This is a reproduction of a library book that was digitized

by Google as part of an ongoing effort to preserve the

information in books and make it universally accessible.

https://books.google.com
4

г. к
m :

4 .»: .. -

> ' >

 ;'.*

jY?Wy< > щ

**W...; .:• . ..
METPOMAXIASIVE
LVDVS GEOMETRICVS.
Auâore GuUielmo Fulcone Anglo.

öcudcbatThom« VauttoJIerillsTy-
pographus.
Ч78.

'* ¿
 Bayerische
Staatsbibliothek
München
 1LLVSTRISSIMO HEROI
AC DOMINO, D. ROBERTO
DVDLEIO COMITI LECESTRENSJ, BA-
roni Denbigenfi, clariflimi ordinisPerifchelidisequitiau-
rato, ferenifllms Regina: à coniîlijs & eqiiitatu, &
iûmmo Oxonicniis Academias Cancellario.

t Vm ante annos aliquot ¡¡¡чо^л^т' noffra in-

duñria ferpolitam, in vulgus ederem,fa-
clúmque apud illußrißimum Cantabrtgien-
Ißs AcademiaCancellariumfribm verbis ex-
. scufarem, recepime/nodo illudfludiumbonu
doUifa acceptumforet\fi in arte Geometricafimilem ludum
ludert•poJfem,periculum aliquandofaclurum. Et noflris qui-
dem hominibus,maxime Cantabrigienß>us,fatuplacuit la
bor Hie quamuis exiguus , adeo vt ab eitts academia, prосan
eellario viro fummo , ас mihi cruditionis atque bumanitatis
caufa admodum comunc~lo,rogattts e/fem vt inter magna no
ua bibliotheca volumina, quamiüe tum magno fiudio nec
nullofumptufuo exorriitndamfufceperat', triobolarem idum
%ау»ця-х}А( Ubeüum, coüocandum mitterem. Quin & Lute
tia PariJiorum,quopaulopoß conceßeram in сomitatи сlarif-
fimi сomitís tincolnienßs, claßis ac ora maritima prafecli,
ас eo temporeferenißima principis adCarolum попит Gal
lia regem amplißimi legati , quem honoris & officij caufa eo
fecutnsfum,quum eximios quofdam viros,art¿um ac lingua-
rum fcientiamaxime celebratos tnuiferem, conuenietiam
pra caterisfapius,PetrumRamum,ac Gttilielmwn Poflellum.
Vtrumque quidem varia ас multiplicrs eruditions gloria
pracellentem, ilium etiam vera pietatU ¿r reformata reli-
A y
 4 EPISTOLA,
gionisßudio pra 'ucetem, c-rfidei communisgratia mihipra-
cipue commendatum.Quorum vtertfe cum me xeniolis litera-
rijs beneuolentia tefiificanda сaufa dunaret, atque ego vicif-
ßmipfis, cum aliudpraßantius non haberem, naßrosludos
pro mtmufculii obtuliffem , tantam vtriufque indicio volun
tatis mes, approbationem accepi,vtfela mihifatisfuiffet, ad
multo maius aliquod audendum ,fivires & otium fuppete-
rent. Sedquid ego h¿ее minutioraperfequor? cumpratergra-
uißimum nobilißimi Cecily indicium, qui ouranomachiam e-
iui clarißtmo patrocinio commendatam, eo candore acgrati
animifignificatione fufcepit, quo doéJos omnes eorumquefiu-
dia profequifolet : ipfaetiam potentißmaprinceps Eliza-
betha omnium liberalium difciplinarum excultrix\quafial
tera Minerua, nugas illas Afironomicas, fuo illußrißimo in
dicio comprobare dignatafit . Illud vero quantum regia ap-
probationis argumentumfuit?quodme etiam auftorem , qui
rationem pugna caeleßis demonßrarem,ad с larißimum eiut
conjpeclumper D. T. fapius êuocarevoluerit,ér oblatam à
me tabulant luforiam cum сalculis tarn benigne receperit, vt
eminentísima ipfiusmaießas, qua folahumanitate vinci-
tur , infimafortis homuncioni, amplißimis verbisgrafios a-
gerenon recufauerit.His ego tantis tamque il/ußrium deтел
erga Mathtmaticos artes volúntate candide decernentium
fententïjs,non incitatusfedobßriÜus qnodam modo videor>
vt etiamfiprius eampublice nonpollicitus fuijfem, nunc ta
rnen uiT{o¡¿*yj*.v quads qutlis eß,mathematicoru iudictfsfub-
tjcere.Quodßpatrontts mihi querendus effet,cuiusfub tutela
recens aditus hic fœtus,a maleuolorumcalumnqs vindicarс-
tur , nufqmm vel benignior velpotentior occurrerepotuit,
quxp.Tftllufirifim:Comss)q!ti&ßorentißima academia
Oxonienßs dig nißimus Сamellarim curam geris honorifi-
senttßtmam,<3> cui ego non modopriuato officio maximisque
benefices obßricJus "fed ipfa etiam rejpublica literaria ap/td
Britannos
 DEDICATORIA. 5
Britannosjnultii modisfiefe obnoxiam obltgatAmquefatetur,
Ft quod de Ptolemfo ph/ÍAdelpho, propter egregÍAm erga
mufarum cultores munificent;nmcecinit Theocritm,inD.
T.fiolo nomine commutâtо opttme quadrarepoßit. Leceftren-
fis ivi af»те/ev \ъу'\а%и> Katí тицлгof iy yáavof,QuÜ enim HU П0-
tuiy alicuius Artisfcientii claruit, <w eu </Wí?*? arrJCtw ¿run
liyv&f ? Quem vero potiùs quam LecefirenfimMxr¿vr¿ire-
^йта/ HiiHrn ¿vT ivifyi<rUf.Quodcumßmperperfe(it maxi-
mu laudis аc commendationu in virUfiummùfum hoc pra-
ßertim feculo prtclarius eft multo аc illuftritts , in quo tarn
paucireperiuntur, qui «r'ifyeit (vt Ule ¿nquitJar&Kolii ¿¡vüt-
bxtßuieant , ac multopauciores qui mereantur . Ft veré in
hxc témpora eiufdempoete EidyIlion quod x*f'т<** infcripfit-,
compofitum videripoßit, in quo de regum аc pr'tncipum erga
humaniores litera* ingratuaine conqueritur,(jr filuda docJts
plerifque vbiquefierelocorum iaclari queat.
&iltip<tt<hTÍviliv&T£vKi,)(U.tifi¿íi'Ofirta ■
%uv(M>ÍTet.if,,xd.\s-T&iy&(¡f'oÍTtKÍCltie'ívAolJ'ar
lAiP&vv ¿.T&vtvbt S'ils \wy<t $«xvjovTaf.
Sedquo minus huic querimoniaindulgere debeant mufik-
ru cultores apud Britannos,tua(nobilißime comes) ac ciariß
fimi Ceciltj munificentia ejficitur,qui tantofiamre vtriußque
Academiaßud/a comple£íimini,quanto пеcprior atas maiore
ße vfiam meminit , пёc poßerior facileparemfie adepturam
ßerauerit . Ftinam igitur vefiris л/tß/icqs mathematica ar
tesfiuam d/gn tateminfcholisretineant,quam &fiuo mérito
ejr veteri inflituto , ¿r iureturando apud plerofique obtinere
debent. Ftßveterü Academia epigrAmma IjSCh ¿yiaykr^-
ref и íWa}noftris temporibttí minus conuenire videatur tfal-
tem huic non abfimile nofirarumßcholarum veßibuloinfculr
p/pofiïtyxSiif àytufAÎTgitTCf i£»T«. Et mihifiantpropofitumfuït
in hifcenugü eorutn fiafiidia vincere, quiadiagrammatis
geometricis}nonfiecus ac aßhyngis quibufidam anigmatibuv
A iy
6 EPISTOLA
abhorrent.Nam cum laborem omnesfugiammyadotium ve
rb ac lufusplus ßtisprосlines fimut , effect vt in Mathema-
tumprincipijs,qux multasffecie difficultatis abßcrrent,nihil
prater otium ¿r ludos, eorum fludioß agnofcerent . Quod/i
prima tediafuperauerint,ér veßrabenignitatis fydus (illu-
ftrißimi heroesJdextrumillis offulferit, non erit cur femel
tantum natos ас mundo exhibitos, Arсhitas Tarentinos tut
Archimedes Syracufanos credcmm¡quorum fyiritm Mathe-
maticos,abfque тАкгууме.Ы ?ythagorica,inplunmii noltro
eiuofelicißime reuiuifcere сетегетщ . Etipfa etia Mußca,
quampudet tam erudito hocfeculo,pr£ от»ibta CMathema-
ticù maxime negleflam iacuiffe , prittinum nitorem ac ma-
gnificentiam, cognatarum artium tnfiauratione tandem re-
fumturam feß> erarepeterit. Nam cum eam haélenus nemo
Arithmetic£ ас Geometri&peritißimus excoluérit, nondum
ex ignorantU latebris quibm fuperioribus feculis omnespo-
litiores fcientUpene demerfe iacuerant,in lucem acjplendo-
rem reflituta videtur : vt (quod fuü etiam temporihm que-
ßuseßin librù de Mußcafcriptu Aurelius Augußinm)pau-
cißimt reperiantur Aiußci, quantumnis ingensßt cantorum
acfidicinarumvulgut.Quis enim hac tétate Mußctsnumerü
Schillern ab otioejr lajciuiain bellum асеendere , Saulem
malignopiritafurentern delinire , Eliz,&umira commotio,
remfedatis affeclibus adprophetiamfufcipiendam compone-
re,tyrannos admißricordiamßec7ere}odirpninter quos opor-
teatferere, alios ad beneuolentiamallicere, tempeßiuos Ja
ffas adiuuare, non minus quam immodice dolentes recreare^
timidüaudaciam injpirare , male audaces terrore conçuterey
quis inquam noßrofeculo eorum qui maximofupercilio Mu-
ficorum titulügloriantur, ißa cum volueritpoUiceri audeat?
Velvt minoraperfequar , quis Phrygios modos rite imitabi-
tur,aut Lydiam lerntatem Doricàgrauitatefcite temperme
rit? Quidhic memorem tibias dextras aeßniftras^modospa
res
 DEDICATORIA.
res vel imparesïqux Hii non magis intelligent quam qux л-
pud AEthiopasgeruntur agnofcant . Taceo oratorios numé
rost& adhibitos etiam ai vocis in dicendo modulâttone'pho-
nafcoi,cjU£ omnia ex intima аcpenittßima Mufic& fiientU
péritiл аc cognitionepetendafmt : ab iflis tomen non magis
quam a pumice aqua¿xpec~taripoterunt.Oytandum igitur vt
Arithmetica ¿r Geometría оретferai afflic~l<t Mußcл, quod
ßetforfitan aliquando, ft'dumpluresharumßudiafeclantur,
âliqui etiam eorum ad Muficamperpolicndam animum adie-
cerint. Interim quod nofirл temutatis fuit , rudimenta Geo-
metrU , quo magis bis afficerentur фшугоцмтрл.; in lufum ac
voluptatem propofuimus , nec iucunditatifiolum ita operam
dedimus, vt non vfum etiam artis , tam in tMathematicis
figuris , quam in alifs rebus ex communi vita , & bellica
prácipue confuetudine petttis,oßenderemus . De numerorum
ac linearum interfe rationibus коп tam anxjjfuimus,qu& ad
Theoricen referuntur, quam adrite metiedi leges, in quibtts
Geometricfinisfl>ec~latur,foüicite rejpeximus. Ex hoc vero
labore tantum abeß vt gloriolam qwram, vtpotiusgrauio-
ribus acfancliortbusfiudijs initiatumperiepudeatjntamfti-
uolü nugis7tatulutemporu triuijfe, nifiquod otij etiam noïtri
frucium aliquem adfiudiofos tranfire/ton omninopigeat . A
tua vero dominatione cuius clarißimo nomini tarn ludicra
hас infcribere aggrejfusfim, nonpremium operisfeiveni-
amaudacU fupplexpeto , пеc laudem cœpti aucupor,fedcul-
pam admißt deprecar.Quicquid tamen hoc inpartepeccatum
eßjdomnefingulari D.T.humanitatiycui confifum mefate-
orjmputari debet.Dominus lefts te diu Ecclefuacreipubli-
ctferuet incolumem.

Honori tuo deuotiflimus

in Domino G. Fulco.

tHf
 V

"'■■

- ---

к.-.
 9

¿METRPMAQHIA SIVE
imrs GEOMÉTRICAS.
DE LOCO TrGT^AB.

О С V S huic pugnae idoneus talis

nobis paradus eft. Arca primiim tarn
adinftruendas acies quam addecer-
nendumpraelio,quinquaginta duo in
longitudine quadrata comprehendat , in latitu-
dinetrigintatria,qualia folent eflfe in tabula lu
íbria lythmomachi;* aut íchaccorum. Hic locus
íatis ípacioíiis eft vtriqj exercitui, non modo ad
explicandani aciem , verum etiam ad commit-
tendum armatos. Sedvt receptus efle poffit v-
tri% copijs poft grauem imperatoris cladem,
vterqj exercitus habeat à tergb caftraXocus au-
tem caftris muniehdus,ád fexdecim ípacia pro-
tendatur.Talis autë fit munitio caftrorum. Fofla
vel fluuius trium ípaciorum latitudine,aream il-
lam acampo irr quo acies confligunt dirimat.
Porta in medio duobus tantum ípacijs pateat.
Vitra foflàm quáfi pmorium,fit arx triplici mu
ro circundatá.A foíía ad nuirum fit quinque ípa
ciorum diftantia. Primus hic murus intra mi am*.
bitum quadraginta nouem fpacia comprehend
В
го > :. '.: :мет roma с hi а^;'" '"t''Â

dat. Murus proximus yigínti quinqué, tertius

nouem,arx ipfa vel ípecula vnicum.Primus mu-
rus habeatdiípofitas in quatuor angulis totidé
turres,&iriterduas anteriores porta turritam,
harum omniüm altitudo fit vt quatuor. Secun-
dus murüs in medio cuiuíqj lateris, turrimoftê-
tet, cuius altitudo fit vt o&o. Tertio muró in
duobus angulisdiamettaliteroppofitis,duae tur
res immineát, quarum altitudo fit vt duodecim,
in medio ipíá ípecula aííurgat ad altitudinem
fexdecim.Numeri turribus inicripti,rrtemoriam
adiuuabunt. Hoctamen imprimis obfeiuandii
eftinhuiusarcis ftrucbira,quod turres omnes
& ipfa porta turrita,mobiles fabricari debeant,
vt cum hoftium machinis bombardicis percuffe
aut incenfx fuerint, è loco, et omnino è tabula
moueripofímt. Locus earum vacuus nifi popu-
larium fuorum corporibus oppofitis defenda-
tur,hoftibus caftra oppugnantibus praebeat in-
greflum. Quo plures igitur vi tormentorum de-
ieótae fuerint, eo íacilius, etiam fine ícalis, poft
praelio exactos hoftes, caftra capientur. Nece-
nim prius in hoc certamine debellatum ceníe-
mus,quàm caftra omnibus praeiidijs nudata,in
adueríariorum poteftatem venerint. Hace licet
per ib fatis perípicua fint eruditis, tarnen vt ha-
beant
 METROMA CRIA. il
béant artifices, quibus tabulae ad Judicium hoc
ornands? negotium dabitur, exemplar quod i-
mitêtur,vniuerfam tarn campi quam caftrorum
& inftru&i exercitus formam adie&a ad libri fi-
nempifturaexpreffiiajus.
DE APPARAT? BELLICO.

BElHcum apparatum in legiones & impedi

menta partimur. Et quanquam ordo poftu-
lare videtur, vt de legionibus prius dica-
mus, aliter tarnen huius militiae ratio exigit, vt
de impedimentis primo loco diíTeramus. Impe
dimenta vocamus machinas^ontes, ícalas.Ha-
rü ideirco prior debet eííe tra&atio , quia quod
eft in geometría primum,line2e tántum vfus in
his ípe&ari íblet.Machinse enim horriibn^quas
vulgo bombardas vocant,per illam trianguli li-
neamquae hypotenuía dicitur,ignem aut lapi
des eiaculantur. Pons nofter latitudinem folú-
modo foífeautfluuijmetitur. Scio ad flumina
pontibus celeriteriungenda, multíplices requi-
ri geometricorumíchematumfpecies :fed illas
vtmagni & precian operis,ita noftro inftituto
parum conuenientes iudicamus,qui ludum non
laborem docendum íuícepimus.
Scalas etiam ad folam turrium altitudinem
В i)
\% METROMACHïA.
^quandam, in caftris oppugnandis adhibemus.
Quanquam machinas quarum tanta ad nocen-
dum vis fit & velocitas,ne iblae nimium momc-
ti ad vi&oriam conferendam habere videan-
tur,ulesefFormauimus,vt ab adueriàrijs obfi-
deri aut etiam capi poifint,.Sunt enim Colima^
fed quae baíesbabeant diueriâs. Hamm dimen-
fionem qui váleat aíTequi,captiuas machinas è
fedibus trahet in exilium. Verum ne incertis
aut pluribus quam par eft ad arbitrium cuiuíqj
congeftis ímpedimentis vti liceat, ftatuendus
efthorum omnium numerus quern neuter ex-
ercitus tranícendere debeat. Sint igitur odto
Machinas bombardicse,ex hijs quatuor iblas tur-
rium mblimitates,quä poflint rapidiflîmo curiû,
& violentiífimo i£tu deijciant.Diícrimen ac no
mina íbrtiantur à numeriS,Vt olim legiones Ro-
manae,quinta, fexta, vicefima, dicebâtur.Sic ha-
ru prima cuius hypotenuiâ in quinario numero
finitur quinta appelletur,&quinarium numerú
inièriptum gerat. Secunda cuius hypotenuiâ cu
maxima violentia ad decimum numerum ex-
currit, decima vocetur, &denarij nota infignia-
tur. Tertia cuius íumma vis addecimúquintum
fbacium protéditur, decimaquinta nuncupetur,
íitqj eo humero inículpto notabilis. Quarta
quae
 METRQMACHIA. IJ
quasad viginti ipacia furium obliquo ia&u fe-
riat, vicefima» nomen obtineto,nec no eiuidem
numerifigno à ceteris diftinguatur,
Reliquae quatuor machina; non vt priores qua-
rum impetus oppofita turris altitudine vbi vis
eft intenfiifima franguntur,fed eo vfqj per hypo-
tenufe vt appellät lineam, globú piceum ad in-
cendendum,autlapidem ad demoliendum ali-
quid eiaculantur,dum vi illa deficiente,ignis aut
moles in locum iiibie&um,incendio autdeftru-
ftioni deftinatum cadat.
Fateorquidem veras machinas à puncéis iftis
geometrías nonnihil aberrare , propter Phyfi-
cas quaídam de motus intentióne ac remillione
rationeS,talis auté aberrado à peritis Vulcanix
huius officinse artificibus,per obferuationem
fuarum machinarum facile corrigitur,reíque eo
modo ferè ad**^«** mathematicam ftudio ac
jnduftriaperducitur. Quatuor iftarum nomina,
ad rationem priorum impofita íunt : viçefima,
vícefimaquinta,tricefima,tricefimaquinta,qua-
rû nempe hypotenuiâ fit vt viginti,viginti quin
que, triginta & triginta quinque. Ethae habeant
numerum fingula: fiíum inícriptum.
Sed quia columnas etiam rationem machinas
iftas haberi diximus vt capi aut obfideri poffint:
14 METROMACHIA.
opus eft vt eiusformam & compofitionem ex-
plicemus.Erit igiturlongitudo machinas vt fex-
decim, bads maior vt duodccim, minor vt o&o.
Vnam enim omnium columnarem formam,
vna menfura comple&imur, ne fi fingulispro
magnitudine aliam atq$ aliam meníliram afcri-
beremus, nimis difficilis effet earum intercep-
tio, quarumfacillima eft ad damnum infligen-
dum prseparatio.
ArTeres ad pontes exaedificandos fint etiam
o&o. His numerum nullum infcribi placet, non
enim pro geometricisfiguris, fed pro materia
quae omnibus ferèlocisparabilis eft, cos habe-
mus.Capi tarnen poûunt,fi intercipiantur mi
lites, qui lignatum profe&i eos deferimt.
Seal« tot erunt quot funtgradus altitudinis
inarce caftrorum,nempe quatuor,nec capientur
omnino, quamuis admoueantur àmilitibus, ne
expugnatio in nimis longu tempus extrahatur.
Locus tamen occupari poteft, in quo erigenda:
fiint, ille nimirum, cuius tanta eft à fundamento
turris diftantia, quanta eft fcalae longitudo,dua-
bus quintis detracts. Haec eft enim temperala
graduum in admoueridis fcalis libratio,adarith-
meticam illamPythagorse hecatombe celebra-
tam proportiohem reípondens. Sic ad murum
quatuor,
 METROMACHIA» ; *5
quatiior fpatiorum alütudiñe,ícala quinqj logi-
tudine,triumdiftantia admouetur. Admurum
o&o/cala decem,diftantia fex.Ad murum duo-
decim, icala quindecim, diftantia noue.Adtur-
rira fexdecim, icala viginti,diftantiaduodecim.
Et de impediments alij% munitionibus ifta
fuflftciant, nunc de exercitu dicamus. Imperator
in vtroqj agmine, omnium fufjragio ele&us erit
Globus, cuius & maxima eft capacitas,& figura
perfediffima. Imperator habeat legiones diftin-
êtàs'm pedeftres & equeftres copias. Pedites
íint illae geometrarum figura?, quse íola confiant
fijperficie. Ëquitum iîmilitudinem praebent fo-
lidailla corpora, quae triplici dimenfione con-
ftarí^íecündum longum, latum, &profundum.
In hijs principan locum tenent tanquam agmi-
rium duces , quinque Ша *£<т«** 'х«^™ à Pytha-
gora, vt vêtus habet exigramma, atqj à Platone
plurimum celebrata :Tetraedron, Hexaedron,
O&aedron, Dodecaedron,Icoiàedron, ad quae
propter certam laterumíuoru inter fe,adíphae-
ix compleftentis vel inicriptaîrationem, tota
ifla íapienüífimaEucIidisPlatpnici г«х«**«* re-
fertur. •.
' Deinde pedites ipfi, in Îùos ordines diftribu-
untur, prorátioherormarum Geometricarum.
i6 metromachia;
Sunt cnim alise figure fimplices , alise compofi-
t«e. Simplices quíeexíblislineisre&is3velex io-
lis curuis conftituuntur. Mixtae quze ex re&is Qc
curuis componuntur.
Inter fimplices figuras quae redis conftant
lineis,primus cenietur triangulus.Nullum enim
ípacium nifi tribus ad minimum lineis redis
claudi poteft,
Triangulorum differentia* faciunt latera, &
anguli,ex quibus fepté omnino ípecies creátur.
Orthogonij tres. Nempe Ifopleurps, cuius
tria funt aequalia latera.
Iícofceles,cuius duo íuntsequalia crura.
Scalenus, cuius tria latera funt insequalia. 'УХ
Rurfus Amblygonius habet Iíofchelen & Sca-
lenum, fimiliter & Orthogonius.
Sequitur Quadrangulorum turma quae qua
tuor cônftatordinibus. :.."•/
Quadrato, cuius quatuor funt latera arqualia,
omnesanguli re¿li, • • ■■
Altera parte longiore, cuius anguli quidem
redi, fed oppofitatantum latera arqualia. r.
Rhombo qui eft quadrati quaedam inflexioin
nramuis partem. -.:rrS:
Demum Rhomboide,ita ïê habente ad Altera
parte Iongiorem,vt Rhombus adquadratum.
 METROMACHIA. . 17
Vltimum locum tenent multiláteras figura
Pentagonus, Hexagonus, Heptagonus,Odo-
gonus, de quibus aliqua licet rara de nonnullis
mentio eft apud geómetras.
Poftremö ne in infinitum fe eflfundat for-
marum multiplicado, terminos claudet Poly-
gonus.
Non tam ferax reperitur linea curua,quae cir-
culum tantum ex íe iolaparit, fed omnium ta
rnen figurarum pulcherrimam . Conftituuntur
etiam & aliae formse/ed ex circuli fegmentis c6-
pa£tœ,è quibus tarnen nos íblum Rhöbum cur-
uilineum aíTumemus¿cuius aliqua,nec contem-
nendaquidem vtilitascft in Geometría.
Ex revtis.&curuis componuntur femicircu-
Jus,&arcus.Ita omnis peditatus го, ordinibus
conftat.
Eadem ferè ratione diftribuuntur equeftres
copia;, fed ilia corpora qua: recéis menfurantur
lineis,in priímata fiue columnas & pyramides
ciuíclem altitudinis dirimuntur.
TrianguIusIíbpleuros,ex cuius trina poten-
tia,tres principes emergut,nempeTetraedron,
OÄaedron,& Icofaedron,dabit etiam priima
triangulares pyramides duas,alteram Icofae-
dro,alteram Octaedro inferuientem.
С
l8 METROMACHIA.
Quadratus,cuius vnica eft in feipfo potentia
ad cubum fiue Hexaedron procreandum,habet
etiam pyramidem cubi altitudini reiponden-
tem.
Altera parte longior quadratusparit colum-
mam & pyramidem,quarum bafis eft altera par
te longior quadratus.
Rhombus item bafis erit Rhombo cubico, co
lumnar pyramidi, fimiliter & Rhomboïdes.
Pentagonus prater Dodecaedron producit
etiam columnam & pyramidem.
Reliquat plurium laterum figura,{mgulae iuam
columnam & pyramidem iiiftinebunt.
Ex lineis curuis praeter fpha;ram,conftituentur
corpora, Cylindrus, Conus, Rhombus oualis,
Rhombus rotundus. Ita fex & viginti equitum
ordines erunt praster imperatorem, & quinqué
duces precipuos. Habito iamdcleíhi inipera-
torum acmilitum, explicando íiint côpise per
iiias cohortes, centurias,& manípulos. Primoqj
loco occurrunt trianguli quafi leuis armaturae
pedites. ,
Iíopíeuros,cuius tria Iätera,vnö numeró dtib-
denario claudüntur, Area vero íntegro
numero non poteft affijgtiafij eft tarríeh.
radix numeri 3888. quae; cft
Oxygo-
 M.ETROMACHIA. lp
Oxygonius Ifofcheles, cuius bafis гг.. A
cajhetus etiam 1 2*. fuperficies r.u. ZA
Scalenus eiufdem generis , cuius ba
fis 14.Cathetus 8. area
SequiturAmblygonius Ifofcheles, It
cuius bafis 3 2.cathetus i г. crura 20. Лу*
íuperficies , '
Scalenus eius generis bafim habet
21.cathetum8.aream .: .
. f

Vltimo loco Ce ofîerunt trianguli Or-

thogonij è quibus Iíoícheles habet cru
ra œqiialia longitudinis 8, aream.
Scalenus vera cathetumy.bafim
1 4. aream
Mox (efe ingerunt quadrangulorum ordines.
Horum primus Quadratus, cuius fingula
latera funt r 5. area %%s
Secundums altera parte longior,cu
0.{Ca
ius longitude 60. latitudö 3 6. area
Tertius Rhombus,cuius quatuor äqua
les line« funt 10. perpendicularis trmf-O1
uerikp. area vero •.''. V
PoítremoRhomboides habet Ion- ^. • /
giora latera 1 o.p'erpêdicularé 7.area/dZ_lí/
c 4
20 METROMACH I A.
Agmeii hoc claudunt formae multo- /^4
rum laterum vt Pentagonus,cuius late- \ /
ra quinqj funt 4 ) area
Hexagonus, cuius jex latera funt 16.
cathetus 14. area

Heptagonus, cuius latera íeptena y—\

(lint vt 1 г.cathetus p. area f <* 78 j

Oótogorius, cuius oóto latera funt

10. cathetus 12. area (480

Polygonus viginti laterum quo

rum vnumqüodque eft 6. partium,
cathetus 19 area
Sequutur iam formae quae ex cu uis
conftantlineiS,è quibus primus locus
non immerito dabitur circulo, cuius
diameter eft partium 42. circumferen-
tia 1|2.area
Rhombus curuilineus chordam
habet2o.Peripherian22.aream.
Hinc íemicirculü s cohftans dia- * y .
metro 14. circulan lin ea 22. area \^_^S
Vltimo
 METROMACHIA. 21
Vltimo arcus, cuius chorda eft
partium 20. circularis lineae feg-* V лла У
mentum22.area ">** ^
Equefter ordo conftat folidis corporibus,
quorum nomina & dimenfiones fequuntur v*
Prifina triangulare habet baíim 1 5 ~
altimdinem 5. capacitatem
Pyramis eiufdem bafis & altitu-
dinis Icoiàedro conueniens comple-
ctitur
Pyramis bafi O&aedri 1 5Д. latere
¿.altitudine 2^.capit

. Pyramis bafi 225. altitudine 15.

continet

Columna bafiquadrangula ибо.

altitudine 40. capacitate

Eiufdem bau^&altitudimspyTàims
li
capacitate
2Ф METROMACHIA.
Rhombus cubicus, cuius bails po.
altitude 1 o. capacitas/...::, .t Ja ú..ys»«'
j. i... .. ,¿U)
•'ML: ¡О J • О , ll.ut :J )f..v)

Rhombi pyrami* eiuj^em bafis & al

titudinisgseodefia
:.,:?:

Columna báfiRhombi altitudinis 6o.

Capacite

Rhomboïdes ciibicüs, cuius Ьа^

fis;7o.altitudo21.íbliditas: ,. '

Г' i \)ii:^:r,[üii .>::.: '

Eiuídem bafis & altitudinis pyramis

com

Columna bafi Rhombpidis yo.alti-

tudinis 3 él^áiátat« 9ti

'
 METROMACHIA.

Columns quinque laterum bafis

3 8.altítudo 5 . tota capacita*. ¿ ; ¡ . , * r , 3 ¡
;-« -t í ■ *,.\i

Eiufdem bafis ac altitudinis pyra-

mis eft partium

Columns féx laterum bafis 672.

altitudo 48 . tota capacitas

:L;:Ll:L :
Eiufdem bafis ac áítimdmís'pyrÍÉ-
mis habet partes r"1 ^пюю

Columns fept<aitfatefumJba^ 378*

altitudo 42. ю«асарая1И5(:>оЬшЬ1В.
 METROMACHIA.
M
'ЛГ
Ehifdembafis ас altitudinis руга-
mis continet partes

.¡ ;(! ?;í;i

0¿tolaterum columna bafim ha

bet 48o.altitudmê зб.сарасшлет

. . , 4 '.
Í '..i,J. i

EiuíHem bails ас alwudini$ руга-

mis continet partes ?.'?LY:U
• . ?'. ' - .
• . ..'

<
Columnap« i.J
fis H4o.altitudo 6o,comj>leaittor

*■
i
 METROMACHIA,

Eiufdem bafis ac alatudinis py-

ramis habet

Cylindrus bafim habet i$$£ alti-

tudinem 48. capacitatem

Conus eiufdem bafis & altitudims

capit

Rhombus curuilineus ex duobus

conisconflatus capit

Rhombus oualis duplus eft ad

rotundum,cuius gicodxfia

D
гб METROMACHIA.
Explicatis iam omnibus
militumordinibus fequuntur
duces,& primo loco impera-
toripíê Globus,cuius,diame-
ter 42 . area maximi circuli
1 386.tota íphserx capacitas

- Tetraedron,cuius latus 1 г
bails 6г T^altituda 9 ]{ capa
citaste^ ;-ii;

Hexaedron íiue cubus, cu

ius latus 1 5 .baíis22 5.. fojidum

0&aedron3 cuius latus $, bafis

Dodecaedror^cuius ba
íls eft ferme 38 . capacitas
Yero '

a
 METROMACHIA. a7

Icofàedron,cuius Dafis vna

15 ^ altitudo ferè lo.capaci-
tas,51p'^

DE ORD1NANDO EXERCITK

MAchinaé diíponantur fuis locis ante exer-

citum.Nempe ipacio a fbifa fex*to,àdex-
tro campi latere nono, collocetur machi-
na,quam quintae appellatione infigniuimus.Eo-
dem à foiïà ipacio à latere feptimo,akeriusge-?
neris machina ponatur , quaî vigefima dicitur,
Huic interpofito ipacio vnico adhsereat prioris
generis vigefima.Altero verö interpofito ipacio
adiungatur pofterioris format tricefíma quinta.
Eodem ordine ad beuum cornu diíponantur
machinaí,decíma,vicefima quinta,decima quin-
ta,trigefima, ipacio videlicet à fofla fexto a late
re ííniftro nonOjfeptimo,quinto,tertio.
Simili ratione peditum agmen quinta à fofla
ftationeordinetur.Sicvt triangulus Ifopleuros
occupet decimum à dextro latere ipacium.
Dij
u8 M ET ROM A CHI A,
Ifofcheles Oxygonius o&auum,
Scalenus eiuíclem generis fextum,
Amblygonius Ifofcheles quartum,
Scalenus Amblygonius fecundum,
Siniftrum cornu ípacio à latere decimo tuebitur
Quadratus,
Oítauo Orthogonius Iíbícheles,
Sexto Scalenus Recbngulus,
Quarto Quadrangulum altera parte longius,
Secundo Rhombus,
Alteram agmen in eodem cornu conftituent
quarto à fofla ftadio à latere nono,
Rhombus curuilineus,
Septimo Rhomboïdes^
Quinto Pentagonus,
Tertio Hexagonus, .
Primo Semicirculus.
Dextrum vero cornu claudenteodem ordine &
ípacio,
Circulus,
Heptagonus,
Oâogonus,
Polygonus,&
Arcus.
Materia fternédis pótibus idónea tertio à foflà
ftadio, eo ordine quo machinas collocari debet.
Scalar
 METROMACHIA. 3S>
Scab altero à foflà ipacio,oâauum &iêcun-
dum ab vtroqj latere 1оШт occupent.
Quarto vero &íéxto fàrinse dolia collocêtur.
Inter vtrumqjpeditum cornu militent eque-
ftres copia?, & primum ordines ducant tribuni.
Tetraedron quinto à foflà,tertio ab Iíbpleuro
ípacio hoftem expeótet.
Huic,interpofito tamen ípacio aftet
Podecaedron,
~ Deindelcofaedron,
Hexaedron,eodé oedineferuato collocêtur.
Poft Duces fiue Tribunos ípacio à foflà quar
to, à dextro campi latere vndecimo, ponatur
Pyramis triangularis.
Eadem à foíía diftantia,ípacio à latere dextro
decimo tertio, Prifina triangulare,
Loco decimo quinto, Pyramis Odaedri,
Decimo feprimo Columna Rhombi,
Decimo nono Conus,
Vicefimo primo Columna Quadrangularis,
Vicefimo tertio Pyramis Quadrangularis.
Secundum aginen tertio à foflà ípacio à de
xtro latere habet
Duodecimo loco Rhombi pyramidem,
Decimo quarto Rhomboïdem cubicum,
Décimo fexto Rhombum oualem,
30 METROMACHIA.
Decimo o&auo Rhombum rotundum, .
Vicefimo Rhombum cufricum,
Vicefimo fecundo Pyramidem Quadrati,
Huius etiam ordinis décimo feptimo ftabit
Imperator Globus.
Tertium agmen altero à foíTa fpacio,à latere
Vndecimo,habet columnam bafi Romboidis,
Decimo tertio Pyramidem Rhomboidis,
Decimo quinto columnam Pentagoniam,
Decimo feptimo Cylindrum,
Décimo nono columnam Hexagoniam,
Vicefimo primo Pyramidem pentagoniam,
Vicefimotertio columnam Heptagoniam.
Vltimum agmen foifae proximum habet ei£
dem locis quibus fecundum,
Pyramidem Hexagoniam,
Columnam Odogoniam,
Heptagoniam&?p i<les. , ... ' =
Oótogomam, 5 J
Columam Polygoniam,
Pyramidem Polygoniam.
DE VARIO М1ЫГГМ PROGRESSA.

Edites omnes dum in praelium progredhm-

T)tur,in proximum fibi locum ferutur, equités
A vnum tranfiliiint fpaciú,in fuga verö pedites
fecundum
 METROMACHIA. $1
fêcundum u fe fpacium curfu petunt,equites duo
ípacia tranímittunt. Machina? vnico tantum (pa
ció mouetur, nee in fuga retrahi poíTunt,rcliqua
impedimenta eo motu feruntur , quo milites à
quibus portantur.Trianguli & qua; bafim habet
triangulärem, íolummodo ad angulos locorum
procedunt. Quadrangulares figura omnes, ad
lineas redaS,tam à latere,quam à fronte progre-
diuntur.Imperator Globus vndiqj per lineas vel
angulos quaq^ verfumilli libitum fuerit proce
deré poteft,Vel etiam recedere3modo non vitra
tria ípacia träfcurrat. Nee tamen impeditur quo
minus in proximum, fêcundum, auttertium à íe
locum fi malit,commigret. Caeteri duces ad ter-
tiumvíqjalocoínquo cófiftimt ípaciú proferre
greíTum poífunt,fic tamen vt liberum fit eis fi có-
modiim videbitur, proximum aut fecundum lo
cum capefeere. .
Reliquat multomlaterum & anguloru figura;
ad lineamre&äy&.angulos vtrinq$àfronte,pro
arbitrio & loci commoditate mouentur. Super-
lûnt fornix qua» curuis confiant lineis, ha; yero,
non tantum adredtam & ángulos a frote;, fed ad
latera etiam feruntur. Nee tarnen nifi fugienti-
bus, retro pédemíeíre licet. ■
Machina; velad latus dextrum autfiniftrum,
1% MITRQMACHIA,
vel re&am à fronte Üueam protruduntur,
Nulli omnium in fugam fe conijcere licet,
quamdiuftauncolumisin acie imperator, Шо
demum vel capto vel interempto, reuocantc
aliquoex ducibus, receptum habent in caftra
milites,vbi folTa» tranfitum ponticulo ligneo co-
iunxerint. Cum vero copias iiias, quot íatis eíTe
putantad defendenda caftra tranímiferint,pon-
tem à tergo interícindant,ne hoftibus etiam pa-
teat facilis Caftrorum oppugnatioj nifi militum
corporibus tranfitum prohibere fe poífe confi
dant.
Verum vt conftet cui fit poft imperatoris cla-
clem reuocandi poteftas,defignamus Icoíaedro
fi íuperfit,fin minus Dodecaedron, vel fi vtrum-
que ducem hoftilis enfis abfùmpièrit Oótaedrój
aut eo defiderato cubum, vel fi ne hic quidem
euaièritjTetraedron imperatori áiccedere.
Quod fi de ducibus ne vnus quidem íiiperfit,
qui diflipatas fuorum copias colligat : quilquis
ex omni equitum numero, primus poft impera-
torem captum íeíe loco mouerit,eura ducem
renunciamus,ad exercitus reliquias cogendum,
fiueprídio vitra îdecernere,fiue receptu in ca
ftra falutem qu^reremalit.Huic^iÍn praelio oc*
cumbat,aliumfimili rationè fubftitui volumus,
fi
 METROMACHIA. $3
fi in fuga neminem. Qui momio imperatore
iùccerfor declaratus fuerit, eodem per omnia
progredient iure vtetur,quo Imperator, tan-
tum ne tergum vnquam hofti obuertat, quod fi
faciat,receptus fignum ac reuocationem à bello
milites agnoícent.
Qui ponte interrupto à caftris exclufi finit,
cumadueriàrijsquiinacie funt, quantum illis
vires fuppetant confligant. Si Imperatorem ce-
perint, dimidium vi&oria: hoftibus eripient,fi
ftatiua inimicorum caftra priores occupent, io-
.lidam vi&oriamadipiicuntur,&prsemia dupli-
cia fibi promerentur.
Eft & hoc tenendum, omnes in progreñu
praeter Imperatorem,vacua tantum ípacia trans
mitiere : In fuga verö,modo in locum vacuum
. fe recipiant,non referre quos curfu tranfiliant.
Porro fugientibus non alibi quam per caftro-
rum portam fit receptus : qui verö caftra oppug-
nantjquocunqjlocO,fi interruptus fit pons, qui
ad portam faâus erat,aliu fibi reficere poifunt.
DE P RAE LIO.

Vatuoríiint pugnas genera, quibus ca-r

piantur aut interficiantur hoftes. Nem-
pe dum tormétis verberätur, aut ЛЦиа-
E
дд METROMACHIA.
litate deccrnendi loco pelluntur,autobfidione
tenentur,aut poftremo dimenfione capiunfur.
Si tormentorum fulmine, turres verberare li-
bet,& propofueris tibi portam arcispianoriar,
autturriumaliquam eius muri qui totam arcem
cirigit euertendanr.Quiaharum omnium altitu-
doeft^fpaciorum, promoue machinam illam
quae quinta vocatur,in quartum à fundamento
turris fpacium,ficvttriapateant loca inter tor-
mentum & fiindamentum. Hoc enim loco pofi-
tum tormentum, û difplodatur,ferit faftigium
quod quatuor fpatijs affurgit à fob.
Ad profternendas fecundi muri turres, quae
funt oóto altitudine,protrude Decimam, donee
feptimo à turri fpacio conftiterit,&fex inter earn
& fiindamentum ípacia relinquantur.
Cum tertij muri propugnacula demoliri cu-
pias,quorii colume aicedit ad duodecim ípacia,
Decimaquinta propellenda eft in decimu à pro-
pugnaculiíblo locú,ita vt interiaceát loca noué.
Specula; faftigium quodfexdecim ípacijs at-
tollituràterra fideijeere volueris, vtere Viceíi-
ma,quam fi conftitueris decimo tertio loco,eríit
intermedia fpacia duodecim.
Si mcendiumaut faces fme in turrem, (nie in
aliquem hoftium inferri placet, altero tormen
torum
 METROMACHIA. 35
torum genere id fieri oportet. Ex hijs vigeílma
incendit ípacijs à feduodecim pofitum aduería-
tium aut propugnaculum deturbat.
Vigefima quinta quicquid locis à íe quinde-
cim diftat,inflarnmatautpercutit.
Trigefima interie&is ípacijs decern & odo
incendiumfacit.
Trigefima quinta interpofitis ípacijs viginti
& vno comburit accöminuit in quodcüqj emit-
fus tormento Globus igneus aut lapis incident.
Hгее autem omnia geométrica ratione trian-
guli confiare, nouerunt eius artis vel mediocri-
ter periti. Mihi'verö propofitii eft ex dimetiendi
legibus ea iumere in vííim huius ludi3 quas funt
facillima,eos etiam qui rationes quserunt, ad ip-
(os icientiae vberrimos fontes remittere.
Scripfimus in primo capite vnicum effe om
nium tormentorum menfuram, nempelongitu-
dinem decem & fex,bafim maiorem duodecim,
minorem vero ocio. Nunc fi tormentum hotti
eripere velis,id non fine aliquo fudore confequi
poteris. Nam prius quserenda eft latitudo qua?
proportionem comparationemqj habeat ad v-
tranqj bafim asqualem,ad hunc modum.
Admoueatur tres figuras qua? diftent fingulaj a
tormento duobus fpacijs.Harum prima habebit
Eij
$6 METROMACHIA.
infequaternarium numerum, quo diftat maior
latitudo à minore. Secunda denario infignis
erit,haec eft maior latitudo detrada tamen me-
dietate differentia;, tertia nouenarium contine-
hit, hic numerus prouenit ex additione denarij
qui acceptus eft è maiore bafi & o&onario , qui
erit minor bafis, illius numeri dimidium. Hanc
igitur mediam latitudinem qua? eft nouem par
tium, cum aíTecutus fueris, poteris deinde vt li-
bet,& vt commodum erit, ipfum tormentum
dimenfione capere, fi admoueris ad duorum
ipaciorum diftantiam figuram vnam quae nu
merum habet longitudini reipondentem, hoc
eft \6. &alterumin qua fit numerus mediae la-
titudini p. aequalis. Horum numerorum alter in
alterumdudus, procréât 144. quae eft tota ma
chinas capacitas.
Vbi vnum faltem ex omnibus törmentis tan
ta induftria cceperis,reliquas multo facilius in
poteftatem tuam redegeris. Nam inuentam ie-
mel mediam latitudinem non quaeres iterum.
Praetereacumpauciores fint figurae quae numé
ros 16.& p.oftendant, hoc vu licet compen
dio, vtfiduas figuras admoueas in quibus fint
numeri ex quorum du&u in ie, integer tormenti
numerus qui eft 1 44. producatur,fatis erit ad ip
fum
 METROMACHI/. 37
fumcapiendum,vtfibis I2.aut quater 36. quae
eundem numerumconftituunt,duobus interpo-
fitis ipaciis ad tormentum iurripiendum acce£
fcrint. Praeterea fi duo numeri fint, qui additi to-
tam iiimmam procréant,vt 1 3 2. & 12, machina
compreheníam auferent, idem faciunt 84.6Ч 60.
Ac de tormentorum vi & eorum capiendorum
ratione ifta iufficiant. Nunc de íequalitate de-
cernendi pauca dicamus.^Equalitate decernen-
di fiue pedites fiue equites, non íblum offenfio-
nem vitant,iedetiam adueriàrios è íuis ftatio-
nibus pulios, in poteftatem redigunt, Нагс au-
tem sequalitas talis eft. Cum figura aliqua geo
metrica eiufdem generis figura: ex hoftium acie
occurrerit,itavtin eius locum legitimo motu
prouehi poiïît, ea depulfa vi&rix locum occu-
pabit. Нас ratione, Triangulus, Triangulum, I-
íbpleuros Iíbpleuron,Quadratus Quadratum,
CubusCubum, Globus Globum, Coluna Co-
lumnam,Pyramis Pyramidem eiuiHem formas
acmeníuraedetrudet auferetq;. Facilis efthasc
decernendi ratio, fed victoria minus glorióla.
Proximus eft obfidendi labor.Eius duo funtge
nera. Alterum eft vise militaris obfeífio, cum a-
ditus fic occupantur ab adueriârijs,vt íe loco
mouere miles non poffit,aut machina fic mi
j8 METROMACHIA.
litibus próxima quaeqj loca circumfidentibus íe-
xtatenetur,vt vitra promoueri autdiíplodi ne-
queat. Quicquid hoc modo circumfeílum eft,
obfidionis periculis liberatur, fi capiatur aut lo
co iponte cedat, militum aliquis , qui viam ob-
ftruebat. Hoc igitur labore cingi adueriarius
poteft, & quafi vallo aut foiTafeptus teneri ne
noceat, capí verö aut interfici non poteft. Alte-
rum obfidionis genus eft,quo capiuntur quidem .
obfeiîî, quanquam non eodem modo omnes,
vt nee omnes obfidione premi poiTunt . Ex
peditum copijs qui obfeiíione oppugnari pof-
iunt hac lege capiuntur ,ficingantur à duobus
militibus in quibus Tint numeri, quorum vel
additione, vel alterius in alterum ductu, proue-
nit numerus aequalis perimetric eius figuras
quam miles obfefllis gerit . Diftantia horum
abobfellb tanta erit, vt in obfeffi locum fi va
cuus eflfet, vterque obfidentium vnico paííii
progredi poifet. Нас calamitate oppreflus,non
ftatim capietur quanquam femouere loco non
poífit, nifi admonitus fortuna: iuasduabuspro-
greifionibus fruftrà tentata liberatione preda
fit hofti. Quod fi vno aut altero progreflu, al
terum ex hoftibus, vel ceperit,vel in fugam ege-
rit : metu obfidionis illico liberatur. In has
anguftias
 МЕТЛОМАСН1А. 39
anguftias detrudi poífunt, Triangulus Iíopleu-
ros, cuius perimetria 36. iex in fex du&u x-
quatur.
Qiiadratus,cuius perimetria 6o.ductufex in
decem exequatur.
Rhombus, cuius perimetria 40. duobus vi-
cenarijs a^qualis eft.
Hexagonus,cuius perimetria ptf.par eft duo-
bus numeris 48. & 48.
Heptagonus, cuius perimetria 84.per^2.&
42.a^quatur.
O¿togonus,cuius perimetria 80.ex40.cV: 40, .
fimul additis aflurgit. ' <v..\
Polygonus, cuius perimetrian 12o.confici-,
unt addita bis.6o.
Circulus,cuius circumferentia 132. ex du&u
22.iniexconflatur» : -
Rhombus curuilineus perimetrian habet,44.
quam aequant bis. 22 .
His exemplis fatis doceri poteftj quam addi-
tionem numero in hoc negotio probamus,nimi-
rumeam tantam qua? ex duobus confiât dirni-
dijs in vnumiundis.Reijcimus verö aliam com-
pofitionem ex numeris inœqualiterdiuiiis' eoa-
cbm,quantumuis eam in machinarum iblidis
capiendis admifimus. Duclu vero vnius numeri
4<Э METROM АС H I А.
in alterum ex quo prouenerit perimetric nu
merus aequalis nullum prorius reprobamus.
Cinguntur obiidione ex equeftri ordine Glo
bus ipie,cum totameius iuperficiemmetiuntur
numerus quaternarius& circulus,maximo iphae-
rae circulo œqualis. Vel cum latera eius clau-
dunt, circumferentia circumferential iphaericae,
& linea diámetro íphserac sequalis. Nam ex al-
terius horum in alterum duitu, procreatur Glo-
bi{uperficies.
Icofaedron obfidione premunt Iibpleuros
sequalis vni laterum, & numerus vicenarius.
Dodecaedron Pentagonus vni laterum ж-
qualis,& duodenarius numerus.
Oótaedron Ifopleuros vni laterum sequalis
& o&onarius numerus..
Cubum iiiperficies quadrati, & numerus íe-
narius.
Tetraedron Iibpleuros triangulus bafi eius
acqualis,&: numerus quaternarius.
Cum Ifopleuron totics repeto , non íblum
vnicam illam triangulapemiuperficiem qua? eft
inter pedites inrelligo, fed vbicunque eádem
fûperficies reperiatur : putainIcofaedró,Pyra-
midc,vel columna? bafiJdem íentio dereliqursr
qüadratOjpentagonOyVbicúqj eorum fuperficies
inueniri
 METROMACHIA. Ц.1
poteft in columna vel pyramide.
Cylindjus obfidetur,fiadmoueatur numerus
sequalis circumferential & alius altitudini par,
ac tertius qui bafim aequat.
Ad reliqua corpora obfidenda, vel quia plu-
res requiruntur iuperficies, vel quia numeri non
reperiuntur, ex quibus eorum fuperflcies con
fían queant, obíefíione capi non pofliint.
Conuertamus nos igitur ad vltimam& om
nium pneftantiffimam capiendi rationem , quae
dimenfione conftat. Híec quia magis propria
eft geometric, maiore etiam laude digna cen-
> feturin hoc ludo.
Çapiuntur dimenfione omnes fiue milites,
íiueduces,fiue Imperator ipfe. Sed vt varia eft
diueriârum formarum meniûra,itaalijsatqjalijs
modis eamcapereinftituemus.
Trianguli Iiopleuri peculiaris eft ratio quia
eius area integro numero aífignari non poteft: ,
quarevtcapiatur Ifopleuros, accedant numeri
iènarius & 3 6. ad decimum nonum à triangulo
ípacium,fic vt decern & o¿to ípacia interiaceant
vacua. Nam decern &Ooto funt dimidium pe
rimetric, at ex du¿fcu 6. in 36. numerus 316. a£
íurgit,& cuius multiplican! in decem & o¿to
prouenit numerus 3888 . cuius radix eft area
F
4¿ METROMACHIA.
Éopleuri.
Sed reliqua triangula magis expedita erít ca-
piendi ratio. Admoueatur linea aequalis catheto
. fiue perpendiculari lineae, ad diftantiam tot fpa-
ciorum,quot «quant dimidium numeri bafis.
Aut linea baíí jequalis ad diftantiam dimidiae
perpendicularis , nec refert vtrum per angulos
an perlineas, diftantiam obferues.
Sic Oxigonium Iíoíchelen duodenarius ca
piet interieóm fex ípaciorum, vel fenariusduo-
decim ípaciorum interpoíltu.
Scalenum eiufdem generis capiet o&ona-
rius íeptem interpofitis ípacijs, vel linea quatu-
ordeeim fi diftet 4. fpacijs,nam ex vtriufuis in al-
terumduc^aíTurgit area 56.
Amblygonium íequicrurium capiet linea 1 6.
diftantia 1 2 . ípaciorum, aut 3 2 . diftantia fex.
Scalenum Amblygonium capient 21. diftan-
tia quatuor. ■.
Orthogonium asquicrurium capientvel o&o
diftantia 4.vel quatuor diftätia o£to ípaciorum.
Scalenum Orthogonium capiet íeptenarius
íeptem interpofitis fpacijs,per numera vero baíi
íequalem,quae eft 14.ПОП capietur,quia quorum
cathetus vel bafis impari numero conftat, qui in
duo aequalia non poteft diuidi eorum dimenfio
vnica
 METROMACHIA. 43
vnica tantum ratione perficitur.
Non admodum diueria ratione capitur qua
dratic. Admouenda eft linea vni laterum aequa-
lis, reli&a diftantia tot ipaciorum quot confti-
tuunt illud latus. Sic linea 1 5. diftantia quinde-
cimcapit quadratum.
Quadrangulum reftangulum línea 60, di
ftantia 56.
Rhombum aut Rhöboidem capit linea per-
pendiculari sequalis, diftantia lateris id quod
cadit perpendiculum:Vel linea lateri aequalis
diftantia perpendiculi. Sic Rhombum metitur
linea p. diftantia 10. vel linea 10. diftantia p.
Rhomboidem metitur linea 7.diftantia 10. vel
linea 1 o. diftantia 7.
Multorum laterum figuras metitur linea vel
numerus aequalis dimldio perimetric ad diftan-
tiam perpendiculi, flue catheti quiduciturà
centro ad medium vnius laterum. Nifl quod Pé-
tagonum noftrum propter numeros fra&os,non
facile eft ad huncmodumcapere,quare aequa-
litate contenu erimus.
• Hexagonum metitur linea 48. diftantia 14.
hie numerus cathetú, ille dimidiumperimetriac
CXiequat.
Heptagoni dimidium perimetric exaequat
Fij
44 METROMACHIA.
linea 42. quae diftantia p. ipfum capiet.
Odogonum capit linea 40. aequalis dimidio
perimetric diftantia catheto aequalis erit 12.
Polygonum metitur linea 60. hoc eft enim
dimidium perimetria^,diftabitautem ip.ipacijs
Polygono quia tanta eft catheti menfura.
Ex his quorum perimetric dimidium intra
numerum ipaciorum tabulae luibriae continetur,
nonfecusac trianguli,velper lineam Hemipe-
ripheriaevel catheti capi poiliint. Quorum ve
ro longitudo números ípaciorum excedit,íbla
catheti diftantia capientur.
Sequitur meniura earum quae ex curuis li-
neis componuntur & primum circuli.
Circulum metitur linea aequalis dimidio cir
cumferential hoc eft 66. diftantia 2 1 . qua; iunt
dimidium diametri.
Semicirculum linea 7. aequalis lemidiametro
diftantia 1 1. quae funt dimidium arcus.
ArcuiTi,Cuius chorda eft 20. tegmentum cir
culi 22. metitur linea 1o.diftantia1i.
Rhombum curuilineum linea 22. alteri pe
ripheric aequalis diftantia decern, quae iunt di
midium chqrdae.
Gapiuntur aequeftres copiae,quae & iblidis
contrahuntur corporibus, cum tales figure ad-
mouentur
 METROMACHIA. 45
mouentur,quae in fe folidorum meníiiram pote-
ftate continent, ad nunc qui fequitur modum.
Priíma triangulare capitur per iliperficiem
15 |f &lineam 5. ea vtriufqj diftantia, vt in lo
cum prifmatisfi vacuus effet, vtraqj figura mo-
uere poffet.
EiuiHem bafis ac altitudinis pyramis per ean-
dem iliperficiem ac lineamqua prifma,fed di
ftantia erit trium ipaciorum quia pyramis eft
tertia pars priímatis vel columnas.
Pyramis bafi Oótaedri 15^ per eandem Ль
perficiem ac lineam 2 у trium diftantia ipack>
rum.
Pyramis bafiquadrati capitur cum tribus ab
ea ípacijs diftant iùperficies baiî aequalis & linea
par altitudini perpendiculari.
Nempe fi vel quadratus,vel cubus,vel quod-
uis aliud ichema in quo eft iiiperficies 225. & li
nea 1 5 . quarto ab Pyramide ipacio collocenmr.
Trium enim diftantia ípaciorá fignificat aream
baiis in tertiam partem altitudinis multiplican
vt iblidum Pyramidis teneatur.Quare & alia eft
pyramidis capiendo via, videlicet, vt ad fuper-
ficiem arese baiis aequalem accedât linea par
tertiae parti altitudinis,fi inter copias reperiatur.
Tum verö diftantia à corpore capiendo ea erit,
46 METROMACHIA.
vt 4. vtriqj fchematiliceret 'in pyramidis locum
fe mouere fi vacuus effet. Columna bafi qua-
drangula requintad fecapiendam íüperficiem
2 1 60. & lineando.
Pyramis eiuídem bafís,eandem íüperficiem
ас lineam íed ípaciorum trium diftantia.
Rhombus cubicus capitur per fuperficiem
90.&lineam 10. propria diftantia vtriuíqj figuras
qua iolet progredi.
Rhombi Pyramis per eandem fuperficiem &
lineam diftantia trium ípaciorum.
. Columna bail Rhombi capitur per fuperfi
ciem bail aequalem,nempepo.& lineam altitu-
dinisnempeóo.
Rhomboides cubicus eodé modo per fuper
ficiem yo.&lineam 60. Diftantia vt in omnibus
columnis eft tot ípaciorum quot móuentur fi
gura: qua: adueríus illas pugnant.
Pyramis eiuidë bafis capitur per íüperficiem
70.& lineam 2 1 .trium ípaciorum diftantia , vel
aliter per eandem iùperficië & lineam 7. quae eft
tertia pars altitudinis perpëdicularis 2 1 .erit au-
temdiftátia qua: foleteffeincoliiniscapiendis.
Columna bafi Rhomboidis capitur per íü
perficiem 70.& lineam 36. qua; efteius altitudi-
nireipondens.
Columna
 METROMACHIA. 47
Columna bafi pentagoni capitur per iuperfi-
ciem 60. quae eft aequalis eius bafi, & lineam 1 5.
aequalem altitudini.
Pyramis eiufdem bafis ac altitudinis per ean
dem iiiperficiem & lineam tribus ípacijs di-
ftantes.
Columna bail Hexagona per fuperficië 672.
& lineam 48.
EiuiHem bafis ac altitudinis pyramis per ean-
dem iiiperficiem ac lineam, diftantia trium ipa-
ciorum,vel fine hac diftantia per eandem iiiper-
ficië & lineam 1 6. quae eft tertiapars altitudinis.
Septem laterum columna capitur per iiiper
ficiem 378. & lineam 42.
Eiuidem bafis ac altitudinis Pyramis per ean
dem iiiperficiem & lineam, ièd trium ipacioi urn
diftantia, vel aliter diftantia propria vtriuiqj fi
gura per iiiperficiem 378..& lineam 1 4. quae eft
tertia pars altitudinis 42 .
Odo laterum columna capitur per iiiperfi
ciem 480. & lineam 36.
EiuiHem bafis & altitudinis Pyramis vel per
eaidemfiguras tribus ípacijs diftantes, vel per
eandem iiiperficiem & lineam 12. quae eft tertia
pars altitudinis 36.
Viginti laterum columna quam Polygoniam
48 METROMACHIA.
vocamus, capitur per fuperficiem 1140.&H-
neam 60.
Pyramis eiuidem bails acaltitudinis,vel per
eandem íüperíiciem ас lineam & differentiam
trium ípaciorum,vel per eandem fuperficiem &
lineam 20. qua: eft tertia pars alcitudinis eius
quae eft 60.
Cylindrus capitur eodem modo quo reliquat
columnas, hoc eft per fuperficiem baii äqualem
1 386. & lineam parem longitudini 48.
Similiter Pyramidum legem feruat & conus,
vt capiatur vel per fuperficiem & lineam ean
dem qua Cylindrus, trium ípaciorum diftantia,
vel per iiiperficiem eandem & lineam 16. quae
tertia pars eft longitudinis 48.
Rhombus rotundus capitur per Conum &
Cylindrum trium ípaciorum diftantia,quia Cy
lindrus comple&itur Rhombum rotundum &
tertiam eius partem, quae per Conum quae eft
tertia pars Cylindri & тищ ípaciorum diftan-
tiam auferenda à Cylindro fignificatur. Aliter
capitur per fuperficiem 1386.& 32. cum ex al-
terius horum numerorum in alterum duótu pro-
uenit tota Rhombi rotundi capacitas 44? 5 2.
Rhombus oualis capitur per Cylindrum &
Conum, diftantia vtrique propria, horum enim
numeri
 METROMACH I A. 49
numeri additi, efficiunt totum Rhombi oualis
CQrpus.Rurium per conum & numerum quater-
narium,nam quadruple eft Rhombus oualis ad
conum. .: 1 <:•*>• >i : i
Globus capitur cum intra duo ipacia admo-
ueturichemaaliquodhabens lineam sequalem
' diámetro, & aliud^ intra tria ipacia habens fu-
perficiem areae maxiini circuli. Spacia duo &
tria fignificant duo tertia numeri producía ex
multiplicatu circuli indiametrum.
Tetraedron capitur more Pyramidum per
luperficiem bafi,& lineam altitudini aequakm
mumdiftaritiaipaciorum. ¡... .-.;. ir.br. * :, ¡¡;:
Hexaedron more. Columnarum per iuper>
ficiembaíi& linéam lateri äqualem propriaя*
triufqjfchematisdiftantia.j ;> ;. - v.: < !..'•!)
. O&aedronverö capitur per Pyramidemiiiat
baffâj & numeram,octonarium propria vtriuiqj
figure diftantia, quia oiStoitales Pyramides c&-
ple^titUr. .rj; •; ..Wi; :Х)Л .'.i yU: ii.'iî.'. í.:iOli'
Dodecaedron edamcapitur perPyramídem
pentagonamiuasr bails, & duodenarium nume
rum» Duodécim namqjfhuiuímodi Pyramides
continetDodecaedrorii: e.'î\\..w<.: л ¿ . / г. .j ir i
¡i^icofaedrdriiwcapitiiir^ErAmPyiamidem
ofcyicenarium nunicrumj quia:;vig¿áti ;comple*
50 METROMACRIA.
¿titur Pyramides.
Dolia farinae pro annona funtvnius menííi-
гаг, quorum maximi circuliarea qua: funt cra£
fillima,continet 3 2. minoris verö 1 6. longitudo
2o.Adh;eccapienda quaerenda eft media pro-
portionalisarea, quam hoc modo inueftigabis,
quemadmodum incapiendis bombardis ad pri-
mum dolium intercipiendum.
Admoueanturtres figuras , intra duo fmgulae
ípacia, quarum prima numerum habeat 1 6. qua;
eft maioris à minori iuperficie differentia. Secü-
da 8.quodeftdimidium differentiae. Tenia fi
gura oftendat numerum 40. qui aifurgit ex ad-
ditione dimidij differentiae & minoris areae,cu-
ius medietas ao, vera bails eft hüius dolij, quae
duóta in 20. longitudinem, procreât 400. quîB
eft tota vafis capacitas^Poft primum hoc fudorc
captum camera faciliusvel per bis lo.vel per 10.
duda in 40. ¿tipies hofti; ¿J.v .r .lu;: ;: . :;.щ.\
Pons interruptus hoc modo reficitur %no
exaduerfaripa ftatutavnus affer in re&a linea
excitereriori ad dextra alius à finiftra collocef-
tur , tertiüs; legitimo! progreífu ad/ iconciirfum
moueatur. Quod fi aflequitur tranfitum parte
coniunxit. Primos afferes admotis locis iuis,ad-
ueriariusadmonitusnonauferet tertiumnepo-
) \ natur
 METROMACHIA. 51
natur vel capiendo, vel obfidendo, vel locum
occupando fipoffitimpediat.
DE-CASTRORVM EXPVGNATION E.
CAftra expugnantur , vel tormentorum vi
deie&is turribus, cum milites irrumpunt,
vel intra primumvel etiam fecundum, &
tertium murum, qua deie&ae funt turres,& ne
mo hoftium fit quipe&ore additum prohibeat.
Vel icalis cum proximus admotae icalae miles,
murum tfànfcendit. Miles autem ibalam ne ai-
cendat,nifi deiecb turre quae latus illud muri ab
acceflii muniebat. Vel famse, cum interceptus
fit,aut igne corruptus commeatus,fi omnis nul-
la.erit oppugnatio. Si omnis integer in caftra
conuehi poffit, ad quadraginta progreflus quafi
ad totidemdies fe tuebuntur hoftes,fitriatan-
tumdolia,ad triginta,fi duo ad viginti, fi vni-
cumad decern. Verum ante Imperatorem cap-
tum comeatum diripi aut incendi nolumusJBel-
li finis erit cum dux aut miles in ipeculum vel
ipecuJbe locum viótricia figna intulerit.

FINIS,
 .Г'.. '; ' '.'H ..Hi, '. ,.. •'..

• ' • . .• ' . Л / •

. t. .

.fit .: 'liy .•• .il . . ii ; ".

. .' : i . ! '
!' ! ! i Т:.,у{/..Л.

•i :.: u.'. :. 'n^', .„: .: ,; 7. j; \, ::;:.f .

j;\j
~ / . i .'.:'•::/ " -.;J ..•)!;• •'...•

* >.,: i í f .. ,

.' í i ir r , i ' ' Î - - * ' г .» • ; i . ' -f . Г '

' i; /lo,;.: ' ;гь - Mi: .'• .г/Л. /: . /.!
,)..;.
Г ; M !i ' '.'.'ЛИ./ »Г "•• if ! . Liu, . /'; J

X • .
v •»

. 7
 . -. .

W . "' í'"

'..'*.'*-•.
.

•'t ' • .i
*

.. • • 0 .
.'•*•:

¡.&S.Ï .Ч$Й
r 'tí .' л '•. •>

•wvûî