIBUS PlANETARUM

cantum plurium vocum j Figuratum diftum , invencurh
cognica, ad
proximorum fa?culorum eadem eft proporcioHarmoniarum, quas
.*
fingulidefignancPlaneca:,adHarmoniasjun&orum. Icaquejam por-

rd^ Cap. V. &
VI. fingUli planecae comparabuncur cum Mufica Cho-
rali vecerum , ejufquepropriecacesin planecarummocibus oflenden-
turrac capicibus fequentibus,juncti planecae, cum figurata modernaMu=

fica paria facere demonftrabuncur.
GAPVT V.
InProportionibus motuum Plane-

tariomm apparentium (ex Sole veluti fpeclran-
cibus) expreffa effe Loca Syftemacis , feuClavcs Scalse
Muficas, &generacancus,Duri&
Mollis.
Q Vod igitur inter nosduodecimterminosfeuMo-

^^•cus, Planecarumfex , folem circumcurrencium , furfum deor-
fum, & quaquaversum ftenc proporciones Harmonica?, auctalibus in-
tra infenfilem parcem Concinni minimi proximse, probacumeft ha-
dtenus , per numeros hinc exAftronomia , indeexHarmonicape-
ticos. Quemadmodum vero libro cercio primum Harmonicas pro-
portionesfeorfim fingulaseruimuscapiceprimo, cunc demum capi-
tefecundo , easomnes,quocquoceranc,inunum commune Syftema
feu Scalam Muficamcompegimus,im6pociusunamearumDiapafbn,
qua; casceras poceftace completlitur , per illas caeceras in gradus feut
Locafua divifimus , eaque , re ucScalaeffec, efFecimus: ficnunc quoqi
invencisHarmonijs, quasDeus ipfein Mundo incorporavic , fequi-
tur uc videamus, num ica fingulae ftenc f eorfim, uc nullam cum reliquis
cognacionem habeancanvero omnes incer fe confencianc ? Quan-
quam facile eft vel fine ulceriori inquificione concludere Harmonias
:
iftas fummo confilio fic invicem apcacas effe , uc incraj unam veluti
compagem CeCe mutuo feranc s nec una aliam elidac: quippe cum
videamus , in cam mulciplici comparacione eorundem cerminorum,
liufpiam non occurere Harmonias. Nifi enim omnes omnibusapca-
tae eflenc in unam Scalam ;facilefieripocuiflec ( &fa6"Uim eftpaffim
necefficateficurgence ) uc plures diffonancisc exifterenc. Uc fi qui*
?^$~i nncer primum & fecundum cerminum confticuerec Sexcam majorem *
i
^— ^ 1Tinter fecundum & cercium, Terciam ltidemmajorem, finerefpetlu

^ j'priorisi hic incer primum & tcrcium admiccercc difTonanciam & inceiv
valiunjinconcinnum 12.^5« .
;Ageve^
Age vero videamus, an quod jam ratiocinando collegimus, id CA ^ y,
reipfa (ic inveniatur. Cautiones tamen aliquas praemiccamus quo ,
minus impingamus in progreffu. Primum fuperfluitates illas,vel

defeetus , femitoniominores , inpraslens diffimulareoporcecnam
quasilla;caufashabeanr,pofteavidebimus. Deinde duplicationevel^
contraria bifedlione continua motuum, redigemus omnia intra «Syfte-
mauniusO£tav3e,propterIdentifonantiam omniumDiapafon.
Igitur Numeri, quibus fyftematis Octavae Loca feu Claves omnes
exprimuntur, capite odavo Libricertij, folio47. m
tabellaexpofiti
funt quos nuraeros fcilicet intellige de binarum chordarum longku-
:
dine. Per confequens igitur , celeritaces motuum , eruntinter fe in

proportionibus everfis.
Comparenturnuncmocus Planecaruminparcibusconcinuefub>
duplis. Eftigicur
Motus Vrtm. Sec*
Penhtlij £ feptimun-ifubdupla,feuj28'& <* ,

3> O.
Aphelij $ fextum fubdupia, feu 640 z. ?4-
Penhelij % quincum iubdupla , feu 3.2 da 3, 3- -
Aphelij Veneris quincum fubdupla , feu 32 da z /8--

Perihelij Terr£equincumfubdupla,feu32<^ I. 55-
Aphelij Terrae quintumfubdupla, fcvtjzda I. 47.-
Perihelij Martis quartum fubdupla, feu 16 da, 2. -2J.»
ApbeIijMarcisterriumfubdupla,feu8i'* h 17.-
Perihelij Jovis fubdupla 2. 45"*
Apheliflovis ful dupla, 2. if-
PeriheiiusSacurni 2. 15.
Aphelius Saturni J. 46.
Signet jam Sacnrnitardiflimi motus aphelius, id eft , cardiffl-

ntUSjlocum Syftematisgravifiimum G. numero \ prim. ^Jecund.
Eundemigicurfignabic& Tellurisaphelius , fed quinque Diapafbn
alrius , quia ejus numeruseft ^prim. 4?Jecund. &quisaufic inSacurni
aphelio moru de uno Secundo concendere ? Efto camen difFerencia >•
non erii major , q. 106, io7,quod eft commate minus. Hujus 1 pr.47 fec.
quarcam parcem zrfec. fi addtderis, conficietur zpr.i4fec. cum Saturni
perihehus hzbeat 2 pr 15- fec, Jovis aphelius fimiliter,fed altius uno Dia-
paion. Igr hi duo motus fignanc Clavem £,velpauI6 admodum altioree
Eunc.Sume de ipr. 47fic tertiam %6fec- & adde toti>procreabis z pr.
2i(ec- pro Clave &
ecce perihelium Martis,ejufdem magnitudinis»
c:
fed per quatuor Diapafon altius. Eidem r prim, 47 fecund. adde &
ditrudium %4.fic- , confiet zpr. 4ifec- ,pro Clave d: &
ccce hic prae-
fto perihelium Iovis , fed uno Diapafon akius: numerum enim proxi»
mumobtinecfc, zpr. ^sfee. Siduascerciasaddideris,fo ipr. nfic. -+:
proveniuntz/jr^g^-.EcecceapheliumVeneris^/T.^g^-.Signacigi^
tur hic h >cum feu Clavem e, fed per quinq;Diapafon alciusmec mulcum
fuperat periheli9 Mercurij, habens^r. ofec. fedz. incervalhsDiapason
fupenus.Dcniqidivid8duplumipfiusi^.47/f.fc.j/»r.^4j?f.innovemJ
Cc z fcpar?
— : :
20 4 D£ MoTlBUS Planetar um
.„ . k^.
&paritem unaro 24 fec. aufera coco,reftacjj!>r io/fr. -+pro clave/quani
cap y
fignacfere aphelius Marcis ^pr.yjec fed percYia Diapafon alcius , & ip-
fenumeruspauld major jufto,appropinqUansclavi/e. Namparsfe-
decimade fpr-. itfec. fcilicec 13 fem. /»r. ablaca a}pr. 34fic. relinquic
$pr. 20 Cem.jec cui proximUs eft %pr. 17/cc. Ec fane etiam in Muilca
loco/, crebro adhibecur/e,ticvidereeftpaffim.
Omnes igicur claves cancus duri, incra una O&avam (exccpca clave
^quas neque per fe&ioUes Harmonicas Libro IILCap. II. fignabacur j
fignancur ab excremis PlaUecarum mocibus omnibus, excepCis perihe-
Veneris
lijs &
T&lluris> & aphelioMercurij,cujusnumcrus2pr.j.#/ec.
appropiriqUaccIavir?. Nam aufer ad. 2pr. 41 fec. parcem fedecimam
io^r-s-.reftac2 />r,3o/Fc.clavice:icafoliperihelijVeneris&Terra;exu-
lanc ab hac Scala , uc vides in cabella.
^=z=:iz:=z:=zz:zz™z=~
%.^zz%--l
te'^ 5^- S* -? C5* w.- '.

«^ §*• SLi ^
-
* , r« 1 4 r r-s r s
* •
(?oarra fi a Sacurni moru periheiio zpr. ijfec. fiat inicium fcala;,ja-

feeacurq; isreprasfencare clavemG: cuncclaviy? veniunc^r. 32-fec. q,
appropinquacvaldeaphelioMercurij;Clavi b vemuntzpu 42,fec. q,eit
proxime penhelius^ p xquipollericiam Oclavarum;Clavi c veniunc
,
3pr. ofec. perihelius Mcrcunj &

Veneris prOxirne j ClaViiveniunCi^r.
23/ar. - nec mulco eli obcufior aphehus MarCis, Cc^pr. isfec. ut fic hic fe-
re canto minor numerus fua clavi , quanto prius itidem fua major erac
Clavi d% veniunc fpf. jtjec. quam obic aphelius motus Tcllurisfere $
Clavi e veniunc^ pr. ôfec eftque perihelius Telluris3^r. 49/rc. Jovis
vero aphelius rurfurn ceaec^.
Hoc pa&o claves omnes incra urtarri o£tavam cantus moIlis,excep-
ta/, exprimuncur ab aphelijs &
perihelijs plerifque planecarum moci-
bus , prafercim ijs , qui prius eranc omifli, uc vides irt Tabella
—kgsaz —g---*~— - :*
r
s^
§.
£" s?
j*
f 5? ^ §.
&"
^§• ?:^
5
p g,
H
lm aucem prius/e fignata, J omifla: jam A fignacur,/e omiccicur s
»a«ifeaioacs Harmoaie* CAP,- H. elavexn / eciiana omiferunc.

Iftigi-
. : ,
HaRMON!CI$LiB.V, 205
CAPY;
Eft igicurincoelo dupiicivil, &in duobus quafigeneribus Cantus,
fcxpreffa fcala Mufica > feufyftemaUniUsOttavar,cum]ocisomnibus
per qus in Mufica cradUciCur cantlis nacuralis, Sola in hoc eft diffe-
rentia , quddin fe£ciombus quidem noftris Harmonicis,ucraquevia
conjundim incipit.ab Uno &eodcmcerminoG ; hic verdinmotibu9
planetarum j qUi prius erat § i jani in Molli genete fit G,
In mottbus ccslorumjic
y.
— pm^z&^^^
=t:^
z$±zzzzz: **:
-*:$:±:
t^ H4 i-l N ,h *«
i-, o ô or> \j -* î. w N O "-0 00
Oi t> t>» ^ ^ S0 **• oo CJ\ Q"\ coN O;
o o co O o ^ k»
O o+> 00 0> o ^ i»
PeT jecliories Harmohicasjic :
y..Z7.ZZZ: ^^$_[_£
4
^zzzzaZSz iw =_£— -:*:$:* :__*_*_?=_

:$3£
t_ _ _ t-4 i-i
_ (4 O
k» »m ^, _ fc» „ <*>
o
O 00 o O °* *! o O O o o o _.
N_mficutinMuficafehabec2|6oad)2oo.vel 6 adf.fiein lllo fy-

fteririace quod coelum exprim lt fe habenc 17-28 ad /440 , fcilicec eciam
,
Ut _ ad 5. c_ fic de Cceteris plerifque

zi6o ad 1800, i<5_jo. 1440. ijjo. jjdgo,
Uc 172.? ad J440. 1296. 115-2. iogo. 864»
Jam igituir nori amplius miraberis excelienciflimUm Ordinem (b- ,
norum feu graduum in fyftemate vei fcala Mufica confticui ab homi- ,
nibus:cumvideas,ipfoshacinrenihilaliud quam DeiCreacoris fi- ,
rr.iasagere, & ludere velucidrama quoddam ordinacionis mocuum

cceleftium.
Verum modus, quoduplicemincelligamusin
fupeft eciam alius
cceIofcaIamMuficam:ubifyftemaquidemidem cenfioverogemina ,
concipicur , alcera ad aphelium mocum Veneris, ol.era ad perihelium:

quiahujus planeca.mocuumvariecaseftminimjequancicacis;ucqua^fe
concinecincramagnicudinemDiefios,Concinniminimi. Ec aphelia
quidem cenfio , uc f upra habet aphelios motus Sacurni , Telluris , Ve-
,
neris, & fere Jovis , in G. e, fj , perihelios verd Marcis fere Sacurni , & &
ur prima fronce apparec , etiam Mercurij , inc.f. periheliaconcrs.
ty:
tenfiolocumdaceciamaphelijsMartis, Mercurij, fcferejovis, peri-
Cc j kelijf
2o6 De MoriBus P1.ANETARUM
Veneris ,
heli js vero Jovis , &
fere Saturni ; quadamtenus vero etiam
®Ap - V/ Telluris ; &
proculdubio etiam Mercurij. Narn efto , ut jam non aphe-
lius Veneris,(ed penhelius spr.jjec.locum e capiarjeiproximeaccedic
eciam perihelius Mercurij $pr. ofec. per Difdiapafon , per flnem capicis
IV.Hujusvero periheiij ?, j pr.j /ec.pars decima, i$/ec. ablata,relinquic
Zpr.^fec. periheliumJovis,obtinencemlocum^: &
parsquindecima
12 pr. addica , cumulac ^pr.
apheliumMarcisfcre,obcinencem
iffec,
Jocum/ & fic in £, fequencur eandem fere tenfioncm etiam perihelius
Sacurni&apheliusjovis. Acparsodavazj/fc.fumpcaquinquiesjdac
1 pr. qui eft perihelius Telluris qui etfi in eandem cum praemif-
^fjec. ,•
fis fcalam non quadrat;uc quae non ordinac intervallum /.g.infra e,ncc
24. 2$. fupra G. tamen fi jam perihelius Veneris, &

ficetiam aphelius
Mercurij, excra ordinem pro e, capianc locum d% , tunc hic perihelius
TelluriscapietlocumCr &confentiecetiamapheliUsMcrcurij,quia
,•
pars tercia 1 pr. ifec. de 3 pr. ijec. fumpca quinquses , foffrr. %Jec. cujus
dimidium2pr. 32/?<r-t-.proximeacceditadapheliumMercurij, quiin
hacexcraordinariaaccomrnodacioneobcinebitlocum c. Suncigicur _
hi omnes incer fe quidem tenfionis ejufdem alci ter tamen Scalam di-
:
vidit Veneris perihelius;cum tribus (vel quinque ) prioribus , eodcm

9
fc. genereHarmonico, q,apheli ejufdem,incenfionefua,putageneie
Duro: aliteretiamejufdem Venerispenheliuscumduobuspofterio-
ribus, eandem dividit; puta ,non in Concinna alia, fed faltem in diver-
fum Concinnorum ordinem qui fcilicet proprius eft generis Mollis.
,•
Sufficitaucem,hoccapice, quidincausaverfecur , oboculospo-

fiiifle quare ver6 unumquodque fic fuerit fa£tum,
: &
quae caufae non
cancura confpirationum , fed ctiam diffidenciae per minima > id lucu*
lenciflimis dcmonftrationibus patefiet Cap; IX.
C A R VI
InExtremitatibusmotuum Planc-
tariorum exprefsos eke quodammodo Mo-
dos feu Tonos Muficos.
C equitur hoc ex antedi&is, nec opus efl: multis verbis,
•^finguli enim planecaefingulaquodammodofignanclocafyftematis,

motuperihelio,quatenusdatum eftfingulis , percurrere ccrtum ali-
quod mtervallum in Scala M ufica,certis ejus Clavibus feu locrs Syfte-
,
raaciscomprehenfum,cujufqueabillaClave feuloco incepcum , qui

capice praecedenci concigic jllius mocui aphelio , Sacurno quidem &
Terrx Gacjovi ^,quaeinGaltiustranfponipoteft,Marti/e, Vene-
s
ri a Mercurio A, in altiori Syftemate. Vide fingulos in Notis ufita-

ris. Non formant quidem intermedios locos, quos hic vides notis im-
pletos, ar ciculace , quia ab uno excrcmo , non falcibus
ficuc excremos :
& incervallisj fed concinuA cenfione nicuncw ad oppoficuoi > media o-

imnia
,
Har moni c t s L i b. V. 207

quod aliter a me non
mnia fmfinita in potencia ) permeantes adtu : id CAP> ^*
potuic exprimi quam per concinuam feriem Nocarum incermedia-

,
bacurnus Ji.picer Marstere lerra
Venus *"* Alercunus Hiciocumhabetetiamj)
rum. Venus fere manec in unifononon sequans cenfionis amplicu-

dine vel minimum exconcinnis incervallis.
Atquifignaturaduarumincommuni SyfiemateOlavium, &for-
maciofceleci Oftavae, percomprehenfionemcertimtervalliconcinni,
eftrudimencumquoddam diftinctionis Tonorum feu Modorum:func
ergd Modi Mufici incer Planecas difpertiti. Scio equidem, ad forma-
tionem &
definicionem diftinctorum Modorum requiri plura , quac
cantus humani, quippe mtervallati,funtpropria:itaque voce quodam-
modofurnufus.
Liberum aucem eric Harmoniftas , fencenciam depromere fuam .*
quem quifque planeta Modum exprimatpropius excremishic ipfi af- ,'
fignatis. Ego Saturno darem ex uficatis Sepdmum vel O&avuni

quia fi radicalem ejus clavem ponas G, penhelius mocus aicendit ad 5:
JoviPrimumvelSecundum ,quiaaphelioejus mocuad G accommo-

dato,periheliusad b pervenic,-Marci Quintum vel Sextura noneo >•
tantum,quia fere Diapente aiTequitui ,qu'od intervallum commune efl

omnibusmodis : fedideo pociflimum quia redaftus cumcsetensad
.
communefyftema, perihelio motu c aflequitur,aphelioad/alludic:

quaj radix eft Toni feu Modi Quinti vel «Sexti: Telluri darem TertiumTell» ea nft
vcl Quartum : quiaincra femiconium ejus motus vertuntur,- & veroMl * A MI
primum illorum Tonorumintervallumeftfemicbnium > Mercuriojaba c*Ji-
vero ob amplicudinem incervalli , promifcue omnes Modi velToni<:>as,'nhoc
convenienc: Veneriobaneuftiamincervalli, planenullus,acobcom- noftt '!°; ,
&
mune Syftema, eciam Tercius Quarcus, quia rpfarefpectu cstero-Jetiam &
rumobtinec et fAmemob
u&eie,
CAP VT VII.
Harmonias univerfales omnium

fexPlanetarum ,veluti communiaContra- '.TSflD
pun£laj quadi iformia dari.
J^JVnc opus , Vranie, fonitu majore dum per fcalatri :
-'
Harmomcam cosleftium mocuum , ad altiora c,onfcendo ; q u a ge-
âuinud
;

nuinus Archecypus fabricas Mundanaerecondicusaffervacur. Sequi*
'
miniMufici moderni,remque veftris arcibus, anciquicaci non cogni-

: vos hisfaxulis ultimis , prima univerficacisexemplage-
Anne fla. cis, cenfece
gitium fe. nuina , bis milhum annorum incubacu , candem produxicfui nunquam
1? non P rocu ga Nacura veftris illa vocum variarum concencibus , perque
C1
° :
f i
S
ins *uns veftras aures,fefe ipfam,qualis exiftac peniciffimo iinu, Menci humana;,
Compom- Dci Crcacoris nliaj dilecliffima: infufurravic.
doftmfii-
Quas Harmonicas proporciones bini Planecae vicini Mocuum fuo-
quamMo- rumextremicacibus complecterencur , idexplicacum fuic fupra. Ve-
tetam pco rum CO ncingic rariffime, uc ducpfcrcim cardiffimi, fimui in
lua incidac
gio exiffam excrema incervalla.- verbicaufa, Sacurni& Jovis apfidesdiftanccirci-
rextum cer gi gradibus : igicur Licerea , dum haec illorum diftancia, cercis vice-
peSt«Re
norum annorum faicibus ycocum Zodiacum emeciacur , anni labuncur
gius,ca;ce- oclingenci; neque camen falcus,quioclavumclaudicfaeculum, praeci-
riq Sacri fefercur adipfiliimas apfidas; &fipauld longius aberrec
;
expeclandi ,•
diwre^po- fum alij octingenci anni,uc falcus illo felicior cum racione quseri poffic
tscunc.Ve- idque coties icerandum, quocies modulus aberracionis in unius faicus
rumheus dimidiaci prolixicace concinecur. Tales Periodosefficiunteciamcae-
vos>inc<se- i
- /- i i- t •« • •
i
lopiures ceraz bigaeltngulae quanquamnonicaprohxas.

, Incenm vero con-
quam fex cingunc eciam aliae Harmoniae binorum Planecarum ; incer mocus non
cocdan""
excremosucrofque, fedintermedium, velunum vel ucrumque :'eseq;
Nam Lu- in diverfis veluci cenfionibus. Nam quia Saturnus ex G in § & paulo
na fcC fim
ulcerius cendicur , Jupicerexfun d &amphus: poffunc igicur concin-
^
nodiatn gereincerfc &
^Harmonia;etiimiftajmpraDiapafon,Tertiautraq> ,& r
cantiiiat , Diateffaron ; illarum qdem alcerucrap cenfionem , q habet amphtudi-

cunis^ffi-
d mem reliquae; hasc vero per amplicudinem Toni majoris. Diaceffa-
«knsCou- ron enim eric noncancuma GSaturniin cc Jovisfedeciamab^Sa-
fette fym-
curniin;&/ Jovis, &per incermediaomniaincerG. ^.illius&fc. aWhu-
BUiberh- )
us - Diapafon vero & Diapence infolisapfidum punctis concingic.
•t, feipar- Mars vero majus naclus incervallum proprium , hoc obcinuic, uc eciam
tlbus,Cura
*Diapafoncumfuperioribus, peraliquam cenfionis amplicudinem fa-
feduium ci aC Mercurius cancum obcinuicincervallum ; ucpierumque omnes
-
poliiceor. Harmonias cum bmnibus conftituac,incra unam periodum fuam, qua;
^Mufi- non ôWxiot efl trium menfium fpacio. Telluse concra, Venufque
camccee mulco magisj/anguftia propriorumincecvallorum, reftringuntHar-
ftem ex P n
,
"moniasfuas non cancum cum.casceris fedmaximeincerfemucuas, ad ,
f erc defcri"paucicacem fpe&abilem. Quod fi cres in unam Harmoniam confpi-

ptamjhuic raredebeanc:mulcaequidem vicesfuncexfpectandae; mulcae cawen
tum/vr- Harmoniae func ; ucicacancofacihuscontinganc dumvicinamfuam ,
enievene- proxima quarque excipic : yidencurquc incer Marcem , Tellurem &

POn " Mercurium criplices concingere fspiufcule. ,Quacuor vero pianeca-
farnf a
~
ienJ° rumHarmoniae, jam incipiunc fpargi in faecula: quinque Plaheca.
rum'. in Myriadas annorum. Uc vero fex omnes confenciancid longifl.
fimisaeyifpacijsincerfepcum , &nefcioan penitus impcffibilc ficbis
•rinltri
concingere per exaclam evolucionem; pociufque principium quod-
,
Mundi. damTemporis demonflrecaquoomnis Mundiaecasdefluxeric.

Qnod fi unica fola, concingere poffec Harmoaia fexcuplex , auc
incej
—
HarmonigisLiberV; io£
CAP.VI*
jnterplures unica infignis ; eaprdculdubio prochara£tereCreationis
haberi poflet. Quaerendum igitur , an quot omnino formis redigan- &
tur omnium fex planetarum motus in unam communem harmomam?
Methodus inquifitionis haee eft, ut incipiamus a Terra Venere; quia &
hiduo faciuntconfonantiasnonpluresduabus,& (quodhujusreicau-
fam continetj per intenfiones motuum breviffimas.
Age igr prfcfigamus duoveluti fceleta Harmoniarum, fingnlabinis
numerorum ( quibus termini tenfionum fignantur ) excremitacibus
concenca, quidq-, ijs congruac ex var iecate mocuum cuiq; Planeca? con-
cefforum, eonquiramus. PrimumfceleconhabeacincerTerram& Ve-
nerem 3,5. &>ingravifi]macenfiGnernocumdiurnum Telluris apheli-
'\1mj7pr.\3Jec. inacucifllma, Veneris pei ihelium 97 pr, 37/f e. caeterier-
go ficerunc:
Harmom* rianecarum omiiium feu iiniver-

fales Gtnens Duri
1H fy
oncordx IJt c conccrdzt
l
In Tenfiond Gravif- A cutif- InTenfionc Gravilfi- j

Acuciifi- !
firna. fima. ma. I ma

Sc^rr. fec Sc pr.Scc'Sc.i'1'. Ge.
e %ij. <§-—- — . 380. io
Sc Pr.Se.
e9^'. -$- 5 8o. 20. j
... ~~3E "" 2.8,-, 15 2JZ. 48. c îj. V "

"04. H i ju. 11
5 !??•
g<5/
-î^c- '°-j l>5- J 4-
cv/ 190. id 195. tq..
VenuseS- ^ 9/. S 97- 17 Veaus ev- *~ 95 •' .*7- 57-
5S. 34-
T «'g''?, §: n- 58. ;*. Ter.g^C_I$I ** 3-
55. dtii — — V-— 38. 1. y. 3-

jf.
0* -$ M: t*. 17.
19. n- g»;
5*
A— 4- 4-M 4- «•
* tf *• 34'
35-
»
*k —
2.
I.
1*.
47-
-c
4^ | | $ G —-$- 1.
Hic csteris manentibus, Saturni perihelius

47- s. *9
Adhancuniverfalemconcurntâturnus
_ctuaphelio,Terraaphelio,Venusaphelio &Jovis aphehus non feiuntur; ac eorum lo-
fcre;inaltiffima tenfione concurric Venus
coconcamtMarspenheliomotu.
Caeteri fingulismotibusconcurrunt;fo»
perihelio;in media tenfione concurritSa-
turnusperihelio,Jupiterapheiio,Mercurius lus Mars due-feus , Mercutius ciuatuoc
penhelio. I ta Saturnus diiobos motibus po-
KftcoacuirerejMarsduobus^MercurJus^.
Dd §ecun-
- . :
De Motibus Planeta r um
fecundiim igi" fcelecon eric, in quo incerTerrarti & ? cft alcera poffibiHs
Harrnonia Ubide? apheliomocudiurno94£r. ô/ec. parso&ava
5. 8-
fumpca quinquies occupac de mocu Telluris 5-9^. 1 6fec. 5c

|i pr. 5 \fee -. ,
deperihclio$ 97/>r. J7/&. parsconfimilis, occupacde motu Telluris

îfiy.iy^c-CxceriigrPlanecajconcordanciequencibusmocibusdiurnis..
j
. i ,
-
.
--
,
- -
,
: -^ i* : __ «
HarmonidcPIanecarumomnium leu umver-
I-
fales Generis MdHis.
IJt f) concordet. 1-. c cwcorda.

•^ 1
InTenfione Gravif- Acurii- InTenfioneGravif. Acutif-

fima. firaa. lima.
Sc. Pr Sec
I . Sc. Pr.Sec Sc I. Sec
Sc.pc.Scc
t_I~ 379-™
___$_- »84-3i tj>t.s6
*g%- $
i §
c
*i7. + Z'4#; 4 g y y7- 4 '44- 4
d f 9/
_3JE %g9- 40 I9/.I4 $d> S» | k$-
j
ig_ .40 19. 14
Itfi. 4}
E
Ven» df %_^.^..„
:_fcA~ s 97>17
Tei. g #'/'/) _~Z_

j__$:i- 61. x i_ • 1«
*S>-3«
jo. JI J Marsg/t/ A . *$ J* JO. i»
£ :
_
Jap.cj ~5«fc-~- 4J<S *• f

J U P-W \ $
—
4- 51
%
y.
T
*I r. sj I j Satcrn. G
3=
A
= .
~ i *S*
fcurfum hic ln tenfipnemediaconcurrunt Sa- Ethiccjctritisapheliojovi* , &perihelioSa-
turnusmotuperihelio,Jiipiter aphelio, Mer- turni, adrmtcitui Mersunj aphclius proxim*
eurius perihelio. Jn renfionc altllTiisa fcre prsetcrpcriaelium. Cseterao. aent.
eoncurrit perihelius Telluiis nsotus.
Teftacur igr experiencia Aftronomica, poite cohcihgere univerla»

ksomniiimmocuumHarmonias.eafque duorum generum , Durifc
Mollis j &inucroquegenere,forma:feu(fiicalicec) Toniduplici9i &
inunoquolibecquacuorcafuum, cum aliqua cenfionis lacicudine, &
cum aliqua eciam variecace parciculariumHarmoniarum Sacurni,Mar°
tis & Mcrcurij, eujuique cum cseccris: ncc id prseftari folis mocibus in»
termedijs (cd omnino excremis omnibus, praecerquam aphclio Mar-

,
tis , &
perihelio Jovis,- quia ciim ille obcineac/e, hic d, Venus obcincns
incermcdium dq vel e pcrpecuo , non ferc illos fiios vicinos diflbnos iit
harmonia univerfali , quod facerec , fina&afuiflecfpacium cxcedendi
cx e vcl d?. Hoc impedimenci habec conjugium hoc Tclluris & Vc-
neris, ccu maris& fceminx, quiduo planeca gencra Harmonia-
«"urn diftinguut, in duras fciiicec & m«fcula8,mollesque & famihinas
proui
; ^
Harmonicis Liber VJ atn

CAf.TO
jsroiitalterconjugum alteri fueritgratificacuSjTerrafciliccitvclinA-
p hel io fiio fiierie, canquam digriicacem cuerls m ar tal em , oga urgens i &
viro digna,Venere in periheliumfuumvelucadcolumferiiota&de-
trusa.vel eam in ApheliUm afcendenccm blande admiferic; ipfave Tel-
ius, fuuminPeriheliumverrus?jinqueejus velucicomplcxus defcen-
derit, voluptaciscausa, poficisclypeopaUlHper&armiSidperibusqu©
viro conveniencibus.-cunceriirri Harmoniamollis eft.
Quod fi hanc oblocucricem ? filerc jiibeamus, hoceft , fi confide-
raverimus, quscnam efle poftinc Harmoriue nori orhnium, fed quinqi ,
fakem reliquorum Plarietarum,exclufomotu?j adhucquidem TeL
Harmoniae Pianetarum quinque, diffiraulaca

Veriere
Generii Duri Gene¥ti Mollu
la Teniiosie Gravif- Acutif- JnTcnfione Gmiffl- Acutiffi-

fimfl. fima. rna. ma.
Sc.pr.iee. Sc.Pr.8e. Sc.pr.8ec Sc.Pr. Se.
d 9y. •*£ — " 5*2- iBjjjH 24. 541. 18. ?/« 14
a __3E*Z~ * 8* V 292 ' 48, ro i$o. /7.
*f I
[17J.
& _*Z i2% - fl *j*. /6-
JH175. 4*-
Verius hic— — l?inusobr ——
ob- e* -—4- 97' 37 ikepit.ct- +— ,
^7; 37-
ftrepit . . _
58. J4-
Ter.gwf; 7- t 5& J*.
5<f. }<r.
a*
b«y 0-
— 3J. 8.
*^; i7.
31. jb.
f.
ij. f. 11 * jo.
2t
4- **
G.
*
-3L^.
2.
i.
ip
47.
1
li %\ %• x.
i.
8.
47-
11.
ro.
Hic in graviffima tenfione concurrunt Hicnontoleratur aphcliu» Jovis, at

Saturnut , Terra.aphelijsjinmediaSa- in acutiffima tenfione concurrit Satwffc
«urnus perihclio.Jupiter aphelio; in acu- nus periheliopioximc.
tjffiriw, Jupiter periheli»; II
lus oberrac chorda fua^, rjfcg afcendit ab eaultrafemitohiutn poiTunt :
jgitur cum^ corifpirare b,b,c s d} dp e: ubi Jupicer , ut vides, chordam d

fignarismocuperihelio,admitcitur,- fupCreft igicurde Marcisaphelio
difrlculcas. N?,m Telluris apbeIins,obcinens j?,nonferc iliuminy^.
perihelius vero , uc fupra didlum Cap. V.ab aphelij Martij eonfenfu ab*
fhorrec circicer dimidia Diefi.
t>d Quatuoi'
Ojg De
«•;.-
MoTIBUS PLANETAR UM ' -
cap. vir QuatuorveroPIanetarurn., SaturnijJovis,MartiSiMercurij,poi

teft & haec eiTe Harm®nia m qua
> fic eciam aphelius Marcis, fed eft fine
fionislatitudirieV
IJt l) comord.es *_^ # cuncordet. ,

y
Sc.Pr.Sec,
"/ $ "' 3" •
>°' kj _. ,.,,, . ,.
^*
~ *~
y f-
9 *?• -Z§ -
•
'
8.,.
* fe ..
d9j
-&A-
____.$.
— J
i6 7
°^ <3
. fS -
$
* #ff _.
d%
_sg_A.__,
.____.$.
__ ; '
.:
V
k ">- zz$t$z *« *. o*
** :_pz;'
'
.". .r-i
^dj. —$— f. m 2f
d> zz$zz
'
. - • t
•
\ & / 4- "
,. _;
% a ___£__
Nihilig.turaliitdfunsmotus ccelorum. quam perenriis

quidara
conccntus(rati 9 naIi3 noh vocalis
pcrdiirona_testenfiones>eluti )
quaidarnSyncopationesyielCadentias(quibushominesimitanturiftas
d onantiasnaturales; tendens
incertas&pra.fcriptasclaufulas, _n-
t! 'T 0rU (vcIuci Voctim
Tempo ismfignien S &diftingu e „
dem inventam efle ab Homine .
!) ^q» 6 Notis immehfitatem
S ;utmirum amplius non fit , tan-
Creatoris fui Simi! ,rationem canen-

oi per .concentum ignocam
, veteribus uc fcilicer totius Temporis .
mundaniperpecuicacem in brevialiquaHorsparce.
perarcificiofara
plurium vocumfymphoniamluderet,
DeiqueOpificiscompIa-
eentiam in openbus fuis fuaviffimo
feafu voluptatis, ex _
hac Dei lmicacrice Mufica percepca?,

quadariis
cenusdeguftare^
"
.
,
Ha&MONICIsLiB. V. 215
CAP VT VIII.
Quisinconcordantijs coeieftibti^
Difcanci , quis Alci , quis Tenoris , quis
Baflivicemobeac?
cfih^cfiincvocabulavocumhumariarum s neciri
E ccdo voces auc foni cxiftunc, ob fummam mocuum cranquillica-
tem"; acne fubjeda quidem , in quibus Harmonias deprehendimus
iub mocus vengenere comprehenduntur ; quippe cum folum appa-
rentesexSolemocusconfideremusietfidcnique caufanullatahseftin
coelo } quse voces cerco numero advocec ad faciendam Harmoniam,
qualis eft in cancu humano;prius quippe erac nunierus Planecarum fex,
Solemcircurneuncium, exnumero quinqueincervallorum, afiguris
Regularibiis defumpcorum poftea demum (ordine Naturae non tem-
;
pons) democuumcongruenciaitacuendum fuic nefcio camen quo •
pacto m hi vim faciat h«£c admirabilis congruentia cufn humano can ttii
i
ut hartc quoque parcem comparacionis eciam iine fohda caufanacura-

,
li pf ofequi cogar.
,
Quas eilirn libro cercio Capice X VI. proprietatcs
,
Baflb tribuit ufus vindicacque natura eafdem quodammodo Satiir-

, :
nus & Jupiter obcinenc in ccelo quas Tenori > nos in Marce inveni-
•;
&
mus;quas Alto,eaeinfuncin Tellure Venere ; quasDifcanto , eaf-
dem habet Mercurius,finon aequalicace intervallorum,atcercepro-
porcione. Uccunque enim proprijs ex caufis capite fequenci deducan-
tur cujufque Planeca? Eccencricicaces,&: per eas, prppria cujufque mo-
tuum incervalla: lllud tamen inde refulcat admirabile, necfcio an non
juxcaprocuracum, nec mere neceflitatum temperamentumi quod
I. ut Alto Bafliis opponitu r; fic duo Planecae funt , qui Alti naturam ha-
bent, dubquiBafii, velutinquohbetGenerecantus ucrinqueunus:

czecerarum fingularum Vocum finguli; quddque IL uc Altuspene fu-
&
prcmus, in anguftijseft, neceflarijs nacuralibus decaufis,lib.III. ex-
plicacis: ficpene intimiPlanetaj,Terra&: Venus,anguftiflimamotuurn
habenc intervalla, Tellusnonmultdplusfemitonio, VenusneDielin
quidem; Ill.ctut Tenor liber eft, modefte tamen incedit; fic Mars, uno
Mercurioexcepto maximumintervallum/icilicetDiapente facerc
, ,
poceft.TV. ctutBafliis Harmonicos falcusfacic; ficSacurnus Jupicer &

intervallaobtinent Harmonica, ipfiqueinterfeaDiapafon ufque ad
Diapente epi Diapafbn veniunc: V.& uc Difcancus liberrimus eft , pius
quam omnesreliqui idemque &celerrimus
, eciam Mercurius ; fic
plufquamDiapafon, breviflirno redicu perambulare po-
teft. Sedfichocfaneperaccidens:audiamus
nunc Eccencricicatum caufas»
(O
..,.; < CAP;
£14 De MoTIBUS PlANETARUM
CAPVT IX.
Ortus Eccentricitatum iii Plane-

%is fingulis ex procuratione Harmoniarum
intereorum mottas;
Vm igitur videamus , Harmoniasuniverfalesonv

^
f~»
-* niumfex Planecarum nontemere pofieevenire, prsfertim pef
excrerriicacesrhocuum, quasvidimusomnes concurrere aduniverfa»

les Harmonias , excepeisduabus , quae ad proximas univeriahbus con-
currebanc cum mulco mirtus temere poftic accidere , uc omrtia loca
:
fyftemacis Oclavar,conftttucalibrotertio per fec~tioncsHarmonicas,fig-

nencur extrcmitatibus motuum Planecariorum ; omnium vero mini-
me, ucfubcilifllmumhegociumdiftin&ionisHafmoniarum cceleftiunt
in duo genera durum & mollfe, cafU prOveriiac , fihc cura fingulari O-
>
omnis fons, approbator Or-

pificis:fequitur lgitur ut Creator,fapieritiae
dinis perpetuus, fcaturigo Geornetriaj &
Harriionices sterria&fu-
pereflenciahs, uthic inqUam cceleftium Opifexipfiflimus,Harmoni-
cas proporciones , ortas ex figuris planis reguiaribUs, acijunxeric ad
folidas quinque figurasregulares , exque utraque claflc Uhum per- ,
fectiflimum ArchecypumccelorurricOriformavcrie^ inqriO, ficuc per

folidas quinque figUras , Ideae relilcerenc orbium, quibUs fex ftellas ve-
huncur : fic etiam per plaharum figurarum fbboles , Harmoriias ( libro
tercio ex ijs dedu£tas),Eccencricitacum ih fingtilis orbibus mehiuraâd
mocuscorporurhproporciohandos, concirterencur exquc his duabus:
rebus concemperacio una fier et , &

majoros Orbium proportiohes,mi=
noribus Eccencricicacum, ad HarmoniasprOcurandas neceflariarum*
&
nonnihil cohcederenc; viciilim, ex proporcionibus Harmoriicis, iJ-
lacpociffimum Planccis accommodarehcUr , quse cum folida quaque fi>
gura cognacidriem majorem haberenc ; qua id per Harmohias fieri po-
tuic: eaque candem racione 8cproportionesOrbiUm, &finguIoruni
£cce»tricicates, ex Archecypo fimulenafcerencuf , ex Orbium vero*
amplitudine &
mole corporum , pgriodiea Tempora fingulorura
relultarcnc
Quam mechodurn,dum per uficacam Geomecris ftcecheiofih in lu~
cem Incelle£tus humani proferrc nicor: faveac Auchor ipie Ccelorum,
PacerIncelle£tuum,Largicof fehfuUmmorcalium 9 ipfe immorcalis &
fuperbenedi&Us } impediacque , ne quid indignum ipfius Majeftace ,
de hoc opere fuo , noftrae mencis tenebra; pfoferaht;efriciacque,ut
perfe£cioneni ipfius operum fan&itace vitae, ad qiiam Ecclefiam fuara
,
incerris elegic &fahguine filij lui & peccacis mundavic , ope Spiri-
,
tus fui fancli , nos Dei imicacores ajmulemur ; procul babences omncs
diiTonanciasinimicitiarumi ©mnesconcenciones,aemulatiOnes> iras*
rixas , diflenfiones, fe&as ; invidiam , proVocaciones, irncaciohes pc#
di&eria, cseccraquc carnisopera;quodmecumomnes,quifpiriturrB
Chrifti
HarmonicisLib.V. i«
Chriftihabent,nortoptaburtccantuni , fed&fattiscxprimere » voda-
tioncmquefuamcercamfaccreftudebunc , iprecis omnibus omniurd

ftarcium pravis moribus obcencuZeli, auc amoris vcricacis auc fingu»
, ,
aris erudicionis modeftiacve erga coacenciofos pr aeceptores , aliovc

, '
quocunquc (peciofo prastexcu veiatis &

fucacis. Facer fandlc ,
fcrvanos in confonanciadile&ionrsmucuae, ucfimusunum , ficuc8e
tu cum filio cuo, Domino noftro, &
Spiricu fantto unum es,& ficuc om»
nia opera tua, per fuaviflima cortfonanciarum vincula , unum fecifti:&
uc ex redu£ta gencis cuae concordia , (ic scdificecur corpus Ecclefiae tuae
inhis terris > ficuci cu ex Harmonijs ccelum ipfum extriixifti*
T&ationes priores*
I. Axioma
COnfentaneum eft,ubicunque omnino fieri potuit>
Harmonias inter Excrema mocuum cam fingulorum quam bino»
rumPlanecarum confticui debuifle jomnivarias > ucvariecasiftamun-
t
dum exornarec. j
IL Axioma
Interualla quinque , Orbium fex, oportuitmagni*
'
tudtne quadamcenus rerpondere proporcioni orbium geomecrico-

rum , qtfi figuris &
quinque regularibus folidis inicripci funt circum-
fcripti : idque ordine eodem , quifiguris ipfis nacuralis eft.
De hoc vide Cap. J. gf Mjfierium Cofmographicum ,&'Epitomet Afiron,
Lib. IV.
111. Propofitio,
InterTellurem &Martcm , eartdemquc &Vcnc«
tem incervalla, debuerunc cfle proporciorte ad orbes fuosrnirtima,
ea-
q-.proximesequalia; mediocria &rurfiimfereajqualiainterSaturnura
& &
Jovem , incerque Vencrem Mercurium,raaximum incer Jovero
& Marcem.
7âmperIIt quxfigurocminimamfkcmnt ortium gcometricorumpropor-
tionem , ijfdem Flanetx rejpondentes infitu , debent itidem mtnimamfiicefcj> *
mediocrem vcrb ij, quifiguris mediocrisproportionis refj/ondenfi,
tf maximamij,
quifigur& maxim&proportionis. Sedquo ordine efiinterfiguras Dodecaedrott
1$ Icojaedrom eodem efi inter planetarum higas,una tMartis $ TeUuris, altera
TcUuris&Vtncm : g? quo ordine Cubus i$ QEtaedron i todemhiga %H &
tiga ?$ i quodeniqueordine Tetraedron , todem ef biga Iovis {§ Martisi
vide Cap. III. Ergb minima erit inter orbes Flantiariosprtmb dittoj proportio i
inter verb Saturni Jovisque } fere aqualUci,'qu* inter
Vtmu Mercurijquei
dzniquemaxiaa inter Iovis &
Martis orbet* IV, Ax±
2i& DyMoTiBus Planetarum
CAP.IX.
IV. Axioma
p
- non
lanetômnesdebenthaberefiiasEccentricitates,
minCis quam lacicudinismocum, & fecundum eas eciam ,
diftariciasa Sole,fontemocus,diverfas.
Sicut effientia motus confiflit non in ESSE
fidin FIERI, fic etiam fbe-
,
cies fiufiguraregionisquam Planetn quihbetmotupermeat. , nonFlTfhtim

,
ab initiofbhda^,fedfuccefiutemporisacquirit demum fiiam non longitudinem

tariturii , fed etiam Iztitudinem £f proptnditetenLj,
, perfbcio dimenfionum ter~-
nario;fitquefic paulatim connexione £f accumuUtione plurimarum circulatio-

num,ut repr&fenteturfjtecies crbis concavi, idem (um So/e centrum hahentis; jl-
cut ex filifinci plurimis inter fie connexis z$ conglomeratis circulisfiruiiur
adiculaBombyci,
V. Propofitio*
f
^*
Viqj biga? vicinorum Planetarum fuerunt
buenda;duaeHarmonkediverfce.
attri-
ISfjm per IV quilibet planeta habet difhxntiam d Sole longiffimam, £*f bre-
'vifjimam iquare per C ap. III, hujus ; habebit $ motum tardiffimum £$ celer-
rimums. Dux ergb funt primarix comparationes extremorum motuum, una.
Divergentiuminduobusplanetis , aitera OmvergentiunLs. Diverfx autem
iriterft_j> 'Utfint , necefie efl ; quia major erit proportio divergentiurrLs , minor
,
Convergentiumu>. Sed gf per diverfits Flanetnram bigas , oportuit efie Harmo-

niasdiverfds ; njt h<ec varietas ad exornationem Mundiproficeret , per Axi /.,
etiamque ideb,quia intervallorum inter binos , funt proportiones diverft,per III,
At cuique proportioni orbium, ccrt& refpondent proportiones Harmonic*, cogna~
tione quantitetiva, irthujus libri Cap. V demonflraturru.
t
Vl. Propofitio,
. o armoniae
*t
duas minimse 4.
bericincerplanecasbinos.
^. Sc ?. 6» loeum non ha^
Efienim f. ad^.iJt looo. ad$oo,$ 6. ad f. ist iooo ad 233 "+ -At or- •
bes circumfcripti Dodecaedro £=f Icofaedro, majorem habent proportionem adin-

fcriptos ,fci/icet eam quam ioooad 70 f ffc: £jf h& dux proportionet indicant
interva Ua inter Orbes Planetarios proximos ixterfe, feujpacia minimaj : in cx*
teris enim figuris reûlaribus orbes diftant longius dfeinvicems. lam uerfr
proportio motuum adhucmajor efi,proportionibus intervallorum , nifiingensfib
proportio Eccentricitotum ad Orbes , per Capitis III Numerum 13. Efgoprdf
portio motuum minima, majsr qudmfunt 4-f$f.d. Igitur hdt Iiarmoni&
eft
flfiguris qttidem regularibus impediu? locum interplanetes nultumfirtiuntur.-
VII. Pro-
HarmonicisLiberV! 21?
1
~*
Vll Propofitio.
tj Arrnoma Diateisaroii mter convergentes motuj
-** binorum Planecarum locum nullum habere poceft n-ifi fincillis ,
propriae excremorum proporciones jundfcepJus quam Diapence.

enim $,4.inter convergenles ,tj)fit primb nulla Eccentricitas ,mtlla P/a-
Sit
ttetisfingulispropria motuum proportio, (ed ijdemmotus gjf convergentes tfMe-
iiij : tuncfiquitur ,iJt intervalla refpondentin, qu<eper hanc (uppofitionem erunt
Orbiumfimidiametri , conflituant hujus gportionis befiem, (ci/ic&t 44.S0.f424.
per cap. III. Jtqui h<ec proportiojam Iflmincr quam cujuscun^figurx Regula-
ritorbium proportio: lta/Ôrbis interior totusficaretur a p/anis regu/arisfigu-
f& cuicun^ Orbi exteriori inficriptA. Hoc verb efl contra Jxioma II.
Sit fecundb aliquafumma propriarum proportionum inter mof extremos z
ftffitconveroentium motuumproportio $, 4. veljf. loo.interval/orum verb re-
fifondentiumfit proportio 1000. 79 f. cum nullafigura regularis facia-t mino-
rem,orbium proportioriem. Et quiafuperat ilia motuum everfia hanc intervaUo-
tumexcefiuyfo. 7<)f.aufiraturigr hic excefius etiam a proporticne \ooo. ?cf.
fecundum doHrinam Cap. III, refkitg434. 7pjo.dimidium prcpoytionis crbiurn.
Ergb duvlum huj-tsfi. Syoi. 6320. idefl:ioooo. 7100. eflproportio crbittm. Huic
ttftfir proportionem intervallorum convergentium )ooo.79f 79 f. . refkibit 7100.
circiterTo n* major. Tafipb debet efie ad minimumfitmma binarum proportionum t
tfuas medii habent ad convergentes utrincu,ijt inter motus convcrgentes pcffit
t(?eDiatefiaron.Divergentiaigrextremaintervalla,adconveroentia extrema,
jitmm&mproportibnumfhciunt,huius circiter dup/am,id efiduos Tonos , rnct 9 &
ccnvergentesrur(itmdup/umh:tjus,ide(l , quatuor Tonos ; qucd efl p/us quant
Diapsnte. Si igr duorum vicinorum planeinrum fumrnapropriorum e(l minors
<guam Diapente: inter eorum convergentes non poterit efie Diaiefiarons.
VIII. Propofitio.
C Aturno §£ Iovi debebantur Harmonia? 1. 1. Sc i. $.
*-* id eft Diapafon & Diapence epi Diapafon.
j\am ipfifunt primiiifitpremiex Planetis,^ nacii fitntfiguram primam
'*Cubum,g cap. I.huf: Z$ hx Harmonia (unt primx ordine natura^ (unt capittt
frimarum (hmi/iarum foura/ium , Ttifeiiloritefieu Tetragonicm , tf Trigonic<et
fer diih lib. /, Quod verb caput efl, Diapa(on i.z,eflproxime major prrpcr-
tione orbium Cubi Semitripla\quare apta efl trtfiat mincrproportio mctuum p/a-
tiefzrum cubicorum.per cap.III. Num. \$;tf) percon(equens, 1.3. (ervit proma-
jcriproportione. Hocverb idemetiamfic. Si enim aliqua Harmoniafe habet ad
proportionem aliquam orbium figuralium , (icutfe hahet proportio motuum e#
Sote apparentium adproportionem intervallorum mediocrium,meritb folishfar-
tnonia tribuetur motibus. At naturale efi, vt proportio motuum divergentium,
Jitmultb major, proportionis Orbium fefquialtera, per finem cap. III. hoceft,apt
propinquat dupltx. proportioni proportionis Orbium; & 1. 3. efl etiam d/tp/a pro-
portionis orbium cubicorumiquippe quam dicimitseffe SemitriplamfErgo Tripltt
debetur divergentibus Saturni & lovu. Plurimas alias cognationes harum
froportunum cum Cuho videfugra C^P- H»
Is IX.Pro-
2
218 De MoTlBUS Planetarum

capjx IX. Propofitio.
£ Aturni 8c Io vis Motuum extremorum proprias
^ proporcionesjundl:a:debueruncfieri z.%. Diapcnce circicer,
Idcx antecedentiJequitur ,{t n.Iovis pibelius motusejltriplus aphe/ij Satur-
rti, gf vicijjim lovis apheli9 dupf9 perihe/if'%, quare ablata i.2.alu.j;rejklt t j.
X. Axioma.
t* um libera est eleclio per castera, Planctae fuperiori
^* debecur propor cio mocuum propria, qus natura prior > aut quse
generis pratftantioris , aut etiam qua? major eft.
XL Propofitio.
p Roportio aphelij major
•-
motus
debuit fieri 4. 5. Tertia
Saturni ad periheliunl
Jovialium vero 5,6.1 ercia nainor.
,
3, hoc verb harmonice aiter non dividitur ,

'ISfam quiajunttim pojjident 2.
quam in 4.^.$ <$.&:HarmoJies igr Deus Harmoniam z.$.divijit harmonice,per
Jx.I.effy partem Hirmomcam ma)orem, $
generis DuripraJhntioris,qu:ppt
majculi, majori i$ a/tiori llanetx i) dedit , minorem f 6. inpriori Iovi, per X. .
XV. propofitio.
•y Eneri Sc Mercurio debebatur Major Harmonil
* Dildiapafoni
/. 4.
'I\famjicut Cub9 e'fifiguraprima primariarum.fic OEhedron efiprima Se-

9
cundariarum ,per cap. I. huf libri. Etjicut Cub geometrice confiderat 9 ,eji exte-
rior, OEhedron interius,illifc. hoc injcriptile;jicetiam in Mundo ^quidem £J? 2f.
Junt fugiorum gf exteriorum¥/anetaruprincipiu,Jive ab extra; £ verb^ %funt

principiu interiorumjive, ab intra: £$ interlocatum eji inter illoru curricula 0-
Ebiedron; vide cap III.Debetur igr ? (f $
. etiamex Harmonijj aliquaprimaria.
£5 cognatn QEfaedro.Porrb ex Harmonijs poji 1 .2.£$ Jequitur ordine natur-a*
1.3
lii.a.ij) eji illa cegnatn cubicx. i.2.quia ex eademfiguraru jeciajc. Tetragonica
9 dup/a; Ochedron verb etiam Cubo co-
Vo™Dii- f ^ orti,illiq
(
commenfurabilis efi,fc illi iji
jp\A,T[ifh, gnatum $$ commenjurabile. Efi & cognatzt 1 4.Q[faedro,privato nomine.fppter

.
ScniRiipla numerum in illa auidew quaternarium ,fi£ur a verb in Ottaedro latentem "~~
Qua-
&c. lnter- , , j-1 ° r, i ,/
• r- > n • •
dum iare drangulam ,cujus orbiumproportio axitur iemtdupla. hjUs igr propurticms ejt
nomenjp- Harmonia i.^.continue mu/tiplex ,in prcportio/ie dupla,ejijcil Semidup/aqua- k
ItnouUs.ab
drup/a,v de cap.II. Ergb i.^.debebatur %Z$ "§..Etquta).2.inCubop.U<zeJimi-
;
folute con-ncr Harmonia binorum: cum illijitus obtigerit extim': erit inCiTaedfohtec i*4 t
*deratis u
t^, m ma Gr
j
H 9
arm onia binorii; "Vt cuijif obtigit intim , Sed Z$ h<xc cauja ejl,cur
Quantuas.-' 4 hic pro majori datzJit ,non pro minori. Cumenimproportiocrbium QUsedri
'-
inteidum jfr Semitriplaipofito qucdperfbciajit infcriptio Oihedriinter planetas (quaH-

,
n-cre pro-"f^*^ non perfith eji Jedpenetrat aliquatenus^. , qtiod predejl nobis ): propcr-
portioncm tione igitur ccnverfentium cpcrtet ili.as Semitrifl* fejquialteraefe mrncrem i
^
'
lumfnterfe*^^ J -3 ejl plane dupla Semitrip/tt, ficmajorjujiaiquantb majorerit& '
bmarum jujio i. 4.quippe majcr quam t3.Ergo ne dimidium quidem de i.^.tcleratur in*
Pioponio-
tercmvergentes. 'Alonpetejligituri. 4.efeminorQQaedrktt:eritigiturMa^
imai.
jor.Jm*
Harmonicis Liber V. 219
jor. Amp/ius t.4.ficefi cognatx Otfaednco quadrangulo, cujus orhium propor-
tio eji Semid.upU : ficut i. 3. efi cignatnCubo ,vt cujus orbium proportioefi Sc- CAPI î
rnitripla-s> t Sicut enim ys.efl multiplex SemitripU , ejusficilka duplaî
fic
etiam hic 1. 4. efi multiplex SemidupU, ejusfiilicct bif dupla,hocefi quadrupU.
Quareji 1. s.debuitfieri major Harmonia Cubuper Vlbjlebet igitur etiam /.*,
Jfien major Harmonia Ociaedrifui.
XIII. Propofitio.
ovis 6c Maitis extremis motibus debebantur Har-»
1 monias, Major quidem j. %. Trifdiapafoncircicer , Minorverd
j. Z4. Tercia minor fnpra Difdiapafon.
fjjimquia Cubus (ortitus efi 1\2.Z$ 1.3. proportioverb orbium Tetraedri,
quodejifituminternd' ^nomina^t Trip/a, eji dupla proportionis orbium Cu-
t>i,nominatx SemitripU: ergc convenkns erat., vt etiam Tetraedro accommo-
dtfentur proportiones motuum,dupl<e proportionum cubkarum. Sunt autem ip-
Jarum quidem ). 2.&1. }.dupU,Proportiones h<e,j,4. Z$ j.^.Ât /.9. nonejl
Harmonica, i§ 1. 4.jam ejiabjumptitin OBaedrons. Vicinx igitur Harmonix
hk proportionibttf (ueruntfumendx,per Ax, I,Sunt verbprimum ipfi 1.9. vki-
n<s, minor i,8>i$ majcr 1.10. Inter hasde/eciumjhcit cognatio cum Tctraedro ,
cuinihi/ eji commune cum Pentagono, cum 1. lo.fitJetix pentnônicx: major

verb Tetraedro cogndtio e(l cum \.g. multis nommibus , qu<t requireex Cap.II»
1
Amplius pro 1. g.fhcit (j hoc,qubd[quemadmodumi. }.ejl majorCubit &' J.4»

majorOt%iedri , quiafunt proportionum inter orbesfigura/es , mu/t.p/ices i fic
etiam jf g major Tetraedri i quiavthujus ccrpus ejiinfcr/pti (ibi
fieri debuit
OtTiiedri dup/um ,vt difiumC^p. I: fic etiam proportionis hujus Tetraedricx.
terminus S eflOffaedricee proportionis termini 4.duplus. Amp/iusficut 1. 2,
.
minor Cubi,e(l unu Diapafbn;&'1.4 major Oihedri,efi duo Diapafomfic iam 1. g.

major Tetraedri debuitfieri tria Diapafon.Piura autemDiapafon debebatur huic
qukm illis,quia cum Harmonia minor Tetraedrica necefiaribjit omnium minort*
in Cceterisfiguris, maxima (quippe $
orbium Tetraedricorumjpportio eji omniti
figuraliu maxima):Harmoia ctiam majorTetraedrica debuit majores c&terarib
9
JuVare numero ipfaru Diapa/on.Habzt denid ternari intervalloru Diapajbn fh-
miliaritntem cum Trigonicafpecie Tetraedri , habetperfiBione quadam , fc<tn» '
illud,Qmne trinum^ficium; cum etiam Oiionarius,ef terminus ,fit primus Cu-

bicorum numerorum quantitatis perficla, triumfi. dimenfionunLs.
fe II. Ipfii. 4.fiu6.24,v'icin& funtHarmoni&,major quidem f.24.minorverb
6.20. Jeu$, 10. Rurfum autemj.io. efificJa: Pentzgonica,cui cum Tetraedro ni-
hi/ commune efl. At s.2 4$pter numeros $.4.{quoru fobo/esjunt numeri y.24)
fhmi/iaritatem habetcum Tetraedro» Nam a/teros terminos mincres ,fic f. £? J*
9 9
hknepJ/igim 9 :quiaeorum ievifjfim cognationis grad efi cumfiguris ,vtvidere
eji cap. II. Prxterea orbium Tel raedrigportio Trip/a eft:tantc% verb debet efie &
convergentimn intervallorumproportio circiter: per Ax. II. Atquiper cap III,
proportio motuum convergetium appropinquat everfxfijquialterx interva/lorii
ghta/ium igitur aphe/P,
jefquia/tera verb TripU, efl interôoo. Z$ 19J circiter.
î mot 9 efi iooo,criiii majorquam lojpaulb, minorquam $3$. tertia illi9 parf»
mu/tb: TsfonigiturHarmoniaio, }%hoceJi woo.jjj/fed Harmonia 24. yhoceji
1009. 20 f, locum habetinter convergentesffovis ifl Martis,
Ee* XIV. Pro.
3 1 ,
^p Df MoTlBUS PlANETARUM
cap.ix. XlV. Propofitio,
u OtuumMartis cxtremorum
"^*- buic fieri major quam Diaceflaron
propria proportio de-
5. 4. 6c circicer jg. 25»
Sintenim prxcifxfamHarmoniit f.24.^ 1.8.^^3,24. Iovitf Marti
communiter attributtt , Prop. XIII, Auffer minorew j 24.it majore $.24*
.
refkit 3 / . fumma propriarum utriusque. At lovis fblius propria,fupra quidem

.
pr. XI. inventi%efl f.d. Hanc igitur aufbr afumma propriarum /. Hoceji .
aufer 2f.30.ab iS- 30. reffat Martis propria 1$ 2 r ,qut efi major quam 18. 24
.
feu 3. 4.Fietautemadhucmafor,Jiperfequentesrationes, communis major S', '.
augeatur.
XV. Propofitio.
1 Nterconvergentesmotus,Martis & Telliiris,Tel-
\ luris & Veneris Vencris
, &
Mercurij, difpercienda; fuerunc Har-
moniae.2. 3. Diapence, 5.$. Sexcamollis, 3,5.Sexcadura; eaequehoc
ipfo ordine.
TSfam Dodecaedron tf Icofaedron , figurx inter Marttmffitlurem, £? Ve-
nerem interlocatx ,minimam habent proportionem nter fuos orbes , circumfcri-
ptum if infcrtptum: erge illis ex poffibilibus Harmonijs minimx debentur ,quip-
pecognatx propter hoc,&zrt Ax. II. locum habeat,. Atqui Harmonix om-
nium minimx,fc.^.6.^ 4. 5% nonfuntpoffibiles,ptr VI.Ergb debenturfguris di~
Bis, Harmonixproxime majores hifce ffcilicet velf.4jvel2. 3. veff.f.ve/}. f.
^Rjirfumfgura inter Venerem £§ Mercurium interlocskt ,fciticet Oche-
dron,proportionem habet eandem fuorumorbtum,quamCubus:at cubopro minori
Harmonia , qux efl inter motrn convcrgentes , obvenit Diapafon ,per VII. ergo
deberetur per analogiam etiam Olhedro tanU,fc. 1. 2 prominori,fi nihit diver-
t
fitatis accederet. Accedit autem hoc diverjitutis , qubd Cubicorum quidem pla-
netnrum , Saturnifc. £*f lovisjingulorumproptixmotuumproportionesfunblx,
efficiebant fitmmam non majorem , quam 2,3, hic verb Othedricorum Planetn-
rum,Veneris $
Mercurij,iingulorumproprixfunBxfhcientJummam majorem
quam2.;. quod fkcilejic apparet. Efloenim, quodtequireret analogia inter
Cubum £? Ot~hedron,(ifola effetijtt inquam Minor Ofhedrica, major quamfunt
hicprxjcriptx , adebquejit plane tanto , quantafuit cubicas ,Jciltcet I . 2: erat,
•verb Major /. 4 .per. XII. Abtata igitur hinc, quam modo pofuimus , Minore
j. z , manes adhuc 1. 2. profumma propriarum Veneris £jf Mcrcurlj ; atqui 1.2.
flusejl qudmjumma 2.3. propriarum Saturni £5? Iovis. Etverb maforer»

fummam hanc, maforJequitur eccentricitzis,per Cap. III. majorem verb Eccen-
tricitntemjequitur minor proportiomotuum convergentium,per idem Cap. III.
Quarejit accejjione majoris Eccentricitatis ad analogiam inter Cubum Offlz*
edron,vt minor etiam requiratur convergentium Vemris gf Mercurijproportio,

ejuam 1.2. Id etiam conveniens. erat Axiomati I. vt Harmonia Diapafo» ab-
/umpta in Cubicos , conciliaretur OBnedricis alia proxima , f$ per priorem de-
'
tmnflrationem ,minor ouami. z. Eflautemhac proximeminoi"3.%. qu<tvt
& •
.
2
HarmonicisLib.V. aai
c
wajor ex tribus , delebaturfigurx majoru orbiumfluorumproportionis, OtTaedr»

fiilicet: Minores igitur f.8>& 2.3. vel;. 4. relinquebantur lcofied.ro £f De-
decaedro ,flgurisproportionis Orbiumfuorum minoris •
H<e wr0 re(idu<z, inter duas refiduasfic flunt diflributtt.

Sicut enim exfi-
guris,licef <equaliuminterJitosorbes proportionum
, (Jubm quidem fortitus efi
Harmoniam 1. t OcTaedronverb 3. f. minorem eb qubd Jumma propriarum*
.
Veneris $
Mercurij fuperaratflummam propriarum Saturnitf lovis:flicetiam
hic Dodecaedro quamvis id eandemjhciat* orbiumjuorum proportionem,quam
,
Icofledro,debebatur minorquam Icofiedro,proxima tnmefipter fimilem cauflam»

fi.
quia hxcflgura efl inter Tellurem $
Martem , cuf injuperiorib9 magnafhUn
erat Eccentrkitas ; Veneris verb gf 'Telluris , i/t infequentibus audiemm, Mi-
nimtefuntEccentricitztes. AccumOtTzedronhabeat ;. /. lcofiedron, cujus
orbiumproportio minor ,Jitccedentem ,paulb minorem iUa,fc. f.S: rclinqueba-
tur igitur Dodecaedro vel2. _?. refidua, vel $< 41 potiits verb illa, quippe propior
Icojaedricx f.S. quia & Jlgur&fimiles funt,
At nepoffibilis quidem ftit 3. 4. Etficnimflktis magna erat injitperioribus
propria proportio motuum extremorum Martis: At Ttilus , vrtjam diBum, g?
injequentibtts patebit conferebat propriam minorem , quam irtjumma utriujifc
,
Juperara Diapentej). fônpoterat igiturlocumhahere 3. ^.perVlI. Id eb

amplius, quiavt flquetur prop. XLVlI.major efic debuit intervallorum con-
verêntiumproportiojquiimiooo^ppi,
XVI. Propofitio.
VEncris Sc Mercurij motuum proportioncs , cujuf-
quepropriaj, junc~taedebueruntefEcere5. i2.circicer.
Auprenim minorem harmonicam 3. 5. huic bigxcommunitertributnm
Frop, XV. abillorummajoril. 4>vel 3. 12. per. XII. rejkit 5. i2.flumma
propriarum utrius^. Itzque MercurijJolius propria motuum extremorum pr*-
portio , minorefl quam 5.
quantiute propri<z Veneris.
12. Intelligehoc de his
primis rationibus, Tsfam inpaperjccundas rationes, accedente communibus u-
•triustfc Harmontjsaliquofermento, eJficietHf/utJblapropria Mercurij perfecli
ebtineacj. 12.
XVII. Propofitio.
HArmoniaMotuum, Martis & Telluris, divergen-
tium, nonpotuitefleminorquam^. t-2.
Tâmjolus Marsnacimfitit inpropriajitorummotuumproportioneplus

quam Diatefflaron iiff plus quam iS. 2j.J> XlV.Minorverb Harmonia iUorum
efi Diapente 2, z.per XV.junb~t<t igitur h&duxpartes ,faciunt 12.2^. At de-
betur &leUurijuapropriaproportio y per Axioma IIH. Ergb , cum Diver-
gentium Harmonia ex diclis tribus confiet, elementis ; erit iila major qudm
iz.2<) t SedHarmoniaproximemajor quam 12,2 5, hocefiô./i^, eftf.iz>fiiii'
tet 60. 144. ûareji Harmonia ofusefiprohacmajori duorumP/anetzirum
E t fropor-
%l% D^MoTtBUS PjLANETA&UM
"
proportione tmtuum,per Axiomat. 1, illa nonpoterit ejfe minor , quam 60. 14 4.
vels-12.
Hactenus igicur omnibusreliquisPlanecarumbigisobvcnerunc
fusbinae Harmoniaj, racionibusneceflarijs > folabiga Telluris & Ve-
ncris adhucdum unam fblam Harmoniam $. 8. per Axiomaca huc ufq;
ufurpaca , forcicafuic. Reliquam igicur cjus Harraoniam , Majorem
fc,,feu mocuum Divergencium,jam porro,novo inicio fac"co,gquirem'.
Pojieriores Rationet.
XVIII. Axioma*
HArmonia: motuum univerfales , contcmperatio-
nemocuum&x , confticuendarfuerunc , praecipuepcrexcremos
mocus. Probaturper Axioma I.
XIX. Axioma.
HArmonise univerfales per aliquam motuum lati-
cudinem easdcm qoncingere debuerunc > fcilicec uc canco crebrius
acciderenc.
'Alamjtadindividuapuntfa motuum fuij?ent determinatA ifieripotuijfet,
pt nuncûamcontingerent , aut certe rarijjime;.
XX. Axioma.
t eft naturalisfima diftin&io Gcncrum Harmonia-
rum, in Durum & Molle , uc libro Ill.probacum; fic ucriufquegc-
nerisHarmonia; univcrfalcs procuranda: fuerunc inccr Planccarum
cxcremos mocus.
XXI. Axioma.
HArmoniarum utriusque Gencris
diverfae (pecics
,
infticuendas fuerunc, uc pulchricudo Mundi cx omnibus poflibili-

bus variecacis membris concinnarecur; idquc per excremos moeus, fal-
sera aliquos. Per Axiom.J.
KKll Propofitio.
p
*^
Xtremi Planctarum motus fignare dcbueruntloca
feu clwrdas fyftemacis Diapafon , vel claves fcal* Mufic^
Tljm
,
HarmonicisLib. V: 225
fsfam ortus $
comparatio Harmoniarum incepu.ru ah uno communi ter- —
wino genuit (calam Mujicam,feu divifionemDiapafon infua loca ve/fonos, vt li-
ho Til.probatum. Cum igitur requirantur Harmonicz intermotuumextremtt
vari<z,per Ax, 1. cff XX, £J? XXI: quare requiritur Jyjlematis alicujus , ctele-
JlisfeuJcaU Harmonkcz , realis diflinciio per extrema motuurru-.
XXIII. Propofitio.
/^v PortukefseunambigarnPlanetarum, intercuius
^* mocus nuliae poflent exiftereHarmoniae,praecer duas .Sextas, Ma*
jorem 4. 5. 6c minorem 5. 6.
C um enim efiet necefiaria diflinBio generum Harmoniarum ,per Axioma
XX. idque pcr matuum extrema in Apfidibus, per XXII ; quiafola extrem d-*
tnrdifjimusjcjlic&t ijf velocijjimus, indigent definitione procurantis ttf ordinan-
tis intermedia tenjiones proveniunt ultrb cumipjo tranfituplanetcz d tardiffi-
,
mo motu sd velociffimum \, (ine peculiari curd: hcec igitur ordinatio aliterperi

nonpotuit, nuin extremis binorummotuum Planetorkrum ,Diefisfeu24.2y.de-
/ignaretur;el qucdGenera Harmoniarum Diefi dfiinguantur, per ea qualibro
vel duarum Tertiarum, 4. /.£-f
lll.fitnt explicatcX. Atqiii Diefis efi difjerentia
5. 6. velduarunt Sextarum J.f. &
f.S vel earundem abundantium uno vel
,
pluribus Diat>aJoninterva/iis. Du<evero Tertid

4. 5. £?* 5. 6. non habuerunt
locuminter binos PlanetKs ,per Pr. Vl.Jedneque TertU vel Sextcz abundantes
intcrvallo Diapafin, ujjjiam inventctjunt ;pr<zterquam 12. in biga Mtrrtis gf
<j.
Telluris ;neque tamen illa aliier, nificum focid 2.$:itnque etiam intermedi<z s .$
& 3- f.af i.2,juxta admittebantur. Ergc relinquitur , vt dand<t fuerini uni
Planctnrum big<z,du<zjext<z, 3. 5. $$ 5. 8. Sed]f> [oLi Sextcz variaiioni moiit-
umillorum concedend.<z(iterunt ,Jicut neque ter;-?iinc s juos ad comprehenfionem
interv.-tlli proxime maforis unius Qtiavcz i.z.dilatarent, neque adprcxime mi-
noris Diapente 2.
angujliam contraherent.
3. JS(am etfi verum ejl ,qucdduo
planetcz , Jhcientes Diapente convergentibus motuum extremis , £•? Diapafcri
divergentibus, ijdemetiam Sexiasfixcere, s$'Jic Diejin quoque permeare pofjint;

at hoc ncn redcleret (ingularem providentiam Ordinatoris motuum. Diejis e-
nim , mimmum intervallorum , potJlTlte latens in majcribus omnibus, qu<z com-
frehenduntur ab extremis motuum , ipja permeatur quidcm tunc d motibus in-
termedijs, continud tenfione variatis; atnon determinatur ab eorum extremis j
cum (emper minor fit pars toto , Diefis (cil/ceA , intervallo majore 3.4. quod efl
3
inter -2, ^ t Q 1.2. quodtotu?n a motuum extremis determinari hicponeretur»
XXIV. Propofitio
Planet£dud,quimutantgenusHarmonia?,difTe-'
rentiam propriarum proportionuminter motuum extrema debenc ,
facereDiefin &uniuspropriapropordodebeteflemajorDiefi.' de-

,
bencque mocibus aphelijs facere Sexcarum unam, periheiijs reliquam.

Qum enim extrema metuum duasfhciant Harmonias } unicd Diefidiffe-
tenteS)
%i4 DeMotibusPlanetarum
rentes> idpoteflfieri tripliciier: aut enim , vt unius Planet* motus maneat hv^
(2ap ix.
finns , a/teriusvariaur per Diefimaut irtuterque varietur perfimifiem Diefisi
faciantque $. 5. Sextam majorem, quandofuperkr efl in ApheliO , infirier in Pe-
rihe/ioyex ijsjpacijs excurfuficio fibimutub obviantes fuperkr ujquein Peri-
hi/ium, inferior inApheliumfiiciant f.S, Sextztm mincrern:aut denique %rt unu»
ti/tero plus Variit motum juumab Aphe/iO in Perihe/ium , (itqus excefius unius
Diefios; & JicSextamajorfit inter utrumque aphelium Sextnminwr mter u-
,
trumque periheliunu. Primus verc modtts non efl legit.mta ; efiet enim a/-
Str horum P/a neturamfine Eccentricitnte , contra Axioma III I. ji/ter modus
minhs.pu/cher fuit &
mihiis commodus miniis pu/cher , quia miniis Plarmoni-
\
cw. Duorumenim Planetarum prcprU motuum proportiones fuifient inconcin-'

n<s ; nam inconcinnum efl quicquid ef Diefi yninus : pr<ejktt verc unumfioliim
,
F/anetnm hac inconcinna parvitete laborare. §}&}& nefieri quidempotuit ;qu'm

txtremimot us hoc pacio abtrrafient a Locis ffiiematis flu clavibusfca/.-? Muji-
,
cx> contr.t XXII. M;nis etiam commcdus fififiif, quia Stxta. illis tantumr.icdh
momentis con-tiffient, qitibus p/anette fiafle.tt in contrzrijs apfldibus : nulla fuifi
fiet /atitudo , per qudm h<e Sexta , fic univerja/cs Harmom* fcfme.ts con-
& ,
tinoere potuifient : r.irifjimxtgitur fitifievt umverfa/es Harmonue, Lcis Plane-

tarum omnibusadcertcrum in Orbitis fitis £$ unicorum punticrum angufiias
,
tedaiiis contra Axwma XIX,

; liefhzt ioitur modus tertius : irt uter^ qui-
4cm I'/'inetnrum fuu n propriumvarief motum ; fiedalttr a/tero pliisger un#f&
perfbEfom Diefia adminimum,,
XXV. Propofklo.
p
*
Lanetarum
rior debec habere
, geimsHarmoniasmutantium, Fupe-
proportionem motuum propriorum , rmno-
remTonoparvo9 10. infenorverorhinoremêniiconio^.j^.
'j\a?n aut aohelzjs motibxsfhcient 3. j. autperihe/ijs, per prxmijTanu*
Nonperihelijsefi t enim tunc apheliorum mctuum f.Sjnfiricr igi.tur una Dic*
'
fip/ishaberst inproprrtionepropria,quamfuperic'r, pereandem prtemifldptj> ¥

ld vsrb efi contra AxiomaX- Faciuvt igitur aphelijs _?. j,perihelijs f. S>mi-
wus qtiam i/licptr 2 4.. 2f. ^htidfi aphelij motusfhciunt Sextstm duram 3. 5»
trqp jupenoris aphelir." cum inperioris perihelio fkcietplus quamScxtstm duram»
(idjici r* enim infbrior totam proprinm propcrtionerrL». Eodem mcdo ,fiperihc*.
Jij motusficiunt Sextzim mol/em f. $ fupericris perihelius^ infiriorv aphe/im
fiicient mimts quamfixtnm moliem auftrt enim inferior tctam Juam propritm
:
' troportionerru, Qtij dfit infericris prcpcrtio propria *.quarctfimitonium 15 j6*

'
jampoflet pr^teri>extas etiam Diapente contingere,qii:a Sextzi mcl/is ,diminutn

fimitonio ,fit Diapente,hocverc efi contraProp. XXIII. Minvs igitur fimito-
nio habet p/aneta inpricr in ixterval/c fibiprcprio . Et quia juperioris pro-
tria proportio majcr efi propria inprict is, per unam Diefin , Diefis verb addita
Stnnt^mo fhat Tonum mincrem 9. )c. (upericris igitur prcpria propcrtin,
efl mLtcrûamTonutmincrj.io,
,
Harmonicis Liber V. 225
XXVI. Propofitio* CAPI3t
p ordebuichaberevdlDiefinduplicem575.
J-
Lanetarum,genu$ Harmoniaemutantium,fuperi-
625.hocefti2. ij. fere,
promotuumexcremoruintcrvallo.velSemiconium 15.16. velaliquid
incermedium, Commace 80. 81- diftans vel ab illo, vel ab hoc: inferior
vero, vel Diefin fimplieem 24. 25 vel difFerenciam incer Semiconiu
. &
Diefin,quae cft 125.1^. hoceft42.43.fere.veIdeniquefimiliceraliquid
incermedium , Commacego. 8i.diftansvelabillo,velabhoc:fc.ille v
duplicem, iftefimpiicem Diefin,ucrumq;incervallumCommacedi-
minucura.
Namfuperioris propria debet efie major,quam Diefis,per XXP^. minor verb
quam Tonus $>. to.per prxcedentenui. At verb (upefior debet excedere inpriofem
Diefiuna,per XXIV. Etfitadet Harmonica pulchritudo, l/t proprtte horum ,Jt
obparvitntem nequeunt efie Harmonicaejaitem ex Concinnisfintfiifieri hocpofi
Jit, per Ax. I. Atqui Concinna mincra,qaam ejl Tonus 9. io.Jitnt tantitm auo
Semitonium tfjDiefis: h&c verb dijferunt interfe non Diefi,/eda/iquo minori iri~
tervallo izf.lzS. Nonpofitint igitur (imu/habere (itperior Semitonium,inferiof
Diefinfedaut (uperiorhabebit Semitonium if .\6,inferior \2 f.128 h.e.42. 43.
aut infbrior habebit Diefin 24.2f.fuperior verb duplicem Diefin iz, i;.fkfe.
Cum verb utriufi^ P/an&tafint (equa/iajurasquarejtinpropfifs ipjorum vio/an-
da fuit natura Concinni : aqua/iter in utrotfe violanda fkit. vt dijfer-entia pro-
,-
priorum ipfis intervaUoru manere pofia cxzchDiefis,addiJcriininanda genera

Harmoniarum necefiaria\j , per XXIV. oMqualiter autem tunc violabatur
Concinni natura in utro^fiquantojupcriompropriaproportio deficiebat, a Die~
Jiduplici , (itperabatve Semitoniiim ; tdntb etiam infbriorispropria deficerst X
Diefifimp/ici } fuperaretve intervallum i2\.. /&?.
Porrb hicexcefius ve/d?fbcfus, debuit efie Comma go. $1. quia rurfum ttul-
lum aliud intervauttmmonfirabatur a proportionibnsHarmonicis; Z$ vt Com-
ntajic exprimeretur inter motus ccelefies,ficutexprefium cfl in Harmonicis,fici-
licet (olo excefiu £f defeciu interfi intervallorum-j>. Comma enim in Harmoni-
cis difiinguit ihtcr Tonos, majorem g? minorem, nec a/iter innotefiit.
^Rejht vt dijqniramus utra ex propofitis , potiora Jint intervalla
,
Num Diefes ,fimplex proinfbriori p/anet.t , dup/exproJuperiori:anpotius

Semitonium j> (uperiori, £•? iifAzg.proinJiriori. Etvincunt argumentisDiet
fes. Nam etfi Semitonium vane exprefium efi infiala Mufica : at jocium 12 /.
•
118. non efi exprefium. Contra fi? Diefis efi exprefia varie, gf duplex DieJtt
quodammodbjfi.in refblutione Tonorum in Diefis Semitonia £5? LimmaW.tuytc
enim , i/t libro III. cap. VIII dlclum , proxime invicemjuccedunt duf. Die~
fies, duobus /ocis. Jlterum argumentum, qubd in difiinclione gemrum proprit*
Juntjura Diefios, nul/a Semitonij ; majbf igitur refyecJus habendm f*itDiefion%
quam Semitonij; Conflatur ex, omnibus hoc i Juperioris propria-/» debere efie
1916. 3i2<j.fiui4. /f .Jbreiinjbrioris propriam 24;, 2$o,fiuss> 36.fkrl.
Qu2r icur ucrum fumma fapiencia creacrix occupata fueric in cenu-
ibus iftis raciunculis coriquirendis & Refpondeo, ficri poifc, uc mulc»
me raciones lateanc, At fi podcrofiorcs Nacura HarmQnices non tulic.
CAP.IX.
-226 De MoTIBUS PLANETAR UM
quippe inpr6p6rci6nibus,infraomhium coricirinorurh quacicatem de-
fcendencib p abfiirdu rion efli Deum vel lftas, ucciinq, appareac tenues >
:
efferecucum^cumnihilfinecausaOrdinaveric.Abfurdi^n.lohgeefiecaf-
firmare, Deumhasquanricaces, ihfra quiderh praefcripcum ijs cerminu
Toni rninons.forruico arripuifle. NecfufKcicdicerc ;TancasfUmpfir,
:
quia cancae placueruc in geomecricis eriim/ubercaci ele&ionis fubje&is,
nihil Deo placuic firiecausagebmccricaqualicunq,;ucapparecinoris
foliorurri , in fquariiis pilcium, in pelhbus ferarum , earumque maculis
& macularum ordirie & fimilibus* >
XXViL PropOfitio.
rt? cliuris& Vencris rnotuum proportio Majbr, debu-
* ic efle Sexca dura,incer mocus aphciios» iViinori Scxca mollis>inccr
-
perihelios.
Ax.XX. Id autemfieria*
Oportuit h. difiinguigenera Harmohiarum,per
/iternon potuit ,quam p Sextas^XXIlI. Earum igr unam 58. cum acceperint
' '
&
terraB %,fpximiPlaneta,^ lcojiedrici^ XV:oportuit atteram ;. f.ijstri-
'
bui. Nonverb inter extremos > convergcnta vel divergcnta; fed inter ejufde
plag£extremos,unaminteraphetios,alterainterperihclios,fpXXlV.Eflpter-
ea&'Harmonia 3. f xognafo lco(iedro,quippc fctl <tutruefcPentagoniea.Vid.ca.Il
Ecce caufam,cur prsecifaj Harmonia? incer hbrum duorUm mocus
apheliospotius& periheiiosinveniancur; nonvcrdinccr eonvcrgen-
tes > uc in iuper ior ibus.
XXIIX. Propoficio.
qp Elluri jpropria motuum proportio competebat
-* 14. 15. circicer : Veneri 3?. 36 circiccr.
Nam hi duo difiinguere dcbuerutgeneraHarmohiarum,fppramiptm:ergb g
XXVIyTellusquidem vt fuperiort nanciJci debuit inicrvalium 2$/6: 3 125. idcji
prs)4.i^.Venusverb,vtinfbrior , intervaSum24j,2fo.ideJis^.j6^>xime,
F cce caufam, cur hi duo planecaj cam parvas habcanc Ecccncrici-
t'aces>&fecundum cas, parva incervallafeu prdporciones mocuumcx-
trerriorum proprias: cum camcn proximeilla fuperior Mars, &proxi*
jne hac inferior g, infigncs, omniumque maximas habeanc. Hoc verd
verumefle.Aftronomiaconfirmac;namCap. IV. Terra plane 14/15.
habuic, Venus vero 54. jc, quodaftronornicaccrcuudo vixdifccrnere
in hoc Planeca poceric a. 55. 56»
XXIX. Propofkio*
\t Artis &
Telluris Major motuumHarmoniajcliucr-
gencium pura> hon pocuic eflc exmajbf ibus, quam j. 12.
SupraPro. XVIl.hoh erat mihbrum aliquaitiuncverb nefyatiquamajorum
^'NumaIterabWicommuna,(euMinor2.i %cum^pria
s -u'\;n".- Juperat
3
HarmonicisLiberV* 227
CAP IHf
%perat\$.2f,fhcitplusquam 12. 2f. hocefi ,6o. \2 f. adde igitur Tellurispro-
priamif, 16 .hocefl j 6 <$o ,per prx.mifa.rn , accumulatur plits qudm f <$. i2f,
'.
quodeflproxime 4. 9. plusfiilicet quam OiTava $

Tonus major , paulb. Ât
Harmonia proxime major , quam Oclava {£ Torius, e/lf.12. Diapajoncum
Tertiamoui,
Nocaquod non dicQ,noneflehancproporcionem necmajorem
nec minorem, quam 5. 12. fed hoc dico fi necefle fic illam fieri Harmo-
,
cam, Harmoniam llli aliam non compecicuram.
XXX. Propofitia
11 ErcUrii propria motUum proportio debuit fieri
*T - majoromuibusalijsproprijs.
'j\a?nper XVl.proprictVeneris £5? Mercurij junHctJhcere debuerunt cir-
citerf. 12, SedVeneris propriafeorfim,efl tantum 243. 2%o. hoeefl l^fS.ljoo:
hctcverb ablataa^. 12. hocefl a6zf. iôo.relinquit 62 f. 145$. majoremqudm
Diapafon cum Tono majore,MercurioJoti:cumMartis fpria , qu<e illi iriter cctte-
ros Planetzts eji omniu maximafit minor quam fefquiaitera 2\f. hocefl Diapete,
Adeoque Veneris £•? Mercurif infimorii proprictjunblct , ctquant quatuor
fiipremorum propriasjunfhsfere : quiatrtjamjintim apparebit ,Saturni £? It-
vis proprictjunclce excedunt 2,$.Martis d 2 ,;.nonnihiiaeficit :Jummk 4,'^.hoc
adde Tclluris 14.1j. hoc efl^6 ,60. dccumulatur 56. 1 jf quodpaulb
efl 60. 13 f, .
plus efl quam f.\2; quantn modb eratfumma propriarum Veneris gf Mercurif,
Hocverb non quctfitumefl,nec ab\aliquo pulchritudinis drchetjpofeparato zf> fin-
gu/ari de/umptum^fed provenit ultrb^necejjitate caufdtum cx Harmoriijs hafte-
ttusjhbilitis nexarumj> t
XXXI. Propofitio.
jV/j Otus Telluris aphelius cum aphelio Saturni per a-
•^ Jk
liquocDiapafonconcordaredebuic.
Nam Harmonias univerfales oportuitefie,per XV
III: qUare etiam Saiurni
$
cum Tellure Venere.AtJimotuum Saturni extremorum alter cum neutro ho~
rum concordafiet ; hoc minusfitifi&t harmonicum, qudmfiuterg^ extremu*
illius
concordet cum hisplahetis , per Ax, I. Ergb Saiurnusutro^fuo extremo , con-
cordare debuit; aphelio cum uno ex duobus hifie Planetis; periheliocumreliquA

cum nihil impediret , quippe in primo P/anetas. Erunt igitur iflct Har-
monictve/ Identifon&.ve/ Diverfifonce 3 hoc efl proportionis ve/ dup/ctcontinue #
velalterius. At nequeunt ambctproportionis alterius efe : nam inter terminos
$.f. (definientes Majorem Harmoniam interTelluris £jf Veneris aphe/ios,per
XXVlT)nonpofiunt conjiflere duo media Harmonica: Sexta enim nequit dividi
in tria intervalla Harmonica. Vide lib. lII.\Nj>npotuit igitur Saturnusutro%
fuomotuDiapaJonfhcerecum Medijs inter j»£f f .Harmonicis : fedvt tf> cum
Terrct,t£ cum fSUeneris concordentejus mof; necefieefljirteoru alter cum alttf
ro terminorum,fi.cum uno diciorumplanetnrumipferum concordctidentice,Jett
Ff z> peralU
,

pâ/iquotDiapafons. Cumautempr<eJkintioresJint Identicte;Jhtuend<terunt
cap iv
etiaminterextremamotuumpr&fklntiora,fc.interaphe/iosiquidz3princip'u'
locum obtinent ob elevationem p/anetarum , £•? Harmoniam 3.yde cjua vt ma-
£jf Veneris nunc agimus,propriamJibi quodammodb £•? cumpraro-
jore Teiiuris
gativd vindicant. Etjientm Harmonia ifkl etiam perihe/io Veneris j £j? ali-
quo Teiiuris intermedio competit,per XXII: at iniiiumfit d motuumExiremis,
Motus intermedijfkint p ojiprincipid-*, Jam ciim ex alteraparte habeamus
Saturni altijfimimotum aphelium ; ex a/teraparte cum illo covu/anduseriia^
phelius Telluris potiits qtidm Veneris ; quia horum duorum fgenus HarmontA
diflinguentium, iiid iterum ejl a/tior. EJi £•? aliapropior cauja: qucdraticnes
pojieriores , in quibusjam verjdmur, derogant quidem prioribus fed iantiim cir-
,
ca minima, quodejiin Harmomce , circa interval/a omhibus concinnis minora,

Sedper rationes priores, non Venerisjed Teiiuris aphe/ius, approximabat Har$
monitz Diapajon aliquot, cum Saturni aphe/io conJiituehd<s. Coiiige enim in
unam furvmam primb propriam Saturninorum motuum proportionem 4. j'. id
ejiab apheiio inperihclium Saturni, ex Xl.fecundb convergentium Saturni i$
lovis l.z.ideji dperihe/to % adapht/tum. Iovis,exVIIl,terttb divergentium Iot
vis £$ Martis 1. S.idejiabaphelio lovis adperihelium Martis,ex XIV; quar-
tb convergentium Martis £=? Tel/uris,2.$, id eji, dperihe/io Martis ad aphei-um
Telluris , ex XV: accumu/abis inter aphe/ium Saturni £=? aphelium Teiluris
proportionemjô. cuideeftnonplm quam 30.^2. ideji j/. 16 .feu femitoniunzs ,
quo minusjit 1. 3%.Jeu quinque Diapajonsi Itnquejijemitonium inparticu-
las minimo concinno minores feBum , quatuor htselementis addatur sperfefkl e-
Saturni £$ Telluris aphelios Harmonia Pcntztkis Diapajott?".
rit inter propojitos
At vt idem apheli Saturni cum aphelio Ueneris, Diapajon a/iquot faceret;opor-
tuifi&t Rationibus prioribus integrumpre Diatefaron eriperc_j>:addito enim 3.S
qttod eji inter aphelios Teiiuris £•? Veneris , adjummam I.jo.ex qtiatuor prioru
btts elementisconjiatum ; coUigitur tanquam ex priorib9 raiionibus , inter apheii-
os Saturni ef Vencris 1. /o. quod intervallum dijjertab 1.32 , Pentakis Diapa-

Jbn ,per 32.50. hoc eji per 16 2$ quod efl Diapente cumDieJi ;t$ abHex akifdi*
. .
apajonjeu 1. 64. dijfiertper fo. 64. quodeji 2f, 32 ,Jeii Diatefidron , minusund
Diefi: 'JSfon igitur inter Vencris £•? Saturni,Jedinter Telluris £? Saturni dph*
tlios , IdenticaHarmoniaJhtuidebuit , vtSaturno cum Venere cUverj2f6n4
Marmonia rejkiret*.
XXXII. Propofitio.
t NHarmonijs Planetarum univerfalibus gcneris
f Mollis , mocus «Sacurni plane apheliuscum cxceris Planecisex-
afte concordare non pocuic
TS[am Tellusmotu fuo aphelio adHarmoniamuniverJalcmgenerismollit
non concurrit , quta apheltjTeliuris gf Venerisjhcmnt intervallum 3.5. generis
Duri,per XXVII. Satumus.verb aphelio fuofhctt Identicam Harmoniam cum
aphe/io Tel/uris,per XXXI.Ergb nctfc Saturnus aphe/iojuo motu concurrit.Suc-
cedit tnmen /oco aphelij motus,intenjior aliquis Saturnimotut,aphelioproxim\
adgenus efiam moiie 3 vt Cap. VII. .abparuit.
XXXIII. Pro*
XXXIII. Propofitio. fejj.fi
DVrumHarmoniarum8c Scalas Mufica? genus,cft

familiare modbus aphelijs, molle perihelijs.
T\lametJiDura conJiituiturHarmonia interTeUurisnonapheliumtzn-
tum cum Veneris apheiio ;Jedetiam inter Te/luris motus aphe/io infkriores cum
,
Veneris inferioribus, ujque in ejus perihelium: $ vicijjim Mcl/is Harmonia non

tnntuminter Venerisperihelium cum Telluris perihe/iofedetiam interlêneris
fuperiores ujifc in aphelium , cum 1ellitrisJuperioribus ,per XXJfll: propria tz-
men i$ evidens aejignatio generis ,ft tantum extremis utriufque, per £J* XX
XXIf^. Propria igitur Duri dejignatio, eji tantum in aphelijs motibus, propria
'MoUis > tantum inpcrihelijs.
KKXIV. Propofitio.
DVrum genus familiarius efl Planetae iri compara-

cione duorum fuperiori, Mollc inferiori.
Jâm quia Durumgenus efi aphe/icrum motuumproprium, MoRe perihe-
liorum ,per pr&mifiam ; aphelij verb funt tnrdicres $
graviores perihe/i/s: Du-
rum ioitur ejl motuum tnrdiorum , Mo/le ce/eriorums. Atcfui ad tzrdos motus
Jhmi/iar iusje habet Planetnrum ducrumJupericr , adceleres infsrior ,'quiafm-
per in Mundo altitudinem confequitur motus proprij tnrdiUs. Ergo etiam ad
Durum Sca/& genusJhmiliariusf habet , duorum,qui utriqueje accommodant
generi , is ad Mol/e, is qui inferior. ofAmp/ius, Durumgenus uti-

quifuperior;
turintervallis majoribus 4.'% g? $', \; MoReminoribus 5. 6.Z$ j\ $, Atqui etknt
fuperior P/aneth &
majorem orbem hab&t,H$ tnrdiores , idejl majores motus,pro-
lixioremtfe circuitum : quibus verb utrinque magna conveniunt t illa interjejh-
miliarius coeunt*
XXXV. Propofitio.
C Aturnus cum Tellure , Durum genus ampledtun-

*-*
tur familiarius , Jupiter cum Venere, genus Molle.
Tâmprimb Te/lus cum Venere comparatn, tji cum eadeni utrumc^ genus
dejignans, Juperior ejl i Terra igitur Durum potijjimum genus amp/etlitur JUe-
nus oenus Mol/e , per prtemifiams. Saturnus vero aphelio fuo pet Diapafon con-
fonat cum Tel/uris aphelio per XXXI. Qutre etiam Saturnus> per XXXIIIy
Durum genus amp/eciitur. Deinde Saturnus aphe/io motu , per eandem ,
Jov&t magis genus Durum , refpuitgenus MoRe,per XXXII, Habet feipitur
Jhmiiiarius ad genus Durum ,quamadMo/icj> t quia genera proprie dejig-
nantur motibusExtremis*
lam quod Iovem attinet; is in comparatione cum Saturno,e(l infbrior: ergb
vt SaturnQ (kfotur Dhrumgenus ,Jie levideb&tur Mo/le,perpr<tmtj?anu>.
Ff S XXXVI. Pro>
23P De Motibus Planetarum
taii
XXXVI Pfopofitio
| Qvis motus perihclius cum
pcrihclio Vencris in
4 unam Scalam Muficam , ac nonetiam in eandem Harmoniarri
confptrare debuit; multoque minus hoc cum perihelio Telluris.
'A^jtmquia Iupiter debebatur generi Mollipotiffimum ,per prxmiftam iSi ;
•verbfkmi/iares furit motiv perihelij,per XXX: lupiter iîturperihcliofuo dejig-

ndredebuit Scalam ênerii MoUis , ejusfti/icet cerfum locum fiu phthongunu.
Sedijj perihelij^Ventris i$ TeUuris eandem Scalam dejignant , per
' h XXVI
Ergb cum horuwperihe/ijs, hvis perihe/ius in eandem tenfionemjociandus ftfit.
Tôn vetb cum Veneris periheliopotuit conftituere Harmoni&nLi. TSfam quia,
per VIII. cumaphelio Saturnifacere debuit ). j.circiter, id ejl , clavem d fjfte-
tnatis iSius, inquo Saturniapheliusfkciebat clavem G, Veneris verb aphehui

c/avem e ; igitur appropinquavit clavi e intra f]>acium Harmonix minim<t :
'A£am illa eji / tf at. inter d. e. eft intervallum mu/tb minhs ,fcificet 9. 10. To^
. .
tous, <lAc etfiin tenftonetcrihelia , %JenuS e/evatur a d tenftonis aphe/i<e ; ah

etevatiohxceft minor Dieft,per XXVIII. Diefts verb (ea^minus altqwd)
mntlti Tono minori , nondum ttquant intervallum Harmonix minim<x 5". &.
fônpotuit igitur perihelius lovis cumaphe/io Saturnipr<tter propter i.j. tue-

ri, &
\ftmul'concordare cum Venerc_t. Sedneccum TeSure. Namfiperihelius
lovis ad perihelij Veneris fta/am accommodatus fuerit in eandcm tenfionem ,ftc
vt infra quantitatem concinni minimi tueatur intcrvallum cum aphe/io Satur-
ni ). z> dijfyns fti/icet aperihelio Veneris Tonomincre fc 9 10. feujd, 40. (pr<e-
ter aliqua Diapafon) verfi*sGravia : TeSuris equidemperihelius ab eodem perl-
he/io Vencris dijhtper j.S.ideft per 2f.ô. Ita^dijlnbunt perihelij Telluris
$$ lovisper 25. }6>pr<£ter Diapajbn a/iquot. Iaverb Harmonicum non eft :
quippe iuplum ipfius 5- 6 .feu Diapente , diminutum und Dieft.

.
XXXVII. Propofitio.
AD fummam propriarurri HarmGniarumSaturni &C

Jovis2.$, &adcommunem ijs majoremi.
interVallum aequale intcrvallo Veneris.
,
3, accedereoportuic
l\am Venus aphelio motu proprie deftgnationem adjuvatgeneris Duri ,

perihe/io generis Mollis ,per XXVII, ^ XXXI II. SedSaturnus aphelio con-
Jpirare debuit etiam adgenus Durum, tfftc ad aphelium l)eneris,per
<
XXXV.
lupiter verb perihelio adperihelium Vencris , per pr<tmiftam. ^tantum igi-
tur Venusfhcit intervat/ufn ab aphelic in perihelium , tnntum etiam accedere

necefteeft motui lovis i/li, quicumaphe/io Saturnifacit 1. 3. adperihelium hvis
ipfiffimutn^. Sed convergentium Iovis tf Saturni Harmonia eftpracifie 1 2. ,
per VIlI. (lAblato igitur intervallo j.2. abeo quodplus eft quam 1. j. relinqui-
turaliquid,quod txMundemplus eft quam2.j. profumma propriarum utriuf.
que proportionunLs.
Supraprop- XXXIII. cratpropria Veneriorum motuumpropor-
C1024,
»
•I
Har monic i s L i b. V. 231

CAP.nc
110247, ijOiVeljj-. j6.proxime, Acverocap, IV. incer iacurni aphe-
lium, &
Jovisperihelium,invencus eftexceflus fupraj.j. paulomajor,
fcilicecincer26.27.&27-2$.Acunic0minucoiSecundo,quodhaudfcio
an difcernac ^ftronomia,ad Sacurrii aphehum mocilm additOjaequacur
plane quancicas hicpra;fcripcai
XXXVlll. Propofitio.
A Dditamentum 145. *$©• ad fummampropriarum
^* Sacurni5cJovis,quaehacT:enus primis raciphibus confticuebatur
2- £. diftribuendum ficfuicincerPianecas,ucdeeoSaturnoaccederec
Comma go.8j. Jovi Refiduum /9683. 200oo,feu 62. 6}-fere.
Diftribuendum illudfiiifie inter utrum^ Planeta,m,fiquitur cx XIX. yt
*tterifc aliq ualatitudine concurrere pofiet adHarmonias vniverfiles generis fibi
fhmiiiaris. <&Atqui243. 2ô.mtcrvaliumefiminus omnibus Concinnis': NuUx
igiturJuperfitnt leges Harmonicx , quibus iiiud dividatur inpartes duas Concin-
nas s nifijoliim ill<t, quibusfitpra prop. XXFl t adjeclionem Diefios 24. 2 j. opus
fitit ; irtfi. abeat in Comma 80. gi.( quodetTunumtf quidetn primarium ex ijs
quxConcinnis injerviunt) &
in Rejiduum 196'S'2 \ 20000 quodefipauib majus
'
.
Commate,fic. 62 d^.fere ..fôn autem duofidunum Commafmat aljcinden-

dur/Ls ; ne nimium inxquales partesfiierent , ciimproprid Satumitf lovisfint '
proxime ttquales : fecundumaxioma X

,etiam aa Concinna (f tjs minuticres
partes extenfum :fimul etiam ideb, quia Comma defnitur intervallis Tono ma-
jore £3 Tono minore , non itzi duo Commatn. Pcrrb Saturno, altiori £? valentio-
ri Planetg, debebatur harum partium noniUk potius, qu<z major , licet is haberet
propriam 4.5. majoremijed illa , qu<eprior ef pulchrior,hoc ejl, magis Harmoni-
ca->. fâm inAx. X , prxceHitretyecius prioritntis cs? perfbtlionis Harmoni-
c& > ultimas tentt refpefius quantitztu, quia nuiia puichritudo efl in quantitate
perJLs. ltsimotus SaturnifiuntQiffisi , Tertiamajoradulterina,vtliht
Jll.Cap: XH.appeliavimus ; Jovisvetb Jf6i.gooo.
Nefcioanincercaufasadditiiacurno Commacis fic comemoran-
dunv,ucfcilicec£xcrema «Sacurniiutervalla poflenc conftituere pro-
porcionem8-9, Tonummajorem anpociusidulcrorefulcavericex:
caufis ancecedencibusMocuum, Habes igicur hic pocius,loco Corolla-

rij, caufam , cur fupra cap.I V. fol. 19?. incervalla Jacurni deprehenfa
finc Toni majorisproporcionem cOmple&i proxime,
XXXIX, Propoficio.
t N Harmoniis Planetarum uniuerfalibus generis,
• Duri Sacurnus mocu exacle perihelio
, concordare non pocuit
nec Jupicermocu exa&eaphelio.
Qum enim Saturniaphelius^ cum TeSuris^ Venerisaphelijs, exaile con-
- cordare debuerit ,per XXXI. concordabit cum yfdem etiam ts Saturni motus t
quiejiintenfiar aukmaphettmejus^perHnamTertitmduram 4. y. aphelij enim
Teilurb
15* De MoTIBUS PlANETAÛM
. ^r •
TeUuris cf fcneris fkciunt Sextaw duram, quxper demonftrata lihri IH.divi*
"' '
jihi/is eji in Diatefiaron &

Tertiam duranu,, Ergb motus Saturni, quiadhuc
cclerior ejihocjam concqrdato, infra tmmen magnitudinem intervaUi Concinnit
u nbjn exacTe cohcordahit. At ta/u ejl perihelius Saturni ipfjfimus , quia dijht
ahejus aphelio plus quam intervaUo 4 .p/us fci/icet uno Commate go.g j. (quod
5-
minus eft Concinno minimo ) per XXXrlH. fôn concordat, igitur exafie
perihe/ius Saturni. &At necexacle aphc/jus Iovis : is enim cumperihelio Sa-
turni, nonexacie confohante, confonatp>erDiapafonperfeBum»peTVllI. qu*-
'reper dich /ihre III. nec ip/e txacle confikart poterit.
XL. Propofitio*
AD communem lovis &

Martis divcrgeritium rhb-
cuum Harmoniam 1. $. Tn£Uiapafon , prioribus racionibus fta-
bilicarn addi oporcuic Limma Platonicum.
,
Nam quia inier aphe/ips Saturni tf TeUuris dehuit cfie\.$2. hoc efti2,i8\4*
fer XXXI; ah aphelio verb TeUuris adperihelium Martis dehuitefie j. 1. hoc ejl
384. 2^6,perXV\ ii ahaphelio Satitrniadejut perihe/ium 4. /. yit 12. //»
'
cum additamcnto ,per XXXVllT, denie^ * perihelm Saturni ad aphe/ium h-

njis 1,2. ve/ie, jQ.perVlIkfeftat igitttr ahaphe/io Iovuadperihe/iumMartis
30. ts6,dempto Saturni additamento. Atqui 30. 2f6. fuperat &. z\6. hoeeft
i. 8. quantitdte $0. $2. hoceftl^. )6. veliao. 2f&. quodeft Stmttoniunts. De-
iratlum igititrat 40.256.Saturniadditamentum,quodprop.XXXVllI. de-
ftuit eficSo-8). hoceji 240.2 43, rtlinquit J 43, 2f6 ; id verb eji Limma P/ato-
nicum yfci/ieet )g.sp. ftre : vidtlih. II /» Ad) 8. igttur addendumftitLim-
.
maP/atonicunL». '
Icaquemajorjovis &Martisproporcio,divei:gentiuna fc. mocu-

um ,eue debec 245, ^048, quod cftmcdiumquodaromodointer 243.
&JS7. & 243:» 1944. ideftintcr r *.&j. g-quarumillamfuprarcquire-
bat Analogia, hanc Harmonica cpncinnitas vicinior.
XLL Prbpofkio.
kartis motuum propria proportio nccefsano dupla
eftfaftaproportionis Harmonica? j. 6. fcilicet 25. 36.
Tâm quiaproportio lovii t§ Martis motuumdivergcntium > dehuit efit
&4;.2048.'tdtft7l9.to4#>pcr$r<*ctdtntem:convergentiim verbf. 14 , id
4,p& Xlir.Jumma ergb propriarum uttiuJqutneccfiariQJuit 729.
cji \2io. 614
SZto.vt/ 72900. jziooo. Sed Iovis fo/ius propria dehuit fieri

6 f 6/.
Jooo t idtji ie<4$76' 128000 3 ptrXXXVlIl. kXh/at*trgbhacIovia/i,kbu-
triufqutftmmA» re/inquiturpropria Martis jx$oo. 104976. tdejlzf. 36. cujus
dhmtdiatft f.i.
Â/ittt (ie. Al ttphelio Saturniadaphe/iumTeUurismotumeJif.ji.feu
**». 3S40. db eodem 1U0 ad.perihe/ium lovis ejly j.Jett 120. s6o t cumjuo addi*
to*w$tot ffinc vero ndaphdittm Mtrtis eft ^ £4jS* rfo, 1728. Jgitur a&
aphe*
8
Harmonicis LiberV. «?
Aphelio Martisadadaphelium Tellurisrelinquitur 1728- 38'40. minus addifa-
tntnto iUo Saturni &
Jovis divergentium proportionis. At ab eodem apkelio
Telluris adperihelium MartUefl j.2.hoc ejt 3840. 2^60. Interergb Martis aph-
elium^periheliummotus,relmqueturproportio\yi8.Zf6o, idefl %?< qo.feu
8
ft, tzo.minus diclo additumento. Sed 'l -l zo.Commate minus efl quam 86.120.
'
feuz. 3, Ergbji de 2. /. detrahatur Comma^ detrahatur d) additamentum di-

,
Bumlquodper XXXVlII.efl <zquale proprU IJeneris^trelinquitur propria <f\. .
Sed propria IJeneris , efl Diefis diminuta commateper XXV

I, C ômma verb ,
•
g? Diefis diminuta Commate ,fhciunt Diefin integram 24 2f. Si ergb az. $.

kocefld~24. $6, aufbr .ts diefin 2 4. z^. r elinqustur Martipropria 2f 36 .njt pri^- .
«s : cfyjus dimidia / 6. cedit intervallis per cap. III.

. ,
Enicerumcaufam,curfupraCapice IV,fol. J95. Martis intervalla

«xtreraa,proporcionGmHarmonicaui 5. 6,comple£ti deprehenfa finc
XLll. Propofkio.
M artis &: Telluris Maior,feu diuergentium

nisproportio,neceiTariofa£ta e&24. 125. minor quam Harmo-
nia5. i2 5 prioribusrationibus ftabilita.
commu-
Propria enim Mart is debnitfieri Diapcnte, cuifit ademptn diefis }perpr<tce*

dentem Communisverb convergentium Martis &Tellurisifiu Mino'r,debuit efee
Diapente z.Z.g XV.Propria dtni^ Telluris, efl dupticatzi Diefis, cul fit adempttk
Comma, £ XXVl.tlf XXVllI.Exhis verb elementis conflatur Major,feu di*
vergentium <?i S Te!luris,fitqi duo Diapente (feu4, 9, hoc
:
efi 108. Z4 ? • ) cum
ttna Diefi,qu<efit multntu Commate, hocefl cum Z43.2fc\fit fi. 108 -2 fe fleu f$.
iZ^.hocefl 6oS- }f00. AtquihoceflminuSi quam 62 f. ifoofhocefl^quam^JZt
quantitate 6og ,6z~ . qrtxefl fere 36. zp.wiwr Concinnominimo.
XLlll. Propofitio.
AD Harmoniam aiiquam uniuerfaiem
eliusconfpirarenonpotuitunfcalamtamengenerisMoIlisiilurn
, Martis apta
quadarntenus confentireneceflarium fuic

Nam quiaperihelius Iovis obtinet locum d tertfionis acut<t ingenere MoUi,Z§
*uerb inter illum ff Martis apheiiumcfie debiiit Harmonia f. 24. ergb Martit
tphelius obtinet locumiadulterinumtenfionis ejufdem acut<e.Dico ddulterinum:
riam libro IILcap. Xll.cumrecenfireiitur Confonantia aduiterin<t;exq.comp0~
Jitio ne fjfiematum\ deduceretunomifi&funt dliqune > qu<z in ipfb fifiematefimplici
naturaii exiflunt, Itaq^ lecior pofl lineam qiix definitfic 1 .Izo.adfcYibat ifla.
a qua fi auferas 4, 5". feu %z. 40. reftat 27. 32 diminuta Sexta mollis: qu»
eft inter df. vel ce vel a c. Odavx etiam fimplicis.
Et irtfubjetfa Tabellaprimam lineam occupent ifki,
Pro 5. 6, eft 27. %£. deficiens.
E>? quibmpatvt , in Syflemate natuYnli, clavem fgenuinkm/Ut iSa efi eit
cum d clave conflituereSextamMollem deficientemfe»
ineit principtjs ordinatn,
tdulterinam. Qum igr inter perihelmm Jevis in cUmgcnmnd d, conflitutum^

Gg i$ intt*
'
:,
CAP.IX.
254 •
De MoTlBUS PiANETARUM
.
^ inttr apheliumMartis,fitperficTaSexta JupraDifdiapafin,non verb

mollis de~
fickns,^ XIII:fiquitur Martem aphelio motufignare locu,quiJit uno commate
altioy ctavegcnuina £;ita% non nijt Cadulterinu obtinebit: eot^ nonplanefiedfial-
temquadamten 9 in hancjcalam confintii.Concordatiam verb kniverfialem ne^
puram ne%adultcrinam ingreditur NamVeneris perihe/ius obtina locum e
'.
tenfionis hufi.At inter eSefi difionantia,ob vicinitatem.Difondt igr &,ab uni 9

planetarumfic. k %perihelio. Sedt$ nc&tcris % motibus difionat, remittuntur n.
tf uno Commateminus,qtiamg uriam Dlefin: qudre citm inter perihelium $ &
aphelium (fifit Semitonium £5 Comma,inter igr aphelium £ '& aphelium'^ erit
Semitonium t$ Diefis (dijjimulatis OEhvis), hoceft Tonus minor\ quodadhuc
iifionum efi intervallum. Tantum a, in Mollk generis Scaldm aphelimMartis
eonfintit,non etiam in Duri. Nam cum aphelius ^Veneris confiiret in e generis
DuriiMdrtisyerb aphelius (diffimulatis Otkvis ) (ItJhBus altior quam t,To-
tto minore > necefiarib igr aphelius ^
in hae tenfione medius inter f £5 fycaderet,
fecienscumg (quem in hac ten(ione occupat aphelius Telluris ) intervaUum
2S' 27-pldne inconcinnum, Tonumfc. majorem , cui ademptafit Diefis.
Eodem modoprobabitur Martis aphelius etiam a Telluris motibus. difiidere.
&
Nam quia cumperihelio IJeneris Semitonium Commafhcit , per diHki , id efi
14. le.fidperihelijTerr* i$ *UeneritJhciunt SextamMollem \ %.fiui}.24.per
XXyll, Martis igr aphelius cum perihelio TeUuris(additis illi OB
avis) Jhciet
j4.24-.fiu7. )£. inconcinnumintervaUum •',

nedum Harmonicum vttf 7.6,
,
Efi n t difionum $ inconcinnum,quicquidefi inter f.6,t$ S-g.vn hic 6.7. Sednec

ullusalius Tellurismbt 9 concordare potefi cumaphelio Martis.NamJupra diciu,
qubd is cum aphelio TeUurisfhciat 25.27. inconcinmm (difiimuidtisOBavis)
jamverba6, 7. vel 24, 2$. ufiqucM2$. 27.emniaJuntminoramthimo.inter-
valloHarmonico*
XLVI. Corollarium.
PAtet igitur ex hac XLIII. de Iove §C Marte, tc cx
XXXIX. de Saturno & Jove, & cx XXXVI, de Jove & Tellure
& ex XXXII.de Saturnotcurfupracap. V.planecarummoc excreroos p
ncq; omnes ad unum Sy ftema haturalc feu fcalaro mufic am perfechfii-

me accommodatos effe , neque qui ad fyftema tenfionis ejufdem
accommodatierant,- omhesiLlos , locaillius naturali ratione divifif-
fe, feu (ucccflionemConcinnorum intervallorum mere naturalem ef-
fecifle dcprehcnfum fit»Nam pribres (unt caufcquibus fihguli plane-
tae fingulas funtnacT:iHarmonias,quibus &
omnes planetaj Harmonias
univerfales ; quibus dehiq; &
Harmoniaeuniverfales duo genera , Du-
rum &Molle:quibus poficis,jai$i impedicur omnimoda accommodatio
ad unum naturale fyftema.Quod fi illae caufae non praecefsiflec necefla-
rio: dubium nullum eft, quin vel unum fyftema unaq; ejus tenfio Pla-
,
necarum omniiim motus excremos complexum eflec : Vel fi duobus Cf

ftemacib 9 opp fuic, pro duobus cantus generibus > Duro & Mollhnon ii
alcera tantugeneris duri ,fedetiam in reliqua generis Mollis, ipfiffimua
prdo fcalae naturalis fuiflet exprefs*. Habes igr hic difto cap.V, promif-
fes caufas diflidiorum p minima,& omnibus gdem concinnis minora.
XLVII.Pro-
:
»
HARMONICIS LlBER V. 255

XLV. Propofiticx CAP IX
A D communem maiorem V eneris &: Mercurii E)i(-
*-*• diapafomnecnonadMercunjeciam propriam , lUpraprioribus
racionibusprop. XII.& XVLllabilicas, accedereoporcuicincervallum
iequale incervallo Veneris^fic uc propria Mercurij fierec perfedla 5, 12
& (lc 5 ucroque mocu cum unicoperihelio Verteris concordarec.
'A(am quia Saturniaphe/ins cum aphelio Telluris concordare debuit , P/a-
net<eextimi , figura fii.-e circumfiripti g? altifjimi, cumTe/iuris
, qux.figura-
rumclafes diflinguit , a/ti/Jimo:fquitur legibus oppoftorum,njt Mercurijperi-
helius cum Telluris verihe/io conjpiret, quippe P/anet<e intimi,fgur<eju<t injcri-
£=? humilimi , So/ig, vicinifjimi, cum Telluris , fepis illius communis motu
pti , ,
humi/imo : i/li quidem adDurum hiad Molle Harmoniarum genus defgnan-

,
dum , per prop. XXXIIL £? XXXIF*. SedVensris perihe/ius cum Tellurispe-

rihe/io concordare debuit in Harmonia f.$. per XX/ÎI. Erpo etiam perihe-
lius Mercurij , cumperihe/io Veneris in unam Sca/am dehuit contemperari. E-
rat vero prop, XII. ex prioribus illis ratioritbus definita Veneris i$ Mercurij Di-
vergentium Harmonia y 4. Iliaergojamper has poferiores rationes fuit fer-
mentanda accefjionetotius intervalli Veneris. Non igr amplius abaphelio ,fed<i
perihe/io Veneris adperihe/ium Mercurij eflperfeBa DiJRiapaJons. Jtqui eti-
am convergentium Harmonia %, r perfecla eji , per prop. XPf. E.i igiturjub-
.
tratiaab 1. 4, rejht fo/i Mercurioprcpria 5- iz. etiamperfbcta , non verb am-

.
plius ( vtprop. XVl.perprioresrationes)diminuiaproportioneVenerisi!priah

A/iar atio. Sicut SaturnumtJ) lovemjolos exteriiis nullatenus continÛt
Dodecaedrontf Icojiedron, conJugat<t:fce<edem MercuriUm filum interius non
tangunf.tangunt n. Martem, Tellure ^Venerem, illum intiis ,hancextra\me-
'
diam utrincu.Sicut igr in propriasproportiones motu uSaturni £5? lovis , qui Cu-
'
bo £5?Tetraedro fu/ti funt ,diftributim additumefl aHiqrid&quale propri<e Vene-
ris:Jicjam propri<e Mercurij fo/itarif ,qui OBaedro,Cubi.i^ Tetraedrifociafigut
ra continetur, accedere debuit tantundem : quippe (icut Oc/aedron,fgura unica-
inter Secundarias, vicem fuflinet duarnm,Cubii5 Tetradri inter Primarias,de
,
'
quo vide Cap. I.fic etiam inter Planetds inpriores , unus Mercurius efl locc duo-
rum exfuperioribus , Saturnifci/icet £^f lovis*
Tertib, ficut Saturnus altifjimusper aliquot Diapafonjwc efl , inproportio-
n r \. ^z.continue dup/a, concordare debuit apheiiofucmctu, cumduorum quige-
nusHarmonitS tnhlnrit ,altioris Jibiijbpioris motuetiam aphe/io : per XXXI:
jic viceversa, £ humilimus, rurfiimg a/iquot diapajon, h. e. inproportione 1,4.
etiam continue dupla, concordare debuiigihe/iojuo molu tum duc>rum,quigenus
Harmonix muUnt,inftriork fihifyjimi/iter propioris mctuperihelio. Quartb (u-
periorum trium ^b^îjinguti tzMthm extremi conjjirant ad Harmonies uni-
'verfales ; infbrioris igr ef unici , Mercurij fc ambo extremi conjpirar edebuerut
tideafdem : nam medij,Tsl/us g? $,genus Harmoniarum mutare dcbuerunt, per
XXXIII. XXXlV.Deniifa in bigis tribusfttperiorum invent&Junt Harmoni*.
9
perfecla inter convergentes mot ; fermenUt<z verb inter divergentes, 'tipri<e &
finguhrum:in bigis igr duabus inferiorum viceversa non inter convereentespo-
tiffiwum, nec inter divergentes fjed inter ejujdem p/ag<z motus,perfec?<t Harmo-
'
ni* reperiri debuerunt. Et quia Telluri if) % , duxperfeftx. debebantur : quare

etiam ? fj* ? du<z debebatur perfcB<e.Et i/li quidem duo3 tam inter aphelios pfcBB
3
fortiri debuermt , quam interphelios, quia geri HarmonU mutare debuerunt
Gg z Venus
,
225 De M OTIBUS PlANETAR UM

Uenus verb $ Mercurius,utpotegenusHarmdniitnonmutantes,nonetiamrc-
quirebant perfeclas inter utram^bigam , tamapheliorum quam periheliorum
motuum.jedjuccejjit pro Harmonia perfecia apheliorumî/t qu<efbrmentzttajam
Juit , HarmoniaperfecJa convergentium : vtjicut ^Venus inferiorumjuperior ,
propriam motuum proportionem hab&t minimam omniuniper XXVllI.Mercu-
rius, inferiorum inferior , proportionem propriamjna&imam omniumJortit 9 eji9
per XXX:Jic eiiampropria \Jeneris, omniumptopriarum e(?&t imperfeEiifiima;
Jeuab HarmonijsremotifJima;jppriaverb $ omnium ftpriarumgfeciiffimajdejt
&
Harmonia abjoluta ,Jine fermento; fic tnndem undi^rationes ejent oppofta,
Sicenim magnaliafapiencicefua: decoraricis, quieftantefscu-
&
lum ufq; in fa;culum nihil redundac, nihil deficic , nec locus eft cen-
:
furarcujufqUam. Quamdefiderabiliaoperaejus,&c. omhiaduplicia

unum contra unum, nec ulli fuum deeft oppoficum; uniuscujufq; con-
Q
flrmavic {rationibus optimisfkibilivit) bona {Ornatum 'decentiam')&. quis
facurabicur videns gloriam eorum f
XLVL Axioma*
£ Olidarum figurarum interlbcatio inter Orbcs
, *r planecarios,filiberaeft, necprajccdenciumcaufarumneceflicaci-
busimpedica, perfedtionefequidebec analogiam infcrirJtionbm &cir-
cumfcripcionum geomecricarum;adeoque &conditiohespr6pbrtio-
nisinfcripcorumadcircumfcripcos. ..-.- „ -.
'Pjjhilenimejlmagis confentaneum quamfut infcriptiephyjica Ceometrh

$am> tanquam opus typumJuumêxacJ e reprafentefa
XLVII. Propofitio.
C
•^
I Figurarum inter Planetas infcriptio liberaruit
Tecraedronfupracangeredebuicangulisorbem perihelium Jo-
visexacle, infracencrisplanorum,apheliumMarcisexacl:e:Cubusver6
&
0£laedr6,angulis ia Orbem perihelium fui quasq; Planetadhfifteces,
cencris planorum penecrare debueranc orbem fui incerioris , fic uc illa
cencra verfencur incra Orbes , aphelium &
perihelium: Dodecaedron
concra &Icofiedron,angulis excraftringencesfuorum Planecarum Or-
bes perihelios , cencris planoru non plane attingere debuerut aphelios
orbesfuorum inceriorum: Echinusdenique Dodecaedricusj ftansan-
gulis in perihelio orbe Marcis medijs puh£cis inverforum laterum, ra-
,
diosbinosfolidosincerftinguencium^ debuicvenire proxime orbern

aphelium Vcieris. . ~
EJlenim Tetraedronjgurd media Primariaru^'ortu ^Jituin Mundo»

,
*qualiter igr,Ji nihil impediebat ,Jumovere debuit utram^ regionem gfy ^ffl.
Cuiquia Cubusfurjitm erat (fexterius,\Dodecaedro deorju^ inter'ms:par erat
ergb,ut tf illoru injcriptio ajfefiaret contrarietatemeftCufTetraedron tenebat
medium,& altera illarum eXcefiumfhceret inJcriptionis,altera dejec~iunnalter&
9
fcjnteriorem orbequadamten penetrarUi.alteranon attmgeretJStquia Ocla-
edroit
CAP. IX.
edron efi Cuho cognatum y ttqualemhahens orhium proportionem ; lcojiedronve-
rb Dodecaedro : quodigitur Luhus habet dcperfetiione injcriptionis , idem if 0-
fkiedro debebatur : qucd Dodecaedron , idem & Icojiedro. EJi 0$ conjtmilis O-
Iktedri (itus)Jitui Cubii lcojiedriverb ,Jitui Dodecaedri : quia vrt Cuhus alterum
tenet terminum adextcriora : fic Ocluedron tenet reliquum extremum adinte-
ricraMundi,Dodecae'dronverb(j Icojiedronmediant': Convenit igitur etiam
*
(imilis injcriptio ,illic penelrativaOrbis planetmij interioris , hic dejciens ah

iilo. Echinus verb, qui fummitdtibus an ûlorum rcpr<efentat Icojiedron, haji-
c
bus Dodeca'e'dron } utramtfe eiiam regionem, tntn inter Martem Z$ fellurem, Do-
decaedro } qudm "mter Tellurcm d) lênerem , Icofaedro tributas implere_j, com-
plectijeu difyonere dehuit. Ûtrum autem oppojitorum , utrijbcietati conveniat,
jixiomapr&miftum clarum facit. Tetraedron enim,habens infcriptum orbem ef-
fkbilem, medium fortita eji locum inter Primarias Jiipata utrin^,Jiguris incom-
menfurabdium Orbium, quarumexterior Cuhus,imerior Dodecaedron,per cap.I
huius. Hacverbqua/itas Geometrica, Effabilitzis infcripti, reprcefntztt inNa-
tura injcriptionem flaneturij Orbis perfeSktm^ Cuhus igitur cumjbcid hahent int
fcriptos ,ex dimidio (dltefn effabiles , id eji ,Jolapoteniia ; debent igiturJemiper-
fbcTzim reprdjenture injcriptionem ; ubi licct non ipfa Orbis planetarij Extremi-
tas, atja/tem interius a/iquid, if) nominatim Medietas inter Orbcs,aphe/ium £$

perihe/ium Jiper alias rationesferipojfit,attingatur a centris p/anorumfgura.
Dodecaedron contrdcu njocia hahent infcriptos p/ane inejfabi/es d) /ongitudi-
neradij t$ potentia : debent igitur plane imperjetktm repr&Jentztre infcriptio-
nem , £$ ptnitusnihil de Orhe planeUrio attingeniem ,hoc eji',deficientem,&
ufque adapheliump/anetce orhem nonp/anepertingentemjuorump/dnorum cen-
tris. Echinus &tfi Dodecacdro z$ fbci& cognatut ejl shah&t tzimen a/iquidjimi-
le Tetraedro. fâm radius infcripti laterihus ejus inverfis, eji quidem incom-
menfurahi/is circumjcriptitadio , at commenfurabilis eji interim /ongitudir.e ,
dijkmtict hinorum angutorum vicinorum. Itztcj,perfbBio commenjurationis ra-
diorumfere tztnta , quankt Tetraedro imperfeBio altrinfecus tztntzt, quantzt Do -
decaedro tf Jocice. ConJenUneum igitur eji, eiiamphyficam injcriptionem ei
competere , necplane Tetracdricam , necplane Dodecaedricam ,Jedgeneris in-
vt quia Tetraedronplanispertingere debuit adjummum Orbu , Do-
ter?nedij ;
decaedron non attingere certojpacio ;jam hcec aculeatajigura iaterihus inverfs
,
interjâcium IcoJi'e'dricum,$ inter orhis injcriptifummujiet.jpxime hancftim-

'
mitatem attingem : Jitnmen etiam ifkifûra in fbcietzttem reliquarum quinque

adfcifcenda fuit , leges^ ifi*, fkxntibus legihus illarum , toleraripotuerunt. lmb
qUiddico toleraripotuerunil quihus ilU carere nonpotuerunt, 'Afamji Dodecae-
dro competebat inJcriptiolaxa,necattingens;quidaliudindefinita7n illam laxi-
tatem intra certce quantitatis^ metas coercere potuitiquam h<ecfubjidiariajiguraa
Dodecaedro £? Icojiedro cognatzii injcriptioneJuaproxime attingente , \necplus
deficiente (Jitamen dejicit3 ) quam Tetraedron excedit & penetrat ? de qua
quantiktte jam infequenti agemusi
Valdeverifimilem reddichahc caufam Echini afTociati duabus
cognacisfiguris(utfcilicecdecerminarecur proporcio Orbium Marcis
&Veneris,quamilla; indefinicam reliqueranc) quod invenicur Semi-
diamecer Orbis Telluris iooo.propeadmodu medio loco proporcio-
Gg 3 nalis
CAP. I3C
nalis inter orbem Marcis pcrihelium Veneris aphelium : quafi (pa- &
cig^îd^ciumquodEchinusvindicatcognatisfiguris, interillas> utpotefimi-
lib v.fjj Jes proportionalitar fit divifum*
rfz.ubiP.P
,
r r
folidi an-
guh O O.
media in- XLVlll. Propofitio.
rerfa laccra
Nfcriptio Figurarum regiilarium folidarum intcr

I OrbesPlanetariosnonfuic mera; libercacis impediebacur enim :
Circa minima ab Harmom js inter mocus Excremos flacutis.

Tâifa per Ax. I. d> II. Proportio orbium cujus^ Figura non ipfa perjeipfam
immedtate debuit exprimi ,Jedper iUam qu#rend<£ pnus fterunt , motibuseL ex-
tremii accmmoda mx Harmonix , ipfis Orbiumproportionibmjhmiliarijstm**
Detnde, vtgAx.XHX. XX Harmonia univerfales duor ttm gener um efie

poffent, fermenti nm nihil addiopoyt uit Harmonusjingularum bigarum Majo-
ribus,per rationes pofieriores. iJt igitur ijkijkirt- pofient , fitif<J.proprijs niii
ratiombus irequirebantur intervaUa diffidentianonmhii'ab ijs , qu&funtex in-
fcriptione perfeSi dfgurarum inter Orbes , legibus motuuvn Cap. 111. explicatis.
Jd-vt comprobetur , & vt appareat quantum derogeturfingulisfguris per Har-
monias proprifs ratiombus /fcibJitzts : age ex iUts extruamus intervalla planeta,-
rum d Scle , novdjbrmd calculi nec atned tentatd a quoquam^
Erunt autem inquifitionis hujus tria capitz, : Primitm ex cujufa^planet^
Ca'eu1us wotibus binis extremu inquirentur ejus , £jf Solis intervaUa itidem Extrema^ ,
interyallo-
ex jjj j{ a ûs or^s in $& Extremorum intervallcrum dimenfione , cufusq, pla-
tarinrum netxproprta, Secundo y ex i/fdem motibu<extYemts , tn dtmenjtone omnibus ea~
ciH irmo. dem,
innuirenturmotus medii, eorumq. proportio. Tertib ex propcrtione motu-
nica poli- ',. . /irr/i *"•{-, i- r % . J- -.-•*
//
ticacmcr. um medwrum jam patepcta , proportto Orbittmjeu Medtorum tntcrvauorttm
gentium. invefl gafatur , £Sf und etiam extremorum i iUaque comparabitur cumpropor-
tionibttsf^ttra/ibus. .
Quid primum attinef.repetendumcft ex Cap. III. numero VI. qubdpropor-

tio motuum extremorumjit duplaproportionis everfz rejp mdehiium intervaUo-
rum a Citrn igitur etiam quadratorumproportiojtt dupfa proportionis
Solzj.
fitorum laterum : ergb numeri quibus extremi motusjingulcrum exprimuntur,
conjiderabuntur irt ^Juadrati,^ qtt<tfit<£ iUorum radices dabuntextrema inter-

'VaUa, qttorumfkcile efl mediun arithmeticum accipere,proJemidiametro Qr-
bis & Eccentricitute. Igitur Harmonix hatlenusfkibilitaprtefcripjerunt
Planetis- Vlotuum pro- Horum Radi- Erg6 femidia-

I Ecccntrici- In dimenfione
portiones ces aut pro- mctcr Or- tas. femidiametri
longata aut bis. Orbis 100000
muluplicium.
Saturno «4 8o
tf S
j»t
pcr XXXVIII. fci 90
Jovi 6?8t 8io]oo
Sf-zz Sfl-.i +9S4-
per XXXVIII. 8ooo 8? 444
Marti i/ 5°
perXLI. 16 6o V s 9W
Telluri ipi6 9)Si «
9S178 i^47 >7J°
per XXVIII. S>6ilS
V eneri 14? S>8/9
perXXVlH. 2/0 10000 99W yos 710
Mercutio f 65=>-o
806*4 I7J75 *'j;x
perXLIV. il ^looo
Mfc
CAP.IX.
Jdficundum expropofitis rurjum oput hahemm capitis III, numero XII. tt*
li ofienfum, qubd numerus, quiexprimit motum medium injfportione extremo-
rumfit minorMedio eoru arithmetico,minor etiamgeometricofimifie differetia

9
Medij utrffy, Et quia omnes mot* medios eXquirim in dimenjione eddem quare ;
emnes j>portiones haclen 9Jhhilitx inter binos g> binos,omnes etiamfingu/orum

,
pprue, explicenturin menfitra communis minimi dividui. Tunc quarantur Me-

dia , arithmeticum £ dimidiationem dijfcrentite eXtremorum cujufy motuu,geot
metricum.per mu/tip/tcationem extremi unius in alterum, extraclionem ra- $
dicis efhSfo: tuncjemifiidemediorum differentid ablald d gcometrico Medio ,
conjiituetur numerus Motus medij , in dimenfione cujufif. extremorum motuum
propria qu&fhci/e per regitlam proportionum tranfmutatur in communem.
.
Proportio- I
j
iingulo ]
Media fingulorum con- Diffcre 1
nes:Harmo-|Numeri motuu | rurt.jp- tinuata. tia_ie- ! Numerus motus medij in di.

extremorum Arithmcti • Geometricum miffes. m.nilone
cum ieuradix. Sua Communi»
jj. 139968. 64] 72.50. 72.00. 25. 7i-rf* 1 $6917.
1.-1 7 7 «47? SiJ
2J.. 35429+. 6-561]
3 2000,
7280.5". 7244.9* 178- 72,271. 390263.
2J..+ 8000J
^.2073 600. 2*1
30.50. Jo.oo. 25- 29.75. 24«75*4«
,^1.2985984.
.4478976. 291 61
.4800000. 3020.500. 301 8.692. 904. 3°i7.788. 4«3 5 322»
.7464950.
.76 Soooo.
246".5oo. 24«.47-j'. 125. 246.4625. 757^32».
250J
.1 2800000. fl
.3 0720000. 8.500. 7.746. 177- 7.369. 18864610.
i-ij
iigtirx ultra punclum pertinentad prareifionem numeri in p.dcnarijs
Inventaeflergb ex prdtfcriptis Harmonifs,proportio Mediorum diumorum

motuum , quxjcilicst efi inter cujuf/^gradutt £$ minutorum $c. numeros inter
comparatosiqux qudm propinque accedat dd Afironomiam,fhci/e eji exp/orare*
fi
Tertium caput propofiiorum indiget capitis III. numero VIII. InventA
enimproportione diurnorum mediorum motuum infingulisPlanetis,datur inve~
nire d> proportionem Orbium. Ejl enim proportio mediorum motuum propor- .
tionis Orbium everfie fifquialtert.Atqui etiamproportio Cubicorum numerorum

cft fefquia/tera proportion is Quadratorum aaeajdem lâdices adfiriptorum in
Tabu/a Clavij, quamjubjunxit fitx Geometrite PraBktz. Quarejiquttran*
tur numeri noflri motuum mediorum (decurtati , uhi opus erit , aqualinumero
cyphrarum) inter Cuhicos il/iusTabuU, exhibehuntadfiniflramfith titu/o Qua-
dratorum, numeros proportionis Orbium: tunc Eccentricitates fuprdfingu/is ad-
firripta. indimefione cu']uJ^;femidiametrorumproprid3Jhci/e per regu/am propor-
tionum tranfyonentur in dimenfionem omnibus communem, n/t ijs additis adfi-
midiametros orbium , inde^ ablatis , confiituantur interva/lafingu/oruma So-
/e, extrema. Dahimus autem femidiametro Orhis Telluris dimenfionem rotun-
dam )ooooo,vt moris efl mAjironomiaiid^ hoc confi/io,quia hic numerusfeu qua»
drate multiplicatusjeu cubice ,fimper conjkit meris cyphris ; itzify etiam motum
medium Teuuris ejferemus numero 1000 000 000 ; per regu/amproportionum fhci-
entes,vt nmierummotus medij cujufyplmet&adnumerum motm medij Te/lu»
risjfis
', ris;fi:tooooooooo ad novam dimenfionem. Iu quinq. folis radicihus cubic%
tranjigtpotertt negocium , jingults ittts cumunico letturts numero comparatis.
NumeriexmQtibus medijs Numcri Eccentricitas Tntervalla extrc-

in dimenfione , portionisor Semidi- Indimenfione macmergentia.
Priftina, Novacvcrsain- biuni intcr ametn ut Propria Com- Aphc- Perihe-
ter cubos qren- quadratos Supra. ut lupra. muni' lia. lia. '
da. inveriti.
156917. 2.9539960. 955<S- 8:5, <y. 562 •IOI ig. 8994.
4- 390263, 11877400. 5206. S 5222. ^2 22. 25 8 4948"
54.64..
T, . 2467584. 1878483. 1523. 5 5 •
5- 138 1661. 1384
<f. 4635322. icooboo. IOOO. 9 5I78- 164.7. 17 10,17. 083
$. . 7571328. 612220. 72 1. 99295. 705- 5 726. 716
£,.»8864680. 245714. 392. 8062-5. i7?75- 85 476. 308
•-
jipparet igitur inultim&Jerie, quales prodeant Numeri, quibm convergentia

iinorum exprimuntur intervall.i: qui omnes vaide prope accedunt adilla inter--
valla,qut£ inveni exobfrvationibus Bmheanis. Injolo Mercurio parvula eji dif-
ferentia.Nam Afironomia videturei dare intervallahttc 470. j$$. 306. omnia
breviora. CaufadiJJidijvelin Objervationti paucitutem conjicienda videtur,vel
m Ecceniricitntis magnitudinem. IJide cap. III, Sedadfnem calculi propero.
lam enim fhcile ejl, comparare proportionem orkmmfguralium cumpropor*
tione intervallorum convergeritiuni^.
Nam fi Semic1i£.meteroibisfiguracircnmfcripti 6um fit intemllum ex

ûareftcommu- TuncSemidr infcripti Hatmonijs.
DJter 100000 , fiat ex pro fiet
InCubo 8994- % 5 77 3 $ 5«9+. Medium
InTetraedro 4948. 2(- 3 33 83 1649. phelium
la Dodecaedro 1 3 8 4 <f< 7 9 46 j noo. aphelium
-Inlcofiedro 983-T. 79 + 6$ 7S1. aphelium
InEchino 1384^ i 2 i7i 728. «phelium
InOtlaedro 71 6. £ 5773$ 4«3» mcdiuni
taQSarlxaro Oftaedri 71 6.3. 70711 506. aphelium
tcI 4.76.%. 707 ii 33*« perihelium
Pauibfjnfamedium hvis defendunt plana Cubica;ttonpIan} ad ipfie>&

Mcdium Mercurij,plana Oc~h'edrica;paulb infrafummumMartisJTetraedrica;
nonplane adipfumjummum HJeneris^ /atera Echini ; longeverb ab aphelio Tei-
iuris deficiunt plana DodecaZdrhlonge* etiam, £$ fere proportionaiiter abaphe*
Tw XJenera ,plana Icojiedri: OBnedridenicL quadratum plane ineptumtfl rxee
injuria; nam quidplanafigurx interjolidas? iJides igrjtplanetnrum interval'
4a deduca ntur ex proportionibus Harmonicis motuum , haBenui demonjlratis ;
jiecefe efe zrt illa ttintu evadant ,quanta h&patiuntur , non verb , quantarequi-
rerent leges injcriptioriis iiber<t,prop.XLv.pr<eJcript»e: quia hic^Q^pi^^jy^
&)|t£.g/&W0S' injcriptionis perfeBa, non erat ampliusjuxta iilumalterum %qq-~
fJLOV d$(lOWCOV \vhxQ\^&ivtGaleniverbisutar,exhu)uslibxtV~fon-

de/umptis, Tantum addilucidationempropoptionis prxjcriptx^ ipjo nu*
-tifpicio
merorum calcuio demonjlrandumftit.

Non dillimulo, fi Harmoniam convergentium Veneris & Mercurij
augeam propria proporcione mocuum Veneris,eademq;,uc confequi-
, minu am propriam Mercurij
-tur tunc prodire mihi per hanc mecho- ,-
ûm,inteirallaMergurij ScSolisiXtaH!'69,388.f07.qu??Yaldepr£Ecifere-
i
prsefen.
CAP.l*
Ac primo diminucionem illam non pof-
praefencancur ab Aftronomia.
fumdefendereracionibus Harmonicis s nonenim quadrabic aphehus
Mercurij in ullam fcalam Muficam; nec cenecur inPlanecis,oppoficis in

Mundo, plenaria racio oppoficionis omnium condicionum, Deinde
mocusMercurijmediusdiurnusficnimismagnus , e6q,periodicum 2
cempus , quod eft cocius aftrbnomia: cernffimum , nimium abbrevia-
rur, Icaquemanebinpolicia Harmonica mocuum, hic ufurpaca & coco
cap. IX, confirmaca. Veruncamen hoc exemplo vos, quocquoc in hu- p I8T »cMi»
jus Hbrileclionem incidecis, Machemacicis difciphhis furoma? phi-
, &
lofophia: cognicione imbu ci bmnes provoco agice ftrenui, vel unam
, :
exHarmonijspaffimapplicacis convellice , curh alia aliqua permuca-

ce & experimini, num cam prope aftronomiam, cap. I V.prarlcripcam
>•
accelfuri ficis: vel concendite raciohibus, num mehus &

cbhveniehcius
aliquid mocibus cccleftibus aftruere , difpoficiOnem vero a me adhibi-
cam in parce vel coco deftruere pofficis. Quicquid ad gloriam per cinu-
cricCondicoris &Domini noftri id asque vobispermeum hunclibru
,•
1 icicum efto ,-ac ipfe licenciam mihi fumpfi ad hanc horam ufque , mu-
candipaffimilia, qua;prionbusdiebusofcicancicura , veljproperanci

ardore prarpoflere concepca deprehendere pocui.
IL. Epiphonema.
T3 Onumerat,folidasrigurasingene(iintervallorum
-M cedereracionibusHarmonicis,Harmoniafquebinorum Majores,
Harmonijs univerfahbus omniumyquancum hujus erac necefie.
Pulchro cafu adfeptenarij fffujidratum ILdevenimusiVthoc veluti Sab-
hatum quoddam fuccedat ,pnetmfiisfex folidkOclonarijs EJfatorunu, deopere
Coehrunu>. Meritb etiam Epipho nema fbci , quod inter Axiomata prxmitti po-
tuit : quia etiam Deus jam defuncius opera Creationis , vidic omni a, qu&~ fece-
rac, &ecceeranc valdebona,
Duo funt Epipho nematis memhra: primum de Harmonijs ingenere , fic dc*
monfiratur. Nam uhi deltBus efl inter diverfafemutub non ex afiefirentia ; M
prxferenda efieprxfki ntiora, derogandumq^ viliorib9,quantu necefe efi, ipfa vox
T% XOCUM) 1Ult omatumfigmficat , arguere videtur. Atqui quanto vitn cot~

pore,forma materia , tnntb prteflnt ornatus Harmonicus Geometricofimplici.
Nam xrt; Animantum corporaperficit vitzt, quia ad hanc agendam funt natstiw^ Hb.lY»
qwidex Archetypo Mundijqui eflipfa efientia divina,fiquitur:fic regiones F/a-M- «^J*
net is attrihutas, motus,fideris quam^Jui, metatur ; quia i/tfidus moveripofieSt
regio illi fita fuit affignatzi. Atq uifigur<e quin^folidx , vi vocis ipfius, adjpacia
regionum pertincnt ,& ad i3arum,corporum% numerumiHarmonix verb admo- "de ^™
t us. Kurfiim vt Materia dijfufa efl ?$indcfinita ex feipsaiFormadefinita,unitat
& terminans ipjamateriam: ficetiam proportmnum Geom&tricarum infinitx
fiint i Harmonixpaucx. Etfienim inter GeomUricas etiam certifunt gradus de-
fiiitionumformationumque &
refiriclionum ; necplures trihus exifierepojfunt
ex adfiriptione orhium adfigurasregularet : attamenhasetiamcommunecum
reliquis omnibw accidensfiquitun qubdprxfupponitur infinita quantitatumfi-
ilio pofiibJis i quameiiamacluquodammodi involvunt ilU, quarum tcrmini
Hh '
funt
q ,
242 DjE MOTIBUS FlANETARUM

C AV TV
fimt interfi incommenfinrabdes At Harmonic<sproportiones omnesJitnt effabiles
.
omnium termini commenjurabi/es ; y^ defumpti exfigurarttplanaru, certa ~Sfi-

nita fpecie.Infnitas verofclionismateriam;commenfuratio verbjeu EJfabilitas
terminorumfirmarepr<efentat. IJt igitur materia Forma,iJt rudejaxum ,jufl<e
quidemquatitatis ,Ideam humanicorporisflc Geom&trkce Figurales ^pportiones
Harmonias appetut ; nonzrtfingat& fbrment illasJedquia\h<ecMateriaadhanc
'
Formam,h<ec faxiquantitas adhanceffigiem h<ec ati&mfiiguralis proportio ad

',
,
hancHarmor. iam quadrat aptiusii/t igiturfingantur firmentura. ampiius, Ma-

teria quidem d fua Forma,Jaxum d Co/apte injbeciem animantis; proportio vero
erbiumfgura/ium, kfitd, idefi,propinqud £3? apta Harmonid.
Qu;:huc uffyjunt difh , c/ariorafentex hiflbria mearum\inventionumt
Cum ante z 4 annos in hanc contemplationem incidifemiprimum inquifivi,num
.
aquaiibus intervallis ab invicem difmrtnt orbes planetnrumjinguii ( dflnnt n.

orbes in C opernico , necfefmutub attingant ) : nihilficilicet puichrius agnojce-
bam<equaliUtis ratione^JUi verb caput tf cauda deejl: nulium enim numerurn
certum corporum mobiliumj, , nullam certam intervallis quantitatempr<ebeba>t,
h&c materidlis xqualitas. C°^taviigitur de intervallorum Jimi/itudine ad
orbes ,ideflde Proportione. At fequehatur qtierela eadem,nam etfiproveniebant
quidemintervallainter orbes in<equaJiafdne ; <vtnec in<equaliter in.equalia^ ,
irt vult Copernicm ,nec quantitas proportionis , nec numerus orbium ejfcieba-
tur. Wranjivi adfgurasplanas regulares;fbrmabantur ab ijs intervallapcr ad-
fcriptionem circu/orum:fidadhuc nullo certo numero.^Ventum adquincjfjolidns;
hic g? numerus corporum , f£ infervallotum ma^nitudoprope verapatebat>a'd-
eb -utfuper re/iqud difirepantid ad Aflronomi&perfeElioncm appei/arems. Per-
fitfa ftiit his zo. annis Aflronomia ; ^f ecce adhuc interval/a difcrepabant dfigu-
risflidis necdum caufiepatebant Eccentricitatum inxquahfifime diflributaru
;
inter Planetas. Sci/ica in hac Mundi domo qu<erebam nilnififixa, frm<e eli$
ântioris ,fid qu<efiaxis conveniret; ignarus, Architecium iliajinx ifie in articu-
latiffimamejfgiemanimaticorporis. ltapaulatim , his ptxfertim ultimis p
annis,vetumadHarmonias,de(ertis circa minimaFiguris folidis : cum quia ili<e
Jfabant a partib 9 FormSy auamultimamanus imponeret;figur<ed Materid,qu<e
in Mundo efi numerus corporum, g£ fbaciorum rudis amplitudo: tum etiam quia.
iM<e dabant Eccentricitates, quashct nepolficebantur quidem : ill<efilictt nafium
ocuios ii\ re/iqna membra conciliabantJhtu<e;cui ifl<eJo/am externamrudis maf
fie
quantitutem pr<efcripfirant.
GûjreJicut neq^corpora Animantumfitnt fhtfa ,nequejaxi molesfierifol&t,
ttdmrmampuram alicujusfigur<e geometricx ; fed derogatur extern<efigur<£
rotund<e,quantumvis eleganti^manete tamenjufla mo/is magnitudine) ,vt cot-
pus organa vit<e neccffaria ,fiaxum verb effgiem animantis nancifi pofiit : fic
etiam proportio, quam Orbibus p/anetarijs pr<efriptur<e erant fgur<eJo/id<e , "vt
infirior, £3? tanthm corpus materiam^JfecTuns, cederedebuit Harmonijs;quan-
tumejits ,erat neceffie adhoc,%rtfiUre ill&juxta, mof ^globoru exornare pofent.
Xvil*. iui! Alterum Epiphonematis membrum,de Harmonijs univerfdlibus, cognatam

ttv Axiomzpriori probationem habet. 'JSfamiUipotiusdebeturJuprema ve/uti perfecJicnif
um-
ta a
^ iHm UO dmagis perficit Mundum ; ilii viceversd derogandum,ffi derogan-
^
paite. , d im,a/terutri) ; quodpofleriores hicpartes tenet. &At magts Mundum perfcit

univerja/is Harmoniaomnuim ? quamflngufares binorum i$_ binorum vicim-
tumge-z
rumgeminx. EJienim Harmonia , qu&damunitntisratio : magis Igitur uniti^^ ^
funt ,fiomnes'Jimulin unam , quamftbini quifyfeorfim in binas confpirent Har-
monias. fffuarc in confliciu uirarum^ cedere debuerunt ex binis bino rum P/a-
,
netnrum , aiterutrxjtngulares irt (fare pofent univerjales omniuwu.

< Potius
autem Majores, divergentium motuum , cedere debuerunt ; quam Minofes ,con-
vergentium. Si enim divergunt illi , JfyeEfant igitur ad Ptarietas non bigtxpropo-
Jit<t, fed alios vicinos ; £jf (i convergunt hi', Vergiintigitur,alterutrimPlanetx.
motus adreliqui motum,permutatim:irt in bigajovis jjf Ma'rtis',illtw aphelius
adSaturnum hujus perihelius ad Tellurem vergit ; at illim periheliw vergit
,
ad Martem , hujus aphcliits ad lovem. Horitm igitur Harmonia lovi sf> Mar-
timagis ejl propria;i!iorttm,divergentium,Harmoniaa Jove Martequod^m- &
modbejialicnior. oJ^linus autem quxbinos £3 binos
Udebatur unionis ratio , '
vicinos colligat ; (i alienior S

remotior abijs Harmonia firmentar&tur : qttam
Ji propria , quajc. e(i inter vicinsru m Planetarum motus magis vicinos. he tj,
tzimen vaidemagna feit kxcfermentntio : Lnventn enim tfl ratio qua &Jki- ,
Harmonix univerjales omnium Planetsirumj, , ex^ dijtinciorum dttorum

rent
generum , gf cum aliqua tenjionis latitudine, quxfaltem Comma êquaret ; if
,
jinvulares zfta?n binorttm vicinorum a(?erefentur;Convergentiuw qttidem

bin.-e
motuum in quataor bigis , perfbcict ; aphelicrum in una, perihelivrum in duabus,

itidtmperfecix.divergentiumverbinquatuor bigis ,infra difcrepantiam unitts
Diejios, intervaHi minimi, qitantum humana vox in cantufigurato (cre pctpe-
tub peccat; in unica verb Iovis $
Martis, inter Die(in £5? Semitonium. Jpp.iret
igitur hancmutuam cefjionem undiqua^ ife valde bonam.
Ha&enusigrdeDeiCreatorisoperenobis cfhni§m{]£j&. R».

ftatnunc , uc velrandem oculis&manibusdetabulademonft-auo-
num ablatis, inqueccelumfublatis, Patremluminumdevotus&r fup-
plexcomprecer: OquihimineNaturaedefideûrimnobispromoves
luminisGratix, utper.idtraniTeras nosin lumenGlonae,gra iasago
tibi Creacor Domine , quia delectafti me m faftura tua & in ope- ,
nbus manuum tuarum exultavi En nunc opus conftimmavipro-

:
feffionismeae, tantisususingenij viribus.quantasmihi dcdifti ma- ;
nifeftavi glonam operumtuorum hominibus,iftas demonftrariones

le£turis> quantum de illius infinieate capere potuerunt anguftiaeMentis
meas promptus mihi fuit animus ad emendatifllme philofophandum:
>
fi quid indigaum tuis confilijs prolatum a me, vermiculo, in volutabro
pe-scatorum nato & innutrito,quod fcire vehs homines: id quoque in-

fpires, ut emendem: fi tuorum operum admirabili pulchritudine in te-
meritatem proledus fum , aut figloriam propriamapudhominesa-
mavi,dumprogrediorinoperetua'gloriaedeftinato ; mitis& miferi- •
corscondona : deniqueut demonftrationesiftamia?glcria?& Ani*

marumfalucigedant , neceiullatenusobfintjpropitius
efficere digneris.
Hh % CAPUT
«;
844 Ds Motibus Planetar um

GAPVT X.
EpilogusdeSole, coniecturalis.
Mufica cadefti ad auditorem a Mufis ad Chora-
A ,
gura Apollinem ,;a Planetisfex circumeuntibus, Harmoniafque

facientibus,adSolem in curriculorum omnium centro , immobilem
loco, in feipfum camen fe revolvencem. Cum eiiim 3bfohlriffima fit
incer excremos Planecarum mocus Harmonice non quoad veras celc-
,
ritatesper auram aetheriam." fed quoad angulos, quos formarit termini

diurnorum arcuum de orbicisplanetarum connexi cum eentro Soiis;
,
Harmoniaveronondecoreccerminosj ideft , motusperfefingulos

fed quacenus incer fe jundi &
comparacijfiutK objeftum alicujus Men-
cis:& cum nullum objedtum fruftra fn ordinatum,non exiftente aiiqua.
re, qua? ijlo moveattir ; anguli vero ifti praefupponere videantur actio-
nem aliquam, limilem vifus noftri, auccerte fehfionis iilius, qua libr.I V*
Nacurafublunaris percipiebac angulos radiorum ex Planetis , in rerra
formacos : equidem qualis in Sole vifus , qui Oculi finc , auc quis inftin-
£tus alius , percipiendi hosangulos,etiamfineoculis , aeftimandique
Harmoniasmocuum,admencis veftibulum quacunque porta ingre-
diencium , qua;denique Mens iftain Sole ; conjicere nonfacile eft,cer-
ram incolencibus. Utcunque camen fe habeanc ifta, cerce circumpO-
ficio illa fex orbium primarior um circa Solem,colentium illum perpe-
tuiscircumvolucionibus, Scveluciadoranciumfficucfeorfim jovisglo*
bumquacuor,Sacurnumduo>Tellurem vero&nosejus ihcolas uni-
ca Luna curfu cingic , colic , fovec , nobifque famulacur ) , &
illi
confideracioni jam accedens fpeciale hoc negocium Harmonicumi

êftigium evidenciffimum fummac providenciae rerum Solarium,
hanc a me confeffionem excorquenc Non cancum exire in cotum Mu-
:
dum ex Sole, ucafoco vel oculo Mundi, Lucem; ucex corde , vicam &
calorem , uc a rege & mocore , mocum omnem : fed vicifllm eciam in
Solem colligi ex omni Mundana provincia , jure regio , hos veluci red-
ditus Harmonia? defiderabiliffima? , imo confluences eo fpecies mocu-
um binorum, mencis alicujus opera in unam Harmoniam colligari , &
veluc cx rudi argenco atque auro Monecam fignari : denique in Sole
CURlAM,Palacium,&PraecoriumfeuRcgiameffecociusregniNacu-
rae > quofcunque dederic illi Creacor Cancellarios , Palacinos , Praefe*
&os; quibufcunque paraveric iftas fedes,feu creacis ftacim ab inicio,feii
olim huc cransferendis. Nam & cerreftris ifte ornatus pociflima fui
parte, diu admodum fpeculacoribus & ufurpatoribus, quibus camen e
racdeftinacus,carebac, fedefque vacua?eranc, Subicigicuranimum
cogicacio , quid fibi vofuerirtc anciqui Fythagoraei apud Ariftocelem ,
quicencrumMundi(quorfumIgnemreferebanc, Solem vero fubin-
tcHigebant) folici func appellare Jovis E X C U B I A S, AIOZ
<J>T-
A AKH N , quid icem vetus incerpres agicaverit animo, cum verficu-
lumcx
> ,
lumexPfalmoficredderec,IN SOLE POSUIT
CAp
TABERNACU- .
x
L U M. Sed & in Hymnum Procli philofophi Placonici nuper incidi
fcripcum m Solem, refercumque venerandis myftenjs, fi ei unum lllud &«£&&,
K/w. eripias : quamvis hoc ipfum in eo quadamcenus excufavenC ve- b *s
|
lbris
cus mcerpres , jam cicacus : uc ille fcilicec Solem invocans , illum fubin- mehtio.
celhgac.quipofuicinSolecabernaculumfuum. Vixicenim Proclus s u b Coti-

quo cenapore , Jefum Nazarenum fervacorem rioftrum, Deum profi- flamino,
"*
ceri deofque gencilium poecarum concemnere, fcelus erac , quod om- & 5™j?
,
hibus fupplicijs vindicabanc Mortarchs orbis, populufque adeo ipfe; Apoftata.

Proclusigicur,quifiliumdeivelexphiIofophiafuaPiaconica, nacura-
v . ,
li mencis lumine confpexerac eminus, lucem illam veram , quae lllumi- e US libio
j
nac omnem hominem , veniencem iri hunc mundum : qui divinicacerr. jyTjj^^
ih rebus fenfilibiis cum fuperfticiosa plebe nequaquam quaerendam cQ ,-_
,u
fe jam fciebac : Deurn cameil in Sole , quam in Chrifto homine fenfi h°^
''
quxrere , videri maluic ; lic fimul & gentes fallerec, Tkanem poecarum r,um in °t
verbocdnus hoflorans fimuljfuje pbilofophiaj opCraretur abftracturus n o n c di-
,•
, fi'
6igences&Chriftianosafenfihbus , illosaSolevifibili, iftosaMaria. vinorapta

fiho.quiaMyfieriumincarnacioriisrefpu._bat, nacuraUMericislumini ^Tdcau
nimium eonfifus fimuldenique , quodhabebamCh.iftiamd.v.nifli- nam uni-
:
mum, &: Placonicae Philofophia.maxime confencaneum , ipfeabijs yf rS ™j°f

cranfumpcurii,iriillamfuamphilofophiamadopcareC t Icaquedacnr chrymis
dofh-inae Evangelij de Chrifto concra hunc Procli Hymnum adio in ae0 ^-
, ,
rem fuam habeac fibi Tican iile res fuas XevcrdwicL

: dCTcifJLteiov Cpd- authoris
P
ag , fj.2cr(rctTilwdi3-i^(^J 'iSlw msfitfs Kîhdiov l&LCpiyyicLxv- t> us, rufp.-
n • r-y 1 - 11 . cionem o-
yJhoV ,
quamfpeciemeciamCopernicuseilargitur:habeaceciam7rot- m..emau-
XwoW ^(pîctg, qaamvisillosnonhabeacperanciquosPychago- ^tl

reos fed eorum loco t* '&%"
,
» (
quod ipforum do-
gmafuccelior Prociusoblivionefa?culorum , Velucd.luviodelbrma- na
^ $«**# £™J chri-
cum non aghovic) habeacSc ymfihlw eX

,
quicquideftnacurale cedac viciciflim philofophia ProcliChiiftianis

:
fe &&swajtrwi , &C J£
«*#
dogmacibus , cedac Sol fenfibilis Mariaefilio , filiumillum Dei , poiuicjo"
quem Proclus alloquicur fub Ticanis nomine âopxl^, u dvcL,7TVI-

,
f™«
yvgajJvfzXM* ^^ & ^ a 7 nwfo™ ***»«« iy^mooio ~ p bra"
' '
ip f rseca-
fofayoiYig j & illam poceftacem immenfam u.aj£0Mdj/,& qua; in* nulla J

^"Jtiam»
reiuna
philofophia legebantur ance promulgacionem EVangelij , Da?m onas qiuastame

cfenden-
Verbu pacris'eft ille UKW 7T(JLyyiViTCL0 SlSi « (pClLvivl^cbt 'appJlfe muiauerat.

ymTt)$(§>J 7TclvctclIo ôiêim o^vfjLOLy&og hr dftviteifif loilav Jfi"*^
* Similia tamen non nulla Orpheo vctuftiflimo, &prope Mofissquali, tanquamhujus difci-
nOB Ya i»i
pulo tribuuntur ap. Suidanv Viie & Hymnos Orphei , in quos fcirpfit Produs.
b*nu
Hh | Secua=
1\6 De MoTIBUS Pl ANETAR UM
cap. x,
fecundum illud > Terra erat rudis indigeftaque moles , & cehebrje fu-
per faciem abyffi;&,DivificDeuslucem a tenebris,aquas ab aquis,mare
ab anda; & v Omnia per ipfum Verbum faclafunt. Quis nifi Jefus
Anî- Nazarenus , Dei filius, CLVdy^yivg paftor anima-
'fyyfcM ,
nusifte, rum , cui offerendatxgflr/n 7TQ\vS ciLX.PV©J > utnospurgcta peccatis»

5
)
pars erat ,
.
excl ue fordibus eruat wg ytViUMg quafi peccati originalis fomicem

M^&)-
~*
•>
(
. facerecur) & a pcenis malifque euftodiac, 7%t)UJJM §0QV OLILLCL JYwjff t

5
fciliceciramPatris? &quzealia velut exHymnoZachanaedeprompca
legimus, A%7\iw )>7m<i>i.tc'ciQ'a.g oMw^^gtov XoKoypTov >
utfc. animabus verlantibus in tenebris &umbra morcis,dec <£#©-'
cLyvov Sc oX@qv cLsvtpihizlov cltt zvo-ifiing i&Twmg \ id enim eft,
fervire Deo in fanclicace & jufticia omnibus diebus noftris.
Hsecigicur&fimihafeponamusnos jam, adquedddrinamEccle-
fi£Cacholicaj,cujusfuncpropria,remiccamus: Cujusverbcarsapotif.
i. fimum radtaeft mentio Hymni, idvideamus. Eundemenim Solem q. ,
v a , ,„
.
Sicetiam .,-.-/ i *1 / v
i .7 > • .
,
orpkeus. YôSriV cteLLOVMg pvLLCL fihovo-iov i%o%tTtvet , eundemde cu-
KQtTLLX us ro fapia oriundus Phoebus, KiQctP, w t/Vo M<rKZ7\cLJLLi7\7TQV
j p
tov sir
1
- lLvvcilfi Ltiyci KVLLct@cLev(p7\oio-@>oio yiv$7ws, & cujus chori

OftW.0- conlbrs eft Pzean , riAnVct? ctefioving 7rcuia.7rrifiov@j ivgict kovllov.
ViQV eundeminquamprimoftatimHymniverficulofalutac TLvffogvoiPp
fipJLLQV @>0L<ri7\&CL. Quo exordio fimul indicat , quid Pychagoreifub Ignis
ihKW. vocabulointellexerinc, (ucmirumfic, difcipulumamagiftrisinCen-

triloco, quodipfiSolidabanc, dirtencire): fimulcotumHymnum a
*
p
corpore Solis, ejufq; qualitate luCe,fenfilib , ad intelleftualia tranlrerc;
& illi fuo TIvpJ, VQiPCO (igni fbrce Scoicorii arcifici ) illi Placonis fui cre-
corpore Solis aP
a co Deo,Menci principi feu AvTOVU), fedem regiam in
fignavki Creacuram &
eum, per quem omnia creacafunc, confundens
in unum. Ac nos Chriftiani melius diftinguere docli , Logon illum ^-
,
ternum& increatum,qui tr&tftgogTOvQzoV, &quinuIIisfedibuscon-

tinetur,quamvis fic incra omnia nullis excludirur, quamvis ipfe excra
,
omnia, fcimus carnem ex ucerogloriofiffimaj Virginis Mariae in unica-

temPerlbnajfufcepifle i &confummaco carnis minifterio, ccelos, in
quibus &
pater cceleftis , exccllenci quodammodo prae caeteris Mundi
& majeftacem habicare 3gnofcicur,fedem
parcibus,per gloriam fcihcec
regiambccupafle, eciamquefuisfidehbus inilladomopacrisfuiman-
fiones efle pollicicum:de caacero fuper illa iede curiofius aliquid inqui-
rere,lenfufque vel rationes haturalesad id indagandum arceflere,quod
oculusnonvidit, aurisnonaudivit,&in corhominisnon afcendicfu-
pervacuumexiftimamus:Mentemverbcreacam, quancaxumque fic
illa praeftanciaj, Creacori fiio mericb fubjicimus,- necDeos Incelligenci-
as cum Ariftotele& philofophis gencilibus , nec Spiricuum Planecario*
rum exercicus innumerabiles cum Magis introducimus , adorandofve
aut
§ &
HARMONICIS LlBER V, 247

autTheurgicis fuperftitionibus adrnutuum commercium exciendos
proponimus hocdiiigenter cavences jam porro qualis Mens qua:que
: ,
fit pfertim fi qua in corde Mundi viees animae mundi gerens Naturse
, ,
videLibri
rerum arclius eft alligata, ('autfieciamaliquaecreacura:incelligentes,mcideftel-
Naturae diverfae ab Humana,globum ficanimatum forfitan mhabi- lan<£vC
iv
tan t , inhabitabuntve) naturahbus etiam ratiombus inquirimus hbere. de An^ma
Quod fi licet analogia; filo ducence, labyrinthos myftenorum Nacura* Mundi &
\ r. r ii nonnullis
permeare; non mepce quis, opinor,iic ruenc argumentatus, quod quae e ,
muniji
eft habitudo fex orbium ad commune illorum , totiufque ade6 mundi
centrunr, eadem fit & TftS focLVoicLS ad TOV VOVV 5 ut tiae facukates ab A*
riftotele Placone, Proclo & caeteris diftinguuntur &rurfum,qucd
, :
quse
1
hablcudo revbliitibhum localium, Planetarumfingulorumcirca iJcqiiate-
n
> /a r\ • •','•'
Sdlem idSoiiseYrationem^gra.Og/O^mfpaciototiusfyftemacisme-ftantwn a 1
cu!.xSolis
dio; eadem fit etiam habitudo d'iW0Y)TlX.% ad TO j/ogôpjdifcurfuum d<cmon-
ftratum
-»
ratiocinationismultipliciumsadintelledtiortem merttalem fimplicifii- h oc in co-

mam.NamuriSolinfeipfum revolutus,peremiflam exfe fpecieha,mo- mentajrijs
vetFlanetasomnes ficetiammens,utphilofophidocent,feipfamin- â c°j/

:
m
telligeil3,mqueie:psaomhia,ratiocinationesciet, fuamquefimplici-
>l?
tueminiliasdiducens'& explicans omniafacit intelligi. Adeoq; coriwjîv?
,
nexa func incer fe & colligata, motus Planetarum circa iblem in eorum
centro , & ducm-fusratiocinationum : utnifiTellUs domiciliumno- ,
ftrurri; annuumcirculum/medium interorbescaeteros ,metaretur, lo-

cum exloeo ftationerh ex ftatione permutans, nunquam humana ra-
,
-
tiocinatioadveriflimaPlarietarumincervalla^&adcaeteraabijsdepen- Y i<?e0 P-
dencia fueritenifura,nunq Aftronomiamconftitutura. Exadverio i9 noimm
q jiecem Solis in centro miindi, pulchro refponfu confequitur intelle- pattem
CAP#
ftionis fimplicitas; eoqaodha&enus nobisufurpatum femperfuicfo* •
llksHarmoniis mocuummeque plagarum diverficate,neque fpa-

lares
ciorum Mundi amplitudine definiri.Nimirum fi qua mens ex Sole pro-
fpicit Harmomas iilasiilli defunt adminicula motus & ftationum diver-
farum fedis fuae, ex quibus ne£tat ratiocinationes & difcurfus interval-
lis planetarum dimetiendis neceflarios. Comp irac igr diurnos cujufq;
Planetae motus non ut ij funt infuis orbitis; fed uci per angulos ad cen-
,
trum Solis allabuntur.Itaque fi cognitionem habet magnitudinis fphae-

rarum hanc illi opor tet a priori inefle Cme ratiocinationum labore
: ,
.*
quod quidem quadamcenus & de humanis mentib 9 ,& de natura fublu-

nariverum efle,fupre exPlatone&Proclo patuit»
QuaecumitafintJnonequidemmirumfueritjfiquisexhociPytha-
gorae cratere, quem Procl p in ipfo ftarim primo verfuHymni propinatj
h iuftu liberaliori aflumpco concalefatlus, fi Harmonia chori Planeta- Lkeat
ru nfuaviflimainfoporem datus,fomniare incipiat: Perglobosqdem fabulan«Ja
rehquos de loco in ocum uccedltes circa Solem, difleminaras

;
efle di- Atfa^ntka'

f;urfivas(euRatiocn)aciva^taculcaces;qu3rumpr£eftantiflimautiq-,& &fomnii-
C
abfolutiflimaillacenferidebet, quae efl in illorumgloborum medio, n °sc p™l
humana fcmTellure in Sole ver6 Intelledlum fimplicem, 7W0 yotpqv nem ,raii
:
C xt ""
l 1
^^ taii»
ieuJNOVy nabicare, omnis Harmoniae foncem, quicunque ille fit.
Nam
:
248 De Motibus Planetarum "

CAP. X. •
Nam Fivelde nuda globorum illorum vaftitate fic vifum eft Ty-
choniBrahe,non effe frufrraneam illam in mudo, fedincolisrefercam:
quancoverifimiliusnosabillavariecace , q,inhoc Tellurisglobocer-
nimuSj operum confiiiorumq; Dei, conje&uram eciam de cjecerisglo*
bis capiemus Qui enim fpecies ereavic, qua: aquas incolerenc, fub qui-
?
bus camen nullus aeri locus, quem accrahanc vivencia: qui in aeris vafti-
cacem , penis fuffulcas immific volucres; qui nivofis fepcencrionis plagis
urfos albos,albas viilpes dedic,pabulumq; illis, marina Cece his avium ,
ova quifolicudinibusseftuancisLibya?,Ieones, quidiffufiffimis Syria?

,•
planiciebuscamelos;famifqueillis, hifceficiscoieranciam:hiccineom-
nem inglobo Telluris confumpferic arcem ucnonpoffecomnem bo- ,
nicacem,uc non vellec, ca:ceros eciam gldbds conveniencibus exornare

creacuris; quas vel revolucionum prolixicaces brevicacefque , vel Solis
propinquicas &
remocio , vel Ecceritncicacum vanecas, vel corporum
nicor auc obfcuricas, vel jfigurarum,quib 9 cjlibec regio fulcicur, proprie-
tacesfuadebanc. Eccen. ucanimancumfa;clainhocTellurisg!oboma-
fculi effigiem in Dodecaedro, fcemina; in Icofiedro, ( quorum illud ex-
teriusTelluris orbem fulcicjioc incerius)gener acionis deniq; effigiem,
in iilius conjugij divina proporcione ejufq; inerTabilicace habeanc: quid
czecerosgloboshaberepucabimus afiguriscsceris/' Cuibono Jovem
quacuor Lunaj,Sacurnum duas, curfibus cinguncucnoftrumdomicihu
hascnoftra Luna unica/ Ad eundem vero modum eciam degloboSolis
raciocinabimur, con jedlurasqj ab Harmonijs,c«cerisq;, defumpcas,per
fe quidem ponderofiffimas,conjeduris alijs, magis ad corpora vergen-
tibus, magis ad vulgi capcum accommodacis , velut incorporabimus,
Ulene globus vacuus, caeceri pleni func, fi omnia aliarefpondehc propi-
9
us? fi ucTerra nubes,fic Sol acras fuligines expirac? fi uc illa imbrib hu-
meclarur & virefcic, fic Sol maculis illisfuis exuftislucefcic , emicanti-
bus in ipfb corpore, toco igneo, fiarhulis clarioribus. Cui ufui hic appa-
racus, fi globus vacuus? An non vel f enfus ipfi exclamant , ignea hic ha-
bicare corpora > Mencium fimplicium capacia, vereque Solem effe
7TV^g J/os^SfinonRegem acfalcemRegiam $ ,
Abrumpo confulco & fomnum &fpeculacionem vaftiffirriam; tan-,

«um illud exclamanscum Pfalce Rege
Magnus Dominus nofter,& magna vircus ejns & Sapientias ejusnon
eftnumerus:laudateeum ccelijlaudace eum SoLLuna &PlanecaJ,quo-*
cunque fehfu ad percipiendum, quacunq,- hngua ad eloquendum Cre-
Tuq; ante atorem veftrumutamini Laudace eum Harmohi» cceleftes , laudate
:
omnesM oe etim vos Harmoniarum dece&arum arbicri:lauda & cu anima meaDo-
^
1
^^ minumCreacorem tuum, quamdiufuero: namqj exipfb&peripfum

11
namq; tu' & in ipfo funt omnia ^gyj rd dl<drf& 5 j@i} rd VOlgy, j tam ea quae ig-
>
Hasdais noramuspenitus,quameaquasfcim p,minimaiIlorumpars;quiaadhuc

r i us u i C r a eft. Ipfi laus,honor & gloria ih faecula feculorum Amen.
animate
p
fpeqscuras
F I N , I S.
Abfolutum eft hoc opas die 17. 17. Maji, aano MDCXVIU ; rcvifiis Tetb bbei V,fiateriBi Aua
ia eo typi progrediuntur) 9. 1$. Febtuarij anno MDCXIX.
Lincl Metropoli AaflrU Supr-Afti/anx*
r
APFEN*
'
A P P E N D I X
AD L. V. HARMONICORVM.
QVamfitprd in Indice capitum Ubri V. profbfiusfum Appendicem : iUam hic
non efi vtexpeiiet /eclor Aitophora caepic
.'
Irifticui, currence roca Verum urceus exic
Caufas dicam breviter magnum Z$ exundantflumen non commodenavigatu-

':
rus eramicum ecce copifs aquarum in tenuem rivum fubfidentib 9 ,vadum paluit ,
quodpedes transirem, navi infuaflntione relkt*a> ad ufusmagis necefiarios. Hoc
ejl quoddko:Ptoiemxi Harmon: libri III, quos habeo Gr<ecoS manufcriptos , cum
commetarijs Porphyrijphilofophitffundiffimhltidcm Gr<£Cis,abinitiouf<% adlib.
Il.cap.VlI.digni mihifemjp vi(i(unt,qui Gr&colatini integriexiret inpublku:
ea%de causa ante annos Xx&piiUos in Latinum firmone vertere\qu<t verfiog-
ceffit ufyadmediefatemcodkis Porphyriani.ûo min 9 u/terius pergerem,impe-
dimetomihifiiit locimutatio,conjuntlzicumplurimis mo/efiijs,ii pnfiqudm Lin-
eittm veni, novumfiudiorum Afironomicorum initium. At verb cum ante annu
propofui(?em meos Harmonkorum librosfV. edere; momentum ingens videbamfi-
tum in compara-tione mei operis cum Ptoiemako .p/ertim /ibri mei V,cum ultimis
capitib 9 /ib.lll Pto/em<ti,quorum tria cxtrema nihiihabent nifi /emmaia feu ti-
tufas d Pbo/evz&o. Itz%re(uit.t>itegenio,propcfuioperisfeip(b mutili unamfoiam
partemdecerpere , qu<£ maxime admeam materiamfhciebat,.®)uem adfinem tf
yerti iibrum Ptolemxi III, a cap. Hladfinemitf trib 9 ttitimis /emmatitf inani-
hus fiios textus ex principijs afironom \<tPto/emaic£,S$ ex mente authoru ,quat£
potuitfieridexteri&te concinnatosJulfici: j/ deni^ commentnrios feu Nctas ad~
jeci,quibus £•? Porphyrian<e commentationis , iikll. capite Vliabruptx, defici*
inhoctertio fitppLtur {$ invents Pto/emaka cummeis comparantur ,(f dif-
>
crimen o(leriditur,interPtolem£ifymbolifmoS tfmeas demonfirationes legitimasi

undeinfirmitAS ii imgfbciio Symbo/ifmorum iiioru , $ caufa
r
potijfimahuj 9
rei,
'um igrjolahcec appen-

fc.fh/jitas brincipiorum AfironomU Pto(emaic<£,patefci: t
dix adjopag-.iibri occupatura'ejfa:ecce coortum inUred beliumBohemicum vici-
num,quoif itinerafunt impsditn,^ oper.tr ij p/eri^ nomina profitentur militi&i
ltaq.primitm nospaoyrus, deinde (f oper<e pra/i adminiftr<t defecerunt ; tempus
denicL fhftidiofiffimis moris nimio protracium. Qujbus impedimentis excitetus,
vix tztndrm me rcfb:xi,meum<fc inftitutum corripui i qui iibrum authoris optimi
Ptolemai $ cammentatoris Porphyrij, mutiiatn partkulxeditione , tzinthm non
txpeneremMnitusâboierem^îuinpotPigr rcliquumopera dimidium inv^r-
ftpne Porphyrian<e expofitionis impendere?mNotai in capita iib. II tf IH.refidua
canjcriberem, ii cumPorphyrianis, cum<îjs,quas jamhabeo confcript.tsin l:Lr.
Ilfpene totum,con)ungerem:vt itzt opus tntegreiur,^ quaparte extat Gr<eco- ,
latinum edatur? fguam ad editionem a/iud tempus, aliuscj. locus requiritur , Z$

Typograpbut idoneus,
9 9
Neverb quideorum, qux (uprdjitm pol/kit tpenit d.fideraripsfiet d Le'fore,
aut ne ve/ in hac u/tima parte deefiet a/iqutd ad integritnteJeu adfaci/orem in~
teSedum opis mei Harmonici.age capitum libn IIIPto/em<ti titulos exfcribam,
cum<L /ocisfitis in opere meo comparaboitf quid in Notis meis infit,fuinmaria ra-
tione confcribanu>.
Primum qu<e Pto/em<tus libris 1. II. gf initio tertij de Harmonka difciplinJ
tradidit.iiiaego methodo alia, haudpaulb diversajibro meo (Ilcomp/exur futr.
Citm autemPto/em<t 9 Harmoniarum principia ex numeris abftraEiis petat.,cum
"vttcribm:ego contrd, vitn numeris vt nurnerantibus inefie negans, pro ijs nurne-
Ii ros
aso . Afpenbi x.
fos mmeretts, id<eft , res ipfas numeris ijt(ubjeclas,figuriisfc» planas reguiaretj
£# circulidivi/iones ijs adminifirandas,principia(kituens Harmoniarum, necef
farib Libros I.& II. defiguris Harmonicis , meo libro lllpramifi.
JamPtolcmxmlibrotert-iocap.;.o,perisfuipr<£(cripjithuncfttutum\S\jfo
quod gcnus rerum refcrenda fk nacura feu visHarmonica, ejufq-, fcien-'
cia \oftendens, qubdfit aliquodpriricipium-caujalcfirmale , mentale ,adeo% di-
uinum, auod rebus concitiet Harmonias. Cap. IV. Quod vis HarmOriicae
concenaperarionis omnibus rebusinficqUarumNaturaalcioriperfe-
£cionisgradu confiftunc : &quod idmaximeappareacin humanis A-
nimis, mq; coeleftibus revolucionibus. Vbipdrtitionem vides,corttm , qa<e
tcfabant Ptalemtto dicenda iprimum fi.de Harmonijs'iri Animis exifientibus *
ficundum de Harmo nijs in cocli motibus^ Et deprimo quidemfiquuntur Capitzi
tria i deficando re/idtta capitia novem. Cap. V. Confinantiasfingutas comparait,
cumfhcultxtibus Anima ratiQKalisfingulis,id%concise ,per (uh&ivifiones utri'
mq^ rerum comparatarunu. Cap. VI. Genera Harmoniarttm /ingula cumfin-
gulis gener&us (eu claffibtts virttitum compavat.. Cap. Vlh Muinliones Tono-
rum cum mutiitionibusfludiorumpublicorumper temporum diffimiittudincms i
mdeodL etiam cum mtttntionibus affeclmm i» Animisfnbitaneorum comparac.
In hacparte multa contra Ptolemaum difjtutofymbolifmos fi.iUostpoti ffim.i
parte non e/se necefiarios, nec caufiles,nec naturales,fidpoeticospotiits ^
orato-
riosinamiUas,qa<t in animis irifunt fkcultates ifvirtutesfJ>eciaies,rionfortiri nee
Ideam nec numeros conflitutionisfux ex Harmontjs, tanquam ex Ar'chetypo,fid
habere caufas atias confe/sas aut evidentecquin rie quidem reftoderc ad^numerus
fid lono) quafitd aui male affetlata operdjfeciem ijs concitiaridivifionis xque-
multiplicis; multas abunAantes , aut viciffim defic%us,difjimularhqiixdam qua
toinusjitccedunt, crinibus trahvdenii^ qux maxime g? dexterrime invicem fe-
Qubdverb Toni Muficates comparatur affetlib9 $ morib* publicts,idofiedi

tnaximt naturale efie, t$ habere modum caufe:ubioccafione teXt 'Ptoiemaiciadt
1
duxiPhilofphoru variorupiacitade cognationeAnimoru,Numcroru,$3 harmo- '
niaru interfi, quib9 d> Epilogurit mei libri Vadjitnxi.Et tpdnominatim attinei
9
effeci tonoru tn movedis animh diverfimode : iUammateriaego compkx*fitrii
peculiari cap:XVlibri mei M.Sic qutdattinc* Iuilitiam CommuiatiVam Di-
fiributivafytf Amicitiam,(f Oeconomica atjL PoIitica:dehac materia,quaten*
in ijs vaieant fportiones Muficx,fbci Digre/Jtone infinemeilib.lll. Depigjma-t,
teriam ipfam pmifiijam capitis III & V
lV,tf qux de t Vl. Vllingenerfverai
dici potuerunt ; completfus ego fum tribus primis £? rurfitm feptinw' capite
mei libri IV: ubiexpiicata Animorum naturaofiendi ; quandoquidem circtt-
l9 geom&tridfetius ji infcriptione*figuraru planaru,comparationepartium ctti&
toto,definiat vere &'proprie proporiionesHarmonicsw.irianimis igiturefieritiali
muadam ratiorie inefie circutum ,f>rmaliter $$ abfiratJt nonamateria tiintum»
jeiaiam abipsd quodammodo qitahtitatc, materialitcrconfideratd : quarecutit
tirculo inefie in animis $$ HarmoniaSj &
hanc caufam efie cur Animi movean-
turHarmonifs.fidhxcomnia ingencrc tantuminuli* confiquentejcaufatione dL
fiributionis Animi infhcultatesfj>ec'tales>Sic igr habet res cum Anifnu humanfs,
<j$uodmotiones cccleftes attinet,Ptolemx9 librifui III, cap.
VHIcomparat
Ztdiacu tumjyfiematefiu fcaUMaficaxapite IXconforimtias if>/as cumAêBib»
Pi*4
ApPENDlX 2L5I
Planetnrum, tiicojlendi ego, quihus in partibus mancaJltdoUrina de JJ])ec7ibus

apud Ptolem<eum,$ quomodo wtegratione numeri,hinc Afpecttiunf', inde Confo-
nantiarum, appareat tnndem naturaiis £•? caufalis harumrerum COnnexio. EJi
autem h<tc genuina materia mei iibri IV. pr&Jertim cap. IV. V. VI.
Capite X, PtoUrhctus ex motu Planet<t ab ortu in occajumjhcit qUandam
melodiam, cap.XI,ex motuvero Planetnrumtnaltum^ profundum ihcitge-
nera cantm.Cap.XIl, ex motu intatera Xquatoris ^fheit diverfitntem tohorum
MuficaliUm.Cap. XIII, ex varijsconfigurationibusplanetnrumcum Sote,Jhcit
varia fyflematis Tettachorda. In his lVcapitibus oflendi Ptotem<xum luxuriare
exercitio comparandi poetico vei oratorioicurt ea quxcomparat , honjint in c<x.lo
realia,excepta partictita cap. XI,quam adtria ultima capita,propter cognatio-
nem matcriae voto rejecTnm. Ojiehdi etiam, hicpartim incompaYabilia compara-
ti,rcclamante comparatorum natura,partim-qu<eomnibUs membrisrejfondent,
accidentariefaitem > nonverb ex aticujm caufk heceffitnte 'coh.trere. Hatlenus
, quodcummeis Harmonij s cctiejlibus conveniat*
igitur nihii vei parum
<Ât verbjequem cap. XlVPtotemki proponit inquirere, juxca quos r.u-
,
merosprimos ccmparari pofiinc fbni fyftemaris fcu fcalas Muficae,cum

fpha?ns primis in (yftemace Planecario.H/t ego opendhcomparafionem tto-
iem<to tfPythagoricis infua ujitnta JJironomia faife impofibilcm ;i'c&t 'tentztve-
rim aliquidprincipijs Ptolemaicis confentnneu commimjci,vt itn tituio nudo fuus
context 9Jubderrtur. Qftendi &riam,cum'primitffh<tr<e quahtitntitffuis confi'ct\,
non minm quamchord<t (uis longitud.inib^sioportuifecomp^ratioheix fecuncliim

quantitates -injlitui ;cum tnmcnproportiojbhctrarurna pr portiont chcrdarhm^,
confonantium piurimizm abhorreat Emendatn-m verb
,.
&
caufalemjeu Archety-
'
picam cohnexionem fbhararum Mundi cu*n corporibus ^regtiiaribtiz ,tgo-a prm-

cipio mei iibri V, repetij ex meo Myfterio £, cfmographicoi
,
Caput XVPtolemxi quxrit quoniodo fumi poflint rnotuil proprfoi u
,
proporciones n numeros;,W deefttexf Qitendi igr eadern qu<e infud

'„
« .
De cxtero conjideradum hoc dedi,<ntibdhic Vtcicmctus ahte-iyooanms matertam

mei libiVppriam trailnre inftitueritifip frtxm afhonomia potuiftt :E't?o itacj. in
'
emendatn JjlronoMsriiqirxveros gf* Jimpikts ptanetatrum mntusretintt, >elimi~

natis apparentijs,qutt oculorum dfceptionibus conjhxnt,ojlehdi,in cceio fecu.ndum
•verafn & genuinam rationemqwatiintivam;^ wenfurahiie ,ncn verbt nudam
'
teviculam<ffmbolifationem,inefte HarwpntCat proportiorfes omnes ,hfarmoniuru

'jgenera,fjfiema feufcaiam Muficam,^ claves ejtis pieras^fTonorum varietatesi
vocumfiguralis mufict &mulosplanet<ts, contrapuncia deni^ univerfaiia 6pri-
mariorumplanetnrum, variata $f> generib 9 Z$ tonis.'(fap. XVl tf! nltimo Ptolc^
9
fn<e poilicefur,indagarefevelle,Qua. racione familiaritares F.rronu compa-
rari poflinc cum f am iliar icacib 9 fonorii >,principta fc, afiroiogica, de planctis
beneficis
&'maleficis ,amicis inter fe vel hoftibus, per Harmonias coslefiesdewon-
Jirarefategit. Et quia etiam huic capki deejl textusieitm ego "vtpotui, puefertim
ex MacrobiOiConcinnavi.at.Jimuloflendiih hotts, quidhuic ncgocic dejit,q< w&F
fcifm ajlronomiam antiquamJuccedait, In meo verb operc nullam fariext can.
XVfrefpondentem habeo,ntji'pautulaex Epilogo Libri V.Nam af-roUgi.: .ti-it
deJiderumeffeSiibusinterrAi me<everb cxlcftesHarmonix non ffcmantw r.i- i
diosin terra,fe'din Sole- Ate^ hicfinis e(i operisPtotemaiciycHm q> ctiain :ummam
Appendicii in veflibulo UbriV promiffozjinirem : nifi mc rcrf' s$i 'jiit.rs ;>.v}'v-r.
'
t
tdfatisfhciendum e/tiam ys,quiame contendernrit ,%? D. Rohriids Fhfdibus-

/i % Ma'.,i
,
252 APPEND I X.
Medici OxonienJis , qui librum ab hinc anno de Microcojmo (f Macrocofmo edi-
tum Harmonicis contemplationibus implevit , mentionem in meo opere Harmot
nico ne omitterem: Jed ojiehderem lecloripaucisiquibus in rebus inter me & illum
conveniret , qitibus viciffimdiffideremus.
De Mufica Igitur author ille duos tomos eflpoUicitus, quorum unus de Macrocofmo in*
J
'
m
Mundana CT tpt jam litcemvidtf , alter de Microcojmo adhuc expeffiatur. Prior tomus
:
tiFlud Mc traUatus duos complexits, diJiinBis
etiam temporibus prodift; nam primum tra-
dici Oxo- Efatum de Mitndo triplici,poJl hundihasFraricojurtenfes autumnales anni i6i7>
aien (is. atterum de Artibus , quas natitrd Mundanm. Simias appellat, ; Pajchalibus nun-
dinis annifequehtis \6iSvidh In altero igitur tralTatuinter artes coUocavittf
Muficam-3 , complexus materiamiibrimeiferti/ quadamtenus i in priore vero
tra3atu,qui feptemhbris abfblvitur >tertium librumdefiinavit Mujtcx Munda-
n<e , titulum eundem ufurpans quem ego iot i meo operiprafxi: materiam verb
,
Itbri mei lVff) Vattigit. Igiiur ab ejus Mujica artificialifhciamus initium.

Tradit iUam iibris VII: in quotumprimo recerifdt atithores , t$ nomehclatuYas
i$ vim in Arivmoii hommuhta. De authoribus fcuhifloriaînVentiohis ego hi- '
hil, vel certe pauca,quippe meum intentum efl, rerum naturalium cdufas aperU
re : Nomencidturas neceparias complexusfum in definitionibus Weis paffim ,fu.
terflutts omifi. De vi Mujices in Animis ago lib. IHcap: XV, tf libro IV pafZ
Jims. In fecundo aUthor res ipfas aggfeditur , quas dicit Intervaila &T
e mpo-
ra\j> ^R,
. ttrjum ego de Temporibus feu longitudine vel brevikitejottorum nihilad*
modum dixi ifunt enim, drbitrdrix , nec indigent inquifitione cakfarunu. ln-
tervalla qu&dam appettatftmplicik^ qu&mihi(unt Concinna minimddifonat
,
Tonusmajor, minor femiionium , diefis alia vult efe ex his compofita t qu<t e-
: -
r
go Conjonantias dppeUo. <jlAtquifententiamharicveterurn-i , quodconfonanti<t
componantur ex intervaUis minoribus Unqudm natura prioribus , ego refittuvi
exprefe capiie iV mei libri III, oftenfo , quodmihora e contrdrio oriantur ex
confonisfefe majoribus. Tertio libro explicat (yflema Jeufcalam Muffcam, qust
fr&cipu* pars efl mei libri 111, a cap: IV uf% ad IX. %efiqui quatuor autho-
rit libriprdxin habent , qttam ego ne attirigo quidenu,. Tfâm in IV de menfitrx
taBus , ejuscfc modis varijs, d> valore Noiarumper eos,pr<ecipit , de quo egopau-
culalib. 111 cap: XViJ lib: IVcap. III. In Vhabetpr&ceptin tompofitoritLs
cantusfigurdti , quam ariem ego nonprofiteor. In VI excurtit etiam advaria
inftrumenU Mufica, de quibus ego ne cogiUvi quidem, In Vlldeni^ novum in-
Jlrumentum ipfe dperit. Inhis igitur 4 poflremis iUefic a me differt , irt Ptd »
tlicus a Theorctico :nam pro eo qubd ipje ihfirumenp tradit,ego rerumfeu confo-
nantiarum caufas inquiroid[pro eo quod ipfe docet componeremelospluriumvo-
cumsego dernojirationes maihematicas concinno plerorume^, qu<e naturaiiter inf
fittfin cantu tiim Chorali qitam Figurato, Propterea etiam in ipfius opereplu-
rim<e funtpiifurx ; in meo,diagrammata mathematica literis injlrucTa. Ûidetu
etiam,ipjumpiurimum dele&ari rerum anigmaiibus tenebrojis, citm ego res ipjat
cbfcuritnte invoiutas in lucem inieUettus proferre hiidr. lUudquidemfhmilia-
re eji Chymicis , Hermeticis , PdraceiJiJiiSihocpropriitmhabent Mathcmatici. .
dAdeoq. etiam libris II & III, ubi earidem mecum irdclat materiam , hoe
iijcriminis ejl inter nos i qubdqux ipfe tranfumit aveteribm sego e rerumNa-
tura eruo tf ab ipjis JUndamentis conflituo : ip{e,qu* accepit , ea confitfa (propter
•Varian-
,;
,
APPENDIX 253
variantes tradentiumjententias ,) & incorreiTa , ufurp&t ; ego naturaii ordi-
neproccdo, iit omniafecundum ieges Naturxfint emenaatu, £jf confufio vitetur
adeofy ne quidem ad veterum placitn applico confiitutd , nifiubi confufio nuliafe-
quiturt Ita , uhi ego veieres exprefie refuto, de caufis concordahiiarum difieren-
tes : ibiilleveteres citra dubitzitionis aleam fequitur ; de cdufis verioribus ne co-
Ûno vcrbo, in difciplina Hafmonica, alter Muficum agit voca-
gitat quidemj,.
lem &
lnflrumehtalem ; attef philofophum g? Mathematicum.
Jam adaltefum duthoris locum tfanseamus, ubi Muficdm ille in Mundum
introducit, Hic verb immane quantum inier nos difcfimen efi* Primum quas
ilieharmoniasdocereintendit , ete(untmeriSymboiifmi , dequibusidemdico
quoddefymbolifnis Ptolem&hpoeticos poiius efie aut oratbfios,qudm philojophicos
aut mathemaiicos. Hecanima eji totius illius Operis,vt vei ex titutopatet Ma-
crocofmi £-f Microcofmi Njim in iomo dttero demonfifare proculdubio intendet
nobile iliudthema.Toii 9 mundi magniômnium^ efipartium Ideds reperiri in ho-
mine.Hec eadem anima efi & primi tomf; qiiia totum mUndum difiribuit in tres
'
regiones ; ubifccundiim ceiebratiffimum itiudHefmeiis axioma fupef a fim ilia ,
Jeu analogafacit anaiogia vtper omniafuccedac , fepe crini-

inf cris. H<e'c verb
bus trahenddfunt,qM ittrin^ comparaniur. xJMea de analogijs fententid, ex
digrefifijne in calce mei tibri Illpatet : nimirum eifii analoqia proportionum inj>
'
geomexricis fbrmale quidefi, rejpeclu ipfius materix quantitzttivd indcpnitce £5?

in deierminatte : tamenrejpzclu pfoportimum harmonicarum materiatis potius
affeJ;iopotefl hdb&kquia cum Hafmonic&proportionet certam quantitzttem de-
finiant, analogid contrdfeipfis in tnfinitum excurrerefunt aptte, & Jic materia-
lem infinitzitis affeblionemjnpponunt,,
ittis &ego iraBo in opere meo: vi
Et(ivefbfimitia nonulia Macrocofmicis
qubd IJ^ Terram animalfhcio : at idfit ratione ionge atid.
libro Njc enim
contendo analogiam efie meram inter Terram £3? animaiia , nec defumptum efie
volo archetjpum animdiisex ipsa Terra ; fed iliudfimpliciter propofitum habio
, non pofie ex motibus e-
demonftrare , illa opera,qufc JpeEkiniur inglobo Telluris
lementorum dut materite affeciionibusfoiitnrifs provenirefedtejkiride Anima
,
firxfentia: jam i/t inteliiganiur meaargtimentii, opusfiiitallegationefunfhi',

onum animtz variarum in corpore animalis. lam zftpropiut acceddmus,adfiin-
diimenta,quibus Kobertus de Fiuclibus fuperfiruit fuam muficam MukidananLs »
primum ilie totum mtindum, omnestj, tre}eiuspartes, Empyream^ Calefiem E- ,
lementarem, occupat, : egofoiam cceleftem; neceam tofam,fedfolos planetzirunL*

motus quafijub Zodiaco. lliefifus veteribus , qui vim Harmoniarum ex nUme-
ris abftraciis efie credebant ,fat habet ,fiquds inter partes concordantiam efit*
demonfirabit j eas numeris quomodocun%comprehendat,, nuliacura, cujusmo-
di unitnies iilo numcro accumulentur : ego nufpiam doceo qudrere Harmonias, u-
bi res,inter qudsfunt Harmonix, nonpofiunt menfurari eadem quantitntis men-
fufa ;(ic vt causa quantitzttis eademfit inter iliasproportio, qu<e intef duas chor-
dasejmdem tenfionis , causd longitudinis. Proptered ilie totum Mundum ratio-
ne femidlameiri in tres xqualesparies dividit ,fat cognitum habens , eequales il-
las minime efie ; fedideb folutn , quid pfima u»itits,efi mundus Etementnrts
,fi-
cunda, Mundus<ztherius,teftia, Empyreusi f$ verb unitates pingi aliter non
pofiunt , qudm tqualitate lineafum <tt ego, nifitejletur afironomia de eddem^
:
unitntum menfurd quantitntivd , ncquaquam ijs njt unitatibus utcr ad nu&e-

ij } randas
254 A* PE N D IX.
randtUpropoftionesHarmonicas. llle tamen , fitis infiflens principijs
pyrami> ,
demêducens ex bafi, circulo magno Telluris,ejus verticem adipjitm apicem cce*

li empyreiflatuit ; $ altitudine ejus in tria ttqualia (perinde ac(i unmtes ve-
rijfime aqualeshabuifiet) divisd, numerat quot partes veniant Empyreo , quot
Ccelefli, qubd Elementdri. Namjummum Etementziris regionis hocpaElo dublo
longius abefl djummo Ccelefiis,qudm dfumme Empyrei:^ in divifione Pyrami-
dis , refyeclu quidem axis , tribus regionibus tria veniunt&qualia, rejhectu verb
trianguiiperaxem, Empyreo venit unitas, Ccekfli tres, Empyreo quin% unita-
tes: refyetlu deniftfbacij feu cor,pulentue.flgurx, Empyreo unitas, ealeflifeptem,
Etemcntari novendecim unitates veniunt. Qujdnunc dicam de aiterd contra-

ridPyramide lucis , cujus bafinjacit ipjamadorandam trinitatetru> , injummo
Empyrei coeii apice , verticem verb inipfa terra collocat ? Has duasPyramidas
cum interfe permifcedt , extfo mixiurd proportiones muficas elici<vL , rem tentat
•a mti operis propofito dlverfiffimamj>. 'Nfarrt ipfiiucem (fbrmix. gf Anima: far-
gitricem) c9 Materiam ,duo interfi diverfiffimacomparaL , tf quibus quam-
titatesnequaquam eodemrejpeiiu infitnt ego vcrb prottrminis formanda. pro-
:
portionisHarmonic* in mundo, non admitto nifiiUa,qit<t ecdem reffieclu quanii-

tatesfecipiunt ;verbi causdmotum Martistf motum Jovis ,d/urncir. 'Nj-cmi-
nus daverfitatis inter ncs £5* in hoc confifiit, quld iUe Eiementari regioni quaiU-
er adfcribit gradus dbfcuritatis £5? tenebrarum cjuia quadibec resait , quatu-
or quarcashabeCj/Swf nonminus quam tres tertijts , $J> quin^.quintas : pim-
ife
Terrx inefic omnes auatuor , aqu/z tres ( eoq^ iilam cfiejam peHucidnm) , ae-
,
riduas , igniunam. ^Kjur.Jum alibi, quamlib&t regiomm , cujuslibztfeu Etemen^

tifiu Cceti in triafubdividit fpacia , injiimmum mediitm {§ knum non ubi^fe-, ,
quente Jenjuumprobabilitatcj. %)ides , unitaies ejus rurfum efie arbitrarias.

llletamenpergit ob id inier Terram $ aquam fhtuere Diatefiafon , triavefb
ejus iniefvalla, tonum, tonum, femiionium, tribus applicareflpacijs ,fimmo, n;e-
dio,imo; ciim illi certas ex caufis fuis quantitates, ifh ne metas quidem d natura,
menjuras verb fecunaum hxcgeneraiiffima principia, piane indeterminatas ha-
teant : d) fic de c&terk dyitmihiunituteS naturaies ,binifc. mcius planeia^-
.
rumextremi ( feudiurnifiuhorarij ,nihiiinterefl ) expreffid naturdin certas

Juas quantitates , fiint propofiti , in quibus Harmonias qu&rarrui. Ille in tenehrc-
$
rum lucis gradibus , qu&rit proportiones Harmonicas , nuilo refleclu alicujus
'vatim injito animopiBum circutngefkit , elicit,fiuab ilid reprxfentariprobat,-

Ego totum corpus HarmonicA contemperationis , cum omnibus partibus , in ex~-
tremis planetarummotibusproprijs, fecundum certas zf ab Aftronomiddemon-
Jiratasmenjuras inefie demonfiravi. Ipfiita^ conceptusfitus Mundi,mihi Mun-
dus ipfejeu in eo reales P/anetarum motus/itnt fubjeBum Harmoni& Mundanx.
Ex his paucis conjhre arbitror ,etfiad inteiligenda Myfleria confirtd*
tihiloJbphU profundijfimx, quam tradit Kobertus,cognitioneproportionumhar-
monicarum omninb opus efl: tamen iilum , qui veltotum opus meum edidicit,ad-
hucd Myflerijs iHis perpiexiffimis abfttturum haudpaulb iongius, ac ipfe ab acu-
ratiffimd certitudine demonfirationum mathematicarum recefiem/iti Atfy hic
jamcfiam Appendkis FINIS
eflo, \
Emen-
:
SMINDANDA IN 0PE8.E.
INiiioftiat dtm ttbrosprimot ultimb tmprejfot peculiarem haherefcritmfitiorum. Numcrot iguttp
,
hofcccorrige. Lilr.f.41. Etlib. Ul.fO. 6y iri. 15«. xof.to*. 1lz.2z8.22j. 2}6. 2}7. Rtliquatrra*,
tafit corrtgc , Lib. I.f. z.liifeaantepentilr. undique. Pag. 17, lin.fenutt', tuncquje
Interfilta $l&f s;infcrenturduofiliacttmtyfis &neis. Fel. 6 3. ultegctur w margme ad con/e-
&*r, zjsfiltum fo , \ &
adccnfett. xo.filitim 8.2 lHrtllt.
£ibro III.foL 1/. 24 Nottt comgendtfunfexfil. 103 Jtijuenti. fel. 2$. lin. 17. jn partcs. Fol.
Z9.indtagrammafefrioriNeta77iadcyfhram6.extJ>acio tnjttbjeiiam lineam dttrudc , deficlumêrh
fiffteexfitio8 6.
Fol jj Textns ex d&erfirum temporemfchedif cotletlns ,'atnon fatis aftc compofitus , etfi
33. 34
'iera omnia habet,obfcuritntem tnmen exconfujione diftingiUndorum, repetitionefrofojtttonum con- &
iraxit. Qu&fttonet diftinft* funt iftit. I. AftConfonantiiehabeant parces, qua? ipfae quoquc fint
conlonantii rel faltem concihna intervails ? Rcfponfioeft h*c , Inconforiantijseffediftin&aifta,
primo proportioricm , rerri geometricam deinde ptoportionis qUalitacem confonantiarn ipfam
',
,
in quantum igitut fitnt ptopotfiones , excedi uriam ab afta minorem a majori , fic unarh alterius
, &
partem efie pofTe ; in quantum vefo quaeiibetillarum qualitatem confonantis accepit a figuta fu«s
demonilrabili, nonaccidereipfiscoriipofuionerri. Argumentafuhtifta. 1. SpeciesutfpGcies,in-
divifibilis & unaeft. 2. Speciem confticuitcaufafua atcauf<einterfefunt diftindteefingularum
:
toncordaritiarum igitur : &

lpfic coQcofdantiaccontta fefunt difiincta Tpeciei nec poteft diffolvi u-
ria. ucmajor, in aliasfuie fpeciei, utpartes fed beneinminoresfpeciei altcrius. 3. Si,ucparsmul-
,
tiplicata,auget quantitatem,fic etiam.pats confbnanfia; eonioria vcl coucinna, augetet Confonah-

tiam ve! concinnitatem rotius.nonefficeretiir tandem ex accumulatione diflonatias Inconcinna/ &
Qyafiio II. An confoiiantia: nabeant uham conuTiunen: mcnfutam , puta , Tonum Diefini ,
Coruma &c- Negatiir : neque cnim ut funt ptopottiones: quia fic funt incommenfura6iles id cft ,
commsnfurabili menfura carentes : neque ut fiint fpecies, quia caufis , ex quibus orta: , quibufqua
de5ni:x,etiam Concrafe;m'utu6 diftin<fta:funt. Habetn. quodamiiiodo naturam figurarumjam ve-<
r6 Trigonus & pentagonus in eodem circulo , longicndines habcnt laterum incommenlurabiles.
Oeaique meufjra quidem ptior eft menfuratis : cohcinna vero.ur Tonus vel Diefis, &c. pofteriora
funtcOnfonantijs. Etriota,confariantijscommuriesiuncparces iftae TohusMajor, Minor,fe-
aiitonium &c:fed nec omncs omnibus, nec una eamm eft, qua: fola emetiatur confonantias .
tol. j $. tn Dtagrammate priori dete Notamfeft 8 , &

cyphrafn ^juxtz 9 ;foiie Srero Notam aliant
fitpra s tnfjiacio ipfias 8 ,fequente cyphra 3. In Dtagram:Jicknde cjfhncm 4 ex medta tinea tnpent-
,
mamtransfir. fet. jS.lm.uiitm. cteleîoculam dua;. Fol-.j-i.intertiodtagrammatepro 66»» ttnea,

medta;fcribe$Ginfenimd. Fot: 4 f. lih: 11, Tonum minorem praduro. Ibidem tn Dtagr. e regio-
"eVl.exprimeiotranfteifitm. Defil.^y &
f^ 'itdefol. 10 j, Fot. j-yfcribef). yofGz. F0t.60.de-
ftfiumfupfU cxfil. 25;, ejttt cfc Prep: XLtll. Ibtd t 9 a fine lege Pro 3 4. tft (• o. &c. Fol 77. ttn: J.
.
.
.
Ûadrarum dej.uriit: Fol. Siin margine aliegentitrconjeclatiaig &

joitbri II eirfropofifio^-^ltbri
!• &p*oxime infirius ,fn>pej?tie +j ejtt-idem.
Fol. 111. hn: zr. enim opera jam tin: 22. facultatis liatmoniea;
, & com. lih: dnlefcnutt: illos fc>
,
*rioven: Fol. 113.li1f.x1, prscipue. Fol-.xiifm. 32 munitifiimum , Ftl. \z6ltn:i\. infit divin. Foti
127. //»; 5J, quippelpeciesmotuum. Fol.xr+lin-.ult: Sohematibus^quaehinc. Fol: 4.1. iin'. an~ 1
ftptOT*//:planetas) priusinnocefcitlatus: rtdt. Fci-.i^. Ihi.c.y, fuhtifta.-piiusufuipavimusPrbp:

» I > cenrrura. Fol. /4.7 tn margine defintjigna jt. ^>- XV fol. 1/0 adfrof: tn margtne allegetut
Itb.I.Prof.XLW.&lib.ll.Confec.XXlX.
Foi.itf.lin. z+iiddeiftanmnonpoieft. Eodeniexfundafnentoetiamfic ratiocinabimur.'
Afpectus eft angulus , quem rhecitut aicus femicirculo.minoi : Refiduiim eft majus fcmicifculbjnul^
lum igitur metitur anguluminullurn afpeftum: quareRelTduum non confideraturin conftitutionc
afpecfuum. Atconfideratuiiriconftitutionefeaioriishatmqnicse. Nbnigiturcohaerentinter fc »
fe&iothordseharmonica 3 quacRefiduoutitut, &feclioZodiaciefficax, qiis hon utitur. Etfic
profliga. Foltiii6infcraturefiam{chem*exs.re. Fol. 193 inmbella , Satuinus 107/9. F*l:\tn
i» inie abtlLpro SatUrni tege Mercuf A phel: 47 o.
ij Fol: i$S. in mbella , dete diurni iieratum. *- &
c 1. A f.
/udtiterasinitialelfcribchatCypkrat — i dtlttis qftas tnfytnic. ittm , Perihelius tf. r. &
f 8. e 24.
^«^/«4/iey?/wW»D/^r/jOTOT></V«:tf./^«,necrntllt6eftetavioraphelius Martis. Fol: zrtintx-
Maadjiniftrameregi»nedf)gdjuprcmerumdceftjignum $. F»k.2\i.lm:]. tenfionis. Fei.zxy'
b1H19.legfjiQO.79fo. /r«/:223,/ir»M}ipoteftate: Fol. I.26 lcge XXIX Prop. Fci: iîPropoJi
XLILtegt S4. jjc. /#/:i3#^/'Prop. XLIV. &>incttftede } XLV. Piep: Ftb 23«.
is margine politiS.
Rejlquameadaquae m nonhullis cxemplanbusoccurrcnc,

*
leftorfeipfofacile corriget.
W; *
w
a.
I
ln

Kepler-Harmonices Mundi Original

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kepler-Harmonices Mundi Original

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

/

Tlic Dibner Library

Science and Tecluwlogy

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

o-urarum Regularium Congruentia in plano vel folido

K^iCCESStT NVNC fropter cognationem mate-

tionis motuumque Periodicorum , e x quinque.

V R hos ego libros Harmonices in*

rem,tuoqj Rex Incly te, confpe6tui

iereniiiimoiifterem: cauiasnabui partim prsdentes,

rctprouidentiam, Princeps Reip. Chriftianse, diuinifli»

uemClaufulam defituram. QJ.iem verbBonitatis Im-

&regni guberrtacula trac1:ans,Aftrologicam vanitatem

prouidentiam lente agere,fed noftrum fingulorum asui

fideria mea me iuberent: etfi noneft huius loci fufius

beat:quod Anglias regnum,hereditate&confenfii po-

hereditariam Nationum infeniiflimarum fceliciiiime

fueritadfpirarevotiseuentus? que^ vulneracapitis,qui-

mum abire videntur. Recreor tamen hac ipfa cogitano-

derit idem procul dubip lenientibus etiam vtetur pro-

J>ediem ad deprimendos tumoresj vt confbhdantibus

haec diuturna (vt ad propofitum exemplum reuertar)

tibi & vitarn & Maieftatem Regiam, vfque ad optatum

& exemplis Concordiae refplendefcentis ex operibus

meaque ftudia Regio fuo patrocinio clernentiffimo di-

Omni cumfuhmipons <v$nerans

Imp.Qef MattbUy eimque fideli. £H

Yl^)g $% tIw <pv<ri>dw ^iOdeA^^LLc^nLLcilm)TolLLiytg-ct

ovLificLfoslou , tIwts t&v Aoym iVTcLJ*icvv oLvctQcuvixra. , ko$ Iw

<rct, $1 &v ngui o 7fcig i^c/LVog tTiKeiod^o-^LLOL^L to\ t®>£$<r-

CumS.C> AP». Pri- Mm^^m Kl)» vikgka&annosXF*

~~JNNQ M. DC. XIX.

I Quancicacum h.propria funcFiguracio & proportio.-figuratio fingit -

tiani cofripf ehedi mence pofluncinfinica &

necphilofophiae,paricer cum decimo Euchdiscocempc

nufquam deprehenderim:obfcuritatem dtco non adintelligendum, quid pracipiaP

Euc/ides{id n.vel indoctis &

Rame,nifi nimiumfacilemad incelligendum huncfibrum credidifies

femitae ad illas nullae patuerunt.

Ariftoceleperlecto, quirefutaveratPythagoricam philofophiam eir-

ad quem referrencur omnes omnind propoficiones omnium libroruni

ns fo?iif ^^ concenipfic judicium Rafrii fecucus ; a quo Proclo difcere pocerac

musa Proclo inculcacum repudiaverac* Quid tum ehim fi Pychago-

q^gur^neCOpernicaiiaMundiformaexcacinipIo Afiftotele perperam ab ,

ithagoreos, quaeapud Copernicum,fi nocaCorpOraquinque,eorum-

Terram.cuiCubumdabancj cum ipfiforceSaturnum incellexerinc,

vox AcpPQ^iTYIi Denicjue Mundi voxpocuic fignificafeTerram;

fimum Geometrarum hodiernorumSrtelliUm plane fuffragantem

Willebter-Ramo , pra:facione in Ludolphi a C6ljen Pf oblemata : primuffi aic , *d

adfubducendasRationesmercatuum j fed ad explicandasrerumcau-

abftrudenda. Omninofidcim Rami difcipulum agicnecineptamlo-

diffef ericias aquibus arcefTenda; mihi func caufae Harmonicarum Pro-

porcionum,vulgd ignotaripemcus Ericlidem , quiftudio illas cradide-^^?'*

quae ad praefens infticucufh frieum praxipue facerenc ; feriem eciam re-

ficionum allegacione concencus fui: mulca quas lunc ab Euclide deruon-

quere.&quodGeomecricapopularicercrado , & quod materisob-

PLana FigUra rcgularis illa «hcitur »

qm/ia^ anguliQPR, PROTROQ^PQP, tqmUm,

p Arum quacdam funt primas & radicalcs , qu« fuo*

AtFGHI Kefifiella quinquan-

teribus binis,non contiguis ,verbi cau^

'K/jmper z i. Tertij Euclidk, Qmnes anguli xquales , eidem,^ficetiam

Data enimproportione DAadAE, ED