Bub GB HkZfJ175TJQC

Ex Bibiiollieca
•"ajopi CoJI.
R„m,
Societ. Jesu
'
-"i
Digitized by Google
CHRISTOPHO ,
RI CLAVII BAM-
BERGENSIS E socie-
tate lESV
OPERVM MATHEMA-
TICORVM
T O M V S SECVNT>VS, i
Compleêns
Geometriam Practicam,
Arithmeticam Practicam,
Algebram.
Omnia in hac editione ah ipfo auHore multis in locis
corre&a ^ auBa,
<iMOG VNTJuE,
Sumptibus ANTONII HIERAT, excudebat
Reinhardvs Eltz.
(um (jratia ©* Triuilegio Sacra Cafar. Mai^.
e/^NNO OC, XI.

:
f
}
CHRISTOPHORI CLAVII BAM-

BERGENSISiSOCIETATE
I E S V
Vandoqvidem Machcmadcarum difciplinarum ftadi-

um(cribendoingrefli, nonnullam cius partem, fauen te
Deo,percurrimus Geomctrix pradicac tra£Vatio omit-
:
tenda non fuitjVt nifi metam tangere licuerit, ab illa certe

quam minime diftemus. yEtatem fenedute grauem alli-
cit operis iucunditas,laboremleuatvarietas,amicorum preces tantum
non cogunt,qu6 mea ferebar (ponte, fumma cum feftinatione prope-
rare.Et vero, cum perpetua multorum annorum experientia compe-
rerim, admodum paucos e(Te, qui non in Mathematicis exerceantur
eo con(Ilio,vt quee didicerint,ad aliquem vfum trahant in hoc quic-:
quid dl laboris veniebam alacer,vt qui frudus c Mathematicis perci-

pi polTmt ad humanxvitxc6moda,non inani venditatione, (cd re ip(a
conftaret.Etcnim dum certa ratio traditur,qua camporum longitudi-
nes,dtitudines montium,vallium depre(Tiones,locorum omnium in-
xqilalitates inter fe, & interualla deprehendere metiendo debeamus
cuilibet liquct,vtarbitror,quantum commodi, vtilitatifque fubftru-
dioniardinciorum, cultui agrorum, armorum tradationi, contem-
plationi (idcrum,alii(que artibus , &
dilciplinis ex horum cognitione
manare pofliuHaEC enim vna Mathematicarum rerum (cientia: pars,
ficut ab artilicibus ob fui necelfitatcm auidc femper eft arrepta ita ob :
in(igncsvtihtatcs,quas in re tota militari (uppeditat, in maximorum

Principum,Regumq; aulis omni tempcftate verfata eft. Quaunobrem
&C multos ,& eruditos viros habuit qui partes
,
omnes accurata,
illius
& diligenti fcriptioncpericcutifunt: Inter quos, vt Lconardus Pi(a-

nus,FraterLucasPacciolus,NicolausTartalea,Orontius,Cardanus,a-
liiquc pra:cipuas obtinuerunt: ita eximia in carteris laude floruerunt.
Primas tamen adiudicarimjo. Antonio Magino prjcftantiMathema-
ticoj qui tametfi tantum linearum dimen(ioncsdocuit,ca tamen co-
pia, dodrina , perlpicacitate eunda tradidit , vt locum non modo iis.
A 1
:
4 PRi€FATIO.
qui ante fcripfcmnt,fed ipem porteris, xqualis gloria: ne dum maioris>
ademi rtc videatur. Verum quoniam& hic de vnica tantum parte fiiic
follicitus: &C alii,quamuis aggrefll omnia , multa tamen inter rtriben-
diiin prxterierunt: decreui,li quapoflem, perficere: vt, quicquid vtili-

ter in Geometria praftica ab aliis traditum , a me etiam inuentum ert,
vnius operis gyro clauderetur.Qôd opas,cum fpecies tres quantita-
tis continux fint,in tria membra, partelq; prxeipuas Iccuimus :In pri-
ma reftas lincas,in altera fuperficies , corpora metientes in portrema
cui adnedhuitur alia,quq non tam ad quantitatis diinenfioncm,quam
ad alias Geometrix praxesj ac demonllrationes pertinent,anortro in-
rtituto non aliena.
VNJV^RSAM autem traHationem in ocio librospartitifimus.
^
PR IM. VS propofiiones tres omnino necejfartas, per quam vtiles ad
omnium magnitudinumdimen/ionemaccurateperfiiendamcontinet.
IN fecundo dtmenfto Irnearum reSarumper QjMdrantem Afironomi-
cum tam pendulum,quamflabilem abjhluitur.
‘TERTI VS de earundem redarum linearum dimenfloneper Qu^
dratum Geometricum tumpendulumûmflabile, ettam pervnicamflatio~
nem agtt. Vbt etiam, qua rationefine huiufmodt tnflrumento earundem re-
darum linearum Dtmenflones nonnullafiertpoflmt,traditur.
QKARTVSfuperfleierum areas inquirit :
QVINTKSfitidas magnitudines metitur.
^TQJÊhiJce quinque bbris omnes trespartes Geometria pradiea d
nobis prtôflta explicantur.
INjexto deinde Itbro de Geodafiadd efl , defuperfleierum redilinearum
cuiuCquegeneris Dtutflone tam per redas ex certo ahquo pundo dudas, qua
per uneas parallelasAifleritur. yht nonnulla etiam aliaproblemata ad tdem
argumentis fledanttafobsuntur. Item qua rationefigura tam plana
,
quam
fiuda,’vna cum circulo acfithara in data proportione augendafint, minuen-
dave. In cuius reigratiam modi aliquotproponuntur inueniendarum dua-
rum mediarum proportionalium inter duas redas datas. DemqjOrsfacilis,
0* expedita pro extrahendis radicibus cuiufigenerisprafcribttur.
SEPTIAiVS defiguris Ijoperimetris dijputat.
IN Odauo denique variaproblemata ac theoremata Geometrica per-
tradantur.
GEO-
1l\
GEOMETRIA
PRACTIC^ LIBER I.
lumme ®
Tria capita ad dimcnfionem linearum
neceflaria complodens.
TmtfHn*dinHmdimenfit(>mmhusfrUnumtrutbfilMt4,ferftElt(jturtddttHritrit
nermu
I
f rtm> h»c bbr» dtUgenter exflietndtfrtm erunt. Primum unjiruendt eH
’ qutdtmvtirUrum fartium ,qutm non tncenûe Injirumentum ftrtium vocare
!
foffumua-, quodin eevartaf artes (iradtineasre£tus,âdcirculosdiuidendos,tum
ettamadaltasoferatienesJ!ueCeometrteat,fiuedftrenomtcusriieferJ!ciendas conti-
neantur. Huius enim vfut credt vtx fotejl, quam latefateat tum in dimetiendit
magnttudtnihutjine numerorum multiplicatione, tum veromaxtmetnhorologtu Solaribus earatione,
qu.tm per Irneas Tangentes in noua horologiorum dejcripttone tradsdimue,dejcrihendis , d-htaliisre-
bttstam Geometricis,quamAjlroHomicis,vtexiis,qua capiteprimo huius libri , ^
aUbttradsturifu-
mus,perJptcuumfiet. Secundo loco conficiendus eltquadrans, tn quo,prater gradus, Minutaquoque
ac Secunda (quamuisineodefignatanonfint)cognofii, ac difiernt queant,docendumque,quaratione
tdem praftart pofiit tnquoltbet quadrante in po. gradus exqutfitedtftributo-.partefq^ eentefima,atque
mtllejima tn rella quauis linea inpauctfiimaspartes aqualesdtmfa dignofcenftfint. Tertio atquepojtre •
mo loco proponenda erunt, acfoluenda vanaproblemata triangulorum relUiineorum vt ^latera eo- ,
rum, atque anguli ex quibufdam datis , ef cognitufaeilepofiini cognofii. ûamuis entm eadem hac
problemataadfinem Lemmatu }}. lib. t. noftri Ajlrolabiie.xpofitafinttttmennefiudiofulelloradtl-
lud Lemmaptpius,i' nonfine molejlia recurrere cogatur, hbet eahicrepeteretotidempene verbis, quot
inpradiHo lemmateperficriptafiunt. Sedeccelriahac,quapramittendaefiediximus,trtbuscapitibus
e.\plttat.tfiquuntur.
INSTRVMENTI PARTIVM
Conftrudio , atque vfus.
C A P V T I.
lANT cxorichalcot vclalia materia folida dua rcgulx ABD.AEC.arqualet omnlno.qtig

• • I
ita conjungantur datio aliquo tercti.vc circa
m C -
^
A. vniformiter polTintmoucri»aucma(l>\
ium in Nonna vulgari, qu7, prout opus cll,conAringj potcA,& dilatari, fieri iolet. Dc-
^
indecx A ,in planisdi^nim rubrum duzrcdar ducantur AF,AG,carq;in loo.pardcu-
*
las :rqualcs diAribuatmir. vel in looo. li longiores fint. Ita entm cx quali^ rc&i quotuis
)
partcsccnteTimar.autmilldimzabrcindipoccrunt. ImmofifumamrlincaKUconcioeiu
• II. particulas cx illis loo. vel looo.diuidaturquein io»paitc$arqualc$, fi quidem ie^fttr*
traqiicrcgula in loo. panes «quales, poterunt bencfidtfrcifbrKL.contiaentisK. particuIaseiuf}nodi,&uiio.

partes «quales diuifx.cx data reda qualibet accipi quotuis millcfimz partes , perindeae (i panesfinguircente-
limartnvtraquercguiafedatcnentin denas particulas «quales: fiverovtraquc r^lain looo. particulas di>
&
/bibuta fit, tinea KL, talium K.partium in lO.pardculasdifTeda, poterunt ex quauis linea reda propofitapar-
ces,quot quis voluerit, millcfimanim dedmz auferri , non lecus ac fi flngulz panes millcfliiutio regub dmri-
butx d feot in lo. particulas «qualcs,vt in vfu inflrumcnci dicemus.
A 5
RVR-
€ GEOMETR. PRACTICiC
RVRSVS fi reguli contineat loo. pincs,& refta qnarpia MN
confbns ex ioiû(mo<Ii pardculis tUfiribua*
turiniootputcSfpotenniusexdaca accipere partcsaccimasmiUcfimirum. At fi in rûla notatz fint looo*
partes &
tinca qupptam continens ciufinodi pines loi. le>
eetur inToo.partes,deprchendi poterunt in <|uaIibctrc£U
tjuotcunquc partes cemcnfmix milidinumm, ac fi par-
ces fingul^* millcfimx in regula complcderentur partea
loo. $1 denique linea earumpirtium looi • diuiditur ia
1000. partes» capiemus inquauisredapanesmiilefinus
roillcfimanim perinde ac n partes miilcfimxfingulxin
.
regula pones looo. comprehenderent vt ex vfu infiru* ,
menti confiabit. Atq:kxccfi»confiru&o infiruintncim

Tna Facie pro partibus lincanimrciâruminquirefidis*
IN altera vcroinfiramcniifiu;icdefignancurchor-
dx omnium arcuu quadrantishocmodo. DudisrxccD*
AF, AG, vt in priori fiLcie>iumendus efiqua*
tro A. rcîs
dranscircuii chordam habens xqualcm redxAF,&: in re»
Aas AF» AG
. rransFerenda chorda gradus i. UJius qua-
drantis.dctndcchordagrad. a.5.4>5« &

fic deinceps vfq;
ad chordam 89.graduumdta enim ex quolibet quadrante
abfeindere licebit arcum quotcunq; graduum, vt Num.
x6, dicetur
:
quamuts nos beneficio particuiarum x*
Ratium in priori facie pofitarum capiemus cx qua
arante propolironoofblum gradus integros, eoam
minuta,quod Num. 14. docebimus. Atque ita abfbluta
cfi conllracho inflnimcmi in altera facie. Huius inflru*
menti vrusampiifitmusefi;, vtdiximus,&nonobfcurees
iis,quxfcquiimur.intclligi potcfl.
I QV A N DO enim linearcAapropofitaredhft
AF , vcl AG t in priori Facie infinimcnti zqualis eft nullo
negotio cx ca ahuindemur qiiotcunq;partes centefimx»
prout tnfirumcutum in 100. aut 1000. partes Fuerit diui
fbrumducfi, vcl conflringcdti, donec interual[uinterF»G,datxlincxfit^quaIc.Nacircinusintcrpanesrcdarfi
AF, AG.qux,defidcrantur,cxtcnfiisdabit in irda propofiu panes quarfitas. Vt fi data reda xquaJU fit ipfi FG»
&defidcrcntur50 partes ecntefimx.contincbitintcruallummtcr panes ô.&50.inlin:isAF,AG,panes5o.ex
iOo.inquasrcdaFG.cogicaturcircdiuifi.quodficdcmonfiratur. ‘ Redx FG. A50. fficoncipiaturduda
redaiparte 50. ad panem 50.) parallclx funt.prOptcrca quod latera AF',AG» propotciunaliter fera fiint in 50*
b &5o.SuntcnimtamAP,AG,quam A/o. A50. ^ xqtiales.IgTturcritvt A50. adrcdum50.50.ita AF,adF-
G. £t permutando vt A 50.«! AFdta reda 50. 50. ad FG. Cum ergo A 50. contineat partes 50. cx ioo.totius
AF)Contincbitquoquereda50. 50. partes 50.exioo. in quasdiuifa encconcipiturFG.Eademqueratio efide
exteris. Nam verbi gratia intcruallum quoq; inter punda 80.& 80. panes 80. compledetur cx 100. totius F«
G,&c qux demonitratio locum etiam nabet,fi in AF,contmeaniur 1000. panes vt confiat.
XHmf» r*~ NON aliter, propoficis duabus redis, quarum altera in quotlibet panes xquales certetur cflediuifa.co-
SmhjmM ôfccinustqnotnam cx illis partibus altera reda contineat; hac Fcilicet ratione. Apeno infinimento,fianjatur
imcruaIlumredxdiuiGeintcrpancs,inquasdiuifainteIligitur. Nam fialtcrapcrcircinumtransferaturintcr
tu^ duas alias panes cafilem,vcl inter duo punda ab cifdcm duabus partibus xqualiccr difiantia , continebit illa re*
m4di fmr- datotpartes.quotinrcgulaAF,includumurintcrccntnim A.&cifcint pedem: * proptcrca quod eandrai
Mm » f M«- proportionem habet figmentum regulx AF.vfqucad intcruallum redx diuifir, adfcgmentum cmfdcm regu*
$Asiise9-
trviqueadintcruallumaltcriuslincx,quamintcrualium redx diuifxadintcrualiultiaiteriusfincx habet, &c.
tixmMfmr.
Qôd fi linea h^c altera cfilt nimis longa,aufercndum ex ea primum efiet interuailuni inter looAt loo.quodes
fien potefi. Deinde reliquum fegmemum transFcrcndum in infirumcntum,vtdidum elLVcrbi gratia; (lahera
redarum diuiia fit in 50. panes xqualestfumemus ei xqualc intcruallum inter 50. & 50. Si ergodurt habuerit
intcruallum xquaie redx FG,interioo.& ioo.contincbiceaioo.partcsxquaJcs.£tfi incafupcrcfrctlcgmen-
tum xquale intemallo 50.5oxontineret eadem reda panes i5o.Quod fi interuailuni inter 100 At ioo.tcr in da*
tareda contineretur, & infiiper fegmentu xquale inceruallo 40.4oxompledcrctur ea reda particuUs 540^(0.
z ITAQyEfitnTangcnttbusneuxdcrcriptionUhorologiommFvthuiustnfirumentivDJitatcquoq;
indefrabendis horologiis 3 periamus}finustotusfiacuanirioo.quantufainq;illcfit,ctq; intcruallum FOipt^
°^^û^^>^pi^ÛkCommodHTimcquamcunq;Tangentcniubulxinnouadcfaipuoncpofitx,fiea,abie*
nrf firmi ^ p”*”» tantum figura ad dcxtcram,minor Fuerit quam ioo.Vt fi quxratur Tangens Cr.59Ji^57.quoniam
eain tabub cfi 858. ii abiicutur prima figura 8.ad dextcram,erit Tangens 85xeTpcdu finus totius 100. vd poti*
us 84 proptcrca quod figura 8 jdricda maior cfhquam ^.ac proinde pro ca vnitas adiicienda cfi, cum conlUcu*
at Til-floccfiiplulauam f.Iuqucacdpianturininftnimentopancs84. paulominus,vididumcft,hibcbimr
inubuUc(l258j.&iiiic£li prima figura,! j8. rumenda cfi Tangam 58. rique linus touu FG, bU ailiicicndai,
ficficdcrcliquu.
6 QVOD
•V
,
L I B E R L 7
4 * QVOOnrcdaniKLtpartiumtt.ifiio.xauaicsputcsdiuUimadhibcre
velimus
tca^crtôicxi- uiUifimi
mas ex daureda partes milleiimas.Q^niam enim lu ic habet linea KL,ad vnam cius partem, vt portio A, lo. fm i
red*AF,d«cm partium ad vnam,cum vtrobique proportio Ik decupla jcritpcrmutandoquooucKL, ad A,*”*

A lo. Cum cô KLj contineat iplam A. lo. fcmel, & infupcrpartnn ipUus decimam,
jo.vt vna particula ipCus
(fumptadlcnim KUpartium it.qoalium lo.cA A, io.)contincbit quoque vna particula ipiius KL> vnam par> ,„/humn*»
dculamipnus A 10* Icmel, de decimam infuper cius partem Atque adeo dux illius includent duas huius cum t$€«miin*-
t
eres continebunt trcscumy^ &(lc deinceps. Qu^fivcrbigratiadcfidcrenturyJJâccipicndxcruni"'»^r4».

odopanes ex loo, totius A F, & infuper tJ. Tequen tis partis oonx, cum decima pars vnius cemehmx fit
quod iti fiec.Circino aliquo fumantur 7. partes ex KL, exquein AF > transferemur ex qualibet pane. Nam pes
circini mobilis auferet 7^. ex odaua pane poli pedem circini immobilem , qux panicula in nonam panem ell
transferenda. luenim, cumodopanescomplcdancurl^. vnius cemefimx, ('qitodquxlibctpan contineat
4^.vniusccnccfimx)hoccfi, vnius cciucfimxônuncantr^^. comprehendet cou linea abfeifia
t! w Item fi quis cupiat ^5 J^-accipienda eriwna parsipfius AFi J. fcquemis panis fecundx.vt paulo amc
didumcilVdfic^cmuLSumptis7.partibuscxKLitransfcremuscasinAF|vbicunqucIibucrit. Namabfeif-
fit panes erunt ergo pars cum ^ycontincbil 1« optentur fumendx erunt ex reda
AF« panes 45. vuin hx xquiualcant Deinde ex fcqueou parte quadragefi^ fexu > bencfitio feptem
panicularum redx KL, &C.
8 Slcrgofinustotusponaturioo6.habebunturTangentcs, vein tabulanoux dclcriptionis horolo- TMênft$'
5
9 pofitx funt, nulla figura abicdxSed quando Tangens maior cft quam iooo.rclidismtlleni$,accipicn<
giorum
dr funt rcliquxpanct millcfimx pro Tangente, eiq; toties finus totus addendus, quoties vnitas in millenis reli-
disreperitur. VtfiquisvclicTangcntemGrad.40.min.50.quxinubuUeA 854. accipiendx funt in regula
AFipartcs 854eYo*''i*ius.IuenimTangcnscontincbitpancs854.ex looo.Atfiquxratur Tangens continebit im.
pnes 854XX 1000. Ac fi quaehtturTangcns Grad. 80. min.o.qux in ubula cA54^7i.relidis millenis, accipien-
dx funt parccs67.&r^.vnuisparcu,&Tangcnutf7i.addcndusfinus totus quinquies.
6 PA R.Iratiopcfiadhibcaturrtda.MN. prtiumioLdiuilainioo. depromcmuscxrcduAF, partes
decimas miUdtoiarum cum quxkbet panicula redx MN»con tineat vnam paniculam ipfius AF, femd, &rin-
5
lea vt qualibet panicula redx AF, JiuiG efic comtetur in 100. particulas ; ac proinde tou AF, fit
fuper
iouoo.panicularum, quod eode m modo dctnonllrabitur.
Uin fium ccmcfimam,quxrcdx AF, ad vnam fiiam ccntciimam, &c.
^
enim eadem proponio MN,ad vnam pardeu-
ttUmfiin»
««r»
7 A T Oy
Ehacrationc haberi poccrupt Tangcntcs,pqfito (inu toto loboaabiedis nimirum iribus
I^ris primis cxTangcntibu$tab»ilxinnoftroTheodofiodc(criptx.VtlivcIimusTangcmcmGrad.78.Min.^^*J**
‘
jo.qux in cabula(abiedis tribus figuris)efi 49111. relidis denismilli-narum , accipiemus panes 9151. nimirum
pancs9i.exioo.regulxAF,&.f^.rniusquodhcttfipane«5i.rcdxMN,tran5rcramurm AF. Circinmcnim
vitra panes 5i.abfi:mdctT^.Nam quia fiiigulxpaniculxreÂFcdcipiuiuurfi.’dxtnioo.particulas, conti-
ncbuncurtii9i.partibusparticu)x yioo.quibusfiaddanrur5i. habebiturTangcns9r5i. Huiciandcmappo-/^'* fi"*
ne iduscftfinustotusquaicr.propterquaiuordcnasmillcnarumrchdas.Ficilcautcinadpi.pancsadiicicspar-'^’^*^*
tkulam continentem T^vntusccntefimz. fi cam,f quxnimirumvlirapancs5i.rcgiilx AF.cxilUt) cumvna^|^^„j^^
pancrcgulx AF,iraii9fcras,vcpcscirciniincer pnes 91. &9a. cadat, hoc cfi,fi<uincum vna pane transferas ex
pancyo. vel cum duabus prtibti<»cx prtc89*&c.
IN VLNTA porro Tangente in vtraque regula AF, AG, dabit inicruallum inter Tangentem rcgulx
q '
AFj&TangcnccmrcgulxAG, eandem Tangcmcmrel|>cdufinus cotiusFG. mm*tx
(ÂNDO autem Tangens tam exiguaefi, vteiusinccruallumproppundum A, accipi nequeat, um€mm
vtcmurhoc artificia Sic verbi gratiafumcnda l'angcns 7. pnium rcipedu finus totius FG. Sumptis duabus fxru mit~
Tangentibus maioribus, qiurum maior minorcmfcpccm vnitatibus fuperet , nimirum 30. &57- vel 80. & 87^ W
ê.oabiccarum dificicntia('fi nimirum vtraq; in aliquam redam lineam transfcratur)Tangcnicm7.quxqux.
ritur: Aeque iu fempr fumtmdxerum dux tangentes maiores pope medium infirumenus quarum êren-
tuxquaUs fit Tangenti exiguxpropofitx. refmmtmr
to. $1 vtraque reguU AF,AG, contineat looo. paniculas,&finus totus popofitus conflituatur 1000. rt^Hu
ctqueiocenuilumFG^xquaicfumatur, commodifiimeaccipiemuromncsTangcnces,vt in tabulanoux de
'***"*'
fcnptionis horologiorum pofitx fijnc.Nam verbi gratiaTangens 2430. Grad. 6j. min.38. habebitur, fi relidis
millc»is/umaturintcruallamintcrpartcs430.vmufqucrûixAF,AG.ciqucunuscotusFG.bisadijcucur.
11» £TfiadhibcasUncamKL,parciumii.diuifiuninfo. acctpcrcpoterisTangcnccsrclpcdufinusto-
das looooJccm firedam pardum ioi.tn loo.particulas difiributam adbiocas, habcbisTar^nccs refpdu fi-
Aus totius jooooo.si denique redam partium looi.paniaris in 1000. particuIas,obciaebis Tangentes , polito
fioutoto loodooo.vt ex didis pice.
It. OypDdidumcfidcTangcntibus.inCclIigenduniclletumd€finubus,&fccantibus.Nafiintcr-
uaUu FG,xquaicfitfinui alicui toti, fiuc is portiu fit loodiuc iooo.fiucpiuriu.dabuntinccruaiia interfiniis, vd
Iccantcs in vtraque regula AF, AG,acccpui^prca,qux Nuro.4.docuimus , finus & iorances rdpdu finus to-
tius FG.acccpciipoptcrca quod per Lemma 5dib.i.nollri Allro[abii,eandcm proprtionem lubet finus totus
AF,ad linum totum FG, quam finus verbi gratia A, 50. ad finumarcusctrcuU, cuius Icmidiamcccr FG, qui ar-
cus arcui finus A,5afimilis cfi.* Cum ergo lit,vc AF,ad FG,ka A 50.ad redam 50.50.cric reda 5a 50. finus ar- » 4fitxti.
cus,qui arcui finus A,5odimiUscllLadcmqucrauocfidcfecantibu5.
m cognofiremusqubr particulas ex 1000. quxlibcc particula vnius panis redx AF.compleda-
^
ty \'icifli
,
cur:hoc Icilicci modo. Greinofumaturdaupartieuk» vnacum vnapartccentcuma,vclduabus,vclcribus, itOnum

qttatuorucjcircinufqucdcciesrcpcuturin reda AF,diligcntcrquc notetur fegmentum redx AF, quod drei- fmicmU
nus percucurrit. NamfiexpartiDusccntcfiintsuicorcgmei)iocontcnusabiiciamurtodcsio.quotpartcsvna'*"«>‘v
eu pardcuiadatafiimptx fi]crunt,rciiquus numerus indicabit panes dedmas vnius centefimx, noc eft,millcfi.''*"/»-
mas in daa particula c6prchcia5.£t fi eu reliqua particula ctusfcgmcd(fi qua forte fuprfipfimilitcr agem Ve-
A 4 priemus
$ GEOMETR. PRACTICA
pericmnt partes Jedmas vnius milleft mx>hoc c(l,partes iterum operationem repetemus, imu nic-
musparccsrs^^^quodquidcmadtinemlibelUderabcKay&vrutndrumenti horologiorum dcmon/lraui-
mus.cademquedcmonArationcmbrcuiccr capiccin(ûenciNum.i 4.repctemus.£xempUcauia.Si particula
data cum tribus ccnccdmts decies repedta percurrat partes ly.abieduô. condnebunturindau panicula ^6*
vniusCentcnmz.Qiurclieapartiauadaafucfit v.g.poftviîmam partem centcnmam,condncbitilludrc>
grficntum re6tx AFiT^^Nam
, rf-A(v. rfT
^
• . —
vnius ccntedmx nciunt & lo.centefimztn lingulz in dcccm pard>
*
-’rantiooo. paniculis.
) vna cum tribus cen-
crbi grada in particulam 54. abiedis }• panicula^, vnius millcfimx»
hoc Et quia f zquiualcnt tSSvt addantur vldmo loco dcprchcnlz, habebimus
Si denique cum reliqua panicula((i qua forte remanferit^vna cu tribus ccntcrimis idem har.percurizq; verbi
gratia lint jp. panes^bieftis jo. fupererunt^ vnius partis rwzmr ergo efficiant
T§?tgv^ addantur Taggao.habcbimus Atq^ adeo fi iâ AF,/latuatur linus totus ^rtiu 100000. erit
fegmentu zo.pamumcum panicula dira»(inus panium zo74p.Sipardcuiadau commode per circinum poiTit
coprchcndi,& dedes repetatur, dab&tceocefimzparcespcrcuriz partes dccimasvnius cemcnmz>ltc.Si quoq;
nonnunquam nuUafupcrnt particula,itavt verbi grada muentz (intprzdCe ^§^muldplicandut erit tam nu-
mcrator,quam denominator per ioo.vt habeatur dnus aoyOo.rcipedu (inus todus 100 000. quemadmodum
& 40.ccDtciimzcon(Htuunt Imum 40006. rcTpedu dnu todus 100000. Si namque vterquenumerus miou>
Tffr<iiêamr in 1000. fiet minutia
Zx arenU 14^ HOCeodeminflrumemo»îneadem(adcpardumzquaIiuffl» cadataqualibetcircumfcrcntui
^"*[^**~ aufercmusarcumquotuisgraduum,&minutorum,hacanc.$kcxquadrantCyCuius(cmidiamcterinteruaUoF-
G,zquaiis fit, abfdndûs verbi arcus gr. 5}. min.jahoceft.chordanuius arcus inucnienda. Sumatur cx tabuU
rm i«r#rariinuumfinusidnifnspropofidarcus,graduuvidcUcetzd.mia45.quifinus»abie6îsquatuorfiguri5addcxtc^
gr. tu mi». ram,cfi 450.rdpc^ finus todus 1000.S1 eigo finus hic reipeû finus totius AF» aedpiatur in redb AF. vlque
ad 45.pcr ca,quz fiipra Num. 4. & 1 1. tradia fiint, dabit intcruallum inter 45.& 45. finum quoque eundem rc>
fipedtu finus todus FG,quodintcruaiium duplicatum dabitehordam dupli arcus grad.id.min.45.idcfi>chor»
oam arcus grad.53.min.30.qui quzricur. Si finus totus fiatuatur ioooo.crit finus grad itf. min. 45. in tabula fi«
nuum 450i.abicdis nimirum tribusdiguris addcxtcram,qui in AF»capictur,vt Num.6.& il.didum cft.
QVOD fi vtraque ICguUAl
icgub A F» AC> continet iooo.panes.fbtui poterit finus totus 100000. & edam pin-
JmM mi-''riumparuum,fimmirumadhibc2lufrc^MN,
nadhibeal pardum lobdiuiiain 160. particula. Vel alia reda poruum
«rmioouniooo.pardcuialcda.
tfjuuttM’ 15. £ CONTRARIOradleetiamcognorcemus. quotgndus,&minuuinpropoficoarcucuiufuis
quadrantis condnc3mur.Siteniminquadrantc.cuiu5rcmidiametcrFG.cuizqualisfitre^R5,datusaliquis
arcus,cuiuschordzfemiinsrttR.T.HuicR.T.zqualisinueniarurrcda40.40.intcrrcdaAF,AG,iuvtpun*
^ 40.40. vcI abfdndant xquales panes.vt in dato exemplo, vel zqualitcrdiAcnt a duabus partibus qualibus.
Deinde per ca,quzNum.i3.KTipfimus,inquiranir.quot panes cx looo.vcl loooo.vcl loooooin icgmcmcab
A,viqueadpundum inuaitum 40.comprehendancur.ln duo exemplo reperiumur panes 400. vd 4000.vel
40000.prout finus totus confHtuitur 1000. vel loooo. vel 100000. atque tantus cA unus 4a 40. relpcdu (c-
nus todus FG.cui rdpondent Crad.13 nr1in.35 Jûplus ergo arcus gr.47.min.10.qui chordz ipfius R.T, duplz
debet ur, erit is, quiquzritur.
16. INaltcrafiicicinAnimenddnquamchordzarcuumquadrantisrunttranslatz.faciliuûcumquot*
f»80
mbrrr tx canqucgraduumaccipicmus.hocmodo,Chordzquadrantispropofidfiunaturzqualcintcruallum FG : Vel
arnil$ edam femidiametro Qu^rands.chordznimirum grad.6o.capiatur intcruallum 6o.<?0.arquaIe.Si igitur verbi
56.fiimcndum erit per circinum intcruallum intcrpunda5<S.& 5^. Huicc-
gratia defideret quis arcum grad.
nsmzquaUseAcnordagrad.5tf.Siprztcrgradusaccipicndafinicdamminuu, oponcbitpcrzAimadoncmln
^ {cqucnupardculaacciperctalcmpanemipfius,qualemminutapropofitapanemvniusgraduscOnAituunt,Vt
f^mm.
fi cupiat quis min. 30. mmenda cfi fimi Ais, fi lo. tertia pars, &c. Intcruallum enim inter panem regulz AF,&
panem rîzAG,acceptum dabit chordam quxfid ucus.

VICISSIMficognofccrcvcIimus,quotgradus,acminataindatoarcucxiAant,inucfiigandacritcius
mkttrt». chorda inter redas AF, AC, ita vt punda cius cadant vd in duas panes cafilem , vd zqdalitcr a duabus eilHcm
^jM»/<4/j(r,(3jAcnt.Namtotgradus continebuntur in datoarcu.quotgraduscondncnturinredaAF^ccntroA.vrqucad
[TMd.
pundum.c quo ôrda dati arcus in redam AG, translata cft.- ita vt fi dad arcus chorda exdterie intcrgr^7Ch
70.propontus arcus complodatur grad. 70.&0
t0mfrtkf. 17* lAM vero nemo ndac^fi cx linea aliquaabAindcnda fit |.ve( ^ vel 4^ vd denique qozeunque pars,
dtuuur. cuiusdenominatonnaiornon fitquam loo.quopado idficri debrat.$inamqueinterualiuinFG, in priori 6i*
cieinArumcndzqualcfiicriidatzredz,dabitintcntaUumimcr50.&50.pancm^ Intcruallumautcm inter
15 A A
25.pancm Întcruallum vcniintcr 10 20. panem ^ Item fi imcniûm inter 90* & 90. vcl inter tfo.A
A
pxnimf^ 6o.vd intCT30 30 Jiat datz redzzqualc,dabit intcruallum inter50.9f30.vd inter io 20. vcl A
inter 10. & lO*
panem 4.R.urfusfiimcruaiIuminteri7Ai7.vdintcr54.ac34.datzrcdzfumaturjûalc,dabitintcruallum
fcmdxtur. intcr I A
i.vcl inter lA 2. panem A
At intcruallum inter 5 5.vd inter 10 10. dabit A
&c. £x hifcc porro
exemplis addudis facile intdlig», quo modo te in altis panibus imperatis gerere debeas.
iS. NON
aliter in poAeriorifiidcinAnimcndlatcrapolygonorunitnquouisdrculorcpcricmus.N3m
$$0»0tX
gradus 120. fqui facUeacapientur, fiquadrand graduum 90. adijcianturgradusjo.) dabunt latus trianguli z-
''"^^quilaterLGradus9oJatusquadrati.Gradus72.btu$pemagonL Gradus 51^ hoc cA, gradus 51. min. 26. paulo .
minus,btushcptagont,&c.qui quidem gradus habebuntur, fi gradus 360. coduscirctm pernumerum bterum

polygoni propofin diuidantur.
19. QVANDOin datoquadrancecognorcerelubct.fquodnonrarovfuvcnitîn quodnam pundum
mxttxr.
^ feimdiameth perpendicularis cx quouis gradu ab altera femidiametro numerato demifla cadat f ita agendum
erit
"
L I ERI.
erit-S!tverbrgrati»ftmiJumet(ralkuiust]UjdnintisFG.c]nzrcnclnmqntfitpnnflum,inqoodcaJatpCTpen-, ^^^j 2
iUcularacxgnd.2(5.roin.45.cltinifli.Sinu«gnd.i<S.min,+5.cft45.poritofinutotoioo.Ergo&rcaaintCTpanc!s,„jt„.
45A4 j.crit finus grjd.:6.niin.45Jtfpe(au tinus tonus FG.vt
Num.ii.oftcnrum ctl. QiKJcirca rc£b4;.4;.in Jumrtri
fcmidiimctrumdati<juadrantBncentrotrmsUta.indicabitpunaumqu*tltuni.
cft ) punSum cuiafcunq; dc-
IO.
20. NON
abterreperiemusindiametro
aliter 3 ignumcft)punaumcuiafcung;
( quod noutu dignum
rcocrieinus in diametro Aflrolabii Cquodnoatu
cUnationis.Porito enim linu toto femidiamcuo .tquatorii.li declinatio ert Butcalis, transferenda cft in diamc.
trum es centro Tangens (emiflis complementi declinationis : ii vero Auftralis.Tangens fcmilTis arcusex qua-
VtTangcn$g^55.min.i5.quifcmiflrem
drame&decbnationccompofiD. VtTangcnsgTad.35.m1n.15.qu1
drante&dccbnationccompolitL complementi dcclinationuCan-^r««jti.
Icmiltemcompl
Canen, quod vide
cticonftituunt, dabit pundtum extremum femidiametri paralleli Cincti,
cticonftituunt.dabitpun&umcxnemumfemidiametri videlicctab/FqoatoreinBore.
am grid. 23.min. 30. declinat. Tangens Tcro grad. 56. min. 43. qui femiirem conlbtuunt arcusex quadranteS;^ tr» jijht-
declinatione Capricorni conHati .dabit extremum pun Au femidiametri
paralleli Capricorni, quodabaEqua-
rcAa in Aftrolabio ab extremitate diametri g^,mm

luod rciftain
tore in .Auftruro grad.13.min.5a receditRatio huiufcc rt i cft.quod
reftum Horirontem referentis rfquead interfeAionem paralleli Borealis , cum altera diametro Meridianum
•» Jitlas
reprafintanteduflaconftituit cum alteradiimetro angulum feminis complementi declinationis borealis;ad''""*"f*-
femiftis yeqs rx
intcrfcAionfvero paralleliauftralis eu eadepofteriore diametro cduai,e(ficit angulu
, „ quadra
«qi
te&declinitioneaulhalicoflatiatqiVtriuslibetanguliTagcsferaidiimetcrcftpiralleli.vtcxAftroljbioIiquct.
;vtriuslibetanguliTagc
EODEMQVE
- -
modo, Uconftitcrit.quemangulum
-
gul inextremitatefemidiametri .lEquatorisinA-
i:fi — r— ;j;
êndiculariscft.duaacon-
faAumcIl.
_
^;,vtv.g.ex-
tremaim^nitione.vcIfquodoperxprctiumeflet.vtcxpeditiushorologiadefctibanturjficutfquinoai.Jânp/i
alialimiliter, finimirumeiaqualcinttruailum^^
alis linea in horologio hotiiontali diuilaeftifccabiturquaruis
FG.fumatur.vt ex diAisliquido conftat.Saeis tamen eft.fi horae ex vna parte lineae mcridianz,nimirum vel ho-
raiantcmeridianz.velpomcridianxduntaxatin inftnimcntum transferantur. ^mtam,v9
11 PR.dETER.EA apertoinftrumcmoquomodocunqi.cognofccmusquandtatcmanguliFAG,
in centro A,conftituti,boc modaGreino fumatur mtcraallum
intergrad. 60. &
«o.io pqftcrioriinftrumcnti
6cic,transferaturq;ex centro in altenitram lineam chordarum. Namquocgradusincointenialloincludun
tot gradus continebit angulus FAG.Ratio cft.quod arcus ex
centro A.per grad.do.& «o.dcfcrintus portio
tur,
eftquadrantis,cuiuschorda cft totalinciAFiproptcreaquodchordatfo. graduum fcmidiamctercftquadran-r«,a.j,di
chorda cft AF.vt ex inftrumcnti conftruAionc manifeftum edlgitur intcruallum inter gnd.6o. f •'
tis ^lAi, cuius
&So.cftchordaanguliFAG.proporiti,&c.
-c .
,
15 SED ncq.hocomittcndumcft ( quandoquidcmdctangenabus.Sinubus&SccantibusmhtK^

interdum efle tam cii-,„.
inftrumcnto rcfpcAu dati (inus totius accipiendis verba fecimus ; linum totum
euum, vt ex Fdn G, transferri nequeat, etiamfi inftrumcntum prorfus claudatur. Vt erro rcTpcAu illius linus Ss^> fi
K)tiusTangentînus,acrccintcs accipere polTimus ex inlb-umcnto fumcndus cft ille (mus totus in ahqua re-
dabis, ter,autquater,aecatq;itacxF.inG, transferendus. Nam fiTangendum quarlitarum.vclfinuum,aut|JV«i>
fetandum fcfpedu (inus toriusiooxapianturfemiftci.vcl tertia: pattcs,autquartx,&c.prouevidel.(inustotu$^;^^“
bis.ter.qualenie.&cacceptus fiiit.habebuhtut Tangentesquadiue, vel (inus aut (ccantcs. Vt (i (inus totus du-„^„,j
plicctur.&po(ito(inutotoioo.Tangtnsverbigratia(it578 fumendacfttangensiSp.Sec. Sedcommodi(nmea.4 «ra/,
polito (inu toto loafiexTangctev.g.jW^jm-
res hic pctagetur,fi(inustotus,quipcrpu(illuscft,decuplcturJucnim
propofiu (relidi prima (iura ad dexteram ) ibiidatur vna (tgura ad dexteram , qui cft fccundain tota Tan -
gtmchabebiturdccima ciuspars. Habendatamenfcmpcrcftradofiguriabicdi , vtfcil. pro ea fumaturi,
ff maior cft quam 5.&c.Hacrarione
Tangente I4i4gr.(?7.min.30.propo(ita ( relidis transferenda erit
Tangens iq-paulo amplius, nimirum pars dccimiTangentis 241. rcipedu (inus todus 100.
24 SIC etiam .
T
quando angens aliqua (inum totum lupcrat.ne cogamur primum (inum totum ali-
quoties tran$fi"'. 3 c«ndc vcrorchquas partci,vel contnifcd vt ftadm pundum.quod quiritur.per vna tranf.
biionem podimusinuenirc, diuidcndacfttota Tangens tabuli ad finem nouidefcripdonis Horologiorum ^rrar/oa
politi per zi vel 3. vel pcrcalem denique numerum, vt producatur in Quodente Tangens trium figurarum. rM«,f<u4
Tunc cnimabicdaprima figura ad dextram.rcliqua Tangens transferenda eftrefpcdu (inus todu5ioo.mul-'<'"^"*.
sdiui(aflut.VtTangenshor.4A8.rc(pedu(inustodusiooo^^j^^^
ripUcaripereundcmnumerii,perquemTangensdiui(ahut.A
eft 173 2.qu*diui(aper tfacit 8S«.Eigo transferenda cft Tangens 86(.paulo amplius refpedu (inus todus too
• • • - •
2.quidiui(apcr4(acits53.EtgoTingcns93Tj.ttansfcrendacftre-fl««»j«I!
duplicati.ItemTangenthor.3.&7.eft3732.
Ipcdu (inDStodustoo.quadiuplicad.Atq;iudcciteris. fintmiMMt
^
aiaror.
25 IN hoc eodem dcniqiinftrummto facile duabus redis tertiam propordonalcm,& tribus quarta
adiungcmus.Nam (i, duab.propofttis, primi in reda AF, reguli AB,iquahscapiatur:&rccundad(inehuius,^ 7 a^<
apeno inftrumento. per circinum transferatur in r^lam AG,ad numerum (imilcmilli,qui in extremo primp ef"
in regula AB,appofitus cftfia vt pedes circini (laniantur vel in limilibus pardbus vtriufqireguli.vcl in duobus
pundis iqualitcr diftantibus a limilibuspardbusjcidemq; fecundi in regula AB,iqualis fumatur.dabit inter-
uallum inter finem huius fecundi, & numerum in regula AG, limilcm illi, qui prope finem fecundi feriptus
cRccrtiampropordonalem.vtexdcmonftradsNumaiotiftarcpocclL
EADEMradonc.li.tribus redis propofids,priina& fecunda in inftrumcntum transfcrantur.vt didu
<ft,tertii autem in regula AB,iquaIis quoqicapiatur, dabit intcruallum inter finem tertii, & numerum regu-
li AG.Iimilcm illi,qui ad extremum terdiin regula A^ noums eft, quanam proportionalem.
.QVOD fi linei propofitp tam magni (int,vclaliquaillarum,vt m inftrumcntum transportari nequeat,
fumendz erunt omnium lemi(1c$,vcl terdz panes, vd quarti,&c.atquccum illis procedendum, vtdidum cft
Inucnta m.duplicau, vel triplicata, vcl quadruplicau,&c. offeret tcruamaut quarta propordonalcm quifita.
1$ LOCO prpdidi inftrumcnti conftruipotcft in lamina ahqua, vel plano quolibet,figura eunde vfum
babcnsjiacillinia bac radonc. Fiat angulus B AC> cuiufcunq; magnitudinis ; quo autc maior fuerit, co maiores
finus
i
IO GEOMETR. PRACTICA
hjfnimt»- Cnus toti io figunaffumi poccnmctu vt non male ^rccris>n redum conflituas. Ita namqneaoad rantesi quo«
qucrcdoanguloopporitumobQocbis:R.edaaucemAB>mioo.particuIaszqualcsre&aj(poirctetun)rccarim
** ^ loooii commodcncripoflct.vtderupcriorein/brumcnto<iiximus)dcrcnbanturex centro A,{>crfingu!aspar-
tes loo^cus cire uIorum,qui rc6hm quoque ^C, tn loo. pardeubu vqualcsdiAind>unt: parataq^cne bgura.
N M
A fi in infimo arcu BC» fumatur intcruallum BD » dato finui toti zqualc,ducaturquc re^ occulta
AD.(1irc in xnea tabella ducenda erit atramento non admodum nigro, vel alio colore • ?t poflca deleri pofTit^
fungentur rc^brAB,AD,ofHdorcgularumAF,AG>rupcnorisinf&umcndadpropofitam magnitudine BD»
aperti & dilatati Q(ôbrcm inuenien tur in luc figura omnes Tangentes refpeû flnus codus BD»vt fupnu
.
Vt Tangens verbi grada pardum 4ovcritintcruallumEF.* cum du^refta£F,parallelafitredzdudxBD»

proptcrca quo J latera AB, A D, Ic^ fun t tn £. F, prt^rdonaliter. Alij vftu fupra expUead facilcquoquc ad
nanefiguramaptabumur ; prxferdm fi in alteram faciem laminz transferantur chordz omnium arcuum
quadrantis alicuius, vt ex dato circulo quotcunque gradus pofIiiuabfcindi,&c. Habet figura harcideommodi*
quod periculum noneO.nccIauus in centro atteratur, ficut in Tupenore infbumento. Deinde in eadem hac fi-
^rapofTunc accipi pardculx etiam minimx, propecemrum, &
in extremo quadrante fious totus quamuis
pcrpufillusiquod in rupcriorcinflnimcnto non licebat.
QV AM VIS autem ad magnitudinum dimeniiones non omnes huius infbumend pardum rfus necefla-
riifint,rcdrolumillc,quem Num.i.& i.cxpIicauimus,podfnmumrcquiratur;placuittamcntamvario5ciu$T«
fusin vnum hunc locumcongcrcrcitumvtinArumcndprzflantumagis eluceat, tumvtfbidiorusle&orha*
bcar,vl>i alios v fus.quos deiidcrat,tnquircrc dcbcat.Non fum etiam nc£ius, quam plurimos alios przclari hu-
iusin/lriimcmivluspofrccxcogitari,quospropnoManc.atquc induflriaquiuisÛc, quando iarcspoftnla-
ucnCfCogicando mucnicunos przcipuos Iblum indicare voluunus hoc loco*
CONSTJtFCTTO AURANTIS, IN 0 M I N ¥•
UqiuqHt^r‘c»’fi*icfrthtiu[ttitur, ttumfigrtdiumttfelUitcnJiiU. Et qMftQitt-
Jemmimitt, ^fecjtblintriftjpntittqi^ruittinto.fftdus difiribiai. Ac
tUmqiuqMiirdtioHeexdcurtStinftMciJpmMftria/tqMUitU-
mJttbfandtfcJIuUftrtfsmlUftms.^c.
^ e A 1> V T II,
OCcftrecinulum, quodprwnittcnduraeflidiidmtu, qiu nddicttvia cognotcre

pofli-
: Et quo»
mm,quot minuta, & fecunda in propofita particula cniuluit gradus contineatur
licet in pauciflunas ea parto
partes millcfimas qiuelibct particula dat* teS* comprehendat ,
Iit dillributa. Quade re multa quidem
munt a nobis alias conrcripca.-fed ea vnum in locum
colligere, 8c hic fimul omnia, proponere vifum fuit ,
quod id adjKtfca^ rd cognitionem
multo fore commodius indicaremus. Itaque Petrus Nonius Lubtanus
fummo mgemq Ma-
panis fecundx tale cscogiuuit
thcmaticusadhancreminbbcllo de acpufeulis propof. j.
.
LIBERI. „
trtiBcium. Dcfo^ptis n A* centro quadrantis BC» intra eundem quadrantem aliis quadraginta quatuor qua-
drantibus minoribusquomodocunque inter rcdj(hntibos>ninvmucrrum 110145. aiuiditcam>quiquadran*

li BCproximus cil,&in 90.gradusdiftribucus,in
partes acquales»fequcntcm in 88.alium in 87-atquc iu de-
inceps, vt parces IVqucntis femper Hnt vna pauciores, quam parces proxime prxcedcntis quadrantis; adeo rt vl-
dmus,A'omnium minimus contineat 46. partes xqualcs. Plures quadrantes non cflopus defcnbcre,quia eo-
rum partcseflentduplfpartiumquadi^tumiam dcicriptorum. Vtparsvna quadrantis in 45. partes diuid
cononeret duos gradusquadrantts maximi in 90. gradasdidributs :pars vero vna quadrantis in 44. partesdi-
ftinfH comploderetur ^ûadrantisin 88« panes diuiH,& vna pars quadiantts diuid in panes 4^. includeret
quadrantis in 86» partes diftributi , &c. Hac ratione in primo quadrante in 90. gradus diftributoailienabi-
^
mu$omneshasMrtcsaliq»otas.J.; 44^&c.vfqucad^^Namvnuseradusprimiquadramisc(l.^^ Vnaau-
tem pars fccun<u quadrantis cft^. Vna tertii, yj. atque iudcinccps viquead quadrantem 45. qui in 4<T.partcs
diAfiburs cd, cutus pars vna continet^ ita vt beneficio 45. quadrantum habeamusomnes partes a, ^ viqae
ad^ dcindequoniamquarlibetresdiuilain quotuis parces numero pares diuifa etiam edin parces, qua;ifla-
rum medietatem cotidituunc, (nam Uncafedain 10. partes, OTciant
v.g diuid c(l etiam in 5*cum
vt^J.primi quadrantis cxhibeantnobb^&
^
terni quadrantisin 88. partes dmhbuti,^^:yy quind qua-
daocu difbioud in 8d.parces^{.atquc icadeinceps progrediendo per quadrantes partium numero parium vC»
que ad quadrantem partium 41?« cuius
ôfferent nobis ^
Poft Kzc dabunt ^ pnbcbunt rf &
odncTOSvfquead ^quarcxnibcbunCT^ Rurfus j-^dabunCi^^dCx-^dabunt^s* &ttadeinccpsvfqucadT^»
ûxoffocnt^PrarccreaY^ dabunt ^ ^dabunt^ êxhibebunt {.Ac tandem ôfferent {
H^C eflcoadruô quadrantis, quam Petrus Nonius nobis reliquit, difficilis illa quidem cum vix qua-
dranstopanes, quarum numerus primuscfl,vtm89.87.&c. aquoquam,cdamnomnemadbibeatdiligen-
tiain (tne errrore diuidi poflit Vfus autem perdeilis eflNaro d^reruatunis interdiu aldcudiocm rolis,auc node
dreoa
o
GEOMETR. PRACTICA.
icrcnaaltmidinem alicuius (Iclbe, notet iUli^ter, in cuimqua<irintuutegnmaL‘quam partem BlofflpCN
«cndicuU , aut
Unca Bducue incidat: ( Vixaucemâmpcrraro continget , vtfilumnoncadatinpartcmalH
integram alicuius quadrantis,proptcr multitudinem quadrantum, & parthim diucHarum:J Deinde fiat
rc numerus omnium partium illius quadrantisdn cuius partem aliquam integram filum cecidit , ad
numerum
partium a filo abfalTarum, ica numerus graduum poan ôs idem quadrans diuifus concipiendus efi»
ad aliud;
pûccturquenumcrusgraduumdidbspanibus abfeims refpondcmium. Etfiquidmdiuifionefucntrcfi^
dui,UIud per 6o.mulcipUcamm,acqucin eundem diuilbrcm,hoc cfl, in numerum omnium partium
di^qua.
drantis diuifum, dabit Wiuta graduum: Et fi adhuc quid piam remanferit in hac diuifionc, illud eodem
moto
per 60. multiplicatum > & in eundem diuiforem diuilmn exhibebit fiecunda. Atque hoc modoprog|^cndo
ferientur Tcrtu,Q»^»^ôncc nihil in diuifionc fupafiLfcd latiscft ad fecunda TlqucprogoSl Exenu
pU gratia. Ponatur quadrans DE» diuifus tn 7o.partes » & filum perpendiculi AD» abfcidin*c ex eo partes qo.io
G.Fiatcigovt7o.aa4oaapo.adaliudproducenturqucgradus5i. Scdquiaindiuilioncruperrump.muitU
plicabimus ca in 60^ numerum produdum i$oo. per 70. rurfus pardemur, vt prodeant 15* Qupniam
autem adhuc ruperfum in diuifionc multiplicabimus ca in do &procrcacum numerum 5000. per eadem
youliuidcmus vt producantur fecunda 41. R.urfiinûia iterum lupcrfimt 60. qua: muJdplicau in do. faciunt
}doo.quo numero pcT70. diflnbuto,produccntur 1 cniaî.&e*
DEMONSTICAnO huius operationis pcrfpicua eft. Quoniam enim vt angulus DAE ,ad angulnm
• G G
A£»> ita arcui D£,ad arcum G£:& vt idem angulus DAE» vd BAC, ad eundem angulum AH» vd Z AC»
itaarims BC. ad arcum ZC erit vt arcus DE» hoc cfi, quadrans in partes 70. diuifus, ad arcum G£. carundem
partium 4o>tuarcusBC,id cfi, quadrans in po.gradusdifinbutttS,ad arcumZC>contincntcmnumcrum de-

terminatum graduum»Minutorum«&c*
SED
m '
liberi.
SED quonUmf.&p«aifiaceft,vtai(5i<iaaJmtcs in eiuCnoJi parte fccciu
nucnitllluftriffi^
m.«DommnsIacobusCurtmsCcrarcm,nudSumm«mPont!fic<mLrgat«,«quifi
nsinJurtrurvir, ciuGnodt rcmcdium. Dciripii, cx
adgr«bp..dnaatn=fû^
A .
qu^ntibus.pTOducanrnrSi ^
•t8.tan.umpro3 u&.. nrmatotudo. |j,dfingnô.^.cff..ntproduai
.c^fafionem parem
aro» .u prodaSm fccnur ,n 90. parta «quale
»nar<,a.l<,uc
cum quUibe horum arcuum non difficiliui in go. pana : qu«di«ifiolougc fciliorSlilu";,,
«quales
a — ..jpenore,
dillribui pomt quam quadrans
——
' iu po*
gradus. ,
V S VS idem cft qui fuperioris con/lmdio i Nam edente filo pnpcndicuB in partem aliquam inte-
gram alicuius quadrantis.n 90. nempe vt r icnupmuni. in quasquilibet arcus
ad numerum panium, quas HIuro abfeidic, ita nu; produSusdiuifusc/lv
nu graduum in illo arcu contcntorum.m cuius
qium integram filum cecidit, ad aliud , reperietu r panem ali-
imcnu graduum difiispartibusabfciirisrcrpondcntiura.
&c.ytjprius.
tT quoniamfiicilccfi,rvtvuIgodicifol« tentis addm.cnnibimuream
fidliqrcmâccrchocmodo. Deferiptisex conftruftioncm aliquanto
quadrantis , intracundemquadrantemaliisjsi.aua- it»**»
d ratibus acqualiter,fi placct,intcr fc diflantibus,
enulhoraf «figuraritaTtinvniucrCimfintqo.qua- '“/'S*™'
.tcs,quoru extimus in po.gradus more Ibittofi..
‘
inproiim
;nduas,&maqucpinrSrruiinduas.&auaIu.ct'^^^^^^^
demdein iiS.pana «qtialcs,primum vidcli-
*^<»f-«î«a:q«aics.pnmumtriddi-
^^
JefwnL
midiametrum AB. «diaflciiil r 3V:r "”
iptrtLTqualedinr.butm. r%i.
'
X’
;jû:- 9 lcxtrîq-dr,nmCB.produai.h;cefi:;V;m:i-^
“‘'“^"'«quensde-
indc»fuo'“'^g"‘*“"’S^®'“'*'q“™“‘iRn«dumoiatauci •inrr»..r “?T
musqiLr'"«v'q““<*g«<i,“™»
..™squior '"”1t —
6—““•piouucaiur.tiiareusitap.
8 -producatur.H/aremitap..KiuSi,‘’“,mur,;„„?.^f^^^
.iduoldii iniurunguli in iig.pancsxquolcs,
Ccutiqu*'in''!?”^^°‘i“**^*^”“P^°’“"'“** quadiuilionene n,ri »upr»lcmidumct.Tim AB.rcIcccn.
"
tur.tauquai-’‘“P'™'*“'’"-
I .Jiquidrantesvltrafcmidumetrum AB.p
«<•‘“'<'0 modo.In quadrantcextrcmoBCi
t>
4iofitnt,ob fpaujangu fli>g,
inilituenda
continere dcbcrct,&« A,ad illam femiflor •igradjum.qucmquilibtt
arcus pro-;
vbi arcus produaus prima diu' IfecnimfccabitqnadrS-
tem prop-
Qiurcfi arcus intcrboc
punaumt/'^''''‘*“"’.”™"’‘^C,compre]scndenstf .panc
4 usTroducendi, fecetu r bifiu
'Tipofium.liabcbuntuiii.d..,oqu»d,
«fiametrum AB,tran$fc-
rantur.quxt. diis 128. in quas totus arcus
produausdiuid?' nr.in quadrante cadun-.vt fnliuidendu
?tad gr.i 04.produccndus,
duccmusadgr. 5 i.’:V*'*f‘*^*^fi^”'i^***g' (.i04.rcJhun,qu ^ » In O. Nam fi arcus ON,
continens pones 64 rallis uS.totiusarr rodu<FU,feccturcontu.
îfionibus, pancrq;cius
lon focus, ac li totus arcus
iHus,diuidcndus fic,du>
- . . t'
- -...-..itmiircm graduum iij. quadra- ÛEjijo.produ-
ccndus.diuidendus fit, ',ica occulta ad gradum tfoAc.
3 HlS(;l£ quodroa .ious lu iiiuifisdupiiccs numeri afirribendi fiins nidiametrum quide

numeri
“7 ;
1 •;
—
quadramuin.vt -r' ;• ;
”
i.propccxtrcmumiijuxtafcqucntcm.&îuxtata
-r-
^ V"'“ "=> . -e. videsquadramiqui vrn: S"i^
AC,
adgradum j>«.produai s cftaippofitu ' iTc numerum 8 ,cum 15 oa.iuus !ir Primus ci ..n cfl quadras ”
BC- fi-cun ' .
dus,quifequitnr,po.griJuuni,rcro graduum 9i.quartusgraduun 91,. nintusfiraduum.

Sextusemduum 1^’tL
94.S.ptimusgraduum 95 &: 0 <^... .grûum 9 <S.Sicctumquadrauf i-fqsailgrad., o.produdto cernis afcii.
ptum clTe numetu i :.«c. Ai scr-msta femidiametrum AB, numcri '8 ,rom graduum I, ribemli
^
lunt.ad uuoi
vrq:qui!ibetqiiadransci(ttnJitur,ninfiguravidcs.Itaenimcadcntc6ii.prrpendicul'.npartemaIiquammtc-
gnmalicuiusquadrantts,illivoiuxtafemidiamctrum AB.apparcbit.adq, mgradiim
vlqucquadransillepro ,
dufiui fint. C{ui quidem „raJuum numerus in rqjula trium tertium occui>at locum
, miiiutajio-
n- fecundi
u*
mquiramur,vtirau!opollN'.ii^7Hliccmus.
4 lyXTA lcmiJia'.iCtrumAB,a(figendafuntduopinnicidiaadanmilo«redlos,itavtfiirjmiiia nrr .
qu« radjus folis.vcl viCial.s r, uifircdcbct.ad perpendiculum rc»« AB.cxUUntjalioquin

non paruus enof^
dimenlionclincanimconin ittcrctur. *
tS fH
!<.iiilDicicndum r< nltruidcbcntduoninnartdiahnrmn/ln. r..*.- a* « jp/b»».*
perexige D foramc Mjicff ndensforansim Uquando fi«c abclla prion inpcrimpomtur.Huiufinod,

duo pin-'»*^*.-
îa I , fiant, diamp cft.quac^«cquamcunqiflc
lliia^^
'ibctrcmcomucriliccat.N.mpin--^”*-
luodaboculop 9 P'“«bcft.clxudcndumdlubcl!a.llaquadratacincumdua.circapun&',.m,l
IttciJm.,
autem aifo^dum. Sic rnim fiet, vt ndnis vifiulix per foramen prope oculum M imm •
Xd
•us, illico coufnieiat
,
pcrmai&forama. I ir. pinnaeidioremonoreflcllam vdaliam rempiopofica.,, qai.
oramen illud maLsa-
pOTimj&olercmmfaii mtucn. acfiucvUonegouoforamaicxiguumL.ineodtm
nnaeidio remotiorem
ipumnTOtvirumdingf: noshmt. *.
. <: POsr«.E‘-l > cxcentroA.cgrcdiaturfilumrubtililTimumcumappcnfoperoeBdiculoL

Arnen™.
locofiUtToiriliiututrcgida«ncaaJmodumtcnuiseumlineafiduci*,ineuiuse«riXal7rommcatUm!^*"'f^
q ® ex UJ*€tfii>
{
.
f'
GEOMETR. PRACTICiC
exqaarurpenda. perpendiculum hac cont!itionc.vtn^hliberepcn<lcntc»lilumanqtu>d cum perpen<!tai*
lodcmi(njm,ad vnguem lincxhducurrcipondeat Atquein hoc rummadiligcnciaadhi^ndicAiaiioqum gra-
dus non reftea linea Bducbrindicarcntur.
A,T QV£
hocmodoQuadransinruov(uctitpcnduIu$,(iueresinrubUnucxinco<exB,perA«ntterct
*
inplanoponcacx A.pcrB.infpiciatur.
QVoD
hcircaccncrum A.rcgubafHgaturcumlincafiducicAbt&duobuspuiaacidijs c,b«quonim
foraminaliocacBducixrcrpondcant.ipraqucrit»ulaicaHmictur.vtcircaccntrumcircumduftaadqucnicuDqi
gradum immoupcr maneat, erit Q^drans in uio vlu Ibbilis c undexn (nnpcr (itum habcostliuc res In Tublimi
cai/tcnsinfptdaturcxAtpcrbiporico nimirum latere AC» Horiionit parallelo, in plano horiaoncalt.fiucrcm
in plano politam quis intueatur ex A, per b, latere A C, ad Horizontem exineme pcrpcndiculaii^dt latere A B,
eidem Horizonti paratleloi ruperioremque loinim occupante. Verum hzcpUmusbtclligcntur» (um dcvtro-
qucvfu lib.i.agcmus.
7» VSV§ Quadrantishocmodocon(lru^tnminutjs,ac(ccundUcxquircndis,pr:rclansc(i Namca-
dente 61opcrpenoiaill,aut lincafiducix AB»ia panem aHqu nint^raalicuius QuadrantisCquod fere (emper
€^rMai accidet propter diuerntatem partium in tantaquadrancui^* >ulcitudinc^ H fiat ve lz8. nimirum vtnumcrus *
im mpu$- parttum,inqiia5quUibctarcusprodudusdiuidicut.adpaf1c&^filoab(iri(las»itanumcrusgniduumintotoamt
tktxfHi. produdocomprchcn(brum»in cuius pni :emdiquam integi- fdum incidit, ad aliud, reperictur numen» m
graduum inarcuab(cinbcomcntorum.Lclt ûidindiuHi me fuerit refiduidUud per do.mulcipltcatum,atqu(
in eundem diui(brcm»hocc(l,in laS.diuifiii labit minut gr tdtnim. £t fi adhucquippiam remanferie in ha
,
i
diuifioncyUludeodcmmodopcrdo.muitip 'tum,&ir uiem diuirorcmii8.mut(um, exhibebit fccuTj^

*^
Atquch^c”iodi>pfogrcdicndo,rcpcricntur- i tta*Quan xc-donccnihilindiuifionefiiperfit. Tunq
vlecrius prc^. jj^.Imnoncfi; Scdfariicft.a JlicundavIqucprogrcdL Exenv** Ponaturer,''
drantcPQ^(qucaq^r.:'i!mioo.produr'tj,qi '
sefiduodcctmusjiilumperpcndiculi abfiHdiflcpanc
*
iUisizS.inquastotusa^c: mduous difiubuctt «1. Fiat crgo,vtia8.adio.iuioo.adaliudiinuciii'^j^
gradus i5.rupcreruntqucin’;titfionc8.qua;du'în do. laciuoC48oo. quardiuilapcruS.dantm*-^^^
lupcrfiintaahucd4.quxfiuucifitiir Jido.&pr mImAus numerus jSqo.diuidatur per w8. prod<’ <
d -i _ r t r<- r
o. vel arcus Cûdrantis BC, inter C,
, niniiquein diuifionc fupere
diculi includit grad. 15. Mir I ponamus ex oûo quadrante vfqucaif,
' produôfilumperpcndici quz in toto arcu produdlo condncnrt
ex illis u8.
go,vtiz8.ad9d.ita5)d.ad8i' adus 7 z.prarciiearcui abicinbconucmre. ftti:
Ium in partem d4.Qu^rar ûeadgradtimio.f.produdri. S>^rgofiat,vtiae •
-
I04.adaliud,produccntv’c •
“ ita deV. carteru;
atque dummodo fis memor, vt'* 1 ' -
'
ttifionibusfiipcrfucric,r
» Vi A-
icurpcr do. &produAi numen per I2B
J quidindi-
^
didumefi.
DEMONSTRA ,u|K4.oucft. Otoimm cnimc/Vqn»l:,^^
urcus NM» vfque ad gradi nasin r.<» rutesC-rused^d jrcum NO partium
d4.vt idem arcus NM,tot( -tenu.grad.i04.compl. tur.ad eundem a
.
”, r "T- ^ ,
. nNO,rtfpc<auco-
ui-^tj.rripcctuco-
ju^dmodum panes 128. toi '» wcm N.M.vfc
.
rundem graduum; clfidcu ^

j proj„^
ad partes d4un arcu NO oaidern arcus NM, produduagrau 04 «<l > -
:
rcpciimturgradua
in eodem arcu NO> conte.
8. IN im au
oCtnim placet hic tabellam infercre., «r*: fiduoprimxopetationij
in "
rûlz
„ aurcx,qua gradus
,
.moxapparet.quotminuta.&feaint’ . Ure 'luorefpondcant: Itavto-
Ctt/lm pusfiilcmcItantumriyiUmatu. aadhibere. Condruiturautcmtabell lifingulinlidiu.nuiplura.nuam
3
A»e$>v- ia 7 .c<rcnC(]ueunt,per£o.multiplicii.tu;,;'rodu iqucnumcriperi: 8..'i> :dantur. /i-iucvtilniaura.&e.
fmiMitlU fushuiulccubeltc&alius ijitelli^tur,'p^ncffiusvnum caemplum.
dat verbi gr. la filum perpendiculi
{J’J[T*°P*n'n'iS-Quailnmtis.taJul|nidumvl,njeiao.produdb. FiariiHtur itffi-.drjjti! o.adaliud; produ-
centorquegtad-ap. Qi Lvcroindiuif- efiiperfunt: .rubquonumeroiuuuuur'-i -icurduo hi
4 numeri
11.15. 1 ’riorctTOdat minuta, &podcr:,u-fccunda[ liavtarcusafiioabrciirusconi!.la!)atuigrad.:7.Min.it.
Sec.t5. Atqucbzcmi. uta,&SccunJjproducuntur,fin;fiduumdiuifionis,ninup
i.;4.dacaturin toiepro-
duOiis numerus per uidiuidapir «te. Eadem rariodl de reliquis tabcUznuu. r-j.
.
Nam femper fiipcrior
numeruscIlille.quiimliuifioacicmailCc: Infcriorumautcmnumerorumprior. |mmuta,8cpoiâioradie•
‘
cullda^&at.
SEilVlTKR TABELLA. '
TABEL-
s. ><v-
}
LIBER I.
»5
TABELLA INDICANS, QVOT MINVTA, AC

Secunda, rcfiduo prima: operation is regulx aurea:, qua gradus ia.
liipranominata: cabuls conftruône eruuntur, reipondeanc. .
1 z 3 4 S 6 7 { 9 IO 1 1 12
a M a .31 a
1
1
M. & M. S. M. S. M. S. M. SJ M.
1
a M. a M. aiM a| VL
0. aS 0. $6 I.Z4 1.51 Z. Zl >•49 5 17 J. 45 4
- ‘3 4 4' 9 5 37
f-
M '4 >3 16 '7 18 *9 zo Z t ZZ Z >4
M M S. S. M. S. M S. M. a M. a M a M a M. a M. a M. s M. a
€. 6 <• 54 7 ' » 7. 30 17.58 8.16 8.54 9 * ZZ 9- 5
' 10. 19 IO. 47 1 t. 15
x6 17 18 19 30 3 > 3 t 33 54 35 3 ff
M. S. M. S. M. S. M. S. M. a
M. S. M. a M a M. a M. S M. a M. a
II. 4J IZ. IZ 11.39 >
3- 7 13.36 « 4- 4 14.51 '
5
- 0 •
5-
18 >5 5« 16 >4 itf. 5I
37 38 ?9 4' 4» 45 44 45 4« 47 48
M. $. M. s. M. !>. M. a M. S M. a M. a M. a M. a M. s. M. S.
M. S.
17.11 • 7-49 i8. 17 «8.45 19.15 19.41 10. 9 ZO* 37 Zl. 6 11 54 ZZ. i ZZ. )0
49 3 «
5
»
55 34 33 54 57 5 * 59 60
.
M. S. M. S. M. S. M. S. M. a M. a M. a M. a M. a M. a M. a M. a
Zl. 58 13. M -)4 14. 11 »4 5 ‘ 15. 19 > 3-47 16. >5 z 6 .
43 17. II 17 39
- 18. 7
61 61 «3 64 ^5 66 <^7 es 6p 70 7 I 71
M. S. M S. M. S. M. S. M. t. M. a M. a M. a M. a M. S .M. a .31 a
X 6. ‘ 9- 4 19. 31 30. 0 50. 18 30 5<f 51.14 5 > 5» 3
>. Zl 3 >49 33 - >7 33 45
73 75 .74 7« 77 7* 79 80 8I 81 8} 84
M. S. M.
S. M.
S. M. S. M. a M. a M. a M. a M. a M. a M. a M. a
34-'5 34* 4 ' 33 - 9 3 S -37 36. 6 34.34 37 » -
37 . 30 37 58 58.115 38 54 59. 11
8^ 86 87 88 89 90 91 91 93 94 93 96
M. S. M. S. M. S. M. S. a M. a M. a M M. a M. s M. S M. a .M S.
59 Ji 40.19 40.47 41.1} 4'.43 41 II 4>.59
- 43 7 45 3« 44 4 44 51 45. 6
- -
97 98 99 100 lOI lOZ 103 104 105 106 107 108

M. S. M. S. .M. S. M. a M. a M. a M. S M a M. a M. a M. a a M
4 J .,8 45 4 «. 14 4 «. 5 i 47.11 47.49 48. 17 4 «. 45 49 >3 49 4 ‘ 50 9 50 57
- -
109 1 10 t 1 ! IZ ”3 114 »13 116 7 118 119 IZO t
M. S. M. S. M. S. M. S. M a M. a M. a M. a M. a M. aM. s. M. a
51. 6 5 *. 34 fZ. 1 Jl. }o 51.58 5 3
- >4 53.54 54- 11 54 - 5 ‘
53 '9 55 - 47 54 15
-
IZl IZZ »3 114 115 iz 6 ‘>7 iz 8

M. S. M. S. M S. M. a M. a M. a M. a M. a
5<^45 57. ‘1 58. 7'
57 39 58.5« 59 -
- 4 59 - 3> 60 0
9PORRO vt fhidioros omnilaboreluppucandi Icuiremu^com^fiua nobis c(ircqucmtabnla.in csfimSi»

QaaconfciHmappArct,quotgndus>minuta,ac{ccundacuilibct parti cuiuntis Qj^randsrcfponclcant. Nam ^ tyW
it in latere tabubr (Iniiiro fumatur numerus illius quadrantis,! n cuius partem aliquam integam filum perpeit- u^mU Ji-
diculicectdic,numcrus,inquam 4 umfcmidiamctrum ACilliquadraniiappofitusdnverticcveroeitfldcmta-

buIaraccipiaturnumenispattiumafiloabrcifrarum,rcpericnturmangulocommunigrad.MinASec.arciisab*
fci/rLExcmplum.CeddcncfUumin partem 30.Q3drantisi<f.quivrqucadgrad.io4,produdusfuit. SI ergo in
Tcnice tabulx fumatur numerus 30. parthim » & in HniAro latere numcrusqiiadrantis i^.d^rehcnduntur in
communi angulo gradt4.Min.za.S(«.3o.ltem cadente filo in partem iiuO^drantis I5.qui vlquc ad grad.ioj.
fuit produdûs;!! in vctticcubulaiaccipiatur numerus iii.paitium,& in Utere finiflro numerus Quadranttsi5,
repericturin angulo communi gradus89.mtn.ip.fec.i3.Atq;iu de csetcris.Conflrudiocabubrex^(5Hsobfini*>
ranon efl.Naralilut»vt u8,adi.ad x ad ^.ad 4«& ita deinceps, rfquead iz8.ica numerus gradum cuiuslibet ar-
cus totius produdH ad aliud, rcpcricnturgradus.Minuta& Scc«pro partibus cuiulquc Quântis.Continentur
autem in tabula tantummodo 40.(â£mntcs,quod hi Utis cilc videantur. Si quis tamen plurcs dcfcribcrc ve*
Iit , facile tabulam extendere potcntfecundum dodrinam traditam hoc locoadquotuu Quadrantes. In ea-
dem tabula quandoin tertiaoperationerÛr aurea;, qua fecunda inquiruntur, numerus ruquusfiiit maior
quam d4.maior nimirum dimidio Diuiforis u 8. alTufflpfimus vnum fecundum integrum.
^ .
lAM vcrofiquistabuiamexteoderevelitadplurcsQujulrantes , fiicere id poterit fine vllaopcradonc

rcgularaurcxjiocm<MaGradibus,.Minutisacfecundisquadragefimi (âdrantis,quivfqueadgraa.ia 8 .pro>
du^sfiiit,adijaamurciiffefenti9tntcrgradus,rainuu,acfccundaquadragefimiQuadrantis,&gradui,Minu*
ca^c fûnda aliorum quadrantum infra Qâdragclimum. Ita namoue conficienturgradus, minuta, ac fecon- ^
daquodrancufflfupraquadragcfimum. Nam gradus «minuta, ac (ccund;. trium quorumlibetquadrantum,
qu ûm Tnusfitquadragcfimus, alij vero duoC’ ualitcrabeodiflenc» ob.oiiampropottioncmArithmcti-
i€ GEOMETR. PRACTICiE
camconttnaaniiTthicapparct, Numeri enim Quadrantum jp.40.4i.mprimacoIumiUL(u{>enntrecoou'
nucfccunduiS. lnrccuAdarerocolumnarccundisj^.&iaicituMinutoLSccuodis24.&c. Itaqttoûenu>
Par- I I 6
.3 4 5
tes.
G M s G M S G M sJg
1
M S G M S G M s
£0 5» 4 1
J« 7 1 57 >13 5« '5 4 55 5 54 aa
39 0 i» 5» I
59 4 a 5* 3«b 58 74 57 39 S 57 11
40 1 0 0 i 0 0 3 1
0 01 0 0 5 0 0« 0 0
4« I 0 iSjz 0 5« 3 « 14I4 1
53 5 a llj4 a 49
1 0 1 » 49I4 45 4 4|!<^ 38
il. 11 3 3 5 5
mcriQuadrantura38.40.42.inprimacoIumna rupenntrecontinuei^ndis 5^ InfccundavefoMinutot.

lccundis55-&interdaMinumaaecundis49.&c. Q^re/idt^crcntueintergradus,minuta,ac/ccundaQua*
dranm59.&QMdrantis40.t<lucianrurordineadgnuius,mmuta»ac (ccunda QuadranU94o. componetur
gfûs«minuu>ac&cunda Quadrantis 41. Diifcrcntueauiem inter Gradus» Minuta, acSec.C^tdrantis^S. fic
Qiudrantis40.additzordinaum gradibus, minutis, ac fecundis Q^drantis 40. confidentgradus Minuta, ac
Secunda Quidrantis4i. Sic quoûcdifferenda;intergradu5tmmuta>ac fecunda Q^ranosjo.&Quadran»
40. app^tz gradibus» mioutis » ac fecundis Quadrantis 40. component gradus , minuta, & fecunda Qmu
draotis 50. &c»
SECÎTVR TABVLA QVADRANTIS PAVLO

ante conftru6H,vbifinguli arcus produ(SH diftribuuntur in ii8.
qua ftatim apparet , quot Gradus , Minuta , ac
partes squales : in
Secunda lingulis particulis cuiidiiis quadrantis relpondeant: cu-
ius quidem yfum fupra cxpoliumus.
1
1 1 1 1 '
t
LIBER I.
•J
Pir- £
1 £ j 4 1 5 1 1
7
tcs.
1
1
G M s G M s M * M sjG M S|G M S|G M s
0 0 . 0
0 5 0 04 0 .1 , 0 oj^ 0 0 0
1
0I7
0 41 1 < 14 11 1 6 54 48 4515 30 58|4 ‘3 74 55
7 58 * 35 7 4 ‘5 584 58
_3
0 4 » 59 •
V •9 1 J? '
I
0 43 7 X 16 '5 1 9 » 51 5015 55 3714 18 4 S

|5
1
5
‘'
0 43 5 « I »7 1 1 1 xo 47 54 “15 37 58I4 IX 54I5 5 9
6 0 44 4 1 i8 7 1 11 tl\3‘ 5« 5 5
_ 4° ‘914 ‘4 “5 8 16
"7 0 44 5* X 19 4 1 >5 58 1 5
« 7I5
|
4 ‘ 59I4 i7 “5 X X
43 >;g
0 ;o 0 1 05 0 0I5 45 o 50 05 '5 0
8 0 45 X •5 |4
9 0 4 T 18 I 30 5 « 1 1(5 I4I3 X
55 5 47 “U. 3 ‘ 49 5 18 *7
10 0 45 5« 5
*
5»
1 '7 49 5 l 5 45|5 49 4 ‘ 4 55 575 1 I
34 , »
0 46 14 < 3 * 49 1 19 > 5'5 5 37'5 5‘ ‘U 58 ‘85 i4 5 ‘
10 57 7 o |3 J. 4_i‘U 4' iS 7 Ai
0 4« 5 » 1 33 45 1 l
5 3
5I5
0 47 11 34 4 > 11 * 5 9 58 4514 44 4|5 ‘ 14
z. M 0
<
15 x6 1
'V
>55 59 4 U 48 5‘|5
3
54 4 * 1'^
1 47 49 • 55 57
o 0 48 *7 « 54 1 14 V » <5 .
144 49 4 M 5 37 58 4
M I
3
o |4
;!)'
'd:
0 48 45 < 37 50 1 16 ‘5 '5 5 45 14 5
‘ 3 o|s 4 ‘ ‘5
S% 0 49 >5 1 58 itf;i »7 39,5 16 5
18 451 +
M 6
8 ‘8 4
6*4
55 9 |S 44 31
n i8 0 49 4' I 39 11 1 »9 4 |j .
j
58 7 l 5 47 49
0
O
0
0
50
50 37
9 I
>
40 <9
4 ‘ '5
1
1
5° i85
3 <
5 »|j
10 5714
11 30U >5
47 |J
7\f
0 5 «l 5
3 4! 5
5
‘
54 11
6
V
'Xn
0 n 6 I 41 1 1 1 33 <7 3 14 “14 ij 18^ 6 345 57 59
0 5
>
34 1 45 7 1 54 4 » 3 16 •54 7 49I5 9 ll^f 0 58, liiiiii
o. 0 5^
1 5« 6 18 74 10 915 1 1 il (5
4 5
3
3
i3
Z4 0
0
5» 30
58
1 »
I
44
45
5«
4
0 1
1
37 30
58 54
5
3 30
>
5 ‘U
0I4 “
•4 5'|5
5°|5 '5
‘7 49 8
oj^ 7 50
xo 47
M
5 ^
3
p M 0 53 x6
•
1
45
46 5» 1 40 ‘9
3
3 33 454 •7 “Ij 10 378 '4 4

0 53 54 > 47 49 1 4 45' 3
_ 55 J 74 _ •g 5‘;5 i 3 i 6|<5 *7 IX
z8 0 54 11 X 48 45 1 43 7 5 57 504 5 * 5‘5 1(5 ‘ 5,8 10 57

0 54 5 ' < 49 4' 1 44 3» 3 59 “4 34 >55 ‘9 4|8 ‘5 54
0 50 57 1 45 M 4> s4 38 34IS 5 ‘ 51 fi i7 1
0
0
55
55 47
<91
<5
^
1
5
5*
54 1
>
50 X
47 ..5
48 4515
5
43
45
7 |+
0,4
5
4‘
* 54|5
‘5 5
54 4 i|fi
57 5 °j 8
30 18
55 45
S<! <
V?
il
0
0
45 • 55 16
11 1
5
° 9 3
545
l
4« H4
48 454
5 45 3 « 5 4 ° 9I8
43 7 fi
37 1
40 <9
w
J-f
0
57 1 < 54 5
'
48 ‘7 ’V 45 $6\6
57 59 55 <
9> 5» 58I3 59 57I4 5 43 38
304 ° 57
0 58 7 5« M 1 54 “1’ 5
‘ 5 5 48 451 « 4« 5
‘
57
0 j8 )6 ' 57 1 I 1 55 47 5 54 •»U 5 ‘ 58I5 5 ' 54 fi 50 9 ^5
38 0 $9 4 1 58 7^ 57 1
|5 58 5|4 55 ‘915 54 “fi 55 16
39 0 59 51 • 59 4 11 58 58 5 58 7U 57 5915 57 “fi 5« 43 ^1
40 I 0 0 1 0 0 o 0 05 0 06 0 0 0
t |4
1 1
V
iit:
B i
1
1 1 1 1 1 111 1
LIBER
z ij 1 1 5° J7 30 '5 14 5*;'4 11 “I'4 59 34|>5 46 54,1« 54

7 11 »5
% a
14
i5,m
I 1
57 45 '
o,<5 3» 47 ‘4 10 57 15
5» 30^13 40 47* 4 19
8 i7|M 5« ijji« 44 4
r
4 1) 1
t'5 17 ii[i6 5 37|>6 53 54
3 l6 11 '5 M
0 0 13 48 451H J7 }o IJ 4? I5!'6 ‘5 o'i7
«.A 1
5 45
cn «7 1 1 i8 '7 '3 7 30 >3 5“ 43i‘4 45 5« 15 35 9 ‘6 44 11(17 '5 3«
1*3
o i8 11 ‘5 >3 •5 W
0 '4 4 4‘l‘4 J4 41 '5 44 4'l« 33 4v!*7 »5 16
»P 11 5» 11 '3 11 50 •4 1
39|<5 1 49: '5 54 (8;i« 43 7 17 33 ‘7
a.
o lO 11 S9 11 30 0 '4 M
10 37l<5 1 1 5;t6 1 J1I16 54 }0li7 45 7
p 1 1 1 4< x+ n
37 )o.M 18 5M5 '9 4i;i« 10 47|‘7 1 54!'7 54 58 lial
fg 11 11 53 i6 ij 45 0 14 5« !4'<5 18 716 '9 41,17 1 1 Ij'i8 1 49 1&5)
g* t? H 0 i8 '3 54 3°!'4 44 55|»5 34,‘f 18 10 1
59 Ic^
5«i<7
1 »4 M 7 5° *4 0 014 5» 50, '5 45 0,1« f7 JO 17 50 018 11 50 ;a.£)
S '4 3» *4 7 3oj'5 0 48:15 53 16! 16 46 44 17 59 Illi 8 5» 11 i&il
§ »5 '3
26 M 11 34 »4 '5 0 '5 8 I6I16 I Jl 1« 55 9|>7 48 45 ‘8 41 1 \iUi
»7 i8 fS *4 11 30, '5 16 14' l£ 10 '9!i7 3 17 38 7 18 5» 1 >a£)
18 '3 37 *4 30 o'i5 14 III16 18 45! >7 • 3 7.8 7 50 ip 1 34

061
35
4» 37 *4 J7 50; >5 5» ll|l£ »7 IX, 17 ii- 1.8 16 54|i9 1
43
0^
16 '5|>9 i*a>
?o >5 4» 4> '4 45 ° •f 40 19 iff 37 17 )o 5618 1 54
5* •35« 43 '4 54 30I1S 4* 17 16 44 4, '7 39 5 1 18 35 57|i9 5' »4 Idid
'ih la ^ i 45 ‘5 0 0 15 f6 1511« jl )o 17 48 4JM 45 Ojlp 4' 5 O^
E T"4”1o 47
34 ‘* »7 49 •5 '5 0I16 1
‘f 7 501« 4 '3i>7 0 56117 57 59 18
irji7- 9 1118 6 34|<9 5 45I10 0
54 44(19 5' 6
56
loS)
Oii^
16 10 7|'7 17 4918 ‘5 i8!iy ‘5
35 «4 »4 5' '5 11 50 7lto IO -
47 liSS
3< 4
3> 5» 5
50 0 16 18 7,17 16 ij,iS 14 44119 11 3o!io 10 37 061
37 >4 3* 54 ‘5 57 30 16 5« «17 34 4'!'8 35 <7|>9 3 1 5iiio. 30 18
3« >4 45 5< 5 45 0 16 44 0 17 45 7 *» 44 Il|l9 4» 1 s ^0 40 >9 0^
3P '4 5» 5» .1» 3‘ 16 5»5 117 5' 54!'8 5‘ «,'9 50 J7.B0 50 9 oil
40 O 0 .0 0 «7 6 oji8 0 019 0 ojio 0 011 0 0 0^
OSl
oSS’*«
B 4
liber i.
tt
_ 3'Svsr^
Pir.
X». »> 30 1 3' 1 31 -
1 33 M ,,
G M S G M S G M S|G M S G M S|G M SjG M S
1 19 0 0 JO 0 0 ] 1 51 0 00 o]jj1
0 0 34
0 0 55 0 0
1 lo 23 26 11 37 47 49 22 50 025 12 11 13
3 54 »1 »4 3 « 34
? 10 J 7 i 11 19 41 22 2 21 22 43 o|25 17 59 24 10 19 14
31 38
4 10 50 57 11 53 45 22 1^52 13
'
0 0 1 J 43
|
7 14 Itf 13 ij 9 11
5 11 4 IJ 11 47 49 22 51 14 ij ij o|iJ j8 jtf 14 41 11 »5
43 47
6 11 17 49 22 I 32 11 45 5« ij Jo o|i4 14 4 14
5 * 7 15 41 ii
7 11 ;i 14 11 ij j« 1 j 0 18 »} 45 0 14 19 ji 15 14 4I if 98 Jtf
8 II 45 0 11 30 0 ij ij 0 24 0 0 »4 45 0 ij 50 0 itf i 0
J
_9 11 58 f6 »1 44 4 13 19 31 14 15 0 15 0 18 »5 45 5 < itf ji 14
10 22 12 11 11 }8 7 »3 44 4 14 JO 0 15 ij j6l(S l 51 4 ^ 47 49
11 22 2J 47 25 12 11 13 j8 3 « »4 45 0 15 3 ' 141« 17 49 17 415
12 22 53 22 23 i6 15 »415 7 23 0 0 15 4 « 5 ili <3 35 4 S' 17 10 37
11 51 j8 IJ 40 19 »4 »7 39 15 15 0 l <3 l 11 itf 49 41 17 j7 1
14 15 « 34 13 54 »1 14 41 II 15 Jo 0 llS 17 49,17.
j 37x7 j, ifi
‘5 ‘3 10 9 14 8 16 »4 5 « 43 15 45 0 i <3 3 3 17I17 11 34I18 9 n
i6 »3 33 43 14 31 30 15 .11 JO 0 o|i« 48 4j 17 j7 jo'i8 16 15
'7 »3 47 11 14 Ji5 54 »3 »3 47 i< 15 0.17 4 IJ17 jj itfx8 41 39
i8 14 0 56 14 50 57 ij 40 19 1 « JO 0I17 19 41I18 9 ll|i8 19 4,
I» 14 14 31 15 4 4 ‘ »5 54 5
* ifi
45 0 17 35 9 18 ij I9'x9 1(5 X4
10 14 18 7 15 18 4f 26 9 22 17 0 o|i 7 50 37 18 41 IJ X9 JI jx
/O II
11 »4 4 ' 43 15 51 49 1 « Ij 54 17 15 oJi 8 6 t 1* 57 ii|i 9 48 17
(s TT
11 14 35 19 15 4« Ji|i« j8 1« 17 Jo 0I18 11 54 19 15 7 lt 94 4 '
»J »5 * 54 15 0 jcji« ji 58 17 45 0 18 57 1 19 19
4 JO 11 6
15 11 fO 16 i{ o|i7 7 jo 28 0 0118 31 50 ‘9 45 oijo 57 jo
il
M if 6\x6 29
$6 4 17 22 2 18 15 0I19 7 JS-30 0 jtf jo
jTj4
itf 15 49 41 itf 45 7 17 jtf 54 18 50 019 ij ifijjo 1(5jiljo 10 ,9
»7 16 5 I7f2tf 57 2I;27 31 <S 18 45 o|i9 j8 j4jo 51 49||i 1(5 4,
i8 2tf Itf It 5 57 19 0 0 19 J4 11 jo 48 4jlji
15I28 4, 7
16 50 ' .2: tj 19128 20 9 19 15 0 JO
«J> 9 JI ji 4 41IJ, j9 ,x
i?'
1« 44 4ll‘. 59 lll»8 J4 41 19 30 0 50 ij 19I51 xo J7!3 x II 56
3 ' »« 57 9|‘7 J 5
1(3 18 49 13 »9 45 0 Jo 40 47 3 ' 3 « 54 ji ji 11
i‘ 17 1 I ij|i8 7 jo 19 5 45 30 0 0 30 5 « ij 51 51 30 »
3 48 43
17 1 Ji]i8 ., ,4 19 18 17 jo ij 0 31 11 45 31 8 16 5 »
ii 5 9
l <3 if 0 ji 17 11 Jl 24 11
34 17 «
5 57 19 31 49 JO 30 55 i' 34
18 .94, 19 47 11 JO 45
33 17 5 1 0 51 41 59 J2 40 16 55 37 38
\1 iL.. ’ *'
|i » +' JO l Jl JI 00 5 ' 58 7 Jl 36 13 33 54 »1
57 18 19 if'!•; 17 49 50 16 24 Ji IJ Olji ij 3 (S]j 3 11 11 54 10 47
18 ji 49 1 31 51 50 JO J« 51 30 - oUi 19 4IJJ 18 7 54 17 11
ll 18 4<S 14 19
43 5 < 50 4J 18 51 45 0 ji 44 jijjj 44 4 34 43 5«
40 i, JO 0 0 Ji00 51 0 00 o jj 0 0 34 0 0 3500
i%-.y^v.
;‘v>»co
mm^ SKSKsr-i^taê
1% GEOMETR. PRACTICiC
1 1 X 1 1
^5
LIBER PRIMVS.
Par- 00
tes. 43 44 43, 48 47 49
G M S|G M •e G M s G M s G M S|G M s G M S
t 45 0 044 0 0 43 0 0 48 0 0 47 0 0 48 0 049 0 0
X 49 33 45 0 54 47 11
a 50 14 4i3° 38 '3 3> 58 16 51 XjO 57 33
4*4 1
? 50 34 '5 5' 34 3> 59 5i 54 53 44 3' 34 7 30,34 30 9
54 10 57 33 5 45 55 48 34 34 30
° 15
4 30 34 »» 5' 57 50 35 7
>4 3» 5' 58
5> 7 54 4« 43 33 43 •9 34 8 34 54 3* 30 55 38 6 8
5 *
6 5> 34 4> 5» 18 43 33 X 49 33 48 J4|)4 50 5« 53 '3. 0 33 39 4
7 3« 34 3* 3» 39 XI 33 »5 34 54 8 1^34 54 58 33 57 303« XX X i
8 3^ 13 0 33 0 0 53 43 0 34 30 0 35 '5 0 38 0 0!3» 45
t
P 51 53 9 33 zo 57 34 6 6 34 3' 34 33 57 X 50 XX 30'J7 7 38 e
4 38 45 ° 37 30 '3'
IO 51 33 '9I33 4» <3 54 17 1 33 '5 7 35 59 C
II 55 18 34
15 1 34 54 48 *7 33 34 4* 5<5 XI 8 37 7 50'«- <5 r '
11 55 57 34 11 30 53
33 9 XX 33 38 «5 5» 45 7 37 50 16 »4 {
13 55 33 37 34 43 7 33 50 18 58 *7 49157 5 957 5;30 38 3P 3' !s
j6 33 43 33 3' 34 58 59 41 37 17 I 1 3» <3 0 39 X 49
*4 54 13 3 i
15 54 56 6 53 14 xi|)<5 IX 39 57 0 5«|57 49 >3 5» 57 30 59 45 47 t
1 16 34 5« '3 53 43 03« 33 43 57 XX 30I38 1 '5 39 0 0 3P 48

17 35 itf a4|5^ 3 37 38 34 3* 37 44 4!38 35 7.59 XX 5040 11 45
C i
1
•> 18 33 58 34 38 16 •3 37 '3 38 58 3 37138 jj <9|59 45 0 40 34 4'
'
o. ip 53 38 43 38 48 3* 37 37 X 38 17 II 59 17 XI 40 7 30 40 57 59
i
o 10 3« i^ 51 57 7 30 37 j8 7 5» 4» 45 5P 39 xx'40 30 0 4' xo 37
11 3« 37 1 57 18 7 58 '9 '3 59 10 ‘9 40 1 14 40 54 50 4' 43 38
11 38 37 >> 37 48 43 38 40 >9 59 3« 54 40 45 16 4« >3 0 44 € 34
‘
3 »5 57 17 11 38 9 XX 39 l »4 39 35 l6 40 43 x8 4« 37 50 44 4P 54
»4 37 37 3° 58 30 0 59 XX 50 40 '3 0 41 7 30 4X 0 ° 44 34 30
*
§
S 56 54 4' 49 3444 XX 5045 ‘5 18
!
i 3
15 57 37 39 38 50 37 39 43 38 40
16 58 17 49 59 1 >3 40 4 4 ' 40 38 7 4 > 3* 3444 43 045 58 x6 9
»7 58 57 5* 59 3' 34 40 45 47 4 > *9 4 ' 44 M
5843 7 3044 I X4 5
18 38 58 7 39 3» 30 40 46 51 4 ' 4‘ 44 53 5743 3° o |44 44 XX

'3 ^
JP 5P 18 17 40 >5 7 4' 7 38 44 X 49 4 » 37 59 45 54 50 44 47 4'

?0 |3 9 3 8 16 40 35 43 4 > 49 4 44 14 XX 43 19 4 » 44 >3 °45 10 >9
3* 59 58 56 40 34 11 4‘ 50 9 44 43 58 43 4 ' 45 44 37 5°43 33 >7
3» 4 ’ 18 45 4' ‘3 0 44 I 1 '3 45 7 30 44 5 45 45 0 0I45 38 >5
33 40 38 54 4* 33 57 41 5» XI 45 49 4 44 45 47 45 XX 30I48 «9 •3
34 40 39 4 4> 3« <3 44 35 x^ 43 30 37|44 47 49 45 43 048 44 * e
35 4> 19 13 4‘
16 34 43 14 3» 44 1 •<;43 9 5' 4^ 7 5047 3
3« 4> 39 »» 4» 57 50 43 33 37 44 33 43l43 3> 34 4<J 50 r.
t7 Xo
37 4> 39 3» 41 58 7 43 38 43 44 33 *9 43 55 54 3- 7 3‘ 6 •
38 44 19 41 45 18 43 44 17 49 4 I
'
f J ’
) 58 37, ‘3 >4 048 4 ^
'" "’
37 5* 47 37 5048 57
'
3P 43 39 3' 43 59 IX 4 *? 5 2 '
4
40 43 0 044 ‘ 045 0 Oj46 0 0 0 0 0 oj 49 0 0
r
1
t
_
-Xs
1 1 1 1 5 1 1
h
1
• < -rn
AU
GLDMETR. PRACTICiC
G M SG M S
1 50 0 0
5 ' 0 55
0 0 oj 54 0 055 0 0 5 « 0 0
0 5 » 0
1 55 9 11 35 5 ‘ 54 3 « 33 43 37 >5 5 « 37 58 7 38 40 ‘9 59 11 30
? 55 3» 49 5 ^ 18 3 « 58 5 7 57 40 47138 13 Id 59 6 d 39 48 45
4 55 5<S ij 3« 39 11 37 11 30 58 5 37 38 48 45 59 3
‘
5 » 40 0 5
5 5 « *9 4 '
57 3 *7 57 4 « 5 » 38 30 18 59 »4 4 59 57 59 40 4 ' 5
6 3 « 45 7I37 17 1 38 I 1 ‘5 38 55 '9 59 59 21 40 »3 »«| 4 ' 7 30
7 37 34 37 5 ' 6 58 3 5 37 59 10 9 40 4 41 40 49 4 '
33 *j i
3
8 J7 50 038 >5 0 59 0 0 59 45 0:40 50 0:4 > ‘5 041 0 0
9 57 53 i6jS 38 54 39 14 11 40 9 5 ‘| 4 ° 35 ‘ 9 4 > 4 ° 4714» id i
5
IO 5 »l 39 1 49 59 48 45 40 34 4 'l 4 ‘ 10 37I4» 6 34I4» 5» 30
1
40 '
5»;39 X6 43 40 3
7 40 59 3 »' 4 ‘ 45 5 «’ 4 » 5» 2 » 45 18 45
iz jy i iS 39 50 57 40 57 5° 4 ‘ 14 1141 1 314» 58 743 45 0
13 59 »7 u 40 '4 3» 4 ' 1 5» 4 ' 49 »5 42 3« 34U5 »3 5444 1 5
*4 59 50 5740 58 1641 i6 '5 41 '4 4]45 1
3»!45 49 57 30
‘Ii*'*
M 40 '4 44 ‘ 1 11 4 ‘ ° 57 4 » 5 38 54 45 17 1 1
44 ‘5 1845 5 45
16 40 37 30 4 ‘ 16 >5 4 »>5 0 45 5 4543 5» 30I44 4 5|45 50 0 ‘ ‘
'7 4 « 0 5 « 4 ' 5° 9 4» 59 11 45 18 3«, 44 *7 49 45 7 »45 5® '5

14 11 4 » 14 55 i «|44 45 ® 11 5®
18 4 > 4 45 5 41 43 7I45 5 » 49 4 |
fi» 4 47 49 4 » 37
' 58 43 18 7 44 18 ‘7 45 8 45 5 * 5 «l 4 « 48 45
»«J
10 4 » 1 • 5'43 1
|
5» 43 5 » 30 44 45 7I45 33 45 4 « »4 i »47 0 5
'11 4 » 34 4 > 45 »5 47 44 l 6 5» 45 7 58:45 59 4:4« 50 9:47 4 ' 5
12 4» 58 743 49 41 44 4' ‘5 45 5 » 49 4 « 14 »M 7 '5 58)48 7 30
11 3444 »5 5 45 5 57 45 57 59 4 « 49 4 'l 47 4 45 48
^! ‘ 55 45
1 j-ti-n 45 0 44 57 50 45 50 0 ^6 11 3
'
3,47 '5 0 48 7 30|49 0 0
M 44 8 »«4 5 1 »4 45 54 12I46 47 7|49 id

40 19I48 55 » 5
26 44 5 * S »45 »5 »9 4« 18 45I47 1 1 P48 449 5» 30
5 3748 59
17 44 55 ‘ 9,45 49 3 4 « 43 7 47 . 57 !
,
30 5«|49 •4 5 ' 50 18 45
28 45 iS 454 « '3 747 7 5048 I 5*48 5 « '5 49 50 57 50 45 0
29 45 41 1 1 4« 37 » 47 5 '
5 »M i 6 45:49 11 34 50 Id »4 5 ' 1 5
«o 4A 5 3747 0 5 « 47 5
« >5 48 5
'
54 49 4 « 5 » 50 42 II 5
'
37 50
5 > 4 « 19 447 »4 5 48 10 37I49 l 6 ' 1450 1 1 t 1

5
'
7 58 5
» 5 45
= 4« 5
» 3°,47 48 45 48 45 0 49 4 ' '
5|50 37 50 5
'
33 45 5
» 50 0
5
55 47 '5 5 «148 1 1 «51
59 49 9 11 50
49 5 6 1 ‘
59 52 5 » 5« 5
54 '47 59 5^ 54 49 33 45 50 30 5 «S' 18 7 5 » »5
1148 53 9 11 50 *
^5 4 * !
49 49 0 is;+9 j8 7 50 55 47 51 55 16 51 5
1 « 53 ' 48 45
i 6 ‘3 49 14 HI50 11 50 3 ‘ 10 37 5 » 18 45153 Id J »54 5
]
“i
57 48 49 5> ^8 I7IJO 46 5» 3 ‘ 45 »85» 44
;
.
4:55 42 59*54 4' ‘sl
58 *59 '3 7 )
1 11 T 1 1 5 5 » 10 9 53 9 »»}54 8 »«155 7 50 ;
59 49 5 « 54 yO 3« 6
i' 35 J / ;
’ t t
9 '
3 54 4‘|54 54 ‘J 55 33 451
40 59 0 0 5* 0 Ojjl '
0 0 53 0 ^>154 0 c 55 0 5 «
0 0'
1
1 1 1 1 1
^5
LIBER
57 5» 57 £0 6t ex
<5j
1
^
G M S C M S G M S G M s G M S G M S G M Kl 1
(7 0 0 j8 0 0 59 060 0 0^61 0 0 61
1 0 0 «5 0 Bi
4° 4 41,40 4« 51 4> »9 4 4» 1 1 >il4» 55 »«|4» 35 371 '7 49 S
40 »4|4> ‘4 .4 4> 5« 4» 4» 59 »»45 1 ij44 4 iil 44 47 11 S
40 j8 ?;4' 4< '5;4» »4 11 45 7 5°4i 50 37I44 33 45i1+5 l£
4> »4 J'l4‘ 8 If 41 51 1 4» 55 57,44 *9 '5145 1 49 45 4« ‘4 5
4' 544» 5J 5741 '9 4' 44 i 45,44 47 49:45 IL 5» 4« '5 5« 18
4» 8 >7,4» ‘ 49^5 47 11 44 5> 5 »45 i5 1414^ 0 5« 4« 45 18 g
41 4J oU> }o 0 44 •5 0,45 0 45 45 4« 50 0 47 •5 0
g
41 1 4>'4» »7 I 1 44 4» »9 45 18 J4«
• 5 56146
4» "47
59
18
4 I47 44 — S
4} 18 l« +4 14 11 45 10 9I45 5« >5 4^ 7 48 '4 4 K
11 47 10 47U7 57 1 48 45 5«
44 5 9 44 5' 54 45 57 58|4<5 »4 g
44 5»45 »8 45 4<f 5 »714« 5» jo 47
M li 16 »5
_5» 11 7 S
10 37 48 7 58 48 55 '9 49 4» 59 M
44 58 }«!4J 4J 5« 4« 55 '7!47
4S 15 *9|4^ 7 47 U
0 5^47 4» 45 48 5« 54 49 »4 »»50 1 1 1 1 g
4t
4^ 18
1|4« 40 •9 47 18
7
40 15 5» 49
7^ 47 5« 15148 45
5 9 49 55 16,50 41
49 55 45 50 >» 50 5' I '5
— S
S
4'5l47
O 14« 41 18:47 }4 4> 15 54 49 >5 ^ 7|50 1 11 50 5' »4 !*' 40 47 S
•n
O.
O 47 11 1148 1 51 48 5‘
jS 54I48 »9
54 49 4>
4 49 »9 '5 50 9
'515° 30 5« 51 »0
50 r9 5» 5' 49 4' '5»
5» 10J7
5' 77
— §
^7 1
a 4* 5 3748 56 •5 49 4« 51 50 57
148 n»• 49 »5 x6 50 '4 »1 5>. 5
5051 »8 7 5» 18 45 |55 9 z»
»7 5* 5« 4»! ii. 47 49 51 »8 54
g
S
48 59 449 50 57 50 4» 1 I 5> 55 45 5» »5 '9 5» l£ 5» !'+ 8 z£ g
4? 47 50 *7 49 5* 9 5> 5» 1 5» 5» 55 54 55 45 5« 54 57 58 g
'49 oin 57 30 5» 50 0 5» 11 30 54 •5 0 ii 7
V» 30I50 45 12 g
50 >9 15151 11 1 51 5 9 5» 58 7 55 5> 6 I54 44 4 55 37 1 S
JO 45 5«1j> 5i 11 51 5» 49,5» 16 •5 54 *9 4> '55 '5 7 5« 6 34
g
(' 1 »95» « 34 5» 0 _^5»54 11 54 48 »7 4» 11 5« 5« 6 's
11 »0 55 16 5» 5« 1
J9 i’»1ji ii 45 55 iS 754 '5 57 5
S
lj> 1
6 6 5i O 5« 55 55 47,54 5° »7 55 45 18 5« 40 '9 55 55 9 ; §
p* 3^ 49Si »8 7 54 1» »«.55 18 45 5« '4 4 LL 9 11 58
n 59 i» 5i Ji •9
5) 5« 5I54 »1 »0|55
54 5' 6 55 4«
18 45 5« •5
5» 5« 4» »9 57 »8 Te 58 »4
0 57 1 >5 58 7 50 59
au
s 45
g
Ili.IL i8;54 49 4'lii 4« »4' 5^ 43 _7 57 39 5' 58 5« 14 51 55 11 §
16 5»|5« >4 4I57 1 1
ii4 »9 4> 55 5« M 8 »«,59 5 57 £0 z 49 S
14 4« »4 !5 44 4'5« 4> 4»!57 39 11 58 »7 »1 59 54 4« £0 5» 11
g
11 >5l575«9 11 58 7 59_ 5 iZifL 3 45 £i 1
IL-ii
J5 39 5« 58 1« 57 »7 1 58 35 37 59 54 liltfo 31 49 £i Ji" Dlt
5« 9 i« 57 i 5758 4 4' 59 3 45 5o » 49!«' 1 5» £» 0 56 jfi
57 i» 49*5* 3» 11 59 3* 5* 5o 5> I4i6i 50 5« £1 50 18 g

f« 33
J7 0 0 58 0 ojj9 0 0 £0 0 0 5i 0 0 61
1
0 <5
_!!
0
m
1 1 1 1 11
z6 dEOMETR. PRACTiCyE
Par-
<^4 «5 , 66 «7 58 «9 170
tcs.
G M s G M s G M SjO M $ G M s G M * M s
0 0 65 0 66 0 0
0 0 0 68 0 69 0 0 70 0
0 0
84
i 45 0 0 (434 » 1 4* »4 22 47 6 34 47 48 45 48 30 5* 49 '5 7
0 46 12 39 4* 33 «9 47 57 38 48 20 37 49 3 17 49 45
i£
3 45 50
0 4« 7 47 »* '5 48 9 12 48 5» 50 49 55 37 50 18 45
4< 0 43
48 50 0 47 '3 38 47 57 1 4 ® 40 47 49 1 »4 22 50 7 58 50 5 ' 34
6 47 0 0 47 44 4 48 18 7 49 12 1 49 3 « >3 30 40 «9 5
' 14 21
048 14 3» 4 * 59 4 49 45 5 « 50 t8 7 5 ' 12 39 51 57 1
7 47 30 0
8 48 0 0 48 4 ) 0 49 30 0 50 'S 0 5 ' 0 0 S' 45 0 5 ‘ 30
0 49 '3 18 50 0 $6 $0 ^<5 »4 3 51 5» * *7 11 55 2
9 48 50
'
5 A2
lO 49 0 0 49 45 5« 50 3 * 5» 3 17 49 3» '
45 Ji 49 4 '
3 35 55 57
0 30 16 14 5 ' » 49 S> 49 33 » 55 37 53 11 1 54 8 16
1 49 30
IZ 3 ° 0 0 30 4« 51 5 ‘ 33 45 5 i 20 37 53 7 50 35 54 11 54 4 _is '
z
c
1 z 50 30 0 5
' '7 21 5 » 4 4' 51 »ls 5 59 12 (4 26 43 55 '4 4
5
' 0 0 3 47 49
« 5 » 35 57 53 i 5 16 54 1 '5 35 59 4 5 5 4 * 51
3 »4 5 « IP 4 '
f» '•«5 3
> 50 0 51 |8 17 53 54 53 34 3 ' 34 45 7
< 53 51
2 \i6 51 0 0 51 48 45 5 3 37 50 54 26 ‘5 55 ‘3 0 3 « 45 5 * 3 » 50
5
17 5 » 50 0 '9 «3 54 8 x6 54 57 59 55 s» 54 ,4 6 57 »3 '9
>i8 33
IP 55
0
~ 3 3
0 5 5 49 4 ‘
0 34 10 9 55 ‘0 '9 5 *
54 39 XX 35 ip 4 5 * 18
0 18 5 * 50 57 57 40 47 58
S 7_ 8 26 57 38 7
30 5
«
zo 54 0 0 54 50 37 55 4 > '5 54 5‘ 57 22 50 58 7 39 M 5 45
0 55 6 $6 12 1 5 « *7 57 54 11 S* 43 i 8 |t 9 ® 54
/O 2III 34 50 1 5 5
»77 55
(s !» 0 015 5 5 * 34 5« 43 7 57 34 4 ^ 58 x6 M 59 17 49 40 9 11
55 50 o\<6 21 2 57 14 4 38 6 6 58 58 7 59 30 9 *0 4 *- 1 I
0 60 21 50 6 0
4 3« 0 0 54 51 50 57 45 0 58 37 50 59 30 • 5 |
<
5
^ 50 0 57 ii 58 58 15 5 « 54*0 I )l 4 o
59 8 34 5 > 61 47 49
57 0 0 57 53 2^ 58 44 51 i? 4o 35 43 «>
39 40 17 “ 62 10 57
0 58 13 34 59 »7 49 60
45 <> 5 37 *<
j 1 39 61 5? 16
37 50
0 0 58 54 11 59 48 43 60 45 7^1 37 5 o 4 l 51 3 ‘ <5 16 >5
l8 J8
58 50 0 59 »4 5 > 60 19 4 * 61 '4 51S» 9 12 <55 4 5*5 59 4
59 0 0 59 35 1 4;<5o 50 37
61 43 56,62 4I «5 3 3« 54 «4 5 ' 51
59 50 o!<o it 47 8* >•' 34 61 17 11I43 15 7 *4 8 S 4|*5 4 4'
52 60 0 0 60 $6 '5 61 $l 30 61 48 4 J| 4 j 43 0 *4 4' '
5 |*S 37 30
60 50 0 61 1 ^ 45 i 5 x6 20 9 *4 16 s» *5 i
'5 5*
66 10 19
33
6t 0 o|«i J7 1 1
61 54 XX «8 3 ' 54*4 48 451*3 45 3 * 66 43 7
33 61 50
OjSi 17 39;*3 15 19 <4 11 38*5 20 57 66 18 >7 «7 '5 5«
3« 6i 0 o 4i j8 7I83 5<5 '5 <4 34 »1145 5 ^ 50]66 50 57 67
o«) 18 J<1<4 »7 <3 15 471 *« 14 11 47 21 58 68 11 54
37 ix 50
t 1
38 «5 0 0^3 59 4 *4 5 * 7 «3 57 1 66
s*
i 5*7 55 '9 68 54 12 '
?9 65 50 ol«4 ij 3»*3 »9 4 <56 18 5 * 1*7 18 7 48 17 39 <9 17 1

0 «7 0 oj68 0 0I49 0 0 70 0 0
i
40 «4 0 o',«S 0 0|<S<5 0
LIBER 1. 17
C 1
1 1
1 » ' 1 1
z8 CEOMETR. PRACTICit
Par- 78 79 80 81 8x 8} 84
tes.
G M s G M S G M s G M $ G M s G M s G M s
1 78 0 0 79 0 0 80 0 0 81 0 0 8x 0 0 85 0 0 84 0 0
t 54 i» 37 55 51 4S 5« '5 o'5« 57 III^ 39 11 58 11
54 59 3 45
i n 27 1 1 5« 9 5‘ 5« 51 l'o 55 9|i8_ >7 49 59 0 18 59 43 7

5« 3 45 5« 4« 51 57 50
0 38 13 7;38 5« '3 59 39 11 £0 11 30
4
5« 40 *9 57 »5 54 58 7 5058 5‘ «59 34 4' £0 18 *7|£i 1 51
5
6 57 16 5» 58 0 5« 58 45 0 59 29 4 60 3 7 £0 57 1 £t 4» '5
5o|£o 1 fo 31 34!«* 3« 6 «X 10 57
7 17 53 16 5» 37 58 59 71 7
8 58 30 0 59 »5 0 £0 0 45 0 £1 30 0 £1 '5 «5 0 0
6 1 £0 57 5o|«i 11 58l«i 8 i£i£l 53 54 «3 39 11
9 59 34U9 52
£1 0 j6«l 4« fl6i 51 49«4 18 45
IO 59 4J 7 60 19 4 £1 '5 0
1 »9 4‘ 6t 6 6 £1 51 50 £1 3» 54®3 15 '9«4 1 1 43 «4 5'* 7
0 «5 i£ 52 £4 45 «4 5° 57 «5 iz. 30
11 60 5« >5 <1 4J 7 £1 50 _3
7 30 «5 «4 41 .1 «5 19 32 ££ i£ 51
15 61 32 49 dl 10 % «5 54 5 '
0 £4 32 49 10 57«« 8 »7 «« 5« »5
<4 61 9 ii|«i 57 1 «5 45
y
>5 61 45 58j«’ ’4 M £4 11 50 ®L 10 47 59 4 «« 47 11 £7 35. J 7
i«f«3 11 )ol«4 >5 <5 w0 0 «5 48 45 66 57 30^ i£ '5|«8 '5 0
*7 59 4I64 48 17 «5 37 50 ££ 1« 43|®7 *5 5«|«8 5 9 £8 54 11
18 ^4 35 37l<5 »5 *9 ££ 13 0 4 4‘1<7_ 54 ii|£8 44 4 £9 JL
1 1 ££ 51 5o «7 41 J9£8 Ji 49|£9 11 5« 70 13
19 «5 I 1 n{66 7
lO ^5 48 45l8^ )9 11 <?7 50 0 «8 10 57 «9 1 I '5 70 1 51 70 51 30
1 66 »5 I9|(»7 t6 14I«8 7 }0 $8 5)5 J6:G9 49 4 4° A 7 71 3' 51
11 ^7 I 5187 55 x(>l68 45 0|<9 3« 54 70 18 7l7i 19 4> 71 1 »5
5070 *4 5171 £ 5471 58 3«|71 50 37
25 67 38 i 6|<58 )04 18 £9 11
14 6H >5 ol<»9 7 50 70 0 070 51 3017 < 45 37 50I73 30 0
15 6S 5' 541«? 44 32 70 37 3071 30 x8 71 23 i«i75 *« »4 74 9 11

z6 69 1)5 770 II 54 7* >5 o|7i 8 i£l 75 ‘ 5173 55 '9 74 48 45
»7 70 4 4> 70 58 5« 7' 51 5°|7i 4« »4 73 40 -1 S
34 '5175 18 7
18 70 4' ‘571 55 57 72 50 0173 24 11 74 18 45 75 <3 7 7£ 7 30
17 47|7» I» 59
7* 75 7 30174 1 11 74 57 t 1 75 51 1 7« 4« 5»
o |74 40 *9 7£ 30 5« 77 l£ '5
54 2172 49 4'
7* 75 45 75 35 37
$1 71 ro 56I75 45 74 11 50j75
18 >7 7fi >4 477 9 5' 78 5 37
‘ ji 73 7 5074 5 45 75
0 075 j6 15 76 51 30,77 48 43 78 45 0
55 75 44 4I74 40 47 75 37 30,7« 54 '5|77 30 5«i78 »7 39 79 »4 11
10 57175 »7 4917® ‘5 077 11 1 i|78 9 »1,79 £ 54 80 3 45
S4 74
9 78 47 49 79 45 18 80 43
15 74 57
1 1 75 54 51 7^ 5» 3077 50 7
18 7 79 i£ i5;»o 14 11 81 11 30
3« 75 55 45 7« 51 51177 30 0178
^7 76 10 •5!77 8 <417* 7 5079
6 fi 80 4 4* 81 3 17 8x 1 51
»8,76 46 51 07 45 5«78 45 o !79 44* 4 So 45 7 42 1 81 4' '5
59 77 13 16 78 i» 5879
11 $o!8o 11 1 81 11 34 81 11 6 83 10 57
° 080 0 o|8> 0 0 81 0 0 84 0 0
*
40 78 0 0 79 0 83 0
LIBER I. »9
1 1 111 1 1 5
1 1 11
y> GEOMETR. PRACTICiC
Par- 91 93 94 9J 96 97 98
tes.
G M s e M s G M S G M s G M s G/ M S G M s
s o 0 0 0 0 0 00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 «4 41 M.tfS 13 66 5
3.6 57166 47 49 f^7 30 0 68 11 1 68 54 11
1
i «5 14 lll^^ 7 1 66 49 41 67 5» 11 68 •5 0 68 57 39 89 40 *9
4 66 7 ^6 5° 37 ^7 3 3 45'<!816 51 69 0 0 89 45 7 70 16 *5
5 66 50 37 «7 34 M 68 •7 49 69 14 89 45
I 0 70 18 3« 7» 11 1
6 67 33 45 6% 17 49 69 1 51 89 45 58I70 50 0 7* '4 4 7* 58 7
7 4^8 1« 51 69 I 14 89 45 58 70 )o 18171 •5 0 71 59 51 71 44 4
8 69 0 0 69 45 0 70 30 0 7« '5 071 0 0 7» 45 0 73 30 0
9 «9 43 7 70 18 5« 7» >4 4 7' 59 5»|7i 45 0 75 30 ig 74 ‘5 5«
IO 70 3.6 ‘5 7»
1 1 7> 58 7 71 44 50 0 74 ‘5 58]75
4j75. 5'
1 7* 9 11 7* 55 47 7i 4i XI 75 i8 3874 ‘5 0 75 1
14|75 47 49
11 7* 51 50 71 59 11 75 16 'S 74 '3 0 075 4« 5179
7 75 35 45
'i 71 35 37 73 11 58 74 10 >9 74 57 39 75 45 0 76 51 1‘ 77 *9 4*
>4 73 18 35 74 6 34 74 54 11 75 4» 1 76 50 0 77 7
49 78 5 37
'5 74 1 51 74 30 9 75 38 16 7<J 16 45 77 '5 0 78 3 >7 78 5> 54
i6 7-4 45 0 75 33 45 7« 11 30 77 X >5 78 0 0 78 48 45 79 37 30
'7 75 18 7 7(J 17 11 77 6 54 77 55 47 78 45 0 79 34 >3 80 15 16
i8 76 >5 77 0 5« 77 50 57 78 40 >9 79 50 0 80 *9 4' 81 9 11
1
19 7^ 54 11 77 44 5i 78 54 4' 79 ^4 5' 80 '5 0 81 5 9 81 55 <9

lO 77 57 50 78 18 7 79 18 45 80 9 11 8x 0 0 81 50 37 8i 4 » *5
11 7« 10 57 79 1 45j8o 1 49 80 53 54 81 45 0 »i 5<f 6 85 »7 1
11 79 19I80 46 50 ?r 38 16 81 50
3 45 79 55 0 85 11 54 84 '5 7
79 4« 51 80 38 5481 30 J6 8t 11 58 83 '5 0 84 7 1 84 59
4 '
»4 80 }0 0 81 11 50 81 5 0 85 7 50 84 0 0 84 51 50 85 45 0
15 81 15 7 81 £ 681 59 4 85 51 1 84 45 0 85 57 58 86 50 7 ^
i6 81 5« 15 81 49 4' 83 43 7 84 58 34 85 50 0 86 15 16 87 16 5»
»7 81 )9 11 83 33 '7 84 i 7 " 85 11 6 86 • 5 0 87 8 54 88 1 49
iS 85 11 30 84 16 5» 85 1 ‘5 86 1 37 87 0 0 *7 54 11 88 48 45
i9 84 5 37 85
0 18 85 55 >9 86 50 9 87 45 0 88 59 5> 89 54 4 *
3
° 84 48 45 85 44 4 86 39 11 87 34 4* 88 50 0 89 »5 9
0 0 0
3
' 85 5‘ 51 86 17 39 87 15 i6|88 19 M 89 '5 0 0 0 0
31 U 5
o ;»7 1 M 88 7 30I89 5 45 90 0 0 0 0 0
35 8« 58 71*7 .54 5' 88 5'- 34189 48 17 0 0 0 0 0 0
34 87 4 » >5 88 )8 i<589 35 37 0 0 0 0 0 0
35 88 14 11 89 11 1 0 0 0
3 « 1*9 7 50 0 0 0
37 «9 50 57
i
0 0 0
3« 0 0 0 0 0 0
'*‘j
1 1 1 1
1 1 1 1 1
LIBER I.
aBaaesgaae KiKSKSBC HagQgQBS aoaoBQB&i
Par-
99 100 1
101 .
101 10} 104 {
1
loj
tes. 1
1
c M s| G M SiG M S|G M s G M s| G M s G M
° 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0. 0 0
%
0 0 0,
^
<j }6 34^70 18 45 7 » 0 5« 7X 45 7 7 » »5 '9 75 7 50 75 49 4 * &
70 11 58 7 > 57 71 48 17
|
7» 50 54 75 5 «| M
ii. M. Zl. 575 * s
7. 9 11 71 5 » 50 71 55 57 75 18 45 74 1 5 »! 74 43 0 73 18
7 1
7 *
55 47 7 » 39 11 75 11 58 74 6 54 74 50 9 75 35 45 7 ^ »7
75 16 '5 74 IO 54 11 75 58 16 11 jo 77 6 14
71 41 1 1 74 1
7 J 18
5 < 74 '5 7 74 57 59 75 41 1 7« 14 45 77 1 77 47 5 §
74 50 75 0 0 75 45 0 7« 50 * 77 '5 0 78 0
°l
78 43 0 @
»4 75 4 « 5» 7 « 5 » 11 *7 49 78 »7 78 48 45 79
75 1 77 3 J 4 _11 ^
75 47 49 7« 55 45 77 >9 4 78*
5 57 78 5
'
54 79 57 50 80 15 »* H
7 « 54 '5 77 10 57 78 7 1 78 55 26 79 59 5 * 80 14 ‘5 81 1 59
g
77 10 57 78 7 30 78 14 11 79 4 ' '5 80 18 7 81 ‘5 0 81 I
51
o
16 14 IT 5 45 81 4
g
E. 78 7 1 78 54 11 79 4 > 4 8. 45 80 19 g
o 78 55 16 79 4 ' >5 80 »9 16 5» 8i 4 81 4 4' 81 5 » 50 85 40 '9
10
g
5 ' 80 iS 7 81 I 4 4 4 ' 81 14 81 5» 58 85 4 ‘ 15 84
79
80 16
—
1J~45 1
' EL.
>5 81 '55 45 81 5 »0 81
50 85 4 ‘ '5 50 0 »3 S
81 1
59 81 5
‘ 5» 81
6 85 40 ‘9 84 5 » |85 18 45 86 »9 7 58 s
81 59 4 8i 48 45 85 57 50 84 18 7 85 84 7 50:86 »7 49 57 IL S
"
8» 45 18 85 55 57 84 »5 47 85 '5 5« 86 6 84 5 « *7 6 4'S »4 »
85 51 5» «4 11 50 85 >5 7 84 4J
86 54 11 87 45 0 88 53 57 g
11 86 0 18 86 5 ' 34 87 4» 39 188 45 iSo
8+ 18
,*7 85 9 AL *4 3
§ *
85 4 4 ' 85 5 <S '5 84 47 49 87 59 11 88 50 }4 89" 11 50 0 0 °

§
*» 5
‘ € %6 43 7 87 55 9 88 »7 1 89 »9 <5 0 0 0 0 0 0
|86 57 50 87 50 0 88 11 50 89 '5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 g
187 15 54 88 5» 89 9 5 > 0 0 0
§
188 10 »9 89 3 45 89 57 0 0 0
1 1
g
88 5« 45 89 50 57 0 0 0 0 0 0
[89 45 7 0 0 0
0 0 0 0 0 0
i
0 0 0 %
•
1
10^ 107 108 109 1
1 10 111
G M s G M s G M S G M S G M s G M S G M s g
0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9* 0 0 0 0
16 77 :o 57 78
1
74 5 ' 5» 75 ‘4 4 75 5 « >5 75 58 1 49 78 45 0 ,
1
75 It 54 76 4 '5 74 44 ji 77 19 51 78 11 1 78 34 79_ 50 IL g
76 1 1 >5 7 « 54 11 77 57 50 78 10 57 ?9 5 45 79 4 « 3 ^ 80 30 0 A
77 0 5 « 77 44 5 » 78 18 7 79 1 45 79 55 ‘9 So 58 34 81 11 50 g
77 50 37 78 54 4 ' 79 18 45 80 1 49 80 4 ‘ 5 » 8| 50 81 0
l£\ IL «
17840 >9 79 14 JI 80 9 11 80 55 54 81 58 16 81 22 83 7 50
50 0 *5 '5
5 »!
1
79 30 0 80 »5 0 81 0 0 81 45 0 81 0 84 0 0 g
80 10 4 ' 81 9 81 50 57 8i 5 «
11 54 84 1 84 5»
5 «18 5 7
— i
81 9 11 81 55 >9 81 41 '5 85 17 1 I 84 >5 7 84 59 4 85 45 0 g
<f 81 59 4 8» 45 18 85 5 > 5 » 84 18 17 85 4 41 8j ‘ 6 84 57
Cw
8» 48 45 85 55 57 84 11 50 85 54 IJ |84 4J _7 I87 -}o
5
0
i
s
C 9 11 85
3 85 $8 16 84 »5 47 85 5 7 86 0 28 86 47 49 87 33 9 88 11
i
84 18 7 85 >5 5 « 86 5 45 86 5 > 54 87 59 1188 *7 1 89 * 5 .
^ A
85 >7 49 84 6 « 86 54 11 87 4» 39 88 50 iL »9
’
0 0 U 0 g
8« 7 50 S 6 15 87 45u 0 88 55 45 89 11 30 0
1
0 0
g
8$ 57 1 87 4 « »4 88 55 37 89 »4 5 » 0 0 0' 0 0 0
87 4 « 5 » 88 3 ^ 54 89 16 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ii g
|885« 54 [89 le 45 0 0 0
1
£ 89 l£ if 0 0
]
^
|
0 0 0
S
0 0 0 0 0 0 0 0 0
_ ^
_ — a
:">XS«C5K
t>
geometr; practic^
Par.
tcs. ”J 1 "J 11 ^ »'7
1
1 18
1
;
!
1
1
i 1
G M
1
S|G M S|G M S G M S G M i |G M S|g M s

'
1 o o o 000 000 1
0 0 0 000 000 0 0 0 '
z 79 17 11 80 9 11 80 51 54 8t 55 45 8z if 56 81 58 7 185 40 19 1
i
8 0 lo 9 81 1 49 81 4( iS 81 18 7 85 10 47 85 55 »«
1
H 8i ij 7 81 ^6 15 8z )9 11 8) 11 50 84 5 57 84 48 45 85 5 > 54
49 41 85 55 ‘7 84 16 yi 8f 018
i
5 8) « 6 81 85 44 4 8« 47 59 :
6 8i 86 39 11
59 4 85 45 7 84 17 II 85 11 i| 85 55 ‘9
I
5 57 86 jo
85 51 1 84 6 8«
87 54 4 ‘ 88 19 13
5« 54 85 11 9
1 84 45 0 85 50 0 8<$ 15
88 50 0 89 Ij
0 87 0 0 87 45
0 0
j
_9 85 57 5 * 88 15 16 87 8 54 87 54 11 88 59 5 '
89 15 19 0 0 0 1
10
50 ^6 87 14$ 51 SS 1 49 88 48 45 89 54 41 0 0 D 0 0 0
" *7 aj 54 88 10 19 88 5 « 45 89 45 7 000 000 {
11 88 1^ 51 89
5 45 boo 000 (
89 951 89 57 000
B
'4 000 000 (
006
i
i i
s
11 •
1
i i
^ i
Par
s s. tcs.
izo IZl ni '53 124 ”5 116 , [
CMS G
t
G M s M s G M S G M S G M S G M s 1
1 84 zi 50 85
000 000 000 0 00 000 000 0005 {
4 4 ’ *r 4 < 5» 86 19
4 87 1 1 87 55 47 ;88 55 57
15 C
_i «s- 18 45 8^ 1 14 8« 44 4 87 45 88 itf 9 11 88 511 89 54 41 {
1 4 8£ 15 0 85 58 7 87 41 15 88 14 11 89 7 JO 89 50 57 0 0 0
87 11 15 87 54. 5 ‘ 000 000
88 58 16 89 11 1 0 0 0
b
5
6 88 7 }0 88 51 54 89 55 000 000 boo 57 0 0 0 (
7 *9 5 45 89 48 17 000 000 000 0 b 0 0 0 e i
8 90 0 0 000
7 000 i
Par-
'»7 iz8
tes.
:: M s(2 M s
I 000 000) 1.
j j
1 49 0 0
'7 )o
000
i
!s> 5
5
0 0 o| 1 1 1
'
1 1
-
QVANDO
LIBER
intrAQnadrantcmnondercriptifuncplurcsquadranto.fedVnicustinttimadeftin
55
to
^.gradus ccquiiitc diflributu<tCogno(ccniut folo circini bcncHcio, quoi Minuta» ac f^cuiula in quauisgndus fnttrri-
parnculaconcmcantur:id quod etiam in Anrolabiofccimusthocfciticcc. modo. Sic dau verbi gratia particulae
*’**^‘"^
u.ingradu JO.fiip«iorisQ^drantisBC.SumaturcadiIigenti/Timebcncficiocircini,&iprincipioQuadraniis,
id cft,a panCtQ C,incipicndo,cadcm apertura circini accipiantur 6oJcqualcs particuU vique ad puncbim X,iu
vcarouCXtfcitaeccuplusiicarcuscu: Quotenim gradu: integri inhocarcufcxagccuplocomprvhcndunctir»
« j
—
eoe minuta compicdxcur particula data cu.Et (l vitra gradus integros in arcuCX.fupcHit aliqua parcicub» acct> f*ffi**
puturca(cxagicsquoquc»initiofadoapundoC.Nam quot grados integriin hoc arcu lacagecuploconcincn-r'^*'
tur.coc Iccunda vitra Minutainuenta continebuntur in dau particula t u. J li adhuc aliquid itipcrlic.rcpe* f^'***"^
rientur eodem modo Tcnia»&c. luquc cum in arcu CX» qui fcxagccuplus oi particulx t u , concincan tur 40.
gradus intcgri.coinprchcndct particub e u. quadraginta Minuut&infupcr tot iccunda»quot gradus continen-
tur in arcu»(mi Ccxagcctiplus Iitparticulx vitra 40.gradiu in arcu CX,conccntx»&:c.
HOC auie ica dcmonilro. Quam proportionem habctarcusdo.graduuadi.gradum,camhabctarcus
CX»ad particulam t u»cum vtrobique proportio (it fcxagccupla. igitur pcrmuundacric.vt arcus do.graduum
adarcumCX»icai.gradusadparticulam tu Acproindequoe partes fexagefimx arcus do.graduum» hoccO»
:
quot gradus in arcu CX.contincntur.tot rcxagcdmzpancs vnius gradus»idcH»coc minuta innarticuU t u» exi.
Ucnt.licm quam proptjrtioncm habet arcus Cô.Minutorum ad i.Minutum.cam habet arcus (cxagccuplus par-
cicuLr.qux vitra gradus ini >'rosvrq:ad X.ruperc(ladhancip!amparticula. Permutando igitur erit, vt are* 5o.
Minutorum ad arcum rcx^*cuplum di^r particulx reliqu r > ica i. Minucum)ad didam panicubm reliquam.
Qujue quot panes lcxagerimxarciu5o.Minutorum,hocclb quot minuta in arcu didx particulx iexagccuplo
(fumendo nunc gradus Quadrantis BC.pro M nutisjeontinemur, tot panes (cxagdtinx vnius Minuti, id c(l»
tot Secuit Ja.inrdiqua illa pardcula includcntur,& fic dcinccps,li opus lit,dc Tcrujs, Quartis, &c. iiiccllioacun
Sed i^s clhmeoiudicio» Ci minuta diligdcr inquirantur. Et li quidem panicula remanens matorfueric (cnu^
gradus, pro illa vnum Minutum aflumatur.Minucirq; inuentis adijciatur»q» tunc in ilia panicula contineantur
plura Secunda quam Si vero eadem panicula femidl* gradus fuerit minor , nihil Mi nucis inuen cis adijeiatur»
quod tunc in ilJa panicula pauciora Secunda includantur, quam 50 Si denimdida panicula lemiiTi gradus fue-
ne xquaUsjlibcrum (it addere Minutis inuentis vnum Minutum.vcl non addere.
II QV I A vero facile error comicti potcf!»(i circino paniculam didam gradus, vel minuti fexagies or-
dinelumcrc velimus, redi us feceris» quando particula data femilTc giadus minor cH , (1 eam vnacu prxccdcnc4
gradu acceptam primo locoquincupics dcindehunc arcum quintupluduplcs» cenio huncarcuduplu eripies»
actandcquanohuncarcumtriplumiccnim duples. Vltimusn. hic arcus erit dacxpaniculxvnacuro gradu ac-
cepto (cxagccuplus.Q^rc(icx cd demantur <$o.gradas»indicabunt reliqui gradus mimorum mimiroru tn data
particuU contentoru.Quod (i pcrxftirfiationcm cqgnoucris»parijcuUm femilH gradus minorem non fupenu
remirnaq. (Nam E fuperarct xq. minuta, non poiLm as ratione iam explicanda inquirere minuta propterea
;
quod circumducendo circinum»totumQ<udrantrm cxccJcrcmuvrt patebit.) commodius minuta datxpar*
ticulx cc^noicemus hoc mo lo.Datain panicula cum gradu prxccdenti primo loco quadruplicabimuîdcmde
huncarcuquadruplu duplabimus, vthaWamusoduplumarcuscx particula, & vno gradu compoitti,eenio ar-
cum huncoduplu iterum duplabimus, vt liat arcus Tl decuplus arcus ex data particula ,& vno^rada compolici^
quarto hunc arcu rurfusduplabimuii&quimo undem huncduplu iterum duplabiinus;vt habeatur arcuscon-
tuicnsarcum ex particula propoliu,& vnogradu fexagies & quater, cuius extremum pundum diligenter jkicc-
tur.Nam li ex toto arcu ab oo pando incipiendo, auferatur arcus quadruplus particulx datx vna cum vnogra i
du,(upcrcnt are* fcxagecaplasciurdc particulx vna cum vno gradu;cx quo deiiiq; (t demantur tfo.gradns, rcli-
qui graJusnumerum minutorum inJicabunt.QtmJ(i data particula feminegradusfuerit maior, cxplorabim*
eodcmodoniinpuinrcliquaparuculaminorccomprchcnla. Hxenamq; minuta ex $o.dctradarclinqucnc
minuta in panicula illa maiore c6mprchcia.Bcnc autem vides, quaiidodau panicula minor paru a fcmilk-gni-
dui dUfert,tuduscllequincupUrc illam vna cum vnogradu; deinde huncarcumdupUrc, tertio huncarcunx
tripUrc»&polUcmo hunc iterum duplare. Hac enim rationecx vitimoarcu duplato auferendi tantum fune do»
gruut,& nunquam totusquadrans exhauri tur,vt pater.
u N LQyE vcrolcmprropusclhvtparucula iila gradus ve! particula minorvni cum vno gradu
,
(exagies repetatur, icdGmclhvtcaaliquoucsrcptciia incidaepr^cilc in aliquem graduni;quod non raroacci*

dere (bict.Nam tunc conilituctur IraCfio, cuius numcratorc/i numcnis graduum pcrcurlbrumi Denominator
autem numerus tot vnitaiCi, quoties panicula circino repetiu fucrit.Vcrbi gratia, (1 aliquagrad* panicula viciet
repetita incidat in ((.gradum .complLdeturpaniculailU ^ vnius gradus.Qu^ fi numerator i$.pcr 60.
multi-
phcetur,& piodudus numerus }6o.pcrdcnominatorcm xo.diuidatur, indicabit Qimticns l8.pardculam Ulant '
continere (8. minuta. Sic (i alia panicula (epeies repetita incidat in tenium gradum, comprchendctcai^vniiu
gradus.Si igitur numerator $.pcr<(b.multiplicetur.&numcr*produdusi8o.ptrdcnominatorc7.diiiidatur, re-
perientur X5.mim Etquia in diuilionefupcrlunt 5. (ica rurlum imildpliccntur per <5o. proJuûlque numerus
5oo.pcr eundem denomiiutorem 7.diuidatur.dabitquoticnsadhuc4:^(t-cunda.
DEMONSTRATIO huiuspraxishxccjl.Qupnianimprioricxcmplo,ita(chabcntio.gradusad
i.gradum,vt pardcula vicies repetita ad vnam paniculamicHt permutando arcus lo.graduum ad arcum cond-
isenccm parucubm vicies, hoc cd. ad arcum ((.graduum, vt 1. gradus ad vuim parucubm ; &conucncndo 6,
gr.ad xo.gr. vt i.partjcub ad i.grad.Cum ergo d.grad.linc ^f.graJunm xoxondoebit quoque vna panicula *
^
vnius ^dus.quod efl propolitum.Ln poilcrion vciticxcmpTojquia itafe habent 7.grad.ad i.graduum, vt par-
ticula Lpties rtpcuu,hoccll, vt j.gradus adt pai ticubm;. nt permucondo arcus
7 graduum ad j.gra.vt r.graj*
ad j.particubmidc coiiui-Ttcndo ^.gradus ad 7>gr.vt vna pai deubaJ i.gra. Cum ergo j.grad.(inc ^fepccni gn-
duuin.compKdettir quoq; i.particub ^vnius gradusiquodcll propolitumxadvmq; in exteris ratio cfl
QVaNDO paniaiiaminorcu vno gradu rcpei;âinciditingradualiqucprxcise,aufcrcndicrutcxgra.
dibus percudis totgradus,quodes paruculaiJiacum vno gradu reptuta fuit. Reliquus n. numerus erit Niu
meratorfraAlonb&nonunator autem crit,qui pri*.Vcii patucuUilb minor cum i.gradurcpcdu fcpucsin-
cidit
,.
j4 GEOMETR. PRACTICit
fdS$ ddicin io.gTKium gemendi enin y gradus repetiti. Acq*, iu habebuntur iteru ^-^nius gradus tn dau particula.
tx tjmtmu SI vidnimcxquouUg.aduaufcrrevelimusparticuIaniquotbbccminutorum)itaagcnduincrtt-In
^4./« tot graduum, quot minuta dc{ldcrantur;atq;(vtconfu(ione
vitcmusjinarcuumiiitcruaUofcmidiamctriquadramisBC, deferiptum transferatur. Sicnimhicarcuiin<5o.
panesMualcs fccctur, ('primu, videlicet in duasrdcindc vna haru iteru in dua$:Tcrtio vna hara in tmracpoftr^
rum*^ mornanaru in quinq;)contincbic vna particula fcxagcfima numeru minutoru propolitu.VcH>i gratia, (i parti*
/e$»J4/ur. cula quaeraturcontin ens 5o.min. accipiemus in arcuFG,ad intcniallu lemidiamctri ACtddcripto arcum FGt
arcuiCZ,graduu 50Jrqualc,cumq; in ^.partes arqitalcs lccabimus,primuin duas in puo(ô K: Deinde arcua
FK, iterum in duas in pundo UtcrtioarcuFUin tresin pundisT,V.Ac cand£arcumFV,ui quinq*,. Vnanlm•
uehamm 5.particularam comprehende 1 50.min.ac proinde 11 transferatur circino in quemlibet gradu Qua
3nantis BC,ablcifra erunt 50.Min.cx cogradu Hoc ita demon (lro.Quomam cfl.vt arcus do.graduu ad i^radfi,
iuarcusCZ.adFG.graduu504Mifcxagdimam partem ciufdcarcusFG;critpcrmutando,vtarc*tfo.gradufiad
'
arcum FG,graduu 5o;iu i.gradas ad Icxagclimam pardeuU arcus FG:&conucrtcndo.vt arcus FG,graduu 50*
ad arcum graduudodea particula (WagcrimaarcusFG,adi.gradum.Cum ergo arcus FG,contin eat
graduu,contincbitquoq;particulalcxagclimaarcusFG,^^.vniusgradus,hoccfl,50.Min.Quodcftpropontiu
$£0hacrcs2nc6modii?lmacflinparuisQuadratib*,pnrlcrtimlipaucaMinutaiVtpotci.t.vcl3.ablan«
dendarinc.Qmsn.in Quadrantccxipioarc&i.grad*.vcl£.vcl.3.in (So.particulasdiUribuat? Quam ob rem cQ-
rJ eC.: 1 ...J..... 1:..
modius id,i.q, proponitur, e/Hcicmusluc rationc.Ex eodem quadrante nipcrioreBCar
I- .
KY.ad intcfualiu lemidiametri ACdcIcriptum.ab X,vlq;ad Y.Atq; hic are* XY,in<$.partes xquales
tn arcum XY.
(ecctur,Pninu fcilicct in z deinde vtraq;reminlsin 5.Dcinde prima pars in lo.particulas ;qualesdiuidatur,ita vt
, '.arcus XY.Ec quonia vna haru panicularu ell ad arcum X Y, ve r. gradus
ualibet haru particularu
fit Q^>
3 rancLsBC^darcum 5o.graduu;cumvcrobiq;proportiont Tublcxagccupla; erit permutando vna illam par>
ticularumadt.grad.vtarcusXY,adarcum 6agraduum.Qi^rcaqucmadmoduarcusXY,arcumgrad. 6 u.c 5 *
tinet fcmdi&infupcr vnam eius partem rcxagefimam.id cil.i.grad.cx collruiftioncdu quoq; vnaillamm parti-
cularu coprchcnd« i.gradu lcmcl,& infuper vnam parte rcxagdtma vni*grad*,hoc en.i.Minutu.Ex quolic,vt
dux pamcuix compleantur t.grad.Min.2. At vero j.particuix contineant 3.grad.& 5. Min.de de deinceps.
ITA QV
E fi in Quadrante BC.transfcratur vna partiLula (exagefima arcusXY.a punito C»vcla quo-
uisgradu,habîtun.Min.ini.gradu,vclquouisalio. Et fi duxpardctilx transferantur, habebumurin tertio
graduduo .Minuta:tria autem Min.in 4.gradu.fi eres particiiLrtransfvrantur,& fic de exteris.

PARI ratione, fi quis ddtdcrct quotlibct gradus.ac Minuca,inquircndi prius erit pardcula Minutoru»
^dcfidcr3tur,caqiadgraduspropoficosadtjcicda.Quodfiparticulaminutoru inuerarutaexigua fuerit, vtdr«
ctno vix accipi poUit,accipienda ea erit vna cum i.graau:& hic arcus ex t. gradu &: particula conflatus adijeien-
dus adnumerum graduum propoittum minus vno.Vc fi velit quisgrad.Sp. Min.5p Inuenienda prius enmc 59.
Miniira,quod fice, fi 5y.pariiculx arcus»XY,in Quadrantem BC.cransfcrantur.Nam particula in do. gradu eo
picdctur59.Mtandidiimefl.Siigiiurarcuscxâpariicub.&i.gr3duconflatusadtjciaturadarcum8Rgrad.
cunfidcturarcusgrad.89.Min.59.iiadcmq; ratio eflde exteris. AccipienturautcminarcuXY,panicuIx 59. fi
vnus pes circini in pundo 50. ilatuatur. &
alter in nona particula primx partis fextx totius arcus XY» verfus X.
Itaaccipieniur quoque paniculx 49.48.39 34.&c.vt pcrfpicuum cIL

lAM vcrofi.Minutanonin Quadrante UC,fcd in maiori, minoriueaccipicndafint.inquirendacaeiut
in Qudrantc BC . beneficio arcus XT,vt docuimus ; Deinde arcui inter C.& finem paniculx inuentz aufe-
rendus ex Q^draiitc propofito arcus iimiiis.quod ficc»fi ille Q^dransex centro A , deferibatur» rcâqucei
A»pcr finem parriculx in BC.inucntx educa tur, {Scc.
14 QV A E N um.10.11.12.d1: i3.prêdcntib%dixim*» pcHacIlc ctia quadrant in lineas rcdas.Nameadd
''^"^**’ntionccognolccm*,fiIincaredain quotuis partes ^quaktfecctur.quantam Iraôncquxlibct particula vnhis
ru
contincat:Et viciflim quopaffo ex vna parte abfundcitda fit quxcunq; fiaôpropofita. Quf resincre-
fjT dibilc cfl, quantam vtiHtatcm cum alijs rebus Gcomctricisitum vero maxime Dimcnfionibus quxperfiralam
,
fxrf f«4altimctrahcrifblct,aflt;rat,vtlib.3.eum de Quadrato Geometrico, vbifcalâltimetrxvfiisapparcbic,pcrlpicuij

itht Unu ciitSit enim rc<^ linea AB,vt ad pedem Qi^raniis fuperioris vides, IcAa in lo.partesxquafcs» (In tot n. par-
tes libet tam vmbram rcÛm,quam verfam kalxaJtimetrxdiftribucrc:quamuis ab alijs vtraq; in 12. diuidatur.*
quodpcrillamdiuifioncfjaliusDimcnfioncspcrficuntur.vtfuolocopattbit. Magis tamen probarero.fiy-
^*uW/
2/4. trumq;vmbrxiatusio ioo.partcsfccarctur.fi id magnitudoinnrumcntic6modcpcrmiitit)propofitumq; fit,
^
Guotpartcsdecimascouncai paiticulaDC,partisquintf,bcncfitiocircinifumpra pardcula DC.dccuplcturab
A,vfq;ad E-Etquoniain AE»c6tincturfcx partes totiuslincxAB,contincbitproptcrca pardcula DCrf-vnius
partis dceimx,lioc cfi,y*^.totius linex.lta vt fi rc^ AB. diuifa cogitetur in ioo-partcs,mbuendo lingulis deci-
mis pardb* denas pardcu!as,figmcntu AC,c6prchcndat y^f.Quia vero vitra y®. fupcrefl adhuc pardcula FE*
vnius dccimxtli ea rurfum dccuplcturab A,vfq;ad G.rcpcricnturin AG,o«flo partes toduslinex AB, Cond-
rctCrgopardculaFE.yJ.vniusdccimxjhoccu.propofiupardcuIaDC.vItra ,f.vniuspartisrefixAB, cond
net iniuper y^vnius dccimx, (vnius inquam decimxcx illisy^.quas in particula DC. diximus comprehrndi)
nimirumy^.vniuspards,fifingulxpartesdcctmxrcdxAB»diuilxc(rcntin 100. pardculas;atq:adco, liretta
ARfcâintcUigatur in iooo.partcs, tribuendo lingulis decimis partibus centenas pardculas , fc^cnrum AC,
complcdcturT+®*.quippecuminAD.condneanturytgS'Ef‘" DCrr®J-vniusparturcflxARfiuey^5*to-
duslincx AB;cumquxiibctccntcfimapariicuIa vnius partisdccimxfity^Âtqucinhuncmodumprogrcdi
liccbitad dccimasvniu5dccimxcxillisyf.quxioparticulaDC.continciuur,miiurumadfraôncmaioooo.
denominatam, &c.fcdfatumihi videtur ad partes millclimas pcrucnirc.
D E .VI O N T R AT O
S I hic eadem cfl.qux in gradtbus,ac Minuds.Eandcm enim proportionem ha-
bet rcfta lo.pardum ad i.partcm.quam reda AEud particula DQcum vtrobtq; propordo fit d> cupla, iiicoq;
permutando erit vt reda lo.pardum ad redam AE,ita i.pars ad pardculam DC
Quamobrem ficut in AE.cu-
uncutur y 'xcdx AB»dcccm pardum A
uilupcr pardeuL FE, rcfpcdu vnius partu Unex AB»dcccm pardum
ita quo-
LIBERI. 3i
?bquoqQeiOf>anim1aâMDCcnntmcbunnirTf.vnius parris, &inrupcruli$particularcrpc^riiiiu<icd«
mrq^«cftHE,rcrpcfluvniuspartisHncxAB.dcccmpartium,&c.
ITAQV E, vtvidcs.duab. opcrauomb.admilIcfimispincspcruenitur, acrilatustorum AB,mioo.
partes feftum crtct,quoJ confidcOtionc dignum cft.Et duo qiiidcm Numeratore* dccinuru eo ordine pofiri,
qift>inL'ûfunt.dantNutncratoicccmcfiniarO;cui fiprxpoiuturadfiuiftii numer* integrarupairiuantcda>
om particula cxiftcnDu,eonfiabiturNumcratormillcfiiDaru.Vt in fupcrioricxemplo.quiaantedata portini-
lam DCrcpcriuntur 4.partes,inu6txq; fiint "otx fradio Sic fi inuent* eflent pro aliqua par-
ticula in oftaua parte, tI- t§ conftituereiur fradioTa«J«*n fcrm parte inuenta* eflent ^ fieret ira.
de cancris. C^^d lire^ AB»idcfl 4atusvtriu(q;vmbr*diuidcrccurin loo panes, reperirentur

panesmillcfitnatvnicaoperacioneiriiumirum particula ditainvnaccntcfima decuplaretur: quiatuncimeUi-
gerenturlingulzcencefimz in dtmas particulas fubdiui&.Scd quuparticuladataincentefimaaliâparccpcr-
paruacfi,vt vix circino capi po/fit, accipiemus eam cum vnaccntcfima.vcl duabus,d: ex decuplo aoijcicmusio*
vel zoxcntcfimas,vt rcliquxcetcfimxexhibcant decimas vni*centefimar. Eade ratione, quô dara pardeuh
in linea lo. partium dl perpufilla.accipicndaerit reliqua particula maior decics.Nam reliqua pan rcd»AB,aB«
vfqiad fine uli*particul9dccupl9 dabit numerit decimarii in jppofiu minore particula,&r.Hac rationc/i parti-
cula ('H.dccuplrt, incides in pudu K.Ergo Icgmctu BK.dabu;r 'A: in fiipcr particulaDK,vt fupr^cu DK,par-
ticul(FE»fit 5q«ialis.lUtio hui*rcieft,q»amb* particul9DCCH,dccuplat^c6ficcrcdcbcat cota,AB.vtc 61 la^
AD MitoToquoq.C immoditatcm proinuclligandis partib*dccimi$,hocc{l, pro decuplanda parricuU
propofita,conflrui potente ircinus duplicis aperturar, in quo feilicet crura produda Ic mutuo inccrrcccnt,atq;
vna apertura alteri us Itt (em ^>erdccupia»infbirctrcini>quo linea duas in partes aquales diuidi folccJta enim fiet,
Ttacccptapcr minorem aperturam particulaabfci(la,particuiamriorexhibcat eam {urticulam decies fumpu,
n non opus Iit toties circinum circumducere qua quidem in re tacilc error commitd poccfi,qui Ulocircino,!!
:
rede fabricatus lit,facilius vitaturSed fine hoc circino idem fieri potefl periiifirumentum pardu, quod capite
prxccdcntt con(lruximus.Nam fi pardeu Ia daucirdnocapiatur,&(umma dilidentia ei fumatur ininllrumca-
to intcniallum inter 10.& io.xqualc,crit inccnullum inter 100 &
ioo.datx pirticulx decuplum.
15 lAM verofiviciinmcxqualibctparcercdje AB,aufcrcndxfincquotcimq;deamxpartcsvni*,diai-

dendu erit (egmentu corinens numeru pardu decimatu in lo.prtcs aruuales. Ni vna pars decima hui* fcgmcd *xdsts D
"** •
condncbtt decimas panes qfitas. Vt fi cupiat quis.r^.dtuidcndum erit legmcncum rede AB, includens 7, par-
tcf.in io.pardculas:^»^libetnamq; harum comprehendetT^vnius partis redx AB. E.iHcmQ;rauoeftdcc*-
teris.Scd commodius hunc vfum nobis przfiabit infirumentum partium fupra conllruCtum. Eius enim bene-
ficto ex quauis rcdaabfiindcmus non (bium quotcunquededmas. (cd etiam ccntcrim.as,nonaccfimas nonas, oam W
nonagciimaso^lauas,& fic danccpStvfque ad centefimam pancm.Nam (i velimus y^^licuiuslincx, capiem*
***•
ei linczinteruallum inter foo&ioo.zqualc.Circinusnamq;cxtcnrus inter 3dk3.dabic-rJ^.quxfita5. Ita quoq;
circini pedes inuT 50 & 5oalabuncTîd cll,f.R.urfus pedes circini inter io.& io.dabunt hocdl» uc
de exteris, vt fufmsin vfu prxdidi inllrumend pardum caj>j.expofuimus.
16 QVIA vcroaliosaJt)sinflrumenmdclcdari{cto,addamhoclocoduoalia infirumentaabcodcm
itiuflri D.bcô Curtio mccum communicata, qux ad vfusCjcomcrricos & Allronomicos perquam funt vti-
lia.Primumc{lcturmodi:fitqiiadrjnsBC*diuifusin9o.gradus, quorum initium progrediatur aC,vcrfijsB,&

pinmcidia, inlatcrcAB, collocentur. Noscumobrpadjangufliaminquinosgraduspardnfumus. Intra
nuhccx eodem centro A ,de(cribanturalij 59. quadrantes quidtuidantur in gradus hoc modo. In primo,qui
,
proximus c/lqua<lrjnd BC in grad.90.diui(b,arcu$ contindgrad.6i.lêtur in panes do4rqualcs,velarc*gn-

tbiGjof.nimirufemiirKipfiusin panes ;o.xqualcs,quaruquxlibetcGdncbitgrad.idV!m.iJioccfl,Minatatfo.
e Nam eadem propordo efi pamum 60. in
quasarcusgraduumî.diuifusdl ad gradus, e'»M

<$r.hoccfi, ad Minuta 5650. quxpirdsi. ad
Min.6i. Idem enim numerus prcûcitur ex
60. primo numero, in 61, quartum numeru,
(producitur autem numerus minutorum
1660.) quicx i.cetno numero in j65o.lccu-
dum numerum producitur. Auicandcmob
caufam j eadem efl proportio panium 50. in
quas arcus graduum jof.diuifus ell, ad grad.
hoc eri» ad .Minuu 1830. quxpartis t.ad
Min.6(.Hrc autem diuifio,vt conmfio pun-
dorum in primo illo quadrante vitccur»faci-
mdacrifeorfum in quadrante alio, qui illix-
qualis dtDeinde vna pars contincmMin.di.
transferatur beneficio circini in primum
c]ua<lrantcm pnaidum, initio faSo ifcmidumctro AC
E» tennino huiui pittis jd immuilu remidUmetrf
proprifibfcindMurarciisgrad.6o.(iuodiui(bintfo.gr«JiK,contincbitrcli<juiis arcui v(q;ad remidiametrum
AB.grad.iH.Min 59.acj>roindcinnimcranafcrcndi runtgrad.28.itanrnpcrfit panicula Minutonim
jp.
IN Cxundo quadrante arcus graduum <Sa.in 6o.pancs,rd arcui graduum jun jo.partcs cqualcsftctrtur,
‘
vt qustlibctcontinratgrad.i.Min.i.
1 N icrtioarcusgiaduu «j.in 6o panes, vel arc’graduQ jif. in partesja arqualn diuidaMr.In quarto idf
fiatdearcugradiiu<S4.vcl3iAlicdcinccps.Rcliquaautpcrfidatiir,vtdcprimoquadratcdi«m’.C^^vtpla-
ni’liat.ponam’excpluinquadrate20.4o.&5p.liucvltimo&'intima.Itaqiin quadrate v%dimocN4nirc*cD,
patifexagcrimaarcuigraduumSo. fnimirum tot graduum vitra «o. quotum lociun ipicquadransocnipat.)
itavtcompkaaturgrid.i.Mia2o.‘‘,cumlit,vt«o.areuiBraduum8ojdCTad.»o. hoceft.admin.480o.iut.
4,,«,^
pars ad grad.i.Mm.20,boeeft,ad.Min.8».VcIcctte arcuieD.fit pan trigeuma arcus graduum4oJu enim rur-
Cis
f
-V *-
}( GEOMETR. PRACT.
fas conrincbtc gradus i^.hocen,Min.8o.Dcincica(iinten)anumrcmidiamctnAc>abrcin<{aturaraisDE>grad*
<(o.qui proptercain6o.gradus<liflnbuatur:arcusautefn E.F«contincatgrad.i8.&arauFN.Min.40.quiMar*
cuscF,complc(5laturgrad.S5^Min.zo.Iuvtparticula FN, (It complementum Minutorum>quxincD>vItra v-
dum cradum conuncntuncompletnentumimquafn»v(qucad 6o.
S VR.S VS in qitidragdtmo quadrante 0,arc* fG, (i t fexagefima pan are* craduu loo.vcl pars trigdimi
are* graduu50.quimius(cmi/nsd^tavtc6tincatgrad.i.Min.4O. Arcus vero CF),c6tincacgnd.<te^HI»a8^&
. deoiq; 10 >ltn.io.nimirum complcmencu Minutorum 40.qu^ in fG,vItra vnum gradum comprchûnmr.
POSTREMO inquadrantepPtquinquagdimononoritarcuspK, fexagclima pars arcus graduum
119. vel pars trigeitma arem graduum 59 ^qui umuiTIs illius c(l;ita vt condneae gra<Li.Min.5<$. Areus autem KLf
iitgraduum 6o 4c LM.grad.i8.& deniq; MP»Mm.i.£x bis exemplis facile iotcUigeSf quid faciendum (it in alijs
quadramibus.$cmper enim in quolibet quadrante fecandus cA in 6o,panesxqualcs arcus>qui tot gradus vltn
6oxomplcdtatur.quotum locum quadrans ip(e tencc,cxclu(b extremo BCltacnim cootincDit particula ip(tus
prope (cmidiamctrura AC»vltra vnum gradum totidem Minuta,quotus ip(c quadrans cA inter quadrates» hoc
cA.quot gradus vitra 5o.continentur in arcu diuifo in 60. partes xquales. Vldma vero pardeub luxu fcmidia*
metrum ABiincludec reliqua Minuta ex 6o.ldemq;aAeqaemdI (cmiAcm illius arcus^quem in <^.partcs Axan-
dum diximus, pardens in ôxrquales partes.
PERACTA diuidoneomniu quadrantu4d(cribendi(tmceoru numeri iuxta(midiamctnimAC,ictvt
primus quadrans citra quadrantem BC,habcatnumcrumi.fecundusaxcrdus3.vigc(imus20.quadragcrimut
40.quinquacerimtu nonus 59.&C.
17 \S\S quadranda hoc modo conAru^ praeclarus cA,cu eius beneficio in aldcudinib. aflrorum eo-
goolcamus etiam Minuta. Nacadctcfiloin alique gradu
quadrands BC, aldcudo cotinebit tot gradus fine
m,quot a filo abfcindritur. Q^ndoaut filum no abfinn-
dit alique gradum ex quadrante BC.confidera attente, ex
quo quadrante pane integra ahfcindat;quod fere (em per
accidct,proptcr pardu multitudine. Nam aldtudo tunc
condnebit vitra gradus ex quadrantcBCtabfciiTos.totin-
(Iipcr Minuta, quot vnicatu adfeript^ funt illi quadranti»
CUIUS pars integra fuit abfeifi^Vt cadente filo vitra gradu
jo.in pardculam aliquam integram quadrantis quadra*
gcfimi,comple&rturaldtudo Grad. 50.Min.40.
18 VERVM qutahacradonccognofcunturfolum
Minuta vitra vnum, vel plurcsgradus;vt dilcernantur et*
um Minuta citra vnum gradu, transErantur ex terminis
particularum illarum pnmaru fingulonim quadrantum,
dcquibusdixiinus, vcrTus(cmidumrtntm ACX finguli
gradus. Icaemmeu ufiiisquadrandspardcubpropceandcm femidiamerrum condncbit tot Minuta, tôc
vnicatcsQ^drandaclc.ipcxfiintttotidemnimmim , quot prior particula vitra vnum gradum condnebat.
Verbi gratia, fiarciu Da. Gb.Kd, contineant finguli fing»»los gradus, compli-detur arcus ca,Min.io.fb»
nebat.Vcrbi grada fi arois Da.G)>.Kd,condncancfing ili finydos gradus, complcft-turarcusca,.Min. loSh,
Min40.& pXMin.59.CaJcntc ergo filo in aliquim par<icul.i'n uitenra citra piinfta D.G .K,cutincbit altimdo
tot .VIm.quot vnitates quadranti, cuius paruculam ini.*gfam filum aofiindit,adrtnptxrunt.lraq; quando Idu^
nullum gradum fntegru ex quadrate BC,abfcindic,cad:tq in particulam prima iiregra quadratis, vcrbigracu
cN,indiîcurarcusMin.io.quandoautab(cindic vnum. vel pturrs gradus & infuper cadit in aliquam par.
.
ticubm iot;mramciu(Ucmquadranti$;otfCTctur arcus vnius gradus. vel pIuriu.lkinfuptrMinuioru 10. Idcmq;

dicendum cltdcaiij. quadra!tdl>us.habitafcmpcrratione ntimerorum ad(cripto:u:bicnim minuta numerarii;
MANIFESTVM autem cA.quo maior fucritQuadran$ABC,co magis exquifiteoranesquadrantesin
pancs,quas diximus. pofil’ di Aiibui.
Kxfjb». 19 BENEFICIO hii* quadratis c5modifvimcquoq;jccipipotcAarcusqaotcuiq;graduuacMinuto-
ru.a: vicifiim cogno(ci,qtior gradus,acMinuta propoficus arcu» ruiineai.Nam li ex cô A.perfincgrad' pro-
jum f»"pQ(Juin exdmo quadrante BC,rcdaducatur.s’!tra quam in alwiq uJrante.cuiadlcriptuieAnumcnisMinuto-
rum datorem, aedputur primum punchim occurrens vcrfiisB.condiubitarcus illtiisquadrandsimcrd^dum
•fiiM**/#punftum &(emid!ametrun> AC,intcric6tus gradus &Minutt,quvdcli(brjncur. Hiiiccq*oarcui(imtli$aufc-
»i.«n«i^rcnduscAex circulo propolito. Vicifiim, vtcognoAamus.quotgradus ac Minutam oblatoquouisarcu cond-
n anturaccipicmuscifiinilcminaliquoquadranteintraquadrantcmRC dtfciipto,vcl certe in iplbquadran-
pcrciusfincmcxccniro A, reftam ducemus, qu^f-refemperTrafibit pu* aliquam pardculaiptcgram
^»7* quadrancis.Ea ergo pardeub dabit vltn gradus ab illa rctSaabfcillosfoi Minuta,quoi vnitates illi qua-
drandadfcnpoeluntjjtq^gradusiUtacMinutainpropofitoarcocondncbumur.VidcscrgOifihuiufmodjqua-
4um»ipr, drcQs tanta; magnirud'ni5,quantamdiuifioncs(upramda;exigunr»fiimma cura ac diligenda cuAruacur» quam
<•/».;/# prxclirccumip^la AAronomia agatur» cumnonminuscxpIoratcMinutabcncficiuipfius comprehendamus,
cti flm
fiuuum muldplicactoncs, diuifionesq; squxrcs non parui facienda videtur.
--o ALTER.VM inArumcntumcAcalc. Sit quadratum Ar>CD.iata:magnitudinis,vccomodcfingob
y.H latera rccipt-rcpofiini £5i$.partcs zquaIcs.Qâuisn. iplc latus qtiodiibct in xoo.partcs fccct, facilius tame in
t.q»plurcspardci quadrato e cA»quoplurc$ partes (unt.

t
eo pcrfeddoscflTc in Aruinctti; adeo vt quadratu,^ recipere pofilcadhucaliasfiibdhiifioncs.vcnimiru infingy*

M»r«r. lis bccrib.rcpcriatur partes 5u.velioi4.videatureficomniixnumeris^(blutfidc;d(atisnucfitditigu(auUcrain
25tf.paTL {qUalcsdiAribuillc.lncxcplo,ob(padjanguAus»(c^sucfiagubin 5 z.partjavtqlil>ctpai 5 imrII^.£
X
LIBERI. 37
fubdiuUa adhuc ui SparticixUs.* Drdo fiue numcnis piraum proîîtur ab AiVerfus Bi& a6A D.v^crfus
Ci vt tn fic^raapparct. Pun^ ta porro diuiConum refpondcntuiangancur redis tincis , qttar omnes quadrati *
w
lateribus * paralieli erunt: Hac i tamen non omnes ad oppofi» vfquc latera producatur , fcd relinquant quadra-
' “
uim vacuum AEFG*f‘“^"
liircl tinca fiducoc ex >
^
eft,tranrc3tprxdfcperaUqu( manîc
parttum ,anguTorumvemulcitudincm. R.clidumc#autcm quadratum A£FG,racuumi
turi propter carum
propterca quod omnes |mt es in eo contentae, Ifprbdudz dTcnt lincx, habent alias partes duplas, aut quadru-
plas aucoduplas,&cadco\
'tHlumpcrpcndiailiin aliquam carum cadens cadatquoquencccniHo in aliquam
aliam illius duplam, vel qua< iruplam,odupbmuc,&c.vc nccciTc non fit particulas illasin quadrato AEIG. ex*
pnmcrc.Vcrbimda.Siacc jpiaturinUtcrcAD,poruocontincns40.pancs,&filum perpendiculi AH.abfctn*

dat ex paralicUaparte qod «teris AD,ad partem 40. Uteris BC duda
partes 31. abrcindct idem filum ex parat-
Iclaa parte itfo-Utcris AD ad partem itfa

, laicruBC,du&3partcsia8.mH,qu*quadrupl*funcpartium3a.
qucinadmûm & parte , i$o.quadrupLr fune partium 40.Sk quoque idem filumAH,cx parallcU a parte zqo.
fcxtupl* funt quemadmo.

btetu AO,ad panem i40.latcrisBC,duaa auferet partes 191 .in r.qiwoartium jt. ,
dum & panes 140. in latere A D.partium 40.in eodem latere fextupli Ium. Deniqiie idem filum ex parallela i
pancao^teris AD, ad panem ioo.lataisBC,duaa abfi:indct panes ifio. qiuc quimuplx fum partium 5^ fi-
ratio eA decaneris. Ratio
cut Se panes soo.lateris AD.panium 40.ciufJcm lateris quinnipbr fiint-Eademquc
1 ateris AD, ad filum AH,duaa conAituit cum
filo triangulum fimilc tri-
huiusteicA.quod parallela a panc 40 .
AD,dcmittitur,8:c. PotcAcrgo
angulo, quod cum codrm filo conAituit parallela qux v g. apane iSo. lateris
n
quadratum .AEFG. c.tcindi, inArumentum minus reddatur ponderofum.
Ha€C cAquadiaticonAruftio non folum,vt vides, facillima, fcd cuiusetumvrusimmcn{useAtam'ln yjj„
rebus Allronomici5,quiminGcomctricis,vt ex ijt,qu*fcquuntur,liquidoconA;Ait.Exordicmurautem are ,{
bus Allionoinicis Obreruatunisctgoquifpiim altitudinem alicuius Acllat notet diliKntcr,in quam panem li-
/hM im
ncarum paralUlarum prxeifcfiliim perpendiculi adat. Ex hac enim altitudo Aeli*, hoc cA, magnitudo anguli
quam filum cum latere AB.facit, eruenda cA. hoc modo. Ceciderit filum in pundlum H. parallcbra pane iffo.^"
Uteris AD.ncmpccx M ad pincm i 5 o.latcri$ BGduftr,8£ parallcba pane iiS.latcris AB,ad
panem laS.latc-
risCDiduSf Quoniam igitur in triangulo rcailincoredanguloAMH.duolatrricir ea rcaumangulumnou
funtincmpcA^^partiumifioAMH. panium 118. quosnumeros iuxtaparaUclasperH.tiaicAisicriptoscAe
videi;notusfiet,cx prasi j4iollrorumiriaug.re5il.anguIus HAM.complemcnti
altitudinis. hacrationc. Fiat»
vt iSo.latus AM.cirea angulum reftum -M.ad looooooo.finum totu. (Accuratior

enim calculus in hoc negt^
tio euadct.li ex finubus.&tangentibus non abijcUnturduifigurx.vt facere folemus, cum folisfinubusvti-
murjiu 118. Utus MH, angulo quxfito HAM, oppofitumad aliud, inucnieturque Tangem goooooo. apgnli
HAM qu*fici,cui in tangendum tahularcfpondct arcusgrad.38.1Min. 40. procomplcmcntoaltitudinis Atii*.
EandcmTangcnicm reperiesex Utcribus AO.parduin aoo.Si OK.paruunf iSo, Item ex lateribus AN.pardu
}8 GEOMETR. PRACTM-iE
140. & NT, pardum 191.^ patctHu vtûando filum in plurcs partes plurium paraUdartun prva/e cadit» n Uc
coodn»tinpun^sH,K.I.afrumipoi7 t^cqiuecunauciIlarum»lincvnodiicrim uic.Iîblosnnuscxcadempra.
xi 5.noitronim triang.rcaii.idem praedibus angulus H AM.cltci potcft.fcd no. 1 umfadlc. Nam fi quadra»
la-
terum AM,& MH,hoc cfl,quadrata panium 160.& laSJimul addamur>& fiim. tve 4 i 984 u:adixquadratacrua-
tur»dabit hic radix latus AH,rc<So angulo M.oppofitum panium
104^*J. fjfc . Quarefi fiat,nao4^*.Iatu*
AH, redo angulo oppofinim ad looooodinum totum.iu iz8. latus MH» quadi to angulo oppofinim ad aliud»
inuenieturfinusanguliHAM,quatfiti6i470.cuiin tabula finuum rcipondcncit 'cn1mgrad.58.Mtn.40. Pona-
mus rurfus filum perpendiculi cecidilTc in panem 208. parallclr 3 pancno.bcei isAD»ad panem 120. lateris
BC. dudx» niminim in pundum Liquem numerum .20. in btere BC» folum int umia, cum minor fit, quam
tiSatqueadeoin latere AO»non rcperiatur.Sic etiam numerus minor»quam 128.1 n IblolatcreCO.quircndus
eil.vtcxfigurapatet. Si iginirrurriimfiat»vtizo.latuscircaangulumrrdumadi 0000000. finum totum»
ita
ao8 datus angulo quxfito LAD»oppofitum ad aliud>producetur tangens quarild ar, tguJi 17555555. reipondet
in tangentium ubula arcus grad do.Min.i.Vel fi fiat,vt 208. iatiis AP, circa angulu redum P, ad 1000 oooo.
finum totum, ita uo.latus LP,anguloL AP.oppofitum ad aliud. (Quando enim fili> 'in in lacus BC» cadit» alTu-
memus triangulum ad latus A5 »appli catum: quemadmodum codimi filo cadentein L uus CD» afiumpeum fiitt
triangulum ad latus AD, applicatum »fed tiincangulusinucntus LAP.decrahcndusn on erit ex redo, vt reli-
quus^ aliicudifiisangulus»rcdiprcmet altitudinem indicabit^procrcabiturtangem 57 '6925 {.anguli LAP»cni
tangenti reipondet in tangentium tabuJaarcusgrad.:9.Min.59.Tantus ciôtunccfialtitudintsangulusqna*-

fitusLAP»compIcmentum fcUicet gr. 6o.Min.i.vt prius.Cadcntc filo in pundum C. non opus cfi calculo» fcd
altitudollcnarcomprchcndcttuncgrad.45.pracirc,propterangulumrcmircdumCAB.
§^rm- Hac
via fiipputari poterit, (id qut^hbenter hic prxfiiunero» fi pcrtcmpuslicuifTet ) tabula continens
rifjM fis &
gradus Minuu lingulis particulis parallelarum relpondentu.quemaomodum pricedens tabula i nobis fiip-
tmftmsm» putata efiprofingulis paniculis quadrantum intra quadrantem principalem deferiptorum. Satis autem erit
tU tskmU
lupputarc pro paniculis parallelarum a latere AB, BC, dudarum in trapezio CB£F, comprehenfis.
lidcm namque prorlusarcusrclpondcbuntpardculifi trapezii CDGF, vtpcrfpicuum cfi, cum eadem omnino
frs*
tittit. criaiÛfiantad latus AD, quxad latus AB»confiituunnir. Verum tunc, cum deprchenfiim fiicrit, filum ce-
ddi/rciniatusCDifumendumeriicompIcmcntumanguliintabula inuentt pro utinidine quifita: Id quod
patuit in angulo HA.M.cuiuscomplcmentumHAB, angulus fuit altitudinis quifitar. Efic autem trianguUad
fatos AD,applicau triangulis ad latus AB. wplicatisomnino xqualia.manifcfium efi in triangulis AQR, ALP»
in quorum primdfilurapcrpendicuii tranfit per panem 120. parallclxapanc loS.iatcris AD, ad panem zo8»
btcrisBC,ncmpeapundoR.,dadx;inlccimdovcrofilum perpendiculi ducitur per panem *izo. parallelxd
pane zo8.btcris AB.h.e.a pundo P,ad panem zo8.btcris CD.dudz.Quooia n.btm AR., RQ. partium 208.
a AP»PL,
i*oo:quaIia funi btcribu.s partium zoS.uaangulofqtCondnent redos, * cnint triangula tpb xqualia»
&anguliQAR,LAP,xqualcs.QuarccadentcfiJoin paneizo.parallclxcx panc2o8Jateri5^>,dudx.ntn ta-
bubconfirudacnitusfueritpcrpanein i2o.paralicI( 208.anguIusgr.29.Ml59.dabitciutcomplrmen1ugr.do.
Mi.fongulu QAB»aItitudinis qujrlirt.Fadcmq; ratioefi de exteris. In tabula porro ( vt hoc etiam fiudiofiim
moncamus;numcru$paral!cbrum,incipicndoinnonrocxcmploai28.progredicndoq;vlq;ad256. ponatur
in vcnicctabulx,numcnis vcropartiu cuitilq; parallclx abi vfq;ad 25dJn finifiro bcercdulacm tabulx,in an-
gulis deniq; communibus feriban tur gradus & Minuu. 1 AM
n ' »>- •
L ! B E R I. ’
.jf
IAMveroiofiraUaItimctn^nvrumqooqtiedidiqtudrauinrebusGeometricucz^*ccmus)dictnon rfiit
potefl.qium prx/Unrem eTum habeat idem quadratum hadenus conilnidum: vbi lacus » vmbrz redz&
f«w. Cu
hCt vmbrzvcrfx deputabitur, &omnis opcradoveipcrfolam vmbram redam, (quod pcriuaindumen,^^'^*
huiusinllrumcnti proprium) vclpcrfolam vcriamfinealtcriusad alteram rcdudiQnc.&lincvlIafraftionum
molcltianciicommoai/nnrtepotcrit. Solumômonhicnondlidemfempcriicdatiusacqucaiius. Exempli
gratia.Filo perpendiculi AQ^bfcindente in ^partem lao.vmbrz redx gnomon AK, partium 208. RQ^t
^^driidcmpundumQ^ ponatur pcrtmcrca'd partem ao8. vmbrxveiix, erit gnomon pardum 110. £c
quoniam, n in quadrato Geometrico dcmon{lrabimu$,cfl vt vmbra reda ad gnomonem , ita diibincia oculi d
re,cuuis altitudinem menruramus,ad iplam alutudincmdtrm ve gnomon ad vmbram veriam, ita eadem diAa*
tla ad altitudinemin hac ve vmbra reda laood gnomonem ao8. Vcl,vt gnomon 1 20. ad vmbram verCim 208.
iudiflanciadidaadatiud,rcpcnccuralticudorcimcnrurandxSiceriam,cadcnicflloinpundumL,cTitvmbra
reda partium ao84tc gnomon pardum uo. Vfflbraautem veriaerit pardum iio. &gnomon panium ao8. at*
que ita de reliquis.
PROBLEMATA VARIA
Triangulorum reftilineoruin.
e A P V T III.
ERTIOlocoprrmifliirosnospollicid fumus varia problemata triangulorum redilmeo>

rum, vtdt latera eorum,atqueat^li ex qui bufdam datis, &c<^nids prompte, atque expe-
ditc,cum id res polhilanerit.pomnt erui: quod hoc trrdo capite cxcquemur. Priori autem
locodctriangulisredangulisiponcriorivcrodcobliquangulisagcmus. Inma^nepoito
adliripiimuspropofidoncs nofhi tradatm uiangulorum rcduincorum, tn Theodoho
no/lrocditi.in quibus problemata hxcdcmonAnmur,vtfludiorttntcUigant,vodc eorum
dcmonlbadoncs. quando libuerit, petere debeant.
TRIANGVLORVM RECTI LINEOR VM

Rcdangulorum problemata.
L PROPORTIONES LATERVM
Ex datis omnibus angulis cuiufuU trianguli patcficcrc.
SmfftimUtmhm 4dfiuk$atmJiHmdMgttl9riim9ff9jit9rim.lMadnmupimfT0f$rtk$iefluht»ttqiumttrfi^
imdngMl»nimUt€rAm9fp»fit$rMmr€p<ritiMtiiT. n&il
II. L A T V S
£x balc,& akerucro angulorum acutorum,ac proinde & altero, notum efficere.
PrjPflUr ddbitfim lujinmtmguliUim udUtmtpuJitmm X. Tfidm,
nnv. qudfiffffin furtUmbdfu ftSd.
I I L L A T V S
Ex bafc,& altero latere cognofcerc.
Vtbdfi difimmf- ItdddtumU^
tum. tm. mifftjiti.
Deiodc,fumpto complemento anguUinucnd pro reliquo angulo.
Vtfum udhfim ttujiimdugiilhî AiUtmfufitMmm
t9tm Utwqttdjitttf- f4nihmbdjii,iir
fmtur, tltfrimUtiri.
IV. L A T V S
Ex altero Utere, & alterutro angulo acuto, ac proinde & altero, eruere.
Vtjiim diUtm Udunitnt dMiuUipu^ AiUtm fufitm» m .. Trit^,

tmm dutum ftnihttiaiLutrit.
Vel
_vV_
ytfinmagfdilt- UUtm lujiimtltirm
UUtmfffi'- ittim, dupili. funihmdthUitrii.
V. B A S E M Sfc
4'-
Ex vno latere, & rno angulo acuto,icproini]c Se altcro,inucnigare.
ri Jmm tiUtm lufiuu 4mgiibiM$ Aditfimmfttti-
tttm itum. lumtMsinrii tmUnrudiri. nSiL
— 'i-
Vel
Vtpimd*giUtsn ndfiium luUtm Aihifim i* fmUmU- '•
tuum dttm ttn "*'•

Utaitfftftl itti.
D t VI.BA-
*
4»
VI. B A S E M
Ex rtioque licere pcrlautari , vna cum aiûlis acutis.
$. Tri^t. rtUtmMbtriarm tifinuxt ludtmm
ittm ttnm; Utmdttum tUiriUtiritfffiiL f: ' ^
Deinde/umpeo complemento anguli inuentipto reliquo angulo.
ytfin tdUtmdUan- itdfuauMg^ xita/iaiiapar- «
-
Utm mmJsim: uuftiUtmiii tihmUtttkittl
Luauk '
'
VIL A N G V L V M
Ex balc,8tTno latere inquirere.
yTAuf rthifit *dpmm ittlttm
nffd.
ia*m
Complemcniumanguliinuenciilabitalterum angulum.
Vm. A N G V L .M V
ExvtroquelaccrerciUerc cognitum.
UumgmmaipDimt
nBil
rrw.
—
rtUtmolti- tJJiium
ttum:
tttdUnim
Utmdttum dbmUtiritfftfii
Complemcncumanguliinuencidabitaltcmm angulum.
TRIANGVLORVM RECTILINEORVM
obliquanguIorumPr6blcmata.
IX SEGMENTA LATERIS
aPcrpcndicuIarilada.
Ex dadsciibus lateribus cognolcere.

p. T,«,. riUtmMptd pdfimnuMtbt- ttdd^fratu Uqutttm
n0il /frfaUk- rrnm dmmm U- nrmdtmJut- qdtnidmm- j.» i
cnUtM tmm : nmUttrim mttum. ./i x» .
f
ETriquidemquactusnumcrusinuencusminorfuericlacerc, in quod cadit pcrpcnilieularis,aufcrcndot
itcxilloutcre. Scmifliscnirorciiquinumeridabitminusligmcncum.quodcxcotolacercrubduftumto.'^^^-^
isentcxil
'fj ^
linquet Icgmcntum maius.
Slvcroquartusnumcrusinucncusmaiorfueritlaterc, inquodcadic perpendicularis, auferendum erit Jî
hoclaniscxillonumcro. Scmi/litcnimrcliquinumeridabitlcgmentumminus , extcHusvidelicctincerper-
pcndicularemf&angulumobcufum: quod additum cidem laceri conHabit aliud Icgmcntum maiusinterper-
pcndicularcmAangulum acutum.
XLATERADVO .q"
£X tertio Utere » 9c duobus qujbufim anjîs» ac proinde omnibus tribus» cum tertius fit aliorum com-"^^K#
plcmcnmmadrcmicirculum,hocefltadgrad.ioojDucnire. -
-
/^V
u.Trtut.1- rtjiim tiUtm adfimutUau- xdUraMccaaîjk i
nM fdli itu ItU- itum-. trimribjdtnm ftftum. >'
tittffn mpdtnm >
‘
Ru.-fus ‘
l
Vtftmtiîibitt» tiUm iufmmttrtq tUUtmhmtam*

ittiut: a^nlt
1 INlfolKlcTniastantamlaccrisinucniiancopusclliCumvnumdacumlitcumaogulis. Jnzquilatero"
rero crangulo,n vnum btbs datum Iit, erunt & reliqua illi zquaJia, data.
XL L A V S T
EXduobusrcliquislatcribus,flcduobusquiburuisangulis,acproindcomnibuscribuSa
liorumcomplcmcncumadlcmicirculum,idelLadgrad.i8oauidilccrc
cum tertius Ct a.^^^ ^ ^
j. . rifiumatiiBtU std/iHmaptli MUtmquifi-

dS. WtL
:
nSti
'
temmUtmlU9 p»fitnm^ qtufiuUtm
tttwt:
vrfi"
XIL L A T
V S
EXduobuslateribus, &aoguloabip(ttcompreheflfi>coUigereb
frMtmd diftumtm (mflemaui Ud itfftrtmtd m- tiqtdrnm
J9. tfuui. amt9~ mus.qmjimfidgfftgd^ ttr tdm fimijftm, qtaitm
f^hm€t tm riddtmmUtenmddJh &dlttrutrtmd^ maunat
nmremtdtmiwhnfit^ mumUttntmdd
deiitur: JinmrtMdCdt$riim
lUtera^taadfinusreuocabuntur» fi vcrumquemultiplicccar per 10. vclioOaVdlooo.&c.itaYt maioris
ktern numerus habeat tot figuras«quoc continentur in maioribus fiuubut tabular finuum > oiroirum j.fi finus
totusnatuaturiOoooo.vd7Jifinuscocu5ponaturiooooooa
Dciode
¥
•
fV'
LIBER I.
Dciade.
rf/. gdtdMgtntemfimijfk trm it4 qMMtm tdtmgntmdifff,

nm ($• quidetuihi4$$ 4mgiiiitx rntUimer ffmjfim
m. fimidratU rtimqtidwr: nwftmtrtmt&dU
terMtritm 4Mgiiitnm
tmdsttram.
Hxc autem taogenthoc etiam modo muenktur • qtd priori prTfcrcn»

dus ridetor.
a Vtfimi/^ M fi' itd ifftrtMiH sdtMgtntm 4if~

Alk mda
f“tp^
gaiiU»-
mifkgrmt
dttrsOtdu» 40'
^ 'mnfim§m fftntu Mit fi-
miftm 4f(m pro> frtftrm-
tMMUtt» gnl$ <x fimciT' r«io davnm dt&i,&dltinuntm dmvtdf
rumda- aU» rtk^mtwr: Uttnm^dtk' 'tmguitrimimdd'
twruiB. ttulikctUttrU
Arcus huluttangentis inuentz additusad feminem ciurdemarcus(eftautcmhicarcm fumma duorum

datoniminimirum dati anguii complementum ad{emirirculum»hocen>adgnd. t8o.) dabit
maiorem aagulum non datum, (jui videlicet maiori uteri dato opponitur: ex cademyero GnniiTcdctradusre'
liquum faciet minorem angulum non datum qui nimirum lacen minori dato opponitur.
»
tN)lUMrc>
VtfinmftrmGdtt diUtm 9p' UddagMim 4dUtm$fp9fitum

lam qtudqMdrttur. rM
Itaque antequam tertium btus inuentamr» dilquirendi prius (imt reliqui dnoanguli: qui commodius
c vU
dcncurponcriori via Num.]
n.t.expontamdagîquamprioriil1arationcNumLcxpUcata.
3. Si duo Uccra lint zqualia;' erunt reliqui duo anguli xquales.Scmi/ns ergo arcus»qui dettado angulo a^/nUL
datocx («nicircalorciioquitur»dabit vtrumquci&c.
XHL L A T V S.
£ X duobus lateribus;& angulo mi coram opponto^li modo con/lct Ipecics anguli alteri lateri dato
poliu, quando datus angulus acutus cK) exquirere.
t VtUmUtwm iraalSrmaii ddfimtmtmguH tS.trimg.

idt 94MgiM 9p- îdfd«rt: Um ditum, buuaiteri Ust- r$aiL
ftwm ritffijitu
Hiclinusinuentuidabtt angulum dato lateri oppoiitum, liacutusfuerit:(crit autem femprracu-

alteri
tus.quando datus angulus ell obtmus) livero fuerit obtufus. arcus finusinucnticxfemicirculo demptus, reli-
quum bcict eum aoûm.-Proptcrca quando datusInguluscAacucuStOportct darihuiusaltcriusrpcciem, vt
faamus,num acutus fit vcl obt ufus. Summa autem horum angulorum ex fcmicirculo fubtradh relinquet tcr«
.
rium aiûlum quzlito lateri oppoiitum.Ergo
Vtfnm ddddtimUtm hsfium ttrtif tupitimeiti ddUm

ddtim- 00pp9jaami fMdJiti Utm *pf*Jiti qiufitwm. I. trimi.
luU.
rrA4
z. SIduoUtcradacalsntxquaIia:êritanguIusaItcridacolatcrioppofitus,datoanguloarqualit.
hs.frmi.
XIV. ANGVLOS DVOS.

EX duobus lateribus>& angulo abipds Comprebenib, reperire.
1mumentttrtxqs,qtud£UfuMti tbuMptB,rt 'mpri«hpirtepr§hiifiutki2,dt£lmtil:/i mmtrMMdqmritMr tif^m
diftreutti imafimtjftm acm »
aî diti exfimidraiU relmqmtMr^ t*r iltamnon uaiulaxut, qm qfu*
qtu detrudi
rMMtMr,tire. qm qutdm tineent dtubm midk Mitf«r4 ed a pmri pate pnklemmk 12. lU qtm Utm îp«Mrair muefitiat-
dum eu dudm Utthbm,& 4»iuU ub tpfit (imprebenfi,Qu^ vefiaet^muemi primfutrum tiq im atgiU , quim kn pr#-
biaute /4. qmntmur*
XV. ANGVLOS DVOS
EXduobus lateribuS}& angulo vni eorum oppolito ('fi modo conActfpeciesangub alteri laieri datoop*
porm.quandodatus angulos acutus ed^cx pileari
Hu ttum udhheudd eft prm ipasett pnblemak ij-nqui Utm ippemtur inquirendum ex qftem dmk: futd ftferet» m»
emuiurmfuere reiiquidmeu^tqut m bee pnilemite ejJuddXiudi pnptuumm»
D 5 XVI AN-
4* GEOMETR. PRACTICA
XVI. ANGVLOS OMNES TRES
EX tribiu omnibus btcribuspcrucAigare.
.n.trimi. I DiiS4 iJmdxim*mUtmftrf€niaiiUriixti^MUtfftfU 2 (rimmr*mftrfi»diiiiUrii/hi^mlTMtnm^

nSit
fidm(tia)mu»uittmfitfttiUiiUf.ftimm*diunuximUttriifia4ifirftMduiiUiu Dtindt.
Fimifimjim tifiimm 'mmmmfigmtn- tifitamumflmtuin’

"Sil Utm unm; txm mdxum Uxtm ftbimJuUtmtffJui,
'M :
Rurfus.
t trisufU. Vtmtdum ddfinum it* fegmmum gdfnum ewmptmentimîiBmmU

Utm Wwm: mMxmu Idtitm mtUtmtffffitL
Inucntis duobus angulis ad maximum Utus>qui medio lateri, & mmimo opponuntur; (i eorum fiimma
exlcmicircuio dcmatur.rcliquus fiet tertius angulus lateri maximo oppofitus.
•SrWatf; 1 Inllbfcele, dudaperpendiculariadoafLm^yquambifarumrccabit,
hhu.Eml
ytaltmmUtt" tUfinam kdftmfk ddfinim tmfltminti fmm mpdmtm
Tumcqudltum ttum: kdfis 4qtulmm 4db4fm»
Summa duorum angulorum xqualium inucntonimcxrcmicirailodctra^, reliquuniraciettmium

angulum.
3
IN xquilatcro triangulodabuniuranguli, rtiamfi latera non dcntur»cum quilibet gradus <So. teni»
un vi^L panem duorum redorum, vel duas tenias panes vnius rcdi.complcdatur.
XVIL PERPENDICVLAREM IN LATVS QVODCVNQVE

ex angulo oppofito cadentem.
EX tribus omnibus lateribus cfHccre notam.
?nfinhUmd9M^0Umftgmrnt*\*teriif^*df9rptn4i(MUh. Dimie iifftrentuintnvtrmtumftpnmtwmi

‘J.
Ûtm*dUcemdu(*tia 'mjummamkafltm fegmemh&Uttrnddtutntu.Rddtx udmqutquddrta* aanuxiftcduSi ftr
ftnduuUrtm quftt*MmdU*Ut.
4
7» rrunguU enim ABC^fit ABtto.ACtt74BCî.mMe{fig*MjMqi Jit faftndknUriiAD,
fapehlmdf^rtferutur 6. &
CD^ tf. DtffaemumttrBD.&ABt • i
ejl 4.qtuiuB4mi6.ftimm4m uB4*nmBD,&ABtf4tt*i 64 .aumr4dixqM4Ar4t4 t,
ddtfetpeniituUrtm AD. Quiqnumn9Qt§tt4d4tutri*t^kUrMmHBUute$rim

dmenfirdtum nen tji.demenjln hecfeef^jitoihtnenutt.
In triangulo redangulo rrdarîlumrubdifFcTentiabafist&altcrutrius
’
Tlt.rtmM
lateris drea redu angulum & fub lumma balis , Sc eiusdem laceris, xquale cfl ’
^
quadratoalccrius lateris circa angulum redum.

nCtrtti* VmmtrwigiB$uB4ngÂBDtemm 4n^lmD.rtBmifi*xB.perD/tmkvcMUtdefcnUuttrUDyetitAlJig4» >
ttrtif. reiitUmxerb4femAB:&UtmBD:AtAT,ftimm4ettth4fitAB^ &einJ2emUtetuBDtCtamBDiBUBhrtB4jmt4qiuUt,

^te.urty. j)ic0igitwrreS4Mgiilnm/iAAE,AVt4îuUeJftqn4Ar4ttUterkAD.RtB4tnmADt(im ferfenduttUrkJit nAfemiitan m
mmBO, *fem(netdumt4AietmDs ^ uB4xgnlmpihAZMtVudr4t 9 t4MgmuJiDt 4 fuUtrUiq»9itr» 4$~ 'I
mmpimiim.
'A
i
FINIS LIBRI PRIMI.

'7
•i
.A*
*?
f
GEO- .1
\
GEOMETRIA
PRACTIC^ L I B E R II.
Linearum Rcilarum per Quadrantem Aftronmicum

Dimenfionem explicans.
OAflNE linnrumreltirKmmtettitimmJiftnntiMleecrKm,fiiiintenuUA,h»pt»-
V} dmefut: »ltititdmeitHrrtum,*iijicior»m,trbiirHm,^monuum: tcfoftrtmtfrt-
% fundiuieifHlctrum, villmm, atqueftlfirnm. Ad harum Dimenfimes varit varis
^
adhsbent iajlrumenta quibujdam e«imflacetfiala aUtmetra derfi AjiroUbti.faa
,
w
: phmMtrn defcrifta.Altu radtusAjtrmomtcus Gemma Frifit, velradtus dtUm La-
i
,i„„]\quoda Demina Latmt I 'rfmonebiU Ramattt excogitatusJit ; vel baculus /aeab:
AltisamtulusAjlranomieui, vel Holometram, Abts demque altatnftrumeittaarrident. Mihiverofrs
cateruprobatur^sdraitSK^Jlremmicusiitpa.gradus dtftnbutus: & cûadratum Ceometrscum
tumftabiUûmMadulMm,cui»sdutlateraiitcertasquafdampartesaqualeiJifttdiuâ. Haeautema.
Dimenjio Irnearum redarumperfietatur, docebimus.
Ub. qua ratione per jûadrant em Aflrenomicum
Ouaratiovtmtelh^lur,inprompttt,&admanumefedebeBttabuUJinuum,rangentiumatquefe-
petenda erunt. Superuaea-
m
esmtium noflro ^teodojio, a- in aliorum auctorum hbrts defiripta.vnde
neum enim ejje duximus, eafdem hie rcpetere,neopusiH maioremformam exerefeat.
DISTANTIAM in plano,fiue acceflibilis ca fit.fiuc inaccciTibilu, per duas (lationes in eo-

dem plano fadas per Quidrantcm metiri quando in eius extremo ereSaelt altitudo ali-
,
qua pcrpcndiculans.ctiamliinfimumciuscxtrcmumnon cernatur. Atque bine alutudi-

nem quoque iplam elicere.
PROBLEMA I.
SITdilbntb, Ciae longitudo inudliganda AB,in

pUno CB,crcdûc Ci in extremo B, altitudo quapi-
Statura menfons fit DA, ab oculo ad pedes vfque. Ne
am perpendicularis BG, licet externum B.non appareat.
reae fcccns, pro cilhturabaculum eidem aqualem
autem hac (Uturi mutetur, fcd eadem femper maneat ,
fi
accipias, adcuiuscxtremumoculumapplices.
Du& G** ^ ^
autcmcogiutioncpcrD.ipfiCB.parallcIaEF.Iiatpri- •
. , D^mUa^
ma{Utk>inD,SccuruiavcroinE, pundtoremouort:
Htque rcfta DE,qu* diffcfemia Aationum dicitur, nc^ ‘
taucundumaliquammcnrurim vulgare. Dcindcdi-

ncaturUtusquadrantis HK, inquofuntpinnacidi^
yerfus faftigium G, ita vi oculu» in D ,
pofitus per viri-
Bfoipinnaddiitoramina, talUgiumG, videat, libere
pendente perpendiculo Hi: diltecntcrque per ca,qu*
cap.a Jib.i.Num.7. & lo.tradiia mnt.notctur in
gnuii-
bui.acimnutisanguiusGDF, quem arcus IL, in Qua-
drantcmanifdlabit,complcmcntum videlicet arcus I- £
K.Cum enim filum pcrpcndiculiHl.fit adDF.rcaum,
erit angulusGDF, complementum
anEubDHUrqua-
lianimiruangulolHL.quiciufdcanguliDHWmplc-
metu etia cft. Atqi hucangulu Cd-)F40gulu obimiadonis dicem*. Eode modo obleniet in fecuda ftationcan-
jul* G£F,p radiu vifuatc ab oculo,& per pinnacidiaQuadiitis ad fiilU^Gtdirc^Sumpus autcmEM*DN,
4 D
arqualibus.
: )
44 GEOMETR. PRACTICiC
xqaatibus erigantur perpendicnUrct MH»
NO« ( tn Bgura coindmt MH»
cum filo
pcrpcndicubi quod nihil refert. Si imtor
kMt DN, Ibtuantur finus tott«crunt MH,
N O, unantes angulorum obrcniatio
nuro£, &D.r
JDuda quoque DQJpfi £G>
ntcNO,inIs • erit angulus
NDP angulo £> xqualis. Cum ciô duo
.
anguli N,D,tiiuiguliNDP|duobus angu-

lisM,E,tnangtJiM£H)nnt 2 quaIa, (dl
enim rctdusN»redoM,arqualis)latmque
DN,£Msquibu$adiacent.xquaiia; ^ e*
runtlatcraNP»MH»xqualia: acproinde
OPi difierentia critintcrtangemcsai^-
c SfUtL^. lorum obferuationum. < Quuvcroeftvt
’
OP,adPN,ia * £tnGQ2adQF,luED.adDFi eritquoqucvtOP.differcntuTangcntium
J*-*-
iufixn.
atimmro^^pondentium ^PN* fiuc ad HM, tangemem remotioris fiatioiusi ia £D, £fTc
an«nilisob(l*nutionum
ane "xren-
dall Itionum ad DF>di(Untiamquxfitam. Qôcircalifiat*
DiJLmtU Vt OP> £ffirentid sd PKt vtl ItsED» difrrtth didBnii

tMMttt» pfr
mtfrTxMgenteiM- JfM, Tm- tmfidtfnumudtd
imgtmttt.
guhrumdyfiuutit getum mi* in mmfitrdd^qnd OF,
muHt tmtm: vulgdri
prodibit diflantia DF.quxfiu.nueARm eadem menfun dilFcren tlx Aationum:cui fi adiiciatur dilFcrentU lU-
lionum EDiCogniu etiam fiet diilancia £F; vel CB«a remotiori fiatlone»
ALITER.
i POSITO finu toto GF.crit DF, tangens anguli DGF« complemendanguliobfcniationtsGDF»
quem angulum DGF.indicatarcus Quadrantis IK.a perpendiculo vcrfusoculum. * cum angulus DHIi *-
c*p pntm
qualis fitanguloDGF, externus interno. Eodem modo EF, Tangens eritanguli EGF,complOTcntialtcriui
angulioblcruationisGEF.At£D»difierentiaintcrcasTangcntcsexifiet. Siigitur fiat
Di/4»Ut rt £D> differtntU ddDF , Tdtigtnrem (tm- ItdEDfdife- dddUndt

IMMfMtUir
Ji4 ftrtxm
mta Idngtutes f Umenti xnguUebftimt- rentid fUm bet eH,
Itiun.
dngul$nimt fmd tmk GDFtmpefm- nnm n$td ni ddDF»
flmttdfmudnpt ^nUrefidtienejm ed,dd dbipn* menfn-
lorttdbferadtmu. TdMgenttm mmerem tdyuigdn
procreabit urdilbntia minor quxfia DF,vel AB. in eadem menfura dificrentix fiatioDum : cui fi addatur dif*
ferenda (Udonum ED^nou quoque fiet diAan tu maior EF.
3 Rurfus ^ fi fiat»
ytDUtfi- ddSOtTdngentem dngnU tfdDFtdtJlmtid nddUnd.hH

nmwm CDFtm^pmqmtrefidtime: iwirRraiisiiwr eStddFGi
Aitit$un- Inuenictur aldtudo FG»in menCun difiantue inuentz DFjmtooru.cui fi addatur mcnlbrisfiaturaFB, cognia
fw/n# erit tota altitudo BG. Item c fifiat
ftrtmff
if/iintt- ""ttn mramimlUhim: nww.awMr tS,iulFG,

Mit
H» sbx p«r reperietur eadem aldtudo FG» in menfiiradilUndx iQuentar EF » maioris» cui fi addatur » (btnra menfims FB»
txngtnta,
notaficttoualutudo BG.
ALITER.
4 Slperlblosfinusidemexpcdirelubeat» critoperadoallquantolon^r. Primum eniminuenienda
eOnraq; hypotenu(a£GtDG»inaliquamenruranota»hocmodo. ^ Quoniam angulus GDF»«equalisc(l
duobus aneiuis E» EGD: fi angulus E» in remodore (Udone obieruatus denutur ex angulo GDF » inbropin-
quiore(Utionedeprchenfo» rcliquusfictangulusEGD» dilfcrendaminirum inter duosangulosob(cnudo*
i to. Trum
XHLrtQtL VtfinmdnguB EGDjtfe- ddE 04‘fferentutm tufim tdDG,
renttd inter xnfftUs da$s ftdtmnmnerdm- tnpililDG, itmtitmm tmpiB Ttl
dFfirwdtmttm ODr^dnuTtOif, tdEG.

produce*
•
r
L 1: B E R I.
4f
projector ttmDC>quiffi EG^loeiln partibui differendi (hdonnm Jgitur

• fi fiat,
buuwti*
rtjamu- Mhjftttmfm lufnmmgi^VGttam^mtKU <dDF,/^

tm DG^tximtm-
nSir, mum TtfiMmu .ful.tt.il}.
notafietdUbntiaDF.cuifiadiicumrdiffereatirlf auOnmEDôgniu etiam erit longior diffantuEF, quam jnf,^

inucniesquoqu^^fi&it» immam»
rtfmmn. ItdfnmtiîUiEGr.cmfUmn.
tmdtitB EG.imfttm- timipibtEftrtuumkmtmmt-
"tiirk
nOtr, •Mtm-. ufidtwm
Aldtudo autem FG> per (blot finusinuenietur/ fi fiat.
(t..Tnd,
Vtftmu- dihjfumiftm £C, Udfnm ddfiiti {..tifinuti ddTGi rtdiL
tmmgfJi tdM kjfuamfim mhun,nladfidm d*pUi AbnwU^

nOit, DG; GDF,dtfindiiwumi diTG aMt
5 P£R. Q^nintcm ^bilcmeodcniinodofU-

menGofit: folumanguliobieroationuminduabus
/htiooibushacntioneinudHgatur. Collocato
drante lupra bafrm aliquam planam Horizonti m
quidi/lantcm» itavtreausfitaiiHorizontcm>quod
Mcfido alioiiiis pcrpcndicuUciTicics. Collocato»
inqtumdtoc modo Quadrante» eleua dioptram, do>
nccpcrfonminapinnaddionim ^tni|tumG»vidc> J” ^ L— ^ I—
^
as. Ita enim in propinquiore fbtionc D, angulus obloiiadonis erit GDF ;Tn remotiorc|vero GEF.Vtrumqud
autem recdcmr arcus quadrantis inter irramEF,&dioptrx lineam fiducia Reliqua omnia fient, ficut in qua-
drante pendulo» vt figura dem onflrat. Solum ad alitudinem F G, inuencamadiicienda erit altitudo bafis , cui
, non autem ftacura mctiforis
tmpofitus cfi quadrans , nifi aldcudini bafis fit lequalis.
6 lAM vero fine numeris, id cfi , fine multiplicatione Jk diuifionc numroru omnia hocc explorari
poterunt ( quod iis, qui parum in numeris &vfu finuum» tangentium, ac fecantium exercitati fimi,pefgruum
lore non dimito hoc modo. In charta aliqua,vcl plano eoa-
)
FrtUemM
llnutur figurapUli omnino fimilbiquam ab oculo, vfquc ad al-
ku t. mm
utttdincmfiipraconccpimuscficcon/lrudam : quoaitafiet. fsa$Jm4
Exinfirumcnio partium cap. i. fuperioris libri fricato, vel
infirumemum non adfit ) ex aliqua reda in particulas plu- fibuum.
rimas aequaks diuila capiamur ciremotot parcicubrzqualcs»
quotpalmi,vclpcdcsintcrduas’ftarionc$comprehendutur5 t 2>
^ .
cnimaaturq;interriia)IumilJudcirciniio rcdamquamcunq;cxE4nDatq;lnD»&£>o”'*’<»dhibitadiJigcn-
tia,anguli obicrtuuonu GDF, GEF, prime & fecunde /lationis /iant Pundumq; G» in que rede : tG,
coueniunt, diligenter notetur Cnc in hoc pundo erretur , propter aliquam /cdioncm, docebimus
in fcqucnd
lemmate.quo pado exquifitUfime deprehendi pqflit.Nifi enim hoc fiat, meniunr non inuenicraur accurate )
ex quopcrpcnchcularis demitutur GF. Figuraitaconflruda, fi red* DF, EF, FG*
DG, EG, per circinum
partes aequales di-
oan/porten turio lacus loo-parrium prxdidi in/bumcnti , vd in didam redam in plurimas
yifatn,illtcft appafcbit.quot partieuhe inter pedes circini includantur. Atque tot palmos aut pedes quxUbet il-
larum redarum compIcdctur,quot partieuhe in carum intcrualUsdcprchcolx fitcrinc.

•
ALITER.
7 IDEM artcquem^rviaqu4damgellcrali,qu*inomncs’dimcnÎoncsqaadrm,viddicc^^tangtl•
lui quicunque B ACDeindc fumpa verbi gratia,in exemplum regula trium urna, huius propofitioais aed- N
puturprimjEquaniitatiOP,(hoce/l,diffirrtntu:Tangcntiumanôrum ob-
feuatorum ) arqualis ; vel fi nimis parua c/hmultiplcx AD. ôs duplam aece-
pimus)Itcm fccund* PNjChoccfli Taneti muiorisanguli)zqualis,vcl*quc
multiplex cum AD. nimirum DB.Po/lhxcexinfirumcnto partium capiantur
totparciculz A£,quot palmi,aut pedesin ED.diifcrcntufbtionum condnen-
tar.DudaautcmrcdaDE.agaturciparaIida6CNamquotpartesinllrumdi
DF,comple-
palmor aut pedes difiantia DF,coi
partium indudet imcniallum £C, tot palmos,
detur;^ cum quatuor quantitates AD,DB,A^ EQproportiooalcs fint.
EODEM modo j
^ * ali)s cxenmlis,hoc ob/eniato.vt quar
um cepexttur,acdpus ex tabula finuufinum,3oiedisquinq;f^ru,vtfinus totus ittioo.v.g.invlumocxa
pio Nunu4.reda AD/umenda c/Tct zqualis loo. particulis ininumemi partiu,nimiru finui tod.AtDB.fqt.
iua-
tohvpotcoufieEGivd DC, in figura Nu. dXtA£>fi angulus £»cngr. 30 jnin.i;jequalis Ôr^cre pardc.qijuia
^ tantut
tant
4« GEOMETR. PRACTlCyE
tantus cllCniugi o.Min.i5.Vdfianû$GDF,cftgrad.53.Min.20. accipicndacflctAE.Jtqualjtpatts-’
culis So-r;. (ire* lt‘ niinintcniallutnEC,dabittotpalmos,autpcdctrcaxFG,quotparticuI*ineocompre-
'*^
hcnduiiiur.EtCr J< ixtcris.
<ÂNp‘ 'luicmtotarcgulaioo.partiumcllnimislonî.rumipotcftprofinutotoqnoduuuiteri
uatlumimcrioo. . ioo.duminodorclpcfiuhuiusruiustotiu copianturpollcafinua, ncap.i.lib.i.Nuiii.
u.dcdara ulmus
POTEillS
autem nonnunquam ordinem immy , poncndonimimmfccundamquantitatem
DBdnrediaAC} &tcrtiamAE4nrcdaDB,proutvidckci' JcxpcdirccognoucruadparallcIasDE^Qdu'
etndas.
LEMMA.
DATIS duabiu re^ ad inuicem inclinans ,
pundlum , in quo conuenianc , inue-
QTOD iKCfnftiimjUmmfrtnim i mhmfm Ummut 13 U. 1 . . mjhi AfinlM f/mitm rm. saimdtimmfi.

ffAianiUtMmpmlUuKMrfmiHaHmuatnmixiimtiuk,Jnui^MmmiaMdiffiiMbHUaftMbtbta.Smtir-
“'tt' piitriatAB.CD.MijiuftmtmcmfuBjicMtts. £xfWtMrrpsiiR7ii£,F,G, rrnnywia<ir<r4ur«n^«i)ir*4-
•' -
'
faiiAMtmnr/m4birm<ulpmlamiiai4mmtitmilkmArmin,Kl,MN,ixiiiahmttmîmUrMimm<irittlftm.
•'
j-. lUiinrml.LiliifiaiQm.ftrfiutxaiitrirta^tgreJumtrfi-
(Mti CD.m O.r.Q^tmftudtiniimtl .fnitClt if]iEO,m
fdrttim*fiuUmîUAAR,qmfittir£irUthttUitr,rtrtS4
txR, mrfm Hmcm/im itOdMnnldttiUpui/ftsTtQmftftt,
taifUMtur nFl.,GN,pr«dU2> tuitUm ftrm ifj/ufF,PSl;4fu-
bi tffMAi S,T. Dkt um
rtUtm RS, îuRT,&itiJST, inftai-
n
Oum B,tntMr/m itdmM* f*»at R,S,TA >« nu ttSd bud
ta.imi. '
unar. • QmK4mnum4»gibR,T,C,4fulafimt, •> mott
ttatER,FS,GT,f4rttiU.‘Oimtrg$ER,rs,GT4*fibmfnfr-
tMUtbtkum,fUlEO,F?,GS^ta. EB,rB,GB,luitM,
6- ctlatttaARSX.r,src,kfimamS.<pudtSft»ftfittm.
tatAt. HOCa^tltmiiu/iiiAMtAmr,fdimex<lili/ittmfiifttitrefpir4!3im.A.ftniihmctiu»r/mC,4tfrthmUtiir,fi».
' mitf,maf*ttna4rim,qn4tfimniimwi'mimtdHiimm,timmnbmii'Krt 4iaiatt.
t ravMctmmtb»iluiM4mitjmfiainmmcmciofuG,W4bmm.l!jigia4m,httAtkmti$(mfiTMtmm,ri-
iSfy. kL At npgmt Num-AMiBliit nam EFG. & in i/AtlibttfmatG.vUcMctrfiimffft nlimm.cnJhtiuiUMr FGD, FG-
a. «Mfu E/tfuUitmfbmtittkmiitbrimtbftrtutimim. lunimtiE.upnittit £ftrmtufittMnm,&c.Qmaretpn^
fiSuafi tnmI>E/iaAmiitf4tieimpuUi,i^t£>ii>,nlf<dtimdifftrmtufimnitmfiutiiitt 4ffiimfti,(tgiufitmmftru,pu
^ ddfidm mm. 1 cdf. /. Bb /. ittumm/jut txmftrtHmim difitutm DF,EF,&m ibinimt FG, aryw h^ftnmiju GD,
flmc.^vu,
.
Qf^^^^g,,ig^^jfî^mtbfiaaiimit»emfHsG,dMbttim, tuautnimtiiimftua, tum iMaauianu

ibgi
S C H O L I V ti.
Vt edam pro tjrronibus Icmcl explicem us,quid per nollrum loquendi modum iotell^pmus,cum dicimni
verbi grada» Nem. 1. huius problemati5>Fiat.
AIritmAi. vtOP.SffttmtUmur tdPN.nlH», ltAED,£fft- tdDT:

*“ nutata atAliti *k Tagnamnu- ratu JUti*-
ttntm.
pmutimff- Sciendum cfl»nos hoc modo redicere opUs ad terminos tnum.Q^proptcr u luxta tenorem regulv nu-
tMtfl. mcrusintcrtioiocopontusducaturtQcumaqui fecundum locum occi^t» hoc eft» differenda ftationum tn
propodto exempto muidpiicctur per Tangentem minorem, produ^fque numerus per eum, qui in primo Io*
cocollocacur,idcfUpcrdid'crcntiamTangcndumpdiuidatur: ( nifi quandopnmusoumcntscAftnustotus.
Tunc enim diuifio non fit,fcd ex produco quinque hgurxabiiduntur, vel feptem, prout finus totus Aicuitur
iooooo.vdiooooooo.)procreabiturinquodcntequarcusnumerus, qui queritur, nuniruradiftuituDF.
Eademque ell rado dc exteris*
CORQLLARIVM. L
ITAQVE
quandodi/lantiaalocomenlbrisvrqueadaIdtudinemignoumcogiuacfl>mafnictural-
dtttdopcrvnicam/btioncma ^ Siliat
fafr
vtjmm dd Tdmgentm pmgaB JudifldtuU didlntuimm*
giU,rtSiL
tiftnutmk: n$ts
Hoc enim demonflratum eft Num. huius problematis i. tam per aneulum obreruadonisGDF» & ds-
flantum DF> quam per angulum oblcnudoois G£Fj & diAtodam Ju F. Vtroqueenimmodoinuen-
tacAaldtudoGr.
COROL.
LIBER II. 47
COROLLAR.IVM IL
PERSPICWM ctumcft,nG»(it cacumen alicuius montis.nos per hoc probirma i.dusairitndincm

poircmctinperduas(hdone3D,£»inplanolaAas:ffmmirumpnusjnuc/ligeturreÔF( vcI£F,abocii>
Io menforii ?lxjuc ad perpendieniamn GF i quz a cacumine G« in planum Honaomis cadit , ctiamH du$ cx> *»»*^t*’
eremum F» non videamus.
ALTITVDINEM iiucccllibilcm quandodilbntiaiilocomcnronsaclbafcmalti-

,
nulinisignotacil,pcrduasftationc$inj)Ianofaaas,pcrquadramemdimcciri. Atque hinedi-

fbntiam quoque ipfam eruere ecumli extremus ei i^crminus non cernatur.
PROBLEMA II.
t. SITinqnircndaa]titudoAB,fiuccatmTis(ittnucmons, fiuc aliquid aliud, licet nonccmaturciut

perpendiculi infimus tennlnusB.vt in omni monte contingit : planum autem • oui perpendicularis cfialdtu-
do fit CB. Satura men foris DE Duâ autem cogiudonc per Eipfi CB> parallela GF . fiat prima fiatio in D»
propinquionlecunda vero inG .rem otior, vt differenda fladonum iit GEDeinde per radios vifuaics £A«GA»
ad verricem A. dire^s diligenter obferuentur anguli AEF> AGF,fiue per quadrantem pendulum.rt Num. u
prohl'.madsprxccdcnt{sdocuimus,fiuepcrnabilcm,vtNum. 5 .eiulHcm
problematis pivcepimus.Eodem enim fdnpermododi^t anguliob*
leniancur.quando eloco inferiori aldtudinisfaAigiumtnrpicitur.Cogi-
tcturquoqucduc^HliipnGF.paraKcla, * vtaemiffiEpcrpcndicuu- Si4.frimL
res HUlEin parallelogrammo Ll.fint xquales,pro finuous totis: quo-
rum tjm^tes fimtEK.GL, angulis 1, H. qui complcmena fiint angu-
lorum obfcruadoiium £, G. deoita;. Et quoniam angulus G AF, maior
eflanguloEAF* ^ cAque priorianguIusGHL, &poAeriori angulus
£lK,arqualis: critquoqucGHL, maiorquamElK, idcoque tangens
CL,maiorTangcnte£K,quod finustouHLjK.xqualesfint. Abian-
daturLMdpfi^»arqualis,vtGM,fitdifiercndaTangcndumGL|£K, < EtquucfivtGL,ad LHtiaGF»^4*y«M4
adFA,critpcrmutaDdo.vtGL,adGF,iaLH,velIK,adFA; ^ VcautcmDC.adFAiiaquoquceA£K,ad£H. ^ *!**•*
Igitur erit, vt to» GEad toam GFdu EK.vel LM.ex GL,abbta* ad EF, ex GF.ablaum: « ac proinde erit et-
iam vt GM.CX GL» reliqua ad GE»cx GF« rcliquamû tou Gl.,ad mtam GF| boc efl; Ll^finus totus, ad e
FAQuamobrcmfifiat f 4.ylrft.
Vt CH,^fftrntU TMMgntmm si GEjtft- its tH, adW,

CL,^K»f9mpUmtwt$nmMgit^ tmutmfis- ftnmn-
UtumthfirustmMm tmsm. tm
inucnu erit altitudo FA* in pardbus differentix Ihdonum» cui fi adijclatur FB, flatura menioris» tota alucudo JthitmiU
Afi,notacuadct m«/n«
ftr T<m>
X. I TEM fi fiat
Vt CUt£fgrtntid Tssgn- si G^tifffi- ksGU Tsngm si

twmcmpUmtnttrnm «•- ttntismjls- tmpUnunti ssgs^ GF,
gaUnmsk/intdtmMm titMsm: b ti/inutimii m
remstmrifidtms
GM, ad GE vt GL, ad
effidetur noa GFidiilanda maior, quandoquidem paulo ante demon/lratnm dl. cfTc
GF.Quod fi ex CFdnucnadctrahatur CEdifioentia flationum,notarclinqaetiu’£F>difbatia minor.
ALITER.
fUtione propinquiore, reliquus fiet angulu:
duos angulos G»A£F,obfcniauooum.
Êrgofifiac»
lul.rtSU,
V/fimsufuOGAE, sdGB^f‘ ksfmmssgÂGE, siAt,

i/finatrsmttrisH ftrentisM rei
siûin tbfirnstisjmm JUtmmm: kdJInmMMgiiSGBA, siCA,
(omfUmentisMgsb
AEF,sddsttre&9i.
ftnm MH
norafiectaro AEqmun AG jn partibus dificrentue fladonuro. tumit.
^ Si igiturfiat
_ ttStL
Vtfi-
y
4« G E 0 M ET R. P R A C T I C
Ff ddrtSdU kdJhaisMgnSAlhmgro- ddAT,
fi-
nmto~ EA:
tlOdM- rd vd
gitUrt- ddnddm kd fttuu dWguU GF> iii r#- *dAF,
diF, CA,frtxi~ motmtftdtmt
mimuintdm.
jfItitmJi- gigneturaltitudo AFj& fi tdiungctar FB.fiamnmenrorUttotaalduido AB» efficietur nota.

mk immm' 0I$T ANTIA autcmvtraquc £F»GF»per(blosctbm finusinucnictUT» * fi fiat
* * n. kihjftei»’ tu tmfkmntt W£F»

lOJTUUf y, J*
muto fiauEJU tmgnU m frofiwfmoTtftotmt»
DipMUA tmmt rtl vd
tMMflUi» M m4i CAT.tmfkmtnti
Uhyftmt- fitt% AfiguU
fmQA: migtUt m umoimtJldttotu
F.
JTrfMraM 4 SINE nnmcrorummuinplicattoncac dU

olfionccadcm inueffigabumur, fi ilii Hgurx.quani jb
fimtmat»- oculo mcnlbris ad altitudinem vfquc (onccp!'tin\cfi>
rk /0U4'
(ceonfiruendam .fimilcm omnidtligcnciaconfittua*
mus.vt Num. 6. &; 8. prarcedemis problematis i.ilui.
mus» vt manifefium m» fi in ea ficun Num. C. aicitu*
doinicliigaturFG»&diAancu;FD,Fii»&c.ldemque
efficies perea«quxNum.7.eiufilemproblcmam t. tradicafunt.
'
COR.OLLAR.IVM I.
*»
ITAQVEfiaItitudofucritnou.inucniclurdinantiipcrvnicamftationcm, fifiat
imueiuw
frrvmUM
/4/MMW» VifimutP- td Tmgtnttm F£, ompkmtnti iUdUitn- dddftdtf-
txgtli ionotd tum FZt

litdd» M»- AI, vtl
rtl
tmal,
hdfddtdg.
Alt TM^ntim rCttnpIemmi ddd’fidk*
rrffU. tKgiUiinttmumtJidtitM: tum FG.
ITEM C(lilbnrianoafiicrit,rcpcrittur altitudo per Tnicara quoque (Utioncm.fi fiat

ique fiationcm.fi
tdAF, Tdugntmagiil’ G, kdGFt^fimt' ddATpdttu

ytfimtttr-
rtfaunmraiHtitri jtaieiu: tidMOtd tttdxntm
ImCF, >
Vtl
tiAT, Ttngnucm mgrli r ,tifit- diAttdl-

Vtfiimtt-
uti i.famtfttfm^mtt: tiAMId, lUtdaii.
M£f.
COR.OLLAR.IVM. It
M ANIFEST VMeoameft.fi punftumA,(Itcacunienalicuiusmonti$,eoJempaaomueAigaripo{-

nimirum dux llationit
fe lineam perpendicularem AF.qu* ex cacumine in Hoiiiontis planum
demittitur : fi
fiant in E.G.
EX vertice monris.aut mrris.in cuius fummicate duiftauoncsficripolfint.cquibusfignuma-

liquodinHorizontcapparcat.aIticudinemipausmontis.turrifucdimctiri.Atq.limcipUm
quoqi diltuuiam atums ball,vcl pcrpcndicuJo montis ad lignum lUudinuelbgarc.
PROBLEMA III.
I SIT mons.auttnrrisGHNM.cuiusaltiiudoperpcndiculumEF,veletiamlatnstnni$ GM.rcIH-

N. Eligantur dux ftationesinG.HjiSiaboculomenror» tam ini, quam
inK, pofitqccmipofitfignumUin
penduli, in quo pinnacidia ver-
Horiiontc, vel plwo,cui turris, aut mons infiftit. Dirigatur btus CJuaJrantif ,
fiisL,d'ligcntcrqueangulu5K.notctur, quem arcus QuadrantisintrrUtuspinnacidiorum.tSi

filum perpendi-
culilibcrcpcndmtisdctcrminat.EodcmquepaftoangulusI,obftructur. Per Quadrantem ftabilc.nvtcrqiie
oblcruabitur»fivnum cius latus ad Horizontem fitrcdtum»^quod tum demum
fiet» quando lUum pcrp^di-
pcndcntisiUilatcriadhxrcbit &dioptraatiol!atur, doiiecpcrpinnacidiorum foramina

bguu
culicx centro )
Lsccmipofirt Nam arcusintcrdiSumIatus»& lineam
fiducixindioptraangulumobfcruanonismêtur.In-
latus quadrantislIabilisadHo'
tellicaturquoqucfilumpcn»cndicuIiin vtroqucfiiu Quadrantis penduli . vcl
rizontemreauraprodudum vfqiad baCan montisâui curri* adM»N. Sumpus duiiJc redis jrqiulibmKO.
LIBER IL 45
I?,pronnubuitodS|du«nturPQ.OR*a(nN, K-
M ,
perpendiculares, * ijuz paralicl* erunt pUn#
Hori*onm.hoc cft^rcftjr NU&Tangcntcs anu-
lorum oblcruacionum I.K.** IplzautcmHN,GM»
altitudini £F,xqualcs crunt.htquoniam in trun-
culis INLiKML.anguli rcftiN.M.funt zqualcs,&
FlN, minor quam KLMipars toto; erit reliquus
NILjcIiquoMKL, maior, ideoq;&Tang&PQ,
Tanptmtc OR.maior. AblciflicrgoPT.ipfiOR.,
xquali;' quia cft,n IP.finus totus ad PQ.Tanecn- €4.fixtk
tem maioris anguU obKruationls.ita INud NL:c-

rit permutando, vtlP» ad INiiuPQâdNL. Ea-
demq; ratione crit.vt KO.ad KM»hoc eft, vt lP,ad 4s4-frim.
IN,** (cum KO. KM, ipris IP, IN, fint zquales) ita
OR hoccft.itaPT.ad ML;atqucidcoait. vt PQj^
adNUitaPT.adML. Quia ergo cft.vttouPC^
ad totam NL»itaPT »ablata ad ML, ablatam, * erit
quoij; rcliquaTQîftcrcntiaTangcmium,ad re-
NM.didxrcntiam ftationum,^(quodNM,
liquam NM.dirtxrcntiam
iiquam
HG,zqualcs fiiit)vt tota PQ,ad totam NL,t hoc c/^Vt IP,ad iN.Qiumobrcm H fiat,
Vt TQ* dlfnfittU Mdis,

mrtrTdnx*-***^ reMtismftdtttMMm: twlF,
Xulprum llfiriutkMitm
rcpcrictur rc^ IN, ex quafi dematur lH,fUnna mcnlbru, nota relinquetur HN, vel £P, altitudo quzfita.Et
fimrrusHat.
fi rurfus Hat,
VTTQjifirm- MdSMiVet GH.difftre»- itdPQjM ddSL,diJiM

TMXoitmm
tid tum Jidntwtim: XnsmMpr tum.
nota Het difbmriaNL.a quaniubtrahatur NF.vel HE,quam metiri iiccbit,cognita rclinqueturFL

, diflantia a
rpaidiculo montu.Vufl dematur NM,dilfercnuafUtionum, nota relinqucturdtllanuaML , a turri vrq;ad

CItem ‘•H Hat.
rrrr./iiw 4dPQ.Tj»itH- itdWtfmiUMMtt «f.VL,dS-

tttm tmmdmrm: huutttd fidntum,
Inncnictur rurfus diflantia NL.&c.

1 VERVM itaeiTcTQjlirtvrcntiamTangemiumadNM.TclHG, fbtionum , ncfl
differentiam
pQ^Tangens maior ad diflantum N L , vt pauloamc oflcnHimcA facilius demoniirabimus , fi ducatur reda
,
rr.qi zprodudafccetNL, inS. NamintriangulisIPT, KOR. duolatcralP.PT, duobuslateribus KO,

OR,*qualiafunt.angulofqueconiincnt»quaIcs,vtpotcredos.' IgituranguliT,R,aqualrsfuni,**idcoq;KL,
£t quia duda IK,a:qualiscfl&ipH SL,& diffcrentixUationumHG.vei NM."' liquido conftat,iu M-jtimi.
lS,pirril>dx.* I
cfL TQidiffcrcmiam Tangendum ad SL, qiue differenux flationum IX, vel HG, xqualis cfl, ve cA PQ, Tan- d»
7«/*.
gens maior ad diflindamNL,
ALITER
ojupr»*.
j
PERfolo$finusitaProblcmaclirricmus.PrimuminquircmushypotcnufasIUKL,hocmodo."
nUm angulus LKV, duobus anculULlKjlLK, xqualis cfl;fi Lue, angulus complementi maiorisanguliobf^-
Q^
uationU LlN,aufc*ratur ex LKV,angulo complementi minoris anguli cbfcTuacioais ULM, reliquus Het angu-
luslUL^^Si ergo Hat, e I*. TriJt,
rtStL
VtfinmmtxulillX, sdlKjif- UdjinmMnxiUf IKltCmtfim dilU

dtffaentu inttr d*- ftrentum txreO§i t^dMfftUtkferiu-
$s MgMias cpmpUm^ fidtunum tutnt wunme, rrl
nfumdtiguJprump^ lufinm Mguh I IKyimpUmeth
Hyfdttnttm
finutumtm ti mdimuMiuU pbfaiuumm
mttUf.
euadet nou tam lL,quam KL,in menfuradifferentix fbtionuin. P Igitur H Hac, P l#.Tru«,
rtSii.
Vtfinmtp* diHjfpttamfdm «f/N,

tmdxpdt frpxtim mam- mnti i>uiniiapt6.ifaiu-
rrAiN, fiMllt, tini
Vel
A •
t >
VtfmutumM- ddflypittnMfimKL, Ifj fmm dnffth Ki.>f,r«wp/rwnv> dd

mpa tntuntdm: tt mintrit tPi/ttU tiftTKdtmm KM,
L ethica
5
5* GEOMETR. PRACTIC^
AbitmJi- TOgi^ fiet altitudo IN, vel KM,cx qua fi dematur fUtura menlbris,alutudo quarfiurcliilquettir HN,vcl CM;'
DlSTANTlAamcmvtraqucNL,ML,rcpcrictor,'‘fifiat.
âiL Vtfinmttmâ- ^dh^^ttnufdm Udjmm 4Mgu& Udimit diKliftfdik

DtfimmtU 'mn€ntmlL,vU dhfirMdtimi, nl tim.
tmuati« Mi KLt UdfmmdnguUminvtk ddMl.dtftd»
^ftmdtiMKLi tum.
St;* fsdt 4 SINE numeris eidem rcdbr lN,NL,IL,KL,Scc,repcricntur,vt in fiipcrioribus:fi nlmirum(vtcmitr

figura huius problcmari$>nc nouam confirucrccogamurXumpta rc(Sa lK,tot partium, quot palmi pedefite in
21^^^'ll^difi’crcnua ftatiomimcxirtum,fiantanguli VKL, \Î^complcrneniunim angulorum MKI-,NIL,oDfcruauo-
num,& coiicurfus I.. notetur, ex quo ducatur LN^fi IK.parallcla, & ad hancpcrpcdicuUris in I, excitetur IN,
- - ^ .
&c.VclfiangulusrcdusconnituacurINU&inafiuiTi flumptopun&o L, vbiconcurmm efie volumus, fiat an* um
ulus NLI.comi
Rul
leruationis,&c.:.RcUqua autem fiam,vt in problemate 1.N
- - -—
imIcmentimaiorisanguliobfcruationis,quam angulus NIJC, compicm enti minoruon»uliob*
°
i.Num.6.&8.di^me/i Idetnquc efficies per ea, qus
Num.ydn eodem problemate i.rcripfimus.
EX vertice montis, vel turris per duas ftationes inaliquaha/la crc^,vclin duabus fcncflris
nims,quanim vna fupra aliam cxiftat,fadas , e quibus fignum aliquod in Horizonte vi-
deri pollit , altitudinem iplius montis, aut turris metiri. Atque hinc diitannam quoque a
perpendiculo montis,vei turris vfquc ad fignum vifum cognoftcrc.
PROBLEMA IV.
i NONpoflimtaliquandocommodeduafiathmestnrum-
ita agendum erit. Sitaln-
mttate montis, vel turris BciiQârc tunc
tudo AB,rupra planum BC,menfiiranda ex fummitate A. Eriga-
tur ha/la aliqua quodibet palmorum, aut pedom. Et primum in-
fpiciaturfignum C,in plano per angulum BDC; Deinde idem in •
(piciaturcx loco ruperiorchaiixpcrangulum B£G Vterqueau-
tem angulus obferuabitur vd per quadrantem pendulum vtin .
priori angulo vides, vel perflabilem cum dioptra, rtinpollcrioii

Sumptis quoque aqualibus DF, EG.profinubustoiis ducantur .
ad EB.pcrpendicu lares FH.GI» pro 1 angentibus angulorum ob*

fcrvationum.Dufb autem DL.ipfi £C, parallela fccantcFHdn K:
^dp.fnm.
'quoniam angulifiDL,& E.zqualcsrunc,& F,G»rcdi,ncc non &
hiS.frim. latera adiacentia DF,£G» zqualia ; ^ erunt btcra FK, GI, zquolia:
atque adeo KH»ditfcrcntu Tangendum, (â vero ex fcbolpro-
c*/*xti. pofidonis 4.lib.tf.EucUd.dl,vt KH^d FK,iaLCiad 6L:‘ Ve autem LC,ad BL,iuc(l,EO,ad Bl>,crit quoque
ve KH,ad FK,iu £D,ad DB.Si igitur fiat.
rrJCH, diffatn- diFKi ftl Itd EDi^dtiim inttr dngukt ddDB,

tidmter Tdn^tM’ ddeUTMM» ^ftnutmmm^di wttnm efft
tttdHiMitrnm»^ fdttffper ditatum mmfmm,
ftrudtmmm tmtm:
. .
Abundi- inucnietur DB,ex qua fi

dematur portio ba/fat AD, inter aldtudinisfidligium A,& inferiorem angulum obfer-
tm ftTfrrr mdonisD. notarclinqucturaltitudopropofitaAB.
tid. EODEMQVEmodo in turri eadem altitudo deprehendetur, fi pro hafia A£ » duat fcncflrxcUgancur, d
quibus fignum C, fub iifdem angulis videatur, vtpacet. Sed tunc aldtumni DRinucnur('li fenefirar fine D,E*J
adicienda ell portio turris inter pundlum D/cndics inferioris, ti mnis fidligium £, vt tou altitudo tunuha*
beatur EB.** Et fi fiat,
VtOFijiwm diTHtTdMgior UdDB, dUktUb diBCi

tttm tmmmdwm mutUd
inuenta erit diftantia BO

ALITER.
1 POSITOfinutotoCB,critBE,TangcnsanguIiBCE,complcmettdminorisanguli{)b(criutioiiw
illarum
£i& BD.Tangcns anguli BCD,complcmend maioris anguli obicnutionisD;ideoque D£,difiFcreatu
Tangcntium.Quamobrcm fi fiat.
Vt DK, differnuid Tdi^n- dd DB,TasrgfH- Ud DE, Mftrmid Jd00,

ttdmeompimmtntmdd-^ tmmmittm: fidtkmm taUtntm
Abitudi- SbUntm ^ferudtinmm
nk riffjrn
prodibitalutudoOB,cogniuaboculoinprimaflatiooeviqueadbafdnalcuudinis, &c*
tiddbd.
ALI;
LIBER IL
ALITER-
5 VT per fi>los ruitu tnitiniatur operario , uiucftiganda prius e(l nra(|ue bj^tenura CD,i,C£.vcIaItcni>
C
traearum,hocmodo.‘*Q,uoniam
raearum.hocmodo.‘*Q,uoniam 3 nî(usBDC.duobus£t&pC£tCquaIiscfl>(iminorangulusob(cnutiofUs
nîIu$BDC.(iuobus£t&DC£tXi|ualucft>n minor angulus ffjm,
£,ex maiori angulo obTcnucionU BDQrubtraKatur>no(os,rcUa<juecur angulus DCE, ^ luquc ti fuL bi«. Trid.
rta$i
VtfinmtnguliDClt£ft~ Udfinmmmw tidCD»
rouit tim fidtmm 4»guU $kfirii4-
thnm, HMiMtm; tmk B,
Vtl
UdfiimMgMU 4rfcr,
BOC.cvmfUmtn^
^ ri ffMMrM d»gU& Hjrfdttmm
dhfinutinu di /arum m»
metuta.
imsTt^ff
repcrictur tam hjrpotoiuCi CO« quini CE jn {îbus tli/Tcr entix Ihtionum DE. * Quapropter Ct iim fuc c i*.TrrMk
rtiitl
Vtfinmtt. dihypdttwh Udfinm dMgult BCD. (tmpitmn- diDB,
rmapili fdmCD, ti mdidrif dMgalt dfmurimw
riOiB, BDC»
Vd Vd
dihftnmfdm Itdfinmddgnii fiC£»rcmpl!r- UBBt
vnrari miuarii dMgult dftr-
/
Widtdm: MdtidnkB:
cogniu erit vtraque aldcudoDB, EB, &c. S autem fiat MtiiiuR*

mit-iHtmm
Vlfimutmm- diJfyMend/dm Itdfium dMgult D,aM- diBCt tta fer/a»
gUiuBit, CD, mkdhfifMdti, Ut /mm.
yd Vd
dih/^mujdm Itdfum dttguB Btmm- diBC»
CBttmfatnmmm rkdfaiutt.
\
cognofirctur quoque dilUntia BCf pcrlblos rinoT.
4 ABSQVE numeris problema cfriciemus, vtinprxcedcndbustnnimiraminreiflaEB.rumanir offlauri*

ponto £D,tocparriom squalium, quot palmi pedcfuc in ED, diHrrcmia Ibtionum oculorum «cillunt, & um **^'*i**
angulus E, minor oblcruattonM, quam BDC. maior conllimacur, concurIusqueC, notetur, quoad EB.pcr- a
pciuUcutaHsducacurCBi&c.vcllian^lusredusclHciitdrBAinquouispundoC.vbioptamuscireconcur*
bmiconlrituacurum angulus 6CD,cdmplcmccomaiorisangulioblmacionis>qu3m3nguluiljC£,compIe. lujplmtid
incntommorisangulioblcruationUa'qualis,dre. Keliquaautcmab(bluancur,vtmProblcmatci*Num.<îlcS.y^~
alitum dUdemque ciEcks per ca,qusibidcm Nura. 7. explicau fiint.
COR.OLLARIVM.
IGI.TVR. fidillmtiifignicxturTcirifiWqucadtuminnot»fiiein,nimirumrc(aiCB,rcpericmraId-
tudo mms Tnicam (bdonem m lilbgio A>£i^^:^ /i videlicet 6at
d.d.trid»,
rt^
Fr/iiiW- di fiO, tca^rarrai dMfftU BCDtîd rei»- lui^dMtu diBt),
tmCB» ftimttOMm tfidugdUdlfdtMdtmk D» ndtdQB»
£t fi ex inttcn u BD> aoTcntur menToru ILuon AD » nou retinquemr altitudo curris B A.
VEL PER. SOLOS SINVS.
ftfimdxffdi diiifidHttM !ufimd9giUiBCD,<9m^- diBD,’*

'
tffer <Ml
diftrwdiwmBt, CB,M9t£m mamddgdtidiJhMdtimiiD.
tdfiattami
^marndadi-
QVOD fioculusD^lbituaturtnaltquafimenntums, adiicicndacntpordoturruincerocuIum&&-j^»4»^
Ibgium ad alucudinem DlUnucnum. Ita namque conficietur toualdtudo turris LB»fi fallam fit E» rt per* **
IpicuttfflcA.
£ X vcrticc montis auc curris altirudinemipfius, ilinplano, cui in/iftit.lpadam aliquod c dirc-
M- £lo menTons nocum llc, deprehendere.
£ 1 PRO-
j'
,
GEOMETR. PRACTICiE
PROBLEMA V,
I QVANDOrpatiumalttjtKxlDE, c<îrtdt)mcnroris
amome vcl turri remotum fuent notum, medemur ipiam jU
diudinem FG, ^ rifKsio G, lucratione. Inrpiciantur termini
D,E,pcrangiilos FGD, FG E, flue per Quadrantem pendu*
lum.nucpcribbilcm.Eiquoniam.pontonnu tocoCF,l'an«
gentes angulorum obibuatiomim iunt DF,£F, tplarumquc
diiTcrcnuaD£,ipatium propontum: Si fiat.
VtDE^fertnrU T>p<ientitm4H- Mifinumtt- lt4 DltQidUm ddGP

gufk^fatuttmumdibttsnm ritmCF; jMnm
manifc/lacrit alutudoGF,qiixfica io partibusrpatii noti DE.
ALITER-
X PER folos finoseandem altitudinem GF,adipUccinur, fi piiusbypoteouiamGD, vcnabimur.hoc
modo.* Fiat,
*
VtfiMmMguUDG^,Af- Jt4 fiam tfiguri ttcm-
*
famtid tuim(§g^ fItmentimtmiiMg»- nufamGTit

finutunam tam: Uabfirajtianii
Numcruscnimprodu&us dabit hypoicnulamCD, in partibus fjndiDE,noum.l> Si ergorurfiis fiat.
Vtfiaattotatua- ad h^fatennfun lufina$MgaliDtCom~ adGFâku
gubtt&t?, GDtfr»xmttn~ ftmtntimnarudnguH tadtam,
imrr4Ni; akftradttauM
S4Ut$0 produccturaltitudoGF,mpartibushypotcnurzGD,fiucrpadiDE,noti.
fT»bUm*
^
SlNEnumcruagcndum crit,vt in problemate i. declaratum efi.
fkfiuttm-
mtrm,
DISTANTlAMaboculo, vclpcdctncnrorisadquoduispundhiminaliquaalritudincnota-
cum.pcr duas (lationes in plano taclas metiri.
PROBLEMA VI.
1 SIT inquirenda dinantta pun Ai A, tn muro GH, fiuc perpendiculari ad Horizontcm,fiue inclinato,
rcl etiam in ccAo quopiam; ab oculo B. vel pede C,
pofita (latura menibris BO Concrptacur du Aa BD,
ipfipIanoCE parallcla.fitqueprimopundum A,al-
tms.quam oculus B.Infpeao punAo A. nocetur an.
gulusABD,quem latus pinnacidiorumin quadran-
tcpenduIo,vclitneafiducizin dioptra Qtiadrands
AabiiiscumrcAaBD,facic. Dcindeacccdcverfiis
punAtim A. quotiibet palmis aut pedibus vique ad
D, ve BD.difrercntia (lationum nota fit. Ruraumq;
ex D.punAum A. inlpiciatur
guloADF, exiAcntqucreAzAB, AD.BD.BC.DE,in eodem plano, in eo vidcficct, quod p^fiatuns menib.
ru BC.D£*& per punAum A, ducitur.* Et quiaangulusADF, duobus B,&BAD»c(tzqualis: fi angulus B,ii
remotiore (Udone auferatur ex angulo O, in propinquiore , notus fiet reliquus angulus A. ^ Si igicu
Igitur
gat. nStL fiat
YtfnatdniuUAt adBDtdifft- Udfiaai4iiiaiiADB»^c$m~ adAB»£~

â$drâlmmta$r ttntiamfid- fUmentumiil mamu dniati fiMtutm
BtdMdtoridtferti tmam: D,4dda$sreât, tjHdJitdm
reperta erit quxfita didantia AB, in partibus difirren tiae (lationum.

QVOb (i oculus exiibt in D.& recedatur a punAoO.vfque ad B.inuenictureadcm artcdidanda DA, (i
ci«.TrM». loco anguli ADB.fiimatur angulus B,mrcmodore(Uuonc.vcliquec.‘ Ed enim vtfinus anguli A,quo angulus
rtOtL minor o.a maiori ADF,didcitad BD,di(rcrcmiam dationum: ita (Inus anguli B, in remotiori dationead DA.
X Dl$*rANTIA vero a pun Ao A, ad pedem menibris C,hoccd,rtAa AC.cognoicetur per Problema
ii.mangzeAilzap 5 lib.i.cum in triangulo obliquangulo ABC,duo latera AB,BC,nou fint. nimirum di(bn>
da inucnta,& datura mcnibris.comprwcndantquc angulum ABC, notum, v tpotc condaium ex rcAo CBD,
*
&anguioobferuadonisABD.
3
SIT dcindepunAumA.inmuroH(»irôculumB.
InrpeAo punAo A,oblcnicturangulusCBA,qurm lacus pinna-
eidiorum cum perpendiculi filo, vel dioperx linea fiducixcQ BC,
facit: Oeindcaccedcvcrfus A.vfq;ad D.&iurum confide ra an*
^lum EDA:cxidcniq;rcAx AB, AD, BD,BC,DH.in vno eo-
AiVfrim. ^
plcmcnd anguli obreruadonisin propinquiore fUtioncxqualisedduobusDBA,DAlI,fi UllA.anguluscom-

f*f Trrjr, plemcmianguUrcmodorisIUdonisdcmaturcxangulo ADF,complcmcnti anguli dadonis preînquioris,
TiOil rcliquusfianotusBAD.^ Siergotiae,
^
L I B £ R II.
Vtfmtumgj^ BA Dt £/• 4dED,i»ff*‘ ItMfmuttHffdiAVBt Ad AB»

ftftmu mttr tttguks em^ tmtfimtxrtdtBDE,
*
SfistUii
fUmtnt$nm tmptlmum ^
tx M^ttU 9bfetU4^ pufitd.
4
•hfiriuamiim tmk aDeM
cognita cnt diAintU AB>quam qaatrimuMn partibos differende ibtioniim BD.

QVOD n oculus ponatur , mD &
recedatur a pun^ D
> Wque ad B , rcpeiictur eodem modo dt/bntU
DA,nproanguloBDA>afrumcsanûmDBA.complcmcntianî ABC» t^&nmioms in remotiorefU-

tioncjvtmanifcfhimcfl ^ Nam cu.TtnnutanguiiBAD»difFcrencbrinter angulos complementorum angit* Jl^^****'
lorum obfcniadonum, ad BD» differcnuamnacionum:iurinus anguli DBA, complementi anguliABQin
rcmouoreibtione,ad
5 DA.
VT autcmdifhiitiaCA»apedcadpundum A, inucnUtur»itaprogrediemar. Quoniam tn triangu-
lo redanguio ABC, (fi ex pun<^ A.concipiaturdudaadBC. flatura mmcnfbris perpendicularis AG»^bafis
AB, nota cflpcrinucDtioncm»& angulus BAG»notus» quippe cum fle complementum anguli oblcnônis
’
ABC; < Stilat»
rta»L
Vtfiim sdhaftmABtfr\ lufiam MgMii BA C,tmfUmnit$ adBG»

6
t$tm mutntm: aaâU tifauasmu»
cqgnofccturBG.in partibus bafisABihoceflm partibus differenda; flationumBD»inquibu$AB,!imenta fuit»

AblauautcmBG,exmcnfbrullaturaBC,nourictreliquaCG. ^ Itemfidat»
Vtfiaa adhfia$AB,Ha- IUfiam xniali «bfinutm- adAG»

Utm ftrmatatam: nkABij,
nou edam fiet AG.in partibus durdem baflsABircl di0in’cnda; flttionu m BD.Quia ergo in triangulo rcAart-
guioACG,duobtcraAG»GCpcrinucadonemnou&^fum» cognofcctur quoque bafis AC, quoddl
^
i i.trixaf.
propofitum.
M ANIFESTVM autem cfl.eodempadovtramqucdi/lantiam AB, AC«rcpcriri,cdam(ipua-
^m A, quo menrorconlifbt,nimirum in Horuontc,qui ponatur tranfire per redam AG , ita
in pbno fit.in
vt flatura mcnfbrufitBG.Iromo tunc w
vnicam flationcm vuaque dillanda AB.AG, reperircur. Nam po-
lito finu toto BG, flatura mcoforis} AB, rccanseflajtguli obferuationu ABG, &AG» Tangens. Quocirca
iiHat.
Vt BG,fi^ ad BAiftcanttm ahfir- luBGtfiata- adBAt

wm tatas ssdtienuABG» ramenfira
Vtl
Tangntm aaguli ab-
ad GA, adCA,
faadtmuABG:
vtraque diflanda& BA,aboculo G

A»a G.pcde monforis cognita fiet.
lAM vcrofincnumcrisopcrabimur.vtinpraMredcndbusjVtmanifcflumcfljfircdefigaraconflrua-^*^^
tur.qucmadmodumNum.6.&8.problcmatis i.didumcfb
INTERVALLVM mterduo pundain quolibctplano dcuato,fiuc illud aJ Horizontem

icdumflt)fiucinclinacum,mc(m.
P R O B L E M A VII.
I INc
1 planoquolibetclcuato AB,propofitiim fit intcriiallum CD,quodex plano EB»inucfBgandnm
‘
ulo in G,vt fbturamcnfbrisfit,CE»muenigcturpcrpr.tcedensproblemat?.vtraqidi/lai^GC«

fit.PofitoocufoinG,vt fbtura mcnfbris fit, GE,inucnigctur per pr.tcedens problema 6.y
GD, in partibus flaturz mcnfbris GE.fiuc differentur duarum fUtionum , e quibus ipCediflanda; inucfHgan-
tur. De inde applicato Quadrante flabili ad oculum G,iuvt cius pbnum per pundaC,D,tranfcic,&vna cius
femidurneteradpundum D, vergat, (quod fiet, pofiulincahdudx dioptra: fupra illam remidiametrum»
fi
pundumD, pcrlbraminapinnacidiorumconfpicbtur J vertatur dioptra»aonccpcrcampundum C» appa*

rcai,arcurquc in ter didam k‘midiaffictrum,&lincamfiducixintcr-
ceptus notetur, hiccnim angulum G. metietur. Quod fi altera fc.
midiamctcr Quadrantis vitra redam GC, cxifbt , erit angulus acu-
tus CGD Si vero altera ilU fcmidiamcccr citra redam GC, exute-
:
fi ad redum adii-
rit,didusanguluscrit obcufiis, qui cognofcctur»
cuturrcliquusangulusinter alteram ulam fimiidtamccrum, 8i re.
dam GCquem quidem reliquum inucfHgabimus pcrQ^draicm,
vt deacutoCGD.dixiinus,fi videlicet in reda CD.mcntc notemus
pQndum,inquodaltcrailbr.ini(liamctcr incurreret produda. Si
namqjtuncfemidbractcrilbrcd*GC,congruat,&dJoptraadilludpundum mente notatum dirigatarrindi-
cabuncgradusintcrillamrcnudiamctnim.&dioptramprrdidumangulumrcBqmim. Sidcnlq;alterailb fc-
midiamctcrprcdlem C, tendat angulus CGD.rcduf crit-Quiaergo in trianguIoGCD » obliquangulo btcra
nola GC,GD,conrincmangulum notum GAOgnolccturlatwCD,pcrproblemaii.uung.redilc.j.lib. i.
‘ '
5+ GEOMETR. PRACTICvE
frMemA- “ ^ £A®*^?"“?^^'P/oW''"»fol''cmr/,fiM«iguliisG^qMlisci.quipCTQo»iffl
" D,c» mllnimcnto panhim loc parocul;
rununtur,quacpalini^t pedes in dilbn-
tits CQGD>inucnu rum,&c.
LONGI TVDINEM lineo: redx * oiumlo mcnloriii vno cius extremo , vel in aliquaald-
.tudmcnota,quorpcrpcndiculorislitincocxtrcmoadplanum»inquolmcaucct,cxiftcns
alterum extremum vnkrc potcft,pct Quadrantem
comprchcnucrc.
PROBLEMA VIII.
i SIT exquirenda longitudo AB,hoc eft, dirtantiainter A, &B,
etiajnli ptinCta intermedia line propter tiimorct intericdos , liije-
propter valita , cerni nequeant,fdummodo

dumm< in extremo A • cxiflc^
mcnror,vcl in aliqua altitudine cognita ad ptanum,in quo UncaAB»
pcrpcndicuiari, ita vt AC, fit rrf flatura mcnloris, vel hafbaliqua e- ^
reda,vclcurnsJnlpôcxtremoB,d>fi:ra«uranguiuaG &quia
poffCOfinutocoACpdUUntiaAB.eftTangcnsangaiiobrcruaci Cfifiat.
tdABy ttngpum Mfu- U* .iC,fidtur4mnli»

nsACt tfkfriMdttC. rM,nl 4hmtd»n 9t49
a 4.trUm. proacabiturlongitudo AB>inpartibus altitudinis nourACQuxpcrfidosfinus etiam producetur,* fi fiat,

rtiiiL
VtfiniuttgiUtS.cpm- Ad 4 CyJl4taT4Mmtn~ 4dAB,hth
e , §k fnuût dUitudtnm guhc,$hfif ptuimm ,
I
Mrtdmi MMtitnk >1

finuti
Sthu9 * SINE numeris eadem longitudo AB,ecôfcctur.vt in praecedentibus didum dl' fi videlicet ex iofira«
frclUmM- mcntopartiumaccipiaturAGtotparticuIarum,quoipalmt,p(dcfiieinalutudineAC,cxtfiuDt,coafiituaturq{
tit fitumi- angulus obferuationis C,ac eandem ad AC, perpendicularis cxchctur AB,fi£C*
LONGITVDINEM.ad cuius extrema accedere non liceat .dummodo ea appareant,

iplaIongitudoprodudaadpcdcsmciilbnspcttingat,exaldnidme aliqua notadimedti.
PROBLEMA IX.
t SIT longitudo AB.c dircAo mcnlbrisin C.cxillcntu,
ita VIreda B A.prododta txnnrvat prr C
Sit quoque CD. vd
llatura mcnlbm, vel altitudo quapiam nota.» igitur per pr^*

cedens problema 8. inquiratur vtraq; Itmgmtdo CB , CA, &
CA.cx CB, detrahatur, reliqua Bet AH, ac proinde cognita.
A.~ B“ A I. I T E R.
posrro linu toto CD.fi termini A, angulos CD A,CDB,rpcacntur,crit CA, Tangens minor»
i B,ângentiuro.Qiurc
anguli,& CB,tuaioris.at AB,di^crcntia earum T fiat, fi
VtJtMmtt* jiAB^fffrentumTdKgentiim ItaCD,aZfi- AdAB^ltth-

tmCD. Aiûlti»mtlifaiuamMm\ ndtmtA x^tdiium,
cduiclur longitudo AB,nota in panibus altitudinis notx CD.
aliter.'
t,rrU>f. I-
PERrolosfinuieandcmlongitudinemAB.cogno(ccmuf!C:dpriusinucnicndacftAD,*hacra-
nOiL doDcfiat,
prfinmtKgiUi CAD,ctmfli- ddCDiMtiidi- Udfiumttm WAO,

wtMtimmtriiimgMbttfir- dKgabrtBiC,
b 1 «. TrU. ProdufiuS enim numerus dabit AD,notam in partibus altitudinis notz CD. ^ Si ergo ruriusftat,
VtJbmmgMUCBD,cm. AdAD^txi- tufomagubADB, di ab,

flimammdkriimHb mtkmittdm digmMiuuttT dui Imfitii-
dhfindtmk AAgMlnttfaiutn dnum.
prodibit nota longitudo AB, in partibns redar AD, boc cfi, altitudinis not* CD , in qdibusrcda AD, fuit in-*
SIN E numeris rem pctficks.qucmadmedum in prarccdcntibus,v t Uquee.

LON
1 I •
* ,
L I B E R II.
jy
LONGITVDlNEM transucriaminHori2ontc, cuiusvmimq; extremum inlpidpo-
tcft>nocam efficere.
PROBLEMA X.
t SIT pbnum Horizontis AB t in quo iaccat longitudo CD» in tranrucrrum»[>cs autem mrnforisnt
in Etlta vt rcfta bCpcr pedes tncnCoru in £*non cranfeot. Quando namque longitudo DC»c diredo inenra-
risfitaeO* inucftigabiturca per problema 9. praxedens. Vtci^
tranfitoCi longitudo CD| nota Sciatur, inucDiganda primum c-
ritvtriuiqucpundicxtrrmiCDi di(Umiaapcdcmcn{brisE« &
quidem per vnicam Aariomm in'£ » faâm, ve problemate
Numer. 5. di^mcA. Deinde per quadrantem cum dioptra
angulus CED( exquirendus in plano Horizontis* quod Bet, B
Quadrantis planum eredum tranlcai fcmcl per punfta £« C»
& iterum per punda £* O.vcdellgnari pnlTint partes redammEQ
IiD.Q|tadranriscnimvnobtercincumlKntc rcdar£C.dioptravcrorcdaeED»n angulus cAacunisdndicabic
CED. Quod B Acerum Quadrantis latus redar ED,'congruet»crie
arcus inter illud Utm »ac dioptram angulum
angulusCED* redus : SiveroremEO» vlcraalccrumbtusQuadrantiscxiiceric.didusangulusobtuBts
crmqui cognitus erit , 1 1 redo angulo addatur reliquus inter alterum latus & redam ED Qui quidem reliquus
:
angulus per Quadrantem cxplorabitur.vt de acuto diximus tn problcmacc7.Atquc ita lubîmus triangulum
ECO, cuius duo latera notaûmt £Q£D,angulumquc notum comprehendunt C£D.^ Igitur & tertium latus *
CD, cognitum erit.
X QVO padoautem Bneope numerorum problema perBcicfidumBt,traditumcAinprobIcmate
7.Numcroz.
LONGITVDINEM in horizonte inter turrim aliquam , aliud quodpiam Bgnum,cx &

turriper duas (ladoncs in falhgio fadas vei in duabus fcncfltis,qu?nim vna B^luboitera
:
ad perpendiculum , quando Ipacium inter illas fenedras norum cil , cnamli tonus turris
alcituuo ignota Bcdimctiri. Atque hincobitcralcitudincm turris patefacere.
PROBLEMA XL
1 QVAMVIS probicmahociblutum iam Bt
in problemate 3. & 4. occaBone altitudinis mquiren-
dz, libet tamen idem hic per le> & paulo aliter expedi-
re. Sit ergo turris A BCO. & longitudo propoBta CE:
Aatura autem menforis BGjVcl AF. Inlpcdo extremo
£, in prima Aationc per angulum CGE, & m lecunda
per angulum DFE« ducatur FH* ipB GEârallcb. Et
qub in tiiangtilis FDH.GCE*anguli D. C» redi Bint*
^ & H, £» irquatcs* * btusque F D* bteri GC,arqualc ^ :
erunt qiioquc & anguli G, DFH.arqnalcst& bicra D-

H.CE. Polito autem Bnu toto FD.crit DE»Tangcns
maiorisanculiobfcruationuOFE, & OH* Tangens
tnguiiDFH* hoc eA« anguli arqualisGi in prima Ib.
tionc obfcnuiiuc prointfc HE , diffcrcntiacrii carum Tangentium , qu* quidem xqualb eft dilTcrcnti* fla- e
*
tionum FC,vcl Al^vel DCSi igiturBai*
Vt Hltdiffiirttttid Tm AdCIE.Tdn^m Udm,telTG^ ddCE,

duguitnm Minar» dMffUs dtffitrmtidJU- Ungitis-
finutuHMm ftrudtidnu CG£, dmem
gigncturlongitudo optata CEdn partibus dilFcrentizIbtionum H£*Tel FG, &c. Q^ B rarius Bat»
Vt HEtdiffifauu Tdngn 4dFD.fi’ UdHEtVtiFG,difftTt ddFD,

tlidtigtUdrSdhfinidtwiE nmtttH tsdfidtmtm
tnucniaur reda FD>a

SE Dum
ip6GE,parallcla,fQuo c- w
p ..
—
. .
TangciuanguliCEG » complementi minoris anguli ob(cruationisG,&CF>Tangcmanguli CEI ,cr mple-

—
•• -Lr.
menti nutons anguli oblâtioiiisCFE: at FG;
•-''*^»^-‘'^'^,dilfi«nuaflattonumdtoccl^mcruaIlumimcrfcneiVai,dif-
Irieniiacritdidamm Tangendum.
Quamob remBBati
VtFG,
0
.
GEOMETR. PRACTICiE
^ ^ VtTG,iiffrrtltti4 AdCB, tUTG^t- «dct,
TdM^nnnm($m- Jimmit- tntidjltm-
fiementiTiim m- nmmttrft utmfn-
ffiUtnm 0 hfirtuh mpm, ffiioh
/iMjmr,
cognita erit longitudo CE,driidrrata.£t Ct ruHiim Bat«
VtfG^ffertntU ddCCyTagtn- I/«FG. 4dGC>
Tdfiênnum (tm- ttme^mpUme- dtffertntis
pUmntitum M-- wuntt mauru fiawmm
ffU$rum tbfatu- M^nUtkftrtu- mtaft-
thnuM ti tujhdu
tnuenta erit altitudo GC»a fiiperiori fcncftraad balem, in partibus dilTcrentiz Hattonura,cui ll addatur pordo
GBâliipcriori fcncflra ad Falrigium vlcûc, tota turris altitudo BC, non ignorabitur.
5. StN£auxilionumcrorumprocedendumcn,vtin Tuperioribus.
LONGlTVDlNEMrcilxctiircdomcnrorispolitx,cuiuscxtrcmumvmunqiic,vcIaIrc-
rum non appareat , nili ad dextram > vel linilham accedat mcnlbr , per qiudrantcm
comprehendere.
P R O B L E M A XII.
1 S IT longitudo AB,& mcnlbr in extremo A» conAitutus ride,
re non polTit alterum extremum , nili ad dextram finiflramucrcce.
datvftûc ad D, pun&um
quo vtrum<]uc extremum cerni polTit.
AB,mcnlbri in 0,cxi Aentt polita in cramucr
Erit igitur longitudo
fum.Quarc ea per problema io.inucAigabitur.
2. EODEM modo.li mcnlbr exi/ut in CediroSo longitudi>
nu,fcd vel neutrum cxtrcmum.vel alterum duntaxat intueri po/Iit,
longitudinem AB, venabimur. Si namqueex C, ad liniAt am vel dextram procedemus donec io D>vmiroque
,
extremum vidcamus»inuentcturtranfuer(alongjtudo AB, per problema 10. VI prius. Neque verorefert» nue
per angulum reatum BCD, recedatur in latus. ime per angulum obtuliim B ADAc*
OPEKATIO lincnumcristnAitucndacA.vt in liipcrioribus.
4* A N D O mcnlbr in A, cxiAcns videre potcA extremum Bdnuelligabitur longitudo AB, per pro.
blcma 8.
SI autem d dircô longitudiiiis cxilbt in C, & vtrumque extremum cernat, explorabitur per problema
p.cadem longitudo AB.
DISTANTI A M alicuius ligni in Horizonte politi,a fummitate turris,vcl muri alicuius,

licet ad ipfum Egnum accclfus non pateat, per quadrantem colligere.
PROBLEMA XIIL
IN Horixontis pbno pundum A, di/lna fummitatcD , alicuiusal*
i.
titudinisCD. perrepam AD, quammetiriiubemur. Vbicunque oculus

B vt ut lUtura menforis BG , inuelligentur per
menlbris cxilbt, nimiru in .
problcmaddilUntixpunSorum A,D, ab oculo menforis B.

Dcindcangulus exploretur ABD , quem nobis przbcbic Quadrans cum
dioptra,ll ad oculum tu applicetur, vt cius planum per tria punda B, A,D,
tranfeat, polito centro in B;atime vnum cius latus redx BA, incumbat,dioptra vero ad pundum D,dirigacur
&cdtjquccumin triangulo BAJD,duobtcranouBA»BD,angulum notum contineam^* cognolcctur quo*
a/#. Trua.
r«W. quebtusAD.
2. QV A ratione eadem dilbnda AO,cxquirendg Et ablque numeris, docuimus N um.5.problcmatis 7.
ALTITVDIN EM inaccellibilcm,cuius balis non videatur,& ad quam per nullum li-
tium Iccundum lineam retfbim accedere poHimus, aut recedere , vt dux Hadoncs heri
poiTmt, fcd iblum ad dextram, Eiulbamucad locum c quo cius baTis appareat,per Qja-
Irantem explorare.
B LEMA XIV.
I SIT altitudo AB ,ad quam ex C» loco, menlbris non
liceataccedere , aut ab ea rcccdrrc Iccundum lineam rciâ»
fcd Iblum in latus , verbi graiia v Iquc ad D
, vnde bafem vi-
dere polTinius. Inquiratur per problema 10. longitudo

tranlucrla AC, ex loco Dnnfpiciaturquc vertex B.ex C,pcr
angulum ACB. Et quia polito linu toto AC, alutudo AB»
Tangens cA anguli cHilCTuadonis ACB, * E Hat
a rrisw.
Vtfinmii ltAl0ngt(dd»ACtp*r AdAB.diti'
re„fl.
tmAC, ^b$if$riuitACB: pt0bUmdtoJMiujtt4 indmtm.
prodi-
,
LIBER L J7 .
pcxxlibit notaaliitudo ABdn partibusdn quibus AQinucnta Biit.

I NON erit autem difBcilcproblcma hoc Bnc numerorum auxilio exequi , B Biperioraprccepta confii-
lamur.
ALTITVDINEM inacccflibilcm,quando neque didanria aloco menforis ad eius bafem

nota eA,nequccdiredoipflus dux dationes in plano BcripofTunr , ncqucdcniquc bads
appareat,per Qiudrantcm notam reddere. Atque lunc obiter ipBun quoque dillantiam
elicere.
PROBLEMA XV.
I Snr altitudo ABJoais mcniaris C» diAantia
CB.tncogniuibaTis R.non ap|>arcjt»& a locoCnon
Iiccat acccdcrc ad AB. ncq;rccedcrc i vc duz Hatio*
ncsfiantinplano. Erintur haAa CE, (i non prarBo

(itturrisa)iquaCO,&ihtura mcnfbrisntCD.Sum-
ptaddnJcpordonchafieDE , notarum partium,
concipianturdudb; DM,EN,ipn CB,paraIIci 2 ,ot>>
(cnicnturq; perQuadrantcm anguli A DM.AEN.
l\^ ^
Sumpmquoqirc^tsarqualibusEF, DG
profinu-
^ ^ i ^ Y
_
bmtotis. criganuirpcrpcndicularcsFH» GE pro i /

Tangcntibusangulonjm oblmiationum. Sumpta / ®
KcmAL,arqualnp(>D£.ducaturre<âDL,*qux / I
paralU;lacrttip(t£A,recabitqucGr,inK.^ Quoni-
K htffrim.
am vero angulus DKG.angulo DLB, & hic angulo M
£AB.&hicanÎoEHF.«)ualiscB; critanguius O ‘ ^ *
il A
DKG,anguIo£HH,zqualn:Eflautcm^crc^tusG,
F,xqualis.& latus DCi, lateri EF. arqualc « e-
rcifto ;
^ X
runcquoq,latcraGK, FH.xnualia,&anguliD.£, ^ ^ ^
^
xqualci:iacoqucIK.difltrrenoacritintcrTangcntcs,GI,GK**”R^'^^'^'|^^^^^^^* lmcFEH.**F{ quia cft,
vtlK,ad KG,ica AL.od EM;erit per contrariam compofition'^ i“wi>*'*** ^holio propoCi8.lib.5.j?^nion/lri-
om.ita quoque lK,ad lG,vt AL,hoc dl,vt ED,diB*crcntia ll#tionum,ad alti t uduicm Igitur £ AM
rrJfCtdf/rrmrM jtdAUvtlEuJifftm- ddAM,4ln-
TdMitntum rrMutarrm: tUfidiinio^
gtgncturaldtudoAMjCuin apponatur flatura menforis M£,tou altitudo AB* noucfEdctur. « lam fi fiat,
VtCUfi- ddGD,T4M^0itaiiC9mfUmen- Ud dUkiuU ddMDîi-

nmt$tm tinuuttkMgiilidifiriuttMM: muntdAHt JldMtumi
iunueniaentdifbntiaDM,vdC6.
1. PER. rolosfinusidcmproblcmaconlKicmus.fiprius inuedigetur hppotcnufa AD, hoc modo.
VtSnmdnguli ADL, sdAt, h$eejlf UdfinmdfigiiiiALDtqid

iijftrtntutnttrdnph sJDFtdifftrem- rtltMqMitttr.fi DlMtCdm-
Utoh/hiusnium A- pUmtntnm mtMnw dMg^
DM,U>M» b LDM dhftrudtiixdut^
.
hut uStu/u^tTdbdtnr.
Nam produ^hu numerus oBcrct hypotenufam AD. t Si ergo rurTus Bat,

Vtjinmttmdn- dibjfdttnnfdm lufmmmd.
luUredtUt ADtmunttan: tb/inutidm
procreabitur altitudo AM,&c.'* Si autem Bat
Ytfintatdtm ddhjfdUnuftmAD, Itdpnu

mtgdb ft&i ffdxmuuunntdMi (mften
—
3
» GEOMETR. PRACTICi€
PROBLEMA XVI.
X MAIOR-alutudontANimU
nortnrrisCO» cognita» cxquafolum
cacumen A , non autem ba(i$ N* appa>
reae. dux Hadones
Ftantin fummitate
in CD^menibrirqucAacurarit CG»vcl
DE & ad AN
> » imdiigatur du^ per>
prndicuIariaGEF. Atqucinfpcdo ca-

cumine A» obferuentur anguli AEF»
AGF.Keliqua danti vt in a.probIcma-
tc.Sicrgo 6ati ficutin eo problemate
demorâuiraus,
nmt$tm
fffitkfinubui mu HLilK.
Inucnietur altitudo AF, cui H adiiciatur FN»confUta ex altitudine curris CO» & (btura menforis , tota maior
altitudo ANinotacuada.ltcmfi dat, !
l'rGM| difftrentid ddGEtdifferni’ Itd GLf Tangens (tmfU- odGF,

TMêntuommim- tidmJlMuiium:
dm *
fematimn
procreabiturdi/bntiaGF)âartdcmaturlaiitudorarrisCO>rcliquacritdinai)tiaiiitcrdua$tuiTes.
H/EC omnia in a.probiematcdcmonflrauimus:&obhanccauCimcildcmprorrus literis hic vltHimus»
quas ibi v(urpauimut| vt demonffaûo ex illo lo^ in hunc transfmi po/Itt.
a. QVANDOin fummitate turris minomderiduxftadoncsncqueunticligamurduxfeneftrx, in qui-
bus dux liationcsHant. Vein ftguni prxccdcntis problematis iîn minori turri CE, deligantur dux fcnc/lrx D>
£,& reliqua dant, vt in ha/la cLSomm proflatura mcnlbrisad altitudinem inuentam AM.adiicicndac/l por-
D,& bafem C|Vt tota maior altitudo AB,nou ciHciaiur.
tio turris inter inferiorem fcncflram
3 SINE numerisnihilnouiprxcipimusifedadrupcrioralcôrem amandamus.

4 QVO etiam pa<So problema hoc per (blos dnus poflit elHciidocuimus probi a.& 13.
ALTITVDINEMmaiorcm ex minori incognita, dummodo bafis maioris cerni poflit,

per Quadrantem perferu tari.
PROBLEMA t
XVIL
$IT maioraldtudo ABi&minorCDiinctîtapof-
diq; bafis maioris B. videri ex minori aldtudinc. Pnmum per
duasfhdoncsinrummitatcturrisminoris, vel in duabus fe*
ncfbis, inquiratur ram ald nido turris minoris ,
quam di- CD
flantiaDB, vt problemate n. vel ctiam3. &
4. tradicumcll. .
NamtuncexminorialtitudincnotaCD,nuiorAB,cxplora-
biturperca,quxinantcccdcntcproblcmareiiS.fcripnmus.
1 AT cxaltitudineCD & di/lantia DB
, , cognitis difeO*.
mus altitudinem maiorem ABiper fbbs iinus, hoc modaHx :
aliqua fcncflra C.minortsaidtudinisinfpicianturcxtrcnu A,

Bimaioris aldtudinis per angulos ACE, BCD»(duâ prius,.
CE, ipd DB, parallela, vcUdvtramq;tldtudtncm perpou^
a'«.Traa. culari.^* Deinde dar.
tiSil
Vt^nmsmgeU CBD.empimtU' adinnenum lUfimis tum odBC,
ti b^^smjfiatar dltitndmem dugaiireiH
CD: D,
—V
Vel
Vtfinm angnf: BCDtqHf ai inuentam di~ Uafinmtumm- oiBCt

bafis hâttr. fiantiamBD: gnbrt&iDi
vtnoquc enim modo cognita erit hypotenuii BC **

Si crgortirfus dat.
Vtfi.
.
L I B E R. II. 5,
VifimdiifiiSAt 'tAamMtm lid/liun>if»BjCB,'(M^ hAas,
(tmftamuiBm ty/nimfm fitti tx cmfUman m-
fW(4namilii^ tC: gtli^hdfim nuumtr,
&ixd»giili,iiufdfiipiim
toMta.
nunifctUbitnr ilcitiulo maior AB.
5 DEibludoac problematis iiiic numeris oilul noni hic prarcipimus. 1^ ea ex liipwotibus pcten*
daefl.
ALTITVDINEM minoremex maiori cognitajicctbalis minoris non cemi poflic» opo

Quadrantis peruclbgarc. Aeque hinc diftamiam quoque intrr altitudines duas eruere.
PROBLEMA XVIir.
I MfNOR.al»tudoAB,cxmaiorcCD»cogni« Cctp
t& proponaturaddi((xn(ia»cttamfi ba(is B > non ccr»
nacur.ConciptaturduârcAaAEjpfiBD.paralle-
0
la.n £ «minon altitudini AB»/ita:<jualU. St Igitur
A
ex duabus Bjriunibus in lummiuce nuioris alticu>
dinis CD, fadiSaper problema 3.vclcx duabus fene.
Il^,pcr problema^. inucAigeturtam altitudo CE*
auam dillantia AF inlpc^ cacumine A t ac fi ciTct
.
(ignum aliouod io Honzonce AE» virumi & CE* ex

toto altitudine CD» auferatur, reliqua £D , hoc dl,
minor altitudofia nota. DiAantiaautem AE, in*
oenuquarnt2fiD,cnjtqualis:acpruindcDB, co>
gnitacrit.
ALTIT V DINEM minorem ex maiori incognita dummodo ba/is minoris videri pofflt
, pet
,
Qiudrantcm explorare. Atque hinc diftantiam quoque inter duas aititudincsconuccrc.
PROBLEMA XIX.
R.EPETATVR.figur>prxccdcnris problematis. EcquiabalisB, minarisaltttudiniscxmaiorcappa-
nîim R eV ^11 'snt se t.ai« ss. Css« ^*r\ e. . ij. **
1
titudo AB, rt inprarcedcnd problemate traditum cll. Cum igitur SidillamiaBD, Iit exploiata, patet folutio
‘ ‘
problcmatisproporid.
PORTlONEMaldtudiiiismaiotiscxmmorealtitudmej&minorisportioncmexmaiorico-
gnofeereper Quadrantem
PROBLEMA XX
t SITpoitioAC,maiorisalmudinisAB, ex-
quirenda ex minore altitudine DEJtcm ponioFG»
minoris altitudinis FB, ex altitudine maiore Si DE
De, aideudo minor eft proportione CB,inueAige-
tur tam ait I nido maior AB,q lam Cfi, ex m tn ore al-
^^
i
1
DE. per problema id.?cl 17. prout videlicet
titudine
DEfCOgnia tuent aut incognita.NamCB,ablaiacx
AB, notam relinquet portionem AC, qu;^tam.
X SI vcroDEmaiorcnportioncFB.explo-
randaque fit portio AF j inquirenda quidem erit
maior altitudo AB,cx minore UE» per problema
tel 17. At vero ali ludo minor 1 -B.ca maiore DE. per
problema 18. vel ij).ex ploranda cricNam rarfus FB,
4i
detra^ ex AB, notam relinquet portionem AF.
•11
* (“’“P"'P™“'''’*'*'''*.'»-‘''‘lagandaeritvlfaqucaltitudominofFB,GB,cxmaloreDE.
vtdlanimdillea-nuaFO,qua;qiucritur,eolIigaturnota.
^
A L T1 T V D I N E M,cuius balis impolita ht alteri altitudini,& vtraque illius extremitas ccr-
ni poliltt,cti.imli inlimum pundumaltcrius,cui
imponitur, lateat, & ciufdcm pundi inrt-
ERO-
<• G E O M E T R. P R A C T I C iE
P R O B L E M A XXL
I HViVSCEMODIaIdmaocfttnr-
ris (upn montem pofiu , & portio alicuius
ardifkii interduas fcneArasi vel duoHgna»
quorum alterum altero fupcriuscftSit igi-
tur fupra montem altitudo tunisABj pro-
po(ita.Ex aliquo loco Eiin pIanitie>autval->
lc»vndevtrumquc extremum videa-
tur» obferuenturper Quadrantem anguli
ADC» BDCi quosradij DA, DB »cum re-
da DCqua; ex D,ad AB, produdam intra
montem efl perpendiculi: ia vt flatura
mcnforuntDE. Deinde per problema
inuefligetur longitudo vtriufquc radij O-
A4^B.* Nam fi hat io triangulo ABD,
rtan
ft jam BADt Adrddhtmbi, itdfiimMaguS ADB,qn gdABtdi»

fm cpmflmtntMm dl fr$xim M- Aijfa etU th 4Mitd$nm tuudi
wuutruMHgubADCi «flirmr: dbftruAtmum ADCtB-
tkfirmott DC>
b 1«. trim. inucnucrit altitudo AB» qtucCta in partibus» in quibus «>gnitus efl radius DB. ^ Sic etiam, (I Tat»
rt&IL
VtjinmdnffdiABDtVtt(Û9d dirdiiam
dirdiium JtdfiamdtiguliADB» sdAB,
idtmtU)ddÛDBCt quei- I)/l,pr«xi. diftrtntudnfftldrum dlmu~
flmintMmtfimMrad»ffi& mttanen- dbjatutdnm ADCt dwn*.
dbfirUdtiBDCt tnm: BDC,
prodibit rurllis altitudo quzfla AB>in partibus radii inuend DA.
A L I T E A.
i PER. problemaa.veli5jnucnigetnr tam altitudo inacccnibUisAC,quamBCf(Klulamcnfiarisnattt-

raCFJUtitudo namque BC»cx ûtudinc AOdetrada noum relinquet alutudincm AB,qnar quamtur.
ALITER
td-TriMM.
3
lNV£NTAdiAantiaDCpcrea,quaeioprobleinatei.&a«tradidimus,c fifiat»
Vtjmmti- dddijidntumc- itdAOTddgtmmdmkm' diie»
tmDCt gditdMUC, ffdidbfertuttiADC»
d 4. trism repericturalutudo maior ACio partibusdiilandat inucnezDC^ Et firurfusfiat,

tdBU. rtjidmf- dddijidntidm UdBCiTdiênsmmrudMgiiU ddBC,
smDC, a$MentdmDCt dhfirudtiBDC,
cogita fiet aldtndo minor BC , in pardbos ciufHcm di/lantix inuentz DC, qux dempa ex maiore altitudine
AQnoum relinquet aldtudinem turris BAyquxHam.
ATQVE haec rado commodi/limacfl, quandoin turri aliqua, vel xdificioj cuius diilan tiaamcnfbreco*
gniaEt, metiendum efliotcruallum perpeodicularciatcrduasfcncnras.
ALITER
4 INVENTA rurfiim diAanda DQ
per ea, qux in problemate lAc a.rcriprimus;detrahamr Tangens
BC,^pontofinutotoDCJminorisangulioblenudADC,vtDoarcmancacAB , diiTcrcndadidamm Tan-
gcntium.Nam (i dat.
Vtfinmtd* dddiftdfuidmk^ UdABtdi^trrntuTdm- diAB^dUitu*
tmDCt tuntdmDC, ^r*rr«mdC,£C, dmmp
procreabituraldtudoquxfiaABjtnpardbnSdinandxinucntxDC
ALITER
5 INVENTAperproblcmit.veIi5.altieudiocmoodsBC,obrcruenturanguIiBDC, ADC,pernu
dios DB,D A.Pofttonaroqucnnu toto DQTi fut«
ytBC,Tdngai «i£C»4/ri/it- UdAB.iltfeTemidTdngta- ddAB^
mamii saguU dmemmiuM- rupndC, CB, dnguldrtrm
dljinidtiBDC, idm; aI>C,B£>C.
prodi-
,
LIBER IlL tt
proJi}>itrurfuialtita<lonouAB>qiiainqiizrimiu.
SCBOIIFM.
TTAQVEfiABt portio CipenortodnsaliaunsalticudinifACidcIidereturiiiinelHginda erit per ProbL
AQquam cim inflor portio BO Ea mm cniin diBcrenda notam dabit jiipcriorcm
i.Tcl 5.tam tota altitudo
portionem AB.
S lautem media aliqua portio IBiCOgnolceoda dl,<omicienda rurfus erit rtraqnealtitiidoICi BC Tt ea-
rum differenda IBmoa reddatur.
SI denique infenor pars BCproponiturinquirenda,fi« id per probl.a.reli;.
DISTANTIAM aediuem monds dloco menToris vlqaeadbarem alomdinis monti impofi-

iicx, etiam non vilam,vnacumiplaalcicudme, quando meolbc in ateenTumonda conii*
Ibt, prope venim efSceie cognit^>beneficio Qiudrancis.
PROBLEMA XXIL
t SITttimf AB>montiimpoliu»iit
cmitsa(cen(u fcu Utere mcnlbrconnfht
in Cex quo lovo bafem turris ridere non
po/TtL Erigatur ha/U aliqua CG . ad Ho>
rizontctn * non autem ad latus montis»
perpendicularis* (itquemenibris flatura
CEaCogicetur duda EK* ad altitudinem
£t inrpcdo cacumine
perpendicularis i
A»pcr anguium A£K»6at alia fUdo (upe>
rior in F,dudaq; FI* ad aldtudincm
pendicuUri , infpiciatur idem cacumco
A» per angulum AFL * Etquiaangulus
AFG* duobus angulis F£ A » FAE, cflae-
qualuiH dematur A£F complementum
»
maioris anguli AEK» io prima iladone

oblouati * reliquos fiet angulus £AF«
^^turfifiat»
htoJris»,
*dEF>dt/<rni- J/£ fwm MiAE^

rM
ttfiihjftra- tumfMimmt tiexrt^fEFl w.
tutmflemai- 4HffU$AElt mfiamddjls- mfm.
tmmtifgiibri tmetifinuti.
•f^fSnuruens
elScictur noti hrootcnnli AEPoll h*e erigitur alins baculas DU.id Horiiontem rcauJt famptaqDe menlb-
risflituri DHjpri CE.srquili,&dufU rcaiHL.idildtndinemperpc'dicaliri,inlpiciiturpunaum E, per an-
gulum EHL.& per radium HEM.‘ quiipfi BCD,btcri montisparalleluscrit.Condpicndaenim funt tria pun-
eb B,C,D,in vni refia aecrc.ic fi DCproduAi ad bafem tums pOTenirct.'* Quia vero angulus EHL.angulo i
MEK,xqualHcH: Ii hic ex maiori angulo obleruato A£N> in prima lladonc dematur, rdiquus fiet foliis
aLm. Eli autem 8cingulusEAN,cognituS,quippccum fitcomplemcntonim maioris anguli oblcniadAEN.
Igitur AME,reliquiisduorum redorum cognitus erit: quiquideffl etiam rclinquitur,fi complementum an-
^ MHL,in flationc D/>bfcniad ex duobus rcais detrahatur.<%itur fi fiat, atJriugt

rt&U,
yifimaigiiSABE^n- U hjfttim- > MME,
liMMr.ficmfkmmm fimAEjattr amflimaH wumi
f^mi MfiUi •hftnuti Mutam:
)ifn,txdiulmtiBifii-
UUU"
f,o. tfim.
inucn ta erit rcÊMdioc ell,dillantia qnadita CB,^£t fi nxriiim fiat,
VthmmPtm auUmhjt*- lu/im4iÂEM,mrf Uiit,

anltVit, tomfmam- b>i*inr,Jiai»lnftflrf
foiiaeudm tulu»ttfttiutmMHL,rtl
MEZttxaixhmmntE-
finuttAEK. detrxbxnr,
<
producetur AM,cui fi additur mcnlbris Ibtura MB, totaaltitudo AB. cognita erit.
DANDAautcmeritopcradiligcntcr,vttriapunAiB,C,D,invnircftai^nt,hocelI,vtreaaab»ltI-
ma fiationc D,pcr primam C.duda per bafem B,tranfcat, quod plus minus iudicio fcnfuum allcqucmur.Nam
per ca, qui di&fimthoclocofolamrcperiturdinantiialocoCvfqucadpunaum
altitudinis, mquod refla
GEOMETR. PRACTICi£
DCprotrai!b incidit,& altitudo ib A, vfquead idem pun&im, quod nonmultuma pimSo B, di/UbIt fi
difi-
prope verum
eentu adhibeatur in ftaiionibus CJ}.captandis. Propter hane cauCim in propqfitione diximus f
eccere cognitam;quianeqaedillantuCB,;ncqoealtitudoAB,pixcilecognofcitur,nifi quando triapunSaB,
C.D,iD rcSa linea iiccnt.
1 V T fioc numerorum auxilio problema tificias» recurrendum erit ad uiperiora.
PROFVNDITATEM putpi,vc! *difidi cuiufcunquc ad pcipcndiculum crc£b ,fi modo

angulusfundi, vclfignum aliquod in £undopofitumcon(picucur,pcrQ^drantcmrc-
pwc.
PROBLEMA XXIIL
I HOC nihil eft aliud , nifi turrim cx eius ver-
nce»quandoinHorizontc(tgnum aliquod apparet,
per duas fbdones in hafb SiquafaCTasmcnr!, vc
proU4 &^m cft. Operationem trgo cius problj-
maiishic repetemus. Sit puteus, faiardibcium ere-

dum ABCM.aiiusaneulusCtin fiindOaVcl Henu
tpin fundo potitu conlpicipoi^L Ereda hafla A£«
inoriheioputei» vcirummitact zdifieu, fiantdux
ftadones oculi menforisin D,E»infpiciaturq; pun-
dum C*pcr radios DC,EC, ficictcsangulos BDC,
BEC:Sumpd$ deinde DF.EGifqtialibus pro finu-
bus tous.ducanturad EB, perpendiculares rH,Gf»
proTangcndbusangulorumBDC.BECobfcrua-
torum. Duda quoq; DL. ipfi EC. parallela Iccante
FH,toKtTtKH,diff<3endaritTangcQuum)quemadmodumproblcmate 4 .dcmonniauimu$. SiigKur,vtibi,
fiachict *
0dFK,7tl4dGh itd Dl,diferat‘u

ttr TMMintu Tdngentm ni-
Mirtm: ttr hmUs, vtldMffUis ai»
fttudxmtm^
prodibit reda DB,nota, vt problemate 4.oflcndimus : ex qua (i Tubtrahatur fegmentum haibr AOiinterorifi^
dunitSc oculumin prima /wonc, reliqua Hct profvoditaS|fiucaltmidopucci»rclx«lificij AB.
ALITER
X POSITO lina totoBCifiat.
f^tDEfdiftrtMtUTdMjtxfiMm udDBjTj»- ItdDE,difirm»
BZ)>B£>fMr#fNp/<rivini/»«a- ^num m$- tidjtdtmntm d*
gultnmti/hHdtmkdtbttiir, mtrtm (Mitnm
Nam numerus procrcauts notam exhibebit eandem redam DB> 8cc

ALITER
. . 3
St per (blosiinus operari lubeaedta agendum erit. * QuoniamangulnsmaiorobrcruanuBDC.duo^-
£4>C£, zqualis dl; (i angulus £* minor obrcniatus tollatur ex maiore BDC » nocui reaunebitan-
gulusDCEiditfcrcmiaangulorum oofouatorum.
'
‘'Igiturfifiat,
rt fiiimiPigMB idottiitem- tiDO

DClMSamtt lumftdthmm nrttifinuri
tggtimmm «i- tcibriim.
firtdtfnm
Ff Jhm tttu td bjftttatpa» ttifimmgfditCDttm- •iOI,

sMfubrtOiB, DCtfnximm-
aattm: finuti
eiudct iternm cognita rcAa DCSic.
4 lAMvcrofilaatudoorificiiAMaVcIlundiBCiCognitaiticrit. (Non «itantem difficile eam aliqua

mcnrura nota metiri ) Eudliiu in cognirionon altinidinii , profandhatUiic AB>veniemus,pcr rnicam vidcLcct '
(lationem in D|Afiam,hoc modo- Fiat,
rtfi.
V
.
L I B £ R II.
6i
Vlfimttt- iuUtitmb tiDs,
tmCS, BCD,i4mflimnrimg»- f^muCS,
btifinutmi-
Numcnis enim proaeitm offeret DB,noum,Tt rupea. &&
VELper&losCnuf,*fifiae, «inn»
rtf»mng»li tiUtinJbum lUDB-nmi
BDCttifau- agmtmBC-. umflaumia-^
lUti, tlfinutiar..
iaaenicturrurrusDB,Scc.
VTii]cniaffcquarunneaaiilionnmcrorum,eoarulc>:i,i]uxprob!cmate4.Num.4.retipGmus.
5
PROFVNDITATEM vallis ,
eiufdcmtjucdclcenfum obliquum , G iiun fit valde inxqualis,
dulque terminus,vel aliquod m ea ligmim confpici r.oiliSipcr Qu^rantem ferutati.
PROBLEMA XXIV.
I HOCetbm nihil aliud c(l,miiaititudiiirln quampiam ex ciusTummoG/ligio per duas fUtioocsdi*
medri»vt problemate 4.nllcnrum cfV.
SitenimvallisintcrduosmomcsAB. ^ s
FGtpoliui&tcrminusipliusCi ex
mon te ABiDolTit con fpi c i.Ere&a ha •
flaaliquaAHf BantinO «
(lationes » obrcnientarque anguli D,

&£i duc
r p
ficEtinfoedoecrminoC^, per
DC»£C. InteUigatur autem reda
ratûos
r
EA.vlqucad ba(^ monti* txtcnfa
io fi : & rcAa excurrens AF , ipfi BG»
parallcla>rclad£fi» perpendicularis:
9:deniq;CH,ipfiAB.pjrallcb,*quc v. : [.y ^9
altitudini AB,xqua!u erit » ita vt ABp
vel HCiBt profunditis valluab A.vC-
r P
que ad balem montis I & IC I cius dc-
icenfus obliquus. Liquido autem confbt, profunditatem AB» vel CH» exquiri polL. vt problemate 4. aldtudo
turris AB, cxduabusllationibusinhalbAE,fa&ts»vclinduabusfcncllri%vclccrcC|Vt!nprarccdcati problema-
te profunditas putei A B, in ucnia fuit.
DESCENSVS autem obliquus IC»itanotuscuadct. Q^niam, vtin antecedente problcmatemonnn-
tum cfl.angulus DCE,dil!a'cnuaellangulorum BDC,BEC,<^dcruatonim:*> Ct fut,
Vtfinunpi^MtiDCE, sdDEt^fanh- JufimustigMB ddDC»
dfffcrtntuMter 4»* tum fistmmim E.miMtit
gMUs9hftTMdt9t ttuUfMm: fenuti
cc^niu(ietrcâDC,exquafidetrahaturDI»(quamfacileaboculovlqueadrcdamAl» menfurare poteria
cum Bc cximia)notusrcmanebit dclccnfus obliquus IC
a ^VOD fi terminus C in fundo cerni ncqucat,inrpicicndum ericex D,& E, aliquod aliud fignum K»
in valle»Sc obfeniandi anguli BDK, B EK» per radios DK, EK. Ex his enim rurfiis profunditas AB» vcl[KL,do-
prchendcrur,vt in problemate 4-docuimus.
Q^l Neriam» fiinplanovalUscommodeduar fiationes fieri pofiint:cognola ex ilUs poterit altitudo
monrisABtVclIM,pcrea»quzioproblcm.£daipfimusxlcfi:enfiisveroobliquusIC»hocclldntcnuUamuucrL '
& C,cxiis»quar in probl.7.tradita liint.
l £A ND £ Mdenique profundiutem CH.pcrlcruuri licebit ex alriore monte NG, dummodo tnfi^ ^
snusterminus C.minoris montis cx cacumine N. appareat» vcl aliquod aliud fignumin valle ; non aliter quam
»
io problemate i8.veJ ip.altudiocm minorem ex maiori incognita mdagarcdocuimus* Nam hic maior altiô
c(lNG»& minor CH.cuius terminum C» ex N, cemi pofle futuimus.
4 ABSQVE n umerorum muldplicarioociac diuifionc reapcr^ctur , vt io anteccdcnribot didam c(i
FINIS LIBR.I SECVNDL
'r-uv^
F z GEO-
1
Earundem linearum redarum dimcnfionem per Qua-
dratum Geometricum cxcquens.
r
roUlAM dimnfitrtatrumlmetrumftrSîiirjMItm K^flrmimuHm fibi-
riotiUb.cxfofiuraimirinAhiiUiSiitium, TtngentiHm, 6-feetntuim .nonjemfer
^
AutemetujmbiiiidbHUsadmuiHmhAhert^tJsmmui, immoncquttmiutinimtvet-
^fiiifi"t,dtqdeexmu*ti:prtptfitmmHehistnthhtebbrotfl,U)UMrtaat,U>igila.
dmes*vid{Ueet,UtnMdtnes tdUitudiJttSt ^profunditdtcsdimftiriper ûpdratum
I
Cemtirimm, vhipr4tMllutahutism>nineUpemm{tdcmnhptrvmk^readm,
&-otrpinr.X'tvectHt,expedmtttHr.ÛmenmrcHNmihiUl,dliKfinptonhiudtfidtbimm,qiuppt
i
titmtUtertmvmbrtmrcasm.jUdmvtrfimmpdruidiwfinfimm.qiumtbillitfarifiUt.vimtHi.
r>mpnntftrtmptruuonmtexped)UusdimtHfionapeTficiuttHr,qi,edprHdtnsUaerfuileii$dietbit,
i JimoJham hanc dinûnis rttunem cxm dbtrMmptrtattne contulerit. Sldprincipio ^tdrttum Geo-
meiricum conjlruendnm ejlêxpltcondnmq^ quopalfotomin ^tudrato/lobilt/quaminpendulo vtroq.
I'
f- 'vmbrt,ren»vidtlttet,tcvtrJuconfidertridebeat.NejênimJempcreu»demJUumprddicl*vmbr*m
tnpumentofcru*nt^tdprovoriet»tevfuumnonrtrocumpermut*reloUnt,vtexm,qiurtqmmtiir.
^ ^
liquidoconphii.
QVADR ATI Geometrid conftru&o.
udratum ABCDj /iuc Iblidum eotumdiue excuutumi
Vc! potius ex q^tuor rûUs xqualibat
AB» BC. CD. DA, ita compaSum» vt o*
mnes tn vno codemque plano cxi/lant.
Deindcui duabus r^lisBC.CD,duci«
cur cres parallelx extremi utibus quadrad
pro partibus ic numeris Ttriufquc vmbrg
deOgnandis» n infiguraapparct LatUt
BC, vmbrcrc&r, &CD» vmbrzvcrGe
defUnacur a Geometris : Vmimq; autem
in ia.pancszquales partiri Iblent omnes,
quidevfuQi^rati Geometrici (cripfe*
rum:£t(i capacitas inArumenu permit-
tit , fingulas panes io 60. fubdiutdunt,rt
tota vnmra partes7to. compIctAatur, vd
in ioo.vt parcet iiooJn rtraque vmbracxi/tant.£go rtraraquermbram in 10. panes duntaxat zquales diuido,
tijitm. niliioArumencum At tantx magnitudinis, vt commode vtraque rcSaBC,Ct>,in too.autiooo.partafecan
s*mU «fri- ponit»(ubdiuiris videlicet Angi^ decimis partibus in 10. vcl 100. particulas.Figura porro cx vtraq; vmbra coo-
mttT0^md (tansdici folrt a Geometris Scala altimctrx
^ 100. ANTEPONO
i autem diuifioniconfuctxin vd7iovdi2oapartcsdiui(toncnoftram in Mrtctio.veI
II.
1000. roualcs,proptcfraquod»ninnnimentum propter paraitatem TcAum At tantummodo in to.par-

vcl
fnf^Mur admodum negotio cognoArere po(Tumus,quoc centcAmz, vel etiam millcAmx panes in qualibet par-
tcs,iacili
dUttrmm ciculacuiufcunqucpanisdccimzrcdarumBC,CD. alAgnata comprehendantur, non fccus ac A vtraqucrcÊ
duffmia in ioo.vcliooo.pinctArâforct,vtNum»i4.ca,a.lib.i.cofwlccxporuimus.Hucacccdit,quod in dimetiendis
lineis per Qtudncum Geometricum AeriArmper debeat multiplicatio» aut diuiAo per omnes panes laceris
"
^ BQvd
•LIBER III.
BCvelCD:Manifc(bmatitemcllt&dJtoKmdrcmuItipliôncm,dhiiiioncmue{)crto. antioo. reliooo*
auain per 11.aut7to.Tcl1aoo.cum illa fiat per (olam appo(idoncin,rel(ictn&ioncmo.vcloo.vclooo.?t io oo*
â Arithmeticajpradica dcclarauinms.
INVENIO quidem latus quadrati ado^(TtmoIo«AntofiioMaginodiui(umquoq;d c,& quidem opd*
1
mo con(ilio.in too.p^cs zqualcs;qtumuu ab eo rcgulanon tradatuTiqua cognolccndum At»quot partes mil-

IcTimx in quauis particula Tnuis ccntcrimx comprchendanturfquod tamen omnino necdTarium cRv-t dimen-
rionet>acncUarumalcitudincscxquintôbrcnicncur:pracrcrtim(ipropterin(lrumcnti paruitatem latusmio.
partcsduntaxat commode poiTitdAtidi. Id quod per nodramdo^nnamiTt diximus» (ine magno labore dEci
potcd
quz pcndci
quibuslib.1 ,
, , ^
velis, affigenda c(l circa centrum A. dioptra, hoc c(brcguhcumiinca(iducur>ac duobus pinnaddiistcodemar*
tificiocon(Irudis,ytlibercpoiritcircumdttd, & in omni fitu firmari, vtlocoIupiaciatoinQuadrantcfiabili
laciendum efle praecepimus. 2
POSTR.LMO1UXU latus AD,in plrnoquadrad (Nam fi hocficrct extra,propecraffidcm indrumend,
non pondquadraiumin plano Horizontislocari crc<3 ura fiipra latus AD, quod tamen Ttfiat, non raro vfiit
quadrad poflulat:^ apponantur duae tabella; perforatx cum filo,& perpendiculo, vt eius benefido dignofixre I
polfis,num inflnimcncum redum fit ad Horiaontcm,nec nc, quod omnino ncccilîum cfi. t
4 SEDdoccamusvqucmfitumvtuqucvmbrainvTuquadratihabcac. R.e$cnimhaecnonpaniimo>
menti cfhvtindimcnnonibus nulla confiifiointcrvmbrasoriatur. lo quadratoergo pendulo vmbravcrfaop-Aô
ponitur fcmperhucripinnaddiorumtrcdaautem cum eodem iatcrcconcurritin pundoaccotroA, remodo.'^^* 9*'
ri,vt in figura lams vmbrx redx cfi BC,vcrfie autem CD.At in quadrato flabili, fi metienda fit aldtudo, & ctn-
**
trum A,infcriorcmobtincatIocum.incoqucocuIosponMur,lûsvmbrxrcda;roprcmam occupabit fedem; ^^0^^

latus vero vmbrz vcrlz vcrgmdcbcbti vedus iplam aldtudinc ; ita vt tunc bafis inftnimed fit AD ,
quo pado
titeru vmbra reda dl BC, ^ verfa CD.Si auia centru A.fii penore locu poffidcai,& oculus in extremitate diop* >&>
& &
trz cxifbt , (^ cria fieri pqtcflj Utus vmbrx redae crii bafis CD, latus vmbrx vcrfaeBC, prope oculum , ab
akiiudinc mennia remodus. Si aut e longitudo medenda proponatur,ccntmmq; Adn (uperiori loco fitu fit,flc
io eo oculus collocetur, erit quoq;; bafis CD,
C'D, latus vmbixrcdx,
vmbix rcdx, Utus au tc BC, vmbrx v<verixdmutabitur,qu^
utabitur,quod
iendam vergere debebit, & longius ab oculo abrife. At vero fi centrum A.po-
».i t i--i.-/r-
quidem verius longitudinem medendam
'
(it AD,
natur in loco infcriori,itavt bafis fit ADi oculus autem in extremiuicdioptrxconfiAat, quod etiam fieri po«
(
tefl.prxfcrdro fi quadratum in fiiblimi fuerit pofitum, vt in monte , vel turri aliquaÛtus vmbix redx erit
BO
bafi A D,oppoficum,vmbrx vero verix lacus erit CD,quod fcilicct longius a longitudine medenda recedit. In
vtroque porro quadrato centrum A, per diametrum opponitur pundo,in quo vmbra reda cum veria coocur-
rit; 9c in ftabili vmbra reda perpetuo vei fiiprcmum locum occupat » quando videlicet centrum A , infimam fis
dem ccnctivcl infimum loaim,qnando(cuicctccncrum Atinfiiperiori loco cxi(ltc,vt ex didis liquet. Hxenon
nîgcnter confidcrandafuni,ne in vario inftramcndvfuvmbram redam pro veria accipias,autcontra{qoan>
doquidem pro diuerib fitu quadrad flabilis tam lacus BC,qutm CD , modo vmbrx redx , modo verix munus
(îrc poteft,vt diximus.
5
<ÂMVlSalitemveirolavmbrareda,vel veriaiatisfitadallirudines4ol^rudmes•profilnditatt^-
oe peruefligandas, vt ex firqueotibus fiet manifcfhim ; vtraque tamen affiimitur a (^metris, eo quod inter-
3um vmbra reda exccdielatusBCnimirumquando filum peipendiculi, aut linea fiducixfccat lacusCD:Tunc
enim neceflario latus BC,produci debet, vt fecari pofTic.Itcm (xpc numero vmbra verG fiiperat latus CD,qua-
do videlicet filum pcrpenoiculi,auc Uncaliducix imcrfccac latus BC : T une enim necciTirio latus DC, produ*
dura verfus C,fecabitur,vt pcrfpicuum c(l- Nc crp> cogamur vel latus BC, vel CD. producere, afTumenda cft
vmbra quidem vcria»quando reda latus BC,cxcvtuc:rcaa autem, quando veria luo latere CD, maior efi
-
6 EST autem perpetuo latus quadrari, quod Cm
Gnomonem appcUanc , medio loco proportionale mnJ$4 U($
inter vmbramrcdamacvcrfiun. Sccctnamquein
quadraro pendulo filum pemndtoiU , vel in ibbili
t0T}mkni
linea fiductz, Utus vmbrx BC • in £ , & latus vmbrx
DCprodu^minF. EruntigiturcrianguU ABE, V0rfam.
ADF,srquiangula,cumanguliB,D,irdifinc,* &
eam alterni BAE»DFA, quam BEA, DAF,aH)isalcs.
^ Qiumobrcerit vt B£ , vmbra ablofia ad gnomo-
monem B A,ita gnomon AD,ad vmbram abfeiflam
DF:hoccft,enomonBA, vriAD, mcdiolocoefl
proportionam inter duas vmbras B£‘DF, quarum vna reda e(l,& altera verfiu
7 HlNCfiiciiiseAredudiovniusvmbrxadaliam,quodnonrarovru venttNamfignomoncomple-
dens partes iooo.(ln tot namque partes Utus quadrati diuifum concipere lubecj in fc rould^cecur, & produ- vmirt rt-
dnsnumerusquadracus looooooUatcris AB,pcr alterutram vmbram diuidatur, indkabic vôdens parces at-
ternis vmbrxthoc efi, fi fiat, i
ytdttmttTdvmirM ndgmnMitm if4 p$m» rmkrm**^^
hoc eft/i quadratus numerus Uteris quadrati, vel gnomonis, videlicet loooooo. peraltcrutra vmbram diuida-
cur. Verbi gratia fi ponatur B£,vmbra reda pardum 700. diuidaturq; numerus quadratus looooooJatcris AB»
per7oo.produceturvmbra veria DF, partium i428).Sicedam,fiBE,fiatuacurvmbra verfapardum 700. repe-
rieturvmbrared«DF,partiumi4a8f.Qôdfivaavmbrafic400xritahcraa5oo.&ficdcccteru. Sediamad
Tfiim vtruifqucquadrea accedamus.
F 5 ALTI-
'
Q
’'4*‘
-V
<4 GEOMETK. PRACTICiE

A L T 1 T V p I N £ M 5ol4^ vt ftella; Oli uAiis per quadratum Gcometdcum obteruare.
PROBLEMA l
Mtitud* 1. PIÂPARETVR. bftlUplaAoHemond»)uuliilans,rtfiipnilitmQi»^rt(uin (blMiecrcftinn»fit
f»H$tV«lad Horuoatcm pcq>cnciicu!are.ElracturddndependuIuni quadratum centro A»ad Sokm, vel Hcllam vetib»
,
ia vt cius pJanumpcrccntrum Solis, autflcUztranfest, donccradiusSolispcrduoibrunina pinnactdionun

f/ cranfirc d»rcheiuUtunvel radius vtfuaUs pcrcadem foramina pinnaddiorum fldiam vidcaLidcmquc Bat cum
W’ ftuUrstB
» ad ra t o fobdi,collocando nimirum cius lacusAD,yel CD»Bipra balem ptTparataffltiplumquecircumduccno
^sttr, 2Osiavtetuspianum per centrum Solis aut llcllrincedac; ac<îqucdeuandodi(^tram, donec radius Solli
* pcr&mminapinnacidiorumtranreat.velradimvirualispcreadcmfbraminaftcUamcoarpidat. Qôpâdo»
jUf«&W( conUderccur uunma diligentia angulus>quem BIum perpendiculi, vel linea Bduda in dioptra cum proximo la*
tere quadrati confHtuit , inueftigando magna curo cura, & diligentia perca
fr9xtm0
qux ub.i. cap. i. Num.ia. tradi£mus,quot partes millcBma; ex vmbm Buc
reda, Bue abfollx hnt a Blo perpendiculi, vd linea Bducue. lUe enim
Xutrtf^ B quidem vmbra reda incerfecetur , ( quzin quadrato flalnli vd
atnguhts ,
nfi*f«nat fuprcmum,vel inBmnm occupat : In pendulo vero cum ntere ptnnaddio-
tAnnuhwt
rum coniungitur,n rupradiximus) dabit, vt Numero u dcmonflrabimus»
xomplemennim almudinnSblisaut Bellx: Si vero vmbram ycr^m Blum»
aucdioptrainteriêt • fp&met angulus alntudtncm exhibebit. Quantitatem porro huius anguli ita cognofire-
tum *lti' muStSicquadratum Bue pendulum ftuc/bbile(eadem enim cBin vtroquerado MBCD,abrdBaque Bt vmbra
tudiak. ^L... millcBmis lat eris
redaB£,qiue in partibus v» i;l _ i : : i_c
BC.rcperietur,vttap.z.Num.i4.1ib.i.docuimn$,ctiamhlatusiprum
Bcrolummio.vdioo.pancsdiuiBfm: qu«qDidemvmlmB£,Batuatur, verbi gratia, cfle partium B50.Quia
• aoinf. cigoduolatcti AB»B£,trttngulircdanguli AB£,QoaBinr,cum AB,Bt ioooABE»85a*BBat»
rtML
tdfamf- luUtm.rtlfm-
imm >99999* ffUiSAE,
^quod quidem Bidum ait,B ad latus BE^hoceAadBôduzciBatapponaCur ) rcpcnctur Tanges anguli BA£»
B5000.qua in ubulaTangentiumnonreperictur;Mproxime minor dl84$5d. cui re^noent eradus 40.
mio.zi.£t quia diffcrcntuinterTangcntcm inuentam 85000A 84956 in ubidalumpunncA 44.UilFcrcnti4
aijUcra imerduasTaogentesproximas 84956. & 85006. CB50. cui debetur 1. minutum, Bue Scc. 6o. propcerca
quodpolknori Tangenti 85006. rdjxmdcc vnum minutum amplius, quam Tangenti priori 84956. reperie»
musperrûiam trium» quot fecunda dilfcrcntur 44. congruam;B dicamus.$idilradu jo.po^dcc.6o.quoC
lccendaporcitdiffcrcnua44?inueniemurquclcc.5t|Jioc cft,i^*5^Berc* Angulus ergo BA£, continet grad.
40.Min.aii^55.paulo minus.Complemcntumigitur»nimirumgnLd.49. Min*58.B<.7.Buv,oAendctaltmidi-
&
cem Solis, BcUx.£t B vmbra DF,cB vci lapartium quoq; 850. erit ipkmet anûs PAF, inueutus gnad. 40»
Min.si.(ix.55almudo Solis, &BcllJÂtquehoc modo B duênterpancsvmbrx cx plorabimus relpû lateris
BC,vcl CD,iooou|ucmadmodum lib.i.cap.a.Num.i4.tnuncum cînuenictur (emper altitudo Solis, autlleU
lar in grad. MinAfec Sed quia molcBum w,aclaborioBim per diderendas Tangendum Secunda inquirere»
,
(ads ent Tangentem anguiiinucntam in tabula qusrrcrc, B quidem reperafuerit» acdpcrc gradus, A minuu
tdpoadcnda;B vero non BiCricinucnadumcrc Tongentem, vel mioorcm,vcl maiorem, qua; nimirum minus
T
ab mucnea»dtfFcrat, &c. Hacrationefumenda erit in noAro exemô angens ^006. cui rclpoodcnc grad.40.
Min.zt.complemenium autem erit gra<L49.Min.58.veludpnus»lblum defuntln.7K}ua; nullius funt momea*
d. Vtatttcmlhidiolbsmolcltiahacruppuandilibcrem, condraxi Icquentera tabulam pro Bneulis paitibui
millcBmis vtriuique vmbrz: In qua B cencenx in terdee, & reliqua; vnitates in tacere fumantur, Uheo tn angulo
communi repenentur gradus,ac Mm. pro angulo quxBco: qui viddicec aldcudiocm Solis aut dclls indicabi4fi •
Vfim tahm- panes milleBmx ad vnuiram vcHam fpedeot Bautem panes ad vmbram re^hun perdncnc>CoroplcmcQCtU]i
:
U gaum» cius anguli aldtudincm Soiisdelixue odendet,vt paulo inBa demondrabimus. Componetur tutem ubula baec
****i*~ . BBngullspardbusmilleBmuvmbrxapponanturaddcxtramquinquecsfrz,AcxtotoillonumcrDabijcianuir
crescifnr:quod idem cd,acBappooanturtantumduxciBac»vtTangentcsan£uloyrum habeamur. luBidom
rjni|rjf cncvidcs(upra.Namadpartesvmbrx85oaciic^BuuduxdB^vtTangcnsBcrct850oo. Hac enim ratioae
tt$ BtmuldplicadovmbrrabldltrperBnum totum 100000, AdiuiBoper 1000. vtinArithroedcanodrapiadi*
xmaamdu ca BrripBmux. Quod B quatuor cifrcpanibus miileBmis apponantur, habentur cadem radooe Tangeota po*
facAata. fitofinutOtOIOOOOOOO.
1 VERVMdcmondremus prius, angulum,qucmB->

Ium perpendiculi, vel linea Bduci^ fccans vmbram rc&am
cum proximo latcrc facic.in vtroque Quadrato cBc com-
plementum aldtudmisSoii^ Bru dellaîilum verp, quem
hlum aut Bdudx linea vmbram verlam(ccaQieBicic»ex-
hibae iplam altitudinem. Sit ergo primum quadratum
ncndultun ABCO,&QwKlrans circulivcnicalisperdci-
lamdudiA£F,iuvt ALHorixondzquididctiBntque
cresaldtudincsdcl(xEG»gr.45.£H,masor&£K»iniDor.
Q^do ergo bcuspianacidiorum AB, cum radio GA»
cotneidu , ent angulus altitudinis femire^b» GA£» * qui
bjr.iir/f.
cqualis cftBtocomplcmcto FAC ,
propter xqualesarcus;
£G>FG»
'0
I, I B E R III. ii
EG.FC, 'hoc AjnguIoquemGlumcam latere AB.&cit.Coincr((oiliamctCTqo»arari^f«ctanguIo«ciusi
a» bifarum,in femircetos niminim trinfibit fUiim pw angolufr O Ac proinde om CAB,qiumC^,xqo.
liitunceritinguloaltitudinitEAG. Quando autem piniuddiorCiUtutcunirjdioHA.coincidit, erit angulL
altitudinu E/3d,fc»i«fto maior A
angulus coplcmcti FAH,femireaominor.'«i»qualueftangulu$lABi
^
scproptereaBili vmbra rcdla in tcrlccabitifacictque angulu complementi aJtiluduiisIABilcniireao minorem.
Quando deniq;lanu AB.idem cflicitur cii radio K A.erit angulus altitudin is EAK,fcmirtfto minorA angulus fhma
c6pleraentiFAlC.rcinireaomaior/cuixqualiacftangulusrABiacproindefUuvinbramvcrlimabtumpct,c6.^«i*
(fauetque angulu altitudinis IAD,ftmireao minore. Idem prorfus cernitur in quadrato llabili
ABCD, in quo
vmbi*rea*latuseftinHmQCD. cum centrum A,nipremuoccupeilocn,»t(umincon(lniaionc Quadrari
Num.4.diaa ellNTtiturfuspcrfpicitur, quando altitudo EG.eftgr.45.radiumOA,cadereinauguluoppo(itu.„.i,»
C« proinde tam angulum CAB, quam CAD. arqualem eircangulo altitudinis, nimirum fanircaum.Qiun- ’<*/>•">
maior eft. quam grad.45. angulum 1 AD. quem linea fiduciz AI, vmbram reSam aufe-
do autem altitudo
rens DI, cum latere AD, licit, • arqualem efliangulo FA
Qiwdo
,
H
qui complementum anguli altitudinis EAH.
^
denique alcitudo£K,minorelt, quam grad.4$.angulum IAB,qoemlmeahducm AI, vmbram verlam
AK
^ ^
BUEindens rom latere AB,con Aituit.'" arqualem cBe anguloipTi alntudinis E :
quat omnia dcmonltranda frimL
minuuanguloium, quosfijum n^ndiculi, «/
crant.Scd ecce tibi tabulam, de qua dixi , continentem gradus ac
Tc|liny H'"ris. innmnibus partibus mUlefimisvtriufquevmbracumproxmio
latere quadrati effiat. In qua
»ides,angulumrttb parte 8oo.mvertkefurapta,8cin»oneparti550.conrinercgtadus40.Min.ia*re,vtru-|,;J^

vmbram ser&mwusrreocomplemen-
“f ^
pradiximuuat tantus erit angulus altitudinU,fipartcs85o.(pcacntad
Tttmlt
tumgrad.4J>. .Min.}8.ftrealritudinemexhibebit,fidia*pattetexvrabrare&abfi^*tucrint.
TabulaporronacdicipotellGnomonica, quod in quadrato Habili di^ anguliinta. '*"**?^
bulacompreheoli efficiantur a gnomone AO,vcl AB.cupi linea
fiduciae, vtpatet.
SEQJÎTVR TABVLA
Gnomonicx
I
F 4 TABV-
1 1 1 1 1
GEO MET R. fi A CT I C i£
Tabula Gnomonica.
100 200 300 400 500 <$00 700 8oo 900

G m;g M G M G M G M G M G M IG M G M G M
o0 0 3 43 II 19 16 41 11 48 16 34 50 58 35 0 58 40 4 ' 59
1
0 5 5 4« 1 1 11 l6 45 11 3 ' 16 37 5 ' 0 35 1 38 41 41 1
X0 7 3 49 1 1 13 16 48 11 34 16 39 5 ' 5 35 4 38 44 41 3
0 10 3 33 1 1 19 l6 3 * 11 37 16 41 5 > 3 35
6 38 48 41 5
%
40 14 3 3
« 1 1 51 16 33 11 0 x6 433 »
8 35 9 39 4 » 14 7
0 «7 6 0 1 1
33 t6 58 11 5 x6 48 3 ' 10 35 1 50 14 9
5
60 11 6 5 II 38 »7 1 11 6 x6 305 ‘ 3
35 '5 38 51 *4 1
0 »4 6 6 1 1 41 17 4 11 9 x6 33 31 '5 35 38 54 »4 11
7
80 i8 6 10 1 1
43 <7 7 11 12 x6 38 5 > 18 35 18 38 58 14 »4
9
0 3 ‘ 6 •3 I 1 48 17 10 11 »5 x6 39 5 « 10 35 10 3 « 5 * 14 t6
IO 0 54 6 «7 1 1 31 7
>3 11 8 17 1 5 * 13 35 11 39 0 41 18
1
0 38 6 10 1 I
33 <7 17 11 11 17 4 3 ‘ x6 33 »5 39 3 4>
10
11 0 4' 6 13 11 38 »7 10 11 »4 17 7 3 ' 19 35 17 39 5 41 11
15
0 43 6 »7 11 1 *7 13 11 1« 17 9 5 * 3 ' 55 19 H 9 7 41 14
*4 0 4* 6 30 11 •7 x6 11 19 17 11 5 ' 54 35 39 9 41 x6
15 0 5» 6 34 11 8 '7 19 11 51 17 >3 51 3« 55 ^4 59 1 41 18
14^ 0 33 6 )7 I 1 1 '7 31 11 33 17 18 51 58 35 39 '3 41 19
17
0 38 6 40 11 M *7 33 11 38 17 10 5
'
40 33 58 >9 >5 41 3 '
18 1 6 44 11 18 •7 38 11 4 * 17 15 5 >
45 35 4' 39 7 i 53
J 4
19 3 6 37 11 11 *7 41 11 44 17 x6 3 >
43 35 43 39 19 41 35
10 9 6 3
« 11 14 »7 43 11 47 17 18 51 48 35 45 39 11 4 * 37
11 11 6 34 1 1 18 17 48 11 30 17 3 ' 5 * 50 35 48 <9 13 41 39
11 16 6 37 11 3 ' *7 3 ' 11 33 17 34 3 < 53 35 30 39 »5 41 4 >
'9 7 I 11 34 17 34 11 38 17 57 5 * 35 33 51 <9 17 41 41
*4 11 7 4 1 1 38 *7 37 11 39 17 39 3 « 58 35 54 39 19 41 44
=5 1 X6 7 8 11 4 * 18 0 13 1 17 41 31 0 55 57 39 3 ' 41 48
l6 I a? 7 II 1 1 44 18 J 15 4 17 43 51 3 35 59 39 3341 4»
17 I
33 7 >4 11 47 18 6 M
7 17 47 51 3 3
« 1 39 35 41 30
18 1 3« 7 18 II 3 ' 18 10 1} 10 17 30 51 8 3 « 3 •19 37141 51
a» I 40 7 11 11 34 18 M 15 3 17 33 51 10 3 « 6 39 4 o| 4 i 54
1
43 7 14 11 37 18 13 16 17 33 31 >3 5 « 8 39 4141 35
i2
3 * I 47 7 X» '3 0 18 '9 13 '9 17 38 31 ‘3 58 10 39 44‘41 57
3»
I 30 7 3 > '3 4 18 11 13 11 xi 1 3 » 18 38 11 38 4« 41 J9
53
1
33 7 33 M 7 18 13 13 13 18 3 31 10 38 14 39 4*|43 1
34 1 37 7 58 >3 10 18 i8 15 18 xt 51 11 5« 17 39 50 43 3
53 1 07 4> <3 >3 18 5 ' 15 3 ' xt 9 31 13 5 « '9 39 51 43 5

3«
1 47 43 5 »7 18 54 13 33 18 1 1 5 » 17 38 11 39 54 43 6
77 48 10 8 57 13 38 18 '4 31 30 58 15 39 58 8
57 1 '5 43
38 1 117 ' 13 15 18 4 ' 13 39 tS ‘7 31 51 )6 x6 39 58 43 10
3
0 43 11
3?
1 '4 7 33 '3 17 18 44 13 41 xt <9 31 35 }6 xt 40
40 1 »7 7 38 >3 30 8 47 13 43 xt 11 31 37 38 30 40 1 43 '4
4' 1 11 8 1 '3 33
18 50 13 48 18 13 31 40 3<S 51 40 4 43 l6
4» 1 »4 8 3 '5 5« 18 33 13 51 18 17 31 41 38 55 40 6 43 17
45 1 18 8 8 «3 40 18 3« 13 54 !^ 30 3 » 44 38 57 40 8 43 >9
44 1 8 11 '3 4 < 18 39 15 5 «5 18 33 31 47 38 39 40 10 43 11
45 1 33 8 '3 '3 4 ^ ‘9 1 13 39 18 55 31 49 38 4 ' 40 11 43 lil
4« 1 38 8 i8 '3 49 '9 5 14 1 18 58 31 51 3 < 43 40 *4 43 15
1 4* 8 11 '5 31 ‘9 8 14 3118 41 31 54 38 48 40 18 43 x6
48 1 438 13 >3 3« »9 1 14 8 i8 45 51 57 38 48 40 >8 43 18
4» 1 488 18 >3 3» »9 •4 14 "1 xt 4< 3» 59 38 40 10 43
3° 1 3»|8 3» <4 1 >9 ‘7 14 mIi* 49 35 ' 58 51 0 11 43 31

1 1 1 X
LIBER IIi;
TabuJa Gnomonica.
0 100 xoo ^00 aoo JOO 600 700 800 poo

G M G M G M G M G M G M G 'm G M G M G M
5' X 35 8 33 '4 5 >9 xo »4 '7 18 5* 33 4 3<S 34 4« »4 43 54
S» X 39 8 39 *4 9 '9 »4 »4 '9 x8 34 35 6 3« 57 40 X6 43 53
X 8 4» »4 IX *9 17 »4 XX 18 37 33
53 5 9 5« 59 40 18 43 57
54 5 5 8 45 >4 '5 '9 50 »4 M
l8 59 33 1 57 1 40 50 45 59
55 3 »* 49 *4 •18 '9 33 14 x8 »9 X 55 '3 57 3 40 31 43 4'
5 » *4 XX »9 3« »4 3' 19
5« 3 IX 8 4 33 i6 37 40
3 54 43 43
57 3 16 8 55 *4 »3 *9 59 34 »9 M7 33 18 57 8 40 3« 43 44
58 5 >9 8 59 '4 i8 »9 4» 14 5 ^ »9 10 33 XI 57 10 40 38 43 46
59 3 »3 9 X »4 3' »9 45 ‘4 59 »9 IX 55 15 37 1 40 40 43 48
6o 3 x6 9 3 *4 34 *9 48 »4 4» »9 '3 33 »3 57 '4 40 41 43 30
6l 3 9 9 <4 58 '9 3' »4 45 »9 18 53 18 57 i6 40 44 45 5»
6l 3 33 9 IX *4 4' »9 54 ^4 48 19 XO 55 50 57 8 40 4^ 45 33
«5 3 3< 9 >5 *4 44 '9 57 »4 3* ip »5 33 33 57 XI 40 4« 43 55
5 40 6 19 *4 47 XO 0 14 53 »9 »5 33 53 57 »5 40 50 43 37
<5 3 43 < XX *4 3> xo 3 »4 3« »9 »8,53 57 37 »5 40 3» 45 59
3 47 9 16 *4 34 XO 6 »4 59 19 3' 53 40 37 »7 40 54 44 1
<7 3 30 9 »9 <4 57 xo 9 »5 X 19 33 33 4» 57 ‘9 40 3« 44 X
68 3 53 9 31 '5 0 xo IX »5 19
5 3« 35 45 37 3' 40 57 44 4
6p 3 3« '5 3 xo 8 »9
57 9 '5 »5 38 55 47 37 54 40 39 44 6
7° 4 0 9 39 '5 7 xo 18 »5 10 »9 4> 33 49 3« 4*
57 1
44 8
7* 4 4 9 41 10 xo XI »5 13 19 38 4*
il 44 3 3 5» 37 3 44 9
7» 4 7 9 4tf5 M
xo 14 ‘5 16 »9 4< 33 34 57 40 41 5 44 1 I
7J 4 1
9 49 '3 i6 xo 17 »3 '9 »9 49 33 5« 57 4» 4* 7 44 '3
74 4 '4 9 5» '5 *9 xo »5 XX 19 5' 55 59 57 44 4* 9 44 •5
75 4 17 9 5« '5 »3 xd 33 13 »4 »9 54 54 I 37 47 4* 1 1 44 16
7« 4 XI 9 39 5
16 xo 3« »5 17 19 57 34 4 57 49 4* '5 44 18
77 4
7» 4
M 10
x8 IO
X 5
19 xo 39
6 '3 31 xo 4^
»3 50 »9 39 54 6 37 5' 4* '3 44 XO
»5 35 50 X 34 8 57 55 4* *7 44 XX
Z£ 4 ii IO 9 »5 35 xo 45 M 3« 50 4 54 I 1 37 33 4' 19 44 14
8o
4 34 IO IX '3 59 xo 48 »5 38 50 7 34 57 37 4* XI 44 15
fl i
4 38 IO 16 '5 4» xo 3' 15 4> 30 9 34 '3 57 39 4* ‘3 44 »7
4 4* 10 '9 ‘3 43 xo 54 15 44 50 IX 54 18 38
»5 X 4* 44 »9
4 45 IO XX '5 48 xo 57 »3 47 50 >5 54 XO 38
X7 4 4* 44 51
84 4 48 LO x6 '5 3> xo 0 ‘5 50 30 »7 54 XX 58 6 4« »9 44 5»
»5 4 5» IO »9 '3 54 XI 5 »3 30 xo 34 »3 58 r
8 41 3' 44 54
4 35 IO '5 38 XI 6 »5 33 30 XX 34 17 38 10 4* 51
44 5«
52 4 38 IO 3« 16 1 XI
9 »3 38 30 15 54 19 3« IX 4* 34 44 37
88 X IO 39 16
4 4 XI IX x6 1 50 »7 34 51 3« *4 4' 5<5 44 39
5 3 10 4» 16 7 XI >5 x6 4 50 50 34 54 58 16 4* 58 44 4*
po 10 XI 18 x6 6 50
5 9 10 45 16 5» 34 3« 38 >9 4* 40 44 45
£i 5 IX 10 49 16 '4 XI XI x6 9 30 33 54 59 38 XI 4* 4» 44 44
pl '5 10 5» 16 XI 14 x6 IX 30
3 38 14 4« 38 »5 4* 44 44 4^
3 >9 10 55 16 xo XI i7 x6 '5 3° 40 54 43 38 »3 4* 4<S 44 48
P4 XX to 59 16 »3 XI 30 X6 17 50
5 45 34 4« 58 17 4* 48 44 50
5 x6 1 X 16 X6 XI 33 x6 XO 30 43 34 4« 38 »9 4* 3044 3'
p6
3 19 1 3 16 »9 XI 5« x6 »3 30 48 54 50 38 5» 4* 3» 44 55
P7 5 3> 1
9 16 31 XI 39 x6 x6 50 30 54 53 38 33 4^ 54 44 55
3» 1 IX 16 3« XI 4» x6 x8 30 33
3 54 3 3 58 33 4* 33 44 57
PP 5 39 11 »5 16 59 XI 45 x6 5» 30 33 54 57 38 57 4* 57 44 38
109 3 43 11 '9 16 4XXI 48 16 34 30 58 33 0 38 40 4' 39 43 0
,
70 GEOMETR. PRACTICiE
)
SIMILEM ubulam gnomonicam compofuic quoque G«oiûs PurbachiusmfaoquadratoCco*
metrico, poHco latere pardum i20o.camquca<ileeun(laextendit:quodcuam fecit Io. Antonius Maginus,con*
Aituto quadrati btere pardum tooo. quod quidem ferius animadueru. Incidi enim cafu quodam in eam cum
hanemeam pene ab(biueram,alioquin hoc lupputandi labore rupcrledifrem,tabulamque Magini huc tranAu-
liflVm Itaque d quis in altitudinibus aArorum dclidcrct edam (Wunda.pctercea debebit ex Magini tabula: que
TmhiUm i. docuimns in hoc
6deliter,&accuratc ab eo fupputata eft,vclccrtc per calculum cade elicere, vt fupra Nu.
contend cAc poifumus hac no fba,qua: ad Minuta lolum vitra gradus progreditur. In
fthnnt- ^ cum ilb Magini conferre quisôlct ,deprehendet, in nofba Minuds graduum additum cAelhnper
ttffvum . vnum minutum.quando in ea reperiuntur plura fecunda,quam jo.Scd,vt verum latear, neque noAre,ncquc il-
SlS* f»S0 Ia Magini omnino nccclTaria cA,cum ipf^met partes millchmz lateris quadraddi apponantur duz ciAxifint ta>
gentes altitudinum rcfpedu finus totius 100000.& czdem,n addantur quatuor citn,Tangentes cafdcm, pofi-
iooooooo.cxhibcantuic proindeex tabulaTangcnuum aldtudincs excerpi poAint aiicunq; parti
milie{imzcongrucntes,A ei prius adilingamur duz, autquatuorcifhr,vtlupraadltncmNumcr.i.oAenaimns.
rMitiM»- Qîiatamen molcflia non caret. perTangentes hac radonclbmutas ex tabula Tangendum angulos alcitudi*
num eruere, quod raroadmodum Tangentes illz in tabula przcilc repedantur, ac propterca pro illis aedpien-
/« JUm t$.
vclproxime minores, vel maiores , illz videlicet, quz paucionbus vnitatibus ab inuentis differunt non :
sw/
Aram gnomonicam « vcl
absrefucnt, veltabuIamhancnoAramgnomonicam« illam Magini Ii fecunda edam dcAdcrcncur,adlci*
vcIillamMagini,
fccrc.
4 OVAMVlSautcrnubulaGnomonicaperfolasparcesmillcrimasine^ras progrediatur, tamen (i

l»m
mt m-^quandoexdo^nacap.a.Numer.i4.lib.i.tradiu vitra millclimasintegrasluperfit adhuc aliqua particula, non
magnuscrrorinaldtuainibusaArorum obferuandUcommitii poteA. Cum enim anguli in tabula crefnncor-
ilinti) ttm'
dinc per tria duntaxat minuta,vel duo. vcl vnum, non fiet error hift vnius autaltcrius minuti . ctiamfi fradioiU
rtum^ftr mificllmzpards
nilid ncgligatur.Quod fi errorem hunc,licct minimum, vitare cupis, confidcrafrafdoncm mille-
hutfrMt veroduz tertiz partes, quod iudicio fc-nfus facile cognofccs cx pardculailla
fimaE,an fit tertia pars>an fcmifns,an
miBrfimm quz vitra partes decimas circino percurfasfupercA.Nam vbi anguli in tabula per tria Minutaaugcnturiaddcn-
erit vnum minutum, vcl duo,prout particub illa reliqua fuerit vcl Idem fadendum erit fi diAa pard*
fuerit maior.qiiam y.minor uincn,quam fcmi/Tts.Tunc enim addendum erit ctum vnum Miniitum.Iicm
^^•trr»r quando pordeub ilb maior fuerit, quam femU&s,addi pofTunt duo minuta. At quando anguli tabulz augentur
hit fTTi- per duo .Minuta, addendum erit vnum minutum pro Icmiflc vnius panis millcmnz,&c.
indm fit.
DISTANTIAM inter re & Agnum quodeunque in plano HorizontispoOtum
y ,
per Q^-
dracum Geomecricum perucfbgarc.
Problema ii.
1 STT diflantla metienda FG. Hoc per quadratum pendulum Ac Bct. Erigatur ex F , altitudo quzpUm
nota FA,Horizondadangulos rc£b>s,fiueca At ibtura menforisab oculo ad planum , Auc msiorquardam aJd-
tudo.lnfpiciaturcxtrcmum G,per radium AG,ab oculo A.per foramina pinnaîdiorum incedentem, Elo per*
penjiculi libere pendente,&inflnimemum radente, punûmque E,notetur, vbi Alum latusquadratiinterfe-

cat.quod Aet vcl in latere BC.vmbrzrcd^.vcl in angulo C,vei in bccrc DC, vmbrz vcrfz.Cadcntc namque A-
lo in vmbram re^fam . vcl in pundum C, vt in i. & 2. Agura, Act triangulum ABE, triangulo AFG,zquiangu-
• 4.ftxtL Ium, cum anguliB,F,AntrcdU,&angulus A communis.* Siigitur Alt,
Vt Uim ABy 4d vmbrsmuQdm iudltittuU ddFG,diJlmtwih
f*rtmmfoo0, ns/a^F,
cuadet nota di/hntiaquzAtaFG,in panibusaltitudinis AF.Cadentcautem puo<Ao £,io vmbram verfam,vt in
b«^ ftim. I Agura. abArindcturrurliis triangulum AD£,triangulo AFG,zquiaiigulum,cum anguliO,F,rc6:i Ant,^& al-
c temi A£D, FAG,zquales.‘ Ergo A Aat,
Vtrmbrdver/k ddUtmDA, lUdltitudd diFGyiifitmtUm»
mitttmJ0 dhfctjfdDU fdrtiumiodo. nttd AF,
•
nota quoque efficietur diAanda quzA ta FG,in p^buialtitudinis A F.Ex quo illud intelligcre poteris,quando
PunOTm E, interfeSionis AH cum latere quadrati cadit in vmbram rc<ftam,altitudincm AF, maiorem dTc di-
^ ibnda
a- FG.quandoin pundhim C,zqualcm;quando denique in vmbram vrfam, minorem.
2 OyADRA
1 O/bbiliitaeandcmdinantiamcxplorabimiis. Erigatur in extremo di/bndzEfaJdcu*
doquzdampcrpendicubns notarum patdum,& quadrarum itaaccommodctur,vt centrum Aifupcriorcmlo-

4.
&
occupet, vmbeareda DC.HorizontizquiaiAc^Diê^ igitur ditmtraad Agnum propoAtum . notetur
diligcntcrvmbraabrcjna:quzAreÎafucric,nimirumDl,eritaltitudo A£imaior,quamdiflanda£G, ^trian-
c 4.fixti gulumquc ADI.triangulo AEGdimiic erit.* Si^cur Aat,
L 1 B £ K III. 7»
Vtl ^ftrtesym- teaMtiM
tiAD, t 090 , h* TtHa DU AEttagmtd tim.
repcrictur diftantu qoxHa EG* in parti-
bus altituidinisanumptx AE.
SIautrm dioptra pcrC , tranficrit, erit
altitudo AEidiiuntix quzTitx EH»arqualii: td-find.
c cum Iit vt AD»ad 0 Oaequalcm»ita A£*ad
tR
• SIdcniquevmbraabrciiiafurritverra,vt
BK,criraltitudo A£,minor,quam diftantia
HF, quod picrunqucin dinantusmcdcndts
accidcrcfolct; cricq; triangulum ABKitri*
angulo AEF>xquiangulum, cum anguli Bt A»9friwd,
£.rcdifmt,*^&altcrmBAK»AF£,a»)uale$.* Qimfifiat* c 4. ^txsu
Vtfifteivm^ adUtm^Mddrs- tta aititiNb adEF, dr/UMtum,

krawf* SK» tiAB,too9, muAB,
producetur qturftta difbntu £F.in partibus aldradinUcrcfix AE.

*
5
OyANDOdifhntunonvaldcmagnacfl» veIcxtrcmumeiiupun^mfaciie?ideripotenfatiscrit,
n quadratum fupra planum Horizontis confbtuatur» ita vt vmbrz verGe latus BC> ad pundum illud reda ver-
iLVcli diflandahorizontalu DMtmedenda fit.ciqueimponatur Q^dratum eredum, mouendadl dioptra,
fonec linea Gducizin CYtremum M.dirigatur. Qûa radone femper vmbra mlafiC.ablciadctDr. Nam G hnea
fiducix per C.tranllrettaut vmbram redam CDttmcrfccaret.cnct diAanda vel squalis btcri CD , velminortac
proindedimenGone non indigeret. Quoniam igitur rurfus tiiangulum NBA» trunguio ADM» squiangulum
eft, propter redos angulos B,D/ & alternos squales BAN, AMDiS Si Gat» (tp.fnmL
g4-jfc«n.
Vtfsrtesfm. ad Utm^Madrd“ Ualitmifaa- ddDUid^dUUmt

hdftt/aBN, tidB^wot drattAOitw»
cognita erit diGanda DM»in pardbusmillcGmis Uteris quadrari AD.

4 $0 L E NT
nonnulli (oiptores non inquirere dilUmum propoGtam in pardbusaldtudinis alTum*
pts AE.velin partibus miUcGmisUicris quadrati AD;fcd folum inuclligant, quodcsalotudo cleda AE,vclla*
tus quadrati A D
, in diGanda propoGta contineatur quod idem cG» ac Ii aldt udo, aut latus vmbrs fUtuatur i.
:
Atque itadiuidunc vel panes vmbrs rcdsabfciilas per totum Ucus partium iooo*vcl totum Utus vmbrs veris
per partu vmbrs verGr abiciGas. Nam Quodeos numerus indicat , quodu altitudo AC,vel lacus Qt^rad io
propoGta diGaodacomprchendatuncum lic,
Vt tatam tatmAI>t adfatus vm- Ita altkadi A$, addifiantiam

fartiam tooa. ha nOa Dt, UlUtatAD,7St. £G,rr/D/.
Item.
Vtpartesfm^ adtatamlt» tta aUuada At, ad dijfaatiaas EF,

hare/f‘tSSt tatAB,too9* ftll*tmAt>,nu rtlDM,
irinccnim Gt,vt cum fecundum prsceptum rmlxuium tertiusnumerus in Gxundum Gt ducendus produ.
,
<^fque numerus perprimudiuidcodus,iadsnt,GGrcunduspcrprimumdiuidatur; quandoquidem vnitasui
tiTUoh:orofita, Ii multiplicet fecundum oumm]m,cundcmfcaindum numerum procreat. firc.
H/VCradonc,liduspartcsmillcrimsabrcindanturcxvmbraverra, condncbituraldtudoAE, vcllatus
AD,in diGanda Gxundum hunc numerum 50o.quod 1000. diuifa per a. dent Qôdemem 500. At vmbra ver-
ia trium mitleGmarum dabunt Quodentem 533 qui a priori dilFen hoc numero, 166^. Ex quomCClligi licet,
quando vmbra vcrGablctGa valde pania cG,mjgnumpoGccrrorcm committi indiGantiainucGiganda. ^yu|
enim panes miUcGmsGntpcrezigus.Gicilc decipi poflumus.vt nimirum putcmiis,abfciirafeGc tres millcGma*
cum fortalTu folum dusabiciGslinrac proinde error committi poterit i^6f.altitudimun AE,vcl laterumAD,
qui error coneemnendus non cG. At quando panes vmbrs veris plurcs millefimas condnene, non tantus er-
ror committitur, etiamfi vium millefimam pro altera accipiamus. Nam ft vabi gratia putemus abfviGascGe ,
paaesT^* ex vmbravcrla cum vercabfcilTxfmt

. error Geri poterit folum in r Jtitudme AE , vel latere
AX>.,fic,rwni T^(*cntQuoricntcm33jatT5BvCôdcntcmo(F«.rant3i,4.Itjqucmadsprobo,vtQuadn.
tunxinaluorilocoGacuatur,quam in plano Horizontis, quiaibipiurespartcsvmbrsverQtabG;indutur,quam
hic»vt conGac in diGandis squalibus £F, DM. Vides ergo magnam cGc adhibendam diligendam , ve accurate
partes tnilicGmx repedantur per ca,qus lib.t.cap.z.N um.i4.fcripftmu$.
I AM
vero, fi quadratum conGrudum Gc adeerum aliquam menfuram, hoccG,vt btus contineat vel f.
,
poiTum , vd I. cubitu, vel i. pede^ aut palmos, aut 3 jut 4.&c.res erit expcditiifim j.G fcmcl tamu latus pardcula-
^looo.ducaturin menfuras,quih.latussquiualct.Iun.tn longitudinib.exquirrndis,G quadratum fupra pU.
num.in quocft longitudo.Gatuatur.fvt Gt in omnibus hypotenuGs, GuediGandis a loco men foris vfqucaddi-
qttod punftu meibre fublimius , dcprcGiufuc, quemadmodum patuit in proxima Hgura, quando Ion JtudoD-
Mrinquifita cft.patcbiiq; in fthoIioproblcm.7.& in fiholio problem p. Item in pr0blcm.i5.Num. 5. & in pro •
blem.1tf-Num.3Ain problcm.i7.Num.3.ncc noninproblcra.37A 38. Num.j. fle dcniqucinptoWc.43.ac44,

&in
— —
7^ G.EOMETR. PRACTICiE
& ui aliis locu^tliuidcndus (bium eft namcrus prodactus per partes vtnbrz rcriz (que fcmperabiandttiirô*
uns.Qupdcns eni m dabit longitudinem quzlitam in data menfura. Vcrhigra^fi in vno latere compreheo-
dutur 5j^cs>muldpUcabinms btut iooo.per3.clHcicmuiquc30oo. Itaq; li in inucfHganda longitudine quz-
aoo.cx rmbra veHatparticmur3000.pcrzoo.Nam quod« i5.^bit ij. pedes proqua-
(tnr partes
I
maloncitudinc.* Nam cum io proxima dguratit.vt vmbra vcHa NB. zoo4id latus BA. iooo.lra latus AD,5.pe-
dum ad DMtmuldpUnndum cft latus 1000. perj. pedes, & produ^hu numerus 3000. per zoo.diuidendus.Ea-
demque de meris rado HtSic li latus condneret ^cubididiuidendus ell« numerus 300.CX J. in i ooo.procre»-
tusper vmbram verlW* Pari radoneli latus complcderccurio.palmos, diuidendus eflet numerus 10000. ge^
mtusex lain looa per vmbramvcr£un:vtin^jpdcnteprodeantpaimi io longitudine cootenu>&c. quod
non indiligenter notandum dl
ALITER.
5 Q^VANDOdinandamcdcndamagnjcllt&adellbona
planidcs campi, vd poterimus Quadrato Ibbili cornmodiUtme
noc modo. Sic diUandaoblata AE.£rigactir quadratum ad Hori*
zontem ad rcdosangulos.circumducaturquc, donec per cius pia*
num oculusin A.conllitucus lignum E,pcîciat4CqucUncano»
teturAG.DeminbdeindeQuadracovrq;adHorizondspUnum,
ita vt latus AB.reâ tendat ad lignu £>hoc efba re^ notata AG*
non recedat , protendatur linea reda per latus AD > in qua acctpw
anturquotcunquepartes lateri AD, xquales: velquotcnnq;a]i«
rocnfurzzqualcs.vt palTus.vel cubiti.vlquead pundum a,in quo
ruriuserigatur quadratum, fln hoc Iccundo quadratoalcriprtroas
liccrasminurcuras,neliterz vniusquadradeum litcrisaltcriuseo*
fundantur, quod in IcqucndbuscuamoblcTuabimusJ vertatura;
donec per eius planum idcmfignumE. appareat per redam an.
Porthzcquadratum Horizonti incumbat, btufquead, redz Aa«
congruat » & dioptra circumducaturjdoncc cius linea fiduciz
dzaH,prxci& fitfuppofita,notcntuTqucpirtcsmilicfimzin portioncvmbrzvenzbF,qtiamdiIigcmiflimc.
Abfcinderar autem femper vmbra verla.propcerra quoddilUncia A£,proponicur magna, l^tcm nuiorojuam
Aaalioquin menfurari portet line quadnto»quemadmodum &Aa. Qmbuspcradis,crut triangulaa b F.a A£»
b ftim* jtouiangula, cum angulos habeant redos *> b, A, &
altcmos xquales baF, AEx< Si ergo fiat,
c#./rj;R.
MdUtmb 4,1600. UddA,m4 4dA^diJi4ntimh
inucnictur dirtantia AE, in partibus redz Aa. Vel lidiuidacur btus b a»iooo. per panes millcfimas vmbrz BF.
procreabitur numcms,fixuadum quem reda Aa,io difbntia cadem A£,con unetur ipofiu nimimm reda Aat
vc i.vc Num.4.ortendimus.
6 QyODfiadmanum non habeamusQuadratum,obtincbimuseandcmdirtantiam beneficio baculi,
vcl arundinis hoc artificio. Figatur baculus, vel arfido in G,ad redos angulos plano Horizontis, quod per filum
t rx_:_j j i:i iF. c J* ;
pliquodeum perpendiculo facile ficc. Deinde recede per quoclib» pamii vfqucad A . ita vc vifus per oacutum
;r 1 1
lignum E.PolUizcducaturlioeaAa»adAEtperpendicularis,inquanumcraquotlibetedam
feraturm ficrnitm
inciens<!<>rariirtn H.KrMtim*ruiearuritnea Aa.aaAii.Dcri>ci
partus vfquead a.Duda tandem Gl,ad AE, quoque perpendieuhri. & ipfi Aa,xqualj,
Aa,iquali, figatur rurfum baculusad
;
^
ex a,pcr baculum incedens feratur in fu
angnbs redos in tali pundo redz Gl.nimirum in H,vt oculus iterumncxa,perbacuiuminccdcn$fcracur
gnum £,inquirancurqucexquiflcilfimepartus vnacum fiagmentis vniuspalTus in HI, contenti. His enim per-
Hisenin
‘
adis.quoniam ruifus triangula HbâA£»aequiangularanCjob angulos redos L A.&alccmos xquales laH,. ',A£^
i4.Jixli
VtHUnttd ddU,not4m: lUgAôts dd AEjiJfdntu^

crticictur nota dillancia AE, inpartibus redarum GA, Aa, il. Vel fi diuidatur al,notafper IH, notam, reperie-
mus, quoties Aadn diUmtia A£,condncatur,fi nimirum reda Aa.ponatur vt i.
7 JAM vero ablquc numerorum auxilio problema ablblucmus, li attente ea conlidercntur, quz lib.a«
problem4.N um.7.1criplimus.Nam fi fiat angulus quicunque BAC,& pro primo exemplo Num. i.hums prob.
‘
fumatur AD , zqualisutcri quadrati AB , vcl fi cifet nimis
magnum, zqualtsrcmirti,Tclccnixparti, autquartz,8cc
eiuldcmbtcrtsi>eindcDB,zqualisvmbrz ablcilTz B£,
(quz fumma cura per circinum in quadrato accipienda
dt)vel eius fcmtlThVcJ tertiz parti, aut quartz &c. vt nimi-
rum AD,DB,lintzque lubmulcipliccsbtcris AB,&vm-
brzBE,liciszqualesnoofunc. Porthzccx inrtrumcnco
partium fumatur A£,totpmicubrum, quot palmiûtpo-
desmalQtudineAF,cominencur. SienimhmdzredzD£,paralicbagaturBC,condncbitdilUndaFO,cot
nalmosût pedes, quot particulxinArumcnti panium in intenuUo £C» comprehenduntur. Vefi aldtudo AF,
m pedum 5zricdil^daFG.pcdum5Ae lic dccartcris. Atque hoc modoprocedendum erit n ali is exemplis o- i
nmibus,confidcnu]do vidcliâctcncc primas tres magoitudioes Rûlz trium, &c. quod fcmel monutrtcl^
tisert.
DIST ANTIAM inplanopcrduaslladonesin eodem plano fadas pcrquadrarumGco-

mccricummccin.quando in eius cxcrcmocrcdacRalticudo aliqua pcrpcndiculans,cc-
iamli infimum cius cxcrcmumnon ccrnacor.
PRO-
LIBER III. 7f
PROBLEMA III.
l D7STANTIA inue(tigand3ntAFJnteUiguurp!anumHori«>ntisKL;credaaititudoGL;(li>
turamcnibris AK, vel alia qiurdam mcnfura cogita. Supra aliauam baiem Horizonti xquidinantem colloce«
tur quadratum fhbiic, ita vt cius Utus AD, cocttatione produ&im occurrat aldcudioi credae in F. ad angulos
rfSios. Infpiciaturllimmitas G»pcr dioptram, fWctq; cius
linea Hducix vmbram vcrlamCD, in £, ûodfcmpcr
continget, quando diAantia AF, maior eH aiutudinc FG,
* quod tunc angulus A , minor fiat angulo G, ac proinde
F1.0
fcmiredfo minor, quem cum AD, in A, faceret radius per Sia/rME.
Ccminiis. Deinde accede magis, vcl rcccdc per longitu*
nem notam Aa, & collocato quadrato fupra eandem ba>
-"E e
A H
, G
fem fccet iterum dioptra ad pundum , dircâ vmbra
r* f/' I
itationcmaior ,
quamvmbravcrlaUli,inltauonerc** D e,
motiore,^ quod angulusa,nt maiorangulo A. Auferatur

d I, ipn D£, 2qualts, vt HI»diftcremiant vmbrarum ver*
farum. * Etquiacft,vtAD,adDE»ita AF,adFG:‘*crit
redaiûloTubAD, FG, atqualereAangulumfubDE,
AF. EMcmrationccritrcdiangulorubad, FG,rcAan-
M e
d /tf. Jucti',
gulumfubdH.aF.arqualetproptcrea quod etiam efl‘vtad,addH,itaaF, ad FC. Cum ergo rcdbnmtlumfub

AD,FG,arqualc Ht rccbngulofubad.FC.quodre6beAD,ad,arqu3lcslint:critquoq;rcaanguluuibdH,aF,
rcdangulo fub DE, AF, hocefl, lub dl, AF,xquaic/idcoo:crit,vt dH.prima ad dl.fccundam,ita AF.tmia ad
aF.quartam:Et permutand^ vt tota d H,ad totam AF,iia anlata dl, ad ablatam aF. S Igitur cht quoque reliqua
g
HI,ad reliquam Aa,vt tou dH,ad toum AF.Qimcirca H fiat,
VtHltdiffetmu m* *d A4,4tffertmim ludfUvmhrdVtT/d ddAFt
brsrumntfmm ftdtMmm: frtfinquiafujidtt»-
Ji»,ynumaier, /MW,
producetur AF,di(lantia notain paitibusdifTcntixfbuonum Aa.notx.
2 £ A D EM prorfus ratiocll in quailrato pendulo. Nam iilum perpendiculi abilindit quoque trian-
pila ADEod H»criangulis AFG,aFG,xqutangularproptcrca.quod tam anguli D,Fo‘c(fiifunt, & angulus F, ^ r
noccfl.aitcmus 6AE,anguloAGF,cxtcmusintcmoxqualis,qua>n anguli d,F,rcdb&angulus H, id

dl,alter*
nusbaH, angtiloaGF, externus interno xqualU. Reliqua dcinonlUabnntur, vtprius: iuntcnimvmbne
vcrfxinpenduloquadratovmbrisinflabiliarqualcs. NamcuinduoanculiD,. £, in triangulo ADE, qua-
D, Et in triangulo ADE. quadrati /labilis, quod ea triangula /int, vt
drati penduli xqualcsfint duobus angulis
j pnmi,
o/lendimus, xquiangubdint autem & lacera AD, AD,xqualu; cmm &rc(5tc DE , Dc, hoc cfl vmbrz vciix,
'
9qualcs.£adcmquc ratione vcHx vmbrz dH,dH,zqualcs crunt,&:c«

5 SI invcraquc/laiionevmbrare^ ab/cindatur
a linea /iducix.vcl a filo perpendiculi, vt in E,&H,quod
quidem (emper comin^.quando di/laotia AF, minor t.fritm»
malticudineFG,^quod tuncangulusA.maior fiat an-
gulo G
, ac proinde fcnurc(% maior
,
quem cum AD,
confbtucrct radius per CemifTus. Eritque vmbra refla
BE,io remodorc/Utione maior, quam vmbra reda bH \ta.frimL
in Hadonc propinquiore, 'uuodanguiusFaG, maior
Etangulo FAG ; ac proinde oald, minor angulo BAE.
Auferatur Bl.ip/i bH, zqualts, vt I£» di/feren tia /it vm.
b rarum redarum. £i quu triangula ABE, AFG,zqut-
angula flint. propter angulos redos B , F , & alternos
o 4-ftKti,
zquaJcs BAE, AC J F," erit vt AB,ad B^ ica FG, ad AF,
& permutando, vt AB, ad FG.itaBE.ad AF. Eadem ra-

tione, quiatriagulaabH,aFG, zqutagula (iint, propter e J{T ffim^
redosângulos o,F,^ & alternos zqualcs baH, aG F,P e- f ^/exti.
ric ve a b,ad bH,iuFG,ad aF. Et pmutando vt ab,adFG
ica bH,ad iF.Cum ciô lic,vt AB>ad FG, iu a b,ad FG,
q
propter redas zqualcs AB.a b,*l erit quoque vt BH,tocaad AF, totam, ita Bl,ablata ip/i bH,{qualis,ad ablatam ^
*
aF,«Uginircrit&rcliqual£,adrcliquamAa,vttouBE,adcotam AF.Câproptcrfi/iat,
ytJEidfjffren^ ad Aj,difffren~ UaBBtVmbrartllart^ adAFju
tu vmbraTitm ttamftatmii motmwjlatmutfiitt Jlantiam,
wsi#r
procreabitur AF,di/Unda nota in pardbusdiffcremlz Hationum Aa.notz.
4‘ EADEM omnino in quadrato penduloe/l rado. Nam filum pcrpcndiculiab/cinditquoquecri
^
tngula ABE,abH.triangulis AFG.aFG.xnuiar»miIa:onod tam
"?F.ahH frianmilis AFG.aFG,zquianguIa;quod tamancmli R.F.rcdi /int,
anguli B,F,rcdi *&angul< BAE,angulo
fint.*Afanc7xiIus
AoF,cxtemus incerno zqualis, quam anguli b,F, redi &angulus baH.angulo aGF,zqualis,cx
externus interno.
Kcliqua demonflrabuncur, ve tn flabili quadrato. Sunt enim vmbrz redx in quadrato pendulo vimbris
rc^Hs in /labili zquales.Nam cum duoangmi B,£,in triangulo ABEtquadrad penduU,xquales(int duobilusan-
gulis B,£,incrianeuloAB£,quadradAal>tlu;quodharctriinguta/int,vconrnrum cfl, zqtiiangula, vtpcotcz- ctS.^riai^
qoiangiila triangulo AGF,* erunt & rcdzB£,B£,hoc cfl, vmbrz redz zqualcs. Eademque ratione vmbi
vmbrz re-
hH.bH.zqualcs erunt.&c. G 5
SI
74 GEOMETR. PRACTICifi
Si dcn!q;inremotiorcfUrioncfcccttirmbratci/
5
& CD.in E,& refla b e, in H, in ftatione propinquiore, re-‘
Jucenda erit alterutra carum ad alteram , vt liabcaniurfi-
milcs vmbrx,jpcr ca,quz in quadrati conftruflionc um.' N
y. ad initium huius lio. tradidimus»
diuidendo nimirum
quadratum lateris AB.pcr vmbram,qu* reduci debet, 5:c-
Nam (1 vt IN, differentia vmbrarum fiue reflarurodi-
fiat
uc verfarum, ad Aa» differentiam ftationum : Ita BN, ma»

iorvmbra refla veldN » vmbra verfa maioradaliud,^-
gneturdiffaiuia AF,vtdcmonflrarumeflNum.3.& i-
6 qVODfiquandoinvna(UtioncIinnifiduciitrjnficritpcrC.airumipoKritvclhnisvmbrzrca*
IC.vcl VCTfe CD.prout in alttra (latione abrcifTa erit vmbra rcfiaiVcl vcr&jv t nimirum vmbri
bnt (imUca.
COROLLAR.IVM. L
, . COLLlCrrVR n dcmonftratis eundem e(Tc operandi modum in vtroque quadrato: quandoquidem

tJffMlitm «dem vmbt* in quadrato pendulo, qui in (bbili,abfcinduntur.vto(lendimus Itaquepratcepta, quiin vno
:
tffTMfuit in piv{cribuntur»in utero quoque obferuanda fune.

•vtr»*m
^nJrntn. COR.OLLAR.lVM IL
- , PATET etiam ea diflis, operationem non variari.fiucpcrvmbrasvcrfis, fiue per reflas in ffimatunqu^*
Joquidemfcinpcrcff.vt differentia vnibrarumad differentiam (lationum, iu vmbra maior, ad diltanuam»quc
(Mibaiitnueffiganda proponitur, ve dcmonfbatumeff.
ftrvm' OCTER.V.M in (cholio problematis 7.pr*fcribcmus rationem, qu4 eandem diffantum Ar, metin Uee-
.......
bitpcrvnicamfUtioncm.
^
/g&fir
rtOat.
distantiam eandem per duas fUciones in aliqua altitudine ercfl:a faflas,opc quadrati
perferutari.
PROBLEMA IV.
QVANDO in plano commode fieri nequeunt duz (lationes , eri ptur haffa aliqua Kb « in qua fiant
duz (lationes oculi men(bris in A, a: Vel in duabus
fcncftrisalicuius turris, quarum vnafuperflct alte-
ri ad perpendiculum abfcindaturquc primum
:
la-
tus vmbrzvcilz in vtraqueflarioncin li,H,Entqr

infa ioris ftaiionis vmbra verfa DE» maior , quam
vmbra vcHadH, (lationis fuperioris , quod angu-
lus A, maior fit angulo a;qui‘ppe cum AGF, minor
fit, quam aCM;& anguli F,M, refli. Sumatur DI,
ipfi dH, zqtialis; • Et quoniam cfl. vt AD, ad DE,

n4.fixti.
»t AD, ad AF, ita DE, ad FG. Eademque rabone, erit vt ad,ad aM,itadH ad
it> AF. ,dFG:crit
pcrmutindo.
AD,ad!AF,qu* ad.ad aM,proptcrxquahtatem linearum AD,ad.& AF.
b .1..W MGCum creo eadem fit proportio
^btitvtDE.totaadtotamFG.itadH.hoccil.DI,ablataadablaam MG. « (giturentquoouer^qua
jj:^’^jj|jqujn,FM.hocc(l,adreliuuamAa,vttotaDE,adtotamFG,boccll,vtAD,adAFiCumoftenfumfit
Quocirca fi fiat,
die AdIiJ AF,vtDE,ad FG.
gdAM,dl<rtHtum lt4 AD,Ufi» ^
kr^niMverfanm
partibus dilFcrentii (lationum Aa.
manifclUcollieetur diibnda AFdn
I» rv lU
• Slm%vtraqucflationebtusvmbrzreflzin**
Slin
£
d.
terfixeturin E.H.rcducendacff vtraque vmbra re-

fla&E.bH, ad veriam, perca, quztradiufuntad
initium huius lib. in conllniflionc quadrati Num.
7. diuidendo videlicet quadratum numerum late-
risquadrati pcrvtramque vmbram reflamabioT
fam figillatim. Nam fi producantur latera DG, d e,
vmbrz vcHz vfque ad radios AG , aG, ad punfla I»
K.crititcrum.vtdcmondrauimus Numcr.i.vi IN*
differentia vmbrarum verfarum ad Aa, differen-
tiamfUtionum,in AD,bcuj (madrad ad AF,div
{bntiam.Ergo vt Num. i.oOcnfum e(l, inucnictur
diAaoiia AFjin partibus differendz ffatioouffi Aa,
TER.
SINFredu«ioncvmbr»rumreainimadverfiuhocaliomodoejndfdl(lintijmAF,eliciemiitE»OH,
aiifacntiavmbrarumreaaruminlitu$ab.fiatP:kexbH,vmbr»rc&maioreinmmorcmBE,(uf‘Q;_Et
quia
liber III. 75
modore<a3ngtilumfubKJ,bH^^^^ Mnircrit,vtI».adKd.iubH.adBE: c.*>Jr«.

xûaliaintcrfc erunt. ‘
D“ad?H .uKd,adS
mbmIN,adID,a£ro.aJD.^.E^âut<m,v p
ad DA, ita AlW BE;com|»nOTr ^ f «r
„„ponitur e» afdcm proportionibus, nimirum ce lam-
f Sed proportio edam produSt
^ ^ Dûm crgo.vt in i. modo huius Num.j. odendimus,
C.âproptcrli fiat»
4dA¥,S~
4dQMHmentm,^
Vt Ppifumrrw. qmfitex OH, ftxxtim.
difftrtntu vm\nîm rtU*- p tx rmhd rt&d
rum »n4b,Utm îudr4tit
umBE,
produ<ctureademdilhntUquad!taAF.inpartibmdiffercntuelhtionuinAa.
aliter.
I QVONIAMeft,vtbH,adab,iaaM,adMG,(ifiat,
xdUG,
VtkUyVm^ gddh, Utmqud-
tnxit.
hAuHd, irdtii&oo.
Eoacm pado»li iuts

UdAEf^nmi. xdTG,
ddABjldtmqMd-
ytBE, vml/Tdn&M
ir4ntoo9.
hocea.f.<,uadradIatus.ooo.ARdiuidaturperv^
jfMiv
ItdAT, mAAF.A'
diAEjh
|'fi«a,<fiJiroiri«2a*fi««*».
Û.Jiffttntum
m rr/.
cm fiUm vuirmr<r
i„U»e«i*ra»rrffa»di- mnfur,^
tidunr,
diuidatur per diffe-

hoecfl, fidilfcrcmiaftationum
rentiam Quoricutum ,
efficietur noa dilbnna Ab,
in partibusclifferentix
dationum Aa,&c-
latus vmbrx
? S 1 denique in datione in feriori
inE , & in fuperiori datione Ums
rettofcccnir
rmbrx vetCrin H, reducenda quoque mt
vtnbta
produeendum Utus
re«aa ad verCun , »t diximus. fS£
DC, vmbtXTerix vfquead punaiim N. futnenda-
queDI,ipfidH,xqualit.Nam«Numcr.i.odcndi-
muSifiiiac,
sdAF^JIdi,-
Vt SI liiftmtUrm-
tdAd^trimum tUm,
qiuttrdti
kdnmmfaim JUtumum
dationum Aa.
eoeninmifbetitdidantiaAF, in partibus differentix
aliter.
SlNEreduaionevmbrxreaxadver&.niuquûeaB^^^^^
bram verfam dHaiuferatur ex
^ ji^ in condrudione quadrati Num.«. odendimus, latiB hrd.fixtL
UolOCOPiOporw«J>*^^^“***"-’ fiamd»
7^ GEOMETR. FRACTIC^
®E,DI,cx quidnito lateris detralurar > Yt di^m cftJ numero O, aequale erit : EHauccm er con/!nidHonere<*
quoque fubBEfVmbra rc(^,5(UtcrcAD»QumcroP,zquaIc. IgiturcumnumerusBE«muldpfi-
’ '*•
cans NI»ADtproducac 0>P,* erit 0»ad P,vi NI, ad AD. Sed rtNum.r.huius problematis dcmonflrauimus,Yt
Nbdiifercnria vmbrarum vcrlarum ad AatdifFcrcnriam {btionumducH AD, lacus quadrati ad AF, &pcrmu*
tando rtNI,adAD,iuAa,adAF.IgiturcritquoqucO,adP,YtAa,adAF.Quôbrcmlifiat,
Vt 0,ituMiTm,qm rtfmqnitur eut numerum ftqm Itd Adt Ufft' MiAVt£’

fi numtTm ôuriif tx rmhd txvmhr4 reS 4 BE, temufium- fimtim.
rttl4 m rnftm ex ipuir4t9 inLuiuADyfr$d»- num
ttruditrsbdtvr. citur:
procreatur diflantia qtiarHu AF, in partibus differenux/Utionum Aa.

4 HIC etiam li forte in vnaflaaoneIincaliducue,aucfilum perpendiculi, tranlterit per pundhim C,tT.
«uraendum erit vel latus vmbra:rcd*,vcl vcrfe,vi Num.tf.przccdcntis problematis didum clb
ALTITVDINEM cuiuslibet rci credsper dus djftantiam ab oculo menfons, benefido

quadrati coniiccrc.
PROBLEMA i
V.
SrraltItudoconiiciendaCL,vclML,vellL,
adHorizontem pcrpcndicuiaris.Stacuramcnlbris>
vclaliquaaliamenfura nota fit FL. vel AK,parctur«
que planum Horizonti parallelum AF,in quoqua*
aratum erigatur, cuius latus AD,lncclligaturprodn*
dum occurrcnsaltiiudini in F. InrpcSo cacumine
l.fccec primum dioptra vel 61 um perpendiculi latus
CD,vmbrxTcri2in£, quod accidet, quandodU
iUntia AF.maior dl, aldtudinc FI, vt problemate t.
Num.i.oflendimus. Quoniam igiturtrtanguluin
ADE, triangulo AFI,arquiangulume{I, vtibidem
m
monliracum cIV, * erit vt AD, DE, iu AF , ad FL
Quamobrem fi fiat.
% 4*fixtL
UadiftantiaATt vel iitdy vel aiTU

irati 1000, muenta ftrftoHs' aut 4 ,
patedda erit altitudo FI, in partibus difiantix AF.qu* fi data non cll, exquirenda erit vel per problema j.vel 4.
Et fi ad FI, adiictetur menfura, vel ftaturamcnforTS I-Utaualtitudopronoflta IL, noufict,
- r\i:ivt,xr-t- y. JC* *
* r' i - «•?»•*«_
— , ..uvu, * i^,nv,iapatcfacicttov«»«*.
3 POSTREMO inicrfccctur vmbrx redat latus in H,quo J eucnict,q'iando difianua AF.minor cft
altitudine FCrciitque triangulum ABHftrianguio AFG, *quiangulum,vt problemate 3. Num.3.dcmonllf*-
uimus.lgicur crit,vt BH,ad AB,iu AFjad FG:ac proinde fi fiat»
Vtvmha adABjatmqua-, Itaifianha AT ^vtUata^vel adfQ»

reQaBHy irotitoeo. irtue»taferôhLiaut4’
cotacuadctFGiCuifi addeturmeafiiravdflaturamcnrorisFLfCfiicicturnoutotaaitttudoGLtpropofitt.
ALTITVDINEM eandem, criamfi cius diftantiaab oculo menforis neque daca/ir, neque in-
ucnu,pcr duas Rationes in plano ladas patefacere auxibo quad rati.
PROBLEMA VI.
t PROPOSITA fit aldnido me-

denda FG , feclula mcnlbris flatura
FL. Funtduxflationes,vtiDproblo-
mate3.cuiu$figura 1. hic repetatur, le-
ccturqite primum vmbravcrlain vtr».
que flatione in pundis£,FL Et quia
propter fimilitudinem trianguionmi
ADE.AFG.dlvtDE»ad AD, iuFG»
adAF,fifiat,
rtDX,
LIBER IIL
lUTG,q(Uttmu
77
TtI>t,fWUf4 tdADJtimj*»-
ftrfi 4hfcifs
hocefU (cum t. multiplicans latus quadrati looo. producat idem latus looo J (tquadrao latus looo. dtuidatur
pcrrrobramvcrijunPE» prodibit QuodcmAF>indicaiu«ûotietFC,inAF»condncatur. Eod e pa&oli m
hat»
VtmhMmfdiH, 4ddd,Utm^ tUFG^- dddF,
4rdtii090* tami.
hoc eiUnquadrati latus tooo.diuidaturpcrvmbramveHamdH.gigneturCôtiensaF» monftrans, quoties

FG in aF> contineatur. Si igitur poflcnor hic Qôdens aF»ex pnori Q^dcntc AF> detrahatur» relinquetur
I
differentia Aa»cc^mca in partibus, quarum FC»c(l l.Si ergo Eat»
VtA£,JiffrattUQMirntiimt£$ttfi sdAd^difi- ddFGi

Utere Qi^dti fer mem^ne fm> renttemJU-
ktdm nrfath tmum.
producetur altitudo FG» in partibus diflventiz dationum Aa» nota» & adie&amealbris datura FL» notaald-
tudo CK»nota Ect.
ALITER
EXdidffcntia Hl« vmbranim verianim in latus quadrati gignatur numerus N> Sc ex vmbra veria DE» m
veriamdHtEatO.Produâutcm lateribus BC»bc>vfquead R,P»in radiis, abfcindaturBQîpE bP»irqualis.
Et quu»vt problemate 5 .Numer. 5 .demondratum eddtaed QR.. differentia vmbrarum redârum ad Aa» dtffe>
rentiam dationum vt vmbra rcftd maior BR.«ad AF» didantiam * Vt autem BR, ad BA, itaed AF. ad FC:& a
,
:
pcrmuundovtBR.*3dAF»itaBA,adFG;critquoqucQR,adAa,vtBA,adFGAcpermuundoQR,adBA.ad . .
Aa, ad FG.Dicoiam,vtcdQR»adAB,itacflcnumcrumN, ad numerum O.** Cum enim fit, n DE, ad DA,ita

*fi^***
AB»ad BR;' erit rc^ngulum fiib DE»BR,rc^bngulo fub D A» AB.hoccfh quadrato lateris rqualc. Eadcmq; *
ratione erit rcdangulum fub dH. bP, eidem quadrato lateris arquale;idcoq; redangutum lub D£,BRtre6an> ,
gulo (ubdH.bP»zqualcerit. ^ Igitur erit.vt D£,ad dH»ita bP.ad BRi&conucitcnao.vt dH,ad DE, ita BR»ad
DP,vclad BQ.&pcrmutadovttotadH,adtotamBR,iuDE,veldI.ablataadbP,vcladBQjiblatam.«lg!tur&
QR. erit» vt tota dH. ad toum BR, vcl vt ablaeadi, ad ablatam
reliqua Hf»acl reliquam permutando, vtBQ^ ^
Hl,addI,ita(^âdBQâdbP. ProportioautcmnumeriN,adnumcrumO,compomturexproportio-
^
ntbusHl,add],vclad DE,&latcrisad.addH. proptcrcaquodN,Eidu5cd,cxHl,diffcrcnua vmbrarum ver*

I^miniatusquadratiad; AtvcroO,exvmbraverfaDE,inveriamdH,cxcondruône. Cumergofit,vt .
paulo anteodendimus quemadmodum HI, addl.iu QR-ad bP,s Item vt latus ad>ad dH, ttabP»ad b a.com * 8^^
,
huius demondrationis.lgitur 11 fiat»
17 N»ntmurmîti fit ex H/, sd numentm 0>fdBn JtdAdt^ffe* ddFGA-

dtfferentu fmbrtrtim verft^ exvmhd ver/dDE» i rentidfidti*^ tkndmm»
tum m Utm quedrett teoo* rer/dmdfi.
dcprchcnla erit altitudo FG,in partibus didorntiae dationum Aa,&c.
ALITER
REDVCATVR vtraque vmbra vcrla ad redam,vt ad inidum huius lib. in quadrad condnidioae Ku.
N
yulocuimusJâm per has vmbras rcftasaUinidi nem FG»uandfi:emur»vti unui. Icqueod tradetur»
X S E CETVRdcindc vtraque vm-

bra reda in E,H,vt in a. figura problema-
tis ^.qux hic repeutur. £t quoniam ob fi-
smlitudincm triangulorum ABE, AFG, fcxJfc*<L

^ cd,vt BE,ad AB.tu AF,ad FG; erit per-
mutando, vtB£,adAF, ita AB»ad FG.Ea-
demque radonecrit vt bH, ad aF ita a b»
,
ad FG;ac proinde erit» vttotaBE, ad to-

tam ^F, itaablatabH, vcl Bl. ad ablatam
aP,cum vtraque propordo fit»qux AB»
vdab.adFG.
Igiturcrit quoque re liqua lE, ad reli-
quam Aa vt tota B£, ad totam AF hoc
, ,
<^,vtAB.adFG,cumduzhx propordo-
nescardem inter lefmtjVt paulo autc de
mondrauimus.Qa(}circa fi fiat»
G } Vift,
G £ O M E T R. P ,R A C T I C
ftlt.iifftwttUm- AiA 4,iifm». ItdABitjnsdrs*
hMnmttamm tumfitimm: tiUmtood,
profilittnoa altitudo FG,8:adiunaamenfom(lminFL.totaaltita<ioGL.qu*nunotttffidctiir.
aliter.
D7rZDFff^4/i Idtm iooo.p€rftT4mqm vmhdm uilMm^dr miimgm Qiîn$tm JtKmdtfftrntumftdtitmmt
9mimw»^fr$aMaMmp4rttre^diff€reimdmQii0 twmtm. Ssium^bk titimm Qîm tkudtMt in Qwttmm
ttifferenttdftMtidmm. Qmdudpa^
SITmbra rcfia minor bH,jo.Tcrbi gnda, & maior B£. 125^1 differenda fhuonum Aa,fit itf.pafTunm.
d 4.JixtL ^^<|^«i,vtbH.ad a b,itaaF, quatenus LadFGjfi a b,!ooo.diuidaturpcrbH50 indicabit Qjmdcns 20. re-
aamaF,inFG,coouner2vicics.
AB.ita ^.quatenus t.ad FGifi AB..ooo.diuidararpcr BE, iij. monllra-
I,-
btt Quotiens Sj-eromAFpin FG, contineri odics.Quia itaque Aa.i^.paniium vna cumaFêonuncturin FGt
OOTcst htvt Aaj icâpailuum odies fumpta»vnacum
^>odieiquoqucfumpu. feciat u8. paflus* &aF» odies
lumptam j nimirum numemm ipfi FG, aqualem. Eftautem AF, viciesrumptacidera FG,xqaalis
Igimr uR
paflus, vnacum aF,octi« fumpu arquiualcnt ipfi
aF, vicies fumpix.Si cito vtrobiqiaufcraiuraF, odies fum-
ptvcliqui erunt u8.pafl^xqualaipfiaF,du^ccicsrumptx.(^rcfii2Rdiuidantur
per 12. prodibunt loj.
p^tus pro rcda,aF,cum hic Qimdcns in iiadudus producat
128. Cum igitur AF,eondneatur vicies in FG:fi
^,io*.pafluuniducatur m
2 o.procrcabituraJdtudo FG, 2i5{. paiTuum. Vides creo minorem Quodentem
8.
«ndiffcrcntumftationum partuum id.duaamc(rc,vtgigncrcnturi28.&huncnumcrumdiuifum cfTcpcm.
rtifferenriamQô^*^*“^»vtprodircntpairusio|.prorcdaaFactandcmhunc Q^tientemio^.dudumc/Te
*n xo.Quodcntc^^^^^wenijVt produceretur altitudo FG, partuum
213 J.vt in regula pixcepimus. Qwm
alti-
tudinem edam rcP^^*P^*" prarccdcmcm viam,fi nimirum Hat, vt
75. dilfocntta vmbrarum redarum , addif>
terendam rtadon^”'»™ ad i6.partu$, iu quadrati lat us
looo. ad aliud. Nam iR duda in 1000, &
produ-
dusnumerus i6o<>o*<““““Si*r75Jacii Quodcmcui iij{,vcluri prius.
j
DENIQVE in remotiore rtado-
ncinterleccturvmbra veriain £» &m
p
^
s propinquiorcvmbrarcdainH, vtio J.
nguraprobl.3.Redudavmbrarer&^
râm , vt in Quadrati conrtrudiooe
Num.7.pnncipiobuius lib. fcriplirnuB
fi fiat, vt IN,diifcrcnda vmbrarum re-
darum ad Aa , differendam lladonum,
iu AB, latus Quadrati looo* ad aliud,
procreabitur altitudo FG,quemadmo-
dum Num.2. ortcndimus.
Slfortcinvnartationc tranfirctlineafiducix, aut filum perpendiculi per pundumC»airumendum
4
e0ct in primo cafu l^tus Cl^vmbrx vcrfieln duobus autem abjs cailbus latus BC, vmbrxrcdx.
ALITER
SINE redudione vmbrz verfx ad redam ia agendam criuN umerus, qui fit ex vmbra veria DE, in vra-
bum redam bH, auferatur ex loooooo.quadrato lateris 1000. refiduumque
fit P.Itcm ex vmbra veria DE, io
e4-Arri. latus looo.fiat Et quoniaraob triangulorum fimiUtudinemefLvtBN, ad BA.iu AF,adFG:Et permuan-

do,vtBN,ad AF.iu BA.ad FG.$cd vt BN^vmbr3 reda maior ad AF,dirtantiam,ttacrt 1N> differentia vmbra-
rum redarum ad Aa, differentiam fbtionum,vcNum.5.inprobl.3. didum cA. Igitur erit quoquclN, ad Aa,(i>
j 4-
e n.
cuti AB,ad FG:Et permutando IN,ad AB.vt Aa,ad FG J>ico iam ita effe P,ad
fixti-
ftxri,
Q^
IN, ad AB.** Qronum c-
crt,vt D£,ad AD,iu AB, vel AD,ad BN;* erit redangulu (ub D£,BN, xquê quadrato num. loooooo.
fr. fumul. lateris AB,iooo.^£llautcmrcdan^lum fiib D£,BN,aequaIeredangulis fub DE, Bl, & fub DE, IN. Igitur fi
produdum ex vmbra vcr(aD£,inBl,hoccfi,in vmbram redam bH,dematurex rcdangulo fubDE.BN.hoc

ert,ex quadrato loooooo.remancbit redangulum fub D£,IN.Ac propterea P,fict cxD£,in IN. Fit autem Q«
g t7-fipt$, ex eadem vmbra veria D£4n latus AB,iooo Jgitur cum DE,muItipIicansl N,A: ABjproducacP, Qêrit P,M
Qjficut IN,ad AB^hoc cfl,ficut Aa,adFG.Quocirca fi fiat,
VtPtHHmrrm,qmretmqMitr^ 4dQyWiKnm,<fMi UdA4,diferm- adFG,4/!r«r«-

frdd^mtxmhrdftr/dDE,m fit ex vmbrd vtrfd mfidtmmm dtum»
vmbrdmuSUmbHttxquddrd^ DE, mUtmAB,
tticoccôuUtrdhdtMT, fffoo.
producetur altitudo FG» nouin partibus differentiat rtationum Aaxnii fi adiicieturfiamra meofbru FL, toca
altitudo GUnotacfficietur.
IN fchotio porro Tequentis problematis idem hoc problema per vnicam fiationem abfoluemus,
ALTlTVDIN£Meandcm,quandodiHamiaaboculoincnronsncqucdatac(l,nequemuea-
ta»ncquccdircdoalQtudmi.sdua:fiaaoncsHchpollUjic,pcrduasAadonc$inaliquahafbi
credafiidas ,indagarcpcr Q^dracum.
PRO-
LIBER IlL 79
PROBLEMA VIL
I CVMmpUnoduzfhtioncsficricommodc
nequeunt. erigatur haHa aliqua Kbjad Horizontem
zdibeiu eredum, ibiq;
rcdta>nifi forte adfitaliquod
KJU a,n inproblemate 4.
fiant dux fiationes in O*
dat autem primum dioptra, velhJum perpendiculi
in Ytraqucllationein vmbram ver(am,vcin i.figura
problematis qûz hie repetita cfi. ^ £t quonia pro-
pter triangulorum fimilitudincmcfi,vt AD,adD£,
ttaAF,adKC; erit permutando vt AD, adAF, ita
DH,ad FG. Eêmque ratione erit vt, a d,ad aM, ita dH, ad MG. Cum ergo eadem fit proportio AD, ad AF, ^
quzad.adaM,proptcrzqualitatcmrcdarumAD,ad,&AF,aM;^cricvttocaD£,adtoc3mFG»itadH.hoc
clbica DI.abiau ad ablatam MG. < Igitur erit quoque reliqua !£, ad reliquam FM, hoc c(l, ad Dd,vt tota 0 £, e rp.pma*»
ad totam FG.Qimdrca (I fiat,
ytlE,differcMtUvm~ 4dDd,difftren- ItsDEtWum sdhGtditi-
hntrumuifjowm fmkdftrjk tMdmtm,
euade t cognita aldnido FG» tn pardbus difiercnciz ftationom Dd. Appofita autem fiatura menCoris FL, tota
altitudo GL,quzfitaco£nitaent.
1 ABsCINOA r deinde dioptra invtraque nationcvmbramrcfbm , vtin x. figura problcnutu^.
quz polita efi in pagina 92. £t quia propter triangulorum fimilitudinem efl vt bH,ad a b.ita aM,adMG:* ent ^
rcdangulum fub bH,MG, squale rcdangulo fiiba b,aM.Eadem ratione erit redangutum fub BE, FG.zqtw-
Ic rcdangulo fub AB,AF/ quod eadem quoque fit proportio 6E,ad AB,qux AF.adFG.Cum ergoredangu-
luin fub a b>aM.redanguio tub AB. A F.zqualc fit, ob zqiialitucm redarum a b, AB, & aM, A F, erit etiam res
dangulum fub bH,MG;rcdangulo fub BL,FG,zquaIe.K Quare erit vtcou bH.ad toum FG. iuBE, vel bO.
ablau ad ablatam MG;^ Ac proptcrca erit quoq; rcliquaOH,ad reliquam FM,fiuc ad Aa,vt tota bH,ad totam ^ A**’*
FG. Qiumobrem fi fiat,

Vt OH,difftTfntiM diAd,itfftT(W* UihlUmditr 4itG,dtti~
fmhdrum rtfkmm tumfiMmim: tnimm,
altitudo FG.prodibitcogmt3,quzcumflaturamen(brtsFL.totamalticudincm LG, efficiet notam. Vbi videt
eundem pronus efle opeiWidi modum in vmbris rcdis,& in verfis.
3 PO$TIL£.ViOinlbcioncinfcriorircrcccturvmbraredaBE,&vcr£idH7inniperiorifiaaone,vtin ,
*
îigura problcmatis4.qua; pofitaefi in paginap4. Redudaergo vmbra rcdaadveriam.vtad initium huius Ii-
bri m
confirudione Quadrati Numer* 7. dcciarauimustfi fiat. vt IN, dilfcrcncu ymbrarum vcrl^m ad Aa,
difleremiam fiationum,itaDN,vmbraveriamaioradaliud>procrcabiturFG,altitudo in partibus ditlên tue
fhtionum Aa^quemadmodum Num.i.dcmonfirauimus. malueris reducere vmDram verCun ad re>
dam,candem ainnidincm reperies per duas vmbras redas, ceu Num.z.monflrauimus.
4 Q^NDOfimafTcin Jtera fbrionumlincafiductztrwfirctpcrpundumC, inarbitriocuocrit,
vd totum latus vmbra: vcrfir,vcl redz alTumcrc.
SCHOllVM.
1 £AND£Maltitudmcm,ciurqucdiflantiamabocuIomcnrori5,vnaaimh)rpotenn(aabocuload&«
fitgiumaltitudinncxtcafa.vcnariliccbitopequadratinabiltspcr vnicamfiadoncm, edamfi foium fafiigium
rei credzccmatunadcovtrchotium hoc omnia proflet, quz in problemate q.4.5.t$.&7.pcrpluresfUtioncs in-
odbgatiimus.acproindcdiligentcrpcrdUccndum.
SjttfdSt
SIT enim Jtitudo metienda IF^fiaturamcn-
foris IGiVcl HA. Parcturplanum Horizontiarqui*
difbns per Aitranficns, in quo Quadratum firmari
polfitût collocari Primum ergo inuefiiganda efl musArsti
nypoicnula AF,hoe modo. Inclinetur quadratum,

vmtmm
ita vt centrum dioptrz occupet fuperiorem locum
fijutmm
lateris aA, cuius inferius pundum HatuaturinA» sJjibtdif’
oculo mcnfbris. £t totum quadratum tamdiu de-
uenir, aut deprimatur, donec lacus Ac, reda in ca-
cumen F,vcf^c.Mancntc fic QuadracoimenCor o-
&
culumcramfoatada, per dioptram infpiciatar-
cumeo F,qo tencurqueparces rmbrx vcruabfcifTz b a Deinde fiat,
Vthctvm- di Utm luUtmdAtiutimmidtdmiil- ddAP

^tdnrfit db,looc. fia^tqMUmmffdmmfmau-
uj:p€ies,
Nam inuentus numerus dabit hypocenufiun AF,C(^;fucam in partibus lateru aA, Verbi gratia.fi e b, contineat
&
^.p^cs vmbne verfir, aA, tnbus pedibus fit xqualisdi fiat ve 504UI 1 000. tca3.ad aiiuo, reperietur AF,com-
pledi 60. pedes. Si vero aA, ponatur 1000. comperietur eadem AF, particnlanun xooooo. qudium loooun
aA, comprehendamur.
G 4 iPOST
1
Io GEOMETR. PRACTIC^
hxc deprimatur ûadratutn,iu n Uttu AD»Hori2onri zquidinct.ccncromqDediopcnt Ht ui
2 POST..!•
- I 1. . r.— *t ——
A,quo pofiio>vidcbitur cacumen b,pcr inuentam Kypotenurim AF>qux primum fccct vmbram vcriamCl
fccctvmbramvcnamCD, :
• S.Trim.
£»vtm primo quadraco>mquiracurqucportiodioptrzA£tin partibus laterum AD»D£,*quodBct vri ex
in ct
rtSil
vtroque htere AU»DE, cognito: ** Vel ex cognito per problema i. ex vmbraDE, angulo D AE. ex latere DE,
rr&tL noto:*VcldcniqurficxrummaquadratonimexAD,D£«dcrcimtorumradixquadrata extrahatur# Inucou
e +7. portione A£,in partibus millelunis lateris AD^dudaque £M,ipU ACiparallcla. ^ fi Hac,
+7^^
Vtie,a»€itt4hifirtHm ti ATMlIlimfa- lu gmJh fflmftnUm tiGE,
miSifimm Ultri! 4D, tiimttuunum itxtitt, nmtqiuilm Jit
^DE,
nou efficietur GF|in partibus millciimis lateris AD.Q^ CnirTus 6at,

VI Um luGE-mmUiJimifm- Wgf,
ADitoiO. mmmmAD^turi- rihmUtiriiAD,iimim»,
mri;
repericcurcailcmGF.inmcnrurap«lum.Etl>ailijciaturinattua menforisGItnotain eadem mcn{ura,cagiiiu

6et tota aJtitudo IF.in mcnfijra pedum , ^
Vbt vidcs,nos eadem opera inueninequocûediiiantiam AF»ab ocuto A»3d cacumen vique F>
5
SECET deinde hypotenula aFûenta(inucnietur autem vt Num.i.di£him eil)vtrumq; lacus vin>
biainC,vtina.quadrato.'Siigiturfiat, .
i».
Vtp$rti$iiiiftr4MCjimntdm^- dd dT.h^pdtamfdm Ud GK, tder.
m^fUmfdrtUmm / 000.
Mcmum:
prodibit GF.nou in partibus milleiimis laicrisdcffit fi rurfiu fiat.
rtUtm td j.pedn,yniiic<f««- Ua CFJ» mlifimi ftr- tdar.

d(tl90C< kfmtmmUtm de. tiimUtiriidc,immtt,
inuemaeritcademGF.inmenfiiraprdum.EtfiaddaturflaturamenrorisGI,notaineadcmmeofiira, cogno-
Creturtotaaltitudo IF, in menfura pedum.
TERnorccethypotenuliinuentaAF(quxinuenieturvtNnm.i.docuimus)vmbramreaamin
4
E,Vt in tertio quadrato.fSi ergo fiat.
ytfmUi6tftTtAE,miun- tdAT.bjpueim- luCK, tdGF,

r»,ftNim.i.dteMmm fimUtmum laca.
exibit GF,nocain partibus millefimis btcris DCEi fi iterum fiat.
Fr Utu td j.ftdnm Ut CEAtftrtiim mtifimk tder.

DCiloao, DCtcmmu: UtmeDeAmtut,
cognita erit eadem CF in meniura pedum, 8cc.

ATQVEhaccademracioneomnesaluelinexinuentzin partibus millefimislatetis Quaalrati reuoea>
bunmr ad quamcunque aliam menfiiram.vt ad pedes,vel cubicos, tu.
DISTANTIAautemAG,rclHI,cognitteuadet,lfifiat,
5
VlftitUdi^tAEMfri- tdhfteiafiM IttUtmADjti, tdAS.mt.

tat QMtdrt»,trite,mJ. AT,ftltF, QMtdrtltnltd, fudrtlt
S^ttt, mi.Btidrttt reltdtO,m
JietMdt.
VEL
Du&aELJateri AB, parallelaio tertio quadrato.
FtilEârtia tdh/tit- ntvmhtriatBE, tdAO.

dUftrt mjim AF, iffiAUtifuUi,
VIDESi^tur,in hae ranonediiêtiendxaldtudiniMcdiitamiz, etiam inacceffi bilis, opus non efledua^

bus flationibus fiue in plano, fiuc in haila aliqua credb faciendis! Quod non param molefiix plerunque afferte
Iblctdcdfblumtnuclbgandameirepriushyimtenul^perquadratumfiabile indinacum. Deinde portionem
dioptrz inter eiuscencrum, Alatus Quadndiquodintctfi:cat:quxinucnciodifficilitnonefl, vt patuic,cum
mudbr nunquam locum mutare cogatur.
ALTI.
,
LIBER III. S,
ALTITVDINEM turris aut montis , ex cius fummitacc per Qmdratum dimetiri quan-
,
do in plano lummitatis Horizonti*quidiftantc,duxftarioncs Heri poirunt,&Hgnuma-
liquod in Horizonte cernitur.
PROBLEMA
$tTaIcituc!oDFM(i.incuuisruinmicatc»ni-
VIII
t
miruminpionoDd) duae iUdones Heri poHinc, ex
quibus Hgnum aliquod in HorizontCt videlicet G>
videri poilit.Oôs nenouam cogeremus deicribere
Hgtiram, repeduimus primam problematis 4. in
ucrfotamenordinônram .iuTtliierxrcdlum lt>
tum non habeant, et quamuts Hgnum Gi non cer*
natur ex A, propter planum Dd , eadem umen erit
ratio, HaliudHgnum longius dillanscligarur quod
,
ex A>in(picipoflirjCbIloceturinHrumcncumin v>
traqucOationc.vt latus vmbra: redx DC, vergat dcorfum.F.t primum vtraque vmbra tefta fccctur in
hac enim inncrfiorie!atusDC>ymbncrcdXi& BC*vcrHr deputatur, vt in conHrudionc Quadrati Num..}.tni-
tio huius Ubrid ^claratum cH) atque vmbrx dH, in propinquiore Hationc qux femper minor cH , xn ua!isab-
,
ieindarur DLIraq; H Hac»
VtlE,differenxUvm- £dA4,diffireati~ lUAISldm^Hd- ddAF,
ingrumreUiXum drdtitoao,
cognita erit reâ AF,cx quaHdematur latus quadrati AD, notum in panibus diH^ntix /lationum notare>
.
linquetur altitudo OF,vcldM,quxHta.lnucniriautcm hac ratione re£^ AF,dcmon/lrattun e/lin problema.

tC4.Num.i.
z Oy O D
Hin vtraque Hadone la-
tus vmbrx verfx fccctur in F, H,vt in a.H-
"p
guraproblcmatis4.hic repetita, inucr/a 'H®
lamcii, habebimustresvias inuc/ligandi ns:i
altitudinem AF , ex qua H tollarur latus
Quadrad AD , manife/U relinquetur
qu.rHtaaltiuuloDF«vcldM. Namredu-
&A vtraque vmbra vaia ad rc&am , H
Hat»
rn
Vt lS,d^ffrtMtUvw^^ 4dAi,£ffetauim ttdAD, Utm
hftntm rt&trMm, fidtwuim: qtudrxtiiocx
VcIHncrcduddone.
Vt r, v«»rr w,
tkffetentt4
^
vmhxnm
fit ex 011,
rrr-
4inMmiTim,Q^^mfittx
vmhd ftrfd yHtOumem
UdAdtiiffi^ AiAi,
rentufidttd-
ftTMM au k,Utm,Û44r4th mmetmBE,
VtAxJijfieTmh<:^twitwm, ddAdniferevum
VEL
4iAd,ifierem'um ItdAF, 4iAf,
qmfianttfildtm qnddrdtiper fiUtknmmMtfxm m
vtTdmiftte vmhrdm verfimA- mtxfxrdAltfiui
vtddtur,
procreabitur /emper aldtudo AF,ab o-
culo iaTpc^ris A.numc raca: quemad-
moJum in problemate 4«Numar.a.dc-
fflonHratumc/l»
3 SI denique in vna Hadone fece

turlatus vmbrx verix in E, &in altera
latusvmbrx rc^ tn H» vtinj.figura
problematis 4,hic inuer/b ordine repe.
eodem problemate 4.Num«
dca:fi ve in
3.dcmonArauimus , reducatur vmbra
veria ad rcdUm,& Hac»

VtS\,iifftrtnti4m- ddAStSffermidm ttdAD.Uim MiXh
hdntmre^ldrxm fldtimam: ûddfdti
Vd HncreduSione.
Vt Ojimirm,qm «dMUuerirm P/jtii ex m- ItdAd, Hfan- ndAF,
mtm genitu ex vmkd nerfd m t§- btd nrf. BE ia Utu AD, tufidtmtm
dUmexqnddrdttUterkdemdt», pr$dtuftnr:
producetur AF, aldtudo in pardbusdi/fercndx fladonum Aa,&e.
G
4 IAM vero fi diHamia FG , a turri ad fiûm , in Horiaon te vifum nota fuerit, facilius per vnieam
ftationem in A/aflamaldiudincm coniicicnius.Na H vmbra rcdaDCfccctur in E,vt in i.figura;*Fiat autem, • A-fixii.
VtvmkdreSdDE, ddixtuAD: ItddifidntutegnkdFC, ndAF,
Vel quando vmbra veria BCHreaurin £,vt in a.Hgura}^ H Hat. b
VtUtmAB, ddrmhdtHYerfimBE, UdifidmUctgmtdEG, niAT,
ti GEOMETR. PRACTICifi
rcftaAF|in partibus difbmixFGiiquafidcfnaturlalusquadrauADj notnmin cifi]cnipafti-
dficicttir nota
bus di/Untur FG.noctrdinquetur altitudo DF.
ti. QVOD fi dioptra per Qtranfcat,» erit diflantia FCialiitudini AF^xqualis. Dempto ergo latere
quadra-
ti AD,altttudoturris DFyCoîaBce.
HOC idem problemam fcholio (cquentis problematis abfolucmus per vnicam flationem.
ALTlTVDINEMmrrisvcl montis cxciusfummitatcpcrduasftationcsinhaftaaliquacrc-
&^las,inucftigarcpcr quadracum,quando fignum aliquod in Horizonte videri poteft.'
PROBLEMA IX.
I QVANDOinfummitatenoncftplaniuestamat
I.O vt in ea dux Oationes po/Tint fieri, criptur hafla aliqua ia
qua dux Oationafiant. Vt fi altitudo inucOiganda ht dF»
JU erigatur haO a d A , & centro dioptrx applicato ad ha/bm
‘
a H
primum ina,dcindeinA»tnf^cuturngnumali(ûodG.
n D A
X i l
e
V
mHorizonte per radios aG»AG.ic^cturqueprimumv-
traque vmbrareda in H,E. vt in prima figura problema-
«13. quam liic inuerfo ordine repetiuimus. Nam ve in
(
prxcraenci problemate diximus, in hac inuerfione DO
ml3tusvmbrxrcehr>&BC,verrx. Si ergo, vt in proble-
mate i.dcmonnrauimusNum.i.liat,
IJL
VtHliSfftrentis MdAMtdtffntntidm Uddn, rmhrd 4iAt,

rtS4rtm rt&4 nuttn
nota fiet tora rcAaAF. ex quali

dematur portio haflx Ad , quod
duoquadrau occupant , cognita
fiet reliqua aiticudodF.
: SI vero in vtraque Hatioae
vmbra verfaaradiis intcrlccetur,
vtin a. figura problematis 3, hic
repetiu ordine uiuerfo,& fiat»
U4Bl,vmk4 tdAf,
ftrfdnudtr
prodibit reda AF , ex qua fi detrahatur
ponio hafix Ad, a principio primi qua-
drati ad finem {«runai,reliqua dF,altitudo
fiet quoque nou : vcluti in probkmatcj.
Num.3.oficndimus,
5 AT fi in vna fbiionc fecetur latnt
&
vrabrx redx , in altera latus vmbrx ver-
fie,vtin 3.figuraproblcnuus3.quxinucrla
huc translata efi, reducenda ent vel reda
vmbraadvcrlbn,vclvcrraadrcda. Natu
n in problemate 3 JIU.5. ofiendimus fi fiat,
luB}i,m4i*rymbr4 sdAF^
myi.rridN, NMtar
tmbT4uS4t
efiicieturnotaredaAF,cxqoafidematurporoohalhrAd.notare!inqueturaltitudodF.
4 QVOD fi turris eflet AF,8c ex duabus fenefiris d,D,oblcniat^ ficrci,dcprchcndcrctur eodem mo-
do altitudo turris AF,vc patcL
S e H O £ I F M.
I QVOD
prxccdentia duo problemata per duas fiauoncsfiuein plano fummitatis turris,velmontl^
fiucin hafbaliquacrcdaradasdoaierunt,pofiiimusper vnicam fiatiemem quoque efficere, fimul difian*
rizm dpcrpcndiculo montis, vel a turre vfquq|^ lignum in Horuonte propofit um inucnirc.
,
LIBER III. «J
SITenlmmonusalictiiiUiiutturris alidcudo
jUttuiMmi
DE. &Hgnum in Horizonte vifumF. Erigatur ex mtNtu.vtl
D, haiU aiiaua DA & fumpu DA
» » xquali btert tmirit fx
quadrati nabilis,accommodetur quadratum ab e d, tim xirti-
m *.
, Ita vt centrum
dtoptrza.ncrupcriust&Iatus ftftrXTTU
tMUt Jixti .
in crius reda ad
' fignum F, veiât. Po(ito deinde o- «nitr, imm
cuioin a, dirieanir dioptra venus F,noccnturque
panes in vmbra veria b ( « Namllfiat* t$s ^ iur-
M, Vtlpt-.
gilttmhdtiooo* UdUtmddiiooo. ddAF,
m»nti4 A.I
repcricturhypotcnuiaAF.in partibus lateris ad. Aceommodcturnirfusquadntum ABCD.vtcenmtmdio*
fpimmiu
ptr* A»lit fupcrius,& latus CD, Horizonti xquidiftct.hoc cft, latus AD^halbe reft* congruat. Quo pofito,vi-
debi*' lignum F, perinuentam hvpotcnufamAF.quar primum fecctlatu^vmbrarverCeBC, in Conquiratur,
'
portio dioptr* AG»vt in EboLproblem.7. Num.i4locuimus,* Nam fi fiat. m$tm,

a 4-ftxti
Vtfprtiddi^trd ddimuntdmhj- UdAL.vmbrdrerJdBG, •dit,

AGjnufntd fMtmi/dmAF, dîuiH(dd^d GLtpdTdU
kUipfiEFf)
Itus quadrati AD, in ijfdcm partibus notum, re*

liqua fiet D£,alticudo monds,aut turris.Quod fi rurfiis fiat.
VtfdttidfyftTd ddmuentdmb^’ UdEMt(^0diiildBC, <utET,

AG.muentd f^tttmfdm A^, fpjMt dd M,)£srrn CD,
dqudtk.
exibit nota difian tia EF, in uTdem panibus hypotenufie AF.

VBI vides eadem opera inucniri difianiiam ab oculo A, vfquead fignum F, in Horizonte.
NON erit autem di/ficileiplam D£*vcl EF,fi inuenta fuerit in partibus millcfimis lateris AD>vcl CDOn
alia mcnfiua,vt in pedibus, efficere notamOl fiat,
VtAt>M^ diAD,n9Um'mftiibm;9tT^ l/aOE.tv/EF.manr- didUud
tmtooo. hgfdtidiH).v<linftmjftv- tdinmUtfmkpdni-
wmidkitu htt
Atque hac eadem rationeomncsalixtinex inucntxin millcfimispartibus lateris quadrati, reducentur ad aliam
menfuram vclpcdum,velaibitorum &c.Qupdctiam in fcholiujproblcm.7.monuimus.
2. SECET deindch7poicnulaAI,C<lua;repcrieturvtAF,inucnucfi)quadratuminC:ioucnigeturq;
portio dioptrz AC,vt in {cho).problcm.7.Num.a.tradidimus.^ Deinde fiat.
Vtf$rti9dx9fttd ddumtntdmiy UdADyU- ddAEt
ACjintuntd f9tenuftm AI tm I90C.
Nam numerus(produdusdabit A£,inparcibushypotenufieAL Atqi
que totidem partes compledetur difiantia
EI;*quodAE.EI,xq^c8fintobanculo$fcmircftosEAI,ElA,xqualcs. ‘
cdtrimL
5 POSTREMO hyfotenufa Ak, inuenta co modo, quo AF, cognita cfi, fwct latusCD, vmbrxredx ia
Hirepcriaturqucportiod[ioptrxAH.vtin{chol.problcm.7.Num.z.docuimus.^Namfifiat»
Vtpvrtiddidftrd ddmutnttcmhj- luADtUftit^Md
AH»:niuntd f9ttnMfdmAK, drdti
cognofcctur A£,in pardbus bypotcnufx AK,&c.£t fi rurfiis fiat,du<5fa prius HN, ipfi A£,parallcla,
Vtp9rti9d$9ffTd ddmuentdmbj- ltdF.H,vmbrdriRd xdEJT,
AU,muentd pttendfiimAKy DHtd/jitdlm
nota q<ioque reddetur difianda £K,in iifdcm panibus bjpotenuCc AK,&c.Quod fi ex vcnice D, appareret ra«
dix montis,inucnirctur eodem modo diflantia a radice vfquc ad £. qux ablata ex difiancia FE , inuenta notam
quoqucrcbnquetdifianciam ab F, vfquead radicem montis,qux nonnumquam pofTctdcfidcrari.
£X fu mmiuce curris,vel aliqua cius fenefixa, difbnciam a bafc turris ad fignum propofitam in
Horizonte per quadratum cognofccrc.
PROBLEMA X.
1 SIT curris aliqualA-
F,&difianriameticdaFG.
Siigicuralcicudo turrisco-
^
ponio in-
gnita cft aut eius
tCTfimefbaA,& bafem F;
infpiciatur fignum G. per
pinnacidia quadrati peduli
Ecfi quidem filum perpe-
diculi inccrfecec latus vm-
F e
brx redx ia £,vcl per pundum CtranfatiFuc aucem.
ViUm
y
GEOMETR. PRACTICiC
VtUtmAB,p4r- 4d rmbrdm rt» UsAFMfinul» AdFG,
tmmtooo. nniiutM
tuni ootr.
cognita erit dtftantia FGtquziita in panibus tunis
SI autem vmbn vetia (ccctur in £»& fiat»
VtmhA sdUtmDA^^ U4ATîfMd$mrk
mfiDEt tmmiooo. €$giUU
efficietur quoque nota eadem difianda FG»in panibus tunis conitar.

2 Per quadratum nabilccandcm quoque diflantiam adipifceris.Sit emm rurfus turrisquzpumDEj&dt*
Hantia medenda £Gircl £H,vel £F»£ igitur dioptra fecet latus vmbrae redar in L £t fiat»
rriWwfudr*. Smhrtm txtMrrt&

ItddItitiuUAE, txtttrrt&
U4dUitMd$AEt ddEG,
tiADtM0, ttamDI: Uttrt qi$dAr4ti AD,cmJlM
prodibit difianda quxfitaEG*

SI autem dioptra per C. tranfl
eat, erit difianda £H , altitudini
A£»notx aqualis.
SI denique vmbraTcria inter-
icetur in K^fiat autem»
Vtmhd UsdlikiUtiictdAE,
VtrfibKt
inuenictur difiamia £F»in pardbus altitudinis AE*

H/£C enim omniain i.problem.Num.i.& i.demonrtrata (unt.
5
QV O D fi aidcudo turris cognita non fit, inueftiganda ca primum erit per problema 8 vd p.vel pq*
.
dus per fchûm problcm. p. aut ccnc,fi commode fieri polfitjpcr cnordam aliquam cum appenfo perpendi-
culo demifi^ rxploranda.Dcindc procedendum crit,vtNum.iA2.diAumcfi.
pofiumii
diiiandaautem medenda FG, efficiemus illud,fiin hafb aliqua
Ium quod ibi diûm cll Jc vmbra veria, hic dc refta inccUigatur,& contra.
&
P A R. 1 radonc, fi in 7. problemate turris fit DF, di/landa medenda FC, inueninnus «m
, fi tn plano
fummitatis turris fiant dux fladoncs oculi in A.a. Solum quod ibi dicitur dermbra vcrfa,hic etiam de rem in-
tcIligaiur.Nam fi figurx problcm. 5. &7« hoc
btu^ quadrad DC»ad vmbram rc&am,& BC,ad vcrlam pertinebit, vt inirio huius hbri in conibudionc qua-
drati Num.4.cxplicauimus. ... rt
S E hanc di Aannam longe facilius in fchoUo prxccdcnds problcmaw inucmmus per vmcam uatio-
D
• •
ncm,Tt patuit tn difianda £F,&c.
EX altinulinis alicuius faftigio,ctiamfi altitudo fitmcnforis ftatura, diftannam inter duo figna
in plano, cui altitudo mliftic,fi ca diftantiac direfto menfons iaccac,& vinunquc cius ex-
tremum cemi pofCt»pcr quadratum comprehendere.
PROBLEMA XL
I SlTdUlandamcdcndaAB.cdircfio altitudinis CD,
in qua oculus mcnfbris erifiat in D»^fHgio. Per problema an-
tecedens inuefUgeturex verdee D,umdiAandaCB,quam
CA.Minorcnim hxc ex illa maiore detra^ notam relinquet
difiantiam AB,intcr figna A,& B. in partibus altitudinis CD,
in quibus videlicet difuntix etiam Cn, CA» inuentx fimt»
^ gf 1 SI alriiudoCD.fit ftatura mcnforis,rcpcrictureodcm
oiododiftandaABjfioculusmcnforisinD.vtruiflqucextrcmumAjB, cernere polTitiVt liquet.
LONGITVDINEMinHorizontccxtchGimmctiripcrQ£adratum,quandomcnforiii
vno cius cxtrcmocxiftcns alterum cxucmumvidcrcnonpotcft, propter tumorcmali-
quem intcric^lum,ncqucaltitudo in promptu cft,lcd fulum ad dextram , vel finiilrapcr
lincampcrpcndicularcmrcccdcrc poteft ad locum> e quo alterum extremum appa-
a
L i B £ R 111.
PROBLEMA XIL
I Srriongttudo metienda AB, cutus extremum E,ex
A»men(brvidcrcnon poffit>nea; adiit altitudoiW tamen
n ad dextram, vel (tniflram recedat per lineam perpendici».
larem Aaivlque ad a»illud videre polHt. Q^dnuum fbbtle
ita erigatur, vt dus planum longitudini ALcongniat. DC-
bet namque confli» quznam re^ ad extrema A,£, per*
tineat, hoc cfl» redlam conftttuat, cum data longitumno.
Deinde collocato quadrato in Horizondsplano, iavtla^
tus AB, a longitudine non rcccdat,cxtendaturre^per U~
tus AD, vfqucad a, vndecxtrcmum*E,apparcat, fitq; fpa-
tiura Aa.pcr aliquam meniuram notum. Erebum autem
in a,quadratum circum ducatur, donec per dus planum ex*
tremumE, cernatur. Pofthxc idem quadratum in Hori-
xontccoUocctur,latulquead.petpendtculariAa.congruat:
Et dioptra circumuoluatur , donec dus tinca fiduciz reSx
aH, perquam extremum E»inrpcdumfuit,rerpondeat»
noteturqucvmbravcHabF,al^cil1x Eruntquctriani
rredos angulos b, A, &ilicf
abF, aAE,xqiiiangula,proptcrrcdos
nosbaF,A£a,arquales. * abrem u bai.
Quantobrcmubai,
U4îmAd, a Ah
cognita erit long^do AE, in partibus Tpadi Aa.

Slforteaiopt«titm4cvmbr*reaa:int«fcctt,f;quodruocomingct|Cuini>IerunqucAE,miuora,
quam Aa,J^ erit tunc
VtUtmsd,ioo9. MdmhrsmnStim
iam.
rt pcWpicuum efl,fiducamrcxa,rcSaftcam lamsdc, &C.

frimi,
SIJeniqucdioptraforta/ruptrc,tranfirct.‘cllctfpKmmAa.longniJmiqiwfit{*qnale:pn)ptcraquod‘*J™
ttme fieret anûs femircaus d ac,ideoqoe&Yeaa a c,fi duceretur, faceret cum
AE,angulum rinure(Sum,at-
que adeo angu Io d a c,atqnalcm.
1 EADEMdifiantialongitudinc AE,cognofcctur, fi tam in C,quam in H.teculuajeu arundo adw.
fpatiumque Aa,cogmtum fit:
gulo, reaos figatur.iu vt ea A,a,radii per arundinem incedente, ad t, ferantur,
vt in a.ptobl.Num.&traditum cli
ex-
LONGlTVDINEMin Horizonte c dircao menforis iacentem cognofccrc,ad cuiustitu-
trema neque accedcrc liceat,neque c loco menforis eam dimeriri,nequc vlla
adfit al
do,dummodo ad dextram vel finiftram per lineam perpendicularem ad locum aliquem

ire poflit menfor,ex quo vtrumque extremum apparear.
problema XIII.
I LONGlTVDOmcticndafit
ED, c dircao menforis in F, eiiftcntis, iu
vt nequead eam accedere liceat .neque eam
d loco F , metiri , neque vlla adfit altitudo:
Sed folum per lineam perpendicularem
FG.ad locum G, vnde vtrumque extre-
mum D. E. videatur, pofiit accedcrc, Per m. L,
probIcmaprrccdcnsinquiratur«xG,tam '
- j- i wi?
•
propofitam longitudmem DE.

iongiiudo F£,quam FD.Ha:c enim ex illa detrafla notam relinquet
ALTlTVDINEMmontls.vel turris cx eius &ftigio ,

quando c direflo menforis interual-
lumaliquodintcrduo ligna, velctiaminterfignumquodpiamac turrim cogmnimeft,
perquadratum coniicerc.
H PRO-
/
•‘»r
*
o
U G £ O M E T R. P R A C T 1 C A
PROBLEMA XIV.
I. SITmons>autturrisDE>(it<}ueprifnafn6
<lirc6iomcn(bristnfaftigioD} cxiflcirasmieniaUum
FG« notum. Accommodetur quadratum Habiicm
(iimmitatc D»ita vt latus AD>pcrpcdicularc ficad Ho-
riaon tcm,& COjHorizonti paraUclu m. In fpcAo
turper dioptram vtroque termino Ft C> lietur vm«
bra rc<Sa in H» i. * Quoniam ^‘tur cO. vt IH, ad HD>
^xti.
iuGF»ad I*£:^ Item ob triangulorum rimiitiudincm*
vtHD, ad D Ai iu F£t ad EA ; critex arquo» vt IH» ad
DAfita GF>adEA.Igiuif fi fia^
Vt 1H,£frrtnti4 vm > MdDAtUtm /rainrrriulKfii 4iEA^

krMTMm redario* fMdrari GFtCfigHitim
exibit nourcifIa£A.Etfidcniaturlatu5quadrati DAifquod fieri debet notum in partibus in tcruaDiCF,)reti«

qua fiet nota altitudo D£«in partibus intcruolli GF.
z Srr tota deinde dillanda £Ginota.lnfpicicndum ergo folum cfi extremum G. ^ Nam fi fiat»
VtlDiTmhdTtSA odDAtUtmqiudrMti: ItMdtJfdittidnHdCS, m4EA»
cfiicictur rurfiis notarcâ EA» &c.

j
QVAN DO vmbravcriaBC>mtcrfixaturtVtfiIpatium notum fit LN| reducenda cftvtraquevinbrft
vcrfaad rc^ DK,DM.Nam rurTus eric,vt KMidiifcrentia vmbrarum redarum ad lacus DA, tu fpatium no-
tum LN>ad £A.
S I Cctiam quando vnui radius vmbram redam, & alter veriam intcrfccat,vt in 1/^tioLG, contingit,rc"
uocanda erit vmbra veria ad redam DK, vt iterum fit KL differenda vmbrarum redarum ad DA , latus, vt Ipa*
dum notum LG>ad EA.
4 SI denique radius per Qtranfirct,fiimendum effet totum latus CD, pro vmbra reda, at vmbra verG,
fi qua (met, ad redam reducenda.
DISTANTIAMab oculo, vel pede menforis ^^vbicunque cxiftat } ad quoduispundumin

aliquaaidcudinc notatum per quadrarum exquirere. '
PROBLEMA XV.
1 EXPLOR.AND Afitdi/hntiapundiF.inmuroaliqaofiuepcrpendicuUriadHorizontcm.fiue
inclinato, vel edam in tedo quopiam ab oculo A, vel a pede E.ponca fiatura mcnlbris AE. £c fic primum aldui
pundumFjquamocuJusA ConeiptaiurcxF,dc*
mifia perpendicularis FG , &
ad hanc duda ab ocu*
loA,alia perpendicularis AH. Collocato ergo ita
quadrato, ve lacus AD, Horizonnxauidinct,inrpi*
ctaturpimdum F,radiulque AF,vcl dioptra auferat
vmbram veriam DI.Pcr problema 3. vel 4. vel podus
per firholium problem.7. inuefiigetur difianda AH,
cdamfi pundum H.non apparcat:diligentcrqueni>
quiratur, quot partes millclsmx latens AD, in le»
tt.rrwif.
rrfftL
....... liw.. modo.mmum quoniam duo latera AD.DIdnrcdaneuIo triangulo ADI, data Iunt,*ignorannon pme-
nm^. angulus DAI,** cognofirctur rurfut
b t
ri, bafuin pardbus latcnim.Dcindcquia per probLi.cx vmbra DI, notus fit
.
bi(isALTmio'quii<|iiadn>aAD.DI,qiuJtatoAUqiulufum;Gcx,ggr^tocorumnidixqujdraucna.
iur.cxhibcbitcaraducbafcmAl,notam.Hispcra£ti5,'*fifut,
4dp0rtmiemdi0ptrA it4diJl4nti4AH,tm «ddF.

VI Utm
ADêo«. AUmftrmutntdm: ffretuminutntd
cocnia erit difianda AF, quatfiuin pardbus inu(uua:dillanti* AH.

in triangulo AEf, duo
DISTANTIA autem EF,i pede ad datum pundum F,itarcpericmus.Quoniam
flaiurxmcn(bris*aualcfit;comprchco-
latera AF, AE. cognita fiint, cum illud proximcminucntum.&hoc
dnntquc angulum notum EAF , vtpote conHatum ex redo EAH , & D AI, qui per
* problema ninnemus cft ex
Tmbraver&DI:*notumdficicturUiusquoqucEF,quodquxriiur.
z QyODfivmbr3rcd.ifcccturinL,viinaIteroquadrato,vb!itcrummcnforis flaturacfiAKdnocn-
iapordoncdioptrxAL.inpirtibusmiilc(imislatcris quadradcxanguloBAL, &c. uccnondilUmiaAH,cx
proW(mi.5.vcl 4.VCI ex Icholio probL7.f Si fiat.
:
LIBER III.
UdifitmtUABt diu,-
«7
ftSL,mird
fntmuaUtm: munt*
ttSt
AC,inucnuni.vtpniis,iudilUntumuentaAH.»ddi(Unuamqu.TliumAF. .
autcmKF.apcdcK.vfqucadF.kinucnictur.npnus.ciduobusIatmbjsnotisAF.fciJ.Jru».
distantia
AK.&anguloabipriicomprehcnfoFAK;cimmtninimconfUturexreaoA.&DAL,coropl<-mcntoanguU''*‘
BAL, quem per problema I. cognitum efficit vmbra reSa BL.
SED fit iam punSum F,oô
I
A.dcprcffi-
us, A ftatura menforis fit AE.

Concipiatur ex F»du-
dFK, Horizonti paralleli, vel ad AE, pcrpendicula-
risJtcm per F,reclaGH,ipfi AE. parallela.
Accom-
mod&to juiicm cjuidrato, vt litus AD»rcAuin fit m
Horizontem, & DC, Horizonti atquidiftans, cogi-
tetur DC , latus produSum vfque ad H punaum
,
perpendicularis GH. Primumitaquercpciiatural •
ntudo AK , per problema 8. vel 9. duabus (lationi.

busfiftisinreaiDH, vclinhallaDA, protraSa,
—
nimtoXLltnfe'Al?câfiri^mr^«n.q"»n“‘5'«'“
altitudinem AK.mquirerc.quodpcr&problcmafa^
nationem duaaibfcinditatavt omnino ncccflinum fit
leexcquemur.fiinvtraque(buoneymbrivcrrafecetutinI.N,(quodplcrunquehucontmgct;&ntaqueab-
fci(la BI, bN, ad reftas DM,dO,
rcuocetur:Nam fi fiat.
diDd,Jiffertntidm JtdADjdtu diAK,

Vt LH,iignintid rmttd-
rrnnrtSdnm fidiidimm:
difto problcm.8. Numcr.i.dixiinus,&c. Qu*

inucno erit altitudo AK.ocuIo pofito in cius fummiutc A^vt in
umcnaltitudoAKafaciliuspcrrchoIiumproblcm.9.rcj>cnripotcft.
AFK.fibi*qua-
ITAQVE quiavmbraBI,pcri problcmapatencit angulum BAI.boccft, alternum
lcm,ncc nonîusromplcmcntum FAKj cnintin triangulo rcaanguioAKF, duo anguUacuucogiuu, vna _
^ trU»x.
cum latere AK, proxime mucnto ; luquc fi fiat,
'
^
rtSiL
4d^F,
Vtfmuld- diUtmAK:m.
^ Mentum t
partibus miUc(lmUlatcti$qua-|_^^
cognitafietAF.in partibus laterisinuentiAK.Velinuena,êdioptr*Al.in
dratijVt fiipra diSum cft prope initium
huius problematis,'' C fiat.
ItMXAdUltitudi udAF,
VtBIiVmtrs dilA.fdttmiitftrd
inuentu inuenu
vtrfr
notarurruscfficicturdinaniiaAF.inpartibusrcflzAK.inucnw. . - j- • i
. ln.rrioig,
PORuRuO diftantiamEF,apeacmenfori$adpunaumF.‘mucmcmus,vtrup:proptcrcaquodintn-*
_ refftL
fitfiaturimcnfori5,hociutcmfitproximeinuentum,an-
angulo AEF,duolateraAE.AF,noufiint.cum illud
eJumquccontincntnotumFAK.vtpiuloantcdiximus. , ^ .
“ 4 NON
ilitcrvtraquedifiantii cognorcetur.fipunaumF.inHonzontcfitpofitum,quiHonzon
pcrFKdnteUigaturtranfirc,iuvt/laturamcnlofis,velaUqua alia alutudonou, fit AK Namcoganaportione
Jioptrx Al.vt fupra traditum cfi;” fi fiat,
tdIA,firticMmii*tlTd Ud AH,dltittid,r<tfd- diAf,
VlBI.rmhd
miinrdm: turdmnfir»
difiifft
AK,
nou cuadet dillantia AF, in partibus (hturz menroris, vel dtitudinis not*
"Kuifitsfifiat, • fidii
diASJdtdt^dd“ ItdAKfdltituidXilfidtMtd dixT,

VtBI,ydtifd
irdii IMO- mmfork
cognita etiam fiet dilbntu KF.a pede menforis vfquead pun&im F,

in panibus ciufdcm (laturat'mcn(oris,vrf
«Ititudinis noix AKVbi vides, vtramque dillantiam

cognofei per vnicam llationcm, quando punSum damm
vbicunquepun6iumF,exi(lat,fiuein Horizonteifiueinrublimi.velinfraoculum.inueni^
SED
5
tnusniliUominusvtramqucdirtintiampcrvnicamllitioncm.hocmodo. QuandopunSum F.cfiinfiiblimi,
iu, vt dioptr* centrum a, fit fiiperius, 8clatmdc,vcrfiis puofiu
vt in primifiûri. accommodetur quadratum ® *''
e b. » Et fiat,
F,dingatur.lnfpedlo cnimper dioptram piinflo F, notetur vmbra vcrla
ytvmhdnr- diUtut UdUtm diAF,
*'< *<'•
frit,
Nam numcrusproduflttsnoam faciet diftantiimAF, inpirtibusLtcrisquadrati. Non aliter diflantiimKF,

•pede menforis ehdcs,fi eodem pacio quadratum ad punflum K, applicabis,
vt conflat.
QVANDO
r
S9 GEOMETR. PRACTICiB
Q\' NDO a«tempundumF>dcprcniSscftoaiio,vtmrccandi6guni erignuiisscftbaCDhisa^''
minor, fbturamcn(biis&ina<appIic£ndumquadratura,vtrurrusccntruindiopcrcA>(icn»>crius>&l»^
idumF,vcmLNamvi(bpun(floF,cx A.perdioptram,notataquevnibntva£ic,B>nfuc,
tusac,ad.fi
ytrwthtdftrjiiB, ^dUtmBA, luUtmAd, 4d4F>
txibit di/b 'JtU a F,nots> in partibus Uteris Aa. Di/Unda porro £F> a pede menfbrisconijdaur» fi quadratum'
in £,applic(. ur.vt in prima fi^radiifium cfi. Quando dcoiquepunftum F.cfiin Horitootc»inuenictar nta-
tjucdifiantta, rtKum.4.tradidimus.
I N TE R ^ A L L V M '
inter duo figna , vel pundlain quolibet plano fiuc rc^lo ad Hohzon-
tem, fiuc inclinato, per quadratum metiri.
PROBLEMA I IN
XVI.
AB, inqutrendora
quolibet plano elcuato
fitintcruallum CD,cx plano £B.Pofito oculo in G,
vt ftatura menforis fii G
£ , inuefiigetu r per prxee*
dcnsproblcma.vtraqucdifiantia GC»GD, in parti'
bus fiaturx menIbrisGE. Deinde applicato qu^
drato fiabili ad oculum C, ica ve eius planum pef
punfia QD.tran Icat, atque vnum cius latus ad pun-

ftumD,rcdavei^t^' quod fict,fipofitalincandu-
ciadioptr^luprailludlatus, pun^mD »
per fo-
ramina pinnacidiorumconlpictatur^ vertatur dio-
ptra,doncc percara punfhim quoque C,apparcat,& vmbra abfcjfTjnotctur.pcrquam ex prqblcmatci.anÛ
CGD,maenitudoaddircatur. QuodltaltcîmlatusquadrativItrarcAamCC, exifiat, critangulusCGD,
acutus : li vcrocitrarcdamGC cxtircrir.diftusanguluscritobtullssjqucmcognofccmus.fiadrcftnmadij-
demus reliquum angulum, inter alccnrm iUuc! latus 5r rcAsm GC, quem quidem inuefitgabimus, vt de acuto
CGDjdiximus.fi nimirum in redb CD,m:mc notemus punSum^n quod alterum illud latus produdum in-
ddcrcr.NamfitunclatusilludrcdxGCcong.uat, &dioptraadpunftum notatum vergat, indicabit vmbra
intcrlatusiilud,&lineam fiducixangultimprardidum reliquum, vtin problemate j.didumdl SideniqueaU
tem tlind laiusprardfc redx GC.congruat, angulus CGD.rcdhis erit. Hitpcradis, quia in triangulo CGD, U-
*t».TrU tcraGC,GD,nota continent angulum
.
G ,etia cognitum;* cognolceturquoq; tertiu latusCD.quod quxricur.
Ttau.
1 V E R. V M inuenusdifianciis GC, GD", in aliqua menfura,vna cum an^loG, fiicilius.licct non tam
certo, intcruallum CD, cognoiccm us hoc pado. Dclcripto angulo G»lcorfum, lumatur in GC,portio qaoch •
bet partium qiiadrau,vcrbt gratia 500.idcft,fcm'/rtslaicris.Et fiat, vtdiftantiainucntaGC,addiftantiam
lateris
inuentam GD,ita partes acceptar 5co.ad aliud. Nam

Quotiens dabit numerum quartum proportionalem ea*
yt.fixti rundem panium latcrisquadrati;quitmsfi capiatur in GD,
portiozqualis, **crit intcruallum inter extrema
pundad!darumponionum,xquilifiansintcrualIoCl>;vtconftat,fiilI*portionesin redas in figu- GOGD,
ra mnsfcrrcntur;propterea quod in illisextremh nundisrc d* GC,GO, ledx eflene proportionalitcr. Qu^
fi menfuretur in rilHcmpartibuslatcrisquadrati, continebit intcruallum CD, toti-
illud intcruallum circino
dem paniculas rcdxGC,in 500 panes xqualesdiuilx, quot in illo interuailo comprehenduntur ex parciculii
Uteris quadratiuiim fit vt portio particularum 500. ad intcruallum illud, ita GC, diuila in partes squalet joo*
adCD.Quxpardculzrcduccnturad mcnfuram,in q»>ainucnixfumGC,GD:fifiat,vtGC, quatenuf joo.ad
menfuras in GQinucmasittaCDdnucnuin particulis rcdxGC, in 50o.partesdiuifir,adaIiua.
QV
I A vero vix per circinuin accurate reperiri potcfl intcruallum illud inter extremitates proportioita
•
lium, magis cxquifit^licctlaboriofius,intcruallumpropofitura cognofirnur per u-iriang.rcdilinconim.
INTERVALLVM tranfuerfu m in Horizonte ,

cuius vtnunquc ex eremum videri poiefl,
pcrquadiacum metin.
I
PROBLEMA XVII.
IN Plano Horizontis AB,iaceai intcruallum CD,in tranlucrfum.pcsautem menibrisin £,itavtloo*
gttadoCD,innramqucpancmprodudaper£,nontranrcat. Nam quando reda CD, cdiredomenibrista-
cet) inucfiigaDiturcapcrproblemaii.IuqucTttranr.
y ocrium imcniallum CD,cognolcatur, inquirenda erit
primum vtriuiquerx tremi pun di C.D,difiantiaa pe-
de menlbris£,vtNum.4.problcmaci$i5.traditum cfi,
pcrvnicamfiationem. DeindeangulusC£D,cxplo-
randus.quod fiet, fi vnum lacus quadrati redz £C»c 6-
gruat , & dioptra redz ED. Nam vmbraabfcifTa inter
Utusillud.icdioptramoficndctqaamitatemanguIiCED.vtinproblcmatcLdidumcft: qm quidem acutus
erit, fi alterum latus vitra redam ED,cxifict:rcdu$ vero fi przciferedz ED, congruet
obtutus denique, fi citra
redam ED,cadct;qucm cognolccmus.fi rcdoaagulo aduciemus reliquum acutum, qui deprehendetur, vtin
przccdcnti problemate docuimus. Q^niam cigo triangulum habemus CED, cuius duo utcraEC, ED, co-
«fj. TrU. gnita fime, vnacum angulo comprchenlb E: •cognitfiquoq; erit tertiu latusCD, in
panibus rcdaruEC,EIX
nsa EADEM redaCD,cognita erit, fi in rcd»EC,ED,fcorfum defcripiiscum angulo E,muemo fumalfc-
tur panes ipfisEC»ED,proponionalcs,&c.vtNum.i.pnccêntisproblcmatisfadumcft.
DISTANTlAMalicuiusfignimHorizonccpofitiafummitatcturris.vclmuri alicuius.li-
cet ad ipl ura fignum accclTus no pateat,per quadratum emere, vbicunqi mcnlor
LIBER IIL
- V PROBLEMA
INHorizonrispIanopunftum A>(li(lccaiummiutcD,aU«
I
XVIII.
cuius altitudmb per rcdim AD,qaam Hc vembimur. Vbicuoqueo* -
culus mcnfbris extilarjniminim in Btindageimir per problema 15

(bficb; punôrum A, D,ob ucuk> menfom B. Deinde angulus ex*
ploretur ABDt vtinproblemate i(?.docmmus.Namric habebimus
triangulum ABD>cuius duo latera nota lunt BA»BD|Viu cumangu*
lo 6.* ^nir tertium quoquelarus AD.cognitum erit.
;
CÔD
atam inucntctur.vt Num.a.probtcm.i^Jocuimu^n in • iLTri4.
du^$rumcnturpartcsip(ls BA,BDiproporcionalcs,&c. |
ALTITVDINEM inaccelfibilcm cuius bafis non Videatur , » &ad quam per nullum Ipa-
tium fecundum redtam lineam accedere polfit menlbr,aut recedere, vcduxftationcs
ticri polline , Icd Iblu m
ad dextram , liniUramue ad locum , e quo cius baUs cernatur, per
quamatum explorare. f-
I
PROBLEMA
ALI rrVDO metienda fit AB, inac-
XIX
ccinbilis,ad quam ex CJoco mcnlbris non li>
cc'acacccdcrc,aut ab ea recedere fccundiim li«
neam rctâm.fed folum in tranfitcrfiim vfque
ad D.vnde bilem A, videre polfimus. Per pro
D
blema 17. inuefligeturex , intcruallu cranf*
uerfum AC. Nam per 5. problema quando .
iimdifiantiaCA.manirciiacfij.ilmudoAB, reddetur nota, quam quarrimus in partibus difiantucinuenttCA#

Ci€TER.VM ex fcholio problematis 7, facilius per vnicam Ibiionem io C, faebm inudlâbitur Se
altitudo AB. Se dilbntii AC, vna cum hypotcnula BG
LONGITVDINEM maiorem ex minori cognita, ctiamfifolum maioris altitudinis ver-
tex cernatur, per quatlratum edicere notam.
1
PROBLEMA
MAIOR.aldtudo ANj metienda proponatur ex minori
XX.
aliqua turri CO.cognica, ex qua folum cacumcnA,nonautcm ba-
fisN,apparcat.Fiantin fummitatedux llationcsin C>&D,fi pla-
num fiimmiutis idpermittat, llaturaq; mcnfori.s fit CG, vel DE,
&ad AN,uucUigaturdu^pcrpcndicularbG£F.Pcr6.proble'
marcpcrictur altitudo AF, ad quam fi adiicietur altitudo minor
DO, vna cum menforis l>atufaCG,hoc cfi,rc^b FN,cogniu fiet
tou altitudo maior AN.
z QVODIi infummitatetanta planities non fit, vt dux
/lationes fieri polfint, erigenda cH halla aliqua ad Horizontem rc«
da,niliforteadficxdificiumquodpbmcrcdum,ibiqucfacicndx
duz ILttioncs. Nam tunc per problema 7. inuenictur altitudo in-
ter cacumen maioris alcicudinis,& rcdam,qu(ab inferiori /latio-
ne Horizonti dicitur parallela. Cui fi apponetur altitudo minor
ab inferiore Ibcionc vlquc ad cius baibn , confiabitur totaalcitu *
do maior. Vt in figuris problematis 4. fi maioraldtudo fit GL, Se
minor AK,fiancq; dux nationes in A.a,inferiorvna,& altera lupcrior,rcpcrieturpcr7. problema altitudoGF,
coiri addetur minor altitudo A K, ab inferiore llatlonc vlquc ad bafem. componetur tota altitudo maior GL.
PORR.O
f.Îi us ex Icholio problcm. 7. altitudinem AF, cnicmus,fi in G, bis quadratura accommode-
tur,vt in eo lcholioduimui.Vtfiin figura cius Icholii maioraldtudo foret lF,dfmioor cognita AH,inucnire-
®
turCFiVtibioficnfumcO.&c.
ALTIT V DINEMmaiorcm ex minori incognita, 13 taxnenbaCsmaioris cemi polIit,pcr

quadratum venari.
P R O B L E
1 IN figura problematis I7.!ib.i.‘addilcatur aldtn- •a
do AE, vel per problema 6 vd 7. aut
, potius per fcholi-
um problema. 7. fiC, fit fiimmicas minons ahitudi-
nb CD. Deinde quia bafis B , maiorb aldtudinis
pemtur polTc videri ex C, inquiratur edam altitudo
minor CD , per problema 8. aut 9. vel podus per Icho-
bum problem.p.fi Q fuerit fummitas minoris aldcudi-
nbCD. Hxc enim adic&a ad inuentam altitudinem
AEfConficict toum maiorem alutudincm AB>notain,
quzdelidcratur.
H ALTU
%
X MlNUK.alQnidoAB,cxmuore
CD»cognitaproponaturdimeticnda.In-
teUigaturduda râ A£, Horizonti BD»
^
A £ rquidtAansi vtED. fiat minori alritudini
ABiXqualis. SiiginircxfunimiuteCprr
probJcma8.velp. aut potius per firholium
probi p cxplorccuraIritudoCE.inrpedo
niminimcacuminc A>ar fi cfifct lignum a»
liquod in Horizonte AE, cx C viUimiat^;
hxc altitudo in ueoca CE.exmatorc airitu-
-5 dineCD, quafcognia ponitur, detraha-
L «l\ tur»rdiquafictmiooralticudoAB,quam
\ D inquirimus*
ALTITVDINEM minorem cx nuiori incognita , dummodo bafis minoris appareat per

quadratum cliccrc.
I
PROBLEMA XXIII.
F I G V R A przccdcniis problematis repctatur.Et quia bafis B,minoris alricudinis,tanquam figouni
quodpiam in Horizonte pofinim, videri poteft, ex bypotenufi,nota e/ficictur per problema 8. aut p, vcl ^tiu*
pcrfcholium problcmat p.maioraltitudo CD.Quare.vt in pnrcedenti problemate didum eft,mmor
aldtudo
AB,ex maiore CD^roximeinuentacognorcetur. Quod cfipropoficum.
PORTIONEM altitudinis maioris cx minore dtitudinc, &
minoris portionem cx maiore^
perquadratum percipere.
PROBLEMA *
XXIV.
ÎT portio AC.maiorisaltitudinis AB,exquirenda ex mioo-
realtitudine DE Itero portio GF, altitudinis minoi is FB ex
•
_
^ |l
;
*l^^'**^l*^^DE*SialtitudoDE,muiorcfItfliquaponioneCB,maiorii
maiore
.
^ Aritudinis, inucfbgandacritper problema io. vcl zi. vtraque altitudo
1 n I1H I
naior AB, CB, cx minori Dfc. prout videlicet DE
, cognita fiirrit, mt
incognita. NamCfi,ablat3exAfi,notamrelinquecpropofitampor*
IT
tionciriAC. SivcroDE,maiorcilreIiquaportioncFB, finimuum
^9 narioris Aritudinis portio AF, metienda propomturunuclligandaqui*
G maior altitudo AB, ex minore DE. per problema in-vd * t t A

B
-
vero minor Aritudo FB, cx maiore DE, per proolcma iz.vel aj.cxplo-
randa crit,proutvidclicct DE, noiafiicrit, aut ignotxNam ruHiuFB,
detradaexARnotam relinquet portionem propofitam AF.
^^
pBaauEfifc ^ NON{ccuspcrprobIemaiz.?cIij.indagandaeritvtraque
altitudo minor FB,GB,ex maiore DE, fi forte tilanim dififcrcatia
F^
inucnicodafit.
ALTITVDINEM, cuius bafis impoficafitmonti,vcJaIrcncuipiamalritudim,&vtraquc
illius extremitas cerni mAIc ,ccumfiinfimum pundum Atcrius,cui imponitur, latcat^fc
ciuldcmpundi infimi diftantiaalocomcnforiscogniunonfit, perquadratum cx valle,
aiuex pbno Horizontis explorare.
I HVIVSCEMODIAritudoe/Iturrufiipr»
montem pofiia, & portio Aicuius adificii inter duas
fcncfiras,velduofigna,quorum Aierum altero fu*
perius e/i Sit igitur lupra montem BF, altitudo rur«
ris AB.propofiu. Ex aliquo loco £, in planitie, aut
valle, vnde vtrumq; curris extremum conIpidatiu'i

inueAigrturperprobl.<S.vcl 7.tzm Aritudo AF,quS
BF,proutlcilicctdup{btioncsfiuntautinplano,aut
inauqua bafla creda. Vtraq; umeo Aritudo AF,BR
fiialiusinuemeturper fchoUum proble.^. fi in Rbit
quadratum accommodetur, vc in eo Icholiofadum
oLVtraquealtitudinc inuenta. Aritudo montisBF«
dempu cx tou AtitudmeAF,noum relinquet opta-
tam Aritudinem AB.
'
LIBER IIL V
S C . U O l l V M,
rrAQVEIi ABfporttoniperiorcotiusiUcuiustltitadiimAFidefiderctortindagamlacritpcrprobld.vcl SMprmMi

7ût podtuperrchoUumproblj.tamtotaaimudo AFyquameiuspoitioBF. Earum cajrndinercntuooum «r.
.ôbic fupcriortm poruoncm ABydclidaûm. 9"*

'"/f*
"
media ati(]ua portio IB^cognofccndariCtConudinda rurTum erit per problcm. &vcl 7 ^c potius
SI autem
’
pcrichoKumprobL7.7eraqucalticadolP»BF}ve carum difiercnnalBjOoca reddatur. fsQ*

SI denique ioiâ pars BF,proponaturinquirenda*exploraadaeacrUpcrprob!cmaquo<]uedlvd 7 . auc mtiinuU
pouuspet&hoUumproDL7. JU,
DISTANTIAM accliucm montis a locomenlbrisvlqucad balem aldtudinismontiini-

poIitx,ctLim non vilam^vâ cum ipla altitudine, quando menforin aTcrnfu montis con«
iiIht,ptopc verum, beneficio quadrati e/Hcerc cognitam.
PROBLEMA XXVI.
t STTturrisAB.monttimporicaimcuiusarcenrut
IcQ Utere menibr connHat in C , ex quo loco balem turris
videre non pofTit. Erigatur ha(b aliqua CG, ad Horizon-
c^,non autem ad Utus montis , perpendicularis » fitque
menforisIbturaCE CogiteturduftaEK.adaltitudinem
perpendicularis, aut Horizonti aquidifians. Applicato
autem quadrato fiabili ad hafiam in pundio £, (fi pendu-
lum adhibcatur.conlbtuendus etiam erit oculus in £t)di-
rigatur diopua verTus cacumen A & per vmbrara ablcif-
;
^
Um inueniaturangnlus AEK, vt in problemate i.tradidi-
mus. Deinde SataliaAaciofiiperiorin F»in ha/la, duda-
qucpcrcogiutionemre^n, ad altitudinem perpendt-
culari,dirigatur rudi» dioptra verfus A>atq; eodem modo
angiJuseruatnr AFI,* Etquiaangtilus AFG,duobus an-
gulis F£A« FAEtSrquaiisell, G auferatur AEF, compk*
mentum piiorisanguii AEK, in Ihtionc inferiori £, in-
ucnti.cx AFG, complemento poflcrioris anguliinfiipe-
rioriGationcF,dcprchenG,rcliquusGctangul^£AF,co-
gnitus.Quonimigitur in triangulo AEF, duo anguli A, E, cogn*^“**^^»''”*^”*btcrcEF, hoc efl, cum diflv-
jtntunat!oni>m,"Abu fient aliqua latera AE,AF. hu.Trit,
* O T
F S h ec erigatur alius baculus DH, ad Horizontem reftus, Gimptaquc mcnloris flatura ipfi CE,
diniocrurrcreconcipiacurinM,<quiipfiBCD,latcrimonmparallciuscrit,ConeipiendaetcnimrunttrUpun-
ftiB,C.D,in vnarc&Iincauccre,acriDC,produdtaadbafcmtuiTispcainerct. Qjia vero angulus EHL, ^
<*
angulo MEKJintcrnus externo «qualis cA.G £HL, cognitus, hoc efl. MEK, cx an^lo A EN, in priori fbtionc
£.d>Ieruato,dctrahatur,nocusrdinqucturangulusAEM: Eflautcm&anguliis EAM, cum complementum
fit anguli A EN, in priori lUdone £,ob(cruati, cognitus. Igitur& AME, rdiquus duorum rcdhmim cognitus
eriuqui quidem etiam relinquitur, fi NMH, complementum anguli MHL, in flationcpoflrema H, inuenti cx
duobus rcdbsdctrahatur.Quapropcer cum in trii^lo AEM, omnes anguli noti fint, vns cum latere A£. quod
pauloantetnuenicmus,<cogno&eocurquoquer&quaduoUteraMH,AM,acproptcrcadiflantia£M,velCB, *^**7W[*
inuentaerit.EtfircdbeAM.inucnt«addaturmenrorisfbturaMB,totaturris Jcitudo AB,eognitaerir.
CVR.ANDVMautcmdl magnopere, vttriapun^BjQD, in vna linearet bccant,idquod in problc*
mate izdib.zdacicndum cfTc monuimus,
3 Q OD
V fi bafu altitudinis cx Utere montis videri poffit, nullo ferme Uborc problema per vnicam
fia-
cionem efficicmus.NamfiioD,natuaturquadratum,iuvt centrum dioptnefitfupenus,& Utusiofimumreda
in B,fcramr,dirigenda erit dioptra verfus idem pun£him B.^Nam fi fiat
VtfmbrMVtrfddhfifjfs ddUtmÛddrdri: ItdUtmqudirMti gddUdd»

iaueniccurdifianuaDBsin partibus Uteris quadrati, vtliquidoconfUtcx iis. quxin probLr^. Numer. .fcripfi.
5
mu$,patctqucin i.figuradmHcm probiemalisin in cacogitcturafcenfus montis AF,in iecundo quadrato, F, &
bafisaldtuttnis monti impofitz.
OElNDEfi idem quadratum in D, ita Aatuatur.vt nidus centru dioptrarfitin fublimi, ScUmsinfimutu
adfidbgium4ltiuidinisA.rcdatcndat,idcmquepundum A,perdioptramuiIpiciatur,repericturcodcmpado
difbncu a D,vfque ad A;fi fiat,
ftmhdvtrfddfajfd ddUtmqtudf4ti‘ ItdUtmqnddrdti dddUrnt,
90STR£MO.accommodato quadrato, iu vt vnum Uttu redz DB,congruat.& dioptra in A,dirigatur,
I fi_rvo TN* -/E 1 1 ....
. I .
kiuenietur»igulus,qucm rcd«DB.bA,efHcxunt,vt in problcm.i6.Num.Ldocuimus. Si crgohicangcl
mcr.z.tradidimuM^cpcrieturaltmido AB> pcrintcfuoUuro

Uiun inter
i
—
orfum dercribacur,& in re<%s DB,DA,capianturdur portiones proportionales, vt in eodem problem.rd. Nu-
••
diurillas portiona,n ibi inicnuUum CD, in.
— •
^
dunuimus*^
- 4 H PRO.
s» GEOMETR. PRACTICi€
r>
t. PROFVNDITATEMputci, vcIxdiEciicuiuluisadpcrpendiculumere^.fiinodoan-
U gulusfundijVcllignumaliquudmfundopolicum confpiciacur, per quadrarum ciHceie
cognitam.
-M. PROBLEMA XXVII.

I HOC nihil cflaliud » niTi turrim cx cius vmice^
(quando in Horizonte Hgnum aliquod appam. perduxi
tioncs in hoila aliqua la^his metiri, rt in problcm.9. faiflum
>-
clt Quare cius problematis praxim hic breuicer repetemus.
r- Sit puccusjlcu xdiricium CTcaum ABC.'M , cuius angulus C»
in hindo , vel (Ignum quodpiam C, in tundo pofitudi con..
fplct polHt.Ercaa hafla AE,in orificio putet, rct fitmmitaie
arditicii.fiant dux flacioncs oculi menforts in D. £, & applU
cato latere quadrati ad hoftambis , vtmodocentnimdio*
ptrx 'D D, & modo in £, fbtuatur, dirigatur dioptra verfus

C. Si igiturinvtraquefUuone dioptra vmbramrcfiarnin*
tcrfccet quod plcrunqnein puteorum dimenfione fleri lb>
i-'C Jct:Fiatamcm,
,
Vt£ftrtntUm- MdDT.idifftrtn- tuvmhrart-

kmrum Tt&tnm tUmfi4tknwm: Bimiitr
exibit reda £B.nota in partibtis differemix fbtionum DE.SI ergo auferatur reda EA, compoUra cx dllFcrcn«
tiafUuonum D£,& portione ha(biDA,quz plcninq; flacurx incoforucBcrolcsxqualis» vclccrtc facik mcn>
lurari poteff, nota relinquetur aJritadoABjquadira.
X SI veroin vtraqueflationcvmbra verfa intcr(ccetttr,&Hat»
VtiiferentUm^ gdDEfibftrtn- Jt4 rmhd ddSS,

kdnm jetpmtm tumJfjtmMm: verfimim
£B,&c.
flet rurfus nota reda
l S ideniquein vna fbtionc latus vmbrx rcdxfccetur, A; inaltera latus vmbrz rctCt, reducenda erit
vcl vmbra reda ad verfam,vcl verfa ad redam. Nam fi rurfus Bat
VtdtffiraUuvmhdTMm/i- adDE,d>ftrm- Itsvmhdrtrjf sdEB*

mfftfioumtJiturtQdrnmt umfiMiMum: fdrtBdmam
iterum producetur reda £B» in panibus differemix fbtionum DE. ^c.
PER.vnicamquoquefbtioncm allcqucmural
utudiemputei, qucmadmoduminfcholioprobl.9.cx
— montisvcniceciusaltitudmcmmcnlifumtis: ftvide-
licet in A, quadratum ita fbtuatur, rt cenmim a, dio-
ptrxfupcriusflti&btusinlimum AC, cx A,adpun-

dum C,vcrgac,adinucmcndam difbntiam. rcl hypo-
cenufam AC , &c. vtin co fcboliofadum cfl, atq; 1
figura appofita declarat Secundo enim qûadratum tta
^
locandumcfbvt A,centnimdioprrxritm A, &btus
AD, lateri pnici AB, adhxreati adeo vt per
dioptram
pundo C,in(pcdo,radius vifualis ab hypotenufa AC, non differat Itaque fi ^r.
VnkvmkdVtr/k ddUtmhd, itdUtmgA» dddlmd^
inucnictur hypotenufa AC Inucnu deinde portione dioptra: A£, in fecundo quadrato, vt in fcholio probl&
7.docuimus:* Si rurfiis fiat,
ytfîoduftrs dihyf^tmpm UdUtmAD, didligd

AEiimuntd mnmtdm AC:
prodibicalritudo.fiue profundius AB.
4 QVOO
V ujjiiiautuaoormcij Aivf,vcIfiindiBCcognitafuerit,quxfiKilcpcraliquammenfuramco-
fi latitudo orificijAM,v
gnofH potcrit,facilius per vnam dunuxat fbtionem In D, bdam, & per vnicam applicationem quadrati,pro*
fimdiutem AB,conuaemus.Nam fi fiat,
VtvmkdrrBdtfi di Utm UdUtttuk diAB,

u dhfciffdfuirih quddrdtk (0ff$UdBCf
-V-
Vcl
<
—\__ r-
Vt tdtm di vmbtdm vafodi UdldXitMid di ABi
ftudrdti fi td futrit ttgdUdBCt
producetur AB,profimdttas nota 10 panibus latitudinis.

Et fi
. LIBER III. 9i
r. ETfifort*cUoptrtpefpnnaumC,inquidrKotranCat,CTitlamudoBC,refl*AB.aqiulIs.
H*porropnie5dcmon/lr»uflintomnompr«diaoprobL9.hacTltinuNuincr.4.exccpa, ijuamin
problem.8.Num.4.dcmonllnuimii5.
PROFVNDITATEMvallis,eiufdemqucdefcenfumobUquum,finonficvaldein.rqna-
polTl t.pcr quadratum gognolccrc.
lis,& cius icrnunuS|Vcl aliquod in ca fignum conipici
PROBLEMA XXVIIL
1 HbCetuitialiudnihileft.niflaltitudin^
eiumpum cx eius iummo fsiligio pct duas llauo*
nes in Kalh aliqua ercda dimairi , vt in probictn.
& in priccdcmi problemate repeti-

p.feautn eft,
nim. SitcnimvalhsintcrduosmontcsABjNG»
poliu,& terminusipfiusCi ex monte AB,conlpl-
dpoflic.ErcaahaftaAE.inauaduae (iatiooeso-
culimenibrisficripoinntin D.E, fireliûacon-
Onianturi vt iu problemate lib- 1. cuius hic fi-
• guramitcrauimus;inucftigabiturrcaaEB, vtin
'figura pnrctdentisprobL refla EB.fuitinucntt
Etridemanirportioha/lx AE, altitudo montii
AB» vel profiindiras vallis HC» reliqua fiet nota.
z DESCENSVSautcmobliquusIC.iucid-
liectur.PcrvmbramadioptraadC,dircflaabfcif-
ttn eliciatur angulus BDCcx tproblematc.hoc cfi,angulus OM.* ^ ci aqualis e(l.extemus mterno; entque
proindereliquusangulusICM,notus,vt poteillius complemcntum.C^circa cum in triangulo CIM»angulia- i,,.TrUm.

cuticognidbnt,vnacumlatcrcLVI,nupcrinucnto»^balisIC.ignorannonMtcrit. riBU,
SED hicomnia facilius per vnicam ftationem inuclhgabuncur, fi in D, punflo balbe quadratum bis ap-
plicttur.vt in pnccdcnti problemate Num.i.&in
fiholio problcm.j» Jaflum dUn
punflo A.&C.
, OVOD fi terminus C,non cernatur,

eligatur aliquod fimum K,in valle.quod ex ftationibus D, & £,
ipoareatlîm per problema 9. vel potius per eius fcholium.eadem altitudo IM,vcl HC, inucnietur.
I M M O fi in plano vallis duz ftationes
commode fieri polfint, percipietur ex illis eadem altitudo IM, per
problcm.(S.vcl per fchoUum probi p.DcfccnCis vero
obliquus IC,tanquam intcruallum inter duofignal, gtCi
perproblcmaitfdndaganduscrit.
EANDEMdtniqueprofunditatcmCH,venanlicebitexaltioremonteNG,rimodoterminusC.
4
ex cacumincN.non aliter, quam in problemate xi.vel aj.
minoris montis,vclaliquod fignum in valle appareat
minorem altitudinem ex maiore deprehendimns. NamhicminoraltitudoinquircndicflCH.atmaiorNG,
cx cuius vertice H, terminum C, videri polle llatuimus.
DISTANTIAM inter pedes racnforis & fignum aliquod in plano Horizontis beneficio
,
baculi mctiri,quando extremus terminus diflantix videri potcll.
PROBLEMA XXIX
1 ABSOLVTIS dimenrionibus ,
quz per quadrantem, &qua4ranimncriro!ent»libet nonnullas
neque quadrans neque quadratum adeft, vti poflrimuSaEz
aUas rationes dimetiendi adiungere , vt illis, quando ,
£iciliorcm vfum habent*

pluribus autem modis illas (blum religemus, quz
SIT ergo dUUntia metienda DB. in D, ® ^
DE , minor altitudine A-
erigatur baculus
C, ab oculo mcnlbris adpedes, redusad
Horiiontem quod fiet , u filum cum per-
,
pendiculo baculo adhzrcbit, vel lapUlus ex
punftum Dpculct. Deinde
retrocedat inculbr vlq; ad A, donec radius
C,prodiens,& per extremum E*
vifualis ex
btculuranficnsoccurraipundoBjintcl- . ,
ligaturqucducirc&aLF.ipfi AB, parallela. QuonUmigitnrtnangulaCF£,£DB,zqttiangulanmr,quodih-

guli F,D,fmt redi,* & &
ECF,B£D,afqualcs, internus cxtcmus,&c. ** Si igitur fiat* b
VtCftdifireHtUmtfrhdtitlMm 4dFE,îmitmtermtn^ HsEDtUnptM» ddDI»

DIU&mtMfvupntrsmAC, fitm&ktcuUmk dthMuUMti
nou prodibit dilbintia quzfita DB, in partibus baculi DE, vd fiaturz mcnlbris AC Debent enim baculus, 8C
ftuura men^ris per vnam candemque mcafiitam dTe crîta.
ALTITVDINEM turris, aucalccriusrcipcrbaculumindagarc*
PRO-
i
!*!>
GEOMETR. PRACTIC^
PROBLEMA XXX.
t S I Tin figura prccedentis problcmatu me«
uendaaldtudoAC. Figaturinterra baculus GH*
redusadHorizontem» &aliquantulum maior fb*
tura mcnfons ab oculo ad pedes quz Iit IK. Deinde
retrocedat menfor vfqucadl>ita vt ctus oculus tn
K.confhtutus fafligium C» infpiciat:intelli^turquc
O G\ dudaredaKL, Horizonti AB, parallela, mnsu-

• f.
MP culum in M*Q^nia igitur triangula KMH,KLC^
fati, fimiiia funt,propter parallelas MH,LOd 6at«
rnCAf, JfdtimhUir JifffrentimmttT UtdifijHtu KLt 4dlC,
mt»/irmi& hdciitMm kuulum &fttturtm mn- tuu ft4t ftr
r$t»: nbqtumminjk*
Tgmt
prodnccturrcdaLQcui fi adiicieturAaturamenTorisAL.totaaltitudopropofitaACi cognita erit in partibuf
flaturxmcnfbristVcldiflantueKL.
2 Oy O D fi accdUis non pateat ad altitudinem AC, vt diflantiam IA , metiri poflimus, (igaturidem
baculus,vel JtusilUzqualisNO,acccdcndovidelicetpropiusadaItitudinem. Deinde menfor retrocedatadP»
vteiusocuiusinQ,cxi/Iens>>crfummit.ttem baculi O. iterum raiUgiumC, videat: feceturque baculus NO,
b 4-fhc^ reda KL,tn R.** Et aura cft,vt KM.ad MH, ita KL, ad LC: Item vt Q^,ad RO.ita QL.ad LC: ' Efl autem ma-
c
lor proportio K'L. ad LC,quam QL, ad eandem LC; erit auoque maior proportio K.M, ad MH. quam QR,ad
RO.ipli MH.arqualcm.('Cumcnim&totzGH.NO.&a'blatzGM,NR,xqualesfint,cnintquoqucrcliaux
d MH.RO,arqualcs^'** Igitur KM, maior erit, quam QÂbrcifTa cigo KT,xquali ipfi QRj* quoniam cfUvt
C 4^r«. nd MH.ita KUad LC.crit permutando, vt KM,tota ad totam KL,ita MH.ad Eddcm ratione erit QR, hoc LC
cfl,KT,abIata cx KM.ad QL. ablatam ex KL.vt RO.ad LC,hocefl,vcMH,ad LC.t^tur&rcliquaTM, ad re-
IiquamKQ^^vttouKM,ad(otamKL : VcautcmKM,adKL,itapauloanteofkndimuscfl*eMH,adLC
Quapropteni hat.
VtTMtd*ferentu interJpatu MdKQJiffe. Ud MHtiifferentU ddLCt

XM,&QRtVelKT,dmeJî rentumfin- inter bdtulum , &
ffqui di bdcnUt, tienum: menferkfidtnrdmt
efficietur nota LC,cui fi addetur /btura menfbris AL,nota quoque euadet propofita altitudo AC
5 1 AM fi prima flacio fiat ia
Q^ fecUnda in K,reccdcndo magis ab altitudine, non variabitur prans fle
demonflratio,vt liquet.
DISTANTI A M in plano Horizontis incer ntenforem & fignum quoduis benefidonoN ,
maradtfiucoirc.
PROBLEMA XXXI.
X PROPOSITA fit diftantia AB. In A , loco menforu figa-
tur ad angulos redos baculus AC.j>au!o minor fiaiara menfbris,

flepermenfuram , perquam men foris flatura cognita efl, notus.
Angulus deinde redusnormxCfiimmiuti baculi applicctur,flc
eius latus C£. circa Q paula tim attollatur, dcprimaturuc. donec
radius vifiialis per latus interius normx CE » mcedens feratur in
pundum excremimi B , diligentcrquc notetur nundum F, in
Icnsincimt.* Etquoniam ACt media citpropordona-
quod radius vifualis pcralterum latus interius CD.tranficns ^
lisimcrAF^quo; inpartibusbaculiooucffiriacur,flcdillanuamAB:lifiat,
VtAF,inteTidcnlMm, ddkdftdumAC: ItdbdCulmAC» sdAS,
(^funSam F,(^nit4
Hocefl, fi quadratus numerus baculi per AF, diuidatur prodibit to Qôtiente difUncia AB , nota in partibot
,
baculL
i NONabsre foret, fiduoclauiculiinvtroquelatereDormzinterioriaffigercntur,vtradiu$virualis
filios incedens redius io F.fcratur.
ALTITVDlN£Mturhs,autalccriusrci pet normam inuefligare.
PROBLEMA XXXII.
X IN figura prarecdeus problematis fit metlcda altitudo GH. Figatur rurfusin A, loco menfbris baculut
AC, cuius fiimmitati Qangulus redus normz applicetur, ciufque latus CE, paulatim clcuctur «dcprimaturuc,
• donec
LIBER. IIL 9,
aloncc pcT Utusinterim CE, i
rit.notnur. Etqn
gultAJ,rcaifim,i itcliqi aufcntorDCIi^squilc
•fifiat, ••yixai
VtitaUm UddiJldiuidCI.ntAC,^ aiH,
AC, F, m/4 /ut ftt tbpum mm-
agnitdm: rum
procreabitur IH.notaâd quam fi adiicictur longitudo baculi AC> rd GI, propofiaaldcado GK. cogoiu erit
DISTANTI A Min plano Horizontis, quznon fic valde magna, alio modo fadllimodi-
roctiit
PROBLEMA
QVANDO pUnumaliquod exigtum habet lon«-
XXXIII.
t
tudinem, flumen menfurart Don potrA. ub aliquod impem*
mentum, cuiufmoJi fune bmudincsduminum,&nagnorum»
z
quorum latitudines, quas nunc pro longitudinibus accipimus,
mcnrurarincquamt.ob intcric^m aquam, vcemur inter alia
hocctiamarrihcio.Properipamfiumini$,autnagni, vel alterius
cuiuicunquerct mcticndar,ngatur baculus AB,m Horizontem
rc&us,cui tn pun&o B, accommodetur vupjla CD, ita v t circa
\
B, deprimi aut eleuari polTitydonec radius vuualis per CD.tranHcns occurrat extremo E. diAantiar AE,metien«
dxj>cindc virgula CD.mancntcimmobili.ncanguIus DBA,mutetur, vertatur baculus AC, ad rcôs lemper
angulosHoxizontiinllAcns,donccradiusviruaUspcrcandemvtrgulamCD, incedens occurrat planoalicui
prope flumen, aut flagnum,in quo nimirum mcnlbr exifUt, & quod menfurari poflit.m punô F, Quoniam
ergoduo anguli A,B,trianguli ABE.duobu$ ansulis A,B,trianguli ABF,xqualcs funt, & latus AB, commune:
*cnintlateraAE, AF,zqualiautqucidcirco,fiFA,inplanopcr aliquam menfuram efliciatur nou; di/bmia ‘
quoque A£,cocnita erit.

ALIlh oc ipGim efliciunt fine baculo.htc ratione. Erigunt Ic ad angulos redos cum Horizonte: De.
1
' " '* It • . t i.
— pilei excurrens in-
ddat in terminum £,diflantu; A£*mctiendz; Pileo vero immobili manente, vertunt fc verUis planum aliquod
mcnlurabile, notamque io eo pundum F,in quo radius vifiialis ipfi plano occurrit. Nam rurfiis longitudo AF,
quar per mcnfiiram aliquam cognofeenda efl,diflantue A£,propofitxxquaiis cA: proptcrca quod Aatonmen-
(oris fungitur tunc munere bacali AB,& pileus depreflus vices gerit virgulx CD, vt conAat
ALTITV DINEM ctiiulque rei crc^cx eius vmbra, quamSolcIuccnccprolicicÂnota

fuchc,pcr quadratum dcprcliendcrc.
PROBLEMA XXXIV.
I HOC problema a quintononditfert, nifiquod
hic vtsmur radio ^lis pro radio vifuali , & longitudine vm-
brar, quam altitudo, Sole lucente, proiicit, pro diflamiaa
mcnlbre ad altitudinem vfque. SitcrgoaltituaoFG, vel FI,
vel FM,riuiqucvmbra praeda FA. Dirigatur quadratum
vcrfus$olcm(licet hoc non flat e diredo aIotudinis)& trans-
cunte radio Îis per foramina pinnacidioru , nOtccur quan-
u vmbraflue reda , flue verfa adiopera, vel fllo perpendiculi
inquadratoabfinndacur. Nam itafcfchabebitvmbra reda
HB, in quadrato ad Utus AB, vt vmbra proieda AF , ad alti-
tudinem FG. Item ea cA proportio lateris AD, ad vmbram
Tcrfam D£,in quadrato,quzvmbneproicdx AF,adalticu-
dinemFL Dcniqucdioptra,vclfllo perpendiculi perpun-
gam C.inccdcnte,tanta erit vmbra proieda AF, quanta cA
ai titudo FM,quz omnia in problemate 5 demonArata fiint. ^tur fl flat
.
VtrmFrdn&dtHB, iiUtmAB, IfdliwîuUm*

i» ^tudrst9 dkjiiffd hdfT0ieddAF,
Y
Vel
e
'
Vitdsm ddvmirdmvtr/dm, DE, Utimigindtrm- N ddFJ»
AD» AF,
aldtudopropoflta FG,vel FI,proucnict nota,&c«
IÔNGITVOINEM vmbrxab alcitudMc , Sole luccme> quando altitudo cA cogniu,ope
quadraaapcrtam,& mamfcAam facere.
PRO.
,V'
se GEOMETR. PRACTI.CjE
% PROBLEMA XXXV.
I HOC ctUm problema a (ûndo diucrfiim non cfh (bium hic pro dUUnda accipimus longitudinem
TmbrsTtûam aldtudo nota>Soic luccncc»pf oiick^ ergo altitudo AF$ cuilquc vmbra proie^ FG. Diruzacor
quadratum verfusSo*
Jcm>rbicunquc men-
ibr extra vmt>ram c6-
fticcfit, & trani^te
radio SoUri per pin*
nacidionim foramina
oblenietur vmbra li-
ue reda Ttue vrH^

,
uam filum perpen*

3iculi.veldioptraab*
fcindeLlta namque (e habebit latus quadrati BA,ad vmbram eius redam vt altitudo AF>ad vm*
bram proiedam FC.Itcm lic erit vmbra vcrla DE»in quadrato ad latus AO> vt aldtudo AF, ad vmbram proie-
dam FC. Dioptra denique» vel filo perpendiculi per pundum Ctranrcume. aldtudo AF, longitudini.vmbrx
" eU>quxomniainproblcnutci.dcmonnrauimus.Quamobtrmfi^t,
proiedxFG» arqualis
I VtUtmAB, si-mkmudtmtkfaJpmBEt
Vcl
lU0jtifd$99t4 AVf sdFGt
—
VtfmhdttrfdDE, ddUtmAD, UsdbuudumaAF, sdFG,
exibit nota longitudo vmbrx proicdz FC» &c*
DISTANTIAM in Horizonte inter mcnlbrcm & fignum aliquod vifiim , , benefido Hm*
plid/fimicuiurdam inllrumenticomperirc.
PROBLEMA XXXVI.
I CONSTR.VATVRiollrumcntum hoc modo. Acciputur baculus redus AB» paulo minor*
. quammonforis Aatura»diiitdaturque
» ......Mi*.... in 5. partes»
. vel edam
... plures» paucioresue aequales » & in prima cius parte C»vcl in a>
tia quacunque» infigatur alius baculus CD> adredos angulos*
in quo fumantur ordine quotcunq;palmi,autpedcs.Incatrc*

mitate quoq; baculi AB , infigatur alius baculus BE,adangu«'
ios redos icoArudumq; erit inllrumcn tu » quo varias magni»
- tudincsUccbicmcdri»vcpatcbit:SitenimprimummcdcQda
diHantuBFtCaiusterminumF»menlbrmalterotcnninoB, cxificmvidcrcpofiicexAiCtiamfi inmcdiofint
valles» &aliaimpcdimenta. ConlHcuaturinflnimentumio talificu, vt AB,fitad Horizontem per^ndicularis*
& BEtcidcm arquidif^s. Infpcdo extremo F, cx A, notetur fumma cura ac diligcndûndum D, in baculo
tfini. 4> CD,pcrquodradiusrifuaIistranfit.*NamcumtriangubACDi ABFjfintfimilta^fifiat,
«''ite. tdAB, tuCD, 4dBF,

inuentacrit(lifluidaBP4n|»rabu$CD.IaquefiACdlquimapars,vcrbigntu.baailiAB,crit(]uo<]UcCDi
quina pin dif^dz BF. Et quia in noftro ncmplo CD, continet i. pcdc,li cosmultipliccroiuper 5 .produ-
IU.pVUWpiV.UU
VVmUX io.pcdcs
ccniur WILMU* .
pro di/lantiaBF.
t CVR.ANDVMautemeritdil^cotcr»nquandoradiusvirualisnontnn(ttpcraliqucfflpcdcmince»
grum baculi CD,
CD» inucltigetur decunx» vcl ccntciimx
inueftigetur > quot decunx, p»edis l
ccntcfinix vnius pedis in pardculaaofcina contineantur» ^
pff
fict/i in r»^
Iib.i.cap.t.Nuro.t4.rcripumus»quod fieî
ea.quxUb.i,cap.2.Nura.i4.fcripumus»quod
ca.qux CD»deccm pedes comprehendanturJdemque de
rwulaCD.dcccm
«• j
quacunqucalu mcnlura intclli^dum elhfi ra — in CD»i^foco pûm
pedum fignetur.
fignecur.
VERVMhoceadcmhcilittteprxOitifflusopc opcquadrad»tum penduli» tum flabilis.
5
DISTANTIAM inter duo mobtium aut cutrium cacumina , ope praedioli infbiuncnd
coniiccrc.
r^ LEMA t
XXXVII
SINT duo cacumina mondum F, G. Pofito pun Ao B»
prxdidi inUrumcnd in cacumine F,minoris montis »deprimx-
turbaculus AB> donec baculusBE» redain cacumen 0
,tcn •
t, dat» quod per duos clauiculosin B. £, infixos, fiuilcfict* vt Nu»
mera.proolcm.3i.diximus. Manente in hoc fini in flrumento»
iofpiciaturcacumcnGjCX A»obf^cturquc pundumD»inter-.
redionisradii AG, cum baculo CD.*Nim cum xquiangula
A*'** fint triangula ACD,ABG,fi fiat,
rtAC,
LIBER III. 97
rtJK^tmt^ni- ,
ddABjMm u*cp,»^tmidtt tisa.
imAB, fmmm: mnfmd
cognofcetxir difUntii BGJn partibus CD.Vt fi ACcft quinta pan ipHus AB,k CD.contincat I. pcacm, & in-
&pcr i|.quinquic$ fumatur»dKciecur<U/tintiaBG, pedum 8{.
a NON alitcrdiftandabF»CKmiiorismontucacumincG,inueft^bitur,vtfigaraindicat.
£0 D EM modo probet punda F,G>fim faiHgiaduarum torrium, aotfi vnum dtfaftigtum turris
, (1
& alterum cacumen montis,vt conlUt.

3
IDEM
hocpcrquadratumficthocmodo. Sit quadratum ab fg,lhtuaturquc angulus b, in cacu-
mine G,& latus b f, deprimatur, ita vt redb in cacumen F,teodat,ft produfnim in tclligatur, obremeturq; vm-
bra vcriaabfciflagh,aradiovifualiaB.NamquiatrianguIaagh,Bba,xquianguIafunt,'fifiat ,
Vtgb,vmhA UgdMm itdUtuijiudrdti ddBk

^fd quddrdtt:
hoc clbfi quadratus numerus lateris, nimirum looooo* diuidatur per vmbram vcH^, gignetur io Quodente
dillantiaBb.
lOEMQVE fieret, GangulusQâdradinB, collocetur, inbmumquelacusre&aBjincacumeoC»
tenderet, &c.
LONGITVDINEM afccnfus alicuius montis, ficius cacumen ab ocuJo in radice eoa-

ftituco,vidcatur,ciuldcm inftrumcnti beneficio cognolcere.
PROBLEMA XXXVIIL
1 ACCOMMODETVii pr^duminltrumco-
tum , vt pun^m B , in radice monns futuatur & baculus
,
B£ , bcncficioduorum clauiculorum
inBxonim , vtNum.
a.problcmatls3i.di^m cfi,rc^ in cacumen F, vergat ; no-
teturq; tmerfedbo D
, radij vifiulis cum baculo CD
fto cacumine F, ex A. * Nam iterum triangula ACD, AdF, fixti.
fimilia erunu^ Quare fi fiat,
VtAC.Mdmfdr^ dJABtMdTMm UdCD,tui4mddtd ddBT*

tikmABt p4rria0N.‘ mt»fiitd
ccôrccturaTcenrusobliquus montis B, F,in*partibus CD.

1 PAR.I rationc,fiF,ritfafbgiumalicuiusturris,inueAigabisdinantiamipQn&oBdnterraTelalibi
pofito,vfque ad F.hoccA hypotcnulam BF,vt perfpicuum cfl Atque hoc eodem inJuumento complures aliae
dimenfiona abfolui poterunt, quod prudens IcAor Burilcperfpiciet.
IDEM afTcqucmur quadrato ABGH,li cius angulus B, in radice (lacuaeur.k latus BG,cIcuctur, ita
3
t reda tendat in cacumem F-Oorcruaia enim vm bra vcrla HI, quam dioptra in cacumen F, dirc^ abfîndit,
fiunt triangula AHl,FBA,arquiangula. < Quôbrcm/i fiat, C 4.fixti,
VtHUvmbrdftr^ ddAHtUtmquddrd^ UdUtmÛddrdti ddBF,

ft tii AB,
id cfl, fi quadratus numerus toooooo. lateris diuidatur per vmdram verGm. dabit quotiens numerus longitu-
dinem alcenfus obliqui BF.
ALTITVDINEM ,
adcuiusbafempatcataccciriUibeneiiciolpeculiplani, vnacumdi-
ftancia Ipeculi a cacumine aldtudinis deprehendere.
PROBLEMA XXXIX.
i SIT altitudoAB,acuiusbalcB, recedatur per quot-
uis paiTus, aut pedes, vfquead C, pundumdn quo fpcculi pla-
ni centrum collocetur, & fecundum redam BC, retrocMa-
tur, donec menforis oculus in £,confiitutus cacumen
A, intu-
eri pofTit per radium rcficxumECA,ita nDE,nt flatura men-
{bns ab ocutovfq: ad planum. Etquoniamangulusincidcn-
tix DCE
, arqualis cfl angulo reflexionis ACB , vt Perfpedtui
d.occnt,& anguli D3
iredifimqcrunttnanguiaDC£,BCA,xquiangula;>Idcoqoccnt,vtCD,adD£,icaCB,
ad B A.Côctrca fi fiat,
VtCXy^SfMtidMtnfiTn ddDlyfdtWdm UdCB,itfidHti4^tcii& ddBA,
MjptaUtC, mmftrit: didltitudmi
produtetur altitudo B A, quam quaerimus, nota in partibus fiatune menforis DF.
ALITER,
I MENSVRETVRpcr quadrantem angulus DCE, BCA,(Hoc fiet ,fi angulus redus conflrua-
CttT FGH,& rcdaFG, tot particulas aquales contineat, quotpairus,vcl {êsin CD, dilâa continentur: I-
I tem
98 GEOMETR. PRACTICiC
tcm rcSa GHitot puticuias ral!lan,(|Oot pilTai aut pedes (lanmmenibris DE, cooiplcditarjuafiaoamqae
b 4. (rimL rc^FH.b erit angulus Fiaomdo C,a:qualu,qucm aneulunt F,nuUo oegotio per quadrantem aliquem io gn-
dusdiuUumeogoolccmui.^Namlipolitolinuto<oCB,6at( ,
Vtjbmt$~ MCB.dt/lna. diu,

tmCB, nuSCA.rtlimnlmuDCEtfiitm
frtxmu nHwmmw:
prodibit altitudo BAtOota in panibusdilUntizCBXt Ii rurCimfiati
VtJamttlmCS, IuCBîJIm- diCA,

dm BCA: tUtigMttd
cogniaetiam erit CA,diltaotia a Ipeculo Ci rique ad cacumen A> in patribus diltandc CB>
ALITER.
PERIblosfinutitaprogrediemur,lilibet.'Fiat,
cn.rrU. }
MU ‘VtJmma^fJiA.amfU- tdCB^fiati. tufimdi^KBv, diti,
mtmidngiibc,Ttfi,xi»- uiriâiraaii.- miuUntis, vtlr§-
nt.K/widmna, ftxubk,
Am-trUm. Kam produdus numerus dabat altitudinem BA,noumin parribuadillantizCB.'' Rurfusfiat>
Vtf»mAafiibA,ctmfk- ddCB,diJlt». Udfiimum •ia.
mmiddpbm^tUmC, twmtgmtdm: rtSidugiiBB,
Numerus enim proucniens dabit hypotcnulam CAiin panibus diUanrizCBtCognitam.
ALTITVDINEM inaccellibilcm beneficio (peculi plani > vnacum fpcculi difbntia tatn i
balc, edam non vila,ijuam a cacumine altitudinis, cognolcere.
PROBLEMA XL.
I S IT rurTus in pnrcedcnti figura altimdo ABifuptaplannm BD. erecU. Collocato Ipeculo plano in C,re-
cedatur ab altitudine ad D,doncc cacumen A.per radium reflexum EGA, cerni poflit, oblerueturque perqut'
drantem angulus ECDiidcoque&angulus ACBtVtin problemate pnecedenti Num.a.diûmefl, Deinde col-
K,pundo,quotuu pallibusaQverliis altitudinem diflante, recedatur iterum adi, donec ca-
locato Ipeculo in
cumen Adnfpiciatur rurfum |>er radium reflexum LKAiinquiraturcme magnitudo anguli IKL, ideoqueSc an-
guli AKBXt quoniam polito linu cotoAB,rcdbeBK,BC.tangcntesiiintangulorum BAK,B AC, qui comple-
menta funt angulorum K, C, reflexionum per quadrantem cognitorum; cogniu erit KC , carum tangentuma
diflercntia.Si cô fiat.
VtKCtdifnntidlddpntiiim, ddAB fum» UdUC^tratU ddAM,
qtd ttmfUmmtm ddgdldnm tuum fdftwmm^ttub
buidintiddibtiitm.
procreabitur numeros , qui altitudinem

AB, notam exhibebit in patribus diflxTcii-
rixpolirionum fpeculi KC
RV R S V S lifiat
VtKC^fftrntUtd»intmm «dCB,r«i|»H UdKCjiffitattid ddct,

(tmpUmnitrian ddiubrum ttm mdurtm; ftfititimmjftait
aeHatidJ^cMU
repcricturCB,maiordilbntiarpeculiC,abalritndinc. Exqua(ianrenturKC>diflercntiapo(itionumrpecn8>
nota icmancbit KB,minor dillwtiarpeculi K,ab eadem altitudine. Quzeriam inuenictur, I! fiat, vt KC.difiu-
renria tangentium pntdi^nim angulorum , qui complcmena fiint angnionun incidentiz in Ipeculo, ad KB>
tangentem minoremdu KC,diflercntia politionum fipecnli ad aliud, vtperfpicuum efl.
tu.lri». * OEINDEquiaangulusAKB,inpropinqniorelpeculipofirioncduobnsangulisAC^CAK,cquaiit
ell.li angulus ACKuôrioritpofirionudctnbatur ex angulo AKB, pofirionispropinquiorisircmancbitaii-
b a,anM. gulus CAK.notus.l’ Si igitur fiat,
rr/Miiaa»^CSK, ddtCiiffim- 1td/imdiittBAKC,(at- ddCJU

itftttdtidddpdtnm ridmfdptimm fltmtmn aHB » ad
ittidauid JfaiUi: dimriati
fdfinuHjftfdU
cidjTiddf. gignetur hypotenulaCAiiTmorioritpofirioiiisIjieculi, in parribasdiflereniiae politionum IpeodilCtk 'Et G

rurfiisfiat,
nji
.
LIBER III.
iUKA,
99
Vtjmm inpS CAK, tiUB^ffantum lujbimagalinflexi*-
ifmututiifiiltnm ftftiuum^tnb! nkACK, a rtmctitti
huidnti* ftfmduftnh,
procrcabicur qaoqiK hypotcnula KAi propbqnioris pofitionu rpecuU , in ciiHcm junibus difFtfemix politio-
num (pccuiiKC. •
ALITER.
i PERIblodtnuiulanaircquanurkocniodo. Inucntahypottnu&CA,TtpFOiiimc<iuimus,pcrli-
nus^fut JtMnM
Vtjuuttntm idhjfuauifm lufnmaÂCB, aJASi”^''-
AngubnSiB, mtaumCA, rnunirii fftin»
J^mti
Prodibit enim in Quodente altitudo AB.noain partibas hjrpotcnulic inuentx CA.' Quod Ii mrfut fiat, na,T^
Vifimuttimnpdi tUijputimfim luJuuKagMBSAC^mflt- ddCB,
rtSiB, KmatAm CA, maitiAKpilim nmtmtpt-
Producetur CB, maior loculi diliamia ab altitudine.Ex qua Ii rubtrahatur KC, dilTerentia politionum Ipeculi,
Cognita etiam relinqueturdilianda minor KB.Qux etiam di inueli^turhypotenufaKBiVtlupra traditum dl,
repetictur : fi liat , vt linus totus anguli redU B , ad hypotenuliun imientam KB iu linus angubBAK, comple-
menti anguli in propinquiore pofitione rpccuii,ad auud.Tt manilcllum ell.
ALTITVOlKEMmond impolitam Ii modo alnmdinu balis polIic conipici , vel portio-

,
nem fupenorem alicuius Curris, beneficio ipecub plani efiicerc noum.
PROBLEMA XLL
1 QVANDO ad turrim patet acccifus.vt elusa mcnrore diftantia cognofei polTIt^n per probl.jp. inue«
ftiectur tamalticudo a fummiute portionis propofitae > vfqucad ba£;m turristquam aldtudo ab inBma parte e*
iuldem portionisirrquc ad eandem turris bafcm:& minor ha;c altitudo ab illa maiore dematur, reliqua het por-
tio,qux inquiritur.
1 ATvero, quando altitudo monti cfl impolita, &
bafu altirudinUapparet,aut ad turrim non patet ac*
cefTuuexquirenda em per praecedens problema vtraque altitudo praedida.Nam rurius minor detrada ci maio*
re,reliquam ^ct alutudmem,vcl portionem,quz adldcranin
SI T V M cuiuslibet campi , aut atrij, vel templi, vel criam vrbis , aut regionis cuiufuis in
plano
de(cnbcrc,n k. duobus locis intra ipfum Htum alFumptis baculi cx omnibus campi angulis
credi , vel certe ipfianguli in *dihcio,aut vrbe, vcl loca regionis videri poHint: llmuTque
longitudines laterum campi, vclaedilicij, nec non dillanrias inter angulos, &
vtrumuis lo*
eorum alTumptorum in dau menfura cognofccre.Quod II talia duo loca intra litum eligi
' nequcant,idcmefiiccre,dummodo litum poflimus circumire.
PROBLEMA XLIL
t ETST problema Hoc vel
Si>«v eJi^
Geographicum ell, vdArchl*
imafiik,
tedonicom ; tamen quia fine ijU»
dimenlione lineatum ablblul $x
non potdl , lubet illud hoc lo* i»ek i»trm
co paucbevplicarc. Sit ergo cS- hptmrf.

fmmftk
pus quinque lateribus AB, BC,
dtium»
CD^H, EA, cindtu
tur in quinque angulis A, C»£
'DvsE, quinque baculi ad angu*
ios redos oim Horiaonte, na«
. rcturo) circa medium arcz pia*
sium aliquantulum altum Ho*
- risontiarqutdillans,inquoduo
.
pundaF,G,quantumlibetin*
ter fe diHanria,Terbi gratia loo*
|»edibus, ^quibus omnes quin*
ue baculi cerni polTint. PerF,
S r, ducatur reda FG,a(i vtrarq; partes;continebitq; l^memG FG, loo. pedes ex hypothelt. AlSxadctndcdio^
ptra yofubib cum pinnacidiis m vtroq; eundo F, & G, ddcriptilq; circulis duob.cx F.9c G, vt per coru circu fe*
’rcnaasangulorumagnitudines,qutioF,G.conllnuenturxognorcipontnt,iDrpiciaturexF,&G,pcr foramina
pinnqciilioru(ciKiMufiadiopcn^baciili»3ngulisA,B,QD,£,en:fii,&anrab,quo$linalidu^cunirefta
r 1 &cii.
loo GEOMETR. PRACTIC.(fi
ficit»uit quosrrâ linea fiducia; dciignarzintcrfc faciunt, cransferanturordincad pundal^l» qnomodo-
cunquciiitcrfcdiflantiam rcfiaKLiquxicorfum in charta aliqua fit ddaipca.produdulincisûxiilosang»*
los in K, &
L, efficiunt n
in z. figura appara. Si nam^c pun^b, vbi didz linear ex K A
Uprodcuntcsconcur-
nint,IincisrcfiisconiuDgantur,dcfcnptacriifigufaOPQRS,fiinili$omninofigurarcampi ABCDE
Quod
ficdcmon/b-o. Trunpila AGF, OLK,fimilia ium.quod anguli AGFfAFG, angulis OLK.OKL, xquales
iint,
tnjhtti oôn/lruftiqnc. * uiturerit AG,ad GFiVt OL>ad LK. £ademquerationC|<^ fimilicudinem
triangulorom
FGE,KLS,critGF,adGE,vtLK,adLSucproindccxxauoeritAG^GE,viOL.adLS.Cumcrgo&anguli
AGt» OL$, circa quoslateraUIafuntpropordonaliat x~
hS.fixH.
quaies finty quippe cum angulo AGE > fit xqualis ex
con/biidioneangulus Ol^:^ fimiliaaut triangula AGE»

OLS»hoccA>arquiangula. Partrauoneobfimiiitudinem
triangulorum FGD,KL^« critGD,ad GF,vt LR,ad LK.
Item ob fimilitudinem triangulorum FG£« KLS, erit FG»
adGEyVtKL,adLS. IgiturcritcxxauoGD* adGE.vt
LR,ad LS: Ac proinde cum anguli DGE,R.LSiex confint»
i 0fi»ti
ônefintxquales ; ^xquiangulaquoque erunt triangula
DGEiRLS.Non aliter oficdcmus» triangula CGDiBGC»
AGBytriangulis QLRjPLQyOLP»cfTcxquungula.Immo
argumcntisconcludcmus,quamuis non fit ncccflarium.trianguia»quzin F/upra latera campi confhv«
etldciTi
^fiiniyXquiai^lacfic triangulis inK.fiipra latera figurarOPQR.S.conflitutis. Ex bis fcquitur.figuram ABC-

DE, figure OI^QRS xquiangulam effe :qutppecum earum anguli coagmenuti fini cx angulis xqualibus, ni-
,
mirum angulus AED,cx anguhs AEG, G£D,ipfiim componentibus, qui angulis OSL, LSR. angulum OSR,
componentibus aquales lunt;& fic de cartcris.Srauitur etiam latera carundem figurarum drcaxqualcs angulos
c 4./fxti dTc proportionalia.Nam propter
iriangôrum fimilitudinem, « eft A E, ad EG, n OS, ad SL:& EG,ad ED.vt
SL^^^^ idcoquccxxquoAE, adU>,vtOS,adSR: Atqueitadealiis. SimilcscigorunEfigurzABCDE,
1 lAM vero vt longitudines laterum AB,BC,CD,D£,£A.& rcAinim ex F,vcl G»ad angulosin prima
figura du(5bru inueniamus,diuidcndum cric in figura inucntajdcfi»inl^nda 4ntcruallum KL, in quotcunq;
partes aquales. Dandeinquirendum,qnotnam ex iliispartibiis in fingults lateribus, &redtis eiufdcm figurae
lecundAcxK,^L,prodeundbu5comineantur,quodvdpercircinumfieripotefi, repetendo lamius vnam
particulam in diftis lateribus rc<^s: vcl quod magts probo hoc modo. RepeuturtotaKL. in quoUbet latere»
( )
vd reda,quodcs fieri potc/l,& in reliquo Tegmento vna etiam particula intcrualli KL, circino ireretur, quoties
fieri potefiNam quoties repetita Tuent KLatoties numerus particularum ipfius KL,in Jatcrccontincbicur,cum
tot inTuper particuli$,quot per circinum in rdiquo figmento fuerint dcprchcGe.Aut cerre per ca, qua Ub.
i. C4.
ad finem Num.i.lcriDlimu$,inucfiigctur in inllrumento partium,quotparcicula intcrualli KL, in dl^ Ia tcri-
bus»& rc&is comprenendan tur. Deinde fiat, vt numerus particularum intcrualli KL, alTumptus in z. figura, ad
oumcnim pedum inter pun^ F,& G, in prima figura afiumptum, ita numerus panicularum in quolibet late.
re,yel reîn fiamda figurainucntanim,adaIiud.Qupticns enim numerus indicabit quot pedes in
,
alTumpco
laterc,vcl rcAa contineamur. Ratio cft, auia cum eandem proportionem habeat KL in z. figura ad quodlimt
,
latus, vcl rc^mctuidein figura, quam ha^ FG,in prima figura ad rcTpundcns latm,vel rc^m,proptcrfimi-
litudinemftgararum,cricpcrmutandoKL,adintenullumFG,vtlaiusadlatus,&c.Verbigratia. In z. figura in-

tenuUum KU&ûm cfi in 5 .paiticulas,qualium'i 740 latere OP»inucntzlum:£t quia Ipatium FC, in i. figura
politum cft loapedumdi fiat,
VtKl^mnqiupxrtniiUrtm 0dFC.1co.pedm: If4 sdAB,

Hoc eft, fi, vt regula aurea praapit, 100. ducantur in 17. Iccundusmrmerusin tertium,
& produ&us numerus
k7oo.diuidacurpcr5adcft.perprimumiiumcrum,rcpericoturinQraticme340.pcdesproUccreAB,&n€de
cateris.
Situs (Jpi
tmssfsm
mus ruti-
lus €x V aciigiiatainccricraciuni;uiiiamiaûcaD t, ad iingulosangulosinquira)
ktsm- «tcnulam aliquam Terream, qua nec intendi poffii , nec remitti, vd pcrchoniun cx F, ad Tin^loc angulos cx-
tru iffimtcnlam,vcJ certeffi diftancix luainagnz fint,pcr problema Z.VCI56. beticficio quadrati,alteriusucinftnimenii.
^ charu aliqua ad quodlibctûndum K, iidem anguli conftituantur» & in re^s illos angulos cfficicn-
tur.
ic.fixti.
da iimilia Tum triangulis ad pundum K,colicdis,ob aqualicatcm angulontm in F,& K,con}ticutonim,& late-
ra circa tUos angulos proportionalia,ex conftrudionc.
4 LATERVM autem longitudines in campo ABCDE, cognolcemur , (i per cirdnum inquiratur,

ôtpantculxin lateribus figura OPQRS,coniineah tur ex UIis,quain quauisredacx K,emifta fiimptafiiae.
rotidem namquemenTurain lateribus campi cc»nprchcndentur,vt pcrimcuumeftcxfigiirarum fimilitudinc.
FrMr tM’ 5, Eadem prorTus rado tenenda cftin fitu alicuius aerii vcl templi, vd vrb», aut regionis explorando.
iufumtme Sqlum in \Tbc dcTcribcnda pro pundis F,& G.cligcnda fiint dua turrcsalta,c quibus omnes vrbis anÎi con-
r^«iuniy^Tpidpoffint,&quarumdilumijvniusabaltcTavdcogmtafit,vdperpraccdenoaproblem3tainucft^ta. In
autem delineanda pro tiTdcm pundis F.& G,mio oppida deligenda Tuat,& m quolibet cxaldUiraarur*
quosrcdaaboc^menlorisad fingula oppida e-
^^yutm *^^^“”'*'^'’”^®Pr*‘^****Q*‘^*^*i^»vtaiÛhabcamur,
*
dudzcoofiuuunt. HiautcmTaciliusobloiubuncur, Tilocodiopur, quiaiiiinttaltacft,ftaiuanirpunum
LIBER III. zoi
cTf^m in pandis Ft& G> ica n ctrcumdudum tranfcat per oppida circumucentia, fi intcDintor cfTc produ.
dum.Itanamque planum ipfiim redas dcngnabit.qustan^lotprxdidosconflituant.Atque hoc cttam in fitu
vrbium pcrudogando faciendum erit. Itaque fi anguli vrois cuiufpiam,aut oppida alicuius rônis !inc A»B»
C»D*E»& dne turres in Fi& G, omnia per6cicnda crunti vt fupra dc campi iitu didum cflNam fitum vrbis tcI •
regionis exhibebit BguraOPQKS, diiUncuequelocorumA.BiCJ3,E>vniusabalterocoguofnntur, vtdeU.

teribus campi didum ciE
6 QV O D fi intra fitumpropofitum duo loca, vel vnus falcem no
cxiflat, vimc omnes anguli confpici po/linc, nin omnibusxdiEcijscon-
lingit ) oportebit fiCum circumire , & inuefUgare angulos per redas .
qux
in campo a baculo ad baculum ducendz iuni per catenulam ferream, vel
chordam, aut certe erigendum planum, quod per binos baculos tranfire
confpiciatur. Ipfum cnim planum didas redas exhibebit. In ardificijs au>
tem ac tcmplinpfi muri exteriores didos angulos confHtuunt» quorum
amplitudo inu^ganfblct ab artificibus inAnimentoquodamcxduab.
regulis compado,quaru vnafubaltcra ingrefla moueatur^q» Italis Squa-
dra xoppa dicitur ) vt hxc Egtira indicat, aperto namq; inflrumcnto , fi crura duodus muris angulu efTicientib.
c6grucncdabuniintcrioracniriu latera in concurfuanguluquariitum.Etnidcm inflrumcntu interioribus an**
guluxdificiorum applicetur, dabunt eade latera in terioracruriu angulos, qui a muris efficiuntur. Inurntisan •
gulis ac notatis , menfuranda erunt interuaJIa inter baculos in campo credot, vcl inter angulos ardificiorumt
per catenula ferream vcl chordam, aut certe in campis, fi ca incerualla longa fint, per problema a.vcl 3tf.explo*
randa in aliqua menfura nou,vt in cubiris.Nam fi in charta ducatur linea OP.tot paniculas xqualrs continens,
quot cubiti, verbi gntia, in inteniallo AB,dcprehen(t fitnt,& anulus POS.angulo B AE,inucnto fiat zqualis:
&tn reda 0$,accipiantur tot particulx prioribus xqualesvfq; ad S, quot cubiti in inicru alio AE,rcpcrufunt:
ac rurfum anûs OSR, angulo A£0.xqualis fiat,& (ic deinceps reprefentabitur litus campi per bguram OP>
QRS. Jdemquede ficuxdincionim tam exteriori, quam intenori intclligcndum ell, fi diligenteranguliac di*
flanuxobfcrucntur.
LONGITVDINE Merabis ad Horizontem inclinatx, cuius portio fuperior tantum con-

IpiciaturvDacumanguloincUnatioms, difbmtiabafisamcnTorc & altitudine fafbgijfu-
pra Horizontem, per Quadratum medri.
PROBLEMA XLIIL
T Trabs inclinata fupramurum CD » fit AB, &mcnfbrin
r, .onfBtutuscdiredoipfiustrabis, iuvtipfc&trabsincodc
'.iCplano,mctiridcbcatlongitudinc AB,angulum incUnaricK
ABE, difbmiamBEt&aititudinem AF, ctiamfi tantum
iitionem luprcmam AC, videat, balem occultante muro C-
D. Si quadratum ad £,btsapplicctur, fcmcl vidclicctinclina*
im, ve vnum latus reda tendat ad pundumA, &itcnimde*
miffumad Horixontcm,teavt centrum dioptrx fit in E,&latus£L,Hori2ontiincumbat. Nam infpcdopun*
doA,exa,‘fifiat,vtvmbravcriaeb,3dlatu5ba,iuUtusa£,adaliud,gigncturdiftanciafiuchypoecnura£A. fixti.
Deinde explorata portione dioptrx £I,vt in fchoiio Problematis 7.Numer.i.docui ; ^ Si fiae.vt portio dio- b
ptrx[inucnta ad repertam HypotenufamEA, itafl» iateriquadrati xqualis ad aliud, producetur altitudo AF,
xquGn,quodefIquamim.
2 ' £T firurfusGat.vt£I.portiodioptrxadhypotenufam£A,tta£r,ipiicI,xquaUsadaliud,notaficc^'*/^‘*'d*
difUntiaEF.Non aliter, fi aliud pundum G,infpiciatur.cognita fiet hypotenuU £G,& altitudoGH,vna cum "^**«**
**
difbuiria £H, fi nimirum quadratum primo ita applicetur ad £, vt vnum latus tendat reda ad ,&c. quemad- G
modum in febolio probLy.ofkndimus.
5
1 AM fi £F, inutnu ex cognita EH, fubducatur, nota relinquetur FH, id cA, Gl, qux in fubtimi duci
cogitetur parallela HorizontuEodem modo fi GH, cognita. vel iUiarqualis FI,ex inuenta AF, dematur reliqua
Al,nou fiet. Cum igitur in triangulo rcdangulo AGI, in fublimi con ftituto duo latera A1,1G, cognita fine, rru».
cognofcctur& balis AG, &anguius AGI, * qui xqualis angulo inclinationis ABE, qui quxritur, quod
eundum. t 29 .frim
4 ITAQVE
cumintrianguIorcdanguloABF, latos AF,notumfitfadum.vnacumanguloB, ac
proinde & cum cius comp fomento BaF, ^cognitum fiet alterum quoq; latus BF, cui
fi adijciccur dUkntia £F, (^TrwL
uuenu,tou difiantia quxfita £B,manifc(b erit, quod cA tenium. riBil.
5. DENI £ in eodem triangulo AnF» rcdangulo, ex latere AF, & angulo B ac proinde & eius
0^ .
complcmcmo BAF,c<^nitis,s cognofeetur etiam bafis AB,longitudo videlicet trabis, quod cuprimum. Hax g
autem notaaiam cAicictur,b fi fiat, ve AI. dilfitfcntualtitudinum cognitarum AF,GH, ad AF, maiorem alti
tudincm,itaAG,pautoantenotaeAcda,adAB*
VISIS duarum turrium fummitaribus , edamfi bafes proptcridificiamtcricdaoccultcn-***^**

eam intercarum bafes , quam incer earundem £tibgia , vna cum iplarum
cur , diflanriam
alatudmibusacdiilanrijsamcnforcconijccrc. «
» ,
1*2 GEOMETR. FRACTICj€

PROBLEMA XLIV.
* I SINTduxtiurresAF>GH,qtuntmroIa^*guA.G»ccraanturcxlocoHorizontuB.Oponetinue«
fllgare&<linamiam FH)&intcruailumAG)&viriufqucnirrisalutudincm. Sit primum minor turris ARinccr
maiorem, & menlbrcm 4 ta vt menlbr in eodem cum turribus Ht plano,& minor non occultet f^ghim G> ma-
iori$.Per(choiium problem. .inueoictur&vcraqucdinantiaBF,BH,&vtraqucaIutudoAF,GH:rinimirum
7
inB«Q^dratumttalocctur,vtvoumeiuslatuscumhypoRnuftsBA>BC)Coincidat(&cquodcftquamira,ac
teruum.£tquiatriapun^B)F>H,ponunturin eadem reda»eritdi(hntiarum di IfcroitiaFHyCc^nira.hoccB»
dinaotiaintcrturriumbaics>quodeBprimum.R.uribsdtlfcreDdaalutndiitumGC.notacrit,*acpropicream
trungtJo rcdbngulo ACG)CX duobus latcribus>ACCG>cognids,bartsquoque AG, efficietur nota, quod efl
fixundum.
X DEINDEconfifhtmenibrtnD» itavtipfc,acbafcsF>H,noniaceanttnvnalincatida.rcr(cho- •>11
liumnroblcm. 7. iterum tam altitudines
AF)GH» quamdiflanoc DFt DH> co* r*
mitx fient , fi vidcficct Quadrati rnum
latus hyDotenufis DA* DGt congruet, &c.
quodcfttcitiura,acquamim. InucOigads t
autem hypotenufis DA« DG , vt io eodem '

M-
fcbolio traditum efl« cognofeeturperpro*^..
blema 16. prarrenim per ea,qiue Numero u
ciufdcm problematis fcripfimus, interuai-
‘
Ium AC» finiminim in ‘nWi

nypoienufisacci-
pietur portiones Dl.DE, iptis bvpotcnufis
pi^>portionales,Tt in iUo Numcr.zu]iximus.&c.quod cfi fecundum. £t quoniam altitudines AF.
^lunt»erit etiam carum dificrenda GC>nota.(âmobrcm ex bafc Ao,& latere GC» in triangnlo rcdaiît*
lo ACG,c<^nitis»Iatusquoquc ACîoc cfi»diilantia FH>intcr bafes nota crit:quod cfl prunum.
G h, nou fii>
i
Sl turres cfTcnt AF>CH»xqualcs,cflet dUUntia AQinter fiJli^ difiantut FH, inter bafis xqualis*
S C H O L t V M»
I £XomnibusiquxdemoniWataruntinhoc5.libro»*eoUi£ipotcfir<mibgcncralisad dimedendaso-
RincslongicudincsifiueezfintdifiamixinHoricontc,
»Iongicudincs,fiueearfintdifianibeinHoriconte, fiucaldtu^ncs»
fiuealdtu&ics» profiindiutcsuc,fiuchypotentt&.'d^
proniDdiC4itcsue»fiuchypotentt&*'d^
vtrumque extremum longitudinis dimedendz videri pofiit a mcnfbre, vbicunquectsamiprecxtfiat. Nam ^

ii«ifiu»«perproDlemai5.prscimimperca,qusNumcro5.ciusproblcmatisfcripfimus » difbndzamenfbrevfqoea
iturum duocxtrcmalongitudinisexpIorcnnir»inuefligatopriusanmIo»qucmaUziUiedifbincia;,fiuehj^tenuKcfii*
dunt»vtinfcholioproblcm.7.Numcroi.docuimus:&cJaaumcrit»quodpruponitur. Itaqucudiligcnteret, 4.
qiueio problc. i5acid.rcripfimus, percepta fuerint,eêm fcmperraiio mettendarum redarum tenenda eii^ll
vtraque extremius redz propofiu; cerni potcfi»vt diximus.
%V
a SED neque hoc omittendum puto » quando inuentz fun t dux difUntuc a menroris loco vfq; addoia
extremiutes redx mcdcndx»vna cum angulo al> iofis comprehenfo^certius ( quanquam laboriofiusj intenul*
Ium in ter duo illa extrema» hoc tfi» redam propoutam tnucniri pofTe ex duabus illis difUntiis » &angulo com-
prehenfo,pcr iz.triang.redil.quam per duas didas portiones illis diftantiis proportionales propterea qdod id-
.
m
teruallum mter extrema iliacum poitionum vix accurate pa cirdnum rqxiriri poffiUd quod etiam in prob.itf.
id finem Num.i.monuimu$.
S PAT1 V M ccrrxinzqualc pro ducendis aquis librard i aiic etiam fi lubee, Horizond xquidi<^
I
llanscificcrc.
PROBLEMA XLV*
7 ili II— il'
* I
* QV N D O
a
X» oblatum fpatium non VI»cft valde
1 magnum» excomtamt toannes Ferrerius Hilpanus no-
umentum percommodum proUbrationibu5»hoc modo.Compingan->
bifisArdiitcdus,&A)lathcmaucus»innrumcmum
tur dux rcgolz AB, AC, ex ligno aliquo lblido»acduro» xqualium crurum, qux longmidinem habeant fida
^- -
longam,itavtdUhntixintcrektremaB»C,contineatio.palmosprxcireâutcuamplures. Deindedudareda
? 1
'timhm.
Aâdr
.ad BC, perpendiculari, deferibaturex A» finnicirauusquantulamque IDK» cuius IcmidiamctcrAOiln
toexquales partes (ecctur,quot palmi in difianda BQcomprchendunturJ!>cfcripto quoque circa AD»fcmicir-
culo occulto A£D, transferamur ex D, io cius pmpheriam omnia intcrualla imer , punda redx D &
: ac AD
tandem exA» per fingub punda fcmicirculi AED, redx occult*emittantur,notcnturqucinterfediones ca-
rum cum peripheria Dl,atquc in alteram peripheriam DK,tranfponcntur.Si namque cx A,filum cum perpen-
diculo ^rcdiatur»&omr spaitcsexcindancur,reGdisroluro cruribus infirumend AB» AQvna cum pcnphe-
nafomcirculi IDK» î. udum erit infirumentum ad Ubrationa paopponunumi
2 NAM
LIBER. III. loj
i NAMinC3mpoaliquo,veIhorto,pe(idspun&isB,Cintem,
f!filumpnpcn(licaStranfitp«D,e-s^>a‘>«.'
nini pun Ai B.Gin terra dnfdcm iltitudinis.iu vt (t fpatiuin intericaum ilCiComplucnir/pacium illud hor-
fmff» h-
t
tijVcfcampifitnbratuin,hoccft,Horizomi parallelum.
kr/MT.
Sivero filum perpendiculi AHâbfandctexquadrantcDI, aliquot p2rtes>mmirumj.cntpan&imC
tribuspalmUalnuspun&B.atqucitafodicndumibiericadaliitudinctnt! um palmorum, compUoatum n
inacium inter B, &
infimum pun-
&imcffoflum Horizondfitpai^c-
lum. Qi^ fi filum perpendiculi ab*
feinderet ex aHo quadrate DK. quot*
cunquepartet, nimirum j.eflTctpun-
ftum e, deprefitus quinque palmis
punô B.Qure tunc fiiperimponc-
da , foret n undo C terra ad alcitudU
,
nem 5.palmorum»vt Tpatium inter B,

dcfiiprcmum pundum terrx fuper-
impofiix complanatum Horizonti
arquidifict.Complanatoi^tiointcr
B, & aliud pundum prope C, fiue ef-
foflum tfiucclctiatum , iteranda erit
eadem operatio, pofitoemre AB,in
puodo mucnto, &c. Atqueitade*
incepi procedendum cfivlqueadvl*
timum fignum in horto , vel campo
fbbitEt quoniam in tnangul iguliG.F,arqualcsrunt,*nccnon&aUerniC»H,'*xquian>

gulaerunttriangula ; Eftau &
xutem AGH, triangulo AD£,xquiangulum,quod redi G, xquales fint,& A, b stprmk
'angulaquoque ADE,
communis.fetturtrianguIaquoque BCr,xquianguIa erum. Îdcoque erit vt AD, io.paraumadD£,5*
AUh.,lSt^t‘,xquianguiaerum.«idcoquecntvtAi^,ic
pannorum, ad C£» ac proindeCF,
partium, ttafiC, 10. pamiorum,
.
tot nimirum quot partes filum
proinde CF, 3. palmoscontincbit , to
,
i?_ 1: 1:.
.
perpendiculi abfcindiiex - fcmicircUlo IDK.
Quodfi quadratum CF, nimirum in dato. exemplo^ palmi fcum
QuodfiquadratumCF,nimirumi .
latus CF,fit 3.palmorom ) dematur ex 100. id

linex horizontalis BF, cuius quadrata radix
^
ex quadrato BC, to.
1 Kliquum het quadratum pr.
0. palmorum, rcliqi
dabit horizontalem oiiUntiam BF , a pundo B,vlquc ad per *
pendicularcm CF.
Hj£C eadem difiantia horizontalis BFtCdgnolccturquoquc fine numerorum fiipputationc, hoc modo*
£x Aidcicribaturalius fcmictrculus, & in fcmicirculum AED, transferantur omnia intcniaUaintcr A , & pun>
da r^xAD,ac tandem cxA,rcdis occultis cmifilspapunda in fcmicirculo notata , obfcrucmurcarumin-
teriedioneseum (emicirculocx A , deferipto translcranturqucin alcenim quadrantem verfus K. Nam quot
,
partes filum perpendiculi AH, ex vltimo hoc fcmicirculo ex A, dclcriptd abfcindet , tot oalmos continebit ho-
tizontalislongitudoBFi^^proptcrcaquodcadcm cfi proportio DA» ad A£,qiixCB.adBF, quippe cum
gula AECBF.oftenfa fint fimilia-Cum emo ex conllrudionc, rc^ AE, compledatur tot partes redx AD,
D
quot ex Ajin fcmicirculum AED,vfquc ad mum perpendiculi fiint tran$Litx,(v t in nollro exemplo partes pro-
pemodum pf) comprehendemur totidem palmi redx CB, in reda BF. Eft autem confideratione dignum,
toartcspoftcriorisicniicirculicontririoordincfiniiicse/rcpartibusprioris fcmicircuUIDK. Nam fiverbigra-
tia redx D£,quxxqualiscfi tribus partibus rede DA, InitiunifumcntibusaD, accipiatur xqualisAL, trium
quoque partium redx AD, initium fumentium a pundo A , ducaturque reda AL , hctanguIusIAL, xqualis
anô DAE. enim arcus DE, AL, xquales fiint,crunt quoque reliqui AE. DL, xquales.' Igitur anguli e az.mvf
AD£>DAL,xqimcs cTum,idcoquc & reliqui D AE,I A L,xqude$ inter fc crut: proptcrcaquod tam duo ADE,
DAE,proptcrixdumE,infcmicirculo,quamduoDAL,tAL,vnircdorumxquaIcs. Exquofit, rcdasAI,
AL,cx poltcriori (cmicirculo ex A, deferipto auferre arcum fimiiem arcui in priori femicircub IDK , inter re-
das AD, AEdntcrcepto: Eademque ratio cft de aliis.
QVANDO inArumentum ixpius rcpcticum fiut,quxritur autem, quanto altius, vel deprefiius fit primd
pundum.quam vltimum,fciciur hoc per altitudines, dcprcffioncfiie intermîas. Vt fi primus locus fuerit al-
rior quam?ccundu 5 quinque palmisjac hic altior
,
quam tcrtius,duobuspairais;hic autem dcprcfiior, qua cmir-
tuslocus,tribuspalmi$}&hicoeoiqucaltiorquamvltimuslocus, vnopimo,coIligcmusprimumlocumdiio-
rem clfc vltimo foco quinque palmi$.Nam primus locus erit altior tertio feptem palmis, cum primus fccudum
qainqucpalmisfiipcrctt&fccundustcriium.duobus. Eiquiatcrtiusfupcraturaqô, tribus palmis,fupcra-
bii primus quartum quatuor palmis.Cum ergo
hic altior fit.quam vitimus. vno paBno,erit primus altior.quam
^domus, quinque paimisifit fic de carteris.
|o alter altero fit altior,

Io Ab,fiatorx menforisxquali. npiaturexB,
,
pcipen Cpcr-
^^tu autc &cilc cognofccSiVtcr locorum fit aJtior.Nam quando per latus fuprernu horizonti xquidifhms, • ?*»
ex AdocusB,cemitur,cadcm cft altitudo vtriufquc loci: SivcrodeprimcndutncftiJlud.vtB, videri pofiit,crit

locus A,altior:Si denique idem latus attollendum cft, erit locus B.alaor.)
Nam fi per dodrinam fcholij pro
inucftigeturaltitudo DQ&aufcraturmcnlbrisftaturaAD.rcliquacritaUitudo AC; Actanio erit altior locus
A, &
locoB.£t fi e contrario in loco humiliori B,crigatur baculus BF, ftaturx menforis xqualis , per dodrinam
ftbolijprobL74iKiuiratur altitudo AE,vfquc ad perpendicularem FE, pa cogitationem ad AQ dudam,&ap-
.-j i ponatur
105 G E O >1 E T R. P R A CT I C i£
ponatur ftacura menCoris BF.noa cu “det totaalcitudo AOAc tanto dcpreflior erit locus B«quam locus A. At-
quciucx loco A,3{1 locum ^coodcci potcAaquainonautera contra.
4 QVODriintcrprimumlocumA»
&fccundum B>intcrpounulicmonsCJu
vt ex A, locus B, videri nequeat > ve in a. (i-
guraiitaprocedcmus. £x A»pcrrchoIium
problcm.7.indagabimu$ altitudinem CD.
Deinde ex Cpcrfchoiiumproblcm.p. ex-
plorabimus altitudinem CiLiduSis nimi-
rum ad CE (perpendicularibus AD> BE.
NamKacranonc concludes locum A(al-
tiorem eilc loco B, quan deate DE. Quim-
ob rem H perfodiatur mons C|VcI aqu^du-
dhis drcaipfum extruatur > conduci pote-
rit aqua ex A> ad B(& non contra*
5 POSTP I.yOfiinmontcaliquo,vcImeiuslatcreficaquaveIinputeoaliquoprofundoiVclinfofla.
aliqua profund (_D i & feire defideres , an ex D| ad B, condud polficaqua per aquMudom , ia erit agendum.
*
Primum fiCI >.puieus c(l.inucAi|;acius profun^tatem CD, per problem. 17. fi verofofla, aut vorago aliqua»
per problema t .^.Deinde concipiatur ex B»ad perpendiculum CD* duci perpendiculari:. BE: atq; per (choUum
Mool.T i>,inuclHgcturaldtudoCE.Sinamq; hzcdeprchcnfa fuerit arqualis profunditati inucnta;CDiha>
bebi* .adusaau{ D» eandem altitudinem cum loco B» ac proinde aqua ad B* ex D» defluere non poterit per a-
‘
quxdndum : Si vero altitudo CE» reperu fuerit maior quam proflinditas CD

» conduci poterit aqua ex D. in
locumBiSidcniquealutudoCE, tnucnaflicric minorproluRditateCD» erit locus B.al^ quam aqua iuxu

Dat^c idcirco defluere non poterit ad B.
. lX bis non ob(btre intcmgts, vbi aquxdufius nUiter Cnt extniendii& ybinon.
FINIS LIBRI TERTII.
GEOME-
M
loy
GEOMETRIAE
P RA C T
LIBER
I
IV.
C ^
r
\a 5<Ê a S
Superfiderum planarum inudligans.
VE MAD MODVMltnurcUtreltdsUmM mttuur, iu Ceomelrdfiferficitt
fUiuufirfrferfieiemqiudrtttm, (*rcirpor»,finefiUdit, per ctrfw cubicum meti- m/i/irTt.
nfrUttt.Numficu! line* reUuJicUur loo. palmorum inquxUnefvnius palmi cen- ttor:
Hes eontmetur , it*fuperJictespUn* dicitur loo. palmorum , qu* centies quadratum
continet, cuius latuspalmo aquale eji : d-fiUdum too.palmorumilluddicitur, quodJuftrfuH-
complectitur too. cubos, quorumqutltbet latushabctvniusptlmr.quoddealsiset-
iammen(ur'u,'vtdepede,cubito,ptJfu,mtlltario,^c.tntelltgendumeH. jSjda‘veroqualtbetfupcrficies“^^’^'^
tot quadrata cuiufque menfura comprehendere dtcitur, quot tnparallelagrammo reilanguU quodtBs
,
aquale tH, continentur , explicandumprimo loco ent qua ratione area cuuultbetredlangult cognojca-
,
lur.Deindedeareatriangulorum,quadrilaterorumnonreclangulorum,calerarumquefi'gurarumplu~
rium laterum agemus: ac denique circulum,eiujquepartes metiemur.
DE AREA RECTANGVLORV
C A P V T I.
QVONIAM Euclides defin. i. liK i.doceti omnepanlldogranimum reflangulum contineri fub redis
duabus lineis, quzredumcomprehcndutangulum
manifenumeii» arcam cuiufaue rcdanguli produci
ex multiplicatione duorum larcrum circa redum
anulum, vnius in alterum; adeo vt in quadrato (atis
\5
(it ducere vnum btusin (e, vt ciusarca cognofeatur; ks
quippecumduolatcracirca vnum angulum redum
xqudia HnuVt in quadrato ABCD, cuius fingula la-
tera quinos palmos cominent , fi latus AB, quinque
palmorum in fc ducatur, producemur 25. quadrata,
^ f g g .
quorum quodlibct habctlatus vnius palmi; atq; tot palmos quadratos continere dicetur arca quadrati ABCD.
AtarcaredanguUaltera pute longioris EFGH, cuius vnum latus circa redum angulum condncc 5. pcdcsASc
•iterum 5.diccturcontincrci/.palniosquadnuos,proptcrcaquodcxmutua laterum 5.&5.multipiicaaoaenu*
merus 15. procreatur.
X ITAQVE fi campum aliquemredangulum,vclparaUelogrammum redangulum metiri iubcamur, Vttsmf m
fnenfuranda erunt per aliquam menfuram notam, vt per pûm,vd pedem, &c. duo latera circa angulum rc-
Q. rtOdguIm
Aim. Nam vno tn alterumdudo, areapropofiti campi» velparallclogrammiredanguliproducetur,ytdi- mtwjtm - *I*
awnefl ifnilbmu
DE AREA TRIANGVLORVM
c A p V T II.
I QVANDOtrianguliomniatriaUtcracogninrunt, duabiu>tiac!utareacogno(nMtc(l.Priaia>
^nsaccuratUIiiiiacfl.ialclu^ct. Coligauturoumiatatiramnamfiiumam: ixbmmfiimmafeimffifuhtsbadhir
fiufptu
io6 GEOMETR. PRACTICi£
Uttrdfft b*ki4nmtm Afftrtnti* inttr iSdmfimfftm » &
UttfdfingnU: Pt/lrtm trts hd SftrmU » & £Bdfi-
mttrft mmn» multiftuentuT.PrUdS^ tnim numm rd^ ifUdirdtd trtt dndtrtdtÛ fguftd.
VERBI gratu, btcn iint 10.17. 2i*crit fiimma cx illis coUcda 48 A fonilfii £4. Diffnrntur autem inter
fi
hancfcmi!rem,& latera erunt i4.7-3.Hr intcrfc mulriplicatr(ducendo primum 14.^7. deinde produ^m in
J.^ûnt2p4.qurduîn 24. firmifTcmprrdi^m»producunt 7055 cuius numeri radix quadrata 84.eritarea
didi trungulucuiuslatcrafum io.i7.ii.Rurfiufiin aiio quopiam triangulo latera fint 13.14.15. inucmemus ea-
dem arcam Namfumma laterum c(i42.rcmilTU aiJDiftcrcntue inter Kanc/emincm»& tria Iatmfiint8.7.d.qu^
inter fe multipUcatz faciunt 33tf.quz dudain ii.lcmiflcm prrdtdam cfiiciunt 7056xuius numeri quadrata ra -
dix 84.dabit arcam trianguli, quod lateribus i3.i4J5.continccur» Denique fi detur triangulum ABQ
io quo la-
tus AR| 7 .BCio.&AC.ii.rumma omnium eltaSUScrcmifiis I4.quz latera fupcrachilcc numeris 7Mf.3.qui inter
fir multiplicati faciunt qurduda in 14. fcmiflcmrummzgignuntnumer0ii7<S. cuius radi* quadrata
8^
ABC. Ex quo colKgcs non omnts trianguli aream efle numerum rationalem pro-
fere dabit arcam trianguli
34 ^
,
:
ptcrca quod numerus vltimo loco produdus non cAfemper quadratos, vt inpoAremohocexcmplocontigit.
H A N C praxim,fiuc regulam, qitzcxquifitinima cn*vc dixi,iu io triangulo ABCdcmon Arabimus.ui •
uifis analisABC AC3 .bifariam per redas BD.CD,cocuntcs in D,ducanturcx D, ad fiogula latera perpendi-
culares DE,DF,DG,iungaturquc reda AD. Quoniam igitur duo anguli £,DBE, in triangulo D£B;zquales
•a .frm. {jim duobus angulis G, DBG, in triangulo
DGB, & latusDB, commune ; * erum tam Utera D£, DG. quam
B£,BG,zqualta.Eodcmquc modo tam UteraDF»DG,quam CF, GG, zqualia erunt in criagulis DFC,DGO
acproindeDE,DF,(cum vtraqucipfiDG, fit onenUarqualis)inter(czquaIcs erunt: ideoque omnes tres per-
pendiculares D£*DFJ^G,zqualestntcrfeerunt.
DEI N D Equiaquadratocx AD,zqualiafiinttam qtiadrataex AE, ED,quam quadratarx AF.FD,
zqÛa erunt quadrata ex A£,LD.quadratis ex AF,FD;Ac proinde ablatis zqualibusquaoratis redarum ED,
FD,zquaJium,rcliquaquadratarcdanim AE, AFfZqualiacninrpruptereaque&redzipCBAH, .^F,zqualcs
enioc. Igitur cum Utera AE, AD, trianguli ADE.Utcribus AF,AD.crunguli ADF, zqualia fint.& bafisEO,
c t. frhm. baii FD,*^ erit angulus DA£,angulo DAF,zquaIi$.
I A vero AE.ipfi AF, & EB, ipfi BG,.Tqualisc{to-
Oy
ncnU.eric tota AB,duabus AF,BG,zqualis addftilqucarqoa-
;
libus CG, CF , duz AB, CG, duabus AC

B( j, zquales erunt.
Tam ergo duz AB, CG qium duz AC, BG, fcmlflcm mum
,
Uterum AB. BCACconlntuenc.Quocirca CG vel CF,dilFo*
ren tta erit inter feminem laterum, & latus AB. Ite BQ, vcl BE«
diffirentiainter eandem (cmiircm,& Unis AO Denique cum
AB, CG,icmificm Uterum cfficiam.ficqucBG, ipfi Bbjrqua-
lisvt oAcndimus.confbtuenc quoq; BCAE,rctnifi*em eorun-
dem Uterum: ideoq; AE, differentia erit inter Utcnim femlf-
fcmA Utus BCTres ergo redz A E, EB, CG, 6c femifiem Uterum confUcuunc, & tres differemUs inierrcmill
fem Utcrum,& tria Utera trianguli.
PRODVenSum AB.ACfit BH.ipfi CC,& CI,ipfi BG,zquaIis; ttavt tam AH, fcmiiTi laterum, redis
vidriicet AB, CG, quam Al,eidcm fcmilTi Uterum, redis nimirum AC.BG,fit zquaIis,conAetquc cx tribus di&
finxntiis ante didis. Dudatmoquc HK, ad AH, pcrpendicuUri, quz cum AD, produdaconucniat in K;con-
ncdanturrcdzKI,KBJKC tt quiaduo Utera AH. AK,criaiuguli AHK,duobusueenb. AI.AK, trianguli ADC,
d 4-frim. zqualia fiinc,angulo(queadA,contincntzqualcs,vtfiipraoncndimus, ^ zquales quoque erum baln &
lK,&aneuli H,I Cum ergo H, per confirufrionem fit rcdus,redus etiam cniL
ABSON DATVR prxtcrra BL,ipfi CG, vel BH,zquali5,vt proinde rcUqua CL,reliqu BG,vcI ipfi CI,
sn!|ualis fit, iungaturque reda
KL.ProdudaautcmBH,fiimaturHM,ipfi CI,zqualis,conncraturq;redaKM.
Et quia duo Utera KH,HM,crUnguIi HMK,duobus Uteribus KI, IC, trianguli CIK, zqualia fun t, angulolque
c4 H.Ucontincnt zqualcs,vrpotercdos;< erunt quoque bales KMtKC^rquales ; atque adeo cum duo latera
BK, trianguli BmK. duobus Uteribus BC BK, trianguli BCK, zqupiia Itnr, fcfl namque HM,ipfi RCxquaiis,
fs. frimi. quod partes BH HM,pard.basBL,LC,fintzquales^fitq(ichafisKM,b3fiKCoAcnlazqaalis;^cnjntquoqQe
angubKBM,KBC,zquaics.ItaqiquonUmduoUtcraBH.&K,tiiancuiiBHK,duobuslafcribusBUBK,trUn-
guliBLX,zqualiafunt,zqualcfquccontincntangulo$adB.vtoftenJimu$.Scrunt&balesHK.KL,&anguliFE
L.zquales.Cum cigo H,ex con/fnidione redus fit, erit quoque L,rcdus. Q|urccum Utera KH. KB.trtangoU
b t.frimi ^BH, Uccnbus KL, KB. trianguli KBL, zqualia fine, & baf is uH, bafi BL , erunt etiam anguli BKH, BKL,c-
qualcs.
Q VO N
IA M
autem ex iis,qiizad prop.32.Iib.i.£ncltdis demonfirauimus, qaatuor angtdi quadrilated
BFnCL,quatuorredis(unczqualcs:crunt,dempdsduobusrecHsH,L,duoHBL.HKl«,duobusrediszqualet;
\ti.fritm. idcoqucduobusangulriHBL, EBL, zquales, ûod hi quoqucduobusfintrediszquales,ablatoq;<ommuni
HBUreliquus HKL,rdiquoE6L.zquaiiscrit:acpropterct&HXB,ipliEBD,dimidiusdimidio.zquaUsertt.
Cum etro&rcdus H,reao E,fit zqualis,*^ erit quoque reliquus HBK,tn triangulo HBK, reliquo EDB,in ni-
\d>J*dtL aru|ulo£DB,zqualit;acproindecrianguUBHK,DEB,zquianguUcrunt. ^ Qj/iprnpccrcritvcDE.adEB,tcz
mtf.frim,
m
BH, ad Hl^ atquc idcirco fi linez hz ad numeros contrahantur, “ erit numerus, qui cx DE, in HK, zqiults
numcro.quifitcxEB,inBH.” Eandemergoproportionem habebit quadrjtuiex DE, ad prodiidumcx DE»
on.ftftL In HK, ad produdumex EB, in BH. " Sed ita ch quadratus cx DE, ad produdum cx DE, in HK, vt D£,aE,in HiCl^x
tgiturquadratusquoquecxDE.adprodudumex£B,inBH,TcD£,adFIK.Vt8uccmDE,adHK,itacfiAE,ad
Ah^Nam cumparalIclxfintD£.HK,zquiangulacninttriangulaA£D,AHK,ex coroli.prop,4.1ib.^4iucUd.
Igitur erit vt AE, ad ED, ita AH, ad HK, dc permutando, n AE, ad AH, ita£D,ad HK.Igitur erit quadratus
**
i
*’
quoquccxDE^produduex£B,tnBH,vc A£»ad AH.'QuacrgoficcxqtudratoipfiusD£,mAH,zquaU»
ClllCt»
'
LIBER IV. 107
multiplic I, procreatur. n nmurum productus cxquadratoinin

quiaaraualcsniimcn.
D£,tn AH.& productus cx A E,in produ^m cx EB.in BH, eundem numerum AH, multiplicant • habebunt | y^fi.
produ Ai, nimirum numerus, qui ex produdo cx quadrato ipHus DE in AH, multiplicato in AH, gignitur, &
numerus,quiex produdoex Aîn produdum ex £B,in BH,multipHcatoin eundem AH, procreatur, cande
proportionem quam multiplicaotcs.Cumer^hixqualcsnnt,erunt&iUiprodKdiarqualcs)hoccA,numcrus
produAus ex AH, in AHJdcA, quadratus ipHus AH,dudusin quadratum ipHus DE.fpcr (cholium enim pro-
poCip.iib. 8. Euclid. quomodocunque tres numeri inicrfe multiplicentur, idem femper numerus procreatur^
xqualberit numcro.qtii cx produAocx AE, in produdum cx EB, in BH, nempe cx produdo trium differen-
tiarum AE,EB,BH,intcr fc multiplicatarum, dudo in AH, id eft,in Crmiffcm laterum dîtur. At cx quadrato
spfius DE , in quadntum ipiius AH, producitur quadratus numerus arex trianguli ABC, vt mox oAcndcmus.
Igitur&exprodudotriumexceffuum AE.EB.BH, inter (c multiplicatorum, dudoin AHtfcmiUcmbtcnim
ABiBCACproducituridcmquadratusnumerusarextrianguliABCacproindcradixquadratabuiusnuoicri ,
critdidicrianguliarca.'quodcratdemonnrandum.
OyOD autem cx quadrato ipfiusDEtin quadratum ipnusAM,producaturquadratusnumcm$ arex tri-
anguli ABC,in huncmoaumdemonAra Quoniam vt num.a.oBcndemus,ex D£,in lîffcm lateris AB. pro-
ducitur arca trianguli A DB Et ex eadem DE. hoc clE cx DG, in (onillcm lateris BC,cfiKietur arca trianguli
;
BDC;ttcm cx cadem DE,id cff,cx DF,in remiffem lateris AC. gi-

ADCi Quod autem 6tex DE, in femiffesTa-
gnitur arca trianguli
Xhf^ctmd»
tcrum AB.BC» AC, xqualemci,quod fit ex DE, in ,ex illis AH • • B * *
fcmilTibuscon/latam:fictproptcreaarcatrianguliABC,cxDE,in
AHiacproptcrcafcontradishifcclincisad numeros^ quadratus F si*
numerusarcxciuGiem trianguli procreabitur cx quadrato ipfius
D£, in quadratum ipfius AH Q^do
enim duo numeri fc mu-
tuo multiplicantes fcccrintaliquem,produccnt eorum quadrati (e
rourao muldplicantcsquadratu illius produdl.quod iu pcrfpicuum fiet.Dno numeri A,8< B. fe mulripUeantes
faciaocD;&amborciprosmultiplicantcsfaciamC,&EDcniquehiquadratiC,&£,lemultiplicantcsfaciant
F.Dico F,cffc quadratum ipfius D. Cum enim A,multiplicans feipfum.& B, lactat C,& D: “ erit vt A,ad B,ia
C.ad D.Eadcmquerationc.cumB.multiplicans A,&ietprum.fiuitD,&£,eritvt A,adB,itaD,adEidcoq; 0
*^**^^''*^
DiEtContinucproportionalescnjnt.’^ Quare qui fitexCin £, numerus videlicet F,xqualiseritei,quifitcxD»

in fetae proinde F.quaJratuscrit ipfius D Qna; cum itafinc,cum ex DE, in AH, producatur arca trianguli AB-
Cvt ollcndimusifict cx quadrato ipfius DE, iu quadratum ipfius AH, quadratus numerus arcxciufiiem trian-
guli ABC Q^d erat demon Arandum.
X AETERA via.quacxdatislateribusarcatriangulicolligitur.hxccA; JrahUt-
SXqM9kkMgu!»44ljsm0fp9fitnmtttUm9T9tr4t(iitm^ji$fmtî^nfûMUrkdMCMtitr,iUen^(p(imqM£mi~ guU^H0
imtfgmtdfntrit)multifb(Mt4 in /mijffrm ksjis.jtit 4j£h Uttrwy vtl emftmifik i» tetm idfim freebuet gream ^
TtiJimdMkttitdpetpeiulknljfitdMSdmtetm bdfttUt nnmtrMmpTKTuint ,€itimfemijri$drtm trunguU efferet:
NAM vtlib.7.propofi.demonArtuimus,cAarea trianguli equalisri^rigulocomprcncnfbrubperpen-^^
^^
^
dieulari,& Icmtffc bafis,vel rubrcmi(rcpcrpcndicularis,ac tota bau ;Item IcminfrcAanguli fub perpendiculari,
tctotabafecomprchenfi. Cumeigo 0 crcap.LhuiusUb.arcareAanguliilliusproducaturcxmultiplicationev«
rius laceris circaangulumrcAummaitcrumthoccA, ex perpendiculari ('rquxvnUatcrixqualiseAînfctnif- zf^fnm,
(cm bafis trianguli,
ianguli,vclex
vcl ex (emi Ae perpendicularis f* qux
(cmiAepcrpendicuiarisf* (emiAi lateris cA
quxlemiAi xqualis)ln totam bafem ;vA
eAxqualis)ln denique
; vcl deniqui
rc^ngtilum trianguJidupium ex perpendiculari in totam bafi-m triangulitconAacpropoficum.

D
MAGNI*! V Oaucem diSx perpendicularis. Acutis bafit,m metiendis campis inucAigandicAper
catenulam ferream , quod hxc neque intendatur, nequerc- Stgmtnes
mittatur,autcerrc, fi omnia laccranoca fine. Geometrice hoc
modo. Sic triangulum ABCcuius latus AB,fit 10.& BC» ai. &
cuUn db-
AQ 17. Primum inucAiganda fun t (cgmenta BD, CD, inter
ffUuUmtwf
perpendicularem perca, qux lib.Lcap.t.Num.9dcripfimus» fMtfdSe
,
nac ratione.Fiat vt ucusBC,in quod cadit perpendicularis A-
DjfScm per autem effet demittenda pcrpcndinilaris in maxU
mum Iatu5,vt intra triangulum caderet ) adfiimmam aliorum duorum laterum AD, AOniminim.vt iLad 27.
ita differentia eorundem laterum, videlicet7« ad aliud. Producetur enim numerus 9. ^ qui quoniam minorril
latere BC argumento eA.pcrpcndicularem intra triangulum cadcre.$i enim maior c AVt, caderet extra, vt pro-
.
pofi^rnoArorum triangulonimrediLolkndimus)quiablatusex latere BC, id cA,cxi!. relinquit la. feminis

dabit minus fegmentum BD, prope minus lacus AB, qux eadem lemiffisex latere BO*ubtradla reliquum laciet
maiusfcgmcncum CD, nimirum I5.iuxa maius latus AC
Sn nirfuscriangulum ABD.cuiuslacus AB,ia.AD,ii.&BD,ao.demitccndaautem{jtperpcodiculariicx
D, ad AB. Fiat, vt lacus AB, 12. ad fiimmam aliorum duorum
îJta differenda eorundem, nimirum p,ad aliud. Producetur
enim numerus 259. (qui quoniam maioreA latere AB , ar-
mento eA, perpendicularem cadere extra triangulum angu- ,
UimqucA,cAcobtu(um,)cxquolatusAB,ii.(iibcra^m,ro-
)inquit,it 4.Huius autem numeri remi/ns5fdabitf<^mcntuin
eatjrius ACincer perpendicularem, &angulum obtufumiea •
demquefcmiffitaddiulaceri AB. efficiccaliud fcgmencumBCimtcr perpendicularem, &angulum acutum

t7^ Atque hxendo cxpedidAimaeAi
ALITER
;
,io8 GEOMETR. PRACTICyE

ALITE R.* Sit ducenda pcrpcndicubrisad maximum latus BC. in priori triangulo ABCousneceiBi*
a 1« ^m. rio cadet intra triangulum • proptcrca quod angulus A, maior cft vtrolibct BC;ac proinde vtcrq;liorum act^
;
b o/ttm» tmedbQuoniam autem quadratum reikx AB.minus dfi quadratis rcQanim AQBCrcdangulo bis compre-
benlb lub BC&Tegmento CD»intcr C»dcpcrpendtcularcm:fi quadracumre^p AB,ioo.dctrahaturcx fumnu
quadratoru rcflaru ACBC»id clLcx yjo. reliquum Bet rcdangulu 650. biscomprchrnftim lub BC,f<^mcnto
CD»intcrC.pcrf«dicularc.(ârcciusf(minis3i^.xqualisericrcdan^!oiliorcmcirumpto»cproindchocre-
ângulo j 5. diuilb per lacus
1 BQ
it. dabit Quotiens 15. (^mem u CO, prope angulum acutu Qcui opponitor
. latus AB.cuiusquadracumcxrummarcIiquorumquadracorudctra<fhimfuit.AblatuauicrcgmentoCD|i5.ei
cijjttmM.
iatcrcBC,at.rcmancbiialtcrum Tegmentum BD,6.Eodcmpaflo,‘quiaquadratumreax AC, minus cft qua.
dratis rciftanim AB, BC,rcclangufo bis cornprchcnTo Tub CB, &
Tegmento BD, inter B,& perpendicularem
fi Quadratum redx AC* 289. Tubducaturex lumma 54i.quadratorum rearum AB.BQrcliquum fiet redan.
gtilum 25a.comprchcnrumbisTnbCB,&Tcgmento BD, inter B,&pcrpcndicularcm.Cârc eius TemilTitta^.
araualischt ilii reîinguio lemcl Tumptoac proinde hoc rcdbngulo latf.diuilb perlatus CB,ai.dabit Quotiens
6.kgmcntum BO,iuxta acutum angulum B, cui latus AC, quadrati ex duobus alijs quadratis detradi opponi-
tur. Quolcgmcnto^. dempto ex latere BCai^rcmancbit alterum Tegmentum CD.f5.
DHiNDE in poflcriori triangulo ABD.duccnda fit perpendicularis ad latus AB, no maximum.Et qoia
Jttt.frim. latus DB, latere AD, maius cH;** erit angulus A,maior angulo B.* Cum amboeigofimul fine duobus redismU
c iT.friiH, nores, erit laltcm minor B. acutus âc proinde quadratum re^ AD> minus erit quadratis rcftarum AB, BD,
:
fii fietat.
reângulobiscomprchcnToTublatcreAB,&TegmcntointerB.&pcrnendicularcm.Sieigoquadraiumrc^
AD, izi. fubtrahaturex Tumma quadratorum refiarum AB, BD, id eil.cx 544.reJiquum net reiângulum bis
comprchenTumlubAB.&l^mcnto imerB,& perpendicularem, nimirum 425. idcoque eius Terni iusiti^x.
qualu erit illi rerSangulo Temei TumpeaQuarefi rciângulum hoc 211 ^.diuidattir perlatus AB. dabit Quo-
tieiu 17^ Tegmentum inter B,& perpcndicubrcm ;quod quia maius ell latere A6,arPumcnto ert, perpendicu-
larem DC,cadcre extra triangulumac proinde angulum A,obcuTum dlc.Q^d fi cxlioc figmento I7y.dema*
turlatus AB, li rem anebit exterius (egmentum^^
AN QV DO
confiat, angulum A, cfilobcuTum.ideoquc perpendicularem DC, extra triangulum eo-
giujtfim. dcrc,repaicmus eadem figmenta BC»CA» hoc etiam modo. S Quoniam quadratum lateris BD,lupcrat qua-
drata iacenim AB, AD, re&mgulo bis compahcnlo Tub latere AB.& Tegmento exteriore AC ; fi fiimma qua- '
dratorum rearum AB, AD. 265. detrahatur ex quadrato lateris BD. ^00. reliquum erit rc^ngulum 135. bis
comprehenTum Tub AB, AC : & cius (cmiffis ($7 ^ illi rc<5iangulo Icmd uimpto xqualis erit ; ac proinde hoc re-
Aangulod7|. diuUbperiatus AB, 12. indicabitquotiens 5^ Tegmentum exterius CA, cuifiaddatorla-
rrw»- tus AB,i2.confiabitur figmentum BC.17y.Scd prior ratio, qux ex 2.1ib.£ucLnon pendet, expeditior, ac proin-
*
dctcnenda:quamui$auôresali)pofieriorcm viain plcrunquclcquantur.
INVENTIS ramentis a perpendiculari Taftis. itamagnititudinempcrpcndiculariscognoTccmus.
lUt. DIT FtkEKTlA mter mumsi ftgmtntum ^
Utm ddiAftns iiudtur in fumnum tx tedm ffffntnt$ Utert
, ^
cmftxum. RA4ixtnmqtudutdnnmtnpr9dx{hfaftmiuuUrmtxinbtlntH$txmt UlAt 9 fnmft (4fittt€Tth^miuT$
tZrn Verbi gratia. In priori triangulo ABC, fi difierentia 4.intcr Tegmentum BD» 8f btus AB» hoc cfi, inter d
1«
irtMfmh & IO. multiplicetur per 6, nempe per Tummam ciuTdem Icgrncnti BD,& lateris AB»gignaur numerus <?4.cu.
i
91M ius radix quadrata S.dabic perpcndicubrcm AD.Pari ratione fi difFcrcniia 2 inter figmentum CD, 3cbtus AC
'^*f"**‘ hoc cfi,i5.& i7ulucatur in j2 id cfi in Tummam ciuQcm (cgmemi CD,& lateris AO procreabitur numerus 64.
cuius radix quadrata S.prxbcbit perpendicularem AD.vt prius*
IN poficriori autem triangulo ABD.fi difiFerentb 5^ inter (egmentum AQ&btbs AD,nimiruminter
5y&ii.ducaturin i6y. hoc cfi in Tummam ciuTdcmIcgmciui AC, & latus CDiproducctur nu-
75Tfr merus fitic 89^^. cuius radix qiiadrauin numeru exhiberi no potefi, Ted paulo maiorefi
quam appolita fragio cuius numerator cfi 75<ryf; denominator autem 8, qux adhunenume-
8 nim9T^‘*^ reducetur, fi numerator per dcnomin.itorcmdiuidamr: atque cama cfihrrmc per-
pcndicularis DC. nimirum îbm fi diHcrcmia 2^ intccTcgmentum BC, 17^ Si latus
BD, 20. mul'hJpHcetur per 37^ Tummam ciuldcm Tegmenti BC,& latus BD, gignetur idem numerus, qui prius,
r:*T,
^J^hoc cfi, 8^ 94. cuiusradix quadrata paulo maior cfi, quam Prrt^vcluti prius. Aeque hxc ratio laris cxpc-
dita cfi.
h 47 f$im.
.
ALITER.** Quoniam quadratum redlc AB»in priori trbngulo ABf^ xqualc cfi duobus quadraris re-
darum AD, BD fi quadratum : Tegmenti BD, tollatur ex 100. quadrato btcris adiacentis AB, relinquetur
quadratum ^4.rcrpcndicubrif AD. Radix ergo eius quadrata 8. em magnitudo perpendicularis AD, vt fupra.
Similiter fi quadratum 225. Telemi CD, dematur ex 289.quadratobteri$adbccntisAC, rcliquumfictqua*-
dratum <?4.pcrpcndicularis AD, cuius radix S.magnitudocnt perpendicularis AD, vt prius.
IN triangulo vero poficriori ABD.fi quadratum v^Tcgmcnti AC>5f Tubtrahaturcv izi.quadrato late-
ris aducentis AD, ii.rcmancbit quadratum pcrpendiculartsDC,cuiusradixcfipau!o maior quam 9 rro?*
Sm* vis vt fiipra. Sic etiam fi quadratum jio$:|.(egmcnti BC»i7^ lubtrahacura quadrato 400. beeris adbcentis BD.ao.
tmmfttii- remanebit rurTus quadratum
85)^^. perpendicularis DC,cuiusradix paulo maiofcftquam9TyJJ.vtfupra.Vc-
prior ratio magis expedita vidaur,quanquam alii pofieriorem hanc vum tradant.
fii txftdi-
triangulo porro xquilatcro perpendicularis hoc alio modo inuenietur. Quoniam quadratum lateris
*
u$r. TcTquitcrtium cifi quadrati pcrpcndicularuifi fiat vt 4*ad 3. ita quadratum bterisad aliud proucnict quadratum
,
perpcnilicubris.Radix ergo huius quadrati notam exhibebit perpendicularem. Vt fi btus cfi eo . & fiat ve 4. ad
|.iu loo qiiadratum btci is ad aliud»gtgnctur quadratum perpendicularis 75. cuius radix 8{4- proxime erit per-
I
ttdJu^' pcndiculjiriqu.vfita.
'DENlQyEinucntis figmentis bafisapcrpcndicuIariTadi$,perpendicularisipfii perfinusitafieteogni-
ta in priori trungulo.Fiaivuo.bcusAB»rcdtoangulo<q)poncuraaafiQumcotumrcwanguliD4ta6.figmcn-
tunsBD,
, L I B E R I V. f9
tam BD,adalia4!producettirê (inus anguli oppoGd B AD«ôooo.£rgo angolm BAD«ent grad^^. \Cn.5i«
acproin(lcangulusB»etuscomp!cnieocumericgrad55.MtiLB.Sttmrurrusnaty vtGnustotusadio.latusAB:
ia 8ooo3.Gntu angdt B AD4J aliucLprocmbitur la^ AD.hoc cli,pcrpcndtcularis 8 1 £99^>fCTme>qu9 pau-
lomuoreft,quaro8.rupraioucnta. quod dilcrimen oritur exeo, quod unus non iiuit omnino tales, quaJoia
obuU delcribuncunquod tamen in meoruradonc camporum non inducit fonfibilcm admodum erro re m .
ITAQVE G in priori triangulo ABQpcrpcndicularis AD, Sulucatur in io.|.lmt0cmbansBCircl4dc- ^ ^rum-

miliis perpen£cularisAD,inii.toambarcm,procrcabitur area trianguli ABC84«Q^ etiam producetur, fi /«A ABC
too popendicularis Sin totam bafem itanultiplicctur,& produci numeri id8.rcmifm accipiatur 84.
ITEM inpofterioritrianguloABD,GperpendicuiarisDC9rf^^ducaturind.remiflembansAB,vcl
faniiTisperpcndicularisinimirum ix.coficictiirareatrboguli ABD,
vcl 5^$^ Qu 2 etiam producetur, Atota pcrpendicuLi^ in totam baiem ducatur, & produci capiatur (e- jS.
miiTu.
VT autemGradiones,quoadeiusGcripote(l,ritcmur,(.araba,vtquandopcrpcndicuJarisdlnumeru$
'nque in totam oaTcm ducas : quando rcro
par,&: baiu numerus impar, accipias femilTem perpendicuUn.^ .
pcrpcniicularucftnumerusimpar,&bansnumeruspar,fuma'.r. mcmbans.camqucducasmtoampcrpcn-
dicuUrem. Qi^Gcampcrpcndicularis,quambansE2critnuntcrut !>ar, vcl impar, nihil intcreflfVtriusremiT-
Icmcapias.
kÂNDO etiam perpendicularis efl radix Turda , quxvidi tnumero exprimi nequeat, ûalUEiit
DC,in^fteiioritrianguIoABD,rcficfcccris,Gciu5quadrauim(no;i e> 'aAaradiceiUafurdaJmultipUccspcr
^
quadratum (ont/rnbalis. Numcrusenimprcûûscritquadramsnui! -u:ârrvtriangQli;adcovtradixaus tuUrkta
iitipia trianguli area- Hac enim ratione minus a vero abcrraDimus.VtUi di^ pc.ariori trianguIoABD,G qua* nmm«rm
dratum perpendicularis DC»^-^ducamu$in5d4)uadratum femi/Tab: -Stproducemus ^'•Jûadraturo a*
re^tcuius radix e(l$6)$rj^rca videlicet trianguli ABD, paulo maior,qua prius inucnn Parintionc,n in aliquo
tmngulo quadratum perpendicularis fbret 71. &(cmi^bafis<^ft radie ;nnumcri7i.nimirum8^hoccR
tplamperpcndicularem.ducamusind.produccmusaream5c<fÂtnipTummetquadratum7i. multiplicemus
perjd. quadratum videlicet rcmiirtsba(is,procreabimusi5pi. quadratum arcae, cuius radix paulo maior cG,
quam jor^quinumcrus^quamomaioreil.ûam arca prius inucnu^c^^ Ratiohuius nofbac rcgular cR
quod, vt paulo ante ad 6ncm N unv t.dcmon(lrauinius,duo numeri^ mulciplicames producant radicem nu*
meri ex eorum quadratis produdi.
qUadritis prooucti.
^
5. EXPOSITIS duabu$regulisgencralibus,perquastrianguEcuiuslibet arcacxcdgnittslatcribostn*'

An* trim
ticAigatur,proponemuS nunc pardcularu qnadam prxeepta pro particularibus triangulis nonnuiIis,quz non* ^^
nunquammagnovfuicruntjCumpCTcalxpcnumcrocxp^ciusinaliquibustriangufLsarezreperiantur.qaam B*nn»bu
per idas generales regulas. Arca ergo trianguli rcdUngult producetur, li duo latera circa rc^him anulum
igulummtcr
nter 1
^ multipliccncur,&numeri produdi limitiliscaptatur.Nam ex muitipUearione illa gignitur parallclomammu

^ . ,
redangulum dibdaobus lateribus circa angulum redu comprehenfum, ncap.i.didum cG,* cuiusrcoanguU
triangulam lenunisc(l.Qi^ perinde eG,acG(cmilTis vtriuTuis bterisintocama(teru,tanquaminbaiem,mul*
dpliceiur.Vt in prxccdenti triangulo ABC,diuiib in duo triangula redangula ADB, ADQH
AD,8ulucatur in
BD,^producetarnumcrus48xuiusrcmiinsi4 critarea trianguli ADB. SicG AO, 8.ducatur in DC» i5.fiet
humerus uo.cuius Tcmi/Tis 60, erit arca trianguli ADC : vbi vides, duo triangula 14.^ ^0* componere totum
triangulum ABC, 84. vt fupra inucnimus.
4 AR.EA triangiuiirorcelis,velctiamzqiuIatm,proCTeabitur,Gquadratumicmi(risbansexquadrato AnmtrL
hteris auferatur, &
reliquus numenis in idem quMratum TcmiiTH bafii ducatur, ac deniq; huius produdi radix
quadratacniacur.VtinlrorceleABC,cuiusxquaUalateraAB,AC,liot ^ ^ ^
5iî.& balis BC»24.G quadratam 144. TemiHis ba(ts dematurex 1014.
quadrato lateris AC, vcl AB.& reliquus numerus 88o.ducatur in 144.
quadraiumfeminisbalis,critprodudiiad7£OJ^dixquadran355^p.
(qur paulo mmoreftveraradiceârca trianguli ABCNam G quadra*
tum lemiGb baGs DCûferaturex quldrato lateris AC,^ reliquum Gt / ^ 4» \
quadratumpcrpendicularisAD.quodexrcholiopropoTi(^.bD.i.£u* ^ B D
cud.perpendicularis AD, bafem BQfccct bifariam in D.Quare vt circa Gnem Num.i.oGcndimus, quadratum
perpendicularis AD, dudum in quadratum DC, GmiiGs baGs produca quadratum arca: trianguli Ea* ABC
demq; ratio cG io triangulo xquiUtero,cum hoc habeat etiam duo lacera zqualia.
5 ProarcaamctriaQgutixquilaterihzcctiamreguIaabaudoribuscradicur.quamuisancminefquod
(oam^demonGrauGt QusKiracum lateris ducatur in 13. produ^lque numerus per 50.diuidacur. 0£<>cicns ^
enimericarcacmoeulizquiUccri. Vtf1vnumlatuszquiutcricriangt1liGc10.ducaturquadratumlaccri510.ni-
miru 100 an f3.produdu(quc numerus ijoaper 30.diuidatur.Quotiensenim 43f.erit arca trianguli. Hanc re*
gulam iudemonGro. Area trianguli zquilaccri,cuiusGngulalaccrafunti. cG radix quadrata huius numeri
fNam per rûlamprzcedcntemKum. 4. explicatam , li^quadracumremiiTislarerisdcmacurcxi.qoadrato
A* J^nitnrur tn i,lrm «n*w».4<.n _
I0.‘ quodvtraque proportio proportionisuteris lud lacus 10. Gt duplicata:fi Gat vt i. ( quadratum lateris t.)ad
ioo.(quadLracumlatchsio.Jiuarca*^|.adal|pd,produceturareatrianguli. cuius vnum latus cG 10. Hoc autem
Gt , ducendo Geundum numerum 100. in tertium hoc eG, ( vt conGat ex regula multiplicationis frado-'^'^
rum , ducendo ioo.in numeratorem i3.&produdom perdenominatorcm30.diuidcndo.Ncq; vero opus cG
produdumhancnumemm43^.perprirounii.partiri, cum mitas diuidens, aut multipHcans qucmcunque
numerum producat oumenim cundem.Sic etiam G latus rnu trianguli zquilatcri Gt ^.ducemus «us quadratu
K 3^.ia
II» GEOMTER. PRACT.
36.infpiocc(l4ni5.numRatoremipro(iudumq;458.per5o«parti€mur. Quodcnsoafnqaei 5 f.eru trianguli
propondarra.
OyO D autem ^^t radix quadrata numeri r^patet ex regula» qua cuiufuu fradi numeri radix extra*
^mtdrMm
))itur:^y2tali5cA.Numeratorindcnominaioremducacur,&produ^ radix propinqua inueniatur. Sienhn
p^hancradiccmdiuidemusnumeratorcmrvclipi^radicemp^denominatorcmpaJticmunexibitradixda-
f»a* dioniiproponcai-prioriquidcmmodomaiorquamvcratponeiionautemminor.nradix illa propinqua pro*
ruMtm. dufHexnumeratoremdenominatoremfucritminorquamven.^quiampnoriillomodofitdiuilto.pernutne*
rum vero minorc,in po/lcriori autc numenu vero minor diuiditur. QiK>d fi radix illa propinqua foret maior»
quam vera.producercturpriorimodo radix fra(5Honis minor>quam vera.poderiori aut maior, vt liquet. Verbi
^cia-lnuenicnda Ht radix quadrata fraAionuT^quam diximus dTe quadratum arez trianguli xquiiaccri.cu-
lus vnum latus elLi. ex j.in itf.bt numerus 48. cuiijs radix propinqua minor quam Tcra,perquam fi diui*
datur numerator5 pu>^bitradixfg.fra4%onisrîiaior, quam vera:at Aradicem eandem propinquam
partiamur per denominatorem i6.rcpcrietun uUxY^^ciuidem Ira^tionis ,^minor, quam vera. Rr.tio huiuf
di« A».
cxuaôuuverohfccA. Quandonumeratc.'3.dcnominatoremid.muldplicat,'*eritprodudi48.radixqDa-
drata medio loco proportionalis in ter 3. & quod radix in Ic duâ producat numerum 48. xqualem ci . qui
abcxtremi53.&i6.intcrrcmuItiplicatisg^nitarucproindeproportio3.adi6.eritduplicau tam ^pordonis^.
ad illam radice.quam illius radios ad itf.^r.umcrgo proportio 3. ad 16. Iit quoq;duplicaiaproporaonis, quam
radix numcri3.adradiccmnumerii<S.!ub.t:critvt3.ad radicem produîqS. Vel vt radix huiua produwad
t($.iuradix numeri 3.ad radicem numeri 16. QâproptercumfradHo, cuiusnumerat0rdlradixnumcri3.de*
nominator autem radix numen loJi adixfraîoois erit quoque tam fraô, cuius numerator 3. & deno*
minator radix produifd 48.quam frac 10 cuius numerator radix produdi 48. denominator autem i6.hocdl»
tam Quodens.qui At ex diuiiionc 3.pa radicem proiufti 48. quam quotiens, qui Atexdiuinone radicis pro*
du^ 48.per i6.radix propinqua A‘a .onis<r^£adcmq;de exteris ratio dt
ALII hanctraduntrcgubmadarcamcrunguiixquUateriinucnicndam. £x quadrato Uteris rumitnr
tam pars decima, quam tcrda.mrum enim panium Aimma eri t arca trianguli. Quod Ac o Acndo.Hx A aAio-
nes -rl.6c { .in vnam collcdx fummam dAcium -^^.ac proinde idem cA ex quadrato Uteris au A;rre A
âuque
^*.^d quando auferuntur ^^multiplicatur quadiatum Uteris per f ^.vt in <S.quxfBuncula fradoruro docui. I*
giturcum vt Num.5.explicatum d!,ex multiplicatione quadrati Uteris in f^mroducatur arca trungulixqutU
teri, liquido confUt, partem decimam, panem tenUm quadrati Uteris conhccrc eandem arcam. Itaque A
&
tus At30.erit cius quadrarum 5ioo.cuiu5 ,^.cApoAcf.dt30o.quzpartesAmul conAcium numerum 3ô.pro
' areaiiImstriangulixquiUtcri.
6 HACTLNVS expofuimus rÛs,quxnosin cognitionem arezeuiuihinque trianguli ducut.
A AnguUUterac^niuAnt.Nunc manciorum arcas pCTdo&mam Anuum, Tangentium, fccanoumqiKin-
ucAigabimus,licec non omnu Utera Antcognita,A;d vnum duntaxatfVd duo, vnacum duobus angulis, vdT*
tx Lu*r$ no.ln triangulis ergo reângulisita procedemus.
QV N D O
A in triangulo rc(5langulo lacus ergo angulo oppoAtum cognitum cA,cum vno angulo acn*
e»MMguU (ogfiofccmus arcam hoc modo. Detradio angulo acuto dacoex rcô,id cii,cx grad.90 relinquetur alter a*
cuiusangulus etiam notus. Vein triangulo DCH,habentcangulumrcîiiC»
&
lacus BD, notum, vnacum anguloacuto B. ^£t quoniam duo B,& B C, vni 0
redo, id cA, gradibuspo. Aintzquales, A angulus B, ex grad.poaietrahatur^di*
quus Aa angulus BDC Siei]go nat. vt Anus totus anguli rc^ C>ad oppoAtum
UlusBD, inqualibamcnAiracrîcumi itacamAnusanguUB, quam anguli
BDC,ad alJud,s nota Aene latera DC, & CB, in partibus taceris BD » atque itao*
mnuirialatcracogniacrunt.£^&arcacognorcccurvelcxNum.i.huiuscap.
Î.frisag. VclexNum.3.
rtau. ITAQVE A campus menfurandus manguIariscAhabcnsvnumaiipilumre&um,iamcrit»A Aim-
ma diligentia lacus redo angulo oppoli tum menfuretur,& infuper vnus anguli acutus, bcncAcio alicui* qua*
nobiscoiiArufiuscap.zJib.t.Namcx hisc<îcis,vtproximcdiximus, to*
ht fjjjjij
^
rrOii-
caareatriangulict^nofcctur.ctumAadaliaduotaccraacccdercnonpolTtmus.
jirestri- QVANDO incodcm criangulorcdanguloBDCaJterucrum laiusdatuTcirca angulum rcftum viia
MMgHit Tf cum latere,quod redo angulo opponicur,nimirum A DC,& DB^rognicafunt, ^ cognofcctorquoqucalterum
latus BCrAmt.vt latus DRangulorcAooppofitum ad Anum totum anguli rc^C*icalatu$ datum DC»adalt*
tx vt>tU
ud.Produdus enim numerus erit Anus anguli K,quo cognito ex tabuU Anuum cognitus etiam erit eius com-
,
9 W f»-
XT fe ita in campo. A detur portio triangularis,habcns angulum rtdum;laQs cA , A diligenter m#-
angulum redum, vnacum latere, quodredo anguloopponitur,ciumAad tertium
pateat acccAus.Ex illis enim duobus arca cogno Aetur,vc didum dL
ttSti. QV O D A in eodem triangulo BDC,notum fuerit vnum latus circa re dum angulum, videlicet DC» *
ArtM tfi. na cum^rrucroanguioacuto, vtpocccumB» ^nocumeffideuirahcrum latus CB:(i Hat» vt Anus totus ad <U*
tum latus DOIu Tangcnsanguli BDQquzAto lateri CB,oppoAci,^cogno(cetur autcaltcrhic anguIusBDQ
^ gradibus 9o.dcmaiurjad ûd.Nam inucncus numerusdibic latus CB,quxAcum. Vcl A Hat»rt
exÛ- ^
irrt m«^”^ 3 ” 8^^‘R<»(^^^^^C'OppoHtiadlatusdauimDCdtarinusaiceriusangulsBDC.adaliud. NS rurfiu
rnxixJMm produccturlatusquxAcumBCIuduobiisefôUtcribusDC,CB»areamcognoArcmus, vt Num. 3. traditur.
IN Campocrgoaliquo^proponaturportiotriangularuangulum habens redum,(atUcrit vnum Uttu
circaredumangulum,&vnumuigulumacuumctiri,vcciustrianguliarearepcriatur,eturnAadaliadueUtera
^ xcceflus denegetur. Atque hxc dc rcdangulis triangulis, veniamus lam adobliquangula.
7 *
I
i
L I B E R I V. m
7 5n cf^ in trianô non rc&ingulo ABD » nomm (It vuum (attu.cum JuoUus angutls <]uiburcunûci
pcrucnicinusincogniuoncm aroehocmoilo.Exduobut angulis cognitus erit quo<]U(; tertius, cum Titcom*
plcmcmum aliorum duorum aJ gr.iSo.* Igitur aliaduolatcncognolccnturtacproindccx tribus laccribusco*
gmtuarca(ictnotaexijs,ûJ!Nam.i.&MraditafImt.
VT
crgocampuscnjngularisnutJumhabcnsanguIumrcflumcognirQs(iat/atUerir.(Ivnumlacuscam
duobusangutisaccuratcmcnfurctur.£xijscnimduorcliqiiaUecnnotae(ncicntur,&c.vtdifhimcB. /«fs»*-
R.VR.SVS (i in eodem triangulo ABD, nonrcftangtilonotadncduolatrra.vnacumanguloabipfls
comprcltcnlb; înucnictur tertium latus:acproindc,nprius,exomoibustribu$latcribusarca trianguli eibeie-^*^*]^
tur cognita. ditUiam
ITAQVE (atis erit» (iin campoquouistrianguIariduoIatcra>vnactimanguloabtpiIsccMnprchcQro^j(&i.
menfurentur: VI arcaipdus nota reddatur.
8 NEQVE vcrohocomitccndumvidctunnvidclicctvnulatusmanguliivclaiiafuu (igurrrcAilincz
tnpartcsquot&bct aquales rccctur.reIioualatcraincildeparcibus(Icripofrccc^nita,bencHcio inftrumcti pJr-
tiumvtaaHncmNum.i.cap.t.Iib.i.dcclarauimus. Verum vt magis cxquifitc reperiantur. inquirendum erit
fragmentum vltiiTU:particuLv((i quod (upcrfucrit)in partibus mtllcfimis» perca» quxNum. tq.cap.z.lib.!. tx^Molnu
docuimus.Itaenimin dimcnlionious figurarum minus a veroaberrabimus. Utmhtu
p NEMINEM autem moucat, aut perturbet, quod rc&s dixerimus metiendas cflcnonnunquam me-
chaniccpcrcatcnulam aliquam ferream, auiperinflrumcntum parttu. Nainin hocdimcticndi negotio, prz-
Icrdmin campi$,& agris admittenda omnino cBhuiufmodi mechanica linearum dimenflo, tum quia apud o-
mncsagrimcnlbresnic mose(l*tum quia non (cmpcrviaGeomctricatdpra;(larcpoteB ; tum vero maxime, ntUttrt
quiaindimendonibus agrorum, (lue nguranimlameB rem prope verum attingere, dummodo norabiltstiTor-^*'' **
noncommittatar.Qi^ flhxc dimcnhoquanmdam linearum alicui non prolKtur,K profcôcmcdio tollar, '!"**"**
ncceflrccftomncmagrorum.flgurarumucdimcnfioncm. Vndccnimconlut.agnimproporitum.vclfigiinm
habere latcracognita»ninhrcip(a per menfuram aliquam materialem (Intcxplorata? Si igitur laterum Jtmeo*
/Io mechanica, tanquam a vero parum aberrans, ab omnibus vfurpatur, cur eam in lineis mtra (igurasmetien- Itfr* m
dis rdjciendam ccn(Iramus.non video.Non nô tamc.vbm Geometricam, quando fieri poted, adbibendam **î*^}*^
c(Te.bi figurisquoque.vbi latera non (unt nimis magna,vtcndum ccnlco do^rina quam in indnimcnto par-
,
ciumUb.!.cap.iadhncmNum.z.tradidimus.n6ncglcdUetiamijs,quîncodcm]ib i.âp.:.Num tq.dcqua-

uis particula linea: cogno(ccnda,tn partibus (^cem millc(imis,rcriprimus» quod hac ratione vix a vero quis ab -
*
errare polEt,
IDEMdcmcchanicaangulorum dimendone per quadrantem intclligendumcB: pnricrrimdprxtcr'^'''^***
g;ndusinuc(ligcmurquoqucminiita»vtlib.i.cap. 2 .docuimus.
D£ AREA QVADRILATERORVM NON RECTANGVLOR VM.

th/tausm
e A P V T III. --Vir.-
ttPHim,
R.IA dintgencra qnadrilatcrarum figurarum, qux vel nullum angulum redum ha-
bcnt.vcl certe non t>mncs rcSos:R.hombus» Rhomboidcs,& T rapcztum. Piimardux d* Hinm-
dgurz nullum habcntangulum rc^mipoflcrior autem poccA habere vel viiurrdium,
vel duos,vcl etiam nuUumtlicm duo latera oppodta parallela, vel non parallela. Rhom-
bi & Rhomboidis quorum latera nota dnt , arca producitur ex dudu perpendicularis
»
in !atus,in quod pcrpendiculariscadit. Ita vt magnitudo perpen*

'
dicularis accurate dt prius exploranda vel per infbiimcntum par-
tium initio huius operis conAruî,vt paulo antecap.z.Num.8.monuimus,vclaliomo-
<lo,vt mox dicam. Vcrhtgrada,in Rhombo&RhomboidcABCD.produccturarcacx
muhiplicauonepcrpcndicularuAH.inIatus BC. t Namre^ngulum AF,fubAE,&
AD,comprchcnlIim arqualc cAparallelogrammo BD, quod haxr duo parallclogramma P
e F gif-f»""
(Intimer parallelas AD,BC. i&luper eandem ba(cm AD. luqucfniAraalijprarcipiunt,

vtdiamcterducatur AC, &bcncbcio perpendicularis AE, arca trianguli ABC, inquira-
tur, quod harcdiiplicaa arcam exhibeat totius poiîclogrammb ^ quippe cum triangu-
lum ABC, feminis dcparallclc^rammi. Fru/lra. inquam, hoc prarapiunt, cum c»î-
tiusarca inucniarur d perpcndicularisin totum latus BC,ducatur,qulm d in femidem mulcipticctur,acprodu-
ftusdctndc numcrusduplctur.
SI per quadrantem cap.i.llb.f. conftniSummueftigcturqu3ntitasanguIiB,repcrieturpcrpmdieuUr»
A£.p er dnus,nacratione.Fiatvtdnus totus anguli redi E»ad latus oppodtum AB, ita dnusangubB.ad aliud. >
Froaudusenim numcruseritpcrpcndicularis A£,cognitatn partibuslatcrisdati AB.
i TTLAPEZII. mquoduolatcraoppodtadntparcllcla AD,BC, & omnia latera nota.arca producitur
•X pemcndiculari AE, inter duo latera parulela muJupUeata in (cmilfem (ummarex lateribus p;arauclisconfla*
rr. Nam duda diametro AC* arcatrianguli ABC, producitur ex pcrpcndicu- a
EriAE.in(în*embadsBC,vtcap,a. Iûm.i.didumcA Item arca trian* •*
Mrtm rrj.
gub ACD, ex eadem perpendiculari AE,in(cmi(TcmbadsAD: Ac proinde fnJ,ht-
nx dua* arear dmul arcam totius Tr^/I; ABCDjCondcient. ^ Cum igitur hfm tiJlm*
UttTMfM-
idem djtcx AE, in fummam ex femifleredx BC, &ex fcmi/Tcrcdar AD.con-
tmIUU.
f1itam,idcfl,in (cmiiEm redarum BC,AD,dmul:quodcx AEiinfemidem la- k x./icSJi
teris BCA^cx AE.in femidem lateris AD, liquido eon(bt»arcamT6pczij^gni
cxpcrpcndtai(ariAE,inrcminlmrummxlatcnim AD,BC Atque hxc rado

locum edam habet in Trapezio habente vnum angulum redii, vd duos redos
K 2 PER-
PER.PENDICVLAIUS vero AE,inucnictur«vtm Rhombo, & KJioinboidcduimus.cluobtu mod»,*
fi intcmanguhit B,inuenigctur,&c.
pcrqiia ii
iN Trapezio autem rGHI,m quo nuIU funt latera paralIcU, omnia tamenbterafunt nota, menfiiraii-
da primum dl diameter lO.pcr inflmincntum parcnim.Dcindc rtriuCque trianguli FGl,GKl.areainucfiieil-
da, VI cap.i.Nura.L 5c z-tradidimuiAmbz enim arci finmiconficicntarcam totius Trapeztj
OyOD I» malueris angulum F,vclH,perquadrantcm inucnire.cognofircmusdumctriGI^nagdltttdi.
IU Uttr» Qcra per dodrinam Sinuum, ac *l'angcmium,« vt Ub.i.cap^. docuimus, ex duobus lateribus F G, F 1, & angu-
f^ruUtU lo F,abip(iscomprehenlb,vclcxduobuslateribu5 HG,HlAanguloH,quemcontincnt.
*'**j^l*
3
NON aliterareamconfcqucmurcuiiircunqucquadrilatcnirrcgulans , etiamfinonhabeatomncs
" aogulosincrorfum,ficucTrapczium.VtfimTrapczio FGHI.ducanturexG.&l.ducred^ GK,lK,conflitue-
Artufiiu quadrilatcrum GHiK,irrc?ularc^m Iblum nabeat tres angulos GHl, HlK,HGK.Nam ad K,n(M) fit an-
r« gulus CKItmcrorfum verfus H.cum illud Tpatium fit duobus redis maius, fcd verfus F,cxtrorTum. Huius ergo
lutrAkrt hgurxquadniaten irrt^laris arcam colligemus, duda diametro KH,cx duabus areis uianguiumlKH,CK^
l*^*”*" vidcTrapczio FCHl,mdum clb
DE AREA MVLTILATERARVM FIGVRA-

nun irregularium.
C A P V T IV.
Artumul
I G VR A S mulcilatcras irregulares, qui videlicet plun latera habent tniqualia,qomi
quacuor, emfi valde iiregulares fint, mttiemur,vt trapezia trregulafia;rdbiucndo nimi-
rum illas in triangub,& unguloru crianguloru arcas inucRâdaNa omni s arez tn voa
fummam coUcdi iqualcs funt orcz totius figur^propofiix.Vc fi figura fcpccm latcruna
ABCO£FG,rc(bluaturm quinque triangula ABG,GBO,DBCJ)£F,FDG,ttavc
QuuuJt
eorum laterale mutuo non intcricccnt, inquirendi fimt arci fingulorum hoc modo»
Quando omnia latera triangulorum nota clfici poliunt per aliquam menfuram, fiuc fi-
iiftUiU- gura agrum aliquem rcprcrcntet,fiue in charta Ibium fitde-
rcripta,dcmittancurcx angulis ad latera oppofita perpendi-
culares AH,DI,CK,DM,^. fingulz in nngulis criangulii.
Deinde in uianeuio ABG, înquirantur cx tribus lateribus
notis (egmenta &
BH» HG; cx riis perpendicularisAH
, vt
rtdiL cap.a.huius lib. Nuro.z. dcclarauimusNam AH.in fcmiC

1^ bafisBG, duda producet aream trunguliABG. Ea*
demque ratione aliorum trianguJonire arcipcrucfbgcfv^
cunacqucomncsarciin vnam redigantur fummanHvtarv».-^
totius hguri habeatur. Quodfimûcris,potcrisomDhim
filufA im tnangulorum arcas indagare ex tribus lateribus cognitu.
per ca,quxcap.z. Nunui rcHpfimus,ctiamfi neque perpendiculares dudilmt, neque f^menu BH,G^,u]-
m**9 tttkt a QVANDO latera tnangulorum interiora menrurari nequeunt, immo neque duci» vt non raroac-
4W4 quivclpropterarborcs, vel paludes imeriedas, redis itineribus pertranllrinmipol^
fidit intanipLs.auiagtis,
in
fniumiii- Funt;diaratio>icrcopumattingcmus,hac Videlicet. Cognitis lateribus figuram ambientibus per aliquam meo*
luram, iirarlugeuturquoq; angultabipfiscomprchcnli beneficia qua^ncisalicuius in gradus diuiluln pro-
® a, poliuSigura angulus CO£,in^gandus non cli,quod fit extra figuram. Rdblutadcinde figura mente »auc co-
"
it gtcatiom.-ininangula.acfiIatvramtcrioradudacllcnt,vtprius:lcxplorcnturintrianguloABG,dnoangufiB»
rt^L G.rx duobus btcnbus A H. AG,aiûioq; ab ipfiscom preheniu^tq; infiipcr latus BG. Hinc nan triangulo re-
iiatrtMH. ^4nguIoABH,vilAGH,^dcmiflaptrpcndiculariscx A.cognolccturcxbatAB,&anguIoB,velcxbalcAC»
Gacproind*. arca trianguli rcpcrictur,vtanicacxi)s,quiux huiuslib.Nu.i.& z.tradiufunt.Ndal|«
kuirU». rcrarcatriaiiguliBCD.nuuHctcxduob.latcrib.CB,CD,notisaf^lumC,notuambicaubus,i fi nimiru in*
uefiigentur prius anguli B,D.vna cum laccTc cx his dctnifia perpendicularis CK. PoA hic in triangulo
BPG,fia»guh AB(i,CUl.).iam cogniti detrahantur cx toto angulo ABC, noto, rcmancbitangulusDBCîo-
rtfftl.Sk,
CumcrgolatcraBD,li(i,ipruininciudjntiafadafintctiamiiota; * cc^nolccntur eodem modo & anguli
mx-trium.
D.G,&latusDGi”atq-,inrupcrpc^ndiculariscxB,mDG,dcmil1a,&c.SimiiucrintHanguloGDF4icxan-
ttS' eulonoro AGF.tolIamucanguli AGB,BGD.umnotieficdi,rc)inqucturanguiusOGF,norus.Cumigtcur&
tut-trisn.
.truu. utusGlJ,notumfiichmi fit:° fognorccmus&duosangulosGDF,CFD.&infiipcrlatusDF,<>vnacumpcr*
rtfhl pcndiculari cx G.in DF,dcinifia,6(cJn triangulo deniq; DEF,cum omnia latera Umtnota;P efficientur quoq;
® noti omnes tres anguli:ac proinde demifla perpendicularis DM,cx D.dcmifia, vel cx quocunq, alio angulo ‘i*
^^^!^^'<>^^>£’‘histîleinuliiges,quomodomalijsfigurisiiTcguUribustcgereredcbeas. *
pi« rriJ.
rtdi/. 1^^ etiam, fivis,dclcribcreinchartaaliqualiguramagrofimilcm:finimirum funusrcdam AB,ttA
qa rrtM. particulaium iquaiium.quot mcnluri in latere agn recondente induduntur,angnluinq;cpnRitm^ A BC, i-
rtHiL qualem ei, quem in ambitu agri inucnilb. Deinde inBC, tot particulasaccipias, quot tn latere agri relpondcnte
contincnturJtcrumq;angulumBCD,iqualcmilUconAituas,queminfiguradcprebcndiRi.Dcnique fitdena
factas dcanguJoCD£.&rciiquis,nccoondcrcdisCD,D£,&auis,dciaipu criifigurafimilisagro: quxfire.»
fi>luaurinthaiigula,quorumlatcraintrafigurampcr in/bitracnuun panium mcafiarcntii, rcpcricturduca-
d*i<nln rca,ficu(i prius, quaodoagcrrclblui poterat io triangula.
QVAH,
,
LIBETt QVARTVS. nj
Q V D O timpipUnitie» non cftimpcditi, magucxquifiti figniaci Gmilis Jefoibetnr pcrn.quz

AN
lib.1 R^lcnut-ij. Num.^rcripfimusJlvidcli«tintrac»mpamclig>nirpanMquodpi»ni,<rxqnoômne*
aneulosrcaiducintur.noumanguli5.qu<»c(ficiunt. Nim nillzreazmcnfurcnmr.jnguliqueîliquod
parncu^bczqualôuotmr^rstin re-
punaum incharatraiufcranturrfc in rcaU angulorum capiantur tot
aisanEulorumcitcaponaumincampoclcauinconfillcntiumdeprehcnuEfunt.conuncbuntrcitteitrcnia
punaaconneatntcifiguramf.mUcmcampo,trtinlococitatodtinonftrauimus. Quod G duo punftacligan-
notatis punftis, vbi bin* conucnmnt. dcCmbctur n-
lurin campo.cquibus rcftzad angulos ducantur,
iinifiEut»ramporimilii,quamuisreaiilla;nonm«nfurcntunquimadmodumibidcmNumiJixlarauimus. .
JJyaw/w
MAN IFESTVM autem cft.codctnpaaomcnfuraripo(recampum.in quo lacus.vclliluacomjprc-
hendatur , licet in triangula rciblui non poflit, dummodo eiuslatera exteriora cum angulis c^nofn polTint.
Q^parum fi in circuitu agri fuerit aliqua pomocurua, & non refia. fccanda ea erit m tot partes , donec a tceus li-
ncis diffioant.czquc pro lateribus refHsaflumendz. BimA txi-
JtlMA <
Jfju m^M’
AGR.IMENSOR.ES ne cogantur totum campum larpiua furHKT,
j
perambulare, vt perpendiculares m
triangulis ducant, anguloiquc me- RMti0tfm
tiantur , banc ineunt rationem. In ô
, Icu figura confhtuunt,
quam mmm $nf
/trumm
poflunt maximum reftanguluro , atque ad eius latera ex angulis figi«
,
snsfmt^
perpcniliculares concipiunt demitti.ûod faciunt, applicando rnum la- $m fiimrA
tus norm* ad latus rcaanguli,& aliud ad angulum
figuneoppofitum
dirigendo. Itanamq;tota figurarcfolutacritinrcaanûmilludcon. imiuU.
ftltutum. St in trapezia duorum laterum parallelorum, atque
in triangu-
larefiangula. Deinde vcl ipfi met metiuntur latera reSanguli ; perpe- &
dicularcs,vel»tabalijsmcnfuremur,prarcipiunt,quod quidem per cate-
nulam ferream exequuntur.Poflremo triangula quidem rcflangulame-
eiuntur,vecap.i. Num.j.tradidimu$, trapezu vero duorum laterum pa-
rallelorum.vtcap.3.Num.i.docuimus. AeSangulumdcniqtperea.quae
cap.i.fcripfimut,mcnfurant. Horum enim arcz in vnam fummam col-
leSc conficiunt arcam totius agri,fcu fi^rp,In propofito odangulo .ABCDEFGH, continetur reSangulum
nCLM, trapezia HSTG.GTQF, OLK.E; Sttriangularcaangula ANK, ANl,ISH,FQM,MOE,uPR.,
CDP,BCV,BKV.
AUI nonconlbtuuntrcaangulumintracampum.vclfiguraih.ledlincam.quam polTunt.longiflimam
ducunt.nimirum a punfto A,ad latus EF.quam fundamentalem appellant. Ad hanc ex angulis demittunt per-
pendiculares; atqueiutotam rurfus figuram in trapezia duorum laterum parallelorum, & in triangulan&n-
mladifpcRiunt,&c. Sed priorratio commodior videtur: quippe in qua perpendiculares exangulisdeduiax
breuiores fint, ac propterea facilius mcnfurcntur.ac certius.
QV ANDO intra agrum difi* opcrationei fieri nequeunt , folent etiam menfores circa agrum inclu-
dentem liluas,lacut,!ridiluia,vel aliaimpedimenta.formare reSangulum.Nam fi ad eiuslatera ducamur per-
pendieuhres ab angulis exterioribusagri.conflitttenturiterum trapezia rcfiangulum duorum laterum paral-
Worum.Tclparallciogramma.&triangulareaangulacxtraagnim : quorumarca;ficxarratotiusrc 3ariguU
fobducantur,rcliquafietareapropofiriagri.
SED neqUcalpemandamihivideturearatio.quamolimmeisauditoribusexplicarefolcbam. Vtni- roiir*
4
mirum toti figura frcdiiao prius agro ad fimilem figuram, vt paulo ante Num.z.pr»cepi )conllituaturqua-
’
Hntmn zquJe,vclccrtc latus eius quadrati imieniatur. Nam fi vnnm huius quadrati latusmenfurctur, atque
.f.tesrnr.nmdibit area fimirz orooofitz.Menfurandum norro efl latus in particulis laterum figura,
paCtoaUtemCUIUDCtngurxquauiaiumxqi
Eopro^.i4dibr.z. Euclid.quodhoc loco,paiici$inmeli M
nnm Inwulare ABCDEFG quo tefobito in 5. triangula ABC,
. fiM r*ti0
BCG,CDG,DEG,EFG,ducanturadBG , bafcmcommuncm n$tm'
duorum triangulorum ab angulisoppofitis A,C, perpendiculares Jtrnaimr.
AL.CH.quaru pofterior in G B.protradam cadit in nofha figura.

Deindein rc&i quacuqiOP.fumanturOQjQ^pfis AL,<^,z-
aualcs.Item RP, ipfi, BI.remilTi bafisBG.*qualispic circa OP.ex
medio pnndto S,fcmicirculus deicribatur OTP:acdcniq:eiR,
termino refip OR,qup duabus perpendicularibus AL,CH,arqna-
lisefl,3dOP, perpendicularis excitetur RT, fcmicirculumfccans
tnT. DicoquadiatumrcdhtRT,duobustriangulis fimul ABG,
BCG.cfTc *qualc.Quia enim rcdtangulum fiib Bfifeminc bafis,&
AL, xqualc efl triangulo ABG, ex propoCl.lib.7.
perpendiculari
huttSt&re&ngulum fubcadem BI, St perpendiculi CH, zquale,
efttrianguloBCG: Quod autem fubBI,&iggrcgatoexAL.CH,
hoceft,mb RP,OR,(quod RP.ipfi BI. fumpta fitzqualis, OR, &
ipfisAL,CH,fimuI_) zquaIeeftcis,quxfubBI,&AL,CH,com-
*
prchendunturjeaanguliSicritrefiangulumfubOR.RP, duobus
triangulis ABG^CGzqualis.^Cum ergo quadratum ex ,rc- RT kl7.ftXik
rquatlntnm ex RT,duobm triangulis ABG>

eaangulo fubORsRP.rqualedlc. demon-
BCG»xqu4lCs(JUod«ftpmpo(ituni. Imnioqua<irataincxlcr,rcit4n»uIofubOR.,K.P.TquiIccIfc. dcmon-
ftrabicur noc roodo unc ope lib. 5 .£ucli<L' Rc^bnguJum fiib OK, R.P,vna cum ^drato ex SR xquaî
emm ,
114 GEOMETR. PRACT.
m «ft quadrato cx $P,hoc cll»(du^ ST, ^quadrato ex ST,“
hoc cRquadrads cx SR,RT, Ahbto ergo comnumi
^ quadrato re^ SR.,rcliquum rc^bngulum fub ORiKP^quoquadrato ex RTcrit cquaie.
EODEM
modo rcpericmusquadratum duobus triangulis CDG»D£G.xqualc, H adbalon communi
DG,ducaniurpcrpcndicularcsCD,LM.quarum priorinnoltra figura cum IacereCD,coincidit,dcc« Atqjtta
dcinccps.fi plura fiicrine triangula, rcpcricmusfcmp^bmis criiogulis fingulaquadrataequalia^cd quia inno*
Ara figura fupcrtA vnum tantum triai^lum EFG,inucniemus ci quadratum zqualc, u, duifâ perpendiculari
FN .circa rcaa cx femiffe bafis cuflatam fcmicirculus dcuTibamr.&c.Sint ergo a,b.c 4atoa quadra-
. torumtrapezijsABCG,CD£G,&trianguIo£FG,zquaiium,quibusomnibusquadratisvnumxqua]eexhi* uafe
j..£i
du^x ^1—
bcbimushacartc.FiatanguIusrcdusdcE&Utcribuxa,b,xquricsrumamurrc£b!cd,c^"critqucquadracuin
j_-L---Ai
rcdbc d g,quadratis redarum cd .cg.hoc cA»latcrum
rA»latcrum a
a.b,jtqualc.
iia,b,a:q
’
uadr
^
Capiatur rurfus c k, lateri c, & rc^ e h»
'
«r. ^ re(ftrd g,arqua][is;^ critqtic nirfus quadratum ex kh,a:quale quadratis exke,e hdde/f, cx c,e h,
cx a*b.c. Si igitur latus ex k h,mcnruretur,& in fc ducatur,gignctur areahgurx propoHtx
nimirum tribus
A B C £ F G. D
EODEM artihcio.n plura flnt latera, inucniemus quadratu omnibus quadratisxqualc. Vcfifbretal*
teru latusq,accipcrcmusci.rqualcmrcdamcp.lccm redamef, rcdxkh.xqualem. Nam quadratum ex 4
p
quadratis cx e p,noc efhex q,& ex e f. id cfl,cx a,b,c, erit xqualc,& Hc dc pluribus,
rseiBs r» EX his colligitur fidlis ratio metiendi trapezij irregularis cuiuimodi ell in proxima figura traperiom
xbCG. Nam dura diametro B G> H ad eam duxpcrpcndicularcsdcmiflx AL,CH, menfurentur, carumque
mcdicutem diametri BG,muicipticctur,procrcabitur arca traoezij.vt demonAratum cft
IN odauo porro lib.propof<S. doccbimusquoquc,quaradoncdacxhgurxredilincxrcdanguluaix*
quale conAruatur:quod h fiat hoc loco.cffidctur illi rcrangulo quadratum xqualc,pcr vltinum propoCbb. u
£ttcUdis,lloevlloncgotio,autmoicfba.
DE AREA MVLTILATERARVM FIGVRARVM

regularium.
C A P V T V.
V A M QV A M regulares figurx, qux fcillcct funt & xquilatcne & xquianguix , mefl-
furaripoirrnc.n irregulares prxccdcnus capitis, rcfolucndo eas in triangula, &c. folet ta-
men dari propria ac peculiaris regula, qiu cuiulquc figurx regularis area inucnitun qux
ita fe habet.
SEillSSlS xnriira/ /r/ara mtUnfbfttw m pnfendUuUrtm i (mtr$ fpt t4 sd fmm

UtMsC4dait€m,KimieTtuemmfr§dM£lMS4re4iritfyiff4.
NAM vtlib./, dclfbpcrimctrtspropoCt.dcmonArabimus,arcacuiuslibetfigurxreguUrisxqualtscft

rcdangulo contento fub perp^diculari a centro figurx ad vnum latus duda,& fub dimidiato ambitu ciuTdcni
figurx.
a PER. PENDieVL ARIS porrocccntrofigurxinvnumlatuscadcns,vnacumrcmidiametrodr-
ftrptuJu culi figuram ambientis ftcrcpcriccur. Numerus laterum , fiucangulonim duplicetur, &
aduploaufcrancur^*
rttUr» Namreliquus numerus indicabit , quot redis angulis omnes ang^ figurx xquiualeant, per ea, qux io fcholio
fimt/iM-propofîlib.i.EucliddcmonAratallmLHicidcm numerus reliquus, vidcUcct,numerusanguiorumrcdorum
mHtrfi'
per numerum angulorum diuidatur, vt Quotiens vnius anguli fig^ magnitudinem exhibeat, qui in hexago*
nocontinaredumcumpartctcrm, hoccA,grad.uo. Etquoniam femidiamaer fccat anulum figurxbi-
~ av. fariam,vc conflat cxdemonflrationcpropoCu.libMf. Euclid fit vt fi femiffis lateris, in quodpcrpcndicularit
fs8 »m’
cadit, ponaturfinustotus,pcrpendiculans fic TangciuEmifiisangulifigurx, & fcmidiametcr.Socaos. Si
fiat ergo
IVieeMe./jUu tUJimiffm kd Tddgtnt fimifiu dddBmk

ttM Uttris: dMgdlu vtlfecdUt
prodibit tam pcrpendicularis,quam femidiameter in partibus Uteris figurx. Verbi gratia, in Hexôno reguU*
H, cuius vnum latus fitix*ftfiat: vtiooooo.finus totus ad (f.fimufrcmwcrisutai7jzo5. tangens f^tntsan0tB
Hexagoni ad aliud» reperietur perpendicularis vel iO|4 Item Ii fiat, vt looooo. iinus totusM 6*
§^
(aniflem Uteris^ta zooooo .Secans (cmi/Tis anguli Hexagoni ad ahud.cxibit femidiameter figurx la.
ITAQVE fi perpendicularis ducatur in 56. {bnifiem ambitus Hexagoni cx tribus lateribus
confisum,producetur areaHexagoni 374 rono'^^ modo procedendum efi in alijsfiga*
risregalarious,in quibusangulorum fem^cs in ubulal'angcotium,ac fccantium accipi pofiunt.
j QVONIAM vero circa quamlibet figuram regularem circulus deferibi pqtcft,vt cx lib.4. Eucl. cofis^
^*^^proPonetnushicplurimsrum figurarum regularium utcrainpartibusdumetricircuiismbicntiszooooooo«
vtlremidiametri,fiucfinus totius 10000000. ex probatis audoribus, vt carum arex magis cxquifttcinueniri
HCMjtm pofiim pcf regulam N um.t.propofitam.Nam fi ex fblo vno latere in aliqua menfiira cognito arcam imiefiksre
vctimm.qucmadmodum in Hexagono &dum efi, occurret multx difnculutcsac m;^nx,pn>ptcrea quod (b-
midumccri.pcrpcndiculamqicxntiubus , Tangcntibus,ac fontibus erui non polVunt.nifi quando fimiiAU
snguli figurx comptehedit prxeise gradus, vel gradus cum minutis,vcl gradus cum minutis & fTCundis:(quani*
uis fi fccunda adfint,necd1 'e fit panem proporuonalcm adhiberc^fiem in Hexagono paulo ante fadum cfi,cu-
p, tusangulifonifiisconunctgrai6o.quodinquamplurimtsfigunsnonconangit.Nam.vcrbigrattt inHcpt»*
gono omnes 7.anguU cx fcholio propoCjaJiUiXuclid^quitmcnt io»rcdis,ideoq;Tnus angulus compledintr
1
L I B E R I V. nj
imumreAumcam ^.bdccft* gradus u8.Min.5j^Sec.i7.Tcr.8.Quar.54.&c. atque cuufaxuiTUgraiLd^
inIn.i7.Sccun«8.Tcr.j4.Quar.i7Ac.«qua fcmiirc ocqucTangens pro perpendiculari, neque fccans pro (c-
midiametro per tabulas Tangentium, atque Secantium excerpi poicd, Idemque in alijs innumensaca~
derr compenes. QiukI fi feientia inucnu eflet conftruen di omnes figuras regiUarcs,fiipcrari aliquo modo po(l
fecharc dimcnltas: propterca quod cognito latere vno in quandreunque pardbus,cognolci quoque pofTet eam
pcfpcndiculafts,quam femidiameter in iUHcm partibus,bcncficioin/mimendpartmmi vt lio.i.cap.i^d finem
Num.i. tradidimus. Sed quia pauci/fimas figuras atquilatcras definbere nouimus intra drculum,areas pluri-
marum ignorari nccclTcefi. Hancob cau(^nonni^Geomctnr,imcrquosfircnuaopcramnauauitLudol>
phus i Collen .ingenti labore latera figurarum, fiue ddoipta; cz fint»fiue non,explorarunuquamub carum an-
gulipr7tcrgradus»acminua QomprehendaocinruperSc^tuida»Tcrua»Quaro>&^. vt carum arcas conldôi
pommus.
TABVLA CONTINENS LATERA FIGVRA-

rum regularium a triangulo vlquc ad figuram 8o.latcnmi-»
pofita diametro looooooo. vel linu toto looooooo.
Latera figurarum Latera figurarum ijitera figurarum

0
rÛrium, po- rÛrium ,
po- regularium , po-
Sb ita diametro
9
fiu diametro
zooooooo
1 Ita diametro
looooooo
c
H
(J
looooooo
1» >
vcl fiuu toto vcl finu toto vcl finu toto
looooooo i looooooo looooooo

1 a 3
1 z
I7)io;o8 »9 1161380 1141776
i 33
30 1090569 3* 1111408
'755705 3' 1013366 1101755
r 37
6 looooooo 3» 1960341 58 1081778
7 8 «77 1(74 33 1901110 5» 10*4445
1044719
8 7«5 5«!*
6S4O4OZ
H 18455*7
179178«
fio
1019575
9 35 fii
10 6180339 3« 1743 "4 fii 1011985

1 5«)4«5i 57
i«9«ii8 «5 99*9'7
tz 5176380 58 1651586 64 98'3S5
478*5 '5 3» I6O933X «3 9**»75
>4 4450418 40 1569181 .
66 95'*58
M 4'5*^55 4' 1550985 «7 957445

16 5901806 4» 1494601 fiS 923669
>7 5*7479° 43 145990« 69 910191
18 54719*5 44 '4»*7*3 70 897196
19 3ZPI89I 1595119 7' 884666
43
10 3Iz8689 4« 5*4*48 871587
7±
ZI Z980845 47 555*5» 75 8*0444
zz 1846196 48 1308061 74 848814
15 »7*3ni 4» 1181404 73 *575'5
^4 »«10515 50 1155810 7* 816499
^5 1506664 5 ' 1131118 77 81577'
z6 M'°755 5» 1107569 78 805318
1*7 1311858 53 1184811 79 795'5°
U8' iijiiiBj 54 1 161896 80 785196
Nam ex latere cuiufininque figurz r^juUris cognito in parcus dumetn circuli circumfiuipti} vdfiiuutc^
cius,venicmuspcr ca, qu* ctpa. Nunui. firiofimus » in ct^niiionem line* perpendicularis ex centro in vnum ^ gH *
latusdcdua*,acpromdctotamarcamnanafccmur,vtpauiloantcNum.i.docuimus. Latera igitur in qu^

plurimisfigurisin tabulapr*cedcnticxpofitahabes,qu* omnia veris latenbusfiintpaulommora;&fiadie- etrfukm^
inter hos duos numeros
ceris vnitatem » fient paulo maiora veris ; ita vt verum latus trianguli *quilateri
I73SOJ08. 17310509. confifiat. ^ r . .
4. lAM vero cogniuldnidiametro alicuius drculi In partibus cuiulcunquc menrurz.rcpcncmusin

jifdcm pardbui latusfigur* regularis, cuiuslatarum numerus maiornoneft,quam8o.b<mcficlopr*ccdcdtU^^^^j^
vt finus totus iooooooo.adlatusfigunrpropofit*iopr*cedeodtabuU,itarcmidia-^,^
t K 4 meter
ntf GEOKffiTR'. PRACTIC^
itactercuruliproponddataadaluid. SitvcrbigTai»,fcmidbm«craUcuiuscircunii»AlinieftUodumfitUnii.
decônt rdpe^ didx icmuliamctn : Hatvt looooooo. (inustotusad 5i8o559.brusDccagoni; iuiîc»
midiamctcraataid aliud ; cxibttquclatus quxdtum . vel tn minoribus numeris 8 rrtl^v*
JrtBionf £T li molefhim videatur operari cum fraSione tam magna> reduces eam ad minorem quau zquiuaien*
tcmhocmodo.EligcproNumcratorcquemuisnumerum,vtio. EtfiatvtNumcratorKôdfiUduiuraDe-
J^^^^nominatorcmiooooooo.itaNuraeratorcIcAus lo. ad aliud, reperiesqucDenominatorcm 609 I»
rclida hac fraftione, Denominator 609. fit minor quam verus ;& dio.maior, hoc efi, fragio 9^ .fit maior
rtiium. fradionCy^fS^lJ-fb^Ho autem ^5. minor, imerhasautem duasfraônci^'|,^^producesmcdiai»
. cuius N umentor ex N umcracoribus,& Denominator ex Denominatoribus conflatus ciL
iMifr iuM Eritque hxc
,
frmSfnts &4 ôtnuenta reremaioriiUiarqualis,
FR.ACTION EM porro, cuiusNumcratQrexduobusNurocratoribu5,&DcnommatorcxDeno*
minatoribus duarum minutiarum componitur,eflemaiorem minore, &minorcm maiore, dcmonflrabimut
lib. 8,propofiio.
VICISSIM ex dato latere cuhtslibet figurx regularis cc^nofiremusiemidiametrum circuli circum*
H i««ro firibentis fiat, vt latus propofi» figurz in tabula amectden tc ^ 10000000. ita latus datum ad aliudi Vt
: fi fi
r»-
l4tus4^tagoni detur 11. & fiat, vt 1175570 j. ad loooooOo. ita 11. ad aiiud,repcrictur femidiameter circuli dr-
cumfcripd 10 rf^vôr* l»E4t>vt Numerator huius fradionis ad fiium Denomiiutorcra iuNumeraior
:
fimidim’ elcdusquicunquc,nimirum i.adaliud,imicftieturDcnominatorfiûens4}|5i|yJ, ittvtfiaftio i.fuma»

m€tTum ior,quamf44'^^^^p.acf. minor. Exadditione numeratorum t.i. inter re.&Dcnominatorum 4, 5.inter(c,
•*f*"i* tir eâes fradionem
^. mediam quae adhuc maior e/U quam Media autem inter f ^ cA •quz .
:
parumabilladrflcrt t itavt Idnidiamcterquarfiudia poflicefleioi^. Atque in hunc modum per minoiw
numeros operationes fieripoflunt.quamuis non omnino exquifite, quod fiadiones aflumptx non fint omni*
no vcrx;fim hic error in dimenfionibus camporum tolerabilis cfl.
5 ANTEQVaM rcdilincaruahgurarumdimcnfioncmcoocludam,lubctr^ltm attexere, qut
ex mniu areacuiuTcunque figurat latushabcntisnotum venirepofllmus incocnitioncmalkcrius figurae fi- t
milis lUi fimiUterque pofitx latus homologum edam nonim habentis quz fic fir nabet.
:
fj- QV A DRArvs Btmerut dnmmAUtrufrtf^rtimh quAmUtm tgmUAd Uitufguractffiird bibet, ( ipd

« den*mmdt$rh4 b<htMr,fiUtmpffirAifftoufefUtmjigArA( 9gnitAd$md4 titr, pdMC4tMrm 4 rtim( 9ffi$tum fndmetur
)
Deknt Mttm pgurd tffe fimdu,JimUterqtttf9lU^,&t*rum Uteri lêlagi fimi wdi-
figurxfimilcsfimiliterquc pofita
nominitorproportiomsduplicatzlatcruprardidordmuluplicansareamct^niu producat ^cam quxfitam,
at^n. boccft,numcrum,quiadarcamcognicarnpropordonchabcac du-
^ plicauonc proporuonis datorum lateru, denominata fcilicet a dc.
nominatore, qui exdenominatorepropordonis eorum latcrQinie
rouluplicaco producitur. Verbi gratia. Trianguli ABC» cuius latus
A B. to. A C &
, 17. B C, ai. area 84. Si ergo fitaliud triangulum
huic fimilehal>imslatusipfiAB,honvologum7o.ipfi veroAQho-
mol<^m il9.&ipfiBChomologu I47.diuidatur latus 7 o.pcrio.
vt denominator 7.proponionis lateris 7o.adlams ro.procrectnr, &
modo. Denominator propordonishterum cflipfiimmet latus 70. quod 70. diui& peri, fiiciant 70» Du-
cemus cf|;o 49ob.quadratum lateris 70011 enim numerus 2ii5{.critarca
poflerioru trianguli.
6. HACtcffxhitit:ô<{Vie^rofOMpoxtnt. FutvtqUddr4tmttiimermUter'MfigMrA(9giuUdJ<jiudr4‘-
frmÂ tum numerum Uttru hguruijttAjitu, t/MurupgurA (Oguui ud ultud. Pndudu enim uunterm erit ureu fguritfuû.
dbttrfn. Propterea quod caacm cA propordo quadrad lateris cognitx figurx ad quadratum lateris fig^ quxfitz, qox
figurznotaradfiguramquzfitaro: ^quippccumvtraqUepropordofitaupficatapropordonuUtcrumhomo-
srSim Etquoniam quadratumlatensi.cAi.fit»vtquodcfirunquebtusfigurzzrcam cognitambobrods

fuerit t.fitds fit quadratum numenim lateris figurae quîitx mukipUcare in datam arcam , vt quxfiu arca pro-
,
ducatur: Adtovt openepredum fitareatinucfligarepturimarumfiquraramrcgubrium,quarumiatcrafint
1. £xhiscmmfincmagnoiaborcarczaliarumfignfarumfimiHumc}icientur,quarumlateracognitarint. A-
reasdcccm figurarum n^larium,quarum latera iunti.hicrubiecimus,vtpcrcasfimitiumfiguranim,quarum

Jatera vnitatem fiipcrant, inucfligaripofllm cx rûlaNum.5. vel 6. prz(cripta$quamuis in quadrato ia ncccfi.
fimum iiOB fit , cum latui ducum mia siudiun producat fiium quadracuoL
Figu-
•
r-»'
a
LIBER I V. «7
Arexprxdiiûm
Figuix legubrcs. figurarum funt
fere hx.
87 jooo^.
Trigonum i
i
15
Tetragonum • I
PcntagO/num 8469719
* 11771708
Hexagonum ^
1990)81
f 000000
t-t Heptagonum USZiii

n 1
’ 8677674
3 Oftogoniun
c' ^ 191U17
a
^ I
Enncagonum
6840401
Dccagonum ^ 858089
'
1156068
Vndecagonuin „ P7050
1408665
Duodccagouum „J> 4£U,

4 )H<)
P SS O VN Tautem hx fraônes ad minores rcrezquiualen tes > G placet , rcuocari , vt Tuprt Nuitl 4.
docuimiu.
7. AHE4€porTohzprocrcatzrumperrtguIamNum.LprzrcHpcam,mucntupriuspcrpcndiculjn-
bus cx centmin latera cadendoiu» licet in nonnullis Hguris anguli contineant Iccundaj ac tertia»pratcr gradus, r«
fieminuta; hoc modo. Pro hepcagono,vcrbigratia»cxlupcnoncabulalumpu dHcmiflis latehshcptagoni^ «rm
4^1(8857. (quandomtmerus latens clHmpar, addenda dl L. viBat par, ac proinde fcmiircm habeat, quando-
Midem minus e(l vero latere, vt diximus. Dcindc»quia, vt in tradadonc linuum didum cll, rcmilTtsarc finus
anguli oppofiti in centro , quzfiiuscfi is angulus ex ubula linuum ( adhtbiu pane proponionali, iûcmad'
8K>dum ad hnem Lemmatis 53. noflri A/bobbij docuimus, vt angulus rcperircuir in gradibus , minuus ,aclc-
cdndis.}inuemusquce/igrad.s5. min.41.lcc. 51.
POST hzc, < quia ell,vt(inus huius anguli inuenti, nimirum Icmillisipla 43}8S^7.1atcriscxluperiori C 4> rri^.
tabula cxceraci, ad IcmfUcm lateris, ita (Inus complementi eiultlcm anguli inuenti, hoc dl.italinusgrad.''^^
tf4jnin.i 7.(ec.^{'adhibi ta quoq; parte proponionali, propter fecunda.) nimiru poi 1598. ad perpendicularem
huic complemento inuctiangulioppoluam in triangulo rc^banguluilnucnucn hzc pcrpendiculiris
qitztandcmducU in f . lemillcmambicushcptagoni produxit arcam hcptagoni ^Tvtfrra?* velin minori-
bus numeris
5
AtquchaccadcmradoneareamcumlcunquelWurxrcgulansUtushabentisi.duin-
aMsdonumcnis laterum nuiornonne, quam 8o.rcpcrics; £x quadeinacareamliinilislûrxlatusliabcfUa
quam i. per regulam N um.5*vel d. traditam clicies.
EODEM tamen ardhdo hoc Num.7.cxpolitoareamcuiuTuis Hgurzr^laris, etiamll Jatushabeat
«iaaius»quain i.((iplacct)colligercliccbit,quamuisnon reperiaturpntisarcaHgurxliinilU, cuius UtusUt Lil-
QSfflirum loco {.fcmiins Utens iaccipbcurrcmiirislaccnsdad,quodmaius(itquam 1. vt perfpicuum c/i
8. Cognitaaroaltgurarrûlaris,cuiusnumcrusUtcrummaiornoniit,quamia.cognofccturciusUtuf «tm
hoc modo. Fut vt arca flgurz llmiiis Ucus habentis 1. ex przcedcnd tabuU defumpea ad arcam Hgurz propo- etgmrs
ftcctlu Lquadratum latens lodaliuttProdui^scnim numerus cricquaJratus Uteris quziid. Kadixergoeiusf*^^*^'
4-
'j
qtiadraudabitUrusquxlitum. Namitadlarcaadarcam,vtquadratumUtcrbadquadratumUtcrU; quod ^*** "'^
VtTEqtie propordo Itt proporuonisUtcrum duplicata.
>
OyOD
.
liareacognialtcligurzreguUnspluraUterahabends.quam la. non plura umeo, quam 80. xt.jttak

t
inuaucnda primum oitarcatigurz dmilis Unis habentis i.beneBcio fuperioris ubulzUtcnim, vt Num.7.do>
cnimus. Deinde Ucusexquirendum, vt hocNum.8 declaratum dL £t ti ubuU lupcrior laterum extenU dTn
i adpluraUtera,inucnirctureodcmmodoUtus(lgurzplunumUtcrum,quam8acxeiutarca. Excmpligrada.
Sitarca alicuius trUngvU xquiUtcri 15^. Et quiaarcazquiUtcri trianguli, cuiusUtusdl 1. inucruadt&pra
.(1 liat V t ad arcani propolium 15 f ita Lquadratum Uteris i«ad aliud,rcpcrictur quadraturo Uteris que-
. •
fid .cuius r^x quadrau 6.dabit latus , quod qoxricur.
DE
.
iiS GEOMETt'^- PRACTICiC

DE DIMENSIO i’ÊCIRCVLI EX
Archim.
C A P V T VI..
pirta metiri polTimus, ncceffc cft probe
T circulum qucmlibctpropofitum > ciu(qu'c
Non alwrc ergo CT
noflV,quz Archimedes dc circuli dimcnfionc.rwJiit-
^ lumdccirculidimcnfionc acutilTlmumiinc»&.'^huliifimum hicintcrfcram.tum iuia
breuUfimu$cll»riuippcquitribusdimuxat prop^ "ditionibus conflet : lum nenudioTvbs.
lO
lulgaiam intclIigaCyArchimcdc ipfum
vt rem umvtilcm» atque apud omnes artifices pen
‘reuiutem , fini paulo obfcuriora, il-
xime, quod cum Archimedis feripta obartecuura l
adirccoeattir: tumvcromalisnosluccm aliquam
allaturosipcnmus. Nc^ dubitamus
etiam I quin res ha:c fUidiofb Teftori graa ac iucunda fit futura.
,
PROPOSITIO L
Area cuiuflibec circuli iqualis cft triangulo rccEingulo ,
cuius vi.'um quidem latus circa
alterum vero pcriphc.ri* ciufdem circuli *-

angulum rciftum femidumetro circuli ,
quale cft.
.SIT circulusABCDiCuiusccmrumE.rcmidUmctcrE A fitniictrun™lumrcfiang|ulumFGH,«ii'
;
ptriphi-iw ciufdOT circuli *-

pilum hibens rc«um G.litus vero E G. femidumetro circuli EA, «tljtus GH,
quale. Dico circulum ABCD. triangulo FCH, arquaicm cflo. Si enim
dicaturnon cflca*qualis,rii pnmam» u
aqualis fityiangulo , Jt maEtii-
fieripotc(l,circulus maior quam mangulum.magnitudinc z ladco vtcirculus
tudini z, fimul proptcrcaqiic maior.qiiam z. Si igitur ex circulo auferatur plus, quam dimi.dium,&; a refiduo
;
‘ relinquetur undem ra^nitudo minor, quam z.
plusctiam.quamdimidium.Scitadcinccps;
U /ECMtrimiletrOilit imwmjftt ,fifr:milKt 4 iitcrMurtxiirmU ifiudrttiim mfmftum ABCD, Uu cniiH
tumdimutian jitqijJrJti lKL>l.<miiltimmu[tnfn,rimfMitfnffi) hh*. En Ud.tJIndmia: amita
duirm
iffmq«4 ilrjiilKLH,f.irifil: arit qHiirtttm utfcnftum ABCn,

mtum qxjm dimilmm am!i. Daadefi Aiiferdnmr i rifidn qsu-
tu4 T fe^tattu qHAtMcr trumûU IJifcfUd AOB, BPC , C Rp
DH A , dtilurtilu dd miib.tfimiUdminii. Hdcmmjimiihtuiord
fmn.qtt.tm dtmidmm qxAmrfe^mninrumfimul, amvuumquud-
qut mj:ai fit. quum dimidium figmtmvu qut txifiit. Ctmplcn ntm
rdijuquh d R '‘truam dimidium truugulum AND: 41 fraudt
,
idtm itunûUm mutm mtqiuui dimidium fcgmmti A ND. Ijdm-
IH
quttAiietUdeuliji. Puriruiimt.fi 4 rifidukailtftgmmtuxafmiituruiltAlU truuguU ififalumiSutuiftiturd.cPt.
MifUtlU tUtUit^S.
PO!s A NTVK. ergo iamo^lofcgmcnuAO, 0 B,BP,PC,CC^Qp,DN,N A, rcli^b effeminor»

magnitudine ».& quoniam circulus xquaUs conccditurtriangiilo FGH. ce magnitudini z. fimul ; fi demantur
inxqualia nimirum ifla fegme maex circulo» & magnitudo z » ex ageregato trianguli cum z» reliqua erit figura^
in(cnpui0^togonavideliccc»maiortriangu!o rCjH, quod eflabfiirJum.quippc cum multo minor fibSi nam>*
que ex centro t,ad latus UO, ducatur per pcndicularuhT, flein uiogiilo fumaiur Gk,ipfi ET,& redaG i, am-
bitui ovlogoniarquolis» cadet pundum k, citra F, & i» citra H,quod E'l', minor fit femidumetro circuli*& am-
bitnsodogoni minor periphcriaciufilcn’» clrculi.lgicur duda reda k i» erit triangulum Gk i , minus triangido
FGHjparstoto. liftautcnuriangulumGki>odogonoa:qualc:quippccumexfiholiopropof.4i. lib.i. Eu-
clid. zqualc fit rcdangulo fub Gk, & rcminfcipfius G
i. comorchciifo, quod per nropofiuoncm 2.lib.7.dc Ifo-
pcrimctriso6ttôno zqualecfl Odogonum ergo minus cIl triangulo rGH. Non ergo maius cfl :ac proinde
circulus triangulo maius ede nequit.
SIT dcindc,fi fieri potcfbcirculus ABCD.minor.quam triangulum FGH» magnitudine z. Ciroimfcri-
bitur circulo quadratum IKLM, cuius latera circulum tangant in pundis A>B. QD. quod roaius erit triangu-
lo F GH. Cum enim cius ambitus ( vt lib. 8 propoCi. probabimus ) maior fit peripheria circuli, hoc cft, reda
GH,&perpcn<iicularis£A»ipfiFG. xqualis,crit tnangulum rcdangulum lacus vnum habens arqualcipfi
FG. & alteram maius latcrcG H, ( zqualc nimirum ambitui quadrati IKEM.) maius triangulo FGH. Cum
ergo triangulum iHud, per fcholium propof. 41. lib. i.EucIid.fitxqualcrcdangulo fub FG,&:lemilIc ambitu*
quadrati IKLM, comprchcnfb : hoc autem rcdangulum perpropoC 2. lib. 7. de Ifopcrimctris, quadrato
lKLM,zquale ; erit quoque quadratum IKLM, maius triangulo FGH^Lt quia triangulum FC»H,poniturz-
q jalccirciilo, magnuuduii z, fimul, ac
proinde maius quam z.crit quoque quadratum I K (
quod ma- LM ,
iascfleoftendimustrianguloFGH»^ maius, quam z. bii igitur ex quadrato IKLM) aufcraturplusjquam

uitni*
V,.
L 1 B £ R I V. II9
îmulium , & arcfi4uo plus etiim quam dimidium > atque iu deinceps> rduiquetur tandem magoicado mi- a /. 4a
nor« quam x.
H4( dMtem ditrd&io cmi$uUfut,fifrimUc$dMferdnircir<Mtm ABCD itk mim nuicr tR frmifftqMdUMi

:
tSJM^nftrru qmd qudirdtum mprtfium ( qud minm eR ctratl» fdrs nto )ftmfu tR quddran iinitmfi riptt exfibt-
, r
imfrtftfiMy 4 » tjubd. fi dtiRd reRd lK,fttdnte imnhtm m 0, dutdturftrOM EK,fttftndHuUru VX» ^ qiu <ir> k t 4 ttrt* .
aUim tdngtt m O idmque^,duR" ftRu £ L> E M, £ f » dft. iffcriftnm mt oQ^gumm dquiUterum

: , &
dq$iungMkm
VX TdhideV»vf t$aftdt tx (wftruRidtu , dmtnjhdtuntqut pr9p9f.u hk^. Ejuitd. qmfpe aun sd EA, EO,& dd nUqndt
.
ftmtdumrtrtstddpm mfinfti duRs fint ferfenduuUra ve, VX,&t. Qvf»idmver9VA,vO,per2.(*r0U.fr9pvf.i6 Uk.

jJmlUdqudUsfanrt* &eRtV,mju9rqHdm vO: mtquaqutx V,mdt9rqiumvA,fdeoque&trtdnûtiimYivO,tTidn-^^^‘^^^
fûUv A O, nwm erit ;
^ (umfittruaptlum dd mdngMlum
, vt kdfis ad kdfem.Ijiinir trutngMlHm K
, 1^0 JMm ent, qtum
dimiduim trunguU KAOi d£ freiitde multo nutia qudm dimidium trunguli mtxn KAO, (mui rnum Uim eR arm A 0.
,
tddem Tdtane tntKOX,mAitu,qHdm dimtdam truHguUmtxtt KoB.auui vniim Utm eRdrauOB. Aufennddtrgo irux^
gulim KVX, ex pgxrd mifiiUntd K AB, tu qtu vnum Utm eR dnm AOB, dkUtxm erit flm qujBi dimidium. Suktrdfik
tgtturqiutiêutfmodt trunguluKl^XJ^T d,Mkc, Ide, dkUtumtflm,qiiddtmidmmexqtutuorrefiduiey:tr4unulum,
damefs. Ponantur igitur iam oSo triangula mixu rdlduatquorum bafcs funt arcus AOiOB.Bl^»&c. mi-
nora fKîcudinc 2a Cum ergo circulus cumz,a;quali5po(icusnttrianguloFGHtcritcirculuscumilJiso-
dorcnduis,hoccn,figuraOdogona VX Ya b cd e V,mtnoreodc triangulo ulo FGH.quod cB abfurdum. cum
^ ^ ^ ^
ficusOdogonimaiorcircumfercn*
dacircuU.hoc cit.rc^ uH. Hinc enim fititriangulu re^ngulum , cuius latus F G» zqualc perpendiculari « 0
G
&altcrum latus zqualc ambitui O^goni maius videlicet, quam H, maius efl triangulo F H. Cum ergo G
illud triangulum nt^cx Icholio propoL4i.lib.i.£ucUd. zqualc rcdangulo fub FG, & femide ambitus oôgoni
cbmprehcnfoi hoc autem redanguium odogono zqualc , cx prupoLa.Iib.7. dc libpcrimctris erit quoqueo- :
dogonum maius triangulo FGI^ Non ergo minus ciTcpotcntac proinde circulus ABCO. minor non cB tri-
anguIoFGH. Scdncquemaiorcd>vtdemonArauimus. lgiturzqualisell>quoderatdcmoaArandum.
S C H O L i K M.
lOSEPHVS $caliger,velquiavimhuiusdemonArationis non perpendit, velquia fuz circuliqua-

drandi rationi viditede contrariam, non cA veritus Archimedem hoc loco hUlitatis arguere; conaturqueo-
ftenderc, non redeab eo demonAratum, circulum zqualcm dic trian^lo rcdangulq,cuius vnum latus Ami-
diamctro,& alterum circumferentiz circuli cA zqualc. Nam.ait.fi demon Aratio Archimedis bona cA,dcmon«
Arabicurcodem modo, circulum zqualcm cnTctrungulorcdangulo, cuius vnum latuscircaanguliimrcdum
fanidiametro zqualecAi&altcrumpenphcriacirculimaius. ^t enim in triangulo lmn,latusqtiidem Imi
trianguli Icmidiamctro circuli £A,zqualc,atm n,pcnphcna maius. Concedit ergo Scaliger,circu!um non die
maiorem triangulo FGH,rcdcdTeaB ArchunedcdcmonAratum,hoceA,trunguIum FGH, cuius fatus GH,
periphcrixdl zqualc, non efle minuscirculo, ac proindeque triangulum 1 m o >cuius latus m n, maius cA peri-
phcria.circuio minus cAc. Concedit item, redeprobatum clTc, circulum non cAc minorem triangulo FuH,
ttUtus G H. peripheriz At zqualc,hoc cA, triangulum F G H,non efle maius circulo. Sed negat, cx hoc Icquii
IrianguiumFG H»cAc zqualc circulo. Cur ?quia, inquit» eodem modo, nbafismn, maior cA periphena,
Ad minor circumAripti polygoni ambitu, f hoc enim contingerc,ait, nihil prohibet) polygonum erit qui*
dcmmaiustrianculolmn,quod ambitus Polygoni maior At reda mn,&Kmidiazutcr£A,rcdz lm,z*
qualis. Sed reA^ portionibus, Aqucrctur, idem polygonum cAc triangulo 1 m n, minus,quodc A ineptum*
Icancvcromi Scaligcr? Nonaduertis tecum hypoth^ pugnare? Nam poAco latere mn, maiore, quam
peripheria; quando eo peruennimertt. polygonum c Ac munis triangu/b Imn, f Animirum rclidz portio-
nes hicrint magnitudine z, ) Aquitur ne^lario , ambitum polygoni minorem i Ac latere m n. Cum enim
triangulum redanguium , cuiusaltiiudoAmidiamctropolygoni» &baAsambituizqualiscA, zqualc Ac,cx
Aholio propoC4i.ub.i.£uclid. redangulo fub eadem Amidiametro, & AmiAc ambitus Polygoni comprehen-
(b ;hoc autem, per propoCa-lib.y.huius de iTopcrimctris , polygono zqualc erit quoque triangulum illud ml-
:
nuscriingulolmn. Qwccumhzctriangulahabcantzqualcsaldtudmcs; êrit vt illud triangulum ad Imn, e t. jiutl

itabafisilliusadbaremmn: acproindeilubaA5,hoccA,ambituspolygoni,baA mn,minorcrir. Nonergo
poncrcpqtc$baAmtrianÛimn,AmaiorcA, quam pcriphcriacircUlt, minorem ambitu polygoni: In dc-
monAratione autem Archimedis conAat. ambitum polygoni maiorem cAcbaA trianguli FGH, AGH,a>
qaaliseAperiphcrizcircuU»cummaiorAt»quam peripheria: acproptcrcarcdcconclulit Archimedes, polp-
gonumcife maius triangulo FGH, cumumenex hypothcA aiuemrij oAcnfum At eAc minus. Itaquepo-
tuiA*ct Archimedes iu quoque propoAtum colligere. Polygonum minus cA triangulo FGH, propter reli-
dasfedioncsminorcsmagnitudincz. £rgo eius ambitus minor cAbaAGH, (quemadmodum proximede-*
inon Arauimus. ) hoc cA, peripheria drcuU» quod cAabfurdum , cum ambitus polygoni maior At quam pcri-
pheria. Quodabfurdumdo^hiUmcScaiigcr, colligere non potes in tuo triangulo Imn, cum AacuasbaAnn
In n,pcriphcria circuli maiorem. Et Ane miror tc, Mathematicus cum As, negare quantitatem aliquam illi cA «
Aequalem, quanequemaioreA,ncqucminor. Sicnimzquaiis non cA, erit inzqualis. Igicurvclnu»
ior vcl minor, contra hypotheum, cum dicatur neque maior cAcmcquc minor. Ao ooa vi*
dcs,noa Alum Archimedem, Ad «iam ^cAd. Ub. la. hude argumen-
tandi modum frcqucnd/Timc vAirparc*
PRO-
GEOMETR. PRACTICiB
PROPOSITIO IL
qu*quidOT
C VI VS LIB ET circuli periphctutripU cftdiametri,& adhucfupcwt parte,
nutiorcftdecemfcptuagefimis.lioccft.leptinupanediainetri.nuiorverodccemfc^
ptuageUmis primis.
do<ariMordo^ttur,qujndo-
H/EC eft Archimedii propofitio J. quam nalccundam &dmu. . vt
,uidtmfaiucmpropofiuoj.quiniprel.^wt.l«ncnoftrampropofiaonem^denion(ôn^^^^
' SIT igttiir circuliu ceomim diamner AB,quim^rca« angulos fscct fcmidumcOT
ABCD, cuius E
. «.»«. Ee.& ecFridEc.pcrpcndicuhroducatur.squ*circolunitangct
ku-fiMT. fcniidiamctro*qualeer^&arcu$AD.grad.<So. IdcoqueDc.grad.30.
Duda ergo refla E Dc.cman^W
reflus angulus contincai g^.J>o. Fut
^.cum quiMuc angulus c F, angidq c E E e, i^^st
eEc.tcrtiapars
eruncque.^guUe.F4nterfc.quales%uodvte.quecomên,cntumCttertia:parnsangulmaâcpra^^^^
......
ipCimquc triangulum xquiangulum erit , hoc elt per .
A c^ll.propoCd. Ub.i.Euclid. itquilaterh ;proptercaqt

perpendicularis E c.bafcm e F.bifwa rccahit. cic Tcht^
Uo propor.adJib.i.Euclid.atquc ideo E edplius e c,dur
pia erit. Pofita igitur c c. I53xrit E e. 306. Et li quadra,
tu iplius c e,i3409. dematur ea p3d3&quadrato ipGus
E c, < reliquum fiet quadratum ipCusEc,7oaz7. cuius
radia cll paulo maior, quam 145. • acproinde Ec.ad
cc.maiorcm habebit proportionem, quam ad5ad 133.
SECTO iamanôcEc.bifitriamperrcflam
E d i f erit c E.ad Ec,« c d,ad d c. Et componcndocE
Ec,fimul ad E c, vt e c, ad dc. Et permuundo c E E e, .
Qi^ vero e E.Ec.fimul ma-

fimul ad e c. vt E c,ad cd.
(quippe cum eE, fit 3ofi.&Ec;
iores funt, quam 571.
paulo maior, quam a6e.) Stec.pofitacll 133. t habe-
bunt eE.Ec.fimulad cc.maiorcm proportionem,
quam 37iad i33.idcoq:&proportio Ec.adcd, maior
erit, qua 371. ad 133. ac proinde fi c d ponatur 153.'' em
Ec.paulomaior. quam 371. Igitur quadratum ipfhjt

' ^
Et
I
^ quadraturaipfiuscd,fiti340p.eritquadrltumipfiusEd,
quam ay.T-n
quam 349430. ciulque radia maior, quali,
lomaius, quam349430.cxuiqucraoiainawr, 391, rr”” i T ^
mrfus!ngulodEcd.ifsriip«rrcaam Eb;> entrurfusvt dE.Ec,limulad dwtaEc.adcb.

^S^TO Ed,maior nt, quam 591 &Ec»maior,
<#w^MMOuia vero d£i E CyTimuI maiores funt) quam ji6t (quippecum
& dc,poriuefli5J. d E Ec, ad dc.
“ habebunt dl^hc»
d c.pofiu cll 133. «habebunt maiorem proporaonem . quam ii«a
d c maiorcniprop ad 135.
ou5n S7I. J at
qu5n57l.; ,
-V 'i 1 «t.amTiA»!
6 i^.adi J.a-r ' 55 .cm
idicj.acpromdcfiponaturco,i
idcoauc&Ec,adcl>>proportioncmhabcbitDujorem,quamii .f/ 5 7 i
nf.fMi** cui fi^datur quadia-
o ;«;.Ec maior.quamiidai. “ IgiturquadrahimipfiusEc.maiuscntquam 1330334^.zqualc cll mims, quam
quadratis reflanim E c, c b .
rrs tum at409.;plius c b, erit quidramm ipfius E b « quod
. .
mt943jâustadiapropterca,idel(,reaaEb,pulomaior.quamiI7a{.quippecumhuiustadicisqua.
fi?tantum .373877i,- ' Habebit etgo Eb, ad bc.
maiorem proportionem . quam 117»;.
.
f #
. A^^
bc,vtEc,adca. Qim
0 . feri '^SECTOitcmangulo b Ec.bi&riaperreflam Ea erunt bEEc.fimulad H
cruntbE.Ec,fimulmaiora,quam 2354,. vd
^ vcrobE,maiorcfi,quamii 72 }. 8tEc,maior.quam iida}.
Cumergocb,poliufiti53.'habebuntbEEc,fimuladcb,maioreraproponionc,qu^2334,.ad
m mtm 1«. iScoqucSi Ec.ad
Ji
proportionem habebit maiorem, quam 2334^
adi35.acproinde,Cca.ponaw
P" quadratumipfiusEc.maiusOTt. quam 3^8723,,. cui fi^daw
lei.* cri^c,maior,quam2334i. Igitur
.
t 9. flUM. quadram rei^lc.ca.xqualecft.ma.u.

.1. .tJiqSdntum 23409.ipfiusc,!«itqua^^^^
“ErpoEaiadac>maiorcmpropoixioncmhabebit,quam 23 ^p^.adi 53 . - „ j e j t
“s E CT O dcniqueangulo quoque aE, bifariam per reflam

E o « erunt a E. Ec, fimul a c , vt E c, ad ,
s.
^
a«cEc.maiorquam2334i. erunt aEEc,fimul maiores, qu^
co. QuUvero aE.maiorcn,quam2339j.
&:4«73^Cumergoca.pofi«fit;33.'hiUuntaEE,fimuladca.hoceihE.adco.maiorcm proportionem,
-«W.-quam4«73t.adi35.acpropteteafiponaturco,I33.reritE,maiorquam4l573,.
miirit^,Ti.rcai,&huiu$femiffisaEc,t,.reai,&dcniquchuiu5femiirisoE,4J.rî.
Quahumera
» *
&
erit co , tonus cu-cumfcrcntix Fiat angu^
partium 4g.ell quadrans Ac.talium I.erit arcus c o: idcirco
.
*
quatuor reflorum : *> idcoque arem o t, , , tonm cir-
câninilo cEo, aqualis ;eritqi totus angulus o E i ,
.
'
1 £ .
ent polygoni cirmlocircumfe-

^fermtir. Pcr1loarinan?ergo proî:i2.Ub.4.Euclid.rcflaoi,latm
pti,quodUtcribus*qualibm pd.continctur. Etquiaoflcnfumi^, Ec, adco.maiqrcmhabercpro^ro
« habebit quoque diameter ipfiusEc.dupUadoi,ipfimco.duplai^
AB,
ren?, quam 41S73 l.adi33.
L I B E R I V. iif
iorcin proportionem quim 4(^7 Sicrgooi»htus polygoni pon2mrt^^^ cnt diameter AB>maior,
quam 4^7^^. Multiplicentur 15t.pcr96.vt cocus ambitus polygoni producatur 1468!^.^ habebitq; ambitus po- • * f «n»
iygoni ad diametrumAB, minorem proportionem, quam 14688. ad4675*>.<'Eftautcm proportio I4688.ad
467^ minor,quam tripla rcrquircpuma;quod i4688.ad 46757^^ numerus paulo minor cH quam 4673^.
habeant proportionem eripiam (c(qui(cptimam 4 lgitur&ambicusPoiygoniaddiamecrum AB.proporcioncg/^^t/.
habet minorem tripla (Hquifcptima:^ atq:adco circumferentia, qux (vclib.8.propoCi.probabimus)minor efl
ambituj)olygoni,multo minorem proportione tripla fcfquircptima diametrum habcbitiidcoq; circumferetia ^
tripla elt diametri, & adhuc fuperat parte, qux minor cfl^hoc cB.^diamctri.N a (t contineret ter. & ^haberet
circumfcTcmia ad diametrum proportionem criplarh (cqutfeptlmam:/! vero contineret ter, & plus quam i.ha>
beret maiorem proportionem, quam triplam ierquircpcimam,cumcamcnminorcm habeat, vtdcmon(lra>
tum cB.
lAM vsroin eodem circulo ficlacus hexagoni BG,{cmidiametrof quale, per coroIl.propoCi5.Iib.4.£u*
cUd.ranganturqucrcdxAG,EG.£c quia triangulum EBG.c/lxquilacerum conflans ex tnbusfcmidiametris;
^ erit angulus BtG,*.vnms rc&i,*‘ac proinde cius fcmilTis BAG.crit
J,
vnius rcCli. Et qtiia diameter AB,dupia w*? «
efUcmidiamcrriBG.flBG.ponatur/So.crit AB,i56o.‘Cumcrgoquadratumipfius AB,xqiialc Hc quadratis

redarum BG.GA;*® quod angulus AGB,mfcmicirculorcdu$(it:rt quadratum ^08400. ipliusBG, dematur
ex i4336oo.quadratoipliuf A B, reliquum fiet quadratu i825zoo.ipfius AG,cuius radi* paulo minor cft, quam i \ru
ij5i.cum huius quailr^cum i8:520t.mai*nt. quam 1815200.° Igitur AG,adGB.minorcm habebit proportio*
Ocm,quam 5i.ad ySo.ac proinde fi BG.ponaturySo.» erit AG, minor, quam 1351. n $.
b ECT O iam angulo B AG.bifariam pcrrc<5Un» AH/ccantem BG,in .M,dudaqucHB)Crunr 3’iangu^

®
laBHM.AHB, xquiangula: Ppropicrcaquod pa;. tat.
angulus HBM xqualis dl angulo I i.^G. od ea*

dem balem GH; idcoq;pcrconftnidionc an •
gulo HAB,&angul*rcCt* H,in fcmicirculoco*

munis. 9 Igitur erit AH, ad I IB,vt HB.ad HM.
Item AB,ad BH.n B.M,ad.MH:& permutando
AB>ad BM,vt BH,ad HM: idcoqtcnjntwsh*
^portiones AH,ad,HB; HB> adHM;&AB,ad
BM,cqiiaIcs. Sed vt AB.ad BM, 'tacfl veraque
fimul B A,AG» ad BG, ' vtAG.dd AS.uatH
t/fijifL
ChiMfdBi&cm^ntndiftAG. AB^fimul
itd GM. JdB.ftmMJtidtR,t0td GB,dJMB:EtfttMM‘
tdudtftAG,AB,JiiMii4dCB,iuAB,4dMB. Igitur
cricquoque,vt veraque AG, AB, 6mul adGB,
ita ad HB. liAautem AG. olIcnG minor,
quami35(.& AB pontacBt56o.&CB,78o.Igt>
turvtraque AG.AB, fimul ^comminus effici-
tnc,quam 2911.^* minorem habebit proportio-
sijmttfi,
lum adGB, quam 2911. ad 780. Qâreetiam
proportioAH.ad HB, minor erit, quam 29n.ad
78o.ac proinde li HB,ponatur78o. 'erit AI I, t t 9.fm
minor, quam 29ii.idco<
Bctqnadracum
iadix,vclrcdaAB,
adBH,minorcm
quam 30134.
SECTO rurfus angulo H
AB, bifariam per redam Al.fccanicm HB, in N; erunt vt prius, triangula
BlN,AlB,xquijngtiia. Eq»ovtfupradcmonftrabimus,vtramqucBA,AH,limuIaJHB, habere eandem pro-
portionem quam A 1 , ad 1 B. Eflautcm BA,ofIcn(a minor, quam 3013 ^ 6c AH.minor, quam 291 ob id ca-
rum liimma minor, quam 59244><pfa autem HB,policacB7oo. X IgtturvtraqueBA, A H, ItmuIadHB.hoc
cfh Al,ad IB, minorem habebit proponioncm,quam 5924 ôd 780. Si crgolB, ponatur 780 * erit AI,minor,
quam 5924^ Et quoniam c/f,vt 5924|.ad78o.itai823Uidt4o:quodi(remnumerus Hat ex primo in quar-
oun.qui ex fecundo in tertium, qux quidem proportio denominatura 7 habebit quoque AI, ad lB,inmo-
remjpportionc,quami823.ad24oj(lcoq;poritalK.240.*cricAI,mtnor quam i823.3tq;ob id quadratu ipfi'
fmm.
AI>mmui.quam 33233a9.cui fl addatur quadratu 576oo.ipfiusIB.Iiecquadranimipiias AB, '*(' quod qua- •rrm.
draris redarum A I,I B,xqualc cfl) fninusquam 5380929. ciuiqticradix propterca.vcl reda A B, minor quam
18387? Huius quadratum 3381252 y^^maius fir,quam 3380929. ^ Igitur AB>ad Bl.minorcnl proportio-
nem habcbit.q^m i858xr.ad 240,lc proinde pofita B 1 240. erit AB,minor,quam 1838 7^
,
J
•• f
*
S ECT O item angulo I A B , bifariam per redam A K, offendemus eodem modo, vtramque B A, AI,fi-
mulad IB,Haberccandcm proportionem, quam A K.ad KB. Sunt autem B A, AI, ambx fimuI muiorcs , quam
3661 7?. ( quod BA.ollenfa fic minor, quam 1838 & AI,minor,quam iS23.^&: IB,po(iucfl 240. * Vctaquc
ergo BAidd,limul ad IB,ho(^ cft» AK,ad KB. minorem ha^bit proportionem, quam 3661 7?. ad 240. Vt au- t*""**
m
tem 366177 ad 240. ita eff 1007. ad 66. quod idem gignaturnimtcrus ex primo quartum, qui cxlecundo in
tertium, qux quidem proponio denominatur d 15 ^ Igitur AK^d KB, minorem quoque proportionem ha-
bcbit,quam ioo7.ad 66. ulcoquc polita K B. 66. * erit A K minor quam ioo7.acproptcrca cius quadratum .
,
,
minus, quam 1014049. cui E addatur quadratum 4356.ipfiusKB; Bi.ûadfT.tumip(iusAB, B(quodiUis

^
duobusxquilccfl)muiu$quam ioi8405.ciufquerMixpropccrea,ideAtredaAB,minor,quam ioo9^cum
t. huius
,11 GEOMETR. PRACTIC^
h f fK^ huius quadranim 1018417 {^ntnuius,quim 1018405. ^Quocirca AB, ad BK> minorem proporcionem ha-
i li. fw*. bcbit,quam ioo$âd 66 atqueidcirco polica BK, erit AB.minor,quam 1009^
SECTO denique angulo KAB, oiûiam, per rc£bm AL> dcmontlmbimus eadem ratione, vtramque
B A.AK.flmui ad CK,cire,vt AL,ad LB. Sunt autem ambz BA> AK, iimul minores, quam 1016 ^ (quod B A,
k t.fuiii. ritoAcnlaminor>quamio099ÂK,minor,quamioo7.)&BK,ponuefl6<$. ^ Igitur vtraqucBA,AK,limui
adCK, hoccd, aL, ad LB, habebit proportionem minorem, quam aoi6^ add^S^tqucid^coHLB.pona-
I». jtdn. turtfd.^ erit AL,minor,quam20t6^.ideoquequadratumdusminu$quam 4064918,^ cui fiaddaturqua*
m^T.fri. dratum 4)5<S.ipnu$LB;netquadratumipuusAB, ® (quodduobusilliscAiûaJc^minus^quamnumcrus
40<S9 i 84 idcoque cius radix,id eft,rc^ AB, minor, quam 101 7 cum huius Quadratum 40^9197 fu«
B $. perct 40^9184 ° Quamobrem AB>ad BL, minorem proportionem habebit, quam 1017 ad 66 idcoque .
liBL> ponatur 66. ® cricABjininor,quam 2017^

QV O N I A M
igitur angulus A H, G
fi4. tm. angulo KAB»zquaIisefi ; P erit arcus GH, arcui
IdH, arqualit; eademque ratione arcus HI,arcui
IB.&IK.ipli KU,& KUipfi LB,xqualUcric.
Cum cq»o GB, fic^. totius circumfcrcntix, erit
3£KB .4 &LB,Jâcpro.
inde reda BL lacus erit Polygoni circulo inferi-
pei, quod 96. Literibus rqualibus concincttir.
Quoniam vero BL. polica cfl 66.fi 66.ducantur
in 96. fiet ambitus Polygoni 6j(}6. M Quapro*
pter ambitus Polygoni ^ diametrum AB. ma-
iorem proportionem habebit, quam 6556. ad
1017 cum diameter A B > oflcnfa fic minor,
quam 1017^. * Eli autem proportio 63<{6.ad
1017^. maior, quam tripMuprrdecuparticnt
liqituageftmas prnnasquod proportio 6336. ad
1017 fjf. (
qui numerus maior cft, quam
1107^.) litt.iplafupcrdecuparticns fepeuage-
fimas primas. Emoambitus Polygoni maiorem
proportionem habet ad diametrum ,
quam
3
Cum igitur circumferentia circuli fic ma-
jorambitupolygoni, habcbitcircumfcrendaaddbmetnimmiilio maiorem proportionem quam 3^^ Ac
* ,
proindccircumfcrcntiadiamctrumconcincbitter,& infuper partem maiorem, quam Nam fi contineret

haberet circumfercmiaaddiamctnim proportionem 3^. Si autem contineret maiorem paaem , quam
haberet proportionem minorcm,quam ^f.cum tamen maiorem habcadcmonfiraium fit. Et quoniam
3
minor cA,quam rT liquet ex haefixunda parte propoficionis , circumfcrcntum continere diametrum ter,
& plu5,quam diametri. Cum ergo ex prima parte conflet, circumf eremum continere diametrum ter , & mi-
nus.quam dumccri ; pcripicuum cfl , veram proportionem dicumfercntu: ad dumetrum confiflcrc inter
tripbm fefquifcpiimam I & eripiam fcfquiodauam.
COROLLARIVM
ITAQVE fidiamctcrper3:^multipIiccttir,gtgncturnumcrusmaior,quamcireumfcrcmia: fi vero
muItipUccturpcr3i®.procrcaoiturminornumerus,quam circumferentia. E contrario, fi circumferentiadi-
uidacurper 3 ^producetur numerus minor» quam diameter : fi vero diuidaturper 3^^ prodibit numerus
maior, quam diiuncter.
PROPOSITIO III.
CIRCVLVS quilibet ad quadratum diametri proportionem habet, quam n. ad 1 ^. pro-
xime.
SITcifCulusABCD,&quadratumdiamcmBD,drculocircumfcriptumEGHL Dico circulum ad
quadratum cffc.vt II. ad 14 proxime. Produfto enim latere
£G,fumaiur EK,ipfius EG,tripla.& KF, fcptima pars diame-
tri BD,vcl lateris EG jiun^murq; rcilz I»G, BF. Quoniam
»iturEF,addiamcinimEG, proportionem habet triplam

icfquifepttmam,ex conftru£tionc;crit pcrpraiccdciitcm E F,
circumfcrcniiz circuli fermexqualU. Cum ciô BE, zquaiis
fi,lcmidamnro:m,p«..propor.triMgulumBEF.c«utoxqualcprox>n,r.TronouIumau,cm^^
i.f«i parseri.quadrauEHrQnr>vLpoficoWEG7trc&EF.cft»x.'cmmanBul^^^^
ABCU.^ trianguUim KG.irt 7 Sed polito triaiguloBEG. "P''"’
dcmonftrand^^
c/li8Igiturdrciilusadqaadiuum,clUtnnc,mi.»ds8.hoccft,mi.adi4. quod erat
.
;
liber I V. »»i
DE AREA CIRCVLI. INVEN TIONE^VE CIR-

ciunfcrcntisex diametro, &d>anictricxcircumfcrenua^
C A P V T V I l.
} VONIAM triangulum reflangulum, cuius vnumlatnscirciingulumtcftumrcmiJia-

arculi^ûitur: huius
xuitDi»
arci
metro circuli, Scaltenimpcriphcriiciufdcmxtjualccft.*
'
nftir*
femiflem bafis producitur, vt cap.a. tttk.
autem trianguli area ex diidu perpendicularis in
i
«
multiflitdtimtfcmiidmtnim Arts tir^
/ Num.a.huiu 5 libri rcripfimus F<r rttrtddniilifndiitdtiir Um,
:
nmurum idfinllim trungtU jUiddtur <iMd pmfberudgiuU cff. J tmlt tni.

e? rmwfrm ftrnhertd ( fi :
V$MtX<0f
vtlKdWtmmpmfhmdmfiMSmfmiiumtm, lmta,m<iiidrumfdnemiiMau: (fii-
, mtmdiM
Viliaufiuaiu-
minJcrMitt madtmtruugdltfnbdfrtdiiii.qiitdfamdumctndldqudlt.) mrtr$,
BurnMdumdtrimiiiuTidmfnifbctufdttm.qîatfaffKaamîm}^ artmmft»
r ‘ ^
’
R EPET AT VR. figura pratcedcntis propofmo-
14 A
nis.diuidatiircjueEF.qux pcripneiix circuli eft xqualis.
b'fariaminL.itavtEL,lcmipcnphcri* fit zqualis: Item
E L, bifariam fcceturin M
, vt E
M.xqualis fit quartz parti
peripherix. Et undem BE,bi6riam quoque fccctur in N,
Q
TtEN.rcminr«fitfemidiametriBE,hocen.ouartaparstotius^^^^
eftcirculoABCDieritquoq;reaanguIufiibUid.ametroBE,&fi:nupenpheruEUompr^
û’Tr!3lrrhml^farcd
circulo xquale; quodefi pnmum.
D*r protofirionem i.lib/v. huius, triangulo xqualccft.; eidem
EF,fS£EN,quarupartediametn (quod
N O N aUtcrreai^gulumcomprchenfum fubtoupcnphcna
circulo ent
eidem
per propof.i.lib.7.huius, eidem trianguloxqualeeft)
^ DTN QV EM, proportiond« funt, quod
E quia quatuor linex EI. EB. EL.
' erit reftangulum fub EI, diam«ro. &
I
EM, qiiaru parte pe-
DofterioresduxlSbcant proportionem duplam
njhrixcomptehcnfiim^, iWh>ngulofiibEB.remidiametro,&
EL. fcmi|pj>henxcomprehenroxâle.
eritquoque illui aJemorculo xquale. quodeA
SimeTgo h«
in prima âUcofiStCimfitxqiialecirculo.
'"‘“vTfnaionesinterdumritcntur.ducendaerittoudiameterintOTmcircumferentiam. 0“"«"''™
proptcreaquodnumerasproduausquadrupluscAnuraenproduai ex
parsnumeri produaiarea erit circuli:
iemidiametro in femicircumfcrentiam.vt liquet.
inquamm cimmfcren. v„.A_a
SEQVITVR.CX prima pane, arcam fcmicircub produci ex femidumcuo penjphenx. Item aream J" ^
fcmiAcm
quiaîrum producitur femiAis eius, quodfitexfemidiamctroin
tix •
îduntisproctean^êx femidiametro inoaauam partem

dêtro in Ltamdecimam partem circumliremix Et arum
circumfeiOTtix:
fextedecimx parm ex :
Et«tcamr^.iux
fcmiAis prxcedenmproduai;quemadmûm
^ te
^ p«- e^r.
&
• tmu .
tircumferentix,& lic dcinceps:quiafcmper producitur

nimiruin âdransfcmifliscAfcmicuculi ; &oaaua pars fe-
Mctrculi fcmiAcs funt prxccdeotium partium :
miflls Quadrantis i&fexudecima pars
femiflisoaaux partii, «tc. _ • c„
vtarcacirculirtperiaturineccAccAumciusdumetru.quamcircnmtcn areatum cflecog»
a. IGITVR.
QuKeirademu.hicregulasnonnullas,perquasexdatadiametrocircumfirent.atum maior, tum rai-
Biom.
ior.qua„;^“™mZ=
SXmn^;.r.romminor,quamveu.velexrola
I j* Tâ>mHrili2sre?uIasnrrkni>a
diametro. velcxfolaeircumAanuacogniucruatur.
I.
EX data diametro circuli circumferentiam vera maiorem reperird.

ndijtddumtm,yttldpdtUjidid!aifTiKTtdU!urqHiimumf,rîUS».md^
FId Trf7 ddii.
fcrqu.rep..™, pro^rno
.
QuonlmenimproportiocircumfcttntixîdiametrumminoreA. quam tnpia
^ cntnumcrus88.maior,quamcir-
t^m 88,.di8.elltn7u fcfquireptima. eadem videlicet, qux aa-ad 7. b !..}•<«.
cumfcrcntiacirculi,cuuisdiamctcrcAa 8,
1 !.
EX data diametro circuli circumferentiam vera minorem elicere.

«d.praiAirrr«r^*rrir.'»m/rrâ 87 ^. i«m(lr7i«»refa.*Quo.
rr 7 i.adi.’i.i/J<t<radiam«eraJ.xdx 4
rr i r
nbm enim propoirio circumferentixad diametrum maior efi ,
quam tn^ fiiperdccupartiens fcptuageliniai
Lma.;proroS^.au.em87?fada8xAmplafuperdecuparriensreptua|e^pnmasmn«m.m.adem,qux^^^^
^
ig.b circumferentia circuli, cuius dianitt«ra 8 .maior,
quam 87},.
Jjjjd erit
^ ^ IILEX
114 GEOMETR. PRACTICvE
III. '
-
4 _
EX dita circuli drcumfercncia,diamerruin vcn maiorem indagare»

TlAT tt2tj»Md7i. Ui ddtd (tnumfatntiA:nrkgrdtu U. dd nbud. ttHmerm & 8 dUmt*
tnmmamdmtm. Omenimimimftrtmu didumarMmb^^dtmdmmfrtfmiwm .qudmtrifUmfuffrdetn-
mnf t*T‘ fMt$mtmftftudgtfm4SfrmM,h$c€B,m4mmijiumti^M7t.hahtlftt<^9(iiud4t£imimfcttatunMfu4mdUmi^
msmm, qiumdd 18 ,> frmde iumettr itutmjtrfnm W. mmtt trit, ipuan z8 ^}y.
n» f«M.
I V.
Ex data drcoli drctimfercncia diametrum inucffagard veraminorem»

TlATrt2i»dd7,it4 (mnmftratU datd SLdd dUtuL Karnerm enim fnerum 2I êref didmetnin verd mm>
tem. ‘Cumcnimcircumfcrcntuuldiamctrum habeat minorem proportionem, quam tnpUm fcfqiiiiepti-
a udt Di- mam, hoc cfl, quam zi. ad 7. habebit quoque circumferentia data 88. ad (uam diametrum proportioocm rai.
norcm>quamadz8.âtqucidcircodiamctcrcircumf«mttz88.maiorerit,quam z8.
5. IA Mrcron doceamus,qua ratione arca circuli velex foladiamctrocognita.Tcl exfblacircumf^
rentitcognofcatur,itannccefTenoniitcxdiamctrocircumfercmiam, velex circumferentia diametrum in-
uefligarc» demon/handz prius erunt Icqucn tes tres propofidones, quarum primam deinde Ub. 8. propo£ 1. ex
PappoAlexandrino aliter quoque demonflrabimus,
PROPOSITIO I.
Circtilorum diametri inter (c funt, vt circumferentia;.
D
SINT diamctriduonim circulorum A B, E«& ncdzcircumfcrendjs «quales BC, £F, quzeum dia^
metris angulos rc&oscfliciant B, £, complcinturquc triangula ABC , DBF. Dico iuefle diametrum A B, ad
g
diametrum DE.vtdlcircumfcrcndaBCudcircumferemiam EF. Diametris enim AB,DE,inucniaturtcroa
a* /txri proporrionalisG:£ttribusrc6tisBC»£F>DE,quaitaproporuona]uH Etquiacontinucproponionalcsfunt
b a. 4^. AB,D£iG;«critquadratumcx AB,adquadratumcxD£, vt AB,adG» ^ Sed vt quadratum ex AB, ad qua-
e t/. fim. dratum ex DEdta c(l circulus diametri AB,ad circulum diametri D£. ‘ Et vt circulus ad circulumdtacfl trian-
gulum ABC.ad triangulum DHF, quod hxc triangula circulorum fine dupla. { Nam diuila diametro AB,bi£u
dtdrz>i- rumial.du&aqucrcdalC, erit triangulum IBC, circulo xquaJc: acproindccum* triangula AlC»lfiC^-
**
qualia iint;cmtriangulutnABC.duplumtrian^lilBC,hoccn, circuli, cuiusdiameter AB. Eadem que rado-

ne triangulum DtF.duplumeritcirculi.cuiusdiamctcr DE.) Igiturcrit quoque triangulum ABC, ad criaA*
0
gulum D£F,vt AB,ad . At vt triangulum ABC, ad triangulum D£F,ita cH AB^d H,quod vtraquepropor-
DO compolita lic ex iifdcm proportionibus. ( < Nam proportio trianguli ABC. ad triangulum £ F, compo. D
Jtxn. rllcx proportione balis A K , ad bafem
(it4 D C
E» &cx proportione altitudinis B , ad altitudine £F,hoc crf,ex
proportione DE.ad H.quz ex conflrudionccadcm cll, qux BC, ad EF. Proportio autem AB, ad H, compo-
nitur quoqueex nroportionibus A B, ad D £, & D E , ad H . ex dc6n. ) igitur erit, vt A B,ad G,ita AB,ad H;
p-fton. >idcoqutG.&H,«qualc8crunt:^ ac proinde erit DE, ad G,viD£,ad H. Ellautcmpcrconflniôncm AB,
f 7. fmm dianu ter ad diametrum D E, vt D E, ad G, hoc eft, vt DE,ad H. Et vt DE ad H,itapcrconflrudioncm dr-
.
cumfcrcmiaBCxdcircumicrcntiam E1 -. Igitur cntquoqucdiamacrAB,addianictnimDE,vtdrcumfbrca-

' tuBC,addrcumfcrenutm£F. quod erat demonmandum.
PROPOSITIO II.
PROPORTIO qiudrad ex diametro cuiullibet circuli dclctipd ad circuli aream maior

cH,quam 14. adii. minor aurem, quam 184. ad aij.
.,.4w • QVONIAMcnimqnadrjtumdUmnricuiufiilscirculijulquadiatmndiitnttri JtcriusciraiBert,
4w. vt circulus ad circulum i erit pomutandoquadratum diametri ad circulum ciuldcm diametri, vt quadratum al.
tetius diametri ad circulum duTdem diametri Poliu autem diametro alicuius circuli 1. proportio quadrati
ip(ius3dcirculumfmiore(l,quami4.adiianinorautcm,quam i84.adat5. igitur propottiuquadratidiame.
tn citiulim alloius circuli ad ipiiun drculum , maior quoque erit quam 14. ad ii, minor autem quam 284'
,
ad aaj.
'
. - oyoft
L I B E R I V. uj
QVOD autem pioportioquadmidiaittetn LadruUmdrcuJummaioriittûami4. adn.mmor7croi
^«anit84. aH U3. iupmpicuufict Si.fiatVt7.a(l ts. ita diameter Ladaliu<l>pro<libic ex rcguU prima Num.i.
ctrcummnria 3 4*
nuior»quam rera* fgiturex cius rciniflc‘^.m ^rcmidumetnim procreabitur, n
Num.i.di(^m^,arcadrculi maior tamen, quam vera; ^ Ac proinde quadratum diametri i.quodcil
advcnmareamcirculi,quzmioore{b<luam maiorem proportionem habebit, quam ad Ci^ciôGt
Ladf^. vti4.adn. (Qtmniamenimcxpropontionea.Minutianimad finem Ub* 9. Euclid. eadem propor*
tio cil numeratoris iiod denomioatorem 14* quat minutue'^. ad fimm integram i. erit conuertendo, vt 14. ad
XL ita I4id ) habebit quoquequadratum diaimetri 1. ad arcam circuli veram, maiorem proportionem, quam
14^ II. quod efi propofitum. Confiat erao prima propofitionis pars.
R V R. S V S fiut , vt 7L ad 113^0 diameter i.ad aliud,repcrietur per r^lam i.Num.a. circumferentia
vd . minor, quam vera. lgitur,vtNum.Ldidum efi» exciuslctnifieT^tn
drcuii3 f. femidiamemim
producetur area circuli ^|^minortamenquamvera: * Ac proinde quadratum diametri i.quodefi i.adve-*^f**^
• l_ !_ t I.. .
^ ^
dfdcno>
ia84.qu n integrum 284. ad 1x3. i .habebit
quoque quadratum diametri ad arcam veram drcuU minorem prDporuoncm,quama84.ad 223. quod
1. cfi
propofitum. Coofiatci^ficuodaetiamparspropofitionis.
PROPOSITIO III.
PROPORTIO quadrati a circumferentia drculi cuiufuis delcriptt ad drculiareamma*

ior dl, quam 891. ad 71. minor autem, quam 88. ad 7,
* OyONIA.M enim circumferentia cuiuruisdrcuiiadcircumferentiamalteriui circuli efi, vt dia- a <.An&«

Ifmm. t>
meter ad diametrum erit quoquequadratum dreumferentiz ad quadratum drcumftrcntiz vt quadratum ,
b
dbmetri , ad quadratum diametri. < Sed vt quadratum diametri ad qtudratum diametri, iu cfi circulus ad cir-
culum. Igitur critquadratum quoque drcumfercnturadquadratumcircumfcrencurjvtcirculusaddrculum:
Etpermuundoquadratumcircumfcrcnaz.adfiium drculum,vtquadraeualccrius etreumferenoa; ad fuum
drculum. Pofita auteuj drcumfcrentiaalicuius circuli {.proportio quadrati drcumfcrentizillius circuli ad cir«
culum maiorefi.quam892ad7i4ninorvcro,quam88.ad7. Igitur&proportioquadraticircumfcrenciz cu>
tuslibet alterius drculiad ipfum circulum maior erit, quam 892-ad 7i.minor autem, quam 88.ad 7.
QVOD autem proportioquadrati ex circumferentia i.ddcripri, ad fuum drculum maior fit, quam
^xad7i.minor vero, quam 88.ad7iicdemonfirabtmus. Quoniam hfiat,vtX23.ad7i.itadata circumferentia
l.adaliud,(iiamctcr procreatur maior, quam vcra,vtcx 3. regula Num.z. confiat, fit vci.rcraii7iscircom«
ferentiz dudlain fcroi/Tcm diametri inuemz producat aream drculi ^^^f.vcramaiorcmjVtNum.i.di-
6um cfi. ^ Igiturquadratumdrcumfcfcntizi.quodefii.advcnmarcamcircu)i,quzminorcfi,quam^f. d
maiorem proportionem habebit quam ad Vt autem i.ad icaefi. ex propofi 2. minutiarum , &con-
.
,
uertendo,892.ad 71. ^turSe quadratum circumfcrcntiz 1. ad veram drculi arcam maiorem proportionem
habebit, quam892ad7i.quodcfipropofitum. Veraergoefipriorprapofitionis pars.
RVRS VS, quiafifiat, vt 22.ad7.itadatadrcumfcrcntial.adaliud,diametcr produdtur^^minor
qttarovera: ficvtf.kmiirncircum^rendzdudain^^.femiircmdiamariinuentzproducatarcamcirculi^
eraminorcm,vtexijsconfiac,quzNum.i diximus. « Igitur quadratum dreumferemiz t.quodefi x.ada- ct.jaba
ream veram droili.quz maior cfi quam ^
minorem habebit proportionem, quam ad Vt autem i. ad
ttaefi,exproPofitionci.Minu(ianim,&conuertendo,88.ad 7. Ergo etiam quadratum drcumfatnriz uad
^
aream drculi minorem proportionem habebit, quam 88. ad 7. quod efi propofitum. Vera igitur etiam eft
poficrior pars propofitionis.
4 H I S na dcmonfirati$,(ûunniriam quanior regulz,per quas aream drculi propofiti fiaenuiocvm>

fiuc minorem vcia,vdcxfoUdiametro,vel ex lolacircuauerentia cognita comiccreliccbtL
EX diametro arcam drculi vera maiorem inudligare*

TtATnt4Jidn.U4ijit4drdtnmd4t4dUmem4d4thut. Pr^d^BmeumMiaêm d4iit4rt4mar(MSftr4m4i4*
rau. *Cum enim maior fit proportio quadrati diametri ad arcam drculi. quam 144UI li. SUautem quadratum x a.Nf.|«
dbmetri datz ad arcam inucntam.vt i4.ad ii.erit quoque maiorproportio quadrari diametri datz ao veram a.
ream drculi,quam ad aream in ucncam. <’AcpR>tndevcrflcircuuareaeritminor,qUamiilucntal hoc efi, arca bufai»
inuestanuior crit,quainvcra.
1 L
EX diametro aream drculi vera minorem inuefbgare.
Tt 4X 7t2i4.4iz2^,i$4<(U4ir4tnm d4t4di4metri4d4tiHd. SMm€mrHmfr*(Tum4rt4mcmiiliytT4mmrm
S '
«Cumenimminorritproportioquadratidiamctridatzadareamdrcoli, quam 284. ad 223. fit autem «a-iflii,
nim dtametri datz ad aream inuentam .vt 284. ad 223. erit quoque minor proportio quadrati diametri
veram aream drcuii,quam ad aream inuentam i ^ Atqueiocirco vera area circuli maior erit» quam io* b 1*4«^
uenta, hoc eihinu^t^xrea erit minor, quam vera.
t ^
llLEX
»
1x6 GEOMETR. PRACTICifi

I I I.
EX circumferenda aresuti dretrfi vera maiorem coUigertf.

FtAtnt^x.dd?! if4qiuJrdntmddt*<ircKMfiwiti4ad4lMd> Prwestmtuttttjue patm^m 4re4m(mtlif(f4
af,Km.i.ffiMrfmtHJit4itr. • Cum enim nuiorfitproportio quadratidreumferenn* adace^ circuliiquamtfpa.ad
adarcamin«cntam,Yi88x.ad7i. eritquoque maiorpropor*
71 . Siuuicmquadratum<Ut*drcumfcrcnux
^
tioquairaiidaurdrcum ferenti* ad veram arcam circuli» quam ad arcam inuentara: ideoq; vera circub arta
minor ctic, quam inucou i hoc dl>Iaucnta arca maior em» quam vera.
I V.
EX drcumfcrendaarcam circuli vera minorem conduderc.

rUTntt4dTjtiqM4dr4tmmthrc»mfermti4 iUt4dd4li$td.
ai. Mk /. tm, qutm vns. * CUffl enim minor ftc proportio quadrati dreumferentix datx ad arcam circuli, quam 88. ad
tnuentam, vt88.ad7. erit quoque mtnorproponb

7 fit autem quadratum circumferenti* dat* ad aream
.
qu2 daudat*drcumfcrcnti*adveramarcamdrcoli»quamadareaminueDum:ÂcproindeareacircuJive-
raerit maior,quam inuenta: hOc cfl»arca iiiucnti minor Cric.qtiam venu
5. OMN ES h* vi*, quibus arca drcuU inquiritur, pendent ex proportione drcumferentizcirculi
ad diametrum , quam Archimedes ioucnit dfc quidem minorem tripla fdquiicpoma. maiorem vero cripUlii-
pcrdccupartientc fcptuagcfiinas primas aeprotndccum h* proportiones accurai*nonfim,necc(reeft,a-
:
ream inuentam vel veram magnitudinem circuli fuperare , vel ab ea deficere, vt ex fuperioribus regulis liquet.
Etquarauts difirrentia inter veramarcaro , atque inuentam in pmih circulis percxieu^fii,in magnis tamen
10
jirtms
Mr circulis negligenda non videtur. Quamobrem qui magtsaccuratain circuli arcam dc?idcrat,aflumatpfopor-
r/u cioncmdiametriaddrcumfcrcntiam vero propinquiorem, quam poftcriorcsGcomctr*,pr*icrtim LudoI*
phusi Collcn,&ChriilophorusGrucnbcrgcrusmucncrunt,vtfcqu»tur.
*
cmmmft’
nmtjm.
Dbmeter Crcumfcrcntia maior quam vera

)o6oo6oo6o 06006006006. ji 41591 <S 5 M 8979513 * 47 -
Diameter Orcumftrentia minor quam vera

1 oc 000000000000000000.
ita vt proportio circumfcrcndz ad diametrum maio^-

' loocooooooeooooooocoo quam vera,dcoomincturabhoc primo numcro,queiM
norcli, quam tripU(c(quirrpunu. PrupordoveromP-
nor, quam vera» dcnoimnccur ab hocrccundooumcro
qux maior efl,quam tripla fuperdecuparticnslejmiage^
' 100000000000000000000 mas primas : qui denominatores habentor, E vtraq;ctr-
cumfcrcinia per diametrum diuidatur.
Jetm»- 1TA<Ê fifiat, vtdbmcterprxdidaaddrcumfcrciniamveramaiorcmiiudiametcraHcuiusdrcit-
rMrnMHn ti data ad aliud, re pcrtrturdrcumfcrcnda maior, quam vera, minus umen differens a vera,
quam illa Archime-
tt0 trrtS
fnfiH tx
dis,qu*N um.z.ex regula ! Jnuenca fuit. Si autem hat,vt eadem dume ter pntdi<5b ad etreumferen tiara vera nu.
dmxx dtM- norem,iu data dumctcriJscuiuscirculi ad aliud, rcpcrictur circumferentia minor, quam vera,magis tamen ad
m4tr»; veram acadciu,quam illa Archimcdis,qua* N um. i.cx rcg.a.inucnitur. Econtrario verodi fiat vt pr*dida cir-
dismttn cumferentia minor, quam veraud diametrum, itaeircumferentia alicuius circuli data ad aliud, prodibitdiarae-
§x dsts ter maior quam vera : Si autem fiat, vt circumferentia prxdiâ maior quam vera, ad diametrum, ia
. circum-
cutnmft-
fcrcntiaalicuiBscirculi data ad aliud, proucnict diameter minor,quam vera. Vtraquetamen diameter inucota
ffmUu
magisad veram acccda.quim illa Archimedis, quzNum. 2 .pcrrcg. 3 .& 4.inuentafiuL
Astm*- IN V£N TAcircumfcrcodacx diametro, vel diamccrocx circumferentia, reperietnr areacimiU ,vt
tifX 1WM9 Num.t.ira 4
tumcfbfi nimirum fcmidiamctcrinfanicircumfcrcntiamducatur:vcltotadreumfa*ntiatnlc-
m mt* milTnulbnidbmctriivcldeoiquctotadiamctcrmquaitampaftcmcircumfcrenti*. qu* quidem areaminus
nrtmJf,
a vera difiabit,quam iiU,qu* ex proportione Archimedis inucnltur. Sed qub difficilius efi per magnos nume
*
ros calculum inflitucrc,quam per minores.vfiu artificum obtinuit, vt proportio Archimedis ad calculum
adhibeatur, (ândo tamen deTidcratur accuratior calculus , vtenduro erit poficriori
hac proportione Ludolphi , przlcrtim in mdoribui
carcultt.
t>E A-
!
L I B E R I V. „7
DE AREA SEGMENTORVM CIRCVLL
C A P V T VIII.
IT pri""nnprOK>(itusfcaorcircub'ABCD, comprchcnfusduabusftmidiamnrisABâ
D.& arcu BCD. Huius arcam itanpiorabimus. Si tam lemidiameter AB.noca fit, nimirum
palmorum 7.quamarc*BCD, palmorum viddicctil.ducatur lemidiameter in 'Ijdeft,
7 .
in fcroilTcm arcus, ftoduftus enim numerus la^ paim.eritarcareaoris ABCD, ve dmon J

j
lirabimus Si autem nequefemidiameter AB, neque petiphcriaBCD,datafit,mcnfurandae«
ricfcmidiamctcraliquamcnfiininota. Se fccun-
I
- dum eandem menmram inuenienda circumfc-
raitiacirculi perrcguiasantcccdcntiscap.nccnonn;&aBD. De-
inde fiat, vtAB , nota in alTumpta mcnfiiraad linum totu looooo.
ita BD,nota in eadem mcnfiira afliimptaadaliud. Numerusenim
noCTcatm dabit refiara BD. cîitam in partibus fintis totius.
fliiiusaiitemmcdictasfimtseritleinilllsarcusBD : acproindccx
tûlaliiiuumfemilfisBCingradibusnouem,ideoquctotusarcusBD.nonignorabieur,Etquiatotacirculi
prtumtcrentianoiaheUeftma(rumpamcnfura.lihatvtgrai3tfo.adtotamciccumfercntiainairumptamf-
lura cogmtam, lu arcus BD,mpiHibus cognitus
ad aliud, cognofcctur idem arcus BD,in menfiiraainimptxi
inuelligari benefi-
go,Uiarant»J«uiusinera,âiuili,adhibiadocWn«ap.:lb.i.Num.io.tndia,»tminuaeO»mcoeno-
uuctum ®
Icamur, quando in arcu BD.vItragradusaliqiia particuia fupcrcfl.
porrobaons produci « fcmidiamctromfeniiircmjrcusfeaoris.ficdcnionftto.
'i nr nonBro. Situ
^"1 toiicirculm quonum rf.rt arcus ED.ad ouadrantcm BE. lufraor ABCD kBCD,a(
n^r , ad fc^.
zm ABDLicm.iiioî “ Echoho propolî.lib.5.Euclid.Tt arcus il|}, ad quadruplum quadrantis
mtUBE,
BE, hoc cft. f
.«./fcrii
—~
ad»ta.ncircufc.cnt.:.m,iiafcftorABCD.adq«adnmlumrcaorisABUE,hocc5l.adt2tun,circulum.'>Vtau-u
k«.»v»aaae virCulum»^ •
Itm arem BD, ad totam circumferentiam, ita cft.BC.rcmifTis arcus BD.ad ^

a
, .
^ BEF. fcmiirtim
~*'‘^fiJ^»^dBEF,firmiflcmtotiu4circumfcrcn-
BEF.itafedlor ABCD ad totum circulum.' Sed vt BC,ad BEF, iucftteiUanmi-
Cum ergo vtcap. 7

. Nnm.i. tradidimus, drcuJus aqualis
° AB,BEF.'fcr.t quoque fi.aor ABCD, rcClangulo fub
AB, BC, aqualis, quod eratdefison-
fta^^m s ,,
,'^V"e‘'P''‘^‘'"‘’’‘”'^'''^"*®’'^‘'=“'''™‘“'»™«™ABdnfiTOiiremarcusBFD.
i—ik
bOTbiistnangnli
^
tT,|^^fF’'"'o^J^^®-V"“‘'”'“J'"‘™^'*''™*“CD.&cognitisperaliquammenru™n
ABDA-arcuBCD,in eadem mcnfiira,vtNum.i.disimus,inu^geturtamarcafeaorisAB-''*'‘^ _
CD.qiiam trianguli ABD Hae enim det rafla ex illa reUnquet aream Tegmen ti
SIT
pro^fid BCD
j pratcrcafiwralenticularUduobusarcubusGHI,GKl.contenta DuiSa refla GI,
inquiratur
TtN«m.a.doc,nmm.vmufq;regmentiGHI.GKI.area.Summan.exduabushi^^
TCli a figura<,Hrb.(ôd li figincnta GHI, GKI,ltnt aqualia.fatis
erit vnius arcam inuciligarc. Hac
duplicata dabit prapolita figura GHIK,arcam. ° muno
•«eiKunq,
4 NON
>l«ermeticmurfi™rasexvarijscirculorumfcgmenti8coagmcntata$,fiueomnescircum-
fcrentiacxttorfus vergant,
fiueintrorfi.m.fiucpartimintrorfum,&partimextrotfum.Vtintribushisfieuris,li
^lîfex^mrlbmtcn^C
j bi tu r arca rj A E-
$¥C< jDH, cr q jacuor at'
» 2ttbu«compoiit.c«
IN fc-cundi autem ^
metiemur pcnragonum A \ li^
BCDE, pcrca.qttjrcap.^.
Exquolide*
tbiprafunc:
memusquinq; fc‘gmmin-
trorfum vergentia ,
qtiz
quidem cx ijsquiNum.i. huit“cap.i^p(imtu,cognoC:entur,rcliquafictarcafiguraeAFfcCHDIEK
^ * ci
quiiiquearcubusconflatJ!.
I N tertia denique pentagono ABCDE, adijeiemustria regmema. AFB, AGE, CHD, extrorfiim ver-
gtntiaaccacompofitonumcroduofcgmenuBlC,DKE,'introrfiimvcigeniiatollcm',vtiirearclinquaturfi.
gura AFBICHDKEG, ex quinque arcubus compofita. Atque hoc modoagnmiquimumuitirrc»ularem
o i o
mctirtUccbit.
eo duabos LMON . comprchenfiim

reflu LM. N O, & duobus arcubus LN MO. Eaplorctur, vt Num.i. declaratum ell.
.
atea vtriufquc fecmm-
ÛVCPNO. Minor cmm area PNO,dctraflacimaioriPLM, reliquam fiieiet aream propoAtiCrgmend
6 VT quartus hicfiberconcludarur.lubethicappendieislocortâsquaiaaraaliaainollroinflitu.
tooon alicxuslubtungcre.
Ldata
•
uS GEOMETR. PRACTICiE
I.
DATA cuculiarea,circumf^cntiam,accIiamecrumcognorccre.
HAT Tt jai 8&ha dauareaad alitutProduduscnim nuoicnis erit <|ua<]ratG drcu^nnmz mo ouitiSa
êx.dJ¥g.Nuni.4.cap.7Jiquet. Radix cr^ quadrata numeri produ(^ dabit circumferentiam vera maiorem.
Qood fi hat,vt 7iad 89 aJta data area ad aliud,gignetur quadratum circumfcrcntix vero mious»vt conAat ex y
rcg.NumMf.cap.7. Ac proinde eius radix quadri circumferendam vera minorem indicabi^
HAT nirfus.vt az5.ad a844taarca propoHu ad aliud. Procreatus naraq; numerus erit quadratu diame*
trivero maius, Ttexa regi4am.4.cap.7.pcr(picuum efURadixereoquadraa numeri produdi diametnimat'
hibebit vera maiorem. QM>d ft Hat, vt iLadf 4. ita area data ad aiiud, rcperictur quadratum diametri vero mi
aus,nex r^.i.Nuni.4.cap.7.colligitur. Ac proê radix eius quadrau diametrum offbvi vera minorem.
1 1.
DATO araicuiuruisdrcuRdiametramdrculjin numerisinuefbgare.
fffNLu ^^T datusarcus ABCDu^chordaAC, (cdaquebifsriamin FaduetturperF, perpendicularis

Mrrifc qttpcrcenmimctrcuUtraoHbitaS ideoquereAangulum fub CF, AF, hoc eH, quadratum ex AF.zqualeerit
g re^buigulo fubBF, &rcUquaportionediametri. Si igitur AF.FRpcr aliquam
menHtram Hant nota;i& quadrans numerus reda: AF,diuidaturpcr FB,prodUMt
reliqua portio diametri FD, qux addita perpendiculari FB> conneiet R>tam dift>
metrum BD,notam in eadem menltira.in qua AF,FB,cogniut Cint
GEOMETRICE eadem portio FD. rcpcrictur,(t duabus FB» AF4b-
ueniatur tertia propordonaiis FDiproptercaquMexfdioiiopropoCi). ItlML
£ucLAF,mcdia proportionalis dlintcrdiamctnlegmcnu.
1 I 1.
DATIS diamecrisduorumdrculomni, veidrcuraferenrijs: Aut duobus lateribus homo-

logisduarumHgurarum(imilium,HmiliterqucpoHcarum:quam proportionem drculi,
vd Hgurx inter le habcantjcognofccre.
QV O K IA M
drculi,& Hgurz Hmiles Hmiliterq; pontx,habent duplicatam propordonem diametro
trtmim vclcircumferenturum,&lateruhomologorumdl maior dtamcter,vcldrcumfcreoeia per minorcm,ft
maius latus homologum per minus diuidatur,prodibi t denominator proportionis, quam maior dlamcter,cir-
cumfcrentiauc ad minorem, ve! maius lacus homologum ad minus haoet.Si igitur hic denominator in Educa-
tur, producetur denominator duplicata proportionis, quam videlicet circulus, vdHguraad minorem bab«»
VcH diameter vniuscircuUHt5^.&circurafcrenciai7^. Alterius autem circulidiameceri4.&circumfcremtt
44. Diuiftsîf.pcr^.vcl 17 d.per 44. Hc Quotiens 4.quidudlusiaEproducitrd,deoomixucorcmpropordo.
nis maioru circuli ad minorem. Eandemque proportionem habebit Hgura ad minorem (lmilcai,fimUttcrqiic
poHtim.H latera homologalint 55.&i4.vdi7<S.& 44.
I V.
DATIS pidribus circulis,quorum diamccri,vel drcumfcrenrixcognicxHnt: Item pluribus

Hguris limtlibus Hmiliterque pontis, quarum latera homologa Hiu nourinucnire diame-
trum, vcl circumferentiam , cuius circulus omnibus circulis propoHris arqualis Hc. Item
lacus reperire, cuius Hgura Hmiiis, Hmiliterque poHta xqualis iit omnibus propoHdsfi-
guris.
MVLTIPLICENTVR diamecri,vclcireamfcrencic 4iutlaterahomoIogainE,&numeripFixht*

^ravnamfummain colligantur. Radix cnimquadratahuiusrummzcritdumetcf,circumfcrcmiaue,aocU-
tus homologum qualitum. Verbi gratia,H Hnc quatuor diametri, circumfi3-enrmiccirculonim,aut latera ho-
moIogartmiiiumhgurarum,rimilicerqUcpqntarum, 84.5.4.ia. atque in Emultipliccntur,gigncnturnumeri
7056-5>.itf.i44.quorum fumma 7215. Radix ergo quaâta huius lumma: 85.eritdiameter, arcumierenessae
circuli. aut latus homologum, quod quxricuniu n
circulus, cuius diameter, velarcumHumtia e(l 85. aut Hgu-
ra fupra ret^m 85 Hmilisdimilitcrq; poHca l^rts dads,a;qualis fic quatuor drcuiis,aut Hguris propofitis. Nara
h u dmJ.
quadratum 7ti5.radicis 85Jtquale Ht quatuor quadratis 705d.9.id.i44.radicum 84.34.11. ° Circuli au-
tem eandem habeamproponionem, quam quadratadiametronim : acproindcquamquadratadrcumfereti-
tiarum^quoddrcumicrenturdiamctrisHntproportionalcsdtcmHgurphmilesdimjliterqucpoHtînterEHnt,
vt quadrata laterum homologorum,^ propterca quod tam quadrata, quam Hgurz habent dupiteaum propor-
tionem iatcrum:erit quoqdctam cirailus. cuius tuameter, circumfcrcmiauc oârqualis quatuor circulis, quo-
rum diamctri,circ umferentizue 84.3.4.ii4uam Hgura fupra Utus 85. fimilii Hmiliccrque poHta,quatuor bgu-
ris.quarum Utera 84.3.4.uxqualis,quod eupropoHtum*
“t-
L I B £ R IV, Itf
V.
Arcam fi-opoficx £lliplis indagare.
LVBET douq; libru IiuncquartQ duob* problcmaribus tcraiinare.quz ab Archimede Smcuratio acu-
hllimeinuena fiiiit,ac demonnratx Vnum cftde arca EUipfisjiltcru dearea Parabolz.Sic
creo Ulipiis ABCU,
raiui maiordumctCT BD,& minor ACfccam maiorem in E. bifariam.
inter BD,&AC:&orcuhcircadiamctruHI,defaiptiarTa,in-
l>
Inucniatur HJ.mcâ ° ™
pronoruonalit ^
quitaiur, pcrea,quzcap.7.huiuslibdcriplimus.Dicohanca.
ream are* Ellipfu ABCD.eflc *qualcm.<'Qm>niamenim eft,
et BD.ad ACita quadratum ex BD. adquadratum ex HJ,'<Vt
autem quadratum ex BD, ad quadratum ex HI, iucll circulus
diametri BD,ad circulum diametri HI. ^turcrit quoque, vt
BD,adAC,iu circulus diametri BD.ad circulum diamrtriHL
Cum ergo perpropofitionem 5 Archimedis de Conoidibus,
& fph*roidibus,Iit quoquc,vt maior diameter BD, ad mino-
remAC,iacircuIusdumicriBD.adEiiipflm ABCD; ' ha-
hirnmA
V J.
AREAM propofitx paraboli inucftigarc.
SI T data parabola A BCcuius bafis AC,& axis BD,diuidens

bafem bifariam in D A vetrx R rnferiba
temAE,iplius AC,fcIquitertia , es conllruilione erit E U.fWJl

t
quoque tnangulum ABE, trianguli ABC, fcfquitenium.
Cum crgo,vt Archimedes iniib. de Qu^rat uni parabo-
les dcmonftrauit, parabola quoque ABC, trianguli ABCi
litfcfquitcraar'' habebuntcriangulum ABE. & parabola
ABC,ad triangulum ABC, eandem proportionem, * Id-
coqueareatrianguliABE.ArexparabolesABC, iqualis
crit-quod erat ollcndendum.
FINIS l t B R l g__K A R t b
CaEOME.
(T
,
L I B E R I V.
|>uturparaltclcpipc<lumrcftjngulum,aiiu5alntudoI.N»aItitu<iiniAH./iczqu3!is:^cnthocparalleiepipcdum b#i.%n*i
panllticpipcdo ACE»arquJc.Cum c^panUclrpipedum,cuius baHs rcfâttgiilum 1 L,& altitudo LN,produ^
catur cx altitudine LN . m
bafcni IU rt oUcnfuin di, producetur quoque parallclcpipcduiA ACEiCX alciaidiiie
AHiiabarcinACybali U.,zquaicm.
SI nullum Utusparaliclcpipcdireêlladbarcm , demittendaeritex aliquo angulo fupremi parallelo^
ammiad planum,in quo bari5,liacapcrpendicuIaris»proaItitudincparallclcpipcdi,eaq; diligenter metiendo.
rnamque arca baTis inucA^ctur vel per cap.i.lib. 4 .quando cA rcdangula»vcl per cap> »ciuriiclib.quando non
5
cftrcdagub.eaq; in altitudine inucncam ducatur .producetur area ^politi parailclcpipcdi.Nam i\ (apra bafem
imcUigatur parallekpipedum redu ciufdcm altitudinis cum propolito paralldcpipcdo. <^rum duohzc paraU ctp.vtl
Idepipcda inter IcxquaJia.Con(lat autem cx N
um. 1. & 2 . pa^depipedum rcduin gigni cx dudu bafu in alti> vmJ*c%
todinem.
^
CVBVS, quictiamparallcIcpipcduquoddaBicArcdangulu.eodcmodoproducttur,niminimcx
latere in (ei& itet u tn producum. Ve (1 latus cubi Iit 10. erit cius arca 1000. quod decies decem decies procreent
looa
A <^PilISM A cAfigurafolida,quarpUnitcontinetur,quoruaducr(aduorunt&xqualia, &(imilb»
&par4 li?ia*îavcroparallelagramma.VtcArolidum ADF>cuius bales funt pentagona ABCD£|FGHIK,pa- -viUm,
ralLb)& xqiialia. Hincfiguram (olidam rcprcicntat columna aliqua lacerata zqualis cralTitudinU cuius bales
oppoltU' funtzquaJcs.limtleSyac paraUcIzyfmc h.e triangula lincdiue quadranguL,Iiuc pentagona, &c. Ex quo
6 c,vtprifmaquodcunq. ambiant tot parallclogramma»quot latera, vel anguli in vnoquoq; oppoliiorum p!a*
norum repcnuntur.Vtpropolitum prtTma ambiunt quinque parallclogramma ABGF.BCHG.CDIH DE- Artspr^.
!CI,EAFK.Arca porro cuiuslibet priUnatisinueniaur, fi arca b^s inquinatur, atq; in altitudine dn^^^^.. Nam
CconcipiaturparallcIcpipcdumciuQcmaltituJinis cumprirma- rtS $ j
tCyhabcnsbafem, rcdangulumbafiprifmatisxqualc; « crichoc tU€trU.

parallclcpipcdum prirmati.rqualc. Cum ergo paratlcicpipcdum
producatur ex luaoalc in altitudine, procreabitur quoq, priima
cx multiplicatione fuar bafis in altitudinem. Area porro bolis eo-
DolccturcxijS,quxlib. 4 rcripfimus,&alticudo prifinatis,fi cius
gtcra reda non lintad barcm,cxpforandacrit,vtcap.prxccdcntc
Num.a.a]titudincmparallclepipeJi inucIUgandam c^cprxeepimus.
5
CYLINDK.VS cfifigura rolidaarquaUscraiTitia.quzduobuscirculisxqualibus.&xquidilbnti-
bu$,2it rotunda fiipcrHcicintcripIbsintcricda continetur, innarcolumnxcuiufpiamrotundx. VtcAIblidum
ACHxuiusbafcsfiintduocircuii ABCD, EFCjH, paralleli, &xquaics. Huius quoq; arca procreabitur cx mul-
tiplicatione bafis,cxcap.7dib.4.inucntx in aliitudincm,quod in Cylindro redo explicabitur, ve Num.i. in pa-
rallclepipedo redo fa^m cliNain fi verbi gratia bafis Cylindri circulans ABCD, continet fo.palmosquadra-
tos»cxplcbuoc loxubi palmares lupra illos lo.palmos quadratos cxtru<^H,Cylindrum vlq; td primum palmum,
altitttdini!.‘at aoxubicundciii explebunt viqucad Iccundum palmum, &c. Quod fi Cyiimlrus obliquus fit, ex-
quirenda erit eius altitudo per Uncam perpendiculare cx fiipcriorc haic demiflam ad planu, in quo inferior ba-
ljscxifiit,atq;in hanc altitudine arcabaliscxcap.7.Iib.4.inucntamulcipticanda.Produdusntimnumcnisda-
bit arcam Cynndri propoiiti ,^cum xqualisfit CyUndro redo eandem cum illo baTcm,& altitudinem liabcntL du»dt«.
DE AREA PYRAMIDVM ET CONORVM.

e A P V T II.
lida.qaxplaniscommcturab vnopbnoadvnumpundum
con(lituca.Vt figura lulida.\BCuEF, ad pundumFtConfiitucafupra balem pentago- vmite.
nam ABCDE,&quam ambiunt qUinque triangula ABF, BCF, CDF, DEF, A£F»tot
nimirum,quot in balc funt btcra,diciturpyramis.
CON VS autem cA figura Iblida rotunda ad vnumpundiimconAituta,fiipra
balctncircularcmdnAarpyramidisrotundx.qualiscAfigura ABCDE.
TAM autem pyrainidis,quamConiarcaproduciturcx multiplicatione bafisin AHAfj*A
tertiam partem altitudinis. Cum cnim.vt in prxccdcnti cap. oAcndirous , ex balc io eo- mtitUs,
^
um altitudinem gignatur prifma , vel CyUndrus eandem habens
cum pyramide, &: cunoaltitudincm:^ producetur cx eadem hafe in
tertum panem altitudinis tertia pars illius prifmatis, vel Cylindri»*
dm»dte.
Cum ergo pyramis, fit terria parsilliusprilmatis , & Conus tertia e
panCylmdri, liquet tam pyramidem» quam Conum produci cx dutdu.
oalcin tertiani partem alcicudinis. Ex quo fit,fi bafis ducatur in to-
tam altitudinem , tertiam partem numeri produdi, cAc quoque a- ArtMfyr^
mtdm ,
rcam pyramidis» vJ Coni. Item eandem produci cx toualtitudinetn tertiam panem bafis : * quod hac ratione
(jt
t§9$ sLfer
tertia pars prifinatisivcl Coni gignatur.
X BASIS porro pyramidis, fitrianguIariscA,cognorccnir,vtlib. 4.cap.i.tnuHtumcA:fimultilatcra,rc-

perietur, per ca,quxcodcmUbxap.^.4.&5* fcripfimusJBafis autem Cooi inucAigabiturexcap.7.ciufiicmlib.
Atvero
*
IJl GEOMETR. PRACTICiE

3CO-
Qiuniuis enim eadem
Iindagari, pb/7ii & magnicudoqu<M|uceiu{dcm
lateris coqnofiraturguu tamen hxc ip(a exploranda fune matdrialitcr per aliquod innrumencum,prxnat ipiam
quoquealmudincmnatimpcrinfbiimcntumcxquircre > prxTertim per inlbumcntumpartiuini quod lib.i.

cap i-deTcriplImustcum inueatioUJa Geometrica difficilior lle»proccdatq; exioclinatione» ac latere per inflru-
mentum canitis.
5 Al^CÊ harCjqtuedixunn$>intdligiTolumustaradcp/raimdibits, CoDuquercdi^quamdee^ll*
qiusi& fcalenu.
DE AREA FRVSTI PYRAMIDIS, ET CONL

C A P V T I I L
pRVSTVM p^midist&ConiappclIoid. quodalijp)TamidemdecQftatam»& Conum
\ decurtatum dicuntSit ergo friilfiim pyramidis ABCDkpyCuius bales ABCDEF» fint pa«
^ tallclxt&nmiles.&cuiusareainucfligandafic. Qôdduobus modisfieripoceft. Primum
I
cr^teiurintcgra pyramis ABCH, cuius altitudinem HG* perpendicularem ad balem (li>
fixti, r cet pyramis non fit integrata)itainucniemus.‘ Quoniam eOjVt ABiad AH>itaDE«ad
I DH,& permutando, VI A B,ad DEdta AH.ad DHicric quoque diuidendo» ('(ampu A^>
brr.xfWc DE)vtSB,ad DH.iuAO.ad DH.*> îa vero pUnaparallcla ABC,DHF,fecant
quali ipli
»
redas AH,GH,proponionalitcr in I, C;crit quoque vt SB,ad
DE, ita C#I ad IH. Si igitur fiat« vt SB, dilfcrentia
intcrlatcrahomoIogaAB»DE,ba<mmadDE,iuGr,aIritudo FrulU pyramidis (quzcognolceturper lineam
perpendicularem demiHam ad balem cx aliquo pundo plani DEF.ctum produdi, li opus clL)ad aiiud.prodt-
Artsfm- bit reda lH,alritudo nimirum pyramidis DnFn:quaadditaadGI.tou altitudo GH,cognita erit. Quocirea
li
pcrcaputpncccdcnsinucniaturarcatamintrgrxpyramidis ABCH, quam abfcillxpyramidisDEFH , &h*c

ab illadematur.rcliquum fiet Fruftum ,ABCDER
Artmfm- 1 NON aliter fniHumConi ABCD, inucHigabitur, vtpatctf liint^rConusinteUigitur ABH»
&e.
3 ALIO modoidcmfi-ulhirntam Pyramidis, quamConicognolcemus, ettamlincq; pyramis» neq;
e comisintcgrciur.' Fiat quadrataKLMN NOPQâlib' ABC,DEF,notisxqualia,inucntJturqucintcrqua^
drata KAl,NP>lupcrficics mcd:a proportionalis» qualis eft rcdingula figura OK. produdo latere OP»ad iL
Qi^niamcnimc(l,vtMN,adNO,iuKM.ad NIC Iiemvt
KN»adNi.ûaNR.adNP.*cftqucMN,adNO.nKN,ad
NQrcritquadratuinKM adrcdanguIumNR.,vtrcdangu-
lum N R.ad ouidratum KIAidcoqucKR. , modio loco pro*
partionalcdrinterquadratumKM.NP.QMamobrcm.lira-
dtx quadrata b.:fis AllC,iiOtx,idcll,latusKN,quadrati KM»
ducaturin radicem quadratam bafisDEF, notx» hoccll,iil
latusNO qnadrati,NP,produc<turarcandanguUNIC
1 AM viro ducatur Gl. altitudo frufli m iummam ei
quadrato K\1,hoccAex bafe ABCi&quadratoNP.fiucba*
rcD£F,A'rupcrfieicKR.,mcdiapropcnioniUrhtcrbarcs»vcIdidjquadraucolkdam lAoduduscnimnu- ,
racrustripliiscritfrullipyramidisABCDEF;idcoqactenuproducciparsarcacritprardidifTulU/ Quoniam
xfAtmi.
priOna.quod fit ex GH-abitudinepyramidisin balem ABC, fiue quadratum KM, triplum efl pyramidis
ABCDEFHicricquoquc praUelcpipedum fadum ex GI,in quadratum KM vnacum paraltclepipcdo fiido ,
97. Jxtji. cxlH.in idem quadratum KM. triplum pyramidis ciufdvm. SEfi autem & ablatum parallctcpipcdum fadum
cx lH,in bafan DEF.hoc clUn quadratum NP, triplum abbtxpj ramidis DEFH. Igitur & reliquum, quod
fit ex GI» in quadratum KM » vna cum ijs» quz fiunt cxlH » in KP»A: in R.M» triplum erit frulB reliqui ABC*
D£F. ^
4 QVIA vcroxqualcsfuperficicsABC,KM,3rluprrficics xqiialesDEF,NP.eandem habentpro-

r°^tionem;crit permutando ABC, ad DF.F,vt KM,ad N P'* ciitquc lacus AB»ad lacus DE» velatus KN.ad Lcus
NQAdiuidcndoffubtrada reda AS,xqtiali ipli DE,cx AB.)SB.ad DE,vtKQ.ad QN. Ellautcm.vcNum.
i.demonllr3uimus,vtSB,ad DE,itaGf»ad IH.Igitur erit etiam vtKQj^dQN,idcoq;vcMO»idON,uaGI,ad
kt.fixti
lH.*‘ScdvtKQadQN if3cliKP.adPN,EcvtMO,adON,uaMK,aiiR.N.lguurcricquoaue,vcGl»ad HI,
ita eam KP,ad PN. quam MR, ad RN. Contradis ciô hilce magnitudinibusid numeros»' erit numerus fit-
duscxGl.primo in PN .quartum, xqtialisei,quificexlHiccundo in KP,ccniumJtcm numerus fadus ex GI,

primo in RN qiiarcumxqualisci.quifitex IH,lecundoin MR, tertium:"' Ac proptcrcaduo, qui fiunt exGl.
inPN,&cxCl,inRN»xqualescruntduobu$,quifiuntexlH mKP,&lHJnMR.Adicdoeigocommuni,qut
ficexGI, in KM, erunt tres, ouifiuhtcxGl,ihKM,&in PN.de in RN>xqualescribus.qui fiunt cxGI,inKM,5e
cxIH,inKP,&inMR. Sedhipolleriorestrcs tripli lunc frudi pyramidis ABCDEF.vt ad finem Nutn.{. do>-
fflonllrauimus. Ergo & priores tro,qui nimirum fiunt ex GI, altitudini frulH in KM, & in PN. &in RN.hoc
cd in fummam ex I^l.bafi ABC,xquali,& ex PN.bafi D£F.xquali,& ex RNtmcdia proportionali inter bafes
coOedam, tripli erunt ciuidem iiiiibddcoque tertia eorum pars atquatis erit arex frulEquod erat dcmondrai)<
dum.
5 EADE.M racioncfh]lhimConiABDC,prodiicenircxaltitudincOI»inrummamexbareAB,&
'
baleCD,&ruperficicmediaj>roporuonaliinccrbafcscoUedamvtcoolbt.liconcipiancur qttadrauKM»NP»
baiibus xquaJia,& proinde lupcrficics RN»mcdia proporrionalisinta balb,&c*
SCHO-
LIBER V.
r c H o I 1 r M.
I SI ea,qozhidcntu didarunt,rcbus materiiUbos accommodentuTtUccbic nobts per cap.T. medri mn~

Pim qnwnrnnQue ynifoimu cfa/fitici tamqaamparalld(îpe(luinquod<lam,cuiuslongitudoca(lcmii^quz
.
longitudo mnrubtitudovcro eadem quzmuriUdtudoulutudodciuûe>nue profundi tascadcnitquz altitudo

muri.
EADEM O VEradone metiemur trufbim alicuius marmoris,vel alterius faxi , tviquam priiinaquod*
pOTOifi rniformci^^>catcrafntiem.lateraqucad bafes fint rc&a.
NONaliterraceumtritici,tanquam6ylindrumquendam>dimetiemur>pIusminus. Namcumfaccus
aon fit accuratus Cylindrus, vera cius mcofura haberi non poteft sUrmm
1 R.VR.SVS per caput z*accruam critici»tamquam conum aliquem eodem modo , plusminus, metui
,
licît.!taqinc(^noicemus,quotgrana,veliibrztriticiincubo,verbigratu,vniuspalmiconcinc3 ntur.multi>
pUeenturq; grana, vcl libra: vmus cubi in numerum cuborum qui in toto lacco, vcl aceruo reperti fun t,ôdu-
,
cetur numcrutgranorum,veliibrarum in eodem (acco.vcJ aceruo cxilUndum.
5 SIC etiam, fi detur vas aliquod excauanim in modum parallclepipcdi .aiitCylindri,n iemus cius capa«
dtatem , (i cius parallclcpipcdom inceriusaut Cylindrum , non fccus,ac H (olida figura eflct,mcticmur;ita vt fi
cognitum fuerit,quotmcnrarzaquz alterius ve liquorisin cubo. verbi gritia.vnius palmi contincantur,igno-^^**^^^
nn non pofiit,qiiot menfurz in cubis in toto vafi; contends comprchcndantur,fi nimirum mcnfiirz vnius cu-
Inducantur in numerum Cuborum, quos in va(c comprehendi inucnimus.
4 DENIQVE fidefidcrcturfoliditasaUcuiusvafiSiquodumincerius.quamexteriusformamhabeat uUdtm
ptnlicleptpedi.rcuprirmacis,Cylindriuc,medendaeritvtraq;figuratumintcrior,tum exterior. Si namque tUa '^f**^*^*'
*
€xhacdctrahctur,reliquafietroliditasvafiscxcauatl
DE AREA QJ/ I N QJ/ E C O R-

porum regulari unu.
C A P V T IV.
VIN Oy E tantum funt corpora rÎaria,Tctracdrum. Hexaedrum, Oêdrum,D0'
dccacdrum,& Icofacdram,vtinrcboiiopropofii8dib.i5. £uclid.dcmonflrauimus:quzfic
ab Euclide lib.iLdefiniuntur.
T£TRAEDR.VMeil figura folidaiubquatUor triangulis zqualibu5,&zquilateris
^contcntaôalcm fimiramexpnmic pyramis triangularis xquiiatera.
HEX AEDRvM cfi figura (btida fub fex quadratis squalibus contenta ,
qualem re-
fert cubus, (cuparallciepipeJum bafium quadratarum, in quo omnes tres dimenfionea
funtzquales.
OCTAEDRVMcfifigurarolidarubodotrianguliszqualibus.&zquilatcriscontenta.
DODECAEDRVM ^ figura foUda fiib duodecim pcncagonuzquaiibus,& zquiJateris,& zquiangulis
contenta.
ICOS A EDR.V.M cfi figura (olida (ub to.triangulis arqualibus,& zqtiilatcris contenta.
z C VBI fiuc Hexaedri arcam gigni cx multiplicationclaccris in fc,& iterum in produdhim,cap.i.Num,
"***
j.docuimus,Iccm pyramidcm.firu Tctraednim produci cx eius alncudine(quar mechanice coô(ccnir,vt cap.
a.Num.i.traditum efiîn tertiam bafis partem : velcx cius bafein tertiam partem altitudinis,dcclarauimusca.a. JltitMj0
Num.i.Quod fi Geometrice inucnirc mbcataldtudincm Tetracdri.iu faciemus. Quoniam quadratum lateris TttrmtJn.
Tctracdri ad quadratum diametri rphacrz Tetraedrum ambientis cd.vt zad • qu^ diameter fit potentia fef* »
quialicralatcnt pyramidis:Sifiai,vt ’.ad.;.iuquadratum laicrisTctracîadaliud.prodibit quadratum diamc-

cri fphxrx ciufque quadrati quadrau radix diametrum ipfam exhibebit ,
^ cuius dux tertix partes altitudinem
I
Tetraedri offerent.
}
c QyONlAMvero 0 âedrumdiui<liturinduaspyramiJcsfimilcs,&xquatcs,quarumbafiscomma.
nised quadratum a latere dc(criptum:l t vu iulquc pyramidis inuc(bgecur area,ignorari non poterit arca
cdri,cumcxarcisillarumpyramidumconHatafit. Produccturautemarcaillanimduarumpyramidumdiqua-
^ ‘
dratum lateris Oâedri ducatur in diametrum Odaedri, & produffi numeri tertia pars capiatur, quia produ>
dos ille numerus ex quadrato lateris Oêdri in ciufdcmdtamctrum.cdparjlklcpipediun duarum illarum py-
ramidum triplum proptcrca quod (cmtiTh illius parallclepipedi eandem habcnsba(cm &aJtimdinem,cum
.
;
vtralibct pyramidum, tripla efivniuspyraraidis.Diamcterporro 0 êdri,qux i Jjainctrofphxrx.vcl quadrati

lateris Odaedri non differt, inueaictur, fi cx duplo quadrati laceris radix quadrau eruatur; quod tam quadra oUsti/ru
tumex diametro quadrau dc(criptum duplum iit quadrau lateris, ^quam quadratum diametri fphartxquadra*
ridacerts Odacdri.Semiifu vero huius diamctri,alucu Jocrit veriufuis I^ramidis. Quare fi hxc altitudo ducatur
sn tertiam partem quadrati lateris, produceturarea vnius pyramidis.td c(l,(cmii?isO£lacdri:ac proinde duplum
huius pyramidtsarcam totius Odaedri indicabit
A D£lND£quiadudiscxcentroDodecacdriadomnesciusangu!osrcdislinas,Dodccaedrumtnia« AnsDp-
nyraniidcspcntagonasxqiiatcsdiiiidicur,riareavniuspyramtdtspercap.2.inucnumulttpUccturpcrit.procrc-
Mturareatotius Dodccacdri. Vt autem vnius pyramidisarca habeatur, nccc(Tc rfi , &arcam bafis pentagonx
tnucAigarcexla tere dato,pcrca,tûx Iibr.4.capir.5.rcripfimus,&pyramidis altitudinem, vt tam docebo. Exfii*
periori plano produdodemictacur ad planum balis oppofitx linca perpendicularis : Huius enim (ImUns dili-
genter iuquifiu in partibus lateris Dodccaedri.ptr inurumentum partium Jib.i.cap i.con(lrudum,dabit pyra* «
midis altitudinem quxficam, quemadmodum tota perpendicularis altitudinem Dodccacdri exhibet. Quam
M tamen
t}4 GEOMETR. PRACTIC^
af.fmff.taincnGM>inctnceitaquo<jucdcprchcndcmus. * Quiacubtuin Dodccacdrodcfc^tns eadem {phzniqn
Dodecaedrum , comprehenditur, ciufquc btus vnnm angulu Pentagoni Oodecaedri fubtendit; idcoq;cadem
hn-frxMTf
Sirc<aafubtcndcnsat^rumpcntagoniinuc/h'grtur,habiituf la-
,.«^£^*tuscubL « Er quiadumctcrfpharrxpotcntiacfttriplalatcriicubi,fiquadratuml«eriscubitnucnd triplicetur,
eu; «cit^habcbiturquadratumdiamccrirphzrar,vclcubi»cuiu5radixquadrauip(amdiamccrumdabtc. Cumergodta»
mctefrDodccacdrt»& ahicudoctufHcm centra baltum oppoliurum coniuqccnslcin centro Icccm bifûiamive-
nabimur(cmiflcmhuiusalritudini 5,nimirumalutudinempyramidisqu*fjtam,hacrationc.Condputurtriaa-
gulumrcdangulum.cuiusbaliscftfcmidiamacrDodccacdrinou.cumtotadiamcterproximccognitafit.la-
trmfT0 tcra vero drea angulum rcdûmialunidopyramidist&rcmidiametcrdrculi
balem Oodecaedri dreumferiben-
tis.Cumcrgofcmidiamctcrhxccognofdpoint,exii$,quarIib.4.cap.5.dociiimus,<*coenorctturquoquereli-
q»umlatuMltitudo videlicet pyramidis, quamquzrimus. Porro Icmidiametcrprzdiai circuli pentagonum
iw "iS*
I^^f<i“^*'‘^*^^”^™*“*''*quo*l‘*f*‘cddcturnota.QponiamIam5 pCTtagonifubtcnditin codrctUom»
r«i»r^*7i®fbtusDccagonigra<l3tf.cognitacruntharcbrcrainpartibusriniistoiius. Si ergo fiat, vtbtus pentagoni in
StmuHs- partibus Hnus totius cognitum ad idem latus notum ex hypotenun ,iu latus Decagoniin iifdem partibus noot
mtttr th. totius cogniti ad aliud.prodibit Decagoni latus in mcnfurabtcris pcntagoni,cognitum. * Et quia latus
penta>
goni potcll latera Decagoni , & Hexagoni dufdcm circuli, fi quadratum Uteris Decagoni proxime cogniti de-
ttdi
trahatur exquad rato beeris pcntagoni.rrliauum fiet quadratum Uteris HcxagonUdcft,rcraidian»em^dcoqu<

€tnum- du5 ladix quadratafemidiametrum exhibeoit notam.
finkmk. 5
POSTKEMO quia dudis ex centro Icofaedri ad omnes dusangulos rcAUIincIs, Icoficdrum in xo*
y*. /«vy. pyramides triangulares iqualcsdiuiditurifiirca vnius pyramidis per cap.a.inucnta multiplicetur pcrao^g^c*
ct>rrotiusIcofacdriarcacxii!isxo.pyiamidtbusconliata.V'tautcm vniuspyramidisareaootincatur,inuclDgaQ.
da primum critarca bansiriangt:bjis,cxiis,quz lib.4.cap.x.Num.4.&:5.rcripfimus.Dcindcaltitudopyramidi*
mechanice, hoc pado.Ex fuperiori plano produdo.hocc{l,cx interiori ruperhcicalicuiusplani.quod corporis
fuprem* bafi imponcr-tur, ad pLnum bafis oppofltar perpendicularis demittatur. Harc enim accuratcdimenfa
altitudinem IcotacdridabiticiurqucfcmiirKalmudincmpyramidis.qujrquarritur.QuamGcomeiriecitaetiam
cxplorabimus.Fiat pentagonum ex 5 lateribus Icofaedri, inue/ligaurquccius femidiameter, & latus Decagoni
in drculoiliud pentagonum circumfci >b.'ntc,in partibus, in quibusbnis Icofaedri datum cfl. hac fcilicet ratio-
ne.Concipiatur trianpjium redlangulum.cuius bafis femidiameter didi circuli, bitra vero femi/Tu bterispen-
tagohi,hoccfl,Icofaedri,&perpendicb'lariscccntroadpundummediumdidibterisdcminii. Itanamqueco-
gnofeeter fcmidumeter;ex tis.quac IibM^cap.5. N
u m.x.tradiu funt. Latus vero Decagoni in eodem circulo de-
( ». ttrtS. f-riptircpcrictur,vtpaulo ante circa finem Num.4 didum cfl f Et quia diameter fpharrac, fiuclcobcdri poten-
is
qumtupU inuenta: fcmidiamari/i quadratum femidtametri ; mucnex quiinupletur, procrcabiturqua*
dratum diametri Icofacdri,cuius radix quadrata diametrum ofierct,idcoque& fcmidbmctcr Icofaedri noue-
g ZU0T. \ 6 rit.Vcl aliter.8 Quoniam diameter fphxrx, id cfl, lcofacdri.com poniturex btcrêxagoni,& duobusbteribus
.
Decagoni in circub pcnwconumcx quinque bccnbus Icofaedri compofitum circumfcribcnte:eritfumm«

femidumetro illius circuli,& duobus lateribus Decagoni, diametro Icofaedri squalis idcoqUe rur-
trr$r o
:
fusfemidumeter Icofaedri nota erit.

HINC
patet . Orontium cum illis, qui ipfum fcquuntur, decipi, qui putae, ex femiffe femidiametri iUiut
FtrfesH- circuli.& ex latere Decagoni componi femiaxem Icobcdri.hoc cfl,axcm,vcl altitudinem pynmidis,cuiui
bafis
triangulum lcofacdri,& vertex centrum fphxrx.Nam ve ex iis confbt.qux proxime fdiplimus, eo modo cora-
'^^•f^*poniturfcraidbmctcrfpharrx,vclIcofacdri,quxmaioreflprrdidoaxc‘Semidiamctcrporrocirculiprxdidum
jtm penugonum circumfcnbcntis reperiri quoque poterit, vt ad finem Numcr.4.diximus, fi nimirum quadratum
dn. Uteris Decagoni ex quadrato Uteris difti pentagoni, quod alatcre Icofaedri non differt, tolbcur,dereliquino-
Ij. rnjag.
meri radix quadratacxtrahatur:''proptcrcaq) latus pentagoni potcfUatcraDccagonl&Hcxagoniciufdc circuli.
lAMvcrocc^nitafcmidiametro Icofaedri, inucniemusaltteudincm pyramidis, cuius bafiscfl triangulum
^
Icofaedri, &vcrtcxciufdcmcemrum,hocmodaQôniamdiametcrIcofarari,eiufilemq;attitudofcfeincen-
Stmdu- trofccantbifiuiam, concipbturtriangulumredangulum, cuius bafiscflfemidiamccer Icofaedriproximcco-
mtttr ar- gnita,btcravcrocircaanguium rcdum,alticudo pyramidis, &fcmidiamctcrcirculi balem Icofaedri circum*
îbcnus.Cum ergo hxc femidiameter cognofeipofiit ex iis.aux Iib.4.ap.5.docuimus, cognofccturquoque •
^ttr-
btus reliquum pyramidis,vidcHcctaIiitudo. quxinquiritur. Semidiamner porro circuli bafem triangularem
Icofaedri circumfcribentiscfficietur hoc etiam pafto cognita. ^ Quonum triangulixquibtcri btuspotentU
tripluineflfcmidiamctriUIiuscirculi} fiquadracumlatcrislcofacdn diuidaturpcr5.cricQuoucaU5radixqua^
jirrATt drau, femidiameter quxfita.
^ EADEMhacarte,quxinDodccacdro,8eIcofacdroexpqfitacA,areasTctracdn,cubi,&0»âedri
licebit, fi. Uncis exeorumcentris ad omncsangulOfdudis, in pyramides xqualesdiflribuaniur.Te*
mbtn inuefligare
inmmiA. traedrumnimirumin4.pyramidcsirungularcs;cubusin 6. quadrangubres; &0daedrumin8 triangularm
1 Inucntanamqucpcrcap.l. in quoUbctarca vnius pyramidis, fi cain numerum bafiumcorporurcgulamduca-
iMrrryi/.
ma^«rj|.^jnfutgatotiuscorporisarea.Vtautcm arcavniuspyramidis habeatur, inquirendaprius erit alutudoipfiu^
vtdida in tertiam bafiârte pyramidis aream producat. Altitudocrgo hxc in Tetraedro fic reperiatur. Qô* •
niamdiamctcrfph3crxTetracdrumambiciuispotcntiacflfefquialtcralaicrisTctracdri:fiFut,vtxaid j.itaqua-
M,rr« dratum btcru 1 etraedri dati ad aliud,prodibic quadratum dbmetri fphxrx,cuius radix quadrati ipfam
diamc-
trumoficndcL Huiusautcmdbmctrifcxta|^,aIticudocritpyramidisquxfita,rcdavidclicctpcrpcodicn-
krn^tm T$‘ laris e centro fpharnrin bafem Tetraedri dcmilTa.
1 N cubo vero dida altitudo femifii Uteris cubi xqualb cfl , ‘quod perpendicularis i centro fphxrx in b«-
^mMru dcmilTa arqualis fit fcmtlTi latcriscubi,vt liquet
mittrtr INOdaedrodeniqueeadcmaJtitudoficdcprchendetur.^^QuonbmdUmcterfphxrxcflpotentiadupla
tUt. • Uteris Odaedri fi fiat , v 1 1. ad x. iu quadratum lateris Odaedri dau ad aliud procreabitur quadruum diame-
:
,
tri fphxrx, vel Odaedri. Huiusergoradix quadraudabit diametrum, tdcoqucfcmidumetcroon ignorabitur.
Hinc
.
L 1 B E R V. ijj
l£ac altitudo pyramidis qnarfita* hoc dl» perpendicularis d centro iphjerx in bdem Odaedri demi(la> elidetur
ea ratione, quam in Icofararoad hnem Num.5.cxplicauinius.
7 NON vidcturautcmomittcndaaliaratiodimctiendioniniaauinquc corpora regularia, qux qui-
deminiib.i4<£ucluLdcmonllratacA,flecfleiu(modL Primumquxracurhiperiicxes conucicacuiulquecorpO" ^;^ „** 3
ristcxciuslatcrccognito.cdamii nullius bansarcainudHgctur: hoc videlicet pa&a Quoniam quadibctbalisîMi^^Q,
ettiuruis corporis (huidicur per redas ex centro bafisado-
nmesangulos dudas in tot triangulaxqualia,quot anguli,
p
vd Utera ia bafe continentur : It ducatur hic numerus
triangulorum in numerum baflum corpus regulare quod
,
propollcum cll, ambientium , habebitur numerus omni-

um huiufmodi triangulorum in tota fuperheie conuexa
contentorum, Vt quia baiis quadrata cubi A B C D, diuila
cflinquatuortriangulaex centro H,continebuntur24.ciufmoditriangulain<^.baribu$. Item quia baiis trian-
gularisTctracdri, Odaedri, &icor3tdriABC,cxcentroD,diHributaeflin5.triaiîU,extncntin4.banbus
Tetraedri la ciulmodi triangula, & £4.in t>.balibusOdacdri,& 6o.in ao. balibus Icouedri. DeniquequU balts
pentagona Dodccacdri A B CD £, rdbluta dl ex centro F, in 5. triangula,compicdcniuria.ba(u Dodecaedri
tfoîufmodi triaiûla.
O £ N D.Lqiiiarcdangulum contentum
1 litb perpendiculari ecentro balisin lacus dcmtlTa . & liib mo
tatcFe,a;qualcdl duobus ciurmodi triangulis, * proptercaquodvniusduplumdbcricincuborcdanûmil-
lud duodecies fumptum toti fuperficiei cubixquaicdn Tetraedro vero fcxies fumptum totam Tetraedri fuper-
ficicmconBcict: In Ocêdrodcindcduodcdcs acceptum toti nipcrftcieiOdaednadxquabicur: AtinDode*,^^^
caedro,& Feofaedro tricies fumptum fupcrBciei toti tam Dodccacdri, quam Icolaedri Xqualccrit. Dida autem
perpcndicuIaHsEF.in balccubixquaiiscAlcmi/Iilatcriscubi AB. ^ C^^niamenim perpendicularis £F,fecat rsiUmt».
hcusAB,bibriam,<cllqueipn AF,xqualis, quod anguli FA E. FEA,lîrcdinnc;conllatEF,lcmilTilatcris<^*'7 '
cubi circxquaJcra.PcrpcndrcularisameDE,inbafcTctracdri,Odacdri,& Icolaedri,'* fcmi/liscAlcmidiamctri^^^'

CD.* Cum ergo latus AC,lit potentia triplum Icmidiamctri CU: Si Bat, vt 5.ad i.in quadratum lateris dati AC, \ frimi,
adaliud,prodibit quadratum Icmidiamari CD, cuius radix quadrataipfam CD, indicabit, ciufque lîllu per- ds. /fre!L
pendicuiarem DE, cxhibcbir.Pcrpcndicubris denique FG,in balc Dodccacdri ^ IcmiiTis ril fummarex femidia'
metro AF,& latere dccagont circuli ABD.colicdx.quod latus dccagoni cognofcctur,vi ad iinem Num. 4. era-
S OyiA vero lblidum,quod fitex perpendiculari^ ccmrocuiufcumqnccorporis rcj^larisadaliquam jtf,

dusbalmdudain coniampartem ItipcrBcitfiipftuscorporis.ipficorporixquaiccA; ninu(.AigcturlupcriKic$gyri«4 1«.
conuexa dati corporis regularis, vt proxime docuimus, atquein tertiam eiuspartem ducaturaitimdo vniuspy-
ramidum, in quascorpusiprumpcrrcdasdccntroipnusdudasdiuiditur,(qux altitudo rcpcrictur, vtfupra''^"*
tndidimus ) hoccA , pcipcndicufaris deentro corporis in cius balem dcmiAa , procreabitur arca , Auc Ibliditas
iplius corporis. Qux etiam obtinebitur, Ii dida altitudo ducaturin toumrupcr6cicmconuexam,&produdi m-
tcitia pars capiatur. «<»/«.
8 IT AQV£ vt vides, tota diAicuIrasin corporibus regularibus dimetiendis confiAii f< rmetotainalti-
tudinepyramidisbaAm habentis eandem cum corpore, verticem au*
tcminccntrolpKxrx, exquirenda: cuius quidem inucntioGcomarica
pcrnumerosmolcAiinmacAipropter radices furdas,& numerosfrados
quorum numcratorcs,dcnominatorcrque nimis m.ignirunt,adco vt o-
perx pretium videatur cAceandem mccnaniec explorare vtad initium
.
Num.z.4.& 5.diximus, przfcrtim li exquifita diligmriain caperinAru-

mentum partium dimetienda adhibcatur.Sed quia nu Amiper in prom-
ptu hahemuscorpora regularia, ve mechanice eam altitudinem conle*
quipolTimus, liba rationem quondam nouam , eamque facitiimam hic
praelcribcrc, qua line molcAia illa numerorum , eadem illaaltitudo per
nneasinucniatur,aiamli corpus regulare non adAt,fcd folum eius btus
datum At. ac cognitum.Sitcrgo primo datum latus Tetraedri AB , quotcunque palmorum , conAniattirq; tri^
angulum xquilaterum ABC.pro balcTaracdri : Diuilb autem latere AB , bifariam in D,iungaturrcdaCD>
^quxadAB,pcrpcndiailariieritConArudoquoq;IfofcclcABE,cuiiisvtnimq;IacusrcdxC&,9quaIcAr,dc-
mituturad AE pcrpcndicularisBF.cuiusquartaparsAt FG. Dico FG, alcinidincm elTc vnius pyramidis, hoc
cA.xquaJcmcircpapcndiculari ex centro fphxrx raracdrocircumrcriptxadvnambafcmdcdu(^.Qôniam
enim vt ad Anem Euclidis, ex HypAclcdcmonArautmus.E,anguluscAinclinationisvniusbaAsTnraedriad
, Ttrrsttfn,
•Iteram.eAque EB,p^cndicuIan CD,xqualis: A triangulum BLF, concipiatur circa EF, moucri, donec redu
Atadbafcm retraedri, cadctpundumB.invcrtic<.m rctracdri;acproindcpcrpendicularisBF, altitudocrit
Tnracdii. Etquiaaltitudo rctracdriduaipaJtcstcniasdiamarilphxrxconanct: filcmidiamaerponatur
'
‘
d.eritaldtudoBF.4Afcmtdiamctcrj. ^ Cum agoaititudovniuspyramidis Atterttapan rcmidiamccri,BG,

lcmidiamrtcr,&GF,altitudo vnius pyramidis. Quam aiam inucniemus, lica IfoAclcs AEB, non extruatur. tmf^'
hoc modo. Sumpu DH, tertia parccpcrpcndiculai is CD,excitaur ad CD, perpendicularis HK,quxcx D,ad
intcruallumCDilaaurin K. Dico Hl, quarum partem tpAus HK,cAc altitudinem vnius pyramidjs.£redo n.
T
triangulo DHK.luprabaArm etraedri ABC,cada pun^m K,in verticem Taraedri, qutid DK,dudaxti^>
iisAt|>crprndiculari ex medio latercad angulum balisoppoAtumdudx. £rgovtprius,HK,altttudocrit 1 e* t
traedri.^ Hl perpendicularis ex centro Iphxrxin H, centrum baAs cadens. * Naro DH, tertia pars perpendicti*
larisCD. in centrum trianguli cadit.
SIT deinde daram btusOdaedri I..M, fupraqiiod conAruatur triangulum xquilaterum LMN, pro bafe
0
Qdacdri.DiuiA) autem bccrc L.M,bifarum in ,uingaturrcdaNO,™ qux ad LM.critpcrpCDdicularis. Con
M a Arudo
•
GEOMETR:PRACTICi£
iam baftm xqualcm dumctro fphxrxi vcl <ûadratiCT latereOAicdri dc£n-‘
* ’ ‘ ^ ‘ “
reda LP.diamcter erit U*
*
0;ducaturcx A» adC^
jUtitMh . ^ .1. — — ^-.,drcaItitudincmpyraraidisqtixficani,hoce/i»«qua-
IcmeflcpcêndicuUri ex centro fphxrxadvnam bafan 0<êdri cadenti. Quoniam entra. rtad (inem EaclL
fjirsmiJk
O^Milru dis ex Hypucle demonfhauimus » angulus QSR^ inclinationem vnius balis alteram indicat» eflque obtufu^
erit perpendicularis R.T > cadensad partes anguUacuu RST»arqualis altitudini 0êdri,id cll, perpendiculari
balium Oêdri oppolicarum centra conncacnti»vt ex Oobacuro materiali pcrlpicuumeli Acproptcrcaciuf '•
remi0ls TV,altitudo cm pyramidis quxlica,quod^dtudo Odaedri bifariam fccctur in centro.

Abitml» Sidetur lanHcubi»nuehcxaed^critciuslemi/nsaIutudop)rramidUqaxflta:proptercaqttodcubtalricti*
dociurdem lateri litzqualis.
ttM. DATVM Um fit AB, latus Doderacdri.fupraquod cvtntaturpentagonum xquilatemm .^zquianga-
• i.r«r«/7 • lamABCDEtprobafcDodecacdri. lundbautemredaCE,* quxbtuseritcubiinDodccacdro.&incad^
hetir$0. t.
cum iplo Iphatra delbipri.^ atque lateri AB, paralielxlecetur
mttmtuht, AB>bifariam in S, conncdbturquercda SD» ^ qux angulqm
CDE. bifariam fecabit:*^ acpromde&rcdam (j£,bilariam»
ftupfi. jaC & sd angulos reôs diuidetadeoque ânguli ad S.rcdi crOe.
Futfiipr3C£,Ilbfccles CGE, emus vtnimque lacerum CG»
EG ,
perpendiculari SF. Htzqualc. Sumptis quoque FHtFf»
E^miiTiiateris AB.zqiialibus.eriganturadEC. perpendicula-'
res HK,lL,qux cx C,E, ad intcruallum FD , l^ncur in KL,
iungacurque re<5te EL. CIC His paratts,Bac angulo CG£,r
qualis angulus MNO,ponaturqucNO,iprt SDiZqualisdccm
angulo ELK, liat zqualis angultu NOP> ponaturque OP.la-
dcmituturcx P,ad MN, perpen-
ten AB.zqtialisuc undem <umiti
dicularisPQ^quzbifariamfeceturin R..Dico KQÎcicudi-
ncmelTepyramidisvniusinDodccaedro. Nam quia. rtad lincmEuclidiscx Hypnclcdemonllrauimus,arfgu-
Ius CGE^nclinacfoncm vnius balisad alteram mccitur,li MN.concipiatur efle perpendicularis, qua: in balcm-
* * - . • - . .
Emacxangulop
angulum MNO, angulo inclinationis CGE, & redam NOipcrpcndicularisSD,a:qualcm poriumus.R.cda au-
tem OP, referet latus Dodccaedri intcrangulum didi pcnctgoni inclinati , & angulum lupremz balis politum
proptercaquod reda OP, polita efl zqualis lateri Dodccaedri, ScangulusNOP, angulo ibLK,qui quidem x-
qualiselHlIt.qucmdidumlatuscriiciccum perpendiculari cx angulo liipradidi pcmagoniinclinadaabafemia
medium pundumlaterisoppofmdudx.nconUac.livnabaliscubi D<MCcacdro infcripuincclligaturdidola-
teri Dcxlecacdri fubllrata,iu vc duo Utera balis cubi lubccndanc duos angulos duorum pentagonorum quorli
,
vnum ad balon Dodccaedri inclinatum cD, alterum veroEipremum in Dodcc3cdro.EnccmmtuncrcdaCE»
xquaiisrcdxduopiindamcdiaduorum iatcrumdidonimbaliscubiconncdcntL R.edx autem EL,CK,rc«
l^ndcbuntrcdiscxeilHem pundismediisUtenim illorum balitcubi, ad angulos prxdidorum pentagono*
rum dudis: Ac proinde angulus ELK.xqoalis erit et, quem perpendicularis in pentagono inclinato cum prxdi-
RQalcicii?im vnius pyramidispcntagonxcflcxqualem. omnia UcUcintclligcntur, 1
quod materialcadbibcacur.
DENIQVEdanim liclco(aedri!atus.ab.rupraquodcxtrttaturpcntag;onum zquilaten]m,&xquiaf^-
Ium abcdc,pro Safe py ramidisex quinque badbus icouedri conllatx.iunda autem reda c e,(<xecur lacus a b^
Cbifuum,9: reda ducatur fd, qux vt in Dodccaedro oUcndimus proxime, perpendicularis erit ad veramque a
Ucc.Fiac fupn latus Icofiedri cd, triangulum xquilatcrum cdh.pro bale vna Icolacdri; & diuilb latere cd, Dt£i-
tfi^LxC. riam tn k, iunganir reda Kk,* qux ad cd,crit perpendicularis. Pnrierca fupra ce, liat Ilblcclcscge, cuius srtrumq;
ffmi. laterum cg,cg, perpendiculari nk.iic xqualc. PoH Kxc fupra fd , con/licuatur triangulum IHJ, cuius latus fl, per-
pcndicularihk,&utusd],latcriIcoGcdriab Rtxqualc. Dcniqucangtilocge,lutxqualisangulusmno,&reda
no,perpcndiculari hk,xqualis:Item ai^lus nop, angulo dls.rcdaquc (^lateri Icol^ri a b,xqualis. Dico per-
pendicularem pn^d mn .demiHam, efic aidtudincm Icolacdri dulque Icmifldn r q, altitudinem vntatp^rrami-
Attiimh
d»inIcolaedro.{iîiacnim,vtcxHvprtclead{inem Euclidis dcmonBrauimus,angulus^, metitur inclinatio-
fyrMa$idk
InjMri. nem vnius bafis ad alteram, £ mn, concipiatur clTc perpendicularis , qux in bafe inhma Icolacdri ex angulo tri-
mter angulum didi trianguli inclinati, &3ngulumrupremx balis politum; proptercaquod reda op, polita cd
xqualismeriIcolacdri.&angulusnop.angulodU:^quiquidcmxqualisclliUi,quemdidum latus efndt cum
perpendiculari cx angulo (iipradidi trianguli inclinati od balem , in mediumpundum lateris oppolid dudttir,
reda ds,xqualis perpendiculari cx angulo pentagoni ad latos oppolitum dudx,Bt latera sl» dl,xquaGA
perpcndicularitntrunguloinclinato,&latcrilc(^Wriinterangulum fupremumpcnt^niprxdidi, & an-
gulum trianguli indinatlEx quo de. pundum p^n plano IWemx balis exilbre : ac proinde perpendicularem
pq, ad planum balis per mn,dudum demillam,xqiuem dic aldtudini Icolacdri, dufquc femilTcm rq, aldcudi-
ni vnius pyramidistrigonidrexqualem. Qômnuficilcperdpicotur.lladhibcaturnutcrialcaliquodlco*
Cicdrum.lnucnttpoiTohocroodoaltitudincpyramidis,ccôfcepda cadcm iuminadilyndacrit» ocnefido
uidrumcndpartium,in pardbuslateriscorpororcgularispropofitL
DE
L 1 B E R V.
DE AREA SPHyERiE, INVEN TIONEQVE

(liperficiei conucxa: ciufHem fph£r%
C A P V T V.
T fyhme aream , foliditatemuc plaribos poflimus vus aflequi , dcmonftranda pntti

erum nonnulla ad cam rem yaldc oecdHuia, atque vtilia» quod ^qucntUsua 7.propo-
iidonibiuefficicmust
PROPOS‘lTIO L
QVAM proportiortcm habent duae qualibet partes aliquor* magnitudinis cuiurcunque,can*
dem habent dux fimilcs partes al tetius cuiufuis magnitudinis*
.
^^^*^**Âieadcm pars magnitudinis B,qujt C.magnitudi-
ms D;Ii^ E,cadcm pars magnitudinis B,qua: F, magnhudinb D.
Dico dTc,vt A,adE,ita F.Q^niam enim cft,n A»ad B,ita C,
A K C r
5*^ '^^®^’S’^*^*^P*^P®*^*®^“bmuItmlexpofiufitJccm
M • B D
E, Ita D
I ad F quod vtrobique pofita ut eadem proportio
;
molnplcx:critca*quo,vtA,adE.itaCadF,quodcflpropofitum.
d^vyipî;mp.idD.«IriweruntquoqueAti.ipliusB,hoccft!!n(iA^dB,iui.ip(in$D.
hoccft.ipiiCadb. tJihtLii*
U. Ac proinde vt B,ad ,4d cfl.id tâ D,ad ,4^. ad F,Qjurc,vt mminff.
pnus.erit cx Z UO,vt A»ad Eû C, ad F. oJiMai.
4
COROLLARIVM.
ad • ? maEnimdiim
* r “-6
Uildcmpaf.poftcriommagnmidinisad^.eiufdcn).
PROPOSITIO II.
RECTANG VLVM fubdiarnetro,& circumferentia maximi circuli in fphxra compre-

henfum, quadruplum eft circuli
V» wwu maximi.&fupcrficiei
tupci ucici cuiiucxxciuiacm
conucxareiufdcm ipiixTx
Ipivrra: xquaic»
xquale,
SIT redangulum AB,
ngulutn AB.comprchcnfum fubdiamnro AC.& circumferentia CB.ma»imi in fphera
circuli,
Dico reSanguIumum AB,qu,Jruplum
AB, quae. ^ efli circuli maiimi in fplizraAc
fupwficiciconunixduflcrphjOTzauale.
Sedisenim omnibus lateribus bilanam m t,F. G, H, iunaiibucn:-
mbuslatcribusbifariammE,F.G,H,iunaifquere-
‘ ’
fiis EC, FH, fecanubusfercin hdiuifum erit totum rcdhngulum in
qiiatuoracqualia AbOaBhOb-^ quod rcdzEG.FH .rcais AD.AC;
^llci* iint. Ac proinde reSangulum AB, rcdbnguli Cl, quadru-
plum erit. Eftantcmfcaangulum CI. contentum lub CE,(cmidia-
3 infnmi
metro, ^
&fcroicircumfcrcnuaCF,
-..V.» circolomaximo, cuius nimirum
, waav»uwaaiiiAaaaiVr,VlUU»llllllllUm
dumetcrAC,ûalc,vtIib.4xap.7.Numi.dcmonftratumcB.IgiturrcaaneuiumAB.circuIimaximiq
quadni-
pium cll Eiquuaufdcm circuli nuximiquadruplaeftfuperficicsconucxa{ph*r*,pcrpropoC5i.lib.i?
.Archi-
medis dcfphacra, & cylindro : « arqualc erit rcdangulum AB^tonuex* fiiperficicL Côd ctu
demon/ba
dcmon/lnnduffl. -j j
COROLLAUIVM.
EXdcmonftrjtioneliquet,reaangulumfub diametro cuinfuircirculi/cdam Ii non (it maaimminfphz-
n,)&arcumrcrcnciaeiuldem,quadniprumc(rcipriuscirculi.Eadem cnimfcmpcrdcmonllratio
adhibebW,
PROPOSITIO III.
EA D E M eft proportio quadrati circumferenti* circuli maximi in Iphwa ad luperfide Iph*.

r*jqu* circumferenti* circuli maximi addiamccrum*Idcm eadem cfl proportio qua**
drati diametri maximi circuli in
fphxra ad fupcrlicicm Iphan-*, qu* diametri ad circ^<
fercnciam eiufdem circuli maximi.
SITdrûslplizrzmaximasABCD.eiuIqucdiametcr AC. DtcoitacBequadcatumexcircurofcrvii-

ua ABCOidckiiptumad fiipctiicicm fphzrz, cuius diameter AQn
clf circumfcrcntit ABCD, ad diametrum
M } ACIdem
«3 » GEOMETR. PRACTICiE
ACJtcm ita ciTc quadratum diametri ACctreuC maxuni in
/phzra>ad fupcriiciem {ph<rx,vt cH diameter AC, ad circu-
ferendam ABCD. Sitcnim£F,dumetroAC,&rcdaFG»
ctrcumRrcntix ABCD»arqualUt&fupcrFG, confbuatur
quadratum GH,capbturqucFl , iph£F, arqiuHss erit*
que £J>quadratum dumetri £F,vcl AC. Pet femantem fi-
erit tam rcdangulum GI,fiib diametro FI,
gura, vt vides,
maximi circuli, &drcumrerendaFG,quam rcdangulnm
£H
, fub diametro £, F, ciuTdem circuli maximi, &
eveuro-
FH , xqualc pcrpnrccdencem , fupcf ficici conuexs
ferentia
Cum ergo ne, vt GH, quadratum ex circumferen-
rphxrx.*
FG.dcfmptum ad redhmgulum £H,ntpcrficieiconuex^
tia
rphxr» arquaJe,ita GF, circumfercndaadFF, diametrum

arcuU maximi,conflarprimum.
b I. Jixti. ^ I £ T Mcum fidve Er,quadratum diamari EF , maximi circuli , ad 10 » reângulum ruperficio con-
aexzfphaTzzqualc,iu£F,diamctcrroaximicirculiadFG , circumferentiam, patetid,quodlecuiidoloco
proponitur.
COB.OLLAR.IVM.
rir. HINC manifefhim efifid quod iib.4xap.7. Num. r. edam demonflrauimus) circuli aream gigni tam ex
^.diametrixn totam circumfcrenuam,quam ex ^ circumferenda in totam diamctrum.Cum enimarculuiAB-
tufixtu CD,(itquanaparsre(5bnguliGI,quc^hociUiusquadruplumncoficnrumpropofia. ^ Conuncacurautera
quarta pars redanguli Gl,cam fub ^'.diametri FI,& circumferenda FG,quam fiib ^circumferende FG,& dia-
metro FJ^quido ccxiAat, ûod proponitur.
PROPOSITIO IV.
QÂDRATVMdrcumfcrcntia:circuIimaxiiniinfpha:raadrupcrfidcm fphxrxconuexam
maiorem proportionem lubcr>quam a2.3.ad7i. minorem vero, quam i£.ad7.
CVM enim pcrprzcedcntcm fic,vt quadratum circumfcrcntue maximi circuli ad fuperfidere connexam
:* fit autem maior prt^rtio circumferentur ad dia-
•a. Jel>i- fpHarrx, itacircumfcrcntiaciufdcm circuli ad diametrum
mnftir. mctrum,quam 5âd iJioccfi,quam aa j.ad puminor vero,quam3^,ad i.hoc cfi,qi fquam at.ad 7 Jiqua id, quod
atkbh. 4 propofinun cft.
PROPOSITIO V.
Oy ADR AT VM diametri drculi in fphxra maximi ad fuperficicm fphjETz conoexam»

maiorem proportionem babee quam 7.ad 1 a.minorcm vero, quam 71 .ad 215.
CVM enim per propof3.(11, vt quadratum diametri ad fuperficicm fphxrar,i ta diameter ad dreumferen-
n:*Sitantcm maior proportio diametri ad circumfercndam,quam 7.ad ai.f^quod minor fit pfopordocir-
bs.dvZ>*. cum ferentia; ad diametrum, quam az.ad 7.) mtnor vero, quam 7i.ad 223. (quod maior fit proportio dreumfb-
lentuc ad diamctnim,quam 223od 7i.pata verum efle, quod proponitur.
P R O P 0‘s I T I O VI.
PROPORTIO cubi ex circumferentia maximi in fpharra circuli deferipd , ad (pbcram maior
% cfi,quam a$8374.ad 504i.minorauccm,quam ipo4.ad 49.
CVM enim fit perpropof i.cap.7 Jib.4.vt circumferentia maximi circuli in qoauis fphzra , ad etreumfir
«Mfr. renuam maximi circuli in quauis alia fpharra, ita diameter ad diametrum:* habeat autem cub^s circqpifinenru;
prioris fphjtrar ad cubum circumferentia; fphzra; pofierioris, proportionem triplicatam circumfcrcntUt ad cir-
bcm fphzra prior ad poficriorem fphzram , proportionem tnplicatam diametri ad diametru:
b
ericvtcubusexcircum^cntia prioris fplizrz defcripnisad cubum ex pofierioris fphzrz circumferentia de-
fdiptum.iufphzra prior ad poficriorcmfphzramiEc permutando, vt cubus circumfcrcntizfîzrz prioris ad
priorem fphzram,itacubuscircumfcrcntizpoficrioris fphzrz adfphzram poflcriorem.
lAM vcrojfi circumferentia circuli maximi alicutusfphzrz fit i.diuidaturqucpcr3^producccurdiamo-
terff[.maiorquamvcra,cxcoroILpropoCz.dcdimcnfionccirculi.$iigiturciusremi/riSxîn^rcmifrcmcir-
cumfimcizducacur,procreabi(urareacircu1imaximi^^^maior,quamvera: quzruriusdu&am|.diamctri
inucntzfquzctiammaiorcfi,quamvera)nimirumin^|.gigna,vtinfhin regula i, oflcndam , foliditaten^
ea. jwnrrr,
fphzrz ^-y^j^hoc maiorem tamen,quam veram. < Maior ergo erit propordocubi ex circumfic-
tu x.dcrcripti,quicubuscfi 1.^ fphzram.quam tp8374.ad 5041.(000-
niam enim ex propofitionc i» Minutiarum ad finem lib. 9. EucUd. eadem cfl proportio Numeratoris 504i.ad
denominaeorem 29b374quz minutiz integrum i.crit conucnendo.vt 298374ud 504i.ttiL
ad proportio cubi ex circumfircoda ixl^ripti,qui cubuseA 1. ad fphacram, quam 298374,
ad504i.Cum igiturita fe habeat cubus ex circumferentia maximi circuli infphzra qualibet definptus ad fpu-
ram,vtcubusctrcttmfcrcmiziudfuam(phzrain,vctmdohuiuspropoCoflcndimus 3 Confbtid,quodprimo
loco proponitur.
RVR-
LIBER V,
minor qiiun vtr», ex corolLpro-
RVRSVSfi dretimf«end»l JioiiUtur per j^produceturduroner
I- femiflem
circumferenti*, procreabitur area
poCiAc diracniionc drculi. Si igitur cius fcmiflis^ ducatur in
oreulimaximi,fminorquamrcra:qu*rurrusduaain Jjiamctriinuent*fqu*etiam minor eft. quam vera;
oimirum in ii. hoc ^,in , f producet, vt infra in regula luloccbo, folidicatem fph*r*rJS,f minorem tamen,
quam veram. Minor eigo ent propottio cubi ex dreumferemia ijefcripti, oui cubus cA i.ad fpluram , ouam
>1 d
Jd «j^.Cum ergo fit lad apo+ad 4p.CQimniam enim ex propoCa. Minutiarum ad finem lib.p.EucL
xd litum integrum i. erit
eadem proportio cft Numeratoris 49. ad denommatorem ap04. qu* minuti*
lajui cubus eft
conuntcndo.vt apo4jd 4J.iu ijd j»|^minor erit proportio cubi delcripti ex circumfinentia
ud fpb*ram,quam ^âd 49. Cum igioir ita fc habeat cubus ex dreumferemia
maximi circuli frhzrx cu-
iuslibet deferiptus , ad fphaam, vt cubus circumferenti* lad
fuam Tphnam , n initio huius propofitionisde-
tnonlbauimus,patctctiamid,quod Iccundo loco propolicum erat.
PROPOSITIO VII.
e VB V S diametri fphzrxad fphan-am .maiorem proportionem habet, quam 11. ad 11. mino-
rem vergûam 4i<.adaaj.
CVMenimIit, vt cubus diametri cuiuslibet fphamr ad cubum diamem alterius fph*r*, itafphmad
Iphrrram «quod vtraque proportio Iit triplicata proportionis diametrorum: erit pcrmutando,vt cubus diamc- ^ u,4m- .
mcuiuslibetfph*t*adiplamlphacram,itacubu$diamctrialteriusfph*r*adiplamrphatr^.
5^ prouenictciiiculi maximi cir- ifrAmP
QVOD G diameter alicuiusfplurr* ponatur t.multipliccturqucper
It
ipfius®'”"^
fi
IS ergo Icmiflis*^ in ^frmillcm diamctnuu^laelJidct^.

cumfercntia*,^.niaior quam vera. Erus aream iplius
..
araU»
.
4 «r.
|**Wl*WS wvsakss» —— — Q- ^
-^1». • •
tiarumadBnem lib»9*Eiiclid*cadcni cft proportio Numeratoris ii»ad Denominatorem ai. ^tucMinauz^âd

Cium integrum i.critconucrtendovtsiJdirjtal.adiW™o''“’‘P™P°™®'“l’‘*-^’“*i“’'“'?'- 4'*”?P‘‘“*
^ " /Xam J
foh«ram, quam 2 i.adii.Etquu,vtinitiohuiuspropefitiomsofiendimus,iucIt cubus dumetn cuiufuisaltts
t *•
• * •».« asl#.*atl%a»« #ll si*uis*s-s e-attri Isiso
nusfphgcr*adip&mfpharram, vtcubu5dumairii.adfuamfph3tram, verum cft. quod primo loco cftpropo-

ficum, j «
d ITEMridiamctcri.ducaturin j^produceturcircumfcrcntUmaximicirculi minor quam vera, ^
Eius ergo rcmiflU4-i ^duda in f.femiffem diametri i.&cict parcam circuU maximi vera m mortmpdeoquc (i
ea ducatur in J.diamcm i.procrcabiiufivt infra in regula a.dicctuT} (blidiras iparrz hoc cft, minor qua
^ t.amnrt
vera.* Igitur cubus i.diamciri i.ad fpKiram habebit proportionem minorcm»auam ad ^ ^ Cum crp> fit i.ad
Eudid.eadem proportio ell Numen,

ifivt 4i5jd aaj. (Qênim ex propoGi-Minutiarum ad finem Iib.9.
tora lijjd denominatomn 4i«.qu* Minuti*^ tj. ad fuum integrum 1. erit eonuertendo, vt 42«. ad szj.ita t.
ad J{J.;minor erit proportio cubi diametri i jd fuam fphznm.quam 42<5.ad
ztj.Q^niam vero,vt ad initium
huruspropolitionisoftcndimus, iucft cubus diametri cuiuslibet fph*r* alterius adipfam fph*ram, vt cubus
diamccrir.adluam lph*ram,liquctcti3mid,quodlccundolocopropolitum ell.
1 1 H prxmilfis, fequuntur rcgul* ad inucDigandam tam fuperficiem conuexam cuioslibet lph*r*,
S
quam eiuldcm IbGdiiatcm.
SVPE RFI eIE M conuexam propofit* fphan:* adinuenirc.

A R. E A maximi circuli dat* fph*r*quidruplicnur.Prqduam enim numerus eonuexam fpliOT fuper-
ficiem exhibebit : propterea quod per propoC JL hb. I.
Archimedisde fph*n, 8cCylindro,fitpctficics Iphzix
^
quadruplacftcirculimaximi.
EAt>E.Mfupcrticicsprocrcabitur,fidiameterfph*r*incircumferenuamctrculrmaxtmi ducatiir:pto- ^.r«
ptereaquodperptopo£2.Num.t.huiriscapjcaangiJumfubdiamctroAarcutnfi»endatuaximicirculicom..tf*"‘'
Btebenium lupeificici conucx* fphzrx cA *qualc.
II.
SOLIDITATEM propofitxfphan-i exquirere.
mttrimUmitxdfiiftrfitm.
i ITBH tx dtutim tertik p^rtikm duMttn m tffum ctrcuJi mdxtmti
PBltxiiubmttrtaiftmhitrucirnSmdximmttitmJummait.
j
4 VlLtxfmiJummtmqiutiuriatuiftniimtcittiiUmMmL
» }
yELixJimiJfitrucirciiUiiuxmiiiijMttiurtmut^teidumtni
t ViLtxixfUdtdiiutrtmttrtumftrtnimtmtnlimtxmi.
7 yBltxJumtnmfixumfMrttmfiiftrJiaaJfhtrt.
I ysLdti^txltriuftntduxuiriixfiixigimfxferfaii ci«w.X tjPfcsr4L
i
M 4 PRI-
r
V
Z>tm9ftrM- PR.I M V M demonflntum i nobis cTl in commcntariisin (bhacnm»qiufn detnonftradoi)^ rep^ttfmnt
tt0^ms iib.7.de Ifoperimctris. Idem tamen aliter hac radonedcmoRnraDimus. Condputurconu%cuitisbausmaii-
mus circulus Tphame» &alticudo femidiameter ctuTdem. Item alius conus,cuius bafis quadrupla Itcinaxtnu cir-
culi, & altitudo femidiameter eadem. £t quia prioris coni tam fphxra. pcrpropoCtiJi&i. Archimedis dcrpbsf
a ra.&^lindroiquadruplacA,* quam poflcriorconu$:êruntpollcriorconus,&rpnzramccrreaequales.
R.VRS V SquiacircuIus,cuiu5 rcmidiamctcra»)uaiiscAtotidiamctrorph^,quadnipluscftcircuUnu-
CJ.WW/ maximi < (cumcnimlitcircu!u$adcirculam.rtquadratumdiametriadquadratumdiamccri:quadratumaui£
Eud. quod illa diame-
prioris diametri quadruplum Iit quadrati diametn pollerioris,cx fcholio propoC4.1ib.i.
ter Iit huius dupb;quandoquidcm Icmi/lis prioris oiaroetri fumpu di poilcnori diametro squalis; erit quoque
circulus circuli quadruplusjeritidem drcuius.cuius femidiameter diamctrofphrrxxqualisdltarqualis bafi po-
Aerioris coni, cum huiusbaftsquadniplaetiampontantmaximicirculi. Cîa vero etiam rupcHuiorphaarx
ip.futMtL quadrupUeAcirculimaximi.cxpropo(.5i lib.1. Archimcdisdclph ra.& cylindro:*^ Erunt fuperAdesfplucrs»
7
balis poAcHoris com,&drculusicmidiamctrumhabensarquafcm diamctrofpharrarjntcrfcxqualcs.
POSTREMOconcipiatur cylindrus, cuius balts fit pnrdi^s circulus Icmidiamctruro diametro fplueiK
€t 9,Jm0 d. habenszqualcm, alcitudovcrofcmidiamcterrplurra:.* ErithiccylindnistripIuspoAcrions coniprzdidi:ac
fu. ^W(T. proinde &
fphzra;,qar ei cono cA o Acnla arqiulis. ^ Idem autem cylindrus triplus quoque cA cylindri, qui eair>
dem habeat altitudinem , & ba/cm tertiz parti balis illius cylindri , hoc eA, tertix parti lupcr6 dd Iphmt rqua-
gf .fMM/f. poAcriorcylindrust(bafcm habens errtix parti fuperlicici fphxnexqualem , altitudinem verolemi-
diametrociurdcmlpharrxarqualcmj&lphxraxqualcsfunt. Cumcf^cylindrushicpqAeriorcontineatQrrub
Idnidiamctro Iphxrx» A: terua parte fuperAcid fphxricxdiquido conAat , Iphxrz Ibliditacem gigni cx femidia-
^ metro in partem tertiam fupcriidci fphxrx. Vd cx j.todus diametri in ^dupcrAcid fphxrx:cum hic numero»
im Iit xqualis,quod cA primunu
COWClPIATVRrurruincyUndnis,cuiusbalismaximuscirculuslphxrx,&aIunid6diameterlphxnr
Erit hic cylindrus fciquialtcrlphxrx.cxcofoU. propof 52. lib.i. Archimedis dcfpharra.&^lindra Quod Ii ex
fsrtk. pme fuperiori per teniam partem diametri fphxrx, vel axis cylindri
, ducatur bafibus cylindri planum‘paralIo-
lum:^crittotuscyIindrusadcylindrumabAiirum, cuiusaxis dux tertix partcsfumtotiusaxis,fdquialter;^ Ac

proinde poAcrior hic cyUndrwablcilTus, qui quidem continetur fub maximo drculo, nempe liiD Aia ba(],8e
duabus terciis partibus diametri fphxrx,lphxrxxqualis erit.Patct igitur etiam fecundum.
A L I T E IR
SIT parallclcpipcdum ABO comprehenfum AibAC,duabus ter-

tiispartibusdiamari Iphxrx, & fub bah AB, qux circulo maximo eiuf'
dem Iphxrx At xqualis.Dico paralicicpipcdum ABC,lphxrxxqualce£>
Ar.Sit enim aliud parallclcpipcdum DEr , concentum fub DF,lemidla-
metro fphxrx , & Aib bafc DE, qux tertix parti fupcrAcid fphxrx fit»-
qualis quod vt in prima parte huius 1. r^lx demon Arauimtis, xquale
erit fphxrx propoficx. Qma ergo balis AB , drculo maximo Iphxn ae-
qualis eA^ AipcrAdci fphxrx ; erit cx coroll propofi. huius cap.vt AB,
hoccA.vt^luperAdci Iphxrx ad D£
4 dcA,ad ciuAldn fupcmcid^ta
DF,hoc cA,ica ^diametri Iphacrx, ad AC. id cA, ad j. dufdcm dumetru
Acproindccum bafes AB,D£.cumalcitudinibusDF»AC.reciproccn*
paralldcpipeda ABC, DEF, Qualia inter fccrunu Cura ergo D£F, fphacrr xquale Gt, vtdi£him cAfCrtt
ki4-v»dA
” quoqucABQodenilphxrxarquale.quodcApropoGcunu
ALITER.
OyO N AM
I ex corolLpropoCthuius cap.eA,vt ^fuperGdd Iphxrx ad êiufdem loperAdesica ^.dia-
metriad^ciufdcmdiametri.‘Udcmnumeruscl?tciecureXprimonumcro,i)itnirumex:( fupciAdcMdeA.excir-
‘
culo maximo fphxrx, in quanum,nimirum in ^.diametri, qui ex lccundo,id cA,cx |.fupcrlicid 4n cûm, hoe
cA,in ^.diamctri.Scd cx<^. fupcrAdd in f. diametri foliditas fphxrx procreatur, vt b
pnma pane huius axegulae
oAcnfum cA. Igitur «dem foliditas ex circulo mlximob diametri gignetur , quod cA propoGtum.
DtmtfirM- RVRSVS quia cylindrus cuius baAs circulus maximus Iphxrx, &alcitttdo diameter eiuAiem, fcfquialter
tit ttrtu
cAipGusfphxrx,cxcorolLpropof3i.lib.i.Archuncdisdcrphxra,&:cyUndro: “ Idcmquccylmdrusfefquialtct
/«rWk,
mitJ. ctiam^cylbdri, cuiusbafisxqu^Gcduabusterciispanibuscirculimaximi,&alutudoejulcradiamctcr,Be.
runipoAcriorhbcylindrus,&ipharraxqualcs:hoccA,fphxraproduccturcx}.arcxmaximicirculimdiamc-
*
nim Iphxrx, quod cA tertiuro.
CX)N CIPIANTVR. quoque duo parillcicpipcda, quorum vnius b»(u (it }.arex miximi circuli in fphz-
m fiMrM ra zqualis^ altitudo tod diamctro:alteriut vero ba/ia a:qualis Iit
f arex circuli maximi , & aldcndo femidiaroe-
.
fMTtu.
j „attquia horum parallclcpipcdorum
crai bafcjcum aldtudinibus rcdprocantuirquod tam moris ba/Urubdupla
oi^-vuU. fit bafis poflcriotis,quam alutudo pofterioris altitudinis prioris:» erunt ipli par^clcpipeda «qualia. Sed priitt,
perterdam partem huius a.rûlx, xquale cfi (bliditad rphprx>igitur& pofierius. ldcoquerph(ra producetur
cx lîdiamccroin ^.arcxcirculi maxtmi, quod quarto loco proponitur, ^
PR.itTER.EA concipiantur duo paralltlepipcda,quorum vnius bafisatqualis fit arex circuli in Ipbm
m maximi,&aldtudoxqualis}.diamctri:altcriasvcrobafisxqualisfitf.arexcircubmaximi,&alritudo|abaroc-
fm*. tii.EcquuhorumparaUcicpipcdorumbafixrcciprocanturcumaldcudiiaibus; quod tam bafis in piioti dupla
fit bafis
V
LIBER V. Mi
Iit bafii to poflerioni fluam aldtudo m pofleriori altitudinis in priori : * arqualia erunt ip& paralldepipe
it ipla par^depipecU : Sed «#4.«ii4«.'
prius c(l,pcr i.partem nuius a.rcgu!ac,a;qua]e iphzrz^tur4& pofleriusutquc idcirco (phatra gignetur ex forep
drculi maximi m|.diamctrlquM cftquincum.
ITEM in tcliigan turduo paralldcpipcikf quorum vnius baiis xqualis fit ^ arcxcirculi maximi in Tphaerat i
& altitudo dlamaroulccrius vero bafis xqualis
(1 1 {.arex maximi circuIi>&altitudo dupIardiametraEt quia ho-
rumparaUdepipcdorumbaTcs cumaldtudinibusrcciprocanturiquodtambansinpriorificdupb baminpo-

ftcriotiquam altitudo in po/lcriori altitudinuin priori:^* erunt ipuparallciroipcda xqualiaiSed prius per $>par- ^
tem huius i.rrgulx> arqualccflipfifjphxrx. Igtcur&po(lcrius:Ac proinde fphxracx dupla diametro in{.arcx
drculi maximi procrcaoitur»quod fexto loco cApropofitum.
N T £ LjLlG A N T VKquoq;duoparailclepipcda.quoram vnius bafis contineat {.fiipcrficici^harrar,
1
& altitudo ^diamctri:alcerius vero bails comprehendat ^fupcrficid & altitudo xqualis diametro. & quo>
, fit
n*ambarcscumalcitudmibusruntrcdprocx,quodiufit{. fupcriicid,bafisvidclicctpriorispa
- I
. . »*•
r^K-iriddcAiadhafcmpoAcrions, vtalutudopo(lcrioris,ncmpcdiametcr,adpriorisaliii lutudmem>nimi'
rum ad ^.diametri ^ cum vtraque proportio (it dupla: ‘ ipb parallelepipeda xqualia erunt: Sed prius ipA fphxi;rx«
per I.partem huius a. rtgulxxqudeeA. ^tur^fic poAerius:hoc eA> Ipnxrxfblidius producetur ex tuametro ictroin
textam partem fupei ficici^quod cA repeimum.
diamctriad ^diamctri,altitudo videlicet poAerioris parallcicptpcdi ad altitudinem prioris; ^ xqualia enintipb

j*^YtnYr
parallcIcpipeda.Cum ergo, per i.partem huius a.r^;ulx, prius Ac fphxrxxqualc, eidem quoque poAcriusxqua*
leerh: Ac propccrca Ipltxrx (blidicas producetur ex tertia parte dumetri in rcmilTem conuexx lupcrArid» quod
cAodauum.
5
lAM vero ex propoC4.& 5.huius cap.Num.ixoI!iguncur quatuor fcquentes rcgulx,per quas fiiperfl.
desfphzrx conoexainuemtur tum maior quam vcroi tum minor,tamexdrcumfercaua, quam ex diametro
drculi maximi
I.
EXcircumferentiacirculi in fphzramaxiim fuperAdem conuexam fphzrx procreare vera

maiorem.
FIAT vt aa3>ad 71. ita quadratam ex dreumrerentia maximi circuli daudcAriptum ad aliud 1 prodibitq;
fphxrz iupcrfwcs maior quam vera. Cum enim per propoC4.huius Num.ii maior Iit proportio quadrati
fiu»
arcumfdcntix circuli maximi ad ruperBdem fphxrx.quam laâd 7i.hcautem quadratum datxcircumferen- vna.
axadnumerumprocreanim,vtii5.ad 7i.habebit quoque quadratum ctrcumrcrencix datx ad fupcrficiciTk
^
*
fphjerz veram>maiorcm proportionem , quam idem quamaum ad numerum produ^htm: * ideoq; produftux
numerus maior erit fuperA^vera.
II.
EXcircuntferenda drculi in fplia:ra maximi fuperfidem fphars conuexam vera minorem

eruere.
HAT vt lup. 7. ita quadratam ex circumferentia maximi circuli data dcTcriptum ad aliud. Numerus c-
nim genitus minor ent vera fuperfide fphxrz. Cum enim per propof 4*huius cap. Num 1. minor fit proportio ^ ^
quadrari drcumferenrixcirculi maximi ad lupcrAdem fphxrx, quam aa.ad 7. Sitautem quadratum datxcir- -jtr'2
eu mferr nrix ad numerum genitum, vt aa. ad 7. habebit quoq; quadratum datx drcumfcremixad fuperiicicm
vcramfphxrx,minorcm proportionem, quam idem quadratum ad numerum produdlum. Q^mobrem*'**!'*^*
numerus produiSusvcrallipcrfidcrphxrxaunorcriL
III.
EXdiam c tro drculi in Ipbera maximi fuperfidem (phzrz vera maiorem elicere
^
j X ^hihphit quoque quadratum datj diametri ad fupcrficiem veram fphxrx. maiorem proportionem, qua
*
idem quadratum ad produdum numerum. * Quocirca procreatus numerus maior erit 1 quam vera fuperficies
fphxrx.
IV.
£X diametro drculi in fphxra maximi fuperfidem fphorrx vera minorem colligere.
FIAT vt 77. ad 113. iu quadratum datx diametri drcali maximi ad aliud. N umerus namq;genitus fiiptf- SMftrfUitt
fiesem rphxne vera minorem exhibebit. Quoniam enim per propoCj.huius cap.Numcr.i.minor eA proportio mi-
quadraridiamcmadfupofidcmfphxrx,quam7i.adit5. EAautcmquadratumdatxdiamctriadprodudum
numcnim, vt 7 t.adzi5 . Eritquoqucminorproportioquadraridatxdiamctriadvcrarafupcrficicm fphxrx'*^'*’
qn^ m rigf^l^^^q^Tvlriri adnumenim * Qoaproptcrminorericprodo&usnumcru$yqnarivciag|f,^j^^
uipetficia fphxn*
4 PARI
,

'
4 PARJ radoDcexpropoC^.&7.huiusc.Niimcr.tcKciuiitur^tutuoraIiz(cauentesregaljr,pcrqttat
um cx circumferentia 1 quam cx diametro maidiiu circuli in rphan,cruitur(blidica» rphane cum maior» quam
Ycraicum minor.
M£tm
/ I.
EXdrcumfcrentiadrcuJinuximiiniphzraroliclicaccmfphzrxprociuccrevcra maiorem, v
FIAT t2p8374od504i.itacubusexdacacircumfcreodamaximicircuUdc(cnpcusadaIiud. Num.e-

.
J^k4TAmM‘ nim genitus dabit (pluerafolidicaccm vera maiorcm.Namcum.perpropoC6.huiuscap.Nume.Lniaiorltcpro-

$0 r^msm portiocubidatxdrcumfnrcncizadrph7rani»quam2p8574.ad504i. Suautem cubus
daczciraimfercndirad
VtTM.
numerum procreatum, vt 2^8574. ad 5041. habcbitquoquecubusdatarcircumferemizad rphamrfblidttaicm
Mtt.fnht.
vcram.maiurcmproportioncm,quam idem cubus ao producum numerum.** Ideoqjprodufius numerus ma*
ior critjquam vera foeditas rphzrar.
II.
£X drcumfcTcntia drculi maximi in (pharra foliditatem ipherz vera minorem procreare.

s*S£tst FI A T, vc 2904. ad 49. ita cubus datx circumferentiz ad aliud.Nam produ^s numerus offeret (phsrs
j^^^*** (bliditatem vera minorcm.Cum enim per propoC 6. huius cap Num.1. minor iitproportiocubt drcumfcrcii»
0*r
^ ^ j fphzTam,quam 2904 ad 49.fit autem cubus datz circumferentiz ad numerum procreatu» vt 2940»
ad 49.habebit quoq;cubusdatzcircumfcrencizad veram (blidiutcm lphzrz,minorcm proponionem,quam
idem cubusad numerum produ&um.*ldcmquc numerus produdus minor erit veraibliditatciphzrx.
111.
£ X diametro maximi drculi in fphxra iolidicacem fphxrx colligere vera maiorem.

StBStM fiat vt 21 jd n JtaCubus diametri datzad aliud. Procreatus namque numtrusfolidicatem fphzrzdabie
vera maiorcm.Cum enim per propo.7.huius cNum.imiaior (it proportio cubi diametri ad rphzram,quam 21.
MTi ad ti.Sitaucem cubus dacz diametri ad numerum produdum,vt2i.Mii.habcbUquoq;maiorem proportioni
.
cubus datz diametri ad veram (oliditatem fphzrziquam idem cubus ad numerum gcmcuro. * propter nu»
a
uj^j^ proCTcatus maior erit vera (bliditate iphzrz.
IV.
EX diametro maximi drculi in fphxra foliditatem fphxrx condudere vera minorem.

ad 225. ita cubus datz dumetri ad aliud. Numerus enim proucniens minor erit quam vera
FIAT vt î 6 .
»
roliditasrphzrz.Namcumperpropof7.huiuscap.Num.i.minor(icproportiocubidatzdiametriadfphzram
m$r,
223. Sil autem cubufdbmctri datz ad procreatum numerum» vt42i. ad 225. habebitquoqueeu»
busdaczdiamctriad fphzram,proportionemminorem,quamidcmcubu$ad oumerumgenitum* * Qu^
minor erit numerus produifus,quam vera (blidicas iphzrz.
DE AREA SEGMEN T O-
rum fphxrx.
e A P V T VI.
BUISPHERIIfiptrfii its tinaext^xclu/d (tsfe,ponitur ex xred meximi drexTiper 2, wuUtipBed-^
SHfttjuitt
td. VelexfemubdmetT9m{ircMmfereiitumm4Xtmt(ir(MiL VtUeniqtuexutddtdmetnmfem^
I fm ewamferentUmdidmhircM^ Qttxomnia pcrinicua (uneex i.rûla Num. 2. capidi 5.
;*proptercaquod hi numeri produ^ funi icmillcs Uiorum» qui (upcTfidcmconuexamto>>
'dusrpharrzin earcgulacxhibucrunt.
2 SVPEKflClEScetmexdcmmbUtfertmxêrdhemj^hxmwumktVtlmmerMtiemftd
k^,d^MdIm eR tircnUtOuiufem$4idmter d^tuiu eR reRd tuud , qud i vertuepntienk dd drfxmfe-
rtnudM kdfit dmtwT.expnpafdoMb.uAnbimtdk iejpbdfd, &
c^tmdr». Sic enim maxi.
ftruonit mus in fpbzra circulus ABCD, cuiusdiamner AC» quam in E» ad angulosrcdos
lecctBD, refla, per quani iotciiigatur duci planum diametro ad angulos rcftos,Ic>
canslphzram in duasportioncs,quarum baiiscommuniscirculusdiametriBD»8c
A.vencx minoris portionis, maioris autem vertex Clunfds autem rc<%*s AB,CB»
erit circulus fcmidiamctri ABtfupcrbcici couexz minoris poruonis,& circulas (e.
midiametri CB» conuexz fupcrncici maioris portionis zqualis . cx dida propAr>
chimedis. Quarc(]vtraqucAB,CB|inpartibusdiamctnAC,nacnota,przlcnmi
ope inArumenti partium capit.t. lib. 1. conAmdi, & arcae circulorum ad iotcnallA
fenidui). rrorum AB,CB,dd^ptoruminucftigcnmr,pcrca»quzlib.4.cap.7.fcrip(lmaô€Zcruntfupcr^
ficicsconu^ vzdifUrumpordoauroiphzrz.
EADEM
L 1 B E R V. 1«
Eadem rup<r(ines (onuna pottionu Iphacrz ^cmirpherio minoriS) Tcl miiora, ita quoquecognofce-
lUr. Ex dcmon{lntu ab Archimede propof. 5 . iD.i.dc fphxra,& cÛndro»eAndcm
1
proportionem Habet £C
ad £A > quam fupcriicies conuexa portionis fphrrz bi-
fem habentis circulum diametri BD.& vcruccmC.adfupaficicm conuexam por<
donis boTcm habentis eundem circulum dtamctHBD.&verticcfn A. Igitur com>
ponendoquoqueerit» vttota diameter AC. ad AE»itaruperiicics conuexatodus
fnhxTxadripcrficicm conuexam portionis BAD. Eadcmqucrationecnt>vttoia
diameter AC > ad £C, itaconuexa fi^rficies todusfphxrzad ruperheiem conue-
xam portionis BCD Qîrcainuedigataproponionedumetri ACad fomenta
A£»uC per in/htimcmum partiumcapiLi.Iib.i.connru^m;(ifiat»vt diameter
ACadAEiitafupcrHcics comiexatouusfphzrzp^quxex regula t-Num.a.cap.5.huiuslib.cognitalictâd aliud»
prouenict comiexarupcrHcicsporttonisminorUBAD.Similjqucmodorupcrficifsconucxamaiorisportionu
BCD»cognufcctur;n hat>vt diameter AC» ad £C
ita fupcrBcies conuexa totius fphx.x adaliud.
£1 qnia.vtcx Archimede oflendimus,itadiamctcrAC.adAEiVcI ad EC.vttota fupcrBcies Ipharxadlu*

perBciem portionis R AD,vcl BCD:cnt quoque ita AF>fcmintsdiametn ad AEiVcl EC.vt hemirpneni BiperB-
ciesG AH, ad fupcrBciem portionis BADiVclBCD>quodoBcndcturcodcm modo. quolcholiumpropoCzt.
Lb.t.Euclid.c{l dcmon(lratum:Si Bjt.vtfcmidiamcter fphxrx AF,ad AE,vcl ECialtitudincm ponionis Juhe-
G
imlphcrii AH>fuperBcies ad aUud;producetur rurfus conuexa fupcrBciesportionismmoris BAD» vel maio-
iorisBCD.
M n
IM Ocum Bt AF, femidiameterad AE» itahcmifphxrijG AH, fuperBcietad fuperBctem pordonts
BAD,* erit pcrconucrfionem rationis, vtAF.lcmidiamctcr ad EF.italupaBcicshcmifphxrijGAH, adfuper-*'*"®''*»
dem pars auferatur, vcI panes, reliqua Bet fuperheies conuexa minorisponionis BAD. Et B ad hcmifphzrij G-
CH B;pcifiticmadiiciatur eadem pars.vclpartcs.conflabitur conuexa fupcrficics portionis maioris BCD. Ver-
bi gratia, fiEF,comincat ^fcmrdiametriAF,&exfupcrficichcmjlphxrijGAH, tollantur ^reliqua fiet fuper-
Bcics conuexa portionis minoris U A
D; Et ti fupcrBcici hemifpharrii adiiciantur.id fupcrBciem bemifphxrii
^
GCH.conli cietur fupci Bcies conuexa maioris poninnis BCD.Sic fi £F. dTct fcmilTu Icmidiamccri, auferenda
clfct ex hemifphmi luperBcic fcmifTis ipBusvcl adiicicnda:Et fic deczteris.
5
H EM I S PH yE KI I producitur cx femidiametro in tertiam partem fupc^cici hemilphxrij: s^£iat
foliditas
Vcl in f xum pai tem fupcrBcici totius (phxrx.Vcl cx ^totius diametri in l.fupcrficict hcmifphxrij.
ITEM cx duabus tertiis partibus diametri io IcmilTcm arezcirculi maximi. û.
VEL ex duabus teniis partious arex circuli maximi in femidumetrum : Auccx tertiapanearex circuli ma-
xlnuin totam diametrum.
VEL ex ^ totius diam^ in ^.arex circuli maximi.
VEL cxfcmifTe arezcirculi maximiin LdiamctrL
VELcx dupbdiamctroin.ârex circuli maximi.
VEL ex femidiametro in fextam partem fupcrBcici fphzm
VELdeniqueex 3 diametri in fupcrBciem hcmifpharrij conuexam, qux omnia ex 2. rcgullNu.2.c.5.roU
Ugimtur : cum omnes hi numeri produdilintfcmilTes illorum» qui foliditatcm totius fphxrxinear^lain-
dicant.
SOLlDrrASfedori$fphxrxfquinimirumcomponiturexminorcportioncfphxrx,&conobafcmS»tfW?/<ar
4
habenteeandem cum ponionc,& altitudinem xqualcm perpendiculari cx centro in bafem ponionisdedudx;
Vtlquirclinqmtur.fiidcmconuscxponionemaioreft bt ahittirvtinproximafipura,foIidumcompoBtum-l^*'^
cxporiioncfphzrxBAD, bafem habcntccirculum diametri BD,dccx cono habenteeandem bafem, & verti-
cem in centro F:Itcm folidum,quod rcIinquitur»B conus idem ex portione maiorcBCD, dcmatur»appcUamus
{edtorcmfphxrx)hac rationcinuefligabitur.Qupniampcrpropof.4i.lib.i.Archimcdisdefphzra&cylindro,
femori fphxTX xqualis cB conus bafem habens circulum xqualcm fupcrBcici conuexx portionis fphxrx altitu-
dmem vcrofcmidiamctrofplixrxxqualcm.Gonus autem producitur, vtcap.a.huiusbb.Num.t.decIarauimus,
vel cx bafein ^ altitudinis : Velex totaaltitudincin btns;vtfedorfphxrxgignatur velex fupcrBcie conuexa
portioni' fithxTxin ^Tcmidiamctri.hoccB»in^totuisdiamctrii Velex femidiametro in {.fu{KrBcidcoDUCXX
portionis iphxrz.
^
5
50 LlDrrASvcrocuiufcunqueportionUfphxrxhocmodoprocrtabitur.lnuefHgeturfoUditas(e' 5«/U!&«
Aoris fphxrx.vt proxime traditum cB.Nam B, quando portio propofita minoreft hcmifphxrio,cx hoc fc&ore
dematur conuscandcmhabcnscum portione bafem, altitudinem vero perpendicularem cx centro fphxrx in
balem portionis cadentem rcliqûa fiet folidi eas portionis minoris : At vero B, quando portio propoBu hemi-
,
fphxrio maior cB.idem conus ad fcdorcmaductatur,conBabicurfolidius portionis maioris. Id quod pcrfpicu-

um cft in fuperiori Bgura, cum conusBFD, ablatus cx fcdore ABFDA , reliquam faciat portionem minorem
BAD: Idem VLToconusBFD.additusfcAorisCBFDC,conAituat maiorem portionem BCD. Conusporro
prxdi^ BFD, cognitus Betex baTcinimirum cx circulo diametri BD|&almudme£F»cogaius,vt ca.aWus
tdM.docuimus.
ALITER.
STTln fptMcradrculus maximus ABCD.Acpottiones fphxrx, quarum baBseommuniscirculttsdtamecri
BD,& vertices AtQquarum foliditates cxquir£dxfunt.Ex ceotro Hûcatur ad BD» perpcdicularisHE,^ qux
redam
*
, ry
.LIBER V. .
M
DE AREA CONOIDIS
HyperbolicL
C A P V T IX.
ONCIPIATVR. fu perior figura encHvpcrbolat &rcAaE, arqualisfirmi/fidiametri

tranfuer& inccr duas hyperbolas opporitas,noccfl, reda; ei centro hyperbolarum ad vcrd'
ccm B>dudar. Fietq; runus circulus, cuius diameter AC
a plano ÂCdudo,& ad axem
redo,vtFcdenûsCommandinu5aJpropor.ti.libriArdumc(tdccoDoid.&rphaToi(Lde* stJiditM
monnrauit.SoUditatetn igitur ConoidisH;^rbolici,quod ab hyperbola ABC, circa axero C9»»idk
BD,circumuotutacfflcitur,iu venabimur. Côniam per propoCi7.1ib. Archimedis dc Co
noidAcSphan'oid. ConoidcsHyperbolicum ABCtadconum.cuiusbafucadcrocumbaie
Gsnotdis , drculus videlicet diametri AC, & axis idem BD , proportionem habet eandem,
quanri linea conflata ex axe BD » & tripla ipHul £ , ad lineam conflatam ex axe BD, & dupla ipfius £.Si flat,vt U'
nea conflau ex axcBD, & dupla ipfius E, ad lineam conflatam ex axe BD, & tripla ipfius iu prxdidus conuf
(quem ex cap.t.huius libri dimeuemur) ad aliud;gignctar (oliditas Coooidis H)rpabolici ABC
^
DE AReA DOLIORVM.
c A p V T X.
/
V O N I A M dolia non eandem formam vbiquefWuant,vix prsefcribi potefl rado, qua do-
Argumcntocfl, quod feriptoret varie de eius
Uj propoTiti capacitas accurate inueniacur.
Dimcnrionercripfenint.Dicam ergo etiam ego id,quod mihi vcrifimilc vidctur.Sit dolium
ABCD£F,in cxcrcmiutibus habcoscirculos AF, CD, orificium B, per quod cogitetur pia*
^num du^m rc^m ad lineam KL,ccntra circulorum AF,CD. coniungentem, fccansdo*
^ j lium bifariam.Si igitur aflcmdolijin B,& E, curuentur, &dcinde fecundum lincasquaft re*
Coi cxtendantur.cut ufmodi dolia non pauca Komz vidureferent femifles dolij A B £ F, CDEB , conos decur-
tatos:quosriperca,quzcap.j.huiuslibrircripurunt,mcricris,dabiteonim{ummado!ii propoflticapacuatem*
Memor tamen eflo.profunditatemdohj B£,&diamctrum circuli AF,rocnrurandam cfTc intra afTcrc%ita,vt co*
rum craflltics excludantur;vt habeatur decurtatus conus,cuius bafis flnt riraili BE, AF.&c*
a SI vero afleres dolij vere flnt aliquo modo circulares, quod nonnulli afferunt, concipiendum erit do* <
Uum, tanquam fruflum quoddam Sphzrotdis. Nani

curuitasafTcrum fcnfibilitcr a cuniiucc Sphzroidis
cuius axrsfunc redh; KL,B£,non dilfcrcnL Sed quia
fblum axis minor, nimirum profunditasdolij, data
e(l,repcricmusex putido A, in Ellipfi dato, maiorem
axem KL hoc m(ô.lntcruallofcmifTisminori$axis
BG,dc(aibaturex A.arcusfecansin H, redam GH,
ad angulos redos ipfi minori axiper eiuspundum
medium G, dudam :& cx A , per H, reda emittatur
CiifMitat
iceans minorem axem in I. R.cdacnim AI, dabit fe-
J Mt«b»
mifles GK.GL,maiorisaxis,vt lib.i.noflri Aftrolabij
quam portio minor AKFê*
in fcbolio Lemmatis 504lcmonflrauimus.Iuqucri tlm fcmifn$fphzroidis 6KE.quaii
AKF , ex fblimutc lemiflis BKE,
furetur. vtcap. 7 .tradinim cfl.& foliditas portionis C£.dctrahatur,rcmancbitca*
d
pacitasfcmiftudoliiAB£F,quzdup!icatatotiusdoUjcapacitaccmcxbibebit. VcramquchaDc rationem dolii
dimetiendi a vera dolii capacitate non longe abefle arbitror. Paratus tamen interim funi , fl quis accuratiorem
maencrit,eam libenti animo, grato acceptare.
&
DE area CORPORVM v.
omnino irregulariurm.
C A P V T XI.
R A D V N T feriptores nonuib rûlam quandam mechanicam ad corpora dimetienda,

quz omnino funt UTcgularia.ita vt fub rcgulasGeometricas,quz hadenus cxpliatz funt,
^ cadere no poflinncuiufm odi funt flatux,vrnz,amphora;, frufta Guonun , quzneque vni*
formis fumeraflitiei, neque latera habentprorfus reda, autadbafespcrpmiculm,&c.
Harc emo regula,quz nullo modo videtur arpernanda»iu le habcL StUJihu
•
VR
p A :tvf arca lign ca cx afleribus leuigatis,inflar parallclcpipcdi cuiufHam,quz pice emimtStft
aoblinatur,vtaquamcontinere|K>flicArcabzctatzdebeteflclongitudinis,latitudmis, cmftruir»
atque altitudinis, vt corpus metiendum intra iplam pontum , aqua totum poffit operiri Pofiu autem hac area
Horizon ti zqtudifbntc, beneficio libeUz,aut pcrpendiculi^nfundatur in eam tantum aquz,quantum fatis efl,
> Tt corpus impoficam omnino tC]pCiaotcn(urqac diligenter Ciprcma liccnaquz in aflcnbm arcz, vt habeatur
N altitu-
. .
4 tf GEO.METR; PRACt.ICiE
sldni<loaquxvrquea(Iirczruodu.Extradodcindecorpore,itaumen»vtnihiJaquzextna]¥amcadat»notefl^
turroHum latera aauxipodquain qnieuenr.Quodnpcrcap.i.huiusUb.mrtiamurduoparalJcIcpipcda,quo
bafu communis cft arce fundus,/itjcbafis»altitudincs vero redzalateribus aquar notam vfquead balem, &mt*
nusamaiorerubtrahimua, rdinqucnirparailciepipcdomroliditadcorporispropodti omnino xquale, qood
paraIldepipûmcmmconrcqucHs,naltitudincminterlatcraaquxbUnocauduccsinbaremarcx. Sunt, qui
infufaaquain arcam, latcraciusinanaibusjMimoloco notent Deinde impontocorpore,ciu(HcmaquxIaccra
/:
lignent Sicnimaldtudomterpodcrioralatera,
—— i
a,acprioraducaiurinbafcmarc3e,proaucctur(blidita*corporia
impoild.
« 1 PROvmis,atqueamphori$,(iucexlapsdexlint,nueCrctacex,italMemus.ImpIeaturvaaarena,&e«
ius oridetum itaobturctur, vt aqua ingredi nullo modo polHt Impolito deinde vafe in aqua tntraarcam con-
tenta*ac (i dTet corpus quodpiam irregulare,inuclligctur cius rotiditas,vtNjm.ml<ximus.Ucindccxtrada are-
lUinotcnturlatcraaquz^tcquam vas vacuum imponaturJmpolito denique vale vacuo, lignenturicerum U- .
tcraaquc.Si n4mqucaldtudomterpoHcnora,ac priora latera muldpliccturp^barcmarcittprocrcaiHCuribli*

dicas lolius valis:qux dctra&a ex priorifoUditate, notam reUnquet valis capancatenu .
DE SVPERFICIE CONVEXA CONi ;S

•
&c cylindri redi.
CAPVT XII.
fumtM t
VON I A Mex Archimededemonllrauimu$,quaradoncnipeHidcsconuexa,lplume,dtiA
dlfflmft,
$m drinU
fi .Propolico cono redô quocunque, erit eiusiupcrlicici conuexa conica
S ftrjleut
Ifeclula balctxqualisdrculo, cuius lemidiamctcrcAlincamediapropordona Iis in ter latos co-
fmjli tt»i%
dfftk i*fini, &rcmidumctrumbaTuciulUem coni, expropoC i4.1ib.t.Archimedisdcrpharra,&c)r-
kmttm lindro.
tirtmUA- I QVOD n conus reûsfecetur plano, quod ball xquidiAcc,erit Tuper^cs conuexa ImlUconi, dem-
^m$lu fit.
ptis ballbus,xqualis circuIo,cuiusltmiidiamctcr dllinea metua propordonalis inter lacus conicum fruAi,& re*
frtftrti*
4
, ......
D£NlQy£IIipcrficicsconucxacyUndrircdi,dcmptisbanbus,xquaiisc{lcxrculo,cutusrcnudIa*
clllinca media propordonalis inter latuscylindri,& diametrum baUs c/lindh ciurdem , cx propoCij-Ub.
i>Archimcdudclphzra,&cpliadio.
tnmUfif
FINIS L I B H I QJ/ 1 N T L
•
-«i/: .
.y.
‘•V .>>> V
GEO^
V' '
* ^
'47
:
G E O ME T R I ^
P RA CT I C iE '
Vkv \
L I B E R VL
Ii
In quo de Gcodxfia,& dc figuris augendis, minuendifquc in data pro-
portione: Item dc duarum mediarum proportionalium in-
t- ^.
ter duas datas rectas inuentione Ac denique dc :
radicum extractione agitur.
XPED T I 1 S iis,qux dc magnitudinum dimeniionibus initio propoPuimus,
rc(tltvtdcrc^hllncaûm fupcrlicicrum etiam diuifionc agamus; quz Geo-

mctrixprachcxparsproprionomincGcodxfia vocatur. NamJ<</'i<idcmii-
“gnificat,quod partior, vel diuido. Scio plcrofquc partem etiam illam, mi*
magnitudines, &
terram metitur, appellare Gcod.-rilam; Sedhi,audorePe-
iiulimodcmcnfurationc&:p3rtitionctcrrx,longeaverit.itcabcrrant. hfdm,
'i^^M^rtmtnfHtMioduMinfirtesdiiiiMtur, Ceemtlrumfiihcet.&CtoiUJltm. AretnMujue^
licnndumtrtemmenfrritit, (ûrrxmtnfHratiotfl, drmtritdC.eomeirii-vocitur', vnimvtra GtmMrit
ciufdtm srct, fc» Itet dmijie tuter dtuerfatperfinas,

ptnnie quttdim eft terrtt, ^mrt dpnmo Cetdtfu *
*
aMf/iS/tfr.HxcPcdiafimUs. , ,
E DI DIT quidem Federicus Commandinus anno i j7o. Iibcllumac rupcrhcicrum diui-
fionibusMachometo cuidam Bagdedino Arabi adferiptum; iprcquecadcmdcrcaliumbrc-

fanc libellus vterque acutinimus,& eruditio-
uiorcm,8t magis vniucrfalcm confcripfit: cftque
ne rcfenilEimus. Idem vero p6i tcaargumciitum
alia via aggreiTus cft, &
meo cene iudicio, fa-
ciliori, & m
magis generali , SimonStcuinius Urugcnlis; fcd qua aliquid defiderari vidcatur.vt
omnibus fuperficicbusretlilincis{quodipfevcllevidetur)conuenircpoirit,quodfaciIciudica-
bunt,qui illius problemata Geometrica attente perlegerint.
Resenim propoiitanulla ratione
confid potcft,nili prius du.r propofiriones dcmonftrenrur,quarum pnorem ipfc fine demon-
ftranonc.i(rumitproprincipio,pofteriorisveronememinitquidem,cum tamen admodum
fitncceilaria, 8cquamMachomctusBagdcdinusdcmonftrauitpauioa]itcr,quamnos. Has
'crgoduaspropofitioncsadinitiumliuiuslib. demonftrabimus,&.'pofteriorem quidem longe .
generalius , quam a Machometo fattum ell , quod

bcncuolo LeSori iudicandum relinquo.
Deinde fu^ficierum reibbnearum diuifioncmaêdicmur, infiftentes ciufdcm Steuinii
'
veftigiis.mfi quando generalius rem oportebit
dcmonftrarc. Nihil autem dc rationcMacho-
Commandini dicemus: tum quia libellus ipforum in manibus omnium cft,ac
meu 8c Fcderici
'
ptop'tcrcaeum,quicunquevolct,lcgcrcpocerit:tumquiapropoficaaliquafiguramultotum
angulorum,non Ime difficultatc,aclabore eam ftudiofus diuidet , nifidiuifionisomnium pra-
ebentium figurarum memor fit, quod in noftra ratione non accidit : tum denique quia illo-
-
- xumratiofolumfigurisordiiuriisconucnit, quxvidelicctomncs angulos habent iotrorfum,

rnrniminim. quotbtetafiguraiptacontinet, noftra autem vu figuras edam illas
com^caitur,qu*anguloshabcntpanimintrorfum, deparam
.
cxcrorfumvergentes. ^ ,
•S.',
N THE-
'
r
.A
148 G EO M E T R. P R A C T 1 C
THEOR. L PROPOS. 1.
S I magnitudo in quocuis parces (eccturvtcunquc ,[&a]iaquaq)iam magnitudo in coddem

partes ordine illis proportionucs: habebunt quoclibcc partes phons magnitudinisfimuJadre-
liquas omnes partes lunul eandem proportionem, quam coadem partes poilerions magnitu-
dinis (imul ad reliquas omnes partes iimul. EthquzJibctpars prioris magnitudinis Icceturm
duas parces vtcunque, (eceturautemvtparspoftôris magnitudinis illi parti rerpondensin
alias duas panesduabus illis proportionales erunt quoque ibidem totx magnitudines fcdbe
;
proportionaliter.
Sirmagninido AB, re^tnquotuis partes noinquc AC, CD>DE,EF,FB:&aliaRUgnttudoqualircua*
que GHtCtiarafi diucrfi ficgcncns,/»^ in totidem partes GI,1K.K ULM.MHaliis ordineproportionaIcs.DL
coiucirc,verbigntia,dua$panesACCD,nmuJad reliquas trcsD£»£F»FB.nmul,vtfiiotduxGI,!K,nmul ad
reliquas tres K^LM,MH ,(imu],&c» Q^mam enim cfl.vt AC,ad CD, ica Gl. ad IX, erit componendo edam»
vtAO>adCD4caGK,adlK:VtauccmCD^D£due/UK,adKL.lgiturcxarqualiutccnc,vtAD,adD£,ita
GKMJCL.
R.VRSVS quia conucaendo cfl, vt BF,ad F£,ia HM,ad
ML;erit quoq; componendo, vt B£,ad FE, ita HL, ad MLs
Vtautem F£,adED,itacAML,adLK. Igitur ex zqualiute
crit.vt fi£,ad HD.ita HL,ad LK,& componendo, vt BD, ad
If ir ED.ita HK,ad LK,& conucrtcndo,vt DE,ad DBJtaKL,a4

-•H KH.ItaquccumoAenrum (it. ciTc vt AO. ad DE.itaGKaul
KL,&vd3E,ad DB.iuKL,adKH,critcxxqualitace»vtAD»
adDB.icaGK.adKK
NON aliter oAcndcmus eile.vt AC,ad CB,iu GI»ad H. I Nam rurfus conuertendo , componendo, & ex
squalitate erit vt BC>ad DC,ica HI»ad Kl;&: conuertendo. vt CD>ad CB,ica (K,ad IH.Cum ergo At, ve AQ ad
Cb,iu GI,ad 1K.& vt CD.ad CB.ita lK,ad 1 H;crit ex xqualiurc>vt AC^ CB
Ju l.ad IH. G
PAfU racionecritiVt AF,ad FB,icaGM,adMH.£ricoamq;nirruscomponcndo,&exzqualitate,vt AF»
ad EF,ita GM,ad LM Cum ergo Ac quoque, vt EF,ad FB,iu lJVl}ad MH: erit ex aequalitate, ve AF,ad Ffi,tca
GM.ad MH;& Ac de exteri!. ConAat igiturprimum.
DEI N D £ par$v.g.tcrtia DE. Arra At vtcunq;ii
vtcunq;in partesduas DN.NE;&tcrtUquoqucparsKL,tn duat
KO.OL*illisproporcton^cs.DicoeircquoqucvtAN,adNBduGO,adOH. Erit enim conuertendo. vt EN»
adND,icaLOiadOK.&componendo,vc2iO,ad DN, iuLK,adKO.Cârceum Ac,vtCO,adD£,icaIK.ad
A
KL.& ve DE,ad DN,iu KL.ad KO:crtc ex xqualitaec, ve CD,ad ON, iu IK. KO. atque iu partes AC, CD,
DN.pardbus GI,lK,KO,proponionales Amc.
R.VRSVS quia cA conuertendo. vt FE, ad ED,icaML,ad LK, &componendo,vt DE,ad NE,iuKI.,ad
OLxric ex xqualitaec, vcF£,ad £N,tcaML,ad LO:&conucncndo,vcN£,ad EF,icaOL.ad LM,acpnnndco*
mncsparccsAC,CD,DN,NE,EF.FB,omnibus pardbusGMK.KOiOL, LM,MH.propqrdonalcs Amc. Igi-
tur ve in prima parte demonAratum cA,cric vt AN, ad NB,ica GO,adOH. Con Aat ergo edam Axuodum.
PROBL. /. PROPOS. 1.
DATO rc^nco,fupcr daum rc^hun inter alias duas redas interceptam, conftitucre
<juadrilatcrum 2quale,cuius latus oppoAtum inter duas caidcm redas interceptum datxrcdx
lic parallelum. £t datis duobus reduineisinxqualibus quibufcunque,cx maiore per Irneam vni
lateri parallelam detrahere rcdilincum minori aKjualc , quando id Acri potcJl
,
quod ex ip(a
problcnuos Iblucionc cognofcctur.
t S IT rcdilincum datum A, & reda data BC . inter duas redas BD,CE,
intercepta: oponcatq; primum con Attuere redilineo A , arqualcquadrilate-
rum Aipcr datam redam BC, cuius latus oppoAtum inter caAlem redas BD,
C£,interccptum datx rcdxBC . At parallelum. £t A quidem dux redx BD,
CE,Anc paraiclx (quod tum demum euenict cum duo anguli B,
, xquales O
Ainc duob. redis ) c/Hcietur problema, * A loper redam B(I^nAituttttrpa-
rallclc^rammum B£,Aue inangulo fiCEifmc in angulo C6D,rcdiUiico A,
xquale
X QVANDOanguliB,C»rediAmt,facUiusproblcmacffidemua
hacradone. Redilineo dato A, con Aituatur per ea, quxinfcholio
propo£i4.1ib.x £uclid.vcl podus per ea.qux N um. 4.capwfJiU4diu-
^lus Geometrix pradicx Arnp Arnus, quadratum FGH, xquale: rcA>l-
f uendo videlicet rcdilincum in triangula, vel trapezia, & cuilibet tri-
angulo, vel trapczioxqualcquadratumconAitucndo, ac tandem o-
mnia tUa quadrata ad vnum redigendo , vt locis chads fiile cxplicaut»
mus.Dcinde duabus redis BC>FG,inucnucurccrTU propordonalit
BD,ac per D, ipA BC, parallela agatur DE
Rcdangulum enim BE,
redilineo dato A, xquric erit; ^ cum quadrato FGH, xquale Aqpro-
bir.âcWL pj ptercaqQodtre$redxBQFG3D>conDQucpropotdonalcs(unt.
IM M O eodem hoc aniAcio Vd poterimus, quando panlldxBI,CK,noa Euiunt angulof redos ad B,& .
CNun
»
LIBER VI. 145,

C n
Kam confHtuto rcSaiÎo CD> arûali quadrato FH|id cA»re&Uinco A» didum cfHt producatur lacus
DE*doncc(ccet reflas BI)CK,in(K,* ent parallciogrammum BK»rcdangulo CD»xqualc>hoce/l>rc^linco A. . .
vero dux redz BDtCE>non fint parallelx»conacnUnc ad panes D. £»'m F. fquod tum Hct,cuffl duo
* ^ f”"""
j Si
anguli DBCfECB.minora fune duobus rcdis)ntquc primum propolicum (tipcr BQvcrfus Ficonilitucre cra>
pcaium rc&ilineo A,xquale,hal>cns latus redae BC>opponuuojddem BCi paradlclum » quod vt fieri po/Tic, oe*
cciTc eft,rcdilincum A.minus efle triangulo BCF, vt patet
R.ECTlLJN£OeigoA>confinutur per eitqux in fcboliopr(^Ci4Jib.a.EucIid. vel potius per ea, quae
Num.4 cap. 4. lib^..huius, vt proxime diximus» xquale quadratum G, cuius latus Hl.^ Item triangulo BCr»ae> b t4.Jbr$m.
quale quadratum K»cuius latus LM.Deinde duabus redis LM>HI»reperucur tertia proportionalu LN. Inuen-
u autem redaO»mcdia pr<4>orrionali interLM,&
MN^fiat vt LM.ad OJta BF.ad FDjac undem per
D. ipfi BC, parallela agatur DE. DicoTrapeaium
BE, rcdilineo A,arqualc cflc.*Q^niam enim iri- '
c tf. fixH.
angulum BCF»ad triangulum DEF, duplicatam
proportionem habet lateris BF, adlatusDF, hoc
cfttredzLM»ad redam O. Habet autem &LM.ad
MNiduplicaum pro|>oruonem cius» quam habet
LM»ad O. quod LM, O MN
, , fim continue pro-
portionales. Igitur erit vt triangulum BCF»ad tri-
angulum DEF,italA1 ,ad MN;Et pcrconucrfio-
nem rationis »vt triangulum BCF ad l'rapczium
dr4r«&Jt.
B£,iu LM, ad LN. ^ Cum cigo fit,vt LM,ad LN, fixti.
ita quadratum K»ad quadratum G» quod L.M,HI»
LN continue fint proponionalcs , erit quoque vt
,
triangulum BCF,ad trapezium BEfita quadratum

l£,ad quadratum G, hoc cft , ita triangulum BCF,
quod ipfi K , xquale c(t , ad rcdilincum A, ipfi G»
xquale. Qoocirea cum triangulum BCF, ad trape-
2ium BE.& adrcdilincum A.candcin habeat pro-
portionem;' xqualia erunt trapezium BE,&rcdi- <9. fmx*.
liocum A. quod cll prnpofitum.
SIT deinde fupcrBC, verius K.S.vbi anguli
4 n_ ,
RBC,SCB,duobusrcdi$funtmaiore$,nonautcmvcriuspundumtoncurrusF,conftnicndumtrapeziumrc-
refi* BC, parallelum, f Fiat rurfiutri-
aUinco A,cuiufcunqj magnitudinU (it,*qiulc, hibcnsUtuioppofittim
an|niloBCF,*qualcquadratumK.cuiusbtusLMj&rcailincoA,aliudqu.draiumG.ax|ualc,cuiujUtusHI,
ea.qu» Num.4.c.4.lib.4. huius docuimus. Deinde
per ca,qu*ad propolitioncm 14.lib.1-Euclid.vcl podm per
qua; ipfi L.M.incontinuura &dircaum Ct polittatquc
lateribus L.M.Hl,inucniaturtcrtia proporrionalbMP,
intcrtotamI.P,8cLM,rcpcrtafitmcdiaproportionalisQ^po^lrcmo,vt Q^LP,itafiatFB.adFR.,ip(iûc v
BGparallclaagaturRS.DicotrapciiumBS,rcftiUneoA.e(re*quale. 8 Qîoniara enim triangulum BCF, ad g 1,
trianculiim R.SF, proportionem habet duplicatam lateris

FB,ad latus FR-, hoc cft, proportionis Qâd Ll>; Eli
proportio LM,ad LP.dupUcaia proportionis L.M,ad Q^vcl Qjd I.P. quod trcsrciSe LM,Q.LP,(int
•
autem «£
continucproportionalcs.IgiturentvttriangitluniBCF,adtrungulumjlSF,itaLM,adL^,tdcoqucctiampcr
rationis contrariam in (cbolio propoCi?.lib.5.Eucliu.a
nobis demonftratam , vt tnangulum BCF,
diuifioiiem
aiqualcquadratum K: erit ouoque trapcii

d quadratum G.Cum ergo triangulo BCF , conllruSum fit
*
„,quadritoG,*qualc,hoccft,reailineoA4miaua.dratumG,conftruaumcft*quale,quodcftpropo(itu
D fi quando dui rcax BF,CF, in um remoto punaoconctirram, vt vit haberi pollit Cquod
QVO
ouidcmtuâccidct,ramipfircaxfcrcparallclrrunt)abrolucmusproblcma.criamfipunaumconcurfiisF,
nonhabcamus,huncinmodum.Suinptovtcunq;punaoT,inaltcracarum.nimiruminCF,agaturTV.alteri
BF,parallcb;&duabusBC,CV,inuenuturtettia proportionalis X.Coiiftruaodemdecxfcholiopropoi;t 4 .lib.
qiiadratoG, xquali reaUinco Adnumbiur tribui
z.Eudid.vcl potius,vtNum.4.cap.4.lib.4.buiusdocuimiis,
BCAHhqiiaruproportioDalia 1 Y,agaturq; YZ.bteribusquadrari paraUeb. quonbm cft , vt triangulum
*•
^
X. hoc cft, lu FU. ad 1 Y,‘ hoc eft, ita quadra-
j
BCFffi perficeretur ;iîangulum VCT,ita reaa BGad rcaam
reailinco A: (quando enim ad
tum jd rcaangulum IZiEft autem triangulum BCF,maius quadrato G,fiuc
G I
conftracnduro eft trapezium dato reailinco xquale , debet

nimsangulorum.qui duobus reais minores fune,
Srctrtangulummaiusrcatlinco)"’ erit quoquctriangulumVCT,maiusrcaanguloIZ, Igitur vtNume.j.tra-
eftconftniatnr trapezium Vb.reaangulo IZêqualcifc tribus rcCbs CV,Va,CB,inuenu quarta

4.
ditum
lionaliBD,»ftranfibitautcmrcaaduaaCa,pcrD,fiquartaBD,ritccftinucna,»itavtvicinimrcaaCa,fi'"'''
exquifitcducatur,«hibcatquarumproportionalcmquzlitaBD,)dcmittaturDE,tpfiBC.paraUcb.Dicotra-
pezium BEidato reailinco A, xquale efte. Ciuoniam enim tr^zium BE.trapezio
Vb.fimilecft,perca, quxad
SropoCi8Jib.«.Euclid.demonftrjuimusiPcrit trapezium BE,ad trapezium Vb,vt rea» BC, ad rcaam X.hocA»".

^ , vireaa
HhadlY, 1 hoc eft. vtquadraium G.ad «aangulum IZ.Cum creo trapezium Vb.reaangulo IZ, J
A4eqtialc.quod eft propolitum.
'
«quale fit;' erit quoq; trapeaium BE, quadrato G, hoc eft. reailinco
^ 6 NON zhterex alb partcan^lorum B.BC. SCB , qui duobus reais funt maiores , itiamfi pundum
A,iquale cuiufcunquc magnitudinis illud po-
. coneurfus F,non habeatur .trapezium conliitucmus reailinco ,
perficeretur. Duaa namq; tx quo-

natur.Neqicnimin hoceafu ncccirc cft.ipfum efle minus triangulo BCF.fi
libet punaoT,retax CF.ipfi BE.pirallcbTV.eaq;
produdadnucnutur duabus reais BC.CV, tertii propor.
‘ N 5 tionalis •-
jjo GEOMETR. PRACTiCyfi
ponsonalisX Conllrudodrindcqua(lntoG,c{UodrcîneoA>nc«qusIc,rcpcnatttrtnbiaredBBCX.ft
Hûaruproportbntlis lY. agaturquc YZ, Uteri bus quadrati parallcU,iuv t r. rfu$ fit triangulu BCI‘, ad cn*
anûm VCIMicatquadrarum G.ad rc^npilumIZ.Poft harc» vt Nam^prx(.'epimus,rc^tinguiolZ.con>
Hmacur trapezium arqualc Vc,0c trilKBrcdu C inuenta quarta proportionali HfU* (tranftbit autem
rcdaCdidu^jperR.» ii quarta BR.»rcînuenucfl: ^ iuvcvici(umrcdaCd,iiaccuratcducatur, obicindac
b 4.fixti quarum proportionalem qÎitW BR..)dcmictatur R.S,tpii BC,paralK-U.Dico trapezium bS»rc^lineo
quale dTc.Q^niam enim trapezium BSttrapczio Vc»limilcetl.ptrea.qua;inf4Hio!.prop.t8Jib.d.laicIid.moa->
ltr»tafunt a nobisj^ erit trapezium i>S>ad trapezium Vc,vt rcAi BC*ad redam X.hoc eft, vt reda HI» ad redam
«z«r#d.t0 ’
lYt^ hoc efl.vt quadratum G»adrcdangtjlum!Z. Cnmergotr3peziumVe»redanguloIZ,xquaIc(ic;^crit
it.fixfl. quoquctraprztumBS,quadr3toG.hocncn»rcdi!icoA,xqualc»quoddlpropoiicum.
•j lAMrcTodatisduubu«r..dilindsquiburamq;A.&BCD£FGHI.ntexpo(leriorc;quodmaiDfpo^
naturtauferendum redilineum habens latus lateri Br,paralklumiXqtialcpriori A» quod minus ilatu3tur»ii heri
quideidpoteric.Fieriautc poterit femper in figuris omnesangulosnabcntibintrorfum.tQaliirvcronofitinpcr
I^ca.quxinrchoLprop.t4Ji.2.EucLvcIpotimpcrca|qNu.4.c.4.ii.4.huiustradtdimus,connruaturquadrat&
JTM. retineo minori A. xquale. Ocindeex angtlo C.qui lateri Bhproximus cfltduda lateri BI.paral 1 ..laCO.
cofhtuaturrcdilincoBO.cadcrationcquadfatuxqualc PQR;&duab.rcdisKN|l^Qûfta tertia proportio»
naIiKS,ducacur$T»ipfiJiL parj}k-ia:^k.rit<pjcrcdi^guluKll'»coDtemurubprimaiineaKL,&tcrtia KSiqua.
drato medix PQli.c^cdilmeoBO»xquaJc.£tquoniaKS, inuenta eflin hoc ex»!ominor!atercKN,ideoq; 9c
rcdangulu KT»minusquadratoKM.noccfKr<^jineoA;eritcria redilincu BO»minusrcdilincoA.£xpro*
pinquiorcciôanguloH»dudarurft:m ipii CO»vcl Bhparallcia HV»(iaiitcrumredilincoCH»xqnalequadn«
cum .cuius lacus X htduabu$redisKN.& X.inucnuttTtia proportionali SN quxin hoccxcmploccrminarac
.
g \ 7,f*xtU mcxtrcmo!atcrisKN;Scricrurrum rcd.ingulumSM»fuSprimaIineaST.&tcrtia$N.comprihcnrumxquaIe

quadrato medixX hoccfl»red-Iineo CH.Cum & Kl »ipii BO»Ht oflenfum xqualc:crit totum quadratum
KMfhoc cA, redilineum A i toti rcdtilinco BCV'H 01 > xqualc;acproindccx maiori rcdilinco per redam HV,
lacca Bl.parailclam rcdUincum detraximus minori reduinco A>xqualc»quod Fietcndum erat.
8 QVOD Ci duabus rc^s KN .& X»inucnta tertia proporrionolii
fuiflct mmor»quam SN.nimirum xqualis ipH SY, ita vc rcdangulum
g SZ.quadraco rcdxXiVcl redilineo CM» forctarqualctducdladld ex

proximoaiigiilo D,alia parallela Da. d rcdilinco DH, connicucndfi
quadratum zqualc.acque redx KN» & bteri poAremi huiusquadrad
inucnii adiungendatertia proportionalis»&ci abfeindenda xqualis
Yb.Et fi Yb.foret minor, quam YN, ducenda adhuc elTct ex proximo
angiiIoG.parallelalatcriBI,&; rcdilincointerhancparallclam»&Da»
comprchenfo efficiendum quadratum xqualeracrcdx KN, & beert
huiusquadiati adiungenda tenia proportionalis.&c.Acqritaprogre»
dienduin deinceps , donec inuenta fit tertia proponionalis $N > qux
terminetur in N,(^quaibfuic tertia propordonamSN.duabus KN,&
Xinucnta.)rcl cuius terminus vItraN, cadat Q^ndocnimeermU
naturin N» erit redilineum imcrBl ,& vittmam paraliebm compre*
henfum xqualcquadraco KM,hoccA, rcdilinco A , vfoAcnfum fuit
dcred lincoBH.pauloantchuncNum.8. Quandoaucem terminus
b» itare rcdongtiium
trrtix proportionalis cadit vitra N,vidclice: in
Yd.ftczqualc vlrirnoquadroioinuenco, hoc cA, rcdilinco DH.ac
proinde cocum redilineum inter B 1 , & ricimam paraliebm , hoc cA»
ri* rcdangulum Kd.maiusquadrato KM, vdrcdiiiocoA,cric vltimum
redilineum DH^mriusrcdangulo Nd.proptcrcaquod KZ,ipfi BH»
rqualecA,5cYd,ipriDH.Quarc fi fuper redam Da*inccrrcdasDV,aH,conAicuaturcrapczium Df,pcrparaU
Icbm ef»redanguloNd,zqiuie, rc fupra Num.3. traditum cAieric rcdtliocum incer Bl, ficctiparallcUsconccn»
tum xqualc quadrato KM,noc cA, redilineo A.
CiCr hR.VM Aon cA ncccffc.vt femperaproximo angulo paroUcbducatur in hgura BF. Quando nam»
quefcnAisiudicaret plus minus paraliebm cx aliquo angulo non proximodudam auferre redilineum minus
,
quad rato KMiVclnonmuleo maius, ducenda cnccparalieU exeo angulo»&rcdiiincoabrciAbconArucnduai

zquolcqttadratum.d rdiqua perficienda, vt prius
DEN 1 QV£(I aliquando deprchendcrctur,redilincum abfcifTum non cfTe muMînusquadrato» eon*
AitucndumeAct.vcNu {.docuimus/uperparaildam illam tnpcziumxqualarcdangul^quoquadratumKM^

redilineum abfaffum fuperat
9 EX his puto facis AudioAim Ledorem intdligere,quo pado inaliisexemplisiegcrcredcbeatNam ft
r.g.cxhocpropotlcorcdilincoirrûbriinmopcrtineaiDJitetiAM»paiaUdaiii
abAindcda fit portio xquaiisaltericuipiom rcdiIineominori»producefmisMA«
rfq;adN« EcliquidcmdcprchonfumfucriccriangulumABNicAcxqualedaro
rcdilinco minon, fquodretetur» Aquodratu triangulo xqualc conAntdum»fue«
J
H ric xqualc quadrato quod dato reddinco minoriconlhtiitiBXqualc) reda Ahf,
»
^
problcmacAidct^ vero maius»conArucmus Aiper AN» verius B, trapezium per
'
‘ paraJlcbmipA AN.xqiiaIecxccifrui:AcAmi(xus,aucrmusLO.paralldam.Namfi
luerit deprehenfum redilineum NL»xquale dcfcdm. problema cfHcict paroUda LO : St vero maius con Ainie»
musAipcrLO,veTiusMN,pcrparaiIdamipnMN}tnpczium cxccAiiixqualc.£an.p(uallcla problema fuloct;
Ac A minus, producemus OL»ad REc A quidem triangulu KLP,fueric xqualc defedui, tota parailda OP, qox»
b Aioni fatis lacietSi vero maiot ^ cooftituemuiio aogido K» triangulam fimUe triangulo KLP^&cxcdfuixqua*
iedea
V •
%
L I B E R vr. lyi
Pfcfioc trianû|M vnanm rcAUmco perparallcUcn LO

, abfciflo fit dato redilinco muiori xqualc. Ex
'quêbCiccsyprobicm^ in hoccafu ibiui non pofic,cum dux parailelx,nimtrum LO>& iUa,qux triangulum iplt
KLlMimtlcaufcft.rWwemcx totorcftilinco BGipartem dato rcdilineo minori xqualcm At (i triangulum K-
LP>fucritibinusdcfcdhipnrdido>itavt hoctriangulum vnacumreAilinco per pavidam LO>abicifT<i(ltmf« *
nusdato re&linco minorc»duccmus per D>parallclam QR

Et fi quidem rcdtilincum PR.ixqualeiucrit defe»
dui,quo 6gura KPLM ABNO>a dato redHlineo minore deficitifa&um erit per parallelam ,
quod iubetnrt
Sivero maius, parallc!a,quxcum QR,vcrfu$OP, auferet rcdilincuhuiccxcdruixquale.famhcict problemati:
At fi rcîlincum PR, fuerit minus prxdiSodcfedu, & triangulum CDR> tnuentum fuerit vltimp huicdcfe- ^
dui,quo rc^lincum PR.,a prxdifiodcfc^ deficit, xqualc,parallclaDQ^quxlbonem diffoluct: Siauterri tri- ;•
an^<imCDR,fucrit maius hoc vltimo defeiSu,* fi adCiConflituaturcriangulu cxccflui xqualc.& fimilc trian>
gulo COR,fatis&cient quxfiioni duxparallcix.videlicct bafis juîdi trianguli conflituti ;atq; in hoc
: u_i — —iacincquit:Sidcniq;trianûmCDR.,minusextitcritcodcmtIlo
quidem rcdiiincum DI, xqualc fiicrit illi, quo triangulum CDR»
ilincumISDCBAMLKI, oato minori rediiineo xqualc: Si autem
rcdilineum DI, tnxqualc fueri^progrediemur viterius , vt iam fxpius di^m ell, donec rcdiUincum inticnia*
mus dato minori re^lineoxqualcjlnuentctureutcm omnino vnum xqualc, cum cotum rc^lineumBG. ma-
ius ponatur. Vides igitur , facile coniici pofTc, quando oroblclna per vnteam parallelam fbiut pof!ir,& quando
non.fed p^r duas. Q^mciefcunq; enim incidcmusln etuunodi triangulum in ipfaconfbiidione, qualia fuerunt
KLP,& CDR. , cx quoauferendum fit triangulum fimilc, &xqualc excefTui alicui, folui problema nequit, nifi
perduasparallelas.
’
PROBL. r. PROPOS. ).
DIVISO rcAilinco quolibet in mangula cx vno aliquo pun^lo ,

rcÛs Uncas ipCs triangulis or-
dincproporuonalcsinucnirc.
^
SIT rc^lineumquodlibct ABCD£F,diuilum in triangula ABC. ACD,ADE,AEF,per reftasexangu*
)o3 A.fvcl aliquo pum^ a/fignato
a/fignaco in vno latere )ad omnes angulos oppo(itosdu&as,acq; hucc triangulis inue* *
niendx fine ordine totidem rcdxpronoiTtionaies. £xomnTbusangti(is,dcmpco

•ngulo A. ad redtas cx A,cgrcdientcs duc
ducantur pcrpcndicuJarcsBI,Cl..DK,DN,
G
E.M,FO,pro3lticudinibus triangulorum. ( Nihilautcm refert, fi interdum per*
tcndicularcs cadant in redas extra triangula produdas
Dcnd ^ ... «cuiufmodi hic, funt DK,
DN,} ica vc fingula triangula binas habeant altitudines, prxtcrduo extrema, qux
ringuLsdumaxathjbcntDcindcinrcdaquacunqucGH,accipiaturGP,xqua-
lis Aritudini BI, primi trianguli A BQ& PQ^qualis altitudini DK, fecundi man-
guli ACD,rcfpcdu ciufdcm bafis AC Poft hxc fiat,* vt CL, altitudo fecundi tri- • tufixA
anguli ruTpcdu bafisAD, ad EM.alticudincm terrij trianguli ADE» rcfpcdu ciuf>
dem bafis A D, iu PQ. ad QR., £cvt DN, altitudo tertij trianguli ADE rcfpcdu,
bafis AE,ad FO,alutu3incra quani trianguli AEF, rtfptdu liufdcm bafis aH, ita QR., ad R.H, atqueita dein-
ceps, fi plura fuerint triangula, fumendofemper duas altitudines ad communem balem dcmUlas,&c.Dicoqua>
tuor rerdos GPiPQ^^C^.KH.cfTc quaruortriangulisordinc proporcionalcs.Kam vt infcholio propof i Jib. <?.
Eucliddcmonflratuin cfl,i nobis.uacfi triangulum ABC, ad triangulum ADC,vt altitudo BI, ad altitudinem
DK.proptcrbafcm communem AC,hoccft,vtGP,ad PQ^cum hxfumptxnncillis alti cudinibusxqualcs. Ea-
dem de caufi itacll triangulum ACD,ad triangulum ADE, vt altitudo CUad altitudinem EM.hoc cft, vt PQ*
ad QRiCum cx confiniônc fit, vt CL, ad EM, ica PQ^d QR. Pari denique ratione ica efi triangulum A DE,
adtmnguium AEF.vcaicitudoDNjod^tirudincm FO» hocefi, vtQâdRid,cumfitpcrconfirudionem
TtDN,od FO,icaQR,ad RRConlbc ergo id, quod propofitum fuit
ALITER
SIT rurfusrcdiltneum ABCD£F,diuirum in cilingula ABC,ACD,ADE,A£F,Ckpundo A.Quoniam
bina proxima triangula confiituuntquadrilaterum, cuius diameter ciliatus vtrique triangulo commane, cu-
* iulmodi cfl ABCD,ducemus diametro AC, cx D, parallelam DO,
ax fixet latus BC, produdum in O. Sic in quadrilacero ACDE,
3iametro AD, parallelam ducemus £P, qux Iccct latus CO, pro-
mdum in P.Iccmquc in quadrilacero A D EF,diamecro A E,paroI •
Idam ducemus FQ,qux latus DE produdum fecet in Q^Dcinde

in redaquauis GNdumantur GH.HK,ipfis BC,CO, arqualcs. Et
eribus CD, DP, HK, reperiatur quarta proponionalis KL, Ac tan-
dem eribus DE, EQ^JCL, quartaproporuonalis inucniacur LN«
Dico inucmos cfiTc quatuor redas GH, HK, KL, LN, quatuor tri-
angulis proporcionalcs.Dudisenim cx A,ad 0,P, Q^punda con-
cunuum redis AO.AP,AQêrit triangulum ACD, triangulo A, htrpfimL
CO;& triangulum ADE, triangulo ADP; & triangulum AEF, tri- et/txti.
angulo A EQ^qualc.^ Cum ergo fic,vt BC,ad CO.hoc cfi, vt GH,
ad HK, ita triangulum ABC,ad triangulum ACO,hocell>ad trian-
gulum ACD: ucm vtCD,adDP, hoc cll.vtHK, ad KL,ita trian-
gulum ACO.ad triangulum ADP, hoc ell, ad triangulum ADE:
...£tvtDE*ad£Qôccll,vtKL,adLN .ica triangulum AD£»ad
triangulum AEQôc cR ad criaiguium AEFipafpicuucn cA id, quod proponitur.
N A AU.
/
'
iji GEOMETR. PRACTICiE

A L !• T E R
R ATION£Sdu2CXporiar»qiurcxpcditi(nmzrant,propriaentrunguIonim4n quxdiuiditurfigart
DCrrcAasxbTnoaUquopundoinquouisUtcre(lato,vclabaliquoangulocminas:pot(ûincaidemhocpro«
Dlemaabfoluialiomodotqui in quaslibet figurasconuenit»Ucctnonbtum expeditus. Itacrgoagcmus; Sitca*
dem figura proxima diuifain criangula.vcl etiam in plurium laterum figuras.* bt primoiiiaugulo ABC.vd pri.
4/ftrnM.
^^g^î^c^^guJum.vciquoouisatiudparallcloerammumnonrcdaneuJum xqualccooflruaturiSiEtfu»
per râm RS»aliud parallelogrammum S F, fecundo triangulo ACD, vci fwundz figura zquale, habensan*
^lumSRT,anpiloi>arqualem.ItemruperrcAamTV,aiiudVX.tcrtiotrianguloAD£>vci tcitixfigurarxqua-
Te. angulum ha&nsVÎX, srqualemeidemangulol: Acdeniq;ruperrcâmXY*aliud YM»quano triangulo
A£F, vcl quarix figurx xquaietangulum YXM, habens arqualcm eidem angulo l:atq; ita deinceps, fi plura fue*
rinctrbngula.vcl fiffurz.Uicorc(fUslR.,RT»TX.X.M,triangulis>veinjgurucfrcpropoiuonalcs.Namexqua*
tuor rei^ngulistVcTparaUcJogrammisconfti tuitur vnumtotum»vt ex demonAratione propoC4 5. iib.i.Euclid*
manifcnumefbpro|^crangu1 os l>SRT,ViX,YXM,xquales acproindeomniaquatuoreandem habcntaldni*
dincm> ^cur rcdxlR, R F» TX,XM>proportionaIes funt panllclogrammist idcoq; & triangulis, Gue figuris,
hi.fixti
quod efl propofi tum.
PROBlV PROPOS. 4.
DATVM rci^ncura per rc£bm aquouis angulo ,

vcl puncto in aliquo lacere duAam in pro-
proportionem (iacam di uidcrc iu vt antcccdeui proportionis, ihquam malueris par-
:
tem, veigat
SIT primum triangulum quodeunque ABC. perrodam ex angulo A, diuiden dum in duas partes ita vt
parsadByVeigcnsad reliquam partem habeat proportionem datam D.ad li. Sccccur latus BCdato angulo op*
irtium perca.qux in fcnolio propoCio.lib.6.Hu<. iid.docuimus,in F»ita vt eadem fit proportioBF,ad FQquc
at^xti
E .ad £.aucaturquc reda A F.Dico cfTc v t D,ad Hdta triangulum ABF,ad triangulum A FC * £fl enim trian*
•gulum ABF,ad tnangulum A FC,vt BF,ad FC, hoc cft, vt D, a J E.
DEINDEfitidem triangulum ABC,diuidendum in duas partcs,pcrrc-
^^ P ,
daTncxpundoFidatoinlatcrcBC.itavtparsvcrfusB, adraiquampar-
• tcmhabcatpropoftioncmdaumD,ad£. DudacxdatopundoF,adan«
gulumoppofitum A,icdaFA,vttotumtrunguluminduotnangulantre->
> i
1 ^him ^ reperiantur dux redx GH , HI, habentes eandem proportionem,
:
bj. hmut. P' * quam triangulum ABF,adiriangulumAFC:totaqueGl, fcccturinH vt

eadem litproportio GH,ad Hl,qux D,ad E* Et quia pundum H.caditin
extremum primzlincxGH;eAquccvtGH.adHl.hoc cft.vtD.ad £,iutriangulum ABF.ad triangulum ^FC,
diuidet re^ FA,cx dato pundo Fj',adoppolitura angulum A, dudatrungulum ABC, induas partes in dau
' proportione D.ad £.
SIT rurfus data proportio K adL, diuidendumque fit triangulum ABC,cx pundo E,in duas partrse-
,
iufdem proponionU.Diuidacur touGI,in M

.iuvt eadem fit proportioGM.ad MI, qux K,ad E. Et quoniam
diuifionis pundum M.cadit in primam partem GH.totiuslincx Cl.fccabimus BA, baTcm primi trianguli da-
N
to pundo F.oppoftum.in N,vt c-adem fit proportio BN.ad A,quxGM,ad MH. Dico dudam redam FN,
problema cfEccrc, hoc efhiucflVtriangulum BFN,ad trapeaium FNAC.vt K,ad L.Qôniamenim red^H,
Hl,triangulis ABF, A FC, proportionales inucnix funt Betam primam panem GH, in M, quam primum tri-
;
angulum ABF,pcrredam FN, rccuimusproportionaliter,*aim fit triangulum BFN,adtrianguIumNFA,vt

cr.fixti.
jd jqA, hocefb vt GM,ad MH,‘'criivtGM, ad MI, ideft, VI JC, adL, iwBFNjtrianguIumad trapezium
di. irnm, FNAC,quodcApropofitum.
DENI QV Edata fit proportio O ad P.fecandumqucfit triangulum ABC, in duas panes ciufdem pro-
pordonis.Diulfa tota Gl.in Q,iu vt cadem flt proponioGQ^d Qh q^ O, ad P, quoniam pundum diuifio-
nis cadit in fecundam panem HI, totius linex GI diuidemus AC. bafem fccunm trianguli dato pundo F,
,
oppetam in R.vtcadcm fit proportio AR, ai RC, qux HQ, ad Q!.Dicodudam redam FR,proMcmacfB-
ccrc,hoccfl,itacfl‘c trapezium ABFR, ad triangulum RFC, vt 0,ad P. Quoniam enim redx GH,HI, repens
fumtriangulisABF, AFCtproponionalcs} & tam fecundam panem Hl,inQ» quam fecundum triangulum
AFC, per redam FR.Ecuimus proportionalitcr ^ cum fit triangulum AFR,^ triangulum CFR, vt AR, ad
:
e i^l.
R_Qhoc cfl, vt HQ^d Erit vt GQ^ QJ, hoc cfl, v t O, ad P, iu trapezium ABFiG ad triangulum RFC,
fi. ^Nf-quodeflpropofitum.
lAM vero fi antecedens proportionis vergere debeat verfosC proponioquedaufttO, ad Pîetid com-
modifrimctfi triangulum cxF,diuidatur fecundum proponionem P,m 0,iuvt antecedens vcigatvcrTusB, ft-
cut«^cuimus.Nam tunc pars verfus Qad reliquam hal>cbit proportionem, quam O, ad P.pcrcooucrfampro-
portionalitatcm. Quod etiam in aliis figuris intelligi volo.
Sil deinde muldlatcra figuraquxeunque ABCD£F,pcrredam ex angelo
A,dudamfccandain duas partes, ha vt pars ad B, vergens ad reliquam partem
p* proportionem habeat daum M, ad N. Dudis ex dato angulo A , ad omnes an-
pj*
^
M — gulosoppoficos redis partientibus figuram in quatuor cnanguia;S inucniantur
ipfisquatuor redx propordonalesGH, HldK,KL.Tota deinde GL,fcccturin
0,vtcadcmficproponioGO,adOL.qtixM,adN. £c quoniam diuifionis
pundum O, cadit in tertiam lineam lK,fccabimus tertii tnanguli bafem DE,
,
2
O
^dato angulo A , oppofium in Pi vt leda cAiiT, in , ducemuique redam AP.
Dico
.• 5 }
jô ciic rcduiocum AovîAtaarcvuuiimui f\ri:.rnt v i OLihoc cfl, Vt M, ad W>

trianguJa rcdilinct dati propoitionaltarunc ordincrcAis G H,HI>IK>KL,pcr conilrudHoncm»
gulumADEt&Uncam tertiam IKtdiuinmusproporaooalitcr per redam AP,&inpundoO;*
ad PE. hoc c^l»vc 10>ad OK,iu trian^lum ADP , ad triangulum APE; ^ Erunt tout quoque mag
da:proponionalitcr,hoceil.entAoCDPA»adAPEFA>vtGO,ad OL,hoc cHtVtM.adNtquodc
CÔD n pundum O^diuidens redam GL>in duas panes proportionis datx M,ad N»cadcrct i
pundorumH»I,K.vtinI>tcrminum(ecundzliocarHl,diuidcrctrcda ADi tcrmiiumrccundum eri

ACD.totum rediUneum in datam proportionem Nam tunc per primam panem propof.Lhuius lib. e
CDA«ad ADEF A,vt N»rt pcHpicuum cft.
T M
D A V przeerca fit redilincum ABCD> ex pundo E,
dato in latere AB. diuidendumin duas panes, quarum prior ad
Bivergcns ad poficriorem partem habeat proportionem daum
KodL. Dudis ex dato pudo£.ad omnes angulos oppofitos re>
dis diuiden tibus rcdilincum in tot triangula vno mmus t quot
latera figura habet ; ^ inucniantur redz FH, HI, IG , trianralis
EBC, ECD , EOA proportionales. Seda deinde tota FG tn
,
,
M, (ceundum datam proportionem K. ad L:quoniam diuifio*

nii pundum M , incimt inprimam lineam FH,diuidcmus pri>
mt EBC, bafem BC,dato pundo E, oppofitam tn X,
trianguli
V t FH,fc^ efiinM.Iunda namque reda EX^ em triangulum
£BX,adfigur3m£XCDA£.vt FM, adMG,hocelI,vtK.ad
Ltproptcrca quod triangula EBC, ECD EDA, redis FH, HI,
,
IG, proportionalia funt ex conflmdione;&prjnuepancsEB-

C,FH»Iedarruntpcrredam EX, & inM, proportionalitcr;
* cum fit E£X,ad EXGvt BX,ad XGhoc cfi, vt FM, ad MH. Conflat ergo propofitum. e t.fixtL
SI proportio data fit N,ad 0;(eda FG,in P, fecundum proportionem N, ad O, cadet diuifionis pandum
P,in fecundam lineam HL Igitur fi fecundi trianguli ECD. bafis CD daeo pundo E,oppofita feceturtn Q^t
.
cfiHUn P,ncdacurq; rcdaEQ/critrurfus fi^ra EBCQH.ad figuraEQD A,vt FP,ad K5,hoc cfl,vt N,adO. fi. hnim*
S Ideniquedata fit proportio R, ad SjlcraFG, in V.liximdum proportionem R. ad S, cadet diuifionis
pundum V,in tertiam lineam IG.Quam obrem fi tertij trian^li EDA, b^ DA, dato pundo E,oppofiufir>
ccturin T»vi feda cfl lG,in V,iungaturq; redaET erit rurfus figura £BCDT£,ad triangulum ETA,vt FV, S ^
ve, hoc ch,vt R,ad S.
A T QV £ hac via procedendum eflin omnibus aliis figuris, quz latera totidem habeant, quot angulos,
idefi,in quibus omnes anguli introrfum vernant
IDEM hoc problema efficiemus in rcdUinco , cuius anguli parum cxtrorfiim vergant , & parum intror*
fiim. dummodo ab angulo, vel pundo dato in latere
duci poffint linea; rcdjt diuidentes rcdilincum in
triangub, quar nullum ipfius latus fcccnt Vt in hac
figura odo laterum ABCDEFGH, cuius quinque
angtiii B. C, D. F. & reliqui
H, introrfum vergunt ,
tres BAH, DEF. FGH,extrorfum, emdar funt rcax
ex angulo A, ad om nes angulos, praeter quam ad du-
os proximos B,H, nullum figura latusintcrfccantcs.
^ Si igitur reperiamur (ex redz IK. KL, LM, MN,
NO.OP.fcx triangulis ABC ACD.ADE, AEF,A-
FG,AGH, proportionales; & tota linea LP, fccctur in S, fecundum datam proportionem Qâd Rj atque bafis
DE. tertijtrianguli.fNam diuifionis pundum Siinicrttamlincam I.M,incidiO dato pundo A, oppomodiui*
datur inT,vtlincaLM.tnS,dtui(acll,ducxcurqucredaAT:' £ritfigunABCDTA>ad figuram ATEFGHA, * t.
TtlS,ad SP,hoccll,vt Q,ad R.

£ X angulo B , vel H, non poterit propofiu figura in quamcunq; proportionem diuidi quia linez ex eo- :
rum vtrolibetadoppoficosanguloscmtfijepartim(ccantlatera,&partimcaduntextra figuram. Quod fidata

pontommoreffet. quam f^^rxBCDEB, (fi nimirum intclligaturdudarcdaBE,) ad figuram BEFCHAB,
tu m demum diuidi pofTct ex B , tota figura in datam proportionem ; propterea quod fierent duo trianguli B*
CD.(duda videlicet reda BD, ) BDE, ad pundum Rquorum bafes funt latera figura; CD,D£;alta vero qua*
tuor ABE, AEF, AFG,AGH,ad pundum A,quorum etiam bafes fumfigurzbtcra AB,EF,FG,GH,&c.
EODEM modo quamcunq; figuram rcdilincam, etiam irregu-
briffimam, partiemur io datam proportionem, non quidem ex quoli-
bet angulo,vel pundo dato, (nifiexeodud poifint redae ad omnes
angulos oppofitos,exc^tis duobus proximis,qu^ nullum figunt btus
intcrfcccntitcuiufniodi clTct pundum V,in antecedenti figuraXed ex A*.
aliquo pundo particuiari ; fi prius figura diuidatur in triangub ex plu-

ribus puodis , ita rt quodlibct triangulum habeat (altem vnum btus, ^
auodctiamfitbtusfiwrt. VtfifigurahxcABCDEFHHIKAidiui'
^
datur in odo tiiangub,& illis in reda LT, ^ inucoiacur totidem linez
proportioaales,totaquc linea LT, (ccctur in Y.fccundum datam pro- t
<
portionem V,ad X & bafis lK,fexti triangulifquod pundum Y, cadat
m fextam lineam QHL,)fccctur in Z,vt feda c(i QR,in Y;' ira vt duda
jtdaFZ,triangulumFlK.fcdumfit,vtfcdacflba(islj:,hoccfl.rcda M
QR:" Erit figura AfiCDEFZKAiad figura FZlHCF,vt LY, ad YT,
h.c*vtV»adX£tfic de exterit. 5CifO*
DE AREA CONOIDIS
Hyperbolici.
C A P V T IX.
OKCIPIATVR. ruperiorfiguncfrcH^^bolii &rc^£, cqiuUsreminidumetrt

tranfuerfc inter duas hy perbolas oppoficas^noc cfl, re&x cx ccotro hyperbolanim ad verti*
cem Bydudz. Ficto; runus circu]us,cuiusdiametcr AC* apiano per AC,dudo.&adaxcm
redo, vt Fcderidts Commandinus ad propoCia* libri ArdumetLde coiio«d.& rpharroid.de-
mooflrauit.SoUditatcm igitur ConoidU Hyperbolici, quod ab hyperbota ABC, drea axera cvMdk
BD,drcurouoIubi cfhdtur,ita venabimur. Cyloniam per propoiiy.lib. Archimedis de Co *
noid.& Sphjrroid. Conotdes Hyperbolicum ABC , ad conum, cuius boTis eadem cum bale
'** *
Conoklis , drculus videlicet diametri AC, & axis idem BD , proportionem habet eandem»
quarri linea conflata es axe BD» dc bipla ipfius E » ad lineam conflatam cx axe BD, & dupla ipfius ESi fiat,vt U*
nca conflata ex axe BD, & dupla ipfius £, ad lineam conflatam cx axe BD, & tripla ipfius £, iu prardidus conui
(quem cx cap.£.huius libri dimetunnur) adaliud;gignetar (bliditas Conoidis HyperboUd ABC.
DE AREA DOLIORVM.
cA p V T X.
f V O N I A M dolia non eandem formam vbique(Wuant,vis pneferibi potcB rado, qua do-
'
Ujpropofiticapadtas accurate inueniatur. ArgumentocB, quodfcriptores
varie de dus
I Dimcnnonercriprcrum.Dicamctgoctumegoid.quodmihiveririmilcvidetur.Sitdolium
'
ABCDEF, in cxtrcmiutibushabcnscirculos AF,CD,orifldukh B,pcr quod cogitetur pia-
pnum dudum redum ad lineam KL*ccntracirculonim AF,CD. coniungemem, fecansdo-
[ lium
bifariam.Si igitur aflcTcsdolij in B,& £,curucntur, & deinde fecundum lineas quafi re-
JJ***^^
£Tcêndmtur,cuiufmodi dolia non pauca Romz vidlrcfcrcn t femiffes dolij A B £ F, COEB , conos dccur-
tatos:quos fi per ea, qui cap.;> huius libri feripu func»mcrticris,dabit eorum fumma dolii propollti capaciutem.
Memor umen eflo.profunditaiem dohj B£,&diametrum drculi A F.mcnfurandam cfTe intra afTcrcîta,vt eo-
rum crafTidcscxcludamunvt habeatur decurutusconus,cuius bafcsflm drculi BE,AF,&c*
a SI vero afleres doli) vere fint aliquo modo circulares, quod nonnulli aderunt, condptcodum erit do- ^
lium, tanquam fruflum quoddam Splutroidis. Nani

curuiusafTerum fcnlibiliicr a curuiutc Sph*roidis
cmusaxcsfuntrcdacKL,BE,nondiff'crcnt.Scd quia
folum axis minor, nimirumprofundiusdolij,
efhrepcricmus ex puhdo A,in Ellipfi dato, maiorem
axem KL.hoc modo.lntcruallofcmifrisminorisaxis
BG.dtliribaiurcxA.arcusfecansin H.rcdamGH,
ad angulos redos ipli minori axi ner dus pundum
medium G, dudam :&cx A perH, reda emittatur
,
Ctfsatm
Acans minorem axem in 1 Reda enim AI, dabit fc-
.
mifles GK.GL.maioris axis,vt lib.i.noftri Artrolabij

iharroidisBKE.qmm ponio minor AKF,me*
in fc holio Lemmatis 5oulcmonflrauimus.luquc fi cAm fcmiflis fpl
detrahatur, remanebit ca-
lurttur,vtcap.7.tradmimc(l,&fuIidita$pomonisAKFyCX fblimtacefcmifTis BKc.,accranacur,reiTiancDicca-
padtasicmilTisdoiiiABEF.quzdupticatacotiusdolijcapadtatcmcxhibcbit. Viramque hanc rationem dolii
dimetiendi a vera dolii capacitate non longe abefle arbitror* Paratus tamen imcrim fum , fi quis accuratiorem
nmencric,cam libenti animo,& grato acc^tare*
DE AREA CORPORVM
omnino irregularium...
C A P V T XI.
R. AD N T
V feriptores nonulli regulam quondam mechanicam ad corpora dimetienda,
quzomninofunttrrcgutaria.itavtrubrcgulasGeomemcas,quichadcnusexplicatzfunt.
cadere no pofTinticuiufmodi fun t flatuz,vrnz,amphorz, fluita fiuicuiim , quz neque vni*
formis fuiit craiTittci , neque latera habent prorfus redo, aut ad baid perpendicularia, &c.
Hax cigo regula,quz nullo modo videtur afpernanda,iu le habet.
PA^TVRarcaligncaexafrcribusleuigatisyinflarparallcIepipcdicuiufdam.qnzptce n«a*)i
'
itaoblinatur,vta oirtc*Arca hzc
'
itzdebetcflclongitudinb, latitudinis.
titz<
Hotizonti zquidil]^tc,bcnc6cio Ubcllj:.aut petpcndiculi.infiiii(l2mr in nm

untum aijux,<juintum litis cft>
Tt corpus impolitum omnino tegat, aotcmurquc diligenter Ciprcma latcrsûz in aiTctibus aicx, vt habeatur
.
GEOMETR. PRACTiCiE
tlmudoaqiue vfijueat! arcz fundilExtrado ddndecorpore>ita tamen, vt nihil aquzextra arctoi cadat, notent
turrurTum latenaniutipo^lquam qaieucrir. Clodii per cap-x.huiusUb.medamurduoâraUeIepipeda,quonim
. kaitscommuaiscnarc2fundus,nuehails,aItitudincsverore6braIac(ribu$aquKnouttsvrqucaabarcm,&mi-
'
. nusamaiorerubtrahamus, rclinqucturparaliclepipcdararoliditadcorporisproponti omnino xqualc, qnod
parallclcpipûmcciamconicqucrta.naltitudincmintcrlatcraaquzbisnotataduccsinbalemarcar. Sunt, qui •
'
infulaaqiiainarcamâtcradusinaflcribuaprimoloconotcnc. Dcindeimpontocorporc,ciu(dcmaquzlatcra
fignent. SicnimaItitudointerpollcrioralatcra,acprioraducaturtnbafcmarcz,prowceQir(bUditaacorporu '
impolid.
ai a PROnnis,
nis,atqucamphoris,fiueezIapideaefim,fiucCret3cez,iufitcicmus.Implcatur?asarcna,&e-
sturctur, vt aqua ingredi nullo modo pollit. Impolito deinde vaTe in aqua intra arcam con*
ius orificium itaobturctur ^
tenta,ac fi cfln corpus quodpiam irrrgularejnuefiigctur cius fi>liditas, vtN jm.i,d*ximus.L>cindccxtra^ are-
na,notcnturIatcraaquz^ntcquam ras vacuum imponatunlmpofito denique va(c vaevo, fignenturiterura la«
tcraaqiue.Si namque altitudo inter poficriorajac pnora Utera multiplicetur per balem areat procreabitur fidi*
:
ditas loUus vafisajuz detra^ cx priorifoliditate, notam relinquet vafiscapacitatem. .
DE S VPERFIC E I CONVEXA CO N I
•& cylindri redi.

CAPVT XII.
VO N I A Mcx Archimedederoonllrammus, qua ratione fiiperfides conuna,lpharrz,eiufi>

queportionum inudHgandafinnon dccrufiâfle, qui idem defideret in n>noy ac cylindro
rc&o,qood cx us,quz ab eodem Archimede in !ib.i.dclphzra,& tÛndro demonllratta fiint,
obbncDtt hoc modo.Propofito cono rcô quocunque, erit cius luperficieaconuexa conica
eclula bafe,acqualis circulo, cuius fcmidiameterclliinet media proportionalis inter Utui co>
ni, &rcmtdumctrurabafisciufilcmconi, expropoC i4«!ib.t.Archimedisderpharra,dccy*
bm^tm iindra
tirtuUi’ t QVOD
fi conus redus Tccetur pUno,quod bafi zquidifiet,erit fiiperfides conuexa fiiilU coni, dem-
ptbbafibus,zqualisdrcuJo,cuinsrcmidbmctcrclUineamcauproportionaiis inter Utus conicum fiolU,&rc*
j
fiam cxfemidumetrisduarum bilium conflatam, cxproporifiJib.i.Archimedisdcfpharra,&cylmdro.
ftrfxmU ITEM fiiperfides conica coni redi ad fiiam balem , proportionem habet eandem, quam latus coni ad le*
midiamctrumDafisconidufilem,expropofi5.1ib.i.Archimewderphzra,&c)rlindro.
D£NIQy£fiipeffidcs€onuexacyiindriredi,dcmptisbafibus,zqualiscflcirculo,cuiusldnidia«
4
''
meter cfllinea media proportionalis inter Utm cylindri A diametrum bafis cylindri duTdem , cx propoCij Jib»
f « x^chimedis dc rphzra,,& cylindro.
bj^bmt€td (
ftremUfit .
FINIS LIBRI QjriNTl
1
P RA C
L I B E R VI. ;
uo de Geodxfia,&; dc figuris augendis, minucndifquc in data pro-

portione: Item de duarum mediarum proportionalium in-
ter duas datas reclasinuentione : Ac denique de
radicum extradione agitur.
XPEDITIS iis,quxde magnitudinum dimeniionibus initio propofuimus,

rcftatvtdcrcdblincarum fupcrfiacrum etiam diuifionc agamus; qux Ceo-
mctrixpraibcxparsproprionomincGcodxfia vocatur. Nam idcmd-
quod pattior, vel diuido. Scio plerofque partem etiam illam , imx
gnificat ,
magnitudines , & terram metitur appellare Geodiliam Sed hi,audore Pc-
,
;
diafimodemenfuratione&partitioneterr.T,longeaveritateabcrrant. Ntm,
inqmt>ttrrtmeiifiir»iiodK<Kmfartes diitidttur, Ceometriamfalteet, &
Ceodtjltm. Aretnamejtte^
/iciwdumtrtemmenfirMio , terra menfurattt eji , ^meritoGeometriavocstur', vtiiusver<>,(^ CnmMfia

‘^ciMfdemaree.feitUctdmifioinlerdiHerfMperfiinM.fartitiiqutdimeJlterrt.îiireefiim» Ceedtjia^
’
<//l/«r.H.rcPediaflmus. ^
EDlDlTquidemFedericusCommandinusannoipo.Iibcllumderuperhcierumdiui-
onibusMachometocuidam Bagdedino Arabi adfetiptum: ipfequeeadcmderealiumbre-
uiorem.&magisvniucrfalcmconrcriplitieftqucfanelibcUusvterqueacutiirimus.&eruilitio-
ncrefeniflimus. IdemveroptilUaargumentumaliaviaaggreiruseft.&mcocerteiudicio.fa-
ci!iori,&magisgenerali,SimonSteuiniusBrugcnfis;fedmquaabquiddc(iderarivideatur,vt :
ommbusfupctficiebusreclilineis(quodiprcvellevidetur)conuenirrpoflit,quodfacilciudica-
bunt,quiillius problemata Geometricaattente perlegerint. Res
enim propofiu nulla ratione
confio poteft,nifi priusduxpropofitiones demonllrentur, quarum priorem iplc fine demon-
ftrarione.illumitpro principio, pofterioris vero ne meminit quidem, cum umen admodum
neceilaria, 8cquaraMachometusBagdedinusdcmonfttauitpauloaliter,quamnos. Has
ereoduaspropofitionesadininumliuiuslib. demonftrabimus,&:pofteriorcmquidcmlongc .
eencralius, quam a Machometo factum eft, quod beneuolo

Leitori iudicandum relinquo.
aggrediemur , infillcntes eiufdem Sreuinii
Ibcindc fup^cierum reftibnearum diuilionem
''
veftgiis.nili quando generalius rem oportebit

demonftrare. Nihil autem de rationeMacho-
mcti&Fed^ciCommandini dicemus; tumquialibcUusipforuminmanibusomniumeft,ac
' proptereacum,quicunqucvolet,lcgercpoterit:tumquiapropofitaaliquafiguramultorum
Ligulorum,non ane dimcultate.ac labore eam fludiorus diuidet , nifi diuifionisomnium prx-
cedentium figurarum memor fit, quodinnoftra ratione non accidit: tum denique quia illo-
- nunrariofolumfigurisordmariisconucnit, quividelicet omnes angulos habent mtrorfum,
lotnimirum, quotlaterafiguraiplacontinet, noftra autem via figuras etiam illas
comêttitur, qux angulos habent partim introrfum ,& partim
excrorfiim vergentes. / ' ^
N 1 THE-
GEOMETR. PRACTICA
THEOR. L PROPOS. i.
SlmagnicudoinquoniUpartcsfccccurvtcunquCil&aliaquzpiam magnitudo in totidem

partes ordme ilUs propottion^cs: habebunt quothbct partes prioris magnitudinis hmul ad re-
liquas omnes partes hmul eandem proportionem, quam coadem panes poflerions magnicu*
dinisfimuladrciiquasomncspartcsiimul. Etnqwuibetpars prioris magnitudinis Icecturui
duaspanesvteunque, fccctur autem vt pars poftehoris magnitudinis illi parci rdpondensin
alias duas panes duabus illis proportionues erunt quoque ibidem tocx magnitudines Cc&x
:
proporcionalitcr.
SIT magnitudo AB»(eda in quotuu partes vtcuiiqucAC,CDiDE,£F,FB:&aIianugnitU(loquaKrcun*
qacGH.etumiidiucrfintgcnens.ic^m totidem partcsGI»IK.KL*LM,MHaUis ordine proportionaIes.lX.
eo tuefle, verbi gratia, duas partes AC»CD,nmuiad reliquas eres D£,£FiFB.(imul.vt (unt duo;CI,IK,nmulad
rdlquas eres KL,LM AlH.nmul,&e. Quoniam enim clt.ve AC,ad CD. iu GI, ad IK, cric componendo eciam,
vt AO»^ CD,iaGK«ad IKiVt autem CD^
DE^ta eA IK, ad KL. Igitur ex aqualiuteent, vt ,ad DE,ita AD
R.VR5VS quia conuertendo c(l, vt BF,ad F£,ita HM.ad
ML;eric quoq}componcndo,vt BE,ad F£, ita HL, ad Mia
_ Q Vtautem F£,ad£D»itacAML,adLK. Igitur ex xqualiute
t % erit.vcB£,ad ED.ita HUad LK,& componendo, ve BD.ad
H ED.ica HK,ad conuertendo, vt D£,ad DBJu KL,td
-•U KH.Itaquc cumononfum (it. e(Ic vt AD. ad D£. ita GK.ad
KL.& vrDE,adDB.iuKL,adKH,criccxarqualitate,rtAD>
adDB.itaGK,adKH.
NON aliter oAcndcimiscire.vt ACadCB,iuGliadlH. Nam rurTusconuenendo, componendo,& ex
cqualiutccrii vt BC»adDCica HLad Kh&conuencndo.vt CD,ad CB,ita (K,ad IHCum ergo fit, vt AC> ad
CD,iuGI,ad 1K.& vt CD,ad CB.ita IK»ad lH;crit ex 2 qualitaic,vt ACad CBauGI,ad IH.
PAIU ratione erit, vt A F,ad FB,itaGM,ad MH.£ritnamq;nirruscomponcndo,&exxquaIhate,vt AF»
ad £F»ita GM,ad LM. Cum ergo (it quoque, vt EF,ad FB,ica LM; ad MH: erit ex xqualitaee, vt AF,ad Ffi,tta
&
GM, ad MH; fic de exteris. Conftat igitur primum.
DEIN D£parsv.g.tertia D£.rcctaritvtcunq;in partcsduasDN,N£;&tertia quoque panKL,m duas
KO.OUtJJis propordonalcs.Dico ciTc qurmue vt AN,ad NB,ita GO,ad OH. Erit enim conuertendo. vt ENa
adND,itaLO,adOK.&componendo.vtED,ad DN, iuLK,adKO.Quarecum(ic,vtCD,adD£»ioIK.ad
KL.& vt DEod DN,tu KL.ad KOtcrit ex xqualiutc, vt CD,ad DN> ita IK. ud KO. atque ita partes AQ CD»
DN, partibus Gl,lK.KO,proportionalcsfunc.
R.VRSVS quia cA conuertendo, vt FE, ad ED,ita ML»ad LK, & componendo, vt DE, ad NE* >ta KL,ad
OL*crit cxxquabcatCfVt F£*ad £N,tcaML,ad LO:& conucncndo,vt N£,ad EF,itaOL.ad LM^c proindeo-
mnes partes AC»CD,DN,NE, EF,FB,oinnibuspartibusGI,UC.KO.OL, LM,MH. proportionales (untlgt-
cur vt u) prima parte demonAnuum cA, erit vt AN,ad NBû GO,ad OH. Con Au ergo etiam Iccundum.
PROBL. /. PROPOS. X.
DATOrcdilinco,fupcr datam refhm inter alias duas redas interceptam, conAicucre

quadrilaterum zqualc, cuius latus oppoAtum inter duas caldem redas inccrccpcum data: reda;
hc parallelum. Et dads duobus rcdilincis ina;qualibusquiburcunque,cx maiore per Uncam vni
lateri parallelam dctralicrc rcdilincum minoh annuale quando id Aeri potcA quod ex ip Ai
, ,
problenucis folucioaccognorcctur.
t S1 T &
redUineum datum A, reda data BC » inter duas redas BD,CE»
intcrcepta:oponcacq;primumconAttuci‘crcdiUneoA.xqualcquadrilace-
/ J
/ P/ y
W nimfuperdatamrcdamBC,euiuslatusopporitummtcrcafdemrcdasBD,
C£.interccptumdatxrcdxBC, AtparallcIum.EtAquidcmduarcdxBD,
q j j
\ C£,(intparÎclx(quodtumdcmumeuenict,cumduoanguliB,Qxquales
J J funtduob.rcdisJeAicicturprobIcma,*AlupcrrcdamBQconAitucturpa-
ralleJogrammum B£,Auc snangulo BCE/iuc in angulo C6D,rediUiK!o A,
squale
X QYANDOtnguliB,C»redirunufacUittsproblcmacAidemus
hacradene. RcdUincodacoA, conAituaturpcrca» quxinicholio
propoCt 4.lib.a £ucItd.vclpotiuspcrca.quxNum.4.cap.4iib.4 .hu-
•C'
TRius Gcomctrixpradicx(cnp(imus, quadratum FGH, xqualc: rdbl-
/ uendo viddica rcdilincum in triangula, vd trapezia, & cuilibet tri-
'
angulo, vcltrapcziozqualequadratumconAitucndo,actandcmo*
mnia illa quadri ad vnum redi^do , vt locis citatu ftilc cxplicaui-'
mus.DcindeduabusrcdisBC,FG,inucoiaturtcrtia proportionali*
BDêperD. ipft BC, parallela agatur DE Kcdangulum enim BE.
rcftilinco dato A. xqudc erit; ^ cum quadrato FGH, xqualc Anpro*
itti. pt 1Q ptercaqoodtrcsredxBC,FG3D>conttnueproporuonalcs(uot.
I M M O eodem boc artiAdo Vti poterimus, quando parallele BI,CK, non iadunt angulos redos ad B,&
ONatn
L I B E R VI. 145,
O h7amcoQfHtatoredan|p]loCD>xûaliqua(intoFH>idcfl,rc6tilincoA>n(iidumcft:ftproducaturlatu$
CE>doncc fccct redas cntparaliclogâmmum BKjredangulo CD,zquale»hocen,rcdilinco A. . .
3 Si vcfodiutrcdx BD»C£,oon fint parailcLr,conDenunc ad panes D, £»in F, {'quod tum fia.cum duo
unguli DBC£CB,minoret fune duobus rcdis)fitqueprimum propontum fuper BCtVcrfus FiConAituerc tra^
pezium rcdiiineoA.xquaic>habcas latus redz BCoppofitum cidra BQ parwdum, quod vtticri poBit» ne*
cede dt,rcdilincum A.minus efle triangulo BCF» vt patet
R£CTlLIN£OciÂ,con{lniaturperea)qwrinrchoUopropo£T4dib.i.£uclid.vclpûspcrca,qax
lûm.4.cap.4.lib.4.huius, vt proxime diximus, zqualc quadratum G, cuius latus Item triangulo BCF,ar- b
quale quadratum K,cuius latus LM.Deindc duabus redu LM,HI,rcperutur tenta proponionalu LN. Inuen-
aa autem rcdaO,mcdia proportionali intcrLM,&
MN;fiaiviLM,adO,itaBF,ad FD;ac tandem per
D» ipft BC. parallela agatur DE
DicoTraperium
BE, redilineo A»arqualc cllc.^Qimniam enim tri- ’
C If . fixth
angulum BCF »ad triangulum D£F duplicatam
,
proponionem habet htcrtsBF. adlatusDF. hoc

cA,rcdzLM,ad redam O.Habet autem &LM, ad
MN,duplicatam proponionem cius, quam habet
I^,ad O. quod LM, O MN finteontinuepro-
, .
porrionalcs. Igitur erk vt triangulum BCF, ad tri-

angulum DEF.iu LM,ad MN;Et pcrconucHlo-
ncro rationis, vt triangulum BCF , ad l'rapezium
BE.tta LM, ad LN. ^ Cum cigo fit,vt L.Vl,adLN, fixti.
ita quadratum K^d quadratum G, quod LM, HI,
LN , continue
fint proportiona!t's , erit quoque vt
triangulum BCF, ad trapezium B£,ita quadratum

K,ad quadratum G, boceft, ita triangulum BCF,
quod ipfi K, aquale crt, ad rcdilineum A. ipfi G,
xqualc. Quocirca cum triangulum KCF.ad trape-
zium BE.& ad rcdilineum A, eandem habeat pro-
portionem;* aqualia emnt trapezium BE,&rcdi* e$. f«nr.
tncum A. quod cft propofitum.
4 SIT deinde fuper BC,vcrfu$R.,S,vbi anguli r t* n 1
RBC,SCB,duobusrcdisfuntmaiores,nonautcmvcriuspuDdurnconcurfusF,conftrucndumtrapczmmrc--
ailincoA.cuiufcunq;magnitudinUfit,aquaIc.habcnslatusoppofinjmrcdxBC.paralIelum.^Fiatrurfustri.
aliud quadratum G. aquale, cuius latus HI,
anculoBCF,aqualcquadratum K.cuiuslatus LM; & rcdihnco A,
per ca.qua Num.4.c.4.lib.4. huius docuimus. Demde
ner ca,qii*ad propoficionem i4.lib.i.Euclid.vcl potius
laicribusLM,Hl,inucnucurtcniaproponionalisMP.quaipiiLMancontinuum&dtrcdumfitpofita:atquc
proportionalis Q:acpoftrcmo,vtQ^dLP, ita nat FB. ad FR.,tpfiquc
inter totam LP,&LM, reperta fitmedia
v
* Quoniam enim triangulum BCF, ad
BC parallcIaacaturR.S.DicotrapcziumBS,rcdUineo Ajcrtexquale. proportionis Qâd LP; Eft
g fisti.
trianeulnm KSF, proportionem haba duplicatam bterU FB,ad latus FU. hoc cft,
autcm&proPortioLMaulLP.duplicataproportionisLM,adQ^clQ^JLP.quodtrarct^LM.Q.LP.fint
continucproportionalcs.lgiturcritvitriangulumBCF.adtrianKuIumRSF,iuLM,adLlîdcoqucctiampcr
propofi7.lib.5.Eucljd.a ncbisdemonftratam , vt triangulum BCF,
diaifionem rationis contrariam in (cholio
»dtrapcziumBS.iuLMHulMP.*>VtautcmLM,ad.MP,itacft. quadratum K, ad quadracumG, quod trcsLM,
, .. »/n r:-....„,r;r.....«r««rtrM/M«l« lmM,rrrirniioiuic.vttrianeuiumBCF.ad trapezium BS,itaquadratumf“^
14. fmiat.
5giudrarou,*qujlc,hoccft.rcailincoA,aiiauaJratumG,connruftumcll*quilc,(iiiodcftpro|x>l:.-....
t O D Ii quando duzrcft* BF.CF. in um remoto punftoconcurrant, vt vix haben polTit ("quod
Oy
ouidcmtunJaccida,cumip&rcaxfcrcparalleUtfum)abrolucmusproblcma,«iamlipunaumconcurfu$F,
2onbabcamus.buncinmodum.Sumptovtainq;pun(£toT,inalccracariim.nimirammCF.mturTV,alKri
BF,wrallcbAduabusBC,CV,inucnuturtcnia proportionalis X.Conftruaodnndccxrcboliopropor.i4.lib.
l.Eudid.vclpotius.vtNum.4.cap.4.Ub.4.buiu$docuimus,q»adratoG,xqualireailincoAdnucniaturtnbii,
i.,iv
: InôriKiicmiadratiTurallela. ^ Etouonianieft. vttrbn^lum
partcsanemoruin,quiuuouu*ici.îiiiuwiw»iMs«.,vv.....— — 1-
^ctrtan"ulumma?usrcailineoJ»critquoquc triangulum VCT.maiusrcaanpuloIZ.IgmirvtNumc.j.tra-""'*»^

tribus rcaisCV,Va,CB.inucntaquartapro^r-nAW 4.
ditum c(^conftnuturtrapcziumVb,rcaangulolZ^qualc:&
BD.ritccftmucnta . « ita vtvialfim refla Ca. fi'""^^
lionali “ ftranfibit autem refla duflaCa, per D, fi quarta
BD.
eiquifitiducatur,txbibcatquaramproportionalcmquifitaBD.)dcmittaturDE.ipfiBCparallcb.Dicotra-
trapezio Vb.fimilecfi, per ea, qui ad
neaumBE, dato rcflilincoA,atqualce(rc. Quoniam enim trapezium BE,
itopoCi8.1ib.<S. EucUd.dcmonltrauimusj P erit
trapezium BEîd trapezium Vb, vt rcib BCad rc&mX, hoc/.^-
lZ.Cum crrotrapezium Vb.rcflangulolZ, 8
&,vtrcflaHI,ad lY.l boccft.vtquadratumG,adreflangulum .
«aiiale fic ' erit quoq; trapezium BE, quadrato

G, boc cft. rcflilinco A,iqualc.quodeft propolitum.
’ 6 NONaUtcrexaliapartcangu!orumRBC.SCB,quiduobusrefli5fiintmaiorcs,ettamri punflum
concurrusF,nonbabcatur,trapeziumconftituemusreftiliJicoA,iqualc.aiiurcunqucmagnuudmUilludpo-
trian^lo BCF.fi p<Thcerrtur^Duflanamq:txqtio-
natur.Neq;cnim in boccafit ncccITe cft.ipfiim cfli minus
liUtpunfloT.rcaiCF,ipfiBF,pariUclaTV.caq:produfla,inucniaturduabusreaisBC.^ ,CV, tertii propor.
tionalis
J5° GEOMETR. PRACTiCifi
portionalisX. Coonrudo<lrindcqu3dratoG,(}u<K)rcîneoA)ntxqualc,rq>criaturtnbtisreduBCX.A:
H^quam proportionalis lY» agatitrquc YZ« Utcribus quadrati paraticl j,iuvt r. rfus (it triangulu BCI*. a J tn-
angulum VCl'.fic«tquadratumC. ad rc<^ngiiliim]Z.Pofthzc>nNumM^.przccpimu5|rcaanguiolZ coo>
/Iruatur trapcziurozqualcVc^tribusrcCtisCV,Vd,CB|inucniaquaruproportionalinR»*(cranribicautcni
Jexti. .....
rcdaCd»duâpcrR4li quarta ERtrciînaenudl: ^ itavcvicimmrtAaCdtfiaccurateducatur. abfcindac
quartamproportionaIcmqîir3m6R.,JdcmittaturiîpnBC.paraiiiia.DicotrapcziuraBS>rcîineo A>a;>-
qualedTc.C^mamcntmtrapczioin BS»crapczio VctllmiiecR.pirca.qu£inrcho!.prop.i8.(ib.6.Iiucltd.moo>
lY,^ hoc clhvt quadratum G, ad rcftangulumIZ. CQmcTgocrapcztumVc,rcdanguloIZ,xqualcnc;'crit

^4xtL
At.fexH, quoquctraprziuin BS,quadratoG,hocncA»reSiIicoA.xoualc»quodcilproporitum.
e
y lAM verodatisdnobus rc <%iincis quibufctmq; A.& BCDEFGHI.fit cxpoilcriorcrquod maius po->
natur»aufcrcndum rcîncum habens Ut us lateri lihparalklum.arqualcpriori A» quod minus tatuatur»U heri
quidc id potcrit.Fieriautcpourit Temperin hgurts omnes angulos nabcnrib introrfum.in aliirvcro no (emper
ca. que in fchol.prop.i 4 Ji. 2 .Huc!.vcl potilis pcrea*qNu.4.c.4di.4.huiustradidimu$,conBtuaturquadratu
i:M. retineo minbri A. xquale. Dcindcck angulo Cqui Uteri 61, proximus cfl,du6ialjtcn Bi.parallwtaCO,
colliniatur rcdliiineo60.cadcrationcquadraiuxquaicPQR;&duab.rcîsKN|PQûcta tertia proportio*
naliKS» ducatur STdpH kL paralkUtÊritqucrcftaiigulu K Ficontcntu fub prima linea KL, & icnia KS>qua.
dratomedie PQ^.c.reftilinco BOênuaic.l* t quonia KS, inucntacB in hoc exralo minor UtereKN .ideoq; Se
rcdanguluKT,minus 0 uadratoKM.noccfl,rectiimeoA;cricctia refblineu BO,mmusredilincoA.£xpro*
pinquioreergoanguloH^ludarurlhmipriCO^vc] BI, parallela HV,Bat iterum rcftilincoCH,eqaaleqUMni*
tum.cuiusUtusX £tduabusreîsKN,Si:X,imicnnteTUaproponioaaJiSN.queinhocczemprotcrminatuc
g if.fistk in extremo lateris KN^Scrit rurfiim rc<5bngulum SMdubprimalinca ST, & certiaSN. compr«. ncnHim arquale
quadrato medieX hocdhf^^lineoCH.Cusn trgo&ICl îpfiBO,^lt oflcnCumequalcicrittotum quadratum
KM.hoccft,rcdilineum A) toti rc^tiiincoBCVHOl,xquaie;acproindccxmaionrc(5tiJinco per redam HV,
UccriBI, parallelam rcdilincum detraximus minori reduineo AtXqualc,quod faciendum erat.
8 QVOD n duabus redis KN.&X,inucnta tertia proportionaEt
fuiOn mmor,quam SN.nimirumarqiialis ipli SY, ita vc rc^ngulum
SZ, quadrato rcdxXtVcl rcdilinco CH, fora anjualetducdiaeiret cx
I)
proxihio angulo D,alia parallela Da, & rcdilinco DH, con/litucndfi
quadratum zqualc.aiquc rede KN> & Uteri po/lrcini huius quadrati
inurnti adiungenda tertia proportionalis» &ci abfdndcnda equalit
Yb.Et n Yb.forct minor.quamYN.duccndaadhue dTct ex proximo
angulo G. parallela UteriBI,& rcdilinco imerhancparaIlcUm,&Dat
comprchenfb exciendum quadratum xqualc: ac redx i\N, & Uteri
huius quadtati adiungenda tertia proporaonalis.&c.Atq; ita progre-
diendum deinceps » donec Inucnta fit tertia proportionalis SN i quae
terminetur in N .(qualis fuit tertia proportionalis SN .duabus KN,Se
X,inucnta,)vcl cuius terminus vitra N» cadat. Quando enim termi-
naturinN>critrcdilincumimcrBI)&vltimam paralicUm compre-
henfumxqualcquadratoKMthoccll» rcdilinco A, vfoflcnfumfuit
de rcd.Um.oBH.pauloantchuncNum.8. Quandoautem terminus
trrcix pfoportinnalis cadit vlrra N,vidcliccc in b, iuvt rcdangulum
Yd.dtxqualc vitimoquadraioinucnto, hoc e{l, rcdilinco DH, ac
&
proinde cotum rcdElineum inter Bl> vitimam parallcUm , hoc cil»
rcdangulum Kd.maiusquadrato KM. vel rcdilinco A, em vltimum
rcdilincum DH,maiusrcdangnlo Nd,propicrcaqu(xi KZ,tpfi BH»
Kqualee(l,^:Yd.tpfi DH.Quarcfi fuper redam Da,imcrrcdasDV,aH,confiituatur trapezium Df,pcrparaU
lcUmef.rcdanguloNdtXqiuIe)VirupraNum. 3 .iraditumcll:critrediHacum intcrBl«&el^para(lcUscoiite&-
tom xqualc quadraco KM,nocefl, rcdilinco A.
0€F tRVM Aon cll nccclTc.vt femper aproximo angulo parallela ducatur in hgura BF. Q^ndo nam-
quefenrusludicarct plus minus , pirallcUm ex aliquo angulo non proximodudam auferre rcdilincum minus
quadrato K\1 » vcl non multo maius» ducenda clTcf paraiieU rx eo angulo > dredilinco abfeiflb conflrucadum
xqualc quadraiumArcliquaper6dcnda,vc prius-
DeNIQVE lialiqtiando deprchendcrcnir,rcdiliaeum abldlTum non efle mulAninusquadraco» con-
nitucndum ellct.vc Nu 3 .docuimu$»lupcr parallelam iUamtnpcuumxqualercdangu]o>quo quadratum
rcdilincum abldirumfupcrac.
9 £Xhisputo(atisiludiorumLcdoremintcl]igcre»quopadoinal'lsexcmptisfcgcrcndcbcar.Namii
v.g.cxhocpropo(ttorcdilineoirrûbnirimopcriincamlacctiAM>pacailclam
^ ahfcinddlaiitportio xqualisalccricuipumrediiincomtnori,producemus.VlA«
^ vfqiadN. EtfiquidemdcprchcnrumfacrittriangulumABN.cflcraualcdito
recUlinco minon» (quod fciaur, (i quadratu triaiÎo xqualc conflrudum,fue-
rit xqualc quadraco quod dato rcdilinco minoi t conibuitur xqualc) reda Ahf»
»
problema dEcict.Si vero maius» conAruemus fuper AN» verfus B» trapezium per
parallelam ipH AN.xquaIeexceirui:Atlimin>is,duccmusLO.paralleIam. Narnia
Excrit deprehenfum rcdilincum N L, xqualc defcdm.problema cilicicr parallela LO : Sivero maius coniUcue-
mus ilipcr LO»vaYusMN» per parallelam ipli MNf trapezium cxccffui xqutlc.Ea n.parallcla problema Ibluet:
Ac fi minus, producemus OUad P:£t fi quidem criingulu KLP»fiieric xqualcdcf cdui tota parallela OP^ qox-
.
h ts.fixti. d
Aiofii fatufiiciaiSi vcfx> maius ^ con IbUicmus in angulo K> triangulam fimile triangulo KLP, cxccfiui xqua-
l<Ut»
V
» .
: LIBER VL iji
trianûm vntctm rcAilincopcrparallcUpi LO, abrdfTo ftt Jatorc£tilineo minori njualc. Ex

'qqDcbniccs,promcniii in hocciTu Tolui non poffc^cum dux parallcix.nimtrum LOi& ilb»c)ux triangulum tpfi
KLP.nmiicaufcn.rcrcccmcxtotorcdilineoBG.partcmdacorcÎincomtnonarqualcm AtlitriangulumlC.
LP) fuerit Irinus defe^ prxdidodta vt hoc triangulum vna cum rcîlinco per parallelam LO> ablctHo Ut mi-
nus dato rcdilinco minorc.duccmus per D, parallelam QR.. EtH quidem rcdiltncum PR.,xqualefucrit defe-
duiiquofigura fCPLMABNO>adaco re^linco minorcdcficitiladum erit per parallelam ,
quod iubecurr
St vero maius»parallcla,quxcum QR,vcrlusOPt aufera rcdilineu huiccxccfTuizquale.lacisljcict problemati:
At n rc^lincum PR., fuerit minus prardido dcfeû«& triangulum CDR.i inuentum luerit vlumoHuic defe-
£hii,quorefHlineumPR.»aprzdidtodcfcûdelicit,xquaIe,paiaIlc}aDQ^quaefboncmdifIbIu«:Siautcmtri<^^ . ..
anûmCDR.,lucrit maius hoc vltimo deledu»' (i adC,conRttuaturtriangulu cxccflui xqualc.& fimilc trian-
gulo CDR.iiatisIacientquzniomduxparallc!x»vidcIicct balts pnedi&i trianguli conflitutl ;atq;in hoc
cafu pe.' vnicam parallelam latUlicn problemati ncquitiSidcniq; trianûm CDK, minus exdterit eodem illo
vltimo dcfc^,duccmus parallelam IS.Et fi quidem rcdilincum DI. rquale fuerit Uli, quo triangulum CDR
minus c(l vlrimo illo deletu, crittotum rcîlincumlSDCBA.MI.KI.Jato minori retineo auûalc: Si autem
rc^lincum Dh inrqualc fucnc>progrcdtemur viterius t vt iam larpius di<3um c/l, donec rcdilincum initcnia*
mus dato minori rcifblinro xqualc;Inuenictur autem omninovnumarqualcicum totum rcdilincum 6G. ma-
ius ponatur. Vides igitur , facile coniici polle, quando problema per vnicam parallelam (olui poHir>& quando
non.fed p^rduas.Q^ticlcunq:cnim incidemus in ciuunodi triangulum in ipfaconftrufiionct qualia fuerunt
Kl.P t & CDR. * ex quo auferendum H t triangulum Hmilc» & xqualc cxcdTui alicui, lolui problema nequit, nili
per duas parallelas.
‘
PROBL. I. PROPOS. 3.
DIVISO rC(Jhlinco quolibet in triangula ex vno aliquo pundo ,

reftas lineas ipCs triangulis or-
dine proportionales inucnire.
• n.fixtL
ALITER.
Sn* rurfutrc^lincum ABCD£F,diuifuminti ijngu[aABC,ACD,ADE»A£F.cv pundfoA.Quonbm
bina proxima triangula confbtuuntquadrilatcrum, cuius diameter elllatus verique triangulo commone, eu-
iuftnodi c(l ABCD,ducemus diametro AC, ex D. parallelam DO,
UX fccct latus BC , producum in O. Sic in quadribtero ACDE,
3iametro AD, parallelam ducemus EP, qux fccct latus CD, pro-
traham in P.Iccmqucin quadribtero ADEF, diametro A£,paraN
IclamducemusF^quar btus DE produhum fccct in Q^Dcinde
H
in rchaquauisGN,rumanturGH.HK,ipns BC,CO,xquaIcs.Et
eribus CD, DP, HK, reperiatur quarta proportionalis KL. Ac tan-
dem tribus DE, EQ^KL, quartaproporuonalisinucniatur LN. K
Dico inuentas cfTcquatuor rchas oH, HK, KL, LN, quatuor tri-
angulis proportionalcs.Duhis enim ex A, ad O.P, Qûnha con-
cunuum refib AO. AP, AC^crit triangulum ACD, trianOTio A,
CO;&trbngulumADE,trianguloADP}&tri3ncuIum AEF.tri- L
angulo AEQjXqualc.* Cum ergo fit,vt BC,ad CO.hoceft.vt GH,
ad HK,itatriangiilumABC,ad triangulum ACO.hoccfl,ad trian-
gulum ACD: Kcm vt CD,ad DP, hoc cft, vt HK, ad KL,iu trian-
gulum ACD, ad triangulum ADP,hocefl, ad triangulum ADE: N
£cvtD£,ad£QJioccfEvtKL,adLN .ita triangulum ADE. ad
uungulum AEC^ôc cR ad erungulum A£F:pîcuum cfl id, quod proponitur.
N 4 ALI-
1
lyt GEOMETR. PRACTICifi

A L I*T E R
R
ATIONESduzcxpofitXiquxcxpcditifnmxrunt, propria cfltriai^lorum»in quxdiuiditurfigara
'
per re&as ab vno aliquo pun&o in quouislatcredato.vd ab aliquo angulo cmiilas: potcA tamen idem hoc pro*
blcmaablbluialiomodoiqui in quaslibet figuras conuenit»ticct non litum expeditus. 1» ergo agemus: Sic ea-
dem figura proxima diuifii tn triangula, vel etiam io plurium laterum figuras.* Ec primo ciiaugulo ABC. vel pti*
.W
• 44
mz figurx.reângulum.vel quoduis aliud parallelogrammum non rcâneulum squale coolbiiatur lS:Et fu^
per redam RSyaliudparallciogrammum S F» lecundo triangulo ACD, vell^ndzHgurzsqualCfhabcnsao*
culum $RT»anguiol»arqualem.Icem fuperredam TV^liud VX.certio triangu(oAD£,vcl tertis figursarqua*
ha&ns X, squalem eidem angulo I Acdeniq; fuper redam XY, aliud YM,’quano triangulo
Te, angulum
AEF,velquansf^rr -1 ’ - • t.i »
:
r_i r... 1 —
rinc triangula, vel h?uix.Ln(
tuor redanguliSjVcTparalldi tcmonflracsonepropofi 45 .
manifcAunren,pro]ner angulos 1,SRT,V1X. YXM,arquaics ac proinde omnia quatuor eandem habent alticu*
dincm> Igitur rcdrlR, RT|TX,XM,proporcionalcs funt parallclogrammisi idcoqifft triangulis, (iuc figuris,
quodefipropofitum.
PROBL j. PROPOS. 4.
DATVM rcchlincum per redam aquouis angulo , vcl pundo in aliquo latere dudam in pro*
proponionem datam diuidere : ita vt antecedem proportionis, mquam malueris par-
tem, vergat
SIT primum triangulum qtiodcunquc ABC. per redam ex angulo A, diuiden Jum in duas partes: ita ve
parsadB, vergens ad reliquam partem habeat proportionem datam D.ad £.ScccturIacusBC»dacoanguIoop-
‘
mperca.qusinfcnolio propoCio.lib.6.Hu«.lid.docuimus,in F,ita»t eadem fitproportioBF,adFC»qu*
politum
[Z.ducacurqucrcda AF.Dico clTc vt D,ad E,iu triangulum ABF,ad triangulum AFC * Eli enim crian*
D,adE.
•gulum ABF,ad triangulum AFC,vt BF,ad FC, hoccA, ve U. ad £*
I
DElNUElicidcm triangulum ABC, diuidendum in duaspancs,pcrre*

damcxpuQdoFidatoinlatcrcBC.itavtparsvcrTusB, admiquamnar*
^
tem habeat proportionem datam D,ad £. Duda ex dato pundo F,ad an*
gulum oppoficum A,reda FA,vt totum triangulum in duo triangula fit fe«
dum : reperiantur du* red* , Hi, habentes eandem proportionem,
•» GH
b|. hiuM. quam triangulum ABF , ad triangulum A FO toiaquc GI . l«ctur in H vt
M ^ eadem Iit pi oportio GH,ad Hl.quz D,ad E« Et quia pundum H.caditin
extremum priitixIiiiczGHicllqucvtCJH.adHl.hocc(l,vtD.adE,iatrian™lum ABF, ad trungulum^FC,
diuidctrcaaFA,exdatopunaoF,adoppolitumangulumA,dudhuiangulum ABC, induas partesin data
proportione D.ad IL
SIT rurfus dau proportio K, ad L, diuidendumquefittriingulum ABC,expunftoF,induaspart«e-
iulHcm proportionis.Diuidatur totaGI.in M
ita vt eadem (it propottioGM.ad MI, qui K,ad L. Et quoniam
diuiiionispundhim M, cadit in primam partem GH.totius linei Cl.fecabimus BA, baTem primi trianguli da-
to punAo F,oppofitam,in N,vt eadem fit proportio BN,adNA,quiGM,ad MH. DicoduSamtcflam IX,
problema cfficcrc,hoeell,iucflrc triangulum BFN,ad trapezium FNAC.vtK,ad LQôniamcnimreiafGFU
HI,triangulit ABF, A FC. proportionales inuentz fiint ;& um
primam partem GH, M, quam primum tri- m
angulum ABF,pcrrcaam FN. fccuimus proportionabter,« cum fit triangulum BFN,ad triangulum NFA,vt
tf.ftxti.
Bbi, ad A, heJe cll, vt GM,ad MH,'* erit vtG.M, ad MI, id cft, vt K, ad Uiu BFN , triangulum ad uapezium
N
A^.hium, FN AQquod cft propofitum.
DENI QV Edau fit proportio O ad P.fccandumqiic fit triangulum ABC, in duas partes ciurdem pro-
portionis.DiuiIa tota GI,in Qjiuvt eadem fit proportio GQad QI, qui O, ad P, quoniam pumfium diiiifio-
I , diuidemus ^'.barem fecundi trianguli dato pundlo F,
nis Q. cadit in fecundam panem HI, totius linei Cj
oppetam in R.vi eadem fit proportio AR, ad RQqui HC^,ad Cy. Dicoduftam rcdbm FR,problemaelfi-
ccre, hoc e(f,iuc(lctrapcziumABFR, ad triangulum RFC, vtO,adl». Quoniam c.nimrcaiGH,HI,rcpcrtx
fiint triangulis ABF, AFC, proportionales ; St tam fecundam panem Hl,in Q, quam fecundum triangulum
AFGpcrreaamFR.ficuimiisproportionalitcr:' cum fit triangulum AFR,a3 triangulum CFR,vtAR, ad
ujixih
RC,hoe cIl, vt HC^jd Qlj^f Erit vt GQjd QI, hoc dl, vt O, ad P, ita trapezium ABFR, ad ttianguJuni RFC.
fi. iwMi- quodcOpropofitum.
I AM vero fi antecedens proportionis vergere debeat vcrfiis C, proportioque data fit O, ad P;(ict id com-
modi/rimc,fi triangulum cxF,diuidatur fecundum proportionem P,adO,iuvtanteccdcnsvcrgatvcrfu$B, fi.
cucdocuimus-Nam tunc pars verfus C,ad reliquam habebit proportioncm,quam O, adP,pcrconucr£im pro-
portionaUlatcm-Quod cuam in aliis figuris intelligi volo*
Srr deinde multilatcra figura quicunque ABCDEF,perrtSam ex angiilo
^ A,du&amfccandamduaspancs, itavtparsadB,vcrgemad reliquam partem
p proportionem habeat datam M,adN*DufiitcxdatoanguloA,adomncsan-
Jmim. — gulosoppofitosredHspartientibusliguraminquaiuortnangulaif inueniantur
yi — — jpfis quatuor refiz proportionales G
H,HIJK,KL.Tota deinde GL,lecctur in
0,vttademfitproponioGO,adOL,quiM,adN. Et quoniam diuifionis
O m
pundum , cadit tertiam lineam IK, letabimus tci tii trianguli liafem DE,
£_) dato angulo A, oppofitam in P.vtfcdacAUl, inO, (lucem uique redam AP.
O Dico
LIBER
l>ico dfc re^tiUncum ABCDIAtadrcSilincum APEFA» vt GO»aIK|KL.pcrconArudioncm, umq;irian-
gulum AD£>&!incam tcrdamlK»diuinmu$propordoaalitcrpcrre<âmAP,&tnpunôO: ^ CtviUP,**-^*'*'
adPEhoccl^vtIO,adOK,iiatrunjÎum ADP»adtriangulum APE; Erunt tocaquo<jucnu| ,din«fc>
proportionalitcr. hoc cit erit AoCOPAâd APEFA» vt GOâd OUhoc ed. vt M.ad N >quo
QVOD n pundnm O^diuidens rcâm GL»in duas partes proportionis data M«ad N»cadcrct uod fi
pun^rumHdtK,vtinI, terminum fccundalincz HI, diuiderctrcdaADi terminans Iccundum tria\ um

ACD,totum rcdiUncum in datam proportionem Nam tunc per primam partem propof.Lhuius tib. cll
CDA,ad ADEFA.vt M.ad N,vt pcrfpicuum cft.
D T M
A V prartcTca fit rcdilineum ABCD , ex punSo £•
dato in latere AB, diuidendum in duas partes quarum prior ad
,
B» vergens ad poderiorem panem habeat proportionem datam

KâdE. Dudisex dato puaoEad omnes angulos oppodtos re>
Ais diuid entibus rcAilmeum in tot triaiûu vno mmus , quot
latera figura habet ; < inucniantur rcAa F H, HI, IG > triangulis
EBC, ECO» EDA, proportionales. ScAa deinde tou FG,in
M, fecundum datam proportionem K, ad L:quoniamdiuido«
nis pun Aum M
, inciditin primam lineam FH,diuidcmus pri-
mi trianguli EBC. balem BC, dato pun Ao £, oppofium in X.

ve FH/cAa cdin M.lun Aa namque rcAa £X.'‘ em triangulum
EBX, adfiguram£XCDAE,vt FM»adMG, hoccd.vtK. ad
L,proptcrca quod triangula EBC £CD , EDA, reAis FH, HI,
IG» proportionalia dint ex condniAionc;&primxpancsEB-
CiFHifcAarfuntpcrreAam EX, & inM» proportionaitter;
* cum lit EBX, ad EXCvtBX,ad XChoc cd,vt FM, ad MH, Condat ergo propofitum. tt.fijoL
Sr proportio data fit M,ad OifcAa FG,in P,rccundum proportionem N» ad O, cadet diuidonuponAum
P,in fecundam lineam HL Igitur d fecundi trianguli ECD, bads CD .dato punAo E,oppodta feceturin Q^vt
edHl,inP,ncAaturq;rcAaEQ/critrurrusfi™nEBCQE,adfiguriEQpA,vtFP,«dI*G,hoccd,vtN,adO. ft.
S I denique data dt proponio R, ad S, fc^ FG, in V, Iccundum proportionem R. ad S , cadet diuidonis
punAum V,in teniam lineam IG.Qum ob rem d tertij trianguli EDA, bads DA, dato puuAo E,(mpodu fe-
ceturin T, vt fcAa cd lG,in Vdungaturq; rcAa ETji erit rurlus figura EBCDT£,ad triangulum ETA,vt FV,
VC»hoc cd,vt R,ad S.
ATQVEhac via procedendum cdinomnibusaliisfiguri$,quxlateratotidcm habeant, quot angulos,
ideftin quibus omnes anguli introrfum vergUL
IDEMhoe problema cfHdcmusin rcAilinco , cuius anguli partim extrorfum vergant , fiepartim intror-
fum. dummodo ab angulo, vel pun Ao dato in latere
duci poffmt linea; reax diuidentes rcAilincum in
triangub, que nullum ipdus latus fcccot. Ve in hac
figura oAoIatcrum ABCDEFGH, cuiusquinque
anguli B. C, D. F. H, introrfum vergunt & reliqui
,
tres BAH, DEF.FGH, extrorfum, duAefuntre^

ex angulo A, ad omnes angulos, prarter quam ad du-
os proximos H,H, nullum figura; latusinterfccantes.
1*Si igitur reperiantur fex rcAx IK, KL, LM, MN,
NO.OP.fcx triangulis ABC ACD,ADE, AEF, A-

FC, AGH.proponionalcs; & tota linea LP, fccctur in S, fecundum daum proportionem R ; atque bads
DE.tcftij trungull('Nam diuiiionis punAum Sdn tertiam lineam I^.inctdic) dato punAo A, oppomodiui-
*'
daturinT,vtUneaLM.tnS,diuifaed,ducacurqucrcAaAT:'£ritfigunABCDTA,adfiguramATEFGHA» '
vtlS,ad SP,hoccd,vt Q,ad R.

£ X angulo B, vel H, non poterit propodu figm> in quamcunq; proportionem diuidi quia iinearex eo-
:
mmvtrolibecadoppodcosangulo5emidxpanimfccantlatera,&partimcaduntextrafiguram. Quodddara
quam figurxBCDEB, (d nimirum intclligatur daAa rcAaBE, ) ad figuram BEFGHAB,
portio minor effet,
cum demum diuidi polTct ex B , tota figura in daum proportionem ; propecrea quod fierent duo trianguli B-
CD,(du Aa videlicet rcAa BD, ) BDE, ad punAum B,quonim bafes funt latera figura; CD,D£;alia vero qua*
tuor ABE, A EF,AFG,AGH.ad punAum A, quorum etiam bafes fune figurx latera AB,£F,FG,GH,&c
EODEM modoquameunq;figuramrcAilincam,ettamirrcgu-
lariiTimam.particmur io datam proportionem, non quidem ex quî-
baanguloivcl punAo dato, fnificxcoduci pofTlnt rcAar ad omnes
angulos oppodtos, exceptis duobus proximis,qu{ nullum figura; latus
intcrfccenuicuiufmodi effet punAum V,in antecedenti figuraXed ex I • V
I aliquo punAo paniculari ; d prius figura diuidatur in triangula ex plu-
V ribuspuoAis , ita vt quodlibct triangulum habeat ddtem vnum latus,
uod etiam debtus figurz. Vt fi figura hzc ABCDEFHHIKA, diui*
5aturin oAo triangu^& illis in rcAa LT,^ inucniatur totidem Unex
proportionales, toiaquc UncaL*}', Iccctur in Y, fecundum datam pro-
portionem V,adX & bads IK,fexticrungulifquod punAum Y. cadat
m fexeam lineam QR,)fccetur in Z,vt fcAa dt QR,in Y;‘ in vt du Aa
xtAaFZ,trungulumFlK.fcAumdc,vtfeAacnbafisl£,hoccA,rcAa {, M
QR:™ Erit f^ra ABCDEFZXA^d figura FZIHGF,vt LY, ad Tf,
b,e.vtV>adX^dcdc€xtcrit. SCUO^
/r
G £ O M E T R. P R A C T I C
C H o L t V hL
jj*, M*» ^ ^ intcllcdis, licebit nobis quamlibet figuram fccare in qtiotuis partes xnuales cx dato angulo, vel
quo duci poflint ad omnes angtilosicxccptisproximisduobus, reo* lincar,itavt nullum fi-
/tfttMT ex Ru** ™yccait.Nam fi propofita figura lic Iccanda» verbi gratia in y.partcs ^qualcs,diuidcmus eam fi. eundum
proporinem i^d«ntmirum fecundum fubmultipliccm denominatam adcnominacorc partium, minus v-
**'*Hôc deinde |wfteriorcm partem (ccabimus fecundum proportionem i. ad 5. ita vt prior pars contineat
f *#/. ,
mkfmfa »-‘AushoccA,4-fofius^6unr4 l\>fihzcpqfieriorcm huiusiccundzdiuifionispartem pariicinur fecundum
j^pordonem i.ad4. Acrurfusp^tcmhuiusterturdiuifionispoftcriorcmdiuidcmus fecundum proportio*
/em I. ad 5. Atque poficriorem huius quarte diuifionis partem fecmbimus fecundum proportionem i. ad 2. Ac
poflrcmo panem noftcriorcmhuiusquintzdiuifionbparticmurin duas partes zquales, nimirum fecundum
pn^>ortionem 1 aa 1«
NON aliter figuram irr^larcmdnquaanuUoanguIo,v/‘tpunfio in latere, duci pofTuntreSx ad angu-
los oppofitos, quin uqua figunr latera i«cotur , diuiderc licebit in panes quotuis zquales , ex diucrfis angi^
a:. Vf —r . __l:
vel pundlis.Nam fi vîgratuvltima
* ’
figura huius propofidontf

--ahl
A-
C p E F g H diuidenda fit in 5.pancs zqualcs;rcfccabtmus ex ea, ab ^quo an-
gulo. vel pundo, quintam nanem.Deinde ex maiore pane com-
pledcntc^ totius f^rz, w
aliquo cius angulo , vel pundo, de»
trahemus quartam panem: Item tertiam partem ex maiorr pane
huius diuilionis; Ac tandem femiflem ex viuma panepofinnue
huius diuiftonis.Hac enim rauonediuifaerit tota figura in 5.panes:nonfccusatqueinlincareCtaAB,condngm
Si namq; eam paniri itibeamur in 7. panes zqualcs, efficiemus id.fi primo loco frumam p.irtcm AC, detranc*
mus;dcindc^CD, ex reliqua linea CB;dt ex reliqua DB. quintam panempE:&cx reliqua r,B,quanam panem
£F;&cx reliqua FB, tertum partem FGrAc denique reliquam Uncam GB,bi&riam flabimus in H,hoc cfl,fe*
miflem GH,cx caabfidndcmus.
FAOLiVSidcm cxequcmnr.quandocx dato anguloivelpundotducipoffuntredz ad omnes angulos,
duobus proximucxccpdsinullum figurz latus fccates.hac ratione. Lineam ex redis, quz triangulis figurzpro»
pordonalcs funuconllatam fccabimus in tot panes zqualcs. in quot figuram pardriiuocmur. m enim bafn tri-
aogulorumdatoangulo, vel pundooppofitas, quz lineis, inquas pun da di uifionum cadunt, rcfpondcnt, ita
diuidcmus,vt fedz funt rcfpondcnccs Uncz>acquecx dato angulo
vel pundo, ad diuifionum punda redas ducemus , fadum erit,
quM proponitur. Vt fi fecunda figura huius propofifccanda fit in
panes zqualcs, pardemur Uncam GL, in 5.zquaJcsuancsGH,

Hb,ba,aK,KL. Et quoniam primum pundum H, caoit in H. erit
triangulum ABC, quinta figurz pars; * cum fit vt GH, ad HL, ita
triangulum ABC, MrcUquam panem figurz. Dcindcfccabimus
bafein fecundi trianguli in d , vt fecunda Unca HI, feda cfi in b: Et
bafem tertii trianguli in c,vt tertia Unca IK.fcda cfl in a; redafque
h t. Mm duccmusAd,Ae.QmaveroquanumpundumK,cadicinK,tcr-
hninum quanz Unez 1K« erit figura dsulfa in 5. pvtes zqualcs ABC ACd, AdDc, AcE, AEF: ^ propicrca quod
bz partes pardbusGH.Hb,ba,aK,iCL, proportionales fiint.
N E C^V £ vero i/ficilcerit hanc eandem radonem figuris irregularibus qualis efi virima huius propoC
,
tccommodare.Si enim ea diuidendafit, verbi gratia in tres partes zqti^cs,fccanda erit linea LT, in trcsxqualcs
panes La.ab,bT.Etquani trianguli bafis DEjdiuidcndaindjVtquartalincaOP.diuifacftina: Item fexd trian-
guli bafis Klifceanda m f vt fexta linea QR, in b, feda cfLNam li ex K, angulo bafi DH,oppofito rcdaducatur
er. imiM Kd:Ttcm ex angulo F,bafi Kl.opnofito reSaFficrum tres panes figurz ABCDdKA,KdEFfK,fFGHIf,intcr fe
'
zqualai^^cum fintredis La,ab.DT,proportionalcs.Eadcmqucdc eztcrisradocfb
PROBL. 4. PROPOS.
D AT VMrcdilincum pcrrc£ljm lineam dati reilz parallelam in datam propordonem di*
uiderc,ita ve antecedens proportionis in quam elegeris partem vergat.
S ITprimo triangulum ABC, diuidcndum in duas panes per Uncam lateri BC, parallelam, vt pars vcrfui
Aîd reliquam habeat propordonem daum D,ad E. Alterutro lacerum , cui linea diuidens zquidifbrc non de-
bet, vidclica AC, diuiib io F,vt eadem fit propordo A F, ad FC. quz D, ad £, initio fiido ab angulo A , verfus
quem antecedens proponioni$vergcrcdcbct,repcriacur inter totum
latus AC.& cius pane A F.quz terminatur in angulo A,qui lateri op-
ponitur,cui zquidifians ducenda cfl, media proportioni AG, aga>
turque per G.tpfi BQparallcla GH. Dico hanc paniUclam problema
efficere , id efl , eandem efie proportionem trianguU ACH, ad crape*
‘
zium BCGH,quzcfl D,ad E* Quoniam enim triangulum ABC,ad

• t»nS. ift triangulum AGH, cfl vt lanis AC, ad redam AF, quod tres redz.
/exii. AC,AG,AF,condnuc nropotdonalcsfint, & triagula ABC, AGH
hf»r*S.ip. fuper AC, AG, flmiliafimilitcrq; pofica Erit perconuerfionem ra-
;
ftxtL
Qonutnaog
dtuidendo erit triangulum AGH,ad trapezium BCGr
Quod etiam ica colligemus.^
Quodetum coUtgemus.^ Quoniam cfl triangulum ABC, ad
cittnanguiumAis^, a triangulum AGH.vc recta ad AI*; cmdi-
uiSendo trapezium BG,ad triangulum AGH*vc FC,adAF: Etcooucrtcodo triangulum AGH, ad trapexiun
BG,vtAF,adFQhoccnvtD,adE
AU,
V
A L I T E H
DIVISO latere côcun^Ctntmtrum BC;io 1> fecundum datam proportionem D»ad Eduo^bque irdb
AT:* erit trianguium ABI, ad tnangulum AIQn BI,ad IQid cA,vt Dtad Si igitorrupcrBCintcr redasBA» t.jhtl
OA»con/Htuatur trapeziam BG,perparallclamGH,xquaiecrunguloAIC»quodcflconicqucns^trcliquum hmm.

triangulum A€H, reliquo triangulo ABI»xquaic. ‘ C^^crictrianralumAGH,adtrapeziumBO>vttrian> fumti
culu in ABI» ad triangulum AlC» hoc dl»nBI»ad IC»vel ve D,ad E^d prior via expeditior c/hplacuit tamen
Kancalterametiamproponcrc;quiagcnctalisfcrmee/l» &inomneafigunismultilaterasquadrat> vtinfrapa-
tcbic.
N ON(ecus id»quod propofitum cll,cxcquemur,n antecedens proportionis vcigerc debeat ad latus BCX
da duccdacftparallcU. Diutio enim ruruis latere AC tn K.iecundum datam proportionem D» ad E.ita
,
vtantcccdensproportionuincipiatalatercBCiinucniaturintcrtotam AC.&eiusp:•artem AK«quxciIconfe-

«jucns proportionis, media proportionalis AL» aga torque per L,IatcriBC, parallela Dico hanc naraUctam
problema ciHccre»hoc cil, eandem efle proportionem trapezij BL.ad triangulum A LM»quz dl D,aa Qîa
enim eil,vt triangulum ABC»ad triangulum ALM, ita CA. ad AK» quod tres redx AC. AEAK, continue liot/ ^
^
proportionales.&triangub ABC, ALM» ilipcr AC, AL, nmiliaitmtlitcrquc poHta ;£rit diuidendo trapezium
B L,ad triangulum ALM, vt CK, ad AK, hoc eil, ve D» ad E quod eil propoiitum.Hoc idem effiet etiam poccil
ia illa altera generali, quamuis non ita expedite. Diuifocnim quocunque latcrc.niminim BQin I, fecundum
datam proportionem D,ad £,iundaque rc& AI,^ .bit triangulum ABI,ad triangulum AlCvt BI,ad IQid cfl, <
vt D,aa E ^Si igitur fuperBC,intcrrc(51a$BA,CA.conAituacur trapezium BL, per parallelam LM.xquaictri* (vbum.
angulo ABl.quod cflamccedensreric reliquum triangulum ALM,reliquo triangulo AlC,xquale. f Quare erit S ^
trapezium BL,ad triangulum AEM,vt triangulum ABI, ad triangulum AlQhoccfl.vt Bhad IQvcl vt D, ad E
S £ Ddiuidendum iam fit triangulum ABC, in datam proportionem D, ad Eper lineam parallelam cuu
cunq; linea F quxfi xquidiflct vni laterum, partiemur triangulum in datam proportionem»pcr rcifâm illi la-
:
teri parallelam, vt iam tradidimus , fiucanteccdcns vcigerc debeat ad angulum lateri illi oppolitum, flue ad ip-
liimmctbtucfadumq; erit, quod iubetur; cum parallela illa xquidiflct etiam datxredbe linea.
**
^ tojrtmk
‘r****
SlvcrodatarcdaF,nuliiIaccrumxquidiflct,ducaturilltcxaliquo angulo parallela intra triangulumca-
dcnf,qualiseflBG. Si igituramecedens proportionis flatuendum fit ad
partes A.fccabimus Utus AC, in H,in datam proportionem D,ad ECa-
dataucem primo punAumH.intcrG,8^C;mucniaturqueintcrGC,&
:eu$ partem CH, terminatam in angulo C.parallela BG,opponcomedia
proportionalis C1 ; & per l,ipli BG, vd ipli F, parallela agatur IK qnam
;
dico problema efficcrc:hoc cfhcffc trapezium ABKl,ad criangulfi IKC»-

viD.adE* QuonbmcnimeflfdudiarcdaBH.^vttriangulumGBC.L"”^
ad triangtilum lKC»i ta GC,ad C H,quod tres GQChCH.fin t continuc'*'*^^^'
" proporttonales,& triangula fimilia fimiIicerq;pofita:^ Vtautem GC,ad
CH,itacfl quoquctriangulumGBC,ad triangulum HBCj'cruntirian-^^'
gulalKCHBCaqualia: Acproindc& reliquum trapezium ABKl.rcliquo triangulo ABH aquale erit® Igi-
cur erit vt trapezium ABkI, aa q ungulum ICK, tu triangulum ABH, ad triangulum HBC; hoc efl, ita AH,ad
:
rei ita D,
HQvel ad Equod efl propomum.
D,ad
CADAT dcindepunSum L, (Ponimus iam datam proportionem Ead D, dmifamquccflc AC,in L,fc*
. N- < /-‘i ^ ,tci
;
minatam in angulo A,
parallela MN, quam
problema efficere, hoc efl, cfTc trianeulum AMN, ad trapezium MNBC,vt I ad U. luniita namque reda
BL,*quoniam cft.vttriangulum ABGud triangulum AMN.iu AG, ad AL, quod irc5AG.AM,AL.continuc
proporrionali^tfintj&trunguUfimiUafimilitcrqucpofita:'' Vtautem AG.ad AL,iu eft q Joque idem tHan™--^^^^
Iam ABGud triangulum ABL:P erum triangula AMN, A BUaqualiauc proinde & reliquum trape zium MN- p
BCpTcliquotrianguloLBC.aqualccrit (^propter erit trianmilumAMNad trapezium MNBC,vttrian-
gulumABLadtnanguIumLBC,^hoccft,vtAL.adLC,vclEladD,quodcftpropofitum. tz>x/*.
* QVOD punduradiuifionis caderetin G,quod contingcret.fi data cffi.*t proportio 0,ad Pjlpfamct pl*
fi
^
.
lalklaBG.problcma efficeret;* cum fit triangulum ABG,ad triangulum GBC.vt AGad GChocefl, vt O, ad
P£tfiant<ccdcnsfiatuidcl>etvcrfusC,& dau proportio efTctP, ad O;* erit quoque trianguluq^CBG, ad tri- e r.j^xri
togulum ABG,vt CG,ad G A.vcl vt P,ad O.
A L I T E E
DIVISO quouis latere, videlicet ACin H/ccundum datam proportiortem D,ad E.iun^quc rcAa BMj “ ^ .
.
«uiapunaum H, cadit intcrC,& C,“ liat fiiperBG,intcr reflas BC.GQtnpciium Bl, per parallela IJC. aquale
oianMlo BGH:Eritq; proptcrca totum trapezium ABKl.toti triangulo ABH,aqaaIc.atq; idcirco & reliquum
ott/ômlieCrcliquomanguioBCH.* Quocircacrit trapezium ABkI, ad triangulumIi:C,vitriangulum xf.ûbuL
' ABSadmangulumBCH.)'hoceft,vtAH,adHC,vcIvtDadE ji-fixti.
DIVISO rurfusiatere ACin Efecundum datam proportionem E ad D, iunflaquereflaBL ,

quoniam
«inAoraEcaditintcrA,&G,*fiatfiipcrBG.intcrrcftasBA.GA,trapczium BM.pcr parallelam MN,aquilc***
^gulo BGL: Eritque proptcrca & totum trapezium MNBC, toti triangulo LBC Bcreliquum triangulum
,
AMN.rcUquotrianô ABUaqualc.* Quam obrem erit triagulum AMNad trapezium MNBC,vttnangu-

•
lamABL,adirian«3amLBC,‘'hoccft,vtAL,adLC,vcIvtEadD,quodcrat.îenduin.
. ' NON
.
:5^ G E O M E T R. P RA G T I C i€
NOK aliter problema abfoluemus.(t antecedens proportionis nitere debeat ad panes C DiuKb namq;
latere CA»in L»in proportionem datam Dt ad £: Quoniam pun^ro L. cadit inter A, St G inucniemus inter ;
GA> AL>mediam proportionalem AM,& per M»ipli BC« parallelam ducemus MN> quam dico problema cfH*
• tf.
trapezium MN BCad triangulum AMN, vt D ad Elunda namq; reâ BL:* quoniam tri-
,
jhtii angdum ABG^ triangulum AMNicft vt AG«ad AUquod tres AG,AM,AL,continuc lint propomonate^
b I. fiMtf» & triangula Hmilia nmiliterque polita;^ Vt autem AG»ad AL,ita cA quoque idem triangulum ABG» ad trian.
cf. gulum ABL;' at(]ualia erunt triangula AMN. A6L;ac proindc& rdiqnum trapezium MNBCT reliquo trian-
gulo^BQûêentlgiturcrictrapcztumMNBC^tnaninilum AMN.vctnaneulumLBC.adtrunâm
dLjfor/*.
AB 4‘*boceft.vtCL.aJLA,vdvil5uE.
OyODC proportio data iit £.ad DidiuifoeodcmlatcreCAiin
n proportionem datam £,adD.dudaqucrcdaBH;quoniam pundum
H. cadit inter G.& C.repericmus inter GC.CH, mediam proportiona-
lem Oi& per I.pvallclam ipfi BGiagcmus lK:qtiam dico problema cfH*
ccre ) boc cA. enctriangulum CIK, ad trapezium IKB A. vt CH. ad HA.
vel vt H.ad DJunda enim reda BH;' quoniam cA triangulum CBC.ad
triangulum CIK , vt CG
. ad CHj quod trcsCG. Q. CH, fint continue
f i.fixtL
^ —i< — ^
proportionales , Se triangula fimilu
{
M
CH, itaquoquccAidcm trianguiu adtnanguiu szqua-
h r-^mirni. lia erunt triangula CfK.CBH.ideoqueSc reliquum trapeziu lKBA.rdiquo crianmiloHBArarqualccru.** Quo-
i i.jutii. drea erit triangulum ClK,ad trapezium UCBA.vt triangudi >n CBH , ad triangulum HBA, * hoc cA, vt CH . ad
HA,vcI vt Rad D.quod facicndumerac.
k s. imimi. FIET idem quoqucaliter,n cadente pundo diuilionis L, inter A, & C,^ conAniaturtrapezium GN.per
parallelamMN, xquaic triangulo BGU Cuemc vero pundo diuilionis H, inter G,& Qcrapezium conAicua-
tur BI,a;qualc triangulo BGH.pcr parallelam lK.&c«
PRl€T£R.EAquadrilatcruinABCD, diuidendumiit per lineam lateri CD, parallelam in duas panes
Tt pars vcrrusA,ad reliquam habeat daum proporuonemE,adF.Perca,quatinfcholiopropoft4.1ib.2.£ucL

vel potius per ea,qux um.4.rap.4. Itb. 4. nuius tradidimus quadrilatcro ABCD* conftruatur quadratu x-
N ,
m
qualcGHlK; rcccturquclatusGK,inL,in proportionem E,adF,daum Aper L.ipliGH.parallciaagaturLM
t s. kaim, £>^ndcrupcrCD4nterrcdasCB,DA,'fiatrcdiiinco Ll,xqualequadrilaterumDO,habcnslatusNO>latcri
CD.parallcliimiEt (i qui Jcm pundum O, cadit in latus CB.vcl in ipfum pundum B,rcda NO, problema dfi-
detCum enim quadratum Gl.toti quadribtero AC.xqualr lit.Se redan^lum ablatum LI,quadniatcru abla-
m [q DOicric quoque reliquum rcdangulum GM.rcliqoo rcdiUnco ANO,xqualc. “ Quapropter erit ANO,
n \.f$xn jjDO.vt GM.ad MK}"hoc eA.vt GL,ad LK,vd vt t,ad F.quod cApropolitum.
Sivero pundum 0,cadit in CB,btus produdu,(quod hic her, fi proportio data fit Qâd R.DiuifoefAni
Utere GKjn S,in datam proportionem Qad R;dudaquc ST.parailcb Uteri GH;ri fuperCUjntcr redas DA,
o a. kmu. fiat redanculo KT, aequale quadribtcnim DO, cadet O, vitra B,& parallcb NO, fccabit latus AB, in P, j
pj. bmiu, pcooAitiicmusrupcrNP,intcrrcdasNA,PA.perparaUclamVX.trapcziumNV,trianguloBOP,xqualc,&-
dum erir.quod iiibctur. Addito enim communi redilineo CDNPBjcrit totum rcdilineum CDXVB, coti rc-
dilincoDO,hoc «A. redanguIoKT,xquale;ideoque& reliquum trian gulum AVX, reliquo redanguIoGT.
q xqnaleA Quare erit crbngumm AVX,aa rcdilineum CDX vB.vi GT,adKT,* boc cA,vt GS,ad SK, vel n Q»
tujtxu. jnj l^quod erat faciendum.
NON aliarationeproblcmaabfolucmus, fi antecedens proportionis ftatuendum fit ad partes CD. Sk
nimqucdata proportio F,ad E, vel R,ad Qipiuifo crgobtcrcKG,quadrati Ghquod quadriUtcroAC,*aduitt
cAxqualc in L.Iccundum proponionem datam F.ad Ei vel in S, fecundum datam proportionem R., ad Qîu
%z.bmut aaqucparallcbLM,velST:»fifuperCD,interrcdasDA,CB,conAitucmusrcdilincumDO.rcdan™loKM.
vel redilincum CDXVRrcdanguIo KT,xqualc perparallcbm NO.velXV.vt paulo ante didum efCfoIutum
erit problcma.vt liquet.
VERVM idem quadriiaterum ABCD, diuidendum fit per parallcUm cuilibet alteri line* Y,in propor-
tionem £,adF«ita vt antecedens proportionis vergat ad AiSi igitur data reda Y,*quidiftct vni Uteri, parrieffiu^
datum quadmaterum in utam proportionem jKr lineam ilii Iiueri, proin-
dequeSe red* Y, paralidam, ve proxime (cripfimus. $i vero nulli Uteri ro
^ dai.*quidiAct, ducemus ei ex aliquo angulo, vt ex C,paralicUm CZ, qu*
intra quadriiaterum cadat ;& ablato triangulo CDZ, vd redilineo ablato,
auferemus ex quadrato GI,quod toti quadriUcero fit *quale,rcdangoIum
xquale Kd»fquod fiet, fi triangulo, vel redilineo CDZ, hatxquale quadra-
tum , cuius Utus a ; 6l duabus KI , S: a , tertia proportionalis r^riatur Kb.
Jhti.
t ir.
Du^ enim bd, Ipfi KI, parallcb, ' erit rcdangulum Kd.quadnco lateris a,
hoc dlrcdilineo CDZ .xquale. ) £c fi quidem parallela bd, cadh inter KI.
& LM, ° eonAnicmus fup^CZ, inter redas CB, Z A, redUineum Ca c ^
redangulo b Mprqualc,cuiusUtus a c, Uteri CZ, hoc cA , datxrcdx Y, 2
X r.rnmmt. tjM,xqua]e. * vâprqptcreraADac,aaeacLJ. ooc vtvjivi,aajuvi; r
jifixti. eA.vtGL.adLK,^ vt^ ad F. Sivero parallcb bdôincidic cum reda

LM, efficiet problema rtda CZiquia cum KM,rcdilirtco CDZ, fit xquale, erit rcliquu rcdanmIuniGM,rdi-
1 7. ftibuL redilineo ABCZ^xqualc^ atq; idcirco erit ABCZ, ad CDZ, vt GM, ad KM,* noc eA,vt GL^d LK,rcl rt
denique parallela bd,caditintcrLM,& CHj critrediiincum, vel triangulum ablatu CDZ, maius re-
danguio
L I B E R V I. »J7
aang«loKM,*Siigiturfiip<!rCZ,intcrrcaisCD,ZDrfonnructurreffilincumCm,ro(S4nguIoLd.xqiia-
Ie;nitrc(iquum m reliquo rcflingulo Od.xqualcac oropterca&rcliquum m I CB A, reliquo rtflan^lo b
D I .
KM. Icuur erit ABC lm.aJ Im D,vt GM.ad KMdioc dl n GL :ad LK.vcl vt E,ad F, quod ell propofituin.
>•
EODEM prorfus modo quamlibet aliam figuram , quotquot habeat latera, in daum proportione fe-
-
cabimus per lineam, qux vni lateri, rei cuius alij rcAi lincarpquidiltct. Sit enim datum heptagonum qualecun
cfrcltûatn
que ABCDEFG,fccandum per lineam lateri AG,parallclam, in duaipirtcs,vtea,quxadD,vcrgit,adrt
Kabeac proportionem candcmitjuam M.ad N,habct.Conftituto quadrato HIKL , xqualt ipfi fieptagono »
per
eaiqu.'einfchoiioproponi
• »1.
choiio pr<
•
x-u
AB.GF.rcftangulo
...
4Jib.a.Euclid.vc! potius perca, quatNum^.cap.4.Iib.4.
huius icripfimusj&diuilb
^,p|^pQrooncmM,adNidudaqucOP.latcrcHL.parallela:'fiatrupcrreâmAG,intcrrcdMei.*«/«.
latcTcHl.inO.inprt,
AG^^, habens btus Q^.Iaceri AC.parallclum.Et quon
IP,*qiuIcredilmcumAGQR.,habcnsbtusQR.JaceriAC,pani!lclum.EtquoniamQR-
ulo IP.zqiuIcre&lincum
•** ‘“***
.
cadit vitra F,B, •*conftitucmusmrf«m(iipcrrcflamST,mtcrrciUsSC,TE»pcrrcAamVX,ipuST,paraUc-

Um,rcAilineum V(|ualc triangulis FQT,BR.S,cxtra he-
ptagonum cxiflcntibus; fiuSumqueentquod proponi-
tur,Cum enim re^tilincum AG Q R..ac proinde & rcftt-
lincum ABVXFG.rcftingulolP,fit 9quaIc,crit quoque
reliquum DEXVC, reliquo rediangulo OL» arqualc. * £• • 9. ^mm.
giturcritDEXVC,a.l ARVXFG.vtOL.adIP, 'hoceft,
vt HO,ad Ol.vcl vcMiad N, quod erat Faciendum»
Q_\'OD filatusrctîlinci ex hcptagonoabfinfli
ûidifbrc dcbr*at rct^x Y.quz nulli bteri heptagoni z*
qaidincc.(nnamquezquidi(larctvni bteri, ablolucre-
tiir problema, vt proxime traditum cRjdu^ ex angu-
lo G,re^ Y.parallda GZ.ouz intra figuram cadit;f c6-

Aruemus rcAtliiico AGZ, fuperre^m IK. zquaicrc-
danguhim hK;)quod fiet, fi rcdilineo AGZjfiatzqua-
h \7.ftXtL
le quadratum , cuins latus I. & duabus IK, & l,certb pro-
Ia. bmms.
porcionalisrcpcriatur Ih Dudaenim h i. ipfi IK parailc'
u,^ erit rc^btngulum h K,quadrato bteris, hoc efi. ref-
luito AGZ.zqualc. DcindcfupcrrcfmGZ,interrefuGF,ZB,connitucmosrcftangulo‘P,pcrpaniUc-
*
Iamba,tqualcrcflincumGZba.'^ Namfitrunguli5Bbc,Fad,fijperrcftamdc,iotcr ref seC,d E.fiatper

parallelam fg.ref lineum d cg fizqualc; fiifim erit, quod in problemate proponitur, vt ex dif s pcrCpicuum
cflEademq; omnino ratio cflm omnib*aIijs ref lineis quamuisirregubribus.dumrnodoinijs ducipoiTit vna
Encaparall cb datzreSz,quz rcfiincum auferat datorcfltnco zquale. blon enim fcmpcr hoc fieri pofic io
figuns,cuiusangulr7«rtim introrfum, & partim extrorfiim vcr^t>adiincin propoCa.hui*Ub.dcdarauimus,
id quod cooftnidio ipla problematis per/picuc nos docebit»
SCHOtJVM..
AzlinczzquidiHcnt.Na fi verbi grada dau figura lecada fit in S.pancszqualcspcr lineas dat( refe parallelas, As'*'-*
«Auidemuscam primum in duas panes inter (cproportionc habentes i.ad7.Itanamqucpriorparscmf.totius
figurz.Ddndcpoflcriorem partem fccabimiis in proportionem i.ad (S.ita vt prior pars huius diuifidnis fit ^ iU
Uus panis diuiCr.hocefi, ^totius figurz.cumparsilbdiuilacomplcfiuir ^totius hgurz.PoAea partem pofic-
riorcmproximzdiuifionispartiemurinproponidncm i.ad 5 .£tpollcriorcm huius diuifiotlis panem in pro-
ponionem i»ad 4 .Atqueita dcinccps,minucndo fcmpcr.doncc ad panem dcucniamus, qu^Fccanda ficin pro.
portionem i.ad i.hoc eB,in panes zquales.
HOC idem cfiici poterit ea rationc,quam ad finem (cholij propor 4 zxpo(uimus:fi videlicet btus qua-
drati Hhquod redilinco datoconfirudum f
zquale,in tot pûalcs partes fccaurdn quod panes datum redi-
Encum diuidendum cA,& primo rcdilincum diutdaturin propordonem prim.r panis ad reliquas: Deinde po-
fteriorparsrcdiiinciin propordonem fccundzpardslatcrisHl, adrcliqtusatqucitadcirtccp$,&c.
fi'-,
AT QV E hicfincin habet noilra Geodefia complodens diuifionc omnium figurarum ndilinearum:
fequunturumpardcubrcsnonnuib;diuifioncsquanindamfiguraru,quztum,qujafuDdtesaciKarquc demo-
fthtioncs continent, tum quiaplcrafquccarumcruditiquoqucCcomctre.vtLconardus Pilanus, FraterLucas
Pacdolus,&NicobusTanale3tradidcrunt,omittendznulJomodovirzuinc. Vt autem Geometricd casde-
CDOiiftremus,przmittcnda fiint Theoremata nonnulla, quorum primum fit hoc.
THEOH T‘^F. 6.
SI duottiangularqualiahabeantvnumlamscommunc.&indiueflaspaitcsvetgant: Reda
oppGcos angulos connedens a latere illo conununi bifariam fecarur.
SI>IT xqinliid' rungulaABGABDJiabenmUtusAB.comunc.&indiucrfispirtes

xcTgenrii. Uko re iCD,oppfirosangiilc»GD,iungcntcmfecatiinE.bifiiriaiiiilitcre
communi AB.*Qu< am enim clt tim triangulum ACE,a<l triangulum AUE, quam triangu- ttjixrt
lum BCEaid triangi. .umBDt,vt CE.ad EDib erit triangulum ACE. ad triangulum ADb.vt
triangulum BCE,ad triangulum UDE triturcruntquoqucduotriangulafimul ACE.BCE,
hoccn,totum triangulum ABGaddi uigulaCmul AD£31^R id cil, ad totum trianqu- eu.pM.
O Ium
,
'Vi.*
Ijj>* GEOMETR. PR ACTICiE

Ium ABD,vt ACE,ad ADE»hoccfl,vtCE,adED.Cum erpotrianguU ABC, ABD ponamurxqcaS^, erunt
quoque CE»£D,arquaIc$,ac proinde CD40 Etic^brA bifumm.quod erat oilcndcodum.
THEOR. }. PROFOS. 7.
$ I in mahralobaC parallela ducacur,& extrema parallelarum rc^s iungannirrlclclntcrreca-',^

(e Ii
cibusmahebit vcriufuu harum retiarum (egmemum ab angulo incipiens ad1 rreliquum in|
latere terminatum1 eandem proportionem, quam latus ab illa retia diyifum ad
a( partem e-
'
ius fiiperiorcm.Retlaautem ex tertio angulo per interfctlioncm ditiarum rettaruin cx-^ -ij
’
teniaiccabitvtramquc parallelam bifariam.
I N
trimpilo A I^CduiAa fit DHtbafi BC, p3rallcla,& iun^ reft* BE,CD fc intcrfcccnt in F.Dico efle ^
BF,ad F£,vt AC,ad AEltem CF>ad FD,vt AB, ad A D:Et iunifhm redam AF A*carc paraU«.bsDE,BC, bita>
^
riam in G,8: H. * Quoniam enim trian^bi BDC,CEB. zqualia funr.ab^ ,
^frxtL '
Aa Isto communi BFC.rcli<|uaBr)F,CKF,xqualiaquoquccnjnc.^Quuvc>
Ctûrti
rocfl,vtBD.adDAduC£,adEA:^VcauccmBD,adUA.iueAuungu«
'
Ium BFD , ad triangulum AFD : Et vtCE, ad EAdta triangulmnCFE,
* ad triangulum CFE; erit quoque triangulum BFD,ad triangulum AF-
D , vt triangulum CFE , ad triangtiHim AFE Cum ergo triangu-
(JckfU lum BFD.trungu!oCFE,oflcnfurafitarqualcj‘*critmioquctrianGulum AFD.triang«|oAFEarqualc.*Igitur

DE,inGsfcdacAbiraHam,Gcproindc&paralleUBC.(caaerithiFariamin H.sEt quoniam triangulum AFB, '
ad triangula rqualia AFD. AFE. eandem nabet proportionem; ^cAquevtAFB,adAFD,ttaAU,adAD:Ein

bi./txft.
AFB,ad AFE,iraBF»ad FEEritquoqucBA,ad ADddcoqucAC,ad AF. vt BF,ad FE; Eadimqueratiuncerit
i ufixti.
AB,ad A D,vci AC.ad AE.vt CF,ad FD,quod etiam inde patct.nim ftt vt CF , ad FD. >u CFE. ad D£F> hoc
kt.Jtxfu
cA,itafiFD.ipnCF£,xqiuieadidcm DEF,*^ hoc cAdtaBF,adEEquod erat deuiondrandum*
THEOR 4.. PROPOS. 8.
SI in triangulo a duobiisangulisduxrei^ ducantur ad media puntla oppoCcorum laterum';

Retlaexanguloreliquopcr mterfethonem carum deduaa 1'ccat quoque reliquum lu-
cus bifariam. Ciiiuslibcc autem illarum rnunilmcarumrcgmcntumpro{ieangulumad
'
reliquum fegmentum duplam habet proportionem. Triangulum dgîqucpcrrcdasab

inccrfethoneadangulosdutlasin cria criangulazqualiadiuidicur.
* IN triangulo prarceJentif propoC ARC.duxredr BE.CD.lcccnt latera AC.AB.bifariam tn EiD.feau-

tem mutuo intcficcctin F.Dico redam dudam AFafecarc q:ioqut;{atusBC,bi6irum in H,&c.^ lundacnim
reda DE. parallela erit ip<i BC.aimfcCktlatcra AB.AOproportionaliterttnpancsvidcU-
fk'
hr.innm. ctcxqu.al Qnamobrf AE.vtiamq.parcllclam DE.BC.bitana fccabic.quodcnprimn»
Cf.bmm. D E 1 N U E ^ quia cH.vi AB.ad AD.iuCF,aJ FDiEAautcm AB.ipfius AD.duphu
critquoqucCF.jpliusFDidupla.Eademquc ratione &BF,iphut F£;3c AFVplius EH.du*
pia erit.quod cB fecundum.
dt^ri.
H M
PO S T R. E O quia cA vt AF,ad FH.ita triangulum AFB,ad triangtilum BFH:
F.A autem A F»ipftus FH,oUcn(a dupla;crit quoq;trunguium AFB.crianguli BFH.duplu.
eii.frim. autem & triangt-lum BFC.ciufdcm trianguli BFH.uuplumr quod triangula BFH, CFH.xqualiannt. Igi-
tur^nalia erunt triangula AFB,BFC Eodemq; modo triangulum AFC,cidcmtrunguloBFC,jrqualccnuaC
proindcomniatriaAFB,BFC»CFA,xqualucrunt.quodcAtcrtium. .
COROLLARIVM.
ITAQVE lacilcinucniripotcApundu intra triangulfi^ quo tres rcdaradtrcsanguloidudxipsutrian*
gutu in tna qualia triagula partiatur.Huiufmodi n.pundu m propoHto triangulocA F,vbi duxrcdz ex duoU
qiubuTuisangulisadmcdiapudaoppolitoruUtcrududxfc imcrlccat»vcin tertia parte hui* propora>Adiim'*
THEo R. j. P RO P O S. 9.
SI in crianguloducacurrcflavtcunq.duolaceralecans: Eric cocumcriangulumadablciirum

criangulum,vc rcdangulum iub duobus lateribus rodus triangim compcchenluin,
feclis
ad re^ngulum fulfduobus lateribus trianguhabfcilfi,quzpnoru Icgmcnia fune , com-
prchcnluin.
IN trimguIoABQrrfiaDE,rcathtcraAB>A' iD.E. Dicoeflen

repagulum rubABiAQadrc&inguIumrub AD, AI- tungulum ABC ,»1
triangulum ADE. Cluoniamenim irungula ABC,i £, angulum liabrnt
commune A; habebunt per propo£odcbol.prupo£23Jiti.,>. Luci, candim pro-
lidoncm.quam rcAangulalub latajf <s AB,AC,&fub AD, AE,comprt benia.
quodoflendciidumcrab
PRO.
^
L I B £ R VI. '5?
PROBL. J.
PROPOS. 10.
EATVM triangulum cx daco punô in cius latere in quotlibcc partes xqualcs diuidere.
PROPOSITIONE qiurudecifm fchoUj proporj5.ltb.<f Euclid. tradidimus regulam .

qua trian*
gulum in duas partes (ixundum daum proportionem diuidendum (it: £c quo paô cx crianguto pars impera*
cancaufcrcnda.Si igitur trianguiiim ex dato p^n^toin cius latere quouisll-can dum (it in quotlibctprtrs^qua-
Icsydccrahenda primum erit per lineam redam ex dato pundo Judam pars denominata a numero partium, in
<}uas diuidendum cll triangulum. Deinde dox tales partcs:po(lca tres, atque iu dcincepSidoncc tot partes, vna
''
minus, detradjt (ine.inquotparcesdiuiden A.
dum proponitur trunguluin.Vt(l triangulum ki
ABC»cxpundoD,diuidcndum Htinquinq;
partes gqualc$,diuidemus latus BC. in quo da*
tum pundumcUdnqoinq: pancsxqualcs.in
pundis £,F,G.H. liinda deinde reda DA; _ ^ ^
duccmu5ciparallcIasEl,FK,GUHM.Sinam- ®
w-w
H C
queconnci^ntur redx Dl.DK. DL>DM, diuifum erit triangulum in quinque partes xquales, Nam.n in dt.
Aa propoCi4ichoiij propoC55.ljb.6.Huclid.o(lcnfum cfl,trtangulum DBI,cA ^totius trianquli hoc cA , ia fe >
habet DBI,ad ABC*vt BE,ad fiCTrianguium autem DBK.con rinct ^ totius trianguli ,id cfl.tta DB-
K»adABCvcBF,adBC. At vero triangulum DBL, comploditur^ totius trianguli idcH,icarchaUt DBL» .
ad ABC,vtBG,adBC Quadrilatcnim denique ABDM .comprehendit^ totius trianguli, hoc cH. iule
habet ABDM, ad ABC, vt BH,adBC Exquofit , reliquum triangulum DMC, c(Tc ^.ciuldcm trianguli
ABC '
QV AND O pundum datum eft In vno angulo, manifertum €(1,(1 latus oppodtum in tot partes fecc-
tnr, in quot triangulum diuidendum cll ‘ redas cx eo angulo ad pundi diuillonum cdudas (ccarc triangulum ti.ltxii.
in propodtas partes aquales.
PROBL. 6. PROPOS. //.
DATVM criangulum per lineas vni laceri parallelas in quotlibcc aequales parces diui*
derc.
SIT uiangtiltim ABC, diutdendum,rcrbi gratia, in quatuor partes xqualcs per lineas lateri BC, x
quidiflantes. Secctpr vtnimuis reliquorum laterum nimirum AB, in q.partcsxqualcs , in tot videlicet, in
quot triangulum diuidendum dt in pundis D,
,
E,F. EtinccrAB, AD, inuenta media propor-

tionaliAE ; atqueinter AB,AE,mcdiapropor-
t}ona)i AG; ac deniqueinterAB, media propor-
tionali ah, ducantur EI, GK.HL, lateri BC
parallcix, quas dico triangulum partiri in 4. par*
tcsxqualcs. * Quoniam enim triangulum AB* /fXtt
e triangulo AEl, limilc cHi erit triangulum A-

b e0r*Ltp.
/txti.
BC»ad triangulum A£I,vt AB.ad AD, quod tres
AB,AE, ADifintcontimicproportionalcs. £(l
autem AD» quarta porsipiiusAB. Igimr&triaogulum
< NONalitcro(1cndcmus,circtnanguium ABC,adtrungulum AGK,vtAB,ad AE quod etiam tres
ARAGjAE.rintcontinucproportionaics.Cârccum AE,contineat ^.retixAB.contin- bitet-am AGK.tfi-
angulum^ trianguli AbOIdcoq; cum AEIJic^.inanguIi ABC, vco(lcndinius,eritHlKGt^.tiufdcm triangu*
iiABCDcnique(ademrationecrittriangulumABC,adtnanguium AHL,vtAB.adAF,quodctiamtrcsABi .
'
AH,AFdlnccontinucproporcionalcs:acproindctn3nguium AHUcompIcdcturûianguli AbQquemad-

modum AF,continct^p(iu$AB:ideoq:BHLC.cnt ^.trianguli AfiC,&c*
PROBL/. PROPOS. iz.
'
DATVM triangulum per rcdamexpundocxtracriangulumdacodudaminduasparccs

zqu.ilcs diuidere.
EX pundo D.extra triangulum ABCdato ducenda (ii linea diutdenstriangulum hifariam.Duda reda
DA,ad angulum oppoiKum(ccantclat:i$BC»inE:(i quidem BC.tn£,diuidltur bifariam, fadum crit,quodiu-
betur*: quod tunctriangulaABE, ACE, (Intxqualia. Sivmi BC,non bifariam diuidicur in E. fltlcgmcntum xft.frim,
Ct,maiiis,cuiducatur parallela DF.occurrcns lateri AC produdo in F.Si do Utere AC.bifariam in G inue .
niatxr tnbus DF»UC.C!G, qtiana proportionalis Eiitq; rcdanguliim fdb DF, CH , xquale rcdanpuio U m fixti»
•jy) BCCGiboc cA,rcnul& redauguUrub BCtCA.*^ cum rci^guluut liibBCCA, duplum (jtrcdanguli f)*h e
O % BC,
.
1(0 GEOMETR. PRACTICiE

BCfCG.Ddnde inucna L, media propordofiall inter fCCH»^ vt qua*
drattim cx L,arqualc fu rc6tangulofub FC, CH, adiungatur iph OC re*
da HI. vt redangulum fub tou CI,& adi unda HI>ûaJe Iit quadrato cx
LiHucrcdangulo fub FC, CH, quemadmodum ad hnem firholij propoC
36Jib.3.Eucii(Lrcnp(imus ducaturq;rrda DI, deam BCdn ICDico re-
:
dam DI,fccare ciiangulii ABC»ioduas panes ABK14KC^ûales.Qu5>*

niam enim per conllradioncm redangulum fub 0
,IH,xqualecftre*
.
aan v..vT.x^l,adCF,itaCH,adlH;Ecconucrtcndo,vcCF»ad04talH,adCH:&compo*
c
IFjul Citiea CI,ad CH.^ Vt autem IF,ad CEia cfl FO>ad CK.Igitur erit quoque FD,ad CK, n cf»ad
A^p(^‘>^<^<^''c<^ngulumrubFDtCH,aKmaleentrcdaaguJorubCK,CI: uatautemrcdanûmdib
^^«uPDiCH^conilrudioncmarqualcrcmiirircdanguiirubBCtCA. Igitur & redangulum fub CKtCI.zqûale
criclmimredangult dib BC,CA.Vtautem redangulum fub CK,CI»ad redangulum fubBCtCA,^ ica^cri*
anûm CKl,ad trianpilum A BC Igitur triangulum QCI, arquale quoque erit imUTi triang^ ABC: ac pct>*
indequadrilaterumADKI,reliqu*Iîni trianguli ABC,a;qualecnc.quodcApropolitum.
EADEM radone.ft pro CG, fumamus f vel vel quamcunque partem lateris
. AC
& reliqua Eant, vt
fupra.aufcremu^cr redam ex D,dudam|.vel^. veldeniquc talem panem ex triangulo ABC, qualis fumpea
c/lCG.m(iiu AC vtpcrrpicuumeft
LEONAR.DVS Pifinus,& NicolausTartalea,idcm hocproblema (bluunt.qoando datum pundum
vnum latus trianguli produdum.in illud incidat, cuiufmodi rlTct pundum
cfl extra triangulum in tali loco.ve
F.datum. Item quando ell inter duo latera produ6b: VtlitrianguJum foret AEC,pundum autem Inter B,&
D exineret.itavcabeofolumpcrangulum t.ducipoiretlincarccansIatusAC: quippe cum redx ab eo ad an*
mibsA C,dud( nullum latusinteriKartntiVcruniquiahxccurioIimagis.quam vnlu(unt,dcditaopcnano-
bisooutcufitur.Qm autem ea d^-Ederattaudores pra^dos legere potent.
PROBL. 8. PROPOS. 13.
D AT VM paralleloerammum in quoccunque panes xquales per lineas duobus lateribus

oppoficisxquidiuances diuidcre.
ar. fntS m
B
AG H
E F
D
in
lia
SIT parallctogrammum ABCD» diuidendumverbigrattaia
tres partes squales per liocas lateribus AB^DCxquidiEan tcs.
alterutro reliquorum duorum laterum, nimtntmBC,in tres panes
quales, in quot videlicet parallclogrammum proponitur diuiddlum»
£,& F,pundisducantur£G» FH,ipEs AB>DCparallcla:;fadum-
que erit, quod iubetur,' quod parallclc^ramma AÊH,HCû»*
Ent,proptcr arquales baEis
COROLLARIVM,
B£,EF,FC
Diuiib
ITAQVE EexIatereaufcraturf.vcIf.vci^vcidcniquequaiiEruiiqucpars, vel panes, per cxtremE&

cius pundum parallela lateri AB.ducatur,ablata crtt cx toto paraUelc^rammo eucm pars,vcl cfdem parn>c,ini
vides A£,drcpartcfli tertum parallelogrammi ACquemadmodum &
B£,tcrtia pars dilateris BC&c.
PROSL.9. PROPOS.
DATV M parallclogrammum per redam cx pundo liue excra , Eue intra iplum , Euc in ali-
quo latere dato liudam, bifariam diuidcre.
SIT prhnoparallelogrammnmABCD,perredamexpundo£,exteriofidu-
AHI dam Ircandum bifariam. Duda diametro BD. caq; feda bifanam in F, ducatur ex E»
per F.rcda £H, quam dico paraildogrammu partiri biEuiam.Nam vt in fcholio Pro*
pof)4.lib.i. Euclid.dcmonltrauimus,rcdaGH. diuidens diametrum BD,in F,bi&-
riam ferat paralldognunmum bifariam. Idem Ect,E reda IK,Iitcra AD, BCfccans bt-
lâm.diuidatur biiariam in F,& per F, extendatur reda £F, proptcrca qut^lK, dia-
~ oictrumfccaibiEuTam,acproindepcrF,pundummcdiumd^ctritranfit.*Cume-
b4#./rfc nimangultIDF,FlD.anmtlisalicmtsKBF,FKB,zqualoEnc,&latcralD,KB,quibusadiaccnc,aqualiaiêninc
tam Utera DF,RF,quamTF,KF»intcr le arqualia.
EODEM modocxpundomtcrioriLjltemcxpundoGdalatereBCixdadudaLFvelGFfparallc- «
iogrammum bifariam diuidet
PROBL. 10. PROPOS. I/.
1 NT £ R datas duas redas,duas medias proportionales prope verum inuenirc.
EXPOSIT A GcodaEanoflra{Kioribusquinq;propoEtiomb*huiuslib.&ad«ealijspropoEtionn>*,iiB
dcmoUrattvq addenda enecenibimusadidem argumentE fpedantia.-agcnduiam effet de augendis minu^dtf-
que Eguris in data proportione, vt io titulo huius lib.6.propofuimus. Verum quia Ecut id in {Sanis f^ris cifid
uo pocdl Eow inumdooe nMdtzpcDpordoiuiiaiatadluas redas propoEos,quain toucotionf £ucliddLtf.pro
p»c
LIBER V L 1^1
eoCij* nobis tnulidinkiiJemablblm in figuris folidu oulU ratione potcft , nifi inter duas redas datas duz mc-
dixrcpcrunturjproportionales. Quocirca prius in hac propoC in medium afiercmustqineaimqui Geometre
nobisluc dc reuripta rcUquenintMultonim enim ingenia res cxercuit»atq; ioriit»quamui$ nemo ad hanc
rlq; dicm»verc,acGcumctricc duas medias proportionaies inter duas redas datas inucnerit Pr^termi/fisaucem
modisEratoilhcnis; Platonis$PappiAlcxandimiiSpor^MeneclimitumbencficioHyperbobe,acparabol^
tum ope duaru paraboUrui& ArchicaeTardinijquamuis acutifiimis fubtilinimUq{ dolum quatuor ab Herone,
Apollonio Pergzo, Philone Byl^tio, Philopono, Dioctc,&Nicomedctraditoscxplicabimus» quos commo-
diores,faciliorclqw& errori minus obnoxios iudicauimus, Qmaliorum rationes defidcratjraerccas potcritin
Commcniarijs Eutodj Arcalonitetn librum a. Archimedis de Spha»a,&Cylmdrodccm tn libello loannisVcr*
neriNorimbcigcnlisde&dioiiibus Conicis. Hinc itaque exoramur.
MODVS HERONIS IN MECHANICIS INTRO-

dudionibus,Sc telis fabricandis:qui etiam Apollonio
Pergaeo adlcribitur.
SINT du2 linez redx AB>BC.inter quas oporteat duas medias proportionales inquircre.ConfHntan*
tnr ad angulum redum B^ perficiatur redangulum ABCD»cum diametris ACBD,* qust fi; mutuo bifariam
diuidem tn £, Saris clfet vnam tantum diametru duccrc.eamq; in £,fccarc bifariam. Ptotndisautc laterib' D-
A«DC»intcliigatur circa pundu B»moucri regula hinc indc>doncc iu fixet DA»DC>produdas in G,vt rc-
êminje £F|£G, ^quales fint.Vclcerte.vt vult Apollonius, ex £,pIufescirculidcrcnDaturLl,GFjUN,doncc
chorda arcus vni’ prarcifc per pundum B»inccdac>qualiscfi GF. Qôdfi chorda fiipra B>trani^,cuiufinodi dl
chorda Ll,dcrcribcndus eritcircul*infnL;Si vero infra pundu B,
tranfnc.qualisefi chorda MN, deferibendus erit circulus fupra M.
Atqi hoc op* toties iterrandum. donec aliqua chorda>qualis cftGFi
pcrBriocedit.Erunt n. hac ratione £F,£G,ex centro L,ad circufe-
renrij.GFfinter fe (quates.Qmb’ ita coofirudts.Dico AF,CG,cfle
medio loco jpporrionales interAB, 6C:hoc efi,itacfic AB,ad AF,vt
AF,ad CG,&CG,ad CEDiuifiscnimAD.CD.bifiuiam inK,&H;
êruntdudx £K,£H,adAD»CD»perpcndicularcs. ^Quoniam h/iUi4
fnm$.
vero redangulum fub D£«AF,vnacum quadrato ex AK.quadrato
cx KF.zqu3Tccfl',addito communi quadrato cx £K, erit redangu*
Lum fub DF> AF, vnacum quadratis cx AK, EK**^ hoc efi.vna cum
quadratoex £A.zquaiequadrariscx KF,£K,* hocefi, quadrato ex
£F,hoccfl.quadratoex £G.quaripfi£F,ell annualis. Eadem ratio-
ne oficodemus, redangulum fiibDG,GO vnacum quadrato ex
CE»idefi,cx EA,squalecirc eidem quadratoex £G. Igitur redan*
fub DG. GC, vna cum quadrato ex EA:
G,GC rcdangulo fib Dr, AF, cqualc. ^ f /«ri
QuocircacritDG.adDF.vt AF,adCG:8 VtautcmDG.adDF,itacftAB.adAF. Etgoeritvt AB. ad AF,ita
*’‘^^**^*'
AK,adCG.hoccft,tres AEAF,CG,conrinucproporrionalcscrunt.*‘ Scdnrfuseft,vtDG,adDF.uaCG,ad
CElgiru^cîtqu(^^CG.adCEvtAB,ad AF;tdeoq;vtAF,adCG. Quaerunt quatuorAB,AF.CG,CB,
conuiiuc proporrionalcs.quod erat dcroonflrandum.
MODVS PHILONIS BYSANTII, QVI PHILO-

,
pono quoque tribuitur.
SINT nirfiisineademfiguraintcrrcdasAB3C,inucaicndzdujrmedia;proportionaies. Confiicuto
redangtilo ABCD.vnacum diametro CA.produdifimd^teribus DA,DQvt fupra; dercribaturcxE.medio
pundo diametricirculus CBA,ad intcruallum £C
vcl A,
* qui necefiô peranîlum redum B, cranfibic. /'•
.jbeinJccircapundumB,regulahtncindcmoucacur,recansDAjX^protra(w inV,&G.&circumfcrenriam
in 0,doncc BG,OF,zqualcs fint.Qôi fiet.fi per Eplurimz linczoccultz ducantur. Vna enim carum habe-
bk Cementum interredam DG,&circulum zquaJefcgrocnto intcrDFA eunde circulu.Qmb*pcradis,dico
AF,CC,mediasproportionalesefleincer AB»GEQuoniamenimzqualcsfiintGB,FO;additacommuni BO,
cqualcsquoqttceruntGO,Ffi:idcoq;redangulumfiibGO»GB»rcmngulofubFB,FO,zqualccrit.^SediI-^^'*^.
lod rcdangulo fub IXJ,OC& hoc rcdangulo fubDF,AF,efizqualc.[gicur& redangulum fub DG,GC,re-
^nguloiubDFiAF.xqualeeric. Quamobrcm,vtin prarcedcnrimodo,ofleodemus,AB,AF#CG,CB,cC
reconrinuc proporrionalcs.quod cfipropofitum.
MODVS DIOCLIS IN LIBRO DE PIRUS PVLCHERRIMVS.

PR.AEMITTIT prius DioclesLcmmatale.DerrribaturdrculusABCD,cuius centrum £,com dia-
metris AC,BO,lc(c ad angulos redos fccantibusin centro £• Sumptis deinde duobus arcubus xqitalibos DF,
DG,iugaturrcda CG,& pcrp.ipfi BD parallclaaqatur FK« fccai CG,in H.Hoe fiido, erut FK,KCmcdix
poicionalcsiotcr AKiCH.DudaDaq;GUparallcUipfiBD.ittndalq;reduEF,£G,* auonia angutiL£G,K-
‘
EFyinfiAcotes arcubus xqualib*AG,CF. xqualesfimt,^ &aoguliL»K«rcdi,Uteraq;EG>£F)Xquaiiai< cmni &
O 3 GL,
- .
1^1 GEOMETR. PRACTlCiE

G)UFK,&£L,£IC,ittterlcâ^c« idcM;0d
rcUqnx AL.CKilmmo addici communi LX»
& coc(AK,CUarquaIcsintcrrccrum.*Q'iO*
niam igitur cfl CL>ad LG»vt CK,adKI'C:cn^;
vt CL»ad LGriu AK» ad KF> quod hxiltUat* ,
quoq:AK,sdKF,rtCK«adK«
quales fincreric
Veautem AKtaoKF,icacflKF>adCK. f»
AK,adKF,veKF,adCK,&CK.a(I
citur erit
lU-i»hoccft,KF,CK»mcdifptoportionalesc-
niot inter AK»KH.qiiod c?l proj>o(ttum.Pjit
ratione G, fu nwUarcub*acqualib*DM,DNt iun^q; rciâCM, ducatur NP,ipG BD>paraUcb,lccaiis CMîti
0,cnimPN,C;P,interAP,lk!),medjarpropontonaIe<A'c.
HOC Icmmateprarmiflb GntintcrrcAtt AB,BCrep€ricndardoafmcdixproportionaIc?.Conftinian-
turin altera figura ad angulum rcûm B,& centro B ad interuallum maioris BA» deferibatur circulus AFDE»
ad cuius circumferentum vfq; protcndantnr AB,BC*Deindecx A. pcrC,dudareÂCG,fumaturiaqua«>
dramcDEtpunftit H,tn tali mujVt duda HK, ipG £F» parallela fâtcipfam AG»in L;rc&a ex D. per L,cmifla
aufiuatarcum£M.arcui£HiXqualcm Nam hac rationciper lemma prxminum erunt KH,DK,medue|ppor->
. .
f 4jixri. tionalcsintcrAK.KL.s Et quoniam efi vt AK>adKL,ita AB»ad BCdl fiat.vt AK>adKH»iu AB,adN;& vtKH«
adDK,itaN,adOicruntquoq;N.O,medurpropornonalts inter AB.BCNcque enim dubitandum enic(Te&
0 »ad BC»vt DK»ad KL.Cum enim Gt»vt AK.ad KL ita AR>ad RC:habeat autem AK,ad KL,proportionem tri-
plicatam AK>ad KH.boccflt ABiad N,habcbitcttam AB,ad BCtriplicatam proportionem AB ad N. Cum er-
go proportio AB.ad Ntfitxqualisproportioni N.adO;eric< idem zqualis proportio O. ad BC. vt tres zqualca
proportiones exifiantinter AB, &BC Igitur quatuor.AB.NtOXC) continue proportionales funt, quemad-
modum quatuor AK,KH,DK|KL.qttod cll propofinim.
V E R. V M quia diifficile vifum fuit Oiocli accipere in poGcnori figura pungam H,iii taii Gtu>vt re^
»
DM/ecansAG, 5cparallciamHK|inL,aufcnt arcum Fm, arcui EHixqualcuicfcripHt lineam quandaminfiexS
ad hanc rem aptiGimam,hac racioncDcfcribaturcirculus ABCD, cuius centrum E, cum diametris ACBD.fc-
fcad angulos redos in E/ccamibus. Deinde in quadranteCD» capiantur quotcunque punfb parum inter fe
dtfbnaa*quxcxDt& 6 ordine in quadrantes DA.BCttransferanrur.Pofihxcapplicatarcgula ad bina pun^
,
ouadrantumDGBC.a:aualitcr a B*D.diflanda.ducanturrcdx occultari*’ quxipliBD» parêlz erunt. Et ex

C,ad GnguU pundaquadrantisDAiredarocculczcmittd-
tur,notcnturque harum intcrfcAioocs cum prardidis pa-
nimiru puelum T, vbi rctêx C*ad pro-
rallelis occultis;
ximum pundumipG D,duînteHecacproximam parai-

IJam ipit BD,& Gc deinceps. Na fi omnia hzc interfectio-
num punda rite per lineam inflexam coniungantur, qualis
eflCKTD.conflnidacrit figura medijs duabus proportio-
naiibusinuenicodisaptiflima. Slntn. intcrduasF>G)du«
medix proportionales in ueniendx. In diametro ACi eriara
produâili opus cflifiimatur AH, maiori F>arqualis. Du^
deinde pcrpîculaii HP,ablcindatur HI, minori G,xqua-
lis Du^ autem Al.fccate lineam inflexam in K, agatur per
K .ipli BDiparallcIa LM.Dcniq; fumpta LN»ipfi LCiXûa-
li, ducantur per NiS: M,redx AN, AM, fecames Hl’ in O ,
P.Dico HP,HO. < fle medias proportiones inter AH 4iI»

hocefl, interF, &G. QuonumcoimpundumK,lineas
inflexx inuentum efl per rc^m ad pun&um quadrantis DA,dudam,quod tantointeruaflo apundo Dptbtifl»
quanto pundu M,ab eodem diflat.vt cx dclmpcionc linex inflexx liquet ; erunt cx lemmate Dioclis quacuor
UftxtL
LM.LC.vcl LN,& LK, continue proportionales. * Cum ergo hifcc quatuor redis proportionales
Gnt quatuor redx AH,HP,HO,Hl;eruni hx quoque continue proporuonalcs.quod cfl propofituro,
MODVS NICOMEDIS IN LIBITO DE LINEIS CONCHOIDIBVS.

NICOMEDES conflruit prius inflrumentum quoddam.quo lineam inflexam dcfcribic,qnafn Con*
chilem,vclCdchoidcosappeIlat.Sednos omiflbeo in flrumfto, eandem ('quod ad noflruminflitucum fatis efl^
perpundadelmcamusihacradone.Sitrcdalinca AB,&adcamperpendicularisCD,inpudoE. Sumaturde
todeinfh£ipunduD,propoloUncxdcfcribendx,&rupra£»aliudpundumC,vt!ibct In vfu linex dcfcripoi
'
conflabit, quantum tam pundumD,quam puodumCiapundoE,abcflcdebcat.SiigiturcxD, ducaturpfu-
rimx linex occultx parum inter led>flaaccs,&;cx
fingulisabfcindanir portiones rcdÊQûales,
\\\ 1
\ ® —— iniuo rcmpcrfadoarcdaAB;extrcmaautharfl,
portionum punda per lineam inflexam coniun-
cancur,defaipt3 eric linea conchilis. Exemplum
habes in quacuor lineis DH|DG,DF,DN,in
quibusfumptxfunt LH,KG.SF,BN,ipfi £C,zv
quales, per quarum extrema pundaH.G,F,K,
inflexa Iinc».inccdit. Ec quo plurcs linex occniix
ex D,educentur, eo crebriora punda inueoien-
tur,pcr qux tranfirc debet Unca inflexa»
Sfi.
L I B E R V L i6f
S£QVITV R. cxde{aiptionc huius lincxycam nunquam ponccum reda AB.comiouirJicctnraq;
iainfinicumproducatunquiapandaypcrquxincedit.runtoroniafupraredam A5«tcrminantuniniirumlcg->
racotaredirumcx D.pro4cuntium(* qua: quidem omiles redam AB.interfccanOipIt iZQxqualiai * ^
DEMONSTR.AT deinde Nicomcdcsduas proprietaces huius Uner inhgncs. Prima eib Quodlibet *•
dos pundum^pundoCidiucrfum minus di/lac a reda AB| quam puodumC: Aliorum autem pundorum»
quod rtmocius cft a C, minus diOat ab cadem reda A B > quam quod minus remotum cli Duaa enim reda
quacunque DC.demtccaturperpcndiculansGI. ÊtquiaKG>maiorcBquamGI;crirquoqucperpcndica* b
laris £C« ^ tpii KG> zqualis
} maior quam perpendicularis I G» hoc cfl, pundum C. magis dilubit a reda AB.
Q
quam pundum G. Eêmque ratione mag'sircda AB> dilbbicpundiim quam quoduis aliud. Sumatur
H H
odndc aliud pundum , remotius a C j quam pundum G, demittaturque perpendicularis A- Dico pun-
dum H, minus diUarc a reda ABiOua pund-jm Gi hoc cA, perpendietiiarem HA* minore elle perpendit utari
Gr. Dudanamquereda DH,‘ erit angulus DKE,maioranguloDLE. ‘^hocdhangulusGKlranguIoHLA.^ k-H»
Cum ergo redii, A. xqualcslint; * erit reliquus C*j, reliquo AHL, minor. SiigimripfiCdtarxqualuAHM;
dunctnangnlaKGhMHA Zquiangub;‘îdcoquccrit,vtMH,adHA,itaKG»adGI. f£t quia LH, maior cAy
quam MH »
quod angulusHM L« maior At redo A, & HIAI, minor ) ^ erit maior proportio LI had
’ HA» g ip. ^ri.
quam H.M.ad HA, hoc cliquam GK,ad GI: ac proinde aim GK.HE,arqualcs Ane, erit quoque maior propor- o f'**
oo HL,ad H A,quam HL, ad GI j idcoque HA, minor erit quam <jI,quod cA propoAcum.
*
’
*
ALTER. A proprietas cli QiumuUConchiluCF.nunquaniconucniatcumrcda EB.tamencum
^
qualibaalia reda, etiam ipAEB,propiuquiAima,conuenit Sic enim primum redaNO.ipA £B, parafleb, As
caos £C,in O.Fbt vt EO.adOD,ica EC.ad P.Ec qtionum EO, minor cA, quam EC: ” enc quoque O D. mi- tnt4f«m.
PROBU
»^4 GEOMETR. PRACTICi£
^
PROBL. iL PROPOS. i 6.
DATAM figuram planam , vcl circulum augere, vcI minuere in data proportione.
Iib.&£uclui
coiusdiimctcr AB»oporteat(iueconlbtucrcnuiiis rectuiiieum>vcicxrcuiuniinatorcniin proportione» i
Dv aimmimfubcripla. TnbusUiicisC»D,AB,u)ueniatiirqiiiruproportionalu£,atqucuucrAB»&£,re>
periatur media proponionalis » Aipn FC &
IGi figura coomuaturnmilis data: rigurx AB»
(ioiibtcrque poftta. Itemdrculuadcfcribanir
nDo drea dtaroctnim FG. Dico tam rcfHUncttni

A B, efle tertiam panem reînei F G quam
E»- *-h ‘ ^ •- circulum AB» curuli FG>nimirumcan<lem
»
habere proportionem AB»ad FG.quam habet

C.adD. Quoniam enim tres reÂB»FG.&
arirvC.
£,contioueprQportionalesruDt»* ciit figura
A B» ad figuram FG, vt AB» ad £Ju>ceA.vt C»

hiJiudKtiD. QinaTcrocn,TtqiiulntumnAB,«lqua<lntumnFG,iucirculuiAB,ailcirnilumFGi eftqne
t>
quulntum AsUdqiuciratumFG.vtABiadEi erit quoque drculiu A B, id circulum FG,vtAB> ad E, vd

Tt C> adD.
S 1 T deinde f^ra, vel circulus Hl.oporteatqne condruerc minotem hgutam, vel circulum in promr*
cioncK^ L,nim!nm tripla. Tribus traisK, L,HI,inueniaturquartapropottionalisM:alqucintcr HI, it
it M. media proportionalis inucniaturN O.fupraquamconllrujtur figura Umilis fimiiiterque pofitafimtfz
HI: ItemcirculusdefaibaurcireadiamctrumNO. DicotamfiguramHI,adfiguramNO.quamcircdum
HI,ad circulum N O habere proportionem triplam eandem videficet, quam habet K,ad L (ôniam enim
. ,
e«r»i. trcsreAxHI, NO.itM,continuefiinrpropottionales;s rritfiguraHi.adfiguramNO.vtredaHUdM,

hoccft,nK,adL. <• Et quia eft,vt quadratum HI, ad quadratum NO, itacirculusHI, adcireulumN O.eft.
t^dt. quequadramm Hl,adquadratumNO,vtte(a«HI.adM j erit quoque circulus HI,adcirculumNO,vtrcaa.
HI,adM, vel vc1t,ad L.
EX kis confiat ,
qua ratione > dato roraminc romndo, vcl etiam quadrato alicuius fontis, aliud foramea
roumdum, vd quadratum maius, vei minus in quacunque proportiouc confiruendum Ol
PROBL II. PROPOS. 17.
DATAM figuram folidam qualemcunque ex ijs , dc quibus Eud. in lib. Scereometrueagi^

augere vel minuere in proportione data.
H VI VS M O D ! figurx Iblidz funt paralldcpipodum» Pjrramu» Prifroa , Sphm»Conus»Cylmdnu, &

quinque corpora rûUria.
SIT crgofignra Iblida» cuius Ijtus A» vcl fphxra, cuius dianyter
augenda primum in proportione B, ad C Tribus rc^ B»C ArinucnU-
tur qoam proportionalis D : atque inter A,& D. reperiantur dux medix
proportionales £.F. Dieofblidum A, ad (olidum lupra lacus E» ni-
lateris
mirum fupfa mediam proportionalem» quxpropinquior cO lateri dato

A» confinii (iiniJc»fimUitcrq;poncum (olidoluprautus A, eonlbtuto»
habereproporcion^ quam B»habct ad C
Item fphxia daUm diametri A»
l ad (ph^ram diametri £»e(Te.vt B»ad CQôniam n. figura (biida lateris A»
c B ad hguram iblida lateris E, (imilc, fimiliccrq,j>olita habet proportioncra
crpbcatam lateris A»adbcus E»vtlib nvAiZt^ddcmonflratuelbSimifi-
tcrConus,&Cylindrus»cuius bafis diameter A» ad Conum & Cylindrum
(imilcm, cuius diamctcrE: Nccnon IphaEra diametri A» ad fphxram dia-
metri E ; Eil autem , ex defin.ioJib.y.EucUd. proportio quoque A»ad D,
triplicata proportionis A»ad £ : £ric fbtidum A»ad (olidum £,vc A»ad D»
J, hoc c(l* TtB»ad C. quod c(l propoficum.
SIT ddndc (olidum latens » vcl diametri D»miouendQ in propor-
tbnedaca C»adB. Tribus C»B,D»inueniacur quarta proportionalis A ;atquetnccrD,&A 4vpcrianturdux
media^roportionales F» E. Dico folidum lateris» vel dumetri D
ad Tolidum (tmile» (Imiliccrquc dcFcriptum
,
liipra F» nimirum rupnmcdumproportionalem »qux lateri dato D, propinquior efljiropomoncm habere

quam C»ad B. Côniam enim (olidum D»ad fimiJe (imtitterque deferiptum mtidum F propordonem habet
»
5 Eucltd. rr^ D» ad redam A erit (oli-

triplicatam laterin>» ad latus F: qualem etiam habet cx defin. la lib. . :
dum D,ad folidum F.vt D»ad A»id efi»vt C adB. quod c(l propofitum.
CONSTAT cxhis,quararioncCubusnon folumduplkandus fit (quod veteres inquirebant) fU
edamaugcndusminacndntuetn quacunque proportiooc: Ium quo padopylxbombardarum maiores» aut
roinorcsficridcbcancrccundiun proportionernoatain.
SCHO-
LIBER VI.
S C fl O 1 I P it
Ua;cOroU.&<le nHfnaus»m ciuidcm tcholio. Oc fphxn autem libôdcm u. propoi.

Cjrbndm eodem bb.ii.propo£u/i pro lateribus homologis rununturdiamccri fpnzrarum & diametri baH&
“ . ^ < ...
OmOrum.&Cylindorum.Ac tandm dcquinqiuccorporibusregularibusincoroll.propoC17.lib.1a. quippe
»
cum omnia hjec corpora in (pharris dclcribi pomi
iiomoiogorum triplicaum. ^ Cum ergo (ittVt viia pvramisaj vnam pyiîdem>ii«uimic».ui uiinicstiuuM»
ioGdumadrolidum;nmq; cadem laterahomologafoUdorumyquzpyramidumlimiliumyCoaAatpropontum. bi«.f
^
TROBL . 15. PROPOS A .
INT ER duosnumcrosdacosrumvnum,rumciuosinccliospropordoiulcsrcperire.
KON rarohguranueplana,(iuelbiidaaueenda,vclminuendac{lpernumeros,quodquidemnucijt>
ttfdonevaiusmedtjproportionaUs.vqlduorumcmoru inter datos duos numeros perfici no poccOiidcircoar
temprxrcribcmus.quanuiulmodimcdiasinucnirepolTimus. PropoCris igitur primum duobus numerisqui*
bu(amquc9.& ajduterquos reperiendus Hc vnus medius proportionalis; n multiplicentur inter fcj&produ^
Dumeriaa5 radixquadraueniaiuri5.vtin Arithmetica pra^cacap. itf.docuimus: * erit radix barc quadrata a rv.jixrl.
medio loco nropordonalu inter datos numeros.vt hic 9.i5.25.quippc cum quadratum mcdijnumerifniiaLlit
rcdangulouib cxtremtscomprehcnio.Sic inter ySi 1 j.mcdius ^portionalis erit radix quadrata numeri'^ 5. qui
ex multiplicatione datorum numerorum gignitur»qux radix paulo maior efliqua minor, cûa 8^^
SINT deindeduo numeri a.& 54.mtcrquos inueniendi fint duo medij proportionales. Multiplicetur
quadratus minoris in maiorem.Produi^ namque numeri aid.radix cubica dxrit primus modiusiuxta minord
coUocandus.£tn maioris quadracusducaturinminorcm,critproduînumeri5052.radixcubica iS.altcrme*
diusiuxta maiore llatucdus.vt hic a.d.i8.^4.Rauio huius rei elt.qucd datisquatuor Uncis continu^roportio'
na)ibus,paraUclepipedum fub quadrato alterutrius extremarum, & fub altera extrâ comprehenfum, xquale
e/lcubo medix proportionalis, qux priori extremo alfumpto propinquiore^, rt in (cquenei Lemmate de.
monllrabimus.Quoniam vero, vt in lcholiopropoCi9.lib.8.£uclid.oUendimus, propolicis hiCre tribus nume^
ri$ 1.1.54. idem procreatur numerus, iiucpnusducaniura.in 2, deinde produdus4.in54Jlue prius z.in 54.de^
inde proûifhis loSin 2. Idem datis hifec tribus numeris. 54 54. z.idem numerus gignitur, liueprius ducantur
54.in 54.dcindcprodu^s2pi^dn 2.fiuc prius 54in i.deindcprodudusio8.in 54 maniTcUocolUgitur. limi-
nor2.ducaturininaiorem54.&produdusio&in minorem 2* produci quoque cubum medi; proportionalis
iuxta minorem conftitucmU Item U maior 54.ducatur in minorem i.&produft* loS.tn maiorem 54.procreari
cubum medij proportionalis iuxta maiorem Icribendi. Sic inter 4*& loo.erunt duo medij proportionales,
dix cubica numen idoo A Radix cubica numeri 40000. Cxtcrum inucioaltcro medioru numcroru,reperie>
turaItcrcti3m,ninuentuspcrexuemumremodorcmmultiplicctur &produdi numeri radix quadrata capta-
tur. Vtindato cxempl01.tf.t8.54.r1 medius inucntusiS-ducatur in 54*cnt produdinumcrij24. radix quadrata
l8.alter medius : Item inuentus medius i8.lt muldpiicctur per 2.erit produ<% numeri 3 tf. radix quadrata tfoltcr
incdiuspropicrca quod tam i.tf.i 8 .quamtf.i 8 . 54.fumtre5 Condnuc proportionales*
* LEMMA.
SI Hat qtucuorlinc.T continue proportionales: parallelepipedumrubquadratoaltcruthus
extremarum, & altera extrema comprclicnfum, xqualc cll cubo mcdizproporuonalisj
qux priori extrema; airumpc.£ propinquior ell.
AT
REPET V R HgurapropoCiy in qualincxquatuorcondnue ippordonaleslunt A»£>F,D.Dico
paraUclepipcdum fub quadrato extrcmxA»& fub extrema aiteraD.contcntu.cuborcftx£.xqualceirc.*Quo>ar^«i^s*-
niam n. quadratum re^ A. ad quadratum redx £, propordonem habet, quam A,ad P, id e(t, quam E»ad
redprocabuncurbafecum altitudinibus,cumbalts paraJlclcpipcdi fic quadratu rcdxA,dceialdc altitudo rcdla
X>vubiauccmbaris,quadiatumrc&x£.&altitudoip(amct rc^£* ^ igiturxqualia erunt parallclcpipedum,
&cubus.EademradonccritparalIelepipcdumrubquadratocxtrem(D,&ruba]teraextrcmaA,contcmum 4. <imi.
quale cubo refix Nam cum Hc. vt quadratu rc^ D, ad quadratum rc6bx F, id cll, vt bails di^ parallcJcpi • ^
^di ad balem di<% cubi, ita D,ad £,hoc cft.iu F,ad A,hoccfltitaaltitudo cubi, adaidcudinem paraliclcpipedi;'^'^
V &
redprocabutur quoq; bafes cum aldtudinib tdeoq; xqualia erunt parallclepipcdum, cubus.q> cA jppoii tu.
Qmveroin nollraArithmedcapru^calblumradicisquadratxcxtradioncmcxplicauimustopcrxme
pretiunnadurumputo,radiciscubicxextra^doncmhoctoco,quamuisfbrtallealieno,inlcrere:quandoi|uidtf
cancccflariaomnioocli,vtprobIcmahoci5.adopuspo<ritdcducL HocautcmclHciam,liprxlCTibamartcm
quandamgcneralcm;quacuiulcuhq;gcncrisradicemextrahcrcpoirMnus,cxlibrocximjjcuiurdamArithmeu-
aGcrmanidcpromptam fame totam: quodquidcmAudtoibLcdoitiioniniiKuudum, aut ingratum fore
conBdo.
FROBU
1
*m'
tSS GEOMETR. PRACTlCyE

PROBL. 14. PROPOS.19. .
RADICEM cuiuflibct generis extrahere.
EXTR. ACTIO nJicUinucntionumcricx proflito numero, qui miilap^doneiliquainft

cft
txtrABit
numerum proprfitum producat. Vt cjtiraaio quadratz radicis eft inuentiq numm ex nUhiero quadrato . qm
quadrate mulnplicatusipfum producat : Etcxtrafiioradiciscubic*,eft inuentio
numen, qui in teduoua
cubiccproducatcubumpropo(itum,&:c. QuidautemfitmuItiplicarenumcturaquadratc,auecubicc>aulilio
modo, mox cxplicaba ... r n. •
OVEM ADMODVM igiturinfinitirunt ipeciei mnlnplicaaonnm numerorum in fe, n Itanm

•
hfmu
ra. Jicam, ex quibus oriuntur numeri quadrati 3c iblidi,vt Cubis Zenfiaeufi , Surddolidi.Scc. qui alunionbus
fpcciesiuxu vatiis numerorum appel-
nonnullis in Algebra explicari folent: ficctiaminfinit*runt radicum
tluim.
lationes, qui confurgunt exvaria radicum multiplicaiione. omnia pulchrenr>bisrcpr*rmtatnaturalii

numerorum progrcflio,inlcruicnsprogrcirionibus Geometricis ab vnitate incipientibus : vthic.
6. 7 - s. 9 - te. Scc.
4* I*
8. 16. 31 - « 4- 1 18. 15«. 511. 1014. &c.
r> N Q.
(/»
e
N ^w N Q -.N
e 3 3 " s
«R»
i3 cr
P
=%
N
0» '1
x>
r%
e
D S\ f?*
B
e*
er V 3 ^ ?
r e e
P R. I MVM nomeri fuperions progreflfionis fignificant fpcctcs multipliarionum. Vi i.fuprt

ttim (i"nificat,mBUip!icationcm quadratam rtcri»dum radix bis ponitur» &
Cie multiplicatur, vt i.i.6cit 4. Sic
3. iigmlicat.muluplicationcmaibicam fieri, dum radix tcrpomtur.atqucilamultiplicatur, vt 1-1.1.

faot 8*
Pari ratione , 4.0 ftendit multiplicationem Zcnfizcnficam : Et 5.rurd<.lolidam,&c.
DEINDE lidcm numeri fignificant radicum fpccics. Vi 1. fignificat radicem quadratam produce-
re quadratum pcrmulriplicationcm quadraum : £t3.dcnotat,radiccm Cubicam procreare Cubum per muU
tipbcationcin cubicam.’ Et fic deinceps.
IN cxtraônibusigiturradicumobreruanda efl fignadofiguranifll
pcrpun<fâin numero, ex quo radix aliqua extrahenda cO» nocmodo.
Pro quadrata. IN extraftioncr3dici.squadracar(jgnanturomnc$figur*in loctstm-
fer <587 I 9 47 7 I panbus,indpicndoadcxtris : itavtalicrnatimlcmpcr vnafigura omitta-
fi
jMWM/'. lur.qux non iignetur.
Pro cubica. I N
extraîone eubica omittuntur (emper dux lîrx. In Zcnfizm*
6871947673 ficatres. InfurdcToIidaquacuor. £i fic deinceps in infinitum. Vt in appo-
Ihis exemplis vides.
Pro Zcnfizcnlica.
RESPONDENT autem hx lignationes medijs proportionali-
bus.Vcqnonum inter duosqiiadracos
iiadracos camt vnus medius, ideo in extradio-
687 947<^73
t
neradtctsqiudratxomhtiturlcmpcrvnafigura: Inter duos veroCubosci>
dunt duo medij, idcirco om ittuntur Icmpcr dux figurx»& fic de exteris.
Pro furdcfolida. PRO
qualibet autem fpccic radicis extrahendx inferuiunc quidam
6871947^73 numeri peculiares: qui per firquentem tabulam inucniuntur,qux hoc modo
.
confinmur.Primacoiumnacontinetrcricmnaturalcm numerorum. Ex Kic
fftiyTPtia fijff ifiir frf tindi! tcTtia ex fccunda: & quarta ex tertia» hoc modo. Rclidisduabus cellulis prinut co«
4 6
j
10 IO
6 M 10
7 11 35
J.J
8 ~n iT 70
9 i6 84 1 x 6 116
IO 4 J 110 110 »51
1
SS iSS 330 461 461
11 66 110 495 791 914
M 78 |i 8 S 715 1187 1716 1716
loot 1001 #005 3431
_14 9 » 5«4
121 iill m
16 110 (60 1810 4)68
_£435 JO^
8008 11440 11876
)7|i36i68J 1380 6188 11)76116448 14)10 14)10
CffimSit
tJibitUmi
fifit*.
lomnx, repetitur numettis tertix qcUulx in fixunda columna- Deinde ex additione duorfi oumeromiB Jd cft,
exter**
,
LIBER V
Cktatio pnmxcolumnx.&pnmofrcunJxcoIitninz Rt (Icimius numerus iccundz columna. Eodem mo-
I. i<7
do ex Icaindo numero fccun J e coluimuTy^ ex duscollatcrali conficitur tertius (ccnndzcolumnjRV Atque ex

tcrtionuiDcrofiicundxcoiumtiXj&rxeiuscoiUtcrili fit quartus eturdem fccundzcolumnxt&ficdeinceps.
Continentur autem in Icennda coiumna omnes numeri criangularcf. Non ^Htertertia columna ex fecunda
oiitur.&quaitacxtertta.&c. Semperenimin qualibctcoiumnarelinqnunturduzprimxccllulx^&numerus
tertis ceiluLc repetiturpro primo mirfrcrofequcntis columnart atque ex add tionc eius numeri cum collate-
rali prsccdcnris columnz conflatur (ccundusnumerus,&c.
H AC extniita tabula, defumunturnumeri peculiares ex ordinibustranfiicrGdibushocordinc. Numc-

ricuiuslib.tordintstranfiicrnilisordiQC (cribuntur , iidemque ordine retrocrailo rcpmintur , vldnio (em
percxc ptoi&pcnultimo etiam tunc (blum, quando vltimoxqualisdt Vcin(rcundoordinc(umiturtan- ^
tum numerus i.quta cum fit v!timus,non r^ccitur. In tertio fiimuntur quoque hi duo tantum 5. ^quia penui-
times non repctittir.cum ab vitimo non differat. !n quarto autem (umendi lunt hi tres. 4. ^.4. In nono hio- "imtri
^ p-5'^. 84. 84.5(1. p. Etindccimo hinoucm io.45.uo.ato.a5s.aio.i20.45.io.&c. Vbi vides.
lempcr tot numeros aflumi quot funt vnicates in primo numero tran(ucr(^, minus vno. Vt in ordine fepei-
,
modccimo4(Tumcndi erunt ni fexdecim 17. t3<$. d8o. 1580. 6i88.ia576.ip448. 24510, 14310.19448. 12576. fu^m^
6188. 2580. 680.156. 17. & fic de exteris. ,
e V 11 . 1 U E 1' deinde numero przponcndx funt cifi^.quot numeri ab eo inclufiuc numerantur vfqae
advldmumaliumptutii. Vt mimcro2.(lcundiordinu prxpuiunilacflvnacifiahocmodo.ic. Sedduotcrtij
ordinuhabcbnntnascif' os 500.50. Sictn nono ordine, vbiaflumunturoflo numeri, primftt habebit odoci-
fras , dxajidus Icpicin tertius f.x , & fic (emper minuendo vnam. Cuius autem radicis extraîoni indr uianc
,
prardidi numeri in quolibet ordine tranfuirfJi accepti, pulihrc indicat prunus numerus ordinis tranfucrlalis,
Vcqaumfupenori progrc/Tionc numerus 5. notat quadratum, & 5. cubum ,& 4.Zenfizcn(um,&c. ideonu*
merus 2. (ccundi ordlnu cum fua cilH , hoc modo. 20.inreruit radici quadrate Et duo numeri ex unio ordi-
:
ne allumpticum fuiscifris, hoc modo ^co. 50. radici cubic.x : Et eres quarti ordinis, hoc modo 4000. 600. 40.
iaJiciZ-.nfizeuficjr:dcqiuiuorquintiordinis,hocmodo. 50000. 10000.1000. 50 radici furdcfolidzt&c.
AM
1 vero vt proptu'. ad extradionem radicum accedamus fcicndum cil, radicem cuiuslibet numeri
,
habere toi figiiras.quot punda fub ipfo (Ignata funt, fecundum dodrinam fuperiorem. Item ad pundum viti-
mum ve.fiis?inillram pertinere ipfam fijûram fupra pundum pofium cum omnibus alijs qux ipfim verfus
,
,
finiffram prxccdunt. Ex quo pundo (ubvahatur numerus vt mox dicemus , (pedabit ad pcnulunmra pun.
.
dum Houra fupra ipfu rn ^ndum cum reliquis ad finiflram, fic de exteris.
V T autcmritcincipiatextradiocuiiislibct radicis, conflrucnda erit tabella quadratorum, cuborum
furdciblidonim, 6, (urdcluliJorum,& aliorum numerorum, qui ex nouun figuris Aiithmeucis producuntur)
cum (tus radicibus. Vt hic vides.
ce
fc l
f?
Cubi.
l
3.
r a
? Si
1 ?'
1 1 1 I 1 1 I 1
2 4 X 8 1 X iiS
5 9 J 17 J »45 5 XI 87
16 «4 1014 )*4
A 4 ,
8+ 4 'fi
78115
5 J I i>*i j
6 6 xi6 6 777 < 6 X 7995 S
7 49 7 I4i 7 16807 7 *»IH5

8 64 8 5 “ g jx7«8 8 XO97I5X
9 81 9 719 9 19049 9 47819159
e V R. autem non appo(urrim tabellas Zcnfizcn(briim, &: Zcnfiaiborum cau(a c(l, quod ciufinodi nu-*
merorum radices non êntnouis prxeeptis, vtpoffcadicetur. Sequuntur ergo tam extrudionum exempla
«liquot.
EXTRACTIO RADICIS QVADRATiE.

o •
SIT numcrmpropoilm, «7<>5» 01. ci quo mii debet radiiquadrau.
PR.IMVM ab*ltimopunao,ideft,ifijjura 6. ( Hocenim punftmnmam tantum habet figuram,

eum eam nulla alia pncedat )fubtrabitut maximus quadratus, qui fiibtrahi potell, niminim 4. & in Côtien-
teadmarginniiponiturciusradixa. In refiduo autem manent t pro Tequenti punito, quod erit 176. atque
itiabfolutiim eft vitimum punitum quod eftin operatione primum.
,
D N
E 1 D E paro diuiforem ex figura a.inuenta io Q^tiente multiplieau per ao. nimirum per nume-
rum radici quadratr inIiTuicntem : quem inuenio 40. Perhunc diuido punitum
fequensi7<S.&proQôtientcrepcrio(5. Ponoetgo primumQuotientcma.ad(i- i — loo — tf.
niuram, numerum peculiarem lo.in medki .&nouum Q^ticntcin d. ad dextram. j 6*

fub quo foibo diu quadratum }6. vt hi( ridea.
I>OST
'
. xr
i<8 GEOMETR. PRACTICjE

POST hrcmuttiptico tres numeros t.so.tf.uttcr(c»jf produco tiio. addo qoailratam}6.&(amraam
1J6.CX punô a7tf.dctrano»nihilqucrc!inquitur,atquc iuab/olucumcflûcnspundum:aiiudqtic (cquens
pun^m dl5a.
PA R.O iam diuiforemex totoC^tênteinnemo i<S>duôin zo.id cft, innumerum peculiarem qua>
drats radicis,quem inueoio 510. £t quia per hunc diuidi non potcH pun^him 51. peno in Q^tiente o.neque
opus c(l mulnplicare,vtrcpcriatur numerus (obtrahendus » ouianihil (ubcrahitur»cum o. mumplicans produ*
cato.£tnchcinommbusa)ijscxcradionibus»quandodiuiiorinuctusinpundopropontone femdquidera
condnerur : atque itaabiblmum cflpun(ûm 5:. pundumque inicquens c/l 5101.
PARO iterum diuiibrem ex totoQwticntcinuento atfo.dudo in numerum peculiarem zo. quem
reperio 5aoo.qui (cmcl in nundo 5101. continetur. Pono ergo totum Quotientem
a<?o> aoi pnusinuentumz(?o.ad (ininram>& numerum peculiarem ioJnmedio*&QimticntaB
I ].nuncimicntumaddcxtcram»cturqucquadracumi.(ubillo>nincxemp!opatet. •
MVLTfPLI Catio mumlupcrionim numerorum facit 5100. addoquadratum i.figurzimtca-
tzi fitnumcrus5£Of.quicxpundo5aot.dctradusntIrilinquiLE(lcrgoabroluracxtridio,raduqucinuema
edatfoi. quar quadrate» id cH.in Cc muldpliraca producit propolitum numerum ((75201.
ATQV£ hxccAprobatio.vcl examen cuiufuiscxtradionis, vt videlicet radix inumtatnfemultiptt'
ccttirvcl quadrate» vclcubicc,vclfurdc(b!tde,&c. pro qtialitatcradicis. Si enim in extradione nihil fuierai-
dum»vcluti in nofbo exemplo, neceliccil, numerum produdum arqualcm cflepropoiito numero» ex quo fa*
di eflextri(^(f: Si autem in cxti adione aliquid fuit relidum» illud additum produdo numero conticiecnu*
mcrumpropontum.infUiuiquoquepocidlcxamcnperp.vcly.vtio DiuiHone. Namdcxinucntaradiceab»
iicianturp.vcl 7.quoticsHcripoct(l.&rcitduumcoaoc< curtum in finifira partecruds, tum iodexcra» quod'
Quotiens, vd radix inuenca (it etiam inHar Diuilbris. Hoc enim rc(iduoin(emuJti«
0
X 0
plicato quadrate, vclcubice)&c.&«.xprodu(5ôabicdis 9.vci7.nccc(rccfl.rcfiduumhoc
&
ûalc c(l redduonumeri propotiti» (i abiiciantur ex eo omnia p.vel 7. nihil in cxtri'
dione rclidtim (it. Nam alioquin cx redduo cxtradionis,& cx produdo radietsinueo*
tarinfcmultjplicatx abiicienda erunt omnia 9. VCJ7. Hoc enim rc(iduumxquaiee(Te
4 X 4
drbet refiduo numeri propodti.n omnia 9.vci7.abiiciantur. In nonroexcmp!o»(i pro*
batio inflituaturpcT9 rcliduumf.mpcrdlo. Si vero fiat per 7. /labit exemplum exa-
minis» vthic apparet.
EXTRACTIO RADICIS CVBIC^.

SIT exnumero 259485190. extrahenda radix cubica.
C«A/V« PRr M VM
cx pundo 259 fubtraho cubum zi^. qui efi maximus in eo contentus, cuius radkcm ^.feri-
rsiiam bo tn Quoticmcad marginem. T.t quia rclinciuitur numerus 25. erit (equens pun(5him a3485.
fxttAiii*,
raJtxÛt
D
EI N i) 11 paro Diuilorcm hoc modo. Supra ratiteem inuentam ((.pono eius
5^—500 quadratum ^6 Etaddextramcoilocoduosnumcrospeculiarcsradicis cubicx»nimiruni
6— 50 500.tc50.vthic vidcs.Miiiriplicorupcriorcsduosnumcros5((Ac5oo.interrc»&prodado
loSoo.addo produdum 180. cx multiplicatione numerorum inferiorum &&50. inter
(c. Nam fumma io98o.crit Diuiior. Satis etiam oJttcbis cx duobus fuperioribus inter (c multiplicatis»
ntmiruicSoo.pro Diuiforc.quodinahjscxtradiontbus intclitgcndu quoq;c(l.Diuido ergo pundum meum
23845. perdiuiroreminuentuin 10980. fi: Qôticmcm2.fcri^pofihguram ((.prius inuentam. Pingopoft
hxcliguram huiufmoii. Ad dextram numerorum 5((. &50o.collocatoinuentam
5
<»- .—
300 1. figuram 2.& infn ram cius quadratu 4.&fub hoc cubum ciufdcm 8. Nam fi tam fii-
6— 50.-4. periores tres numeri 5((.5oo.& 2.qua inferiores tres 6.ô.6i 4.intcrfc multiplicentur,
8. &
produi^s 2i((oo.& 7ao. addatur cubus 8. fiet numerus 22528. quem fi cx meo
pimdo 25485. fubtraham , remanent 1155. atque adeo pundum fcquent cric
1155190.
PARO iam alium diuiibrcm hoc pado. Supra ^2. radicem hadenus inuentam feribo eius quadratum
3844. fi: ad dextram cofiiem numeros peculiares 300. Se 30. Multipficatioduoruni
3844^300. fuperiorum inter (e facit diuiibrcm II 53200. per quem fi diuidamr pundum
6x— 30. Q^ticps 1. pofi alias duas figuras z.(cribendus. Pingo iam figuram ta-
1155 190. fit
lem.Ad dextram numerorum 384.1.& 5oo.ponofiguramOproxtmc inuentam»
3844--500-I. &infncamciusquadratumi. &fubnoceiurdcm cubum 1. Namfitam trcsfitpo-
tfa— 30—1. rioresnumcri3844.3oo.& i. quam inferiores tres tf2.30.fi: Linterlc multiplicen-
tur» & produdis1153200.fi: iStfo. addatur cubus 1. fietnumerus ii550tfi.quemti
ex mcopDndoti55i90.dcmam,rcmancnt (29. £Acigoab(blutacxtradk>» radix-
qneinuemacfi tfzt. quxin fe cubtee multiplicata procreat numerum z39483otfi. cuifiadiidacurrefickium
i29.confUbituraumcrus propoficus 239483190.
EXTRA-
&
LIBER V L '
ttg
'
EXTRACTIO RADICIS SVRDESOLIDi€.

SlT numcnu jo3p5896£i.cutusradixrurdcibUdaqu»itun
PR.IMVM apunôxo395.rubcnhomixifnumfurde(bli<lum777d. ineoincturumiCuiusradiccnKS. Smntrfi.

(bibo in mamne pro Quoticntc : & quia numerus relinquitur 1619 ideo puniftum Icquens erit i 6 t<fZ^ 6 xu ^
DEINDE paro diuilbrcm hoc modo. Supnraalccminucntam(S.(cribo eius quadratum jtf.&Iupra
hunc eiuldcm cubum al^.&ruprahuncciuldemZcndacnrumiVeiquadratlqua-
^!uiix 6
n
dratum laptS. ita conAituatur progrcAio Geometrica afccndent a radice 6 deno-. 1 a
.
9 5
0000
minata tot terminorumiquot numeri peculiares requiruntur in eatraîonc lurdc- 11 1 0000
(btida. Et ad dextram colloco quatuor numeros peculiares requilttos.vtexem- 1000

plumon Arat. Multiplico duosrupcriorcsnumeros(quodlamcA}i29d.&500oo. 50 -
tnterle. Produûsnamquenumerus 64800000. erit diuiibr, per quem A diuida-

tur pun^m reli^m 261989611. polTct eAc Quotiens vel 4. vti 3. vel 1. Accipioautem 2. quia Agura i.cAnt*
mis parua,& 4.nimis magna, vt cx (Ruentibus patebit quem Quotientem 340 maig^ne Icn^ poA inu c ntam
;
figuram6. Kngoe^ talem Hguram. Ad dextram numerorum 1296. & 50000. pono Hguram Q^dentts
accepum3.&tnfraeamciiisquadratum & lub hoc ciurdem cubum 27. & Aib hocetu(3 emZenltz.nlum,
^
?el quadrati quadratum 8f.&(libhoc eiulHem furdclblidum 243. ita vtad dextram conAituatur progrdTio
Geometrica dclccndens denominata a Agura Quociemis 3.inucntatot terminorum vnoamplius>quotnu-
meri peculiares requiruntur: adeo vt vlumustenninusAtoumcrusAirde-
fi>lidusAgurx in uenta:, quemadmodum in cubica ex tractione fuit cubus. 1196—50000— 3.
Nam A ecToi numeri tranfucrlês inter A muidpii-
in quadrata quadratus. 1 1 6— I
—
ocoo 9.
c6cur,&adprodu£ios 194400000. 19440000. 972000.243 00. adiiciatur 36— 1000— 27.
rurderolidus243.cAiciccurnumcrus 2i4836543.quicx punbo 261989621. 6— 50— 8i,
detraûs relinquit 47153078. EA ergo radix lurdeA>!idainucnta 63. quzin ^ 43 -
(e AirdclblidcmuidpiicauiA nimirum quinquies ponatur hoc modo > 63.

63. 65. 63. 63. producit numerum 992436545. cui uaddûr reAduum 47153078. conAabitur propoAtus nu-
merus 1039589621.
QVOD A AipereActaliudpun^m.conAituendaenctprogreflio aAendcosdcnominacaatotaradi-
cehaSenusinuenta 63. quatuor terminorum, vt hic vidtx. Nam produdlus
78764805. ex ruperioribus duobus numeris inter fc multiplicatis clTctno- 15751961 —50000
uus diudbr. Deinde cx nouaHgura InucntacAct con Aituenda progreAlo de- 250047— lOOOO
(cendens vfquc ad Airdcrolidum illius Agurat quemadmodum fupra cum A- 3969— 1000
,
gura3.Ai6him cA. 63— 50
ATQVE in hunc modum radicem cuiufcunque (peciei extrahes. A
diligenter inquiresnumerospropoAtx radici infcruicntesi n
fupra docuimus. QuzlancratiomihiAmper
prxclara cA viia. Nam edamA operado videatur aliquanto longior cAc , quam par Ac, diAicilis t imcn non
S pe cum ignorari in canon poAic, quid Aiciendum At: cumtamenin cxtrîonibusabalijsArichmcticis
ds(quadrau excepta,) onuiic operationis diAiciiltas, vtinAnica fere memoria opus Atadreduendum
ca,qua; id extrahendas radices adhibenda Amt,vt in radice cubica extrahenda per aliorum rcgiilam, A adhibea-
tur, patebit: cum tamen cubicaextradiioAtlongefacjliorcxtradUoncAirdcrolida,&alij5iofcqucndbus,quz
fere inextricabiles Aint.
SOLA vna di Atcultas tam tn noAn.quam in aliorum excradHoneexiAit,quod nimirum dubiam inter- DiffitmL
dum At,numAguram nimis paruam in Quotii-Dte alicuius pundi acceperimus. Vein Acundopunôextra- «*.
dionisfurdclbiidf potuit cHc Quotiens vel 4.VCI 3. vcl 2. Nos autem accepimus 3. Si ergo certi cAe velimus,
tn accipi potuilTctngura 4.quaiôquidcmuipcrAiit numerus 47153078. valde magnus, faciendum pcricu-
Ium ent cum Agura 4.conAitucndoAilicet progrcAionemdeAemlcncem ^
ftmut.
Geometricama4.denominatam. Et quia quatuor numeri produdbtranf- 1296—50000— 4
Ucrlalcs cum furdcAalido 1024. faciunt numerum 297141824. quicxpun- 216—10000—. \6
dtoAcundo26i9S962i.fubtrahincquit; argumento clUAguramq.nimis 36— 1000— <f4
magnam cAc,acproindcAguram 2. nimisparuam; quandoquidem cum A- 6— 50—
gura 3.ules numeri procreari funt, qui cx propoAco pundo potuerunt fub- 10,4
tnhi. Hoc cigo remedium A adhibeatur, quamuislongiufculum, tuuAima
critnoArarauo extrahendarum radicum.
lAM
verocurinfuperiori cabcllaquadratorum .cuborum, Airdefulidonim,&c. omiArim ZsnAzen* cmrtxtm
A>s.ABequadratiquadratos,atqucadcoradicisZcnAzs.’nAcxcxcradioncmprztericrim; ratiocA,q todud|. fixm
ce^ZeaAzenAca,ZenAcubica, ZcnAzmzeAca,cubicubica,ZenAirdcAlida,&c.quamuiscruipoAint.lit:uta- f***>x^
ha,habrntumcnalbmctiamextradionisrûlam,quamvelexiplisnominibuscolligcreUcct. Vid licet,
E XT
R. A CT V
R. VS radicem ZenAzen Aeam, Auc quadrati quadratam, cxtr^c primo radicem qua-
dratam: Dctndccxhacradiccerucitcrumquadratamradiccm. Ha;ccnim;ricradixZenAzen(ica»qua:qaac-
ritur.
E XT R.ACTVR.VS vero radicem Zen Acubicam, id eA, quadrari cubicam, vel cubi qnadraum, ex-
trahe primo radicem quadratam .& cx hac deinde radicem cubicam. Vil primo erue radicem cubicam ,&ex hao
quadratam. Vldmacnim radix erutaeritea, quam quarts. Idem indicium liabctodcolijs r^dicibusnumero-
rum compoAnarum, vt dc radice ZcnAzcozcnAcai cubicubiâ Zenlurdcfolida, &c.
.
P RECJVi
70 GEO.METR. PRACTICjE
REGVLA PROPRIA EXTRACTIO-
nis radicis cubica;.
OyONIAM frequcodorvfus efl radicis quadrate, & cubiar apudMathemadcoSjquimaliaroronh*
dicam Jubet in Iludiolbmm mciam prrfcribcrc hoc loco rcralam propriam ad cubicam radicem extrahen-
dam: quemadmodum idem &
quadrata radice fecimus in noifra Arithmetica praîca. Relidis autem aliorum
reguUs,quod minus facilcs»minusquccxpcdiixfint, excerpam vnam quafi oouam ex fuperiori extradioacr»»
dids cubice 1 que (ic (e habet.
'
^ SIT eruenda radix cubica ex numero i8d 08^7»
RftMU ^ ^ primo pundo 1. ad nniftram fubtraho cubum i* maximum in eo contentum, nihllque remanet* ^
ritcrgofcqacnspundumSdo.&proradkcinucnucftfiguiai.
r«arw (H PARO(UUtTorem, multiplicandoquadratum hgure inuente, nimirum i. per joo. qui erit 300. per
qQCTnfidiuijampundum 8do.inacnioQuoticmcm i.prDfccnndaB|;uraradicia. Hwcducoindiuirorcra
r«dur ttf.
jooiacioquc 600. Dcindcducoquadratum noue hgurea. inuente, nimirum 4. in produdumex
priori hguraiunuliiplicata per 5oJioceft, in 3oiadoque 120. Pofbemo ad fummam duorum horum produ-
dontmdoo & uo.U cO, ad yio.adiicio cubum inuente noue fûre 1. nimirum 8. toumquefummam 718. ^
cxmcopundoSdo.fubtraho. Etquiaremanent iâ-critrltimum pundum 1528(^7. Scribo ergo inucmam
figuram 2. poft priorem I.
DEINDEparoeodemraododiuHbremnouumprovltimopundo. Nimirum quadratum todusra-

dicis 11. hadv-^nus inuente, id cfi , 144. duco iterum io 300. Produdus enim numerus 43200. erit diuUbr, per
quem fi diuidam meum pundum 1328^7 reperio Quwcntem 3.(cribmdum pqfi radicem i2.hadcnusinuen-
tam. Hancfiguramiaucntam3.nmUiterducoindiunoreminucntum4320o.tacioqaei29<$oo. Dcindequa-
dratumciuidcmnouefigurz3.nimirump.ducoinprodudumcxradicc la.priusinucnu, multiplicata per 30.
hocefiin 3do.efiicioquc3240.Pofircmoadfiimmamhorumduorum produdorum i2pô.&3240.hocdl|
ad 132840. adiicio cubum 27. ex eadem noua figuragenitum , ficque numerus 1328^7. qui ex puodo 1258^7.
* '
dctradusnihil relinquit. Atqueiuinuencacftîxi23.numcripropofitii8tfo8(^7>

OyOD firupcixitct aliud pundum» ducendus efiet quadratus totius radicis iz3.hadenu$inucntctn
30o.vt nouusdiuifor exurgeret, &c. Vides ergo in hac regula plus memorie requiri, quam io rupcriori.quam-
uis facilior (it, quam aliorum regube.Msmortamen cllo quando dubitas, an nimis paruam figuram in Q^«
,
tieme acceperis , nfiteias periculum de maiqri figura» vt fupra didum cfl
PROBL i;. PROPOS. jo.

IN numerisnonquadraris,tioncubi$»nonZcafizcnfid$,nonrurdclblidi5»&c* radicem verae
propinquam inucuire.
V A N D O numerus propofitus non efi quadratus, aut cubus,aut Zcnfixcnfus, aut furdc(olidus,&c.
Q
non potcR habere Tcii radicem, Icd per rcgulasTupcrioresinucnitur radix maximi quadrati» vd cubi,rd Zen-
j ; r_:
fiaenfi vdfiirddblidi indatonumero contenti. Vcigiturrciamus,qua
— uatiiim fradioadinuenumra^ccmad-
dendafit,vt habeatur radix propinquior vere,agendum erit hoc modo.
U.
Simet hi- M EROpropoatoapponantur aliquot btnarij cifrarum,
N VMEROpropoft
V/MEROpropoatoapponantur cifrarum fi quadrata radix propinquainquiriturs
,
>
ica. aliquot cifrarum ternarij,

velficubtca.aliquotcifrarui vd aliquot
: quaternarij, fi radix Zenlizenfica dcfideratur»vaftliquoc
mm vtl ^
qu^n2tijdfranim,fidclurdclbiidaradiceagttur,&:c.
^
Rdjxmda autem in qualibet Ipecic radicis numen» ei-

imrum albjuotics repetendus numero, qui m prt^cfiioncad initium prxccdcntis problematis pofiufcribicur
ttrmvy . fupn numcnim,a quo radix nomen fumic. V t quu fupra quadratum ponitur 2.idco pro quadrata radice appo-
ti. mJ mmcurbinectfrea1iquotic«, atpro cubica temx, quod lupra cubum feriptus fit numerus 3.&c.iuvtprora>
freph- dicecubicubicapropinqua apponendi fiot aliquot noucnarij cifrarum, quippe cum fiipra cubicubum nume^
^ 9*rcpcriaturdci(Tipcus. Idcmnumcrmcilrarumaliquodcsrcpctcndus rcfpondct quoque fignatiooibus
punderum, quefacicnde{unt,vtradixdccrahacur. Vtquiainquadrataradicccxtralicndafignacurfccund&
sffeiumdi queuis f^ra, proptcrca aliquot cifrarum binarij aferibendi fune i in cubica vero radice aliquot ternarij ci£ra<-
fimt- riun adiungendi fune, quu in ea extrahenda tertia queque figura fignatur, 8ec.
QVOauteplurcs btnarij, vel ternarij cdraru.&c.numcro^poficoapponcturteojppinquiorradixcniet.
ApJ*OSlTiS hoc modocifrisad mimeru.cx quo radix crucJacfl.cxtrwcda cfi ex toto ilio numero radix,
€«4 frm
Deinde ex ea radice abiectix ad dex teri tue figuris, quot cifraru binarij, vel ternarij, vel qua*
ttemJJem Vt fupra traditu cfi.
ccmarij.&cappofitifiicrc,rcIiquefigureradiccincegr3dabunt,cuiaddcdacflfra6tionumcratorehabcshgii-
abic&s.dcnominaiore vero vniutcm.cu totidem cilris,quot binarij cifraru.vcl tcmarij.&c additi fuemne,
j».
f ve] io.fi vnus binarius.vcl cemarius,&CMulditus fuit, vel too.fi duo binarij vd tcrnarij,&c.addin fiic*
:
iooo.fi trcs,& fic deinceps ita vt fra^fio ilia conetneae vel decimas, vd cen tefimas, vd millcfimas» &c*
.*
EXEMPLIcaufit Exnumerozp cxtrahendafitnulixquadraca. Appofitis tribus binarijs cifrarum,

hoc modo 2poooooo*inucnitur huius numeri quadrata radix 3385. minor quam vera, quippe cum in extra*
^tioncatiquid rcmanfcritiaddita vero vnicat^fiet radix 538d.maior, quam vera. Abieti igitur tribus figuris ad
dcxcram,propter eres cifrarum binariosadditos.erit propinqua radix rj^.mtnor tamen qua vera :at
5 5
maior quam vera. lUius enim quadratus numerus cll 28 rSêao* minor quam propofitus numerus ap. Hu-
ius vero numerusquadratusdlapr^l^^. maioreodetn numero propolito ap.
ITEM ex numero aptdo.cmcndafitradixcubica. Apponantur tres ternarij cifrarum, ve rurfus ha-
beantur in fraônepaitcs denominate aiooo. acq;ex toto numero apitfoooooooooo. extrahatur radix cu-
bica, quercpcrictur3077p. minor quam vera, quod in extradione fuerit aliquis numerus rcfiduus:atq;adeo
maiorqua vera» 01(30780. Abieti mbusfigurisaddcacra,propcertrcsdfivutcrnariosappofitos, enepro.
,
piuqu.
L 1 B E R V I.
.
mborquamvcra.cumdusoibmfittantum
»lnquiradi*aibica50Tj^.
ad .muldplic«urpropol.t.«numcru>f«
.oponunmr oo.aJnumcmmpropof.tum,»crt,igntu CNanidan«numtrm.&conflatusrxa.^d^Ûoneo^
5
!Crqaadtatumradic«.o. £. qSaquadra.i joo.&s-

aSbintomquam quadrari^cum coram rad«rcsqua:ranrar J h.^t proportionem
ftiarum radicum
dupli<acam:EftmtcmVad5.vtio.ad,.proptcrcaquod5.muliiph^^
i. lo. loo.
lÂcitcoo. Cencuplavcroproporaodecuplaidtipli«ac(l.Tunhocappofito
numcri5.dccupU. 500.
eaemplopatet:ctnproporuoradicisnumc«50o ad radicem 5.
CumcrEoradi«too.fitia.minorquamvera,criteiusTj.nimirumaT,radixna- ,
Reaecrgopracepimus.quandoappomm.
nierie^nor,quamvera:acpromae ZtS. erit maior quam vera.
turoMbiicicndame(rceicradiccai.vnamrigurim,»treUnqiiaturradi«aTd-
O V AN D O autem
•
apponumuroooo. multiplicatur numerus propofims, Tcrbi grana numerus 5 .per

—
Et quia quadrati 50000. 5.1» habet dupbcatam proportionem ruartun
1000 iôcrquadratumradicisioo.
vt 10000. ad i-propterca quod 5. mnluplicaTO
radicum : Eftautem 50000. ad 5.
duplicata eftproportu^ i. 100. loooo.
ocrioooo.fecit50oL. Proportioautemioooo.adi. ^
rBtoo.adi.vtinhoeexcmplopatetieritpro(*rtioradtctsnumert 5 (»oo.nt. 5. 50000.
qiurc(iradtxaJ 5 .diuidaturpcr
mirum a«.adradiccm m1meti5.Yt100.ad1.
ptocrabiturradix quadrata propinquaiTiJ.minor
quam vera, at ItJs* cnt maiorquam vera. Reflo
100
abiicicndas cOc ex radice 123. duas figuras , vt reliqua fiat ra-
ergo^cepimus , cum apponuntur 0000.
^*lffiRItationc/iapponanttiroooooo.procreabiturradix propinqua in millefimis.atq;iudeinc^

000. muluplicjttir
RVRSVS quandoproradicecubiaad numerum propolitum.vtad5.adduntnr
‘habemproporoonemfiiaram »a.rt.
damnumerasper/ooo.id'k.percub«mradicisio. Et quia cubi 5000.5.
radicumtripUea^t HUutcm500o.ad5.vtiooo.adt.quodmultipItcam .-o-
,0. 100. 1000.
10.
1.
Propottioautcmiooo.adi.tnpbcaueHpropoitionisio.adl.
«fecit <000.
5000.
YtinbMappofitocxemploapparcticritpropottioradicBnnmen 30 ooni- 5.
minimi7.^radiccmnumcti5.vt lo.adt. Qmcircaliradixip.diuidatur

minor quam vera, at ItS- erit muor quam vera. Reflcetgoptxccm-
oerio. fit radix cubica propinqua iTff.
efle ex radice inucnu 17. vnam figuram, vt teb-
^s,quando pro radice cubica apponuntur 000. abiiciendam
^“^\'Ml‘umodofiapponanturoooooo.inuenieturpropinquaradix incentefimis: Etft apmnantur

numerus per 1000000. td eft, pw cubum radicis 100.
000000000. in miUefimis , &C. Nam ibi multiplicatur
L^vîooooooooo.nimirampercubumradicisiooo. Caterae^cmmiôônftrabuntur.
verbi grana, quando adduntur
ÊÊ cfiinalijs radicibus. Nam in furdefobda
Tcro diuctCi nuo
00000. fit^ltiplicatio per 100000. id cH, per
fiirdcfo-
t. lo. 100. 1000. loooo. looooo.
^
liduroradicisio.Êtproportioiooooo.adi.eftquintu-
plkauproportionis lo.ad nvtin appoCto excmploap-
parct, 8ic.
‘PROBL. j6 . PROPOS. 21.
R A D I C E M cuiufquc genetis cx dau minutia exttalicre.
“oVo“lî^rmirurirfoeriVfra1firv^^^^
•.•,rcducendacntadhancfimpbcem
Vtfiqiwrcnda radix quadnnexhacmmuuaminuux
CmpU^. fit
Tt ERliV?^”adh«rat biVi^ , era^^

emus radix
nominationis. Vt fi quiercnda fit radix
cubica numen i Jfjcduccndus ent ad hanc fraflionem
ciusapmUationis.qta
“*’‘“sfvIin^'^r,*ddenominator minuti*, vel vterque numerus careat radice
Vtueque$.nequc.‘ neque, t.habentradicem
defideratur nonhabcbitiIlaminutiaradicem,qu*qu*ntur.
prarpfc.propterea quod denorainaot in
prima,iiumcratot vero in fccunda.fl vterque numerus in
quadam
tertia minimos tcrmi-
E S autem, an dau fiaflio habeat radicem quzfitam , nec ne , fi eam ad radicem ^bere:
quoquedaia minutu ^dem
nosreduces. Sinamqueitarcduflahabueritradicem.dicetur
non hlbuerit , neque propofita minutu radicem lubebm Vt fi
. &Wero redufla ad minimos tcnjlinos radiflm
proponaturminuriaJ;.volofcirc,anhabeatradiccmquadratam;EtrctLaaadmmimosteniuno^^^^
quidraumdiccturhahercminutii fita pry
L«m qmdratim lubet ?. Hanc ergo eandem radicem
mominutia.;.nonhabebitridicemquadranm:quianequetuiminimistcrmmis,adquam reducitur,.^
^
radican cubicam 4. eandem nimirum quam habet minutu ^
in mi-
habct.Pari ratione minutia f{- habebit ,
Minutia autem J J. radicccubica carcbit , quod tmnutu f. ad quam m

nimis tctminis,ad quam illa reducitur
minimis terminis r«uocatur,eadenicarcau EtficdeaUjsi
^ ^ QVAlî
;
iy% GEOMETR. PRACTIC^

QV AN D O ctô minutiaad mtnimosrcuocata terminos ndicrm (ûziiMmnon KalMierit>exqQircii«
dacricradiic propinquatam numeratoris, quamdcnominatoris, apponendo WdcKcccvihquc prius numero
aliquot citrarum binarios, vel ternarios, quatcmanoruc,&r. prout quadrau radix, aut nibica,aut ZcnlizcnHca*
&c.mquiritur. Si namque radix propinqua numeratoris perpropinquam denomtnatoris radicem diuidatar»
prodibit radix propinqua, quamquxrimus. Verbi grana, ft proponatur minutia^ cuius radix quadrata inqui-
renda lit.appofitis tribus binarijsofranim reperietur numeratoris radix propinqua % denominatoris ve*
ro Siigtturiila per hanediuidatur, proucnict radix quarlita faus propinqua. Idem iudicium dea-
Ujs rîcibus habeatur, 11 memineris tamen.in cubica tam numeratori, quam denominatori apponendos ciTe
aUquottcrnariosdfbrum.vtpropinquzeorumradiccscnuncur: InZcnliaebiica vero aliquot quaternarios,
&in fiirdclblida aliquot qoinartos,&c.
QV I A vero molcAum eflinquircreduas radices propinquas, vnam pro numeratore propoHcxfradio*
nis,&:prudenominacorc alteram, traduntura Cardano, ficTart^ca pro radice quadrau & cubica, qwe nimi-
,
rum magis in Trufunt,pcculurcsquxdamr(ûiz,quashiccxplicarciubct, quippe cum in cis untummodq v-

nius radicis propinquae inuentionc opus fit.
Aliitx-
ts
PRO quadrau igitur radice, duc numeratorem indenominatorcm,& produ^numcriradiccmqui-
draumproqinquamdiuidcpcrdcnominatorcm: Vd numeratorem per radicem illam propinquam partire^
Vtroq;n. modo radix propinqua fnîonispropofitaegigncttir £t (i quidc propinqua illa radix numeri pto*
rrthf/t 0» dudi ex numeratore in dcnominatorcm fuerit minor quam vera, reperietur priori modo radix frafdonispro-
dW/4 m- pinqua minor quoq, qua vera;proptcrca quod numer* vero minor diuiditurq>o/lcriori vero modoinucnutur
'**^**- radiepropinqiiatTadionismaioriquamvera.quodnmcdhiUiofiatpernumcnimvcrominorcm.Contrarium
cuenict,li radix illa propinqua numeri ex numeratore in dcnominatorcm produci riicrit maior quam verx.
Nam priori modogignctur radix fraîonis propinqua maior, quam vcra.poAcriori vero modo minor, quam
vcra.vtperrpicuum^ Hancrcgulamproporuiquoquclib.4.cap.i.Num.5.ibiq;caDdcmdcmonnraui. £x«
emplum humscriam rûtx ibidem hal^
PRO
radice vero cubica: duc numeratorem in quadratum denominatoris, & produdti numeri radicem
cubicam propinquam diDideperdenominatorem: Vel duc dcnominatorcm in quadratum numeratoris,^ per
Qumeriprodudi radicem cubicam pro^quam partire numeratorem. Vcroqicnim modopropinqiuraout
propoticx minutia; proucnict Et prion quidem modo, fi illa radix cubica propinqua fuerit minor quam vera,
reperietur radix propinquafraîonis minor quoq; qui vera «propterca quoddiuilio bt nnmeri vero minoris
perdenominaiorcmfraAionis. Siautem radix illa propinqua luerit maiorquam vera, gignetur quoque radix
propinquafraîonis maior quam vera , quod tunc numerus vero maior per dcnominatorcm fradbonis diul-
»tur.Poilrrioriveromodo,(i radix illacubica propinquior fuerit minor quam vcra.producaur radix propin*'
quafraônismaiorquamvcra,quodtuncdiui(Iotjacpcrnumcru verommorem: Acdillaradixcubicapro-
pinqua fuerit maior quam vera, em inucnca radix badionis propinqua minor quam vcra»quandoquidc tunc
diuiditur numerator per numerum vero maiore. Exemplum in frarônCf^ habente veram radice cubicam
^ Du(ô numeratore Rin 719. quadratum denomirutons 17.61 numerus 5dii.cuius radix cubica cb 1$. Hrc
ûi/a per dcnominatorcm i7.ficii id cR ^pro radice cubica fradtionis ^
Item duiô denominatore 17.10
d4.quadratuinnumcratorisd.gigacnirnumcrusi7i8 cuiusradixcubicaclltz.pcr quam lidmidatur numera-
tor 8.lltQômnSf.^hoc cA,^.vt prius,pro radice cubica irafrionist^propofitar. Alterum exemplum infra*
dioncy non habaitc veram radicem cubicam.Dudo numeratore 5. in 49. quadratu denominatoris 7.6tn*i-
mcnui45.cuius radix cubica propinqua ^r|f.(inuenta per appobtioneduoru ternariorum cifranim)diuila
perdenominatore 7dît Qôcientem ^^^hoc cA, « • pro radice Iraôius ^ Iccm dudo denominatore 7.in
25.quadratu numeratoris 5. iit numerus 175. per cuiusradicem cubicam 5 propinquam inuentam perap.
p^tioneoooooo. adi75. 6 partiamurnumcraiorcm 5.inucnicinusQuocientcm ff^.proradicccubicapro-
pinquadatxlniônisâtqriudcalijs. Porro hoc modorepciwirradu iradtionis propinquior, quam perfu-
perioremrcgulam;quiahiclblumvnusciTorirrcpttproptcrracftcmcubicam propinquam, quar vera non cA»
mancntcumdcnominatotcin priori modo, quam numeratore in poAcriori,mptoprialuaquandute; atin
fijperiori regula duo imcrucniunt errores, propter duasradices cubicas propinquas quz vene non funt.
,
DE.MONSTRO vcrumq;huncmodumparirationc. Q^do

numerator inquadratumdenoms*
natoris ducitur, erit produdi numeri radix cubicavnusduorum mediorum proporrionaiium inter numers-
torem ac dcnominatorcm collocandus iuxta denominatore, ve cooAat ex ijs, quz propof 18. huius lib.dcnioii*
AiataCinL* Eritigiturproportionumcratoru ad dcnominatorcm triplicau proportionis radiciscubiezin-
f **^*v ucntz ad denomioatort m ;EA autem eadem proportio numeratoris ad dcnominatorcm tamquam cubi ad
**
,
ra.« 04
. triplicataquoq;proportioiiisradiciscubicznumcrator» adradiccmcubicamdcnomtnaioris. Igitur
eritradixcubicainucnuad dcnominatorcm, vt radix cubicanumeratoris ad radicem cubicam denominato-
e r.min»-' ris: < ac proinde minuda.cuius numerator radix cubica inucma , ac denominator ipfcdrQominacor, zqualUc-
f*' minuciz, cuius numerator radix cubica mimcratoris, ac denominator radix cubicadenominatoru.
p,
^ minutia e A radix cubica fndionis propoli» tu quoq; illa cnc radix cubica ciufdem fraoio-
.
ois. Dmiiacrgoradicciliacubicainucnuperdenomiiiatorcm fiaCrionispropoliue (quzdiut(iofit,quiailla

radixcubicainuLntatAfradio.acproinde.vtcognofcacurvalormmutiz.cuiusnumeratorradixUla inucn-
ta » ac denominator ipfcmct denominator fraSionts propobtz diuidendus cA numerator huius minutix per
.
eiusdcnomiiutorem: alioquinfiUlaradixcubicainucnca foret numerus inrrgcr, diuHio facienda non dlct^

producetur radix cubica Aactionis propolitz quemadmodum ex diuifionc radicis cnbicz numeratoris per ra-
:
dicem cubicam denominatoris procrcattu' radix cubica fradrioais propofitz^.quippc cum minuiiaiiil aliud (ic,
quam numerator per dcnominatorcm diuiAis.
QV N O
A D vero denominator in quadratum numeratoris ducitur, erit numeri produ^ radix cubici
vnus duorum mediorum proportionaliu inter numeratorem, ac denominatorem, collocandus iuxta nuniLTa-
tore,vt ex dcmooAratispropo£i8.huius lib.nunifcAu cA. mrAu cnc proportio numentoris ad denomi-
LIBER VI.
.npUnu proportionts numeratoris ad tUam ndicem cubicam inuentara quemadmodum & pro>
»75
,
j radicis cuoicx numeratoris ad radicem cubicam denominatoris, eadem illa proportio numeraturis
acnominatorem tamquam cubi ad cubum , triplicata e(l Acproptcrcay vt liiprai minuria.cuius numera-
. , :
tor ipGmict numerator riaiônis proporit£> denominator vero radix lUa cubica inucnta>arqiulis erit minutix,
} e*' inumeratorradixcuhicahuroenuorisriÂionispropoltcXi&dcnominator radix cubica denominatoris
t .em fraifrionis. Quocirca
diuilb numeratore per illam inueocam radicem cubicam prodibit radix cubi-
»
ci .actionis propoftt.:^
«>
PROB.L 17 . PROPOS. li.
i ;
K A DICEM quadratam cubicam in numeris non quadraris » & non cubicis per lineas
Geometrice muenirc* j
. SIT datusDumcru$To.reprxfentan$quadratum 10. palmorum, vd pedum. velaliammmcnrurarum.

Capiatur linea A.palmorum, vel pedu 10. &c.& linea B,palmi,vd pedis L* louenta C, media proportionali in- A I/ Aw
ter A>& B. Dico C> cneradicem quadratam, Huelatus quadra-
tum, numeri A. ib. ^ Q;^niam enim quadratum rc^C.X' A- btr.^
quaiccftrcdjngulorubA,&B,compr(.hcnlb: EAauttmboc
rcdangulum lo.quodvnitasB. numenimA, lo.mulriplicans
D.
rcdbm C. cllc latus quadratum to.
procreet lo.perTpicuumcfl. E.
palmorum,vcl pedum. &c. quodeflpropolitum. 6 .
RVR.SVS « inucOcisimcrA!!,&B,duabusmedijspro- Cij.kmi»K

portionalibus D,& E
Dico £,qux minori I B, propinquior cA, latos cfle cubicum, fiuc radicem cubkam, nu-
meri 10. ^ Quoniam enim cubus redx E xqualis cll parailelepipedo fub quadrato redtx B 1 & Tub A , rc 6a HTfmR4
>
.
comprehenib: EHautcmhocparallclcpipedum 10. quod vnitasB, Ce multiplicans Eciatquadratum i.&qtia.
I ' dracum i.muIupUcans numerum A, 10. gignat 10. liquido confbt,rc 6 bm
ByciTe latus cubicum lo.polmonun,
Vel pedum, &c. quodc/lpro~ontum.
»74
V''.'
t-
^
:a- ^
GEOMETRI
RA CT C P I iE
JE.
I
i..
LIBER VII. r*r iq ./
'
w ^
•1,1'
.o;
.
r ,1
De figuris Ifopcrinietrisdifputans: cui Appcjidicisloco aiinedlitur

brcuis de circulo pcrJineas quadrando cradlatiuncula.
'
0 BILIS Mcfrtji^nsde ifeperimetrisfigurisfimberupud omnes hahiU efidijfntn^
tieitn qua vtdehcet inqmrtturt •vtra duarumfit sisera maior , crcafiaaert ^qusefit
omnium mtximadrcapacijpma. Non pauaemm rerum (Jcometrsearum tgnarihae
in rehallucinattpms , putantes figuras Jfoperimetrns , qua nimirum aquales ambttm
.
continent, efietnterfeaquales,fiieeajHecapiês* immoecontrarto,quodmtrumefi%
nennuBs,qui/e Geometras appellant ^ddua vixpoffunt,vt credant, daripofe duas fi-
guras ifiperimetrasmUrfio’^
'
'•*iles
,
quodtamen f
eripojje , clartJJimepropof. 2 o. 2 t, 22 *hn~
tusdctnonjlrabtmus.
DkFINiriONES.
I.
mistlrs
fl*«»o«ISOPERIME »'R^ figurxfunt ,
qu® zqiulcs ambitus concinent.
tr4rmm
1 r.
Plterarum
fMMn. REGVLARIS figura dicitur ca, qua* & arquilacera&xquiangulaeft.
I I I.
t
CENTR VM figtux regularis didcur pun^m illud, quodtcncrunt^ft circulifigurzinfcn-
pci,velcircum(cripu. ,
I V.
AREA cuiuslibet figurz dicitur c. ts, ipatium fiue fupcrficics intra latera ipfiuscom-
prclicnla.
V.
OMNE (olidum rei. i(cui nirumbalesa:quidi(lanresrunt,&arquales,Iateta-
ad bales re^ . 'ftParai.Jepipedum) contincrididtur(ubaltecabafium,ac
perpendiculari ab' alteram prorraifci.
QVlAnimiru' tuninjicaclongitudincni ac lacicudinemfigarK, pcrpcniiicularisvcro
ltiQulincm,liucpror n dcmonflnt.
a OR. /. PROPOS. I.
AREA c ;ttKangub xqualis cft rcdangulocomprehenlb fub perpendicularii vertice'

tffiu adi otrafla, &: dimidia pane bafis. Item rcdfcuigulo comprchcnfo fub fcraillc
perpt axutaris,&cotaba(c. Vcidcniquclemilli rcftangulirubcouperpcndiculari,&
tf-* 4f«4f tot.ibalc comprclicnli.
S I
^triangulum ABC, en coiiifVfTictA,a<l baTun B C,ducaturpcrpcndiculiris ADaiiuidatquepriiao
mliir
0
W
LIBER
hifira BC,bifuUm,nin prima figuiiPcr.A,duciturEAF,
VII. ’75
in viramaucp.irtcni zqunlinan;rcdcBC compl: ,
rcdlangumm BEFC, * qnod cric duplum trianguliliABCji

1 * 4rfrim.
Icvm duplum redUgifU ADBEQ^rcreflanguiu ADBE,
uod nimium continetur tubperpendicuUn AD»&(limi>
3 iobifisBDaZqualccfltrunguIoABC Diuidat fecundo
j^rpcndicuiarisAO.bjnmBC.nonbifjrumivdcuunca* ~ -
'
<tttnl>irimCB,protrai3am,vtina.&5.figura:Etp<TA,ducatarnirrusAFjnvtram:]UCpartcm*quidirtansre.
&^BC,complcamrqucrciaanTOlumADCF.Diuiradcindcbari;BC.b;EiriammG,ducaturreft;cBE.GH,ipfi
^,xquidirtantcs.'critaucGH, mjualispcrpcndiculaii AD.î Qimniam igitur rcaangulumBCFE,
duplum cn-ffim.
clt tr«nguli ABC;'Itcm duplum rcitingiili BEHG: erit rcftangulum BEHG.quod
condnnur fub ‘perpendi. '''A™»-
culariGHiVelADi&dimidiobansBG,xqualceriangulo ABC ‘
e/a.frim,
•
SECETVR.iam pcrpcndicularie AD.vcl GH, bifariam in f.agaturq; per t. ipli ECparallcIa KLDico
triangulum idem ABC,iûalcquoquceflcrc)amguloBCLK,ini. 8: 2 .fiBura. Item rcftanguloBCL.Mun
Ii-
5
,^_iromprchenlb nimiru fub ID, vel IG.femifle perpendicularis A D.vel HG. Quoniam n.trianpilu ABC, tu 7»"*
'
dmiidiumeftneaanguliEC.ciurdemq-.dimidium etiam eUreflangulumBUSqu^rcaangula BULE,
luper*»'’^™^
xquaJcs bafesiaualia liiiKTqualiaintcr fc erunt triangulum ABC, S: rcfiangulum BU Et quia reflanguiim
>>
hfi.w*,
3F,contcntum fub perpendiculari AD,vcl BE 8t bafe trianguli BC, duplu cft trianguli ABC,crir triangulum •
“
lcinijnilliusrci5languU*quale.Arcaigiturcuius!ibcttrianguli*qualiscB,&c.quodcratolkndcndum,
THEOR. u PROPOS. i.
AREA cuiuslibet figiirq regularis iqualis cft rcihngulo contento fub perpendiculari i
cen- %.lcr4
‘
trofiguriad vnum Utus ducb,&: fub dimidiato ambitu ciufdcm figuri. Aw»f»a
® f$a^ mi
"IT figurarcgulariaquicunqucABCDEF,&eemrum eiuspunflumG, aquoducaturGH,perpen-
dicul. is adviium latus,nempc ad AB Sit quoque rcflangulu IKLM.eontcntu fub lK,ru»{qualis
Iit pen^.
:
diculariGH.iStfubKL.rcauquiiqualisponaturdimidixpartiambitusligurxADCDEF.Dicohuiercaan-'^
'guloiqualcmcirefiguram regularem ALCUEF.Ducanturn. ex G,adfingulos angulos Imcxrcax.vttou
fi-
^rain crugularcfuluatur.qti^
omnu^quuiaimcrlc erunt, vt
in corollario propoC 8. lib.i.
EucL dcmoilratumcB anobis

proptcrca quod omnia latera
triangulorum a punôG, tX‘
eunradht interxqualia, habe,
ant^ bafl-s xqaalcs , nempe la-
tera ngurx regulari?. ‘Hinen.
c/firitur, omn angulos ad G,
r. hum.
Arcalgitureul^fiSi^rxt^^^^^^^^
THEOR. j. PROPOS. j.
â^guTum S,S5uaS^ft'pcVl^^^^^^
’8“‘-*^‘‘vnumUtusduax,alterum^.,«
vcroxqualcambimicmldci^fi£«.
triMifult
SIT rurfus figura regularis ABC,
D
«uius centrum • a quo perpendicularis U mnMbt
ad latus ABiducb ftrDE;trianguIum vc-
rd rc^ngulum D£F> habens angulum
E»rctûm ,& latus DE, arqualeperp^di*:
ciilariDE.latâutem £F, aquale ammtoi
Bgura;ABC.Dicotriangulu
f w.a-x, us w
DEF.iigurx
IÛi .e
'
DEFG-3tdiuilaEI bifaruminpunaoH,dueaturHr,xqul-
.5..-. .vwA-.xgu.u.s, uLni.con:cniumiu L>h. pcrpcndiculari.& fubEH.dimidio
DEF.N,m rcflangulum D-
S»V(ldEuTrri^SDF?r‘b"*'"^
EHftBcbmidiumrcftanmbDE^
'‘'^^"gobDEHl.IHFGi' Fnjngulum
quoqueDEF^dmmelle.ufdcmrcaxniupEFG. Igitur&li: gulumDEF, xqualeeritfi,mJ*^C. J/..C
'
Arcacigocip^tfigur«rcgulamxq.ulBcfttriangulorcfUgulo,8;lquoddemonfUdumer«.
THEOR,
ACTICi£
1{0P.
AREA cuiuslibet circuliarqualiscflrcd^gulo comprchenforub fcmidumctro, 5C dmu-
diaca circumferentia circuli.
ESTO drculus ABC, cuius (cmu}uzntterDB:Rcdangulumautnn DB£F,cotnprchcnruinfubDBi

irculi*&B£)rcdajquzarquaiU fit diniu2uuedrcumfereDti{circulU!>ico aream circuli ABCx.
qualem ede rcî^lo DBEP.
— iVoducaturcnimBEkincontin&u,
P I
ponacurq: £G|CqualisipltBE|Tt
- ' • * litBG.rc^scoualistoticitcumfi:-
rcotiicdrcuJi.Coniungantardcni.
ET ^ qucpunt^D.G»rcâDG.*Quo>
ntamîcur circulus ABC, xqual»
tktm dltnanguloDBG:^ EHautcm triangulum DBG*rc£bnguIoDB£F,arquaIe;quod bads trianguli dupla mba>
4/ nstriangtili;(ld quod ctiamcxdcmondradoneaatccedcnmpfopoCliquctivbiodcndimuSt triangulum D£P«
xqualccflcrcftinguIoDEHl:^ erit quoque circulus ABC, rc&ingulo DBEFfZqualis. Arcaci^cuinsliba
circuUzqualisdl rcdanguloi&c.quoc ofUndendumerat *
THEOR.J. PROPOS. j.
mni triangulo rc61angulo,fiabvnoacutorumangulorum vccunqueadlacusoppolicum

linea rc^ducacur,cncmaiorpropordo huius laceris ad eiuslcgmentum,quod prope
angulum rcclumexilbc,quam anguli acuriprxdi^ ad cius panem didfo fegmenr ilatC'
risoppolitum.
SIT triaogulamredangulumABC»ruiusangulusC,llcreûs ;
ducaturque ab actito angulo A» id
latus oppomum BC rciSa A D , , v tcunque 1 Dico maiorem cllc pro-
portionem re<5bc BCadre^m CD,q"aro anguli BAC, ad angulum
CAD.* Quoniam enim reda AD» maior quidem eA» quam AQ mi.
nor ver-' quam A B;1I centro A»intcruallo autem ADtCUculus deleri,
batur. fecaoit is rcAun AC protradbm infra pun^m C» vt in £• at
,
vero rc&am AB»fuprapun^mB,vtin P. Et quia maior cA propor-

tio trianguli B A D»ad fcdoremF AD»qua triao^li D AC,ad £ dor^
b DAE,(proptcrc3 quod ibicApropordo maioris inxqualitatis. hic autem minorisinxauditatisj^ erit quoque
c2S.f$Hm. permutando maior proportio trianguli BA D,ad triangulum DAC,quam A doris HAD. ad ii-dorem D«\^ <
Componendo igitur maior quoque erit porportiotrianguliBAC» ad triangulum DAC» hoceA. rcdxBC»
adreoamCD» ^ ( habcntcnimtriangulaBAC«DAC» eandem proportionem » quam balcsBCi CD>^
uamrc&orisFAEtadfcdorvm DAE hoc cA.quam anguli BAC, ad anguJumCAl>,*qnod eandem habeant
‘opertionem Tedores^quam anguli.Quocirca in omni triangulo redangulo,&c.qaod demon Arandum erae.
H>€C propoAtio veraquoquecAin triangulo non rcdangulo» dummodo angulus C» maior At an-
'
imiAD>maiorAt,quamAC.minorvero,quam AB»^*
O R. <3^ P RO P O S. 6 .
OPERIMETR AR VM figurarum tcgnlariunl maior cft illa >

quarplurcs conciaci
angulos, pluravc latera.
^
mttrju, SINT duxAgurxrnpilaretiA>pcrimetr.c ABC *F,hakcatqur pluralatera, Aucangulos Agura ABC,

quam DEF.Dico ABC,r .jiorcn» dTc.quam DEFJ atuf er t cirâ Aguras circuU,a quorum centris G,
H» ducantur ad BC, £F, per-
pendiculares GI, HK, * quas
diuident redas BC £F, bifa-
riam. Quoniam igiturAgura
ABC plura habet latera, qua
D£F , Abi iA>pcrimctra, cm-
dtur,vt latusBCAcptusrcpo.
DCum meuatur amoitum ii
gurxABC, quam latus EF,

ambitumAgurxDEF.Qua-
'
relatusBC, minusericlatcre
£F , idcoque BI, medietas la-
teris BC» minor, quam £1^
s£F.PonacurKLuequ 3 lisipABI»&dacanturred.( wH»H£,HF,GB,GC»^£tquiaomnesar-
^funtxqualcSiqu^&redxAibtenfxxquaicsponaimir; erit redaEF, ita Aibrosliiplcx ambi-
« tusfi.
, 1 .
LIBER V I I. *77
tosfignrxDEF.ntrcusHFirubmuiciplexedcircunircrcnti^circuiiDEF. Eatlcfnr,;r3tioncitj multiplex
bitas Hgurr ABC*re(Sj; BCjiicut moltiplex cftdrcumfcrcnda ARCârcusBC ‘ Vt aiic areiu E£,ad etreumfe* e ••
rentiam ctmiliDllF, iucfl angulus EHFiad quaruorreôs. Igitur erit quotjue vt reda EFtad ambitu (igune fsfixf*-
0£F>hoccB, ad ambitum f^nrABC»iUi 2 qualc>iu angulus EHF,a(lquaiuorrcdos:Vcautc ambitus Hgurx
ABC,ad rc^m BC.tracfl circumferenda circuli ABQad arcum BC**bocciliita quatuor rcftt ad angulum B* j j
CCExatquo imturvt reda £F»ad rc&a BCt^ hoc cfl>vc rc&a £K ad rcftam BI;hoccfl,ad rcfba KL. luanguT a ftxti,
trt «r» _ t .1 _ _iP_ Tir^r* f\ n : »... n^ltr . J t u/-hi « : ? ttl". j i_
bqitam duldem anguli £Hlv»ad angulum KHiUHdcoq; hi aioc erit angulus KHL, quam angulu
^'"'* *'"*'* - -->•
Cum igimranguU HKL,GrB,lint xquales,motc 'b,*‘critrenq
erit reliquus angulus HLK,tninor reliquo ^gulo - G ,e,
BLFiatigiturangu!usKLM,arqualisaaguioGBIicadctq;LM|CxtraLK;conueniaq;cumKH.produdav]tra kss.fnm.
HdnpundoMtônum igitur duo anguli B.Iitriangu Ii GBI,arqualeslunt duobus angulis L»iCtrianguliM-
LK,&LucTaBI,LK»rqua1ia,tcruncreda;GI»MK.a^)iwcs.RedacrgoGlimaioreA.quamrcdaHK.Quamob
rmreChngulumrubGU& dimidio ambitu figurxAfiC»contcmutmaittseritrcdangulocontcmorubHK»&
dimidio.ambicuBgur^DEC.quirquaUsponirardimidioambitusBgurzABC^^Qôcircacuilludrcdanguiu _
oftenCum litarqualchgu^r ABC. nocautemBgurxDEF>zqua]e;maiorquoquecritHguraABC(quamBgura
0EF* Ubpcrimetraruin ergo figurarum rûlaruim maior efiiilai&cûoa erat oAcndcndum.
PROBL. /. PROPOS. 7.
PROPOSITO duo latera finr inaequalia, fuprarcliqunmlacustriangv-

triangulo, cuius
arra
Ium priori lfbpcrimccrum,ac duo habens lareravqualiajdcTcnbcre. trtMmgtda
tf
fiitimrtir
triangulum ABQcuiusduotatera AB,BCfintin 2 qualta,ncmpe AB,maius,qunm BC;qportcatq;
SIT
(upra AQconllrucrc
Milhticrccriangulumllbfcclcsiatquciibpcrimctrumtriangulo
trianguli ABC» Sumatur reda DE, axûalis trum tm-
mt
duobus Lucribus AB,BC,limul,diuidaturqucoifirum in F.* Et
ribus AB,BC,limu _ ^ £kU smt
fatere AC.emnt quo-
quoniam tateraAB,BCifimuI maiora funt:u
IfifitS,
que DF»F£tfimul» maiores quam linea AC Atq; ob id tres Imc 2
AC,DF, F£> iufcrcUabcbunc, TtquxUbctduxfint reliqtia
maiores. ^ Si igitur ex iplis conficiatur triangulum AGC hu.fem.
cfFcdumcrit, quod proponitur. Erunt enim latera AG,GC 5 f £
& inter Icxqualia. & limullumptazqualialateribus AB,BC*fi«' ‘
muirumptis:<
iptis:Additoigiturcommuni ACcrunt triangub ABC,AGCilbperimecra.Propontoigittir triangu*
to cuius duo latera fine losqualia^fiipra reliquum lanu crianguIum,&c.dercripfimus,quod faciendum erat.
SCHOLIVM.
Cadet aatemneccfTariopundumG>extratriangulumABC:$inamquecadercttnlattuAB,nad '
pundum H,* cflTctdudarcdaHC, minor, quam HB,BCfimul,&ob id trungumm AHC,noneflctifoperi< ta^.prim,

metrum triangulo ABC cuius contrarium ex conflntdioncefi demonfbatum. Multo minus cadet pundum
C,iotra triangulum ABC Quare extra cadet, quod cfi propofitum.
T H E O R. 7. P RO P O S. r.
DVORVM triingulorum ifopcrimcirorum eandem habendum bafim , quorum vnius

duobKerabnczquaIia,alccnu!veroinzquaba> maius cricillud,cuiusduolaccrazquaba
lunt.
ESTO triangulum ABC , cuius latus AB , maius fit

nmttrt
BC, n«» tf0fet
latere ^conflituaturquc ruperbafim AC, trianguloAB^
k.
e, triangulum Uqpcrimetnim AOC. habens latera AD , D-
C,xqualu&intcrfc,& lateribus AB» BC fimulfumpcis. Dico
triangulum ADCmaius efie triangulo ABC Producatur enim ,
AO»ad panes D.fitq^ 0£»zqualis iptl AD , fiue ipfi Duean • DC

tttr quoque rcdxOB»BC ^ Quoniam igitur AB, BE, maiores
(unt,quam Ab.hocc/l.quam AD,DC.fimul»hoccfi,quam AB,
BC, Ii inul;ablau communi AB,crit B£,maiorquam BC £c quia
latera £D,DB, trianguli EDB. xqualia funt lateribus CD, DB,
trianguli CDB. AtvcrobafisBFjbafcBC.maior, « erit angulus
Cir.îN.
KOB.nuibr angulo CDB.Qârc angulus EDB,maiorefi, quam
dimidium anguli EDO Ellaucangulus DAC,dimidiu anguli £-
DC;** pwptcrcaquo<)anguliDAQDCA,*quaicsfiuiV&httfimulfiimpus xqualisquoque externus angu-
ap
!«
;V *S'
17* GEOMETR. PRACTICvE

f„ H» luiEDCM»iorieiniranmJasEDB^nguloDACtFbt.ngaliuEDF,xqiul»»ngulomtcmoDAQcadc^;
i .«.>r DF rtaafuprareaam DB,t*quidifUbIûcreaxACPrcxlucaturDP,<roncccum ARprousdaconucniM

in F,duc«urquc rtftaFC'' Qjwmam igiturtriangulj
ADC. AFCxqualu fiim.trunmlum auttm AFC,in».
triangulum ADGtriangulo ABC Quam ob rem duorum raangii-
iin cft triangulo ABC?naius quoouecnt
dcmonflrandum erat.
lonim llbpctimetrorum eandem habentium l»fim,&c.quod
THE O R. 8. P R O P O S. 9.
Tnfrutm reais fubtendimwr,

7'^* IN CmilibustriangulisrcaangulisquaJratumilatctibus.quiangulis
tanquamabvSalin(»,dc£riptum,iquaIccftquadnmsduobusfimul,quxareUquish^
molo^writos^quam ex duobus lincis,i»vt qualibet duo latera homologa eonfid-
amvÛneamrcaam,defciibumur.
SIKT trianguUrcftanguUnniilUABCiDEFaltsmaii*
goU B,& £,fint rcdi>anguU vero,C}& F>inccr(cîâ*4tcq;an«
guUt A»& Dyinter fcxqualrtihomologamUrcni AB>DE;Itcin E-
C£F«& ACDF.Dico<]uadruumcx AC.DF» tanquani exUnn .
vna,(lcfcnptiim,zqua)ecircduobiisquadraus>quonim vnum ex
AB>D£itanquam cx viulincaaaltcnim vero exoCiEF, unquam
.
bprodudaconucniatinpunc
Deindeper F*ducaturrc£bFI.xquidinans rcdxEG. Erit igitur
ngulo ui:h}hoccu>anguloo;angu]usvcroH>xquali$cftan
gulo DFEfhoc dl.angulo te proinde &
angulus lFH>angulo
A:Sum autem & latera AB. Fl.xqualia(*Nam rcdaFI,e(l xquala
redx FG)hxcautcmrcdx ABtrumpcafiiitxqualis.«i Igicur& la>
tcra BC.lH;item ACFH>xquaUatincer fe crunt.Quare rc^ I>
f )4.^rwn. H.compofita erit cx AG & DF, Re&a veroDG,ex AB.& DE. R.c&a denique GH, cx BC, & eI^j ^quod G4 '*
*+^f""rc^rqualisfitr(dxEF.lEtquoniamquadratumrcfitrDH,xqualccftquadmu rcfhrum DG,GH, /imui
con(bt verum cdV, quod proponicur.In umilibusigiturmaagulisrc&angulis quadratum a lateribus» qi
gulis redis {ubtcnduncur,&c.quod erat dcoionArandum.
PROBL 2- PRO P OS. 10.
Sm 0tu D ATI S duobus triangulis IfofcclibuSfquorumbarcs inxquolcs cxillantiduoq*. latera vnius

turdm* xqualialintduobusbtcribusalccrius \ Supereifdcmoanbusduo alia triangulaifolcclia
trismfmU inter fe quidem /imiiiarumpta, prioribus vero limul furaptis Ifopetimctra limul fumpta»
conftitucrc. <
fmibs,
$nttr fi i SINT fiipcr bales xquries AB.CD.dito triangula IfolexlU A£B>CFDi Hntque qtiatuor linex AE, £6»
iftftrnmt • CF> FDiimcr Ic xqualcs; maior autem Iit baTis AB, balc CD; quibus tolitis, • erit angulus D,miior angulo F»
trmVtt* idcoquetriangu la non (lmilia>cum ncc^
»Ut
uiangula. Oporteat iamliiperbarcscai^
bm
Ubm, 3em AB,CD) conltitucreiiiaduocriao*
gubilblccliaintcr Ic quidem limilia, i(b>
perimecra vero Hmul fumpta prioribus

triangulis limul fumpeis. Ponatur reda
' '
GH» xqualuquaniorrcdbA£»£B»CF#
brs^xfi. FDi^dmiiLhifqueinpundoK.vtclTet redacompolitaexAB.&CD»diui(ainpundoB,hocc{l» (iteapro*
porlio GK.id K Pl,qux cA AB»ad CD.£t quia maior c/l reda AB, quam rcdaCD»maior quoque erit reda G*
k»quam reda KH, cum vtrobique (it proportio maioris inxqualiutts.Diuidatur vtraqucGK,KH. bifariam in
punduU&M.Itaquecum litvtGK.ad KH. ita AB,adCD»crit componendo» vtGH, ad KH4taAB»CD»(t'
raul ad CDiEllatitcm GH, minor, quam AB,CO»limul,< quod
& quatuor redx AE, EB,CF, FD. quxxqm-
d Icsfunt rrdx GH»maiores (int.quam AB»CD.^ l^tur&KH.maiorcric quam CD Eademque ratione maior
:
eritGK»quam AB.Qupniamigiiurtrium redarum AB. GL.LK» dux reliquerunt maiores omnibriamTum*

pcx»( DuxeaimGL,LK,maiorcsruntqiumAb,quodtouGK,maiorfit,quamAB»vtmodofuitoHcnrum;
Mamfrflumautcmell,AB,GUnôreseirercliquaLK;ltcmqucAB,LK, rcIiquaGL,t4fe maiores, propterca
ttkfnm. quod GK.diuilacA bifariam in pundoL.Idcm quoque dices dc tribus rcdisCD*K.M,>rlH.)*conllituaturcx
tnbusndisAB,GULK,eriangulum ANB»quoderitl(b(cclc$ycadctqucpundum N, exara triangulum .ÊB•
cum A£»EBdiittul dimidium conftituant re&e GHât vero AN» NB» Emul maius dSeimt» quam dimidium
redx
(
j
• ^
L I B E R V
I r. ,7,
rrfixGHh ^ R*]r{useTtribu5rîiCD)KM,MH , conflituaturquoquctrunûmCODtquodKbfcelcs fri.
erit , cadetque pun&umO. intratrunjgulumCFD, coquodCP^ FD» fimul xqualcs fint dimidio refi*
GHj atCOf OOt fimul minores flot dimidio rcAx GH. Et quoniam quatuor latera AEtEB.CF, FD(fi •
mul ; Item ANtNB)CO»OD,IImulxqoa!ia{untrc^GH> erunt priora qaatuorfitnul poflcHoribusqua-

,
tuo r firaul xqualia ; additis communibus AB,CD.ficnt fc* latera B A,CF,FD,DC. fimul xqua-
lu|fcxUtcribos AN, NB,nAiCO,OD>DCf fimul )idcoq;criang;ui3ANB,CODifimuli(bperimctra erunt tri-
tn? uIisAEB,CFD.fimul. Dico iam,qDod&fimiluintcrrcfiint triangula ANB,COD.Namquoniame(l.n
AB »adCD.itaGK4dKH,*hocc{l}itaUL.ad KM,hoc cfi.ita AN.adCO,&NB,adODicricpcrmutandO| vt
AB ,ad AN,itaCD,ad CO;& n AN,ad NB,iu CO,ad OD. Proportionalia ergo fiint latera triangulorum A-
N B,COD/ac proinde xquiangula inter Cr erunt idcirco fimilia. Quare datis duobus triangulis iTofcclibus,
q uorum bafes inxqualcs exiAant,&c.conniniimus.quod flendum erat.
THEOR. 9. .PROPOS. n.
triangulallbfixlunmilia fupcrinaccjualibus bafibus conftituta,vtraquc fimul maiora

fu nt duobus triangulis Ubfcclibus^vcrilquc fimul, quz habeant eaidem bafcscumpriBn-
bus , fintqi dillimuia quidem inter Ic, atiropchmctraprioribus duobus,nccnon quatuor
lacera inter fc habeant aqualia. finr
imi/tfit.
SVPER tafibus inxqualibus ACCE» fint duo triangula iTolccIia inter fc non fimilu ABC, CDE, ica fimtuZ,
tquatuorUteraAB.BC.CD.DEantcrlcfintxQualiak* Atqucfiipercifilcmbalibus AC.CEtConfiituaturalia ttlk
duo triangula llbfcc lia AFCtCGE, fimiliainccrlc,&ilbpcrimctrafimulpnoribustriangulisfimu). Dicoduo-^

•.trian^la AFCtCGE.fimuI maioradTeduobuscrianguluABQCDEdii^L Ponantur enim ACjCEdccun
dumlincam redam vnam; fitque AC,
bafis maior baie CE Deinde ex F,pcr B, Cr ««AK
dncaturredaFBKtlWans redam AC, in
pmôXdtfexDtpcrGipundu ducatur
rc^ DGH, (ccans redam CE,in H. £t
quia lacera AF,FB. triaguli AFB,zqualia
lune btcrib*CF,FB,crianguliCFB,&ba-
EsABibafi BC,ûalis,^critangul*AFB»
anguio,CFB,xqualis. Rurius quia latera
AF.F*K, trianguli AFK,xqualia fiint late-
ribus CF,FK, trianguli CF'K, &
angulus
AFK,angulo CFK, xquolis, vtprobatum
eil; * erunt boTcsAK, KC> zqualrs,&
anguli ad K, xquales quoque » hoceft,
reoL Eadem ratiorinatione conclu-
demusfeÂmCEt inpun^H. diut-
di bifiiriam,anguiosqucadH,circ redos.
ProducaturreCta DH.ad partes H,fiima-
turqucHL.zqualuredzDH,& cxtendaturapun&oL,perpun^mCredaLCN.Q^niamveroIatcraD-
H,RC»trungult DCH,arquaiia funt bteribus LH.HC, trianguli LCH, dcanguli ad H.xquaics, vtpote rcdli;<i
erunt bafes DC,LC, xquaJcs; Ce anguli DCH,LCH,xqualcs etiam; Aequi angulus DCH. maior cfiangulo G*
CH,&angnlusGCH,xquali$cfianguloFAK .
propterfimilitudinem triangulorum GC£,dcFACnoccfi«
angulo FC A,' qui angulo FACxqualis eflErit igitur angulus DCH,hoc cfl angulus LCH.qui illi oficnfiu cft
cqualis,hoc cA, angulus NCK/qui angulo LCH.ad vcrucc cAzqualis,maioretum angulo FCAt& ob id CN,
^
rem extra rc&im CF.cadct ncccfiario;&rectx LCCBj proptcrca comprcIicnJeat adpartes K. angulu BCL.
Qimc ducatur reda BUfccabit ea lineam CKtin aliquo pundo inter punda,C& K. quod fit M. Q^niatn
fi
tero redx AB,BC,CD,DE, fimul xqualcs funt redis AF,FC,CG,GE, fimul,propcer triangub ilbpOTrnctra,
erunt quoque dimidu carum *quiIiainterfir,nimirmnrcdxBC,CD, hoc cft,BC,CL.fimuJxquaicsipfis FQ
CGdimul t Sum autem redzBCCL, fimul maiores reda BL.Igitur&FC,CG, fimul maiores cninteadcm re>
daBLddcoq;quadratum ex FC»CG,tanquam ex vnalineatdcfiriptum maius critquadratoBL.^Qôd autem
ex FC,CG,tanquam ex vna linea, dcTcribinir qiudracum xqualc cA quadrato ex FK, CH, tanquam ex vna li-
.
nea dc(cripto,vna cum quadrato, quod ex KC«CH, tanquam ex vna Irnea, deicribicur. * Quadratum vero ex *'*'”'**"*
LBidcfcriptum xqualccAquadracoex BK.LH , hoccA, ex BK,DH, tanquam ex vna linea, dc^ripto, vna cum
quadrato, quodcxKM,MH; tanquamcxvnalinea,dcfcribitur; quod triangub redanguUfiKM,LHM,
bntfimiUamtcrfc. ^ Sunt enim anguli M, ad verticem xqualcs, 3«: anguli K.H, redi, Mdcoque&rdiqui
KBM HLM
. xquales. i^nir quadratum ex FK ,
, GH
tanquam ex vna Irnea , deferiptum , Ce quadn
,
ramex KC, CH, tanquam ex tnalinca, deferiptum , hoc cA, quadrarum KH, vtraqucfimul maiora fun
quadratoex BK, DH,anquamexvnalinea,dcfcrtpto,&quadr3tocxKM.MH.tanquamcxvnalineade-
Impto,hoccRquadratoKH,vcrifqucfimuLAbbtocigocommuni quadrato KH,crit quadratum ex FK.GH
tanquam ex vria linea , deferiptum matus quadrato exBK,DH, tanquam ex vnalinca,ddcriptoiidcoq; maiores
^nt rcdzlincx FK,GH,fimul redis BK,DH, fimul; Ac proptcrut.dcmptiscommunibus BK,GH,erit
m &
rdiqua aior,quam rcUqoa DG. £A au tem KC,maior quam HC,co quod tooAQcui* diroiiii
)
180 G EOMETR. PR ACTICifi

iorponiturcjuani toti CRcuitisdimidluin cflHC Quapropter rcAjiieuf^ fab FB^C
contentoin, fiutai
critreângulo fub DO*HC,contcnco.£t quoniam uiangjlum FBC.Jimidium cA ninguli {ubF6,KCfC0«
tcfiUi(Nam a Tuper FBiCoilAituatur rcttuigulum aldtudincni habens KC . ita vt trunguiumt & rcdanguliia
inter caidemnne parallelas; ‘erit criao-
gulumparallclogrammidimuitfi. quod
» quidem parallclogrammum idem dl»
/% \ N /A quod rcmnguJum fub FB»KQ contea*

tum* vtconltit.^ Triangulum veroD*
GC , dimidium cAred^guli contenti
fubI^»HQ fSienimfupcrDGiCon*
fhtuatur redangulum alatudinem ha<
bens HC»ha rt irianguium,& redangn*
jC "
1 14 e Ium inter eardcmljntparallulas:’*critcri-
angulum parallclogrammi dimidiuaii
quod quidem parallclogrammum ideni
cA>quod rc&anculum ^b DG.HC,c5*
tentum, vt conilat. erit quoq; triango»
•
Ium FBCi maiustnangtibDGQac^
pterea duplum trianguli FBC , airai>
i
mmre&lineum AFCBA, maius eriiduplo trianguli DGC, vtpotcrcifHlincoCDEGC, Quocirca, addita
comraunicompofitocxtriangulis ABC,CGE;enjnttriangulaAFCCGE, vtraque (imul maiora trianguta
ABGCO£.vtrifqueltmul.Ouoeiôtriangulallb(ccliantmiiaruperiiiarqualibusoalIb* conAicuta, &&<piod
oAcndcndum erat.
THEOR. %
10. PROPOS. 12.
ISOPERIMETRARVM Aguranim latera numero zqualia habendum maxima & a» Ut*

latcracAj&xquiangula.
auslts nm ~ ^^ ^
mtf» bu- ESTO figura
fig quotcunnuchtemm ABCDEF, maxima inter omnes totidem fbtemm (tbi Ifbperuae«
U. cras.ica rt t Sid
maior d non polTiL Dico eam ciresquilat(âm.& xquiangulatn.
Sit enim fieri po^, primum
. fi
non xquiljtcra,fcd.fint latera AB, BC,pnoxima inarqua*

lia.Du Aa igitur rcAa AC,* fi con Aituacur fuper AC, t n-
angulum librcelcs AGC, quod fit ifi^crimetrum trian-
gulo ABC;airtotafiguraAGC,D£F,ifqperimetrafi-
gurxABCDEF* ^ Et quia triangulum AGC,maiascA
triangulo AOQfi addatur communepoiygonumACD-
EF,erit figura AGCDEF,maior quam figura ABCDE-
F. qiiodell contrarium hypotheu.Noneînxqualii
AB,BC4cdarqualia.£adctnqac ratione oAen-
fiint latera
demusjatera proxima BC,CD ; Item proxima deincepe
xqualiacflc Maxima igitur figura inter fibi iroperimvtras
xqualianumcrolatcrahabcnccszquilateracA, quod eA
primum.
r
SIT ddndc,fi fieri potcA, figura ABCD£F,zqui-
latera quidem, rt iam demon (Iratum cA 1 at non xqtnan
gula,fcd anguli B,D,non proximi inxqualesfint,nuior-
que angulus Inquam angulus D.Q^niam igitur dem6*
Aratum cA, figuram maximam cHexquilatcrain » erant
duo triangula ABC,CDE. llbrcelia, ita n duo latera AB,
£C.pqualiafintduobuslaterib*CD.DE;lbmturautcni
< erit rc^ AC, maior quam
'angulus Bymaior angulo D;
recta CE.^ Si igitur conAittuntur fiipcr baTes AC,C£,a*
lia duo triangula Iloficlia AGOCHE, fimilia inter fe, Sc
lu^rimetra triangulis ABC.CDE;^ erunt triangula AGC.CHE, vtraque fimul maiora triangulis ABC»CD •
£ . vtrirquefimul. Si igiiuraddanir commune polygonum ACEF;eric figura AGCHEF, maior, quam figura
ABCDhF.quod cum hypothcfi pugnat, quod hxcomnium maxima ponatur,Non ergo in(qualcsfiintangu->
li B,D,fidxqualcs.Eadcmque ranoneoAcndem*,angulos non proximos C>E,xqua!csefic,& binos alios quof*
uisnon proximos. £xquoeificitur,totamfiguramxquiangulamcfie,ncmpc proximos etiam angulos interie

eficxqualcs.Si enim verbi gratia anguIusB.non dicatur xqualiscfIcanguioC;cumaDgulusC,xqnaiis fit non
roximoanguloEtcrirquoqucangulusBainguto£,nonxqualis,quodabfiirdumeA. Bini enim anguli non
roximi inter (exquales fiiaitn oiiendimus.^xima ergo figura inter fibi Ubpcrimetrasxqualb numero late-
ra habcntnnon rolumxquilatcra,(Kl&xquiangu(acA. Qnocircalfbperimccrarumfiguianun latcnnumcro
qualia habentium maxiroa& xquiiatcracil,&xquiangula.quod dcmooArandum erat.
SCHOLIVH.
faa CIRCA demonAndoaempriorisparashuiuspropofioblaiuuidum cAiaccipiendaelTcdaolateratn'
xqualin
^jv-
LIBER VII. iSr

jrqtuli 3 pronmi Inter fc . lU nangulam condituanti nuUumque aliud inter ea intei^natur, aualia ftint latera in itm»—
accepta AB»BCangu(um B.cfltdcntia. Hac enim ratione, duaarc&i AC» Tadhim erit enandum ABC»cuius A'*'*^**
duo lacera AB. BC, inarqnaJufunt, vein dcmonniationeaiTumcbacur. Ncejuc vero dubitare quis poterit, in fi-
gura non zquibt^ra, qualis ponitur ABCDEF , accipi pofleduo latera proxima inxqualia. Nam fi quis dicat la-
tera AB. Bu, clTcxqualu.lumemusbteri AB, AF.quxfidican tur etiam zqualiaefie, acci piemus AF,F£:£tfi
hzc adhuc zqualia drcdicamur, capiemus £F,£D;& fic deinceps progrediemur , donec ad duo latera proxima
inzqualiavcniamus,quxanj^lumconfiituant.Ncccflôautemadduohuiufiiiodibcerapcrucniemas : alias
figuraefrctxquilaccratquodnon conceditur.
QVOD vero ad poficrioris partis dcmon(!rationem amnet.adoertendum cA * in figuHs mnltibteris ac-
dpietidosdrcduos angulos inzqualcs non proximos inter le, ha vt tnccripfos vnui , vcl plurcs anguli interpo-
nantur, qualcsfiintanguIiacccpttB.Di inter quos ponituraqgulusC Haccnimrationcduxrc^zACC£,di-
dos angulos fiibcendenccsfc mutuo non inccHccaoum.confntucnturqûc duzfigurz ABCDEF, AGCHEF,
cx additione communis figurz ACEF ad triangula fiipra bales AC. d^confiruâ quod non contingeret, fi
,
:
duoanguliinzqualcsproximiinterfcrumcfcntur.vtconfiac. Nonefiautemin dubiumvercendum, an tales
duo anguli pHolTmc acapi. In omnt enim figura multibtera nonzquiangub ncccllô erum aliqui duo anguli
nonp
Quodfivnialicuic n fuerit mzqualis, igulos non proxinrios inter Ic inzqualcs,neni-
pe angulum B,dtiUum.cuiinzqualiscH;Si vero omnibusdicaiurzquaiis,cric tunc angulus B,lilccm alteri pro-
ximorum inrqiults. altas figura cêtzqiiiingula.Si ergo inzquaiis hieric angulo A, critangulus A» tam angulo
E,quam anguio D . non proximo inzquaiis , cum vtriuishorumzquaiis ponatur angulus B: Si vero inzquaiis
fiflHt angulo Qeric angulus C»cam angulo H,quam angulo F,non proximo inzqualis,quod vmuis horum ao>
gulus Bt^naturzqualu.
’S£D quoniam propofitiohzcdemonfiratatantum efi in figuris multibteris, vtexusconfiac.quzproxi'
me de duobus angulis noproximis inzqualibus dixunus:In triangulis enim» & qOadribtcrisfigurisangtm euiT*
modi reperiri non poliunt cum in triangu-
.
lis zquimeris omnes anguli fint arquales. vt
ex coroll.propo. 5.lib.l.£uc!id. patet; in qua-

diibtcris autem figuris omntalatcra hal^-
dbus zqualia, fquoniam ncccfiario fiint pa-
rallcIogramma,vt in fcbolio propofi^q-liD J.
£nclid.oficndimus^* fingulioppofiti inter
fcfinczûalcstldcircocotamhancpropofi- ^
tionem in triangulis, &quadribccris figuris
icademonfirabimus. SitprimumiriaHgulumABC,intcrfibiIlbperimetratrianguUmaximum.DicoiUudz-
quilatcrura efic&zquiangulum. Si enim non efizquilatcrum.rcd btcra AB, BQfimt inxqualia, ^ fi fuper ba- h tMu
fem ACconftituatur triangulum irofccIcsADCiu vtbtcraAD,DC.firauIzqualiafintbtcribusAB,BC,fi-
*- mul;crunitriangulaABC»ADC,Ifopcrimctra;«atqucadcoADC. maius, quam ABC, quod cftcontrahjrpo- e 9.bmrn,
n
therinuNon ergo inxquoliafunt btcra AB,BC,fcd zqualia. Eademque ratio cft de czicris. /Equibtcrum ergo •
<A triangulum ABClgiiur,cx coroll.propoC5.1ib.i.EucIid.& zquungulum efi» quod efi propoficum.

DElNDEfitquadribtcmraABCD.interomniafibiHopcrimctra maximum. DicoilludcfieSfzqnib-
tcntm>& xquiangulum. Si enim non cfizquilatcrum fine btcra A6,BC, fi fieri potcfi,inzquaIia,ducacurque
.
redaAC “SimturfiipcrAC, confiituatiirtriangulumIfofcclcsAEC,ilbpcrimctrumtrbnguloABC;«crit<| r.imimt.

triangulum AtC, maius triangulo ABC Addito ergo communi rrungulo ACD , erit quadribterum AECD,
maiusquadribtero ABCD, quod cft contrahypqthcfim.cum ABCD, maximum ponatur. Non ergo inzqua-
Ua CwtWra ABJBC.fcd zqualia.£adcmque ratio efidc czc:ris.i€quilaccra ergo efi figura ABCD.
5 1 Tum quadribtera figura ABCD, omnium ifoperimetrarum maxima, zquilatcra.vt oftcnfum cft,at
cquiangiila.lcd anguli BAD,CDA,inzqualcs fint. Quonum igiiurfigura ABCD, cum fitzquibtcra.pi-
noQsequiangtila,
lelogrammum
nlleloi efi, vtm Tcholio propoC ^4.1ib. i. demonfirauimus ; neucerque angulorum A. D, reifiuscfi;
(alias.^m ambo duobus rc&is fine zquales. eflent ambo rci5tij fed vnus acutus , & ^tufiis alter ; fi educantur fs#. frimL
exA,&D,duzlinezperpcndicubrcs AH.DG.occurrcntcsbtcH BC,inH,&G;cHt quoque AHGD,paralle-
loaiummum. f Qui^YcrobtcraAB,DC,maiorafuntlateribus AH,DG,produc3nturhzc,vtfianercdtzAE,
DFdnccribus AB, DC
zquales, iungaturque reda EF. facto, erit figura AEFD , iroperimctra parallelo- ®
,
gnmmo ABCDjcum btcra A£,DFibtcnous AB,DC,xqualja fint.btus vero AD, commune, & latus EF b-
teriBC,xquaIc,'*quodvmimquczqualcfitbtcrioppofitoAD. Cum frgofigwra AEFD, maiorlicparalIclo-h/-^/ro».
graramo AHGD;' hoc autem zqualc fit paraliclogrammo ABCD;erit quoque figura A£FD,maiorparalJclo- jj, .frmL
gnmmo i(opcrimccra,non erit ABCD, figura quadrilatera inter fibi Ilopcrimc<
•nmmo ABCD. Quare cum eidem fit i(bpcrimccra,non Ilopcrimc-
ttasinaxima,quodcircontnihypothcfim.NoncrgoinzqualcsruntanguliBAD,CDA,fedzquaIcsatqucadco
aasinaxiroa,quodcfic< ,, ^ ^ ^
eum ABCD, Iit paralick^rammum,*' erum anguu oppoliti B.QanguIis D,A,arquales9propccrcaquc tou figu-
ra squungaiaerh, quod efi propofitum.
THEOR. iL PROPOS. i).
CIRCVLVS omnibus figuris rcftilincis regularibus fibi iroperimetris maior cft.

ESTO cucnltis ABC,figura autem regulari, quotcunque laterum ei UbpcrimetraDEF.Dieo circulum
ABG
I
iSi GEOMETR. PRACTIC-«

infchoUopropoL 16 ub« ju .
mm rfftt- EudicLdocuimt». Deinde

LthumfiU ex pundo conta(ftus A>ttl
centrum G * ducatur rcAa
tTMTUm
mmimm
AG I * qux perpendicularis
tjl,
erit ad IK. Ducatur rurfus
a Ii, ttrti* HD»ad LM» perpendicula*
ri5j*>Diuidcntq; refi» GA,
HD| rc^ IK.IJVI.bUariai
Ttconftar» H figuris BIKQ
DEFtdrcnmfcnban cur circuIi.Ducantur quoque redaeGI.t^ûxdiuidetit angulos I,&L,bi£iriam>vcma-
'
nifcfKnicAcxdcnion^cioncproponii.ttb.4.£ucHd.Quoniamigtnircociai^liI,&L,rumxquales<propcer
fimilitudinem figurarum,cruncetiara ipforum dimidia(' videlicet anÛ AlG>DLH»)«quaIia.Cuni er^ &an*
c#»îT»/.pjKlAG,LDH.fintxqua!cs,vtMtcrcfti;‘crunttriangulaAIH,DLH^qaianguIa Quia vero ambitas Hgurz
B1KC> maioreflfpcr i.propofJib. i. Archimedis dcfphzra>&cyIindro) ambitu circuli ABC; Ambitusautem
circulizqualisponiturambituifigunrDEF; cticqnoqucambicusfiguneBDCCmaiorambitu BgunrDEF.
Cum igitur Hgunrfintregulares.&: It milce, erit etiam btus IK,laccrcLM.maiu$;&ideo lAidimidium lateris IK,
^4-fixtL maiusquamLDidimidittmlaccrirLM. Rurfusquoniamefl, vtlA, ad AG,icaLD,adDH;£cc{llA. maior
etfânr.quam LDi^critquoq; AGimaior,quain DHQuamobrcmredtangulumcomencumrubAG.&dimidioam-
hmm iHcu circuli ABCt^quod circulo A BC,cfl aquale, maius efl>quam redangulu^ contentum fub dimidio DHA
g ambitu Bgura:DEF,hoccB,fquamareanrarzDEF. Circulus igitur omnibus f^risreîlioeisreguUnBbi
Bbii£>perimctris maior cfbquod oAcndcnc&n erat
COR.OLLARIVM.
EX omnibus iis, qu2 dcmonllraca runr,perfpicuum cfl,circulum abfblute omnium figuraram
Cwndm rcdilmcarumfibiiropcrimctrarummaximumeflc. ,
Oy O N I A M enim cx propofitionc 5 habetur, regularium figurarum ifbperimctrarum eam,quz plura

lateracondnctjCficmaiorem.-lCurfusciyiropontione ia«conrUt,intcr omnes figuras ifbpcrimecnszqualiantt*
Mhf mero lacera Ka^nccs,cam maximam eHc.quz rt^lariscfl.Ex hac denique ij.propoTidonepcrrpicuum cfl.cir*
culum omnium Bgurarum ifoperimetrarum regularium efle maximum : Manifaleconclu<iicur,circulum ab-
foluceac fimplicuer omnium ngurarum rc^ncarum dbi ifoperimetrarum maximum efle 1 quod eflpropo*
fleuin*
THEOR. u. PROPOS. 14.
tyrMik AREA cuiuslibet pyramidis zqualiscft folido rcdangulo contento fub perpendiculari i ver*
ricc ad bafim procra^fic ccrua parte bafis.
€mfsr4l‘
Ulf^d0
/tAfwUii*
SIT pyramis « cuius bafis quotcunquclitcnun ABCDE, & vertex F Solidum autem re<5bngulum GN,
I*
cuiusbafis GHIK . zqu^s fit tertix
pard bafts ABCDE ; altitudo vero flue
perpendicutarisGL, zqualisaldtudini
pyramidis, fiuc perpendiculari a vertlcc
pyramidis ad eius badm produ^. Di-
co fblidumrcdangulum GN» zquale
eflepyramidi ABCDEF. Ducanturc-
nim ab omnibus angulis bafis G H
adaliquod pundum barisoppofitx»iu^
miru id L,uncxre&z»itaiVt conOitua*
tu^yramis GHIKL» eandem habens
GN
bafim cum (olido » candemque al-
titudinem& cum eodem folidoG N»

•ftM, A & cum pyramide ABCDEF. Q<^ *
iMf. oiam igitur pyramis ABCDEF» tnpU
b<w*C. 7.
cflpyramidu GHIKL; ^ EcfoUdom
GN » triplum quoq; cfl etufUcm pyra-
midis GHIKL :< ent (olidum GN,py-
edangulo, &c. quo

deodum.
THEOR .
LIBER Vir. >8,
THEOR. IJ. PROPOS. ij.
ARE Acuiuslibcbcoq>orisplanisfupcriidcbuscon[cnti, &drca/phxram aLqium drcum-

Icriptibilis , hoccll, acuiuspunbboaUquo medioomncs perpendiculares ad bafeseius
produdxfuncxquales, iquabs eft fobdo redangulo contento fub vna perpendicula-
rium,&tcrtiapartcambituscoiporis.
E S.T O coqiiupbnis fiipcrficicbiu contentum ABCD , circa fpluram EFGH. cuius centrum I.deftri- "A"“
pmm.inquoducanturexI.adpunaacontaauomlinexrcaailE.IF.IC.lH.quiadlxifesfolidicrumperpen.^"'?*'
dicaUrcs.Nam(irerbigntiiperrcajmIE,ducarurplanum(acicnsin
fir.
rplixn,perpropoCi.lib.i. Thcoddrculum EFGH, «Sin bafi redam * $. vmdtt>
AB; unget circulus EFGH, redam AB. in pundo E, proptercaquod
Iplizra bafim non rccat.fcd tangit.tigitur lE.ad redam AB, perpendi- b It. ttrty.
cularis erit. Eadem ratione, fi per lE, dueaturaliud planum a priori dif-
fercns.fictaliuscirculns in fpnara.&alia linea reda in eadem bafi fe-
cans redam AB,in Etid quam etiam lE, perpendicularis erin' Ac pro-
piercalE, ad bafim folidipcrillasredas dudam perpendicularis erit.
Nonalitero(lcndemusredasIF.IG.IH.adaliatbalcseflepctpcndieu-
larcs.SitquoquerolidumredangulumLR., cuius bafisK L.M N.Gta;-
qualis terti* parti ambitus corporis ABCO;altitudo verofiue perpen-
dicutaris EP,zqualis vni perpendicularium ex centro I,ad bads corpo-
ris ABCD,eadentium;qu* omnes inter lezqualesiunt ex dcfin.fpnz-
rst.Dico,lblidum LRiCorporiABCD .zquric cflc.Ducaniur enim ex
cenuo laid omnes angulos corporis ABCD.rcd* linez.vt totum cor.
pusin pyrami4es,ex quibus componitur.diuidatunquaru quidem
py-
ramidum bales exdem funtqu* corporis, vertex autc com munis cen-
^mLdQ«pnumimcurqudibcthaftimpyramidum*ci,ulucftroIidorcftaÔTlofubpcrpCT^ .
. ,
Ungulis pcrpcndicu^buscorporis ABCD, arqualu ponitur,& tciu* -,rtc fux bafis contentoj Si fiam toc (oli-
daredangub,quotfiinepyramides,crumomnuh*cfimul*qnaliarolidoredaiig.,|oLR.. fSienimrcilingu-
lumKLMN.diuidaturintotrcdangub.quotbafcsfuntinrolidopropofito,iavtprimr.s.qualcfiteerti*pLti
»nius bafis.Sc fecundum terti* parti altcrius,& iu deinccps,quandoquide totum rcdangulum ra. MN, *miale
poniturtcrti*partitotiusambituslblidi:intelliganturautcmruperillarcdangulaconfttuipatallclcp,peda;e-
Tunt omniafimul *qualiaparallclepipcdo LR.) ' Cum ereo fingub parallclepipeda lingulis pyramidiLsfint
zqualia;cruncquoquc omnes pyramides,ncm pe corpus ABCD,cxilliscompofitum,zqualcloUdorcdangulo
lA.Cluamobremarca cuiuslibet corporis planis fuperficiebus comcnti,8ec. quod demonllrandum ciat.
THEOR. 14, PROPOS. 16.
AREA cuiuslibet fphzriiqualiscft folido rcdangulo comprehenfo fub femidiametro fphx- s,*ara,«a
rx,&tcrtiapartcambiiuslpluerx. bhin.
f4tr»IUU-
ESTO fphxra ABC, cuius centrum D, {îdumeter AD : Solidum autem rc^ngultim£,contcntum

fub femidiametro AD. & terda parte ambitus fpharx ABCDico corpus E, fphxrx
^
ABC cfi*c xqualc. Nam fi
non cftxqualc: fit, fificripotcft, primum maias,fitqueexcdruscorporisE,fiiprafphzram ABCquamitasF.
Intelligatur circa ectrum D,dc{cripta fphxra G H K,
maior quam fphxra ABC, ita tamen, vtexccfiusfp)||.
rxGHK, fuprafphxram ABC , non fit maiorquan-
titate F,fcd vcl xqua!is,vcl minbr, hoc cH, vt fphxra
GHK, fit velxqualis (olido E,quando nimirum ipia

excedit fphxram ABC , prxcifc quantitate F; ve! mi-
nor,nmmirumipiacxccditjphxram ABC, minori
quantitate, quam F. Nccefianoemmaliquafphxra
eric,qux vclxqualis fit magnitudini £,atq; adeo ma«
•ior quam fphxra ABC, vcl maior quidem qua (phxra
ABC, minor vero quam m^nitudoE, qux maior
ponicur.quamfphanaABC* Infiribacur deinde in
tra fphxram GHK, corpus, quod non tangatfpK
ram ABC , ica vt vnaquxquc perpendicularium ex
centro D , ad bafes illius corporis cdudarum
fit fcmidumctroAD.SiigituracentroD,ad omnes
angulos mdi corporis ducantur lincxre&x, vt co«
tum corpus in pyramides diuidaiur, quarum balc
fiim ezdcm,quxcorporisGHK,vcrtcx autem com-
munis centrum D:^critquxlibct pyram isxqualisfoln
rcdangulum contentum inb lemidumetro AD,& tenta pane balis cuius
.parte bafis; Atque iddreo folidum
bctpyramidu,miausip(apyramidccrit. Etquooum omnia fi)iida redangula contenta fub fingulispcrpcndj'
a cuLtribus
xS 4 GEOMETR. PRACTICiE
cularibuscxccmro Djadbafbcorponsdidiprotradu» &nrl«
^lUtcniispanibusbafium.nmul tûaliafunttoticotporiidfi*
dunt autem omnes ccrtu; partes ba(mm (Imul tertum partci^
ambituscorporis;cric(b(idumrcdangulum concentum Tuble-
midtamecro AD & > tertia parte ambitus prxfaci corporis inicri*
G
pd intra Tphatram mus corpore inferipto. Cûonii vero
ambitus corporis tnferipti maior cH ambitu rphzra:ABC.vc de*
monflrarc Archimedes lib. tde fpharra de cylindro pt opoCiyut*
queadco&tcrdaparsambitusdidHcorporis maior tertia parte
ambitus Tph^rx ABCcrit folidum rcctingulum contentum Tub
fcmidiamctro AD>&terdapartcambicus (pharrx ABC* hoccil*
(olidum E * multo minus corpore infcHpto intra Iphxra OH Ki
PofitaellautcmfpharraCHK. vel xquatisfolido E» vel minor*
Igirtu-St (pharraGHK,minoreric corpore intra iplam dc(cripto«
tonimpartc, quodcAabfurduin. QwircalblidumE» maius
non ent fpharra ABC
SIT deinde, (i Beri poteB*lblidB £» minus* oua Iphxra ABQ
laturqtalpharra ABC.quandutc
caccdaturqtalpharra ABC.quandtatc F. Imeliii
Imeliigaturcircacen-
D , fpn era dclcripta LMN * minorquamlph
tnimD.rpncradclcriptaLMN* minor quam mhxra ABC tu
taniCn,vt cxcciTus , quofphara LMN > ruperatur a fphxra ABC non Bt maior quam iuie F, fe J vel xqualis*ve(
minor, hoc cA.vt (phxra LM N,Bt vel xquaJis (olido £> B nimirum ipla eoe cedatur i (phxra ABC* quaiuitaee F*
vel maiorfolidoE*B videlicet (phxra LMN, a (phxra ABC, Biperctur minori quanutate* quam F. Net
n.aliquarpbxracric*quxvclxquaUs Bt(blidoE*atqucadcominorquamrphxraABC,vclminorquidcm qui
a ir. JMd. (phxraABC,maior vero quam magnitudo £,qux minor ponitur*quam fphxra ABC* Deferibatur deinde
tra fphxratn ABC, corpus, quod minime tangat (pharam LMN ; ita vt vnaquxq; perpendicularium ex centro
D,ad bafes huius corporis inferipti cadentium minor Bt femidiametro AD.Siigitur a centro ad omnes cius
angulos Uncz extcnditfitur,vt totum corpus in pyramides rc(bluatur « quorum ba(c$ (unt exdem, qux corporis
it4.bwM«. ABC.verccxautcm communis centrum Dicent quxlibrt pyramis xqual is (olido rc^ngulo contento Bibet us
pcrpcndiculari*& tertia parte baBs ; Et ideo folidam ret^ngulum contentum Bibrc.ini&amctro AD,&terda
panebariscuiuruispyramidi5,mî>»«-t<tpyramideip(a.Etquoniam nmiiialblidaredangulacontenufuntBo-
gulispcrpendiqilaribusrv centro D,ad ba(u corporis diifti protra6tit*& (ingulis terdis partibus baBum* Bmul
xqualiaiimttod^^^tpori; ciHciuntautcmomnestcrdxpartcsbaBumlimaltcrdampancm ambitus corpori^
ent (blidtuii rc&angulum contentu fubremidiametro AD& terda parteambitusdu^ corporis (phxrx ABC,
,
in^ripd maius corpore infmpto. Cum igitur ambi tus fpharrx ABC.maior Bt ambitu corporis Bbi inferipd, au
que adeo & tertiapars ambitus (phjrx maior terda parte ambitus difti corporis; erit folidum redangulum con-
tentum fub AD, lcmidtamctro.de terda parte ambitus
*
(phxrx ABC, hoc cB* (olidum
^
multo matus corpore
in(bipcotntra(phxram
'
ABOPoncbacur autem fphjcra LMN, ~

velxqualisfblidoE, vel maior. Igiturdtfpn
fpnxrt
L.MN,nuiorentcorporeintrafphxrara ABC, dclaipto.pars toto, quod cBablurdum. Non igitur (olidum E*
minus erit (phxra ABC Cum ergo neq; maius Bt onenfum*xquaic omnino erit : Ac propterea arca cuiuslibet
(phxrx xquaUscBfolidoreiânôcomprchcnfofubfcmiduraetro (phxrx, &tcrtupartc ambitus (phxrx.
ôd detnonBrandum erat.
THEOR. i;. PROPOS. i/.
'
\
SPH ABRA omnibus corporibus Bbi ifopcrimcrris, qux planis fupcrficicbus conaneancur,
mm*r dreaque alias fphxrascircumrcriptiDiliafim , hoccit, quorum omnes pcrpcndicoUret
MHmiim ad bales produClxab aliquo punô medio (ioc xqualcs, maior cft.
t0fftrtha
mtrrM, ESTO fphxra A, cuius centrum A , & femidiameter AB:

tireM slim Solidum autem circa aliquam fph^ramcircumfcripdbUc BbitB>-
perimetrum C.cuius vnapcrpcndicularium CD. Dico (phznun
anMferi- A,maiorem c 0*e folido C Intclligatur enim circa (phafra A, cor-
pus de(criptum Bmtlc prorfus (olido C, ita vt Bngula quoque
tcracondngantlphxram A,hocc(l,ciu5perpcnmcuUres* qua-
rum vna Bt AB4 incquoqucxquales,ncmpcfcmidumctrilpbx-
rxA,exiAcntes. Itaque quoniam ambitus corporis circa (phx-
ram A,maiore(l3mbitu (phxrx A, f per ea, qux ab Archimede
ftint demondrata lib. i. de fphxra , &
cylindro propoBt. 27.
,
^
erit quoque eiulHem corporis ambitus maior ambitu corpont
CQinre perpendicularis AB, hoccB, (cmidumctcr(phxnA»
maior erit pcêndicuIariCD. QuamobremredUnguIum foli-
&
dum contentum fubfemidiamctro AB, terda pane ambitui
fphxrx A,* quod fphxrx A, xqualced, maius erit, quira redhn-
gulum folidum contentum fub perpendiculari CD*dctcrda par-
ceambituscorporisCt^hoceB, quamcorputC ^hxraigttnr
Vl/JbnMr«
omnibus corporibus (ibi iibperimctris, qux planis lupcrBacbui
condoeancur*dccjnaior c(L Qiôd erat demondrandum.
COROU
V,
™
liber VII.
•j»
ibs
COROLLAR.IVM.
CONSTAT hinc.lphzram maiorem cfle quolibet corporeregulari libi Ubperimetro;:quippccum
quippe omnes
petpenaiailarcseccntroadbafc$corporisr(Îiri5in«erlexqual<llmr,proptc;caquoaxqualcifi
^tularunt Icmidia-
metro fphzr!e,«qu*mtracotpusdcn;ribipotcfI. ^
THEOR. i6. PROPOS. i8.

Jfifmmt*
tr0.
SPHi€RAonmibuS(X)rponbuslibiifopctimctris,&circaaliasfpharasdrcu0ifcriptibibbas,'^‘^
qu*Iupcrfiacbusconiciscontincannir,iuvtlatcraomiuacomcafiiu«quaIia,inaiorcft.
numerus lateruma ...

»8- laterum, angulorumqucxqua-
IÂc.Ducaeurquc cx angulo E per ceno um ad aiigulum I, reSa EI. Itaq; Ii e irca i,"',*
manentem rcaam Ebirn- «•«Jt/
mobdemcircumagaturplanum.m quo cltcireulusABCO,&rigutaEFGHIKLM,dercribeteircnlutrphi.
rOT.hguraveroeotpuscirrefphiramconicisfiiperfidebuscomentum, quarum fiipcriicierum
fuDt.nempeeadem .quifigurat, vtabArcliimcdc E *
Q
—
latera jcqualia-*®’'-'‘*l"''
dcmonftniturpropor2iA(i7Jib.i.defphxra&cy-
^droiSit um fpkm N, ifoperimetn corpori EF-
GHIKLM, circa rphzram ABCO, deferipto. Dico
Jphxram N, dido corpore cfTc maiorcnuQuoniam
enim ambitus Iblidi EFCHIKLM, maiSrellfper
propor.27Jib.I. Archimedis de Iphaoa & cylindro)
ambitufphxrzABCD.eritquoqucambitusrphx-
rzN.maiorambitufphxrxABCD.idcoquclcmi.
diameter Iphznr N.maior erit remiâmetro
fphz-
rzABCD.Etquialuperficicsrpharrxquadruplacfl
(per propoC| iJib.i.Archimedis deiplixra cyiin •
&
maximi dreuh in Iphxra; Ii Gimatur circulus
dit>)
\ v y
OP,quadruplusdrculimaximimfpharaN;('quod
mmiinfphxraNtÊftautrmquadraSadquS:^;;^^^
mtquûecuculusOPaddLlummaxImuminfp&inpr^P^^^^
^rohzrzABCD;erituuemaioraltieudoeoniSTV,quaêoniOPQ.atbafaxa^«clT^'™
d^ nronnr^HT
N
<™‘J'amcox> rpham , vt dcmonlbsuit Archimcdeslib.
i. de fplwia & cy’lin-
dropropoCji.Huiusautcmcuifdcfnconiquadruplu$cftconusSTV ^coouodrrtni'M«/lm«» k X- j* a „
i ^ ^
mt loiido EFYHflCI^,coiriicis
fuperfiaebus gomento. Sphxra igitur omnibus
&cucaalmfphauascircumlcnpabihbus.&cJnaiorcft.Q^^dcmMllrandumerat.‘^
m
corporibus hbolopcnmctns
ifooeriracm.
THEOR. 17, PROPOS. 19.
SP H R A quolibet cono,& cylindro libi Ifopcrimetro maior eft.
R.VR..
iftf-
GEOMETR. P.RACTICiE *
RVR.SVS (i filtcylinarm bafcm habcn.xquJcm
fobiri-'crithicQlindnisuipluiilliusconibafcmRibennsJxinilcmcidlni(uperficiciffl^.&altitud
ttt.dmd.‘Sm«nm.«ndca.rph=i^*.q«cmfpSxr,*quJcmc^^
H;EComnufCTecxThconcA!aindrinoincommcntariisinAlmaw(liiinPtolom*i.&cxP»ppojMe-
*andrinoinMathcimtidscollcaionibm,UcctpIcTaqueMnimcUnu5Bcficlliu5dcmonftcjucninux,«ccrpt»
dcmon/lraia.
fiint:<jujevcro fccjauiiniriinobisinucntafiiotiac
PROBL. }.
PROPOS. 10.
aut dc(^xfcxw,&c. rcaangulum

DATO femicirculo.vcl quadranti,vcl odhuzparti circuli,
pcnpbaa-ia: dcturxquaiis.
Stauanm*
conftinicrcifopcrimctmm &a:qualci fi imca reda
drcbli AND.par5 fcmdccimi AOp.&«o^ro^^
f/trtUm
Srr Cnucirculos ABCKiuadrans ABD.o<aauapirr
Û«aangImAE,tontcnmu.fab&n,idi«nc.™^^^^^
AI, fub fcmidiiin^
aiiii pirtc pcnphcr«r.Ttcm reftangulum
Item rttUnguIam
ad &rub AK.paitc dccimadxupcriphcrix
AL Cib Icmidiametro A D, S; fub AM pint trigefima
fecunda
; .
petiphnii Eritigiturc*as,qu*lib.4.cap7. "“"1;'^

fendimm.AF.f micirculo AG.Câdranu ABD;& AI,
ABC&
oAau* pani pani fcxtxdecimr AOD, lauale. &c.
AND* AU
Dico hac eadem rcaangtiU clTc ifopcnmctra prxdidhs circuU
perrpicuumcllcicon-
ponibus. fingularingulU, quod quidem
ftruaione.NamAD,EF.xqualiafuntiUamctroAC,BjAF,Utl,
quarta panibus cir-
fcmicircumfcremii ABC mmirum
fcmicircum^rcntii nimirum uuauu»
duabus aju*»
.a «.w . A a
.^ W, ^ _itt# n
a a .
H.xqualiafuntrcmidiamctri5AD.DBAAH,DG.duabusp^btsoi3auis.hoec(».
cumfocntixJtcmAp.GH,
duabusfemidiametris AD.DNA AK,UI,duabuiitaiaacaraii
ti*^lltemAD.IK.duabusremidiamnmAD,pN,&A^^^^^^^
conmjuim^qu^^cn_^^^^^
problema M«KcmaucumpcrruosauditorcscxhiberctmCoUegtoRo.
conussbUthcLricusingcniofus.aim
iiquamuii illud inibr Theorematis propofuenc
cnaooiq’
PROBL 4. PROPOS. II.
conftituefe.
D ATOtriangulocuicunqucparaUclogrammumxquale,atqucifopc^ctnim
Parad./.- man™lumqualecunqueABCPerA.dueaturAM.banBCpar^ch^tqui>,r.naiteran^
datum _ -
SIT
se(l.t.mquclatusAB.ACmaiuseftpc^^cn^^^^^^^^
1««'" B.C.reauseft.‘
dTiTJ!
cft^lterutnim Uterum perpendiculare rft ad
didas
timttrnm
p^lcUsjvtruraque latos AB. AC, fimul maius cft;
quamduûm prxdid* perpendicuUrb j
idcoque
(cmilTuagercgaticxvtroque Utere majorperpen*
fnm*. dicuUricaaemjid cA» tl accipiatur CH» Uici AB>&
i
HI, Uteri AC,iqualis,vilotaGI,fumm*Utcrum

AB,AC»qu 3Jisfit,diuiditurqu<
CI bifariaminK,
femifil» GK.maior ent perpendiculari
DE Si iptur
exD, medio pundoban$BC, adiiitcrualtuniGK,

difetibatur. fecabie ia reftam AM.in 1
-
arcus circuli
liqiio punao,vt in U Sumpta autem LM , ipfi BD,
»quali.ducanturreaa: DL. BM, quxparalUUm-
tCT fe erunt ; idcoque
patallelogrammum ent DM.
htifrimi hocidrm tnaneulo
> triangulo ABC. xquale. Dieo
cfiiU
^rtmDLlM.fimulxtjwlesbafiBC ConllruaumetgoeftpataUclogrammura DM,nootcaanguliun
«quale, &'fopcrimetnimtruoguloABC QVOD

LIBER Vn. ittr
,
OyOD Ct optes rcdinguidm ddcm triangulo ABCzqualc>& tlopcrimcmim ju agendum erit.£refi!s
perpcnôilaribusBFt D£»êric redangulum BE.triangub zquale, fcJ non iropcrimctnim;* quod BF,D£t #t.
minores fint UteribiisÂB. AC. fcd BD. LP, baH BC

squales ac proinde ambitus reAanguli BE»ambitu trian-
g«diABC»mioor}idcoqucfiproducanturBF,DE,ad^quaUtatcm fcmilTis Uterum AB.ACfict quidem
guJum triangulo ABC.ibpcrimctrumdcd triangulo maius» cum fuperct rcdai^lum BE.Înucnta autem in> fixri.
ter BF|BD| media proportionali N
; S erit quadratum rc<^Ni i^cAingtdo Bîdcoque & triangulo ABC»s- gir. fixri,
qoalc. ** QuiavcroBFi BDt nmulmaioresrunt»qDamdupIarc4^Ni * cAque BMimaibr quam BF. erunt
BM3D*Efmjlmultomaiorcs»quamdupUrc4b; N. Sumptaeigo(îp(iBD»&FOtipnBM,squaIi.vtto-
taQp.duabusBD,BM«fimnl(itzqualiscritquoqucQ3,maiorquaradupUrcft*N. “ SeccturcrcoCî
io R»itavtN>ritintcrfcgmcntaQ^R.O»mcduproportionalis»pciHciaturqucrcdânculumQ^rub(^mcn>y„/^.
tisQ|L R.O1 comprchcnfunit ^ quodquadratorci^zNihoccB»rc^ngu*oBE,vcTtrianguIoABC>zqualeli7.>^xM
cric.DicoidemjrirctrianeuloABC.i(bperimecrum. Quoniam enim QK.RS.(lmul»ideB,re^Qp»squalcs
iuntre£lt$6D3M,(imuI»cxconfirudtonc;enmtrcUquxSTtTQ.rcliquis LM, LD,zqualcsudcoque rcdan«
gulum parallclograxnmo BL, ac proinde& triangulo ABC» Ccui parallclogrammum BK , iToperimetrum
edoflenfum ^cric iroperimctrum.Dato igitur triangulo cuicunq; paraUclogrammum» dcc. connitiumus, quod
&dcndumcrac.
S C H O L I V M,
OyOD fi fimaturpunftum V.vtcunqueimcrR.,& Otcritrc^ngulum fub (W,VO.adbncifqpcrimc-

tnim triangub ABC. fcd minus. Si vcrocapiaturpunûm X, vteunqueinter R..& Y,(diutU QO, bifariam in
Y»}critadhucrcdlingu(umrubQX.XO ifbprrimctrum triangulo ABC, lcdma|us.Quadratum^niquere&s
QY.ifbpcrimctrumquoquecAtnanguloABC&m3ius,qusommaitadcmonnrabtmus.PrardiSa reaangub»
&quadracumreâr C^,i(bperimctraefretrianguloABC,hocefl, rcfbnguloQS. patet, cum binaUtcra circa
tngulumretfhimsquaiiafcmpcrnmreAeQp, hoccfi.bintsiateribusrc^ncmiQS. Eadem vcrocfrcins- m ttwms
quaiiatriangulo ABC.ficoficndo. Qmntam quadrata QV, VO. maiora (unt quadratis QR, RO,fimul:
® Sunt autem tam illa duo.vnacum rcângub fub QV,VO,bi$,quam hzcduo,vna cum rcdangulo fiib QR, " ^
RO, bis, quadrato Qp,zquaIia;cricrcdangulumfubl^,VO,bisminu5rc<fiangu(ofubQR,RO.bis,ideoq^
&rc&angulumfiibQV,VO.(cmel recângiilofubQR KO,C-mclminuscrit.Non aliter oHcndcmiisrc6an*
gulum (uD QR. RO, minus ede rc^ngulo fub QX. XO, hocefi rcdbngulum fub QX.XO, maius eliercdan*
gulo fub QRjIO. Denique ® quoniam rcftangiHum fub QX.XO,vnacum quadrato XY.xqualcefl quadra- ®
to YO, rei QY, cricquadratum , maius reângttlo fub QX. XO, ideoq; multo maius rcângulo fub QR»
RO.id cR triangulo ABC, qiue omnia demonfiranda erant.

£Xquoconllat.quadratumQY,exfcminerc&zQO,dcfcriptum maximum efle omnium rc^buigulo*
rum fub quibuloinqut fermentis rcfta: QO,compri hcnlonim.quod etiam cx propoCtx. huius libdiquct*
PROBL. /. PROPOS. iz.
D ATOrcfhlincoparallclogrammumrc^languIiim iquale, fScIf^crimctrumconftinjcre, ^ ^

Oportet auccmlatus quadrati rcchlinco xqualis , maius non cllc femifle dimidiati ambi- Umi^
tus dati rcdhlinci. fi"'* K**
SIThexagonum datum A,xquiUtcrum quidem , fcd nonzquiang«!um,itavtB.ad latus quadrati illi z-
qualis • iouentum maius non fit fcmiflc dimidiati ambitus hexagoni. SumptacrgorrdaCD,zqualifcmilTi
ambitus hexagoni, erit B.rc£u non maior fcmilTcipnus CD.Icd vc) xqualisvei minor.^ Sciâautt m CO, in £, rt,
iu n B.fit media proportionalisinter figmenta DE, EC, fiat rcdangulum EG, contentum fub fcgmcnds DF, » •4-fmm^
EC.D 1 C 0 rcdansuium£G,3rquaIcenc.&i(bperimctnim hexagono A.Q^niainenim tres DE.B,EC,conti.
nucproporcionarcsfunl; ^ eritrei5ijn^lum£G,quadratoB,idcll,hex»gonoA.xqualc. Etquiaduolatera'^^^^^
DE»EF,pequaliafuntrcArCD, hoce/l, femi/H ambitus hexagoni A,idcoquereliqiHeduxFG,GD, alteri (e«
milTuerit totum rcdlinguJum EG, hexagono A. ifbpcrimctmm. Dato ergo rc^linco parallclogrammum re«
Aangulum zquale,& ubpefimetrumcoaflicuimus.’quodcrat£acicndum.
SCHOLIVH.
C
Oy O D fi B > latus quadrati foret maiut
m«-
(emifTc medii ambitus reditiinei A, hoc eO,
iusredbCD, non poffetCD.itafecari. vtB,eC>
fet medio loco proportionalis inter figmenta»
ttliquidoconfht.
lAM
vero fi fumatur pun45h*mH, intef
Q&E,vtcunq; erit redtangulum fub DH.HQ
tdhucifbperimetrumfigurxA» (ed tamen mU
nus.Si veroaccipiatur pun^m 1, vccunqncin-
ter E«&L,pun£ium medium rc<Jtx CD;crit ad*
hucrcAangufum fubD14C,figurxA,i(bpcri-
metrum, maius tamco.Sic etiam quadratum fe-
minuDL»eritibpcrimetrum eidcmfigurz&
maius;qux omnia oemonflrabutur , vt in Rho-
fio prxcedcQtis problematis di&um cfl*
APPEN*
M GEOMETR. PRACTICj€
appendix
D E circuio per lineas quadrando.
_ *
LOCVS Kiêadmonct,vt quooum hoc libro demonflratum dlicirculdin figuramm omninm fi-
,
^ w uopenmctrarum efle nuxmain,breuiter doceam, qua radonedato circulo quadratum coadrui poilit xqna*
«"^^•lc,&^/rimdatoquadratoarculu$*qual«ptqucidp<Tl!neas;cumUb. .C .copofctraditumfit,quopaaoc*
4 7
amm*-
Archimcdc,pcrnumcit» circulusquadrandus Iit, hoc eft, qua radoncarca circuli, fiuc capacitas tum
fa
rti
f iM
• ^ diametro, tum ex circumferenda cognita ut inueoienda: Huius emm arez radix quadrata,latuscAquadrat4
drstum quod circulo gqualeefLSicc contrario cap.8.ciuidcmlib«r^|tila i.Num.i.flofiiimncj tu uli
q
iP‘^S*”*^^“*^j”*^'*™"’^®^^”^»9'“”'°^”'^^'‘‘^*“*cif«di:hoccfl,propofitoquadrato,inftararearcirculia-
circulus deferibendus fit illi quadrato «qualis. Inuenta enim diametro
«V per prxdiâm regu-
Mrima i.Num.L^.8.iib. 7. circulus illius diametri erit i$,qui quxritur. Vifumcflautcm
appenokcm hanclibro
Artbimt - T
iûnio adiungcTC, quod traOado de circuli ctragonifino fiuc quadratura, oon na nfm
, fit de ilb-
^
dk» pcrimeirungurUduputationL
OrruB QVADR^TVR.A autem circuli per numeros, quam Arabes tradiderunt, dequam lolcphusScafigîn
ûsdrata^ fuis Cyclomctrids elementis veram cfi*c credit omuno reiidenda cft , cum fit extra limites Archimcdw,peT
AatiproDortion^ circumferentia: ad diametrum minorem debere efle tripla fclquilîma,maiorem
tmadam quodinnumcris Arabum non cernitur. Oieuntenim,
Arakti proporuoncm circumfcrcntial ad diametrum tficpotendadecuplamiadcovtfiqaadratumcircumfcrencut
falfM. ponamrio.quadratumdiamctrifitt.quodfalfijmclL Nam cum radix quadrata numeri lo.fitmaiorquamj^
quod huius radicisqua<lûmfictantum^^^Radix autem vmtads fit i.e(Ia maior propordodrcufcrcndc ad
<uamctru,quam tripla fvlquifcptima cum tamen ircundum Archimedem fit minorJccm quiapofita diametro
:
7 *®*^^“***^^*^*'^ » ^
quam 22, ex Archimede j erit quadratum circumfarhtiz mtftus, quam 484.quod
ad 49. quadratiim diametri minorem proportionem habet quam dccup!ara;quippc cutn
,
490. ad 4p.propor-
tionem nabcanc decuplam. Miuorigicur cft proportio quadrati circumrercotiz ad quadtatuOl diametri, quam
decupla.
fâadra' rciicien^ cA iatio quadrandi circuli per numeros Albcrti Durcri,qui cxi/Hniat,diuiiadbu
metro circii in qdlo partes «qi-alcs, diametrum quadrati circulo xqualiscfTc 10. adeo xt diameter quadrari cir-
diametrum ciri uliproportionem lubeac.quam lo.ad 8.quod etiam faifitm cft. Natn cum qua«
$x
dratum diametri 10. fit io6.*duplurnquc quadrati, cuius diameter efl 10. 8f quod cimilndiampfriB.difimf g-
z>anr0 qualcicfit quadratum circulo«qualc5o.Sea ex diametro 8«reperiturarca
circuli maior, quam vera, minor 50»
ytcap. 7. lib. 4. Numer. 4. tradidimus. Veracq^circuliircaniaiorcnc,quatii
yOiJ*. atqucadcomidtomaior , quainyo* Efttgiturqoadratum Albcrriminutarcacirculi, oon autem sT'

quale.
^
ÂMvero,vtadqaadraturamcircuIipcrlincasagCTcdiamur,pudcimcrcfelIcrcmam,qu*impcritia
fsâa’
falfa^
dratara
tara vcracflc vidctur>& quam Iciolus, nefi io quis, Campano Mamcmatico non indoô affinxit t)^piiqi mandauit,
,
-/.
ttrtaii I
âutcmciurmodilinct inucniaiur,noa
batM ea.
quxrcsomninoGcometramdignadh&plancridicula Sienim quadratum illud circuto cft llbpcrimemun;
ttiJmm. ^circulusautcmomniumfigurarumrcdrilincarumfibi iTopcrimecrarum capacUfimus cft, quis non vidct,qua*
dratum illud circulo minus ciTc?
^^nadra- 5 ^^‘T^cf^mrmoctumH
7ppocrarisChIjnihildiccrcm,Difimeiusdcmon/Erarioaeacumcntnge*
tma Hjf‘ nijlatcret,quamuismctam propofitam non attingat Ita enim progrcdirur.SicqiiadranduscirculusAFBEtCU*
pTrraim iusdiameter AB,cxquadcfi:hbatur quadratum ABCD,‘circaquodcirculusdcfcribaturABCD, cuius diame>
ter BD , datum circulum AFBEjfc*
tffaiati,
cct in £. Duda CITO reda AE, ^ erit
ift. trrnf,
tjiM. *0» angulus A EBrin fmicircub redus,
frmi. «idcoquep e perpendicularis AE,diui« •
dex balem nBO,

1 trianguli ITofcelis A-
BO»bi£uiam:ac proinde£,ccncruin
critcirculi ABCD. ^ Etquiaqua*
OCW- ir. dratum diametri BD , duplum cft
^mn*. quadrati diametri AB| f cllquc vt
gutaadte.
quadratttm BD.adquad ratum AB,
tocirculusABCD, addrculum A«
FBE, erit quoque circulus circuli
duplus ;&rcmicirculusBAD, fcmidrculiAFB;ideoquefcminisremicirculiBAD:idcft,quadransABE, (eft
enim AB£.quadrans,ob angulum redumtn centro Ei^fcmicirculoAFB»xqoalis. Dempto igitur communi
firgmemo AoB,reliquum triangulum AEB,rcltquxLunulx AFBGA,xqualccrit: acpioindc ii triangulo iUc
quadruum xqualc, erit idem liM quadratum Ijinube AFBG A , xquaic. Atque ua quadrata eft Lunula
afbga.
DEIN.
V
LIBER Vri. 1^9
D ElN D E fit reda HI, diametri AB, dupla, drcaqaam (emidrculo de&ipto,aptcnturin eo tre* redae
{efflidiametro huius «irculi,hoc cfi, diametro AB, zqualcsHK, KL, U, contincocofcmifrcm hexagoni: * cum v»
latoshexagoni fit femidiametro areualc. ^tuni.
Delcripds aute circa illas tres rcdaslcmi-

circulis HMKikOL, LQI»qui fcmicirculo
AFBfXqualcsfiinc, propter diametros x-
quales; ° quoniam quadratum redxHl, b
/tntmti»
quadrati redx HK, quadruplum cfi, quod
utus lateris fit duplum; e entquoq; circu- ea.

lus diametri HI, circuli diametri HK. qua*
druplus.& Icmicirculus HKLI, Icmicircu-
lisHMK,KOL,LQI,AFB, xqualiscric:
dcmpcilq; figmentis communibus HNK,
XPL,LRJ.rdiquum trapezium HKLI, xqualc erit tribus Lunulis HNKM,KPLO,LR.ItQ^na cum Icmicirai-
lo AFB.Si igitur tres illz Lunulx quadrentur, vt traditu m cfl,& tribus illis quadratis auferatur ex trapezio redi-
Iincum*aualc,hoccft, inquiratur exccfliis trapezii fuper tria illa quadrata; erit cxccfius hic rcftilinea figura
dyfjW +J.
Icmidrculo AFByZqualis. « Si igitur huic figurx quadratum fiat xqualc, erit idem hoc quadratum fcmicucu- frtmi.
cius dononflratiuiic Lunula ea quadratur . cuius inferior peripheria cll quaru pars peripheria; alicuius circuli, » Hiff».
fupcriorautcmfcmicirculusalccriuscirculi, qualisfuitLunufa AGBF. NamAGo, quaru parscftcircumfc- "****'
rentix ABCD.& A FB.fcmiffis periphaie A FBE. At ciufmodi non funt ires alix Lunulx, quippe cum earum
j s
^phxrixinfcfiorciHNK,KPL,LIU,rmtfcxtxpartcftotiu5circumfcrcnux.quamuispcnphcrixfiipcriorcs
line femicirculi, vt in iilaiqux nondum (untquadratx. Qiiod fi inuenta efiet ars quadrandi huiufinodi Lunulas,
Hiffpcrs^
vcri/firacquoq;quadrarcturcirculus,fincinucntionclincxfcdxcirculipcriphcrixxqualis,quxfanercsforct
prxclara.
COLUGITVR. ergo ex hac ratione Hippocratis, quidraturam circuli efie poflibilcm, cum ficut Luno.
bAGBF,Quadraucfi,iuquoqueLunulamHNKM,quadraripoiTc,nihilobfiet,quamuisadhucnon fitaquo-
quam quaû.£t certe, vt quidam redcafiirmat , quod hic oltcnditurab Hippocrate de Lunula AGBF, qux
efi circuli AFB£,nihiI idem prohibet de circulo toto feiri pofie, etiam non inudligataquantiutcpcriê-
rixcirculi.cumlblumdcficarsquadrandiLunulamHNKM. Immoplus aliquanto ^bitationis inferret in-*

Uentio quadraturx Lunulx AGBF.non ctîu quam circuli.
cum
di efi quadratura latObi Falconis HquitisHirpani,GuifmcinucntioncIiiicxreda;iqiixpcriphcrixfitxquaJis,
J
circulum quadrare conatur:vcI ab aliis iam dudum funtcofiiiaix, nimirum Nicolai Culani Cardinalis quadra- JuAtMr.
&
tura a loannc Rcgiomontano,ac loannc Buteone , Orontii Finaci Tecragoniimus tum ab eodem Buteone,
cum a Petro Nonio Lufiunoin libello de Erratis Orontii: quorum vterque variis viis lineam redam circumfe-
rentix xquolem fc inucnific putauit, nihil omnino dicendum mihi clTe Aatuo , ne frufira tempus terere inutili-
ter vidcar.Q^mobrcm folum hoc loco eam quadraturam fubiiciam,& plenius aliquanto exponam quam ad
,
finem lib.d. tuclid.conIcripfi,qux videlicet pCT Uncam Quadratricem fficenim eam appellare lubet Jlincara re-
dam inucnit circulari xqualem. Hxc enim via licet ad Geometrice inueniendurn pundum quoddam, nonni-
hil in ea dcfidcretur,accuratior tamen cA omnibus ajiis,quas hadenus videre potui^ta vt prafficc i fcopo aber-
rare non poAimus. VtauwmÎarc atque ordinate procedam, abloluam totum uegotium paucisquibufdara mL hu
propofuionibus. txfUaim,
I.
QV ADRATRICEM lineam dclcribcrc.

DINOSTILATVS,&Nicomcdcs,vtaudorcftPappusAlcxandriniisin .Ub.Mathcmaticarum collc-
4
ônum,UncamquandaminAcxamexcomtaruntad circuli quadraturam, ideoqucaboAicioT«T£r>*<'{*«« ab
^dcmcAappcUau ; a nobis vero eadem de caufi quadrauix dicetur. Q^mquam autem prxdidh audores
conenturhuiufinodilincamdclCTibcrc per duos motus imaginarios duarum redarum fc Ic intcrfccanrium»
qna in rcprincipium ( vt philofophiloquuntur) petunt, proptcrcaa Pappo rciiciatur. tanquam inutilis, & qux
deferibi non poAit: nos umen eam fine tUis motibus Gcomctriccdclincammuspcrinucntioncmquotuispun*
dorum,pcr qux duci dcbeatjqucmadmodum in dcfcriptionibusconicarum fcdionum fieri folcL
5 S 1 1 cigo in quadrato A B C D, deferiptus Qua •
drans BD. Si igitur, vt volunt inucotores iinex Câdratri-
tneudf
Ctyam fimiidi^ctcr AD , xqualltcr ferri intcliigatur circa
centrum A, quam latus quadrati fiiprcmum CD,deorfum
vcfiusxquabuitcrquoque:itavt, quo tempore pundum
1>, rircumfrientiamDB, vniformi femper motupcrcur-
tic, eodem reda DC, vniformi etiam motu dciccndensad
lacus AB,pcrucniac,fic tamen, vt peipctuo fit lateri AB, pa-
rallela,&cum lateribus AD, BC, anulos redos cAiciai, fe-
cabum fc mutuo continue femidiameter incircumfinco-
tuDB» dreunuda» ficrcdaDCf^dcorfumlataiiopun
dis,
*9# G E O M E T R. P R A C T I C
^*>qU2ll0eaffl Qiu4ratriccindcrcnbcni:boccfl>perqu«UncaQuadratrix tnnf>bic« cuiuiniodt eflUacaln.
flexa DE
Sed quia duo i/U mocus vaiibm3es,quoru ynusper cir <•
cumferentiam L)B,fit,&alccrpcrlinca&rc£lasDA)CB,cmctnun
pofl'unc>nin proportio habeatur circulans lincarad redanitmerico
aPappodeferiptio harc reprehenditur: quippe cum ignouodhuc
fit ea proportio,& quz per hanc lineam inucihganda proponatur.
Q^c nos Geometrice eandem lineam Qudracriccm dcfcribe*

mus hoc modo. Arcus BD> in quocuis parces arquales diuidacur»iSc
lacus verumq; AD» BC. in totidem zquales partes. Facillima diui •
fio cric»fi&arcu5 DBA vcrumqucbtusAD»BC» recetur primum
bifîam, deinde vtraque femims iterum bifariam > aeque ica dcin*
ccps»quantum libucrit.Cûoautcm plurcscxtiterintdtuifioncs»co
accuratius Quadratrix linea deferibûr. Nos ad confufionem vi*
tandam fecuimus tam arcum DB quam duo latera A D» BC» in odo tantum partes xqualcs.
»
DEINDEbinapunda laterum AD, BC3rquaIitcrdiflantiaalacercDC>vclAB>coniungancurUnctsiv«

dis occulcis.atque ex centro A»aiixred70ccultaradfinguladiui/ionum pundaCâdramssD^cxcendancur.
Vbi ha: redx priores redas in terfecabun t. prima primam. Inunda fccundam»&c. per ea punda Quadra-
trixliAcjcongrucntcrduccndacfltitavtnonntnnuola.rcdfquabiiitcrfcmperprogrcdiatuxnulIum cfhciens
gibbitm,aut angulum alicubi:qualisefl linea inBcxa DEifccans remidiametrum AB» inE
^ S£Dqaiapundum£»inlatercAB.inucniriGeomccricenonpotefhcumibiomnisrcdioredarum
ceffctcvi illud ftne notabili errore.quifciltcetrubf^fumcadatireperiamus:vtcmur hoc arrificio:Infim3 partem
AFtlatcrisAD» fi fatis exigua non hr, fccahimusbibriam continue» donec infima particula Ht perexigua: Eo*
demque modo infimam partem fil, arcus DB, bifariam continue fKabimus.doncc tot funtfubdiuiAoncs»quoc
in parte A F»ftda: funt* vr particula BK»taJis pars fic totius arcus DB.qualispars efl AG» totius lateris AD* Parti •
culxdcindcAG»x4ualcsaIjfandemusBL,BN, AM,ducemufqucrcdasoccultasGL»MN. DudaveroexA»

centro reda occulu AK,quxrccctGL.io H»pundo»quodaccuracinimenotctur(adhibitovidclicct Lemmate
Probl.i-Iib*z.vt coDcurfus ri.qiiam cxquifitiinmcrcpcriaturjiumcmus ipfi GH,*qualcm MP.Si n. Quadratri-
cem vfqucad H»defaiptam continuabimus xquabili» aiq; vnifbrmi cxccnfionc vfquead P» fecabie Quadratrix
linsalatus AB,in £»pundOiquodquzritur. Nam propter paruam redarum GH»AE|MP,sntcrredilUndam
cfHcitur»vtfermeAntarquaics.licetGeomctriceIoquendorcdaA£>fcmpcr maiorfitaliqua'nto,quancumuis
parum ex redx inter f diftent: fed exceflus ille circino deprehendi non poccfladeo vt arcus circuli ex A, per H,
P,dcfaiptus verum pundum Equod ad rciifum attinet, indicare videat ur.ld quod etiam in drcumfcrcntiacir*
culi contingit. R.cdx,namqucGL,AB,MN»li parum in ter fcdi/lcnt,in circulo omnino xqualcsiudicabuntur,
quamuis vcrcAB»aliquanto maior fititaqucli tres ill*rcdarGH.AE»MP.pcrcxiguam habeant diftantiam in-
ter fc» dubitari non potefl, pundum £, in quo quadratrix linea fdnidiametrum AB,f<Krat,abco, quod verein
Qâdratriccibicxinit,non (tiffcrrcnoubiliter.-dummodo punda H»P,cxquUitc&rummaadhibita diligenda
inuentanne.
tMtm i#- RECTAM porro AD, vocabimus btus Qiuxlratricis:& redam A£, eiulHcm balem: ac deniq; pundum
A, centrum ciufdem.
pundaQuadratricis prope bafem certius inueniemus(finc intcrfcdionibuslinearum.qug
7
ibivaldcobliquzAmcjpcrlincasperpeadicularcs:hocmodo.DudachordaQi£adrantisBQ/cccturtnD»btfa*
riam,quod Brt.fi ex A.adC.pundum medium Q^**
ttfihL i/. drantisrcdaducatur. HxccnimredamBQicca-
Mttf. bic bifariam J>cindc redx AD.fiimaturxqualis
AE;
h/fk»L^7.
iundaque reda DE , fccctur bifariam in F quod et-
tmif. ,
iam 6ct,n ex A»ad J.phndnm medium arcus BC»du-
catur AI. ^ HTcenim chordam BC,fB duccrctur^Bs
tfil-L*- caret bifariam: < ac proinde & reda DE, qux chor-
/rxri,
dx BC,efl parallclxprt^tcrea quod latera AB, AC,in
iz.fvtth
triangub ABC» proportiondiccr fccamurin D.E:
quippe cumtam AB.AC.quaAE» AD»xquaIcsBnt.
Rurlus redx A F»caputur xqualis AG»iundaq; FG»
fccctur- bifariam in H, quod etiam fiet per redam AK.dudain ad K, pundum medium arcus BLAtq;hocmi>-
do/i redx AH.xqualis acdpiaiurA reliqua fiant, vt prius>inucnictur aliud pundum inter H A
G.Et fic dein-
perpendiculares, non autem per obliquas fe-
ceps quocuis alia punda reperiemus viciniora ipfi AB, per lineas
e#, ttrtq. & A F,ad D£,& DH,ad FG, &c
dioncSfVt in priori figura.* Eli enim AD, ad DB,pcrpcndicuIaris
^
ffilfL X#.
primi,
OMNIA vero hxc pundainucnuD.F.H.&cxfTcin Qi^ratricc, ica ofkndaDudisDUFM.HN, ipfi
ga.yir/i AB, parallelis fecantibus BD,in Q,P;l erit vt
..J, BD,ad,DQjta Al4sd LQ^dcoquc& AQ. fedacriiin L.bifaria.
Scdusauccm ch&arcus BQ^dn C, bifariam Jgiiur.vtoftcnfum cfi,punCtum D,c(l in QuadratriccJlurfus quia
h *. fiuttL DEfeda efl bifariam in F,^t quoq; DB,k da bifariam in 0,‘ idcoque erit vt EF» ad FD,ita BO»ad OD.^
ix/txii.
^ Bo,ad OD;itacft AM»ad ML.& vt EF.ad FDdtaarcus Bl.ad ICEi^n oflcndimus,Gxabuntfcfc, AI»MO,
inpundo Quadratriets. Eademque ratio elide altis pundis bac arte inuciuis.
8 ESSEporroUncamhancinflexam DEanobisGcomctriccdcfi;riptam,candem.quamDino/lfatuib
pcrfpicuum cft. Nam femidiameter
& Nicomedes per duos illos motus imaginariosdeferibi concipiebant fi
D,in priori figura circa centrum A.p» arcum DB,codcm tempore moucatur motu vniformi.quo latus DQ
,
3corfumfcrturgioniquoqucvniformiditvtquandorcmidiamctcrAD,pmran(ioicquamcunqucpartcraar.
cus DB, tunc latus Dc, fimikm partem laterum DA, CB, percurrerit. AJias au t duo iUi motus non cflent vni-
formcf
&
r L 1 B E R VII. 1^1
formcs.ant non eodem tempore ad latus AB* tam (e-
midiamctcrADtquamlacusDCypcruenirct. Cum
erro reda; cx centre A» per partes arcus OB» cmtilc^
&UncxparaUclxpcrparcc$!atcrumDA»CB« dudx
abfeindant fanpcrex arcu DB • & cx lateribus DA»
CB, partes Hmilcstcx coolbrudioac: liquido conflat,
punda linex inflexe D£> i nobis Geometrice io-
ucnu,apundis,quxaduobus illis motibus reperi-
rentur, non diflerre
H^C igiturefldcfcripriolinczQwdratricis
Geometrica quodammodo, quemadmeûm & eo*
nicarum fcdionum defcriptioncs,quxperpundaetuni flunt»nab Appolionio traditur, Geometrica; dicun*
tur,cum tamen errori magu flnt obnoxta^quam noflra deTcripdo.propter inuentionem plurimarum linearum
mediarum pr(^rtionalium,qua;ad earum deTcriptioncsTunt neceflarix, quibus in C^dratricis delcripdone
opus non cftCârenifi quis totam conicarum fcdionum dodrinam.quam tantoingenii acumine Apollo*
mus Petraeus pcrfccutuscfl,vt prc^tcrca Magnus Geometra appellatus ht, rciicere velit, tanquam inutifem,&
non Gcomctncam»fquodncmincro in Geometria peritum fadurum exifliroo, cum lediones conicas ad de*
monflrationcsadhibucrim prxflantiflimiGeomctrx* NamMcnccbmusHyperbola»ac Parabola vfus cftin
duarum linearum mediarum proportionalium inter quaTuis duas redas tnucotione; £t Archimedes ipfc multa
prxclarc de iiniem fcdionibus conicis dcmonflrauit : ac dcmqueciuflnodilcdioncs inflgnem vflim habent in
rcGnomonica,vtcxnoflraGnomoatcaapparet) admittereomninocogetur» haacdefcripdonem noflnm
QudratricislincxcflcquodammodoGcomctricam.Addcquod lineaconchilis.quaNioomedes duas medias
lineas proportionaicsacuti/nmeinucfligat.perpundacttamdd<Tibitur,vt libro d.propofi 5 .diximus.
HAB£TUncahaxQuadratrixmu]tas,&inrigncsvriIitatcs,qaanimnonnulIasadflncm lib.tf.EucIid.de*
monflrauimus,quas hoc loco repetere fuperuacaneum efl. Solum igitur eius xfum tn quadradis circulis hic ex.,
poncmiix Quamrcindigemustautnmmodovlttmopando£,inprioriflgura,eciamfinuUumaliudQt^ra* ,
tricis pundum inucntumcifctquod quidem vltimum pandum licctGcometrice, ac prxcilc non repertaturt
tamtf li artifleiu pofleriorisflgarpadhibeatar»n5 aberrabimus a vero pundo notabiliter, vt fupradiximu$.Qu*

do namq; deprenenfum fucnt.vltimam pcrpendiculirem AH,xquaiem efle prxcedemi vltimxlinex cranslatx
AG » ita vt nulla diflerenda inter illas per circinum difeemat ur : fumi poterit citra errorem notabilem vldmum
illud pundum G ,
pro pundo extremo Quadratricb: Sin minus, ducendx erunt alix perpendiculares eo ardfl*
cio, quo AF» AH, du& funt, donec inter vidmam »& poflremo loco inuentam redun in lonidiametro AB»
auilum appareat dilefimen, cuius quidem rei operado ipla opdmus erit magifler.
COKOLLARIVM.
p £Xde(^pdoneQuulracricncolIigicur,flexccntroA»ducaturrcdavtcunque AQ^fecansamim
Quânris in Quadrat ricem in O; ita efle arcum BD, ad arcum BC^vt efl femidiameter AD.ad redam
AR.,duda prius C^,ipli AB,parallcla:^ ac proinde & ad re-
a|.f^riha.
dam, qux ex 0,ad AB,dcmitdcur perpendicularis. Quia e-
nim eadem pars efl arcus DQôdus arcus DB,qux pars efl
redaDR., todusfemidiamanDA, quippe cum in deleri*
pdonc Quadratricis arcus DQj codus arcus DB, tot pard-
culas complcdatur,quot partes reda DR., totius DA, con**
dnetrquandoquidem rc^ AQ,R.O»rcreimcrrccanttn 0»
pundo Q^dratrifis. Neque hxc Hmilitudo impeditur, et*
samfi eam arcus DQ^pod arcui DB, quam reda DR.,tod Ia*
teri D A,fic incommcnfurabilis , cum perpetuo Qâdratrix
eadem vniformiiatc progrediaturper omnia fua punda.^
cnimredaDR., non eflcalis pars, uuccommenfurabilis.fl*
ue incommenlurabilis totius lateris OA,
A, quilis pars efl arens DQ^dus vcus DB ; (i cogitetur pars latcHt
^ ibit parallela ex eius pundo extremo duda
DA, minor quam DR., vel ra- '
redam AQ, «d fupra O , vel
inda,in pundo,per quod Qu '*ribcnda cfl;ac proindeea non tranfibic perO, qu<êflablurdum,CIW
contra bypothdim.Quia inquau.. \rs efl arcusDQôdusarcusDB>qux pars efl reAaDR.,todus late*
ris DA;^ erit quoqueîquus arcus < em codus arcus DB,qux pars efl reliqua reda R. A, totius late- b
ris D A:quod eadem llt propordo to /fi,ads^Qûx codus D A,ad DR. : Et pcmvM:ando cade codus DB,
ad totam DA,qux ablati arcus DQ *^mftdamDR.* Qupcircaerit»vtcotuMfnisDB, adarcumQB,
ita cocum lacusD A» ad redam RA .dam perpendicularem cxO,ad ^«dcmiiram,cquxip(litA»
cquaiiscft.
II
5 1 Qv^nnttS Qtudracrids idem centrum fle , enmr arem Quânns, lonidumccer,

bafls quadratricis condnuc proportionales.
H>£Cefl cximia,atqucin(tgnis proprietas Q^ratricis. Sit Q^drans, & Qn^ratr

Dico arcum BD,rcmidiamctrum ADA Qu^ramcisbaTem ARcondrt^HC; p;
liipra.
'
c&c BD,ad AD»vt AD»ad A£.Sia mious/ic vt BD,ad AD»iu AD» ad AF
.
GEOMETR. PRACTiCyE H duc*.

F.(ccMte quadntriccm !n
primum AF,m»ior,qo»m AE-DcCripto «centro A.Quadrante FG.pcr
i
D I meter ad îdiamctrnm AFiica arcus BD,a<t arcum FGjf Cum

cnimfiCp vtlib>^ cap» 7«prt>poCitdcmonftrauimas»diamctcrad
diametrum > vt circumferentia ad circumferentiam; erit quo^l
femidiameter AB, ad femidiametrum AF, «
eadem citeumfere-
b'14. fidas, ^ acproindeetiam Tt
tia ad eandem circumferentiam t ,
parscircumfcrcntixad quanam partem circumferenti*, hoc cft*

tu.pmt, vt arcus BD,ad arcu FC, j* Erit quoq; arcus BD,ad reda AD»'*t
idcarcusBD,ad arcuFG;^ acproptcrca zquales erunt redaAD,
dp.fMWi &arcus FG.Quia vero ex prxccdenti cor, cft, vt arcus BD,^ a^
cfi BKiha redaA D.ad reda Hl,& vt arcus BD,ad arcu
BK ita eft
arcus FGiadarcu FH,*ârcus BD»BKArcubusFG,FH,fimiIct
—
j 0xtL
j Cnt; *^crit quoq; reda AD. ad redam HI, vt arcus
{n.fmmri FH. Cuciôftcnfo fit reda AD,arculFG,*qualis:fcritMDq;redaHI,arcuiFH,arquaiii,quodeftabfurdu*
» ad arcum FG
V /4. f«r*. Eft enim reda HI, minor arcu FH. cum ea fit fcmiflis choro* fubcendentis arcum dupmm aiw FHi ( Nam
• AF,fccat eam chordam bifariam;* ac proinde &arcum)cborda autem fcmpcr fiio arcu minor fit* Non cr-
^*gocftarcusBD,adfcmidiamctnim AD,vtAD,adredammaiorcmbafcAE,Qwdratricis.
icnUdiamctcr uucacur Aiv,iccansarcum iu»m xvi.wueTiacinus er|ô,v( pnus,arcu(ii uîcuc

fcltcm ittcfic arcum BD,ad arcum BK.boc eibarcum IL, ad arcum IM,vt cAreda AD, ad redam HL Quam
cumarcuslL,oAcnfusfit*quaIisrcd*AD; *‘critquoqucarcusLVl,;cqualisrcd*HI,quodcAabfurdum.EA
kr Mow *
enim redaHI, maior arcu IM. Nam fi ex H.duccrctur vcrfiisG,abarcda tangdcirculum IL, ficut Hl,aindcm
1 1. t0f»S. tangit in 1,* efient h* du* tange ntcsxqualcs.arcufque inter eas interceptus loafctur bifaruih in M, ” propter»
caquodangulusab ciscomprchcnfuibifiirumdiuidcreturarcdaAH," acprotndc&angulusin centro A/iad
mfik0^7. pundum contadusredaadiungcrctur.'® tdcoquc,arcus,quibus infiAunt,*qualcsforcnt.Iginir curo,vt
Ub.8.propor,i.probabimuscumArchimedc,du*iIl*tangcntcsumuImaiorc$tintarcuabcucoroprcbco(b,o-
primi. rit&carumfcmiflli HI,maiorAmiflcIM,illiu$arcus.NoncAcrgoarcusBD,ad femidiametrum AD, vtAD,acl
o lO, rir/f redam minorem bafe AE*QMadratricis;Sedneq; vt AD,ad maiorem, ficut oAcafum cA. Igitur AD,ad ipiam n
balem AE 0^^ demonArandum erae.
GOROLLAR.IVM L
HINC facilcredam reperiemus arcui Quadranri.s ex quo Q^dractix defcriptaefl,ac proin-/,

de & fcmidrcuinicrentix,immo & coci circurafcreiuixxqualcm.
Um OyONIAM cAarem BD,ad Amidiamnnim AD, vt AD,ad baAm Qnadralricis AEjerit connertendo
quoq; AE,ad AD, vt AD.adarcum BO, Siigiturduabus redis AE,AD anucnuturtertia propordonaiis; P crit^
p u.jximi.
eam tertiam, vt ad arcum BD, cum vuaq; propOrtio fit eadem, qu* AE,ad AD
, *J Quare tertia illapro-''
portionalis arcui Quadrantis BD,*qualiscrit:Etfi duplicetur, HetredU aqualis fcmicircumfcrcnti* ciuulcm
drculbSi vero quadruplicemr,ficc rci^ tori circu m ferenti* aqualis.
eo R O L L A R I V M IL
SEQVITVRquoqucOtliiSjfibafisQiudratridsAEjflatuatur fcmijiamcicralicuius drculi,

ciuslacus AD,*qu^ca:pari:icircumtcrentixilbus circuli efle xqualc. Ecliucam laceris
AD, duplam xqualeni elfp femicircumfcrcncix ciufUcm circuli Et lineam quadniplani :
lateris loci circuWercnrixefrc xquaJem.
e VM enim, tt bb.4.cap ^.propofir.oAcndimus, diamctrio»" . ncttTBn)faeotiisfintproporridna«

ionaIcs.Jgicurerit,vt AD>ad AEdioc
nrffT^ !cs'eruntquoqucfcnidiamctriarcumfcrcnriis,&quadranribuspr
cA,vtfiipradida tertia prîToirionalis ad AD,tta quadrant BD.fhni'^ ri A D, ad Quadrantem femidume'
s ic* AECum tertia illa pôportionatis aqualis fit oAcnfa Qip''* •f*
erit quoque reda AD, quadnin»
tifimidiamctriA£,*qualis.D,pUergoIineaipfiusAD)fcnuci' .'drculi,euius femidiameter A£;ft
quadrupla toti drcumfercutiz ci't aqualis.
CORO ÂRIVM IIL
EXhis quoqueinfeitur, fi duzrc^K,0, in prxcedcnci figura eandem pfopordoncm habe»

iamAD>AE,minorautemOÂatuacur{cmidiamcCcrdrcuiialicuiuS)niaioremN,
'
ÂearcmQiuulrancisiihusdrculi.
CVM.
L I B E R V I I. 19 }
CVM emmntAD4(lA£iVtN»a(10;entpennutandoAD,«(IK,rtA£,aiiO. Vtautetn A£,ulOjia
cft Quadrans remidiamctri A£*ad Q^dnntcm rcmidumctri 0 »vt lib.4xap.7.propoCi.denionftnuumui f U %it. jim.
ûr cricqiioqucAD.aiN)VtQuadraiurcmidiamctriA£tiH Quadrantem fcmidianietriO. Cumci^ AD»

cqualUntofloiia QtândienudiamemAE;^ erit quoque N,zquaiu QtndrandftmidiametriO.quod cft •
propotitum*
I I I.
DATO circulo quadratum xqu^cconfticuere.
SIT quadrandus circulus ad tateruallum Icroidiametri

Tribusre&t$A£,bafiQuadramcu:AD)laKri
BCfdcTcriptus.
durdem pnccedcntisfigurx.&redzBCt inuenta quarta pro-
pordonali F;crit cr coroU.5. antecedenti re&a F» quadranti dr-
cuii dati «qualis» atqucciusduplafcmicircumfcrcntixxqualis
erit. InucnuautcmintcrlemidumctrumBC&duplamipnus
F»medu proportionali CH:Dicoquadratu ea GHiddcriptum

ualc cfte circulo ad intcruallu BQdcTcripto.* Quoniam n.re-
g neulumlubBC»rcmidiametro » dcTuolcniicircumfcrcncu
drciDi»ideft»rub dupla red; F»inuent«»equalc cftdrculo:^Pr^
dido autem rcdangulo «quale cft quadratum lateris GH»ent
quoq» quadratum lateris GH, circulo femidiametri BC»«quaie.
M
V £ R. V vt expedite linea reda inucniatur «qualis quatt« parti circumrerentue dat
ctrco&fcmicircumfcrcntur.vel toti circumrcrcndz,conftnienda erit figura duiinodlFiatan
£>rcdaq» AD»equalis ricdiametroQuadrandsyCx quoQuadra-
trixdeicriptacH:& A EtbaiieiulHcmQ^dnitriris «qualis. Vcl
eenc cx centro A.nouaQ^ratrix delcribatur DE, cuius btus
AD»& bafis AEDuda namque reda DE» conftnida erit figu-
raapdfiimaad redam circumferemix dati circuUCqualem in-
uemendi. Si enim drculi quadrandi femidiametro aDreindanur
«qualis AF»ducaturq; FG»ipfi D£iparalicla;erit cx corolL }.an-
teccdcti AG.f qualis quaitf parti circuferentie dati circuli, cuius
IctnidiamctcrnLnirum cft AF» (quemadmodum AD qnartx
»
parti circumlcrcnrut circuli (emidiametri A£, «qualis cit vt cx
corollz prxccdcn^-conftat^^proptcreaquod AF»AG»candem
habent propoitionenûuam AE, AD. udem ratione » dudis
HI>KL.MN , eidem DT* parallelis, erunt AI, AL,AN»«quaIes
,
uartis panibus circumftrentiarit circulonim cx remidiametris

q
A FI AK, A M,dcfirriptoru.H« aut rcd^duplicat^ lemicircum-
.
feren tijs «quales erunt, &c. Atque hac aitc inucnietur reda x-
qiaialis qiiartz parti c ircumfcreacix cuiufuis circuli, fi rius femi-
â:n ctto cx reda AE, «qualem Ijncam abrdndcmus, ab cuifq;
extremo rcd«DE.parallelamducrmuf,&c. r « ^
A!'"u' f/r
V r quoq; fincvlio labore dato cuicunq; circulo quadratu «qualeexhibeamus . vtendii

Inuenco femella icrc quadrati alicui circulo cquaUs»vt paulo ante docuimus,conftrucmus figu
dos circulos quoKunq:accommodatUumain, hoc modo. Detur circulus ABC, diamccHAC,ntquc AB»
media proportionalis interlemidiamcmim » & redam temicircumlercmix «qualem inuentam ex prxccdenu
figura.ttavt quadratum rtdx AB, circulo diametri AC»
hcxquole: **arcommodctur AB,incirculo»qu«certius
applicabiitir, fi forte circinus ex A , ad interuallum dac«
ABidcfcriptusnimisobliqucperiphcriam AfiC.fecctin
B, hoc modo. Duabus rc^^niminim diametro AC»8c
lateri AB,quaJrati inucnto reperiatur tenia propoirio-
^
nalts AO.Pcrpcndicularisnamq; DB,cadct in pundum
B,tn quod latus inuentum duci debet : « proptrrea quod
trcsre^«AC,AB»AD, funtcononucproponionales:
quemadmodum reda AC» latus quadrati inuentum, Se
AD»cominuam ftruantproponioncm» cxconftrudio*
Jquet autem inter AGAD. vnam tantum pofle cfte
mediam proponionalcm.FIac figura cxcruda»dido citi*
ucmcunq;drculumquadnbimus. Sinamq;diamctro
3ati circuli redam equalcm ablcindcmus AF,circa quam
|cmtcirculusdcfi7ioatur,rcl^btcUcx rcdaAB>latusA-
£. cuius quadratum ctrculodatocftzquale. Quiacnim
*nguluscxtcmusAEF,imcrnoABC»«qualKc7l:^quod
vterq ite In femidrculo redus fit;S cruntEF,BC,paralle-
l«Udcoq;triaiÛ AEF»ABC,«quian^l3, ^ Igtturcrit
CA»ad AB»vc AE i Etpcrmutanao CA,ad FA»v<
-
’94 GEOMETR. PRACTICi€

ABâilAEUdeoqicntqiioquequadntumcxACiad quadratum cxAF: ^^hoccftyytdrcu l diametri AQad
‘ • • i .j;
m
‘culum diamcai AF>rt quadratum cx
^•••^»*^*circuIumdumcmAF,yiq A B,ad quadratum cx A E.EA autem circulus «Uamctri AGquadraco ex
B.pcr conrirudioncm,«quaIc J Igttur & orcuJus diametri A F,quadrato cx AEfXquale erit, ita quoque qua*
H
AG>circuIo diametri a
atum red^x AG>circuio
dratum A ti,
H, ent xqualc.Et lic
erit xquale.t.t Cte dccartcns.
dccartcris.
i-
FMeiIkim- lAM vcroquoniamlib.4fxap.5.propoL5xxArchimcdcdcmonfbauimus»quadratum
vero quoniam lib.4fxap.5.propoL5xx Archimede dcmonfbauimus»quadratum diametri adeir-
tfermeproportioncmiquam i4.adit<llquisvoIct{^ndum hanc proportionem reperire qua-
culum haberefermep
^
^ dratum circuloa
lo aratwejdiuiden da erit rcAa AC, in
tineat partes n.&^C.
11.&DC.3.)
1^
^
partes xqualcs»&ex vndeanu partcD,(ica vt AD» con-
,
vlqucad circumhnxntiam circaAC» deicriptani*
perpcndicuIansDB» viqucad
3.) excitanda perpcndicuIarisDB»
<ArMM/r.lR^^^nimdudaAB»Lmiseritquadraticirculodiafflctri AC»arqualis. " Cum enim tres redx AC, AGÂO»
mr*r*li, Hnitontinueproponionalcs; erit quadratum ex AC,adquadratumcx AB, vtAC»adAO»videlicctm4^d
A***' li.Cumeêtiamric»vtdiximus,qu4dratumdiametriadcirculum,vti4adn.rcrme:<*eritquadratumexAC,
qtuilratun) ex AB,vtad circulum diametri ACp Igiturquadratum ex AB.circulo diametri AC.auiualecrit, .
JtKtU
rt.fiM Quodlifccundum variasdiimetrosdcrcribanturcirculipcr Aitranfcuntcsâbidndcntquoq;
ijcirculicxrcda
e rt.f
AB.IateraquadratorumUIiscirculisxqualium. Habes erro viam Fidlem inucniendi quadratum drculodato
f.
«quale, liucquadratriccmnonramadnibeasyfiaedemonltraua a ab Archimede requaris.
I V.
DAT O quadrato circulum xqualcra deferibere.

SIT datnm quadratum lateris AE, cui circulus :raualiscA de(cribendus.In proximi fi^ra cx rcAa AB»
ab(andaturredhAE,dacolateri quadratixqualis:Etcx ^ducatur ad AB,pcrpeodicularts HF»(ccao$AQinF>
Edtquc drculus dumccri AF»quadrato lateris A£»xqualis>vt ex proxime dcmonnntisliquct.
COROLLARIVM.
«if^ySrau. £X hu»qu«dcmonAratafunt,cinllniemu5circu!umcuicunquengur«rediUne«aûalefiu Eccontra
’opoCconlUtuamus;erit idem hic circulus datx hgune rcdilincxxquali

RVAs VS fi pcrpr<^fidoncm5.<lito circulo quadratumxqualeconfmumui, huic auttmûadrato
^ conlhtuamus figuram rcdilincam xqualcm,& fimilem alteri datx figurs rc6tiUne«;crit cadero hxc figurare*
dUineaconftirata»datt> drcuIoxqualis,quod di propofitum.
V.
D A Ti£ rc^lincx dreumferendam circuli reperire zqualcm.

IN f^ndafigurapropoC5. ficre6txO»exbibendaxqualis dreumferenda. £us quartae parti ca{^tnr
in latere QuadratricisAD>rc«aTCuaUsAF*ac per Mpfi DE» agatur parallela IH. iritq,circumfercntiacirciih
X diametro AH.defcripd re^ O.proptcrca
xqualis datx re&x
hdefCTipd xqualis^tz cia*eircumfcrcmixxqualisdlre-
0,proptcrca quod quarta pars cia*circumfcrcntix xqu;
&x AI»vcoflenrum di;acproindc tota circumferenda xqu^ erit quadruplx Al»hoc di.ûafis rede O»
cuiusquartaparspofitadtredaAli>atxcfgoredzcircumfercntiamarqualLrmrcpciimus; Quod faacadum
FINIS LIBRI SEPTIML
GEO-
I
'V
PRACTICiE
LIBER ViiL
r
Varia Theoremata, ac problemata Geometrica demonftrans.
T txtrtmim mtnum Cttmctrit huc ntjlrjt frtlfict imfentmm , cmcltuUmui

ctm venis ttOMimllis Tharemesibus , froblemstibas Cttmttricu , tum
ctUcClit cx CometrU ebit , tumprefno, vteiuut, Mxrtttxcckttstis .sedtmon-
^
-
ftrttu. tu re exemplum Ulujlre hsbemtu in Peppt Alexsulrine , tjui oift
totes Ubros etnferipfit de Methemitieu eelleOiembm. Neauevetthecprxierin-
> Jlitutum nejlrum exiJUnure quis debet : eumper eiuJmidtdemouJlr.ttiea.-sGce-
mttricasJludit/i Leiten vis multiplex sperietur td inuejhgsttdnsJimilesfptcuU-
thnes in rebus Cetmetrica qutppe eum tn iissd exercendum ingenium smpbfsimumesmpunihs-
:
best.EflêlUcsufi', qust meedhune Ubrum eclsuum ctnfenbendum permeutt , ne videbeettet

Thetremsts, tcprcblemsts nenfine msgnt Ubereperuefttgst* peresnt, cnmsdnutlsm Geemetrin
psrtem msguprepriepertinesnt qusm tdhtme Geemetritm prslhesm prtfertim qued ptersque ee-
, :
rumprsxesGecmetrtenspertrsllent. Adde quodnenptuciviridtdi&grtuuttdhuncbbrumperferis
bendumtnileramthi,dtquefiisfiresfuerunti
THEOR. T. PROPOS. i
F I G V R A reguiahsdrculodrcurnfcriptamaiorcmanibKum luber, quam circulus.
Hi£C cA prinu propolluo ArchimcdisinGb.i.derpha;ra& Cylindro: quam demonArat» hoc affum-

pcoprindpio.
St du4 Ime* i« &
nfitm h tht4nt ttrmhns, m t4^tm ^tts Cdtid Jinf, wnfrehcndtns cmfrthrtfit mtltr f 0L
quodquidcmprincipiumciT: verum, cxcocuidcnterintcUigipotcA. quod exeo non folum Archimcd.-Stvc-
rum etiam plurimi alijCcomctrxtumvctcrcsytumreccntlorcs , innumera prope modum, atque admiranda
Theoremata, problcmataqucdcmonnrarint,quzvtvcrilTIma,abommbuarcceptarunt ; neque vnquamet
iUoabrunlialiquidconfccutumcAt aut contra idquirquamhadcnusd ^
duobusfennemillibu5annorum,nouiquidcommcncuscA. Hoc ergo

polito principio , facilis cA demon Aratio Archimcdis.Sit namque
ra regularis ABCDEP, deferipta circa circulum, cuius cemrum N,tan*
gens cum in punctis G,H,t,KiL.VLQ^nia igitur per prxmiAumpnn-'
dpiumre&jtAG.AM.maiorcsnintarcu GM:lccmBG,BH. maiores .
arcu GH.&licdpnrliquis;cruntomncsrc<5i9nmulconficicntestotum
ambitum fûrc,nuiorcs omnibus arcubus mnulcoafidcntibui U}amdrculipenphcriam,quod cratdemoa-
Arandum.
R a SCHO«
,
L I B E R V I I I. 197
Hi€C ciôruiittmlemm^tqQzCardanus^nnntttit:qQibusadittnglthocpoftuIatani» nueprind- friaeifit
pium.Cum arcus quilibet maior fit quotcunque rc£Hs in eo fubtcnfis fimul fumptisAquo plurcs fubtenf^ fuc- CardMd*
mt,eominoricxccfiiiarcusillasrupcrttdicnpotcfiiVttotrubtcn&(iudpo(fint, itavtcxcuflas. quoarrusillas
fupcrct.minor fit quauit reda propofitxHoc principium videtur efle manifefium, cum tam paruus arcus pofi>
fit accipi, vt cius chorda illi fere zqualis fit;adeo vt fenfus nullam percipere pofiit inter arcum, & chordam diffe-
renciam.Apoftcriori tamen illud confirmari poteft per numeros. Politaenim proportione circumfercnthcid
diametrum ferme 3141592^34 looooooo.vt lib.4cap.7.Nuro.5.cx auaonbus retulimus, deprehende-
mus,fiarcuspropofitusconiinucfcccturbifariarapcrrcdasfubtcnlas, femperaprxccdcnticacciruplusdimi- .
dioauferri;* acproindcundcmrclinqUiexcdTumomniquantiutcminorc. Narnarcusverbigratiagraduum**

4.crit698i3iA cius chorda ex tabula finuu eruta <Jp7990.itavtarcuschordamfuperet hoc numeroi4i. Sum-
ma deinde duarum chordarum graduum 2. erit <$y 8o9d.quz ruperatur ab eodem arcu ^«4. numero hoc 55.qui
minor cfl femifie prarcedentis exedfus i4i.ac proinde plus dimidio ab eo abbtum erit. Rumis fiimma quatuor
chordarum gradus i.crit dpSuo.quam idem arcus 4.graduum fiipcrat hoc numero 11. qui etiam minor efilc-
n^c proximi cxcefius 55.1tcm fumma 8.chordarum, quarum qmtlibct 50.minutis debetur, erit ^,98128. cxccr*
fiis autem intercam , &cundem arcum 4 'raduum, numerus 5. quiminorquqque cfi, quam fcmifils proximi
cxcefius tl dtficdeinccps.Sdoconfirmationcmhancproporiti prmciptjnonefiedcmonfiratiuam, cum pro-
portio circumferentix ad diametrum colligatur ex eo, quod demonfirare conamur , nimirum figuram circulo
circuml^ptam habere maiorem ambitum ambitu circuliieam tamen probabile efie, nemo dubiiabit.cum vix
credibUe videatur, ffi illa proportio longea veroabeficc)cxccfius illos paubtim ita minui, vtfemper minor nu-
merus femifie prxccdentis cxcefius rcIinquacur;adeo vt tandem nulb fere dificrenda inter arcum, & fummaiA
chordarum fuDtcnl^m reperiatur,
HISprxmiiTis.tangantduxrcflxAB,AL,,arcumBCLDicoeasciremaiorcsarcu* $intcmm,fifierip6^
ttfi,non maiorcs,acproindcarc''BCL.fit velxqualis redis AB, AL,vcI
maior^Sedo eârcubif«riam in C. ducatur DCE, cangcnsarcum in
CDiuifi$quoq;arcubusBC,CL, bibriaminG,F, iunganturredxB-
CjGCjCF^FL.^» Etqub AD, AE, maiores fiint quam DE; additis DL, hta. prim.
£B, communibus, qux quales fiint}(Nam iundis redis NA, NB,NL,

ex centro Niquonum tria latera trianguli ABN, tribus btcribus trian-
guli ALN, xqualia fimi;<
erunt tam anguli ad N, quam ad AtXquales;** et.^W.
Mcoq; arcus CB,CL,Mualcs cruntjacproindc reda A, per cotadum N d is. urtf
C,tranlibit,*eritq;adU£.perpcndicuuiis.CumigiturduoanguliDA-
C.DCA, duobus angulis EAQEC A,zaualcs fin t,& btus adiaces AC,communci**cnint btera AD, AE, xqua- f
Uatproptcrcaq; & rcliqux DUEB^quates erunt, cum tangentes AL,AB,xqualcs fim)crunt AL, AB.maiorcs
eribus Ld* DÊB. Sitergo cxcefius H. R.urfu$quiaarcu$BL,maiorcftrc^BG,GC,CF,FL,fitcxrtflu$I,
igitur arcus LB , prima quantitas fuperat fecundam

quantitas,nimirum fumma redarum AL, A^fuperatquartam, id cft.fummam redarum LD.D£,EB,cxccfiU
H:Eftquc cxcefPjs l, minor cxceflu H;Et prima quantitas , hoc cft.arc* BUponi tur non minor, quam tertia ex
ab, AL,confliu,ttcm tertia AB, AL, maior, quam quarta LD,DE,EBwrit per l Lemma, minor proportio ar-
cus BUprimf quantitatis ad fecundam LF.FC.CG,GB,quam tcrtif quantitatis AL, AB,ad
partam LD,DE,
EB;5 Et permutando minor erit proportio arcus LB,ad AL, AB,fimul,quam redarum
LF,FC.CG,GB, fimul
ftd redas LD,DE,EB.fimul.Sit
ergo vt compofita ex LF,FC,CG.GB,ad compofitam ex LD,DE,EB, itaar-
cusBK,ad redas A L,AB,fimul:Eritq; propterca minorctumjproportioarcus BL,ad AL,AB, fimul, quam ar- “
cu$BL.ad arcum BK,*» idcoquearcus BK.maior erit arcu BLCum ergo eadem fit proportio rcdarumLF.FC
CG.GB,limulad LD, DE,EB.limul,qux arcus BK, ad AL,AB. fimiu:fintq;pcr ^.Lemnu, redx LF.FC.CG,
GB/imul minorcs.quam LD,DE,EB,fimuljcrit quoqucarcu5BK,minor,quam AL, AB,fimul Multoergo
minor erit arcusBL,duabusAL,AB,fimul.Qiyrc redx tangentes AL, AB, laraul raabrcs fiint arcu BL,qu^
erat ofiendendum.
•
ESTautcmhxcdemonftratioCardani admirabilis, &nonabfimillsaii ,quaEaclid.inpropoCi2.Ub.9.

cius oppofito,vt patet.
TUturJn vtraqueenim infertur conclulio demonfirationcaffirmatiua ex
ATTVLI hanedemonfirationem Cardani.non quod vcrcCcometricafit,nifi prindpium illud luura
adimtutur,(cd quod ingeniola fit&acuta.Smc tamen hac dcmonftrationc concedendum
crit,ambitum figur^
nihil voquam in
drcumfcriptxcfic maiorem peripheria circuli propter dcmonftrationcm Archimedis , cuni
contrariuma quoquam fit albtum,vtfupra dixiinus.
THEOR. 1. PROPOS. 1.
CIRCVLORVM diiunctriintctfcfuntjVtdrcumfcrcntix.
HOC dOTontouimnsnosinlU>v4xap.7.nam^.propoCi. idem autem hicaliterdcmonftr,l>imu»«

|»appo,hoe modo.Sintduodrculi ABCD,EFGH,quomm diametri AGEG. Wco efle circumferentiam ad ta. dmt.
eircumfct«ntiam,neftdiamctcraddumctram*QMniamcnime(ldrcuIu$adeirculum, rt quadratum dia-
R. I metri
'
GEOMETR. PRACTICiE
metri ad otiadiatum diametri. ^ VtantemcirculiisABCDiad
circulumHFGH • tucftquadnipIumcircuUad^druplum
circulL Igitur erit ouotmc quadruplum orculi ABCD» adqua--
druplum circuli EhGHf vt quadratum diamecriACad qua*
dramm diametri £G.Sed redangulum lubdiametro AC,& re-
da • quzcircumfcrcnctx ABCD» Ht arqualis , conrnrchcnfumt
quadruplum cilcirculi ABCD ; &reCTanguhim(ubdiametro
EG»& circumferenda EFGH, quadruplum circuli EFGHi ex
cortdI.propoCi.C3p.5.Num.iJib.;. ^tureritredangxiiumrubdiamctroAC»&drcumfcrcntiaABCD.con*
tennun.adrcdanguIumfubdiametroEGt &circumrcrcnda£FGH » comprehenrum . vt quadratum ex
AQad quadratum ex £G; EtpcrmueandocritrcdangulumfubdiametroAC.&circumrettndaABCDtad
e xftmi.
cx ACiTt redangulum fub diametro £G.& circumFrrcnda £FGH,ad quadratumex £G.‘£/1 aut
redangulum fub AC& rci^quar circum&rcndz ABCD, (it xqualis.ad quadramm ex ACvt reda circumfc*
renti* xqualis ad ACpropccrca quod rcdangulum,& quadratum eandem habent alduidinem Eodemq;AC
modoe(lredangulumrub£G.&rcda, quz circumferenda; E FC^ GtzquaIis,adquadntumcx£G,nre-
dadrcumfcrcnricxqualisad EGJginircrit.vtcircumfcraitiaA* i>,addjamemimACitacircuinfcrendt
EFGFI, ad diametrum £G: £tpcrmutandocircumrcrcfidaadcircunifcreQdam,vtdiametcraddiainetruai*
quod dcmonlbandum erae.
S c H O t 1 V U.
SVNT qniputent,£u(lraaPappohoccheoremademonflrari,cumvideature(reperrc notum, itaefle

circumferentiam euiufuiscirculi ad Eum diamctnim.vtcd circumftren da alterius circuli ad fuam diametrum:
acprcuodcpcrmutandoeirccircumfcrcndamadcircumfercndam • vt c(l diameter ad diametrum. Q^ln
remiruminmoduihdcdpiuntur. Cumenima Ptoiemeo fquod&inobispropoCio. Sinuum fidum eO^
dcmonflrctur , maiorem ciTepropordonem maioris arcus ad minorem ciufdcm circuli, quamchordxad
chordam tûodcdamdearcubus, &chordi5iocirculisifixqualibusverumcft, ni(lartu8tUi(imilcs(iQr, vt
infequcndTlicoremate odendemus ) quis Ene demonflratione concederet • eandem cEc propordonem
drcumferentixadctrcumEncndam, quxeddumetriaddiametnim ? QuodEdemonAratum eifet, ita ede
arcum cuiuEiis drculi ad Emilcm arcum alterius circuli , vt ed chorda ad chordam , tum demum condaret ita .
Aij. wmm.
dredraunferenuam ad circumferendam.* acproinde& rcmidrcumfcrcntiam ad (emicircumferendam.vt r(l
dianKtcr ad diametrum i proptcrca quod arcus EunicirculorumEmilcsrunt, quorum ehordxltint diametri
Verum hoedemondrari non potcd.niE prius demondretur, ita ciTedrcumfcrcntiam ad circumferendam, vt
cd diameter ad diametmm.vt m Theoremate fcqucfid cooAabitAlerito ergo,&non Enecaula,theorcma prj*
cedens a Pappo fuit demondratum.
THEOR. i. PROPOS. }.
ARCV S cuiuEiis circuli ad arcum Emilcm alterius circuli eandem habet proportionem^
quam chorda ad chordam. £t contra arcus eandem lubemes propordonem, quam
ôrdz, quando quadrans cft ad quadrantcm>vc fcmiiTis arcus ad Icmiflj^ arcus, Emdes
Emt.
IN (icurapraKcdendspropoCdacanturaddUmctrosperpcndicularesPBiQF,cxcencrbP.Qûidcn-
: EotquearcusBI,BK,nuaIc$.quibusEmi!c3Capianiur FL, FKI; adeo
tesfemidreuios in binos quadrantes
vttod arcus IK,LM, Emncsnm.quonimcnordarlK.LMtbifariamfcdeEntifcniidiametrisinN.O. Dico
1 candemcilcpropordoncmarcmlBK.adarcumLFM.qujecdchordzIK ad chordam LM,&c.* Quoniamc*
iwTMr.
b»/.f«w.nimedcircumE^daABD,ad circumferentiam EFH.^ hoced,qnadraosAB.ad quadrantem £F,vtdiame.
ter AQad diametrum £G;hoccd.vt(îdiamctcrPB.adlcmidiamctrum QF.< Edautem» nQ^drans AB.
. •dquadnmtcmEF,itaarcusIB.adarcumLF,cumEmi)c3ponantur.IgitureritquoquearcuslB,2arcumLF,
c ts. fum.
^ (eoij(fiuncter PB.ad (cmidiamctnim QRCum ci^ cx Lemmate propoCi lib.i. nodrar Gnomonicx, vel ex
Lemnuce 5Jib.i.nodri Adrolabij. itafe habeat PB.linustotusadQF,Emimtoram»quemadmodumfinusIN»
d<s.fME» ad finum LO. erit quoque arcus IB, ad arcum LF. vtEuuslN.adEnumLO, ^tded. duplus arcus IK»
ad duplum arcum LM , vt chorda DC . ipEus IN, dupla, ad chordam LM. ipEusLO, duplam, quod ed
propoEtum.
VER.VM fictamarcuslK 4 darcumLM,vtchordalK.sdchordamLM. DicoarcusEmilesefTe. Im*
er^ rrii eadem condru^Hone * erit quoque arcus IB.ad arcum LPt(cmi(Jtsad(cmii7em,vtiN,ad LOTemUla
,
adfemUrem/VtautemlB.adLFituettquadransAB,adquadranccmEF,cx h^rpothcfuSEtvcquadransadqaaF
dramem.it3c(lEmiidiamctcrPB,ad(emidumcmim Qr. IgicurcritquoqueEnuslN.ad Eoum LO.vt (inus
g t .im m . totus PB,adEnnm totum QF.Atqueidcircoex (.emmatepropoEt. Ub.i.nodrzCnomonicx»vcl ex Lemma-
te 5dib.Miodri Adrolabij.arcus lBd*F*EnuIcs enmt^cprouidcdc eorum dupli 16K,LF*M,EmUo enint. quod
craedemondrandum.
COROL-
LIBER VI I L «»
COR.OLLAR.IVM
SEQV
IT V R. hinc, fi arcus IBK,LFM,noafintfimUcs.cosnon habere eandem cum chordis propor-
donem.Si namque eandem haberen t,ipfi fimiles eflenc,vt in lecunda pane huius propoC fiiic gfienfiim , quod
cftabfurdumiûm ponamur non fimiles.
PROBL L PROPOS. 4-
DATO
rO quadriUterozquuleparallelogrammumindatoangulo&dlius, quam per propoC
45.1ib.i. £ucIid.conmniere.
SIT qnadrilaKmmqnodcunqueABCD, Sedatus angulus

K. Du Aa diametro BD,caquc diuila bifariam in £,ducatur per E,
Ar H
rcAa FG, faciens in E, anquhun FED, dato angulo K, rqualem.
!e
Deinde dufia per D.ipfiFGiparallela HhScper A,C> duabus AH, Bi
Cl.ipfi BD,parallclis Iccaniibus FG, Hl,in F Jd, G,I, conlUtutum
tr-frlm.
erit parallclogrammum FI, in dato angulo G , qui amualis ell an-
gulo, F£D,internns eatemo, hoc cft,angulo K.Dico idem paralle-
logrammumqnadrilatcro dacoABCD,zqoalcefle. QimcnimparallclogrammumFD,triangnloABD,&l!^^ 4i,
pvallelogtammum £1, triangulo CBO,zqualecIl; erit totum paralldogrammum FI, toti qiiadnlatcro ABC-
D, acqiw,qiiodcfipropolitum.
PROBL 2. PROPOS. /.
DATO rcdbngulofupnidacamrcâmzquaIeredanguiiimf4ciiiiu,quainpcrpro-
‘
- po£^$Jib.i.£uclul.conmtucre.
SIT rcAangulum ABCDKCui(upâ(IsumKS2A1Con• a H FaH

ftituendumc^lredangulu^l zqualc. PrMudoauolibct latere»
itimirum AB, capiatur BE, zqualis datar redz » nue ea Ht maior
htercAB, /lueminor: atquecx£»pcrC»rcdaducatur(ccans
ADaproduAunin F.complcaturqucredanguiumAH,&rcd{
BCDC.producanturvfqueadGiL * Entigiturcomplemen*
cumCH.complcmenroCA»zqoaIe, Cum igitur lacus Ia-
B E ABl Utfrim
ccriB£4deB»aacxredza;qualc: &dumcnt,quod proponitur»
ALITER»
D AT d€ rcftsBE,&duobuslatcribQsAB.BCdatircdanguli»*inueniaturqaartaproporti'ootlisCG.4tr.jM
k Nam rcAangulum fub BE,prima,flcCG.ârta comprchcnfum,rcAangulum viadicet CH»zqualc erit da- b if/wML
10 rcÛngulo ACpfub lecunda AB,& tertia BCcomprchcnrosquod cB propofitum.
PROBL. PROPOS. <j:
Dato redtilineoxqualcre&angulumEicilius, quam per propo£ 4;. lib.i. Euclid. con-

Iticuere.
HOC pcrduasprzcedcntespropoC&cileapedictur. NamfifigurarcAilincaintriangularcroInatnr,

confiitucntquzlibetduocommunclatushabemiatrapciium, cuius latuscommunecfidiamctcr.*tgiturfifin-^
'
gulutrapcaijsfingularcdiangulafiantzqualia, atquectiamvltimotriangulo, fi forte numerus trianguloium*
ell Unpar.D<nnde,(i,trt in przcedenti propqfdiSum ell, rni lateri primi redlanguli, Seduobus lateribus lecnn-
producatur ,& ex produAo abfeiadatur reda zqualis quaitz proportionali, compicaturque totum redangu-
bun-jubebitur rcrangulum ex duob’compofitum zqualeduobus primis trapezijs. Et G eidem lateri,ac duo-
bus tenij ctdanguli reperiatur nirfiim quarta proportionalis, Sc huic quartz mmatur in priori latere produdo
reda zqualis, conficietur eodem pado rcdangulum ex tribus conflatum zquaic tribus trapcrijs, 8cc.
a VLTIMO purrotriangulo,fiquodfiicrit, coalUtucturrcdanguhimzqualc&pralcnuircmbafis,4â,t4,,
iaeadcmaldtudinccumtriangulo.
^4 THE^
ic» GEOMETR» PRACTIC.C
THEOR. 4- PROPOS. 7.
51 ex duobus pun£tis ad vnum pun^mcuiurui5lincxrc<^;,qua; communis (cô iic plani

per duo illa puncta dudticum alio a uopiam plano, dux redz ducantur, facientes cum
illa duos angulos xtjualcs: Erunt dUxnxred^ brcuiorcsquibulcunquc aliis duabus re-
ctis, qux ex cifdem duobus pun^ ad aliud pundum eiulHcm line^ re^ ducuntur.
EX
duobus punSisA.B,ad CpunSum in reda CD»ita vt planum pcrCD,dudum crania rcuolutum
3
ptr A iducanturduz redz A C &
B C. fiicientcs aiteulos ACF, BCD, xquales: ex cifdem pundis A B, du- .
cantur primum ad aliud punduni D,ad dextram ipnus C,alue duz re^ AD,BD. Dico AC.BC» c(Te breuio •
res,quamAD,BD. ProdudacnimACiVcrrusQfiatCE.ipfiCB.aqi^.iungiturqucDE. Etqaiaanw-
lu$ ACF,anguloBCD,poniturxqualis.*cflqucangulua
tLtsfnm r,
ACF , angulo ECD. ad veruerm xqiuUis, erit quoque anmi-

lus BCD,angulo ECD, xqualis. Cum creo & uuo latera HQ
\4.frim» CD, duobus bteribus £ C, CD, xqualia nnt :
**
erit baits DB,
banD£,xquali$jacproindeAD,DB,nmul iplisADiDE,!!-
mul xqualeserum. < Suntautem AD,DU,maiorcsquain
A£»hoccH,quam ACiCBjquodCBfCEtpolitxfintxqua-
les. lgitur& AD,BD,maiorcserunt,quamACBC quod
dlpropofttum.
DVCANTVR. deinde ex pundis A * B* ad aliud
pundumF,adnniAramipnusC,alixduxrcdxAF,BF. DU
D rarius AC3Q breuiores elle, quam AF, BF.
Produda enim rurfum AC,r*mptaque CE, ipH CB, aquali,
mgaturEF. Etquomamanrali ACF,BCD,xqualcsponuntur; ‘‘cftqucACF.angulo ECD, adverti
xqualisicrum quoque anguli BCD,ECD, zquales: ac proinde & ex duobus redis reliqui BCF , ECF, xqualea
t4.primi, CTunt,Cumer^&duobtcraBC,CF,duobus bteribus £C,CF,xqualulint icerit quoque ballsBF,bari£F,
(tc.frim. xqualis : Acproinde AF,FE,ipfis AF,BF,xqualescrunt ^Suntautem AF,F£*maiorcs, quam A£,hoce(^
quamACBC,QiBQCE«poncxlintxquaIes.îtur&AF,BF,maiorcserut,quaAC,CB. quodcflpropoGtu.
S C H O L l V U.
OyiA ei^Natun nonimpcdita^tperlineasbrcui/nmas; bc» radias Solis, vdviTualis cadens ex

n
AjnpbnumterlumDFtitavtrcHcdaturadpundumB, cadat nect^rio in pundumC,vbiangulus ACF»
fquemPeripediui angulum incidcncix dicunt, jxqualiscfbcitur angulo BCD. quem reflexionis appellant.
Nam fl radius caderet in D, vel F , refledcrcturquc ad B, non ageret Natura per lineas brcuilTimas ; cum ura
AD.BDiquam AF, BF, longiores flnt, quam AC,BC,vt dcmonflrauimui.quod cfl abfttrdum. Atqueitade-
tnonftranim efl,quod Pcrfpîuiairumunt,angulum (olicct incidcntixxqualcm eife angulo reflexionis.
PROBL4. PROPOS. 8.
SI quis numerummcnceconccpcric,quotdvaicatcs poli tres operationes imperatas rcliqux

Ant,coniiccrc.
I V B E conceptum numcnrm per qucmcunque numcram.vt per i. vel j. vcl

^ vcl lo. &c. multiplicari,
&produdoadde tu quemlibet numerum anumero multiplicante numeratum. Deindeiube exparte aliquo-
tafummxtotiusamuidplicantc numero denominataauferri flmilem panem aliqtiotam numen produmrx
numerum conceptum, hoccfl,ipfum numerum conceptum. Ita enim reliquus numerus erit
multiplicante in
flm ilis pars aliquota numeri,qucm adiunxiflt. Cum eigo numerus adiuadus tibi notus Ht. Kabeatque partem
aliquotam a numero muldplicantedcnominatam, ac proinde dbi cognitam tdices reliquas vnitates iUam par-
tem aliquotam conficerc.ExcmpU gratia. Concipiat aliquis numerum 4.iubc multiplicari per 6. flunt X4.iube
addi numerum 3o.a muJuplicantc 6.numcratum. Eunt 54. Ex (exta parte huius (ummx denominau a multi-
plicante numero id cfl » ex 9. fac detrahi partem quoque fextam pnoris numeri produdi 24. nimiram 4. vi-
aclicctipnimnumerumconccptum* Itanaroquc rcmancticxtaparsnumcriadiundi 3o.nimirum5.qu<Min
hunc modum dcmonflratur.
SIT conccptusnumcrusA,quodudovcrbi gratu in 6. gignatur B»
A B c F &additoF,flatfummaC. £xE,parcc aliquotafummx C, denominata a
detrahaturD, pars aliquota prions produdi B,dcnomiiiaia quoque a 6 hoc
4 /4 cfl jpfnnct numerus conceptus A, rctiquufquc flat numerus G quem dico
,
panem efle aliquotam numeri adiundi F, a numero quoque 6^ denomina-
D E G um. Quoniam enim ita cfl muldplcxtotusC,totiutE,vtabbtnsB,cxC,
ipfiusD.exEtabbti, quippccumponaturE, talispars ipHusCqualisD^
tfiM. 7. 4 * 9 *
S*
ipflusB,dcnominataviacliceta6.*Igitur eritquoqucrcliquusFC^tradb
nimirum produdo B,cxfummaC.)tu muldplW reliqui (Xf dempto fdUcet
D,cx £»>c totus Citodus Equod cnu demonflrandum.
EST
f
L 1 B E R V I I. I 101
£ST autem iucunJum,hocidcmconttciponcinKrrp)urc$. Nam fi plurcs concipiam mentenumeros,
fioguliviJclicctfinguIos» nullo eorum confoo, quem quifquc numerum conccpcnt \ &iubeasquemiibct
Hium numerum mulciplicare per quemuis numerum icccicdum; detndeaddere numerum atuoele^nu<
meratum.quicunq; tUc fit; ac poAremo ex pancaliquotarumma:»cuias denominator cflnumcnisateelcdus,
auferre linwcm partem et produ&is fingtdorum, hoc cflîplbs conceptus numeros reliquus numerus cuiufq;
:
*
crMimiiisparsnumeriadicdi»
Oy D
O n malueris diucrfbs numeros , dic vt fandus fuum refiduuin duplicet, 8c tertius triplicet, &c.
Ita enim contieies, primi rcliduumc0c illam partem aliquotam numeri adic^: Iccundum vero habere du«
pium illius, & certiu m triplum, &c. Vbi vides eos rcftduum illud per quofeunque numeros polTc muIiipHcare^
dummodo memor fis in coniiciendis numeris, per quos fa^ lint muldplicauoncs,
PROBL. j. PROPOS. 9.
DATV M numerum quadranim in quotuis quadratos numeros partiri.

CÂMVIS problema hoc videaturfcrcimpoHibilc: (qui enim fieri potcfl,dicccaliquis,vt quilibet
nurnerm quadratus diuidipolTic in quotlibctnumcros, qui omnes niUquadraci?)lblutio tamen eiusnoa cft
..quu
}.quid da(>unc5? lnucniesque*^&'^|^nocdl»4^&'$f. radices duorum quadratorum quadraco}6.daco
«qualium. Nam cum iu Te habeat radtx 6.ad inuentos duos numeros, vt 5. ad 4. &
ex confUudionc: 6ct ex
lateribus d. 4 ^ 5 ^ triangulum redangulum,rimilc nimirum triangulo rângulo ex lateribus 5. 4.5. confini,
do. * Igitur quadraricx4^&f.xqualcscruntquadratoradicis6.dato. R.urrusrifiat,vt5.ad4.&ad3.ita3^«4r.^
ad aliud; (Tumendo minorem radicem inucncam, ne coincidamus cum aliqua prxccdcntc radice iaminucn*
uînucnicmuralij dmûmeri, quorum quadrad aquales Itnt quadrato radicisj ^ nimirum a Ac*
uctaiam (rtlidaradicc5 f.) tnuentx crunttraradiccs4‘^ 1 [^.a (^quarum quadrad xquales crunequa.
3 rao jd.propofito. £odcm modo fi fiat, vt 5. ad 4. & ad j. ita a xr >
rcpciicncur dux alia; radices 1 •
I Ter pro qua duas proximas inuenimus ) inuemx erum quinque radices 4 ^ a 1 Ttr* »s
r ^ »*?•
quadrari numeri conficiunt datum quadratum jd. Aûc mhunC
modum plurcs quadrad inucniri poterunt zquales numcrojtf fi niminim fiat , vt 5. ad 4. & adj. ita vJdma ra*
.
l quz minima cf^ ad aliud, &c«
THEOR. s- PROPOS. 10.
PROPOSITIS duabus minucijsinzqualibus; minutia,cuiu5 numerator ex illarum nu-

meratoribus, denominator aucem ex denominatoribus condatur, maiSr quidem efl mi-
nore, mmor vero maiore.
"
S IN Tduzminuturinxqualcs, maior} &minor^ Iunganturtamnumcratores,quamdenomiAato-

minutia rJ. Dico hanc maiorem cflc, quam
res,vt fiat minorem quam }.Qôia enim maior cJlmiou-
qumi ^ erit pcrpropoTS.Minudarum hb.p.Euclid. maior propordo j. ad
eia }.
5.quam4jd7. * EtjKrmuiando. maior j.ad 4.quam 5-ad 7. * Igiiurlkcom- ^ aiVfi»**.
^
poncndo,inaior }.4.f^kil, hoccft,7.ad 4- quam 5.7.1iinul, id cfl.quam 11. ad 7.
« Etpcrmutando,maior7.adii.quam4.ad7. AcproindcpcrpropoC8.Minudarumlib.9.EucUd.maiorcrit^'^'^*^
minutia Yi* ^
DEINDE quuininorcfl$.quam }.critpcrpropoC8.Minuuarumlib.p.Euclid.mmorproporrio4.
ad7.quam5ad5. ^&permutando,minor4.adt.quara7ad j. • lgieur&componcndominor4.3.fimul,td
j.quam ^.j-Timul, hoc efl, quam ia.ad 5. Êt ptûtando, minor 7. ad ii.quam j.ad 5. Acproindeper
eft,7.ad
propoli&Miaadanunhb.p. Eucli^ minor erit minutia rl^quain }. quod cll fecundum.
THEOR 6. PROPOS. //.
Sl duo nnmcri inter fc primi non (int amboquadrari,autcubii ncqueeorumzquemulripli-

ccsvUi,quadran erunt, autcubi. Et Ii eorum zque multiplices aliqui Entambo quadra-
n,auc cubi,coam ipfi erunt quadrari, aut cubi.
SINT a*u A, B, numeri inter fe primi, & non ambo quadnui, vel cubi, A B
'qoainuisvnui eorum quadratus lic, vel cubus, lincquc coruraaqucmultipli* 4- It.
ccsCJ). Diconcq:hoscflcambosquadratos,autcaoos. Sintenini,fifieripo-
idl, ambo quadrau.vd cubi. Et quoniam idem numerus muioplicans A, &B, e D ofu.
ait/
liecicC , &D quod hi illorum Iim eque muliiplicea : * erit A , ad B, yt
, u. }} bir.e
e, adD. t Cadit autem mtcrC,.8cD, vnus medius proporuonalis , aut
duo. ‘ Igitur &
inter A
B, vnus .cadet medius propordooalis , aut duo.
,
CC.««A
Cum
joi GEOMETR. PRACTICyE
,
,fi~i Cum CTCO «tremi A Aponamur inter fc primi;<'etunt omnn tttr, vel uuatuor proportionales, minimi in rm
cr>r.£a. proponione; ' AcproindeA,B,amboqiiatlraticrunt,vcleubi,(juodellcontrih)rpothefiin.NonctjoC,D,
^boqiiadratiruntiauteubL quoderatoBendaidum.
SED
(intiamC,D,ipfonim A,B.interfcprimoramatqaemultipliees,Stamboquadriti,velcubl Di-
coetiam A> B, ambos eifequadretoi, vel cubos. Si enim noauutjnequeipllCiO.cruntambo quadrati, rcl
cubitvtdeotonilratumcn. quod camb^poibili pugnat.
COR.OLLAR.IVM.
HINCfit. litam Numerator, quam Denominatoralicuiusminutiaefueritquadratus, aut cnbusttam
Numeratorem quoque quam Denommatorem eiuldem minutia ad minimos rediidta terminos, eflequa-
,
dranim,velcuixim;eum minimiterminilintnumeriinterrcprimithabeantq; eandem propottionera, quam

Numera!or,ac Denominator prioris minuciz : quippe cum minutiziint iqualcs. Item fi vterq; numerus mi-
nudzcuiulpiaminminimistcrminisnonfic quadratus, aut cubus, neque vmimq; numerum alterius minu-
tizzquiualcntis cllc quadratum, aut culfum.
THEOR. 7 . PROPOS. 12.

IN omntquadrilatcra£guraK^tilinca>crukccra>vtbbct,airutnpu, maiora fum reliquo la-
tere.
SIT qinJnbtcrum ABCD. Dico qualibet tria Utera, ni-
mirum DA, AB. BC,nmu!rumptadTc maiora rtliquolatcrcDC.
DudacmmdiamctroH D{ *cruntix(^BD,fiC.maiore$quam
au.prl
D C; Sedeadem ratione AB, AD, maiore* funt quam BD. Maio*
res crunteiôtrcs AD, AB, BC,quamdua BD,BC{ ac proinde
multo maiores, quam DC Idtmquc dimonllrabicurrimili modo
dc qmbufcunquc alijs tnb.isUicnbus, vtconlUt. Inomnieiô
quadiiiatcra Bguraixîlioca, trialatcra, vtlib<t>aflun3pta,maioni
(unt reliquo latere, quod erat demonAranaum.
PROBL. 6. PROPOS. ij.
DATIS eribus pun^s, per qux circulus dcfcribciulus £c, inuenirc alia pun^, per qusidem
circulus tranllrc debeat.
SOLENT interdum tria data punctam parum inter rcdiftarCf aut ETcmreî linea iaccrc,irtnoo
facile eorum nmim inucniri pofTic , proptcrcaqiiod rcAarfccantcs Uncas illa punâ connc^cnce* bifariam»
& ad angulos rcdlos nimb oblique Cc tn centro interfecant.Vt igitur mtgiscaquificccemr& repauturtinucHi-
gauda cr um alia duo punda, v;l plura, per quar idem circlus incedere debeat , hoc modo.Sm t data tria pun-
Â,B,C. lun&isrcSsAB, ACBC,con{Utoatur
faprabarcmBC.rriangulum BCD, triangulo ABQ
arqutlatcrum . ita vt angulus D vergat in ram partem»
>
verfus quam circumferentia dcioi^nda trannred>

bet : lateraqucxqualia non ab eodem pundo exeant,
hoc cll, latus C D, lateri B A, & latus BD, lateri CA»lic
cqualc. Q;tod quidem Bcc, Ii ex C,arcus dvlincctur ad
inicruallum B A quem aliusarcus ex B,ad intcnialluni
CA.dciineatusfecctin O. « Erit enim angulus Dsan-
gulo A , zquali* :
^ ac proinde circulus per tria pundz
A, B . C . delcriptus tranlibit quoqueper quanu pun-

dum D. £adcmradonC|(ilupcrbari.mCD,triangu-
lum cooAruatur CD £ , triangulo BCD, zquiiacerum
ordine praedido. ita vt latus DE, Uteri CB,& latus CE»
lateri BD, zqualc lit,inuentum erit aliud pundum E»
per quod drcumfvrenuainccdat. .Atquecad<.marte

reperictur aliud pundum F» per triangulum DEF»
tnangulo EDC,zquilaterum,&c.Eodcmmodocxal>
t^parterq>eriecuranuJ pundum G,pcrtriangulumABG.crianguloA&Czqui]atcrum,&ncdeinccp$. Si
f igitureliganturtriapunda.ita drrdzeaconncdcntc$confUtuancqua(t anguiu redum, qualia funt triapun-
m A,C,D. & cx proximis A. C. ad quodcnnq;idcm interuallum bim arcus aclcnbancur,&cx proximis CD.
bini alii;3cperimcriedionrs horum arcuum rcdziinez emittantur, fmbantlcfcmccncro H,&c« Aptiillma
quoq; cfllnc triapunda G,B.O,quamuis angulus DBG, acutus liUtcra tria puoda G3.E, fl(^£>F,
TROBL. 7. PROPOS.
DAT O cxcdTu ciiametri Quadrari Tupea latus: Item dato cxcdTu diametri RhombiTupra
latus , vel lateris fupra diametrum( quando illud maius
eR) vna cum vnoRbombi angu-
lo : Dato putcrcj cx^llii diametri Kettanguli fupra vtrumlibcc Uteruiiuquabum, s na
cum
1
;
L I B E R V I I r. loj
comando, quem diameter cum co Utere &cic, vclvnacum proportione eorundem
inxquaiium Uterum: Dato denique cxcelFu diametri Rhomboidis fupravtrumuisUte-
rum inxquaiium, vel Ymufuis inxquaiium Uterum fupra diametrum ( quando illud ma-
iuicR}vnacumvno angulo Rhomboidis,&infuper cum angulo , quem diameter cum
culatcrcfacit,vclinfupcrcum proportione duorum Uterum inxqualiumi Quadratum
ipfum,Rhombum, Redangulum, & Rhomboides coi>(btucrc.
HOCproblcnia,quodadquadnituniattinct.aliomixloadiinem]ib.2 Euclidablbluimui. SitAalatUf

cxccirus diametri quadrati ciiiurpiam fupra Utui. Fiat quodeunque quadraiun BCDE, cuius diameter BD,
excedat lacmexccflu D F ;qui II xqualis fuerit dato exce/fui A
m erit» quod iubetur : Si vero inxqualis * fiat vt O F> ad
,
^ e titjaii
datum eircrnutn A » itadiametcr&D.ad BG.perficiaturq; qua-
|
dratum HI; quoddicoc(Icid»quod quzritur. Sumptaentm I >
'
rcdaGK»ipli A»xquali»quoniamefipefConfirudionem.vt I
totaBD,adtotamBG»itaDF,abIataad A|hoccfiAdGK»abb-
tam; ^ eritqiioqucvttotaBD,adtoumBGtitareliquaBFtad pir
^ y'
I
bip-ftdti
rcliquamBK. £tpermucando»vtBD>adBF.itaBG,adBK. ^
« Eilautcm vt BD»adBF»iu BDâd BC, (quod BF3C» xquales fint ; cum DF, ponatur exccfllwdiamctri BD,
J
TupralatusBC^ ‘*EtvtBD.idBCitaBG,adBHIgiturcntquoqacvtBG»adBK,ittBG,adBH. Igicurerit ^
quoque vtBG.adBK,iuBG,adBH; » Acproindt%K,BH,xquaJcscrunt. Diamacr ergo BGafupcrat latus
BH.hoc efi,BKirc^ GK»quxdato cxcefrui A, xqttalis cft, Qôd cft propofitum.
SIT deinde A. excernis diametri inlUiomboaliquofupralatus,vnacumanguloL,datus. FiatKbom'
but quicunque BCDE, habensangulum C.xquaicm dato anguio L, vt in primo Rhombo, vel angulum B, ?t
in fi^ndoeSiuc ergo diameter opponi debeat dacoangulo C,vt in primo Rhombo,fiuedaium angulum B,(e-
carcjVtiniccundojducaturdiamctcrBD.cxccdenslatusBCircftaDF.quxfixqualisfiicritdatoexccfluiA,
«yntri
&£hjmerie,qiiodiubctur:Sivcroinxqua)is,^fiat _
vtDF.adcxcdrumdatura A,itadiamctcrBD,ad
BG,complcaturqucRJ)ombusHI,qucmdicoc(^
\ '
fecum, qui quxritur. Ablcifii enim rei^G K,cx«

cdTut dato A» xquali , adhibenda efi eadem omni-
V nodcmonllradotqux inquadratofiiêfi
QV OD fi diameter latere Rhombi minor
fuerit, fit datus cxcelTus A .lateris in aliquo Rhom- ^

i borupradtamctrum,vnacuan^loL. Confinia- 8 o Kff /
tur Rnombus quantu(cunqucBDCE»lubcns an-
U
gulum D,xqualcm doto angulo vt in tertio Rhombo. Et vtlatus fuperet diametrum, ducenda cfi dia-
q^
meterper anguiosobtufos,! (quod diameterper acucosanguWdudbrcmpcr maior cfi Rhombi latere ^du-
carar diameter B C
ouam lacus BD, excedat rcfti Df, oux fi xqualis fuerit cxct fiui dato A, faif u erit, quod iu-
b ^tur:Si vero inxquausduc vt DF,ad excefium A, ita BDJatus ad BG,cdplcaturq; Rhombus Cl, circa eandem
dia nnnim.qucm dicoefie quxfitam. Ablcifia namq;reâ GK,aquali cxceflui A:fict demofiratio,vt in qua-
dratop^t pcripicuum efi,fi loco diametrorum B D, BG, in quadrato fumantur hic latera BD, BG,
TVNCautcmlacusRhombimaiuscricdiamctro (vthoccciam obiter moneamus} cum fcmi/TIs an-

guli obeufi maior fuericanguloacucociufilcm Rhombi. Nam fiin tertio Rhombo angulus CBD,quifcmtlTls
cfian^liobtunB,vcinrcnol.propo£ 54.iib.i.Euc)id oficndimus.maiorficangiifo acutoD; I* criclacusBD, h
hoc clt,CD.maius diametro BC4n triangulo BCD. Quando autem rcmintsaiiguliobtufifucrit minor angulo 1
acuto, vtin Rhombo fecundo; eritdiamcterLaccrcmaiorin triangtiioBCD.
^
TERTIO ficdatuscxcefiusA, diametri rcflanguli alicuius fupra alterum laterum inxquaiium, vna
cum angulo L.qucm dumetercum eo latere confiicuit, vel vna cum proportione M, ad N, quam iliud Uras ad
alterum habetSi cigo angulus L, cfilemircdo minor, vel ceneproportio M
ad N, maioris inxqivaliMt is , ve in
priori re^tingulo, erit A, excefius diametri fupra maius lotus ; & vero angulus L, cfi maior loniici^, ve{
proportio M ad , N
, minoris inxquali catis, erit A , cxccfius
diamecri fupra minus lacus. Confiicuatur ergo angulus

CBD.anguloLfXqualis.fiactraereAjngulumBCDE.cir- ^
ea afiumpeam dumetrum BD. VclfiacBC.quantocun-
j‘
que ad e D pcrpendicuUrcm, vt
,
M
, ad N
: complctoquc
reSaPguloCE.ducaturdumctcrBD,cxccdcns UcusBC»
reda DF , qux fi fuerit xqualis dato cxccfiui A , confiru-
dum erurcdanguIumCE, quodquxricur: Siveroinx-
D F ad excefium datum A iu B D ,ad B G,
qualis, fiat vt . ,
complcaturqucredangulum Hl.quoderttquxfitum. Ab-

Hiflacnim reda GK, xquali cxceflui \ , demonfirabitur propofitum, vt in quadrato.
OyARTO&vItimofitin aliquo Rhomboidcdatusexc€fiu$A,dumctrifiinravtrumuisinxquahum
laterum, vna cum angulo Rhomboidts dfinfupcr eu angulo Equem diameter eu utcrc,culut cxccfius Ium-
O
peus cfi,el(^t,vcl inlupcr eu proportione Mad N,quam lacus illud ad altxru latus habet. ConiUcuarar ai^lus
BCD,in prima figura, vel C B E,in fecunda, dato angulo O, xqualis. Deinde fiuc diameter dato angulo C,op-
poni debeat, vtin primafigura,fiucdacQ angulum &E.fccarc,vtmlceuda, fiicad B,anguius CBD,angulo L»
dato xqualis, fi^;CD,rcdi BD,inD:vclSat vtM,ad N,iaBC,adCD?wRh6boidcs complcauir CH.cuius
diamc-
JiamcterIatn$BCexcci]atrc&DF>qiur(txûa]isfuerit<iitoczccnui A/aAumcrit.qnodtubcmr.
uucqiulis»(utvtDF»a<icxcdrum A,iuBD)MBG»comp!cacurauc RiiomboUaHI>circi eandem
G
trum B D, quod dico cfTe quxlltum. Nam (i rcTccctur K, cxccdui A» «qualis, adhibenda cA eadem demo
flratioiqozui pnrccdcmibus.
QV O D fi diameter Rhomboidis cuiuipiam minor iiieritlaterc maiore, vt in tertia figura. Sit datus ex*
cdTus /^]atcris maioris in aliquo Kliomboide fupra diametrum , vna cum angulo O, Rhomtoidis , & infuper
cum an^loL,quem diameter cum illo la*
tere maiore cfliccrcdebet , vd infuper cum
proportione M»adN, quam maius latus ad
minushabct CbnfUtuatur angulus BDC,
dato angulo O, «qualis Et (i eu acutus, Hat
:
in B, angulus D O
B angulo L , «qualis, ( fi
datus angulus Rhomboidis foret obtufus»
nimirum DBE, confliraendus elfct angulus
D B Ci in ipfo angulo dato ) fccetquc rc^
BC, rcdam DQ in C ;
vclfut vt M,ad N,its
BD. ad DC; ac Rhomboidcscomdeacur
D £, cuius btus BO,diametru BC, lupcret
refta DF, qu« fi «qualis fuerit datocxccffui
A,Hi^ erit, quod lubetur St veroin«qua-
:
vt DF, ad A,ita BD, ad BG, pcriiM-

lis.fiat
turqucRhomboidcsGhquoddicoefrequzftmm. Nam fi capiatur GK, «qualis ipfl A,dcmonflrabiturpro*

pofitum,vt fupra in quadrato,!! loco diametrorum BO,BG,quadrati,acdpiantur hic latera BD, BG,vt pcnpl-
cuujn cfl,
T N
V C autem latus mdus diametrum excedet.quando angtilus.quem diameter cum minore latere ef-*
hcit.maiorcflacutoan^loRhomboidis. NamfiintcrdaHguraangulusBCD>maiorcflanguloD: < critre-
^ ‘daBDjmaioriquamBC
T H E o R. 8. P RO P O S. i;.
IN tcdaitgulo parallclognimmo, fumptis cxccflibus, quihus diameter duo latera fupcract

&
Rc^twgumm fub djAcrentia cxcclPuum , minore exccllu bis fumptum » vna cum qua-
. drato minoris cxccfTus bis fumpeo, xqualc cfl quadrato redx, qua minus latus minorem
cxccfTum fuperat.
SIT rcdaiipilu ACcuius diametro BD, «qualis fit raSa B£»vt cxccffui minor,qaodiamcter maius latm
BCdiipcrat,flt C£;Sumpta aut BF,«quali minori lateri
CD, vt EFtexceffus fit, quo diameter BD.vcl illi qualis
tu.prim BEi*”*"'“*^*‘“^^*'^^‘ll'*q*“l^BF/upctat;acproindcCF,fitdiffcrentu cxccffuum EC,EF. Et quia
•
latcraBC,CD>nuiora fumlatcreBDyhMcfl. rc^ BE, dempta communi BC, erit reliqua CD, maior quam
rcbquaC£;idcoq;&BF,«qualisip(1CD,maiorcrit,quamCE Ab-
fciflacrgo FG. mfi CE«quali,erit BG. exceffus, quo minus latus BF,
minorem cxcefVum FO,fjpcrac DicorcAangulum bis fumptum fub
FQdiffcrcmia cxcefruum,&C£, minore exccHu , vnacum quadnto
minoris cxccfTus CE,bis Gimpto,zquale effe quadrato rcd« BG.qua
C C minus latus HF, minorem cxccffumEG, fiipcrat. ^ Quoniamemm
‘
quadratum rc^B£,«quale cfl ‘ quadram rectarum BQCE,

[uadratbrc^bmmBC,C£,vnacum
redan?igulo bis fub BC.C£,hoc cfl4vdangulo (emcl fumpto fiib 6C,&; rcaaipft us CE, dupla. * £fl a
etjecmi/.
^ngiHum (iib BC»&dupb ipfiusCEtXqualere^lzngulisfub BF,& dupla iplhis CE, «quale rcdjgulisfub BF,
& dupla ijpfius CE,& fub FC,dc dupla ipfius CE, hoc cfl rc^tuigulp fiib BF.fic CE, bis vna cum reoaniIgulo fub
j
FCA« —
CF, bis;Encquadratum rc^ B£,fiue rcfbr BO. «quale c
.
uadntts rc^brum BC,C£,voa cum
rcdangulis fub BF, C£, bis & rubFC,C£,bis; Acproinde &quadraarc&arumBC,CD,^qu«qua-
drato re^BD,«qualufunt, «qualia eruntquadraiisrcftarum BC,C£,vnacurcdanguIis fub BF,CE^bts
&fub F C , C E, bis. Ablato er^communi quadrato rrd« BC. erit reliquum quadratum rc^fcc CD,hoc cfl.
n quadram redarum CE,FG.< Sed quadrata rcdLnim BF.FG, «qualia fune redangu-
»9
lofubBF, FG,bis,vnacumq quadrato redz BG. Igitur redangulu quoq; fub 6F,FG. hoc cA,fub BF.C£,bis,
vnacum quadrato redz BG,«qualc
,«qualccnt
erit rcdangulis fiib ftm FC CE, bis, vna cum quadratis
BF,C&bis.& ful>
fub BF,CE,bis,& quadratisre-
re*
darumCE,FG.AblacoeTCocommuniredanguIo fiib BF, CE, bis nimpto;erit reliquum quadratum £G,«- ,
quale rdiquo rcdangulofub FC,CE, bis, vnacum quadratis redaru C£,te:hoc cfl,rcdangû dib rC.diile-
rentia exccniium,& c£,minorc cxcciTu bis fumptum, vna cum quadrato minoris exccflus CE, bis fumpto «- »
quale efl quadrato redz BG,qua minus lanis BF, minorem cxceflum FG,fiiperat.quoderatdcmonflraodum.
PROBL.8. PROPOS. hT.
DATIS duobuscxccisibus, quibus diatnctcrrcdangulivtrufflcjue lacus fuperat. veruraque

Iatus,& diametrum inuenire.
SfT
'«V
L 1 B E R V I I I.
'^2
SIT datus etccffus FE, diametri fupra latus minos, 6< CEtHipra maia$,ica vt diCTcndaexccfruum /it F*.
xC,cducacuradF£iperpcndicubruCL,capianturqaeO'IiHtEIC,minorin(ce<ruiCi:* 2quales,ha vtro*.

tspCI.CfCixqualcs fint.vtpotc ipfius CE,duplx, pcrficiaturqucparallclo^mmuirf F!. ‘Dmifa deinde FK,hi^
1K ^T L> K ^t ^ AA ^ A «A ^ M1
riam in N,d^ribaturcx N}per F,& K,remicirculus rtK,(enn$CLdn L. Dui^ denique KE, Himatur ilii x*
,m^ I T ^ tl &. f
*
qualisCM.inâmrquereâ LM. Dico LM, differentiam HTeintcr minus iicusquaKitum,&misorcmcaceA

Uim^lacum C&iunCEâdditiad LM.efiicutminasUtus;cutfiaddaturFQdiffercbtudatorQcxcc0uufn>fiac
• i
maius latus. ('Eflenhndifirrcntiaexccffuumdiamo^ ^
*
r )i.patct; vbi<t|omctcrcitisu,vciDii;exccnusma< u
F£, quo diameter minus Utus BF, iupcratiCxccT.
r
Ais minor CH;quocadcmdiam<^crmalifs latus BC, .

yr y l\
AiperattcAqiFCidiffercntbcxccfTuum.cxcciniSiquo
•
maius latus BC. fuperat minus BF.) Ac tandem ma>'
iori lateri inucruo adijciaiur minor cxccffusCE^vc .
diameter hal>eatur,qu9omnia ira detnonflobuncur,

Pcrpraxcdentcm,rc^.(nguliAnAibFC.dUfcrcntu.-
cxceiliium,!^CE.miaoncxccirabu(umptum,hocc{l,ro£fanguIum H,vm cum quadrato rcdtxCEtbia etiam
Aimpio, hoc cfl,vna cum quadrato rc4^HE,vclCM,xqualccHquadratoredir,qaamiouslacus quietu, mi.
norem cxccfTum C£»rupcrar. Cumcrgoquadratiim.re^czCUxquakAtrecWguloHtVtcxdemonlhadone
vJtimxpropor.lib.£.Euc].con{Utierunt quoque quadrata redarum CL.CM, xqualia quadrato ciufdcmredx,
qua minus lacus qiixAtum Tuperacminore exceffum CE,* Ac proinde cum quadratis rtdaruCUCM.At zqua* *
lequadraru redx L.Mierit quoq; quadratum redz l..Vf,ZQualc quadrato rc^, qua minus latus qudltum mi-
norccxccifum CE,iupcrac.Eft ergo LM.cxccflus minoris lateris quarfiti iupra mmore exceflum CE. Idcoque
redaex LM.C£,connaucrit minuslatusquxficuicui It addatur FQdiffcrentiaexccnuUtAct maius latus quz'
Atunucui fi tande minor exccAus CE, adijcutur,con Aabicur diameter quzAt^quf omnia deifionllraodacram
COR.OLLAR.IV\t
ITAQVE rcdaLM.cuimquadratumrquaiccArcdanguloFI, AibFCdi/Fercmiacxccftuum.deda*
pia minoris exceffus CE.com prchcnfo , vna cum duplo q’:iadnci cxcefTus minoris CE , addiu minori cxcc/Tui
CE, cHicit minus latus qu3rlicum,&:c.
1 M
M O quia quadrat^^^.CL. redangulo FT, Aib FC»diAwenria exccAiium, &CK, duplo minoris
cxceflus CE,comprchcA>xquaJc cft,vt indcmuflrationedidurn cA;& rcdangulum CP, duplu eA quadrati rx
cefAis minoris CE, hoc cA, quadrato redx CM.xqua!c:erit quadrat u redz LM,toti rcdaogulo FP, Aih maiori
cxccAu F£,& £P,dupIa minoris exccAus CE.conccmoxquaIe ; * idcoque LM.media pfoportionaiiscrit inter
^j
I <’r-
maiorem excenum,ac duplum minoris exccAus. Q^ciita A inter maiorem cxccAlim, & duplum minoris ex*
cefTus Aimatur media proponionalisLM,habcbicur rucAis diAcrcoda inter minus lat*,& minore cxccA*uxn,&^.
i'-
5 C H O i 7 F AL
# •
HOC
problema, vna cum antecedente Tlieorcmatc in Gallia, vhde mUii tranAnlAum eA, ab ngenio/o
qnodam Geometra demonAratu Aiit.cuius nomcn.A mihi eAcc cognitu.hic libenter aA:riberif.(^ umen pro*
blcnuadAncAb.a. Euchex Marino GhetaldoPatritioRaguAnoautcrquoq; demon Arauim* non uifclidter,
«-•
f" ‘PROBL. c,. PROPOS. 17.
D ATO cxcdTu diamem rcAanguIi fupra maius latus , & ,

cxccAu maioris lateris fupri
minus: vtrumq; latus, ac diiunccnim mucnire.
,
O N I A M.vt in prjceden tt problcm.didum ert,cxccAus maioris lateris fupra minus, qualis cAdif*
fcrcmixintcrcxccAusdiametriAipravcnimq; latusdicvtcxccflusdiametri Aipra maius Ut*, addit'' ad exccAunl
nuioris Uteris Aipra minus,con Aciat cxceAiim diametri fupra minus Ucus.Quare cum cogniti Aoe cxccAus dia*
'metri Aipra verumq; Utus,rcliqua cognqfcencur.vt in przmiAb problemate traditum cA.
PROBL 10. PROPOS. 18.
•SECTA linea rcdla vrcunquc,adiungcre ci verfus vtramuis partem lineam rciSbm, ita vc quA^
draram totius rc^compoArxxqualc Atquadrato adiun^^>vna cum quadrato re*'
ttx,quxcxadiuni^,&: proximo fcgmcntopriorisUncxconHatur.
IN AgnrapropoCi 5 .Atrc^£F,(cdIainCvtcunquoporteatq; civerfus 'D

F.adiongercrc^m.icavc quadratum totius cbmpoArclit aquale quadrato ad-
fani51x,vnacumquadracorcdbe cxregmchtoFC,&adiun£hcompontx. Sta*
tuantur F£,ECexcefTus,quibus diameter alicuius reânguJi vtrumq; latus (ii-
pcrat.Arqucexproponif.inucniaturminusUtusBF.Dicorcdam Br,ipAEFt
adtundim efficere j quod proponituCi Fiat cnimurc<3anguluin ACi nrf>BQ B (ii'
S &C0 ,
«J*-
o€ GEOMETR. PRACTICiE
& D
C > ip(i 6 F,«ûali comprchcnfum. Et <]uia FCf (B/iRrrcnda excdTuutn
additaminori latcn InucntoB F> facit maius latus > n
propof i<$. di<ûm cft»
eritB £ diametro B D, aqualis, quandoquidem excedit minus lanis BF, vd
,
CD,rc^£F,&maiusro^£C * Quonfamveroquadracurareda|B£,
hoc eBtdiamctri BDârqualc eB quadrato redtz CD, id efl. adiundbe BF,vna
cum quadrato rcdbt B e, compotitx ex adhij&a B F ,& proximo Tegmen to
FC,hquuloconlUcid,quodpropoaltur. •
PROBL. a. PROPOS. 19.
DATIS duabus rc^ iiuEquilibus, quarum maior diametrum quadrati ex minore deH:ri>
ptinonTuperct: maiorem kaiccarc in duaspartes kizqualcs,vtcarumquadrataiimul
iumpra quadrato minoris lincz dat xqualia.
SINT ditz dtue redb; Afi>masor,& ACminor, tu rt AB, non fit maior diametro quadrati ex C>de* A
(oiptL Erinoirpcrpendictilaris AD»maiori AB.xqualis:£tdudarc^BD 4 eceturbifanamin £,iungatur>
que reda A^ * quxad BD, perpendicularis erit: diuidetque angulum redum A.bifiriam in duoslcmiredose
^ Siintautcrn&&D,iemircdi. ^ Igiturlatcra£A.£B,xqualurimt;acproindeAB,diamctcreritqtxuirati
ba.r*r»ff
gufrtmt. redx A£.£t quoniam AB, ponitur non maior diametro quadrati minoris AC, non erit AC, minor quam AE»
C 4.fr$m$. rcl nutor, vel xquaUs. Si namque minor cHet AC, quam A£. TumptaipH xquali ALidudaqueLMJpli EB,
paralicla,eirct AM,diamctcrquadratimmorisALyideoque maior
^ AB, fupcrarctdiamctnim quadrati cxminorederi,ripti. quod non
ponitur. Sit eigorrimum AC. maior quam AE, produdaque AE,
ve A F ipfi A e,, m
xqualis defcnbatur ex A, per C. F, circulus (c-
.
cansBD,in H,N,dcmituturque HI, ad AB, perpendicularis. Dico

maiorem A B , iu effe Tedam in 1 vt quadrau rearum A ! I B, x«
.
.
qualia ftnt quaxlrato minoris AC. Quoniam enim angulus I,rc«

Aus cil,& B, Temiredus : erit quoqueH,in criatûlo BHl fcmirc- .
dus; idcoquclatcraBl,Hl.xqualiacrunt ^ Cum ergo dudarc«

da A H , quadrata redarum A 1 , 1 H
quadrato redx AH, xqualia
,
fint : cnnit quoque quadrata regmcntorum A

I , I B , xqualia qua*
drato rc^ \H, hoc c/l , quamato redx AC

quod e/lpropt^
(irum. 0
SIT deinde minorlincadataAK,xquaii$ipn A£,tuvtma>
lorABydlamctroquadraticxminore AE,de(criptixqualisne. Demittaturperpcndicularis£G,^qux&ba.
(emAB.&anguiumrcdumE,diuidctbifariamin(CTiiircdos. Dico AB, ita cfTc (edam in G,vtqi^rata(eo
frumi. gmtmorumxqiraliamAG.GB.xqualianntquadnrommoHsAK.vel AE. 8 ErumcnimrurTuslatcraEG,
Z^frimi,
GBaDquaIia,ob(emirtdosangulosxquale$B,&£,intrianguIoBEG. ^ Cumergoquadraea redarum A G,
h 47 ./rx,|
CE, xqualia /int quadrato redx A £, erum quoque quadrau lamentorum A G, B, xqualia quadrato AE, G
vclmirorulinezAK. quodcApropoiiiutn.
0
Sia altera Tediouc N. demittatur perpendicularis NO, erit ABtfcda in ,vt tn I,ita v t etiam quadrata
(IgmcntoiimBO OAyXq^talintquadratominorisACvelAH.' Cum enim rr^xBD.BA,lcdxlim pro*
ki. ttrtg. 0
wortionalixrinH,I,&N, ,fintqucxquaIcsBH,ND; ^roptcrca quod perpendicularis A£,fccat HN,
oifnîam. ^bbti$ crgoxquaiibus £ H £ N, ex xqualibus E B , £D , raiqux BH>
, DN
, xquales erunt) erunt
quoqucBlAO,xquaic$; nccnonBO,AQ&c. •
TROBL 12. TROPOS. 20,
DATA chorda alicuius arcus, vna cum perpendiculari ,

quxex medio pundo chordzadar*
cum vfque educitur quoc gradus ,
:
vd palmos eam arcus , quam Temidiameter circuli
compicditur, mucnirc.
StT data chorda AB, palmorum 74. & perpendicularis CD/ ex

medio pundo C,edoda palmorum
loJundarcda AD;quoniam in triangulo rcdangulo ACOdêra ACCO, nota runc.quodCD,ric 10.& AC»
•t fni^T' ~ p.rcrehTunimirumchordxAB.74. * SiHat, vcCDiioodlinumtotumiooooo.
rrOiL
ita A C37.adatiudpnucnictur AC, 570000. tangens anguli ADC;acproindciple
angiJuscritgrad.74.min.55.^3X.Et li concipiatur dudAb.ad centrum E,critquo*
queangulusDA£.grad.74.niin.55icre;^qitippccumanguUAD£,DA£,xqi>alcs
(iDt. Qood fi vtriuûe lumma grad. 14^ ininwftf.Ter^dctfahatur ex duobus redis,
hoc cA,cx grad.iSo.rcliquus Ha tertius angulus £,in ccntrograd.30.min.i4.fcre,ac

totidem gr^crit arcus AD; idcoque eius duplus A DB, grad.d0.mtn.2S.Hrme.
( QV1 A vero quadratum ex A C , sequalc e(l rcdaugulo Hib C , & reliqua D
partediamaritH AC37.paIm.ducaturmlcAprodudu5numerus i35sikdiuidaturpcrCD,palm.io.produ>ic
rdiqua pars diametri palm.i3dTâcproindcaadttaCD.palm.io. totadiamaacrit pal.i4d<r^&(bmidumcn
ter pal.73 (.?« SiigiturHat vt 74td atita^drrPdmiad almd;rcpericnirpa i.rcgulam Num.2.cap.7.1ilx4.hu<*
ius.circumf:rcntiacircuIipalm.4jOi^ ErgoHrurTus Hat, vtmtacircumHocntugrad, 3^0. ad palmos 430^^.
auarcus ADBigrad.douniiLa8aaal4i^ KicarcuspaL7aTfJ§^hocciL 72|^paulo ar^lius.
. ,
LIBER V I I t. 107
THEOR. 9. PROPOS. ir.
TN omni triangulo quadratum maximi Uteris minus cfi, quam duplumfumnue quadrato-
rum ex reliquis duobus lateribus ddcripcorum.
IN uiangulo ABCtOiaximumUuisnc ACi&angulusoppoilbtkBtObtuTus. Si'Uamquerc^htsciIi:tiVel

A
acutus ;* eifet quadratum rc<^ e» vel zqiulc duobus quadratis •4^
re^rit AB»BC; ^ vel minus: ac proinde multo minus duploiHim-
ma: quadratorum AB,BC £x maiore latere AC.dcmatur AO.rc-
AB* < £t quiaduo latera AB, RC, maiora funt la-
dcaarqualis lateri
cu,frk
ure AC ; erit reliqua CD,m inor latere B C ; ac proinde duo qua-
drata ADtDCiminora duobus quadratis AB^ BC. Lil autem qua-
B
dratum AC,minus duplo quadratoru AD, DC: ^ prbptcrca quod
«quale cft duobus quadratis A D, DC vnacum rciftangulo bisfiib A D,
,
DC
quod quidem rc^tariguium bis; j
^
minuscOduobusquadratisAD,DC,cxLcmmatcpropoCjjJib.io.Euc!id.MuItocrgomiuuscritqiudraium
ACtduplo quadratorum AB* BC quod erat dcmonflrandum.
PROBL fj. PROPOS. 22.

DATIStribusrcaisvtcunqucinpbnononparalIclis,niiiquandocxtrcmidmcdia®quaii-
litcr diftant, rectam Uncam ducere, &: quidem per dahim pundtum in mcdia,liomncs
ircsmvnopundoconucmannitavtcius fegmema intermediam, &cxcrcraasUntint3
lca;quaUa,vel datam habeant proportionem.
SINT tirsrcdxAB.CD.UH. DHcaturvrcunqiicrcaaBF.fccansomncstrcs.quafcdabi&riainmG;

fi quidem pundum G, cadet in mediamâdum erit, ouod iubetur. Si vero G, cadet extra lineam mediam CD,
agatur pcrG.aJccricxtrcmaram,mminimipfiHFC,dummodo ei non.TqiiidiftctmcdiaCD)paralIcIaAG.lc-

cans mediam in C
Cum enim CD, ponatur non xquiiUlUrcipli EF,(ccabit vtique produdam EF*&proiii-
dc cius quiMue parallelam A G. Qîod fi C D , ipli EF, xquidifiarei
ducenda cllct per G» ipfiAB, para[lcia.PoflrcmocxB,pundodud«
itdx B F , fiimptoln extrema A B s cui non xquidiflat A G ducatur ,
per C,vbi parallela AG, mediam CD,Tccat, reda B Ctfecans E F, in £.

EHco redas BCCEtxqiulcsefTc. Cum enim in triangulo U£F, reda
CG.fit bali £F»piralIcla • erit vt BGvad G H.ita BC\ad CE Sed BG,
: ;
ipnGF*pcrconilrudioncm,xqualisclt Igitur &BC,ipfiC£,xqua- a a*>r/i.

lis erit.
Oy O D fi per G, agatur ipfi AB, parallela G I, ficans mediam

CD»in 1 i critduda FIK, fida quoque bifariam in I : proptcrca quod
in triangulo FBK, reda Gfibafi BK,xquidiOati ^ idcoque ficutBF, in
G,diuilacAbifariam,itaquoqucFK.inI,bitariamfccabitur.
£X his pacet, curmcdialincanoil debeat vtriquccxtrcmxxquidmarc,icdvelncucri, veialteri tantum;
Namfi vtriquca^quidiflaret, ‘ rcdapcrC, dudaparallclaalterutri extremarum, xquidifiaret quoque medix,
^
acproindecaninonlecarct. Quodlincutrixquidifict, ducipotcritperG, parallela vtrilibetcxtrcmarum. St
vero vni extremarum xquidi flet , ducenda erit per G, alteri parillcU.
1 AM vero daex rcdxcocant in eodem puhdo produdx, vt in H.fiidliuserit pfoblenia,cuamn iri
It tres
media linea dcntrpunchim C.pcrOuod duci debeat Unca.Dudacnim per datum pundum Qin media*altcru-
tri cxtrcmariim , vt ipli HF. parallela C A, fccante alteram extremam in A; Se ipfi H
A, xqualis capiatur AB,fc-
cabitur dtida BCE,in C, bifariam : quippe cum Iit KC,ad CE,vt reda BA*ad redam AH,5cc. Sic edam fi de- J
tur pundum l,ifvnedu;duda peri, alterutri extremarum, vt ipfi HB, parallela LfifiimpuqueipfiHIoXquali
LF,fecabiturdudiHKdnl,bitariam; ^ propterea quodcll FI, ad IK, vtFL»adLH.&c: «x.fixti,
EADEM tationcducemuslincam qux a media Iccettir in duas partes habentes proportionem. Si
,
namque duda K F, vtcunqucfcccturin datam proportionem inG &rcliqua fiant, vt fupra; ^ eritrurfus vt (i.fixtk
,
FG,adGB.iu £C*adCB; vclvcBG.adCF,iuBC,adC£,pr6ucvidcIicapr(^rdodaucflFG,adGB,vcl

BG»adGF.S!C etiam ficrcsredxdatxcocaminHidudaGA,ipfiEF,parailcla,lucq;HA*ad AB.vcahtcccdeas
datx proportionisadconfcqucs: fi ducatur BCE, t crit£C,adCB,Vt HA,ad AB; EtfifiatHA*adAB, vtcon-gi./<x/A.
(equens datx proportionisadamcccdcns*critrurrusBC,adCE*vt BA,aritcccdcnsidconIcquensAH.
P R o B L. 14. PROPOS.!}.
C VI VS LI BET lincx7quamuisnunim^cxhibercinuldpliccmquanlcuirique,eriamfidf.'
cino ipb non accipiatur
SIT Tumenda verbi gratia lincol^ AB,tripla. Ext^fb circino quari-

tumlibacx A, ad C*fiimatur ipfi AC,duxxqiialesC F. F D. ntota AD,
ipfius AC, fit tripla. ltcmipfiCB,fiimamurtrcsxqualcsDC,GH,HE; jl^ , ^
IB H
^ ,
u
.
q
Dico A£.efleip(ius AB, triplam. Quoniamenim tam multipfixdhora JT
A D, todus A C, quam multiplex dTablata D£,ablatx CB,nimirum tri-
pla; erit quoque ita multiplex reliqua EA, rdiiûx AB, vt tou todus, vi-
delicet tnpla. quOd dlpropofuuro. ^ i pIobL
1
r,, ' V -4?*^ »r'-'
' '
i*' ,
loS GEOMETR. PRACTIGiE

PROBL.IJ. PROPOS. 2^.
EX qualibctEncola, quamuis minima, auferre panem, vel panes imperatas.

IN fieunprxcr^cnrispropoCfitcxIincoUAB, detrahendi tertia pars. Perptatcedcnterarumatutiplim
ABitripla Atqux (i ridebitur nimis exigui, multiplicetur, n
libet In exemplo quadruplicata dlr fque ad ; D
ia vt AD, (it iplius AB,duodccupli: tjuod fcietur, (i numerus partium AE.iiimlnim ducatur in nuiherum
(
partium iplius A D,ipfi AE,rijualium, nimirum in 4. } ac proinde fi AB, diuila efle imclb^tur in ;,pancs, toa
AD,contineblt tales pirtesjfi. Quocirca fi in inibumento partium lib.i.cap, i. con(fauao,intemallum AD,
llatuatur inter partes }6. j6 Dci^cintcruillum inter 55. }t, ( nimirum toa AD,vna parte minusj transfera-
tur ex D,ad betit Abeertia pars ipfius AB.hoc cft,pars trigclimalcxa totius AD. Cum ergo AB.concioeac
tres
ts^cfima$rcxtasparccstotuuAD,critAbipfiusAB,parstctTia. quodcllpropofitum.
TROBL. 16. PROPOS. zy
A N G V L V M datum rcftilincum in tres xqu^des partes partiri.

PR.OBLEMA hoc veteres Geometras diu, multumque exagttauitaneque ab vUo ad hanc vfque diem
Geometrice cftfolucura. Pappus Alexandrinus intcralios illud foluerc conatus cftpcrdcfcriptioncmhyocr-
bolcs. Nos idem ablbiuemus per Uncam Con-
choideos quam lib.6. propoT 15. huius ex Nico-
,
mede dcrcnpfimuSs hoc modo Sh datus angulus

acutus ABC; DemiHa autem ex quouis punAo
A, ad RCperpcndicuUri AD, fumaturipUus AB,
dupla DC ; Ltpolo Bsintenialloautcm DC,de • '
(cribatur linea Conchoideot C£, fecansrcAam

AE,tpli BC, ductam paralietam in E.ducaturque
rcAa BE. Dico angulum CBE,effc ternam partem dati anguU ABC j hoc eft, anulum ABE, duplum dfe an-
guli CB E. adeo rt diuifio anguli ABE, bifariam,
totus angulus A B C, fcdus fit m tres portes xquales. Quo-
niam enim ex deferiptione Conchoideos, rcftt G

E, ipfi D C, xqualiscll ; ac proinde iplius A R, dupla: It fc-
cetur bifariam inE, critvtraq;fcmilfis ipfi AB. zqualis.*Qma vero
circulus cxF,circaGE,dcfcriptustranlit
per angulum redum GA£,crit quoqueduda F A. vtrique fcmilTi FE.FG.idcoq} &

ipfi AB,xqualu. ^ J^tar
br.fnm. « Eli autem cxtfmus AFB,duobus internis FAE,

juguli FAE. FE A, quim AFB, ABF.zqualescrunt.
cjifhmi.
p£^^j,aIis:idcoqucipfiusFEA,dupIus. lgitur&ABF,&ciiifdcmFHA.‘*hoccil.altcrniCBE,dupIu»crit-
^j rcdosclEdiuidtiurin tres zquaJcs angulos, vt ia fcholiopropoCî. Ub.i. Euclid. tradi-
dimus.
S 1 vcrocftobtufus,fccabimuscurabifiriam, & (cmilTcm alterutram in trespancsxqualcs, vt docuimus
loco. Nam dux partes tertix illius (cmi/Tis efficient propofiti
anguli obtuli tertum partem, vt perlpi-
hoc
cuumcli
TROBL. /7. TROPOS. zS.

'
SI per idem punfhim diametri in rcaanguloduzlincz ducantur lateribus parallelae: Erit
tcilangulum fub fegmentis diametri comprehenfum xquale duubfis rccfangulis fub fc-
gmcncis duorum lacerum compreheniis.
IN redanguJoBD,pcrE.punfhjmdumctri ACdudxfintFG,HI,fatcribusparaIlclx. Dicoredin-

• 4JHW». gulum fub AE.ECxquilc effe redanguUs fub AF, FB, & fub BI IC Qrn»niim cnun quadratum ex A C, x-
quaIecftquadratiscxAE,ECvnacumrcdanguIobisfiibAE,EC ** Suntauicmquadraucx AB.BQqoa-
âto ex A e, xqualb ; erunt quoque duo quadrata ex A E, EC, vna cum redangulo bis fub AE, EC, xqûalix
uadratis ex AB, BG
^ Sedquadratumex AB, xqualeeflquaâtis
AH 0 A 3 uobus ex AF. F& vnacun^rcdangulobis fub AF.FB ; Et quadratum

ex D C , xqualc cft duobus quadram ex B I . I C. vna cum rc^^gulo bis
fubBI.IG Igitur duoquadrataex AE,EC,xqualiacruntquatttor qua-
draris ex AF,i^. BI, IC. vna cum rcÛngulisbis fub AF, FB, & fub Hf,
IG^Cumcrgoquadratumcx AE,qiijdratisct AFiFE, Itoccfbcx AF,
B l C » l'- BI : & quadratum ex EC,q iidraiB ex Eb IC hoc cft,ex FB, IC tatquale
fit;
EruntqniuiorquidraaexAF,FB.BI.lCvnicumrtaang,ilobufiibAF.,ECx.|iiiliaquatuorqMadra-
(ii ex AF.FB, BI. IC?vni cum
reamgulii bis fiib AF, FB, & fiih BI, IC; Ablatiiquc verohique ptxdiais qua-
me^quadraris communibus, erit reUquumreaanguluin bis fub AE,EC,
reliquia rcainguhsbKfiibAF.FB.
& fub Bbic «quale. Idcoque reaingulum fcmcllub AF,EC,rcdangulis fcmcl fub AF,FB,& fiib Bl.IC erit
xqualc. quoderaedemoninudum.
COR.OL.
i
LIBER VIII.
\
lop
C O R. O L L A R I M.
ITA QVE in quadruo, vi in poftcriori ficr«ra. rcftangulnm TubCgmi^mis diametri AF.. EC, compre-
honfum . arqualc cflduobus complcaunus D£ , B £, quippe cum compLmenca fub fermentis Lucrum cum«
prehendantur.
PROBL. i8. PROPOS. 17.
DATO centro Ellipfis in linea in infinitumproiIuft.i, vna cum duobus pungis ad c.ifdcm
partes axis, vel cciun,pcrqux tranlirc dicatur Lllrpfis: vtrumqucaxismaions extre-
inuminucnirc.
HOC problcmaconicum acutum. Sit A.ccmmm, J cft, pun^lum medium alicuius F.llipris in li-
i
nea axis maioris BOquantJcunquc Et duo pun<fâ in eadem FHipfi I), F., vcrfiis eandem partem, Juh cll iiuc
:
lupra centrum A,riucinfiaiC(|uiousad BC.pcrpe;dicularcsduca.it«'r DI-,l/»:Kntquc DF, minor quam L(j,

quod perpuidiiûUrisremotnir a centro mijior icmp( rht quant propinquior. DuCtaigiturreftaE I^«icCabic
lineam axis in B.Scâ autem ARbifartam ini I.dcdribarurcx H.
circa AU, rcinicircuIusAKB.l)iuiraquo'.|ueFG.intcrdudis per-
pendiculares bifariam in 1 . ducatur I K,a4 A B, perpcndicularislc-
caru circumferentiam in K,6c/cdtiniHE, tn Ou«^ quoque U
re^taBK.fccaiucpcrpcndicularcsOI ,EG,inM N,tungamurrc-
d*AM.AK,AN. * Etquoniamcft.viM.ad IG..rqualcmJra a t./rxti.
AlK,ad KN» erit quoque MK, ip(i KN .zqualis. Igitur duolatera

AK.KM.duobusi)tenbiisAK.KN,zqtuliacram. (.'iimciô.'<: l» /I. trrt.
angulosiqualcscomprchciid.int, vtpotcrtdtos, *»qiiod.mgulus C4 fnh.u

AKB,mfcimrculorcaus(li;*erutbale-s AM,AN xq»alcs.C-irai-
lus igiturex A,pvN,dcIcrtntustranlibitpcrM.Iecabirq;UC in
0,& C nico OCjcflcaxem lllliplis maiorem. Cmn enim fit vt ,
MD, ad D.F, itaNE,ad EG. tranfibltncuUario Ellipfis, quxpcr

O.D.C.dcfcribitur, fpoircautcm Ellipfim Jeferibi circa OC,
tamquam axem maiorem per punt^m D conHaccx ijs. quz ad
,
,
Unem (cholijpropon8.Iib.i.Giiomonicc$, &in(cholio Lemma-

tis 5o.lib.i.Arfro!abijfcripfinfus)pcr pundam E.cx fcholio Lem-
matis 51. Allrolabij: Ac proinde iUliplis per data punâ I>. E, circa centrum A.delcripta trar fibit icr O C : ita
vt ab Ellipli per O.D.C,dt fcripta non differat. AlioquinEllip(lslUlip(imin8.pun(fns(ccari.i,nunirum'ii |),
E,&ai:)sdaobus rcipondentibus exaltent pane axis ;dcind^ in alijsqdnfra centrum rdpondcnubui. quodiil
abfurdum, * quippccum Ellipfis Ellipfim in 4. tamum punctis fecet.
THEo R. IO. PROPOS. 28.
SI proiluda punitum fumatur, abcoque rcfta circulum t.inpcnsducamri

in circuli liiamcnro
apuntloaurcm contactus cltorda ducattirad diametrum perpendiculari'. Recta ex eo- ;
dem contactus punctoad vtrumlihct extremum diametri ducta iliuideranuulum a t.iu-^

gente, 5: pr.ciliCta chorda perpendiculari comprclieniiim bifariam. Item li 'ib code- pun-
cto iivdi.imetro producta alVumpto retia ducatur circulum fccans,&abaItcrutrol'cclio-
nis puncto ad mtcriectioiicm diametri ciimpr.rdicta
chorda pcrpcdiculari recta iungatiir,RcCl.i ex eodem'
fcclioms pumilo.ad vtrunihbet diamctriextremu du-
flalecabit quoqiangulumalinca fccaiitc.&rillaalia,
ua:pcrinrcrfeclionemdumetricuraptediclachor-
3 .1perpendiculari ducitur, bifanam.
IN circulo ABCDjCuiusccnttu F-pro ludhfitihrnctcr AC,

ad F ex F. ducatur pnmum retia FH.cangtmcirculurri in B. at.pic
&
ex Baiucaturcliorda li D. fccaiudianicmmi iii t;,ad rectos angulm.
iunganturqiadcxtrcmadi.imctrirrCtxBC. B A. Dicotamangulos
C l-,CBC;,()nam (produffa FB,ad H.)angulos ABH ABO.dfc.T-
3
cjualcs. s Quoniam enim angulus CiBF, angulo B C. in airemo fc-
pinmroiqualisclL ;tfanguIusCBO,(idcmanuiiIoBAC,xoualis,
obarcusxqua!csCB,CDi s ctianiangulus('1Kj,.angulo BAC,
f vel
s|ualischt tjuud B(a,iu trianguli.reiftingitlo AnC,adojfciri A C,
erpendiculans lu j' erum aiigy liCBF, (i
Wj.iutyTfj quoque Tqiia-
r
. s. Produdli autem CB ad l,li ex b flis anguIisJX F.C. ABI, tollamur
xqualesCHG, HBI, )•< eu enim ( T.f.jipialis litanguloHllI, ad ver.
uctm: ScanguluiCCG.ang iloCllr.ullanfus iqualiijciit quoque
aro . GEOMETR. PR ACT C I
anguina C B G, angulo H B 1, artjyAlis. j cniiicquocûc rtliquânguli A B Ci A C 1 1» mtpr fc Tqu Jcf. quod cft
j c H o t / r Af.
HOC THcorcma vaHevti]ccAaddcfi.ripiioncmp3raIUIifuiului'5 nrrulimaximinc^djtumpfioiftum

in A(li>oIabi(>,vtcxpropor i8. lib Aflroiabijperiptcuumdl : cum mu!u ibi dcrnoaUruri polTmt pcrboc
^
rhcorcnU)imciji,quxcx AllroUbij dcfcripiioncpcndcac.
THEOR. ir. PROPOS. 19 .
D£SCRIPTIONEM‘,Pcnugoni xquiI.itcri,&:.Tqiii.ingiiI»ilijifiaclatamrc£lamabAlbcr-
to parcrorrailir.im, Se quam omnes tcrcArcIiucch,aiqucaniHccs approbant, fallam
ciic,tlcmonUrarc.
SitdatareiSa AB. £xccncrisA.B,&:intcniallocodcm AB dcicribanuirduo circu-

li C.D. Duâuicm CD, quancacunquc.dcTcribjturcodcm imcruallo AB^ cx C,pcr A,
fcfcintcHcvanrcsin
B » circulus rcâm C D, tn E, & pi mrci circulo» fexom in F»G. Item ducantur cx r,G,pci E,reArlccamc4
priorcsrtriulosinH.L Denique eodem inecruallocx H,l,duoarcusdcllriptircE‘intcricccnnn K,iungon-
tu;qiicrrfb:Al,IK.KH,HB. PuutcrgoDurcrus,pcmagonum AHHKI,dlczqu:Utcrum,&xquunguium.
ouod hilum cB NamzqutIaUTuro quidem cB.cxdelcripcionc, non autem zquianguluin. quodvtmanilc-
ftunifiatjdnnon/lranda funt priwsnonnuUa.
1. A R. C V S tres KA,AB,BG,l<uitx partes circuli funt, quod r<;iidxoos (uhtendentes Icmidiamctri fint
ctrculiFABG.cxconBnidionc. Igimr FABG,femictrculuse(b
ferff. cuius diameterEG;’ idcoq; angulus i*EG ,in IcmicircuJo redtts^
^ Et diameter F(i, rcê AB» paraiicla»ob arcus AF» BG»xquatL-s.
£t quoniam, vtconlbitcx demonArationepraxis fcholij propoC
10 .& II Jib i.Eudid.rciâ CU, ferat redam A U, bitmam in Kl , ^
ad angulo» redos fecabit eadem parallelam cjûoque ! G. ad an.
6 (ihfL»r gulos redos in O*** Eadem quoque CD, fecabit arcum AB, bifa-
riam in E*ac proptcrca coli arcus FF,EO, xqtial es erunt. vidcKcct
quadrantes; ^ idcoque redx EF, EG
, latera funt quadrati in cir-
t culo FABG»dcfcripci,ciufquediimctcrFG.^ Igitur anguli F,0, '
ffir-U.
limiircdicrimt: acproindccumanjguli adC, rrdilim , t cnkn ,
g/J. quoque OEM. NEM, ftmiredi idcoqiie& EOM, ENM.fcmU

:
redi. **
AcproindctamlatcraEM,MO,quamEM,MN,xqua-
h a. fri, lia: atque idcirco &OM,N M,inicrfcxquatiacninc;nccnon&
i 4- irt/m. lotxOB, NAfZquatcicrunc. * Immo& EO, EN, cruntx-
qnalcs, quod Utcra£M,.V10|latcribu$£M,MNizqualiafmt,comprchcndantquc3nguiosx.jua!cs,vc- >
poicrcdos.
V DEIN-
,
LIBER V I 1 t. III
1 DEINDE quUUtcr» AN. Al.literibns BO.RH.iqualii fiinqfiintq; anpili N.O.E-mircai 5q»a.

Ici. & vtcrquc rcluiuorum angulorum l.H.minor rcfto ;
quoj vtcrq; minor Iit Ln.irrft > a,l 0 .& N .prontc- k 'P P"».
I-
P.H; erunt perca, qua; a.lfiiKmlib. tueluL

rcanuoa uw latui AN.mmuscll latere AI. quam latus BO, latere
i.
Igiturduoangub Ali . in pentagonA

demonftrauimus t»m ba.fes NI.OH,quamangnU A.B* I,H.iquales.
,
«quales inê^r^rmm^
JcmntisOE.NE.xqualibmeitiqualibusOH.NI.rcliqoircatEH.Er.xquilnrunt:''-
lcruntan2uiiElH.EHI.iqualcs.aeproindcfemircai,cumHEl.litrcau':“'Suntautem8£anguliH.l.inirof.
celcKlHjequales.Ieitortotiaaguli H.I.in pentagono xquabyiint.
4 1' O ST
R. E MO
cum latera EL.EI.Iateribus mEH.Iintiqualia.contineantqj angulos iqnalcsre-
LI.LH.xquales.&anguliad UdcoquercaiEx qudelTicitur.» reflas AB Hl.tUc pa-
"
mireaosj» erunt& bafes
'rallela$:Pquodetiamconnatexeo.quodaltcrmangulilNA.NlH.{qualafint;n.m.rumfemtreflt.Hincrrum°^^‘P^-
rcquitur.reflam CDUproduflam caderein angulu K,diuidereq;
cum bifanam.St ennn «beatur noii cadere in
KlH.bifariam m alio punflo qua in Uquod cll
^ '
K,q diuidet perpcndicularise* K.ad Hl.demiltilsafem irofccUs

IL.bafi HL, ollenfaxqtialis: erum ,
abfurdum Cîaergo Utera KbKL.Utcribus KH JCL.xqualU funt.& bufis
anguli ad K.arquales. n- • j
HIS itaprimiini.demon/Irabimus iam pentagonum ABHKI.non rflc i i
xquiangulum. hoc modo.' O-
liuenqn arquales funt «.rertis hoc
mnes e-anguli in penugono quohbet.fme Iit fquilatctum.&pquiaiigulum
r 4 o. quibus diuilU per 5xfficitur vnusangulus pentagoni .xqui lateri »&xquianguli grad.ioK. At
«crlil>ft
duorum H. I.minor dc
dubrum angulorum A.B.in pentagono Dureti maiorcft. quam grad.ioB. Sc vterhbct
.
Dureri non eftiquungulum.l loe

anguL' K.miior quohb« rcliqfcorum q-vt oftcndcmusJguiupenagonum
autem italictpetEpicunin. .... , „
QVONI AM jiolitoliniitotoAB.iooooooo.ousreminiiB.M.Iinusvidiiieetgrad. jo-elt jqooooo.
i5i974<.ficttotaBO,«33974«-Quî» ergo in
trian-
cuifi a^tur MO.id clT.ME,linut verfusgrad.jo.nimirum
gulo BHO.duo Utcradaiitur BH.iooooooo A
60,63 jjipqd.vna cum angulo O.grad^j.ncc non cum rpccie
aiigub H.quifupra oHcnfus fuit reflo minor:' Si fiaq
rilxtmSH, 4dfs7i<i6i.faiimtn- luUtmBO, ada/iad.
/eoooMO, guUOtgrML^S* 6779746.

4
inuenierarfinusanguliBHO.qqSiSTpLfcTme, quiin ubula linuum otferrtipfum angulum grad.16.min.5g.

cuifiaddaturangulusB 0 H.grad. 45 1 ictlummaanmilorumH, 0 ,grad. 7 i.min. 38
.
.qujfumma dempta ex duo-
grad.iSo.rcbnquet angulum OBH.grad.io8.mm.li. Igitur vterque angulus
A.B,m penu-
bus reflis.id ell.ex
conomaior cftvcroangulopcmagonigrad.108. t_*o •
DEINDE dudaBlW HI, perpendiculari, fi iterum ftatuatur BH, finustotusiooooooo.cncHI

redus angulus ABP.grad.yo. detrahatur cx angulo A-
3150970 anguli HBP,grad.i8.min.ti.qui rdinquitur/i
BH,inues)tograd.io8< min.iz.Si igitur
addatur PL,500000 o.“ cum fitxqualts
tpfi BMifirmun linus totius, fiet touHL»
A Grad. loS.imin. Z2
(inusanguliHKL,8i50970.Acproptc- 3 B Grad. loSmin. ii
rea angulus ipfe ent grad.54jnin.j(5. (lui
duplicatus dabit totum angulum HKI» 1 H .
Grad. 107111 a. i i
grad. ! 09. min.i 2. maiorem vero angulo Grad. lo-ylmin. i
pentagoni grad.toS*
lA M
vero fi lummatriamangu-
.
-!c Grad. lo^jmin. n
lorum A,B,K.inuemorum,nimirumgr. Summa j4ojmin. 0
325Jnin.5«5. auferatur cx grad.540.fum-
ma omnium 5. angulorum pentagoni,
rciiq^ fiet fiimma angulorum H.l, gra.
ii4.min.4.Ac proinde vterquer erit grad- T07.mm.i.minorvcroangulopcniagontgrad.iq8. Non crgoxqui-
angulum cft Dureri pentagonum. fcdfolum xquilatcrum. Omnes umen 5. anguli conficiunt ruimnain gn* J,
54o.licut in pentagono xquiUtcro^tque xquiangulo, n
hxc formula indicat.
S C H O L I V M.
Jtri^
pr*di^H.‘Nam quja latus pentagoni poteft & latus hexagoni, & latns dccagoni circuli ciufdcm: Potcll autem •>
AD,rcctasD6VUMA;*&DMdatuscfihexagomincircub, cuimlcmidiamctcrDNi,cflctAM,latusdccaconi
in eodem circub.quodfiiirum cll. Quoniamcnimlamsdcc^nimai*eAfi;minclatctispcntagont,quodduo ctfnB.tr>
latcradccagom fypra latus Pentagoni conlfituant lfo(ccle5,<>in quo duo latera maiora funt latere pcmagOni. E-
rw.VM.fcnuiTisipliusAB,vcl.\b,m!norlaKrcdecôni. Igitur AD, minorcHlatcrc pcntagoni;'^quanJ6, *t*®f^*^
quidcnriatus pentagoni potell&latushcxagoiriDM, &hiusdetfagohi,(juodmaiiiscll, quam AM.femillis
ipfius AD, vt diximus.
S 4 THEOR
CEOMETR. PRACTlCit
THEOIL II. PROPOS. 30.
Inventionem Lucris hcprngonl Indato drcuio nou rc^c aquibultlam (radi, de-
jnoailrorc.
CAR OLVS Mimnus CrcmoncnTis totum vnum lihcUum cdiditde inucndone lateris heptagoni in
ciroilodato,in quo prubircconatur.Unis hcpnagont reperiri hac radonc.Sit circuliu ABC cuius centrum D,
dumctcf CA.in qua produdracapiaturAEarqualisquaits parti femidiametri AD» ita vt AE, quinta pan fit re-
&ZDE. DJcriptoau:cmcxE»adintcruaIlumrcmidumctriAD«ciratlorccantc<!atumcirculuminB»iunga-^
'curreda .\B»qiiam dicit eBelatus hcpiagoni.quod lalfum cfTc.icao/Icn*
* demuv SiAB^ciTit vcrumlatU5hcptagoni,^du(^BE,zqualiCm)idia-
metro DB, ^quod fiet, fi ex B » ad intemallum femidumem rc& D-
E. fletur in hi ^ Iccame arcum A B» in F» diuidcrctur arcus AB»
in F» vel asgulus ADIi , bTariam quod tamen io etusdefiri-
,
pitonc non contingit , ve domooilrabhur. Non ergo cius linea A B»

vci um lan»s cft heptagoni. Dii^Hs enim rc<fti$ DB DF.fi AB. efifcpti-
.
*/. frinm.
mapirscirntmfcrcmiar continebit tamangulusADBtquamDEB»^*
qtii^qu3lcsrunt)^vclY^.duorum rcîorum.‘‘ErgorcliquiDAB,L)BA»
Innui comincDuntf.vd -fluorum rc<fK)rum. Ac proinde vterq;iplb.
duorum redorum. <Cum ergo DAB.xquaiu fit
rum continebit
dtJobu^F. &ABE. contincbuntciiam lufimul^^- dirorum regiorum. Continet autem E» folui tT duo-
rum roborum. Igitur ABE, continebit Tj-duorumreôrura. ^ EtqutaADF» dupluscfi iplios AB£»pro«
pter eandem hafem AF, continebitanguiusADF, yîdcil.
^ duorum refiorum. Cum ergo totus AD-
ii complebatur^ vt diCtum cfl, continebit quoque BDF
, » ^ duonim
rc<fh>rum idcoquea^qualescrunt A
;
•
D1.UDF.
SED
i.im AB.fitimtrnttp-rconnruftioncmprtdi<fHauflori<;critqucEB,iqu3lisipfi DB. Siergo A-
verum latus licptagoni.cadrrt^ DI, perpendiculans, duiidens nimirum angulum ADB, bifariam » in %
B»efn.t 1
€^/ixtt. quod verum non clLPofitaenim BE^qlcrittotaCE^).^ DE.j. ^ Cumergofit»vtBD,adJ>E»itaBF,ad FE;

~
omponendo fumma
icrrjccur FE»i5*®c prt
f «. -*ir rcCtanguIum !• b CE.p’ & EA .1 erh p.qiind efiabfurdum; ^ cum hzcrebangtila lintzqtia
torcbaDI.C3 ditinp jnbumi\interfibionisr.-di:BE, cum arcu AB, quandoquidem rcbingulumkbBK,
EF 7 q'.ulcnoncfirccuagu!orabCX»EA,fi:dminus:Acproindcnon recte illatatiunc latushcptagtîumc-
nitur.
ALBF.R rVS DurcnjsadKLIatu^trianguHxquilatrri^ramptisvidcItcctarcubns.^KjAfciqiionim
vter'{njvf t.rarr.p 3 rumcircuhif Tcnti.cconpn(acpcrpcndicularcmducit AH.didtqucKH, (emlilltm illius
j
b*crb.. 5 i5 U: uhcpc.vu>>ni.qtH;d(inulitiT£>I(iimrltN 3 inKH omninoxqualiscfirebf ABiquamptorimcd^^

rftf/.ta
nioiil*ia;ujn\A'ftoircnw'latulh'*ptagbm. Sicnimrungeraurrcba AK.ficrct criangulumxqudiuram AKD.C
fiimi'
Af> b£iriam: \cpTtriiuU paittaDK,vcl DA.q-eritDH.i. Quocirca fi dc-
Igitu-*'|»crpvndicu!iruKH,diuidci!
tr-ibWius .|..quadracum i)H,ex J^.quadriKo
DK»^n!iqQumaicnuadratum KH.i;. Attintumctiamdepre-
b 47. fn.
bindcmusciicquadratiimAB.Cîuiiumxn]mquâttimB£.cAit5.hoccfi»^*(&qu3dratumEG»*{. ^Nam
.
pcrpcndtculafisUG.fircanniroridchBD.balim ED, bifaria CumergoED,fii 5 .crit DG.a^cuiurquadraiutn
_
t II erit quadratam BG»*3**^dqiudratum AG»cfi|.quodrc<5bAG»fic i]. ^ IgiturquadratamABicru
FK.ANC SCVS
1 Flullas CandaHa vir nobilifilmus.acdobifilmus conatus crt conflrucrc triangulum
nbfirvLx habens vrni.mnitnnguloriimTquihum ad bafi*m triplum reliqui anguli, ve beneficio ipfi* in datocip-
culohcptJgomimiuC.Tibatilir,vtinfiholiopropoC i6.1ib.4.£tirtid.tr3diilimus. Itaergofi.‘ribit,Stttriang'i)tim
XqtiiUtcruDMN. in quo perpendicularis DO,ad bal^ feceturbifarum in P.Dcfcripto ^nde exM perN, D,
CircÎo,quem^ccaprrpcndial!a^PQdnCiiungJturrcc^zCi^^MQ• Dicit igitur, innbfcclcMNQ.s trd-
libcc angulorum N,(^Hplu(ntff.'angiili M.t]Uodfiilf'mdre,iancini 3 li(!lipotcrt.Dcmiflaperp5dicijfari Q-
^J*’’<5fi'''*®*’^“*Q^*'''‘^-*°?^^‘*'Lpofit6finu^totoMQ,velMN»iooobooo. 'Qnouiam latus DN.potcmu
Icupiitcrcium c(lparpcndicuijrisDO»(ifiatvt 4.a Jj.ita looqooooooooooo. quadratum lateris
'
DN. ad aliud
m/eifi 4, rcpcrieturquadi atum U0
750ooog<if6 oobooi *” quod^cumfit qcadruplum quadrari PO, vel
. QR. erh qua-
druumQR,i8750000oooooo,ip(umqucbmsQK»cru433ouf.vcroininus»Tcl43J{oii8. vcromaiusjcuiin
ubula iinuumf^dhibita parte proportionalijrcfpondcnt grad.£5 min.5p.{cc.32 proarcu QN, vel angulo NM-
Qîpio ablato ex dttobirs reiflis fitreexgrad. iSo.reliquacrit rummaangulormn squalium ad bafem QN.gra.
.
i54.min.20.rcc.2RatqiTcid<ircovierqu-‘complcfIetiirgr3d.77.mTn.7o.fee.f4.qni maiorcB.quamuiplusan-
guiiN .\!0 grad.2y.mm.js>.firc^.cirmlticangufdstripliranistfficiatianiummt>dograd. 76. mio.58. fcc-^
F.dfiim c.^ t iLquod Caridalia nTritu^probare. ParalogiTmos 'tum Caroli Mariani.tum Candalls,quos ccu:i-
miminc,noncfihurm1odmantfcfbmfarisnobisdi,indicanecosnonreAcdcrcrip(iirc hepugooum squila-
***
terum,&squiangulum.
THEOR./J. RROPOS. j-;. .

•
OCTOGONVM xquilarerum &: xquumgulmn circulo inferiptum medio locopro-

pOCQO-
4
L I B € R V I I I. 115
portionale dl inter quadratum eidem circulo circumicriptum, & quadratum ihfcri-
ptum.
^ Hoc ThcorrtiucftOronojiquodficileita^fmonflrabltur.SitcirculufABCD.cuiusccntrumEiHuj
diametri AC»BDj(ccantcs feft in E,ad anulos rcitos.Iun£Kscrgo rc^»AB,BC,CD,UA,crit (ûadraium cir-
culo inferipeum ABCD»vtcxdcmonflrauoncpropon5 lib.4.
£Bcbd.confbt.Ducacurquoc}ucpcr A,B|C>D« perpendicula-
res ai diametros cocuntcsinF«G>H,I,critqacquauratum cir-
culo drcumicriptum FGHl, vt patctcxdcmonrtrationc pro-
poC7«lib^.£uclid.DuAis autem diametris FH,G I.* fccabuo-
turquadrantcsABJiC,CD,DA,bifariam;proptcrca quod an-
gulimcentrofuntomnes aquales, ^nimirum fcmirc^b‘:*ac
proinde & latcraquadratl inicripti diuila erunt bifariam, & ad ^mt.
angulos redos. Ec fiiungantur rc^, AK,KB, &c.dcfcriptum
ttrif.
erit odozonum intra circulum. Dico ita ciTc quadratum exte-
liusadoaogonum > vt oAogonum ad quadratum interjus.
Quonia enim triangula AEF.EAlûiangula fune, quod rc-
^shabcantangulos,&:(cmircdos:*ÊritEFiadFA>hoccn,ad 44. /txH.
EK,(eft naq; £K,ipli EA»hoc cft,ipfi A F, arqualU) vt E A.hoc
'
c(l,v^K,ad AL; hoc df,ad EL,'quod AL»EL.Ii ne xquales ^p- , ea.frimi.
pter angulos femiredos AE»in tnangulo AEUSant ergo tres rcftar EF.EK.EL,c6tinue proportion jles.Fdtur
& triangula AEF,AEK,AEL.c6tinucerutproporaondia/ciimbaiibu«EF;EK.FL limpropornonalia-t
proinde&corumoctuplacontinuccruntproporuonalia.quadratum videlicet FGHl, odogonumAKBCD-
A»& quadratum ABCD;quippccum pnediifâ triangub llnt harum figurarum oAaiix parccs,vc ItqucL Otto-
gonuro igitur medio loco proportionalccil inter quadrauFGHI,ABCD, quod demonflrandumaac.
> THEOR. /4. PKOPOS. ji.
S I ex diametro quadrati dctraliaturipfius latus: Reliqua linea erit latus alterius quadrati , eu-
iusdiametereft linea, qui relinquitur, (i latus inuentum bis ex diametro prioris quadrari
auferatur, vel fi idem latus inuentum ex prioris quadrati latere tollatur.
EX diametro BD, quadrati ABCD, abfi.indatur rrfta BE, bteri AB.xqnalis, & e» eadem diamaro de-
matur reliqua DE,bis vfquead F.iu vt EF,fit ipfi DE,
laualiiivel fqiiod idem cft) reliqua DE. Iluc EF, illix-
qualisea latere AB.hoceJtexBE au feratur.

DicoDE, velEF.Iatuuircquadratbcuius diameter BF.Diifti, e-
nim per F.rcdlu GH.lK.parallcIis ipfis AD, AB;* erunt
GK.HI.circa diametru quadrata. Dicoredtara £F,vel a imL^.
DE,«ualcmeirclateriBG,quadratiGK.cuiusdiamcterBF,rcliquatuit /‘rnua..!
poftStraaionemDE.bisexdiamctroBD. Quoniam enim quadra-

<•
hftb»L4f,
yrimu
tum ex DF.duplum eft quadrati ex IF.fiueex AG,‘ & quadruplum qua-
ponanir4. erit âdtatum ex AG.i. &
cfehtL 4»
drati ex EF;fi quadratum ex DF, jHtmdi.
quadratum ex EF.1.AC proinde quadratum ex AG duplum
erit quadra,
.
n ex EF.'* Eflautcm & quadratum ex BF,

quadrati ex BG. duplum. ' Igi- H
tur eritrefla AG, ad reflam EF.itareflaBF.adreftam
KG;quanJoqui-
demquadraacarumproportionaliafunt,habcntianimirum()roportio-
0K 4fcM.44
fnmi,
e Mt.Jixi.
nemduplam.CapiaturBL.ipfiBF.xqualis.itavt reliqua LA,rcliquiFli
fioErii igitur quoque AG, ad AL, vt BF,iiuc
BL,ad BGiEtdiui-
rqiulis
dCTdoGL.adLA,vtGL,adBG.'Q;;5)circaAL.IiueEF,&BG,xqualcslunt,quoderatollcndendum.
TKOBL. 19. PKOPOS. }}.
OCTOGONVM iquilaterum, & iquiangulum addatam altitudinem, latitudincmvc

conibtucte.
S IT adiltitudinemdaum AB.conftruendumo.flogonumxqailatcrum.&xqiiianguliim. Dcrcripto

— aiv—ndrjtoABCD.duflifquc diametris AC,BD,feinh,fecantibutbiFariamAad angulos refloiiabfcin-
^tSt=ru.UumEA,exqmtuor«.guU,quadrarireflxxonalesAF,AG.DH.DI,BK,BL,C.M.CN,iun-
turaueteflxHK,GM,U,NF.DicooflogonumFHKG.MLlN,e(rcxquilaienim.a£iquungulum. Quo-
AE.cxIaterib’ x-
mmr-dtxAH AK;BG.B.M:CL,CI;DF,DN.rclinquimijrpo(ldetiae‘iionemreflx
ouJibusquIdrauABCIXipfeinterfcrqualeseruntiidcoqueScearumquadrata erunt pialia. * Cum ergo .
AK.ipfumduplumemtamquaJratiexAH.quamqnadraaex ’
adratumexKH *qualclitquadratUexAH.
mrt.r efl quadrati ex A£.dcfcnpti,abCalti(i; efl refla BK,Uten AE,xqualis;i‘ erit reUqua j, i. it..»
juLouia vero A B.d” *
• AK)
«4 GEOMETR. PRACTICvE
AK,\aouûadrui, cuius dumctcrGK.<]uxnUilaiutttrpoft
dctraôem ipftus AK,btscxdiimetroAB,vcl exutcrcAG,
tftM 47. fcmcl. * tgitur& quadratum cxGK, duplum erit quidiad ex
KA: acpiînde quadrata ex KH.KG» xqualia inter icerant;
idcoquc& redx KH;KG.;equalescrunt.udcm rationeoftf-
dcmustcandcmGK* xqualcmcflcrcdxGM;&GM.sequa'
Icm redx ML;& fic dc cxtcru.ûibtcruro craoeAoAc^.
i if.frim,
c 4. frim.
num. ^ Quoniam autem btni anguli ad H,K,G»MtLd^N,F»
xqtialcsfuntduobusrcfUs; * funtqueanguliacunveriusan*
frtmi. gulo5 quadrati omnes inter le zquaics:nmmo icmurdi*qDod
KFi,GM}&c. lint diametri quadratorum cxbteribosAH»
GB>&c.dcfcriptorum:Erunt reliqui anguli obtufi inodi^p-
no2‘quiIcs>ideoq; oCbogonumxquianguIum etiam cil»qaod
cilpropontum.
S C H O L t V M.
H C praxis,qua ante aliquotannos a quodam architefto line drmonflracione tamen accepi»pulchcr-

rimac(l:quippc qux non requirat ditrifionem circuli in o&o panes xquolcs . &
dclcribat oSogonum ad dataifi
altitudincm.Litiwdincmuc.vtpatct. Quam praxem ndemonftrarem.oponuitpriusdcmonllrareprxccdei»

theoremaEx cocnim facile problema propolUum <ionBcitur>vt patuit.
PROBL. 10. PROPOS. 34. i
AMBITVM tcrnccxcditoaliquomomctncriri.
CIRCA finem cap.t.fphxrx loan Je Sacro bolco propofui rationem, qua FrancilcuiMauroIycm am-
bitum tciTX ex edito aliquo monte inueftigare docuit.qux talis cllSit circulus terrx BCD,in quo eligatur cdi-
tilfimusaliqutt mons, (Ipfc in Sicilia montem j€tnam ad hoc negotium ccnfuitcligcndum) cuiusaltitudoA-
B,inquiraiurvclpcfQuadrantcra,vtlib.i.problcm.i.|t.&4.docuimus,vel pcrQuadratumGeomctricum,Tt
lib.<(.probIcm.6.7.8.&9< Vetpotiusvtinrcliolioprobicm.7.acptradi-
dimus. DeindeexA, vertice monds menfiirctur totum illud fpacium
pclagi,iat terrx, (vbi tamen montes non fintjquod indcconlpicttur.ira
ve radius AC.maris vel terrx rupcrficicm contingat inC.Hoc autem fiet
per ca.qu.T in problematibus citatu tradita funt. £s his poflea explorat
magnitudinem Itncx tangentis AC ] * propterea quod eius quadratox-
i ^r.prrm.
hiS.trrtf.
qualia fimt qUadnta AB. BC, ( fumpto fpacio BC, pro lincarcAa>^ cn-
hisquadratum xqualccArcfângulofub AD, AB, quodiuilbpcrAB,
altitudinem monm,prodibitinQuoticntc rcdlaAD;cx quifi dematur
C( 0r»L a. altitudomontisAB.notarcIinqucturdiomctcrtciTxBD. * Acproiode
dt Dmifl
errrw LL.
rtretih u» circumferentia BCD, cognita hct.
SED quiainhacrationemenendiambitusterrefirisafrumitur, arcumRC, aiincarefbnondifferre.
quod verum non cB.quando monsurn altus cB.vt fpacium aoo vd 500. millioriorum cerni poHit, quod tunc
arcus BC^^ta ambitum a Ptolcmxo pofitum contineat grad-3.min.11.vel grad.^.min.48. Ac proinde non re-
de iiiKa flll^ns AC ex lateribus AB, BCcolligitur. Adde quod per problemata iib.t.& 3. citata inucnicur per-
pendicularis llE.in plaoo,ad quod monscdadangulos redos. Redigemus rationem hanc ad mdiore formam
multis vijsfhoc modo.Dcpn-hcnfbangulo A,perQuadrantcm,vclQuadratum,qaandoradiusvifiialispcrdi>
optram circulum terrxtangir. Quod lumdcniqucccrtilfimcfict, cum perdioptramconlpicsturSofiautalia
Aelia, quando oritur, vcioccidit.Deprcbcnfo inqu&m»anguIo A inuenienda erit perpendicularis B£» per pro.
blcmatapauloantcciuta EtrcdaAEcx duabus AB BE.Sicnimad AE,adijdctur BE, hoccA,EC,«quxipfi
i47prim
ea eUrM BE,xqualiscA,notafiettotatangcns AC.cxqua.vtfupradidnmcA, &diamctcrtcrTxBD, circumferentia&
’
inucAigabitur. Qîn etiam cognito angulo A, acproindc&cios complemento £,^rcpcrictur tam latus BE, f
f4.rri00f. quam oafisAE,finc problematibus ex lib.2.&3.ciutis &c.
VE Lfic agcmus.Cognitoperdioptram angulo A,cognttus etiam crit^dudareda FC,*'qux ad AC,|>cr-

pendiculariscritângulus Kdus complementum in centro. Quia veroduda reda F£.duo latera ECCF.duo-
hi#./fr/f
DuslatcribusEB,BF,xqualiafunt.comprchcnduntq;angulosxqualcs,ncmpercdos:'cruntanguIiadF.xqua-
lcs.Cum ergo totus angulusBFC.cognicus (it,vt proxime diximus; cognitus etiam erit BFE, tanquam fcmilTis
ipfiusac proinde &C1US complementum BEF,notum eriulgicurin triangulo ABH«cx angulis A. £,& latere A-
B,^rcpcrictdrBE.inpartibusaltitudinismoniisAB,notx. Atq;codcmmodointrianguloBEF, cxangulisE,
k frifr
r^tL latere BE.cognofcetur fcmtdiamctcr BK, in partibus latens B£,hoccA, in partibus altitudinis montis AB;
ideoq;&totadl4mctCf BD.notafictA:ex hacambitus terrae quodcApropoiiium.
D EN QV 1 E hoc etiam modo idcallcquemur.Cogniio per dioptramangu!oA,quando radius vifua-
lis terram contingit.cognitusrtiam erit angulus AFC,ctuscomplcmemu.Ei^buius angulifecans AF,cogni-
tacric in pai tibus linus totius FC. Ex qua lccantc,ii dematur finus totus BF, nota relinquetur altitudo moiiiif
AB,in partibusdinus totius BF St igitur fiat vtaldtudo montis AB.nou in partib* finus toti* ad cande AH, no-
tam io dacuneniuradta finus totusBF>adaliud;jpucnictfcinidumctcrBF>iK>u in partib’aiutudintsm6tts,&c«
PROBLE-
-
'
LIBER VIII.
FROBL 2u PKOPOS. jj.
PRISMATI cuicunquc Cylindrum .xquilcm , & Pyramidi Conum «qualem: Ac viciTsim

,
Cylindro Prilmaxqualc, & Cono «qualem Pyramidcm conftitucrc.
S I bafi prirmatUivel pyramidis conflruatur circulus xqualis, per ca quxad finem Iib.7.fcripfimus:Et fii-
t^hunc circulum extnutur cylindrusvclconusciurdcmaititudiniscumpriimatc , vel pyramide ; criccy*
Lndrus prirmadt&conus pyramidi zqualis. Cum ciTimum barcs.quamalmudincsxqualisfintiproducatur
*
auicmprirma^&Cylindrusexbaicinalmudincmmuitiplicata, &pyramU,atc]UCConuscxtertiaparccb4(isin
altitudmcm muluplicau«vtlib. 5 .cap.i.declarauimusânifcAum eft , cylindrum priTmati>& conum pyramidi
dlczqualem.
SI viciUImbaficylindniVelconiconAituaturquadratum, aut alia quzuisrcdilinea figura zqtialis, per
ca,quzad finem lib< 7 «diximus, &fiiper hoc quadratum, aut figuram rcdilincam fiat pnfma , vc! pyramis ciuA
demalcitudiois cum cyUndro»vclcono,cricprifmacyljndro,& pyramis cono zqualisiûod cllpropolitum.
PROBL. zi. PROPOS. 36.
DATO Cylindro , autprifmati iqualcm conum, vcl py ramidem fub eadem alrirudine. Ec
vicifiin\dato cono vel pyramidi «qualem cylindrum , aut prirmaciufdcmalucudinis •
conibcucrc.
•S tam bafis cylindriiquam prifmatis tripletur,& lupcr triplicatam cxtruaturcon',vcl pyramis einrdcm a
I
altitudinis.fjciuin erit, quod in primapartcproponicur.^ Cum enim c)'lindrus triplus iit coni eandem cum ilio
balem & altitudinem habenm:^ Item prifma triplum pyramidis candmi cum illo ^fcm,atqiic altitudinem ha> ^
bcmis: Sit autem & conus cxtrudusciufdcm illius coni triplus; nec non & pyramis conArudiciuTdcm illius
pyramiJistripIa.«EQtumQonuscxttuduscyUndroarqualis,quampyramUcon/lrudapnimau,quodcApro-^^*|X/
in. 6 a. .
^SI viciiTimbalesconi.&pyramidis intriplaproportioncminuantur,&rupcrtertiashaspartcscylin«<^MW>r.

aru5cngatuq&prifma:lfitumcylindrusdatocono»quampririnadatarpyramiilizquaIc. 5 C^^niamn.tam
conus cKitus, quam cylindrus cx[ru<ûs,triplus efl coni eandem balem, almudincmquc habentis cum cylindro
cxmi&a*> Item eam daujpyramis, quam prifmacxtruftumitriplumcftpyramidiscandcmhabcncisbaUm.ac-g^^,,^
qucalticudincm cumprilmatecxcrudo. Erit tamcyiindruscxtruCCusdacoconozqualis, quampnfinacoii-
'
ufbim data: pyramidis zquale,quod cfi propolii

Hrufbim propolitum.
COR.OLLAR.IVM* L
i
9. fmint.
Oyi A igitur*omncprifmain cylindrum & pyramis inconumconuertitur; Etcontracylindrusin

,
prtfina.& conus m pyramidem:^ Item cylindrus in conum, & prifma in pyramidem: £t contra conus in cylin-
orum, &pyramis in prifma conuerti potefi ; fit vt indiriercnt.T tam cylindrus quam prifina tranfinutari polHc
,
in pyramidem ,aut conum, ac pyramis in cylindrum, aut prifma zqualc.
COR.OLLAAIVM IL
Ex his etiam manifcflc colligitur, omnem cylindnim, ac prifma; fimiliter &conum,ac pyramidem con <
oerti poflein pnralleJepipcdum rcttangulum, cuius balis fit quadrata.* Nam conucrib cylindro, aut cono , vel * i/
pyramide in prifm j qualecunque, fi bali primatis fiat quadratum zqualc, & fupra illud erigatur parallclepipc.
dum durdem aJtitudiiiis;^ crithoc parallclepipcdum priori zqualc,ac proinde& propolico cylindro, vcl cono, ^
autpyramidi.
PROBL. zj. PROPOS. ^7.
DATVM cylindrum,vcl prifma:Similiterdanim coniim,vcl pyramidem cuiufeunque alri-

tudinis,in «qualem lUb dataquolibcc aliaaUicudinc,&: fupra balem quoceunqucangulo-
rum,rcuocarc. ^
proportionc,quam data altitudo ad altitudinem propofiti (olidi habet,*augcatur vcl minuaturbafis

I
N
eiufiicm folididatuNam iblidum fupra hanc bofem au^m.vel diminutam fecundum datam altitudinem con-
a ttf- /ixti
Hru£'tum,ccit id,quod quzritur.*» Erit enim zqualc dato (blido:quippc cum altitudines cum bafibus rcciprocz
AntQôd fi bafi conllnidci folidi fiat .vqualis balis quotcunque angulorum & fupra eam conilituatur folidum
"
fub data:dnnidinc;crit hoc etiam folidum folido prupofito zqualc.
•
TROBL. z^t. PKOPOS. 58.
DATO parallcicpipcdo tc^langulo cubum zqualcm dcfcriberc.

St p>-
xtf GEOMETR. PRACTICiE
S I paralldcpipedum noa habet barcra quadraum,*(ut
eius bah quadratum rquale BCD,(upra quod erigatur paralie-
lepipcdum re<ânguluin ciufdcm altitudinis A, B.cum paralJe-
b j. r«r «4
IcpipcdodatOi ^quodarqualccritdato parallelqîpedo. Huic
rJuod,
ergo cubum xqualcm con/lrucmus hac arte. Inter BC| latus
uadrati BD> & AB. altitudinem parallelcptpedi » inucniantur '
3 ux medix proportionales EF.H;ita vt ht BC.ad£F>quemad*

modum EF>ad H,& H.ad AB.lit fupcrEFipropmquiorcm la-
BC.conftruaturcubus EFG,^ qui pa/allclepipedo A^CD.xqualls erit.
cUmms
Quod n fortcaccidat tresdimennones parallclcpipedidatii cuius balis quadrata oonlic» clTecontinue
,
kmmu proportionalesi^critcubusexmcdiadcrcriptusparallclcpipcdoxqualis.
djtf. vmt.
COR.OLLAR.IVM.
fx.ttrtU. • CVM igitaromniscylindnis,omncprifma,conu5.aep)rramisinre5bnguIumpanllclcpipcdumpof«
jtf. hmm. iitcommutarijliquidoconnat.cuilibetlbiidociufinodiycubumponcconllruixqualcm.
PROBL. 2 s- PROPOS. 39.
DATO cubo xqualc parollclcpipcdum rcftanguluittfub data altitudine, vclfupra datam

* baicmconftrucre..
S IT in prxccdcnti figura datus cubus EFG, &

primum data altitudo AB, fiib quaconfiruendum fitpa-
tufixtu ra!!clcpipedum cuboxqualc.* Altitudini AB,& lateri cubi EF.rcperiatur tertia jpportionalis
igulum cuboxqu:
rofhnpilum BC
''
nguIumBD,comprchcniumfubtcrtiaproponionaIiBC»&rc<3aCD.IaccricubiEF,xquali;criga-
Etfiatrcdangulum BU,comprchcnlur
epipedum rciângulumfubdataaliitudinc AB. quoddicocubocficxqu
turqucrupraBDi panllcicpipcdumrcdanguIumrubdataaliitudincAB. quoddicocubocficxqutlc. Quo-
_
niam enim paralicicpipedum redbangulum ABD.coniincturfiib tribus redtis ABtCD,BC,hoccl^.rubAB,£Ft
hj6.vnd. BC> continucproportionalibusi^critparallclepipedumxquale cubo cx.mcdiaEF»ddcripto. quodeftpro-
poltium.
c ^f.yrtm.
SIT deindedatabansBD,quxfinoncnpara(lcIogrammu»c reuoceturadparaJIclogrammumxqualc^
proportione habet bafis data BD.ad bafem cubi dari, eam habeat latus cubi El%ad rcdbm AB. (quod
latus cubi EF,fiat redanguiu ûal'r bafiBD,& fuper alterum latus huius rc^nguli aliud rcdhngu-
fict.fi fijpra
d x.^xti. Ium ^qualeûadrato lateris cubi EF/Nam tunc erit, vc primum redlangulum,id efitbafis BD.ad lccundumVe>
dEtngulum,id efi»ad quadratum;vel bafem cubt.ita primi rc^nguU balis.viciolicet EF,ad baflm (Icuodi rc&i-
guli.; Nam fi fupra bafem BD, erigatur paralicicpipedum in almudincinuenta AB, * erunt parallclrpipcdua,
& cubus zqualia:quippccum bafcs,& altitudines fine rcciprocx.cxconflrudionc,quod cfl propofitum.
COB.OLLARIVM.
ieor^lj». * QV ONI AM igiturcuilibctcj-lindroiprirmati.conotaepyramidiparallcIcpipcdumrcAanculueA-
hmm. flrui poteO ûalc:'’ fi huic parallclcpipedo fiat cubus ^qualis;^& hutccuho paralicicpipedum rcCângulum fub
hjs.kMm
altitudine, vcl bafe dauxqualc;commutacus erit cyUndrus,pnf(na, conus, ac pyramis in paralicicpipedum
*
rcdangulumxqualcdaexaltitudinisjVcl bafis.
PROBL. i 6. PROPOS. 40 .
SPHyER^C datxcubumaequaicm;Ecdatocubo aequalem fphxramconflitucrc.
I A ON M
per propofja.Iib.i. Archimedis dc fphxra, Arcylindro. Cylindrus redhs cuius bafis cft
m3ximusfphxrxcircuius,& altitudo diamnrotiurdcm (phxnr.Tqualis. fciquialtcram habet proportionem ad
fphxram:* Habet autc idem cylindrusad cylindrum ciufdcm bafis,cttiusaltitudocontincat joiiamceniphaT^,
propoaioncmquoqiicrcfquialtcram;*‘eritpofleriorhiccylirTdrusfphxrxxqUjlis.SiigtturhuiccyIhidro 'fiat
j, ^
ctJH% cubusiqualisibritidem hiccubusdatxfpharrxarqualis,quodcftpropofitum.
Mmm. VEL quiapcrcandcm propofp.Archimcdjs,rphxraquadrupIacficoni,eui*b3fiscfimaj(imasfphxrc
dit.4/W. ctrculu$,A:aItKudorcmidiamctroiplixntxqualis: EJlautcm ciufdcm coniquadrupluseciamconuseiufdcm
habes circuli maximi in fphxra quadruplam, hocefi, bafimi nabcnscirculum,cuiusfcmidia-
altitudinis, bafcm
fr«ra/. js.
mctcrxqualis diametro maximi circuli;* erit poficrior hic conus lphxrzxqualis.''$i igitur huic cono fiat cubus
xqualis^cm hicidem cubus fphxrx datx xqu^,quod cA propofitum.
g 4«-Khuim
SIT vicillimcubolatcris A.confirucndafphgraxquaUsitSphxrxdsa*
metri A, fiat xqualiscubus lateris B,acq; duabus rci^B, A, inucniaturtenia
hfeM.
proportionalis C Dico fphxramdtamccri C> xqualcm cflcdato cubo lateris
A. ^ Nam vt cubus lateris B, ad cubum lateris A; ita cA cubus lateris A, ad cu-
$r vnJtt,
iij.vnd. iL
B A c
O Q
bum lateris Vt autem cub*bteris A,ad cubum latoris itacA fpharra dia-
metri A,adfphxram diametri Q’quodvtraq;proporiio triplicata fit jppor-
tionis A,ad Clgitur erit quoq;.vt cubos latcnâd cub& lateris A, itaiphz-
. radlamctriAyadfphxramdiamemC,EAautcmcubuslatcrisB,pcrconAru6tioncm,xqualisfphxr;diaraemA.
‘‘Igicur &cubusuicmA,zqualucH rplucr^dumctnCquodc/lptopofitum.
COROL-
Wv- f-
LIBER. V 1 .1 I. *«7
COROLLARIVM. L
QVIA vero*(iba(icubifiati<jujUsfiguraqootcutiquclatfnim, rim«FmIaru(!t,liiicnofl;&rapraj

banc figuram erigatur folidum rc£tanralum a3«ltitudiucmeubi> 'foUdum hoc cubo cftzqualc, fit vt Tphira: b j.<»rW£
datz conftrui poflit zqualc folidum rc«angulum fupra bafcni qijbtlibet angulorumpfi nimiru prius conftrua- r-
cur cub«s*qualU;dcmdc huic cgbo fobdum rcSaiûlu atquale.vt proiimediaum cft. Item quiacuicunque
*
' ™J|J '
prirmatipyîscon(lruipotcfliqHaIiiificubo.quifpbirzeft mualis.unquain prifinati, fiat pyramis iqualisj

' Immo quoniam cuilibet cylindro conus (Teri poteil zqualis Ii cy- c§t.ktiita
•erit quoq; eadem pyramis fphimqualis :
lindrus eacruatur iphztz zqualis, fupra bafero viddicec maximo circulo in fphzra zqtialcm , & cuius altitudo
contintat ;.diamctri,vtadinitiumhuio5propoCoftcndimus:Dciiidt huic cylindro conus zqualis; conlUtutus
erit conus quoque datz fphzrarzquali*.
V C1 S S
I I M ’ quia cuilibet prifmati confinii potefi cubus zqualis; 6 Si huic oubo fiat zqualis Iphscra.ei. f„. hnim
sit eadem hzc fphzta conlfota zîlib dato prifmati (opra balem quoKuiiq; angulorum. g
CO R. OLLA R. I V M. H
QV NI etiam colligitur, ppfie fphzram confinii zqualcm eiulibetcoipori rÎari. Nam decubo
d< qui-
••
Pyramidi
a vasfa<.w.z rirobiuc Pyramide fcgnbri patcV.Nam fi -
dem ofli nfum efi hac propoS4o;De Yctraedro ^
-fiatParal-
-- flv
Jdcpipcduin «jualc:*; Et huicparalldcpipcdo cubus rquali^ Ac tandejn huic cubo fabricetur fphapra acaualisj ja Inum.
critpdcTfi hjrcfpKxra Tqcracdro.fiuc pyramidi r^briarqtialis.DcOflacdroautctn,Icofacdrd.S Dodrta^
dro tu res peragetur. Si Amnibus bîbus corppris rc|;uLiriS (ut quadratum zquair, per ca»quxad Hnem lib.1.
Eucl-vcl pDthispcrca'.qux fib-4 htlfiisCicomeerttcap.^. Nom.4. trad(dimus;& fuper hocqiwdraoifn fiat py-
ramis hahcnsaltity dinem zqualcm perpendiculari e cencro corpori tid quamltb«i bafemdu^, hocdiakttu-
dini vnius mrtimidis cxijsin quas corpus diuiditur e ccmrti:« Erit hfc pyramis corpori regulari j quaiiJ;**
quip-
A6.imU,
pe cum iu (e habeat tam pyraaiis hxcquacb'iUderâd ^nam pyrarni^ dcoôrisre^larisjquam omnes pyrami-
des corporis regularis ad vnam pyramidc|Vt bafis illiitt, vel bales omnium pyramidu corporis, ad vnam
bafbn;
propterca OfUedro projîu cfl vtrobiq« o^plarin JeoCicdro.vigcnipUiEînpodcctedro.duode-
cupu. Quare fi tod illi pyramidi cubus conftruatur zqualis, vt paulo ^nte dcTctraedro di£hira cft: atque hidc
uodciucubu iplurazqualis fabricctur,crit eadem fphzra illi py ramidijboc c(l,oorpori regulari zqualis.
FROBL 2j, PROPOS. ^r.

\ ^
'*
DVOBVS autpIuriSuscubisvnumcubumxqualcmdficcrc.
ttJmm
piopofius cubis zquilc.Huic ergo •> fi fi»t fubus zqualis,&aum erit,quod pyoponituA
• S C H O L I V M.
EADEM srtcquotlibetfigurisfoIidisnoncubu,coftftruetaretlbuszqtnli5:*Cniminunreu({centur J'-*-—
ulmum parsllclcpipedum,&c. . .
, .
PK 0 £L.’28 . P.ROPqS. ^2. .

.
.
'
D A TO cubo,corpus rcguIare,quod cxqumqi elcgchs,xqualc conftrucrc.
SIT datusaibiis.cuimlatm.SxuiverbigratiiconfirucndumfitzqualeDodeeaednim.^Fltqoot™®-
'
queDodecacdrum, cuius btusBa:uiperca,quzini.corolLprzcedcntispn>. rs
'
^Cdiftsfunt.fistrqusliscnbus,ciiiusUtu$C.Êttribu5lateribusC.A,B,te- C AA-D-*
'
bia>«i
periaturquaraproportionalisU.DicoDodecacdrnmfupralatusD.cOrtfini-
aumsequaleeliedatocubolatcris A.Qjronumenim,vt ex dcmonftrationcpropoCjy.Ubo-Eudid. patet. Ita
ellcubuaUttris C,ad cubum lateris A.vt Uodccacdrum lateris B,ad DAdccacdnim late»*
Di Efi autem perc6-
ftrafhonem,cubus lateris C,zqualisDodecacdrolateriaB ; ‘erit quoque cubus lati» •* A,
Dodecaedro lateris
D,zqaalis,quodcftpropofitum. •
, •
P R6BL 19. PRO.POS. 4f'
EX maiori cubo detrahere minorem, reliduoque cubum zqualcm exhibere.
S R bafcm maioriscubi •conftruaturparallelepipedum cubominori{qualc.EteiUterecobima- s|, kdm

VP A
ioriaablundacurrc&zqyulisaltituJini confiruSI pataIlelepipetlj.Sin.pcrpanft^bIilfl!oninlilcatuâ^nu
GEOMETR. PRACTICi£
baftbus cubi parandam,dctra^m cric parallclcpipcdum paralldcpipcdo con/lrudoaMuaIe»mm habeat ean*
,^, ^y^dcmbarcm&aiticodincmcumillohocc{l,niiiioricuboxqaalc. ig^turrcliquo paraJ|drpipcdo fiat cubua

• Si
IDEM fteri potcft in alijs figiuis (bUdis;*fi prius reducantur ad paralldcpipcda i
fum paraUelcpipcda.** & deinde pai^clepipeda ad cubo$,8ec.
TROBL. 30. PROPOS. ^4.

- DATIS duabus,aut piunbus fphxriSjfplijeram vnam zqualcm coiiRicucrc.
SPHi€R.IS propofim * condruanturcubizqualcs: ^HisdctndcvnuscubuszquaKsfial, quictiam

h4i.lMUMi fphxris dadis critarqwdis. ‘ Si igitur huic cubo extruatur (phauazqualis^ûni crityquod iubetur.
- **
PROBL.
£X maiori ‘
zra minorem fpL
* A tv/vVÊ fpharraincubumrcuocctur.^DctradodcindeminorccxmaiorC) ÊrcEduoiphera
bat2quaiu;^ctuin catiquo4 proponitur.
PROBL. ji. PROPOS. 46. i
DATVM cubum, autparaiIelcpipcdum,fccundumproportioncmdacamrccare.
SI namque rnumlatusinbalc cubi, autparallcicpipediiccctur fecundum datam proportionem» per

pimdûmfcîonis ducatur planum duabus baitbus crtdHs (olidi parallelum, îuidcsiprumfolidum in duo pa>
t ia. vaA raiie(cpipcda:habcbunt h*c parollclroipcdadaiam proportionem. * H
ibent enim proportionem inter (ccan>
dem, quam bofes. ^Cumcigoba(«naDcantcandcmproporrioncm,quam (igrhcntalatcrisfccundaradatam
proportioaemdiuill;conflatid«quod propoheum c(t
'
S C H O L I V M.
: J I
KON aliter prifmaquodIibet>%utcyIindrusfecimdnmdatam|^roportioncm(^bit«r,fiaJekiidom

datam icccturpropurd«iicn>>& per pun^m (edonis planum ducatur baliuus parallelum. Hoc coimfixibit
* tam prihna,^ quam cylindrum in datam proportionem.
14.
. PROBL. J5.
PRO
Ôipli itmilcm» quam ouacamdicunc, circino deferibere.
IBET mifccUaodSitum hunc librum pcruiilgatoillowoblcmatcconcluderc. quo Mtiliccs ope circi-
ni deuri bere (olent figuram uUatamElIipfi limilemdtavtnul'
Itbtanguli appareanucum iioa raro auCmodi figura iOco*-
mctrismfuisdclineirionibus adhibeatur. Docui quidem in
tibi.noAr£<jnomonicxin (choliopropofS. quararionere-
ra Elltpfts.qux conica fcîoclbdclcribcnda fit Sed hic iimi-
Icm figuram ex fcgmcntiscircuiorum conflantem dcfcnbca*
dam proponiini».lu ergo ,vt ex vaqjs fcriptonbus colli^tur»
•gcmus.Conflruanturduo mangulaarqmlatcra , vel IfofccJta
ruprabwrcmcommunemAC in (iiucrfas panes ABC,ADC
(iEquibtcra vcnufliorcra hiciunt figuram , vt experienda te
docebit)produ6ifquclaccnbus,defcHbancurcxA»C,duoar*
CUS EFG,HlK,vlquc ad latcfa produda. Si namque ex B J),
Itrt^ per EK.G,H.aliiarcusdcrcril>aBtiic ^ tangcnthioriorrsar-
,
cus in pun^s E,K,G.H ; ac proinde illos non fccaounctcon-

(lituraq: erit figuraouaia.
Br.NE autem vides, «cifilemccntruA.B.C4J,dcrcribigoircvjrusfigiirB,proutapcu« EFG. HIK,
maiores hicrim,atit minores, Vt in iigura apparet.
QV OD (i triangula conflittcafintUbfceiia ,
poterunt latera AB, maiora heri bafeAC»tcl
miuoradn figura noltr^ ihiit minora.
" POTES
»
'LIBER VIII. XX 5»
POTES «um,fij>hcct,primoIococTccmrisB.D.(icrcribcrct«u5 EMK.CLH,aclquodcunqucin-

tcnullum^pro latitudine ngtinxacCribciiiixidcindc ex centris A»C,rninorcs arcus delineare tFG.HIK.
V I etiam fine conftruftionc triangulorum idem efficiemus hoc modo, Dudds duabus redit AC,
Q N
BD^d angulos redos fc fccantibus in N; iiimptifi]; rqualibus N A,NC. quaniilcunq: pro longitudine fignix,
ddcribinturcx A.Carcus circulorum EFG.HlK.pamUiu magni, proutddidcrasextrcmiutesfigurxfccun-
dum longitudinem habere anguAiores, latiorcfuc.Diindeacccpmalijsduabusrcaisêjualib* NB.ND,tjuan-
lifcunquc.fquoautempundaB, D, remotiora fuerintabN. eoanguftior figura euadcr&quominusrcmota.
coIatior.Scd vfus magiflcr optimus facile docebit, quanrx debeant dTc rcAse NB.ND, ) ducantur ex B, D, per
centra A,C,rca*fecantcs priores arcus in E,K.&c.Nam ficx B,D,pcr punfta EK,&cjdij duo arcus deferiban-
iur,pcrfcSa erit figura Eilipfi fimilis.
VT autem videas, vcnuftioret figuras dcfaibi,fi triangula ABC, ADC;fint xouilatcra, qu* fere raiioab
artificibus fcniari foIet,dc(aiprimus hicduas figurasdn minori cfl Utus BAg redx A£, duplum, in maiori rcro
«qualc,&c.
fign
lAM vcroarcafigurfouatcibcncficiotrian- r«
guli arquilateri dderipta:
,
quam arufices non raro htrdtfm^
expctur,faalcinuenictiir,hoc modo. Seôr BHK, ftt.
dUexta pars circuli, cuius femidiameterBE. nota,

nimirum lacus trianguli^quilateri BEK.quod eO in
maiorifiguraduphim lateris AB, afitimpci ad libU
cumdn minori vero Icrquiaitcrum cAeiurdem late-
ris AB. Inuenti ergo arca illius circuli.vt lib-q-cap.
y.docuimus. fi ex eius fexta parte dematur triangu-

lum xquilaicrumBEKiCaiusarcarepcrietur per ea,
quz in eodem lib.4 cap.z.Num. 5. tradita funtn-eli'
quum fiet Icgmcntum EK, ac proinde &GH,notu*
Item (edor age, cA pars tertia circuli, cuiusfemi-
diameter AG
nota , nimirum vel xqualis lateri aF*
fumpto AB,Vvircmiffisipfius.Si igiturex tertia par.
te arcas illius circuli auferatur arca l(bAciis AGE,
quxrepcricturpcrca,quzlib.4.cap.2.Num.4.fi.rt-
pfimus:rcmancDit(cemcntumGF£i notum, ideo-
pfimus:
que & Tegmentum ftlK. Quocirca fiquatuorfe.
gmcQiis cognitis adijciaturarcaredanguiiEGHK,
cogoica erit arca totius figurx.Cognofcetur autem af ea huius rcdinguli ex dodrina cap.t. lik.4, cum latus £K,
chorda fit fexue pai^ circuli, hoc cA.Tcmidiamctro zqualeut £F, fit finus grad.do. id cA, (emiffis chordz grad.
VER.VM quia WrationcdcTcribinequitfiguraaddatam longitudinem, laritudincmquc; i^quoniant

ii(ot^tudo eligatur FI, ignotum erit, quanta fit futura Iatitudo:propterca quod arcus ex B, D, .definipti raro
tran(cunt per cieda pundabiinidinis: Si vero eligatur Iltitudo LM,in prima figura, ignorabitur futura bngi-
tudu:quippc cum arcus ex A,C.defcripti raro etiam per cleda pundz longitudinis traolHcnrt peripicuum cA.)
docebimus cum loan. BaptiAaBcncdido. quo pado. data
tam longitudine, quam latitudine figura Eilipfifimilisdc-
ihribenda Iit. Sic ergo data longitudo AB, fi latitudo CD,
quzTc bifaria rti,& ad ndosangulos fecemiQ E. Ex latitu-

niiicCO,abfc:ijdaturrcdaDH,quancacunqucvltra£,mt.
ior tamen intcruaDo interpundumF,&A,cxtrcmum lon-
gitudinis. Hoc enim nifi nat,defcribi non poterit figura o-
uata. Deinde centro F,6i imcrnallo Fp,dc(aibatur rircti-
JusDG.qui ncctAario vitra pundum A, tranfibit, quippe
cum rcmidiarncter FD,maior rofiu fit intcruallo FA.Du-
da autem FG longitudini AB, parallda fetante circulum
.
deferiptum in G;ducacur ex G,pcr A, reda (ccahs eundem

circulum in H,pundo,cquo ducatur HlK, btitudini CD,
iungaturque HF,(ccan$ AB, longitudinem in L;
parallela,
cruntque FG,FH,zquales e ccntroF,ad circumferentiam.
•EtquiatriangubHGF,HAL*fimilia(unt; *»critvtGF* • nrtB. 4i
adFH,itaAL,adLH. CumcTTOGF.ipfi FH, fit zqualis; b 4. ftxti,

quoque AL»ipfi LH.Zquîs. Circulus eigo AH, et L»
erit ifthtL I/.
per A, deferiptus tranfibit per H,« ibiquepriorem circulum I)G, tanget Si igitur capbtur EO.leqaalis ipfi EI,
& O
EM.ipfi EL,ducaturquc POQ^cr redz CD,paraIIcb.atqucex Mxentro, intcruallo autem I-H.vd MP,
drcului PSQidcfcribatur, tanget me qUoquepriorem drculom in P. Si denique fumpta EN. ipfi EF, zquali,
deferibaturrx N,ad inicrualium FD, prioris cu-culidrcuiusKCQ^gcthiccircuIos HAK,PBQdo K.Q-per-
fedaque erit figtira ouata.
SED quia.vt didum cA,cohAatq; ex dcfcripdonc.nifi latitudo CD,tanu fit, vtex ea abfandi poAit re-
da DF.maiorintcruallo FA.figura hacrationedeferibi nequitadeovt longitudo,ac latitudo ad libitumifiumi
non poifint;inAitucturopcTaitoalK) modo, fumptaquacunque longitudine AB, &btitudincCD. Scccntfein
prima figura longitudoditicudoqi FI. LM, datz mutuo bifariam in N, & ad angulos redos, & fumantur redz
FA, 1 C, zqualcs,^ minores icmiflc latitudinis LNj dcfcribanturquccxA,&C,pcrF,dtI, circuli EFG. HlK.
T X Sum-*
r - - 'f»- v,-^
'
l'-
GEOMETP.. PRACTIC^
Sumj-t» deinde MO, rcmidiamnro AF. iquali, iun<»itur O A,cx O.ml crntnini A ,qii»m l>ifjrum,& »d angu-
los refl os in P,fccct^f^t»PB,fccansLM*ctIampôdu^^lnl,fioputc^l. in B. diicatnrqncBA, vCjucadciPcoIuni
G FE. Et quoniam duo latera OP.PB. duobus latcnbus AP.PB aqualia rint,aiiguli)iq;contuu-nt rcdbxdd cB,
• xqualcsTarrumbafnOB.AB a-quaicsiadditirqucxqualibusOM.Ali.Oumptanainq; fuiiMO.xqualisfcmi.
diametro FA.vel IC.)toti BE,BM.iqiialcs cnint.D.-fcriptus ergoeirculus nt B,pcr M.tranlibit pcrE.iribiqae
.
^ ”
tirif.
circellumGFE tanget-EodcmqucmodocirccllomHlK.ungtt SiigiiurfumpuNDi ipriNB.zquab.dcfcii-
G.H.ablbluu erit tigura.
baturcit D,pcrL,circulus tangens codlcmpriorcscirccilos in
QVO autcmfcmidiamctcrFAifumpu fuerit minor,quainMN,coccniuiccntruB,repcrictur,vtliquct.
s c H o i I y u.
ROGATV multorum placet Epilogi locoapponeretabulamqoadratornm,&cuhorumM]tiinnU'

mcritabi.vrqjadiooo producuntunproptcrcaquodliuiufectabulxmuitiplex,& infigniscDyruscum inabjs
rcbusMathematiris.tum vero maxime in radicibus quadratis,*: cubicis ea magiiisnumcriscxtrahcndis,ytpo(l
ubulam paucis ex ponam. Non extendi autem ubulam yltra radicem looo.contentus radicibus ircsfigutas no
fuperantibus: propterea quod fi extenderetur yfquc ad radicem loooo. yt radices haberentur quatuorfiguu-
rum, decies maior tabula conficiendaeflet. Si quisamen eam extendere yola , inuenict ad finem tabuix regu-
las.quibusid facile poilit cxequi.Quamuis quadratorum ubulam Docbiliraus Maginus in fua tabula Tetrago-
nica yfque ad radiccm.ioooo.promouerit.
SEQJITVR TABVLA QYADRATORVM,

Sc Cuborum,quorum radices maiores non
funtj quam looo.
TABVLA
A
P
11 _ 5
LIBER VIII. 111
Tabula Quadratorum , Si Cuborum.

; Q^dra- C^xdra*
. C^tadrv ?
Radices li. Cubi b.
o*
ti. Cubi l ti Cubi
a Vt
1 1 1 61 57 ** ££6981 1X1 ‘
4 «4 ' 1771561
1 ’
4 8 6x 5844 £585x8 IXX ‘4884 1815848
9 *7 ^5 39*9 * 5 0047 115 iyi£9 1860867
5
16 <4 64 4096 £6x144 I(£- 1 f 176 19066x4
4
»j ‘»5 «5 4115 »74«.» 5 i »5 150x5 '
9 S )'»3
5
6 }< £1<» 66 4358 »8749« 1 X6 1587« £000576
49 343 ^7 4489 30 O7«3 **7 161x9 £048585
7
8 64 3 ‘» 68 46x4 5 '
445 » 1 x8 ‘«584 £ 097 yx *
81 719 69 476' 5 » 85°9 119 16641 £ 46689

1
9
IO 100 1000 70 4900 54)000 1)0 16900 £197006
1 I£I 53 ' 71 504» 5579** 131 17161 ££48091
1 •44 1718 7* 5184 375148 *
5 * ‘ 74»4 ££99968
169 £IP 7 73 »9 389017 1)5 17689 » 3 S »«57
»5 5 3
14 196 *744 74 347 « 405 x»4 *54 » 795 « £406104

15 3373 75 56x5 4 »i 875 55 iSxxy »460375
16 1(6 4094 76 577 « 438976 *36 18496 »51543«
17 £89 49*3 77 5919 45«535 *57 18769 » 37 i))i
18 5*4 5851 7* 6084 47453 » 1)8 19044 £6x8o7£
<9 «859 79 6X41 495059 59 195x1 £685619
10 400 8000 80 6400 5
loco 140 1 9600 £744000
1 44' 9£Cil 81 6561 55144' '
4' 19881 »8o)xxi
1£ 484 10648 8i 67x4 55')«8 14» £0164 »86)x88
15 519 1£i67 8) 6889 571787 43 £0449 1914107
14 57 « 1)8x4 84 7056 59*704 *44 » 073 « »985984
ly <s»s I5<!x3 85 7»»5 6141x5 ‘43 xioxy 50486X5
£6 676 737 « 86 739 « 656056 146 X1516 511X156
£7 7*9 19685 87 75«9 «98505 »47 £1609 3 '
7 « 5»3
18 784 i> 95 * 88 7744 68 i 47 £ '48 £»904 3 *4 *
79 *
»9 841 >•4389 89 79 ** 7049«9 149 XXXOl 3307949
50 900 £7000 90 8100 7X9000 150 xxyoo 5575000
1 9^1 » 979 '
9 « 8x81 755571 5
' xxSoi ) 44 » 93 '
)
1014 3x768 9* 8464 778688 5
» .
*}*°4 551 1808
1089 8649 804357 »3409 55*1577
n 33957 95 '55
1 y6 59504 94 88)6 850584 '54 »371« 3 « 5»»«4
)4 1
H 1x15 4 » 8?5 93 pO£( 8)7375 '55 » 4°»5 37 » 3*73

I £96 46656 96 9X16 8847)6 15« »4) 3 « 379 «4 '«
1569 5065) 97 9409 9 '»«73 '37 » 4«49 3869895
57
58 1444 34871 98 9604 94 " 9 » 1)8 »4964 594431»
1511 595 ‘9 99 9S0I 970X99 '59 xyxSi 4019679
59
40 1600 64C00 100 10000 1 000000 i6o £5600 4096006
41 i68j 689x1 lot 10X01 IO5O5OI 161 » 39 »' 4175181
4^
>7<i4 74088 tO£ 10404 io6lxo8 i6x »«»44 4 » 5 ')»*
1849 79507 105 10609 109x7x7 165 £6569 4)30747
45
'
9 »« 85184 104 10816 1 1x4864 1«4 £6896 44*oj»_44
44
45
£uxy 9Wiy 05 1 loxy 11576x5 1«) * 7 **^ 449 » 1»5
£1 l<! 9753 <! 106 11x56 1191016 166 »755« 4 ) 74 » 9 «
££09 1058X5 107 **449 1115045 »67 £7889 4 « 574«3
47
£404 1 ioy9£ 108 1 1664 I1J97*! 168 x8x£4 4741 «)»
48
£401 "7649 109 11881 1x950x9 169 x8)6l ]^£ 68 o 9
49
ya £yoo ixyooo 1 10 tXlOO 1 55 loou 170 £8906 491 5006
£601 13x651 1 1 1 1x5x1 i)« 7 « 3 i 171 £9X41 5 000X1 i
1704 1 40608 I 1 £ '»544 14049x8, *

7* »9584 5088448
5»
yy £809 148877 IM » 7«9 144x897 *7J 19919 5 777*7

*
£916 '374'S4 1 1996 1481344 ‘74 3017« 5x680x4

54
yoxy 166)75 «M )» X ) 15x0875 '73 ) 0«»5 535937 )
r
3« ji}6 175616 1 16 ' 345 « 1 560896 176 50 ?^ 543177 «
y7 5*49 8519) 117 15689 160161 *77 3
' 5»9 H4 S »)3
58 Ji «4 93"3 118 159X4 164305 X 178 51684 5 « 5975 »
5481 * 05579 119 I4I6I i68y 1 59 *79 3 »04' 5755)39

59
60 5600 XI 6000
,
1£0 44°o 17x8000 -

180 51400 585X000
T 3
11 1
3 1
r « .
GEOMETR- •PRACTICvC
Tabula Q^dratorum, & Cuborum.
Cîadra- Q^dra' Qudu-
Cubi a. •
tl Cubi Bi ri. Cubi
1 d. f»
3
'
a
s
iSi 517151 591974* »4* 58081 *
5997 S** 501 90601 17179901
H*i 4 6018568 14* 585*4, I4I7I488 50» 91104 •»7)45608
6118487 »45 59049 14)48907 303 91809 17818117
554*9
•84 558}« 6119504 »44 5955 * 14516784 504 9 * 4*6 18094464I
54 ^ 4 { 6551615 »45 60015 14706115 50J 9501) 18371615
tii 54 ) 9 < 6454856 146 605 16 1488 69 5 ^ 306 95 * 5 * 18651616
187 549*9 «559105 »47 61009 1 5069113 307 94*49 »89)4445
188 6644671 148 6*504 15151991 308 94**4 19118111
5 5 544
i8j 67(1169 »49 61001 15458*49 509 9)481 »9)05619

5571*
jClOO 6859000 150 61500 15615000 310 96100 19791000
190 ’
6967871 *5 * 63001 *‘ 5* 5 * ** 9*711 30080131

1 ><481 *
5 3
)6854 7077888 15» 6)504 16003008 *» 97544 50)71518

1 91 3
7189057 ‘55 64009 16194177 5*5 979*9 )0664197

iji3 57149
»54 « 45*6 16387064 98)96 509)9*441
57 * 5 * 7501584 3*4
74*4875 »55 65015 16)81575 5*5 99115 5**55875
*
9J 5801J
» 5 * 65556 16777116 316 998)6 5 * 55449 *
196 584'* 75 * 955 *
(88oq 7*45575 »57 66049 '«974595 5*7 XOO489 5*855015
«97
6656^ 318 101 1 14 )i*) 745 »
198 59104 7761591 158 *
7 » 755 *»
7880599 »59 67081 *7375979 3*9 101761 )* 4 *i 7)9
199 1^601
40000 80OOOOO *i6o 67600 17576000 510 101400 31768000
100
8110601 161 68111 1777958* 5»' 105041 33076161
40401
ZOl 40804 8141408 161 68644 ' 79847*.8 5»» 103684 5558 «» 4 *
»65 69169 18191447 5*5 1045*9 ))698i67
lO) 41109 8565417
^1616 8489664 »*4 69690 18599744 5*4 104976 54°*»»»4
104
8615115 »65 70115 18609615 3»5 10)61) ) 45 » 8 *»)
lOf 41015
io6 4445* 874I8I6 166 70756 18811096 316 106176 54 * 4597 *
8869745 »*y 71189 1905416) 3 »7
106919 ) 49 «S 78 )
107 41849
108 45 »«4 899891 168 718141 19148831 518 107)84
9II9JI9 169 7156* 1946)109 5»9 108141 3561 1189
109 45681
IIO 44100 9161000 170 71900 19683000 550 108900 9)7000
5 )
»7. 7544 * 199015 33 ' 106561

36164691
1 4451*
1 959595 * 1
iit 44944 9518118 271 75984 10113648 33 » 1 10114 3^5 945^*

74 S »9 10546417 10889 )69i6o)7
455*9 9665597 »73 355 1
1*4 4579* 9800544 »74 7507* XO57O8I4 3341 *"))6 57*59704

1*5 9958575 »75 75*»5 1079687) 555 I 1 1115 57595575
4611J
466)6 10077696 176 76176 11014576 55* 1 1 1896 579 ))° 5 *
T 47°*9
.7 1011831 »77 767*9
178 77*84
»*»I 39 M 337 1*5)69 58*7*755
5861447»
47514 10360131 114849)1 55« 1 * 4*44
1*9 479 * ‘ 10503459 »79 77841 »7*7*59 3 39 1*491*
589)8119]
ZIO 48400 10648000 180 78400 11951000 340 1 5600
1 39304000
11 48841 10793861 i8i 78961 1118804I 34 * 16181
I 39651811
111 1094IO48 181 795*4 11415768 54» 116964 40001688
49184
11} 49719 1 1089(67 183 80089 11665187 545 117649 40555*07
114 °* 7 * 1*139414 »84 80656 21906304 544 1185)6 40707)84
5
1 U 9061 (
115 )o6l) »85 81115 »51491») 443 11901) 41063615
il6 ' 07* *‘ 545 ' 7* 186 81796 155956)6 34* 1 19716 4*4**756
5
117 5*519 I1697083 »87 81369 156)990) 347 IIO4O9 4*7819»)

118 5*984 *i8si551 1B8 8*944 13887871 54S 1 1 1 04 1 4 »*^ 4 9 »
*
'119 1068989 189 855*1 » 4 * 575*9 54 V 111801 4*)o8)49

5144' i
IJO 51900 11167000 190 84100 14389000 55° 111500 4I875OOQ

84681 14641171 35 » 113101 45 * 4555 *
15* 551*' 11116191 »9*
IJl 55814 I 1487168 191 85164 14897088 35 » 113904 43614108
1}J 54185 *i *49557 »95 85849 » 5*55757 555 114609 45986977

11811904 »94 86456 »54*1184 354 1 *
55 *« 44)61864
i }4 5475 *
i }5 55115 *1977875 »95 87015 » 5 * 7*575 555 116015 4475887)1
* 9 « M* 44 *S« 196 87616 »595455 * 35 <S 1167)6 4)1 i8oi6|
5 5
M7 5616J 13311053 »97 88109 i6i98o73 557 i »7449 45499 » 9 >|

M« 56644 15481171 298 88804 1 * 4 * 5)91 558 1 18164 4)881711!
H9 57111 * 5 * 5 * 9*9 »99 89401 16750899 559 118881 46X68179!
140 57600 13814000 300 90000 17000000 360 119600 46656000}
3 » 1 1
LIBER V 1 1. I
Tabula Quadratorum, & Cuborum.

Qua4n- t Quadra-
& ' ti.
'
Cubi 1 ti. Cubi fe ti. CuW

3 2 Q
•jtfi 150311 470458*1 411 177 » 4 74618461
'
481 >31361 I 11184641
5 «i 1310441 4745791S 421 178084 7515144* 48» 152524 1 I 198016S
3 «^! 15 ' 7«9 47851147 425 178919 75686967 483 133189 111678587
3 «., 13 49 « 48118544 424 17977« 76115014 484 »34156 "5579904
3<'5 48617115 42 5 ^ -
180615 7 « 7 « 5«»5 485 » 35»»5 1 14084115
3«1S 3193 « ' 490178^6 41« 181476 77508776 4861156196 114791156
3«7 134889 49430863 .427 i8 x )19 778544*^ 487 » 37 i <9 115501505
3 (J 8 MI 4»4 49856051 418 183184 7840175» 488 138144 1 16114171
3 9
<J ti 6 x 6\ 5OI4J4O9 429 184041 789555*^ 489 »391»' 1 16950169
370 I $6^00 5065 5000 450 184900 79507000 490 140 100 17(149000
1
37 « 4 ' 5 1064811 43 ‘ 18576180061991 491 141081 118570771

57 ' I
571 138384 51478848 43 » 186614 80611 568 49 »j» 4»‘>«4 1 1909(488

373 139119 51895117 433 187489 81 i8»737 495 14 J 049 119813157
374 15987« 51313614 434jl88356 81746304 494 »4403« 110553784
373 140615 5»75457r 435ji89»»5 8151 1875
495 » 45«»5 '»'»87575
57 « 14137« 3315737« 4561190096 8 » 88
i 85 «
496 »47016 111015956
MT 141119'
5558165/ 4371190969 83453453 4971147009 111763473
37 « 141884 54OIOI 51 450 191844 84017671 498 148004 113505991
379 143841 54439939 459 ;* 9272 I 84604519 499 149001 114151499
380 144400 54871000 4401193600' 85184000 500 25OOOO 115000000
38, I451S1 55306341 44« 194481 85766111 501 151001 115751501
5«'- •
4 S 9»4 55741948 44» 1953«4 86350888 501 251004:116506008
3«3 146689 56181887 445;*96249 86958507 503 153009 117163517
3 «4 ' 4745 « 56611 104 444;19713« 87,18584 504 154QI6I118014064
383 148115 57066615 445 198015 88111115 s°s 1550,15 118787615
386 ‘4899« 575 '» 4 i« 446 198916 SS7I6556 (06 if 6o(6 119554116
•
5«7 149769 579606OJ 447 1 99809 89314613 507 157049 130313845
388 *yos44 58411071 448 100704 8991539» 508 15S064 1 5109651
389 15M11 58863869 449 101601 905 18849 J09 1^08 1 1 5 1871119
59C 151100 59519000 430 101500 91 115000 510 160100 151651000
151881 59776471 451 105401 91733851 “ 161111 135431851
m
if'
155««4 60156188
60698457
45 »,»04304
43 3 »05109 91959677
91345408
5
5
'» 161144 134117718
5131163169 135005697
395 *54449
594 15513« 61 161984 434 ,»o 6 16 93576664 i »« 4 ' 9 « ' 3579«744
5 4
i
393 i 5 «oi 5 61619875 4 S 5 )» 070»5 931»«375 515 165115 136550875

39« I5«8i« 610991 56 45 «, »07956 948 1 8816 5 161166156 137388096
«1570773 437 1088491 17I167189 158188415

397 157609 95443993 5
398 158404 6304479» 4581109764 96071911 518 168314 138951831
J 99 M 9
»o» 65511199 459 110681 96701579 (19 169561 3979*559
>
400 1 60000 64000000 460 1 1600 i 9735 «C 90 5101 170400 I4O608OOO

40 160801
! 6448 101
t 461 111511 97971181 511 17144* 141410761
401 16)604 64964808 •461 9861 18
»13444 1 1
5111171484 141136648
403 161409 65450817 4 « 5 »14369 99151847 523.175529 143055667
404 165116 65959164 464 215196 99897544 5
» 4 |» 7457 « 143877814
403 164015 66450115 4«5 116115 100544615 5 » 5 |» 75 «» 5 .' 44703'»5

406 164856 66915416 466 117156 101 1^4696 5
»« 17667« 14.5551376
407 i« 5«49 «74.19143 467 118089 101847565 5171177719 14.6563185
408 166464 67917 5 1 468 11901411^1505151 518I178784 ‘4719795»
409 167181 68417919 469 119961 105 161709 5»9 »79841 148055889
410 168100 68911000 47 « 110900 105815000 550 180900 148877000
4 *' 168911 69416531 47 11184! 1044871
* I 1
551 181961 149711191
4 «» ‘«9744 69934518 472 1117851105154048 531 185014 1 50568768
4‘3 170569 70444997 473 115729 105815817 533 184089 '51419457
414 171596 70957944 474 1 I4676I 106496414. 5341185156 ' 5 »» 753«4
4' 172115 7*475575 475I»»5«»5;1<»7'7i875 555 186115 155150375
416 17305«!71991 » 9 « 47 «jii «576 107850176 53 « 187196 153990656
4'7 175889 71511715 477*217529 108531353 557I188569 > 54854>33
4181174714 73034631 478 11S484 109115551 5381189444 155710871
419 1755 «! 73560059 . 479119441 109901159 559 l» 9 ° 5 »‘ I (6(9o819
410 176400 74088000 I
480I150400 10591000 I 5401191600 1 57464000
T-4
5 1 11 5 3 3
i »4 GEOMETR. PRACTlCyt
Tabula Quadratorum , & Cuborum.
Quadri-j Qumdrt
? Quadra* ^ ^ Cttbi
a. ti. Cubi et Cubi S'
S* n
3
3 JL _ _
601 )6 iioi;1i7o8i8oi 661 436911 188804781
54' 19168 138340411
602 )51404 118167108 661 458144 I9OII75I?
54» »95764 1 59110088
605 )6)6o9 119156117 665 459569 19*434147
545 »94*49 160103007
604 56^16 110348864 <64 191754944
544 »9595« 160989184
605 366015 111445115 665 44»»»5 19407961«
J45 197015 161878615
606 367136 1115450 666 44555 « 195408196
54 ^ 1981 16 i«» 77 ' 55 « 196740963
607 568449 11564854J 667 444**9
547 199109 163667315 19807763
54* 300304 16456659» 608 369664 4»47n7‘ ±i£ii5
609 y370881
/ WV w 11586651 669 4475«' »9941*509
549 301401 165469149
610 371100 116981000 670 448900 300763000
550 301500 166375000
6i 575511 11809915 671 450141 50111171
55 ' 303601 16718415
I
671 45 * 5*4 50546444*

55» 504704 168196608 Ali 574544 Ut9»409»8
615 ) 7 S 7«9 »}OH *>97 «751451919
w/ 504*»'»'7
>1^.9 --X, ^
555 30 « 8 o 9 i« 9"»577 ' '
614 57699 «]»' '475544 «7445417«|5o6'8ioi4

554 306916 170031464
615
--.578115 151608575 «75l455«»5 507546*75
555 30801« '70955*75
5°*9'577«
55 « 5 <> 9 ' 5 « 171879616 — lf| iZyif »>>^44^9« 676,45«97«i
«77|45*3»9|5'°»**755
5 57 310149 171808693 617 580689 154885 1
1
55 * 5 5«4 " '

7574 '"» 618 5819141156019051 678|459«84l5"6«575»
174 « 7«*79 619 585161 157176659 «79I46104I 315046839
559 5 '» 4 *'
560 513600 175616000 61C 584400 15S518000 68o'4^yoo
62 I 585641 159485061 '68TI4«57«' 5'5*»'»4
5 «' 47 »' '765384*'
5 '
611 5868841140641848 68 iU« 5'»4 517114568
5 «» 5 ' 5*44 '775045»*
5«5 516969 ' 7*455547 615 588ii9ji4i8o4567 £85l4««4*9 3 1861 1987
5^4 318096 179406149 614 5895^ 14» 97°6i4 _684M7j5« 310013504
5«5 3 ' 9»»5 180361115 615 59o6l5|l44l406l5 «85U«9»»5 3»'4'9'»5
566 3 »o 35 « 181311496 «16 59 876 1455 457 « i ' 686147059« 514818856
|
5«7 5 »' 4*9 181184163 617 595119 146491885 «87U7‘9«9|5»4»4»705

568 311614 18515045» 688|47£544 >»5««°67»
-5*.! ?4 i>-
569 376 i 184110009 619 595641 148858189 689 4747»' 5 »708 1769
3 »
570 5 »4900 85 930 op i t 650 596900 150047000 690 476100 318509000
316041 86 16941 651 598161 151159591 691 4774*' 5»995957'
57 ' 1
9«8 69l|47**«4
57 » » 7'*4 '* 7 49 » 4 * Jj 3 » 3994»4 »f» 4 )>
'
5
318319 188131517 655 400689J155656157 693:4*0149 33»*'»557

575
» 947 « 1891 19114 «5.5 40195/ 154840104 «94|4*'6 5« 554»555*4
574 5
330«»5 190109375 405115 156047875 695|4*50»5 555701375

-
575 , , _
» 57 » 5945 « 696 4j44'«,5 57'5 555«
576 55 77 « 191 101976
' ^56 45449«
405769 » 5 * 474*55 485809135*601*75
577 5 » 9 »^ 191100033
«981487104 54006*59»
57 » 5540*4 '95100552 «58 407044 5969407»
«59 408311 1609171 19 699488601 |4i53»099
579 555 » 4 ' ' 94'04559
7ooj4?<5ooo 343®®®®®®
1
580(336400 195 1 tlOOO ^40 409600 161 44OOO I
II94I «41 410881 163374711 7^1491401 544471101

j 8 i|j> 75 <:i
9<fl
58t|jj87i4l 97IJ7J68 64. 411164 164609188 70 ll 49»*04 54594*40*

585 ij98S<>i 98155187 «45 4' '449 165847707 703 494»09 5474 »* 9»7
|
7041495«'« 489' 664

_6±5 4 47 )« 167089984
3
j8-tU+'0}17«704 '
585|541ii5!iooioi4i5 «45 416015 168336115 705 4970»5 550401613

6.36 417416 1695861 36 70649*45« 351895816
5^7 }44f 647 418609 >70840013 707499*49 555595»45
648 171097791 768l5jO^^ 554*949'»
}»»I }45744 105 X9747&
709 501681 556400819
I
S*9|i4«9 104558489 649 411101 173359449

590:548100 »oj}75)ooo 65o'4115O0! 174615000 710 504100 35791 1000;
591 549181 10^415071 651I413801 » 75 * 9445 ' 71: 30551 5594»545'
107474^8$ 177167808 5069441360944118
*iil±i?J54
6551416409 »7*445077 713 508369 361467097
59ilj}‘^49 108517857
«54141771« 179716164 7 '4 50979« 365994544
J94 51»8 s< 109584584
59!f'}J40»S 110644875 «53 4 » 9°»5 181011575 715 5"»»S 5«55»5*75
«56, 4505 56 181300416 7i6|5i»« 5« ^6’/o6l6$6
598I55 51K 1117087)6
597|5 5<'4°9 iii 77^*7J «57 45 '«49 »*I 395395 7'7I5*40*9 36860181
598|557«04 115847191 « 58 43 » 9«4 184890511
|
7'*l5'55»4 370146131
6591454181 186191179 7i9j5'«9«' 371694959
599:558801 114911799
60 o|) 4(0000 116000000 660I455600 187496000 710I5 18400 373148000
4
» -/ 1
LIBER V l I L
Tabula Quadratorum , Sc Cuborum.
—,
Quadn Quadn- tjnulr»-
d Cubi Cubi ti. Cubi
7»' 5I9*4'I574*055«' 78' 6OP96I 47«57954' 84' 707181 594*455»'

711 5»'»*4 57 « 5 « 704 * 7*4 611514 47811 1768 *4» 708964 59«947«*8
7») 511715 57>5550«7 7*5 615089 480048687 *45 7 '0649 599077107
2fi 51417« 5755°54»4 7*4 614656 481850504 *44 7'»55« 601111584
7»J 5»5«»5 581078115 7*5 61611 485756615 845 714015 6^51117
716 51707« 5*»«57'7« 786 617796 4*558745« 846 715716605495756
717 518519 584140585 7871619565 487445405 *47 7*7409 607645415
2i! 5»99*4 585818551 788 «4°944 489505874 848 7*9*04 609800191
7»5I55'44' 587410485 7*9 61151 491 169069 849 710801 61 I96OO49
750 551500 $89017000 790 614100 495059000 850 711500 614115000
7)' 5545« $90617891 79' 61568 4949 15 «71 *5' 74440 61619505
III 555*»4
$9m$i68 79» 617164 496755088 *5» 7M9^
618470108
7i! 5571*5 595854857 795 618845 49*«77»57 85} 747609 610650477
754 55*75« 59544«904 794«5°45« 500566184 *54 74951« 611855864
.,.54°»»5
755 597otf5575 795 «5»o»5 501455875 *55 751045
.
«45016575
75« 54'«9« 55868815$ 796 6$$6i6 50455*55« 856 75475« 617112016
757 545'«9 4005'5S55 *57 754449'6i941i795
75* 544«44 40 '547 »7 798 656804 508169591 858 75«‘«4'65l6i87ii
759 54«'»' 4°55*54'9 799,*^J*40* 5*oo’*iJ99 *59 757**'|655859779
740 547«oo 405114000 80^640000 5 1 1000000 *«o| 759«o° l656o;6oô
74" 5450811406865011 641601 5x591140
'
861 7415111^77^7
744 550564I408518488 80 645104I515845608 8«»l745044 640505918
745 554049 4'0'744«7 805 644809 517781617 *«5|7447«9 641755647
744 555 55« 4"*5° 7*4l 804 5157'*4«4
^4«4jf
**84
74f49« 6449 71 544
745 5550»5|4'5495«»5| 805 6480151511660115 *«5|74*»»5 «47414615
74« 556516415160556 806 645656 515606616 *««'74995« ^49461896
747 55*005 4'«*5i7»5 807 «5'449|J45557545 *«7|75 '«*9 ^5 1714565
74* 5595°44'* 5°*994 808 «54*«4|5»75'4"4 *«* j755 4^1655971051
749 561001I410185745 809 «S44*'.}»9475'49 *«97S5'«'|656 i1^7o9
750 561 500 41 875000 1 810 656IOOI55I44IOOO *7O 75«90O 658505000
75' 564001 415564751 811 657711 5554"75' *7'75*«4' 660776511
75» 5655041415155008 811 <^59344 5555*754* *7» 7«0 5*4 665054848
r4i: !
755 56700J416557777 815 660969 5575«7797 875 761119 665558617

754 5685 i6|4i866io64 *'4 661596 555555'44 *74,7«5*7« 667617614
755 57ooi5|4505«**75 8'5 664115 54'545575 *7>|7«5«»5 669911875
75« 57'55«I454°*i4'6 816 665856 54555*49« *7«|7«757«|6^Wi 576
757|575045l45579*055 817 667489 54555*5'5 *77|7«9'»9l6745i6i55
75*l5745«4|4555'95'4 818 ««9'»4 547545454 *78|77 o884|6768 5615i
755|57«o*i|457»45475
19I67076 549555459 *79|77»«4'>6791 5 1459
7«ol 577«°o 45 * 57«o°o 810 ,671400 551568000 88o7744Oo;68u71O0o
|
7«'j579'4il4407'io8i 8111674041 5555*7«^' 881 77«'«'|68579784i

761 580644I441450718 8111675684 55541444* 881 777944686118968
765 581165 444154547 815 677519 55744'7«7 885 779«*9 688465587
7«4 5*5«9« 445945744 814 678976 55947«4»4 884 781456169080710«
7«5 585445 447«97i»5 845 680615 5«'5'5«»5 885 7S|^^5'695 154115
766U86756 445455096 816 681176 5«555997« 886 784996I695506456
767 588185 451 iI7««5 *»7 685919
.. . 565609185 887
768 585814 451584 851
I
818I685584 888 7^5^1700117071
Sj7^5J}
7«5|59'5«' 45475««°9 819I687141 569711789 8^ 790511:701595569,
770:55»50o|45«5530oo 850I688900 571787000 890 7911 001704969000
77' 59444'i 45*3'4°" 85 11690561 575856191 891
. 79588*170754797*
774i595984 |4«°0 99«4* 851 691114 575y505<i8 89*|795^^4|7097 51i88
7^597549j4«'**99'7 *55 l« 95**'9 578009557 8951797449 7*1*1*957
774l590076 4«5«*4*44 *54 « 9555 «l 5 *oo 95704 89479915^17*45*6984
775I600615 465484575 855 «97445!5*4i*»*75 895 80101517
7761601176I467188576 *j~«|«98896 584177056 896 801816 I7 19515156
I
777;«05745|4«9057455 * 5717005 «915 86 5761 5

5 89718046091711754175
77816051841470910551 8)817011441588480471 8 981806404I714 150791
775j6o684lj47i7i5i59 * 5970594 ' 590589719 899I808101I716571699
78o'6o840o|4745 5iooo 840170 5 6oo[59 1704000 90018 10000I719000000
r -^rr 1 1 5 C 1
llS C. E O M T R,
F. P RACT I
Tabula Quadratorum', & Cuborum.

Qiudra- Câilra- f Quadra-
'
Cabi P. ti Cubi
tu& Cubi ti.
n'
S’
Q a
001 81 1801 751451701 955 874115 817400575 9691958961 909855109
901 815604 75)870808 956 876096I810015856 970 940900I
91167)000
90} 815409 7»65'4 }i 7 9i7|8779«9 8ii«S«955 97 ' 941841 91 549861
904 817116 758765164 958 8798448151956 71 971 944784I
9185)0048
9 i"« 73'7
^
9051819015 741117615 959I881711I817956019 975 94 «7 i 9

|
906 8108)6 7456774'« 940 885 6oO|8 505 84000 974 948676 914010414
I
907 811649 746'41«45 94ii88548il8 5 5 i576ii 975 950615 91 S 859575

I
908 814464 74X615511 9411887564,855896888 97695157 « 919714176

909 8161S1 751089419 945 '889149^8 58561 807 977 954519 931574855
I
916 816 100 755571000 944|89ii56j84ii5i584 978195648495544:551

911 819911 75605805 945 895015 845908615
I
I 979195844 ' 938515739
•$ii| 8 )I 744 7;85;o;i8 946 8949 i 6; 8465 90556
|
980 96O 4OOI 94 I 191000
I
947^896809:84917811 98 T 96156 I 944 O 76 I 4 I

9 I)‘ 8 jj 5«9 7 5 S >944 948 898704 851971591 9811964514 946966168
949'90o6oi 854670549 6851966189 949861087
9 IS' 857 Z 1 j 7 tf(5 o(»o 875
50I901 50018575 750 00 984 968156 95176)904
9i<S S| 90 (< 768) 7519^ 9 I
917*840889 77109511) 95 ' 90440IJ860085 5 5i 985 970115 955671615

986 971196 95858515 «
9 i 8 8417 I 4 77 j6ioC)1
;
951 906504I861801408
919 8445«! 77<>5'J59 955 9081091865515177 987 974169 96 I 5 O 480 )
910 84(1400 778688000 954 9101 16I868150664 98 S976144 9644)0171
911 848241 781 J19961 955 9110151870985875 989 9781 x 1 967)61669
911,850084 785777448 956 9159561875711816 990 9 S 0100 970199000
9i5j85i9i9 786550467 957 9 ' 5849 8764«7495
i 99 981081
'
97)141171
958 9 i 77 64 8791 ' 79'1 991 984064 97619148 »
914I 85 57 76 7888890 14
:
7is'*! 5
'Sr
5 79'455 “J i
959 919681I881974079 99 i 986049 979 ' 4«657
916:847476179401177« 960 911600 884756000 994 9880)6 981107784
917 859519 7965979S5 961 915511 887505681 995 990015 985074875
918 86 184 7991787 511 I
961 915444I890177118 996 991016 988047956
91986 5041 801765089 965:9175691895056547 997 994009 9^16975
95o|86490o|8o45 57000 9641919196189584:544 998 996004 9940: '991
95 1 86676i|8o69 5449 965 951115 8986 5
I
I
15 H 999 998001 997001999
i|86S(ii4|8o95 57568 966 95 5 56|90 1418696 tooo 00 0090 1 9QQ 000000
1
95 I
)
9; '870489 8 1 1 1(761 $7 967 955 o 89 904151065
{
9 ) 4 87 a; 5 ‘^
'
“'4780504 968 957014 907059151

I I
DE DIF-
1.
I
DE DIFFERENTIIS QVADRATORVM ]=T
Cuborum, & dc continuatione rabuix co-
rundcim.
^ .
QVONIAM qu^rw numeri crantur per continuam additinnem numerorum imparium» vt A-

ihhmctict demon/bam : lic eciillfcfcntia imerquemiibccquadraiumi &proximcin(cqucmcmlitduplira-
dicis minoris; addita inrupcrvniutc. Itaque duobus Jrsttrm,
moîûla quadratorum componi pQtclIi 8cconti>'
nuarL Vno modo fi omnes numeri impares ordine po-
Niimcri CJ^dra- Radices
nantur , initio fumpto tb r* Nam u dat primam
quadratum r. Etcxi^^.Hc(mndus4.cuiriaddatuf
impares d.
Iûcns impar 5.61 tenias & li addatur impar (c' . 1
quens 7. 6t quartus quadratus i 6 atque ita deinceps.

> 1 1 I
t*9 tskuU
Habet autem quilib^qoadrstus radicem ôt-vnita^ 1
5 4
tum, quot numeri imparcsiplum confidunt. Vtquiq u^mm.
5 9 f
(biusimpir i.aatprimunSqu^^ratum i.proptcrca eius
7 16 4
radixeAi. Deindequbduoimparcsi.^j.Confiriunc
fecundum quadratum 4.cric eius radix a. ^cqu&duo- 9 \i 5
decim numeri impares i. 3. 5.7.9.11. 1^ 1547. 19.11. 1 I 3« 6
13. componunt quadratum (44. erit eius radix 11.& ‘i '4» 7
fic dc ceteris. Atque in hunconodum fi femper (e. (f4 X
. >5 _
ûensnumerus impar adikiatur ad quadratum pnect*
17 £1 9
'
dentem , confUtur Icqucnsnumerosquadracus con- ,
tinuabiturque tabula in iillinitum

100 10
taîc prius (oies
numerorum impyium comiriuetur.Raîccs lerienu.| 11 1 2 I 1 l
merorum naturali progradiuntur. '44 1 1
ALIO modo condi potrrit cabblaqaadtato-

rum»&ininHnitum continuari.fine numerorum imparium ferie» nomncsradiccsponantur ordine» vt in ta-
/'bulavido. Cum enim primus q u adrat u s fit t.etmit radix i.fi harc radit duplicata, addita infuper t. aJiiatur
primo quadrato i.Bt (Ixundus 4.ctrius radix 1. Krc duplicata A’ infuper addita 1. fi adiiciatur fecundo quadra-
co^bt tertius 9. cuius radix 5. qi^dupitcau, &inrupcradditai.factc7. Si igitur addancuT7.adquadraum
•
9.mquatTusquadratusidi&ncinmltnrtUm.
NVMbR.(auccm cubigignunturquoquecxadditioncnnmerorumimparium.hocmodo Defoi- Orm-Mi»
ptafericimparium numerorum abi.incipientium»primus Ldatprimum cubum t>cuiusraJix 1. Ouodein>
dc frqiicfucs 3 5. coaccruati prjcbvnt fecundum cu- /
bum^.cuius radix 1. Tres i^cqucntcs7.9.ii.exhU
bemtertiunf cubum i7xuiusradix 3. Atqueeundem
in modum fcquetesquatuor impares conheiem quar-
Numeri Cubi Radices
tum cubum . &infcqucntesquinqncqmntum ii fic impares
,
ddneeps in infinitum. Qmlioet autem cubus radi-

cem hêt to; vnitatum quot impares numeri coacer- I I I
uatiipfum componunt. •
P R.0 D V CIT V R quoque aibus cuiufcun- }
que radicis»fi ea radix in/uu|n quadratum ducatur. Vt . 4 1

cubus radiris i6< c(1 4096. gem tus ex radice td. muld- 7
plkauini5<^.quadratumciufdcm radicis. 9
VER VM quia permolcflum cfl , tam feriem II 17 i
iiumeroruum imparium in tot terminis continuare»
‘j
vtex eorum additione omnes cubi gencrcntur»vtdi-
'5
ûm cA»quam radices omnes prr fuos quadratos muJ-
riplicarc: obfcruauit loao. Baptifla Villalpandus no- '7
fn SocictatisGcerdos Thcologus» ac Mathematicus >9 «4 4
^cgius, cuius eruditionis in rebus Mathcmatictsfpe- 11
cimen prarclorumextatin apparatu Vrbit.ac Templi
Hicrofolynutani» prafertim vero in multiplici dua-
rum memarum proportionalium intcrduosrcitbsin-
ucotioae;obn.Tuauit inquam pulcherrimam proprie-
«7
bjfi-rSK.
tatem cuborum numerorunt» perquam diHmntUf »9 '15 J 1
,
cuborumordioe fine magna difncultatc rcpcriuncur»

qux poflca ordine iiircu&>s prarccdentcsaddirxcon»
^
iiciuni cubosinEqiicmc;.. Rcssuicm fie fc habet. In columna finUba fcnbaturprogrcnio Arithmetica, qui Cmjtm’
a incipiat» & per ^.progêdiaiir. In kdfnda columnarcponanturivimcri» qui exnumeri&primrcolti- fhtuk».
mtucomponuuturhacauc. luxu «^.ponatur i.|Dcindc7quinumcfiiscx &<$.cc>nflacur.Po(Thicnumcrus i
i9.ci7.&u.couceruacus. Atqueiu drinceps quilibet bini numeri pnmx,acfccundz coluomzliinul additi

coiiH*
„8 'gEOMETR. PRACTICi€ . )
conficient numerum inferiorem in fecuna»

coinmni. In tcVriudeinaecolumni conocentur omnes cnbi.qm
rcc«n<Ucol(imn*,qiu!quia<m<Hfferenmscubon*mcofiMet, eoi.
per coniinuamadditionem numerorum
7.fiicicsfecundumcubum8.&
bmnturfiicntione. Primus cubus ell t. cuifisddarequentemdifrerentum
i^.&iudeinceps. Sempetcnuninubdl»
rSdcndimdiffcrenuirki fequeotem ij-conlkbis tertium cubum
.. . ......
Propeflio DilFcrctiz Cubi Radices'

Icnirij cuborum
/
. 1
,. . .'.t, .1
•
i fi 1 '
T .
I t 7 V 8,
ig 19 17 /.> ii»|rnvs > ' i
.*
14 37 TlC.J^r .
•
30 61 iij' i
' "
•< 1. « 91 . 11 « s
3 •
‘f .1 *i
1
41 1
17 34 } 7 .jMf.
' ,
48 I <9 S
" »J.-u
14 117 7»!» 9
^0 171 1000 IO > r ?5
i .
66 331 '}}'
a n /% 'fco i
* suromi--'
71 39 '^ 1718 '
i'i (
Jn:>u
V' •1
84
4«9
547
1197
1744 ‘4
>3 * ’
.0;
-iirM**
jnu
..»14
*
90 6 J
1 • 3375 M
'4 9 fi 71'
'
4» 9 < Id .*ii.* 30 .\
*'
! -r a
1 1
.
‘in !
appofita iuitta quemlibet cubum pomt ur differentia , qoa a phcccdcnti cubo differt.
In quatu denique colu-
mnarcribamurordinecuborumradko» i 1 o
. .
EdtDEM differenti* cuborum in fecunda columna dcicript* inuenicmur quoque nocmodo. Ra-
dicis propoff t* quadratum triplice tur , addacorque radix triplicata, atque
infuper 1. Conflatus enim ^merus
critdiff*crcntia,quac*ibuspropobi*radicisabuifpqucntI cu^diffirt. Vt fidclidCTCturdifrerentiaincef cu*^
bum &t6.radicis (SA cubum proxime môfciu. QâJrapim radicis dxfl jd. triplum ciuscH roo. quffi addamc
iriplu radicis, Tidelictti8.î:infupervmtas,coiiliabuurdiifi:f«iau7.qualiia.
Atq;hocmodo,ffcontinuenmi'
-
difrcrcnuxcubotufMKrprogrtnionis loi7ri)*atcodctur ubulacuborum,quamumUbucrit-Sunlautcin»vt t1
dcS|Uumcri prt^rtinonis fenanj fcxtupli t adicunt cuboruni,itnguli (inclarum. t (So.fextuplus cfl ndirisiO. V
QV A xero diximus.cubos gigni ex addidonc numeroru impanuni,nimirij primum effe
1
1. fecundftrtl'
&
cx duobuficqueutibus j. 5. confici, tertium cx tribus fcqucnubus7.9.ii.&cJtavtquiUbctcxiotimpafibilf
coaccructur,quotvDiiatcsjn*ciusradiceconiinenturj ficuriofus quifpiam noffe dclidcrct. fquod fcircnoft
iniucundum cfl ) quinam fint illi numeri ijqparcs propoliium cubum componentes, hoc câ qiionam impa>
impare* iniipiam,^ ii^quo dcfinaht,conr.qUciurid hoc artificio.IUdix propofiri cubi, fi impar eff, raul-
^ • ri illi
tiplicetuf per fcmillcm numeri proxime minoriJ , duplo preûfiti addatur 1. Numerus enim conlutua
&
dmtmm tu erit primus imparium qjijrliiorum. Cûqd fi
numerumproxxmemino-
radix fiicnt par,ducaturciusfcmiffisin
iumiim- fcni radicc.&auploproduiîadiiciiiuri. R.utruscBim primus imparium, qui quxruntur, conficietur. Exem-
pligratia-Propofituslit cubus iz5.cuiusradix5.3cproinaccx quinque numeris imparibus
cooccruatus. Duco
Ruiiccm 5.qmacff impar»in rfirmilEm numeri 4.proximc minoris, effidoque lo.duplica fiunt iO. addia i. &
fit primus imparium ji.Eiôquinqucimparcs aurfici funt.2i.2p25*”7'^5 ‘l^
^ vnam fuirunarn coUe^ eon«
Aicuunt cubum 125. R.ur(u*datus Iit cubus i7ao.euius radix u.i Jcoque cx la. imparibus numeris eoagmenta-
tus, Semifftmradicis.quuparcft, nimirum ducoinu. numerum proxime minorem radice, numerumque
produAum 6tf.diiplio),addoqucf.Kumeruscnimcompolitii$i5}.cricprûsu.imparium, quos quxrimiA
Ergoomnc112.cruntbi.155.tj5 ij7.i59-i4t-m*'45-*47 i49**5i-*55-*55-5onfidcnte*cubumi728.
•R.EG VI-A hxc ftcdcmonftratur. Quando radix impar per fcmilTcmnumeri^ximc minoris muItipD-
catur,vcllcmiffis radicis paris pernumeru proxime minorem raidicc, producitur fu mma cermirtorfi fericin>'
turalis numerorum ab i. viqucad numerum proxime minore radice vt in progrîonc Arithmeticadiximus, ,
hoccff.numerus terminorum imparium, qui primum imparem quxfitum prarceauni in ftric numeroru impa-
rium;cum primus fit vnus,ddndelcquanturduo, poftcatres,&:c. Igitur cammma indicat* quotC locu occupet
impar numerus impare quxficuni ailteccdcns:quia vero is locus duplicat*, dempu i.cx duplo, exhit^ viumum
illum imparem,fiaa eundem duplicatum adda*ir Klfidctur primas imparium quarfitorum. Verbi gratiUiq-
raturprimus (^tem imparium, qui conficiunt cubum J4j.cuius radix 7. quxrimus prius fiimmam 5 .termino«
rum K rid naturali$,qux cft 2 t.quod fit,fiad <$.addo 1 fumraam 7.id A
radicem imparem, ducam in jdriiur
feni tf.temlinoru.Igiturimparnumctu5 prxccdcns primum quarucum ponitur in 2i.loco.Duplico>addoq; i.fft
primus impar quxUtuS4J.Sunt crgofcpumquifia,4j.45.47.49.5i.5J.55.quiconftituunt cubum 545.

ALIO
y
LIBER Vir.
ALTO modo reperietur pnmus imparuim,& quidem £iciliori,hie viddicet art^ Ex quadruo
ndicuaufcnuurnummisproximeminorradice.idcmqucoumcnuadcundcmquadratum addacur.lCeiiquus
enimnumerusmtpnmustinpanumquar(lcus.&conBuus,{>oflrcmu&. Vtdataradiceii.riexetusquadratoui.
dematurnumcrusio.proximcminorradice»(upcrcrit numerus itt.pnmusimpanum.£t fi ad euodem quadra**
tum istadiicbcur idem numerus io.eificirtur vldmusimparium lûca vt if.numcri impares fiot ht
Xi7»ii5;».ui.i25.ia5.ii7.ia9.i5i.quiin vnamfummam colici cfficiuoc cubum 1351. radiosit.;^ edam daui^-^
diceio.fi ex ciusquadratoioo.toUaturnumenjs5>.renuocbic primus im pariumpuEt n ad cttodcmquadjEstum
tooaddaturidcm numerus 9. conficietur vltimus imparium i05>.eruiuque ip oumeri impaies bi9i.p3.9^97^
pp.iO!.i03.to5.i07.i09.quorum fummaiooo.dabiicubum radicis 10. ^
RATIO huius regulat efl hzcln numero imparium» qui requiruntur»c6dAecur differeqtia imparium»
videlicet btnarius.toncs.quodes vnitas efiin numero, qui proxime minor efi data radice , vt perfpicuum cREt
quoniam quando radix t Aimpar, numerus impar in medio loco numerorum imparium cfi quadratus radicis»
ucm przccditremiiri^dilfamdarum vfquead primum imparem, hoc efi» numerus proxime mmorradiceeari
3 cmquefcmifiisiilum infiquicur.Qâmob rem. fiexiUoquadrato dematur numerus proxime minor radice'b
ideR(mintsdififercmiarum»ieliquusHctprimusimparquxfitus.Etfiidem numerus proxime minor radice ad
illum quadratum adiicianir con A jbitut vidmus numerus impar.
. Quando vero radix efi par^cadii cius qua*
d ratus inter duosimparcs»qut medium locum occupant» quem quadratum przccdic Rmifiis quoque differen*
darum Wque ad primum imparem »hoc rfi, numeras proxime minor radicr»&c.
N
Hi Cedamfacilereperiemusquotumcunquc imparium numerorum »vtquartum»vcl nonum, &c.,Sj^
enim differentiam imparium.nimirum a.duccnuis innumerum proxime minorem impare quefito » & produ*,
doprimum imparem adiicicmus»confiabiturqustficus numerus impar. Vcfi in exemplo poRerioredeerm im>^
•arium qtarratur leptimus impar, ducemus s.in dAi produtûm uîd primum 9L adudcmus*procrcabimu(q|^
lepdnnim imparem 103.& fit aeczteds»
SED vCcerdfimus,quado radix cfimagnajiumprimusimpanumrc^ fit inucntus.flocc^mur omnes
wparcscondnuare quodliboriorumdhinucnieabsmusvipmumcxprimo(oificxrccupdar^miaminucn*
tusfit)deindcrummam omnium» hoc modo.Dincrcmiam progrciTionu numerorum imparium , nimirum z.
ducemus io numerum terminorum, minus vno,produ<^mqucprimo,iHucntoaddemus;Confiatus enim m>*
Meruientpofircmusimpariumquxfitorum. Siigicuradhuncapponamusprimum,& fummz femiffemin
Iwincrum terminorum, i<icfl .« vnradiccmcubiproporuidueamus , producetur propofitutcubus, fi pri-
mus imparium refic inucntuscR Vrin proximo 345.00101 radix 7. fi ad 43. primum imparem inuentii
addamus umumerum fcilicetprodu6tum ex 1 in radicem 7. minus vno, fit fcptimus numerus ipiparquzfitus
.
55ad quem fi apponatur primus 45. fiunt 98« £c fi huius numen femiiTis 49.ducatur in radicem 7.producctur
cubu$343.&c.
ALlActiamratione perfacili eofdcm numeros impares datum cubum componentesrepericmushoc
tnodo. Sit datus cubus ii7d4SKCuiusradu49. ac prr>indercpcricndi49. numeri impares , quorum fiimmafic
iI 764S>. Ponamus primum imparem cfTc 1 Bt-idc(l,i.Rjdiccmfvtin Algcbra fieri folct^ Et quiadifFcrentianu-
merorum tm parium efia.cnticcundusimpariBcti>hocc{l,iR£.plusa.teniusi(^tq«Ltnc cogamur continuare
omnes 45>.tcrmioos,duccmus differentiam 1. in 48. numerum terminorum, mmus vno. (i ad producum ^ 6.
addemus primum , quem pofuimuscirc 1. Ita enim fiet vinmus terminus quzfitus 1. iv. f 96.au fi addamus
primum, videlicet iik.fit fiimma zfc. 1 96.cuiusfemifils iDr. f 48 duâ in 49.numcrum tcrminorum»facit nu*
merfi49.8r.t 1351. qui zquatur cubo propqfito 117649. Ablatisergovtnnq«ci355.remanebunt49 R£.*qua"^
Icsnum. nii97.quo diuifo pcrj49.fit Quotiens 1353. pro primo impari quafiio , quod vt probemus, ducemus
differetiam imparium, nimirum idn 48.numcrum terminorum, mmus vno, produ£lumq;96. primo I353.ad-
demus» vt conficiamus vltimum terminumz449. Deinde primum hiiic adiiciemus, & fummz 4802. femiflem
Ôldn49. numerum termihorumducemus» procrcabiturqucnumcrus 117649. qui dato cubo zqualiscR
Ke&ccrgo primus impar inuentus cR
VSVS PROCEDENTIS TABVLO QVA-

dratorum , 6c cuborum in radicibus extra-
hendis.
II>JTEI<..UuTtilitatcshabarupcriortabul.<^<iratorum, &cuborum.greg,'am Wum in radicibni
cubicis cxtnhcndis;<]iiippc cum per cam lUtim csDcdiuitur tria prima pun Aaad iinUlram.limul-
quctrea&ptracradicisinucniantur;tjuodvno,autalterocacmploplanum ficu
^ SlTprimuitieitrahcndaradixquadratacaappofitonumcro. Primum quxrointcr quadratos numerum
ii 7 « 8 soi 45 ('
343 o 5-
n7d894rium punSonim,qucm quia non inuenio,capio proxime minorem quadratum n7<49.tiulque radi-
cem 543<m Quoticnce ponmlnuento autem quadrato fiibtrado ex numero Ii7tf8p. trium punctorum . rema-
nent 40.Ei^fcqucn$ puniaum erit 400 i.quoCrcbaa figura lOdiuifo per $8£.duplum radieiiinucntx.rcperi-
tur Quotiens o.etitquc vltimum punfium
400i45.quo(rcli£ta ettam figura 5.) diuiTo per d8So. duplum radi-
diinuentadnuenitur Quotiens j. Eftergo tota radix J4705»jiff
8 tT dctn^cx appofito numero extrahenda radix cubica.Primum inter cubos qu aao numeru
‘ 4i509549<Si307Ctdi99
trium primorum pan&ocum,quem quia non rcpmo. accipio cubum proxime minorem 4173x81. cum Tua ra •
dicc idLqai cubus cx tribui pundis fubttadux relinquit 77673 du v t
requem pundum fit 77673961.
^
nS GEO.METR. PRACTlCvC
bartbuscubiparindnm.detradum critpanllclrpipcdum panIMcpipcdocoa/lnidoxqmIe»fnm habeat ean*
j^^^tlcmbafcm&alticaiiincmcumillohoccfbniinoricubozqnalc. • Si igicuf reliquo paraikicpipcdo 6at cubus
zqualis,£k&uni crk>quod proponitur.
S e H O I I r M.
^6, IDEM fieri poteft in alijs figuris folidis;* fi prius reducamur ad paralldcpipeda re&anguUiquando aon
bmims. nmtpara!ltlcpipcda.^& deinde parallclcpipeda ad cubos,&c.
b}$.kiiim *
TROBL. }o. PROPOS. [
- DATIS duabus^t pluribus (phfrisrphzramviumzqualcmcoulbcucrc.
S,PHdEB-IS propofitis • conflnunturcubiaqiulcs: l>HUdcin<ievnu$ciibuiT<judisliat, qirictum

fplmu ditis erit zqualis. < Si igitur huic cabo nmutur Iphzn zquslu;£iûin erit, quod iubetur.
PRDBL. jr. PROPOS. 4j.
£X loaiori fph®ra minorem fphacram dctrahcrtycfiduoq; fpK.rrim xqualcm exhibere*
fl 4»W«r
* VTR.AQVE fphâincubumrcuocetur.^^Dctra&odcindcrainorccxmaiorc, *fircCduolph*ra
lM/>Mwfi3tsqualis'»fiiâacatiquo4 proponitur.
***
“
•
*
PROBL. jL PROPOS. 46.
DATVM cubumûtparallclcpipcdum/ccundum proportionem datam fecarc. j
SI namque ?num latus in bafc cubi, autparallclcprpedi lecetur fecundum datam propîonemtBcpef
pimdhim legionis ducatur planum duabus baliDus eredis folidi parallf Ium, diuidcsipfum folidum in duo pa-
•/i.v»<*raIJcIcpipcda:habcbunt hac parallclcpipcdadaum proportionem. * H iHent enim proportionem inter fccan-
ht.Jijcti. dcm,quam balet. **Cumcrgobafc$hac>cantcandem proportionem, quam ftgmcnta lateris Iccundara datam
proportionem diuifi;coolUcid*quod propofitum ell
‘
SCHOLIVM.'
*
NON aliter prifinaquodlibCt>%utcylindru$fecimdamdatamj-roponioncmIccablt«f,fialBttidom
Hoc enim fccabil
datam 'fecctur*propord#ncm»& per pundum IctftioaU planum ducatur balibus parallelum.
• tam prilma,*’ quam cylindrum in daiain proponionem.
PROBL. i].
PR0P0S._^7-
f '43 V R A M EUipfi limilcm, quam ouatam dicunt,circino dcfCTibcrc.
I B £T mifccllaiuloiî hunc librum peruUlgato illo problemate condudere quo artifices ope cires*
.
nidclcribcrcfoltnt figuram ouaumEllipfi fimilcm,ita vt miJ-

%is fhm, libianguliapparcanucum iion raro ciufinodi 1^^
iOco^
metris in fuis ddincKionibus adhibeatur. Docui quidem in
lib i.noftrxGnomonic* in Hholio propof 8. qua mionefC'
ra Elliplis>quxconicarcdio cfldcfcribcnda fit : Sed hic fimi-
Icm figuram ex fcgincmis circulorum conflantem dderiben»
damproponiinm.ItacrKO.vccxvatijsfcriptonbuj tolliotur,
agemus. Conftruanturouo triangula xquilatcra vel Ifufccla
,
fupra bafem communem AC. in «iiucrlas partes ABQADC

(/Equilatcra vcnuftiorcm fiiciuntfiipiram vt experientia te
,
docebit)produ^n(que latenbu»,dekribantur ex A,C,duoar«^

cus EFG.HlK,vlquc ad latera produâ- Si namque ex BJ)*
per RK.G,H,a!ij arcusdeferibantuf , tangent h> priores ar-
^
,
cus in pun^s E,K,G ,H : ac proinde illos non fccaount,con-
Ilitutaq; erit figuraouaia.
BENE iutcmviJcs,cxcinenicentrisA,B,C,D,acfcribi 5o(rcviriisr.guras,proutatcu! EFG. HIK,
maiorcsfiicrint,autminores,vtinticur3 apparet. r t r ^ %
QV O D fi triangula conftitua fini IfofccUa ,

poterunt Utera AB. CBAc. vd maiora fieri bafe AC,vcI
miuoiain figura noflra fluit minora.
® - PO lES
LIBER V I I i. XI9
POTES eriam,np!acct, primo IococxccntriiB.D,<Ic(cribcrctrcusEMK,CLH, ad qiiodcunqucin*
ecrual)uro»proiadtudinehgurardcrs.nbcndz:cleindeexccntris A,C.minor« arcus delineare tFG.HIlv.
QV N
I etiam fine confiruôni trungulorum idem c/ficiemus hoc modo. Du^sduabus redis AC»
BD»adangulos redos (cfccancibus in N; fiimfKifq; rqualibus N A,NC| qiuntifirunq; pro longitudincfiguir»
AtOarcus circulorum EFG.HIK, parui, aut magni, proutdefidcrascxtrcmiutctfigurxfccun-
deicribantur ex
dum longitudinem habere angufiiores, latiorcfuc.Diindcacceptis olijs duabus redis cquaiib* NB(N D,quaft>
tilcunque. fquoaucempunda B, D, remotiora fuerint ab N, coangufbor figura cuader.& quo minus remota,
eo lauor.Srdvfitsmagiftcr optimus facile docebit, quanex debeant clIcrcdarNBtND») ducamurcxB.D,pcr
centra A,C,rcdz fccantes priores arcus in £,K,&c. N am fi ex B,D,pcr panda EK,&c.adij duo arcus de(aiban>
tur,pcr^da erit figura Ellipfi (imilis.
T
V autem vidcas,vcnuAiorcs figuras deferibi,!! triangula ABC, ADC;fint arquilatera, qu2 fere ratioab
artificibus feruari fi)lct,dcfcriprimus hicduas figurasin minori cA latus BA» redxAEi duplum, in maiori vero
2quale,&c
lAM rtroarcafigurôuatcibcncficio trian- rt »Msu
guli anfuilateri defirriptx ,
quam artifices non raro
expautifaciicinDenictur,hocmodo. Sedor B£K, ft4.
cAfexta pars circuli »cuius femidiameter B£, nota,
nimirum latus trianguli ^quilaten BF.K.quod cA in
maiori figura duplum lateris AB, aiUimpti ad libi-
tnmHn minori vero rcfquiaiterum cAciufdcm bte-
ris AB. Inucnta cigoarca illius circuli, vi lib 4.cap.
7.docuimus, fi ex ciusfexta parte dematur triangu-
lum 2quibtcnimBEK,cniusareareperi«ur per ea,
qiue in eodem Ub.4-cap.2.Num.5. tradita funt.Tcli-
quum fiet IcgmcnttimEK, ac proinde &GH, notu.
Item fcdor age, cA parstertiacirculi, cuiusfemt-
dUmeter AG» nou nimirum vel xqualis lateri af-
,
fumpto ABiVelfcmi/ns ipfius.Si igitur rx tertia par.

te arez illius circuli autcratur arca Ifofcclis AGE,
qii2repcriccurperea,quzlib.4.cap.a. Num.4.fcri-
pfimus:rcmancoit/cemcntum GF£«4notum,idco-
n
que & Icgmcntum HIK. Quocirca fiquatuorfe-
gmcotUcogniiisadijvUturarcarcdanguliEGHK,
cogniucritam totius figarr.Cbgnofccturautem af cihuius rci5hnguli ci dofirina cap.t. lib.4. cum latut
EK.
chorda Iit fciti partis circuli.hoc dl/cmidiamctroarijualcat EF, fit finus grid.tfo. id eft, femi/Tis chordi
grad.’
VER.VM quia tiac ratione dcicribi ncquitfiguraaddatamlongitudincm.Iatitudincmquc;

('quoniam
filqi^tuJocligatui FI. ignotum erit, quanulitfuturalatitudo:proptcrca quod arcus «B. D, .dcftmpti
raro
trariIcuntpcrcIcaapuni5ilatitudinis:SivcrocligaturlatitudoLM,inprimafigura, ignorabiturfuturalongi-
tudonûippe cum arcus «
A .C.dcfcripti raro etiam per cicaa punaa longitudinis ttanfcaCTt peripicuum eft.)
docebimus cum loan. BaptiAaBcncdido. quo pado, data
tam longitudine, quam latitudine figura Ellipfi fimilisdc-
iWibcnJa fit. Sic (Tgo data longitudo AB, & latitudo CD,
uxfc hilariaih,& aJ rt dosanguJos fecem io E< Exiaticu-
3 ioc CO,abrciiidatur reda DF,quancacunquc vitra E, mt.
sorumenimerualfointerpund(imF,&A, extremum lon-
gitudinis. Hoc enim nifi hat,dcAribi non poterit figura o-
uata. Deinde ccmi'pF,&imcrnal!o Fp,ddaibatur circu-
lus DG. qui ncccAario vitn putidum A, trinfibit, quippe
cum femidiameter FO, maior nofiu fit intcruallo FA.Du-
da autem FG longitudini A^ parallda fetante circulum
.
dderiptum in C;(iucaturcxG,pcr A, reda fecahs eundem

circulum in H,pundo,cqûo ducatur HlK, btitudiniCD»
parallela, iungacurque HF,fccans AB, longitudinem in I4
eruntque FG,FH,xqualescccmroF,ad circumferentiam.
• Etquiatriangub HGF, HALtfimiliaiunc ^ erit vt GF*
;
adFHjuAL.adLH. Cum ergo GF, ipfi FH, fit xquaiis; fixti.

b 4. fixiu
eritquoque AL, ipfi LH, 2qu;^. Circulusci^ AH,c 3t L*
tltlnl \f.
per A.dcfcriptuttranfibitpCTFI,«ibiqncpriorcmcirculumlX:.tangctSiigitur capiatur
EO.iqoJis ipfi Ei.
& O
EM.ip(i hL.ducaturqnc POq_jcr redi CD,pirdlcla.stquc ex -M. centro, intcnullo
sutcmlH.vcl .MP.
arculut PBQ.dcrcnbitur.t^gct hic qUoquepriorem circulum in P. Si denique fumpu
EN. ipfi EF. iquiii,
^
dcfcnbaeurcxN,adintcnijllumFD,pnonscireuIicircuiusKCQ.tangcthiccirculosjiuC,PB6.inKQ.per.
fedaqueerit figura ouata.
SED quis.n didum cft,cohfistqi ex dcfcriptionc.nifi latitudo CD.tanu fit. rtei caakfcindi poffit re-
da DF.maiqr intcruallo FA, figura hac rationcdcrcribincquit=idcovtlongitudo,acUtitudo ad libitum.
(fumi
noupoirmt;infbiucturopcraitoa]iomodo,fumpuquacunquclongitudincAB,8:bdtudincCD Scccntfcin
prima liguralMgitudoJaijtudoqi FI. LM, datxmutuo bifariamin N.&ad angulos regios, &fumanturrcdx \
FA,1Q xqualcs,& minores iemuTe butudinis LNj
dcfcribamurquccxA,ficC»pcrF,&bcircuUEFG.HIK,
T X Sum*
r .
GEOMETP.. PRACTIC^
Sumrfa dcin^^c MO, fcmiiîamciro AF. xqtiar>} iunf»atur OA.cx O.a*! ctomiin A.^^ntm l»ifamm,A* ad angu-
los ret^ôs in P.fccctrcftaFBifefansLM.ctiamproduftim.fiopuscfl. tn B. ducat nrq«ic BAivHûc ad circulum
GFE Et quoniam duo latera OP.PB, duobus latmbus AP.PB arqualia nintiangul«dq;cnniinrntrcAoi*id eft,
« 4. prim. xqualrs;* erunt balWOB.AB a‘quales;ad<litiiquca'qualibusOM.AE,(’lumptaiumq; fuir MO»xquaUslctni.
diametro F A.vtI IC.)tocr BE,BM.iqnaIcs crum.D.^firriptus crpo circulus ci( B,pcr M.tranlibii per £,îbiqoc
b/*W
tirr^.
circcllum GFE tangct.£odcmquc modo circcllum HIK, unget Si igitur fumpta NDt ip(i NB, zquali. dcfcri-
baturex DipcrL«circuIustiDgcnseo(Uem priores circcllos in G.H.abfbluucritKgura.
QVO autem rcmtdiametcrFAifumpta fuerit minor»quain MN,coccttiusccncruB«repcrictur,vtIiquct*
S e H O t / K M.
ROG ATV multorum placet Epilogi loco apponere tabulam quadratorum, &cuborum,quieanu
meris ab i.vfq-.ad looo producunturproptcrcaquod huiufcc uhuix multiplex, & infignis cB vfus cum m alijs
rcbusMathcmaticis.tum vero maxime in radicibus quadratis»^ cubicis ex niagiiU numeris extrahendis, vt poH
tabulam paucis exponam. Non extendi autem tabulam vitra radicem loooxontentus radicibus tres figuras no
fuperanubus propterta quod fi extenderetur viqucad radicem loooo. vt radices haberentur quaiuor figu»^
:
nim,dccics maior ubula conBcicndacnct. Si quis umen eam extendere volet » inuenict ad Hnem tabulje
las.quibusid facile po/Tit excqui.Quamui$ quadratorum tabulam DodilEmus Maginus in fua ubula Tetrago-
nica vIque ad radiccm.ioooo.promoueric*
SEQJITVR TABVLA QVADRATORVM,

/ 8c Cuborum, quorum radices maiores non
fune, quam looo.
TABVLA
1 1 1 6 13 1 9
LIBER VIII. 111
Tabula Quadratorum , & Cuborum.

Qiiadn> Qu»ira* P Quadra-
p Cubi E tL Cubi ti Cubi
ti.
g' n’
3 a Q
1 1 1 61 5711 126981 111 1464' 1771561
X '
4 8 61 5844 2)8)23 112 14884 181)848
3 9 i? 8) 59*9 150047 "3 »5»i9 1860867
4 16 <4 «4 4098 261144 14. KI76 1906614
5
»5 “5 85 4115 174815 ‘15 1)015 1955115
6 5« 11^ 66 4558 187498 1 16 15878 1000)76
7 49 54J 67 4489 50078) "7 16119 X04838)
8 <*4 68 4814 3»445 i 118 ‘6)84 __i097jp
81 7»9 69 4761 518509 119 16641 1146689
9
10 100 1000 70 4900 543000 130 16900 1197006
1 III 'H' 7« 5041 3579" 15* 17161 1148091
1 1 ‘44 1718 7» 5‘84 575148 Mi ‘7414 1199968
M 1^9 1197 75 5519 589017 ‘55 17689 1551857
14 196 1744 74 5478 405114 54 17956 1406104
15 5575 75 5815 41‘875 ‘55 18113 1460575
16 i)« 409« 76 5778 458978 136 18496 1515458
*7 189 49‘5 77 39»9 458555 ‘57 18769 i57‘55i
1 « 514 5851 7* 6084 474551 158 19044 1618071
>9 8859 79 6141 49)0)9 ‘59 19511 168561
10 400 8000 80 6400 5 l lOCO ‘40 19600 1744000
11 44' 9161 81 6561 551441 ‘4‘ 1988 1803 11 I
11 484 10648 81 8714 551568 ‘41 10164 iS6)i88

13 5»9 12167 8) 68S9 57‘787 ‘45 X0449 1914107
14 57« 15814 84 7056 591704 144 10756 1985984
13 (S15 1561J 8) 7115 814115 ‘45 ZI015 3048615
16 676 >7578 86 7)9* 636056 146 11316 3111136
^7 7X9 19683 87 75*9 69S50) '47 11609 5178515
18 784 11951 88 7744 68I47I ‘48 11904 5141791
84. 14)89 89 7911 704989 »49 11101 3)07949
»9
30 900 27000 90 8100 719000 ‘50 11500 5373000
1
9<»i 19791 9« 8181 75557' ‘5‘ 11801 5441951
5
Jr 1014 51788 91 8484 778688 ‘5* 15104 351 1808
33 1089 55957 93 8*49 804557 ‘55 15409 5581577

1 ^6 59504 94 88)6 8)0584 •54 15716 5851184
34 1
1115 41875 95 POI5 857575 ‘55 14015 5715875

33
j« 1 196 46636 98 91 1 884736 ‘58 14558 5798418
37 1)69 50855 97 9409 911675 '57 14649 3869895

}8 »444 54871 98 9604 941191 ‘58 14984 5944511
1,11 593'9 9801 970199 ‘59 ijiSi 4019879
39 99
40 1600 64000 100 looco lOOOOOO 160 15600 4096006
41 i68j 6891 lot 10101 I030301 i6i 15911 417)181
41 1764 74088 101 ‘0404 1061108 161 18144 4151518
43 1849 79307 103 10609 1091717 165 16569 4550747
19J6 85184 104 10816 1 1 14864 ‘64 16896 4410944
4+
45 1015 9U15 ‘05 1 toi j ‘15761) ‘6) 1711^ 4491115
11 16 97558 106 11136 1191016 166 17558 4574198
4^
1109 10381) 107 11449 1115045 167 17889 465746)
47
48 1304 I 10591 i 08 1 1664 1159711 168 18114 47418)!
1401 117649 109 11881 1195019 169 i8)6i 4816809
1500 115000 110 11100 1 3 1000
) ‘70 18906 4913000
1601 151651 1 1 tifii 1)676) ‘
7 ‘ 19141 500011 i
1704 140608 1 11 'A344 ‘404918, »7i 19)84 5088448
31
1809 148877 'M 11789 ‘441897 »73 19919 5177717
51
I9i<$ ‘57484 “4 1 1996 ‘481544 »74 50178 5168014
54
. 33 5013 ‘66)75 “5 1)12) ‘510875 »73 50615 5559575
3<5 iH 6 175616 1 16 ‘5458 1 560896 176 50978 545177«
3149 18519) "7 1 1689 160161 177 3*319 5545155
58 M «4 ‘95“5 118 ‘5914 1643031 178 51684 5859751
59 J48I 105379 119 14161 168) M9 »79 51041 5755559
60 3600 116000 110 14400 1718000 180 31400 5831000
i
5 > 1 1 111 ' 1
LIBER VIII.
Tabula Q^dnicorum , & Cuborum.
C^[iiadn-
?
a.
(Radia- ^ [Quadra-
Cubi Cubi
r *
ti. 0* li. Cubi.
3 a
361 1)0511 47045881 4^2 »7724* 746 1 846 .(81U) 1)61 111S464
!«* 1)1044 474 ) 79*8 421 178084 75 >»> 44 * 481 1)1)14 11980168
5 «) 151769 4 ? 8)*>47 4*) 1789*9 7)686967 48)|i))l8ji 11678)87
J84 >)* 49 « 48118544 4*4 > 7»778 76115014! 4841)4156 ‘)) 799°4
3«5 '))**5 4861711) 4.1.5 180615 7 « 7 « 5 «i)
1
4*5 M rM
5 1408411)
565 ')) 95 « 490178^6 416 181476 77 ) 0 * 77 « 14791158
3«7 154889 494 ) 088 ) .4*7 181519 77 * 544 *) 4871)7169 15501)0)
36K ') 54*4 498380)1 418:185184 7*401751 48811)8144 16114171
389 f 56161 50145409 429 184041 7 * 9 S))*S» 4 * 9 |» 39 >i 189)0169
? 7® 1 56900 50653000 4 JO 184900 795O7OOO 490 140100 17849000
3 /> 1)7641 5108481 4 )> IS576I 80061991 491 141081 18)70771
) 147884S 4 J 2 186614 80611 568
37 * 1)8)84 491 141064
573 1 ) 91*9 5 >* 95>>7 4 )) >87489 81 181757 49 ) 14)049 >981)157
374 159878 )*)>)814 4)4 188556 81746504 494 144 ° 5 <' 1055)784
373 140615 5 *7 ) 4)75 45 ) l 8922 f 81511875 495 * 450 ») 1118737)
57 « 141)76 5)>57378 4)8 190096 818818)« 496 147018 1101 ) 9)6
377 1411^9 5558185)' 457 1 90969 *) 4 )) 4 )) 497 147009 1178)47)
540101 51 4 )* 4>*44
> 84017671 498 .148004! i))0)99i
379 14)641 544 ) 99)9 459 I9I7III 84604519 499 149001 141)1499
580 144400 54871000 440 195600 851 84000 500 150000 15000000
38' 14)161 55508)41 44 ' >9448' 85766 1 1 151001 *) 75 >)Oi
38! 459*4 5574*968 441195564! 86550888 501 151004 18508008
383 1 46689 56181887 44 ) 198149 86958507 505 155009 17185517
384 '47458 56615 IO4 444 97>)8
> 87)18)84 5°4 1540111 18014084
383 1481*5 57066615 445 198015 88111115 5 °)
1550^5 1S787615
386 146998 575>*458 44 « 198916 88716556 506 X56O56 * 9) 54 *i 8
•
387 149789 5796060} 447 19 <)S 09 89514615 507 157049 30)1)84)
388 >50544 58411071 44 * IOO7O4 899 >)) 9 * 508 1580^4 5 10965 1
389 I5I5II 5 886} 869 449 101601 905 18849 509 1/9081 51871119
39C 151100 59519000 4)0 101500 91 115000
5
lO^KÔlOO 51651000
I 51881 5977847' 45 * 105401 9 ' 7 ))* ijllil 111
3^' 5
>
5
I
)) 4 )* 8 )i
39* >55884 60156188 45 * 104504 91)45408 »i|ifii 44 ) 4 *' 77*8
5
395 M
4449 60698457 455 ji 05 i 09 91959677 513IH55169 00)897
5 )
594 >551)8 61 161984 454 1061 16 9)576664 514 164196 35798744

393 158015 6f 619875 94 9«)75
>
515 165115 38590875
455I107015
39« 156816 610991 56 45«, 207956 94818816 5
16 166156 57588096
597 1 57809 8157077) 457 108849 9544 ) 99 ) 5
17'i67i89( '5Si8T4r5
398 >58404 85044791 45*1109784 96071911 518I163514I 389918)!
?99 1 59101 8) i >>99 459 11068 9670*579
5
519I169361 39798)59
400 160000 64000000 460 1 1600 97))6oqo
I )lOjl70ô| 40608000
401 160801 64481101 461 111511 97971 ' 8 > 511,171441 4141:761
40* 161604 64964S08 461 1>)444 9861 1 18 1 )llji 7 i 484 41156648
403 161409 65450817 48) *> 4)89 99*5**471 5
r)|i 7 ) 5»9 4J055667
404 1^5116 859)9184 4«4 11 5196 99 * 97)44 514 i 74578
|
403 164015 66450115 485 116115 >00544615 )15 17)815 44705115

406 1848)8 66915416 466 1171 56IIOI 1^4696 5I6I176676
407 >85849 874; 9 4 ) 487 118089 101847)6) 5171177719 46565185
408 166464 67917511 468 XI9OI4IIOI5O5I5I ^
_47 i9795
409 167181 68417919 489 II9961IIO5 161709 519 17984 >| 48055889
410 168 100 68911000 470 110900 105815000 550 180900 48877000
411 168911 89416551 47 » 111841 10448711 ))l l8ip6i| 4971119
411 >89744 69954518 472 1117S 5 105 1 54048 5)1 18)014; 50588768
4'3 >70589 70444997 47) 115719I105815817 5))ji84o89 ) 4 > 94)7
414 ' 7 > 59 « 709 J 7944 474 114676I106496414 5)4|i8)i56 5 ** 73)04
4' 172115 7 » 47 }J 7 ? 475 (i 256 i 5 ;io 7 7»»75 i
5)51*88115 5 )>)o )75
416 >7)0)8 71991196 478 116576 107850176 5)6 187196 JJ990656
.
4'7 17)889 72 PI 7 M 477U27529 >08551))) 5)71188)89 548 ) 4 >I

4.« > 747*4 7)0)46)1 478 118484 109115551 5381189444 5571087
419 > 75 )«> 7)580059 479 12944* 1099011)9
4to iIf 74088000 480 150400 1 10591000
5 ) 91 * 90
J40I191S00
) 5659081
574^4000
4
1 1
i »4 GEOMETR. PRACtlC/E
Tabula Quadratorum ,
Sc Cuborum.
J» Quadra* Quadra*
? Quadra*
a. Cubi Cubi
ci. Cubi rt
tt s
n’
n a .... JL
601 361101 117081801 661 436911 18880478
541 X9X681 15*540411
60: 561404 118167108 661 458^44 150117518
541 195764 159x10088
605 363609 119156117 663, 4595^9 191454147
545 1948451160105007
60^ 364816 110348864 664 440896 191754944
544 19595« 160989184
605 366015 111445115 665 44i»M 194079615
545 197015 161878615
54619811« 161771556 606 567136 111545016 M
666 44 5 ^ 155408156
607 56*449 11564854J 667 444889 156740965
547 199109 165667515
608 3 6966^ 114755711 _668 15807765
54* 500504 164566591
60^ 370881 115866519 669; 447 5 <S 19941*509
549 501401 165469149
610 1371100 116981000 670 448500 300763000
550 ?oi<oa 166375000
6M 57H»' 11809913 67 » 450141 501111711
55 ‘ 30(601 167184151
551 504704 168196608 611 574544 119110918 671 4515 *4150546444*
305809 169111577 615 575769 »50546597 ”6751451915 504*11117
555
554 (06916 170051464 614 576996.151475544 674 454i76|506i8i0i4
3080x5 '70955*75 6‘5 578115 151608575 675(455615 507546*75
555
509156 171879616 6‘6]579456 155744896 676456976: 50*915 776
556
6i7'38o689 134885115 677|45*ii9j5ioi88755
557 3x0149 171808693
618 581914 136019031 67814596*415 “665751
6ip 585161 157176659 «7,(461041,515046855
555 }i 14 «i|i 74 <> 7 « 87 >
36001175616000 6ic 5 84400 138318000 « 8 o' 4 g^°pl 5 ‘4 451000
1
62 585641 139483061 68 Tl 4 « 576 i| 5 ' 5 *ii» 4 i

5 « iln 47 ri i 7 fi 5 S * 4 *‘
1
|
611 586884 I4O64I848 «81(465114151711456»

5 «i| 5 i 5844 |i 77504 i»*
«15 588119141804567 «85(466485151*6115*7
5«5 516569 17845H47
56415180561175 40614.5 6x4 589576 141970614 6*4 i£ 7j 5 «I
~« ji
8 469 ii'5 5 ii 4 9 ii 5 i
m
56515151151180561115 615 390615I144 140615 |
56615105561181 511456 6x6 591876 145514576 686 470596 5 ia*i 8856

| |
|
617 146491883 «87I4715691514141705

567 511485 181184165
568151161411 85150451 628 594584 14767515» 68 j 47 55 44 L-?
8
65I5 15761 184110005 629 59564' 148858185 474711 517081765
5
570I514900 18515500P 630 396900 150047000 «50476100 518505000
5715 16041' 18616541 63 r 3 98 161 I5I23959I 651 4774*1 519959571
J71I *7 H5_» 4* 651 599414 131435968 651 478864 5515758**
575 5 i*jr 9 :'***‘ 5 r 5>7

l «35 400689 155656157 «55 480145 551811557
574 5 » 947 « >S 9 i' 9 ir 4 «54 40195» 154840104 654 481656 5541555*4
|
555701575
655485015.,. ...
575.550615I190105575 «55 403115 156047875
J78I55 i 778 |' 9 2£f 97 f
‘ _6j« 404496 «5j 4?44if LL^LlflL^
"57II jjijijUjxicoo}} 657 405769 115*474855 657 485805155 * 60^875
578U34 c 84 'i 9J1 oo 5 ji 6,8 407044 159694071 «584*7104 540068551
579 jJMi 4 *|‘ 94*04559 659 408311 1609171 19 «55 488 «oi 541551055
Sol 3 36400! 9$ M xooo I 640 4C9600 161144000 700 49»^^^^ 545000000
5
58115575611196111941 641 410881 1655T4711 ^

7^7 49 0 » 544471*01
581 558714 197157568 641 411164 164609188 701 451804 545948408
585 559 *S 9 I' 9 *'S 51*7 645 415449 165847707 705 494109 54741*917
584154 1056: 15 5176704 644 414756 167089984 704 ^56161 548915 664
585I54111P100101615 645 416015 168556115 705 497015 550401615
5*61545596:101150056 646 4174 161I695861 36 70« 49*456 551895816
87'544565|ioi 161005 647 418609 170840015 707 599*49 555595145
5
648 419904 17109779X 708 ^1164 554*94911
104556465 64V 41 1101 17HJ9449 709 501681 556400815
589I546511
5501548100 105575000 65o'4115oo 174615000 710 5041 00 557911000
551 545181I106415071 651 413801 17589443' 711 505511 559415451
5511550464 5107474 6*8 415104 177167808 5069^ 560944118
595 55'649 »o*S» 7*57 655(416405 715 5o8565'56i4«7097
714 509796(565994544
l
59+551856105584584 654,417716 179716164 ,
595 5 540151* ‘0644*75 655 419015 181011575 715 511115 565515*75

556155 5116 :11170*756 656 4505 56 I813OO4I6 716 31X656 367061 696
597l556409|i'i776i75 « 57 4 |i 649 1*5595595 717 5140*9 36 S 6 OI 813
(
7181515514 570146151
|
5981557604 ii 5 * 47‘91 65*1451964 IS489O3II

559:558801 114911799 65914541*1 186191 179 719(516961 571694559
600) 3 60000I X 1 6000000 660 4356 OO 187496000
I
720 5 18400 575148000
1 1 1 1
LIBER V I I L »ij
Tabula Quadratorum , &: Cuborum.
1
Quailra -*
Quadra* Qnadra-
t
o. Cubi Cubi §. n. Cubi
K ci.
r
ci. 0'
a
a
711 519841 574*05581 781 609961 47857954' 84' 707181 594*15511
511184 ) 7«)«7048 781 «"514 478111768 841 708964 (96947688
511719 57V955087 7*5 613089 480048687 *45 7 'o «49 599077107
714 51417« 579505414 784 614656 481890304 * 447 ' 155 « 601111584
515815 381078115 7*5 616115 485758815 * 45

!
7'4015 «05551115
716 51707« 58185717« 78« «'7798 485587858 84871571« 805495758
717 518519 ) 8414058 ) 7 « 7 819589 4*7445405
*
847717409 «07845415
718 519984 585*18551 788 810944 489505871 84* 7 ' 9104 609800191
7 >9 55 ' 44 > 587410489* 7*9 611511 491 169069 849*710801 61 1960049
7 JO 5)1900 389017000 790 614100 493039000 »50 711500 614115000
7 J' 5545 «' 390617891 79 815881 4949 '5 «71
' 85' 714101 6 i 61930(1
7 J» 555*»4 391x13 168 791 617164 496793088 851 715904 618470108
7 M 557189 595851*57 795 818849 498877157 *5

)| 7
i 7«09 610650477
7 ! + 55 * 75 « 595448904 794 «5045« 500566184 * 54 7 » 95'8 611835864

|
* 55 75 ' 0 i
755 540115 597085575 795 851015 501459875 | 5 815018575
* 5 «| 75175 «
7?6 54 '« 9 « 398688156 796(633616 50455*55« 617111016
545'«9 400515555 7971855109 508161575 ^ 57734449 6 i 94 ii 793
757 i
|
758 544«44 401947171 798 636804 508169591 858 758'«4 63 I6187I1

759 54«iii 405585419 799 858401 {IOO81399 859737881 855*59779
740 547 «oo 405114000 800I64OOOO 5 1000000 1
860I739600 636056060
861 74 51 «5*177581
74 ’ 549081 40686901 80 1 (64 1 601 5 1 3 9 1 140
,
' '
74 » ( (0(<$4l408{ 18488 8011643104 5 15849608 861I743044 6i 0 (O 39 l 8

803 644809 517781617 8«
745 55 i 049 4 'oi 7 i 407 5 7447«9
|
<41755847
744 55555 «l 4 "* 507*4
|
804 646416 519718464 *« 4 74«498

l
844971544
«« 5 74 *ii 5
745 5550 M| 4 5495 «i 5 ‘ 805 6480151511660115 |
847114615
746 55 « 5 '« 4 ' 5 '«'> 95 « 806 649636 513606616 8661749956 649461896
747 558 oo 94 '«* 517»5 807 « 5 '» 49 5»5557945 I
867I75 1689 /j J
748 159504 U'* 5 °* 99 » 808 651864I5I75I4III 868 75 3414 3 5710

ji
749 561001 410189749 809 8544*' 519475'19 8*59 755 6(6134909

750 561500 4H875OOO 810 656100 551441000 *70 758900 858505000
81 «5771' 5554 " 75 8711758641 6607763 l
75 ' 584001 4 » 55 « 475 ' '
811 «59544 5555*751* 871780584 663054848

75 ' 585504 4 » 5 » 59 <x>«
755 5 « 7009 4»8957777|
*'5 660969 557587797 875 78 i'i 9 66(338617
l
*'4 661596 559555'44 * 74 785*78 667617614

754 5685 i6{4»866 1064 ,
755 5700151450588875 815 664115 54'545575 875I7656I5 669911875

75 « 57 ' 55 «l 45 »o*'i‘« 8 16 665856 54555*498 * 7 78757 « 671111376
«j
575049145579*095 8 i
7 |«« 74*9 54555 * 5'5 * 77 7 « 9'»9 874518155
757 |
75 * 5745 « 4 4555 ' 95 ‘i

l
818 669114 547545451 * 7 77 o 8*4 676836151
*i
578081I457145479 819 670761 549555159 * 79 771 « 4 879151459'
759 |
7 tfo 5776001438976000 8101671400 55 1 368000 880 77440o|68 47 1000 1
7 tfi 5791X1144071 1081 811 «7404' 5555*78«' 881 776'«' 88579784'

9 811 675884 5554 'ii 4 * 881 7779 i 4 88 «ii 89«8
761 580844I441450718 l
7« 5 5*1189 444194947 813 « 775»9 55744 7«7 ' 883 7796*9 «88485587
7<?4 58)898445945744 814 67897« 559478114 884 78I456I69O8O7IO4
7^5 585115 447 « 97 'M 815 680615 5
«' 5 '
5 «i 5 885 78)115 89)154'15
-j66 8875 «| 44945509 « 818 681176 585559978 88 « 78499^(695506456
^
767 588 i 89 451 ii 7««5 817 683919 565609183 887 7*8769 6, 7884103
7 «S 5898144519848)1
818 6855*4 587885551 888 788544(700117071
7«9 59 ' 5 «' 454758809 819 687141 569711789 889 790511 701595569
770 5919004)855)000 830 688900 571787000 890 79IIOO7O4.969OOO
771 59444 458514011
* * 5 ' 690561 575 * 5 «' 9 ' 891 793881 707547971
77 » 5959841480099848 831 691114 575950588 891I795884 709751188
775 5975 » 9 4 «‘** 99'7
i
*55 «95*89 578009557 895 797449 7 'i'ii 957
i |
774 590078 48)884814 *54|«955 58 580095704 * 94799 i 5

« 714518984
775 600615 4854*4575 85SI897115 581181875 8951801015^71691737^
776^601176 467188576 8^81898898 5*4177058 896(8018 16(719313 I 36
177 fi°i 7^9 489097455 *57i7005«9 588578155 897 8 o 4 « 09 7 754 i 75
| j
H
778itfoji84 470910951 838 7OH44I5 88480471 898(80640417 14 (50791
779 l« 0 « 84 lj 47 i 7 tyl }9 839703911 590589719 899I808IOI 718571899
78o<6o840ol4745 5 xooo 840I70 5 600I591704000 900(8 IOOOOI7I9OOOOOO
1
>
...yv
ziS CEO METR, PRACTICi£

TabuU Qîdrarorum >
Cc Cuborum.
IQuidn- f Quadri'
Cubi
Cubi Cabi B? ti.
§: tus. ti. r»
r»
a a
901811801 7)14)1701 9 ) 5 l 874 ii 5 8 i 740°575
l 969 958961 909855109
90i|8i 5604 7) 5870808 956 876o96!8iooi)8)6 970 940900 9II675OCO
9i7l877969 81165695) 971 941841 91 549861
905I815409 756 J' 45»7
904817116 7)8765164 9)8 8798 44 81519)6 71 971 9447*4 918550048
90 )| 8 i 90 is! 74 iii 76 x) 959I881711I817956019 >7 5 194157»» 91 '"575'7
906,8108)6 74)677416 940 88)6001850584000 9741948676 914010414
907 811649 74614164) 941I885481 85)157611 910859575
975I950815
908^81446474861)511 941:88 7)64 8)58 96888 976951576 919714176
909S16181 75 1089419 94 )' 889149 U) 856 i 8 o 7
'
y/ / ,y }^) ' f'’ f f
916 818100755571000 944 8911 ) 6 8411 ) 1)84 978 9;tf48495544i}5i

|
91 i!8i99ii 7560580) 1 945I895015184590861) 97995*44' 95 >*)') 7)9

946 894916,8465 905)6 98ol9<;o40o|94i 191000
9 Ii| 8 )I 744 W 5 * 5505 »*
947 896809:84917811 981 9613 <>i 94407^141
9 i)' 855)69 761048497 ^
94818987048)1971)91 981*9^45 14. 94^9^6 1(?8

914855596 76 ) 5)'944
915 8)7115 766060875 94990060 8)4670 ) 49 1
916 859056 7685751915 9 )o 90 i) Oo| 8 ) 7 ) 750oo

|
77109511) 951 904401 86008)55» 985 970115 93ftf7»^»5

9i8'841714 77}6lo6}l 951 906)04 861801408 98 <; 97 ii 9 <J 95 858515 ^
.
9)5 908109186551)177 987 97416919^1504805

919 8445«! 77 «' 5 ' 5 I 9
910 8^($400 77 S 688 OOO 954 910116 868150664 97 gt 44 ptf 44 ? 0 * 7 ^
^
911 84814117811199^1 91101) 87098)875 989 ''"®***

7781 9675^^^^9
911 85008478)777448 956 91 59)6|87)7ii8i6 990 980100 970199000
915 85 I 919 78 <)) 04«7 9)7 9 ') 849 87 « 4 <i 749 ) 991 981081 975141171
|
|
991 9 $ 4064 976 i 9 I 488

|
914807 76 7888890 14 9 )° 9177641 879117911 ]
9»5 *n«»(i 79 ‘ 4 S 5 '*l 959 9196811881974079 99$ 986049 979146657

9i6'8)7476|79401i776 9^0 911600 884756000 994 988056 981107784
917'8)9)19:796j9798) 9^1 91)511 887505 ^ 8 I 995I990015 985074875
91S 861 184799178751 9^1 9154 44 8901771 X 8 996I99101 6 988047956
919:865041801765089 9651917)69 897056)47 997 994009 99*016975

9)o| 864900 8045 57000 9641919196 895 * 4')44 998 996004 99401 1991
95 11 866761 j8o69 5449i 96519)1115 89865III; 999 998001 997001999
96619)5156 90 i 4 i 8 ({ 9 d 100 oooojt o o o 000000
9 ) 1 | 8686 i 4 8 o 9557548
|
1 9)5:870489 811166157 9 « 7 9 ) 5°*9 9041^05)

}
I
9j487i}5tf 814780504 96819)7014 907059151
1 1
pE DIFFERENTIIS CÂDRATORVM
Cuborum , dc continuacionc rabulx co-
rumlcnL~
^
QVONIAMqu^r^ numeri crcvitur per continuam additionem numerorum imparium»nA- mf,,,
ihhmccicidemon/lram: ^1C vtdllfcrcntia inter «quemlibet quadrarum, & proxime inlequcnccm (it dupla ra- nj^m.
diebminoris; additainfuper vntutc. Itaque duobus tiraimr.
mo^ybula quadratorum componi potcR, &conti»

nuari. Vno modo (1 omnet numeri impares ordine po-
Niirtcri Quadra- Radices
namur , inido fumpto ab i. Nam i* dat primum
quadratum r. EtcxiAf5.btlbcundus4.cuifiaddatuY
impares D.
^ûens impar 5.fit terdos & li addatur impar ie

quens 7. bt quartus quadratus t 6» atqueiu deinceps. 1
•
1 1
tH UhtiI*
I^bct autem quilib^quadiacus radicem tot vnita- 2
} 4
tum, quot numeri imparesiplum conbdunt. Vt qui;^ *
j 9 }
iblusimpar i.datprimuiriqu^ratum i.proptercaeitis
7 1 6 4
radixeAi. Dcindequiaduoimparcsi.&^.ednbciunc '
bxundum quadratam 4.erit cius radix 1. Sic qnb duo- 9 'i 5 J
decim numeri impares t.5. 5.7.9.11.1^ 15^17. 19.it. 1
3« 6
2}. componunt quadratum 144. erit cius radix 11. & 'j '49 7
bc dc oeteris. Atque in hunc.modum Ii iemper '5 64 s_
quemnumeruiimparadiiciatur ad quadratum prarec-
'7 81 9
•
dentem , conflatur (cqueOfnumefnsqoadntus , con-

tiouabiturquc tabula in idHnitum :/i tamc prius Icrics
i9 ICO 10
numerorum imparium comiriueturdUdicci Icric nu., 12 1 M
merorum naturali progrediuntur.
'
'44 1
ALIO modo condi poterit ubdla quadiato-

rum,&ininHnitum continuari, iinenutntTorumimpiriumlcrie, nomncsradicesponantur ordine, vt in ta-
Cum enim primits quadratus fit t.cunn radix i.fi hxc radix duplicata, addita infiipcri. addatur
rbulavidcs.
primoquadraco i.fit fixundus q.ctfius radix z. hUc duplicataA infuper addita i. fi adiiciaturlccundo quadra-
to 4.fit tertius 9. cuiusradix ^.qux duplicau, &iafupcraddKai.t'aac7. Siigituraddantur/.adquadratum
5^ Dt quartus quadratus'( 5r&fic intiifihitum.
NVMERIautcm cubigigouuturquoqucczadditioncnumeromm Imparium, hocmodo. Drfcri- Gmerttit
ptafcricimparium numerorum aoLincipicntium, primus x.datprimumcubupii.cuiusradix 1. Duodein-
de requentes 3 5. coaccruati prxbcnt fecundum cu- /

bum 8. cuius radix z. Tres inicquentes 7.9. 11. exhi-
bcnttcrciunlcubumi7.cuiusradix 3. Atqueeundem
in modum fequ^cs quatuortmpares conheient quar-
Numeri Cubi Radices
tum cubum , & inicquentes quinqnequtntum , & fic impares
ddneeps in infinitum. QmUoet autem cubus radi-
cem habet tot vnitatum quot impares numeri coacer- 1 ‘
I 1
uati ipfii m com po n u n t.- •
PR.ODVCITVR quoque cubus cuiulcun- )

4 i 1
que radicis,!] ea radix in/uu|n quadratum ducatur. Vt .
cubus radias i6.cfl 409^ gemtusex radicci 5 multi- .

7
plkatain i5d.quaJratumau{dcm radicis. 9
VER.VM quia f^rmoicllum cft , tam ftriem II 17 }
Aumeroruum imparium in tot terminis continuare,
'3
VI ex eorum additione omnes cubi generentur, vt di-
elbquam radices omnes prr luos q uadra tos mul- '5
no-
tiplicare: obfi^tutuic looo. Baptifla Villalpandus '7
iln Societatis laccrdos Theologus , ac Mathematicus '9 «4 4
*
êgius, cuius eruditionis in rebus Mathematicis fpe- 21
cimcn prxclarumcxtatin apparatu Vrbu, ac Templi
Hicrofolvraiuni, prxfcrtimvcro in multiplici dua.
15
rummcdiarum proportionaCum inter duuredasin-
uentioae ; obfiTuauicinquam pulcherrimam proprie- 17
tatem cuborum numerorunt, perquamdinerentiz 1.9
5 tiSfkhtri
cuborum ordine finema^na dimcultatc rcpcTiuncur,
qux poflea ordine XiTcuuos praecedentes additzcon*
licium cubosinf.qiiauc.. Resautem fiO fc habet. In columna fi niftra fenhaturprogre/no Arithmctica.qoi
a d» incipiat, Aper ^.progredunr. In IccdnJa columnarcponanturinmcri, qui cxnumerUpritnxcoIu-
mtucouiponuuturjjacauc. luxu ^.ponatur i.|Dcindc7.quinumcniscx i&d.c<>nflatur.Pofl hxc numerus
19. ex 7. fic u. coacCTuacus. Atque iu dcSnccps quilibet bint numeri pnnu, ac fccundx colurna* liipul additi
confi*
'
'w . ... Awi- .•»*'
GEOMETR. PRACTICiC , )
colloccnturomnes rabi,i]ii>
confident numcrom inferiorem in feeunrii columna. In teVtia deindecolumna
differentias cuboCMmcomiiict.coI-
per conunuamaddiBonem numerorum rcckndarcolBnin.v,qua(ouidcm
bmntur fiac ratione. Primus cubus cll i. cui fi addas fi:quenrcm ififfcrcritiam 7. facies fecundum cubum 8. Sc
tSdendamdiffcrcntianj fcqoentcm 19. coniWbis tenium cubum i7.&iadeinceps. ScmpcrcnimintabcUa
Progrcfllo Diffcrctue Cubi Radices

fcnarij cuborum
'
6 1
.
'
1 1 7 S a 3
1 e
•» •uru
18 «9 »7 G
/a lLqn*%.
»4 37 <4
30 6 l 115 0» 1
« ' i.ifi
3 9>
4» • 17 34 } . ,rfc,i
I 48 I <9
*<!
54' i ‘7 719 9 .m}#
60 171 1000 10
r.
66 3 3 ' tj}* if I
fsn.ii .nrj>
9T 11 ' .
71 i
1718 ;
-jnvo
4*9 1197
i
‘ V
84 1*7
'
1744
>3
14 uriUM
tiui3
.oa
90 6 jl« 3375 »5 iltVaHf'.*' ai
96 71' :'
409 « 16 -ruCU'/
-nmfi •
. 1
IT rO
ippofit*iuxraqucfnlibctcubumpomtur(iiffvrcnua,qoa ipraxedcnticubodifi^ Inqualta dcniquecolu-

mna rcnbamurordinc cuborum ndicev
dicis p” * .
critditfcrcntu,quaaibuspropoiuxra<iici5abmrc'qu-...w - - .
bum ii6.radtcis cubum proxime maiorem, ôadratum raJicU 5xfl triplum duscflio5.aiffI addatuc
(
tripifiradiu&t fidrfca iS.&infupcr vniu$,cofiliabuur difFcrctia 117. quzHu Aiq; hoc modo*lT continucfituf
dmerentiz cuboru qpc piogrcHiorus Idirrijxxivndctur ubuia cuborum, quamum libuerit. Suot autem,vt vi-
des, numeri prtîxilionisfcnanjfcxtu pii radiiTum cuborum,lingulifinûUrum. Vt (So.lcxtuplus cll radicis ic^.
QV1 A vero diximus, cubos jjigni ex addioonc numeroru
imparium, nimiru primum efle 1. fecund&iU'
n duobiîcqucutibus 3.5.conrici,&:tcftiuincxuiLus {cqucnubus 7 .p.ii.fifC 4 tavtquiUbctcxtotimpaf!bu<
coaccructur,quotvohatesin*ciu$radiceconrincntur; ficurioria quifpiam nofle dclidcrct, fquod fcircnoft
iniucundumcfl J quinam fintillinumeri iii]parcsproporuumcubumcomponcntes,hoceft,aquonamimpa-

fi impar c/l, mul-
ri illi impares iiuipiant,& ir/quodcfinant,conf*.qticturid hoc arti^cio.Radixpropbfiri cubi,
tipiicccur per fcmillcm nuracii proxime minoriJ Numerus enim conflatus

, Sc duplo produ&i addatur 1.
tt$ critpnmusimpariumqiixiitorum. Cûod numerumproxime ittino-

Ii radix fuerit pviducaturciusfemiflis in
tum • rcmradicc.&auploprodudiadikiiiufi.R.uifuscBimprimusimparium,quiquamintur,conncietun Exem»

pIigratii.Propohtusiit cubus ii5.cuiusradi*5.3cproindecx quinque numeris impanbuscoaccruatus. Duco
radicem 5.quiacftimpar»ini.fcmifJtmnamcri4.proximc minoris, cflicioqucio.duplica fiunt iO. Scaddiou
fit primus imparium ii.Ergoquinqiic impares quxiiti runt.ii.zj.z5.a7.a9.qui in vnam fummam coUcdh con-‘
ftiiuuntcubumtz5. R.urlusdatusht cubus i7z8.cuiusr3dixi2.idtoquccxiz. imparibus numcriscoagmcma-

tustScmidemradtcts.quuparcIltnimtrumd. ducoinii. numerum proxime minorem radice, numerumque
produflum6(S.diiplia>,a(idoquer.Numcruscnimcompolitusij3xritprûsiz.imparium, quos quxriim^
Ergoomnc1u.en1n1bi.135.ij5 157.139.141.145.145.147 i49.i5i.!55.i55.co*nficicniescubum 1728.
•REG VI. A hxcfic demonllratur. Quando radix impar per IcmilTcm numeri ^ximcmiooris multipli-
catur.vdlcmiiruradids parispcrnttmcrttproximcminorcmra.licc, producitur fiimma termirtorfi Icrici na-
numerorum ab i. viqutad numerum proxime minore radice , vein progrônc Arithmetica diximus,
turalis
boced.numcrus terminorum imparium, qui primum imparem quxlitum prziûnt in Icrie numeroru impa-
rium;cum primus Iit vnus.dcindcfcquamur duo, poUca tres, &c. Igitur ea lummaindtc3t#quotfi locu occupet
impar numerus impare quziitum ai^ccdcnsiquia vero is locus duplicat*, dempta i.cx duplo,exhibct vitimum
ilium imparem,n ad eundem duplicatum addaiur r^clfi cietur primys imparium quziitorum. Verbi gratia.liq-
racurprimusf^tem imparium,qui conficiunt cubum 543.cuius radix ".quxrimusprius fummam 6.tcrmino-
rum lr (ici naturalis,quz cH z t.quod fit,fiad ($.addo x.Sc fumnum 7.id radicem imparem,ducam in j.fcmir
Icn» 6.ccrminoru.Igitur impar numetus prxcedcns primum quzntum ponitur in zi.!oco.Duplico,addoq; i.fii
primos ixnparquaditus4j.Sum crgoreptcmquzlia,45.45u|7wf9.$i.53.55.quiconIUtuunt cubum 343.
* ALIO
y
V,
LIBER VII. zx^
ALTO modo repcrieturprtinusimparium,&vltim(»»&qui<lcmf4ciliori,hac videlicet aitÊxquadraco
r«dicisaufcraturnumcruspfoxiineminorr3dicc,idcmqueoumerusadcundemauadracumadd4tur.R.ctiquus
enim numerus ^rit primus imparium quarnniSt& conflatu5*po{lrcmus. Vt data raaiceii. (1 ex cius quadrato 121^
dematur numerus io.proximeminor radicc,(upcrcritnufncrm iiLprimus imparium. £t ii ad euodcm qu^ra*'
tum laiaiduciatur idem numerus fo.efficiccurvlcimus imparium (ûtavtii.numcriimparcsnDthiui.iijjl5.i
117. 119. m. u5.125.127. 129.151. quiin vnam fummam coiledicniciuocetibufn 1351. nuliwJt.Sic etiam data
dicefo.(i ex cius quadrato ioo.toliaturnumerus9jremaocbtt primus imparium9u£t A ad cttodcmquadcamm
ioo.addatur idem numerus 9. conficieturvltimus imparium 109. erumque 10 oumeri impares (1191.^5.95.97^
99.iot.i05.i05.i07.io9.quonimrummaiooo.dabitcubumradicisio. .. ^
R. A T
IO (luius re^lz eA (urc:ln numero impariumi qui rcquiruntur»c6tirtetur diflfereptia impariunl»
xideiicct binarius.tories.quotics vnitascAin numero, qui proxime minor cA data radice* ve petfpicuumcA.Ec
quoniam quando radix Aimpar» numerus impar in medio loco numerorum imparium cA quadratus radicis*
<
ucm pnccedit remiffit d tlfcrcntanim vfquc ad primum imparcm.hoccA» numerus proxime mmor redice ea^]
3emquefÛTis illum inAquitur.Qâmobrcm Aexilloquadracodematur numerus proxime minor radicCh
.
idcA.{mifnsdiAcrcnriarum*iicliquusfictprimusimparquxntm.Ecriidcm numerus proxime minor radice aa

Hlum <|uadratum adiicianir » con Ambitur vltimus numerus impar. Quando vero radix cA par^cadit cius qua-
dratus inter duosimparct*qui medium locum occupam*qucm quadratum przccdit loniAis quoque di Acren<
tiarum vidue ad primum impar^*hoccA,ntimems proxime minor radice»&c.
HIN Ccaam facile repericmusquotumcunqucimparium numerorum »vt quartum*vcl nonum»
enim diAercndam imparium, nimirum a.duccnuis io numerum proxime minorem impare qiuelito , & produ*^
do primum imparem adiiriemus*conAabiturqujriluisnumeru$impar.Vtn in exemplo poAcrioredcccm
•trium qtnratur Icprimus impar*ducemus 2.in produdum 1 aod primum 91. aduckmu$*procrcabimuf^
IcptifQUm imparem t05U!k fit deczteris.
SED vt certi limus, quado radix cAmagnamum primus imptrium rede fit inuentus, nectamur omnes
iaparcsconcinuare quodliborioTum eA.inucAigabMous vlîmum ex primo(nifI ex fccundarîîam inuen*
tusnt)dcindefummamomnium»hocmodo.Dincrcntum progrcAloois numerorum imparium, nimirum 2.
ducemus in numerum terminorum, minusvnOiprodudumqueprimcînucntoaddcmus.-ConHatus enim no*
McnUcritpoArcmusimpariumquarfitorum. Siigtturad hunc apponamus primum, & fummx (cmiAcmin
Iwllicrum terminorum * idcA , inradiccmcubipôpofitiducamus , producetur propoiituscubus, A pri-
mus imparium redeinucncuscA. VtinproxitnoCu^545.cutusradix7. Aad45.pnmumimparcminucntfi
addamus 12J1 umerum Ailicet produdum ex 2. in radicem 7. minus vno *6c Teptimus numenu iipparquariims
huius numen fcmilTis 49.ducatur in radicem 7.producetur
55 ad quem A apponatur primus 45. Aun 1 98« Et A
cubus 545. &C.
ALlAcdamracioncperfacili eoAlcm numeros impares datum cubum componentes reperiemushoe
tnodo.Sitdatuscubu$ii7<$49.cuiusradix45).acpmindercpcricndi49.numcriimparcs , quorum fummaHc
117649. Ponamus primum imparem cfTe 1 Bt-id cu.i.R.adicemfvt in Algebra Acri (olet^ Et quia differentia nu-
merorum impariumcA2.criclWundus impar iBc t2.hoccA.iR£.pluS2.tertiusiBtt4*£t nc cogamur continuare
omnes 49.tcmiinos,duccmusdiAcrcnium 2. in 48. numerum terminorum, minus vno, & ad produdum 96.
addemus primum ,qucm poAiimusclTc 1. Bt. Ita enim Aet vltimus termiousquzAtus i.iw. t p&cui A addamus
primum, videlicet iBt.At fumma 1 9<^- cuius femiAis i&. 1 48 duda io 49.numcnim tcrminorum*facit nu-
meru 49-Bt. t qui xquatur cubo propoAto 117649. Ablatis ergo vtnnquc 2555. remanebunt 49.iw.2qua*.
let num. 11229743UO dtuifo pcr|49. Ac Quotiens 2555. pro primo impari quanto* quod vt probemus, ducemus
differftiam imparium, nimirum 2.in 48.numerum terminorum, minus vno, produdumq; 96. primo 2355.ad-
demus, vt conficiamus vltimum cerminum2449. Deinde primum huic adiiciemus, & Aimmz 4802. lemiAcm
1401^049. numerum tcrmihonim ducemus, procreabicurqucnumcrusii7649. quidatocuboxqualiscA.
Rjcde ergo primus impar inuencus cA.
VSVS PROCEDENTIS TABVLO QVA-

dratorum , 6c cuborum in radicibus extra-
hendis.
INTER. alias nilicaccsha(>et Aipcriortabulaquadretonim. dccubonim egregium vAim tn radicilnif
cubicis cxcraltcndis;quippc cum per cam (Utim exoediannir tria prima pun da ad AniAram^muU
quecra^;urxradicisinucouncur:quodvno,aucalccro exemplo planum Acu
Sllrprimumextrahcndaradix quadrata ex appoAto numero. Primum quzro inter quadratos numerum
ii76890I45('3430 5.
ft7689.trium pundorum,quem quia non inuenio,capio proxime minorem quadratum ii7649.dufque radi
•
cem 343.in Quotkrnce pono.Inuento autem quadrato Aibtrado ex numero 1 17689. trium pundorum , rema-
nent 40. Ergo fcquens pundumcrit40oi.quo('rcUda Apra i.)diuifopcr686.duplum radicis inucnuc,rcpcri-
turQuoticmaeritqucvItimumpundum 40oi45quo(rcIidactumhgura5.)diuifbper686o.duplBmradi-
c*sinucnt«4nucniturQuoticns5.£Acrgo iota radix 34/of^îp
$ IT deii^cx appoAto numero extrahenda radix cubica.Primum inter cubos quzro numeru 42509/41
‘
42509549 ^* 5 <> 7(*^*PP
trium primorum pundorum, quem quia non rcpmo, accipio cubum proxime minorem 4173281. cum Aia ra •
diM i6i.qiii cubus cx exibuspundu Aibcradiu relinquit 77673.iu vt fcquem pundum At 77673961.
^
^-^7»
GEO M fe“T R. PRACTICi£

PAR.OcfRodiQiforcm»Ttlib.<5.adfincnipropoCip.<loaiimui,muItipUc*ndoradidamu«tiî^tum
777<S30o.per quem (1 nwum punaum duudo.re-
ek e»dcm ubuh excerptum .nimirum 159ii.pcr300.qui erit
adeo yt vltimum punoum lit 7195501307.
perio Qpotientem 9.« fiQi opemtione remanent 7195501
NIQyEpirtjtlouumdiuirorcro,multiplieandoridici5idi9inuent*qtudritumioiiioi per50o.
diuido.inucnio QMticntem 9.Fafiaautemopen.
qsi hit 78d5485o0.per quem (i rldmura meum punftum
uonc.rtminentiiiHiToSjbfolataquecftcxiraaio,
eTtraaionccubtci.quêUaulmodi.
NEQVEver6 nccliccndum vidttiir non inunleeompcndium in
fupputarc, dtmdcmns radt-
Quando noum dioffor parandus cfl.ne cogamur totius radiat inuent* qtiadramm
^ partes, ita vt vna pars Iit vltsma figura Quottentis inucnu ,
cem inucmam in duas
mminuentaquirtafigur19.lndatocxemplo.particmurinradiccm1nuconmt619.10
nimi-
uSto. 0
i6io.8r9.quaspartcsbisftribemus.»tinappofitaformnlavidei.Siigiturfingulispartc»
1610. 9
quadratusquzfitus radicis 1619. vtad propoLi.
.1.' in fingubsptrtcs ducemus , producetur
rn..l.Eoc!.demonlbauimus.Verbigratiaqiiiapnrcedenaqoadratumnumerit6i.fuiti39iMpporitisduabMci.
flis.hibebimusprtxluaumt59ttoo.cxi6io.ini6io.cmhaddcmusiA490.biinumeraiTividelicetproduaura
...
.
„,(Sio.in9.vtlcx9.ini6to.«tinfupcr8i.produaucx9in9Conficicmuii6lu6i.QUi-
16190 9 dratumradieisinmm*i6i9. EidemrationcfihuiusnumcriidwriOxlnKUmdcfidc-

rcmus,diuidcmuieumini6i90.9t>i«.*tinhatformuUvidcs.Demdequtiiamqua-
16190. 9.
bibebunuai6itt6ioo.
dratum habuimus 1611161 niimcii i6i9Jppofitiiduabuscifris,
quadratum numeri addemus 1457 io.bis.produetum videlicet ex i6t90.in 9.vclex 9.in I6i90.&in.
I6t90.ciii fi
?uper8i.produdhim ex 9.in p.cfficiemus i6i497«o» quadratum

numen 16199- & •<; d' Hoc ergo
extraiSioncm.aimfcmpCT piaxcdcntit ridicis mucnt* qsia-.
dompendium reddet ficilioiem cubic* radicis
cafificiamiisaufdcmiadicis,appolitaovnicitiaAc.
dratumhabeamus.&appofiris duabus citra, quadratum
iutcmviJes,fiubuIafupcriorcxtcndcrctur,vthabercnturqoa(lrati,acwbiradKUin4aulj.
faciliorem effici extraftionem radicum.Scd quia tabula cxcrefcact
raruni, multo
qua ratbeet habem 5.
bac rarionc in immcnfiim.contcoo fuimus tabul^ in
—r
figiu-asadlummum,cumeamquilibacxiU, quxdiximusi •tn
extendere polfitiflc continuare. I 1

• .
‘-«b
•Knaai
< oiq.niit.ci
.jqni,., i-i,'.
{t
i • .1 1.
. III- i- le .'.Nin
•• **- •
-'•'i--' . .-ifqni '•
•
.
/ ® £ X
RERVM AC VERBO-
RVM, QViE INHAC
GEOMETRIA PRACTICACON-
unencur,in ordinem Alphabeticum
digcftus.
CCLIVF,M HfiMtUm mtnm i queiBimextrmitdi eemipt/ir, etidmfi 'mfimum pwu

iH^mnfiru vpjm dd bdfmdltuu’ dum dIttriu/,CM mptnitMr,Utedt,(^mufdm pundt iiH
f
imk mnti mptJiUj ttum n% vifim, fim difidutid d luce menfatu cegmtd nunfit,per qud^
vnd cum ipfd dUuudme,qudnd9 mtth dfduttm ex vdBt, uut ex plene Hertxjentk expleture.
mmtu ctnfifiu « prdpt
(§r in dfctnfu S>
muMt btntjict$qndduti cffictrect- Altitudinem euiufque rei erede, exeimrmbrd,qudmSele
^mtdm. pi lucente preqcit
,fi netd
fuerit, per quuArutum deprehen-
Accimem nuntusfcmfumdlf menftrutviqnt dd hdfm dere. 9S S
dlsuudmkmdnntmp^fitdt ttum nonnfdm > fndcum AUitudnemindCceJtibilem benefici*jpeculipUm,vndcnm

ipfd dititmitnti qiutUt mtn/ir m dfctnfu mtntk Cdnfftit Jpecub difluntutum u hufe.ttiuMnen vific, quum u cucn-
prtptvtrum.bauficitquddrdntunttumtfficnt* 6o tmntdUitudmk,cep^H*fcere. 9S
Acerummtutqnopdiitmtnfurttur. Ij) Altitudinem 'mdtcefitbtltm , quund* neque Sfiuntiu u l*c*
jEitfcij cnmfcumqut ddpaptmluulnm trtQhVtlpntti prt • menferu ud tim bafem netu efi , neque e dtrrde ipfiut duu
fumdttdumjtmodtdngnlmfundit vcifigtatmdliqutdm fidtienes in plune fieri peffunt , neque detaque bejh uppu -
fundt ptfitum ctnjpUutnr , ptr quddrdnttm rtperirt. rettperquddruntem netum reddere. Atque bme^ter
62 ipfdmquequedi/hntumebcere. $7
JEdtfcii cuinfuk ddptrptdictUuertSi » vtlpurtiprtfimdttd^ Altitudinemiudccrfiibtlem, cuim bdfit n9nvidedtur,(^dd
ttmtfmtdddugulutfundit vtlfignumdlsqu$dmfund$ quum per nuUumJpetium fecundum lineum rtHumdCce^
pdfitumctnJpuutnrtptTquddrdtum tftctrt ctgmtdm, derepefitmm » dutrtctdere,Tt duefiunenti fiertpefimti
9^ ftdfelam ud dextrum , firafirumut ud Ucum, equeeim

^quiUteri trunguU drt4. too bdfit dppdre*t,per quddrdntem explerure. Utid.
Afrii cdmpiutydUi frlm , vtl r^nkfitum in pUn» dtfi. riht- Altitudmem indccefitbtlem , cmmb.fiinonvidedtur, &ud
Tt. 99 quum ptr nuUumfftxium fecundum reilum Untumuc^
AgrtptdptfiffiÛTdmjtmiltmmchgrtd defiriktre. itt cedere pefittmenfier, uut recedere, rtduufidtienrt fieri
AibtrtiDnren quddrdtMTdCtrcuIiptr nnmtrtifdJfttfi. itt p*fimt,fedfitumdddextrdm,fimfitdmueddUcum,eqn9
AbqudtdpdrttsfimUftpluTtumnugnitndinum tdndembd^ em bdfit cer netur. per quudrdtuM expierure tq
btux pttp$rmntm. tj 7 Altitudinem mdcctfiibitem,qudndedtfi*utid u l*e* menfetu
AlttTdpdTttbngitTkdrtd, tt$ ud bdftm dltitudmu (^netu efi,per duuefidtmnet m pium
AWmetTdfcdUqiui. 64 fdUdttprquddruntemdmewt. Atque hmcdifixnttum
Altuudmtm , dd eum bdftm pdttdt dcctjfm btntficitJêculi quequetpfdm eruere, ttumfi extremm tim ter mtnm run
fUnii Vttdcum difidntujûuU d tdiumint dUisudinn cemutrer. us
dtprtbtndtrt. 9? Altitudinem muterem tx mineri mcepinitd.fi rumen bufie
Altitudinem, cuim bdfit imptjitdfit munti, nl dlttri empi^ muierk cemi pefiit,pet quudrdtum venuri. S9
dmdititudmi, & utTdqutiUiui txtrtmitdt etnaptpt, Altitudinem muierem exmtneri cef^mtd, etiumfi felnm md-
ttumfi infimum punûm dUerm,cm mptmtur.Uttdt, ierk vertex eerrutur ,
per quddrutnm efficere netum,
êiufitmpun^nnfimidtfidntidd l$c§ mtnftrk (ugni- ibid.
tdittn fityper quddfdtum tx fdBt,dut txpUnt HunS^n- Altttttdinem muierem tx mineri cejpiitu, per duueflutienet
tktxpkrdrt. 99 infummitute,relindudbu! fmefirkfuduc, etiumfifelnm
AUuudmm cu^htrei rrtiid, ptr tim dtfidntum ub $cu- muierk dltitudhtu vertex cernetur , per quddruntem ud-
/0 menfirk,ieutfii i* quddrdti ctuqctrt, 76 muenire. Atque hme difiuntium qneqne tuter ultitudi^
AUttudintmcumhbttrtt tucid, ttumfi tim £fidntiddb neiceBigere. /7
ffuUmenfnrk mqutddtdfit tUtqjinutntdyptrduMftd- Altitudmem muierem ex mineri mcejptitu, duumedebufis
tnna in pUntfditdtydUxtlitquddrdti pdttfuere. 7d m^k cerni pefiit,per quddruntem perfiruturi. jS
AUandme (uim ^fit mptfiufit dlteu dltuudim, vtrn^& Altitndmem rmnerem tx mumt cegmtA « Ucet bufis minurit
V 2 cert^
1
I N D EX.
ttrm tt9np9/it,ptrpi4drMtumfcTM£ri. 90 norkportienemexmmoritpirqtudrdtmpercipere. 90
AltttHdiHtmmiftvrm txmdt9Time&gnn4, dummtd^hdfis AltitudinumMorkportmem ex minori eititudine, &tm~
mn9ru4fp4it4S,ftT<iiudjMumtlutT(.
'
thd. noru portionem ex medotuper quddt entem cognoftere. S9
Altitudtntm mmwtmex mdmt agniu . Uut hjit mmork Altttudinu mtuork portionem ex minore eUttudine, & me-
ntH cani^pt » $pt qiudrMtu perufp^4re. Atqut hme 'toru portionem ex minore,peT quedretum eluere, tbid.
di/fMtidm <1*09, tfittr dUttndines duas er ture, S9 Ambitum terreexeditodliquomontemetiru 013
Altitudinem mnerem ex muiert inngmtdi dummednbdfit Anguiiqueruitet, quemldtetdinjlmmtnn pdrtinmconti^

miner k videri fefits,per quddrdntem exphrnre. Atq^hiru nent,qu$p4docogmfc4tur, 9
dtJUntidm quoque mterduM nltttudinet conifcere» ibtd. Angulorum, &bnedXumqudTunddM metbdnicdM menfa-
Altttudmem montretVelturru ex eim fefirpe, qunnd* dtre~ 'e renonem ddnuttenddmejfi. tit
ih mtnfork mterunBum dUquod mter duo fgruvelet- Atûfoi duos tridugult obltqudnguUexduobmUteribmi ^
wn interfigrmm quodam dfturtrmtogmtumtU, piT dugulo db ipfis comprebenfi,reperire. 4>
quddrdtumtonqcere. tS AnguloiduoitridnguUobhqudngulttx dnobut Idteribm,^
Altitudinem montkt dutturrk exeim vertueperdumfid- ungulo nw eorum oppofito, (fi modo (onftetffitcus enguB
twiesmemfiemfummitdtefdSdi, e qmbmfignumdli- dtteriUterioppofithqxondoddtmdMgulmdCMtm ofl)ex^
'
quodmHofi^nttdppdredtt per quddrdntem dimttm. pifieri. ibid»
it que hauipfimqnoque difidnttdm 4 Tutrk bd/e,velper~ Angulos omnes net tridtûliobliqudngnii exomnibmttibm
pendiculo montk ddfignuiH illud inutfit^dre. Ureribm pemefiigdre. 4t
AUitudinemmontiimpoJitdmtfimodoAtutuitnk bdfispofiit Angulum dCKtumtrtdnguiireddnguliexbdfi ,&moldtert
eonputmlpertienemfupettorem ditcuiui tortu , beneji' inquirere. 40
eiopetuli pUnt efficere notdm, 99 Angulumetutum trienguO reQdagnIiex viroqÛterered-
Altitudinem montumetitiper quditdntem. 4S>4^b derecognirum. i^
AltituiUnemmontu i dutturruexeim verticeper dum fid- Angulum Ttdiltneu ddtu m tret equeles enguUs iiudere.tiS
ttones in bujld dliqud ere^dyVtltn dudbuifeneftru turrk, Anguldt mtitntH (ur dnguio refitxtonufit dqudiu. 200
qudrumvndfupTd dium extfidt,fdilduequibui(ignum Angulm obfirudtionk quk. 4J
diiquodm Hm\onteTtdmpppt,per quodrentem meti- Atgulm, quefilumcitm proximo quedreti Idt ereftctt, qnS-
tu Atque hmc diftdtuidm quoque d perpendiculo montu do offeret eftitudmem Solu,velfteUo, &
quendo comple-
rtttnrrutvfqueddjtgnumvtfumcopndfiere. 4f mentumelritudinu. 66
Altitudmemmentu dutturrk exeim vertice per quddrdu-
, A rebum quedreture Circuli per numeretfolfe efi. stt
tem metirufiimpUuo, ciumfifitt.jpdtinm dltquod e dhe- Arem ctrcubeddTcum fimtlcm elterim nrenit efi • vtebordd
Somenforunotumfitjeprtbendae, jt ddchordjm,&fOHtrd. tfi
Altttudmem per vntcdmftdtionemmetiriper quddrdutemt Ahui ddtorum gred. ec Min. quo pedo ex cireuio qtionu ope
qnditdodijldUtunotdeQ. 46 infirumentiperiium dbfimdentur. t
Altitudo pyrumidum , m qudt cerpord uguUru e centru re- Aree eitereperte lougiorif. tej
foluuntur t)S> &ftqq- Aree cdmpi,mtTd quem Ucm,velfihuexifidt. nj

Altitudinem propofitdmfinguUri quodem modo tuueftigdre, Aree cemphqudndo iu trienguU rtfilus M» potefi. ti2
77.&7S Arce cuculi eccuretior. tt6
Altttudmem propofitdmêiufq, diflontiom db Hulomen/oru, Arcdcircalicui trunguio redduguiofitequelu, ficundunt
md tum brpotenufddboculo ddfdfiigmm dltitudmu ex- Archimedem. tit
tenjdtvendriopequddrdtiftdbiluper vnudmftdttonemt Aree etrcuiiequeû ell redengulo compreben/ofitbfimidto-

ettomfifilumfdfiigtumreiereddcerudtur. 79 metrOtdrfimffrctrcMmftTentUcmuli. i7t
Altitudinem propofiesm > qudndo diftjntu db oculomenfiru Area anuii trtbm viu,ex cognitedumeiro, & etreumferen*
neque ddtd efi, neque tuuentd . neque e dtreclodltttudmu tid. itf
dud fidtionesfienpojimttperdudiftditonttmdliqudhd- A ree Conoidu Ifrperbolici i44
jU ertSdfdddeperquddrdtuminJdgdre. ?t Artd Conoidk pereboltci. 144
Altitudo qxdndo metorfit.qudm difientid, df qtundo dqud- AredcotporupUnkfupetfitiehm ctntenti (Sr ctrcdffihdrem
lu.&quendommor, 100 circumfcriptibslu.cmfiltdo redengulofit dquolu. its
Altttudmem Soli, v« ijUlU (Mtufitu per quodrotum obfit ue~ Artd corporum ommro nreeuLaium, qud. 143
rt. .66 Aree cumltbet portionkffioerd. 142
Aicitudtnem tierru dut diter im rei per bdculu inddgdre.94
,
Artdcuiufuufigurdpulcbfetnuentip. 113
Altitudinem turru vtlmontkex etmfummitdtepervnudm Aree cuimfibet n unguli ciu udengulofit iquelit’. t74
fiditonem ope quedroti fiebilu metiri » vmd tum dijldtuid Aree ddtd kUtpfis. 129
> figmuiHenlôntefifivJ^ddturremiVelmontkperpen- Aree ddtd pdrebold. ibiiL
dttulum. St Aree doliorum. t4S

AltttM/imcmturtk ex eim verticeper micem jlettonemper AredfigurdUnticuidrk. 127
qudirdntemmettrtyfidiJidHtufigmm Hortôntevtji rfi ArtefigurequedriUterdomninoirreguldiu. H2
'
quedibdfimtutrunotdfit. // Arufigureex veriuctrcuiorumfigmentu coegmentdtd, 127
AlntudmeM turru eut montie » ex eimfummitete per quo-
, AreafigurdTeguldtu , cuimUtmedvnitdi, quopedomni'
dretum dimetiri, quendo m pldnofummitdtu liori^nti nurur. H7
dqmdi/idutedudfidttoHts fieripoffimt,&figuttmdbquod Arte figure rtguldru,<ni reddugulo equeliifit. 17$
inHonîêcermtUT, St Aree figuro teguUrk , quo pedo ex dreodltermfigurofimo-
Altttudmem turru , velmontkexeim fummitete per duot
IkcogmtdeTUdtur. ii6
m bejle ehqud erecidfddM,inue(ltgdre per quo-

jidttonet Axeofigutd reguloTu, cuirTidHguleredegulofitdqUdlkJ73
dretum qududofmum eltquodm Hortante vtderipo- Areofigurerumregubertumo trtongulorfiiueddDodiSOgo-
.
teil- St num.qudndoldtm efivnitdt. 117
Altitudmem turru , eut diter i m rei, per Sotnum mueftigd- Atufiufii pjTdmidu, & conu 132
re. 94 Aredfiujhffiberd. I44
AUttudinumutoru portionemexmmtridititudme,&im- AriomcncuUverdmdiortm ex diometToirtuefiigdrt. t2f
Areum
n
I N D E X.
Aum cw(uB UTA mavrm i txmcmftrmu cmhulnt. Cdmpi xrtd.quundo in trunguU refolui non potefi. ttt
ti6 Otmpibntrdqumtdcm.oelfiludexiftdtyctred. uj
AruTtiâcTdiTtrA minnemêxdUmetrTcQigerc. ns CumpopTopofitofigurdmmchxrtdfimilemdefiribert. 112 ,
Artdm cireMli uta minor ewycx cncumfeuntumftrrt- 126 Centefim*, velmiBtJinu ptrtesin quduu re&dlmdquopd-
Artdfifffu EBtpfifimilitt arcmo dr/a^tm , inqmrfn. do cdputntuYyope infiriumenti pxrtium. 7
219 Cbordddbcmmurcmddtdi yndcumperpeudicuUri exme*
ArumuUiUtadfgrtrAlrftgulsTUqiuu ti2 dio tim punlio dd dreum eduli d t quot grodus velpolmot,
ArtdpdrdBdhgTdmmorim. m lumdTcm.qudm fimidUmetercopUdinny mutuire. 206

Artd fdTdOeUpipedorKmtPri/mdtimi&e^lmtlreTim* //• CtrcnlipulcberrimdpToprutdt. 209
Artdftrttonnmjphdroidit. I44 CircultquddrdturdmeJfepofitbiUm. ttp
ATUfjTdmtducmfiUd» Te&dnfftUfitdtiUdtk. >i 2 CkcuIiquddrdturdperUpppocrdtem Cbium fulfdeSl.1Sg.1t9

Aredf^rd»iidnm,(dr(o»9rnm. /i' ^trcult quddfdtUTd per ImtMCumpdno dfcriptd fdlfd eft.iSS
ArfdqUddfdtK lof Circuli qtudtdturd per numerosfteundu Arubes fdlft tfi.ih.
ArtdiiUddrtldtettTHmnonreiidnguhTtmu m Ctrcfdi quddrdtuTd per numtrit ex Alberto Durcrofdlfd ed*
Aredqttin.j^(orp9rnmrt£nUrmmqud. fSS'fSS tbid
ArtATTÂnguLfum. loj CircuCiqUddrdtutdper lineot. ibid.
Artd rtgwldtium fynrjrnm. H4 Circuli drcd tribm vik,ex cognitu dUmtnt, ^circumferen-
AredRlHmht&ômhidx. fH tid. !2S
ArtdftUtru tmnii, 127 Circuli ureddccuTdtitr. 126
Artd fmmrtnUyqudirdniuA^dMAfArtkt&c. uf Circuit urtdm rerd mdioremyexdidmetro tntufiigure. 123
Artd ftgmtHt$rnm circuli. 127 Circuli dreum veru minortmytx dumetro toBsgere. ibid.
Artdfig>nenmumjphtrt, Circuli urtdm vtrd rmnoremytxcircnmfaentid mferre. t26

Ared^hxrdVfTdmtHiT.exdidmetro circuli mdximi. ihtd. Circuit areum veru mdoruex cncumferentiu conctuderedb.
ArcdJpbtTd TCTd mdioTytx ttrcufcrenild mdxmichcuh.tbu CtrcuUuredCui trungulo redcagulofit dqudlu y fecundum
Arcd ^hrtd ttrd mmor.ex rircumfererid circuli mdximubi. Arcbimedk dodrinum. itS
Artdjphxrt Verd mdieTy exdwuctro circub mdximi. ibid. Circuli dUd dqudln efi redxngulo comprebenfifubfemdU-
ATtdff^bdTtdqujlurJljQhdo reUangato comfrtbenfofubd- metro.&fimijftctrcumferentuctrcuiu 176
mldumftt9^ îttttd pdrte fiperficui conutXd.ib.&ftq. CkfuUdtmenfioex Archimede. tit
Artd j^hdUTt^fupnfii ut ttufum conuext, >37*239 CmnUdidmeter quum priportiontm bdbeut ddptrtpherium
Artdydfohditd» filltru JpHdtt. 142 fecundum Archimedem. tio
Audyttlfchittddhtmififibdrij. ib:d. Cncultdidmttermnumotuyexdutoetrcu: i2g
Artd^hdToidk. 144 Circulididmeter exddtdpertpberid, &peripberid cx ddtd

Arcdtrdfixjj nuUdhdhentuidttrdfdTdUiU, 112 diumetrodCCUTdtior. tz6
A'td trdft^ bdbtntu dut UttTd pdTdUtlA tu CircubdumetTumterd nudorem y ex dutu erreumferentu
Artdiridngultntm, tOj.ioT inddgdre. 124
ArC4 frungult reilduguri. top ChculidtdtketruyeTdminorem efc ddtd periphcrUmuefli.
ATCdtridHffLi rtSidnguU, tx?n$ Utert cnCA ctugtdumrt- gdTt: tbid
Qum,^ dngult dcutt. uo Circuli didmeter dulidinsSf. gignit numtrum mniorem cir^
Arc4 tridnguh rciljnguli,tx vn» Idttrt ctrcd dugulum rtdu» circumferentid. ^

122
(y Idttre quod redo ungulo opponitur. tbid. Circnfi peripberidydc didmeter, ex eim urtd. 12$
Artd truutguli rcHdr.guItytx Idttrt » quodrt3t dtigult oppo- Ctrcultperipherid ex ddtd dutmetro» & didmeter ex ddU
uttur,tjrvno.tngulodcutt. ibid. peripherid dccur ditor. iz6
ArcdtrtdMguUlftficlu, 109 Ctrcnltperipberid quem proportionem hdbtdt dddumttru,
ArtdnidUgMlidquildttri, ibid. fitundum Archimedem. tzo
Artd trtdnguiiobbqunnguUt txduobm Uttribm, ungulo Ctriuh pertphaid dtnifii ptrs^. fdcit mtmcTum minorem
dbipfiicomprtbtnfo. tu dumetro. . I22
Artd rridnguUubltquituguliyexonoUtcrttdC duob^nsgubtuu Circuli pcripheriSvtrd mdmtycxddtd dumetro reperire.123
AUdVdfistxcdiutu ts3 CtrtnJt pertphtridverd minore, ex ddtd dumetro elicere, ibi»

AruudinuyVtlbdCuli btntficio difidntidtn propofitdmttm.72 Circnltpdrtt clldMUydtcimufixu» &c. reUdngulnm confit-
Aficn/iim dcchutm mdiuk dloco mtnfotitvfqjdibdftmdl- tuere lfipeTtmetmm,&dqudU. IS6
titudii.itmontt impofitdyttidtn nonvifitUt viutcumip/d CtrculifeQoru urtd. 127

ultiiudintt qudndomtufor m dfcenfu montu confifiit, Circulofignrdmreliitmeumuqudlemy&dlterifimilemcd-
fropevcTMm,bt9ffi(toquddrdntntfii.trtcegmtum. 6t ftttuere. 294
•B. » Circulo ddto quddrdtim uqtuU conftituere. I93
Circuli quddrdtum dqudU quo pdclofdcile exbibiUtnr ex
B A ruit btntficio Sfiontidm inter pedet men/orit,&fignu
diquod in pUno Hori^niit mtttruqumdo txtrtmm
termtuusdifidUtidTtdmpttefi. ps
pTcptiufigurd.
Circulorum peripherid 'mterfefiuntyVt diumexri.
ibid.
124. 197
'BdCuU btntficio turrim Aut dUatut rtiAltaudme metiri 94 Circulorum duorum , vtlfigurumm fimtlium proporito , ex
BdcuUtdnt urundmk beneficio dift^m propofitdmettu.72^ ddtu didmetrit cmrtmferentikueyrtlduobm Uttribm bo-
Adfcm trunguli rcdungiit ex vnoUterti &
mt dngulo dcu~ mologk, t2t
toatutJhgdTt. 39 Chct-Urndijmetri inter fi funt.Vtcrrcnmferentid. 124.197

VjJemtrka^nUreddngulitxvtrequeUterepcrfirutdru 40 ChcnlumquddrdtoequMlemdffinbere. 194
Bdfit quddrdtricutfemidimeterquAdumUi qudirdnt & Ctrculumy velfi ^dm pUnum rechlinedm , in dutd propor -
fiat (ontauuproptrttoiuUt. tpi ionedog.reulminuere. 164

C Circulum cudbet fignrdrtSimeduqudle dtferibere. t94
Ampdito dfcriptd circuli quddrcUurd per lintcufdlfd Cmutnm per triu puntid drfinbere , mnentk^ ninnrum dlrjs
ts$ pur.cluyptrqug tTdn/iredtbet. 202
tfi.
Cdmpi,dg>uiitdat vrbkifel rtgionkfitum ht pUnt deferibe, CncuUm plurtbm erreulu quorum didmetri, vel dreumfe-
,
TU 99 , V 3 rentu
'
I N D E X.
tmuddufmtttqtulm: It fgurum fimtlem fluribmt Cuborumgentrdtio. '
tzf
jigurujmtbbtu quurum UterM bm9log4 idid/int, d- Cubum cylsndro.prifrudtuconoidcppmiii iqudlem con*
qMdiem dtfmbeu» ut firuere. zid
* CkcMlmdiqUddrdtumdidMttrifrofrtiQfumbdbitt qtum Cubum tUtd fphurddqudkm: Etjphdrdm ddtocubotqud-
iiM i4.pr9ximt,ficundfim Anhmtdtm. tzj Umescere. tbuktru
CircuimddquddrdtummcMmftTedtU mditremfrpfdfttt^ Cubtmddtum, dUt pdrdUcleptpeduM i» ddtdm propottio-
nem bdbtt,qudm ?• di St, nuMum wtiqndm 7i-di tqz. nem fecdre. zrt
trj Cubumduobmidutplseribmcubudqudlemconjhuiro. zi?
Ctrcttlm omwbmfigurk reliiluttn reguUrihm jibt ifdftru Cubum mmorem ex mutori dendkerereftduumquemcuhum
metru nutor tft 174 conuertere. * ibidem,
Chculm tmnmm figurdtum teSiilmednm Jibi tfoprrme- cubum peroSelepipedo rtOdugnlo oqudlem conjhutrt. zi6
trdtumindximmtfi. iSz Cubumfoltdu quotbbet dqruUm confittuere. zip
Ctrcnlm diquddrdtumSdmmimAmem prtportiinem bd- Cubmêrunm medidrumproportiondlium inter iuM te-
b(tqudmzzs.ddzt4.mii$9remvfr«,qudm ii.dii4- iZ4 {IdSidquelu eft pdrdUtUpipedo/ub quddrdto extrenu pro-
Ctnumfertntid draUt dddum<tnmpr9p9rtt9duindH9rt pe medium dffiimptdf^ dlteru extremu comprehenfo. i6s
qud. iz6 Cubm dumetnjphdrdddjpbdrd»mdiorem proportionem kd*
C9mpmdium pulchrum in Irngirudmibm mttUnduperqud bt, qudm zt. dd n. minore veroi quum dzbudzzp. ijf
dritumfidbiU. 70 Cubus crreunferentid mdximictrcuUm ^bordod j^borumy
C9»{h9td(9s tintd defer iptiQ , dufjj dud prrprietdtts mjignes nidiorem proportionem bdbet ,
qudmzptj74. dd 304$.
i6z mmorem dutem. quum Zf04. dd 49* 13$
€9101 &nlmdrifuperfcies conuexd. 146 Cylindri, & comfuperficies conuexd. 146
C9H9Kdfiiptrficmpr9portt9ddfndmbdfem, ibtd. Cylmdncd fuperfiem, demptu bdfibm. 'tbtdem.
Cdnotdulfypnbeltdfoliiitde, i4t Cylindrorum, prifmdtttrn, dC pdTdOelepipedomm eau. S30

C9n9tC^tindr9,pn/mdtt,dC fjr*midx cubi tqudie egiceu,zi6 Cyhndro.dutprtfmdti equdlem tonum, rei pyrdJmdemfuk
C9n9,vel pjfrsmidi dqudlem tjflmdrum . dut prtfmd fub edde edJemdlritudmei Ef vicifitm cono, rcl pyrumidi uqud-
edmudme:Et cZttd cjlmdroivelprtfmdti dqudiem c onum km cylmdru, dut prtfmd emfde oltitudam conpitMtre.zts
dut pyrdmiiem fub tddem dltuudtne eunfinuere^ zis CyUuito,pTifmdti,cono,dcpyrdimdi cubum dqudlmconfti-
C9U9id» pdfdbdluifoltdttdt, S4 4- tuere. ztS
Cunorum, dc pjrdmiium drtd. t$t Cylmdt um idtdJpbdrn confiituen dqudJem. ibidt
Ctnfirucltdtûld Gnomonice fdciBmd,eiufjjVfm.' 66 Cyltndrmn,di prtpudmpyrdnudem,&connm:Jrmconam,

CottjhuRio vfm tdbeQd prj miêtUi fetundu. & ibtd» dc pyrumidem in cylauintm,VilprtfmddqudUtrMnfmn-
Confiruiito & vfmtdbuUpro minutn.&ftc^cognofcendit ex tdte. zif
quddfdnte. 14 Cylindrum , dut prtfmd ddttsm m proportmm ddtum di-
Confhucitoquddrdutk di mm.^fec.cegnofcendd. n utine. iiS
ConfiruRioquddrdti Geomtttus. 64 Cylmdrumt conum, pri/md,dcpyrdmidemmpdrdietepipo-
C9njhuUt9pinn4cidiorumprorddi9vifMdli. n dumreddngulnmdqudUddtddititudmk , felbdjiscom-
Confirulhe reguU loco fib cum perpendiculo. ibid. mutdre. ztd
Coufruilio mfirumtnupdTttum, s-9 Cylindrum,prifmd,conum, dc pyrumidem cmufcunfj dltun-
CouumyU pjrdmtdem mijrliftdrum,&prifmd:Uem prifiud, dtnu, mdqudUmfubidtdqudlibet dliddkundm,&fio-
dr ejUttirum in conumtJk ppromidem trdufmutjre. ztj pTd bdfem quotcun^j dttguiorum t onuertau 213
CoHumt cylindrum 1 prtfmd t dCppdmUemmtqvdlemfub Cyhndrumpnfmdtt, & conum pyrumidi dqudlemxttrkif-
idtd dltuuimct & fuprd bdfm quotuu dtigulotum rtuo fim prtfmd cyltndro uquuk , c^pyrumtiom cono oquulem
Cdrt. tbtd. conjhuae. ibid,
Conum 1 cyUnirum prtfmd dC pyramidem in perdUelepipt-

,
Cyhtdrum, prifmu, conum > &pyrdmtdem in puruUeUpipo-
dum dqudU idtd Mtttudmu ulbdjucommutdfc. tbtd. dumfuprd bdfem quuirutum conuertere. ibid.
Connmdeadjphd d ott{l‘tuere oquMem. ^

Z17 D.
Conum pyrdmtp,(riyUudrumpiJmdtt dqUdJem:Ac vieifim
pyromidm sono dqudUm,& prtfmd cjltndto dqudk con •
jhsuert. zts
D Ecimu pdJtes miUefimorum , quo puelo fumuntur, et-
tdmfimfirumentum p*rtmm dtmfum fit
duntdxur.
m loo purtee
p
Conum» pprduudemiprifmd&cylmdrum mporuBelepipo- Dtermd,rel centefimu portes quot cunque, quo poQo ex qu4^
dum fuprd bdfem quddrdtdm conuertere. ibid. uu porre redo m portes oquolts dimjoper sirciuum ou/e-
CorporireguUrtJIthdrdmdqudiemexbtbere. Z17 rontur.
Cotporumqmnq^rtgutdrium fupaficiesconuext. tjp Declmotionem euimlibet pxroUeU iu diomttro Afiro!oJrq,por
Corporum qusmjj reguldrtum dUd qud. iSS->SS infifumentum pornum :nueqfre. p
Corporum omnino irreguUrium eotd. 14/ Dumtter ctrculi,ocpertpberto,examoTe4. tzt
CorpmreguUrcquoduuddtocubo dqudle confituere, S17 Dtometer ctrcuii in msmeruxx doto orcu. ibtd.
Corpm pUnu fuperfUubut contentum.&ctrcd /pherum cir- Diometrictrenlidd etreumferentium proportio uecMrotior,
sumfcripubtUiCUtfoUdorecldnguloptdqudU. itj quo. u4
Cubtcdm 1& quddrdtdm rddtem numetu non quddrdtu,
tu Dumtter ehcnli duUdins^focitnumetnm moioremar,
& non cubu per Imest Geoutettut mtumrt. 173 (umferenttd. tzt
Cubicdrddtcuextrddro. r6t DumeirumetreuU vero motorem, ex doto ctreumfnentin
Cubtcd & qtudrdtd rddicu extTdHio. i6t mdogort. 124
Cubud (irquddrdtd rdduts extraiho tx idtd minutid. 170 Dumetrurnchculiverd mmorem, ex dutueireumferentid
Cubodô corpm reguUrequodcun^dquMletonfittuar. zt/ tnuejbgore. tzp
Cuboddto pdrdUelepipedumrcddugulumfub ddtddltttuds- Diometer eircuB quumproportionem hobeot ddpcripbtrwm
ne»V9 lfuprdddtdmbdfem,dqudUconfiituere. zi6 fecundum Archimedem. 120
CubotumdiffrrentuquopdQoreperwuuT. zzp Dumeter emuhexddtdpenpberid, &peripher'tdmoteidXn
Cuborumi&quddrdtorumtJ/uUffq^ddrddiftm.iooo, zzt dutmetrodcsurutior. tzd
I N D E X.
cirdiUrm tnttrfefmtyft nrcmHf€Teti4.n4* m DiJItuUm mflMtfnimJhaunii m HitmflMtftBm
VtffntntU cuUrum j w referirntur, u? per quedretum metiri, quundemtim extreme aeBeeH
DifftnntUqMddrdtrMm. iîd. dltitude dliqud papenduuUru, etidmji mjimum eim ex.
Vtfftrmufidiunum ^muL 4S eremum nen cernetur. 73

Dijfiadidt tit txtTdUttnibm rddicum qudfitt & qrnfdH^ Dijbdntidmmtaduemenuum, dutturriumedcumms,per
fkfattnr. fimplici/tmumquedddmmjlrumentum repant. 96
Diminfi$na qm wt$ddJin* numeTtrnmfMffiatnintpMt, Diftdietidm in plene Huiiêntit inta menfaem,&JigiutM
4 S^t.S 0 SI-,
qu$duu,b^fi(i$NermdddinMeKire. 95
Dmenf$ dUit$tâi qa§pd3d jidt »
rmhd
fint reduÛtiu Difldutiem intaduefignemplent, cui eltitnde inJiJHt,fi ee
nrfddd uQdM,q»4Hddmvnd]i4tmtrmbrd rtSd,& diJlentidbdireBemenJiruidcedt, &vtrumqueeimex'
vtrfdmdlicrdfttdtMr. ?t iremnm cerni pe/ft, ex dltttudinii fejligte, ettemjidlti.
difidtuurtim ndtm midfmt h qiudrdtdjld- ude fitmenjirufleture, paquedretu cemprehedae. t4
^dCftniuld* 73 Diftdutiem in pUne Huizjenru,que nenfit Vdldemegndtfd-
J>mnftddijidnt'u qn$ mtitfidtjine TtiM^lentvmhTdrnm ciUtme quedem mede dtmairi. 93
ft^drum di vtrfdiiqudnidin vtidq^fiduofu Um vmhrd Difientiem inta pedet menfitm, &
fignum eliqueiin plene
ftddficdtur. 74 Heriz.entit benefiite bdcnlimetm, qudndeextremmteT^
Dmtnff dtftduttd qu$ mddd fidtfint redu^linevmhd rtdd minudiftentienderipetell. 93
ddfeffdm.qudni9mtndfidimt rmkduSd &mdUe- Difientiem inta due figne, velpunBe in queltba pleno fiue
rdntfdftcdtttr. 7S ftHe di Hai^ntem , fine mtUndte, per quddratum
TjmtnfidivcuUtxArchimeit.ut (to metiri. tt
T^ttdpdrttd intrd (jUddrdtufidifUqudpdRo reperidtxr, DifientUmpavnicem fidtienem metiri pa quuiruntem,
S>iJl4Xtum di •(«/• vtlptit mmfirit dd qtibduit funlium in quendo elxitude neu eH.
|
Um:{M€ mtdtum.fer vwcdmJ{dtitHem,ftrquddrdH- DifidnUdm,qudndomenfer intneeim extreme,veliB dliqud

temmitiri. S3 dltitudme neu ddplenum, in que ell dtflentie, papendi.
Vl^dMtidm dC( litum muttit i Im mmforli rfqucdd bdftm CkldTtextfier.s eliaum extremum vtdae pettB,perqHd~
dUiiudmu m9ntiimpdfttd,tsidm tu» fifim,md cumipfd drentemmani. 34
dUuMditu,qudndi mtufirt» dfifnfummit (onfifitftfTd- Delmum cepecitee. p7
fefaumefiurt (d^mtdntbmtfiiuqiiddrdtitif. 6i £.
lMpfis centro dete in linee exit, vne eum duehm punQie

îfidMidmduittummdHtu d h(9nunjhuyfi{utddbdfm
gititkdink mutti im^Jitd,etidm xui vi/im,tttd (um ipft
gltitudmt,qu4nd4 menfw m dftenfu mmu cuififxt.ptd-
E lMipfis,vtrumqjdxit vtriufque extremum repahe. 209.
iUtpfit ddU eree. 129
feruMm.Untfcioqiudtdtiefctrtcognitdm. 91 tHipJifimitefigurZ, que eudte tbcunt, cireine defiribae.2ip
Dijidiuidm d fummttdtt tunity vel miai vfq^ ddfignum dU • Exemen extreclienn redtcum. Ut
qtudm Henûitt fefitum , Uttt dd lUuddcteJfm nutfd- Extrebae redtcem cutufuugenau ex dete numae. t66
UdStptt quddrdttim mure , vbitunq^ menfir exifidt. St P.
Difiutitdm borântdUm tnter turrim dUqudm, &dltud inuentieUnee reSd cuiuit circumfaentid equelie,
quddûmjsgmm^ exturrtper dvdtfidsunts infdfiigid Ir exprepridfigutd. 193
Fdcslu inueutie quedr eti circule equelk
fAddi, vel tn dudbmfentftru, quurum vtu diperptnduu- ihid.
lumjitfub dhdt qiuHdd^dtiitmniter iHdtJfenefirdt ne- Figure regnleru circule cncumfmpu mmaem embUum
tum tlhetUmJi tdtim tunudltitude ignetdftt , per qud- bdbet,quemcmulm, 193.196
druttem dtmetin.Atq^bitu obiter dltuudmem tmufd- Figure numa i,exqnt redix extrebitnr , que mede pa ptn.
tefdcere- SS Befignentur. 166

^
iiifiintum db $cnl$,velpede menforit ( vhuunêxiftdt) dd Figure reBilineecuUibet circulum equelem dtfiribae. 194
quedku pundum iu dliqud dltttudine % vel etunt in Hui-" Ftgute reguUriseree, cui triengule reilengtUefitequelu,
^te nudtum per quddrdtum exquirere 1 per vnicdm •73
etumjl^teuem. Id. St Figttre reguldrie aee,cui reSengulo equelitfit. 174
Vifdittum inur du» punUd in quolibet plene eleuate, fue Figurem EBipfifim!lem,quemenetem dicunt, drchtedejcrk
illud d i UerixjentemJit re&umt fiue inclmdtum per que- bae. 2it
drensem metui. 53 Figurem uBilmeem cireui9 equelem,&eltmfimileme$n-
Dtfidntidm m pUne.Jiue deetfAUk ee (it^ fine iudCteJîbUu, fiuuae. \
i94
per du4tJldtieutt in eodem pUne feiids per quedrentem Figurem rellilmeem in qnttun patet eqnMes pa reUem
,
tempenduSumy qnem flebilem metn/y quende eim ex- m detereHepaelltUmdiJhibuae. [ 137

treme ereild elldlntude dliqueperpeuduuletii , ettemfi Ftguremfobdem quemcumq^ ex tit, de quibm ficBd. in Ste-
injimnm eitu extremum non (anetur. Atque hun eltuu- reemeaie egit eugae relminuae in deupreperttene.164
dtnemqueqneipfemeluae. 47.49 Figurem reSiUneemexdete enguh , velpunclum m letat,
Ttiflenuem e befefurru ddjignumfrepefitummHUt:.entti f» qnetuu patet equelet perttri. 134'
exfummttdteturru, vetexeliqueemfenefire, paque- Figurem ptenem reBtbueem , vel (irculum , mdaepreper-

dretumcegnefcere. tj tiene eugae. vel mrnuae. 164
JiiJldUtumdbHuteyVtlpedemtnfuu ei queduit punSum Figurem fimilm pluribut figunt fimilibm, quaumletad
mdUquddUitudinenetdtumypa dudtfidtunei in plene bemeloge detefint equelem. 1 1 ( tr culum plurtbm ctrculn
fdSdttpaqudirdntemmettri 52 quaam diemeai, arcumfaentieue detefint, equeleid
Vijlentum interJignum quedpiem in Hm7^ttpefitumy& defcribae. 12S
fummUdStmturrityVelmundlutum, Ucet ed ipfum Ji- Figurau duaum Jimilium,ent circntaumpreparinex de-

gnumdtctffmnenpdtedtypaquddrdMtemceliigae. fd tu duobm laatbm belnelegu , vel dtemenit , .ircumfe-
Dtjldntidmmterte, &
fignumquedeunquein pUnellni- rentiitue. ibtd,
^Htu pefitum.pa quedretum pautjhgdre. 71.72 Figurerum ifepermeaerum leta* numae equelie haben-
tSiJlMium m llutênte inta menferem,&Jignum eltquod &
tmm,mexime eqmlaaeefl,& equiengule. tSo
vtfumtpajimpUeifmnmquedddm mjlmmentumuide- Figuterumregulamm Ifepaimetraum meter ell ite, que

lau fi V s plnrtt
fbtrtt($iitmtMpdufUir*MiUt04*
INDE X.
tmputixlMm
17$ iMdcttfiklem afidmUm ftt
Tt&iUmk Ttinigtibm draUm^ ififtnmtttdftmt, fum fidhiim metiri , quund* m eim extreme erelte efi
MMtteQ, tSt dbitude perpendutUent,etidmJi infimum eim extremum
TiUm ftTftndin6 ficum vmhrm rt&m fdtti MtipdMm mnferudtxr* Atf^himdUttndtnemqnefgipfimebureM
cmfUmentt disitndidm.fudm 'rtr$ mbrdm 4S‘4$
gdlMmc$»fiumtiffim*ltuudmu, Inddenttddnguimtttrdnfuterefiexmuftdqudlk* lo»
Infirumentd menfierdndt rdtid 4*
r*. 116 Jnjhxmenti > qu^ Itdtit Sqiuird ^pfd £citMr,edi^hwBm
Trsdtdnm inter dum medutfsdik imuutm iM. &ffm. tee
fnfiimdrmeriiregiiUrkfiUJitm. ij§ Inftnmentumpdrtkmqnid» &qndpd£leemjh9dt9r, S
frnjfif^4midmt& cnidred» is* Infintmen tum purttum que pdUe dlaer cenfiuMdtnr» m
fmJbffbdTdfitidttm* . 1^4 InftmmentumprelArdttmbmdptifitmnm. tee
lnteru4&um,ddciumextremA decedere nen Ueedt , dumme*

d» M eppdridnt & ipfim interndinm predndnm ddft~
det m^firit pertm^dt»ex dititndme dliqud nefd tfer^*
G SnturdJuummmamrd,
Gentfdtidenhenm.
CcnerdntÛMdrMtentm.
tH
s »7
Hid.
druntemmetiri.
Inter nudum i dtrede
S4
menferu pefitxm emm ttrumu extre-
mumtreldUernmnendppdredt» nifimenferddmxtrdm%
CeeddfidtdtGcmetrufmi^ 147 felfiniftrem dcceddt,perquddrdntem cemprehendere.sd
Geemtrut&GedUfidqtad. ihid» InterudUumm Heri^te inter tnrrim uHquumt uBud &
Ge$mtmafnddrdti(»nfirnffm fj qnedpum lignum ex tum per dum ftemnei in fufii^
,
CnemonUdidhuld. $t fd£idt,xtlm dudhufenejhu , quurum mufit diperftn^

Cmmtmc4t»kuUfdci9imdC9nfir*Bi»,nm^^. 64 SeniumfubdlU , qnundefietinminter Om fentfirm n$-'
Cn»m»n,fe*Umiiu4drdnmtdi 0 Ucefrefrtmdleefl^^ tnm efiîumfi tetim turrn dUirnde ignetdfit,perqn4^
terrmhdmrfGtm.deverfim. 6j drdntemdimet 'm.Atq^hmehiterdlntndmem tmritpd^
QrndmdcMtn, mtUttdrcMqim tentineatm, fertnjhm- teficere^ Sf
mentum pnrttMmttgmfiere. S InterudlinmmHerilllmte, tntermenfiremt t^figmmeB^
Crddm,o( vf môihbet.ifuofd&eexcireMUpume, qned9ifian,perfimpBafimm queddum infintmenttm
firmmti^4rttim,4tfimdnmnr, i mddgere. pd
InterneUnn m plune Heril^n inter menfiremt &figmmd
K. qneduu hentfiae N#rnu dimnemre.
. 94
InterudBmtnter duepmUldin qmlket plene elendte,fin$
H tmfikerifcemutfafuferficittk
Kemififm^fiUditM. t4g
heftdgm Utmnen re&e 4 CnreU iidrUmUl^teDnrerut
t4$ tdudddHen^êmfit rtQum fine tncbndtumt fer que»
drottem metcru SS
Interuddkm inter duefignd, vetpnuSdinqmDeetftdnefint
TruMCtfiurhifdttinumrL h» rtQe di Ihritenttmfine mlmute * fer quddrdtnm me~
BjftrMuiCcnmdkfilubtdf. t4S ttri. dd
hjfetennfi tmentieper qnddruntem. 4S^7-49>& St» lMtenuinm,qudndemenfirmtmeerm extreme» felind&^
quddltitudme netd ^pUnnm, m que 'mtemeinme^t
I. perpendicnleriexfiens dUernmextremnmfiderepeteff»
ferquuirdutemmethl 54
nnmtrus quemtihet enhm nmfmntes amemre. Interuedum trdnfimfum 'mUeti![i)nte , enim vtrtanqêx-.
trmumvuieripetelftperquddfdtummetirK 9$
ImfrrMtdfdnquepd^te ex ddtd U&d difcmd4txr,ftr'm^ Intenudummerfeies menferu.drfignum dliqueim plene
firnmtwumûnm. $ Uerixjmtu.benefimbunUmetithquenieextremm ttt^
iMMctfiibtlemdltttkdmemt cnmhdliinenTidedtxr , &ud mmmmieiuddirtdfrifettn. f/

qudmpernulumfiutiumfcnndMmreSdm bnumdta- Iftetuainm trenfuafum in lier^ntet cuimvtuiwiqjtf
derefftt mtnfiu *m recedere , vt duefidtienes fieri pef- tremum mJpuipettR.per qnddrantemifitereneum. jf
fint/tdfilum 4ddtxtrdm,fintfir4 mne ddlecum» bqu$ lefiphutScdliger perperum A cbemeiemde Dimenfianttlr’-
em bdfacemdtur.perqiudrdtum expier ure. Sq culi reprehendit. Hf
Inecrefiilhlem nlntud^reem > cum bdfit nen videutur , ^ di Irregulurium emntne cerperum ertd. t45
qudmpernu8umfi*tium/uundum bneumrtSdtn dcce^ ifipaimetrufiguTd qnd,& truitdtio de en iuJHtnfd. I74
dtrtfpef.rnmût recedere rt dnufiutienetfieri pefitnttfid îpenmetrdfnttfiguurnmrejûUnum nuterefiiUd, qns

fikmdddextTdmtfimfirdmueedlefumt bquetmhjit plura centinet ju.gul$i plnrune Uterd. >7d
dffdredttferquddTdntmexpterdre. j6 Ifeperimttrdtnm figururum Uterd numere hubentium d*
UdCCffit^lm dlmuimem , qudnde difiumiddUce menfieu qndlU*muxtmd &
uqntldterd eBt& equUnguU. tte
di befiru dlmudtnu tgneu iff,per duMfiutienet m pUne ifiperhhetrerum tuuAgulernm eundem hubtntinm bufim»'
fdSdCtperquddrdntemdmettri, Atquelxtu difidmisn
'
mdimeHiBud,qn$ddMeUterdbêtuqu46d. I 77
qoeqjipfiimtrme, etUmJiextrewm eim terminmnen ififielntridugultdreu. lep
eemstur* 46 Ififiebu dnetruguUfinu&u bufixm inuqud&um »fimul me-*
iMdCff/ibilem dltttndinem, qudxde neq,difidntid u leceme- qns
ieru fient dnebui Jpfielibm fimnl/uprdeufiUm bufit,
bdfim neu efltuefj 'tdtuQe ipfim dudfidtie^
fitit di eint qmdem interfifint difiimiliu ,prwibm rerd tfitperime-
^mplenefieripefutr tueqjdemquehdjb dppxret , per trdthubedntquequdtuer UterdtHtetfiedqudUu. iTp
qMedr*ntemntum reddere. Atq^buutiiteripfemquff Jfifieltbm duebm ttungulu dutu , querum bufitmuquules
difiuntun elicere. $7 fint»&du 0 Uterd vmm duebm ulterim dquediut/uper etfi
Vuucfilniem dUctndn,tm hemtfim fitcnUptdJUtVndcum dembdfibmine trimûU ififitbd fimiUd» ^prietthm
Ptcuh diftjutid um
i btfc.etidmnenvifh qmm d Cdtx- fimulfnmptn ifiperimetrd cenjiunere. i 7t
xmedtxuudmkcefftefiere* pi
Ute-
I N D E X.
L foddraxm iigulciti. dduAa mnm Mfw tctidni
aii» ibu <f iogiiC a tirtU Uim, & lKtaAUj,ilitdmia/iriidmdmtiin: dimtdtdddtx-
L Mrnpihi/ImMpilii.miiimTi.
.
jMirittUmfuiiiUtiTimJutrifmt qiiattljtm. ici

41 tnm.nlfimfirdmfa Satam fafndualaemddlaim
dSâimaifdfiiimiaftritx fairtrmmj^txitimamdf
Uttn tria^ cbSquAgiUfiimnu ifttfaduuUnft. fata. 3I
StitxiuiimimUttTihitiimfttti. 41 liaum uatm, gundi miafir iamtm txirtau, rrlim t-
Uttnm pifnmMutiiiumMS»Uii*afiuitTU»iiilif4- BAadtUitadraiaadddfUram,mii*defilmtd,ftrfia~
tifditri. 39 dualai txtfiat tlimm ixtrtmam ndni faifi, ftr
Utm fpn* miiUrii, imfiSt ixiim au dtfnbaianr. ^Mtdrdntmmani. , 34
117 Imttm riBoa tnafiurfim ia Hiri!^mi,(aim mammgii
lamfijuuTigiUrifafiOiixfimUIUmitrc eonbtit- txirtmaiaridtrifitillifaqtddrdatimmnai tf
ttmjcTtftittfiiîaia. iis UtumriBoa traa/ur/dmiallmîi, tmm vtramqud
IMmfiljinifrififisi qtufiStmdMimnttftrmJhii- ixtrtmamiaJfiittfdUB.faqaddrdMtmaadifiune. 3$
mtnumf/niummiumttur. $ liaiaxaiqiaiaddm, &dxgilaammtthdaitdmauafit-
VamûiutTUiiaiiuli cmmjimi- raimimddauriiadtmrfi. iii
dumlirifthfiiqiuAriitTuii. ifi Uagtadnum trtafatrftmta Hai!lMte,niimnnmf,rx-

UtmtTW^Ttamgiibiithfi, &iltmtnaipiltrim trimam rapti faiil,firqaddrdmtmaitdmrfcm. 33
tnifniiK.niiimifiiire. 39 Uagiadiaimtrdia dd Hirtj^taiem auSaad.anmfati»
jMmnuKpilirtaagHU,i*hfi.&‘ltaicipiifim.H.d. /afaiaitaram caipaaa,radamaigtk) iatltaoid-
lamtnagiib atUtnUtm &diiTurm- iainfiri ,
aii,diftdatithfii &
tltitaduaffflijq fafra
jalnaaitntri. <i'/ ttn.i(rattm.faqaddratm mniri, u»
lUmttii»pbiHii]iu»pili txiulmUlmbm, &mgik iMgtatmm tiBt i diuBt mea/iriiftfildtaim nnrmqmd
tHpfittm/nbafiuiifiTi. 4’ airimam iit ibnam aatdffata, aifi dddixtraa.rH
litmttUiipiUMqiuiipbaiMmTilifA Utirihm, & fiaiftrtm acida mtaf», fir qoddrium inafribtadi-
Amtm^mhifiiiiMiMtddAifitn. iHd. tt. 3d
jjttmniaifdtMMiiiMpibaiiuimtattihiB , &agnU Uapradiatm rmht di dbitadmi, Stit bKiati,qiddift4.
fmnnmtfffiii, (fimiduufiitjftdn aididmi MattUiindiefiitgaut,ifiqatdrttiddtfi/ti fA
Ituri ddtt iffifili I jiuiUt dau uxtlm uulm iH)ix. LdaxitaAmtmSatduBd,qadadimiafir ia rai limtxrrt*
forirt. 43 md,nliaaiiiadiaidS^daat, qat fcrftadtnlaafil
UnmuUrkfifionnA. ii 7 iatiixirtmiddfUaaahmqadlmttian,ixfitrutSt..
litnriJpdtiumtemiiufiuU, fnirutnA^dr. autt- ramtxirmaat ndiri faiB,fir qnadrtaim timfti-
um^l*ht,HmZi>ui*9imliJl4iarjftm. lei Imdai. 34
linu T1S4 iiilt m funit finn iîuUi .ûmifmiAi La^tadiatm ia Hai:î iatir lanim tSqaaa , tg tUad
fgriii afutiidlufiSi (utmumixr , fi apimmi qaidfumfigam, cx torri fa dxmfiaiaat m ftfiig»
fatm ugufttrt. t fdaa,nha dodtmfcaifim qitram ndfitfaidSdii
Hxu uOd n futnir fatu ifulitlUfd, fmr dtcimt, 9il faftaiicaiam, qodadtâiomaair ita fiatfiraa*-
imtrfimi , &(.mrpumifirmMU immfmuurttOH- tam tB,nUmfi tnm tai a tlttiadi tgatdfit .faqart*
s*iti firiiriiaim ArfribnArri. 34 dtantm dimitiri. Aiq,hiac thin iliuadiaim torta fd-
lixufiifffimi-afilidd.fntiitidmnfiireittiir. n3 ttfant. 33
HmdtraifddimmfitHtmuAauiiiiufiiit. 43 LiagiadiaimiaHnid.ioittxltalimfaqaddratmtatti-
tw du.tdd riad,&dltttd mfitxd, luuurrn. ti.qtuaddmiafa m rai tmtxtiimi txifitat tltirom
lajtâim infimum fndiudiitiir, &jimftt mdgn nd ridirtaiafUtS, frcflttiaamtmdSqitmiatiritSom
didUtrdMdCdddt. 1(3 rOiqai dbaadt ia’frHafia ttt,fidfrlim dd dextram,
Imdm^nddrdtricimdifirilim. ilf nl fimfirdm firSaidmftrfiaditniaemtiitdatfUta
Lnudm teadmyddimm ixtumd dtadmmxSndt, dxm. tdUioariqaidhtrtmtxtjimimdffata. 14
middrddffdtidxt , &if/dliiudread fndidlj ddpidti LiapmiiaemiaHatl^ntei dirtBimtafiro laeartmâ
mtnf«ii9<itixtdl > ixdilitxdniddCifXdiutd, ftifiu- qaddrdltmtrgat/cirt,ddtaimexeritadatq,iitidiTtS~
Arduum mniri. 34 cta,atq,ilndmeafirotdm dotutoi, adf^rUddfiidl-
lixtdm riBdmm Hdri^xti hutrtxTTim dB^xdm, &
dluU tnadd-. doromrdtdddtxtrdm , nlfimpao fa Satam
fmdfum figam, ix turri ftr dxdifidtuxn mfdfiigid faftnitaUrtmidtdtamtSqatmtTi ffio auafa, tx

fdBdi , nl.n dxdim ftrufirk fiurxm nd dd ftrpmdi- qaivtromq^txtremomtffatd:. 33
ixlxm fitfiiidlidiqiuxddJfidiitmixrtriAMfaupdim. LtagtaSatm, ad cmmixirtmd attidaiucxlHta, dom-
lxmiO,ttidmfititmtxmdbinddfingaid, /<rfiu- ouddtdtffatda, &iffd bagiitdt fndoBa adfidii
Ardnttmdmtim. At^ hirudhttrdUaiulmdfiimTXfd- tuafiio fanaga, ixtitaodiai aSqod and,fnqot-
trfdart. SS drdattmmttiri 34
jjmddm nBdm ddumfir inpMmauxm fatam diiddai, Umgtadtatm ifi topo tfenim mmto .fi lim cttamia at t-
ytdUdrtaddtmfttfi. 33 nliio rtdtct ctafiitui ridiaor,fo tr^rotamtom fim-
HatdM itBdmidaiaimtnfnii ftfitdm,ciam rtram^ ix- fScifiimomcigiufiae. ff
tnmxm . vtldUaxmrurtdffara, xifi dddtxtnm nl M.
fmftdm mtnfir attddt , ftr gudrdxitm umfutm- 'jLyT Agiitidiaamqoditirfrifrindiqadddm. tft
dai. Sd jy±.ltdgmiadiailm iafotngifatuodlufiBo.fiia
lirr-— rtaaa ia HaiSâiti ftr gudrarm mttitirfiaidt fiagato ratfat ittramftcnafrtfntimdSta, mat
fnojamm im ixtrnuwfini dbtrrm txirmim thdimtUdiiidmfiBdfrrfmnadSttr. 14I
fidaiaiafMta.tH^dlniidimfrmfiaiR , fidfilam HaaurortgxlaoJiSdaa. if
4AdtxtTaa,7tlfimfirdmfaliMdmfrTfndfdd-i-ia- Mteidaitdmra/araiiiaamaalaSato.&daiiAoddmiu^
iaifataddldc*m,i ^xidltaum rxiremi dffaut.t4 matiaddtB. tit'
jjiudmriamatxigiddrdaiiidjudltmriftrrrt. ifi Mtditiddtigtfatiiaaniatadtmdaa, tx Hotaudt,

j/tdrmnaaamUmr^tiduiaimtafirii iduattm^ fnftntom,tdiaoiaHi, 1(3
I N D E X.
Me£4t dMSt pf$f$rtm4Us kttr ituu lUM,tx DiHktfrê
ftrumiMqmere. 162
HtdtMiMtiftofmiondUimtadMSiduMt exHn9M,& ’^ÔTnulentftko3titn£nemmrk mohenmtmi^
yAp*B9m»PrTgM$tfr0feffrMmtn$Mfmrr, t6o uejhgore, 94
JdtBm<luMprop9rtt$i$4JainttrdM24 d4t/UttxVbÛ9tBy^ Kermo beneficio dijlontiom mpUne HerOîs mtermen^
fMtia,&PM9f*n 9tp$ptVifMm,m<fimir€, t6t fetem, &fignumqueimi,pacipae, sbisL
Mtdmm numerum fr9fert$»tuUm,rei dms medm mterdd- Numeri portUuloretpreJiuguiM roduumj^ciebm, qn$ me-
Ut du9s numeret eempertre. t(S de repaioutur. tt7
Minferumrsttt cmmunu murex mufikfgmd, nit^gri Sumaetimporet dotum eubS cempeututetrepertrt, 22%
mutfitgMdd. n2 Numaum obque cenci^te, quet ei vuitoiefSenuneont
UenfierdHdivurUmfirumentd* 4^ peQ treteperotienes tmperotostfenqcert, 2oe
Utnfmd ImtdTum , /uferficierum, uefiltitrum penes tfuti
fumentur, toi
*
a
JdiBefmurum dedmu portet qu* medefumentur , ettumfi
injifumentum peruumdmtfumfitm
Xdt.
teo. portes dunt 4-
MilUfmspurtet qtumeda copiontur.ettumfimm/humentc

7 O BliquonguU
anguhs.
trior^ orto,
ObUquonguhtriotûfroreotexdnebMtUteribmt
exfmUttretUciM^
&onguU
ttf
pernum («utiueuatur tuurum too^punes. 7 obipfitcempreben/e,

MiBeJime, vtUtmefmeptTtesmqustai reddbntdqmpu- Obbquongulnum quodriUtaerumoreo. tlid.
iie(4pUHturt»fetnfiiumenUf 4rtmm. 6 Obitqnouguierum trtongulaum reUiimeru peeblemoto-o •

Jdinutd quet/ibet que p*de ex grudu queum uifiuddPtvr Ob/eruotienis ougulm quis. 44
peremmum, Ouotomfigurom iBipjifimilem (trcmedtfaibae. 21S
Umutu 4C fetundu que po^ fer eiremum in quotn purtku- OQegenum regulor e oddotom ohttudmemUtitudmemue
idgrudm defrebendontur, ceuftttuae, 2i$
Uinuu.&fteunddquepdSeex quoeroute tenftruCierepe~ OHegenumrtgulore cmulemfcriptum mediumprepwtte-
risntur.
Mixutu^cum Humeruter ex duorum minutiorum iJume^
roter tbm%^ Dtnemmoter ex deneminottribm eenjUtuf
14 ttoleejlmtaquodrorum cucule ttreum/triptut
drotum ademmfiTtptum, M
moter eH minere, dr moiere miner. A
îmtuto twer duos medto foalu muetute. ut
Uiuutiom mognom od mtnorem fere oquiuoientem teduee- AtoheluiCen^fi^m, t4d
re.
Mentuoltitndmemmetmperquodrontem,
ilrid.
o7,4t
P PorobeU doto orto. t2f
PoroBelepipedum fubquodroteolttrutrm extremorum, (fi

Metau.xeltutruoltttudinemexetm fummitote pervnteem fint qsutuerlineocentmueprepertienolei) dltaoex- &
ftotienem epe quodronftokUu mettri , tno tum drfiontio tremosemptthenfum , oquoleefi cube mtdto ptepertie-
fgm m Hert^te rtfi 1^ odperpiudicuium mentu , out ndu.quoprmnextremodfumptoefiprepmqum. i6s

lurtu. ti PoroBeleptpârum,Prifmorum,&iplmd/eTkmoreo.ije,tjt
UentitMit turris oltitudmem exim fert ice per quodrorue PoroBelepipede rcHor.gule cubum oquoUmexhtbae, 2tS
mettTiifiinplorteyCUtmftfiit i JP*ttumobquei e dtrtHe PoroBeUptpedum,outcsAumindoXom prsêwentmdmi^
menferu netumJit, deprdtendere. 52 dae, isS
H»ntu,outturtu oltitudmem tx em fummitote per qsu- PoroBelepipedum reôngubrmfubdoto oUitudine, Ttl/upru
drotum dimetut, quorideiuplone fnmmttotuHmj^^ dotombdfemdotecubeoqnolecenjhtuat. 2 if
ttoquubjioute duo JiitieHetfiettpeJfuiitf &fignumolt- PoroBelegrommum dotum m quetcunpj portet oquofet^
qu^tn Hen^ntecernitur. St sddae pa redot duobmlotathm effsfitis poroBtlos, t6u
UentUi out tmruottttudiuemexnm fertice per duosjU- poroSelegrommum dotum perreilomexpunlle fioe txtro,
tienet in hojio oliquo ereSot velmduokutfenejhu turm, fiaetutroipfum,JiutmobqueUtatiotedkil4mlnforio
quorum vno ftfuptoohom , f^dot , 'e quskmfiguum olt~ ficore. tlnd-
quediaHen^mtevidefipefatt per quodrontem metui. PotoBelegrommum tudoteonguleoquoledotequodrUotete

Atque btnsdtjisntiom quequeoptrpendtcttU Mentu,vel cenfhtuae, ipp
turru,ffq^dd figuum filumcegneferr, Pors impaoto que puOe ex doto reOo ob/cindotur, pa tn-
Mentis, out turtudltitudmem exesus fatue per duosfom- Jhumeurumportixm, t
f
ues meiufdemfummitote silos, k qutbm figuum »bqued PortttoUquetofimiletpluritm mogmtudmum eondembo-
m Uenênteopporeot , pa quodrontem dimetni. Atque beutprepertienem, t^7
bsnctp/*mqnequedfj}ontiom dmentu perpestdiculotfel Pones dedruf; nuUrfimorum que poQe fumoutm,etiomfi in-
turru bofe odfignum iBud hsuejhgore. 4S Jhnmentum portium dtuifumfit tn ieo.pertis duntoxot,
Messi ss ftl turru olutudsuem ex em fofiigie » quonde l dire^ 7‘
ile menfstu intatuBum ohquedmtet duefipso vtl atom Portes eentefimo,Tel miHefimo m qnouii teQo Imed, que pu-
tntafignumquedpusmoc turum cegmtumejlipaquo^ de epe mjlmmenn porttssm copuntur.
drotum cenijeae, Ss Portet quet cunque decimo , ftlcentefimot &c.quepo3etx
Mmtk, fel turris oltitudmem ex em fummitote per duos quojsuporte redo mportet oquolet dtm/opa antuum
Jlotienes tn hoJlo oliquo aeHofoHot^muefiôre pa quo’- u^faontuT, sf
drotum, quondefigtmmoiiquedm Uer^nuftdatpe- Ponet miUefimu, que mede copiontur, etUmfiln mfiru-\
t^l, S2 mente portium centiueontur tontsem too.postet. 7
MulttUtaofigxroirTeguloris oreoquo, tto Poniculuquolsbetvmm portu centefimo tufirumentipor-
Muriemufq^febduos. /// tsipn.quet portes deemos fmm centefimo,vtlqnet mtSe-
fimostetmUtan infirumentt cempUilutur, qnepode
eeguefiotnr. p'
I N D E X.
TMtkminflTMminimp^&^H$p 450 etnfirit4tttr, 3 Prifmd.yelcyUndrumidtm m ddtm proportionem £ni
TjrttuMinfirim*ittifmtqu9 p4£l44Utert9nJhMdtiir. 19 dere.
fiHdttlustfHddrMSfpud. 14 Prifnuti, dUt cylindro oquoJem pyremidem vel cotrnnfmb
T<ntdg9MmTeguUrtn9itr9lttc$nJirmAb Alkrf Dwtrot eodem dItitudinr.Et cotrd pyromidit vel ceno oqudkprifi
JIO md,vtlcylfndmmcenfiftiureeiu/3emdlntudmu. 214
Fmpbau drcuB ex dsu dimetro & dwtuta ex ddtspe- PrifmdtumpdrdUele^pedorum, & cylmdrorum dred.iio^3t
ripherU.jecxrdrioK 12S Probdtto extrddionit rddteum.
167
PeripberUtnctilipdcdtmereTtexemdred. ibid. Problemdtd3.4.S.6.&7hbri3. quopdaopervnicdmftdt^.
FtripbendctrcuUqiumproportionem bobeotAddUmetrum nem, ope quodroufidbilu dbfihuntur. -4
fecundum Arc^medem. tjo Prohlemdtdtrtdnguhrum rtSldmeomm Teddnguhttum.
3%
îpbtrid ctrcuU dmfdperjl^ gignit nxmrum mdiorem Profunditdtmputei, vel edificq attufun ddperpenduulum
didmetro, ijj eredi,fi modo dngulm fundi , velfignum jliqutdtr. fundo
Peripbtru (ircuUdddidmetTum proportio dccitrdtitr » qud. fofitum conffiuutnr , per quddrdtum efficereôgmtdm.
ij^ 1*9
Fejipkaid {ircalornm inter fi fiint»vt dUmeiri. 124^176 ProfunditdtempMteiy Vtlddificqadnfinnj^ ddpetpendicM^'
Ptripberum drcub vero mutorem > ex ddtd didmetro repett^ Ium eredi, fi mododngulmfundi, velfignumdltquodm-
re. 123 fundopofitumconffiutdfur,f^quddrdntcm reperire. 60
Teripheridm ddtd rede dqudiem reperire. 134 Profnnditdtem voUu emfdemq^ defcenfum obbquun
,
, fi
non
TerifbefUJHittiBii reru minor e,ex ddtd dUmetro eDeere.ib.
fit VdUeindqndlii,emf3^ termmm , veldtrquodoi VdtU
fi-
TerpendiatUrem inUtm qnodcMnq.tTktngiUiexdnguloop •
gnnmtonffitcipofiiuperquddTdntemfcrutdtu 6t
pofitocddentem»exomnibm triim Utettbm efficere no- Profunditdtem VdUn, einfdmjj iefienfnm obbquim ,fintn
tm. 42 fit Vdldeiruqndlu, &
euu termmm, vctdbquodn eo/gnu
FerpendicuUru qtufigmtntdfdtidt m Utere trUnguli obit- conffiicipofiir,perquddrdtumcognofiere.
37
qiunguJi. 40 Propinquom rodicem verd,m nnmeru non qiuddtu nn cn~
FerpendunUtm ex quolibet grddx qttddrdntk demiffit , in bii,non Ztnfi^nfiunonfurdefolidii, ^c. imenire. 170
quodiumpMnilum fimididmetri cdddt,perinjlrttmem- ProportioHdlem numerum medmm rei duomedios, inter
,
tum pdrtinm eognofiert. p ddtos duos nnmerot reperire. /gj

Ferpenduuldtn mtrUngulotjUddteS numermfinduitqmd Proportiondies dnos medidc mter dum ddtdtiX Diocleiprept
dgendum. loy verum muejligore. ,î
TerpendicuUrk m trUmguUdqmUtero qnopdSoeognofid- Proportiondlei dudtmedUe rnrer duas ddtd, exSicomedr,
tur. 114 prope verum,ddmnentre. 1S3
FerpendknUtu eeentro fignrdregnUtii,qMopdSoeognofid- Proportiondlei dum meduu mter iudd ddtf , ex Philone Sy-
txr. ’
Uiid. fdHtto, & Phtopono,prope verum,mqieere. / ft
Perpendiculi filxmficem mbrem reSdm fdcit dngnJS com- Proportiondlei dum medids mter ddtdt dat redot, prope ve-
plementi 4ltitudmn:ficdnsverovmbrdmferfdmtdngn- mm,ex Herene,& Apollomo Pergd» hrentre. i6o.i6i
^
UmcoKjbtnitipfitudltiiudtnn. 64 ProportiondUt Uterum ex ddtm dngnl cuiufuk ttunguli
Pinndcidtd pro rodto vifiidli quo pudo conjhuenddfint. 13 pdtefdcae. '23
PtnndctduqnopdChutquddrdHteJintdffiiendd. ibtd* Proportiondlk tertid , & qudtu quopdoper 'mpumetum
PolpgonipropojUiUtmquopdilo m ddto ctrculoptrinfiru- pdTtiumreperidtur.
^
mentnmpdrttunimiemdtur. S Preprietdfpulcbrd quddrdti. 213
Portionem dltitudinimidiorn ex minori dltitndme, & mi- Propriet di circuli pulcherrima 204
nor m portionemdxmmori,per quddfdtaemcognofiat.io Propriet os qudddmqudtuvrmdgnituinunu 136
PtrtmemoUitHdmumdiornex minore dltitndmet &mi- Propriet de pulchrd êdrdtruk, /pt
nompertionemexmdioretperqnddrdtnmperapere 90 Pnndum, in quo due re£td ddmmcenim Imttd concurrunt,
Pertunuffiberefnperficiei conuexd. 142 muenire.
Perttonuffibordfibdttde. 243 Punclum decliudtionk cmmhbct pOdOeb** didmetro a-
PeriionumffiluroidiifoUditdt, . 144 fireUbqper mfirnmentum purtim innettre.
4
Prnm mter fi numerifi dmbo nonfint qndtdihdtet cnhi\ne- Pntohvel ddififf aanfiunq^ odperpsuUculrnt eredi profnm.
qneYiieoTnrndqMemnlnpltcet qn^dtierunt dut eubij dttdtem fi modo dngulmfun£,)tlfigyiU9 dltquo4infun-
Etfiduornmmimertru dque mnitiplUeifint dmbequd- dopofitnmc$nJpicutnr,perqu4lrdntenrepeTire. 60
drdtifdut embhetum ipfi quddrdSi auntydut culn. 201 Putei , vel ddfi, q emufuu dd perpeodii alnn ereHi profundi-
pri/md,4ccpUndrnmtn conumt&pjr4midrmJtem,conum, tdtemfi mododugulm infnndovtlfigM dUquod in ftndo
depprdmtdemm(jundrum,vetprijmd dqudUtrdufmM- pofitnm conffitcidtur ,perquddrdtnn effictu cogmtdm.
tdte. 2IS 9^
Pnfmdt (onimtCplmdrMmt depjrdmidem mdqudlem/nbdd- Pyromidem , eounm cylindrum , dcprfmd mequdlefub Jd-
,
tddUuudiMe, &fupTdbdfimquotMMdngulonmconua-. td£tttudm€,&fnprdbdfimquotiu dngulorumreuoCd-

tat. ibid. te. 21$
Prifmdt cflindrum» tonum^ oc pyrgnudemin pdrdBeUpipedn Pyrdmidem,prifmd,(onum, &erlndrMmmpdrdlUlepipf
fnpTdbdfemquddrdtdmconktrteu. tbtd. dum reUdngnlum equule ddtd otuudmu , vel bofiscom -
Pnfmdtit eo»Otcylindr§,deppTdmiibcubxmdqndltmeon- muidre. 216
fintre. 216 Pyrdmidemidtd(f>bdrddqudlemixtruete. 217
îfmdtiemamqjCylinhnmdqudUmt &
pytdmidi conum Pyremidem, ptifiud , ^nodrum, in ptroBHepipe'
dqudUm: AcfU^mtcyUndropttfmddqHdU , c^d- & dnmfuprdbdfimquddrdtjmanuettere, jif
qndlempjrmidmconjhuere. jtj PyTdmidi,couo,cylmdroye( prifnuti cubum eqnnltm efficeret
Pri/mdtidiuoffibdrmdqndUmconfirutre. 21 t 216.
Prifmd.fyTdmdtmtcylmdrum,tyconummpdrdBelepipeda Pyrumidi conum dqudlem,&pTifmdti cyhndrumequdlem,
reUdtigiiUm ogndkditrddUitudmu, fet bdfis cemmntd- Btcontrdctm’jyrdmidem oqudltm, &eyltudroprifmd
.
dqudltcoffirucre. 21f
Pyfd-
,
I N D E X.
?yfimiii;ftlc9n94qiuUpr'tfiHdi vtlcytmdnmtiufitmMl- QuddrildteriemnmirreguldTUdred. ut
titu£nit:Zt vuiJfmtyliHdr^trelyrifinAti tquMlem c$»utm Qt^rildtere dqudle pdrdUehpdmmumfdciti ctnfinure im
rtl fyrdmufem fub t*dtm dltuuditu (onjiuture» ibid, ddtudugule. 199
Jyr4 maum,^c 0mri/mdyt*, iji QUddriUterefumtunreUdnffileTumdred. tit
TyT^nucmftlidiuStn^Hlotqudlitfit, ifz ^^^ntdc duûli quemUterd wfirumeutipdrtmmcuuti-

y
Ci. HentiquopdHicegnefidtur. 9
Q V4dr£HsptndMlutqmd,
Qtu^dnsJIaIhIu qutd. ih$d,
QI4M4HS , /imtdUmettr , crbsfit Qu4dr4trUk, antmuc

14. Qudrtd &tertid preptrtundlu t qui pdQ* per mfhumen^
mentum pdrtiumreperidtur. tinL
/imtyrcftrtinuUs. ipt ft.
iljudrMtM Uf> Udfu.cwjlrndi vfm in mmir/», ftcmUi»

txûhfndt»,
QtuirAHtt(trculirtiijmû!um {onflituert ifi^crimitrum,
Cr dtfiui(.
14
1S6
R AiicucubtCdtxtrdhenidteÛpreptid.
Rdduit cubtcd extrdUte.
Kddick quudrdtd » (Sr cubtcd extr ditio ex ddtd mittutid. 172
170
t6S
Qt^r4HtU 69 nfiTulli$Mihim.&Stc.<9gn*fitnd4» /0 fiddukqudirdtdtxtrdlltd. 167

Q^tauatu. 100 Rddickfutdefihdd extTdHie. 169
Qt^TAitTdduUCXtTdHit. l6t SUduemcumhbetpienerkextTdheHexidtenumert. t66
Qj^rdU, &iuhu4 uduts €xtT4Hi§ ex ddtd minMtU. 171 Rddtctm cuiufq^generk ex ddtd mitmtid txtrdbere. /71
Q^rAtm & cuktum Tddtcem m nnmau ncn <{u*dsiX»% Rddtcem quddrdtdmi&ctdncdmiunumerknmquddtdtU,
(5r ncfCMbupatmeiU Getmettutinumte. t7J CriiM cmbuperlmedcGeemetrictinuemre. »73
^yi^4tKt(ametrUtC9nJiruUi$* 64 tiddicem vtrdprepinqudmin numetk neuquddrdtk.neucm^
Qt^4 tt]HUht4 pT9prtet4 l, MJ bk,»en^fii^fit.n9nfuTdtfiltdu,&cdtuiemTe, 170
S^TAt^remdiffernthe. 227 JUdicummfinitdffftfiei. /66
Qi^4t9tm,^(ub«rumt4buUvffj4ir4dicm 1000»' 221 RddixquddrdtdHumerifidlHquepdHeerudtur. /to
Q^r4torunyêMr4tto. 227 Rddtx qudlibet txtrdhenddquutfigurdc bdbere pefiit. /67
Q 44i24tMmt/jer4 p 4rtehnxim,Rhombtm, 4£Rhomhidett Rtlid Imtd in quetuk purtet dqudUt,Smfd, quet decimd, vel
ex txctjfu iemetrt ftprx Utm, crt.defiribere. 20$ centefimd, (i7c.in quduk pterttcuU vmm pdttk C9Htinedn~
Quddt 4xum Mueju m quetUbet qti4dr4t9s dtjhthae. 201 tur.per circinum deprehendere. 34
QMdrUdt rri nw Utern memd funt Û4Tt9 Utere. 202 RtildduUd exduguhdiute tridUgulireQdnûliineppofitu
Q^r4 0 (traim e^dUmdellribere.
t 194 Utusimdiereit piepertiehuimldtefkddetmfigmeMtum
Q^T4nnuUuteqH4le efi qtuirdnti circiUi» eiumfemi- prepere&umdngultm, quum tlbm dnguli dcutiddeim
diameter efilÛfuxdrdtruu, 192 pdnemitclefrgmentuldtetueppejitdm. /76
Qiudrdtritx hd/d femidumeterÛddrdMtit, &^drdtis Rthd liued diutfd m que/uk purtet dqudle/ , quet eiufmodi
funt i§nttnue fey§rii9RdIet» 191 pertes m quduk dltd reSd centmedntur, epe tnfirumtuti
Qt^dnuMpuhufrofrtefdt. ibid, pertium,c9gn9fcert. 6
Qt^rdtruem Imm dtfcrtbere. 19S Ri(^dddtd.qH4mukmmmdjfdrtem, vel pdrttsimperdtdt
Qj^rdtum pendit4n, 4 CftdbtU,qtu mde vfinpetttr. 6s exedduferre. 20S
S^drdtMM cncMmpfentidetratismdXtmun JphdrditdeH m duebm tridtguik
Reltdctnnellenidtutdnguleseppefites
ddfupetfictemJpbTdtVttncumfeTentu ctrtuU mxxpni dqudlibmUtmcemmimehdbentibmt &indmerfiup4r*
diduanetrum. 137 Ut vergeutibm , d cemmtmt Utere bifiertdm dtmditur*
Q^ddrdXMm ctreuhAjudU ûefdci» fddUfxbibedturtx fS7
f reptu jigitrd* tfi ReOd cuiuk dreumferentid dqudlk.que pdQefdcile reperif

QuddrdtuM ddi 9 (traUdtfMdU cmftUuere. t 9i turexpriprufigurd. 193
^yutdrxtuni dumetruntdt mdxmt in^hdfdddfupajiete Reiid dud tdngtntet cnculumt in vnepuuffeceeuntett
jpbdfdt mdwempeperttenem bdbet<ium7» dd22JHi^ mdiereifiunt emmh. cherdk hueretptum urcum duuden^
H9remver9,tpum7ud22j. 13I tibus m qUMCunqj pertes equalet. 196
Q^ddrdtn ddtdj^tfTd ajtuUy^rup^^fdciUiiftrudtttr.us Ride Ituee edtungere recleiMi ite vt quddrdtum tetim eem~
j^ddrdtMmduMetucreub ddctrculumprep^rtrenem bd- pofittddqudUfitquddrdte recle Curule , nucum qud-
bet.ijUdm tdddn.pTMmefeaotdum Archimedem. 124 drete ude% que ex edtunlU , prextmefegmentt prte^
Quddrdtum dunentctunU ddctrctUumbdbetmdwepre.- fk liued cenfldtur, ipt
p0rumemqudni4. idn.mmertmvere, qn4m2S4.dd Rcddtret err culum tungentes. & in duobus punliu coeuntes,
223. ns mdiores fimtt ommbm cherdit orem duos interceptot ite
Quddrdtum (munferemid circuii dd ctreuium bdUt m<0»> pdrtetsqudlesfiecdmtbm. 196

rem preperttene/iyqudm S92M 71. minerem rer»f quum RthdlmedcircumfiereHtumdqudlmreperire. 194
SS.dd7. ihid. ReQdqudmuummtmd exhibere multipUcemquemcumque,
O^rdtum cirtumfeentu circuli nuxmim^htrd ddfit- etumftctrcmeipfdHoudcctpidtur. 297
ferficiemeenuexdndpbdrd, mdieremprepertienem bd- ReUdlmcdfiubdtmenfienemcddentetqud fint. 43
htyqudm 223Jtd 7 t.mimemnr 9 tqudm 22 .dd 7» >3^ Rtddm Imtdm trdnfiiterfdm m Hortante, cuimvtrumque
Qjudrxtum mdXtmtUttu triduguU mmm eH, quim dteplH extremumuifiiutpotefi, perquddrdutemnetdmefiiceri.
futttmdquddrdtnumecttbqtm duebm Uttrtbusde/iri- SS
pterum. 20? keddM lineom nonfuerfidm m Herirjnê.cmm mumqêx-
Q^rdturd circuUpertmneresfectmdu Ardhtf fdtfd efl.it7 tremum videri pete fl, per quodretum mettri. SS
Quddrdturd eircnltper Unm Csmpdn» dftrtptdfdifd t&dbi. RedAfu lineem « dd cultu extreme eccedere nen liceet, dstm*
Qt^dturdcncubperuunerutex AlbertuDurae/dl/keH* mede ee uppereent ^
ipfe rtBd hnee produdded pedes
tbid. menferu pertmgetytxdltttudsne aliqua netUpperquedt*-

i^fddrdtt/rd circuli perltueju. tid drantem metm. 43
Qt^dturd Circuit per ilyppoerdteChitmfdlfiteil.lSt.1f9 Redemlmeemin Heri^teperquedrdtummetiriyqtuudo
Qt^dturum Circuit ejfepefitbiim. 1S9 mtnfier ut vne im extreme exijicns eiterum extremum
vtdert
m
t
I N D E X.
~
ridttt m* tbilultU^tmftit tfl.fidftltm RttltirntocuilibetdqUdlertfidiigutmfdcUttOhj
<iiitxtrtm,rtlfimftrmif€timum ftrfUuulMmtc- ReitiUiuoiUtOdqudle qtudriluerum inter i"diTi!’^^J^
admpmjiddUtHm.c ijn dliirXixirtmi iffmM t4 per idtdmreSdmper ImtdmpdTdUeUmconfiu nere!
. ^
tiStmlmitm, iiiuiidcmmformvtuimixtrfiu,vilmt- Kxilikneomtridngnl4re/oliueexTnedIi.jMo punifet rtd*.
liqx* dUitxdmi tuiT*dpU»im,’ti jxt tft nUx , fnfCH- ipjit tridnpUk orimeproporttoHdUtmuentre. ts»
diciilmtxijlmdbaxmextrcmuridmftiijl.ftrqiu- Bjt&ttmeo idxo pxTdlUltgrdmmnmr((l4ngnlimdqudUt&
drdntem metiru 4S tjopaimetnm con/htuere. xet
bnum dntH$ mtnfirk ffium (uim ytrum^t
'e , Reîilmeumidtnmperrecldm i qnonk unguU» ft/pundo
ixnpnum.vtlditenm tm dp^srtdtymfi dd dtxttdmyVtl UternjnidtdmproportioPemfecdre, 132
finifirdmmtnfoT dcetddtt ftr ^HdJrdattmc»mprtbtn- Rtaibneum idtum tXdnpyU, velptmQoddto m latere,
dtrt* S6 quotnk pdttadqudUs dtptbnere, 134
ftiSdm imum h$ UrrfSfp mtn/irii idcedtem,fer Rtiitlatumidtuimuoqndtnupdttti dqudletperte^lemdd^
^ddtdtumc^n$fi€ret di imm extrtmd neq%cdc«itrt tdrtildpdTdHeUntiiftuluere» 137
iutdtt ne<jucil»(»mtnfdrktdmiimttm: iummdiddd ReQUineumiMumper teUam datu re^d pdtdQeUminddt-
iixtTdmymtfimfirdm Imedm ftrpeniicnldrtm di Id’ tdm propTrttonem diatdere. 434
tum dluiHtm tftpd/it mtnfdt^tx qud virumquctxtrtmu KiQibiKdtumtrunpilorumobhqudngnhTupTobUmdtd.40
dip^redt. RtSiLntorum trtdngulorum rtUdnôrnm prohUmdtd.3f
tU&dmlmumin Udn:(fnte 'mttrturrmdbqudiHt &dlmi Regmnk,dnt vrbk,vtl campi fitnm mpUno iefcribere. 99
quoifidmjtimmt txtnmfer indi fidtunts mf-tpgi* Rthu inditu ddtUi quarum mdior dkmerrumqudirdtt iw-
fdtldf.vtlin ixdbitt fenefiik/qxdTxm riM jit di^frn' noru nonfuperetmdiorem itd fecdretVt portium tftuubd^
iuulum fui dhd, qutriid j^dtitp» mtfr iQdiftneJirdt n»- tdjimul fnmptd qudirdto mmork iutedjtntequdlU. 206
tum tilxttidmji fdtim turtk dltunidJit tffutd ,ptrqud- Rtfltxtonk dngulm enr gngnlo incidentufit dqudJu. joo
irdottemimitau Atqutbm dbittr dUunduumtMnk RtfftU (ommnnn menfornmm dxtd cmufnk figuro > veUgri
fditfditrt, jIS inuefiigduid, 119
KeHum drcui qudirdntu dqudUm reptmt. 191 RegtUd proprtd exttdUiionk rdditk cubico, /70
Jtntdm imtdmidtdmffr tnjiritmtntum fdrtmmdmiitrf, RegnU vtticd diomntt reQdtdtmetiendditqudmdottnm ex-
vtdbdrtiidiimfdeii’ i tremd rtdentttr. toi
Etdxaûfitrufix^tkdreditx Idtfrt, qUdiuQddPtffdd dffd^ RfgMldconfiruiltolocofilicnmperpentkcnlo,
mtkT^& vff dMûU dcutd^ tio RegnUre corpmq oihbet idto i nio dqudle confiitutre. 217
•-
tTunûlidTtd, txvnt Utert ttreddmfftlkmrt- RtguUri torpor t jphorom dqudlcm txfnbtre. tbtd*
Humti^j-vnddHfftlddtntd, tiii, ReguU' i« fiûrd djtdycuirtclongulo dqudJu fit. 173

MMûidrum iMdnmtridH^kldrm /milutm ftdftutM Rfgtdjtk figurdortdttmtTunguloiecidngutofitdqiidlk,fh.
• qudJdm. !7i RegnUrk figutd ctrculo' crrcumfinptd motorem dtulitum
Hiiiditffim tnaguli grtd , tx vnt Uttrt (tru dngutum rt^ bdbttiqudmiircnlm. 195.196,
{iHmy&ldttrtiqxdduUddninlddfpmtttr, Ud R{gnUTibmfigmkre(ltUnekcireulm,emifiperimetrd/i»ntt
V.tBdxgHli tudnpthdUd. lof mdiertft. Z23
JUcidMgtihidtdfitprd idtdMTtUdm dqUdU rtddnfftlufd’ Rtgulonnm figutotum ifiperimetrgrummdioreHtddt quo
eileaxjirtitre, 107 plureuontmet dnguhipphadueldtero, 176
HtSdnguidm i (ttim ittdtxttjfm idHtxftqiuim iUmettr v> Regnlonnmfigterdrumdxed 4 trungulo rfqtte od Dodtcogo.
tTumqHtldSHsfu^dtitcnJlftime. 20; num.qudndoldtmtHvMtdt.
tuSdHguIum ddto rtcltbittd dqudltfdttUcdnfimere, 200 RegdUrtum figurarum orta,
BdUdMgmlMm.m quo txctjfm dumttn fuftd rndtm Utust & Regtljttutm quinque corp orumfnperfidet connexo, 13 3
mdidrkUtakfdpTdmmitsddtur^ttiJidtutTe* 20i Regulor iani quinque corporum oreo que. 133.13 f
tASdUgulum fhb iifftrtntuexteffuum.quibm iutmtttrdli- Rhomlniaktdt RbombidreU 136
tuxmuQMguli xtrumqut UtmfuftfdX, ^mtnoutx- Rhombi oc Rbombfidk oreo. ibid.
geJfulfufumftumtVnd cumqudirdtd mmotuexttfmbu Rhombum, oc Rhomboidest ex exctjfudiometrifupro Utm t

fumfto dqtult tilqudi/dtd uHd , qitd mmus Utm muto- &c.dtfifibere, 203
ttmiXctjftmJuptTdt, 204 S.
gUUdUguUmfu bftgmtntk iidmttrt dluuim reOdUguli (dth Accmtritid.quopaQomenfitTetKr, {33

&M pittdtm futurum iidmtrt fArdUtlu ) iom^rebifum, S SdxireguUtufoiiditdU, ibtd.
ddjudietilixobm ndMgutk fukftgmentk dutrum Ute~ SCdlo dUtmetro quii. 3^
rxm tft/qudUum (omfttbtujiu 2ot Stidttt ocfinm quopodoininfiramento portium cdpidtur.7
UtUxxgulHm fub iidmttTo t & ctrcum/trentid mdximt cit’ Seilork circuli oreo, 127
ctUtm^bdTd.qtudmflMmtfl arguUmdXtm.&fuftrf- StelotkjphoroJoliSrot. 3
ttacontuxdctufim^bdrddqudU. 13? Segmento Uterk tnanguU oiliqMongnfs o perpendicnUri
^HdXgvlaritmdTtd. tos fddd,tx dotk tribus Utertim cognefitre. 40
RtSdugulortM trwigMUritm nSilintîtM problmdtd. 39 Semctrcuh,quodrontitoilauopdrd(trcuUt ^c, reUangu-
^ddrxm iiurum ptopdttmtm bubattutm, quSUtm qUd • lumconfittuerelfopertmelrumi&oqudle. zot
irdtTun dd bdfm, mdurdqxdlktfiqUdtdrdHti eirtulit SetmJUomttri drtuit inuentio ex UterefiguxoteguUtktn-
cmm fimtdumttcrtQ mutor rtdg. 193 firipto, 115
jitclitmedm figurum pldtum, filctratlummddtdfrdptr^ Similmfigurom plnribmfigurkfimiiiimt quorum Utero

tmtdugrre.nimtmttri- /64 homoUgodotofmt.oqudlem: EtcircuUm pluribm circu-.
HdStltnntmdtûlumiHtrttdqtuUsdngMUt iiuidm. i7t iniquorum dUmetn,csrcumferenttoue dotofiut , oqua le
KtSu mbm ddtu ut vnopUndtuHpdXdfUlu rcBim dxctre,
, defiiibere. ut
îdmpirddtttmkutriMmpunilMmmmedu» itdvtttm Simtbum duorum triongpUorum uSongulerum propriet m
figmtntd mta mtdum,^(xtr{wutJint dqiuUsyVel id- quodoM, t7t
tdMpdbtdUt proportionem. 169 Smtlmm duorum figurorum , out drculornmpreportio « ex
"Bx^tUmu duobm auqudUb. ddtk » ex mdiorc per Imexm vai dotk duobus Utertbm bomoligUtVtlisomettkt circumfe-
UttripdTdlUUm Mtukito rtddmtnm mtHori <flu/r iso rentikne.îti simU
3
•<W(V yVf.» 1
I N D E X.
^^.^j^.fUs 4tupnUfUmm m^mtniinHmtMdmbd^ SpbdTd emuibmeerperik fibi ifiper metrbtqiupldimfuptr-
Alt}r»f0rtt 9 nim, 137 ficiebm cuntintdxtxxicixcd^ dlidtfiber df etrctemfiripH-
.nm t$tks f w e^. ft m mftnmfntim ftr- btbdfint.mdiereft. ibuL
tmmtf*fVftrTine^t*t.(]Utd 4grndMm. f SpbdTd emmbm cerperibmfibiifipetmetru, dreircddbM
^
S'mut9top9fit9 ioo9o.qu9f4S9 ininpumeiittfgttiu Tm- fihdTdt drcsmfirspttbmbm , qud fupafitub. temen tese»
gtntts/itfiuntilT» 7 tiHedHturymdierefi» st
Sinu t9t9p9fit»ioo. qi^7fda9 Tsn^tntts ftrtnpKmtntum Spbsaddre4,velf9lubtde,exdwnetT9mdxmntireMb» 143

fgrttumfdfuaUMT, ^ Spbdrdddtdcermmefiteredqudiem» 217
SinmdcftcMWfB»f4il9 $ti^JiTitmtnt9 pntmm ctfUn- SpbdTd ddtd eylmdruMdquêm exhiberi. ibtd»
tnr, 7 SpbdTd ddtd cubum dqudiem: Et ddte cube dqudlemfibstrum

S9bdtm pguramqmmcMMfjtxUf, dtqmkmlu(lid*inStt- eficere 216
umttju 4^ ftttmdum fr9ptrt'Hnm dxtxm xugmt SpbdTd ddtdpyrdmidemeeufiitueredqudtem» 217
jelminutrt. SpbdTd ddtdfibdum reRdugubtmdqudiefuprdbdJimqudt’
S9hdd,V(l (9rp9f4 pucipud,qurum 4rt* iH!!*fit^dxtMr,qu4 cunq^ dugulerum etnfiituere. ibid,
130 SpbdTd fuperfiaes fere mmer, ex etrtufereututiusamicir^

S9bd4tfitptrfi(i*$y4( tmed, penes qniimtnfurentur. i»i culi. 142
Sebdstdt csa4/imp9rti9n» ^htteu >43 SpbdTdfupfidet vetd mmer, ex dumetre circub meximi. ibi.
SeUdastjpher*, ipp SpbdTdfuperfidet etrd nuier^x dumetre erteub nuxtnu. i,
S 9bdit 4i j^bdt* feT4 msnoTt ex tmumferentiMmdxmi en- SpbdTd dred.feufobdttdt HTd mmeti ex etreumfermtu dr-
eub. 144 cubnuxiiut. 143
SeitdstM ^btT4 rers nsdiertex sbdmetre circnti nuximi. $bi» SpbdTddtedyfeufobdttdt mdieittqTuim vere, exetreumferen-
Sebditds ^htrd rers smeiertex didmene mdxmi cmub. ibi, tidmdxtmicsrculi» Aid.
S9bdit4eMxt4feT4%M9T,exeinumferenet4CircMltnt4Xt- SpdTddredfiue/ebditdftexdUmetremdxsmieireMli. ibid.
mi. ibid. SpbdrdfelUstdi. 139

Sebdstdt (Jtbdreidi. S 44 SpbdTd dd cubum didmetri fibdtd: meterem pnpertieuem
SehditMtreldreMbemi^bdrij. I43 hdbet,qudm223»dd426.mmtreutrer9,qudmit4d2t.ibi.
S9bdit4fp9TsiotmmJph4r9uiit, 144 SphdTdfiuperfictescenuexdcui reRdUgulefit dqudik. 139
SeUdstds fiSefb^bdrd. 143 Sphdrdfiuperfictes*(9uuexd dd quddrdtum ctreumferemis
S9bdtS4» nrnri cmxfifue, 133 citcuU mdx\mi,memem prepertteuem bebet» quem 7»di
Seisditdf fidjh repsiLsrif mdrmerm. ibtd. 22.miu9remreT9,qudm7i.dd223» ijt
SeUdiSdt jhsfiiJpbxTd. 147 SpbdTd figmenterum d^td. 142
S9l$dit4t Ceneidk UrperbebtL S4 j SpbdTd fyperfiiitsddquddrdtum cfrcumferemtideircMli mm*
Sebdtfgs Ceneidis pdTdbeiui 144 xmt efi,ft dsdmeter dd cncufaentiSetrculi meximi, 137
S9 bdU4S 94fiseX(4M4 ti, 13! SpbdTd fupetfiuetverd metet. ex ctttumfeTeutuciTtubTtu-»
SebdxmpUnM fnptrfuiebm eenhntxm, & eircd /fhdrdm ximh i4t
(trcumjs ripnbile,fsiifelid» reildHpuU fit dqsutie. 1S3 SpbdTd pertienif/upafides cenuexd. 144
Sebdorumqutnqtteregnltrium xttdqsu. t7 S.i 79 SpbdTd perstenit fihdttet» 143
Seiidtrxm qumq^regtsUriuns fxpaficses senuexd, 179 Spbdrddxed»emfiiemqj fuperfitkt cenuexd. 'T37.139
Sebdernm emnme meguLaium drtd. 143 SpbdTdfuperfictetddquddTdtumdumetrififurd, nleircu^

SelidxmmmmextttdmidetTdbere, refidMxmquetntubitm ii mdxtmi nuidrem prepenienem bdbet,qudm 223.26 71,
tTdtufermdre, 217 mmtnem rer9,qudm 2t.dd 7» 13$
Seltdsm reBdMgulsm fttprdbdfm qstdtamqne dxguUtnm SpbdTddudbut.dUt plursbmfihdTUdqudtemdefiribere. 2ti
ddtdJfbdTd dqsulem eenjhune, ibui SpbdtdddtecerpertreguUridqudlemcenfittueH, 217
S9ht,velfteUd (uixfuu dltttudsnemper quddrdtum ebfiritd- SpbdTdmddtepnfiHdttdqudiemcenfiruere. ibid.
re. 66 SpbdTdm minerem ex meter 1 detrebert» refidueq^dqueUm

ipdxssm rerrd mdqxdle pre ineendu dqtsk Ubrdre : dxt et14 , fiherdm exb.bere. 2ii
/ilttbtttllerujeMidquid-Jidxsefisere, toi SpbdToidupertieninnfiiiditde. 1 §44
Spdtistm inter diu pvniU m qnebbtt pUne eltM4t9ifinetUud SphdTetdMdtedyTelftltditdt. Asd,
dd Hcriôdtemfit uiixmtfine incbHdtum,perqxddrdn- SpbdTdm» fe!figuremfibddmm ddtd prepertiene dugere»
temmttiru $3 fel minuere. 164
^ttmxddustminfimtd, s66 Squddrd^ppddpudUdl9sqtdd»tiufqutffm* tot
i' SpetHltpl4nihtntfi694'tstuisr.tmm9ntimp9fit4m,fim9- Stdbtlu quedrens qmd» I4
/ dodittikdmif 9dfitp!fi$t eenjfui: Velpdrttinemfiiipettd* Stetiouumdifftreutidquid. 44
rtm 4b(umtMTru,n.etiti. pp Stelld cumjum » vel Selu eltitudinep quedretu Afirudtt. 66
Spt(nti plMS temficid dJatudinemt ddtutm bdfimpdttdt SupeTficiesconuexdqumq,C9rperumreguUrium. 133,
dtufim,vnd cum difiuntuffecub d (dcumme dUisudinx, Superfit 1 1 cemcd prepertte edfium bejem: 146
deprehendere» 97 Superficia teHuexdfibdtd,etufitemqjdxe4.i37» 149
Speiiutpljmbenifisiddltifudhiem indccefitbiltm, mdtum Supttfictaeenue.Kdbemtfihdfq. 142
ffeckli dtfidxtu txm 4 bdfc , ettum neu vfd , quum d Cd- superficies cenuexd fibdtd ed quddtdtum ctrcumfeTeutid
eumme^studtuUyCdffufiere. ps Circuit mdxirnt.mduremprepertienem bebet, qusm 7utd
SpbdTdddcubum dreumferentid nuximi cir eub t mdierem 22,mtnoremverequdm7idd223. /^1
prepertunembdbett qtum49- ddt994. mineremferdy Supetficies,imed,dcfebdd»penesqi^menfurentur, 103
qudmf 04 idd:ptj 74 ' »36 Si/ptrfiiiacenuexdfibdtd cuireRdugulefit dqmAu. 137
S^bdfdqudUbetcenutC-cjbndrefibiJfdpersmetrd nuter eR Supnficietfibdtd vetd nuter»tx etreumfoentu ctrc$B nut^
i 4t ximi4T
SpbdTd dqudin efi felido reSengute etmprehenfis fkbfemi- Superficies fibdTdrerdmmer» txdidmetrenuximtcireuli.
dUmetT 9»&tertUp4rtefiupetfic$etc 9 nMex4. 1S3 ibtd.
Spb^dmdier eR qtmn turper e reguUri fibi ifeperimetre Superficiesfibdtd vetd mmer»tx cireumferentid circuli mw
»U xmi.ibid. Siêr-
V
I N D E x: M' ‘
Sw^fdet iphirdnrtt mmr,ex iidmtit$ m4ximi drtiUiu TrUnguU rqfidi^H dftd^ vno Utere ew(4 xxguhim reî
Swftrfiiitf^hdTd vtfd mm$r, tx atfxmfermu ivrciUt m4h> .%.& Utere, quod re&odMjptlooppoakm. //«
'
xmi. ibU. TrUnguU pulchro propnetost fimeoducotmr vmUtoripd-
Swftrficiaf^hdfd rtfd xwtr, ex dUxeî mummu dratii. k roBeUt&e. ij$
St^fidttffhdrg xdftudrstxm tixamfaeeidmcuUwu- TridUgnlM duobmififMm ddtistqueuipmhdfetfint 'mequo-
xtmttfiiftdumteTddeiTCuferentutireMU m4xam.ts7 dest&dMoUtordyrautiuAiudlterm equdhd:fupereif‘
SMfetfe$e$emux4f*rtntm^lmd. - /«j \k- dernlmfihmdmittdVguUififeeUfimiUdt&pTitriimfi-
Sxferpcits ^hdfd xk fudrdtxm dtxmtm twexhmdxumt mulfumptulfopeftmetrdeonfiitnere. i7i
mditremfrtfmidxmbdbefffXdmiXf^ tU7i»fxxmem TrUngulieqwiUtm^dOii
fere ûxm 22.sd ?• fjf TridsûlseutmUbetiertdcmredldnfftiofittqttdlk:
§74
SxperfitMs {$xtnx4C$xi,&^lmdrirtdi /4^* Trumgubre&ds^n^drrd» 109
Suptffifus ij:U»dru4, demptu bejibm* 'Aid. TridsûUreAdxgutsdndt exonoUtenitTedongulumre-
SxftrfiaojtHfitemddtmptmksfihm • iML Oumy&rnodngulodcuto. m
ZmdtfeUderiduuixtMdie, .. Ut Trionguli rtciongul» drtdytx Utere, quod redo ongulo oppo-
‘
r. nitur,& vnoongulodiuto.^ //^
T
.
AbuU ($nt'mem Utere jigurerum repUentmutTUn-
guUxfjmMfyvxmi», Uttrwm\
2000oo9o.tttJinx tet9 10900049.
fjitu dtsmetn
i\5
ArUnguU mfignis proprietdiyfi in eo o duobus ongulu odme-
dsdpunddoppofitOnm/dttmmreSddutJmturf&e, ^t
TriungiUo duorum UterumsMdsptdiiumfiiprd tertum Uhn
TdMemmfifdeddsprtmtndmfUtmtm ft» faogulk tedi- trwtgulumsoufittueeeprmi l/opermotrum duorumu-
; txm^Kiebm. U6 .
;
qudhum Uterum* ti>
TehUionflrx^bt&f/mfnwtmMtUt &fi(.txqM4dTMte T^mfpsUpexoSUUpremmtmuqptditîr.lfipet^^
eogutfieudu. U fittuae. tS6
TdbuUêememcd. 6t Triongulorum rediliueorum redongulorum prAlemoto* S
9
T4b9Uiu9m4me4fdciBim4CouJhudi9,mfynevfm> 66/ Tridngu^m duorum redonguUrum fimtbum proprietoe
TebuU pro minutit ddpiurts qtudrdxtet txtenfiefine reffiU quddom. S7t
durtd. U TrUngulorum ifiperimetrorum eundem hebentium bofem,
TdUiUpro minMtUt&ficxxdu ex 4fU4irdMte't>mtjHgddu.i7 meim erit iBud,quodduo Uterfhebet equolsd. 177
TMdqu4dr4torumtir(itborxmffyf4dT4dutmtooo. 220 Trumgutorum redtlmeorum obtiqudHgulorSprobttmdtd.do
TdheBd pro min.<^ fiedogHofcendu ex ^xedrete (ofirudo. if TriduguJum deth ex doto pundo in lutere m quotbbot por-
Tdugens qudndofuperdtfinum utom, fiuidegenduMt n per tet uqudlet dimdere. lyq
mtfdm tTdntUtioaem per injhnmenttm pdrhxmpwo- Tr ungulum dotum per Imeut vni Uteri puruBeUe in quotis-
Qumqudfitxmrepertdtnr. f bet portes uquMet dtjhibuere. ibid.
Tdx^tes ,
pofitofmutoto toooo* fM pdUo 'mmfiramento Tridugulum dotum per redumtxpundoixtru tr'umgulum
pdttwH fumdxtuT. 7 doto tn duos portes uquoles purttri, 149
Tdxgntei quo modo mxerndntxr ope mflrumentipdrtiumt Triongulum totum od trunguium obfcijfim per redono, eff»
pofito finu totorooo. 7 ftredenguUmfiubduobmUterib.fiduod redonguUm
Tdngentei tres in d*«b. pmUtu coesentest mdiorotfimr omni- fub ^nobus Utertbm truuguls ubfit/t tomprtbenfum.292
bus (bordit duos orem interceptos tn pnrtes eqtudes ft- Triticidcerum,quopsdomenfitretur,
eentibus. 196 Trtticifiucm.qnopedomeufiiretur. iUd.
TdngentesdudinvHopuniiocoemuei» memesfient omni^ Turris , uut montis eltitndinem , ex eim fiimmitote per quu-
cborduorcum mterceptum w quotcunj^pdttes equetes drutum dsmettu . quundoin pUnofummitutit Hortanti
dsmdenttbm. tps uqmdtfiunteduo fiutionesfieripefuns,&fignnm ulsqnod
Tdugentes quo mododcapUntur re^Sufismtotm too. ope inHonôneoctriutur. /1
mfhnmenttpdrtmm, 6 turris, uut ulffriiureiultitudinempeTbucunlmdugure. 94
Jdngentesquopedofitmdntur, qiundotHjhitmentnmpdT- Turru.uutdltersiu ret ultttudinem per Kotmum snuefiû-
,
ttum continet looo.pdrtet. 6 re* tbtd»
Tdngente disqud muento in Utere infirnmenti pertiumt Turris , vel monrk ultstudtnem exemfitmtmtuteperduot
quo podo eodem reperutur re^Hu dotifinm totm. 7 fixiones tn bufiu eltquu endefjdus,inuefisgure per quu-
'tdnientesperexigtuquopdSo in tnfirumento porttumfit- dr4tum,quuudofigtsum ulsquodsnHorie^nte videtipo-
montur. 7 teli. t2 I
Terrddmbitxmexeditodliqno montemetirL 214 Turris îtudinem ex eius verrite per vnicum fiotionemper
Tertus & quorto proportiondU.qno pdQoper 'mfir ument um quuSruntem metsrt, fidsfiuntiufigmm HoiC^ntevtfi vfi.
pdrtuanreperidtur. 9 que udbefem turris notufit, jt i
Trokn loniitudmem dd Hori^ntemmclindtdt enim portio Turris , vel montis ultitudmem, ex esm fiummitute per vnid
fMptriot tdntum conJîcfdtxr,fnd cnm dnguU mlmdtio- fiutmem , ope quodrusi fiubiU metirs.vnu cnm dtfiunito
nujifidntidbefisdmenforet & dUundsnefdfiigqfitprd figm vtfi in Hort^ntevffj ud turrem, vel montu perptn-
heeC^tem^perquddrotum metiru lot dUultPU* t2 {
Trdpe^bdbentuduoUterdpdroteUtdred. fti Turris > uut montis ult itudinem ex em vertice per quudrun- ii
Trdpe^ttrreguUrufdciludtmenfio. 114 ,
tem mettri,fi m pUno,cui sufifiit, guttum ^quod e dsre-
Trdpt^ nullo lotero bdbentk poroBeUtorod. ij7 do menforupofitum notumfit* fx
Tridxfiddno ifofieUdfimtUdbofiummdqudliutfimsdmd- TurTU,velmontu olsttudsnem ex eimfefiigio, quundoidi-
soTd fimtdnobm ifofctlsbmfimulfuper ed/demb^^St qud redo men/orutnteruuBumuliquodtnter duo fgssu.velet-
qmdemmter fefintdifiimsiidppriortbmrero ifoperme- iom interfignumquodptum, ue turTsmcognitnmeft,per
trdbdbedntq,qudtnorUtndmttrfi,dqudU4. 179 quudrdtumconqiere. $S
TrumguUlfofcetudred. 109 Turru , uut montuultttusbnem ex eim ver rice per duosftu
TriduguU AUqu4gniidre4,ix vno UteUtde duob.dngulk. iH tsoneiPieiufiUmfummttotefodui ,equibmfignum uli-
irUng^t oiltqudttguli ored, txdsttbm Utenbm , dUgu!o & qnodsn llorilê uppureot,pa quodruntem dsmeriri.
dktpfiscompreinfo, AtM Atque
.'i
\
INDEX.
Asqtuhmipfmft9îifimUmktmtuhê» nlftr-i gnrncmJfkif0pU»fffûdifAtmc$gm/Urt ft-
fnduMUwmtusipgitMmiiMdmiuftgm, 4$ VdrumftrMmimd wttnfiffdiUu 4*
Tmrkt Mummtkdltuwdmmextimftwuferdusijls* Vdfi$tX(dUdtifiluludt. ISS
tkms m baftddiiÛd enfid.nimdMdhm feneftrutmrit» VdfisixcdMdticdfdOtM. M»
fUdrumviufitfiifrddUMmtfdSdit i^ymfignMmd&r VmhdTt&d^firfd^fdS» mpudrdtt Gtmutrkda-
qMddmH»iUHttfuUnp$/$t,pn^Mddrdiitm met/ri gmfceudd fit» 6$
Atff b$M£ dtfldMtUm 4 perftmUenU tmu ,ftl Ymbtd ItngttuAmmtAdbitMimt % S$ltkuatttftmt&d^
mmm,^fpU4dfignm»v^Mmt9gd9fctrt» • /o tjMdMd9tiskitd$»fii*pmdt»ft^ndArdttdd$f»f(i f4
iMnum JbunmfitmtMdtt^ Ttfs ,etidmfiidfmpMfitf Vmhrdre&ddt9frfi$m^ndirdt$^&m^ti$tfdnttk
dd$p(id MirtiQd HcnUnun » d$fitMtdm tdm mtir td- GnmmM wtTdquefiteTMr, 6i «
nmkdftt.^tummteredrtiMdtmfdfi^t wnd tdmt^d- Vmitdft&d\u ftrfd mqutpdttu mimtfmdmidtm» \
fwm dlmwtmkmidi i»fmm k pudrsnm Aid.

w VmkrduBddinrfgmnStSio, &tmtrd» fs
Vr^k.veledmfiAMtrtgmit fittmmpUmdtfiriUft» lot
r. Vfm& cnfin^d tdMd fnminMtk &ft(. (tgiufind»
txqudirdMtt» tf
Vfimfddiramkcm^rw&immmimt&fkmiiktxfttrtth
V nonfit?didti$kujndli$i em^ttrmmm,nldhpm^m 4m. ts 1
fditfiffmme$»^mfdfit,f9f<j9dtlrMiumfatttdn> 6$ P/m tdMd^tuukdtmrwmt &t9kmm in tttrtkwlk tAit*

VAiMpr$fmtdUdtm,mfdmffd€fitnfim §U^mm ,pwm tikmfUdirdtu^nM, 14
fafiIkiigifHAtwt # tm wmmm m m/*
w./VT ,
if I N I s.
' • * .4 ' iifT
' •• •• .. iUi.' r- .
_
lOnTr
4
CHRISTOPHORI
CLAVIl BAMBER-
G E N S I S E S O C I E-
T A T E I E s V,
epitome ARlTHMETlCuE
BENEVOLO LE.CTORI.
yM tmnUme MuhtmttictrumrmtmctgHiUt dtlcilaûmvcri ex Arithmtti-
cttrtltttioHeincredibtUm e.tpit viluflttetmidj, xeiffiUm eh eximum quuiditm
euudignitttem,fideihm,qii!idfineArhhmetu*,vtegi>qm4emexillono,iiulUfei-
ealUyVt rUtoandet d:cere,iteqlie ipfl homtnmmfidet pefit ce^fi/lere. Plurima e-
M
Htm in mutuia cfnmerdii,ee>iueMtujûtbuifere hae hominum coniunUio contine-
tur, tempora incidunt,
vt rationes accepti, drexpcnjlreddenda, repoftendavepnt,
tatu!aconficienda,numerus aqualiter,vciinaqualtter , certa quadam proportione
JeruatadnplurespariesdiuidendM,fummafuhducen da,quihiiainrelmi mcumuenire, drcircumueidri.
Ia Zfim aqueturpeê^perniciofumejl: IlaqueauSicmstlludquidemfidlamenverediXit Plato, prudentiam,
**3'“'‘^^^''""*’”>-‘f^''^'’’»^f""‘’t‘^t^’ft/lere,qttiArtthmetuami vitatoUant\ iumjineeaneg^
publica,nequepriuataresconftarepofint.IanoverocateradifdpUnafieArithmetua nituntur, -vt hae
non videatur conciderepqffe, quin tUa cafu eodem labefaflata 'corruant. Neque enim aut Afiroletnc > aut
. Ceometratheorematatn vulgusprobabitfua, vt non folum veritatem, fedetiamvoluptalemhabeant
cum vtititate coniunctam,qutvKiucrfam numerorum naturam animopemtus comprehenfam non ha-
buerit: quodjl tantilIuminrationibmputandislapJuefMerii,iam caterarumrerummgentemruinam
lar t, videas. AtqueidcircopriHcepsingtnqPlalohancvefiibulum,îubtumadreliquMsdt{htnsuvtlast
e(Je,noneajotMmcaufa,quadillaJiHenumiristtHlUJInt,verumetia‘nquodnumerorumfral{atione ui-
tefiitammus, ^praparatur .tdreUquosdoclnnafatus recipiendos. Huius egopraftaptifimafeientua
puUhriiudine captus, olamdederam me adtotam numerorum naturaminueJhgandam,vtcumiUama-
mmofttentiaj^ compreheHdiffem,tum demum literis eam tliturarem, atq^ Arithmeticapracepta, Atge-
bra^documenta , (rem itanonomnibus cognitam) quibusin vitapraclariua vix aliquid repcrisu,ad
eertaquadamcapu a, tirfaciliores demonJlrationesreupeaTem,vtcuiuu aperta,^promptae£ent. Pat-
rat praclarailUquidem,Jedmultitabera,atquetempor'u. Itaque inttrtadum opus illud ame limatur
politius,cnpi,quaex multorum librisdilferfacoBegeramfeparatim ad meum vfim in commetariolnm
referre, vt videlicet admanus mihi effent,meis^ auditoribus expiscarem:
qui enim haHenus Arithmi
ticam traHarunt,qaut multitudinepraceptorum rem perturbarunt, aut 6reuitateobfeurarunt,fie, vt
(inquo tamen de nullius exifiimatione detractum velsmjquem hacfiuntu magiftrum, ^ ducem tjro-
nesfequantur,vixinueuiant. IslibeUuscumimprudentimihiexcidiJfet , dnn manus hominum venaf
fitfummispreabustontenderunt ame virigraues,vt eum cumplurimiseemmunietrem,quodfore di-
cerent, vtievulifimus accideret eum catensfiudttfis, tumveroiis, qut noftrasfiholnsfrequentant:
quorum vtilitatinoBeconfult um,noneJfi etus,quifiia,fuaqômniaDtigleria,omttiumêommedii eon-
JecraJfet.Horumtgeprecibus, frauHontateindutlus, hunc libeOum typumanJarteonJli-
tui,quemtuvidelicet,Lellorêanimofufcipiasvelim,quodamus:atjêotan-
tiJfervtere,dummasusilludArithmtmetieaopusin lucem exeat,
quodpropedum,T)eetuutnteforejferamus. VaU.
NVME-
—
2 ^?
'4
NVMERATIO INTE*
GRORVM
G R R V
NVME^
M.
C A P V T 1.
VMER. ATIO cftcuiuruiiourampropo(idpcrproprloschinacn3,acfigor«dtrcii-
VN
T VR. autem Arithmctki decem cliaradcribus, fiue figuris ad omnium oJm f-
numerorumdcfcriptionem.viddiccb
• • •
t.l.j.4.5.tS.7:8-5'0.
quarum priorp noucm dicuntur fignificatiui. Qi^ct enim illarum tot vnitates rîficat, quotum ipla Io-
lc*to luco pofiti ita ie c*tc-
cum in ippofittfcricoccupat.rt hcc iicura 6 vnititcsi
r=.u.eeuuauuL«mfiguta.ivltimanit2pcrtlTgnificat.didturqucc!fira:jaugcttamcn4nitl<:wonem^valo-
ris.DeeimaautemfigunNatvlrimanit3pcraiignificat.didturquccnTa:jaugcttamcnCgnificationem^valo-
remaliarumfieurarum,vtealcqucotil>utpcrrpicu^fict. r ^ r r c
IN quolibet numero, qui pluribus figuris fcnbiturtotduTinturefleloca,quotruntfignt»liueitgmh. /«a
catiuz fiuenonfignificatiu*tprimusquclocu5,fcu
prima figurae(l,qttecxtiemaertvcrfusdejttcram;lccnndus >«.»,«
Yerolocui,rcurecundafiguraeftilla.qtu!proximeprimamcoofcquimr»ctfusfiniftrMatqucitadetnceps:ad-‘*«“-
ytilleloeus.feu figura dicatufvltima.quzprimamfedern ad
fininramoccupat.vtW455a.pritnahguracftj.j;-^
eo
I & eltima 4.. m
a.&vltmia4 finguUfigura: fingulos numeros reprafenteAt, hocmodo. 44. 5-t. pnma figuraent 4
Si tamen nnguungur«ungujo6numciu»n;j/i«*viiiv*iv,aivn....vwx^.*^.).*. ^
^
I..* #-> au-aiav irwa^nafn m vd» iH nunliErt nuincTO DroprcdiatuT i dextra veriusfini-
Irimavcro i. Cur autem ordo locorum, figurammvc in ûoIibctnumcrbpro|rediaturi
vcrlusOni- vhmu
<•>//»»<<.
ftram,caulah«:ell:quoniamaPh®nicibusinucntaeiredicitur Arithmetica, qm fcribere (olenti dextra fini- »».«»
ftramvcrfus,morcHebr«jrum,Arabum,&Chald3mrum. _ , , - a
QVyELIBET figurainprimolocopofiu(dpConfimpliciterrcj>t*rcntat, m(ccundodcc»rcipIam^^
^'.c^ millii-c. In ntMifm drriMmtllies. in fexto ccncics miUics . inicptimo -1.',:-
Vtlttl:UO~
duspriimim, ternos iecundum quartus teraum » «c.

.
tantum -
qumgcntas,id cft,centies 5 quarta 4 .
fcptOT vnitates : fccundaiS. fignifieat fexaginu , nempe decies
<5. tertia
5 .
.
millia vnitatum, huc decies mniics j. Itaque totus

quatuor millia rnitatum. hoc eH,millies 4. quina j-triginu
uienumcnisitaprofcrcnduscrit. Tr^nuquatuorimllia,quingcnt3,&lcxaginufcptem.Eodcmque modo
qu{libctfigurarciplamfignihcat in
quicunque .diusnumcruscxprimipotcrit.(idUigcntfrnotctur.quoiics
njs ™ '•
R. V M
Tt fiteilior reddatur numerario, difttibuend us erit numerus iu mcmbra,hoc modo.Su-
omilTis^j^),
: Deinde procedendo verfus (ioilbam, Sc
>n primam fimiram ad manum dextram ponatur puiiaum
duabus figutixlfupraftqucmcm figuram quarto loco politaiti ahud
pundum (latuatui;:Et ficdcinccp^ omilEs f,|,„ i,
Idnpcr dubus figuris One putidis , Cipra liquentem figuiaiu pundum Icribatur. rt hic
fadum cITc rides. fmmu m
R ® puro jio
apt fmfo-
r*Ht m Ji
423spo83»5<$i8oo tm^l.tfro.
fortteno.
nim figura fub quocunquepunao cifniduahusanceccdcaubusverfusfimftramconftituitvnum HjaJ oi

QimUbct enim
verfus finiftramexccpto, quod ali-
membrum, ita vt ifngula m^bra ternis figuris conftcnt,»liimo membro
punaocoUotaturjqucmadmodum in propo- fitiVt 0
Quando vnicam figuram habere potea,iIiam nimirum, qu* fub tm mumf
vlamah^cfigura 4 .ioUcrct.:ruliquaudo verdduas, rm fXfti-
fiiocxcmploin qmnqucmcmbradiftributocontingcrct.fi
vtindatocJtcmplo. PtMmr,
. _ . ^ .
ITAQUE vtquicuTiqacnumcrusenunciemr.fiitKcft, fiquoilibctmcmbrumfcorrum«primatur,

fccundadcnasvniatum, &tertu«ntenas. Scd^flpronunilatiortcm
liius prima tora vnitates lignificat.
cuiuruismcmbiiapponcndacftharcvox [MiHe] toties, quot membrarcquunturUlud,quodcnunciatur,ira
kamen, vt
' —£i__i 1;
rcrolcmpcrdicaturfMiIbcsjvt mox au-
j^-j.«,..0^fppî>dicaturfM'*^’'*'
primum eavoxponaturiifrcaopluraiisnumcri, deinde
;
dieSi
DOCTO membrum, quod rlrimumcftûs finiftrtmi primum cft in cnttnciatione,&
quod
ILLVD ^ a A
primum
r >
V,
^
NVMERATIO
priinam«ftiJp>«ona«ta«nJnenimcuoonecftvlritnoin. Numcrat^W"'^‘“‘'.P^‘'™'“P;j>:
SJncubitur. VKIMVM roembnim4i.fic.Qi^rigjnuduomUlu.millici,miUw.milli<3MU«¥o<^
quitcrjudi«or,propttrquatuorm«nbra,<pixhoc.modcnim<Mtur,fubrcqttunt^.
SECVNDVM rocmbramjtv.ho<rmodo,Treccnu,»ipntinqutfiiiniUii,aulU«»imuu<»-
t TE R T
I V m' mcmbnim o8p.iu 03(^0 nouein milfia.millio.
T M
V A R. V mcrabrum 5« i.ric.Qianea>«.rc»gina duo mUla.
Q
QVINTVM denique membrum 8oo.hocp»«o.oaingcnta.
pro retundo ponSo^
facilior. »dhucreddeturnamerrido.fipropttmopunaoMiiô.&i.
quirto,&iudeincepi,Tt hic in eodem exemplo &aum eOe
vides.
i^ro tenioA 3.pra
,
4 5
413190895^18 00
»'°
membri enanc^
HAC enimr«ionefiKaeintelhgitar,qi»desyox[maic]appooendi
quotTnKitciinfigws,quxrupramembnimpronunti»ndumpoliuelU
tbne. Totiei enim proferendxcft,
«rbU,
“““lAM^ vero G more ItabrummiUenamlUixxppelkic velimus MiUionei, paucior^
«rforeifle,
Ggni6<xnriu.,numerumquemcunqiproporitumcxprimemu.,f.inmaio^^membrid.ftnb^^^^^
ponaturo.Dande.omiirgquinq.figJtiiinref-
3fim--"''^ "''d».IR..pi^nrimimliguixmidmmum dextram
mediôeemri.rupraFeqaentci^gurxm,quxreptimumloeumoccup^^^
i.fupni Ggurxm.quf tertium (fecimum«cu patiam. Atqi
la dcinceps^-niflisfemperquiiu
Ggur^reribxtur
que Ggutis, ponatur j.4.5.i!tc. Vt hic in eodem exemplo
faAum clL
* T
°
4ijij(0.8p5dx8oo
membrum condnet fex Rguras ( vltimo membro exmto, quod vnicam

pt^hai
OVODLIBET
bereG^m.vclduas,veltre5.velquatuor.velquinq;untum)qutomnesf.mulenuncKmdtfunt,W^
ciatioTmcuiusuhmcmbritotiesdiaio[Mimo>dlenda,quotvn,tat«funtinGg.irafâmOTbra^^
primoquidem in rcao.ddnde vero femper in aliquo.
Vtautmquoibtomembrumûsmonc^,^
millenarum effe. Igitur fupmiBa-
Lndumeritpunaumfub quatu eius G^ra. quod fieniGcabit. locum ibi
trecenta vigmn oouemmilLatnillior
emplumitatôfcrcndummt. Quadiaginta duo milonesmillionum;
num,oaosmtanoucm millionesiquingcma fexaginu duo
millia,oaingenta.
ADDITIO INTEGRORVM NVMERORVM.

-
c A p rT 1 1.
Ailttit
^md.
SmmM
miiaJi
A dditio eftduorom,velpluriumnumeroruminvnamfummamcollcaia
N V.MERI addendiitafuntcoUocandi,vtvnofubaltcropoGto prirnzGgurxinterrcrelpond^
aotiterafccnnd*intcrfe,&tcrtii,&quatti,&c.
adeovtdcftausGguiamm.l.quiscIl.cematurcxparuhnu
(Ua.Vthinumcriaddcndi,7totfj4.8po7.5678p.88e«aUocandierunt,vthicappartt.
r _r
pnt ettf
natdL
7to«54 D VCT A deinde linea Gib numeris adden-
disuulduntur primum omnes primx Ggui^ inter
le,8e
«907
numerus compoGtus, Ii vniea nguraferibi pot^ fub
pMt ttdS~
5«7«9
88o X *
* primis Gguristnfia lineam ponitur , G vero duabus
guris (rribendus cft, ponitur fola prima earum,
H-
Sirefi.
quaCrraatur, vt deindelecundttt^risineerleaddf-
disadijeiatur. PoGhzcaddunturlccundiGgurxeq-
• a.— Idrotav OiiescI (try Iflttl'»
:
dcmmodo,addiapriu$aia,quxreroataeft.Gquatame-feruataGt.itemmteriii,q.iart*d!:a^.Quodlt^^
duabusfigunsfenUdus. ponenda Gintamte fub tan,
riê tdrilrum lUrarum^numerus componatur primuGlurupropoImexemplioA^^
rctenu.quodfunctotaadditioperaaiGLVerbigratia. In
nulla
pOnoergo fubptimisGgurUo Stferuo z. Deinde
mCxunduGgu^ ex z.
Sdo"Tmi<Uddo4.Gunt zo.
$.Gunt zj. Pono ergohpur^ j.Gib fig?-
fauam Gpiram feruauera;& 8.Gunt io.add68.Gunu8.addo 8. hunt toaddo 7-hut
’ .Poft hic accedo ad tertias Gguras.vbi
reticeo
ex z. (quam Ggu^ reonuemm) Sc
i?addooGunt'(!addo«.Gut5Z.Ponoer™z.fubtertijsGguris,&reunM}R.urfusmquarwtoris.exj.(^G-
i 7 .addop.Ittmt laiuam ad-
ofia .vfponoereo V.Gib quartis Ggum.& (eruo
dcfccndatur,
in vaam fummaro,G afupcrionbus verius inferiores
''
QVOD
miq.
5
INTEGRORVM.
QVOD fi quando cx addidone figurarum vnius loci tfooS
ritiiMm
excreuent numerus tribus figuris fcribcndus.ponenda prima 5009
««mV» tx
figura fiibilloloco» &rcliqux duz figuris fcquendum locorum 4009
addendz • prima videlicet earum figuris proximi loci > Sc inunda
figuris alterius lod; aut certe numerus duabus ilUs figuris reten*
)o8
»59
fymfk
Bim MV
t»Q»luxr
tisexpreirusfcqucaus loci figuris addendus. Vt inappofiiocx- 108 nnmrrm
cmplo«quoniaex primisfiguris colligitur numcrushic loa. Icri. jo8 •X'
bendaerit figura a.fiib pnmo loco» & figura o. addeudafiguris J09 dm.
iûndi loci» figura vero i. figuris terdj loci. Vel totus nume- 4118
rus retemus lo. addendus figuris fecundi loci» vt colligatur nu> J009
merus 15. cuius f^ra j.fubfMundo loco ponatur» figura i.fi. & 109
guris tenij lodaddatur, &c. Vtroqi enim modo idem femper im> }o8
merus colligetur. Examinatum autem vides hoc exemplum per
abicdionera 9. de quo examine mox dicemus. »575»
Rede porro feceris, quando funt multi oumeriaddendi» fi eos in plurcs cUficsdiflribuas,&:exfingulis
ria/fibus fingulaifiimmas colligas. Nam fi demum hafix fiammas in vnam redigas fummam.habcbis fiimmam fnJumfif,
'
ex omnibus datis numeris coUedam» vitabisqucmolcAiam, quz in tot figuris in vnam fummam colligendis
6008 508 108 5009 sJJtndi

jmu.
5009 »59 J09 109
4009 108 4128 508
15026 *^55 4545 5526

aecefiario occurrit. Vtfi proximum exemplum in quatuor haTcecla/Tcs partiaris» & fingularum fummas»
15026. 655. 4545.5526. tn vnam fummam redigas t^cies fummam. »752. 15026
eandem, quampriu$coUcgeramus,vthicapparec. Perfpicuum autem eft, hoc 655
poficrion modo non tam facile errorem pofTc committi» quam priori» quod 4545
in hoc non tot figurx quot in Ulo fimul addantur. 55»^
»
Pofl abfblutam additionem (olent Ariihmetidcam examinare ficut& ,
alias operationes» quz fequuntur» num rcê fadafit»an non. Quod quanior » 575 » trtmmYf’
modisfieripotcflinaddiuonc.PrimumperabicîonemnouenarijJiocpaffo. Rcticiantur9.cx omnibus nu-
Rierisaddcndis,quouesficripotcfl»6cquodrcliquumefl»ponatur feorfum. Deinde cxfummacollcdarcii-
cianturquoque p.quoticsficripotcfl» &quod reliquum cfl» nocetur. Sicnimhoc illi priori, quod reliquum
fuic»zqualcm»rcînftirutafuicaddiuo:Siveroinxquale,nonrc^« Vndeicerandacric additio, vt error cor>
rigatur. Itavidoin fuperiori exemplo rcliiûmfuifrcnumcnim 8. pofl abic&ioncm numeri p.tamcxomnU
bus numeris addendis» quam ex rummacoUe^»quinumerus8.coUocatuscAin cruce quadam in hunc finem
conflruSa.
Czterum»vc facile abiiciantur 9. facis cfl, vt figurznumerorum»ac fi omnes primum occuparent locum.
imcrfcadJantur,&cum primum fumma fuerit 9. auccxccfrcric5>.ica vtduabusrigururcribatur»rciiciantur9. **
HHmtr»
velduzillzfigurzintcf fcaddancur, & fumma hax cum fequenti figura addatur eodem modo, 6ic. Lllenim
r$uttmur
mirabilis hzc proprietas noucnarij » vt fi figuras cuiufcunqucnumcti inter fcaddas ex fumma rei ictas 9. vel
certe»fi fumma hxc duabus figuris fcribinir» duas Iias figuras in vnam fiunmam cuUigis, tancimdcm rclinqua- f ««/m fe-
tur»vclcomponatur»quancumrclinqucrctur»firciiccrcs9 toties ex toto numero, quoties potet. VMicxiioc»
numero ^S reiiciancur 9«quotics id ticn potefl» nempe quater remanent 2. quater nim 9. facium 56 Qj>d fi sitrxbiin
e
«licas,j.& 8.(fumendo figuras ciufdcnumai38.rcorfum.)ficiunt II &reiicias9.VtI ccrtcdkat.i.&i.faciunc 2..

6 fumendo etiam figiiras huius numeri ii.proximc compofici fiot/uin J habebis eadem 2 q\'zpriusr»lu]'ia**^*^y*
raerunulca quoque li ex hoc numero 4t.reiiciantur 9. quoties fieri potclf.nempe quater, remanent 5. Et fi Ji>
eas» er 4. & 1. f (umendo figuras numeri 41. feorfum )liuntaiam 5. Dcniquccxnumcr078.fi abiici-iutnrp.
uoties fieri potefl» nempe o^cs, relinquuntur 6. Etfidicas,7.&8.faci.int i5.rriicLsqMc!uiK9. V.lcute
3icas, 1 & 5. faciunt 6.cantundem habebit » quantum prius reliquum fuit. Eadcmqitc ratio cll de ea terit.
luquc vt videas, qua ratione examen additionis uiAituendum fit, cxamiiubimutpiimuni exemptum
hoc moda
7. & {.faciunt 8. Additis 6. fiunt I4. id cfl, 5. Nam 1.&4. faciunt 710654
j.qoantumnimirumrcliiiqucrctur,fi9.cx i4.rciiccrcntur,vcdiLHuin ^907
eft. Additis 5.adilb5.fmntio.idcft, I. Additis4.fiunt5. AdduitS.
^ .1%^
56789
|iunti3.hoc^.4.additis7.fiumiu '(Nam9.fcmpcromitiuntur,cum 88o '
fimperpetuo abiicienda) id cfl, 2. Additis 5.fiunt7. Addititd.fiunt . .

-
13. boem, 4. Additis y.fiunt iiid cfl, 2. Additis S.fiunc lo.id dl»i. Ad- 777»
ditis S.fiuntp.id eft, o. Nampjîicicndarunt.R.emanciifamcmS.qnzinalcenpartccriKiscolloco. Deinde
in fummaprodtlfti, ex -.A: T.fiunt i4.id eft, 5. Additis 7.fiunt 12- id ift,}. AdJitis i. fiunt 5. Et und .idilitis j. m
fiunt 8.VC prriis,quzftatuo in oppufiupartecnicis, vcappareatzqualitat numerorum, qui pofl abivClioncm 9.
reliqui fuerunt.
Quoniam vero hac ratione non rciiciuntur 9. quoties fieri potcft.f dtintumpcrdi«ftam proprietatem
^
nournanj inauiriturrdiduum, quod rcmancrct,fi omnia p.rcticcrcncur. fit. VI hoc , /i/
’
cxamcnperaDiedioncm9.inftituium fallaxfitivtinhuccxcmploapparct. Nam 2517
fumma coUeda faifadE&nihilominus examen pcrp.inftinmim iiidicjc»cam r< Cte
eollcdlam «fle, cnm vtrobiqucvnicasfupcilit: Q^d
lôccfttftatim apparebit faUitasfummzcoUc6lz. Szpiuscnimrciicicniurp.cxfum-
fi
50,
reiiiiaiuur 9. quoties fi^ri X- Uxfit.
641I
A 5
ma.quam
T A
6 ADDITIO
IM. quam cx numeris additis. Infummacnim hac ^continentur 9. i^ttcs»nipmAqueviurU|pmotfret
quod Tepties 9. fum <(3. At in numero a5Xondnencur 9.^^ & ruperfum 7. que ad partem dextram rrpona In
30 verocomincntur5^tcr.&rupcrrunt ^.quatetiamexpaned^tranota Itaqaeex numeris jddtdsrrftchin»
tuT9.quinquicst& ruper(unc7. & 5 in quitmsadhuc Icmcl condaencur5^rupercftq: vnitas, adeort vercnndci
tantum rcicdafint9.cxnumerisadditts»exrumma vero fepties. Vnde mirum oo4t cft , fummam eflg j tn I
quamuis femper reliqua fuerit vnitas. Vera autem Aimma enet Kxc 55. in quacontioentur 9. fcxici. St Cipercft
^
voicaS) quemadmodum in numeris addids.
Eodcmpadoid quis pofl fummam redecodedam permutaret aliquas figuras , vel interpoiien t
fignrlt
fiucfummzt nue numerorum addendorum haDcfiguram9.auto.quod(SvoJuent,rcIKafccduas7.r.act<$ *.
1415 aut 4>âut 8.i.fcmpcrindicarct examen, fummam adhucrcA
X30 cflccoUc&ni:quod umen fjfum eft. Nampoftquamh*cii<l-
«X*
ditiorcdccnm (uocumincin/iituufuerit.liquispcrcatuninum
Kjj kapennutarctrumnumijfij. adhuc haberet examen Tuam vim,
& amen fiimma vera non dfet. Idem dices , <i or^nrm hgun.
«49»f rum in nam eris addendis quis pcrmucareL- rdero inccrpcmrct
l)OJ hanch^nm j^.auto.vt hieapparct.
CmahA- Hxceum iuruic, merito quis roget, eur ab Arithmeteu
loiSf.. hxcprobariopers.adhibeatur. Cuirdpondcndumcfl.licetper
f«r calumnUm lurc probadoofiendmir c(fe vidola. vt in proximis exemplis patuit , non immerito tamen a pei ids
htM$mrei Arithmcticilcam vfurpaH. Namnemo, ( nifiquisdcditaopcracrTarevclit ) talem errorem committet
ftBsxJu. Vt examen illud locum babcac.fi-dfolum vna,aui altera vnitateafcopoaberrabu ;ita vt facile runeexamm
hoc
oHendat errorem fmlTe commilT m» indiatque proinde, corrigendam clle additionem. Quis enim itainl^
»
nus fuerit, vt vicimam illam fummam ex primis duobus numeris colligat P Denique nifi deinduUria numeri iu
difponantur, vt rcic(5Hs9 fcmpi ridcm refiduum fit, vix aut raro admodum continge^ vt examen i/hidfucce-
SftumJs
dac, nifi quando in additione cmtum non fuerit. ^
Aliomodofitrximenpcrabiedioncmfeptcnarijhocpafto. RcikUntur7.exomnibuinnmeri5adJen*
dis,quonc$ fieri poiell.& id quod fupert ll.fcorium ponatur in vna parte crucis. Deinde ex fumma
sditititm collc&a>c-
ucunturquoque7.q'iorics hs.ri Mtcft, ac refiduum in altera pane crucis collocaur. Si enim hoc illi
ftrr. priori rc-
fiduofucntzquale.rc fte fi^la clt addido ; fi vero inaqualc.non rede. R.ciicic«da autem fimt ex
7 fineuUs nu-
merisaddendufeorfum, rcliduaqttcaddcxteramcrcgioneipforumlocanda, & ex his rcliduisinvnamfum-
mam coUedisedam abiicienda7.atquehoLT!nini<m refiduumin vna partccructs ponendum. Otcrum ooa
codcmmodorciicicndafunt7.quoabiicicndaifl' 9dix'mus.cumhicnumcrus7jIlamproprictatcmnpuina-
Rmt 7. « habeat fcdalTimendxfuntduTfigurx primx ad finillram.acn prior earumdwnas,3tpoHcrior
:
qmtbictu vnitatet
MMMTv. fignificaret, dummodo prior minor fit.quam 7. Nam fi cllct 7.VCI maior, rciicienda forent 7-ex
( Ulalbla.) &cx
eo numcro.qucmduacilLefigur* referunt, abiicu-nday. quoties fieri pote ft,&rcfiduu pro dcnisaccipicndum,
eiqucfcqucns figiiraaddcnda pro vniradbus atque ex hoc numero quem nfiduum & fcqucnsfigiiratxori-
,
,
,
5i.)rcueiancur 7.quotics fieri pot.rmunent 6. Qui numerus ctiim reliquus fiiiiTet.i; omnii 7.« d.to ni^c-
it
ro fiiilTcnt abic db. Eodem modo <x hoe numero 78j.ia.biieientur 7. Si ex 8. Nam 7a>miiiuntur,vt
( didtum
tfl,iS:cx 8 .reiieiuneur 7 .)abiicianrur 7 .remancti.Riirfus fi txi 3 .rcuciantur 7. remanent «jtqueiudcejttcrii.
Itaque hae ratione fuperius exemplum examinabitur.
7*o<54 OmilTj figura 7. fi ex 10. abiiciancar 7. remanmtt.
8907 Item fiexj6.al)iiciantur 7.rcmanet 1. Abiidii vero->.cx
j« 78 j « remanet 1. AbicdUs tandem 7.0x1.^ remanet o.qiiam
8S0 I 5 figuram rolloeo ad dexteram primi immcri.du^ prius
linea, quz numeros addendos diflinguat afigutUadde-
777 »JO I
xtrram collocandis. Deinde in fecundo numero abieais
_
7. ex 8. remaneti. abie ftis item yxx 19 jcmanen t j. A bicdis quoque 7. ex 50. remanet i. Denique abit flii 7.
ex I7.remancnt jap iad dextram repono. R.ur(us in tertio numcroabicflis ex ^.rcmancto.Omiliaddn.
7 5
dcfigura7.&abicchi 7.ex8.rcmenct 1. AbieSis denique 7. ex 19. remanent 5. ad dexteram eolloeanda.
Irt
quaito denique numero, abiiS s y.c x 8. remanet 1. A biri5Ksautcm ex iSiremancnt 4. Et abie
7 £to 7,ex4c>.
remanent j.ad dexteram ponenda. Q
ioniam vero 5.5.) &
o.clTi.iunt ij.cx quibus fiabneiantur7.mnancm
(.
repono tf.in vna irarte erucis. Sed ex hifcc cliduisfacilius reiieirntur 7. h dicatur
1
5.clficiunt 10. Ahiifiix7.
j
remanent 5. Additis ). liunt «.quemadmodum fupra dcabieaiouc 9. diSum efi. bollrcmoin fumma,
omilEt
7.7.7. fi ex a ;.abiiciantur 7jcmanent i. It. m fi ex xo.abuciantur 7.remanent «.in altera parte rrucureponeda.
Vcrumqucm3dmodumexiracnpcrabieaiQnem9.fisllaxcll,vtdiximus, itaquoque liocpcraWbio.
^^‘^n«n 7 .vitiofumelfedrprchend:tur:quianon conlTderamus,aniotie$rciiciantur 7.cinuincrisa<Ucnd4s.qBo-
2
non.Nihilominus tamen non fine
fniitil ratione huiiifmodi examen ab Arithm-tiris adhiberi folet quemadmodum
,
iUud prius per abic&oncm p. &
ptr ex inAitutum ob rationrm fiipradiiAam : quia, nili quis per calumniam numeros peruertat nxaut raro
,. , idem te-
fmtn. fiduumvtrobiqucrcperictur.nillrcaefeaafitadditio: Et multo quidem rarius in hoc quam in illo
examine
quod non iu fiuiplieitcr reueiuntur 7.vt s». lid maiori quodam artificio : vt non tam
per9.inftituto ; propterea
aoj o I
£acilcquisaUumpnlIitdccipcrc.autabaiiodccipi.
>H I '
,Y, Inboeappoi;toexcinploadditiovitiolacA.a:tamencxs.
.aV nicn perabieftionem 7.indieat. camrite elfeinlbtnMm
544
\
ii'
INTEGRORVM.
Proporiaaatemhxc crquiburnamminierisabic&i >
tabella ciocct» 7-
ftiKH relinquunt, nctamcnidudpcr 7. reddatur facilius pro ij>, qui par im M-
innumeris funt exerdtatL Cuius vius hic ed. Si numerus duales liguris II-
driptus, ex quo debem retici 7. to hac tabella reperitur . nihil fuperent pud » 8-
abicchonem 7. vt cifrxc regione numerorum huius tabeilz indicant. Si au- -
55
tem non reperitur tn hac tabella» accipiendus erit numerus in ea proxime 41-
minor. Namdilfcrcntiaintcrhunc» fienumerura prt^Htum relinquitur
podabicdionem 7. Vt(inumcrasproponcusnt6p.uimcndu$eritnHmc- j( o
nis($$.in tabella, qui Invniutibus a tfp.dilFcrt. Rciedbsimtur 7.« tfp.rc- tfj o
manent 6» Item li propolttus numerus Iit 57. accipiendus erit in ubcUa
numerus 55. qui duabus vniutibus fuperatur a 57« K.cicdis igitur 7. ex $7. fiiperlunt z. Atque ita de ea.
teris.
Tertio hac radone Arithmetici addidooem faSam examinare Iblcnr. SiadditiofadacdahinrcrioH-T<r/Mfir«-
bus dguris verfus fuperiores» inftituunt eandem a diperioribus hguns verfui ioftriorcs, vd contra Et fi pode ;
rioriviacadcmprorrusrummacomgatur,quzprioriinuenucd,nondubitant,quinrc£lcrwfaaaaddido,pfO
***^
ptereaquod incredibile quodammodo fit, fi priori modo error aliauis edit commilTiis, eundem prorCjspo-
Rcriori via commitd,cum alio modo figunt numerorum inter Ic addita fint poderiori via, quam priori. Nam
fierraufToinaddidoncharumfigurarum 5.i.p.hocmodo dicendo, ^.&z. raciunt7.add1tisp.nunt 15. non
tamfiacilein eundem errorem inctdcro,fi e contrario eas inter Ic addam. Dicam enim p.& z. cdiciunt 11. addi*
'
tis5.fiunti& quia operatioaliquomodovariacur.
Potedprobado hac peraddidonem iu quoque inditul Diuidantur numeri addendi in duas , aut plurcs
€bfifcs»& fingubuiun fumma colligantur. Nam fi ex hifce fummis vnam lummam conficias , occede cd, fiim,
710^54 S^ 7^9
8907 3 So
7195^1
57 tftfp
777 »JO
mamhanc aqctalcm eflefumma prius coUedaevfi erratum non eft Vt fi primum exemplum in haedno mem-
bra didribuatur, &eorum fumme collegio vnam rediganturfammam , vthiefa^med» prodibit eadem
fiironu.qua prius.
Quarto & vldmo examinari folct addicioperrubtradionem, hac radone. Quando duo numeri funt ad*
did*fiibirahaturytenmeorumexrumma:qiiMquopadofiat,capitercquc3)ddocebimus.
ex hac rubcradionerclidus xqualis fuerit alteri numi ro addito, argtimento cd, nullum peccatum in additione
fndl commillum. Nam fi cx iz 4t zo. fiunt 31. nccdfe cfi.detradis iz.ex3z relinqui 20. vel detradis zo. cx 32.
leiinqoiiz. Quandoveroplurcsnumerifiine3ddiri,rubrrahaturvmucorumcxuimma,& reliqui omnes in
vnim fuminam coibgamur. Nam fihxc fiimmailli refiduo fiicncxqualls rcdcfiida erit additio. Vcl certe»
fiibtrado primo mimeromm addendorum ex fumma , fiibtrahaturcx refiduo fecundus , &
cx hoc refiduo ter.i
.tiuS(&iuariuccps,vltimo excepto. Si enim vliimum refiduum vltimo numerorum addendorum xquale fiie-
xic,dubium non cd » quin adduio rede fada fit. Atque hoc examen ccrtifiimum cd , Ucet fit alijs paulo
iuogius.
SVBTRACTIO INTEGRORFM
NyME R 0 R r M.
CAPVT
l
III.
VbtradIo cd minoris numeri cx maiori» vcixquafis cx xquali » fabdudin. Uhir^Sh

S Facilcautrinccôlccs, vterduorum numerorum maior lit»cx vltimis eonim figuris. Cuius enim fi-
g.ravidmamaiorcd»iIlenumcrusmaiorctiam erit. Ythorumduorom 3001234 mw
fiumcrorum fiiperiormaiorcdinfcriore*quiavltima cius figura ^.roaior 298(7789 r*rmm£/tr
cd,quam 2 vldtna figurainferioris. Quod fi vlttma; figurxduorum numeroram fint xquales . ulc maiorem» /<•'
Cuiuspcnultima figu^ maior cd. £t It pcnuidmxctum lûncfintxquaicstiUcnuiorcritnumerus»iaqup^*

/rarar.
prius occurret maiorfigura, vt in hb cxcmpli$lcmper 445078 700001000.
aomerus fupvTiorinfcriorc maior ed.' 444^99 700000999*
Sicctiamnumcnis,qui plurcs hahctfiguras»mau^cdco. qui pauciores figuras conunet, vthicniperior
nnmerusinferioremaiorcd.
Numcrusrubcrahcndusfubco» aquoficri debet fubtradio» iucotlo- 9968 Suirrrnim
cinduscd, n pnma figura primo: » fccun^ fecunda;, terdatertiar,&c. rcfpondcat 1 adeo vtdcfcdusfignrarum
numero ruocrahenuo, ii quis cd» cernatur cx parte finidra. Vtfioumcrus 40236. cxoutncro527t58p.rub'
^ tt-r r
rm^m^
in
daceodusficôUocandu5cncillcrubhoc»vthicapparct.
1171,89
,1,1, jj
A 4 Duda
V
)
8 SVBTRACTIO
aMhfrsai* Duda deinde Unca fub duobus illis mimcri$,fubtrahimtur fingul* fipr* inferioris numeri d finguUs fi-
guris fuperioris numeri t iniriofadoaprimisfiguris; &rcfldua(iiblinct collocantur eoordtnetquonêft
^bcraô. Quod fi in fuperiori numero aliquae figunenonlubcantrefpondcntesfigiirasinnumcroinfcriori»
itavtabillisnmilfubtrahatur,rcponcndarilljccruntfubliaca. VerlMgratia. Subdu&st^.cap. remanentjJub
linea collocanda. Item fubdu&isj.ex 8 . relinquuntur 5 £tdemptisi.ex 5 rcUnquunnir t. Subtradaautem
.
figura O.CXI. remanet L Atrubdu^ 4.ex 7 .rcmanent 3 . Quiavcroexfiguris 2 .& 5 .oihiirubcrahitur,ponen-

dz cz erunt eodem ordine fub Unca.
Q^ndo autem figura aliqua inferior maior cfi fiipcriorc fibi rcfpondente» ita vt fiiberadio fieri non poC>
fit.fcruandacrichaKrcguIa. A proxima fi^raruperionverfusfinifiram mutuo acciuiatur vnitas.quz decem
''*'*^*** fignificabit rc^dhi tJIius Hgurz» aquafubtradio fieri non poteft. Deinde nuic rnitatiapponaTwfi*
ajl-
fur M4^gurailla»vt fiat numerus duabus figuris lcribcndus,aquodetrabatur iUafigurainfiitior maior: ledruncillafi*
t/rûsm gura 4 quamutuoacceptaefivnitas,reputandaeritvnavnitateminor. (ôdfiproximailJafigurafiiperiorfit
o.mutuabimurvnitatcmabaUafiguraverfusfini/bam,quzvnitasfignificabit loo.vnitatcs rcfpcdo UUusfi.
gura: > a qua fubtraô non potefi heri : fcd tunc loco figtirz o. animo reponenda erit figura 9. figura, a qua &
mutuo accepta eflvnitas»vnavnitate minor erit. Ita quoquefi plurcshuiufmodi figurz o. antecMc rcnt il«
lam,a qua vnitatem mutuamur, cocitandz efient omnes veluti^. &illa, quz mutuo doto voitatem» vnavnita-
teminor. Qômniahocexcmploficntperfpicua.
450001^304817
39ij0345tf78pi
57099*71^9)5
PatMVM fubdudisi.ex7.remanent5. Deindc>quia9.detrahinonpofruni ex 1. mutuabimur vntta-
tem ab 84t itadetradis p.ex ii. ( quem numerum exprimunt 1. quam mutuo accepimus, 1.^ relinquuntur 3. &
Rurfus quia 8.cx 7. ('fup^riorenim figura 8ûm mutuo dederit vnitatem, valet tantum 7.) fubrrahi nequeunt»
mutuabimur vnitatem a 4.& fic fubdiu^ 8.cx i7.remanent 9. Pofi hzc, quia 7>ex 3. ('figura enim 4.ob vnita-
tem mutuo datam valet tantum 3 non pofluntaufcrri.accipiemusmutuo vnitatem 13. pofio. Sed quoniam
.
bzcvnitas valet ioo.rcrpr^ figurz3.a qua non pqtcfi fieri fubtraô, &nos indigemus cantum lomcccfic c/l»
Ttfiaioo.mutucmurio relinquantur 90. Hinc fit,vtfigura 3. valeat tantum z.&ruprao.r(poiicndafitanimo
figura 9.quzfignificat 90.rcfpcfhi figurae, quafiibtradio fieri non poterat. Itaq; Uibdu^s 7.ex 13. remanent
a
6. Ecrubdudis6.ex9. (fuprao. namque diximus Cogitari deberep.) remanent 3. Quoniam vero 5. ex 1.
f Nam figura fiipcrior 5. valet tamum 1. vt diximus, j aufori nequeunt » accipiemus mutuo i.a 6. detra-
hemusque 5ZX ii.vc fup^nt 7. SubdudUdcinde4.ex 5. (figura enim tf.valcc cantum 5. ob vnitatem mutuo
datam jremaneti. litquiarurfiis3.exi.nonporruucdctrahi,mucuabimurvnitaccma 5 Sed cum haec voitas
valeat ioooo.rcrpe6hihgurzz.aqua fubdu(ôfierinequit,nosveroindigcamusuniumio.nccdrec{l»vtria
loooo.mutucmurio.remancnt9990. Hincfic. vt figura 5. valeat folum 4. flcfiiprafingulascifias cogttactooe
reponenda fit l^ra 9. hoc modo, 999. He namquefi^rz 999.figniHcant 57990. rcfpc6û l^rxi.aqiia
fuDdu6l(0 fieri non poicraultaqucfubdudis ^.cx iizcraancm 9. Et fiibduda figura ozx 9. ( quam figuram 9.
•fupra to.diximuscogiundam clfcb^ remanent 9. Eifiibdudu 57. cx 57. (quam etiam figuram 9. fupeao. imag^
namur) remaneto. ltcmruhiradisi.ex 57. (’fijprao.namqucreponendaquoqueanimocnfigura9.)rupcr«
runi.7. At vero quoniam 9. fubcraht non pofluucex 4. ( Figura enim ^.ob mutuo datam vniucem valet can-
tum 4.) mutuabimur i. a 4. &: deducemus 57. ex 14. vt fupcrfinc 5. Pofbemo iubduCtis 3.CX 3. ( Nam figura 4.
ob mutuo datam vniutem valet uncum 3.)icnunct o.<3u«figura o.quuvldmacUinhocexcmplo,nihilqiie
pioptcrca fignificai , omittenda cfi.
Hac rtûUplcriquc Arithmetici vtuntur.quam nos mulco facilius tu proponemus. Quando inf.rior fi-
gura maior dtfupcriorc.aocipiaturdiifirrcnaa inter iplam&io. atque huic dilRrmtiz addatur lu perior figura,
aqua f.:biraSionon poterat fidi.aggregnumqucfcribaturlublinca. oc enim aggregatum nlinqueraur.fi
ffmhtr»’ figjraillamaioraufarcturcx nuincrocompofito ex IO.& figura illa fiiperiore.ûa non potcfl fieri lubtradio»
&t4nu,<]uJ non ficus, ac fi vnitas fuilKt mutuo accepta cum ligiira illa maipr primum
; ftibtialntura lo. vt habeatur diffe-
remia inter 10 A tlUm figuram, deinde rt (iduo, (iucdilfcrentix hme fiipcrior figun addatur. Pull.-a necoga-
^^7j»J**'**'‘''nitatemcqgiutioncaulliTccxfupa!orcfigura,iquamui:iofiimpMcfiimplicitc
itrtiiximz figurz infôri vnitatem & hoc aggregatum cx
verius firlifiram ,
vnitas, adjemusprq-
fupiriori figura (nulla ex ea prius
dempta vnitate^ fiibduccmos. E.idcm enim Icmner difivrcntia ent inter inferiorem, ac fiipcriore figuram, /iue
ex fiipcriore aufaas vniut .m , & mfiriori luhiladJas , fiuc cx fuperiori nihil aiifras. & infi-riori vnitatem adi»-
cias. Vrpropofitishifccduabusfiguii$7.4.fiex7 to!latiirvnitai:,criti.diff rcmiaincerrcfiJuum5.&4.
^5
ex 7.nihd dcmseai:,adiicutur autem vnitas ad 4.cad' m
differentia i.crit inter 7.*: 5. Atque hoc modu,quoucW
cunqucfaftafucritmcntiodilfwrcntizinter ro.8tfiguram inferiorem quz exruperioii nonpoccftfabtrahi,
,
addenda crh vnitas proximx inferiori figurz vcrfusfini/lram Sedhzcomauclarioiaficncexcodcmcxcni-

plo, quod hic repetiuimus.
450001^304817
3919034567891
• 57099 * 7 )^ 9)5
Prmom fiibdtt« fUi.cx 7.fupcTfunt5. Quia vero 9.fubrrahi non pofluntexz.fuhtrahemus9.exio,&rrli-

5
nuz vnitati quzd<fiîrcntiactlin(crio &:9.aduciemusi.vt hjb<amus3.prori*fiduo fub linea punendo. Hoc

;
fa6i .fittimir fi*» fori figurz S.a.idwmuii.proptcrilbmdUrcnmiur interio.6^ p.vt fiam 9. Qnzquoniarurios
ei8 non pon;iiicruodu(i,darahcmu5 9. cx io.&r<.liqi z vaitaci(quz rurfus d^mnciacll inter io.&9.)ad>
demos
J
INTEGRORVM. 9
deWus8.nhab«itnn9.collocandifublinHu Quopcndto, A>timinf€-riodfipir*rJ>M«!»>mi.propterilliii»
differentiam inter lo p^ciemmqut 8. Qux quoniam ex q-demi nequcimt, auteremm 8xx io.8t rriidiio
A
i.
(hoccMiffercntiiint<frio.8tg.;adijdcmut4.»triant<S.rtêâinfralincim.Dcindenauminfenonfi-
gur*rf-»diungemiiai.proptcrdlffcrcntiamUiamintcrio.fic8. cfTleiemuique 7. Qu*.quoniamcxo.fuDtrahi
nequeunt, fubdueo ex laSf reiiduo j-fid cRdifferentif imet 10 A
7.) addo o. c(fi, j
ioqiic ponen^fgb bnea.
Huritu inferiori figun* 5 jddo i.propter illam differentiam intet lo.St p^cfficioq; <!.
QW.qiioni ira fubdun ne-
j.
queunt 10.& reliduo 4-(id eft, differentia: inter 10 «£ (T.jaddo j.efficioqjj.infb lineam fenteo-
ex j.detraho ex
jLi^pcraau,llaeim inferiori figurxqjddo t-proptetdiaam differentiam inter 10.& dffactoqi 5.qutbutlub-
duaUn iS.fupereft i. Quia vero in hac OibdaSionc mentio fiuJa non eff diffirestitr iqtcr 10. SI 5-cum j fub-
a. fubtranu ex lo. &
duci pometin t ex «.non addo i.inferioii figura; }Xcd eam, quoniam fiibduci non potell,ex
refiduo;. (fiue differentia: inter IO. ie
45000 i«J 048 i 7
J addo a.facioque 9. locanda
fub linea. / joim 4t«789t
P^haxffatim figura: inferiori o.addo i.
propterdiffcrentumdifliminterio.&5.
I7099I7J«JH
ctfciomi.Et quoniam i.fubtrahi non po- .
'
j
tchexo.demol.ex io.rcfiduoq:9.(idcftdifferentizinterio*t.>dloiS. cHidoqtp. lAtra lineam reponenda.
i.vt habeam lo.qua:. quoniam
Pofteaiieraftatim addo 1. figiihemfcriori 9-,ppter illam diBirentiam inter io.8(
pro reliduo
ex o.nonpoffuntdctrahi.auf.rocxio.reliduoq;o.(’fiuedirterentiTinterio.«£ioaddoo.J|tacioq;o.
coUocando.R.urfus quam primum inferiori figunxi. addo i.propter dictam diltermtiam
inter 10. «c
OT> linea
lozffcioque j.qut cum ex o.fubduci nequeant, fubtraho ex 10. refiduo<|ne 7. (
nempe diflercnti* inter lodic
t.jaddo odacroque pxoUocandafub linca-Preterca mox addo i.ad figuram
inferiorem 9. propter didcrcniiam
lijafninicriodlc^. facioque 10. qua: quoniam ex t.nonpoffunt

detrahi , aiitcroexfo.acrCTlduoo.Cditfcrcnti*
nimirumintcnoAio.>ddo5.ffiicioq;5.proreliduofublinearepiwmdo.('Blb'emoflatimfigura:intcnorij.
illam differentiam inter io.Scio.vt habeam 4.qualobdiiCt*
exq.rdiquunto. qiiamfiguraita
adijtio i.proptcr
o.quoniiruperuacaoeacllinprincipionumeritxpanefiniftra,onmicinus,cumpofiufruftralocu occuparet.
AluU Exemfbm.
per 9.
j«7-
.4000154 5
«7815 I
o
595x511 I
5
figuris infietioribusexfijpetioribusvnitaiadijcicndaeflet
IN hoc exemplo,quoniara ablatis omnibut
fequentem locum.que,quoniam aufetri nequit ex o.
fequenti fieure inferiori.qtir nulla eft, reponemus eam in _
d«rahcn£critexio. refiduum pdnfia lineam ponendumtAc ruifusvnitasfcquentilocoadijcienda,atque

&
ex4Jufcrenda,vthabcaturrefiduuin3.rublincacollocandum.
QVOD fi numerusexpluribusnameria,
vel pluresnumeriex pluribus, velexvnoniimerorintfubdo-Sija»*
priuaetunt plures numeri illi, quibus fieri debet fiibtraaojn vnam

fumniamiltemq; plures
cendi.îgendi a
Uli,quifubtrahidebent intcrlcaddcndi.priulquamfuhtradfioinllituatur. _ , ,
EXAMEN fiibttaftbnitquadruplcxtfi.Ptimumfitpcrabieaionrm9. St n. cxrupenonnurtiero,a

quo (aaaefifubtraaio,reijciantut 9muotiesfieripotcft,co modo, quoinadditionediximus
abijcicndaeffep. Frnufr,
&rcfiduucoUoceturinvnapartecrucB.necciretll,vtidcmnumcru5rclinquatur, fiabijeianturp. ex numero

Cibtraao.ecextdiao,quotiesfiaipotcft.nifiinfubtraiaioncerrattimfit. Itavides mproximo«empload
.liue 9 .abijctas, quoties potcs,cx numero .50.0154. iquofaai^fubtraaio,^''-
dextram refiduum(cmpercfl'e 5
htc vero reliquus fuit ex fiibtriaione.
Cueex numeris «788i3q95i5ti.firaul,quorum illefubtraiauscrt.
iECVNDVM examen fit per abieSionem 7.Nam fi ex numero, a quo fafixell fubtraaio, rcijcian- Smoids
potcfl,eomodo,quoinadditionediximusabi)ciandaeffe7.5creliduumponaturinvnap^J^*«
turTouotict fieri
cni»neceffecll.firubtraCriorcaefaaaeft,vtidemnumcrusrclinouatur,fircijciatur7.cxnumcro(ubtraiao,'^
numeroreliao,ponendoctiamrcfiduumaddcxtrîllius.acon-
Doneiidorcfiduumaddextcram illius.*: ex
dviduo haec rcfiduaaddcxtctameoliocata in vnam fummam
colligintur.8c ex ea reijciatiir 7.I1 reij.i polfune.
Iuinfupcrioricxeniplo,reieais7.quoricsfieripotcn,exnumero40ooi54.rHinquunturJ. Reieaisautemp.
ex«78^jemaneto&abieais7bcex395X5iiJupetfunts.qua;addiuadoi«luntquoquej.vtmcruceadfini.
ftmm fop^roe«mpli percalumniam numeros permutet, auta-
fallax effepoteft.fl quis
lioinumerosapponat.qucmadmoduminaddiiionediximos. - . « , •
TER.TIV.M examen fit peradditionem. Nam fi numenimrefiduumrubtrtaonumcroadi5CU.s. ne» Trt/a

celliriocomponeturnumcr.is.aquofubtraaiofiaacA.vtinhocexemplovides.
. NVMER.VS.iquofitrubtraaio.
NVMER-VS fubtractus.
NVMER.VS reliduus. »4445
^011)
SVMMA ex numero fubtra&o. .1.1
ac refiduo compolia jequalu numcro,a quo

&i2a cfifubtra&o.
ll-.l.
OVAR-
MVLTIPLICATIO
CÂR.TVMcxAmen fitpcr rubtndioncm. Fada entm (ubttft*
ffkmtt» 1 1) dionc,ure(iduum ab eodem numero, a <ô dl fi]bcra&io,aufcrai4tt*
JmktriUki- perehe nccdlô numerus fubtra^s. Vtmproximocxeniplo,nnuaK~
14445
mu ftr
reTtduum 14445 . ex numero doti3.dctrahas, reliquus em numen^
fmitrMdt- *
* fubtra(^ 45 d 78 .vtbicapparct.
Hcc pofteriora duoeslmma ccrti/lima Cmc, nullamquc admittere poffunt &liaciam,aut fraudem»
MVLTIPLIC ATIO INTEGRORVM ,
NVMERORVM.
e A P VT I r>
UmbifU‘ \yT VLTIPLICATlO cftdadûsrniusnumeriinalium. Tunc autem qumcrusquilib

[uilibettn alium do>
J.VJl ei dicitur, cum alrcripibnim totiesauraur,quoue8 inalccrocontinenirvnicas. Vtnu
't numerus tf.in no-
meram 5 .VCI numerus 5 in numerum 6. duci oicicur, quando numerus d.quinqîcs accipitur, tcI numerus 5»
.
fexies.quopadorcinper accipientur 50.acquc huiufmodi duûs Multiplicatio appclbtur. Itaque numerus

exmuluplicadonc,nueduduvniusnumen in alterum procreatus toties vtrumlib« multipUcarorumcoi^
*
nebit, quoticsaJtervmiatcmcomplc£bitur,vtindatoexempIomanircfruntclL Exquofit, Mu* iuldplicadonrai

ita ioda vtrumuis eorum
quoque deferibi pofle. Multiplicatio duorum numerorum cll inuentio numeri, qui lodes
condneat. quoties drer vnkatcm coadnet.
VT expediteomnis muidplicaciofrac,QccdTccnno(re.quinumcrusproducaturexdudhi,naemuld-
plicadone cuiuslibet Hgune numoricx in quamuis aliam fibram, vt ex yan 8 vd ex 8. io 7. Iccht ex 7 .in p. rrl .
cx 9 .in 7 .&c.HoccnimltbeQctcnucris,nuilamiQmulciplicationc{cnticsdil7icuItaccm,antUborem. Id quod

a/tiduo exercitio ma^ di/citur.quam vlloprxccpto» Imerim tamen mirifice ubi mieraictfequcnstabul^
quz Pythagorica dia ibice , ea forta/Tis decauia,quod Pythagoras eam vel primus cxcogitaucrit , vd certe diid>
puiosTuos mea mirifice occrcucrib
I
1
» 1 3 1 4 1 i « 1 7 1
8 1 ,
'
.
» I 4 1
« 1
8 1
» ( 4 1
16 1
18
T
H tf
1 9 1
11 1 '5 1 1
»4 1
»7
4 1
8 1 “ 1
16 1
»0 ‘4 1 L 3» 1
3«
5 1
'o 1 •5 1
10 1 M 30 1 35 1 40 1 45
« 1
11 1 18 I
»4 1
30 3« i 4» 1 48 1 34
7 1 14 1 1
x8 1 35 4» 1 49 1 5« 1 <j i
.y
8 1
.< 1 »4 1 i» 1 40 1 48 1
5^ 1
if4 1
7»
9 1
i* 1 >7 1
3« 1 45 54 1 «3 1 7» I
81
Cm^hm- Conflnidio huius tabulzpcrfacilisdt Primaenimlineaab t.mdptcmprogreditorpercoiraiuiamad-

ditionem vnitatis,viqucad5>.vtcxi.&i.fiunt a. Exi.8ei.fiunt3. EX3.&1. fiunt 4.8tc. Scnmda vero linea i
^ adodpit.progrcditurqucpcrcondnuam additionem a. Vt ex a. fiunt 4. £x 4.S: a.fium 6* Ex t.fiitac
ime*. ItaQuoquctcrtiahncainmumfiimica3Apercontinuamaddidoncm3.progrcditur. Acq;eodemrao-
do rdiquzlinez compofi tz fime. Qulibct enim per condmiam addidoncnfhus numeri, a quoiodpi^peo*
greditur.
vfm t*. Vius aurem duidem tabulz, quod ad mulriplicadoncm attinet, ( infinitos enim alios vfiis habet ) hiceft.
PropoljusduabusfigurisimcricmultipUcandis, iialecrainiupcriorilinca,&alteratafintflrolaterciusnatttr,
th^me*. Scintllalinca dcoiium, in hoc verolatcrcdcxtrorium quis progrediatur, repertetin communi concarrams<
merum ex multiplicatione duarum illarum figurarum inter Ic produdhim. Ita vides ex multiplicadonc 7. io 8.
vd8.tn7.produci5d. ItcmcxS.in&produa 64.&ficdccxtcris.
QVoD
iihuiurmoditabulainpromptunoniit.vcehdumcrithacregula. Scribatur vna figura abdte-
mmihfU- ra,&vtriurq;dillandaato.adlatuspooacur.I}cindeIurdiiiuitia:intcricmultipItccnnir. IVodudênioinii»
merus, fi vmca figuraicribitur, dabit primamfiimmzproduccndz ex figurarum muldpiicatione ; ii verodua-
^*m t* bus figuris icribitur, iduandacritfi^radcnarum^&priorponcndapro prima figura fiimmz producende.
filtamm.
Sccundaautem figura dufiiem huius fi>mmxhabcbitur»fi alterutra diftantia ab altera ligura denarum rdmu*
tuaddatur/i qua iûaudliVd certe fi figur^ propoiite inter fe addantur, addita prius figura denarum rderua*
ta,fi qua icruaudhdabit prima ûra huius aggregati (rcic^ fecunda figura tamquam fiiperuacaoca^ iectm-
dam%oiam fiunmzprtûccndz. Excmpln res fiet illui}rior.
I. 8. 7‘
X. 8. 6 .
7 a 64 4 ^
In primo exemplo f^rz multiplicandz funt Sxaramque difbntiz i io.iunt t & x.qoz inter fe mid-
tiplicacz, (erit autem muluplicatiodiilanturum i lo.faciUima, cum minores fint. quam figurzmulcipUGindz,
De his n. regula hzc mtcUigedadl)dsccndo femd x.rd bis liadum x.quqrob di/bndjs fci^ pto prima figura
. fumms
INTEGRORVM.
lummicproJuccndz. AbUtaaoiemdiflandaixiE 5».veldUlancui. cxS^relmqmintury. quzCribo (ubHgi;una
prorenintUfigunruminxproduccndx. Q^m
rccundam fvuramctum dabit prima figura aggregati fiet
;ura-
rum9^8.quc^cfli7.rcli^ fecunda i.tanquamomamo ad aoenegouuminutUL Itaque multipl^doTigu-
rarum ^.St «.efficit 7a.
IN fecundoautemcxemplofigurxproponca;runt 8 .d^ 8 .quarumdifbntizaio.runta4â. Hisinterfc
multipIicatu,diccndo»bts a.hab
iabebtmus4.pro prima figurafumnueproducead^Dcmpu autem virauisdifian-
J-L C n _ _
?.
I i-** tectio deniq; cxcmpio

templo fijgurz
ngunr datz
aacz funt
luni y.Sc
y.oc 6.qioiiunox a loaunt
o.quarum A,tiz inter Ic mul df
ioiunt5.&4.Ha:intcrrcmuIrip!i-
catz.diccnd0.tcr4.vcl quater ^.racuint ergo figura fummzproduccndx erit i. kcunda vero figura l
11. Prima
icruandacritDeindcabIatadiihoria4.ex7.vel di/Utia5.ex&ruperfunt5.quibusnaddaturvnitas.quarcruaui-
mas»ficnt ^pro i^nda figura fummar prûcendx: quam etiam figuram dabit prima figura aggregati ex *
y.&
tfîddita prius vnitate reruata,auod cft i^ômiiTa proHu^ccunda figura 1 Producuntur ergo 42.CX m ul
.
tiplica* i
tionc7.pcrd.vcl6.pcT7. Eadem ratio in cartcriscfl dummodo duzfigurxpropofitzimcricadditzfiipccent
to. Alias diAantiz illarum a io.maiorcscfrcntipfis figuris.ac proinde facilius multiplicarentur figurz>quam di>
ibuiriz.ICcîustamcrcceri5,nvrut&cxcrciucioncmemoritcrcdircas huiuimodi multiplicationp fibrarum
tnter ie»quam vt vcl ad tabulam I^hagoricam,vt ad hanc regulam confugias.
lAM veropropofitisduoDUsnumcruinterfcmulripIicandis.icribûsefiminorrubmaiorcJtavtpri' Slnsr^th
mafigurarerpondeacprimzfig^,&rccundarccuodx*^.vtinadditionc.&rubtradioncdiximu$. Qôdu-
men neceffarutm no m^cum etiam maior fub minore feribi pofiitydii^ tamen ordine figurarum feruato. Vt fi
mnlciplicanda fint 4500678. per 6005514. collocandi erum numeri altero horum modorum, quam uis primus
iitiiiagtsvfitatus. •
^ f tmtf.
•
4500^78
600594
^ 600594.
4500678.
SED doceamus prius, quo pado numerusaliquis per vnam lolam figunm multiplicandus fit. Ita enim
hcUiiu
[ius intclligctur.quarationenumeruspernumenim plurium figurarum dcbcai multiplicari.
QV A N D O ergo numerus aliquis per vnam cantum multiplicandus cfi , folct firmper figura
hzcmuluplicamfubfcnbiprimz figurxnumeri midtiplicandl Vtfinumcnis 6oo594.muicipIicanduspro.
ponaturper 8. fic fiabiicxcmphim. Mulriplicariowtem
net fi figura 8. muldpliccturpcr omnes figuras numeri
600594. incipiendo adrxtra. &finiftram verius preê- 600594
diendoifinguJosqucnumerosprodudos fub linea, quzin.* 8
franumeros muloplicandos ducicur»fiTibendo;ica tamen.
vt fi produdus aliquis numerus duabus figuris firribendus 4805151 ffr -jn^m
S
fic prima carum ponacurfiecunda vero fletur lequcncs
,
produdo adiicienda, hoc Videlicet modo. Primum mul> mmlttflut
tm.
nt ,
quia nihil fcruaui in praxnlcnti produco, nihil addcndfi eft. Pono croo o. Tub o.nihiJq; rcfcnii Ocniq;
o&^
6.faciiint 48. quibus quia in proximo produdo oihUfcnuui , nihiladdo. Pono igitur totum
hûncn^crum
fublinca,quiamultiplitatioad finem perdudadlicumnulla ali. figura Gipcriorisnumcri
rcilctmultipUcanda
per 8. Itaque G totum numeram dooj94.muldpliccmil^m8procrcabimushunc numerum
4801151. At.
que hoc modo qucmcunquc numerum per quamuisfiguiam muldplicabia.
Siifmit
»tamrm
, tenumerus produdui
1 diligi
V . .
mfenoris numen per pnmam figuram numen lupcrorismulriplicau collocetur fiib illa figura infenoris na-
(nM.. n#H* miAm
ri.pcr fiipcnor numenu muldplicatur, reliqui auttm
quam fiin/.f.iArni.me.ntc —
numeri ex multiplicadoncaufilem r J t .
figurznu- _
meri produdiftatuanturruoordiDcdeincntveriiulmillram, vt in hoc exemplo fiidum cOc vides, in quof^'"'
qtucuorordmcsnumerorumCibliaaconlHtudfiiiic exnumerisprodudis. ^
.
perj». pery.
4)oo£78
600594
I7IOI7II
X 4
.
58706101
11901054
I58O4O6S
1581101167151
* -'1^ •
V
Totns enim numems produdus ex mulripiicationc 4.in omnes figuras fiiperiorxj numeri
nmam
habet prii
fium figuramfub 4-Ita quoque numerusprtâdus ex nuilriplicarionep. in omnes figuras numerifuMi
inoris
primamfiumfi‘»««'T'hilv^fiihrt.
«figuram habet fub 9. Ead6mdoncprifiufigDranumcriprodudi ex x;
miJripficationc tifomna
figuiMnumenfiipenoracÛociu^fiib5.Iîqiprimafigutanumeriûdicxmulriplicadone«dnomnc»
figuru fiipctioris numeri poGu cfifiib 6. Reliqme autem ligur* ordine wo progrediuntur verfias
fini/Iram,
qvo.
I
“
it. MVLTIPLICATIO
QVONIAM Tcr6 cifi»CucmttlripUamfiuemuldpIiatapro<|acito.omifiîB
aaa«a^jannsnonmuldplicauminusinnammimrupcriorcm.(}iM&mpeprodi«iffcnt^W
^mSric(hmqdnnumLi^fcriorifacrimJûotcif^^.E«a.tcmper^.t«d.u,A
tTfisp;SgnifiSauamno.confcrcm«..Carxu^^^^^^
Nimfi«tniulu 6ttoupCTfigur«inferioranummftgnihniiuasnroduant<>.tpcnumcrot^^^
luio.ildcndumKqL.ilIuanimimm.quoainpr«cacnamurapliaiw
Jiquindo, ponenda umcndttei«
locooroaaaircdonciidiimrubBncx Immocdtmrimhtl rcfcnijtum
^fu£L?«K^Xômniainruperioribmexen,plisobfcnunarnnUnpnoncm^
«u“p^fp^ûTiô.fcdquu.nVr*c«lcndmulupUc»^
8.pcraprodu.imu. cmm^&quon«m mbd rercrua.uq.
fiut.
rZkXcuCuIriplia^^
qucm^raptimiDrodua. fubqu.^cU^^
«cWiulibetprodudH e^
intcliigatur locum occupwe,
o
occopat-Hoccn.vtfieuraiûxpnmacftfecundiuamenproduaimpropor«oe»™p
SndrbxopnXr^“aif%^»“'™4‘l-prin,ie(lint^^
fiiim’ hocdterum exemplum fcquesdn

ouo ijjem duo numen
fcdmaiornumeru,fub.4,om^(itu.eil.feftiqueruntqumqueorame,nun«rc^P^^^
g ^
lignificatiu* m numero infenorOdcm tamen
numeras produftus ea,qui pnus.
miram fimt figur*
perj». P« 7 -
<00594
4)00678
4805151
4101758
<oi 5<4
4X'
5
180I i8i
:.X.
140I57<
858 iioii< 7 I 5 ^ \
tammmul-
HIC moiosroulripUcanai.quemhaaen'exporuimm.apl«lomn«ma{!isvfitatnsefbaIias
noftraArithmeticiMplicabumis. • •
dpUcandi rationes non iniucundasin pleniore .
^ EXAMEN mukiplicauoni$triplcxeft.Priinumfitperabieatonem 5>.h(xmodo.Reijtunturpnmu

frims
oxxprimonumeromulrii5icalo;quotiesfieripoteft.vtmaddirionediximm.refiduumqimlm
ftok^tu
dsp^natur. Deinde reieais 9. eêm modoexatero numero mulnplicat^cturreliduumindeim
inter fe.& ex produao reiea» sklûatur
rriiduum in fupe-
tSftOMH cruTOPoft hjrc.multiplieatis his duobus refiduis
f*r„.
riotipartecracis.PollremoexfummaomniumproduaorurneaUqu<muesxfcnbatuxrcliduummpattecra.
ci>inôre.NVcefrecnimeft.ref.duumboearqualeefrerrT.duofupenon,f.eri«uminmulopbrauoM
.Nammptimoexemiao^cican 9. ex^ 05
p 4.irf«lua
Exempla pofiaf«ntinfuperioribusmoltiplicatoonibu 5
eft4.ReliLmiutemhmus numeri 8xft8.quia9îjrinonpoiruntJ5dulaplicaMautcmlmrrf^^
.lnl«undoautcinexemplo, refiduumpnmi nume-
terfc fiunt 5 i 4 qmb'nreii*iantur 9 Xxproduao 48o 5 51
i
.in fiiprcma pane cracB locanda, quu

.
ri cft i.fccundi autem 4

.Multiplicatifq, inter fe his reliduis iji 4. fiunt 4
9abij«nonpo(iunLRuckaUautcni9Cxtotafumma.fupcnuntctiam4^ .
A 'T-iTD t / ^.<1 nimirlint cxiiidcm

Strund*
nedixumis,exquU>usuuupcnoncxamiiicp««A,cpMin«M.*;w«iiu*v.-y^-— r--” *
muUifli'
muluphcitiombus.Scd duohxocxamina hintctum £ilIacii,proptcrcaulasruptaa<Uuaat.
tota fiimma produc
E R. TI V examen ccrti/Iimum clUfitquc per diuifionem. Si cmm
€A.WM.
fiT7.
T M
multipUcatorum.prodibitncccirarioin Quptienteater
TtrtU peraterutrumnumeroram contmeantut
f7 $kst$0 diuifio&eillima erit,
cum opus non fit, Quodentes figurasmquircrc. curaexorêomn«
Dmifiocxpltcata tuent.
atero numero multiplicato.Scd hoc examen planius intelligctur,cum
ftrAm-
jtBtdMtamfUam
fitmm* 4058 50<9
15 45
S1104
8i 5 <
'5 5,45
12X76
X
0 0
In
955*4 1)8105
INTEGRORVXf. r
In prion horam (xemploram primum rdidiram c(i o. Vnde Ucct {ccundum re/idaum He tamen refU
duorum raultipUcatio (actt o. In po/lcrioiiautcffl vtrumquc rcdduum numerorum multiplt^torum efl o»
Vndeeorummuldpiicatiodabit etiam o. atque tca in rtroqucexcmplorcnduum numeri produêtiamac-'^
cdianocrito.
Qupdfirterqucnumerasmulttplicandut; vclaiteruncumt habuerit mprtncipioaliquotd^. multi- •
pBcado admodum ^cilis erit. Abiedis enim omnibuscifrisillis,multiplicandi erunt reliqui numeri incerfc, &
produdonumcroapponenda;ordineomnesiiixcifia;abic^. Vt fi multiplicandus numerus 34o6.pcr m
400o.rciediscUrisooo.multiplicenirdaeusnumeruspcr4.&numeroproduôi56 a4âpponanture2dem
cifrac,hocmodo. 13^24000. Sicetiam,firaultipliCan<kfint304dooo.peri0500o.reiedis7.dfiTsad dextram
horum numerorum pofitistmultipliccncur reliqui numeri ^04. & 203. inter fc, &produdo numero i7i2.ap>
ponantur rcieAj* illae feptem cifrar, hoc modo. ^17120000000.
Hinc fit , fi numerus aliquis multiplicandus fit per lo. vcl 100. vel looo.vel loooo. &c. addendas eficilU
numeroad dextram tot cifias , quot continentur in numero multiplicante, fine vlia alia multiplicatione quia :
rcie^scifiris/uperclirobvnitas.qnznumerumdatummultiplicanscundem numerum proauctt Vt)067.

multipIicatapcriafiiciunt5o^70.Muhiplicau autem per iooooo.&ciunt 506700000. Itiquoq;500O4nul-
dplicaapcr 100. faciunt 300000. 5:c.
T>JFJSIO JNTEGRORFM NFMERORVM.

C A P V T V.
kt VISI ocfidiflribuciopropofitinumcrimpanesabaItdronumcrodatodenominatas.Vtdiuifio numeri
d; ”
36. per p.cfi difiribudo cius in
vniutes continebunt: ita
nonas partes nempea^. denominatas quaru quidem fingula* quaternas
,
;
vt 4>fit numerus ex hac diuifioncprodu6iusûi Quodcnsdici lulet.proptcreaquod
indicat.quodcs numcrus9 qui diui3ms,fiuc diuifor appellatur, in diuidendo numero 36.conancatur. Indicat
enim condneri quater, toucs nimirum, quoties numerus Q^dcns4. vnicatem condrlet. £:< quo fit,Diuifio-
nem tca quoque deferibi polle. Dtuifio efi inuencio numeri quicodes vnitatem contincati quodes numerus •
,
diuidendus diuilbremcondoct. Vein propolitocxemplo perlpicuum clL
In diuifione (cribicur diuilqr lub numcrodiutdaido,non quidem ponendo primam figuram fub prima,
& fecundam fi]brccunda,&c.vtinadditionc,fiibcra^tionc,&muldplicadonc&61 umcfi,lcdconcrario ordine. iMmmrv
Ponendacnimhicefivldmafiguradiuilbrisrubvtdmafiguradiuidendinumcrii&penuldmarubpcouluma,
&c. Vt fi diuidendusfie numerus 78o9.pcr47XolIocandicruntnu- 780^ fimuO**
aneri,niaappoficocxemploapparct.
47
Côd li vlcima figura diuiforis maior fuerit vidma figura numeri diuidendi,collocanda erit vldmafigurA
diuilbris fub penuldma figura numeri diuidedi,&pen ultima fubamcpcnuldma,&c.vt in hoc exemplo efloU'*
nifcihim. Idcmfaciendumcfl.fivldmafiguraûifbriszqualisfiie. $7800
rit viumz figurz nnihcri diuidendi, fcd penuhima maior, quam pe*
47
ouluma:vcTfi& vidma vldmz.&penuldmapcnuldmz fuerit zqualtSifcdantmnuldma diuiforis maior, qu£
amepenuirima numeri diuidendi Vei denique, quodef^nque diuifor maior nieric eo numero quem tot fi.
:
,
gurz vlcimz numeri diudendi exprimunt quot figuris diuifor feribitur. Q^z omnia in hisduobus prioribus
,
exemplis hic pofitismanifidla funt. Qj^d fi diuifor zqualis fuerit illi numero quem tot figurz numeri diui-
,
dendi exprimunt, quot figitris diuifor feribitur, collocandus ciic diuifor fub conumero, vtin pofleriorc terdo
exemplo fa^m cUc vides.
4^800. 41 ^0 ^ 1'
. 47 .
47^1 ,
47
Ita autem diuifio fiet. Primum quzratur, quones diuifor in numero fibi rupraferipto concmcatar,& nu-
fnerus iodicans«quodes condnetur, ad dexteram numeridiuidendi pofi lineam hanc curuam ( fcribactir ;atq; f
)uc numerus ( qui femper vnica figura feribitur, nunquam enim maior numerus, quam 9.poni potefi io
tientc;ccumfi diuilbr videatur fzpius aliquando condneri in numero fupraferipto, quam nouict vtin exem- ,
muldpficetur,produ£lufque numerus fqui fcorfiim feribendus non cft, fed memo-

piis patebit ) in diuifbrcm
riarcdnendus j cxfuprafcriptodumcrofubtrahaturtvtinfiibtra&ioncdocuimus.fcribcndoringulosnumc- *“
rosrefiduosruprSfiguras,aquibu5faêfifubcradio,dcIedspriushUcefigurisvnacumdiuifi>rc« Numerus
wtem cocus rcfiduusfiipraduiifbremnoutus minor clTcdcbecdiuilbrCfaGas erratum cfTcc. Id quod etiam
in aliis refiduisobfauandum erit. nmm.rm»
Ddndcpromoucndusericdiui&rdestnimverrusinproximiimloenm,&uerumqazreQdurfi,quodcs itmpir dt
in numero fi bi fupraferipto Contineatur, & reliqua facienaa , vt prius. Q^d fi in aliqua promodooe diuifor
snaiorfuericnumero fiiprafcripiovita vt nec femel quidem in eo contmeacur/cribenda erit figurao pofiillum ^ 'S*
numerum, quem pofl lineam cumam feribendum eirediximu 5 .& diuifor delendus, iterumque promoucndits
ad proximum locum, &quzrendum. vt prius, quodesinnumcrofuprafcrfpcoconuncatur,&c. Atqueita
(cmperpromouendus erit diuifor donec nullus ûs in numero diuidendoruperfie, in quem diuifor poffic
,
promoueri. Verum hzcexcmplisficnc planiora.

Sicprimumdiuidendusnumems76o48.ptfvnicamfigurarri, nperS. Primum inueniodiuifbrem^.
condneri in numero fupraferipto 76.nouies. Dicitur autem illenumcms fupradiuiforem cfTc fcriptus.qui cx -
primitur figura fupra primani figuram diuiforispofita,afOramb.aUisVcrfiisfiniflr5,fiquzfint,vtindatdcx-*^
’ur»m au
cmplonumcrusfiipradiuifbrepofitusefl76.Porro ex tabula P)Tthagorica,quzfuprapoficaefl.cognofccsfaci- u datur.
t
le,quoda f^ra diuiforis in fupra pofito numero condncacur. $i enim figuram diuiforis fumas in veruce ta- Sis*
bulz^ in duslinca.deorfiim dcTcendendo, accipias numerum fupra pofitum, vcl, fi is non inacnttur.eo pro- '"*^**y**
xime minorem, indicabit figura ci refpondcns in finiflro latere, quoaes figura diuiforis in numero fuprapofi-
B coiji,.
14 DIVISIO
to contineatur. Vt in dato exetnpIo>ûb Bgura 8. non repentur numerus 7îiiprapo/jtns : fi igitur tedpiatu^
«X tskmU
72. proximi minor , reperictur in finiilro btere figura 9. Nouies 4
Fytk»%0n-
cfôcontincturrûra8tn7($4tqueiudccxtcris.Ponoigirar9. (9
'
tm
/estmr,fu$
pofi lineam cumam, &
multiplico 9- per 8.diccndo,odies 9.fad* 8
ttnfymrs um
7Z.qu2 fubtrahenda funt ex numero y6.^pra diuilbrcm pofito,hocmodo. Subtrahis a.ex ({.remanent 4.
ihmJ$TH M &
Dctcca igitur figura 8. in diuilbrc, figura ^.in numero dtuidcndo.pono 4.fiipra 6.Subrra(Sis item 7.CX ni- 7
hil remanet.Deleta igitur figura 7.nihiiponofijpn7. quiaponidcbcrctcifrayquxfiipemacanctdrct,eo
mumtr»
quod illam nuUaaliafigurarcquaturvcrfusiinifiram. Atqueiuabrolutacfivnaopcratiomuifioms,rcmanec-
0nrnn4$
que hic numerus 4048.^110 pro|K>lico exemplo vides.
Deinde promotodiuiforc m prarccdcmcm locum fuba vt hic vides in fecundo exemplo 1 video diuUb*
rem 8.in numero fiipra(aipco40.contineri quinquies. Pono igitur y 4
pofifiguram9. iaminuentam, ve in tertio exemplo vides, & dicot 7^^048 (p
quinquies 8. ( multiplicando nimimin figuram 5.inucntam per diui- 88
iorem) faciunt 40.quzfubtradbcx numero 40 fupra diuUbrcm pofito nihil rcliquunt.Dclcta igitur figura 8»
in diuifore, & figuris numero diuidendo, ablbluta erit fc-
4-in 4
eunda operatio diutfionis.rcmancbitq; hic numerus 48. vtinco ^^048 (95
dem ccrtiocxemplo apparet. <88
Rurfiis diuilbrc promoto in praecedentem loeum fub 4>vt hic in quarto exemplo cernis, reperio diuifi>-
rcm8.ncc fernclquidemcontineriinfupralcnptonumcro4.Pono 4
igituro. pofifiguram^.v]timoinuentam,vtiaqaintoexcmplofa-
^95
mmeflbi quoniam hgurao.multiplicata perdiuiibrem nihil pro- 888
ducit,nihiHubtrahendumeritcxnumero4.(upradiuilbranpofito. Deleto igitur diuilbrc, abfoluta erit lipia
opetauo dhiilionis , rcmancbitquenumcnisqS. vttnhoccodcm , 4
quinto exemplo manifeftum crt. (9^0
PoAremo , promoto diuilbrcln pratccdcntem locum fiib S.vt htc in fextoexempto cernitur, inneniodf-
uiforem 8.in numero 48.fuprafcripio contineri fexies. Pono Igitur 4
<.poflfiguramo.vItimorcpcrtam,vthicin7.exemp!ofjdhimcfi, (9^0
& dico; fexies 8.f multiplicando nimiru figuram ({.inuentam in di- 8888
uiibrem ) faciunt 48. quae lubtraâ ex numero 48. lupra diuifbrem pofito nihil relinquunt Deleta igitur fi-
gura 8.in diuifore. Ce figuris 8.& 4. in numero diuidendo , abfblu- 4
ta erit tota diuifio , cum nuUusalius locus fuperfit in numero diui- ^^048 fS50«
dcndo.in quem diui for poffit promoucri nihilque in diuifionc fu-
; 8888
percrit. Itaq;totusquoticnsnumeruscfi950<{.
Pofui tot exempla in Iiac diuifionc, vt dilfiniffius appareret quidnam in qualibet operatione relinqua-
,
tur, quid deleatur qfiamuisfolum extremum fit inflar omnium, ita in operatione oeceffc non fit aiia exem *
:
pia depingere, fed latis ltt,fivltiraumdcfcribatur.

Vides igitur, C^tientem tot haberefiguras, quoties diullbrfub numero diuidendo poficusell. Id quod
rm k*ht»t inomnibusaJiisdiuilionibuSfCtiam per plures figuras infUtuus,cucntt.Scmper enim tot figuras habebit Qu^
dens quoties totus diuifor fiib numero diuidendo ponitur.
,
Sitdcindcnumcrusi83a487.diuidcndusj>ernumcrum4^9.quioonyiu,fiKlpIuribusfigarisfcribitur.
ummnm Hicvtfaatur.quoticsdiuilbrin numerofuprafcriptocondncatur,(^cfl
ftrflurn 41
fymriu ii* autem in hoc exemplo numen» i8ja fupra diuiforem pofitus.)non cft
.
mimittr* .
,»3^487 (5
•
«wavf , .
^ 'clfupraquamcunq; aliam, eilcpor

tmiuM- .
,qui exprimitur figura Ium eam feripta & omnibus aliis verfusfinillram, quz fint.
, fi Vt in dato exem-
pio,fuprafiguram4.pofituscftnumcrusi8.fupr3 9.3utcmnumcrmi83i.quihicefli8. hac tamen adhibita
cautione, vt non (emp^ in Quodenteponatur figura tot vnitatum,quodcsvltimadiuifbris figuram numero
imtfirm fupra eam pofito condocti»,!^ diligenter curetur, vtea figura ponatur, quz in totum diuifbrem mulnpticata
coordine, quemiam przfcribcmus, talem numerum producat qui&ex numero Cipra diuifbrem pofito fub-
,
trahipof7it,&fubtra&usrelinquatnumertim(fiquemrclinquas^diuilbreminorcm. ItaqueCvtad exemplum

propofitfi veniam usjqnamuii vlrima figura diuiforis, quz c« 4.corineacur in fuprapofito numero i8.quatcr,
tamen quia figura 4.rouldplicata in totum diuifbrem producit maiorem numemm quam 1851. qui fupra di*
,
uiforem pofitus cfl , ita vt ex fuprapofitu numero fubtrahi non polTit , non pono 4-in Qupdcnte, fed Quod
3.
fi Iszc figura 3.muldpUcata in totum diuilbrcni produceret maiorem etiam numerum, quam
1832. ponerem r,
loco 3 £t fi figura a.muldpUcatain diuiforem adhuc maiorem numerum procrcarctôncrem i.atque ita fem*
per minuam figuram Qîicndsvnavnitatc.donecfiguram inucniam, quz in diuif^cm multiplicata nume-
rum gignat,quiex fupi^ripco numero detrahi poffit.
9>m»m*i» SicautcmmuliiplicandacritfiguraQuoucmisinucnuintotumdidiforcm. Primum ducenda cft in vl-
dmam figuram diuifbris & hoc produ&im ex numero fupra vitimam figuram illam pofito auferendum
,
, dc-
vna cum numero , ex quofaetacfl fubtra&o. Deinde muldpiicanda cft in figu-
Ictt prius illa figura diuiforis,
mmfmt* m ram pcnulrinumdiuifbris,produdfcumquccximmcrofuMpofitodctrahcndum.Tt prius. Atque hoc modo

d$$uftrtm
inomnes figuras diuifbris multiplicanda cfl, &c. vt in noftro exemplo. Ex 3.in 4.fiunt ra. quz ita fubtrahenda
funt ex 18. numero fiiprapofito-Dcmptis 2-cx 8. remanent 6 Deleta creo figura 4.in diuifore, & figura S.in nu-
mero diuidcndo.rcpono 6.fupra 8. Dempto item i.cx 1 .nil remanet, j^co igitur i. Deinde ex 3.m .fiunt 18.
quz ex numero fuprapofito 6$Stc fubduccndafunt. Diftamia 8.aio. Nam 8.cx 3.fubtrahi nequeunt.; eft i.
(
addius3.fiuntj. quz pono fupra 5.dcicca prius figura <{an diuilbrc, vna cum figura 3. io numero diuidendo.
Addo
V
INTEGROKVM. ij
A(Uo autem i.propterdilbntiam i io.cuius mendo fa&ien «ad i. ( nempe ad denam numen i 8 qui lubcrahU .
tur.) duniq; rquar ea relinquunt 4û 3r pono fupra tf.dct^ prius di^ figu™ Tande ex jin piiant
quoniam 7.CX detrahi non polTunt )
ly. qux fic ex rupraferipeo numero 45 i.detnmuncur.Diftantia 7* a 10» (
1.
qux pono lupra 1. deleta prius hgura 9.indiiu(bre. fit figura a. in numero diuidendo. Ad“
cft j.ad ditis i.iiunt 5.
do autem i.ad a.fncmpc ad denas numeri 17 Jiibtraliri>d^propter diclam dillaniiam a io.facioque }ûx abla*
(nimirum ex fecunda figura numeri ^52^ quo GiotradHo fit} relinquunt u Ponoergo i.fupra eule-
ta ex 5.
diuUorereperirentur. Ablolata
leu prius didai^ra 5. Atquciudcinceps pergendum elTct.fiplurcsfigurx in
hacratk)neeritdiuifionisvnaopcrario»rcmand)ttquchicnuinctus 415487* vt in exemplo liipralcripio
Promoto iam diuiibre in prxcedcntcm locumi ita vt fingulx figurx diuilbris locum vnuni mutent, vthic
yidehtoteU^ vldmam figuram diuilbrist nempe 44n fuprapofito 4 >>
numero 4i.contineri nomes. Pono igitur 9.poll Injuram jdnprio-
rioperadoncinocntam,vtinlcqaemiexcmplopatctifitdicoxxsK WJX487 (j
in4.fiuni5({Kju*itafubtrahocxnumero4i.fiipralcnpto. Diftan- 4^99
da fii IO. ( quoniam fi.cxa.fubduci non poirani)cft 4-addiiisi.fi- 46
untfi.quxponofuprai ddcupriusfiguia^diuiforc.vnacumfigucaidnnumerodiuidcnda Addoau-
fcmi.ad5.(nimicumad denas numeri ji^Dtrahendu )propterdi- i
dam difiantiam a 10. fiicioque 4. qux cx 4. ablata nihil relinquunt. 4J
Deleocigo4.rarfuscx9.in6.hant54. Dctradia igitur 4.CX 5. rc- 4«
manet i.Lkmpcis quoque 5.ex6.remanet edam I. (^jarcdelctafi-
garafi.indiuU«e,vnacumfiguris5.8£<Sjnnumerodiuidcado,po- ^85x487 (590
no fr pra fingtila» figuram i.Dcniquc^ p-in o. fiont 8i.qux iu <ub- 4 ^ 9^99
ducoexnumeroii4.fiiprapofito. Dm|>to uexq-remanent^. Po- 4^^^
noeTCot.fupr14.delcttpnusfigura9.indiuiiore.fitfigura4.innu- 44
mcfodiuidenda Diftmtiaautcm 8.aio.(qui48.cxi.fubdupna5 ucont}cfti.fiaddaturtfiont},qttzruprai.
figura uEc propter didiro diftandam a loJubiraho i.ab i,nihiiquc
rcroanet.Dclcocrgo i.
coUoco4 elcta prius
abiblutaquecntlMundadtîooisopcratio. Numerusautemremaaenseru jj87.vtincxcmplopatct.
icavtfigura5).locetur
Kurfiis promoto diuiibre in proximum locum > vimproxiroocxcmploapparcti|
quidem in fuprapofito numero
fub 8. at d.fub j. fiC4iub 5. video vltimam figueam diuilbns » puta.4mcc fcmel
5
<ontineri,qua«fa o oq»ft figuram 9.proxin>c inucnum.dctcoquc diui(brcm.Abfoluu
namque ita mt ter-
tia operatio diuUbris,rcmancbitquc idem Rumerus 5387,qui in antecedente opcradoncrcUquusfuit.
Poftrcmo promoto diuilbrcin primum locum, vttn eodem proximo exemplo manifrftum cft,
quia fi fumeretur odiei.
vlrimamdiuifotis figuram 4.infuprafcriptonumero 3 j. continenfcpdcstantura:
1
• - —
non poflet a numero 5387. fuprapofito neti fubtradio numeroru
produSoram cx 8jn imm diiiiforcm. Itaque pono in Quotieote
^“aquepono _
oapparet&
^ramy. poftiIiasfigura8 inuentaa,winfioccicmpploapparetSt 1
dico: Ex 7.in q-fiunt 28.0 ua: hac ratione cx numero «.fuprapofito

dema Diftantia 8.a io.(Nam 8.ca j jion pofliint fiiixtani) eft 2-fi (5907- iij-
&
addantur j-fiunc 5. Deleta ergo figura 4. in diuiibre 1 figura j.in
numero diuidendo , pono 5dupra }. Addo autem i.ad 2.(ncmpc ad
dena5numcri28.fiibtrahcndi)proptcrdiSamdifiantiamiio.fa- 44
figura {jurfiii dico: Ex jin «.fiunt 4i.qU5CX58Jiiime-
croqss quzci {.ablata nihil rcbnquunt. Quare deleta
rofiprapofito iu tollentur. UctraaU izx «.relinquuntur « Dcicuctgo figura <.m diuiforc.llt hgura 8.m nu- ^
{.pono i.iupraeam ,&
mero diuidcnda pono «fiipra 8. Dctraaij item q-cx {zemanet i. Dcicu ergo hguu
hoe nioda Uempuyzx 7.
tandem dico ; Ex 7.U1 9 Jiunt 6j.qu* ex 1 «7.numcro fupnpofito fiint deducenda
diuidendo,llituo 4.fupra 7 .Dcoa<3is item
fiipcûnt 4.Dc1cu igitur figura 9J11 diuiforcA figura 7.in numero
ergo figura «.pono o.fiipracam. Atquciutoudiuifioabfolutaellircmanctquc
nu-
«ex «.remaneto. Ddeu
merus hicioq-qui poli Quptientem 5907. collocandus ell fiipra diuiforem q«9.
interieffa linmint<Tip.oa, nSsUp*-
liat numerus fiaSus, hoc ell, partes 104. ea parti
bu!4«9.in quas totum aliquod concipiturcITcdiuilum. Eo-
iploamtemcU, vt
dem paSo in aliis diuifionibus ponitur rcfiduum.fiquod luerit Juptadiuifortm. Unca mter
fiatfiaiûsnumerusa rtUd».
ponendusent numenisdiui
Imo vero, quando minor numerus per maiorra proponitur diuidendus .
detldusCipradiuiTorcm.intcricffadiiaabneaintcripfos.vtfiat numtrusfiudlnsi mmtrfw
Vt diuidendi fim 48-iurei in «o.militea,fiet munerns Irq&us, quem hic vidrs efle
fi
Js m<utnm
appofitu.itavtquilibctaccipiatqS.parteseaSo.uiquaivnutaureusintclIigiturcf- ftffMur
feiuifiiS.Quidautcmfithuiufiiiodilraausnumenis,&quomodochisvalorcxplnj-cturtaminmonctii,quain
prout numerus diuidendus lignifieacmonctam,auc pidera, menfurafuc,dicimui
in pondcribus,aut mcnfiiris,
ia mAitionc fnidorum numeforunu ,
Sunt nonnulli, qui alio modo multiplicant figuram Quotientis inuentam

iqftotum diuiforem.
PJ'-
N""
diuiforu.produaumquccx numero ei figpra fuprapofito aufe-^|||^^*
- —
mum~eam multipUeanti in primam figuram
5 ._e — — ~ J:.iiroris,8£itadcinccpsiorcliquaa,donccadvltiinamperue-^^^^j^_
runtiDcindeeandcmducutinfccnndanfiguramdiuifor
10
nctint.produSofquc numeros cx fuprafcnptis numeris tollimt. Vt
fi diuidendusfit numerus {{87. per q«9 ( quemadmodum in vli fimrwrj».
mtntMm im
maoperarioncfuperiofisexcmplifaaum clt.) pollquam repere- JJ "7 (7
nint,vltnnamfiguramdiuiforis,nimirum4.contincnfeptioinfa- 4^!l _
) ponmteain
Qnotiente
( Nam o®ct
prapofito numero {{. comprehendi non potefi.vtplnloantc diximus .
ex ^.in q-fiont a 8.vt no, fecimus, fcdi'Ex y.in 9.fiunt tf{.qu* ita cx fuprapofito
nnme-
figl^ p.non dicunt,
IC DIVISIO
rt> 5597.rubtnhant-AbUtw ?.« 7.reUnquamut 4*
Dclen ergo figura p.in Jiuiforc»& fimira 7.in numero Jiui-
dea<)o.(>onunt4.rupr37.Abbtuquo<)uc6xs8.reiiuncnti.poaen<larupra8«prius dcIctJ.Dciudc ncrum <li>
cunt.Ex7.ind.fiunt4i.quxitademunte»faprapofitonutnrro3ji.AbUiui^.i.nthtIrelinquitur. Ddeuigi-
numero diuidctido. ponunt o.fupra t. £t quoni^ 4. (nempe alce*
tur figura d.in diuKbre vna cum figura a.tn
rafimra produdi namcri4a.>aufeninonpo(runt^5.fiimunc dUbiotuni4.a io.neropcd.cui addunt). rt
iuntp.ponendarupraj.priusdcleta. Propter diAamautctndifiandajnaio.aufcninct.exvhimtfigura j.po*
nuntque rtliqiu a-fiipra j-ddeta prius figura 5. Poftremo dicunc Ex yjn 4.fiunt a8. Subduftiscrgo 8. ex s>, re-
manet r.ponendafiipni9.rtpriu$'deleanirindtaHbrcfigura4.Tna cum figura 9. in numnodiuideodo. Abiads
itero 2.CX t n ii remancuabfolutaquc erit operatio. Hac porro ratione
- plcninque fit , vi non feribamur coifigu*
rxfupn numerum diutdendum, quot In priori illo modo muldpUcandi figu^ C^dentif in diuiTorem po.
ouotur .quando ca ducitur primum in vicinum figuram diuiforo, deinde in penultimam. &c» n (iipra cxpl^*
uimus. Id quod exempbs addifccs. Verum prior Uk modus apud Mathcmacico$,& mercatores magis efiio vfo,
£iûsq;in eo cfrorcofrigi poceftfi quido nimis magna figura pofiu fiierit in Qi»cicnce,vc mox docebimus.
H^cxcmplaquod expUnauimus,plane perccpco,nulla erit difficultas in diuideodoquouis numero per
iXS
^ numerum quotcunqiie figurarum.Totus enim Uborin eopofitus cfle ridccur.Tt cognorcacur«quocics vltima
figuradiuUorismnamcTofuprafcnptofumidebcat, vtddcUcctfipuiihxcQujQdcnaiinomnesfigurMdiui-
mulciplcaunumerum procreet, qui cxfiiprapofito numero fubduci poffignumerttiqucpoAblncrubcra-
ôoem rciiiûs fit diuiibre minor.
Quc>d riquandoconctngct.(idquodnonraroijseucnire(bkt,(iaipanjfnio hococ«ocio(uBcexerduB^
figuram ulcmtnQaocicntcponi.vtcainomaesfigurasdiuifbnsmuIrpItcsuprodudUquccxaurocrorupna.
tifmmftm dimibrcm pofito fubda(^4, numeraarclidusmaiorficdiuirorc, rdeene nooomiicsprodu^‘iubcrahip^
fint,fiidqiiidcmaccidacinprin*ip:od>uifiorm,facilecfTorcofngecur,(iac«ipt''turin Qcênte figuramaior»
pro Jcrcsevtg tfquutuncnotzadhucfantfigttrxnumcridiuidvnJirupradiutrorctnpoficef etiam
^ vt facUv ab ip numeri ex multiplicacione noux fipunr Crocientis lo figuras diuuoris prodtutt
qmT
it^diit po/Tint fubd-icitprjBcrtim fi figurxiUa numen diuidendt <kkt.eleitbinnir ordine fupra alusfigiina
ddaisdm roretumrubd'Uirorcdcl«coteponatur,nefigttrxddctKncgociuronobufaccfruic. Si veroin me-

dia oprratione.vdjropefinem id COncingat.no tam factle errorem quiscorriget,ciim vixdtgnofcacur l^rc
numa*! diuidendil ipradmiforem in illa opfricioncpoficxab aliis figunr,q«ppcquziamdekTxlliit.&cum
aliis pcrtnixtx. aefupra numerum dfuidendumpofiesr. tunc cogamur dtuifioacmcotamncrar^
(quod necdTano faciendum cfie omnes docent Id quoi permoldbim eflcc,pradattm fi iam piares operatio»
nes diui fionts forent abfo{ute.}excogica uimus huiufmodi remedium.
Si figura Q
uotiencis accepta fic nimis panuda n
numerus rdiûs pofirubtradiooc numerorum, qui ex
omnes figiuas diuiforis proJucuntiir,maiorfic diuiibre fiibcrakcro jsdiuiforeex
mulciplicacionc illius figur^ in
numero relido tocics,quocicspoflumjs,doaec numerus rdinquacur minor di>iirore,& quotiesis fiibtradtu e-
iit,toc vntutes Quotiecis addcmus.Si vero f^ra (rabetis acerpu fic nimis in^naâdco vc poAfub*
illi figurae
tradioDc aliquot numcrorun),q ex muhiplicacioncilliusfigurîn aliquot hgurasdiuiibrisjpducuncurjn aliquC
numerum produdum incidamus,qui amplius fubiuci non pofilt , multiplicabimus figuram illam Q^mticncis
in figuras dxatibrisddcus,quarum nimirum numenprodudifubcndium funt & proiudos numeros, addi-
tis prius figuris numeri rcliw. ordine fiiprailUs l^ras diuiforis fcribeinus,delcti$ pnoribus figuris relidis. Hac
« emmradonerc/tituctur numerus, quirapradiuifbrempofituseracanceiUamoperadoncm. Quocircacum

iterum per diuirorcm(rcnoujcumcam?n.quoadfigurasddcus,n< confafionsmparimt^parTinnur.accipicd-
doaliimfiguramiaquocieme,q'ixynavnicacecDinorfic,quam prior accepta. £t fi Kzcfi^ra etiam otmu ma-
gna fic,rcfbtucmuseMcm modo numerum fupra diuifbrcm coiuKatum &
accipiemus aliam figuram mino-
.
rem. Idque toties £tcicmus,do(icc figuraro inucniamus .quxin oron^figuras diuiforis muJciplicaca numeros
&
producat, qui lubcraht poffinc, &
a umerum relinquant muiforc minorcm.Scd hxc oroniabocpropofito ex-
emplo fient magispcrfpicua.
Mxtmfli Sic diuidenius numerus U?23i49.pcr 2899. Collocato druiforefiib numero diuideodo, ponamus quem*
tfrttOi»- pUm parum cxerciracum aecepifT' ui Q^jotiente figuram 4.Vndc fi
4
dicamus* £x 4.(0 a-fiunt 8.quibusdctracns(eo modo, quem in pro- i
ximo exemplo explicauiin is)cx id.renuncnt 8 Deinde 0x4.10 8.
fiunt 51
q imusfiiodudisrx8a.rcmancnt50.ECurrusex4 in9.fitioc (^
)<$.quibusrublaascx^05.remaacnt4^7. IXntq;cx4Jn9.fiunC5t>. .
fUrH. quib-jscx4^7iablans, relinquuntur 4d{5.qui numerus maior dl diuiibre. Ki.nUcrgoparuaenfiguraaoon-
pti4. Q
iarcdciwtorcfiduohoc,vnacumaccepcafigura4. poi 6
mas has figuras 16 23 i.oumcrid>uid'ndi deletas fupra alias figuras
deletas, & diuiTorem ddaum renouatum fub diuiibre collocabi- ifji
mcu,vc in proximo exemplo fadum clfe vides. Qua ratione rcfliiu-
numerus diuideodus (625149. vna cum diuiibre ac (i
tuserte totos , («
nondum inchoata cfTwtdiuifia Ponemusergofigurath). vna vni- t%9i
ute maiorem quam 4.tnQtênre vtin hoc deero exemplo vi-
,
, iHif
dcsAdiccmus.£x 5.in 2.fiunc lo.quibusdctraêx 1
id.rcmanentd. Dcictaigtturfigura2.indiui(bre,8c «5
figura (.in numero diuiovdo* q dcccm fignificat re- '-C
fmirx d.diccmusrurfiim.Ex ^Jn 8.fium40. r -
quibus fubtra^ cx 62J’cnuncnt 22 Jtem ex 5.io 9.

'• •
r
nunt 45. quibus cx 2 2 3*fiibdu^s,rcmancaci78.
Dcniquccx5.in9.fiunt4f.quibus demptis ex 1781.
•
rdinquuDtur 17^6. qui numerus diuiibre minor •=»999 ;
efi iCedccrgoacceptaeAfigura).
iSf Sed
t 1
*
I N T £G R O R V M. i7
Scilvmemplum etiam habcasiûandontmisma^naHguraaccipicur» ppiumnsinQapueiitc poHtam ixmfB
e(Icfiguram<^.HarcmuIdpUcaum2.raciti2.<)uibmablatiscxi<^.re- 4
manenC4. Dcindcqmaex6«in8.(iunc 48.quxex 41. detrahi ne~ •r^f2ji49 (6
queunt. fit vcHgura accepta 6. (it nimU magna. Q^mobremdclc- c8ps> mmptsJU
^
torefiduo hoc 4. vnacum accepta (igura<^.(cribcmusfigurasi.&^. muneri duudcndidcletasrupraea(Hcffl« m
figuram i. in diuifbre delciam infra eandem t ita vt torus numerus 6 Simtmtt
diuidendusabiniriopropofitus» vnacumdiui(brcrc(hcuatur,ac(i 14
diuifio nondum edet inenoata» vt in hoc exemplo appofico fa^m {0
cifc vides. Ponemus ergo.vt in fequemi exemplo apparet, fibram
5.vnavnitatcminorem,quamtf.inQupticnte,&dicemus. Ex5.in a
a.(iunt t o. quibus (iiblatis ex itf.rclinquuntur 6. Deleta igitur figura 2« in diuifbre ,& figuraLinnumero diui*
dendo, quz decem (i gnificat refpcftu figurz 6. dicemus rurilim. £x 1
5.in8.fiunt40.qttibusdctradisex62.remanentz2. Itemcx5.in9. a;
fiunt 45. quibus demptisex ai|.rcmanent 178 Jêniqueex 5>in 9.(1- 0$

unt45.quibusfubdu(5tisexi78i.remancnti73d.Potueruntergoo* ^47 ^^
mncsnumcriprodu^fubduci.rcli(^rq}e(lnumcrusdiuirorcmi« (0f
nor. QuarcredcaccepuedinQ^tientefiguraj. £x hisfacilcin- ^9^
tciliges, quidagendumfit, quandoinprincipiodiuifionisaccepta a
ed figura nimis pania, aut magna. Nuncactende, quo pa^ er-
ror corrigatur, fi in media operatione nimis magna aut pania fi-
gura tn Côtieme accepta fit.

Promoucatur eô diuifor tn ruperiori exetnp/o , in quo nimis pania figurafumpta fiiit in prindpio diui- *
fionis, vt ibidem cemisin tertia pofitioneexempli. Fingamusaute, i'
vitimam diuiforis figuram i. in fiiprapofito numero ) 7. contineri 1:3 3

fepties , atque adeo in Quodente pofi figuram 5. inuentam feribt 7. ;
Quoporitodicemus,£x^.inz.fiunci4.quibusdctraducxi7.re- 4^3^^ j
manent3.quarrupra7.rcnbo,dcJctapriusfigurai.'indiuirore,vna ^43
cum figuris 7 & i.in numero diuidendo. Deinde rurfus diccmus.£x
nequeunt Eft ergo figura 7.accc-
y.\n 8.hunt 5t$.quzcx33. auferri ^4^3 ^49 ( 437
pta nimis magna. Vt igitur rePicuatur numerus 17. aquofadacfi ^999
lubtra&io,fi forte is iotertotfigurasdefetasnonintemofccretur* ^^99
muliplicanda ed figura 7. accepta in figuram t in diuifbrc deletam, cSp
& produdo addenda figura 3.fupradidam figuram diuiforis polita. Vt quonlamcx 740 a.fiuot 14. fi addantur
3. fiunt 17. Deleta igitur f^ra 3. feribemus fupra eam numerum 1
7. & fupra figuram i.dclctam ponemus i. atq; ita redicutuserit nu-

merus I7.a quo fiida ed fubtradio , vt in hocappofito cxemploap-
S . Pofica autem figura t.fub figura a.m diuiforc deleta ,vt

jrrcdituaeur.vt in codcmhocexempIomanifcdumed,con-
cipiamusvldmam figuram diui(brbi.condneri in 17. nonfepties,
edam
ffi*
fcd fexies , atq; adeo , deleta figura7.in Quodente/poni figur^ d.
vtinexemplohocalteroapparec. Quopofito.dicemus. Exd.ina4 («7
fiunt n.quibusdctradis ex i7.renuncot 3. Dckta ergo figura i. in
diuifbrc , vna cum figuris 7.& i.in numero diuidendo, ferioemus 5.
fupra 7.& dicemus. £x 3.in 8.fiunt 484iuibus demptis cx 53.relin- Z89
quuntur 5. Deleta igitur figura 8. in diimbre, vna cum figuris 3.SC 3, X
in numero diuidcn£>,firribcmus 3.fupra3.& rurfus dicemus. £x 6*
in5».fiunt54.quibusfiibduduex 36.rcmanenti. Deletaeigofi*
gura9.in diuiforc vna cum numero 5^. in diuidendo numero , po>
nemus i.fupra 6ac tandem dicemus. Ex d.in 9.fiunt 54.quzex 24« fpjiit.
fubcrahi nequeunt Nimiscrgomagnaetiameflfigura d.inQuo-

ttente. Q^rc vefeiamus , quinam numerus fupra dhiifbrcm col-
locatus fiictit, antequam hanc operationem inciperemus, muldpli-
cabimus figuram dioam d.in figuras diuiforis deletas, vtdi^m cd.
Vt es 6 in 9. fiunt 34. Addtds 2.quz fupra figuram diuiforis9.delc- xX9i9
tam pofiafunt, fiunt 5(3. Deleta cigonguraadcribcmus fupra eam
<3. & retinebimus 5. Deinde ex 6.in Sdiunc 48. Addids 3.quar ferua- c
uimus, fiunt 53. Scribemus ago 3dupra5 & retinebimus 3. Poftre- »7
moex 3on 2.fiunt 12. Addids 5.quz rcfcruauimus, fiunt I7.quz fu*
(
pra 13. collocabimus : atque ia reditucu$eritnumerus,quiante

hanc operadonem fupra diuiforem poficus erae. Redituds autem xjiS
tribus quoque figuris 2.8.940 diuiforc deletis, atque dclca figura 3 . (
in Quodente, ponamus 3.1ocoillius,vt in hoc exemplo vidcs.Qi^

niam vero ex 3. in 2. fium 10. quibusablatis cx 17 remanent 7.drie-
bimus figuram 2un diuifbrc , vna cum figura i.in diuidendo nume-
ro, quz occem fignificat refpedu figurae 7-& dicemus. £x 540 Sii- ifzjt49
unt 404301 b.fulMudi5 ex 734emanent^. Deleu ergo figura diui- *Xii9
ibris 8. vna cum figura 7. innumero diuidendo , feriamus 3. fupra tXit
eam. rurfoTque dicemus. £x 34n9.fiunc43.quibusdempusex 33^.
fi 3
renu- c8.
.
1» DIVISIO
remanent 291. Deleta igitur figura {HuiCoiis 9. vna cum X
numero diuidendo 556. ponemus loco illius 291. & tan-
dcmdiccmus. Ex 54n9.fiunt45.quibusfubtnidti5cx
S914. relinquuntur 1869. quinumerusdiuifore minor
cft cTgo accepta e(l fi^ra 5.
Promoto eandem diuilbrein proximum locum »
mirum in vldmum,vt in prcccdcnti exemplo vides, co-
ni- m*
.
gitemus vitimam diuilbris figuram 1. in fiipndaipto
numero tS.contineri fcpdcs. Pofiu igitur figura 7 dn
QuodentCyVt in hoc altero excmpioajipofito vides, di.
cemus.£x 7.10 i.fiunt i4.quibusaDlatis cx i8.remanenc
14. Itemex 7an 8. fiunt 5(7.quibusdctraêx re-
manent 90. Item cx 7.in 9.fiunt ^^ûibus fiibdudis cx
pop^relinquuntur 841$. Item ex 740 9.fiunt t^j.quibus
dempdsex 8469. remanent 840<!^ qui numerus maior
efi diuiforc; & proinde figura accepta 7.nimls parua efi ziS
Q^rc fubtrahemus diuiibrcm cx miô re( tduo,quodcs 8
pûmus tot vnitatibus maiorem figuram quam 7* ,
Icribcmus in Quodente . quodes diuifor detradus fuc*
ritdta autem diuifbrcm dctrahcmiUin hoc Iûcnd ex-
3 <4
emplo, rclHtuto prius diuiforc. Ablads a.cx Sj-cmanem
^ Item dcmpds 8. ex 64. remanent 5«?. Item fubdudis tfif
9.CX 56o.remancnt 551. Tandem detradis 5>,cx 55KS 4*0.
mance 5507.qui numerus adhuc maior cft diuiforc. De-
tradis igitur a.cx j.rcmancnt j.Dcmpds autc 8.cxj54^*
manent 27.lecm mbdudis 9.CX 27o.rcmancnt
niq; fubiradis 9.CX z5i7.rclinquuntur x5o8.qui nume-
X
rus minor iam cA diuiforc. ergo bis detradus cA di
uilbr, lcribcmusinquotientc,dclctapriusfigura7. nu-
mcru9.duab.vidJicctvniutibusmaiorcm,qul7. luq;
totus numcrusQiiodcnscA 559.Coadi autem fumus|rc
tot exemplis exponere, vt clariusintcUigcrctur, ^din
lingulis opcradonib-relinquatur, quauis folum hoc vl-
dmu inAar fit omniu.Ec licet tot verbis remedium iAud aX
expofucrimus , vfus tamen faciledoecbit rem cAcbrc-
,
X
uiorem ac factiiomn,quam vt verbis exprimi po/fit.
Hoc ergo remedium , fi adhibeatur quodei^nq; in J
,
Quotien te figura maior,au t minor, quam oportet,fum- i
(6
i>u fiicrit,incrcdibilccA,quam expemte numerus quUi-
ii
Dct per quemcunque numerum diuidatur quia hacr^
:
done non opus cA , vt fimus nimis anxii qualem figura
in quauis operadone finibere
cum illo
,
debeamus in Quodente,
remedio errorem, fi quis commiflus erit, fine W
vilo fere labore corrigere poffimus : ita vt hic modus di-
tf}fo
uidcndi.qucm hadenus pracfcripfimus,fit Inter omnes,
quiab aliisaudoribuscxplicariilblent,
Iole prarflanti/fimus,
atque cxpcdidiTimus, ac proptcrca fiimma diligenda, &
cura adhibenda, vt in eo (cfi: exerceat is, qui in arte fup-
4*3^188
&
putandi cupit cAc excellens , praAans.
TttiUir
quia, fi przdidum remedium adhibeatur, diuifio
r«TM d$m-
in nimis magnam molem excrclat , vd poterimus hoc
alioaruficioÂbfoluta prima operatione diuifionis,icri- zii 9^9
bacur refiduum feorfum vna cum Tequentefiguranu- zi 9 f 9
meri diuidendi, &fiib hoc numero diuifor reponatur, ziig
incipiendo ab vldma figura ad dextram , & verfiu fini- zii
Aram procedendo Ac rurfiis fecunda operado diuifio-
: zzi
nis expediatur; qua expedita, refiduum iterum feorfum 18
rmbinir,cuminrrqacntiftguranamcridiuiilcn(li,atq;iu<]cinccp$vrq;a<l(;ncin. Haccnimniioncomm,
confufio ligurarum ddcunim vitabitur. Nam iûaniloin aliijua harum partialium diuilionum pro
Quodente
fumpta fuerit figura nimia magna.autparua. facile error corruetur, II illa partialis diuifio repetatur,ôdmo-
lefium non rriticum opus non fit totam diuifionem ab initio repetere. Exemplum halxs indiuifionenumeti
i59«8fioois.Kr 18748. Vt autem frias, quam nam figuram numeri diuidendi poilquodlibct refiduum
feribe -
te debeu . re&
feceris, fi fub vitima figura prime operationis , vf in dato exemplo fiib «.pundum
pofiicris, vt
indicet ioi^nôperationcairumendamcflc figtiram poli illud pundum. Sub bac figura
fignandum , vt lignificain tertia operatione fumendam efle figuram poAiilud puadum,&c.
aliud pundum ^
veluri hic obfer*
lucum efle vides. *
Oftr*.
INTEGRORVM.
Opttttu. L Opnttit 4.
1
} 5«5
1
5^* 44* (i
(tf Dmdtnim »5,fi8£ooi.
Opersth s*
optrolu J. Dimfir 58748
7
«S4
4|004
(7
'
$ 4fCf7
A I
TttmQm-
Oftrgtf 3»
744 ° (0
58748 I
Prtittit fer f.
tumexmplu
Pofitis ergo ordine omnibus Quotiendbus» habebitur totus Quotiens 7 o 1 9« Habet hoc arodeium
commoditatem hanc quod H probatio non fuccedat ex (ementia » oon ncceilc (it totam diuiiionem repeteret
.
(cd (atise(l,vt (ingulz operationestqux paucxTuntiCxaminentur, de illatn qua error fuerit deprchenniSirêU'*
tur. Atq;hocartiiidum6kcilec(l»&cxpcditum>ideoq; atyronibusadhibcndumccnfco.
Nam quod alii muitipHcent figuram in Quodente poiitam in totum diuiforemiprodu&umq; numerum ^
fub diuifore collocent, (prima Hgura polita rubj>rimat& fecunda fub fecunda,&c.)n cum ex numero fupra di-
uiforem polito dctrahant.rcs efl ceru illa quidem , ac (iuilis , fcd quz longiorem emdat diuifioncm « quam par
efl.cumqjt quidiutdit,nonpîn rcmorctur.Vt enim numerum hunc verbi 45
grada,4o5o5>.peri298uijuidant,po(lquamin prima operarioncpofucrunc
inQ^tientcfiguram5. multiplicant eam in diuilbrcm, primum quidem in 40^^^ ($i
Hguram 8.dicendo.Ex 3 Jn 8.fiunt i4.(cribunt ciô 4.fiib 8Ac feruant i. De- âr^88
tndcex5.in9.(iuntz7. Additua.qu2fcruatarunt»tiunta9.Po(imciô9.rub
ctmmdi
p.fcruancz^c. Poli hzctdcletodiuifbre, auferunt 4^x8lcollocantq;rcndu-
um4.fupra8.deletispriustiguris4,&8,&c.Promotoddndcdiuilorc,proj7Tdiuntureodcmmodo. Quodta-
men nosbrcuiusab(bluimus,cum numerum producum non (cribamusiubdiuilbrc. Habet tamen modus ific t/gtuU.
hanc commoditatem, quodex ipCi operatione facile intcUigacuTt num Hgura acccîn Q^dentefie nimis
magna, nec ne. Nam (i produ<5fcus numerus ex muldpUcadonc figura; illius in diuilbrcm fubtrahi polTit ex nu-
mero (upra diuiforem polito, numerumque relinquat diuifore minorem, figura illa rc(^ accepta dlj (i minus,
erratum dfe, dubitandum non ell.
Fiet autem hic modus cxpcdiuor.fi pro diuifore ponatur,produûs numerus ex figura Quoucniis In di- ^*^**j*
uilbrcm,fiantq; parualcsdiuilioncs,vt paulo antcdiximus,vthicin eodem exemplo patet.
Ofn4U9 /. Op€Tdtl$ X. 0f€T4t't9 3 .
159<S8£ {6 »71,80 (7 7440 (o

13Z488 »7i»}fi
»71,8 744
Opttttu 4- OftraU U
74401 (l 35<5SP (.9
58748 34»75i
! ,
15«S? 7807
, ,
DmuUnim t^g6Z6ooi9
Dimfir ••••• 5S748
Qmwu 67019
Vcrbig.inprimaopcrauoncdiuidcnduscftnumcruthicx59686.Siigitur fub iplb Icribcrctur diuilbf*
taderet figura S.iub figura 5. fub j. Et quia 5-in z5.numcro fuprapofito eStinentur fexic$,( nam figura7^-
fetnimis magna)diccmus,cx 6.in S.fiunt 48.poncmus S.fub tf.fcruando 4.Dcindccx 6an 4.fiunt 24.addirifqj
4.quxfcniauimus.fiunt z8. Pofiris ergo 8.fub 8.fcrucnturx.& ficddnceps» donec figura Quodends in omnes
Ji, A- -iirMTi(ttl%rrai4ir»nr.fit rrfiduum rîo8 &r. lntrrtiaoi>cradonc.auianumc-
rus maior Iit diutdendo in aliqua partiali diuifionc, f^ra Quodends accepta fuit nimis magna» ideoq; icpc*
tenda erit illa diuifio partialisôc modo fi diuifio inlbtuatur. nullaerit interfigurasddetas confiifio,Iicctfo-
'it aliquanto longioriUo modo,qucm in prindpionadidimus*
Qi^ edam alii diuiforem prius per fingulas figuras iignificaduasmuldpliccnt, quemlibet produdum ^
Tum prope figuram multiplicantem fcnocndo,rt inter hos produdos quxrant numcnim politum fupra dm »1^
diuiforem, coque inuento , vd certe ,fi non iniicnitur, proxime minore accepto , figuram multiplicantem ilii mt^dt*
gfcripiam ifl Quodeme ponam, atque numerum acceptum ex numero fupra diuilbrc polito fubaucantires ci-
B 4
) •
lo DIVISIO
iim PaaUs commoda » pnrfcmm tironibus , parum in hac arte exerdtami^
&
nimis longa, ac molcfla:Nam vt ver. g.dluidani hunc numerum 97o8d.pcr 37.C0U0 •
canidiuilorcmiuxeai. Eundem deindcduplicatu tuxtaa. triplica-
tum veroiuxtaj.&c.Poftcainterhosnumcrosinfjuiruntnumerum
97. fupra diuiforem politum > quem quoniam non inuenium>acci* ôS6 (iS
phmt 74.proximcminorcm, &Bgurama.ercgionccMiscolloca-
tamponuntmQuoticntc>aufcruntquc74*ex97. rcribentesrcn- 5
duums^.fupra 97. deletis prius figuHs7. & 9. voacumdiuifore.
Promoto deinde diuHbre, quarrunc into'coldcm numeros hunc numerum zjo.pod-
tum fupra diuilbrcm : quo non tnuento, accipiunt proxime minore azi.collocantque
figuram 6. d regione cius politam in Quotiente, 8t denique numerum eundem iz2.ex zô.lubducum. Atque
hoc modo progredientes totam diuillonem perficiunt* Sed quis non videt diuifionem hac ratione longius,.
,
uam parediproducii pradcrrim.fi diuilbr quatuor.autquinq;.vcl etiam pluribus figuris lcribatur?Itcm quan -
3o Qtiouens nabet duas tantu aut tres figuras , non video cur fiudra diuiior in omnes noucm figuras ducatur
.
Maximecamen mihi probatur modus ille diuidendi. quem Itali (per Dandam^ vocant, quilccuril71 mu4
DnJsm. . quia datim operatio corrigi poted.fiforte in Quodcntôfitacdfiguranimismagna, vclparua,&nun-
entur. Modusautcmcliide,aliquantulumabeo,quoaliivcuoturdiuer*-
quam hgurz in numero diuidendo delentur, i
fus,red commodior meo iudicio , ac breuior. Sit vcr.gJiuiden*
du$ numerus 1904639. per i978.Pofito numero cum unca curua Vmifn 1978
(Icribacur diuiior fupra locum, vbi quotiens reponi {blet,vt muU iS>04if3S. («3S»
tipltcationcs reddantur faciliores. Deinde fub 6. vbi daret figura
8.diuiforis , fub diuidendo numero collocaretur, vt in principio
fi 1178.* 17*158
huius cap.dixinius, ponatur pun dium ad dcnotandum,ibi incho- 1849. 8 s>54
andam cfTcfuhtradioncJgitarquoniam z.vluma figura diuiforis ««S'7 z68o2
c6tinctur in I9.lcxies(qa nouifs, vel odies, vcl fepues, totus diui-
fbr in numero 19046. contineri non potcd) ponenda cd figura 6-in Qnoucntc,quxin diuiibre ducenda ed, 0C
fimul fubtradio fcdcnda,hoc ordine. Ex 6.in 8.fiunt 48. ex numero I9046.fubtrahcnda funt : Icd quia figu-
q
ra 8.maioredquam 6.aufcremus 8.cx io.rcfiduoq;2. addemus 6.fummamquc8.fub 6.coUocabimus,lcruando
5 in mente (
A
nimirum 4. propter 40 i. propter lo.I quibus fubtrada fuerunt 8. Deinde ex 6.in 7.fiunc 4i.6c
additis 5.fcruaus. fiunt 47.fuotra^s ergo 7.CX lo.remancnt 5. additiiûc 4ûnt y.qu* fub 4.coUoccncur, fer-
uatisinterims propter 40.& lO.Itcm cx 6an 5i.fiunt 54-additifquc 5.(croatis, fiunt 59.fubcradisautcm 9*ex lo*
(quia cxo.fuDtrahincqucunt)rcmanctwdditaq:figurao.fiti.fubo.lcribcndaicruatisintcrim6.4)ptcr50.ac
lodôdrcmocx 6jn a.fiunc ii.additilq;6.ij Icruautmiu fiunt i8.quib.fubtradis ex tpuvmanct i.fiib 9.poncda«
Hacab{blutaopcratione,apponanturduo ptinda fub figuraj.vc indicent, inde incipiendam cflcfubcra-
dionem. £t qub z.comincnturin ii.tcr, ponenda cdin Quoti- 2978
ente figura i.fquiafigura 5.aut 4.forct nimis magna)qux iteru in 1904659 (<559
totum diuiiorcm ducenda cd eodem ordine , videlicet cx 5. in 8.
fiunt 24. fubtradis 4. ex 10. ( quoniam cx t. fubcrahi nequeunt^ «78..
remanent 6.additifq; 5. fiunt 9.fcribcndauib 5. retends mente 5* 2849. 17868
propterio.&io. P1xtcrcacx3.in7.fiunt2t.additifqi5.qux reti- 1697 «9H 4
nuimus, fiunt 24. Demptis autem 4.tx 8.fiipcrfunc 4-ponenda 26802 5^
fiib 8. retentis 2. propter 20. R.urlus cx 5jn 9.fiuot 27. Mditifq; 1. qux retenta fimt fiunt 29. Dempus9.ex icw
quia ex 7.toUtnon podunt,rcmanct i.additifq;7.fiunt S.fub^.lcnbenda.referuatisimcrim 5.proptcr aoAcio»
Deniq; ex 5.in adlunt 6.qux cum 5.feruatis, faciunt 9.qutbus fublatiscx iijrmancot i.reponcndafub i.
His pcradis,ponantur tria punda fub 9.vt fciamui,indc inchoandam clTe fubcradionem. Et quia x.con -
tinentur in 28aiouics,fcribemus in Q^tien te figuram 9. q in cocum diuiforem ducetur hoc ordine. £x 9.in f L
fiunt.7i.rubtradiscrgo êx 9.fupcrfunt 7.fcribenda fub 9.rctcntis inccrim 7.proPtcr 70* Deinde CX9. in ’U
fiunt 65 quxcum7.fcruaascdidunt70.fubduda ergo fi^rao.ex9.rcmand9.1cribcndafub9.rcruatisintcw
rim 7.propccr.7o*Ampiiuscx 9. in 9. fiunt 8i.addicilque7.fertutis efficiuntur 88* Ablatis autem 8.ex 10 jvmx-*
nd 2.addirifque 4. fiunt 6.qux fub 4.fcribancur, retentis tn mente 9.proptcr 80 Ac lo.Poflrcmo cx 9 in 2. fiunt
i8.quxcum 9.recentis efficiant 27.quibus ablatis ex 2 8. remanet i.^ponendafub 8. Totus igitur (potiens cfl
6 5 9. & vlcimum refiduum 1 69 7. efl illud , quod ex diuifionc remanet, quemadmodum edam in fiipcrioribas
pmialibus opcradonibusvltimumrcfiduum 7807.0(1 Ulud, quod in dimfioncfupcrcu.
Itaqivt vida,cotadifficultashuiufmodiineopofiued,vtmcmoriaredneantur denx numeroru prodit-
dommex figura Qupdcndsinfigurasdiuiforis. &fanemodushicpuIcherrimuscd,quiadi/Hndcvidcmar
rdidua operarionuata vt fi forte in Quodencc accepta edet figura nimis magna vel pania, facile figura illa > vox
cum rcfi duo fidfo deleri poifitwdTumique alia figura fine vlla confufione*
Qi^ moledumvideacur,retinerc illas denas numeroru produdonira , feribi pofllinc produdi
fi
ium.vctnexemplovidcsfubquotiencc. Nam dt6indiuilbremhtnumenisi7868Accx5.in eundem diuifb*

rem numenu8954.atqueex9in eundem diuiforem numerus 16802. Ita enim facilis erit fubtradio,cum prx^
cedeod figurx fit interdum addenda fbla i.quando nimirum cx 10 Jadacd fubtradio. Neq; vero mihi placet»
ve produdi inter rclidua collocennir (quod nonnulli fiiciunt) quia confufio fiiborirecur inter numcros,cum
tamen fubtradiones non multo fiiciliorcsrcddaotnn
frims fr* R.edat vtexamcndiuifioniscradamus,quodtriplexed.Prunumfitperabiedionf9.hocpadoJCciedis5).
i«A#iuw.exdiuiibre quoues fieri poccd,vttn addidoncdocuimus, ponatur refiduumin finiflra parte crucis. R.cte-
dis item 9>ex Qiênte,quodcsfieripotcfl,ponaturrefiduumindextrapartccnicis. Muluplicatis dciode
&
hike duobus rcuduis inter fe, cx pccMudoabtcdis 9. quodes fieri poteil * pouatur refiduum noc , fi in diui-
fione
I NT £ G R O R V M.
fionft oihU rcmanntjn Ciperiort ptnccAicts. Si auccm in diuifionenîmm aliquod fuit » conttmgendura tft
vltimumUludreliduumcuinH^nshuiusrdtduidiuitionu, &lmpcrabijciendap.inudquc redduum ut lu-»
eriori parte crucis reponendum. Polb’cmo reicîs p.ex numero diuidendo» quoties Seri poteil , ponatur rriT-
Suum inparteinferioHcnicis.$ienimrciiduurahoc JKjualc fuerit Uli rcllduo io fuperiori parte cruda collo-
cato t rede perafU efl diuUio» (in minus, non rede.
Itaque fure diuilio ita examinabitur. Reie^ p.cz diuiibre ij.remaoent 5. Abie^ item p.ex (potiente
17^. remanent quoq; 5. Multipltoitis autem hinxrenduts 5. t
mterlc»gignuDturat.cxquibusfiîicianturp.rema- 7
nent 7.qaar(quooiam nihil ex diuiHonercUûmeft) indi-
periore parte crucis collocanda (unL £tquiareie^9.ex
numero dmidendo 404R relinquuntur etiam 7.re6te pera- J
C<7^
5
7
X 5
^cAdiuifio. ax
Hxcautem alia dioido hac rationeexamioabitur. Reie^ p.cx diuirorei5d.renuacnt a. Rcie^ item p.
ex Quoctente i3p.remanent 4.Muldplicads autem hidre re- I
fiduis a-dt 4 inter (e , dunt 8. cx quibus non pofTunt rciid 9. e
H«c ergo 8. dnihilremandfTetmdiuidonetCollocanda^
ioK iB mperiori parte crucis: fcd quoniam diperdmt i3o.di- 454
cemtts8.&5.(aduntii.Rcicdisp.reinancnta. AdditoLfi-
not jdn dipenoripane crucis collocanda. Et quoniam,rcic- 4J 47 »
^ p.ex numero diuidendo 45^7 8.remaocnt quoq; 54iede
j
Aidaeddiuido. •
mZ
Secundum examen dtperabieAionem 7. vt in additione docuimus» dummodo ex redduo diuidonts » d stewtJa
quod diertt eodem modo rajeianturde 7jeddu{i adijdaturad illud redduum» quod in examine per abieSionc 46
p.addendumc{rcdiximusrc{iduo<iiuidoois»atqueex aggregato reijdant(ir7. >
Vtprior proximaram duarum diuidonum iu examinabitur. Rdedis 7.ex diuilbre a 54'emancnt a. Item ^
abiedis 7>ex Crociente i7iS.rcmanet i. Multiplicatis autem hifce redduis a. a
& Lineer dr» procreantur 1. in dipcriori pane crucis rcponcnda,quia nihil cx
a^V^
diuirionc(upcrfuit.Qâverorcic^7.exdiuidcndo numero 4048.rema- .A.*
nent etiam a.rc^&^ cAdiuido. a
Poilcriorverodiuido hoc modo examinabitur. Reicîs7.ex diuid>rc25^«tcnunent5Jtemabie6bs7«ex
Q^tiente 193. fuperdinc 4. MaltipUcatis autem duobus hidx r^duis yic 4. 3
incerrc,&cxprodudo20.reiedis7.rclinquunturd^qux»dnihilrcmandlIet .>
io diuidone » collocanda edent inpaitc cnicis dipcriore ; frd quoniam reli- f j\.^
quus fuit numerus f30.exquodabticiamur7.ruperdint4.qu«additaadTl-
3
tunum redduum dmiatum .ficiunt 10. i quibus d reijciantur 7.rcmancnt 340 luperiore parte cnicis coDocan-
da.Taniundemautemrcmanet«dcx diuidendo numero 45(^78.abijdantur7.RcAccrgodiuido&^c(i Ve-
rum vtrumq; hoc examen fallax ede potcd» ob rationem didam in luperioribus.
Teraumcxamen»quod ccnumedt&cuinulla Iliada fubedj;potcd>dt per multiplicationem. Si oaraq;
d^d>ri & quotiens inter Icmulupliccncur»^ numero produdo addatur rdiduum 1^6 iMti4
iiuidonU. li quod hierit, procccabioir numeras diuidrndus » d erratum in diuidone
noned.Vtpoilcriorduacutn jpximarum diuidonum iucxaminabitur.Multiplicato
m fimmf»
miAtfLea
diuilbre a3(5^cr Qôtientem i93antequam produdinumcriaddancur inter ic.lcri- 708
batur dib ipus numerus redduusdiuidonis 130; prima nimirum dgura dib primo lo- a 1x4
co Scdxunda iubd.'cundo»Scc.Si enim numeros produdos&hocrcdduumin vnam x}6
dunmam colligamus* vt in Multiplicatione docuimusiproducetur numerus 45^78. 130
qoidiuifus fuit.
45070.
45(578.
Expedit interdum» cum, dtdaoperadone aliqua in diutdonc.dubitas,num in rc aliqua peccaucirs nec-.
"*
oe , vt diuidonem vfquc ad cum locum perdudam exammôe fniAra vlterius progrediaris, d forte iam error
aHquis commilTus duExaminabis autem partem illam diuidonis non aliter , ac alus diuidones , d omittas dgu- 4imm
^
rarDum^-ridiuidcndirubquibusnondumdiujrorpodcoseA.Vcinhacdiuidonc,fadaprimaoperadoBe,cam humtx».
examinabis pcrabicdioncm 9. Reiedu9.exdiuirorc2898.rema> 191 mtmtwr.
4
neto. ltemreicdis5K exQôdentea. remanenca. Multiplicatis ztz^
autem inter fchilcc redduis 0.&1. producicuro.quaecifraindipc- ^99456 (1
riorijparcc crucis collocanda clTct, nid aliquid ex muidonefupered 2:898 4
in : (m quoniam diperfum 9 1 3. reijcienda dint,9. ex hoc rcdduo.Quo fido»rcmancbunt 4.10 diprema crucis
Mrxecollocanda.Actamundcmrcmancc,dreijcumur9.cx numero6709dudcnus4liuifo,omijirudgucis45tf.
mb quibus nondum podeus cA diuifor.
Qt^ ddiuiforinprincipiohabueritaliquotcidas.faciliseritdiuidoiliaoumcrodiuidendoremoucan- rÔUm
&
tur tot hgurx ad dexteram, quot cifras habet diuilbr » reliquus numerus per diuifbrem , demptis prius illis dim/U»ir
fm,diuidatiif:Scd redduum huius diuidonis,dquodefit,prxpoocndumcAverfuidniArambguri5ablatis,rt9*'^
fiatnumeratorfradionisfDeoominatorautcmcritdiuilbrtotm vnaeum
dc, erunt (igurz ablû pro numeratore fradionis ponenebr.
z
r
(5*7 irtSSin
IIS
JJ Vt
"
Xt DIVISIO
ex eo priores
VtrinammuiiOitfooTlfpsiiliiiidcnduirii perjSooooow. aufcronos
.ddextc™m.ouo.nimiLmcferuntinprincipio"ikoris,&re)iq«»mnu„
omUn, illis fex\ifH^*tinhocapporuo exemplo &aumeftQMon^v™md.mf^^ propter
bcmusfupradiuirorcmnumemmjbIitum 7«J 5 .dii«eiiimUUcif«»dfinifliamnihd(ignificant,a£
“°”[UrfmfiU™numermi394tfoo7(f»^dimdei>doifitper50o8oooooJ»f«emoiexeoprioroqii^^
rr.omirruqlqueiUUcifHs.vt&aumkin£ocAen,exemplo.Qai.veromd.^^^^^
07«93.eoUocabm.u.fuprxd.uili«m »-
m^.091.2 eum verfusfiniltxmf rxponunushHeefiguri. rdJ«.
cum hunc numerum 10910765)/. Vinic ctmU.
xi*4i
(4<5
i.&reKquzomnescifirr.Quorientemeffeuumerumdi^
Hlncfit. fivlrimafigurxdiuifor^faeric
dumMlKispriusibeototHgurisverfusdcxterim.quotcifriruiituidiuilortjNamentora^taa^
eritnumenisfubatus:8£denominatoripfcdiuiror.vtnnnmerus47îoj45.dmiû5ritÎoooooOT
Quotiens47809 SicetiamCnumerus9700ao3Jiuidcnduifitperioooo. Quotseiifent 97'>Ttnn>i-
habuefit aliquot cifras in pnnaro,

Tsetimsli' vero hocprattereundum e(l , (i numerus Jiuidendus
,".^.7:q.,.m.o,^.li„inoahfnUnn.nulUfigurafisnifaatiuaindiuifionereliaafuent.ponendastuuceirepollQiiO-
ticntcm omnes cifras rtumeri diuidendi nondum deletas.
*
d0 dmidn- Vtlidiuidendus proponatur numerus 1865000000. per •
,quoniimpollrccundamoperationemnihilindiuu rf«J0ooooo C5400000

J 45
fioncreminlit.lipoftinuentumQuodcntem3^ponan- J4ffi
yViii«./rw turquinquecifrxnuracridiuidendinondummctx, fiet J4
totus Quotiens 5400000 abfolutaq: erit diuillo.
EThUqux de additione, fubtraaione,rtiultiplicattone,dnii<ioneqjnnmetotumintegrOTmdiaa tanti
î^,’dmnia.quimvniuer<i Arithmetica traduntur, tanquamexelementispendmt:«leovtomimp<Tearonha.
J-ntipiendum fit quam vt numen vd »d tour.
intur mhilquc aliud in quzftionibus Aritbihetida PoluendU
Itaque nili quBin quamorilbsoferaoombus Anthmeocu
.
fubtrahantmueautmultiplicenturdiuidantutue.
probe Ut exercitatus* fruftralcfirad aliaj qo* tradituri fiimusconrettt.
/tmta Is^P^MER^TJO FRACTOR.VM NV-
Mlt. MBRORVM .
c A T V I.
P V
in vnam fum-
VEMADMODVMin ruperiotibus numeros integros numerauimus, plurefq:rewopofitM
Q mam coneoimus,atq;vnum ab altero fubduriraus, duos item quofeunq; inter
muloptoûs.A d<>
niquevnumperalterumfumuspartitl;iainh;$,qua:requuntur,eademelficicmusinnumcmfraais,quialio
paninalicuius toUM
FÔ, Minutiaue, fiue nui^s faau$.vna pan.vel i>lur«
K,m^m quifpiar^x
fit in quinq; partes xqualea,&
p. quales partes diuifi.Vt Ii totum aUquodfcaunl
SceturÛlaquinupatsnumenisrmaus. Siceti«n,liquUduas.ttes,iutquatuot«:cepcntidieenturdi«illx,
‘^‘^''^^XtqMbb^Mb^duobusnumeris.qaiineaprofcrendiexprimuntur. Primmicitut Numeri

diuifum tft
."T*-«or.quianumcrat.quotpancscontineatfraaiopropofitae,Ulis.inquasimum cumsefi friato,
ell,indicat,in quotn^ partes totum
...MMr Alter appcUaturDcnommator,quia denominat illai pattcsfraaionis.hoc
in,d|iXiircircdiuifum.VtcumproponiturfriaioconMrttnstresquinuspartes,Numtratorcli3a,uuligni^
trei panes totius;
Denoniinatorvcrocft3.quuiddicat,trcsiliaspancsnoncfie
„,,in^fraaione contineri
‘^“**'s^l?tror wKm””l^^ frifto hoc modO. Denominstor direao fub N umeratore , intericaa lineola
quadam inter vtrumque numerum collocatur.

Vttresquintx^hocmodo '
\linutii lUprênda t II ^rts quintx.

numerus in rcao.primo tamen loco Numerator. Vtdiaa
Vigintiquinqiquadrîmxoaaux.ligmhcatqi.totumaliquoddiiuluracircmquadragin-
Hicveroii ita,
^ uoaopanârquales.&tiglnaquinq-.cxiUisacceptascire. „ , r
C?riuntur’plenmq;nLmfra,»exreliduodiuiri<)nUintcgrorumnumnorum. Quando cmm aliquid
indiuifioncrcmanfit.lVtexilloNumcmtorrraaionis.cuiusDcnominatorÂuilor.vtfupradinmus. Vt
-a •
cumdiuiduntur4«.per7.Quoticnscft«.fuperlantq;4.Fitctgohuiurmodifiaaioîuvttqtii$Qiiotientfit
Itemquandommornumcni5permaiorcmpfoponiturdiuidcndus,gignlturtoato.cuiusnumcratorcft
«t.
Vtfidiuidend.fint4.per7.fitlriaio|lignifia.q;4alK
Zrr „lmcrusdluidendus.Dcnomin>torautemdiuilor.
ujracircper7.itavtMintitiabrc^litfeptimaparshuiiitnumcn4. Parsinquam,
dcnominaaadiutfore7.
r«*,inqu»u..
•madm<ûmcnimdiuili5ii.pcr5.inucniturnuraetut4,quitcnupaiicftnnmendiuirii^ P"*>!"aP
OMcmaimodumcnimdiui(Jsii.pcfj.in«cnituriiumcrus4.QUUcraapai.citnumcnaiuiii^
^4^**
fitQuoticns ^
Dcr 7 litQiioticns QUi Icptinupars
iL qui CII numen diui
Icptmiapars cftnumctidiuiriq.
“** j
ûiforcdcnominaUiiuctiamcumdiuidimus4.pcT7.
rr_ .
Eadcmrationcqu*libctaliiMinuaapanclinumtr«oreadcnomma-
p.„inqiiam, denominata 4 diuifore.
VthicMinutUiaftquarupirstcrnarii. Namfidiuid^tur 3 .pcr 4 JitQjioncWy QuK=
ro«ri!i toredcnominita.
L".^*:J(^Jxtur.Minutiafquatcr.clficknturJSqu*»rnarioxquiipdcnt,vtcxm,quxpaulomlrii«ibcm^.m^
nifidlumctit.atqiiudcalui.
FRACTORVM. Ii
I^STIMATIO SIFE VALOR FRACTO-

RVM NFM E RORVM,
C A F V T VII.
M lNVTi^cuiufuisx(Kfnatio,fiucvaIoraugctur,cum,Numcratorcmanentccodcm,dcnommatormi- *^7^*^*
nuicur:vclcum.Dcnqminatoremancncccodcm,numcnitoraugaur. Vcin hisfradionibus^.-^^.^.fi
vd in hts^ ^^^^^quadibapoftcrior priore maior c/l>vtcxfcqucntibus patebit:^ in prioribus quidcm»ma-
nence femper eodem numcratore.dcnominator minuitur: in poltcrionbus vcro> eodem femper manente de-
Domin3Core»numeratoraugctur.
Minutiz vero cuiufuisxflimatio»fiue vaior minuitur , cum, Numeratore manente eodem. denominator A/;»wf#*ra
•uectur:ve]cum,Dcnominaroremanentceodcm,Numeratorminuitur. Vt in his fractionibus. vel ^^'^***
J g f^ f.quzhbct poflerior priore minor efl.vt conflabit ex fcquentibus & in priohbusquidem,C(^c^ n^Mr.
in his :
rcmperniimeratore manente tdenominatoraugetur; in poficrioribus vero» eodem icmpcrmancntedcnomi-

natorc,numcratorminuitur.
Minutix deinde quxeunq; , quarum vnius numerator ad fuum denominatorem eandem habet propor- mtr^t^res
tionem, quamrdiquarum numeratores habemadfuosdenominacores, fiaguliadflngulus, inter lexqualcs
funt. Vthx minutixtn4‘t 46 rsf*T?l^<^*^>^<‘^’''<cr^<^^<lualcsrunt;quiacuiuruisnumcratoradruumdeno- *'*^*"*
mtnatorcmproportioncmhabctrubdupljm,idc(l,dimidiaparseniprius.Sicctiam^^;J^r^|. Namcuiusii-
bet numerator adfuum denominatorem iiabct proportionem fubrciqutrcrtiamihocdlf tres quartas partes
ipfius continet i situla
Quoniam vero , H duo numeri per eundem numerum mulcipiiccntur, Huc diuidantur, numeri produ^ f""*‘
eandem habent proportionem , quam duo illi numeri multiplicati , fiuc diuili ; fit vt multiplicatis, aut diuifit ^
,
Nuincratore,&Dcnominatorepcrqucmcunque numerum, procreetur alia minutu ciurdemvaloris,quamuis

maiores, minordue numeros habeat. Vt propofita hac minutia^, fi vterqueetus numerus multiplicetur per tmufuM
producetur m*nutiaf ciufdem valorU. $ic cdam.fi vterque numerus per j.diuidatur, fiet minutia dufdcm frtettmm
valoris. Etliccihxcomniadcmonllraripofiintcxlib.y. EucL contenti tamen crimus.fi vno exemplo ex his f*'
doabus minutiis ^.J.dcfumpto. in quo veritas huius rei pcrfpicucapparcbitircm illufircmiu. Nam fi accipiatur
"
numcrusp.quiquidcmhabctpartesadcnominatoribusdifbarumminuciarumdcnominatas, nimirum terti-
am, ac nonam, cruntdux cius tcrtixpartesxqualcs fex nonis partibus ciufdem. Cum enim tertiadu^ pars fit j.
erunt dux tertix panes <(Jicm cum nona dus pars fit nerunt quoque fex nonx partes 6 Quales igitur funt hx •upiiuimf
.
minudxy.^.&hcdcaliis. tiMiJtm
Quandoporronumeratoralicuiusminu:ixdcnominatoricAxqualis>xquiualetminutiaiilavniint^ro. *
Vt quxltbct harum minutiarum ^^4'^|.confiituit vnum integrum, hocdl, totum illud» quod In panes
denominatoribus denominatas diuifum cArproptcrca quod io numeratore continenenr omnes panes»in quas v»
integrum, fcu totum dldiuifiim.
Qândo vero numerator minutixminordldcnominatorc» mrnorcflillaminutiasmo intego» quales f^*-*^^*
funthxmimirix}.^ ,2 ruilibrrtotpancsafuodcnominatorcdcnominatxdcfuntadijitcgfumconfti.
tucndum.quot vniucibus numerator a dcnominacorcabefl.Vc huic minutix |.decfl f.huic vero ^dcfuiU7.& wr y& vm»
huicT^-dcdlTt* inttgrf.
Quando denique numerator minutix denominat ore maior dl , maior dl illa minutu vno integro, qua- Sis*
Ics funt hx minutiz quia in cuiusUbet numeratore plores panes continentur, quam fint il&»in quas
totum.fiuc integrum diuifum ctL
lam vero propofitisduabusminutiisiVtcognolcas» vera illarum maiorfir,(miabi$hancrcgulam. Pofitis
minutiis ordine , muldpiica carum numeros in crucem , id dl, numeratorem prioris in poficriorisdenomina- ri$mmuu
torem,&poflerioris numeratorem in denominatorem prioris, poncndonumcrosproduôsfiipra numera.
torcs.Namcuiusnumcratormaiorcm numerum produxcrit,ca minutia maior crir. Quod fi duo numeri pro-
<iuAifiicrimzquala,xqualcsquoquccruntpropofitxminutix. Vt in primo horum trium exemplorum
i6. i8. 41. 40. 48. 48.
quam pnor ^ quomam numerus 18. produdus ex 6 numeratore poflcrioris minn-

iorefi poflerior miautia^ .
dxin 5. denominatorem pnoris,maiorcfl, quam numerus 6 ex u numeratore prioris minutix in S.dcnomt-

i .
jiatorcm poflcrioris produ Aus. In fecundo vero cxcmpfo maior cfl minutia ûom ^
In tertio deniq; xqua*
les fune minutix^ &^vt ex mulriplicationibusin crucem fa^patct.Ratio huius rcgulzdl, quod, cum nu«
sneratorcsincruccmpcrdenominatorcsmuluplicatiproducuncxqualesnumcros, eadem proponio fit nu-
jneracorumad denominatores, vt conflat ex propoCip.lib.7.Eud. Qârc vt fupradiximus.xquafcs erunt mi-
nutix. Hinc fit,numcratorem illum qui maiorem gignit numenun, ad fuum denominatorem habere maio-
,
rem proportionem, ac proinde illam minutum cfTc maiorem, vt fiipra diifhim cfl Sed ve exemplo etiam difosi
maiorem efle minutiam ^.quam fumamus numerum 48. qui habet partes i denominatoribus harum minu-
tiarum denominatas, nempe odauam,& tcrtiam.Itaq; cum vna oûa parshuios numeri 48. fit 6.erunt fex o-
ûx, Item cum vna tertia pars ciurdem numeri fit i 6 erunt dux tertix, 51. qui numerus minor cfl,
.
quam^d.
Quod fi data minutia cuiufptam monetx, vel ponderis, aut mcnfurx maioris, cupiaique valorem dus ex- mi.
plorare in minori moneta, vel pondere, aut mcnfura.hocdlircuocare eam ad minorem monctam,&c.fiicic$ id ^***
tn hunc modum. Multiplica numeratorem per numerum , qui indicit, quoties moncu minor,
td quam reuocandaefl frafHo , in maiori continetur , produ^mque numerum per denominatorem diuidc.
Quotiens enim numerus valorem datx minadx in minore illa moneta indicabit. Qu5>d etiam de ponderibus,
&mcarurisintclligc.Vt fidatafichxcniiouuaaurcorfi^qaxfignificat,Ytrpprac.d.daimus,quacuoraureosin mtîura
Icptcm •xfUittm,
i4 V A L O R
fcptcm squales partes dillributos,redigcndaquc fit ad luliosBaiocKoi^ Qu«rinos,(^vtemurcnlm In hac no-
fira AHthractica exemplis monctx Romanxi in quaquatuorquatrini» cum Arithmicicam hanc primum con-
mttutfmd
firHpfimuSiefiicicbamvnum baiochumt& io.baiochi vnum lulium>ac io.iuIij vnum aureum nummum.)mul-
tipitcabimus numeratorem 4- per 10. quoniam 10. lulij vnum aureum conficiunt vc 4. illos aureos in 7. partes
,
\ diuilbs redigamusad 40 lulios ; numerumq; produdqm 40.pcr denomtnatorem 7.corttcmur.Qûens enim

numerus dabit lulios Quod fihanc minutiam IuIiorum>i^ que fignificat 5. lulios in 7. parteszqualctdi-
ui(os,ad baiochos vebmus redigere» multiplicabimus quoqi humcritore 5. per to. quia lo.baiochi vnum etiam
lulium conficiunt,vc5.iUos lulios in 7.partes arqualesmllributos redigaimisad jo.04iochos:produ&umq; nu-
merum 50.per denominatorem eundem 7.diuidemus. Dabit enim Quotiens numenii baiochos 7^$! undem
minutiam nanebaioc horum» ^quxltgnificat vnum baiochiimdiuifum ii^. panes arqualcs, ad quatrinos veli-
mus reducerc.mulciplicabiqiusnumeratoremi.per4.quod4.quatrinicfncunt vnutn baiochumjvcillumba*
iochum in 7. panes xquales diuifum ad 4. quatrinos reducamus » numerumqueproduiSum 4. per denomina»
torem7.panicmur»emciemurquc4vniusquatrtni»hocifi»p«uloplus,qutmdimidiumvniusquatrini. luque
4 vnius aurei continent lulios 5.Baiochos 7-& Quatrinos^Si vero;J‘vni«s aurei redigere ftaiim velimus ad ba-
iochos. multiplicabimus numeratorem 4«pcr loo.quoniam 100. baioihi vnum aureum conAituunt*vt 4 illoi
aureos in 7>pancs difiriburos redigamusad o o. biiocHo5»nuroerumqdc produiftum 400« per denonunato-
4
rem 7.panicmur.efiiciemu(q; baiochos 5'î^
RurTus fi explorandum (it» quot palfus» pcdesipalmos» digitofue contineant ^ vnius milUarij Italici » fia-
tuendo mitlurium vnum conilarc 4000.pairibu& Gcomctiiusipallum vero j.pedibus»bc pedem 4.palmis.pal»
mum autem 4-digiti$»& digitum 4. granis hordci;multijlic4bimus numcratoitm /.per ioo6<vt j.miUianam S»
paiccsarqualcsdimibuta redigantur ad pafijs 5000. pruduCtumqi numerum 5000* partiemur per dcnomma»
torem 8.c£cicmufq; dt54>airu<.
bic etiam fi vnius pcflusreduccrc velimusad pedes muliiplicabimusnumefatorcmio.pcr5.produ»
fiumqiic numerum âperdenominatorem i pardemur,tffitiemufquc pedes
j.
& lurfiu hunc numerato-
rem ti.pcr 4.mulciplicemas.nu(nerumquc produ&um 44<pcr dcnoniinatorcm ij.diuidamus» clficicmus pal-
mos 5^1» Item fi hunc numeratorem 5.pcr4.muitiplicemus.produdiumq; numerum ao.pcr denominatorem
ij partianiur.inucniemusdigitosiY^^Tandcm (i numeratorem hunc 7.multipliccmus per
4*&numffum|i/0'
duSum z8.diuidamus per denominatorem ij.rcpcritraus grana hordei lYr 1*^*1'*^ ^^vniuspalTiiscoruincnt
pedes ^pMmo> ^.digitum I.& grana
item reducendafit minutia h*c ^ vnius libr* ad vncia*. Quoniam 12. vncur vnam libram conlutWDt»
,
multiplicabimus numeratorem 5<pcr ti.tk producum nuincrum jtf.pcr deOoiniDatorcm 4.diuidcmus»cffiue-

oiufq: p.vncias.
••/c*
Portremo inquirendum fit, quot Minuta contineantur io^ vnius Gradus. QuIaô.Minutacraciuntt
Gradum. multiplicabimus numeratorem 5 per 60 fieproUuAum imaicrum j 0 o. pei: denoaufutorem <S»diui-
dcmus,c£wtemurq;Mmuta 50.
FRACTIONES FRACTORVM NV-

MEROKVAi. >
e A P V T V n. 1
HmmtU
mtiuituri
V*d*0ri‘ N
u
o N (bium res integra in quotuis partes aqualvs diuiditur. vt fradtionrs limpticcs, de quibus Me apmil».
procreentur, rcrumniam interdum ipfi
integri quidam res. Vnde
cfll-nt intcgrxquzaam
H Client
numeri intcliiguntur in pluresarqualcs panes dinnbui,_ac
fraOiones fraS omim. fraflorumuc iiumcrorum.Gue Minutii min^^
vnue«iiuio«i»ii-*^
rum oriuntur. Vi quemadmodum cum accipioquatuorpartes alicuius totius in icptcm partn diflributiicnicio
integri ita ctiain cum intcUigo
hanc minutiam fimpliccm qui fig^nificat quatuor ft-pumas partes ipfius
^
!
hanc frafiioncra fimplicem diuiCrn effe in quinque panes iqualts acctproqâetrta pvttt, fano r^nutiini
itatt pnor in recto encratur.
® minutii illius, ncmpckrcsquintaspaitesquataorfeptimarum alrcuiiisintegri;
Icribacurquc , ficut minutiz fimpliccs»po(l<Tior vero pronuntietur in
obliquo noteturqUcfincintcricdione
Unci.vtabaliisdiftmguatur. VtpndiaaminutiammutiiiufcribendacAj4.pi;onuncntarqUefic. Ti«
:
I^ni teni»
quinti quatuor f primarum vnius integri. Hic autem minutia minutiarum v-ii »
trium qoanarum e» vnafcaa pane vnmsdimidi/alicuius integri: ligmficat
autem e» dimidio abcuiusmtegtl
8i ea hac feata p*ne in quani-
furoptam cfli viiam fcmirt partem illius dimidij in fes iqualcs pancsdiftnbuti ;
diutiis in tres iqualcs pane.
orpirtcsiquales diuifa, acceptas enctrtsquanas; ac demum ea his tribus quartis
(umputclTc duas tertias. Eademq: ratio elt in aliis- r j e- i
Quopaajautcmi(timatio,liucvalorftaaionumfra(aorumnumcrorumcognol<atur. docebimia.d
finem cap.io. vbi casad fimplices fiadioncs reuocabimus.
REDVCTJO FRACTORFM NVMERORVM AD

minimos numeros, fiue terminos,
e A P V T IX.
f A e e D I T nonnunquarti.vt minutia aliqua ita magnis numeris (cribatur ,vt commode minoribuf
I
jf\..'aptimi«non muuto cius vjlore,ac pretio. Vthie minutia ^fiquiualct huic {.minimii,vtvidei,hliroe-
maioribus numeru feriptam ad minimos numeros.tcrminos-
e— —Im. ris caprclIr.Opcii pretium cA autem minutiam
I.
quiafaciliusminutiaquiuisminoribusnumeriseaprcAiintclIigieur,
tu •dm- uereuocafe, multas ob caulis. Primum.
Quammaioribusnumerisferipti. QuiscnimnonfaciliuspercipitI.quami^J autquam ,J;;jutquamriJlt
r*" ” cum tamenomnesidem prorlusfignthccnt? Deinde, quoniam licUior redditur operatio fra^num.fi^ mi-
pimnt unnino. liat rcdudr,vi eafcqucntibus fia pcrlpicuum.T crooiV t Maibcmaticomm libri, quisninu^
as ple*
FRACTOKVM. 2^0
nio<âe minimis iblent numemnotArc» inccllipntur. Si enim, vcKm gmu,quis inucniat a quopiam fcriptum,
numcnim hunc 1518. per 48.<iiuiiumfictTeQu<>uemcm <i.Y'tpievcrohoc velit examinare, rcpcHct Quo-
tientem 52
^
qui ab ilio dilfcrrc videtur, cum tamen idem ut. Minutia enim hzc ^
ad minimos terminos re-
duAa îc ^ Qtânccquam iudicet,fe,aut feriptorem illum errailcyquod videat eius minutiam afua differ-
^
re, reducenda pnus erit minutia a ic inuenta , & maioribus terminis cxprciTa , ad minimos numeros , fiue ter-
minos.
Hlcautem arte Minutia quaniis maioribus (oiptaoumeris ad minimos terminos reuocabicur. Diuidawr Mimmu
tam numerator, quam denominator per maximam communem vtriuique meniuram,id eft, per maximum nu- i"*
menim,qui vtrumque metiatur. Quptientes enim numeri { Quotsentem numeratoris facias numeratorem,
& Q^dcntcm dcnominatfMisdcnominatorem) dabunt minutiam illi arquiualcntem , & minimis numeris
expreffam. Nam cum,diuilis duobus numeris per vnum Sc eundem numerum , Quotien tes eandem habeant
proportionem, quam illi numeri, fintautcmQ^ticmes numeri hoc modo inuenti omnium minimi, quod
numeri minutizpropontxdiuiii fint per maximum numerum cos numerantem, ita vt per maiorem diuidi ne-
queam, quin aliquid in diuiiioncrclinquacur; peHpictiumeA,minutiaminucntam minimis numensdTeex-
prcflam,iurt minoribus exprimi nequeat.
Exemplum fft in hac minutia propollta^cuius numeratorem , ac denominatorem metiuntur,&numeM^
rant omnes hi numeri 1.4.8. id.&prartercanuUas. Namlicetnumcrusa4.quimaioriUiscA,numcrctdcno-
minatorem 48. umen numeratorem 524100 metitur. Sic etiam quamuis numerus 52.qui maior adhuc cft, me- •
tiatur numeratorem 52.nuUo tamen mododenominatorem 48 numci;^. Nosautem hoclocointelligtmus

numerum maximum numerantcm.qni vcnimq; numerum minuti^ propofftar, id eO,tam numeratorem, quam
denominatorem numeret. Si igitur tam numerator 52. quam denominator 48.diuidacur per maximum illo-
rum numerorum , nimirum per 16. reperientur Q^nentes 2. & 5. Quare minuba propoffu
Kuic arquiuaienn^m,
^
reducetur ad
minimis numeris cxprcfllun. Si coldem numeros propodta; minuriar diuideres per a-
liuin numerum eosnumerantem, qui non fft maximus , redigeres quidem minutiam ad aliam qualem mino-
ribus terminis cxprcflam,fed non minim‘is«Vt fi iidem numen 52.^ 48.diuidantur per Sonuenictur harc minu •
ria y.quat minoribus adhuc numeris faibi potell, hoc modo j.
c^cm ratione hxc minutu ^cuius numeratorem & denominatorem metiantur omnes hi numeri 5. 5.
15. redigetur ad hanc,^ A nimirum tam numerator, quam denominator per 15. qui maximus numerus eff illos
namerans.diuidatur, atque iu de reliquis.
Qt^ Ci alicuius minuriar numeratorem, ac denominatorem nullus numerus, prarter vnitatem,numeret, ^>^0 mU
oonpotcrit ad minoresterminosredigiminutiailla, fed iam minimis numeris exprcffactit. VthxminurixaM^^
ad minores terminos rcuocari non poflunt. Quamuis enim hiiiuificri 2.4.5. 10. numeratorem
marminutiscmimcrcnt,nulliistamcncorumciufdemdcnomiiutorcmmctitur. Icemliccthi numeri 5.15.
riancur denominatorem ei ufdcm minuriar, neuter tamen eorum eius numeratorem metitur. RurTus quamuis
hi numeri 2. 4. 5. IO. numeratorem (ccunda; minuriar, hi vero 5. 7. f.21. denominarem ciuQlcm metiantur,
nullus tamen illorum vtrumque numerum: id cA, tam numeratorem, quam denominatorem illiusminutix,
numcrac.PoArcmx autem minutix numeros nullus numerus prxtervniutc numerac.cuip Ant (vt cum Arith-
meticis loquamur) primi , quemadmodum & primarum duarum numeri Aint inter Ar primi , quamuis nolius
eorumprimusAt. Diciturenim numerus primus, quem vnitasAila metitur; Primi verointerienumeri yo-Primmnu
cantur.quosfolavnitaSfCommunismcnfura metitur. merm^
Quoniam vero, vt minutia propoAuad minimostcnnmosrcaoeetur,ncccflccft,vt maxima menfura
communis numeratoris , aedenominatoris inueniatur. ( Per hanc enim maximam communem m en furam v*‘^^y
terque numerus, tam numerator, quam denominator, diuidendus cA.vt diximus.) tradi (olet ad caminuenien-
dam h«c rcgula.Diuidatur denominator pcrnumeratorem:£tAaliquid in diuiAonc relisum fuerit, diuidatur^Mr^M#-
diuifor,idcA.numcrator,perrcAduumuladdiuifionis: Et Arurrusaliquidrcmanfcri^diuidaturvirimushic**
diuifor,id cA,refiduum illud» per reAduum huius vlrimxdiuifionis; & Acfcmper vitimus diuifor per viti-
mum reAduum diuidatur, donec diuifor occurrat, qui nihil io diuiAone relinquat. Hic namque diuilor nihil mmt-
reUnqucnseritmaximacommunismenfuranumeratoris acdcnominatorismmuturpropoAtx. <ôd Adrui- f«/«rv me
roraliquisinhuiufmodidiuiAonibus relinquat vnitatem, non habebunt numerator, denominator minu- ^**^*'m^
&
ri«propoAtaecommuncmmcnfuram,prxuTvnitatcm/ederuntnumeriinterfcpriml . tutmt^
'
VcApropoAuAt minutia ^f.inucnicmusmaximammcnAiram communcmnumeratoris.&dcoomi-^^^^
oattms hoc modo. Diuidatur denominator 72. per numeratorem 56. &quoniam,hac diuiAone perada , nihil
remanet erit diuiAir hic 3d.maxima communis mcn(ura;per quam A diuidamus numeratorem, denominato-
,
femqucdatxminutbe^r reducemuseamad (.minimistcrminisexprcnam.

Rurfus A data At minutia reperiemus maximam commune menfuram numeratoris , &
dei^mmato- nmter dmts
lis hac ratione. Diuifbdcnomioatore9(S.pcrniimeratorcmbo.rupeHuntmdiuiAone5($. DiuiAinirAisdiui-^’^^”^
lote db.per reAduum 5<$. remanent in diuilionc 24. Itcmdiuifohocvlrimodiuirore5&pCTvItimamrcAduum
244xlinquuncur i24iiuUbdcniquevirimohocdiuirorci4.pcrvlomumrcAduum j2.nmilAipcre{l. EA^tur
maximamenfura communis 12. per quam A diuidatur tam numerator, quam denominatordatXRiinucizj^^r«/#rtW-
conftitueturlutc minutia {.mimmis numeris exprcilL /4««.
ScdAproponacurhxcminutUY^. no inucntcturvlla communis menAira numeratoris, & denomina*
toris maior,quamvnitas. Namdenommatorei05.diuiropernumcratorem48iiipcrAint7. Diuifo icemdiui-
A>re 48. per rdiduum vlnmohocdiuiAirc 7. per vlrimuiA reAduum 6 Ai-
7. relinquuntur d. Deniq;diuiA) .
perelt 1« Qt^, vt Aipradi^m eA, numerator, &

denominator minurix huius ^Âint numeri inter
primL
Eadem rabone quorumlibet duorum numerorum ( licet A^ftionem non conAituint,rcd ^(blute pro-
ponantur.) maximam communem mcnfunm inueniemus. A maiorem per minorem diuidamus,& hunc diui-
&
lorcm per reAduum diuiAonis, A quod erit, rurAu hunc vlbmum diuiforem per reAduum vlbmx diuiAonis,
e &Ac
*
REDVCTIO
&ncdcinctps.&c.KamvItimu5(iiui(brmhUreUnquenstn diuifionc erit max!ma eommunHmenAindatiV'
rumnumcrorum.Sivcroindiuiilone aliqua fuerit rcUdavnius, erunt numeri <iauintern;primi»nu[lamqtie'
habebunt menfuram communem, prxtervnitatcm.
‘
X)olIij;tturhjrcrc^lainucnicndi maximam menfuram communem duorum numerorum ex propoHi.

Atit/rtt»
U mufrii lib 7 .feucl N am licet Euclides iubeacfcmpcr minorem numerum de maiore fubtraherci tamen idem eftcitnf,
dim txtmA S: quidem multo breuius, pcrdiuifloncm maioris numeri per minorem , cum diuilio Hc compendiola quzdtm .
mttijursm fu|jiraîo,qucmadmodum& multiplicatio, compendii)» quxdam additiocfL

dn0 rum um rcducctur minutia propolita ad minimos terminos, fi eam numerator, quadenominacofprf'
communem aliquam eorum menhitd notam, ctiamfi maxima n5fit,diuidaiur,vtinueniatur minutia fiibmi>
Tt-Htia* noribus numeris: Et rurfus huius inurmarminuturtam numeratur, quam denominator, perahamcommti»'
rtoH mtau nem coTum menfuram diuidatur, 6: fic danerps, donec minutia inu< niatur, cuiirs numerator.& denominator'
UM^m «^(^ntnumrriintcrfcprinti.vtpropofita minutia hac ^^fivtcrqueciusnumcnisdiuidaturpm.inucniecurhxc'
mmv
~^*
'**'
minutia ^.ciiius vterque numerus fi diuidatur pcr^.repi riccur hzc minutia ^ cuius tandem numeri diuifi per
itrmoM.
a.otfcrcnthancminuuam^ fubmimmistcnmiwfi.dpiwiilaratioprzfbntiorclltcbrcuior.
'%EDVCTlO FRACTORVM NVMERORVM

AD EAJTDFM DEXOMI XATIOXEM , ET AD INTEGRA NEC NON , ,
inte^drum xdfrAciiofi^m qu imcHHque^f deniquefrsiUommfruiorum un- . . ,
mcrxrum xdjimpheesfrxciunes. - U
e A P V T X.
>€penumcro reduce ndx funt fraônes diueribrum denominatorum ad alias, qux ilHsxqual^fintt
S iinguixfingulis. haUantqueeundem denoroinatorem. C^'od qua ratione fieri dcât, hoceap. expoor»
mus, primum quidem quando propofitz minutia: rvonfunt piures, quam dux, deinde vero quando plurct
fiuit,
fsBf Propofitis igitur duabus minutiis diucribsdenominatores habentibus. fidenominatorcstntcrfirmuIcH

dni jMCJf plicentur, procreabitur communis denominator, ad quem datx niinutix fimt reuocandx: numerator vero
mcruccmptrdcn<jm.natorcmaJuiiusi»ultipltcaru 5 producet numeratorem, vt m
hoc appofito
cximplo. Exdcnominatorc5 jndcnominatorem4,fic
udxijaiHr. \x> ^ rcducuoturad y*. dinom.nator communis 12. Itemcx a.numcratorcpri-
oris ininutix indenominatorem poncrioHs fit nume-
rator 8. At ex 5 numcratoregpftcriorisminurixin j.dcnominatorrm prioris fit numerator p.Dux crô minu-
tie^. âdhasduas rcducunrur,quxtllcsxquaksf nt.halxmtqucvnumA: eundem denominatorem
communem it. enim 7^.. xquiuaioant ^«conibt ex propof 17. & i8. Iib. 7. Euclid* propeerea quod
vterque numerus huius multiplicatus per eundem numerum q. vel multiplicans eundem numerum 4« nf>
mirum denominacorem poficriorts mmutix propofitx produxit vtninque numerum illius. Hinc enim
.
fit , numeratorem & denominatorem minutix eandem habere proponionem quam habent numem-
,
tor, & denominator minutix Quare xquaJes erunt minunxipfx, ve fupradiximus. Eadem ratione x-
quales erunt minutix -r^&|.quta vterque numerus huius^muitiplieatuspercundcmnumcnim 5. vel mul-
tiplicans eundem numerum 3.dcnominatorcm videlicet p> ioris minutix datx ^îroduxit vtrumque numerum
ilhus
Si vero piures minudx,quam dua% ad eandem drnominationem proponantur reduccndx,quarrcndus c(l
primum numerus abomnibusdcnominatoribusdatarumminutunimnumcratus.itavtomncspartcsabipfit
Ita autem numeruma denominatoribus propofitis,vclaquibufcunquc numerisda-
denoromatascontiiicat.
tmunrit numeratum inucniemus. Multiplicenturomnes denominatores interie, ducendo primum in fecundumt
namen i &
hunc numerum produdum in tertium, produdumque hunc numerum in quartum, & fic deinceps, donec
omnesfint multipUcati. Produdusenim vitimus numemseritis, quiquarritur. Vt propolim hifix minutiit
jsiunmmf
f, primus denominator a. in Iccundum ^.multiplicetur, &
produdus numerus ^dn tertium 4. ducatur»
produdusque numerus i4.in quartum 5. multiplicetur, procreabitur numerus izo^quem dad denominatorem
nempenumeri a. 5.4. 5. numerant.
jmMitnmi Quoniam vero numenis hac radoncinuentus interdum ita magnuscd.vt eo minor dari pofiit,qui abriH.
ntmt mmmt dcm propofitisdctiominatoribus numeretur, rrpcricinus minimum numerum aquoccunquenumens nume-
ri ratum hoc moda Primum inucniemus minimum numeruma prioribusduobus numeris propofids numera*
r«i>4
mmihicridonc. Aut priores duonumcrilubentcommuncmabquam menfuram, prartcrvnitatcm,autnon:
tm*tt am-
mtrsit. ( Quod
&
quidem cognofies, fi maior per minorem diuidatur , hic diuiibr per refiduum diuifionis,& fic dein-
ceps ; alterna quadam diuifionc. Sienim diuiibr occurrat, qui nihil relinquat , habebunt duo illi numeri com-
munem mcnluram , ipfequc diuiibr vitimus em maxima eorum menfura : fi vero occurrat diuiibr, qui relin*
quai vnitaccm.carcbunt communtmcnfunii cruntque primi inter lc,vt fupra cap.p.docnimus.) Si duo lUi nu-
meri priores non habcotcommumm menfuram, em mimrrus ex multiplicatione vnius in alterum prodo-
ftus minimmabiUUnumeratus.uavt minor darinon po/fir: Sivero haDcntmcnfuram communem, inucn-
tamaxima ''arum menfura communi, per ea, qrtxcap. 9. fcnpfimus.diuidaturvtt*rquc per eam, ponamurque
m
N ii Qôuentem prioris numeri per poAeriorem numerum multipHcr*.
(.florientes fub Ipli» numeris.
vJf^ridencem poAcrioris numeri pi.r pnorem numerum, procreabis minimum numerum a duomis ill.s
numeratum. D;iudc*codcm modo uiJagab.mus nummum numerum numcrauimabco, quem b«dcniit
inub^
:
,F R A C T O R V M. '
vf
uiuenimus , & i tcrttonumeto pronotito, inquirendo vidciica» num tertius numerus propofitus, & minimus
illca prioribusduobus numeratus, rubeant mcnfonim communctnccnc»&:c. H:c enim minimus inucnet», erit
minimus a primis tribusnumcrispropottm numeratus. R.urTusinucntuhunc numerum cum quarto numero
propoHto confcixmus > codemq; modo minimum numerum ab illis numeratam inucHigabimus* Hic enim
inucntus> erit minimus aquatuor datis numeris numeratusatqueita progrcdiaridoncc miUus numerus Iu per*
fit, cum quoinuencus vltimo loco comparari polTtt. Demoniiratio huius rûlx colligitur ex propoC3<$. & 38.
lib.7. Eucl.
Sed explicemus negotium hoc in proximis quatuor minutijs datis» quarum denominatores liint 2 3.4.3«
Primum itaquequiaduoprioresnumeri i.&3*non habcntaliam menrurain communem, prxtcr vnitatom cric
numerus <$.ex eorum mulnplicationc, produ<fhis, minimus a t.&3.numcratus« Deinde^quoniam inuencus hic
numerus 6.& tertius numerus dattis 4. habent maximam menrurla.diui Jemus
percam tam t^.quam 4.qiioticntrrq; 3.&i4rubipllsilatucmuf,vchicvidcs. St 6»
namq; multiplicemus 6. ptr2.aut4.pcr3. procreabimus numerui2.quiminN 3« r.
musdl.atriDusprimisdatis numens a. 3. 4. numeratum. Tandem, quia hic

numerus 11. iiiuentus,& quartus numerus datus 3. non habent communem menruram,prxtcr vnicatem, mul-
tiplicabimus 1 2 per 3. produccmufquc numerum 60. minimum aquatuur dcnomiiutoribus 2. 3. 4.5.numcra-
tum. Sic nirTurn inucniendus minimus numerus a 4.d.842.7.numcracDs. Pri-
mum, quia primi duo 4. & <$. habent communem maximam menfuram 1. 4. .
partiemur per eam tam 4. quam ((. quotienedque 2.&3< fib iplitHatuemust 2. 3.
vthievides. NamTi multiplicemus 4.per3.vcl6.per2.enicicmu$numcrum
ii.minimum ab iliis duobus 4.8C <$.numeratum. Deinde, quia numerus hic it.inuenctMi & certius numerus da-
tus 8. habent maximam monfuram communem 4. diutdemusper eam um
t liquant S.& quotientes 3>& 2.fubip(is collocabimu&Si cnun thuliipliccmusli. 11*
per 2.vcl 8.per3.gi(^cmusnumcrum24.minimum a primis tribus datis nume-
ris 4.^«8.numcratum. Rurfus, quoniam hic numerus tnuentus i4.& quartus
propofitus 12. habent communem maximam mcururamia.diuidcmuspcrcam

tamz4.quam 12.& quotientes 2.&1 ponemus lubiplls. Nam li multiplicemus 12 «
24. per I. vel 12. per 2. producemus numerum 24. minimum a quatuor numeris I.
datis 4.<^.8.i2.numeracum. PoHrcmo,quia hic numerus 24.inucntus.8c vItimuS .
numerus datus 7. non habent vllam menfuram communem , prcicr vnicatem ; multiplicabimus illos Inter fc,
procrcabimuiquc numerum i68.minimum adacis numeris 4.<S.8.i2.7.numcratum. Côd (1 quis per priorem
regulam numerum inquireret ab cifdcmdatis numeris 4.6.8 12. 7. numeratum, multiplicando nimirum ipfos
inter fe, rcpcrircc hunc numerum i.6.i.2,8. qui multo maior cH quam hk numerus minimus 168. a nobis
inuentus*
(amvero,tQuentonumeroabomnil>usdcnominatorihus minutiarum reducendarum numerato, fiue
minimus Iit, (iucnon, reducemus minutias Jacasad eandem denominationem hoc modo. Denominator
is m-
communis cH numerus ille inuentus: quem (1 per cuiuslibet minuiizdcnominatorcmdiuiJamuSf&quotien* mmu,fa4
tcmpcrnumcraiorcmtnultipliccmus, producemus numetatorem, qui fupra communem dcnominatorcm
(cribcndusclh vt in poftremis quatuor minutijs numerus a dcnominaconbus numeratus cll 120. Hic
ergo cric denominator communis. Quem fi diuidamus per 2.dcnominatorcm primx minutiZiJdHcicmus 60.
Hunc numerum fi multiplicemus per i numeratorem ciufilcm minuux,produccmus6o.numcratorcmpro
rima minutia. Rurfus fi eundem numerum 120. partiamur per 3. dcnom.natorcm (ccundxminutix, prodibit ^
E ic mimcrus 40. quem fi multiplicemus per 2. numeratorem eiuliiem minutia , efficiemus 80. numeratorem
pro (ccunda minutia, atque ita de cieris. luque datar quatuor minutie reducentur ad hasquatuor ciufJcm dc-
nominationisy 5. Qjiod fi accipiamus numcnim 60 qui minimus cft ab cildem dcnoininatori-
busnumcratus.prodcnominatorc.rtduccmuscafdcm niinutiasad
Eadem rarione redigi poterunt du§ etiam minutixad eandem denominationem, licet eas oonin crucem ^
multiplicemus. Si enim quiratur numerus fiue minimus fiucno minimus, i denominatoribus numera tuSjcrit
sscommunisdcnoiainaton ex quoinueniencur numeratores, vcproximcdocuimus.Vcpropofitisduabusmi-./rm
niittjs^ Vr Minimus numerus a dcnominatoribns numeratus cll ii.qucin fi jurtiamur wr6.dcnominatorcm
pnons
prioris minuux,quoticnteq;
minuux»quoticnteq; 2.pcr 3. numeratorem ciufdcm minutix multiplicemus,! meiemus lo.pro nume-
z.pcr 5.
numerunm.
Ii rurfiim eundem
minucix. Et h
ratore prioris minutix. perizidcnuminatorcmpoflcrioris mU
numcrumii. diuidamus perizidcnuminatorcmpoflerioris mi-
1. multiplicemus per 7. numeratorem ciufdcm minutix ,rcpcritmus 7. pro muneratori
Dutix , 8c quotientem ‘imcratorc
luquedatxdux minutix reducenturad has ,, yX-* QL'od fi quiscafdcm velit reducere
pofierioris minutix. . . docere per
pei !*•
prinum rcguUm.idacmct has minutus Ex quibus omnibus pcrfpiLUUiiuil, quanuim interfit inter mi-
nimum numerum a denominatoribus datarum minutiarum numeratum, & non minimum.
enim datx minutix ad minimas minutias ciufdcm denominationis reducuntur , quod per alias regulos nutmrMtu
Don ht. ^
Contingitctiamaliquando, numeratorem minutix ex additione, multiplicatione, diuifioneque pro-^,,.,^^

du^x maiorem cfTcdcnominatorc, atque adeo minutiam illam totum jpfum.atqucinccgruni fupcrarc. Qua- emut ««-
re ea ad integra erit reducenda hac ratione: Diuidatur numerator per denominatorem. Quotiens enim dabit
""
integra, quibus minutiadau xquiualct: Et fi quid in diuifioncfupcrfucrit illud erit numerator,cui idem deno-
2
minator lubfcribendus efl vihxc minutia??, fi numerator diuidatur per dcnqminatorcm , reducetur ad 5.in-
tegra. Hrc autem minutia redigaurad 144. quia in diuifionc numeratoris per denominatorem remanfe*
runt a. atque iu minutia illa continet 14. integra , 8c infimer duas feptimas partes vnius integri.
Item non raro vfu venit, vt integra ad fraftiortcni ahquam reducenda fint,quod hoc modo fiet. .MulttpK-
ccnturintegrapropofiu per denominatorem minuttf.adquamintc^ reducenda funr. Produdluscnimnu- «W
mcruscritnumcivor.cuidcnonainatordatxminutixcftfbbfcribcndus* Vifi 7. intcgraadquinuspartcsfint *<»«««*»•
e 2
xi R E D V e T 1 O
redigenda; Multiplicabimus 7.iniegrapcr j.dCTominatorcm^roporitarminudarjftrodudl jue numero 55.
fupponemus cunaem denominatorem , vt fiat minutia * ^ xquiuaJcns 7« integris. <ôd fi integris adhxrcar
minutia iJiqua, addendus cft numerator illius ininutix ad numerum prodtiAum ex int^jrts per denominato-
rem minuiixmultiplicatis, VI exciatur numerator. Vt fi numerus hic Sf^reducendus fitad tjulmas.vt fiat vni-
ca minutia ; Multiplicabimus 8. per 5, denominatorem adhorrentis minutix t »c numero prcxludio 40. adde-
mus a.numeratorcmeiufilem minutix>vt lubcamus numeratorcmî. huius minutix^f. qux numero prt^>o*
fito 8^ xquiualet
Poftremo.tjuandoin operatione aliqua minutixmtntitiarum occurrunt, rcduccndx erunt ad fimplicem
0mnutiMTi
‘minutiam 1 hocartificio. Multiplica numeratores inter fir.hoc cfi, primum in fecundum, & hoc produ^m in
ItJpfnfh tcrtiiim.atquo iterum hoc produfiiim in qtianum,& fic cfcinccps.ii plurcs numeratores fuerint. Vltimus enim
numcnisproduûs dabit numeratorcmfimplicisminutix.quxilliminutixminutiaiumxqualiscrtt. Deno-
4 rrmt‘
$l»4
minator autcm cHrnumcrusproduiîs cx muliJplicationcacnominatorumimerfc,fimuliipliccntur, vtdc
numeratoribus di^meft Vt hxc minutia minuti.r ^ ^ reducetur ad hanc fimplicem fraônem ^^quix
iturtir.
multiplicatio numeratorum facit 11 denominatorum autem ^5. ita vt tres quintxquatuorfepiimarum par-
tium vnius integri contineant *^J;.ctufdcm integri. Stcetianihrc minutia minutiarum ^.^^f.rcduccturad
hancfimpliccm y®;^.qnxaJminimo5numerosreduAafacirt,^. vt ex antecedenti capconftac. Deniquelucc
minutia minutiarum y. ^ ad hanc fimplicem
rouocabicur qux redu^ aJ minimos numeros fin
ciet yV .....
Hoc autem itaefie, explicabimus hoc modo. Ponamus hancvliimara minutiam minutiarum ^ ^ ^ ef«
fcdefumptam ex vnoaurco. Ncccflccft igitur, fi regula prxfci ipta vera cfi, wm continere tres luKos, qui fiint
.^5,vniusaurci. Idquodquilibctfacilepcrfpicict Nainf. vniusaurcicontincnt<5.1ulio$,quodduoluli;fint
âurcivrfius: Ai5.fcxIulioriim/unt4.1uhj ;
qoatuorlultorumfuntj. lulij. Eadem ratione hanc mi-
nutiam minutiarum a. rcftc*adhanc:f^ cfTcreuocatam.inhoc, numero 45.oftcndcmus. Nam^. hu-
ius numeri 45. continet i5.vnio|^; ex quibus filumantur âccipientur6.vnitatcs.cxquibusdeniquefiac«

cipiatur^. fumentur i. vnitatcs,quxtaciunt didi numeri 45. Nonfccus alia exempla explicari poterunt»
& probari.
(iADDJTlO FRACTORVM NVMERORVM.
eA P V T X I.
AJJili* I mtnutix addcndxhabcant eundem denominatorem .iddendifunt numer3tdres,5c«ggrcgato idem de-
S nominator fupponendus Si Vero diuerfos habeam dcnominaforcs.rcduccndx fimt pnus ad eundem dc-
:
nominatorcm,& tunc eodem modo additio infiituenda. Vt fummacolicda ex hifcctribus minutijsy^. y^ rf*
JUt.
cfi horc y |. quia habentcundcoi denominatorem , fummaque ex numeratoribus colleda efi iz. quemadmo-
dum ex z.aurcis,4.aurcis, &d.aureisfiimt iz.aurei. Sic etiam ex liifccminutijsy^VTl^^^^^bgiturhxcfumm*
quibus in vnam fummimcolledis fiunt 4-^ hoc cfi, ly^’

atque hxc efi fumma duarum minutiarum propofitarum, quemadmodum ex z.aureis & 5.1ulijs,fi z.auret redu-
cancurad zo.Iulios, fiunt z5.Iul j.Sic etiam minutixhx^
priusfunt ad has ciufiJcdcnomijtationis^*^^ KSr qu'bu*fit hxc fumma^J^f^ id efi,
Siint^raadfini,addcndafunteafcorfum,&minutij;niamfeorfum. Vccx8.&f fiuntS^* Itcmex8.&
tmtrgrs
4*.fiuntiz^. Item ex 84>&4$. fiunt iz^. hoc efi. 15^ Item exzy.&:44 fiunt iz^pid efi I5yf.
fimt qmd
Itaque vtdux minutix diucrfirum denominationum invnamcolliganturfumroam, multiplicandxe*
f/uttudi'
PTMXU»d‘ fimt in crucem, produdi numeri addcndi,vt fiat numerator minutix prcMucendx: Deiodedenommatore*
&
dtndtmt- ititer le multiplicandi , vt ciufiiem minutix denominator habeatur: quia hac ratione rcducunAir dux minutie
UMUMdt- ad eandem denominationem, vt ex prxccdenticap. patet, addunturque numeratores inter fc. Vt fihxdue
turi^trmm
dtntmiHA-
minudx y>4'^nt addedx, multiplicabimus um
z.numcratorcm prioris per 4. denominatorfpoficrioris, quam
5. numeratorem pofierioris per 5. denominatorem prioris produlflosquc numeros 8.& 9. in vnam fiimmam
timumm- ,
Hrj«. colltgemus>vt fiat numcratori7. DcindeproduAum numerum ex muitiplicarioncdcnominatorom inter fe,

nempeiz.^cicmusdenomtnatorcm. Erit igitur minutu coHeda^^ Quodfi fintplurcsminutixaddcndx»
uamdux,addcnms primum priores duas, ve diximus. Deinde minutiam colicam cum tcrtiaminuciaeo-
3 cm modo : Et hancprodu^mcum quarta & ita deinceps. Vt fi addendx fint hx minutix y. ^
, collige-
musprimum cxprionbuaduabushanc y^ Deindeexhac,&tcrtiacfficiemuseodemmodo^î Demqueex
hac,&quaruprocrcabimus<^^4^hocefl z^r^lummam omnium.
fnkjni» Probatio autem additionis fit per ftibtradioncm. SubtraAa enim altera minutiarum addendarumex
sdd$tt*mit fumma collega, remanebit altcrafi in additione erratum non efi Qrod fi plurcs fim addendx minutix, fubtnK
mnm/m- da vna earum ex fumma, relinquetur minutia alijs fimui fumptis xqualis. Vt quoniam hx minudx |.y4*addi-
txfiKiunt ^^.idcfl, 1 ^. fi ex hac fumma fubtrahatur prior minutia, nempe 4>vt infequcnticap.doccbimuty^
remanebit hxc minutia yj^qux xqualis efi alteri mimidxyf.vt patet, fi adminimos terminos rtuocetur,vei
numcratorcsperdcnominacorcsincrucemmultipliccntur. Producetur enim idem numerus eam
cz8o.in iz.quamcx 5.in 9z.ncmpcnumcrus9do. Quare,vcfiipracap.7.dhu.
mus, annuale» fune minutix r*s*Tr
srg-
t
SVBTR.ACTIO FRACTOR!VM. »9 ^9
SVBTRACTIO FRACTORVM
fiVMBAORVM.
cA p V r xii.
O I dti2 mioutbr,qiuruin minor ex maiore (ubduccnda c(l, habeant eundem denominatorem.rubtrahcndui
i3 edaumeratorminutix fubtrahendz ex numeratore altcriiu, & rchduoidem denominator fubfcnbendus.
Sivero diueiibshabcantdenominacoresi reducenda funt priusad eundem denominatorem , tunc eodem &
modoinilitucndafubtradtio. Vc ft fubtrahenda (it hac minutia exi/b fubtrahemus numeratorem
quem-
y cx numeratore S &rc(idao 3. eundem denominatorem (iipponemus » vt Hat minutia rcHdua
admodum (t5Jiurcicx8aurcistoliantur, remanent aurei. At vero H deducenda Ht hac minutia ^.exilla^.
3.
reducenda erunt prius ambaad has ciuiHcm denominadonis:Dcinde numerator iS.ex numeratore 24.
deduccndus,reHduoqued.communisdenominatori7.rupponcndus.vtHatminudarefidua j.^qucmadmo«
dumi Ci z.lulij auferendi fint ex 8 aureis, reducendi funt prius Saurei ad So.Iulios, vt relinquantur 78.1uUj.
Si ab integris detrahenda cH aliqua fradUo,reduccndaenvnavnttas integrorum ad fraônem eiu/Hem
dcnominatoris,iu vt Hat minuda»cuius numerator arqualis Ht denominatori, a qua deducenda cA mlnudapro-
poHta. Vt fiex lo auferenda fit minuda faciemus ex vna vnitate ex quibus fi auferamus remanebunt
^
Intcgraenim carebuntillavniutc,quae adminudam redudicfl
Si vero ab interis detrahenda (int in tegra, &
pnrterea fraôaliqua, reducenda quoque eA vna vnitas il-
lorum integrorum ad minutiam eiufdcm denominationis : Deinde int^ra a reliquis interis, fraîoa fix- &
ione detrahenda. VtriKicnuroerus4f.rubduccndusfitex lo.bciemusex vnavniutchuiusnumeriminu*
tiamhanc a quaHdemantur f. relinquentur ^&fi4.aufcranturcx reliquis p.fupcrcrunc 5. luquctotus
numerus refiduus erit 5
Denique fi ab integris vna cum Ha^ detrahenda Hnt integra cum fradis, vel Hx(%ones(blx| fi quidem
fraAio detrênda minor cA.quam illa, a qua Ht fubtraô, vcl illi amualis, detrahenda efl fradio a fradionc,0c
integra ab integris i fi Vero fradio fubtrahenda maior cA, quam ilb,a qua Ht fubtradio, reducenda eA vna vni-
tas inccgrorum,a quibus Hibtradio Heri debet,ad Aadionem, qux illisadhxret,&c. Vt H hic numerus 6 ^ fub-
ducenemsAt cxhocio ^quoniam minutia ji-mdorcA, quam {.Hidemusex vnavuitate horumintôrum
joJuncmioudam|ûxcum^facictâqua H auferaturminutia^.rclinqucturminuda^ Ablacisquoque
<{.ex9.ruperfunt34Totus ergo numerus rcllduuscAjf.
Qu<>d H quando vna mmuda a pluribus fuerit uibtrahcnda, vel plurcs ab vna, vcl plures i pluribus, danda
erit opera, vt prius plures illx tam ilibtrahcndx, quam illx , a quibus heri debet fubcradio , in vnam fummam fltirts fm
colligantur.
^
Itaque vt Hat fubtradio vnius minutsx ab alia, cum denomirtatores Hnt diucrH,mulcipIicandi fun t nume-
J^^^***
ratoresin crucem per denominatoreSf&vnumprodudumab altero fubduccndum,rcHduOquefupponcndus
numerus cx multiplicatione denominatorum inter le produdus; quia hac ratione dux minucix propoHtx re-
ducuntur ad eandem denominationem &c. VtH minutia ^ cx minutiaj. fubtrahenda fit, multiplicabimus
,
•
3 mumeratorem minutix fubtrahendxpcr pdertominatorem alterius, &produdum 17. detrahemus cx nume-

ro x8.produdoex muldplicattonc7. numeratoris minutix , i qua Ht fubtradio,pcr 4.denominatorcm alterius
icrcliqux vniuti fupponemus numerum 3d.produdum ex multiplicatione denominatorum inter fe,vtHat
minutia rcUda
ProbatioautemfubtradlonisHtpcradditiortcm Si narnqueminuturelidaadfiibrradam minuriam ad- prclsti»
Hdatur, componaur minutiailla,a qua fubtradio fadacA, fi non cA erratum. Vt quoniam fubtrada minutia/«^^v
“
hac i- cx iAa^. relinquitur hxc minuda yj. vt in ptoximo exemplo patuit ; fi addatur
miautiafj^.quxadminimostcrminosiwudacrithxc J.iquanimirumfiidacAfubtradio. Sic etiam, quU
^
ad componetur hxc
fubcia6ta hac minutia cx iAa f. reliqua eA minuda harc fi ca addatur ad fiet minuda .qux xqualis cA
minudxf a qua fubtradio bdacAl vt patet, fi vtraque ad minimos terminos rcuocetur. Scmpercmmrcpc-
minuua hxc ^ Veiccrte, quia numeratores earum in crucem per denominatorcsmuluplicadprodu-
rictur
tvotcondem numerum, nimirum 431.
^VLTIPLICATIO FRACTORVM
tiVMERORt^M,
CA P V T XIIL
I numcntorci inter le multtpltccntut‘i proJucerar numerator fummae mulciplicattonu t ea denominato- UnUft-
S rum autem multiplicatione denominator etuIHem gignetur. Vtea mnltipUcalionc;. per J.fient.rf.hoef«<»»i«
eRJ. NumcratorcSenimtnterfemultipUcatifaciuntfi.<&nomiriatorcsvcrou.^
Qiundomintitia pernumemm integrum muldpliculiladl, fupponcnrUdlnuiBero integro vnitatiVt^'-^
CitBti^quafifiiaioquxdMndenominMlabvninteintcm. Dcindcr^.
JUMtUU0‘
la,quamproxrmcprzfoipfimus,foTrand.- VtfimuItipIicajidafintS.perîm- 5- ,r. .«id ^
bcmusi.ûb8.vttnappo(ItocacmpIovidc$.IgiturCmuldpUccnturintcrl[ctam
^
numeratore,, quam denominatores , producetur h*c minuda f *. qu* «juiualct huicnulnerqdf

Quando autem numero integro adhxret minutia, reducendus eritnumcrus integer ad iUanttmoutxamj
Vni Hadio
fra dio cx &
i**^ *^ minutu
****** ****** ‘*'^''***^^ mnhmliranrlaltnr
adiunda. Vt fi multiplicanda fari^miK
fmt 8.per 3 J faciemus
Yt fiat vna ex ipfo .
cz5{.miautiaixl*^ 1 deaomero 8. fiippoacmus x. vt hic fadum cA*e ridesd Si igitur tam

C S
,o mvltiplicatio
i* j. numCTatorcjintcrfc, quam Jcnominitoro mulripli«ntiir, procmbimr
*"
ture minutia '*J- huic numero 30}. zquiualcns. Item fi
multiplican-
id
«Ufint4;.pcr'*-.reauccmu$4;.ad-it.vthic vides. Producetur autem ex multiplicatione minutia harc *J.
ij. Eodem pa8o fi multiplicanda fint 4 f. per 3f- reducemus
* {irio-
eft,
» a» rem numerum ad J-polleriorcm vero ad ‘•f.vt in appofito exemplo vides.
*
Multiplicatis autem tam numeratoribus inter Ic, quam denomiuatoribu^
produceturhTcminutia'*-Tthoceft.t 4 r5 „ -. , i
frtM» txaniinaturauttmmuItiplicatioperdiuifionem.Slenimminuuaproduaadiuidaeurpcralteratnmtni»-
.I///A-
imiliiplicantium.prodibit mcellarioin quoticntealteraminutiamultiplicans. Vt fi cx multiplicatiooe
fpicuumautcmcrittxfcqucnti cap.diiillisr^ per {. produci r-J-quarminutia nurc5.*qutualctidtutfi5autem
Cmnm,l
cifdcmrt per?.producr’rJ.hoccft,f. _
Neminiautem mirumvidcridcbct.mtdtiplieationcmrnuturum producerefcmpermmutiam mrtior-cm

...
nfluAtu. vrraque minutia multiplicante , vt in vitimo exemplo , quod m examine tradidimus, patet, vbi ex muUiplica-
" tionc J peri produdUed minutia ,5. id cft, qu* minor cft vtraque minutia multtpUcante. Stentni natura
r
fieri Cum enim vnus
.
''"fj”' multiplicatiotusteacconlidcrttur.facile quiuis pcrfpiciet. Iroc ncccllario iu debere

quones tn altero continc-
numerus per alium multiplicari, fcu duci ditatur. cum altcriplorum toues augetur ,
»». -.vf.4,urvnitas,vtcap.4.diximut,perfpicuumen>.ncuttamminuttarumtnulttplttanttutnpoire tota fumt tn pro-
duao.fcdfragmcntaduntaiatipltus.quiliinimirum fragmenta vnitatis. altera minuuamultipitcans refcie,
vt quemadmodum minutia multrplicans
quandotiuiilem hac minuiiammor c5 l vttiute. Hinc enim fit.
non contineat tora alteram mtnutiam
non contina integram vnttatcm: ita quoque numerus produAm
dimidiata pars vnitatis. ita etiam numenu
lauitiplicantem, vt in proximo exemplo, quemadmodum i ell
multipUeationis poltulat. Rcflc ergo ex
peodilflus 4.. idell, tcUpars dimidtau huiusminutii vtdefinitio ^
Sicctiam ex multtplicauones.perf.prodti-
multiplicationctperl. producitur minutia hic r^.hoccll 4.
citur tninutia hic fideli, numerus hic 5. Nam
quemadmodum {. ell tertta pars vmtatts. tu numerus 3. tcmi
s.continctf.noutcs. ttamrmcrus p.contmct no-
pamcll numeri p.vel quemadmodum numerus produSus
ell igitur mirum.quod minor numerus
producatur vtraqueminutia trrulti plicante Sta-
ucm vniutes. Non
minor tllonamcrotntcg^
men intsgra per Icadtionem multiplicentur, producitur quidem numerus quoque
Vtinproximoexemplopatct,vbicxmurttplicauonei)4«Tf.produatu
maior verofraaione multiplicante.
fradionc. vel mtcgracumfaatonepcr integri
numerusfuit f hoc dl.t.Sicctiam fiintccia perintegra cum
cumfraaioncmuItiplicentur.rcmpcrproduccturmai(wriumcrusvtroqucttumcromuInphcantc,proptCTna.
mcnmi imcjrum multiplicantem integra. Vtex moluplicauQnc4. pcr5 W
numerus ^ hoc cit,i3.quu nu-
fumptusôatcr&at u.&imnuu*
merus 4.tcrfumptusfacit u.&qiiaruciiuparscft u- Vclûu numerus^
J.
fumpu quater tacit JaiJ cft, i.
DIVJSIO FRACTORVM
NVMERORFM. '
C A P V T XIV.
poterit hoc modo. Commutenu»
Dhifit mi T7 AciliatismtiaDiuifionii rcgtrla ad regulam multipHcarionis reduci
muurnm [grntinidiuilbrrs.idcltnumcratorlcribaturinfralrncolam.&denominatorfirpracandcm. Quofado.u
f «>nW. regulamuliiplicationiscap. pnccdcnti tradita fcructur, idcfl. fi tam nume-
a. worcs.quamdtnominatorcsintcrlcmultiphcentur,produccturnumenil
*' ^ Mul-
Quotictts.Vtfidioidcndalttminutia{.llab«cxcmplum.vthicvide».
• * igtturamnumcratoribns.quamdcnominatotibiuintcrre, prt^
tiplicatis
’’
’ duccturmmuttahicf.hoccll,numcrus3.proQuotientc.SicetiamCdiui-
dendafitminutiaf.pcrfnabiteiemplumvthicapparet. Quotiâutcmcrit;$.
,
Quando numerus integerperminutiam, veljwrnumenimmtrcntmcumlramonedimdenduseiiivcl
“ minutuper numerum integrum, vel pernumcrummtegrumcumfradionejvcl dcmqinumcnisiougcrcuia
maUMM, QMttmttu
# t '{. nl
fi. per f s.
*t
fi. per 4 ;. K- «1 «V
s A
f ptr fi. »• r tJ. otl J.
S •
?. JW «r ^ r rr ,
i
<4- tf' i 1 ‘'c

4
r % nl 8f
P
fii. ttt 3f rr
r
«I- f" 3?- .. <•
?» *TT
fradionc per minudam, aut p«r numerum integrum, autper numerum integrum cum &affionc,fupponend*
iit, reducendus cft numerus inte*
cft voius uuiBcro iucegropft q oO ft4hjtreai miAuciaiG tcto minutu adiun^
FRACTORVM. J'
yr ad rnliintiam a Jyin A.im ,vt fiat rniminutii. rnicmadmo dum cap.pncccdcnti diximus. DcindcreyiUum .
pracfcripu Icniapda. Vt in {cqucnubus diuifionibus /Ubunc exempla, vnacum (potientibus, vt hic vides.
Alii traduntlunc reguUm dfuiliopis minuturum, numerator minutia; diuidendf ('poliu vnitaic fub in-
tegm, fi adfint,&rc 3 u^h$ integris ad miniitiamadhxrcmcm, fi quaadharrcat) multiplicetur per denomina- taffmtm
torem minntixdiuidcDtis procreabitur enim hac ratione numerator (potientis minutlx. Denominator au- mtnuu vi
; •
.tcm|>roJuceturcxmuIdpticationc 4 ci^t>minatorisminutia;diuidendzper numcratorcmdiuidcniisminiuiar»
Q_ôd nuidem idem cft, ac fi termini diulforit commutemur, & regula multiplicationis fcructur.vt pcrfpicu-
um c/l.vônlam vero ambigercquilpiam polTct aliquando,an numerator minutiae diuidcndx.an vcrodiiui-
*
drmis producat numeratorem minutia: (^toiicmis,( facile enim h*c res ex animo excidere poteft.;) magis
ihlhipbcet priorrcgulaanobistraditj, mia diuifionis rcgulaad regulam multiplicationis reuocjtar. ^ ^ ^
Examen aiitctn JIuifionis fit per multiplicationem. Nam ii Quotiens minutia muiciplicettir perminu-
camdiutdc-ntc(a,prpducctur minutia dtuiu ncccfiario, vtguiacx diuifionc ^pcr^. producitur minutu ^
hoccfl,i^fit,vt,ctm*ulcj‘pIic.'itiuneip.pcrf.produciturnunutudiuila^ ProJuatur autem ex lue multiplica-
tione minuta r5«qu*buic^xqualiscij,vt patet.
(Viod autem in diuinoncminuiiarum plcrunqpc producatur Quotiih maior minutia dluiu.vt in dlui- Ctir mli
finrtcfiper ^^tct,in qua Côticnscfi Ji-hoc efi, ^.mirari nemo debet Nara cum numerus Quotiens incidet,
quoticsdiuilor in ûiuendo numero contineatur, manifefium ert, quando miputia diuidcniminoT cft minu-
tiadiuidenda .illam in hac Irptus quam Icmcl contincri^tque adeo (paucntem maiorem efic quam i. ctiamfi ^^rttiu
minutia dtuidenda minor m, quam i. Vclutiinproximocxcmplc, quoniam minutia diuidensîn minutia diyj>
nid' nd.ii^continctur tcr,fit, vtCûoticrts fit ^.indicans illam in hac ter contineri. Idem etiam ex definitio-
ncDiuifiomspeHpicucapparct. Cum enim diuilio fit inuentio numeri, mui toties vnitatera contincac,quotics
numerusdiutactiaus diuiiorem coiniact,vt'cap. 5.dixtmu$ipcrfpicuum m.in proximadiuifioncQôucntcm
debere clT: j.quivnicate ter contineat, quoticsnimiru minutia diuidenda ^continet* Mirum ergo noncAin
diuifionc minutiaru (emper produci (potientem maiorem numero dimdendo, cum diuiforminoreA,quam
rArquara minutia diuidcnda,vt in datoexemplopatuitddcmqucin diuifionetf.pcr^.appartt, vbiquoticnscA $n
^
n.NamminuiiadiuiJcnsf.duodcciesinnumcrodiuidcndo d.continetur. mmutp.
^
(û^ tamen generalius, quando diuilbrvnitatc minor cA , licet non fit minor numero dtuidendo, ita
oftendemus Nam cumCôticnstoticsvnitatcmconcncat, quoties diuidendus diuiforem; erit talis propor-
tio Quodenruadvnitatcm, qualis numeri diuidendiad diuiiorem, &: permutando talis proportio Qôtientis
ad numerum diuidcndum,qualisvniutisad diuiiorem. Cum ergo vnitas ponatur maior diuilbrc, erit quo-
que Q^tiens maior numero diuidcndo. Ita vides in diuifionc Qîicntcm , J.maiorcm efle minutia diuila
^quia minutia diuidens ^minor cA vniutc, licet maior fit, quam minutia diuiQ.
Quandoumen diuilbr maior cfi,quara i. Quotiens Icmper minorent numcrodiuidendo.Vtdiuifis^. î^**^*^
perif.QuoticnscAf^&diuifisdf.periJ.Quoricns cA|t cll
hoccA,5>^ fiucp^f. Sicrtiam diuifisj-pcrjl. fiet (Quotiens ^ Deniquediuifisjf per if. Quotiens
critY^hoceA.aypvbividcsQuoticntemlcmpcrminorcmeAcnumcrodiuilo. Cuius rei ratio harccA. Quo- i»âut0
Aumdiuifio cA inuentio numeri, qui toties vniutem contineat, quoties numerus diuidendus continet diuilb- nnmtr§.
rcm,vf cap. 5. di^hun cA, erit talis proportio Qupticntisad vnitatem, qualis numeri diuidendi ad duiifbrcm,&
perreutando talis proportio Qudticmis ad numerum duiidcndum.quÛ vnitatisad diuirorcm.Cum ergo vni-
tasponaturminordiuUbrc, cntctiamQ^ticns minor numero diuidcndo.
JNSJTIO FRACTORVM NVMERORVM.

e A P V T XV.
olent Arithmetici nonnulli ni operationeqDidammlnmijram.qiumiii (itionem vocant. Elljutcminfi-'")^^^-
S tiominutiaramnihilaliud,quampropofms<iuabu$,aut pluribus minutijs, quarum qu.rlibctfitfraaio vel
’
vnius duntaxat particuli omnium tquemium . vel fragio integnuaim omnium fraflionum requendum ad- ,
diriohuiurmodtfrafiionumadvidmam minuriam, refpc&u ctiiusomnes illxfiaaioncsfradrionum fumun.

tuniu vtquodimmodoprxccdentcsfraftioncsfcqucnribus inferantur. Vnde nomen infirionis obtinuit ope-
ita vt jnor
ndo h»e minutiarum .-quemadmodu in orempiis patebit. Vt propofitis bifcc duabus minutijs
frafrio vel vniostantum particuli pofteriotis, vel (radio totius poilcrioris, hoc cft.ita vt prior contineat
vel
fit
duas partes tertias vnius qSarta:partts,vcI duas partes teiilastriumquartarum operario, qua }, vnius quirtar,
;
vel }.trium quartarum adi.adduntur,appcllatur infitio. Eodem modo propolitis quatuor bifcc minutijs }. J.
&:}.itavt quxlibet fit frafliovel vnius parriculxomniumfcqucnrium.,vcl fradio
tourum omnium fcquen-
dum.hoc cft.iu vt vel prima contineat duas tertias vniusquartx vnius quimx vnius feptimx, & fecunda li^- ^
ficcttresquirtasvniusquintxrninsfcptimx.Setertiacomprchendatduasquintasvniusfeprimx; vcipnmi
•
contineat duas tertias trium quartarum duarum quintarum quatuOr feptimarum & fecunda comprehendat
,
tresquattasduarumquintarum quatuor fcpdmanim, dtettia fignificctduas quinus quatuor feptimarum: o.

pentiones.quaomnihifiadionesfTadionumnimirum^.vnmsquartxvniusquintxvniiufeprimx.iStiJ.v-
nimquintivniusfeptimi,&}. vnius fcprimx; vclj.triumquartarumduirumquintanimquatuorf.ptima. _
nimA 4. duarum quintarum quatuor feptimarum, Stf quatuor feptimarum, ad Jeidduntur,mfitio dicitur. &
Eftergoinfitio duplex; vni, quando ouxlibct minutia eflfiadio vnius duntaxat particuliomniumfc-
A-
nuentium minutiarum jaltera, quando quxlibet minutia cft (radio integrarum omnium minutiarum rcqiicn-
patuit. Arithmetici omnes de prima (biu infitionc loculi funt,nuUa
prorfus fada mentione
lium.vt in exemplis
‘ ‘
e 4 infitio-
-
I N s rr r o
tifiti* fr*. infitionis f^nnd.r.cam forta/Iuob ciufam, quod prima vtilis fit ad
diuideodam qncmeanqnemuncrnm inte-
fitr grum,vnacumfraaioncaIiquapcrnumerumint<^m,TtpauJopoftdicciiiui. Quoniam vero fecunda infi-
fgrûm quoanevfum habet in progrefiionibus Gcomtmcia,vt>Dco iuuantc>in maiore aoAroArithme-
^
*f^‘****
ticesopcrcdcclafabifnus;vtriufqucinfioonis regulam trademui.
tarum, muemcbami^q; confli tuere

yf. idefl ^ vnius interi ; hic vero indagabimus, quxnam minutia cf^ciar*
,
addantur vnius quartx»vd trium quartarum ad e^deturque pnori modo minutia

tur,fi
.
hate , p<^>
rioriverohzc, 4.r^^ci^> quarum viraque longe abeft a^ Eodem nlododifirrimcn apparebit #li fuerint
plurcsminuux,qiumduar.
FrimAT*-
Itaque fi proponanwrduzminutix,qiiarum prior fitfraftio vnius tantum particulz
tmU itfi- , , poflerioris, ttafict
Pqfleriortsminutiznumcratorper denominatorem prioris muitipUeeturproduôq; numero nume*
infitio.
rummitm- nicracqr ciufdcm prioris adiiciatur. Hocenim aggregatu erit numerator mtnutizproduccndr; denominator
t$4rmm, vero gignetur e* multiplicatione denominatorum inter fc.vt datis hifcc minutiis ‘.îta fiet
infitio, fiuc additio
vnius quaj^ ad ^ Ex j. numeratore poficrioris minutiz in j.dcnominaiorcm prioris hunt
J.
ntorcz*ciuidcprio^niinudxifiunc ii. pro nutocniiorciTiinuuar producendx.
> Addito numc-
Denominator autc erit numo-
rus ia.ctmuldplicanonc(Jcnominatoru inter reprodu^s: ita vchzc minutia
componatur ex additione^
vnius tûana; ad Q^df^lcprobanpotcil ex regula additionis. Quoniam enim vnius quarix.fccundaia
tgf mA leduaoncm minutiarum minutiarum, giciunt ,^fiaddantur Tj.aJi.ficmJJ.hotcll.fjivtprius.
piat» minutii .quam dua: .dentur, ita vt qiutlibctfit fradio vnius tantumparaculxomniunt
“iir
modo net. Multiplicetur numerator vlnmtt minutia; per denominatorem penultimZv
rMMtmr fm
numô ^datur numerator eiurdem pcnultimxi Deinde hoe aggregatum multiplicetur per
ptoJuôûc
frtmsm n dcnonunatorerti minutia; antcpenultimx.produdoqucnumero addatur eiurdem numerator; Ponhxcagv
fuUm. pc^mm
hoc multiplicetur per denominatorem proximd antecedentis minutia;, produdoque numero li^
dem numerator adiiciatur: &fic dcuci^, piares fuerint minutiz, aggregatum vitimum femper multiplice,
(ji
turper denominatorem prxccdcntis minutia;. ciulUcmquc numerator produdo adiiciatur.doncc

nulla minu.
tiafupcrlit. Podremum enim aggregatum critnumeratorminutixproduccndx.-Dcnominatorantem
produ-
cetur cx multiplicatione denominatorum inter fc, vtdatishifce minutijs
additio vnius quartx.vnius quintx, vnius fcpcimz, de
f itafictiniitia hoc ,
^ vniusquintz, vnius Tcptiniz, & J. vnius fcptimzad^.

Ex 4. numeratore virimi minuti* in 5. denominatorem pmultimx fiunt ao.
Additonumcratorca.ciufileni
pcnulumi minutii.fiunt aa.qu* multiplicau pCT4.denominatorcm antcpcnultim* minutie faciunt 88. Ad-
dito numeratore ^.eifflHcm minutia; antercuultinue. fiunt pi.qux multiplicata
per }. denominatorem antecc-
dentis minutiz&primz.laeiunt 17 * Addito numeratore Ixiufilcm pnmxminutix.quz
1 proxime antecedit,
fiunti75.pronumcratorcminutir producenda; .Denominatorautemcritnumcrui qao.produduscxmul-
tiplieationcdcnominatorum inter fe, fi nimirum primus per fecundum multiplicetur hic numerus produ- &
,
dus per tertium, &r.Iuqucexhacinfitionc orietur minutia haKjJJ.qu*ad minimos terminos rcdn& faciet
" Quod ex regula additionis prohahioir hac ratione. Quoniam ^.^J.^pfr regulam redudionis minutia-
rum minutiarum faciunt - J,. i- i. i faciunt -J» . & &
dantur ad ^litnt raaetaul’ ^0^ cll in minimis terminis vt prius, Icd multo fadliu5.& citius hxc funuuia-
Minuti*' ucnu cll per infi tionetn.
Clerum in hac regula infitionis tulla minutia reducenda dl ad minimos tcrminoe, antequam tota obt-
imxtAfn-
^...ratiOabfoluatur,quiafenrusvariaretur.&magnusficrttcrror: w
•—
.
—
-
^ - -
-
^ « vra • « vawtUUt MIIIC
abfolutaamcnopcradonc.rcdudpotdlfuro-
maprodudaadimnimoscerminos.vtanobisfiidumdl. Kcduximusenim minutiamhanc
r , ,
— JJJ.cxinfitione
= — ^
Jwu r,jM- produftam ad illam fj. Quod autem fenfus vanaretur, & error contingeret.fi minutia aliqua antefinemope-
ranomsadt^nostninimosrcuocaretur.pedpicuumdl Namfiinfcrendxfinthxminuriz* • idcfl.S-
muum$$ dcndzl.vniusduodccimzadTrficnt • . ' . . .
ttrmim4i J- -Athporter'
- Jt- -
flerior minutia Tr«rcuoc aretur ad minimcM trrminfM,nfiTi»
’ ' ’
, • •
peadbaneminutiam^. deberent infcnJ.*.idcft,a^J.vniustcrti*ad {.qui fenfus
wrrj-t.-. . longcaliuseft.quain
fÂt$0Mu. Fietqueproptcrea ex hac infitionc alia minutia, nimirum valde diucrfii a priori mmutia produc
r t»
iMwiMiif.
Juttau fr-
^"^^'^^^"'^"u^produfta^^rcducipotcftadhancminimis terminis
.
Prxtcrcundumrtiamnoncft.fiimrnam ex infitionchadrnuscxpofitacollcftam.fivltimimiouiumi-
^
amJum norcft,quamvnitas,fcmpermmorcmcfl*cvnitatc,ctiamfi infinitzminutixinfcrantuT
Vtfihzminucut* •
p^«x.*^fcfantur,fictminutia^^.quxminorcft,quamvniias.Quodi^
gmmjwm-
ptrmtnar . ^
Quomamvti.clhctaiitvnitatfm.drt*{r jj:. ja f% .
tur,non _ ^ ^ ^ ^ ^ ...h.luc- _
f«arr. dunidij vniusquintz. Rui Ib quonbmprzcedens mmutia {.non dl
f. vmus dimidii vniui quin» iid»
mus tertiz vnius dimidij vnius quintz, fit. vtad conficiendam vniutem defit adhuc
J.vmus tertiz vmu»
dimidijvniusqaintzAbc demecps.li plura fiierintminutiz.fcmpcr aliquid
decritadvnitatcmcompicndam.
r/mfrirnt Vt autem videas, quam przclanimvfum habeat prima hzg regula infitionis in
diuidendo numero in-
tegro vni cum minutu per numerum mtegrum, adducam vnum.veraltcnim
exemplum. Sint diuidcndaiof-
* P" '»•<“ Quotiens 1,*. iquia minutia {. diuidi etiam dehapo ijJ, Quotiens
‘n"" f«r ‘V “ aS
Ji. ij — /T • 1- j«
Igitur totus Quodenx
entilj. Idem dhcia.fi diuiforcm ix.numero integro diuidendo aoXupponas, vt fiat
minutiii^ huic
mmun j inferas mmutiaro.i. diuidendam hoc modo quia minutia JJ. dl Quotiens diuifionis ao. pa la.
cuipee
FAACTORVM. '
«I.
•uipcria(iuoacmad<iitur^.vntus<iuoJcdni7, nempe Quotiens diuilionit Aperit. Vtroquc«4icem mô
rede rferi diuifioncin faciU experieris per regulam diuifionis. Si enim (Tiuidas i<5 per ii. rcpcriescpjoticnum
^
id cO priusi
Sine rurfusdiuidenia loo^. per 8. DiuiGs integris ioq. per 8. fit Quotiens is^. Et quia minutia
^ diuidi
etiam debet per 8^
Q^*tiens addi priori Quotientiêfi autem ^ndiuidantur^per8.^Qupttcns^ vniusoâ*
aa*, quemadmodum fi i. diuidatur per 8. Quotiens eft *. fit,vt fi inferantur hx minutix id cfi.ti addantur
vuiits Oifâuf, (nimirum Quotiens diuifionis J.pcr 8. jad ^.conficiatur minutia,qux addita Quotienti integro
la. componat totum Qtmticntcm! tit autem ex infidonc harum minutiarum minutia Totus igitur
Quoiicmcrit Idem cifiidcs,fi diuiforem S.aumero integro diuidendo loo.fupponas vtfiat minutia
&: huic minutix inferas minutiam
^ diuidendam , hoc modo 'J®.
quia minutia eft Quotiens diuifionis
lOO.pcr 8. cui per infttioncm adduntur ^ vnius oAaux, nempe Quotiens diuifionis per 8. eundem prorfus
5 -
Quotientem inucnics.fi diuidas per regulam diuifionis, ioo| per 8. Facias enim quotientem hoc eft
u^5-P<^ft*’^’^‘>fi*itdiuidcndaioo^perio. Diuifisintegmioo.pcrio.fit Quotiens io.n<hiIquc remanet. Et
quia minutia 7.diuidictiamdebetperio.&(ôdensaddi priori Quotienti,‘cftautcm (dimfis^prrio.)Quo-
uens ^ vniusdectmz quemadmodum fi i. diuidatur per lo. Quotiens, eft fit , vt fi inferantur hx minutix
,
id eft, fi addantur^, vnius dccimx (nimirum Quotiens diuifionis ^.per lo. )td fradio
fupûit in diuifionc loo per lo.poncnda eft figura o.fupra diuiforem lo. vt fiat minutia continens nullam
decimam. ) confictur minutia, qux addita Qiiotienri integro lo componat totum Quotientem: Fit autem ex
infiiioncharum minutiarum^ Y|.minutia, (.Totus ergo Quotiens erit, lo, (.hoc eft, iOy'f.Idem efficies, fidi-
tiifqrcmto.numcrointegmdiiiidcndoioo.fupponas.vtfiatniinutia^^rl &hiiic minutix inferas minutiam
îuidcndam.hoc modo J quia minutia eft Quotiens diuifionis ioo.p.r lo. cui per infitionc addun-
tur ^.vniusdccimx.ncmpc Quotiens diuifionis ^per lOo. Eundem omnino Quotictem habtbis,fi loo^-diui-
das per lo.fccundum diuifionis regulam. Fiet enim Quotiens hoc eft, lOjûc lo^J.
lam vero fi proponantur dux minutix, quarum prior fie fradio totius poftcrioris,fict infitio hac ratione. Stftm</4
û!cipliccturpoftcriorisminutixnumcratorperdcnominatorcmpriorts,produdoqucnumcroaddaturnu-
merusex multiplicationcnumcratonim nrodudus. Fiet enim hac ratioac numerator minutix produce ndx.
Denominator veropiocreabiturcxmuiriphcationc denominatoruniinterfc. Vt hifcc minurijs^.^.datis,ita "‘*"*"**'
*“^***^
fiet infitio, fiucadditio
^
trium quartarum ad ^ Ex j. numeratore pofterioris minutixin j. denominarorem
prioi isfiunt 5). Addito numero 6 ex multiplicatione numeratorum produdo, fiunt i5.pro numeratore minu-
.
tix producedx. DenominatorautemcHt numertu ii. ex multiplicatione denominatorum produdus. Itaque

rxaddirione ^.trium quarurum ad ^.conftatur minutia 4^^hoc eft, Quod facile probari poteft ex regula
Q^niam enim {.trium quartarum faciunt y* vt patet ex redudione. quam de roinutijs minutia-
additionis.
rum tradidimus; addantur yf. ad ^ fient |y. hoc eft,
fi vt prius.
Si vcroplures minutix, qui dux.lint propofitx,ita vt quxlibct fit fradio integrarum minufiaru omnium
(eqiientitim , facienda critinfitio hoc modo. Multiplicetur numerator vitimx minutix per denominatorem *•»—
pcnultima*, produdoqiic numero addatur numerus ex multiplicatione duorum numeratorum poftrcmorum
produdus. Deinde hocaggrcgatum multiplicetur per denominatorem minutix antcpcmilrimx, produdoq;
numero addatur numerus ex tribus poftrcinis numeratoribus interfe multiplicatis produdus:R.urfus aegre-
gatum hoc multiplicetur perdenominatorem proxime antecedentis minutix, produdoq:niimeroadiicmur tejMlMm,
numerus ex quatuorvltimisnumcratoribus interfe multiplicatis produdus;& fie dcinccps.fi plurcs fuerint mi-
nurix, aggregatum vhimum Icmpcr multiplicetur per denominatorem prxccdcnris minutix. produdoq; nu-
mero adiiciatur numerus produdus ex omnibus numeratoribus illarum minurianim, quxvlqucadcumlo-
cu alfumptx fuerunt , donec nuUa minutia fjpcrfit. Poftremum enim aggregatu erit numerator minutix pro-
ducendx ; Dcnominatoraiitcm procreabitur ex multiplicatione denominatorum inter 11*. Vt propofitis nifce
minutijs {.|.^îta fiet infitio, fiucadditio {.trium quartarum duarum quintarum quatuorfrptimarum,&
^.duarumquinurumquatuorfcptjmaruni.&^quatuorfeprimarum,aJ^ EX4 numeratore vitimx minu-
rixin5.dcnominatorcm pcnukimx liuncad. Addito numero S.produdo ex poftrcmisduobus numeratoribus
4 &a.inicrlemulriplicatis,fiunia8. quzmu]riplicaupcr4.dcnomtnatoremantcpcnu(timxminurix,faciunt
iia. Addito numero 24. produdocx poftremis tribus numeratoribus 4. 2 A 3. inter Ic multiplicatis , fiunt
qux multiplicata per 3. denominatorem antecedentis minutix. qux prima cft.faciunt 408. Addito numcro48.
&
produdoex omnibus quatuor numeratoribus 4.2. 3. 2. inter rcmulriplicatis,fiunt 45d.nro numeratore mi-
nutix produccndx:Dcnominator vero erit numerus 410. produdus cxdenominatoribusomnibusinterle
muItipUcaris,Iuquccxinfirionc hacgenerabiturhxcminuria, Jff.hoc efti^*|.fiucin minimis terminis
Quod ex rcg;utaaddicionisconfirmamtur hoc modo. Qnoniam y. per regulam qua minutix minutia-
rdm reducuntur, faciunt ^faciunt ficiunty^fi tres hx minutix ^tS-Tr-tTr^ddan-
prius. Scdmuiiofaciiius,&
expeditius eandem fummam per infirionem collegimus.
In hac porro fixunda regula infirionis poftunt roinurixtnfcrcndx reduci ad minimos terminos arlteo-
pentionem. Nam fi inferantur hx minutix id eft, fi addantur quatuorodauarum ad fient hoc eft,
^ Tantundem laciemus, fipriusfreducainusad ^.&inferamus poftca{. { hoceft, addamus {.vniusdimidij
ad i. Eodem modo fi inferantur fient id eft
, ^
eademque minutia producetur, fi prius y redocatur
J.
adf.&âd înlcraniurqucf Produccnturenimcxhacinnrioney^.hoceft.^vipriu$.Ractohuiusrcieft, .
quia cum prxcedcnsmtnutiafitfiadio totius lcqucnris,idcmcritomninovaIor.{.^{.]. Sicnimhxminuitf

minutiarum reducantur ad fimplices minurias, reducetur prior ad hoc eft ad j. pofterior vero ad id
.
^
ad f <]uoque. Quod in priori n^lanon contingit. Cum enim ibi prior minutia fit fradio vntus tantum parti-
culx pofterioris, perlpicuum eftîn eodem exemplo aliud Prior enim minuriaraiiiutunim fa->
'
citj^hoccftyi.poftcriorîdcft,f«
: 0 (.
, 8 ,
34 Q^V ^ S T V N C V ^ I
i-
t. Irmenti» 0 V^STI FNC VL y£ NO NNVL L yE NVMER O-

»«mrn k .
RVM /NTEGKOSrM, AC MINyTIARFAf.
f «« fÛm
tfl fuhtr»~ CAPVT XVI.
*
i~\ P«‘.Tprciiummcf*fturumarbirror,fipriurquamadaIupcrgam»fubnc£bmIioclocovjriaiquartliun-
numerorum intcgTorum>ac minutiarum, auzpcr additionemt fubtra^cionem, multiplicationem,
ummrrm M diiiilioncmquc fuluuntur^tum quia in ijs Iblocndis HucfioH iHe exercere polTunt in operationibus mtôrum,
lin^mstur. &minutiarum.rum etiam «quutxpcnumcrofitnilcsquzlbonesprztlarumvlumhaoeat in alijs rebus Arilb-
a.
m^.iicis, Hinceiôexordicmur.
A quonumerofubduftafum,veirubducidcbcnta5.vtrcmancani47? Item ^qtio numero fubduda

juh*rmi>*n ^tmr,vi fiibducidi bent
1 ^
vt relinquantur { ? Huiulmodi quzdtoncs foluunoir pcraddhioncm.Si enim nu»
th tx pr» merum (ubtraifhmi, fubcrahcndumuc adiicias numero,qui relinqui debet. conHcies numerum, a quo datui nu*
ftfi:» mm- merus (ubtraûsrdinquct datumnumcnim. Vtin priori qualbonc, ex 25.&47.fit numcnu7o. Abhocergo
47. relinquantur. InpoAcrioriautemquznioncxx^r

13. vt
numom rr &
rdinqucopir 8^. vt patet, Ii reducas minutias produ Aasadimeâ. ad minimos terminos. Id quod
rtlt‘ (equentibus q^flionibus obferuandum etiam erit, noc c(l .poH abfolutam operationem rcduccadz cr&oc
. fit
minutie pi oduâ J minimos terminos , vt in hac quxlbonc laCCum cA.
Umrnnt
f ^ Quis numcrusrubrra&useA,autrubtraiiidcbccex87.vtrclinquantura6? Itcmquinumcruiablatut
cft,vcl3i;rcrridib«cxy|.vcrclinquaniur4? Huius generis quzftioncs expediet fubtraô. Namfinumems,
NMrw dJ M*'* f^^hnqui debet, fubducatur ex numero, a quo Aen debet TubiraiAio, remanebit numerus, qui ex eodem nu-
ueirnJm m.rodetra(3 us relinquet reAduum propoAtum. Vt in priori quzltione,rubcnnAist6.ex 87. remanent 61. Si
fit,v*lîi ig>tur tollamur ^f. ex 87. remanebunt 26. In poflcriori autem quzAionc,Aaulerancur4.exr|.rdlabunt^
ddtt mume ûx A fubtrahaiiturcx ypnlinqiientur^*
5
' adiicienda Aini 38, aut quis numerus adiicicndus cft ad 38. vt numeros compoAtus At 85?
iim MMuti- numero addenda nMirq-J. aut qubnumerus adiicicndus e(l ad 4*. vt componatur numerus
rxs ddtm Iboncsriiifmodi per Aibtraifitioncm etiam Aaluuntur. Nam A ex nuroero,qui componi debet, demas numerum
fitu, addendum propolit.im relinquetur numerus.cuiAadiidatur datus numerus addcndus,6ctnumerusdatus.Vt
in priori quaflu>nc,Aib ludbs38.cx83.rcmanc#t43. Huicei^num(roadiidcndaAint38.vtAatnumcrus83.
‘•ori autem quzftiontf, Tubtradii q}. ex zof.rciiiiquttur numerus 15^. cui A addas q|. Aetnumx-
mtrtt. 4. QuzdiAcrcntia, AiiccxccfluscAintcrioo.&349^ Item inter Hzetiamquzfbonespcf

s imuemti» AibtraCtionem explicantur. Si namque minor numerusex maiore tollatur, relinquetur di Acrentia.tiuc cxcclAit
qiizAtus. Vtinprioriquzftione.fublatis ico.cx349.rciinqumuur249.procxce{ru,dilfcrcntiaucintcr loo.
I" pollcrioriautcmquiftionc, dcmpti$6t*cx 20^ reflant 14^. Hoc ergo numero Aipcrat numerus
numerum 6f.
tntfttmM 5. Qnunumcrmdiuirui,vc1dluidcnduseflper9.vtquoticnsAc34^ Item quis numerus diuiAisvddi-*
j
utdcnduscHpcr 4‘^.vt Quotiens At f ? Tales qua/Honesper multiplicationem expediuntur. SienimdiuiAaT
ff4f0fitm jitusperdatum (potientem multiplicetur, procreabitur numerus diuiAisdiuidcndusuc, qui quzritur. Vi
quzflionc, multiplicatis 9. per 34. At numerus joA. quo diuifo per 9, Q^tiens erit 34 In quadHo-
tutmrrtt nc vcropoflctiori, Amulupiiccntur qj-. per f. producccurnumerus i^qui dimlus per q|. difliic Q^dciw
tem f.
QnUnumcrusconunet^huiusnumcrijo? ItcmquUnumcruscn,vcldatf.hL<iusnumcri4pMul-
Aplicado etiam huiuAnodiquzflioncsabfoluit. Si enim dati Juo numeri intcr(emultipliccnuir,gigncturnu«
*fr**
merus quz Acus. Vt quoniam in priori quxflionccx multiplicatione f per 30. producuntur 18. At vt numerus
.
fsrii.fMr 18 contineat ^numeri 30. Inpoflerioriautcmquadlionccxmultiplicationcf.pctq^ Atnumerusr.|.^.quifa>

ttimtfrt citf. huius numeri 4^ IHxcquzAioiu quoqueproponipotclb Da mihi 4 huius numeri aa bcmdamihl
ftfiu MM- A huius numeri
4^
TiLumtip 7 * Pcrqucmnumcmmdiuila.autdiuidcndafumqS vtQuoticnsAtio? Item perquemnumerumdi-
i^tumn,p<r uidcntur^ vtôtiesAt^^DiutAoncAmilibusquzflionibuslatisAet. Nam A numerus diuiA»,diuidcndusue
futmtU- propoAtusdiuidatiir per datum Quodentem, prcidibit ex hac diuifionc diuiA>r quzAcus. Ve in priori quzflio-
tm tMmt- ne imAs48.pcno.6fC Quotiens
4^ perquem A diuidatur numeras datus 48. Act Quotiens 10» In poflcriori
quzflionc.diuiAs ^per J, At potiens ^
per quem A diuidan tur ^producetur Quotiens ^
mdnJm ,
numcrum mulcipUcanda fun 1 1 7. au t quis numerus multipticandiis per 17. vt produdos w
vt numerus At 100 ? Item iper quem numeru multiplicari debent 3^. aut quis numerm per 3^. multiplicari debet»
fii prtfcfi vtnurocrasproJu45tusat^?DiuiAoquoquc Arailibusquzflionibuslacisiacict. Nam A numerum, qui produci
tm mutnt- debct, partiamur pcmumcrum quimuItiplicandusproponitur.clAcicniusnumcrumquzAiuin. Viinquz-
Tlmumtit
priqri.diuilis loo^
17 At Quotiens 3 per quem A multiplicetur datu* numerus i7.procrcabttturda-
mmmper numctus loo. In poflcriori vero quzflionc . Ii diuidaturi- perjf, flet Qimricnsyi. per quem fi muliiplice-
tur datus numerus 3^
gignetur da tus numerus ^
f «TM A-
tm mmmt- QuiduonumcriintcrfcmuldpIicatiproducunt48.vcli.vcl6^DiuiAoquoquchumAnodiquzftio-
p.
nibuslaiisfacict.Nam A numerum producendum diuidamusper qucmui$numcrii,critlucnumerus,& Quo-
W ticnsduo ilU.qui quzrantur.Vi fi q8.diuidamur per qucmninqj numcram.vt per C.fict Quotiens 8. Du<)crgo
dmmmm- numcrT6A 8.intcrfe multiplicati produccntq8 SiceiiamficademqS.diuidanturperalmmnumcramqucm-
mtrimml- cunquc,vtpcrio.fictQuoocos4^ Duoergo numeri lo.&qîmcr fcinuldpHfadgigncnthuncnumcram.
fi^cWi-qg.Itcni ApartUmur^.perqucmcunqucnumcrum, vtper {.inucnicmiuOôticntcm^. Duo ergo numeri
'
fit*vtt*' qiixfiri.^quiinlcrfcmuldplicadfaciantf.crant5.&4,. Eadem *
radonefipartiamurf. per quemuis alium
irnttwrtm-
mtrm nume-
ffitm- dmprum Minmwitm yw' kuerfi muUifCtttti JstMm attmmdm frtdxfmu,
,
NVMERORVM. M
BtiTttfrom.vtpcr8.r«pcr*<jm!M Qnoticiitem Duo icitur numcHqusnd, qui intcrremulciplicadficiant
crunc 8 ^<i4> Denique diuilis
diuifts 6
5^pcrqucmlibctnumcrucn,vtper5|.
^ per quemlibet HecQuodens Duoergonumert,
qui inter (e multiplicati producant 6^' erunt
$ t*
^ * r-r
IO. QmrumduoillinumcrijVCvnodiuifoperaltcrum.Q^dcnsntiS? Itcmquifunt duo illi nurneri,
vt vno diuifo per alterum Quptien "
ienifit 5 ? His quilUoacs.&aiios fimiles muldpiicado enodat. Si namque
,
Ci_u>dcn:cm datum multiplices perquetnuis numerum. dtbit numerus produ(5his numerum diuidendum :'di- vn$ fn td.
Ultor autem cntnumcnumuIdpIicamalTjmptus. Vein priori qux(lionc,na 3 .mul.tipliccs per qucmuisnumc; tm$m itm
rura.vt per tf.efficies numerum i68. Hic ergo diuifus per 6. faciet i8. In quxflione autem poftenori, it
^ mult:-/^”^"*~*
^
plicrs per quemlibet numerum, vt per [.proereabisTr^“*ûs diuiiisper^. Quoticnscrit^
u. Per quem numerum multiplicanda Ium 7. aut quis numerus muliiplicandu$cllpcr7,vtprodufto^
nam ero diuilo ptr S.Quodcns fit j ? Item per quem numerum multiplicari dcbciit J. Aut quis nq.mcrus per f.
ni;iliipl:can.lusell, vtproJu 5
onumeroper^.diuinj,QMoticnsfit:p QuaAioncshuiurmodimuhiplicationc,
& .iiutiionefoluuntur. Nam fi dluiforcm datum per datum Quoti^ntem multipiiccs,i1umcrumq; producum H$umtrm
P'.
1 d Itum numerum multiplicandum, muldpIiCantcmticpartianMric Quotiens numerus, qui quxiitur. Vt in
pfioHqn-Tflionc, fi multiplicetur diuifor datus 8. per d.ttumQuoricntem
5. producetur numerus 14. qui dtui>
rW»».W
fnsp-r numerum inuiriplictndum,
muldplicantemitc datum, neirtpcper7,faciet34. numerum quafitum. Si
etiim multiplicentur 7. per numerus 14. qtn diuifus per 8. 6cict Qjiodcntem j. In poficriori vero qu»-
fiet
fitOrtc.fi itmfor
Ainnc.fi -ttuifordatus 4.daus
!.muldnlicmirn'TdariimOitori^nrrm
muldplicetur p-r datumQuodentem ^
Jl fiet
iiLr nnmrnic^ qui
numerus mitdinifiii
diuifus per niitn^mm 'mmtrnm,
nrr * numetum
'* - f
rnlddpiicantem.tnultlplicandamiiedatumfacicejj^ Dumcrumquxfitum. Sinamqj^multipliccnturpcr
fi**r numerus ^ quidiuiru$per|.facictQuoticntcm^.
'
It. Q;^ta pars cft numerus d.huiurnumcriy4? Icemquott parscfthic numerus
fhuiusnumcriT5?J^*jilIji!
Qvrfboncs tales per diuifionem explicantur. Nam fi numerus datus, qui debetefle pars per alterum da- ttunfreut-
iftMnumerum^quifcmpcrmaiorcflcdcbctaltero) diuidarur, indicabit Quotiens, quota pars, aut partes lic*>*/a/
nnmcrusdatusnumcridari.Vtinprioriqiiifiionc,diuifis6.pcr54.fitQuotiens^.idcfi,^'. Eritergonume- ••***f*»
'.hqccfijf meriM rx~

13. Nuincrushic 5.cuiuinumcricritvnanonaparsHtemnumcnis 4 diius numeri duas tertias contine-
e: 1 /-•/-.
r
Diuifioqcxfiioncscalcsfbluit.Sinamquedanisnumcnisdiuidaturpcrminutiam.quxfiqnificctpropoti-
iiMmlttrtm
Irit?
timpartcm.partcsue.dabitQ^tiensnumenim quxfitum. Vtmquxftioncpnori,diuihf<5 .perJ.fitQ^tien$

^ ^
<4. Nnmeruscrgo<5.nona pars erit numeri 54. Inquxfiionevero poficriori, diuifisf.pcr}.fitQTOtiensro‘
Huiusci^numcridtrastcrtlss contincbithicnumcrusf. ’
I Hicnumcni57.quotodauaspartesvniusintcgncomprchcndit? Itemnumerushic^nuotduode-'^
cimas partes vnius integri conrinct ? Item hici^ quot odauas vnius integri complcdmir ? Multiplicatio huius
neris qixlUoncsdinmet Si enim datus numerus per denominatorem partium, qdxquxruntur, mulcipl^ît^^f^r
g
rttitr, dabit proJudusnumcrusnumerum pardum quxfitum. Ve inprimaquarlbonc.muIcipljcads7.pcr8.
fiunt5($. Numeru*ciô7.cominebit5(y ocâuas. Infiramdaautcmquarflionc,multipiicati«:^pcru.fiunt9./'‘*'”' •
Numerus ergo l.complcCi turnouem duodecimas. In tcrtiadcniquequxfijonc,muIdplicad5^pcr S.fitnu>

imrus *5- hoccfl.j^, Numcrusirgo ^continettres odauas,& -vmuso^hux. Atquchocitacflc.pcrfpi-
4
ruumefi. Sicnimi^^. boccibr^ Ar^.invnamfiimnumcolliganturydcprchcndcmur^. Exquofic^^con-
emere ^^7.^
iifjiMf rm»
'I^GVLA TRIVM, QVÊ ALIO NOMINE

GVLd AVREA,SiyE REGVLA RROEORTlONrM DICf SOLET.
e A P V T XVII.
H
iiec
A^cnusudbfiintanobisncccfiVia ArithmcticcsfandamcnH; firquanturiamvarixr^Le.inquibus
miriheuseorum vfiis apparet, non folum Matbemadeis, verum edam mercatoribus, immo vero cuili'
piiuato homini, fi in commerciis. conucmUqucmutuis non vult dedpi, aut dccipcrcf quorum illud turpe,
&
‘
hoc v^rocuaminiqnum focctj maxime vtilcs,acncccfiarix. Primoautcmlocofcfirpffcrtrcgulaillanunquam

faus laudata , qu.r ob immenCim vtilitatem. Aurea dici folct, vel regula Proporuonum,prppicrca quod in qua-
l1iofrnumerispropoitionilibus,ljuorumpriorcstrcshoiirunt,qUattri4auU‘mignotiisquiritur,vcrIctur;
dede regula Ilium apud tulgusappcllaucll: quod u-es numeros ponat cognitos, &ex qs quartum ignotum"c-f»ryff ab-
liciau luauum rcgulahxcproportionumfchabct 0*Ju^.
J)»lpofiti«trib -snumcrisjioris, itavris. qoiquxftionem h^bet »nnWtam,fSertipcrcntm vmBil?orunÂ'»ri»ir^w
q.ixfiionemfecumaficrtfVtin cxcmplisapparcbit) tertio fbmiaturlocot reliquorum autem jlle,quidecadcm rtguUtfii
iil rv.hoc dt,qui terdo fimiliscfirC txcmpliautcxn declarabunt, in quo fimilitudo hxcconfiftat.) primum oc-
cupi t locum, mediam denique fedem teneat alter, cui quartui, qui quxritur , fimilisdTedebct : Difpofitis
quam, hoc modo numeris, luulupliccntur teftiu^s, &mcdius inter fc, proJudusque numerusper primum diui-
dar.tr»>Na»nqnotKnsoumcruscritquartus.quiquxrcbatur,iatdfac^tqugqttgflinntpfnp ^ffl>;h^cft^-Tyrwig>^^,y,j^
numcrusadcumhabcbitcandcmpropomoncm.qiumpnmusadfccundum^ . .
'tm mtimt»
V
'
ExtmplHm*
f .1.
^ .
Qnaruor aureis emuntur ii.librxpiperis,quxritur, quot librx emi pofiint^rcisio- Wc vides, ao-aureO^”*^***
^â^caaacium qudboQcm de illis exum quxritur,quotoam libras exhibere pdlTint Huic numero fimilis ell
: :
nuir"-
,
3« REGVLATRIVM.
numerus 4. aureorum. Nani fient 4. aureis emptz funt u. libr* » ita 10. aureis emendz fiint alis libnCi ita Tt V»
terque numerus fit pretium : at la. Ubrs piperis fiint merces. Ita ergo fiabit exemplum.
Aurei. LU>* Aurei. Lib.
4. la. 10? fiunt ô.
Multiplicando autem inter relccundumy&tertium numerum, & produdum 140. per primum diuidendo. in-
ueniemus libras 6o.pro quaifo numero,qui qusreba&r. Vbi vides, quemadmodum primus numerus 4. tertia
pars elirccuadi numeri la. ita numerum tertium ao.tertiam partem enequarti numen inuend 60.
Aliud Ixmflitm.
Aureos 5 o. expendo 5.menfibus, peto, 15 a. aureos quot menfibus expendam? Htc edam cernis, qusllio-
nemfieridei5a.aurei$,&huicnumerolimiJcmc{rchunc6o.aur. Sic igitur exemplum Aabic.
Aurei. Menfes. AurcL Menfes.
do. 5. 152? fiunt iL
Multiplicando autem lecundum numerum, &tcrdum inter Ic»produdumque ddo. diuideodoperpnmum»

reperiemusii.menfcs, quibus expendam ija. aureos. Vbietiam vides, tertium numerum ija.duod^cscon-
doere quartum inuentum ii.quemadmodum primus do.{ccundum5.complcdinir duodecies.
litwtlfirs- Demoafiradohuiusr^lcbxccfi. Q^niameadcmproportiacfiedcbetpnminumeri adlccundum,
quztcrtijad quartum inuentum, vtdi&um^&cxpropqfitisexempUs confiat; ncccficefi,cxpropoCtji.lib.
7.£uclid.cunacm numerum produci ex muldpUcationc primi numeri per quartum, qui ex fecundo in tertium
gignitur. Cum igitur numcrusexrecundoiotertiumpr<ûdtusdiui(murperprimum,vtquartustnucnucur,
vtrcgula trium praKipitjfitvtprimusnumcntspcrQuodentcm, hoc dl,p<Tquartum numerum inuennini
mulnplicatus producat eundem numerum diuimm,qui nimirum cx fecundo in terdum fuit procreatus. Nam
numero quolibet per alium quemuis numerum diutfb, fi diuiforperQuodcntemmuldplicctur,ncc(frano
mfifiJm- numerus diuifiisrurfus procreatur, vt in terdo examine Diuifionb mtegrorum cap.5. di^m cfi. Id quod cti-
amconfiat ex definidonibus Diuifionis. ac Muldpticadonis: quod hoc exemplo propofito declarabimus. Nu-
iifktitmr merus ia.diuidatur per 4.vt fiat <ôdens 3.qui
nimirum, Iccundum definidone diuifionis. cap y tradita, toti-
ttanirfum c$ vnitatem condneat. quodes diuifus numerus iz. diuiforem 4.condnec. Dico fi muldpliccmus diuifbrem
4,pcr Q^dcntcm 3. ncccfiariorurfiis produci diuifum numerum IZ. Namcum,iuxudcfinidoncm Muld-
^y^/*^plicadom$ cap^;.. trûm, numerus procreari debeat, qui todcscoodneat diuifbrem 4.quiefivnus numerc-
'
nimraelctpltcandu,quodesnumerusquodcns3.quicfialtcr numcrusmuldpUcis,vnitatccondnet?coDdncac
4. quodes numerus Quotiens 3. vnitatem includit, vtdidum cfi,
autem diuillis numerus iz.todcs diuiforem
iiquidoconfiat,numcrudiuifum tz.cxdi^muldplicadoncdiuifbris4.pcrquodentcm3.procreari.]iadciD-
queradoefiin omnibus aliis numcns.Câr cum ita fint,ericomninonumenisCôdcnspcn^vl^triumm-
uentus , quartus numerus propordonalis, qui quaeritur, vt ex diifba propof ip.lib.7.£ucL confut quandoqui-
dem idem numerus producitur ex primo numero in quartum, qui ex fecundo in terdum, vt diximus.
Ex his, quz proxime ^pfimus, facile colligitur, qua radonc regula trium poffit cxaminaiiNam fi iden
irdi
procreetur numerus ex primo numero in quartum inuentu , qui cx fecundo in terdum , dubitandum non cfi,
qutnre&cinucntusfit quartus numerus propordonalis: fivero nonidemnumcnisgignatur,rcpctciidacne
operada
Ah»fr$'
*
EfitamenaUaprobadorcguUetrium,aplcrifq;vfiir|>ata,quarfithocmodaScatuaturprimusnumenit
in cettioloco.&tcrtiusin primo, quartufqueinmciuo. Si n3mque.iuxuj>nrceptum regulae trium, reperiatuf
U tnmm. modo quartus numcrus,qui prius erat fccundus,rc<^ foluta fuit quarfuo propofita. vt primum cxcmpluni
fupra allatum ita fiabic.
AurcL Librae. AurcL Librz.
20. do. 1?
4? fiunt IZ.
Kamfiverumefi, zo.aureisemi do.l .lib.pFopterea quod 4. aureis emput funt librar tz* cffidtttcnecelliuioiVt
f
viciffim 4.aureis emantur librz iz. hoc tplb, quod io.aurcb,librx
octpiomuod s do emantur.
Pofiuot interdum duo numeri ex daris tribus, vt primus& fecundus, vel primus&terttus, ad minoret
redigi , vt fiidlior reddatur operario.Quod quidem fiet , ft tam primus quam fecundum vel tam primus,qDam
,
tcrtms.per communem aliquam vtriulque menfuram notam, une ea maxima fit fiue non maxsma,diuidanu8e
loco illorum QuooentesAatuantur.vt tn hoc exemplo.
4. tz. ao? fiunt do.
Qjioniam numerus 4. medearprimum, &l^ndum, fi,diuilb vtroque per 4. Quodeotes i.&3*proiQispo-
funcur,ka flabit exemptum.
U 3. 10? fiunt do*
Item quia ia eodem exemplo numerus idcm^4. numerat primum & terdum, IL diuifi>vtroqueper4.Quoci*
emes i.&5.pro illis accipiantur,^ fiabic idem exemplum.
r. iz. 5? fiunt do.
Item inicqucnd boc exemplo.
5^ 48. 63? fiunt .84.
Qgonkmonmerum. medmrprimnm,& fecundam, fi, diuifb vtroque per iz.Quodeates 3. &4* pro illis re»
poliantur, ica fiabic exemplum.
3* 4. d3? fiunt 84.
• Item quia numerus p.mcdcur pnmum,& terdum in eodem excmplo4i»diuifo vtroque per p. Quptknta4A
7.pro lUis in regula collocentur, fic flabit exemplum.
4. 48. 7? fiunt 84.
Hurfia
;
REGVLATRIVM. 57
RurTus hoc etiam modo qiLc/lio propofita foluctur. Diuidacur fecundus numenisperprimum, &per
Quotientem tertius maltirlicctun vd tertius per pnmum diuidatur,& p<T Quoctencem muiciplicetur mcdiua«
Viro<jue enim modo proauAus numerus ertt quartus proportionolis.qui quxritur. Vt in hoc exemplo*
60, }6o. 151? fiunt 7p2.
Diuilbiccundo numero per primum«fit Quotiens 6.pcrquem fi multiplicetur tertiu$ numerus gignetur quaf<-
tus 7piocfi iuxta pra;ccptum rt^lx trium operatus efi^ Item diuifo tertio numero per primum>Hc Quotiens
i^^.hoccfi, i^fiuc*^ per quem fi multiplicetur fecundus »pruduccturidem quartus 792.
His rcAe tntell»%is.varjjs modis examinare poteris»num per rc|;ulam trium quanus numerus rede fit in-
uentustnecnc. Nam fi per varias huiulmodi operationes eundem femper quartum numerum rcpereri&> maxi-
moargumentocA«opcrationem redbefTeinmtutam.
Quod fi quis roget» qui fieri polTityVt per tot vias ad eundem lemper feopum pcruenumtu>fi;iat, huius
caul^ totam ex proportionibus pendere. Quoniam enim eadem proportio efil- debet inter primum nu-
rei •
mcnim»& fecundum quz inter ternum, & quartum fit vt permutando eadem proportio fit inter primum, &
,
;
tertium, qux inter fecundum, Item &: conuertendo eadem inter fecundum. & primum.qux tnter
& quartum ;
quartum , &
tertium i nec non eadem inter tertium , & primum, quz inter quartum. Se fecundum. Cum ergo
icm per eadem proportio fit inter Qimtientes duorum numerorum per eundem numerum diuifbrum. quain-
tcripfosnumerospcrfpicuumc(l,fidiuidaturtamprimu5numerus,quamfccundus,veltam primus,quam ter-
tius, per communem aliquam menfuram eandem. pro ipfis numeris Quotiemes rcponantur,efic adhuc ean-
&
dem proportionem inter Quotientes primi , &fecundi numeri , quz cfi inter tertium numerum , & quartum
Item eandem efieproportionem inter Quotiemes primi.&tcrtijnumcri.quzefiintcr fecundum numerum Se
quartum. Rurfus quoniam, diuiibnumero quouis per alium numeru , producitur denominator proportionis,
quam diutfiis numerus habet ad diuilbrcm,aenominator autem alium qucmcunq; numeru multiplicans, pro-
ducit numerum, qui ad multiplicatum proportionem habctadi^dcnominatoredi nominatam ;fit vtdiuifb
fccundo,aut tertio numero per primum, Q^tiens fitdenominator proportionis fecundi, aut tenij numen ad
primum. Quarefi per hunc Quodente multiplicetur tertius numerus, aut fecundus.proctcabiturquanus qui ;
videlicet eandem proportionem habeat ad tcrdu.quam fecundus ad primum, vel eandem ad fecundum, quam
tertiusad primum.
Q^niam vero fluenter quzfliones per regulam trium foluetidzprzpoficro ordincproponuntur, in-
tcfdum etiam diuerfz monetz,menfurz, vel pondera in vno numero reperiuntur, deniq; non raro primus nu-
merus diillmiliscA tertio, vt fa^c hzrcrc>atquc impediri poiTit is,qui parum in rebus Amhmcdcis dl verfatus,
explicabimus quzilionibus aliquot varias dimculuccs , quz occurrere pofiunc, hinc rxordientes.
I. Quanciconfbtvnalibrapipcris,fitfo.librzcmpczfintaurcis20? luhacqurlHoneprzpoficrepofiti ^ mii #«.
fune numen. Nam t libra, cuius primo loco mendo fit,quzlltonem habet annexam , ac proinde tertium occu. fluMtmf,
pare debet locum,primum veronumerus o. librarum, cum numero vnius Itbrxfit fimuis. Itaque rtô ordi-
ne proponenda fuilfctquarflio hoc modo. Librz 60. piperis confiant :o.aurtu, libra ergo i< quand coofiabit ?
Vtinappofito hic exemplo apparet.
Lib. Aut. Lib. AtircL
6q* 20. 1? fiunt ^^.fiuef. ^
Inuenicsautcm ( fi fecundum numerum per terdum muldplices,produdumque 20.pcrprimum partiarisj va-
(orem i.librzcfie^ -vel f. vnius aurei,quiacum minornumenispermaioitm diuiditur,m fraifiio.cuiusnume-
racorefinumerusdiuidendus, denominator autem diuiforvtcap.5.&((a{iximus. Reducetur autem vtiauitha-
rum minutianim,ncmpc prior ad baiochos hoc modo. Multiplicetur numerator zo.pcnoo. ( cor enim baio-
chi vnum aureum conhciunt.)produdusque numerus 2000. per denominatorem 60. diuidatur. Qôriense-
nimdabic baiochos 55 fiuc Tantundem inucniflcs.fi poficrioris minutiz ^.numeratorem per looonul-
tipUcafies, produdumque per denominatorem difiribuilfcs. Quod fi f vnius baiochi ad quatrinos velis reuo-
.
carc,muIdplicabU numeratorem per4.feumtotquatrinibaiocnumconficiant.^produdlumqucperdenomi-

nacorem parderis. Inuenieseninquatr.i|. luquci.libraconfiabicbaioc.3j.quatr.i|.
1. Silibrz iOy.&vndz 7f.ccrxaIbzconftcntaurcis2.&IuLtf.quamura ccrz emetur baiochis 90? SiC j,
(babit exemplum.
Aur. IuL Lib. Vnc. I Boioc. Vnc.

I
u 6 ,
\
10^ 7i. I
90? fiunt
Quoniam veroin primo numero, acterdo diuerfz monctz continentur, reducendz omnes ad mini-
eruift
mam monetam ibiexpreflam, vtad baiochos, enintquein primo numero baiochi ido* Rurfus quia in fccun- •htm yiM*.
do numero reperiuntur diueria pondera,rcdigendaerunt ad minima ibi exprcfia.vt ad vncias,quanim i2.voam
libram efficiunt, cruntqucinioÎibrisvdcizi24j.quibusfiaddanturvnaz 7f.ficntvncizij2T^
autem iradiones vel Iblz , vel vna cum integris miiltiplicari inter fc debeant, aut diuidi,docuimus cap.13. & 14.
loqucficfiabitcxemplumredudum.
0<turritt
Baioc. Vnc, BaioC. Vnc.
»60. 90? fiunt 45JJJ.
niud vero hoc loco annotandum efi.minntiam ex muldpiicatioiie medij numeri |>er tertiam produdbm,
licetdiunumeratorfitdcnominatorc maior, non debere redigiad integra, donecdiutfio fit abfbiuu,neope-
racio impediatur. Vnde quia tunc muidplicatio medij numeri per tertium facit diuidcndacrithzc
minutia, anccquamadint»rareducatur,pcrprimumnumcrumi quz diuifio dabit h^c minutiam
cODilncmcm vncias 45«^
D }.Qi^-
)
EVERSA.
lo. VlfUsaliqQocpanmcmicauiiiam 44. aureis, atquccotlemprcdodius dctudeaurcis uo.emitvlius
2^0. quot ergo vbut prior cnut? Suoic exemplum hoc modo.
Aur. VInx. Aur. VIn*.
2ZO. t<So. 44? Sunt 51.
Appofui quatuor hxc poflrenu exempta tin quibus iidem quatuor numen regulx trium varijs modis vi*
ces inter re permutant quippe cum quifquc illorum ex alijs tribus datis eruatur j vt in tcUigas , quopado te gc*
,
rerc debeas in alijs quxflionious Smiubos.
%EGVLA TRIVM EVERSA.

CAPVT X VIII.
D
tertio,
iximus, in quatuor numeris reguLx trium eam nroportionemeneprimirtumeri ad fecundum, quxefl
tercijadquartum,atqucadeo, (vtexpropoCi4.ub.5.Euciid. colligitur. S primus maioreft, vel minor
fecundum quoqucmaiorcmcifc, vel minorem quaito;
quarto ; id quod in exemplis oomnibus hadenus addu*
—
dis perfpicuum ede potcd.Solet autem nonnunquam atcidere.vt q jo maior ed primi
'rimus numcrustcrtio.eomi-
nor cflTc debeat fecundus qUarto;& quo minorc(lprimustcruo,eomaioreflcdeDeatl icatfccundus quarto. Quare
^ ^ ^ ^
contraria tunc via tenenda cric,ncmpc primus numerus per (ccundum multiplicandus,numeru$quc proiludus ^ jmmmw
peretrtiumdtuidendus. Cûndoautcmharcrcgulatriiimeuerfa^îtacamappcilant^ adhibenda (it ratio na- nnmfmm &
& claridimc ex fcquentibus exemplis in tclligi poted quorum primum hoc fit.
toralis didare videtur , ,
•
I. Pannus 9.vInarum,cuiuslatitudocd5.palmorum, emitur

3
quodam, vtfibitunicacortSciatur. Quot u
2.
ergo vlnz alterius panni , cuius latitudo eft z. pomorum , requirantuir ad eandem tunicam vel Smilcm conS* ,
ciendam } Quoniam quxflio ed de panno latitudinem habente z.|ulmorum , ita dabit exemplum s
Palmi latitud. Vlnx. PolmiUtibid. VInx.

g. z? Sunt 13 i.
Hic manifede vides, quo angudiorqd fecundus pannus, eo plures vinas eff; nccedarias. Quare licetprimus
numerus tertio maior lit.non tamen propterca fecundus maior etiam ede debet quarto, d'd m>nor;ita vt quam
proportionem habet tertiusnumerus ad primum, eam habeatlecundus ad quartum. Hincdt.vt primus per (c<
eundum dt multiplicandus, numenisqucproduduspcrtcrtiumdiuidcndus quia vt debita proponiofenie-» :
tur, tertius numerus primum locum obtinere debet in regula proportionum vt didum cd, atque hic ap- ,
paret*
3. Palmi latitud. Palmi latitud. VInx. VInx.
1. 3. 9} liunt I5f*
Qwdam accepit mutuo ab alio 4000.aur.ad annos 3.quos cum ei reditueret, nullum cenium accipere a,
voluit^^ tantum pctijt,vt ei vicidim pecuniam mutuo daret. Oedit ciô ei mutuo 74&o.aur. Quamdiu ciô
bic pecuniam idam retinere debet , vt ei lacisdat pro benedeto prxdiio per 4000. aur. quos ilii accommodaue-
rat^ In hac quadlioac» quia numerus 7480. aur. (ccum habet quxitionem, collocandi ci*unt numeri hoc
ordine.
Aur. AnnL Aur. Anni. Dies. Horx.
4000? 5. 7480^ dunC I. zzo.
Perfpicuum etiam hic cd, maiorem cenfum deberi inxqualitcmporcaurci$748o. quam aur.46oo.atque adeo
minori tcmporcopusefTc, qua 3.ann vtidemccnfus,quidcbeturaur,4O0o.tribus2nnis,lucrifutcxaur.748o.
Q(^c licet primusnumerus minor dt, quam tertius, non tamcidcircofccundusminorctiameric,quam quar*
tua/cdnuior ; iuvtquam proportionem habet certius numerusadprimum, eam habeat fecundus ad quar*
tum. £x quo dt,multiplicandum ede primum per fecundum, produdumque numerum pertertium diuidcii.
dum; quiavt debita proportiofcructur, tertius numerus primum locum obdnerc debet iniûUproponio^
ttum,vt didum ed, atque hic apparet.
Aur. Aur. Anni. Anni. Dies. Horx.
7480. 4000. 3? dunt I. zzo.
Quando menfura tritici emitur 6aurci$,panis vnobaiocho emptus, iuxta ciuitatis alicuius ordinatio-
ncm.pondus habet IO. vnciarum ; lam ft eadem menfura Critici cmttuf 4. aurds, vcl8.aurcu,quantum cfTcdo*
bc^duiHan panis pondus? Ita dabunt exempla.
Aar. Vncia^ Aur. Vncix.
i. 10. Bunc •5-
6. Id. 8? Bunt 7 i-
Ratio didat, quo vilius ed triticum, eo maids pondus habiturum panem, quo arius.eo minus. Talis e-
&
niffl proportio debet ede Ajuradâur. vel 8.aur. ad d.aur.
qualis cftponderis lo.vncianUn adportdui igno*
tumiqi^quxritur, Vndciuxtt regulam proportionum iu collocandi effem numeri.

Aur. Aur. Vncix. Vncix.
4. 6* 10. fiusc 15.
8. d. IO ?. Bunc yf.
4. Opcrarij3o.pcrGdunt opus quoddam in 4. annis i quanto cigo tempore idem abfoluent 50. operarij, - ^
rd 10 f vel, quoc operarij idem abiblucnc ia annis a. Se diebus 146 ? Vd in annis 4.^ diebus zgx ? Qûdru*
'
f
;t
40 REGVLATMVM
plcxhoc exemplum ttalLibtt»redu&isannis (quonim quilibet flatuatar dierum idcUestiopoflaiori*
duobu& exemplis.
btif
operari). Anni. Operarij. Anni Dies.
50. 4- 50? fiunt a. 14^
50. 4 - ao? fiunt 6 » 0.
Dies. Operarij. Dies. Operarij.

1460. 30. 87^? fiunt 50.
1460. 30. I 7 SI? fiunt
Quo enim plures fune operarij, eo minori temp

tempus cft«eo pluribus operarijs opus cli» quo a
•um ita collocarentur numeri.
Operarij. Operarij. Anni Anni Dies.
50. 30. 4? fiunt a. 14 (3.
to. 30. 4^ fiunt 6. 0.
Dies. Dies. Operarij. Operarij,

SyS. 14^0. 30? fiunt 50.
1751. 1460. 30? fiunt 25.
5. 0brcfrusquidamcxcrcitus 85 O 0 .miUtumvidumhabetadii.mcnlis; verumrpet nulU efl IbludoiUi

^ ob(idioni$fvcl futuri auxilijtoifi poli Z5.mcn(cs. QuocciômilitcsrcuncndirunttVtrcliquisri&usrufiKUtad
zj.tncnfcs^ Numeriitadilponcndifunt.
Menfes. Milites. Menfes. Milites.
II. 8500. £5^ (iunt 5740*
Retinendi eluerunt milites 5740. his enim ridhisfulHciet ad 15. mcnrcs,dimictcndiquepropterea erunt mH
lites reliqui 47^0.
%EGVLA TRIVM COMPOSITA.

e A P V T X I X.
KtpiU tria T7 interdum plures, quam tres numeri proponantur notitia tamen, vt fint femper tres prindpales4li|
A autem illis adiundi minus principales denotantes ve! tcmpus,vel lucrum, damntimuc. Quod vbi contige-
,
dt, fitrcîla trium compotita, & tunc vclinlhtucnda erit reguUtrium bis, autter, vclquilibct per (ibtadiun-
dos muRiplicandus, vt tunt tres tantum numeri nou, p^quos quartus ignotus elidatur, vel certe alia qusdam
via tcntanda.lJ quod Icqucntibus exemplis pcrTpicuum !iet,in quibus varix quxAioncs de lucro, damno,inter«
uenicncc etiam diuerfitatc temporis Se varietate lucri io ratione totpro 100. dilditicntur.
,
I. Sunt 8.in communi conuidu quorum Hnguli lingulis melibus roiuunt<5»aurcos. Qj^tum ergo erit
.
pretium vidusomnium ad 4unnos ? Hxc quxllio ita rede proponeretur. Vnus in vno menu Ibluu 6.aureois
quid cTff> Iblucm 8.in 4.annis, hoc dl, in 4o.meiilibus ? Ita autem collocandi erunt numeri
Coouidor. Mcnlcs. I Aur. I Conuidores. Mcnl^

I- I.
I
(?.
I
«. 48?
hunt Aur. ^ 3 ^ 4<
Vbi vides. primum numerum vnius connidoris habere adiundumvnum meofem, tespum autem 8.
conuidorum habere adiundos 48.mcn&s. Prtmoetîuinltitueturrcgulatrium. Si vnus (oluit d.auree^
quantum foluent 8? vt hic.
Conuid. Aur. Conuid. Aur.
i> 6* 8? hunt 48.
Soluent ergo Sxonuidoresm vno menlc ^Saurcos, cum vnus foluat daurros in menfe. Secundo Iterum
iuinlUtuctur rûta trium. Si in vno menlc Ibluunt 48.aurcos,quantum Iblucnc in 48 Jncnilbus?
Menlis. Aur. Mcnlb Aurei. ,

1. 48 ? 48. hunt ^304.
Breuius tamen eadem quadHo explicabitur G tam duo numeri in principio quxlHonis primo loco pofid
,
inter rc,quam duo tertio loco poUci inter Ic mulcipliccntur,vt fiant tres numen rrgulx trium hoc modo.
Aur. Aur.
1. 6 .
584? fiunt ^304«
Nam ex hac multiplicatione procreatur numerus maior conuidorum pro vno menfe, qtit xquiAlet rrii-
nori pro pluribus mcnlious. Vt ex multiplicatione 8-conuidoru per qS.mcnHsproducumur 384. conuidoret
pro vno menfe Si enim lingulis menlibMtfunt 8.conuidorcs, procul dubio in 48.mrnlibus, fiacccdcrentldn.
per noui conuidores, fierent iS^.conut&om: atq; iu tantam foluent hi 584.conuidoresin vno mrnfc.qt^»
tu 8.conuidorcsm48.mcnfihus.Hxc cllcaula curmultiplicandi fimnumeri principales, pcradiiindosmtnus
principal' 1, qui
tempus ligntlicant,vcl aliud quipptam, dummodo non Iit de eadem re. qua lignihcam numeri
principalcs;alioquii) non clfcnt duo numeri,^ vnus. Ve fi in aliquo loco pofid fine aurd, baiocbi,& quatrio^
cenfe-
-V
^ •
COMPOSITA, 4t
cenrcbam>rttae>hintTmeriprorao»aimnnt<lcMtdcmrc,npotcqaimonctam HgniHcent Eidemquendo
dl proportione quidam in ilijf huiufmodiqudlionibus.
X. Pro loo. libris quarundim mercium aduc«^ per loo. milliaru Toluendi funt 4, aurei: quantum ergo
folucndumcApro500,Iibrt»adac^pcr 400.milliiru } ItacollocabunturnumcrL
Lib. Mill.
1
Aur. 1 Lib. MilL Aur.
1
100. too. 1
1 4 ' 1
1
3
^^* 400? 11
fiant 14.
Multiplicatis duobus numeris primi loci,& duobus tertij loci bter fc> confedi cnint tres numeri r^lar trium
hocpdo.
Aun Aur.
aoooo. 4. lioooo? fiunt 14.
Sicadcmhzcquadliorotucndalitperrûlimtriumbisrcpctitara)itallabitprimoloconemptum. -
^
^
Lib. AurcL Lib. Aurei,
loo* 4. joo? fiunt 6<
Atque ita iblucndieflcnt^. aurei pro }oo. libris per loo.milliirlaaduciî per quot nimirum ioo>libntfunt
ûc^. Sed,quoniam 50o.libr£ vehendz funt per 400.milliaria» ita nufos Aabit fecundo loco exemplum.
MilL Aur. MiU. Aur.
iO(^ 6 . 400? fmnt 14.
3. Tres PerTonarconfumum modium tritici 3.aureis emptum in 5. fcptimams> quantus ergo cA Hngula- j.
(Wwmptusiuvnodic? Icanumcriordinandlvuiic*
Perl. Sept* Aur. Perfl Dies.
5* V I 3- 1.
fiunt Aur. Tar hoc cfl) quatrini 11^
RnduAis autem jTcptunanis ad dies , vt primus numerus, ac tertius Hmilcs fint> ita Aabit exemplunu
Perf. Dies. Aur. PcrC Dies.
3 55 3* 1 . I?
fiunt Aur; Tsr hoc cA> quatrini 11^.

Multiplicatis duobus numeris primi lod > &: duobus terdj inter Icj lUTponencur tres numeri ad regulam trium
bocmoda
Aur. Aur. quatrini.
105. 5. 1? fiunt y*,» hoccA» 11^
Per rûlam trium bis repetitam iu foluctur eadem quzAio.
Perfi Aur. PcrC Aur.
a .1:
3. 3* fiunt I.
IccM.
Dies. Aur. Dies. Aur. quatrinL
35- I? fiunt ,4 hoccA, iiij
4* Si 3O0.aurei in 4. annis lucrantur 100. aureos* quid lucrabuntur 1580. aurei in 7*annis? Muldplieatis^jf..^*
Aureisyquiad lucrum exponuntur* per tempus adiundum*ita Aabit exemplum.
Aur. Aur. .
'
1100. loo. iio(5o^ fiunt
• Per re damtriumbis repetitam ita Aabit exemplum.

Aur. Aur. lucrum. Aur. Aur. lucrum.
300. 100. 1580? fiunt 316}«
Item.
Anni. Aur. Anni. Aur..
4 * 5 ^^T* 7* 9^1 r
.
Quidambitribasrtcnribusio.aurcislucntuseA4.flurcosinquamocrgotcmporeioo.aurcuIucra.
3.
Iritur aooo. aorconim ? Hzc quzftio redigi non poteA ad ftmplicem r^lim tnum.proptcrea quod tempus*
in quoioo.aurct lucrari debent iooo.aureos* ignotum cA > atque adeo per loo. aureos m*ultiplicari nou poccA.
Albenda ergo erit regula trium bi$> hoc moro.
Aur. Aur.lucr. Aur. Aur.lfaa'*
10« '
4. ^00? * fiunt 40.
Atque itaioo. anrci lucrabuntur ao. aureos in tribus menfibus,In quibus lOûrd lucrati funt 4. Quare
ve (oatur*io quanto tempore 100. aurdlucraturi fune looo. inAi tuetur fixundo regula trium hoc moda
Aur. Menfes. Aur. Menfes.
40. 3. 1000 ? fiunt ijo.
Itaque fi TO. aurei in j.menfibus lucrantur 4. aureos , 100. aurei lucrabuntur looo. aur.m 150. menfibuf.
Qopd fisde probabitur, fi quzftioita proponatur. Si loaurJn 3.mcnClucrantur4.aur.quancum in I50.meen
Juccabuatar anrci 100? Kj^crictur enim lucrum looo.aur. vt hic ^>parct.

Aur. McnC I Aur. Aur. Menfi Aur. I
|
10« 3« I 4* 1
^00* 150«
-
I
fiuoc aooo.
D 5 Nam
4t REGVLATRIVM
Nam ft tcmptts ôdlibo per Tuun pecuniam muItipUcccur »ftabit exemplum ad fimpliccm regalia trina vt«
dudum hoc mô.
Aur. Aur.
30. 4. 15000? 6unt 1000.
'
6 Si ico.aurciin 8. men/ibus lucrantur ao. aureos, io quanto tempore
. udem ioo*iarcihiaibuficar
50oo.aur? Dirpolitio numerorum ita Tchabet*
Aur. McnC Aur. MenC
20. 8. 3000? Eunt 1200.
Quando enim eadem remperfumma exponitur ad lucrum, non ponenda cft ea interoumerosalioa. Idea
etiam E^.quando idem tempus proponitur, vt in Tequenti exemplo apparebit.
7. St 300. aurei in 7.mcnnbus lucrantur 45. aureos, quid lucrabuntur 1780. aurciio eiiHcm 7. menfiboa?
Ita Aabit exemplum.
Aur. Lucr.aur. Aur. Lucr. aur.
300. 45. 1780. fiunt 2^7.
SlH.fi. n.
8. Si fmgulb militibus in (ingulosmcnlb tribuerentur 4. aurei, quantum pecuniar expenderetur io mU
litibus 13000. noucm mcnlibus ? ita flabit exemplum.
Milic. Mcn£
1
Aur. i Milit. Menf 1 Aur.
I. 9? fiunt 468000.
4* 13000.
1 1 1
5^ Si io.equisquotidicdcncur7.mcnrurxhordci4rcIIbenx,qtf6tmenrurar,iuxae3ndemdiftnbad£
ncm,conuentcm 100. equis ad 20. dies? ita liabit cxmplum.
Equi. Dic& Menfune. Equi. Dies. Mcnfurz
I.
7 - 10? fiunt 1400.
10. Si duodecim mefibres demetant ao.iugcra in sMlicbus, quanto tempore 3o.meirores demetent 45.10»
Sn.ft.v
gera ? Hicopuscll reguU trium bis rcpctica»primo umeo loco cueria,quod 3ouncirorei minori tempore iodi-
geaot ad demetenda aoaugera, quam 1 2. mcllbrcs. Ita ergo liabit rûu trium euerlL
Medores. Dies. Meflbres. Dies.

12. 9. 30? fiunt 3^
Atquediebus 3 ^ demetent 3o.meirores lo.iugcra. Quare iu rurlum liabit exemplum ad rûlam trium.
lugrra. Dies. lugcn. Dies.
20. 3 f 45. fiunt 8x5*
11. R.om2aurcu$ducatus£llimaturIuliisn^hocell,baiochisiT5. Quotervociulmodidueatotreci-

Sls^fi.tt.
piam pro looo.aurris.quorum Unguli io.Iulijs, fiue ioo.baiochis arllimamur ? Vd u 20 ducati conlHtnant 23*
aurcos,quot ducatos emeieot 1000. aurei ? Vtrumque exemplum llc dabit, redu^ prius 1000. aureis ad baio-
chos lOOOOO.
Baioc. Duc. Brioc. Duc.
X15. 1. 100000? fiunt 869 If
Aur. Duc. Aur. Duc.
23. 20. 1000? fiunt 869 If.
12. Qu<>c aureos reddent ducati 4000. II i.aurcus contineat 100. baiochos, aci.ducatus ii5.baiochos? ?el
vdfi 20. ducati zdimcnturi3. aureis, quotaurcoscoOtinebunt ducati 4000?Kedudis 4000. ducadsprioril
exempli ad baiochos 460000. lic dabit vtrumque exemplum.
Baioc. Aur. Baioc. Aur.
100. L 460^00 ? fiunt 4600.
Duc. Aur. Duc. Aur.
20. 4000? fiunt 4600.
S^fi.tf. Mercator quidam emit joo.IibrascuiulHam mercisaurcis 6o.rcireautcmcapi^quancuiQprDloo*
13.
aureis lucraturus rit,ucaTdem 300. libras vendat64.aurcts?velquaotum pro ioo.auraspcrditttnislit,ll3oos

tJlas libras vendat 57.a)ireu ? Hic nunircdum cd, eum pro 60 aureis clTc lucraturum 4aurcos,vd perditorum
3.aurcos:rtpatet;itminusprctiuma muorifubducatur. Dic ergo. Si 6oaurJucrantur4aureos,vd perdam^

aur. quantum lucrabuntur, vd pcrdcntioo. aurd ?
Aur. Lucr. aur. Aur. Lucr. aur.

60. 4. 100? fiunt 6|*
Aur. Damnum aur» Anr. Damnum aur.
6o* 3* 100? fiunt 5*
. 14. Qu^tapod rcmercator quidam, quandemendxfint librz 100. alicuius mercis, neaÎempodea
venditx 64aureis lucrum dem aur. 6 J. pro looaur ? Pcripicuum rd,eum,qui 6 ^.aur, lucrari xult pro looour.
augere velle loo.vt fiant 106^. Dicergo. Siio6âur.quicontinrnt&prctiumioo.aurcorum,&iucmm6f.
aur.proucnium ex ioo.aurcis,cx quoproucnient 64. aurei, qui coatincnt& pretium loo. libraram igootun»
& lucrum limul, ignotum etiam, quoa reddat 6 ^pro 100.
Pret. &Iucr« Aur. . Pretium, & lucr. Aur.
io6|. 100. 64? fiuac do.
Emeo.
' "
>->
1
COMPOSITA. 4}
£men(lcef^runttoo.Ubrzramsô. Nam diucnditzpodea 6îurcis dant lucrum 4.iarcorum, aut pro
loo.dabunt lucmmd*. aur.
£mpaeAgcmma<}Uxdam,aax(irendacaraoo.aarcisiperduntario.aurciproioo. quanti ergo
15.
confBtit gemma illa? Hic etiam clarum dteum>qui perdit 10? pro loo.^Kcrc 5^ ex 100. Hic cf^ Si poût*
fiunt ex 100. aur.ex quo fient aooour.
Aur. Aur. Aur. Aur
po. 100. aoo? fiunt
conftmc ergo gemma illa aai|.aur.Qi^ Tt probes,dic>Siex aaaâur. fiunt aooûr. quid fiet cx ioo?luuenies
enim fieri. poaureos»ac proinde damnum heri 10. aureorum pro 100. hic vides. n
Aur Aur Aur Aur
iii*, aoo. 100? fi^nt po.
Vcldic.Siproaaaâur.amittoaaûr.(Namfigemma illa, empta fitaaa^. aur.vendatur autem aooaureif,
liquidoconfiatidamnum fieri aaôur.)pro ioo.quid aminam?lnucnies enim damnum ioaurcorum,vt hic

apparcL
Aur. Damnum aur. Aur. Damnum aur.
aai^. uj. 100? fiunt 10.
Emitqtiidamiooo.vlnaspannicertoprctioiquBfij aureis minoresemifiet.& vendidifictpqfiea^/.iA

36oo.aureis lucratus fuifTct 10. proioo.aureis:quanti ergo 1000. illas vlnasemitPQuonum qui lucran cupit
io>proioojrultexioo.fiicerciio. Diceigo. Si uo.fiuntcxioo.exquofient36oo?vthiccemis.
Aur. Aur. Aur. Aur.
tio. 100. 3<Soo? fiunt jayay^
Si igitur Toluiflctuntum lucrari 10 pro ioo.conniti(rentUlciooo.vlnz aureis 3a7ayf. Namfi3a7aTâur.dant
ooaurcostaurei ioo.dabunt 1 lo.aurcosy ac proinde lo.ccden t in lucrum cx 100. vi hic patet.
Aur. Aur. Aur. Aur.
327a<rT> ^doo. 100? fiunt iio.
Vd fi ccitc ja7ay^ aur.Iucrantor ja7TTûr.

(Qui enim emit quippiam 3171^^ aureis.pofica autem vendit au-
reis jtfooJucntur ncccflario3a7yf aur. ) ioo.aur. lucrabuntur lo.aur. vt hic vides.
Aur. Lucr.aur. Aur. Lucr.aur.
3 ^ 7 ^ rr 5^7^ 100? fiunt

10.
9cd quoniam in quxffionc additum efi, cum lucraturum fuiflcio.aur.pro ioo.fi 1000. illas vlnas3.aurei$ mino-
ris cmiflct.vcndidiflccquc 3^00. aureis ; liquido conflat,
cum 3.aureos expendifle vitra 327177. aureos. Qê
looo. conftitcrunt3i7577-aur-
17. Emitquidam looo.vinaspanni certo
pretio, quz fi 6.aur.conflitiflcnt,& venditzpoflcafuiflcnt%V''r.
>(foo. aureis, perditi fuiflent io.aur.pro 100. quantum

côfuit pretium illarum iooo.vlaanim? Q^niamqui
^ditio.proioo.£icitpo.exioo Diccrgo. Sipo.fiuntcx loo.cxquofient 3^00?
Aur. Aur. Aur. Aur.
po. 100. # 3<Soo? fiunt qooo.
%. igitur perdidiflet tantum 10.

proioo.conflitiflcntiooavlnz400o.aurcu. Namfi4000.aur.dant 3<foo*
iur, dabunt loo.aurciaurcospo.vtpatct. Vcifi4000.aur.peodunt400.aur. (C^cnimemit remaiiquam
ôoo.aurcis, eandem autem vendit 3^0. perdit omnino 400. aur,^ 100. aurei perdent 10. aureos, vt hic
vides.
Aur. Dam.iur. Aur. Dainn.aur.
4000. 400. 100? fiunt 10.
Qui» yero additum cft in QiucfUono, fum perditurum fuifleio.pro loo. (i looo. vlnai g. aureis pluris emiffet,
»me yendidiliet poftea 3600 jureis ; liquet,
cum 6 aureos minus cxpendiirc.quam 4000. Qiwc 1000. yinx
conJHtcrunt 3,94. aur. .
alicuiutyenditao.baiochis,lueratur3o pro 100. quantum crgolucrabi- Sc^n
,
'»- j
18. QMjfingula» libras mercis
tur,G vendat maiori preda, nempe 14. baiochu } Hic primum inuefiigarcoponet, quanti confiat vna libra, vt
ycndiato.baioehis,det lucrum 30.pro 100 rtin quxltionciq.doeuimus, hoc modo. Si 13S. ^pretium nimi-
rum looAtlucrum 30? i proueniunccxioo.vt pretio; ea quo prouenicntzo.baiochi,quicontineot St prctiuai
TDiusUbrzignotnm,&lacnimGmul,ignotumctiam,quod rcddat30 proioo?
130. 100. 10. fiunt 15
• Conflabitergovnalibrai3,f.baiochi$. Itaenimfict,TtcumbaiochiijTf(vnalibraTcndia:*.baiocba)lu-
100. baiochi 30. vt bic vides.
crentur baiochos 4^}. lucnfiant ea baiochis
15^5:. 4tJ. ioo? fiunt 50.
baioch. perfpicuum cfl, vna libra vendatur »4. baiochis , ea baro,
lara vero inuento pretio vnius libi* , i3tI-
fi
this i3T{.lucrificn baiochos 8xt-

Qi^c cx ioo.baiocb. lucrifient 5«.buochi,vt hic vides.
ioo? fiunt
19.
13 Tr 8t*.
Qui looJibrasmercualicuiut vendit 10 jur. perdit 10 m 5«.
100. quantum ergo pro 10«. perdet fi eas . « j
vendat minori pretio, nempe 8 jureis ? Hic edam
primum inucfbgarc oportct.quand eonlieat ioo.lllz librx,
vt vendit* lo.aureisdamnum inferant
io.aureorumproio.vtinquzfboncij.docuimus,hocmodo. Sipo,
100. fadt 90. ca 100.^ ea quo numero fient 10 ?
fiunt cx 100. qui esiimperdit 10. pro
(
109 . 10? fiunt

Emot*
V.
44 REGVLASOCIETATVM
EmptxcrgorumillziooJibneaureu tij. Ita enim ficc.vt cum aurei ni.(veiuiiasioojliUlibnsio. aureis^
perdant aur. i perdantur lo. pro loo. vt hic cemis.
•xoo?. hunc
Inuento autem prrao 100* Uiaramiibrarum 11 aur.manifeftum eh» h ezdetn too. librx vendantur S. anreb»
ex 11^. aur. amicti aureos 3^. Quam ob rem pro 100. perdemur iS.vthic vides.
* fiunt 18.
II 100?
3^
xo. McrcacorquidaminLuntaniacmic50000.iib.piperis»aucioooo.&ibidcmpro vc^galiibluitau»
* '
Aurei.
‘
— rcoa 500. Naulum autem illinc in ItaiiaconAiuC300.aurdi^
Piper, 10600. ^ in portu aliud vc^gal exa^m cft xoo, aur,ycdura dcin»,
Vc<îgaL 500. de a mari Florentiam vfûeconnicit 100, aur. ibique aliud*
Naulum. 300. vedigaiperlblucum loo.aur. Minifirisdeniquead eam ne-
VcAtgaL 100. gotiationem mtlTis pro mcrccde, &
vi^ dari fune iooo.au»
Vedura. 100. rei. Verum hrfiut, quanti vendenda fit libra, ve fiipraomnct'
Vedieal 1 00. impenfas de Ungulis libris lueretur x. lulios. Hic omnestm-

MiniiW 1000. penfas primum in vnamfiimmam colligere oporteCiVeha-
bcacur precium, quod cum omnibus tllts impcm pro 50000*
*
laaoo. libris expolitum eli Summa autem hxc m
exemplo dato
complebitur ixxoo.aur« Qutfefi 50000. lib. conlUnt laaoo. aureis iiuc laaooo.lulijs, voa libra conlUbis
xlLluLvchicvidcs,
Lib. IuL Lib. tfti.
50000, laiooo. 1? fiunt x^p

Igitur fi lingulas libras vendat 4 ^ ^ lul. lucrabitur de fingulu libris lulios x.
%EGVLA SOCIETATVM
CAPVT XX.
ftfuU Q Equitur focictatum regula immenfiim vfiim apud mercatores habens, quar quidem tota nidctirrûla
auMmm, jûm.vtcxpropofitiscxcmpUsfictpcrrpicuum. Adhibcturauccm,quanJop(urcs confonium ineunt, Ita ve
tti-*
W- (Ingulifiimmam quandampccunurconfcrant,ficq; hocmodo.Pccunucommumin vnam fiimmam colligim-

tur, & numerus coUebus primo locp in regula trium lUtuiiur Secundum vero locum occup:\t lucrum com-
:
mune, vcldamnum,quodcx omnium pccuniisproucnit: Tcrciumdcniquctocumtcncncpccuniarfingulo*

rÛ rum,&c. ita vt toties adhibenda fit regula triCi, quot fiipt illi qui Ibcictaccm inierunt. Quando autem meer-
,
tnum *4- ucuic tcmpohim diueiiicas, multipucanda erit cuiufquc pecunia per fiium tempus, antequam omniuni
hikfnJmfit in vnam fummam colligantur. Deinde hinumeri produbi colligendi in vnam fiimmam, vt habeatur
primus numerus in rûla trium Tertium autem locum occupabunt ImguU numeri produbicx multiplica»»
.
bonepccufiix cuiulq;mruum tempus, collocato rurfuslucro, vel damno communi m medio loco Id quod .
Mtturfittu inexemplis manifefiumerie, quorumprimum hocfic*

umforttm | Quacuor mcrcatorcs,lnito confortio, lucrari funt in nildinis quibufdam <$ooq. aur. Primusan*
tcmUlorumconculictancumdo.aur.recundusioo.ccftiusi20.& quartus zoo.iri quxfiioncm iam rocatufa
**||^*'|^quidquirqucex illo lucroaccipcredcbcat, habita ratione pccunix, emam expofuit Ante omnia coUtgcodn
dtam. clKuramaexomnium pecunus,quxefi'48o.aur. DeindcQuaccr in^tucndacft regula trium hoc modo. Si
Hjujt.i. 480. atirci(quz cll pecunia ex omnium pecuniis colleba)lucratifiintdooaaur.quidlucrabuntnr6aaiir»
quid 100. quid uo. & quid xoa quos finguli pofiicront? vcluri hic apparet.
Aur. Lucr. aur.
Aur Lucr.aur, tfo? 750. Pri
480* <$000. 100? fiunt 1x50. Secun.
1x0? 1500. Tert.
xoo? X500. Qw.
6000
Fida operatione, vt pnccipic regula trium , rCperies , primum debere accipere 750« aur* lorufldum 1x50. tertt*
01x1500. & quartum 2500.
Examen huius rei erit, fi lucra omnium ia vnam fummam collcda efficiant lucrum totum, vt in propofi-
coocmplofii^m dfc vides.
X Tres mercatores, emptis mercibus naucm onerarunt. Primi merces con/litcrunt 300. aur. fecundi
500. tertii 180. Graui deinde umpcftatcorta, proicdx fiint in mare merces grauiorcs,qux conflabant 400»
aor.Cosueoitautcmintcrcos.vtudurahzc communis fit. Q^tum
eigo quifquc dLnnum ferre pro rat^
fiiarum mtreium portione? Colligantur in vnam fiimmam aurei omnium & numerus coUcduspSa in prima
loco rûU trium coUocetur, damnum vero commune in fecundo, & pecunuefingulorum in tertio» rt hic
vides*
Aur. Dam anr.
Aur. Damn. aur.

JOO?
500?
Yr fiunt
p8o. 400* {I
(_ 180? J[
Frimusergo perdet ux^|. aur. fecundus 104^}}. & tertius 73
t
V
,
yi.
S OC I E T A T V M.
I. Trc8cma«volunt4000.libras&cchiri,quzxrtimintur500o.»iir.
Primus amcn Tujt iJoo.lib fe-
cundus i4tfo.tcrti«sdcniquc rcbquislib. IZ40. quantum creo folifct quilibet ? Dic, fi 4000. Iib. valent joo.
lur.quid valent I500.quid i4«o. & quid 1 140. Iib. quas finguU capere volunt Inuenics enim primum
? folaerc
«ur. iSai. fecundum idif. 8: tertium 155. vt hic vfdes.
lib. Aur.
Lib. Aur. 1)00? •- primi.
4000. 500. 1460? \ fiunt* 1 8 . lecundi.

{ 1140? .J 155. tenij.
eosquepoftS menfsrtpctijt. Se-

4. TresfocietateinitaJucratifunttooo.aiir.Primutcitpoljit200.aur.
cunduscontulit 45o.aur.cosqucpoftd.mcnfcsrccc|iit. Ternus denique 500jur.actulit,cosquc in nôctatio-
nercliquit io.menfibus. QMnnimerTO quifqucealucroaccipiet.habiurationefui pecunix.Sttcmporis?
C.iiusque pecunia per fuum tempus muleiplicctur, numeri &
produAiin vnam fummam colligantur, pro pri-
mo numero reguli trium fecundum vero locum occupet lucrum tertium denique tresilli prodofti. In no-
:
in litum tempus , 2700. ex pe-

ftro exemplo, ex pecunia primi in luum tempus liunt 1600. ex pecunia fecundi
cunia teruj in fuum tcmpus,5000.horum autem produdorum llimma cfl pjoo. Sic ergo flabit exemplum.
* Lucr. aur.
Lucr. aur. r idoo? r Primi.
Bjoo. 2000. 1700? fiunt » 9 oJt- Secbn.

^ H7j?- Tertij.
5. Tres, focietate inita, lucrati funt 1000. aur. Piimuspofuitjoo aur.perio.mcnfcs. Secundus anulit
yoo jur.Tertius vero 800 jur. Accepit autem primus ex luero 5oo.aur. fecundus joo. & tertius 200. Quanto
crgotcmporefucruntduorumpollcriorumpecuniiin negotiatione? Quoniam, vt in prxcedcnti quatflione
didumcfi.pecuniacuiufqiicin fuum tempus multiplicandacfti multiplicabimus pecuniam primi perfuum
tempus. faciemusqucjooo. atque exhocprodudoproucnit luctum primi. Vtigiturfeiamus, ex quibufnam
ptodudis lucra pollcriorum duorum proucniant, dicemus. Si 5oaaur.fquoddllucrumprimi)proucniunt
ex jooo.cxquoproucnicnt JOO. &40. aur. quifunt lucra pollctiorum ? Vcluti hic apparet.
Lucr. aur. Lucr. aur.
500. 5000. r JOO? "I r 1 800. Secundi.
100? r fiunt i20o.Tcrtij. ,
Secundiergotempusperfuam pecuniam muIdplicatumfaciti8oo. Tertij vero 1200. Quarefii8oo.diui-

damuspcr7oo.hoccft, per pecuniam fecundi, inucnicmusmcnfcsi^ quibus a fecundo expoliti funt ad lu-
crum 7oouiurti Item fi i20o.pattiamur per 800 Jd efl,per pecuniam tcrtij.repericmus menfs ^^pro teftio.
Hoc iucffc experieris. Ii itaconfortium proponas. Tres , inito conibttio, lutrati funr iooo.aur. Primus
poftlit joo.aur.per 10 menfesifecundus 700 aur per
menfes 2^ tertius denique 800. aurmcr.i '.menfes. Quan-
tum etgo quifq; pro rau peeunir fui ac temporis portione ex lucro accipiet? Si cuiuique pecunia per fuum
,
tempus raultipbcetur , faciemus expeennia primi in fuum tempus 3000. ex pecunia fecundi in fuum tempus,
l8oo.expccumatcni/irilbumtcmpus,iioo. Hi autem uesprodudi faciunt fummam dooo. Sicergoibbit
exemplum.
Lucr. aur.
Lucr. aur. r jooo? -s r joo. primi.
6000. 1000. .< 1800? V fiunt -7 . JOO fcctind.
L tioo? J L 100. tertij.
Vbi vides prodijlTe lucra fingulorum, licut in quillionc proponebantur. Rede

ergo tempora duorum polle-
riorum explorata funt ,.r

6 Qustuor focietatem inierunt biennio duraturam, lucratlque funt looooanr. Primus in imtio locie- ^
JOOO. aur.& poli menfem odauum
tatis attulit
tranladum abllulit ex illis loooamreos. vicelimo deindemenfe"^
Sedmdusdprincipiodeditiqbo.aur.&polld.mcnfcsclapfosabnulit
inchoante cipoluitrutfumnoo. aur.
fub initium confottij exhibuit 2000 jur.
8oo.aur.fed ad initium meniis 16. denuo protulit 1400. aur .Tertius
repetijt fed menfe 18 incipiente , iterum pofuit doo . aun
tranladifquc 7 . mcnfibus , totam pecuniam fuam
: . 1
menfes linitos recepit poo. aur. fed ad ini-

Quartus denique inchoante 7 . menfe expofuit i8oo.aur. & pollq .
meniis 17. rurfus connilit isoo.aur. Quantum ergo quilibef ex communi

lucro pro ratione fuipecunii^
•e temporis recipiet ? Hic diligenter explorandum ell.

quanum quilque pecuniam, & quanto tempore expo-
fucrit.vtfcmper pecuniam per tempusmuldpliccmus.acc. Quod vt
planius fiat, exemplum propofitum ita
caplica^^^
primus in princip oconfordj dedit jooa aurjeccpitque 1000. poli 8. menfes exados. mani-
flhinadreumincommumnt^tiadonccxnofuiirejoooaiiir.pcrS.menfcs. Multiplicantesctgo 5 ooo.per 8 .
lOoojiuriertHmeflrtmanfilfcmcommuniconfortio
ftdemus tqooo.Et quia poflSjnenfcsclapfos abllulit
igitur 8. menfes ex i9.rcma-
aooo Jur vfquc
. ad finem tp.menfis , vbi nouam pecuniam contulit. Auferentes
aur.&mulojilicantes 1000. perriJatiemus 22000. Poli hic,
nent ii4nenfe,quibuscxpofuit tantum 2000.
.
quoniamdenuoattubti200.aur.adinidum20.menfis vlqucadfincmfecundianni.Uquet.liaddamushos
reliquos menfes duorum annorum , habuilU,
1200.aur.ad 2000 aur. cum in communi negodadone per 5.
Colligentes iam tres hofce produdos 240Q0.,
a2oo.anr. MuldpUcantes ergo 5200 per 5 Sciemus «Jooo.
a2ooo.ii!poo.invnamfiwimam,cfi(iicmus«iooo.quiuumctutcntpoluiopnnu,produduscxptcunijs,*t
temporibus iplius.
Jûrfii»
1
I.# ’
4<f R E G V L A
RurHutqtônum fecundus per &men(»imporuit 2400. aur.propterea qu^ elaprod.menre,abftulu.
800 aur.multipiicabimus 1400. per d.faciemusque 14400. Quia vero ad principium 16. roenHs nouam pecu-
niam dicitur cxhibuiHc , pcrfpicuum efl» cum per p. menfes a principio 7. mcnfls vfquc ad (inem 15. habuuTe in
confbrciocommuni i($oo. aur. qui relinquuntur » (ubtra&is 000. ex 1400. Mulcmlicantes igitur 1600. per 5^
fAciemus Hmilicer Lf 400. Deinde, quia dicitur ad initium id. menfis iterum pofuilTc t40o.aur.manifcnum efl,
hinc pecuniam expoltcam eOc per reliquos p.menfes duorum anoorum, quious fi addantur aurei i<(oo.qin ad-
huc in communi negomttone exponuntur» Hent aurd 5000. qui per 9. lUos vldmos menfes in communi viii
fuerunt. Multiplicantes cigo joooji^rp. Bteicrous 27000. Collegiis autem tribus hifcc produ^ 14400*
i4400.27000.in vnam fummam.cracicmus ^5800. pronumero fecundi produdocxpccuniis,& temporibus
ipfms.
Poflhxc. cum tertius per 7. menfis contulerit zooo^tur.quod cos repetierit pofl7.mcnfa clapfos; mul-
tiplicabimus aooo.per 7. cfhcicmusque 14000. Sed quia ad principium liL menfis denuo exiiibuit i6oo.aur.
multiplicabimus 1600. per 7. (tot enim mcitlescx duobus annis fupcrfunt)facicmusque;iaoo. CoUcâu-
tem duobus hifcc produ Ais 14000.11200. in vnam fummam, procreabimus 25200. numerum cx pecuniis, ac
temporibus tertii mercatoris produAum.
Qma tandem quartus 3 pnneipio 7.mcnfisper 4. menfes pofuin8oo.aur.omldpUcabimusi8oo. per 4*
efhcicmusquc7200.Scd quta.iintds 4.mcnfibus,recepit9004tur.reliAi fum 900.aurci.qui fuerunt in nôti-
adonc per 6. menfesa principio 1 t.mcnfts vfque ad Bncm i6. mcnfts, quando nouam pecuniam attulit. Muld-
plicantes ctgo 900 per ^.faaemus 5400. Quoniam vero fub principium 17. menfis pofuit iterum i500our.vf-
que ad finem duorum annorum, addids 900. aur. qui adhuc m communi vfu funt, nent 2400« .Muldplicantes
ergo 2400. per 8. menfes rcfiduos» faciemus 19200. G>IlcAis autem tribus hifce produAis 7200.5400.19200«
in vnam fummam, efhcicmus5i8oo. pro numeroex pccunqs, temporibusque quard mercatoris procreato.
lam vero colligentes hosquatuor numeros 62000. 55800.25200.51800. qui cx lingulorum pccunijs, aq
temporibus produAi funt»in vnam fummam faciemus 174800. pro primo numcror^;uIx trium. In fecundo
autem loco erit lucrum commune . & in terdo numerus cx pccunijs, & temporibus ouusqucprocreatus, vtia
4.quxfboncdi(fhimcfh loc||go flabit exemplum.
61000?
55800? 1I r
J 9X7414. fccundL
1 74800. 25200? [ fiunt
I
1441 4444. terrij.
51800 ?
ijufi.t. Tresincumfbcictaicm. Primusconfcrt400aur.Secundus50o.aurA86.baioch. Tcrdnsiooo.aiir.'

7.
Iul.7.baioch.9. lo ipfa autem negotiatione vfi funt fortuna aduerfa , iaAuramq; fecerunt de totafumma 100.
aureorum. <^ntumcigocuiusljbctdamnum?RcduAis omnibus ad baiochos, fient pro primo 40ooo.baio-
chi:pro&cuiM050o86. pro terdo vero 100079. quorum omnifi fummacfl I70i65luc^ flabit cxcmplhhi*
Baioch. Damn.batoC.
$1 170165. dant
f*
40000 ?
Quid/ .. 50086? fiunt *
100079? ^ 588*r4S?ip-
8. Tresro€ietateminicruntPrunusattuIit200.aor.cosqucinfoctetatercUqmti2.mcnfibus. Sccynditf
Contribuit 240.aur. Tertius aureum torqucm.cuius predum rcpedjt,pofl decem menfes clapfbs. Lucrum ac-
quifitum fiiit 158.aurcon1m.FaAa autem debita c^flnbudone.primusnabuit 6o.aur.fccundus 48.&tcrtittS30*
Quot ergo menfibus reliquit fecundus pecuniam collocatam in confbrdo» quand torques aureus xfUmatux»
&
Quoniam pecunia cuiuique per mum tempus muldplicari debeta
vt diAz pordones lucri cuilibet deberentur ?
• muldpltcabimus 200.aur. primiber 12. menfes, faciemusque 2400. atque cx hoc numero ilH proucncrunt 6o«
aur. Dic cigo vt fdas , cx quo fecundus lucrum 48. aureorum acquiucrit : Si 60. aur. proucncrunt 2400*
,
quo proucncrunt aurei 48 ? vt hic vides*
60* 1400. 48? fiunt ipzo.
Inuentesque i920.qm numeras produ Aus cflex Z40.aur.fecnndi in (juum tempus. Diuifo igitur numero diA*
i92o.per 240.prodibunt menfes S.quibus pecunia fecundi in negotiadonemanfit. Rurfin.vt f^»ex quo ter-
tius lucrum 50taureorum adeptus fit»dic* St lucrum primi 6oaur. proucnlt cX 2400. cx quo oritur lucrum ter-
dj5o.aur? Vel filucnunf^ndi 48.aur.onumcftcx 1920. cxquoproucnict lucrum tertij 5aaur? nbi^
60. 1400. 30? fiunt 1200 .

48. 1920. 30? fiunt 1200.
Sempefeniminnenies numerant iioo.quiproduAuscfl ex lo.menfibus terrij infiiam pecuniam, hocefl, is

pretium torquis. Diuifo ergo hoc numero izoo.per 10 jncnfcs. prodibit valor torquis aureorum izp. quot ter-
tius ad negoaadonem per lomonfes attulit.
Rcmitafehabcrc,cognofccs,fiitaproponas fbdalitatem. Tres, confbrrio inito» lucrari funt i58.aor.
Primus contulit 100. aur. per u. meofes: fecundus 240.aur.per8.menib: & tertius izo.aur. per io.meofi:s«
Quan-
V
S O
C I E T A T V M. 47
Q^ntumcrgo Cuilibet deluero debetur ? Muitiplicata enim pecunia cuiufque per fuum tempos, innenies Ju-
cralingulorum, quemadmodum in qu^flioncdiûm eH«vt hic apparet.
Lucr.aur.
Lucr. aur. r 1400? p 60. primi.
55^0. ijS. V ipao? ^ iiunt 48 fccund.
L laoo? J }0. terti).
p. Trc«,initocon(brtiopcrannumduraturO)Iucratirunt fummamquandam aureorum. Primus cirpofuit

fUtim ab initio iooo.aur.(catndus vero aurcoSincicio quot, c6tulttpoAz.mcn(cscxa6tos. Teniusdemu poA
4..mcnfcs a («undo contribuit alam multitudinem aureorum mihi ignotam. Finita tamen (bcictate, lucrum
participarunt zqualiter. &
Qmd eiô fecundus tertius tn eam (bcicutem coniulcrum^Mulciplicandoiooo.
aur.primi per ii.mcnfcs,quThu$ eosin fodalitatc reliquit , Hent laooo. Ac tantundem debet Heri ex pecunia fe-
cundi in fuum tempus . atqticex pecunia tettij in fuum tempus ;quandoquidcm arqualia lucra habere debent.
Qiioniam vero (ecundus )>ccuniain fiiam 10. mcniibus reliquit in negotiatione , (i partiamur izooo. per lo.tn-
uenicmuspccuniamlccundifuilTc izoo aur.atHdiuidamuspcr6 mcnils, quibus tertius fuam pecuniam ex-
ponite, deprehendemus pecuniam tertij fuifTc zooo.aur.Nam hac ratione ex pecunia cuiufquc in fuum tempus
producetur numerus izooo. qui tertium locum in 'regula trium occupabit, ac proinde arqualia lucra omner
tres habebunt quodeunq; fuerit lucîim illud commune. Si enim lucrum commune fuilTct poo aur. & tres hi
»
numeri iiooo.izooo.izooo.qui ex (ingulorum pccuni)s in fua tempora funt produ^, in vnam fummam col-
ligerentur, itallaracxcmplum.
11000? -N 1 300.
36000. poo. 11000? V Hunt V )O0.
} 11000? ^ ^
)
} 00.
10. Tresincommunincgotiationeiucratifuntipo.aur. quositadiAribucruut, ve pocrio primi tripla
effet portionis fecundi,
& quadrupla ponionis tertij. Primus autc contulitpcr 11. mcnlcs 8o. aurSecundus lii-
am pecuniam expoHiic per d.mcnf;s,& tertius pa 4. Quantum ergo quilquc duorum poAcriorum contulit
in hanc (bcictatem, & quid de lucro (Inguii accepaunt? Multiplica pecuniam primi , nempe 80. aur.pcr fuum
tempus, vt per ti.mcnlcs?faci€fqucp6o Huius numeri fume ^.nimirum 310 Item nempe 140. Atque hi nu-
meri fune, qurproduci debent cxpvcunijs duorum poAcrioruminfuatempora: quia hac ratione lucrum fe-
cundi ait j lucri primi, & lucrum tertij erit eiu(dcm,qucmadmodum & numcrus3io. ex quolucrum Iccun-
do oritur,m ^.numeri p6o. ex quo lucrum primi gignitur, & mimenis 140. quod paritiucrum tcnij.cA Ia iu(^
dem numeri p6o. Si ig.tur partiamur 310. per 8. menHs (ecundi,inucnicmits 40. aur.quos fecundus pomit: Si
verodiuidamusz40.pa4.menrcstcrt1j.produccntur60.1ur.protcrtio.N3m hac ratione pecunia; Hngulorum
per lua tempora multiplicat^ producunt numeros. P60.3ZO Z40. quorum primus triplus cAlaundi, qua-
sfiof r 1 10.
p
1520. »50. .< }io? ^ fiunt 40. Lucra.
\
L »40? J L 50. J
n. Tres, inito confortio, contulerunt in communem negotiationem 1510. aur. lucratique funt aur.
Ipo.quosfhabica radonc pccunle cuiusque quam pofliit) ita partiti mter (efunt , vt primus habercl uo.iecun>
dus 40. Qmdergo tertius habuit quid quilquc in (bcietatem contulcrut?Si lucrum eam primi, quam fecundi
&
ex toto lucro dcroas,relinqucturlucrtimtc(cij30.aur. CogniiisautcmHngulommlucru.dic.SitotumJucmm •
ipo.auraartumcA ex communi pecunia 1510. aur. ex quo proucnit lucrum primi iio.aur.&lucrum fecundi
40.aur.8c lucrum tcrtij30.aur. Flcpaics cniin primum attulillcp60.aur.faundum3zo.8c tertium 140. Vt hic
*
vides.
f 110? r 560. primi,
ipo. 15:0. ^ 40? 3^®- fecundi
Y
^ 30? J, 140. tertij.
£xaminabiturdi dicas.Si 15ZO. fummap>cainiarum.quaa Hnguli contulerunt) lucrantur ipo. quid lu-
crabuntur p60.310.8c 240? Inueniescntmlucra110.40.8c30.
* II. Trcs,initafodalitatc,innegotiarioncmconiulcruuii5ZT)4iur,qaibmIucraiffuntTpaaur. Primus,
faAi diflributione, recepit io8o4ur. conflatos ex fua pecunia,quam^ruic.8c luao, quod illi obtigit. Similiter
iecundus accepit 36o.aur& taciusi70.Cântum crgoquifque pofuit8cquantum efl lucratus?Facca vna fum-
maexpecunia, quam omnes pofucrunt,8clucrocommuni,qiLCcft 1710. Uic Si 1710. pecunia omnium, 8clu*
dru.proucnitex 1510. pecunia omnium. ex quo proucniunc loKo. qui numerus contina8e pecuniam primi, 6C
tucrum?& cxquooricncur36o. qu.econtincm & pecuniam & luci um (ccundi?8i: ex quo numerus 270.produ-
cecurcontinens&pecuniarn,8:lucrumtcrt>j?Jnucnicscnim hoc modo pecunias, quas Hngulipofuemnuvt
hicmanifcilum efl,
P X080? 960. Primi*’
-j
p
1710. 1510. ^ 560? V Hunt 310. Sccun.
L 170? J V 140. Tatij.
AblaraaatempecQniaeuiurq;exnumao,quiiliiobcigit,rclinqueturlucrumfolum.tcadcprebcn(lcslu>
eram primi cfle aur.nafecundi 404£ tmij 30.
13 Duomcommumconfoniolucratifuntioo.aur.exquibusprimoobtigcruntô.aunfccundusta^ a a
jnen duplo plus coniulit.quamprimus.8fpnetaea8.aur. Quantum ergo vterque cxpofuit?Quonum primus
lucratus efl 50 aarroanileilum cfl,fccundum.qai duplo plus pofuit, lucratum efle 100. ac proinde reliquos 30.
aur.quiextuto lucro zoo.aurXuperiunt, efle luctum 8.aurcoru,qaos praeterea fccundusauuKt.Vt ergohabeas
^ccunia,quarovtaq;pofuic,dic.Si3oaurcircfiduiproucaiuntcx 8.aur.quosfaundus praeterea cooiribuit.rx
quo
4« R E G V L A
quo producentur 5oaur,qa<» primui lucratus eii,Sc cx quo iooaur.quo< lucratus c(l fccuodus? Repcries enim
hac ratione primum pofiiifle Spurcos, & fecundum i6. rt hic apparet.
fi“"‘
s»- *•
;
.00? { } {
Si igitur addas 8.ad Kâur.recundi» &des 24.aur.quos&cundusmcam fodalitatcm contulit.
Examen huius rei erit>ri 8.aur.& £4.c]uosambo contribuerunt) in vnam fummam colligas, quxcft^t. &
dicas. Sk 32.1ucraii funt loorijuid lucrabuntur 8.&quid 24 ?Dcprchcndcscnim lucrum primi ciTe 50. aur.&i^
eundi 150.VC hic vides.
J2. 200. j \ fiunt j 5 ®*
t ‘4 ?
/ \ 150.
Sgdfi. 14» 14.Daocontraxcruntfbcietatem.quorumprimuscxpofuituo.aur.&fecundus t8o. Anumpfimnt

autem procuratorem ea conditione, nex lucro acciperet 10. pro 100. Lucrum vero fiut 1000. aur. Quid ergo
debuit nabere procurator. &quid vterque illorum ? Dic. Si ioo.dant lo.procuratori, quid dabunt loooinoe-
niesque iooaur.qui procuratori debentur in ratione lapro 100. Ablatis autem his ioo4iur.cx toto lucro» hoc
cll»ex iooo.aur. remanem poo. aur. pro lucro amborum. Dic ergo. Si jooaur.quos ambo pofiicrunt» lucrati
funt ôo.aur. quid lucrabuntur aurei 120. & quid 180. vcluti hic appolitum cA.
r
300. poo. 110?
\ fiunt r 3^0.
1 i 1 540.
Tres inierunt rocictatcm»tucradque fiint i52o.aur.Primus contulit io8o.aur.& rccundus’3<So.tem'
us autem tantam pecuniam cxpofiiit, vt ei deluero cederent i40.aur. Qwd ergo hic tertius pofuit, & quid du-
orum priorum quifquecfi lucratus? Subtrahe 240.aur. quos tertius lucratus cfi»a toto lucro i52oaureoruro» vt
reliqui (int 1280.aur.pr0 lucro priorum duorum. Dic ergo. Si 1440. aur.quos prtmus& fecundus expofuerunt»
lucrantur 1280. aur. quid lucrabuntur 1080. aur. primi, & quid 56o.aur4ûndl? Inucnicfquc lucrum primi
efie ^60. Cc fecundi 320. vt hic cernis*
1440. 1280. / \ fiunt / Ptfo-
Icaenim omnium lucra conficient 1520. aur. n

autem habeas pecuniam a tertio expofitam , 'dic. Si
lucrum priorum duorum 1280. aur. proucnitex 1440.aur.quos in fi>cietatematculcrunt»ex quo proucaict lu-
crum tertii 240.auranucmefque 270.aur.nhic vides*
1280. 1440. 240? fiunt 270.
16, Tresexpofuenintxqualcspecunizfummasûcratiqucfunt iooo.auran vnoanno.Primus reltqutc
fiiampecuniam in confbrtio 7* menfibus: lecundus fuam repetiit poA 6. menfo; certius autem fium vfque ad
finem anni expofuic.Qmd cigo quifqucde lucro accipiet? Colici omnibus menfibus, quibus finguli fiias pe-
cunias cxpofueruncivc fiacfummai5.dicSi a5.lucrantur1000.quid lucrabuntur7.mcnfes»& quid quidu.
quemadmodum hicfaSumc/l.
r 7? n r 180.
25. 1000.
j 480.
Verum hoc eife pcrlpicuom cA, cum omnium lucra efficiant 1000. aunquos quidem dicebantur cAe
lucrad.
Idem amen hoc modoexaminabis.Finge Angulos expofuiAc loo.aur. quos per tempus cuiufqac multw
pltcayn fiant 700. <500 . 1200 Collcdisautemhifcenumerisin vnam fiimmam»quxeA250o.dicS250oJu-
.
crantur 1000. quid lucrabuntur 700.600.de 1100? luuenies enim tfadem lucra, qux prius, vt hicapparct*
700? 'i r 180.
600? ^ fiunt < 240.
{ laoo? 'd L 480.
17. QuatuorfimuUacraufunc340.aur.auosicainccr fe,habia rabone pecuniarum coUatarum,pattul
funt,vt quoues fecundus habuit jôbes tertius nabucrit p^quodes autem icrdus habuit.^.todes quartus habue-
rit 11. quodes denique quartus habuits».couesprimushabucrici3. PrimusaucemcontuUt286.aur.quidcrgo
turpnmuscoacsnaDiturusc1t13.quoucsquartus9.cnc proportio pecuniarum exp*

9.propcercaquodidem numerus muldplicans 13« &3>.pro<lucit pecunias vtriufquc ue cumtodcsinillacondne-
ri debeant i3.quodcs pan hac. Dic ergo. Si 13. dant 286. aur. quos primus pofuit quid dabunt p. inucmcsqiw
, q
198. aur.pro coUadonc quard, vt hic cernis.
13* fiunt 198.
Vbi videsitodes contineri 9.in 198. quodes i3an 286.
Q^niam vero qtûs dicitur habiturus todes II. quoties tcrdiis 7. critpropordo 198. nempe pccunix
qturd,adpccufuam tcrdi,quar uad 7. Dic ergo. Si iialant 198. quid 7a*epcrief^coUadonem tertii Ia6.atir.n
hicconAat. n. ipg. y} fiunt u6.
Vbi etiam liqucc,cotics conuncri 7.in 1 z6. quodes ti. io 198.
Rtufiis quia ternus toties debet habere 9. quoties Axundus 5. erit proportio 126. nimirum pecunixtcttis«
ad pecunia fecundi, quz p.ad 5. Dic cigo.Si p.danc itd.quid 5?inuciiicsq; collatione fecundi 70our.v t hic patet.
9* 5? fiunt 70.
Vbi
m
1
SOCIETATVM. 4>
Vbi ctiim apêt» toucs repcrtri 5^0 7o.qaotics p.in 1 2 6,
Habitis autem pecuntu>quainngulicontribuunt>inucnkmm lucra conun » ficctiin aliis Aetatibus.

CoUeSis enim omnium pecuniis io fummam 6 8 a<liccmus. Si (80 Juctancur 340^00! lucrabuotur 286470.
tt&t98.qoospriinu8»lccun<lus» certiust ac quartus poTuic? velud hic vides.
r i86?"] 245.priml
^
fiSe.
H.sH L*s>8?j L 99-qiuni.
Vbi(]uidcmUqiiidoccmis,oinnutucn£Kcrc340.8ctoucscontinerifj.iii i4;ûotKt9.in 9$.& totia
5.10 35.quoties9.in tf}. Item toties 700 65.quotics 11.in.99.
18. Tres partiri inter le volant 760. aur. ea conditione > rt quodes primus habet la toties fecundus ha-
beat tertius 2. Qi^tum ergo lin^ funt accepturi ?lungc dmul io.7.dc a.vt habeas 19., Deinde dieSi 19.
dant 760. quid dabunt 10.7.& a. vcluu hic vides.
to?^ r40o. primi
7? Lfium J iô.fccundi.
{ 2?J t*8o.ierdi.
19. Quatuor partiri inter fc volunt 785.aur. ea l^,vt quodesprimushabctto.totiesrecufldtishabeat7*

woeies autem lecundus h^>ct i4.totics tertius habeat 3. quouesdeniqj tertius habet ii.todc$ quanus habear p.
vjuidereoquifq; accipiet? VtneUior reddatur opcratio»incipicndumcritabv!timo, nempeaquanotqui po-
natur halare femel 9. Habebit igitur tertius femei edam 12. Quia vero quotiestertius habet ^.toties fecundus
habere debet i4.’(idiuidamusitJmmcrumtertii,per3anueniemu$Quoticntc4.qiii indicabit in ii.quatcrcon«
tineri 3. Muldpiicabimus igitur i4.pcr di^m
Qôtiemem 4.VT inucniamus 56.numcrum fecundi, in quo to-
ties i4.con^cntur;cmodes3.ini2.Etquoniamôdcsrccundushabct7.toticsprimushabcrcdcbctio.ii par-
tiamur 56. numerum rccundi.pcr74nucniemus Q^dentem 8.qui indicat, in 56.odics contineri 7. Multipli-
cabimus igitur to.pcr Quotientem hunc 8.vt producatur numerus primi 80. io quo toties io.continctur.quo-
des7.in56. Atq;ttaparfesriumeridatihaberedebcntpropordoneshorum numerorum 80.56.12.9. Ita enim
todei primus ha^bit lO.quodcs iecundus7. Et toties (ccundut i44)uotics tertius 3.£t quoties tertius i2.totics
quartus 9.Coilo^ igitur lUisDumcris in vnamiummam,qu2 erit i57.DicSii57,d^t7o5.quid dabunt 80.56*
X2.&9?vthic vides*
^ 4oalSimL
8o?T ,
56? I 6unt J 28o.Sccundt.

12? 6s.Terdu
I I
{ L 45
Alio modo tu foluetur eadem qnjr/Ho propodta. Quoniam ctim primus habet 10. I^ndus habet 7. Po-
nemmioproprinto& 7 .prolecundo. Deindc>quiacum(ecundusbabcti4.tcrdushabct3.diccmus. Sii4.(e- * -
€uodirunt7.quidcnmc 5-Wtii?Inucnicmulq;iJ^q;taIcm propordonetn habebit polldolccundi ad polido-

nem terdi » qualem 7_ad ij.hoc dhtoties erunt 14.10 7.quocics 3.10 if. Hurfus, quia cum tertius habet u.quar-
tushabecp.dicemus. Siia.terdifuiui^quidcruncp.quaiti? atq;italem proportione habebit
inuenicmuf(^;if atq;
.quidcrump.quard? inuenicmufmif
ucm quarci.quaicm i ] ad if bocdhcodescrunt is if quodes p.in m Collcdis tam
in vnam fummam. efficiemus 19^. Q;urc dicemus. ^
ip^-dant 785. quid dabunt Io. 7.
]|.&tfvt hic vides.
?*^ ["400. primi,
785*, fiunt I 28o.(ixund!.
6o.terdi.
I
^ ii!'^ l45.quard.
Quatuor duces, fex fignifcrj.ijt lOo. milites in dir^rione cuiufdam vri>is irruerunt in domarti qua-
20, ^ -
dim.vbi reperrront 72400.aur. quos inter fe iu pardti fun t , vt quodes quilibet dux acceperit 8. toties qidilibct
finnifer acceperit 5
A
quilibet miles 3. Qujd ergo cuilibet ex ilb pr±da obucnit? Muldplict flumerani diueum,
M eii4.per o.ncmpc per numerum,
id^4.per8.nempcpcrnumcrum,quemcoriesquilibetduxdeb^haberc.quoriesalii5At3.efficierque32. Si-
militer muhiplica 6numerum fignitc
:crorum per loomumcnim militum per 3.efficiefque30.& 500. lundit
.. j
fimul tribus lmnumcris32.30.300.vtfiant362.D1c4u362.dant 724 oo.quid,(
*-*.dabunt i. 56 A
oavihicvides*
3 3
/ /^400-
•
362.72400.S 30? XfiuniS 6000.
L5oo?Jt6oooo.
Itaque quatuorducaaccepcn1ntcxUlaprxda6400.aur.at 6. figoifert 6000. 100. milita 60000*
qui oraaes conficiunt fummam aureorum inuentam 724004210 verq fi {wtiamur aureos ducum 6400. per
4.
nunidum ducum, rcpcriemuûemlib«habuifrci6oo.^. ItcmfiaurcoafignUcrorumdiuidamus pcr6.de-
prehendemus Cuilibet obdginetooo.aur. Si denique aureos milit^ per loo^hnribuamastinucnicmmfin-
eulosaccepiffi:6ooaur. vbi manif.|bvida,toda8.condDcriint6oo.quodeS5.iniooo.&3.in6oo.iumiruiii
ifucendes.
21. Quidam extremum fpiritura agcrn.cui filia erat, 6c filius, qui in bebo diccbituroCCubuiflc, in lixtC- Shtjla
ditatem 1 8 o 8 8. aureorum diihibuendam inter vxocem &
filiam rcMquie.vt vxor habef« {.filia autem ‘‘• fcd fi
forufilios rediret, vtfiiius {.haberet, .\cdditautcm, vt filius reucrfcrctur. Qiiaighorrationcdifta hereditas
dtuidenda efi.vt voluntati tcflatoris (atisfiai ? Certum ^quxffioncnj hanc non pofle intolligi.vt verba ibnanr.
Nam fi illius accipiat f non poterit vxor lubcre filia Qiurc omna Arithmefici vohinutcm tcftai oris
f
J- T
4« R E G V L A ,
hstcrc.qusm exorem , dr rxorem duplo plus, msm «lupi.

intcrpraitur.vt volumUJIium duplo plus debere
en.(co,..inet mirn m.nou^.noosm ^b.s.) ,^.c«
Id quod proportio h,rdm miomUnim •,t.<iu.durh
cononeat Iccundam b» .« laondi
videtor.inTue nutherrtt tgoSifecjndus cftin m. pertesqa *< prims
quod hoc modo b*t> foitq « teun»
tum ctiim bis hoc cft, qux habeant contimum proportionem duplam,
,
dabuit
cffc.i. Hritergofecumlai.&prima4.quxoinneataciunt7. Oic.gitur. Si 7 uiaot t8o88. qaid
4.a.&i?rthicvioci.
r4>1 riojjd. lilii-
7. 18088. J a? Hluilf< 5i«8-vxoris.
L . n
diihtibucnint. Primus tec^f. ôdi»
•«Aaa. Tres crumena inuenenint cum j04i.aur.quoaiQ inter fe
•
•‘.&tertiu5-i.QuidcrEoquirqucaccepit?Hiccriamperfpicuumen,qu*monemnonpo(reinictlip.vtronai. St
mmouepirmurtacepiirctt.fecundus^. non potuifftt tertius acciere
Nam hartres mmauxeffiemni plus,
quam int^nm neiupe ii.Qu3refcnfus eft.vt datus numcrusdUlnbuator
,
m
ties partes,qu*eafdem propor.
inucnutur numerus a denominjtonbus nume-

SonesintCTfc habeant, has qu*minuti*M4
ntus.Minimusautcmhicnumcruseftia.ioucntuspcrca. qu* cap.jo. fcnplimus. Ex hoc numcrocapc ^
•.
nempc«.Itcmt.ncmpc4.Itcmincmpcj.quaspartcs<imuladde.vthabeasij. Dicago. S11j.dant504a.qu14
dabunt S.4.etj?vthiqcetnis.
rd?T
rd?"l n404.priml
ri 404 .pnmi. •
ij. J042. ?! 4? ^fiuDtJ sjdJlcundi.

L3?J L 7ca.tertii.
Examen iafict. Reduedatas minutias adeandem denominationem, «ady?. ,?.T}.Habcbunt enim ha
habeottrcsnumeiiinucmii404.
minutixeardem proportiones, qoatnutncraiores habent. Eafdcm autem
95« 70i.vt apparet. ..... . ... , .
X5. Trcainucmoloculocumt407.aur.ita diftnbutioncmflccruntipnmusaccepitA.rccundus ytemua
datis minums
ytquid irEoquifqueaccepii ? Hic aiam fcofus cft. vt datus numerus in tres partes fecetur pto-
• ônjIe«aUasimpoiribilisquxlhoforct.lnocntoigitur.exctp.io.minimonumeio«o.diaasmtiiutiascqfir
«nente, fumceius dimidium 55A tres quintas ««Aaifliuo vndccimas 8o.C5fjucm vnam
fummam aoi. Culhv
gc,ac dic.Si aoialant I407.quiddabunt .««.& 8 o?vt hic apparet,
55
rjjH fjSj. primi.
• aoi. 1407. 6ff ^fiunt"s 4«a. fecundi.
'
• L*o?J
Examen fiet.vtinahtceedentequillion?. Reil-ais enim datisminutiisadean.lcffl denominationem.
Yt ad ff..;f5.^„-haUcbunttrcsnurocriinucnti
callem proportiontsjquashxminutix, nempe earum nume-
ratores, Habtnt.vlconrtati r ,
•
Scp'nereaio.lo™ndits, mmmao.trf-
I
14. QuatuorpartiriinterC:valnnt59<inr.itivtanm«hab;it f
tius;.Scprxterca8.quanusdtniqucVminus«.quantumcrgoquifqueaiopict bu.ufmo^quxiltOTibii»- ?m
partibus, ad
aufcrextoarummanumcros,quiactipi debent vltrapirtcsdia IS, St alios.qoidccfledcb,ntdiais
inuemo'
eandcmrummamadiicc.Vtlucajfcrio.8c8 vtrcmaneantj78jddrrurfui-20s&«.fiimt4O4- Deinde
.qux omm-* ticumt lor.
6»tnimonumcfotfaconiinenic<btasminum$, cuius {odljofi:f 5 tf.&|.zo.&i.i 5
nuiriaorumoj
Dicergo. Siioi.d3nt40|(qi«numcrn5prosluaiisdtc3tadJm<>oc&fubtraaioncditorura
tou{umnu3p^.^qmd dabunt 5o.3<S.io.& ij?vt hic vides.
r5o?"I rito.primi.
j 3 «? l fiuntj 144
' >o>- 4 ° 4* te? f 80. tettii.
] j
Lij?J «o. quarti, . , .
- .Qi,jtu(jr|jpmrhi numeriiniaentiproportiones.liabcnccardcm.quas datxminutix.fcdinvnamfuna,

ipamcolUtrilaciunt404monauiemj9«. n qiwlho propcnh.Qnod (i primo addas 10 vtfiautijo-Scpfiaunq
doaufcra.s20.vtrcl4iquauturit4.tcnioiicmadiiciai8.vttiaot88.iSciq '4 tj demum auferas «. vc rcinapeant
54- crttcicmdii quatuor mimpri 39«.

Vt autem habeant didas projioiiionei, aufc.'.ndi erunt prius num.hj Sf,
3dendi.qiii4dditifunt,8ifubiraCli:ItavtVcTci5oadia4.pr()^ttioocm_habeant,qium J-ad ^l( prius i»dc-
praterei 10. numerus Tero
ttahanturex illo Se huicadiiciantur 10. vtrede dicatur nume: us ijo. continere l-St
. i24.contincre Jjnini'sto.8cc. _. , . .. , „1 i •
gfdjl.i/. E/lciftemahabensinimofundotresfilhilasmiqualcsrmaximarcIrrura cRluittotaaqua mt.hon$i
ij.
in «.horis, (âutoergo
mediaautem aperta .cffluittotain jJiorisiminiraadcniqucaperta efliuittotaaqua
tepore fcicmrisoninibustribnsfilluliJ, tota aqua rffljct.fipa (Ingulas fiftulasi principio Vfqiifldht^
in qirxflione exprefllf
abua litiil^ eodem modociflaK ? Sumoto minimonirn-ro\ qitrm tempora
i5«itrpehotxt.5.8c«.mctiantur,quihiceft«.dic. Si maxima fiftulaiii i.horisvnam ciftemam
exhaurit,qn<«
êrnasin «.horisexhiurietHnucnicIquej. Itemfi medialUhilarnam ciffcrnam ciKanritin 5.horia_,qnotci-!

ff^-mind l^riscihaoriet? inuenieique 1. Item (i minima fiftulainS. horis vnam ciJlcraim cihaiint tjuolp
ciftcroas exhauriet in «Jiorisrinucjiicfquei.vt hic vides. .
Hord. Cllcnu. Horao CiAcrnx.
410',
Colle-
SOCIETATVM, 5t
numeris vt Si fti( ciftern* eu.«&dr in fkorfe.
Collcau iamm rnum hU iribuTinacntis
quamotcmporc..euMUabiturHnueniefqucinvn»hon. Uqumlh.cmaonecxim.iubu,
S.nm.nu filtuU
«haurit «oiLiciOctnam in
i.horis.S£mcdUinj.&mimmimSûanumiwvm.iftcm*ciluuncnt Cngu- .
Ix rifhilx in i*hora?vcluti hic appofitum
cil» «•
^
Horx^ CiiUriMk Hon. Ciftcm*.
Inoenies enim
&
nuximamfiftulametucnarefîftemi.&mcdiam;.&minimamtq>« omnes partes ef.
•'
®'‘“"^J^l^'j|^Xfiom^nipoteft. Eft'd(lernababen$infummitatctresfiftulasin»qua!e$;max|raa
ergo tempore omncsrimul alle.nam im-
repictaftcrnam in a.duUhoris, media inj «cminima!»tfui:umo
*’''*’“plriraî'aMt^'p^ni.Suntffesartificcsq»imusabroluitopusquoddam ini. annis, fecundus in

,.8(tertiusin«quantoereotemporcomnesfimulid«nopuspcrfincne?Inuenicsemmi.annum.
Ceterum Auiufmodi qtaOiooes folui etiam polTunt hoc paflo.
aH-JU..
Inueibgetur per regulam tnum . quaiu ,»
mucnu in vnam fummam colbgantur. Namfi
W
l-A-**»-
tum aqutnngukfinuUe exhauriant in ..hora,trcfquenumeri
fiftular totain cidpnam TOacuenu-i vero non faent i. imien.e-
h*c fummafuerit i.requiritur hora, n omnes
lurtempusrequi(itumperrcguUmtrium.vtinhocexcmplocmiaim.hAam. Sunttrcsa.tifieesrpnmu.ab-
f.muhdem^^^^^
foluitohosquLdamin&aniSs.feeundmins&tmimm i8. ftuantoergotem^rômnes
<{jnnisabfoluittopus.&fccundusmp.&tctttusini8aiuantumabiblu«quild>et
perficici,t?Dt<.Si primus in
u i.annofvt hk vides.
Opus. Ann. Operit
Anni
r ^jprimL
,, 1? 6om^ ^.fecundi.
‘I
l8.J
i_T^vtcrtii.
Efficiunt aatem tres numeri inuend {. Dic ergo &

f.op«is requirit i.
annunj , quot annosreqairct i.o-
pus irmcnicfquc 5 JUinc».Qood ciuâl>is.vt fupta.vclun hic vides.

AnnL Opus. Anni
.? fiunt/tÂ
i8.j LiK«-
primum in j. annis abibluerei. operis fecundum f.& tertium * quae omnes partes efli-
innenies enim
hora toa
"“"'si prius exemptum hae arteexpUcaretur.primaftatiraoperat!onercopusattingeretunquUint.
cillctnacuacuatur,vtconll.itexopcrationctxaminisdiaicxempli. . r A
inorificto.pcrquamimpletnrmq bonchabetautemmimoiundO
, , •
2« Ellcillcrna habens fiftulim

aliamfiftulam.perquamin«.euacuatur.Siersocon™ueinfluat.qua,8ecffluat,quantotemporecifternare-
(pqfiti dia conditione;.ni.horaimpIeaeuriquod
pleb.tur.M>r,mum ?nuc%are oportet . quanu pai^rirtern*
impl tur.quantuin implebimr in thora? [nueniesautcm i.eiUer-
Koc modofi.t:Si in quatuhr ho is i ciAcrna
.
isi.cift.rnaeihau,itur,q untum cuacuabiturm

i.horannumus autem reilternx^.
n* R.Mtfusdiim(S.h3
Eoauferas‘.ex'.remanebit,f.ci(lernzactmuportioeifteroximplebitarmi.hora. Dic ergo. S.,f.e.(hrnar
Inuenkfqueia-horas Atque in tot hons cifteraa totaimplcbitur.
. Luirit vnam hota . quid requiret i.ciftcrnaf
..eiOerna.m la. horit quot ciilanz tmplchun-
&ioJ hacratione.xipinabrs veru t(Tc. Si in q-horis imnlefur
tur?lnueni.sajtcmj.cill.rnas.Itemliintf.horiseuacuatVl.ci(lOTa,m|2.quotcillemieuacuabuntur?Inue-
^
nisautcnt.tifcrnasqna5liaufsfasexj.innentis,remaiubiti.cifternaplcna.
Quodfiouisdiclt:CiftcrnapcrllftuUnrupcrioremimpltturin5Jions,perinfcrioremeuaauturin8.
fidifas. Siinj.horisizirtcrnaimpliinr.qaantumimp
hbiturmi.hora?
horzo^moilvfolucturqozftio
Iouenicsautamd;cift.m*.Iiemfiin8.borisvnaeirttmacuacuatur,qnantumeuaeuabitiirmi.hora?Inucmcs
portio ciflernzimplebituriniJiota. Dic
autem J^cinernr. Siergo dcmast.ex {.remanebunt âctanta
’ r.hoia.quidrcquireti.eill«na?lnucn.efque4j.hor. quo tcnipore toon.
creo Si 'ziferni requirunt
iuprobabis-Siin s.hor.implerur i.cdjeriu. in q;ôr.quo.ci(letn*replebianmr?In-
ft^na implcbitur.Quod
„„ksaui^&p^f.>te™in8.hmiseuacuaturvnaeine.na.in«J.hor.qDOtcUlernzeuacoabuntur?lnucnicsauttm^j.^.j^-
ouasficx ,ijufeiis,rcinanebiticift.rnaplcna. .
i,, hmm
BremiusfortaflUhuiufrnodiquaHlioncsfoluepiur.li qnxratur
.quanupottiotinemz imipeatur
,
lUis ,«a/;,wi.
.
m
iafict in priOTqiône. Dur.SaS-hwi.etfl^tua-
horisdnquib.touimplcretur,(i nihil e<Bucrct.Quod
„Tnnquantumeuaeuiibunt4.horaHnuenierque{.ai«f.ex..jnfcnn(pommusem^
rcmanebi.-J.qui 4 A^^^ Dicigmirtiirius.Sitzdiemxne«pimt4.hor.a,
S,mhUcflluere 0
onidrcouirrti.ci(letna?lnutnielqucii.hora$,vtptiui. i • l v ,
^ Upolleriotiveroquznie,nedic.Si8.hor*izillernamexhaari.ir«.<jnanturnexhaanent5.horar? Inoe-
nicf,uc•:quasr.demasexl.(Fonimuseniml.eifternim^hor» impinv.lind.il cfllue«^^^^
•
SifeifcrnicxpofctratjJiotas.q.^cxpofcctlziikrna.s
'^ûJMuimplcbuntur. Diccrgoruifui.
^ « inucnicfquc 4 ^.hof»s>Ttpriqs;'
•
E i KEGV.
'
R E G V L A .
RE G FLA ALLIGATIONIS.
e A P V T XXL
MtjtUs «/ OO tE N T nonnunquam Arichraetici varias merces variorum pretiorum miicerejta vtiffatuto quodam pre<
^f*?*** medioi omnes eo emantur quod quidem efficiunt re^laquadam, quam rûlam alligationis dicuntt
ffM ^ :
merces alligentur quo^mmodo ad vnum prcuurn, vt ex fcquemibus exemplis peWpicuum ffcb

j. Duogencra vimfunt: mcorura i.primi conflat lo,
baioch.at menfura id^ndi vendkur ia.baioch. 7 Pretia. . Differentur.
tum ergo ex vtroq; fumendum cflyVt menfura t.vakat le. §. lo.
3
baioch^Ponevnumpretiumfubalterot&adfiniflramiU
^
lorumcoUocapretiumfbtucum,quodmcdiumcflinter
>»•
itfstimm S-
data duo pretia. Dcindcconfervtmoq;pretium datum
iz: cumfbtuiopretio>diffcTenuamquevtriurque pone ad 8.
dexteram pretiorum, alicmatimta/ncn. hoc cfl, differens Summa diffcrcndinim.
tum maioris pretii iuxta minus pretium , & diffinrmiam |
minoris iuxta maius:atq;has differentias in vnam fumfftam collige vt in i xempio vides. .
• Pofl hrcinflitnereeularo trium bu.iuvtfummadiff.rcndarumpiimum locum occtmec} menfura fi*

to L fecundum i &
rtraq; differenda ternum * vclud hiccernis.
*•
-
D'cergo. Si fumnn differentiarum 8.dat f.menfiiftm,quiddabontfingolardi£rcrentut}.&5? Inueniea

enim exprimo vino accipi ndasrfle^ ^niusmenlurz, ex fecundo veroâtq; ita ficti, menfura ex vtroq; coih
Q^’od tti prob jbts. Dic Si i.menfura primi vini valet ao.baioch.quid valebunt ? Item) fi L
lians i^.baiochis.
J
meofura fecundi vim valet u.ba>och. quid vak bunt { ? vt hic cernis.
>• »0* ir fiunt 7J,
>• la» fiunt 7f.
Inucnio enim duo pretii c£ccfc i;.b(uocbo,,queiiu<)nio<luin proponitar.
1. Suntduogcneraargendnonpuri.PrimilibraT. ? Pretia. Diffcraidz.

3. 3"- 4-
valet aur 30. alterius libra 1. valet aur.14.Vt crgolib.!.
3 18.
valeat aur. i8.quantum ex vtroq; argento fiimcndum
«fl? Faâ alligatione, vtinprrcedendquarflione»
3 14.
Sifumnutufflrcntiarum tf.dati.lib.quid dabunt

§:
dic. c
fingulx diffacnua; 4.6: a. nbic vides. 3 6
' Summa differendarum.
Hoc enim modo habebis i.lib<ex vtroq; argento conflantem 2 8.aurris, vt examines . dic. S i.lib argend
prioris V jIcc aur.30. quid valebunt ^.vnius librz ? Item fi i.lib.polli.Tioruai^nu valet Z4.^.quid valebit ^ ? vt
nic apparet.
t. 30. fiunt ao.
I. Z4. fiunt 8.
AtquciCi I. lib. conflabit a8. aur. vt proponitur»

3. Libra i.pipcris valet 4-lul.Libra iq^ryophilli 3.IuLLibra ixinnamotAi tfÎuI.Libra i.croci lo.IuhLibrA
l.aingtbcru S.lul. Quantumcrgocxquoubctacapiendum.cfl,vti.libraconflct7.1uliu ? Quando plures res
itrts.
proponuntur ailigandz • variis modisberi potefl alligado, dummodo quali ba fcmcl faltem albgetur. Potefl n.
quediiber prcdfi curo quolibet alio,vri cum pluribus edam alligaii ad prt dum medium, ita tamen.rt Hatutum
Tmikm»' predum fit medium inter duo,quz alligantur ad ipfiun»velcertc akcriiUorum aquale: vt in bofexemplo app^
dv /frt rcbittqnod variisalligatiombus explicabimus.
Primo eigo alligabimus pretia piperis» tfc
Ttsadpretmra medium , quorum diffe-
xingiberisa Precia. I3itfcrcniu.
;‘cntUfunc3.^ i.a!tetnatim colleûr. Deinde Piper. .
^ria garyoph. & croci» quorum diff^cntiz

? Uiryopb.
4- 1.
3- 3-
funt^B<3.aJtenudmquoq;pofitz. Denique d y.Cinnam. 4. I.
quia wpereff fblum cinoam. alligabimus e> 3 Crocus. 10. 4*

»
ius pretium curo precio Zingib.cxem(di gratUt fir Zingib. 8. J.I.

quorum diffcrcndzfunt i.&f.altcrnattm etiam
p
Omnium dtfercntianim fummaefl 13.
feripta. '3- i
J0 pbirti Diffcrcnox autem e regione Z ngtb faciunt 4. Sumina differendarum.

difftrwmt* Sem per enim diff.acnua plurcs i regione auf- _ ,.t
ftmrnmtnri dem pretii pofitzcoUigendefuntinvnamfuaum. Dicuun. Sifiimma differendarum 13.dan.Kh.qtMd

fVffMMf-
fingtua differcotu 1.3.1.4 4?vc bk rides.
imfdtm
“ ’ '
•
V IJ. u
Uk
A L A T I ON I S.
T',.pip.
Tl-ptyop"-
THrinnpnu
1 tV"oc-
-rt-iingib.
»alcbitT,? Ucm.fl i.lib.gariopli.valct j.quid vilcbimt

t/ ?ltcm,fi i.Ub.cinni. vala «.lul-qj ralcbit'Tjr
r^Htcin fi i '
bbxroci ralct io.Iul.quKi inlcbuiu y*? Item fi i.fib.zingib.valet 8Jul.quid valebunt
rt? vcluti hiccccrnts.
4-T rri?! r rt-pip.
f
^ -I
jTf-croc.
L..-
-tT?J Lirf lingib.
InncnlcH}; omnia pretia efficere p.Iul. vt proponitur.
&
Aho modofictalligatio. G prcmpipcns. zingib.alligcntur ad pretium medium iltem pretia piperi.,&
croa.
1 . IXindeprctiagaryoph.&iingtb.Scrurfuspretiacarvoph.&crQci.
PotUemo pretia dnnam. & CTOci: i» 4»-
Item prctucmnam.& zingtb.vt m
hocappofito ezcmplo faSum ea Neque vero plures alheationcs
:
runtmhoccxcmpIo.Nampreuapipcrts.garyoph.&cin- ®
fieri poC
^ “ »
nam. non ponTuiu» cum lingula minora

incerfe alligari Pretia, Differenti*.
fintfhtuto pretio medio :atq; ita quodliba illorum bis Piper,
tantum alligari potcfl; pofleriorum autem duorum v- g 4 - i.j.
g- Garyoph. 3- I.J.
trumqueter, nempe cum quolibet trium priorum. Ac
9 y.Cinnam. tf. 5.1.
inter fc allig^ nequeunt « cum flatucum pretium 7. Iu- 3 Crocus. 10. 3.4.1.
Uorum non lumcdtum inccrilla, aut alteri eorum zqua- & Zingib. 8. 3.4.1.
Ic/cd vtroqucminus.Dicc(^Si fummadifferenturum
i
aSMat i.lib. quid dabuncliDguiz digerentia; 4. 4. 4. 8.&
28.
8.nbic cernis. ûctimadittcrcndanim.
fsT-pjp-
18. 4?
> U J i|.annam.
^fiunK
rr-"oc*
L^J.zmgib.
IttmimeonfUbisi.libraexomnibus. quzconfietpJuUis.
Quodvtprobes,dicJ:ii.lib.pip.valet4Jut
quidvalcbunt„?Item,Su.lib.giryoph.vaia 3 .Iulrf,uidvalcbuntj}? 8
£c.vclmihicfaaumerrevidci.
tfp<p.
f
I
«gÔôpn-
U4
‘•S rquwli i{ hunt-s |^.cinnanu
ajjvcrco.
L'y j
L2 zingib.
Tnocniesenim omnia pretia conficere 7. luU-

•t,quenudmodum inquzlboncproponttur.
Pretia. D fferenti*. aum tUifM
Piper.
Potcll etiam alia ratione infiituialligatiohu* 1 4, 3
-
5' Garyoph. 3. I.
ius ciufdcm exempli , fi pretia piperis 8t croci alli-
,
9 7.Qnnam« 6. I.
gentur ; Deinde pretia gary opli.& zingib,ac poftre-
3 Crocus IO. *
moprctiacinnam.&ztngib. vt inhoccxemplovu 3
derc licet Dic ergo. Si fumma differentiarum 13. dat

^ Zingib. 8.
4 .r.
1. lib. quid dabunt fingul* differenti*
3. 1. 1. j. & ? $
<|uemadmodum hic vides. » c
Summa dificremiarum.*
ri-pip-
vi-ôph.
Î^^nnam.
j^lxroc.
5 ic enim habebis iJib.ex omoibu^ro 7.1uliis.

{ T^.zingib.
Quod probabis» vt fiipnu
“«xlb fi«i poficzll^tionemd! res zlligundz plurcj fint.qinm duz dummodo
pre-
.
tram m^mm femper minus fit vno pretio alli^do,& miius altero? vel zquaic vni.
;
St maius vel minusaltcro.

*
VerumlicctexvarusaUigadonibuslcmpcr habeas pondus rerum mircendarampropofitum
ltatuto.non tamen c^cm|cmperpondcrae»rebusmifccndisacdpics,vtcxpropofitisezcmplisperipicuucft.
pro pretio mô
r*"»-
4. Vina I. proni nibn valet 4aur.& vina i.proni viridis vaict djur.&vinai.
panni nigri valet lojur. Vult
quidam cz omnibus So.vinas pro 48o.aurcts,quantum ergo cx lingulis
pannisacdpict?Inhuiufinodi q uzftio.
mbus oportet pnus mueftieare pretiura vnins vin* ex omnibm pronis mixtz, quod ita
fiet. in nofiro exemplo.
Si 8o.vlnzmixtz valent
48o.aur.quidvaJcbiti.vlna?inucmaque«.aurKjuodApretiumi.vlnzmedium inter .4
preuunsvilrorisp^.aiphruuincarioris. Quodfireperircturpretiumnonmcdium.impoflibilisefletqaz.
ltso.VtUdicâhquis. Vuliquidamexomnibuspannis8o.vlnaspro5oo.aur.velproi»oojurjropoinbil]icf-
ktquzmo. Namfi 8 oo.valent oouuir.vaIcbitLvuu
3 3 i.quodprctiumniinuscllprctiovilioriipanni. Quare
,
£ 5 neque
c
f4
R E G V L A
8o.vlnaspro30o.aurci$, tantum abcrt, nfromnibusvlna»»»'
nc<rjcnt viliori pinnohibcrepotcn quifpiam ”
rurfmacciplH. R.urlus,fi8o.vlnjf vakntjôo.aur. va-
cipLH. R.urlus.fi8o.vlnivaUntj>oo .
Kbit i.vlnaiiâur. qucxl pretium maius spretio cari-

Pretia. Diffctxndz* ?
3. rub. 4.
#ori« panni. Quare plurcs vlnas carioris pann!,<juam 8o. 1
emet cjuirpiam aurci< poo.ac proinde multo plurcf lO ex 1 6.vitid. 6. 4-

'omnihus aliquot vinos decipere velit : Sed redeamus 3 nig. ao. 1 Z.O.
ad nolbum exemplum. c‘
10.
Inuentoprctiomcdiovniusvlnz> fiat alligatio vt in
Summadiffercntian*m.
pr^cdentibus. qucmidmodu hic efi fidum. Primum
Jligauimus pretia 4. « 10. aa
enim alligauimusprctia4.& medium prcuum
ad mcaium pretium o.
d.
‘ ^
Deindecpretiid&io. Dic igitur.Sifummi differentia
rumio>.dat 80. vlnas, ( tot enim vlnas acaperc vult ex triplici panno ) quid dabunt fingui* differenti* 44A 1?
vt hic fidum
*idum(.ll
(4?"' r ja.rubri.
10. 8o.< 4? ^fiunt*^ ji.viridis.
'
Lx-0 LK^-nigri
Ita rnim ne tribus illis pannis fumentur So.vln» pro 48o.aut. Quod in probabis. Si i.vfna valet
(lioccnim pretium medium inuimumdlvnius vln* ex tribus pannis mixt*.^quid valebunt 51. vin* panni ru-
bri|& 3z.viridis,& id.nigri? vcluii hic cerni*.
Quod
R'*prricfq;
e
omnb pretia conficere 48o.iureos.
pretium panni viridis non alliga fiemus cum
fi
rifu.rub.
fiunt*< jpa.virid.
L
51
3.
1
3
Pretia.
ruh.
d.vtrid.
nic.
4.
6.
10.
1
1
1
Differentiae.
4-0-
u
^
pretio pjnni nigri, (cd cum pretio panni ubri , fieret (c- i
-
quensalligaiio.Vcnim alios numeros imit nifi^mos.Di- 1 .
Summa diffi.rcntiarum.
xilf. mus enim. Sifummaditfcrcntiaru 8. dat 80 vlnas,
quiddubuut Ungui* diifcrcoci*42.& a? vthic vides.

f4?\ 40.rub.
f
8. 80 j?
-• ^fiunt.^ lo-virid.
I f"
Li?J Lio.nig.
vIn«40.panninibriA'io.vuidis.&lo.oi-
Examen fiet, nprius.fi dicas.VInai.vaIctdaur.quU valebunt
gri ? inuc niesenim omnia pntia conficere ASoaurcos.
5. Sunt quatiior genera
vini ptimi amphora 1.
:
Pretia. Diffcrcou*.
Valet 21. baioch. fecundi 17. tertii jo. Se quarti 40.
ai. 7-
Vult quidam mifccrccx htsjoo amphoras, ealcgc,
& conditione , vt finguixamphor* valeant jj. ba- 17- 7-
ioch.Quantum ergo ex quolioet accipiet ? Hic ne» 35 30. 7-

allinnda 40. ll.d.}.
ccfftrio tria priora pretia cum poflcnori
funi ad medium pretium 3 3* baioch.cumilu
tria
41.
linthocminora, vtindatocxemp'o vid^s. Dic
crgoSifummadiffircntiaruoi 4i.dat 500.ampho- Summa differentiarum.
11 ? vt
ras quid dabunt lingul* di£f.fcutix7.7.7.ai
pat«.tin exemplo.
7? fiunt 50.lecundu
1
J '
50.tcrtii.
7? f I
2 i?J '^ 1,0 quarti.
qu.nim finguLc confiabunt jj.b.ioch. Quod vt probcs.<lic.Sifumim

Sic enim conficies joojmplioras,
diffcrcnuinmi ^^dat lamphoram,quid<Ubunt
finguU differentur 7.7.7 A xi ? vtlsic vidci.
r 7?') r i primL
^fecundi 7? (fiunt I
4 t. I. J
1 . 7? r 1
AtqueiuhabcbUvnam impborjm ex q uidniptici illo vino mixtam. Dic ergo ratfiis. Si tamphon vini
Jcbit i ?Iam fi loro-
piim valn aidiaioch.quid valebit J.amphor*?Itcm It amphora fecundi valet i7.quid v 1
phora tertii valet 50.quid valebit ^ Item fi umphoraquani valet 40.quid valebit J?vt
hic videx.
^ j{..primi.
r
rai.T
I
a7. lqum J; jr
(quid i? (fiunt J I
4{.fi.cundL
ijo-f
L 40 J
Vl
Lt?J
I
Qti* omnia pretia cfiiciuot 33. bttioch.vt piîonitur.

Breuius tamen itaquoq;inftituipotcft examen. Quoniam fi MmphoravalcnJdc!>ct33.baioch. valeant
3
oo.amphorx pôo.baioch. Dicemus ergo fi 30o.amphor* vtlentppoo.baioch, quid valebunt 5oainphot«
primi vuu, & qui J 5odecundi,& 50.tcrtit,& 1 50.quarti ? vt hic vides.
30-
ALLIGATIO NMS. Jf
I f i<S50.primi.
30. spoo.^ 5 °' Ifiunt j KSSo f'™"-!*-
5®- i<S50.terui.
I I I
L*5®M L495o.qutrti.
Touenics enim omnii pretia conficere ppoo.baiocbos.
6 Qui(Unipro400.aur.cmcrcvuIt4oa^b.aromatuinvarionim»riImirumgaryophiIlorum,pip<,r«,
.
onnamonw«Zingibcru,nucum myri/bcarum.&croci*
jûorumhzc funtprctia pro lingulis libris» luUi 6 7* . Ih^cria. Diiferemix.
Quot eiô (inguloru libras 3ccipicr»vt 400. giryoph. d. i.d.
lib.pro 400aur.hibcat ? Hic vt in quxlbone 4.di(^ni 1 a.d.
E' PP''-- 7-
cll , in ucfligandum cfl prius
pretium medium vnius U» 3 Cinnam. P- a.
brr ad quod alligatio fieri debet hoc modo. Si 400«
. .
3 io*ziagtb. 11. »-
lib.valent400aur.quid valebit 1 Jib ? Inuerties enim i. B: nuc.myr» 11. 3. 1.
aur.hoc efbio.IuI.Q^niam vero,vt diaimus.variz fic* crocus. id.
1 —
ri pofTuiu alligationes, alligabimus primum gariqph*
cum Zingib.Sc croco. Dcindepipercumnuc.myriltdc r-
Summa differentiarum.
'
— | |
croco. Polb-cmo cinnam. cum nuc.m7riO.vt hic laftu

HTc vides. Deinde dicemus* Si fumma differendarum ji-dat 400.lib.quid dabunt fxngular differentix 7.S. 2.4^*
fc7?vthicvidc$.
gyl-giryoph.
8? ioo.pip*
Z5.cinnam*
>iiuDC.<
^
V 5o*zingib.
4? 50Jiucm7r.
I7U • 87^croc.
louenics enim 4oodib.qux valebunt 40aaur.& (mgulxUb.conflabunt io.luLQuod probabis,vtin prss

•edenti quxlboncdi^m rfL
Polfuntfieninhacquaeflionepluresaliaralligadoncsdiucrfx» vtinquatuorcxemplishicappofuisapparett*
Preda.OilFefenux l^retia Diiferemix.
d. f. rs d d.
7 ' 2. 3 .
7 - 1.
9 6 .
B 9 t»
10 . II.
4 - 3 10.11. I.
Sl. 3 - 2. 12. i-
Id.
e Id.
r.
q 4-
—
J7 -
Summa differentiarum. Summa' differentiarum. Summa diffq'entiarum
In primo enim quodlibet priorum trium pretiorum alligatum cfteum omnibus tribus poflerioribus. In
fecundo veroprimum cum quano , & fecundum cum quinto terdum cum fexto. In tcniodcindc primam
cum fextOpdc fecundum cum quinto, & tertium cum quarto. In quarto deniq; primum cum quinto • & fccun>
cumfexto.^
dum cum quarto, & ccrduin cum fuito Acq; ita in fimilibus quadtionibus plurcs tieri pofTunt alligationes inter
fc diuerfr.
7. Quidamvultflatuamargcnteam ôo.Iibrarum* Preda. Ditfircnux.

Olfcruntureiduogeneraargcouj Primi iib.i. valet 50»
}o. 4*
aurdccundi2o.quxita inter Ic mile ere vult, vtidib.con-
flet 24.aur.Quantum ergo cx quolibet argento fumet,
20. d.
Vt habeat $oo.bb* quarum fingulx conflent i4.aur?Ita
(hbitalligatio.vthic vidcs.Dicci^.$ifumma Offeren- 10.
tiarum io.dat o o. lib. quid dabunt fingulx diffcrco lis
j
4*&5?vchic v^cs. Summa differentiarum»
- i»
Ita enim rrpcrie$500.1ibras, quarum fingulx valent 24aur. Quod probabis, vt in quxOionc ^.didum cft.
REGFLA FALSI SIMTLJCIS POSITIONIS.

CAPVT XXII.
NTRKaliasArithmaicxregulasnonpoflrcraumlocum obunce regula&lfiiquxficdicitur,Qon quod fal> fat
I fiimnosdoccatyfcd quod cxfalfbpofito verum cruereoflendae : quod quidem cfHcit, potiendo quemuis fiemr fitdi
numerum , qui propofitx quarfboni putatur fadsfadurus.Ucet rdpfa non faris^ciat.Hxc autem regula duplex P-
efb Qua^m enim vocatur fimplicis politionis, in qua nimirum vnica fit politio vnius dumtaxat numeri qui
,
qux/boni creditur fkiifadurusiquxdam vero duplicis pofidonis dicitur,in qua videlicet duplex 6t pofido duo-*^
rum numcfon2in,quoruiD veerque quxfboni £ids£idhinis putatur»
£ 4 Cxtc-
M “ '
5« R E G V L A
Difirimn CitCTtim magnficllintcrduishas rcguljsditrimcn. Cîdquid.n.pcrprioremfbluiturddetlaniperpo-
tntrr ficriorcm ocplicari potcfl, non autem contra. Innumera; enim propemodum quzIKonc»
per poderiorem !5.
rpulMt ftl uunmr ,qui nulla ratione per priorem polTunt explicari. Na fubpriori connnencur illa; tantum qiucdionei,in
parter, aut numeri exprimuntur qui cande proporuonem habent in
v«a. ,
paruis numrru,quam in ma-
gnii.qual,$l.int,;.^.f 4,i.&e.
ftcmnumcridupU.tnpb, quadrupli, accJtaqueIimcirct,fipoftcttorrcgulafola
proponeretur. Sed quia per prioremplurimioiueltionesmultobreuiusexplicantur,
quam ‘per ‘pofleriorema
vtramquepaueisdetlarabimus, initiofumptoapriori.qnzfaciliored.
Propolita igitur quatlhonequjcunq; per regulamtalli limplieixporitionU Tuluenda
tifnU ,
ponatur quiuis nu-
nterut.qui quarflioni creditur famfad^rus.ifque iuxuquatllionucenorcmexaminetur;
ffimfti.H Si quidem Ii omnia
ffimu eonfoncnt.numerus polltut erit is,qui quiritur Si vero aliter fe res habeat, (aMa fuit politio
:
oêrialhimpti.
Cûare ex hoc £iHb eliciendum erit verum beneficio reguli trium.vt in
excmpliideclarabitur.
*"Ttescmereconllituuntdomumquandampaoojur. Secundus duplo pluxvultdare.quamprimuaAc
- -
“™“*<tiploplus,quamlecundus.Quantuergoquirqucexpcndq.’Hacquifiionenihilaliudquiritur,quam
vt numeruia7oo.diuidamrin tres partcsealege,vtrccundalit dupla primi,& tertia
tripla fecundi. Pone ergo
primumdarcquotcunqueaurcojvolucrii.nempetf. Igitur iuxu tenorem qu.rllionis fecundus
dabit li-cunt
hic num^s Iit duplus primi ; tertius vero dabit j(S.quod hic numerus fit triplus fecundi. Omnes
autem hi trea
numen elliciunt 54.aur,cum tamen efficere deberentapoo. Dic erga Si
54. prouencrunt ex falfa politione (£.
aur.pnmi.cx qua vera politioncproucnitnt27oo'lnucniefqueprintumdcdiirc3oo.aur.acproindefecunda«l
dbo. tertium iSoo.qin omnes tres numeri cilidunt 1700.
fiecundi . & tenij reperiri ex vtriulqucpolitionc,li diccrenir. Si ;4.prouencnmc
f
ex falla poliuone iijur.rccundi,& ex faila politione3d.aur.tcrtij,cx quoproucnient
1700. Inuenues enim pe-
cunum fecundi rlle«oo.aur.8ttcrtiji8oo.ScdfatiuseIIinucfligarcper regulam trium pecuniam
vniusdunta-
xatEx hac enim aliorum pccuiiii facili ncgotiocliqentuniuxta tenorem qui.dionis.
Eofdtm profus numeros repcrilTes, Ii pro primoaliumnumcrumpofuillcs, quam
a «a^proindeptofo-
r r
cundoalium,quamii.&protertioalium,quam3d.
1. Imcrrogatusquidam quantum pccuniiin arcahaberct , rcfpondit fcncfdre,
, hoc tamen fecertoi
procurMore cognouille, [ fSri.&f.fuipeainizconftitucre47oo.aur.
Quantumcrgopccunizis habuit? Elie
ttiamnihilaliudquiritur,quamnumcrus,cuius'.i.&'.fimulclficiant47oo. PonceigoiUumhabereiSoaiar.
(vt autem iradtioncs vitemur quoad fieri potefl , lliracndus ell femper numerus
,
,
qui contineat fraônes in
ouadlioneexprtir«,vtcap.io.doeuimus,qualishicea5o.}cuiust.eft2o.&i.i5.&fii.qiiiomnespaacscon.
Ihtuunt 47. Uebebantautem conticcrc470o._ Dic ergo. Si 47.proucncrunt ex
do.qucm numerum &II0 po.
fuimus, exquo
cx pioucnicnt470o inucnicmufouc dooo«atquc tot aureos ia arca habuit.
Nam continet
iooo.&f.^.i50O.&-^r2O0.oux omnes partes cfhaunt47oo.
i.ouxomnespartcs cfhduiH47oo.
t. IntctTogatus quidam hidimagiOer quot habcretdifcipulos,refpondit :Si
, adhuefemeitot baberetn.
5“°‘''''«'°>*;.“";<^'^"^™™'"*i'fi&P'^mi>ihxberemiiuQuotergodifeipuloshabuit?EIicqui.
IboIta propolita lolui non potefl perhanc regulam, proptcrca
quod vnitas, cuius poflrcmoloco fit mendo.
non potefl habere eandem proportionem cum duplo parui numciiquam cum cifdcm
pio magm numcn.Si umen auferatur i.cx numero iii.qui
parribus &du.
m quifUonc debet produci, rolunoVqnifUo pro.
politxl unc emm nihil aliud quintur,ausm numcnis.qui bU fumptiis vna
cum ','A ' facit iii. Nam fi tan-
dem addatur i^cnt iii.l>onccrgoillum habuiircit.difcipulo!i.Eiicn. numerus continet
fradfiones datas. Si er-
go tondem dilcipuli accedant, lialKbit t 4 .ncmpc duplo plurcs.qua prius. Ad quos fi
nirfus accedat niramid.
«ef.ncmpc4Ai.vtpotc3.habcbitJ7. Dcbcbantautcmc(rciii?vtadditioi.habcrctm.DiccrEO
Dicctgo. Si37.pro.
uencrumex
untcx i!.«m.oproucnicnt.tii?Inucnierquccumhabuilli3iS.dtfcipulos.
i
Namfiacccdanttotidcmha-
bcbit7t.quibusfiadd.mtur','.&J.vidcliccug.it.&9.ficntiii.additodcniqucLtientiu.
4. C^dam emit equ um hortum.acdomum 50oojur.calige vt hortus quadruplo
,
pluris conflet, ouam

equus, at domus quincuplo pluris quam hortus.
Quanricrgocmitcquum.&quantihortum.8eouanti
domum?Hicquiritur,vtnuincrusdatus/ooo.difiribuaturintrcspancs.itavtfecundafitprimiauadraDUA
tcroa fecundi qumcupla. Ellqucquilliohicfimilisprimi.
PonccrgocquumvalcrctoTaur.qiipofit^
Icbit hortus uo.aur.&: domus (Soo.tjui omnes numeri conficiunt
750. Deberent autem conficere <000 Dic
crgo.Si750.proucncruntcx3^x quoproucnient
5000?Inucniefqueioo,atquctoiaurcisfiiitcmDtusMuiis.
ac proinde hortus cmpustun8oo.aur.&domus4ooo.quiomnc$numcriconmtuunt50oo.aur. * ^
*'’"' ?• & ^-fuxpccunii; domum autem
J’ r'"* !ir
rcuerfusdeprchenditfibifupcrrfcstfjurcos.
Quantumcrgopccuniiisfecumtufit?fiicquiriturnum^
quofiaufcratut ;Af.rcbquusfit numerus
j(S.Poncillumhabuiirc3ooaiur.cxquofiauferis!.ncmoc.o^**
nimirnm «o.fuperfunt 40. Debebant autem remanere tantum 3«. Dic ergo.
Si 40.prouencruntS a' o oT«
ûoproucmcnt3tf. Inuaiidquci70.atquctot aureos habuit. Nam abUm;memî 8 o.J.niminmi
34X 1
^
300ûia^funt.8o.^t^. funtetiam .8o.quipattcfimûlconll.tiunt
6. Quxratur numerm. cuius ff^JJcicffiaantsat. Pone numerum

eum effe do. cuius 4*4
ncmpc3a2o.i5.ij.io.clfiaunt87.Nosautcmvolumiisjzi.DicergaSi87.prDucncnintcxtfo.cxquiS^
M*
nicnt52i?Inucn.cfque3So.Humsenimnumcn'.{.'.f&;.nimirumi8o.uo.9o.7a.ardo.cfficiunT5°^
Ssifir. hi-bcrct.rcfponditdc tot aureos haboc, vt liadLadd.-
mr
nirrCorum>!c,,&,Aptztereaioo.aur.confbtuant3ooaiur. QuMtimctgopccuniam habuit? Vthicqo».
/tk»
^ FALSI* j7
quxftM){verkancregttl£roliiitttr»dctnKcndiruntioo,aur.cx ôo.rtinfi/HonctcrtU diximiit» Alnqutrendus
numenis,vc,rtaddacurciiut4(f.&i.fiant200. Tunccnimadditisiooncntôo.vt inquxnioilc proponitur.
Poneciôt0numcrucfrci4.Huhis }.8^-6.qu«oninapaitcsaddiGrad:4.faciunt 50. Nosauccvo^
lumuSfVtciHciant 200. Dic ergo Si 50.proucncruntcx24.ex quo pr6ucnicnt2oo?lnucnicfq;ptf. accanta fuic
iumraaaurconim.Nani ^concinet q&flcf ^.24.qui omnes numeri &ciunt IQ4. additi autem ad •
dunc aoaad quem numerum ti tandem a^jciancur too.ficnc3oo*

8. Quidam volens molere 500. modios trilici adit molitorem habentem 5. molas, quarum prima Ha-
gulis horismolic7.modios>(ccuoda5.tcrcia4.qaaru5.quiata(. Q^moergo uinporctotum triticummolc-
tur.A omnibus moliscriticumimponatur,dequantu tritici lingulis moIisimponendumrPoncin 4.horis. Qno
Mlito, prima mola conficiet tS.modios , fecunda 20.ccnia i($.quarta la.&quinta 4. qui omnes modii faciunt
So.DclKntautenic(Ie5oaDicerga$i8o.modiiproucncninccx 4.horis 500. modii ex quot horis prouent-
«mMnueaiefq;25 horas« In tot enim horis prima mola molet 175. modios > fecunda 125. tertia loo.quaru 75. Se
quin ea a5.qni omnes funt5Qo.modiiiatqi tot modii cuilibet mt^fubiieicndirunt* quot ipCimoihos mohein
X5.horis. .
9 Qmdam proficilcensad nundinaslucratus cll ex pecunia ,

qua fecum attulerat.tantum,vt Igcrum vna
cum pecunia allau triplumrifet pecunia; allatae. Ex hac deinde pecunia in aliis nundinis tamam pecuniam lu-
cum pecunia ad has nundinas allau quincuplu dfet huius pecunix Pollremo ex hac pe-
cratus cibet lucru vna :
niniainaliisnundinisuntu lucratus efi^vt lucru vna cum pecunia. qua proximehahchat.quadruplurn elTct hu-
ius pûoixunucnitq; fc habere 4000oaur, Quantu ergo pecunix ad primas nundinasactuKt ?In hac qllione*
inquimur numerus. qui mul^licatus per 3 &produûs numerus per 5.& hic numerus produ^spcf q.facrat
40000.Ponceum numeru die 10. quem fi multiplices pcr3.£icies }p*pro lucro vna cum pecuuiain primisuur
<linis.Siaucc multiplices 3o.per5.procrcabii i5Q.pro lucro vna cum pecunia in Iccundis nundinis.;Si deniqut
multiplicesi50.pcr 4.facicns<Soapro lucro vna cura pecunia in teniis nundinis. Nos vero diximus, in tertiia
nundinis eum habuilTcqoooouuir.Dic crgo.Si doaproucnerunt ex io.cx quo proucnient 400CO? Inucnicfqs
6dtf^tq;tocaurcosfccu ille attulitad primas nundinas. Nafi multiplicemus 3. clfiricmus 2090. pr<>
lacrodcpecuniainprimisnQdinis. $idcindemulcipliccmus2000.pcr5.gigncrnusioooo*pro1ucroac pecu-

nia in fixujidis nundinis.Sideoiq; multiplicemus ioooo.pcr4.produccmus qoooo.pro Ipcro ac pecunia in tcr.j>
tiis nundinis. •
10. Inucftigcturnumcnif, vt eomnliplicatopcr4. &proJuAopcr3-&hocprodu(aopcr5. atquchuic
produâddiiis lo.producanturSoo. Hxc qiixlho per hanc regulam Iblui nequit, nili prius detrahantur iq.
ex Soo.proptcr rationem in quxlhonc3xlidam.Subtrahccîo ex 8oo.rclinqucnturquc790.atquchicnu-
producendus cA ex multiplicationibus in quarlHonecxpnAis. Nam fi ei addantur lo.fict numerus 800.
menis12.
Mone numerum qtixfitum efie lo.quc fi multiplices per 4 facies 49. qui numerus multiplicatus per 3. facit 120.
hic denique numerus muliplicatus per ($.producii720. Deberent autem produci 790. mc.Si 7io.pro- Qê
ueneruni ex loxxquo proucnicnt790 ? Inucniclque 10 l^tquchic efinumcnjs,qui quaûr. Si enim multi-
plices lo^^. per 4.6cic$43.*. quem numerum fi nirfus multiplices per 3, gignes numerum 13 ,|.qucm fideniq;
per 6. multiplices, procrcabi«790.
AdditUaiitem io.ficnt8oo. ^ .
11. Scncxquidamintcrrogantidcfuaxutc.rcfpondic.lctoihabfreanoosjVtficuaddercturîplbrum,
&cxrummadccrahcrctur^jpfius,habcrct99.ai)no$. Quotergoannpsh3buii?Hicinucnicndusdlnumcru$*
ad quem (i adiiciatur ^pfius,&: ex fumma detrahatur ^.ciufdcm fummx reliquus fit numerus 99. Pone cum
habuiirc8oannos.Siigituradiiciatureorum {.nempe 40. anni fientuo.^ quibus
fi dctrahacur^nimirum 30.
iupcrerunt90.Dicumurautcmfypcrdrc99.Dicerg0.Si9p.pr0mncruntex80.ex quoproucnirntpv.Iuueni-
namque cis «^rias^.corum nimiium 44. facies I32.a quibus fiau-
elq; 88.acquc tot annos fenex ille ltabuit.S!
feras^.ncmpe33.fiipcrcrunt99.
***
Appar«(aftigtum cuiufJcm turris 24.paImonim;dicitatitcm quidam .:J.&^ciuiacm turris a ciraim-
iaccmib.X(blicus occultari.Qânca ergo cft touus turris alcitudo^Hic quarrendus efi numerus»iu vrdi ab eo au-
feratur*}' & prxtcrca ^ relinquatur 24. Ponceum numerum eire30.ûo fi auferas videlicet xo. nimirum
12. re'mancnt 8. Nos autem volumus, vt relinquantur 24» Dic ergo.Si S.pûenigut ex 30.CX quo proucnient
90.Inucnicfi:);24hictanucAalcitudoiurris.Namfiaufcras*^.&^ncmpe3o.&3tf.reiioqucntur24.
i3.Efthafta,cuius-J,albacll,&^nigraaf4.can^cicoloris,fupcrfumautci2.palmirubiiQuamacAygo'lon-
longitudo illius haftx?Hic etiam inquirendus dl numerus, iu vt,fi ex eo dematur n. Jiquus fi t nume-
rus i2.Ponc cum numerum dfc 43.a quo fi auferas f.nrmpe lj.&^nimirum9.&^.hoc cfi,|o.lupcrfun 1 11. Dc-
bencautcQi remanere ix.Dic ergaîLptoucncrunt ex 45.ex quo proucnient I2?luucnicrquc.49rf^ tot pal-
morum dl haflx Ubus longicudo.Nara cius fcontinci înos at ôntinct palmos 9r9.Itcm Jxontincat
palmos 10 Y^qui omnesnuraeri ablati ex longitudine nafix palmorum 49f|.rclinquunt i2.palmo$*
^
14* <îdampro 30 .vlni$pannialbi,& 40 .vlmspinmnimcxpcndiitftfo.aurcos,conftitucrumqno<in-^** **
gulxvhixpanni nigri duplo pluns.quam fingulx vlnx panni albi. Quanti ergo conlliiit vna vlpa panni albi , Se
ûantfVna vina nigri?Ponc vnam vlnam pannialbi confiiiiirc4 .aurit quoniam pretium vnius vlnx panni ni-
gri cft duplo maiustnccdTccirvnam vlnam panni nigri conftittflc 8.aur. Ex quo 11130. vinas panni albi confta-
/ciio.aur.& 40.vlnas pinni nigri valcr ' 32ouur.qui.orancs aurei dficiunt 440.Nosautcm diximus, iDum ex»
pcndilTc dtfo.aur. pie ergo. Si 440. proucncrunt CX4.CX quo proucnient 660 ? Inucn^quctf. aur.
pro prctiovnius vlnx paqnialbi, ac proinde i2.apr.pro pretio vnius vlnx panni ^fi
^
. . : iuci)Im3o.vinxpanniall>iconftabunuooaurdSc4o.vlnxpam2i
ji pi0rivalcbunt48o.quiot9ncsaur.connciuQf *
f
R^ G Y L A
KEGVLA PALSl DVPLICIS POSITIONIS. .
C A P V T XXIII.
\
- ^^^^'Oroposit A quxnioncqnacanque perreguUm&lfidiiplictspofitionueTpItnniisi ponararquiuis na>

X
merus nucpiruus»n iemagnus,qut^xtaccnorcmqQxniontscxaminctur. Nam fitsquxiito rci^nikari
foluta erit qux^; fin mtnu$;noundu&crit cxcdrustVeldcTcduStquo a veritate aberratum eil vnacum titrra P.
yum0j$ vdM.quarumiUapIus, hxcvcrominusfigniricat, prout viddiceterror veritatem exccfl*erit.autabcadeftc*-
rit.Dctnde ponatur rurfus aliquis altus numerus flue maior priore* flaeminor>qaieodcmmodocxamiiietBr»
&c.Nam exduplici har po(icione.& duplici errore veritas elicietur hoc modo
SlutM40 Si in vtraquepofluone a veritate aberratu efl per cxceiTumyTcI defedum flibtrahator mmorerror cx nu^
vtruif, iorc,& numerus relidas prodiuifbre fcructur.Detnie numerus primo pofltus per iccuodn eirorf*& numerat
tt0 verus- fecundo pofltus pcr primum errorem multiplicetur, minorque numerus produdus ex maiore detrahatm.
Namflnumenishic rdiduusper diuiTorem iam inuentum nimirum per cUlFcrentiara errorum , dhiidatitr,
nsdie, dabit quotiens numerum qujmtum.qui qnxflioni ptopofltxladsfliciet.
^
St vero in alterutra politione a veritate aberratameOper exc(fli'm,& in altera pcrdefedum,colUgciidi
eruntduocrrorcsin vnamfltmmam vt habeatur dhitfor.Simtlrterdno illi numeri, qui cx muldpficatione im-
,
‘nararum pofliorum pcr crroVcSyVcdidumcfl. producuntur, in vnamfummamfunt colligendi, vt habeatur

^*u\*"*
*mUtrs^ numerus lituiJendiiS.&c. Id quod ex quxfliontbus fictperlpicuum.
eujusddi Qu^Jturnumen's.aa)iusdimidiorubtrada{.&^rcUnquatar3oo.Ponaturnumerus£q.Quinlinirfl
t'0. habeat partem ^ in quzflionecxprcflam ,&dus ^ aKaspartCMxptdras,nempe^.&^conrneatvtlTadioaa
Quot(Uieripot^,vitentiinqulquidcm numerus AcUe inuinkti r, fl numerus fl marur habens pofkriorc*
fridion's,&ispr)(b-a dnplicctur^l t autem numerus hic primo acceptus poni ad flniAram in fupenori parte
crucis derrorin paneinferiori ad flniftraquoquedttcradcniqurP.vvlM.prout veritatem cxcifferitcnortllei
vclabradcfcccritiin m dio cnicis ad eandem iinilbitSccundus veronumcnisacceptuscumefTore,dlitcn P*
vc( M. code ordinecollocarilblctaddextraciufdem crucis, vtinnonroexfpIoladumcflcvido5.Hjcnumcnts
i4.pofltustta iuxtapronunciarionemquxfbonisexammabitur.Eius^cflfa. 96
a quo numero detrahenda cft £11 auccm^.numcriia.numerus|4
n>'mcrusj.quioumeridcrradiexta.re'inquunt5.Dcbcbinttautem relinqui
'5oo.Aberratum eflcrgoavericatepcrdcfl.dumip5.vniutum;acproindccr« apj. z8o*
rorhicnotanduscflcumliccraMf 1f«
ditiilbr»
Ponacurr.‘cundo numeruspd.qtti ttaiuxtaqttarfboiem cximinab'Cttr. Eius d^. huius no*

fflen48 flintid>d nûiex 48.ablaiirclinquuntao.Ocbd>ant autem relinqui 300* Defecimus trgo rurfus d
veriuic 28o.vnitai ibus,ac proinde error hic notandus cfl etiam cum liter^ M-
Lmveroqiiia tn vtraq; pofiiioncdcfedmusivefo,fjbtrahenduseritminoretTorexmaiore,vthabea-
turdit.iror13.in inferiori pnecrucis collos andus. Ddndcmuhiplicandusnumcrusa4.primopoflmspcri8o.
(^ndum errorem, d numerus pd. Ecundo poflrt^s pcr 2p5.primum errorem. minorque numerus produ^ s
d7ZO.cx maiore a83ao.rtibtrahendus.vt relinquatur numerus diuiJendus atdoo. Hic enim numerus diui-
(i sperdit tibi c inuentum 15. dabit quotientem i440.qui cA numerus quarfltus.Eius enim ^.efl 7ao.d huius
d:^. fl1nta4o.d180.qui numeri cx720.detradti relinquunt 3oavtinqttzriione proponebatur.
Scdroluamuscandtmquaflioncmpcraliosduo nume-os, qui veritatem cxct:dat.ddndepcralios.qao>
rum vnus veritatem cxcedat.d alter ab eadem delicut Ponatur ergo primfimtmerus.4800. Huiusf.cAa400.*
cuius-j-. d i^.funt 8cad.flco.qui m meri cx 2400. ablui relinquunt looo.D.- 4800. 2400
beibantautcm relinqui 3oo cxeclTimustrgQ vcriratem70o. vniL.tibus atque
adeo errorhic feribenduscA cum littera P. ponatur ddnde mimerus a.joa pXp
Huius f.cAi:oo.cuiusf.d ^.funt 40o.d 300. quibus numeris ct laoo.ablat s 700. 200.
remanent500.Dcbebantautcm rclinq'ii 500. ExcdTimus ergo rurfls verita- 500.
. tem 200.vniraubus.lamTero,flbtradtom.norecrroredcmaiorc,rdinqietur' dtuifor.
(builbr)oaflidaauccmmulupiicauonenumcrorum poflterumpererroresin crucem, vtduSumdl', flihtra»
Aoqite minore numero produco pfloooo.de môre iflBoooo.rchnqucturnumcrats diuidcndus^soooo.
qui pcr 50o.diutfus dabit Quodentem i440.vt prius*
Rurfus ponamus pnmo numerum aqoo.qiio examinato loxtiquxAioneni propofltam.inncnicnitfscx-
ct fTum aoo.qui arorfcnbr ndos cA cum litcra P.Ddndc ponamus numerum pfl.quo cade rationeexammatoy
dtpfchendcmus dcrcâro.quifcribenduscAcumlirtraM. Quoniam vero 2400. pfl.
invn‘ipofltioneexcdTimusvcruatem,dtn altera dcfccimusa vero , flicien-
da'rritadJittoerrorumvtcomponaturdiuilbr48o. Item duo n jmeri prodo- aoa
P^^M 280.
*
di cx multiplicatione numerorum politorum pererroas in crucem, nempe • 480.
fl7iooo.d ip2oa in vnam flimmam colligendi , vt flat diuiden Jus numerus diuibr.
. flpiaoQ. Diuiibenimhocnumero<îaoo.per48oflctQtiotiensi44avcluttprius.
2. Alexander Ma^nusiafamiliaricoltoquio. quod cumOliAhmePhilolbphoquodam diehaboitin
artatum mentionem forte fortuna»vtacciderclblet.incidit,hoc modocqmalloqucns. Ego EphcAionem

duolûs fupero aniiLsClytus vero noAram amborum otatem complebitur, d
tnfupcr quttuor annos.Hx uuo,
flt,vtomncstrcscompicam< sannospfllquot nimifum pater tuus vixiAcllicitur. Q^t
ergo annos haouib
-
tunc Alcxamirr.EphcAion.d Clitus } Vides hic numerum pfl.dillnbueiyium dfc in tres partes . tu vt prima
flipcrct E-cunda binario,tcnsj vero duas primas flmul fumptasquat* mario excedat. Vel inut-niedot clTc 3. nu-
meros, quorfiptimuslaundli fuperet binario, & tcrtiusprimo.duosflmulflinpcosquatcrnariocxccdatio-
/noes rcio cru couiuiuam p6.Ponccrgo Alexandrum haouil^ annos 20. ac proinde EphcAionem 18. Oj'* d
1
d :
^
’F 'a 'l'sI. f9
lumii-tocnimmi AlniinJri fiipcb* Ephtflioais «atcm annisi. Cîniutem •mbonlm xutcm ui.
.
norum 38. comprehendit. infuper4.annos, vt in quifKoSe propo-

Si 3
°-
nitur? QiH<niamvero hi nnmen10.18.41.coallituDntuntutn86.q113 > 8.

pS.debemJtconlicere.fitvtivcroJefccefimasKS^vniratibu'. poneeT- •
M -V
<1.
'' —
eo rurfos .M.xondri annos fuifliôjv proptcrcaEphcftioncm yvco. '
amem rffieere 8o.

nos iS.St Oyfum 6i.qiii omnes cl!i<|iunt 110. IJcbcrfnt 1«. i+-
tantum p«. Eiccinmuscrgo veritatem i+vnitatibua, Facbiamaddi-
•'"O*"'”' 40.
tioncctrorum inter fe , quod vmis defecerit J veriutc.**'-' Diaifbf.
’
afictii.ficot40,BrQdiuifore.Fa<i3aitcmmul*‘p''^““’'''-°‘P''^*d'®V°‘ ; -
î«!;ro1uafi?ue48o.48o.interfc.Jditis.tien, pSo.qu.Ls dmifis p r 4« flrt Qwnens 4i.«q'.« tot-
JThM wnc Alcxmdct Magnu» habuit, ac ptoinde. luxta

qtalbonts tenorem, tpht ibo ii.Clytns 30. q omne»
quam pri-
Setftndus habet, duplo pias
htwrummam quandam pecnniar.nempC44Jtircos. Quaa
mut pexterea 4.aureos.Tertius autem untum habet quantum pnnun;!i reotilidna.* pranciyâur.
rm~tfuucbabet?idicridesnumerum44.diftnbmndun.e<k.ntrfsp«c,.vtlcu«.^
pincteatS, Vel quxrvndo»
conuneatque pmtcrei4.icnuyeto*qualis(itpnmx,acfccu»be.continutque
la <v
cflltrcsnumcros, quorumfccundu8Contmeatpriroumbi$,Cctmupcr44
fcmtl , & prxicrei 6-ipli^-^ 14. -*jn
tentus vero contineat primum, fecundum
polito, 40.
rotfcsnumcriconficuDC44.Ponccrpo primom habercio-tiuo
habebit fecuudiu i4.nempc duplo p!us quam

•utem hilxbit 4o.cintum vidclictt quantum
primus, fianlupif 4. tvfous
primus & fecundus ac pra-
terca6.Q3itr<siiuaicriconricittm74. D.bcrcnt auicm.conikccc
foluiu,..
,
74-
X 50.
44.H*c*.irimuscfgovcr>taccm^4Viiiutlbute Pone dcindeprim^hab*»' 3 “-
IT dHibcbit Cigo fecundos 1 icrtiusiS^qui tres nnwcrl csnfuiftutjta.

Dcbcrcntamcconfictrcfolum 44.Exceinmuscrgonnfum venuum d,
_.iL . C.A.
•
: ininnrk rrrori& d maiorc . Quia VUtoU
* rtliqui'!
. e 180. ti-
- o-
f-cuodua
inan.0i:aiuidenaa5nurairusiio,>ipv'i..u„ut.-. j
,croi4.&t;nius i3.qiiitrcsni.m:rijq vnamfummimcoileCTura.iiint 44. ,

^
Si raultiiJicatenturnumcri.quospofuimus
fecundum ac tertium habfte per coCkmcaorcs.flfC. inutn.-
rentur numeri .nuoi/ceuqduaae tertius habent.
Vt ex i44>iT (S.hupt !4.fc,8£ i(JpM3Qjunt4.So.Subticcd,l«
autem illo numero -ea hoc , rcmancnt5)«.
quonumerq diuilo prt i4.dtuiiorcm laucntum het Quotuni ,
Lpron im«*fccundi.ItcmtX4O4)ac«.fu.nta4oA«a8.per5oJ,uqu?40. lubtnô autem dJonuincrofx

Quptscna i 5rP'<?
howtliquu. erit niqticms <Soo.quodiuifopet aq.fiet
numero ptimi, inaefliaare rriiquosduau promuiciatiom m
quxllionis, nempe co modo, qiio,vteiqucnumi>
rutfilfoHitutt(lcxaminatu 5
.AliqiiamlounKnio«umo<iiuaciumquttctcahoinumcrtscau:ioj«.quap^-
muaquxiltuacftjvcin quadbonc. d.manifeiluincrit.
4 Qi'xrantnrtrcanumcri,quificiantiSo.iceimdusautemconuncatprimumbia.d£mlupcr
*
4 .tcrtiiu
Fosicpnmqmm-jney
»crocontinc3t primum aclccandum.&pr*tetca<:.HacqutniolimiI:a.ftanteccdipii.
8.quitrcimiraetilacmntjp.
6.itieniuii04i|u«iiv» muimu.»! S. 8 .
efleoae proinde lccundiiniio.cirvniu
rumcfreSjeproinderecundBmi
rum
BeberentantrmficetcSo. t Jvfw (^l<im 10« Pqac
jAlIC rll CTna efrfbT DI f Jvf.iilumio.
FaAuscIlergoertorptr Pone 16. Ui.
rorfuv primum numerum riVc8.ac proinde fx:uiiduin iq-A. tertium 34^ _ H

M
rihirin humeri fjciunt<Si.DtbctcntaJaecre6o.txcciri,nus
ergo viium?.
vn«itibna.‘Operare.vtreguU prxeipit .inucniufque primum îneruin
j^j;^«,cp„,iqac(VcunduBiis)V.3e tertium 53.qui tres iiumcricfficiunido, 49.
X py
Diuidaturnnraenii5cijndiuspartcs,quaruoipriorcum6onu- -f.'
merutn faciat triplum numeri ex poftenori patu-, & lacom

politi. Pone lEuifot;
poflcriorim 10. Pifpr cum (Sq. firit 80. ao.

Piiorcm potiem efle loxie ptoinde
gcpoilciioreum io.3tcit30. Diberetautcin numerus
mei i to.iuxtaprononciatioqem exempli; tun)
So.triplus tifc iiu-
cigoqumcrus90.ttiph:s
numeri 30 defeomus 10 vnititibuwvcro.Poncrurruypriorcmpirtcm

io*
M V P
C.
^
fit
ê 14x10 proprea pofteriorem 6 Pi lor cum do. facit 84.K porttrior cU ra

.
toiiimm
»S.6citi<4£>cbcrct autem numerus 84.1U1U tenorem quxlhoiiist.ipl -s .
d.vnitaub.Oprrarc.vtrrp.
eflcnumcrii<S.Cumcrgonumc:iU78.triplus litnumcri i«.gtec(Iimus veritatem
hpf«ipit.iiu|cnieiiiucpriorcmpaitcmiireiif4tqucadcopofteriortm Prior cnimeum «p.tacit 8ii 81
'
j»llcriorcui»io.fjchy^:uLusfmnicriillcttiplujclV .
1 Alio modo tnftitui poteft folutio huius quiftioois. Pollqtum

oo/aec-
enim in priroapofitioncdcprthendihm^riorcm paitem io.cum
ill« 4‘ he™
rc8o.& pofterairrm pattem loxum lo.tiiccre to.CHius.nuir cri
effe tripius videndum cft.cuiotnuroeri
tnplus (ituunicscf 80. Ul iUKoi .
numunartdiipiTat uanero3f. ExcclTimu, ef-

triplus nupieiiadj-qunn
eovcritaiemhocnumero3'‘. Ilurfus pollqiiam in fecunda polmunc in-
^ — , « rtimAo (^rcrrSA.&T>o(lcriorcmDartere
Qu*,
p
tQ R E G V L A
Qu*ranturtmnumen;quoruraprimusadditusad73.faciatduplujlVrcliqiwnimduorunii fi;ciiQ-
dus vero cum 73 fiicuttriplumduorumrcliqiiorumiicrtiusdcniqiiecura I.

i. J.
73.ricutqu3drvp!umrcUquoruni duorum. Pone primum numerum efle loj.

t.vclalium qiicmuis nunn.mm imparem »vtaddiâd73*&ciac numc>
ûi 000it habcrcdimicûin ^quandoquidem primus cum 75. ‘X-
debet facere nun^crum duplum rcUquorum’duorum. Quoniam igituf }«i-
54i-
I.cum7j.facit 74-qui numeru» J.iplus debet eife iuxu pronuueiationem
exempli reliquorum duorum , necc/ic cft , » Jirûos duot fiin ul < (Te 57. Et diuifor.
. .
quu(ecundu$cum75^bctfacerenumerumtnpiumprliiit, ^quiell 1. )&tcrtu> diuidcnduscritpefaflte»

cedentem quxAionem % numcrus37in duas partes» quarum prior vum 73. faciat tnplum numeri.quicx poftc>
horcpanc»& i.componitur»atqucita>antcquam propotiu qiutftio foluatui‘>nece(ree{l»aliam priuslokia^ttS
in ipu operatione occurrit.
Ponecrgopriorcmpartemt{ret.atqueadcopofkriorem35. Fade autem priorconi 73. nusnerumyj»

poflrriorvcrocumi.6icit3d.cottistriplusnon eflnumenis75.iednume- a.
^
rusio8.0efecimu5 crgoavcntate33.vnitatib.cum tot vniudbttsminor 35. 32«
fitnoltcrnumcnu75.quamioS.Poncrurius»priorcnipartcmcirc5.atque
adeopofleriorcm3i.Prioraut'cmcum73iacit78.dcpoflcriorcumi.£icic .•'/
33.cuiusnumcritriplusnoneAnumcrus 78.icdnumcrusp9. Defecimus 33. at
erôruHusai.vnitatibus. Operare iam iecundumpnrccptarûla;£ti* it.
(i»inucmerqucprioremparccme{rcio^.4icproindc{Kmcriorcma<S^ diuifor.
laque fi primus numerus propoHtar quacflionis cH i.erit fecundus toj.cenius i 6^ Ia enim primos cum
73.facit duplum reliquorum duorum firiccundus cum 73. facit triplum duMum reliquorum. Si ergo tertius
»
cum 73. faciatquadruplumrcliquorumduorum,(atisfa^mcncqocnioni. Facitautctcrtiuscum73Jiuroe«

fum pp^qui quadruplus non cft numeri tr|. quicx primo (ccundo conflatur» numcrus45. quadruplus
efloumcri ii^.Excdt!muscfgovcriatemhochumero54^
Ponciam primum numerum circ3-qui cum 73. facic7d. qui numeras duplos efledebet reliqncMumducv
.
rum.Duo ergo reliqui cfRcicnt 38.£t quia fecundus cum 73. debet facere triplum primi » fqui efl 3.; & terui di-
o _ . _ •
uidenduseritpcramcccdcntemquxfbonem
xfoo numeru$384ndu2spanes>quirum prior cum 73. faciat triphim
etusnumeri.quicxpofleriorcpartcidc 3. componitur. Pone ergo priorem
|>ancm efle a.atquc adeo pofleriorem
^ 6.autem prior cum 73410«
Facit
m
merum 75. atpoflrrior cum 3.fadt tpeuius triplus oon namcmc75.(bd
numerus ii7.Dcfcctmuscigoavcritatenumero4a. Pone rorius priorem
partem a3.a^romdc pofleriorem 1 5. Prior aurem cum 73. p6. at mc »
ôflerior cum 3.fadt iS.cujus numeri tripius non rfl numerus <5 .$ed nu«
mcms54.Excc/Timus ergo verum numero 42. Operare fccundumrego«
|am faiii , inuenierquepriorem partem ciTeia.t ac prcHndc pofleriorem 25^.
luqj finumerus primus quxflionispropo(itarcfl3.rccundoseriiiaj.&tcrdim5f. Ita enim primus eoa
73.facitdupIumreliquorumduorum.&(ecunduscnm73.fadttripluai reliquorum duortun. Si igitur tcruuS
cum 73.flidac quadruplum rdiquonim duorum,lbluaerit quxflio.Facicautcm tertius cum 73.numcnupp8t.
qui quadruplus non cflnumcri 15^ Icd numerus ExcclTimus ergo verum numero hoc 3<(f.
lamveroflmultiplicesprimosnurocros pcrerrorcsincruccm»itemrecundos,&tcrtios,(commodittSJl.
. iqaenicntur fecundus & certius hoc modo» quam fi ex primo inuento illosclicerevcUemus»propccrcaquod
opus cflcrquxflioncprxcedcnti hic vti^&fa€brubtraîone»rcliduos numeros diuidasper diuiforem inucn-
tom i8.^.ncmpeperaiflcrcntum errorum, quod in vtraque politione fadhis eflfcmperexceflus » invenies pri«
mum numerum cfl*c7.rccundum 17.de terdum 13. Nampnmuscum 73.facit8o.qi'.i numerus .duplus c/lmir
quorum duorumtat êundus cum 73.fadt po.quinumcrus cripluscfl duorum reliquorum. Terdus denique
ctm 73.facit pd.qui numerus reliquorum duorum quadruplusefl. .
r. 7.Quarratur numerus quomuldpItcatopcr3.d:produ^toadd:tisio.EtrummahacmuiripIicatapcr4.pros

'
• iiidaûeadditisao.SumavcrohacmulcipIicaapcr3.&prodiiô additis
30.Summa denique hacmulipiicata per d.prnduaoquc additis 4anumc- 3p5o. lM 3600, PxVM
ruprodiicatur<f70oFingenumcnimeumeflc i. qui multiplicacurper3. 3<$9.
ficic ^.additis autem lo.huncitl. Hac autem fumma multiplicata pci* 4. diuifor
(unc d4.&addicis ao.flunr84.R.urrushacfummamultipiicatapcr5.flunt42o.addirirquc30 fluflt450* Hac
^ deniqucfummamulupicaupcril.Hunf a700.additifquc40.fluncz74O. Dcbctvit aiiccm vltimn hxc fumma
cflc6700. Difccimus eigo a veritate hoc numero 3960. Fingedcntdecundcm mTmcronu*fle3.quimnkt«
plicatus pcrj.fluic p.addiufquc lo.fluntip.» Hxc autem fumnu multiplicata per 4.faclf 7t$.tddirifquc lodlum
p6.Haxrurf1imrammapcr5.muliplicataf1cit480.addittfquc30.f1ut 5io.Deniq;hxc fummamulctpUcaupcr
, . 6.facic 3o6oaddiiirquc 40.fiunt 3100^ Debebant autem c/lici ^700. Defecimus ergo iterum a veritate nume«
ro hoc 36oo.Operare fecundum rcgnlam.inucniefque numerum quxfttamefle 13. Hic.n.numerusmultipU»
catus per 3.factt3p.additirque lo.fiuc 4p.H^c fumma muhfplicau fxr 4.f^t tp6.^ditis vero ao.Hunt aid.qoc
fumma molriplicata per 5. facit io8o.addiiis autem 30 fiunt 11 io. qux denique fumma multiplicata per 6 udt .
d66o.addicilqac 40.fium 6700.

n
Ludimagifler quidahi tot habet difcipulos , finguli perfoluant 5.aur. deflnt illi 30.aur. ademtndai9
8.
domum, in qua habiat ; fl vero flnguU dem 6. aur.fupcrflnt 40.aurci vitra pretium domus. Quot ergo habet
difcipulos, quantum efl pretium domus ? Hic nihil aliud quxritur quam numerus, qui multiplicatus^r 5.
& .
talem procreet numcnimjvtaddicis 30.cadcm lumma fiat, qux relinquitur» fi idem numerus per 6 muicip'ce<^ .
«
? A' L s r. *
tur, prodjSo Jctratiintnr 4 0 . Ponccrpi numcnira ilircipuloraine<rc]a.qi]i maldplicttiiiptrj.&dt
Tanti ergo conft»bitdoniui,ruo.dircipuloi jo. loo.
150 «Jditifquc30 'fiunt 180
habcatt tjitorunl lingult periolnant 5 aurcot. Vidcamui iani,an (uperfint
* vitra
hoc pretium aur.40.fi finguli ioluanttf .auf. Multiplicatus autem idem numc*
rus dircipulorumjo.per «.facit 180 nihilqifupereftvltraprctiumdomus 180. 4°- jo-
aureorum t debebant autem fuperefle 40 aiirci. OcfircimuscigoiVerttatchoc .

70.
^
* Diuifbr.
numcro40. FmEcrurfiis,numerumdifcipulorumcflc ibo.quimnltiplicatus .
pcrt.facit jooad3itirq;jo.fiunt4jo.Tanei ergo conflabit

domus,filoo.habcatdifcipolos,quorumfinguDper.
Videamus um.anfuperfint 40 aurei vitta hoc pretium, fi finguli dent «.aurcos-MultipUcatat
Foluant j aureos.
autem idem numerus dirdpulorum 1 00 per « &cit «oo.fuperiiintqj 70aurei vitra
pretiuin domus 530. aureo- J
nim:dcbcbantautcmfiiperc(retantum40. Eaceffimus ergo veritatem hoc numertyo. OpetarejOT regulam
multiplicatus per 3.601350. additifq:30.1umt
^11. inucnicfqjnuracrumdifcipuloram 70. Hic enim numerus
380.Tantumôcflprctiumdomus. Ideronumcroidifcipuloruro70.multiplicanispeT«.6cit4io.quini».
merus fiipcrat pretium domus 380.aur.h0C numero 40.
9. Duointer fc partiri debebant qualiter «o

aureos. Orta autem rixa inter eos,qnilibet rapliit,quantili
rpoluit .fecundus vero
pccuntSsiccunaus tuiK.»ri tam
vero;.6aumq;efltune,vt lain pnmuiaco*
primus acci-
BOtuit.Iniupolleapace,primusdepofiiitJ.fuatpecuni»
-i™.
^6lÎ;dccu^di.qMlnfeClmdusacopicns{primihabucrit3oaur.Quanram ergo quifque primo lapuitfPon*
I r-e..ndi ™...mfi.eundiisacciDicntiDrimihabucrit«oaur.QuanramerBoquifquepnmoiapuitfPon«
qirimum rapuiffe 5 «. aur. atque adeo ffecundum reliquos 14 Si igitur primus

orimumrapaiirc5«.aur. 3«. Ii.
• 48.
deponatj. ncmK9.aur.Klinquentnrciaur.i7.quibusfiaddamus;.le<un-
'
' ir.telinqucntu 14-
J(rc.nempc8aur.6cicn
di.quamdiciturdepofui(rc.nempc8jur.6cicmus35aur proprimo. Debebat
, , P X''
autem nfolum Pone 6m primum
folum habere 30. Eaceflimus ergo verum numoo 3. Poncamprimum 3. Vv
furripuiffe I i. acproptercalccundureliquosAS.
Siigiturprimusdeponat^
.- >
hocell,3aiiir.remancbuntei9aiur.quibutfiaddamus{.fecundi.puta l«.aur.ef-. diuifor.
^
fidemus i3JurproprimoJ}:bcbataiitemhabere30.Dcfccimuserg03.vnitatibnslvcro. Opeiye fecundum

regulam , inueniclq: pnmum rapuiffe a4.& fecundum propterea 3«.
Nam fi primus deponat ^.nimirum «aur.
& I.fecundi.ni rope la habebit 50Jiur. Sic etiam fi fecundus. dcpofiia {.nempe I «ur reliquia
rdiquis i8.addat
aqjdiLe^. primi,id cfl,«jur.habebi't 30.aur.
in priori pofidone.fi fecundus deponat
Porro ex pofitione fecundi eodem modo verum eliciemus.Nam
I.nempe8aurros«ercliquisi«adiunpt{priraihocefl.9.aur.habcbita3aur. 3«.
^ .
quidebtrenttfre50Dcfi.dmiisiTgolveritale3.vniutibus.Inpoflenonvero
pnmi,
i.
-y a8.
M_^P- l!'
TCfidone, fi fecundusdeponat». nempe i«.aur.«t reUquis 34 adijoat}.
nimirum3amrxffi.iet 33aur.quidebcrcnecfle6ntum3q. Eacemmusergo 5. J-
Tcrum rurfbs vnitatibus. Operare per regulam, muldplicando erroris per

3
rcpcncfque fecundum fuiripuiire 3 «. aur.
St pn. Dmilor.
pofiriones fecundi , «tc.
num 14.
dd.
o. Duoparriridebebantinterfe loojur.atqnilitcrioâutem inter 3«.
•>ea»iss* af-Tf nlltt C* Anoftfl <1(1(1 dc D3CC tiltCT idOPOlUtC 7°- 40«
Quantum ergo quifq: ^mo

mX«
oc iccunaus mam f quo fai2o vterque habuit 50.
7o.Primi {.efr 10.
rapuit ? Finge.primum rapuilfe 30.aur.ac proinde fecundum 14^
quamfideiwnat.reUnquiinturilliao.Sccundi*efll 4 .qu*IIdcturprimo.hi. Diuifor.
bebitprimus34.aiireos.D.b.batautemhabere30.'Dcfecimnsergoaveritatcnnmerohoci«. FingerarfiH,
«,~_7.,ir. e ,r ..mn-erra ferandum aO. Primi 4.efl to.auam fi deponac.l11percruntdaur.40. Se-
hgo tn lu£ct‘am po5-
. fecundum 55^
am fi deponat remancount «41^
» >ecunai p.ni 75-cji’im fi deponat^fupererunt
z8l! iim vero Ii {.fe^t undi,nempe 7îtur refiduo primi quod fuit
4t£habebit primus 3oltem fi l.primimi-
mirum i if detur refiduo fecundi, quodfiiiti8$,
habebit quoque fecundus 30. vt quifUone propone- m
batur.
1. DnointcrfcittdirtribuuntidO.aur.vtfiprimnsdeponat^&lecundus J. atqueaggtvgatumliarufH
1
zquales.ncmpc 30.& 30. Quanteer- fi"/»
partium bifiriam fccetur.diturque f .vtriq; numero rdiao.numeri fiam
Si primus deponat .nempe aO.
£o fiint amborum pai tes ? Finge primi partem elfc «oacproindelecundiqo. f
• ! e:L...oir(.cundi.ncmpcia.adiiditurad|.primi,hoecll.adio.ficnt3oatq;huiusag
* J*. I—.: a..a.«Jrsi» •e\fmt4»mntrnr. Drhd^hsnliitatirfm ficerctAAtufTirtioc
«*rrgati noccii» 1 57. acmu» miauu pi mnisjuuu tus»

i>aixbi'tpnmus29i"'Debilntautcmhaberc3(J. IMedmusn|oivcriate
10-^.Opetarclimperreguhm.inueniefq paitcmpnmicire3a|f acprOmde j. -w,
fccundi47TtNamprimi^.efli74iquam(ideponat.rcmanentd35T4. Se- 13*
cundiicftii{{quamfidiponat.fiiperfuntd 33 v$.Aggreg^mautemex* Diuirqf.
{.nddlccti4;faaie&4dteCduumptUlii.boeefi44
primi.4c ex JJceundi.idcll.cxi7{JAii}4.cll issemus
j3^2(adrcliduumlecundi,idcll4d
V ta.Dl<
fx R E G V L A ;
rt Dimdaturnamm]$Tooo.m(luaspartest<juarummaiorrupmtounoranDttmerohrC49.
imiorem partem dTcôo.ac proinde minorem 400. Supfratautcmilla ' “
tfro. 5 S°-
— Fing^
hanc numero zoo^ nos volraamusicxccffum 0(1049. Lxccdimus ergo 4CO. 4 ja

veritatem numero 151. Fingcdcindc»maiorem panem «fle 590.30 proinde
minorem 450.Supcrat autem illa hanc numero too & nos vo!cbamus>ex- pXp
ceiTum c(Te49. Exccflimi» ergo rurfiisyttitatcm numero 51. Operarefe- I5U 5 «-
cundom regulam mucniciq; inorem partem ciTc 514
,
Dortm 475'^ lUa enim hanc fuperat numero dato 49.

^ propter ea mi. 100.
Diuilbr,
9s^'t- 13. (îdam habet duo ptÎa anrea>& vnu m cooperculum i5o.aureoram quod additum priori poculo
»
eius pretium triplu pretii poderioris poculi , additum vero pofteriori poculo ucU illud ciufdcm precij cum
priori. QnantietgoconllantaaoiUapocuU?Hicquerunturduonumrrii 50. 90.
ûorumprimuscumi5Q.tripIusfitrccundhrecundufiverocumi5o.arqua- 150, I5a
lBfitprimo.Pone,priusôcuIamconftarcjoaur.(Ponoautcmhuncnu- -
merum, quiaaddids i50.ht numerus, qui ha^t Tubtriplum (jne fnAionc.)
Addico cooperculo i5o.aureorum, conflabit i8o.aur.& quoniam predum 180. 240.
hoc triplum cfTc<lebctpretupoAerioris poculi} conllabu pofloriuspocu* i8o. 140.
him tfo aur. Addito coopcrcul$>}Confhbit ato. Debebat au tero conflare 4 p-
untum 30 vt eius pretium arqualc c(1<n predo prioris. Excellamus eiô ve- Diuilor.
ritatem numero 180. Pone dcindc,prius poculum conflur 9o.aur. Addito cooperculo 150, aureoram«confta»
btt a40.aur.ac praede poflerius poculumconfbbit 8o.auKcamiIIe numerus huius lit triplus. Addiro cooper*
culo, confUbic 130. Debebat amem conflare tantum 90 vt eius
predum prioris praioe/fet arquale. Excedimus
ergo edam hic veritatem numero t4aOperarc per reculam, inucnieTq; predum prioris pocu/i 3oo.aur. Addito
cnimcooperculoi5o.aur.fi:cpredu7i45o.aur.atq; adeopretfum pofttrnorispoculicriti5oaur.iubtriplumvu
dclicct iilius ; additoqôopcrculo Btt pretium 300. aur.zqualcnrcdo prioris.
14. Q^damhabetduopoculaaurea, &vnumcoo{âifum 100. 50. na
aureorum . quod additum pnori poculo facit eius pretium triplum pretii 100. 100«
po(lcrioris:aaditum vero poflcriori facit cius pretium duplum pretii prio^*
ris.Q^ndeigoarAimancurduoiliapocuIa?Finge,prius valere 50 aur.ad-^ >X'M
ditocoopcrctUo loo.aur. valebit i5o.aur.acproinde poflerius valebit etiam I5a SIO.
50. aur. cum ille numcriis huius triplus fit Addito cooperculo, valebit 150. a5 5 «*
aur. qui numcrusJuplus non edpredi prioris, fed numeruiioo- duplus cfl foo.
illiusprcdi. Excefnmuscrgovcritatemnumero5O.P0nerutlus,priuiva- Diuiibr.
Iere iio.aur. Addito cooperculo, vaicbh a i o. aur.acpropterca poflerius valebit 7a aur. cum ille numerus hu»
iusfl
lusd
aur.A(ld:ton.coopcrcuIoioo.aurcorum,fictpretiumi8o.aurâcproindepr;. dum po/leriorispocuUcric6o
iubcriplmn videlicctiUius:additt>qicoopcrculo,Bctprcdumi6Q.aur.duplumprccii priotis,quoderac Souur.
J5. Quidam emit tot perdices, vt A emiirct^|Aî!lan)m}&’pr^ la. 6o^
^!*^'** tcrca aa. haberet loo.Quot ergo emit ? Hic quzritur numerus, cuius
^.cum aa.faciatioo.Poneexim omilfeia Huiiunumerif.cA 6 &
MXm
quz pancs&ciunt i3.adduirq;za.Aunt 35.0. bri>ant autem Acri loo.Dcir-
omus ergo numero tf5.Ponc &cundO}5.addidrq; za. Aunt 87.D|riKbac a.Acri 1 00. Diutfor.
Dcfccimusergoiccrunumcro 13. Opcrarcperregulam,inucmefqnCumcmi(lc7a.perdices. Huiusnam<^;nu«
mcrif.cA3(SA'^.a48ti. i8.qux panes cbnKciuoc 78. addiusa.aa.Aumioo.quemadmodumpropolltum cfk
16, DiK)habentiummamquandamauredrum; A fnrundm primo da la.habcbit primus (cxtuplo plus,
' quam recutulus A vero primus det i5.fccundo. habebit fecundus decuplo plus, quam primus. Quot ergo quifq;
:
aureos habet ? Hic quxiuntur duo numeri, quorum primus cum 1 2. vniutibus fecundi fcxtuplus At rclidui fc-
cundt.fccondns vero aim i5.vniuubusprimi decuplos rclidui primi. Ve h3nc,& Amiles quxfboncs facilius Ane
A^flionibus fbluus.inkipicndum erit a numero fecunda Finge ergo.lccundum habere ao.px quo A de nenr la.
vnitaiesprimo,habcb:t primus.iuxta qiixilionis pronunciadone.fextupium rclidui llciindiiquoJ dl 8. Habe-
r '
bit tunccrgoprimuS48.atq;adeoanttquami:.accepitafccundoihabuit3d.Tam veto Aexhoc numere» 3t*.pri-
midencur 1 vnitatcsfccundahabebit fecundus 35. qui numerus decuplus cA*c de ba.iuxu qujrllionis u noi 4,
rcAduiprimi,quodcAzi. Conflat autem, mimcrum35.noncircdccuplum numeri at Ardnumcntmaio. DtFo-
cimos erqoi veritate numero i75.Ponerurfus fecundum habere ioo.cx quo li detur n.primo,h4bd>tt prtmii%
vtvuttqux0 io,fcxtup!umrcAduifccandi.quodcfl 88. Habcb(tergotuncprimus5z8. ao. loa
atq;adco, antequam ia.acccpitalccondo Habuit 51 tf. lamveroA ex hoc numero 5ii$*
pnmi dentur 15 vniutcsAtcundo,habebitlccundusii5.quinumcrusdccupluscirede-
*
bct.vtqmcAiovulc, rcAdui primi, quod cA 5pi.confhcautcm.numerum 1 i5.nooeirc 1^5. 48^5«
decuplum numcri^pi. fed numerum 5010. Defecimuscigonufusaveriuccnumero 47^0.
*
4895 Opcrareperr<âm,inuaiicf^,fccundumhaberei7rVexquoAdcntyria.vDU Dmifor.
taicspnmo.habpbit primus fex ruptum roAdui l^ndi.quod cA 5^*. Habebit eigo tunc primus30^^.3c proin-
de, antequam a lecemdo accepit 12. habuit i8^.^ SienimexhocnumcrodmturAcundo l5.vnitatcs,haBc0c
£?ciindus3af0. qm^numerus.dccupluseAreAdui primi, qtsodeA 3^. vt quxAio proponit.
17. Duo habentfummiquandam aurcorfi :Si fecundus det ^.prinro,habrt primus Juphitn rcGdui fecr n jl;
'
Avcroprimusfccundodet3.^cbitfecuDdusnumerumxqualcmttAJuoprimi. Quotergoaurcos Quifq; 7)a-

buft? Hic etiam qugruntur duo numcri,quorum primus cum 6 vnitaribus fcundi duplus At rcAdui fcc&Adt.
.
fecundus vcrocum3.vnitaubuspnmixqualisrcA<luo primi. PoneArcundum habere 15 exquoAdentur C v-

aieates primo, habebit primus 1 SalupUim ridcUcctrcAdui fecundi, quod cA 9.atqueadro, priufquom acc.pc»
^
FALSI. fi
rct<l^Gxun<loJubiuti 2« Um vero fi ex hocaomeroilcntar 5. rnitaies 21*
iccuiulOiKabcbit (eouicliis 18. qui numerus xqualis non eft refiduo primi»
uod cft p.frd maior. ExcelTimus ei^ veritatem numero s>. Pone deinde,
2«uqdum habere 1 o. ex quo fi dentur ^ vniutes primo» habebit primui ^
zS^tmlam videlicet refidui (ecundi.quod cft 14. Antequam aedpe- ô
rctd.afccundo,hsdHUC22.Iamvciofipriinusdet&cundo$.vnitates,habe> Diuifor.
bit Iccundus 2}.qui nuraenu non eft xqualis refiduo primi»quod eft ip.(ed maior* Exceftimus ergo rurilu veri-
t. *- J L-L * » **. #**.^ ^ #.r*m**.
ndo. habebit (ccandu$i7rf]ui numenu squalis cft refiduo primi, quod etiam cft 27.
iS.Eft dfterna habens in fundo trea fifti^ inxqualcs per maxi mam rclmtam i ffluit tota aqi|uain a.ho>
:
1_ . CI - n*.%
ri$»pcr mediam in 3.&pcr minimam in d. Si cito aqua fcmpcr»quabilitcreflluaf,quanto tempore effluet, fi
I? _ ?
mnacres fiftuisfimul rcidentur? Fingein4.horis,&dic. Si maiorfiftulaip zJioriscuacuat i.ciftemam,quid

euacuabitin 4.horis ? inuenierq; i.cifterna$. Item. Si media fiftula in t-horis ruacuat t.ciftcniam,quantum cx>
hauriet in qjioris ? inueniefq; 1 f ciftcm. Item, Si minima fiftula in <S. horis exhaurit i.ciftcrnam,quamum eui-
cuabitin4.horis? inacnidq;|.ci{Wn. atq;itaomnestrcsfiftubtin4.ha> 4* lo,
riscuacuarcnt4.ciftcmas. Nos autem volumus tantum i.ciftcrnam. Ex-

frlfimusergoveritatemnumero)* Pone fecundo in 10. horis»& dic. St u\.
maximafiftutain2.horiscxhaurici.ciftemam, quantum exhauriet tnto. 5* Pf
horis ? inuenielq; 5.ciftemas. Iwn fi media fiftula i*ciftcniam cuacuat in j. 6 ,
horis,quantum ctucuabit in lo.horis ? rcpmcfti; j^.ciftcrn. Item fi mini- Diuiibr.

mafiftulamd.horiscuacuati.ciftcmam,qaideAaurictinxo horis?inucniclq;if.ciftcm.atq;ita omnes tresn-
ftul*cuacuarentinio.horuio.ciftem. Nos autem volumus i.ciftcm* Exccftlmuscrgovcriratemnumerop.
Operare per regulam, inucniciq; in i.hora euacuari ciftcmam. Nam maxima fiftula in vna hora exhauriet
mcdiaf.&rainima J. qux omncspartesconficiunti.ciftcraam*
Hrc quxftio etiam ita proponi poteft. Eftciftcma habens in orificio tres canales inrqiiales. Per maxi-
mum impletur ciftcmain 2.noru , per medium in j.8i per minimum in 6 Ac.
15». Eftcifternahabcnsfiftulaminorificio.pcrquam implcturinii.horisrinimoveiofiindohabctali-
gm fiftulam»pcr quancuocuatur in i8.horis. Simtur per fuperiorem continue influat aqua & per inferiorem ,
-iemper cffluat,quanto tempore replebitur tou c^rna 7 Pone in 20.horis & dic. Si in I8. horis ruacuatur l*ci-
,
<lenLquidcaacuabiturini0.horis?inuefliciq;i^.ciftem. Ncceflccftergo io. • jd.
4 n 2o.horis impleri 2^.<i(lcm. vt eodem tempore euacuau i^.ciftcrnama- M Ym

neat i.ciftcniarcpleta.Dicc^:fiinu-horisimplcturi.eiftcnia.quidim-
plebitur in lo.horis ?inucmclq; 1 fdftcm. Nos autem volumus i^xiftcr. J.
Defecimus ergo a veritate numero hoc. J. Ponelccundoinjo.horis.A
w..— —- 7»*
2 o t !, — n k*,—,* 2
Siin18.horiseaacu2turvnaciftcmi1quide1ucujbiturin30.hom? a
diutlor*
dic.
inucniciq; i J.dftem. N
cedH: cft ergo m
3o.horil impleri aj-ciflcra. vi eodem tempore cuacuati i}.ciftcni^
linquitur r.ciftema ^leni-Dic ergo. Si in ii.horis impletur in I .ctftemi,qiiid implebitu r in 3o.hori, ? Inucnief.
queai.ciftcm. Nos autem volumus ij.ciftcm lterumagoiverititedcfi.-cimnshocnumeroi. Opcrireper
îlam,inaenieftjiin3<Jtoruciftemim impleri. Namin3d.horisrifcriorliftuiaimplcbic3.cifteniat;infcd.
oriutcm exhauriet
aa Artifex quidam abfoluit opus quoddam In 3o.dicbut ; at Ii accedat alius, abfolucnt ambo idem opiu
'iniSulicbus. Quintoergotemporclecundashicfolusidemopusperficl- 40. 60.
et?DicprimorStprimusirtifexin50.dicbuiabfoluitopus,quintumab-
fijIunintS.dicbus? inucniefqtjujpcris. Eodem ergotcmporcfccundus .xv
«blbluctp.vtambototumopuspcrficiant. Poncctgoprimofccundum J, x I*
,bfolttcretotnmopusin40.dicbuSi&dic. Sirccundusini8.diebusabfol- }. ^
uitl.opcris,qtiantumiblobictin40.dicbui?inaeniefqiJ.operii.Nosau. Diuifor.
tcmpofuimuscumabfoluetc totum opus. Deteimus ergo i veritate hoc numero -J. PonedeindefecuDdum
•blbtiierc opus in dadiebusA dic. Si fecundus in 18. diebus
abfoluit ^.operis, quantum abfoluetin do.diebus ?
inueniefq; il.Nosiutcmpofiiimaseumabfolueroiopui. Excellimus ergo veritatem boc numero ^.Operare

•per regulam , inuenidq; fecundum abfoluerc
opustocum in 45ulicbus. Nam Ii in iS diebusablblnit ;U>peris<
abfoluetin4a.diebu«i.opai.
in ' 8 uIk- "V
Eicilms tamen fmc regula lalli h*cqu*ftiolbluetutJiocmodaiPoftquiminuenifti,rccundum jJT
Dic. Si frequimnt iSuUcs.f quot dies requirent ?inueniefq;i7.diefc
bos iblbluere «mpcrifuli vt fupcrfint f.
prius. Vel certedicAifrcquirunti8.dic^qaot^^^^
qui additi ad 18. &ciunt45.dies,quibu« totum opufperi««,yt
dietrequireir,opasintegium?lnueniesnaraq;rarlum 45 .di<SiVtpriut
II. Trcsintcrfeiululenint,vtftatimprimualacritusfit{.pecuniaelecundi:pofteaverofeeunduiJ-.pe-
cani*tertii!tertiusdcniq;J.j>ecunutcius,quamprinuijinludumattuliL loo. 200*
habuit :quantumeri>o pecu- 1x50. IlOO.
Finito autem ludo, qnifq: iplorum 70O. lur.
nihil qu*ritur,quim vt datus nu- 450*
nix quifquein ludum attulit ? Hic ibud 12J
meras 1100. (Si enim linguU habent 70o.babebunt 'omnes
uxs
trea 1100. ) in
partes (^buatur,iti vt,fi prima det J.tcttia:,accipiit vero i-fecund*:

mXm
fecundaautemitcjpiitf.ferti*, fiinttrcsnumerinquales , nempe 700- 5 »J JJo-
700.700 Velcettc qusnimor tres numeri,qUOnim primiK

depofita J.li «
75 *
diuilor.
iccipiatt.^*'**”^’
o. Rnwprimumlaforcmimlifle loojur.
fcBt 70 «odemq;modotcrtius,depofitif.cum{primifjciat 70
fecundi dnset ftcere 7oo«it fecundi 61^
deponta «uiempcajitipeiluntei 7 J-tt quia hoc rcuduum cum
* quoa Ex
<?4 ^ E R G y L A
(juod hicnumerusaimrelt(!iioprifni.ncmpccum75.faci2t70o.AttuIiccrgo&cundusu50. Poflquamatt^
tcm perdiderit f^.rcmancbum ei 615. Qiioniam vero rcTtduum hoc cum ^ tertii debet facere 700. ent 4. tertU
75.qirod hic numerus cum 7DO.QiMrc tertius fecum attulit in ludum iie.Pdilquam au-
rciiduo fecundi faciat
tem perdiderit |.fttpcrcnintcii50.£tc}uuhocrdtduum cu/n^pnroi,h.€^m a5>£actti75 Debebat autfBue-
re 7oo>dcfecimuSjpptcrca i ventate numero 5Z5.QuidcfeSusninc eoa cognolacuc«m tres numeri politi loo^
ii50.ta5faciuoti575. qui numcius a xioo.<)ue numerum oes tres conticere debent, dchcic hoc numero 5S5.
Pone deinde, primumatmUirc in ludum loo aur.Dcpoliu^mcmpcôdupcrfuntci sôaurûicurorde-
Cundtficciedebentôo.Ericergo |.fccundi550.aur. Attulit ergo fecum tioo.I^dita^tcm 4<lupmunt ei 5^«
a«>rûi cum ^.tertii tacere de bcot 70o.£rit ciô 4 tenii i50.ac proinde io inino ludi habuk 450.A mi 0a autem
^.rctiiancnrci jooûr.quicum j.primi,hocdl»cum 5odaciuitt j5o.Dcbcbanta:facere700. Defccimuscrgo
etiam nunc a veritate numero 350 Qui def^dus hinc quoq;dici poc<diiquod tres numeri politi ioo.iioow|50*
faciunt z 75o.qui numerusa a 1 oo,dcficic hoc numero 35o.Opcrarc bcr reguUm>ioucnklqi primum lulbreat-
IttlilTc 4oo.aur fecundum 800.& tertium 5>oo Numeros porro hos fecundi & tertii iournies vel ex rrenk£dli»
multipluandoerruresper Iccundi ac tertii politiones, &c. vel ex primo inucnto,quemadmodumpauloajiteex

Joo^zoo.quosnuincrospofuimus pnmiun haberemumeros Iccundi, ac tertii muclhgauirous.Nam li primus
habct4co.hjbcbir(dcpolita4 nimirum loo.quam pcrdidic)300.& qutacumf.fccundi debet habcrc700.eris
^.fecundi 400.3Cproindc fecundus attulit Soo.Amilfaautcm f.fitpcrcnint.ei 400. Quoniam vero hax fxum
^.tertii tacere debet ôoxrit f.tcrtii 50o.proptcrMq; tertius attubt 5h>o. Anulla cmm f^cmanebuot ei tfoo»
quibus li addatur ^.pnmi,hoc cA, 1 00 aurJubebit 700.vt qu^lbo vult.
21. l'rcf mercatores lucrati funt 40o.aur.quos»habiu ratione pecuniae, quam quifq; poluic>itadi/lribll^
runt,vt fecundi portio fuperaret portionem primtnumcroii. tertii vero pomo exee- 1. 1.
deret pqruoncm fecundi numero 1 6. Qi^tacf^ fiiit portio cuiufq; ? Finge, primu >
4-
acccpilfc i.aur. ( volo enim qualliommnanc foiucre per minimos numeros , nempe iS>. M }o.
per politionem i.flt i.vt danus appareat gencralitas huius regular lalli.) ac proinde fe-
45 - 4 <-
cundum f tertium ip.qui omnes numeri conHciunt43, Debebam autem ronhe^
5 54
-
557
re 400. Dclccimus ergod ventate ouincro 557. IHnge rurfuStprimumaeccpilTc z.aur. J
atq,adco tccundum 1 ccmumjo.qui oninw-t numoi conliciunt 46. Debebant DiOiibr.
conticere 400 D^ccinuis crgoctia nunc a veritate nun>cro 554.0pcrare per regula. inucnic Iq; primi portiood
C 0 C iio.aur. fccunUi 151.de tertu 148. qui tres numcTi conliciunt lumma 400. aur. vt in quarlbonc proponitur.
i^Mjr I/.
15. Itnpcratunscxcrvituscontra rurcascominet 4000o»Gcrmanorum:pcdiium, tot vero ltalos,&Huo-
garos,vt numerus ltai*inim Iit x.GcTmanorum,aiq; Huiigaroruininumcrus veroHunga* 30000. 14000*
roiumlitf.Germanorumatq;lulorum. QuanitiscrgocllItalorum,dequantusHunga- 20000*
^ 8000.
rorum numerusatq, adeo quantus toiu$excrcicus?Fu)ge,ltaiosdfc 36000. Etquoniam P P Y
hic numerus dvbacircf.Gcrmanorum,atqiHungarorum«cnmt(icrmani,^q;Hungari loooo.'^ ^40000.
doooo. Cum cigo Germani lint 40000. erum Hunganioooo.qui debent conbccref. 30000.
Germanoi uinâtqi Iulorum, nempe numcri7oooo.Conliciuntautcm4.numcri(Soooo. ûil(^.
lUc.lTtmus ergoveritaum numero i Qooo.Fingcfecundo>ltaloseA'ci400o. Etquoniam hic numeruadebcc
clk* f.Germanorumâtq; Hungaroruro,eruiu Germani,acq;HuDgart 48ooo.Cum ergoGcrmani lint40000.
erum Hunga; 1 8ooo.quidcbent coniiccre f. < iermanorum. atq; ItaJonim .nempe numeri 64000* Conhei^
um autem 4«numcn 14000. Excciriniuscigorurlusvematemnumcro400oo.Operare per regulam, inucni-
cfq; Italos illc3iooo.Hungaros vero 14000.20 proinde totum exercituro p6ooo.Nam hac ratione Itab c on ii*
ciuntf.Gcrroanorum. aiqiMungaroruni,Flungari veru 4*Gcrmanonim.arq; Italorum, vt patet.
14. Vifumdt hic apponere ardlicium illud Archimedis, quo tdleVitniuiolib.pxap 3.dcprcbcnditfuc-
tumauiiliciscumidammcoiuna aurca,hoccn,qiumumargcntifucritroromillum,n6dilfoluucorona.Cua
enim Hiero rex IhtuilTctDiufuu vuduam uAcrrccoionatn ex puro auro.aurifcx»fublau auri portione,argcnli
tantundem commifcuit indignatus vero Hiero Ic con temptuin, (vt verbis Vitruuii vtar) neq; inucnieiu,qQS
;
rauouc id furtum deprehenderet, rugauit Arehimcdcm,vu in fc liiraeret libi de eo cogitationem* Tunc is,cuiB
* haberet cius rei c6ram,cafu venit in balneum , ihiq; cum in lolium d<icenderct,aniffiaducrtk,quantu corporii
Eu in eo inlHcrcc, tantum aquar extra lolium cAlucrc.haq; cum ciusrci rationem explica donis oAcodi0et,noa
cA moratus, fcd cxilniit gaudio motus «le fulio,&midus vadens domu verfus fignifkabat clara vocednucfiiire,Qp
quau^ct. Naturrcnsidcnudcmgrececlamabac {cf«x««svfM*.,'ni verocxeomuencioniscogiTiruduasdiciuir
fccilfc malUssquo pondere,quo eu5 fuerat corQnzbnuincxauro,aitcra cxargeDto.Cum ia Tccilhntvasampid
V, adfuinmiUbraimplcuitaqua,inquodcmilit4rgcntcam maA^, cuius quanta magnitudo in vafcdeprellaciE

, . ^muaqu2cAl^xit:â cxcmpfainalUiquatomtuus^kchiM fuerat, Fctudic*fcxarioincnfua,vteod6iiiDdo.qao
prips ^cratad labra xquarctur.Xu ex eo mucmt,quaotu ad certu pondus aiênd ceru aqux menfura rcfpo^
.^cC. Cuidcxpcrtuscflct, cuitiaureamairamlimditcrplaiu vale Jeautiw&cacxemputadcaratzoac,nu,ofuca
'
addiu.inucnitcx aqua no untumdcfluxilfc.fed tantum roiousquantu minus magnocorporecodem pondere
auri malladl.-i,ârgcou.Poilea vero repleto vale iii eadem aqua ipla coroaademina,iimenitplusaquxdcAu-
xilTc in coronam, quam in auream eodem pondere «tallam, & ita ex co.quod plus defluxerat aqux in corona
,^
in malia^^docinatuffdcqy-chcndit az^mi ut auro mixtionem. Hadrnus Vitruuius.Expliccmus a.nps,quo pa-
dtopcrrûianifalfifurtumduûmJqtrehendipolTit, d adhibcaturardiicium illud Archimedis.
Punatp^ exempli cauG, coronam illaiu liiille 1 ooJib.caq; impolitain vadr cflluxiflc 65 lib.aqus,impolia
vero malfu puriauri 1 00. lib. cffluxUlc 6a liUaqua iimpuliu undem malla pura argcitd 100. lib. clTIuxslfe
libuqux.Finge crgo,aunhcem. abltubfic40.Ub.aur.totsdemq; libras argciui lublbnnlfedavt in cozona fucriatN
^
6oJio4Uii,6k404ib.aigcmi.VideiaBi,aiKoruiuiucncf('Ct4eijcuc65.1ib.aqtix,(|ti<Hliuibes« 60. JO*
DicSiiooitb.aur.eije>ut6olib.aq<ia,quartiumaqua;i.4jucm6o.libuiin?ltcii 1 90 liborgcim 40. 50.
cxpcilunt$0.1»b.aqux.quamun)aqu«expcil«m40.1ib.trgenii6ouiniefq;invtraq;opcrationc
30,ltbaqaz,icavccurunacijuat 7 iJd>.«iqux Dcl*d>at autem tijCcreuummd^.lib.Excrfltmua <
^^venutem numero 7.Fingclccundo,aunHcimfujripuilfc:o.Ub.auri,ai: proinde in corona 7* 4*

bb.aun, d(30.1ilvajgcnd.
fuitrc7o. Dieugu. Si 100. lib. auri expellunt 60. bb. aquar, 3.
quannunaquxcxpcUcm 70.bb.auriMtcot1b100.Ub. argcnucqciuatjtoJtbutqux, quantum dumor.
J
? FALSI. <fj
9qu2 ciident ô.Ub.argcnti ? inucn'dquc io priori operatione 4i.lib. aquxtin poflcriori vero 27. quz e/ficiunt
69.lib^quz.D bebant autem efic tantum ^^.Hb. R.ur(us etô excefTimus veritatem numero 4.0pmre per re*
gulam, inucnuiq^âurificem accepi(rctt$^.lib.auri»atq;adeOtCorDnamitlam mixtam fui(Tcex S3^lib.atm»dcex
i 6 ^. 1ib.argenti. (ôdvt probes, dic.Siio9.lib.anricticiunt6o.lib^qux.quantumaquircucient83{.lib.auri?
Item.ft 100 !ib.aiênti eiiciuncpo.Iibâqux, quantum aquxeiicient i6Tdibî^ntiînuenierquein priori ope-

ratione 50.I1b.aqux» in pofteriori vero 15. lib.aqtiar,qux omnes conficiunt t^ûbrasaquxtquas pofuimuscoro-
oam ciicerc.
Eodem mododeprehenrum fiiinctfumim ctiamfimanxaurii &ai^ntinon
» fiiilTcnt ioo.lib. quot li-
bras habebat corona. ^Mquotcunquelibranim» nempe auri lo.lib v.g.&ai^cntizo.* dummodo diligenter
exploretur, quamumaqux fingula: malTx eijciant. Nos ponamus t o.lib auri eiiccrc 6.lib.aqux.at zo.lib.argen-
ticiiCcrei8.1ib4quz» Vndein priori pofitioifediccs. Si io.lib.aurciicmnc<S4ib.aqux»quaaiumaquxciicient
do.iib.auri?&c.
Si ponatur corona 3 o o lib. &
ma(Tx auri . argencique totidem lib. hac 100. tot*
condidonc.vt corona ciiciat a 1 8. iib.aqux.' 3 urum vero io 6 ib.aqux,&ar- 200.
gentum 230.ltb.aqux; inueniemusin corona fiiifle 1 50.1ib.auri.totidcmq;
argcnti.Vtpatetin hilceduabus poficionibu$»inquorum priore fiatuuntur
.1
_P
X P-
199.
20o.lib4Uri,&aoo.Iibai^cnti:inpollerioreauccm ioi.ub.aur.& ippor- 4 - 3 *tf

gciitt,&e.
Hocergoirtificiodeprehcndeturinquacunqucmaffa cx auro, ar- DiuiTor.
gentoque commixta. quantum auri, quaritumqueargenti permixtum fit.
PROGRESSIONES ARITHMETICAE.
C A P V T XXIV.
P R.ocRt ssio Arithmetica ciUmes plurium numerorum lcxqualtterruperamium,vthic« Amlm»»
Progrep$ tutMrdUs numeroritm tHetpiensMb /.
1.2.3.4.5.<^.7.8.9.I0. 1 1. 1 2. 23.
1
4.&C.
Prfigrtffit Humerorum tmpartumtfteipieHsab /.
t. . . .9 .iM .i .i .i .ii.i;. 25 .iÂc'
3 5 7 3 5 7 9
Pregrefio numerorumpdhumtncipieHSM 3.
'
I.4.5.8. 1 a 1 2.
1 ^ 1 6. 1 8.20. 12. 24.2<S.l8. &C.
Primaenimharum trium pro^clllonumdiciturprocrc/fionaturalis numerorum, inctpitqueab tanqiia
omnes numeri (e ordine fiipcrant vnitate. Secunda vero dicitur progreHlo numerorum imparium, incipitque ^5,
ab i.inqua omnes numeri Icordincfiipcrant binario. Tenta dcniqucappcllaturprogrcHIo numerorum pari« r»nmim*
um,inapitqucd2.qaiefiprimusnumcruspar,ducmadmodum& i.cflpnmusnumerusimpar,atqueadeopri-
musomnium numerorum, licet improprie. In hac autem progrclTioncnumeronim parium omnes numeri fe 5 **^
ordineiuperant etiam binario, quemadmodum & in progre/Hone numerorum imparium. Eodem modo hic.
MU progrefioHts*
a.5.8.1 1.t4.i7.i9.a3.2d.29.&c«
4.8.1 2. zd.20.1.^.28.3 2.36.40. &c.
Prior namque harum progrenionum incipit a i.progredtturque per 3.cum omnes num^ in ea fe ordine
ruperentternano:poflcriorveroindpica4.progrediturqucpcrcundcmnumerum4.cum incaomnesnumeri
le ordine fuperent quat#nario.
ContinuaturquxIibctprogfcflioArfthmctica, fi differentia, exccflufiie nuftieroiHi addatur, poft quem
progrc/Tiocxtendendacfl Vtfiprogreniohxc,49.i4 19.24. continuanda fit, addemus differentiam, ftue utmjt0-
cxccfrumprogrcffionU,ncmpc5 (quam quidem diffcrcnmm.cxceflumucinueniemiKi fi primum pnê/Tto
nisnumerumafecundo, vcl quemuis aiiumaproximemaiorcin eadem progrcffioncflibtrahamus.) vltimo P*^**»»*
numero 24.effidcmurque 29. Huic iterum numero adiiciemus 5.componemurûr54.&itaddncep$tninfini-
tum. Sic etiam , fi quis progrcfltoniem indpere velit a 7.8C progredi per differentiam, cxcefiumue O.addcndae-
ruac6ad7.vcfiant i3.pro(ccuado numero progrdIionis:ltcm6.ad l3.vtfiantr9.preKrtionumero,&c. DifnitU
Pariracioncprogreifio Arithmcticacontinuaturretroccdcndo,rt differenriaprogttfnonisaminoriex.
""
tremo fiibducatur. Vtfiprogreffiohxc3o.37.44.5i.58.eontinuand.ififvcrrusminorcsnumcros,aufercmus
differentiam 7.CX minori excremo 30.VI relinquamur 23. Exhisnjrfusfubduccmus7.vtrcmaneani 16. Ex
hisrurfus fubducemus 7. vcfiipcrfint 9. a quibus rurfusauferemus 7.vt fiiperfinc z a quibus amplius auferri ne-
queunt 7.ac proptercadiiSa progrcfTto amplius non potefi decrefcwe. Sicctiam,fi quis progreffionem inchoa* PrtgnjfU
re velit i 40.& progredi per 4-vcrfus vnitatcm,aiifercnda erunt 4 -W 40 vf relinquantur 36. Item 4.cx36.vt re- ^/**Û*
nuncanc32. IUtrlm4cx3i.ftfupcrfint28Jtcm4cxi8.vtrcIinqu.intur24&c.
Proprium eflprt^rcfnonisArithmcticx trium numerorum ,vt aggrcgatumextrcmommxqualefitdu-^^,^^
plomediinumcri,vthicapparct,7.i8.29.dcmonfirarurqucalordanolib.t.propor2.
Pr^rcfllonis vero Arithmetiexquatuornumerorum proprium cft, vt aggregatum extremorum xquale Prtfrittm
fic aggregato mediorum ;vdutihicapparct, 4 1 i.so.aS.dcmonlirauirquc a lordano lib. I .propof 3. Atque hoc
non folum vemm cflin quatuor numeris fefecootinue eodem numero fupcranubus#qual« funt numeri in da-
to exemplo ; fcd etiam in quatuor , qux non continue Te fiiperaot eodem numero , dummodo cadem fit diff>
rcncia inter primnm ac fecundum, qux inter tertium, ac quartum;vt hic vides 4. 1 2.30.38. Profrittst
Ex hit proprictatibusctdiigitqr in omni pr<^rc/fionc Arithmetica , cuius numerus terminorum

, im- f**tr*f«*
Âr$tU.
^
par, aggregatum extremorum xquale cflccuUibctaCgregatoduorumnumeronifn quorumlibet abextremb
xqualiccrdi)lincium,nccnondup1 omcdunumcri. Vthicapparct.
Pf*frutMtfrt^p«»itjLiikmtk 4 ttrmiumm, fiummtrm t ermin tm mfmuiuûr.

€6 PROGRESSIONES
• 37.n.i5.i9.i}.x7.ji.355V4$*
Cum enim quatuor hi numeri 3.7.39. 4).habeam eandem ditfcreqpamilicet non continuatam ;Nam csh
dem cfl differentia inter 3.&7.quz inter 39.9c43.)erit,cx Us.quz proxime diximus, aggrnatum excremonm 3«
&43.xqualcaêgaiomediorum7.&39. £admratioaeaKregaiumcx7.&59. zqu^ccritaggr^toexiz.
&3^quod hi quatuornumeri 7.1143.39. habeant eandem dinerentiam, licet hon continuatam dciu de rcfi«
quis .donec ad tres medios numeros 1 9.13*2 7 pcrucniamus qui cum habeant eandem difFerentbm.ent.per ea,
;
quzpauloantedocuimu$.aggrcgattimcxcremonim I9.flc27.xqualc duplo medii oumcii23.Eadcmeflradode
Fr0prietM uinnibusaliKhuiusgeDcrisprogrtfnonibus Arithmeticis.
Expofleriorequoqucproprictatccfficitur ,tnomoi progrc/Hone Arithmctica,cuius numcnistermino>
mii Anti»
rum eff par,aegreeatttm extremorum cquale clTc cuilibctaggrcâto duorum numerorum quocumlibct ab cx>
trcmi5acqualucrdifUntium.Vthicmanifcftumcft.
3.7. 1 1.13.19.15.27.31.33 5 9*
itrmtmtri Quodprobabimus , vc prius , hoc dempto.quod poflrcmo lo^ lumendi fimtquaraor numeri medii 13 .
fum$ f0T. autem tres tantum.vt pri us ; quia hknon cfl vnicus numerus medius,fraduo. Nancfcquuncur
19. 23.27. non
.rcûlxad Arithmeticas progrc/Iioncs Ipcfmtcs.
R E C V L A /.
mfeuM^
Q mo,perucnicmus
^
^ quauUprogrclTjonc Arithmcticanotusfucritnumerustenninorum vnacum mrnorc,&maiorcmr»-
in cognitionem fummômntum tetminoruni »hac ratione. Addaturpnmus terminus
vitimo, de aggregatum per numerum terminorum multiplicetur. Dimidium enim numeri produdierulum-
•M Antk- maomQiumtcrminorum.VcmhacproGTtntone.
meiie€fm» , o
4.7.iaij.i«.iJ.isJ5.»8
54 J7. M
•**'*'•
Ex 4 dc37.fiunt41.qu* multiplicata per numerum tcrminonim,hoc cfi,pcri2.^$uBtcairai2.numaiiB
ca progr(‘(Tionc) faciunt 492. Huius numeri dimidium i46.cArumma omnium numerorum dat* progre/Ho*
uis. Eadcmq; ratio cfidccztcris.
H*c rcgulaa nonnullis diuiditur in duo membra * hoc modo Qi^do numerus terminorum eft par.
.
Sutum» myldpltcaniaegrcgatumcxprimo.&vlrimutcrminopcrdimidiumnumcritcrminorum. Si roro numerus

terminorum cu impar.inultiplicani dimidium aggregati cx primo ,& vitimo terminoCquandorntm numerus
ÂuX. terminorum cfiimpar,fcmpcrilludaggrcgatum^par)pcr numerum terminorum. Hacenimrationcremper
miOcAifHc produciturrummaomniumnumcroruprogrcfnonis.Vcl hoc modo.Quando aggregatum ex primo, &vltimo
f»a»»itnt termino cfipar.muiiiplicant cius dimidium per numerum terminorum, fiuc is par fit.fiuc impar. St veroag-
**““'^*^* gregatum illud cflimpar,multipUcant illud perdimidium numeri terminorum, qui numerus tuncl^perpar
(il, Vt in fuperiori cxcmplo,quianumcrus terminorum efi par.nrmpc I2.vcl quia aggregatum ex primo termi»
mo.& vitimo efiimpar.vidcliccc4i- multiplicant illud per (^.dimidium numen ccrminorum,cfiicTuntque fiim*
* mamomniumnumcroniro 246.vcprius. Inhisautcmduabusprogre/Honibus, tn quarum priore numeros
terminorum cll par,nempc 10. & in po/lcriori impar, nempe it.quoniam aggrâtum ex primotermino,& vl-
5.7.11.15.19.23.2731.33 59.
4.7.10.12.15.1^^2231831.34.
cimo cA par, nimirum 41. tn priore, dc 380» poucriorc.miiliipiicanttam dimidium illius, nimirum irperro.
'
numerum terminorum quam dimidium huius , quod cA 1 9.perii.numerum terminorum, vttn prioneAici-
,
antfiimmam 2io.dcin poAeriorii09.

Ratio harum rûUrum h*c cA. Côniam fupra diximus, quando numerus telinorum eA par.aggre-
Bitum extremorum *qualc cAe cuiliba aggregatoduorum quorumlibet numerorum ab extremis *qu^tcr
diAancium,fit,vt omniaa^râtafimui linttoc, duot vnicates funt in dimidio numeri terminorum. Quare
fivnumaggrâtum,nempcextremorum multiplicetur perdimidium numeri terminorum, producetur^m..
ma omnium aggregatorum. Rurfus quiadocuimu$,quandu numerus terminorum cAimpar,aggrrganim cx*
cremorum cAcxquuecuilibctaggrâto duorum quorumlibet numerorum abcxtremis*qualiccrdiAantium,
nccnonduplo medii numcri,fit,vc medius numcrusfitdimidiumcuiuslibccageregaCL Eigoomniaaggregat*
/imul,vnacum medio numcro,contincbtfnt tot dimidia vntus aggregati, quonunt terminLSi igitur dimidmin
vmus aggregati,nempccxtrcmorum,multipliccturpcr numerum terminorum, producetur lumma omnium
terminorum.
Itaque, vx vides, latis eA,vtcqgnoAatur primus ternimus,& vltimus,vnacum numeroterminonim,ail
eliciendam fiimmam totius progrcAionis ,ctiamfi intermedii termini ignorentur. Quo paô autem ex
mo numero cognito, yna cum numero ter minorum, &diffcrcncia progrcAionis, vicimus terminus inucAigt*
TtrtifuU- tur,rcqucncircguIacxpUcabimus.
rwiMfn»- In progrclfioneautemnacuraiinurocrorumiqu* abi. incipit, inucnictur breuilTimc fiimma omnium
***f">^^ ccrminon]m,hocmodo.Malupliccturvlumusnumcnisfquircmpcrindicatiiumcrum ccnninorum)pcrou-
merum proxime maiorcmJdumsenim oumeri produdi dimidium cA fumma omnium terminorunu Vthia
rsiknmm* 1.1.3.^3.5.7.8.9.10.11.
^ multiplicatione vitimi numeri 1

1
perit, numerum proxime maiorem producitur numerus 3 3 i.ciu
tfrmaur^ iusdLmidiumdtf.cAAtmmatotiusprt^rdTionis. Sic etiam in hac progrdTioiic.
L2.3.4.5.5.7.8.9.10.
Ut Mumt. Ex multiplicatione vitimi numeri 10. per 11. numerum pnoxtmc maiorem fit numerus 1 1 0. cuiosdimidi*
Ttntmtn um35.cAtociusprogrcAionisfumm*.
•ufrtmw
luqucli quis vilit fummam procfcAionb naturalis,qu*termineturin quouis numrrodato. vt in 100. iti
urmtmu.
^y^nuninun luu ioo.ccrmioi,mulupIicaBdus erit vicimus numerus datus,in quoprogrdTio diritur terminari,
vthic
A R I T H M E TM C >E. ^7
nhic numerus loo per numerum proxime rruiorem.vi htc per loi. Nam produnt numeri (qui hiceflioioo.j .
dimidium, nempe 505odn duoexcmplo,crit funuiu di^ progrciTionis. Eademq; rado cfl in aliis.
Alii hanccciamYîam dUlrahum io duo mc^bra.hoc modo. Si vJtimus numerus cH par,multtp(icant
fl,mm
numerum proxiracmaioremindimidtumvidmi numeri Si verocilimpar» muldpUcanc eum in dimidium fr§freffi».
:
ounMfi proxime nuioris.Hac enim radonei^per producitur fiimnu omnium numerprum progrdTlonis. Vt nm BMmrs
in poflaiori progreflionc naturali, muldplicant ii. numerum proxime maiorem vicimo numero per 5,dimidi- "«»»«
um vldmi numeri, fanuntq; 55.rummani totius progrcHionis , vt prius. Io priori autem progreiTione naturali,
moldplicam ti. vldnAim numerum per dimidium numeri proxime maioris vidmo numero, c^ciuntq; tfd..
fummam todus progreinonu »rt prius.
In pro^cinonequo(]; numerorum imparium, quzab i. incipit . inucnlctur facillimo negodo fummao- ftrtitmU»
mnium terminorum, It numerus cerminotum in (ciprum muldpGcctur,vt hic. innui»
fnmm4wu-
1.5.5.7.5.11.13.15.17.19,
£xmultipIicadoncnumcriterminonjm,quielIio.inlciprumprocreatarnumcrus loa qm cAHimnu

todus progremonis.
Habnurautem numerus terminorum, fi vitimo numero adiiciatue f &eompond numeri dimidium fu-
outur.vtin dacocxcmpio,fi addatur iaidi9.fit numerus 2o.ciiiu«dimidittmK> indicat numerum trrminorum. twrmimtrit
Itaq: n quis velit uimmam progrcHtonis numerorum imparium, qusterminctur in quovis dato numero, m
vtin fi7.addcndaeritvmta$3dvldmum numerum, in quoprogrefTio terminari dicitur, vthicid<57.Namcom. .
politi numcri(qui hic cA d8.)dimidiG,nenme 34.10 datoexemplo,dabit numerum terminorum qui tn fc mul
:
tiplicatus producet fummam illius progêfnonis.Vtinpropofiroexcmplo in qlio ponuntur 34.termini,fi mul*

dplicctur numerus 34.in fc .procreabitur fummailliusprogrc/Tionb 1156. Aiq; ita de exteris.
In progrdhoncdeniqucnumcrorumparium,quxaa.incipit,nulloctiam laborerrperieturfumma.fi di- f*rtuuU-
midium vldmi numeri, quod femper indicat numerum terminorum prc^clTionis, ('femperenim tot funt ter- *’*•**»»
mini progre/nonisciufmodi numerorum parium.quot fum rniutes in dimidio vldmi termini ) muluplicctur^*”^^
per numerum proxime maiorem illodimidio. Vthic.
a.4.6.8.10.12. 4J(?.lS.20.az.I4. Knmerm
1
Exmuldplicauoncxz (qui numerusefidimidium vldmi tcrmim,vclnumenistcrmioorum) per 15 nu- ,,

merum proxime maiorem ilio^midio,fit numerus 156 hoc cll,fumroa omnium illorum numerorum parium. fi$M m».
luq; n quis velit fummam progrefT>onis numerorum parium qux terminetur in quolibet dato numero mnonim
,
vt in loo.muluplicandus erit numerus, qui dimidium conficit numeri vldmi dau, in quo dicitur terminaripro-
grcfno,vtnumcrus5o.indarocxcmplo,(hiccnimdimidiumeflvldminumcridad i 00.) per numerum pro-
xime maiorem ilio dimidio, vthic per 51. Produ&ts enim numerus vt 2 5 5 odn dato exemplo , erit fumma illi-
us progreflionis ; & numerus terminorum erit 5 o. in eodem exemplo, quot nimirum voitatcsfunt in dimidio
vlumi numcri.£t fic de aliis.
R E G y L A I I.
QlinquautsprogrcfrtoneArithmedcanotusfucritnumerustcrminoruprnicumprimotcrmino,&dlfrrretia Vltimtn
ttrminus
progreffioms, mucntcmns vidmum terminum. ctUmii intermedios terminos non habeamus hoc modo. ,
emnfrim^
£x numero terminorum abijciaturi. reliquus vero numerus per differendam muldplicctur, ac tandem huic
jpdudoprimusterminusadijciamr. Numrrusn.copofirusemvltimustcrmmus. Vtfi primus tcrminusaiicu- nk jtmk-
iusprogrcfnonisfjt3.numem$autemterminorufino.&ditferenda8.cognorccmusdecimum tcrminum,hoc "•*•*<*
cfhvitimum huius progreffionis fineintermcdijs, hac radone. Ex 10. numero terminorum auferemus 1. re- f*^^*^*** &
iiquum numerum p multiplicabimiH per S.dificrendam pregrcfrtonis,prodn&oundcm numero 72. adijeie-
ITIUS3. primum terminum. Compofitus enim numerus 75. dl decimus terminus progreffionis, cuiusprimus m$M9rnm
terminus cfl 5.&dilfercnda 8. Veluti hic apparet, vbi omnes termini ponuntur.
fnm» \
5 «* 9 » 7 35 45 5 '-JP-'?775
- - *
mrnp.f^
Itaquefi quis hancquxflionem proponat. A ugias Herculi de numero boum, quos habcbat,lnteiTOgand kiftrtntU
rcTpondiCtboucsfuosomncsperlocaqo.iucfrcdirpontos, vt quodes in primo loco conuncmurcrcsboucs,^'^^
toties in fecundo conuncantur 5.in tetriotodes 7.in 4.toticsp,&c.Accdfit Hercules ad primum locum, & re- ^
perit boues 30. Qôt igitur boues habuit Aagias,& quot boues in vlumo loco fuerunt } foluenda erit hoc mo- Atn- Mm
(io.Quonuro in primo loco funt decies 3.boucs, erunt in fecundo loco decies 5.nimirum 50. & in tenio decies
74icmpc 70.& fic deinceps, vt fit prt^dfio quxdam Arithmcdca«cuius primus terminus fit 30. differenda ve-
^
ro 20.& numerus terminorum 4o.Eudendus ergo cfl primum vicimus terminus per regulam, hoc modo. Ex
qomuracro terminorum abijctauir i.& reliquus numerus 3p.per aadiffirremiam muldpiiecturs produAoûc
numero78o.primustcnninus30.adijcutur. Fiet enimvldmustcrminus,fiucquadragcfimus, Sio.aiquetot
boues fiieruatinvldreo loco. *
Deinde vero ex hoc vlumo termino inuento^x primodato, vna cum numero terminorfi eruenda per
priRumrcgulamTummatodusprogreffionis, aiamfi non habeamus imcrmediosomncttcrminos,hocmo-
do.Primus terminus 3avldmotcrmmo8io.adijciaturcompontusque numerus 840. per 20. hoccfl,pcrdimi-
dium numcritcrminorumunuIdpIicccur.Produdus namquenumerus i68oo.cftmmmatodusprogrdfioni$,
atque adeo numerus^boum Augix. Vt autem vidcas.quoc toucs tn fingulis locis fuerint, atque adeo in vlumo
loco fuific 810. appofuimus htc totam progreffiouem.
*
30. 50. 70. po. 1 10.1 30.150.170.1p0 210.230.130.270.290.3 10 3 30.350 370.3po.4io.
43a45o^7o.490 5 io.330.550 570.59o.tfio.^3o.tf5o.d7o.tfpo.7io 730 750 770.790 810.
Similiscritqaxf1io,fiquisiudKatImpcrator(lrcnuisducibusnumcro20.diflribuit pecuniam ia dire-
ptionevrbisinueocam,hac lege, vtei.auivlumus murum hofUlcmtranfccderat, daret ioo.aur.pcnuidmo 150.
^
incepcnuldmo i6o.&iudcioccpscodc modopr(^C(Ucdo.Qâ ergo fuit cafiimma pecunix, & quantum,
F 4 qui
.
V
68 PROGRESSIONIS.
qui prirmit munim tnnrcen<]it.acccpU ? Si namque cx lo. numero terminornm(cct enim funt termini in illa
progre/Tione quot Cum duce$.^ auferas i .& reliquum numerum i ^.muitipliccs pcr30.drlf.-rcntia prr;grc{(io*
,
nistprodudoque numero 570.adiicias primum numerum^nempe i oo.eflicics 670. pro vlcimo progrdTionis
termino : atque tot aureos habuit primus dux. Inucnto autem vlrimo termino^n ei addatur primus, nimirum
1 oo.vt fiant
7 7o'atquehic numerus per io.dimidium numeri terminorum mulriplicetnr,iict fumma omnium
terminorum 77oa Tantaergofiiitiummapeeuniadiflributz.Totaveroprogrcnioitafchabet
100. 130. 1 60. t90.2z0.a50 280.5 to.540,57a400450.46o.^90.52o.55o.58o 610.640.670.
TROGKESSIONES GEOMETRICA.
,
frtjrtgU
C A P V T XXV.
Getmnn.
emfmU.
^ applTCC.
X
Rocrbssio Gcomctrici eA lericaplurium numerorum fc in eadem proportione luperanaum > n hic
1 2.4.8.1652.64128.256.512.1024 1048.&C.
I 5 9 17.81.245.729 2187.6561. 19685.&C.
5.6.12.24 48.96.1 92.584768. 15 56. &c.
PrimacnimhirumprogrciTiooumpri^rediturpcrproportioncmduptam» ita rt quilibet numerusAc
duplo maiorco numero, qui cum proxime prxccdit;êundav<.roper triplam «itivt quilibet numerus (it tri*
pio maior co, qui proximccum antecedit; atque vtraque harum ptogrcAtonum ab 1. incipit; tertia dcniq;per
duplam etiam proponionem progreditur, non tamen ab t (eda 5 initium fumic.
C*«mftri‘
Continuatur quarlibct progmAlo Geometrica; lipcrdtnominatorcmproporrionisnumcrusUIe, poA
quem prc^reHio extendenda eA, multiplicetur. Vt At piogrcAiohzc proportionis triplar, 4 1 a.56.continuan->
fAB* da At, multiplicabimus vltimum numerum 56.pcr 5. denominatorem proportionis, (quem quidem denomi-
nuMftMT. naiorcm itiucniemus , A fecundum numerum per primum diuidamus, vel quemuU alium per proxime m ino-
T>momt rem in eadem progrc/rionc.)cfricicmu(quc 1 oS.Hunc iterum numerum per 5.mulriplicabtmus,produccimiA>
uMttTfr».
ouc 514.61 iu deinceps in inHnitum. Sic etiam, A quis progrcAioncm incipere veiita 7.& progredi perpropor-
^”**^^^*tionemquincupiam,cuiusdcnommatorcA 5. inuIti^candaerunt7.pcr5.vtAant 5 5. proArcundonumero
ntGttmt- progre/nonis. Item 55.pcr5.vtAant i75.protcrtio numero, &c.
truA tjH*. Pari ritfonc progrcAio Geometrica continuaturr(troccdcndo,A minus extremum perdcnominatorcitl
mtit »»- diuidaftir. Vt A progrcAlo hxc
64 1 a8.a<6.5 1 a. continuanda At vcriiis minores numeros, cum denominator
mmAtta.
proportionis At 1 diuidcmus 64:pcT2. facicmufque5a.quxrurrumparcicmurpcra.mucDiemuA};i6.&Ac
deinceps in inAnitum. Ve in hoc cxcmploapparet.
httfrtff!» 511.256 128.64.51.16842 I
EtnunquamcritAnishuiusdccrcmcntitnprogrr(TioncGroinetrica.^cquoque,nquisprogre(nonem
iAd4ttt-
inchoarcvditaloo. & progredi vcrfusvnitatcm per proportionem (efqutaltcram, cuius denominator eA
<iû*dcmus loo.pcr if vthabcamus665. Item 66^.pcf if.vrhabcamus44^.&c.
FrAfnttAt Proprium cAprogrdlionuGcomctricz trium numeroru, vt numerus qui exprimonumeroin tentum
producitur.xqualis At numero, qui cx medio At in fripfum multiplicato. Vt hic apparet, 5 9. 27.d(.tnonAratitr>
ov«m/rn- queab Euclidclib.7.proporao.
Pfogrcflionis vcroGcomctricar qnatuomumcrorum proprium cA, vt numerus nui cx multiplicatione

trrm/»0^
PrAfrttfM pnmi numeri in quinum At.xqualis Ac numero qui cx fecundo in tertium procreatur. Ve hic vides, a. 6. 1 8.54
demonAncurqucab£uclidclib.7.propori9. Atquchoc nonA)iumcAihquatuornumcriscontinucpropor*
mkiitemt- tionalibus ,qualcs(untquatuor numeri in dato exemplo tfcdctuminquatuortqui non funt continuepropor»
triiA
tionales,dummodocadcm Ac proportio (ccundi ad primum, quxquani ad tertium. Ve hic cernis, 5 6 lo.ao.
**
iwwflfc*
Ex hisproprieutibus colligitur , in omni progrcAiom. Geometrica , cuius numerus terminorum cAim.-
frtfntm par, numerum, quiAtcxmulcipricationccxtrcmorum inter re.xquairmcAc numero, quiex multiplicatione
fr*irrjpA- duorum numcTorum quorumiibctabcxtrcmisxqualitcrdtAandumproducitur, nccnonnumeroi quiex me-
iiir Gttmt
dio in (cipAim At Vcluti hic apparet.
|.S>:U48 9«..91.j847«8.
mZrum quatuorhi numen 5 6. 5 84 768. habeant eandem proponionem , licet non continaanf,cnt»
,
fiatumrrm niis»quaeproximcdiximuSinuincrus,qui At CX 5 io768.xquaIisd,quiAtex 6.in 584 Eadcttiradonenume-

trrmoKra rus,qui6cex 6. in 584.zqualiscritei,qui ex 1 192. producitur, quod hi quatuornumeri 6. 12.192. 584
2. in
fitimfAf. eandem habeam proportionem, Aqctnonco»tinuaum;&itadcteiiquis,ApIures(tnt,donecadtrcsmcdiot
24. 48. 96. perucniamus; qui cum eandem habeant propoitionem, erit, per ea, qtur paulo ante docuimus.nu-
merus produ&us ex primo in tertium xqualis numero quiex medio miripAim gignitur. Eademque ratio cA
,
de omnibus aliis huiulmodi progrc/HoniDus Geometricis,
Ex poAcriorcquoq; proprietate cAicicur,
in omniprogrcAloneGcometrica,cuiusnumcruXteRnmi>-
par»numcrum cx nmlaplicatione extremorum pfodu&m acqi a em dfc numero.qui cx mulripHcado-
Cr^rMif
ititA neduorum quorumlibet numerorum ab extremis xqualiterdiAandum producitur. Ve hic manifcAum eft.
ittmjf ter • 6.12. 24. 48 96 1 92.584.
» Quc)d probabimus, Vt prius hoc dempto quod poAremo loco fumendi funt quatuor numeri medii 1 1
,
,
4® 9^»«on autem tres tantum, vt prius quia hic non cA vnicus numerus mcdins/cd duo. SequunturiaM
;
rî*x<iprogrtAioacsGcometricas(pc&amcs.
,
R E G VL A t.
e^ quauis prognAionc Geometrica notus fiicrit denominator propordonis, vnacum minore.fic tnalore
mtGteme •P^®*'**^“*>n<'ognidoncm fummx omnium terminorum, hacradone. Detrahatur primus

*^™i''i**3bvfrimo,6£ reliquus numcroi pcr
numerum, quivna vnitatcminorAt.quim denominator, diuidi-
fABeuuu tur.SienimQuodenti vltimutterminus,fiucmaius extremum aduciatttr.compoaccurfuinfnaomuiuin ter-
minorum. Vtinliacprc^ciltonc. 5.U,
.
GEOMETRlCi€. 69
5.i£.48.i9z«7tfS.507i. 12x88.49151.
Demptis 5 ex 49i5t- remanent 49 1 49. £t quoniam denominator proportionis qua(iruplx>qiiam habent
numeri ^txprogremonis» e(l4.diuidcmus49i49.pcr5.&Qimticnti 1^385. vidmum terminum» fiue maius
extremum 49i5i.adijckmus»conncicmu(qucrumnum totius progrcHionis 655 35.1tcm hic.
• T»'
Subtradis4*ex45^ relinquuntur4t^ ûziiduiidanturpcrf. (Eilcnim i^denominatorproportionit
fe(quialtcrx»qium habentnumcri huius progrciTionis,abiata autem
T. remanet ^JhetQiwticnsSif cui ii ad>
daturvkimusnumcrus»nue maius cxcrcmu45^. Betfumma totius progrciTionisiiST^. atque eodem modo

rammamcuiuiainqueprogrciftonisGcometricztnucnicmus.
Itaque, vt vides, latis ell,vt c<ôlcatur primus tcrminus»& vicimus, voa cum denominatore proportionis»
ad inucniendam fummam totius progrdTionis. cdamfi intermedij termini ignorentur. pado autem in
cognidonerovltinu termini perucnircpolTimus, Ucet non continuetur tota progrcllio» (A]ucntirûUexpU*
cabtmus.
PsrtieMU^
in progreHione autem Geometrica duplzproportionis,cuius initium dli. facillimo nôriofumma tottus ,
progrdrionisquotcuquetcrminorum rcperictur,rivltimustcrminu$duplicctur,&aduploabi)cuiuri.Vthic.
^
^ 11.4.8.16.31.^4.118256512. gnjfitmk
Si vicimus terminus 5 1 1 duplicetur, & a duplo 10 1 4 rdjciatur.nabcbicur fu trima totius progrclTionis 101 3
i
E* quo fit.qucmlibct numerum, in huturmodi progrcflionc, abic^ prtusf Viritate, efle fummam omnium
*"*"* *"*'
numerorum ancccedcncium.cum quilibet numerus fit proxime przecdcntis humeri duplus.
R E G y L A II.
K
omni progrentoncGeomctrica,quzabiJneipic.quiuisnumerusrciprummultfplicansgignit numerum,
I qui abcoabcfl canto inccruallo, quamo tple ab vnicate diflati quiuisautcre numerus alinin maiorem mulH-
licaru producit numerum, qui a maiore tanto inccruallo difUc, quanto Ipfc minor ab vniucc abeft Hxc rtgu- ^"f^*^**
Eiclariiumc ex propof. 1 idib.d.Huclidis colligitur, vt in fcholiociufdcm propofdecllrauimus. Exempli gratia
1.2.4 8, 16.3i.64.i28.i56 512.1024.
qumtQ loeu ab vnitate occupat, in fc*-
In hac progreflioncduplc proportionis. quz fcquitur,fi ntirocnis 16 qui pnm
ipfum multipiicctur,producetur numerus 256. qui quintum etiam locum a numero i6.occupatt nempe nonu.
••
Sic quoque li numerus 3i.fcxtum locum ab vnitate occupans feiprum multiplicet, procreabitur numcrusio24.
qui ^cxtumctiamlocnmanumcro3i.occupat, nimirum vndccimum. Iu etiam numerus 8. quatd loci muiti- rntnJiMm
picans numerum 64. producit aumerum 5il.quarco loco aoumero 64.reponcndum. nmmtnriL
Itaqi hancliccbtt regulam colIigere.St in progrcflione Geometrica cuius initium cfl i.numerus tHquis que
cunque locum occupans fciplum multiplicet, procreabitur numerus in duplo maiore loco minus Ynavuiu--^**
xe.quamfitlocuanumcrimuJtipIicantis, ponendus. Vtfinumcrusfcipfum multiplicans occupet tertium Io-
mttnem m
cum, gtgnotiirnuments in quinto loco reponendus: Ci occupet repeimum locum , producetur numerus in ter- ,
tiodeô loco pondus &c.ld quod aperte of Icnfum cfUn progrdTioncfupcrioriproportiomsdupIzddemq; >-
rlariffimein hac altera progreffione proportionisquadruplzapparct. *pfimt,vA
i.
4.i«.< 4.15 «.ioi 4.40 s>(S.i 6 j 8+.«555<.
Nam fi numccQs64in quarto locopolitusticipfum multiplicet, gignetur numerus 409^ m fcpdmo loco
poncndits.Ita quoque numerus i56.quintum occupans Itxmm fciplum muldplicas producit numerum 65536. Ut/t
in nono loco reponendum. mum«rm
^
Vt autem facilius (ciatur, quo in loco quilibet numerus produffus fit collocsndusifubfcribenda cll progref-
fioni Geometrie* prt^dTio naturalis numerorum hoc oidinc. Sub 1. hoc cft. fub primo numero, fcnbatur o
fubfecundo numero ponaturLfub cerdo i.fubquaitoj. & iudcinccps, vtinhacprogrc/Tionc proportionis
dupIzfa&umefL ^ rv.fi-
1. 2. 4. 8 i6.3i.64.i28.256.5i2.t024.2O48< C«»«
ai.i.'3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. IO. 11.
mtmtmm
NamqwlibetnumerusgrogrcibonisGcomctricx fctpfum multiplicans producit numerum fupraUlum
numerum progrcf&onisoaturaf» numerorum a>Uocandum,qutdupius cflillius, qui Tubreribitur numero fe- rnuhifb
iprummuldplicand.-quilibctvcronumcrusaUummuldpltcamprocrcatnumcrum fupratllamnumcru pfo emuprtJm
titmmmt.
grcflionis naturalis numerorumreponcodum.qui componitur czducdausnumeris.qui numeris muldpHcan-
cibus rubfcribDncur. Velinumerus 32.tnfcmuluplKaur, procrcabiturnumcrusioi4.fupra la collocandus.
qii6dnumcrusio.dupIusrnnumcri 5.401 numcr051.fubfcribitur.Iccm ex mufdpiicarionc 8.in 156. produce-
cur numerus i048.ftipra lureponcndusiq» numerus iLcoponatur CX3A 8. qui numeri fub 8.&i56.fcripd fune,
£t quoniam, quot vniutcsfunt in quuibet numero pro^lTionisnaturidu numerorum, talem locum vno mmrrm
amplius occupat in progrciliooc Geometrica numerus uli fuprapofmis, v t in fuperiore exemplo pcrfpicue ap-
parct;£icilc inucniemus numeru cuiufq; loci in progrcfTtonc Geomctrica,ctiamfi non feribamusoes numeros
meermcdios.Sit enim inucniûs, verbi gratia,numcnu in vigclimo loco fupradid^progrcflionis collocadus.
Prim& feribo qaacuor,auc quinq;, vd piures numeros progrîonis.vaa eu progrclTionc naturali, vt hic vidn.
1.2.4.8.16.52.64. itmmtrtra
0.1.1 2. 4. 5. 6.
Deinde moldpUco.v.g.8.in fe,&cio4 64.numcr^ fepsimi loci,fub quo nimirum pofirm cA numerus 6. v-
fU vniutc minor numero loconim;q«od numerus t.fub S.duplicatus faciat 6.Qubd li multiplicemus 8.in 64.
517
num rmm dprtmi lact.f^ quo Dimiru fcribcrctur numerus 9. viu vnitate minornumcrofocoru,
qubd numeri 3. &6.fubquarto6c fcpdmo loco ficiant9 R.urlusfi5i2.nunKTumdccimi loci» fubquo panitlir m/.
numerus 9 muIdpUcemusin fc.produccmus namau 262 144.ii! locodccinxHiono fcrihrfdum, fub quo niroi-
rum poneretur numerus i8.vna vnitate minor numero locorum, propeerraqui^ numerus 9.iiibdt.'cimoJoco
dupUcatus&cui8Javcroquiacxi8.quinumcrusfubd«cimoiionoUxolcnbitur,&exi.fubfecuDdolucop<t-
«rrir. .
fiuMiMpe»
70 PROGRESSIONES
fitafiuntij».6i0iiItipUccmusnumcnim i/upiai-pofitompernumcnim 161144^^18. poGnim, confide-
mui numerum 51418840 viccfimolocotfub quo ridciicct numeru* ij-ponitur Icribcndum.
Rur{us,fiaaisTelitincademprogrcflioncnumerumdccinioocbuo loco reponendum» multiplicabimus
numenimîJub quo ponuntur5.inf«pfum,produccmufqucnumcmm 101440 vndcdmolocoC;nbcndum,
fub quo numero ponitur numerus lo.qui duplus cft numeri 5. Et quoniam cx%o. qui numerus fub
vndecimo
beo ponitur» &CX 6. qui numerus poniturfubfcptimo loco, fiunt 16. ûinumcnis fub loco decimo fepamo
lcribitur»ri mimeruro 64.feptimi lod per numerum 1014. vndccimi loci multiplicemus,
procrûnus nume-
rum 6555 6 bri dcdmifeptimi. Tandem quia ex 16. qui numerus fub dcdmofc^mo loco poninir, & ex i. qux
fiibi^ndo loco ponitur, fit numerus i7.qui liib dccimooûo loco feribitu^ multipliccmusoumcrumm-
ucncum 655 jduledmifcpdmi bd, per numerum i.fecundi loci , gignemus numerum I5i07a. in loco odbuo
•
^^^dccimo(cribcDdum,fubquovidelicctponiturnumcrusi7.
O
jiStm Juf H*c omnia quadrant etiam in orogreffionem quamcunque Geometricam no ab 1. fed a quouis dio nume-
rtpdt it roindpientem.dummodo quemlibet numerum ex muldphcatione produftura diuidaram per primum nu-
[jjfrij progreflionii.Quptf^scnimeritnumcnisqu»fitus.Vtin hac progrciTioncpropordoaiidupl^- apparet.
5. 10. 10.40. 80. 160.510.640. ti8o. 1560. 5iia
1. 5. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
^ numerus 8o4juintu bcurn a primo numero occupans in feipfum muldpiicctur, procreabitur numerus
*tii
5ôo.quo diuifo per primum numeru, vtpoteper j.fictQupdcns iiSoun quinto locoi numero 80 tollocan-
Gralr/W- dus,nempc in nono locotGibquo ponitur numerus 8.qui duplus cA numeri 4.(ubnumero 80. multiplicante
tm imifit- pofid.Vbividcs,numcrum8o. quinubd*cumfdpfiimmuldplical,produccrcnumcnim, quodniilopcrprt-
c#jM« sk nmmnumerumprogrcnlonU,fitQôticnsiz8o.indupbmaiore]oco.minusvnitatc, quarafulovusnumcri
fDuldplicands,rcponendus.^c edam,fi numcruS40. quard loci muldpiicct numerum 640. produil usi' & -
incrusi56oo.perprimum numerum 5. diuidatur, fiet Quodtns 5tio.quarto!ocoaniimero6qo.(cril>cndu:..

nempclocovndcdmo, fub quo ponitur numerus 10* conHatuscx5.fub40.&ex7 fub640. Qj2,odftnn
merum ii8o.multtpUccmus per 5110. proaeabimus numerum 6555600 quodiuiroperprtmum numerum 5.
reperiemus Quodentem I5i7io.reponcndum in locodecimonono.qutnimirum rnirate fuperacnunuruin
18. conflatum ex numeris 8. & lojiofids fub numeris muldpiicandbus.
Itaquoque ( vtinaliaprogrcmoncexcmplum edam ponamus.)in hac progrcflionepropordonisflptuplc
1. 14. p8. 686. 4801. 35614. 135198. 1647086. 11519601. 80707144.
o. 1. 1. 3. 4. 5. 6. 7* 8 9*
SutfMift
nmnerus 480 1. Quintum locum a primo numero occupans feiprum multiplicet, procrcabirar numeruf
15059104. quo diuifo per,primum numerum , nempe per 1. fiet Quodcnsn5lSMSol4jiquinto Joco a num' ro
hfi 48ozJocandus,in nono ridcUcet loco fub quo numerus 8.ponitur. Sic etiam, fi numerus pK.tcroi loci multi-
pHcct numcrumi647o86.&{ôdudu$numerus 161414418. perprimum numcnuni. diuidamr.fiaQuocu
^'***'”' cos 8o707ii4.terdo beo a numero 1647086. fcribcndaîmtnim loco decimo,fubquo ponitur oumentsp.
conflatusex i.fub98.&cx 7-fub 1647086AC.

MMMM* f V hitfjfilcinucmcmus numcruiqcuiufqtlod. Si nafflq;in pnoriprogreflioncinucnieadusfitoome^
r« iMwyft- rus tricefimo loco pooeodus,muidplicabhnua numcrumnio.m fciprqduccmuTqi nomcnim i6ii4400.qao
gtrfimim- diuifo pcr 5. fiet Qtmctens 5141880. ponendus loco vicefimo primo qui videlicet vniutcfiipcnit numerum
,
ttrmtift Qui(5up|uscflnumeriio.fub5iiopqfiu,ponicurq;fiibviccfimoprimoloco. £t quoniam zo ^rpL&dunt
i9.linumcrum5i4i88o4UccfimiprimiIocMubquooumcniSio.ponitur» muldpliccmus per 1560. fubquo
muttaiM* ouracnis 9.rcribicur,eifidemus
numenun,quo diuifo per 5.fict Quodens i68455456oJocandusin loco tneo-
ttrmintri fiTOO.qui nimirum vnitateruperatconflacumiUunyiumcrumi9.
jfrtffitmH Vides igitur, nos reperire pofTcexcrcmum numerum cuiuslibet progreffionis Geometricar» edam fi no frti-
i^curQinncsnumenincAmcdijiUiuiprogrcffioniszpluribusumendperadoaibus» quam fitpra in fecunda
nrnoTcfliQmim Arithmeticarum adhibuimus.
jUthi.m’ Quoniam vero in pnma regula duimus , numerum qucmcunqim progreubaeGeocnetnea proponi»*
tifumm, nis dupix incipiente ab i. abiedaprius vnitate , fummam cfic omnium antece^thim numerorum ; in nacau-
miin» tcmfecundareguladocuimu$.qucmIibe(numeromprogrefnonisGeomctriczabi4ncipKnds,firripfiinmul-
frmt vM gigitcrc numerum in duplo maiore loco , minus vnhaic quam fit locus numeri fcmuldplicantis. pc^
^
,
nendum: m,vtfifummxquotcunq;numcronimpn^cirionisGeomctricarproporaooudDpbBabi4napi-
tstfni» entis addatur l.&a^gr^tummrcipfummuldpficctur,producaturfiimnia,aoic^priu$vnstiK,dupbpl«-
at imm*~ rium numcrornm eiufilcm progreffionis : quiaprbr(Umma»addira vmcatc,confbtuicpro]umeicquentciB na •
fnerum in eadem progreffione» qui numerus topfiimmuldplicansprodudtfutincnim in dupbmabrebco»

minus vnitate, quam lit locus numeri muidplicands,reponendam ; ac proinde, abie<^ vnitate^ idem numeras
Ijl fumma erit omnium antecedendum numerorum , qui quidem dupb plurcsfimCfqtiam priorcs,quorum fiim-
ftm- maacceptafiuL£xempli^da,furamafcpccmtcrmmorum,additavmcstc.conflRuicoaauumteunmam,qux
rtmmnr^ muldplicatusin(eproducittenninumdccimumqiimtum,ncmpenumcrumia dupb mabn: loco, quam fit o-
******^ dtauusg minus vnitate »• ponendum^qut quidem, abiei^vmtate afummaeric quatuordecim anccccden-
rium tciminonim $ nimirum dupb plurium, quamfcpCcra» quoni nifii aacccpu fiat. Eademqjcatb^ mm
.a. de exteris.
4. i*. Itaq; fi quis breuiter cupiat inaent re fu nimam64.tenninorunipr(y»flie»m eometricae proportionis G
” duplxab i4nc3picnds,quoc nimirum Joca fimt in ludolatrunculorum.qtiem fcaohbrum ludum vocat.sccipi'’
entteritprtmumfinnmahonimquaniortcrmtnonimi.i.4.8.ncmpc 15. Detnde,addica vnitate, muJdpbcan-
damaggrcmcumi64nfc. S»enimcxnumcroprodudoi56.abijciatur r.critfummaodotcrminorurai55.
Rurfus , adû x. muldpitcandam aggregatum 1 5 d. in fe, vt fiant 65,5 5 & ac proinde fu mnu 1 6. terminorum
fc muldpiicctur, procreabitur numerus 4i94967Z5>6.qQi,
65555. QuiMlfinirfiuâdditaiu^grcgatum 65556.10
• '
abicâ
I ^
• GEOMETRICvB. T
Tn!tatc,aabitruiT.inani,i.tcnninorii.
Pollrcmofi4a949«7S9<inrcm'It'pl«co'wJirtnunic- Sf..u'
•bieSaVius
fummam fi4-tcrm.norum. At,« tot q.u«r,-
.L+S74407 570955 . 6.« qui; Jaica. prim vniot<udabit
nir«uinmtu;Ttquisr.”tcrcp^^^^
licdcmccpa progrediendi per duplam prd^rtlonem. qm
lofoâ quatr.in fcatndofq.in wnio.S.in quano,&
efficiuntaureos,(tnbuenio(ingulUaurcis 400.quatrinat; 4 «ii 68
«oi 8 -}i 75^ 79 ^q“““P«‘^rt'>«''“'o*^ Wittfr*.
od-r»».
tovnorccno,reletianipluribus.auttotomundo,rtpcmur,quodmulmincredibilcvidrtiir.
locis commerentur, II
tam^rtotgraiuLmcntiinyniiKrfoorbetcrrarumcnftimt. quotindiaudq
i„priro^mturrgranum,infee«ndot.mtertio 4.fSJc.quoditapcrfmcuumfanemu.J«^^^^^
pharinacopolas.grana«o.c(ncranti.drachmam,idcft,niiT5TO-^^,^^^^j
inaedibilTvidca tuSeeondum Medicos, Se
ctr-acproinde^go.erinil.vnciain Se 57<o.gr»nai. libram.
Cum ergo de^librar communit erconlbinenti.„,*i.^
qup parum abilla menfura dilF.rt.quamNauti in Italia
Salmam
Ificnfiinrn.quam R.Hôi R-tibium dicuntA
.ppeUanti c2 nftabit i.R.ubius granis 545(5000.
cis continentur, per grana
&n.Xarpliu^fqamviainmtot^
Qjure fi grana lS44«74f 07 5
545«ooo.vnumfUbiucon(btuentuduudan.ur,prodibuntR.ubij535759955o3tfS-
tep^. Kamcum comm.miternams dnera-
"f P r*^
ad frumentum illud ponadum nanet.i 779 ' 99 « 5 » •.<• q“« -f»,'*-..
ruferatRuCio! .000 tequircrcntur.vtminimura,
perfuadebit.Quod fi in toto mundo v„ ftmt
“emnte vix &ris(drn3 tius mundi frumStum. ficile Cbi quiuis
1«44<S744075 70 9551(515 grana fruntemi.multo
minus tot quamni exiftfflt.etiamfi omnes monexr iiûa- / ^
JriTOsrôluCTeiltuneum.*lidubiumr.t.maiorOT
*^Qaonia^°dnmTOMr*usRomi*ffimatnr baiochis n 5. fiuc quatrinis 4(5o. fi

quampeenniT.
1844(5744
quatrini o
^
cft.pcr quamnos 4«o. cffininturducatiau-
55i^.in didts locis «4 contenti diuidantur per baiochos ns-hoc
continebunt iBooot»^
faciunt i libram,
Jd40iorSi755i54'.503 se patiloampUus.Quiaveroiooducatiaurci ^^^^
nauiipncraruf^ wicft.cum rubij frumSn
librxaurcosdiicaTOsVooooooo. quotnimirom commodcvna
pondus multis partibus fuperat O jclifcum ufiim
5000.vnam nauem onerantes faciant fibras iSooooo.quoJ libras /„ne.ro«
artirmamnt. contineat
immtnTurouiRomxiuxu templum S.PetriTifitur.quip
v'l.fcrripoireabvnan\«e.Mef.bipc,lLadcbit.quie.usmo em d^^^
rnux'tn8fo(!mq«em«
nos vninauimbucrc. eum ci concedimus librasiSo^^W
intueatiir. QuodidKidixcrim.nequbpom.pru
Ex quo fit , ad aur»s ducatosft,,^
hoc^rrii^rfrumentitooa fiucwiti^ ducitos 180000000.
effenaues 11178676+ Se amplius; quis aiitcm.dubitct, totius
401016175/1541505. vehendos ncceffariis
mundipecuni^Ki4 mfiadaurcosduc«osrcducatur,t.ntamnoncfe,vttotnaueson.m? g.mquirto, +m„j,^„
infecundo, 6.int.tuo,
CjModfiqubinprimoloco ponat I.qnatrinum, vel granum;i 5
o,mit^ficd?mciT,sîuvtvnira{«inqu^,betIocopoC»fmtduplopur«quammomnibmprxcedentibm,vfc.««
loci tripIici^Sepi^naum numerum rurfus tri^tâtq,
?ocis fimultquod t^
demum fi«,fi vnitatcsfaundi
ôniam vmtates cuiuslibet loci
•iudcinceps!vtinhacprogrcirionemanifc(himcft,Seiuoftendipotcft.
‘ x.tsd 18 54 1151.487. 458 4574*» 5 '*^**^-
*
.t • .
c!j;runtvnitarominoma:busprxccacnubusUttpolUirum,conrincbuntdi 6
hcyniwtcsbitvnitat«pro«mc^^.,
Cum er™ vnitates prox.-
{ntecedcntbl^,Scvniut..soLiumquoqueafiorumlw^^^
bis. /.
/^
me antKcdentb loci bis conuneant vniutes omnium !«•
8 mquartq locoduplxfi.iuharuminitatjmi.i.
iimean-ceedentis loci ter. Verbi graeia.quoniimvnitatcsi
.
pritcrca¥nitat<si.+bis.Quarecun-.vnitau$ 6 .dtiplxquoqnc,
6 cominrbutdift*vnitatesi 8 .bbvnhaies 6 .ac vilitates quoque l.i.
lint exdem vilitates 18. bis vnitites 6. 8: infiip^miJ, nempe
vniumm t.i. continebunt
bTsacproLefitripIicenturvnitate.6produccnturv„iutcst8.fcqutnuiloci.v^^^^
ratio eftin mens.
vero omnium prxccdcJitiumiocorunu Eadcitiquc
I
tumproximeantccedcntbloci, du^
locis, rcpencturfuntmaranhoma-
Quodfiquis.ioquinihacritioncpo.natquatrinos, vel grana indiihs 64.
H^fcm modo fummi clicietnr.etiamfi non ponatur omnes numeri illius pr^clllonis.ônil omnes cir
nnmc^proêdi./murperpmportioaemtripUm,mitiof.aoir«undolocojmueft,ganduseritn«mtru.l^
principium cft i.Hicciiim numerus inuStusqcciiî locum^.
fexaeefimi tKtiiin pro^tioiictripli,cuius
cognito reperinurfummaommum 65. locoi , um vt in pnrai r^liprogrelli-
in luô latmnculorum^tq; eo (ui^ ornmu
onumGcometricammd<Kiiimusicuifiadijciaturidnpnmolocodiailudii»fita, habebitur
terminis, 1.6.18 54.1 6i.fi qiuntusin fc maltipficnur.prod^
64.1oconim. Exempli gratia. Pofitis his quinque
ponendus ncmpciu Juulomaiorcloco,
&niuepKprimamdiuidat •r.producenirnumcrusisiii.nonoloco
fecuda hac rmib docuimus. Quid li i urfiim nu-
minm vmtam quam cll locus numeri in fc multiplicati,vt in
rer^!.,.ai.noniIociinremuitipficetur.produau(;5;pcrprimumhoccl.,per..diuiJatur.gigncturnumen^^
loco ponendus: qiiifi rurfum in fcipfum
mulnnliceiur. prûlSasq; pnmum
g60954.si.Ieptimod«imo p^
3tiW.fict™m=rushicfcq«c!;sJ7o60405777P5«8*-5'««'"°''"'“'^^^^
fc.produausq;diuidatiirp-rpriniuni,procrcabiturnumerus 68675«7«4°5850149«95
iipliccturin
quirimus numerum fexagefimi tcrtijlm.ad quem inucn-
•
gc6i.bco fexaîmo quincu locandus.Nos autem
ttipl*duplic«amhoccll.noncuplam,cxdefin.io.lib.^,^^^„
Js numerus Sefimlquintilocipioportioncm habet qumto con
e Eucl probt^quid Lmcri politi
inloco fixagcCmo tcrtio.fcxagefimo quirto.Se fcxagcCmo
rinuamproônemtripbmliiibent.Qoarcfiiiumcruminiicntuu.pcr9.pytumur.repencmusnumcruro
huncfeûe^76t04°84895589i665i5775»975>7<g»g-l°rolcxagefimotcrtio.^n^^^
^
denominaorcpnapcirtio-
D«mao iam mmo numero : Arcliduodimlo per nuipcrum ynitatc ininqrem
mucntum fcxagcfiimtcrajlociadicao.lict fiimma o-
nu tripLT.nempc per i.Quôtiente denique ad numerum
ludi laifuoculorum pofita, componnur fum-
mnium fexaginiamu l^rum,cui ii apponatur i.in primo loco
maomniurntf4Joconjnidi5riiUulihrcfcqucm. ^ a.
M4456ii7J4}o8374?4^85P4P<59<54i7* .
Hanceaadcmfomrinmittciuotjucmucnicmut.MuldpUcccurfummatrmmprimoraioconimIud^^^^
' r.
I
Jths rst$t
GEOMETRICiC-
Mut4m im £ culorum.quxcnp.
rfl p.in fe fictuuc rumma 8i.dupIo plurium loconim minus vno.KocdliûmqQe locorum: que
jimmda^ (truriusin(c ultjplicctur»^cadcmrarionc(umma655i.noucmlocorum» nempe duplo plurium, qtam
quinque minus vooiqu«rurru«lDuitipficataiilleproducctruminim4304tf7ii.rcptcmdccim locorum: Hac
ic^run>uilcmulcipIi€aufacictluncrummami8530ioi8885i84i. trigintamam locorum t que ia ic rarfura
fMti/M pri 5455^83810192511484657849089181.
irtiumttk, mu!tiplicaa»gigoetrummamla(a^ntaquinquelocorum.Nosautcmquerimus lummam iexaginu quattioc
tjntum loconim, qu7inrummiinucntatrrcondnctur,Namrummaquotcttnq;locorum tripla cAfummeo*
mnium locoru pr^cdcuum.'pf'optcrea qu^ numerus vltimi loci, ncmpc('b dato ekcmplo^rcxa^limi quinri,
duplus cH omnium prrccdcncium Iocorvm.Hinc enim fitiVtadditaTumma omnium precedenaum locorani
Jit td oumenim ftxagwmiquiniilocidiatluromaomniulcxacinuquinque locoru, cootmcnsntmiru ter fummi
Ssûm preccdcntiumlcxagintaquatuor locorum. Quocirca diuiurummamuenapcr5.icpoictur(umnub<c&xa*
^tmpUd
... II 445 «'» 7543 ‘» 8374^' ** S> 49«SX^4»^
lororum ludi latrunculorum n prius.

4 5
vtr«4. u. Hecomntagrana.ndiuidaoturper5456ooo.quotvnnmR.ubmmcon(Hniunc* eAcieatXubioslcquetw

M UtAU- te$ 55
ii 8 o i oi ii 65895>
9 4 5 554 i 5 <^^âquosvch 6los,importcis 50oo.Rjibijsmquamlibctoaucm«necc(^
moMMlrtf larucfunt nauesnumcro 110593641541708865518^. que 101714580. globos cxtcrra&aquacoafcdosconce-
eerentPonimusenimri‘premamarcamvniusoauxsa^]uiualcrcquadraco,cuiuslacuscommct70.palmos,qui.>
bus Mechanici, atqi archicc^ vtuncuncii plcrunquc longitudo nauis ftt tio. palmorum, iaikudo autem 40. G
gmtmmjn ^
paralklogram mum itdangulum redigeretur; atque adeo arca ipfius contineat palmos quadratos 4800.01«
qo^rau f<Tec{l70.Cumcrgo 5500 palmi, plus minus, consciant voum milUare, ac propterea palmi
a. ius radix
$mtmf 4 i5575oooo.milliaiia225oo.quotin toto ambitu terre condncncunliplitiamur hospalmos per 70(hoccft, per
.
!«?>* ^^'^“dinem,longitudineinvc vnius nauis quadrate,rcpericmusin toto ambitu terre condneii nauesi9i07i4*
ungentes.Eodcm modo conficient palmi 593745oatocam terrediametrum milliaria 7159. cSple-
dentem; quo> palmos fi rurfiis per 70. partiamur, inucniemusin terre diametro comprehendi naueslcinut*
cem ungcntcs 561495. f.rd. Multiplicantes autem naues56i495. diamecriperi9io7i4.naucsambicus,&>
/<rf(/M/y»ci;:m’isniues 1074763150001. totim fiiperfidem terre mirilque cantes , vt^ Imcm primi cap.(phan’e
fU amym j*cripfimus; per quasfiiliuidamus illas rupcriorcstio39364i54i7o88î8.nauesqtieadfrun36tum arponadum
requiruntur, deprehendemus globos ex tciramariûccdrcfios 101714580. quidem omnes nauibus adfm*
&
hm »mm- mentum portandum nccelTanjs conte&os: que fumma fnimcnd mulds pardbus fuperat frumentum touua
imUckfi orbis,cumncvnam quidem terram opcrircpofiintnauesinquibustotius orbis frumentum contineretur, vt
mnl. It patet.
-Ajâ ratione incomprehcfibili m hanc rouldtudinem frument ex^kabimus,!! nimirum inquiramus, quot
i
glî>Guc fphere ex illis granis, que pbfieriori modo in 64. locis ludi latrunculorum condnemur, confici pol^
btJfrumM Imt, quarum fpherarumquelibagloboterTcllrifitequalistquodiufict. Quoniam grana fruracnd rotunda
/mmptr- non mnc,fiimcmusproipltscranacor7andri,querocuiKlarunt, lica paulominota fmt, quamfrumrndgra^
m4 juh.
na Jucnim fiet,vt plurcs globi conficiantur ex granis frumenti, qudm ex gr jniscoryandh. cum pauciora illo*
im,ad vnunlglobum conibeuendum, (ii^c tanta multitudo illorum, quanta ho-
[uam horum,]
requirantur, qt
4>nt 0 tam
Jttptrfifitm
™ni4D liorum. Quia igitur i8.granacoi]r3ndri('vtcxi>cricniia deprehenfum cita me)c 5«
40 64.1ocisUid:Uatninctil
ttrrat^ fit, vt rede dicere polTlmus,70.grani Hcundum
Ibtuunt quartam partem pedis Gcomctnci.& paulo amplius,
longitudinem dilrofita explere longitudinem vnius pedu. Querceum fphere triplicatam Tuarum diametrorfi
nrtnt fifi
proportionem haoeant.vt Euclides dcmonllrauit lib.n. propofii8.contiocbuncurin fphera, cuius diami v r
**^***p^Gcomctricoafqualiscft grana coiyandri 545000.cum hicnumcrus ad ipioportioncm habeat iripUcauni
rius.quam habit pes Geomctriciis 70 granorum ad i.vt hicapparct
tMttrrsme 1.76.^900.345000.
i««r> €»mft Kurfiis quia 5000. pedes Geometrici mum
milliareconltituunt. habebit eadem ratiooelpKera. cuiusdia*
^'J^^mcccrvnimiiliario^tquaiisfitadrpheram.cuiusdiamctcrequalisfitroi pedi,proportioncm,quam adi habet
jj* auatu
bicoonicntsu56oo6ocooo.cum numerus Hicaduhabeat proportionem triplicatam cius quam 5000. pedet
tit babent ad i.v t hic vides.
mSfroiti. t.5000.150c0000.1256o0000000.
m} dtBmm Quire cum Tpharra habrns dUmcmim pedahro continest granacorpandri 343oooexiAcne in fphera,CQtas
frkm^ti Ji^nicter voi milUario fii equalis. grana
41875000000000060. ^
^ Quppobô.
Deinde quonium diameter teme comnleîiur millisria 7i59.ponemus nos eam contincrc7ioo. milliaria.
habebit tota fphera terre ad fphera, ctiiusdiamctervnimilliarictlzquaiis,pfopordonem.qu4ia
ra 4fM/îht^ numerus 373i48ooooooadi.propterea quod numeras hic ad J« proMitioncm habet triplicatam cios»
tffitttmtt (juam habent 7200. mdUaria totius diametri terre ad l .tnilliare vt hic manircilum cfi
1.7100.51840000.573148000000.
'fn^âu J.
Quocirca cum Tphera diametri vnius milliarij comprehendat grana4i875oooooooooooo.complcdctur to-
Bk aMM,«eus globus tene grana numero 16003008000000060000600000000 Si igitur per hunc numcnini parda-
tmni. murnumerum granorum omnium iniUu64.1ocislttdiUtruncul6rumc6tcntum,etfi.iemusgIobo«tcrreyij(.
SimtmM‘ &amplius.Totcrgdfphere,qusnimquzlibcttodtenefitequaiis4eqummturcxgrajm coryaodii coaipo-
fite,vt dida 64 loca Îcri pofiint co mddo.quodiximusîuod omnium fidem fiipcrare videtur.
tstattjt
lamvcroligranailiafintquatriui efficiemus ex Ulis aureos ducatos&qucatcstiumcrd.
^mrtfU
.... 14881766815715858585^8447716751.
9tm
^^^^qu6dfiipn pofuimus 1074765150001 iiaucsvnamfupcrficirmtcrTeactaartscoatcgac. Q^ fiimrna*pccu-

mmitJi. oieomnem captum inginij humani excedit. P.rt
V .T
G E O M ET R 1 C 7J
P.ri«!onc,fiqnUop«rumm.m40.<cnT,inoramriufdcmprogrcm...jUUcdpicnJ.primumm^^^
maI,orum7«™inoramT.4.8..(!.ncmpc5..Drindc^ddi«i.mnlupl.«ndum,ftrcptumj:^^^
aggregatum muInplK^^
fnimvnitaKn^produaonumcro.riJtfmmtuio.termmorumioij. Rûrfus fi
rr&rpônumcrorajri«ur..c.u^romm.io..crmino™m.o +8575 Po^rrcmo 4 dd.a™rf„,,/.,g.>^
produSo numero demitur i.producaur fummi
40.terminorum,vi-
OTco-mim in fciofum multiplicrtur,& a
§elfri0995iifi[7775.Arq^;totqu«rino5r«ipere,Du«iIiqu«,qui40.oppidifuiciIcpdmcnda-et,*teipro,^^^^^
primo foluernur i!quitrinut pro fecundo u

quatr.pro terno
4 . Jfe
,
Q™<*
Mrtionem duplam’ Hi lutcm quatrini eonfiauntaurcos t7487790<9i,u- oruinariapluilucrentur )lubc-„„j„„j,.
‘‘ '
tamen lege
Sditut innuuUTtioo.aurei tantum|ucrificercnt5Jureos(cum vt ûm, ,i
quintosrcdditus nullus vnquimMonarcha,;mt Rcfp.Iiabmt.
rentur aurei hin74t8oei.acbiioch. 47TJ.
Zin?:::miudffi'^tL*iiic.&\
primumf^nnt.?umhorumterminorum.4^qu*ea7.Deindc^dd.tarmut.pLc.ndum.pTga,^^^^^^
LTpmduaonumeroauferenda..*thabc.turru^mm,d4e^minorumdÂad.ta,.rurfusmu^^^^^^^
LfmultipUcandumagLnegatuminrc,Sei.fubdoccndaexnumeroprocrMto,vt«urgufummai4.termm^^^.^»__^
RMi4-rrr*
.
extractio
D T
radicis QS a-
R A AE.
mttufKm
frtyeff»-
KU
C A P V T XXVI.
mulriplicato orodueitur/âlis 4 |qui ix
N Vmerus qnadratuidicitur qui ex aliquo numero in feipfum
.
multipliotionc numeri a.inf.ipfum gignitur.
ncratur cx multiplicatione qp.in fe.«ec.
Vnitas quoqueab Arithmeticis numerus quadratus , l.cct
m
^
Item g.cnm ex jun fcrroducantr. Item -.o^qu g<-
impropiic.
fe multiplicatus producit quadra-
appdlator,prt>ptCTcaquodcxi.in feproducatur. Numerus
autem, qui
umnumenm^vMaj^^^^^ numerum pro-
‘"•'""'"P**'*'"'
fitum.fiquaimuscft.vel linoneft quadratus, maximum
numerum quadratum in eoeontcnmm. Vt
pofitum,fia
plicatu^rodudt pro-
«traaiora3icisqoadraticxnumeroit09.eftinucntionumcri47.quuhic infe mult
extraho radi inucnuo numen 5^quu h:c in fe
Mfitiim
Bofitiim
pol aiop-Itcm extradio raflicis quadrati exnumero 3J75.cn
num^ 2200.ItcmcxtraCtiorapicisquaarai*cAuuiny*w}}/).v.»
tum numerum
y , , , ^
y
SS^nitnuêrumquadratunljsdAî^flomniu .,« oui ertomnium niaximusin ti7s.cont.-ntu$. Nam proxime
2 ,U-
maiorVdramsnumerus,cuiuslatus,fiueradix(d\59.*ni^ttatem,.or.quam58.cn34SL^
„:g„ru„
Primumautemnumcmsproporitos.emuii?dixmucnigandacn.figninduscftpiintoquihufdam^ ^
vel fuprapnmam %uram,& alio
fubtertuDi alio ftb quinta & ira de-
to punAo fub prima 6gura ad dextram,
quodlibet punflum habeat duas figuras, ill.m vide-
incwfub fcpuma.nona.8c fub aliU locis imparibus liti vt -
l"e«Cbq.apunaumfiBn.tumen,8caliam,quihaneverfuifimllrampr*ced.tiexeeptqvlt.mqriinaoad
nimirum numerus figurarum ert impar. 1 ot autem
-
finilbam.quod aliquluido^nicam figutam habet.quando
xpropofmnumcri,quotpunaifignatafunt.Vthicnumcnuiii 78404 .itafignabi ur, a-
figuratha 2 ebitra5
iia lignabitur, e-
bfbitqiciusridixqiiamoromninofiguras. Hicautem numerus 456789011. •
“'’'lJnatK^romnumero,ita radix ipfius eruetur. Sub vitimdpu

fpe«amibuscontenti,qui maior clfe non poten.qiiam
ximi qufdrati in figuris ad illud punSum
radixIeribituradXxtCTam numeri propoliti pofi hanc
Uncamcuruim ( vt dediuilioncintegroium numer^
atq; hic radix ,inllar tVuoticntis
figun.per radicem fub puniSo pofitam,inlW dimfons,muta^ ,
rum diximus :
hgutu,aquibusfitfubtra(3io,
Dlicatur,produaufq;oumcrutcxfuprifciiptonumcco(ubtrahitur,delctis prius
in diuilione integrorum docuimus.
Namerusautem rcfi-
Jna cum^radi.-c fub punSo notata, quemadmodum
duusnonpotcnriremaiar.quamduplusradieisfubpunaopqljtx. ,
Po(lhicduplicaturiadixinucnu,fcnbiturqi numerus
hicduplicatusfubfcqucnopunao,hocordinc.
ri,qu*priJximcpunaumvltiinum fequilurvcifcdcxuam,aliivcro fi
vt primacius figura poniturfubfigu
fub qua feque ns punftum ponitur , rahil fw
qui ftnt.orainc fuo veifus fniiltram ptogrcdicndo,ita vt figura,
raiionc numero inodupliratq.diuidiiur per
Satur Suhea enim ponenda ennoua figura Quot.:cntit.Pofito hac ^
illumnumennfupfafcriptus,Quotientifq;figuiuaddcxtcnrtponprppofitumnumerumfctftit.ir,atqictiam
fubpunao.vtfiatquifiintrgcrdiuiforexdupUcatoillonumcro.SihgurahacQuotiennsi
ôfaao.multi. g,,
illum diuifotem,vt in diuilione integrorum, produ«ulq;numctgs
ex
nlieatur (iBura hic buotieiiiis in totum
autem figuram hanc nouaiti Quotienfis fcnbas, cc ntaiidum «
Ciprafcripto numero fubducitur.&c Antequam
illum numerum , & mfsipfam politam poli illum numerum du-
pmis crit^num ea multiplicata in duplicatum
filicatum,
talcmnumcrii.optoducat,quiifuprapolitonumeropollitfi.bnahi. ,
fhaa<nuspolitiisdoplicatuc dupheatM.
^ Rurfuseodem modo totus numerus pollhncani liailc cutujm
,
rcquensr.onaa
oucnumcrnsrMbrequcntipunaofecibiturcoordine,quemfupraprilcriplimu 5 ,itsvtrurfo 5
duplicat^ diuiditurfupraferirttB
«cuuni relinqiutur pro noua ligura Quotientis. Per hunc numeru n
numcrus.fumiturq:talisfigaraproQupticntc,quiiiinumctumilumdiiplicatum,StmfeipUmpoîimi.u-
mcrumduplicatumporicaiiiinul:iplicara.iiumcramprocrcct,qiiicxfupulcriptonumcrqdctrahiponit.
us in Quotientehaaenus pofiius, ^plicatur , 8c tcliqua hnnt,vt
pnui latq: ita
Pari ratione totus liumci
deinceps,donecomniapunaalintabfoluta.VerumhicomniaexcmplUficntclariorai
74 EXTRACTIO
Sit eruentia njix qo^rata ex numero ii 1 78404. Notatb pundisiVt lupri didum eft» pono Tub vlcimo
ad finiilram Bgiuam 4.tioouam radicem maximi quadradin Tupraicripto 5*
numcroii.contenti,(quaaranisrnimnumerusma)oruradicis ncmpc5. cai78404 (44

. • • •
cfli5.^camq;rurfusrcru>opofUineamhanecuruam(.MuIcipUcauauteni
figura4.inQMtienteperfiguram4.rubpundo,liuoti0.quzcxzidubU> 48^*
ta^vtin diutfionc iatcgrorum przccpimus ,rel’nquunr5.rpc^bontq;ad (cquenapuodum tres hzHgurz 717;'
DctndediipIicaufûraQuotientis4.vtliant8rcribo8.fubi.vtincx;mplovidcsidiuidoqiji.pcr8.&ia*
uenio 8 continen in 5t.rcxies.P0n0 ergo ^.tam in Quotiente poil4-quam
iub pundoHgtuz 7. Maldpiicata autem figura hac Q^tientis 6 per totu
diuiJbrcm 8 6. produdoq; dctiiido ex fiiprapofito numero 517. remanet
i.pcftintbunrqihztre^hgurz i84.adfei]Uinspundum. 48420
R.urrusdupucatoQuou ncc44 hadenusinuento.rcfiampi.fcriboi* 9
fiib8.&p.rub i.vtincxcmplovidcs;diuiduqi tSperpt. Scdquiapi.ooa
continentur in 1 8. pono o.in Q^ciemet & 'ub pundo figurz4.dclcoq; cee7^4^4 (^gox
. • . •
totumdiuiforetn j)2o.rpedabitautemadpoilrcmumpuudumcoiushic
numerus 18404. ^fizfkn
Poflrcmo duplicatoQuoticntC44o.lud''nttsinuenro«nfiantp2o.
(cribo o. fub o.& n
2. fub 4.&9.(ub 8 vi Jes in cxemplo.Diuidcndo aucem . 43 ^
l840.pirpio.iauenio hunc numerum in dio contineri bis. Pono ergo fi* (450 J.
• • . .
gurani2.tanunQuoucnte.quamrubpundopriincfigurz4 Multiplica*
. ta vero Kacfiguraz.per torum diu>(brc^202.prodDCtoq;numcro dempto 484^00«
ex numero TupraTmpio, nihil fiipen fi. Radix ergo quadrata numeri jpPO*
fili cfi 4 6 02.ip(cq; numerus pronofitus vitimam fiibrradionc
q 'adratus efi.cum nihil fitpctnierrt pofi
$ic rurfus inquirenda radix quadrata rxnumero45<$78poti. SignacispundIs,vtdocuimus»rctibofid>
Ittmo pundo ad nnifiram figuram i.tanquam radicem maximi cûadrati 45^7890x2 (it
in fijpprrnpto numero4.contcr>u, camque nirfu«ponoinQ«6ticnte. ^
Multiplicataautemfiga'â.inQôricmeperfiguMm2>rubpundo,fiunt C41 ' r
44^zcx4rubdudanihilrd)nquunt,pcrn4tcbiirt*q;hedurfigurz5tf adpundumfcqucns. •
t> uplicaa figura Qjarientisi fiunt^tquefciiSufab 5. relido pundo^ 15

fequenti vacuo pro nouafiguiaQuoticnti:-Di< idcndoaut1m5.pcr4.in* 450789011
uenio Quodcncem i.qucmrcriboumpofiCôticntc:. qDamfubpun-
dofigurztf. Muldpbcaia autem figura nac Côtientis t. per torum diui*
.fi>rcm t ablacoquc numero produdo 1x5 remanent 15. iu veadrequeos 4*
pundiim (pedent quacuor hz Hgurz >578.
Deinde duplicato Q^tiente 21 hadenus inuenco 1 vt fiant 42. pono 2« 50
fub 7-& 4.fiib 5. Diuî-ndo autem 1 57. per 41. reperio Quotientem 5.
qucmpono& in Quoti.ncc.&fubpundotigurzfi. Muirp.Lrataautcm 4507^^9012 (»07
bac fig. ra Qîer tu per totum diuifort m 4:5. fubcradoque numero
produdo ex 1578. rcUn4Uuntur30p. Pcrdni.bunteq>oadfiûcnspiin*
dumquinqiifizHgurzôppo. #4»
Rurfus duplicato Quoumte 213. hidenusinuento.vt fiant 42tf.reribo I
tS.fub 9. & 2 dub 9. & 4.1ub o. Dioidcndo auum 309 9j>cr
^ - 4 2 O.inucnio i:i
•
Q ‘
otic^tcm7.qucmfi.nbotamfn Quodcnce, qiiamifiibpur

-
(ubpundofigurz
o-MuIripUcata Viro hac Quodcniis figura 7. pertotum dlutlbrem 4267.
daradoq; produdo numero >.230 9 ô.remancnuiu. atq; adeo ad pun-
dumrqutn&peufnebuoc&xhzfigurz 112112.
Pofircmoduplicato Quotivncc2i37. ^ dcnusinntnto. vt fiant 4274.
colloco 4.fub i.Sc7.rubt.&2.rub2dC4.ritbi. Diuidcndoautcmtizii.pcr
4274 reperio Quotientem z.qucm feribo &m
Qtioti ntc. d
fub pundo
4
n;narz2. Multipicataaut mnacQuoticnmtigura 2-per totumdiuifb* 2
r« IU 42742 & dempto produdo numero ex iuii2.rupcrfi!nt 16628. Nti*
mcruscigo propofmis quadratus non tfij ac proinde Quoticrutnucnt as

2t372.non cilcius radix, (?d .ilccriusnumeri.qui cil maximus quadratus in J05arî
datoaumcrocomprehcnfiis,quaiUdlnumeruS456762384 NamproxU ^5*970*
me maior quadratus, qui vid< licci habet radicem vna vnitate maiorem ra- 4507^7Jz>»« (»07»
dice inuenta 21572. confiittiienumcrum maiorem propofito numero.
txtrsSh Potefictiamficriradicisquadratzextradio, more Italorum per Dan- 2:411:5074«
dam, vtindimnoncnumcrorumintcgroium expUeauimus, quimodut 44«»7
fccuruTimus Ineocmmomnisconfiinovicatur^fifiartcnimisparua,
efi. 6.-
***
magnauefigura accipiatur: proptcrcaquod nuHz figurzddcntur. Modus 127.
autem cli hic. Sh i ruenda rîx quadrattUi hoc numero 456789 fignaris 456789 (675. «345
pundis, vt didum cfi , ponoin Quotiente figuram 6.radiccm viucheee
maximi quadrati tn vltimo pundo45.contcnci«candcmq; figuram 6.fcri-
boad dexteram, quemadmodum io diuifione per Dandam ad dextram 78
quoq; (Hidlbrcm coUocauimi's:&dico.£x 6.figuraQô6cism 6.figuram 1
164
in pirtcdextra co locata fiunt 36.quzex 45/ubtrahohac modo. Côniam 0.rx 5.dctrahi neqticum.demho
0.exia&rcfiduo4.addo5.vtfiant 9.quzfiib5.(cribo» ac mente rctinco'4mimiruni3.ptopter30.& l.proptcr
40.qu«4.rubduda cx 4J2iUcciittquunwideoq: pundum fubTcqucns erit 967.
* I>cio-
.
1
^-
?'
RADICIS Q^VADRA T M.
Deinde duplicatur figura d4nuema«vt fiant ia.per qux dioido (equens pun£him tamen figo»
ta 7Xub qua pundumcdfcriptum ; EtdicoJn 9.conunciur i.fiq>des (Nam odies centtn eri non poteflîcnbo
ergo 7.tam in Qôtiente» quam feorium pofidiuirorem ixutq; figuram 7 muldpiico in totum numerum 127.
hoc modoex 7.tn 7.fiunt49.£t quiap^x 7^ctrihi non pofTunt, detrabop ex io.rclinquamq;LaddoaJ 7. vt
fiant 8.quzrcriborub 7. iu tamen vtfigunS. dcminiorfit quam 9.atq;rctinco 5.nimirum
4 propter 1*
propter io.R.urTus ex figura 7 Jnucntatn a.fiumi4^dduiiq; 5.quzrcicniauimus,cffido 19.uquia9.extf.fi1b*
trahi nequcuot»detraho p.cx 10 &
reliquz naddo tf vt fiant 7. fub tf .iuxta 8.(cribeiKia retincoq; a. ni mirum i.
. .
D >ter denam numeri I9.&i.proptcri0.iquibusdetraximus9.&c. Tandem ex eadem figura 7.inucntain x.
t7.additifq; z.qua; fcruauimus, fiunt p^quaTubduda ex p.nihilfuperdl) idcirco nihil firnbcnduM cllfiib 9.
rritq; fequens punaum .quod di vltimum 7889.
Poilrcmo tou radix tf 7.ludenus inuenu duplicanda efi,vt fiam 1 5 4. per quxdiuido pundum vltimum
7889.relidaumcnfigun9.ruprapundumpofia: Et dico. In 7 *<ôntinccuri.qumqUies. Ponoeigo j.in
Qupdentet^pofidiuirorcmi34&figuram5.du6ointotumnumcrumi|4$.hocmodo. £x 5.io5. fiunt 15«
abUuique 5^ 9.ruperrunt 4^0« pono fub 9A reTcruo a.propter lo.Atqueitenim dico. Ex figtua 5. inucnu
in 4.fiunt 20.additilqac 2.quzlcruauimm, fiunt 22. Detndu autem a. ex 8.fiiperfunt tf.quz iub S.fcribo St :
mente redneo a.propter z<ûc duas denasjûrfus dico. Ex inuenta figura/an 3. fiunt i5.additifque a. quz fer •
uaufunt.fiunt 17. Dempds autem yxx 8.remanet x.qua pono fub 8 tfcrcfcnio t.proptcr 10 iioc propter vnam
dcnam.Tandcm dico. £x eadem figura 5.inucnta in tiiunt 5 additaq; t quam fcruammuSifiunt tf. qua
.
quzfiibtra*
>.
da ex 7.rclinquunti. quam fub 7ponaAtq;iu tota radix inucnuichtfelitf7*5.rupcrfiintq:iitf4 Ex quibus forma-

tur fndiohzc lU vt radix propinqua (vt in appropinquadonc radicum in kqucnticap.diccmut^ fit
tf75f|^minor tamen ; quam vcraicum ausquidratus numerus hic tantummodo45tf788|f
Atque modus hic extradionis przclarus dl : quippe cum in eo om nia refidua operadonum diJfUnde t &
fine confiifione appareant . adeo vt fi m
Côdemem accepu forte e/Tct figura nimU m^na , aut parua > ( nimii
tfuidem magna f<MTt« finumcriprodudiapundopropofitorubtrtKinonpoficnt. nimis vero paniatfi&da
fubtradionc, refiduum maius eflet duplo radicisinuencz^ facili negocio error polHc corrigi » quemadmodum
fiipra in Diuifione per Dandam didum efl
Examen exuadionis radicis quadratz triplex cfi. quemadmodum &diuifionisint(ôrum Primum o*
tertium per muldpiicadonem.vt m diuilioneintcgro'
nim fit perabicdionem9.altcrum perabiedionem ^ r^k
rum di^m dt Sed radix inucnu accipienda efi hic loco diuiibrisiquia fi numerus propofitusdiuidatur per
ladiccminuentami fiet Quodens eadem radix: £tfiqutd£upcrfiieritinextradioaeradicis»idemrupcrericm mplur.
diuifione dummodoinQôdentcrununturczdcmfigurzradidsinuentz» licet io vldmadiuifione partiali
,
maior aliquando figura fumi polTet quando nimirum refiduum extradionis radicem excefie*
,
rit luq;priuscxcmplumiuexaminaDicurper9.R.eiedis9.exradice4tf02 remanent 3.quzin /
&
vtroq;utere crucis Imbo.prqptereaquod iwix dl diuifi>r,& Q^dens,vt diximus. Multi*
plicam iaminterreduabushUcefigurts3.&3.fiunt9.reicdi(que 9. remaneto, in fiipcriori par*
te cnicis collocanda. Tandem rdcdis9.cxpropofttonumcro.remanet etiam o.Pofierius autem
exemplum iuexaminabitur per 9. Kcicdis 6.cx radice ai^72.rcmanent dJn veroq; latere crucis
ponenda. MuIupUcadsautcm interiehilce figuris tf.& tf. hunt3tf.rctcdirq: p.ex 5tf.tfc cx refiduo
extradionisTupmunc tf. Tantundem remannyfi reUcianturpxxdaco numero»
Quod fi
* tf.
muldplicetur radix prioris numeri tn fc.producctur idem numerus prior.Ite fi radix numeri po-
ilcrioris in fc muidpiicctui', produdoq; numero addatur rtfiduu extradionis gignetur idc numerus pofienof
Obiter edamhicaniiTiLluertcndumdl»<innuliacxtradioneradicisquadratzrcfiduum fiqu<Mdl»ma*
ius dTcpofie.quam duplum radicis inuentz. Si enim fiipcrarct duplum radicis inuentz » vel vna v niute , habe- ?
retnumeru5propo(itusradicemvnavniutenuioremilla,quzinucntadl. Rjdo huius rdefl, quod quilibet
quadratusfuperatproximcminoremnumenim quadrarum duplo radicisipfius mirioris quadrari, infiipcr&
vna vnitatc;adeo vt, fi addatur t.ad duplum radicis cuiufiiis quadrari,& hoc aggregatum ad quadratum proxt*
me minorem.fiat quadratus proxime maior. Vt quadratus numerus tf4.fuperat numerum quadratum 49.HU- ,nu-
mcroij.ConfUtaucem numerum i4.dup!umeiTcradici5quadraU49.quzell7 fiipcreficqi vnam adhuc vnita-
thtmtm»
tem in i5.acpro!ndc,fi addatur i.ad 1 4. duplum radicis 7.& hoc aggregatum ad 4 9. fieri quadratum numerum KdntA,
tf4.proxime maiorem, q 49*cuius radix cfi 7. Si igitQr proponat quis numerum tf j.vc cius radix quadrata cru^
tur,rcperictur radix 7.fupereruntq; 14 quz radicu fiint dupla:Si vero quis jpponerct numeru tf4.inucnireturq; fntuttm
radix 7.crratum cfict,quurupcreilent i5.quxmaiorafiinc,^ duplum radicisy. Q^c
radix numeri tf4»eric 8.
<iAPTR0PlN(lVAT10 RADICVM IN
NyjlÊRIS NON ÂDRATIS.
C A P V T XXVIl.
Vo N A M cum numerus propofitusnon cAquadratus, inuenta radix in fe multiplicata producit nume»
1
q:rumminorem numero
'
:
ipio, quem admodum in poficriori exemplo patuit, vbi radix in Ic mulripUcau gl-
ipu
gnit uumerum, qui d numero p
: —
propofitofiiperatur toto hocnumero
: : j-
atf tf 28. monfirabimus hoc loco duplicem
vum.quaradti^ropinquiorinucnutur,iuvtciusnumcrusquadracusapropofitonumcrononi
ofitonumcrononquadratom-
quadratoin-
imfibili fere differentia diilcc. Vera enim radix numero exprimi non potelt.fcd (bl (blum per lincam,vt in pleniore
noflra Arithmcticademonfirabitur. Priori via reperietur radix propinquior quidem in infinitum , tamen
minor, quam vera; adeo vt ciussquadratus
quadratus numerus femper a numero propofitofuperctur. Poficriori viain*
femperanumeropropofitofuperctur.
ncnictur radix propinquiorquoq;ininfinitum, fed quz veram excedat ; ita vt cius numerus quadratus maior **^^^**^
fmpcrficnumcropropofico' Vcraq;porroviadcmonfiraucfiGeomctricc&aTheoneAlexandrinointib.i
aq: porro vudi
oCommandin
.dUrnagefiiPcolemzi, &aFcdericoCommandinoinlib.ArchimcdUdedimcnfionectrculi.
^
^rior ergo viaiuk habcblnucou radice maximi quadnti inpropofito numero comprchenfi,adijcukur mmar JU
X G ftdearo V**
7<f E X TRACT I
,Q
adeam fractio, cuicj numerator cAredduum nerrad-uu»» quo nimirum profôdru^ numerus quadraturo na
.
merum proxime minorem, qacm radix tnacnuproducit in fcmu)t!pIicau,exeedtt.denbmtmtorveit}duplum

inuentx & prrtcrea vnitas ,*qua nimirum radix numeri quadrati, qut proxime maior e/^ropoftto na-
^radicis ,
mero.dtpcrat radicem inucntam numen quadrati, cûi proxinicminorcfbnurncropropodto. Hae enim racto*
occompofitacrit radix mutto propinquior, quam inuenta,minortamen, quam vera. Adonarad addatur id,
quod proucnit ex diuidone excc{Tua quo prupodeus numerus non quadratus excedit qtiadratum nulieis pro-
,
^nquiorisiaminucntz, per numerum compofitum ex duplo eiufdcm radicis propinquioris.&cxceidi, quo

radix quadrati numeri proxime maioris diperat radicem propinquiorem inucntam exuit;et radix adhuc pro-
,
|>inquior , minortamcD quam vera. Ad quam dicerunxapponatur id, quod proacnitcxdiuidoneexaflus.qoo

propoli tus numerus non qiadratus diperac quadrarum radicis propinqnx virimo loco tnuencar, per numerutt
compodtum ex duplo ctuldemvltimz radicis propioqua;&excedu, quo radix quadrati numeri proxime ma-
ioris excedit radicem eandem vJiimam propinquam «cdicietur adhuc propinquior radix minor tamen, qiuni
,
Tera.Atquc hoc modo Nccbtt (emper inucnircradiceid propinquiorem in infinitum, nunquam tamen verara-
dix uiuenictur,!^ femper radix aliquanto minor, quam vera.
Exemplum. pronodtus numerus non quadratus zo. Radix quadrati proximeminorised 4*qu» tn (e
Sit
mulriplieataproduat i^.iepcrfuntqt^. Si erro ad radicem 4. addatur fhiSio(J. cuTusnumeratorcdrtdJuum
illud, denominator veroduplpm inuentz radicis 4. &praterea t.fiet propinquior radix 4^.' Huius enim qua-
dratus numerus ed ip^|. qui minor quidem cd, quampropofitus nnmbrus lo. («1 minosabeo didvrt, quam
*'
quadracusnumciusi6.radicisprimz4.
Ablato hoc quadrato I5i|t> ex numero propofito non quadratozb. ruperfiint Item radix 5. quadmti
proximemaiorisnum ero propofito, excedit radicem propinquam 4^.pnntmetnuentam hac minutia ^.ooK
additaaddunlumndidsnrnninntia*.^^ hn<-td 9dfi.*.&eitnuinrrutnot.hd’miem(tdimdaturiTnduumU!i
4^^J^^hoc c(i,4 Huius enim numerus quadratus cfiip qtii minor quoq;cd,quam numems pi »•
pofitu i zo.nd quadratus, fcd magis ad eum* accedit

^ quadratus I5^pradicb4 ^.antenanc rtdicc474’*^.“*^^^*
RurfusTubtrado hoc quadrata numero 19 J4<^;ex propofito nuraem zo. non quadrato» fiipcrfunt
Item radix 5 quadrati proxime maioris numero propolito excedit radicem propinquam 47^ vitimo inucntam
•* minutia hac i^qiiza Jditiad duplum vltimzradictspropinquz4j^ hoc cfi. ad facit numerum 5>^ per
quem fi diuidaturrifiduum illud ^^.,.fietQ^riens,^^^qut additus ad radicem propinquam 4y(.v!timoijy-
oentim, facit radicem Dropinquiorcm4fJ^^f.hocdl4T-^f Huius enim numerus quailratusclh^^^rf^l^
minor quoq; cll propo.'to numero zo.non qua-jrato»magis tamen ad eum accedit, quam qUadratus
dicis propinque hunc modum licebit iemp^ magis ac magis ad
veritatem accedere, ad quam tamen nunquam pcrucnicmus, Tcdlemperab eadefidemus.
Pofieriorautem vu hzcefi. Inuent a radice maximi quadrati in propofiionumero comprchcnfi, adijeit-
fradto,cuKis numeratorefi refiduum extradionis. quo nimirum propofitus numerus quadratum
ftMfmw, QuincrUm proxime minorcm*qucm radix inuenta producit in (e multiplicata, excedit , denominator vero di^-
4«a plumraJicurnucntz. Componcturenim hac rationeradixmulfopropinquio%quam inuenta, miior tamen,
ma» «Mf«r qtum vera. A qua fi auferatur id, quod proucnit tx diuifionc cxceffus,quo quadratus numerus radicis propin-
quiorisiaminuentzexccdicnumcrumpropofitum, per duplum riufiicm radias propinquioris, relinquetur
radixadhucpropinquior,maiortarnen, quam vera. Aquafirurfusdctrahaturid.quodproucnicexdmifione
• cxccnos, quonumcrusqiiadratusradiaspropinquxvItimoIoeotnuenUrfijpciatnumcrumpropoficum, per
duplum ciuidem radicis vltimz propinquz.rcmanebit adhuc proquinqitior radix.maior ume quam vera At-
quchocmodoIiabitfrmperinucnireradiccmpropinquioreifiiniiifiuKum, nunquam umtn veraradixia-
uenictur,fed fi. mper radix aliquanto maior, quam verx «
Exemptum. Sit propofirusidem numerus non quadratuszo Radix quadrati proxime minoris efi.^quz
*
in (e muitipUeata fît id-Iupcrfimiq; 4.$] ergo ad radicem 4.adijciarur fraaio | cuius numerator cfi rdiduuift
illiidtdcnominator vero duplum iitlicntar radicis 4.ficepropinquior radix 4^hoc efi,4^ Huius enim numerus
quadratus efi zo^.qui maior quidi m cR.quam propofitus nurnerus zo.lcd minus ab eo dilf.n,quam quadraeok
numerus ifi.radicis prfmz 4.
lam vero, fi ^.exrdTusnlmirum.qno numerus quadratos zo^ radicis 4^proximcinuentarfi>peratnumv
nimpropofitum zodiuidaturper duplum radicis propinquz 4 [.lam inutntar,hoccfi pcr9.fict<ôUcns^j»
qui ablatus ex radicc4^proxime inuenta relinquet piopinquiorcmradiam4i^^ hoc ctt,4*^ Huius enim nu-
mcrusquadntuscficx zor^^qui maior quoq; efioumeropropontozafi.dminus ab eo dii tat, quam quadra-
tus ao^.radicis4^ntchancimicntx. t
Quodfirurfusr^ T-cxcûs nimirum, quonumerusquadratuszoj^ ,radicU4}v pmxlmeinucntx

(upcrJtpropofitum numerum lo^lluidaturperduplum r8dicis4]|9iam inuentz,id eft,pcrll^^hoc€ftpcr8f^.
fiet Quotiens rrf' r-quifubdudus ex radice
4^^ proxime inucnu^-clinquct radice propinquicrem 4iîfT-
JtK>ct(b 4 TT^r Huius enim quadratus numerus cA/cquens luaior etiam cil numet o pro-
pofito zo.fcd miuusabcodiflat,quam quadratus zo^f: ^radicis 4<|^ntc hanc inucmz.Atq; in hunc modui^
femper magis acmagis acccdcecad veritatf ,ad § tamen nuiiS pcnicnicmus.fLd femper eam excedemdx
ASA$3ttr»
Jh0r4Af0 Libet hoc iococxplicarc aliam rationem inucnicndi radicem &tis propinquam per vnteam cxcra^tioncitt
radicis qux Mathematicis valde familiaris cil,atq; vfitata* EAautem ctulmoJi.PoA numerum cuius radix qua>>
ritur.apponamur aliquot binarij cifarum vt oooo.vrl oooooavcl oooooooo.&c. quo autem plurr scifranim
bioarij ap*ponamur,co propinquior radix cructur.Poncacx toto numero cum appohtis cifns extrahatur radix;
vt traditum cA» ex qua ad dextram tot figurarabfi indantur, quot binarijeifrarumappofiu fuere ad numcmiA
B.ropofitum Reliquar namq; figurx radicem exhibebunt, vna cum minutu cuius numerator erit numcTiispcr
.
hguras abfii fijscxprcnus,daiominator autem erit 10. fi vnus tantum binarius afiarum fuit appofirus vdioa:
duo binarij fuere appefiu, vel looo. fi tres binarii &c. ita vtfiadio illaeontincat vddcciroasyVpl ccntjdimast
2, vdmUlcfiaus,&o 'Sic
RADICIS Q^V A D R A T iC. 77
'
SitT.^rtten^radixîudrataexzo.Appontistribusdfranimbinanis.cnirgetfluilicniSlOOOOOOOîit
ndix per Dandam cruu 0^4471. (Negligimus hic rcfiduum ii\ 6-) Dcmptistn>
busBguris^; 1. ad dextera propter tres binarios Qfiurumappontos» eritradtx 84
4r^|*. iaem propinqua«minor camcQquamvera,cumctusauadracusnumcrus iocoooOo(447a 88 ;
iicuncum hoccAi qutpaulominoreflnumcrodato 10. • • • •
8p4»
QôdhadnumeracorcadijciasLHct radix 4y^|^maiorquamvcra»quippecum 4
quadratus cius numerus fic aoy paulo maior dato numero zo. 6^
Hac porro rationercdcinucninpropinquamradicemquadracamdcmon- 191
Aratum anobiscAinGeomctriaprafttcaiiD.6.propoClo. tzitf
Eadem harc ratio locum etiam habet in numeris Badiis. Namii tam Kumcratori»quam Denominatoii
apponantur aliquot Cifrarum binarij»6ct ex radice Numeratoris illis Gfris au^Numeratortfle ex radiccDe*
nominatoristoddcmCifrisaudiDcnominator.Vtndefidcrcturradixhuiusminutis^.Additisduobusbina- ^4«^
riiscifrarum Btminutia^^|.Ra<lixnumcratoriseA i4i.&DcnominatorUi73.Ergoradixpropioquamiou*
tiar .erit<m.cuiusquadratus numerus cA £^|.^.pauIo minor quam
f ^ & Hc de aliis. ^
Ltgequzin (jcometria pra«5ticalib.4.cap.z.num.5 & lib.6. propoCz i (CTiplImus. Ibi enjimrepaies n«
.
tioncin i^cm extrahendi radicem quadratam ex qualibet minutu non quadrata. * J

EXTRACTIO RADICIS CVBJCyE.
C A P V T XXVIll.
V 8 V s cA numt^ts qui ex aliquo numero in (c ipfum multiplicato.dcinde in produ^m gignitur, quatis
C cA 8.qui cx multiplicatione numeri r in ic tpfum>& in produ^m numerum 4producitur. Item Z7.qui
producitur ex ^.in fe &in produdum9.Item 1 055i5.qui3 gignitur ex 47*in fc,& in produfhim zzop &c.Vni*
tasqiioq; ab Ariihmnicis numerus cubusdicet improprie, nominatur, propterea quod ex i.tn (cy&in produdu
l.producitur.Numerus a.qui in fc multiplicatus, & in produdu, cubum procreat. vocatur latus,iiuc radix cubi.
Extraho igitur radicu Cubicxex dato numero eA inuencio numeri qui in fc primum multiplicatus , de- txtrmSU
todein produfhim procreet datum numeru, H cubus cA, vcl fi non cA cubus, maximum numerum cubum in r^ditit <«»
cocontentum. Vtrxtradtoradiciscubiarcxnumcro59}t9.cAinucritionumcri)9.quiahicinredudus,dcm 1"*^
producam 15M. gignit numerum 595 1 p.propofitum. item extrario radicis cubiezex numero nd59Z.eA in»
uent'0 numeri 4o.quia hic in fc dudhis,& 10 produdu 2)04. producitnumeru 110592. qui cA maximus cubus
in dato numero 1 1(^591. contcntusiquippecum proxime maior cubus, cuiuslaniMme radix eA49.vnavnita*
te m uor quam48.fit 1 1 7<$49- Difficilior autem elt extrario radicis cubicz.quam quadratz,^ quam variis viis
prarfcnbunt Audores «Noscam tradcmus.qtiamnouamquodamroodolib.($. GeomctriarPradbcxtdfincfA
popof.i «^.extraximus. £A autem eiufmodi.
^riinum numerus propo(itu$,cuiusradix cubica eruenda cA, lignandus cA pundis quiburdam» poA»
&
puoô ub prima Bqura ad dextram, vcl fupraipfam figuram alio fuD quarta figura, omimsduabus 6gurts in
medio, aiqjalio luo Intima, omiffis duabus aliis in medio,& fic deinceps Tubdecima, decima tertia,&c> relidis
iemper duabus fibris poAquodhbct pundum,ita vt quoduis pundum habeat tres figuras, Ulam videlicet, fiib
qua pundumcAlignatum,&alias duas, quz hanc vcrmsfiniAram prxccdunt, excepto vltimopundoad fini* fit fifftmm
v> am, nuod aliquando vnicam figuram habcc.atiquando vero duas tantum. Totautem figuras habebit radix
propofitinua.%ri,q>iotpundallgnatafunt. Vtnicnumenis 256047895
• •
l56o47896.fignabitur,vtinhacformulaCcmis,habcbitq:ciuS
ndix cubica tres figuras. Hic vero numer* 5456789012786.ua fignabitur,c]urq:radixqttlnq;6gurisfcribetur.
Dein Jein promptu cfil* debet appofica hic tabeUacotinens cubos nouem figuraru Arithmeticarum vtpri-
mum pundum adliniAramcxpcdiripoffit. Qmbiisparatisfitcruendaradixcubicacx - —— •
namcro256o47896.Notauspundisvtdixtmus,cxpiimopundo256.adfiniAramrub Radices Cubi UtMtxtU»

1
2 1 6.(cuiu$ radix 6.) maximum in eo contentum.

1
traho cubu* '
Et quia rema-
licQt40.eriefcqiicnspundum40047.dcprima radtci$figura6. i.
I. t »n4ttart
I^ro diuiiorcm multiplicando quadratum radicis 6. cubi fiibtradi , nimirum 56.
, 2. «
per500.quicric io8o0.perquefidiuidammcumpundu4o047. Radix propofiti { »7
snu'^nbmQ^ticntcm5.profccundafiguraradicis.Hancducoin numcri655. 4- «4
xo830.diiiiforemmucntum.facioq;52400. Dcindcducoquadratumnouzfigurzio* !•
nente 5. nimirum 9. irt produdum cx prima figura tnuenta 6. in 5o.vidclicct m
52400 e. zi6
l8o.facioq; i620.PoArmoad fiimmam duorum horum produdorum 52400. 1 6zo 7- J4I
i62o.ideA,ad5402o.3(Ljciocubuminucntznouzfigurz3.ntmirum27.totam 8. 1“
quefumma 54047.exmeopund040047.{ubtrah0.Htqubruperfiint6000. 54020 9- 7X9
erit vliimumpundjm 6000896. fcribociôinucntam figuram 5. poAprior6 27
6Jd cA,poA radicem maximi cubi 2 1 6zx primo pundo fubtradi.
PoAhzcparo eodem mododiuifbrcmnouum pro vldmopundo , hoc 54047
modo.QttadratumtoriusraJicis65.had;nusinuentzhoccA5969. ducoite> 40047
rum in 50o.Produdus namq; numerus 1 1 90700.crit diuifor.per quem fi dtui 5 4047 •
dam meum pundum 6000896. reperiam Quotientem 5. rcribendum poAra>

dicem 65.hadcnusinucntam.Hancfiguram5.inuentamfimUfterducoindiui* 6oo0
forem inumcum 1 190700. facioq; 595^500. Deinde quadratum ciufdem nouc Bgurat 5. bi«
• *um 25.duco in produdum ex radice 65.prius inuenta*, multiplicata per 50. hoc cA in 1890.
47»SO
^ n rioq; 47250.PoArcmoad fiimmam horum duorum produdorum 5955500.47 l50adticio
’
um 125 figune 5.inucntz,ac totam fiimmam 6000875. ^ pundo lubtraho , id cA,ex
dooo896.rupCTuntque 21 jômerus ergo propofitus cubus oon cA» ac proinde Quotiens tn> 6000875
tUDtUi
7» EXTRACTIO
uennisff J5.1101] dlehitndixcuhictinrd alterius numeri qui eft maximni cubus moato nmmtocomprehcnriiSi
qualiseft.25iSo47875. Nam proximemaior cubus haDcmnuiiccmvniviuutcinaiorcniradicciiujcma 635r
conlUcutt numerum maiorem propoitto numero*
Quod fi fijpcrrfllt aliud pum^m,ducendus cflrt quadratus totius radicis 6 3 5.haAenusinocnt*ia 300*
Tt nouusdtuifor exurgeret, &c*Ex hoc porro exemplo dedaratolaiis puto intcUigi rt^lam noAram procxira*^
flmmtmm £tione cubiraab aliorum quidem rroulis nonnihil differentem , (ed meo iudiciofaciliorcni.
ScicndumautctncA,innuUaExtradioneradiciscubic*refiduum,fiquodeft.maiusclJepofli:,quamin»
pium quadrati radicis inuenue » vna cum eripio dulHem radicis : alias haberet numerus propoli tus radicem xna
avmCM- viutaicmaioremilla^quarinurmacA- Rjtioeft.quodquihbcicubusfupciatproxiracminoremcubomiripto»
tuM. quadrati ex radice minoris cubi produ^,rna cum ciuWrm radicis triploi& iniuper vna vmtate,adco «ii adda»
mr i.ad triplum quadrati cx radice cuiufuls cubi producti, 8cad triplum ciufilrm radicis*atqi hatefununaad cuna
JifmnttM cubumadijcttcur,fiatcubusproximemaior.VtcubusnamcruM 7 .(upcratcubum 8 ûmeroi 5>.Conflatautcaa
numrrura i8.conflatum c(Tc cx triplo quadrati radicis a. hoc cft cx tt. 6c cx triplo ipfius radicis i. mminim 0 X
Tfimff^^ atq;adcOifiaddaturi.confiddifrcrcntiaminterduoicubosproximo48Aa7.
fsit» itaq;i^^do in Extraônetam magnus numerus fuerit rcfiduus,vt dubites 1 te in Quoucnic feiraia
fumpfinc ni^âruam. Nam ipla operauo,quando (ubtraAio fieri nequit»docct nimis magnam fuilfefi^*
(
tam affumptam^capicndumdl triplum quadrati radidsadcam vlq;opcrationcm inuentz, vna cum triplo tiut
radidvSi enim fjmma horum duorum numerorum minor mem refiduo cxtrafiionii.fatOitcnimispar-
nr^rr^T uam figuram in Qi^jOticmcmfiimpfifT^.SivcrodiAafummazqualisfiicritrefiduo.vcI maior, rcfieinQuottCO-
M tc figuram fuifle alfumptim Jdem cognofres fi periculum fcccris tum fim^maiore.Si namq;muldpli<îoni*
fiant, vt in rcguUprzcu>itiir,iicfubtrai±iofierinonpolljt,rcftcacapuimtf^;ura prior, Cverofieripcflitfub-
tradio figura accepra fuit nirais pania.
Exjmencxtraftiomsr4 dicisCubiartribus<tiammodisfieripoccft,n&diuifionisbitcgTwum,&Extrt^
ftionts radicis Qîadratz: primo videlicet modo perabiedHoncmp.alteroperabicdioncm 7 acieniopcrmuU
umrMlHk tiplicat'oncm,vtmdiuifioneiotegrt>rumdiAumdl:lcdradixinucmafumendahiceftprodiuilbre. Vtexem»
€»ku* tri- pfumrupcriu<icapcrp exarninibt'uriLdcdii9.exradicc635.rcmanent5 quain vtroq;latere 1
/te*
crucis coUoio:proptcrca quod radix locodiuifbri$fumitur. 3tproQ«oticntc,vtcl)ximus.MuI-
^ yV'
tijilicacis iam duabus hi(cefiguris5. & e. inter fc, & produfio 25. du^
in eandem figuram j.vt
giâtur Cubus 1:5 figurarj.atq.exhoccubovnacumrcfiduoexcradiontsai.rd dfisp- fu> 1
perfime 2.cotloc3oda in raperion parte Crude £t quia fi abijeiantur p.cx numero propcfico,rcmiocot quoqi
ain inferiori pirtc Crucis (bibenda, redi .‘fuit radix ntradU.
At percita idem exemplum cxammabinir. 7.cx radice <?5;.remaneni5.quz in vtroq;CrucuU^
tere (cribo. Multiplicata autem figura hac 5.cub'cz.& cx cuoo 125 rcicdis 7. fuperfunt 6 quxad> 6
jdiuado nimirum ad refiduum, quod remanet fi cx 21. refiduo cxtradlionis abijeiantur 7 Faciunt
*
I^.Etquoaiafijpcrfiintct'Sdficxuumeropropoficoabi)ciantJr7.rcîusinuenucAradixcubica»
<ôd fi multiplicetur radix ioneota535.cubicc,hoccfi primum inic, deinde in produA'*'*.', 6
flumeroq: genito udatur rciIduiim2iprocreab:turpropofitJsnumcrus,cx quo radix en*. ijfuu*
<t 4 PTKOPJNQJÂTIOKADlCrMlN
uy MERIS NON CVBIS.
CAPVT XXIX.
jffr$pin. T TTcxnjmms,quiCubinon runt,propinqoaradnccrua:ur,noncftadhancvrq;diem!mic^vttm3^
y accuraca,quamea,quIinGeomcmaPracHcalibd.cap20.*lemonAnuiniJS q'UcAeiunB 3di. Numtst»
Aktmh^ propofito apponancuraijqnotternarijOfranim(quo autem piuresOfiarumternarq apponentur .copropin*'
***
o'tiorradix(Tu turj&cxtotohocnumcroradixcubiciextrahatur.xttraditum<il. D.indcexcaradaceabio*
cHsad dextram totfigm isqnotCifrarum temarijappolm fuere , n liquz figurz radicem integram dabunt , cui,
aJdendadlfradfionumcTatofcm habcnsfigurasabiedas.dcnon*inatorcm v.Tornltatcni cum cotidcrnCifri^
quot ternarii Cifrarumaddin fuerunt, nimirum io.fi vnus ternarius fiiic additus vel 100. fi duotemariiaddid
lucnmt,s*ei iooo.fi trcs,t5d fic ddneepstita vt fiadioillacooneac.vcl decimas, vtlctntcfimas.vtlmillv/imas Ac,
Exempli caufi ; Lx numero 2911^0. qui cubus non cA.cruenda fit radix cubica propinqua. Apponantur
tres temarijGfrarumvt in fradhonc habeamur partcsmillefimz, dcnominatzvidclicctaiooo.au}uccxtoio»
immero ipiôooooocooo.cxtrahatur radix Cubica.quzrcpcrictur 3077p.minor quam vera, quodin extr^
dionefiieritaiiquisnumcrusrcfiduus»atq;adeomaiorradix,quam vcra,rric 30780. AbiedHstribusi^ûrttad
dexteram propter tres Cifrarucernariosappofitos.eritpropinqtia radix 30|.'^68. minor, qvcra,cara csuscubv»
fit 291387 maiora, propinqua radix.fi vera,crit307jjf.quippccum dus cub. fit xpifily?
tmMU Kacto nzclocnm eoam habet in numeris fndis. Nam fi tam Numeratori , quam Denominatori appo»
nanturaliquotOfnnim tcmarij.fia ex radicemimerarorisillisOfrisau^ Numerator ScDcnominatorcx ra-
numeror u diximus.
CtSfAtM dtctDcnominatomiUisCriHsaBfti,qaeinadmodumfupradcradiccquadraratiadorum
Aliam rationem expeditam pro extrahenda radice cubica ex dato numero fiado rcpcrics in noflraOctH
mctruPraSicalib.& Propofitioneai.
Agendum tameflet dc ExtradHone aliarum radicnrntquzinfmitzAmt , vt mnoErAGtorîctria Praên
prop«>fiL 1 p.e^bcauiimis. Sed quoniam tradUtio hzcdifiict!iorcfl.tnumtioq; rad*.cu quadraeziic Cubiat
magu c9 necduriaad libros Archimedis4*tolomzt,cztcrorumfl;Maihcmaticonir,| inielli^dos confultoi ,
nobis in pleniorem noAram Arithmeticam A

in Geomaricam tVj^caro'ddfc' cur. In ea namq; Arithmetiei
pleniore nun Iblum omnes radices, cum earum approffinquationibusfeinod in Geometria quoq; pra&*
caiib.<.fccimu«^tra^bimus/cd innumcraalia, quibus 'n hoc Compendio dedita oper*
a
abftinuimus,expoaemus, . ^
F I Xf J S.
INDEX.
INDEX OMNIVM CAPJTFM HF-
irS 4 Rl THMB TIQ 4 B.
I Numcntio integrorum DUQicrorum. pagj 15 Iniiiiofradorum numerorum.
> Additio intcgronim numerorum. j 16 Quarltiunculz nonnuIU numerorumintegrorfl.
5 Subtraôintegrorum numerorum. y ac minutiarum. 34
4 Multiplicatio numerorum integrorum. |o 17 Rcgu!aiHumjquaraIionominereguIaaurea»{m8
numerorum.
Diuiito integrorum i} regula proportionum drcilblccy 55
5
6 Numeratio hamorum numerorum. la 18 RrguUtriumcucrGi. 59
f iElltmatio»nucvalorfra<ôrumnumeronim. 15 19 Regula trium compolita. 40
8 FradioncsfniSoruroQumcroruRu 14 20 Regula Societatum» 40
p ReduSio fragorum numerorum ad minimos 21 Regula alligationis.
numeros, ftueierminos. 15 12 Rcguiifalfirimplicispontionis. 5^
so Keduô^<ôrumnumerorumadeandem de- 25 Regula fiiin duplicis politionis. jd
nominationem»^^ integra»nec non ineemrA 24 Progrelfiones Aritkmaics. 6^
adfraônemquamcuna;» acdcniq;lTaAonu 25 ProgrclTiones Geometricas. ci
fra&orumnumcroruadAmplicetfra&i6e$* i6 Exodio radicis quadraur. 73
n Additio fradorum numerorum. aS 27 Appropinquatio radicum in numeris non qua-*
i& Subtractio ^nôrum numerorum. 29 dratis. y6
13 Multiplicatio fradorum numerorumi 29 28 Extraho radicis cubic7. 77
14 Diuino^tSorum numerorum. 30 29 Appropinquatio radicum in numeris nScubis.78^
INDEX EORVM,CLVi€ IN S I N GV L l S
Capinbus cononencur.
IN PRAEFATIONE.
Q/^Xirhmetkd nilitM. 1 In fttbtradionc Integrorum numerorum.
In numeratione integrorum numeronim. SuktrMQieqnid. Aiit
Kamrrarfafuid. i VierdammmimfrrrtmmdArJk, f49f4Q9(epufc4tw.
V*kr itftm f^grttm ArttbmtkMnm 4 W ibid.
figtitr, iM, S.hrdlm<lm mmtnu ijmftS» iKtudmJltfiitti

1»C4 fiiu m tfuÛbit ntmtr^, tM» f.htr.Qi.*
?rMu qmtm namirt ifUdfit» iM. SiHtr./HKiium.JiJUt. t
Ord» hftrum is ^s«sS ssis/r# ntr d d(xrrjfinipm nrfm Jlr,îuiul.fisiird mfirm m..
,1»fiitrtaitai j
Hdd.
ff9(td4t,
flîdij*i4Uhet fffirs m fSMW Im fffvjUtt, iii-
TuilmttihfiAntiii.Mq»4>tJ.liffO. mfirm
dem. mdmiff. riid,
l4ft is nmm fifeT4Mt feft $rdmt 'm deeufU^t^ I. fiindamapUttaium fit, tfuai.fltaiifimt nuat-
parrwsr. ri. 9
QêêrimdMmfa, ftddrmmtmerm /srilrcaprMMTsr. Prai4ri.fihraam»ftrf.&7-qa./.Stfiat. ilaJ.
$is4, rraM»fi^tTaammfnaddttmmih&Jaht.amim^.
loaddUioncintegroram numerorum. fallifiat,
Ad/Bttefmd^ ^
2Jiemeri 4ddendiqii$fMBe/iMtc$tU(4»A
Addut0 qu$f4defi4t.
^, Ifi multiplicatione integroruni numero*
nun.
MaltifBtaiitftiil, >•
j^^rsis» fit^tuuuUex fiptrienimlmati^w-
mitmtnkmfgutiefnkendm» S Taiala lyilufnUa, Wi
t^taU PjibagoruafUfaa.tmfir.atm, iiid,
Q^fMitndmfit,^%4iU$m4tinmimi4ddt94ifiim. ikh
Vfat tabula Pjtbagnua ad lapufcaSi, gaidfatiat
multi-
dem,
TTeh4ti04dditmkfer9îim$d$jUt. Aid. fluattovamfigaraia altam figtoaM, ibid,
KtgalaauUtflutadifigvam ia figuram. iUd.

0^4 t4ime ex fsws nMmer9TeffWUMrf4eilef.fiMut ii
Ilaauriiamabifluatttaefmiudatiltuandifint.
fitrifeteft.
yasoMriislifsWsprapfirfsf. Aid. Vumtrmqumitftrnam figuram fUfaBoraulrtfliatm.
6 ikd.
ff9k4m4dAumuferf.f4lUx<fi,&fur9.
4dda'fw fer 9. (wriA Antbtimkk4dbAutttri Vaammfuukfttnarattm. fturibmfigiri firiftamfm
paBomattifliiitar. rbtd,
tmfdSMxjt. Aii.
PrtbatumiiltiptUatmiiifirp>&7>qu9faaofi4t, ta
fnifttt» dditttenie fer ^.quemeiefief. A$^ '
Prtbatitttmltifluatiatm ftrdtkifittmfuafaatfiat, la,

o^psiJarniursdayJsr^.rs^saWf/sssKfs. Aid.
trA4et$4ddtt$mu fer9.f4iUxeftt& qiure. Aid. &!}.

cv 4 Arubmetick 4dlfAuner, HumtnhabtnittmfrmtifuafiUifUfaOafaciBmaml-
frA4m dddttinU fer 7.
Aid. tiflktutm.
eimfdSMxfit.
fnUtA Aidutmk fer 7. mimuf4U»eft,qii^ffrf.& In diuifione integrorum oumcroiuoit
^lum,
Dmftquid. fiU,
'TsbeUfreUtmkftrT* /
sm Hai.
PrA4tA 4ddihmkfer 4dditi*mm^f4ll 9 f4r. Qiutitarifuid.
fnbarniAditmAtfeTfrhT^tmmfii^ Ai-' Numtri m duafiomi a.imd.fitU loltcaaU. ibid.
pmtfioqamtulafat, Hd.
0 f J.fUo
rmr
I N D E X.
h ûttinut nn fotejf ftni hmwt immtriofumf» *W- tdSm.Bdmbm, ^.QiutTmm dftt SMuwf fid/gu^
itm.
lat. ^
ttfiumnMmtm mdmifivnifmftrmSimtStithet^tKk In firaônibus iraôram nume-
rorum.
VttmtrtufitmmfgiirMm
Qinn$tmrTmdu4tiir/ifr*diiu/irfmf*fum,
^ jaidiaUmimidrmfliidi&ndtdridiinir.
HmdiidmiMtidnm pumtddpmmiattr.dcJeTibda.
ibid,-
yfm tdbuU Pytsgtfiu dd c$n»fctn4Mm , ^mks na.

*^d» _
uiftruin fupTSf$fit»nMMa9C$ntmt4tKr» mi-
In teduSione fraSorum numerorum ad
Qwruns^MfdfiitfiiumbihtTt.
^ nimosnumeroa.fiuetcnni- ,
nos.
52 « Humtrm duûitr fufTd qtumcipt^fiffifdm £mf9rhf^ ibU,
Htm, MiuitUmdimimmdiiermiiiuredudia*r.
Q^mdddMttnd* ftfgfn*Qn9t'wuk'mimt4miimf$rtm
thii»
UiMdndftddtnddmmimiilmmmiridigdnna.
Qu midUid ddmimti iirmaustidigiimld/it.
md.
M ij
Primm*mnm,&fri»iMnfiiaimniîtid.
QiuMd»nimtTmmtM9rf€TmM9Temft$fWtMrdmdendm9 Mdkmdmtnfurdammmk iiumtTdmid.dfl>tmma^
•*'*
<iutddgmditmfit, limiiuitidddldqMdfdSirefdTldna.
duifirm.
^
/^4W Qmtkntk ituuntimm Qddcdd inamdtm,& Doumituta

btduemmdiummd*fiadm,ftdtarmtdtem.
ddtdmauu
^
ibA
Mdxmdmddfdrd^ndmbbttdddnmMdmniriimful^
atmiuMidna.
mafiadm
mkftruutndpu. Vndt ttUgdna rtpUd aam-nii
tîfdatdM/HfjiiUmJIitiutiir.fimntrrtnr. it iinnm nxmtttnm. ... un^
•
Viwfitdidlikiiiumodfjur. <9 Al-d rdtii udignddnm

mauttidnm di mimmu
Crnmuttr4smtn»d»duiiJim.^Mdt^vtMMtKr» Mf.
Q^fdStbftmodmfiuixptdttm^ 'inrcduflioncfraaorum numerorum ad
eandem de.
>^d^
nominationem ,& ad integra , nec non
Abw mtdm dbfthundtd wjimtm, integro-
Ditifit fttOjndm qtuptSt fut. demq;

f» rum ad fraSionem quamcunq;. ac
Prtittudiufmiiftrg.iimftStfidt. mi. aaorum numero-
fi aSionum fi
rrgbMludiaifiwkftTT.iimmciUfidt, n rum ad fimplices fraSio-
iU-
Profcuitiii»'/.»»/" euUifludUiiumpufdSt fitt. nca.
Ddd Mimid qxifdaidd

uaimddmmdtidHmTi^
Dmfitxaidiimtbfibitdgkttddlt txmmitiir. ibuL
tMtwr.
TdttiUdt i$xifu»k,liu»dtdi*ifir i» frin:ifu bdbft dligutl
Oftdl.
l.nmiddmmiitmiim^ddntmmdrmnmtTdn.
iduntid minimi nnrniri d
^ AiJ
^ndtnmfpumnnmadnj^d.
^
TmUm iijfiuiiit fxdixifuifugitiiviaii^mmtrmbd. minniid.ijndmdnd, qmfdOddd tnadm
iaummd.
tlntn
bttdbquutifidiapmiifu.
Adiuit . StbirtOa , &
DmfufxAitmntd idrtmiiiutdmnr. . .
AbdrdiidTidntadiindimmMtididiidnim
, •
dtntmmd^
/imtgmxiitXhpktmAjitbmttkdtrdiMntKT, ihi.
tttm, ,
VntitJtmmminumtri idntmmdtmhiddtMnmma^
In numcrarionc fridlonini numc- *
tonun* turtannumerduu
Mmurw.fki* nkmtrda$rfiUttntfdimmaMt9tt,qmf^
Truadmamemî. ^wttgr*Te4u4tWd
Ji,madtv.&D<ntmmit»fdambiluii
$bt- Uttgrn
luaitgutm^ttfdatfiTibdnr.&rrdmMittar.
'^l4m
dem.
Minntidminutidnm jia fdatddJimfBtismtMuttmrm-
fTtauKimdettidxnr.
inna.
OW* mnm nmerafer mdiaem dmiittrîfidait. numerorum.
ibtd, in additione fraaorum
_ ,
trdSie^miftd» dUijiutA KtmtrttgriidDaumind- AddilidminuturnmpiinuddfM.

ddd. Inddiainiminixidtnm ipnU fdtiaiimft ,
punit mtt-
imdtMmiddtd.
jngsJ/imtd
in acfUmaiionc fiucvalorcfraSonim nu- rrdxndidtnixminMtUddiHtTfdtnmiemmindtmum iww
merorum.
M'.nu!idnm Vdttr ^cpdOt dtgtdm.
MiMturxmtdltt^tfdatminiidtdr.
i}-
ibid.
pribdtit ddditimb minntidttm
difidt.
pa fnbtrdtUtntm 7**"^
^
Mautid , fturuii immtrdWu dd dntmmdtora tdn^m In rubcraaione faaorum
numerorum.
hdbmtfr»ftttimtm,difUdlnfMt. ibid.
iibtrdaitminuidrnmpHmtdifidt. ff
Si mmtTdiT, dc dnfundttr
nufxiifrdaMftriliiem-
InfibiTdaientminmunmiiidfdiiendnmfit.pundi^
cm^/mmerum mxUifliaiv,ididdtnMtpimt*rtai/- t“d-
^bi^ ttffddldfipitd
dtmxditrkfrdaid.
îd.
UlibndauM,<indni»fmafn*tmnntid,pKidgi»d*m.
Q^mmdttdmiidUpfd^xhidleM.
Q^mmtidmhurfiirntMtpd. if^
Md . » . •
‘tu
ibid.
yrMXufuhtr4b*nJAwmittumMmmKtu,
Qddmimaidmd^fitvndidtep».
priUti*fubttdtSttmt mamtUrnmftrMtimmqmm^
ytrd dtdrtm miduidrMm mdurjit , ^fdSt ctpmfidtiir.
JUtd
In muldpficarionc fraaorum numeroruou
Vdt» natuid ddtdfmfdat m mimi immd.ftKdm^ UMltifbmmmimitidnm.piifdaifdl.
mtffirdix/lmtur.
V
.
I N D B X.
7« «wtfryfifttfjwiirwifiirir» dt^mt ile diutfe pa eiutm detum qutfiermir preurdet Quetteqp
4{M</iaii. .
* T- ptepefitm.
Pr9i>4ti0 imUii^luMtmk mhutuntm ftr ^mifitium yx» lnutntieperju,quem detm numerm eMet reJfieSn eltt-
^ iAxi rmnumertieti. tbid.^
ia mhmtidnek em frredtustw hmum aii> Innenrienumeritftficfhcuhudetmnitmamexbibtet pek-

’
'
’ *'
temprepofiteml tkid.
In diuifionc fradorum numerorum. jnnentientulntudmupertiumquerumtunf^quetdetm/ nn-

merrn eentmtt. Sbid
Iîfi»mmmidTttm<iu$mJ$fdt. HiJ,
IndtmfiemmmHturtmi ûmnUd^mtinUfft^taiiêm^ In r<^k trium, au« alio nomine rnula aurC4f
4»^ iM, iiue rcguia proportionum did
*
foii^
frtidtit imtjunit tmmitUmm fer mMittfiuMSU9em'qM0
ReguU trht^ fine eurte»fiuepnpefiienum atrfie Silef.t^
f4H9 fi4t.
fa dtmfiem mmutumm em sliqiUMJe freducdtmQ^ttens tîd.
'
Humeri 'm regttlfi gratar quepeife fiut cetecehS. 'Ai~
mdmtqiummmMtUîmfd. $bul,
dem.
SlUfido Qmneju awifrfit numere Studende in nannttn.
QuepeSe per reguterq trium quertm numerm ignetmm-
quuetur» tM.
fiennde Quetient m mmntip mmrfit dmidende numere. I
pemenfiretieregule trium. f6
Md.
Humereperjelfu*" dtui^ * f. dmfef per Quetientm multt-
In inlltionc fradorum oumerorum.
fbcetur»currurfemnumeTiuSulftapredn(etur.
tnfitie m imttidtnm qmd ikuL dem. . .
InfitieminMtkemmdM^xeJl. 'dnd. l^reMtereguletrium. Aia.

Infitie minuturum prefter qtddeiteegknufit: 32, CempenduperureûUtmm. 1
Dtferentu inter m^n«fr«a

msnnturnm,
mnmtunmt &rednSienem PtAetienesvetieregu/etrium.'
Aid
^
ibid. DemeufiretAcemptndterumreguUtrium.
PrmdreffdAmfitmtwdnmnmmmttuntm. ihtd. Quefitena neunuke » quAiit veru Sfficultetesrfgnle trium
finrtt n^tu.fnnm innjtnferemtio fer ^riiaxia explicentur. ,
iM&feqq.
regnUm. ikid. QuU egendum , (piende Snerfit mentte , menfnre, pendere,
MmutumfirentUferfrmdmre^nUmnenfitittrednemU dypeiltenesAregAemumacurrunt.
3fi
sdnummmtermmetmttefinemeperdtmn,&qu4re.
ibuL Io regula trium eueria.
Snmnu mfitienufecundum ftmdmrtûUm fimper miner JjtguU trium euerfe qne pe e]qnertumnumerumtSeiet.3
eft.quem rmtm & qnure- ikti
Vfm frm* regni* infihenu m Studende numere tutegre vtu Qtuftteua eliqnet edreptUm trium tnerfemJfieSeuteu
H
iumminntidpernumanmintegrum. Aid.
Und&ftq. ^
SteunddreguUmjamuduerummiuMtmum. 33 |n r^la tfium compoli ta.
Qne fdile plura minutu > qtumdu* inferentur per primem
ReguU triitmcempofit4yqmd»&quemedefiet. 49
'
regulem. Aid.
Quefitena eltqnet ed regnUmtrmmempefitem /fe&eUr
Mmutumfirende fafieundim regulem rednei feffunted
ta. tlndxfqjed 44^
rmnmatanmtes entefinem eper ex, ihid.
In quarftiunculis nonnullis numerorum integro* In rÎa Societatum.

rum.acminuturum. RegtAe Saietexnmquende edhAeetur,& que peSe fiet»
Vtiltfetquefitunenlenanqturnndemt 3^ Aid.
Jnuentie numfri * que feQeeftfiAaeÂ» relfeetende^vt QuetietreguUpiummregtUeSeaetutumedbAeudefit. •
frepefitmnumermrehnquetur. .AuL Aid.

Jnnentte numerifilftreih. vtlfMkn*henS,exprefefite nu- Qmdegeudqm, quende m teguUSeaetetumeftduurfitM
meretVt eluu detm numerm fit rehqnue. tM. tempeeum. ibid$
fuuentie numerienim detmnumerm edqctendmfit , velqni QuefteueteltqueledregtAtmSHtetetumjfieiieuta. Aid
detennmerefiteddendm, rtelimnumerusdemremn- &Mq. .
neer.
In rûla alligationi^
jnuentieSffirentiemtadetetduetnumaet, Aid.
ReguUeBigetieuk. /4
Inuentu numen Sutfi , eut dtmdendi per detuut numerum ,
ReguUeSgetteukquemedefiex. Aid,
rtiueuensprepefitmpreuenut. ikd
Quefitena Stquet ed regulem eBigetAukJfiedentajkid&
Imemte numeruqtu centineet retfit tunt det dexemfreHie-
uemjeuperteuhpertefue prepafittnumeru fm
Jnmntie numaitperquem d^m numermfit Smfiuent S-
Aid.
ym midufimfUift 4tigdti4.fi rtt dJUgduJd fbirtifiat,
f»4mtiu.
'
mdendui.vt Qtgtiensfitprepefitm numerm. thid

. ,4
QmddgtndMm.iiudtuUmTipiUdBgdimmfmanrftM-
inutntie numm . per quem detm numerm fit multipUeen-
ratifatittidingmdmfikm frit»,
duhvelqmperdetum numerummuJtiplieendmfit,yt
gneturunmamprefofitm. ibtd
^ thd.
QMUfntutUumfirmdStgdtumimfliirmmriTiim. s$
Q441U4 qu4fit44S1g4ttf.itfit im»»fitbtiit.
lunentiedneTumnnmeTeTumt qu inter fimultiplicetidn-
tumnumerumpredneent. ihd.
In reguk &l/i (implicis pontionis.
'
guuentie duerum uumererum.vt vnepereltaum Smfe.pre^ RiguUfdlfiilirficiUldfit. '
f,
uemexQn^tiusprepefitm. ^3 Rtg^Jdlfidti/ltxiU. ittd,
Igmntte numeri per quem dem numermfit mnltiplicendm, DfitimhitutrdudiriguUtfiitfi. ff
ftlqmmuitipUeendmfitferddtum numerum» ngndu* RmUfdtfifimftiiuftftinit^ttdmUtfidt, iM-
’
l fi"-
I N D E X.
ftjufineuBflMtirtgKlmfdlfi fmflki ffliniifii- si mfnj^pmOMmitrittkiifinri dii. mmemAH-
Bam. fn fiiffiim , nl diam uimmm multiflua fwn l»^‘
tiimniaiHTmftaldamdtnfa, ihiL
In nguli filfi duplicis po(itioni5>
Sjitikt numam mfnpifidtu CnmarudmtifinitdS i.
/of/kmmtktifludiufntlMmiamtnm miuf!» mtmt
bngiiufdifi dMflKm ftJBkn*, iiu»dtm4im iMdîmmmttdU, ftummimnmmubifluaiifmn.
rtnutmtxuJ^,ni»iuitfat,Suliikntait. ik- Aum.
km. rt^tfidndmdBmmumumpufdBtmiictt.qiidin Id-
t» ngtU fdlji bfUch ftfinni , fu»k ftuftfmr^ cd fiuSfaf »iiiwfi»pr*d**» aiadiUm fit m ftdgr/fi
tditm txuia, &iU0dttudtfi(U, ft tdiak. i*s-
/idiuGamaritdimifUHttdti. itid.
im. SdffdSd tamam attdfiimii»itdfi 'mftdptfiidiHGtdmi-
Qttfiituit dUfHt ti rtftUmftlfi dnfttiiftfinnijft- trUdmtifunttdSi.iiatfiigttiir fimiatamtda. iM
Qdd fdOd td.qtu id ftdptfmu Gtdmaritd huifiaut di I.
tn progrcdionibus Anthmcticis.
diBdfimt .dadmmddntiir ftd/Tifidiu Gtdmtmtdtu»
tngrtfi*Arubmeli(4 ^md, dj
_ mifiattidii. 7*
htptfitMnrtknmtrmmt&tmmttmmimfAnmih Qnf^diamamcimfiitM^ldtimftdgtifidiuGidmd-
tricdmtifiaiti i fmiamimadaiupA“<‘' fra att*-
Ariilmttitdfrtpifii4fmf4B$cuuautliir, IHd>
mcdniiuHMni. ikd.
Difirtiuu fttgrifmmAiiilmitKt fuMwds 'm*ai4t*r- Sitmmd fuaciaîit iirmimnm frdptfidttkGtdmantd
Mi ftdfrUdmtkflddiijMifimu, dddttdfnmrmtat,
Jritimitkt /rfgnfit dttri/itn nmftttf m mjimnm.
fafftm mtlttfBcdtUftdiuit maunm,^dtuSdfri-
ikU> mrmtdtt,fdmmdtfiddfldflitriitmiamtim*m. ik-
tnffutAi frtpifMi Artthmtmt tmm numtnrm. itm.
VM. f!*d fdOd fdcili immid tmr fitmmd 6 u. tntmimim frd.
frwftittAAfngnfmli AntkmtitAqiutim mmurrnm pifaitii Gtdmmrud dttfU frdfattatk di i. aeifiatm.
ikd.
ftdftittdi pdptfma Atithmdtitd fMrnnfW wmmd- B*datd faaaidtifairdtarft hafUdUtat id.kedla£td-
nat, fiiumamtammdnimfdattimfa. 'M tmacaldnahitdaafrimiUcd fdadtati.ijaar.aji. .
ttdftUtdt ftdptfidttM Arttimaud fuuiuifatintad- tandd zJatatid a- &itddaattfiftdpiduaddfofid.

tttmji tamam tatmMnmfdOitfdr. ((•
fWtidamiafUm. ft
Sitmmd (todfaa^ fngufidta Aritlimaitd fiufdBd a- QaaxtdadJramaiiiednfiitadaTaamltakaia. ikd,
uaiUtia. Qaaadatirtâitdntatddfaiadamfiamatama ta.ld-
rdniatUtii 'umaaid fummd frdgrefmiM tutwrdlknttmt- ckladiUtTtaialdtamfd/iiaia. tkd,
mttm. Qrdtadaare^daiatddfirtaddmfdtaiiidm ia (a-ldcii
Vamam tamaunat pApifata natadUt tumanmm kdildtraacaldtamfdjitdmjidddarearidacaaarjk.
e/lritimmtamau. dtm.
nuMS »fummd numadram tmfdt iiun* A7
VdttitiiUrii
la ftd/ttjSdae, tmai ftimm tamam tfi i.fiaadm i.tati.
Hamamtdtnmmamiapdsiifidmmmattamimfdiiitm m radfaaaiitttflm,&fimiUtaâatmtatiiniflm,
jdid-
fadfdSdttfaidtar.
tdnitaldriiaaiatidfiaauaaaumaMfataak
_
M. & itd damtf KfatUia tatamta dafba tfi amaiam fid.
ctdiaiam. tkd.
Hamam tamaaam m frapifioatataiadnim psrMi» Qaddatmaatiaat/immdS d.taamdtttmdi i.iatifiat.
tfadtdtidaimaiaidtar. Udi.
tam, aîidfidpiAuatiam, «jatltbttdafiai fit t~
Vltimm tataiaia caufctaj, frigtîdakAritbmtifdâii lamamdaititiliattamtamiiiaam. iki
fdBdiluiaartxaiaiadttmaaramt km tamfraud AlumaatVdtiafdatifiamd. 71
tataindt&diffatatuftdfiifidaii. ikd.
Qadatam framtatam ttâat, rr imfbdatar , i 4. tdu
SmtJhdAdhimAagid. kid
ItubUtrtacaldrttm, Ud rt mfthadladfdaaai.gtd.
kid
fâd/htdtiliuiimmilitid.
&
aam, iafaaadd iJataiidSJa qaatd il. itd dtauifi,
In progrdfionibus Geometricis. vt ftaa faifcâatta lai Jiat dapis Muwai^Mtnwi
rrdgrifidaidmttTUdqmi. tl kifraiiauitiadmmimtdtkjimid. ikd,
GtdauttifdfttgrtftdiiadfdBdCtatmattaT. iU. Qfdt adaa aatjfau fiat dd fradiBam fraatattam fa.

Daaaiaaa fraôaa m ftdfrtfidat Gtdmarkdjaa- idadam. tkd.
mdtbaaaiUtar. 'kd- Qaa aaiui taaa lifaficitm tara & aurk dfaatatfifi
rngrefiaCdcaatTicddtaifiltmafimtam. ikd. muadidagatat. ikd
tnfrittdiftdgTi/idiiaGtaaiatUdttmmtaimndntai.ik- Qaitfldk tx tOTd aauri catftBi tigaiatarimaiim,
drn. fdd atctjdtid faUddftdXtaudiBam/raaiaitamfa-
tkd
ftdftiam ftdptftdmt Gamthud tfatoaa tammatm. tdudam.
ikd. Qaa gldidi tdtitatddâdlttcdafiitaau framattam ia
tr^rutdt frdpifidua Gtdmtnkd tpattauf, taaaadttfa, idldta ftdximt iiSa tdatattam. ikd
fiaaatamtamitadnmptimfa. M. jjaitadiui fana aaut daait cx<jadtriak,jairfflt-
ttdpnadt frapifidaiiGidaumufatcmi^tamiadraM tait (4. iKdm uwds, f w dtjpdaaframati dBam tB.
fiaaaurmttmiimamjttfa. ikdt ikd
Satatad tamfiaa^ ftdgttfidaa Getautrud fafkid U‘ Qadiglaiditardaaurkfrd£Btadaitifaaa. ikd
aatidtar. fjMtaidtu failtmuaidta famau « 0 lamhiaamfTd-
.
rartitalak aatatid faaau ftdptfidttk frdfdaidak da. pt/aaa Gtoattrita ftifatidak dafU at 1. huifitatm
tt 7}-
fU,aamiaitamtfi t.
UftdgrrfidadfrdfdrtidaadafUiatifliatidii. âtUa Qtî Cdafitat 4 d,dffiddfinaddataritd,Tt fri ftiiad
aaatamaiuBdfrimnitdn,eJlfamiadtaaiiam <«/<- fUaaat. ftat.ftdftataddt. frd tama. &i. 'k.''
MimraHsnaiKrsrmi. ikd. dtia.

Qmmd.
V'"- *
iTy
INDEX.
1lmrn$d$htmmiIUUtmfimm4J4» termrmS pn^ref- QtMmdt ripcrut», n£x {nfimput,, ftt tautmSm
fimk Gt$mttn(4 fffntfuiidupU db iMuifiemu, ituL ft,qtux,at. jS
Qt^fnH cmfigt tûm hdktmi^dLms m itd vrn- AUtextttautdditliifui,4ttf„^(]iit. iiuU
ddtgr,n ittu t.iindtr.fr$frtm$ (Umt& 2.fr9fuunddt EnrtibtrtJuiifrQpmfUtxmiintiK, 77
ikid. CnimnnuTmqmd. itii,
In Extraônc radicis iûadratt* LetrdBurdduii luhetqi^ iM,

Qtum,i$mmnm,cvm,sJixaMnqunitT,fwiSkJit
QnddTStmmtmtm^nid»
fpumim, 'ihJ,
lUiur qndJrdSd qtud. ibi /•
^
QiMfynTAiluitiPridixnlutJAtimnmi, iUJ.
Extrd&u rdduu qm4» iM»
Qiufis,TtibxiHhi*txi4i,Kimmtnitt*r, ih/,
Siautrm, <nmrddixqM4fitintîumi$fMiUtiifffiftur.
QuMtmp,futjpt,tpi*imintxtf[lm,nhi4. 7/
ikti»
Q^tfifftrmhiAtdtrdiixffififitiwMmtru Und,
D ftrouu iuttr ixu ixitsfrtxixu) quot»fit, ihi.
QxtftBxtgufutwr, xxM fifftu fitm/ttfit mmxftrxx
QMfi^9rddtxqiui>dt4txidt9num€T§tTMgtMr,
mtdiut, iiU.
hxtrdQmdduuÛdhdtdfaOxxdxm^ 74
PrxlstuixtTxaimxrdiei nUct. iM,
txtmtn txttdStMu rddua quddrdtd triplae, 7S
AffnfinqxttutdinxcxUtd, iMt
tlefidMum m exttdQmm rddkn ^xddrttd nuinr efi
txnMixttikxexhictptfmquttxmmm, $m,
tefi.qudmdMflxmfddUkmiuntd. 'M,
Qmfit difftTtntiM meer dnot^HdirdWprmma, ikid.
In appropinquadoneradicum in nuroens
non quadratis.
QnmU» tnuewxtitr T4dix pr$pmûmt ^tdmf»mm9r

fit,qM4Mm4» ibid.
FINIS INDICIS.
CHRISTOPHORI
CLAVII I
GENSIS E SOCIE
T A T E I E S V
ALG E B R A.
Sumptibus Antonii Hiera t, cxcudcb^^
loANNES VoLMARI.
Qim Gratia 0" Priuilegio Sacra Cafir.
Anno M. DC. XII.

5 )
74 EXTRACTIO
Saz eniencU rulix qo%lnta et oumero xi 1 78404. Notatis pundu,n lupradidum cft> pono Tub vlctmo
ad finiflram figuram 4.tanauam radicem maximi «quadrati in fu praTcripio 5>
numcroxi.contenti,(quadramsmimnumenismaiorisra()icis ncmpc5. a;ii78404 (4^

• . . •
€Ax5.)camq;rurni$rcmopofllincamhajiccuruam(.Multipiicauautem
figura 4.in Qupdctice per figuram 4.fub pundtojfiunt i<5.qu2cx xiiubU> 48^.
ta»vtindiuinonctQtôrum prxccpimu$.rrl'nquunr5.rpc^buncq; ad (equenspundum tres figurer 517,'
DcindedtipIicatafignraQuoncntiS4.vthint8rcriTO S.fub Lvt in exemplo videsidiuidoqi7i.pcr8.&i4«

ucnio 8 contineri 1051. fcxics.Pono ergo tf.tam in QuotiemepoAq-quam 4^1
Tubpundiofigurar^. MalciplicacaautcmfigurahjcQ^mucntisdpcrtotu (^^0.
* *
diuiforcm 8 6 produdtoq; deti^dto ex Tuprapolito numero 5 1 7. remanet
. *.
’
x.p?rtimbuntq;hartreshgurx iV4.3dreqmnspundhim. 48^x0

Rurfiis duplicato Quoti :ntC4d haflcnusinucnto.Ttfiantpx.fcribox* 9
fub8A'p.(ub i.vtincxcmplovidcs;dtutdoqi 18 perpx. Scdquiapx.noa fji
cominenturin i8.ponoo.inQuptictice*&ûbpun^figurat4.dciroq;
•
totum diuifbi em pxo.rpcdabit autem ad poAremumpunûm totus hic . • .
numerus 18404.
PoArcmoditpticatoQuotientC4do.had^''nt)S!nuenro»vtfiintpxo. $9i
(criboo. fub 0.& X. Tub 4.8C p.(ub 8.n vtiesin cxempio.Diuidcndo aucem 4^ z .
x840.pcr9xo.ioueniohuncnumcrumiai(!ocontineribis. Ponoeigofi* »4^8^404 (4<fox«

• • • •
guraOix.caminQuoticnte.quamrubrun(ôpriinstfigurz4 Mulriplica*
. ta ?cro haefigura x.per torain diuiforc pxox. produCtoq;numcro dempto
ex numero njpraTcrtptOinihiirupcrr A. Radix ctgoquadrata numeri jppo* ^9Z
fidcA4dox.ipieq;numerusp''opontusq 'adracuscA cumnihil nipeinierhpoAvItiream li)brradUontf^‘m.
Sit rurfus inquirenda radix quadrata cx numero 456789011. Signatis pun&is« vc docuimus» Tcribo fub
Tltimopundito ad uniAram figuram x.canquam radicem maximi quadrati 45^7^90ix (xx
io fup;a(rriptonumero4.contcr>u, camque nirfusponoinQlociratr. •
Muiapiicataautcmfiguâx.inQôritntcp^rfigutamx.rdbpundlo.fiunt «41 a- '
4.quzcx 4.rubdQdamhilrclmquum,petn.icbtm*q;hxdu^Hgurz 56 .adpun&umAqt>cn$.

Duplicata figura Q^rientis x fiunt 4. quz fci tbo fub 5. reliiAo punô 1
firq'icntiracuopronouafiguiaQuo’Jrntx:-Di* 1dcndoauum5.pcr4.in>* 444789011 (a i
ucnioQuodcntem i.qucmrcriboumpoAQvoticntcx. qoamfubpun*
dofigurz 6. Multipl cata autem figura hac Qôtientis i.pcr totum diji> i
.fi>rcm ( ablatoquenumt ro produdo cx 5 6. remanent 15. iu vt adfcquciu 4«

pundum (pedent quatuor hz figurz 1578.
Deinde duplicato Quoticntcxi hadenus inuento « vt funt4X. ponot*
fub 7-& 4.fub 5. Diu^vndo amem 1 57. per 4X. reperio Quodentem 5.
quem pono & in Q^ti.mc. &fubpundo Hgurz 8. Mulrp Lrataautcm (»»57
hac fig.-ra Qi^cr.tu5. per totum diuiforcm 4x5. fubtradoqucntimcro
prududocxi57S. rcUiiquuntur309. Pcrrin».buocergoadfcquempim«
dum quinq;iitz Hgurz 50990. #4 »
Rurfus duplicato Quoucntc XI5. hadenusinuento.n fiant 4x6. feribo
6. fub 9. &: X .(ub 9 & 4.1ub o. Diuidc ndo autem 509 9j>er 2 6inucnio t!l
4
Qi orientem 7.qucmfinbo tam in Quoricntct quam (ubpundofigurz
o.Mulriplicaca v;.ro hac Quorientis figura 7. per totum dimlbrem 4x67.
detradoq; produdo nunuTO •.x3C9;;0.rcniamnt lixi. aiq; adeo ad puu*. «#7*51» I» (»« 57 »
dum f qui n& pet linebuoc (cx hzfig jrz t ixiix.
Po Aremo duplicato Quoiiente x 137. h di nus tnuento. vt fiam 4274.
1
«jK«J<74»
colloco 4.fub i.St7.fubi.&x.fubxdc^.(«ibi. Diuidendo autem iixii.pcr 4+«7
m
4174 reperio Quorientem x.quem (dibo & Quoti nec & fub pundo 4
n^mrzx. Muluîcacaaut mfiacQuotientutigura x. per totum diuifb* t
r. m 4x741 & dempto produdo numero ex iuiix.ruperfunt 26628. Nti> »3«
merus ciô propolitus quadratus non cA» ac proinde Quotiens inucnt is
113714100 ciUiusradixticdaltcriusnumeri»quicAmaxiniusqT.adratus in
riato numero comprehcofu5.qualisdlnumcrus 456761384 Nam proxU
me maior quadratus» qui vide licet baba radicem vna vnitate maiorem ra- 9Hff7»9Pt)i (»i}7.
diccmuentaii37i. conAituirnumcnim mabrem propofito numero.
ixtr03i$ PotcAetiatnficriradicisquadiaizexcradio» more Italorum per Dan-
dam» rtindiuilionenumcrorumintcgroium explicauimus» qui modus
(ccuriiTimuseA. In eocnim omnis confufio vitatur, fi forte nimispania» 6.-
#
magnauefigura accipiatur: proptereaquod nullzfigiirzdclcntur. Modus 117.
autem cAhte. Sttcnicndaradixquadr3tacihocnumcro456789 (Ignatit 45*785 (*75- '345
pundtis»vediAum cA » ponoiii Quotirnte figuram 6. radicem viUclioec
maximi quadrati in vitimo pundo45.contcnri»eaodcmq; figuram 6.fcri>
boaddmeram. quemadmodum in diuifionc per Dandam addcxtnm 78
quoq;diid(brcm coAocauimuss&dico.Ex 6.figuraQ^ti6astn 6 figuram 1 1
64
in pirccdcxtra colocatifiunt 56.quzex 45.fiibcrabo hcK modo. Quoniam <f.rx 54ieTrahi nequeunt,demlio (
^zxio.&re(iduo4.addoe vtfiant 9.quzfiib5.(cribo» acmcatcrctinco'44iimirum3.pcopter30.&{ pr«Mcr

io.quje4.fubduda cx 4JiiUMliaquum»ukoq; pundum fubfcqucns erit 967.
Deln.-
RADICIS CLVADRA T
Deinde duplicatur (i^ra dinu6nUiVt liant ia.pcr quxdiuido (equens pun^m
p^/.omilfn tamen ligu»
fa 7Xub qua pundom dl feriptum Ec dico.In 9.continetur i.fcpdes (Nam odies centmeri non potcH^luibo
.*
ergo 7.ura in QôticntCi quam CeorTum poHdluiforcm i a.atq', Bguram 7 mutdplico in cocum numerum 127.
hoc modo ex 7.10 7.Bunt4p. quia & 9^
7.detrahi non polTunc, darahop.ex io*rctinquamq;Laddoa J 7. vt
iiant8.qujercril>orub7.itacamcn ve figura 8. dcmilTtorlit quam 9. atq; retineo ^.nimirum 4 propter 46.8: ti
propter taRurfus ex figura 7aiiuentami.liunci4^dditilq; 5.quxrercruauimus,ciHcio l9.Etqu1a9.extf.fub*
trahi nequcuot»dctraho & tf. vt nant
equeuottdetraho 9.CX 10 HC rtiiquz i*addo 6. nlub
fiant 7. lu S.lcribenda retincoq; i» n imirum
tf .iuxta s.icrioenda
t> 6.iuxta . mire i t.
propter denam numeri 19.& i.proptcr id.i quibus detraximus 9.&C. Tandem ex eadem figura 7.inucnu in l
hun 1 7.additifq: i.qux fauauimus»fiunt 9.qua fubduda ex 9.nihil rupcrefl > idcirco nihil fcabcnduni clirub
tritq;requcnspunaum.quodeffvltimum 7889.
Poflremo tota radix tf7.hadcnusinuenta duplicanda eA,vt fiant 154. per quardiuidopundum vltiraum
7889.relida tamen figura 9.fuprapundum polita: Ecdico. In7.contincturi.quinqtiies. Ponocrgoj.in
Qôdentc>8(poAdiuirorcmi34.&figuram5.dacomtotumnumcrumi}4$.hocmodo. £x 5in5. fiunt a5»
abbtifque 5XX 9.ruperrunt 4.qu2 pono fub 9^ rcTcruo a.propter 10. Atque iterum dico. £x figura 5. tnuenta
t04iiuntzo.addidlqaea.quzlcnuuimus,fiuntaa. Dctndisautem a.exSduperfunetf.quxiubS.lcriboidC
mente retineo a.propter zo.nucduasdcnas.RurrusdicaExinuentafigura/jn 3*fiunci5.additirquea.quxfcr»
mpm autem 7.ex SjtmanctLqua
uatarunt.fiumi7. Demptis SjtmanctLquaponorubS I.proptcr 10 fioe propter vnam
pono fub 8 &rcfcruo f.propi
denam. Tandem dico. Ex eadem fiîra
fi|;îra {.tnuenta in imunt rcruammus>Hunc tf. quz fiibtra*
imunt^5 additaq; r quam Tcruami.
.
da ex 7.relinquunti.quamfub 7pono.Atq;iu tota radix inucntaeiltf75.rupcrruncq:

ehtf iitf4 Ex quibus
liou forma-
tur fnSôhsc Ita vt radix propinqua (vt in appropinquadonc radicum in fcqucnticap.diccmi»^ fic
tf7j||^minor tamen ; quam vera, cum cius quadratus numerus hic uncummodo45tf 788^^ 't*
Acque modus hic extradiooisprzclaruscA : quippe cum in eo omnia refidua operationum dilltnde,tft
fine confufionc appareant , odeo vt fi m (potientem accepu forte c/Tct figura nimis m^na , aut parua , ( nimift
quidem magna foret • fi numeri produdiapundo propofico fubtrahi non pollenc nimis vero parua , fi
. &da
(ubtradione,refiduum maius ell« duplo radicis inuentar^ facili ncgociocrrorpoilitcorrtgi» quemadmodum
fiipra in Diuifione per Dandam didum cfl
'
Examen extradionis radios quadrata: triplex efi, quemadmodum tfc diuifionis integrorum. Primum e*
nim fit perabicdionem9.alterum per abicdionem 7.& tertium per multiplicationem, vt in diuifioncimegro* ^
rum didum ell. Sed radix inuenca accipicndacfi hic loco diuiibristquia fi numerus propofitus diutdatur pef
ladiccminucntam» fiet potiens eadem radix: Etfi quidfuperfucriiin extradioae ibicis, idem fupererie in wÛm.
cliuifione » dummodo in Qôdcntefumanoirezdcm figurz radicis inuenue, Ucetin vlrimadiuifioncpardaU
maioraliquando figurafumi pofiec, quando nimirum refiduum extradionis radicem excefic-
riL Icaq; prius exemolum iu cxamiiuDicur pcr9. Kcicdis 9.CX radice qtf oz remanem {.qux in
vtroq;uterecrucisUribo,pr(mtcreaquodiMixefi&diuilbr,& Q^ticns,vt diximus. Multi- 3X»
plicatis iam inter fc duabus hilce figuns j.fiunt 9.reicdiique 9. remanet o. in fiiperiori par.
te crucis collocanda. Tandem rcicdis 9.ex propofito numero .remanet etiam o. Pofierius autem
exemplum iuezaminabitur per 9. Keicdis tf.cx radice zij7z.rcmancnt tf.tn vtroq; latere crucis
ponenda. Multiplicatitautcminteriehtfi;efiguristf.&tf.hunt5tf.rcicdtfq:9.cx5tf.tfcex refiduo
extradionis, fupCTfunt tf. Tantundetn remana, fi reiiciantur 9.CX dato numero. tf.
Quod fi multiplicetur radix prioris numeri in (c, producetur idem numerus prior.Itc fi radix numeri po-
*
Acrioris in fc mu) tiplicautf, produdoq; numero addatur refiduu extradionis gignetur ide numerus poflenor.
Obiter etiam hic animaduertendum cA,*tn nulla cxcradione radicis quadntx refiduum fi qu<M efi,ma.
ius ciTe polTe,quam duplum radicis inucmar. Si enim fuperam duplum radicis inuentx, vel vna vniate , habe-
rct numerus propofitus radicem vna voitate maiorem iUa,quzmucntacfi. Ilatiohuius rei efi, quod quiliba
quadratus fuperae proxime minorem numerum quadratum duplo radicis ipfius mirioris quadrau, tfc infuper emmmtm
vnavnitatc;adcovt,fiaddaturt.ad duplum radiciscuiufuisquâti.&hocaggrcgatumadquadntum proxi*
me minorcm.fiat quadratus proxime maior. Vtquadratusoumcrus tf4.fupcrat numerum quadratum 49.nu-
mero i5.ConfUtautcm numerum I4.dup!umcncradicisquadrati49.qu«ell7 fiipcrclTeq; vnam adhuc vnita.
tem in i{.ac proinde, fi addatur i.ad 1 4. duplum radicis hoc aggr^tum ad 4 9 fieri quadratum numerum
tf4.proxime maiorem,^ 49.CUIUS radix cll 7. St igitfir proponat quis numerum tf {.vt cius radix quadrata erua- fit Sf
tur.rcperiaur radix 7.fupcreruntq; 14 quz radicis funt dupla:$i vero quis jj^tonera numeru tf4.inuemreturq; fmmtts
radix 7. erratum ellectquia fupcrelient i5.quz maiora funt,^ duplum radicis 7. Qê radix numeri tf4.cric o.
<tAPTR0PlNQJÂT10 RADieVM JN
NON ÂDRATIS.
CAPVT XXVII.
Q Vo NI A Mcum numerus propofitus non cA quadratus, inuenta radix in fe multiplicata producit nume»
rumminorem numcroiplo,quemadmodumin pofieriori exemplo patuit,vbi radix in fe multiplicata gi-

gnit numerum, qui 1 numero propofito fiipcratur totohocnumero atf 6z8. monfirabimus hoc loco duplicem
viam, qua radiiôpinquior inucniatur , ita vt cius numerus quadratus apropofito numero non quadrato io-
fonfibili fere differemu diAec. Vera enim radix numero exprimi non potclt,fcd folum perlineam,vt in pleniore
noAra Arithmetica demonfirabicur. Priori via reperiaur radix propinquior quidem in infinitum , fcd tamen
minor, quam vera; adeo vt cius quadratus numerus fcmpcranumeropropolitofupcmur. Polleriori via in-
ncnictur radix propinquior quoq;in infinitum, led quz veram excedat; ita vt cius numerus quadratus maior
&
femper fit numero propofito Vtraq; porro via dcmonllrau cftGcomciricc a Theone Alexandrino in lib. 1 .
^dUmageAiPiolcmari, &aFcdcrtcoComnuodinoinlib.ArchimcdisdedimcnfionccircuIi. fulitmm

Priorergovuiuichabctlaucataradicenuxiouquadratiiopropofitoaumcrocomprehenfi,adijcutur mim^r fit
G X «deam
,
76 EXTRACTI.Q
adeim fra&io> cttie^ numfratorcA rcfiduum catra »
quo nimirum proj»oAtu< nttmcrus quadratura nu
Rjrrum proxime minoremiqu^ radix inuenta producit in fenu hipIicaUiCxccdit,denomit>itor veroduplum
3
radicis inucnur & pnftcrea vnitas /qua nimirum radix numeri quadrati» qu* proxime maiordtpropotito nti-
,
Vcro.iqperat radicem ioucncam numeri quadraciiqui proxirocininoreft numero propofito. Hae enim rat^
necompofitacritradixmultopropioquior, quam inuenta, minortamen, quam vera. Ad qoam (i addatur id,
quod proucnit ex diuifionc cxccfTas quo propofitos numerus non quadratus excedit quadratum radicis pro-
,
pinquioris iam inuencar per numerum

,
compofitum ex duplo ctufil^ radicis propinquioris, & cxceflb , quo
radix quadrati numeri proxime maioris fuperat radicem propinquiorem tnuenum exu^rt radix adhuc pro-
,
pinquior, minor tamen quam vcra.Ad quamfiitcrum.apponaturid,quodproacnitcitdiaifioncexc<.flus,qi»

propofttus numerus non q'iadratus fuperat quadratum radicis propinquxvirimo k)coinucncr»pcrnumcnira
compoittumcxduplociuidcmvltimx radicis propinqujt&cxcdTu, quo radix quadrati nnmeri ptoxime ma-
ioris excedit radicem eandem vlumam propinquam efficietur adhuc propinquior radix minor tamen, qium
, ,
Tcra. Atque hoc modo licebit Icmper hmenire radicem propinquiorem in infinitum, nunquam tamen vera ra-
'
ducmucnictur,{^f^pcrradixauquantominor,quamverx ^
Exemplum. Sit propofitus numerus non quadratus 20. |^dixquadr9tiproxfmciTiinorbeft4.qu*!n<c

multiplicata producit i6.ri<perfuntq;4. Sicrôadhdiccm4.addattir|hiftio5. cuiusnumcratorcArtfiduom
illud, dcnominftorveroduplpminucntxradlcb4.&prxTcrca i.fiet propinquiorradix4^.' Huius cnimqua-
d ratus numerus cA ipifj. qui minor quidem cA, quam propofitus nttmerus lo. fcd minus ab eo dilE.Tt , quan
quadratus numa us 1 6. raaicis primx 4.
Ablatohocquadratoi^^ ex numero propofito non quadrato ib.fbpcrfunt^ Item radix 5. quadmii
proximeroaioris numero propofito , excedit radicem propinquam 4^.-prmmc tnuentam hac mir.uda qutt
addita ad duplum radicis propinquz4^. hoc cA, ad 8.JJaat numerum ptr quem fi dimdaturrenduum UltPf
^fict (^totiens jJ^p quiadditusad radicem propinquam proxtmcinuentamfacici radicem propinqui^
fcm 4 Tr-«r Huius enim numerus quadratus eft ip qui minor quoq; eA.quarn numerus
po(iiu>20.ndquadratus,fcd magis ad cum' accedit ^quadratus ipJf.radicis4^.amcnancradicc4T?“inucntx.
Rurfis fubtrado hocqtiadrato numero ex propofito miracto 20. non quadrato', fuperfunt ^ J j.
Item radix quadrati proxime maioris numero propofitocxccdic radicem propinquam 4^^ vliimo inuentam
5
minutia hac quxa Jdit lad duplum ritimxradiciapropinqux 4^^ hoc cA ad , numerum p^^^ per
quem fi diuidatur rcfiduum illud r^,.iittQ^cien$,JJr^qui additus ad radicem propinquam 4T4‘''Aimoii»-
uen tam, facit radicem propinquiorem 44^^ ôc cA Huius enim numerus qua4lratus ell ip^ f qui
minor quoq;cA propo.*to numero lo.non qua Jrato, magis tamen ad eum aeccdit,quam qtUd ratus
dicis propinquX4i4>3ntc hanc radicem 4 ^^ûentx. Atq; in hanc modum licebit (emper magis ac magis ad
veritatem accedere, ad quam tamen nunquam pcrucnicmus. fcd fi mper ab ea defiriemus.
J^*«**/# PoAcrior autem vuhxcefblnucntj radice maximi quadratiin propofito numero comprchcnfi, adijet»-
rrffrut/nr
turad eam fraiAio, cuius numeratorcA rcfiduum extraônis. quo nimirum propofitus numerus quadraturn
rmJiJt pn.
ftm^mtr, numerumr
proxime minorem, quem radix inuenta producit in fcmuliiplicata, excedit, dmominaiorvcrodu-
f M r4 - pium raJicis inuentx. Componetur enim hac ratione radix muIfqpropinquio',quam inuenta,
maior tamen,
’ quam vera. A qua fi aufcraturid.quod proucnit ex diuifioncezecfTusyquo quadratus numerus radicis propin-
quioris iam inuentx excedit numerum propofitum, pcrduplum riufiiem radicis propinquioris, relinquetur
radix adhuc propin quior , maior tamen, quam vera. A qua fi rurfus detrahatur id. quod proucnit ex diuifione
cxccAos, quonumcnisquadratusrjdicispropinquxvltimolocoinuentxfupeiat numerum propofitum, per
duplum eiufdcm radicis vitimx propmqux.rcmancbit adhac proquinquior radix,maiorumc quam vera At-
que hoc modoliabiifrmpcrinucnircradiccmpropinquiorcffi in infiuKum, nunquam um^n veraradixin-
iicnictur,fed fimper radix aliquanto maior, quam verx *
Exemplum. Sit propofitus idem numerus non quadratus 20 Rxdtx miadrati proxime minoris cA 4.qux
mulHpbcata facit id.Iupcrfimtq; 4.$! ergo ad radicem 4âdj}riatur
5 n fc cuius numerator cA refiduum
Uiud»denominatorvcroduplumin'licntxradicis4.fictpropinquiorradix4^hoc eA.4J. Huius enim numeru*
m
quadratus cA zoûi maior quidi cA,quam propofitus nurnerus zo.fcd minus ab eo diffi. n,quam quadratoi
aurocnis i{$.radicisprhnx4.
Iam vero,fi^.cx:cAu5 nimirum.cpio numerus quadfatus 20^ radicis 4^proxime inuentx fiiperat nome^
rum propofitum 20.diuidaeur per duplum radicis propinqux^J.iam inut nne, hoc cA per Côiic ni
qui aobtus ex radice 4l.proximc inuenta relinquet propinquiorem radia m 49*^ hoecA,4*^ Huius enim nu-
merus quadratos cAcx zor^^qui maior quoq; eA numero propofito zafcdminusab eo diltat,q»sm quadra-
tu5io^-radicis4f.antchancinucntx. »
Quod fi rurfus ^ excefius nimirum, quonumerusquadracusiOj^ ^radicis4^^ proximeinuentx

Tuperat propofitum numerum 'ao.dlmdamrpcrduplum radicu4lîaminuentx,id cA,pcr8{^hoccApcr8|^.
fiet Quotiens Yrf. r-q^f^hdudus ex radice 4^9 proxime inuenta.rclioquct radice propinquicrem 4 ^tytt!'*
4TT^r Huiuscnira quadratus numerus cAfequens maior etiam cA numciopro-

pofitozo.fcd minus ab eo diAit, quam quadratusioyf. Y>radicis4‘^^meiuncinucntx.Atq;inhuncmodu^
licebit fimper magis ac magis acccdctc ad veritatf,ad q tamen nunq pcrucnicmus, fid femper eam excedtmds.
jOUuttrd
Jh0rMdiutt Liba hoc loco explicare aliam rationem inucniendi radicem utis propinquam per vnieam cxtraS.oacid
ijm4idrMtA radicis qux Mathematicis valde familiaris cA,acq; vfiuta. EA autem ciutmo Ji.roA numerum cuius radix qux-
ritur.apponamur aliquot binarij cifarum vt oooo.vrl oooooo.vcl ooopoooo.&c. quo autem pluri s cifrarum
binarij appoaantur,eo propinquior radi x eniaurJôAca ex coco n umero cum appolitis ei fris extrahatur radix
vttra^tumcA, cxquaadacxcramiotfigurxabfiinciantur, quot binarij cifrarum appofiti fuere ad numrruiA
propofitum R.cliqux namq; figurx radicem exhibebunt, vna cum minutia .cuius numerator erit numerus per
fourasabfciffiis expre fius.dcnominatorautcm erit 10. fi vnus tantum binarius cifrantm fuit appofirus vel |oq:
Sf binarij fuere appofiu, vel icoo. fi tres buurii&c. ita vtfradio illa conducat vridcdmasyyplccotffimav
'*
vclmillcfimas,&c-
RADICIS Q^V A D R A T iC, 77
‘
Sicr^êracndaradixauadratacx zo.AppoHtU tribus cifrarum binanis.exor^numemstcooooooât
n<!ix per Dandam cruu cA 4472* (Negtigimus hic redduum ni 6.) Demptistn^
^
busHguru^7 1. ad dextera propter tres oinariosCifrarumappodeos» entradix
i^ris propinqua, minor tamco quam vera, cum cius quadratos numerus 20000000(4472 887
• • •
fituntum^?S^»J|J. hoccft,i9TS5$J|;.quipaulominorcitnumcrodatoiO. •
Quodliadnumcratorcadijciasi.Het radix 4
quadratus eius numerus fit 107 pûto maior dato numero ao. 6^
Hicporro ratione rcdeinucoiri propinquam radicem quadratam demon • tpi
ftratum anobiscilinGeomctnapra^calib.&propoCio. Xtl 5
Eadem hxcrado locum etiam habet in numeris fbdiis. Nam (i tam Numeratori,quam Denominatort
apponantur aliquot Cifrarum binarij, det ex radice Numeratoru UUs GdisauAi Numerator, &ex radice Dc«
nominatoris totidem CidisauifbDenominator.Vc It deddercturradix huius minutiae|.Additi$ duobus bina-
riiscifrarumdtminutta||^^Radixnumcratoriscfl i4t.6cDcnomin3torisi75.ErgoradixpropioquaminuT
tia;
f crit7^[.cuiusquadratus numerus e{l ^|{-pauio minor quam 4* & de de aliis.
Ltccquxin Geometria praâlib.4.cap.2.num.5.& lib.6> propoCt 1 fcripCmas. Ibi cqjim repoies ra«
.
tioocm ivilcm extrahendi radicem quadratam ex qualibet minutu non quadrata.
EXTRACTIO RADICIS C FRICAS,

e A P V T XXVIll.
C Vb vs ellnumcrus qut ex aliquo numero in (ciprummultiplicato.dcindeinprodudhim gignitur, quatis
cH 8ûi ex multiplicatione numeri rio (cipfum,& in produ^m numerum 4produdtur. Item a7.qui
producitur ex j.in fe. &m
productum 9. Item 1 038 13. quia gignitur ex 47.in in produdhim 2109 &c. Vni*
tasqtioq;abArithm:ticis numerus cubus,liect improprie, nominatur,proptcrcaquod ex unie, &in produdlQ
x.producitur.N umerus a.qui in (e multiplicatus, & in produdu, cubum procreat, vocatur latus, duc radix cubi.
Extraho igiturradicis Cubicx ex dato numero efl inuemio numeri qui in Ce primum multiplicatus , de*
tndeinprodudumprocrcctdatum mimau.dcubuscfl, vel d non cAcubus, maximum numerum cubum in rsJsfMtm
cocontentum. Vcextraôradiciscubicxexnumcro593ip.cAinaemionumcri3p.quiahicinfedudus,&in
pro Ju4^jm ijit. gignit numerum 593 1 p.propodtum. Item extradio radicis cubiezex numero 116592.0(1 in*
ucnfo numeri 48.quia hic in rcdu^s,&mprodu&U2304. producit hurneru 110592. qui dl maximus cubus
indito numero 1 16592. contcncusiqutppccum proxime maior cubus,cuius latus, duc radix cA49.vnavnita-
te m uor quam 48.de 1 1 7649. DifHritior autem eftextradio radicis cubicz.quam quadrauc,& quam variis viis
przTcnbunt Audores .Noscam erademus. qtiamnouamquodammodolio.6. GeometrixPradiczaddnccft
propodip.rxtraximus. EAautcmeiurmodt.
îmum numerus propodtus,cuiusradix albica eruenda cA, dgnandus cA punAis quibudlam» podto Slwmttts
pao6co Cub pHma Rgura ad dextram, vel fupra iplam dguram& alio fub quarta dgura,omi/usduabus fûris in **'*'^*
ixicdio,scq;aiioruu(^tima,omi(nsduabusaliistnmedio,&ricdcincepsrubdecima,dccimatertia,&c* relidis
iemper duabus dgurispoAquodlibctpundum.iuvtquoduispundum habeat tresdguras, illam vidcUcec.fub tlrfmmSi
qua pundum cAdgnatum,&aIias duas quz hanc verius dniAram prxccdunt , excepto vitimo pundoad dni* fa
,
aliquando vnicamHguramhabct,aliquandoveroduas tantum. Totautcmdgurashabcbitradix
propolitinuii.vriqMfitpundalignatifunt Vt hienumerus 256047896
*
256o47896.dgnabicur,vtinhacd>rmulacemis,habcbitq;cius •
tadixeubtea ires dguras. Hic Vero numcr*34567890i2766.itadgnabitur/mrqiradixquinq;6guris(ail>ctor.
Drinic in promptu cifc debet appodta hic tabella cocinens cubos nouem dguraru Arithmeticarum vt pri.
inum pundum ad dniAramcxpcdiriponit. Qmbasparatisdtcruendaradixcubicaex ~.« - I
nQmcro256o47896.Notatispundisvtdiximus,cxpiimopundo256uidfimAramfub
*
Radices
^
Cubi hita$x/U»
crahocubu* '2t6.(cuiusradix6.)maximumin cocontentum. Ecquiarenu*
*
t» jwMwri
nent 40.crit (cqiicns pundum 40047. & prima radicis dgura 6. I. t arius«r,
I^ro dmilorcm , multiplicando quadratum radicis 6. cubi Tubtradi , nimirum 36. 2. S

per30O.quicrit Io8o0.pcrqucddiui(umrneumpundu4o047. Radix propodti }• »7
]na'-*niamQîicntcm3.prorccundadguraradicis.Hancducoin numcri635. 4^ «4
io830.diiii(oreminurntum.dicioq; 32400. Dcindeducoquadratumnouardgurxin* 5’
nimirum 9. in produdum ex prima Bgura inuenta 6. in 30. videlicet io 3 2400
ucnta;5. 6 . 216
l8o.fjcioq; i620.PoArmoadfummamduorumhorumprodudorum32400. 1620
7- 54}
t6aaid eA.ad 34020.ad.jcio cubum inuefltar nouz(igur73.nimirum 27.totam' S. J‘»
quefumma 34047.exineopundo40047.(ubtraho. EtqubAipcrrunt6ooO> 34020 729
erit viti mumpundam 6000896. rcriboeôinuenumhguram3.poAprior6 27
€adcA,poAradiccmmaximicobi 2i6zxprimopundofubtradi.
PoAbscpiroeodcmmododiuiforcmnouumprovltimopundo, lioc 34047
modo. Quadratum totiusradicis63.hadenusinuentzhoc 003969. ducoite* 40047
rum in3oo.Produdus namq; nummis 9070o.erit diuifor.perqucm It diui- 34047
1
1
dam meum pundum 6000896. rcpcriam Quotientem 5. rcribenaum poAra*

dicem 63.hadenus inucntam.Hanc Aguram 5.inucmam Amilttcr duco m diui* 600O
fbrcmtnucntum 1190700. fadoq; 5953500. Deinde quadratum ciu(Hcmnoutlûr2K 5 '^^* f9SUo^
¥ ^'um 25.duco in produdum ex radice 63.prius inuenu , multiplicata per 30. hoc cA in 1890. 47x50
v.-ioq: 47250.PoAremoadrummam horum duorum produdorum 5953500.47i50.adiicio
'um 125 Hgurc 5.inucntz>actotamrummam 6000875. ex meo pundolubtraho, id c(i,cx
(6ooo896.fuperruntquc 2i.Namcrus ct^ propo Atus cubus ooo cA» ac proinde Quotiens in • fooo8^5
® 1
U^cnl
6
7« EXTRACTIO
ucnrmffj5.iK>ncftehisnutbtaibicaifcclilcerius numcriquicftniMimttimbusmdatomifncrocoraprchenrw»
qualis Nam proxime maior cubos habens raUicem rna vniutc maiorem radi<c muenta fij j»
€onAituitnumenimmaiorcmpropo(itonamcro. l X •
Quod (i (upcTdTet aliud punOTm, ducendus cflrt quadratos toimsradici<6 j 5 .haCTcnusinucm*in

Tt nouus diuilbr cxuf^rrt,&c.Ex hoc porro exemplo declarato iatii puto tn tdlif^ rcmflam
nouram pro extra*
Aionc cubica ab aliorum quidem rraulis nonnihil differentem , fed meoiudicio/aciiiorcm.
4* Sciendum autem cRin nulla ^tradionc radicis cubicz refiduum.fi quod cft, maius eflepofle , quam trl»
pium quadrati radicis inuenor % rna cum triplo ciufdcm radicis : alias haberet numerus propofitus iîcem
vnicatcmaio.'eraiHa,qu*inurntacft Raaocft.quodQuilibrtcubusfupcfatproxiracminoremûm
ini^
Cm-
quadrati ex radice minoris cubi produfH»vna cum eiufdem radicis triplo,& iniuper vm vniuie»MCo wfi^da*
iisumrsjit xnr triplum quadrati ex radice cuiuruis cubi produ^.Sud triplum c iuGlrm radicis*atq; harc lummaad
eum
jfjfmatu cubumadijciacurifiatcubus proxime maior.Vtcubufnamcrusa7.fuperat cubum 8jiun»erqi9.Confutautcni
nummim iS.conflatum efle ex triplo quadrati radicis a. hoc eft cx ti. cx triplo ipfios radicis a. nimirum sx tf.
&
jjî^^"atq;adco,fiaddaturi.conficidifrcrcntiamimcrduoscubosprqximos8Ai7. • c
Iraq;ft^^ndo in Extraônetam m^nus numerus wcrit reCduusvt dubites t tein Qimucntc feuara
fampfinc ni^Pâruam. ( Nam ipla operauo»quando fubcra^bo fieri ncquitidocct nimis magnam ruificfigu*
fmr, wmm
a(Tumpum}capicndum cfl triplum quadrati radicis ad eam vfq; operationem inucn t*, vna curo triplo i iuC*
dem radickSi enim fimma horum duorum numerorum minor fucntrcfiduocxtraAionis,fcito,renimU par»
fiicritrcfiJuo.vcl maior,rcftc in Quotico-
mmimmM uam figuram in QuoEjcmcmfiimpfilTr.Sircrodiftafiimma*quaiis
tefiguramfuiflcairumptamJdmKOgnoffafiperieoIumfeccriuumfigummaiofe.&namqjmultipliationv
fub^ neri peme
••r». fian ttVt in rrguLi prxcipitiiri^ fiibtraiîo fieri non poiliti refte acet pta fuit figura prior » fi vero
traftio figuraacccprafuiiniroispania.
&
.... e .
fr»M9 Examen rxtrafiiomsradicis Cubicxtribusrtiam modis fieri potcfhvt diuifionis imcgrorum,& Extra^
XxtvmBi*- ^Bonisradtci<Qjadratx:prlmoTidclicctmodoperabiedioncm9,altcropcrabic6ioncm 7
ac ter io per muU
tiplicat'oncm,vt in diuifionc integrorum di^m
cft t fed radix inur nta fumcndahic cft pro diuilore.
Vtexem»
tri~ p^mfupcriustu pcr cxaminibuur R.cicdit9xx radice tfj^.rcmancni quz in vtroq; latere
9 5
1
crucis colloto:proptcrt*a quod radix lotodiuifbrisfumitur.&proQ«oticntc»vtdiximu5.Mul-

tiplicatisiam duabus hifce figuris 5. &5.intcrfc,&produf(0 25.duao in eandem figuram j.vt
giâtur Cubus 1 15 figurarj.aiq^.exnoccubovnacumrcfiduocxtradioniszi.rci’ ^»9. fu- x
— r.— - — j-
pcrfimtt.coDoc3odainrjperionpari —
Crucis. Etquiafiabijcianturp.cxnumcropropcficOtKinincnf
^
quoq^
ain inferiori pmcCrucb Icribcndai red;fuit radix ntrada»
A t per 7. ita idem exemplum exammabiru r. Rcicdis j,cx raJice iJy.remancnt 5-q«* in vtroq; Crucis U*
tereferibo. Multiplicau autem figura hac 5xub'cx,& ex cuoo 125 rcicAis7. fiipcrfunid quxad-
6
ditaado nimirumadrefiduumtquodrcmanetficx ii.rcfiduoexiraAionUabijciantur7 faciunt
r.Htquoniafupcrfuntet'5^.ficxuumeropropofitoabijciantjr7.rc^kiusinucntacftradixcubica. /V.
Côd iifi imuupiiLiiut
v/uvu multiplicetur iaui&iuu.u\d cft primum «i«*w
radtxioaeota tf35.cr.bicc,hoc «ii deindetn
infc,t ww*<>uv ••• produ^'*r » •
Aumeroq: genito addatur refiduum u procrcab;tur piopofitos numcrustcx quo radix cru i fuu.
<iAPTKOPINQ_VATIO RADJCFM IN
NVMBRIS NON CVB2S.
CAPVT XXIX.
X TT ex nametis .
qui Cubi non tim , propinqua radix eruatur, non cft ad hanc vfq; di^ innervia
fjucM Y accurata, quamca,quainGeomctrxaPra(^calib tf.cap.iOrttcmonllrauimjs q^xertciuCnidi. Numtixx
Siktukt-
propoiito apponantur aliquot cemarijOfrarum(qiK> autem plurcsCifrarumtcrnarq apponentur .eo propm«>
^ quiorradixtru turj&cxiotohocnumcroradixcubiciextranatur. vttraditumift DJadccx ea radice aoie»
ais ad dnttram tot figm «quotCifrarum ternarij appofici fuere , n hqux figurx radicem integram dabunt » cui :
addenda cft fradHo numeratorem habens figuras abicdfas.dcnominatorem vero vnitatero cum totidemCifri^
quo; ternarii Crfrarum additi fuerunt, nimirum io.fi vnus ternarius fiiit additus vel 1 o o. fi duotemarii addici
Jucnmt.vel iooo.fi tres,&ficdeincepctitavtfTa&k)U]ac6iineat,vcldccimas,vdctoufimas,vtlmmkfiaias,&e,.
Excraplicaufi j tx numcroiyirto. qui cubus non cft.crucndafii radix cubica propinqua. Apponamur
trcsicmarij Citrarum vtin frafttonehabcanturpartcsmUlcfimr, dcnominatxvidciiccta
1000. atque cx toto
numero i9i<5oooooooooo.cxtrahttur radix Cubica,quxrcperietur JO77P niinor quam vera, quodin cxtRs»
Aonefueiit4liquisnumcrusrcfiduus,alq»sdcomiiorfadix,quam xcra»frii 307S0. Abieris tribusf^rtsad
dexteram propter tres Cifraru ternarios appofitos.erit propinqua radbc 50 t^«* minor, q rcra,curo cius cubos
fit maior s propinqua radix.5 veTa.crit30T^.*f.quippcc«m cius cub. fit »9«^ Jt?
ttirttm* Ratio hxcloeura etiam habet in numerisfradis. Nam fi tamNumeratori , quam D«mominatori appo»
illis CifiisauaiNumeritor at Dcnominatorcxrs-
23*1« diccDcn^matotisiUisC»fiTsaBAi,qneinadmodumfupradcradiccquadratalfaAorura numîu diximus.
nfrrrr rT Altam rationem expeditam pro extraheo da radkc cubica ex dato numero frafiorcpcrio in noftraGeoi
mctruPrafticaIib.6. Propofirioneii. . . - • «
Agendum iam cftet de EstraAioneafiarum adicom.quxtnfinitz funt , ve in ncolr^GôiTtetrfa Pradht
prop^fit 1 9.e»ilicauimus. Sed quoniam tractio hxcdimcitior cft.tnucntioq; rad\cu quadracz,& Cubicas
magu cft nectftjuia ad libros Archimedis,PtoIom»i.cxtcroruma;Mathematic«'«r;i inrelltgcndos confultol ,
nobis in pleniorem noftram Arithmcticam,& in Geometricam rr^^carodiffeteur. In ea namq; Arithmetici

jdoiuore non fotum omnes radices, cum earum approfuoquacionibusfquod in Geometria quoq; pra&*
calib.<.fccimu«^cra^bimu5,fcd innumcraalia,i quibus in hoc t^mpeodio dediu opera
obftiauiinus,expoBcmut . j
BINIS.
'INDEX.
INDEX OMNIVM CAPITVM HV-
lys 4 RITHMEriQAB*
Numendo int^rorum Duroerorum, p*g} ij Infido fndpnira numerorum.
Additio integrorum numcrortmt s 16 Quxftiuncular nonnulla; oumerorumintegrorfi»
Subtraho integrorum numerorum. 7 ac minutiarum. 34,
Multiplicatio numerorum integrorum. 10 17 Rûlicriumjquaralionominerûlaaurca>mia
Diuilio integrorum numerorum, n regula profmnionum dici Tolct*
35
Numeratio hamorum numerorum. 11 18 RrguL trium cuerfa. 19
iEdimatioifiue valor fradorum numerorum. 19 Regula trium compotita. 40
Fradiones fndorum Qumeronim. H 20 Regula Societatum, 40
Kedudio fiadorum numerorum ad minimos it Regula ailigadonis.
5»
numeros, Hue terminos. 15 22 R^lafalnfimpiicispofidouis. 55
10 RcdudiolVadorumnumerommadcandem de* 25 Regula falli duplicis pofitionis. 58
oominauoncm»5ad integra,nec non intemrA 24 ProgreflionesArithmedes. ^5
adlradionemauamcuno;> aedeniq; fraônu 15 ProgrWTioncsGeometricar.
fhidorumnumcroru ad urapUees Indiges. i6 2^ Extradio radicis cjuadratx. 73
n Additio fradonim numerorum. iS 17 AMropimjuauo radicum in numeris non qua<*
la Subtradiofndorumnumcrorum. 29 oratis. 7^
1) Multiplicatio fmdorumnumcronim« 29 28 Excraôradiciscubicar. 77
Dittinofradorum numerorum. }o 2^ Appropinquatio radicum in numeris n6 cubis.78.
INDEX EORVM.CLVyE IN SINGVLIS

Capibbiu condncncur.
IN PR-iEFATlONE.
In rubtraSionc integrorum numerorum,
In numeratione iniegronim numerorum. SnhttSitûd, iW.
Vtttdimiimiuaurtnmmmirfit, fUfdSKtpufutiir,
Vdltr itetm fprtntm Arulmtli(4nm fUfuOtupt- iiuL
fidtitr, <W.
Q^ttH4 /iHthufiu&htnMmfn. iM fmhT4 ai$. iML
rruiufipir4,^fltim4mîmmniim€t§fuj!t. iUi.
tnm. Sukrtilinpitmtdtjut.
SuttrtillUfimmtJUt. t
f
Otitltmtmhifiiniknmatairidtxtrtpmfrfmrtrfm
pftttiUr,
^
itrifl,qiumfiiftrm, M,
Qîdq44 lHtt figtr4 i» qtMU ba ftfit4 f/mfiett. iU. TMiBtrrttupibtTtaunkquiidtpgirAmftmrfiiftritrt
dim. fumtH.
l§(4 m qnmk fuftmu fifi 9rdmtmiitMfUfT4- I. fiin4aumqiiU4gai(im fit, qtumJtfbrttfimt «me-
f$rtt4 Me. ri. >
Q^»kferMd»imp>nd4ttiimmtmf4cUt«xfTmuiffn Prti4 titfiittdami>ftrq.& 74iinf4 aifi4t, HU.
tk$d* freîe/.irre£!iew> ftr 4Uttimtm,&Jnkt4Bimni ...
In additioneintegrorum numerorum. f4Btfi4t, <*<4
dUtitqmi. *
In multiplicatione integrorum nurr) ero-
Jt4Wltri4lUnJiq»4f404/i*te4ll4(4M&
rum.
Adtbtltq44 f434fi4t. tdtd,
MtltifBeetkfiiid. >.
fitqiuiid4a fiptnnimlianlligiliirMM-
nurmtnimfigiiriifinitmlm. S TAuU rythegnUe. Udd.
T4ixUPjib4gnie4 fteif4Seei»pru4txe. Aid,
Q^f4iin4tmfit,fi4iidtmiiltiiiitm4 ri 4ddtnifiut, 'At-
yfiu iAmU tfilugeriu

ed legufiendi, fAdfetut mrlri-
tUm,
flueiArmiufijxreiiielumfigKrem.
rr,i4tit 4Mt'mkfttt.fumtd4 fi4t. Aid.
RepAimidttfttcadifigiiremafiperxm. Aid.
jjM t4tmu ex futim iumertrifet4»t»r/4cilef.fmtui
SxmerlAmiitiiflieeeitiiefxemideaBicemlifiiit. 11
fieri/4tefi.
jrxmermfiiixiifernum fipirem fttfegemxbifluermr,
flmuu4rttmir4Ukfrtfriet4i. Aid.
i Aid,
rnt4tit4dditi4infirt.f4lUxefi,&fX4rt.
frtkstit «Ui/iMi. ftt f.(xt 4i Anibimtieli4dbAt4ixr,
HHmermfiiiiiiiferiuemertm fbaAmfiû firiftiieerfim
feStmaltiflieetKr. Aid.
amf4S4xfit. ifdd.
PiibtrieiiixUifliceeiiieiifer t&7-firef4S>P4t. 1 *
fnk4ti 44d4u,imifr?.fiamti4fia. Aid.
'
treUtAmeUtifbeetumi ferduêeerxfiiefeSefet. ij,
Qmf4Atrnituiid4fiAt?.exfii4lAetxxilUTt. Aid.
&i).
rtA4tl44ddltmltftTr.f4t4Xlfi,&fll4ri. Aid.
iv ii jlrubmetU» ediAeetiir. Stmenieiexieiafrmtâfree, fufeStJetiSmtral-
fniM 4dduicxM fer 7.
eênewr, </.
ctmfeSexfit. Aid.
frA4tie teUttutek fer 7. mmmf4B4xefi,ftumferf.& In diuiliooeint^torum numeronim,

futte.
f Bmfitftid.
<T4itl4 fnt4tienitfer 7.
freietAMtmit fer 4ddititmmfUftaefiet. A^ (îûuifiiid.
irAeetetddttmekfetfiAtreSttieetiejxifeAefim. Ai- WMireri 1» AuifiemfXt mtdefixtltliciemB. Aid,

pmtjufiumedtfet,
0 #
I jr
I N D E X.
l»qiut’mtinnf»itjlfmmîapiump*mf. iW-
<«ir. ^
Ktfium naurm aimfitnt fmfftmhmtffiitbttfm In Ira^nibus fndonim nume-
iuuftr. rorum.
HumtriuftrrnimfgiirimiiMmtitdiiaiitwr, «<* •*(/.'
M'iintidmmiuurMmî&VMdt$ruMtMr.
MtnatUmmtunm fu$m9d9ftMnmkHtv,d(firihM-
rjm tdhU Fyttitriu tistgiuffenUm , f«Min fgatii- r«r.
ni{irkmfifr*ftlittwma»ttJumt*tittr% Aid»
i* InrcduaioncfraQonim nurnerornmadmi-
QHnimquiftfitfiittMbiiai.
Md. nimosDumcroSjfmctcnni- ^
KmctmftrfltttifiiiaM^tfiSt&adttm.
nos.
ipumcim^fpatm
JJ« Mmirm dicttur Jnfrk tidL
ifci MhmUckrddmiiiimdttiTkmuittdtediUir.'
fiim.
SumibduaiU ftfgwrtQMWUkmiuutmimfirtm. UiMtUqiudtttddmmimutirmimittdigdiiliir. «
iM. QumiiiktidddmiMnitiTimkttti^giiiBXffiit-
Primmmtmnm.&rktudittrftmimniqmd. ib*
QmdtBiimtmmufrfnmtintMfrtfniwiimdnJm, Udkimd mafard ttmmimk N nmtrdttrk^
Dtk$ma^
tkminktidtUtdqkdfdaitepdrldritr. <*'-
iiumumm Qiuxdd HiMtTdl$r,& DoiOTiiM»»*' ddtd
mnattu itM
QntBudtstmaiiiittimt figiirtm Qiutknti
iam(mmmummt»fivdm,frdtanitdtcm. iM.
guififtm.
DffiiuluadiiiifiniihiiBfCM/l/Itt. . jidxtmdtktrfud qummlUtt dtunm tumtidium
QmdBgindkmp.iiuMidBnCiulienttfimftdiJlfgmiit- tfttUMtditMTk
mkfdnuulmdgnd. >d Vadi aligdtar rtjjkU bauk''tkdi mdxmam mtt^krakt
Qnfda»imifuf.uiUmJlitk4tnr,niuntrrmir. il danam maannam. "

DvfitAbthkqBtmtdtfut. >9 iltd ratit udigtadnam taiaatuaam di miamm ta^
CrMmtdntuaimnlnlmffiMk.qttdlfrtkktkr. an.
Q^fdSfhitmodmfiuixptditur.
'in rcduaionefnaorum numeroram ad eandem de.
iHd-
nominationcm.& ad integra ncc non
Abiumtdiii^fdtkoididkpnm. >
integro-
DitLiptfnDuiimqBtftStSdt. « rum ad fradionem qu3mcunq;.acdcoiî
HU.
frtkdiniiiuliBBkfng.iiiitfdStptt. fiaAionum fragorum numero-
tnkitudmifiuikftr9.‘liimedtfUr. « rum ad GmpUees fragio-
Trtidiit iimfi.nkftr multifluitimm qntftBt fut.
iii-
nes.
dtm.
X>i.iyf« iimJiim dtfituu iktfdlh
txdmiktikr. UU. D« Miaatid qa$ paUd di tdadmdtaammdtinumr^
Tddilitdi
oftds.
dmfiMkiikdndiduifiruifrintifi» kdbtt dliqiitt
tdMtitr.
I„taii,anamiqantaaf,d4lkaamnkaamndt,.
qancaaq/aatana atoanatutid.
.
M
....
Imuatid miaimi aamtri d

TdOtu dbqudkid fit iidifidiptmitiimdaidm mtmerm kt- qatfdBdddtaadimdndmiad.
btldbqMUafidtmfrauifit.
Tlan miaaiid , qaam dad,
intmrrdacdatar.
JklJuit . SditTdlbd , mlttfltutH, &
DimfidfdkddMtktd . ,
ilUtdiuridaicadidadiamattdiddtdadtm
.
dianata^
•
finttmu*m,qiutkA!'itimttkdiT*ikHtkr. iM.
hiZmmmimiakmtri i dtamiutdriha dataram

rni^
In numcradonc fragiorum nume-
rorum. tiaram aataeratL
m.mtra»rmdmtJldaHmtadtnt.qa,fdB,
„ '
.
TrdadikitmemqkuL
HdmtTdttr.&DtnimmttcTfdOmkiikil M dJialrgrartdatdtkr.
iMiegra qua
rdiuaiddtmMatidmqaamtaaq,rtdigdtilar.
TtdBitqddia qad^dBtfmbdtta » & frtmmeutkit ilr-
titd. . .
dm. qaafdarddfimfbnmmutdi
Miaatid miaatiaram
.
TfdQututmdtnuktm. w*»*
(tntar.
QiunddmiiitrmimiTmftt mdimm ituiim^tfrdau.
in additione fraSoram
numerorum.
ihid.
Trd&io^tMkeftfMTt
Wtdin$mtM4idk
fiUitjutfd KmmMttrkdDmmmd^ AdditumiaatiaramqaaaMdtJ^.
ladddimaimiaatidra» qaid facundamfit,
qaaadiaiH- ^
graadfimt. . ,
io xiUmatioac nucTalorcfiradomm nu- rtZmaddaadiwmasididianrdriimdcJiumiMi^ lun

merorum.
M^«ri4nr»i vdtgr Mguttr. ^S- tr^^dddttiaamhtatiaramfirfitbtrdbuatmqan^
Muuturum Vdlttqui p4» # mmudttwr. iM,
dttfidt.
Mantu » <purkm tmmtrMttts dd dtnmmdtofa In fubtraaione fiaBorum

numerorum.
hshmt puptrtmtmtttjudittfmr. *M.
iahraaiamiaatidtamqatmtdtfitr. f9
Si mmndttrt dc itn$mndt0t cunfauftd&Mffr
tfium-
lafaitraaieat
miaatiaram qaidfatuadamfit.qaaadi^
(unqfnmerum muUifUctmiMMmucffgmtwrniif.
urraadfaia.
dmtdUriifrdS»*
qaanddfbtrafiiat miaatid, qaUagiadam.
mmattd vni nttgtf dijiuudlntk rW 1«jutraainu.
Q^mnatt4mintrjitrn9mttgr$, iM 'tUL
praxk/abtrdbmdiatiaatidmimiaatij.
^^m$imumditrfitvn*$Mtegr$, iM
Frtidtufiabtrdatnmmaatutamfnddditinumiadm^
ytJd dudruM amutidfum mmrft t^fd&d cpdfittm
fdt.
’“
In multipKcatione traaonim numerorum.
VdiwmrnMUdidtdfmfdStmmmrtmmtAtfnidirtM
Maltiftudtiammatidram.qadfdadfdt.
mtnfirdtxfUrtW*
m
{ N D B X.
U mMbif6c0uiu rnmatUnmifunh dJfiai mttgrMffud ae diuife fer nUn^ iutum mapamn prtuemnt Qmtiej
^tudim» tiuL ftepefitfn-
Pr$Ut $0 mamtUxnm f€t ^kufi$ntm ^ btntnttepettiit quem dem manam eMet reJJtSn eUe-^
iM» rmunmertdet\, tidd^

f*&* /ifL
i« maitifiU4U'mu mtmuuank tm fr$dttstmMamu m- Imatttmnumen^tiflicfluenmi^mnumemtxbihent pek~
' • -
tmvtf4^mmttt4nudttfU(4tite^ iind. temprupo/itemi iJig,
Jnueutte mnititudmnpminmqnmnmemfy^qnetiUm nn •
In diui/ionc fhdorum numcronim.-
mam tentmet. "'ilnd,_
Dmfi»mmuti£rum<ium9d$fi4t. '^)d.
In dtnifitnt mi/mtur nm, fiumf# nJfini mtt^tiqnid In reguk trium, au« alio Qomioc reÎa aur^V
tktd*
fiuc reguu proportionum dici
Dimfi9mmnt^rmnqM4r4fi0ntMhMlu$tTMUtKr, j{
fNhntin imifinm mmnn4mm ftr multtplu4tumm'an$
Reguli aiujf,fine emedyfiuepmpertienum enrjie dOtefit^
tbid,
Uiimfitntmmuturnm cur nTiqnmUfrpdutAntrQ^titns
Hunuri in regttfp {rium quepeltefint ceSotendk '
ibi-
mMm%qiummmMtU4bm/d, tM. '
dem.
Qnnfwu nuhrft nnmir§ Hvdtnd» m mmntik,
Qnepd&e pa reguUm trium qiurtm numam igneimh^
quaetur^
fiMndi Qjurwu in mintirin mmtrjft tfmiJmdt ntmrrf.
iM. pemenfirdtiertgnld trium, J6
'itumaepa.dlfnatdtuijexf, dtmfet paqumentemmulti-
In iontione fradorum aumcrorum. Un-
pluetur jenrrnrjitmnumerwdiuifitfpreduedtur.
Jnjftkrnmnturmmqmd. UuC dent, . .
Jn/rinmmMtitrttm^plextJf. prebdtiereguldtrium, ibid,
Injfthminnrurnm^^^ffrqitU/irfi^dfnfa: /j, CempenduperuteûUnii^ .

.
D/Jlrrmrtn int^rotjimmm mnmtuntm» &u4n3i9n*m Prebdtmeiveridregufd trium,'

mmututnm, Ai<L DemenfirdtietetuptndierumreguUtrium, ibuL
frmdr^dmfitimndn^rwmnnmitu^^ ihi Qudfiienet nennukdt quibm veru diûltetes rtguU trium
Q^m*ii9 plMrti mmMttd,qium dMdînfirMtarftr frmnm txpitCdUtur. .
ihtd,&feqq,
regnUm. tiful. Qutd dgenJum ûende diua/i mentte , menfiae.pendad,
»
Jimktum/hentUgerfrimdmregMUmtmfimtrednundn &Jre£lt§netdreguUtTittm»((urrnnt.
nJwunimnttmmtnme/inemfperMtmMt&qiurt.
ikuL Io r^latriumeuerik
Snmnu mfitkmi fictmdnmpTmum regnlm femptr mm$r Reguld trium enafe que peUe 'ipunnnm nn maum eSeUt,
eft/funmfmtm&qiure. ikti
Sf
Vfm prmn rtgnin mfihmit m Unideni» nmm* mttgn f%4 Qudfiteua eliquet ddregptUmtrmmtuafdmJJe&dntttf
tnm mmutU per numernm mtegrum, iM. ibtd.&/eq.
^
SecmUereguUmJithnkdM4TnmmmMtmm sj In regula t|ium compoiju.
QjnpMtieplMreinunutUtqtumintmfernnnrperprimMm
Regule trium cempefite,qmd,& quemedefiet. 4^
'
regnUm. Ufid.
Quffitenet eliquet ed regulnmtrmmtempefitem JêdeOr
MmntU mferendd per feenniUm regnUm rtdnd pefnt ni
tei. tbtdjfqjed 44
immmestermiMumtefinmepetnt, thti, ^
In iûaûnculis nonnullis numerorum integro* In rûla Societatum.
rum.acminu(urum. Regule Seaetntumqrumde edbAeetnr ,& qnepe&eiety

ytiUtmqudfitimeuUnmqiurimdnmf Aid.
Imuntte nnmeri n qu$ fn^ntftftthnnQU» ul/dcienid^n QnetietreguUirtnmmregiUeSeeHtetnmedbibemlefit. •
fe$pejitmnttmermrettnqu4fUT. JM» Aid.

Innemt* numenfuhtrn^, vtlfuhtrnbtndi,ex prepefite jm- Qêgendnm» qnnndo m regtiUSeeietetnmefidmafitm
mae,vt uluu dntm numerm Jit ttliqum. tkii. tempemm. *
Atd^
fnnentte numeri (uim dntm numerm niqctendmfit ^ytlqu^ êfiteuei eliquet edregitUmSeeietutnmJJedentet. 'Aid.
iutenumerefitudienirnt vt ubHtnmerHsddtmrtmn- crfiu.
'
.
near. ikt4^
In regula alligationi^
Jnmntie difiaentU inter intet dnet numret* $tfti
Regule eBigetieuk, '
^4
InMentunmeudtusfiinMidmsdenit
Regule eSêtteuk quemede fiet. Aid,
vr ituiumptepejumpreuenut. iM.
Qeeflieua eliquet ed reguUm eBigetieukjfedentesM.&
bmenxt9 numeri^qui cent tuent relfittunt det durumJruQm-
nemjeupurtemtpnrtefue ptopejitinumeru ihuL
fin-
Yerim medufiai petefi eBigem ,fi res eUigende pluraJiutt
jMrnntm nnmerh per quem dmm nnmermfit dtui/mnut dt^
quumdue. .
mdendus.vt Qmtientfit preptfitm numerm, ihtd.

Qmd egendum tqiuudem regule eBigetieuk ptUMMtur pii-
Jnnentiu numert , per quem dntm numerm fit muUiptuM-
raAfaevrrnengmieeie^mpraq^ tbiiL
dmtuiqui per durum numerum multtpluendm
QÂ/erueudumfitmeBigetAmbmpluriumttntm* s$
guutur numerm prtpefitm, £d.
Jmientie duerum numerorum , qui inter ft multipliceti dn-
Quendequejhe eBigetieuk fit impofiil^t A^
rin»iHimcrKfN/r«^4iir. ibid.
In tûU iimplicis pofitionis.
Jmientie duerum uumererum,vt vneper elterum dimje.pre- Regulefelfitnrfiediliefin •

ff
qs RegufefJfiduplexellt Aidr
ipruTM uumeftpa quem dem nnmermfit multiptieendm, Dfirimen inter due/rigulu/elfi. iit
ftlqpdmU^midmfitperddtnmnnmerMmiftpfudit- RauUfelfifimpUckpefitkink quemedefietj im-
I N D E X.
QtflûBfuttinpimfJfi fmfritm fit- Siia frigrt/tiaiGiiaiitritaiaiifiealeah. aaminaaS-
atmrt. HH&fifi. fhi pifpm, nt abaataaratraaiaiaUifiiiti ipitmli..'
tataaaammfradaBmttaftt. ihJ.
In regilli dupUcis pofidonis.
QiÂiiaaaiitmmfragripiiaeCnautriiahuifinleah.
MtpUftIfi itidt ftfitmk fuf*Bt/ul, It
pifpmaialtiflitatfradaataaaiataia mdafb awtn
b ftifi Jnflum ftfitinM , i<uadt nrtfuf^ laeimaeamtati , jaaiaaaairmaialtifluaai ftata-
nrtttxtm audit, iii-
data. Aid,
iuH. mgrtfiiaataraBiaaauriitmpiifaliamduitttaam h-
Ia npiUftI/! dafBdt ftpmak, fadadt vnaftfiuf^
tafiilAitaamirmftidaSmnhfaadm plia fiagirp.
tum audit, &*tiirdtiu(Ufcit, pt tditk. iH-
paatGtaaittrieaiaiifiialiah. Aid.
dm. ginfaSa aamtrm craapaaiiailafimftagrifiaaiGtiau-
giuPitait dSqait adrtfaUm ftip dafBtkftptiaifit, trica 'mtifiialt ai i. inatpifttar pat iattraudia. Aid,
aatttMd&ftif. , Qaa falla u.qaada piptfmat Gtatamita huifiiate ai L
In progrÎtonibus Arithfflctids.
diOaptat , aamtaâtar frapi/iiai Ciiauiriia an
tn/rifitAhtbmtiufad. di
iaeifieatiaii. fa
htgrtphatvtlanamtTiraah&naauriramla^dri^ QnfaSanaaumiiaapaaqiulati m fngrtfmiGilm-
ftman^ftid. >Hd-
tritamafiatt i qataaaaauriiaiuPigiliir pat ialea-
dttthmtKdfTtgnpitfutdBttmtmaiai. iUd-
audUiaiiaieta. Aid.
Diffttatu fttptpmta Arithautift jaaudt mumattr. Saaiaia jiuffioifW tiraiiatnm frigripmli Giaaietriia
Hid.
frtfittAaadIitlaaiiJafifieaia, addttafmamiltit,
dtitlmttitafriptfitdtcriptrtataftttpiaiapmtaat.
piffaai maltiâu fridaeit aamiraai,qai atiiOa fri-
Hid, tavaiiatt.piaiaiatpdifliflariaaiierauatraai. Ai-
trtfriuaifripipitmAmhaititattmminmtrtnm.
dem.
Hid.
Qaa faSt fatik maamatar laiaiaa la.ttraiiairiim ftt-
fnftiataifngrtfitali Aritlmitiiafaatiitraiimtnraai, /rtpiaaaGtaiaittuadafUftârtiaaaai i.aKifiiata,
Aid.
Aid.
tnfriaat mtptpmm XrithwfKJ ftucaaât trauat-
Saaata fttaaiartqairatarrt iaifliaatai ia. lauladita-
aaiactmtmmatraaifatntmfu. Aid,
, p
raai
traataltraahkaitmfriiaalaitfaaatati.qttiT.mfa.
Trafrittai frtfrtfitaa dritbautua futiaafutmaiaa-
taadatJatertiaa.&itadmttfifiiptditadafttfta.
raatpaaauraitirauauaatfiutiifar. id.
fartiiatmdaflam. 7t
Saama aaafcaa^ fngrtpma Antistita fUfaSt ia-
QaupaaframmiicnPitaaievaamtiAiam. Aid.
atatatar. Aid.
Qauaaaitrtqatraataradfaiadamfraauatamm da.la-
rartkaUra iaaeaiA paaaa fftgrtfitaaaataralkaaau- cala^latnmtaltnmfaptaat. Aid,
ntata. ^<d.
Qiataaattrtqmraataradfiriadamfuaaiam ia ia-latit
Kaautm ttmhitraai fttpifiiaa aatarala aaattrtram
ladi latiaatalaram faptaatpadaattu rtdaetrttarM-
iPiltiamutamat. Aid.
dem.
ruticalaramatMufamauaaauTtraatmfaiam. »f
lafraptpme, neat frimm ttnaiaai rfi i.fituadm t. ttrti-
Haamaiiaamtnmmfi»ittfitaiaamtitnmmfaiiam
Aid.
m tttap<aaditrtflm,&pmiluttqaartmlertftriflm,
fUfaSirifiriatar. ttramm dafba tfi maiam fra-
_ tj, ita dtmt/KqailAtt
tartualaraattuatuptamaamattaraatfaraaa^ Aid.
itdnimm. Aid.
HaauTia ttmiaaraat ia fnpifiaaiaaaurtraai fataim
QaaartiiaaamatatpiaimaS attraaaetamA i.iatttata-
ijaaratmumaiaiatar. Aid.
ttam, atqîtafaapidmaiam, rtqmJiitldafiai pta-
Vittam lemam laapaaf, frignfiiaiAritImitieajati maiamaaitttdtaniimtimiaaram. Aid.
faBttlitiatar exnaamittmamim, paa laiafiaaa Abamaiatiitiafiiai paaau. 71
timmh&Apitaiufiiptpiaaa. Aid.
Aid,
QaMam fraauatam rtqatratar, rt impleeatar, i a- laa
QafPiadiiiimAapa. ladiUtraacaltiam, tta n mfrimatatafaaata, t.pa-
gûdidaiidmiailitiA Aid,
aam, m/icaadi aja ttnu dea qaaria il.&ita demtift,
In progrcifionibiii Ceometriîf. vtpaaa faifiqatalii tali pat dafla jnmriM
mgiifiiaaiatmcaqmd. it AfraitdtaiAmammiailatlipaial. Aid,
Omattrkafrtgrifii^taSiciatiaattar. Aid. Qgal aaati atuffaria pat ad fradiBam framtaiam fta-

DnmMurir fnfartiaaa ia pt/rifmi Guauttiufaa- tadam. Aid.
audamaematar. lAd. Qau aaaii tuam fafuptum terra & taark afutreat ,ffa
VnfrifiaGnaietTuadempItmmpiutaai. Aid. laataataiuiai. Aid.
Pnpriatai fregrtpma Gtmattma triaai tenamanaa. Ai- QiMgtaU a tirra ac meri cnftSi tiprtalaraimiaim,
dm. qaa mcejaria faatadfTuoauAaampaauatamfu-
Gtmelruafaataiitiraihmaia. taadam. Aid.
trafrittai frtgrtpitaa
Aid. Qmglaht tati terra aqaaltt cmpitntru prataeatam ia
feluiifraxiaudillacaaieaiam. Aid.
trafrittai ftagrtpma Geuattrita îaaj,ttraiiairifai,
paaaumttnaiairamptiiatar. Aid. Qaiiaaaa ferrtat aarm datuat ex qaatriaii,qairif Ie-
^
trafrittai ftapifbaaiiGimittkafailcaa^tiiauatiraai rat fe-laeanmida, qaadapaaafiaaiealidiAameA.
Paataamttrmiaaramptfar. Aid. Aid.
iaiaiaa eatapaa^ fratttfiaaa Gtiaultita faafaSa 'm- QaatglaiatttrTa ac auri fra£3aaaaii tegerent. Aid.
Mumir. dt Qaaratiaae puiltmaematarpimmaae.temianamfrt-

Tanitalaia iaatatm faauaa fngrtfiaaii frafertiaakda- pepitaaCtimetTiiafrafaniiaadafla ait. iaeifiinrm
fUtimmiaaiaaiip i. tf er
iafrigrtfiaaifrafartiaadafUiaiifleattah. jmlAtt Quati cnptat auiffida p riadaatarita, rt fta frime
aaiatm,ahiaafrimniiati,ipptaiauiaiaiaai aata- falaatati, qaatt. fnfteaadat. fea tmu*. &c. AiJ'
udiatiaaiaaaiirtiaai. Aid. dem.

Qaama-
• -•
^
I N D E X. .
CmwA (mattr tUtUtmpimmi t4- ttrmhmi fnptf- Qmxudt rtftruixtn£x fnfimjxm, jtu tdmatukk
fimk OumitrKtfnffmmidiifU th i.imi/umii. HU. /it,qiumnTd. 7k
Sâui cmfttt tfurn bjkt»s i^ûius n ftitlmjittt vtn- AbdixtrdaidtdSikiiXditdldftfixipid. Uid.
dd:v,nkttai.<{»Mr.fnttm$(Uit$,&i.frt/ainuU, BxirdOitTdilukfnpnfuexmkmttk, jj
^^.futntUi^l. M, Cximnxxarm^mi- iM
In Extraîone radicu quadratae
IxndBardiuk («(irafwd iM,
QMtxuidxxmtim,<mmtddixMkd^Xdxiixr,fmi(tkJit
Q^rdtmmmtruiîiJ. i-id-
iHf'
Jlpjxdm. ‘iM
XaiuTfxadrauîui. ^ QntfyxrdibdkdfTdJixnUedddtixxxieTi. MJ.
^xtrdSttraduif qtttd, ik»L
flMpdStrddixtxitCdtxddttxxmirdtrxdiiir, iM,
Hmam, <mmrtdixfMmnir,immtd$f*»lhfffUtuT.
Qudxnmpc/uiftrtfiJxxmmtxndai€iucxh{d, 7I
ihiL
QtufgoMlmiMTtdlxfriffnmtmm. iM,
DfttmiuiHUtixutxknfrtxiiXK^xdxtdfit. iM
nxm fpnd pmftsfi xkxxfdrxd
gxdfdUdttfXdfidtxr,
QftfdhtrdiixfiuUuuixiummritnutlir, iM-
txtddia, iiti.
hxn*3uTtduk^X4ir4idfnDt<Mm. 74
SxmntxtTdSUnkrdduxqxdJrtittTiflix.
fTdkdiitextrdSmxTdiikcxktd, iM
?S
ktfdxxm m txtTdQiuH tdiUek ^Xdirdtd xuim tfixixfd-
Afprtfixjxdtitrddnkiukud. iM
ExiTdaidrddkknktdfrdfmqxdtxmixmik.
ttfl.fxdmidflumrddiikmiuxtd, iM
giufitdiffirtntumtirixcsftdirdtufnximu, iM
In appropinquationeradiciun in numeris
non quadratis.
gumtJt ixxnidtxr rtdix frtfixfiim , <fu («•<* M»tr

Jii,îumrttik iM
FINIS INDICIS.
\
•y'
CHRISTOPHORl
CLAVII BAMBER-
GENSIS E socie-
tate I E S V
ALG E B R A.
ôqV 1 jE,
Sumptibus Antonii Hiera t, cxcudcbic
loANNES VoLMARI.
Qtm Gratia 0’ PriuiUgio Sacra Cafir.
Anno M. DC. XII.

PRO OE M I V M
ALGEBRtE
DEPRAESTANTIA.
fftT igiMtttfummt, ^ tmfbjpnurumUudumfrteenijt mIlif$fiTC»uu»rt
^ ifi.qiumrectpuvKiihHUi^lgtbrtmtuflrittstfptlUrimttfiiieemmciiiivt-
ili in/iiunMumorieiHtm iiiqiurM, iadev/qutub Artbum febcibm ingt»ijs re-
pttauU eji :JiuthcntJittem , ia/er Mubeauncdrtm trJntU primai vcrfitHn
JlHetmplitHMiKm,ni$llurmmtrtrKmllatufimbits,H»IU>iugmiHdimmm«U,
_
ttuUa gemiHmpriiutu , publicis ,prifiis ,rcceatibm, culta, bjirbtrittitflitKtii,
I no»vlUttrraritm,vtJltlicet,tmbilueimtiiiei»r.PnpcJitMmJimtfiopuscutstfl, $<06ib
vtccrttm tliqiumijfi)ifiMmcetmtiene,*cftnJuJicreumqH4ntitiuemcxpla- Algcbnb
^t,(jrttitdemiHlerdiusidiqiusnHmerti*qiulinitc,fiiie*qa4timecompcru,Jtprehend4t,*tjHtJe-
mtajlrtt. rautk*cuusinfitr,qiufiqHtMdtdi»liirttsvtHMtitnefttigttit,^fuHtcx4gttudeUtt~
fccHttmfertmfubodcrsufucritAtmdi» sculit^tmdiu tdort atriumfigcautefcritittitrfiHgHU, da-
ntcct>mprchtapim,dcaiibuJquchtrentemprtdtmd»miHtJiJltl. Elfinemulttctumtpifaiumipfim
apustMartluncialccellil,^trduumJitt]^tttc^tLiam,ttqueprttUrumcxoraitipftcoaficicadirt-
tit,rcddiiqutprtfttatius.PerJiauteeJi,qutddifiimlstnrctaMbatirummereludcatibmeutmrcfi-
Ut.^HtmdiucaimobtttUuUeculisvrgeatur ipfi,vrgeatquevrgcatesfi, ctmprchealkrosfealiqutm
auaqu^ dcjpertni , b multa ttmen , quiattndem jit latcrcipitadm , ignotum htbeat , (jrjrujht
fipthattquc tUis tentttu tenebra, 'ubitliquemtenuerunt ,iumdemumdetrt[lt'vitU, lucem oculi '
recipuint,ejr ludas tbfiluitur. Obfcurosentmnumeros Algebrtnunctddersdo,nuncdiuidendo , nunc

multiplietnde ,fuJjenfovelafveJtigu,pertenttt, certo,JeintltqutCeometrictprogrejjfionetbvntute
profelltdeprehenfirtm,quedqu*ril,inqutttmenprogreJJioneiHuenturtfy,incertr,tcttmdiucitco
Uboteludtt,urndiu Utiltmunumerttenebrut omnes expUrtt ,vejligtt ,uperfert, daneceoprogire--
ditiur,êdeumnumerumdeuenittur,quifuerttqutftionifubie£las,quilumdemuminlucememer-
git, eumipfttbJolutturoperetu.Etprimo quidem a numeras eieijbt,qui ia toto illo numerorum Ubere
%nitttemprogrell!eiuitbvnitiieincipientitproxtmecenjequitur,tumetitmi/omnes numeridepre-
benduntur, qui tdquuftionemexpltetndtm tnsUgtndumqueprepoJitum tdditt drdiutjifuere, vtjuit
deinde locapUnumfteiemus. igjturfcepus tjieltte vegttur, qui necgenia vllum numerorum,
mecvUius nugnitudinis diuerjiutem , ijetlientm putati vt non numerorum modo latebras omnei
detegatfedvniuJcuiufqueetiammolufimtammagnitudinemêrummarumpenderummomeHta,
meijurarumque certes termines affequatur , neque vUt Arithmetica quafliojubqciatur , quamnon
•velutifutmagnojcatAlgebra,atquecxpediat.Tammultat, tam variat , tam ebjcurat .tamdifficiUs
Mathematicapartes vna Ahebrapertrallat vniuerfas. Nam quedrerum Mathematicarum inextri-
ethiles nodesJelmnenpe^, acctdtt eliquande , autJi quid tbjcurumextrahiatenebris nunquam
petuit, non huiusfacultatis praeeptaeerttjfma,fedaquatienum ey- aaualitatumdifficultates, &qua
nenduminnetuit,earundem ratio caufandaeJI. De his tamen plura tifinem capit it n. habentur. Illud
modo agamus, vt quantis interuattis Algebra Arithmetteaprateptiombus antecellat, videamus :
^d .
tmminiUaeJl,quednentiiamhuiusvelutifafcesvereaturiquaextmplattmfua,quatamtncipites’^^^^
quaponumanAatesjquatantamolesdiffieultatum.quitaminextricabilesmeandrirerum abditijp.
rnarum,quanonjiHtemHiaiBieumijlacommuniaiNihilhtbetArUhmelicaphilquodAlgebramfu-
^
'p^Ma explicare tpfa cum nequeat , cornojeenda Algebra tradat Jsabet quEplurima. Illud vere quam
pracUrum ejl,quam vnicuiqueeptan&m maxime, quam huiasfacultatupeculiare i ,Quedentm cate-
ritcommuneeJl,vlnenanteprepeftadtfficultueexpediripefU,necneJentias,quamtotamabfoluai,
penumpugnautesmterfejententta Algebratmpentes latent, eas ArithmelteaJIuilteJas, niliper hanc

^ n / —
expleratnthabeatActus de/pepaquaflieniifolutionefellicitusjru/lrt Uberat, at^ adhas,atqi ad tttut
n.., r.r.j
‘^-it,adextremum
regulaeanimumrefcTi,exmriturfinguUs,finguUirecognofctt,terquetJefe&cenJicit,
inanes Uberesfuesfenlitjludiumqutinfelix damnat, âre ne illud qutdem in haefacultate
at f
eHma-
e verendumAte laborem vllum temerefufeeptum,âd
extremum vfquefrufira toleratum de-
gnepereverendumAieUboremvllumtemtrefufceptum,cradextremumvfquefrufirtieuraiumttt-
UndumftrquedaltaMathemaltcepartesaecteerequtdemabhaepeJJunljiraJlareipfinenpeJfunt.At-
quthaepancade prajlaniieatdignitale Algebra prafatienitlecediUaJint. ^ ^ ^
AA %
DE INVENTORE <iALGEBR^ <t4C NOMINE.
C A P V T L
£ inuentore htiius artis non connenic inter omnes Ccbrum ; Arabem Aftronomain
aiTcrunt non pauci I &a Gcbro At^bram didam contendunt Vero HmiBus tarocA
loannes R.rgiomonunus in prarfauone Alphragant Diophanto Alexandrino hoc in*
uemum atmbuit IpTcenim Diophantus in trcdectm librorum praefatione » quos hac
dere fcripfit ad Dionyfium>rc pnmum huius feientix inuentorem profitetur, &anc*
mineante(cinIucemdatam,inimoadruam vrquearutemôtam omnino fuifTc.pro-
nunciit Maiorem accepitnomen ipfum rarieutem; nam quod inter cztcras Arithnu*
regulas maxime pnrfht, Arsmaioraplurimisappcllaueft. Regulam cenfus & rei
ticae
jfirj.
^ Latini dixerunt; hoc eO, regulam Radicis &quadno.
folunnturpercalculadones radicum ,
quasipfires,
Magnacnim exparte quardionesinhacartepropofirae
&quadratonimi quos ijdcmcenfiu vocant, vtfuoloco
conflabit Apuditalos RegulacoGi(rcu dcllacofaj ouncupacur;quoain quarflionibusfoltiendisfcmper vna
radix ponatur , quam ipfi cofiun dicunt £x quo edam nomen illud ibrdu efl, quo i mu Ids regula Coffica no*
minatur. Non vno eam nomine Arabes omnes nominarunt Algcbram enim quidam vocanr, quod apud coa
idem fooat,ac rcfburado ; quia nimirum in qusflionibus hac arte folucndis ad aliquam (emper xquauoncm»
fiuearqualicatem efl dcucniendum ; in qua,quicquid ablatum, quidquid diminutum eft, quiquid dccffecom*
pentur,rcflaurari oportet. Almuchabulam
AlmuchabuLun vero, quod oppofioonc eorum lingua fignificatpropterea
fienificatpropte vocant
alij,quod in qusrfbomim abdids exponendis in hac feientu , cum ad aequadonem squalitatem ve aliquam p cr-
uentum efl,duofcmpcr numeri xqualcs,diucrfb tamen nomine, fibi inuicem opponuntur. Atq; hinc polire-^
mo fadum cfl,vt geminatis nominibus Algcbram & Almuchabulam aliqui vocauerinqqiiod Tcilicrt tum per
rcflauradoncm,tumpcrhanc,quammodo diximus.oppofidoncm,quadlioncsomncscxpcdiat Harum ta-
men appellationum radones is cognofea planius, qui quzfHonum, qus hoc opere conuncntur/oludoncs di*
figendus cognouerit Vfusumen apud fcnptorcs.vc cum Arabibus Algebra hzccota noflrafcicndacommuol
appeUadonedicercturobdnuit
t • . _ - - • - At I t-nr^‘ A-. r I A
[uamiacundafta*
.riihmcticorum*
praxept» explicandis labo*
nndumciTetiColercturedamipfa inter primas/uamquedigniutcmparttct&nominUlpIcndorcm imarum
rednerct nec tam multi feriptorum vel ambagibus impedid, vcfobKuritaicdetenid, relato repente vefuj^
:
&
ante difeendae Algebrae volunutem fpem pcrdifccndi abicciflcnc, quam Algcbram ipf^, primo, vt aiun
Umine falutarent
HORVM mihilaborcm leuandt labor incumbitinprarfcnda, necmolcflus,licetgrauis,necfieiut
frudtts cxiflatiniucundus. Quod & diuina ope prarflare pro meis viribus enitar. Omnia proinde , qux ad Al-
gcbram rpe&antca methodo traderc.difficultatumque moles omnes explanare conabor.vtquiuis mediocri-
ter tantum in Arithmetice preccpds vcrfatus.quam heripofTit, nimirum in eaaddifccda liboriscxpcriatur.Ia
uo tamen przflando.ncuc diligendam ooo padar defiderari mcam,ita eorum a mc opi nionem alienam puto»
S qui funi, qui vfquequaqueperfc&am&numeris omnibus abrolutamAlgcbrartradadonemamercquirant.
KON adeomeamo.vtmetantopcrecartcritomnibus.qiiiad hanc diem camdcfcrip(cnmt,prefiTca*
dum putem; vt quod ipfi non cflcccrunt, prxfbrc mc pofTc protucar.
i€QVA nONES
cfTe plurimas iotcrtrespiurcTvc numeros dtuerfisnommibus app^toa, probe
feio
,
quz in quxflionibus Algebrz bencficiodi/roluendisintcrdum.licet non ita fiequencer, incidunt, nec ta-
men (adsadhuc compertum apud omnes efl,quaartcab ipfu radices fint educendx, quarum egoxquadonum
&C3S, quzadhucc<^nitzexploratxqaerunt,&cas,quxnondumruiscceoebru cmcrierunttcap.ia.cnumc-
/jnftt# * ’ rabo.Mcum igitur hoc opus cOiCa vna cura, vtquzinuolutc alq,egoexpticaduscxponam^p€rdus.quxillio1>-
Strk.
foirius; proferre qux iatcnCtarduacxplanare,fiiMm prxfcrrc , nngula,quo ad mea induflria feret, dilucide & e*
nucleate tradere atque docere. Poflremo non tam dc Algebrzdignitatc&exiftimauonc detrahere iJlzxqua-
doncsdcbcm,cxquibu$radiccsinucnirenondumdidjcimus, quamcamquxfliones infinite propemodom
commendare, quxxquationibus inuentis foluuntu r, certamque, v t fuis locis conflabit , feienux rationem ha-
bent. Verum qui fuos laboresnon omnino odolos in Algebrx feienda pofuiflcoput, cum in vulgaribus
Arithmedex ptarcepdsfefealiquando cxcrcuifTcoportebit.ncc eorum omnino rudem ad huius cognitionem
in(liuitionemqucaccedere,cuiurmodiiiIarunt:quxquafifundamcntafunt tyronibusUc!cnda;Addidonu*
t.progrciTionerquenumerorumliim Arithmeticas, tum Gcomctricascalluifleêbct. TeraonofTetfcbcc

radicumomnium cxtraflioiict ex quocunque numero, qui ptopon^tur, (iucintegcrUfucrit,nucfiraAus.
Demum &:Geometru,fcdifcipluiUali;(exculrum.nccIcuitcrcxpolitumcncprxflabit.
S TVD 1 i prxterea plurimum in Algorithmo addtfccndocollocandum crit.qutm
,quci h-bet hxc facultas
jMf/ a exteris peculiarem. AlgorithmumvcrodLictmusiraûoncm,quxaddiuoQcm »uibiuiAionem , & alias
operationes
I
C A P V T II. f
•(Xnuonetaafflcranimcomplcdictir. Euminquim Algorithmomonineroniniqnoruniliin.qnosviilgari TrU x»>-
Arithmedca explicari in vlunoacA Eonim porre oumcromni iriplex omnino gcnw numeratur. Primum
'*
quiilem eorum, quos Coflicos pletique; rd Denominatos dixerunt ijque in aliqui Geometrica progrt fltone
.
'
[' .... ^
quxabvnicateducitinitium,repOTuntur;cuiulmodiluocR.adiccs,âdrati,Cubi,&quaceiurdcmgeacTis
. c
Junt non pauu,de<ûibui mox dicere in^toamaln altero êrcinfunt numeri ûi ndicalcsappellincur* vt
.
radix quadrata, cubica. Sc huiufmodicuiulcunque numen, fioeu cam habeat ra^cm , liuenon Lbearatque
dehis^flcrcmustcu ad caput id.penicncrimus. rerdjdeniq; genens (untnumeri radices numeroruciusge*
ncris.quod primo locopontumeAaoobisjqualesfunt radixauadrata,?elcubica.&limiles,quotcunq;c)ua-
> dratorum,cuborum»vriradicumAc.dequibu5polb’emusno(uscrtcUbor.£tqttonumeorumnumeroru
gorith mus quos tn (ûndo ac tcroo genere coIJocauimus. difHcultatem non mininum ,& oblairitatcm ha«
,
Ktaonconcemnendam,dcinduflriacuminRncmrÎxAlgcbnerdidpbcuit. Nametiamfi qualHonum

latis multzcurn Geometricarum, tum Arichmccicarum per hme Algd>nr regulam enodari ac folui nequeanc
fincUlo Algoruhmo;nul(atameo inter AlMrxrdcmiam,& cum Aônthmum cognatio tama efl.vthxc ab

ilio.tanquam nexu quodam adh2rercanchbi»autnunquam<iiuc)li queat, aut aliquo modo ab eodem pendere
dicenda (it.Primum tgitur AlgorithmusCoincorum, nue eorum, qui Denominati dicuntur, numerorum ex-
plicandus nobis dl . qui ad hanc fdentiani penitus cognofeendam omnino ccnfrtur necdfarius. Tum ip&m
Algebrx regulam, cûeomniapcriequemur.quar ad dulHcm rrguUplcnamcognitionemFaciunt;ûibusab*
foluus,acapid- initium facientes, totoque a6.numcrorumradiîum,& ablblucorum Deoominatonim, &
TiucCb/ncorumAlgorithmumtrademu$.Evtremas partes /Enigmata agent, quibus propoficixi^ tandem ex>
pUcam.planior acp^dior totius regula; Algcbrx reofus licc,& Frudus yberior.
DE NVMERIS COSSICIS, SIVE DE-

'
nominatis.
C A P V T IL
VMER.I Co/Tict.liue Denominari Funtomnes numeri cuiufcnnqnepixîrefliomsGeo-
mctriczabvnitateindpienus. ProponunamqueprogreiTionequanbctGeomctricaabv-Cd^
f»
nitate initium Gimente, Primus terminus Jd cft, rnicas numerum ablblutum , &flmplicent JSW.
rcprxFcnat : Secundus vero terminus mttatem Icquens vocatur radix omnium Icquen-
tium, cum exdus mulripliorionein fdprum procrecturtertius , &ex mulriplicatiooeemH
dem fecunditermini incenium producatur quartus^&Gcdcino
ncepi , vtin fcholioprojpoC
iodib.8.EuctdcmonATauimus.Tertiasddndecenninus,qauprodudtur,TtdtdhimcA,ex
fecondoinCripfum.didcurQuadracus.lcuCcnrus.velZcnrus.vtnonnuUihuiusarrispcriri volunt. Quartua
pofl>^ccrmmusappcllacurCubus,quoniamGtcxmuItiplicationcradicu, hocdl. Fecundi termini in Fiium
quadratum niminimin tertium terminum , vc diximus. Atque ita ddneeps omnes numeri progre/lionis
Geomctricx, cuius initium eft vnicas, denominantur, habita ratione multiplicarioiiis radicis io ^ûcntcs
terminos.
QV I A vero varie huiuFcemodi numeri a varijs au^bsribosrienominancur. dd^jimus nos ex omnibus
modum quendam denominandi illos numeros Facilem, &valdeaccommodatum. vt denominationes has prtisr-
quantumlibec extendere polTimus , & appoficis chara&cribus derignare ; appellantes nimirum numeros pro- /mJL gs»-
grdTionis Geometricae, numeros CoHicos. quaquideminreoonnullos(cnptorcsrecenrioresrecurirumut.Mi/ma^*
Parum enim refen, fi hoc nomine, vel alio appellentur numeri progrd7ionUGeomecricc»riuinmodora
intclligatur. Deaominarionts autem hc exprimuntur requcnubuschara^cribus*
R
if.
^C/.
ce
te-
ii-
ojs.
/•
p/
2rce- b/.
ces- iiii-
ccc
««•
PR.IMVS cliiraaerN. appellationem hibetnumeriablblutiJt fimplicU.itavtnumcnu.euiippO-

fima iiicric, pro abfolutoSi rimplici habeatur vta N.n.hil aliud fignibeant, quam quatuorTnitatcslimplices^(^]l)|0„4
acabfolutat : Pleninque tamen charaficr hic vel lieiium N
, non folct numcrii apponi, quando pro ablb- ctpant.
lutii habendi func.Itaqueliucnumcrusaliquii gerat hoc lignum Nifiuc eo carcac,acapienduscll pronumero

abibluto.
Secundus charaAcr 2 ^
habet appellationem Radlcii,vclR.ci,itavtnumcrus,cuiapporitusrmdndi-
eibusdcnominetur.»t.2p,lignificantquatuorridicef,vcl rex. Vnde Ii progreflioGeometnea habeat aanft-
&
eundo loco.erunt 4 2g. o£io vnitatesili vero 5.duodecim rnitatex. lic de carterix.
Tertius chat^cr quem cenTum nonnulli dicunt, vt 42i.runt quatuor qua-
rcpixCcntat quadratum ,
numcnis progreflionis Geometriez fit 4. erunt 4 jâiecemde lex vnitatestStau-
drati vel zenfi.luqu t Ii tertius
tem s>.triginulex vniutes. &c.
Quartus chara 3 crte <l<'notatcubum.vt4te.figmf<cant quatuor cubos iiuvtC cubus litcrit 8.4
fint5a.vniatcsdi17.4Ce.fjnt108.vnitates.8tc.
Ucm dicendum cfl de reliquis chaia£icribus,quorufi|inificationct hiefunt rubfaiptat.vnacum appctla-
AA' 5 tiomboti
A L G E B R
dofllbost&îf» quibas alijrcriptores nunmr* Quenadmodum enima^peUatioiisimmaorainCo^
a chonacrcs quibas ipfai cxprimuQi^
conimapad (oiptorcs vanosvarisruiU|VtcUximusiuicdani|jgDareuc «
ijdcra nonfunc*
K. NumcrusCmpleXf&ablblutob
2^ {Udix.ItaiisIUsjvdCo(L VndehocmodotbipfisndiseXpiimttnMco^coio-CoSec* AltjTcr*
iadcfignant.i Bc* looJk- &C.
^. ZcnGiSiiiae Quadratos. Alij qnadratakn exprimuoc hoc chindereq.yt i q.30 q^q« fiec» loH fic no*
2
tancê.vtLcc4.ceao.ce^. ,
CC* Cabuaîjartificaittadcpmgui)tcn.n7Cu.dcuôo.co.&c.
Zenzuenfus>fiue Quadmiqtttdratus.Noanolli ia Hgnantqq.nj qq»io qq.iKJatireroficct.ce»
n 4 ce.cc.9.cc.cc.ii cc.ce.&c.
Surdrrotidus.Hunc alij dicunt SoribUdumtVet SupcrfolidumJalis dictcurRdatum primum. Vndt
ia foknt exprimerc.RetP.vt it R.d.P.io RclP.^.
Zenficubus, fco Qnadmus cubi, vcl Cubiaenfus.Qi^nttcubas.Cubns quadradCubiquadatiiSk
AJij boccbaradcre vtuiuur.qC^Podctquoquebic numerus ioueriis notis (iguarinC^.C^qJali boo
modo ngnantce.cu«vel cu.ee.
BJ. Blurdcfolidus. Secundum quo(HamBiisurdeibIidu5iVeISuriblidus,autSupcrroIidusrccanditls
Apod IcalosvocacurKebturalkunduoLrndeiadepinguntReU.
m- Zcnfizcnzcnfisi fcuQiiadntusqaidrauquadnit. Qucmianonniilli(let)ot>ot.qqq.IaIiTcnl
liccc.cc.cr.
CpC- Cubicttbuf I &u Cubus cubi, qui iti a quibufdam pingitur. c£CC> Ab Italis autem 6c.
CU.CU.
V- .. .
Zcnrurdcfolidus % (m quadnhis Surdeiblidi, rcl Surdefblidus quadnti. Hunc ia noonui*
Ii deiignat. q/. loli vero > quoniam eum vocant etnium Rdati primi » boc modo noont. c&
RxLP.
Q^« CTurdcfolidus. Secundumalu>sTcrrurdeibIidos>vcISupcriblidusteitius.
ternum 1 & tu pinmtur. RcL^
E^cm modo proportione quadam reliqua (igtta.fiuc cbaraderes CoiTid explicari poterunt, qui
quidem io infinitum progrediuntur > vt mox dicemus
^
^
v^'autemcogoo&amtuiqutdnamfibi velint prardiSz dcnomioationet.&qnarationeoriginemda*
ilqu progrîonis Geometrice ab vniace iomum fiiracntis ; confidetaode fime
MMttf caOt d terminis cuiufque
tuum dilênter icqucnces due progrdfioncs . vna cum fiipradifiis chara£bribus CoHicis in medio
carunt
pontis.
mtT0t Ctf *
StUM Gt0* 0. 1. i. !• 4- i i. f- i. i. id.

m*tnt4 tx
Pmst,
N.
I.
2e-
a.
i-
4.
ce
».
U
16.
Jf-
!»•
Ste
64.
B/.
ia&
m-
156.
Cee
511.
a/.
1014.
•
ts*
tt. tt. ‘5- ‘4- '5- ti. ttc.
c/. iict- D/. ce/. im- E/. &e.
1048. 4051^ 8 ipt. 18584. 31768. 65556. 151072. tCCi
PRIOK progre/fioeA naturalis numerorum feries tndpientnim ab 6. qui exponunt ScfignaCodtci

lubrcripu. &termino9 pt^crioi is progrcinonis.qne Geometrica eibabvnuatc mitium ducens: appellantur-
que numeri ordinis fuperioris exponentes terminorum progrefiionis Geometrice» ^fignorum Co/Ticorunu
Hec autcmcxpontioinhocconlifiic.Primifigurao haocnsrubfeNt&tandiatnumcramfimplicem&ab-
fiklutumex vniatibuseompofitum» & obid nullo tiq>onentcinngoitur.quamuis improprie necfiguno»
did Mlfit Exponent numeri ablbluti. Secundus taminus i.fupra a.& 2^ oltendit numerum fccundumpro-
grclnonts Geometrice ede primam denotninationem in numeris Colficis.appcllariquc Radicem, rrr.^ '1
numerum Geometrice progrefiionis dfc fecundam denominatio-
tius deinde terminus a. manifclUt, tertium
ncmvoariqueZcA(um»fiueQuadranim.Sicquoquctf.dcmoaftat»luamdcnominationcmcnenumeruot
f®'^Zenri&bum,&Gcdec»teri».
tirvniit DEINDE ijdctn numeri cxjponcntcsprbgrcflionisnaturalisnumcronimdocnni quot pro[>orti6>
A
^lumS- oes progrdnoois Gcomctricx intenjciantur inter qucmhbct numerum ciuCiem Geometnex pmgreilio..
mamn 2g.&z.ngniiicat,intcra. fiuc radicem progreflionis Geometrice ) atqiM
nis, atque vnitatem. Vti. fupra
““tincti voicam proportionem i.adi. Att. fupra J;.& 4.indicant, inter 4.fiucJ'.quadraturaret
6mkCnk
vnitatera comprehendi duas proportiones 4- “i -adi. ltemj.fuprafe,S£8.monct,intcr8.(iue
tmi/um. KA
vnitatem cadere tres prdportioncs S.ad 4 4.ad 1.& s.ad i. & lic dccztcris.rt «.fapta
& $4. mon. &
Mr. ftnt.intcrd4.fiuc2^C€4^“<:viutatcmintcrcipifcsptoporcioncs84.adj2dk3ljdi6.&i6sul8.&8adi4.&4.
Cmw ri.- ad >4e tjd t.
rtSirmtx- PRiETEREA quilibet dUo «ponentes numeri inter le Inultiplieati proilucunt «ponentem
fwm charaderis Coiltci . qui « charaAeribtu alTumptorum «ponentium componitur. Vt duAis a. in j.
Miuiinl ^ exponena charaeSctis Jct. qui tt componitur. Item « j. in 5. fit ciponen! i j. charaAe-
tiflumtuM Kf- ^
compoliii.&c. Sic etiam diutfo quouis numero «ponente maiore per roinotem
ibmtfxm- qucmcunque. indicabit Quoticns.fi integernumerus dl . «ponentem cbara&eris Cbfiici. qui rclrfi-
y— Auri quicur.finchatadcre numcriesponcntisdiuifi, chanfier numerinpoocntis, per quem fiifiacll
tollatur
» diuifio. Vcfi 4.cxponcnschara&crisJ|;îhui(iaturpcra.csponcnccmckatadciis rfitquocicnsJ.nponcns
3
(haraAc-
V
C A P V t I I.
y
rmumcrm i;.exponca> chtraScmCC/. cliuiiLtur per 5.n{ionenkem chanficris /.iicQuoUcns J.cxpo-

nauduraficrisCC.qai rclinquicur/icx tolbrar/4 Scc.
K.VRSVS hjec figunt. polita fiipn4.&2l.(loca,qDadna]m,fairccuii(lain tknominationcin pro-
ducicxmultiplicationcraUicitbuTCfiar. Nam fi radix a.ponatur bis hoc modo l.i.8ciiat multiplicatio a.
ina.pfocmbicutQmdnnu.rcaZcnnis 4. Eodem pafto ftftmhpc ). politarupn 8.& CC-%>«lim< cu-
bum,liuctertiamdenominationcm produdctndiceCcrpol»a,Stmultipli(:aca. Namlindia t.cct' ponatur,
n hic, 1 a. a. fiatque multiplicatio zan iXe produdti numeri in i,tauiget cubus 8. Sic quoque ligun 5. moo-
ilnt, numerum Surdeiblidum prectciri cz muldpbcationc ndicia quinquies poiio» hic a.a.a.2.a. Eadcm- n
quceilntiode omnibus alijS.
Ex hisfiuuJcdelinicataromnesnumcriCoinci. Si enim petatur,quld(ite,g. numerus Rrurdeiblidus;
dicemus cum ciTe numerum qui exaliquo numero reptiespoCco, St multiplicato gignitur. Vt ia8. nafeinsr
,
exmultiplicaiionehuiusradicisa.lcq>cicspolitSeinhuncmodum,t.ao.a.'a.a.a. SimilucrZeniizrnrutcritnu- "tfer

merus, quem numerus aliquis quater poQcusfua multiplicatione producit,&c. Sefflperautcm numerus, qui
numerum aliquem procreat, dicitor radi* produdi numeri. Vt quo-
aliquoties politus multiplicatione Cia ^
niama-politus decies hocmada,a.a.a.a.a.a a.a.a.a.icmtiltiplicatus&cithuncnumcrumtoaq.quiclIJ^.id-
circoa.oiciturradixZcnfurdelblidahuiusnumcti 1024. Idemquedcaliisdiccndumcil.
VIDES iginir.quamappoCtc natunlisprpgrîonumcrorumab o.inciptentium.&rupraprogrcC,
Conem Geomerneam ab vnitate carpum poCtaUicaiur exponere terminos prtqpeUionis Geometricae.
C/ETER.VM non lolum ex multiplicatione ndicis aliquotiespoCtpproducunturnumetiprogrcI^
ConisGeometriep,vtcxporuimiis,rcrumciiamcxmnltiplicationenumerorumalioruminterrc,vcfignaco-
himColTieadcmonllrapt. Vtliccthic numerus ZenCir^rolidus loa4.cignaturcXradiecdeciespoliu,hoc
modo,a.a a.a.a.a.a.2.a.a. vieiuscxponensio.indieat: umcnquiaewCgnumColIicum jl/.conflat cz
Ji.&/.quc'r2mcxponcntcsrunt a.& 5. idcirco fi eadem radix a. bis ponatur, hoC
bis duobus fignis Cbllicn
propter a. exponentem ligni
modo, a. a. multiplicetur, vtproducamr 4. hicprodu&us quinquies po- &
ricus.hocmoilo,4,4.4.4.4.ob;exponcntcm ligni /.multiplicetur, procrcabimridemnumcruslo:4
liem modo.liradixa.quinquics ponatur, propter lignum/, atque iu multiplicetur, &produfius numerus ja.
ponaiurbis.proptcr lignum §|.ulemnumeruigignccur. Namradixilamultiplicaaa.a.a.a.a.Cidija.hieau-
tcmnumctusinmul^licatusja. ja.pracreat ioa4. atque iu de rdiqnis dicendum cll, Ii eorum CgoaCuinca
ex pluribus Cgnis Comtis componantur.
EST quoqne in Cipcrioribus progreCionibus dignum conitderatione, quod additio numeroruM
progrclIionisAn^hmcticprrl|u>ndet inuluplicauoni numerorum progrcHionis Geomettiexi Scrubtradio/*^*^
diuilioni. Sicutenim exempli gntia,a.& ^duntpifilimulxddamur, itaquoqurJ;.8c/. quorum a. &5.
funt exponentes, nempe 4.&51. inter fc muitiplicati producunt laS.id efl,n/. cuius rxponcnscllp. Item
ficut3.&9.fimulfitiuntia. iu (,'C.aeC;'C.niminim8.& Jta. quorum czponcntctliintj.&p, ima Icmul.
gignunt 40>)f. boceft, s2|i,C. cuius exponens dt la. atque eodem modo de reliquis dicen-
tiplicati
dum cif. tipSiMiit
R.VR.SVS qucmadmodumCibtnhendo^.a 7 .remanentl.iudiuidendo 6/,ncmpeia 8xuiusexpo-^ Duufit

ponenscll 7 .pa /.hoccll,pa 5 t.cuiu$exponctiseft 5.proditniimerus 4.ncmpc J.euiuscxponcnsdla.
militer ficutfubu-aheodo}.cxia.rcUnquunturs)ju di uidcndoJJ^,'p.hoeell,409iS.euias ex ponens cRia.pa»l,1rf*,
Cedd dl,pa Scuius exponens di 3 prod > idtur cl-g.nempe 3ia.cuius exponens ell9.dcCcdc cancris. Demon-
Ibrationem huius lei allacmus in Malei plicationc , & Diuilionc numerorum CoRicorum,
OyOD autemdifiumdlhadcuusdcprogrcirioneGcomctrieadupIzproportionis.qiiarabynitate
indpit,idcmint( Iligrndumdl in quaiiisaliaprogrclIianeGeomcttica, CUIUS initium rnitascli: cuiuCnodt
iiint gratia dux fcquentes progr. Ilona Gsomctiicz, quarum prior continet proportiones qutdruplasi
poRoiorautcmlcptuplascismpledtit r.
6. 1. l. > 41 }• A % * ta.
N. ae- 8- ct- sj- /. ict- b/. &«.
1. 4. 16. 64. 1^6. 10x4. 409$. id384. £5335. Bcc.
6. L i. i- 4. }. fi. icc.
N. ae- U’ /• 2ice- b/. &c

t. 7.
i-
49. 343. aqoi. Ifi807. Ii7fi49. 8x3343. ^
Omnia namque qux diSa Cint, ad has duas progrefliones, &ad omnes alias transfera facile polTunt .
S VPER.es T, vtdoccamus, quanam ntione omnesnumeri propoCtx emufemque prt^rdlioitit

Geometricxabvniuteindpientis d;nominandiCnt,aut|' quod idem cR .1 quxnam CgaaConicadiChsna- •m>m mm-
maismbucodalint,&arcribendai Quodquidtmra.iIeprzliabimus,iiprtusdenominemusnumcros,quo-
ram exponentes fiint numeri primi .cuiufmodi Cini fequentes. SSoIl.
a. 3. 3. 7. II. 15. 17 'S>; »!• » 7 - 5 '- 37- 43 4t- 33 - JS>-
4 i. «te.
; ;
Horum autem charadacs,riucugna, quxiDUcxponuntihpcfunt. ananXA
ce /• B/. C/. D/. E/. F/.G/ H/. I/. K/. L/. M/. N/. O/. P/. Q/. &e.
Cum enhn tertius numcrusabvniuteinprugrcnioncquauitCeomctricalicq'udiatus,Kdemoallnitur pro-
'
pol. 81ib. 9 .£tKlid.aitdu 5 CgnumJ.cuius exponens a. RutCis quia quartos numerus ibvnitatctll Cubus,
vtconllatcxeadcmproporaitdusnouce.&^pt>ucns3. Ddndc quia Irxcus xb irniutc numerus, quem
exponit numerus pnmus 3 neque quadratus dl,ncqueeubus. niliquandorccunjmnrmcrus ab vniutequa-
dratuscit,vclcubus,vtcxpropoCie.bb.y Euc lid .liqui<h) conflat, trrbucrumdlqriptoTs hoc fignum /.iiaxt
AA 4 Surde-
:
8
Q^niam vero
ALG£BRi£ tdeminreru|iusnufneris,quonim etponentet AintaamerSpn^
'
SardelolUiUippelUnitfic»
mitcomingit. Ita vtnequequa^Qrmc,neque cubi) primoabvnitatcnoaexinentequadnto»ve!cubo»ft<x
eadem propoCpcrlptcuumefl) apeUatiruntquoqueilUnumariprogrr/Ttonis GeometHcXt qtdexpooentev
habent uumerosprimoSySurdcfolidi) ita vt is, quem eapqnit7.dicaturrccuodusSurdefolidus, quivero expo-
nitor ab ii.Tertius SurdeTotidus, &
(ic dc catens. Sed quia» fi rccuodus Surdcfi>lidus ita fignetur » a/. tertina &
* fic»5/.&c. facUcnotzArithmeticarhuicfigno jC.appofiuE alios numeros confundere &pcrtorb^poflunt;
vifiimcfi artificibus loco notarum Arithmeticarum afcUccrc literas Alphabeti »dcnoiflinareque fecundum jf»
B/. a rccundalitera,& tertium C/. a tertia litera, flcc. Hoc igitur modo formantur figoa &charadocs nuine-
rorem Cofficorum» quorum exponenus. funt numeri primi > vt hxc formula indictu
a. 5. 5. 7. II. 15. 17. . ip. aj. ap. $r. 57.

J. ce- /• ®/- C/* D/- £/• G/. H/. I/. K/. flcc.
£X hisinueniemoschara^cres oRcrorum numerorum Coiltconim, quorum expenentei non fune

*
nnmeriprimi,(^compofiri,hocmodo. R.efiûatur numerus exponens compofituS)CUiusdenominatio»&
charadicr defideratur , m
fuas panes aliquotas incompofitas quz inter fe ordine inulttplicatat tpfuft confli-
»
tuant»atqueproducanr. quod tn hunc modum fiet.
tmnSi N V M E R. V S compoficus datus diuidatur per minimum numerum primum, per qnem dioidi po«ft s
m yCu pMf Similiter quotiens,!! fuci numerus compofitus: R.urfushic quotiens.fi fuerit compofitus, per numerum pri-
it
itt autm- mum minimum, qui cum numeret, diuidatur: atque ita deinceps continue fiat diiwo, donec occurrat qn^
ftfitM rt‘ (iens, qui fit numerus primus, nullam videlicet habenspartem aliquotam. Nam omnes dioiibres aufinuMlir fi
’^**ctiamualiquifarp!us repetantur, vna cum vldmoguoticnte ordine ponantur,&interXemuhipUccBtur,p^

>S!l^
ducetur pntcifc datus numerus compofitus: atque ipfidiuifores , vnacum vlrirnoquotienccfant putes tn-
compofitedatum numerum compolitum per muitipUeationem conftttucntes. Vt fi numerus compofitus
datusfit9a4. Primodiuidocum,qtioniamparcfl,pcr a.tanquampcreiuspanemtncompofitammimmam,
inucnioqucquoticntcm4d2. Rcfcruoantemi. Rurfiuquoticntcm4da.quiaparen»diuidopera*cfiicioque
quoacmema 5 i.&rercruo iterum a. Deindequodcotema3i.quuimparcft,dtuidoper5.tanquampcrmim-
mum numerum primum, reperioquequotientem quodualiqutdin diuifionercli^m fuilTet, cxpcrtui
77.^
fiiiflemdiuifionem per 5.7.Scaliosnttmcrosprimo$, donec nihil fuifTct rtfiduura. £t fi nullum talem diuifi»-
&
rem,qui nihil relinquat, inuenirem, tunc pnmi duo diuilbrcs a. a. vltimus quodens iflem partes incompq*
fttxdacum numerumrefHtuentes,&nuUa aIiadaripoflct,prztervniutcm) R.efauoi0tnr5. Etrerfusdi-
uido 77. per 3. f^ quoniam aliquid fupercA in dtuifionc , non relcruo ). f^ eundem quodentem 77»
partior per 5. fcd quia aliquid fijpcrefl m
diuilionc , diuido eundem per 7. inoenioqiquodentemii.nu*
merum primum, oum ergo partes incompofiue 2.1.3.7.11. numerum datum 914. fiiamuldpUcadonere-
fiitucm^-s. /
DEINDE omnibuspaRibusaliqaousincompofidsinuendscharaAeresdebidrubfcribarikur. Hac

enim ratione profilia chara^cr integer compofitus integri numeri exponentis. Exemplum. Inucnieodun
fitfignumColTicum numeri trigefimiprimiCuirict,cuiuscxponcnscflnumenishic compofitus 30. Quotus
enim numerus Cofilcus cH ab vniute , tot vniutes, minus vna, continet eius exponens vt ex an tedidis pro* ,
grcflionibus apparere potclK Quoniamigiturpaitcsipfius aliquotzincompoutxfuamuldplicadone ipfiim

procreantes funt 2. 3. 5. quai u fignafiint idcirco numerus didus trigefimusprimushoc figno Cofiico
decorabitur JCC/*3pp^ll^biturque Z< nficubirurdcrolidns.£odc modo exponens 24. euiuspartcsincompcH
^ fitz font a.2.a.3.habcbitfignum Cofiicum Ita quoque expooeni too.cuiuspartctincompefiaerunc
a.a.s.5.hocfignumConicum fbitinur ^ fi<^ de carteris.
IDEM confûcmurhacradonc.Accipianturduoquicunqae humeri, qui interfemuldplicad^t»*
ducunt exponentem numerum oblatum. Nam eorum fignaCofiicacomponeot fignnm Cofiicam propofi*
tinumeriexponenus. vt fi exponens fit 12. numeri fuamuldplicauoncipfumproducentesrunt 3.SC 4.quo<-
rumfignaCofiicafuntC^&JJ^. SignumigtturCofncumc]monentisf2.cfiJ;QC^ Semperenimfigna^f»
ficaminorapiTponuntur maioribus. Eodem padonumerilua mutua muldplicadoncproducenteseundcm
numerum exponentem i2.fi]ntz.&6.quorumpriorfignumCo!ricum habet J.pofleriorvcro JCC* Signum
cô Colficum r.umeri exponends la. cA prius. Quod fi aliquando ignoretur alterius numerorum
muldpiicandum, vdedamvtritifqucfignumCoiTicum , (umendi erunt alij duo numeri ipfumproduccii-
tes , vtinpoAcrbri exemplo, finoslateatfigoumCoiTicum huius muldpli^tU 6. accipiemus a. & 3. qui
i^fum procreant, quorum ligna funt Inuenimr ergo idem fignum Colficum numeri exponeods ia<
I AM
verofideontrario figni cuioHibet ColTics propofid numerus exponens qusrratur; fi quidem
fuerit incompoficuni , accipiemus ex fiipcriori progrelTiooc numerorum primorum numerum primum pro*
•^^"•"'pofito figno debitun. vili offeratur ColTicum hoc lignum D/.crit cius exponens 13. Si vero fignum fic
compolitum, fumcrauscxponcntcsfignb componentibus debitos, eosque inter fc multiplicabimus* runa
wmnrrm produdus oumcruscritcxponcnspropofiti figni ColTici, vt fi detur fignum Colficum JjCC.compofitum
Ctffum. exhtstribus ^.^^.Ct.captemus horum cxponente$a.a {.exTuperioriprogrclfioneprimorumnumcronim,
eosqueinccrlc multiplicabimus, nam proaudusnumerus ia.cA exponens didi figni ^^C^.atquc itadeex-
tcris dicendum cfL
NON eAautemprartercandum.quoGiamaudoreshacinartenonmediocriterveriatosaliterhcHnn-
mm«- meros Colficosdenoninarc.Kabttanimirum ratione muliiplicattonis.qua ex radice producuntur Quoniam
«/9
enimteniusnumerusab vnitatcprogrdfionis Ccomnricx, quem nosQuadracum.vcIZenrumdiximut^
producitur cx muJdpliratione radicis Lis politar hoc modo, a.a. vcl 3.3.vd 4-4. vel 5.5AX. ita vt vna tantum fiai
* propeerranumerum hoc modo geoicum, id dl, quadratum , appellat Primam quantitate m
TOînt
4 y
^
CAPVT Iir. 9
ma pnma e(l otnnlam.ôcex radice nifoincur. Cubum dande, quia gignitur ex radice ter pofiajtavt fiant
3 112 multiplicationes I dicant Secundam quantitatem. ZcnfizcnUim vero eadem de cauTa vocant Tertiam
quancicatcm.&ncdccarteris intelUgendumeii Sed placet nobis proprijsngnis.& cHaradenbut vti.ncla-
rius res tpia percipiatur» Noflractcnimfigna,&chara<^cresalitens« ac numeris facite dUcemuntUT) itan
coafufionuUapointcxoriri: (înaliorumngnisichara^cribusqucTicarivlxpotcft.-
T) E MER AT 1 O NE C O S-
Jicorum numerorunu.
C A P V T IIL
ACILIS eilex di^ Numeratio numerorum ColTIcoram. Quando enim ibll ponun-
tur.vt 5^.vcl Sj^.vd zo(^.&c.exprimunturhocmodo» quinque radices»vel S.Zenfi, fiuc
quadrati.vcl ao. cubi. Scc. Quandoautem coniun^ inter feproponuntur, medio hoc fi-
gno-j-, vel hoc — . vt5j2£-i-82^. velSJ —
52^ vei zotrC-j-Sj— 5* habcndacftraaxi--^T[Î^^
ma ratio horum fignonim ^ .
—.quorum iUud dicitur fignum additorum.fignificatque '
plus.vel additionem i hoc vero appdlatur (i^numfubtradorum. denotatque minus, vei

diminutionem,aiit fiibiradionem. Hinc raaum efl.vt numeri illi, quibus interponitur fi* rramrt
gnum fint compofiiLOmbus vero in tcriicitur figntim —
nominati fint Diminuti. Qmbus denique
.
vtnimq;fignuin imcrponitur.appcllatifintmixct. licet omnes dici pofiinteompofitt. Jtaq;compoficusmc.

^^-f^s^.cdFcrtur hoc modo.5.radicc$,pIus 8.zcnfi,Hic vero Diminutus 8^ —
£»hoc modo. Sênfi.minus „jgfi
^
j2
radices Mixtus vaoificiaoC^-4-8J^~5.hocpadaao.cubi.plus8.zcnfi,minus5.vnitates.Nam.vtdidQeA«
5 “ ^
haraderem aliquem Cofiicum » lignificat numerum ablblucum ex vnitatibus
numerus, quipoUfcnonhabeccnarad
compolicum.
terna
ditorum •{-. Senfus porro numerorum compofito
ctmus5^4-8j.mtelligimus5.radicesvnacum 8.zcnfis: hoerfi. vniiatcs4Z.firadixcAi.&quadratus»vel
zcnfus4. Siccum dicimus iotelligimusex8. zcnrisdctra^cfic5.radiccs.vndcfiradixefiz.atq;
adeo Zwnfus 4. continw-bit numerus propofitus vnitates 2. Idem dicendum cfidcalijs.
OyONIAM veroinanteccdcadcapitccharaêrcsnumcrorumCoiricorum.cuiufinodifiintS^J^.
(;^.&cappcIUuimiis interdum etiam fignaCbifica; vt vitemus omnem confiifioncm. appellabimus ini^
quentibushasnota$2^ J.C^.ficc.charaAcrc$,hasvcro-j-. —
. figna.
' ‘
PLER. 1 QVE auôrcsprofigno-|-ponuntliteramP,vtfigntficaplus: pro figno vero— ponunt

'*
litcram M.vtfigmficctminus. placet nobis vti noArisfignis.vt aliteris difiinguantur. neconfufio o-

riatur.
PR.y€T£R.EA inter recentiores non pauci radices Turdas ve vocant vel irrationales qus videlicet jusmfim
, .
.
DumerU exprimi nequeunti notam hoc figno >/.quod fiatim tnfequiturcharadcrCofiicusJf.vciC^vcl
quippe cum minor confufio cx co oriatur . quam fi , quod plcriquc faciunt . radicem quadratam ita fignemus»
-
, .
Kq.Cubicam hoc modo.Rcu. Zcnfizenficam hocalio.Rqq.&c Facile enim cx hac defignatione, literzRq. *
K cu.Rqq.cura aliis literis confunduntur. Diligenter ergo hxc figna \j^%. &c. addifccndarunt*
vt ca,qae lcquuntur,incelligantur,quaodo nimirum huiufmodi ligna occurrent. Sciendum tamen, quodef^
cunque nominatur radix alicuius numeri, fine voce, quadrata, cubica» furdcfolida, vcl zcnfizenfica. &c. vd illi
numero prarfigicur fignum hoc ^.finechara&crc intcUigtradiccmquadmtamfimpHcitcra-
pudlcriptorcs. quod a nobis etiam non raro obferuabitur.
ADDITIONE ET SFBTRA-
ttiont numerorum Cojiicorunu. AdStii
CAPVT IV. mumtrori

ditmfMtg
VANDO numerus Colficus additur numero Cofiico altcrias denominadonis
ch^raderis .abfoluitur additio mediante hoc figno-|- , fitque numerus compofitus. Vt Additu
H»
hi duo numeri 6 2^ & 8. fimul addid faciunt 62^+ 8 . Item < 2C*
62^-l-8(rC- tiiif*
QVAN DO vero addendus efl numerus Cofiicus alteri numero Cofiico dufilcm
appdlationis.vdcharafhris.addunturfimulnumeri.&fiimmx apponitur iderachara.
ftcrCofiicus. Vthinumeri ^J.&jJ.fimuIaddiriftciumi} J*. Item 52C*& 2£,ladunt 2€ &c,
PARI radone, quando numerus Colficus fubtnihituranumcroCollicodteriu$dcnommadonis.ab.
Ibluitur fiibtradio mediante hoc figno^, fitqac numenisdirainutus. Vthic numerus <$ 2 ^
detradus exdnurfurg
S^.rdinquitSj^ — 62& Item ti. cx tf.2£»rclinquunt 62 £—
U- &f*9dcc«teris. MfftUtu-
QV AN*"*"*
,
^ ALGEBRjE
stitriau OVANDO TefonumeruiColTicusCUjtrahcndiucftCTaltcronnmereCofficoeioHcmchinamsb
nmmrii fabtnthitiirniimcnu»numCT0, 8c reliquo numero Idfm fhinftcr ailigitiir. Vc 426rex 93C-relu]quunt) 3gi
c«A'<'»£t 9 CC.exioce.rclinqunncKC6-&C* rt . , .
mfti Jt-
s£j3 qoindoCoflicinumeiicompofiti.diihuiuu&mixumterrcidcluntnr.Telalttrabalierorubtr»-
hitur,ponen3aserit»l«r fubaltero.iavtnnroerieiiifdemappelUtionttintCT&rerpoiideint,
quemidmo-
!354W.<j.dumtnfiaaionibiii Aflronomids fieri confueuit. QupdC inalterutro
eoi«>nonrepet.^r^
fpondcnj»Iiculinalteronumero,poncndaetitlocoeiusfigarih*cmlubo.emnCgno+. Qmbniconlhtu-
,«t fumma: vel numen reliqua
ctjlkirwm ^
jcndi erunt numeri eiuldem ippciUtionU , vel alter ab alterodetnhcndus
qurmnumeraaddendB.Telliibnahcn-
propriJsinloeblublaibendi,viuciwiiildcrorignis,+,vd ,
diateperiantur.
ExemfU AtUitun».
2e i- 3e- H.
« + 8 7 + 8 J.
7 + »<»• I + 9 . 8 .
«3 + »8 10 + ay ij
«. N. j. Ct- % 2€- N-
7+ »8— 3
0 + —
4+ 3 , 4- 8 4
11+ ij- 8 7 + + II 8 10
s 2«. 2e N.
- V * N.
7+0+8^ 5+4 ,
4 8
4+ 9 + 9+ o 10 10
II + 9 + 14 14 +4 14 18
In penuldmo exemplo additus efihuic numero, 7/+82e-S+4i.luci‘<inierus,4/+siJ5+«2e-#«

fafiaqucefihzcGimma iiJf+9jS+i4%~’44"42f"
ExemfU SuitrtOitnu.
Ct * 2<V N. Ct N.
—— 8
II
0
+
+
8
8
10
4
11
4
+
+
19
11 —-5
• 11 + 0 6 7 + 8 -- 5
u N. i % -— N.
+ 14-— 14-
/• .
ae- -
.
.
10 + > 7 >3
+ 8-— H -4 5 f
7 + 8-—
-—
5
•+ 6- 9+0 3 + 9 8
lnpennltimoexemploteliquu$numefuieft, 4/-)- 9 SS4 -«%—

9- Rdiciturenim+o.qnianequeinre-
liquonumcrofiibtiiaiomi,ncqueinrummariditionis ponidebctfigurahw o. cumlitrupeiuacanea. E«>-

demmodoreliqunsnumerusin|»rimoexemploerit,4t;C+'<S —*
POTEST etiam fieri additio, 8£fubtraaio,fi charaacreaCoflicifeibantur poflnumeroi, nonautoa
iiipraiplbsDumaos.nIccundnmexemplamAddirionia,ieallabit.
7
3
J
5
-j-
+
8
9
ue
26
— 5
8
N
N
Seoindum item exemplum Submaionia ita fiabit
11 ce N — 8 t
4 ce + •« N 5 i
7 ce + 00 N j i
gjUttm
Quod etiam de muldplieationeadiuillonequetntelligendumeft. Atquehic moduavtplurimumanohiiob»
mumrrm Iduabitur in hocopetc.
QVODfiuiaddidone.velfubtraaione alternumerommhabuemfignum+.alKrvero ,com- —
+•<’•*'• muuturl^cict,fcu operatio; hoeeft, in Addidonerubtrahitur minorex maiore, &reliquonumerottibuitur
^ ^^ ^
ijmi, eri ,dquolaaaefirubtraaio , liueilludfijerit+fiue — ...
“ j y j^ Q
In Subtradionc vero adduntur fimul numeri,

• -
fiimmc app^tur fignum Ciperions numen,* quo fio-
&
/»*»**»- ridebebat dctraiaiosquodcnnqueilludfiieritfiue +,fiue—
CAPVT IlII. fi
ExemfU Additiink.
8:ct-
7
7+5
+
A
o + ”
8 -|-
ce-
11
® —
+
2e
4
0
+
+
.
N.
8
O
i-
«
X
+ IO
2fr
8
14 + 5 j II 4 + 8 8 + »
Shiiaooiimerid];— 83^&ii3C— }3;dcbcai addiiformabimiu exemplum hoc modo.nfingoUfia*

guBirerpoudeaDb
i- 2e-
+
Jl,
«
+
8
II
Vel
Cc —+ fi»
5 S + '»2e
82e
5 + 4 ii + 42C
lUtioneiaTerobnlus opcndonapukhredocemnumeriablblutL vihicride»
* + 5 8—5 8 + 4 8
»o +4 IO j IO +
i8 -}- I |8
i8 1 i8 1 i8 + I
tâohUm enim io primo exemplo ad 8+5. hoc cl{,ad 1 ) .non adduntur in tegn io.rt fiant tj.lcd Tubdui
fii<prius4. Ideo (itrummai9.ncmp<l8+i. Iiac|ucpoliquamadditarunt8.8lio.£.dbquc CimiS.dctra.
henda funt 4 ex 5,vt remaneat 1 » cum hoc figno +.
Eodem modo in fecundo exemplo, non adduncurintrgre 8,lcd minus eod 10+4, hoccfl, ad 14. pro»
pterca pollquamex 8.& lodaSifunt i8.dctrahendafunt j.cx 4. Ecquiadceft vnieas,n poflitruberabi, iddr-
copomturi.cumfigno — . Eadem ratiocflin exteris. Vbi videt in primo exemplo ex 8 -|- 5 &10 — 4.idcft| .
eiij &fi.cffici i8+i.idcft. 19. InfccundoveroexS— 5.&io+4.hocc(l,ex }.&i4.Ecrii8— bhoccfl,!/.

Intcrdoquoqueex 8+4.81 lo-yhoccll cxii.& 5. conflariiS — Lhoceft.ip. Inquanodcniqueex8 — 41
+
& 10 5.id dhex 4 & I ;.coofid 18+1. id cA, 19.
ExemfU StttrtiUemt.
ire. / ii-
— -
2e. N- i ae-
'4 +o - 5 »
-
4+8 8 - X
7 + + 8 + 4+8 tf
+ 8
7-^-5 — II — II i 0 +0 a — 10
In prioti exemplo, quado detrahuntur— —

ex qT^poteA Agnari reliqua figura 0, vel ligno Vd figno
— . NihilcniminccccArtcumillocumponacur,quandorcliq.|usnumeruscAo. Immo totus reliquus numea
tus hatiUUfVUUU»
fcrilwndui VI88<
erit.
/ Qt V
7
- «S 5 — *‘vV*
jre+ s/ ”**00 *• re
Ratio quoquchuiulce operadooit perfpicua cA io numeris ablblutia,n ex lequentibusexemplis ap»

parete
18 5 18 +4 18 5
18——4
8 4 .
8 4 ,8 + 4 8 4- 5
^
IO + 9 IO +9 IO 9 IO 9
QUonianl enim m primo exemplo non integrerubducUntur 8. ex 18+ j. hoe cAex tj.fcd minus 4 proptena
Iubduftis8cxl8.vtrclinq11antur10addcnm1runtrurrum4.ad (. EadcmquecA ratio in fecundo exenmia.
Io urdovcrocxemplo.eum 8.deducantur ex i8,cxquibusiam ablata liint 5. rcAitucndifunt J.iplis 4.81 Ium»
—
ma per lignum notanda Quod edam fit in quai to exemplo. Vbi vides in primo exemplo, fi ex 1 8+5 hoc
eA,cx ijldetrahantur 8
—
—
qjioe cA, 4. relinqui ro+9. id cA,i 9 In fecundo quoque, Ii ex 18 4. hoc cA, ex
—
+
UJetrahanturS J.idcA,j.relinqui Io+9.hoceAii9. Ihterriovcro,ficxi8 5.idcA,ex 13, detrahamur
8+ 4dd cA,l are manere 10 — 9 dd cA.i. In quartodcniqncdl ex 18 4. hoc cA,cx 14. demantur 8 + j, id
cA,rj. remanere quoque to 9.hoccA,r.

QVOD fi quando condngati vt idcmiignum+vel repetiatnr um in numero fubtrahendo,
quamin^Jquofitlubtraftio.fcdrubtrahcnduimaiorfitj fubtraheoduscricprzpoAeroordincfuperiorabSrayiq*
uifetiorided numero reliquodandum lignum contrarium, ita vtexfigno+, fiat —,8cex—fiat+ Vtduo
exempla, qux Aquuntur, mdicant. fiumds v-
Ifrfm» nm-
mttm
N.
J.
9+42e
4 -r 7
Ni
5
8
re
«
7
— i-
I
?
+
+ IO
I
iit fynum
ytl
mmmtH
—
I I + I 1 + 4 7
fmntur.
lopo-
, —
r^'
11 A L G E B R iE
In poftcriori «emplo .
qaonUm «CC & 7tt- undliguntur hiberc fignum + , idarco rcliqaui nnmtiw ad-
cptmeftrignum— Vndeiurcribcndu5crit,4S-iCt-7- Non enimreite primu» numerus

affitiiur fi-
Huius etiam operationis rcritai per! picua eft in duobus hifce excmplii numerorum abrolutonun.
Vbi vides, (i in priori exemplo
» + 4
« J + 5
4 + 7 7 > + 'O
5 5 + 1 t + 4 7
„,+4_j.idell,ex8Xubtrahanmr4-J-7-8,ideft.5J-''''^“'S-5+5 “m>™"'5- In poOeriori vero.

fieifi-5+5.fobducantur7-9-t-io.hoceft.8.ca4.rcmanere-i-|-4— 7.hoeeft, 4.quuniminim
Ciperiorinumerodcrunt+vniutes.vtinferiorrubtrihipoini
,
CyBTER.VM omnia prrccpta hiSenut tradita de additione, rubtra^nc, quod ad figna-f-& &
êdat,compreheoduntur facile his duabus regulis ad memoriam iuuandam.
DmAntm- uJml!puidemJifnumfMmi,mfiinfiiliiTMuit,<fiiMdtnmmfrtftllmfcimitiiT. TmctnififMiirtbinr

fiifiri»rdhnfimri,&a-\-.pt ,&ex Jif +• *
J
r««jM t ^ ^ *
DiunfifigiumUMtjftamttcritimii VmMtimtftmiiapiniimtiumunmmn l»fuhrtSimtxir»fii-

ftmm d friirdaufiucmditr * fit.fiiu muur, dut dîulu. Qu* quidem regul* , intclleffis pracepds tradi-
tis, dilficiics non fuot.
SVPER.EST, ndoeetmus.quoraodoinfHmcndant probatioifigecxamen AdJitionisp&Subtri-
sJJtntmu DuobusigiturtnodUcomprobaH potfft»tft rcAcnecnc in Addicionct vcISubtraôncopcratuni
fitPrimumcniitiôbaripotcftAdditiopcrfubtniaioncm.&fubtraaio pcrAddidoncmi quemadmodum
iaabibluds numcmroletBeri
Secundo conftnutur ubuU cum aliquibus progreflionibus Geometricis ab Tniutc incipicniiboi. n
hic cernis.
N 1 % 1 % (-e 32 : ! f 1 3fCt 1
B/ 1 m
1 1
1 1 4 8 r~>« 51 ^4 1
118 1
156
I
1 i 1
9 >7 « 1
»45 719 1
1187 1
<j«i
1« <4 15« 10X4 4096 |i 6 j 84 |< 55 jfi
1
1 4 1
T 1
1
1 X 1 1 t4 t4 1 • 4 1 TTT 1 T7T
DeinJercfoluanturnumcriConiriaddcndtduxtaaliquamhanim progrc/nonum.m numeros ablblo*

toi»ijqucflmuiaddantur.vcivnusab3l(crodctrahatur)rai>onengni*|>,vcl » PoAhxc eodem modo re«
(biuancurnumcriCoinJlummzcoilc&x. Sienim rrdvfa^ta dtaddmoyenintnumcrifbmmxcollc^rc*
(blmiiimul aqualcsnumcrisaddend<srcrulutisnmul Vc in hoc exemplo. 6C^.(^(iproba~
ce ^ tioin(tiruiturpcrprogrcinoncm,cuiusradixcAx.j^ciunt48&43) l^tunti6. longaniur
Hmul 48.de id-propter lignum « hunt
64 Item 4(;^. f^tune 52. addamurad £4. propter
‘
4
+ i
8 fignum -|> (femper enim nu ncrus nullo figno notatus, int.Uigicurinlignitus hoc ngno-|->
Ttdi6lumeh.;hunt9d. Denique faciunt 31 quzablataexpd.oblmnum , relin-
quunt ^4. Vidciam.an io(,'^ 43’,re(bluti faciant quoqued.^ PcripicuumauRmcn*
io(;^racere 80. aquibus (1 deducantur 4 hoc cft.itf.proptcr Hgnum , rtdinqui 64 &c.
NON fecus Subtraho comprobabitur, n eiusnumeri Collici in abfblutosnumcroscommutcntQr.

Nam numeri fabtra^&r< liqui limul irqualesdcbcnceilc numeris, aquibus&^cllrub-
ce- 2^* traftio,&e. Vt inhocpropontocxemplo, fiprobationcmin/licuamus tuxoprogrcHio*
IO 4 nem,cuittsradixcfl3.ioC^fadunt x70,aquibus,fidcducantur42),idcll5d.propterfi-
^ + 4 gnum
, remanent 1)4«
d ”g SarisamcmconftatdC^-|-4j.fi£4CTj SJ.rcfolutosacfimuladditosficcrequo-
Vdcertefi4C^
queij4-
Eodem modo fi J refoluri detrahamur cx 10 CC
SJ^.rclolutideducanturexiofC
4J- rcfoloos, relinquentur 4 CC
42f.remancbuntdC^**f‘4ii* 'cfoluri*
8 J.— —
Idem exemplum examinabitur per pn^rcinoncm,cuius radix 7. licet aLquanto laboriofius» hoc mo~
do«ioC^.fadunt-^. aquibusfitoluntur 42^.nimirum^ hoc eft, 7, remanent j. Ncecflciettureft,rt
^
-|-42).Trfoluci.& detrahi cx|.rcltnquant4CC 82^.rciblutos. EcquiatfC^.lauuDt v«&45.cftidunt7.id
tft,7.qu«cum fadunt^.qazexT.fuhtrêndatfunc. At quoniam numeri prxpoftcreponuntur, fubtra-
hendzfantj.cx^^.nremancant^^^.iaxu primam regulam. AtqueancundemdcbcntconfkerC4C^
— Suntautcm4CC'T*aû>^<^**î^^“r8J^.idcft,^vel-^.aufWcndzfunt7.ex — proptercaquod
Sj;.
namcrifimtpofittprzpoftereyVtrenuncanc —
-^viuxtale^m prinuercgular. quod eft propoficuim
g-.
DE MFX^
1
CA P V T V. 9
DE MULTIPLICATIONE
0 Diuijione numerorum Copcorumj.
*
C A P V T V.
VM namenuCbnicttspernuincrumabroluciiinmultipUcaturitut diuiditur produd- Untrtfli'
turnumcfm(fafiimulaplicacionc,autdiui(ione,vtin numcmÎblutu^ciidUcmdcno. Oimjit
,
m
minationis CoOicz. Vt multiplicatis 42g. vd 8 j, per j. proueniunt Ii 2g. vd 14 Scc.
J;.
Itcmdiuilis u 2g vd 14 J. per 5. producuntur 43^ vd 8 J.S:c.
,
CAVANDO veronumerusCoincuspernumcrumCoincummultiplicacur.vd .
,
.
^diuiditur.produciturnumerus('&fiamultiplicatione,autdiuifionc,vtinnumcrisabro-
. ludsâlteriusdenominadonisCbincat.vcaatcmldacar.quznamdcnominacioprocrce- mmcfi-
lur, pulchre id commollrat progreflio quailibet Geometrica ab rnitate incipiens, vna cum aitrCtfi-
taumeris eaponendbus, de quibus in cap.i didl^ ell, hic apparet. & t«v> unat
0 «
4 7 * &c.
¥
fi
5 5 1 1 1 9 1
N. 2€
* 4
i ce
8
n
16
/
3» 1 «4
Bjf
118
m
ijfi
1 Cc«
;ii
1
Scc.
Scc.
1 1
Kam in multiplicacionc 6t exponens humerus denominationis Collicc condite ex additione exponendunk

numerorum, qui videlicet denominadones illas, que muldplicantur,exponunt. In diuifione autem repetitur
exponens numerus Coflicz denominadonis proUudz,qui relinquitur, Ii exponens numerus denominadonii
diuidends rubtnhitur ab exponente numero denominadonis diuidendx. Vt ex multiplicatione 43£.in
42C vd42g in 72C fiunt i 6 j;'.vela 82 Nam vnitas,quzed exponens huius charlAeris Codici 2g addiu
;.
ad vnitatem fiicit 1 exponentem huius charadteds J. Sic etiam ex multiplicadone43g.in j J. fiunt lOfC-
,
£ccx4jfin«jl.fiunti4B/.3ec. Item ex diuifione 14 Ii/ per4j;.fiunc Etex diuifione jSjCC P«’48'3i'-

producunturiij:. EtexdiuifioneiiJJ.per 4 CC-fi“”tl 2g- Etex8J.pcr8J.fit iN.quiafubdudfas i.aa.rc^
unquitur o.cxponcnt numeri abfolutL Itaquoquediuifisii J(.^. pcr4/r.proumiunc)2^&c.
EX hisficileiotcUigitur, quonam modonumerusCodicusinldprummuIdpIicctur quadrate, cubice,
&c.Nam 5. cc,in fe quadrate fidunt 15. JCC- cum j.&3 Jaciant d. At 5 ct, in fc cubice fadunt lapC^. Nam
primum; pg.in fc fidunt i; Jpg.Ddndc 1 j Jîn ;[^.&dunt 115 acc.
DEM 0 NSTR.AT 10 huius rei facilis clt Aepetaturenim progredio charaderum
Codicorum
tiumaos progrclEonis Geometriez denominandum , vna cum naturali progredione numerorum ex ponem
‘
dum, vt hic.
'
UM ammr-
0 1 » t » 1 3 1 4 1 5 1
fi
1 7 8 9 IO 1
II &c.
1 1 1 1 rtrM C.j^
N. 1 3e- 1 1 te- 1 ii- 1
/• 1 jce - Bjf.
iii-\ cte-l if. igr. scc.~ emum.
\
Qtmniam igitur, vt in fcholio proponi i lib.9. Euclid. docuimus, quilibet numcrusjprogrt/?ioni& Gieometn-
âbvnitatcincipiendsrciprummultiplicans producit numerum ciuftlem progrcnmmst qui ranri
fanmmabeo
dilbtexdunuc.quancum ipâbeft cxcluliue ab vnitate ; Rt vt multiplicans producat trr*
dum locum occupat poR p^.excluriuc» quemadmodum &
c»qucmadi tertium habet locum poR N. hoccil »pofl vni-
^ '
tatcmcxcluliue. Quarccumcxponcnshuiuschara&crisci^.nempej.adrcadduusndatd.exponcntcmpqut
nsnuiuscharadcrisC^.ncmpc?.adfcadduushdai
tertium locum po/lUct poR exclunnc» propterea quod tres vniutes concinentur tn 5. per quot nimfrum iii*
terualla denominatio (^. diRata N.feu vniute cxcluliuc (Nam exponens cuiuTquedenominationis CoRicc
tot continet vnitatrs, quotum locum ipla denominatio obdnctabvnrtatc,nuc aN.cxcluRue. jperrpicuum
cR»nucnerum 6. qui Rt ex additione 3. ad 5. cRe exponentem huius charaderis ColTici qui producitur ex
multiplicatione in le.£adcmqueratioeRdecartcrischaradrribu$C6RIcis,quircipro$muKiplicaat
R V R. S V S, quia vt ex eodem fcholio conlbc > ii minoraliquis numerus progrciTlonis Geoinetricat
,
ab vniute incipientis multiplicet maiorem quempiam ciuliJcm progrcRionis procreatur numerus qui ,
»
tan*>
tumamaioreaiRatcxcluRueinprogrririoiKcadcm,quantam min'irab vniute abcR cxcluiiue; c^cicur vz
(TC-malriplicans 2fCt,producatCf^quitcniu occupat locum poRJf-^ctcli/fiuCificut&C^ tertium poilljet
locfi exauRuepoR NihoccR.poRvniutem. Quocircacucxponrnsj. charadertsf^, additus ad 6, exponen-
tem chara^ris j^CCtfadat 9. exponentem» qui tertium locum adeptus eRpoR ^.cxcluiiue» propterea quod in
3* continentur trcsvniutcs, quotumnimirum locum cxclu/iueab vniute}(ajN,occupatchanaerhrc(^,ma«
nifeftumcR. numerum 9. qui Rt ex additione 5.ad d. exponentem cRe huius charadcruCeiliciCC';^ qutgt-
gnttur ex multiplicatione Eadem de caubidcrncharadcr CCC, procreatur cxmukj^.licaticne
^.io /. & fic de carteris.
QVON 1 AM
verOvVt Additio Subtraônem, & Subtraho Additionem ; iu quoque Multiplicatio
DiuiRonem,&DiuiRo Multiplicationem probat;fitvtqucmadmoduex additione 3. ad 5.nunt^.&cxmui-
tipUeatione C^.in itafubtraftis5.cx d.rclinquanturi.& diuifo gfCt per CC.proucnut
fg* !t fic- m
&
at ex additione ^.ad 6.Runt 9. ex multiplu aiione Cl£ in 2^(TC>nt C'Ct>^c etiam fubtra^j.ex 9.rclinquantur
.& diuUb CcC.pcr CC*Pûcatur cademque ratio cR dc reliquis*
BB EXliac
. — n
14 A L G E B R
hacdcmonnnrioneprtrpicuumfit,i()<}uoti cap.i.tradidmiui; Addiuoncfn videlicet numeromia
progr^^^lonis Ariilimcucxrerpoiidcrc multiplicationi numnorum progrciTionu Gcomctricz,& Subtnô*
nem Diuiftont Dcmonllrautmus enim , quemadmodum ex additione 2 ad 4.6unt 6. ita ex muliipiicatiooe
in J J, fieri Tubtraetis 2. ex 4 .rclinquuntUr .iu diuifo C't»pcr J*ficTi J^»&c.
4 5 J
tT AC^ £ ex mulciplicationccuiufuis chanderis Co/Tictin alium qucmcuoque producitur chara*
Aer CoiTiem uotu a maiore dilUm cxclufiuc,quantu minor ab vnitate> hoc dl^b hoc fieno N.reccditexclu'<
^ fiuctvcl quantus exponens minoris chara<îi$ Co/Tici ,Vt ex Cj?.&c. Ex diuifionc vero cu-
ell CCdn
iunibetcaaraderisCtûimaioris per alium quemuis minorem proucaicchara^crCoincustantumamaiore
2wr«ii*,t*«/dillans exclurmctrctroced *ndo tamcn.quancum minor ab vnitate>feu charadere N»abcfl cxcluriue>vel quan*
ftr Ctffii cus e(l exponent minoris chara^cris ColTici. vt ex diuifione CcC« per ^ ^«producitur/.&c.
Mmfimfb QVaNDO autem numerus Codicuscompontus,vcIdiminutiismu]tiplicatur»autdiuiditurpernu*
merum abfulutum « vri Coflicum tam firnpliccm , quam compoficum , diminutumuc « prarter documentum
iam traditum habmdacAmaximaratiohomm lignorum >}>. Namquando numeri & mutuo mulo-
plicameSfVd diuidetn habuerint idem fienum -|-,vcl —
.apponitur produco femper hoc fignom •^-.Quan-
do vcroaiterinommhabucrit firmam -^«âlterhoc —
, aificitur produSus numerus perpetuo hoc Iioto
— Qnodalijicriptoretdoccmnisverbis. InmuItipticationeacdiuilioncylMuspcr Pius»vclMinuspcr Mi-

nus producit Plus Ac Plus per Minus, vcl Minus per Plus produde Minus. Hocautero vnicahaq repUa me*
:
. morix mandabitur.
^MdemJIgndpmMntfiffutmdddstarm: DiMtrfd fmftgMj ponunt figHmfiikrjdimrh
WMCj
duap*»i-* •
wttmtrtri Exem^ MuUifUcdiionU* '
C»SU»rum
0 lfmkUd,
1 l + 2C
N
7 S' 4 3C 7 i 42«
*i Y+ 3« 26 I «3 S — 3« % 1 «ire.
9 26
5«~l
Sf
ar+
8
8
> 8
8
i 9
9
9 i
7* S + 81 7i I + 81
«4 ii + 7» » <4 ii 7» 5
*4 ii + '44 J + 8' «4 jS 144 & + 81
8 re — ^ 4
«_2
i < J H- 8
t
7C
§ — 4 N
4«JJ 14 t«
11
i
ii 4- i6Cg
H — 3»
1
26 + »4 N
1
i
I» ii + 16 C6 3« i 3* 26 + »4 N
9 8 N ,7t
7 K 4 ii 8 i
7» SS + MCt
<34 i
5 <SCt 5» 8 « +» /
«5 + 5« K-
/ ii
3«SCt + 75Jf 'M 8fS + 8oC'e-*-«4 S
jbihocvItimocxeniplopntctdiuitreinMrin fummamaiom denominationes CofTicz minores denomina-
tiones CoAms. Sed quoniam nonrcacinioidopoaicufhoc Agnum— ipropcerea ita coDocanda eritAim-
maprodu&k
75/ 3«J« »:5SJ+8oCe <4»
ExemfU Diuifinut.
'3’*
«26 (
^ N
”
P«r J CC I per J 26 per j 26
^ i: + 426 (526 + iJN tiii «S( 4iCt -536

J 36 J 26 4 26 426
j0 J
»26
^ 82e
jN
+ *4 N ^« 26 — »N
»26 »N
—
— •'
—
C A P V T V.
—
— — tzk («2e
^«ae+N-N («j+sac — <n
»;
tzii-j-tfiK.
* a:+ 02C
n S
—+ — ifis
«^N
026
+ fac
Qapniaminonini diuirione namororum Cblficonim denomiiutionetdcbcntcfleconrinQitXi idcircd irt
yldmocxcmploiin qUodiuilbr cA 4 N. intcrporuimus o2g> cum lifflo diuilbr fic
>2f4-o3£ 4 N> Idcm&OumcIlcTides^&qucnuncmplotvbidiuiden&oumcruscAit^-l-i. St

diuilor
*ae
f fae
*re -f f 8f 4- +» (li— i2e + iN
*ae 4- *
*ac+*
,
*ae +*
CiETEHVM tmhzcvIiinuaempUinquibutdiuirordtnumenucompoCtustrcldimidutaiiUtei^^*^^
fufitexcogitata. Naim^tplurirntim per hwufmoudiuilbrcsdiuifio fieri oonpotcAf&drublmptOtUuilbrti^-^^
ipn jiuijendo nuiHero.inccriedûe Itneaific ft hic*
t jr pcr»ar+4f^ II »s- -s2c p« 4 ac+}*^

Quodeota
M
fimt.
*S — »26
»S+ 4 N II
426 + 3 N
Quid lUtem ^ciendu'» At c»'» fnAionibut huiuAnodi , infra cap.10. doccbimioi cum dc redufiionezqaa*
tionuminterminutias inucmarum agemui. EodcmmodofradioconAituicur,cum nomcnuCoillcusiim-
pln.veicompofi tm per Cbflicum numerum Amplirem maioris denominationis diuidicur. 8 J. per a Jcg. «
conffituunthancfraflionemlf^, ItcmdiuifispJ+q. persSe ^--&c.
SVPER.EST, vttradamusexamenMuUiplicadonii atque Diuifionif. HocautcmduplexcA Prb J>n(«<a
mum Multiplicatio per Diuilioncffl>8c contra caaminari poteft
, vt in numeris abfolutis prxdpitur. MmUtfk-
DEINDE probatio inlKtui poteft per refoludoncm Cofticorum numerorum fecundum aliquam
radicem progrcITioais Geometricx. vt didum eft ad finem cap. 4. Nam numeri Coftici , qui muluplicancur
inter fciielblud tantum faciant ncceflc eft,fi muldpUccntUr inter fc, quantum numeri Collici produSidecun-
dum eandem radicem rciblutLEt diuidendus numerus ColCcus rclblutus tantum debet producere diuifiu pef
iUuiforcmrcfolutum,quancumQupticmlecundum eandem radicem refolutus. vthicapparcb
'ExemfUm MiUtiflitttitnU<
Secundum radicem 1
&j 36
.faciunt <56"; ,®'4'
j.lwuntp. Ea moltlplicadone
— « 2C
I 2e
8
5
autem 4. per 7. fiunt 18. Tantundem quo-
que fit cx reualutione produdi numen Cc*
18 2C
40 2C
+ 14
3° i
eundum eandem radicem a< vt patet.
jo J — 38 2e + 14
Exemflum Diuijunit^
— eX 26
1*26 + zt C j2e — )N
f2e— *
^26 — .
<
Diuidendus numerus 30 3; 582£-|-a4.(ecundumradicem a. rclblutus facit 1 8. Diuilbr Verii«^— 8.

Ecit4. Diuifis autem i8.per 4 producuntur 7. Pctfpicuumautcmefti quoricntcmhunc 326 3* Iccun- —
dura eandem radicem relblutum clficere quoque 7.
QVOD aurem eadem figna 4- 8£-]-iVcl —&—
, in Muln^catiotlc ScDiuifione producant fem- gmJti/t
per lignum hoc 4-. Diucrlaautcmfigna 4-.*t— >« 1 —

.*£+• fidant Icmper hoc lignum ipt*tcr»j5(« r‘ — V«a*ar
quam quod examen Multiplicationis & Diuifionis abunde id
g ^
comproWpolfiti tamenidipfum clare pcrfpidturinnumeris
ablbfutis.Vtinhoccxcplolcquenti,quisnovidct,fimultipUccn- — -- '
- — • ttmjnt
tnr 8 -a.hoccft,(S.pcr .- .hoccft,pcr 4 producii 4 .ncmpc 5 tf.
7 3
5 « -
_ 384-dI Namcucx7in8.fiunt 5d.quonia no multiplicatur to- H 1
T~ °
fushicnumemt7.inhunc8.fcdin8.dctraaijpriust.proptcrca fS 3 * 4
" *
numcrushicjd.maioreftvcroipiudo. Vndeex multiplicatione
pofteaduiaemnumetipjn— i.fiunt i4.fignandohocfigno— >atqueitaex 4-i*— .fi^.R-urluSquiaoon
A
ALGEBR^
—
totui hic numerus 7. fcd <lctridU prius j.mulriplicatur tn 8 i > rit produ Aos 5^ n
14. (ic ? ero produ Ao —
Ollior.Q^re ex multiplicatione i_3»iD8.riunt 14 .noraiida hoc ligno » atque iururfus ex in 4* Iit • —
Sed quia non totum hoc»quod proucnitex —
3. in 8 .fcd quod producitur cx 5.in 8 iubtrai^ts prius a.tdcir<*
cori(licacndumc(lidiquodiniuflcablatumcit;atqueiuponicmocx~5.in a.Hunt 6. notanda fignohoc
•j- quod additionem ligmHcatyVtrenitiuneur d.qu2 ablata fuerant. Eadem rado «Aio caterisexempUsMuE
1
upUeationts.
1 AM vero cum cx ^ gignatur numerus —14. Au necenV eA ex
multiplicatione d.in htc vt di eA, » vt
diuifione — 14 per — producantur di&rx 4 — per
4. —4. Qtiareindiutrionequoq; cx
diuiiione 24. 6. liant
— ,At-^.&rx^,in 4>,vclcontra,fic^. Itaque quemadmodum aAirmationts>&nC'> affirmatio
gatio negadonis affirmant»iuuuePlus in Plus^fiue Minus in Minus mulriplicaram»autdiuirum produch Plus*
ftemiAcutaffinnadon^doms, nucn^4tio affirmadonis n^t> ita fiue Plus in Minus, fiucMious toPlus
- muldpUcatum.autdtuilumproducitMinus»
£ NrM£ R J S FICTIS, S I-
ue minoribus quam nihiL
C A P V T VI.
VEMADMODVM numerorum, quieasnonhabent,quk*
varurhneunturradices
cA radix quadrata, vel cubica, vcl Zcnlizcnllca, vei Surdcfolida huius numeri 20. htque
lis
hxc fidio (ummavdhtatc,&commodo eorum , qui in rebus Mathematicis verlantur, vC

(uo loco dict-mus : Ita edam a kriptoribus Algcbr? Anguntur non temere numeriqui*
Kiufimf’ Ham minores quam nihil.vt o —
4 hoccA,nihildetradhspriusquatuorvnitadbus. Item
6 ~
10. hoc eA,(cx vniutes minus to.vnitatibus. Qôd vnico exemplo hocTubtradionu
—
paîcuumBct. SintexS z.dcduccndaio —
5.hoccA,3 cx 5 Primodetraho — 5.CX— 2, hocLAiquiaTu- .
perior numerus minor cA.dctraho 2*ex 5. & reliquo numero ) tribuocon* ,
P crariumAgnum-^yluxtal^m AibtraCtionisfupratraditam. Namrevera
—— IO f
hic numerus — t.intclligiturfuperarchuncnumcrum ^5,tribusvnitati«
,
I
buSfOim— 2»cadatinAanihilduabus vnitadbu$,at>_5.inAaid6 nihilde-
* ^ Aendatquinq;vniuubu$,hoccAtribusvniutibusmagis,quaî, recedit
/ a nihilo. QupdetiahincpoteAintcUigi,quod huic numero —
2, dcAnttamudusvnitatc$,vt aqualis At nihi-
lo,athuic —
5,dclintqQinque,vtnihilo2quiualeat. Deinde (ubtrajio ex ~{-8, maiorem numerum
ex minore, quod Acri non potcA Vnde non inucnio numerum aliquem verum, quem pro rcHAo reponam,
lo.exSdlibdncam. NamArupcriornumcru88 ,maiore(1 etinA;riorcio,rcmaneretvcrusnumeruscxilia ful>>
traAionc:£tAzquatiscActiuperiornumeru$infcriori,rclinqucrctur nihil. Nunc veroaim numerus fuN*
trahendus io,maiorAtnumcro8,aquoAeridcbctrubtraAio.(fficitur,vtnumcrusinAao,hoccA,minornt-
hilo relinquatur, illcmmirum,quidccAAipcriori,vt ab eo inferior detraAiurclinquatOtCuiulmodicA nu»
merus, qut relinquitur cxAibtradloncrupcHoris abioferiorc, notatus ligno .quoddefeAumAgnlAcat,
— —
nempe 2.Vt totusnumerus rcHAus At 2-{-3.Scd quia no rcAcad initium numeri prz Agitur hoc Agnum
^litaAacucnduseritrriiAus.jr. —
Eodem modo, quodefcunqncmaior numerus al quts ex minore dctra>
hendus cA.(quod vera Acri non poteA) ponitur in hac Aienua pro rciiAo cxccffi», quo inAtrior numerus Ai*
periorem rupcrat,przAxo hoc Aeno vt Aibtraflis 10, cx 12, relinquuntur 8,&c. —
VIDES igitur,quam pulchre hxc ars pro tmmcnfacopia fua vucur& ijs,quzfuntt& ijs,qtue non funt,
'
led tantum efle Auguntur. Quodaccuradus adhuc cx ijs que Aquuntur, iam iam intclliges.
QVEMADMODVM .
fupra vniutem ponuntur numeri integri & inAa vnicatem fraddones vni- .
taris, vt vnitas media Atinter numeros imcgro$& frados;ita fupra o, fcu nihilum, ponitur vniiascuro reliquit
nameriivcris,ScinAxo, Angitur vnitas cum rcliquh numeris, przpoAtoiamcn rcmpcrAgnohoc-..,ttavto,

rcuoihilum,mcdiumnttnccrnumcrosvcros,&AdIos,Aueminorc$ nihilo. Quodappdltx fccûcnttsduz
progreffioocscommooArant, quarum fuperiorcA naturalis lericsnumcrorum, inferior autem Geometrica,
&C. 1
-7 -« -5 -4
1 1 1 1 1
-1 ->1 1
0 > 1 » 1 5 1 4 1 5 t
« 1 7 l&c.
1 1 4 1 8 1 16 1
ji |«4 |ii8 l&c.
nliusque numeri numeroshtitusexponut,vt cap t.diximus. Nam &hic /tipcrioris progrcffioois numeri idem
faduntaddirionc,&(ubrradIione,quodinferiorisprogreffionisn»m(rimuldpAcatione,acque(UDiAonc. Vt
eoimcxmultipIicationc^.in3i Aunt8.ttaeziddidonc —
i,ad5.Aunc 3. Itrm AcutexmuldpUcadone-i.m
S.Aunt 4.1UCX addidonc —
i.ad 5iiunt a.R.urrus,vt cx diuiAonc 8,pcr f , prodeut 32 , Aeex Tubtradioncâ,
de 3, relinquuntur 5. Et qucmadmoduexdioiAonc 8, per 7, exeunti^, ha ex fubtradionc t. dc3,rclinquun* —

tur4 &c. Vt cx ijs,quzde additione fubtradioneque nameron.m Cbfficorum diximus, pcrfpicuum cA. Im-
moex hoc heile conAat,in addidonc & fubtradionc diucria Agna mutare fpeciem operationis, dtc. vt docuU
mus c^4. alias non relponderct addidoSsAibtradio inprogrcffionc naturali numeronim multiplicadom
•cdiumoni in Geomemea progrrlTIone.
EX hisliquidoconAat.non AuAra excogitari huiurmodi numeros Ados, Auc nihilo minores, quando*
quidem ea conannrconim additio ad numeros trtrgror,vcl(ubtrjdiorcfpondctinuItipiicationi,&<liuiAQni
oufficf oru mtegrorum progrcffioois Ccomcuicz pa numeros frados ciuTdem progreffioais > vt didum e A.
EST
—
C A P V T VII. >7
EST lutm hoc locooblcraitioncdigntim, diri M>flc numerum Coflicum.qm hibeit duu ndicet vmm
—
ûidrttasmzqualcs;
1 —
I ^
— .y exhiberi pone UH..S
> liueCijuodidcme/l^ duos numeros
pfum duOus oroducat eundem numerum. Nam fi duo numeri , ij—
.
r**'*'-*'™ mzquilcsv quorum vterqueinict i*.
nmdtm
52fi. &
<> rterquein le multi- **
plicctur,produeuaC4j^-{-92;-u(C-vt hic rides.
»1— J2e
i2e
3
32«
2C — aj ?3‘
4JS
^—
— <CCC€ + fi
5. S
gj
—
^ «pe
ace
+ 4»
i ii + 9 i — i»re 4S5 + 9S — i»ce
&m tamen ipfi muneri multiplicati interreiint valde inzquales. Priorenima2:-32g,(i per radicem tre-
Ibluatur.efiiat 8 -SJioc^,i.qui numerus in le duSus procreat 4.qui {qualis ellproduAo 4^+5) J-iiCf •
cum hic percandem radicem i.rcfolutus efficiat quoque a. Pofterior vero 32g— a J. efficit (S — 8. id cll
o-a.quinumenisinremultiplicatusproducicquoquc4.riicge!imuitiplicationisrerucntur. Itaque tam nu-
merus aj-32c.quam32€-aj. radit cd quadrati numeri
4^4-9 J-iapg. quod lane mirum videri poC>
& paradoxum , cum umen la rem fefe babere , rcfoluriones radicum, produdi numeri cuidentere^
fit »
&
probent.
HOC idOT cernitur in numeris abfoluiis. Nara nerque horum numerorum 4—1. & 1—4. id cft ) . fle
in (e muitipUeattts gignit y. vc bic cernis.
tfl •
4
4
+ •
«
—
— 4
4
+ >fi
Uemqnein infinitis ilijs numeris licebit experiri. Quod fi ducantnr 4—1. in 1—4. producetur nuiretn»
1—17. hoc eft,o— At ex multiplicatione a J—52C. in procreabiturnumerus laCC—4»S- sfc
qui refolutus per radicem efficit 31-3«. ideft, 0—4. cum tamen rterque
a.
illorum in feduaiuprolucit
Cauraaulcmhuiusrciinmuluplicationem numerorum Cofficorum, lignorum &
4-&—reiicitnla vi-
demr 8c d Allitas ingenrj humani iccu&nda, quod capere non potell, quo paSo id
.
verum effe poffit. Neque

enunderat»nepratdiazmuloplicationisdubitandumeft,cumillapermuluexempiafitcon&mata.
DE FRACTIONIBVS
numerorum Copeorurru.
CAPVT VII.
v^DEM fere operationes fiintinrradionibus.leoMinutijsCbfficis.quein vulgaribus
hMinutijs, adhibitis tamen ij$,qiuedeintegrisCofficisnumerishaaenustradidimus,quod
5 adcliiraaeresCofficot,&liOTa-f St-attinet. Nam.vtdcNumerationeexemplanon.
8 nulla ponamus.hn; frafirio ligniiicat, tics vniiatcs diuiCu ede per Et ii. denotat 83^
\ 7.Zcnrosêdiuiroapcr».vnuatt» Item iS-J t it. indiest hunc numerum
f uifum edi per fiCt Et vult numerum hunc

jJJ-gJeffc ffiiXm perlTI?^'
Abbreuiario duobus modU fieri poted. Aut enim lolum abbreuiantur numeri, vtin Minudjs vnleari- AUrmt».
busfit,incaaischinaeribusCofricis,antetiamcharaaeresCoffid abbreuiantur. VifrafiiolHec
idnumerosatrin«.rcducituradhanc fij. Hecautem reducitur ad hanc ii;*-, quia nux‘imi
^ quod*"A.*.-
men-
furacommunuedp. Modus autem mucniendi maximam mcnruram trium autplunumnumctorumcolli-"'
gitarexpropoC3 ,lib. 7 ,Euclid. Sicnimiunttresnumeri.inucnu maxima mcnrura duorum, Ii
hccmctia^
quoque terdum.cm ipla maxima men fiira omnium; fi vero non metiatur tcrtium,crit maxima mcnfiin iHha
maximx menfurz, & tertij numen, omnium trium mcndira maxima. Eodem modo,datis quatuornumeris,
inucTuamaxtmamenuiratrium, fihsccnctutur&quamimnumcrurat erit ipla maxima ommum
quatuor
raeolura» livero non mctiaturicnt maxima racnniraracnlurxilUusmaxiniar,8tquarciiiucneri»
maxima mcn>
fi«ommum q^tuor. Etficdcrebquis. SimiUicr hxc minutu yfiU ' ad hanc ieducinir~’-Ar. Hxcaulcra
i45ifp«ducituradhanc7~f*.&c.
at vâbbrcuiatiocTundcrum Coflicorumfitpcrfubcraftionera exponentis minoris chanderis
ab exponenubus altorum charteorum . Nam fi reliquis numeris proprij charaecres tribuantur, pcafta erit
abbreuiaao.quod ad charaecrpatiinct. Hinc pcrfpicuum efl» numerum minoris charaaeris
CoUid ficriin
hacabbreuiationcAbfc>lutum.ItcMmutiara,inquoAblblutusnumcnisrcpcritur,nopoireabbreuuri,qU^
ad charaacro attinet. Vt hic Minutia »bbroiiin non poteft quod fpeaat ad charaaeres qu^ ad :
1^
BB } . Bume-
I
,
iR ALGEPRyE At vero harc Minatia 7^. «jnod ad charafieret

numcrosattf net, reducetur ptribbrcoiuioncm ad hanc, .
rpe&at.adhancrcdudtar.fjT-.Dcindequodadnumcrosatdnet.adhaneTTT» Harautem reduci-

tur ad iftam. quod ad numeros & charafleres attinet, fJ-7
rumvtllTd FACiLlS autcmcftdcmonftratiohuiuiccabbrcuiataonis. NaraquodifKdatadnumctos,cn’mMs-.
Mti- nutiar propoiitz numeri diiiidantur per eundem numerum per maximam videJieet eorum menhiram . erit
,
Ku/KM eadem proportio inter quotientes , quae inter numeros diuifos. Quare zqnalcs erunt hz fradiones
fitOuiii Qu^yeroadcharafteresattinet.cumlingulitharaaetes pereundemexpohcntemd^rimantur.iuvt
Ctfiitri. ^j£p[.offujritdiftamiaintcrcharaacres,adquo$faaacftreduftio,quzintcrchtiaftcrc$initiOproporitoa,
hibeount eandem proportionem charaaeres , ad quosfaaaeft reduaso, quam priores charaaeres propoiiti,
atqualesitaq;emm hz Minutiz, 777. ‘Nam eadem proportio cll4jzdiJl,-e,qaz4jdjJ2;. cum idem
numerus fiat ex muitiplicatione4j, primi numeri ,in i JJf.numeru quartum, qui ex 4. numero tertio in t JCC,
numerum fecundum. Vtrobiqueenim producitur hienumerua 4 certe, cum &intcr S,ac JCTi
&inur N,ac JJ.ttcs medij termini cadant proportionales proptcrcaquod $, 2e gC^zqualitcrfiim dcprcili.
.
nempepcrizxponentcmhuiuscharaaerisminotii JiStc.
R.EDVCT10 ftaaionum ad eundem denominatorum abfoluitur multiplicando numeratores id
Jenominatores per crure, & denominatores inter le, vt in Minutija vulgaribus. Vt nate fradtiones 77.^ 77;^.
reducun,uradhar. 7^!-;.,4;.*r-
R. AT10 autem huius reductionis pcrfAcilisdl Quoniamenim idcmnumenjs5jc^*n'ultiplicans
wTiW duos numeros 3Sg.8t4§;. produxit t5B/,&ao}JJ'. ^ eadem proportio erit ipB/.td aoJ^J.quZ 32g,ad:
acpropterea eundem nabcbimtvalorcm fraôOes hz ^. & {47#7* Eodem modozqualcs erunt hz
friaioncs 3f5-&7T7jr,Nam hic numerus 4g^,mulcipbcansduos4i;{, genuit hos duos
•i/.r.
QVdD fi numerat aliquis integer.St fraaioad cdndcm denominationem fintreducenda.Gipponcn-
dacft rnicas numero integro pro dcnominatorc.&rcliqua peragenda. vtprius.VttSA: ^.hocnpo^-f.
rcdutcnturadhasfta(aiones^7‘J.8t 7* Etbzduzil.^J.adhas^l-JJi.d*. Namhutc numero Cojrico in-
tcgt05 J.fiippofitacft vniias pro dcnominjtorc.
SI vcrointcgrisadhfrcatfraaioabqua.rcducendaerunt prius integra ad eam fra&ioncm; quod quia
demfit multipiteando inugra pt r dcnominakorem fiadiionis , &
numerum produdum numeratori adden-
», limut ad eandem denominationem, multiplirabimus priusq J;,pcr
do. Vt fi 4S-(- &
fi . reducere
MJiiU.
vthJscamusduaSfiactioncshas
teris.
lAM
fi.quasadhasduatrcuocabimus. —
vero qOamorreliqnzopetationcsfraflionnmCofllcaram.hoecft, Additio,Subtriaio,Muld.
...
«tbedecze
pliCato,atqucDiuilio,nondiH-eruntabijs.quasdcMinuiij$ vulgaribus tradidimus, habita tamen femperraa

fWf
tioncignorum necnoiicharacicrum Colficoram, quorum opcratioocsinfupcrioribus pnl^tlt

o*
mifitffM' condrenturs Itaquclblumcxcmpbs rem abiblucmushoc loco.
OttuiCtf'
ExfmfU AdMtiOHU.
X fcciunt u-ix hocen. tciutXX-^.ItemilK ji

7^
faeiunc — QnoniamcnimmpollcrioricXemplodenominatorcsoinninofimiJafitnt.proptae.
ea folum numeratores adduntur inter Ii, & (ummz idem denominator fubrcribicur. Hzc autem fiattio quo4
d numeros de charaderes fimul Ipcdat, reducet ui ad hanc
ExrnitU Subtratfitmt.
T^de X relinquant hoc e(l,.f-;. ItemiXdc X relinquant 7-; hoc cftfj. ItCffl^dp
ixi7^rciinquunt72‘Jhoccll,^. Item rTTûe— ^-Xrchnquui.tXlS^X Quoniam c^
in poiteriori exemplo dcnominatorcsonimnoljacttniilcS(&iiiieu)»<lccnhcoduscftiiuni 4;ratoraauintiMd4
re»&tcliquonumcroidcmdcnomiastofrubraibcu(ius, ,
ExemÛ ?
T^.-wu..L ii
per ^faciunt — . ItcmT“ppr42£-8N:faminti-i“7f^ Hic enim iritr^ numero
,
fupponitur vaicas pro dcnotmnacorr* vt exetnpium ad

Item 7~7* per fidunt
M
jItipUesdonem parcturhoc mddo. per i—
Priusenim in hoc exemplo fa^di redudio ^N»
^ ^
5
*dfrattionfin,cuiai:harrttMnt,mulripIicando videlicet *-8Njpcr5J(dcuominatoitni.CûrcfradiDile$mul»
OplicaiidafucmnihjeîlfT-J per
ExempU "Dimjionis.
ii^*;:^pcr ^racianii^'4f^. Item .^per^J fiwumfir hoccft.ifiacif. Item per 40C^
QVONI AM vero Additio, fieSubtradio, Item Multiplicatio «cWuifioftmutuoprobant.fitTtu

ex addiaoncY^ ^ cft,— j fubduftis 7" ex —relinquatur ^4 Rt^linquuntuc
autem iuxta regulam 772 hoccitinminimbtermints—. NcctHecU igitur, hasduas minutias 72^!^
«quales, hocelI,candemproportioncmeire 4j^.ad3(^^,atquc4N,ad32^ quidem verum clt Nam
Minutia; dii5Iae moldpiiccntu r per emeem, prûcencurarquaies numen, HoccII, tantum Het ex primo ou-
fi
sncromquaruundumirumcx42^,in52^quantumexrccundo to tertium, nimirum ex 5C^în4N« Itaque

non
ov^/
C'A P V T VII.
ionri!nvv..T. v:<*aJcm Minutijiotnnlm 'rouenttl,fcJfatiscft,vt*qual»fMiQutuproducitur,qoarquidcin
«quulit\ fjci^wijutnprolxi \ poccfl ex mol: pUcationc per crucem. Idem diccadum cilde cxcmpUsMultipUca*
•
Ito.ib X*. Diu Itonii, vtex rupcrioribuscxcmplisapparct.

ij»/H^(HMjruq:uJ4m»ptr4mnciMinuudrmidfUiraHMqit^mesfilMeHd4ttfnMtttiu
4
•
l.
'biti numeri ftrttmqMmcuniîu,velf*rtesntminst4tnd iffimnumerHmiddert.

jrt
SIT datus numerus — cui Told addere 7 ipfiui numeri.Vtor erô hoc cupcndio.etiimfi ignorem
'qu^nnt^tpfius. Addo ad pirtcm,vcl partes addendas, vnitaccm«fqu6d breuuer fit, addendo denotninatorem
numera u>ri)nimirum ad ^facioJ.HancvcrdMinutiimmultiplicopcrrtumcrum datumcfScioq;-^*~i *JS
*
(ummam quxHcam.
*
Item lI ^t^dendxfintadiiii.addo vQtatcmaJ vtfunt f Hancminntiam multiplico peria.J^.âcio^
quefummam hanc hoc cfl,20 ^.Similiter fi ad hanc minutiam paddenJLmiitciiii djimi diu m iadditivmT
taccad v>fiuoc 7. Multiplico ^ per j^titruounatota 77.
ir.
b»ti numeri fdrtem,velp*rtei quajctuûetdfuriem, -vetpurteequtfeuHqueeiu/itmnumirl

idjere.
SIT datusnumcrm-'~-aJcuiiisf.Tolo»<!dcre{.ciurJcmdatjnumcri. Addapartctpropolintii,:-

tcrfc.vti&ij.ficioquc -j-;. Hinc minudim multiplico m ditum numenun ilSfJ— efficiome fummirt
, ei I « 4«t -i % *n
bimilitcrfi rhuiusnunlcri55.ad tciuTdanvdloaddcrc Addo prius J&$licioqucj.|.MuiQplJco )-;p«I

J jicificioûc -4^ n oc cft > 3
4&C.
Ili.
i)iuinum&iftrtem,velpsrtesquiijcunque abipfinumerejubiruhere.
SIT datui numerus 7 ®^f>^“‘'^VTCI'‘‘n'™''np‘’'“<n»ni'niuui

* taimredigcndrfriaionel li plura fuerint) Demo 74cxvnitatc(quodbrcuuci lit.fubtrihcndo numentue '
hm i drnominatornNam rcUquuinUmcrui cft numerator) rcmancmqucTY Multiplico —’.p« ditum nu.

merum lacloqiicrtiiquum numerum 775-^.
Similiter volo fubtiaherc J
huius mlmcri74>il><pluoumcro7^DttmhojCxvmatc,manct j. Muld-
f Uco 7 pa TrAdoijj rt
pto futpmi reliqua, Btc,
liii.
,
'iutinumeriptrtem,velfariejqudjcunqueifkrte,velptrtibusquibufeunqueeiujelemnumeri
Jubtrufiere.
SIT dituinumerus^— acuiusfvolodetriherej.Dcraopriusjcx j rcminet7l.MuItipIico-~s

per -1.^7— &cioquc fummim rtlmquim
Item volo lubduccrc^ haiusnumeri36cs 7riuGJcmnuiriHi.Demo7CX ; iiancntTi Multiplico pc^ 77
^d.fieioqi '
4 'i hOc eil, J. pro munero reliquanto
bitinumeriptrtem , velfurtes quuftunqueinuenire. '
S IT dims numeras . Voloipllui jSt j. id cft.Ti.fqnindo.cnim plura liint fraAionB,eoilig(ns

dalimtpriusinvnamrummam.) Multiplico 77 per ditum numerum tjcioquc - * 7 7 ~ atque hic ndi
hierusconflituit—.hoccrt.f&J.diti humeri
Similiter roioyhuiusnumcria4..MulupUcoîni4.fici6q;.'^hoce.'1ii3.&o
VI.
NumeruitÛenire,eiiiiupjrsnemitttuJiufii,velfariei. Htceft,numeruminuentre,cutm
iutusquibbet nmnerusjit dutjtquituisparstvelfurtes.
SIT hic numerus jujt tertii partes alicuius numeri. Volo reperire ilium numerum. Diuidd
—7^.pa).fieioquc *
acqifchiccllnumcras, cuius, Ficiunc
Iârirationc volo inneiiircimmcrum, cuius Kic numerus 8,fitJDiuido8pcr^fjcioqnc-’, hoc cft, io.it-
que hic cA numerusicuius ^'aciuuc 8 file.
BB I, i>£
r
A L G E B R .€
DE RE G FLA A L GEB R
'
C A P V T VIII.
B$ LO VT O Algorithmo numcroram Cojnconim, ordoiam poflulit&locus . rt crlebo^

rimam Atecbrz rimulam exponam lu.Occafione.n. huiiuomnia,c|UZ haîenus trîia funt de
numeris CofTicUipuniora fient,& reliqua,quzad perfeSiorem huius rcgulz cognitionem re*
quiruntur.declatwda erunt. Nequeenimomniatrtdebent,csplicaripo(runt,oifioccalione
aesepta a partibus reguiz Algebnc.vt fuo loco dicemus-Rcgula igitur Algcbne, quam alij fcii-
ptores Is plures di(lraxcnut,huiuCnopi efl,
Prf numera meagxita in (jHtfliant fonttur radix vna hac made ,i1Z-(Pafimt etiam interdum
plurisradicespamhecmade2'2^.<vels')^<^c.velaliuiauidamnnmerus,pra tammadttateûajhanit»
prapafiia.)ûaiuxtajuajhanistenaremexamineturdanec AequatiaaliquainuenialurxHaereduca*
tnrf reduUianeepusfaerif.Deindepcr numerum charalteris CaJJici maieris dsuidatur reliquus aqua-
t i at is numerus. Nam velûatiensipfi erit numerus, qui quarebatur.prcttumfalseet radicis in prin-
cipe pejila , vel certe radix altqua^mttentu numeri numerum, qui quareiatur, natum reddet Put- .
c>re autem diuifirfuetharallereCa£ieedemanJlrahit,quanda radix ex ûatiente,<i' quanam Jit ex-

trahenda.
•
HABET autcmFCÛlizcquaniorpaitcs Pnnuc(ltnuei)tioiEquationis.*$ccund3.B.e(Iuô>€qui«

numaum maions chara&cris Co/Ttei Quuta
Ctonis laueiu; :Tcrtu, Diuifto aiteriuBourecri Êquationisper ;
&vIdma,Extrai5tio radicis alicuius ex Quouente.

HA V M
R. diue funt omnino nccenarur.nimirum Inucntioi€quationu>& Diuifio.ln omni enim qu{«
&
(Honc fcr hanc regiam foluenda inucnienda efl i€q«ado fmeiCquaiicas inter duos numeros, Diuifioinlh»
tuendi Reiiquz diue, nimirum R.tdudio iEquationis.& Extrafdo radicis ex Quotieqte.non omnino funt nc>
ce{la’ue.Nequecnim omnis dEquatioinuenta rcdu&ioncm exigit, neque (emper ex QuoHrnte radix extra*
hcndadl, vtcxijs,quzfequuncur,mamfenum erit. Quid porro inter vmcana hancr^lam nofbam multi*
pUccsaliorum r^lasinterlit (Plures enim alij regulas pnrTcribunt)cap.i}.matiireftum erit. «
SED priulquam omnes has quatuor partes rcgulxlinguladmpcrtrademus, rudi quadam MinenUgdC
daiter regulam iplamexplanahimus, hoc propofito problemate.
JnuenircnumerumAU^vtiitmtMoipJimf^tmUpArtedilfeofihUtispreltqummtmtrmJit /.
RrimMfvt PONO hunc numeru ignotu, qui quxricur.ene 1 2£.ita vt 1 7^ xqualis intelligacur numero abfeodito* '
rtxf*U ^queminquirimus.Cumn.omnisnumerusriueintêrnuctrad*,nucintcgcrcCifndoobtinercpoi7iclccundd
locualicuiusprogrcflionisGcomccnaeabvnintcindpientis,itavtntradixilliusprogrîonb;conri(Uttoeuai
'
artificium huius rcguJxAlgcbrarineo.vtinueniariquamnamprogrc/none Geometricam numerus quzfitut
rnfiwr#n confHcuat;hoc efl, in quanam prc^cfTioncnumerus, qui quzritur, locum vnitati proximum occupa. luxu
trti igitur quzflionis tenorem examino 1 hoc cA , fumo ipftus • , &
hoc cA, { 2^. * »
&
quz partes fimul
conlHcuunt y2£.Aufao { 1 remanet ^lam fi ratiocinor. Quoniam 1 2^, pofita cA «qualis toti
^
numeroabAondito,quiqu«ritur,crit^C2£.zqualis dimidiotodus numeri,&-| 2£.icrtiat parti etufiJem* Et
^
quoniam dimidio, ac tcrua parte ex toto numero fiibtradis, reliquus numerus eA 7 t,vt \ 1 2^ hoc eA*
i 2£<reliquusnumrrus,nimirum^ 2^,«qualisfitrciiquonumero
7 7 ,quiafiabzqualibttsas
qualiaablatarint,qucrclinquuntur,fiintzqualia.InucnueAigitur/Equado,fiue4Equalitasintcr 72^s&hunc
numerum 7 .atq;iU prima parsregulzabrofuueA,qu«itahabct. [Pr«n«spurai»rs^raM^ff^/MK ptndiituTJ^
s£û0t*0 qudmxr4qttdJ}$0nutf7i9Temex4mmtt$trtdMfCdEiiudti04b^4mueHi4tura]SiiUizutcm^tetcxpTO^fiiocxcmjt\ot
ffdd. quaradone iuxta tenorem quzAionii iEquado inucnienda fit.EAautem i€quatio,vthic uimitur , nihilahud»
quam proportio zqualitatis inter duas quanutatcs.fiue res varie denominatas. Vt in dato exemplo, proportio
zqualitadscA inter 7 >qua; duo varie denominantur Nam cum duz res «quales dicuntur, quz eandetn
hwcntdenominationcm,cAca «qualitas, fiue«quadovelfiUra,vt cum dico «quadonecAc inter 5 »&: 7 ,autiQ*
prorfiis,vt cum d
identitas quzdam ad regulam Algebrzinudlis prorfiis,vtcum dico>«qualitatciiu fie»
ter f 2£ vcl certe
(cu «quadonem inter 4 rr 7 .& .NecelrceAcrgo,vtatqualitas ad regubm Acebit; perti*
4 2£iaut inter .
7
nens lit inter duas res diucrfbrum nominum.
Sequitur dcindein regula. [HdcreJfUdrttr.Jtrtdniihndipm yam/.]HoeeA,wEquadoinuenUireducatur,A
^'^f^^respoAulaucrit. Quando autem, & quomodo fit reducenda Aiquatio, paulo poAdoccbimui. Nunc certum
^
fit,noAramiEquatioocmintcrJ 2€*& 7 *nonindigcreredudionc.
QV A R.E fiibiungit regula [ikmdepfr nununtm (hdtdHetu rndMrn iiuiddn9rAmm dqudmnu mr*
nifrig.] (Quoniam in omni iEquadone reperiumur dno numeri inzqualitcr denominn^ przcipitpi regula
Algcbne, vt per numerum maioris charaacris ColTIcidiuidatur reliquus numerus «quadonis.' Non iubec
vtdiuifiofutpcrmaioremnumenimCofncum,rcdperma!ons charaderisCoAici numerum. NamDtuilbr
in hac regula, dum diuidit,abijcitchanderrm fuum, ahoquin Quotiens frmper foret vnitas.Cura enim nume
rus maioris charadcrisConici,quandoicharadercdenommatur,«quaJisficreliquo«quadonisnurocroper*
rpicuum cA,fi alter per alterum ia diuidatur, produci vmtjitcm, proptcrca quod numerus qukuoquc inaltero
V
CAPVT
IX. „
nninm (ilHSqtun bneMuncffit Continenir.Car autem DiuiTor huiurmodi abiiciat fuum
tignum Cotlieum
fKuIoii^nu$cap.nJicam,vbihancdimfioncm,quxinAlgcbr*rcguUptarcipitur.plcniusciiplanibimus
Io
nofeyEquaaonemu«ainW72e&7N,maiorcharaaerCbfficmdl2e.lioccnmaiorancxponcmcm
hatw.quam N .cum huiua canneos fit o. ilUus vero i. Per «ponoitci euim
cognofeiraua, vtciehiraacr
itaque diuidcnduf cft hic numcn»7 N, per
v»rdiao charaderc 2£. fitque
&qur radix Quonemumanifcftct numerum incognitum .quiquxritur, pcrpulchre docet maior ifaraSCT
^Mtrah.nda vlla radii.fed ipfc Ouoticns offen numerum qui quxrebatur. ltaquenumerua.quiin problc-
.
matcproponitur inueniendus, eft 41. verTtturqucpropofituni problcmain progreflione Geometrica^ i.in-
ctpicncC|inquanumcmsvoicaaproximuse/l4tquilUdlhzc.
„.**^*‘ 74®88. H 11696 &c.
^
^
.
,
, .
In hjcenim folxappam. veram ctrcvltimam «quadonem
inucnuminter & numerum 7. lam vero fi hu-
lusnumen 4t.mucnu fumatur T.nmdrum ai
& f viddicet 14 atq; hat patteT^ ipfo numero^ detrahantur
.
anantur.
Ctreliquusnumcru$7.idquodinqu«fltonepropofiadcdjcrabatur.
DE ^QVATlONrM VARIETATE.
A P V T IX.
ATIS conftatcxijs.quardiai funt. vtexpofidonei2C.fiea examinetur
fecundumex-
e nplipronuntutioncm .arquatio intcrduosnumcrosinueniendafit:Nunc
autem dehae
1 XJUatlone Dlun nrrmifa ^mn^. V* nre<lliavvn%.>. 1;. t . .
le rquaao
itui. Viin
)f non exemplo, mucnu cftzquatiointcr
^2e&7.Etquonum ponebatur 1 2p xau-cqualif
.anumeroinucni_endo.fitvti&
It
; hoc eft,-
K »
2e& ;2e.fiocca7 «qucnrurvnirauiu,
*quenturvniradui,‘it»
k
XflUatlO llCtntCr T xA—^7.
''5“!““!° &
26+7, II 9^ luxta hauc mmmiin^mR»n»MVM,.n.
lUltta kane*
Sg communem remcntiam. *
Omnetoiumx-
2»rel!tTqido!i;re?i^,&“^^
quiinÂ^^S^^^^^
Eft enim 1 2€. unca quzdam partium fub certo quodam

numeroi
quarumcunque fubnumero aliquo determina-
ta Vtin hac figura quadrangulari,lexlineilongitudinis.quarumqu»libet
oooooooooooo
wrtci habet la; fimilitcrqueduodccini line* laiitudinia ,in
quarum quali-
OOOOOOOOOOOO
bn lepenuntur partes «, viddicet.
Vides autem primo, vt d 2g.Iongitudi- oooooooooooo
nis«qucnturhuicnumcro7a, quia fex line*, fcu «2e.longitudin5com- oooooooooooo
plmt totam figuram continentem partes yi. D.indeccmu,vt
tudmisndcm numero7a,*qualc$fint. Totamenim figuram
la SAlari- oooooooooooo
habentem
|>artct7a,conftituuntia2C.ladtudinis,fcniah'ne*ljritudinis,vtpatct.Sed
oooooooooooo
mexemplumfiamammia2eUtitudinis.vt*quariofitinicria2e&:7»-
Etquoniam,fiab*qualibm*qualii
tufcrantur.qM rcmanent,*quaiia funt; fi ex vtroquenumero
xqiudonis auferam usq 2P. remanebit adhuc
«quatmintcr82eat7a--42e.Nam82C.Uritulnisinfigura?u«rioriconuncntpit«48.at42«.f«ium
I4.Sublatis^tcma4,ex7^cUnquuntur 48. Similiter,
quoniainfi*qualibu$*quaii«ddantur,qu»fiunt.«- ''"^'*''
_ ,- j?^+* *'**., 26+>o>i»<nunt58,a:tantundcmclficiunt8a-42fi vtconftat'<*»M.
00 interql^-f io,& 8a-82e-N imex fupenonfieura vtraqoeparsconliituitj4,

luquMuc fi ex huius*-
quauonis vltimzpartc vtraque detrahamus lo. confliiuctur
*quaiioimer42C. & 7i - 8 ^ Vtraqueenim
S VMM A autem huius variationisinhocpr*ccptoconfiftin

vrr.,*e
ter*iiifi^raadriii»«Mrrx«i««;r/pitf/y,i^^^ "
uUmc,mmnufi,lt,dut»ntutcm,rttram
1"
IN qua quidon Addinonc , Subtraîone, Muitipiicadone. ac Diuilione in j
''*'***•*
^nt documenmUla. qu* defignisiftis.f,4e_ tradidils.

ValV^^fitrmVurnr^^^^^^^^
addmonem, 8c fiibtr aiSioacra ciuiacm numen ab vtroque leô
equinis Nunc fiibijdemua altcrTm "***»
i
- exemplum
9^4 '
C A P V T X.
IT A Q VE eoltrprnrtti^!,qu*diximus,totom natium redudHonisintnnrpondoneparttcuIanim
c/fc pontumTmiiponctoncm autem Ulam ex proxime
; doc
roximediCtudocumenuspcndcre. ObUuenimequadone
Sici non (olus vnam partem zquattonis confUtuit f (cd ci coo>
iunduse(laHasnumenisCo(ncusminorisdcnominaBoni5.tnosfercnduse(lhicinalteram panem, iuxtapr^-
ceptum quidem primum, fl in altera parte, in quam transfertur, non reperiatur numerus eiuCdcm denomina-
tionis: At vero (i altera pars squationUfinqiiam Heridcbethzctranrpc^tio, habuerit eiuIHcmdcnominacio*
nis numerum, peragenda e(l hzc traosbtio iuxtaalterum documentum quae omnia in fuperioribus cxcmplit
,
obiermtacnevtdes. Denique coufquecontinuandae(la;quatio,addcndo 4ui«’endo.&tranrponcndo, quoad
maioris charafteris numerus in vna parte (blicarius confpictanir.
V O LO autem fhidiofum hoc loco efTcmonitum , hzc duo przccpta C>Iuro inuenta elTc pro compen-
dioreduîoais.Namquiadditionis&(ubtraddoni$regulavuItenccontcntus, potcfl citraomncincommo*
dum illis carere. Qnod etiam nonnullis confulercm, ne haK* pracepea cum przccptis additionis , & fubtraô- **
nis conlundant id quod (zpc accidere ro!et,prz(erci m iîuiiiuusiiuuuAiuv
'uiutfUAUL,, «uqu«/u tyronibus huius artis. prAdtMit
SED agamusiamderedu&ioncilUrurazquacionum.quzintcrMinunasreperiuntur. Omnisautem
eiufmodizquatio rcduciturad zquadonem im^roram pcrmutdplicadoncm in crucem.Sie inucnu zquado lUiuSi*»*
inter has Minudas ^ *
-*Mulripliccnturin crucem. nempe numerato prioris Minudz in de-
nominatorem poflcriorisducatnr,&dcnominatorpriorisinnumcratorf pollcrioris;critqucfafbzquadoin-
terp pcrabbreuiationcmchanderu,intcr92C“h3<5-8t*8o2!g— ppo. itr itum*-
Arper abbreuiadoncmnumcronim,interi2£4‘4,&zo^ -iio.Quod(iBatreduôpcrtranl^nuoncm, r*tCeffifH
Yt nuper tradidimus , erit cadem hzc zquado imer ip
tc II
SIC zquado inter — 2C- »4*
7^, reducitur pcrmultipHcationcm incrucf ad hanc inter 8
58 7^ Quz n per tranlpolidoncm reducatur, erit cadem zquatio inter
«r*
A' ^^ 3 )*
QVOD zquado inuenudt inter hanc minutiam

ii ^
& quamcunque aiiam rem, vt libram,vcl t*m.
vnmm, vel horam, vclgradum, vel minutum &c. Tumenda cll ha»: res tanquam integrum aliquod &ôca
, ,
Ynitascnflituenda»cuiuia vnitas{upponatiir,vt iut fraô. Vnde in datocxcmplo ent zquado inter ;

;
& ~ qnz permahiplicadonem in crucem reducetur ad zquadonem inter a8,& i8d -|- 1 2C-
DEMONSTRATIO reduftionis zquauonu inter Minudas perfacilis ciiQuonum.nzlu^ Mino- Titmtnfir»
tizponunturzqualcs,criccadcmpropoftionumcratoris Minudz prioris ad denominatorem eiufdnn.quz
numeratoris Mmudzpoderiorisaddcnominatorcmeiufdem. QuarenMinutixpercruccm multiplicentur,
hoc cihnumerator prioris Minudz in denominatorem poflcriorisdiicatur,& denominator prioris in nume- mumtuu.
ratorem po(lerioris,nempc primus numerus in quartum,&(ccundusio terdum, produdH erunt numerizqua-
lesutquc adeo aEquado inucniecur inter illos numeros produdos, Quod erat demondrandum.
Q OV paao autem zquado Inter numerum Cofiicuro irradonalcm , numerum ab(blutum,vt inter
&
vf Ji 14 ^
«£hiri fumus.
Sc ta.vel inter 10^. &
ao. reducenda fit docebimus ad finem cap. i 6 > vbi dehuiufinodi numeris
,
S 1 occurrat undem arquario.in qua nullas fit numerus abfoIutuSiabbreuiandi erunt charaderes Cofiici
vt cap.7. docuimus. Vt zquatio inter 1 reducenda efi ad zquadonem inter 1 7 ^^
la.
SIMILITER, zquado interi reducenda efi ad zquadonem interi

i 2e+ 35 »
5
«- tttr tmmt-
Item zquado inter i /,& 1 CtJ.rcduccnda zquattonem inter 1 J. & 1
eft ad 55*5^«
Iiemzqoadointen 55155 J, reducenda cftadzquadoncmintcriJ.&i 2^-j- 35 * 5 ^*
Itemzquatio inter it'^.&iJ-j- 55 i 552C- reducenda cftaJ zquadonem interi
dealijshuiufmodi.
V E R V M hzeabbreuiatio non e(l omnino nccefiaria,vt in cap.ia.dicemos ante extiaôncs radicum
numerorum Cofilcorum limplicium.
POSREMO fifadareduônezquationis, yrmaiorchanderCoiricusponaturfolus exaltera parte
«quadonis.qui maior fit qua 2£*qualis cd 5, vel vcl &c. diuidendi erunt omnes numeri zquadonispcr tfi
numerum illius charadcnsCodici maforis,fi non ^vnitasttavtvnitas ab illo chanuêreCodico denominata

zqualisfitalteripardzquauonis. Vtnzquadofitioucnuintcr43;,&8 2C+9^‘<huidcndi cruittfingulinu-
meriper 4.vtreducaturzquadoadzquationcmintcri
Item zquado inter la & 66 7^-^ 55. reducenda ed per diuifionem ad zquadonem inter i fili-
5t2€-|-3Ac. t£wt9p*S>
RATIO huius redudionisobfcura non cd. Cumenim fingulinumcripereundcmnumerumdiui-fMj&oMi»*
***'
dantur, nempe per numerum maioris charaderisCodlci, habebunt Quodentes eandem propordonem,quam
numeri diuili. Quamobrcm,qucmadmodum inter numeros diuifos,iu& inter Quodentes iEquado neceda*
rioreperietur.
T R M
C i€ £ V hzc reduîo fiet fi iuxta tenore regulz Alecbrz diuifio iniUtuatur per nnmcnim ma-
.
charadere abicdo,rctcods umen charaAeribus numerorum, qui diuiduntur, vt cap.in-

ioris chara^cris jpfo
(cquend diccturadco vchzcrcdudio, dequa proxime diximus, (upcniacancaede videatur, quandoquidem
Diuifio, quzin regula Algcbrzprzcipitur, cam nobisexhibeat. Quia tamen alijaudorcscam reduônem
necedariam cdedoccnt , libuit cam edam hic explicare quaffluis ,vt diximus , cam diuifio iuxu legem regulz
,
Algebrz. fommodidime quoque odfc!7^
X>B
5 2 & 3
*4 A L G £ B 1^
- - ^
DIVISIONE, QVAM PRAECIPIT

reguUAJêbrx,
C A P V T XI.
acta reduônexquadoniSt vbi id res pofhibt.quenudmodtim capcp«eedentid6*
Olimus, prarcipitregulaAlgebraciVtpcrnumcruna maximi chara&eris Conict.abic^
charaftm.totusreliquusxquationisnumerusdiuidatur, v na cum charadmbus Coflids.
Ellautcm hxcdiuiGo compendium quoddam rcgubtilliusaurca: proportionum, quam
trium appellant. Nam fi exempli grana 72C**qualesfinthuic numero 4 i.inquirendo«
efiiCUi numero 1 xqualis fit Quareiuxta domnam regulx trium , multiplicantur in-
ter fc 41 & 1 £,producunturq; 4 i 2^quibus diuifis per 7 2€»P”>dcu“'
,
proarftiniario-
ncvnius radicis. QuandocnimCofiicusnumcruspcrnurocrumCofiicumeiufdem cba-

raSeris diuiditur,produciturnumerusabfi>lutus,vtcxijsconftat,qu*cap. 5 .fi:ripfimus;quia nitnirumexpo-
oentes xqutlcs fiint, ac proinde detra&o Tno ex altero, remanet o, exponens numeri ablbfutL Hinc ell» quod
regula Algebrxabiblutcdocct, JJcrnumcrummaiorischara&erisCoflicidiuidcndumeirealterum numerum
xquadofus.Nam hac ranoneidem numerus producitur, qut per propordonum regulam produnretur. Vt ex
propofito exemplo confbt Idem enim numerus produotur ex diuifione 4i 2€»per 72£.quicxdiuifionc
41, per 7 «
SIMILITER. fiizJ,*qualcsfinttfda€+I<S.inquircndumeft,rainumcrozqualisruiS. Quare

muIdpUcanturintrrre 662£-i' 3 ^'^* J,prodacuncurquc 66 C€")“$^ J,vtiubet regu-
xa ^
la trium proueniunt
572^-|- 5 .propredo vniusZcnfi,lroquadratuldcmhicnumcrusproducetur,fiper
abieaopriuscharaftcrchoc J,dimJanturtf 6 Q<’-|- 3 d.vtconftat;proptcradtiTguU Algcbrz, ponurnerum
maioris charadlcnsCofiici diuidendum eflcfimpliciter reliquum «quadonis numerum» ne longior operatm
per regulam trium infbtuatur. Eodem modo fi ^.&c 6 157 iquales fint,qu^mdum efi.quanta
- fit *fti-
mado vnius Zenfi vcl quadrad. Quod quidem h«.t,iuxta legem rûlx Algebrx, diuideodo fingulos numeros
pcr-pnumerumfirilicetmaximicharadcris. Quararionemuenictur *quadointcri 2i.&i 82£-f-40 .hoccfl;,
predumiS.criti 82C+ 4 e. « ,• i.
. .
Itcmfi xqnattu tnueniatur inter )

indagandum clipreuum vnim zenficubi*
quod per regulam trium fiet,fidicatur.Si 5 dant doo quid dabit 1 JCw ^ MuldpUcandocnim
duos pofienores numeros inter Ic .produceturnumerus tfoo Cc^-f- 10568 diuilb perptimumnu*-
merum, vi Jclicet per 5 CC fiet Quotiens 100 f^-|- 3456 .eritqucxquatio mtcri & 100 CC“ “ 345 d.qi«fo*
1
cUiusinueiiitur, finumen huius aquationis inter 3

{Inguh & 600 10368 diuidantur per 3 .nim|rum .
pernumerummaioriscluradcrb,vtad nnem antecedenti* <.ap.fcripfiraus. Icacnim opusnoncritadhibM

regulam triumifed fatis erit vt per numerum maioris charaficris abic6to cKara&ere, finguli numeri altcrtias
, ,
panis aquationis vna cum chara 6Icribusdiuidantur , vt regub Algebrxiubet

Q O
V D fi diuilbr fuerit vnitas denominata a maiore charadere Cofiico , non opus eA diuifione*
quoniam vnitas diuidens nihil nout producit Vt fi i aqualis fit 3 2^-f- i 8 &e. Qoarcopera pretium vt
aK}uadoreducatur,iuvtaumefusmaiorischara&eris fitvaitas, quemadmodum ad finem praccdcndscap*
docuimus.
Oy OD autem, quando vnitas denominatur a mdore charaAere, diuifione non fit opus, liquido
confiat ex rtÎi trium. Naminhacaquationeintcri^f* 52€H"* 8 .fidicatur. Quandoi J.dai 3 l2£+i 8*
uid dabit 1 ?erit identitas, & niigatio.Namex mulripUcationc 3
per 1 J;.fiinumcniS 3
3iuifiis per I facit 18 . vt ex lê multiplicationis, atque diuifionis uqueu
3
DE EXTRACTIONE RADICVM CVIVS

mentionem facit regula Algehra.
C A P V T XII.
OCENDVMefi vitimo ioco.quando numerus Quotiens Diuifionis numerem igno*
cum , qui quaritur,paccfiiciat,& quando radix aliqua Quotiemis,& quanam eundem nu-
ebeMfr$‘
merum abiconditum indicet Quando igitur, Ldarcdudionecharadcrum Cofiiconim*
num maior charader Cofiiciis fiicrit 2£.tunc numei usquoticnscontinuonameiiim,qul qu^
ritur,manifi.fium facit Vt fi 5 2^ aquales fin 1 o.fada diuifione 30 .pcr 5 .dabit Qu ntient
ncmpe 6 ,pretiDmvniusradids;vcadinidumpracedendseapdi&umclt ImmoquouV^
cunque numerus Cofiicus maioris denominationis aquatur numero Cofiico proximd
rainorisdcnominadonis,diuiro riumero minoris denominationis per maioris denominationis numerum»
dabit Quotiens valorem vnius radicis, ctiamfi non fit fadaabbrcuiatiocharaAerumiquiahiiiufmodi aquatio
per abbrcuiationemcharadenun reducitur adaquationem iater^&N. Vcfi 5Jir.aqucDtur 3 a JJ^.dtuifia
3o.per
m.
C A P V T Xlt. »5
)o.per 5.fit Quotiens tf.pro pretio vnius ndicis. Nam h»c xquatio reducitur ad xquadonem inter 50. &
5
n cnara&cresabbreuicncur.Quod etiam cx regula trium mamfcAum cftNam H dtcatur.Si 5/.danc j^Jf.tjuid
dabit 1 multiplicando 50 JS-per 1 2^-fiunt jo /.quibus diuifii pcr5/. fit Quotiens 5.numcrus abfolutus.
<
Eademque ratio efi decztcnsnumcfisCo/nciscoUateralibtts*Ratlohuiusreim.quodin omniprogrcHione

Goomctricaincipienccab i.cademfcmpcrdlproportiocuiulamqucnumeriad proxime antecedentem, quae
fecundi ad primum , hoc cfi, radicis ad vnitatem.
SI vero maximus charader Co(Ttcusxquaiioni$,qui(bluscxvnapartea»]uacionis{btuitur,maior(it)
quam 2^, & numerus abfolutus fit in altera parte > extrahenda eftex Quotien te radix quam ipfc charader fi<
>
9"^
gnificaLVe richara&crrit3;.extrahcndaeftradixZcnfica,fiucquadrata;fiC€,cubica:fi/3f,Zcnfizenfica:fi/,-2Jj^^*'-
SurdefoUdat&c. QuUinhuiufmodixquationibuscicdiuifioneinucniturarlfimatiovniuszenfi,veIcubi,vei
2 cnfizenfi.acc.Exempligryia.fi xquatiofit interi jÂi 44 —iaQ^.erit(fa(^ prius dmifionr,vMg;,gq natl^ fit mtrtttm
—
71 62€-)«trahcndaradixquadratacx7i— d2£.Simiiitcr , fixqiutiolitintcrij , a£tf2€+7^’^^*72+
^ Sîcrucnda erit quadrata radix cx ^-|-7i,Vclex7i+^2€Sicetiam, fixquaiio inucniaturinter5
7io.erit/a^dhjilionc,quxrendaradixquadratacxQaoticntchoci44. Itemli ioC^xqoaiesfint46^5ô, ''*^*^*^
uiuenicndacritiladadiuifioneiradixcubicahuius Quouemis4dd5^.&ficdc exteris. VcautemgencraJttcr
iciatur, quxnam radix eruenda fitex quotiente, quaimo duo numeri Cofiici non collaterales inter fc arquan-
tur,quorum neuter efinumerusabroiutus.abbrcuiandifiintcharaScrcsyVtxquaciofiatinccrN.&numcmm ^»^fi***
^
Corneum. Vt fixquatiofitintcr 10 JCC*&4tffi5ôC^*’cduccturcaadxqu3tionemintcriof^& 46^5^0.
Fa&et^diaifione,cniendacritradixctibicaexQuottente4dd5d. Etficdecxteru Ratiodi,quiaperdiui>
fionem mucnitur valor vniuscubt , vel alterius numeri Cofitct.adquem fadaefl abbreuiatio per cliaradercs. fUimntS-
Namfidicas. SitoC^dant45^56o.quiddabiti('^ } facies ex multiplicatione fixundi numeriln tertium, Ut«rmUs$m
j^66^6o (^.quibus diuifis per to lic Quotiens46d5^. valor vnius cubi Sic.
DENICÊ quando duo numeri Coifidnon collaterales inter rcxquantur,vtcognolcas,quamam ^*^^**^

tudix.fa^diuifioneramorisnumeri ColTici per maiorem. exQuotientefit eruenda, ctiamlicharadcrcsnon
numZm
id>brcuientar:videquot denominationes in progrdTioacGcomctricainter^poficosduosnumeros CofCtcos
iintinteric^x. Namfivnatantumdlintcrmedia.cxcrahendacfiradixquadrata;fidux,ciibicaifitres,Zcnn>
2cnfica,&c. ^»tkrs-
Ci€TER.VM quaartcradicesexnumcrisabfoIutisfintcxtrahcnJx.copiofcfatisin Geometriapn-
dicaexDofuimus. nunc vero explicandum efi, quonam modo ex numeris ColTicis fint elicicndx. •tUm/r
SI igiturcxtrahendacfl radixaliquacxnumero ColTicofimpiici , fumaturpropofita radix ilHusnu-«A«r4Am*
tncri,rclidocharadere,acfiab{biutuscnct. DcindecxponenscharaêriseiurdcmnumeridiuidaturpcreX'
ponentem chara&cris,a quo radix extrahenda dcnominatur.inuenicturquc exponens charaderis.^ quo radix "**"*"'•
quxlita denominabitur. Vt fi t inuenda radix quadrata huius numeri 144 g. Sumpta radice quadrata tpfius nu-
'^trsUh
^leriI44.quxcfit^diu^datu^cxponcnshuiuschlra^cris J^.pcrcxponcntcmcharadcris J, quo videlicet ra- rûmt*
a
dix quadrata qux quxticur.dcnominatur nimirum a. per i.proueoiet enim i.pro exponente charadeiis
, •utmtrk
£fl ergoii 20 radixquadratahuiusnumeri 144 Jf.Namfihic numeras 11 Tâninpruminultipliccuir.produ^^^*^"/**
€Cturnumcmspropofitusi44 J;. fbtikm*
R.VRSVSlttcrucndaradixquadrauex>44 Acceptaradiccquadratanumeri,nempcti.diuidatur
exponcnscharadcris huius 3^C^.ncmpc per exponentem radicis quadrat^, nimtmm pcra,rcpericcurquccz.
ponens {.ctiius charader efi Igitur 11 radix quadrau cfi huius numeri 144
J(,-^
SIC quoqueradix cubicaWusnumcri^4(;:^ crit4 Naniradixcubicanumcrihuiusd4,e{l4&
exponente huius charaderis nempe 5,diuilb per 3. exponentem fcilicet duraberis, a quo radix cubica no- *
meo liimit, producitur vnicas, exponens videlicet huiuscnaradlcris 2C*

Item radix quadrau huius numeri 15 J Jf.erit 5
Et radix Zenlizenfica huiusnuincri 16 erit z
£t radix Surdefolida numeri huius 51 J/.crit 1

£t radix Zenlizenfica huiusnumeri 81 ^Jf,erit5 7^-icc»
V Q OD fi vcl iiumcrusnon habeatradicem.quxinquiritur vclcxdiuifionecxponemium non pro-
,
ducatur numerus exponens integcr,carebit propoficus numerus Cofiteus radice d!a quzdcfideratur. Vi nu> *
,
merus 15 non habet radicem quadratam, vd cubicam, quia ctiamfi numerus i5.hibcat radicem quadratam
ncmpc5.tamenexdiuifionc3. exponentis fiHlicct huius cnaradhrrisC^.pcri, exponentem quadraczradids,
preucnit numerus ij.cui nullus cnara&er rcfpondct. Rurfiis afiex diuilione^, exponentis huius charaderis
tC>pcr5.ex ponentem radicis cubiez. proucmat i|Cx^>oncDschataderisbuU 2£'tameli numerus 15. caret radi-
ce cwica,&c.
QVOD veroattinecadextradiones radicum ex numeris Colficiscompofitis.&diminutis.racndum
efi.ronciolum pofie certa via & arte ex dufinodi numerisextrahi radices, quando tres numeri Cofiici zqua-
tionis habent cxponentes.qui eundem inter ie cxccfiiim habcannboc cA, qui fint Arithmetice propordooa-
Ics. Qpalesruntfequemcszqutioncs.
^
<2€+7‘- £xponcntesfiint. a. t. 0.
7.-(sa& Exponentes fitnt. 2. 0. J,
142C-48 Exponentes fiint 1. I* 0.

185+64«. Exponentes fime. 4. 2. 0.
7»5-4t- Exponentes fiint 4. 0. 0.
4555-4»8'<- Exponentes fiint 4. 2. 0.
>ooCC+545<- Exponentes fiint. 6* 5 . a
5 «o -i 6Ct" Exponcmesfiiot tf. 0 .
3
.
CC
>r
1< A L G F S R lE
ace Soofe— Exponentes funt. 3* ^
ioooJS-|-i 8507«88 i. Exponentes (imu 8. 4* 0.
i.p|. »i 4 « 5 i 70i— loJJ. Exponentes funt. 8. o. 4«
k
1
.J/.
looooJJ;—78461119.
8o/+59«09.
74»4-»oo/.
«ooo/— 999414.
Exponentes funt*
Exponentes funt»
Exponentes funb
Exponentes funt.
8.
ro.
fo. 0.
tO.
4.
3.
0.
0.
^
0. &CW
Qaafiik) nponcnces Arithmeticam progreifionem remantes omnes (uot maiora quam aabbretuillfi
funt per ^btrafiionem minimi numeri exponentis. Vt hz iûentes zquatiMics.
1.C/. 7»5?/-6CCC. Exponentes funt. n. 7. 9-

I.C/. iooJJJ;+J456^. Exponentes funt» II. 8. j.
i-U »o°ice+‘453«S- Exponentes fime, IO. &

redocuncuradhas.
7>5-+t Exponentes funt 4. 6. i.
i-Sce joofe+345*. Exponentes funt 6. ). 0.
i-m- iooJJ-f‘455* • Exponentes fime. 8. 4. 0.
Et ficde alijs infinitis dicendum cil Ia enim facile cognorcetur, quznam radix ehicndalit.
QVANDO auccmexponcocaDonfenianc Arithmeticam proportionalintcm,hocefl»nonhi{>ei^
ticffititv cDtidf cxcefliim.vt fi zquario foretinter x 4 cxponctcs fune 5.1- d.Vd inter i. CC,&
MN vbiexponcncofunc j.i.o.nDndumeflinucncaarstquahuturmMiradiccscertoeruanturiquamuttOrcUnus»
^ Nicolaus Tartalca io quibufdamexemplU{inguunbus inuenerint zfHmarionem vniusrtdicts.Raphaclau*
tem Eombelluscx quibufdam ctamzquationibusciu(inodii& alijs nonnullis putat fe inucn^f^c^ quo paftoe^
ruendz fmtradices. Francifhu quoque Vieta dicitur demonfb’a(rcrÎamgenenIefnproeiulmoairadkP
bos extrahendis quam quia videre hadenus non licuitt & rationes Bonmilli obfcurz valde funt . aûe zqua*
:
tioncsciufmodi, mquibus nimirum plures numeri ColTict quam duozquanturvni numero ColT^fqua:*
lis cft V.g.zquatio interi C€+jS+ 72€;& 34J numero fcrcinfinitzcxiftunt» &quzrarom vfum vniunc, pa-
paucas exceptiones , contenti erimus in hac noflra Algebra ijs.qoz facilem» certuxH
tiu nturque.ipfb tefle,non
atque exploratam habent feiemiamtid efl.explicabimustantummodoextradionesradicumexnumeruCoI'
fiasprioris generis quando niminim vnus numerus Co/TL«is duobuszquatur cxponentcfque loiiant pro-
,
»
portionaliutcm Arithmeticam :quippecum hz latis fint ad innumera fere numerorum antgm JtadifTblueodas
' AC
primo quidem agemusde extraftionc radicum ex ijs numeris «quorum expooemcsfuntiio. vel
t.o.i,quzomncsquadratzrunc. Deinde verodeinuencioncradicumillorumnumcrorumdicemus»quonirft
exponentes funt 4.a.o.vcl 6.5 o vel 8.4 o.vel 10.5. o. &c. qiiz quidem radices funt vel ZcnCxzcnCtcxi vd Zenfi^
cuDiczivelênfucnacnficz.vd ZcnrurdcTolidzAc.vcinaximi chanuficreszquationumindicaot.Hzentmz*
quationes omnes cxpbratatn, ac certiiTimam habent rctemiam »qua carum ramces inucniantur.
H AC
igiturarte per MichaelemStifclium nobilem Arithmeticum radiccsquadratzcruonturcxcom-^
poBtis,fiucdiminutunumcrisCoilicis.
txtTMSU
rs^htit fU*
drau tx 7. Dimidium numeri rudieum fime.
AdhuiMdfmidjfquadraium€dde,veluhe$dcmfibtrMhenumeriimMyilutu,proutfi^-\-^^
fient dffecfm.
dtmimu, /. AdhutmfimmMtVelreliShrudteemqHsdrlUMMuddeiVeUheudtmfihtruhe^midiumnumirirur
dteum ^prout r.tdieum numertkfigno -{-vel— fientnotutm. Num vkimu hucfimnu , vdrt-
. Udum eUbtt ufimuuonemt^pretium vmusrudtcisquadruu.
»
SlT zquario inuenta interi d!2C>I^>^<îuirione7a- <^peri,niubetrcjgala AlgebrCfirtt

dittdem numerus, pretium viddicet vniusZenfi, cuius radicem ita inucniemus.
Primum fiimo dimidium numeri radicum» nimirum 3.
Deinde ai' huius dimidij quadratum» vtadp.addo abfoiutum numerum 71» propterea quodgCrk^
gnum fjcioquc 81.
Tertio a rîce quadrata huius fummz8i»riempeil 9, detraho dimidium numeri radicum puta 5. Nana
»
numerus radicum ligno - atfcdns dl,rriinquuhcurque.^.proznimatiooeradicis quzfitz.Quod nc probatues
Si 1 2C>ril 6 erunt 6 2^. 56« quibus fublam ex 71 » remanem 5 6 quibus zqualis cA quadratus numents huiua
, , ,
radie» 6,
SlT nirruszquarioinucntainteri];.&£^-|-7a. InucnieodaigitureAradix quadrata hutuanuroeri
« 2C 4-71 -
Prirnum capio dimidium nuroeri radicum, puta 3.

Ddnde ad nuius dimidij quadratura» vt ad 9» addo 71, propter (ignum -f* * quod gerit numerus abiblo»
tus/acioquc8i.
Tcrtioadradicemquadratamhuiusrummz8t.«iratrumad ^.adijeiodimidium numeri radicum»nem-
pc3; aflcdus enim cA humerus radicum Heno * t Aicioque ta.pro precto radicis.Quod ita confinnatur.Cuin
1 2^cAia.cruat 1 2^. 71» quibus additu aSâ* fiunt 144, quibus zqualis cA numeros quadratus radicis xa.
,
C A P V T XH. 17
SIT denique inuenu «quado interI 2^&I 82^- 7 l. Quxrenda ergo efl radie htiitis quadrtti
l 82C- 7 i- .
‘
» . . .
Primum accipio dimidium numen radicum ^ nimirum p.

DEINDE aohuiu$dimidijqUadrato,puuab8i,deduco7atpropcer iignum^quodprzponituroa- »
meroabibluto > rdinquunturque.p.
TcrdoadradiccmquadratamhQiusrdidipthoccfttad jiiddo dimidium numeri nuceum »ytpotep.
Gerit namque numerus radicum /ignum>4'*clHcioquc 1 1 pro yalore radicis. Quod hac ratione puct.18
&ciunt 21$ > n 1 2C'Cil ta. ablati igitur 7a)Cx zi 6» remanent I44.quibus «qualis eil numenis quadratus radicis
iouenuia.
$E boc loco monendus leôreil, huiurmodi numeros CbdiCos Diminutos , in quibusnumerul
p
abfolutus^riclignum— ,habcredoplicemradicemtquz«quationilatisfacfat.maiorcmlci!icct&minorem. rt c»fUi
Kiaiorinuenitur,vtproximedidûmelt Mmorverohabebtturi£iradixquadratailliasrclidicx dinudionu»
meri radiorm detranatur. Vtin dato exemplo poflrerao 1 (13, radixquodrata huius rcli^p» fiibtrahatur
a p, dimidionumeriradicum, relinquentur tf.proaliera radice» &minoie huius numeri Coflicii 82
Quod ita conflat. 18 C2^.faciunt 108, it 1 2^. ell d, ablatis igitur 7 a» remanent
^—
72«
quibus zqualis cfl qttadratus tmm m^nr
^
Dumems huius radicis 6. ttam w>m$r
ITAQVE quadratam inucntamexrclido^^'^*

in huiu(modinumcri$liberumerit,tcrtio!ocoad radicem
illo veladderc dimidium numeri ndicum, vel eandem illam radicem inuentam ex dimidio numeri radicum
rubducere. Non tamen ionper vtraque radix propontumprobiernalbluct»rcdalteratantum»vtinamigmate
aj.cap }i.manifcAum fiet.
SOLVM numerusillc Coificus Diminutus habens numerum abfolutum figno»a^;dum.voicafll
h^tradiccm»cuiusnumenj$abfoIutus quadrato dimidij numeri radicum zqualisciL Huius enim numeri
Cofici radixcfl dimidium ipfum numeri radicum. Vt fi zquatio fic inter 1 & 12 2£—3d. erit radix huius nu-
agpaUiminutii22£—3d,dimidium numeri radtcum,nimirum6:quia numenis abfolutusjd, aequalis eflqua>
dnitodimidijnunicriradicum. Nam capiatur dimidium numcriradicum»nemped;&aquadrato huiusdi-
m^dij.vtajd.dctralutur^djquolado remaneto, cuius radix q^drataquoq; cfl o.Siucigitur ad hanc radicent
HddaturtlimiJium numeri radicum tputatf «fiuccx hoc dimicuo radix dida tollatur, (empertnucnieturradix
cflcdiquzzquaduni raiisfiiciat»vtcon{lat.
EX his pcrfpicudm efl, triplicem efienumerum Cb/Hcum, cuius radix quzritur. Auc enim comporicnS
efl, cuiustam numerus radicum, quam numerus abfolutus gerit firaum Aut Diminutus «cuius vel nu-
merus radicum, vclnumcnisabfblutus figno— cfl notatus, veex tribus exemplis addudts liquido conflarC
potcfl
AGE vero, apcriamusradpaem huius cxtradiools radicum Ceometridsdcmonflruionibus»vtnon
fblumexpcricntia.fcdctiamcertifnmarcicntiac<ôrcamus,redehacanceniiradicesquadnuasexnumcrlS
Cb/ficiscompoiiri(,diminutirrc.R.cpctamusergoprimameXcffipluro 4oquoarquatioctatintcr g,& 2 N— ^
V.lfircfbureturdiminutumhoc— 2^.intcrJ^-^ 2£,&N.
SIT AB.latusZcnn,fcuqua<iratinobisignocum,quodquanitur)quoprodudoadpartesA}ruinatue
reda AC.numcro radicum zqu^ quz bifariam rcccturin D, vt fit
,
AD.dimidiiim numeri radicum. Super redam BD,compofitam ex tittXttM'
latere quadrati ignoti &dimidio numeri radicum » dercriDaturdua-

Smm rs-
.
dratuniDF, CUIUS Diameter BE. Ouda dcindcipfl DE, parallela

difum tx £
AG,quz diametrum fecetin H» ducatur per H, remlLjpli BC, pa>
nllclafccans DE,in K.occurrensque redz, quz ex C,ipfi DE, paral-
\ mnktnm^
\ ^9fiik di-
H
,
\
lela ducitur.in L Quoniam igitur Al, KG. qiiadrau ruht cx corolL Immitkvt.
propor4.1ib.2. Eucheritrcdangulum CH. contentum fiib AC, nu- •
mero radicum, & AH, latere quadrati quod quaeritur, valor,feu pre-
,
ttumradicum;(Numcrus eniraradicum multiplicatus in valorent

radictsproducicomniumradicumVaiorem. Vtexiflentcvnaradice
valebunt 520* 30.j atque adeo DH» dimidium pretij radicum»
cum * zqitaliafint redangttlaDH,DL. ^ Cum ergo rrdangula»
‘jd.frimi
DH,HF, xquaiiaquoquehut, erunt DH, HF, zqualia integro radi*
cum pretio. Et quoniam quadratum AI. zqualeponlturalicui numero abfbluto » minus valore radicum i ve)
quia quadratum Al.vnacum valorc radicum, quarum numerus cfl AC, ponitur zquale alicui numcroa*bfbIu-
to.critgnomonGBK, illi numeroab(olurozqualis:quifiaddacur ad CK.quadratutn diroidijnumeriradicum
cognitum erit totum quadratum DF,a cuius bterc DB.fi auferatur AD» dimidium numeri radicum, vtprzci»
picrûla, notum fiet btus AB.Quod cflpropofitum.
SED fumamus iam fecundum exemplum, vbi zquatio erat inter & 2^4' 2i»
S T rurfusAB,latus quadrati, qu6d inquiritur.Etquia t^nitur

I
1 «qualis 2c4~ numerus radicum minor latere A B. Sit ergo

rem AC, numero radicum zqualis, cuius dimidium AD, vel DC De-
AB, quadrato A£,vnacudiametroBF, ducatur DGdpfi AF,
feriptoex
par^lcUr(can$fiF,inO,puoSo,pcfq>agaturGH,ipfiAB, parallela.
Dcindcducatiir Cl.parallelaipfi BE,fccas BF,in K.& GH,in LJ>cniq;
per K,agaturMN, parallcbipfi AB, fecans DC, in O. EruntqueDH,
OL,CM, quadrata per corolL propof4.lib 2.EucL Quoniam igitur rc^
dangulum Al,comprehenfum fubAF, latere quadrati ignoti, denu-
mero radicum, AQvalorefl omnium radicum, vtin przcedcnri dc-
monflratiooedi^mcfl, poniturque quadratam A£, «quale valori
radicum
V
A L G £ B R
radicum, rn» cum numero aliquoabtbluto , eritredanguIurnCE»
numero iUiabCbIuco squale. * £t,quoniam AO>DX>zqualuruncr
T necno ^ & DK.KHjaKjualia erut AOiKH. Addito cr^ comuni DM»
priSM» erit rc^hngulum AMtgnomoni LBO,squalc.Scd AM,ipfi C£>zqua
tecft,hoceri»numeroab(bluto.< (Suntcmm,AXK£«aqualu>addito-
quecommuntCM»arquaJiafientAMiC£.^ Igitur & gnomon LBOf
numero ab&luto squalis erit: qui fi addanirad OUquadratura dimi«
numeri radicum cognitum erit quad; acum DH. cuius lateri DB>(i
dij
N-
adijeiaturAD > dimidium numeri radicum, vc regula cxiradiooisra-
dicumiubec, notum fiet latus AB. Quod cBpropofitum,
SV M M
A V $ denique tertium exemplum , in quopofica fuit
A «quatio inter N. Vel fi refiauretur diminutum boC|— N.in/
tcr2;-|-N&^
SIT onmejoradknmxqualUrcÂB.quzbifariamlûrinC&nonbifaHammD, Supcrmtiq*
tm »rem AP| deferiba*^'* AD£F* & perfientur rcdangulum AG. Deindeex BCtdimidio
numeri radicum fiat quadratum BCHI»cuius diameter BH, fetet
DRin K,pun^,pcr quod agaturipfi AB.parallcIa LM$fccamCH}
inN. ProdudaquoqiiclH,fccctAFiinO,&DE.inP. Enintque
^^frirni quadrauDL,NP,cxcoroll.propoC4dib.a. ^ &rt6angulumAH»
quadrato Cl^squale. Siuciguurquadratum datum, quod qujrritor>
-
fitAE}fiueDL,fiucCl.(cmpervcracritsquatio.hoceft,crit^» s-
qualisradicibu$minusaliquonumcroabrcIuto,vrlt ^,cum aiiqoo
numero ablbliito squalis radicibus. Sit enim primum quadrliof^
propofitum AE. Erit ergo redanguhim AG. contentum fubiiaDK
quadrati AF. &numcro radicum AB > valoromnium radicuros At*
queadcocum valori radicum squale fit quadratum A£«vna cum
numero ablbluto.vel quadratum AEfSqualo fit valori radicum AC»
minus numero abfblutOfCx hypothcfi;crit DG.,rcAangu!u nt mero
abroIutoaK)oale.EtqQontamrefbngolumDG»rc&anguloAK,squaIecn,quodlAtcraD£ DB. lateribus DA»
e 4^prmi DK»**!**^ fint, propter quadrata AE.DL: Eftautc m AK, gnomoni PBN .squale. * ('C^m enim squalialini
CK,KI}additocommuni DUerit CUipfi DUsqualc: ^ Sed CL,ipfi AN.sq-ialcifl.leicor 8c DU
^ .frm^ AN,squalccrit;additoq;communi CK, fiet AK, gnomoni PfiN,squalc.)lgiiiir& DG.hoccA numcnia
^ .
aDlblutusgnomontPBN,xqualiseritQuifiauferatur,viprsfi:ribitr^laextraônUiadit.um.cxCl,qua>
dratodimidij numeri radtcum,rdinqueturnotum quadratum NP.cuius latus CD, additum ad AC.dimidtum
numeri radicum.conllituetlatus AD, quadrati A£,notum. Quod cil propofitum.
SIT iam datum quadratum DLiCodcro numero radicum, & numeroabfoluto eodi manentibus; Erit
crgorcângulu AL,coDtentumfub numero radicum AB, & btere quadrati BL, sftimatio omnium radicum:
Acproinde» cum quadratum DL.vna cQ numero aliquo ablbiuto, valori radicum squaIcfit,vdquadratuDL»
squale fit valori radicum AL,minus aliquo numero abfbluto,ex hypothclticritrcdUofiuiurn AK.numeroab*
rolutoatquaie.quod cum squale fit gnomoni PBN. vt oficnfum dl,eru& numerus abfolutus gnomoni PBN,
‘
^ sqoalif.quo ablatoex Cl.quadrato^midij numeri radicum, notu remanebit quadratum NP» cuius bnis CD»
cxCB.ditr Jionumeri radicum fubtra(ûm,notu relinquet DB, lacus quadrati datiDDQuod cA propofiuim,

re BI,comprrhenrum, pretium raucum propoficanim,quibussquale ponitur quadratum CI, vnacumdaro
oumeroabfoluco. V«.l quibus squale ponitur quadratum CI, minus numero abfoluro. R.i dangulum igitur
fÂpriMi AH, numero abiblucosqualc erit. QuoablatoexO,quadratodimidij numeri ndicu. nihil rrmancbttS cum
squalia fine rc6taneub AH, Cl, acq; adeo nihil addendum erit vcl Tubtrahendum adimtdto numeri radicum»
lea ipCummet dimidium, numeri radicum,Dempc CBJatus erit quadrati dati,vt ante docuimus. Q uod eA pro»
pofitum.
laqucfi J.squetur2£—N.vdsquatiofitinterJ+N.& 2£ fquod idem cAjfi radicem numeri, qui rev
(inquitur>rul>craiAonumcroakA>lutoexquadratodimidij numen radicum, add»nu$ dimidio numen radi»
cum . inucniemus radicem maiorem squationi propofies bus&cicntcm t $i vero eandem ex dimidio numeri
radicum fubirahamus.rcpericmusradicem minorem squarionbpropofits: Si denique numerusablbluuita»»
qualis fit quadratodimidij numeri radicum erit ipfiim dimidium numeri radicum radix, qus inquiritur.
.
J>tm*nfir0 P £ T R. V S Nonius cap. 4.prims partis fus Algebrz adducit alias demon Arationes non minus dcgin-
:,qi.*buspriusinucAigat Geometrice, quinam quadratus nummis, vd Zenfiis, squaiisficcuicpmqut nu*
m.ro.'bfbluto,minusquotcunq;radicibus.fiucquivaacumquotlibrtradicibus,squsl-i fi> cuicunqucoumc
tmmtrU roab^'' t 't Vclquisqualisfitquoccunqucradicibus, vnacumquouisnumcroabfoiutoiVddeniqucquitlc
Ctfukti- sqaaltturot ûnqueradicibuSyminusquolibecnumcroabroluto.fiucquivoacumqiiocunqucnuincToablb*
f 0 fykMim iutosquac- ^ qnocliba radicibus.
•
wmtifiu.
PRO- '^NATVR. ergo primum hienuraerus CoAicus55—62£, inueniendum cA quadratum
huic numero a ^
ale, atque adeo danonArandum . rede cx fiipcrioribus prsccpris , bms raoicem qua»
dratam iiiucntam. Prius rcAituacur ablatum illud <-6 2^, per iranlpofitionrm, vc fit squario inter
fuiffe
1 ^4“ ^
55^ nummis radicum reda AB ,qtis bifariam Icceturin C. & cx C, erigatur perpeodicubrit
CDfSqualisbteri illius quadrati, quod numero atfolucocAsquale. fomnisenim numerus, et non quadratus»
habet inquanticate Cc 'linua radicem, Au btus.vc propef aa.liUtf.GeomctrisPraSics doc uu^connedanirq;
re^BD.cui ex C.' du^squalisaMcindatur Cii. Dico quadratum rc^s B£, vnarum radicibus propo-
fitii, quarum Rur AB,squalecAcottmcroablbluiocuiusLuus quadratttmcACU;acprumdc icrm
quadratuia
C A P V T XIL 15,
âadntom redxBE. 2 qttaleeneddem numcro>cuius Ucusquadrimfti CD>minus ra<!ictbus propontUtqua*
rum numcnisell AB. • Quoniam enim quadratum cx BD, aequdccft quadratis cxCD.CB;cftquc qua-
dranimatBDûadratoexCE.zqualc;erit(mo<mequadratumexCE,quadnitisexCD,CB,arquaIe. ^ Sed
quadratoexGEyqualeeBredangulumfub AE.BEiVna cuiûadratocxCB.(gitur&reAangulumrubA£,
BE, vna cum quadrato cx CB, zqualccncquadraus cx CO. CB abUtOque communi quadrato redxjCB;x-
:
quticericrcdbn^G fubAE,B£,quadratoexCD. < EilautemredangulurrubAE.BExqualcquadratoex t*.

B£,&redangulorub ABtBE. %itur&quadratumcxB£, vnacumre^^tofub AB.BE,xqtiJecricqaa>
dratocxCD.Cumigitur(pontoquadratoexBEjrcAangulum rubAB>BE; numero radicum. & latere qua-
drati comprefacnfiim Ijc tôr radicum, liquido conBat»qnadratom refte BE, vna cum radicibus datis quaru
,
numerus c(l AB , xquale eife numero praeolito ablbluto , cuius lacus quadratum cB CD , tdcoque idem qua-
dratum redz BE» xquale HTe numero ablbluto , cuius lacus quadratum cB CD , minus ralorc radicum qua-
,
rumnumemscB AB. Quod cBpropontum.

EX hacdemonBradonemanifcBum cB, pneceptum fupcriusrcdle prxfcribcremodum inucniendi ra-
dicem cx numero hoc Cofilco 55 —^ 2 ^ Nam B ad quadratum re^CB, dimidij numeri radicum .adijeiatur
numerusabib!utus,ncmpequadratumexCD,ootafiencdaoBmulquadrataexCB,CD.'^ hoccB,quadratum j ^
exBD.atqUeadco&qiudratumcxCE. SiigiturexhoclatereCEyauTeraturCBtdimidiumnumOTradicum)
cognitum erit latus BE, hoc eB»radix quadrata, quz quaerebatur.
SIT ruf{amCoBicusnumeru$62CH~55* £3chibcndumcBquadratumilUxquale,dcmonBrandttm-
que rede cius radicem eBe cxcradam iuxu praecepta fuperiora. Sit nirlUs rcAa AB, fcdi biEiriam in
,
merus radicum, &perpendiculansCD, latus quadratum numeri

Qmi<>
ablbluci.& do^rc<3x BD. xqualis Bt reda CE. Dico quadratum

reda; AEiXqualecHe radicibus datis, quarum numerus AB, vjla
cnmnnmerodatoablbluto,cufusquadramm lacusCD. * Quo- *47frmi
niam enim quadratum ex BD , atque adeo & quadratum cx CE»
quadratis ex CD, CB. xquale cB, ^ £B autem quadrato ex C£«
irqualequadratumcxCB>vnacum rcdangulo fub AE,B£:£ric
qnoque quadratum cx CB.vna cum rcdangulo fub A£,B£,com-
prehenfum quadratis cx CD, CB, xquale; ablatoque communi
quadrato redx CB,xquale erii redangulum Bib A^ BE, quadra-
to ex CD » hoccB, numero abfoluto propoBco. Quare cum re^
dangulum Bib AE, AB, latere quadrati » (poBto quadrato cx AE,)
> denumero radicum contentum Bt radicum propoBurum valor,
Bcque t quadratumcxA£»duobusredaoguUsrubA£,B£,&
fub A£.AB,xquaIc;pcrrpicuumcB, quadratum rcdzA£,xqualeeBeradicibustquarum numerus cB AB, vna
cum dato numero abfoluto, cuuu latus quadratum CD. quod cB propoBnim.
T
L A VS autem AE,in notum Bct ex fuperioribus,& hac demonBratione. Ad quadratu re^CB, ds*
midij numeri radicum addatur numerus abfolurus , quadratum videlicet redx CD ; Bentque nota duo qua-
.
dra» Bmul redarum CB, CD, hoc eB quadratum cx BD,feuC£. Qiôd B ad latus CE, cognitum opponatur
dimidium numcriradicom.nemperedaAC,notaerittotaA£,quxquxrebatur.
SIT denique numerus Co/TIcusi82£^^($-cuiinucniendumeB quadratum xquale, deoBcndctidum,
D
rede tnuentum effe cius latus. Sit,vt prius, numerus radicum reda AB, feoa bifariamin C; & reda , latus Bc
quadratum rtuitieri abfoluti ; rcBituaturquc diminutura hoc,— 56,v t Bt etiam xquatio inter 1 ^6, it i82^
Mtautem primum re^D,minor dimidio numeri radicum AC, vcICB. Di uidaturredaAB, in E,icavtD,(is
medio loco proportionalis inter regmenta AE, EB, cx tjs, qux cx Peietario
docuimusadpropoCit.lib. 6.£ud. ^ Erit igitur redanûm fub AE«£B,
n *
rato cx D, hoc d{,oumcro ablbluto propolito acq^c. Dico um qua-
m redx AE,quam EB, vna cum dato numero ablbluto xquale cBc ra-
dicibus propofttis quarum numerus eB AB ridcoque tam quadratum redx
2_B
/7. fixth
AE, quam EB, annuale edevalori radicum propoBtarum, minus numero

ablbluto. Defcribancurcmmcx A£,EB, quadrata AF,EK,pcrBcianturque
redangulaAH.BL. Eritquetam redangulum EH.quamEL, contentum
fub AE,EB,numcfo ablbfuto,hoc cB, quadrato redx D.xqualc. PoBto igi-
tur latere quadrati AE, erit redangulum AH contentum hib AB, numeto
,
tadicum,& AE, latere quadrati, valoi' radicum propolarum ; ManifeBum

autem diquadratum AF,vna cum £H, numero abloluto,xqualc cBe valori
radicum AH, ac proindeidem auadratum AF^xqualeclTcvaloriradicum
AH,mimts abfoluto numero EH.Politorurrus£B,lamrequadrati,crit pre-
tium omniumradicumrcdangulumBLûb AB, numero radicum, & latcfe quadrati £B,Comprehenlum,
Perfptcuum autem cB, quadratum etiam BI;vna cum EL.abfoluto numero elTe valori radicum BL, xqualnd-
coqueidem quadratum BI, aequale ede valori radi cum BL.mniusnumcro ablbluto EL.
VerumqucautemlatusAE,EB,ianotumfffiaetur. ** Quoniam redangulum fub A£,£B,vnacum
uadratft CX ^£,xquale cB quadrato ex AC, vel CB; B cx quadrato redx AC> vel CB,id cB,dtmidij numeri ra-
3icum,aafcritur redangulum fub A£,£B, nempe n umerus abfoIutustreUnquetor notum quadntum cx CE.
SiigiturlacushocCEiCognitum addatur ad AC, dimidium numeri radicum, notum fiet latus A£;Si veroidem
bnis CE,ex CB,dimidio numeri radicum dematur, notum remanebit latus EB.
SIT deinde reda D,xqualis dimidio numero radicum AC» vel CB.Dico quadratu ex AC, dimidio nu-
Bletx radicum, vnacum numero abfoluto dato xqiulecire radicibus propoBds .DeTcribaturenimexAC»
quadratam A£, compleaturquc redangulum AG, critque CG, quoque quadratum. Quoniam Igitur
CC j reda
.
5<r A L G £ B R
rc& D4^()tialU |>onit^red2 AC»vet CB*eric auadraram CG, ztjualc numero tl»&luto;po/itot]ite ACiUtc-
reqittdnu xquadenu erit rcdanûm AG, lub {acere AC»^ n umero radicum ABôntentum, zfti macio*
»
(tue pretium raditumXiqutdo autem cDnnat.quadratum AEivnacum CC*

numero abfbiutotXquaJeeflc radicibus AG idcoque quadratum idem A£»
;
efFcxquale valori radicum AG«minus numero abfoiuto CG.

IT AQ V£ cumrefia D.mtnorcft dimidio numeri radicum AC>
vel CB,hocc(i|Cu numerus abfolutus xquationis minordlquadraio dtmidij
numeri radicujnucniturduplex radix zquacionis. Cu vero nSa D. zqualis
e(l dimldionumeri radicum, id eri, numerus ab(bIutuspropoficuszqualUeri
quadrato dimidij numeri radicum. eri radix arquarionis ipfum dimidium nii-
meriradicum. NcquevcrorcdaD.maiorcnc potcridimidio numeri radi*
cumACtVcICB. Nam (alia erictzquario, cumquadratumipfiusD, nempe
numerus abfolutuêx quadraro dimiJij numeri radicum auferri non poflet»
yV|ni»adeo.radix.iecnndum prxccptum traditum, nulio modo inueniri Acccdicetiam,quod D* C\ maioreifet
quam AC,vcICB,non poflneric medio loto proportionalis inter duo fegmcntarcA*AB,vt patet cx demon-
itrationeilla,qiiamexPdeurioappofuimusadpropoCi5Jib.d EucL Quareinuenirinon porict quadratum
Xquationi fati^faciens.
POSSVMVS cumcodcroPetroNomoartemhaocextradionif radicumex numeruCoritciscom-*
pofiris hoc etiam modo proponere.
jSm AdquMdratumnHmfh TMdtcumMdde» vd^btedem fibtruheqtiAdruplHm numeri 4bfil4tti»pr6iti
dm txtrs^
/Hndirsdl’
W
—tfuerttuffeifw numerns sbfilutm.
.
AdnutmfHmmutVelrelUii rddtcemquudrAtumddde , veUbeudemJuhtrdhe numerum redicum^
40m
Jesism ut prout rxdicum numerusJigno-\~ , vel— jfuerit notatus. Nam vlttmahacfumma , velreUduni
nmm trtC*/ dabit afiimationem, ^prettum dupheata radteu quadrata, ûare dtmidtum ipfim valor erti
Jt(*e0mp0»
nmtus raditis. •
Jtt4tVllS-
SIT cftimexcrabcndaradizex HocnumcroCoflIco> 7 i« 62 Adquadratumnumeriridicumivtad ^
3d4ddo288.quadruplumnumcriabfoluci;&exradicequadraurummz confedr3a4» hoceri.exi8.dctraho
numerum radicum, nempe d^remanenta; ia,pro valore duarum radicum.Prctium ergo vnius radicis erit 6.
R.VK.SVS cxnumerohocCo/Ttco,62£-f-7z,crucndaritradix- Ad quadratum numeri radicum, vt
ad 56,addo i88,quaJrupIum numeri ab(bluti,fadoq^ 52^ Ad huius fummz deinde radicem quadiuta.vc ad 18*
adijeio numerum radicum, vtpotcd,iacioq; 24, pro pretio dtmlicacx radicis.Vnius ergo radias pretium erit lu *
POSTA EMO
inuenienda fit radix huius numeri Coriici,i8 72.EX 524, quadrato numeri radi-
cum (ubtraho 288, quadruplum abfoluti numeri { relinquumurqucjiS. Ad huius relidi radicem quadratam»
,
nempe ad 5 .admngo 18, numerum radicum , coheioque 24, pro duplicatzradicts prctio.Vna ergo radix erit 12»
Quod n radicem quadratam relidi illius, nem pe 6, detraham ex 18, numero radicum.rcmancbunt i2,pro valo-
reduplicaczradicisminorisi(Huiuimodicnim numerus CoHicus duplicem habet radicem> vtdid^ro eri*^
Quare vna radix erit 6.
Ctmmodi. ATQVE
hicmoduscommodilTtmuscft,quandoradicum numerusimparcri, vcl&aduSinecogi^
vulmituf» muracaperc dimidium illius , quod (emper eri numerus fradus,&c.
fitriaritmi AaTIO vcrohuiusoperationUhxc cri. • Quoniam quadratum numeri radicum quadruplum cri
M uctraai qy^jfîj^QyQjcxdimidionumeriradicumgignicuryquemadmodum A numerus abfolutus quadruplicatu»
abfoluti quadrupluscri, ^ fic vt & lumma, quxiic ex quadraro numeriradicum»& quadruplo nu-
*^boLpro
, incriabroluti, quadrupla rttfummztquzpriusinariomodoopcrationUconriciebatur ex quadratodimidijnu*
If/,
•iMwtu radicum .& numero abfoluto;*^ efhcitur quoque, vt & relidam, quod fit ex detradione quadrupli numeri
< abfoluti ex quadrato numeri radicum > quadruplum fit relidi, quod antea fiebatex detradione numeri abfo^
( eirinri.
quadrato dimidij numeri radicum. ^ Câmob rem radix quadrau huius fummzivclrelidi.duphcrit
^Sibt lrr*
r radicis quadrarz prioris fummz,vcl relidiquemadmodum &
numerus radicum duplus cri dimidij numeri rt*
dicunuSiue igitur ad hanc radicem quadratam adijetamus numerum radicum, vel abeadem (ubtrahamuscun-
•i.reif. dem,' * fiet quoqucfumma,vclrclidumduplumfiiminx.velrelidi,quod fic ex addttionedimidij numeri ra-
qmatu dicum ad radicem quadraum in priore operatione inuentam,vcl ex detradione dimidij numeri radicum ex
priorc radice quadrata. Quare dimidium mmmz huius,vel relidi pretium erit radicis xquacioni fatisfacienriX'
Q VAM tamenopcrationemitiquoqueGcometriceconfirmabimuscura Petro Nonia Sitprimom
xquatio inter N ~ S^.hoc cri, fi rcriau returdimi nutum, inter ^ -j- N.
iyfmtn/h» T
P O N A V it AB, latus quadrati ignotum.quod quxritur.quo pro*
tuabmm dudoadpanesA,rumaturrcdaAC,numcro radicum xqualis. innator
quoqueex eadem AB.adpartes B,pr6crada,rcda BD.tpfi AB,xquaUs;& cx
<x/raAo- totaCD.dcfcribatur quadratum CDEF.vnacum diametro DF,pcrficta«i
torque figura. vt vides, ita vt fimilU fic omnino figurx propoCB Jib. t» EocH.
db Erunt igttur,vTinpropor.8.lib.2£ucl.demonriratumeriBP,ML,AG*
f. GN,OK, quadrata, &gnomon ODK quadruplus redagoli CG. Quontm *
H
\ vero AG, ponitur quadratum, cuius latus AB qurritur>eHt redangnlum
,
CMtContentum fub numero radicum AC, & latere quaerti AM, vaJorra-
1 .1 ..
M \ dicum omnium Cum erro xquatio fit inter N, erit rc^nguJurti
CG, xquale numero abloluto atque adeo gnomon ODiT, quadrupms nu-
,
meri ablbluthqui fi addatur ad OK,quadratum numeri radicum AC.totum quadratum C£,cognitum crit;cx
cuius latcreCn.coroito.fi tollatur ACinumcrus radi cum,rcUnquctur reda AD, dupla latcruAJAquodqux-
ricur,cognia,Qôd cripropofitum*
SIT
*
C A P V T XIL -
ÎT dcbJeafqtiatiomterJ^^^-l-N. Ponatur AB, btusignotumquadnit!,<)ao^quxritur,&AQ

A'Umertura4iicum. Produdireda AB,liinucurBD,ip(i BC,&DR.,ipn ACfXqualis; &ex ADidctcribottur
quadratum A DEF, vnacum diametro DF,per6cuturqucBgura,vt
riiu£ntntrlumirtantcafgnomonODK , quadruplui rcaanguli KG,
ScOK. QI. quadrata. Et quia QJ, quadratum ponitur, cutw latus AB,
quaritur.crit redlangulum QJC.contcntum fub QM. numero radicum.
( eftenim QM, ipn AC.cquaiis) & latere quadrati QF,valor omnium
radkum. Qîocircacum fit zquatio inter J rcciingu-
\ H Ir
lumK G .numero abfol uto «quale , ac propcerca gnomon ODK, nume-
ri ^foltitt quadruplus quo addito ad OK, quadratum numeri radi> A
\
;
cum, notum fia totum quadratum A £; ad cuius latus A D. cognitum fi
addatur DR.4iumerus radicum pofitaenim efireda DR.. numero ra-
dicum ACi «qualU ) cogniti erit tota reifl i AR.iquz dupla efi lateris AB*
\
quod quarritur. Si enim «qualibus B C, B D, «quales red« adiiciantur C A, l!> tot« B A,BR.i«qualc$ fient,
atqueadeo AR..duplacrit ipfius AB. (ôJefipropofitum.
DENIQUE fit«quatioinicrJ,& 2€—N,noccft,fidimmutumrcftaurctur, inter J4-N,&Q^ R.e-
petatur przcedens figura,mqttenumerus radicum reda AD,&AB.latusquadrat},quodqu«ritur, fit primum
maius dimidio numeri radicum. Quoniam igitur
QJ[.
ponitur quadratum, cuius latus AB.inucnicndum efi,
erit redangulum Al.contentum fub latere quadrari AB,& numero radicum AD.vcl AF.valor radicum. Cum
ergo «quaao fit inter J;*^N,& 2£vcritrc£ung ilnmAG, numerus abroIutU5,atq;adcognomon ODK, ipfius
quadruplus, vri prius qui fi ex A £, quadrato numeri radicum dematur , remanebit quadratum O K, notum,
;
cuius lateri cognito A C , rd O R. , (I adiiciacur numerus radicum A D, fiet nota tou A R., qu« dupla cfi lacerb
'flkdrati AB, vt prius efi demonfiratum. Qtmdcfi propofiium.
SIT umBD,latusquadratiinucniendumdtmidionumcri radicum minus. eritquercdanguIumAP,
contentum fub latere quadrari DP, & numero radicum AD, valor radicum. Et quia «quatio cfi inter
AG, numerus ablblutus, ac proinde gnomon ODK, ipfius quadruplus; qui ablatus ec
AE,quadrato numeri radicum rclinquitquadratumOK.eiusquebtusproptercaAC.notumhet. Quod fi
A C, cx A D, numero radicum dcmatur,rcmanebit neu rc&a C D, qux uteris B D* dupla cfi. Qôd cfi pro«
pofitum.
t A Nd tero, A quadruplum numeri abfoluti «quale fiierit qnadrito nu meri radicum erit dimidium nu*
,
mcriradicum latusquadrari,quodqu«riiur. Sit enim AB. rcixi numerus radicum

feda bifariam in Qdclcriptoquc quadrato A D, ducamur rc^ C F . G
H, Iccantcs
quatuor latera bifariam, & quadratum in quacuor quadrata«qualia.Si igitur A C, di-
midium numeri radicum ponatur latus quadrari, erit reifbngulum AG, contentum
numero radicum AB, valor radicum ; ac propterea cum «•
h
fub latere quadrati A
quatio fit inter & 2£.eritCG,rcdanguIum numero ablolutoamuale,&qua-
dniplum cius quadrato AD,ex numero radicum AB.deTcripto «quale. Si igitur qua-
druplum numeri abfoluti, hoc efi, quadratum A D, auferatur cx A ,
D
qu^rato nu-
meri radicum AB,rcmancbit o. quod fiueaddacur ad AB, numerum radicum, fiueab eo fiiberahatur, nota fiet
reSa AB,qu« dupla cfi lateris AOQuod cfi propofitum.
QV O D vero fpc«5bt ad extrafiionem radicum Zcnfizenficarum , vel Zcnficubicanim , vel Zcnfiaed •
tcnficarum,vel Zcnfurdclblidanun , quando nimirum numeri Cofiici«quarionif,abbreuiaris tamen eorum r4Jitk^

eharaderibusûbcnterponentcs.qtii progrefiionem Ariihmeriam conmtuantvnam exhU.4.a.o. vel 4.0.1.
vel^j.o.vcl 6.0 5.VCI 8 4.avcl 8.0.4. vd 10.5.0. vcl 10.0.5^0. in quibus maior charaftcrfcmpercoponitur ex
J.&aliocharaftcreCorflco.vtcxnumeriscxponenribusmanifcfiumcft.extrahcndacfiprioiradix quadrata,
propter charaderem J^.iuxta modum hadcnusddbiptum, accommodando omnia ea, qu«demnneroradi-
cum pnrccpimu5,illi numero, qui aifcûseficharadereCofilco in illa parte «quarionis, ex qua radix eruenda
efi pcrindcacfi«quatioforctintcrtrcs numeros Cofilcoscharaftcribus J. 2 ^N. aficdos. Dcindccxhac
radice quadrata biucnta , fiue ea rationalis fit,fiuc irrationalis , elidenda cfi radix alia , iuxta reliquam partem
chanfteri» Colfid maioru,rdiAo hoc charafierc J.f cfi enim charader maior Cofiicus compoutus ) noc dh
eruenda efi radix denommataacharadcreCoifico, qui in ea parte «quarionis cernitur,in quaduonumerire-
periuniar,& qui medius cfi inter maximum charaderem, & minimum, fiue N. Vt fi «qUatio fit inter i^. &
N* Igitur ^.crit radix numen Co/Tidpropofiti.

EODEM modofifitxquatiointcri 2^CC,&5Uo— fumcndacfipriusradixquadratahuiusnu*
meri 5110— itfCC» & ex hacclicienda radix cubica. Sic eriaro, «quatio habeatur inter
fi 10000&
2^^784^1119. accipiendaefi primum quadrataradix.&cxhaceruendadcmdcradlxZenfizcnfica. Etficde
c*tcris. '
QVOD . , .
autcmcxhuiufmodi numerisColHcisextrahaturrtdixquadrataeodemaitifido.quofupe»
riusvfi fumus, perfpicuum efi. Nara maximus charader Cofiicus, cumliccompcfitus ex 2*&alioquodam
charafterc ColTico fiue fimplid, fiue compofico , indicat vnitatemab codenominatam efiezeofiira, (eu qua-
dratum alicuius numeri arcliquapartemaximicharaderis Cofiiddcnommati.itavcrdiqua iUa pars fit tan-
quam radix prioris parris. Quare cum h«crcliquapars rcpcriacur quoque io altera «quarionis parcc.cuiusn»
Xxinudtigatur,dcnominari poterit dusnumcrusa2C>fi numerusmaximicharadcris,nêvnitas,a j;.dcno-
minctui: atqucadcoiuxuprxccptatradicaredeexillonumeroxqttattonuradixquadraulQucnietur. V.g*
CC 4 lo«qua-
v o
jt
Inacqoitioneinter
ALG£BRi£ fignificet zenTumvotus cabi»entvniis cabos ri*
dtt quadnu illius zcnli,ac proinde numerus cuborum in alrera parte xquationis» numerus erit radicum eiof-
dem zenfi. Ec fic de canens. Inuenta autem hac radice quadrata t extraheda dl ex ea radix i reliqua parte nuu-
mi<hara&:ris Coflict denominata, qoiaiUa radix quadrata efl numerus denominatus ab ilia reliqua parte >&
nonabfolutus. Quemadmodum quivtilc radicem zcn/icubicam huiiunumcritf4.inueoirepriusdcbetchis
radicem quadratam, nempe 8. Deindequoniam hxc radixquadratinoneftnumcrusabfolutus.redcubus»
cum numeras îf-liczcnHis vniu$cubi|(iimendacrit radidsmuentx Suadix cubica» nimirum i« atque hic ou*
merusradixeritZcnncubicadatinumcri ^4«
EXEMPLA 1>ro, IN I B rS
occurrunt radicesfurdu,
SIT xquatiointer I. Dimidium cuborum, mmirura 400. qDadro,e£do*

que 1 tfoooo.Dctralio i reliqui numen âqsrûadratam radicem dimidium numeti cuborum,
mmirum ad 400.aducio , euicioquc ^7. cuius radix cubica dat radicem ZcnCcubicam quxfitam, qux fur<U
dt £tuscubusc/l 457 .quiduflusmIefacitZenricubumzo 8849 .qmxqualisdl 8 oo(.^.iddl» 5 ^ 5 ôo.im-
nus(567^t.vtpatct. Idcm^vcconnabic.npcrradkcm cubicam numeri 457.innumerisinucntamagemus,
Radix cmm cubica numeri 457.propinquam 777.inuenta per appoEtionem duorum ternariorum ciharum.
**
Eius cubusdl-^Jv^.&Zcn(tcubusio84aa. proxime: qui zqualis dIfcrmc8oo^,liocdl,.i«
minus I ^ (. Nampofidetradionem reliquus Bc numerus Z08475Y. qui parum dUfeit aaoSâi.
5 75
huiusinarqualiiatiscft,quodpropinquUlaradixnondlvera radix. FcUaus ergo gquado fuccedit , fi piy^
tiopcripummctradicem Turdam inlHtuatur.
—
£1' quoniamnumerusBooC^ 1567 51. duplicem radicem habet, vtfiipra diximus, proptereatnlV
numerus ablolutus ligno âifeduscil; maior inucnitur,ndidumeA, nimirum radix cubica numeri 457.
minor vero rcpcrieturiBrupcrioris numeri 5x49. rcli&i poftdetradioDem numeri ablbloti ex quadrato dirni*
dij numeri cuborum, radicem quadratam 57. cx 400. dimidio numeri cuborum detraham us.& reliqui nume^
ri radicem cubicam fumamus 7. Huius enim ZenGcubus di 117^49. quixqualis quoqueeft boo^C»
iddl, S7440o.minus 1 5^751. vtmanifdhimdl. Itaque maiorradix nuiusnumeri 8oo(;^ Turdt
dl.nimirum radix cubica numeri 457. minor autem radonalis dl» nimirum 7. radix viddicet cubicA cu*
bi J45.
drato i£.Jrmo 5.&rrli(]ui i
nem trium binariorum dfranim.^ aoaoaaoimiaium numen raaicum ,vtau ^ emcioquc rauieemproput*
quim77^.numeripropofid 8^ — 5. Hutquadrammell55fff7T-q“<>d eftS2g — 5-quip*
pccum 826 — 5- effieiant 5377^
R. A UIX minor eiuldem numeri 82^ — 5- f Habet enim
duplicem radicem, propter (ignum quod
numenuablblutusgcrit.rcnipradiximus^dt-^.quzhabeturiGrcliûinumcrirupcnoruii.radizpropin^
ua]774.cx4.dimidionumeriradicum dctiaûr. Quadratum radicis ffr.cilTTqTT-quod&rezquaie^
?26 J-
Nam 826 ~^5-tonGctunc7^-quinumerusiUum quadratum fopetat hoc fiaoo numero 77777.
qui minor cG, quam 7^.
FELICIVS quoquczquadcrucccdctiGperradices Turdas operari velimus. Nam maiorndix ell
4-|-îi. Minor vero 4 — Illius tam qnadraturo,quam o^plum radicis clScic —
^-^$704. Rado
17
proxime. Huius vero tam quadratum,quamoduplum radicis 5.confiaC77.pn>aime,nimiruin
porco huiusopecadonu pcrradicct£irdas intelligcmr eap.aînalgorithmoGirdanut
Muloplicationa ita formantur.
4 "f- >/S * if
4 + it
+ yli » 7* + “ >
7« + Ii*
+ v/S »
7 <^ 16 ,/g; iy(
Summa, ly 4~ 7°4 Summa, ly ^ J 704.
4 + Vir t*
8
4 — /5 “
8
i» + VS7°4 5» VJ704
Demptis 5. remanent Demptis ;. remanent
tgmA»-
hfUMmU
^7 +
t/S 704 »7 VS704
PoTui duo hzc exempta, vt vidcaidion minut veram efle r^nlim A Igcbrz a nobis' traditam in numeri s Cirdi%
7*^ quaminradonalibus.
fmAritk lAM vero.liquando zquadooceuiTac,qaamrclbluercnclcias, culpitruuTerendanon rilulartcm Af-
Mid , a, ^brz.Tcd in tepodus,qui non omnium sequadonum Tdcndam pctdididili. Vcrbigiada. Siinddain zqua-
numcto3j-{-^%4.8.extrahereiadicemculbicam, culpa
°^t"^"""”temnydj.A^hf^qtlzdoe«.fiexillnniinifr«r.di«ciil«r«>»mbsmr'jqm4lUnifet;.fc.t>,in'
irM M
die>
4*
C A P VT Xir. JJ
eCc. Pflautctn radix cubica przdiSa 4. Namduscubiise/l ^4.001 rquansefltribasûadntu»iiimtruai
48. & duabus ndicibos* id c/l,8.& odo vnitatibus. Idem iudicium nabeto dexquadonemter 1 CC*& 4 }4**
147. Item inter iC^.& .Qm
enim exponentes denominationum non renuntproportioncni
Arithmeticam, nondumeflinuenuarSiquareibluipo/nnt,cumtamearintrolubUcs. Nam in vtraqae radix
SIC etum,quandooccurruntradiqprurdx, qnanimdodrinam non persede callcs. non erit irido

/? ._a: r.
venendumlcientixAlgebnt.nquadboproponta maneat adhuc" ignota.
I
Wnota. Id quod induobusexemplbdipe»
induobuicxemplisfupe- W
Micarctur, opus fuit,pcr numcrosfurdos,fi>
noribusperrpicuumcflcpotcil,inquibus,vtxquatiopropontacxpTicai
ue irrationaJes, operationem infbtuere.
SVEPENvMER.0 etiam acddit.rt in qnônibus nonnullis explicandis requiratur magna dodri-
na Geometri^ , vel alterius cuiufpiam feienti; vt infra , quandoovariasquônes
• v proponemus diOuIluendas.
peripicuum Qui ergoin cadodrina latis non fuerit exercitatus, fruilra (cad quarfbonis propofic^ explica<
tionem accinget Nunquam enim cafcicndadcilitutus illam expediet quod quidem non culpa Algcbr^tfed
ipfius accidere pro emo tenendum eft.
QVEMADMODVM ,
(1 fcHte in regula illa aurea, quam regulam Trium dicunt, occurrant numed
(iirdi»acirradonaIes, aut numeri fradi » atque is,qui per eam r^lam ratiocinationem infliiuic, ignarus (It do>
drinîllonim numerorum, ac proinde qu^flionempropodram (oluere nequeat; accuEtndanon c(l ip& re-
gola,fcd ardfex. Cim enim prîda rmilaiubeat multiplicare fecundunumerum pertentum .ac produdum
per primum diuidere, vt Q^nens exhibeat qu^ (lionis (bludonem culpa erit aniiicu,(i operari nel^t per nu-
meros (iirdos,aut frados.non autem ipdus regul^ Vt (i proponatur hxc qu^ (lio. z.dant ^5. quid ergo dabte
^ u?ccrtumc(l,eum,qMi
cundus enim numerus
nc(csatmuUiplicarc,acdiutdcreradicesrardas,quîoncm non polkrolucre* Se-
dudus in tcrdum,id efUn i z. facit >/^56.quadiui(a per primum numerum u
Et Quotiens ^^9 hoc dl.numcrus3, Eadem radooe regule Algcbr^ docet, quid agendum fit in qualibet qo^
fHoncpropofiu.vtad aequationem aliquam deucniatur:quamedamEaitifexcnodarene(cut,aihilcamenAl-
gebrx r^la de fua firmitatc,ac robore amitdt« fed tou culpain artificem rcticieoda efi
DE MVLTITVDINE KEGVLAKVM
<sAlgehrt, quam altj auctores introducunt’,
C A P V T X 1 1 1.
I DI STI hadenus. opmor, (ludlofc ledor, vniram noflram rmlam Algebrs perfede
planeque nos doccrc,quaratione quamlibet qu^fUonem propofiomcuoIucredcDcamus:

quippcquxpntcipUt,vt i2£,qux pronumero inucAigando ponitur, velalium nume-
rum , iuxta qup(bonis tenorem examinemus , donec in xquationem aliquam incidamus
duorum numeroru:Dcinde,arquationehuiufinodi inucnu4creduda,vt cap.io.de redu-
dione xquationis tradidimus, per numeru maioris charaderis Co(Ttd rriiquu arquationit
numerumdiuidemus;aciandcexQuoticnte^radicem xquationi congruentem extraha-
mus, fi opus efl Vt autem te no lateat.quam varias riij fcnptorcs rÛs Algcbrar tradant
opene pretium duxi, eorum regulas hic proponere, vt illis coUatis cum vnkanofira, quid inter noflram,d mitl-
tSpUees aliorum regulas intcrfit,intclligas.
ALII ergo feriptores xquationes Ulas potifTimum confiderant, qu( tntertresprimosterminospro- inttf quu
N
nefTionis Geometrica ab vnitateincipienas,hoc efi,in ter umerum, Kadiccm,aique Quadratum.fiue Z' n. uumarot «. •
luro,rcperiumur.qui quidem tres termini (ex pofTunt modisimcr(eatquari. Aut enim xquatiocfitnter
2£:auc inter ^&N:autmter2t*&N'.qu(treszquationcsabiIlurimpiicesdicuntur,quodroIum vnusier- ^^****^
mmusiniisvmtcrminoxquctur: AutintcrJ-|-2^ Nuut inter
&N+2€* Aut denique inter J-|-N & 2^qu{ trei xquadonesab ardera con^fii^ vocatur .proptercaquod/firn
in ijs hmiper duo termini vni termino adaquantur. Pro his fex xquadonibus rûlaspr^fcribunc. rwMi.
Tm
M. E G r L A /.
u tmm .
QVANDO rcpcritarzqtiadoinnrJ;&2^diuilbnuniero(igni2C.pn'naineruin(igni J;.Qaoti«u gutUt

obibet pretiuin i2^Vc Ii 5 J^.pûalci fint ]o2^diuilis y, per 5, prodibit Qooticas ( prodbmuioacvniut ra- .furik
di(is. Nimqiudruumhuiusndiciscll3iS.atqucidcirco ;2f.hciuiui8o.i]uancumniminiiD(iciunt5a3^ anr
R E C FL A t t.
QVANDO xquatioreperitur inter 2^.&N.diui(b nomero abrolDtopcrnumenini ligni S^pto- ffsOi

crtabitarinQuoticmepretiuni quemadmodumini.regub. Vt li53^cqualafint]o.diuilu}a.per5.'r*^
cxitQuotiensd.provalore i 2C. Namradix «.quinquietfumpu6citjo.
^^*N
E E G yL A III.
QVANDO inter J.&N.zquatiodeprchendttur,diuironumeroabrolutoperniiilierumflgno 2f.af-

feAum.habcbiturinQuoticntcvaloriJ^. Eius ergo radix quadrata dabit pretium Vt Ii arquattoCt inter .fx—l.
.,Jr & i4^diui(isi44.per4.prouenitQuotiensj«.provaloreiJ. Radix ergo quadrau numeri 36.qultdl(S.
o&m pretium Namquaiintumaumerid.cn}6.quomulttpiicatopcr4iitaumenui44' 8— N.

%IGV-
1
V0 *-
• f
A L G E B R iE
X n G rL A I r.
Sgaii Q VANDO zquatio occurrit Inter J(-1-2C & hl. multiplicanda e(l remiflanumeri radicumin fc,
P»*"» produaoQuenumerusibfolutuiaddendur. Nam fi ea huiiu aggregati radicequadraudematurrcmiflisnu-
>A Mtf meri radicum.reliquum fiet pretium VtfixquitioconftituaturinteriJ-fia 2&®‘ 85 .multiplicabunua
«.femilTcm videlicet numeri radicum, in fe,jproduaoûe j«.adiiciemiug 5 .vtfiantiai. Abhuiua enimnu*
mcriradiccquadrauii.fifiibducaturrcmiflisnumeri radicum i nimirum (^.remanebunt 5 .provalore
Nam ijf.eil 15 . additis autem ia2^, videlicet 6o£t numerus ablolutus 85-vt proponitur.
R B G r L A r.
gmttJt QVANr > iquatioin(litnimrinttrS&2C+N,TclinterJ.&N4-2CJnultiplicandacftlaniflif

afiuw numeri radicun. .ire.Scproduao numerus abiolututadiiciendus. Nam fi ad huius aggregati radicem ijua-
•A i»«r dratam addatur femillit numeri radicu,conflabitnratllimatio i^Vt fi rquatioponaturimeri fi2e-|-i<f. JA
2f(y2£-(~ vel inter JÂl£-|-d 2g-duccmus 3 .idcll,remiirem numeri înle.acproduao 9.adiiciemusnumcrumab>
, rolutum i(S.vt fiant a Ad huiusenim numeri radiccmquadraiam }. U addatur fenulfis numeri radicum, ni.
5.
mirum 3 conflabitur numerus 8 .pro pretio Nameiusquadratum ell dq. qui numerus xqualisefl £26,
id cll, 98 .vnacumid.vt patet.
R E G yL A y t.
ggauU QVANDO denique'atquatiorepcritur inter J+N. 8£ 2€, multiplicanda eftfhniflls numeri ladU
afxru cuminCAcxprodudoaufcrcndusnumcrus ablolutus propofitus. Nam
liad radiCemquadratam reliqui
numeri adiicias femiirem numeri radicum, vel ea hac fcmilfe eandem radicem dccrabas,conhcies pretium i 3|g.
fcilicet ac minorem. Vtfipropofitafitxquatio
ita vteiufmodixquatio duplicem habeat radicem, maiorem
inter iS+ti io2g. ducemus 5. femiflem numeri radicum in fe , & ea produfio numero a 5 auferemus nu-
A ,
merum ablblmum ii.Nam fi ad reliqui numeri 4. radicem quadratam a. addemus (emiflem numeri radicumi
hoccft.'5.efficiemus 7.valorcm maioris radicis: Et fi eandem radicem a. fubtrahemus ea 3. nimirum ea fcmilfe
numcriradicam.reliquafienti.provaloreminorisridicis. Nammaiorisradicis7.qUa(lratumcll49.8(addi-
tisai.fienumeras70.quixqualiseftio2C. Atvetominoris radicis 3. quadratum efl 9 icadditisai.fitnume.
rus 30 qui xqualiscllio2^ vt liquet.
SfeW» M O
P R. R. O
quando plures, vel pauciores zenfi. quam t.in aliquaxquationc occurrunt, diuidendi erunt
afaatiMv omnes numcrixquationis pcrnumerum figno Jf. affectum, vt iquatiohat inter ij. 8rc.quod & lUMfarien-
Jumtffeprxcepimus. V.g.fiiquatiodcturimer3j-l-(S3.8(30.2C.diuidcndieruntfingulinumcripcr3.vt*-
q“atiofiatinteriJ-|-aiAio 2eat<ln'>‘lf'''S"*'<'-»‘“ft“"<‘’- Sicfi>lcturiquatiointcriJ.&32e+8. Vel
inter & 1' numen finguli diuidanturper i.
muenieiur xquatio mter 1 J. & <2g-j- 6. vel in*
i J.
tcrij.&l«*f(5 ae.quxper 5 .rcgulam explicabitur.
Stg, ftS. HaE crgoluntd.reguLxômnibuslermeauSoribiistradicx. Omnes enim alixxquationcs mter a*
ai**4iM-|joj„umtrosQ)fficos.quidiuetfifunta J.SÂN.ad prxdiSasiS.rcducuniuriVt fiuflra nonnulli feriptorta
piares regulas prxfcribant. Nam fi huiufinodixquationcsoccurraot, in quibus numeri caponentetehara-
aerum lcrui«t proportionaliiatem Arithmeticam , abbreuiandi erunt charaiaercs , vt fupradiaum cll, ad
finKltur. eumfiocm.vtinalterapartcxquationisnumcrusabfolutusreperialur! Deinde obl«uandaca,quXcircafi.
ncmcap.ia.decatraaionctadicisZcnfitenlicx,Zenlicubicx,&c.fcripfimu5: quando videlicet exponentet
leniant hanc proportionem Arithmeticam 4-a.o vel q.o.a.aut S.3.0. vel <S.o.3.Scc.
rrtftuf
rm
QVOD fircmattcntiusintrofpiccrcvclimus,tiicilcdeprchendcmus,vnicamnoftram Algebtxregll*
liji, elfcprxllanuorcm fupradifiu d.rrgulisalionim : quippe cum in noftra fiat fempet rcdu&bxqu»-
,^tionis ad ijanvna parte aquationis, ac proinde ligna in altcfaxquationispartcplcne, atque abun-
de nos inllniant , quando /leri debeat additio , & quando fubtraaio. quod in ruperioribus «. regulis non tam
ira clareapparet. - .
Q VEMADMODVM autcmfcriptorcsAlgcbrxxquationespnorumtriumregulatum,Cmplicci
,
r* ntaSt.
appellant, trium vero pollcriorum regularum cquationes compofitas, vt pauloante diximus : itaquoqbe nos
Jttum
in ij«.qii3t fcquuntur.xquationem.qux inter duos numeros duntaxatoccurrit,doflrihx gratia, fimplictm no*
tmftJitM minabimus, compolitam vero eam, qux inter tres numeros deprehenditur.
QJfy£STJO PROPOSITA VTRFM POSSIBILIS

fit, nec ne,an vero inepta,ac nugatoria, ejuo pa£to ex ipfit operatio-^
ne/iU£perAlgehr£regulamfit,cognofi:atur.
C A P V T XIV.
texntfe*-
/'"X
# m VONIAM iflpriociptoliuiusIil>.duimu$,rûlamAlgcbnehai]cKa}>ereexcclleatuidiniiltp/^
Qp^f,|)Q,^jg^^^Pumqiijcflio,qu2 pi>oponitur,roluipomt»nccne; doccndumump3ud<erie,qiui
fi Vu^îd ratione fiit Qiiotiefcunqiipituriodifloliicrtda per AlgcbrrprzccptaquddHoncBliquaincidimDS
în rquanonem aliquam in^nibilem,vcl nuptorum, atqueintpum»pronuncubiinu$auadtiooem
m mffjp 0 |im rauoae pofle: vel certe dKougacoriamj & ineptam, quod oonouUis caemplu dcciarabmm
“ L i —— i f i
C A P V T XII.
>,
^^^nrnumeriUij»ii$i(lmiH}.irhicpr»dHllHiinft,ttiUumfdMtîuHtumixiff0Hiime- r iiuJH»
rtmfemHltiftiutti&exhtcfroîiHS-
PO K A T V A qiurfinis numenii r2g quz duftt in ; Acit iT^Si hic prodnfttti in Tc, facit 9%. qui nu-
men» dd^cfTcatqualis ci,qut fit cxi2^ in lc,&cx produco in 5. Fitauccm cxiînre,ij^.&hicnumenu
in {.dudus facit 5j;.Inucna ergo efl xquadqintcr 9 j. 8c ) 2f>quat cfl impofTibilis. Quapropter cnunciabimoit
quatflioncm propofitam efleimpoiTibdctik
t, Dt»i<UtiiriiMmtrmi2.iiitiUajittsfdrtM,‘vt].vi^tMm^*Uerm effitidt ^ t-rujUt
PONATVR. pro rna parte 2CeritqueaItera II — 2g. TcrdapaitilliascnfQ^ 8: qiiarupanhu-^- •
iin efl 342^ quxfimul efficiunt 3 ^ CNam oc -f*r^ *~r 2g-

,
»t ex cap.4. confiat j qu*
fit
xqualiaclle dcbentnumero4. Ablatis vtrinque erh xqualiiit inter 3. Igitur diuila i.per T^.fict
i2û.atque hxccfiprimapannunieritt & altera pars o. quod cfi ineptum. Improprie tomen f illius nimi- .
,
rum 4.cum J.huius.id eft, cum o. facit 4.

Oy O D fi.pefitis eifdcm partibus i^.8c II 17^ accipiamus prioris, nempe tc }. poficrieri^
Videlicet 4 — 2g.qux partes fimul conficiunt 4 ~ 7^ quod^.ScJ.— 2^ faciant — 426 vtcxcap.4.
j-
.
confiat ^quxxqualianonpoffiintcflcnumcro4. Eigo neque hoc modo qiumopoffibilis^
i. Diuiddturn»mtrmn.mttUidiuafttles,vttxdi$ll»vnwiiH*Uerimfrtdiu»nwiS. t.fiuPit
PON AT
VHprovna parte i 2C'”’^qi’l‘*™>?~> 2€'qu»partcsinterlemuItiplicatx 6ciuntio2€ ij. — *
qui produAusxqnalisciTedcbctnumcToad. Addito 1 vtrinque,fiunt io 2^.xqualcs i 2^-|-td: ablatisque
—
t6.ruinque,ericxqualitasintcri}.&io2£ td.Exbocnumero.quixqualiscfi ij^.eattahemuttadiccm qua-
dratam hoc modoiVlfiipiadocuimus. ScmilTis radicum cfi 5. huius quadratum aj. ex quo auferri non poi-
fiiottd.rtrult(ignum— . Igitur diccmus,quxfiionemfbIui non pofic.
4. tnHtHUmturiuinimiritiAixdxOuviiimiHiUteTumJSunMmertutriflulimtittiffirxm. s-fM/hs
PONATVR. »nus i2&&altcra.vnitatefc Ex i 2îna.fit numerus qui triplus cflc debet fiim-
mx ipibrum.quxcfi i2€+t- Eigo fiimma hxc triplicata,ni mirum 32g-|-d.xqualis debet efle s3£.qliod
fumcIL Impoffibilis igiturefiquxfiio propofiia,(iaIter numerorum confiituatura. Si pro fecundo numero
poli tx fili fient plurcs vniutes , quam in denominatorc proportionis datx continentur , nimiru 4 rcl j. «1 S.
&c.quxfiio Iblui poflet. Nam pofito fecundo numero qJnuenirctur i 2^cfic la. atque ita duo numeri quxfi-
ticircnt1a.8t4.qui inter Icmultiplicaticfficiunt 48 . qui numerus triplusefifuromziplbrum.qux cfi 16,
n,(!ramqiutlrti* c0Utltt Jit 7 -
P ON M A V S numerum efie i 2 qux muldplicau per 3. &cit 32g. qui numerus xqualis debet efie
&
quadra tocxi 2C.produflo, nimirum ljf.critquevnius radicis pretium 3 .quinumcrus per 3 .multlplicatus, hoc
quoniam hic quadratus cum fiia radice 3.conficit la. non autem
efttin fcipfiim, procreat cius quadratum 4. Sed
7. dices quxfiionem efie impoffibilcm. quod etiam ex ipfis xquationibus confiat. Nam i^.cum fiio produa
Ae32gfacit4Q£quxam^cscficdcbcnt7.atqucitai2g.etic^ Etquia i2£4nimruoquadrato,idcfi,cum
iJ;.ctiamiqualisdcbetcficnomero7.ctitiquatiointeriJ-î2g8C7.ht)cefi, f ablata t2£vtriiique)inter
I 7 —
i 2gjnuenicturqi iSgeflc r-q»* a priori raldcdi&rt. Immo fi tam 4^^ quam i Ji-|-i 2 ^
zqualcsfunt7.crutbis7.idcfi,i4Jtqualcst2rj-32g. hoccfi,xquatioconfiitueturintcriJ;.8ti4 cTgcritqi —
l2gt. qux ab rtraque fiipcriori longe edam diffm. Denique fi tam qSg. quam 1 J'+i 2g. aquales funt 7. erit
«tiamxqualitasinter4^8tiJ-îC!âblataqucvcrinquci2gcrunt32£xquaies ig. Predum ergo 2 erit ^
3. Quocirca cum um varix xfiimadones il20.inueniantur,quxfiiofolui non poterit, pradcriim cum pcroul-
km radicum inuentanun quadlioni fadsfiac, nili priori cius pard per radicem 3.
r. ^mttr MMmerm, exim qxdjrxtiu emi XMmer0 4*- ttqmlitJit it. redtaim tixjdem qm- 0.
aretis "Vfiip»-
6$»
PONATVR. namenudTciî^. Eius quadratus erit ij; ^turijr{;4^
l|f,arqtulttcriti23£ — 40. Sumatur
femi/Tit numeri radicum. nimirum 6* Etquiaabhuiusremijnsquadit*
topid cfêx 3<$.aumcnis 40. dctraKi non poccil . erit quarftio impofllbilis.
7. lAM verofi quando accidat a gquationem inucotam cffcintcrduosnumcfqa Coflieot f-^tuUn
iiilHcmqucdcncMiuiutioau.quadHofblui potcritpcrqucmuunumerunk
i i i
i
•¥»
it ALGEBR^
np ^suritur HumtnUyquomiiltifUciUt fer 2.e*r frtdHOtinfiiffnmdu{lo .fieitu mimcrum 4
fuûfiT qn.tkmei, quitximmera mfiiffrmdnSofreducitmr,^txfradulhin 4.
mtmttHm
PONATVR. numcniscflciSC* Ex i^mi.fiunc22€&exi2£inicfiunt4 j. Etejuu 2£dada
inCrgtgaiciJ;.&cxiJan4.fiuni4g; inucnacne zquatioiiucr 42^.& 4 j^>quznugatonacA&inepta. Qa>-
ftio icitur exerceri poterit in omni numero. Nam v.g. ex lo. in z.nun t zo. &
ex xo. in (efium 400. quantum
videncet Bc ex io.in re*& cx produ6^ 100. in 4.
Uemnmmerus lo.diuiiUmdwJit in uUsdtMsftrtes, vtnnmerm, qnifiexvn4pMrteintpt$tm

nnmcrum^nquMiisJit qiudrMto einfiempartit, •vna cum mtmero , qut ex eademparte tn alteram
tm*, du£laprocreatur.
PONATVR. prima pan cfTc idco<j;altcra to— iÊt quia ex priori parte, id cfl,cx i 7£f in toram
numerum lo.fmntioTg: Ex eadem autem partcinreBti}^.&cxiînioî 2^(iuntto 2^— ij.quraddi-
taadtjf«fiunt to2^quiavt addatur ad --iJ^.dcbetHeri Tubtra^tio, vtinadditionedidumc/l. Igicurin-
uenta cBxquado inter loTC- & to 7C qux Hmiliter nugatoria cA Berique potcA,quod prDponitur.in quotis
:
betnumero, quomodocunque in duas panes diAributo, vt dcmonflratum eA ab EucUdJib.x. propoCj.

Qôd (i aitera pars 1 o — 1 2£ ducatur in totum numeru lo.Bunt 100 —.10^. Si vero eadem pars in fc ducatur,
Eunt 100 — xo 2£-î JT* & duz partes & 10 ~ inter fc multiplicatx faciunt 1 qur cum
100— J^.faciutioo^t>2^. quz xquaiiacAe debent 100 —io 2£*produdo (alicetlecunda; partis ia
10. quxzquatio nugatoria quoque cA.
f f**^*» p. Sit rurfumdiuidendm numerus la. in taUsdudtspartes% vt producit extoto numero lo.intppu
partes (intfimulaquales quadrato tottus numeri.
ftumatit
ptPHtUt.
PONATVR. vnapars i 2€. ideoque altera IO— 2C* Extotonumeroio.ini 2^.&io— 2£fitint
lo^Âcioo— lO^C^quinumcrinmuIciHauntioo.vtexregulaaddiiionispatet. Et quoniam ex io.in&fiunc
quoque loo.eritzquatio inter 100.& loo.quod cA ineptum. QuzAio ergo foluitur j^r quemcunque numo*
rum in quafcunque duaspartesdiuifum.vtab EucUibx. propoCx.oAenfum cA.
LIQVE r igitur, exipiaopcracionecognolcipoAc»numproporitaqazAioroUiiponit,necne;aoiro^
ro Ac vana,ac nugatoria, quz videlicet in omnem numerum conveniat.
-DE SECVNDIS RADJCIBFS.

C A P V T XV.
Vy£R.VNTVR non raro duo, vel tres, aut etiam plures numeri fub incerta prcq>octid«
ne: idcirco poAquam pro primo numero poAtac A i 2£>nonvideturcommodumproAr*
eundo numero ponere iterum &protcrtlo ctiamiS^&c.quia cumi2^primok>>
copofitadiucrfum plerumque valgrem habeat a radice fecundo loco poAta, itcmqued
radiccccrciolocoponta;&cilceucnirct,vtmopcrationccxempUradicesinter(cconAin-
I
dercmur,n!fidiucTAs(4)aradcribusddigncntur. Quam obrem cxcogicaczfuntradicc*

fccundz,quas Cardanus Quantitates furaas, Petrus Nonius, &alij Qîantitatcs fimpliccs»
autabfolutasappellim,notancquchocmodo.iq.zq.&c.hoccA,vnaquantitas,duzquanmatcs,&c. Noscum
> x2
^ 1ccundadiAinSaabca,quc
alijsappclbbimus radiccsrecundas,notabimusquehocmodo,iA.lioceA,
rimoiocopoAacA.tB,idcA, i2£ fecunda diAinâaduabus, quz primo& fccundoIocopofKzfunc. & Ac
Seinceps.
Haccnimrationcfaciliusfecundarum radicum algonchmus explicabitur.
IN numcraiionequando numerusduongtuhabet>iatelligiturnumerus cum priore Agnoduûtln
vnitatem poAcrioris Agni. VtiÂ,AgniAcati2C»<lu^bunintA.&32£A,rignincat } 2^du£bsin lA. Sic
i2fA^,inaicati^.du&umin lAg^.&c.
AdUmfp. ADDITIO veroperAdcur,rtnumcri interfeaddamurs&charaderidemlccundzradicisappooao
«mWatmw turtquandoviddicctlecundzradicesruntciuAlcmgeneris. Vtcx3A.&4A,Attm7A,aiquecx5B,& 4^fnint
rsiumm.
QuandoverorccundzradicesnonfunteiuldcmgcneristAtaddiaopcrAgnumadduonun*^-*. Vcex
3 A,&
4B.Bunt 3A-I-4B. Item ex 4. A, Bunt 32£>^4A. &c.
SVBTRACTIO quMue.quandofccundzradices funteiurdemgeneris, At. Anumerusauumero
rubtrahatur.&rcliquonumcroiacmcharadcrlecundzradicisapponatur. Vt3 A, ex 7 A, relinquunt 4A.&
taidtum.
|(B,ex7B,rclinquune4B,&c; Quando autem fccundz radices funtdiucr£e,Bt AibtraôpcrAgnumfubcra>>
i^rum — Vt3A,cx4B,relmquunt4B— 3A.
.
Multifhca MVLTIPLICATIONES autem ita Bunt. Q^ndonumerus radsc.sprimz multtplicanduscft

tttfttmn cum numero radicis Acundz Agnatzfblum litcra A.vel B, &c. miiltifdicanturnumeri imer A dc eadem Agna
•
^** '’’** apponuntur. VccxxQ0.ioiA.Bunt42£A.idcA,42£multiplicatzin lA. Similiter cx i A, in Bunt

dUtum.
4A2£,hoccA,4A,muitipltcatziniC2^.Sicctiamcv33în4B,Bunttx3^B,idcA*u^.miilriplicatiiniB.A;c. Sic
etiam ex i 2CiniA,Bc i 2Â, idcA,i^muluplicatainiA. Etex iJf.tniAj^. fitiJÂj^.hoc cA,i 2^.du«Aus
in iA2;.
QVAN-
.
C A P V T XV. }7
QVANDO namcnuabroIutmmnumerainrecund«racUds(iudttir»Htnameru5recua(lxndicb.Vt
'(Wtf.m3Cfiunti8C Et«7.in4B,fiunti8 B,&c.
QVANDO oumcnurccundz radicis ducicnrin numemin(ôdz radicis diuer&literz, ducitur
numcrusin numerum.produfloqucczdcmiiterxapponuntur. Vcex j A>in 9 li,fitinca 7 AB4hocenii7A»
muldpUcatzin I B.
QV N D O
A numerus fccundx radicis ducitur in numeru fecunda; radicis ciufdem Utcnr«producicur
cbaradcrJ^,praq)oriutameneadcmlitcra. Vcex3 A»in4A»BuntiaAj^. . , .
QV D
A N O numerus fecunda; radicis ducitur in (c quadrate vel cubiccy&c. producitur charaêr ,
?cl C^.&c.prxpoHtacade Utcra.Vti Adn fequadrate,facit i A Jf.boced» iquadratum iccunda; radicis. Rurfus
cxi2CA,ini2£A,fiti3;Ag.idcft,iJ prima; radicisdudusin ij.fccunda; radicis. ItcmjBdn fequadratefa-
dunt^BJ. Sic jB, in fi: cubice, faciunt '17 BC^.
QVANDO numerus fccundx radicis ducitur in alium numcnimciufilcmradicTsfecondz, queet*
iam habet chara&crcm ColTicum, intelligitur primus numerus habere etiam (ignum Co/Ticum 2 Vt ex i A» ^
b i A gf fiu AfC* Et cx 3 B. in 4 BcC.fiunt u B
QVANOO numerus Cofiicus fimplex.abiquelitcrafixundx radicis, multiplicatur in numerum fi«
gnatumirtcr3,& nô Cofiico,ducuurnunicrusin numerum, produdo eadem (ignaapponuntur. Vt cx z &
in i 2 A
Ct' in 4 A J.fiimt I CC A Jdioc dl. 8 (X multiplicati in 1 A j.Itcm cx i € h 1 1 §: J A id cft, 1 jj.du-
ftusmiAj.Tantumquoqiicfitdti JAdhfcquadratc.Namcx I J.infefiti JJ.&ex i A, in fefiti A j.
QVANDO numerus pofl lueram fccundx radicis lignum CoiTicum gerens diicfturin numerum, qui
pofl eandem Utcramfecundxradicis gene quoque fignum Cofiiciun', producitur numerus cum chara^cre
Col7 ico.quemcxponentcscharadcrumdant»cuiprxponendainfupcrcAUtcraeadcm{ccundx radicis. Vtex
'1 A J.in 5 ACf fiunt 10 A/.Item ex 3 Bgf.in 4 Bf^-finnt 11 B/.
'QVANDOnumcruspoftlitcramfccundx radicis charaderem Co/Hcumj^cns ducitur in nume-
rum, qui po A charaderem Co/Hcum litcram quoque fccundx radicis habet, producitur numerus cum poAc»
'riorcchandcreColTico, quem infequiturriterafccundx radicis, dcindcapponicur charader CoiTicus produ-
dus cx priore charaderc CoiTico in lueram fccundx radicis^c fi haberet lignum hoc 2 Vt cx i A C^, in i§Â, ^
fitig:A^§:.Tantundcmquoqucfitcxi 2£A 2f.infcquadratc.Itcm cx3A§^, in.^fCA.fiunt laCÂt^.id cA,ii
Cînulriîatiin I ACC.
In diuifione Iccundanim radicum,fit prius rcdudiofignorumCblTicorum, per fubtradimicm fimilium
Agnorum. Vtex diuifione 8(;'Âj,per4 Aj,rcdudis fignis, 3 iuiduntur 8 C^pcr4.fiiquc Cîptiens 2 Sic 8
r*Atum.
CCAj,peT4CC.fitQuolicm2Aj.
QV
A N D O aiucm diuiditur oumerus2^.per nuberum fecundarum radicuffl,fit minutia in Qôuc*
tc.Vt22Cper4 A.fit^j.,
J N cxtradt9ncradicum,cniicurradixexnumero,fihabec.eiqueapponiturIitcnifccundxradicis,reie-
do charaderc Cofiico. Vt radix quadrata numeri 15 A J.CA3 A. Item radix cubica numeri 17 A(r^ CA3 A. Et .
radix2cnfizcnficanumcrii<SD^S.cAiDf .
QV N D O _ ,
A vero numerus non habet talem iradicem , Vel charader CoiTicus hon cA ciufilcm appel-
lationis ciiin radice exteahenda prxponitur toti numero cum Utera, & charaderc, fignum radicalc. Vt radix*
,
cubicanumcri3Aj.eAv^CC3Aj. Item radixquadraunumcri4AC'C- fA ^4Act»

PROBANTVR prxdidbe mul^licaiioncs, diuifionesque per progrcAiones Geometricas ab i Jn- ^
dpientes. Clariutis autem gratia prc^rcllioncm duplarum proportionum aiaibemus primis radicibus,
progrclTtoncm uiplarum radicibus ftcundu. cuiufmodi funt hx. /««iiu-A
N 1 2e
1
s 1 ce
« 16
1 /
J»
?ce
«4
1
Bjf
iiS
m
156
Cee
'»
8/
1014
&c.
8cc.
> 1 4 1 1 1 5
1 > 9 1
»7 u 1 »4? 7*9 1
1187 <!5«i i<»«8j
J9049 &c.
Itaque vt videa$,ex i 2£ in 2 A.fieri A, id cA, 42£. diidas in 1 A: refolutx 22£.Taciunt 4 & 2 A, faciunt is. ac
4in 6.cfHciu nt 24.quantum videlicet taciunc 42^.id eA, 8 dudx in j A, id cA.in 3.
DEINDE exiA,in22£ diximusfieri4A2£»hoccA,4A,dudasini2£ Et quia 2A, funt 6.&22^
Amt 4.fium autem z.êx dan 4.quancum nimirum facium 4 4 id eA laan i 2£. videlicet in u ,
PRA:T£REAcxi. 2£in i A >productturi 2£A, quiai2£cA2.&i AcA3.fiumautcm6'. cxi.io j.

ôaotumnimirumfit czi 2£ideA,cx a.in 1 A>ideAin3.
SlCctiamexi Jîn A{;,fitiJÂj^.niminimiJ’.dudiisiniAj^.EtquiaiJ^cA4.&iA3^,cA9. fiunt autem
^6xx4.inp.quancum nimirum fit ex i3^.ideA.cx4.iniA3l,idcAin9.
RVRSVScx 3 ^.in4B,fadifumi2^,hoceA,iz âJudiiniB.Nam3 J^.funti2.Sc4B,funccuaraii.
fiabtautem 1 44-ex i aan 1 2.quancum nimirum ficex 12 J.td cA,ex 48. in i B.id cA.in 3.
ITEM ex d.in 3 Cdiuot 8 Qhoc cA,ex 6 in 9. fiunt 54-hoc eA,i8 C. Sic cx 7-in 4 B.fadx
1 . fiint
mirum 84quantuni nimirum fit ex 7.10 4 B.i J cA, in iz.
E 3C 3 A ,in 9 B,procrcacxfunt 17 AB.id cA,27A,mulriplicatx in i ENam 3 A.funtp.A: 9 B.funt 27. Fiut
autem i43*cx 27.qaancum nimirum ficcx 27 A, id cA.cx 8i.in 1 B,td cA,in 3.
9.in
1T£Mcx 3 A,in 4 A, fiunt 12 A§. hoc cA,uJ^*fecundx radicis. Nam3A,funt9&4A,funti2. Fiuntau-
tem io8.ex 9.10 li. quantum nimirum laciunt 12 Jf.fectmdx radicis.
PRi€T£R£A exi A,inlequadratefitiA 3^.hoccA,i^(ecundxradicit. Item 3 B.tn(cquadratefa->
ciunt 9 B 2C>id cA,9^.fccundx radicis; Nam 3B,funt 9.at ex 9.in9. fiunt 81. nimirum 9^. ficundx radicis. Item
cx i 2Â,in i 2£A^t id cA, 1 J;. priinx radicis dudus in fccundx radicis. Nam i 2£A fignificat 2 i
,
C>
Itrimam dudamin i;radlecmfi:eunclainiid cA,i.duîn 3.hoccA',6.Fit autem cx (an (mumerusjd.quamum
i>D . uimi-^
i
JT'
ALGEBRjC
nimiram Btet i3^.prini2n4tca.id cRex 4411 i.qoadratum fccundx ndicis,mmtruin in 9. Stc (ectibicc
facionc 27 ^Ctîd cft. xypC^^cundxradicis. Qmi } B » funt 9. & pon {c cubice faciuoc 7 19. quantum nddicft
&ciunt 27 fccundx radicis.
T
PO S hxc.cx I A.in I A i Ac^hoc cd^cubos fccundx radicis» nimirum 17« Nam 1 A,ralct5»& 1$*.
Iccundx radicis 9. Liquctauccmex^.inp.gigni X7.

ITA quoquecx3B»in4BC'^fiuncubJ;J».hoce(l,iaJ^J^.(ûndxradicis. Nam3B,Cint^.Sc4^fe*
cundx radicis 108. Fiunt autem 97£.cx 9. in 108. quantum videlicet faciunt iiJ^J’.rrcuiidx radicis.
AMPLIVS ex m 4 A}^. fiunt SC-Âj, hoc cfi » 8(^ multiplicati in 1 ^ fccundx radicis. Nam :CC
funt iS.Sc 4} fccundx radicis 36. Fiunt autem 57<^.cx tddn36.quantum nimirum fiiciunt 8(^.id cn.d4.mnU
tipiicati in ij^.fccundx radicis, videlicet in p.Item cx i(,'6«in i2£A^ fit 1 JÂj4dcfi,i2^Jf.dudusin ij^f cundx
radicis. Nam iC^.efl8.& Aj^.id efi . i^dufii in ij; fccundx radicis ,tfi 18 : Fiunt autem i44.t x 6. tn i8*
quantum IcUicctfiicit nimnum id^luttusin ij*. fccundx radicis, id cfi,in 9.

iTEM exaA3t*in5Af^.fiuntioA/. Nam 2^|'.(ccundx radicis lunti8.&5CrC fccundx radicis ium 135«
Fiunt autem t430xx 18 Jn 1 354jua ntum fi ilicn Sciunt 10/ fce u ndx radicis. Item cx 3 U 3idn 4Bc^(iunt 1 2 B/«
Nam3jÎecundxradicis faciunt 27. &4CC fccundx radicis faciunt 108. Fiunt autem 29id.cx27. in 108. aC
tantundem faciunt 12/. fccundx radicis.
POSTR.EMO cxiAcCani 5'A,fitijAj^.hoccft,ig;.duftusini 5 J.fccund* radicri-NamiCCncitn-
dxradicisen27.&i^cll4. F1uncautcm108.cx27.in 4.& cx to 8 .ini 2^fccnndam,id rfi,in3 fiunt 324.act.n-*'
eundem fit ex 1 Jf.ini J^Jf.l^ndx radicis»hoc cfficx 4.in 81. Quod au tc«n cx A J^,in fe quadrate fiat quoqtie
iÂ^^^ficpeiipicuumficL Numcnisi2£A3^figntficati2Cprimam>idcfi,:.du^m in i^.(ccundxradiwis»'
ide0>in9.quxmultiplicaciofadti8. Accx18 in18.fitnumcu1s324.qui xquiuaict numero iJ;Aj^ hoceft»'
numero produdo ef ij^.idcfi»cx4.in 1 J'3f.f:cundxradicis, hoec/l,inSi. Similiterex 3A^, in 4(,'CA fiunt >
Nam3J.fccundxradtcisfunt 27.&4CÂ,(idcfi,4f^dudiin lAtVciinradican fecundam» hoc

dlycx 32011 3.^ fiiciuntpd. Fiuncautem 259^cx 27.10 96» Actancuodcmfaciuoii2(;'ÂC^.hoccA,t2CCmu1-‘
dplicati in iC^ fccundx radicis»nimirum cx 96. in 27.
1 AM verocxdiuifioncSfÂ^.per 4 Ag^, produci Quodentem eodem modo probabimus. Nam
BfCAj^.fid cfi» mulnplicati per 1 A^.hocefi» 6 a. per 9.) laciunt 576. qui numerus diuifus per 4}fccundx
radicis, nimirum pcT3d.fiu:it Quotiencem i 5 .hoc dt,2 (."C. Item ex diuifioiie 8p^ A per4C^. gigni Quoden-
tem zA^.perfpicuumctumcIt Nam 8 C'CA 2^(idefi. 8 C^du(îniA§. vtdebcet($4.in 9.jfunt57tf. quinu»
merus diuifus pcr4C'^,id cfi, per 32. facit Quodentem 18. nimirum z^.lccundx radicis.
P AR.1 ratione, aumeri25 a radicem quadratamefie 5A.manirJhimqDoqueefl. Nam 5A.funti^
•tex 15.10 15.fit numerus 225. cui xquales funt25J^fecundxr«^cis. Non a!iterofiendcmus,3A»cfieradiccm
cubicamnumeri 27AC^ Nam3A»fiint9.atcx9.in(ccubiccHunc7Z9.videlicct 27t^(ecundx radicis. Itu
quoque numeri 1 tf D radix Zcnfizcnficacrit zD.quia aO» funt &cx ((. in fi Zcnfizcnfice fiunt 1291$. ni*
mirum fccundx radicis.
1
LIBVIT omnes hasoperadonesfccundarum radicumexamtnarcpcrprogrc/!ioncsGeomarieM»Tt

«arum vcntasomnibusconflarct: quia dc illis fortalfe non nemo dubit.irc polTeCtCum carum radoficpaulo
obfcuHoriquam ilia operationum numerorum Co/ficorum. Vfiis porro fecundarum radicum expticabiturm
cnigmatibusperrcgulam Aigcbrx difiblucndis.
'DE N FME R J S IRRATIO-

natibus , fiut furdis.
C A P V T XVL
VMHR.I imdonalcs»fuicfurdifuncradicesnumcrotum» qux exprimi non pofluntnu*
meris,ac proinde neque audiri.ob quam caulam radices furdx fiinr appcUarx,(i{fnanturque
hoc modo. ^SC€.&c. vtad finem cap.3. declarauimus. Vt s/Jio. hocefb
radix quadrati numeri 1 o.^ciciirlurda«vcl irradonaiis »quia nullus numerus dari potefi, fi**
ueinteger fittfiuc integer cum frai^.qui in fiquadrate multiplicatus producat 10. Dem-
^ro manifc/lum efi. Nam 3.in fc duplus producit 9. numerum minorem quam 10. At 4.
i6.numerum maiorem, quam za atque idcirco neque 3. neque 4.
in fc multiplicatus gignit
ideoqueneqtievllus numerus minorqujm neque maiorquam 4. radix quadrata clTepotcfi numeri 10.
3.
tntegrocumfiaôresetiamdaraefi. R.adixcnimilladeberctcircintcr3.&4. Sed quamuis inter 3.^4. infi-

niti iint frafti
,
qiii cum 3.conlbtuant integrum cum fira^,vt 3^ 3^ . 3^. 3^ 377. &c. nullus umen eorum io le
dudus quadrate producere poccfiio.numerum integrum vc In Lemmate ad finem drfin. 8. libk5.Eud1d.de>
,
monflrauimus. Sicetiam irrationalis cft.&^^5(,'gioo &c.

DE hifircnumriis nuncagendumcit»vtpiurimx quxfiioncs»in quibus numeri trradonales interne-*
niunt, queant explicari. Resquidem cfi non paucis difficultatibus inuoluta, fcd qux umen plane intcUigatnri
fi modo vehemensardensque fiudium adhiocatur. Quod fi quU ad hanc rem pcrfcdcintciligendam miiius
,
idoncusrcpcriatur,isficdiTperctomnino: qutppccumfinchaccognidone innumerabiles pcncquxfUolin

per Algebrx regulam enodari queant. Quocirca,omifniad breue tempus tradatiooc hac numerorum irratio-
îu.quxi|.capidbuscondnetur,confcrrcfe poccritadcap.zp. &30.vbi innumerabilia pcnexnigmarafctttt
iucundilfima,finecogoittonc numerorCi irrationalium, cnodau inucniec. Deinde pofiquam & aliquamdiu in
Algebrx qux/tionibus exercuerit , regredi poterit ad tradadonem hanc numerorum irrstionalium perdi-
fiendam.
SOLET
1
C A P V T XVI.
SOLET anteomnUanorwulUsdifpauriiannumeriirnciofuIesverc dicendi fintnumcn,oecoc. vtrtmrk-
Cum coimneqaetnccgrioumeri (int»nequc^^vt paulo antcdiximns* neque ccrum proportionem, qujc duo/mr^
Bumeris exprimi poHic > habeant ad incôs numeros^ aut ^dos,non videatur ciTc numeri dicendi, Quia
tamearub Imulam cadunti ceni^di erunt aliq^ modo cHe numeri. Nam>/Jîo.in femulciplicatagignit
^**^”**
^
numerum io.licut ndix quadrata numeri pnmucie Item $.in yJiit proorat ^^^6 hoc ei)» 6 quem- .
admodum idem numerus d.Btci iin ^.vtex aÔrithmo numerorum irrarionaliiit de quo mox agemus, con-
dabit. Habenlautem numeri irrationalescQm numeris fia&isquandamafHnttatcm. Quemadmodum e-
nim inter quofuisduos numeros io tfgroi cadunt ioEmti numeri uradU
omnes hi numeri dadi.
M
hic apparet, vbi mter 1 & 5.cadunt
^^
itaquoqUeinterquoiAibetdaosnttmeroc integros cadunt infiniti numeri irrationales. Vc inter i. dc ci-
iduntomnes hL
^/S 5 •yJ«•^/S7•^^»^/c€ 9 •^/ce'o•^/ce«•-/ce^^•^/ce}• vcCf-vceis-Vcex-v/ce^-Vce»»-

Vct' 9 - ,/ctio. </ce«- Vc€»j- VctM-i/ce»s- ^re»<>/JS' 7 -v 58:' 8 -
Tam enim finguli illi frads,qUam hi furdi fingnii maiores fiint qUam a. minores autem quam 5 vt liquet.
.
AFFER VNTVil abaudoribos (^generaradicumfurdarum. Quzdamenimruntfimplices.vl b««|n}*

^.alicuius numeri non quadrari. ^CâlicuiUs numeri noh cubL numen alicuius non zenfizcnii. ^jfaii-
cuius numeri non rurdcTolidi.atquetudealijs rldicibusnumcroruprogrcinonUGeomotricatab tincipien-^j^^
bs,quorumradicesnumeriscxpnmi non polTuot, atque has radices (Implicesvocant nonnulli numeros
dialcstproptercaquod per illos reperiuntur media proportionalia inter duos numeros, vtcap.ii.diccmus.Altr
radtccsfurdzfunt compofitae perinterpofitafigna quarum duo item genera ab auftoribes
bantuir. In pHmo cohonentur Ubr,quas diebn t Ligatas > quando nimirum ioceliigimus iiiromam cx pluribus ^m.
radicibus; vel ex vna radice,pluribustic,atqne cx numero aliquo, vel ex numero Cofiico» aut pluribus colle Ai. ^*dix 5*
Vtcumpcrhuncnumcnim^j9-(’V^j4. intelligimus5vniUccS)rummam vidcliectcx3.radicezcnlicanumci*i*''?****
rip.&cxtJadicczcnricanumcri4.collcAam,diciturnumcrusUlcradixLigata>qurarquiualanumcro5. Sic
etiam Ligata radix erit qucrqumalcbtt huic>/ 2 7 -|- 5* Significamus enimad ^7.additum
^
cfie numerum ^.Eodem modoiîxLt«taeritt^ 3;) 4~^^ Denotarausenim i 2£riTeaddiusad ^2^5« Deni-
que ligata radix erit lccm^(,'îoo— Iapriorinamqueinulljgtmuscx>/J’49.hoccd,
ex 7.abbtamcfre ed,5.atque ia pretium cius erit 4. In poflcriori autem volumus ex ^/^loo. Tubcra-
Ki >/^9. nimirum 3« Sed nosharceradices Ligatas nominabimus deinceps numeros itTariohalcscorapofitor, kmm&kii
veldiminutos. Immo,vt breuiariconrulamus,appcUabimusdeinccps etiam numerosdimioutOs, plerumque ^*''**^
compofitos-Altcrumgenus compofitarum radicum compIcAitur radices rurdat,quzVniucriaicsdicuniuri^^**|^*
Iduando videUett incdligitur radix alicuius radicis Ligatai,vcl numeri compofiu,diminudu& Vc huius numeri^^^^
compbfiri,ii-|-^9.radixVmucriaIiscll 5. £Aenim&nrus,vtadii.addaiorcadtxzcnfica9.qufecfl
gr^tii5.radix (limatur, quarefi 5. £odcmpaAo,fiinucrtanturparticulrnumericiufdcm,vtHatnumcrus
^9-)-ii. erit eius radix Vniueriêadcminiminim 5. Nosradicd has VniuerElcs vocabimus (impliciter
radices numerorum irrarionalium compofitorum,aut diminutorum, ac propterca humfinodi numeris prrfi-
^
gemus fignum radicalc y/^. vel y/CC xtque vt (ignificemus , illud ad totum numerum compofitum rcFcrri , in- t$>
eludemus numerum compofitum imerduas parenthefes , hoc moda ^ vel (ic,quod idem cfi, tim num*-
^^^2^9-1-11.7 Aliacxcmpbhuiufmodi radicumfiimchaxs Ucm^(4j-j-i2g.) Ittro««»»'>^'
) Eficnim fenCus huiuspoderions radicis, vifumatur fiimmaconflau"*^""**^
et ^9 &^2i4 nimirum cX3 &i.quxcd 5.&adhanc(ummam adiicbturradix a^âti ex lL&^2ri5.hoc'"*'*^^
eRa^cgari id.qux efi 4 .vt toa fumma fiat 9.eiurqucradix 3. QuOd fi iiUicnaotur duo illi numeri compofiti
hoc modo. y]% ( Ii-fiî5. )+\/ J ( ^/}9+^S4) variabitur fenfus, qub fignum radicalc in principio po-
ficum videtur r^crendum clTc ad totum illud , quod requitur i tu vt ii.fumantur cum 5. r^ce 25. vt nant id.
quibusaddaneur^ 2 9*&^ 2 4* nimiriim 5.vtfiattourummait eiurqucradix^îi.qua;muitumapriori,quc
> )
'
erat 3 uiifiert.Debiquehaiusnumeriv/ 3^( 7 -fV 2 4 S
7 NamnicnumcrusinfcduduspFO-
R
ducit 7-{- 7 S^4 vt cx (cqucnribus patebit. £fi & aluid genus radicis apud fctipcorcsilonnuUos, quam Diihn-
Aamdicunc.mquavidclicetparricutxlcOrrumaccipiuntur.noautcmcarurumfna.Vchxcra(iix,^ 2îd-|->/2 9 ^dix 2M« ^
-
quando particubr per fe fumuntur,vt 4.A' 3.non autem coniunAim, vt 7. quia fic eflet radix Ligaa , quam nos<l^^^* *
nmpliciternUmerum irrationalem compofitum nominadimus) dicitur radix DUlinda &multum diAert a :
Ligâ.Nim fi accipbtur,tanquam Ligau,& in leducacur, fiet numerus 49. At vt DifiinAa, Bene numeri i6,
&9.qui fimuidfiaunt i5.dunaxan Verum propriis in locisdccbnbimus, quilham fimlus ficharum radicum.
Varie enim hac de re au Aores loquuntur. Et de cifdem plura inuenies in cap.i4*
DE REDUCTIONE RADICVM S
flicium ad eandem denominationtnu.
CAPVT XVU
T radicarurjxfim|)lic«tntcrlrpoirimmultiplicari,acdtuidi,nKtflccllillu,fi<iiuerlf
denominarionis, ad eandem denominationem reducere, quar reduAioeodem firre modo fit,
quo mmutiardiucrforum denominatorum ad eundem denominatorem rcuocantur. Fofiris^'^^^,
enim (»gnisradicalibusrubnumcris,adquosperrinent,mulripticandiruntipnnumcriin(igna««M«A*ria.
railicaliapefcru^cm,vtnouinumcri procreentur; Deinde fiâ ipla inter readdenda,hoccfi» redu-
DD a oorum rsMuer.
: .
4* A L C 1 M K JE
cornm exponentes mtef{emutu(Jican 4iûoaue,vtngnuin commane,vel exponens (ignicommunuproda^
cuur. V.g. hx dux radices tu ad idem lignum radicale rcuocabuntur. Poficb numeris, ac fignis
vtdidum eil. & figura indicat , mulriplicandus e(l numerus 5>cu^ce, pro»
1x5 Id ptcrlIgnumC^,vcfutnouusnumerusi£j. At numeras 4.xcnftce pro*
pterfignum J’.vtgtgoanu’nouusoumeruaid. Dcindeaddendum lignum
J^*ad^,Ttfiatngaum cuius nimirum exponensefl procreatus ex’
dudux.cxpooemu J^mj.exponentemc:^, vtcap.i.docunnus. quodl^
gnum produ&um vtrique numero prius produdo prxligcndum efl
i ) Kavt^Jj.&v/tt 4 **^ti^f«ntad^JC6 ti 5 Quotado,crif
«
I d >/JCt«5**qualis>/j5.&^JC€id.xqualis V(Te 4- Nam ^5:5. c?l ,/Jct nu-

meri ix5.proptcrea quod ^5.inrcquadrateedkit 5. 6c 5.inlccubiccracic
1x5. l^dcmrarione ^^4.eil73iC^ numeri id proptcrca quod
inCecubicelacit4.&4.tnrequadr3telacit id. quod edam indepatet. Quoniam multiplicans
•trfiff' produxit^JCC- 3i*^S** ^‘cademproportio^/JCCâdiij.quxx/J.adj. Sicquoquc.cum mukjplicani
\/CCA 4. feriat eadem proportio qux>/CC**d 4. ac proinde ^J5. xquallserte
VSre «5 * >/Jct
V £ R. V M prxdi^ modo reSc reduci radicesad eandem denominaDonem,hoc riUa dato exemploi
^ .d&^
5 2^CC*^ 5 *^VC^ 3;quiuilcrc^2^Cî 5.iuquoqucGeotDctriceollendcoMts.
Ca. F.3.
"
A B G D E H.
u v/SJ' 5- “5 * 4- .
St A, radix Zcnlica numeri B.cuius radicis exponens (it C

Item Dît radix cubica numeri E,cutus exponent
(icF* Ducatur B»qoadratushuiusnumcii ^
5. ifUccubicc.propteriexponcnrcmF. villrgnum C^. (iuc-
nim Bet multiplicatio per crucem ) vt Bat numerus t25.ita vt BtBt numeri produdi iX5.cuiuscxjpoocos F*
Item ducatur £*cubus huius numeri ^CC4*in (e quadrate, propter lignum ^,vcl exponentem C,vt nat numc»,
rustd.icavtE,lit ^J^numcriprodudiid.cuiusexponcnsC PoBremo ducatur expoDcnsC.inexponenteni,
FiiatquenamcrusK. Dico A,c(Te^ 3irC numeri G, nimirum ad.denominatam. EtD^^/^^C^cflemimeriH,
abeodem numero K, denominatam. Cum enim A, Bt radix ipBusR, denominata aC,erununterB,& vnita-
tem tot proportioncsTquales proportioni A, ad vn:taiem,quot Vnitates (unt io Qnimirum dux, vt cap.x.ex-
plicanjmeO.&hicperrpicuumcil.i.^J’5.5. Item quia B.radixcAipnusG.denominauabF,eruntcaodemob
cautam inter G.&vnitatem tot proportiones xqual es proportioni B, ad vnitatem. quot tiintvnicatcsinF,ni-
fhirum tres, vt hic criam pteLi.5.x5 iX5.hoccB, inter G,&B,crantduxproportionesxqua]esproportioiuB,
ad vnitatem quandoquidem inter G.& vnitatem funt tres proportiones rquaJcs proportioni B,ad vniutetn»
:
Cum ergo inter B.& vnitatem Bntdux proportiones xquales proportioni A,ad vnitatem;cnint fex huiutmo-
di proportiones inter G,&vnicattm, quot videlicet vniutcsfuntin K,qui numerus proportionum gignitur ex
mulriplicationcduarum proportionum inter B,& vnttatcm.in tres proportiones tntcrG.&vnitatem.hoceft,'
ex C.in F. ac proindeG.erit zenBcubus.cuius exponens efl d. hoc rfl, A.erit numeri G. Non aliter de-
s>on(lrabimus,D,cire ^j^Cl^numcri H. Eadetnque rado cAdcalijs, vt in hoc altero exemplo numerorum n*
ttonaliunu
I.
ABC
c
X.
5.
8» 40^d l
D
3.
F. 4.
E
8i.
,
H
53^44>
^
K. IX.
C
A«cB ^cC.numeriB, denominata! At vero D.eB^Jf, numeri £, denominata ab F. Ex B ,infe zenBzenft*
cc,propter exponentem F,Bat G.ita vt B.Bt ^J^.numcri 4095. Item cx £, in fe cubicc, propter cxponenttfli-
C, mt H,ha vi E.Bt \,^C^.numcri H. Ac tandem ex C,in F,fut K. Dico A,efle
! K.id cB.anumcro ix.Et D.clTc^/JJc^numeri H, denominatam abeodem numero ix. Cum enim A, Bt ra*
dixipBusB.dcnominataa C; crmuinterB. & vnitatem tot propordones xquales proportioni A, advnitx-
tcm.quotvniutcsruntinC,nimirumtrcs,vthicpatet,i.x 4 8. Item quia B, radix cAipBusG,dcnominmab
Fjerunttot proporTioncsintcrGillcvnttatcm,quarumquxIibetxqualiseBpropordoniB,advnitaccm,quoc
vnitates funt in F,nimirum quatuor, vt hic patet, 1. 8.d4 5ix.409d.hocelbintcrG,&B,erunttrespropor*
doncsxquaics proportioni B. ad vnitatem: quandoquidem inter G, &vniutem Bim quatuor proportio^
nesxqualtrsproportioniB, ad vnitatem. Curo ergo inter B,&vitiutemBnttrcspropordoncsxqualc$pro*
pordoni A,ad vniutem ; erunt inter G, Ic Vnitatem duodecim proportiones xquales propordoni A ,ad vni-
tatem quot videlicet Bint vnitates in numero K , nimirum ix. qui numerus proponionum gignitur ex mul»
:
tipUeadone trium propordonum tnter B, & vnitatem, in quatuor propordones inter & vr.iutem, hoccB»G .
cxCtinF: acproindcG.eniJ^J'(;^cuiu$cxponcnse(iix.raen)A»crit^J^(;ôumcriG. Eademqueradone

D, crit numeri H.
SINT rnrfusreuocandiduonumcrid. idefl,ôd. (quod exponent
IX^d numeri abfolud Bt o.)& ix. Ducamur duo fe zenBzen(tcc,vt Bat txpd.
It** Sedix.duccndanonBintin ô. propter exponentem o.neq; 4. exponent
tmmmm»
2;J^.ino, eandem obeaufam. Quare d.& ^jjix. reducentur ad 1296.
ri' Miur
&^Î2. Atqueita,qtiandoproponituf numcrusabfblutus.&radtxaH-
tnlmMt» qua multiplicandus e(t umuromodo numerus abfolutus in fe , prout cxi>
,
gttchara^.rradicts. Vtin proximoexcmpIoniimcruiab(b]umtd.dudua

JtHummm»
•ftinicxcBiucnBccyfa^quccnteduftio ad
COMi
V
COMPENDIOSE mtcrdum fieri pofTunthuiunnodi rcdu45Uones>perikicdionmfigni radica-
Itt.qtundonimirumvterquenuinerushabctradiccni>quam fignum radicalclodicac. Tunc enim extrahitur r#4i«
UU radixjfignumque eius radicale deletur. Vt fi duz hz radices, ^

^2^15. reuocandz fint ad eandem denominationem, extraho ex 25. radU 5M44>
cem zcnficam 5.CU1 prxponorcliqaum fignum J;, hoc modo. 5. Deinde
ex i7.cxcraho radicem cubicam 3. quam multi^co zcnfice,vt fiat ^/^9. E.* #

^
runt CITO dat2 dux radices redudxadhis pûs extrahe-
tur ra£x cubica ex 17. nimirum 3. delao figno yJT^ , remanet nu-
merus ahfolutus Extradadeinde r^cezenfica ex

3. qux eft 5. praepo-
no ei reliquum fiûm J^.hoc modo. 5 Qma vero prius inuentus efl nu-
.
meru5 abiolucu$ 3 .ducendusefiinlczenfice|Vtfiat^9 .atqueicarurfus fadb eflredu&io ad

prius. Sinecompcndiorcducerenturadhas duas,^^j^(;^53i44i.&^2^2;(;^ quz tandem reducentur
ad y/ks> &^^5*hoc modo.£xtraho ex 33i44i.radicem cubicam 8i.&ex hac rancem zeofizenficam 3. cui nuU
lumilgnumiadicalepnrpoaOtqmanumcrushabuit^J^C^. Deinde ex i5dz5.emo radicem cubicam 25. & ex •
hac radicem zcnficam 5.cui praengo fignum J^.quod reliquum efi, hoc modo
Quoniam vero prius inuentus dlnumcrus
^
3. quia numerus 5.000 habet
abrolutus3.ducatur3.inrczenfice, vtfiat^2f9.atqueiu re-
yj^»
dudiofadacritad V2^9.& ^5. reducendp fint >/2^2^1024.
vtprius. Sic etiam fi Extrahoex
I024.radicemrurdcrolidam4^clctoquccharadere/.manet72^4« Extradaautcmra^cezenficaex 4.habe«
bimus z.Item ex 2i6.eruora<licem cubicam d.cui prxpono fignum 2 Sed quia prius habuimus numerum ab-
;'.
folutum 2.duccmus i.in Ic zenfice, vt fut Erunt igitur di&p radices redu^f ad ^4. Atque hoc &
modo fit compendium perabicîonem alicuius figni radicalis.
NONNVNQVaM fieriettampotelUompendiumperafiumptiohemalicuiusfigni radicalis. Vt
rireduccnd9fint^t'C^&\/Sr^<^*duco 2.iQle2cnfice,promcrngQum2^.quodprzter^repcriturinalterara«
dtce»raaoquc4.cui propono 2r* ericq;fa&aredudioad
SinccompendioficTctrcduftio, vtnievides, ad^/JcC^^^4•fi^^/JC6^^6 ^4
u6. Etficxhisnumeriseruanturradiccscubicx 4.&d.deleanturquefi-
gnaC^fingula ex fingulis, fadberitrcduAioad VSC64* &
prius. Sicctiam reducentur i«&n/SC6 8.ad>/2;pt4.&VSC€8*fini-
ihinim z^lucatur infezenficc Sc produ&o addatur idem fignum radicale
,
prarpofitoinfuper figno
D EN IQVE vtaliaadhucexcmpla oboculos ponam ,quotic(cunqucin vtraqaeradiceidem chara- RtxtiU r«-
derrepcritur,rcducenturillx radices facile ad eandem denominationem, numerus minoris denominatio-
fii
nUmultipliccturinfcfccundura exigentiam altcriuscharaAcris, qui inmaiorcdcnominationerepctitur.&S'^^'*

'
produco addatur charader ille, fecundum quem 6fta cfi multiplicatio. Vt ^ 2r4- reducenturad *
nimirum numerus 4. minoris denominationis ducatur io ie zenfice , propter charaderem
^quiinmaioredenominationcpr^*tcr2:'.rcpcntur.
ITEM iJiCt 8 &
>/8’9.rwu^cntur ad iJ^CC J ^
^ nimirum numerus 9. minoris denomi-
hltionis ducatur in Ic cubice, propter charaderem
qui praeter 2).tn maiorcdcnominationcconcinctur.
&
SIC etiam >/2fJCC20.& \/2îo.rcduccnturad TjJCC io- y/HVC ioooooo.fi nimirum numerus 10.
minorisdenomirtatioms ducatur in Iczenficubice.proptcrcharadcrcm >/C'6-qui praeter 2).repcrinirinmaio-
redcnominatione;hocefl,vclpriustnfczcnfice,&produdus ioo.inrccubicc:vclpriusinfircubice,&pro-
dudusiooo.infczenficc. Vtroque enim modo produciturnumerusioooooo.
ITA quoque VSCC 5®^ ^/^C * 5 'reducentur ad &
'JiCt ^^5* fi viddic« numerus 15. minoris
denominationisducaturmlezcnficcj&produdo za^.prartcrcharadcrcm (^.apponatur quoquccharaêr
J^.&ficdcalijs.
ITA maior charader femper manet intadus , & folum minor mutatur , alTumcndoalium cha-
£
raderem pr^tcr illum, quem habet; charaderem inquam, fecundum cuius exigentiam multiplicatus fuit nu^
merus minorisdcnominatioois, &qui in maiore denominatione repentur vitra minoris denominationift
charaderenu
DE MVLTIPLICATIONE AC Divisio-
ne radicum fimpUeiunu.
C A P V T XVIII.
T doArinjonlo(cructur,,gcndamcrit(lcmult!plicationc diuilioocqne ndicumlimpli- MmU/S-'
ciumanteadditionem , (ubtra&oncmquc, quia nne multiplicatione udido. liibtradioqi c.ri«. teli
radicum abiblui non potclb Quando ciôduat radices multiplicandariautdiuidenndjtfunt "'fi*
eiardcmgencrisimuldplicanturearumnumeri interii, aut diuiduncur. SeproduSonu-
^
meto idem fignum radicale praeponitur.
VtexduSu ,/J(7.in^/Jio. fit

<J^70.
fit^Jj^-idcft.S.
: Ea ^5 aj. in 8. fit vi 18.
U*;, . Ex vce 14. in vce '» fit VC€ » 40-

ExVce4.inVPetfi.fitVCt®4'l'0"^>4'
J
' *r
41 ALGlBRi€ ,
‘
E* in 8. fit ^/ 71.
Ex ^^4.io>//8.fit^5i. iidlii.
XtanexdiuifioBcJiyo.^yJ^y.StJîo* V
Ex fit
^/Jj.
Ex >/518. per^S. fit>/2;i^ hocc(l,£.
Ex ^ct Ho* per s/re »4- fi* VCC >•.
IR VC€ 64. pCT
3« VSJ 7». per
Ex 31. per
fit
^/(rC itf.
8. fit
8.
V/ 4.
fit
^ 9.
QVAKDO ftutetnpropofitaduxnulices nonfiintciurdffmnatDrz,icdaccndzfimtad^dcmde»

oominauoncm ddndefnQltiphcatio.autdiuifioinftinienda vtprius.
VT exduSu^J;8.in i^fit^/Jî8. Namnumerus i{.Zcnnceinfedudhu^Mt
qtie iu ex 7 J 8. in ^^5. fit
>/ J hoceft,
• £X ^{'CC ^*fi* \/irCMd!)n2 namqoe Ulx radices reducuntur ad has duas >/J^C€
^ ^
EX ^3*5 i” V^^-firv/SC^C 1000. Nam datardu* radices rcuocanturad has,*^fC 115. & yfzCt
ITEM cxdiuifione^3î8.perir.fitV^.Numeru$cnim i^dudnsinle<]uadratc&citt|.cusprarpo«
• nendum efl fignum 2i'.vt fiat ^J^zâtque iudiuila ^/JîS.pcr^Jz^.hoc cA,pcr v/J^|.fit Qtmti.:ns ^ J8.
EX V2fCC*4*perVCC*fi*QHpfiens Nam du* iUx radices reducuntur ad has ^CCH*
V^CC4*fi nimirum numcfus 2, ducatur iniequadrate» &produ^4>prcterfignumCî apponatur etiam IW
gnum 3^.xifiat ita diuUa ^ 14* per VSCC4- fi* Côtkm>/}C€<S.
EX zooo.per ^3^ 5. fit Qupdent >/C'C4. Duae namq; illae radices reduefitur ad >^2^C^40ooooo*
&>/i^rCi5^*5'Nam 200o.infequadratefiudunt40ooooo.&5jn feZenficubice faciut 156x5. quibpspro-'
dui&s praeponitur commune fignum 2^CC.cuittsexponensix.gigniturcx6.exponentcfigni3»CC<inx.cxpo<*
nentem figni Jf. atqueita fi diuides \JiiCt 4000000. per sjUct 15^25* fiicics Quodentem *5^* nod
^ >ICt 4 Nam ^J.numeri X56. eft 4 cuius ^Cêft 4.
3^^ N/3^xperv/J^fitQuodcm>^^.idcfi,^3î^ Namex dadhiQuodcnda indiuilorem^J» ^4
fit
^2; ^
hoceft» ^^numerusdiuifus.
UmltifU- (ÂNDO radixaJiquamuIdplicatur inrequadrateveleubice.reoindumexigenttamalteriasngni
r>dica!isiquod gcritifiimendus eîpTcract numerus pro numero produ<3oi deleto figno radicati.
VE Vj;4.inrc quadrate facit 4. Nam ^3i4''n>^4.fiicit^3î6.boccfi,4.
EX ^î8.inlequadrateradti8jdcA)^3f3X4.quard3i8.
Jh«H/Ut , E X ^r^4-in fe cubice facit 4. Nam \jct 4*i« 4 >/C^ ex 440 ^Cîd.fadt ^4*
' eflH5«>tqucradixcubic3huiusprodu&ieil>/f^4.
SIC >/J3f ttfdn fexenlizenHcc facit 16. Nam ex J i6dn J 16. fit^j^ 156. cx
65536.nimirum id.quiaradix quadrata numcri6553d.dl 156. & huius radixquadratarfl 16.
& ^
AT
quando radix aliqua multinlicaturin fc f eundum exigendam alterius (igairadicalis,ducenduaefi
numerus in k fecundum exigentiam alterius huius figni radicalist ac produ^fignum radicale numcriffluld»
plicad prxponendum.
VT ex^6.iolecubicefit>/3;xi6. Vnderadixoubicahuiusprodu^crit^6. Namcx^J^d.inCcfiC
yj'^l
6 .Sccx^6,\n^î 6.(it^^zi 6 .
EX v^CC8.m fc quadrate fit >/C^^4 ld cft,4.Vndc radix quadrata numeri s/tC^- boccft,x»
EX ^C^6in Ic quadrate fit 56. Atque iu radix quadrau numeri «/CC
EX ^/JC^6.infcquadratcfit^2f(X36.hoccnt^CC^ Nam radix Zcnficanumcn36.cft6.&huiuiradil
cubica efl 7C€^Vndc radix quadrau numeri ^Jf^jd-vel 6*
EX zi6.radixcubicaefl6 &hutusradiX
quadratae(l>/^6. Itaqueradix cubicanumeri ^/^C'C ai6.vcl >/3;’6.eft^2)C€^*
EX
^}56.mfequadratefit ^3^3^3^.hoce(f,>/2;’6.quiaradix quadrata numeri 36.eA(f.&huiusradiK ,
F/ifiA i».<J“idrataeft^6. £)e quo fir.radicemâdraum numeri

iwarf# f «4 aratum alicuius radicis zenfizcnficc >Cm cA, amoucrc vnum
(ignu Vt io dato exemplo quadratum 6.
ihmtirMdt- (\utyl^ 6 Siccnim quadratum S.eA^J’ 8.&fic de caneris.

tkynfi’ ITAQVE firadixquadraualiquarurdaduplandacft.muldpUcanduseAcSuinumeni$per4. Produ>
dinamqucv^xAduplaradicisdatar. V tduplum>/^3.erit^}ix. Nam vt 3. ducatur in x.rcducctidzfDnc
numeri s/j3-& x.ad eandem denomirtadonera >/j3.& v/J4.fkc.

SIC ctiamfidupUndafit>/(;îo.multipUcandacritpcr^/(;^8.fietqueausduplum^(;^8o.Duonam*
trifUtur^ qnenumcri^Cîo.&2.reuocandi(untadcandcmdenomintuonem,
NON
alitcrradixquzcunquemnIdpKcabiturpcr3.4.5.&c. Ii didi numeri miitdpliccnuirzenfice.ve!
cubicctvd 2enfizenfice>tccundnm condidooem nimirum radicis muldpiicandr. Vt 9.tripltcabitur) fi do-
cacurin X43.vt gignatur X187. Quadruplicabitur autem > fi mtduplicecur per 10x4. vt fiat v(/T pii<(
quae quadrupla cA yjf 9. &c.
^***MfJJ HINC
factlecpgnofcemr* Jummamquotainqueradicum furdanimarqualium. Sicnimvnaiilamni
*i<^*^"***^^fip^*c^*^P^*otvnitatcs.qtiotfunt radices propofirx»gignctureanimfumma.VtquinqocyS7»
^
Julium *
fiiciunt>/Jt75.Itcmquatoor^/pC^ îunt>/(;^5ix.bocelt,8. Sicdccem^Jc^ 4* fi»ciunt 4000006.
Namfe^gcrcquotlibk numerus «ouaJesin vnamfummam, nihil cAaliud» nili vnum illorum numeronim
docere in ipfbrum muldtudioem. Vt fummatrium horum numerorum arqiialium iz.ix. i xurqualis cA nume-
ro produ^ cx IX. io 3. &c«
AECTE autem fieri muldplicationcm radicis in radici. vtdiximustficdetftonArabimustnradictbui
AB, ^3. & BC, V? 3îco ^2^36 boccA, udicem quadratam numeri 36.
quitii
r
C A P V T XVIII.
^ fx (â<Into 5 Hnrc AB.ifl qoatintum ii Jmcc BCeiTc numerum
inUncamBC.hocefttii)>/$iz« QuonumenimexLem>
producum ex GoeaAB.ul cAiCx ^ rsMetm
nUtc propoC54.Ub.10. ^cLredangulum fub AB,BQ

medio loco proportionale cft imcr quadrata rcdhrum A’“’
^
b”" '
*C
AB,BCi eruid>quod6cex5.quadratore&xAB.mii.
*
quadratum rcd(Bc>arqualeei»quod 6t cx rcdangulo fub

AB.BQIn le muitiplicacondcoque produiûm ex ABon BC» radix quadrata erit produ&i ex ^.quadrato reds
AB,in ia.qu^^tumred£BC»qu(êratdemoD(lraiidum.
S.
IN ali^ttcmomnibusradicibus«etumnonqttadratis»idemhocmododemonArabimus. SitA.t/^. •»
numeri B:& C,\/3^numeri Diatque cx A,in B.fiat cubus £,vt A.dc numeri ££c cx C>in D>(ut cubus Fi vt m inurs-
' 4
C»fit numeri F. Item cx A, mE, 6at zcnfizenfus G, vt A, fit
t*tt»nh 9-
^}numcriG:£tcxC|inF,fiaczenfi2enrusH.vtC>fit^J^2^,nU' Mt lapd.
mmmm ra»
mcriH.Ac candcmexA.inCifiatliEtcxqiiadracoBtinquadrv G 1^ H Si
duB09.
*
tumD,fiatquadratuslC;Etexcub9£.incubuinF.fiaccubusL: L» ai^
Etcx;Senfiacn(bG.inZcafizenrumH»futZcnfizcnfusM.Dico E 8 ^ ^7
Aumcniml.produdumcx D>d1 e^^numcri K| 5^
KtprodudtiexJ^Btin J^D.Itemcundcmnumeniml.produdum
cx A.^CC E, tn C, yJ{X s/Ct numeri L» produdt cx E,
B 4
L
^9
sn^F. Denique eundem numerum I.produdlurecx A, A a C |
G,in CVJ3^H,circ numeri M.produdticx J^G,in
Atq;itadcinccps,fi A.&C»inG,&H,ducantur»vtluntSardcroltdi^dctndc Zcnficubi,&c. Quoniam cnlm
A.multiplicans A»& C»fecit B)& I; ^ erit B,ad IjVt A, ad Citem quia CmuhipUcans A>& CCecit I,& D; * erit b |^.
quoq;I.adD.vtA»adChoccn,vtB,adIacproindeB, 4 D,cotitinuerumproportionalcs. ^ ^turidemou'
luerusfictexB.inD,quiexI,inre.FitauicK,cxBiinO,IgtturidcmK,fietcxl>inIcihoceB,I.erit^JnumcriK. a 2a.(<fU
DEINDE qutaB.mulciplicansA»&D,recicE.&K( eric£tadK.vtA»adD.ItemquiaCmuItipli-
*
cans A»& D.fccit I.& F; ^ erit quoque I,ad F> vt A| ad D»hoc eO» vt £» ad K:ac proinde quatuor numeri CK, f \y,fetu
l»F»proportionaIesfunt.a IgituridemnumerusIiccex£,primoinFiquartum,quicxI.tcrdoinK, fecundum.
^ Fa^s cfl au cemL, cubus cx £,in RIdem igitur L,fict ex f,in K.fuum quadratuoc proinde l>crity/cC numeri L.
eundum Faîsdl autem M.Zcnfizcnfus ex G.inH.Idcm ergo M»fiacxl, in L»fuum cubum :ideoqucI,cric
numeri fic dc exteris, quod erat demonikandum.
QV A M VI S autem in exemplo pofid fint numeri radonaicsiidem tamen verum edam eftin numeris
imdofulibus,vt FrancifiusMiuroIycusinfuaArithmcdcalpcculaduadocuic.quod&inhacformulacerntcur
in qua eadem dcmonllrado locum habet. Nam quemadmodum propofidoneslib.7. EucLdemonllratzrunt
in numeris fradis.iu czdcm oAcndencurin numeris Turdis. V.g,quia A»multiplicans A>& Cfccit B,& licrit ex
defin. t5.lib.7.tam E,ad Atquam I,ad Cvt A>ad vnitatcm.quamuis proportio hax fit trradonalis. Igitur erit B*
ad A,vt Itad C:£t permutando B,ad Ij vt A^d C;ac proinde A> muldplicans duos A, & fecit duos B. It qui C &
eandem propordonem habent, quam muIdpUcad A* &Q
vt vult propoCi7.1ib. 7. Eademque ratio cAdeuH
teris propoudonibus lib.7.£ucl.
Mt 115. vel fo6 tf

Gtp.vcl^Si Hti 5 *vel^î|
^
L. vflr U7I
K, 11$
B.J.rdVS? D, 5 .vel 7 J »5
A| ^ ) C, j
X ECT E etiam (iiuidi radicem per radicem.ri ptcccptum traditum fenietur, demonllntioDe noo in>
digetiquippe cumQuotieiu muldplicanu per diuiTorem producat numerum diuifuro. Vt quia I5.diuila pet ^
^ j.Qwtientem ^t
fiidtam ciTcdiuifioncm.
5alu&a in v/Ji j.facit demonibaram eft.dubitandum non c(l.reS«
I MMO mnldplicationcm.diuifionemquc radicum (iirdarum eo modo quem praderiprimna

rite fieri
,
abunde nos docere pofTunt radices radonales:quippc qua; eo modo multiplicate, atquediuilz procreent «eros
numeros produdosiacQuodcntcs. Nam ea VS+t'" ttcadiuiiione^JijS per
^4^dt Quodens ^}49.idcH,7Jtcm«i/c( Sdn^CtJapdit aiduiimirum 4 Eccxdiuidooc
.
per Vte W 5-
LEMMA. JUthurn^
rriJ FM dmt rtJuesfurdtummtnfrrtbilesCmt na nt\ ^qnim fr»ftrti0ntm ditft fint
interJi tutant ctgtufitre.
DIVIDATVR. roaraditpefalterim.SienimQiroticnsfocritraiionalis,ipfaefadiccscDotmcnrura-t,av
biles ctunt.propordoncmq-.habebuilt in ter fe, quam Quottens ad vniutc.Vcl Ii Quodens climinuda, quam ,arnm«.
numcntorminudzaddenominatorcm. Vtqauniamfi diuidatuc^Sia-pef^J.jiicQiiodens^jid-^ntrll.^*
cruot u. Vi ].caauDcnIiirabilcs,babcbuniqucpropoctiaocm duplam, nimirum a.ad l ‘•tntfin-
DD 4 SIC“
44 A L G £ B R i£
SIC edam iHuHa>/Jj.perî2*fitQaotiensv'3rT7*vcl^^J.hoccft, JSuntergo
i.hoccAud a numeratoris ad deoominatorem. Nana
meQnirabilcstCanimqucproportioca(icnic(Iiqux-7.ad
per propoCx.Minutiarum ad Bncm lib.^ Eucheadem cA propordo numeratoris minutix cuiuTuis ad riM fde*n
denomtnacorcm,qu2 ipHus minutixad vnitatem.
ITEM ^î8.^^^8.commenrurabUcscrunt( propordonemque habebunt» quam 5^ a>niminim
fcrquultcram.qu^ maiore diuifa per minorem, Quodens fit a^.vel ^/
J f .hoc cA,fDimIaautem >/$8<per
quodens ^
^Jioc cA 7-Sunt ergo 8.& ^J;a&coinmeolurabtlci,proportioneraquc habent>quani
^
R.VRSVS
commenrurabilcserunt^ 75 .&s/3^ 48 .NamdiuUaUlapcrhanc,ficQuoi^s^f .vci
77
^74*ideA» -.proportionem autem habebunt»quam 5.ad 4.
ITA quoque repenentur e/Tc commenfurabiles v/3 9. &^
4.propordoQemquc habere»quim 3. ad ^
^
PR.>CTER.E A v/CC 5 ZO.&^î33 .commenrurabile$fitnt:quiaiIlaperhancdiuiA»fitôdeasVrC

a<~.Te! eA,7.cAquc earum propordo ftiquicertUtoimirum 4.ad j.
EADEM radonccommcnruratlilcsniat^îdi.&^fâo 58 .ha^ntquepropordooem>qnani ad
7
j.niminim duplam ieiquitcmam»n maior cum minore conferatur* Diuiianamquemaioreper minorem, fit
Quodens »» ff*vel sjct -^7*hoc cA,---.
COMMENSVR.AB LES 1 quoq;(lint ^^<$ooo.8r>/tî058.habentquc propordonem»quaol
io.ad 7*Diuila enim priore per po Acriorem, fi t Quotiens -^fr-hoc cA,-^. VCC
NONAcuscommenfurabUes erunt ^^3888. 143. qUiacxdiuUioncprh^ perpoAeriorena
fitCîodens ^/3^^Î^hoceA a. Habent eigoproportionem duplam.
tODEM modo commenfurabiles enim ^jji9683.ftf^g:J'i43.habcbuntq;prOpordoncmtripiam.
quiaeadiuifione prioris per poAcriorem prodit Quodens
^ JJ 8i.hoc eA.3.
DENIQVE commeOlurabilesedam erunt 19683. Ac>/^^5888.propordoncmque habebunt
feIqmaIicr3m.quiacxdiuirionc fit Quodens ^J
J 5T7 Vc1 ^ f^.idcA.-J*
lAM Vcrofiexdiuinqnegignaturnumcruslurdus, vciirradonaIis,radice$incommenrurabUescrunc»
propordonemque habebunt irrationalem. Cuiufinodi fiint
^
48.6r^^8* quia cx diuifionc oritur Quodent
^ 6.irrationa]is*cum d.non habeat radicem quadratam. habent tamen propordor.em,quam
IN CO M M EN SVRABILES quoqueenint yjct JiA
i.
*8. Nam ex diuifionegignitur QuO-

dens yJCZ * ^ VCC
"v habeat radicem quadratam 7. cubicam tamen non habet. Erit autem carum
proportio eadem, qu* -^ ad l
>JCt 9- vel
VAN DO
Q radices funt diucrforum
generum » rcducendar prius funt ad eandem denominarionemi
Vtfidcntur^JC^ 64 .&^Câ 7 .R.eduSis ad eandem dcnominauoncm.nimirum ad
poAcriorperprioiTmdiuidacur,fitQuodcmVSC:tM 7T**»<>ceA.^^C^~ idcArl.fujitcigoV
7 5 ce^ 4^\'Ct
a7*commcnfiirabilcs>habctquepoAcriorad priorem propordonem quam 3#ad a.
EST Lemma hocpcmeccAiuiumad radicumaddiuoQcm,rubcradioocmque,dequainditabutptd*
»
pofidonibus Aquenubus.
DE ADDITIONE R AD 1 C VM
fimpliciwru.
C A P V t XlX.
îUtU fa
V AK D O addendz funt inter Icdux , vcl plures radices M]uales , muIdpUcanda cft vrti
carumperz.Td3.aut4.&c.proutradicesfiirrint2.vel3aut4.&c. Produdosenimnurac-
j, niseritrummailiarumradicum,vtcap*przcedcnddiximus. Vcrummacx^J^6.A^.(S.
coUedaeA^^ 24. NamÂ. duplicata, hoccA,mu]dplicataper^2T4.fiicit^î44tem
^(TC ^ VC'6 ^«faciunt propterea quod iJCZ d.triplicata,id cA , multiplicam
P«rs/c6z7-&cit,/cei6a.&ricdealij$.
g QV A N D O autem dua; radices inzqualcs ciufilcm (peciei addeode inter fc funt,
... ^P®*^co«opriuscA,pcrLcmmapr7cedcns,anfintcoramcn(iirabUe$anvcro incommen-*
i*
'
lurabuesrtdcmq; ^cndumcA,fi radices fint diunwum denominationum,
poAquamad eandem denomi-
naaoDcm fuerim reuocatar.Et fi quidc deprehendentur cA*eincommcnfiirabiles,non potcruntin vnam Gim-
mamcolligtjtavt ex illis vna radix fimplex conficiatur»fcd addendz fiintpcrinterpofitiobffigntadditoru-l-»
Aenzcx8.ilc^7.fitfiimma8-W2^7.vcl^7.
+8.
Siccx^t-ep&%/rezo.fitfumraaVce9+%^C€»o.
jUJhiara
RADICES tamen quadratz incommcnfurabilesaddiinterApoflunt.hocedammodo* Adfum-
diamfaa mamquadratorumaddaturduplumcius,quodfitcxvnaradiccinalianv Summzenim huius collcflzraduc
dratarmnquadrata^fummapropofitanimduarumradi«im.S!ntaddcndzv'J<S&VJn.Quadrarinumcri^.&iiA-
ciîi 7. Et «
^Jd.inû. fit^dd. cuius duplurocAî 54. Summa etgocl^^d. &^rt. colici
cntradixqmdiaiahuiusaggregarii7+^Jad4.nimirumVJ(i74-î(54.)JU§ohaiiisopcradoniscxpro.
pol.4Jiaa.£urUoUigitur. Namfi linea aliqua rc^diuifafitin
y5 d.&>/2;ii.cruatduoquadrata harum par-
ttum oA n quibus fi ^datur produ&um ex
^ v/J d.in y/^tu bis, fiet totum quadntnm totius line* binomium
qaadfau«niroinim ^J (ly+yj^ I 64>rit fumroa qup Gca,ex
^J d.& VJ 1 u
coUcaa.Quopaao autem ex binomiis radix quadrata Itt extrahenda quando res exigit, Ac ratio poAulat, €.27.
dicemuat
C A P V T XIX. 4J
Jicemni: quxtamf hic inueninur t/TcVJ quz non diffcn Ifummi raJicum propofitirumfi per fi-
mjm-f-copulcnturidrcincemiacioidilcndimnumcrisraiionalibuienidmtouoquccilSintcnimaddcn-
3* yJi 4 'Sf nunifc/him cft, fumnumcollcaam dTc j. quadmi4.& j.&ciunt Et cx j’4.in
15 ^
fit duplum c/UJ 144. Summa e^cx J4. Sc
v/J:5«. cuiiu p-colleda erit radix quadrata huius aggregati
^ *WJ 144- nimirum t/ i440Conuat autem, 13. cum I44id eil cum ii.conliccrc 23.cuiu$ radix
gua<iraue(l5<
IMMO
hoc etiam artificio addipoiruntradii,«quadrat*commenfurabilcs,rcd femper producetur
tadixfimplexinrumma.Vtliaddend*(intVJ;3.8tviS.ia Ulu«i hac per iiiam.fit Quotiens yJ.i.riuonalB;ie
Moindecommcnfurabilcsrunt. Ergofiearumtjuadratis.&iUnsuamrnmmimcoliigantur.lic nomcrotic.
Etfirnaradixinaitcraraducanir,ficnumems,/j3d.cuiu5duplumV3:t44fumt5.&ati5iT.«'i44. Huiua
ipturtadixquadrau,nimiram,/3;(’i5-)-î44^hoee{l,,/J.27.fummacmcolbaaext/j3A Jiiu
at
vero fi radices cuiuTcunque generis addendx fi;erint inuenta:commcnfut.bilcs,hoccft,fidiui(a
.jjj
Tnaperalteram.Quoticns fuerit raiionaiisfiueintcgcr,fiuefraaui,autintegercumfraao,A-(i quidem integet
fubrcriptarniatc.vt fiat fraaioiitaagemus. Quam proportionem multiplicem habet fiimma ex numerato^,
mnfmt-
ac denominatDrecolicaaadi.cam quoque habebit fummapropofitarum radicum ad talem partemminoris*'***-
radicii,qualit pars eliiminorisnumerifraaionis.QuarcCtaiiiparsfiimatur ex minore radice, caquemultipli-
ccturperdenominatorem proportionis illius multiplicis, procreabilurfiimma propofiurum radicum. Item
nam proportionem multiplicem habn lummaex numeratore , ac denominatorccollcda ad 1. eam quoque
? abebit fiimma propoli tarum radicum ad talem parte maioi is radicis, qualis pars cft i.maioris numeri fraao-
nts Quare fi talis pars ex maiore radice acci piatur, caque ducatur in denominatorem proportionis iUius multi-
plicis,produceturpropofitarum radicum fiimma. ,
Vtfi addendx fint ,/5 8* 18. Ex diuifionc maioris per minoiem fit
Quotiens rationalis dj li. fiue
i hoc cll,i Qiiia igitur lumma numeroru fraffionis nimirum 5.ad i
f fcmilfim minoris numen frliSio.
nii proportionem lubet quintuplam , habebit quoque quintuplam proportnncm fiimma datarum radicum
'*
ftd{cmil1 cfnminoruradicis.E(lautcm>/îarcmi 0Ivminomradicu
s radicii Jg.Diuibnain45
^ ^ J 8.pcr 1. hoceft, per
Quonens i. Quamobrem fi ^/J z. multiplicetur per 5. dcnominatorcm proportionis
autaniolxn
hoccft,pcr^/Jz5.gignciur7j5o.fummaex>^ 8.&^Ji8.collt^ t r . ^
1 T£M
qutafummanumcrorumfraônis7 idc/l.^.ad i.certum parte maioris numeri fra&»nis
pro-
*
portionem habet qiRntupIam.candc habebit fumma radicum propoli taru ad leniaro paric radicis
iutemî.tcrtu^rsmaiorianuUcis^JiS Diui£inaniqucî 8 .p€r 3 .hoccft.pcr^j 9 .fitOuoticn$
/^z St
igitur >/^z.ducuurifi5.dcaomiiutorcm quintupljc proportionis « id^, in^jz5.procrcabtt.r
eadem fam«
roav^jo.
EADEM fumma conAabitur.li minor radix, VJi Sirdiuidatur per maiorem 18. Fiet enim
^‘.hoccft.j. Ergo ruHustjucmadmodum 5. iumma numerorum fradionU adi. tertiam pancmT.,{gf^
^
'ûot ient
numeri fbidionis habet proportionem quintuplam, ita quoque eandem habebit fummaradicum propo;,^.
rum ad terdam partem maioris radicis,^2î8.hoccft,ads/$z. Item quemadmodum 5. fumma numerorui»
iradinnis ^.ad i.lemilfcm minoris numen fraiônis , proportionem habet quintuplam iuquoque eandem ,
habebit fumma radicum \}^ i8ad femiHem minonsradicis,^^8. nimirum ad z.8tc.

R V R.S V S fint addendae tz Diuila maiore per minorem ht Quotic ns 4. hoc cA z. Sup-
,
poliucrgo vnitatc,vt (ut frafho -.quoniam fumma 3. numerorum huius fraônisad i. proportionem habet
triplam,cAquei. aequalis minori numero fraôntsi.babcbic quoque fumma datzrum ibicum ad minorem
raaicem y3^3.pcoporcioncm triplam. Q;ureli^}3.mmorradix aucaturin3.denominatorem proportionis
tripUr»nimimm inyjf p.fiet fumma yjf zy.
ITEM quiapraediAz fumma 3. numerorum fradionis 7. ad i.proportionem habet triplam , eAq; i.(^
miflis maioris numeri zdradionis , habebit quoque fumma radicum propolitarum ad (emiflem maioris radU
eis iz.hoc eA.ad 3
proportionenfi triplam.Siigitur yJ^^SctaxiTu videlicet maioris radicis,ducatur in 3.de-
nominatorem proportionis tnplor.id cA,in yj;y.producetur eadem fumma yj* ly.
DEMONSTRATIO huiulcccricA, quod datisquatuornumerU proporrionalibut, ita fe habeat
firama priorum duorum ad maiorem vSôrem ipforum,vt fumma duorum poAcriorum ad maiorem,veI
minorem ipforum. Itemicafumma pri^Hn duorum ad quamlibet panem maioris, vel minoris, et fuirma*»'*^^
duorum poftaiorum ad fimilcm panem maioris,vcl minoris. Vt daris numeris 6 4.8: i8.iz.propomoiulibus:
critcomponcfldo.vc io.ad 4.iu30 ad tz. Et perconuerfionemrationis, vt 10 ad 6.ita30.ad 18. Qma verocA
quoque vt 4.ad i.quartam partcm,iu iz ad 3.quartam pancmieritex xquo,vt 10. ad i.iu 3o.ad 3. Item quiacA
quoque, vc 6»^d i.lcxtam partem, ita i8.ad 3.(cxum pancmierit quoque cx xquo,vt io.ad t.ita 30.ad 3.Cum er-
cx diuilionc vniits radicis per aliam gignatur denominator proponionis vnius ad alteram iu vt eadem pro*
,
portio Ht vnius ad alceram.quxnumcraturis fradionis ad denominatorem ; fluppolita i.quaodo Quotiens cA

numerus integer^manifcAacuadit ratio additionis radicum.EtlancadmirationcdignumeAâddiuonem ricti
ptaecil^n in ijsqux przciiIun,&cognitam quantitatem non habent.
HINC rit, Uimmam quoque cxduabusradicibus commcnfurabilibus colligi, ri per denominatorem
proporrionis.quain habet fummanumeromm riradionis -f.nirmrum ^.ad maiorem nationis numerum 3. vel
ad minorem ^noc cA,pcr-|.vcl per ^.multiplicetur maior radix yj^ i8.vclminor,yj8*lu vides cx yji iS.inf*
4
hoc cA, in yj * V«I ex yj 8.in 7. id cA,in y J
-
s/2 P““»-
^
SINI' nitfusaddcndxy 7z.& \Ji 18. Dmifa iUa per hanc, fit Quotiens 4. hoc cA, Z.& fupporita t.
fit 7.denominatorproporrionisduptxSkucigitur fumma 3.ad i.habet proponbncm triplam.iuquoq; fum*
maduanim radicumad minorem yj^ 18. tripb erit. St ergo ducatur yj; 18. in 3. id cA , in yXiet yj^ i 6 z. pro
fumma radicum ygi 7Z.& y/^ 18. Ium licuc eadem fumma 5. numerorum fiadionis 7. ad z. habet pro*
portionem fcfqutaluram,cuiusdcnominatordl ;jtaquoque(ummaqux(itacritadmaiorcmradkcmy^â*
£dquialcenuSi ergo 72«ducaCur ui j.id cA,in y$ f producetur cadem^ma
fOSSVNT
y
A
4^
POSSVNT
ALGEBRtE
cmmaddi r&iiccscommcnTimbiUs percommo<ie|>crrfguliniturttm,dcmI(kinrck
ftiUtrr»TM
ti» mJitnJi rcddct Cum eniro io primo exemplo fit^vt 5.rumma numeronim &aônis {ad minorem numerum z.vclad
fMditn ff-
inuoremj itifummandicuro ad radicem minorem, velnuiorcm,vtoJ^^mas.Trttconuerteodo(}ao4|uc:»
^7^4 ^na.vcl$adrumnum5Ju minor radix,velmaiorad radicum iiitnmftm*Si ergofiati
Vc 2od 5.ita ^
Sadaliud. Vtl
Vt j.ad 5.iu ^j i8. ad aliud procreabiturfiirnma >/ 5o*^f>riiu.
:
Io poflremo autem exemplo» in quo dcoomioatnrproportioms fah * ii fiat,

Vt i.ad j.ita 1 8od aliud. Vcl
Vt 1 ad ^.ita ^
72od aliud:mgneturr><(ninji sjk tda.qme prius.
SINT rur^^saddcnd*^JÂ Vj" 8.E*diiufione^8,pcrâ.fit QdOdAte^donaIis^4addtk,
& fiippofita I fit {.Si ci^ fiat.
Vt lad 5.ita ^
zad4liud.Vel
Vc lod j.iu ^/8 colligetur fiimma
‘
^ i8,
Sint4Uoqueaddendzs/CCttfi.&VCC2058. DiuUi maioientdiceperiiiinorem»fitduotic8aradoAAHl
ell Si ieitur fiat.
Vet *- vCC
Vtj.ad loata^C^ i6i.ad aliud. Vel
Vt7adioJuVCCio;(|.adaiiud.reperutarrumma^C€^ô*
ITEM addcndzfinty/ctSAVt^ 27. qui numeri rationalaafimt £xdiuilione^cC^7‘P^V8C^-^
Quotiens raiionalis^pCjT.vel ^(rC-J.hoccfi,--, Si ergo fiat,
Vt2id5ata^l.'C8idaliui Vcl
Vt )od 5.iu prodibit fiimma : 125. hoc eO <,
R. V R. S V S addendo fiot 245. & y/H 5888.Pr^>orcio eft - .Si erro fia^
Vti.ad J.ita^jj 243 adaliud Vcl
Vt 2ad 5.IU VSS5888. ad aAudxxurget fiimma 19583.
POS FREMO finta4dcndz^4.&^(â7.quinurocrifiintratioDa]es.R£dnfiuhilMradicibtt<a(l
^ndgmdenominationcmfVcad^^(.T^54.&^^C^7ij).ExrfiuifiQHgmaioriirper mifv?rem fit Quoritfotfatw^
nalis yJllt efi,T,SMgitur fiat»
Vt 2. ad 5.ita ^4^ aliud. Vcl
Vt 5ad 5.iu 7ti)-ad aliud procreabiturfiimma
; >/JcCi5ir25. bocdI,3.
jUidrsti»
ADDI ûnJucMfruntradiccscommcnfiirabilcs hocmodo. Diuila maiore radice per minorem ad*
pn/firj W<l*turQuouem^®^wli
vnitas. Sinamûcnumcrus confiatusducatur
in maiorem radicem, procrcabicut
d*mdir»di^ fumma quofi'^N*®“Qpo^*c***ducataTin minorem radicem, id eft, in diuifbrcm, producetur maioriadi*,
wrw^qu*aimlay«5*^»vnita$ducaiufmcundcmdiuiforem»idcft.in minorem radicem prodUceiUrminor radiat
imMktUt. «qucjî^duoprûaifumnum duarum radicum
conficient Cumergo,pcrthcor.i.adpropoCi4. lib.>
EucLi“®“*'®*P^”octpropou.litxi. id emnum<^$ fiat ex minore radice in iummam ex Quoticntc,&vnitat<
colioam , qui ex cadem radice minorein Quotientem , & vnicatero fiunt leorfiiro; producetur quoque fiim*
duarum radicum datarum ex minore radicc in fummam ex qiioticntcA vnititccollcaam.
?f.^X P^*'"*>DOKro»fitôticnsralionalia^2-4defi|
Êtquoni^ cx 7.in ^8.fic ^J^50.erit 5oFummaduarum radicum ScJTciZ*
^tE^M fintaJdcndx^C^x 52 .&^Câoj 8 Exdiuiiioncnalcetur Quotiens rationalis t. c
.
6 *ddita 1
--7.qui du^his in i 5 i.gtgnit
y/{X. ôoo. fiimmam duarum radicum propofitarum.
jj— u
m r*rfu«/
‘^^**^^^''‘^P^‘*>’c*»pcrvnamaliquamctufdemgencrisradiccmdiuidipoirudt,kaft
coniungcntiîn vnam fiimmam , fi fumma Quoticncum ducatur in
kai rn rrr communem
ttmmmnS dlimradiccmdiuidcntcm.ProdmSuseoimnumeruscriifummaquofita. Nam cum, per theorema proximi
cicatum,numcrus>quifitexradicediuidentein Côdentum fummam, oqualisfiiijsiquiexeadcmaluidenti
^ ^
.^^r^ccfi^tinfinguIosQuOtiemcs,hoccft,omnibusfimulradlcibuspropofiris;liquidoconft4t>eiridiccdi*
uidentein fummam Quodentum gigni fummam radicumpropofitarum.
Vj fiaddcndo fint^ JfSA: 18.S1 vtriqucdiuidaturpcr ,/^Mûcentur
fk, Qiêntesradonale)s/J^4«
&^9Jioccfti.&3ujuorum furama jkfiducatur in communcralj|Drcni,idcft. in i/Ji.proaeabiturIn»*
ma^jo.
^ ^”**^‘^^*^N^8.^Jjo&^7i.fidiuidanturfingulopcrî.ficBtQwticnte*radoni!4a,
v54*Vo^5 ^ filtnmaI3.d^&a^l^^2tcolûnnn ffn Iîu^C> ^yfn^P^^^>^^^^ CT^ fl^^n»
mam^/5338.
SINT candcmaddcndo^8.^^3r.&^48. Diuidanturfiagulzptf^z. fiunt Quoticntei^%4»
y5i5.& y5 24.quorum priores duo fiintradonalc», nimirum a^ &4UU poAcriorirradooali^^Kon
eigoooc
fiimmam potcraot|lbl fisluA duopriotes fiuicot liimnum 7aacqucimexomiiUmft
;
C A P VT XX. ^0}
47
DE SVBTRACTIONE KADICVM
Jimpltciumj.
C A P V T XX.
VANDO »dixaUqaaanuiicc*(juaIirubtrahitur,nihiIreImqmtur.
Ucm ^Ct VCC ioo.fubtrada relinquit J o.vd ^J^X r*J,rit ah
OD radices fuerint incommcofurabilcs. (quandofiiminimidiuifa maiore
It aquali m*
per minorem > Quotiens elluTationaiis)non poterit ficrilubtraô , nili per lignum fub-
traflorum-. Vt>/j3.cx^Jio. relinquit 10— ^2^5.
rstiuum m
^^Ct50-N/Ctto. tUtuUum.
QVANDO tamenradicesruntquadratx,&mcommcnlurabiles,poteritmmor
a maiore fubtrahi hoc etiam mo<fo. A
fumma quadratorum fubducacuriquod ex vna ra- ^tthtraW»
dicein aliam bisBt. lOidix enim quadrata eius, quod relinquitur» erit rdiduum fubtraônis. Sit fubtrahenda 1 "*
Î2.a ao.Quadrati numeri 11.& io.faciunc ja.Et ex Iîn J zo.fit t40.cuius duplum o.de-
traftum ex fummaquadratoru relinquit 51 -^/ J ptf o.R.adix ergo quadrata huius rclifti nimirum y/J(jz 7 J W-ii £iul —
9ô3eritid,quod relinquitur.dctra6U • i cx lo.Huius operationis ratio expropoC7.1ib.i Eucl.coiligi-
tur.Nam fi totaafiqualinea Iit ao.quae fccctur ita, ve vna pars erunt duo quadrati numeri zo. & 12.
nimirum3t^quaJesnumero^/J^9do.quilitbiscxy3i*(ii'i^3iô vnacum quadrato reliquat partis iinex. St
eiô numerus, qui (it bis ex u.in dematur ex ji.fumma quadratorum» reliquum Bet quadratum re*
liqu2 partis linear.Igitur quadratum huius partb erit 32— ^3) proinde rcBduum» quod relinquitur pofl
ruotradionem^Jîz.ex^/3;2aerrciy^('3a-V2i Quopadoautem radix quadrata,quandorcscxigit» ex
ApotomiSfliucReliduislit extrahenda, dicemus cap.27.quariamcnbiccrit^^20*>^î2. nondifferensare*
fiduo.fiyîi.a^^20.rubtrahacurperintcrpolitioncmligni~« Verum hate rado lubtrahcodiperfpicua quo*
que ellinniimcrisrationaiibus.Sit enim autorcnda3ivf4‘^^v/49 vbtliquidoconllit.rcnduumcirc5 Qâdrad
4 & 49.rlficiunt 53.£t ex 4-in 49.Bt i96.cuiu$ duplum 7d4.ablatum ex 53. fumma quadratorum
relinquit 53-VS 784- ac proinde rcfiduum qualiium.erit >/ j J- >/^784.^ Couftat autem, 33 —>/^784^10«
cft» 53—18 dTe 25.cuius radix quadrata cH 5.
I MM O hoc eodem artificio fubtrahi poterit radix qtiadrau a radicequadrata,fi fiierint commenfura<* ^
bilcsifcd tunc rcfiduum erit radix fimplex. Veli fubducenda fit VS^3 a i7.Diuila hac per illam»fit Quotiens
9.rationalis,ac proinde commcnlurabilcs funt.Summa quadratorum 3.& 27.C/I56 a qua fi dematur 324
nimirum duplum eius»quodfitex ^Jî-in i7.rcmancbunt3o 5i4*lgitur^J eO^yji
I2.cric rcfiduum fubtraaionis*
< I autem radices cuiufcunqne generis propoficar ruerint commenfurabilesihoc efi, fi diuila maiore per Sxhrraah
minorem, Quotiens fiierierationalis.iu tame, vt fi fijeritnumcnisinteger,eirupponacur voicas»vt fiat firadbo,
ita agemus. Quam proportionem habet numerus qui relinquitur, detrado denominatore fradionis ex nu-
,
mcratore,hoc efl.quam habet differentia numerorum fradônis ad i.cam quoque habebit rcfiduum pollde>
tradionem minons radicis ex maiorcadtalcmparremminoris,qualisparscHi.denominatorisfradioois:vcl
eam qtioq; proportionem habebit didum rcfiduum ad talem parte maioris radicis, qualis pars efi 1. numerato-
ris Fradionis. Quocirca fi talis pars capiatur ex minore radice, vcl maiore » eaqueper denominatorem propor*
tioois illius multiplicetur, producetur refiduum. ûoS quzritur.
SIT rubtrahenda^2^8.ex>/§^50. £x diuilionc maioris per minorem, fit Quodens radonalis^Jf-^.
hocell,7.Qmaergodilfcrcntianumcroru fradionis *.cH3.quod detrado denominatore a.tx numcratorc5>
remaneant 3.qu( differenda ad nlcmilTem minoris numeri fradionis, vel quintam partem maioris numeri fra*
dionis, propordonem habet triplam habebit quoque rcfiduum, quodrclinquitur, dempta V2i 8 ex yjf 50»
.
ad lemilTem minoris radicis, nimirum ad 1/3^2. vcl ad quinum partem maioris radicis, videlicet ad yj%u
prt»ordoncm triplam. Si igitur
defideratur.
a.ducatur in 3. hoc c(l , in ^
9. producetur rcfiduum ^8. quod
IDEM refiduumhabcbitur>fiminorradixv^J'8.diuidarurpermaiorcmv^50. Fietenim Qubdeni «
^l^^.hoccll, *.R.urIus eiô , quemadmodum 3.dilf rentia numerorum (fadionis ad lilcmifiem rainorisn ti-
.
meri fradionis, veladquintam partem maioris numeri fradionis proportionem habet triplam :iu quoque
differentia duarum racOcum propofitarum triplam habebit propottioncm ad Icmifiem minoris radicis«
veladquinum partemmaiorit, vidclicctad^J’2. Quare triplum^2.nimirumî8.eritdi£rcrendadata*
rum radicum, id cfi, rcfiduum poli daradionem 8. cx y}^ 50. Dcmonftratio eadem efi, quz fiiprain addi*
tioncaddudacfl.
HINC refiduum quoque produci , fi per denominatore proportionis, quam habet differentia nu-
fit, ra
merorum fradionis, hoc cfi, reliquus numtrus,dcmpto minore fraônisnumero ex maiorc,ad maiorem nu*
merum fradionis.vcl ad minorem, nimirum in propqfito cxemplopcrl.vcl-f.fnamy.cfldcnominatorpro- ['Jit.*
pordonis,quam habet differentia numerorum fradionis , ad 5.maiorcm numerum fradionis At >.dcnomi- :
mtmfitrahi^
nator cfr proportionis, quam eadem differentia 3. habet ad minorem numeru fradionis) multiplicetur maior Ut.
radix,vc! minor.Iu vides cx dudu yj^ 5o.in 7. vcl ex dudu -f^gni refiduum ^Jfi8.idcm quod prius.
SVBTR.ACTIO quoq;radicum commcnfurabiUum commodiiTime fieri potefl per regulam au-
ream* Cum enim nc.vcdiffercnuanumerorum fradionisadmaiorem,velminorc ciuidem fradionis numc*
rum,ita rcfiduum,quodquzritur,ad radicem inaiorem,vclminorem:£tconucrtcndo,vt maior numerus fra>*
dionis vel minor, ad differentiam numeronimdadioflis, ita maior radix, vcl minor ad rcfiduum fubtradio*
,
nisiSi in dato exemplo fiat

y«5
/
.
4* A L G E B R i£
Vt 5^ 3 jti altad, Vcl
Vt1.Kl5.iu jj8jJ»UuJ,proJuccturre(iduutnqo*{itumî8. .
_
SIC etumfilubtrihcnd»fin/c€i<Ii.«\/Ct<o<»- DiiiiUh»sp«rUIam,fitC}p6nei»rtUon«ljiVtC

cll, .^.vbi differentia numerorum frailiohit eft 7.Si er^ 6at,
Viio.ad7.iu^Ci;dooo.tdaliu(t Vel
SVBTRAHletiampoteftri<iixdradice,(i(mtcommen(urabile$,hacratione.Diuilainajorepermi-
,Jnorem. dematur vniui ex Qimdenteralionali. Sinamqucreliqutu numerus in minorem radicem ducatur,
ntMir,- prodibit refiduum quxiitum.Nam fi totus Quotiens in minorem radicem, id eff,in diuiTorem dacmr.produ.
Jhu ûr maior radix.quzdiuila fuiuCum ergo vnitas in minorem radicem &ciat minorem radicem;liquido con-
mnfurt- Quoriens,dempta prius vniute , ducatur in minorem radi^,'gigni eandem maiorem radicem, minus
minore radice,hoceft differentiam radicum propofiorum. ,
S I T Tubtraheda ,/J J ij^Sj-Ex

diuifionefitQuotiens rationalis 77 hoc cll,7.Dcmpti
remanet f qui(reuocan priusad ^jTJ.Jduflairt VSJjSSS.facit i43aiiffereuam radicu propofitaii
I.
DENJQVE fieri poterit iiibtraaio hoc alio modo. Diuidatur vtraqueiadixpercommnnertiah-
f>ili«n* eiufdem gcneris,iu *t Quotientes fint rationales, fi fieri potefi. Nam CibitaSo smo
Quotien te
I"*™ demen-
n«.»W, ex alio, fi reliquus numcrusducaturincommunemillumdiuirorcm.procreabiturradixrcfidua. Vt fi
fra da fit i7.aV JyjlDiuila vtraque «r ,/J 5.fiunt Quotientes rationaUs v/Jj-Sc s/J a 5. htfc eft,3.a; j. Quonin»
ffit hA differentia a.dufla in communem diuiforem facit prorefiduofiibtraaio
huius operationis hxeefl Sint duo numeri 10. (Se jo.quoru differentia aoji-
uidanturejuc pcrconinuincm diuifbiîn j.Habtl>untcrgoQuoticntcs<5 .&i.eandcin
tum
triitfm- proportionem, quam 50.St lo. Acproindeper conuahonem rationi^, erit jo. ad lO.
mmitimt»’ cxcefTiim.qiioantcccdcnsjo.fupcratconffqucntcm io.«6. ad ^.cxccfrum,quoantc- 50
far. cedens ^.fuperat confcqucntcm i.Et permutando crit30.ad 6. vt adad 4. Habet au-
tem 30. ad 6 proportionem qain'tuplam,dcnominatam videticet a communi diuifo-
re 5.1gicur & 10. ad 4.proporoohcm habebit quintuplamddeoque ao. diuifus per 5. hr*
ciet Quotientem 4.£x quO co6ftac(j4.diffcrentiaQuoucmum 2. & 6. ducatur iodi-
uifbrem communem 5. produci zo. dr£fmntiam numerorum 16.& 30*
INTER DATOS DVOS NFMEROS QVOT-

libet mediosproportionales confiituere^.
CAPVTXXia
nurherorumirratioiialium compontorumjrcdlibei
GENDVMiamc(rccdeAlgorithmo
priDtcxponercvnim quendam praeclarum radicum fimplicium in confKtuendU qnotlibec
medijt proportionalibus interdatosduosoumcros.quicflcmfmodi.Si confUtuendusfit vnut
^rtinisJtt
tmtrdmrt medius proportionalis, alfjmchdum erit ligmim radicalc hoc,^^ quod inter quadratum , &
mm mrru vniratem cadat vnus medius proportionalism qualibet proipêffione Geometrica, qi âb i.in-
€Ûttr$, cipUt Si duo mcdij.accipi.ndum eftfignum rldicale tres (ignum qultuor.fignum quinque
Cgoum lic dcincq>t.quod fat ilcnos docebit progrcfHo Geometrica in cap vpofita.
£> £ N D E diiiifo maiore numero per minorem , inftituenda cft prx^rc/Tio Geometrieaab i. inci-
I
piens & per Quoticotem progrediens tot terminorum t duobus amplius , quot medij proportionales de-
uderamur.
.
TcniocuilibettenhinohuiusprogrcfTionUpraHgendumljgnumradicale.quodaflumeoduin
... elle do-
cuimus pro ratione numeri mediorum.

,
Quarto,extra&is radiabus.quas Hgnum radicalc indicat, quando extrahi poflunt.dclenda luot ligna ra-
dicalia, quorum radices cxtra^funL
Quinto ac vltimoprocxtrcmispr(êfnonisvldinzponcndiruotnumeridaci>acper minoremfiiûli
termini mcdijmulciplicaiidi.
V. g. fi inter f.Sc zo.flatuendus fit vnus numerus medius,arcircendum tftfignum hoc radtcale
DEINDE diuifo maiore numero zo.pcr minorem 5.000 ftituenda progrc/Tio luee trium termindmm
1.4. i^^r Quotientem 4. progrediens.
Tertio cuilibet tennino praefigendum lignum sj^hoc modo,yj i.>/J termini con»
tinud quoque proportionales, cum lint radices qtiadraue numerorum 1. 4. 16. cominucproportionaltuin.
^ârto extrahis radicibus qua Jratis.fic flabit progrefTio.b z. 4.
Quinto, huius progrcfli >nis termini finguli per numerum minorem 5. multipHcandifunt. YndcAc fla-
•Sthtlit* .
tgrô 5.io.20.inucntusque erit medius terminus proportionalis 10. * quia 5. 16. zo.cafdem habent pro-
portiones, quas 1. 2. 4.cum hosnumerosiJem numerus 5 multiplicans illos produiêrii.
S I N Trurfusinter ^.&i8inucniendiquinq; medij proportionales«Hicarcircendu efUtgnnm^Q^
DEINDE diuifbmaiorc numero iS.pcrmuiorem^.imbuiendac/lprogrtfCo feptcmterqunonioi
per Quotientem 3.progrcdicns,hoc modo.
i. 3. p. 27. 8l 243. 7ip.
Tmiocoilibcttermino praeponendum lignum
^/^ce «• ylict 3- VJet p. »7- y/ict H3- 7HU
(niili-»
C A P V T xXl. -
'enmtqtteHitcrminicoridnuc quoque propordonalei, cum fiiuradiccs^ficubicznumerorami.^.p &c

continue proportionalium.
(ârtoextra&is radicibos.qu« extrahi poiruot.&dcieds lignis» quorum radica eatradaefunt ficlUbit ,
progremo.
I. ylict
5; 3: M
*. v'CC 9
^
>/?C€ Uh j‘ .
Qumto»ac vldmo » mulaplicatis lingulis huius progrclTtonis terminis per 6. minorem numerum
ex duobus propofids > conlUtua requemem progremonem cum quinqUe medijs terminis proportio^
nalibus.
6 . ^ce iJ 99«8. Vet 648. ^|i iCit y/ct 1944- yHVt “537408. 18.
'cmntque • hi termini continue pr6poraonales»cum h*it produdi e&cOdem nukncro d.in numeros i. VJtCj* •
scbil
>ICt 3 &c.continuc
proponional^
^VOD autem hi termini fml continue prope tHonala, probari experiendo etiam poteft.Namfuni-^^
ptts quibuslibet tribus proximis . tantum ht ex pnmo in tertium » quantum ex medio in fe » vt vult propoC ao.
Iib.7.Eucl.Vt fumptis hifcc tribus VCC^48*>/ io8 VCC« * .»44 wm ex pt imo in tertium, quam cx medio in fc,
J
gtenitur numerus 108. Nam ek^ J 108 in felit numerus ic8 &ex ^48- in yJ{Xi 94^St “397“- hoc
dt,io8 Item acceptis tribus hi/ce.tf.^Ct *399^8.>/C^ 848. Exmedioinfcquadratcfit y/^Ct *939i04ioa4;
hoc cHcxtradaradicequadraui39968.prcûdusnumcru$elt ^/Ct>399^8.(quiai39p^8. radicem cubicani
bon habct.)qui etiam producitur cx 6.in VCC ^48*vt liquet.
S C H b L i V Ki
OIET ftffHumro(Otttnigeri,vtfxnumtr94lbjuotxtr4hendj jit radix (jM4 dr4rM,vtlaibu4 tqiae4m/uii habet. Ni

S trg$frxftra remfm mfumaturttraduntur a nennuUu fraftrtm a RafbatU Bûbtie, regula quadam qmbm faciU o-
,
, «
gnaftUHtur numert non quadrati » & non (ubi.
^ Prrmum omnet numeri, qmrltnnjm figuram ad dexteram habent 2.vels.rel7.vel$*nonfunt quadrati.quia in nume-
hr quadratu vlrmta figura ueiejfarto ^bet ejfe riM cx i&tf./. 4. 8. 9. 0.
Demde nuUtu numerm.tx quo reiedu g. vt in probatme ncuenariafim tonfueuit , non[ufmftaltqua harum "
figura-
r^m,t.o?‘9-quadratmefi. ^
Tertto , numerm vltimam figuram habent f.mfi eam practdat fignra 2. oum alia figura pari » vel cum 0, quadranti
'ejfe nequit. Vt bi numeri i2f.jzs.67fZfJq7if-ioog2i.quadrattnoR funt.
QuartOtnumerivlnmam figuram habentes i.vel g mfi eam anteetiat figura petrût oapuadran mufunt. Vt bi nU‘
mtri4pt.ai79^^9 7Hti- quadratt non funt.
Quinto nunuri habentes vUtmam figuram 4.mfi eampraeedatalufigura par, vel ouiuadrati non funt.
,
VtbtMumm
6^34.70014. quadrati effe nequeunt.
Sexto, Humeribabentesfiguramvlttmam 4 aufieamaHtecedatfigurdimpar,quadratinonfunt.Vtnnmerif
746 2oS6,
.
34j26.qujdrati non funi.

Septimo a( vlrhno.numerm habens in fineflures figurat o.fub numero impari quadratus ege nou pteji. 'vt numeri
,
Ô.OjS^gioio.quadrattuoufunt.
QVOD veroad(uboiattmet,HultmnumeTuserit(ubm,greuclu 9Jionremaneti.velS.velo.it4quti 2
aoo,n$nerie -
'eulm,eum reieilug-remaneanij. Sîmmir

Demdenumenu,cumjltmafiguraeg2.HiJiproximeante(edens figuraJinmparjtemcuimvUtmafigKr4efi4,vet$.
fi
proxime antecedensfigura non Jit partVelo.non pottji ege cubus.Vt numeri J4S62. 4S6174. iioooiLnonfunt tubm
m
Tertio nullus numerus habens fine o.vdoo.potejl ege lubus. Vt hi numeri laô ioo-âSocaubi uon
funt.
Quario&vlumo.nMmerushah<Hivltimamfigurami.niJiptoximeantei4densfiguragti.vel7.eubmtjfeoonpotmt,
Vt hinumeri.3dioii.(7Sg^.it2Qotsaidnnon funt.
UaqueamequamadextTaiUonemraduuquadTatd^veleubuaaggreduTM.oâfretiumfteeTuJifrmierenndui^
kes padi^ experiaris, an popfitus numerus pfit ege quadratus, aut eubtu.
DE ADDITIONE aA C SVBTRA-^
Hione numerorum irrationalium compo-
Jitorumj.
C A P V T xxii.
C ONFICITVR
—
de lignis &
Alrorithnius riumeroriim iirteiorialiura compofitorura ex radicuni fimpildurf
Algorithmo, dummodo proaddiridnej &fubtradionedb memoriam reducantur regule ille dme; qux
tradite firnt cap.4; videlicet
DuartiuU
ob/nnjmda
Udmfîdmligmmftnimt,nijiinfuhn.akniiiiMUn»mrifr44mfnuttwri rmtmmfubiTMiut
m mdiiti».
Z
Datrfi
4
A L C £ B R ^
1
rmkpMtnuinitfitpium«m,4U4ii»4B.
Quz quidem duzrcguJzcap.4.pixdiSoni{x>liczruiitA ex fubiefiiiexemplisioteUigifaciiepofliini.'
ExtmfU AdiittifUt.
<s + t/i 18
4 + t/S 8 t
10 + 30 VS 7J + ^ »8
VS — » t/JJ *45 - \lii x<»

VS XOO — f lii 48 - 'lii ^x
\ji 71X - j 'lii «873 - 'Jii «»3»
ExtmfU 3
Snbir* unu.
s/S?
^5
*87 j
»45
4.
+
^ 1x50
*«x i nz{
xftS 48 + t/5S 3X >/S >8 - 3 ,
ExtmfU txctftitiminfihtrtOUkt frt frimt rtfxU.
'Ii fo + X s^S 30 - »
t/S i8 + 4 «8 - 4
VJ 8 - i 'H 8 -}- X
jo + *
'/J 7X X
~
vs 7» 4- »
“ 4 T ‘8
4 - t/S X t/J 18 - 4
ExtmfU txctftumt in xdJitionefnrt^nU/ituntU.
1« +
-
5
''i 7 *
s/5 5x 5 t/8 5» + 3
i«x — 1 »
t/S »8* + X
ExtmfU txttftitnu inJUtrtHunt fn rtgxUJitnndt.

i£x — X
'Ji 3» + 5
'Ii 3» + j Ii ix - S
AlUtxtmfUuUititnu.
t - ^ fO Ii i» ( •
^ xqx - 11 *4 - Ii »4»
t/S 7» - 4 30 - VJ 7»
Alu txtmfU MntSUnit.
'Ii IX - ^
- 7
» Ii fo t/J 30 + «
Ji X41 - 11 X* - Ii »41
AUsEximfUfibtrtHinut.
® "f* 180 o '

,
ijf5 )io — g Ifg } IO — 8
^ ’
»4 - ^/3^ 310 I - 10
otfmm- Hicinprioriexetnploquonumnumerus^ jxouionliabetreipondenieniin Gipcriotinumero.pon-
*** numerus J o.cum (igno Item quuin poueriofi exemplo numerus 8jn ruperiori numero non (u-
W rcipondentero politus quoque eft numerus o. cum ligno •4-< quod loDper in fubtrafiione obfcruanduia
,
cH>vcuiperiorcsduzrcgulzfocumhabcant
VERVM
.
•
AVt''
C A
'XX'11.P V T
*VE A VXfmhaiuînodiexemnUsfin hoc etiam modo fubtraAio.Poftnumenmi.aqao debet ftcriruk-
• craAio.poaatur numerus fuberahendtis, commutatis tamen flngulis eiusin (iena contraru.poncndo--
pro eontn.Ddnde fiu redu Aio per addidoncrmVt fi fubtraAio neri debeat i6~S.a numero 1 6Ste ^5
ftabieexemptum. id 5x0 -|- 8
Siergoaddanturiâd8.fiunti4.&dempa^5XO.ericrcGduuma4— >/$5x6.
— ^ '
ItcmnfiatfubcraAio^2;3io-8.i>/Jî8odicftalMcnemplum.î8o-^Jf5Xo-^8.Siergoaddantiir^
x8oA-^^5io.hoccft,muuul^cicoperacioixis,proptcrdiucriafigna-|-&-4lara&î8o.dc^J5io.cnt
rcftduum 8 ' vâo.
RurfusijtfacieodarubtraAio î
8 o- 8 .de^jxodieftabitexemphim. ^520 ->^x8o*{-8. Sietro
«ddanturfimul^Jjto— VS*^^-^^^^°*u^^P^cieopentioms»propcerdiuer(angna-f-&—dempta^îSb
de ^jro.aritr^duuin
_e 84-âo.
t/3fjxo.oritr^duum S+VJ»—
Sitprxtercafadcndafubtndiio S— 4. Sic(labit«cmplunt. 4— 8-j-ît. Si
rrgo addimur inter rcy/j7i.7JiiA—4.—8.critrefidttam^j7i-|-y/Jii—i2 quiaradictsilljruhtmcommcn-
rurabilcs-Qiiod fi addantur per proporq. lib.i. Eucl. &«ient ) ^•) adeo refiduum totum
erit^(84^Jj45«;-ii.
Hoc autem modo reSe fieri fubtra&ionem , liquido conflat in numeris rationalibus. Sit enim êknda
TubtraSio ^j49-jJe8-|-,/Jj».hocefl,4.dciI.vbirefiduumcfl7. Secundum przceptum traditum fic flabit
«cmplum. SH-^9-VS494-j- 1»™'*** }-fi'“t>J.8cc)tV5s>'&-t/S4J.fitnumcru$-4. Eimrefi.
duum cfl 1 1 — 4.hoc eft,7. vt ratio portula t.
SED »ttotumhocntTOriumadditionB/ublra&oni(queplaniu$intelIigatUr,fubinl)gclnii$aiianon«.
'nuUaexempb. Sint ergo addenda AS4
ri tX“
ad4+^^j. Es7.Sc4.fiunt11.8tex
“
tmfU md-
ac j. per propoC 4.
Ub. 1. EucHd. fic ^ \ii 5
*' + \/S(® + 1^ io)

R.VR.SVS fint addenda ,/j54-}.ad
10 - 4. Ex v/J j A Jiio. quiacommcnfii- 4"
rabdcsfiinc.fit 4y- Sc ex*.^ j.xc— 4.fit— t.
Toti ctgofiimmadyj4f—i. Eadem fumma
M•Ji
ao
5
- 4
-
5
t/S 45 «
conflabitur, fi ,/J}.adt/j20oddanfurperpro-
por4Jib1t.EucT.vtad initium cap.i 9 .docuimasi Fiet enim ^(i5-J-s/j40<S.Jhocefl,,^4j,atqtleitarutfiil
’erittotarumma^/j45 -I.
PB.dETE8.EA Iintaddenda,/J54-
7.adVJ<S- 7 -E»\'Js-a:i/S<-fit>/a:f»i^ var 6 - 7
iioAex+?.Se- 7.fito.SummaergocoUe4a
erit^/Jr^l^^^“o•T .
ampli VS (int addenda s/J 7 -fj*
adiîo — 4. Ex,/j7.8c VJro-fic^.

— ®' '• i/8f
7 4- J
*° 4 -
f‘7+i/S5«o)*“+J-*‘ .
Toa ergo fiimma erit ^ f *7 4“ %/S 5 ®°) VS (*7 + VS Jio)
SlWf
quoque addenda ,/J54-7-»<1
^«-i.Ex Ss-Sc^t VS-(n4- 1/*'»®-) '^1+7
^ »
at »4-7. 8c— 1. fit 4- 5 Tou ergo fumma
- VS
«rit>/J(i i
4-t/S ' »o) 4" 5 Vri 54-'/J(‘*
-
VSf“ 4- V7 «»‘>^4-5
WeM fintaddenda74-VS5-"*4~VSFS<unljiaeritli4-VSs-VS5‘ Vellccundumregulami.Cib-

ttihemuiperpropor.7Jib.i.Eucl.j5JjVS5" .
propterdiuerUfiâ4-.8c— .hocmodo.Qua-
drati numeri j.&5.faciunt8.8cex4VSs-'“
7 "T
^ ~ VS
^ 5
5
_^j.fit-^j:i{.caiusdupluin-V8:<o.ex «« 4" VS 5 i
aggregato quadratorum 8 ju feratur, remane-
bo tque8 — ,yj«o.IUdixergohiiiuireliaieflid,quodrelinqaiturTOrtdettaaionem^j.e»^j.cuin-
dicipraligendum eftfignum-f.,maiorisnumeri.Tou ergo fumma eftti-l-VJC8 — Vs<oO
ITEM fintaddenda8 VS7*»dio g , Jj; -j
,/j7.Ex8Aio.fianti8jtcx ,0 J/J 7
Se — VS7-fit VS»8- TotaergoCimma '
,g
~ '
E^ri fint addenda I o4-VS49-><^ 1 VS +• ^ numifeflum cfl fiimmam efle az. a to* 7. fiunt
17. Etfubtraaa ,^4. a VSiP-P" pro|X><7-
diucrfa,
>0 4- VS 49
liKi.Eucl. propter figna4-. St
remanent VS784O ou ptg»»- 7 VS 4
VJ fSi
nendum eft lignum 4- maioris numen. Tota >7 4- VS(55 VS784d
ergofumma «I
lumma 174-VS U5~~vo
cfl ly-j-vs (55 7®4*y
VS.784O
Cum cô radix quadrata huius numeri 5} — >/2»
r
quit 1 5 uruius radix quadrata cft j .}erit tou Cim nu 17-f- 5 .hoc eft»2
J•
1.
i
y
»
iSuadix numen 784, demptaex j*relin*
£E 1 ITEM
S
A L G E B R ^
»0 - V? ITEM (intiddrtljtlS—
- yJiUi ->H
fifignt 8c 4- • fon»n« y/J* ( 53 784 ) cui pnrfigcndnm eS lignum mroris 'Ton ergo num^
5.^'
lummacoUcfiacllig y/J;(33—-^J^7^.)Cumogora(lixi]OtclriCahuiu<numcri 33— ^784.(11
toulummii7 ],hoccu,ii- >4 -4- }
ITEM addendi £jd y/2^ a4>
(int
v/s o ^
4- 3. Fiet Cunma ^14+y Vel y-J-
>/S >4 + ?
»4 - »
y/i ° + « ITEM nnta<!<IeiidBf4dÊ4-^}.

Ftct fumnuî4«|-j»
*4 + J
ITEM
lic addenda 6. ad 14 ^/J »4 ) -
+3* Ex radicibus ,
quia commcorurabilci
mnt,fit,/Jj4.Atex— 38e+o.fit— 3.Sum-
VJ <5
.
0 +—
maigicurdty/J[34— 3. '<o 5+ I
iTEM litaddcnday^»u«l,/j3i+VJi8.ExVJ;8&>/}3a.quiieommenfurabacirunt,fity/J:7t. Ftl

ctgo1ummaylj7a+,/Ji8. Atquceahii
'Ii ® ° +^ duabus radicibus , cura eommcnfurabilci
hi 3* 58 + linCflic^îda. furamaqualitx Vel quia
hi 7‘ •* + hi tommenruiabilcsoiamrunty/J8.&,/Ji8.
liet ex Diis 30. itavt tota
)o+y/3^3S>Atque exilis duabus radicibus, cum fine commenIurabDcs, fit \/j;i4i,rumraaquzlica,vtpriusyka-
^mroa fit ^
que hi numeri y/j7a+y/ji8 St ^50+^3t.iqualesrunt, cum vterquexqualis fit y/Ji4a.vt patuit.
ITEM iitaddenda,/CCs>d-VS3i40I-ad(/CC44— tx Vfâi «.St y/(,^ 64 quiacorameni»-
Vce — ViJ s^<»funt,fity/C€iooo.hoecft,ia Atex
4«I
Jre fA ——MX 80 V5540J-*-\/|;S*o-q>'“eommtnfiirabaca
quoque lunt,nt,/j;j3i 2 j. Toacigorum-
>0 - Si J>M maellio-VSijii^
ITEM CtaddeBdaVSJij(S-,/rea7adVJJ8i+/ce8.ExVJJa3<Jtv<^..fitVSSa40i.hoeeft,
7^ta-hCt^ 7 -ai-hlCtS. 6 t-Jc€'-tuk
y/3 i — vCC *7 «»»— ».Summaergotoiacft7— i.hoctftâ
hii </C6 8 + 'Quoditaefle, liquet. Nam^JJijS.cIlî
quali <ollanirVt,â7.hoccft,3.rcmanctI.
7 I
cui fi addatur VJ8i8i. id cft s.Stinfuper
y/CC8. id cfl z.fialum ma «. vt prius.
^
SINT deniqueaddendx,/J(s+y/J<.;8tV}Cio i/Sii.;Huiufmodiradiccs.quasrupraappclla.
mmut radices numerorum irrationalium compofitorum, dimbutorumuc, St quasalij radices Vniuerlain di-
cunt,non poflunt commodius in vnam rummamTcdigi,qoam per lignum +,hoc modo S(
S +>/?*•)+-
(io-y/Jii.)Sicetiam,fipriorapolleriorifitfiibtrahcnda„eritrcfiduum,/J(io-Vj»J-s/J(l+53’<jM
'
^tiaiulmodiradicibusplura cap.a4.diccmus.
SIT fitbtrahcadayS}aj«-Vcei7.iVSS»40‘-i/PC«- Vbimanifeftumcrt.Kfidunmeircj. Quo-
niam a35.commenfara*
St ^401 7cC • — h>le«lunt,fih«abiliadematur,relinqnetti*
hii aj® hcC S7 — ^8i.hoceA3. E'l<->/Ct»7-a-,/C€«.
V85
o,
T vre
I /pA • fiibcrahatur, cumfintniamcofflmenrura*
bUcs.rcmanebit-|-y/ce8.hoccll,a.LiqttCt
3'®< ‘-'iScere j. vt ratiopollulat.
t , n. i -n,-
item Cntlubtnhenday-V2rjo4i/}7»-5* Qffianiim+y/JptA-VSso.habentdiffimUiafign»,
mutabitur rpccies operationis, hoc cA, inter
S 7^ —~ f
feaddendxfunt, fittqueearum fumma^
sqa-Ittraquia — 3A-^-s•habentfignadi-
9 hi
^/J 14»
- Qerla, fictetiam additio, St fiimma ia.reci-
piet fignum-fiipcriorisnnm eri. Eclidoum
etgoquodqu*ntHr,eritylJa4i-ii.
ITEM Ctfiibtrahcndus dy/Ct too6+y/j;J;jiajjitimenishicy/ceai(S-Vj(iS; 405 . quiay/ctioooA
^fî6.commcnlurabiJei ium,dctn^ hac
VCCIOOO +
—
Si 5>aj exilla,rtmanrtvlCe<4-hoccfl,4.AtcXy^j
lii5-&yl}^403.qu*cmmcommcnfura-
hii
hc€
^ X
^ M ~
40J “* faDesfunt.htrummayâ048o.H«enini
inter/eaddcndjBruntyiuxtaiJTgulamypro-
pter/igna diiTimiluidquerummapr^gcn-
ottoi (jgnuffl -^fupaioritnujscri.
D£NU
C A P V T XXII. '>/>i
' DEN IQV E <it fiibtr»-

looo -
hcndi^CCii< v/Ce
(/SS'40J-VCC
1000 R-efido»™
3**5' v/ix 4°5
erit id.quod in hac formuia def^> 8o
ptum cft.Nara ^cgiiddctriSiex
rcliqinm facit i/CC^d" 1*0* ^t4-8tc.
Jiooo. reliquam
^Cgiooo.
CiETER-VM quando dux particula: numeri compoutifunt orando xqualcsduahtls particulitnu- CtmfnJu
meridiminuti,brcuiflimcvnu5numcniiadaltetumaddltur,vcldimlnutusaco»ipofitodcmitur,hacrationc./*
Additio peta&a erit,fi prior particula alterutrius numeri duplicetur. Vcex j,jone 1 5-}-^ j?.ad i j aoi /•*"*«<•-
^8.fit fumma }o.Item ex additione^ aori-dJd ^ *o-^ d.fit fummay§' 80.

Sic ex ao-}-\/8rd. ad JITi»» ^
—
âo ,/yd.fitfumma 78f 8 o. Rado efii quod polleriorciparaculxfe mutuoantô,^t
SubtradMoTeroablolutaerit.fipolIcrtorparriculaalterutriuinumcridnplicctur.Vtio fi‘
^4.ttlinquuntVBr*«i<lcft.i.ItemV8r'» 5.exv/aria+5.rcUnqiwntimItem^jria—
).relinquuntV$'to. Ratio cll,quodprioreipardatlxcxfubtraaioneniltclinquanl,lcpoltcno:,^jj„jjj
liot I quemadmodum regula a.prxcipit • propter diueria ligna 8t-|^
DE MVLTIPLICATIONE ,
<iAC DIVISIONE
numerorum irrationalium Compostorum)^
Diminutorum,
C A P V T XXIlt
c etiam in memoriam reuocanda eft regula illa quam cap. 5. de lignis 4* &
H I
Videlicet.
BADEH
>
fiffidpMMlu SîutmAddu0nint:DiHnf4 fert ftffupfiHMMt

S£>uif^SiiirrM39nnit.
prxfcnpllmus.
Siuc igitur plus in plttt*(iue minus in minos multiplicetur, feroper producitur plus. Et iiueplm io minuSi Ai.
fiue minus in plus ducitur.fcmper procreitur minu$.Pofi» igitur ex

duobus numeris vno |ub altero, fit multi*
pUcario,vtinnumcrisabloiutis.dummodoobfcrueiea*ûaecap.tMeniuluplicationetadicumfimplicltun,ac>”»"^
cap ip.de caninderoradicumaddi’*
tionc.fubtra&ioncq; tradiufunt ~
idtjuodcxemplainfralcripudoce-
8
* ^45
bunt.lnfcqucnticxcmplopCx-^ 48 — i»8o — i6to -|-* 50
4«n _yario.lit+v/r90ab«
A+J0.E1CX (/Jr45.m+<ad
Pcrrednaioncmcnc, 78 - ^ 5780
eftiin-l-./Sfjd.lit
ex 4
—
î6io.Ei
Jao.m - 8 .hoc ell.in -j-^dd-fit
^ — y/Ji 180. Ac denique ex +840 4-d.lit+48.Entque totus nu-
merus produdus 48 v/jii8o - y/Jidio-j-jo.oui/i liat reduSio per additionem A fubtraaioHcm,erit
Namcx+48A+jo.fiuni+78.Etcx-^gr»28oA-V2r*^JioSU«conanicnfiirabile»
2% -VJ'578 o.
fiujt, fit- ^3^5780.
’lNhocêroexcmpIo.ex-v/jyidi4H-./J^d48&-f-yjî0497d.boeelt-f-i8.Etex-v/Sridiud
^ I oc
^Îi8.fit-v/2rj| 82944. id eft. . -

M
Vm
»88
*»»
-
-
m
'JSS »g»
<48
_^/J;'I88Je tandem ea-f-^JJiaS. ^rodudus. 191— a88 — ./J iid -|- 18

>n-Wjy»88.fit-j-v/Jiar3«8d4id Vel 18 + J* 192 - a88 - ,/J aid
eft,\/J'i9a. Entque totus nume-
rus produfius./J' 192 —(^288— . j.
^ aid 4-18. Vel , vt maiores ftmper Uiuileri pnteedant.
.
184-,^ 192 -sH i88 aid. « lU forat»,

btrides.
AtU exemfU mMUiflititumt,
Jct 7 + S ^7+ ylCt t

t/ar 1
v/r i
t/r«>3»3 + */r/8748 .flr*44-S«C€7»
IN prioriexemplo reduximus^/ d*v/J;5.adeandemdeilominirionem,Tidelicef4d^jd.&^^jC

Deinde ^3AcVce7***dnflaluntad^3'ti^27A£ VTCC
»43[. itqueita ex mulripIicationcfidU^>/§/ 8748.
«iuriem dcnomin2A>nis,procrcaUquc eft ex mulriplicarionc
4S«“ *3»3-
EE j IN
1
j4
A L G 1 B R iC
IN ncmplo pollnioii rcduSzfunc i. &^CC 8.8c^ Ct»tca multipluatioaerifta cA
JJ'(;C7».Kqueot(/Jx.in^J’7.£jaacfti/Ji4-
Aliud iximfUmihttHTHeriirttinulAm. v
,/J ;» + v/ce 17.

4
.
hocen,
3« +6 v'arce
-{ 6
4 <«s«
I N
hoc cxcmpIcêJutuntur^Ce > 7 -&J 11 <J^Ct 7 v/ 2fCt<S4 -t|n»mm mnlupEcitio &it
“ “
4<<5«.hoc cft.tfJ)''*'*® i/S^ 4 VS'» fit v/Jfj 6.id eft, «.ita yt totus numcnu produaus fit <+<> hoc tfl, 1 1.
AUtdut txemfU.
7 + v/J J ‘7 - S
Z-iiLL. 7 - '/y 5
49 + v/y »41 + vy »45 + ^9 - y/i »45 - yy »41 + 5
IN pnaricxcmploexnumcrocompofitoinrcfitpro<lu<3us4;-|-î45-|-^/3;'t45.^hocdl,{4-j*
.y98oquodcx49.B£.^5.iiint54,?ccx^3^ »45^ \/2î45.hocdl.cxdt^lo^^Z45.hat^/^p8o. lopoAcriori
c« numcrodtmmutoin felit produfius 4p-î j':45- ^lj'i4j-|-5.hoc cll.54- i/yj8o.
^ IM MO
vt ducatur numrr js compoGtusin fciplum vcl in alium zqualon.Gcizell ,Tt quadrata pard-
>
cubrum fimul addantur, £c huic rummzadijcutur duplum dus, quod fit cx vna particub in aliam Tt in duo- ,
^raw« bus proximis exemplis patet. Nam quadrata particubrum conhciamj4. Etcxvna particub inaiiamhtim
priori exemplo ,/J’i45.inpollcrioriautem-,/j'i45.cuiu5duplum eH,/jpEo.vel-i,/^p8o. Igitur in exempi»
UJ^",]JJ|'*priori producetur numerus 54+,/y jSo.In pollenori yero hic,54-,/ jpSo.vtluti priua.
imfi»
Alit duo exemfU in numtrif rttiontUbm.
v/y 4 4
it v/y 4 5 :^ 4
»5 + i/y 'o“ + s^y too + 4 ^5 — \/2>
wo - >/?> +4
»oo
I N Priori ducuntur 7.m ic.fitt]ueprodudus49.Inpofttriorircroducuntur3.tnreafitqueprodu^tt

p>rt liquctaQuz multiplicationes pcri ompcndium proxime traditum ita iicnt.Quadrata pardculamm conB->
ciunt 19.Ec cx vna particula in aliam , lit»in priori quidem exemplo» y/jf loo.in poficHori vero ~vîoo.cuiui
duplumcft7i'4oo.vcl»^g'40o.InprioriergocxcmpIoprodu6usnumcrBsent29-|-^400.hoccft,49. In
poncrion vero 29 ->^J' 40 o.idcll» 9 .
AUa duo tximfU^
<5
g
+
-
\/^8 k/Jio +
-
sA*
8 . sjy 10 di ^
+ di 188 - 188 - 8 IO ^ 20 - 10 - 1
CtmHnS* ^ ^ duobus exemplis radicum quadratarum » ac HmilibuSain quibus ducitur numerus compo*
ft mrnU^
Hmilem diminutum , aut contra , pcfBcictur breui/Time multiplicatio » H in alterutro numero*
tdoitmmmt mmCx quadrato particuix prioris dematur quadratum poAcrioris particulz » Huc pofierior pirticull
rietmftfi' minoT fit priore,(iuc maior. Vtinprioriexcmplo. fi8.quadratus numerus poderiorisparciculx^jf S.dcma*
quadrato prioris particulz ^.reliouusncc produfhis numerus z8.In poAcriori autem exem-
I*
2.quadracus numerus poderioris parTiculz^5i.dctrahaturaio.quadraconumcropriorisparciculzv/2f
pu/no m». io«reUnqucturprodudus numerus 8.
ATQVE iu quodcicunqucoumeruscompoOnis, acdiminutusradicum quadratarum irradoniH^
mimtnm. funilcs fint» tmer fe multiplicantur producitur femper vnicus numerus > &is radonalis. quod quidem
»
EucUib. 1 0 propoH iif. dcmonfbauit. quia huiuTmodi numeri lunt fiioomium , ac Kefiduum » vt cx cap. 27 «
.
conIUbit
QVANDO pofteriorpartictili maioreft*
^
^ ^ ^
di
producitur
lito
numenu diminutus, vt in hoc appo*
exempb apparet. Nam fi \6. quadratus nu-
merus polhrioiis pardculz dematur cx 4. qua-
^
drato numero par^lz prioris» runanent 4—1^.
•
Atque
,
C A P V T XXIII.
Atqnchocicacflc, docet altera formu-
la multiplicationis. Et quoniam
f3LCi\int 6.&ci-^Jî 6 Si 6 vtntt^<{.{i i->4«
*
1 —+ v« «<
'<
ducamur
— 14.
in 6 , iit
Ncccrtcigiturcft
produiûs numerus tz
hofceduosnumc-
— ^/s
4 -u ii ^4
«4
ros 4—16. & II— 14-cflc squales, vtvere
funt.cum vnus ab altero detradus relinquat 16
o. vt rubfcriptz dus formuls rubiramo-
num demonArant quia 8 8. zquiua-
:
—
lentnihilo. quod edam ex eo patet, quod
tam ex 4. ad — id.quam ex ii. ad Z4. Tem-— »4
perfuminafiat — la. iuxta regulam a.addi*
tionis.
P 0 R.R.0 de nvulciplication: radi'
cum numerorum compostorum, vd dimi- 1
4
1
—
— 1 < j»-
4 -
-14
-itf
14
nutorumiqtiasVniuerlalcs dicunt, agemus
8-
cap.a4« quod fequitur.
ExemfU Oiwjitnu. Tiimti» im

mtrt ctm-
JCt e* + r ^/cc 7 + Vec 5 fofin Jimi
BMIttU ftr
per >/«: * #
r*M. tm
f /imfLttm,
jct «s 4- ^ct w I Vre 4 + v/cc »f

per </ce i
K^li* ExemfU Diuijionis.
Vee I® (^^7 ^Ct

per j
8 3 C 1 t4
per v/gf I
prioricxcmplo.diuira^Jao.perj idcft.perv^Sp.fitQuoticnt^Ja-. Diui&mo

IN v^fîo.pr^ —
— VCCt?* bipoftenori auiemexempio,reducendzfunt^g^g^8.f^^/i^2.
-|-3.idcft,pcr-|-v^C'6i7*btQ®pMf''s
ad ^j3^j64.&vjjji6.ciurdcm denominationis, diuiraqucilla per hancjfic Quotiens ^JJJ’4.hoceA,v/JJi*
Eodem modo >//3. &,/gfi.rcduccndxruntaJv/S/9AVgLi?)t.diuiniqucilla per hanc,htQuodens^^/^%
Quoniam autem multiplicatio probat diuiSonem fi poA^riorQuotiens multiplicetur ner
. i. dtuifcm m
producetur numerus diuifus Nam 7%& ^/jâ.rrducuniurad \!^ji !•& %/SS'/»024.qiic
inter femultiplicatsgignunt ^/g,J/^r;.hoccA,v'jg;/8i.fiuc^//5. Item 2. i Jgf 2. reducuntur ad
^J3>S^4^>/58i5*^*4“**”*^’’b:*Tiultiplicatxfaciunt>/Jg;5;d4.hoccA.^JJ;’8. ItcmA fitdiuidcndusnumc-

ruj 25528 — 10568. per 6 hoc cA, per >/g^Si295. fit
. Quouens >/^18 ^ 8. hoc cA 1 8 — 9.
nimirum 9.
QVANDO diuiforcAnumcrusradicumquadratarumfVelaenfiacnficanjmcompofitus.autdimi-
nutus, oponet illum multiplicare per numerum Smilcm .mutato ligno -f*in — , & Agno in -j-.vt gtgna-
turnumcnis vnicus rationalis, ve pauloantcdiffhimcA.prodiuifore. Deindeper eundem huncnumcrum ita ;
tranAnutatum multiplicandus eAnumerus diuidendus , vt producatur nouus numerus per diuilbrem inucn-
tum diuidendus. Nam hic numerus diuidendus nouus ad diuilbrcmnouum inuentumhabeteandempro-'^”'”/'^'^
portionem, quam propolitiisnumcrusdiuidendusaddiuilbrcmpropontumiproptcrca quod idem numerus
tUc cranfmuutus multiplicans vtrumque horum illos produxit ac proinde idem Quotiens liet , liuediuidcn-
:
««/
lius propoAcut per propoAtum diuilbrcm. Auc nouus diuidendus inuentus per nouum diuiA)rem diuidatur. d$mnHtB.
Quemadmodum quia ita fc habent 11.ad5.vt 48. ad ii.fempcr Quodcns4 procrcatur;Aucii.pcr5.Auc48.
pcria.diuidantur.
SINT diuidendd 41. per ^25-!- 7g’4- hoc eA per 7. vbi (potiens eA 6. A multipliceturdiuilbr peC
,
^ 19 —
^g^4.gigncturnouusdiuiIbr li.qui nimirum remanet . A 4. quadratum poAcrions pardculzcx 25.
quadrato prions particulc dematur, vt paulo an tcdidumcUEtAdiuideodus numcrus4i. hoc eA, ^3^1764.
per eundem numerum \/§'i5 —
\/g;'4.multipUcetur,
producetur nouus numerus diuidendus 1^^544100
>
— Jjl'7oe6.quodiutlbpcrinucntum diuilbrcm 21.

h«d®»rV44..fitQ|.tien5«. N.m^J.oo.ni-
n. , > n. .•
v| 44 W0 — (N/JiOO-yj.S '
n,in.mio— 4. f«it «,vc manife

l^mcA. ^
SINT rurrusditMdcnda54>pcr i6.hoccA,per6.vbi Quodens cA 9. Si diuiA)r ducaturm
a ^t64>roducaur numerus diminutus 4 i6.quia jÂeriorparucuU pnore maior cA. Quare inuer--
uerteneU funcparticulr diuiforis hoc modo v/§'i6-{-i,vtcx du&u \J ^\6 i.Aat numerus Amplex 1 a.pro di- —
uiiore. Qîod A diuidendus numerus 54. ducacurin eundem numerum 16 i.Aet nouus diuidendus —
46656 —io8.quodiuiroperii.ni[nirum^Jf46656.per^2;i44.& io8.peria.At Qêns —
9* —
—
hocclhi8 p.nimiruinp.
££4 item
— 5 —
^ A 1« G A B R
ITEM DuAoYtroquenutnero inîi—— rf,fitm 7 y 4 }i
*Jû 6 .Sc 6,Ex diuifionc autem Vo 43^
Probatur. Nam ex Quoticneet/{îi
s/STti^^pcr tf>hoc eft>
diutrorem
per^ Quotiens s/iti
numerus diulTus 6.
^ 4
.
ITEM diaidendus (it numerus dd

8 -|“s/ 8f 45 (itnoumdiuidcndus 5 i 8^
^J'sooo.pcr8
—
vîi 8 ooo-4-y/j' ipdoao
^{'45' Si nerque numerus ducaoiria
<jy 90 ooo,noct^,iii-\~<iJfyiio,
—
(Nam dctradb^J’90000. idc0,5OO. ex 528. reliquus nt numerus az8.&^|' 118000. detradbex
cumhi numeri (int commenfurabiicsirciuiquit
i^doio*
atq; oouus diuifur
^
Fit autem ex diuilione Quo-
tiens ^ Quotientein diuilorem 8
qui arqualiseft numero diuirodd*-y/îooo.quia ^^900. hoc en»30.ex9d.rclinquit dd.de—
s/i'45-Bt numerus
15).
JiiSo- — \/^6^ 9o
d48o.cx -|- 1 i8o. hoc dl» ex additione vnius ad alterum propter (igna diucm>cum lint commcafurabilcs,
fit num erus — ^1000.

SINT qiioquediuidendaao.|)cryj3îd-|-Jl¥8i.hocefl.per5.YbiQuotienteA4.InuertatnrdiuHbr
10. quam diui-
for^/Jî-j-s,/ 8;îd.per^ 2fJ' 8 i ^|‘^l 4 .fi^:t<\ucnouus 6 iui 6 cnAâsfî^ 9 ôQtio^,,J^xi 6oooC^. 6c
oouus diuiCor — —
y/^ ijd. hoc eftp 4. videlicet 5. Diuifo ergo illodiuidcndopcr j. hoceE per
di5.fitQuotiens^J^ 10734— 783t’409^«hoce(l, 11 —
8. nimirum 4. vtparcA Adduxi hoc exem-
,
plum in numeris rationaLbus,vt ineelligcrct, eandem eUc rationem in radicibus aenliaenlicu^qusc efl in radici*
Dus acnlicis.
SINT rurfusdiuidenda io.pcr,yj^-|-y/J^3. Mulciplicetumerquenumerus pcr^/J^3
fictquenouusdiuidcndus^/J^50ooo— 30000. &nouusdiuiibr^^3^lj — — VJ?3*
>/S?^9hocdf,I/Jr5— (/8^3.
£t quoniam hicdiuifornon elt numerus vnicus rationalis 1 multiplicabimus tam nouum diuidenditm inucn-
tum, quam nouum diuiforem » pcrv/J'5-|-^ 3.fictq; alius nouusdiuldcmlus^JJ’ 1250009 — \^J3^750OO9
^^450000 — ^î7oooo.& nouus 5 3. hoc e(l 1.
aiiusdiuifor — Si creo illum diuidrndum perhunc
diuilorem diuidemus,id cll,pcr^Jîdiacicmu$ Quoacntero^Jj'78i25
.
—\Z^4<5875-|->/J^z8i25 yf^
15875. Quod probatur. Si namque hic Q^tiens ducatur in diuiforem propolitum» nimirumin^^^
*^^^3.producetur numerus diuifos 10. vibic patet.
+ m^^ 7
m$ + m
78115 VJ2r4«875 i
i
+ vWi 34575 s/ 3rar» 40 «a 5 + >/ 8^84375

^j90d25 ^S'^234375 + >/S?>4o^»5
Quoniam enim numeri in termedij , quorum bini equaJes (iint & diuerfonim iignomm, fe mutuo tot*
—
,
lunc»rdinqueturprodudU5 ^ 2 3r39 ^^M )

—
^8^ 50^15» hoc eft,25 15. videlicet 10.
D-rnS*^ PRdETEREA fintaiuidendaioo.per^J'3-^yj5 +
^d. Hic quia diuifor habet tres paniculai
atfeâs figno vt inueniatur diuifor Amplcx . multiplicandus clldiuifor in fimilcm numerum > mutata vlti-
rsJtcmm It) a particula
'*f-.
.vthicvidcs.Produceture* in—
3 5 +
n/J ^ + nim nummis parUcuUrum do 2 pro du^m ^
rmm ttm-
triM 3 + N^ 3— ^/artf nouO diuiibre» qui edam habebitur hoc modo. Pri-
orcsdueparticubr inter fe muldpli^ntur. Namfi
frttewU- »8 10 6
^/ar
mmvH produdiut numerus^ i5.duplicctur,proueniet^
+vjr .5 + 5 +^N«r
*8
30
pariicuU.Et (1 vidnue particulz numc
dapro priore pariicula.Ejt
4* 3 H~ '/y "t~ rus d.dcmacur ex S.rumma numerorum 3.& 5. prio*
>/S' tfo + a rumduaium pardculatum > remanebit numerus -{*
proptrdculapo(lcnore.Q25>dli numerusdhiidendusioo. pereundem numefum yjî 4~^/ 8^
a.
A 1*1^1. muluplicctur, gignetur nouus numerus diuidendus 30000 4* 50000 **— ^

doooo. * qui ad nouum
diuiforem inuentum eandem proporuoncro habcbic>quam numerus diuidendus propoUtus too. ad propoE«
tura diuiforem
^ 3 -|-
^/J;' 5 + s/J d.
Sed quoniam inuencus nouus diuifor nondum cA (implex^ducemuseum tn diminutum limilem, nimi-
rum in yj^ do ixiEciemusq; do 4J)OC e(I> 5d.pro nouodiuiforc. £c fi nouus diuidendus yj^ 3000«
4* 50000 doooo.ducactirin eundem numerum ^^do — a. procreabitur nouus numerus diuid£*
dus^J'i 8 ooooo 4-v/J’joooooo 4“\/8'» 4 ®®®® v/Jiaoooo 200000 — 3
doooooqoo
diuiloprr diuiforem inuentum 54 pro^bit idem Quociensi quiprouenirct.fidatusnumcrus 100. per daium
diuiforem 7 J 3 +
5 4“ '/8^
diuiderctur.
QV O O fi diuiforem datum $ 4"^/B^5 4~^ 3^ numerum diuidendum loo.mulciplicarcmuspc^
^ _^
—5
tari tn
2 54-^d. (Nam
^
quandoomncstresparticulc habent fignum 4-^ poteritquclibkt carum mu»
**) produceremus nouum diuiforem y/^ 724- 4<& nouum diuidendum yf^ 30000 5CO06 —
4-^ doooo.Ec fi tim hic diuidendus, quam ille diuifor 7x4^ 4.ducacur in ^ J' 71 4.producctur nouut —
k aiiusdiuidcndus,&noun5diuin>rfimplcx5d. âdqucmdiuiidendui nouus eandem propottionem habebi^
quamdatuanumerusdiuidendusiooaddatumdiuiforem^^^ 34*^54'^^*
SI vero diuifor habuerit vnam particulam cura figno—. verteodom erit fignum
multiplicatio.
— io 4”* (Ut
A T Q V £ hoc eodem modo.fi diuifor habuerit piaret partieulas radieuiti quadratanim>qtnm tres,mit
tabis femper vnam ex —
4-*> in »vdcontra.Nam ex prima mulupUcationcgign'.turnumerustocdcmparricti»
larum, m:nusvna,&infccundatoddemquoque,mmutduabut.&ficdcincepiprocedendum crici donccfiac
Dumcrusrimplexprodiuiforenouo«Diuiidendutquoqueoumerusducendbsdlin primum numerum mul»
dpUeantem: Deinde produdus numerus in fiM»oaum,fitcJa tocfioJ» multiplicadonesi quot £1^ func»rt n
dmifor fimplex inuenirctuTt
QVAN-;
*
C A P V T XXIII. 'i
QVANDO <liu|&rh
4«d^pmic^ mucnicnJas etiam tR A\»\t„r,l.
I>la.,uoJjt»fict SmtV.g.diuidradiio.perVfe
5-+Vfej. Ptrdo<arw>mpropof.2.Ub.8.EutLrcpcrUntur^!2r!r
tranummcontinue proporaon^ Cproptcr5.c«ponentcm cubij in proportione pirdcuUrum
diui&ris.m-
mirum vCC 5 **** vCw5’”*c methoao* Prunum ducatur j. in (e, Hetque primus n umerus '*^‘*^—
\/C6i< Deinde
ducatur VeCj-io >/Cej g'gncturquefccundu$numerus i5«Tertio ducatur quoque i/CCt in fc orouenkt
qaeteinmnanie™sV(.t 9 .aroueiahitianumcriproduaiV«»
5-&>^reiS-*\/tt9 .erunicontinnepr<>.
poraona]e»inproporuone,/Ce 5 JdVce3 .*nndi(aapropoCi.ttb. 8 jbEuclidedenionHniuinfuit
Quodet
nmBtpermlicebitpcrmultipUôncin. Nampofidstribusnumerijv/Ki5Vcei5.yresi.tamuinfitotDri-
mointemum.qu»ntumcxraedioinfc. IttmpoficiiqiuroornumerijVce
5.^(t .Vce»WCeM.tintumfit
cxpnmoin tjuamim.quantum ex (ecundoin cerdum. i]uodedim in ha qiutuor 5 JK
K-Jci t.JKir IrPo.
cernitur. ExttemiduonnmeriaiScianturfigno+Amediuf
figno-.hocmodoi/ceij-l/ce
Pcrhuncrommiunemnumerummultipfi(Mtemfimultipliceturtamnumermio.dkidendu5,auanrd;uS
" VCCi5ooo 4“^CC jooo.&nouusdiuiibr^CC

uj 4* 27. id eA » 8. vc io fubiefta formula li*
v'ce »3 — Vet
s'C€
<3
3 -J-
Hh VfC 5
Vce 3
iUet. qui diuUbr Hmplex habetur, (vt auctores
3ocent»&quodeftobnmutione dignum
meri particularum diui(bri$ 5. &3. iûi addatur» +Vpe.a5— yre75 +
etiam H nulla fiat multiplicatio. Summa ,/«125 -J- a;
EADEM vUten^daefltodiuiTorecom'
pofito duarum radica aenfizenfi^m, furdefoUdarum, zenficubicarum, 8tc dummodoroinumeri
-nueproportionalea.tondnmdoarinainproMfi.Kb.g.Eucl.reperia«turinproportionepa,rieulirumdi-«-^
conti- Dimit. ^
ulfi>n$,quotynitates funt m
exponente nimmimquatuor indiuifore radicum zcnfizenfira
rum, 8r qutnque pro diuifore radicum furdefoUdarum , & fex pro zcnficubicia.&c. Quibus
inuentis tribuatur
primonumerofiûm fecundo fiûm —.tertio iterum lignum
-f- Scquanoitenim iisnam - atoue'^"*"’'
.
iaalternatimprocedendo,ttnumcriinlocitimparibnsgcrantlignum-{-;&inlocisparibusnenu
rlumDonammdiuifioncio.per^5-|-VSS3.quamCipraaliomodocxpediuimu..
Eim
Quoniam «ronenl ««ili
SJ.eft4.inucnienturhiquatuornumcriproportionalcav(j:2;i25V5S75.VJ545.VS5t7.iuxu
i/SJ
m
»5-
+
v/5S
5
s/SJ >3-
3-
SI
c/W «3 t/SS 75 + VSS 43 17

doâmprepoCt.Iib.8.Euclid.vthiccernu:vbiapporuimustoum+numeri$locornmimiMrinm.nn.
mentautemlocorumpanumfignum-Mdiximutfaciendumeirt lamfipcr huncnumerumqintuornar
ocuUrum mutopUeetur tam nutn^s to.diuidcndus.quamdiui(or
VJS5+t/Jgf3- tepericturnojus nnmi^
diuideûsV^tapooo t/Sj; 7 joooo-|- ^JSqôooo v^8:8ra7oooo.& nouus diuifor
V55Ji.hoce(l,2Jidcmomnuio,^fupraantedmifionempernumcrumradicumquadratarficomoot
tura trium particularum. Atqilucdiuiibrjincmultipliatione, habetur,
nauaoresdocent,firainotiitLtiI
culx numenu in diuilbte dematur ex numero parcicubr maioris, videUcet . ex
j ;. hre formulse indicant n
Tmuntit Humeri cUuUemli.
M m-r—M
tfKiiiôooo
10. hoceil,
75
,/JJ 10000
+ M 17
^SJ75°®°°+\/3iS43°°oo Jîyoooa
Innenti» dinifirie.
+ ^45
373 VSS
Va^r 75
»25 -I-
m
V
v
'35-
+ m 8t
i
+^*5— Vi 375 + »5 <33
VW«s»5 — V5S«<
, , S'^q““‘lo'><*'<>'™s«ponensradicumeftpar,vt,/J.,/;»&Cd{Bj.
Cir fimplex habetur, C f srt audotes docent numerus particulz minoris in dato
parucul* fu Wi^rat
)
vero, quando exponens numerus eilimpir,vt,/ct.
diuiforc ex maiorii numm
V/ to. fimpiexdiuiCwhabetur E
m
numen paractilarum diuifonsdati ynam colligantur fummam. id quod
infupctiotibusoblenratum cfle
ides.
SED ueqTChocomittendumell.quindodiuiforcftduatumridicumdiucr&nim.casad eandem
do- OU/Ut-
nomin a t ionem efle reducendas » antequam operationem aufpiccris. mtmtrJm
MNIQVE quandodiuiibreftplunumparo'cularum,acdiuerlatum radicum,
iuvtnonfacilcte^""'?®'*
doapo(ritadfimpUcemdiuilbrem,conflimcndaentfraaio,cuiu5numeratorlitnumcniadiuidendus
&de
norouutortpfcmctdiuifonnonrccusacin numeri$abfolutisfierifolet.quandominornumcruspermdorcm
Numerator. ^ 4 + Vce
« 3
Denominacor. VS >5 + VCC * “T" 3
SCHO-
— •
5»
A L G £ B R i£
S C H O L I V M,
VmAm8 A CCIDIT n»nrjro,rtmtndmMmm9sin4MndUstmftfit9s4mhigdtitrtfttrmmiiump.^mh^

mmmmra fM/edftJUtMr, Sm/pr0pt/i/tiiif0nMmeh,4~f~^7.&20 y/iiSc* AM/ird/krvtroii^Mmnm^ raMh
îtquefxvn4f4rte»yl^7.&tx4ltcrd,t6—y/iiU Cntimdutme^tfilmnitmmddtifimdqtuta.rtfiiuttumdqMd-
^ Ldtfe: BfimsqM4lts,re(idMdt0demm9d0efthuiffLtlu. QtudrtmvtrnmqutrijidMttmttTitqiufritrMTejUmîrd»

tMM7,f*Jltrt0ritrer9,4f6 >JiiS4i29* Cmumqu$qiu tB,finfdMdfiMtdqiulu,e9ritmipoulrdrd<jit9qMedijit4k4
tft: ttfiidjintmdi^l»d,hd£tttdmtfttHdqMdbd» AiddtirmnquniudiTdi9immnttmh9C^^yJîl4j24,f€mipi$

Mimm7-\^yJ%il9ii9,^4i6* AuferdMtnrvtrutqui 7.enmt^Tt6qmn$imtri îldji9,^4i^ qmqiiddraittirtvt
fiddt ihû. &
tS404i» Et qmd lOnd quddfdtMm wuim tff qtum Im • fr9MMmtdhu Mumerum 4
j 7, rrumem tfft ^
nitmeT 0 t 9 ^^ylJ(i 59, E9dmfd09oimdliisnitmdritfmedtu H9(€tidmfertxrrd^t9ttts rdduumarti/fdt. SdMfdda
fnfmqudHMmtrt 7 .eB 2 j*q$idatm 4 .fdiit 6j, Atrddtxfrdfmqwdnumm >U.tB tj\^.qMddmftd ex 2o.rttmqmtiy.
C9 HjdtdMtmy.(piiMMtmimmdt9rm,qtuun^. AtqMtitdbdl/tidIumrJUt9Mtmhi!tndtdml>ig^dtm. Stdfmrrd-
tt9 eli mdûdUMTdtd*
T>E %ADlCiBFS J^MERORVM IRRATIO^

nalfum compofitomm, vel diminutorum : quas alij Kni-^
Uerjales dicunt : ^ deeartindem Al-^
jôrithmo.
C A P V T XXIV.
i€ ndtc«s oriantarplentnqae exaddidone, ac rubtradiooeradicum trrtdooaliuiiilifft*
plidum incommenfurabilium,Ttincap.i9.acao.patuit: quas hoc loco paulo diligcottui
expitcarcproponimus. quodcxequcmur»exponcis vanjsradidbusnumerorumcofnpo»
ricorum.vnacufncarumAlgorlthmo. Stidturcxhociiumcrocompofito, io-|-yj^7.ex*
trahenda (it ra<iix quadrau ^,cricca cuius fcnflis c(l, vt ndiccqUa<irata nu-
meri 7 Jl haberi pollcc,additaad io. totius numeri radix quadrata (umatur. In hac Veroal-
io-|-^^7.}mtclJigimusâdlccm cubicam numcricx io.& >/j7.compo-
tcraradice.
(id.Ec7tresplaniasperdpiatur,prorcremuscxcmplatnnumeri$rationa]ibus.Vt^(io4‘>/3[i^5-f*^^4j
fifittrium.
nihil aliud (ignificatyquam 5. Nam y2;i6.c(l4.quaradditaad ^(acit7.&7.cum ^d4.idc(l,cum 8.farilinti5.

quibus riad^turio.fiunt25.predumcodusnumcricompo(id,cuiu$radixq(iadratae(l 5. Itcm^CC (>/i^S
a, Edenim fenfus, vt fumptis radicibus quadraris numcroru Z5 & p.qux funt
*T 5 &3. rfHdcntcs 84
extnhatur ex hac furoma radix cubica, qux cft a.Hxc vero radix, ^
73» C
bit 13. SigniHcaturenimradiccmquadratamcompondio-|- 73i}^*<luoêlUdi nimiruinToitf. quxc(l4*
) vale-
addi ad 7 radicem quadratam compofid 70 TJf 1 a i . quod cA 81.

QVEMADMODVM autem quadraturo radicis quadrari cuiulublurdarnmpKcis cAlp&numc-
rus, ddeto ligno radicali 7Jf* Etcubusradtciscubic^nmplicisyipfenumcrus, deleto ligno radi^7CC*
quadraium7Jy.cll5J!£quadratum72»y*«lli5* Cubusvcroyceii.cfttt,&cbbus7CCa7*cfta7. proptere*
. quod radix quarlibct quadraadudain le quadrate produdt eius radicis quadratum, du^ vero in lecumcc gi-
gnit cubum ciuldem radicis : lea quoque quadratum radictsquadratznumcri cutunibet compoliaeftipf^
Atmm m- mctnumcrascompoTitus,deletoligno 7}. Et cubus radicis cubicz numeri compolid Cniufuu eA ipfêt
numerus, dclrtoligno 7CC* VtquadratumTJfC
radix val.'at4.
valeat
Quadratam 7S( 7S 49 + 783 ^ eft 7849 +V 8 j^ vtradix ilU
3.
(^dntum VS (,/J«4-WS4»-WJ5^ '^44+V J49-W2^3* S-*"* h*n vilor

illius radicis Iit 4.
Quadratum 7J (7CC**fi-|- 7CC*7 ) 9* pretiumque eius radios ellj.

Qj^raium 78(7rC^*^“7C'C*7*)^7CC*'^ ~7C6*7*ôc^^»3* valorquc cius radicis ell7Jr3*
Cûs 7CC (v(8^5‘f^9 ) *i^73i*5 H“ 7S9*^®€ valeat a.
Cubus 7 CC (7515 7 o 9)*^ 7 o ^5 78 9 ^^ predumque radicis illius eft 7C6 ^
C^bus7(;^f7Ctd4-f*7C^*7•)'ft'/CC^4+^/CC^7•idcft,7.itavtâdixiIIa Iit7tt7, Idcmqlie iucR.
dum fadcsde zcolixcn(is,ac furdclblidis. &c. radicum zcnnzcnlicarum & furdcTolidarum numcroru rti cons*
,
UdbifBtA politorum. Propo.lui autem excmplain numeris radonalibus.vc res deret clarior. Atque hoc modo multipU-
ti$r«iwM plicatur radix cuiullibet numeri compo(idinlc;Koce(hproducitureius quadratum, vaeubus,&c«
aT veroradixnamericompolld inradicemlimplicem.vdinnumerucompo(itum,vclinnumcniin
d>lblutum,vel denique in aliam radicem numeri compoliri»muldplicabitur hac ratione* Vt< rq; numerus
ria
mulriplicandus,quam muldplicans,reducaturadquadratum,vclcuburo. Deiodefiacmuldpluatioivcluprm
mmmtr»r8Q^tumdiNamradixtotiuiprodudieritoumenupr9crcacosexmuIdpliadone,qurmadmodnmex
fmfpt»- 1078^^1^78 ^^«'^Îxoiminimzenficaoumerido.exffiuidpltcadoQequadratonjm 5Asil«produdb‘. Iccxia
9.10 cnbum
lagignicur, n cap.pr«ccdenri traditum clt Hoc autem cUriusexCrqucnobm excmplisdilfcs» Sit enina
muld-
d
C A P V T XXIin.
multiplcanjj Q««Iriarunt
Sicrgoducannir4.in7.Bunci8. £c(i
ducacur^5.ifl 4.hoce{l( in Totus
7 + i
4
ergonuxncmsprodu^seft ^3^(i 8-|-JJ'48.^ Rj-
te autem hoc modo heri multiplicatione, difees ex hoc
** + 48
Vbi manjfe/bim cft,nume-

v'Jf 7 +>^ 4 -; hoceft.5. fiuni 74 mn J»4.fiduiit
9. cu*o$^cltj.;peri.
rumgcDitumibretf.Quadrata funt7+V8i4*Siigirar
ducitur 4.in 7. hunt i8. £t (i ^J;4.ducacur in 4J10C eil,
7 + ^4 4,
in itf.Ht >/J ^4. erit<j; totus numerus produ&us ~
^j g 1
T" v5 4
fi 8 +j/ 2^(S 4 .^hoccft,^/j 5 tf.niminimtf.vtconuenic.
Sit rurfus multiplicanda
hoceft 3.per5.vbiproduftusnumcruseft9. Quadra-
VS ('7+>/3r4)pcr 5. 7 + yj^ 4
P
« funt 7-f-
,/J: 4. &
9. Ex 9.in 7. fiunt «5 ex ^ J 4.in
9.hoccft,in^^8i.fit >/3^5x4. Produûsiônume-
A
> T"
— vo
jr
mserit ( 65 p4) hoceft, ^ J 8r. nimirum 9,

ITEM Iit miîplicnday
J (^k 15 -J- s/ 2 1 6} hoceft , ^
^ g. fiuc 3, perj, vbi etiam con/bt , produdom
numerum rore 9. Q»2dnizUint\Jki^-\-^Jit6.Sc9. ^
Ex \/ in 9
in 9-id ^«in >/^8t.
hoc cft,in >/ J 8(. fit
fit
^
j ro 25. £t ex
1295. Procreatus ergo nume-
i
+ M \/8r i<
9
nis erit **oc^»\/JU5+3^ ^
fiuc ^2^ 81. hoccfi,9*
VS w»5 + yli njfi
SIT niultiplicuidiVce Wcefi4+v/C€»701’«eftVce7 per Mbiproduauserit

Vreitf- Cubinu-
mcrorunifunt^C€<4 +
VCt»7 &8. Ex <54. in
8.hocc(l.in,/l,-esufit,/Ct5i7fi8-&cx,/Ce»7-in8.hoc
cft.in ,/(,-e5ii lit\/reij 824.Cucrgo
JCZ <4 + v/CC »7
VCCl« 7 iS 8 .(itJi. g
E< VtC‘ 38 * 4
-fs4)idcft,^Ce5<S;
- fiti 4 -critprojB&ui numerus <JK( I»
+v/re 15814 M 3 » 7 <8
SIT mulnpltc»n<IiVcef(J4-fVKi70po'2. Cubinumerorumrant«4-fj/cei7.8£*. Eitf4.in8.

6nnt5it. Ete»^/(,'Ci 7 .in 8 .i<Ieft,iny(;i; 5 ii.fit 7(,-e ^
i58i4.quxcHi4.>il<litaquea<l5ii.facit556. Elicrgo <34 -{* <JCt >7
produflus numerus SS*- ia cft. N»m y/d g
(<4+</Ct*7)boceIl,^C.^«7. duaiiniJioceft.in
VCt8.fiuHtv^Ct53«-
,,,
* ^
4. Jre ^ ^
SIT duccnda^C-e(,/CtS4 +^jtf-f.5 .)in 5 CubinnmerDrurantVCC«4 +>^5 d4-3 *n5.Ex,/ce
'
<4. in ui.idell.inyce 1955115. 6c ,/reajoooooo.
Aceic^Ji5d.inii5.iddl,inv/J;i5S25.1it«/^ 542500.
Etcx5.io<25 fiunt?75,Camergo^['£ 125000000 fit
</CC ^4 + \^5< + 3
115
500 8£\/55 d 2500 .(it 750.critprocre2 Cus numerus y/fC
.
I(S 25 .nr2 riopoftul2 r. N2m(/t^(^c^«4-|-^556-f-

Vet 125000000 4- ^ 5S1500 4-575
5Jhoccft.v/CCi5- dndbin 5. hoceIl,in^[,'ei25. ficit VCC <^25.
SInumcrusper 5 multiplicxndus,fuinet 7ce(s/fe<34 +>/S 3 <— 3 -)pf®«>“S>“fir'<rttnumcnii,/ce
WC€a 3 O='>o<»+s^S 3 <S»SO«>—3750 l’«<^Wt’e( 5 oo-i- 75°- 3750 boceft, VC€ 875. quod Teram eft.
Nam>/t^(>/CC<54 +'/S 3 S— 30 'll\/re 7 qu*duaiin 5 ioceAin^C<rrs f«it^[^g75. . 1
SITmu]upli«nd2^/J(’u4-i/Ssj per 6. Qu».

daa numerorum
fiunt 422. Etex^d.
funtii-^
in 5d. hoc
&5d. Ext2.in5d.
ell, in 1296. fit
12 ^ 5d
<f
^7776- Produflns igitur ex multiplicatione nume- 4. -.-g

rmtilJi(^}i
SIT
+ <Ji 777 ^')
ducenda,/3^Ci5-|-^t44)hocell,t/3;25.!dell,5.perd.vbicenumeIl,g<gnl5o. Quadaannme-
ronimfiint I54-\/J<44-8<3S- EX15 in 5d.fiunt4dg.
Etcx>/Ji44jn5d.iddyn>/Ji29d.fitî8dd24. Nu- ~ ji
,, 1
meruscrgoprodudhiscft VJ(4d84-dor8dd24)hoc ^ ^ — — — td—

;
eft.VJsoo-Weft.50.
° 4«» + ««SH v/J i8
SlTmultipluadaVJ(l 5 -^-VJ9 )pe^^/}C5 •^-^/}‘<J^ôceft.V}^^•ideft. .perV^ 9 adeft,pe^ .Tbie•».
4 5
fiatprodua 12. numcrcru
Quadrata liinti3<^^9&
J+,/ Ji(S-Ex
>,/2^9.iny Ji6.frt * 44-Et ex^ an 1 3.
'5
5
t
~r VJ
i/S S
r<3
id efixin yJi ttfp.fit vlQ>a704.Dctndeex ;.hoc^ ^90n
in ^15. fit 501^25. Et ex 3. in ij.fium 65. lam y/ki44.id ,^/J »704 4- «44
u. cum 6^. fiicic 77. quibus fi addantur -Jk 2704. & <5 +
^22 54iimtrum 52.& 15 fiunt 144. Igitur î44.idefis VJ 2704 -f- VJ 2»5 -f- 77
22.efinumeni$ prodttd^s.vt di^mcfi.
SlTnirfus muhiolit ada^j; ('7JTi8oo-|-50) —
(yj 4 S*H"*S) '/ 3 wJ4SO+i5'J Scribantur nurac-
'
ri,n hic videsJix j45®+*5) \ZS(''/S45°+*5)

fit dos quadratus v^§’450'î5spr2pofito figoo .cfi » +'/^40500004-450-^54504-15
^8ioooo-j“ Vo 4050000
in-ducitur.Ex,îVJi 8 oo+5 o!inVJfVj45 o 4-' 5 ) ;
,
fitVJ8ioooo-{-VJid20ooo-4'430-ftrui>’>ruq‘a(lrau vo 8100004- V5id20»ooo-J-45o
nime-
/ ) 1
50 + n^ 4 0 S
ftauJCX^^(^/S450+Is)infc,tcliniûnurnuIncru$lJ.ytlnl«c
« multiplicatione ,/S(t/5
15 VS450 formula cernit, qui quidem gignitur
'
J-jrt'» — 3f r»/3:j.<o 4-i <)inj^( J7(a to-|-i f
dus quJdratui t/Ss+d- pnrpofito ligno . cum duca- — +m —

«
V8144
i/S'44-
'44
' d
7 4
y
+ *+— '/2iP + ‘^
-
fit
tur.Donde ex VS(t/S4+>4) in^/S(c'S9+<S)f'‘"“"«™^/3;

i44.ideft,n.vtinprxcedenti hwmulavides. Namv^jd eUd.Ht
^Ji44.cllii.8:>/efi7«4.cft4i.q>“o™““™"'*4-t«'“'>”4f
nuni-
'*• * q»» fi detrahatur dterproduaui Vj9+tfc
«rprarpofito figno y/$. fit produdu. v/Ji44-
tum,.rupererun.,.prototonumeroproduao.
„„,ripUcanda ^Quadratum
(d-WSn^.pemua
« 4 - i/J » merum com politum V2l4 7!“ t/J prioris nu-
ao -f- i/gajd meri cll«-t''/S?' polletioritautcm ao+v/Jijfi. vt pa-
fi ./54-j-,/}td.ducaturinVJ4-f-t/Si«.
Multiplica-
tet.
N/S 9 a'<>+i/J* 3°4
iio-j-yi sdoo tione igitur faiSi, vthievida, erit numerus produSutVS
fvlj»ti«-i-i/S5fioo-{-./J;a304-J-iao).hocell.VS}i4*
/591 >«+ v'Ssô+i/S «j 04+“0 bimirumiS. . . „ a-
MVLTIPLICETVR.
7 + +
9. nimirum j.per v/Jp. hocell. pers. tbi
perfpicnumell, nu-
^ merumgigni pi Quadrata numerorulnfunt7-}-i/j4.&pi
<S}
. +, ....
iH ExVj4in9 ideft,inv/J 8 i.fitv' 5ja4.Etex 7anp.hunt 6j.
Igiturrroduausnumeru.erit./S(«j-|-Vj5a4)h"CilUS8i.fiuep.«
^ MVLTIPLICtTVR. ii+î6)pcrJiii+Ji6 Quûnum^rurun,n +
, J188. *t conIUt.fi i/ J It -t-i/Sd. ducatur in fe. ( Pro-
8-|-./
sa
18
+ d
188
ducitur enimnurtterus illcia-f-3[Jt88-|-d.conllataucedt
12. &d. facere 18.) Ei,/Si8«.in VS< ht ,/Jl728.
Et ex
-I- y/i
./j288.ini2.hoccll,inî44. iitVS4*47»- Et«i/Sd-
i/S 4 ' 47 » + t/ 3;< 7
a»
ini8.idell,in>/Jj24.fit|/Ji944. Ac tandem ex Ii.ini8.
_ -
atd ylf 1944
aid-|-v/Ji944+i/3i4'47a+i/S*7a8
,
- -
fiunt tid. ItaqUetoeus numerus pr<Jduausetit./S(itd-l-
VS'944+'^4'47»+>/S'7‘8)
CiETER-VM quandoradixzeniicanumericompofiti.vnacum radice xenficaijnmeri diminuti fi-
iluiite-
ca.» raVI- milisinieipfam multiplicanda proponitur.quod non raromBinomijs.acrcliduis (de quibusincap.a7At8.)
» acridit.itaageraus. Sit in fc multiplicanda » - >/S«
)Scribatur numerus bis,vt in mul-
ca»»^... upiicjiionclierifolet. Etquoniamcxpropof4.1ib.a.EucLquadratapaitium VJ('-Tvodj&./5(tt—
rf'""vnacumeo.quodcxvnapattcV5(ia-./JdJbisfitinalterampanem75(ii-fVJ«)*qualiafuntct,qui&
a»« aaaw-
***** “
^
numeroin fe: Sunt autem quadtata partium it-+- V5d.ac
ii—./j4.quxlimullaciunt24.{Na-|-./2id.&—^5d-lcmu-
tuo tollunt J Et ex vna parte in jtera fit ./ J; 13 8 ( quia d. qu-
iua^
VJ(*a
dratum y demptum »a» — — — -»a numeri ia.rdiin*
ex a144. quadrato
Q Wa **vasij'a»»a«
./Jd. -J—
jit I38.cui numero pnfigendum cft lignum ^)cuius dn-
la-fc/Sd + 138
la
S
|/S<
umellv(Ji5t:. ProduSus emo numetu5efta4-fVJ55.*•
^
4 138 Atque radix huius produSielfctiam fumma duarum ra^-

rsJut
cum,/J (ii-fc/Jd)&i/j:(ia-,/Jd; in vnam fummaiU
«MPi
eollcdtarum. Nam quando fumnia duorum numerorum
55 »
infeduciiur.radixqiiadrauprodudi numeridl eorundem
raJftt wp»
•MPi Jim*^
a4 s/5 +55 »
duorum numerorum fumma. Ae proinde cum duathz ra-
dices propolitxfimul in fodua* faciant 24*1-1/53 ja-erit huius produ&i radix, nimirum ^5
tmtidmxU» (i4-j- 7}55 a)>l*
jamm duarum radicum fumma-

ALIVD exemplum in numeris rationalibtth
JKlO+ynSiO ylidO + -i/S 3 «;
Sit in fe multiplicanda
i"»*
(io-l-s/53 d) 4-|/5 f'**
d.in ft: vbi numetus procreatur 3d
^(io-|-^ 53 d)-f-i/ 5 (i° -v/Sid; ,
./5
Quadrata partium funt io-l-c/53d.&l6 ^.
io-f-^ 55 ‘® +d >0
qu* fimul addit* faciunt ao. Et ex vna parte in alte-
4 ram fit vl5d4- quxbis fumpta&it ideft.id.
t/S d4
atque adeo proau&is numerUs ell ao-|-id. nocefis
i/J » 5 «, ad.vt par ell. Atque radix huius numeri,nimiram d*ft
„
firoduftus ao vl5 25®. “OS fumma quoq; ex duabus illis radidbus colici, rt ma-
nifellum cH
PR..ETER.EA quando mnltiplic^duielt liumeruscompofitusexradicelimplici.&radlcecumK>-
iitinumcri.hocell.ex radice fimplici,& radice Vniuerlî.pcr numerum diminutuiA fimilcm.locumetiam ha-
bet compendium cap. a .traditum aniecxempladiuifiomsr ad finem nimirum exemplorum mulriplicatiîs.
3
V
*
C A P V T XXIV. 61
Vtriduccndutlicnmncras iJîo-\-\!^(io ^;;in numcnim^Jfio jjlcribatarvnusniunc-
• rusrubalio>vt)iicvid(s. Namdio
cumpoflcnorit parncuUe numeri compona^vcldimi*
— ^5quadra* lO + yjfl (lO 5)
outi>dctrahanircx 10 quadrato particula prioris »reli* yli (10 4 5)
quuscricnumcnis vt in hac altcraformuia
vars
cernitur, quiaio.rx 10. nil relinquunt: at
(quoniam diurrfa (tgna mutant fpccicm,
fifquc additio ) remanet
radicum (implicium diximus, atoueitaex^^
Subtraône io
io —+ ^/g'
o
;
(ao y/j5.;in^('io o+^/j5;produci. o + s/ar S

tuty/j(5.
IMMO hoc compendio vti etiam licebit, quandomulapUcandusdlnumeruscompofituscxnumcro
Coirico,&radiccnumcriCo(Ticicompofitieeldiminu-
ta/j_ /2'/’xa^_i_ a'^
ti,pcrnumcrum diminutum fimilcm. Vt fiducendus
fitnumcnisi8'4-s/J(7^+i^)in^
Scnptovnon-Mmwfubalio.vthiccernis.dc-
— xo H“ v5 (400 T" ^0)
IgT s/gr [jU »80 +
1 J
trihiturquadratum ^rticulzex
pofterioris
^
78^« quadrato panicuU prioris , vt hxc altera formula
oiUndir. Namreliquus numeruso
produciturex vno numero in alium.
i
2
(.criti$,qui
i ara-^-
o — I
ar
sT
SIC cdainex7 >S'J*“Ta!' i gigncturuummis i^.ytalir

diucbzipfofiDC fonnuUc doccut.
u—
+ a a:ar
—
— >
«a;)
ar)
{ ar s/ar (i arar
ialr + o ar
: aar— af
o + 1 sr
bivisio r*iicumhuiurmodi hoc modo.

T»mnamenisdiuidcndus,quamdiuidensrcduc«urDi,yj;„^
fit
idqoadratum; Dcindcdiu.liofiai,vtfupracxplicatumcA. Radix enim produdi numeri erit Quotiens. «Vn.m.w..

eucmpli probabunt, quemadmodum.xt m rap.przcrdcnti diximus, cx diuifionc^/J'!». ptr^/J'}- exit v' jTq- fj. Hurtrum
dixnim;rumacnficanumcri4.i|uifittxdiuifioncquadrati i a. per quadratum 3. Item ficutcxdiuiiioncy//""^'^*''-
3o.p:r\/'Jl3.fitQnoti(ns^/s.radixvidclicetfurddblidanumeri d.cx diuifioncrutdefalidi 30.pcrfurdtfoU-
duro,, procreati.
SIT diuid.nJi^J', i5+^/J'7)per,/J'5. Q^-
drata aunuronimf..at ij -|-s/^7' ^ 5‘ E«d“"fiom: tj-
per J-oeiin' a Et eSc/^7. p- r 3. id *5- i
untc^-’.TotU'epgoQeitienscft v/JCrf+v/orfO
MT diuidsnda (43* +
Vj777^) per S. *
Quadrat: numerorumfinit 431 -l-c/8f777d.& Jd. Di-
uillsq, a p-r 3 6. exeunti 1. &ciu la ^1^7776. per 3S. id
eft,pei ii9(S.cxit,/ J' <• Quotiens ergo totus erit
«« + 1« + >^ «•
(ii+,/ 8r«.) t
SI r
diuidenda,/J \/ai5 ®*+'.â'54 ® 4 ®)P^''s/ar
(ia-|-^3^3) Qjadrita mancrorum funt 588.^.^ J4848.& 1 ./JS. Quoniam diuilbrcA numerus com-
Mlii.iv.imiltipl.candusciitperu— ./Jf8 muutoligno-|-in—.vtfupracap.a3.didlumeft:vtfiatnouusdiui-
lbr^J’i3d.Q x>d Ii per cuidem numerum I a— ^8.muliipliceturdiuidendusnumenis, fiet nouusdiuidendus
,/8'ii5ji8.|^j3jaj>a8.;iitenim numerus produi3usc/J'i7o53-)-s/S’50>8iia — >î7d595a — v/2ii78784)
quircducituradciaf numeri 178784.
518. quzdecradacx 70,8. relinquit
eil
dja8.Etdetr.iaac/ji765i»5i.' X(/j^50i8iia.cu lintcommcrurabilcs in proportione 7;.relinquit^'J^53ij)i8.

cuiapponmdumelllignun-f-miiorisnumeri.Itaqtridiuidaturnouusdiuidendus^^^djaS-l-c^^djapaS)
pernouumdiuiroremi3d.fctQ'Jotiem^J' 48-|-\/5i8.)Diuilisnamqjd3i8 peri5d.cxcunt48 Etdiuifa^^
331918. pcri3d.hoe cll pcr,/J'i8496.cxnî8jtq;adcos/J'[48^-./J'i8 ^Qi^ricscritdiuilioni.propoliip.
HOC exemplum qua pulchrum c(),& fiiboblcurum libet examinare per multiplicationem. Igitur
,
neccir.elt,numerumdiuifiin.; ./J'588-|-s^t4848) redire, fi Quotiens inurntus 4 8-f-y'J'i 8; in dii.ilb-

nm 1 auum hac
) ducatur. Fit numerus
ex <!+ 59* +
multiplicatione
*4I3 (v/ii 57 vâ'
‘ »
+ s^'44)^'odfis/S'i44Jddaturadj76.fict
commenliirabiles proportione^,
fummi38g. Etfifimuladdanturc'8' I59i4!£y/j'i843i.quz
fimt in fiet y/Jf 34848.
DIVIDATVR itera ./J'i5.pcr,/J^(5-f-^/j'5)VtlimplcxdiuiIorreperiatur, ducemus in
'Ii (i — s/S5.)fir*‘)!diuifor^2;'4.nouut Quodfidmidendusnumenisî3aluciturqnoqucin /^(3
gignemus nouum diuidendum^^45-s/^ 1 1 15) Quadratum huius numeri diuidendi CII45 13. No- 1
ui .erodiuiforte Quadratu cA 4. St ergo partiamur 43. per 4 Iit Quotiens 1 1 Et fidiuidamus— 1

1 3. per ^1
4.hoc c A.pery/S' 1 6Jit Qusdens — s/ o tu Totus igitur Quotiens cA^ J’( 1 1 j
. J'70 pv J
FF DIVI-
*J .
^1^ A It G E B R iE
DIVIDAMVS io.pcr,^('io-78'5-) MuIriplicetarnfrquenomermpcr^Cio-fViv)”^*
nouuidluiJendiiSv^S^rAOOO+jjaooooojnouusautondiuirorVSsv Quadriu numerorum funt ho^
I i^to Tii.T- r::-:.......4;tmtirtnnn.nrrnr.niKiinrAl — . AmdiumOnCtm8oOOOO.DCr
UlVlUAMV!, 4-t-\'5»5 ;P”VD l 0» / ’ voyK“ vo-t—” rr“

MultipUcctur tam diuidendus quam diuifor . per VS C ' - t/8^9 ) « *“t '‘ouut
druidcndus ^5
ril 1 ^. .
jJi44_^/Ja25.)8£nouurdiuUor JS — 8. Cûadrata horum numerorum funt 4-1-7515— ,/5144

—7 115.&-8. Eadiuifione4.per-8.htQuotien$—i. Etexdioirione 75 i 5 .per- 8 .^cft,per 7J(- 64.
»'
— 7 Si7 Et cx diuifione — 7Ji 44- per — *• 'd e(l,per
Et QuoticnsTJr vel Cquod idem eft)
<4lcxit 7S+‘K- vel f quod ‘dem eft)

.arT
•
J_ />« UL
.
ex diuifione 75115. per

Dnihiit Otiocicnubusin ordiacm rcdai
t
8 hoc efl.per—7
7J —
cit -5. atque -j. cx-
'“”7mMO exdiuifione75(4-hr/SM->/S'44-t/S“5)f«e>/a:-*P™‘‘'»'!‘-''T-i«‘l'‘°q>>‘fi«'«-
~ -
nifcftum. Ex 4A 75i5.fiun. 9. Et ex 75'44 -
fiv"'- ^7- Fwunt autem i7-cnm 4-,mumc
tum-i8.lmTurnumcruid.uidcnduseft75-i8.&diu,fi.r75--8.vbiQuoticnsfii75i-.hocclb
exemplum ita uuoque proponi poicll. vt dicamus, dimdcndam
HOC cfle 4 “rv^8 *5
EtriumdiuiacnJus.auamdiuiformultipliccturpcrs/8r(%^
^ ^
0-4^1 )vbi iterum diuiduniurj.pcr 2.
niurdiuidendu,numerus75(V2r‘44-WS»5-:4-y>^5-)&‘><>7»d.u.L7^^^^^
merDrumfimt7S‘44+v/^-‘5-4-t^>S-«e8tad.ud.one.utem75.44.^r8uiea^^^^^
focxdiuifione 4-pCT&
ncmJli'A. Etcxdiuifionc7Sii5.per8.ideft.pcr75d4.^Quoticns755i^.
-
Quoiiem—‘t Et ex diuifione 75MP« 8-’d aft,per 7}«4.fit
fit
Quotiens --7 Jrj
r'
Qeonena
fitiimomnino,quiprius.nunhu75(755K-WS:>iTW2:rj-7P'‘"dunriaautem.nterdumG«£«
fum in exemplis expediendis, vtexijs diiruulutcs. quam
radicibus numerorum compofitorum occurrere
WentîlUsluperwc^^
quoque7ce(’</Ce5»7<*+v/CC'58i4)peri- Cubinumcronimrunt 7 cej» 7«8
,.^..0. . «.t l:-r^^..;4nnr./^^»^l*y(58.oer8.hoccft.peî/^:*Sl2.fitQ"otjcnSi/2:d4.EtexdmllloncJ^X
UENlOVt
iitaiuiacna4v3V5<T"Voy/l’^*vov.>77/,oy‘*7-V‘»'''p‘:”''*^- o ^ . .
tipUeetur vterqûmerus per 75 f ?

- 75' ) »' h« diutdendu$75 (99 j/S« ‘
+
nouusdiuifi>r75(9-i.)hoce(t.758.Quidratahorumnumcrorurnfiint99-f758i-75«c«S-7S9&8-
amfjit,-
<r,uifionc 99 per 8 fit Quotiens 117.
Ex diuifione 758 i.per S.id en.pcf 7544 - 1« Qwniens 75 ‘ • a
uifione-75‘0«9-P"*-ide«P"v^«4-fi<Q>'">ien«-s/?r‘7ri-/f«‘'d''‘’«diujl»^^
Emone totus Quotiens 75/‘^T+78;
75 «4. fit Quotiens - ^15 tt
eft.per r‘ i2
quibus fi tollantur 75 1777.81 75 r;. hoc Jt,
eft.rNamfiad iiâddauir75i;’;.hMeft.4.ficnt ii-f.ei
a il.dCT.rclinqucnturp. EfterpoQuDticn5759*'‘lell'5. , jj- e
nonpol-
&fubtraAio radicum numerorum compofitorum commode pUrunqueaddi
additio»
runt,vclvnaabaltcrafubtnhi,nifipcrintcrpofitionemfigni-t-vcl-.vtcap.ii.annoauimu$, Quaii*ta-
' mcnaddcndadlhuiufmodi rldicumalhjuaadlimilem, mutatofigno-l-m-ivcl-ia
commodiliiw +
inter fc addentur, fi Ul* radices per
lignum conneitantur,& totum Ulud iggregatumm 1« <1“^»«". « P““
antemonftratum eft. Nam huius produdi erit fumma duarum radicum pro^fiûm Vt f, addeid*«nt
75
hi dui rsdicc$,75 (1 i-WCiS &72f “ - v'J<) diiccmushocrompolitum 75 (ii-f 7««)+78 («>-
i
in fcipfiim, producetorque numerus 14-K'S5 5»

« '«P™ «li-dmus. Huius ago iadixqiiadrau.iuiBrum
^*EODEM'mSp”rt!^Ca'^Sum°j5(lo-t-753«)8( 75(10-7^^
(»o4Varx54JhocelWSi54.1d^fi.^
_
8 ^ 51 -j- 8 ^ 5^ plun ad multiphctrionemi
Si ergo prodoiô nuracit»
\l^ 3^ prefigesligoum crii
^118 funma duarum radicum di-
i7+7F.T ^m . 75 ( .6 + 7»
iTEM fitaddenda75(l-W?^5)«ls^(»-s/r3-)8«‘‘^'‘““''"“‘“f‘‘“''°-®'^“'P"^“*“*
,4-Ui/i^di.hocchd. I2;^turfummaduarumrad^cumqû(ûe^tt^/Jtf.
qT^VOt o
Huiufmodi radicum addiuo commo-
n/J (i + yli i) + de etiam (ictiet Multiplicetur quadratum

O+ rnius radicis ia quadratum alterius, quod
» + 3 + ^ — '/8^3
breui/HmeBet, liin altcnitraradice» qua-
dratu poBcrioris particub; dematur ex qOcH
drato particulc prioris* &
rcBdui radix adii~
ciiturad priorem particulamtrummaq>hsec
v^4 Raduc
duplicetur,idcll,pcr r.mulc^licctur.
Iôduûst 4“|“^4* coimhuius produSi dabit uumnaqucBta*
Vtu
J0
C A P V T XXIIII.
Vt in primocxcmplo/umma ^ — >/S^) Dempto quadrato i.poflcrioris par-
ticulae ex i44.quaarato particuU prioris. Cupiunt 158. Si i^tur addatur 138. ad 12. priorem particulam ,
i.fadct fummam ouzhum \/ 2ff 14+ VS 55 -) P”“**

I N fccundoautcm cxcmplo,fumma7 J(io + Vo J >/S 0 ® “ VS 3 ^ ^
ergo
"ow fiet. Dempto qua-
drato 36. poficriorU pariicuUe ex ido. quadrato prioris particulz.rcmanent Si addes ad prio-
rem particulam io.facie$ io-\-^^6^<i\izCammida6ti io a.facictrummamdefiJcraum^ ('ao-f* ^3^25^)
hocefi.v/ii ellt^. vetuli prius.
IN tcrtiodeniqucexemplo, fummam radicum ^/S3)fiecocnofccmns.
Dempcoquadrat03.pofieriorisparticulzexûadraeoparticulzprioris»rcliqu3 fit t.Si cq>o addemus
adi.priorcmpaniculam>facicmusi-)-v/ 2î.noccftj 3 . Duplum etl 6, £rgo^d.cfirummaoputa,cadem

quzprtus.
VAQ NDO
addendz funt duz radices numerorum conf^fitorum di/Hmilium »quorum videlicet
numeri particularum non omnes aequales funt: addi poterunt nonnunquam per propof4. lio. s .E ucltu m fei-
liceticum numerus cx vna radice in alteram bis multiplicata produdus reduci potc/1 ad fimplicem numerum,
velad numerum compofitum duarum particularum, hoc (cilicet modo. Sit addenda (10 -|- ad
^11 ^ hoc efi,4.ad 4. vbi fumma cll 8. Q^raa , duarum radicum per fignum
: connexa faciunt 1
vna radiccin alteram, (hoc cft, fi quadratum vnius

in quadratum alcerius ducatur, & produco Ptarfi-
tratur fignum
gatur dicum
fienum ^J'.v in multiplicatione radicum âjoo+v/Ssoo
quadratarum fieri folct}
nplienim quadra
limplicnim
+«455« + t/J »500+t/2i9°°.> *' ^ fubieaa '
fi'o+t/3 45 S«+t/ 2;» 5 o°+N/S 9 O 00
rormulaapparct. cuius duplum ( fi nimirum per
. multiplicetur) (
440+t/J<!i><»S+t/S
40ooo-|-î440o)reduciturad,îoi4.hoceft.aJ3a. Si igituraddanturja.adduofuperiora quadrata, e-
rittotafummaV 5 (io+,/S 5 «-W 8'"+s/2;i 5 + »J''“'*'>vS«4 <‘“'*-*'t>«o|»Hulat.

5
+
srr rurrumaddendav/jfii4-v/jio8)»J,/S('x v/S})Summaquadratorumeftit+,/Jio8 i +
+v^Jj.l>rodu(ausnumeruscxvnaradiccinaltciaellV 8^(' 4 i+v1 7 * 8 )^*''’‘J“'lit/*‘4 i/Si* (*'«
i'* +
cap.a7.pat'.bit.) cuiusduplum, nimirum ,/ Jpfi+^/Jyzjdditum adpratdi&aduoquadrata 1 1 -f-t/8'io* -j-t
+\^ 1 ioceft,adi
5
. -|-,/Sio 84-yjj.hoccft,adi 4 +,/ 3fi 47 .(nam,îo 8 8
4 5 .luntcoramcnrurabiio,
. c^
coafiauntque ^
147J liet tota fiimma VSf ‘4"f^^H74V J9*"W2T7*0
quoque addenda c^W5a+0 ^ Summa quadratorum eftVJtH-
SI T
4-5. Ex»naradiceinaltcramtit)j'('i 74VJ'S 4 *)q“*™^“''*'“ 5 +\/ 8 ' 8 -fHUopaaoautem»hocqu».
drato t 7 -fVJ'<S 4 *-'™‘ debeat radix,eap.i7aloeebimui7cuius
duplum «-)-VS'7tadditum ad prxdiaam qua.
'
dratorumfummamfadtî-(-i-fVJ’ida-|- 9 "H^"l"^ 7 i hoccft,/ 5 5 ii.|-id. Nam,/îda.Ac^^z.com.

mcnruiabilcsfuiit,faciuntquCv'J'ioo. Item,/Jtoo.S£,/j7a.commcnlUrabilcsquoquclunt,faciuntquc,/J;
eii. Summacrgoqu*licacrit(/|’(,/ 2f5 la-|-id )
SED quando produSus numcniscx vna radice inaltcnm non potcll reduci ad numerum compofi.
tum, quando videlicet radicem. qu3c fit vel radix fimplcx , vel numerus compofitus, non habn, fieret hoemo-
do fumma magis perplcxa.8ioblcuia.Qmre commodius fiet tuncadditio per fignum -f-intcipolitum.V.p.fi
addenda fit
('^/5io8-f-io)proptcreaquodx/J'48A,/jia.commcnrurabilcslunt,confiauntquc,/S’io8jcJJ’jd.8i4.ef-
ficiuntio.Scd quia numerusquadratus^§fio8.j-io. radicem habet (t/B^t7-.j.^2i'0“fVlf (i/S ^7
Ttexcap.i7.con(bbit. quaquidemcompofita cilex Jii)
duabus radicibus duorum numeroru compofitorumj
Efficiunt autem hz duz radices fummam 17
... . .. .... t ...
+t/ 8r('v^t 7
^
— —yo s/
.
''f baeformuU apparet.

^^25. hocell,5
Atq; hzc fumma reducitur ad hanc, \jy (\J^ io8-j-io^
hoccft,5
eritruee fumma radix huius numeri v/J' ic8 -f- lo.quod i/l'25.
patet, quia (\jy io8-|-ioînfedufta

facit ^108 y^too.ideif.io
quod
t/J*
IIicautemiadixyJrWj^'o84-io)duplicau,
fictus quadratum v/J’ IO 8
fiet , 10. ducatur
+
,/|â7+,/J't4-,/8rT7 ,/^24-10.
a
—
in 4. quadratum binarij ! Hxc , inquam,
c.
radix duplicata facit
t-u , o i
(,/Sf 1728
• j
40) quz cumduobu*
i i.
+
quadratis radicum propofitarum.nimirum cum 2+,/8'tA clJC
ta a.hcict rameum fiimmim
+(,/ J’i 728
loo-f- lo.cuiusraaix.m-.
Eadem illafummainuicata faciUusrepcnctur,lincinuentioneraaicisnumcnv^5
in alteram. Nam duplum huius numeri.,/
mirum ji 'M 08+ 10.) produa2 fuitex vna radice propofia
(ji ,,,8+40) cum duobus quadratisradicum propofitarum,conficiet ex propofq lib i.EucL duarum ra-
dicumrummamcandem,/J'f,/J'i728440)'l“'/8^*7"t" '4') r jj- 1 •
QVAN du{ huiufmodiradiccs funt comrocnrurabilcs,Mtenint inter leaddt pcrrrmilam inum,

DO
veluti radices fimpliccs. Vtfiaddendaproponatur,/J/('2 +
a/Jr5)id,/Jr(8+j^48.) piuifabac per illam,
finucntovidclicctnouodiuifore,î.8cnouodiuidendovi2r40fi‘Q“O"'"W84-''Of'H'» "“'T- Habent
ergoUIxradieespropottionem duplam: ac proinde fi fiat, Vt lad J.ira^ (i+,/Jj)adaliud.inucnictur
*“™Ti^MVitaênAiVSi 4 +vW Diuilabacperillamfinuentodiuirorenouo,/3r

qui licet itraaonalts ac prqmdc radices prqpofit* fiiit in-
fit ,
10& nouo diuidcndo,/Jr20 ) fit qrotiens
commcnfurabilcs.conibimuf tamen cius beneficio illas fimul addere,
more radicum commcnlurabilmm. Eft
FF a ergo
— )
^4 A L G E B K JE
trfp propomo vnios radldsat! alteram, qu» v/Ja.ad i.iea vt denominator proportionis fit Et denomin»*
tor i.huiusfradionisaddittnadiâ.denominatorem,ficit>/J't-}> i. Q^vcfiBae, Vc ’ VI»
('4-|-^^) ad aliud, fit v/J (* fi»nima duarum radicum propofltarum. Nam
vt in rcguUtrium multiplicetur in ^^4>|-yjf6)rcduccnda efiyj’a>î. ad quadratum 5-}-,^. hoc
efl.ducendain fc,atqitenocduccndumin4-|^j'6. quadratum radicu^^(4-|~V2i^*) l^rodudtoqucii-f^Y
ll8-|-v^54+^/Jf48.pâ:fipcndum (ignum d J*
SIT pnetcrca addenda ^ J (^6 >/J'i ) »d f — ^
— v?T?** Diuila hac per illam , ( inuemo fcill-
cet nouo diuirorc^4.& nouodiuidendo^/î 6 ) fit Côtiens^^4> hoc cfi»t. efique proportio mius radids
.
ad alteram dupla, cuius denominator rfi 7. Si igiturfiat, Vt 1 ad C\^^^\/3f2âd aliud^repcrietdf

fummaquafita^,^
St$itTM 8i4 I AM
vero fi a radice numeri compofitt detrahenda ficalia radix fimilisnumeridiminuti. (quod firpe
raduSm '
contingit in Bioomiis.ac K.efidui$.corumque radicibus^fict td hoc modo. Sit fubtrahcnda V.g.^^ ^ ~ d)
Ortum eft, rcfiduum elfc^S
t0im^tr>
V2T
^ (u+yyg) —sjj
I «... y
(11
(IX
—
—
-X
V^<f)
sii 6 ) rcfi Jnum bis,
—& ^J;it7jftf.JScribaturcrgohoc
in fe multiplicetur , hoccfi » iuxta
— H“ II — propof 4. lih. a. £uclid.ad quadrata partium ii
yj^ 6 , addaturduplum numeri

— ^/8^
V$
j$8
138
<
cet
alteram , videli*
»4 V 2r 55 ^ quiaduoquadrautlfictunt Z4.Radix igitur huius
quod rdinquitarexdetradione>^(u~^J^dÛ\/2^(ta-|-^J^5.}
quadrati, nimirum^ (14 >^55»)
Daradoenimnumeroex alio
eritid*
numero, fi
reliqtmsnumerusducaturinre,critradixquadratanume{iprûdi.numcrusillercliquus. Acproindecutn
dato exemplo numerus reliquus,
VS(H
VS ( * 4
qui relinquitur cx detractione^/
VS^) feduftus faciat 14 —
JS55 t.crit —
A L I V exemplum in numeris rationalibus. D
vjrciofvjsO -sii C*o ih<^) sit fubtrahcnda f I o
—^/J" j 6) ex I
(10 6 nimirum a.cx 4.vbj pcrfpicuum efi. reliquum

«o+V2>3<^‘
— ^ *o — VSi<
^ )
numerum efie a. Scripto numero
— V2 »
sji
<»4
^4
^^J^(io~>/J;^6jqui nimirum relinquitur pott
deuadtonem
atqueeodem dudoinre,tuxta prxfcriptnm
$6 )
^ — ^J
f 10 jtf ) « (*<> 7!“ ^
sji ^3^
propoir4.1ib.a. Euclid.fict produ&us numerus ao
•— î5d.Ergo refiduum quarfitum erit yf^ (20 —
) hoc cft, ^/3^4. fiuc a.quod cft propofitutn.
V A N D O propoficz radices huiulmodi funt diucrfx , potent minor a maiore mbcrahi, ex piYfirh-
Q
pcopropof7. iib. a. Euci. quando videlicet numerus productus ex vna radice in aliam mulciplicata bis reduci
potmadnumcrumfimpliccm.vcl compofitum duarum parucularum.hacrcUicctrationc.Sitrubtrahcnda^
(8 vî) VSi — ^0 Quadriu duarum particularum funt s^ja. 8—
V2>(* 4“ V8 3*) (kS-j-^/gji.quiconncxapcrfimiim-j-.facmntS
i ^J’ja-|-8-|-y/j5a.hoe —
\Jj(^ cfi.xd. txvnaradiccinaltcrarohCx/yji.cuiusduplum^JiiS. abbiumati&
fumma quadratorum, relinquit id —
Huius ergo numeri radix quadna
—
nimirum^/J (id îz8;cftrcfiduum delidcratum.
SIT rurfusauferenda \/y(a+\/^))€x^J’(u-|-îo8.) Suminaquadratorumcft t+Vi 5 *^
-|-îo8.hoccft,i4-)-yî47. Nimîo8.&^J’j4rommcnfurabi!csrum,efHciuntqoe^jî47. Ex.vo*r*-
+
dicc in alteram fit ^(4i4~>/2i<7aS)
** j" *
txcap.z8.ronnahic» cfi^^24>fVj't8.cuiusda«
^ ~T~ pium
3 >^71. demptum ex przdiftaqoa»
^ 4* V 4ja + V2T
dntorumfummai4-|-^î47.rclinquiti4+^
Jk
yJi (41 t
(ai -t 17 x 8)
»7»»;
'
Ifc-^j7a;.quodidccft,aci4
^
Midau fubtraaioDU^/JrCi44-V2^»47—
vî47->flr9tf +
4‘V2^7S.ouufcnrusefi, ex i44~VS^7«<l^traht aggregatum cx^J'5i6.&v^7a.vtrcdcdi&umfit, refidunm
drei4“(-\/5 * 47 —
^ J9d.de —\/j7i.Efi enim fcnlus, non folum lubtrahi ^ J pd.fi^ infuper 7». fubdncw ^
Hocautemperfipicue cernitur, fi numcnisrationalisdctrahcndusfit, vt^Jioo>|-^4.ex i4-^^J'i47.Tbi
certum efi.mbtrahi 10 -|“ z. hoc cfi,ia.refiduumquccflca>^ î47.quod xquiualct huic.Lf^-VS *47
— — Vl ~
ioo4“VJ4fiochuic,i4-|->/Ji47 !\/l1*oo& yj4.vtpcrlpicuumcfi.
OD
fi productus numerus ex vna radicein alteram non habeat radicem, numerum compofituni
duarumparricularum, facicndacft fubtradio per lignum . Vt fi fubtrahcnda fit —

^ J( i4"i^3 VS (VJ ) ”
lx-4-a.)Ex dudu vnius radicis inaltcram fit^ (^ J io8-|- lo^qux, vccxcap-iS.patrific, arquiualet huic, yffl
(Vo* 74*VS04V 81 Cs^^7 “VS*V Quafccon^modius dicetur refiduum fubtraftionisciTe^J (7 Jia+a^
v^40fitCôrici
xJuvtproporrioearfifitdupb.cuiusdenominator-f. Sicrgofiat,vti adi.Ua^(a-f>Vo3/*'^û<I‘P'’o^
cecur^ J ( i4">/ JiJ pro refiduo fubtra&ionis.
ITEM V
ntaufcrcnda 7J( 44 8i^,)^VS(' 84yi* 4'J^“'^*^*^r®*’'^^*(*'''*rorofiilicctnouoi&-
uifi>rcîo.fic nouo diuidcdoâo.)fii Quoties^ Jt,iuvidcaominaior proportionis maioris ut minorem
»
CA P V T XXIIII. V?
Siei^fial.Tt i-itt^(y(4-l-v/J<S)t(iaIiud. procKbitrefiduumSubtndionuy/Jfû
-f\/2^54*-s/S*i*— 1/J48*) NamvtinrcguUtriammaltiplicctur^j;C4-(-^tf)pcr^/Ji
— i.rrduccn- —
aus clt priuv hic numcnu ad onadratum } 8 &c«
Poflrctno fit fubduccnday/J 6 —
48^ Diuifa hae per illam, (inuento fci-
licet diuifore nouo nouoque diuidcndo^Jfjd ) ht ûodcns^J^ 9. hoc eft « 3. ita vt radices propofiue ha-
beant proportionem tripljm,cumsdcnoaiinatot-[-. Siigtcurfiat,vti 4di.iuî^(^ 5 \/Ja)»daliudipro- —
dibit refiduum qiMtfitum yj^ (sf^9 ^ —
»0 Y* cnun in rc^-
guUtriumlecundus numerus in tertium muldp(icaur»rcdu- vo ^ a ^
cendifumambo ad quadrata4.&\^d — â.fi£vnura in al- 4
tcnim ducendum . vt hic fad& elTe vides* & produ&o praehgcD- sii 96
dum(ignum^*vt refiduum fiat YJfCs/Jfpd— ^52.) Item re-
(iduum repenetar* fi iiat. vt 3 . ad 2. ita^$ 486— y/ Jf itf 2 ) ad aliud. Namreuocato (ccundo numero rûhe
trium Z.& tertio yj^ ( \f^^S6 —yj^ itii )
qSd— s/J'i6t.fiinicrfcmuldpliccntur,gigneturnumcrus^J’
ad quadrau 4>&\^
r^b trium
sJi 48^ — iâ
7776— Jj* 2392. quivtper3.primum numerum 4
diuidatur, reducendus erit ad quadratum 9. Si ergo 777 4. 777^ xH t^9X
diuidatur per pdd d\»pcrj ^2 1 -fiet Quotiens yj^96, ^ (l — ^
259X.diuiqatur per 9.60^ dtper ^ 81. Het Quotiens^ ^ 3
a. Scc,
D£ MINVTIIS NFMERORVM IRRATIO-

nalium, ac dtearundem Algorithmo.
CAPVt XXV.
'VMER.ATIO harum minutiarum (acUised Quindoenim (ignumradicale bdnitur
anteroediumnlinutiz,referturngnumiUudadverumqueterminum.tam(cilicaadnume-r<« tnmM-
\
ratorem.quamaddenominatorem. Vihzcminutia^^7f.ngniBcat^3f9.diui(amr(ircper
I
yj^ i6.zquiHalctque^. Sic^CC—.fignificaT^C^S dmilamcflepcr^C^27 XquiualctqUC

7. ltaquoque^J'4d'nottt,^J^d.c(Icdiui(^perv/df8.
\
CAVANDO (ignumradtcaleponiturancenumerumint^rumcumfradbone,re-
JucenduseAtotusnumerus ad vnicam fradioncm,vteiusvalor exprimi Dollit. Vi^C^
yCCrf7-i'pn'fi^*quc^CCiSi^“>^»*ddrc-pcr^CÛj.hoccfl,j>er3.poienqucitircpr*-
fenuri-^-p-.itavtiigniHctt ^C^tpa^dTcdiiuUamper^. Quod (i termini huius mmunz^pf^. multipli-
centur per cund»^ a [quem numerum * nimirum pir 192. producetur minutia y/Q^
minutb\/C'C 7TT* Hthnirfus termini produdz minuuz ducantur in eandem ^(^192. Bct minutia vquU
uaIcnsy{rCfIll-*r-*l*o^cft,-;ÎrTT7T*fign>ficatquc cubum 192. (qui videlicet produciiurcxs/CC»9i*
^ itîd.idc(l,4 diutlameircperd4.zquiualetqueminuti277.vc
f
7777. ligniBcat rtumerum 1 6 diuifumelTc per^d4.id clhper 8.zquiualctqucnumero 1«
QVAN DO eadi m ell proportio numeratonim ad denominatorc^. minutizcqualesluntt quemad-
modum in minUtijs vulgaribus. Itaque omnes hzminutic-^^~.^*~.74TT7*^^^^ valoris :quia
inomnibusnumcracor^denomii)atorcmpropordonemlcruatquadruplIm,vtcDnAat,nauffleratoresfta-
gulipcrlinpitlosdrnominatorcsdiuidantur.
MIN VTI/C irTjtionalcsredufimturadminimo$tcrminos,quandoredudpoirunt,vtrcdud(b cnt Aihtms- 1
minurb vulgarem Vthzcminutiav/JCt?rtt*u«t»f*d^’«^Ct7-&s^H4-a(*s/3' 7- Po(Tuntquoquenon. #<#».«1.

nunquam redud ad minoraligna radteaiia. Vi^2f0^*.rHuciturid“4*<lu'2*'u*^cr2Wr4.habetradiccm ""«*» »•
quadratam t.lrdhzcnon habet cubicam Atdenomin«tor8.habcc radicem cubicam 2. (cdhzc quadratam **‘**"*^
;
non habrt.ElIc autem has minutias 777 «quales probari poteA ex multiplicatione in crucem.
•
ADDITIO» arquefubtraôhtinhuDcmodam.SideoominatoreAidem»adduncurdenomiDato*
res » vt (upra traditum c(l • vcl vnus ab altero (iib- jmhtraSta
trahitur.&furomz, vel rcliduo communisdeno- Additio. Subtraho* mmmttmri
minator fupponitur. Vt ex additione ad
fit fumma ^^J.hoccft, “. AtfubffaAs
ex rdinquitur id cft --
vcl ^ vel i.
Q VA N DO
autedenominatoresfunt diuerfi» fit reduifHo adeunde denominatorem per multiplica-
tionem in crucem quemadmodu in minutijs vulgaribus fieri confijcuit. Ddndecodem modo numeratores
,
aûnturiotcr(C)Vcivnusaba]terofubtrahitur,&fummz,v<lreliquo numero idem denominator commu.
nislubl^nbimr. Vcfiaddidcbcnc^Tâd^2'7*vcl iiUexhacaufcrenda, reducentur, vtformulaappofita
Redodio. Additio.
tt *»*
<rr*
_ <«
siiî
monHrat,ad 77777*^^^7* autem ex additione fumma 4r- hoc cA» 1 77* Nam numeratoracommeo-
FF I furabi-
y
- . »
A L G E B It iE
furabUcsrunt:mpropord<>neT.cfHctuotqaeGimmun^/J'tf7<$.<u!ruf»ponttiir dcnomiriatorcommunts^
44i.vtfiatfumma“-J”J Koccft, ! Namnumctator
^ I44.rubtra^s a numeratore ^ J' ij»6. relinquit 5^77. hoc eft,
EODEM modo, fiaddendxfunt i-'-— 7^— ,
&- ***™*
,4*
*
reduco «spriu* ad eandem tienomi-
*
nationem, videlicet ad -
* M *
*
\ Addttkdeiadc numeratoribus. acfuppo(ftoeo»
demdcnominacoreio.ficfumma — *'^>*'***> Aevero ex fubtradione minorisminutixex maiore re-
linquitur quia aooxx^J^ aoo.nihiirelioqutt.
ITEM riaddeudzrunt-^;.&^!^*<. vel illa minutU ex hac detrahenda, noneflopusredo^Konea4
eandem denominationem. Fitautcmexnumerttorib4urumma^J’8iAcruppoficodcnominatore9.fitrum-
macxduabusprcîoritis minutijs^^^^.hocdl» l Atdetraôumcracorc^J^4.exnumeratore^/2^49.re-
linquitur^Jf 25 . Eflei^refiduum-ii-^J.hoccft,
J.
Q^V aNDO
numeratoresfumincommcnirurabilefi,additio eorum fit per imerpoftrionemf^ni-^.
fubtraaioautcmpcrimcricaionemligni— . Vtfiimmacx^J'^.&^/J'i.titfumma^^J+\/y^. Eci/Jt*
jiwwiua ^ T; reliquam facit

~
muitipUcatione^cdiuilioncminucttrumuTationaJium ibinmopua eflrcduAionead eadem ^gna
ppmtdmi-
mimtt. radicalu.RxUquacnim perficiuntur, vtin minmtjs vul-
futnamir^ MulcipUcatio biuilio piibustraditumeft. Vtfi ducenda fit per fit
tstUaMiA Atfipriorpcrpoflcrioremditiide»idaflt,imrerft$
2i-j. per
— terminisdiuirorisnabitrxempinm.vcvidrs. Fitautem
J. per
Quotiens hoc Nam ex ^^5. in 7.
IndiuinonetamenBcri potdl rûdto ad eandem dciiominationem
Ety/2f I47.&cx4.in^2fd.fltv/Jf96.
£tdtunc,reli&odcnotninatorc,faciendaeAdiiiifionuineratoiispernumaatQrcm« VcbdatDcxcaipl»,mi>
nutixi^-j &i—.rcduccnturadiS-i-tJ.&^-i* Diuifo autem numcratore^jfi47. per numeratorem
pd. fit Q^tiens vt prius.
^
^ J' 1
SINT quoque multiplicanda interfe ^* -~ ** - * *** .&—- •—» Primu reducenda fiint ad eadem fi- *
gna radicalia.rctentocodcm denominatorc communi 10. Numeratores ergo 8oo.&^C^ 51 84. reducen-
turad^J'C^5izoooooo.&^3^t^ Deindefi numerator muitiphectur zeuii^roducr'
.turad^^(,'â359i9d.itaquclic flabunt minutixrcdu&ae. £x
«i»«i » <»i« »11 f0 pi
in^JCCyii.'Nam^/J;'C^5ii.&-i^^47~^-^.idcmprorfusfunt,cum!dcm humerus fiat ex >/JC^y***^*^*

hoc efl.iny^JC;^ 1000000 quicxi.in 512600000 Jproducitur^Jpgii07P5j>55:* Et ex ^5CC^559i9tf»
in^/J'CC2tfS73 856.61 6540 338096537^, hoccfl,^t”^79626i4.cumhic numerus fu ilUusprodudi
radix zcnfica. Ecquoniam denominatores multiplicati faciunt 100. cht producas numerus
AD ottreroomfitdiuidcnda ’'*M— •• *•• • ^ **«

. — ** !-* ’ *
.^r Simi ’
' tl, Quoniam cundtnt
1iabcmdniom'natornn,ratUcfl,diuidcrcnunicraiorcs. Ezdiuilionc^p^juoooooOipcr^JfCâjjyajd.
6tCôiicns^J'CCii7j^.niniinmi^/J'CC^f!-.hoccll,7y’— proptcrca quod numerator ^JCC-eij«»5. .
cquiualct numero 5xum numeri u6i5.radix Zenlica Itc 1x5^ naius radia cubica 5. Vcl (quod idem dl^quod
numeri I5£z5.radia cubica iit nuius radix Zcniica 5. Aeex diuidonc zd 87585 d>ptf ^C€
fitQuocicnsîJfKliTfJ-jcjJ liuc^/J’ceiifl.vclv'3'Ct^'l>0'‘^^l> '•'“'i- Exdiiiifionecigoptopo-
fia6tquoricnsv'8:reil77T+' V- V<d^^j7 +i j.
D£ NFMERJS IRKATIONALIBJ^S COSSJcTs,

fme denominatis, 'vna cum eorum Algortthmo,
VMEAI
CAPVT XXV L'
Coflici.fiuedenominatifiuneirratiortaless quando tnispncfigitorfignumalU
quod radicalc. Vt2o2^fitirrationalisv/2iio2^‘ 5 infuf
autem cfl»vt fumatur radix zcnfica, vcl cubica, vcl zenfizenlica ao. raduum ,q\xx mille mo-
dis vanari potcfl,pro varietate valorts vnius radias, poteflqueaJiqUando cfle rationalis, Sc
aliquando, vt pluri rTmm,irraiiohalts. Nam fi cfl 5.crum 2o2^.numr rus loo.cuius
e(l io.atqiiu^/Jf202£.eflnumerusrationalts,xquiudens io.Atv^'C2o2^crit irrationa«
iis) cum 100. non habeant radicem cubicam. Sic edam ^/^'^2o2£. erit irrationalis,
uod 100. non habeam radicem Zcnfizeniicam : arquiualct tamen y/^ lo. quippecum radix zcnfiîoo.
2t io.&radix zcnfica io.fit^ 2>îo. Quodfi i^t Iit 50.erit valor loT^. looo. quxhabcmradiccmcubi-
cam 10. Entigitur^^âo^ rauonaJis*xquiuaiinSio. At 72âo 2C»ctit irrationalis»ficut&\/J;^ io 2^
cum 1000. neque habeant radicem zenficam neque zcnfizrnfitam.
, Vides Cfgo,oon poflciudican,an huiui^
modi numeri lint rationales , vel irrationales, niii prius conflet xfUmatio vnius radicis. Immo
fieri poteft, vt
numerusaliquis Cofficusdinefigno radicali,inueniutur interdum effe irrationalis. Vtfi xquatioreperutur in-

ter
Nam
20 &
vnius zenfi pretium fit i8. necefiario numerus 20
adeo io
erit irradonalu xquiualens 7200.
ioc}*qui numeros inadonaus cfl, cum 7 aoo«ci-
. ^
quadrati 1 S.radix cfl 1 8.atque 2êruac
reant radice quadrata.
ALGOa
V y <
C A P V T XXVI. fr
ALGOS.TTHMVShorumnumcronunactripliciAlgorithnioconficitur.fignoniinnilinliaiii.nu- jiStit,
ncrornm ablolutorum > & fignorum Collicoruni incquc admodum difficilis c(l
, cum ipfj (igua (atis nos in- O
sain-a-
'finiant, quid agere debeamus. Additio enim ve pluiimum

fit per interpofitionem (igni -j^Subtrafllovcro per
Jnj^.fit fumma^§( j
fignum— Vt ex additione
.
,/
* t
J. Vel ,/fi i i ^2^. At dem,
...
ptis3£.ex ^ j;5«2^fit reliquus numerus
.
^JjS2€-5<.4c ficdealijs. fuutuUU

QVANDO fignaCofficafimceadem,dcnnmcriirration;
futabilcsitunc fignaComea operationem non impediuntdcd numeri irration ales adduntur, ac fiibtrahuncnr.
quemadmodunTradiccsfurdx.vtcap.ipdleao.monftratumcfi.ac poflopcracioneidemfignuCofficumappo-
jiitur.Vtcx,/2;82C.»<ls/5'82&lit“i''>'n»y^S502gûia,/J8AeV8'*‘^0"“’''''f‘‘'’l’'l”*“'’'*'fficiuotquc,,/}
ts.quod conllat ita cire, fi llatuatur i.Eruat enim 82£i d.cuius numeri radix ell4.Et 1 82^facieni {«.cu-
ius numeri radix cfid. Fiuncautem lo. cxq.&d. Liquctautcm^ 8 ;o 2^£ucrcctiam io.cum5o3g laciant
loo.cuius numeri radix ell io«
SIC ex^(J82 ^d
8 jt 2g.fits/S 7 t 2ûodperrerolutionem probari potefi,pofitai 2^t. Nam ,/J8
'
2gcrit4.ii(^83^2£'Crit8.titauccmcx4je8Xummait. Vidciam,anrummacollcAa\/$7a3^1'aciat etiam ix.
Certumautem eft,7i2g.faccre I44xuiusradixeftix.
ITEM
ex s/88 J.ad yjj t J.fit fumma,/g;7x Jffit cxVj ' 52l.«d i^jdJ.Nam fi 1 2€- (laniatur
t.vnSfit4.crunci«$«4.cuiusnumcriradixc(l8.Ac4j(. erunt i«xuiotaumcriradixcll4.Fiuntautciux8.
64 quantum nimirum valet d quippe cum jdjfdint 144 cuius numeri radix efiia.
PR./ETER.EA ex,/ 88 jod,/J(i 88ffit,/^;oJ;.quodctiamperbcllccxaminiqudrac,pofitai 2gt.vt •
;x.cums numen radix e(l,/ j^jx.£t 18 J;.runi 7t.cuiusndix e(l v(57x.Fic autem ex 1/831.
I J fit 4.Emnt enim 8
fiimmai/8 100. At tantunde facit i/îo^.quippecum 5a8.fintloo.cuiutnumcritadixefii/8too.
eadem ratiunc.demptai/ 3( 82^cx ,/8 i 82C.lupacfi ^8a 2C> Atwe fiibtrada ,/8 18 8>reli-
qua fit P" ^ 2^ 4*
Et i 82C faciunt 3«a;uiusnumcriradixe(t«.Dcmptisauccm4.ex «.remanent i.Acuntundemfacit,/8 x. 2 &
cum i.2£faeiant 4xuius numeri radix c(l i.R.urfus 8J.&ciunc3 x.cuius numeri radix c(i ,/83X.Et 1 8 ^.faciunt
numeri radix c(l i/87X.Subtrada vero v/87X.rcmanct y/8 S.quancum mmirum facit «/J x 8>
7 i.cuius
propterea quod x 8 faciunt 8. cuius numeri radix c(l 1/8 8.
VT
autem numeri Coffici irrationales intcr(c multiplicentur, autdiuidantiir,rcducendipriusfiiot x/VaAii Jt
fignaradicaliaadidcm lignum, vtcapi8.docuimuS:fi nimirum rs~
multi plicatio fiat in cniccm.Vt^/C642CA:./882Creducudiur •/iCi t fj <JiK 5» ce
X
fs nuwtttk
»d ^ jAt c/8CC ‘ iDj.vt ex (ubicCia formula patet. NI
5 4 2C 8 36 Ctjfuk tr*
4Q^duda:iufcicnficc, fteiunt ifi 8. & 8 2g multiplicate in fc
tubice faciunt 51 xCC' Exponentes vero (ignotum radicalium
intcrfcmultipUcatifaciunt«. exponentem (igni ,/8(^- R.edu-
M Ji hm.
dHonem ailtem e(Te rite peradam , hoc cft, ,/8(;t i «8jtqualcm }
e(rci/Ct42^8<\/?(C€5i*Ct.»q“i“alerc,/88a€.perfpicuum o
*(lNampofitai2€i.crunt4;^8.cuiusnumcriradixcubicae(lx. Acunrandemfiuitc/8CCl«8.*dquimrc.
dudae!li/t^42C.Nami«8.1aciunt«4.cuiusiiumcriradixzcnficubicae(lx.ltero 83êrunti«a;uius numeri
radix icnlica c(l «.Atque tantundem quoque ladt ,/8C'€s ' aPâid quam ,/ 882C.rcuo<atacft. Nam 51 tCt;.£e>
ciuntqopd.ciiiiis numeri radix xenficubicaeil 4.
Eode modo c/ 882€.& i/Cgi «8-reduccturad v/8re-I>a îct CZ yliCt ijf
^Cî5«88.vtbic altera formula docet E(Te autem VJtC 5 'r
Ce.itqualcm 8 2e& i/8 c^» 5 *iJ-*<l“‘“**'™v/i2C“S- f'*'
dlcprobabimus. Nimirum hocefi, ,/8 «.cft «.quan-
tum videbret facit c/8ceS'*Ce.qu>PP' ™m {iH-Cflciaut 409«
cuius numerii/8Ctdl4 Item i/(-ei«8e(lquoquC4.quantum
1
8 3C
s/8-*
»
X î/ce
}
1«
'
8
mmiru(icitVSre‘5<88-“"' X 5 «§8(.f“iant 40 j«.quinome- g

rus radicem xcnficubicam habet «.Ex quocon(lat,tam 78 ^ 2 ^
&,/(rei« 8.intcrfe,quamV 8 re 5 '‘re^c/SCt.t 5 « 85-'"«f f'
FACTA
redudione,vtprxcepimus,in(lituipote(l&multiplicatio,&diui(Io.Inpriorietgocxemplo
ex multiplicatione i/8C'e5'»tt.'"i^t'C'^'.*''yjt'e8>S>i/.quoditaprobitur.i/8ce5ilCeAdt4.Etc'8Ct;
i ^/8C6r*l*.q““*P™*”'“''.Nam,/8C'C5lHt.v“ 4» VBl.t‘“B'S'si.’u'r'rnis,cxaiuiiione4.per
x.qîentem fieri x.quod etiam ante redudionem manifcllum efti quippe cum ,^836 fit 4. ic fit na»
A.vbiiterumexdiui(ione4.peri.fitQwiens x.
pollcriori veroexemplouix multiplicatione y8rCS’*CC't*\/J(C€ *5<i8Jfi*v^rC'1 1071 Bjf.hoc
1
N
efi i«.proptcreaquod 13 1 07
xBA.Iaciunt i«777 ii«.qui numerus radicem zenlicubicamhaba 1«. A ique hoc
itacITe.liquetNim tam c/8Ct 5' ‘Fe-qu*™ 4 . Manifcllum autem c(l,ex «.in «.fieri i«.quod
etiam patet an te rcdudbncm .cum tam ,/88a6.quami/(:6i«8.(it «.polita i 3gi Ac.
Item ex diuifionc.,/8t'Cx5«88.p't\/8Ct5'»CC*’tQuoticni,^(re73€ hocefi, v/8Ct'.™m |3<> fit i.
pofiu 1 2^1 jcproinde cfl ,^(re tfit i.erit Quotiens i.vtratio podnlat Cum enim ,/8ce
pg.»qual<»fint,quodqu*libctearumfit 4 .vtdidunieft,fietexdiuifionc vnius per alteram Quotienst Pati
ratione ex diuifione i^Cti Jio7 » B/ per ,^tt5'lCt-fit Quotiens i/8Ct 1 S <8b •” probare potes.
SICetiim,vti36ducaturin^(84.q't*‘ltandarriti268tqutdrieoi8.prxponendum(ignumradicaIcv8.»t
• fiat ,/818 attjueiuex /8'S^"’'^4 fit numerus 8 48.q“0«ll‘tol>“ur,ii i3C.fittNamcxijn ,/ 84 jddl,itl
a.fiunt «.radix niroirum «8jdelt, numeri i<>
tF 4 tu
‘
4$ A L G E B R ^
Iaqu(X):n5 2gduc»nturln v/J i< qu»dr»ndii»erit numen» 52g»tlunt9j'. Ddadc dacendtiii
î<gtgnetiu'qucnumcrus,î4^ûo<l eodem modo probabitur.fiimpto binario pro i.radicc.N»m32g
fuieni && (/} 1 <Acit Fiunt autem 14.C* «an 4. Ac radia J’144 J'.facit fimUiter aq-cum 144 J taciant 57«.
cuius numeri radix cA a4>«£c.
Hiporronumeripioduai,^42^.&rî44jf'<*'«n«‘''"“n;e'’'»dicum,Ttin«ni|mateiiAi8aap.5i.
conflabit quia videlicet prior produ&useflex
numerus ^produdus ex t .aureo in Item numeros
(/Jq.
poflerior autem ea 52în 1 «.quemadmodum
^
produdus ti jauire» io 1 «. dicitur numerus aureo»
4
ruin.ld quod diligenter obferuandum cft.
Atque hoc perinde efl, ac Ii ducatur i in ^
q-vel j.in «.Produdl enim numeri 4 Â
i44.liint
numeri vnltatum.quimultiplicatatfunt Itaqueex iQgin <^4.fitnumern5radicum^4j'.nimirum^4
zcnlbrum. Etex52g in,/3;i«.fit numerusradicum,/J i44S’.idefln/J’i44.acnrorum,atqueitadecattcns.
quandoquidem in huiuflnî multiplicationibus feruau ellrrgula multiplicationis ndicumfurdarum, quat
in cap.i8.tradiu efl. Verum hoc melius percipietur ea folutionc zniâm )a.& aSarap-ja
fhMiff OBSER.VANDVM autemhicclt,remnonruccederc,filignaCo(Iica,vtcap7alocui,abbreuieii-
tur.Namin priori exemplo, in quo Jct jOC-Si >/gr«2Cr«duaz funtad \/yCt« jAe/SCtS ‘ iCt-vbiea mul-
fiimtCtf- tip|icacioneprocreatuseflnumcrus8.lirignaCumcaabbreuicntur,flabicrcdudioin hisccrminise/jrcC'**
Sed exmultiplicationevniusinaltcram fit qua valeiv/C^li 8.propterea quod
8ija 2€f laciunt i«j84. cuius numeri efl 1 aS.&huius \/l^.cfl>/ce>x8. quczqualis nOn efl priori numero
produdoS.Solum quando huiufmodinumerireduftizqiidtsfunt.lbbreuiaripotenint ligna GollicaiTunc

roim manet adhuc zqualitas,vtcap laaliximus. Vtquia^CCjItfC^di./JiCCsS^J^s^SMhafuntcumûr-
libec valeat 4. fi abbreuiencur ligna Coflica, cernetur adhuc zquabtas inter,/J'cejia.&y/J’CCa5« ^quippe
cuma;«2£lacianc5ia. ConlStautem72lpe5'''*'^Ct5it'*‘i“>l“*<i'' Hoc te monere volui, ne ligna
Coflica abbreuies. etiam pofl redudionem tadam, mfi conflet numerorum zqualitaS.
DE minuujs porro horum numerorum non attinet quidquam diccre,cum luorum integronufiprv-
ceptafcquanturinomnibus.
_ CiETER.VM fioceurratzquadointcrnumerumCoflicomlrrationalcm.&numcrumabralntumi
teducctureazûatiohoc modo, quod quidem prope finem cap. 10. polliciti fumus, nos hoc loco doduros.
i a. Quo polito, erit quoque zquatiointereorum quadram a4^
nm Cifi-
Sit, Verbi grana, zquatio inter ^
fMtrrf jti^,^.Diuuisergo I44.pera4. prodibitinQuoticntevniusradicispretium«,qoodpatetquiaa42g&cient
I44.cuius numeri radix quadrau cft 1 a.
MmZ
*
Itemfilitzquatiointrr^lJioJ'«£ ao.eritetiamzqualioineereotuihqnadrataicÂdbo.Diuilisigl-
per lo.rcperictur iJ'.valcrC40jtque idcirco i^.valcbit ^40.Nam K^zrunt 400xuiusnumcrir»s
tur 400
dix quadrata efl a o. ^
Denique Ii zquatio inueniatur inter y/d 1 1 & 50. erit edam ûado mter eorum cubos la apoooi
Diuiliiergo apooaper 1 i.ptodibitprcuum ij.aa po.acproptereataj.facicnt apoooûius numeri radix cu>
bicaeflpo. .
Qund fi quis proponat zquadonem inter vlrC8.Srizrit etiam zquatio mter eorum cubos 8 A ap.quod
eftimpoifibile. laqueinhilcezquationibus necvfleeft, numerumablolueumeirctadicemnumcri,quigciit
i»T fignum radicalc,qualis efl zquado inter i/fCS.St a.ltem inter ,/ce «4* 4,Item inter ,/8'8i.ac pAc. Alioquiil
fit iinpolTibilis cric «quatio.
DE BINO MI IS (MTQÊ APOTOMlS,

Rejiduisve.
c A p V T xxyii.
C Ral PT O R, £ S Algebrs omnes» duosilumcros quofiui copulatos per 4«
gnum Binomium appeUirc folcnt , « ^
Copulatos vero per fignu -»R.c(iduum»vel Apoiomcutvt »,/
J’5.&
Plurcsautemnumcrosita copulatosidicerecooHicuciuntiUiaomiiant
quatnnomkim,8is:.vt \Î7-W n/J J* vel * o-f-yji
mium:Ai>/Jî7-h/&*®4VJi“WS^‘ Quatriod*
mium,&c.l^clidcsaQtmijb.io.propoC} 7 .A: 74 .tunck>lum numeros binos copub*'
qsando duo ilii numeri coptiU-
tos per ngnum*|-.vcl—, vocat Binomia>vd Rclidua .
ti funt Radonalcsiblum potentia commcofurabilcs »quamuisalter eorum fit radix Turda, vd vtet que. Vt 6-{*
\/?' 8+4- 1^«”

S.vocat Binomia: At Jto.Et l gT— Safj»«|.
BimtmAtm
RtfiJitM
Relidua,vel Apotomas^Nam quUib^duo numericopulad TuncRadonaies potentia tantum coDimenUirj*
fiernudifm bile^cumeorumquadraucommcnfurabiUa Hnt quadratocuiufutsnufneri Rationali* Itaqucncquc^gJ' lo
tmUJm, Binomiumcrit,nequeq^to>-v^S. Rdiduum.quiaconiropafticulxrumnamtnliTatiunalcs:
quippecum eorum quadrataîo.d(>/^8.irqttncommcnruraoiliababentiapropordoncm, quam^gY**^^^
vtex Lemmate cap*io.patec«£uiemrauoae neque 6-|-^gp.nequeio4-^*Buiomiaeruot, neque d-q/Jp.iie*
que ao— 6.Re(idua propterea quod bini quilibet numiri cBiciunt vnum folum numemm rationalcma oon
:
autem duos. &ao-J-6. zquiualcnt Ium ~^ptatquiiulcnc}«

£tao
,
C A P V T XXVII. o
£tio —~^4rquiuaIcntT4. lUdo autem cfl. quod bini quilibet funt Rationales longitu<fine eommen(urabI-
lc5.& non potentia tantum: quippe cum proportio inter quovlibct duos Ht rationalis ; Propottio enim .id
y^p.duplicD: ll namque per 9* 6 .hoced,^ 3 5 ^.exibit in Q^ticnte^4hocefl, a.dcnomi>
l’
nator proportionis. Si vero diuidantur zo. per 6 fiet Quotiens 3 ita rt io.Ad 5 . habeant proportionem tri-
plam ferquitertiam. Eadem radone neque^j' i Binomium erit» nequr^jf 1
1
licet vurquc numerus iic radixlurda. quia numeri proportionem habent d-tp!am » &prlorcsduocni;:iune
fummam i7.vidclicctvnicum numerum t pofleriorcsveroduozquiualcnt 5. vnicoctiam numero;
EanJcmqucob caulam neque î8-|-^^8. Binomium critccnfeodum.neque^/J’ 18 Rellduuin,
quimuis vterque numeros radix Turda Tit.quia numeri proportionem habent fcrquialicramycuius denomina-
tor c(l 17. acpriores duo conlt:iunt fummam 30. vnicum numerum : pofti.riores vero duo huic vnico .
numero ^S.xquiualent. Deniquepropofituduobus numeris rationalibus . bocell, quorum quadrata

commcnTurabdiadint quadrato cuiufuis numeri rationalis , ita tamen « vt diuifo vno per alterum , Quotiens ^
Bat rationalistidcB, numcrus»qui radicem habeat, non conniructurcxillis Binomium, aut R.' (iduum :quia
eiuTmodi numeri itd funt potenda camG commenfurabdes , er am longitudine i acproinde cx iplis non fic
numerus irrationalis, fed rationalif.itcct nonnunquam cfHciatur radix Turda. Vc cx dBt fumma v^J’49.
hoccfl.7.numcrusrationalis,qui Turdus non cO:\tcx^§;' 84Cv/§' i8.ntTumma^/3i'50*numrrus rationali!» fir-
dus. Acqiicin hoc dccipiunnirnon pauci, putantes omnem numerum, qui gerit lignum radicem non
habct.clTc irrationalem quod verum non cTl, atque Euclidi minifcftcrcpugnat. Solum quaiidonumcrusge'
rens (ignum ^/J.rcfcrt fupcrfi.*iem aliquam , veiquadratum , numerus ille irrationalis cft • qualis cft lupcrfi-
ciesrci^mguU produiâcxmiiltiplieationemutuaduorum numerorum rationalium potcmiatamumcom''^^,^^|'*
mcnftirabilium. Vt Ti y/^ 3.ducaturtn \J^ to.produdturTuperBcies^50.irra:ionalis,qux Media dicitur. Ka- H4j4m,
dixautem cmsquadraueAy,/§^30.qtixvocacurlincaMcdiaurumhzcin (e quadrate duda faciat ^'^poo.hoc >aa. dttk
^'\J ^ 3 o.proptcrca quod radix zenfica numeri 900.CH30.& huius radix zcnfica cfl ^^^50. Itaqu. quandoin S^rrjtfm,
lupenoribusnumeros habentes prxBxum lignum y/^.vocauimus irrationales , id improprie diûm accipien- ^
dumcit, quando numeri illi rationales Tunr. ^
Poteflquidcm omnis numerus gerens (lOTum dici nureenis irrationalis , H fumatur pro TupcrBcie
Mcdia,produfUrx^gf(.fnipTumnumerum.Vt ^^3.critTuperTicie$Media,&irrationalis.licap!aturpropro-
dudoex^3fi.in^^5.ciuTqucradix quadrata erit 75^3. Namh*cdudainrczcnTiccfadc^'y9.hoccft^/J'3.
quippe cum radix zenlica numeri ^.lic 3.^ huius ndix 2 cqlica^^341c Bcdealijs.
CONSTi rVlT Eucli IcsTcx genera Binumiorum.totidcmqucRrTiduorum. Aut enim maiusooraen
pluspoceil quam minus quadrato cuiusradix maiori nomini cB commcnTurabilis longitudine , vclincom-
.
. ,
mcnTurabilis. lecm vel maius nomen comcnTurabile efl longitudine numero rationali expoHto, vcl minus, vcI/Am*
neutrum.Vtrumquccnimnomcncxpolitonumerorationaliiongicudinccomenfurabilccfrcnequit. ^ quia b
&ipTa numina dimt numeri rational(tlungitudinccommcnflinbiles.quodc(labrurdum.cum ponantur po-
tentia tantum commcnfurabi!cs«Quibus politis.Bent fcxgcncra Binomiorum.quxfic definiuntur.
Binomium primum cD, cuius maius nomen plus poteff. quam minus, quadrato, cuius radix maiori no- ^”****"*
mini cBlongitudinecommenTurabilis, ipfumq; maius nomen expolito numero rationali cft commenTurabi-
!.: longitudine.Vt i7.quia quadratum maioris nominis ^.nimirum 35.{upcrat 17. quadratum minoris
nominis, quadrato 9.cuius radix 5.1ongitudinecommenTurabilueftmaiori nomini d.atqucipfumquoq; ma-
ius nomen ^.commcnfurabile cH longitudine expolito cuiuis numero rationali.
Binomium fecundum cfticuiiis maius nomen plus poteft,quammuius,quadrato.cuius radix maiori no-
tnmieftlongitudinecommcnfurabilis, ipfumqueminus nomen expolito numero rationali eftlongitudinc/r<MWMi.
coinmcnfurabile.Vt^48-|-d.quiaquadratum maioris nominis, nimirum 48.fupcrat3^.quadnitum mino-
ris nominis,quadrata u.cuiusradix,vidcIicct>/}'iz.commcnfurabiliseft longitudine maion nomini, cum
48.ad^2i^ta. habeat proportionem duplam;proptcrca quod illa per hancdiuila.Bat Q^tien$^4.hoceft,2.
kcmminusnomen expolito cuilibet numero rationali commenTurabilc cft longitudine»
Binomium tenium cft.cuius maius nomen plus poceft.quam minus, quadrato,cuiusradix maiori nomU
nteft loneicudinc commen(urabilis,lcd neutrum nojnen expolito numero rationali longitudine commenfa-
rabileexiAit. Vc^3l’i4-|-î8.quiamaiorisnominisquadratumt4iuperati8.quadracum minoris nominis,
quadrato ^.cuiusradix nimirum ^.commcnTurabilis cft longitudine maiori nomini: cum
proportionem habeat duplam:quippecum iiladiuUa per hanc. Q^cicmluc^2f4.hoccft,z. At neutrum no->
men longitudine commcnTurabile cft expolito numero rationali.
Binomiumquanum eft.cuiusmiiusnomcn plus potcft,qoam minus, quadrato, cuius radix maiorino*
mini eftlongiatdincincommcnTurabili:» ipfum vero maius nome cxpoTito numero rationali commenTurabi* imst/nm.
le cft longitudine. Vc4-f-ylJ' io.quia maioris nominis quadratum .fiderat 1 o.quadratum minoris nominis,
nominis quadratum i(>.ad ^.quadratum

ris ^.proportionem non habeat, quam numerus quadratus ad nu-
merum quadratum:* ac propterea eorum latera longitudine Tint incommcnfurabiUj.At maius nomen 4»lon- c ^ dtdm.
guudine commcnfurabilecft numero expolito rationali*
Binomium quintum cft, cuius maius nomen pluspoceft, quam minus, cptadrato , cuius radix maiorino-
mini incommcnTurabilis cft longitudine, nomen vero minus expolito numero rationalilongitudinceft com.
mcnrurabtlc.Vt^^5-|-i.q liaq iadratum 5.maioris nominis Tuperat 4 quadratum minorisnominis.quaclia-
to t.cuius radix, nimirum y/^ i. longitudine incommcnTurabilis eft maiori nomini quippe cum maiori no-
:
minis quadratum ad i.quadi^tum^Q 1. proportionem non habeat, quam quadratus numerus ad nvmcrum
quadratum: ^ acprc^tcrcalatcracorumllntlongitudincincommcnTurabilia. Efttamenminur nomen
tongicudinccommcnuirabilc expoTito numero rationali cuicunque.
Binomium dcnlq; Textum cft, cuius maius nomen plus poteft, quam minus, quadrato cu^s radix maiori
Aominiincommcnlurabilis cft longitudine, Tcd neutrum nomen expolico numero radonalicommcoTurabilc fixtim,
longi*.
^
70 A L G £ B R A
loog(Cudinc.Vt>/i' 8 o-|-V2i'y^*?°*’^ ^*^'^^"' 8o.nuioriinonimUruDcnt jo.ûidntam mmortsnomui!i,*
5
qiudrato jo.cutus radix, nimirum ^^jo.longimdinc incommcnfurabtlis cO maiori nomioi.f}uip[>ccum qua-
dratum 80 jnaioris nominis,& quadratum ju.proportionem non habeant quam quadratus numerus ad nu- ,
^.drriw. merum quadratum ; * idcoque eorum lacera longitudine (int incommcnfunbilia longitudine* Neutrum
quoque nomen longitudinecommenfurabilceAcxporito numero rationali.
SEX autem rcTiduatVcl Apocomecodem modo fe habcm;cum ex quolibet Binomio oriatur Apotome
rcfpondcns,intcrpofi t o figno pro figno Nam cx Euclide Apotome nil aliud cA, quam id , qu^ relin-
quitur , fi duobus nUmeris rationalibus potentia tantum commenuirabilibus poficis » minor de maiore detrt^
hatur. quod quidem fit per interpofitionem figni —•
luc cx primo Binomio d-|->/ 7.fit prima Apotome d -
JuumA Ex fecundo Binomio v/J'48-j-d.rit Apotome fccun^^J^48 -d.

rmm. Ex tertio Binomio ^ ^ 8. fit A potome tcriia^/^ 14 - ^ J 1 8.
1
Ex quarto Binomio 4“iV5 1 o*fit quana Apotome

Ex quinto Binomio^ Jj-f-i.fitquintaApotomc^;~a.
Ex (exto denique Binomio ,/} 80 -fV ^ 5 ®» Apotome VJ 80— o. qu* omnia perTpicua fiiftt
cx definitionibus Apotomarumab Euclide traditis*

QVON I AM vero incclligcmia decimi libri potiiTimum in cognitione Binomionim»ac Refiduorunt
confi(bt)libct paulo diutius in eorum tra^tioneimmorari.Primo autem loco docebimus , qua ratione quod-
ui$ Binomium oputum, ac proindefic Refiduum (cum hoc folum figno— ab illo differat) rcpmtur Deinde»
:
quaanccx quoms Binomio > aut Rcliduo radix quadrata eliciatur , & quamnam lineam Irrationalem » Vel tnt-
merum c6pofitum,diminutumveradixillaconflituat;infifUnt«fimperijs,qu9ab Euclidcdcmonflratafunt.
. . . SIT ergo inucniciidum primum Binomium* primuraque Refiduum Quadratus quilibet nurhenis
ABjnimirum9.diuidaturinBCiquadracumnumerum4i
umAfru &'mACnumcrumnonquadmum5.afrurnaturquenu-
^
A C * ** * B
merus rationalis quicunque 6. pro primo nomine. £c fiat»
vtaumerus9.AB»adnumerum5.AC)iu|d.quadratusnu-
»
^
vj merusafrumpitnumerid.adaiiudiinuenieturquequadra-
® vo ” tusaoEf^d-l-^Jfao.critprimumBinomiuro.Ecd—
ad*erit prima Apotome,vt conflat ex propoC49*&^dJib.io.buci.
Binomium vero recundum*atque Apotome fecunda hoc modo reperietur. DtuiTo quocunque numeris
mffi.
.
quadratoABtnimirum9.tnBC»quadracum 4 &inAC«
tmUtAp» n6quadracum5«iflumaturadlibitum numcrusrationalii
^ g
AC » ad quad
^.pro fecundo nomine. Fiat vt numerus 5.
.j, c
tumnumerum9. AB, tcaz5.quadratus numerus numeri
^ alPampti 5jdalmditnucnicturquequadracus45.ErgoBf-
^ nomiuinfccundumeft^J'45-|-5.Et^/J'45— 5. Apotome
fecunda, vt manifeflum eflex propofi50 87.f1b.10.LucI* &
ytifyimium terdum,& Apotomam tertiam iflueniemus fic.Diuifb quolibet numero quadrato AB, vide-
licet 9*in BC.quadratum 4*&in AC,non quadratum j.fin
5 4 macuralius numerus O, nimirum d.non quadratus proxi-
fl4 Af*t9» A C...B
me maior, quam AC 5.diifcretqnc D,ab AC. vd fob vni-
0 t4te,vel binaria Vnitatequidem, quando ACnumems
u lisfiicrit,vtcivnitasadditanonfaciatquadratum:binariB
tv X I ..Q
'5 X
vcro,quandovnitasadditaadAC,facicquadratUm. Vifi
_
ACfit8.eritproximcmaiornonquadratusdiffcn:osab8*
At fi
|»nario,quia vnitas addita lui 8* efficit quadratum 9. AC
nt 5.vt in noAro exemplo erit non quadratus ,
proxime maicKd.diffcrcnsa5.vniuic,quiavoicasadJitaad 5. non conficit qtudratum. Sumptodeiridequo-
cunque numero rationali iz*Fiat vt numerus D

dûl quadratum numerum AB 9.ita i44.quadratusnumcrtts
affiimpci numeri rationalis iiiadaliudfinuenieturquc quadratus at^*cuius radix, videlicet erit maius
nomcn*Quod fi rurfus fiatjvt 9*quadracu$ AB, ad numerum AC, 5.1U quadratus iid.inucncus ad aliud» repe*
riecur quadratus i20*cuiusradix,nimirum^îio.ericminus nomen. Binomium ci^ tertium inucntumcfl
I o.ht Apotome ririia i 6 ^1
sjîidivtcx propof.5i.d: 8 S.lib. 1 EucLIiquet. a
Binomium quartum,& Apotomam quarum inucnicraus in hunc raodum.Diuilbquocunque quadrv
tonumefo AB, nimirum ^.induosn&quadratos AC,C^
vtpotcintfAc^.fumptoqucnumeroquoUbetraaonaiu»*
^ C B promaiorinomm«Fiat,vtquadratusnumcrus AB,vide*
ffttmim-
ficetpad AC^.ônquadâtum,iu3d.quadâtusnume•
® “T vo , ^ rus alfumpti numeri rationalisf.adaliud; repiriccurque
* ''2^ quadiacus24.cuiusradix,nimimm.'^z4.critminusno-
raen.EAo^ quartum Binomium d-f>^2f24.EtquaraApotomctf— ^2fa4.vtcxpropoL5i.& 89.lib.10.EucJ*
colligitur.
Binomium quinmm,& Apotomam quintam ita explorabimus. Diuifo quolibet numero quadrato AB,
nimirum9,in duos AC, CB, non quadratos» vtin^.Ac
^ I
ApHtmA numero quouis rationali a. pro minori no-
y«atf4 W*
A * C **'’ B minr:Fiat,vt AC, numerus 6Ad quadratum AB,nimirum
id 9.ita 4*quadrttus alfumpti numeri rationalis z.ad aliud*
,/j
^
< + i
^
tnDcniaurqueq 'adratustf.Cuiusradix,mmirum^tf.eric
maiusnomcn.l^tct^binomiumquincum^(».-|-a &
&ApQtOfflequma^^—i,vt Euclides propof!53.&9odib.iaconcUidit.
Bino-
X.
q
c A P V T XXVII. 7,
Binomium denique fcitorti, & Apotonum Texum indagabimus hac arte. Diuifo quolibet numeroia. iHumi
oon quadrato AB, mduosnonquadracosACaCB,vtia yixf«,cM'
7.&j.ritmaturaliusquadratusD,quicunque,oimirum 9. 7 J fMMM/or
&ifinjperqutlibetnumerusrationaiisi2. E^ndefiat,vt
A 'ti C B « atmfm.
numerus quadratus D, nimirum 9. ad numerum ii. non
D
quadratum AB, 113144. quadratus numerusanumpti
numeri rationalis i a.ad aliud. Reperietur enim quad ratus %'? 's>‘ +- III
^ 1 9 t.crit maius nome Binomij.

29a.cuius radix,nimiru s ‘91 III
EtHrurlus tiat,vtnumerusii.AB, non quadratus ad 7.numerum AG,itaquadratusproximeinuentusi9a.ad
aliud, rep^riecur quadratus numerus iiiicuius radix, nimirumî ii.cntminusnomcn.iu vtBinomium
rcxtumm^Jfi9i>|'^J’i la.Apotomeautcmfcxta^/Jfipa— ia vtcxpropof54.&9i lib.xo.£ucUoniUto
IA M
vcroidataquouts Binomio, vel Apotoma, inucniemusex eo, line magno labore, quotuisalia Bi-
^
nomia,& Apotomas eiuldcm fpcdci.Nim pro primo, ac quano Binomio,ll (iai,vt maius nomen ad minus, ita
uiuis nun)crus rationalisaHumptus pro maion nomine noui Binomij ad aliud producetur minus nome noui
.
3 inomij primi velquarti.Pro (ccundo vero.ac quinto,n Bst^vt minus nomen ad maius, ita quiuis numerusra-
tiooalis pro minori nominenoui Binomij alTumptus ad aliud»procrcabitur maius nome noui Binomij fecundi^
^
yel quin ti.Pro tertio denique ac fcxto,fi fut.rt maius nomen ad minus ,(quorum vtrumq, numerus furduJ eft,;
ita quiuis numerus turdus pro maiori nomine noui Binomij affumptus ad aliud, proueniet minus nomen no-
ui Binomij tercij.vel texti, itionem huius rei, <i quis delide rct, teiat petendam ciTe ex propot 1 Jib. i o. Eucl
5
Cum enim perconflru&ionem eadem tir proportio inter nomina dati Binomij qux inter nomina produdti
,
Binomij H maius nomen dati Binomij plus potc(l,quam minus, quadrato radicis (ibi commenlurabiiis longi-
:
tudinc; * poterit quoque maius nomennoui Binomijpius,quamminus,quadracoradicislongitudinelibi*rf.dKiiRk

commcnturabilis:£t (i maius nomen illius plus poicRquam mmus quadrato radicis libi longi tuuine incom-
,
menrurabilis;poteritquoq; maiusnomen huius plus, quam minus, quadrato radicis libiiiuommcnlurabilis
longitudinc.Nam nomina Binomiorumtuntinlur linearum. AtqueidcircoduoillaBinomiaeruntciuQcm
gencrii,nimirum vtrumqueerit vel primum vtllixundum vel tertium, &c.quippccum vel maiusnomen in
, ,
Vtroque, vel minus numerus (it rittooalis,vd (iirdus.

Xnuento porroBinomio notio, iam noAi.lieriex eo R.cnduu,vel Apotomadi hgnum-[-.in^c6mutaur.
£xempUcau(a,exBinomioprimo64Vi^^7*l‘^^^’l^^’"^'^*°°'>^^^**^^^ô^c(ic40odiiut,vt6«
xd 17 Jta 400od aliud.hoc cO,li multipiicctur^J^£7.in 4O0.id cft.in i £oooo.&rprodudusnumcru5^
43 loooapcr t^.id c(l,pcr^ Jfj^.diuidatur.Produceturcnim 1 lOOOO.Eriique nouum Binomium primum
400 -|>-^^ 1 loooo.Et noua Apotome prima 400^^;' 1 10000. Qjadratum enim i tSoooo.maioris nominis
luperat quadratum ) loooo.minoris nominis quadrato 40000.CUIUS radix loo.lougitudinc commenturabU
liscOmaiorinoinini,&c. Eademqucratioclldccartcris.
R.VRS VS n vtnimque nomen dati Binomij per eundem quemuis numerum multiplicetur, aut diui-
datur, producentur êadem decauladuo nomina alterius Binomij eiufdcm tpeciciiqu^criam nomina erunt ^ Atfm
/f.
Apotomzciutdcm tpecici < propterea quod duonumeriprocrcattcandemiatcrreproportionem < ty.frttu
alterius :
habent, quam duo nomina propofiti Binomij. V.g. Dato Binomio (ecundo^J'48.-{-5. (t vmimquc nomen
per 3.multiplicerur,BctaIterumBinomium fecundum v/J'43i~|'i 8.&aliaApotome^2’43i— 18. LcHytrun >•
que nomen eiufdcm dati Binomijfccandi^48-[-6. diuidatur per numerum qucmuis eundem 3. Hcc iterum ^
aliud Binomium fecundum &alu Apotome fûnda ^ J*; l-î. Quod H diuifio Hat per 1. gignaur
nouum Bjnomiumfecundumî i-f'3*& noua Apotome fecunda ^J’ia-3& (icdealijs.
QVOO fiquandoiudicandumHtdcaliquoBinomio,velreHduopropofico,quondamHtexpr2dtdis •
One rpecicbus,noncritid magni laboris. NamHmaiusnomcnHicritr«umcrusrationalisab&lutu5,critBmo>
mi«m vd primum, vel quartum.Et H quidem , diuifo quadrato maioris nominis per cxccfTum quo illud quamm
,
dratum fuperat quadratum nominis minoris, Quotiens Hat numerus quadratUs, Binomium cnc primum Si '*** 9**^*
t
vero Qiiotiens (it numerus non quadratus, Binomium erit quartum. fif •*
Si autem minus nomen fuerit abfolutus numerus rationalis, erit Binomium vcl fecundum ,vcl quintum *^j^^***
Et H quidem, diuifo quadrato maioris nominis per exceiTum, quo illud quadratum fuperat quadratum mino~
risnomints,QôricnsgignaturRumcrusquadracus,Btnomiumcritfecundum:Si vcroQôticxuHatnumc-
rus non quadratus, Binomium erit quintum.
Sideniqueneutrum nominum fuerit abfolutus numerus rationalis , icd f urdus , erit Binomium vel ter-
tium, vcl factum;Tcrtiumquidcm,quindodiuifb maioris nominisquadrato per cxcdTum, quo illud quadra-
tum fuperat quadratum minoris nominis,Quociensproucniat numerus quadratusiH vero Quotiens gignatur
numerus non quadratus, Binomiumeritfextum. Idcmquedices de Apotoma quacunque.
POSTREMO cHctiamfcitunoninûcundu,vt^^t;haclSti&lûsaduc^tK,omnlafcxBinomia,acprt>•
inde&RcHdua, vcl Apotomas, reperiri in paucis lineUccnoquodamanilicio inter circulu quemlibet dcfcri-îrr<».*
ptis.$itenim circulus ABCD.cuius diameter BDUn tot zquales partes diflribuatur,vt earum
numerus tertum ^*"**^^>
&quartampaitemhabcat,nimiruinin ii.Exquarupartediametri£,comprchcndcntefcilicetfiE,tresduo- ^/**””*«
decimas diamcmyitq;cx tenia pane diamctriF,c6plcdcntc videlicet BF.quatuor duodecimasdiamcir:,erigi- ^
*
turaddiametrum perpendiculares Ea, FC, in diuer(tspartcs}iunganturqucrcdx AB, BC.CD, DA. Harum
omnium rcftarumquantitatcshocmodocognofccntur.'* Quoniam AE,intcrDE,EB,medtacHproporxio-'*«r»it/Jw
nali5;&CF,imcrDF,FB: • critum quadratumcxA£,re&n^lolubD£,£B,quamquadratumcxCF,rc-yrx/f.
&ngulufubDF.FB,zqualc.EflauteniredanguluiDfubD£,EB,hoccflêx9.in 3.produdumi7. Igitur&^
i7.ftxfu
quadratum ex Aberit i7.idcoq;rcaa AE , Rcib^lum autemfub DF,FB,id cft,cx8.in 4.procrea- ^
tum cH 3 1. Imtnr & quadratum cx CF,crit 3 1.& n€U CF,^ 3 a.
DeindequiaquadraaexBE,£A,nimirum9&i7.conHciuat3d. ^ guibuszguale gft »?d rammcx ^ $r.pnmi
^ ^
ABicritquadratumcxAfi,}tf.flcrcdaipfaABi>/Jf36.bocefl,<.
Rurfus
.
0
A L C fi B R iE
•47.frimi RurrusquttquadrattexBF,FCniinirumitf.&3i-cfficiuni4S. • quibtuafquJceftquadratuin nBG
erithof quadratum 48.& reftaipitBC^^48.
i
ItemquadntacxDF,FCiiimirum64.&3a^nfictuntp^. ^ quibus quadratum cx CD,arqaik:eU
erit hoc quantum 9 & rcîp& CD}^5>^<
-
-
_ Deniquequia qiudratacxD£,EA,oiroiniin8i.&a7.
^**"**\. tfHdum io8. ' quibusquadratamcxOAîuJceftjciithoc
47^frmt i
>y quadratumio8.&rcAaiplaDA,îo8.
// X IaM f(darAB9 AEtConfUtuum Binpmtum primum
^
JS
\ tf-|-^g;'x7AApotomam primam
// i \ Rc6«aD DE.conftituuntBinomuimiccundum^
I/ . r F-, * * R.< ÂD DC»con(liaiumBinumiumtmiumîo8

'
R } ii fi* t yi y -[-^JptfAApotomamtcnum^JioS-^ptf.
I Ri^BD«DC.confHtuuju Binomium quartum u>|-
\ jX quartam Apotomam II—
V^\ * J RcaxDCtUF>ô^BtuuntBmommmquiimim^9^
M
^^ ^0^
^/ -j-8.&quintamApotomam^9£ 8.
RidardtniqUcBC,CKconnmKjntfcxtumBinomium
^48-j-^3r5i*&Apoiomamrcxum^48—^ja.
LSSE autrm hzc<$.B>nomta,acRcri(!uaiila»qimab
Euclide definiu funt, examinare poterispereanifrt dcfiniriones.Nam in prioribus tribiu.G maiora nomina di-
uidanturper exceflus » quibus eorum quadrata fuperant quadrata minorum nominum, 6unt Quotienteanu»
meri quadrati .ac proinde ma'Oranoni'na plus polJunr.quamminora,quadratis,quorum radices maioribus no
minibus longitudine funt commcnIurabil«.Si vero in poft^tioribus tf ibiumaiora nomina diuidantur perex-
ceflus.quibus eorum quadrata fuperant quadrata minorum nominum iBunc Quotientes numeri non qua*
dratiuc proinde maiora nomina plus poflfunttquam minora,auadratis,quorum radices maioribus nominiout
longicudinerincincommenrur3hiles.CxtcraexrcmaniB;ftaiunt.
QV O D
fi diametrum B D, diuifcris in aJias partes
quarum numeros habeat partem tertiam , quar- &
,
um, vtinz4 vclj6.vcl48.vcltfo.vcl io4.vel3tfo.vcl48o.vcUoo.&c.inuciiio eodem ordineaIiatf inomui| 3
T>E EXTRACTIONE RADICVM EX BINOMIISI

0 Apotomis. Vln obiter de
* alijs lineis Irrationalibus, de quibus ^
Euclides tn lib.io. dijjiutat,
C A P V T XXVlll.
B
VN t nonnuIH, dni aflimiant. cx C li. prioribus tribus Binomijs, atque Apotomununeci
[uadratas clicipofle.quod verum non cB,& Euclidi omnino repugnat, vc mox oBendcmuit
leque fcio.quo modo c xcufart polTint , ni(t dicatur . propterca cos poflcriora tria Binomia»
tque Apotomasradicibus quadratis priuarc.quod horum radices nntvaldcpcrplexp.&ob*
ba^tr» rst ruriores. quam ipCututBiiiomia, atque Apotomxiquippe cumBut radices numerorum
distt’
ompoBtorum, quas VniucifiKsvocanr.vtin exemplis patebitHabefeautomniaBmomU'
.tqucApotomas radices quadratas, qux in (cduîplaBinomia, atque Apotomasprodu*
»iSl'?atqucApotomasradiccsqutdr3tas,q*i*infcdudxiplaBinomiai
cantjcuidcntcrcx propof. 55. 5 tf.
5 7 * J ^$9-^ tf o.ltcm cx prop*jr9:.95.94 95.96^ 97-lii>. i o, Eucl.coUigitur.
fmdum In prioribus enim tf.propofitionibusdcmonllrat EucltdcSaqumam numeri in femuldpIicatiproducaotBino*
Zmlbaha m<ai (vocamus lineas Irrationales, numeros lrrat'onales.)in poBcrioribusautcm tf^propoBtionibusoBendir»
rt rsuUtts,
quinam numeri in {edudbApqtomasprocrcentqood ita manifcBumBct lnpropof53.ait,Silpaciumconti*
'
neaturfub RationaliAcx binis nominibus primaiRcdb linea fpadum potens Irrationalis cB.quir ex binis no-
minibusappcUatur.Quisautem nclcit,B RadonjlisiUaBcvmtas,fpadumillud coroprchcBim,eBeBinoimum
primum;quippe cum vnitas multiplicans Binomium primum, producat ipfummet Binomium primu?Nume-
rusciô potens Binomium prinm.hoceB,radix Binomijprimi.cn Binomium, cx lententia EucLEadtfratiOiM
'
ex (cquentibusquinquepropor.infcrtur,radiccm Btnomij fecundi clTclincam Irrationalem, qtucex bmisMe*

dijsprimaappclbtur.Rtdiccm autem Binomijtcrtijcife lineam Irrationalem, qu«cx binis Mediisiccundadt*
I
citur.Etradicem quani Binomqhncam Irradonalcm en*c,quz vocatur Maior. Ac radicem quinti BinomijeBe
*
lineam Irrationalem qux Rationale & Medium potens appcUatur.Radicem denique fexti Binomij cBc tmtio*
lulem lineam, qu{ bina Mcdiapoicnsnominatur.Non aliter cxpropfvx.tft lequcntibus quinque coUigemui»
radicem prime ApotomarcBcApotomcn. Radicem vero Apototnzfecundxelfe Medie Apotomen primam
Radicem deindetertueApotomeclTi Medie Apotomen fecundam. EtndicemApoComequaitccfTclmeam
Irrationalem.qiie appellitur Minor. Radicem autem Apotome quinte cBe lineam, que cum RationaliMe*
dium totum emett. Deoique radicem ktot Apotoma lineam cfl*e Irrationalem , que cum Medio Medium to-
curo elBcit.Non cB igitur dubitandum, ex Eue lidis B nrcntiaomnia Binomia,omndqueApotomas habere ra-
I
dices^rum tam perfpicuedoceat.quo pado cuiufqueBinomij,atque Apotome radix appelletur. Quod vt pia*
niusBit , cxplicandefuncohitertllebneelrraitonalcs,quasdcmonlbatradiccseBeBim>mioniin,acqueA-
pocomarum.Ha&cnnscnimfoium Binomium eiuic le iÎpccies,folamqueApotonico,ciulqueIex genera*
item Uncam Mcdum/upcrioric3p.cxpoluiroui*
QVEMADr
Vb
CAP-VT XXVin. 7,
QVEMADMOD VM ergoBiaomiumapadEucLeftlinea tmtiortalis ex duabus Radondibus *p»iU(L
*
potentia tantum commenrurabilibus compoTita: ^ ia (i dux Medix potentia tantum commeofurabUes

componantur, qtueradonalecontineaot, (nasUneasdocnitinucnire propora7«^ erit tou Unca lirationalu, ExUnk
quzex binis Medijs prima vocatur.Hanc nobis exhibebit radix Binomij (erandu
£t‘ fi dux Medix potentia umum commenfurabilet componantur, qux Mediam contioeant;(qiix^^
quo pado reperian tur.docuit propoCap.^crit toulinca Irrationalis, qux cx binis Mcdi|s fecunda dicitur.Eam-
quenobisnrxbebit radix terti) Binomij.
£c ^ fi dux redx linex potentia incommenCurabilex componantur , qux fitctant compofitum rmi4.
ouidem cx ipfaram quadratis Rationale quod autem fab ipfis continetur , Medium : { quas inuenire ^ 49, dea.
;
oocetpropofitionet4.JcoaredalioeaIrradonaIii
rtpropofitione 54.jcoa redalioea Irrationalis crit,qax Maior vocatur.quam nobis otfcrJtradixBinomii £mmau«
erit, qox Maioi
quarti.
£t * fi duxredxUnex potentia incommcnfurabilcs
ex ipiarum quadratis Medium quod autem fub ipfis contin
;
re£b linea Irrationalis crit.qux ^tionalc ac Medium potens nominatur,
fanu.
nomijquind.
Si^ dcntqueduxredxlincx potentia incommenfurabilescomponantur.quxfecant&compofitum ex f
ipfantmquadratis Mcdium;& quod fub ipfiscontinetur,Medium,incommcn(urabile{uecompontoex qua* ^0*4340-
dmiiipfarum,(quarationehuiurmodUinexreperuntur,docuitpropoCj^ ) tota rc6i linea Irrationalis erit, /«rs».
qux vocatur bina Media potens. Eamque nobis indicabit radix Binomijlexti.
ITEM quemadmodum I Apotome»ud£ucLcflIincaIrrationali$tquxrclûaaT,iiaK.3Uonaiiau-
fcracarRationauspotcncutantum commcnfurabUiscxiflcns toti ^ lafi a MedisuferaturMedia, poten*
tia cantum commenHirabilis exifiens tod, qux cum tota Rationale contineat (qu> quidem lineas propoCzS.
;
repent j Reliqua linea Irrationalis rfi.qux Medix Apotome prima vocatur.ân qmdem profert radix Apo- Utdu A.
tomafixundx-
£t ^ fi aMedia auferatur Mcdia>potcntianneumcOmmenrurabilisexinr -tott,qux cum toa Medium
eontincat;(quxlmcxproporz9.inucniuntur.)RcliquaUncaIrrationaIiseA,qu ricdix Apotome fecunda ap*
J*
^ . .
pcIlatur.HxcautcmapparcbitinradiccApotomztertix.
^ umtfidm
Et ^ fi dreftalineaiaufcraturreSapotcndaincommenfunbilisexifee tod, qux cum coa faciat com*
'
pofi(umquidemexiprarumquadratisRadonalr,quodautcmrubipfiscooti tur,Mcdium;('qttaslineaspro* ^ Tf.itd.

'
poC54.rcperit.)RcaaUnearcliquiirmionalisefe,qux Minornominatur ^^^quidemradixcAApotomx

quartx.
EtfiarcftiUneaaufcraturre&a.potchiuincommcnrurabUincxf^toti.quxcumtoalaciatcom-i
* .
pofitum quidem cx ipranim quadratis Medium quod autem fub ipfisc(ndnetur. Rationale; Cquas lineas in>
;
ocn!tprqpon35.jRcliqualineairritionaIisefl»quxcumRationaliMcd>"^to^™^ciensdicicur. Qualisefi
^
radix Apocomzquintx.
£t*"fitandemdre^detrahacurredh,potenttauicoinmenuisbiiisexiflen$toei,quxcumtoaEicut& 'ffi'
compofitum eX ij>farumquadradsMedium;&quodfi]bipnscom^rcur,Medium, tncommenfunbilcque

compofitocxipfarumquadratisj(quxline^ropoC5tfinucninnt ) RciiqualineaIrrarionaliscft,quxcum
Medio Medium totum efficicnsappcIiatur.Quam nobis exhibet r nx fextx Apotomx.
HASporrolineas Irrationales, velpodusnumeros Irrai lales (quas enim EucUda lineas nomiiut,
nosnumerosdicimus^plcnius,pcrfediurquedcclaiabimusinra<iribusBinomiorum,fltApocoinantm. tpM.
Habes igitur ex Euclide credecim numero lineas Irrade. ^fointerfe ditferentcs»,dequibapodffimum
miibJo.agitur.Suiit autem hx.
u Hedid. t ^pftmetpumetimfiCHsfexfimtmMtHt^
M. £ximknminihm,eMimfaefimtpectes heumtA ^..}}UdidAf9t9mtfrmM.
g. IxiiMtMid^tfrmd. w. \iedidAp9rmeft(Mndd,
4. txhmitMe^tfeamdM. i;. Umr.
f.
Mmot. ik CMmRjtmdhMtdiMmNtim^lâene.
4. KdturuUMeMedhtmptfeMt. 3. CumMtditMtdmmeom^daeu
T» Buu Hedid fotau, .
Oy O D fipfoUneaexbinisnomtmbus,fe). Bnomia; 8cproApotomafex Apotomasaccipiasîabcbk

in vniuerfum zjdioeaslrradoaales apud Eucliden
SED iam artem prxferibamos,qua ex Bim Apocomts radices qaadratxcniantuntn quibosqoi*
dem naturx przdidarum linearum IrTadonaliui .
p/;juus percipientur.
PROPOSITO ergo Binomio , vel Ref.d jo,cape differendam quadratorum vcriufqoenottunu.De-
tnderadicem quadratam huius (Llfcrcndx tuo- maiori nomini adijee, tum ab eodem aufo*. Terdoradicem
quadraumfemiffis illius rummxconnedecuaradiccquadraafcmiJTisilliusrdifti, per fignum-fsfipropofi-
tam cflBinomium,vcl per fignum—, fi Refidium.Iaenim,'procrcaM erit radix Binomij, aut Refidui.
ALII regulam hanc lu proponunt Sumeditferendam qutdratorumfcmifTiumvcriufquenomiaii
Huius di^renox radicem quadraum tum femifii maioris nomintsadijce, tum ab eadem rcmiflcfubtrahc.
Nam radix quadratailliusrummxcoonexa pcrfignom-f*.vel~cumradicequadratailliusrcli6d,dabitndi-
cem Binomij, vcl Refidui quxfiam.
ALII deniqueeandem ia proponunt. Bxquara piimdiiferentix quadratorum vtriafquenominfe
erue radicem quadratam.Hsncetim fi femifu mtionsoomintsadijdes,&exrufflmaradicemerae$,procreabis
priorem particulam quxfitx radicis* Etficiadcm hanc fummam cx maiori nomine detraho , iît relidi
CG radix
74 A L G £ B R i€
ndix quadrata pofteriorem radicis quacfitx particulam. VmTque igitur particulis per Itgnum 4** Cofo*
latis totam radicem delidcratara habebis.
JlWur W- Atque ita habes triplicem rûlam pro eruenda radice ex dato Binomio, aut Hetidua qux variis Una e»<
Z!»«. 6* SitBinomiumprimumi5-|-V2f448.exqaoperprfmamrcgulamradicefnelicicmushocmoda OilTe^

rentUquadracorurop9.&.^8.miurqucnommiseft8i.cuius radicem p.fi maiori nominia^.adijdcniUSrSC
rs^xKiii-
Jmfrimt abcodemrubtrahcmus;faciemusfummam}i.dfrdiquum numerumi4. ScmifTesrumnur» AcreU^nomert
ruotiA.& 7 .equibascrutzradices 4.&yj^ 7 .copuiat«pCTngnum ^buntndicem 44 4
7 .proporidBi* -^
nomij primi.at proinde 4 ^
7Jîx erit ILeCdui primi ij —
448.quarumilU rfi Binomiumdurcau-
temfCmdaum,n£udiaesUb.io.propoC55.&9i*demoafuauic. £ilcporro44*Vi7- veram radicem Bi-
nomij primi 13 >/^44^& 4 —
7*veram radicem Rdidui primi 23. 448. probari poteft ex vtri<* —^
aique radicis mult^catione in ie« vt hk patet»
4+ >/? 7 4 s/J 7
4 + \ii 7 4 y/i 7
i 4
+ >^ *
lu
+7 4- >* —^ V?
II» +7
Summa i; -|- 448 Summa i) ^ 448
jlmJi* ti- SicBinomiumrccui<{umyj4484->4-ntôpcrlecuiu!amrcgulamra(li]cGccnictur.$<m!flcsl>ethi*
»‘mfun(i/J;iii&7.qi uimquadrau iia.4pulilT<Trndamhabcni<5.caiusra8ix^£3 addiarcmUTiy/J^lla.
'*y'*"*mMorUirommB,facitV 2r;'. 5 jietraaaautcmabcidffcmiirc,/Jlu.itlinquitVj 7 . Ergo>/JJj j-|-î;87v
4
radii Binomij fetunui(.-opofiti. £tv($$34; ^^S7•radix erit R.cGdui(ecuodi^448
"^frrnu.- erit 14. illacx
£i rMJkx propoC5£.Ub.iodinmc(lin loaalixcxtîsMcdijsprima. Hzc autem ex propoCpj lib.io. irrarionalis tinca
Xifiduifi- cft.quz Medix Apotome pp i» diritur.Iuque ytj
j }43 '*t \/82 7 ' ^““t dux Doe* Medix, Rationale contineo.
i-
tes.vtvoluntpropof 38.&75 Ikio. Namliratioiêstunt.quxMcdixdicuntur. MulaptiMOE vero inter (•
(MM (n^ ptoducuut^jî40icuiuira-;2cofixcnficacll7JiumenuRationalu.
£xtmtHimJuuiiuuiU4.
m
m 543
543
+ M
+
Vi 7
.19
m —
—
v/Jft 343
343
8S >
>/
-ju 7
» 40 «+>/S7
+ 343
’
1401
+ 'Ji 343 i/IS »40 1
Summa VS 44^ 4~ '4 Summa 448 14
SitBmomiamtertimn^448-|-«'t33e.exquoperrmUmtmiamradixclictetur,hocmodo.QiBh»
pxrs diffcrentixqiudratnram 448.33&efl 1 cuius radix quadrata lu-fcmilTcm maioris 00.
tmii s/2::8 addita ad >/$
«tftw.» minis 6dtî5a,idâeptiorparacularalicisquxfitjerit Et(ieadtmlMnmayj;i3idcmiturat
UmkHtiifi^J448.maioreoomincirruquaht ^âSoc oindepofterior particula quxtiix radicis crit>/^3i^^*totaque
4ni“ttr^
”<l“fi‘“'>'"'i“™j'rits/J5s3i4-^jjaRi .<BxtcrrijRcfidui,/5448
Illa ex propoC57 Jib.io.c(l linaa Irrationalis.q'a> «
VS 33 <-eritVJJi 3 i —
binis Medijs II cundx dicitur.Hzc autem cx prapoflpldibi
tft MtkU to-Irranonaliscftlinea,quxMedixApotomcf^.undadicitur.ltaquciuxtadofirinampropoC 39 7 fi,liD 40» A

Aptttmifi Euel.^ 2^ J aSduxIinex Ium Medix Icdium continentes.Nam Irrationales quidem funt,qii|g Md*
— .
dixdiculitur,ini)erfcTcromuItiplicatxpioducncfiiperficiemMxdiam^}j703«J«)ceRV884.
fxcr fdJicu mut
<jii iji
M» 4
4- m 18
y/si »* m ^^
y}ti
4" </tS70i44"t/i»*
-
_ »5* y/si
>/M 70 I«4-VJ>»*
4- » 5 » 4-t/jt 7054 4- y^ yM »°3*
\/t
Summa \/ 844 ^ 4~t/ 2[334 Summa <JJj —
448 ,/8 33«
Sit Binoimum quartum 448.ex quon. 14+^ c^hetur per primam rcgulamdtocjpadob &i£^
,
quadratorum 57A. & 448*cAu8.caias radicem , nim'rutn

remiaqu
^
ti8. maiori nomini i4.adijciOf fôqne
... ^ ^ ^ V 5 3 »; i“ V8
M*f^.£,RadixvcroquamhiuusR.didui24 f>/if448. -
>/$ (u 4 ^32;
Ji 31.) IB»
fdiuiuyE. iuxupropot58dib.ioJinca[rrationaUsc^qua; Maior dicitur. Hzcreroexpropot.95.Ub.10. Irrationalis lintt
cll»qt«appeUaturMinor. Iuq;cxprzccpto propof.40.fi: 77Jib 10.^. v^j3tX«nt
duzlinezpotcntiaincommeonirwiicspquzfaduntcompoliciim quidem cX ipUrum quadratis Rationale:
quodiutcmlubipfucondnctur, Medium. £(recnixnpotcmtamcomnicnlurabilcSppcrrpicuum<ft.cumca*
rum quadrata t2*^^J;32 ficu ^j^^2.incommenfurabilu(int. Quod etiam compotitum cx hticcqutdra*
tis tit Rarional^patacum conficiant lunul tiunpta numerum Oenique quod fub iptis cond«
netur.
C A P V T XXVIII. 71
ncrar.rflcMcili^.Iiqnn.aiincxmutuaearain multiplinibnc gignjtur fuptrficiei^niAledia!cviuiawi»f«
radi» diyj;2îJinca media. Vbi obreniatu dignum c(l,duo incomracofurabilia.qualiarttne
quadiau
$iAii —-^5adimuladdiad}iceKrummami4.Rauonalcm. ^ UJtcm
ExtmtHrtMcitaiMtiUtfriBmtmitjiurtt.
VJ
>/6
(>» + }a)
V?
-f-
jO +
s/2;
+
^/a:
'li
0» — VJ jO
V? }»)
•^ + VS 5* +III II }I
yJi
^ III
^ 448
ToraGimma 14 ^ 44&. Binoroiumproponcum.
Sit Binomium quintum v/g; 448 -|- ii. Eaquopcri.rcgulamcxtrabcturradixhicrationcScmiflca

nominum funt ./J iit. &6. quatumquadntaiii. &3«. quorum differentia 7<>. cuiuindix , Ji -j 6 Udix Ii.
fcmi/Ti ^
&rdinquit ^/Jf
III. maioris nominis addita farit
m
iii +
7«. Ab eadem autem remifle detra^*^?*'*
,/J 76. Rjdixergopropofiti Binomij quintiefly/Jfîil 4. 7g) j.
(,/Siii—Vj7<;Râuivcrorer^ndcnris radi» erit ./S(y v/8WS"»
E
C39 bb.io Jinca Imaonalis eft.qui Rationalc.&
Medium potensappellatur.Hxc vero ex dodrina pro-
:.lib.iolincatrraeionalisc<l.quzcumRitionaliMediumtotumdficitJtaq;exdoArinapropor4i&78.''’du m.
i/&(i/Siii-t-i^7«J& i/S7«0 duziinearfunr potentia inrommcnrurabilcs , mix faciunt
COBipo(itumquidcmcxip(vumquadratisMîum;quod autem lubipfiscontinctur, Rationale.^
Ei&cnim
potentia incammenfiirabiles,conflat,cumcarumquadratiincommenrurabiliannt. Quod autem compoii-
tum ex iplarum quadratis fuiat Medium, perfpicuum etiam cft cum earum quadrata 1/51114-^^7«.
,
& ttiftiu.
,/57tf.fimulfumptificiantVJr448.fupcrficiemMcdiam,cuiutradix eftV55448Jinea Media.
Dmique
«X iplarum
multiplicatione inter fcgignHiation3ic,manifcflumcft.cum gignatur
,/55«.nimirumtf.Vbiuuo-^”r^*"
queyidcs.duoincommcnlurîlia,»idelicet^fv3;«t4-i/57<S.)&VJ(îiW57«;'nterfcmIuupl?catarr»«‘!s
producercnumcrumRationalem,nimuum^5«.hoceft,«. mxliiflu»-
tmfdttr*
ExtmtHrtdituinHtHUfnBeJUMqiiintt.
m +
y»
^ »» + i
(yl
i/J 7<)
7«)
- ,/5 ft/5
- i/5 (V5
III
«II
-
-
76)
76)
m -t-
—
V5 76 - i/5
.6
idell, — 6
III -
yli
4% 76
V5
.. .j«.
— 4i 5«. idell, — 6
Totafumma, V5 448 — 11. Kdiduum quintum.

Sit ^queBinomium(extnmVS448-f,/5j5t.cx quo perj.regulam radix enieturboemodo.Quadra-
totum difFcnenMeft 9<.cuius pars quatta Huius radix, yideUcet Jji 44dditaad femiircm maioris
nomi- RtAxStM»
ms,nimiKi ad yj tiiiadc fummam ^ Ji ii,-f ^
J14. Ergo prior ponioradids quî* cft 'J*
Etficandcfummim,/5iit-|-,/5i4.dctrahisextotomaiorenomine,/5448jelinquctur,/5iii_,/»^N^^ri*"
x/Jiiiycmpta ex V5448 relinquit VJiii-cxquo trliiSofi tollatm
V5 14- rdinqucmrvîu_,/Ji®idjo_„
pôrpmTOrîcBqurft*eft75/y5ira--^J;4)totaqueradixBinomijfextipropofid,erit^fVSiii^^'^.l‘''~
-WJh) -W
5 5«t-VJ» 4
fi/ -) Refidui vero fexf. [cipondentis radix
niti/Jl^Jiii-f-Ji i4)._^»f /«<>/* *-
-V5a4-;illaconcludcntepropoC«oJib.ioJrrationj!islineiell,qu*biniMediapoteninominaturHKvern**""*
Yt demollrat prî:97Jib.ioJineainationalis ell.qux cum Medio Medium totum efficit.
Itaque ex dcm.^
fcuonepropoC4i&79-bb.iaduiUne..l3'yo>rai vî4)AV5f^ra_^»,j,potent^^^
bdcslunt,quzfaciunt&compolitumexiplarumquadracisMcaium;(cquou •ubipfiscontuinur.Mediuma^
commenfuribilequecompolito ex quadratis iplarum. Quodenimpotentiaincommeniiuabiicliint
carumquadrata,qua:incommcnrurabiliarunc.Qâdrataaueem limulfacereMedium.con/bt.cumCmulfi''
Joc^
riant >/5448.liipertcicm Mediim.cuiusradix efl sl53i448.Dcniqueexduau vniusin alteram
proctearietiaj
Medium,bquidocoBllat,cumproducaac^88.rup<^ciemMcaiam,cuiusradixcll^/55S8, ” v,;
Exdme» rtJicu immUfre SintTmifixtt frifojttc.
M "> +
(ji tt> 4-
n/J »4)
i/f 14)
4-
-( V5
fs/J
(i/?
<«»
t'^
-
—
i/J 14)
14)
-/i 4- ys + \/5 '>» - ys »4
^
^ 8«
}J»
loafiiniina- y 448 4" y3^ JJ4 Binomiumpropolitum.
CC a IN
^ '
7^ A L G £ B R ^
XK quolibetautemBioomio»attc RcfiduoanimadDertcs.nKliccmdiffvrennxqiudratoruinttiturqve
9"*^*f*- nominU.cflediffcrentUm inter quadrata nominum radictfipfiuînoniijtvdre/iduMluodnuruinciipiam
VI-
dcripoilitquod mproximistf.Binomijscxpcririlicet.
em emmU> primo Btnomio tnuenta cfl44‘^S7- Quadratum numen 23. nimirum 529.
hthaum^ fupcratquadratum448.oum{;ro8L cuius radix cflp. diH^cuuaviddicec inter quadrata nominum ndior,
hoc cAiinter i < 7. A
InBinomio Ccain6o^4^9-\‘ti.cu\aindhmuenQ{uhylî^j'^~yjay. Quadratam 448.rupcrac
j^6 quadratum numeri r4«numero 252. cuius radix , nimirum cft diiTcrcntia inter quadrata nominum
radi^Nam eaquadraurunt^^343Ay^.vt paictcx mulripUcationenominum >/JJ^74n Te qua-

dratiEi fi ^/S7*d«naturex y3f343.reliqua fit VJi j 2.
In tertio Binomio >/J^448'^s^33<^>u« radix inuenta fiut
rat quadratum 356. numero na. cuius ndix • videlicet
2524^/2^28. Quadratum 448. fupe-
^
iia* di/Fcrenda cA inter quadrata nominum radicis» 4
qucfiipt^xi xA ^JîS.Confiitautem yj^x8»demptamcx^252.rc)inqucrc^ît2.
In quano Binomio 24-|-^448.cuias radix inucnu fiiic ^(i x4î2'4*\/2f;f x v^3X<) Quadra-
tum 57^. numen 24. fiiprrat quadratum 448. nu- *
IX 4~ 52 ^ mcroixS cuiasraoix.mmuuro^JfiiS.dtfiiercncia
IX — 32 ^ efiimcrquadraunominum radias, hoccfi,intrria
O -|- 118 4fVS»i2Aix— 32. 7 tmllacformuIafubt^•Aio-
nkapparcr.NamI2XXl2.mhlircIlnquunt:êd— /
x«ex4V2^5X.(cum diucrfa fignamumerpedem) relinquit 8. duplum fiilicct ^3 2. cum Hgno 4* lupe-

3
rioris numeri.
In Binomio quinto ^^448+12.01108 radix inuenu fiih 1+^ J7 ^)+ >/} (n/J*ix —
Quadratum 448. luperatJ44. quadratum numeri
iJi iix
1 1 X
+
— ^ 7^
7d ix.numcr03 O 4.cuiusradix,uimtrum^304.difiPe*
reniiaefiintcrquadraunoroimun radies, hoccA»
y/o
o + ^ 304 intrryjii2+,/S7tf*&VSnx- ^/J76.vtinhacap-

pofita Ibrmula lubtradionisapparct. Namvîix.
ex îi».nilrclinqait.At-v/j7«.ei-|-T/j7^-(’“®<J'“''^^g''»™“*'‘’t*'p'ticmJ relinquit ^§j04.dupluiJi
tridclicct 73i7<-curo fimo-l-lupcriora numeri.
In Binomio denique fi.xto,/j448-|-,/Jjji-cuiuirxdixinucnofiiitVJ('v/Jiii+î4)-fT/S(\/i'>*

Quadruum 44)i.Uipcrat quadratum } 5 1.
VJ I fX
+ t/S M24 numero ^6 cuius radix, mminim di ifcrenua
^ nx — s/ 2> cA inter quadrata nominu radicis , hijccA, inter

"I
o + lix+^j24.&v^Jii2~>/j24.vtmappolitatormii-
96
la fijbtradionis manifcAum cA. Nam
yfi 1 ix.cx
iia.nilrelinqmt.At-^/2)24 ^<4V2) 24 (cum dinerla/igoa mutcntl^cmjrclinquii ^J;p4.duplum videlkec
+
^24 cum figno numeri fiiperioris.
Idem cxpericrisin quouis alio Binomio, vel refiduo, & cias radico
fAkrm rs £ X hoc colligitur ficitb rîo multiplicandi quodeunque Bioomium,aut Refiduum in Ic qnadratCi que
M0M+- t)liicihPropofitoBinomio,vclR.cfiduo,accipiaturfummaquadratorumduarumpanicularum Binomij.ve)
fUedJi
^*
prima portione numeri produdti.
proprima
Refiduijpro Dcindcaquadratodi^fiimma detrahatur quadratum dtAe*
produ£ti.Dcindcaquadratodi^fiimma c
rentuequadruorum eorundem particularum Binonuj.vcJ RefiduiRodix enim reliqui huiusnumeri erit ait e-
A yJi $0 6 + ra portioproduili oumeri. Vt Bioomium 50+ ^
7x00
6duduinrc,facic864~^7^^^*^^‘^^°A“^'^^
3<(.faciunt 8^. priore particulam numeri pro*
K
V
5 0.& ^
dudLEequadntum 739d.numeriinucnti St^duperat 9 '^quadratum numeri 1 4. nimirum dilfcrentsa:inter
:<
quadnu5a&3£.nuincro7Xoo.cuiusradix,ntn)'irumy y7aoo<dabitpoAcriorcmpanicuUmnumoiprodu-^JXJ|
atudeo VI quadratum Binomij>/j50+d.fit86+7J72' o.quindoquidcquadramm7396.prk)ris{>octfonlg -H
8(.fijpcrat 72oo.quaclratu poAcrioHs pontonis, numero i9^.cui*radix iq.efl diêrftia incerquadrata 50 As^-
Eadem rabone quadratum. Refidui^2i^jo—dcritX4—^j7ioo. / Hl
IcaquoqueBinomium >/J[5o4V2i^4ludu|in fef^riet 100. quia quadratum 3T3^priorispor-^>, >
H
^ + Jn •
•ium- x^.fuperac
nts poAciiuris
iioo.quadratuî200.poruoJ
numero t936.cuiusradix44.d1AS-' .
1200 renoacAquadraronim 50A 6. Atqjitadccaictii.
XRADITVR ab tumoribus nonnullis alia ratio faciliscruendx radicis expropofico Binomio, vd
diduo,quam vifum cA hoc loco explicare, fi
umen prius Lemma rcqucnsoAcndcro.
LEMMA.
D ATf^Mnumerumm dutuf/trUsCeurtt vtnumtrm ttjuitxmutiu ummmuhtfltcAihMe
prt ;(citMrt4auJtlu6tdiU9ntm€T0»ûimMrH9HfnqnAdr*tQfimiJfudjiumHm€Ti^mdtt$tdcndm(fit .
^^l{i^^9dtdtrnzfi)tlu9mp9Tt€quAdr9tUotimnum€tidtHtdendt.
fcntuUtfktatm pidmant wrmrrMl75.q«i mam^qiu-
‘
T y. 9 MmtTUS ujndtmfartts
‘
quadrati ^.tUu nitfJim 29. £r m,qiuirat9

4r4j9 m- c’Hi^nMmmz9.pro^jin vttmm9r,qiumm.q$udr4t4 fars
rtmfium»(ndtmd€ndiaufaatwrdatMsnitmerMffToiu(mdMS7^. Etubqmniimtrtit. fadtxqiudrata^Jumaddamai
ftmifftdttrab9tar^î9mp,immai9nfc<iatsdsrnMmtTusTrUqMuss,.
ftmSmmu'.^ fifr9fofittytuimrainadtoaumaktadtm
*
mmtquafitafaTUsnumtrifr9f^hi9.rfiiatn$tr^
^ ^
r' n
^ B
**
mulpfUuta frnreant datum numtrum 7f, iimut
fraxkbdce/ldmtnjh aM. sanum(rmioÂM,fr9f9fiimdmifmm^ttsjti>,DB,fu4muUifli(atmtKfr9dM(airtsdatum
» J
tA P V T XXVIir. 77
UaCD,tîuIitiiiudrMtM.ffmip'»CB.iguMrfiiUtmKimtrm 7!.fuimaA 0 jiiDB,Jtm4 tiirtxiiiutlr4 Uiu.ftm:fH 's-ftcmUi

CB.rtli<{nmtru^rumaCD,ii4iumTtlixfjAUtTtatmCD/{Ad*JJbtAfaiufiAC^npiiftiiumemftrnmAD,if.
It JurnHt a fnmfe CB.nUîum ftcitt fdrim mmtnm DB,f.
Sit ntrfm mmtrmyJi hJiMUltiUm i» inatfdrtu .utnuuirfe multiftutu ftuAnt i. Stmifu dAti mauri
A qtudrAt» cmu , nmiinm i uMtrAhtatr MflW.
tA. - Jkxo 4 «»
nai.prtdiittndm. At riliijiii tumeri ii.rddtx,mmiriim
,jîf.ddddtHr,&detiutitTt*femigtjû.fnfdftiiui- -SLi^ ;
‘
mtrr.pntuut fdrteiqudfitd yji»+VS'9'Ci^\

tf.q*diiittrfimtltifUtdttgigiimtt,rtfrdiedMfirmtitdde(ttiUtrdtHiutfrideUcetqiiddrdtimipdxqiiddrdn2e.riedf.
djMte exemftd DiuiUmi dti uimm.
Itemfit Muturm ^/J SeJutideniiu i» dt/depArtetîumterfit mtbiflicdtdfdiidut mmtri \f^S) «/? ^/
ai(mitiqitddTdf2»,ffiibtrdhttwr>j}îatmd»eilttitt(t—^y]ldmuittdht,nimaitm^[a—,^t.)ddiitddifmifitm
^lîo.ddti muneri ^‘^ft.fdcittmdnrtm
fdrtem
tenex eddemfmfiejâreltn^tmi-
f) demftt iK to
to
+
—
(lo
(»0
—
—
s<i s)
tli .Jf js ‘
S)
nerm fdrtem îto—^(2t-ylii.)qiis
^
fdrteiintrrfemnltiftumdfdii»ntylll!.rt
^J~’
« hdifermuli dffdret.Sdmrtexaf.tj.fitet, MttUfBtdtufiti.fiquddrdtnm 2*-^ fefiermit {drth ex tihqptddrdtt
frier» fdrt» dnfrrttnr. Anferanr entem uatd .
**
bduc dlterum fermnUm, qnid te. ex t». mbtl relin*
qnunt , tfi-rt —\l^l.teUdtnrix-\- .Jêmntd/itr *° — VB 5
îii,fitqneddditiei»mfigne-\-,Jiifeneni numeri o -{- 5
reftranefiiti%Mmdlim'mdndtfdnei,q»ditUerftimliiflkdlefdc'UiittiJiee^f<fmidireadii,)itd-nt'2Zfii
medie lote freferttendl» mteriBdl
dHdUf4rtrs.Smrfnt‘^.tjl\‘^ lu- 7 ^ - P
'm(\UAdr4tutH^^‘^txqu9 t 6ltei‘ . 4.0 T" >/S (4 ii i)
muityujmfn.e*aiUbtt,Tenu^ l
*
7 J0 - < ridix, Himi-
1 fi. ii
fm, letdtji,dd\^ nBqUetmfeuietdUndtm
€X fuftrmtbHs 75J—
ftfitrmk ftmnu dttrdibAtur€X^%%H'^^^* i JJ +
ttnu friffrif. DtttÂbttttr AUtrm mxt* 7 ii
fimuUm O' Q +
fubtred}diHrexm^9keHUitdUMr(peu$i»f<'^‘^»fi*1‘
fitPtrmk numtrh 5.
4utdiMB(Mmpv'c 4- fitMrmu
iuUjMtaimfiûc J. HK^m44»f*iMîrt4mftr
HKl^mdkiftiMmMstttdmfer Aêirdm
Algeii 4nsgm4tezjeC4puki$.
demonstrato, &ciemplisUluftratohoc Lemmate, ^cmui,rêfncxquolsbetB*no-
inio, RcfidubucjhicficUivia* Diuidatur
Lemma amccedcos maiiu nOn)rn induas paaesiqu«intcr_^R
per
^
iemuluplkatxprocrccntnumcrum zquaicm quarttparu quMrAdoooiiriU minoris. Rioices namque ha*
mm partium copuUtz per fignum pro Bmomio»vcIpct iignum-*— pro Rdiduo, radiccni quacHcam d* tMdtek
tddMttUm
exhibebunt.
Sit enim Binomium primam
•
.
Occetur
; .
muas nomen ô. in duas partes, qiurinter (e mul* ^
tiplicate betant ^j.quirumcrusquartaparacftquadrati 500. minoris nominis. Entvnapars I5.&altera 5.
d'*"**
Jgttur V jc5+>^5. radix t ii dari Bmomij.qu* in fc

dufta (quod tadlc fiet ea ratione, quam ante Lemma prp.
ccdcnscxpUcauimui)producctB'nomiumdaeuroio+>/Jjoo.
SitrurTusBinomiom primum Maim nomen ôî^bitur induas partes (iiamolripliea-
j88. mirtoris nominis ; hoc modo. ScmiJHsmaiorisnominis
tione producentc$7a.qilartam paicem quadrati
quadrato jtfi.fidctrahiturdidaquarta pars 7^ ri.liquusBtnunicrus28p. cuius radix 17. addita
efl ip. a cuiu<
fcmiiTiprxdi^ ip. «c abcadcmfubtraaa&titparittq^tas Ergo hoc radix
eft Binomij propodri. quodexrius duiSu iri
feciaminan poteiL Quadrata enim 5d.& 2.nominura Faciunt
^8.
maius nomen, u
d cx cius quadrato 1444 dematur 11 5«$. quadruum diffcrcnu2quadratorum^d.& a. ni-
surum quadratum numeri 34* remanebit numerus 188. Ergo>/^ a88. erit nomen minus, ica vt Binomium
1*138+^5288.
S IT prxtcrea Redduum fecundum
in altefamdiciat 4. quartam Partem quadrari minoris
^ 1 8 -^Maius nomen yJîS. fccctur in duas partes, quarum vna
nominis —4. hoc modo. Semillis maioris nominiseif
li.v!..a cuius quadrato +li detrahitur diaaquarupa«4. rcmancbit7.cuiusradix,hoccrt,^f addiuad
>/5+facit ^jS.pro priori parte; abla-
—
ta vero ex eadem femidc , rchnquit ^5 ^
- -
pro po(leriore parte. eigo v[ 5 i^

Y?? 8
8
—
— VJS »
—^/ 55 ^ wd** Reddui propoiiri vt

hic pro^tum ciTe vides, per multiphca-
tionem radicis in fc quadrate. in Nam + V2i * — tls
'«
IS
+ VS
partialibus produSis, >/5 8.& yf^ a ficiunc
^18. Deinde— i» VS>8 —
duplicaa £acit— 4*
G<? , Dctnr
y% ALG£'BRvE
DctnrquoqutBmomiumtertUimVS5 »+>^H*^*^**®®“'/S3 i'fccabiaumauai
minoru nominis
tcstf.quaitain partem quadrati 14»
yJii ^ hoc modaScmiiTis maioris nommiscO >/2 8 a cuius ^ .
^2^ ig 1 quadratoS.dctra^dida quadrata pan^. relinquit

i.cuiusradi*,nimirumî,addita,&fubtraftaafc-
g 1
/j, ,0 Ti
'S ^
I
od<rcpf^6ta>/2;g.facttpaftefs/Jr8A>/Ja.Ergori*
-5^ 3Ul® diz Binomij cft enim in fc duda
5 ^ “l" Vo H quadratc>vthupacctiproducitBmomium\/}5a*|^
^14. Nam in partialibus produdis >î8 A ^/2^liaciunt V2 3 ^^ >/ 2^6
i
Juplicau &cit >/2^14.
Sit rarfw Binnmium primum a88o. MahuQomcn 71. fccablturioduas partes producentes
7io.quartam partem quadrati 388o.minoris
nommiS)hac ratione. Scmi/Hs maioris nomi«
^ do «f*
nts7i.eA3d.aaiiusquadratoit9d.detrada
Tv/s 7« iusradix iâddruadremilTcm nominatam

<0+ \/r7‘o
_ .. }d^dctra<âbeadem,£icitpartesquariitas
71 +^ 1880 doAu. IôradixBinomijeli^dq-f*^
11« quod hic probatum cflpermultiplicatu^
nem radicis in fe quadrate.
^tquoqueelictendaradixexhocrefiduorexto^do-^^îa. Maius nomen >/2 6b.dilbibueturm ^
partes producentes ^.quartam partem quadrati i a.minorisnommis«hocpado.$cmms maioris nominis,

^do.efl>/Vi5*dcuiu5quadratoi5.detrada nominau panquaru 5. relinquit la. cuius radix yîtdddia ad
ilanii(cmît^.prxdi&Am,ScihcaiicmCuh\iuficitputcs^^t^-\^û.icîi^^^n. Ergo radix didi Re^
Q 6mCaineî^|i(^lS+yJtll)-^Jî(^tS-^l>)<{aodhk]prob^tamci^
+ -
-^
vr (^ »} v/J '0 v/s ws 'S - >V
\/8’ (Vr '5 ~ fâ 'S JS “
Quadraupariiuin. ^ >5 +
~
*5 ~ Vi»
vii j
bumma. Vi» ~ V3»
)<âm quadrata partium ûnt V2i do.nimimm duplum V2i

&cx vna parte y/i (y/^ < f V^t 0^
— Vi»(Vii‘5‘'Vi><^>^^^Vii3* quippe cum quadratum 11 ex quadrato i 5 .rubdudumreliiiquat j.cuiprcpo*
nendum cft lignum V2»*ûm ligno-.propter Rcriduum4Duplum auccm-^2»3-^^~Vi * ^
S C H O L I V M.
& IrratknMlutm muiiiftiii ingens Hritmifi-

E MERÎMFS tMndmex mannorum Ctjikorum,
dAtionuptUgmJi nunm tommodnyfthu um n( mfi ttud mofaUu ofmtoyftUfudrtont vtiiifupndumm ; &dlu]tu»/k
fortumperwdîultdtumdJimdfturhHts , ftrtdmmtUtdrum rerummtru fnUpfi ttmmm ; quotLjutdddMindm
ofemtji rtftrtnium t mttgrt dtque tmolHma tcnnnm* luudtmuu » ftlut$m$n*&qutete,e9rummemtmjft » q*d
fduh dnte ftrrt ptitidf. Alu emm Hoku vnddrum j^dtid ftmt tnduigdnid , quorum tdmen Uiortm , fi qun trtt , frdim-
n
torum mundd tommtmtrdtiu Inubit , Jêro mdxinie. luudt , mqudm , fdululum m eorum uumirorum t qni buBelMt
exftudn funtf Algontbmttuitmdipmo dque, dtquevbtrnmo fiuRu tdnttfêr tmmordn, Quotdmmnmf*rs » efitou
^dtnm Idboru nbutmmti fanettmfiintffim Algorithm firmdutxigindoopfrddUqutdtdttmfnvfUKermmfVrimo
^ i»
igttur dtugmdtd qudddm , tdf, mmirum iq. quod prexime feiputur , c" ioêrunt /oluendd ,fiut mdMu , frohiemdtd qru^
uumtrorum . quot v*uu>ra^/ra^7, mumnmurumtquiddrtimdtermieStqudhdluHtcommentdt&mmdtomnt
smiffmdti- rugottdttonet vtl dd dltdt ttrum diurum qudjhonet non (ontrAhutttnr^ Quod cf AUx*ndrmm Diofbdntm (t^ngim
.
hm fer At tn frtmu firtftor , &

de totd Algekfd fimtid , qudm qm oftim* , merum) i^dtq grduifmt fer tftora tum dnte fT*/fu9~
ruMt. Hdt eumfiuedntpndtd,fiue frobttmdu fUett dpftSdrct dd JpetuUti$dm ArubmetkdmJPiiUntiquuqmutm
fiuntuqudMtumdtgmtdtefrdfletmter nUqUdt,(onc9riomtmmY9xnon^fiuretefidSur. Niam{^r6roro94nfSi. drp/**
hUmdtumrntmtrorum dbftrdkonm, qud meddnnonftrdntuTt vdrutdtt tm mnJtifUx.muUuudmetdm eofiofd^l^n
bmufmodt dntgmdtum trdRdtu mdxtmdm ddddt &digmutm, &
vero fcrfittdt etum quoddmmodo edmfeumam , qud
de numeri efi. muUd eum ed probUmdtdfuntt qtu etfuffedtur quorum nulld eget eogmm penet not , neque extrdhi
itentlnuvmiuAmpog<nt,mfiAlgebrdmihtntio,veiuhlumen,4e<tderttf Attnmottofd jtnt» neque vBdmbdietbutuftT'
modi problcttfyitd vtiUtdtm, Quid quod non vttUutemfolnm , fed lueunditdtem jftiidre dhqweni»,fdpientk tgeputn^
mm, neque dlthonefidtedlienum, IfidemmfirdttopLuet ttedo qmdefi,enr deeemlorddm blnot de numeri ddmittdmmf
Qutd.iur theoreihdtd qudm plMrnmh^problemdtd numerorum db EneUde ttb. 7.t*& qJmonfirdtd frobemmun qt Ugeni»
mfifidmuhdeURemur.eddem fumnuium ddmirdtione perfeqiumurfQ^ itti untus vfut eflûd tantd.tdmjftOdtdtth m
iitdi,qud non tou mfir&nujhn f Qudntum ijU vox non de bdrum modoglendore dc dtgnudtegedde ommum fittuiutrem
boneJidtetfiddMittdturJetTdUurd efi ? inefienan proftRo boedtfitplmi qt omminu ,
qndquonum furNâtfinis vfum
exennt,tetdque tn ventdtn tontempUmne oeeupdntut , jpeeuUtmd duuntnrtttmentem Jud bontfidte exornent , prtm ipem
dMtmtfuultdte, nempe tnitlLgendt vantdugedntydtq^ perfieUnt»deuiient ipfuperfefe,ntumque,rt um dndpbommtm man
qiuiUm fiu tm undtute perfunddnt» Verttm enmtuero ne ttlud quide dtfimulnndum efi,quodfuu inufia dperuusAXtfiere cf«
MM horum problenuti mdximotfrnRmt dxvttUtdtu, non m Craiscrms modo ,fedin diqtquoquefdinUdnlrmArnhmqm
permnltWt
, m :
CAPVT XXVIIL 7,
frmiMUk qudnqMdm Mtt tjmtm vtiliutk tbuenddm tMmm Jihdc M
fM/iMcJtt i nmfqntfMuUs-
tM diffMMt&bifKftM. Hd( idt9 f< qium f4uci$ muitum vÛu , mat U^Qr,ft *9U omaifujptatnum idh^mc, expe-
\
4t»s4mm$iêrM4du, qu*dM9bmftqumikm uf.tutgmjtd pnpcntnturt txtul^qutpmMtmaMmmi 4cmaT9n

*buS0 fMtlt*rcmte,&hiUrfortm bn tuo uendtt nobu fuJiei.PoQduorum Ufitmn umgmdtA, exempU vdru (dfûfub^
otmmttH qs tdmen uamerit,qiu dd muttrUm (ontrddt funttrhi ttidqu^/fiioHetuounullM, qud dd[ccunddf rdduaJ^thdHt,
d({ipUs.CdpitedanMm!ti»mMlnfluesiUrebmGeomttTkuqud/itoneuHmdfumdffer(mm.Fd(UtdMUmdtii^mdtummuUb^
tudtHcm fufimcbttut (m,qudmtdndm oh (dufdm frodu^duturtionJUbit. Htqut trnm iOudfotum Uhordmm % vt propofts
d nobu qudfiionttdtffotMdmuTtftd iSud frdttttd (urdndum nobu tjfe dttxmm » vt dku quoque iBujimttn db jlqiquotuio^
quo tempore dtfoluendt modm tHHlltgdtur quem certe modum ex horum uiugmdtum Jolutioue quiuu vel nuUo negotio cU-
:
Uget. QUfff neque iBud omifimm,vt ttd omgmdtd omuid, omnesquofimes folutds duremus vtJiudufmLetlor peiuktre
qsenoddHduAlgebrddrt$ficmmfdt$Udignofieret» SmguUsemmoperMunet qudpOLutufuhiatmm, nebofitondumforet
tnftugHimtdMtfuporurdprdieptdfiHgutii iHterudBurepetendd, QudrdttoeQ, qudreAlgehrdmttdobfurdmt^toiobri-
tofom plertque dutument , vt dd puucos > dut etum ddfere nenunem etm mteiUgeudd vim pertmere confirment» id eum m
pUTuqueetmftriptoribusdefiderdtumdmmjduerti,quodmihimdxtmeturdndHmfuit,vtqudmdptiJbmeommdproferraV’
tur : Nequif vt monuit obm Ljrum Poetd » tdboro breuu efie , dummodoobfcurm uefim ; £/ roUtu Ubemque verbofioruno»
tdmfubiremepdtidr, cdtcruvt dpertifimdpermeomnufijnt, Mdior tomen ex dmgmdtufequeMtiu expbcdtionevoluptdi
vt dirmttur.prdfie^t edtveluttfefe exercendi cdufd , dd qudjhonu nomum exdmmdrepermdedc nuSd eorii expbcdtio bd^
Aenusfmfetdidtd^ interdumetum numeros êxempUdtuÛdm ed,qudtbi fuimutnturêorum locofubrogdndo Atque
vt pturmid dmgnutd ddfripfimus.qud omnino, nifi per Algebrum nequeunt expluen , ttd etum non pduu de indicum-
qud etum fine Afgebrd fotui pofie non mficumur. Ptdcuit tornat tdCdteru opponere , non vtdlqs drtthue
ferutjfe voluimus,
fubUtdvellemuhfedvt expediMrem, ceteriorem, iucunôremquetdPiddgdndi Afgebrn methodum ognofieremus. Et^

mm,quodindtqf fit,vt totidem fer me leget, tondemquepreceptd nodontur, quotfunt dmgmdtd cognofienddfiMguluqueM^
mgmdtibm.n 0nnififingutddcfudUgetdpientur,&motexvmrdmumdmgmdtttxpedtendoreJfiondedti id longefoiitms,
dduocdtd Algebtd dobuefieQum. Vnd emm eodemque lege, vid, dt methodo vnmerfdfero frmper folutoprefieba eomque ,
nobis molefium eximet.qium multiplex tlU teguUrum rorietu offerre non potelf: Vt vel boc vru UuAefiidiad [qud net
pdMCdfunt, nec leuet';‘defint,dlm omnibui A rtthmetud regulu Atgebrd enteceiUt. Vtx emm quofiione ohLud,ipfd etum r*»
tto um expluondtm Atgebrd fefeddtmconffedum iCTpdnctpfdqudfitovumtndicdt ,qud ipftm,veUittdtumfe(uti,tdH~
demdffeqndmnr, Qufdquidem,fi regulumjolfi demos, nuUtut ornmno eil dturum, Hdbet bocigitur AlgebroprdcsterM
finguUre, quod muUai ipfo foU qud/itonet fum legibus foluot , de quibus dhd vel non Ubordnt, velfi ldhorent,nihil efficiunt
Et quod eos qudobdlqt quoque oliquondo bngudmbog^s, &veluti in tenebris deprehenduntur » ipfd quofi per compendu^
&lucecldrdperfiiut. Ceterum tUud tenvncdl4bofiudiofeLeAer,permultddnobisdffem4nigmdtd^mbusfidUi,dtqut
diqfubm4enumerifuppoHontur,eorumhdherifolsuiononpoffit. Son tomen ittlongumobibu,qumftntidt,folmqudpof-
fintdfUdque non poffint. id te tpfd eodem docebtt operum
,
quum di operundem quefiionem edbibere oportebit. Vbs entm
4qudtmntefduostn4qudUsomnmointCTftnumerosmi'tdet,emsqu^mufolutio nullo effe poterit, (luem nosefferefto-
uemdsximus, quore Atgebre regule tontofere vniuerfis dlqs AritbmetHdprdtepmmbus prefiee. Frequentifimum quippe
tfi , vt bumfmodt oliquj quefito , que mextrudbtlei ornmno nodos bebeet Algebre tmpevico obixiotur , quum lUe per fuuh
,
mum ldborem,fnmmdmqHt &dnimi , & corporis contentionem, foluere neqmcqnem conmtetur : & repetito itirum , tte~
rnmquefimdio.tempus eque dtqueoperemomnemfudmpeffum ire tmpmdenspdtutnr.AquocerteproculoiedAigebrdfin^
diofnsiCmtpfdoperdTieoiud po^,qnd vero non pofint Jolm,qudfitouet mdicebit. Quentum igitur hoc eit, quo AlgebreJtth
diofusgtorieri iurepoteH, vt ifirmeto ensmo, coiênttque fententuhpropofite quefitofolui queet, nec ne, mhil hûdns,mt
di^vocepronumutf
oENlGMATA VARIA NVMERORVM AB^

Jhraiiorum per Atgehram enucleanda , in quihus aquatio inter
duos tantum numeros occurrit: qua quidemfi^lex
aquatto dicitur,
CAPVT XXIX.
hoc cap.iflFcrcinus amigmata,in quibus|Occummt fimpUces cqoadones* tn HrottetiQ vt-
rozniâaproponmiUfinaaibus com|X)(itzzquadonesrcpen‘untur. Quid porro dt
zquauo limplcxtquld coitipoau,ad 6ncm cî34lcclaraulmus.^nc igitur noroiamiir.
/ Ddttsm tstsmertsm qutmasnqtst dmdert m dtSAd fertesfi msstssufiperesttes ito
ddS9 exctjjis qnocumqtte^
numerus loo.diuidcndiu tn duas partes, quarum exedTus» vd differenda dt 40* Ponaturminor

Sic
pars i 2âcproindcmaiorioo
remaocncioo
—
12^ Decradai^cxioo
vthievides. Eritque inuenu rquatio inter * 2^ —
loo & 40. quippe cum dempta minore parte ex maio* ~
i 2^
re » relinqui debeant 40. Addicis verinque erit zquatio in- 7oq — i 2^

ter loo. & 40-|> £t verinque ablatis 40. cquado erit in-
ter 60. & x 2^ Si ergo ex prxfcripto regulz Al^rz muidantur tfo. per x. inuenietur effe jo* at-
quebgccft minor para» *EtgonuiofCfi670.nimirunuQ0-^jo.qug maior pars edam habelmur,dadmi-
GG 4 norem
/ ,
So A L G E B R iE
norem }o.tdnciatttf di tfcr propoGu40. Vidcscrgomak>remptRem70.fiipmreiiiaorein}ojidinerD
40. n propofitum eft.
lÔD G/Ucua oaiorem partem f(Tc & minorem 100— Tubtraheim» ioo~i 2^
CK vthic ridet, rcmanebantfjue
100
o + 1 2e x2C, 'loo. Namfubtrada-{~b>ex>f'ioo.rema(icot~ioo>quod
prrpoGercpoGcirintnumerifidebque cx*^Gat^.&c> Hico^
I 2C
100 -4- z numeras ieûu$i2C—*o*^ qualis eflcdcbetdatocxccflui 40.
Additis tgtturi 6 o.vtnQqae«cntarquatiointcr 22C-&i40 < Ecdt-
niGs 140. (n pnrcipit r^la Algebrae ) per iJict i2£7o* qux maior parserit, ac propeerea minor jo. niihinun
100 70.
SOL VETVR idemhoccnlgmahacaliiradone. Ponararminorparsiîdeoquereaiort2C4'40 *
fiiperam nimirum minorem numero 40. Arobz partes Gmul cGiciunt numerasaequtitsdcbcc
efledato numero 100. Dcmpn$vtrinque40.critatquatiointcra2£*&ô. DimGsagotfo pera. erit
minorfcilicct pars Jdeoque maior 70.vt prius.
QVOD
Gmaiorpartpohaturt^.idcoqueminori^- 4b.n illa hanc excedat numero 40. Am*
b«partcsrimuIdhcicnt22£-~40.qucrummaKqualiscndatonumcroioo. Additis 40.vtrinque»crit«>
— '
qualicasmtcrz2£*&i40. DiuiGsqii40.pcriEeti2^7o*promaiofepartc,idcoqiieminorenc3o*nGiprai ^
s c H 6 L I V hi
"himSo jw \ 7 ^ ^ mtndum
^
CtjSkm $ himirmm iT^vel loQ^rtl
vrmt,vt ««ifcritt vel 6 J. <irf duM fJtnu dtm- . m
dendmjitfifttdfedifd nMmtr 9 eXieddHtivtdHgm*te 6 umdntfcfinmem. Qudusftne Alg«hd{nmftrAlgeir4 m
fiijtkmm VIX fmf$mi)banemmvdMm feritetur. Exddt$ tmmtTVCvôdetrdhAtarddtuiiumerusferfigHum Smifie .
ddti Hdtmût buim nunurl dfmmuft erit mmer fdrt,cm fer rtgmUmddditmu 01 4. trddudm ddddtitr idem HMmerm ditat,
fi f*
lubeiuMrtiUifrfdrh
StThuM iQ^dimdenddmdiutfirm,qUdrmmii9rmm9rem fuferetio.vmtdtibm* Dmtio.ex 7^&dd
—— jo, ddde 2o.fdtieu\ae 72C+
t —4~
IO
to
i 9.femi/em refidui 1
vtmfvrmaUdffefiu vides* Par/w/iarv^^— w.<jr7204-ia. 9*4-

&
rum bdttIUm/ufierdt numere z*. dmbd (Mficiimt iQ^
—
le»
j
a 10 nrjumnamermio2QfduudeHdmmdiuifdrtes,qMdrHm£f'
firenrid zo, D<m2o.ex loT^ Sdmrefidut zo.ftmifikfT^
i i dd quumfi idda zo.fdoes ; 26*^ toi mamem fdrtem,qudruM bn ilUmfirferit 2i*v/utdttbm,&
9 .erit miner pdrt :
10^*
dmbdeffiaunt
SIT quequei ^.dmdendmmdiuufdrta,qudrimdtferenti4 ip. Deme iso.&refdui l^^lJa,femifiM~‘^^7fi
erit mmoT fdis, id quumfi ddiutes ij9,fd(ta tudierem fdrtem yy. qudfimulfdi mnt /
*
dr mdier mmeremfirperdt nu-
w
|
mere tfe.
SIT deruqueuMmerus 6 }i.djuideMdMsmdudtfdrtes,qudnimm4i9 rmiH9 remfuferdtLvnitdtibus, Demetexd^.
Kdm refiduid^ f. femifiu ^J 4*emfnmdfdrt:idqiumfidddei S.fietmdwrpdrs 3i-{-d AtqHeitide (*-
teru.
Dimifi» nm IMMO bdteddemdrtediuidemusfrefefirummtmerumdifelMtitm MdMMfdrtesduiex<efiki,fineAliebra: iSdm
fi exceffum ddtum
ex frepefimnuniere denubemus, erit reliqm numerifemifiu minor fers , dd quum eunde exeefum ddu-
fi
ÎI^^Jî^f^f^t.ionfiiiemuspdrtemmdtoraH* VtfinameTiuioodfir'tbuendutpindu9i,quorumifierentUde.Deme 49.exi 90*Re-
or;m numen 60 femt/ufe erit mmer puri : dd quemfi dddii4i* (oqfidbu muiortm fdrtem 79.
m A%e. Q^VOD fiCidfiiiusnumtrusditadiudusitdfit fer A!gebrdmônmkeHuntUrquidemfdTiesnumeriCdfid,fedprt^
brs. /IIP» TddKu referutur, vel zenfi/uiui furtes reôiUebnnt fur tibus fer Aigebrdm pifituêfiufiieniquefetufueunt* Vtfiust-
memizi.feidnduifitmdudifdrtes, qudruMmdiorfitferetmineremnumerode. Po*<r«riiiiNar fdrs^^.(mmirfaluet
UMnieruittjudm femifiu ddrimmen2i)tritîtidiorfdri^-{-4i* fuferdus dUmnumero 4$ qudfimuleffuiunsi^-^do»
qm numerus dquutu debet effe ddte numero 2^. Dempte /Jf. vninque. erit dqudtie inter 40.&ii. Diuifisque 49. per t.fiet
i^*40>&2}^.pr9f^tiSo*qmnumerusiLmdeHdMspr9fonitUT* iduentdmiguurmumfdrtf(fitdeSl\^*trit minerfdri 20*
femifu vtdelii et vnius zenfi.iutus pretium muemmui 4» ideeque mdier pdrt era 69. nmurum 7 Vbf videt,20.d^6i,
ifiUeret9.&mdi9remp4rtemfuftrdrrmin9remddte numere 49. SHttidmfizQ^difinbuenddfint mduMpdrttSfqudnmi
dtfferemtddiMiHenueureedemmede t2^ 40* ideeque Eruque~Q^2e& r^-f~4e.eritde.&c
IL d Duos numtrosmuenire, quorum exceJJiesJiieUtHsquiuunummestijrterumjHmmiCinJfcUt

quemlthoi ddtum numerum.
SitdaniscxceGut 46.de Gimma 100. Hocamigmaarupenorioon diifert NafflGunma ioo.dinri-

bueoda e^lin duas panes» quarum cxccniis Gc 40.
IIL j JÂSumnumerumquemlsbetindudu firsesdiuidneûumUrfimultsfiUcAtd gignunt numtrump

qutddquudritum tninerupdTtii hibiit ditumproportionem quumcunque.
Sitdatus numeras 100. diuidendus ii) duas partes, nnumenis ex vnain alteram genitus ad quadratum
minorisparmproportioncmhabeatdccuplam. Ponaturmioor pars i2îdeoque puior loo— £xir*
na in alteram procreatur numerus ioo2£ 1 Jqui decuplos cUtedcbet ad quaaranim partis minoris, nimi-
nimtd
a +
CAPVTXXIX. 8i
'
ramaiij^.lioccftiartjfialislo Jf. £(lciôxqualitasimcrioo2g-*i^îo3f. Etaddito i Jf.vtrifiqie» int;f

*
Diuiiuergoioo.perii.iuxtaccnorcmrcguU(» prodibit
*2C*9t7*P*^ s (' quianumcfi Co/fici runtcolUtcraUs.)
loo 1
quaabUu ex too.rcliquacrit maiorpars 90 77. H«panc«* nimirum H" * 26

i~.&-*-5^.intcrfcmuldpRcatacfaciunt -**— ^.hoccft,8267T7 qui
numerus decupitu cil ad quadratum imoorU panis > videlicet ad •
100 ^
hocdl»ad8t7~.vt pcrlpicHumcll.
S C H O L I V M.
CI ENDTM AMttmtRjMMfdrmnirmfriddti mnenta, eandem hshere freforthnemt qwamfndntlMtntmmis

S ex carum MultifluatiMihaint aiquairatumminerk fartu* Uartiesparteuttuentae
—
^ rel^},(^
~^ ffoiere ad U -^.quadratum mmeru f artu,fut
fnfortme decufUmûemadmedu fraiudm numerus ix6 7
CuiusresramesitquedeademfarsmtnormulUfluet &faffam, ftfuxm quadratum e^sat,(^
masaremfanem,rtfr9duclumnumtntmiigaat* * Umfemm^ttrtfr9duditandmftof$rV9nembaheant,quamnumeri *
muitifluati.
Itaquecnigma hoc ita proponi pofl^
Datum Humtrum in duospartiri in datgproportiont»quiinttrfimultiplicatigigrtaut uumertm,

quiodquadratumminorisMumeriproportionanhaitcaseandemdatam.
Sit emm datus ttumerus /oo.di«uir)«iiM j« dues habentes quadruftam froforttinem » tta vttiumerus ex earum multis-
flkatione frmreat us habeat quaque aiquairatum mmarkfrvfortiauem quadrufUm. fanatur mMorffMMrrj»

mamaOj^ftHimirumhabeantfrefartimmquadrufUm. £t qua duahtnummfatumtiTênt aquam tnter^T^t^
*
ISO. DtUiJiter^»toc.ferf Jiet iQ^za.minarfaluetnumerus* Maurerâ erit Souumfofituspt 4 2 Vides erga numerum ^
1600. fradudum ex 29.01 Sa.quadruflumeffe quadrati aoa.exmmare ja.defirifti* lremma)areMU.admtaorem to.qua-
iruftam quoque habere frofarttanm.
'
4 ZJJtosnumerosmueniretquiiftterfimuliiplicati producam numtrum, quiad quadratummiuo- Illt
noria numeri proporttonem haieat datam: Jimul vero additi confeiantJummampropoJitam
qmamcunque^,
SIT fummapropofiuioo &numenisex vno numero tnuento in alterum procreatus Ccdecuplusad

uad ratum minoris numeri Hoc ctumznigma a niperiori non differt. Namnimmaioo.diutdenuacflin
3uasparcesi quieinter remulupUcatxproducaotnumcrumtnpropordooe decupla ad quadratumoumeri
minoris.
s Dtut tumeret inuenin ia Jetefrepertieae,atu.nm meierfifablrthetari dtteaumere, (^tai-

aerimitterteliedtteHHmere^tltqtudmfitntdHenarattitiqHiUs-.ijiundeidfiertfeteH.
Sintinueniendidao numcriinproportionetripU.tjuonim maiore dnrado«c30.&miiiorcnci(S.rrli.

duo nnmcri xcjuales. Dcbcncauccm duo propofiti numeri habcr.proportioncm minorem ptopor.
<301 fiant
none data. Vc in noUro eaemplo minor cfl proportio jo ad if. quam iripla.
Ponatur minor 2g ideoque maior
i triplo maior. Si; 2^dcmanturcx JOTemancntjo— jS^ Et
-V* C dematur «
itf. remanent iS—i 2e. Eft erigo inuenta aquatio inter jo
12& Addanturvmnqucjaft eritqucxqualiointerjo. 3 + %

2
&i6.|-i26. proptercaquod +32g. addit* ad i 2g faeiint-j- 2g. Et ‘
C
abUtisi(S.vitiDque,ait*qualitasimcri4.8ea2^ Diuirisquci4.pera.prodibit j gg
l^^y.pro minorenumera Mamrcrgocrit antriplomaior. PcrTpicuiimau-
tem eft. fi ai. cx 30. 8t 7.CX 16. deuahan tur , vtrobique relinqui 9.
i'- iu vtautere tddttettddttumnameraat, <^taiae‘

Daesatttaeresia prefertiomeddttiaueaire, VL
re edtUumtUtam minerem, veUdettndem, efficteatardaeatmeri iafrefertteneqtuKtmqae
dtu, qtuade tdfierifeteti.
Sint inucniendi duo numeri in proportione quintupla > quorum maiore addito ad K minore ad 41 ef. &
ciancur duo numeri in proportione tripla. Ptinatur minor numerus 1 2 ^&
maior 32^. qiiintuplo maior.
Ex 52^&6. fiunt Etex 2g &4 fiunt 2C +4 •^‘’'<l> 526 +^''’*fifl»P''>po™onead i 2
i i
g
4- 4. hoc cft , fi triplicentur i 2e -|- 4. iquatio fiet inter j 2E +
S. tc 32® ‘ E' 52g. vtrinque , in-
ter a 2g-)-<-^'^ Et rurfum ablatis vtrinqid. inter a 2g Si d.Diui fis ergo $ per i.prouenict 2^. 3. pru mino- i
re numeroA ij-pro maiortiquintuplus illius, bni fi addantur i;.ad<S.8(3.U4.nuncaL&7di) u ipla propor-

,
tione.
S com pofitus numerus j2C d. ad i2^ -|- 4. debeat habere proportionem quwlruplam, erit xqualita.
inter
»
A L G E) B *. it
XIIL Vstum numerum in duesfArtmMu vtprurit pursulsquueu datu exttdttuBtm partem tBquu^
UmpaJieriarU daUmnumeroquauu ^qui miH9rfitparteabquotat9tiusHumeriprap9ftn,tit^
dem H9tmnit eumparte aUquotapriark ieuheri.
SIT cUuuimciut numeras i oain duos t ita vi prioris pars quinta excedat quartam partem poilerioris
9 ameroii«quiminoreAûintapaftediuidendinomeriioo. PonanirpHor*numcrusi2£> ideoquepoilcrior
loo~l^ Parsquintapriori$^2<^.excederedcbetquanam panem poncrioris, nimirum 15 •> {2£*numero
li.hoceft»arquatiocncdebaintcff2C&i5'-i2C-f H« Addiu^^ vfinque.cricaqualitasiotcrT^^^
Diuiiucf^3d.pcr77.inueniecuri^8o«propriorenumero. Ergopofleriorcritao. Ecf*
a5-f*iidiuc3d.
I
prioristniminimii^.njperatquanampartem po(lcrions,videhca5Jiumcroii.
Allcrr(inefraftionibus. Ponacpr^prioris numeri t 2£.ideoquctotusprior 32£*PoAerioruerôJ.crit
11. vt i 2^(upcrct i 2
£ n* numero tl. totusqucpoflerior numerus cric 4^ ~ 44. Erit igitur xquali*
tasintcr5)2£*44^'iooûod ambo numeri )2£>&4!2£—44.eificcrcdebeat ico.AddicUcrg044.vtrinquc»
fiet zquatio inter 144* Diuiluquei4^perp. reperiecuri 2^.i<^. Et quia prior numerus pofttus fuit
5^2^.eritnumcruspnor8o.acproindepofleriorio. Ecqutntaparspriorist nimirum id.fapcrat 5. quarum
partem poderioris numero ii.
D
O fi exceffusquintar partis prioris numeri fupra quartam podertoris propAncrerur zo.nimirum
^ numen 100. diutdendi» vcl maior »qujm ao. rcsnonfiiccederct. quia incideremus in abfiirdum aliquod!
N am fi cxadlis debeat ciTe zo. reperies aumerum priorem efle 100. ideoque poderiorem o» quod abfurduUa
cft,dcc.
XIV. T4. Numerum inuenire,iqu$fiauferantur d49 dati Humeri\refid$iummiM9 rit ad maiaritr^duum

datam habeatpraptrttonenK
Sint a qusfico numero aufb‘cndi numeri 100. & joririvt refiduum minoris adreddunm maioris pro-
porrionem habeat triplam. PonamrmimerusquxritU8i2g £ruotqucrcfiduii2£— Debet
ef^proporaoedetriplaiT^— 30.adi2£— ioo.hoccd.xquario dcDCt(fl*w interi?^— jo.& 32£— 300* Ad-
ditisio.vtrinque,critxquaciointcn2^dk5^— a70.£trurfumadditi$270 vninque,intm2£-)-i70.&32^.
&abIaai2Cv^^q*i^'i"(^^7^dfa2C> Diuifiscrgo a7o.pcra.cracrgcti2^ 135. numeras quzfitus.
n fubtrahantur 100.& 30xciiqui fiuoc35«& 105. As 10$. aa triplam proportionem habent*
XVi r/ 'Dat'uduabmnumeristabumwuemre<,quoaddk9 admmorem^^detra&9 }imai9re\ fimmaad

refduum,velrejiduum adjummam habeatprtptrttenem datam minarem tamquam numeri da-
tt habent. Jtemquaaddtiaadtnatercm, ^detratfa exminore\ fummaudrepduumprapartia*^
nem habeat datam matarem ea , qua inter datas numeras rnuenitur*
Sint dari duo numeri ioA:ioo.inacniendurquefitprimonDmcfus»quoi8dhoadioAfitbtraâioo.

fumma ad rcTidtium habeat proportionem quadniphm.quar minor rd»qaam quintupla« quam habent tooad
ô.Ponatur Ulenumerus i Q^.eritque fumma i refiduum 100 ~ t ^C-Vt igitur fumma illahuiusre-
fidui fitquadrupU;critxquatiointeri2^-f-20.& 400—4 Et additu 42^vtrinquc4otcr 52£*|~^^'^ 4 ^^
£t abbtis zo.vcrinquedmcr 5 2£.&38o.Oiuifis igitur 380 per 5.fiet 1 numcrusqocfitus. qui additus ad
20. facit don&ut ex 100. relinquit 24. Peripicuum lutcm ed ,
qoadrnpl^ proporrioocm dte
ad 20.&rubtra&o a fooj‘cfiduom ad fummam habeu pro-

Sit drinde inuentendus numerus, quoaddiro
&
portionem quadruÎam.Ponatur numerus Ule 1 2êritque vt prius, fumma 1 ^20-(-ao. refiduum 100—
Vt igiturrenduumidud illius fummsrficquadruplum{critxquatiointcr42£-p8o.&ioo—l2£&addita)2C
etrinque inter 5.2^-|-8o.&ioo.Et ablatis 8o.vtrinq;, inter 5 20 ûifisciô 20.pcr5.fiet 1 nome-
portionem habeat frptuplam , qux maior ed.quam quin tupl

.que fumma 1 2C^ 100.& refiduum 20— it^Vt igitur fumma illa fit reptupla huius rtfidui;^t rqualitas inter
i^..f..ioo&i4o— 7^.Etadditts73C-nrinque,inter8l2^4~ôo.6a46 ttsblaris ioo.vtiinquc,mtcr 82C9c
40. LHuifis igitur 40« ptr8«fiet i^5.nuraerusquxfieos.Hiccnimidditris adioo.fiuiti05.detraûs autem cs
aoJtlinquit 15. Habentque. 105. ad 15. proportionem Icptuplam.
Siproporriodauinvlrimo excmpioefictquaJrupb,fôrvidclicctpropQrriooclDCcrioo.&ao*iocf*
deremusin xq Ultionem impofilbilem. quod experiri licebit!
XVL td Datitdu9busstttmerit>abummuenireiad quempadudetur alter datarum ah eadem abepie-

trahatur \fumma ad refiduumpropartianem habeat datam.
Dari numeri finttoo.& 20. inueniendufqneprimo fit numenis • ad quem (7bddantuMoo.&abeodem

toIlanturaoTummailla fit refidui huius tripla. PoniturnumerusillciS^ Hctqucfummai 2CH“»<"‘' ^re(i
duum I ao.Vc igitur fumma illa fit huius refidui triplai rit arquario mtcri
vtriaqi6oiateri2C4*ido.d(32C'£c»blatti^ itrf?<oAa5^-Di*»aisergo?ffo
vjaV'
C A P V t XXIX. ,
y
i^lo.numcrmquxntus. Nimriciaildcsioo.&dni8o. &(idnnu lo.remin«it <fo. Ellquc tripla pro-

ponioiSo.ad do.
Sitddndcinucniendusnuracnis,adquein (iaddahmrao.&abcodem deducantur loo.fumitiaillarcfi.
duihuiua fit tripla. PonaturillcnumeruJi2€r Fietfummai%-j-ao.&refiduum i2g— ioo.Vtctpoillahu.
-
itts fit iripia i erit aKjuatio iotcr ia^+ao.3c j3e Joo.Et additu joo.»trinque, inter i2€+ 310. & ;3£.Et ab-
bai2gTirinquc,inter5toAt2g. Diuifisigitur5i3.pCTi.fieti2g.ido.numerusqua:litU5. Namficiaddes
ao.conHcica l» o. & fi demea 100. relinques «o. Ellque intcriSo Jt do.propottio tnpla.
/7 fropo/itHmnumerumindMsdimdtre b'u îuvt muer numtrus frimt diuificnit td mintrem XVIL

ficimtUdimfioiiishtbettddttmfroftrtiontm Itemmiuerfic»nd*dimfitnuadninioremfri‘
:
tfucdiiujienis, dtttmqutqiic babedtfreftrMitemqimmciiaqtic^.
Propofitusnumerusioo.diuidendns fit bis in duos numcrosiiuvt maior primatdiuifionis ad minorem

rccundxdiuifionis habeat proportionem triplam ; maiorrero fecundidiuifiomsad minorem primX diuifio.-
nis propotflhnem decuplam. Ponatur maior pars primzdiuifionis j!2£.ideoquc minor roo Erit ergo —
minorparsrecundzdiuifionisi2^ Eftenim tripla proportio j2g. ad i2^ idcoquemaiorpars fccundzdiui-
fioniserit 100 — 12€ Vt autem toO —l2g. habeant ad 100—32& proportionem decuplam, necefieell, zqua.-
tionemencintcrioo— 126&IOOO— jo2€f Igituradditisjoi^ vtrinque.eritarquaaoimerioo+ij^^SC
000. Ablatisque 100. vtrinque .erit zqualitas interaj &900. Diuifis igitur poo.per I9.deprchcndctar
i2g.ji 5.J. Htquiamaior pars primz diuifionis pofita fuit 32^ erit ipla
pars maior 93 7^ jc proinde minor 677. Roirfut quia minor pars fecundae 95 tv 5 *t7
diuifionis pofita fuit i2C- ott ipla pars minor 3177. idroque maior
^ ^ ^ ^
d8.f7. Ertque numerus 93 77. M31T7. triplus: Et 484^. ad6l7.de* 64>-
cuplus*
ti t>gtHmnumtTMm in duos didere ter y ito vt motor porS primo diuifionis od mindrem fecundo X V III.
dotom hobeotproportionem : Item motorfecundo diuifionis od minorem tertio : At dentque^
moior tertio dtutfionis odminorem primo.
Datus numerus ioo.fit tet diuidendus in duos » tu vt maior pritnx diuiilonis ad minorem iecundx pit>»
portionem habeat triplam: Maiorautem fecundcdiuilionis ad minorem tertiz» proportionem duplam:
Ac denicjuc maior tero* diuifionis ad mino-
rem prim.ir, proportionem quadruplam. Po-
naturmaiorparsprim*di£.onb32e. idet^
^ w4--SW
Em ,oo_3% 100— ^
que minor 100 3 2^.
ergo mi-
nor pars fecnnd* diuifionis l2fi. quippe , 1 ,
cum tripla fitproportio 32C.ad i2& idcoque maior pars fccundz diuifioniscntioo— i2C.qnzvtduplafi(
minoris partis diuifionis terti*, erit minor pars terti* diuifionis 50 — 7 2g. atque idcirco maior50-f-72&Vt
autem 30-f-^2Cadioo-32€minorem partem ptim* diuifionisproportionem habcatquadruplam.critz-
quatiointer50-f-72e*4O0-ii2e. Addituqueti2C.»trinque.*qualitaseritinter50+ui2eJSc4oo*
Et ablatis vtrinquc5O.intertii2C.!£35O.Diuifisigitur350periii.fieti2C. 18 Maior ergo pars primzdiiu*
fionis,qii*fuitpofita32e.crit84.i!cminori6. At minor pars fecund*
diuifioms,quampofiumusi2C.eriei8. acmaiorpi. Dcniqucminor 84 18 64
parstctti*muifionis,iju*pofiacil50— 42€ erit 36,8: maior 64. qui 16 71 }«
numeri latis&ciuntznigmati ptopofito. quod experiri poteris.
tf
I)MSMimtrosiiiiumrt,j»iMtrfemHUiflic*tifmreanniimtrMmmdtttfriiptrtuHtidei^ }(IX>
rum Jimmam,
fitmmam triplus. Ponatur »nus numerus i2(âltcrrcroquicnna

Sitprodufitts e* multiplicatione ad
ouenumcrusmaiordeno)oinatorcproportioni5.V.g.to.maiorquam5. Alias res non fuccedet. Exi2e-in
t2e4-io.VtctgoUlcproduausadhancfummam habeat
ao fiuntao2e. Etfummacxt2C&io.coUeaac(l
Droportioncmtriplara,erit»quatiointerlo2e&i2e+«o- EtabUtis32e*tnnque,mtcrt72e4c6o. Di-
nifi5ergo60.pcr17.fict 12^577- Suntcrgoduonumcriqu*fiti577.&io.
Ex duauvniusinaliumfitnu*
mciU5707:.quitripluscAada377.corum firmam.
maior videheet, quam 5,dcnommator proportionistripl*,in-
.....
S I vtius numerus ponatur i2^.&alter4.
aementurduonuracriu.&4. Namcxi2e-in4-l''““"“"“42ettiplusfumm*i2e+4- Ergo*quatio c-
tit inter 426&32C+*»* Ablatisque
îcr autem erit 4.vt pofuimus.
Ont! tuMtre qutUbet , imitiurt ditum , iu vt ex htt i» idttm prtereetut numerm in ddU XX.
preptrtuiK Petrumfimmdm : ttd tditun, vt dtntmindttr prepntutM ddtinumertmi-
ntrjit.
Dato numero ao inueniendus fit alins.qui in illum dudut producat numerum

triplum ad fiimmaffl ex
HH Ipfii
+ —
ALG£BRi£
OijftrmU TM qoolibeuatem Binomio»aac Rcnduoamroidaertcs.ndicemilfifcrennxqiMdnitorufnvtrmrqwe
nominis, C0C differentum inter quadrau nominum ra<liciiiprtusBinomij,vcl refiduLquod mirum cv ipum «i«
deripofTitquodinproximis 5.BinomijscxpcririliccT.
euaUmU’ prioio Binomlo inuenta Quadratum numeri 15. nimirum 529.
^/BaM»yrupcntquadracum44S.numtro8i.aiuuradixcfl9. diffvcmu vi^cce inter quadram nominum radicis»
& KfJUm, hoccft,intcri<A 7 *
4
loBinomio £ecundoyj4484-r 4 .cuimi^dntinuentafiitt>/J3'j 4 j ViJ 7 « Quadratum 448.rupcrat
1^6 quadratum numeri r4.numcro 252. cuius radix » nimirum ^252. efl differentia inter quadrata nominum
r^mNameaquadraurunt^j43^yj7.vt patet rx multipticauoncnominum Tequ»-
drariEifi\/j 7 *dematurex
In terdo Binomio
^44 radix inuenta fuit sJH Quadratum 448. fupe-
racquadr3tum33d>numeroii2. cuius radix» videUoetîta. differenda c/liotcrquadraca nominum radicis»
qucfiint>/J^252A^J^28.Conflatautero yj^28>demptamex^252.rciinquere^2;if2.
io quano Binomio Z4-|-V3^448.cuius radixinueoufuit \^(t 24->ît ^Hi^) Quadra-
* tum 57d. numen 24. fupcrai quadratum 448. nu-
mero 128. cuiusraaixiPuniium^ûS.ditfercnda
IX jx ^ eff imcrquadraunocninum radicis, hoc eA.intcru
o -|- 128 s/2i3z*vtinhacformularubcraAiu*

nis apparct.Nam I2«cx 1 x.nihif reimquunided—
j2.ex*f-^32.(comdiucriafignamutentrpedem}relinquit^J;u8.dupfum fcUica^52. cum ffgno-f^fupc-
rioris numeri.
Id Binomio quinto ^448+1 2.cnius radix iouenu fiiit i-fV ^76) (>/5 if
»
Quadratum 448. iupcniti44. quadratum numeri
7 ^) ^
1 2. numero 304>cuius radix, uimirvm ^2^504. diffc*
Î n
yj% 7 ^ — rcntiacflintcrquadratanominum rada.s,hoccff»
o ^ 304 intrrîii-f-^g76.d£yji!i-^76.vtinhacap-
pofiu formula (ubtrtdionisapparct. Nam^/Jnx.
ex 72im*nii rclinquitJU— v/^7^»cx-|->/}7d.^cuffldiuerufignamutcnt rpccicmjrclinquit^J^304. duplum
tidcltca >/j7tf.cum figno+lupcriortt numeri.
In Binomio denique fexto ^448+^ J’35 2-cuius radix inuentt fuit +
« 1 >/8 » 4 )-W3r WJ * **
-'^24.) Quadratum 448.(iiperat quadratum 3 32*
v/J 1 II +— 14 numero 96 cuius radix, nimirum 9d. dilfcrcntia
iix ^ 24 eflinterquadratanominu radicis »hocen, inter ^^8
o + 96
yJi
lii+^824.&s/8ii2-v^24.vtinappolitaformii-
lafiibtraftionismanifenumeff.
m.nilrelinquiLAt— v/8^4 dioerGi.ngoamutcntfpeciemjrdiaquit^Jpûplumvidcliccc
^24 cum figno -|- numeri fuperioris.
Idem experieris in quouis alio Binomio, vel refiduo, & rim radicci
hikhrdt rs £ X hoc coUimtur facilis ratio muldpiicandi quodcunque Binomiumût Refiduum io le quadrate, que
tummlti (2|ii({l.Pi-opontoBinomio,velR.cljduo,acctpiaturrummaquadratorumduarumpaiticulanim Bioomtj.vcl
portione numeri produQi. Deindeaquadratodif^fumma detrahatur quadratam diflc-
wi Rcfiduiiproprima
rcntizquadiatorum carundem particularum Binonuj.vcl RcfidulRadix enim reliqui huiusnumeriait aJte-
„ -nt
fi- 6
yJi $0 +
.--o:
iportioproduôumcri. VcBinomium
:
n. .. :
duAu in fe.facitSi^-l-V^?^^^*
:
^ t
quadrata.
86 -f- 7100
30.& 3tf.faciunt 8 <3 priore particulam numeri pro*
.
dudi.Etqoadratum7396.numerimuemi 8i$Xuperat .-96a)uadratum numeri 14. nimirum ditferentiarintee

quadraa 30.&36.numero7200.cuiu5 radix, nimirum y^.72oo.dabitpoffcriorem particulamnumeri prodo*,
atradeo vc quadratum Binomij^/^ô^j-d.fic 86-f-^7x o.quandoquidc quadratum 7396.prioris pairtion»
86iupcrat 720O.quadratu poflerioris ponionis.numero ip6.cui* radix i4.elt diêrCria inter quadrata 50.8(36«
£ademrationcquadraium.R.cfidui>/8jo—6crit ^'6—^7200.
luquoqucBinomium>/850*-f-^6.duduJnief.(acr quiaqttadtvtum 3136. prioris p<^*-
A cr I^XupMt l2oo.quadâtu^/3'uoo.po^tlo-,
- — nis pofleiiuris numero 1936. cuius radix 44.difl^
^*' t*oo
5 renttaeftquadrar.orum 50A 6. Atqjitadccaierif*
TRADlTVR. abiuAoribus nonnulUs alia ratio faciliscrucndxradiciscxpropofitoBinoniio» vd.
cxpbcarc. fi umen prius Lemma fc-qucnsoflcndcro.
cfiduoiquam vifum cft hoc loco
LEMMA.
D A Tf^M numtram in dnns partti (eure , vt numrm , fni ex mutua earum muttiplieationc
pro 'ueitur, aqualis(it dato
numero, qm mator nonfu quadrat ofemijjis dati numeriûtdinskendmefi^ .
dodi^m eft)quaftaparte quadrati totius numen dtutdendt,

.T y.iMmtrusioaniaMfAfttsptâfiimSiqu€mmftmn\t\}Uiaupohiiammmtum 7t^quiw^(fiqiUi-
-
pariîudrari4W<dari mnutn z». Ex m.qudirato

dya/f (M.^r^j1îuunrn2P.pr0pej!iri odmmor ,quam\^qtuiiata
mL.nf i, feratur datus numerus ^tdutendusn» rada quadrata âum addam ad
/fKH/rwjHi; .4 npMofithmmnmddioJumrAtaian frmffcdnrahasMr.iUmpummaionft<Uis.&uumtruirrUqMMss^
*
irtmtqMaJiiaf4 rtetiutmtrtpr9ftfit$ 20.quaiHtrrJi
^ n n n
» muUrfluata frnreafit datum uumtrumTS» Uutita
fraxubaeefidmmjh atto. sunumermMÂS,fnfoJiimdimfmmptrusjlj:>tOB,JuamiUttfUutimfroduintisda^^
—
L»
tA P V T xxviir. 77
•mtnni 7{Ji»if4rttthdpan^*.DimfiiuiiiienAB^firummCi • tTUfniMama»tJmT>%ndatm(fiuirt-
'•txCD,dqiubiîuiruttM.ftmifuCt.igu)afdum»iimnm7S-fia)utxA0jnDB,itmdtiircxqiudrdUta.ftm:fit'i.feimids
CB,nBquMtTUifudrdm€XCDai-atmrdJaf.cLMtrta4mC0.iuddJJa4fmipACAtiifiii(fiiuurmf4ritmAD,ii.
U ditrsddtx frmife CB»rtUqum fdciitfirtem mmrm DBtj.
Sit ntrfiu Humer m y/J teJjuidendm m itus fdrtu ita 7t tnterft mnUipUtatd fdUJHt u Semifu idti numeri efi J
,
J
i*.A qtudrdte atim > ntmiram i leMtrAhttwr nume*
Jk lo A- Jk i
rmufreiMcenim* j(reliijiummerii9.rddu,mmirum /? ,« *
/I
î9.ddi4tur,&dem4turexfam£eyJkm.frem/uiw^ 1 Jl2_. —
x^. qud interfe mnUtfUtdtd gig^t uyt frdtediufermuU iecet detrdktkd» wUticet qnnHrdtnm ig.ex qiudrdtt te.vt Uf.
tûate ixemfU Dmifienit ^ nimm.
Um/itttMmcrmyJkio,dmideHdMtmdttmfstrm,qM4mhrfemnliiflu4Ufmumîdj.SemifiimnHeri^êJt^^
tei(mnsqM4drdt92$,fifukndhatm^^j.rtm4Heitmt29~-i^ls.(miur4dix,nmrumji{2e-^r,)iUdtt44dfeHuJfem
y/ito. (Uti mmeriyJi Se. fddet mMerem
fdrtemy}lm-\-^l[it-^li)demfu »o + Cô -
rereex cddemfmtffeylieerebmfuetmi’
nerem ^tem ^J xo-^(j4 - >/j;. )tjns
ferres inter femnUiftuMdfdtmntyj^S.rt
~^ '
»o —
8^
Vo
jj”
^
— V5 — $)
S)
» Arfffirmntt df^ret. Mwi fx ex uf. ij. fdtet, mnttiflktuiefee,ji qndirJunm VS 1* fcfienern furth ex leujndirdte
frteru j^rtit dnferdtnr. Auferetur dutem tuxtn
bdite dlterjm fermuUm. quu to, ex lu. mbtl reltn^ 'li o
qnuut , &ft —^/ks»teBdturex~\- êmutdtnr ~ 'Is 5
^teiejtftquedddttiefumJigHe-^^.JlMftnern numeri ^ V8
~h 5
PeJirem9fttk.JinisUdntmdMmf4rttttqnMaitiTfiiMifIkdrdfdtutnttflthee^,(&m$4ere(idit,)it4rti0^fit
medie leceêpertteHAln mteriBdt
dMdtpdrres.Stmrfiutk.tJi-k t8+V8(?88“*8)
— "
msquddrdfiieti-^^k^^î"»^^ .t.8 ^/8 (7 88 *
80 ” * 8* rddix, nimi^
^mî^^mldudddfemtf- .*, 1 i,v i» • •
/xm I ^.tî ejifdd^k fttietvfUm piTtfqn^tim 78 *Tv 8 f 755 “* 8v/^"^^^ ** /emifet reUquxmfddet dUerum
«X pirtfjj/i
— *8’ i, W J_ •
4.
fefermupertteHuietrdbdturex^k^H^^^^^^^P*^"
«««# ^mrw. Orrx^î&r/Kr dutem uext* itmu dUerum _7
't
^
08 .f
^ 8
8
fubtr4bdtMrex^tk.nintdtMrJptciet9ftf^‘*^>f*1*
ddditieBiumfgue ~\-[upertetu numeri e 8 - HeeJ^md AbfeuumMsetUmfer Algeerdm dtugnute i3.(dfitnpe.
DEMONSTRATO, &rtcmpl»illuftrato hoc Lemmate
,
êmua r.^cm cx quolsbct B-no-
,
inio» R.endu 6 uc,hxcficiJivuu Duiidatur per Lemma maius ndmeo induat panes que inter
antecedens^
j ^
iemuluplicauprocreentnumcnim equalcm quarn parti quadradnonliiiisminoris. Radicet namque ha-
rura panium copubte per fignum -f* pro Binomio,relpcr lignum -^pro Rcliduo, ridicetriqucAum Ja rmduis
txhibtbunt. eKi»t$m^
- r •
SttcnimBmomiiim primum io-fV 8 J®®* duas panes, quxinterftmui-!!*'??’**'*^

tiplicatzlaciant yj.quirumcnisquartaparacftquadraii }oo.
minoris nominis. Entroapars I
5.&altcra 5 .
Jgttur\/î -{-^
5
radixtfldariBmomij.quac in ledu& (quod £icih;fiecearauonc,quamaiice Lemma prp>
.
5
cedeos expbeauimus ) producet B’nomtum datum 10-^-^ 5300 .
Sit rurHis Binomium primum j 8 -|->/ 8 i 8 R Maim nomen 58 . fetabitur io duas partes fua mnlcIpUca-
dlBinomijpropond. quodexousduSainfecxammanpote/L Quadrata enim jtf.&2.nominumE(auht}8.

nuiusnomen. £1 Ii ex eius quadrato 1444 dematur 11515. quadratum diffcrcodxquadracorumjtf.At a. ni-
mirum quadratum numeri j4.rcnunebiinumenisi88. HrgoâS 8. erit nomen minus, ita rtfiinomtum
fii38-|->/j288.
S IT prrterca Refiduum fecundum y/i 1 8 —4. Maius nomen ^
J 8. Ruetur ifi duas partes .quarum vna 1
in alteram ficiat4. quartam Partem quadrari minorunomuns— 4.hocmodo. Semillts maioris nominisell
5-ili. a cuius quadrato 4.lidccrahuurdi£laquarupart4- renuncbitf.cuiu$radix,hoccft,î. addiu ad
^^.ficit
ta vero ex
>/58. pro
eadem
priori parte; abla-
lemilTc , relinquit <Ji t.
pro policriorc pane. £11 ergo >/88^
—m
m — 8
8 vjs
i
— n/88»* «dix
Rcliiui propoliri. vt
hic probatura cfTe vides, per multiplica-
tionem radicis in fe quadrate. in Nam + >^ 8 4 \
16
partialibus produdis, «/5 S.& yf^ a. laciunt
vîS. Dcindc -a* ,/J.8 4
duplicata 4.
GO , Dent
V
^2 ALGE^BR^
I>strquoqueBinoiiuumteniuin^}i-|-V6i4-M"'“'””“’'/^5»-ft“Wturin<liuspirt«pr6iiccH-
tcs £.quaram partem quadrati minotit nomini»
i8 -|- 1 hocmodo.SemiirumaiorUnommi$c{lv/2 8 .acuiu« ;
^ quadrato 8. dnra^di&a quadrata panfi.rclinquik
«
v'S 5 ‘ +
*
f
+
‘4
*
i.cniusradii>nimirumâ.addiu,8trubtra6iaarc>
mMe prpdidh V J8.facit partes
dia Binomij cft ^
j/Ji.&|o ra-
Ji.H*c enim in fe d
quadrate irthupatet>prûcieBinomium^J[5t-f*
Nam in partialibus produSis Jît£c,JîSuiuai^^}iA ^Saliiplieata &cit >/ 5 » 4 -
SitroifusBinomiumptimum 7 a-|- 7 Jfa 88 o. Maiusnomcn 71. fecabiturinduas p^cs producente»

yxo-quartam partem qoadrati 58 So.mtnons
noroiniiahac radonc. dcmi/Hs maioris nomi-
s/t <0 -1- s/S I»
nis 7 t.eft 5^. a cuius quadrato it^ 6 detrada
\/S <0 -| s/S «»
- 1
.
quanapars predida 710. relinquit 57^.cu-

+v/S 7 »° »* + iasradix 14. addita ad IcmilTcm nominatam
<o+V>7t° 5tfrd(dcTra<âbcademaficitpanesqu2ntas
--
7X ^ x88o tfoAia. ErgoradixBinomijtli^Jtfo-4-^
la.quodhicprobatum cApcrmuldplicatu^
nem radicis in le quadrate.
Sitquoqueclictenda radix ex hoc reflduo Texto Maiusnomcn >/J^db.dilhit>ueturm
daas panes producentes ^.quartam partem quadrati 11. minoris nominis»hocpadô.Semi^s maioris nominis*
^J^tfo.e^l^/s.l5.acuiu5quadratoI5.dctâdanominau parsquarta 5.rcUnquitu.cuius radix îi.addiaad
tonilTcm ^Ji 5 .pr«diaam,&ab eadem fublaufacitpartcsq/Ji 5 -fVjiaA^/Ji 5 —VJi*^* Ergo radix didi Re^
lidoiTexd 5
probatum cft.
(^/S M + VS - >/3; (v/J M “

Vi' f^/§ M + ^ f>/5 »5 - ^/l »^)
Quadratt panium. VS +“ VS *5 — VJ
VJ )
“• V3i I
Summa. V 3 i
~ Vi
Y4 am quadrata partium Sciunt V$ô.nimtrum duplum

quippe cum quadratum
^ 15. Et ex vna parte Vi T«^ > f ^
i5.rubdu^mreUnquat5.cuiprcpO>
—Ûi^ T 1 a ex quadrato
neodtm cft lignum ^.cum ligno -.propter Iunduum.Duplum autem— 3>3 -^c~V 3^‘ ^
SCHOLlVMs
^ ^
Em E R 5 1 Al K5 MfuUm ex numtrerum Cifuerum , IrratmxUum difuuUMtt » ingens e^rum
(UmnuftUgmJi nunus iommeddtfeluium n(mfi hum m* fsUu $fmio)velifudrt0ne reiii[nferduimm ; &4lujiuud9
fertum fer Mdîultdtnm^^m st turbines » fer tdm multdrum rerttmmdrid frtidffi ttmmm ; quodque dddswniin
ofemejl referendum, mtegrt drque uuolumes tenmm. luudtnusu , feluttm otio &qu$ete, eorum memimjft t qnu
fduto dnte ferre fsgebdt. Alus emm nobu vmUtum^dtid funt enduigdUsU , quorum tdmeu Uborem , fi quu erit , fruten-
torum uuundd (ornmemtrdtio leudbit , ft ^0
mdxiine. luudt mqudm fduiulum eorum uumerorum , qut buQt^m
,
.
m
exfludfi funt, Algonthmnmundifomo uque, dtquevbemmo fiudu tdntrf^tr mmorun. QuoidenmtimfdTS, «fkou
frdterm Uboru nluti mertes fer iret, mfi in iffim Algoritfmt Jhidu exigendo oferu eliquid ,dt remforu finerrnm f Primo
UM ^ dmgmdtd qudddm , tdp. mmirum eg. quod froxme fcquitur , (f rûne foluendd ,fme nutuu , frobltmdtd quo^
^ddin uumerorum. quos votdufdi^lrddos, eorum nmurum ,qmddrej mdierutles .quditdjuntcommeradidemerrdtormlo
negotueioHes,vel dd dlids rerumdksrum qudfitonet non (onerdhutitur. Quod AleXdHdrinue Dnfbdutm (egregim &
bm fer Altu frtmufirtftor, &deeotdAigebrdfiitneid, qudmqus S7 rime*in<r//Mr} i^dlq grduifimi fcriftores tdm sme frdjhtu-
t^^^f^^ruMt- Hds euimfiuedntgmdtd, fine frobltmdtd fldiet dffeSdre, dd Jjieiuldti$dm Antbmetkdm JfelUnt: que quidem
fimitdqudurumdsffutdtefrdfietmter rebqkds,(oncorsommumrox non obfuere ttfidtur. Ndm&tbeoremdtum,Cffro^
blenutum numerorum dlfirudorum, qudtnudemoofirdntur, vertetdte temmultiflex.multitMdtuetem eofiofuefiivt
bmufmodt emgnutumtrdddsn maximum dddutdp^digmtdtem, &
veroferfiudtetum quodemmodo eumfaemnm , que
de Humeru efi. Quum muUu tutm eu probtemutufunt, quu afufftdiut quorum nulld tjftt togmtio penes nos neque extrubi .
ittntbrvTHqudmfo^tut,ntfiAlgtbremJUmio, veiuhlumeHydeeederttf Atenmoeiofu junt, neque vBdmhdbethuiufie^

modi probleindtd vtibtutem. Quid quod uon rnUtutanfolum , fed d
iutundirutem jfedere uliquunde ,fdf§entu efitfutn-
mm , neque ub hotufidtedbenuHi. Ifid emm fi rutio fuuet » cedo quid tftûr dettm tordunt bbroi de numeru ddmittdmwf
Q^,(ur theoremutu quum flarime,&frobUmdtd uumererum ub Euelsde bb. 7.t.& gJenoiifirdtd probemm,tn qi legendm
infifidmm,deUdemur,eddem fumme lum ddmirdttoHeperfequemurfQuk m iliis tantus vfus efi, que tanta, tumfiudata fto-
Utdf ,qud Hou totd infib& Hiifirk f Quantum tjla vox non de barum modoJpUndore at dtgnitate,fed de omruum fiientierum
bouejUte,fiddjmttdtur,4etrddurd efi } tnefieuim proftdo botdtfaflmk qs omutlms , quaquoniam nunquamm rfum
exeunt,totdquetn ventdtu iontempUttoneoeeupantur , jpetuUnud duuntur,vr mentem fua boHcfidteextrneut,frtmrftm
emmtfuuUdSe, nempe tnttUigendsvtmA"gtdatAtqtperficUnt,deuUenttffe per fefe,ntumque,vt tam dudjtomsmm mire
qnadd m fui im unditate perfundant. Verum enimuero ne sUud quidedifiimuletUum efi,quodfuu lotiifiet aperttus,exifiert rr>
&
MM borum problemati maximosfrudm, vuUtatu, non m Gtometrhu modo , fed in elqt quoquefassUtettim Atttbmqm
permuUu,
»
CAPVT XXVIII. 7,
fmUMltk qn4H^M4m H9JI tsHt/tm vrilifdtk dutendam rstimm pMtjmut,vtfi bdc .tucmt'mn«fit
tu hwufidt. H<er ide$ te qtum fjMCie mmtMm roUn , djiute Uder.rt > »ttu ommfuûunum cdb^tne , exff
dites dntmsdffirrMdiedt qtiddtifimliquenubm (dp.dsngmdtd fnponentirr, excMjfetiutpreculmerMomm,^ dcmanre
dhe3«fdaberemte,& htUriormbuette.iuHdsi mlmfrdJUs.PendMrimtCdpinim dsugntdtd, exempU vdrU (dp.ûfitbth
MmmiSfi ifs tdmen Himeris, qm dd MdteruimteatrdUi funt,vbi eniquîenes ncnnuBAs, qud ddfeeiuiddt rdduesjp^diitf
mipies.CdpitedpmmfZ*mMltipii(esderebmGe$metrkuqadfiumesMmdiumdfieret$im.Fd(iledHtemdmgmdtMmmithi-
tudtnm fufimîtkt au, qudm tandem »b (dufdm predsudiitiirttpnfidkt. Seque enim i&udftUm UUramm » vt frofefits
dmim qudfiienetdifieUuittHrtfed illud prato edturdndum iwhu ejfe duxmm » vtultasquoque iSu firntUidb dlqiquotun-
que tempore dsjbluendi modut mtelU^dtur : quem eerte modum ex horum umgiiidtum Jelumne quiuu vel nuBo negotio (ot-
Uget. Q^reHequeiBudomrfimm,vtitddHtgmdtdomnid,omnesqudfimesfiotutMddrmm vtJfudiofmLedtrpciuUdrem
qienoddsUuAlgebrddrttfittumfduUdignofiereu SmguUienmoferdtmes qudfioiuiufuhettmut , nebdfitdndumforet
tnfiugubitduefuperierdprdieptdfiugulu iHterudBurepereudd. (ûdrdtnefft quare Alg(hrdmitdobfiurdmtdS'tenebr'*’
tofdmpUnqutdutument ,vtddpdiK0SidUtttidmddfertnemmtmtimtHteUsgenddvimpertiHeTe eonfirment. Idenaum
pteruqueeim firtptortbm defideratum dumuduertiûedmsbi maxime turandumfmt, ftquam aptifome omma proferren-
tur : Seque, vt monuit olim Ijrum Poeta . laboro buuu efie , dummodo obfiurm nefim : Er volens Itbensque verbofioru
tam fubtre me patiar, eateru vt aperufitmapermt mnu fiant. Maior tamen examgmatu frqueuriu expluarione voluptae
vt diuuetttr.prafiahit ea,velutifefe exereendi eaufa . ad quafitonu normam examinare perinde at nutla eoru expUtatto ha-
3enmfwfietatata\mterdumetiamnumerosdffxemplaaluaiU4mea,quaibifubmiuntHr,eorumlo(ofubrogaHdo Atque
vt plunma anigmata adfi upfimm qua omnmo, nifi per Algebram nequeunt explu an , ita etum non pauu de mdufiru m-
,
qua etum fine Atgebra folm pofie non tnfiaantur. Plaimt tamenutatetu apponere non vt atqs artibnp
ferusfie volumus, ,
juUitavelUmusfed VI expeditiorem, teienorem, mandsoremqueeamdagandi A’gebra methodum agnofiieremm, Ett-

mm,quodmalqsfit,vt totidem fame leges, totidemqueprateptatradantur, quotfuHtamgmatatognofiendafinguluquea-
rngmanbm.nonnififingulaac fualeges aptentur, dyrnalexvni tantum anigmattexped/endorejpondeati id longefuibut,
aduouta Algebra dabtteffeUum, Vna emm eademque lege, via, atmetbodovmuafa fere femperfoluta prafiaba , eomque
mbumolefium exrmet.qnam multiplex illa regularum varietas nb afferre non potefhVt vel hac vna laude.fi tater a {qua nec
paucafuntAKt leuts/defmt,almomnsbut A ritbmttica regulu Alg^ra antetelLst. Vtx emm quafiioneobUraApft etiam ra-
tio eam expluandun Algebra fefedattniOnffedum\^paiKtp(aquajhovtamtndtcat, qua tpfam,velutidiumfe(uti, tau-
demajfeqnamur. QufdqmdmfireguLmfalfi demas , nnlUus ommno esi aliarum. Habet hoctgttur Algebrapratatak
fingulare, quod multas tpfa foU quajttones fisu legibus foluat $ de quibus alia vel no» laborant, velfi laborent, mhil efficiunt :
Bt quod eat quaabalqs quoque aliquando Ltnguambagtlius, dr velutimteutbns deprehenduntur , ipfa quafi pertomptndu^
<5r Uste tiara pafuut. Caeerum lUud tenon lalabofiudioft Ledor,permulta anobit afferri amgmatatqmlmfi alq > atque
alqfubmdeuumenfupponantnrtetrumbaberifolMtionoupopt. Son tamen tHlongumabibu,qumftutias,folMiquapof-

impq/6nt. idtetpfaeadem dotebit opaaito ,quamadapatendamquaftionem adbtbae oportebit. Vbiemm
fiut, quaque
aquammtaduosmaqualesommnointafenumerotinudet,euuquaftiouMfolutio nulla effe poterit, qûam nosefferano-
ttemdixmiu, quare Atgebra regula tantopae vmuerfit alqs Anthmetua pratepttombus prêr. Ertqueuetfitmum qmppe
oH vtbumfmodialiqiu qui/ho , qua mextricabtUs omnino nodos habeat, Algebra mtperiioobtxiarur, quam ille petfum-
,
mumUborem,fummamque&aHimi,&torpontcontentionem,folMae uequuqnam tonnitetundrrepeiuo Utrum, ite-

rusnquefiudio, tempus aque atque operam omnem fuam peffum aesmprudeuspatutur. A quocerteprocnlabeilAlgebrafin-
diofns,cmtpfa operatio,qua popm,qua vao non popnt Jolm,quafitoues mdaabu. iiuanrum îtur hoc eit, quo AlgebraJiio-
dtofnsglorun ture poteH,vt ^firmato anmot corflanaquefentmis,propofita quafitofolui queat, net ne, mlul bsfitansAiec
diiuvoceproMUMUtt
ANIGMATA VARIA NVMERORVM AB-

Jiraltorum per Algebram enmleanda , in quibus aquatio inter
duos tantum numeros occurrit: qua quidemfimplex
aquatio dicitur.
CAPVT XXIX.
N hoccip^crccnus znignuta>m quibusjoccumint (implico sqnadones* In Tequetiti vt-
rozniemataproponemus»inquibus compofiucjrquadoncsreperiuntur. Quid porro fit
«quiti0liniplcz,qui<icompouta4i(uicm cip<i54lecUrau imus. Hinc igitiirexordomur.
r Dddttm ttumensM quemcunqnt tUmdert m dteue fartesfi mmtuefitftrames ito
dato exctjju quotuitûc^
numerus loo.diuidendus in duas partes» quarum excdliisi vddifiirrenciafic 40; Pooaturminor

Sic
pars iT^t proinde maior 100 i2^ Oetrada i 2^ ex 100
a 2^ vehievides. Erikquc inuenu arquaiio incer * 2^
100 —
remanent 100
• i7 & 40. quippe cum dempu minore parte ex m»o-
^ ^
re» relinqui debeant 40.
ccf 100. & 40-|- i2£>
Additis vtrinque critzquatio in-
Et vtrinque ablatu 40. «quatio erit in-
^ ^
ter do. & ergo ex przfcripto reguU Algebrx muidantur do. per a. ioucnietur
Si ciTe jo. at-
que haeceft minor pars. *£fgo maior erit 70.nunifum 100«*— 50.qiueDuiofpag etiam habebitur» fi ad mi-
GG 4 norem
8o A L G E B R
norem 30 jdudatv differ propofj(a 4 a Vidcsergomaiorcffiptrcem 7 oibp(nremtooftmjojiiiinero
40.n proponcum eft
QVOD fiftacua naiorctn partem rfTe i2C> ^cmiDorein loo~i2^ Tubtraheinys 100 —
cx vthic vides. rcmaneboDtque>-ioo>|->a2^hocett»
o + I SC -100.
100 1 ^ pra-podcrcpoftdfintnumcriiideoqQe cx-|>fut— «&c* P&ergo
Qumerus reliquus a2^— 100. zqualis dTcdebctdatocxccflui 40«
100 -f- 1 2£
Additis ighurioo. vtnoqae,eritarquatioinur2^&iô. Ecdt-
nifis 140. (vt pnedpit rôU Algebrz^ per iEct i2£7o. qux maior pars erit» ac propterea minor jo. niminun.
100 70.
SOL VETVR. idem hoc aenigma hac alia ratione. Ponacurmiaorparsi2C>>deoquemafori2£-|"40'
fiipcram nimirum minm'cm numero 40. Arabx parces fimul efficiunt
eiledato numero 100. Dempti$vcrinque40.critarquado inter a2£<&ô. Dimfisergoô pcri.entr^^jo.;
mtnor(dlicctpara,idcoqucmaior70.vc prius.
QVOD nmaiorparspohaturi2£.tdeoquereinori2^—— 46.vcUlahanccxcedacmunero40. Am*.
bcpartesfimulcfficienti^— 40.qu«rumma«qualiscfldatonumcroioo» Addius40.vtrinquctcrit«-
qualitas inter 140. Diuifisq; i4o.âEet 7o.pro maiore panc.idcoque minor erit }o. t(iipt»i
S C H O t I V M.
'mtndmiiftnit,vtnmnmdliqMkC0jSkm,kimirMM fsrtti
hh'\T
"himiff*
mtr»c*fi‘ ^ m
dtndm fir^xdft dst» nnmrro ctitddBt : rt jgmate iumdmfcftim tnt. rttfine Algehd ( ntm ftr Algthdm
tiimAmm vixpmfiisi)hMncmm»dim^tTfiiutnr. Ex 4dt$mmtr«C«fk§ditrdbAtitrddtmiumnusperfigHum . Semifii
fMrttt d*ii ndmqae biam nameri dimmuri mt mmdr fdrs.cmfiferrtguUmddditmu uf* 4. trddtum AddMArldmmmnmiMtwt»
**'^'*'’ bdkbuitrntdHTfdTs.
^—
51TbuM I imidrnid m diuufdrtu » gMArum nUaer mhmtm fuftrtt 20» wwariiur. Demt M.ex /Q^&dd
7 rtfidut 1 “^dde io.fdciiujBe le.
t ^ ao
ftmfvrmnUafffitdvtdeu Vfrmfunt-^X^
-f“ tHmbdiiUAmjn^dtHumemd.&dmbdCdnftmrU
a -(-10 ^1^ rirJitmtutm(rmio 2^f4Umdrndit$mdMjifdrtts,qM4 rKm/^’'
ftrtntid zo, Dtmtio.tx lUmufiMtidO^
i»— ro.mr mhur pars dd qudmfi dddis zo.fddtt f 2£-|- lei numem pdrtm,qudrim bdt iBdmfiiperdr2MHif4tibmt&
:
dWtidtffiaMfit 10^*
SIT qK9quei ^.dmUeHdmmiiUipdrttt.qiuritmdtfftrentid ip. Dme fS0 .&refiduit^^tS9.femifMi^-^ 7f4
erit mmvr /ur/« dd qudmfi ddmns /;*. fdcm mdterem pdrttm qudfimulfdimnt t & muier mmnemptfttdt nu-
mero ita»
sn dautpiuumrrns6^.diiudendusmdudtfdrtes,qiurimm4mmn$Temfiiftrdttfnitdtthus. DemetexS^.
Kdm rtfidm6% t/hnx/i* j J d^tmfnmdpdrr.ddqudmfidddet t.fietmdmpdrs Atqueitddetd-
teru.
l>imfi» nm IMMO bdcUdemdrtedtmdmuspropofitumnimeriimdltfolMtttm mduMpdrttsddttexiefiiiSffiueAlgehd: Hem

fi cccefium ddtttm
tx propofm numero detrebemu, erit reltqm numertfetmfit mtuor purs , dd quum eunde excefum adit-*
fi
'l^*J^.iiemMsxoupitemuspjrtemmdurtm» Vtfi numerus tood^ribueudusfit in duostquorum dêrmitô.Deme dOUxioo.Ke-
iufui emm numeri 60 femifiuio erit mtnorpdrt ddqudmfidddet4S.(ot{fi4immMormpdrtem70,
:
m QVOD fiCofiiusnumttusdiuidendusit4fitperAlgthrdmAi9 umUenuntUrgiudempdrtttnumeriOfiUi,fedprei

bru. tium rndku repeTUtur,rtlienfi4umpdrtts reôudebunt pdrttbus fer Algebrum pbfitutqudfitoniquefdtufddeut* Vtfiuu-
merusz^.fetdnduifitmdujupdrtes, qudTUMmdtorfuferttmmortmHumer$4». foUdturmiiMr fdrt^^.{mmtrfiilket
uumerusyqudmfemsfudiuuumerti^'Seritqfiltdidrfdrt^-\-4d» fuperdns tlUmnumero 4» qudfimulefficiuatii-j^ô»
qm numerus dqudbt debet ejfeddto numero 2^.
Dempto i^.rtriHque.errtdqudtiomter40.&i^. Diutfisque4§.per i.fiet
ii^>&2^.propefitiSoufmnumerusdjuidendsupr9ponttur» idupnumûurmumpdrspofitdtn-^^.erit minorpun 20»
femtffu videlu et vniut z tufiAUttu pretium mueumus 40 ideoque mutor pdrs erit 69. ntmtrum 7^4''^* vides^.& 6u,
efficere to. &
nutorem purtem fuferuremmerem ddto numero 40. Stc etumfi d^buendefiut m dudt pertei, qudnmb
iffereutueounuemetureodemmodo t7^40*idecque2Q^. Brttque~7^20&~^‘\-40.ent6o.&(.
IL i Dms numeres muensre, quorum excejfusfit (Utus quiuk numerm^ dreorumfumnucotifieUt

quemiihet tUtum numerum.
StcdanisexcefTus 46.de fumma 100. HoccQtgmaaruperiorinon ditferc. Namfiimma ioo*dinri-

bucnda cflin duas panes» quarum cxceflusfic 40.
IIL 3 numerum quemlibet in dunspsrtesSuidereûnmttrfimubipUcdtd gignunt numerum,

qui dd quudrutum minorisfurtiihdhedt dutumproportionem quumcunque.
Sitdam nummis 100. diuidendus in duas pirtes ,vt numerus cjf vna in alteram genitos ad quadraram
minorisparcHproponionemhabeatdcruplam. Ponatur minor pars i2îdeoquegiaior 100 >^12^ Ext-
na in alteram procreatur numerus ioo!2^ 1 J.qui decuplus cue debet ad quadratum parris minoris» nimi-
rum ad
C A P V T XXIX. 8i
iDmaIiJf.!ioccfl,arc|&3UsXo Jf. EftcrgoiquaIitasintcriooQ€“*2f‘&*oJ. Etaddico ij;. vtrinq«c> im:T i
*
Diiuftsergoioo.periLiuxutcnoremr^lx» prodibit
i2C> 9 77. pro minore parte : f quia numeri Coflici fuDtcoUateralcs.) 100 —— i
quaablau ex loo.rcliquacrit maiorpan 5)077. Hepartet, nimirum i 2£

i-^.&-77întcrfcmuluplicaizfaciunt“*~^.hoceft,8s67H^ qui -
ioo2£—
noraerusdecupius cflad quadratum minoris pardsi vidclicetad •
hocei^<i8x7~.Tt pedûumcil.
S C H O L I V M.
C/ENDTM 4MtmtfttdMMf4rttintimnid4ti muetUM , tdnitm bdbtrt fr$^rtmm, qtidmfndit^Mfnumertis
S ext4 rumMuUiân«nehdif(t ddtûdirgtum miH»rkfdrtt$, lu rtdcspArftsiiUfnm 977 9« 77*
hdbfTt pnporrh»e<ie(MpUm 4fiiemjdm 9dM pnitidm nmnnui Si6 777 dd ii "^.ifiuuirdntm mmoru p 4 rnt,fiitd
^ — ad
I
*
Cdttis ra rum til qutd (ddm fdrs mm»r mMltiflna
, &
fapfdm , rt fumn qnddrdttim eût , <jr
nuurm fdrttm, vt prdduiiwn nummmii^du * Uifu cmmfir,rt frodttdi ediUm pi opdi tincm bdhtdm , qudtu itimm * ij-ffti»
nudttfludtt.
Itaque zoigma hoc ita proponi po(I^
DdtumHumtrHminduospdrtiriindatdfrsfermnittiuiinttrfimultifltcdtigi^dHtnumerttm,
^tttddquddrgtum mw$ru numeriproperttoncm hdbedt undem ddtam.
Sit enim ddtus numerui too.dtuUendm in dM^sbdfnntts q$udruptdm froportnnm » ttd rti^Mmetus ex edrnm multi-
fUcdtmntfmredtus hdbedt qutque diqnddrdtam mmrk fnpdrtt$aem qiudrupLtnu Peudtur mtuoruumeriu
mditr mminim hdhedMtproftrnmm Et qwd du» bi numertfduum f2^ erit dqudtiouiter f2^ ^
100 . MdMrerg9eruSoUMmp$Jituspt47^ Vidaerg9numetum
Vnmiuetffiiod^fer^pet OJpfZd.mindT(iti)ietnumetuu
t6o9.pr9du(tHmexi9.iHSo.qnddrupUtmeffequddtdtt409.exmm«re ta.deftriptu leemmdwrcmto.ddmmcrem zo.qiu-
drupUm quoquebdkrepr9p9rtt$uem.
4 J^MosnumerosiHMentre tquiinterJemuUipUcdti produeunt numerum, quiud quudrdtummiuo- IIIl

norie numeri proportionem hdiedt dtUum: fimul vero ddditicouJtei*ntfimmumpropejitum
qudfncunque^. ^
SIT fummaproponuioo&numentseXTno numero inuento inalcenim procreatus fitdecuplusad

uadratum minoris numrri Hoc etiam migma a (iipcriori non differt. Namnimmaioo.diuiden<}aenin
3uasparteS) quxinter {emultiplicacx producanenumerum in proportione decuplaadquadratnmoumeri
minoris.
/ l>uoSHMmerosinuenireinddtdproporUone,quoxummA.ierpfuhtrdhdturkd4t$Humero,(ifmi- V.
nor k minore dlio dsto numero/eltqut duofiunt duo numeri uqutles : quando idfienpoteH,
quorum maiore detraho ex 30. & minore ex t 6 reli«

Sint inucniendi duo numeri in proportione tri{da .
.
qui Hant duo numeri zquales. Dcbentauccm duo propolici numen habereproportionem minorem propor-
tione data. Vt in noflro exemplo mtnorcfl proportio )o ad 6 quam tripla. \ .
Ponatur minor ideoque maior jig. triplo maior. SijT^demanturex joxemanentjo— Et
—
fi
&i 6 -f-i 26 *
dematur ex id. remanent 16—
i2^ Addanturvtnnquc32^
proptercaquod -|-32^ additae ad
Eli cigo inuentaxquatio inter 50
cfiiquczquatiointcrjo.
facimi-|-i 2^. Et
4* 3
* 2C
abtaeisid.v(nnque,eiitxqualitasiouTi4.&L2i^ Diuirisquci4.pera.prodibit
t^.y.pro minorenumero. Maior etô erit ai.triplo maior* Perfpicuum au«
^ ^ ^
cem dl. n ai. cx 30.& 7*ex id.dctrahantur» vtrobique relinqui 9.
4 Vu»s numeros in proportione daldinuenire, itdvtnuiore addtto ddddtumnumerum ,^mino- VL

re dddUumddtum minorem, veladeundem, efficiantur duo numeri inpropotUonequatunqut
data, quando tdfieripotesl.
SIntinueniendiduonumeri in proportione quintupU>quonim maiore addito ad ^&minore ad 4kcf-

ciantur duo numeri in proportione tripla. Pbnatur minor numerus 12 & maior
^ quiniuplo maior.
Ex52£.flc<S.fiunt5^+fi- Etex i3g-&4 fiunt i 2C 4*4 EJU”'HiS 26 -|-înt‘iplipfOportioiie«d i 2^
-^4.hoccft,ritripiiccnturi2C+4.zquatiofictioief32£-|-^.&32C+“* Et ablatis 32£.virinquc, in-
ter la. bt rurfum ablatis vtriho; 5. inter a2^ & 6.Diuifis ergo tf. per a.proutnict i2£- 3. pru mino-
renumerOi& t5.pro maiorc»qutntuplusiluus. lam fi addanturi^.ad 6 &3. id 4. nunt ai.& 740 u tpb propor-
tione.
Si compofitus numerus 52^ “h 4* <Icbcat habere proportionem quadruplam, eri t zqualitaa
inter
.r
—
ALGEBRiE EtraHiim abUtis ftTtriiKjOf Jnter

-
iM & W Diuifisquc io.ptr i.fict i 2C- lo. minor fciUcet numerus, Ueo<iuemaior 5 o.iUniividcIictt «juintu-
nlS. Qnodi;so.addanturad«Aioa<i4ficntnumcri5<SAi4.mproporaoneqiu.lrui>la.
r .Tv. ' Art nrnrwwnnnrm 4 iintam,entarquaetointcr
I
C&»- Dini-
:,inter 32
luautemi.pcr3aw:ir^.7.‘'"“'" — •
—yT™- 1 a r
,
c(Lad—.&-jd4Jdeft,id^.ficntduonumcn^.&^.hibentciproporaoncm duplam,
E D 'tam maior
S minor i 2e,additus ad «.efficere debeam duos numeros m proportione tn-
fda.Inuenieturzquatiointer52C+«*52e+>8Aablatisj2e.vmnque,intera2e-ty<SAi8. Etrurfumab-
Sugi-
UA«.vtrobique4ntcra2eSiit. Diuifisergou.pcrt.fietiae-<S-minornumcrus:maiorautcment50.
tur Tterqueaddamrad «Jient numeri ix.& 3«
habentes proportionem mplam.
numerum 4* habercpropoitiooem etiam qum-
Q OD
V fi quis vclit.compofitum
ad
tuplim,vcImaiorcm,autfefquialteram.eaadetxnigmaincxpUcabile,feuimpombilc:quiainadcmusm*qua.
vel fenupla. entxqua-
titinem impoffibilcm-Vt fi proportio inter jSe-H* i 2 4 - e+
quintupU.
tiointert0e-f<.&52€4-»<»- Velinter 52e-f 6 S<«2 e+t

4-q“™nivtraqueiropoffibdisea
At (imopoitio inter ^+
6.tci 7e,+^ debeatefficfirfi3 uialtOT.eritxquaBointer 52e-H-&*7 2€
-HSquxetuminqmffibiliscft. Vbiciareperfpicis.eiipli regula Algcbr*
cognolcipoflc.nuinamigtiiapro-
verbis docuimus.
^fi^ folui poffit, necne, id quod cap. 14. pluribus
VII. 7 2^HmerHmimtmre,qi4itMtmtJqH()fiujMS«umeriistUtis,fuutdiuiHHmtrtsmjM*(M»-
quefrtfomtne , quu mmerjit frtftrtune
duorum uumerorumfrofofitorum.
Sitinueniendusbumems,qui«dditusadioo.8cao.faciatduosnumerosinproportionetripU. Ponatur
numerus quxfitus i2e- i2e-fiooA i2e+i° qui debent habere proportionem tnpiam.
Ieitur*quatioeritinieri 2e -ioo.at 32C-f«o. Ablatai 2
4 evtiinque.reroanebit»quatiointerioo.&a2e
-f«o. Etrurfiimdcmptis«o.vtrinquc,inicr 4
oAi 2 piuifitautcm40.peri.fieti2e.20.numerutqiucfi-
e
proportionctripla-
tus. NumcTiergocompofi1ierunt1to.8c40.in ^
T clTe proportione inter datos duos numeros vt ui nollro

DE Ii E autem proportio nominata minor .
exemplo.minor.quamqiiimupli. Aliatoccurretnobisaûatioimpoffibilis. IUtiohuiufi:creic(Lquodad-

ditovnocoJemqucnumeroadduosinarqualcs, compoliti minorem habeant pioportionem, quamduoiili
SINT namqueduonumetiiniqualcs AB, maior, 8cCD,mmor; quibusaddaturidemnumenit.vcl

duo squales BEfDF. Dicominorem elTe proportionem AE.ad
A B nv. E CF,CiuamAB,adCD. Quoiiumenim (vtadaefin.zo.lib.7.£u-
Q D.... F cUdJeeUrauimus^maioreftpropordomaiorisnumcri AEitdBE,
• fthtUi. quam minoris CF»ad eundem BE, vel ad F : * erit perconuerEo- O
ftftitm. nem ndonisiminor proportio AE>ad AB»quam CF,ad CD : Et permutando » minor A E, ad CFiquam AB>
adCD-quodcilpropofitum. vt /-r •
lifdcin politis proportio fuperbipartiem qumta^ Numen compofiti lunt

Iit , dau itx>.&i 2€
+io.quidtlint bibere proportionem fupefbiparticntem quintas. Siergo mulapUceturpcrii-
fiet numt rus
dcnoroiuaiorc proportionis Lperbipartientis quintas,id cft
per f
. qui squali» erit nu-
.
meroi2£-|-ioo. HscsquatiopermuIdpUcauoncmui
^ + >40 5 + 500 cruccm,vihicvidcstrrducituradsquarionemmtcr72g
I que inter l^tuinsergo 5 <fo.peraTnct

12C.
iso.numerusqusluus. Hic enim cum iooa&ao.Eidec
numeros zSoAc ioo.quihabeni proportionem ruperbiparuentem quintas. Appofui hoc alterum exemplum,
vt videas, quo pado squationes inter minutias lint rcducend{. quod ad
tinem cap.io.docuL
VIIL / 2(mmerMmmucmre,qui ihUtm exquihmltUt duohtts numtrisddtisreUMqiutduosHumtrBsm

qMcunqmcfroÔTtiene,qu£mmrpfreôrttent duorum numerorumprepojitorum.
SIT inuemendusnumerus»quiablatusellexioo.&50.relinquatdao$numero«inpreportionelepciH
pia. ftMUturqujfitusnumcrusiaep Erunt ergo duo numeri reliqui 50 12^ eritque ioo——i^&
proportioilliu$adhuncrcpcupla.Quaresquatioeritintcrioo>»i 2£.&)50
^ 1 Additaqiiei2^vtrinque,eritsquauointcrioo.&|50v 67 ^
7 proptcreaquod+i 2^& y^^fiiciunt < 2^vthicccrais. Etrurfum
— ^ 2^
•dditisvtrinqu
quctoo.i
(jcus. R.C
ptupiam»
DEBET autem proportio data ciTe maior proportione* quam dati duo numeri habent» vt in propolt-
toexcmplomaior,quamdupli. Aliasincidemusinsquatiooemimpo/nbtlcm. Cuius rcirauo cti»quodab»
bto vno codemque numero ex duobus incqualibus*r^qui numeri lubcant proportionem maiorem * quam
duo illi iosqualcs.
Sint
C A P V T XXIX. I;
Sint en!m Iiurâles duo numeri A ^
maior, & C D, minor, a quibus au^ratur idem numenit,Tcl duo
xqualcsEB, PD. Dico nuiorem dTc propordcnom A£, id
CF,quam AB,adCD. Qûoniam enim ( vt ex definU. ao. lib. A
^.EucUd.jdeduximus) maior cilpropordomaiorUoumcri AB, C F..**D
ad £B, quam minoris CD. ad eundem £B. vel ad FD; *critquo«
que permutando maiorpropordo AB, ad CD, quam £B, ad FO: nimirum totius adtotum» quamabUtiad jtftu
aol^m. erit quoque maioryoportioraiiquiAF^fciiqmimCF, quam totius AB, ad totumCD. quod
eftpropofitum.
0. frofoJitumm$mtmmiHdm$snimeros h*btntts (Ut€mfrop9rt$oHamMjhibt$tt<^» IX
Sitnumerusioo.diuidendusinduosinpropordonedccupla. Ponaturminorpam^ Eritquemaior

io2£. .decuplo videlicet maior. Ergofummaharumpartiumft^^cquaiiseritioo. Diuilis igitur loo. per
1^97-7. minor oumerus,quoablatoexioo. remanet maior numerus 90 77. quiUliusdccuphtsell.
iiiit
Aliter. Polita i^pro minore parte,erit maior pars ICO —
i2^quxillius decupla efTedcbet. Igitur 10^
arqualcseruntioo —
12^. Additaquei2^vtrinqueicritarquatiointcrti^&ioo.vtrupra. Qt^llllatuai
maiorem partem cfle erit minor 100 —
i2^.quidecuplata, erit zquaiicas inter 1000 - io2^ A<U
ditisqucio2^vtrinque, «quatio erit inter 11 ^&iooo* Diuilis ergo 1000. per uJieti2£p077. pro maio-
re pam. qua ablata ex ioo.crit minor panp77.vt prius.
!9 PrtppfitMm numerum mduMpArtcsficsre» vt mMorMdtmn«remh:ibe9t(Ut*mfr0f9rti$mem^ X»

dr infitfer eentinedt ddtum qiiemeunque numerum*
> _ _
Sit numerus loo.lttandus in duas partes.quarum maior minoris fit tripla , & inHiper condneat to. vnU
tates. Ponaturi2£.prominoreparte. Maior ergo erit 52^‘^-zo. Summaqueq^-j-ao. «qaaliscflcdcbet
100. Ablausao.vtrioquc,eritxqualitasinter 4^&8 o» Diutli$que8o.pcr4 ficti2£.20.prominorcpar«
tc. quademptaex loo.rcUqua erit maior pars 8o. quae triplum numeri to.^ndnct, nimirum do. &infiK>
pa ao.
minore parte, erit muorioo~i2^ a qua (t detrahantur ao. debet rdiquusnu*
Aliter. Pofitai!2£>pro
mcrus8oî2£tripluscireminorisi2ChoQeft.«quariodebcte{reinter3^& 8o~i2C> Addiiaquei2C>v«
trinque,zqualitas erit inter 8 0. Igitur nHipra, erici^ to. minor pars, & maior 8o*
// Du4snumer9sinuemr<,^MrmmexceJJm dutmfity(^pr0p0rti$eUiM* ^
io.&dau proportio quintupU. Ponatur minor numerus
Sit datus cxceiTus Erit maior 5^. nimU
rum illius quintuplus. Eltergocquatio intcr42^&ao. DiuiHsque10.per4.fiet
Excefllts eorum
iT^^.pro minore numero. Maior autem cric i5.qui iphus 5. quintuplus cifl,«:undcmque excedit numero ao.
SINT rurilis inueniendt duo numeri in propmonc iuperuiparriente Teprimas quorum excrlTus fie ,
iiJônanturduo numeri 72^to26in proporcioncrupareripanicotclcptimai.Horumdiftcrcnria52£«qua*

liseiredebetnumeroai.Dujifisergoai.per3.fieti^7. Igttur7êrunt49A(io2C^Mcnt7o. Efiautem
differentia inter 70 Bc 49.datus numerus ai*habeQtque proportionem rupertriparrientem leprimis.
V'
tj DMtHmnMmerHmxndM$sn»mer9SpMrtir$,ft4 Vtp4rs 4 liqm 9UVtuasd4Sdtumpsrtt 4 lt4 MltqiM~ 'Xtt

Udiitrmddtdfdcua ddiumquemuu numerum, fuipejuuejk interp4Ttu numinutm duttmt*
mertMuidtndi*
Sit numeros 1 00. diuidendus in duoS, ita vt 7. prioris cum pofierioris efiScia^ ô. qulnomenis pofittB
eflinteT'^ &7> dari numeri too. nimirum inter 35 7. & id. hoc cfi i minor efi quam 337. & maior quam to;
. ,
Ponatur primus numerus iCZîdcoque fecundus too—rC2^ Tertia parsprimi & quincafecundi
10 quae partes fimulconhciuntao 77^
quia vt addatur 7 2^ ad -2^ htfubwadio-,
propter diuerlanâ« £ritqueaequatiointerao-{-7-f2^.&30. Ablatiûca6.vtrinquedntcr772^,&io.Dh
pifit autem to. per 77. proucnlt i^^^j.pro primonumero : atque idcirco fecundos erit apnuntnun ro^
Coiubtautcm,tcitiampahempru^,oimlrttm a5.cumquintapaitepolkriorts,hoceftcum5.ol.
ficcrc30.
Aliter, vtvtcenturfiradbncs. Ponitor tertia pars primi, ideoque totus primos 32^, ^‘tur-.le-
• hmdierit30— i2£.vtcum f.
primi, Idell, cum conficere {ît 30. ideoquetotut fecundos erit 150
—_3Q^.quicumprimo,hocefi,cum32£.âceredcb«i6o. Fit autem cxipfit 150 a2^ Igituraequario
'
erit inter 150 100. Addirisque vtrinque a2înter 130 ioo>â^ A & bUûe
100. vtrinque inter
50.&a2^ Diuirtsergo50.pera.fieti^ 15. £tquiaprimaspofitusfiiit32^critprimu$75.atqueidcircoie-
eundus 15. quemadmodum prius.
QV O D fi quis polccret numeram33 7. vd maiorem, aut zOiTdminorem , quem partes nominaa ef-
ficere debeant,o^curreret equario impofilbilis, vt experiri pote^^
‘
fli •
x »
V* A L G Et « R it
XI IL
numerum in duesftrtiridu vtfrurk pursuliquuu duU exetdut uUum pgrtm ulsquu^
Umftjieriuxis daUm numere q$t9$$u , qui minorjitfurteuliquoU totius numtriprefefiti, tit^
dem nominie eumperte diiquotdprioris nuitteri,
n
SIT diuulendas numerus loo Jn duos } ita prioris pin (jumta excedat quartam partem pofleriorb
QumcroiU)iuininore(l,quintaparted!uklmdinummioo. l^snaturpriomumerusi^. ideoquepoAcrior.
lOO^VXp,. Parsqutntaprioris^2<êxcederedcbetquartam partem poflcrioris, nimirum 15« numero
1 t.hoce(l»a»]uatio cHc debet intcr^2^& z 5 — Addiu^2£ vt^ inque . erit zquslius inter 772^
15*{-Iidiue3d. Diui(isct^036.per77.inucniecuri^9o.propriorcnuiYiero. Erôpofleriorcritao. Et ^
prioris«nimirum i^Tuperatquartam partem poHerions, videlicet 5.numcro 11.
Alitcrrmefraftionibus. Ponatur^pri<xis numeri i2£4deoquetomsprior52£*Poneriorisei^J. erit
l2C— II* vt 2^fuperet 2£ — n* numero ii. totusquepoderior numerus em 4^^ — 44. Erit igitur zquali*
i i
tas inter 92^-44!&ioo*quod ambo numeri 52^&42^^44.ediccredebeatico.Additiscrg044.vtrinque,

fiet zquatio inter $ 2^ & 144* Diuifisquetq^perp. reperictur Et quu prior numerus politus fuit
52£eritnumcruspnor8o.acproindepweriorzo. Ecquintaparsprioris* nimirum i^Tuperat ^.quartam
partem poderioria numero 11.
OD
fi rxccdlisquintar partis prioris numeri fupra quartam poderioris proponeretur zo.nimimm
^ numen 100. diuidendi» vclmrior»quam zo.rcsnonfuccederct. quia imideremus in abfurdumaliquodl

Nam fi excedus debeat clTe 10. reperiet numerum priorem ede 100. ideoque poderiorem o» quod abfurduin
cd,&c.
XIV. Numerum inuenireji quoji duferdntur^ddtinumeri\re^duumminorieddmdiorureJiduune

ddtdmhdbedtproportionem^
Sintaquzfito numero auferendi numeri 100.& 30.iravt refiduum minoris adrefiduum mtioriapro*
portionem habeattriplam. Poniturnnmerusqurfitusi 2C Erttntqacrcfiduii 2£ — iooî 2 30. Debet £—
ef^proporaoedetnplaiS^— 30.adi2C'*i<)o.hoccd.zquacioilcbct((r:intcri2£-‘3o.&32^->300. Ad>
duisto.vtrinque,eritzquatioiotcr]2Â5^— a7o.£crurfumaddltisz70 vninquC|intm!2£-|-z70.&32^*
Diiufiscigo 170 per z.erocrgct 12^135. numerus quzfi^ Nam
firubtrahanturioo.&30jxliquifiunt35.&io5. Ac lo^.aa 35.triplam proportionem habent.
XV.'
IS Vdtuduobusnumeristdliuminuenire^quoddd$toddminorem,-^detrd{fodmdiore\ Jummudd
rejiduum, vdrejiduum ddjummdm hdbeetproportionem ddtam minorem ed, quem numeri dd-
tihdbent. Jtemquodddttoddmdsorernt ^detrdô exmtnore\ fumrndudrepduumproportio^
nem hdbedt ddtdmmsiortmed jqudinter dut os numeros inuenitur%
Sint dati duo numeri zoAtoojnaenienduTquefitprimo numerus Kquoi8ditoadiQ*&fiibtra&oa 100.

fiimma ad refidUum habeat proportionem quadrupti mtquz minor rfUqoam quin tupUt quam habent looad
Xo.Ponatur tllenumcrus x 2C*erttqu<; fiimma 1 2^4*^^*^ refiduum 100 - 1 2^Vt igitur lumma Ula huius re-
fidui fit quadrupU;criezquatio inter 1 2£4-zo. 8c 400— 4 2£ Et additis 4 2^vtrinquc,inter 5 4 ^^
Etablatiszo.vtrinqucdnter 52C^3So.Diuifisig*tur38o per5.ficti2£*7d. numcrusqoarfitus.qui additus ad
ao. facit dwa&is ex 100. relinquit 14. Perîcuum autem cd , quadnipUm proportionena cite
*
pd.adi4-
^
$itdrindeinueniendusnumenis,quoaddiroadzo*&rubtradoaioo.rcfiduumadfiimmamhabcatpr(v
portionem quadru^lanuPonatur numerus ille 1 2êritque vt prius, fumma 1 2^-|*zo. & refiduum ioo~ i2 ^
Vt igitur riehduum idud illius fiimmzfic quadruplum{critxquatiointer42£*fô.&ioo— 2£&addiai 2£
vtrinque inter loo.Et ablatis 8o.vttlQq;,mtcr 5 2^ & zo Djuifiscrgozo.pcr ^.fict 1 2£4* numc*
rus quît^.HIcnadditos ad zo.fach Z4.£t id>latos cx ioo.rcitnquit p^.qui numerus numeri Z4.qua^plnscft
Sit denique inueoiendus numerustquo addito ad 100. & dempto cx zo.fumma ilb ad hoc refiduum pro-
portionem habeat frptuplam . quz maior cfi.quam quintupls inter 100.& zo.Ponatur ille numerus 1 2^Fiet-
.
que fummai2C4*ioo.& refiduum zo->i2^Vtigittfrrumroa illa fit (eptuplahuiusrcfidui;^rqualicas inter
i 2£4'I°° ^ 140— 72£-Et additis ^4^ Etablacis 100. vtt inque, inter 8 208t
40. Diuifis igitur 40» p<r8.fieti2C‘5*nuraerusquzfittts. Hic cnimadditusadioo.&citio5»detndasautctncx
loj«Unquiti5.Habentque. loj.ad 15. proportionem firptuplim.
Sipropordodarainvtdmo exemploeiTctquadiupla, minor videlicctproponione intcrtoo«&ao.ioa*
deremusin zquationem impofiibilem. quod expcririliccbic.
X VL td Vdtuduobmnumerie,dlimmisnieniretdd quemJiddim^rilitrddtorum^^db eodem dU<f't;^

trdhdtur ifummd dd rejiduumproportionem hdbedt ddtum*
Dati numeri fint 100.& zo. inucniendufqaCprimo fit numen» » ad querh ITbddantur 100. &ab eodem
tolbnturzo.fiimmaillafitrefidui huius tripla. Ponatur nummuiilci2£ Fictquerummai2£4~*^'* ^rrfi
duum 1 2£—zo.Vt igitur fiimma illa fit huius refidui triplai ritequatio imcr i
nruiq; 6o 4nteri 2£ ~‘fo.& 32^£cabJaui'*‘ itfrt<oAa2^*D'”iascrgo?<^» *»*"
4
C A P V T XXIX. Sf
i38.»o. numeros qiutfitm. NsmfidadJesioo.ficicsiSo.
&(idemis to.renuncnt <o. Eftqoc tripli pro-
^ Sit deinde inueniendus numerus,id quem Ii iddintur io.8c ab eodem deduomur i oo. fummaillarcli-
duihoiui Iit tripli. Poniturillenumeruii2e- Fictrummii%+ioAreliduumi2€-ioo.Vtcrpoillihu.
iusCttripUjeritxquatioiDtcri2€+20A53e-3oO'^»‘l<l''“<oO-™i"q"''‘"«'’'2C+3»o*‘52e-E*»*»-
bai2g»tttnquednter5to.8it26. Diuifisigitur jio.pcri.llrti2fr‘<°-"“™'^*<|“*“”“' Nimfieiidd»
loxonlieiei lio. & d demes loo. relinques 6 o. Elique inter 1 8 o*
fio.proportio tnpia.
ij frepoJitKmHUmerumittdMsdimdm tu,iuvt mtar numerus frimst diiafionit id mintrem XVIt.

ftcundidiuifunuhtbtitdittmfrifortUnem-. UemmtierfecnniUdiuiJienuidmasiiremfrt-
mtdiuijienis, dittmquique hibeitfrepirtitnemqnimcunquiLJ.
Propolitus numerus too.diuidendus Iit bis in duos numeros ,ita vt miior primz diuiTionis id
minorem
fccundidiuilionishibeat proportionem triplira; miiorverofecundzdiuiliomsadminorcmprimxdiuilio-
nis propolflbnem decuplim. Ponitor miior pars primzdiuilionis minor loo jljg. Erit ergo —
minor parsreeundzdiuirionis i %
EA enim tripla proportio
fioniseritioo—i2€Vtiutcmioo-i2€.hibcintaidioo—
»d i2e. idcoquemaior pars fceundzdiui-
3%
proportionem decuplam. neccfleeA.zqua..
tionemefleintertoo-iigAiooo— J02€r IgituridditisjoSevtrinque.eritzquiuointerioo+ijS&K
looo. Abl«isqucioo.vtrinque,eritzquilitaainteri92^&900.piuiruigitur900.pcri9uieprehendetut
i2g.ji yj. Etquiamabr pars primz diuifionis politi fuit ipla
pars maior 95 vjJC proinde minor Aurliis quia minor pars Iccundz PJtj
diuifionis pofiu fuit 1 erit ipla pars minor 31 77. ideoque maior
2fi. _ ^ ^
d8— . EAque numerus 95 7^ ad 5 177. triplus : Et 6877.a0677.de- 677 6877

cuplus.
tt bttum numerum in dutsdiusdere ter, in vtmiier furi primi diuiênis id mindrem fecundi XV IlL
diUm hibeit proportionem : Item miiorfecundi diutfeonis id minorem tertii : At dcniqucj
mitortertii dtutfeonis idminorem primi*
Datus numerus loo.lit tet diuidendos in duos. Iu vt maior primz diuiAonis ad minorem fecundz pro-
portionem habeat triplam: Miiorautem fccundzdiuifionis ad minorem tertiz, ptoportianem duplam:
Ac denique maior tertiz diuifionis ad mino-
remprimz.proportionemquadrupbm. Po- , 2* 50 -26
niturmaiorpan primz diuifionis 526. ide<^
roo—-526- Entergomt- 126 too too— i26
que minor
nor pars fecundz diuifionis 1 26- quippe
r 1 s- r jii* •
diuifioni$entioo-i26.quzvtduplifie
cumtripbfitproportio 326.»^ <2e. ideoque maior pars fecundz
roinorispartisdiuifionistertiz.erit minor pars tertizdiuifionis 50-
.26.atqucidarcomaior50+i2eVt
autem 504-^26 ad ioo-326ro>norem partem primz diuifionis proportionem habeat quadrupbm.critz-
quariointer«-fi2&&40o-'i26- Addititqueu26•»tri"q“'*‘^“^•'“™'''?‘«5°+“i2e&4?'^
itiblitisverinquc5o.interia726.8c55O.Diuiri$igimr350perii7.lieti2ea8,Maiorcigopaisptimzdiui-
fioniSjqu*fuitpofiu$2£-erit84.8£minoritf. At minor pars fecund*
dhiifionis,quimpofuimusi 26-eriti 8 acmaiorpa. Deniqueminor
. 84 18 64
parstettiziuilioni$,<juzpqliueA3o-72eeri‘3«:*‘maior64.qui 16 71 J6
potens.
numeri bdtfaduntznigmatiptopolito. quod espenri
ttuesnnmerosinueuirc.quiinterfemuttiplicitipretreeM numerum in dtii proporttone idet^ XlX

if
tum fnmmim.
Sitprodudhiseitmnltiplicalioneidllimmimtriplus. Ponaturvnus numerus i26.»lterveroquicuna

10. maior quam 5. Alias ro non fuccedet. Ex i2fr in
que numeras maior denominatore proportionis, y.g.
sofiuntao2P.
Etfummaexi2e&»o-coUeaacAi2e-t-iO.VtetgoUleproduausadhancfiimmamhabeat
proportionemtripbm,eritzquatiointcrao2e«£j26+«o. Etabbtis326.*mnqueanteri726&6o. Di-
Suntctgodoonumeriquzfm374.eeio. Ex duauvniusulabumfitnu-
Sfisergodo-per iVfict i26}Tf-
™'™S?*lm«num«mTOcatu^\2^&alter4?maior videUcet,quim3.dcnominator proportionis triplz,m^

Ergozquatio e-
nenienturduonumeriu.&4. Namexi2e.in4-fi'““"'™M26triplusrummzi%-|-4.
526»trinque,imer i26.&ii‘»cpro“><le >2a«>t ii.vnusnumeru$i
ritinter42e«‘}2€+‘^ Abbtisque
autem erit 4*vtpofuimus*
,iuvtex hot in illum procreetur numerus in diU

u Dito numero queltbet , inuenire tlium
tomen, vt denominetorproporttonii doto numero mt-
XX.
proportione id eorumfummum ! ttu
nor fet.
Dato numero loinueniendus fit aliui.qiii in illum duAit

producat auiaerum tribum ad fiimmaro n
rl H ipu4
U ALG£BRi£
ipfticoUcâtn: ctiOsproportionUdeoominator^.minoreftdatonomcroie. Alos res Doordccedct Ndtf
diflTcnhocxnigfniaprzcedenti. Nam
(i numerus <juar{inis ponatur i2£.&alccr numerus, ao* qui datu cfl»
muenictur numenis,Tt ibi, qui io te.dudus producat numerum triplum ad fumnuxn , &c.
XXL lHu<mred»t4smmer$sinddt£fro^ruont i qui interftmuitipiieusi fuciutu numerum indau

frepertiene uti eorumfummum,
HOC cnigma t tp. non differt , nifi quod hic datur proporuo» quam inuenti numeri habere d»>
,
beot.
Sintei^mucnicndiduonumcriinproportione{cfquuItera,vt inter fe multiplicati faciant numerum
doodecuplum fummx eorum. Ponantur duu oumcti42(^.& 6*Kl in proportione fcrquialtcri- £x vnoinal*
terum fiunt a^.eorumquefumma rfl io2^ Vt ergo 24J". ad 10 proportione habeant duodecuplam :eric
rquatio inter Diuifiscrgoizo.pcr 24.prournieti2^5.quiadcnoroinationesConic2jf.&2^
collaterales funt. Oim ergo primus numerus politus fit 42^.& fecundus 62êrit primus ao. fecundus |o» &
qui multiplicati inter fefaciunt 600. qui numcrusduodccuplus cf{ eorum fumma; 5a
Si proportio internumerum cx multiplicatione ladum adlummam debeat cflefefquiqui^. Politis
numeris 42^ &62^.inproportioncrcfquialtcra. Vt numerus 24^^. cxmultiplieationcraAusadfummam
io2£ proportionem habeat firlquiquintam: critarquatiotntcr243f'»&ii2^*quuizâdio^habentetiam
proportionem fefquiquinttm qui quidem numerus 1 a procreatas rfi ex 1 denominatort proportionis Ict
quiquintaein fo. Diuifisigiturii.pert4 fictt^'-atqacadco curo numeri ponunnt4^&5^cnmtdu#
numeri quzfici 2 Sc j.qui multiplicati inter fc faeiunt 6* numerum ad eorum fummam 5. ftiquiqumtam.
XX VL u2 Inuenire duos numeros, quorumfummofit datus quilibet numerus , ^fofteriore diuijb frim
remyûotsensjttdatsssettam numerus quiuis.
VEL
Datum numerum in duospartiri, •vtpofteriore dtuifiperpriorem, JôtiensJit quilibet numernt
datus.
Sitfiimmaquzfitonimoumcrorumioo &Quotiens lo* Sit primam prior numerus atque idcir^

copoficrionoo 1^. Hocdiuilbpcri2£. fit Quotiens ^-^^^.rqttalisio. Harexquattoper multipU<>
caoonero in crucem reducetur ad aquationem inter loo
inter 100.& ii^. Diuifis autem 100. per ii.lit iTC
—
& io2^ Addita trtnnquc, erit aequatio
numcrus.Ergopoherioreritpoff
-Ht* ^^>977
fiue Conliacautem fi 90 ^
per 9 •—- fiuc-^-fr* *^T7 dmtdantur,
Stc deinde poflcrior numerus 1 2^. idcoque prior 1 00
Quotientem gtgnt 1 a
lUo per hunc diuifo , fit Quodena
;- ;*|^ 7;.zqualis 10. Qux^quatioper muttiplicationem in crueem reducnurad aequationem inter
1000 loTg* Etaddius to2Cvtrinquc,critxquaIita$incern2£<&to<M. Diuifis e^

looo.per 11. fiet
Quptieos fiuc 90
. poftenor numerus, pnorque erit 977 liuc ”^-77» vt prius.
lAM li numerus datus 100 fccandusfic induos»vtpolt'riorepcrpriorcmdiuiro,Quottensfitie.fbl*>
uetur quzflio eodem modo ponendo i2£> pro priore, vcl pencriore, & proaltero 100 — l2^vtliquet
DENI QV £ fit diuidendus numerus 100. in duas pattes, vt pollcriore per priorem diuiia , Quodena
fit 7. Ponatur prior pars & pofterior 100 Hac diuifa per 1 2£ • fit Quodens aequalis {k
quxaequado per multiplicationem in crucem rcducccurad hanc inter zoo Addiusque

vtrobique,crit aequalitas inter 1 200» Diuifis eigo zoo.per ^fietiS^-^.fiue^^^. propriorepartes
Poflcrior autem ent 53 7. fiuc Diuifis autem per ht Côdens 7. vt conflat.
XXIII 2J Datumnumerum in quinque partes Jecarf, vtjecundaprirnam continet quottjcunque Isbue*

rit, dr praterea quot libet vnitates : Tertia fecundam quosiefiunque etiam libuerit, ae pra-^
terea quotuis vnitates : Jârta tertUJit multiplex data , minus quotuis vnitatibus : At
tandem quinta a multiplici data quarte dejiciat quot libet etiam vnttattbus quando idfieri \
poteH. t
DATVS numerus fit ioo.fecandus in quinque partesi itavtfcî^daprimamcondneat bts, &pr«»

tereai. Tcrda fecundam trr,acpneterea 3. Quarcatcrtizficdupiaminus4. Actandemquintaaduplaqtttf»
tzdcficiati3 vnitaubus. Ponaturprimaparsi2CÊritq;fecundaz2^-|-i-Tcruafi2^-J-^.Quartaii2€'4"*4*
Etquintaz42^-î5- Summaomnium partium cfl45^'^40.quaexqualisdcbete{Tc<iô numero too*Ai>
Lds40.vtrmque:rritrquadointer432^&tfo. Diuifisquctfo. per 43.6« i2î 7. prima pars. Eigooronea
quinque erunt 1 7.47. 17.30. 47.
Si numerus ioo.fccandu$circt io quinque partes, vt fecunda primam condneret ter,& prxterea 4*Ter-
da fecundam bis,&prxtcrca3.QuarudrecquintopUtertix,minus^. QuintadeniquecfTctquadruplaquar-
t*,minos5.qu*fhofwetimpolTlbilis. Nampontaprimapartei2£efietfecunda 32£<4'4'
Qoarta 30^-f'49*^ quinta uo^-|-i9t»quxomncs partes faciunt i6o2£-f*x55* qux fumma xqualtt
dcberetefrcdatonumcrotoo.tocumpard,quodcflabfurdum* Proptcrca diximus in xnignute [quandoid
fieri potefl]
U^Datie
C A P V T XXIX. I?
\i 4 Dttiii»tiiun»meru,tli»miiMtHire,qHic»mmiiurcH»mtriimficitt^qM4lmti, qutmfmXXVf.
tliqiuUquMMHque imunti numeri cum mtitre efficit.
Sint dad duo numeri >o.5c}ojnucnicnda<quelit alius, quicum lo-fummam f^tzqualem fummzcx
JO& Puta paRcinuenti numeri coUcSr. PonaturnumcrusquzGcusdSg. (Ponohuncnumerum.vthabeat
nominatampartcmfincfraaione.quodtamenopujnonefl.; Ergo6ac-f-‘o-*q“*l'**“"''26-ho- Ab-
laartCnrinque.eritxquatio inter 52€+»0‘!£50- Ablati$qneruriumao.strinque,inter522& la Diui-
lisergoio.perj.fietiSî. Igiturd^^cntiuiumcrumquclitum. HiccnimcumaoAdt3a.8eeiusi.ni-
miium acum 30. fadt etiam 3a.
»S iHneniredMesnumertsM eUt4fripirlitne,vtt4neumftt, minere eUtuUt ex meitre, âws-XXV.

eummrieredtuifi ferminerem.
Sintinucniendiduonuroeri in proportionedccupla. Ponantur 8e 10^

Detraao minore
nnuiore loS^fiiperfunt j2g. Et dioiro maiore io2C- per minorem i2€- fit Quotiens 10. Efirrgoxqua-
.^.primus numerus. Alter ergo erit.^. fiue ii^.
tio inter 92£8e IO. Etdiuifis io.perp.fit i2g.ii-fiue
NamCdenuntur si.ex iii.rcmancntio. Et diuifisiii- per ij. hoc ell, per-^. fit Quotiens et-
iam 10.
Ia»emreei»esn«meresiittieeefreferti»ite,qMrMmJimm4teq»4&j!tiiMmereexeer»mmKlii.XXVl
flieetieae interfifreiteCle.
Sintinneniendiduonumeriinproportionedecupla. Ponantur Summaeomme(Iii2^

Etesvnoinaltcrumfitnumcrusio^. Eritquexqualitasinteru 2 8eioJ;. Diimu crgoii.pet io.fiti2^
^
iTi.primus numerus: proptercaquodnumcriCoiTKicolbtcnlcslunt. Alter ergoerit 11. Tamenimrum-
macgmm.quam numerus ex vno 10 alterum produdus efiiaî.
tj TttutnHmeresmuenireiltdatoexceffit, iu vt eorum qutdrtti dotum etiom heieaiUexeeffiim yXXVlL

qui tomen moierffiquoJrttt doti exeeffiu numerorum.
Sint inucnIendiduonumeri,quorum«reirut4.quadraiomm vero exccflusi44.qui maior ell, quam id.

quadratus cxccflus 4. numeroriadati. Ponatur minornumerus i2€- ideoqi maior i2C+4ûorumexeefc
?os4. QuadratiliintiJ.!eiJ|-|-82€-i-id. Exceiruseorum82€-|-i4 qui xqualis dcbettflc numero 144.
^
Ab' itii Id. Ttrinquc.critxquatio inter 8 2£ 8c i a8. Oiuilis ergo Ii8.per 8.erit 1 3 1 1. minornumerus. Ma-
ior ergo erit lo.vt eicdTusfltq.Qu ad rati funLi5S.Se400.quorumescc(rusl44.
Sidatus excelTus numerorum fit i.8e quadratorum 31. inuenientur numeri 13.8C idnimirum duo numc- -
' *
Si proximiconfidcntesdatumexcefliim quadratorum. Atqucitaquoticfcunqueexccirusnumcromm datur
I iVniiadratoTum numerusquiuisimpar, erunt duo numcriquxfiti, duo proximi confidenrcs datum excel^
id .quadratorum.
Qoandocxceiruinumerommc[l5Aquadratorum30.rcperies numeros 7.8157.
numeros 3.8C 3.
Si numerorum cxccflus fit lo. 8t quadratorum loo.inucnics 1
Siexceflus detur ajntcr numcroi>8c interquadratos ia.erunt numeri quxiiti 47.8ed7.
S C H O L I V M.
H or.fnUtnufiue/Upirofilui etiomftttJl(qu»dqmdtm fenommoiumnundumerit mmmiruCeJSc'u)hi<mt.

i» fjtalmiuiaiioodroiennudimiimftTdufUmmtffiudAtiuumtmiim. Itom fi exQmiiain deuuturfe-
uufu ion 'Xiijpu uummnim, nliqmupeimimr numerm , qui od dolum exctjfum uummrum edtulm fotui «umerum
motnem.
ShueKimUiue«mdiduii«umerl,quorumexcelfm6. &quodrotirumexctfml7C, Diuidotur i‘2^ftri2.duf!um
falueiuuaerumexteJfm6.ionuumenrum.aex iûmeaii .^TQ-dimoiuruumerui} fem/ueiufdeiU exttffmf.uume-
rtrum. homrebquut uumerui erit numr «umerusquofina odquim/iodatiei dotum extejum i.fotiei
:
~L'2^..^t.mourtm uumerum. Exiefui tmm btrumdutium uumenrumeji 6, aquodroti eorundem funi ^5,
it Dolis duobus numeris, oiiot duos in doto fropertiont inuenire, quorum moierodminerem do- XXVffl.
teiumodditui.tontum/otiot.quontumminerodmoteremodiidlui.
‘
Sin latinumcri9,8t 30.inucniendiqtieduonumeriinproportione quadrupla,
8tc. Ponuturminor
l3îdcrqucmaior42^ Eritigiturxquatiointer42g-{-9.8ti2C+30. Abbu i2S vtrinque erit xqua- ,
tiomteri2g-f-9A30. Etablatis 9 vtrinqucdntcr 32g-8t ai- Diuili$cijoii.per3.fiai2<’7.minornume-

rus. Mxorcrgoerica8. Ettamcxi8.8t j.quamex7At30.fiunt37.
ffi/ a of Do-t
) '
(S A l# G £ B J£t
XXIX AûmmutMire^ qm im damm dmUm tAmumfmAt^ Apmtwm sJetmdm iA

ditui
Poneq«xfitomdret^.<]mdaftiisin^&dc5o2^ additos ren»

Datusmifflermfit)*. &cit
Eritquezqtutiomccrso 2 î
2g*4'i^ At»Iaurtrinwi2êman)uatioiotcr 299^ 2c 50 Dw .
idlaaoceni}o.per29.criti^T7.fiueXT^ Awlimemni i7;.aa30.6^ |iT7.qoaDtumniioinun6tex

irjins®-
XXX i# t>At$n»men»AUmHimunire> vtamfArs AbqnAiAdMAm4UtMmnMmtr$mdMB4i4mtmmfa^

cUitqudntAmtotmmumerm mucntmAdtMmdtm dMtumntmerumAddftm,
Sit datus oumenis ô^datapan aliqoota numeri inuenicndt -f. Ponatur oumeri ioncniendi
Broindetotusoumerus32^ £x idîden* exf.numeri quzftriin do.fitmimcrusdG^C' Atez
&ntcctnameroqu«nto.&do.ntoumcrus32£-j^do. £ritquezqQatioimer(So 2CAc 3 SC‘f*^^ Abiadcque
l^mnt{Vie^nxa^f2^fic 6 o, Iûi5scmotfo.per37.fiet >2^ 177* tertia pars numeri qucnu»acproinde
numerus qucHcus 3 Namex X7~.idc]t»ex~.niimcrimucod|intfo&oamerus<S3— •.zquaiisrumnuecA
3 7^. & ^coUe^s^
JXXLi^ VAtum numermm in dM0SfArtiri, itAVtmh$ArJitmAi0rupArsAiiqMotAdAtA^velfAnesA&>

fA4tAdAU,i‘ctmtin0AtiHfiperdAtHm AUmmnumtrHm,jipUcti^
Stdatusoumerus40.dillribuendusprimuminduo^rtm{norlit7kmaioris. Ponatur muiot icerit»

qeemaior72^quizquaicse{rcdcbcntanmerodat040. Eftigicurarquack>inter82^&40. Diuidsqueqo»
\ per 84)rodibicid^3.mmoraumerus.maiorergoeric33.nunirum7^ £cnianifrilumm«3.c0ercpuinaiia
partem numeri 35.
Sit deinde idem numerus ôTccandusinduos* rtmioorcon(lituat37«maioris. Ponatur kninorj^^
ideoquemaior^SCpvtiilchuius -^contineat. $ummaamborumeflio2£ zqualis dato numero 40. Diutmer^»
g040.perio.repcrietur i2£>4ac proindecum minor numerus politus iit 32^&maior7t2£*cntminotii.8r
maior iSôntinaque iUc 7. huius.
SI datusnumcrus84.rceandus(itinduoSinminormaioriscontineat 7.&przterea7.vnitate$.pone«
musmaioremene43^.vtconcincreponii7.nneiTadione. Eritque mtoor32CH~7- Amborum Tummacll
7^-|-7.jrqna(Udato numero 84. Abbcts7.nrinque.critzquadointer72^&77. Diuinsquc77.per7s
exibici2^ 11. Cumigtturmaioremporaerimus42CAcmu)orem32^4~7*^<°^^^44*^'^^<’^4^'^'‘^‘f
Bctquebic {. illius»nimmim 33. ac prctcrca 7.
XXXIU» "DuAsnMmerosMHemretitA^vtfinumtrmprAAMm iXterummuUipHtAtiAlAt SmdAHirftrfe* ^

rumdtm difftrenttAm , ^^titnsfAt dstm fmmnqMtmumcrm. «.
Inatnicndinntdttonum€ri,itannumerUsexeorum mutriplicationeprodudusCdiuidaturpererirum
dlfftfC0tiam)Qûentemracut30. Ponaturpro min<M’equilib^numerusminordatoQiiotieate30.nijni«
nimiov&roaiorponaturio~î2^vtdilFcTentiaeerumnti2^. £x2o.into-|-i!2$>iic numerus 400^
qoodiui(bperi20.eonimdilTcrcntiam, fit Quotiens -^-^^T^.zqualispropolitonumeroto. Hzcxû^tio
permultiplicadoncm in crucem reducitur ad squalitatem inter 30(2^ &40o*^xoS^ Ablatis ei^
Vtrobiqne»zquacioerit inter io 2^.&400. I)iuiusquC400.pîo.fict i!2^.40.prodiirerenaannm<rormif
quiquzruntur. Cumcrgominorfitzo.eritmaiordo.oimirumac*|*t2^ IamTerocxao.md0^f nuo^
rus ii004]UO diuilbper 40. ditfereotiam numerorum , fit Quotiens ê«
irtnmr ii Numtruminutnire ,cuimiaArmm pArtmmidtArum quAdrAti limmAtH cbnJidAnt j' idiA* ,
tum pArtem dAtam tiufdtmnumtri mtumendi prAptrtioium hAhtAt ddum qiumcimfî»

inueniendus numerus.cuius jAc 7.quadratos dHctant. quorum fiimma partis-^. ciuClcm r icritri*
Sit
plalit.Ponatur nun^criis qu^fitui i2£. Partes datz fiini quarum auadrati 'i.'
fum->
raamconficiunt-j-^ Jf.triplamad-^^.hoccll.Mualcm Diuifiscrml.pcr^.fictiS^^-
numerus quzfitui ( propicrca quod numeri Collici collaterales funr. Huius enim & 7 fiint & ‘;*qua« .
cum quadrati ^>ûnt fumnUm 7777. quz tripla cA ad hoccfl»ad ) .tnuenti nunu 1 ; •
J4 ?(AmerMmiMHtmr(,qiumfedM{im, d’ prcdu^mmtmtrm mdAinm quimnit

tiAtmmerummdAtA pr$p§rtiAMt Adebum extmuntAmmmeroprAirtAtum,
Sit datus ouihenis xo. inueoieridusque fit alius, qui primum in fe , deinde produ^s humems .. iJatnnt
iom^t numerum quioniplura cubi ex inuento numero procreari. Pooaturnumerusquxfitus » v >2^
inleht i j^. Et ex 1 J;.in loditnumerusio^.Cubus autem iC€.ad quem zoJ^^Kaberc debent qub ' plini
proportionem. Igitur zqUatiocft inter ao}'k&5p^. Oiiufiscrgo ao.per 3. fiet i3£ 4. numcrutqi.rncntz
quia
C A P V T XXIX. *j,
îanumeriCofljciruntcolbtenla. Hiccnimnamerus 4.duduiin fe&citi^ Etcxitf.iozo.ficnunicnu
520.quiquiDUipluseAoumcR<S4.nimirumcubiexioucmoQumcro 4.procrcacl.
)S DtiumnumeruminducsdiiUdm^ vtdteruttr torum du^m in olwrn datum numerum exee- XX3CV.

dat date numtre quoltbtt numerum froduCtum ex altero numere mquimuis aliumdatumnu-
merum,
Datus numerus loTccandus fit primum tn duot« vt produdus numerus ex primo in ^.fuperet numeranl
produiflum cx ficundo in 6.vnitate. Ponatur prima pars t2C*tdeoque (ccunda* i2p. £x in 4. fiunt
4^£cex to— in 5.fiunt 60 —
62^Debetquc hunc producam numerus 42g.excedere Vniutc.Ac pro«
ptcrcaarquatioeritioter42^.&di>-6.2C'Additisque<S^vtrinquc»incerio2£>A:tfuDiui(uigiturî.peri6.
net -^.primus numerus. Secundus ergO erit 377* Exprimo in 4. fiunt 14 £texrccundoin6.fiuot
18 ~.hoc crtf 1)77. qui numerus vniutcfupcratur a 2474«
Sit deinde idem numerusdatus 10. fccandus in duas partes» vtiecundapars du6b in 4.procreetnume-
rum.quivnitatefiipcretproduûcx prima pane in tf. Ponaturrurium prima pars i^^^fiticcundaio—
£x 10 — i2£Jn 4 -Hc numerus 40 4^ EtexiîntfJiunt 52^. Hunenumerum illeproduifhisfiipe-
rarcdebetVnitaic. Ipitiu'*quatiocritintcr40 ^ 2C,.Sc 67^’^t, AblataqucVniutevtrinque,inter35>
42€ &Additisque 42£nrinque,inter39.& io7^. Diuiiiicrgo 59.per io.fiet ) 77' primus nu-
merus.Sccundusieiturerittf77. Ex^74.in4Jitnumcrusa47;. Etcxj77.ind.fiunii877.fiuct377. Ma-
nifcAum autem efit numerum a477.vmtatcfiiperarcnumcfuni aj—
QVOD fiexccfiasdcbeatcirc2oinccrprodudo$numcros;Ponaturprimusnumcrusi2£.&feathdul
jo— -i2Êx i2în4.fitnumcrus42^fitexio l2£in ^.fitnurac*iisô —
62^ quem primum ille fU'
,
—
pcrarcdcbcatnumcroao.Erit igiturxquatio inter 42^& 80— 62£>Addimque(>^vtrinquc> inter 10 2^.
fieSo. Diuiiueiô 8o.pcri6fietiC2^8.primu$numcrus.Secundu$crgo erita. Pcriptcuum autem cA,numc>
nim 52. qui fit cx primo 8.in 4« fuperare numerum 12. qui fit ex lecundo 2. in 6 numero 20. .
SED iamnumcnis40 42^ fii&us cx fecundo 10 i2^tn 4.fup€raredcbeatnumcro20.nu«

mcrum<J2£*f»Sumcxprimoi2€in<S. Eritei^xquatio inter40 42C*fi^<S2£+io. Additisuue 423.
mrinquciinter 40.& io23-f“ô. Ablatisquc vmnquc20.intcr 20. & 10 2^ Diuifisigitur ao.per 10. ncc i^l*
primus numerus. Secundus ergo erit 8.Et cemim cA»numcrum 31.CX fixundo 8.in 4.faûm» fapetare euine*
rura laJadlum ex primo a*in 5.numcro ao.
sd Datumnumerumfartirimdu4ufartes,quacumif>fi proêfienemArithmetieantconJlituahe* kXXVi.
Datus numerus 20.diaidendus fit in duos» qui cum eodem numero io. eon/lituant tres numeros AritK*
hieticc proportionales. Sit minor pars i23^& maior 20 — 123. Vcigitur i23* ao— 123« ao« fint Arithmetice
\
iddn excefitisintcr t23>fif io — i23ûi
proportionales.crit
interao— i23&ao. Suntautcmexccflusao— a23.fici2^ 1 23 16 -|- 0
vtinhifccformulisfiibtra^bonumpatct Ergo aequatio erit ~h * ^ iO i!i3
inter 20 — 223-&i 2^ Et additisa23vtrinquc,intcr2oA
Diuifis cô 20. perj. fiet 12^.67. prima pars. Altera
xo i23 o + i23 •
j2C
CanAicuuotque <$7.13 1 .& Arithmericam» cum eundem exedfum
y
civerit 137. 20. progrefiionem ha-
bcamd-j-.
Aliter. Si 123.20 — i23>20.runeAriiKmeticeproponiohales;crit(vcUb.5.EucLin4.proprietateirium
numerorum Arithmetice proportionalium diximus ) fumma primi & tertij nimirum i23*^ 20. kqualis du-
»
plo mcdij.nimirum 40—223- Additis ergo 223'^(rinque,exiAetzquatiointer323~h20JSc40» Ablatisque

te.vuinquc, inter 323^:20. Ergo rurfus i2S wit 7. vt prius.
inuenireduesnumerestquitnterfemultiplican faciant numerum , qui ad minerem habeat JfXXVH

tamproêrtienem, eâdmateremquequefroportienemdatamtfidiUaminaremt .
tVoportioprodudi ad minorem fit dccupta,& ad maiorem refquialtcra PoDaturprodudhiS 3 o23 >fNu« .'a
merusenim 3o23adf,23^habctpropcritoncmdecup!am, &ad2o23*fcfquialteram.) Erit minor numerus
323&maior2o23.quiintcrlemulctpltcatidcbentraccre3o23‘ Fariunt autem dojf- EAergoxquatiointcr
o23&8o 3^.
Diuiiisquc 30.per5o.exibit 123 T' *>umcri ColTici fint colb^ci^cs. Ergominornumc-
3
rus,quem poruimus323*crit 1 7. Miiorautcm,quipoficuscA2o23 erit 10. Atque ex 1 7 hoc cA» cx34nio.fis
&
numerus -^.fiue 15. qui ad 1 7. vcl ad 7. habet proportionem decuplam» ad lo.feiquuiKram.
$ C H o L I V M.
Ve(amgnufintA!ithaf9butitr,fifrenumetuquafuu auifUHtnrdenctmnamtsfref^rtimmmdatdTmn^rt fim-

ueuienitfint du9 numeri,interfe mnUifburi fr9iuc4Mt numerum, qui ad mniprem hAkatjfr$f9rtmm feftuflm, ^
dd nuuorem fextufUm erunt du9 numeri 7.^6» Ui eum inter[e mnltiflxatifatumt îJMWterum, qni ad Opreeoreienem
:
babetfeprufUm,&ad7-fextupUm, vt pater.
BH $ SSDatm
xxxnajt Bilnmn»mntmiHquet»kftrttsAriihmttUtfrtptrt'utuUsSiu^t,qiurum£fftrt»îil-^ ,
ufit: qtumUulfertftttH.
Dinisnuincnuuo.<liuidcn(liisncin(apanei,qiixor(linele(cexndimbiiurio. Ponitur prinuptn

,
i2& Eritfccundii2C+i- Tmui2erf-4- Quanai 2€-|-<'Quinu
'
J-'
‘V limuifMiuntrumnuro£2£j-30jR]uatoditonumcroizo.Ablicucrgo3o.vtrinqnc,crtizi]a«iomtcr£3g
'''
&90. Diuilisquejio.pcrfi.tiai20>3-p'^P*r>- Sumcrgofincpaitcs,i5J7.i$.ii,i].i3.qiu;bioinorccx-
ceduntiSc fummim fidunt Ito.
>
OEBET
lutandinunumcruimaiorcflcfunimitenniDorumtotiilan AiithnicticTproettOiooWt’
Tnominut,inquoipartnditusnamcn»iubcturiiinribuii quzquidctnddiioncdTuindpiit. Vtindito \
ocnô,miiorquiinruninii30.quinquctmninorum i.q.d.S.10. Alias rct non fuccedct, quiaim^rit»'
musinatquitionein intcrduosnuineros omnino inxqutlcs. Atque idcirco diximus io migmate. quando >
£
id fieri potei).]
XXXK. }f Datum mimer$im in qnttnuftrtu ArtthmctktfrtftrMtultsfartiri.qntrnmfrmadaufu; *-
quamUidftrifattit.
Sitdatusnuracms iSo.diuideadusin ii. partes Arithmeticam progiriCooem conftituentes. cuiuspri*

J
muscenuinusfit; Poncditf.Tcndamprogrtflionisi 2g. Enintcrgoii.tcrminihi. e. 5-|-i2^ j-j-iSg. "
J+} + + + +
2€r 5 42e. 5 52€.j+ 52fi. 5 722. 5 82^ S+s 22. 5+io 22 quomm(umma 5522 55 .arqua.
.
iisciredcbctdiionumcroiSo. Ablaus<rrgovtrinqac55.ericxquatioinccr55228ce. Diuifisque5pcr55.firt '

+
> 77' differenda progrciTionis. Erunt ergo ii.parcei quzficxbz. 5. 57;. 577. 574. 37.2.
22 . 57!«
577. 577.
* 57^.
J77 3.^. qux oranc: fimul fidunt do.

DEBET autemditusnumerusmaioreflenumcro» qui fit ex numflroterminonuninprimumtei^
minum ditum. Vtin datocxcmplo maior .quam 33. qui numerus fit ex numero terminorum, viddiect ex u.
io primum terminum 3. Hanc wcaulim di&um cIl lO migmite [quando idficri poteii.]
XL. 4> BatUdHahiunnmtrit,iHHenirealiesdiusincUufra»trtuna,vtpra<lMeiuttxmaiarth»rnna

inmaurem tBernmfaciatnnmtritm,qiudtt»qntblttnumerafiferxtfradu£hmtxminartj ^
inmmtrcm. '
DATI
numeri(int3.&9.oporteatqueinnenirc duos alios in proportione tripla, quorum maiordu*
fiusinp.fiiciatnumerum.quiruperetprodudumcxminorrin3.numeroiio. Ponatur minor i 22 'deoqua '<
miior372. Ex5în9fiunti7228te*i22.msfiunt52g.Supcratautem numerus i722-°umcrum 32£.

numero tt 22 qui qualis debet effenumero no. Diuifisago i lo.per tt.fiet i2£3.primus numerus: idcoqua
maior erit I3.£x 1310 9 fit numerus I33i}ui fuperat i3.numerum ex 3. in 3.fi&um numero 1 10.
XLL 4r Batu daabmnnmcru, inutnirt aBat dnttindatafrof artiant: vtfradudhutxnuitrtharnmin .
minartmiUarnmJiifcrttdata namtra tum, qnitxminart inmatartmJit. Vtltertthicfradn-

QmiUnmdatanumtratxctdat.
*
Sintdadnumcri3A9.oporteatqurduosalio5inaenireindupIapropordooe.quoruminaiordu^sin •
5.produntnumerum.quiio.vniutibutruperetproduAumexminorein9. PonaturminoriSâcpropnr-
ea maior z 22. (Debet autem hiemaiorin minoicdanim producere numerum maiorem eo. qui cxminoreia
datum maiorem fit.vt nimirum iJlc hunc ruperarepolfit. Vnde G did numeri forent t. quifliodlltim-
'
pofribiiis;quippecumrxt22.int.fiacnumerus432.minornumero932Si‘’'^'”'2€'''’9') Ext2Cin5.fit
numcnisio22Etcxi22in$>.fiinumcrus92^qucmilicCipertti22Elti^rxquatiointer i 32.&io.Oiui«
fisque io.pcr i.fit i 22 io.minor numerus.ac proinde maior erit ao. Videsergo numerum ioo.raftum ex ao*
io 3.fupetart po.numerum ex io.in p. fidum lo.vnitatibui.
XLIL 4a Bnasnumtrasindatafraparlianiinninirtjta-vtfimmaqnadratarnmtxiffisdêriflanimai
tarnmfnmmamhakiatdatamprafartianem. t
Sintinucniendiduonumeriinquintupla propordone.ieavtrummaquadraterficxlpfisdelcripcoram.
adinuentorum numerorum fiimmam habea^ropordonem dei u^m. Ponatur minornumerus i 22.ideoqs
maior 332 quadrati funt ij( & 23 J. eorumq; (umma td^T. decupla furnmi eorum qu* e(l d 22 ^t rigo 9^
.
.
uado inter id^.ac do 22 Diuifit autem do.per td.fitt i 22- 1 Tj-fiue 77. minor numerus, fquod numeri Cbf^
2 d collaterali s lint.) atque adeo maior •+;.fiuc 11 77. Cûadtaii fum 777. & ^fj- quorum fumma fi.
* *
decupla c(l ad ^Tf-fiimmaminuentorum numerorum.
IISDEM TOficis,fiproportioinueniendaficcquah'catis.eritaiquatiointertdJ.Scd32' Diuifiseigo
d.per td.fiet 1% 77. minor numerus. fquiaCo0icinumeri funt collateialcs.J Maior autem ent 77. (Quadrati ,
funt 777. & 777. corumque fumma 777 . zqualis fummx 77. ex inuentis numeris coUedx.
Et fi propqrdoinuenichda fitroinoris inxqualiutis. vt fubdupla . erit numerus ad^. fiibduplus numett
d22.hocen hicilIiuicritdupIus.lgitureritzquadointer3tJ(.&d22 VcIintcrt«J.8tt^ Diuiliiqued.per
p.vcl 3 .pcr td.fiet l 22 tfi'n>'nor numerus. Maior eigo ent fj.Qâdrad funt 7’ corumque fiimma
777. liibdupla fummx fi. ex inucndsnumciis colici quippe cum hxc illius fit dupla.
.
CAPVT XXIX. 9«
41 ^*ti‘^"‘^">"i‘>"t''‘‘>i»iumretli«idii»siHdittfreforHnu,vtmuirhtrimtdmtitremdiie.\nm
rnm uUumftM «umtrum m dut qMdmjKtprtfdrtu^ttdfummtmex
minontu, cclU-
0*m.dMmmeddhtcfnxnd*prtftrMd4ttftiMerfnftrmntmdAtdrumHHmtrtrHm,ApTt.
fdrtUHtmtlttnmdtttm.
propomoncquintapIa.Ttfumni» nmi-
l0te,8(ii.mpU fitad fummam«imnore,a£io.EftaKcin proportio nipU inter pfopôr.cmi..ad,o
pro^rtionm qumtuplam, hoc camaior quam iIUAminor.quim &
h«.Ponatur minor nammis i2« idroq:
^rj2cEi5:%&ia.fitnumeiW52C+t»- EttaiSC &io.numcrui
Er^ zquatio cnt intn 52C-|-i^j2r»+30. AbUtifque vtrinque ia.intcrlae+io-fuiusillctripluatiTcdcbcl
52CA jSg-f-i 8. £t mifum ablatis
^rtnnque,mtCfa2eA-^Diuifeigituri8,pera.fictt2e9.minornum<:rui,idcoqimaior45.
fatBumeruts7.qiutnpluscftadnumcrumeiis)&io.c«llcCtoin.niminimadi5.
^ £»45*1^
44 O*t'i‘^>t>>u»umeru,inHtmre»bosdHCsinitUfrtfntim,vifikirAa0mintrthirHmtxd4.ysm.
torum maure, rc/iqumuumerufudcMm,qmrciiuquitur,dttrollomotortex
miuort,proportio-
o€m bMkedU adUam quMmcunque. ^
,
inuenirein proportione quintupla, vt ninote

er
i2e-52e.Dempta .2e«,oo.reliqu.« nimeni,

eit ioo-i 2e.pcmpmautem 52ec»«o.rctnanent« 8 -
52C.cntqucnumcnis ioo-i 2Sjd<ro-s 2f,viK««-
&Itoo.Ablauraiioo.ymnqMntcrj,s2CaciiooJiiuifisei5onoo.pers9fitt2e.iif^.vcIi^^
mcrus,acpromdemaior_-.»eI^j_. Pnomt loo.detrafiasrclinîtSg"
^(tenor »enJ« o.fubtra-
amrcbnqnu+H Habentque88;<;im:eftJ^^4li.a„i^
.^:*p„poi^Lmeandcm ..
®A/*r duobmuumtris^liot duos iHdottproportioHtinutrtire,vt

motore ex mo^tt detroQo, dp XLV
m>Mpreexmm$repHHmtrtrcm4mtA»s xqmUcs.dtlfct puttm proportto dstd proportio
^
neddtontmnumtrtrHmo
Sintdatiduonumcri ioo & tfo.oportcatqueiouenireaUo*

duos in (cptu>^P>‘oportionepVt maiore de-
traaocx ioo.&minoreezdo.aumcrjreliquinBtxqualcs.
Ponanturnumr ^PôponionercpcuDta>i2^ * .
72C crumqj rclimi numen *oo—72£.&tfo—i2(3.*quaJes.Addiuscrgo“’‘“9»72Ccrit*quaao inter loo.

&6o+«2e- EtabUmô. nnnquc. inter 40 Diuifisautem.^^P^^-irit minor numerus,
maior autem huius icptup{us>46>.AblatoUlo ex do.&hoccx ioo.r**9*i‘fiuntnumcriarquaIes
•
jj
44 rrt$ numtrosineUuprpparttpru GtomtrUdctmin-î^^tenirt,

vtjfrodmamexmMltipiicdtio-'^'^
nepqxorumcxnqMtdHcrxmixierJt,dtquMlufareis<r<»>'vtUdtp/HmhdbedtqHdUnUbetpropor$io-
'
* ‘
MtmdAtAm.
linioarqualudônantur tiv» nmiicuiiipn.

wg09 .pcr}£ot i 2g.j quianumcriCoiricicoilteraJetf
' •'
in9.Btnumerusa7.inaximoa7.xqualis.
S.tdeindeproduAusad maximum madniplus, itanproduaus 3 j|.ad 92e.proportionan
habeatqua-
>lam.hoccft.*quatiofitintcr
33;Aj(SieDiuifiicrgo}«.per 3 .fieti 2e-ii.cruntque tres numeri tripluia*
oS.Etex ii.ina£.fitn'immis..>i.3. loS.ouadniDlus. *
lisprimorr.
1—
At Ii piodudus 173; ex recindoin tertium debeatad primum ' 2€-h«bereproportionemtriplam '
erit
utlitasimera 73;& 32C-Diuil‘'rgo?-P^f »7 *'«>3C7-'™“t8«tret numeri tripL-.'-.«.£,„!i„.'|,Q^
S ,ex-jini.fitf.quinumcruitipluscllprimi7.
» »•
POSR.EMO exprim>i2întcrtium9^ produci dcbeatnnmennKqualuretundo32P. hocell.

«quatiocircdebcatintcr9j.iaiiumctutfitexprimomtenium&32gDiuiruetgo3.pcr9.ficti2piEfunt-
quelrcsdumeritripli j. 1.3. itex primo-j- in tertium 3 .fiti,iqualit fecundo i,
SiTcro produdusex pimo 1 2 ^n

tertium pOîdcIhp^ debeat habere ad fecundum
) 7g. proponio-
nem(oKuplam.crit»quati>inter9jk 1 82& Diuifisergo t8. perp fiet 12®. a. Emntquc trcsuumcnrfDlI.
a,<.i8.Atquccx ajn i8.fii numerus 3« t-xtuplus fecundi numetid.
47 Dotumuumerumportiriindu4eportes!VtmoiortdiuifipermiHOrem,^tieHsJ!tdotiuidemXg7m.
HMjntruto
St danu numerus 40 .de datus Quemens ite 40.Ponator minor paisi2®.8(,iaior 46.—
i^gptac per illa
4 *iuili
2
A L G E B R iG
diui&.Gt quotinu j:qn^ jS
xqoitio pCT muldplicationon in aiicem rcdocctiir ul xqudon na
inicr 40 —
I 2^,& o 26 Addiuque l2
4 C vtrinqne, erit zquatio inter 40 41 gi Diuifis ergo 40
'
l26-77-minorpafs.Maiorproindeerit35)j4.Quaperilljmdiuila,fitQuotient4o.
*
41. fiet ^
Si maiorpirsponaturiSC.&minorqo-iaeDiui&iUipct hanc, fit Qttotieni-^-.zqutIi$ 40.00*
aquitiopermuldpficationeinincnicem reducetur ad arquationeminterl2e8ci«oo-4o2eAddititiue40
2e«nnque , inter 4 t 2e- 8c««oo. Diuifi» Igitutidoo. per4i. fit ta»iorpin.,- .;tt proinde n^ri^. 4
vipiiut.
• ^ r 4 .
XLVa
iêldcmqut , •vtjlprimmfimtt multitii-

amquemeunqueficumli, ^
fecundus quemhket multiplicem pnmi : Aut primm tctipiut
fi
ptrtem deumfecundi, &fecundu4 <Ut*mptrtemprimnfiunt dut numeri tn duuquuuitprt-
^
pertime.
Debeat primuscum triplo fecundi Acete tantum quantum ficundut cum quiiituplo primi Ponttu^
;
pnuus i2e.de fecundus quiuis numerus,riddicct jo Ergo i2e+i5o* 50
-f- 5 TQeequila funuAblataq; i2C
«™»iue,erit*quariointcri50.&50.+42e.Etrurfumablari$5o.vttioq;.interioo*42eDiuifuigituriOBi
fpt 4bct I 2e- aj Numeri crgoquzfid funt t5*)0.Nam primus
15 cum triplo fecundi, hocell, cum 110. £»-
5quamum fecundus jo.nii7i «juinruplo primijd cfipcum 125.
De B E A deinde primus cum i^ndi, & fecundus curo primi facere vnum eundemnue num^
T
41»«aat •aenvMaua ^ C* — .... J.. *l*f_ i4
ftniujue ,tert 2
e*i 8 DiudisergoiS-peri fiitiOeji. Primusigitur pofitu$52^ta7.&f«unduaai.*t
.
poiuimu^n, 17.0001 numen at.St si-cum numeri a7.Acit3o.

7 f.
SED'»iprimuscumquadtuplo.<ccundi,atfccundu5CumtripIoprimihceredeti«tnHuosnumero4
inprop«rtioncJ.^.Pon,torprimus i2C8£fccundusquiui5numerut. videlicet
«. Primusieiturcumquaa
druplo IcendiWt.2^.^, ^..s, eundus vero cum triplo primi Acict «4-52e.Siergollitue$
i2e4-t4. maioa
«+32e-»q-<iointe, .26+
tCTi^ 'i-^fA/ôut-nierurfum II. vttinquc inter ii. &52P.
ippnmus
Diuifisigitur it.pere.fict i2P,—.id tft,
““'”‘'™^f“V"‘!e*''°»><«.»tp<>l'tumfiiitlampiimuteum quadruplo (nuLifacUttS- ficu»,
dusautem cum mplopnm.f,^ habetquenumeVu. idi.aJ .j>.propLonem duplam.
’
,”^*^”*'''^’‘l“'‘’^*2€+i4-‘J“pl“dcbctc(U.,eritzquadointer
26*12^
J. 8 F't''wTr « Oo
+48.EtabEtisi;^vtnncp,e.mtcr64,,2ga(4gobbtifqirurfum«.v,rinque,inter.2eat4i.4q^^
pnrousnumen.s,fecunJusautement6., ofoimus.
Pnmuscumquadr"plofecund1&cit«.it?nVfaJ^-
t veroiccun
auscummplopnm. facit .jt.quinume, U..J proportionem baL dupUm.
D EN I Q VE pnmuscum .fccun^« f c.mduscumf primi faceredebeantJuos nunicrosin fcztn.
^Broportione.Ponaeurpnmus32e»th^r.nefaa.one.&fecundu.qui«betnumerushab“«
^&one.mmmim 7 .Pnmu.ergocum 7.fecundil^
Sccundusv?rocumfprimifidet^%
Etqu.ah.duonumcr.deb:nthaberepr.,port.onemr..,,„
a„.eritneccllirio74-.2Cm^dor.Namfi,kca^
•. proporcionemhabet lotuplam.
^CLD^ 4, Dutum numerum dijlribuere in quetuiu purtet in

tlut*ir,p,rlie,eCe.metrkuc»ntinttu.
Sitda^numcrusqSdpfecandusin 5. numeros condnoefcatupbs.

Ponet, numeras in fextnolihtn.
pornone.i2e.«2ej«26ii«2e.i2sd2C.Hommfummai5552ezquabe(redeb/tdatonumeroaiS«Siu!r»
iumnuunao.
// DMium
•V'
.
C A P V T XXIX.
I>Mt$mitMm€rummtresnMmer$sfArtmtVtfi^ficresdu$dstMmhghejuudijfcre$itUm:ltmtiud
mju$rtsdUm Sffertntwm.
^
Sitdatus oumerus 445.8C mtnoramdififamttt xo& maiorum toPoiutor minimos numetlis
auemcdius i2^-)-io»ac maximus Horum fumina }2£rf*40.xquilise(rc debet dato numcfx> 44^
^latisnrinquc40.critxquatiointer32!^&405. DiuUisigitur405.per5.tnuenicturi^. 155 minimusna>
llienis.atque idcirco medius erit 145*& maximus id5.qui cnigmaci (atmaduntiquod fummam conriciant 445.
Sidattu numerus rit xoo» erunt 3^-^40. zqusJcs aoo. & ablatis vcrinqub 40. erit arquacio inter 32^ &
1^0. Diuin(queiô.per3.erit i2C>5)7‘ 0Qmeni$»reaindu$ erit 53.7. & tertius 837. qui Kabcnt datos oc*
cdTustdc conSciunt zoo.
Alitcr.Ponatur medius 1^ eritque minimus 2£— i i oJU maximus rumma32^^-ia
rqualise(rcdebetdatonumero445.vclzoe. Ablatis io.vtruique«eritarqttacioiotcr32Â433.vd ipo. Fs'
dbdiuilione.arit 1 45«vd ^3-^ primus riumenis. Ergo io primo exemplo erunt tres numeri 135. 45. 1 5 1
lnfoundoautem,j37.d37. 837* vt prius.
S» TresnnmerosifutamttVt minortm dêrentUJttdsiA : Hem mdierttm differemtUdiUtUta : Et

emnes tres eUtum nttmtrum coHfiewtt»
Sit minorum differenda 10. & maiorum 1 0. eoromaue fiimma 445. vel zoa Hoc edam problema non
differt aproximeantecedend. Si namque data Cummadiltribuatur io tres panes datonimex€efluum»fadum
critquod prBcipttur.
JS Hdsumnmmerum fArtmhttvts,*ve’vteruuextremerumcnmmedwtLdM,Ueramextremum ^re-

ferMntmheheAt dsium, LtH*
Sitprimumdiuidendus datus numerusioo.mtrcsyVtprimus cum medio ad tertiuro babeat proportio-

nem triplam.teniusverocummedioadprimumquadruplam. Ponaturprimui i 2£ Eruntquealijduoflmul
4^vtad primum poflint haberepropordom m quadruplam.Horum ogo fumma 52^qualisdfcdcbetda-
tonumeroioo Diuifis igitur ioo.per 5 ficti 2^zo.primusnumcru$.idroqucalijduollmui| 8 o.Ponaturdein-
deterdus i2îdeoq,mcdiu$8o— i2C> Igiturprimuszo.cummedioSo— i2^nocefi, 100— i2£radtmium
t^crij>luseft,acqucidcircozquadoeritinteriooîS^&32^ AddiuqueTcnnque t2£.ioccrioo.&4. 2
Dmi/itqucioo.pcr4.ficti2C^5*(^û’û^^^^^diuseq;ocrit 35quireJinquitur>dctradoterdoz3xx8ok
^
Tresproptereanuroericninc2o.55.z5.quifimulediciunt ioo.8epnmuscum medio efficft75.numerum tri-
plum ad tertium 25. Ac terdus cum medio facit Soîumerum quadruplum ad primum za
Si datus fit numerus iSo fecandus in tres* vt primus cum medio ad tertiom habeat propordonem nonco-
plam, fcd tcniuscum medio ad primum,quadnipUm>procedemus eodem modo.Nam ft primas ponatur i2&
crontalij duofimul.42£ttquciddrco 5^ rqualcsdo^to numero. Diuifis ergodo.per5.fiet i2^ la.prt-
mus numerus; ideoquealij duofacient qS.Kurfum fi terdus ponatur i2C'f^cnt alij duo fimul p2^.vt ad ter«
dum habere poffint propordonem noncupiam4 Igitur io2^ zqualrs erunt dato numero do. Diuilirque do«
per lodiet i^p; d.tcnius numetus.Mcdius autem erit 4i.qui relinquitur, fi ceruui d.ex 48.dematur. Quocircu
trcsnumeriquzfidcnintii.43id.quifimuIccM)ficiuntdo. £t primus cum medio fadtnumerum 54.quiad
teruumdJioncupIusefiTertutsverocumrecundohdt48.qui numen» «d primum iz.quadrup!usc{l.
Sil deinde idem numeros 1 oo.diffribucndusin tres, vt tam primus cum fecundoad aerdurn quam ter-
,
dus cum f^ndo ad primum habeat proponionem triplam.Ponatur primus i 2£ & recundu$,acterm» 32^’^^
•d primum habeant propordonem triplam.Honim fumma42£ xqnalisefiioo.Diuifis igitur koo. per 4. fice
25.primusoumcrus}ideoquerccundus, acterdusfadcat75. Ponatur ddnde tcroiisi 26 »icfeoquc(e^
cundus75—i2{2.Igicurprimuscum fecundo fadet fummam ioo~i2^cripIamadierdum,id^,adi2^fiud
«qualem 32^ Addita i vtrobique , erit aequalitas inter 100* & 42£ Diuifis igitur tooi per 4Jict 12c.25.tcr-
dusnumerus»acproindcf^nduseric5o.nimirum 75— i2C.lcaque tres numen erunt 25.50.i5.£tcamfumm#
primi.& fecundi ad cerdum quam fumma cerdj ac foundi ad prunum, propordonem habet triplam*
,
Si vtraque propordo deoeret cfrcquadrupta,reperiremur tres nomen to.do.io.
lHueHtretresnstmtteS»iUvtfrimtt4 cmnfeeund6propormt$emMdteriiumhAhettd4aimJtem
tertius cumfetuttde ddprimum ddtumprepertietum hthesti: OmnefquetrescenfctstutfunHiuad
tynt.
sUtMm*
HbC «nigmadprzcedenddiiierfumaonefLKamfidatafitniniadluidit«rbtresDbitieros»niubc*
Cor,expeditum encznigma, ilonaliter,acpnKedeoi.
// Numerum /uueuire, iidvt ^kddrdtutex pdrteeimdliqudid ddtx dejeriptus, d^quddrdtusdUi-

rtmeuitîspdrtisetusdiiûdtd, cofêUntip/um numerUm, veldiiumqutddiHuemumnume- LV*
rHmprepdrtienemhdbedSddtdm:
INVEHlENDVS fit numerus , ha vt qu^ratus ex ctus femiffe defhiptus , & qua-

dratusex dufdem parte (exta deferiptus , cfHcbnt ipfiim numerum , vel alium , qui ad in-
ucotum propordonem habeat o^pto ruperiripardeotem quartas. Enatur oumerus elTe 6 2c>
Ttfioe
i :
>4
ALGEBRiE
j2C & fcxu pan 1 2^ Haram partiam quadnri liint
« line (n^nc habmt parto eaprclIisXius fcmiffl!
cil
oi&ij-quifaduntioS. numcram*qualem<9^'. DiuinscrgoS.pcrio.het 126- (quod "ameri Coflid

,
’
ou2nciu.Scmiinscius4.iacit QUadiacuiii.rT. EcdiulnrM
aupumlupcitnpaiTic«temqaanai,cuiasTiaau.crociiuuiiii.iu.
cuinumcroxqualiscire debet namerus^S. Dinifuc^8ypcT^.Bcti2e.5ij fiuc-j^.nunicnisinucntui
EtauHemfexupai
AuodnumeriCo(ncicolbteraIesnnt.)eiutenimremilIu-iAdtquadratum-fr^.. EtduQemlcxapanff.
*
'»*» ..•i;r.iniiirinri<iniJratoi^44 id
icitquadratum iflf qui cum priori quadrato idcll 44 T^.&cit numerum
eft ,. cum i^fi.&cit
.
V
4 quiadioa
auia -
.
uentum iiptoportionem habet oauplamfupertriparticntem quartas.quippccum ille per hunc diuiliuQao-

ticntcm&ucSj.
Sf D»tiimiuimtru»>ftrtmi»dMts,vt datfmfrimicumfaimitttMMmfttitt.fHtittimfiaHt»
LVL diftrstlu lUttiumprimo efficit.
Numerus datus 44.fccandus Gt in duos, vt 7. primi cum reenndo. & {-Jecun^ cum primo, ndaiu duo*
per muitipl’ic«ionem~m crucem (fuppoliui. priori numero , vt Gathxc fraSio

reducetur ad xqualitaicinter ija
—
"2^&44~*^€*Etadditis“2^. vtrinq;
44— f2g)
,
intcTi 5 LjC 44 -)-.!4 %

AbUtirqi44.vtrinqaeinter88&i^2?.Diuifi5igitur 88. pcr^.ficti 2C.ao.primua
numenu. Secundus vero erit 14. Vbi videsquinum partem primi, nimirum 4. cum Iccundo aS.
quantum lolicet Gicit tertia pari fccUndi, nimirum 8.cum prima
^7 DmsnumertsmiieHire ,itt vepri)mu,4ccej>te quMet numere kfetnnd»,fteUt numerum, qui

ud reliquumfecundifrefertiarum Meet det em. Hemficundm, ecceftt quelihet etiem aumert
f
iprimo, edet numerum, qui td rchquumfrimi frtfortionem etiem heheet detem.
SINT inueniendi duo numcri,vt primus accipiens 4aa fecundo &ciat numerum reliqui l^ndi qua-
dra pium. Acrccundusacdplcns30.a primo faciacnumerumrcGdui primi noncuplum. Ponatur primus Si
igitur accipiat 4oi fccundo,habcbit 1 2g-|-4a ac proinde fecundo remanent j. 2g+
10. vt nimirum Ulc ad
buttc proportionem habeat quadruplam.Er^ antequam fecundus daret primo 40.habuit j2fi 4-} 0 Ac pro- .
inde G accipiat jaa primo habebit 72£-|-8o. qui numerusad reliquum pnmi, videlicet ad s 22—3a debet ha-
bere proportionem noncuplam.Ent ergoxquatiomtcr 224 8<’
A " ^
922-aTo-Additifque a 7 o.virioquc,in>
ter 72C+550A 922- Ablauque 722vttinquc Jnter 3 jo A
8|%Diuifis igirar3 5 o.per SjGct i2240.piwoa
numerus.Sccundus autem cntSo.nimirum722-)-50. Primus igitur 40.accipiens 40 i fecundo, habebit 8o>
qm numerus quadra plus cG numeri ao qui fecundo remanct.Sccundus autem So jccipicns 30. a primo habe-
bit po.qui numerus noncupluscGnumeriio. qui primo rclinqmtur.poGquam 30. deerit fecunda
S inueniendi Gntduo numeri, veprimus accipiem I o ji fecundo habmi numerum qumtuplum reliqui
5j
primahabebit Y22-f-i7.qui numcrusduplus efle debet numen i22- ; quiprimo lupereft, poDquam de-
dere ;.IVcundahoi eft,*quaritas erit inter |22+'7-*‘ »26-10. Additifque io.vtrobiquednccr.t22-|-a7.&
A
G auferatur l22-vtrobique,inter 17 i722Diuifis igitur a7.pcr 1 7 .hoc cG,pcr 7. Gct 1 22 '5.pro pri-
mo numcro.Ec quia fecundus habebat 7 ^-{- 1 » erit quoque fecundus numerus 1 5. Atque duo hi numen IC-
&i;.quxGionifacisfaciunt NamGprimus accipiat io.ilccundo,habcbiti3.quinumcrusquintupIuscftrcU-
Dui,qui fecundo lupcrcG, nimirum nomcri5. Secundus vero aedpiens 5.3 primo, habebit lomu mcra m vide»
beet duplum numeri loqui primo fupercll.
Trttnumertsinutmre,vtimiqiuqutfetUnttrtsnumerotfrf*fites,dumm*dofemffitfumm*
Lvm. ft
frtpojitorum numerorum meterffi fmgulie frefefuit numerit.
DEBEAT primuscumfecundocfiicereao. fecunduscum tcrtio3o.actetttutcuroprimo4aquio*

mnes Gmul fadunt numerum 90.cuius femiGis 43unaiorcllquam ao.&quam 30.& quam 4a Quod finmua
numerus clfeausdebereteirc50. vel maior,rcsnonfucecdctet, quia omnes tres eiSecrem 100. vel maiorem
numerum .cuius fcroilTts clfet vel au3ualis vnicorum .nimirum javcl minor. Vt G tertius effet 5 1 . vel So.cITcnc
omnes tres 101.vd110.cuiu5GmiiGs507.vcI 53.minorclfct tertio ji.vcISo.Sed operario ipla probe te docebit
anquadiiopoiGbiiisGc,nccnoPonaturcrgo Gimma trium numerorum quaGtorum efle i22. Etquiaprimm
ac fecundus conGciunt ao. erit tertius iT^—io. Item quia fecundus ac tertius Geiunt 3o.cricprimus i22—50*
Denique quia tertiusae primus Giciunt 40. erit fecundus 122—40. Hiomnes tres Gmul conficiunt 322-90»
qu^ lumma aqualis debet clfefummxomnium.qoppoGu di iÊii ergo atquatiointeri22dC322—90.Ad-'
mdlquC90.vtrinqucsinccri22-|-90A322'Abl^‘^'“'26-vtnnquc,incer90.8ea22'Diu£sigitur9opera.
Gctt2&
i ,
CAPVT XXIX. .vi

let 1 2^4 y.Himnu omomm tnum qiur{tt*rum numerorum.£c quoniam pnmlit Inaentns Aut i2^-5o.erit
ipTeprimus i5.Sccundus autem erit 5.oimiram 40.Actatiu5X5.vi4clicet lO.ItaqDctrcsnumeri
ordmcinuentiiunt 1 5 . j.x5.maAifdhunque cft.primiun ac fecundum dficere lo.fccuodum ac tertium 3o*ter*
oam|deniqueac primum 40.
Aliter.Ponatur primus 7^critq:propterea fccundosio— vtcumprimo,niminimcumi 2£iac«re
.
poiTtt io.qui fecundus numerus habebitur, h primus 1 2£<ex ao.dcmatur.Tertius autem erit 1 04- 1 vt cum
bcundo,idcft*cum 10— i2^fucrepofric]oJiabebinirqaehictcrtius.nfccundus 10— 1 2C.dcmaturat5o.
lam tertius io-|*i 2£»cum primo Demptis igitur 19.
nrinque.erit rquatk> inter zTQA 5o.Diui(lfque jo.per a«fict i!2£«i5 pro primo numero .Secundus ci^ 10
iT^cxit 5-£t tertius io4~ 1 SC^crit a^.vt prius.
// numeros innptsre, iid vt terni qnsqtuefficUntatuinor numeros propoJitos\d$smmodo LDC.

tertUforsfummofrofofttorum numerorum motorfitfingulufrofofitu numeris.
DEBEAT primus/ecundus.ac tertius facere 2o.Secundus,tertius.& quartus XI. Tertius, quartus,ae

primus 14. Qiûs denique, primus,& (ecundus X7.qui omnes quatuor fmum ^^.cuius numeri pars tertia 31»
maior e(l quam xo. quam t a. quam 14. & quam S7.
& & fi quartus deberet effe 40.rcs non fuccederet»
quiaomnesquatuoremccrent io6.cutus tertia pars35j4ion maior efi,quam40.(cd minor. ImpoHibiiitatem

porro quxAionis ipiamet operatio indicabitPonatur fumma omaiu quatuor efie i 2£. Et quia priro us iecudus
If tertius faciunt ao.erit quartus 1^—10. Eadem ratione erit primus 14- Acter*
— i7.Hi omnes quatuor faciunt 4^ fummaarqualisdebet effe fummz omniun
tius denique
quampomimusi^C* £fi igitur zquatio inter —
93 Addttifquc93.vtHnqae,imcr i?£4-93.&
-
4Âb(ataquei^ vtrinque, inter p3.&32^Diuifisigitur93.per5.fieti.2€*5i* Et quoniam primus ^t in-

uentus i 2^ a.erit ipfc primus 9.Eademque de caula fecundus 7.Tertius 4.& quartus 1 1 .qui quatuor nu*
meri problema efficiunt.
Hoc znigmaalio modo (bluemus in quinque numeris in znigmate 1 17.
S C H O L I V M.
E ADBM orfetHMenimor^Min^fae «imm, vtqturemiqui^Me eîoHtqutnquenumew frtffittridamnudsquorto

fonfummo frofojitomm numeror S fingidu numerk fro^Jitit motor fit.lfem fex numeri ,fi tomen quinto fors motor
&(. Bt fi( deiueept quonunque numeri , fi modo forsfummo dettrmmoto o mtmero frofofitoruM Muneraram, mo mi-
fit,
mu, motorfit fnguht numeru frofofitu.
io Tres numeros tnuemre, vt bini quiquefimulfitmffi exeedont feUquum doto numero.

IX
STaTVATVR. &
primum fecundum fuperarctertium 20. vmutibMrExcefrumfecundiactcrtij
f(mulfupraprimumcnre30.vnitatum:£tdeniqueexcefrum inter tertium ac primum fimul,&fccundumcf]le
40 vnitatum Ponanturomnes tres effe Et quoniamprimus&fccundus fuperant tertium ao.vniutibus;
^dito communi tertio, fupenbunt quoque primus,fccundus& tertius fimul,tmium duplicatum cifdcm •
io.vnitatibus:idcoqueomncstreszqualcs«runttertio duplicato, Tna cum lo.quianumerus compofitusex ,g.
m
taTtoduplicatOi&xo.fuperatquoqueteniumduplicatum ao.vniutibus. Si igitur a fumma omnium trium»
quampofuimus i 2£.>uKTamusio.rcmancbittertiusdupIicatusi 2 ^—
—aootque idcirco tertiusfimplex erit
primus erit 7.2^ 15.& fecundus ~2^
>45.zqualiscrit fummz omnium trium numerorum quzficorum, quam pofuimus eflc
—
ao.Summa ergo omnium trium 42
^
ita vt zquatio
Ct inter i2€&72C-45*Additifquc45Vtrinque,intcriC^-|~45'&4ÂbUuquei2^vtrinquc, inter 45^7
Diuifis 1gitur45.pcr7.fict i 2ô.Cum primus inuentus fit erit ipfc primus 30. ]^dcmq{
•bcaufam ericfcCttndusa5.&tcntus35.qut tres numeri problema confidunt
Alitcr.Ponaturtcriiusi2^ Etquoniimprimusacfccundusfuperanttertiumio.vnitaribns^cruntpri-
mus &fecundus fimul 1 mimerus excedat quoque i 2Cio.vnitatibiis.Ponaturdeindefecttii..
dusat.fcmifns vidclicctfummz5«.cx 10^(50. colici. Cumerraprimus&fccundusfifflulinueodfintefTfl
j2^îo.fidematurfccuadusa5.rcltnquctur primus i2£-5- Q(^ vero terrius cum primofiiperare debet
iccundum 4 o.vniutibus : Faciunt autem tertius i 2C> & pnmus i2^-54mmcnim
pumcro£5.curo hic fecundum I5.fupcrct4o.vniuubus;atqucitazquau0critinter
—
5. qui zqualis erit
5&£54Additifq;5»
Ttrinque, inter 70 Diuifis igitur 7o.per a.fict i2^35.tcrtius namenis.Primus cric30.nimirum
5.£t fecundus 15. vt fopra.
Alitcr.Ponaturprimus&fccundusfimuliS^critqacpropicfcatertius lo.nnumrumprimu4
ul,id ch, 1 2C-fupcret tertiam lo.vniutibui qui tertius habebitur, fi ex primo& fecuntb
&f(Kundusfimul,i :
slemanturao.Ergo omnes tres erunt i2^- 1 0.E1 quia fecundus ac tertius fuperarc Jc^t primum nu^
n>30.addito communi p
30.CX omnibus tribus,id
_â5.Primus ergo i2^ —
15.& tertius —
ao.Fadunt fummam 45 quz c- u ««», la
cfi.cx tTC-ô.fuDtradarclinquctfccundum 25. Etqaoniam primus ac tertius faciunt,vtdidumcfiproxi<»
me, fummam s 2^ 45quzdebentfecandum 15. fuperarcnumero40.Si fecundus 15. fubtrahaturaprzdi>
fumma, relinquetur numerus
CIO inter
— —
704tqualisdidoexccfrui40. Additu igitur7avtrinquc, erit zqua<»
i2^& 1 10. Dtuififqt 1 1 o.pcr a.fict 2^ 5 5 J^nmus ergo numerus
1
1 j.cric joiscctuidtts voo
eft a tertius i2^^-io.cric35.rt prius.
SCHO.
— « . ^«
A L G E B R jE
it
SC H O L I V M.
Sl»rimKMficmimlwmfiipermiUtar 3.nutiiimrtc$niimrtn 4 crnrimtrammM^

pimmMtcrtmftcmiiim ,.vM*njtfmilHr tertm atmtrm Unfamim
ii-ifftnmmi.
OmaH,rmmno!inui«m.vtterm,i>iq>ufimulfimfnexced*HtrtUa»,m^
LXL f,
cx^MtM»rmmcritp<>fiMUiisctUeatmtur(itfaguUsnumtrud4tu.
m,dofemilJisfHmm4
ac temui Cmul excedant quartum lo.rniutibus:

nruisuiuui Et fecun-
POSTVLETVA.vt nrimus, fecundus, fecundum 40. rnitati^ :Aed^
urtiMPihii*' Et tertius, ouamâc primus
Ettertms.ouartii**acDrimus{ecundum40.vnitatibus:Acde“
|o.vnitatibus
dus .tertii», ac quartus primiim faccrci40.cuiiu
?_:^....^n.eâ.«4.icrfirriiim f o.vnitatibus. vbi vidc$,quatuor numcfosdatos
Âfit mrnuzfttoiniDonibilis.
nn1„Jremiiris?o.mabreftfmgulisdatis.Namliconditiohxcnonadriêncquz»ioimpoffibilis.
V^vln-
Vcfivlci'
numerum loo-cuius
8 o.cuiusfemiiriS y maior non^datoexcefluj»
ici»iu« 94
cxccflfus detur oo.fictcnt omne*
musexce(rusdetmso.facicnt
mus
muscxcCTiusutviuy cxcetrusnumerumi
omnes cxccllus -
numen i2Êt quoniam pnmus,ftcundus 4ctcrtiui

«rn..ma.ritO^.Prmioniimi>nmus.fccundus.actcrtiui
omnesquatuor
.
j
nuz(Ko erit inexpUcabilis-Ponantur ergo
fuperabunt quoque pnmus , lecundus,t^WK
weduntquartum laviiiutibus j aScommuni quarto,*
* quartasq3artumduplicatumi)fdcmio.vnitatibustideoqueomni5quatuorzqualcseruntquartoî^t^
mpc«i ejuuû,; .
loaouunumcru* compoliiusexauartodupiicato.oczo
?naeum\o,quunumeru.
«fiacum compofitusexquartodupUca»
X r:amm« nmnmm nuatuor. auam D
vnitaribus.Si?eitnrafummaommumquatuor,quampofaimusi
_ - c: 2e-“*i'»n“‘“ 0 -""'*“''”' 1 “^‘“?“f’^
ntm“^-ioâtqi«lcoquartusfimpl«eriti.2e-.o.Eadcrationeentpnmus^^
omnium quatuori 2C -70 »q“/*'"‘ P"°" furamzomn^
quatuw,
Et terî%-M. Summaergo &
quam pofjimus i4 ita vtzqulio fit inter x 7e,ic xT^
-70. Addmique 7o.*mnque,.nter '^70
rbuS'Se^ 4 72e 70
Erit ur
EritiidturiQP.70. . emo primus
Cum ergo mucntu* fit
pnmus inuentu.
erit ij.Teruus to. Stquartus ^5. qui
— ent
omnes quzihooeox
Ealidemque ob cau&m fecuûs
^fcprliô.
ItMW» ^
—
“‘’‘‘AnLponaturquartUsia€.Etquoniamprimus,fecundus,acterriusexceduntquartumao.vnitatibu.»
tnintilliiresfimuli2P4-io.cumhtcnumcruslapcrcii^.i»miucrio.viMb4uuu^ .âau.u^
^
iû.,&q«rtusexcrfumprimu5ovniutibus;ponaturrummafc
fecundus, actcrtius(aciunMtdiximus,i2gâ A
duorum exceiruumioA 10. fimul. Quiaigiturprimui. excediiqucfumroa i2e+i^
nimirum 15 reliquus erit primus
auferatur fecundus, ac tertius fimul,
.
n“"»«° 3 °-« *
ferando tcrrio,& quarto collc&.ptimum i2e-j
5
:CmUaCllI>^
primus inuentus cft 2C S- i
•• Secundus vero ac tertius faciunt 1 5.
,
Umnu
lumnu lecunui,tcn
fecundi,tcrtii.S:quarti.R.urfus,quia
oc
q ,Op4-xo. Cum ergo tcrtius,quartus ac pnmus exce-
~dciT;^fi;:s¥i'2^ ,
Additocommunilecunuo, -
nrmero4Cu ^dditocommunifecundo,
««dentomnes^tuo^^
^ exccocmo..,..c.qv-
^ 16. fn- Eeeundum
tfccundumnumct040.
quartus,pnmus,8i fccudus fiiciunt 3^-1 5 .debcntq,

fupmre tertum
fi!w tertiam «- lOe Quoniam vero
l.otrSu;t 5
” ~iu^pVnatSriJô^b!!^'^
"oa^r 4 i;c^ 5e»1 P"---go' 2C-S-'ri^
ptiores^res excederedetot qmttum numero
maior minorem fuperet numero lo.Maioroum pars ent
fumma pno™"»
da erit i 2P in duas partes , quarum
Diuifio autem hzciu fiet, vt in fcholio zmgmatui.lradidi^
û^ ^Tnor pS eritquartusnumerus. ao.Huiuscnimfenuffisiae
Z 4 w.«-v...
Dematurnumerusio.cxi 2£.vireuquusiiinumciu»i,<^
DemawrnumetSô.exiVv‘td>qP“<'« '2C
.1 j hMmatnrnan
pars.ttfiadltancaddatutitonumerusao.fietmaiorparsv2C+'oEn‘^q“f"*“““'^‘-I-^—
.. #• .
rarionc,quiafccundus tertius, Stquartusdcbcntcxccdcrc primum

numero
Stpriorcsquatuorvê+io-pari
- ,^»00 0 <alic4iiif*nim numeri 1^.
numero 40. Ii demantur 40.ex i^.ent n >jq“^“®<"
debent fecundum
Lrrius.quai •j!s,& primus fuperare
J . O femiflw - Demque quu quvtu»,pnmus & (ccundm fuperare de-
i o. fecundus numerus.
JV 4vaaia**M
merus-Omnes 4.innend 10 ^
'.“iZ
ie.-tap
‘
5 - 72C
io.i2P. ae.&
-2J.&
r
^
cOe—
>» ftciuntCimmam a2C
ergo zquatio inter 1 2^ 8c i 2fi
a2e
f
70
7 °;Vf
-q?f
-70.Additiiqi
,
— —
*quaUsc(redebetfiimmzomnium,quarapofuunusi 2eEitetgozqi»uomscc.x*,.*a,st-—
vtnnque,mter 70. 8£ 1 aC-emq; i 2e7 °-
^vtrinquednteri%+7oA i2e Ablaaque
CTgoiJe —
15. erit ao. Secundus tOC
*»• 'S-
Tertius 72« aj.cntio. Et quartiu , 2e
lyl
10, erit a j-Tcluti prius,'
S C H O L I V M.
Eodem
xxxtd,rtferu>>mfxm,0iiiimm,reixuKmmxxtfiftrMr4/,3>xxm
fxmmMCCqx«xu, 47f.fixduucu. 0 ,mxn4mfi,fiî^^^
^{AmtmMrfufingiUueuefibmddtu» . * • «„ j
l
Lxn. t2 Trtsnumtru inuemre .qutrimmtxmus meJmmfrfneldtUftrttKitiimixMeJiuiqîi
ftrtmtxuiiiinHmc
mtnmumfHfertt d*ttftrtemtxtmi:Mimmmd<nu[Hedtttmmtdij
OMtOt
dtte.
SVPER.ET maximusmedium
dcni,uctcrtiamitcmpartcmmedijexcedatio.VBitatibu4 Pon«urmuiunm. 2ef*o*'«'l“ 3 %^^
i »
C A P V T XXIX.* 97
Bitmmus tertum medij putem (uperabicnamcroio» £c quoniam medius minimum (bperare debet tertU
parte maximi. Superat autem medius j^mioimum i o nu mero - 1 o«vt pacet, b fubtnfbo tiat t7^
IO.CX {Q^lginu- tertia pars maximi erit -lootq; idcirco maximus erit 2^ - Jo.R.urfus quoniam ma-
iûsmcdium (Itpcrare debet tertia parteminimi:Supcrataucmaximus 62^ —jo.mediumjQ^numcro $2^0
50quiiequaliscritterturparriminimi:ideoq»minimuterit92£-90>Fuitautmio.m*poncusi2£-|-io.E(ler*''
go«quatioinier9^-90&t2£-{-io.AddJtifq;90.vtrinq;»imcr92C&»2€“l**®® Ablataq;i2€.virinq;in*
tcrS2C&«oo.Diuiiisergo ioo.per8iicti2C**^TJgiturmimm* i2^+io^tia7.Medius32^crit577.Ma-
ximus denique «26 — $o.erit45. Nammaximus45.fuperatmedium37t.oumcro77.quitcraaparscilim-
imi it7.Mcdmsvero377.rupcratminimum iiy.oumero 15 qui tcrriiDarseft maximi 45. Minimus deniq;
,
‘‘
,
Xi7.rupcram7.tcrtiampartemmcdn577. oumeroto.vtpropo(inimeiL
QV O D (i maximus medium lapenredcbeac iemifreminimi: medius minimum quarta parte rnaxinu*
*
jpfmtntmusteftiam partem medijnumcfo8ônatur minimus l2g-|-8. £tmcdius526*vcilletcntam huius '
partem excedat o^nario. Etquia mediusmmimumfupcrartpomturquartapirtcmjximi; Superatautem

medius 526 ntiinimum —
8. ac proinde ma>
ximusctit 826 ^^3 ^*^^^û^^^>dmu8mcdiumrupei^dcoearemi(femimini;Supcratautem maximus
826
26 ——
3x*mcdhmi52^numero526 —
3X» quiarquatiscrufcmiinmimmi;propterûeminimuscric 10
«4.Fuicautem idempormisi26'-|-8*£ucrgosquatioimeric26 —
«4|&i264*^* Additi(quc«4.
Ttrinque,interlo26^ l26+7^*Ablataquei26*wioquc,intcr926-&7i. Diui(iscrgo7i.per9.hcti26>8* ' ^
,
Acproinde minimus i264~^*^^

Si quisproponcTct.maxiroumdebcrcrupcraremediumremiircminimiiMcdiumquoquc minimum
&mUTc maximiiMinirnum denique fcmilTcm medij binarioj q wrilio c(Tct impobibitis. vt ipta operatio per AJ-
gebramabundcdocebitkPofUturcnimminimus
medius i26>0°'^^r<>'^biimum medius fupcrarcdcbeiiciniircmaximL Superatautem mcdiusi26>mim*
'
mumnumcroi^>-a43uircmdnsdcbctdreniaxtim.Maximttsergocrita26-^quodeflabAtrdum,cumme»' <
dius inueotus Iit a26>nuiorquam a26-4*
'
TrtsHMmer6siHuaiire,iuvtJiqgyq$i€pr$xm{/efuentfJtttUi4mfiifMnemyiHtert$s,qMiiU^^yX}!!L
dcrHntidtACC€fcritnt,rt^mAtur4tquMktAS.
t>£T
pnmusrccundoteniamruipartem;Secaiidastertioquartamruipirtetn:£ttertiusprimoquui-
UmfuipartemrEtcumribimutuodii^partesdedefiott&abalijsacccperintjfiaottrcsaumeriacquaics. Po.
natur primus J26- ^
tertiam partem habeat bne
fiadtonp»Sccundusautcm,4-vniutum,vtquartam
—
i 26 +O ^
pmtem linefiradionchabcaL Sicrgohicfccundui » 26 “t* ?

*
: ^
4^cipi^t 7 primi 326- nimirum 1 26- atque det -j- l 26 -j- 3
nimiium 1 tcrdo.habebitip(erccundus3-f*l26>Ac
uncundem habcrcdcbct primus* vbidedcrit,acccperitqiie»qu2 tubentur. Atprimus326<^terttampartemT^
*
dcdcriti 26A*ccepcrit 3 -i 26*wn»demumhabcbit i^-f’3.vel34-t26>tpatct,lladdantur3-i26^d i26* '
quod hxc tbrmula docct.lnucaics autem 3 — 26 -A reliquum primi, nimirum a26-dcmpfrris ex

l26>rritquinUparstcrtij:quandûidemeamdansreUquopri>ni.nimirum i26*^cic34>i26> Iguurtcr*
3
tiascmi5 526*q“**'dcderitprimoquintamfuipartem,hoccft, 3-126 rcmancbumiUi n-426- Eili
afccundo4^cccpcritqUartam partem, nimirum I.hibcbin3-426qninumcrus*qualisefrcdcbct3-|-i26-
quantum fcilicct tam primos.quam lecundus habct.sc diSum cfl. tilergo aquatio interi3— 426>&34*>26*
Addirifque426*^“*l“®»*n^>3*fi^34'526'AbIalifquc J.vtrinquc.iotcr 10 & j26- Diuifilquciapcr J.flct
t26^*Acpropcereaprimu$numerus3^cnt«.SccunduS4.vtporuimus,&cmhisi3«>326'ent 5.S1 namque
pnmus «Îcderitteniam fui partem
,
1. accc]
—
epOTtque quiotam partem tertij, videlicet I habebit 3. Acuntun- .
*
&em habebit fecundus 4.G dederitquartam Uii partem Ltertio>ac(Meritque tertiam partem primi Item tan-
demhabcbitfccundiis4..fidcc‘-“-
tum quoqiie tenius 5 A dcilerit pnmoquincam partem » idefl . i.acccpcritque a fecundo
quoque habebit tertius 4« quartam
partem, videheet i.quod cA propoAcom.
OyO D Aprimusfecundodcbcatdarc ^Secundus tertio^&tertia$primo|.Pooatarprimust 26 vt «
habeat ;.AncAa6Honc;Secundusautem4.vthabcat; dncfradione. Secundus igitur poAquam dederit 1 .

tertio, fumpAuitqoc 7.a primo , habebit 1 26 -|~ 3 * Ac t antundem bibere deber primus , poftquaro dederit 7.
Axttndo.acccpenrquc 7 ^ tertio. At primus pollquam dederit -.Arcun do» habebit i. 26>i‘citquam, qux cum 3.
frf ?T t ?6-|* 3‘ P*” idcoque ten- us erit o. R.diquum cft. vt tertius si.pollquam dederit
.
>.primo,famp(miqK7.afccando.haheatquoqtic> 264^3 Habebitautcm.AimpcnuAxcrit,7. £1^02-

quaJitaseftmtcf7.8tx264-3-AbIadfquc3.vtra»q(Jc intcr 4 &iC^.Igiturt 26 crit ,idcooueprimus,qucm
4
pofuimus 226 <^nt^' Sc4udus4.&tenius9.Nam|.imus8.Adct 7 accipiaiûc7.ccrtij.habcbit7. quemad-
modum fecundus, fidet -*
A
accipiat y-priml NeuionterriuSiAdec 7. fumaique^. fecundi. Omneique tres
numeri faciunt lt.criplum videlicet numeri 7.quem quifque facit quemadmtMam etiam in primo exempto
omncstrcsnumeri64.3.faciumi5.rrtptumfci!icetnameri5.quemqmA]uefacit. Infando porroexemplo
huius cnigmatis vides»non cflenecdrxium,vtpartesdat2haoeantd4mommatorts,qui femper crefeant ordi-
ne, vt tn pô
exemplo contigit
/4 ^^tu0rnumtr0sinnt9^t u lege , V/ ttm quiuU etfumprexime infequenti detemfm partem LXCTII.

.
eUderttdntereosquidederuntieiirecctptritntiteperUinrxqiubtM.
I>£T primus lecundo tertiam fuipartemiSecundusterrioquartamiTeitiusqUartoqmntam Etquar-

Kis primo fcxontAc tandem, pollquam dedcrint,acceperimqidim partes* Aanc 4.numcri «qtaJcs.P anacur
II pnmua
X
* piftcm fcxum.Scd (i det

lac. rupcrTumilli
j2e- quxeum j i2g.
CMlbluunt i2€+j.vtciihicformulaeoIb- ,
gitur.lnucnir<autcm5 i3£.toUc«
p^rwquwxusuact7.rtnuncbumiUiif-^«2^^&nacdD»at~tcriiideb«e
lubac .%+3.l.c».ttn.pnmu^q„,mlicuaduiScdfi«ld«tur«2e--«.^1^
tniccuod'** n <•* ^ * . . »
M — ^ 2P
«pparct, Inucnies autem <2€-***
- 11 4- d «*57-:52e<^«m*murexi2e4-5. Igtturf
imijcm62C u*tpff<juctcriiuicntjo2^
"T" J *
*T“ '^ô.R«.li<juumcftiamitcitiunihunch»-
dH,f.vidcUc«d2C-i«c«p«nVc.4.rcca„diÂ,^
afccundo.niminim
i. habebit t 42<> a 7 .auinunicrasa.o,..h, — tc.
'®~ «nign-aconhciunt. Et Ii abflulcrudcnominitom erunt

^racri uxfml
nunicnqu|tfmint,^n . quatutJr
150 pt.i 10. 1 i4.proptcrci quoanuinentorcicandon
proportionem habent^quam
ij>& tninu tizj>roptcr
ereundemdenominatorcin,vtadfincmlib.p.EucLde.nonlbauimiu. • Et
p artes in qu»-
njooecxprcl&iafee Yhabra
^
t
—
numtrointcgros vt*oujt«sruinuaa$.Qiiia
^ ,t,d Jift,, n,mutia$.q,iia italeJ
,
ita fc habet V.e. numeri la ad '..
lapooec.ItaqjfiprrniusKoJct-koiminim co.fuiwiersir.r.e^ > _»

^.uiiuus ja.att -.lui numen nitmrum
1 j. remanebunt tfo.i fi aceiuiat i nriml
"SmrtbrebltTmif^^^^^
Ijanimirumjo.habebitfimilitern9.Sicquoquefitcruu$iio.dctf.<uinumcri,hoccft.t4.reman?bunto<Jc
fiacapiat-Xccundipamimmini aj.habebit iip.DciiiqueeoJem
modo.fi quartus 1 t 4-0«
licrtip.fiipcrcrunt9s*fiacapiatftettijiio.niininii^24J,abcbitii,.
^ 4.drtvJl
.4uinumeti.rK(c.
1 inumeti.ridc.
S C H O L I V M.
a»roimim»o«r»ib,.WMni,„r.i«y/mwdtJm/f/-er.»Ja,«rtpen/,«efd
tom^cutmmu, 4 ^^
Smmimnr,d,Jtr,ii.
:
itrtimiUdtru jîurfîtftruê 1 djitmdo: ji/uriiuduim

prrirêv-^WWKdrmâedeJew-.pr/iM^ttepmtuaeijû
fiuMwan-
7 4»o>n/a.«r<*Jo.r ,7Z+'-*i a2e «« i-,7^.fiuum: i2e+i. rt in/Iu A

«4""'/*«**f«/,2e4-^Faf/»»ra«<rm4 -42e>»i«t2e J-wmrram.Oe+i.rrparerjt
4-42e-defr4ha»r»Toi3g+,.Ij,«rv4»ar/i»«»rnrr«fae-,?.f»li<«<I»e4»arl«<enrie2C-ll.llim^«fiJrti!
fmit.juptrenHit a^-ij^ra c,m y-itmifum dtbrm 2<;4-i.Fa<«(»f aarrm if 2g - lyaam i<-a+2C- nJnmim
1
I
AbUt4<iiu i.wmikt.mtrft.&HlTP. Umfu

Wt'‘r9d?<rH<-î^Tr;;f[g>t'nmk,kHmTmftf,maZ‘tTttd^,SKkn4mA,ttm^tikt. em ^'.ToLnin^
r ^
qmnq,mmtmiim mumtrum.
qmmiiic «sunto / rew» uur~,.dtM.„ 2 a^r.au
t,tmfi(lu44fkriaiUiit^rnifu»r,nmJqmfijiuhdlKiuw- quin». maqm»tkfludni
t r
.
fMuiuj.fiimmimimm*m
j
fS D^mnumtrumin^duMfur^ft diudtreJiA W/^1 .$rf*rs cum iUuftrteuliqutttfritrkfu-
SIT n“P’f«««o.di^buendns'mdUM. it.rtpolleriorcum|imori$efficbti8.Po^^^

'tdarepo/litv.fincfrtaione:entauci>oflcnornars4n_e00nu.i:n.-/-«,.r;. ...1 i
’
'
1 R.AKIari/nn»*fl treannaasam — •. rsm r«* •<*
tertfo.&4^+i8.AbUo(qttea«.rtrmque.intcr3t.ac4.2C.Diuifisergo
I .
51. per4.fieti%.8. Acproptere.

prior pars 5^cnt 40.poIi^r rero aou]uz fi ‘
acccpeiit 7.prioiis,nimirum 8.habebit a 8.
S C H O L I V M.
y de»mw-
i
CAPVT XXIX. 99
diuom'ttut9rm f4rt’u d4U^ minut rw. QMftittu Mmqut per denotnwJt^rem pdrtkfttuIrTpHutm , txhibdit pmrcm n«.
mfrMm,d’i*Vtmd.ut(X(mpl9tfid4t»nMmtrm2S,dtm4tMrexdmtdend«numer96*,&rtlt(iMU(iuimcmj2*d$guUt$rrper
4.lHunurum ftdtUut viuuii mmtrm denominAtore qutntA parnt fiet Qiutieni iuiMt dtiih ui f. dtnmjndtorem pdrtU
qnmtd,fr9dmetur prior futmirm 40. PoJImir ergo erit la»
Si tJem numerm 6a.ft(Mdm fit m Jues , u* rt pefierhr (um ^.priorii effieut tq. DetKpf numero S9^ 60, &
rtUqif
numera tJuttfa per 4 fit Q^ttens ^ qni du3 m f.fudit prurem numerum. Pefierier erge mr
m N^mfi bnk addutur
^.frieru,rumrMm ^4MjUbtturddtmnumermjy.
tf Diusmfmer0Stiiuatire,qutrKmfimmtJiqiulujitdu»iiHmtr»,(i-ft>flcr4ttcumiUtapsrttfrie- UfVL
TitefficuudttumqHtqiutUHmnimitrum.
HOC *nigiTUcumpc*ccdfnticoincidit. NamriCimtnaduircceturinduispirtn.vtibiinipentiir,

iDUCiui erunt duo numeri qu*fiti*Vtliiliucnicn di linlduo numeri» (juorainfulTiitiado.&poftcrior numerus
cum -.prioris ficuc iS.diuidenduserii numerus do.vt didium cll,erunt(ûei]uxliti numen 40 Sc 10.
Sivero inueniendirmt duo numeri, quorum liimm*do.&poftenorcumy.piioris£u:Ut 55. erit prior
numerus i^.poftcrior autem 58^. vt ia Tchobo prxcedcnti patuit.
d> frts Humeros inueBirtdtt vt, eum vHufqmfqueifimmAretiqiurHmdHerHmeUumforlemiu- UCVtt

ceperitjitnt tres Humeri stqHoles.
f AC, vtCprimusfumataCimmarclirjuorum duorum^. Secundusa rummareUquorum duorum-.

Et tertius a fumma duorum reliquoru -.fiant trcanumeriaqual^. Ponatur primus 2^. fumma vero reliquo^
1
rum duorum ponatur numerus 5. vt habeat d-.finefra&ioiK. Siigiturprimusiduobus reliquis accipiat ha-
bebit i2g^-i.Et quia fecundus afumma reliquorum duorum accipient jalebet etiam facere i 3g-{-l,diuiden-
da erit fummaomnium trium, nimirum i2C-f-3.induaspance,quarampo(ler:or cum.; .prionshciat i2£+i
Pofteiiorenim pars erit fecundus numerus, & pars prior fumma primiac tatij. Diuilto aurem bxc fiet, vt in
Icholio zniematis S5 docui,hoc modo. Dempto numero 1 2g-|- i.qui effici debet, ex fummai 2£-}-j.amniu
trium .diuidaturrcliquusnumerusi.ptrdcnominatorempartisqoart*,vnommut,nimirumper 3 .&quotitnj
d.pcrdcnominatorem4.multiplicetur. Procreatus enim numeon .p.crit prior pars.quxablauex fumma i 2
g
-j-j.omnium trium, relinquet partem poficrioret2g-l-7. pro fecundo numero. Huic enim fi addatur j.prio.
nsparm |.(qu*e(lfiimmjpnmiactcrtij^nimirum.;. het numerus iTg-^J.
Rurfus quia tenius fumeos jjfumma primi 8efecundidcbctetiamlacerct^-)-iJiuldendaerit(ummi
l2g-^-3.oronium trium eodem mrxio in duas partcs,qoarum mflcrior cum y. prioris bciat i2g-|-:. quod ira
fict.Demplonumcro qui tlficidcbct.ex fumma l2g.^3.omnium tnum,diuidaturrcbquus numerus
i.per denominatorem partisquinti.vno minus, hoc eft, per 4.Et quotient d. vel t.in denominatorem du-
3
catur.Produautcnim numerus 7.entpriorpars,fummavidclicet primi ac fecundi, quzparsablata ex fumma
i2^-^j.omiiiumtiium,reliquam faciet partem poflcriorem iSg-j-^.Hzccnimaccipiens p.fummz primi ac
fecundi qaz fiiii 7 hoc eft,7Jaciet quoque l2€H-‘-R.rhq>nim um efi, vt omnes tres numeri inucnii i2g i2£
,
"
+T-''‘
+>•»
tores,erunt eres numeriquzfiti intrgri 13.17. 1 9 problema propofitum abfoluentcs.Nam 4 primus 13. tum
:
4
CtundiaLtertij,idefi,cum la&fccundus i/.cum^ pnmi tcmjJioccfl,cum 8.4cerciusi9.cum7.primi4
nimirum cum 6 &cit 15.
fecundi, _
Hicautem fumma trium numerorum inuentorum 49.000 ell tripla numeiiijajucmvnufquilqiie&cit:

quemadmodum in znigmate £3.fiebat>
4t £)Mtuer numeros tHMenire et conditione, vtcumnmujquifque ifimmt reliquorum trium do-

LXVttL
tsmpsrtemaeceperit^tntquttuor numen tqutlet.
STATVAMVS, vtfiprimusfumatpJummzaliorumtrium.Secundusl/ummz aliorum tnumiTer-

trium reliquorum Quartus denique 7. fumrnzaliorum trium ; quatuor numeri fiant zquales.
tius
7 fummz
Ponaiurprimusi2^ 4 fumma aliorum trium numerus3 habens l.finefiadiione Primus igitnrfumtns-.hu-
Etquia fecundus cum 7. fummz reliquorum trium debet etiam tacere
ius fiimmz, videlicet tfaciet i2g-|-l .
l2€-|-i. diuidenda erit fummai2C-t-5 omnium quatuor in duas paites, quarum poficrior tum 7. prioris fa-
ciat1 * .licut in przccdcnti problemate. Pofterior enim pars erit fecundus numcrus,& prior fumma pri-
m],lcnij.&quarti.lnucntaautemfiiit in accedenti problemate pars pofleriori 2^-J-7 .profecundoniimero.

DEINDE quiatertiusCimem J.fummzpnmi,fecundi,&quartidebctlimibterconficere i 2£-|-t.di«
uidenda rurfum erit fumma i2g-f-3. omnium quatuorin duas partes,quarum poficrior cum ^.prioris faciat t
problemate poflerior i2g-|- pro tertio numero.
2g-f- 1 .fnuen ta fuit in przccdciiii p^
POSTREMO quiaquartusaccipicns.i.fummzrcliquorumtriumdcbetetiam facere 2g-|-i.diuide-
musfummam i2g-|-3a>mmumquatuorinduaspartcs,quarupollctiorciim7. prioris &dati2g-|-i. quod
perfchobumzntgnutisdp.itafiet. Demptonumero l^-|-i.quiefficidebec,cxfummai2gq-3.ommom,
quatuor ,diuidatur reliquus numerus 1. per denominatorem partit 7. vnominus,nimirvm per j.& quotiens,
y.ioipfum deno mi natorem <. ducatur. Frodufius enim numerus .^.crit prior pars.fumma feibeet primi
II s fixundi
A L G 1 B R iE D .
cum«& «l«»™.ioi«mi.primi.recundiAtmij.vidclicctcum jfi/acii, f

7.
>fc.’.
s C H O L I V M.
tXDC
fs Tris>,Mmcr<,smut«rju
Ugt^tfi^n.fyuifi^fr.xhnthfiqutntid,, imPcrûmPa I
SlNTinucnicnditrcsnumm.*tCprirausd«i.rccniido;rrcundiB-i.tmio-&tmiu. »,J-, c
nBm«n30.50.5o.Inragimtc«j.mucoimajtrcinumcrojadcmcondidine,Di(i’quDdutt'n?^^^^T“
qmfimdtbcnt.nondctcrminauiniusidcmum numcrum.vt hic.
Emoinuentu
=a^s;!=ia=^:=ig
,o.biîcn,.h,bcbi.a-rcfu;„c...ifccu^^^^^
1*^:
5 c H o L I V M.
nimin<7.*nigniatCiVfl4.«umcronimin«8.inigmatirinuentoninf nmcfltn 7*^'^’'"*?“'?*'“™“^

quemquifqucconfidt,poft,namimpmtaiiiiplcu™.vtibidUîByoluin^"^l^’k,'^-^'^*^"“^'”'
ri poterit in Kiligma*
U«j.«iohoc,nigmatc«slaon,c'toccnoL.ni;Ja^^^^^^
JcSccnnditt Tcro
~ujpggaaa^
6antt^cn.qumquenumcri*,uaIc,,q«omraq;î;ue...o5âte.cMJoSthXi^
ucnn(unt5.numericacondiriont,quaihic«prcfl?mus.a88.ioo.,.a.a?ra!î?.!^^^^^^
pcr.u.n,plcu,.ri.J.abct
.4i.Dab«au<em,*.h.c i..b«ur,quU.bcth.^re;liJXnZ
mm^882e2S>o2ei i 2C.i 7 o 9C.i *
452eSihi numeri im^rao cxccurifu^^r^b?lX
vtdiftum cit.quinumcruiaqualucff: debet ^‘I“**3“*4'26
datonumcnmoc.Diui&iBituri.n,
pnmuanumcru. pofims i88ie ent M+o-Secundus pofitus
aso2e.crit
i!,o
Aliter.. Quoniam vnu(quifqiicfiiccred(.bctiaot.mtfiimmaninm..B._. :. , - . .
J>itnm
f .
CAPVT XXIX. ,ot

ff B»ilimmmeMimiiitMl,qiutMtr,velflMretf*rtirittC(mditiiiu,vtfiqiafitefrtximtJiqiuiitiis9
ittmfntttmjMftrinn.fcft(iutmmuiu(Udnint,d-tceefmM,fitnttresnHmtri,vclquJ^
^
t!ur,vtlflHrcs*qutlts.
HOCrnignu a przcedenci non diffcn-Nam fi datiu nnmcnn in tot parta zqual»

difiribuatur.qnot
in aB)igmatecxpnmuntiîinucnien<Ccruntpcr«niginapiwcda«.tiarqu«fcholium, (adhibito
tamtnani-
gtnate <5 A
«.priuiquc fiholio)totidem numeri qui propofitani conditionem rcniantca Sciant
, totidon nu-
naerojxqualo yni tarri numeri dati, qui in totidem patta fuit diftributui. In bos enim numeros
inuen tos da-
tus numerus diuidenduf efi, quippe cum omnes fimul fteiant fiimmam triplam vel
, quadruplam
’ numeri,
quemvnufquilqueinuentorumUmedebet.vtdidumell.
V.g.Si numerusjioaliiiribendusfitintra.vtcumprimus dederit -J.lccando; fecundus
^
tertioj ter- &
tius j.primo fiant tr« numeri xqualcsidiUribuaturditucnumeruspo. in tra parta «quala
jo.jo.jo.ac per x-
nigmaiSsi.reperianturtranumeri.vefcruataconditioncprxrciipta, vnufquifqnclaciatjo.
inueniinumeri
erunt }d.a4-30.atque in hosdifiribuendus eli datus numerus po. Nam fi prxfcriptam legemobfcrucnt,
faciet
Tnufquifquejo.
PAR.1 radone,finumerujSoi5.dillribiicndusfitinquinqueparta.vtcumpriraadederit-fecundx-
fecundaf fquartx; quam j.quintxAquintaf .primx. finguli habeanteundem nunlcrumidi-
tertiir, tertia
flribucnduseritdatusnumcrusinquinquexqualapartoi205.iioj.iio5.ia05.it05.acpcrrcholiumpr«-
e«dentisinigmati5(adiuuantercholioxnigmatii6q.)inuenicndiquinquc'numeri,rtfctuatalrgcpixrcripta,
Tnufquifque faciat I aoj.qm quidem funt.vt in proximo fchoUo patuit, 1 44».
1 450.5 <ai j jo.ua t. Atque in
hosdiAribucnduscft^îusoumerusôz;.
^ ^
p/ DitUJHebiuH»meru,*U*mqkei$Jtmimie>ure,q)u vtrHmqMiAtammkUifUctnsftcuumaU-
lXXL
rem quidem quadratum , minerem vero Utm etm quodruti.
SINT dariduonumeriiooA5.fitque»umaos,quemquxrimus,i2€- Exiê-inioo.fitnumema

1002eEt ex 12e1n5.htnumerus52e.qui debet latus eireilbusatqueadeoinfeduausfacianumenim xqua-
lemaoo2e.Faatautcmnumerus j2emfc a jJf.Eftergoxquariointer ioo2eAt Diuifisieitur looiper
j
^.fiet 2e.8.numerusquatfitus(quod numen Coffici lint collateralc$.;Hicemm multiplicans
1
aoo>facit a<a-
craoim i6oOvCuiusLitu5cftnumcrus4o.cx8.m5.produdu«a ^
Si numeri dati fir.t io.8t i
J .reperietur numei us ji.Na fi ponatur numerus quxfitus i2efiunt
ex i2<> in
loA i5.numeriao2e&<5%Etex is2e in fefitnumcTusaajJ.quixquabs debet
eircquadratoao2erDi-
Bifis igitur ao.per aaj.fit i2e-7rf fiuc ,-7 nuraenisquxfitus.Huenimmultiplicansao ScijAcit
**'.ê— **
—
quadmum,cuiuslatuscAnumcrus|^diue j.prodi:£êx
72 Diusitumtnsmuaiirejtk vtfrmmt exiffsuHfeat^txctffluqiudrMirmt,

qmexhfis fiunt
itttsnumtnseffUuHt ; dummtda dutm juudrtttrum txeejfmmtturJit.quum
Lxm
*
dttu^lummu
quodrotm,
^^SIT eoramfiimmadaw ao.&exceDus quadratorum datus So.quiexceirutminoreftquadrat040<s.
Ponatur primus numerus i2e- ideoquelecundusxo

i2e vt eorumCimmafitio.' Quadrari».
lumi J.&40o-4o2e+i8r.cumex
"
duftu ao
numerus 400
1
2e- in 10 — 1
‘
2e-
'
fiat iO
ao
—
—
I oe
4{)2eH- « J'-*tinhac 1
2e
brmulaapparet. Dnrafio illo quadrato - ao 2e + I
ar
cx hoc, remana exccfiiis 4004o2e- — xo 2e
400
xquali$8o.Additis4o2e.vmnque,erit ;
9ranariointa4oo.&8o-(-4o2e.Abla- ~ 4° 2e + • J
nlque8o.»trinque,inter3aoA4o2€.DiuiGserg.3ao.per4o.fiat2e-8, primus
tatas 10- i2^cnt il.Suxninanumcroriun 8*ii.cft aoAquadratorum
numenis,recundusTeh>hii
tf4‘&i44.excdlm 8o
^
OyOp fidnur^cmfummanumerorum2oAexccfluiquadratorum4ooa,uiminornone(l.„.
—
4ratO400.quJcxfuranuf5i;encqi«moimpoflibilU,Nampo(itopnmonum€ro
r ] ««••a
..j â ••«•••«.«
(lUIItvTO iQ^&fccundo J-rva a 44«
««o/i
S
i6 Oa
rutfus eorum quadrati i ^'Aqoo
eruntnitruscorumquadnd
erunt 40 2e+ 1 ST-quorum excefiiu 400 ~ 4°2C- arqualii debet^
numero
aro 400quod
400 .quod fieri
neri non potefi.
potdfli
DETVR.
010
eundo 10 —
ruAsnumaorumxo.8cexce(rusquadrttorumitemto.Pofitoprimonumeroi2s>
f2£4cmcorumfumma20
r^ôcriccorumfunimazo&ntccntu
'^'1
quadratorum 400
dccxceflus auadntoru(tia4on
'*'wprunoniinicroi2P.&fei
..«nOA» i-
4©2g;xqualBio
,
Addm»
&fe-
»trinquc4o2e-cntxquatiointerto-l-4o2eA46o.Ablatirque20.vtrinque,inta38oA4o2<>DiuifisCTM
‘ 2e9T-pnmus numenis.Secundus eigoerit toa.quotum
fumma ao.&excdnuduadratonfm
*~-'.-~.numcrus~hoccft,iOa
7i Dutumuumirum UduesdiuiJcre.-vuxccjfm qiudr»tixrum,qmtxifMuia,fiiqml,bttnumi

rmminorqudidrotoiUtinMmeri. * r«tn
i-aaui.
SIT datnsnumenis20.diuidendusinduo$,neice(rusquadratommexipfisfaaDtumfit8o
Hoc».
nigmaJprxcedentidiuerIumnonellNamfirg«rianturduonumeri,quorumfuramadatusnumausioA
«xccflusquadiatoramexipfisfa«otum 8o.cntCimmadatt aainilioaduosnumaosdifiribuenda,
&o
i 7* Dutt
Io» A L G I B R iE
ivnm 74. Bius»immsm»enirtiiitUttfrcfcrtuiieiittvtfMmmtqndJrttmm,fiiitx^pj!M$it^tJtX‘
ttfnm numertrim imunttriim htbut tUttm.
SINT inucniendiduo numcriin proportione tripla, &rumniaqnidrHonimn ipb procreatomia

decuplam. Ponatur minor numenu i2^ maior
ad fummim iouentorum numerorum proportionem habeat
xrifM illum triplui.Exccflus cll lOfi-Et quadratorum i Jf.pJf.fiimina loj Jecupla ad t2e-&goiquatio cfl In-
tCTiÂ ao2C- Diuifuigitur lo.per lo. fiet lac^miinornumcrua, (quia numeri ColEcicoUaieralarune)
nuiorque erit i. ExcelTua eorum eil 4. 8c himina quadratorum 4. 3S. efl 40. qui oumetuteitccnut4. dcco^
pluaeli.
UOCV. 7S DKtSHHmensind/atfriptrtuiureftrirtîtdVtexajpttqiujrUtrifmiffiriimtJixceJJimm-
MeaitrMmHMmertrxx) frtftnimemhtht*/
N V M E R. I quziid habeant proportionem triplam , Sc ad rorum excrlTum habeat eaceflus quadratq:-

lum proportionem duodrcuplam. Ponatur minornumeruj i2fi.maior32e,illiuatriplu». EaceiTuaeoruan
eil a2C.^dratorum ijApJ.cil 8 Jiduodecuplam
habens proportionem ad i2€- Igiturrquatioerit inter
3. minor numerus (quod coUatetaies fint numeri Colfiri ) maior-
8 >.& 1 42g.Diuifii ergo i a.per 8 fiet 1
queeritp. Excitu eorum cll d. Et quadratorurap. &81. cxceflus 71. ad «.proportionem hatoduo^
decuplam.
LXXVL 7« i}Msaxmtrtsu>ltriu»irtiHjtUfrtptrtlint,ittvlMiimtrmexviuiinUterimfrttra^*J
ttrxmf»mm*m diUm kihettfrtftrtuxtm.
HABEANT quzfitinumcriproportionem quadruplam, & numerus ex imo in alterum miilitnaaj

eorum fummam ,
roporriontmf pruilam. PonaturminorrSg. maioraSfi.
proportiont illius quadruplus. Sunt
ma eorum cll Et ex i
r^Êrgo aquatio rril inter , ^

fici fint colljtcralcx.Miiorcrgo
proportionem habet leptuplam
LXxvn 77 numtres m dtuprtunitne ixxextrt , iit vt /umerm ex v«* m tUerum frteretitu tdet-
pnptrtitHem.
\bettprtptrtitHem
rum exceifum dtttm htbetl
HABEANT quafiti numeri proportionem quadruplam, Senumerut ex vno in alterum ptoduftui

adeotum rxceflumpropori oiirm (cptuplam. Ponatur minortSg 8r maior illius quadruplus. ExrciTua
eorumcllt2€.Etprodudhisex i2g.iii43g cilqj.quilrptuplamhabcrcdcbetproportionem ad^S^ Ergo

«quatioeiitinter4jg£ii2g. Diu'fi(qucti.per^4.fict i 2C,-^.minornumetus.ûodnumcriCo/rKicolbce^
rJesfintMaiorcrgoetit^.Exctfluacorumcil^ Ex^.inij.fitnumcnis^Ti.qurad^.proportionci»
habctreptuplam.
IXXVIU.^7 OutsHtmertsmuenitemdtltprtptrlitiudttviqMdrttmmiiurutdmtitremxumeriimprtt
ptrtttnem htbet! dtttm.
HABEANT numeri quzfiti proportionem triplam , Sr quadrattts minoris ad maiorem , Intuplara.

Pnnaturminor s2^.&maior3SClfius triplus. Quadratus minoris cll rj^.quirextnpluseflc debet maiora nua
mcri32Êrgo*quatiocllmtcr iJ.&i82C- Diuififquei8.pcr I.fictl2&i8.minornomerus,quodnumeii
ColTici fint collaterales Alaior ergo erit 54. Quadratus minoris, nimirum 3 1 4.ad maiorem 5 4. propottionent
habet (cxcuplam.
Lxxec 7f DttsHMmtrtsindttt prtptrtitxe imtemre,ittvtqmtdrtimwmurutd^ttitxeeM,Jimtitb

per mintrem ditidtitr i prtptrtitMem htbett qutmeuxqte dtttm.
HABEANT numeriquzfitiproportionemquadruplam,atquadntusminoritadôtienleffl,di-
nilo maiore per minorem, duplam. Ponantur quzfiti numai t2C.426.Diuiro maiore petUiiinorcm, fit Quo»
tiens4.adquem 1^. quadratus minji ii proportionem d.bet habercduplamriavt zquadO Iit inter r^.StS,
DiuifisSper tjk 1 J'. 8.S£ i2g.v'J8.minornumeius. Maior ergo crh|/J’ tt8.adi,IJ( 8. quadruplus. UiuiTa
maiore per minorem , fit Quouctu^Jf rt.id dl, 4 ad quem 8. quadratus minoris proportionem habet
duplam.
LXXX. * DttSHMmerti indtttprtptrtitnemuenire,iltvtqiitdrttiiemiiurittdetrumfimmtmhtbeti

prtptrnonem dtttm qttmltbet.
HABEANT qtntfid rtnmeri proportionem triplam, 8e quadratus minoris iriccnplam ad eorarn fum-
anam.Ponatur minor i 2^Si maior 3^£ illius triplus. Qudratus minoriiell 1 J.qui fi xcupbm propordonetn
haberedebet ad 42^ luinmamridclicet amborum. Ergozquadorritinrert 3:.&a 42e Diuifirquct4.pert»
fiet i2^24.quod nuiucri Cofliei fint coUatrralesi Numeri ergo quzliri funt »4. 71. in proportionettipla» Et
quadratus nimoti$57«dexcu piam proportionem habet ad p«, lummam cxambobusc o ll r *l a i m *
&
>.yf
3 ?l
CAPVT XXI xr. '•j
// D/ut numerer i» d*u frefertunt iu'yt jKdJr^m rmnerit Mdeenmtxceffum ht- LXXXL
keetJttdmfTefenunem.
HABEANT quzfidnaineriptDpoRionisiitriphm,icq<u<!ntinininoru r«capUm ad eorum cx-

cefliini. PoaaturraiDoriSC-Seinaiorj^&iUiustripluf. ExctfliisiUonimcfl i2^dqucm.quadnitusi^.ini-
DorulabcredcbctCrxcuplam pre^rtionem. Ia vtzqoatib Iit inter i.Jf.jkiaSg. Uui(isergoia.per i.fiet
l3C'»-proptemqaodnuaieriCoincicollatcnlct(unL Numeri igitarruhtqiuriiliu.j(;.triplamhabrate>
pfoportioncm. Et quadratus minoris,Tidclicet i44Jd 14. eacefliim eorum Texcuplus cIL
$2 Dms numeres irnUie frefertiene innenire. ite vtjuedrttm nuierie ndminerem htbeet fre<- LXXXIL
ferrienem tUttm.
HABEANT quadid numeri proportionem triplam.&quadratos maioris ad minorem, rcaroplam.

PonaturminoriS^Stmaior j2J3-iUiustiipius. Quadntusmaiorup^. ad minorem 1
2^ proportionem ha-
bere debet (cxcuplam. EritergoxquatiointerpJf.Se^Sgi DiuirisqueiS.per9.fieti2£'| liue y-quod numeri
Coincifiotcoltateralet.
ioris, nimirum
Numctiemquzfidrunt 7.7 ptoportionemhabentmriplam,
proportionem Icxcuplam habet ad minorem -j/iuead ;•
& quadratusma-
DnernnmeresindetefrefertieneiHnemre,vtqutdretusm»ieristd,SMetieneem.dmifinuie-iXXXlVL
reftrmtnerem,freferrtenemhekettdtt»mqnemcuntfMt^.
HABEANT quziinnnmeri proportionemquadruplamfatquadntusmaiorisadQnotientemidi-

uiibmaiorepermioorem^duplam. Ponanturnumeriquzfitii2&42^ DiuiTo hoc per illum Ht Quotiens ,
4**dqucm tO^.quadratus maioris proportionem debet ubere duplam :iavtzquatiolitinter ifi^MSr 8. Di-
niHsg.pertd.htiJ’.7&i3^J'7.minornumcrus. Maior erjoenty/JS.illiusquadrupius. Diuifo maiore per
minorem, Ht Qupdeos,/^!' iûdelbq-adqucm 8. quadratus maioris propordonem habet duplam.
/4 l>»erHumerertnd*r2frefertienetnnemre^tevtijiudrammueristdeer»mjHmm*mb2bei^'^^Xy 3:^
detemfreferttenem.
Habeant numeriquzfidproportionemtripiam,&quadratusmaioris(excnplamadrorumfiim.
mam.' Pcnaturminori 2gAr maiorj 2g.illiustripIus. âdratus maioris $}’.lcxcuplusrirrdebctad
rorum
fummam 42e. Ellimturzquadointer jJ.St 1426 DtutH-que a4.pcr9.neti2e -‘.velf quodnumeti
-
Coilicifiiit collatenln. Acproindetiumcriquzliticriplamhabentcsproportioiiemeruot-.—

. Etquadra-
tusmaiotis-i-^.lcxcupluscltad-^.corumrummam.hocelliad^.
’ ‘ ^
// DnernnmeresintUteprefertieneinuemrt.iievtqnedreetismeierutdeertimexcejrnmbettiiliac^^
freferrtenem derem.
HABEANT nomeriquzHdpropordonemtriplam.&quadratus maioris adeotumexeeirum, de-

cuplam. Ponatur minor i2€ &
maior sSCiUius triplus. Eseeirus eorum eft t2Cjd quem quadratus
maicris
jJ-deropluselTcdebet. ElligiturzquatiointersiJ.S(xoaeDiuifisqueio.petii.fieti
2 .proptrrcaquod
e.-
numen Cbflici collateralis funi. Numeri ergo quarfin funt “ proportione tnpla.’^cûs eorum
cH ad quem decuplus dlquadratus maioris .14^ Ituc ^7^.
l( Detis deebMnnmerit, eliem tertium innenire, ite vtemnium trium dueguicuruueSmuled~VSSXVl

diti,d-ittreltjuummultifUteti,tresnumerescenJlituentinexeelfuequeU,heeei},Aruhmeii^
ee frepertieneles.
DATI
duonumcriHnt}& j.ponaturquctettusinuentusiSe. Hic cum facit iSP-f-t.qnz
3 rurem*
dudhin reliquum 3.facit s 2£-f r 3-vnum numenim. Deinde i 26 .cum facit
5 iQ^-f- 3. quz fumma duSa in
rcUqUum3.faat32^-|-i;.alictumnutncrum. Deniqueexs .htnumerus 8 .quiduaiisinterdumi 2g Ia- '
5
cit 82C tcmum numerum. Opus iftiam hos tres numeros
,
32€-t-i 5 j 2e-f-I 5 3c 82e. cfleArithlmticc
- *
proportionales, quodtribuslnodisficripotefl.
Antenimmaximusell j2g+i3 &racdiii<>2g-l-ic iemi-
nimusSSe- Autmaximmerit52e-t-5-n>cdius82€ & minimus 5 -frsJe Autdenique maxiniiu
erit 82 A
•5-®‘"^'"‘“32e-f-i5.nequeenim maximus cin.potell32C-|-i5. cum minor fit, quam
SINT primum52g-f-i5.32g4-i;.82ÂrithmcdcepropOrtionales. Igitur(’vtlib.5.tucl.in4.pro-

prictatemum numerorum Arithmedcepropordonalium diximus) fumma extremonim
i 32P-f- it.zqualis
mt duplo medij,hocefl,numero62£-|- 30 Ablatiiq;d3^vmnqiie,zqimiorricinter oSg-f-is&jo.
.
Abl^.
Unsqucrurfumi 5 vtriiiaucdnter 72e.deiJ. Diuifisergoi3.per7.ficti2C.^ numeros
quzfitus. VclCdi-
Cticrcsnumcrilunt Arithmetice propordohales habûnt eundem exccITum. .Sed
,
le. excedit -io
-t-i5.numCTOa2e. Et 32e-|-i 5 .eiccdit
82C numero i J - sig. vt ex regula fubtraaionis pitcu £ft erco^
qualiutmwrj2gStt5^ 52& Additi.que 52e«rioque,intcr72f’«tl5.fieequenirfusi2e.^.
^ lam.i-t.cum
«.laciunt 3hM lA—.qui numerus duAus in reliquum 5 facit primum numerum. Oaudeex —
8fc .
fitfummaj-7 .hocdfci iquzdnaain .reIiquumnnincrum 6at.tii.numcrummedium.
4 3 Dcniauc’ei^
n 4 tcf.
4
104 A L G E B R! ^
&5.6trumina8.qti*dufla'in reUqnum numerum ~.&cit -“.terthimnumcnim. Habentqne til trw nil-
mcri eundem exesum -^.(iaC4|.
SINT deinde )^-j-i 5 .Arithmeticeproportionates. Igitur fittnma extremontni
82C-|-50^qoa!iseritduplomcdij,nuracrovidelketi^2€» AbbosqueSigvirinquc.MuatJuerit intere.
Ic82£« Diuiiisque jo per8. fieti^^"^ hoceft Vel di^tresnuroeri hibcbuntenndemeicceflbm. Eft
autcmintcr52£-f I5&82ecxccflulsi5 Atimer 82€-& >5 EJlerjo
52^
duchinreiiquum numerum t facit -^-^.numerumtertium. Deniqueex3&5Htrumma8. quxduînrcU-

quumnumerum—.facit-^-^.mcdiumnuraerum: Habeotque hitres numeri,— *,' - * -^.eundemex* ,
4 • *
ccflunv^.fiucj|.
POSTR.HMO not82^52^-|-i^. Arithmeticeproportionalcs. Igicarfumma extremo-
rum Ii2£-|*t5>arqiirii5erit duplo inedij hoc efl. numero io2^-{- 5^* AbUt«qucio2^.vtrinque,4rqvatioe-
rit inter ii0-|-i5.&5O. Ablatisqucnirfura 15 vtrinque, inter
I5.fictquci2€.i5. numeni* quafituf.
VcldifHtre(numerihabebumeundemexccnuro.Eftautemiotcr82C^5^‘|~^5*^^^^3^'*'i5* Atin-
tCT52<;+i5 &}2^-f-i5excriruscfta2e. Eft crgoafqualitasimcrjig
15.&12C Additisque 15. vtrin-
quconccr i2^-|- 15. AbUtisq; 22€.vtrinq; > inter i2£ & 15. Bctq; rur(mi2î5. numerus quantus. lam
ex 15.& 5 hc fumma i8.qua dudb in reliquum numerum 5. facit 90. numerum medium. Deinde ex 15. & Iit
iummaao.quzdu&a in reliquum numerum 3. ficit 60. tertium numerum. Deoiqueex3.& j.ntlummaSk
qurduda in reliquum numerum 15. lacit no. primum numerum: Habenequetres hinumeri uo.po.te.
eundem cxceifum 50.
HOC quaTitum folucmus etiam io amigmate 1 3 1. vbi dabuntur duo numeri ita vt tres numeri pro-
,
duci non polTinc eribus modis clTc proportionales Arithmetice, vt hic,(ed duobus tantum modis.
LXXXVUfj t>H 9si$umeros tn dau ^roporthnt tHMemre, iu vt exce£mq$tMdrAt&rum,qttiexipJisfi$MiMd

torumfitmmum /jAbcdt prporttonem ds/am.
HABEaNT qualiti numeri proportionem triplam •ftexceflus quadratorum ad nimmameoronh

odbiplam. Ponaturroinort2£.& maior 52^ illius triplus. Summaeorum eIl42^&excc(rusquadratonim
s^.95.c/l8^.quiad42£ propmrioncm habere debet oduplam. £mct^zquatiointcr82;'.&3a2& Diui**
m
iisq ue 5 z. per 8. fic 1 12£ 4- i nor numei u$
:
propterca quod numeri CmTIci lunt collaterales. Maior autem
erit iz. ExcclTus quadratorum 16.t44.cB izS.qui ad i6.amborum Gimmam proportionem habet o^pbm»
kxxxYiu W HuQsnumerosindotoexa^HiHMemretitAvtexcelfusqHAdraterum^qmtx spfis/untyJupereteU^^

tum exeeffSimqueuisnnmero dato: dummodo quadratus excejfmnumerornmqudêrnmdtai
mtnorjitfrmma ex eodem exeejfu , ^poftuUto numero co/leâ.
$I Texceflus numerorum qualitorum 7. ExcelTus autem quadratorum, qui ex qtuditis numeris Bant»
maior fit,quam 7.poBulato n\imero 100. Ponatur minor numerus i2£ maior i^-f-7. vt nimirum illum ni'*>
perctnumcro7. Quadrati horum numerorum iJ.&iJ;'H-i42£-|-49. femutuo excedunt numero 14 2^
-^49.quiBjperaredcbet7.numrroioo. hoccn,zqualitasclTcdebecintcri42^-j-49A:io7. AbUusquc4s^
vtnnquc,inieri42^,&58. DiuiB$ciô58peri4.fieti2£.47.mioornumcrus: maiora^ eritiij. VtmU
Doremluperctnumero7. Quadrati numerorum • fc mutuo exceduntnumero^*—. qui datum
( Dumerorumexccfliim 7. lupcrat numero loo.hoc ell,zqualis cQ numero 107. cum io7.(aciant

HiEC quadfaofolui potuit, quiaquadratusdati cxcciTus 7. nimirum numerus 49. minor eBfutaRu
xo7.exdatoexccfTu 7.&numeropoBuJatoioo.collc^3. Qôd B proponantur mueniendiduo numeri ia
datoexcclTu 7. ita vtcxcclTus quadratorum ipforum maior Iit, quam 7. numero lo.quadBo eritimpo/nbilts»
* quod optime ex iplaoperadone dilccs. Pufitocnim minorenumeroi2£dSc maiore i2£-["7.vt lemucuolu-
perent l^cnario. Quadrati horum numerorum rurlumlc excedunt numero i42£-|-49.quilliperarede-
oct 7.numero lo.quod eftabfurdum,cum illum luperct numero -{-4i.qui maior cB, quam 7. CaufacB»
quia quadratus 49.cxcc(Tus7. minor non cB fumma 17.
LXXXIX Sp iftios numeros in dato txceffu inuenire» ita vt exeeffiss quadratorum^ qui exiffisfuntyadexeoffuna
datum datam habeatproportionem , (înfuper eontmeat datum numerum , dummodo quadra-

tus dati excejfua minorfitfumma yqua ex numero, qui ex duUu denominatoris dataproportionk
in ipfum exeeffumfit, ex dato numero coUigstur.
X>KT\S cxccBusrit4.&exccBusquadratorumiqQiexqu«ntisrmmctisBunt,ad4.habcatpropor«
tionem quincuplam, &ianipcrconcincttzo.vnitatcs. Ponatur minor numerus i2^& maior i2C~h 4*^^*
Ium quaternario fuperet. Quadratorum ij*. & ig^-j- 82^ n|- 16. efl
82C +
qu* quinquies commere debet
datum exceBiun 4.& praeterea zo. Q^tuplum autem cxccBus 4.cumto.Iadt40.cui numero aequalucflo
debet cxccBus quadratorum 82^-|-i6. Ablatitig^turi6.nrinque,eritxqualitasinterz4.&82^ DtuiBsqoe
a4.per8.6rti2^3.minornumcrus. maior crgoetit7. Eorum exccBus 4. Quadratorum 9.49. cxce(rus40*
condnet cxceBum 4. quinquies, ac prarterea 20. vnitates.
H^C cdamquzBiolbluipotuit, quiaquadratus 16 dadexccBuf 4.miDorcBfummaexquiacuplo
txccBus4.&Qumcroao.colicda* QôdbesccBusdccur4.6cpcopocdotripla,&mrupcrtrcivoicaus. qu»-
Biodet
. —
C A P V T XX I X. 99
(Uoliaunpo/Tn>Ui5.qi]odi^cilen tp& opcratiooecognotcettir. Pofito enim minore numero maiore
l^-^êrucxccfrusquadracomm 82^>î6.quizqualis deba ciTcfummzex triplo cxccfTus4.& numero}*
colici hoc eft,numero i5.qiiod eftablurdum. Oiuia eft quia quadrams i6, cxccffui 4. non cft minor nu-
,
mero 15 .
"Ditum numtrnm quudritum in duos numtrosquodrutos dijhibuer^^ ^ XC

HOC cnigroanne Algebrafoluimus Iib.8.ooftrzGeomemxpradiar, propoCp* vbi propontum
quadratum numerum non in duosfblum.iol tn quotuis numeros quadratos partiri lumus. Per Algcbram au«
cemidem hoc modo expediemus. Sitquadratusnumcrusid.diuidendusinduosquadnitos. PonaturpHmus
quadratus i^f.acproinde fecundus Finge huius latus efle quotcunque radices «minus tot vnitari-
bttSjquotfuntinlatcrcdariquadrari.nimimm lC^~4.Huiusquadratum4g;'-|-td— i62£.zqu9ledebetcfre
quadratuid~i2^.Addttoi}'.vtrinquc.critzquatiointer53l’-|~i<(*‘i6^&id. Additisquerurfum i62în-
Ablatisqueid.minqueinter Diuilit igitur t6.per5.Hctt2^.^.quianu>
meri ColTici coUitcralcs funr. Huius radicis quadratus erit primus.qucm potuimus Sccundusautem
i5— i^.cric ^-^.cuius radis ~.&ambo quadrati conriciuQt nimirum 1 6,
Aliter.Ponatur latus primi quadrari c(Tct2^ Latus verofccondiqaadratielTequotuisradiccs.minut
Utere datiquadrati.nimirum 5^^ — 4- Quadnti numeri horum Uterum t —402^ fimul zqua>
les debent elTc dato quadrato Additis 40^^ vtrinque.cH t zquatio inter
1 A bUrisq;
l6.vtrinquc,micri^.&4o2^ Diuifiscrg040.pcrid.fi«i^J-J.('quod numeri ColTtci linccolUtcralcs^cu-
ius quadratum f^.critprimusnumerusqiudrarus. Secundus autem erit qui relinquitur» liilleoKKS»
detrahatur. Eiuslacuscft f^.&afnboquadriticooficiunt^^.hocc{l«id.
S C H O L I V M,
Q VOD
fi mtmrtm mmtrum tfuddritam
ittrum fATtimUr in duos ^«adralsr « diaifm erit iUtm
Ztjimmtmm rnrfitmfecaMnH(lM»s,f(dmerttddtmmqiutii9r, Atqut iu dtmttfiin mfimnm* VtdtteTg9fre*
ffitum qtudrdtnm duudt fojft per Atgebram tn duu quddrjies urift tnodu
in tres,
itd yt fmper junt dtuerfi due qiu-

:
irdti.
HOCprebUmd fîui eium pettflfineAtgtbritt bee mede. Prepofin quddrdte, ducdtur eim Utmmquemcuttjf nu-
merim.&dtiplumpTedMdtnuntendtmddtnrperemfdtmilliuiHtimertqiudrdtamdMciumvmUie. Smtteaiutmmqnd»
drdtm tnt vnm qiudrdm qnx/iw 1 qio dbUte ex propeftequddrdn, rdtnqnenir ditet qndirdtm.
VtfipTepefuusfitquAdrdtuti6.dmdturtmsUtiu6.feri.rt^tii. FjbuauduplMm^.dtniddtMrper qtudrdtnm
etufdem tutmert j diUlum vtutdti.mtmrum per te. Qtfpetentn enim fi fitie^. quddrdtnt
drdtMs,qu»dbUterxi6îtnUtrt^ri^ («ouU/xiLl Jined^^&dMbeqnddrdrtti^.
^
&
id tFl.ti
Zf j^^.ftatmt
. ertt entu qtu-
Hetd tdmeti,Uinsfrepeftti qnddrdttneneffedMtemtum per 1 . qtuddueqajdrutt egiittpnpefiiMsquddrdtMt,&o,

qted eft tneptam. Vtft6> Utut prepefiet qiudrdtt dtueretur in un fi^t 6* dr hnitu predniit nnmert dti^m tz. Amdtrt-
turperl.1^msrnmptrqndirdtnvnuMudnl^tm'mtdtt^^ret QMtientidmsuqndArdnsmt?li6MimeTntprepedtns,ô.
pt Ditum numerum ex duobus quidruiscompfitumtniliosduos quidritosdmidere^* XCL

SIT numeras }4.ftue quadratu$,Fue non quadrarasycompolitus ex duobus quadraris p & a^ ditriden-
dos io aiibs duos quadratos.Smt Utera quadratorum ).& 5. ponaturque Utus primi quadrati quxfi ti 3*
nimirum vna radix» plus Utere primi quadrari dari. Latus vero fecundi quadrari quariri» quotcunque radicet
minus Utere fecundi quadrati dUd,nimirum 22^-5 Quadrari horum Uterum »3f+^2£-|-P*^4o
4>i5.£aciunt,fummam 52^-|"34'~*4^*S^^^datonumcro}4. Additis ciô 142^ vtrioquc.ericzqua*
uo inter 52^4i4^ *4^fe+* 4; AbUtUqucj^vtrinquc, inter I4.2€* piuihs igitur i4.pcr j.fict i2^
proptercaquodnumcrtCoiTicinmtcolUtcrak-s. Liciatus primi quadrari quarriri» quod ponnmusi2^-|~}.
^
ertt^ SccuodiveroquadratiUtttSiqnodpoGiiams22^
ttruni inuentorum 77. fûnt
;.erit~
hoc cA, numerum 34. datunu
—
5.hocc/lif. Quadrati horum U«
p2 Duos numeros quidratos in dato txeejjuinuertire^. xca

DETVR. cxcciru$70.PonaturUtu»vnitisqiiadntl i2£.dterhisreroUcttsi^plniqttotIibetvnita-
dbus»dummodoquadratusnumerascxip(isdcfoiptus minorntdatocscciru,nimirnmi2^*^8. Quadrati
horum Uterum ij* & 1 62€“1" <S4*cxccfl(um habent itf
2C~i" <^4* 9^ *q“'lis efle debet dato exceflui 70,
AbUris vtrobique 64.erit «quatio interj1 d2^.flc &
r quatio inter Diuifis erra
6- aîuuis erro o.per lomec r/^^T^ûs
tf.per idiiet i2£V<Utus voms
voius quadra
quadrari. Latus
altcriaipontum i2^-|-8.crit8l- Guc^. Quadrati borumUterum Ut m inuentorum funtv*..fclffLgn»nim
excefluvL* •-•,hocdL70.
MANIFESTVM autem cA»alios atque alioa duos numeros quadratospolle reperiri in dato«v>dem
cxceflii
»
Vt datoeodem ex.*
proit numerus ablolutus in fecundi quadrari radice alius atque altus aHumetur.
ccfTu76 fi Utuprimi quadrati ponatur i 2C-&icc«ndii 2C+<-crantquadrati 1 J‘&i 3^-J;i 2^-hi.&coraiii
cxceflrmi2^“j-k quiarqualisdebcteneditocxcrlTui 70, AbUu i.vtrinque, erit «qualitas inter 22£*&d9»
Dtuinsigiturbpqxri. fiet i2£*54vfiuc~. cuius quadratus eft Latus aUtem fecundi qua.*
drari.quodpofuimuv(2^-|-t^t35f fiae-M-.cuius quadratus eft itôf.qui priorem irpof. fii*
perat numcro7o.
SI cxceUusdctartoo. ponaturque latusprimiquadrari i 2^d£lanu fbcundi i 2c ~ i«*vbiquadratat4
numeri 10. non eft minor exed^ daco 100. fcd xqualis 1 erit qusftio impoftibiiis. Nam quadrari i^.dc
*
5 +.
i
— J . r
C A P VT
xxix:. 10 ?
HnlqtuilratiJcbfnt effc. Dctn)iaturrnu9niItcn>,vthab«tiirrarumn«/rusj.qt]xramnrqiKduonuine-
n,qui inter rcmulitpUcui producant hunc eundem exceflhm ;.ita tamen, n
quadratu rcmiHi<excelTusipro>
rum maius fit minore numero dato 4. atque adeo atqualiseflcpolfit mborinumetocompofitoiSg-j-^ &
quadratum (cmifiis fiimmx eorundem mams fit maiore numero dato 7, atque adeo zqualis efie pr,/Tic maiori
maiusefltquani7« Inuentiauteirirunt hiduo numeri-. &^.fumpua(iUbirum Iraîone l.cuius numerator

vnus numerorum. Nam ft eius denominator iûcatur tn numerum 3. qui jproduci debet. 6et alter nu-
vnittts
merus 6. Quod dati muneri forent zo. 13. habentes eundem cxcciTum 3. non latbfaccrent numeri 7 &
Quarcfumcndacflctalurraô»nimirum-j4 *provno «umero. Namexio denominatorcin j.hrtalternu-
merus 50.Elcx-~.ln 30.fitnumeni$3. EtexccHuseorumcft a 97f.hoceft,-^'.cuiu»rtmI/risi4f*nuadra-
tum i~^.fiucii57~*niaiuscft.quamio. (temfumma eorundem numerommeft hoc cu-
ius fcmUfis-^-^-quadratuin-^” huc maius eilfquam 13. Atqueita, A hi numeri 7-l.8c30.non iatis-
faccrcnt.accipicoda cflctalia Aradio maioris dcnominationis.ficc.
Ac toties iteranda opcrado>doncc duo nu-
meri reperianturpropoAto Qci&ficicntes.
NO S rem cxcquamur cum numeris -J- & ^,in propoAto exemplo, quorum exceflus 3 ] vel -—-.^c hu-
ius femiflis -“.quadratum ^77. Auc 777.arqualc erit minori numero compoAto 2£*t- 4. Ablatis ergo 4. v-
1
trobtque, crit*quatio intcr377. 8ci2^.atqucidcircoi2£ erit 377. qu* radix etiam inuenietur hoc modo*
Summa numerorum (S.ell 67.AUC & huius (mi/Tts quadratum -7-7. Auc 10 Tj.xquaJccrit maiori
aumcrocompoAtoiS^-^7. Ablatis ergo 7.vtrobique,Act aequatio inter )74-& 2^vtprius. Numerusigt. i
turauatAtus^374* Hic enim additusad 4.&7.fzdetquadrato$7-7'a-.&io-77 Auc-~a«^'^TT'quorumu-

icra^.fic*-;.
QV O D A Aimaturfra&io 7. & denominator
ducatur tn excefTum 3 producetur numerus 9. atque
3. .
hi duonumeri 7.&p.mulciplicaci inter rcfacicnc3.£orumrxcefruscA8-|^,Aue-^.8c huius fcmilTts quadra-

tum •^•—.AuciS^.Jcqualcerit minori numero compoAtoi2^-{-4. Ablatiscrgo4.vtrobiquc,zquadocritin-
facitquadratosiS^.&zi-.fiuc^.-^- latera-^-. {Jc-i-J.
EX tpraoperadone intclligis , cur cligi debeant tales duo numeri producentes exccAum datorum nu-
merorum, qualcsdiximus. Nam ni A quadratum (cmiATis eorum cxccAus maius cAct minore numero 4. non
Acret ^quatl0 inter ipAim,& minorem numerum compoAtum,vt patct.&c. Item conibt» varios numeros in-
ucoiri polTe, quorum quilibet additusad datos duos numeros Aiciacduos quadratos prout videlicet varijduo
,
numen accipientur»qutdidumcxccnum3.producant. ltavidcs>indatocxempIoinaemoscAeduosnuffle-

ros 377 &i 4 7»
SED experiamur idem in dads numeris Z0&Z3. Addicai 2^vtrique,Acotquadratii^-|-zo.&i 2^
& 30. qui cxcdTum 3.producant) inter ZZ3
-j-23.Actq; aequatio (cIcftU duobus numeris 7^. & i2€+zo.
Itcmintcrzz6-7^ &i 2€+» 5 Inucnictiirqucpcr«ramqucarquadoncmi2Acflcio3-“.quinumcruf
'
additusad ao. & ij* fiiat quadratos ZZ3-J^ & zztff—. Auc quorum latera
&-4t-
SiatrurAisdadduonumeri4.&7* PoaaturnumerusquxAtusiJ^
Aliter. 4. Huic enim A addan-
tur 4.AtiJ^.quadratu$. Et A eidem numero 4^dantur7. At8ltusquadratusiJ'-}-3.cuiuslarusAatua-
turi 2€r»T»inusquotlibctvnitadbus,quatfupcrent 4 .mmirumi 2ig 5 cuius quadratum ij io 2^-|-Z 3.
«qualccAcdcbct quadrato 18^+3. Additis lo 2£vtrobique,eriixquaIitasintcr i J-J-Z3.& 1
4* 3 o% * ^
A auferatur ij'. vtrobique, inter Z5.& io 2£ 4* V Ablatisquc3.vtroDique, inter zz.& Jo 2^ DiuiAs igitur za.
per to Aet 2£. 14. Auc
i
^
a cuius quadrato A auferantur ( quia numerus quzfitus Aiit po Atus
^
hoecft^^.reUquuseritnumcrusqu*Atus 4“. Hicenimadditusad4.&7.facicquadratos447 ac777.Auc
^4*) 1
iil. Sc quorum latera Sc

**
SI numeri dati Ant zo.&z3.ponendu«eritnumerus quzAtusiJ' zo.vtadditusadzo.IacUt qua
dratumij. EtAcidcmnumeroiJ^ zo !anturz3.ActaIiusqttadmus iJ'-|-3.
^
cuiuslacusAatuatur
minusquollibctvnitatibus.quaefupercntzc iiinun i2^ ZL cuius quadratura 1 441. ar. 4z2^+
qualtfdcbvtcfle quadrato Addim4iQ£vtrob|que,critxquîcasintcriJf-|-44i.&iJ“(-4z2€-|-3 &lt
dcmatuM 2f-vtroDiquc,intCT 44 i.& 4 i 5€-t i-
Abl«isque3.vtrooiquc,intcr438.&4i2^ Diuifisergo4j8.
pcr4i (me —.acuius quadrato
Aeti!2^.iOf A auferantur 10. fquia numerus quzfitm poTitus hiit
£ *o.)hoccll.-^.rcUquuiAetnumcrusquzAtus— Auc 88 qui additus ad 10.& i3.6cictqua*
(Satos 108 & 1 1 1 77. hoccA * & ^7 J-X quorum lacera Cc^f,
fift
DM6bmHMmcrud4tk,dliitmmHeHire^q$ti£bvir9quefiorfimfibtrMSfm»rtIiftq$t4tqtuulr4ti$m.
SINT
rusquzAtus9
datiduo numeri p.& ai. Ponaturnume-
ijf. Hienamqueexp. fubtra&usrc-
>
> —+ o J
y
linquit quadratum 1^. vtlnhac formula apparet, idem
—
autem numerus 9 1 ^.detraftus ex zi .relinquit i z-J-i
+ «
tt in hac ^tcraibnnula liquet» qui numerus debet etia ef-

(equadratus. Statuatur cius latus i^.minusquotuUvni-
taûsdta tamen, vt carit quadratus fupcrctiz. nimirum
‘;±;l
—
4- Huius quadratu 15 83£-+-i tf4Equale debet efli 1. + 1 ar
>o8 , A L G 1 B R i£
quadnuoii4'> 2>- AdJltU8^»trinqHC,erit*qu»tiointcriJf-|-i«. EtfirtroWqaeaU-
firaturij'.iiiterifi.8f8^-j-i i. Ablamqucii.vmnquc,inccr4 £c 82g. UiuiTuci|;o4.|i«rg.ficii2&7.fiiie
'{.cuius quidratam j.li ci 9.aufcnitur,
(
pcopccrraquod numcrnapofitusfuic 9 — i J'.}hoccllaii^. rdiquus
critnummisquzfinisS ;.W-^.qutvidclicctdctnduscx9.&iiJcUaquicquadrat0S7Acii{.liuc';4C'^.
quorum lacera -7.8: r.
C. /M Dita Jutbiu mmtru, tiigmmutmrt, i qnt •vttrque dtumm JetriSm, qudJrdtum

qua/.
SINT datiduonumcriaoArjo. Ponamrnnmcnnqu><icusiJ;'-j-io.vtdRnAisao.rcmancnqiuK

dratus Reliquum cfl^vc — io.^qui numcrui relinquitur, fubdu^s jo. ea iS^-|- a o. nin formula ippo-
licamani(%inefU)litetiamqosdracot. Scanucuilacusnumeri ijf io.ima
I nimirum
radia, minusquotcunquCTniiatibus, —
t. Huius quadratum
~r >° 4%-f-44tqualedcbeteflequadratoiJ’— IO. Addicis^^vninque.cricx^
I IO quatio inter iJ'-f'4'&'J’ *<H-426. EtruifuraaJdirisio.vtrinque.interiy
J’
4-'+* * 8i^+ 42€ ** auferatur i J.v trobiq; , inter iÂl 429.Diuifis ergo >4-^
4iiet i2£. addamur 10. (quia numerus politus fuit ig -|- ao ) boedr,^.
fiue ~.ad cuius quadratum Ii
fietoumerusquarlicus'^. hoc eftija^. aquoCdcmanturdau numeri io.'&io. rcEqui erunt quadrati la

a j. fiue ^.4 7. quorum lateraj. & 7.
CL /a/ DdtHmiumtrMmitul»asft^m,îHfrftrq»*Jr*tim)iKmert$mmMenire,qiiicHm'utTtqK^
farttfearfim quadratum tffitiat.
SIT numerus datus 40.Cape duos numeros,quor& quadiad funul minore numerum e(ticiant,qui4*.
nimirum aAe^Voicniq‘,additai 2£lrucnuiiieri i^-f'^.&i 3g-j- 4 .quoruquadracafuntiJ'4 426~f* 4A>i^
^
cum quilibet horum numerorum cum ij(.feciat quadratum. Reliquum crgocii.vtduziifacpartcscfncanC

qo.Eraciuncaucem iaSC-|~‘°-<l“' numerus zquaiiseire debet numero 40. Abistis igitur 10. srtiobique.crit
rquatio inter ia 2€Ar ao.Diuifisq; aa peria.bet i^g.f^.fiuc y.cuiusquadratusdi.lmeay. eritis, qui qusni*
tur. Paitesaucemnumeri 4o.videIictt 43£-[- ,tt 82g.{-i 6 .erunt 10-7 &a97.quz limul efiiduncqa Et
4
nerque cum quadrato inuemoa^ quadratum numerum c<i!cie.Nam a7,cumi07,liuccum 10 7.(aî} j.
hoc m, -û]uadracum, cuius latus Et idem quadratus aj.cum a97.liuecuma97. i^t quadratum jej,
fiue cuius latus -H.
Cn, iti DatMmHMmerumm duas partiri.d-iitfiperiiumtraim quadratum buuuirt, a que MraqutJ

parsfearfum/ubtraila quadratum rtlisiquas.
1
SIT idem datus numerus 40. Latusquadrati quzl!tiponaturl 2£.pluttocnutatibut,ncarum'qo»
liratum minus Ctnomero 40 .nimirumi 2g ' 5*<î^tûa<lta">si 3i'-f-io 2£-f* 4 I- 4
4 traSui numema
S"°'^‘
loS^â^-relinquit quadratum 1 Jf. Vnus ergo numerorum, in quos diuidcnduseil 40.Ccio3g-f~t5. quai^
doquidcmdctiaAusca
SV M T R
A V dcindeaiccrius cuiufdam quadrati latiis i^-)-4jta numerus eiusablblutns4 minof n
iit numero abfoluco 5.prioris lateris. Quadratusbuius fi eundi lateris cA 1 qui detra Aus aprio»
riquadraio l2r|-Io^-|-*5-''rlinquict2c4-9-alterumoumcrorum,inqootdiHidcnduscA40. Atqueia
quadracus.qucm quznmus, cA 8'+ lo2g4"* 5 ^
partes numeri 4aruntio3g-|-a5.&
'
Nam prior
exiiloquadneo Ittbdudus relinquit quadratumi^, AcpoAeriorexeodemquadiacofublatusrclinquit 18
4- 82g-|- 16. quandoquidem hiceailloqiudiatodtmptusrilinquit
to n
I
quod etia hac formula docet qui numerus l8-f-82£.|-ld.

** o "1" 4 2^ -f- 9 fimihcer quadratuseA I itcrisi2^-|-4.vt paulo ante patuit. Reiiquum
I 8 -f- 8 2€ + •* tftvt‘i“*l>apattesio2^-(-a5,ara2C-l-Si efiiciantdatumnumemm
40. EAiciuntautem it!^^-{-j4.quinumertisaquaiisdcbetcAcnu-
mer040. Ablsti$crgo34.vtrobiqUe,eritaquatiointerii5^.Si6.Diuirisquc6.peria.fieti2€-7- Cumeigo
latusquadcaci quzfia pohmmlic quadratus quaCcus—. Auejo^
7artcsautemnumeri40quatporuimus io 2g-{-i 5 &:t 2e-f' 9 '^°t joAi lO.qualimul feciuotnumenn
datum 4oAedctrxAa ex quadrato inueotojo^ relinquunt quadratos numeros 7. & xo-fiue dd. quorum
• • 1
tera {.&7.
cm. tas Trtsuumeras inueuirt , ita vtfrimm tum qualibet alia data habeat adfimmam reliquarum
prapartiauemquameuuque datam: Uemfieuudut eumeadem data numera adfrmmamrtli^
quarum habeat quaque datam quamnuprapartianem: Tenimdeniquttumtademnumtradtt^
ta habeat ad reltquarumfimmamprapartuuem quaque datam quamtuuque^.
SIT dacosnumerus 7 i 4ititefiicndiquclinttrctnumcri,quorumprimoscnm 73 .adreliquor6miulil*

mam habeat proportione duplam Secundus cum 75 ad rchquorulummamptoportiooem triplam: Tertmf
; -
deiuq;cum 734 n lummam rdiquorum proportionem quadruplam.Ponaturlumma omnium trium i 3^£r-

eopnmus tnt72€-7h»tcum73.hibeat72e-numeiumvideiicetdupluroad 2C-lummam rdiquotum.
Secundus autem erit - 7J. cum 7jJiaUeat dagmumcnim yidrficct triplumf ad 26- Iqmmam reliquo-
n ;
i
C A P V T XXIX. 109
ram. Tcrdui<leniqneerit|26 — 75.rtM£^ti$7}.habcsi72C numRumCilicRqutdniplam td |2C.fiim-
aumrcliqaomm. Quibuspofitis, cum primus iccrptis7j hsbcat ^T^quiduplus <(Te debet (iimmznfi-
quorum duomm. Fseit autem lecundus -; 2 — 7j.fummim|i2g_ i^&ad quam du-
€ — 7j.cum tertio
plus cITc debet numerus 7^ quem primus eum 75. habeuc proinde numerus 77^ — i9t.duplus pixdifiz
tumme riTC — 14« jrqualiserit numero-v^^ Additis igitura9i.srcrobique,acquatio erit inter re 2C- & 4 2C
-f-spi. Ablati5que726'rtrobique,intcr^4T5CA29a. Diaili$i^turs9i.pcr^-i4fieti2îio. Ergoprimus
numcrus72g—73.erit7.proptereaquod'7.oumeriiao.runt 80. aquibus Ii auferantur 73. reliquus fit nume-
rus7. Secundusautem 73.eriti7.quia7.numeriiao.(unt je.aquibus fideducamur 73.rcliquusfic
nnmerusi7.Tertiutdeniqne7^— 73.erics3.qulppecum 7.numeriizo.fint9<S.aquibus fitoUantut73.ru-
perfintat. Atquehicrcsnumeti7. i7.a3.problematifitisfaciunt. Nam7.curo73.ficiunt8oa]uinunicrus
duplus enfiimmz40zxi7.&i 3. coUedbc. Ati7.cttm 73. faciunt 90. qui numerus triplus efi fummz 30. ex
7.&i3.coUcdiL Denique 13. cum 73,fii9une jS.qui numerus qua^plus clllummz I4.ex7.& 17.C0I-
icAz.
Tresmimer«sitm€t$ire^MVtprimmcmm tUitt faritptmrtut tlUruMdwrumfAcua numerum OV.

eLunm? ItemfeiMHdmcmmdiiiddtAparte altcrumdHdrnm ficidt ûtmcunîie nume-
rum dstrnnf Tertius denique cum quMU/e duU ferte elierum duorum ficUtfimtiiter quemli-
bet detum numerum.
DEBEAT primus ciiin fecundi ac tertij facere 4i. Secundus cura^.primi actcitij» 3^. Tcrons
cum -^«primiac fecundi, 3 ^.Ponamr primus 1 Erit creo fcmifUsalionim duorum 4 1 -* 1 2
^ Iu enim
mus cum hac ftmifTe faciet 42. Ac proinde duplum huius Imiflis, nimirum 84. — 1 0^. erit fumma fecundi ac
tenij.
Et quia fecundus cum T.primi&tercufaccredebetj^.fiaufercmusqaartam partem primi,ntminim72^
ex jd. 'reliqua erit quarta pars tertii» vna cum fecundo, numerus fcilicctj^.^ 2^ quem fi detrah emusca
7
84.
2^ hoc efl, cx fumma fecundi ac certij, dabitreliquus numcrus48. —
i*} 2^ tres reliquas partes quar*
tasterdj. acproindetcrtiaparshuiusnumeri, nimirum id,->7-'2C* critquarupantcrtij, qux cum eribus
quartis prardi Ais, hoc efhcum 48 — ^2âciet totum tertium numerum 64, ^2^(iuc 64. — 1 72^.
HVNCtertium(ifiibduccmuscx84— 2^.fummafccuudiacteftij.rdiq’ut*$fictfccundusio
QVIA vero tertiuscum 77 priiniac fecundi, ideft, cum 77
|2€*
&i 7+77 2£a (quacfimulficiunt 17
+
—
^
2 debet fecere 59. Facit autem tertius 64 — 1 7 2e.cuin * 7 +
^ 2£. numerum 6jf
— Nam
17 cum 4* 7< facit — a 7. vt in hac forni ulaapparet. qm nume-
rus 657— 272^. «qualisdebee ciTe numero 39. Addirisetô
»“20''trobiquc,cntacqualitasinlcr657 Abh- +
tisquc39.vtrobique,intcr at^jiiue-^' &-;2€ Diuiliscô^.
per~.tini 2 ^ ii.primusnumerus. Ac proinde fecundus, qui
inuentuscft to-|-72^critZ4, Tcrdusamcmmucntusd4~a72£.crit 3^. Atquecrcshinumeri1a.24.3d.
problcmaabfbluunt. Faciendaauiem fempercflrquatiocum Dumero»qucm certiutcum parte dataalionun
ivea' debet, vt in nofbo exemplo cum 3 9.U Aum efL
tes Ddtum numerumfertiriinduas fArtes, vtfrior eum date alienumero adfeftertoremcumqua- CV.
uisalio dato numerofrofortionem habeat datam quamcunque,Ji idjierifeteft.
DATVS numerusioo.fccandua(itinduaspartc3,vtpriorcuniio.feciitnumcruffl triplumoumeri,

quem pofterior pars cum 20. effiat. Ponarurpriorparsi 2âcproiadepofleriorioo— 12^ Priorcumio,
f^ti2C+io&portciioraim2oi“icitiao — VtcrgoiUchuiusfittripIus,ncccflario eritrquatiointet
i2€-|-ioA5do-3^ Addiusque 52Cvtrobique,intcr 42g-|-'o-& 3 «o* Ablatisquc 10 nrobique, inter
42^350. equilis igitur 550 per 4 fiet i2^ 87 7. prior pars. Pofleriorauccmioo~l2C.criti27.Priorcum
lo.&it 977 numerum triplum numeri 3 XT-.ex pleriori par tc,& 20. coofiati.
AODITVM cflu)jenigmatc,[fiid fieri potefiJquiaCrpeerirquallio impoffibiUs quodoptimez-
quadomonebit. V.g.fidatusnumrrus 100 diuidtndus fitin duos« vt priorcum 10 feciatnumcrurofcptu-
piumnumeriexpqllcriori,&ao.(onfl<d;ficri id nullo modo poterit. I^fitacnimprioripartci2£>&:pone-
4
rioritoo— 12^ priorcum io.ficicci 2£ ' 10. pofleriorautccum aofedet I20~i2^ cuius ille non potcfli fle
12^+10 &840-72C* Etaddids72^vtrobique,intcr82€+*o.&840.
iiptuplus.Nam ficretacquado inter
AoUdsque io.vcrobique,incer 82^*^ 830. Otuifis autem 8 30. per Siierct i 2£. 1037. prior pars, quod cfl ab-
fiudum.cummaiorfitdato numerotoo.
ViDES igitur, quamcxpcditeopcradoipfenosin/lruatiquaodoqucfiiopropofitalbluipofnt» &
quando non. id quod ad inidum ntduslibjnonuimus.
nS T^yntrum inHtHirc y i<l»»dttrtli'uijMu 'uftrtibm*U<}U0tii,firebijiHUHnmtrmftriU- CNT.

tumHHmerMtH mubifUutHr, fitt numtrm tqiulu ti, jM ex uixeiue numert^ êUteecit-
fitexr.
SIT inucniendus numerus, i quo detra^sf. fircliquusnumnusf muIdplicttarpmo.tantiimfiab

quintum ex numero in uento,& dato numero laPonatur numei usq izfitus 126 Detradis -.nmincnt - g-
-
2
quibus multiplicitis perto.fit numerus ^'2îd Et fi aJ politum numerum
1%-aUdimar loiimu-
menui2£-t-io.zqualis442S- Ablaucrgoi26.vttmque.eritxquatiointcrio.a£372e. Diuifisqueio.
KK per
2
no A L G E B R
pCT 3 Y*J'oêftip«P-H firti2€*^'fiue377.namcnisquifitus. Subdndiscnim 7. innentl numeri
rumTf.iirtliquusnumcnuT^.mmirum l.duCHem numeri inuenti.muldpUoeturpcrio. fiet numetus^Hr
fine itrr* Et fi ad inuenttim numerum ^.addatur idem nuracnit datus 10. bo€eft,*47*Eet quoque
mime*
rus •^;.ilue 1377.
Hocenignu idem efl» quod trigefiroum» (ed iraruta nonnihil pronunciauone.
CVn. uy Tinos numeros in tUu proportione innenire ,vtex •uno in uiitrum gignotnr eUtUo qmuk ntt»
mtrnt.
S|NT inueniendi duo numeri tn proportione rsTquialtera» n ex rno in alterum gignaturoQincrat

40. Ponanrurnumerii^^p^.inpropordoncrerquiaJcera Exeno inaltenmifitmimerus ^^.rquals 40^
I>iuifi4crgo40.pcr6.fitiJ'.^. Et^,/Jf*-, eritvalorvniusradici?. Et qiibprimus numeruspofitusfim
& fecundus 3?^ erit primusnumcrus^^-^.&fccuodus^}’’!-^. Ex vno in alterum fit numerus '
hoc cft. fiuc 40.
SINT rurfiimmtvnieadiduonumeri ineadem proportione fclquialrcra, vt ex mo in alterum fiat
numerus 2^4. Pofitn nirfum duobus numeris proportione IcfquUItera» gignetur ex vno in alte-
rum numerus ejûrqualis 194. Diuinsquc294.per6.fiti^.49 cuius radix CA7. Ergoprimusnumerusa^^*
critt4^rcrundus52C-‘=rit2i Atqueex 14.11121 fit propolitus numerus 294. Vides ergoaUquandonumerot
quxfitos clTc Cirdasvt in priori eximplo^ &aliquando rationales, vtin poAcriori.
CVm toS Dttos numeros rnûMet proportione eUtos uquoUter minuere, itu vi reiiûnemdiorn odreU»
quum minoruhobeot eUtamquomeunque proporttonem , quu mgiorjit proportione dotomno
numerorum,
HOC teaigmudemelUqaododauum,a!iistameQ verbispropofitum. Nam & hic queritar hume-
rus, quicxdatisduobasdetradusrclinquat duos numeros in dau proportione. Libuit tamen idipAimho4
tenore proponere , &aliicr Coluere , qnam xnigmaoAauum fulunini fuit vt dilcas aliorum quoquemigma-
.
tum (biutiones va> iire. Sint rrgo dati duo numeri 2. in proportione (clqnialtera minuendi «qualiter ,ho6
eft.ab ipllsvnusidciiiqucnum. rusauferendus, vt reliqui proportionem hab ane v.g vigecupl-im. Ponamui
minorem imminutum dccreuifTe vfqucad ac proinde maiorem vfqucad 20^. vthie rcliquusadilhim
reliquum habeat proportionem vigeeupUm. $i ^rur cx maiore ^.auferemus io2^ remandit numerus
5
— 2 o2€ qniauf(.Tcndu$cfttxj.vtrtlmquantur 2 o2£.nin
^
»
j + ®
^ hac formula apparer. Ium fi cx minore 2. detrahemus 1%
$ reliquus erit —
numerus 2 12£ quicx s.anfeicndusdl, vire-
o 20 linquatur Quia veroambo numeri ponuntur cqnalicet
imminuti, hocefii cx vtroqueidem miinerusabUtusponituri
eritattjuatiointerj — oCÂ 2 —
Additisquc2o2^vtrobiquc,intCT5&2-|-i92g. Ablatisque t.r-
trinque»intcri.&t9^. Entquci 2^ 7". Cumigiturcx5.aufcrendafim3 2o2£&2~i2^ exiâufirai^—
duseritcxvtroqucnumcro numerus z fy-eniniquc reliqui numeri 77>&77. qui habent proportionem vi-
gecuplam propolium.
CK. f*f D»»snumeresmtl»uprtporlu>itmHeHin,ita vt qui/it txvjuituUerum cum

ternm, qnt ex tfJisfiunt, efficint numerum eUtum.
SINT inueniendi duo numeri in proportione refiûultcra, ira nex vnoinricerumluenumenlSi qui
cumquadraeuiprorumeiIiciacioo.Penaniur numeri quz(icij 2£.: 2^>nprDpoirionerefquiakcn. Exvnoia
alterum fit numenii « J’.& eorum quadrati fiint py.Sr 4 qui eum 6^. &ciunt i xqualcs 100. Dmilis igi-
jJC.
tur 100. per I j.fit iJC-^-J-êrgo i 2C erit j9
^cnint .pro primo niiinero.qucm pofiiimua;^
&rccundusnumerus,quipufitmfiiitaêtit^'^.adqucm^J;'!^.proportionem habeqlcfquialietam.
Etvnoinaltcrumfitnumcrusy/Jiif^. hoccft,-f^. fit fiimmaquadratonim ^.Jeifi.eftiff^qu»
eum fiicit
- . hoccll . 100.
1
SINT rurfusinueniendiduo numeri in proportione (l-lquialtera, ita vt numerus qui cz moinaite.-

*
tum fit, cum fiimma quadratorum, qui ex ipfisfiunt.raciatfummam175«. Kepetia eadem operatiooe,enmt
ip^^.zqualesapjS. Uiuifisergo 1751$. per I7.fietij^.i44.&i2î:. Igiturprimusnumerus pofinu53&erit
)tidcrecundus,quempofiiimus i2Centi4. Exjj.in i4.fiuni 8$4.quz cumqiudiatii j7£.up£. &ciuac
a7]£. ipliquc numeri inucnti36.& 24. proportionem habent refquialtcram.
CX. //« IxuenirettHmentm,quiinfidu£fm,ei-freJulfitsiniUtumqnmuunumerum,fiuutiuim-

rum,qmhtkett tdtnueniinumeri euhumfrefertumem qulmeunque tUtum.
INVENIENDVS fitnumenitquiinrcduaus,&hicproduausinio.fiuxatnumeruminpfopot-
tionequintupla ad inuentinuinen cubum, hoeen,qui quinquies eius cubum contineaLPonaiurquclitusaD-
merus i2£. Hic in leduiûsfacic i^.& i^.in io.fît 1 og qui numerus debet ellc quincuplus cubi ex i2^pro-
creaci.E.tauccmcubus numeri la^.ipCquiqumquicslumptusfacit 5tf4tqualcsicJ’. OiBifiscrgoio.im5.
fiet iSgs. numerus quxfitus. propterea quod numeri Colfici funt collaterales. Nam cx 2. in
a. fit 4. cx 4. i> &
I0ditnuracrus40.quintuplus cubi 8.ex i.procreati.
SI numerus uudusinfc.&produdhu in io.dcbethabere proportionrmlHquiatteramadcuburo.crit
«quatio inter 10 J. ac lice. Diuilisigituf lo.per li-fiucpcr qui numerus in t dufiiis fa-
f fiet 1%^.
‘
CAPVT *XXIX. tri
«tifi.gthicinio/adt^-^-JA Cubui «item numeri —

eft^’-.ad querawmierus ^^.hoceft—
proportionem habet (Wquulceraro.
SIC ti numeras dudus in Ic. Afprodudocin t o. debet ad cubum habere proportionem fubdtiplamj
Pofitonumero i2C‘^^î26bi(enumerasiJ'.&exiJ'.tntomumcnuio2^.qoi(tibduplase/redcbeti^qm
fit ex 1 ^
in (e cubKC. Igitur zquarioerit inter 20 Tf^.eritquei2gio. Nam cx tO.in fe, fit 460. &cxjô^
inio.fit40oo.quirubdup]u5cflaibi8ooo.qaifitextam(ecubicc.
*
^
trr DdfKmmtmerMm in dn4s pdrtafiure\ *vt pruir mMitipbcMtMperqutmMu numerum preducui CXL
numerum,quifuperetnumerumpredu^pm ex purte fojleturem qiumlibet uitum numerum,
numero dato,quiHdeidfieripoteH. .v hl-
*
.
SIT namerus)oîuidcndusmduaiparteS)ytpriorduîni6.procreetnuiDerum»quinumero icv
fiipera numerum ,
quem pofierior pars in 40. multiplicata producit. Ponatur prior pan i2C>i<^coûcpoflcs*
riorô— 12£. Hx i2înio.fitnumerusio2^.&cx)o - ip40.fitnumeni$ libo r-4o2^.qarip prior
producis fuperare debet numero i6. Ergo Ii pofleriori addentur 20. fiet squalitas Inter tp^. &IU9
~4 o 2£. Additisque 40^. vtrinquc,inter 502^. & 1110! Diuilis ergo 1 aaapcr 5o.rici 1 2£>24{4>rior paH»
idcoqucpoflcrioreric 57. Priormto.du&a facit a4^.poflerioria40.&cit224.qui ab illo ruperaturnume- <
«
ro 20. , ,
.
DIXIMVS inxnigmatCt [quandoid fteripotefi] quia non fempcrquarfiiolbiuipotcn.^rt (1 prior

produifljsrupcrircdcbejtpoftcriorwmprodu«5fum»numcro50o.repcrictura'qualu«intcr i50o~4p^.&
ic2^ Addiiivquc 4o2€.virinquc, in>er 1500.&: 5o2^Diuifisquci500.pcr 5o.fiet t^2ô.iâ pars dari muhfc^
a/AJ
li )o.quod t /f tiicptuiii. Vbictum vides , ex ipTa operatione per legulam Algebrs cognofa pofle' imm quz- ;
fbo Iblui pofTit > occ nc.
tu HatumnumerummduMpjtrtesfieMre, vtpri&rinquemltbet numerum duûfocut numerum CXH.

tu dxu proportione *d numerum fuilum expoftertoriportt-in quemuie otium numerum mutita
pticdtd. ,
SIT numcrtis40. fcrandusinduaspaitesi vt cxprioreinio.fiatnumcnisin pfoponionefubduplaad

numcrumfa^fumcxpartcpoftcriorcinjo, Ponatur prior pari i2îdcoqucpoftcrior40— ExiQîn
lo.fit numerosiore* qui rubduplusflTedcbetnumcii uod— produîex40— i^înô.^hocrfi.s-
quatioHctintcrioS^^fitiioo^ôS-^* Addttisquc}o2^vtrobiquctintcr5o2£*&uoo. DiuilisergoUo^
p r5o.6cti2£ 24tpnorpars»acproindepoficriorcricid. £xi4inio.fiti40.qiiinttiDerasrubdupIaieAnu*>
meri 480. faî ex 1 <$. in 3 6.
ttj DstumnumeruminduesdtJirtbuere,vtpriordimJmperdMtumquemuunumerumf4ciMS CXUL

tientemineUtoproportieneod ûptientem, qutfit ex pojieriorinumero perquemtibetnume^
rumdiuifi.
SI r numeras 1 oo.tribuendus in duostVt priordiuifiis per loiaciacQuoaeman in proportiooe fexni*

pia ad Quotient em»quem fiîc pofierior numerus diuifus per 20. Ponatur prior ac proinde pofierior 100
»1^ Diuifoprioreper lo.fic Quotiens Diuiroautcmpofieriorcper2odicQuotiens5— £c
quia ille Quotiens ad hunedebet habere proportionem rcxcuplam;critsqaatio in ter 7^ 2^.3c 50^772^ Et
aldit-s ,-42C vcl772€nrobiquc,inier742^&io.Diuifiscrgo jo per 77. fiet 1.2^5. prior nunenis. Pofto-
riorergo erit 23. Diui(u75.per lo.fit Quotiens 77. Diuifis vero 25 per lo. fit Quodens f;* ad quem ille Quo-
ticns-^l-vcl '
l
'.proponionem.habetlextuplam.
114 Tres numeros in continuo proportionedotoinuenire^njtnumermexmmort m mediumprodu- CXIV.

{huhobeotod motorem qUomeunque proportionem dotom.
I N V EN E N D I 1 continua proportione fefquitertia 1 vt ex romorein mediqm

fint tres nomtri in
fiat niimtrtesad maiorem inproportioneqotniuplj. Ponantur quzfidtrcsnumcripS^ta^^sd^C^b^pf^
poftionc ff fqmtcrtia-Ex fit numerus 108 pui debet cITcquintupIus teniji63^. Ergozquado
eritintefioSgJijSoS^ Diu!li«que86.pcrio8 firti2^77*.nucf^proptcreaquodnumcriColTudc(^te*
ralcsfiint.Pnmus ergo numerus pofitttS92^crit-^“. SuuQdu5ptmtus.i22&erit777.& tmiuspofitusxtf
SP/Crit-^^.Ex primo in fixundum Ittnamerus ^
qui quintuplusefiad*4y- fiucad-^^.
SI producis numerus cx primo in Iccundura debet dTerqualis tertio* eritequado inter 108 ^.8c
UiTC’ DiiuTts ergo itf. per 108. fiet i20 77. ac proinde tres numeri quzfiti erunt 77 . tt* f*
I;. 1 Iv
$ I produff »s cx primo m Tccundum debet efleremifiis terttj , erit zquatio inter 2 1 djf.fic 1 60-^ Diuifis
igitarifi pCTMtf.fiet »2€*ri4* fiufTT' *^P*‘oindetres numeri qoifid cnint ^7* ff* jy-bocdlf.
Atquecxjun^.fitnumcrusT^qnifimUnsefltcrcijiT-* ^
/// 7>oinmnumerumintresportiri,vtfingutimtrtsfingulosni0uerosdotos,veUnvnumeuadem‘ C5CV.

que numerum dotum multtptieoH,producont tres numeros in dotofroportione continuo,
SIT xuxBcrusdantt8o.diuidendiuitttres.rtpri'raodudom4.&Iecundoin3.&tercioia7.producan~
JCIC a tor
^ i
UV A L G' E B R >e
tartrcinamcriincontiniupcaponioncqiudnipU Poiiuiir|irinupani2^^2duAiin4.Adt49Êt<]litl
ftcondipindudainj.dcbngigncrcnunirru id!2^. quadruplum videlicet numeriq^g. qumnduicricinaa
m«fus,qui in ! Ju&u producat i «26.1« erit Quoiicn«.li i «26- diuidintur per 5.nimirumlj2€. erit»; fccuu-
da pari 2g. R.urrus quia ceriia pars duda in pSebet procreare numerii «426quadruplum' videlicet nuncrf
iSTQ. quirendut erit numcru«,qui in 7. dudutfaciat «42g. Is erit
diuidantur. Atqucuairetparttiquifitxfunt 126.^26^26
^ &
2 Quotiens vidt licet, (i «426- per >
<!“*®'’<*>“>“‘H*7-di.dttprocrcant42&
I« 26 &d4 ^''>‘l>”P'^P°<i' 0 ''equadruplacoiRinua. Riliquum iameft.vtrrxdidctresparieainvnani
rummamcoUcdzfaciantSo.numrmmdatum. Faciunt autem i^‘ 26 liueJ 26 Mergo «quatio inttt
“ 4f
726 d 8p. IîuifiseiôSo.pCT", J. 6 eti 26 '^T^P”P**P*^> i 26 Qôniainautcm fe-
cunda parsinnemafiut~26 fi-S [. valorvniuiiudicis ducatur in
. 26. producetur fecunda pars •
Eadem rarione.cum tertia pars inuenta Iit ^2 P.I< vnius radicis vjlor ducatur in —26 producetur w-
numerum datum. & multiphcalz ordinatim

fahujst 80. per 4. 5. 7. procreant trcsnuincrosd-2-*Y.Aê-ifc
.
*’
^44>7^-"'tuu™*'*P™po™oue quadrupla-
QVAN&O datus numerus 8o.trtbuenduseilItntres
• Vt lingulis partibusper eundAnnumerum
qticincunque, vt per p multiplicatis , mgnantur irca numeri in continua proportione quadrupla, fiet
id lacsA
* fcM iS.
M
cm //« JMumnumerummtrtsfarttsiiuiitrt, vtfin^ftrtrufmtuUsniunirtsd*fsmuhiftit*<-
atfTfducatit tundemnnmtrum: Vtlvt tam fnoresdmaptrJKas datas Hamtros duUa fradm
eant VHHmtattdttm^Httmmtrum quam pafittiaTts dua aitts dttas uumertt datasmutti^
,
flscasafroducant vnum quajut (ir tundtm numtrum.
SIT datusnumerus 100. diutdendusin tres, vtprimodufloin (.fecundoin t.&teiîo in «.liant bt»
nomerizqnalcs. Ponaturprimusi 26 quodufioin ;.liunt; 26 Ecquiaunnindcm debet fecere feeundua
.
duAusin iaiiuidcmus526prra.Nam<ôciens.726<ntIetundusnumetus,cumin t.dufhis faciat 526- Et

quoniam tantudem facere debet tertius in 6.dudus,diuidemus j26 per «.Quotiens enim 26 crit tertius nu«.
merus, cum in «.dudus faciat 526 Reliquum iam eft.vt omnes tres parces 1
26 ti 26 v 2âciant datum nn-
racrumioo. Faciuntaucrm 4726 Eftergo*quatiointcr4726S£toodiuilisqucioo.per4fhocelIpeTi^
fieti26.i5T7.q“*<l«P‘i“«i'’' numerum^quem pofuimus i 26 Secundus eigo inucntusi726erit5777. fx
certiusinuentusv26'eric 197-f. Atquehitresnumcri tjT-l.pTf. iPTi faSumdatumniimenimloa
Et
duAatin5aA«.producunttiesnumeroszqualesii577. 11577. niTT-
SED lam tam priorcsduonumeti multiplicati per «.&;. debeant producere duos numeros zqualcst
nuampoDerioresduodudiinp&S. Ponatur rurfum primus 26 Eti 2&in«. 6 unt«26 Etquiatantun- .
dan facere debet fecundus du6lus in juliutdcmus «26 per 5. Quotiens enim i 26 dabic fecundnni numenimv
cumduAusin 5.feciat«26 Dcindetxlecundohoci 26 in 5 fiunt io 26 Etquoniamtamoodemdebct fe* -
cere tertius duAus in «. di uidemus »o 26 per 8 Nam Côtiens 1 26 rrit tcrtiusnumt rus, cumduAusin Ss
.
^
gignat io 26 Rebquum nunc e(l,vt tres hi numeri
^
126 >726 faciant numerum datum 100. Faciunt au.
1
4
.
um4726quinu“i'™«*q“>l«'<ftdebetio«>. Diuilis cigo ioo.pcr fidcH,pcTii.fieti

26 ajrf.primo»
numerus, qui politus fuiu 26 .Secundusiguurinuccus a26«rft4777.E'tcniusinuemusi726eritip7.i.Atq|
hitres numeri a) 77.4777. ipTc-feciuntlimulioo. Ecpriora duoduAiin £ &j. generant eund«m'uum^
rum 14177- Pollenomvctoduadu&i in5.de S.procreant eundem oumcmm >3577.
cxvn. Datumttumerummtresfarttsdiftrilutrt, vtfrimapartt dtu/fiJxrqSiemuutiumtrum.

Etfi-
ctsttdamuUiplttataptr alsumdatum nttmtrum. Atttttiadtutja ptrqutmcunqntttiammtme^
rHm,freutmant trit uuantri aquaUt.
SIT datus numerus 17 8.diuidendus in tres partes, vt tantum fiat ea diuifione piimz parcis per quan*
5.
tum ex rauldplicacionefecundzprr 8.& quantum ex diuifione tertia per «. Ponatur prima pars i26.qiiadia
iia pCT 5-fit Quotiens 726- E' quia unlundcm fieri deba ex fecunda du Aa in 8. diuidemus
726 per R Nata
<ôticns7726 erit fecunda pars, quzmulriplicaca per
8. facit 126 Et quiacantundem feceredebet tertia
diuila^«.mulciplicabimus726per«. ProduausenimnumeruS726etittertiapars,quadiuilapertf.Quo-
tiensfii726 R.eliquumiimell,vttre«pancsi26.7426-*‘T2CJ’“‘«tdatum numerum 178. Facinntaucem
*7t26 Igiturûatiocritintcri78.8e 177% ttf1diuid1ntur178pera74.f1uepcr7i.fict i26- 80. prima
pars,quam pofuimus i26 Sccundiiutcmeriti-quxhibctur,liradixinu;na8o.multtplicctor pcr77 pns»
ptcrcaquoa(TCuncbpaniniicnuIiiic~2£* I crtia denique cHtptfsOUC quidem producctur>it eaden radis
mucnta 8omulcipliccturperf pr«^ternquodtettiap»inuenufini
426. Atquch*trcspirtcs8o.i.y&
conficiunt I78.numerumdatum. £tliuepriroaper5diuidaturifiucfecundaducatiirin8.fiucdcniquctcrtia
idem numcnis iS.
diuidacur per «. producetur femper
CXVin. tit Datumnumcrummtrtt farttsfttart, vtfiufuUferfimgftht trts momtrts datas distat,ftttamt

ynum tundttnquc ^sutitsttem.
SIT da tn i nnm etus 140. tribuendos intrc«piitq,rt ptima diuUapet 5. £c fecunda per 3. Et tertia
P«7*.
& & | .
3 ?^
C A P V T JCXIX. "j
|»er
7 . procreetur remner idem Quotiens. PonaturprimaMrsi 2C*<)uadmiiaper 5 fitQuotiensf^ £t
quia tantnndcmfieridcbctexrecundapanediuiiaperj.muiciplicabimusY^^per ). Produ^senimnumC"
rusjêritrecundapars,quzdiui(aper 5 .fadtQuotientem Quoniamautem ex diuiiioneteniarparus
pcr 7 .debctctiam produci multiplicabimus 2£per 7 . Numerus enim produdus~2êrittcrtiapars»
m
qua diuiCi pcr 7 .Q«oticns j2£. R.eftac,vt vt tres hzpartes fimul fumpue fint 140 Faciunt .
autcm^2^.Igituraequatioeritintcrj2£ 140 Diuiflsquci 40 .per 3 heti2^ 80 . pruna pars. Secundacrit

.
48 .quzhab«ur»Ainucncaradix 8 o.duca(urin 7. cum fecunda pars tnuenulic ~2Q> Tertiadenique erit ita.
qusnabetur» n eadem radix inucoca 80 . ducatur in f-quandoquidc tertia pars inuenta fuic>2£. Acq;omnes
hx tres partes 80.4 8. ti a. faciunt a 4 o.numcrum propoiitunuEt tam prima diuifa per ) .quam fecunda per
terda per 7 . 6 t idem lemper Quotiens 16.
tip Dms numeros in dotuprofortiont inuenire, vt qudltbet pars aliquota minoris in aliam datam 'CXK.
partem maioris muUtpluata gtgnat numerum quemeunque datum.
SINT inueniendi duo numeri in proportione tripla, vt 7 minoris in ^.maioris

. du^ procreet nume*
'nim 90.Ponanirminori2^ &maior3^.vtbabeam datam proportionem triplam. Ex quarta partemlno*
risinimirum ^ 0 ^
in femiflem maioris, idefljn - 2£ fit numerus | xqualis 90. Diuifis ergo 90. per 7. fiet
iJ'.X40. £ti2êrit â40.minornumerus. MaiorcrithuiuscHpius^J;'aido.Iam7.mioorts,vidcIicet^J^
i5uiudain 7.maioîS)niroiûmin^54O.âcit^^8Ioo.hoce0) numerum datum po.
i2 0 7{umerum tnutmre , quo per datum numerum multiplicato , dr per produBum dtuifo alio nu-
mero dato , Quotiens ad inuentum numerum datam habeatproportionem
SIT inucniendusnumeru$,quomuldplicatoper5.&perproduâmdiuironumerodo.Quodensad
numerum inuentum propordoncmhabeatleiquialteram. Ponatur numerus quzfitusi 2^ Hocdudoin 5.
fiunt52^. Diuifisautcmdo.per52^.fit Quotiens ^quifcrquiaJccram propordonem habere debet ad i!2£.
Habetautem& numerus i-)^. hoc cfi» (quiprûetturex
proportionem rcfqutaltcram. £H
in i^.fiuein 7. ) ad M ^
ergozquatiointcr7^.&~. qu* per muliiplicadoncm in cru-
cem reducetur adrquadonem inter
turuo.per13.fict 1J.8. Eti2€^t^8.numcrus,qucmqu^-
rimus. Nam
ex ^8
in 3 fit
iio.& 15 J'.
100. per quem numerum fi

Diuifis igi-
j
X 5 2C
diuidantur do. fit Quotiens iS.quiad v/jfS.fefquialtcram

propordonem habet quippe cum ^ j'8.duda ini7.faciat^t8.
:
szs Tres numeros inuenire Arithmeticeproportionales i ita vt eorum fumma fit data pars aliquota GX?tL
numen» quiex eorum multiplicatione snterfeproducitur. Vel (quod idem ell ) vt numerm
ex ipforum muUiplicationeproduihss ad eorundemfummamproportionem habeat datam.
DEBEAT fummainuehtorum numerorum eflTc-l-. numeri ex eorum muldplicadoncproduAi, hoc

cft, numcrusproduftusadfummamhibcrcdcbeatpropordoncm quincuplam. Porunturcrcsnumeriquac-
«qualiter fc excedunt numero i 2C-Eoru fummacftd 2 At numerusex multiplicatione
fiu ^
produd is dC^.Namcxi 2în a 2^ fit numerus a Et ex a ^.in 52^61 numerus d£rC. Ecquoniam fumma
dQ^dcbctclTc 7numcrid[,'^.erit*quatio inter jo 2€*&^rC* Diuifis igitur 30. per 5 fiet ij^.3. (propterca
.
quod inter tC.vnadcnominatiz.nimirum Jf,cIlintcrpofita îdcoque i2^.crit^J'5 & i2£ crunt^Jio.

&52^cruut,/J'45. Itaque tres numeri inuenti funt^ J3. ^
xo.v/3r4$*quife«mialitcr excedunt numero ^3^3.
vtpatec.fi primus afccundo,& lecundusaterdofubtrahatur. Summa eorum e/lî 80. & numerus ex eorum
muldplkadoneprodudus^j450o. Cbnftaiautcm^Jf i8o.enc7 numeri 4300. hoc cll,^j4300.ad^
180 'proportionem habere quintuplam;cum numerus ^§fi8o.duûsin5.fiaat^^430o.
DEBEAT deindenumerusprodudus ad fiimmam habere proportionem quam X4.adi.hoce(l,
»
fiimma debeat efic •— numeri produci' Ponanturnumeri propordonalcs Ariihmedce. 42^ quo-
rum fumma 92£ & numerus produûs 14CC. Ec quia p2£. debent cficri» numeri X4CC, hoc dt, hic nume.
nisadillumhab^dcbecproportioncm, quam X4.adi.fip2£> multiplicentur {>cr 24. fiet xqualitas inter
iitf 2^ & i4f^.Diuifis igitur xid.pcr 14.601 1 jT-p Si 2^j. Erunt igitur tres numeri quzfid 6.9. 1 x. quod po-
i
fiii fint x 2^.32£*

4^ iwmma eorum X7xfi 77. pars numeri <$48. ex eorum muldpiicauonc produra pro-
:
pccrcaquod cx X7.in X4. gignatur numerus 648.
tzj Tres numerosinuenirein contmuaproportienedata» vt ex eorum multiplicationegignatur da- CXXIL

tus numerus.
SINT tresnumeri inueniendi condnue quadrupli, vt interie mulupUcatiprocrcentnumerum 17.

Ponanturquaefiu numeri i2<^.42g.i62^.inconaauapropordone quadrupla. £xi2în 42P.ficnumcrus
4J.&cx4j.in 16^ ficnumcnisd4Ceaquaiisx7. Diuifiscrpx7.per64.fitife-H®^*2e7- Sunt ergo
ircs numen quaefid 7.-4- ^«hoc cft,7.3.ix.quadrupU, qui inter ic muldplicau producunt X7.
SINT nirfum inueniendi tres numeri fcfquialtcri, quiinterlcmultipltcadfaciantix. Ponantur tres
aumcrifcfquultcri i26*»T2C.x;2C-^«>ccfi, i
2^72£.|2C. Ex i2£in72C fit numerus 7J. Etex-^.
KK 5 ini2C-
»4 A L G 1 B R
'nj^C-fitnixnOT^-iK-hoct/l.jTCt.wjualis I». Diuiri5 ergoii.pCT- .fictife.ji.gt] «. 7
^
numcrus,qiicmpûii«us iSfr Secundiucrgopofitus i
2 4
re..>.priinaJ
407.prop«rcaquodcx i^.in^ce);
\ 2e-trit^fei2. Ettcrouipon™ i ^ %mt7ce
».&c»iiinVCt 37.fit,/re 40 T. Umoi»/ct,i!wceilfe
numerus ’
2,. Etoi^[^427.in^[-g4oiditiiumcru$^[-|Ji728.hoccft,ii.
. Ponaturnumertsqujrfi-
iJ.
Kc duto in i2C(uam radicem
tus 3-^'J quadratam facitipeûalcm 4. DiuifiseiW4 per i.fiet
iCt4-nu»|:
radix cab,ca^re 4 cu.usquadratum cft «.numerus qu*(?.us quem pofuimm J. Hiecnim
: 1
duâ^
vCt 4 *u»"»Mdicemquadraamfjtit^tt<54 *hoccft, 4 .
SI rdeindeprodueimdus numerus ijfinueniecurquexqualicasinteriC^.&te^

DiuiliserEO ixl.
m”
'*”
musij. 'a^
'
*
k'
huiusouadratum .4-. numerus quilitus. qu^^fui-
Aiquehicinfuamradiccm7aiuausfacit7|d..hoccIl,i57. ‘ ^ ™
CJOOV. 134 ^^rHmtnueimi,cnimndixqatdr*t»»demfdemr»dicemcuhK»m
htbutdttamfroftr-
SI T
inucniendus nu^s
cuius radix quadrata ad eiufdrm radicem cubicam
.
habeat proportionetft
tfquialtcraniônatnr quarl. tus numerm vt nimirum habeat vtramq; radicem propolitam.
R.adix cius
quadra^ft ire.& radix cubica Jf.vt ex ijs conilae, qua ad inmum cap.
1 2 docuimus, quia
1
ife in requadnte
hcit ig:K A
ig: in fi «bicelimihter lacit i
jet- Kcliqiium cft.vt iCt jd t g proportionem habeat Hfquialte-
ram,hoccfl.iquatiq(itmtertC;e.&iT 2r-Suodi 7 J,J,J,habcatquoqueferqmalterampropomonOT.Di-
uiUs Igitur
Ma quadraueft -, .hqce
i
.
prr idiet i 2 ' T- ( quu numen CdlTici funt collaterales
) cuius Jcg cIl-H’-. liue 11 — . Huius
cdl, 7. Radix autem cubica
5
habere propornonem iHquiaicerjm.
f liue 27. Conflat autem a J. ad a^.hoc
*
eli,-:* ad *
Sl propordoprot)onaturtripla,rcpericturcodcradifcurruiquatiointeriCe.&t*'.
Diuiflsque i.pcr
7* «<1“' huios radix quadrau 27. ad radicem cubicam” proponmnem ha-
b«'m^‘“““
CXXV. 13 S Ducsnumtresinuinirt , i’t ex vnoin tlteramgigntiHrnHmtrtu, qai

td daas mutuus habttt
duasproporttenes dstas, mtserem tamen admmarem,^ minerem
admaurtm.
SIN T inueniendi duo numeri.rt ex vno in altcnim fiat numeros qui ad minorem habeat proportio*,
nem tnplam rdquialteram ,&ad maiorem, diiplam.Ponatur numeras produSus 1 2 Ergo minor ,
g numerus
\qMfituscrit7.2&& maior -|2£.quippecum i2g ad 72g habeat proportionem triplam
fefquiakciam.&du.
piam ad 72e.Ex7 5ein42e. Innumerus
77 J’.liuefJ'.*qualispolitoproduaoi2eDiuifiicrgoipcr -'.fiet
i2e7.numcruslcilic<tquiproducidcbet: cuinnumeriCoffielfintcollaterales. Quiavcrominorinuentus
fuit erit minor 2. & maior qui inuentus fuit \ Tt Mmifeflum autem cfl, 7. habere
7 3
nemcripUmrcfquulterain, &ad57. dupUm.
ad 2. 'proportio- ^
CXXVL t 3 (. DaosnameresiHuenirtdatamfummamefficieneeSyitavtvleraueamdalaparle, •vtlpartihm
aUmasfactat qatmuunamerum datamtqat minerJit. qaam datafumma, & mater dLaparte,
‘
velparttbas datis ttufiUmfamma data.
SINT inueniendiduonumtri,quonimrumma«o iuvtpriornumerus^cumy pofleriotis faciat coa

Ponaturprior i 2&idcoquepcfletior «o - lOg.
Huius y. fiint 25 - dJe quxeum 1 2e faciunt ^3^25!.
;
numerum «qualem so.quia Yt - |2eaddanturad i2C debent Rbtrahi
lê ex i2e.atquc itarem’ancnt tia
cum ngno liipra in fubtrafîone di(ûm cft. Ablads
15 J vtrobique>crit xquatio inter
•
& 14 '-• Oi-
uifisemo a4fpcr7.ficti2C-4rT.priornumenis. poflenor autem 011177 <mius7.funt77.qu*
’ cum priori
paricf«iunt50.
SI ptiornumcnis cum fpoflerioris deberet facere 25 fioiidnon poirct,quianumenisa5.
minor efly
quam - dat*IIimm««o. vtexperiri poteris. Atfipriornumcruscum y.poflerioris debeat facere a«.ficrii<l
poterit, critqueprior numerus 7.& poflerior 59 Huius y. limt srl^. qu* cum prioripartcfaciunt a«.
Eodcmpaaofolucturznigma.fipoflcriornumcruscum y.pnoris facere debeatdatumnumcnim: fi
niourum poflerior numerus ponatur
CXXVH /J/ ^^fftquenuweyosMMf/tire ,it4Vt ûaJuor quotHodcUbetJitmptiJtnt rebqu»Âct4pf

numcresdAtos'.dummodoqHSTtapArsjHmmdtpr§p$fitorHmqumqH€ nHmer9 rumm4UorJiifimr~
guUs numerisptJiuUtis a
INVENIENDI nmûm(]ocnumeri,itanqUatuorfincprimofacunt i27.EtqultuornncfecuD^

dOallpsuquatuornneicrtiOsiop. Htquatuor fine quarto.io^.Etquatuor ftnequinto, VIm vides»quartaai 97.
partem ^mmac 55 <S.cxdatis numeris ii7.iip.i09.io4.97.collcA*cfrc
159. numerii (ingulis iilisnumcris ma-
iorem. Quonum ergn fumma omniu quacuor fine quinto cfl minima omnium, nimirum 97. erit neccflari*
quintus numerus onmiumaximusiquandoquuicquuitutcufflquibttUibctalijs tribus facit
maiore fummam»
quam
i i 1
t: A P V T XXIX; nj
Ponatur crgoquintusnamcfus i 2£>acproinJccumali;(|uatuor(ine<)uintofacunt 97.erunt oomcs
uinauc numeri (tmul Et quia quatitor line quarto laciunt 104» Si ex fummaomnium 97*4- 2 ^
3 etranaiur io4.reIiquus erit quartus i 2^— 7.Dcindcquia quatuor fine terdo laciunt i op. ft ex cadem mmma
97>|-i2^dcmantur 1 op.rcmanebit tmius
fubducamurex eadem ftimmap7-|-i2£ relinquetur fecundus i2£ —
i £.Rurfus quoniam quatuor Hnc fecundo faciunt iip-fi 1 1 9.
1 1. Denique quia quatuor fine primo

faciunt 117. fi U7.CX cade fumma 97-|-i2£.iulcratur.rcmancbir primus i2^-30.Rchquuin iam cfl,vt omnes
—
liiqutnqucnumcriinucntifaciantfimulfummamomnium97-}-i2^. Factitntautem 7t* Igicurx- —
quatioentintcr97'î!2^&52£ 71. Additirquc7i.vtrobiquc,intcr ifi 8 -|-i 2£.& AbUtaquei^^.
vtrinqi, inter 168.& 42£<Diuifisergo 1 ^S.per 4.fiet i^.î.quintus numerus, quem pofuimus efie i 2^. Ergo
quartus inuentus 2£ 7.crit 3 j.Et tertius inuennis 2£ 1 a.crit 30.Sccundus autem inuentus i 2£— 1 a.
|
erit ao.Primus denique qui inuentus fuit

, 12C-30. erit ii.adco vt quinque numeri quzfiti fint ordine iz.io.
30.55.41. quixnigma propolitum expediunt.
Hoc xnigma aliter fblucum fuit in quatuor numeris tn amigmate 5p.
/jS Numtrum inueniretitd vt tres quddritt ex eim tribus partibus datis deferipsi, in Vfumfetm- cxxn if.^
mdm colkîi efficUnt ipjum numerum inuentum^ velditum quermunque datum.
SIT primum inueniendusnumrrus, itavttrcsquadrauexcius>^.&: v.drfirripti.&invnimfum-

mamcoiicdt.rfiiciantipfumnuracruminucnttim.PonHur illenumcrus i 2€'Cuiu$
7 .enmt^ 2g,&^.crunt-
’-*crit Quadratum harum partium J*; J'* fimul efficiunt numerum xqualcm numero
pofitoi2^ Diuifaigitur i.pcrj~.fict i^g.J^.numcrus quxfitu$(quodnumeri Coflieilint collaterales.)
Huius \ luntflj-^.&hiiiusquadiatus tTfrr*- Ety.
cuiusquadratusy7-,'-"^*-.quitresquadraritîunt fummam av TiTrK UH w «qualis efl nu-
mero tnuento 7^. Namtdcmnumcru$produciturcxhuiusnumcraioreiniUmsdcnommatorcm,d;cxde-
nominatoreinnumcratorcm,nimirum numerus 591^737384114132588100.
SIT deinde numerus inueniendus,ita vt tres quadrati ex cius deferipti factant numerum
37pd. Erunt, vt prius, tres quadrati in vnam fummam coilc^ KvS" numerus «quaEc efie debet numero
3796.Diuiliscrgo J7p^ per — 'fiet iJf.5ôo.&
,
i2£.6o. numerusquzfitus. Huiusenimj 7,&7.funt4o.3tf.

& 3 0.&
quadrati horum numerorum idoo.ii9tf.90O.rjciunt fummam 379^.
SIT denique iniienicndus muncrusjta vt tres quadrati ex eius ~.Sc 7 deferipti fummam faciant lo.
Ponatur numerus qu*fitusi 2£. EiuspancsdaLTfunt“ 2£.& 'S^^^.quamm quadrati
dunt fummam 7~J’.«qualcmnumrro 20, Diuifiscrtîo.pcrf^.fict numerus ^/
* '
* ^
efficiunt fummam *,
Datum numerum in quatit bet numeraspartiri, ita vtquilibetfequtnsfuperetpracedemem dota

,
numera.
D A T V S numerus ioo.tribucndus fit in fex,vt fecundus fuperet primum numero 5.tcrtius fecundum
humeroi-quartusccrcium numero 10 quintusquartumvnitate. Etfextusquinctimnumcro 15 Ponaturpri-
mus iQÊritigitarfccundus i2^-|-5* fertius i2£-f-7* Qiunus »2€-|-i7. Quintus i2g.î8.Etfextus i 2
Q
-|*33.Hl omnes faciunt 62^-f-8o.qu«fumma«quaiisefrc debet dato numero ioo.AbIatiscrgo8o.vtrinquc
erit «quatio inter 67^ 8c izo.Diuififquc i ro per 1 7
^ laprimus numerus. Secundus ergo erit a j.Ter„
ctusi7.Quarttis37.Quintus38 &
fcxtus53.qui fimul faciunt loa&problcmaabfoluunt.
DEBET aucem dat u$ numenu maior clTc fumma, qu« ex dotis cxceffibus colligitur, fi fcquens quili-
bet exeefius prxccdcnti addatur. Vt quia in dato exemplo , n primus numerus foret 5. kcundus cfTct 7.tertiua
17.quarruu8.Sc quintus 33 qui omnes faciunt 8o,oponet datum numerum maiorem efie quam So.nimirum
Si.vd 8i.veiioo.vcl50o^c. Id quodiplaopcratiodoccbic. Sienim datusnumerm eflet 79. fieret «quado
inter 79 quod fieri nequit.
.
/ja Duas numeros inuenirempraportsantddtd,std vt alteruter du^mwquadrdiumalterimfdciin cxx»

numerum quemtunque datum.
SINTinucniendiduonumeri in proportione tripla, ttavtaltcrutcr ipfbrumin quadratam alterius

duftus faciat i9i-Ponaturminori2Ejdcoqucmaior32€.Ex maiorc320.mij'.quadratumminorisfit nume-
rus pCT3.net iCC.^ 4A i2€.4.minornumcrus.Maiorcrgoeritia.Namcx
1 i,in id.quad ratum minorb numeri 4. Ht datus numerus 1 92.
R. V
R. S VS cx mjnore 1 2în 9^.quadratum maioris fit numerus 9CC. «qualis 1 9 1. Diutfis ergo
1 9 1.
perpiicc iCC-ii^-fiucÂ i2^CC-4.primusnumcrus;fccundusverohmustripluscrityc^ -i.i.ji.lnhul
lusquadratum ducatur primus fiet nlimcrus^fg
* " ^
!. 7077888*
hoccfli9i.
/j/ T>»tbmnumtrUditU,tbMmtertiuminue>iire,iUvttreshthtantHrnHmeti,qutrHmbi)iij!mitl
fnmpti,fimtcrtMmduc,ntnr,priicrtmurtrcsnumeri Arithmetice prcporlitnelti.
DATI fint bumeti lo jo.ioucnienduTquc ntuniusda Ti bini fimul in tneium muldplicad

KK prodn-
t
A L G fi B R
producanttrcsnumcrof Arithmcticcproportuoiul».Ponaturnumerttsquar(i(Ut Summane
dl i2^-(-io.qa*dudbintcftium}o.!icitjo2£+3oo. Summa vcro«i2^jo.eft iQ€+Jo*qu*du6bm
tertium lo. facit io^-|~ 3^^* Summa denique cx lo^ jo.cft 40.qux duda in tenium i2C> ^cit 4o2Cdta vt
tresnumeri procreati Um 4o2^-qui eunde debent habere cxccflum. Sed quia non-
dum condat^quis eorum iit maxtinua.&quis mcdius:&quis minimus ilatuamus 500. efle maximum:
io2^-|-}oo.mcdium,&4o2£«minimum.£xccflrus priorum edao2^«4>oilerionim joorJoS^ quicxcciTua
cqualcsdcbcntcire.Addituiguur562£.vtrinque»entzquatiointer5o2^&30o. Diuifiique3oo.per 5o.fict
x2C^'Uumerus quxlitus,ita vt tres numeri fint (».fo.30.Ejc io.6t iumma 1 6. quxdu&a in 3o.faat 480. £(
ex 6»$t 50.htrumma 3^.qua: dufâin io.facit 3ô.Dcniqueex i o & 30. fit fumma40 quz duda in îadt aqo.
Sunt autem hi tres produdti 480.360.240. Arithmetice proportionales.cum eorum exce/Tus iit 1 ao.
QVOD fiftatucfnus maximum50 Q^-|- 300. mcmum4o|2^ &minimum io2C+3oacr« prio-
rum exccirus500—io2C>&P<jf^îorum 30^—300. qui illi rqualiscifc debet. Addiitsergo3oovtrobiqoe»
criezquauointcr6oo— io2£.& 3o2^.Additiiq;nirfum io2£vtrinq;.inter6oo.&4o2^h>iuiiisigitur6oo.
pcr40 Hcc 5.numcrusquzlicus,cnimquc tres numeri,! 5.1 o.30.Nam ex 15.5t10.fit iumma i5.qucdu-
dain30.facit750.Atcx I5.&30.fitfumma45.quzdudainio.facit45o. Denique exio.dt 30. fit iumma 40.
quzdudain i5.tacit 6oa Atque hi tres numeri produdi 750. 600.450. habent eundem exccHum 1 ro.
NEQÊ vero mjximuscflcpotefl4o2C'^*^'dius3o2£-|-3oo&minlmusio2(5+3o<^Nimmtcr
priores effctcxcciTusio^^- 3oa&interpoiicriorcs ao2£. qui zquaUsciTc non poted priori cxceiTui, cum fit
maior.£fleiômaxtmus3o2^-|-30o.cumctiammaioriit,quam io2^-(-3oo. Etvterque aliorum poteilciTe
medius , vel minimus, vt patîi.
Hoc problema fblutum etiam fuit in znigmate 8 6. vbi dati funt duo nameri,ita vt tres numeri produ Ai
tribus motu pofTmt efle proportionales Arithmetice.
ijjt Tresnumtr9sinHcmrc,itA vtphmmMcficundmcHmdAtM purutert^. Itemficundm^tcrtim

cum purteeUtM pr$mt:NecnoHUrnmdcprimm cumpurtetUfuJecundi, efficunt vuumtUfC’
demque numerum d4tum,
TA M primus ac fecundus cum ^.tertij , quam iecundus ac tertius eu 7.priml qua tertius ac primusc&
,
^Xccundidcbcantfaccrc loaPonatur tertius i2ûius -^S^cum primo&fccundodelKnt facere loo. ac pro-
pccrca hi duo.aotcquam accipacm tcrtioi habuerunt 100— ~2£. Et quia fccundusac tertius cum ~ pri-
mi debent quoque facere ioo.fi ex loadcmamus tenium. nimirnm 1 2^ ent reliquus numerus 100— 1 2^ (b-
Ius fecundus voacum -.primi. Quoniam aut fccundus,ac totus primus fecerunt 100— ^2g.Et hi duo fimul ru-
perant fecundum, ac j primi fcm.flceiufdcm primi fi ex ioo-72^fumma primi
; &
fecundi,aufcremu$ too-*
i2^ valorcm fohus fecundi cum 7 primi , erit reliquus numerus '- 2^. femiitis primi . ac proinde totus primus
ent i72^.hoc cft 72C.Deindc quia primus ac fecundusfimul cum tertij faciunt loo. Et Iblus primus facit i
f
2^&7.tcnijcft72gii72£-hoccili72£rammamcxi72€A;2^coliedamdctrahcmu5cx looxrit reliqui»
numerus 100— 1 ;2^.folusfecundus.cuius 7 dl 3 37 -t42^cu qua tenius ac primiis, nimirum i2^6ci72£*
hoc cil272£ tacere debent ioo.Fitautcmcx357 — 42C»& a72^hoccfl,cx j.fccundi,&ûmmatcrtij3cp;^-
mi)numerus 337-|-i |-|2£.quizqualisdcbctcircnumcro too. Ablatis ergo vtrinque337.eritzqualiras inrcr
66 ~.Sc i772£Uiuilisquc66fpcr i-|^.fieti2C*7T7*f<“*^-^T^'CT^“*vl‘*fl'cctnumcrus.quipoiiiusfuiti2^
igitur fecundusinuenus 100— iT2ênt'^47~*l^prim^queminucnicrousi72êrit-l47Âtquehitresza
nigmati propofito fkisfûnr.
jjj Dd/um numerum p Artiri in tres pArtes conttnue preportinules , itu vt numerm ex prims in ter» .
tumproduclrnudproducum exprimu tnfccunoAm hxbcAt datum proportianem,
SIT datusnumerus 30.tribuendusintretpaRcsconunueproport!onalcs.itJvtnuraerusex primam

tertiamprodudus habeat ad produ Aam ex prima in fecundam proportionem quadrupbm. Ponaturfccunda
pars.fiuemcdb i2âcproptercarummaprimzacteitiz30— i2^.Etquiacxmedui2£infefit ijf. * fictet*
^
i2;'.cicprinuin tertum. Cum ei^ hic produAus debeat ha^rc quadruplam proportioacro ad prodo-
ex primam iccundam;producetur'^.cx prima in lecundam.niminim in i2£. Si igitur paniemor «J^pef
I Quoticns72^qui duftus in i2^numcrum diuidentem. facit -^Jiumerum diuifumuc proinde pri-
ma parscrit72^43U2cam fecundafacict quxfummaabbtacx numero dato3o.rclinquct certum pait^
30—1 72C>Kcliquum iam eRcx prima pane 7^
in tertiam modo inqcncam 30^1 72^ gigni numerum
ui ex media parte in fc producitur. Fitautemex72£.in 30— i72^numenim772^-74J^.quizqiuht
3 eb«cflc Additu ergo 77 J". vtrobique, erit «quatio inicr772€.a£iT7 J Diuififquc77.pcr I77 hoccih
'^-.per74.ficti2^.mcdu, vel fixunda pars, nimirum^. Ergo prima pars» quam inuentmusc(rc72£.crit
•~.fiuci7.Etterua,qu*fuitinucnca 30— iTêrit^.fiue aiy.Atquch* tres panes i7.5l.1a~ faduntda-
tam numerum 3aEccxi7.in aaj.hocefl.exprimârte in tertum, nc numerus 3i77.quiquadrupluscfthu-
sncri 877.fiidi ex prima pane 17 fafixundam
57 Efleautem tres partes continue proportionales» liquet:qnip*
pe cum idem numerus gignatur cx prima in certum, qui ex media in fe.niminim 31^
ALITER. infhtuapoterit«quatio,poflquaminuent«fucriatpartcs72^ i2C
mc loquoniamexprimiutertiam fieridebctiJ^.numerusvidclicetzquaUsa.qui fitex mediaioiEfidiui-
d. ius ij^.pcr primamdd dUper Quotiens 42ûi<hi Aus in -^^.prodarit 1 Ac proinde tmia pars
^t42^.«qualUniinirumaItcri parci tcrdz inuent«3o— <72^ Addituctgo i-^.vcrobiqueicritarqualitas
inter 572^)& 30 Diuififque 3 o.pcr 57«fict i2^.57.vtprius.
iCoigma
-
CAPVT XXIX. n7
i€mgnu hoc iohiemtu quoque ia xnignute 17 iXed aiio exeis|^ propofito,
ti¥- TramitmtrdstHMmrt,itAVtfrimmcnmd4tkqU9tlihetvmttUihmfuundiH 9mmtm fiattA* cixnni

qmÛm ti» qutficutuU(kftrtfi. Item(eennim eum qu$tcunque vnitatihus tertqfucut ditum
numerum uqudlem ei, qui tertiefufereft. Terttm deuique,dcceptu quotuit vmtdtihus iprimi,
fdcidt numerum, quiddrebquumptimihehcdi ptepirtionem dutem. ^
$V M AT primus^ Hxuodo 40.vnitates.'{ecuailus a tertio 5l^.Tnitatn:tertiut denique a primo 7i.ToU

ntet » ica n primus Bidac numerum aequalem reliquo (ecundi
fecundus item arqualcm ei , qui tertio rcmanctt
:
tatiui autem numerum fadat quintop(uroctus,qm primo fuDereA. Ponatur primus 1 2 hrgoacceptis 40^ ^
lecuodo . habebit i2^'f>40. Ac cantundem tunc ruperriTeilcoet fecundo. Secundus ergo antequam daret 40.
primo, habuit i 2^-|* 8 o.qui poAquam acceperit terdo.habebit i 2£-î f Ac tantundr fupercfTe tunc m
debet tertioddcoque antequam daret jdiecuado, habuit h a primo accipiat 72. habebit i2^-(-
iif4 qmnumerasdcbctcircquintuplusnumeri i2g
numerus huius quin tuplus 5 2^ )
—
7i.qui primo. poflquamdtdcrit7a.rupcrcfi &go
dojrqualis erit numero i2£-|-2 ^ 4*quem tertius confecit. Additis autem
)do.vtrinquc.critzquatioimcT 52^.& i 2£-f'^^ 4* ^cablaca it^vtrobiquciinter42^da4.DtuiluCTô
d244pcr4.heti2^t5d.primusnumcnis.Acproindcfecundusiqutinuentusruiti2^-f*8o.critijd. Tcruut
rcroyqucoi mttemmus effe a.erit 4$. Atque tres hi numeri problema efficiunt, vt probare potes.
)
S C H O L I V M.
N fnfuetUr dliquendi fnlfUmM,q$nd diffoUii neqmtJd quid eqlutic muentd fretUre momhit.
I fToUtm4teqMudu<ret,tertmmdaeftm7tMfrmt,b*iereqiMiii€iuimenimrdtqu9 fmm eqajUm,
Vtfiinfropofit» ^
feret qudfin $mfofikiu.Ndm tertim tum bd!feret,vt dtllum tf, equtiu nulle mede efi peteji numere 1
tz-qtufnmefuferep»
tiS Huisnumertsiu iutu fnpertiine inuenire* vt vtriqueperduis nutnens eUtit multipiicdtp, CXXXV
pnduidntur duo ttumenfdeientesfummdm quumcunque dutam»
INVENlENDIfintduo numeri in ^portionequintupla.rc minore mutiipficato per SAmaioreper 5.pro-

crtcnturduonumcri»quonimfiimmafit lob.Ponanturquxfid numeri l 2 ^& 52^nproportionequimupb.
Ex i 2^ta Sdiunt 82^ & ex 52^ in 5.fiunt ap 2^. Summa produdorum cfl ) $ 2£- xqualis 100. Diui^^ igitur
100 per --J.fiue primus numerus. Secunduserroerit^J.fiue 1 5.77.EX )V7*lioc clf cx ,
•“Jn8.fiunt-“.fiuca474’E*«*i*TTj‘^^»**'HT-^5****^**Tf^^'*®75TT’ Atquchi duo produdi 14

•;*^75'^.faciuotfuminam datam 100.
ts^ Duis numeris inuemrt,quirum tumfimmd,qitumexeelfutfit numerus quddrdtm^ cxxxrb
PO N A T V R. fummaduomm numtms quadratus,cuius latus (it vna radix, plus quotcunque vnitad-
bus;rtimirum quadratus ij'4^ 1 0 2^*^ a f procrcaturcx latercaffumptoonocunque i2£4~5*
.
f< minor
oumerusquxUtutfbtuatur-^Jf.eritinaiorTjf-lî^^^^^^* Horum ai!mTummaijf“îo2£“j-a5 quarfranif
numerus ell.cx hypothcfi.R.ciiquum cfl. vt eorundem numerorum Â
7j+io 2€“|-t 5 *exc<ûsio 2£-|-* 5‘
fit etiam quadratus:hoccfl»xquaiiscii!Cunqucquadrato maiori, quam a j nimirum 100. Ablatis ergo 15. vtro*
bique, erit iquario inter io2CAt5 Diuifiujuc75.per io.fieti2^7-|Ai2f.-“diocc/l, Igiturminornu-

mcnu,qutfuit 72;xrit a8f Maior autem, qui horfi numerorum
I5dvhocefl,-^',-.fiue^~.numcnis quadratus cfl» cuius la^ 4 Item cxccfTus eorundem ioo.quadratut
-
quoque cflfCuius latus 10.

SI pntdidum exceifum io2^'j-i5. pones arqutlcm quadntO)fik relalg cuicunque qui non fit 100 in*
,
Bemc$aa^xfUniationcmvmusr^tcis,rcexpcnnpotes. a
/// VdtiqnddrMtidmuenire numerum,qUiiiruddMSumqMudritum 4sUe£fi,(lriheidemdetruni% cxxxm.

fidt numerus qusdruius,
SiT datusquadratusioo.qmpn«higiMpareieiusfch<diumdiuidaturinduosquadratoS| quodper

didumfcholiumkafiet.Lacusquadrwdari,oiminim IO. ducaturioquemlib.tnumerum,vtin 5. Duplum
huius numeri produdi 100 diutdatur per quadratfi numeli ^.afTumpdaudum vnicate, nimirum per zd.Quo>
dentis enim ff.quadratiis4 i fiue 14774-^^^^°^’^^^^^^ quodemptocxioo.quadrato dato, reliquus
fietalcer quadratus 85.744 quiduoquadracicfficiimt zoo.Lateraautrm eorum 44 •d-întcrfcmultiplicata
adiedusadiooiiciti7i7T7*«uc-^T4“*Jl“*^™'“'"* —
fidant “-I4*fiuc557-54.cuiusproduainumcriduplum“l7^‘fiuc7i777.critnumcrus,quiqua:ritur.I$<nim
—-fdiucij-—. Idcmnumcnis7i—J-.,
—
dei^nu ex eodem quadrato dato ioo.rclioqult 18 4i7‘fiac ^7* numerum quoque quadratum • cuius l
R.AT 20huiusoperarionuhxccfiQuandoquadnnisdaro5too.diuiditurin duos quadratos, latus

dad qoadrad,& duo latera innentorO quadratoru fi ad Uncas cotrahantur, * confHtuunt triangulum redugn- ^ sSfrimi
Inm^quandoquidcm duo quadrau inucntaucx eorum laieribui dcfaipia»2qualia fhotdato quadxatal^tur.rt
mLetn.
m,
c
iiS A L G £ B R
tnLemnuterequenti<lemoaftrabunus,redanguluni bUcomprehcniumfubtllis duobtnlatcribtUiiiiilituni
quulnto dato icfHcit quadratum , cuius niminun Utus duobus illis lateribus «quale cA: &ablatum excodem
quadrato dato,rdiquom faCit qaadracum»caiusTidclicct latus e A duorum illorum laterum di Aercmia.
SI tderaquaâtus ioo.atAnbuacurioduosquadratos)6A64âorulatcra dA8.intcrle multiplicata
faciunt 48.crit huius numeri duplum 9 tf^quem quarrimus. Hic enim adicdusad 100 J^tt quadratum ipd.
Cuius lacus 14« &dctradus cx loo.rdiquum ncit quadratura 4. cuius latus a.
L £ M M A.
- »*
/A' omnitfidnguk rtînguU,rtEtAHgukm kuJitydmhmUttribm cirtM angulum re{Htnl'fiu$-

urthtnfum, vnacum ûMiirMt 9 U/eruft£l§M»guUopptfitiyaûaleeJlÛ4drMto,imnstMtmex(iu 4§m
UiertPHs camptmtur y ldonvn$re£iangulumb‘uJuyUicribmpradiBis eamprehenfimyfiexcadcm
f
quadrata lateris refla angula oppajitt detrahatur , reliquum et quadratum , euim Utus differentia ^
pradiehrum duarum Uterum.
5/r rf;4a^«ii(mrr^.<a^«i!iUMdBC.EW re^gulam^hpt&AByACyvaaiumquadratsexSCyaûaltefufUdfra"

t$ (Uik/ Utm aqusUfit duaiat Utmbm AB, A CfimuL
Etfi tdsmrtdaugukm bufa-^
trahatur ex qujdrats rtUnquiquadratumytumUtm aquaUfit difierewtia
inter AB,AC.Qi^dmemmfi(cn(ipuituriiHedri$4€XABtAC,(afnpofita, * re£Uu~
*4.fUHdi.
ûitmful/ A 5.^C»^<«Kpfr^/i(in,m4 (um quadratuex A ByACyaquaU rfi quadra^
terecUex AP,AC,i9mpafita: ^ SuntdMtemquddrdtdexAB,A£,qUdir4t9exBCt^
qudkdierit qtnque redaugulum hm i$mfrthtufim fuhAB.AC.vndium quadrati fx
BC,aquaUquadrato re&aex AB.ACtemfifitay qutdefifrtmum.
* Ltmnu DEISDE * quiadnoquadratatxAByAC,(hacefiquddfdtumexSpt)rta*
hra funt rtilangulo bm fub AB, ACy (omfrehenfi, quadrati eius linea » qua dsfiereutia
efimter AByAC,mamfefiumtfi,fitlUdreddMgutumbu[ub AB,AC,iimfrehen[umda-
mamr ex quadratu rtSarum ABÂQ^h tfistx quadrati relta SC, remanere quaâtum, tUtus Utus aquate ^ dj^ritd^
inter ABy AC,quid efifetunium.
cxxzni i Numerum inuerureyqui in quemuis datum numerum duflusyfatiat numerumyqm eum qudUis alii
date numero numerum effutat aqualem etyquift ex quafite numere in quemuts alium datum mt*
merum , materem tamenprtere date,multtpUcate.
SIT inucnicndusnumerus»quidudusin7.faciacnumenira,qtuadiedusad6o.âtfummanarqui^
lem numero.qui ficex imiento numero in 8.muIciplicato.PoaaturQnmerasqu«iicus i!2C* E* i20in 7« Bt nu-
merus 7^quoadditoad do Bc numerus 7^4'do4cqaalis humero 82C'qul nt ex i2^.io 8. Ablatis er^726>
& i2^ DiuUifque do.pcr i.Bec i2£.do.numerusqu«fitus. Hic enim dufiusui
vtrinque, erit «quatio inter do
4io.iddiurque do.Bt numenu48o.qucm nimirum facit numerus inuentus do>in S.dudus.
yiiicic
cxxnz. ‘19 I>aiumnumerumindHasparieiMuidere,&inJuperquadratumtnuenireyquicumvtraqutfarti

fierfum quaslratum effictae,
SIT damsnumenHdj.rccandusinduaspartcti&mfuperquadratasinucnicodustCumqoequadsbet .
Ulamm partium cBiciatq^dratu.Ponaturduo numeri quicunqwquoru qui libet compoBtusBt ex vna radice»
&aIiquotvnitatibus,nimirum Quadrati horu wntiJ^-|-d^-|-Sk& » J'-|-io2g^-i5.Igitur
A numerus d2£-f-9.addaturad i^.quinumcrusquadratuseABtquadratus>^-(-d!2€-f^> EtBnumausta
^-|-i5addaturad eundem Bt quadratus Ergo B minor parsnumeri dati ponatur d^>|*
9 iStmaior io2£'î5.(amfaCtum erit problemati (t h« partes conficiant datum numerum d5.Faciuntaut(tn
»
fummam 4*qu««qualisdelênet d5.Dcmptis }4.virobique,mancbitarqualitasinceridt2C.&

' ’
Diuifisigiturji.pcrid/icti;^ffJtuefy.cuiusqua(tatusf~.fiuc3r7-lc
pars numeri dad,
quam pofuimus d2£-|-9.crit-47Bnc lay-Maior vero»q
riuc44| quzduzpartcsBmuUAiciunt datufnnumcrumd5. £tprimaad(
^ ^
fade quadratum ^4f7>cuius lacus -^.Secunda autem cumcodeffi quadrato quadratum cuiui
,
latus-^. #
i H O L I V M.
H OC amMflmttfdutumetadmttm,frirarntateMmerrrummfrimifieaj[umfterHmi K^/irjtMmpww*-.
tuT /2^4''-
natur numerus dXû
^ 0^^s>emnt eoru quadratt
mater vere 42^4**'*'fiatufa&um em
1 i-âO^-âÂtque fi mmerqarruumeridatt dr«p^
fnitemarty cu rrerque numertu cum t fauatqUadratum^
Taeiuat tjdem due numerifummam dT^-i^jqua aquabtefe debet 6f. Ablatu igitur j.rtribique»remanektaqualitatnuer 6
Co.Dmifisqui 6o.fer iXîiamus quadratus la.efiuAfUanrury f^tnfquefiat
6.fiet Mmer renpars numtridati
6Sdjuam pifuimus z7^-]-iarit2h Mater autem fifitaqX^^-^tt aa.qna dua partesfattnnt 6f.£t ftma addua quadra-
ti inu^n xoi.fadt quadratum u 1 xumsUtus u.Seiunda ait emdpidem quadrat» tef/aat quadrarum laaautus latus Um
Atque in Imnt medum dmtds feterit datus numerus in altat, atque altat partet,fi atsf atque alquttmets ajfumautttt
tempifiti ex 1 XCr&dtquet rmtattius.
tqe Datum
1
4 &
C A P V T XXIX. 0
nj /
t4 » Dtt»mn»meriimiHiiuuftrtesdiJiril>Mtre, înfufcrqutJrAtiimiHMmrttkîufidiUftrtts cLX
iniuiutfuhdiuintnr , reliquifiunt dntqtudrui.
SIT diaidcndu«numenis$).induas|>irte,&inueniendui (]Uidn(iii,iquori!nucandiucpartade.

mantur»retkûi fiant duonumeri quadrati. Ponantur duo numeri rtcunque, vnus compoficus cx vna radice &
quotlibetvnitatibui»a]tcrverocx vna radice minustocidcmvniutibus,nimirum
i'adhonimerunt
a.Qua* —
42C+4* Ponaturcfgoquadratus,quiqua:ritur,i3;’-|-42^-|-4.i
quonaufcraturnumcrus42£-j-4 relinquetur quadratus i3l’.Quodli poficriorquidratmapriurc Abducatur
remanebunt S^^ÂcvicilTim li 82C*dctrahanturcx eodem prioriquadratoiJ'4-4^4‘4'^^'^ûctur poAe*
lior quadratus i^^*>42^<^4«Erônniinorparsnumcridiuidendiponatur42£4'4‘^(^''^c>r82^dtisra-
dhim erit coigmaci^quippe cum minor demptatx quadrato >^*Ht maior
ex eodem quadrato lubduda rcUnquacquadratum iamcll.TC nz duz pams 42
^-f* 4.
& 82^(aciant numerum datum 6^ faciuncautcmfummamiiC2C'i*4*<equaIcmd5. Ablatis ergo 4.vtimquc,
erit zqiiatio inter i 4 i.Diuilifquc di.ocr ia.rieciQ^.f^.Ac propterca quadratus quzlitus, quem pofui-
mus 1 g-^4^-^4.crit ^
*^.cuius latus^ Minorantem pars oumeridiuidendi pofira 42£-|-4.irii fiue
•^-*J.Maiorautcm po(iti8'^.erit^— ViT* Priorenimexinuento quadrato—|‘|.rubdu£ta rcboquic
quadratum ~^4^cuius)acus*f^ Pollerior autem cx eodem quadrato ^^-f.dccradardiqjurofacicquadntum
.cuius latus
HOC eriamamigma plures admittit Tolutiones, prout vidclicccmprinciptoalijatquealijmuDcriaC.
fompdfiierintpro numeris i2£— a*&c.
i4 t X>At»m numtrurn in dttdsfArtes diutdere » ita vt tArnm euhi fAcUntfummam dusm CXIX
^tu quA MASArfitqHArtApArte eubi ex eUto mumers defiriptt,
,
D A T V S numerus lo.diuideodus fit in duas partes, quarum cubi faciant 570. qui numenu maior cfi,
quam 1 5 04]utrta pars cubi cx Ponacurprimapannumeniscompolituscx
io« generati. dati»
nimirum j lu
cnimduzhstpartcsnumerumdatum Cubiearumfunt
io.confivient. >^ 5-75
2 €+ 158^
—
* Ct- Summa cor 0 30 o.nam +iCC.&J 1 CC- *tcm -f*7 5 20 ^
faciunt 150. Hzc ergo fumma 3
—
7 5 2£pfc mmuo.in^
tcrimunt:& cx 1 5 1 58^. fiunt 30$ atque 1 15.U5. zqualU efie
debet 370. AbUiisijo.vmnquc,rcmanebitzq laiuas inter 3o^.& iao.Dtuifisigicuruo.pcr 30. fiet 18^.4.
i2Ci*Primaigitur panpofita cnt7.StcundaTCfo, quampofuimus5 12C.crit5.Cub1 harum
partium 7 & 3 lu nt 3 43. Cea7 cfHciuntq. 370.
SI codemnumeroio.dat0irummacubonimproponacur40o.inueniemus zquationemincer3o8f-|-
t50.&400.Ablatirqaea50.vcrinque,imer3o8r.&i50*Diuifisigituri50.per3o.ficti8|.5.&i2CV2i5. lirgo
primiparspofitai 2 5 critN^ 5 C+5
*
+
Secunda rcropofitaj i 2C*eritj ^J5.quzfimuliaaunt
^^^^ 2<x>*"*~\/8îiooo. quo-
10.
Cubi autem hartim parrium^rcdudfis. quz reducenda func)funtaoo-{-^ 8 5
rum fumma e(l4oe.cum-f’^jôoo.dt — ^32ooo.iemucuomicrimaaL
>
-S C H O L I V M.
I N E d fêhA idem Asugnu fdMitur b9( pMsIc, DAtm nmerm 2$.fecA»dMsju m dtuu pArtes,ifkArum tubifdcere ithuMt
S finnnumi96$^MAmM$r€jl,quAmuoo ^HArtAfArnubtexiAgetKTAU. DmAtMr^MktxdAfHAmtre ao. deftr^th

nmtrum zHo.ex zô-fimmA frefofiu.Et relujAm mtmerm ^6oduuddtMr fer beanfldm ddtt nrtmm i$* QMnaitu nam*
qnet6*TAitxqiudrAU4udduAyirAbUtAtxi9^tmtffeidttnumeriz»dAkitfArtttqÛMt4.&6>iiiujiMklfMuuud4tnm
numerum ze.& tirum cubi 2744*& ttbufutuMt V)69u
HOC aum AnigmA in Amgmufe 1 frquemu (Afititfiluemm fer AquAtienm (9mf»JitAm,m quAfuUeet tres mtmri
9(atrruut,qu*rum vum diqs liuebui efi uqtulu»
1 J Ddtum numerum in du$s cubos dijiribufre, quorum UierumfimmA sUtu eji: dummodo quurid CXLQ.
pATS cubi huimfiemmuminorfu ddio numero.
HOC probtemaabantccedcniinondifieft. Nihilenimaluidhiciubemur,Dtfifummam(atenimda-

om difiribuercin duas partcsiquanim cubi datum cfiidantnumeruro>quimaiorficquajta parce cubi ex fiim~
malaterumdacaprocreail Vtfi datus numerus aptfoaliuidendusfitinduoscubos. quorum lateraiaciaocaok
Diuidenduseritnumcnitao.induaspatt:^> quarum cubi faciant I96a vc inprzccdcmiprobKmatr fa6um
dlNam iu numeros a9tfo.diuifii$ cnc in duos cubos a 744~& ^ i ^.quorum latâ 1 4dSc 6.oatam fuminam ao.
conficiunt.
S 1 C etiam fi datus numeras 40o.diuidendus fit in duos cubos , quorum latera faciant i o. imieniennir
duocubi»(redii<îs,quz reducenda func)aoo-f>/8f3tooo. ficaoo-^^ 3aooo.quoram lacera funt
fi nimirum fummalacerum to.diuidacurin duas.paito»Ytin przcedcndamlgmate.vdfihobo
^
ciuiHem fa£tum edita vt carum cubi efficiant 400.
/4/ Numerum innenire, cuius quddrAtus, velmHkipUxqnAdrAtidAtmtonftuuAt ddtAmfirtm, CXLQl

veipArses cubi ex eodem tnuento numero procreASi»
SIT primfiiouenicndusa&meniS|Cuimquadrattttcunitaat7.qtibiexmuencoiittmcroprocrcitiJ\>oatur
qua-
,
JIO A. L G E B R
qiizlitusnanicniti2e.raius<]ua<iiuuicn ij’.&cubiu iCfi. VtcrgoiJ’.conflitqu;jiiiiBeriiCC'nKcflee({,
«qiuliutfm cfle inter iJAjCC-Diuil» igitur i.pcr-j.fKti^^.nomennqusrfi tui fquod numeri Coflpfioc
cratrralcs.)Huiusenimqui(lntus8i.nonampiirtcmconflimitciur<icmcubi7i9.
SIT ilcindcinuciiicndusnumcrus,cuiutqiu<intusconftituit'7.cubiljidcmpoiitii,«it«quatiointer
•
^CCicijC.Diuiiiergoi.per^.Gct i2Cf"Vcl if.nunicrusqux/itus.Huiuieniniquadrwu—.conmtuitdÛ
RVR.SVS Gtinuen<cndu<numenu,cuittsquadratiquincupIan>«>nflitnat7<ubiipfius.Ponaturnu-
mcrusquxfitus cuius quadratus iSTAcubin if(.Ergoxqualita$aitinicr}JfAy.({.Diuif!t creo;, per
^fiet 1
2^ ; ; numerus quzfitus. Huius cniin quadratus m i aa St eius quineuplum dii ; xoniUtuit cubi
4i87s.exj;.procreati.
POST EMO
R. inueniendus (it numcnuicains quadrati quincuplum con(btuat7;.eubi ipGusJ\>(icit
ijrdem,tritzquatiointcr;J.&74t^Diui(isigitur5.peryf.fiet lig-^-hoedi, pfnunicrusquzGins. Eius
enim quadratus clt Tûmius quintuplum i4"-'°®^™it 77 cubi
CXLUil 7{gmerumiHu(turt,i[iuJiiitMbiccHjHtH*td*l*mftrttm,ijtlfurtts.
SIT ptimuminueniendusnumcrus,quicon(lituat77.(uicubi. Ponaturquziitus numerus i3g.euiut

cubus iCe-E(lergozqualiiasinteri2C.&7.;te.Diui/aquci.per74.fictiJ'.ia.(quodinterpeA2g.intetiea»
denominatio J.)&cius radia quadrau, nimirum ,/ J i urit pretium i2£.Numcrus ergo quz(ituselirî »•
fit
Hiccnimcon(Ktuit77.fuicubiy/3; 1718.
DEINDE inuenitndiisfit numcms,quicon(Ktuat I.ruicublPoIidsijrdcm.GctzquatioInter iTîc
;(^Diuila igitur ipcrf Gcc i2^4-numctus quziitus. Eius enim cubus cuius quatuoc nonas
condnet inuentus numerus 7*
eXLV. W DKtsiiumcrcsiH(Uufr0fcrti$neMMtiuri,iuvtmmtr mqHidrttummturitJMllm frtim.

CAt nHmtmm ditum. ^
SINTinuenicndiduonumcriinproportionelHquiquintaiitavtmiiiorcinquadracum maiorssdu-
£to gignatur numerus 48da. Ponantur numeri quzHti ;2^& 6 2în proportione rcIquiquintaAliDOR;2&
‘
duSo in j dj'.quadratum maioris i!3g,Gt numerus 1 SofC zqualis 48do.Diuiruergo 48tSoqier 1 8o,ît&
a7.cuiusradiacubicaen3.quiaintcrchaiadteresC^.&N.duomcdijruntg'.&
2C- Ergominornumeras poli-
tus jaC-erit I ;.&inaior politus«2C-criti8. Atque, ea minore ij.in}a4.quadratummaiorisi8.fitnume-
tusqSdo.
SINT rurrusineadem proportionelexquiquintainuenicndiduonnmeri.iuvtminordu&usinqns-
dratum maioris producati. Politis ijlilcm , inucnicturzqualitasinteri8oCt.& i.Diuilaeigo i.peri8o?lict
iCe.77T-*c“d'*™bicayc€7i7.Ergominornumeruspo(itus;2e.facictJ/rerH.hoce(in/CefT.Msioraat
AtHr-Gue^/ttr-Atqueeaminore^CC fr‘"
politus <526.erit VW
ff.quadratu maioris^pel. producitur
t/Ctfrf.boceliii.Qâiidoenimnumcritorfraaioniszqualiselldcnominatoti.Iraaioillavnitatizquiualet.
CXLVl NumtrumtHucnire.ijuiintcrdutsJiimedim.fiferetquemiiitrtmiiumertdttUii-fiftrttn
i muiore numen tlmUte quolibet, &du0 exlrt7HtejffieUiitfumm»mdittmqH*mcuMqut.
HOCznigma liroilc cll znigmati ; i.& ; s.lâlitcrpropolimmiatqueaiitcrdifiblutum.Inucnicndtis

enim fit numerus medius interdui» fiimmam eliicientes loo. ita vt minorem rupcrctnumcroi;.&amaioie
Cipcreturnumero 9.Quoniam maior poniturfuperare mcdiumquzfitum. numero 9. Et hic medius mino-
rem, numero i;.liquido condat maiorem fiiperarc minorem numero i4.Si ereodaurumma leoaiiuidarorin
a4&ad minorem addant>iri;.lietmcdiusquzlitus. Ponatur ergo minor pan i
2€.«c maior 100
numerusioo
—
diuspartes.quarumcaccirus
1 2£quz illam fiiKrarc debetnumero Detraida j Sêx 100 1 S^rcliqiiiitfic
a2&zqualisi4.Additisergoi2C.Tuinquc,tictzquaUta$intcrioo*i4-|-i2^ Etablads
a4.»trobique,intcr7fiAca2CX)iuifisigitur7S.pcr aJiet i2e38.minorpai5,idcoquc maior erit «i.Etaddi-
s jd minorem 38. fiet medius quzfitus 33. Hic enim fiipcrat minorem panem numero i;.& i nuiore Cipe-
tis I
‘
raturnumerop.
exLVII /47 Dotumnumeruminquot/ibetfArtetdi/lribueredtuvl^mAqiuqiuud/equentembtbettdttAm

frofortunem.
SIT datusnumerus loooo.diuidendusinlcx partes, itanprimaadrecundamhabcatpioportioncm

stqnalitatisTecundaad teniam duplamitcrtia ad quanam triplam.quana ad quintam proponionemzquifit»-
E"“** )))} 4 tisiScquintaadrcxtampropoc-

l^nda
fecunda i2e 333; i tioncen ûoq; rqusIiutisaPo*
tertia 7^6 Klat 1666 oacorpruna pan i2^fccun<l&
epurta j
i
J 55 i 2C<Juoquc.Tcrm 72ûar-
quiaa 7?6 555 tt»cjumta,&f«ta^ 2^qii*o.
-r
fwta ? mngj lîunt 5 2âûala
jjj
10000. Diuifisi^tur icx^. per j.
j 3 j 5-j*.ac proptemalueBUtesnnmcros (îeaipn inappofia
tonmUaTidea. Onraesciuinhzp«rtciiaTBafniuinniai9co]JcdcEduiicioooo.
jft N/memm
^
C A P V T XXIX. II,
/^/ l^mtrumumtfiire, cniiispdntsiUuiiqHtUsfmtftrti tluputudud a»fdtmi MCtt nutnat cnrm

Jdft.
SIT
irtiimicndiunummi^cnius j.n)iul«fincdiis(cmU]ituAxrcptciur<o.Ponwirnnmmisquzli-
mfi2g.Ergo|2gj:4U2lcscnint42C-|^.Abl»ta72€ytrobiquc,rOTincbit*t|uiliusiiuer72g.&7.Diuifc •
.
cm y.pcr-iJi.t i2£4i.numcnuquzlitiis. Nam diu fXuntiS. qui numcmiCqiuUidUcini/li numeri 41

dCnumcro 1 1 frptenano.
DsusHMmtrcsiKiuHire.qUorumfiimmtdduJiltiuvtfritrePereUlimuttmeriimdiiiifiiftt CXLlX.
^Mttenj,qm cum <Uttfurteptfttrtoris, cfficut numerum Jasum,
'
SINT inucniendiduoniImcri,quoram(iimitta40.iti»tpriorc€linirop<r5.fiatQuotifnsiquicnm7.
poftenoris numeri faciat fi.Ponatnr prior numerusi2 i 2€.Diuifai 20 per .fiiQiiorieni
C- 8i
pofterior 40 5
^.Etparsoaaiunumcri40 ilg. cft-2.^^.qu* camillo Quotien te fidt—~^^^.hoccil, — V”.
qui numerus zqualisdcbctcilc^. HxczqUauopermultipIicanonemincruccmrcducTcaradatqustioncmin-
‘ *' " e
ter52g-t-sooi8ca40 ./'
'
I
j
^.pnornumenuq
meroi37.per5.fitQuc , , . . . ..
IN hoc exemplo propolito rides, priorem numcrumioucnium ciTcminorem. in alio exemplo pocerte
clTcmdor. Vcliinucnicndiflncduanumcti,quorumrummaao.iavcpiiorediuiibper Quotiens hai.qui
cum i.pofteriorisnumcrifaciat 5 Ponaturpnornurocrusill^&poilerior 10
. i5g, Diuiiai2^per3.fit ^—
Quotiens ^.4c pin ofbnanumcri ao 12^ eft—7--.qur cum ilb Quocicncc facit — iJ*. hoc tft,
Lf*|* quinumeruszqualisdcbctcflc 5. Haeczquatiop^mulcipUcationcm incrucemrcducituradzqua*.

donem mter So.Diuififqi do.per j.fict 1 2£. 1 a. prior numetusquziitiui idcisquepoficrior ao— i2f|.
erh 8. Diuifo enim priore la. per fit Quodens 4-qui cum uid cAcum pane odana poAeriotis numeri 8.fa<
•
dt,. Eliquc prior numerus maiocpaSeriotc.
S C H O L 1 V M.
A dverte tumm.mjimU aignusi fnftui sliijiuudo qusjlimemsjud mUs rMimeftbu fcfitaofi dJmittMtIus
uumensUiibmiiiarci.Saiimmume»uiKlidiauimm,qu>rumfummJ.fa.irdmfrmeiiuifeffrf.JurQmiwu,
««/(«« ^^trarufdiuiiK.PoiunirfmrmmemiT^&ft/lericrad —
i2g. Diuifti7(,ftrt.jit Quuteus
fdri de, iiHd »«»«n +»— i2g. tum QutiaiteilafdUi

*‘*
-V: —
i^Jneefi, - | 4» numerm aqud- .
61 ijfe deket ict.Mqm bdt dquatu fer tminflitdtimtm tuirmem ndutiiurad dqudiimem rxrrr j^-{-a«.<<r im ; aiU-
rifquesM.rirmqutaTir tqmua tuter Dtutfifqus uSto fer f. fiet fritt uumerui qudfitut. qtu muter
tfi
fianiuj frtfcfiu ae-qued tft iueftum^td tm, ttUmtu het 4tfurduru,& fregttdumur vlierim.Seaaîutmtriafefitm4d
iâtittd — qde.Hittnmtumqdo.fdatet/drumdmfrepefitdmteumermdutmdi qdMqriudktbuie—
qu.iUm fi demtmtur qdoax ê.remducut »a«.W
kteftrmuUdemtufirdfMquebummtrm—qa.dd- -I- 40
ditutud qdd-ftiortm uumrrum imfiiit Iterumfrm- ptfo
mum freftfitdm ^turtiubat ultera ftmmlu upfurtt. pio
Ium fi frier uumerutqbe*dtutdutur fer f.fit iôtieus
iqsujuitum — numeri- qseudejlaum — 9t-f*~ — piO
(itteemumeru frtfefitum,vtm teriiufermuid ridere + 960
beet,
LlsyiT bee exemf Ium flunbutrtrbu exfti-
+
ture ,w rideui rim uumeierum mfiu Kibil & dlgt- + 191
ritbmifigmrum — quumuu muttitu 2& nu-
.
1 — pl
mere qte-JIuttm duerifeffei.quejlieuem efftittifejiibi-
Um,quiffeium»umerm}fe.mufefiittp furi fum- + 100
mufrefejiidu».
tjo Numerum muenire, qui cum Jutu eittspdrleJdlumnumerumquemeunquefiferet ttntonume- ft,

rosquunsoidem ddtsss numerus, rjeldlises dusses ipfummes numerum snuensumfiperut.
primuminacoicndosniioierus.quicumiûij.rupetetiooxodemnumao.qud looduperantin-
SIT
im numeru Jonatur numerus ouxiit».
neorum qui cO ^.fjcict i^S^quar fumma rupetrmedebet loocodcm
ncro,quo ioo.rupeiaci2€ Ergodemptis I 00
.CX i7>gjjti2g,cxtoo.Kmanebuntexce(ruszqualcs.hocell,
looAioO i2g.Etadditi , 2g.vtrobiqucdntcri; 2g—iooAioo.R.urrum-
izquanointer râg
:additisioo.vtrinque,intera72gAaoo.Diuiljsergoa.y,ptra; iret i2g.88-.namcrusquzl1tus. Nam
uadipPum addatur aus-jvnimiium numerus aay. fietlum.,u„,y,quzlupcratioo.numcrou7.quoridcli-
cctioo. inuentumnumcrumSSj.fupcrant. ,
- >
SI T
deinde numerusinucniendus, qui cum^.ruiipfius.uperct too.eodem numero, quo 140. ipliim
numeruminuentumfuperant. Ponaturnumetusquzruusi 2^ ErgoxquatioeritintcTt-} 2g— I00A140—
i3g.Ec addita i2g.vtrinauc, inter a^Sg —
loojk 140. AddiaTque nurum toojvtrobiquc.mtcr ijSg &a40.
Diuirucrgo a40.pcr aÂet i2g.90. iiurnetus quzfitus. N^riaddantut 0057. nimirum £o.fict liimmai Jo.
qoz fuperant loomumero 50.quo videlicet i40uiumerum ii uentnm po.fupcrant.
LL SIT
A L G E B R >£
SIT <lnii<|ticinacDicn<!iisnamcni5,quiciiD)
4 'P^>"^»‘ninmiaiii,quxco<{cmnumfroni|>eta4«t
quo niinimu i o.muaitain nnmmim Cipcraci Ponitur numerus quxlitus
2g. Ergo «quatio erit inttr i
i
4O&I0 i26.Addiuquci3evu'obiquc,interi72e-4o.8e lo. Additifmierurrum 40. vtnnque,'in-

tnnquc»L-
•
ccr 1 r2^&5o.Dtuinsciô ô.per 17

}0 qusfitusmimerus > quicumipitus7.rjcit&ifD-
i 40 mani 30.qujr numerum 40.fupcratnumero>>io.
vcpatctinKac formula *vbi 40. fubdufla iiinta
50. Atque codem numero— 10. (uperat numerus
lOainucnicndum numerum lo.vrconftat.fi 10»
ex io.fubtraJuntur , vtin hac altera formuUeer-
_ Ws-VbirurfumvidesmirabiJemvim Algoritlmu
' • .
^§ôrum-|-&— ûamutsdicipoflitjioccxcm-
plumnonpofleexpedtn,proptcreaquod* numerus io.inucmu$cumfi<ieft^mio.&citminoremfumm«iil,
1
quam 40.
CLL ,j, û"crumhHemrt^,jHtfifHhlr*h,tHrd4nfus,vtlftrus,rtUHqMnrHumtrmiu,^^

mi^
mr , dttMHumtrm , qu,nte,ffe mucntm Humerm eundem dutum numerum fu-
ptrxt. '
SIT inueniendui numerus.ita rubtraSi^ .ipfius, reliquus

n fitnumerus tanto minor qu:m loo.
quanto ipfc numerusinuentus maior eft.quam loo.Poninir
quaCtus numerus i2e i quo fubtraai rtliqu*
f.
I,
vtnnquc, inter
lmq.it —
.^.<numeruMui,«mtur.Cui«si 6 eitaifWeR^^
.hoceft,88.7.qmnumenisfuperitur aioanumcro
iif quo videlieetiiiucntm numerum i i.nu*
merum too fuperat *
SIT P®««inueniendusmimerus.iunr„btraaisîpfiiureiyusnumerustantominorfiuquam
lOOs
nent
£truH'
Nam li
uentus numeros ii5.ruperat 100.
GUI. !S2 7(umeruminuemre,quiinfemuleipUeelus, &predu(lm indutum

numerum. precreetnume^
''^>*iuuJ,uUmdttus numerusfihruhutur.rehqumjiut quicunque
numerus dutm.
fitnum^,quiinrcduiftus, 8£produausin io.faciatnumerum,aqiiofi

de-
mmtur ioo.rcnâtnumcrutjoo. Ponatiirqiuritusnumerus laequoduSoinfe.fit i
j. diboeduanin
lafit numerus i<^.aquo (i demantur ioo.rcmanet
namems toj-- 100. qui aqualis dcbttcircnumero too.
Additis ioo.vtrobique,etitaquaaointcrioj.&4oo.
Diuififque40o.pe?io.fin 1^.40. HjsufsJJCuoxLa-
tji Pregrefienem Anthelicum eenftituere, cuiusprimus,

CLDI.
muprigrejjunudusu.quundeidjieripelejl.
& vitimns terminus duti fint, &^fum-
SIT pnmusterminusj&vlnmusio.rummaverooraniumtentiinorum
loe. Hicduoonortetinue-
Ibgare.numerumvideli«tterminorumAdi(rrrcntiamprogre/rmnis.Pona.urnumetuste™rn?rCIJ
7^^
rummaprêlTionis.nin Amhmencapraaica, nimirum
in pnma reguUoroRreffionuro Arithmeticarum
lo;.pe^^.fiet.2e.4.numcrus;eô^^;"„t^;^S^
J+J2fr +726 S+S 2

5 -
e. 5 +p2e j+.oQC- ,+.i 2e
5 577 * 5 Ti-tf7T.tfTT «K* 7 T4-77 f 5v4 * 9 “-io.

i
qoippe cum coolbtuat 14. terminos, quorum luti.Nnac/1 lo;»
CAVANDO inprioriopctationcreperitu ‘™«^tcnmaorfln6intcgerûaffioeritm

dari
a
CA P V T XXIX.
4ari non po(cft talis pc%grefltiS|la qua primus.atque vltimus terminus lint tUi,qui <lati fon^ lumina progt«(l
fionis illi,qux prtqmiutur.Vt 11 in eodem exemplo fummapr^rcnionis «iarctur ioo,& primus terminus
quefldmus io.muemremasxqoationem inter •HSCîoo.DiuiTiiqucioo.per-^.ficfet 7* nUmenis
terminonunûod fieri nequitNam nuUa eftprc^rcind Arithmetica in rcmm natura» cuius primus terminus
fit 5>& vltimus lo.fummaque progrclTionu 100.
ITA V £ xnigma propofitum inbcUigcodum cliq^do vere talis ell progrefilo, in qua dad nume>
Q
ri fint primus»& vltimus tcnnmu$,& fumma progrclfionis. Neque vero parui xftiroandum eft, reperire huiufi*
modi progrefiionem per prreepta Algcbnr.Nam fi proponeretur hstc quarlUo. £11 pro^rcfliO Anthmctscaitn
qnaprimusterminuscfi5 &vlumus 5t:fiiinmaveropro|reirioai5i85. quis eam faalcinucniet line Atgebn^
quam tamen fine magno labore repcricmus»ea via»quam m amigmate Îcripfirous. Inuenietur ehim nume-
rus terminorum 10.& dilfcreotU prcgtclfionis 5* ita v t prc^refllo qittfia fit hxc.
5. 8. u. 14. 17. ao. aj. x 6 . 2p.
vtu cumfmmmsprogrtjjtomt»
SIT conltituenda progrefiiotnproportionelûialtcraiCuiusvltimustenninusi9£8{.&rummat(>^

riusprogreinonisj55p).Penaturprimustermin$s2C>&quiafiprimusterminusabvitunorubcrahaturt&re-
liquus numerus per denominatorem proportionis > vno minus diuidacuriatqueid Qimdcntcm vldmus ter-
,
minus adijeiacur, fit todusprbgrîonUfummai vtmArithmedcaprafticain primaregula progrdTionum

Geometricarum fcripllmusuletnhatur i2Ci^cll»primustcrmiriUStimvltimoi9d8).& refiduum 19683—r-
iS^ûidanir per 7Jioccll,perdeoomirutorcm praportioois li.minus vno» &ad Quodcntcm 39364— 12£.
adiicuturvldmusterroinusi9685.fictq ue tou Comma progrefiionis 59049— a^^ûalis dabe lumma; 55593^
Additis ergo a 2£*vcrinque,critzquabcasinter 5904$^ 55593-f>22^tablad$vtrobique555p3antcr 3456.
&i2^Diuiruigicur3456.pcri.fiet i2£«i728.primusvidd^terminuspn^rcinonisinpropordone£clqui-
alierxQu<>circacohllimcur hax Ceptem termiiiorum» qui omnes fiidunt datam Cununam ^593:
1718. 2592. 3888. 583i 8748. 15122. 19483.
i// Pr»grefftcnem C<omctrtc 4 m in tUt4 frop^rtUm tonfiuMrt, atm primmtermmmdMtmJU,

VHA tumprtgrefunisjimmn*
SIT datus primus terminus proportionssCelquialtcrci7 1 8.& fumma progrcfilonis 55593. Ponamr vl-
dmus terminus 1 2£.a quo fi primus dematur, remanet numerus 1 718. quodiuiCo per 7-iit Quouens
29£ 3456. Addito ergo vfdmo termino i 2£.fit fummabrogrefiionis 3 545 6.vt in Arithmetica pra-
£dttdiximus,arquaittdat«rummK55593;Additirque3456.vtrobique»erita»3uatioincer |2^&59049.DiuU
fis ergo 59049.per 5.6« i2î9683.vldmus tcrminu$,tocaqueprogrci7iocnthjK.
I7ai 259Z. 3888. 5831. 874^. 13112. 19683. icd
H>EC edam duo proxiouamigmata intelligcnda Cunttli vere in rerum natura tala progrelliones Ged^
metrice exilbnt»inquibusvldrous terminus, vel primus fintiUi»quipFopoauotur»&rammaprogrcfiionis fit
quoque illa, qux datur. Vndefiquzrrreturprogrîotoproportioiieiefquiaitera,cuiuslammi looa&vld-
mus terminus 500.fem quadtio mcxpUcabilis i cum nulla taus progrc/Tio cxinac.quod experiri poteris. Sed li
quatraturprogrclTio Geomemea in proportione rcCquialteritCuius vlumus terminus fit 68. fumn^ pro-
grdfiionis i97^.qoia alis proîfio in rerum natura exillit ponemus primum terminum 1 2£.qui demptus
»
ex vldmo termino 68.-ôelinquit68-|4. i2ûonumerodiuilbpcr7. idefi,pcrdenominatorempro-

*
pordonis minus vno.fit Qiiodeas a^^ôddito vldmo termino 6S74 fiue~^dit bumcnis
,
— 2£.xqualis Cummz progrefiionis 197 77^100 » Addids igitur

* *
vtrobiquc,crit xqtiado inter
•|-•^4^-^4^•Ablaa^quci*p*-.vlrinque,inw a2^&-^J>iuifisigitur^^per2.fict i2^4.prirauspru<
gêfiionis terminus. Vndeficlubitprogrc/Tio.
4. 6. 9. 137. 20J. 307. 4571'
SIC edam fi detur primus terminus 4. & fumma pn^refiionts in prdpordooe IHqmaltcra »inuenietur
vldmus terminus 6877. Atque ia fi a 4.condnuctur propordo firfquialccra» confiilendum erit in odauo ter-
,
mino 6877.&c.£tlMepneclarumcA»ex vldmo tcrmiiio iouenifvprimufn»&ex primo vidmum» edamfi ia-

termedij nondum fint cognid.
ijf J>4tHmnHmtrumtndH0Sp4rt'm/utpnmm4^H4ti4s^ vtUbet,fimptmfimHliipUxddtusfi- CLVL

tuxdi dliquttieSyVt Itbetfitmpti : Vtl vt(icuMmMUquotia, vt Ubctjkmptmftt cUtm miUtu
pUxprimi kliquotitSyVt libetfumpti.
SIT datU5numcniS40.diuidcndusprimumiaduo$» vt primusterfiimptusfiidatnumenun duplum
l^ndi quater fumpd.Ponatur primus fecundus 46— i2^Triplum primi 3^duplum efle debet qua»
drupU &cundi»hoc eft» numeri itfo -4?C ergoxquaddincer32i^& 310— 82Âddidlqi82^vtrinque»
tL a Uicet
i>4 A L (5 £ fi R i£
intern^^^jiaDhu(tstffM3tapcrii.fietiî9.77.primu9ouro€rus^tereisoertt 10» Triplum pnaii
cA8777-qainumenndupliucftt<itudnipUrecun<li>id^(437^
SIT detndcidcmnuiiicnu40.ml>ucndustnduos> vtl^ndus quater fumpctu fit duplus primi tei^
fimptiEfî^nodusquaicrrumptust id cft> numen» 160 4 duplus rric primi ter rumpti4dcA>5^^
hoc cAtXqualU erit Additis erg04^vtrobique>«quatioericimcrido.& io 2£.Diut(irquei^pcr loi
ricti2£>i6.primiuaamerus^tcreôcrica4. <ûadrtiplamhuhiSinknmim9^.<UpLimcft oipUilliiaiuinu
rum48.
-vn. iSf Trt5 nMmemmArtthmtiufr»^tponeinuerare»vtnnmfrmtxnMtMt6rummuUrfhcîk*

gdeorundemfitmmgm hgbcgt dgtgm froportigntm,
SINT inuenieflditresoumeri Arithmeticam conftftucntcsprogre/Iiolieffl.vtnameniscxnmniaeo^

rum mulupiicatibneprodudus.tripUtsfitrumnueeorundcm.Ponanturtres numeri qusriiti.i2£.»!2^3^ha*
hentes eundem exceifum i2^.£x multiplicatione eorum fitnumcrus ^^'^.tripliis fummômm tf^hocci^
zquaHsi 82(^ DiuiftsergoiS.pcrff fietij'. 5.proptereaquodintcrC^.&2£*mediuscH charaSer Jf.ac ph>-
piercai2£.crit>/J $Ai26-eruntîi.& }2€-crunts^27. iuvttrcsnumeriquyfitifintv/^j.^/Jii.VîT^
tiabcotescundcmexceniim
rundem,numerividcbcccVJ; 108.
^
3ût interremuhiplic9uitacsum^^J^P72.qnf numerus triplus^ lummxeo*
qV ANDO dcnominatorproporrionisiquamprodudusnumemsadfumn)3(phabercdcbet,cflnu-
merusquadntus.expticabicurquxUio innumeris rationalibus. Vcijfdempofitisifi numerus produdus debeat
habere proportionem noncupUmînucnienir xquacio inter 54Q£ Diuifis igitur 54. per fiet i J; p.& I «
2^5otquctro numeri qu«iiucrunt3. 6.p.quiijucr(e mulrijdicaci gignunt numerum itfi.noncuplumco^
rumftimmziS.
CLVin* /j-| TrcsHumeresinuenire,vtpnmmgcceptisqHCtlibetvHUgtibmgfictiHdgtfgtigtnuMcritMmnlr

' Upbcem qitcmcunqut aus,qHiJe€t$nd<f remanet : Secundm verg,aeeeptu quotkis vniiatibmk
^ tertto factat numerum et tam multtpUcem quemcunque nus,qui terna(ufereft : Trrtim denb>
que acccpru quot libet vnitatibm a primofactat numerum aqualem rcjtduo prtmt» minm da*
to numero.
CAPIAT primusarccundo4.&rccuodusi tertio 5.8ttentusaprimoio.iutrtprirous&ctatduplaM

ich»»qui fecundo ruperefbSecuodusautem triplum cins.qui tertio fupercfl : Tertius demqucarqualcm reiiduo
primi, minus i4.Ponatur fecundus i 2^-\~ 6,vtdirc pofnt4.primo, &acceptu 5.3 tcrriOi'numcntm conficiat
triplum dusqui tertio rcmanctjd cfl» numerum faciat, qui habeat fincfra&ionc. Igitur fi fecundus primo •
det 4.remancbuntd32£4~^ habebitquctunc primus'62£^4*chudnplum,acprotn(lc,anccquamaeciperet

4itabuit 62£>Deindcf^nd»Staccrpus3itcrtio,habcbit5^-|-S>.numcrum triplum dus, qui tertio fupercfh
Tertius ergo tunc htbebit dafet 3 Jiabuit accipiat 10. a pnmo, habebit
4-i^Quinumerusarqualis cfledcbcc reiiduo primi, minus 14. hoc cft, liacccdantttniovniutesi4.tumde>
mumfacieti^*^30.numcrum arqualemrefiduo primi ^ 2£-~-io. Additis eigoiavirinqucyficcxquatio
inter i^-f-40.& 62^ Ablataquc i^vtrohiquc, inter 40.& 5SZ£>Diuifts^040.pcr5.(ieti2£.8.Primuscrgo
numerus, quem pofuunus6^.crit48.Sccundus vero politus 32^>f>d.crit30.Tncius denique politus
6.erit 1 4.Nam primus>accepiu 4^ fecundo , habebit 3 1. qui numeras duplus cfl i^.qui fecundo fupcrtfh Se-
cundus autem, fumptis 3.aceniO|habcbit jj.numenimtnplum ii.quiicrtiofupcrcfl. Tatiusdcaiqtie,acce^
pds 10.3 primo » habebit i4.qui numerus «qualisefi reiiduo primi 3 8. 1 4.
qVoD fitcrtiusiacccpmio.aprimo,debcachabcrcnumcrum prardferqualemrefiduopnmi.in-

aeniecur 12^5^. £ctrcsDumenerunt3ij.2iYiip /Eqtarioporroinacnudoccbic. quando qturiHocftuar
poflibil».
ClJK. DuosJtumerosinuenire, itavtprimus , ateeptisquotlibet vuitatibmajecundofuperetrejiduunt ^

fieundt dato numero: Atfecunsim acceptis quotuia vmtattbus aprimofanat numerum multis .
plkemdatumetMs,quiprtmo remanet, acpratereaeonttneat statum ttumerum.
Capiat primus a fecundo 2o.Secundus vero 3 .a primo:£ciatqueprimus numerum, qui refiduuih

Itfundi Gipercc numero 9.$:cundus vero numerum factat triplum rcfiduiprimi>& infupcrcondncatpvntta*
ces.Pooaturprimus i 2^.qui acceptis zo.a fecundo, habebit
dehet numero 9. Esgofccundo remanem i.acproindcantcquamprimodarctzo. habuit i2C4*M>
Hic acceptis 3.2 primo, habebit quinumcrustrûscfTc debet rciidui primi, &mfiipcrconancr6
9.AbUriscrgo9.critreliquusnumerus
Igitur «quatio erit interi 2^-{-^ 5 '& 3 ^
Eflau^mrcfiduum primii2£
9.Addtufque9.vtnnquc,iiiteri2g-{-34.& 32Âblataquci^
3* —
vcrobiquc,intcr34.&z2£.Diuiiiscrô 34.pcrz.fieti^î7.primusnumerus.Sccunduieigocrii 48. nimirum
i2£-|-3r.Acprimu8 i7acceptkzoafcamdo,habcbic37 qui numerus redduura fecundi z 8.fuperat numero
9.Sccundusautcm484tcccptis3dprimo,habcbit5i.quinumcrustriplum rcfldui primi i4.fuperatnumcro9*
CLX* /dc Numerum tnuenire,per quemfidatus numerus dtmdatur, exjpuotientetnqurmuisdarumnu^

fuerumtantumfiat, quantum extnuento numero rn alsum quemuis ttumerum datum,
SIT datus oumerua 3 d.duiidcndas per inucotum numerum^ta vt Quotiens io Z4.dudus tam li &dat,'
ôantuna
6 &
CA P V T icxix. Iij
«(luntum numerus inuentus in j4 û 5us fjcit. Poninir numerus quzfitus pn quem (i diuidsturnume-
ras ]£.fic Qupdens ^ûidufiusin 14 facit ^.numerum «qualem numero 542£.qui (it ex pofito numero
I;în j 4-Hxc «quatio per muldpiicationem in crucem reducetur ad zquadonem inter 8 < 4 .& 54J. Diuifis
igitur gtfq-jier 5 4.net I J'i && 1 Jg. 4 numerus quzfltus. Diuifo enim dato numero j£. per .(it Quodens
.
4 p.
qui du&us m I4.facit i 1 .numerum «qualem ei.qui Ht exinuento numero 4 *in
^4.
ttcm inucniehdus (it numerus, per quem fi diuidatur datus numerus 4o.fiat Quodens qoidufhis in 8.
tantum &ciat,quantum inuentus numerus ^t
in 50.dud(us.Ponaeurqu«litusnumems per quem (i di-
,
uidatur numerus 4oJic Quodens qui dudusin8.(wit^. numerum «qualem numero

502^ qui (it ex
pofito numero i2g io 50.qu««quadopermuldplicadoncmin crucem rcduceturadzquadonem intcrjio.
&5og’,Diuifiscrgo3taper50.fietiJ'.ISf.riue^.&i2^^'4.numetusquzlitus.perqucmridiuida'curdatut
numerus 40.hoce(l,^J’i<ao.(icQundensv(J^,^|f^. quiduOusin 8.hocen,in^^£4.producirnumerum^
",‘y .qui «qualis numero y^—‘-U..ûi fit ex numero inuento^2;'!-f in50.idrri,m^J;a5oo.Quod
enim «quales (incnumcri^^-^Âv/Jf-^—f^-liquaiCom in cmccmmuldplicadproducantcundcm nu-
merum ^ J’ 15600001
iSt ires numeres untiant freferiun*ksinduUfrefertieHeinuenire,juerumqutdrttim vsusm ttxL

Jiimmtm ceBeClifaeunt datum numerum.
SINT inuenicndicreshumcricondnacrcIquitcrtij.quorumquadradEuiancajip. Ponanturquafiti

'numeri j2Ci tSgi <2jgan propordonc refquitcrtiiEorum quadrad 8 ^'.144 {'.156 faciunt fummam
1 J' 481 J;
cqualcm43ip. Diuiliserg0431s1.per481.fiec Ergo primus numerus pofituspQ^cfti^. fe-
cundus 36. & tertius 48 quorum quadrid 719. 1 196.i304.&ciunt fumnum 43 1 9.
SINT rurfusinucnienditres numericondnucdupli,quorumquadratitaciant6ooo. Ponanturtrta
quzfidnumc'rii3g._i^4.2£Horumûadradi$.4j'.i<Sj’.faciuntfummam 11 Jf-aqualcm «ooo.Diuilis cr^
6ooo.pcr udet i J— rSg.r/S-^-^-j-' Numeri ergo qu«(id in propordonc dupla funt
ifj Tres numeres cen/inuefreferiienaies indataprepertiene inuenire, itavtparte data maximi OJOL
numeriinpartedatammedfmukiplicata, &hecpredulleinparlemdatam mmimi duUe,
precreetur datsu numerus.
(e boc numero produ&o in quartam partcmminimimuldplicatoifiainumcrusstd. Ponanturcresnumeri

quxfid frfquidteri,42^62^92Êx j.maxinjnid eft,cx 32în femidc medij, id c(i in
32C. fit numerus pj'
exhocin^.minimi.idmiin t2^fitnumeruspff^qualis576.Diui(iscrgo576.perp.fict ifC64.cuiusradix
cubin4.Etgocretnumeriqu«lid.cumpoGdfmt4^62^p3g.erunti«.i4.36.Atqucrxtcrtiapartcmaxi-
&
mi .idcd.ex 1 1. in fcmilTcm medij, idell> in la^ fit numerus >44.. ex lioc in ^.minimi, ideil in 4.
fit
57 «.
if} Numeruminuenire,cuiusdaudutpartet'inierfemnUipUtaUpredueantttumerum.quediuife prym.

perdatumnumerum,fatêiiens,juitentineatparttmdatam,velpartesraduiequadrau
numerttnuentt.
SIT inucnicndusnumetus,cuiuS7.&'^.inter(emuldplicatzfacuntnumcram,qno diuilbper 17.

cxeant-j.radicis quadratz numeri inuemi-Ponatur quzfitus numerus
1 26-Ex cius ^.in - dd c(l,ex in — —
. fit.
numerusj^quodittifb per I7dt numerus 7‘~.«qualisduabustertijs radicis quadrau; numeri iniiend i2^
hoce(l,duabustcrtijsoumcri,/J’i2^hoccli.numcro,/}’^ quifacit|.numcri,/J;i2£. produciturqueexdu-
ftu v/J 1 2C-in j.Jd cftdn ,/ luque «quado inucnra eft inter J' p. «e y-fi. Igitur &«quado erit inter eo-
rum quadrata p. & qu«^r muldpiicadonem in crucem reducetur ad «quadonc inter 4 1 99042^.
&pj5- Diuiliseig04i9904.per9.fittiCC4fi«5«.(quiaintcr22 SeJ^f.mcdijfuntduocharaacr IS
& i^3«.numcnu quzfitiu.Nam ex ti.nus tertia pamm
sêsusquanam panem fit numtrus io8.quodiui(b
per i 7 .fit Qupdens 4-quifiiciC'pradicisquadrat«numcriinucnti3«a]U« radix c(l i.
tf4 Tfumerum inHemre,cuius pars datainfemuUiplieata, preduUus numerminaliampartem

datam duCiusprecreet quadratum numerum innenti numeri.
qUOV
SIT inueniendus numerus, cuius 7. in fefiiciat numerum, quiduAnsin êiuCIem numeri inuenti
producat quadratum numeri inuend. Ponatur quzfitus numerus t^. Huius y.nimiruro duAa in fe(^-
eitTY.quinumerusduausinfS.&citnumerum ^.aûalem quadrato numeri pofid i2C>hocc(l, numero
I J.ita vt «quado fit inter ^. & ijf.quz per muldpiicadonem in cruce reducitur
ad hanc inter iff A
75 Di-
uifuetgo75.per i fiet 1^75. quod ColTici numeri collaeeralcsfint.) numerus quzfitus. Nam eius quin,
(
upars, i 5 .du&ainfcfacitii .quioumerusduAusin ad-tcttiampanemciufdem numeri 75Acit5«i5qua-
5 ^
dratum inuend numeri75.
i tfs Nn.
0 1
Ili A L G 1 B K. i£
CLXV. NkmerMm iMMtMire,cMiw^Mrf4LuMmMlfMm ^rtm dju»m mMfUc§iM
merum,
SIT mucnicndu$nuincriu.aiitt5<;.dadain T-fiiciat 584. Ponitur quarficusbumenis i 7^. Ex ^.in ^

fitnumerus '^.«qualk584.Harcsrquaciop<rmuldpUcitioncmin crucem redudturadhancmtcrijf.&pt 1.6^
Ditufis igitur îi6.per 1 fiet 1 Jf.911 6 & tî^.p^.numcnu quKfitus.Nam cx i4quiRicius pirte»io i 5»c!u(Hcsi
pinemfcxum fitnumcrus 584. datus.
ITEM fitinuenicndusniimeruSfCoius-in^.duSaficiit ioo.Poiutur numerus qiutfitusttZÊxÂ.
tn l^.fit numerus 1 oo.Hcc xqtiatio per multiplicationem in emeem reducitur ad hanc interi
i4OO<Diui(t$crgoi40apert.ficti3^ 240o.cuia$radixquidraa,^}i400.eritoumcrusqiurfitus. Namcios
i-c{k^tô,ii\î,~,ûxf*ncs'tntcT(cmu\xi^cztxftocmntiJ^^‘^-i^hocdi,^Jiioooo,Guetoo*
S e H O L I V m/
l}Ê Al^th4folMtturbMfr9Ûm4bd(rttunt; Denfmindrtrts fdrtiuMatfr femutfiflu(ntKr»&fr$^QmuMmm:^,
S rm m i4tum numtrum dufurur.fUdixensm quÂfu hium fr^dudi erit mmerm qtufuuhVt m prien excmfUytx 44« '
eX24M iS4^ft 9li6.(iuat r4 dsxqu 4dr4 rd qi.ddha quAptum.

QV,OD pfr^fmdntMT trtt fxrtesmtn femHUifliuuddîtd vtfi^HumtnumerumddtMmtmMUifUutidteTtmt
fdrtmm deimmuMeret tuterftt& predudm numtius m ddtum numerum diteendm. Huw entm numen rudatubuA duiae
flUKMfr«m qntfitum. Vtfi quxrdtur uumenuttuiutpArtes 7« 7* 7- tuterfe muUtfUute pndutdut 72000. Muttifticdtk deu^
moutortbm mterftfit numerm 24. £/ nr 240« 7zo94,fit numerm lyzieoe* tum tddtx cuhia 120. idbu numerum quefitulll.
Hdmam\,^.\Mmtrum6o,40,30.mieTfe mnltifiti 4t 4 f4imnt 72 »0»,
ECDBSi modofrf^redtndnm ^,fi qudtuor fMrtanluiMOUpropoudHtnr mter fe mMlttpUtdndd fed ex vltimopru-
:
du3$ extrdbeudd eft rudvitfufiienfiu Et fi quinquepropmuminrtttruendd efi rndtx (urdEfeluU, Et fit de kiifs tn utfmrnwt,
Jium ex nUtme protkUiofemper exnnhtndd ejitrddtx.tutm exptnens dtjudlu efi numerefurtutm dUquournm, Vtfi dentur
19. fdrtes dUquou extfubendd ent rud/x zenfurdeftUd4.Etfi dmtur i2.rudtx zenfizei^tubtu &e. QtudenmfnUt^
,
{4f.£.fi rtpfimm
defrygrefimrukm numerorum Cofiuerum
CLXVL ifff. 'Xresnumerosmuenire,vtyin$quiltbetmmltiflicAHinterfegtgHUtttT(sd4tpsnmmtr9$.
f EX primoin fecundum fiat i4o.£x primo in tertium 6ô.Etex fecundo in tertium,i)8o.Ponatiirp^

mus numerus iT^.Pcrquemfidiuidaturnumcms i40.produdhisexprimoin fecundum, fiet fecundus <^7^
Nam hic Qiôticns do&us tn diuifbrem i^produdt diuifum x 4o.Eadem ratione erit tertius Quotiens .
* * *
tfô.pcri2^.Um veroex fixundo-^^.in tertium -^^dtenumems
Tidclicctdiuilionis numeri .aqna- '
,
* USI380. Hxc^quatiopermuluplicationemin emeem reduceturid hancinter I 5840o.&t 38 u^> Diuifis

cfgoi5840o.pcr I }8oJictiJ.l 14—. (quod inter N.&J.ni ediusfitvnuschanacr 2^;&i2g. erit Îi4i7fc
pnmusfcilicet numcrus,qui pofitus fuit Ht fi per hunc primum, id efhper ^J diuidatur primus nu-
memsprodudus i40.hoc eft, >/2^57^00. fietQuoncni^j5oi 77.fccundui vid^cet numems. Etfipereon-
dem primum numerum ^{^—Xdiaidanir fecundus numerus produdus6ô.hoccfi,>/j4t5ôo»dahit Quo*
tiens s/2f57P5-tcnium numemm. Ex primo Jî 1 4T7.m fecundum ^JjoiTY.fit >/j576oo.hoccft,i40. Et cx
eodem iwmoVJîu^^.in tertium ^J’375>5..nt^J^435ôo4dc{h^<ô» Ac tandem cx fecundo >/3^501 77.10 ccr<»
dum ^537^5'^^
CLXVII/rf’7 X>Atuduohmnumer'tiûmtmiumitiuemre^mcumm$H0tenumtrumf4dûqudHei,qu<m
i»uentidat£fiArs cum mdiore efficis.
DATI fintduonumcri ii.&iodnuenicodu(qtiefitaUu$,qaicnmii.tantumfaciat,q*intunictusA

Cum io.Pooaturnumerusquaditus i2£.Igitum-}-i2£.zquaiUcmnt2o-|-^2^.Ablatis72£.vtnnque,eiux-
quado inter 1 x-\-y7îc Z9.£t abiads u.vtrobiqucdntcr 8 Jîoiiis ergo S.pcr *.fict i2^ 1 4.oumerti^
quem inquirimus. Naro additusad ix.facit dus^.nimimm 6.cum io.&cumt fimilitcr xiS.
CLxnii. Numerum inuenire ita •vt quddrMSi quotcunque pArtium ipfius Jimmlfitmpsi cosfficUsUfom^
,
msm inuento numen nqualem, •veltpfim multtplseem.

SIT primum inucniendus numerus»ita vt quadrad ex cius 7. ddcripd fummam fiicunt inuemo
numcroaFqualcm.Ponaturoumcmsqiuefitus iQ^^ruius partes nominata: fiint-72£.72^.& 72£.&earum qua-
drari; J.7J 7i3f.quiliraul&cium^^2> Uiui(acrgoi.pcT^*.ti<t i2€-^^.nu-
merus qÛus. Namciu$7.^f7;.ciufqucquadrarus~-fv.&y4.*ft777.ciufquc quadratus 77-* 77. ~eft
quadrati faaunt — **; ^ mumcnim xqualem inuento numcita
-^.ciufquc quadratus —-77^ .qui omnes tresqu |
quippe cum tantum fiat cx denomtnatore niuiusin numeratorem illius, quantum exnumeratottiode-
nominatorem.
SIT deinde muenicndusnumerusdta nqtiadradcx eius 7^*7. procreari faciant numerum decuplum oii»
mcriinuenttPonaturnumerus i^2C*cuius 7.&7.funt 42CA quadrati 7 JA rijf.qui fimul faauntfum-
mam 77 ^;*arqoal^ loC^Diuifis ergo 10 per t4 6« i2^5a. numems qualitas. Nam quadrari ijtf tf4.cx
*
A
ciusx.8c 7.ddcripri&ciuacfiumnam |2oidccupUroDumcriinuenri3i«
s0p
4 CAPVT XXIX. U7
Up Ifiimtrtim htumre ,
ji$i duiJm in dattm ifjim ftrtem frtdntit cUtnm numerum quem- rrjCDi.
vxaia.
eumqui^.
SIT inuenicndnsnumcnntquidufiosinl.tpfiusproducatjo. PonanirinuenrosnumcnuiS^ Ex

iS&mjtofitnumcripj^^.xqualBso. Diuifi5igitur90.pcri.firtiJ’.iso.& Ii0.oamcnisouxfi.
v/2^ —Jr— hoc . cit,

./ J 8 loo. hoc crt, po.
BAtutHnumeruminduotfartiri, vt eermm quadratifimmam datam eanficiam,

menfimtjlcqHadratiexdatanumtrd'^tmtt,crmmortm quadrato ttufdannHmtriu
SIT hameniS8p.<Uuulendusin duot,quonim quadratif^ciant 918. nummim maiorem, quamloo.

quircmi<n«cftquadradcz40.prDcreati,&aitnorrqQam i<$oo.quiquadractuc/lrturde<n numeri 40. Ponatur
numerorum ao
irnu j —
alcer »0 & +
vt cum illo laciat 40. Quadrati horum duorum nu merorum
—
400 4o2^-t“>8r*^ 40®4*4 o 2€H-»^- Sciunt 4 J-|-ôo numcrumxqualcm 91 8. Ablatis ergo 8oa vtro-
biquc,critrquatio inter zj'.& 148. Diuifi5Quci48pW4fictiJ'.<J4.& i2^8. ETgoj>rimusnumcruspofmii
20 — i2€-cr(ti4.&altcr,qucmporuimus4o4’i^2£>crit48. Acquequadratihorumnumcrorumiz.&iS.ni*
mirum i44«& 784« facium 948.
Hoc amigma folucmus etiam per compofitam rquattonem th srnigmate 55. lequen tis cap.50.
171 Datumnumerummtres partes continuepreportiottaiesdiuidere, ita •vt produdus numerm ex

primaintertiamaiproduitum exprtmaiujicundam habeatproporttonem datam. CXJOTi
HOC cnigmafoIutumfaitediminpFoblemateijj.rcdproalioexempIo.
SIT datus numerus $9. diuidendusin trescondnuc proportionales, ita numenu fa&us ex primo iti n
terdum habeat adnumenim exprimo in fecundum fadum propordonem duplam fcfquiaiceram. Ponatur
fecundus i2£-idcoqucprimusactcniusrimuIj9— 12€- Ex fecundo fit l J.*quantumnimirumfit«
ex primoin terdum. Et quiahicprodudusdcbet dfeduplus fcfquialtcrad cum, quifitcxprimoinfocun-

„ /j-*
dum ficte\ nrimoin fecunda numerus^, (quod ij». ad-^^.propordoncmhabcatdupU fclquialtcram)
vt conflanti t^^tOiuidatur per a^.dcnominatorc propordonis duplie rcifquialters’.
) Quo diuifo per fccuqdum
i^^fitQuodens^.fiuc-p.quidudûsindiuilorcm.tdcn.in i2€- producit -—.acproindcpnmusnumcrus
edt*^.quoabbtocxrummapridiiaccerdj,id cft.cx 59 — i2êliguus erit tertius numerus
* ^
~ in quem ~
producetur numerus L *r 1
* *
fi ducatur primus .arqualis numero qui fit ex medio in fe. H*c
Jtquatio pw muldpKadooem in cniccm reducetur ad hanc inier 45 <- 1 4i’*Et additis
1 4 J;. vtrin.
que,crii*quado inter $9o2€.&j98i» Diuilisigitur590.per59.fict i2£ io.(qnod numeri Cofiici fintcol-

lateralesj numerus fcilicct medius. Primus ctgopofitus —.nimirum 42£«diuifir per 5. crit4, Etterdus,
qui inucntusril ^-^^-^^.hoccfljijj — 72^diui(ipcr5.criti5.itavttrcspanesnumcri59.fint4.ro.45.con-
tinue propordonalcs. Et qui fit eX pri tno in terdum , vd ex fecundo in fctniminim 100. proportionem lubec
duplam fefîaltcram ad numerum 40. qui Iit cx primo in fecundum.
OyONIAM vcto»dadstribuinumeriscondnuepropordonalibus, ^numcfuStquifitexmedioinL*
Ie,ad produAum ex primoin medium, eandem habet propordonem, quam tresdad numeri : proptcrca quod
medius muluplicans fe , Ac primam producit duos Ulos prûdos ; fbluetur hoc xaigmaph>pofinjm faciliusi
fi per xnignaa49. datus numcrusfeceturin cres numeros condnueprc^rtionalesin prqpordonedata. Ita
n.
numerus fadus ex primo in tertiu.hoc cfl,ex fecundo in fe^habebit ad ti&u cx primo m fandum proportio*
nem daum , eandem nimirum quam tres numeri habent Vt in dato exemplo > fccandus erit datus numerus
,
59.tn tres numcroscondnueduplot fcrquiaUcros» hoc modo. Ponanturcresnumeri inpropordonecond-

nua dupla rdouialtcra i2^272^tf~2C.quofumfumma97 4g.rqaaliscfrcdcbctdatonumcro59. Diuifis
ei^59. per9j.fieti!2Cp4 primusnumcrus,quipofitusfaiti2^ Sccundusciôpontus472^cricio.&cerk
dus,quem pouiimus 67 2^ erit 4j.
174 Datum ftumerumittduospartirij vtex vHoitsalterumâtaiim cUtmnumerus miuorquarta

partequadratiexdatoprimo Humeroprocreati: hoc<H,itavtradtxquadratafieundidattuu-
meri mmoris quarta parftquadratt expnmo dato numero proereattJit medio ioeoproportto-
nalia inter duos numeros tnuent os.
SI r dacusnumerusio.difiribucndusinduos,interqtios^x.fitmedu>Iocbpr6pordoiialiskh6ce/l^
j
—
vt cx vno in alium fiat 1. Ponatur minor pars
. i2£. & maior vt earum fumma fit
—+
10. Ex vna in alteram fit numerus 45 ij'. vttn 5 1 2e
hac formula apparet » zqualis 1. Addico i§'. viro* ^

biquct fiet «quatio inter 45
f. vtrobique, inter 44
& Ablauque
Diuimergo 44. per i
_ 5 ^
^
^5
+ 5
5
2e
^
— 1 %
fiet 44. & iS^ £rgo minor pars pofi*
44.
ta j ^J'ji4. Maior autem pofi*
ta 5 +i 2^ erit 5-f*^Jf44. Atque h* du* partes
LL 4 uter
„j A L G 1 B R iE
interfe multiplicat* fadant i.n Uc gemitur. Fiet eniinmultipHcatio,fi24.qiudnttBponeriompifdeii-
‘
Icliibtrahchircx 2;.quadratopriorisprticul*,Ttcap.a3.
24 dodiimus. Igiturî.mcdioUcoproportionaliieniii-
j
5 4* ‘4 tcr5—
plicati, quamUlc^Jî.inrr,faciati.
PO R.R.O boc idem znâ Toluemui per cot»-
poGtam quoque cquationem in lequeiiti cap. atnigmatc j8.
ijj DMtum nMmtrum diuidercin duu , vt urum quudrttifummumfucum* , quu prtduUum ex eu-
rum muUipltcutuuefuperet dute lumeru.
SIT datus numerus 8aliuidendus in duos, vt fummaez eorum quadiatit coUc& eacedat pro^dnid
numerum e* eorum multiplicatione mutua numero 20. Ponatur minor numerus 4 ,
i2&8t maior 4+
i2e.»tfimul£aciant8. Quadratiliint iJ+itf- 82C-«£iJf+ifi+ 82C. fadentesfummamajf+ja.cqnt
— Hxcliimmacxcedere
I debetprodudum ex vno.inalterumnumeroao. Eliau-
^
temhicprodu&us i£— vtin appofita formulaappu-
—T ^ _f.
I
—2gJ" rct qui cum 26. faciet numerum 51S— ij.zqualemqu^
2
* ^ ^
-IV
® dratonim lumm*i2^>f-52. AdditueîJ'.vtrinqneierk
squalitas inter J i.&jd.
Ablatisq; ;2.vtrobiquedia-
‘4 • 2> tcr3}’.&4.Uiuiliscrg04.perj.fieti2^/Âciî/2!'7-Cura
ei^ minor numerus Gt poGtus 4 — erit ipicnumcnu
minor 4—,^ j. Maior autepoGtus 4 -{-i 2^ erit 4-|-V2>7*
qui duo numeri Cudunt S.&qnadradCtiitipY— y/J^^-^.&i77-|-^2^'^.vtiofairee(ormulisapparet.quo-
1«
—
—
4
i/jr
\/S
•
+ >* + .7 +
t^— •
>7 7 <1H >7i+“s/J^
tum fumma ell

34 7. qu* Giperat produfiuni 1 47,« rno in alterum numero dato 2o.Produ^ autem hid
,
4
4
— v/arf
7
I47.habetur, fi f.qoidratuspofteriorispatticnlzdema*
tur cx 16. ijuadrato prioris p^culzi vccap. ij.tnditiini
eft>&altcrah*cformuU indicat.
- SIT mHus <Utm numerus 40. dtftribucndos iil
. . duos • quorum quadrati fummam faciant I qucnume>>
rum cx eorum muldplicationehidaQi loperet numero 403a Ponatur minor numerus 10— 1 &ma-
iorio-|-i26&cientesrummam40. Quadraufum
10 -
I mat^'i<8ooarupcransnumero4C3numcnun4o6— i3r«
produdum ex vnoinaltcrum. qui productis habetur, (i
~10 -J- I 2^
^ quadratusij'. poftcriorisparticuUe dematurex 400.qnap
*
‘ ^ aratopriorisparncular.vtmhacformulacemi^tradftum*
ue eil cap. 13. Itaque ii ad hunc produ^m acidcntur403a net arquatio inter qua-
& —
3 ratorum, 803 i J. Additoque iJf.vtrobiquCainter 3 J-|-8oo.& 80 3. Abladsquc Soo.vtrinquc, inter
&3> Diuiilsjgitur3.per3.iieti^.t.& i2û £ntei^minornumerus,qucmpoiuuiiusao— i2îj).&maioc
poiltus ao-f 1 2£- erit u.qui problema conficiunt
-
HOC etiam problethaiblaemusjpercompontam xquadoncminznigmatej^.iûenmap.

Sb numcrusproponcreturxo.diuidendusuiduos, vtfumma quadratorum iuperct numenimdipar^
dummoItipUcatione produ&amoumero30« foret pniblonaimpombile^vt ex tp&ibluuone dU^
/7^ Tfjmtrttm inutmre» cuim qiudrtim MaUfm dMtont$mtrOtfidtuMturintundemÛ4tir4ii$m
muUidium t0dtmdMi9Humtr9froinc^û€mHkd4tumnumctumu
SIT inuen iendui domems,cuius quadratus audus oônario , (i ducahir tn eundem quadratuth mul-
&atum eodem odonario, producat 6497« Ponatur numerus qmefitusiS^ Eius quadratus atifiusoAona»
. HocrttiJ-(-8 inuldatusverocodemoônario.i3^— 8.
*
> a
^ duo numeri inter fc multiplicati faciunt
* o ” _ vthicvidcs,fi44. quadratttSpoilcriorisparticulbr>dcnia-
tur cx ijfj'. parociiue prioris, qui produdus aqualis dfc
<$4 I
debet dato numero ^4 ^7. Additiscf^ d4.vtrobique»

cquaêiit inter Dhufisque 65^1. per i.fieti}3^.^3tfr.& radix auizcnftxcnficap.numefas
quantus. Ntmeius uadra tus Staudus odooano £icic
q 89. & ttinl^ ivsoôntriot 73.fitquenumcrus
6477.CX 89.1071,
SI itf-
CAPVT XXX. ,1,
ST iifiicfn pofitu» producidebcat nummis to.reperieturzquadointef 8e 74. DiuiAsetgo 74.
per 1 Jiet iJf2^.74.&ra^ZennzcnGc2 74.numerusqiutritu$. Eius emm,quadratus ^^^5476. aa*
fius oAooariocft^2;Jf547tf«|> S.ficmuiAatusodona-
riOi^}J^5475— S.quiduonumericquiualenthisduo- 74 4^ ^
bos 74^ + 8* v/3!'74
8.& —
atque hi duo inter & 74 8
nultipUcad producunt 10.^ hic vides: quippe cum ^4. jq
quadratus poflerioris parttcubtdetradhtsex 74. quadis
toparticular prioris rclinquatia
S G H O 1. I V M.
A TQJî bMdi34fmt de dittgm4ttlriu»qiuftrfimf litem 4iiUdMnrmat$Uiifnr, AdfimiUtHdmmtnhnborum

ftudtefm Leder dlU > quetifiM votuerit tfomurepoterit*
du KMrrtnt uqudtunes emfefitu.
Qfmrt mmm u\:u tmgmau frofmemuh » quibmfibun»
^NIGMATA VARIA NVMERORVM ABS~

(ra£iorumpcr Algebram enodanda, in quibtuatûatiointer tres nu-
meros, quorum vnusalijs duobus squalis efi,occumt:
qus quidem compofita aquatio dicitur.
CAPVTXXX.
t DtlnmHiimtrMmmdiiasftrteiijinbHert ,vtummcubiJ4tiimfimmdm,jiumMitrJttqiur~ I*
Upurtt tttbt ex <Luo numerofrocrutiy efficiunt.
OC znigma» quod fuit 141. prarcedeotis cap.roluemushicalitcr,nimimmperarqoatio-

ncmcompoiium , in qua vnus numerus CoiTlcus duobus CoGicis numeris repcHtura»*
Ullis: &inquaeruendaeAradixcxnumerocomj>onco,ec}diminuto,vtmcap. I^tra«
3 uumefL Id quodedamfiet inalijshuiuscip.acmguutibus. Sit cr^ datus nummis ra

diuidendus io duas partes . quaaum cubifadant fummam 570. que roaiorcll, quam 250.
quarta para cubi exdato numeri io.procreati. Ponatur prima pars i 2£.&rccundaro~
i2A — —
Cubi harum partiam funt iCâc 1000 joo2C“r5oS *r6' quorum fu mmi
1000 — joo 2^-|“ 5 °o’ (Nim-J-irC»&— »CCf€mutaointcrimum)xqualiscflcdcbet 370. Additis
3oo^vtrobique.fietxquatiotmer ablatis 370. vtrinque » intcrtSjo*!^
2 Et rur(^ ablatis <(30. vtrinque» inter 30 J'.&30o2£ — ^30. Diuids autem fmgulishifce
3 oJ^.&)Oo C‘
numeris pernumenimmaiorischara6lcrisCo/rici»Diminim pCT 30. vt circa finem cap. i o. praecepimus, cric .
vqiMtio inter ij^.& 10 quamfic rcTolun ex dodrina cap. 12. Scmi/Tisaumennidicum 3. facie
quadratum 25. a quo demptis 21. propter fignum —remanet numerus 4.cuiusradixquadrata i.addiuad
3. {emUTem oumen radicum dabit maiorem ibicem £t eadem radix 2. dempta ex eadem fimilTe 5*
cft ligno —
rdiquam fadet minorem radicem 3. Huiufmodi enim numeri » in quibns numerus ablblutus alfiûs
>• duplicem radicem habent I vtcap.i2.tradidimus. Panes ergo numeri dati 10. iliot 7. & 3.
quarum cubi343Aea7.nunmamdatam37o.efiiciunt. vt etiam in xnigmate 141. prxcedcntis cap.inuen«

' cum cll.
SI eodem nnmcrodaco»cuboruffifumma proponatur 40O.inueniemusxquatxonemvltimamintef

20ûamitare(blues. Scmifils numeri radicum 3. fadt quadratura 25. a quo demptis lo»
remanet numerus 5.cuius radix qtudrata^^5.addicaad 3.(emi(remnumeri radicum dabit maiorem radicem
^5-|-3. £t eadem radix 3. dempta cx cidcm femlifc 5> reliquam faciet minorem radicem 5 vt in —
eodem amigmatei4iantcc<êntis cap inucniraus.
QVO padoiutemxniga2ahocfioeAlgebra(blaendumfic,di&umcftrupramjniigmatei4i.prxce*
dentis cap.
z t>utum numerum in duos cubos difiribnere , qkbntm Uterumfummu dutu eB i dummodo quurU 1 ^
furscubihmmfummumtnorJit doto numero.
HOC ptoblemactimantccedcoticoincidit»vt tnamigmate 141, c^^necedentls diximus*
Tûmerum innenire , qui cum duto numero/unmqnudrutnm effeiut. III.
DATVS numemsfit i3(T.oporteatqacinucnirenumcrum»quiadditu$adl3S.coofienc -idratum *
ipnasnumcriinuentl Ponaturnumerusquxfitus cuius quadratura i^. cutxqualisdeb;tetfci^-f-

'
i3i$.Semiiriinaraeriradicumell7adcuiusquadratum»idefi,ad7.addoi36.facioq;i35^.fiur .idcuiusra>
diccm'^. hocdl»ad 1 27. addo lemiflcm numeri radicum, nimirum -f.efiicioque prerium 2ai 3 •qui cft nu-
:
'
nerusquzGtiu. Nami}^mi;£.radti(>9.qiiadratiun numcriij.
SIT nirfuimaaiicailiuaumcnu>quicum;o.Guucruumquadntuiii i’uninttBuiiiemquzfttt»
. .. , iSC-cu-
ij» A L E BG i£ R
iS^cuiusquslntuni ij^.caizqualudebct elTc numeri ndicnmcft 7-. idcutuiqtudif
tumJJ eft, ad 7. »Jdo j o.£icioque 50 j. Coe ad cuiiB radicem , hoc efU id v/J addq fcmiflcm numeri
radicum^mirum 7 cfficioque pretium t2g. (/J
^ ^ 7 humerum fcilicct quaditum. Huius enim quadntus cil
—+ L„-n n.-
^^
n-1-
14
Vb
t/
-
‘
q/j^
4 -
7
,
V* in fbritj uUapparet, hoc cft I
50 7p quantum videlicet 6t ex ouraero inuento

^ ^
4~ 7* Tiu cum dato numero 50. Conflatur enim edam
Dumerusq/J^ '^•1^507. Apporutformuiammulttplica-
>/r^ + T donis numeri inuendq/3f*^~|'i-
<dcas»quo pado quadratus flt prtû^s*
IV. 4. 7{umeruminMtmrt,cuimqiudrAtma$mddt9 numn 9 C9HficiMt$ffimnmmminMentiju»pun~

fum,ftutqiUidrAtiquAdrAtHm.
SIT datusnumerusSjiji. oporteatqaeiauesiireattmerum,quicum Sjzji.efliciatquadndqtat;

dratumipHus. Ponatur qusfitasnumerus 1 cuius quadratus i^.&quadrad quadratus cAiJ^.arqualis tjf
83x31« SeroUIis numeri zenibrum efl 7. ad cuius qu^ratum» id efl* m
7.addo numerum 831 3 i.cmdoque
83 132 hoceflp -^411 IZ, ad cuius radicem quadratam ^~.addo femiflem numeri zenCorum, nimirum ef>
fldoque hoc efl, i89.quadratum.cuius radix i7.cflnuntcrus quatfitus.vtpropeflnemcap.il. declaratum
efl» Nam charaderes Cofltei ^.Jf.N.non funt collateraiei^red inter qiiofuis duos medius efl vnus: proptierca
primo locoinueniturvalorvniusquadrau.dcinderadix eruitur, quxorfcrtnum^m, quem inquirimus. At^

queiunumcliinucnd 171 quadratus 2 8 9. cum datbriamero 83i3a;cflicitqtudrad quadratum 83511; nume^
ninuend 17;
V« / 2iûmerimumtmre,tiumtitbm(umd4t9 n$tmr9 C9nficutfiacubiqiudrAtumiVtlf$ttqugdri^

H ettham.
SIT datus numcrus75i($79L.uiueniendusqaeaiius* cuius cubus cum datonumerocl^ciatinuenti
numericubiquadratumiVclCquod idem efl) quadiau cubum, lônaturquatfltus numerus i 2^cuiuscubus
renficubus i JC^.zquans +7316791. atque ex hocnumero compoflto eruenda efl zcnficttbicdi
hoc modo. Semiflisnumeri medi) charadens C^.niminun -f.facit quadratum 7. AdditOnumero75i679i«
fltnumcrus75a679i7.vel ad cuius radicem quadrataih^-^+-.addo icmiflem przdidam-f.nu^
merimcdijcharadcrisCCdacioque^-.idefl,i744Jadicem quadratam huius numerii^+75i6792.pn>-
pter charaêrem Jf-qui in maximo chaiadere ColTico reperitur.Huius denique radicis quadratae 1744. radix
d
cubica 14. propter alium chara erem , in maximo ch^dere pontum» dabit numerum qnatflcum . vt cap.
11. prope toem docuimus. Huius enim cubus i744«additusdacohumero 75i679i*conflatruurozenfica->

bum, vel quadrati cubum 75^955^
VI* 6 Jnuemredu9snumer9se9nflAntescUtummmcrum,iuvttxduSh9vniusiHAUarumgtgn4im
AiimquiuisdAfmnHmcrut.
DATA rummaflti5.&produdusnuraeTUs84. Ponaoirviiu5numenisiîdeoqucaltcri5~t2^

quirimuladditifliciunt25. Ekvnoveroin alccrumfltnumerusi52€'~ijf.xqaalis 84. Addito ijf.vtrobi-
que.eritxqualitasinlcr252£>& 1^+84. Abbtisqae84.vcfinquc»intcri5^— 84 atque ex numero
152^—84 elicienda efl (îx 2cnflca,hac ratione. Semiiflsnumeriradicum^.flicit quadratum •+^.cx quo
dempto numero 84. hoc efl»-+^. propter Agnum — . remanet numerus ad cuius radicem quadratani
addo prxdidamfeiniflcm numeri radicum.vidclicet^.eflidoque^.hocefl si. vnumex numeris qux«
flds. aIterergoerit4.quicttaminuenietur.rivltima radix tnuenta—. detrahatur cxpnrdidalcmiflenumefi
radicnm»niminim ex 4 numerus 252^—84. duplicem radicem habct«propccr fignum —.quo ablo^
lutiu numerus Sq-affleitur. Iamduonumcri2i.&4.tnucntiCiciuntfltmmamdat^25.6cexvnoinaltcrua
procreatur datus numerus 84.
V1 L / J^mernm MMemre , tmm zenfiztnjm cum dAt9 numtr9 efficut numtrum in ddtsfrof9rti$ncJ
ddqMAdrAtum numen inutntt,
DATVS numenisfltii83.inuenienda$quefltaliiisriamerus.cuiusqnadratiquadracuscumii85.&-
datnumerum.qui ad quadratum inuenrinumcn proportionem habeac>quami76.adi.Ponaturquxfituoii>-
mci-!si2£cuiuszcn(lzcnrusij^.&quadratus.riuczenrusijf. £ritci^xquatiointeri2f2i+ ii83.&i762f.
quan ioquidem vnuszenflzenuucunUi83.debetadiJf.proponioncm^bere,quami76.adLhocefl»arqua>
hsdlei762^. Ablatis igitur 1183. vtrinque»eritxquadomtcriJ
3t'*& 176^^—1183; £xaurtierohoct762^
fle radicem zenfizenfleam eruemus. Semiflts.numeri medrj charaderis cfl88.ez cuius quadrato
7744«fl liantur 11 83. propter flgnum —.remanent 65 61. ad cuius radicem quadraam 81. fl ad datur prx-
dida lcR':11tt 88.flctquadr«us 169. cttius radix i3*dabic numerum quxfltum. Nameiuszcnnzen(us2856L>
cum dato nitnicio 1183. fadtnufflcrum 29744. quiad >^9*quAdracuihinaenti numeri proportionem habei^
quam t76.adi«
SUD quoniam numen» i76j^— iiSi^duplicanhabetradiccmzesflzenflcamiinaiorcmflalkctSe
mino
V
c A P V T XXX.
vm.
iaoooo.ad I. Ponaturquifitus numcru» > q“z">

i 2e cuiuscubuiin’ &zcn(icubut it-rt»
K «'«““oCC- qiiindoquidcm.S-te+^/sfiS^m
pofitus,propt«-figni,ra -.rcmancbitnumcruj J4JM)58Vidcuiui radicem

qu‘adrataA j7S,Tr™l‘r®'
feriimspr*diai oooo. habebitur radi«<)uadrau
878JJ. Cuius radix cubica
5
3 ri* 8 ’ 8 ia
qu*fitum,iuxtadoarinamcap.u. Nam cius cubus eftS/gjj j™'""”
&2cnricubus-7u«M88o^'r^
»onU 378 , 3 E,pr*diaaremi(re oooo.„êri‘cub'^rum ’

.
5 deJabiL^Xfirâmre.r.t
13 mt mmor radix faiiifacicsquoqjinigmatipropofito. Nam eius cubus
eil iiifiyA Kn/icubLSi48o»88r
» Ponturminornumeiu! iJg.&maioriddrcoi-Jq
Ablamcrgosaemobiqu^ritxquariointeriJ^t?^'
e^. Rjdicemergoexhocnumcro.taeruemus.
-«%‘"iUUcemelI^«^^^^ Seminit numen radicum i.fjcit quadratum
«bicionumerum 475 .qu.intell,g,t«ra/fcausf.gno+.
Et ex conflato numero 484.Lio7.Xcm
tam aa. Ex qua dô prardidam (emifllm numen
3. radicum propter figmim -. Reliquus
enim nLcru^
ipjcntprcuum 1% ,
Ergoi 2€+«.vjltbit .3 Atque hi duo numeri
19 Sta5.runtquzfitu ™ocotemmcx-
Habentenim ex
ccirumdatumfi.8£exvnomaltcrumproduciturnumcrus473. ^
S IT rurfusdatus ercefTiu «Sedatus numerus
500. lirjcin po(ius,erit ptuduaus numerus
*quJiS30o.Ec^latit«2evmnque.emxquatio i*' 4- «9r>
inter. jr.a:joo-« 2
e iLiirTisnumcriradicum ,
nuadratum9.quod«id.tumad50o.faat509.icuiusr.d.cequ«ir.tav'^jo,fidematurpnrdia,X.fl-LT
fietmmornumerutqux(itus,/j509 ^ ctaumiHu 3.
Ad.Ktodataex-
5.
ceflU «. fiet maior s/i 509
+
}. Ex minor, in maio-
remht numerus 509— 9. vt in hac formula apparet, ideft, ^^
5 °»
— + 1
50o.quia 45 ^*» +
v/?f458i. fc mutuo interi*
munt. Vd certe , quia vt cap. 13. traditum eft, Ci p.'qua- 509 +
VjT^jSi — j
9^
dratum poftenoris pardeuk auferatur ex

J09. quadra-
~ ^3'4s8r
—
10 prioris partieuk, remanet numerus produdus 500. ^ ^ ^
" X..
,3,08V.“?rus“nX:^^^
cumei„rdemnum^^.^.Zenflr-,.ro,^,
7a9umius raix q.‘.ad-,j a7-™tV”adix ZenfiVenK?^^

nu‘^~’
n 7{Kmcr$mimtnirc,CHiMcuhsu,cMmti»fJemztHj;eKb»ftait d,(Km
njimertim.
XI
SIT inueniendi«numerus.cniuscubuscumciurdemZenficubofaciatii9KotootfPhnsmr
numerus >36.cuiu.cubujice,&ZenficubusiarcC. Oportet ergo
exiflerc «quaLuOT
Sillfl
Iisi467 sfis>.&citnumeniin Ui)i50590&
XII. fJ DAtMm»umer»miHd«Mf»rtisMit'idert. vt mtiortpAmimiremdimfi, &

rem ,fumm* £>iutuntKmfn eUu.
minorem.&mmortpwnuio-
NVMERVS ioo.dinidcndusfitinduMpartcj,vtmiioredinirapCT
i%.&Jtmioo-i 2e DiuillhacpCTUIam,
remdiioQaoticnt«faci«itfomman.iJA Ponaturvn.pan
Pr !IU nrr hanc diuiu
lanc diuila . OaoMM
Qaotjpu nt
fit — Quotientum lumou
quonim (Quotientum lumuu
^. 7-.-...^^ ., -
„j1Jj efledebet numero i jv-fiuc-^j» qu* rquatio per multiplicationem in emeem •
redue«ur‘ad*quationem inter .,8oo2e-«4-&9>°°°»7'*«°?C+'8«8; Additis aute-ra a.SJ v-
Et.dd.mi8too2e «robiqueinter
uinque, fiet*quariointera.goo2C-&?'Uooo-i««>o2e-l-40oS.
Aoooo2<>at9ioooo4-40oJ.Etablatis9ioooo.vtrobique,intcr4000o2e-9iooooJ!I40oJr.ttdiuiru
pernumerum lignojancteum.iaen,
Leulb^m^pernumerumfigimJr>ft^‘‘«".i‘l'^-P" per 40 “-*q“>i'«'™''’“‘-'°° 2C-»» 75-&ijr.R.a- re.
fineulb numeris
u m.rntr. SemilTu
Semirtis numeri radicum eft 50.a cuius quadrato asoo.li detrahantur ii^j-pro-
eftto.a ii7c.pro-
dia eruo nuadrata iu eruetur.
fi addatur pridiSa fiimir«5o,het
nterfienum-rdiquusfiet numcrusais.adcuiusradicemquadratam 15.
quateuamha^bitur. f quonum numerus Ôtafitna
nretium radicis «s?maior pars. Minorergoerit 35.
radia quadram 15 proaime inuenta aufcpaturca prarhaaremifie
looup - a t 7 S. dupUcemradicem habet ) fi
50. lûepirtcsquifit*funt«58£35. Etdiuili1llapcrbancrfehatperilUm.fiuntQuoUcntcsl7A74.qut
lumnumfadunt
ntm diUmhthett.
muldtanis numero i«4. proponionem
numerus ad quem quadratus ipfius asausvpmtuattusssMW UWtl^lll habeat
lUU^Sl
SIT iniienicndus
rnduSnUTnCrUS|MIIJUCUI , |
*> n..... >Oa a>fititc /aii4c4r>tt4?c Iff. If tirttic fiK M^fiilv4iti*«nrisr * ^ sOa M
decuplam. Ponaturqu»fitusnumerusi 2€.cuius quadratus iJ'.ripriusabcofubducanturtd 4.ad i 2g. pro-
.4
habere debeat decuplam, ita *t

portionem1 nai>CrCOCU«llUCWUpMm»lh* » aquatio Iit inter iq 2g. & rj’— adq. «...«....a
a. Etadditis adq-verinque, mter
ws 4 tajMv «wssw»
* - nniriim c.fsii^nntitm (5 A/hrIrtirM 4^4 I
•- > -i.aaa.a ^.r..-eJ4>b<av SemilTis niimcri radicum
Casmi/Tic numeri s.quadratum Gicic »/*iP i e &additit2(i4.fitnu-
Jo2P-|-a$4.&i}.quzitactpcdietur.
mcnis a89.ad cuius radicem quadratam 17.fi pridifUlemiflis s.addatur.fit pretium vnius radicis la. no-
mmisvidclicctqucfitusi Namciusquadratus484.fi amircrittd4.fia laa qui numerus decuplus clina-
XIV. rs> Humerttm tmunire , td fuem quadrutm ipjim tuUm eUtt numero proportionem bobejit
doum.
SIT inucniendus numcnis,ad quem ipfius quhdritus audfais numero nb.propottioncm habeat,quaM
17.ad I. Ponaturnumerosquifitus r 26.cuiusquadratutiJ'.ficiaddenturiiojdi 20.proportioocmhabere
debcateandcm,quamt7Jidi ita vtxquariofit inter ij'-j-iiq. 8c 272g. Ablatûeno verinque. inter rjp.
I4’ aquofiaufetanturiio.
jj j- 2g_no.quam itarefolues. Semilfis numeri radicum .^.quadramm facit
(â^.rcliquusfit numerus .^7^ ad cuiusradicemquadratam ^fi addeturpradiSa rcmil1is.^.fiitma-
iorradiie^.id eft, tt. Et fi proaime inuenta radix i4.aufcrctura pianlida (onilTc.^. reliqua fiet minor
radix—7.hoccfi.3. Namhxczquatioduplicemhabetttdicem. Atque iuvtcrqucnumcruttt.&5.proble.

matipropofitoliiisracict. Quadratusenim 484. numcriia. andus numero 110. fit numerus qui ad
'eandem proportionem habet, quam t7.ad i. Item quadratus t5.numctt54udusnumen>uoî35.qui
r ,..adj.pi..|>':fioi»cm eandem habet, quamt7. adi.
XV. >s Duos numeros inuenire , qu rum qaodrm d.sttm fnnmum eonfiiunt dr iidem numeri m- :
ter multipUeoti produeuM nuu:erum , td quem rju dratorumfimmt htbett proportio-

fi
quialteram
portionis. Ponatur vnus numerus qtutfitus i 30 &altcr74,irtcxvnoinalterumfiant7i.quinuuctu44*

Libetur per diuifionem 71. per i2@.quemadmodum fi inucniendus fitnumcrus.quidudusinS.fiiriat^S.
ficimidaneur4S.pcr8.inucaiciirnuments^.qui<iadtisin S.factt 48. Um
quadria pontorum numcroruni
1^. quorum ftimma^-^^p-^.scqualil^cdcbcciSo.qqu2 «q uacio per m u Iti plica-I
tioucmtncrucerarcduccturad arquationemintcri3i^*|-5i84.&i8o^. AbUmque 5184« vmnqucpiht x-

qttadointcriJ^.&iSoJ;— 5184. cuius radicem tutnuenics. SemilTtsnumrrim^j, quigcritchara&crcm
5.cllpo.acmusquadratu8ioo.lldcnuatur 51844601 rdiquusauments i9i6.adcuius radicem 54. A ad<i»».
titfio»
>4
C A P V‘T XXX.
tur feminisprxdi^ 9c.^ tet fumnu 144.CUIUS ndix quadnu 1 i.iuna doAiinam cap. 1 i^'t oiaior radix. Et ft
proxime inuentam radt cem 54. demes ex femifTc prxdi^ 90. reliquus erit numerus ) 6 cuius radix 6. dabtc
.
minorem radicem, quje edam habeturifi 7x.diuiiiantur perpriorem radicem inuenum la* luqueduoquae-
ntinumerifunt quiinterfemuldplicati(aciuni7X.Mqucm numerum fumma dau quadratorum ex
ipiis procreatorum, qui funu44.&5tf.mnurum iSo.propordonem habet duplam fcfquiakcram,quefnadfiio-
oum propofitum cfu
rf Daium numerum m tres numeros continue proportionoles dtutdere »

itu vt froduEius exprimo XVL
tnfecundttmiCumproduEioexficundo tn tertium, vnucumeo,quiJit ex tertioinprimum fu^
eut quemlibet numerum dotum.
SIT datusnumerus7d^diuidcndus,itavctrcs produ^cfficunti8a4. Quoniam dads tribus nume-

rtscoodnucproportionalibus, * quiBtexmedioinfummamomnium,xquaiiscll cis.quiBuntcxmedioin * i.fiam.
primum.&e(mcdiointertium,&cxmcdioinre»hocefl,exccrtioinprtmum,^ cumhicxqualisfitei.qutfit ^ 2$.f€ft.
ex medio in fe: (1 datos numerus producendus i8xi^ perdacum numerum diuidendum76.diuidacur, erit
Quodens i4.mcdius numerus proportionalis: quippe cu Q^dens 14. du<^s in diuiforc 7^. id cAdn fumma
omnium crium^gignat numerum diuifum i824.qui nimirum arqualis ponitur tribus'produdfcis,quosdiximus.
Dempto ergo hoc medio Z4.ex 7d.fumma omnium, reliqua da fumma primi 9c certij, 51. Ponatur eigo pri- .
musri^.attqucproptercaterdus5i— iSîtavuresnumcripropordonalcsnnc 12^14.51 —‘Igitur * m. feft.
quiEtex i 2£in cfl> ( «qualis erit numero 57&qui ex medio Z4.ht in fe. Addito ago
vtiinque.ericxquado inter 5z2C&iJ;'>f>57(^. AbUdsque578.vtrooique,inta5i^^576.&i^.quz«qua>
tioitarefbluctur. Semi/Hs numeri radicum cflz6.acoiusquadraco67d.E dcmancur575.rcmananumcrus
ioo. ad cuius radicem quadratam la E addatur pritdidUfemifTis x<5 Ea pretium radicis )6.primusnume>
.
rus. tertius autem erit id.nimirum5i—)2^tuvctrcsnumaipropordonalcsEnt,3tf.t4.i5.t^cntcsrufn-

&
mam7<^ tres produ&i ex primo in fecundum > &
cx fccunJo in tertium , & ex terdo in primum effi-
chmt 1814.
.
Quoniam vero numerus 576. duplicem haba radicem, reperiaurroinor, Eradicem quadra*
tamiouentam io.expr«di£Ufmille ad.aufencur. Relinquetur enim prcdum vnius radicis i^.primusnu*
merus, terdus autem erit 36.ninurum3a.~12C> Hruotquenirfum tres numeri proportionales 16. 14« 56.
'qui prius , inuerfi> tamen ordine.
/7 Dutit duobus numerispue uquulibus ,Jtue inuquoUbus , ultum inuenire > qui vtrilibet eorum kd* XVH
ditusfueutfHmnum,quxdu£lutnAddttum,hoeeH,in inuentum,produeut quudrutum ul-
terius numen.
HOC
problema fbluimus in lineis, in fcholiopropof 36. lib.^.tuclidis.
SINT datiduonumcriio.&ia.toueniendusquent alius, quiaddirusprimum ad lo.factat numerum,
quiduiînadditum.procrcaquadratumalicrius ia.nimirum 144. PonaturnumerusquzfitusiSlC* Ad>
«Enumero ioditnumerusi2c4~*°‘R^*^^^^^
Ablatis io 2C^n>b>que,crit«qujtlo inta & 144 lO^C- quamiordblucs. SemtlTis numeri radicum y
facitquadratum25.&addidsi44*Etnumaus I69.dcuiusra^cequadratai5. Epr«didafemi 0is 5. auferatur,
propta fignum . renuaebit praium radicis Smumerus quariitus. Htc enim additus ad loiuit 18. qui nu*
merus duaus in 8.£icit i44.quad ratum alterius nuraai dad u.

DEINDE inneniendus ftt nuracnis, quiadditus ad la. &ciat numerum , qui du£his in additum pro-
ducat ioo.quadratum aItcriusnumeriiaPonaearquzfitusnumentsi 2C qutcumia.Eunti 2C~i~<^* Hicdu*
dusin i 2C>ficitnumcrumiJ'*f-ia 2Craqualcm 100. Abiadsla 2C-vtroDiquc,erit«quadointcri 3f.& too
'la2C*quam harcfblues..^miflu numeri radicum 6. facit quadratum }6.addidsque 100. Et numeros ijis.
acutus radice quadrata ^
i36.fidarahcsfcmifr;mprzdidam6.reiioqucturpredum radicisi^jf I56<— 6.
numcrusciusEtus. Hic enim additus ad ia.facit i56-|-^‘<)uiiiumeru8duûsminuentumî36— 6.
producit numaum ioo.qtix quidem muldplicado pemcietur, vtcap.a}.fcripEmui, Equadratum poflcriocis
pardculx6.mmirum36.aufcraturtx i36.quadrato|viorispardculx.
SINT deniqueduo numeri arquales 8.& 8.ponaturq; inuentus iTÊx t 2C> &8.Eenomerus
quidudusin i 2 C^d 82C>numcfum «qualem 64 quadrato numeri 8. Ablatis 82Cvtrobique,cric«*
quatio imaij^.& 64 —
820. SemifTis numeri radicum di âdcuiusquadracum i6.addidk64.Ecnumenu
8o.a
oo.a CUIUS J^to.Ct
cuius radice quadrata >/500. dematur pnedida fr miffis 4. remanet numems
it demat —4. qui queritur.
Hic additus ad 8 facicfummam^§f8o~(-4.
qu{dadaintnuentuin,vci additum 80
~ 4^cit64.quadratumnumcri S.vthzc <Ji 80 +
fcqueos formula docet. Nam i6.quadra* «4
tus poiictioris patticule 4. ablatus cx 80.
quadrato prionsparticule ^80. relinquit 64.
MM il Dt-
,
154 A L G t B R ^
YVTTL // 7(t$mer$uH ht/tfnire medium inter numerum qu6t libet vuitttibm mater cm, (b" *Uum numerttM
<!uotniivmtatibmminorem\ iuvt extremi dueimerJimnltiÛcatt facUm daium qttem^-
cunque numerum.
SIT uiueniendtts numerus medios inter numenitni qui ipfum nouenario fuperet, &almm numemnn
qoemiprctemarioilipcrctiinvcextremtinterremultipticauîmnt 155. Ponatarquarntusnumeruimcdiut
Ica enim a priore fuperatur nouenario 1 &poPcriorcm ternario Tuperat. H!
duocxtremiiotrrremuhtplicatifaciunt numerum 1 I7.«qualcmi;$. Additis 27 vtrobiqueifWt
grquaiius inter Abiamque62C<vtrinque40tcrt2Âido— 62^quxitaabûetur.Semir>-
fls numeri radicum eil 3 .ad cuius quadratum 9^ddhis iô.fit numerus 169. a cuius radice quadrata 1 5.(1 aufe*
raturiemifTis prardida j.relinqiictur pretium 1^ 10. numertis fcilica medius quotus, cruneque extremi 19.
& 7. atque inter (c multiplicat 1 faciunt 1 55.
SIT rurdiro inquirendus numcrusmediusintcrduos»vtprios .ita vtcxtremlinterlcmulcipncati fa-
ctant 40. Inueotcncurrurfiu extremi i^*^9-& — 5 qui inter (e multiplicati faciunt numerum
•>274equalc40. Additis ergo 27.rtrobique.critarquatio inter Ablansq; 620 nrinquc.’ncct
I Scmilfunumeri radicum rfl 5.ad cuiu<
76 6 quadrarum 9. addicis 67. fit numerus j6 acuiusiadice
7< + ^ quadrata ^76.(idematurprxdida femilTts 5. propter

—
hgnum . relinqucturpreuum radicis ^ J7d— j.nu-
76
+ s/i » 75<5
merus medius, qui quxntur. a quo Ct detrahantur 5. fiet
d
minorextremus^ 2 7 ^~^* i 5
>*fictmaior
i6 extremus ^^7($*f-^.quicxtrcmiintet femuldpUcati fa-
ciunt 7<?—56 hoc crt»40.Nam -|- v/ J27jd A— ^/j^1756
jieroucuointcrtmune.rtmappoficafbrmulaapparen Veledam, quia 56. quadratum poltmorisparticulxt^
demptum ex 7d.quadraio prioris pardculc relinquit 40. n cap. 15. docuimus.
HOC problema foiuimusctunicap.prxcedcnd aenigmate i4tf.pcr£mpliccmxqoadonem4
XIX jp 7{umerum inuenire» qui dues alus excedat datis numeris , ita vt dua tUi interfe muiiiflkaii
ducant numerum, qui tnuent um dato numere excedat
SIT quarrcndusnumerus.quiduosaliosruperctnnmerisS.&^.tunilliduo interfe muItipUcadpro-

crcentnumerumquatcmariomaioremnumeroinuenco. Ponaturnumcnts,quiquzritur Duoergo
illi minores erum S.&i^^d.qutinterfc muIdpUcadfaduntnumeium ig — i49£-|-4S.rqualcrA
i2£-|-4. vc nimirum pofitum iC2£>rupcret quaternario. Ablatis 4 vtrinque.erhxquatiointcrij’— 14^
-J-44A Etaddittsf 42^vtrobtquedntcnJ^ 4' 44 ’^ ' 5 ^
£tabbtis 4^vuTnque,intcriJ^.&: 152^
-.44. Semt^snumcnraJicumrfl'^.acuiusquadrato-^^.^lads44.iioe-^^.proptcrfignum— remanet
numerus^, ad cuius radicem qtudratain 7. li prxdi^fcmifns addatur, det prcdumîcU-—. hoc cfl»
II. numerus quxfttus. Ergoduonumeriminores erunt 5. & 5. qui inter fcmuidpltcarifictunti^.hoccfl»
Oy I A vero numerus hic 152^ — 44 duplicem radicem habet , Ii ndixquadraa vidmo focoinuenta
7. dematur cx prxdidafemii1e~j'cliquafictminorradix7.hocefI» 4.numcrusquzficus.aquofiaufeftaS.8r
ferunt duo alq numcriminorca— 4.& — z qui iiitcrfcmuldplicad faciunt-)- 8. qui numerus inuen tum nu-
merum 4. fuperat quaternaria Vbivtdes,numerosetiamabfurdos,fiuefido89 boccfdniinoro nihilo» fip
tu&ccf e aen^mad propofito. quod alicui fortalTu mirum videri po/Tit.
S C H O L l V M
Seuig^9ihmbuujimiUima((idttnrnitUH<iuam,aqMatmitm mueum^m^hcemihini nimrum,<\uauda htuutU^
I preduile ex muUipiuatme dmruHt Hanureram Cejuterum referitur ntUNCriv ahfetutu* aquatu extejfm datr, quta tuud
aufertur tUeiutmerm akfektm, rtmanstque aquatu tuter Jf. cT 2^ qutdftudtefum liliuTem meuitum veb, ue turhetur»
cum vidertt altquaud» euurrerertquatnntm dkpUem &altqu>iHUeJi}Hpbiem ,tH Yarjs exemptu ttufiem antffuath, Sd
,
tumqutrtndm numerus , qm aUu dsuifuperet uumeru S*&6. tu vt duetUt tuterfemulttpUuu pretrttut numtrum qii \
mueurum uumerutu exteiat numere 4JI Venatur numerus quajitm 2£* !>«# erê 'tlU tuitures erunt f2£— tdr r^ 2^ 6.qui
i
mterfemidttfbuttfammttutmerumilf i4Q^~b4!{. aqualem /2^ 4'*^* AbUtu 4S.vtrtmiue,ent aqualstatinter

—
- t47Z &
*'iâddttuqut i4l^vtrehtque,mter t%.^tfX^.qua aquatu fimpkx elK Dnufu erge if.prr t.fet
{qtudnumertCe^tl^ &2^9BdtnaUsfiHt)mmsrumttumeTiuquafitm. iguuratq<luemu0resertmt7.&pafustut(rfe
muittphcatt producunt numerum 6s.qut tuuemum if. excedu umere 4S.
XX 20 ^(umerum tnuenire,quemaiqduoexcedant datunumerisiita vt duo iliunterje multiflieaiipro-

creent numeru^qui datum multtplsce quadrat t ex inuento numere genttijitperet datenumeroi
SIT buentendus numerus , quem alij duO fuperent numeris 7.^ 19. qui inter fc muldpiictti excedant
triplum quadrad ex inuento numero procreari, numero 75.P6naturnumcrusqnar(Itus i 2£«EôdooaIijma-
iorescrunt i2 ~ Hi interfe muldpUcatifaciuncnumcrum
£ 4 7 '^'^*f'‘ 9 *
15
i 20«dcfcrtpti numero 75. Ablatis73.vtrtoquc»critarquado inter
>jk73.Namitaliipcrabittrtplu quadrati ex
jJ'4-itf2g4-tfo.&:5^. Ablatoq;iJ'.vtrobtquc, inter Diuilisqucomnibasnuracrispcr
miitacrulnzcnfbrum» id cfl per 1. critxquauo inter I52€*t‘5^*^ numeri radicum cH
«
ad cuma
,
C A P V t XXX. ,JJ
ad cuius (Quadratum additis 30. fiuc fit numerus ad cuiUs radicem quadratam 11 addatur fc-
mUruprardi& ^.fict i2£-4^>id^, i^-numerus, qui queritur, ôduo numeri maiores erunt ai. & 54. qui
inter fc muldpliod faciunt numerum 748. qui cnplum quadrad 115. ex inuenco numero 15. procreati • nimi-
rum numerum ^75. fuperat numero 7 5.
ii 7{umerum i/menirt , cuim mnltiplexquittis c»m tiifdcmnnmtri ÛAdrttofacidnUimn 9tM^

merum.
SIT tnucntendu$numerus,cuiusquadru(dumcumeiufHemquadratofaciat400. Ponatur numerus,

«jacmquzrimusi^C* Huiusquadnip!ura42£.cumciu{Hemquadratoi2^.facitnumerum ij^4‘42ârqua-
Icmqoo. Subtra&is 4!2^vtrmquc. critzquatiointeriJ;.&400— 4^^ Semidunumeri radicunu(la.ad
cuius quadratum 4 additis 400.Bt numerus 404^ cuius radice quadrau ^ 404. fi przdida {emi/Tts z.dcma-
tur,ficti2£^^2;’404— a.numcru$quxfitu5. Eius quadruplum ^1^^464— 8*vnacum cius quadrato, quod
404 .
404
y /ii 6 i 6 + 4 404 + 4
404 + ^/y ^4^4 *
404 ^3; tf4«4 4- 4 404 .
dl404^2;54644'4('vtinappofiaformufaliquet) fadt numerum 404~4hoceIl,40o.quia-^^4^4,

& 4~n/2^^4^4* mutuo interimunt , n altera formula monftrat.
ITEM ficinqutrendusoumcrus,cuiusquadruplumcumeuifdcmquadnitofaciat78o. Pofitaiê-
rlceiusquadruplum42^vnacumeius quadrato ijf numenisi3^-|~4^^S^^7ô* SubtradEsqueqS^ v-
trinque , erit zquado inter 1 J;. & 780 4SC* Scmiins numeri radicum cfi i.ad cuius quadratum 4. additis
78omt numerus 784.^ cuius radm quadrata z8.fi tollatur przdida fcmi/lis z fiet i2^z6. numenu, quem in-
quirimus* Eius quadruplum 104. viu cum ciuidem quadrato 576. facit 7 80.
S C H O L I V M.
dDEXf lUmwmrnumemttpufumfmquddrwiM^kt ddtumqumtimqmmmtrum. Sitenimmqtirm-

E 4mnumermtqm(*mfiaqtudrdt9ficut4^. Ttftumm i2^ fr$ numen quM^tt,fjctetuatmfmqiudrdtii id
fum ij( numerum if(-{‘t^.Mqu4kfu ddtenumen 4«** D€mft*ii^minqiit,erk4qMmmHn%.&4n~î7j^
£rsMjT»iuaMrr/r4df*ifi« $H \.ud tuitu qtuirdtum 7»
pddddHtnr 49o*bHeB,^'^-~ûut ^^dtutmfd-.
dueqmdrdtdtideBtU yJ^^-^^finddturfmifiuj»-
^
sj^
^
4
menr4dkumtnmtrMm^.fietfretmmrAdiim\Ji^-~
Humerm qud/itu*. him emrn quddrdtum eH
— .i/ +
•jm~\-.vtappefiuf9rmuUd«<er. Cum
1^-+ 41,
boeqiudrdfemtmerm muennus^ * 4
* *
T-fatf
Summa. 4^ H
440. numerum ddium.
fdtm»t~Xhotefi,4et.& — *
^ I
•4^*\-^-&-jr4^^-^f«f"UiuonuerimuHr,cumfintuqudtes.vtpdtetfermHlei'
fttCiUMaemm frutem» Kumerdnretum vteritkt in Hamma.tmemdlterim minutudu^froduiUifCik
ii Dutequiuisuumero, duisulminuemere, aufme^ producum ddtumipfimmtmt-

rum, ii* quudrdii omnium trtumfuttih* udtdmjummdm q:umcHnque^,
SIT datasnumcrusSamieniendiqucfintaHjdno, qnitnterrcmuldplicad factantipfum numerum 8.

Itquadradomnium trium fadanc Tot 7. oportet quadratos duorum numerorum inoentorum facere
57 7. vt
numeri 8. quadratus 64.dctrabaturcx loi 7. fiimma omnium trium. Ponatur mus numerorum,
patet.fi dati
uiquxrunturi2^ Et quiialterinhuncdudusdcbn facere 8.fi S.diuidancurper i2C*cric QuodensT^
2 ternumerus. Namduausindiuilbrvmt2^producet8. Câdnti horum duorum numcronimi2^.& -7^
luotiJ’ & vy. qui fumniam faciunt Qualem 377.(tuc quczquadopermuldplicadoncmin
cmmnreduceturadluncidter92fif-|'V^Î4^* AbUdsque576.vtrobiqac,erit zquadointcrs>3^.&
^403^ ...^7^. Diuifisomoibus numeris |^numcmm5).chsra£teremaximo3^.infi|^nitatn,fictzquado
inter ^ 4 ScmifiunumcriZmjonimcft“4-icuiw quadrato-^-i-^J“’^*^^»*JI<JTJT*
*
Si demantur 64.remanei>t apz 777. hoc dl , * )* f-\ ad cuius ndicem quadraum h addatur prxd fc*
mHTis Zenforu 'Hr- (quu inter CoiE^ numeros binos memj funt fingofi) hoc cfi.5 6. cuius radix
uadnta 6.erit vnus nuraerorum,quem pofiiimus ac proinde aher numerus, quem pofuimus T^.hoccft
3 diuilapcr iS^nimirurapîf.cnc 17. edam hoc modo reperictur. Quoniunnumcnu~~^3'~tf4.
dnpCccm habrtradtcc.fi ra^ quadrata locoinuenutoUaturexjuardidarcmific*^. reliquus c-
ntalecrZenTut ^dlue —.cuius radix quaono ffuie i7.olferet alterum numerum. Itaque duo numeri qu»<
fin fimt 6J6e ly^jui inter fc muldplicaa fuiunt tA eorum quadrad 36. & fiue 1 7. lactant
37 7. av proinde
quadradommomtruuQ numerorum 8.^t-p faciunt fuminam loi^
MM d ii Duos
—
A L G £ B R ^
JOiTL -V "Duisnummsinntmrti^LiAmeffititnttsfummHm^^qmmterfemuhiflicmfrodtUiUtiMtHm
numcrum,qui rruuor nonfit q^nodrtto exfimtfii dotnfitmmx defiripto»
VEL
Ddtnm numerum in duos difirihutre > vt ex vno in dlternmptgnAtnr dstm ûtcunque numertut
quimuiornonfitquddrAtofimsJJtsdAtt numeri,
QVi€R.ENDl fimduo numeri <onficicm«fumniamioo.V€l(quod idem cft.)Datiisnumcni«ioo

fecandusitt in duos, qui inter fc multiplicati faciant lo. Ponatur vnusnumerus tdeoqucaltcr loo ~
Hi inter fe multiplicati faciunt numerum i oo^— i J*.
arqualem lo. Addico ijf. vtrimûc, erit xqualitasinter
ioo^& IO 1^« Ablatisque lo. vtrobique, inter ioo2£'- lo. & ijf. SemiHisnumen radicum cfi 50.acutut
quadrato 2500. ablatis 10. remanet numerus I490.adcmus radicem quadraum addatur prxdi*
o4“<oo
'fia fcmiflfls 50. fiet
24 90 1 50.vnus nu-
2^
merorum, quem pofuimus i2£. Alter ergoerit
+
y/ti *490 ~ih 5^ 100— ^1490-1-50. hocert»ioo demptis^jf
. jo 249C^5Oqulnumcni5eft5o->î490.Nam
ablatis 2490 100. remanent
50. ex
—\Ji 1490 50- hoc^, 50—^^1490. n

+
harc (bmula indicat. Itaque duo numeri quxfiufunt 2490-^ 50.& 50— 2490. qui faciunt fum-
mam ioo*quippccum-|-^Jf2490.& — ^J’2490.femucuodcflruanc. Et ex vnoin alterum, hoceft. ex ;o
H“s/?Ti49odn 5o-^yt490.gignitur numems
50 4“ 2490 lo.vthxcformulaindicat. qux multipUcaciofi^
50 do ^49^ fi quadratum 2490.pofieriori$ particulxdema>
IO turex a500.qu^raco panicuix prioris» vtcap*
tj.di^mcfi.
QV O N 1 AM vero «quatio inuenta duplicem habet radicem inueniemus eoIH^ numeros per altr*
.
ram radkem minorem. Sinamqueradix quadrata^ 2490. vitimo locoinuentadcmaturexprxdida fc**

mifTe50. fiet 50^^^2490. vnus videlicrt
100 ~
4- dV o
numerorum, quosquxnmus.aliererit5o'-|-v/J
2490.qu!nimirum remanet, finumerus 50 —
*o 1490
—i ^ 2490.dctrahanu’ ex 100. vt in hac formula vi-
50
j
-f" vo *4^ des Atq;icainurntiruntiidcm numeri 50 —

2490^ 50-|-v^^2490.ordinetamcn inucHb.
DEBET autem numerus produdhis datusnon maior cficquadrato, qui cxfemiflcdatxrummx,vcl
datinumerigignitur.qDiaquadratus(emiirismaiorcfi,numero,qu!expartibusmarquaIibusproducitur,*cuin
bicvnacum quadratointenneduc(cdionisxqualisficilli quadrato. Vnde numerus i2.diuldi non poteflin
duas partes, vt ex earum multipiicadoncproducatur numerus 40. Id quod pulchrenos docaxquatio. I^frta
enim vna parte i2^&altcrai2 —
12^ het xquacio inter i^.&i2^ 40. Etquiaex —
quadrato fcmillU
numeri radicum auferri ncqmtnumcrus abIblutus40.prouunctabis, qucfiioiiem efieimponibilcm.
XXIV. Tdumerum inuenire , e$dm quodrutmob aHo numero(uperetnr doto numero , crobum excedst
uUo numero doto: ttd 'vt extremt interfi muittpbcdtiprodutdnt ddtnm quembbet nurnernm^
QViER.£NDVS fitnumerus,cuiusquadratusrupercturquin3rioabalionumero,&aiiumqucn>*
damruperctbinario,&duocxtrcmimKrrcmulcipltcatifacunt 25^8. Ponaturnumerus ille i2C* cuius qua*>
ÂdratustJ’.Maiarcrcocriti2^>|'5*^ minor ijf —
a.qniduoinTerlemultiplicatigignunt numerum
—io.xqualem25)e.AddiU5qucio.vtrobi<mc.cricxquatiointer
— jJ’.&2548. Etabtaris5j'«vtrinquc^
inter T^5.& 2548 5^. Quxrendacrgo eO radix Zcnfitenfica, hoc modo. Semifiis numeri Zenibnimeil 4*
ad cuius quadratum f. additis i548.fiue^^.ltt numerus . acuiusradiccquadrata—^ fidemacnr
prxdidakroifils 7. remanet numerus hoc efi, 49. cuius radix quadrata 7. dabit numerum quefitum. Eius
enim quadratus49.cfiintcr54.quinariomaiorem,dc47 binario minorem, fitqueex47. io 54. numems dn»
tus 1558.
XXV. TdumernminutnireficuiiuqMddrdtoqUddrdtifubtfdihuuotnitquddrm ttnjdem numeri, re»

bnqudnt ddtstmnumernmquemennqme^.
R. £
Qy ND
V S fit numcrus.cuius quatuor quadrari fiibtra^ ab ciuidem quadrato quadrari relin-
uant 220j.Ponatur numerus i2£.cuiusquadratus quatuor quadrari 4}'.detn6o ex 1 JJf.nimirfi exqua-
3rari quadrato pofid numeri i2^relinquunt numerum 1^ xqualem 2205. Addidi que 4 Jf.vtrobiqu^
crftXQuariointeriJÂ42f-|~2so5. hxuendacrgocfiradixseniixcnlkahocmô. Setm/nsnumcrizeaib>
rumcitxjd cuius quadratum 4. additis 2205.fitnumerus 2209. ad cuius radicem quadratam47.addita pr«-
diîîfici.fit numcms49.cuiusradixquadrata7.dabitoumcnim,quiquarricur. Eius enim quatuorqoa-
dratii9d.dcmptiexciufdem zenfizcnfo 1401. relinquunt 2205. numerum datum.
XXVL Vuostonmerosinuemre»quiinterfimubipbcdti pifftdnt numernm ddtn,^fitmm4 quMdrdt0 -

rum etufdem numerisprocredtorumfit ettam ddtd. , 4
DVO numeri inucnd faciant inter Ic multiplicari 7 8.dt coram quadrati fammam 205. Q^num,vt
in fit-
O
C A P V T XXX»
in(eûcnu Lcmmatcdemonftnbiniustdao numeri lemuldpiicintcsproduaimnumcram medio loco pi
porcionilem inter quadratos eorundem numerorum : It minor quaâcus ponatur idcoque maior 105
— iJ^.critnumcnisyS.mediolocoproponionaiisimerquadratosiJf.&io^ iJf.*acproindcnumerusao5}
*
—
~ ij^.produd* ex 1 105— i J'.zqualis eritquadrato numeri medij78.hoccli, numero ^084. Addito ciô
vtnnque»critzquaiioincenJ;3^-^6o84& i05ÂbIatisqtô8^.vtrobiquc,liiteri^J.& 1052^—5084.
Kruendaei^cftradixZennzennci. quod ict liet. ScmUTis numen deniorum dl ex cuius quadrato
* *
\ abbds5o84.fiuc * * . remanent"^ ademusnumeri radicem quadratam -—.fiaddaturpra;-.
* * * *
*
,
didtaremiiTts itet numerus hoccAyitf^.vnus quadracus>cuiu$ radix 15. dabit vmim numerorum , ni^
fflirum maiorem. £c quia numerus 1052^—5084 dupiteem habet radicem, inuetiicturaltera radix, ii radicem
vlumolocoinucntam^4^.dctrahemuscxprardi<^rcmine^^. Reliquus enim numerus ^.idcA, 35. dabit
minorem quadratum, cuius radix 5 .dabit alterum numerorum. Sunt ergo duo numeri inueod 5*Sc 13. qui in- *
acrremulciplicatifaciutR78.& eorum quadrati 35.5n57.raciuncrummam 105.

IN numcrtsiiTationalibusidcmhocproblemacxpcdictur, (iduo numeri inuenicndirtnc,quiinterle
multiplicaufaciantioo.&rummaquadratonimnt300. Pontocnimvnoquadtatoi2^.entalter3oo—i2;'.in-
ter quosnumerus 100. etit medius proportionalis, vt ex fequend Lemmate conflabit. £x i2r'in300— i T*
2 ^
fitnumcrus30o2i’ —
12^2^. ^«qualisnumrro loooo.quifitcxmcdio loo.infc. Additocrgoi 2^. vtrinque,
2 2^ 4*^^^^^*^ Etablads ioooo.vtrobique,interf 23'>& 3 oo 2r~ioooo. Eruen-

critatquadointeri f
da eiô hic edam erit duplex radix Zcndzenfica, hoc ridclicct modo. Semiflis numeri Zenfonim efl 150. a
cuius quadrato 21500. demptis loooo. remanet numerus 12500. ad cuiusradiccmquadratam^H50o. ft
addeturprxdi^reminisi50.fiecmaiorquadratus^2^ti50o-f‘^5^*^^^‘'^^*9^^‘^^^^»'i>^^^^3» (>/8^
12 500 -|- 150) dabit maiorem numerum. Et H radix illa 12500. tollcturex fcmifle prxdida 150. reliquus
erit minor quadratus 150
— v/2T >2500. cuius radix quadrau (150 — y/2fi 1500) dabit minorem nume-
nifflquzdtum. Namcxmtiorerailice y/J' ^\/J'ia500‘{-i50) in minorem radieem^^ 150— ^2'i250o)
(
fi nimirum ctritm quadrata imer fe muldpliccntur, vt cap.24. ditium cfl, & in hac formula apparet ,ticoumc«
S ('50 —
(J}1 I»JOO 150 J
#'1500)
12500 y}^ 281250000
4* 'Ji iB 1250000 4“ 11500
Produdus. ^ 10000
tus ^ 1000 o. hoc cfi,datus numerus 100.

'
Item quadrati yj^ 11500 4* >5 o. & 1 50 — ^ i2500.faciunt fum-
mam 3 oo. vt manifcflum cfh
PRiEDICTA auwm muldplicado fiiîlius conficietur, per ca,quz eap.13. dida fum/i numeri muh*
upticandiiaconflituamur. Namfi i25oo.quadratum
>11 (>50 + '1% «5«»)
» 5 °°)
dematur ex 22500. quadrato pard>
pollcrioris particulx
sii ( » 5 ° ^/B cnbeprioris i50.remaocbitnumeniS 10000. Praepofi-
^ 10000 toergofignov/i’* fiecprodudusnumerus ^10000.
LIMMA.
Z> yo numm interfi multiplicdtifrecresnt numerum mediumfre^rtienuttm inter eurum
ûddrdtus, in frufortUne iffirum numerorum.
SINT t9imduofmmmji,&B» ExA,mBtfi4tCt&txA%mfe,f4tqHddrdhuD,(!fexStmfiîid^4tiuT0

Duo C,nudium froformndltm tjt mter O, Cf £ ; ri?, £, C»
A, B. 4» mfnfomwneByodA. QMomom
tfefontinue profortmutfs e~
D* 9. C, 12» B» 16* nmA,mKlupU(MsBt&A,fe(UCy&Di ^
UemiputomaUtplUMsBtCr A.ftcuE,^C\
A.
odCfftBtddA, tguur E»C»D,coufmuefroforeiofiiksfitMtmproportiontBtMdA. qmdtfffropojitied^
COROLLARIVM.
HINC fit, fi duo numeri femutnomuldplicantes producunt ‘aliquem numerum, quadratos iplb-
rum numerorum (e mutuo muldpiicantesproducerequadratnm numeri produdi Cumenim numerus 12.
ex 3.in4.produdusficmaUolorapfoponionalisintcrconunquadntos9. 5c i 5 * fictcx^. ini 5.quadn-e .
tusonmen u.
SCHOLIVM
DEM ho(ompU426.filMeturfiHepr4((dnnUmm4te,b4(rdtione,rm$dturutpri9ntxeiufUrMmmtmtrtrmuî.^
I tdeoqoedlmmt^.ftexmMttUfonim
* *
muUiptudtioiie frodMCJXKrrtMmorusri- Qufirdtieonrm .
(Uint fumttum
****^ L dqtulem aof. qiu tqudtto per mulnphunonm in mue roduntur dd bum mter 2^ 4*
-
1
&fOf 2^. AbUtuqmî^tfrtuque, mt€qiumai**r t —M^sftprtm.

&yRSVS mfônori exemplo foMtur^ oniqueolter^-^rt eorum mutiipludtiofdtut too,
'* '
f fûddrA^
•f
\
i '
'3*
Wiri» I J.
A L G I
- -i-
‘ ' '
B R ^
'.MjiuUmsHqiu tifutiufornilnf&ititiiim m irmtM
‘""•mth^,tritt>iiummnr ,tm.
i7 D»ts mmeros fpKcmreftdentcsfimaum dtttm qiumm

,
qtudrtu fdcUnt qutque dtttm
SIT luamunumerontmip.&quadratonini X05. Ponatur primus numerus iQîdeoqtielecuadut

Q««<lrade(^mi8rA5(5i-j82e4.iar.£wuntfumnum -igQP+i^jeqiulcmio?. Ad-
, .
iurel5i;cs.'îm5
^.d«raf«s 78. h<x rcmaoa numcnis ~.ad cuius radicem quadrium fi addatur prxdiâ femif-
fis—.fiet maior radix quia numerus CoOicus duas radices habet -^.id
f
( ) efi,i j«prtmus numerus quxfitus. Se-
cundus ô
ent ^.nimuunM p — 12^ quia numems <».erit quoq;minor radix,
quz habebitur, fi vltima radix
muenu7.exprMidafcminc~,detrahatur,remanctenim numerus-—.fiuc4, Numericrgoquiquxruo-
tuTaiunt jAt tfûorum fiimma ipAc fiimma quadratorum 105»
I
finnma numerorum fit JO.& quadratorum tfoo. Pofito primo numero i2&&(ccundo
|0— i2£daci^t quadrati fummam poo — 6o3£-|-a^^quaiem4foo, Additis 6o2^vcrinquc>critzquatio
intff900-j-aj.&do2^-|-ôo. Etad)latistfoo.vtrobiquc,iotcrjoo
+
ijAio2C' Et rurfum ablata joo,
tnoque^nter i5At <5o^— 300, Diuifisque omnibus numeris per a.numerum «deniorum, aquatio erit in-»^
Scmifils numeriradicumefl t^. i cuius quadrato az 5* deroptit
I50.irmanctnumcrm75.adcuiusradiccmquadraum^75.fiadderur prxdi(ftafemirfa K.fi« maior radix
Etfi<ademmdixqttadrauVj75.toi]eiurexpradiaafcmiflc
l5»rcliquafietnunorradix
15— ^75. qui numerus aqualis cfipoficriori
30 -j~ o numero jo—i2^Namfiexjo.dctiahacurradixinuentayjf75“j-i5JX-
5 + y® 75 ®*ncbitnumerusij— ^7j,vth«c fbrmuladocct. Eruneque duonu»
meriqu*fiti^/j75-j-i5Ai5
'3 7S V}75.q uorum fiimmamjO.&qua-
<lratorum fiinuna ô,vt dua hz formula indicant
75 + »S >5
4 75
75 4- <5 «5 ^/8 75
+ <li *«*75 + <Ji ‘«875- -f 75
75 + 1*875 i»5 16875
300 -f- VS’ *75°® . jpo *750O
DEBET autem 3Wmaqua4r»oruin ciTc maior imifle quadrati .quicK data fiimtnanumeroruRi gi-
gnitur»8t minor quadrato eiulHem (ummz. Itaiûc (i fiimma numerorum proponeretur 30. quadratorum &
400.roretquidtioimponibi]a. Namruramaquadralorummaiornoncftrenuircquadnti 900?adatarum-
nu lo.proefuiai. Atque ita oceurroetvltimarquatiointerij. «£3022— a50.qu*refoluincquit.Nam«iaj
quadrato rcmilTununicti radicum auferri nonpofliintapo.&c.
fi quadratorum fumma ficmiior quadrato fiimnut
numerorum propofitonunîblui etiam
non Dotcritproblcina,nifi concedamus, vnnm numcrumciremaiorcmipdrumma.&alccrumminorcmni-
hilo.Vtfifummadetur4o8cfummaquadracorum iCoa. PooûiTnumnumcrui2âlierum40—
i2C.
Quadrari eorum ij;. & 1600 - 8o2€+ ij. faciunt fummam 1600 - 8oS£-|- a
J. zqualon i6o t. Addios
8o2evtrobique.crit quatio inter 1600-f a jT-Bc 8o2e+ <*oa- E« aWatii i6oo.vtrinque,inter a *.Si 80
2«
+ a.Diuifuqueon)nibusp<ra.numetum2c-nforom.inter^*402g+i. Lmfcmillisnuraeriradicumdt.
iojdcuiuiquadramm400.fiaddaturiinnt4Oi.EtriadVj4oi.addaturpntdiaafcmiflUaoiieti2e'K>-j-
j,
\/S’40>-priornumcrus,qucmpofiiimuit2€-quidemptusex4O.
i ,
I*
teliquusfiet nume™ potior ao —
^401, vt in hac formula
ridercUcet. Vbi rides priorem numerum ao-^^40i.niaio-
ao ee™<dre,quara4acum,/j4ot. maiorCtquam ao.poftcriorem
* veroao— ^3^4orminutcmc(rcnibilo, nimirum ao.—ao—^
quorum rmimqucmeptumcft. Et tamen qiwftioni &usfadunt. Nam fimul efficiunt fummam 40.cum
v/j40‘-.**““«iointerimMt: «tentum quadrati 8oi-f^64i6oo.«i 801
Jl 6^ 6 oe.
fitmmamracianttdo^Similcquidhabuiitiinznignnte iq^Jupcrioriscapios. Videscruomumcrosmiao-
res nihilo non effe fruitraacoguatos: quippe eum per illosznigmau quoque
diffoluantur.
XXVm. it DttnmHi$meriimw 4UisfMrliri, vtttnmq»tdrjui dtttmfrwmtim efficiant.
HIC iîlaliudqiucritur, nifinduonumeriinueniamureffidentes datum numerum, itavteotura

quadrati dficiaotquoquc datam fummam. quodinantccedcnuBiigmace fidum dl
XXO. î^^ti^tVtîiittsHMmtnsccmtiiiMtpnftrtttntleiftrtm.qictriimmedimdatKtJitieu.
imttmeitqutdrttmmthriunjitqiitdrtttjimijrit ilUm H»mtrt,murttiiic>uitiir
^ ’ detrtat
datemedcotxdttenumert.
SIT numerus 834iuidcndus in ttaconanuer-
medius Ctp 8, Ponatur primus
mme*
— —
C A P V T X X X. , 5 ,
numenu i2e»cproinJetcrtia5i05 i2evtduohificumfiniulio5.quinumenui. jubt. dctrjfto

diiomcdio7>^xiktonuincrot8].Eicprimo i 2C-in tertium lo; iêiittumerustosSe xf!
»>*
xqualijcrit quadrato tncdij, numero videlicet ^ ‘ *l: r 'i'*' M.flfll,
*|-6o84.Ecab[acis6o84.vcrinquer
radicum eA --âcuius quadrato ~
ius radicem quadratam addatu’r remiflij pridifia maior r‘adia' H^Mue i(t.i«s,.Et Ii pjîdiaa'nl
dix—.tollatur ea praJiaufcmilTe relinquetur minor radix ^4 idcfti«.Suntergotresnunicricontinue
pr0p0ru0nalcs5tf.78.ltf9.
' O >
SIT rurfum datui numenu loo.diuidendusin tre$continueproportionalef,quorummedhislic

to
^naturpnmusi2ejc proinde tertiui 70 12e.vtduohi6ciantf1mul70quinomen1srelinquitur.dcm'
aodatomedio jo.cx dato numero loaEx primo i2edn tertium 70 i 2efitnumenu
7 o 2<>— tk >>
Mualuentqiâtomedij.numero vidtlicet»oo.AdditoergoiJ.vtrobique,erit*qualitasimer7o:^ ^ ^
+poo AUanfijucsoo. vtnnque, inter 7 o 0e — Sc,k
S»o.8c J. quam xquationero ita expedies. Semiflis numen
1
"“'f."'” '“S <i«™pt>«i>oo.ratianet numerus I tj. ad cuiusiadicem quadratam addita

prxdiaafemiire}j-hctmiiorradix,yjr3a5+j5. Et lieademradixs^tae. dematur ex
linquetur minor radix J5 — ‘
quiliafuntsj
Itaque tres nhmeri ^ 1*5 +- 3 5
55 i/S 3»5
+ -fo«tmuepro-
i/j 5 * 5 55 : - 5*5 -
poraoiule. fum-
facientes
mara 100. Etquihtcxprt- • —^
!
^ g, ^
i—! i
J
mo in tertium > zqualis dl 9^^

quadratomcdij.numcroTidcIiccipoo vthzcformaUmdicai. Quzmuluplicatio cxik
dit*orcricocrea.<»ti»
P«ca,qii«
cap.z5.didarunc»l1numerimulnpltcan-
'
di iu ordinentur g vt hcc altera formula
monllrar. NamA5Z5.quadratuinpoAe-
rtoris particuix tolletur ex i£i5.quadraio
prioris pardeub; 55. reliquus tict numc>
rus 900.
i2€.8£tcttio<o —
SI ineoderaexemplomcdiusnnmenudetur40.eritquxlKoimpolin)Uii.
i2e fiet ex primo in teitiumnumcnis<o 2C
numeroK^ Et rû<2axquitione.entxquaUtas inter iJ.8c6o2e
Nam pofito primo numero
tjr.xqualisquadratomedii.niminim
itfoo.quodfierinequiLNarofcminia
numen radicum cit 30.acuiusquadratos>oo.detrahinonpoirunt itfoa&c. Ratioeft.quu
numerusitoo.
quadratus medij dati 40 .maiorciIquadratosKK>demiflunameri£o.quirilinqaitur,detraaomcdiodatoxo.
ex dato numero xoo.
3» DUHmn»mtmminiiuspamiii^re,it*vHir»mtHhifuimtfumiiumd*t3mqHimc»n~ TfYY.
qu{,qHamattrJitq»srtaptrlt(MbitxiUtniiimeridtJerifti. '
DATVS numenisio.diuidcndasfitinduaspancs>quarumcubifaeiant o.quinumenis

37 maiercll
quana parte cubi ex io.dcfctipti,raaior videlicet numero 150. Ponatur prima pars i 2g. &le^da
10 i op
Cubi harum patrium fimi i fîoM 3002C+ 508^ 1 ti;.quanim lummaiooo
300 264- 3^
xquabsclTcdcbctoumero 37aAdditis30o26.vmnquc.fictxquatiointcriooo-|-3oJ:.&
bUtis 37 o.vuobiqucinter« 3 o-|- 3 o 2f.& 30026 Et™rrumabUtit< 3 o.vtrinquc,inter o 'A
300 26 370. Et +
3 8 3oo26-«3o.
Diuilisautcmfingulishifcc numeris Mt numerum Zenforum, id efi, per
5o.critxquariointcnJ'.acio^_xi
quam fic rdolucaSemillis numeri radicum 3.facitquadramm a 3^ quodempiis ti.rcmanctnumrrus
lad cu-
ius radicem quadratam aaddiupmdiaa femilfc 5.fict maior radix 7.61 eadem ndix
lalcmpn ex fcmifl> prx-
diOa 5.rdiquam faaet minorem radicem 5; Panes ergo numeri dari 1 mCint 7 3.quarum ubi :ai A
a? fa- &
ciuncfummani 370.
HOC idem xnignu fiiic 14 1 . apitis tp. prxcedcntis.led folucum aliter, qium hiCiiiiminim
perfimpli-
ecmxquationcm.qux occurrit propter variam numerorum pofiiionein. ^
Ibidem quoque docuimus, quo padoamigmahoc Cdui polfir fine Algcbra.
DitumnHmermmmdiitiHHmerudtftrHHm, vtiJemfittxctfMinierqHdJratxmmahrU.
fl
qiuiritummmerit,qHiiMerqiudrUHmd4tiH»mtri,^qHadrAtMmmMtru fartu.
‘ ^
SIT dacusnumcnis 3o.Ponacurituioreittsp(n i 26&niinorto-i 26 Trrsquadnri£mcoao.i>’At
+
900— A> 26 'S'- ExcclTuspooJu- ®
praiJ.eftjoo-iJ.Exceirusijf.fupta ^ ~+ O 26 + i
SK»-<o 26 +'J-'fl<So 2C-»oO"V« ~t~ 26 -f- 1 5

inhacformulafubtradionis manifc- poo 1
eo~!2g 4- *
o ®
Ihimcli Efiigiturxqiiariointerhoa
cxccflus, idefl.intcrpoe iJf.8ttfo26 900. Additifque9oo.vtrobiquc,inieri8oo-i^.
&tfo2^
Et rurfum addito 1 Jf.vtrinque.imer 1800.& 1 J’+ 6o 2A Ablatiique <o 26 vtrobiquc.imer 1
.
800 -- <0^
& iJc.IUdixinioucnictur. Scmiflisnumeii radicum cIt 3 ojdcuiuaquadratum TOJdditiii
9 8 oo.fitnumeriui
2700. a cuius radice quadtaa 1700. fi prediOa femillis 30. dematur, remanebit pretium
vnius radica
^ 1700.— 30.nuior£Hlicctpars.quadetnaacxdacomimen> 3 axclinqucturminorpais 4
V MM
o Jkxroo.
4 ytin
>4« ALGE B R iC
Ttinhic formula rubtrafiionk apparctjim tret
+ \/J o +- }0 quadrati (unt 900.3400 - v/2^97*ooooi&4 300
+^
.
»7<x» 5° •^^38 8 8 oooo.qni (e mutuo nccdun t hoc eo-

— ^ 1700 -f-
«o dem numero ^
9710000 1700. vtin hife*
formulis fubcraônum pcripicuum cA.
yoo +— ,^ ofyioooo 3«oo — ^ 97*0000

^ j« oo \!^ ^ 4300 — 58880000
1700 + 97*0000 V5'
— 1700 + 9710000
IN pofteriori formula, quoniim^p7ioooo.&y2^5888oooo.commcnrurabilcsrunt,cummaioni

.
‘ perminorcmdiui(aBatQ^Densratu>n2lis^^4.hoce{l,i.nminoramaiorerubtrahatur,reliquuscritnunie«
^
rusV2f97ioooo.HxcomuucUrarum/iconiiderenturea,qu9<lerubtradionc<lgnotum>{-&— «^derubtra-
îoricradicumfiirdanimdidbfiinc.
'
' Xn *
Ddtam fmmtrttm in dum firtts dtfirtbntrc» vt muorkptrtisquddrdtus cum minPrtpdrtefdcUr
'
l
'
ddtum numernm qutmeunque^mtofirem tamen quadrato datt numeri.
SIT <?''iidcndos datus numerus lo.in duas partes , vc quadratus maioris partis cum parte minore fadat
75*.Ponaturnuiorp^ i2£.&minorio Quadratus maioris partu c(t iJ'.quicumminorcpartefa>
^
dt iummam l ^ o— ^
i2£4rquaJcm numero 7 5 Ablatis 1 o. vtrobique» erit arqiutio imer 1 ^ 1
657.Addiuquei2t ûiaqucdntcn}.&i2£-f*65;>R.aduitaeructur.Semii]Isnumcriradicumc(l7^dcuiut
qu^raturo;.additis6 1 S htoumcrus^4.ad cuius radicem quadratam 8. riaddaturpr;£did4 femirriS v-fiet
pretium vnius radicis S >âior ârs, ninor ergo erit 1 7 Nam quadratum maioris partis 8 ^ dl 7 1
•
& adt&ta .
.
'
minore parteif.fit numc
VQ OD fi minoi
p
* w ftatuatur
1 2£. maior 10 &
1 2£. erit quadratus maioris partis loo ao2^
+ iJ.Additavcrominorcpanei2Cfitfiimnu 100 i92£4-i3f.*quaiisnumero73.7.Additiscrgo
A
i5»2€H-7 j7 AbUtiiquc75 J.vtrinquc.intcr
TtrobiquCicrit aequatio inierij^-l-ioo 1 92g.Ab-
laufquc nirfum 167. vtrobiqac,irUcr iÂ 19^^— Semi^ numeri radicum cll“.icuiu$ quadrato
*i-pâblausatf7.hoccill,^.reraanitoumcrus-—ecuiusradiiquadrata^jddiuad pr«didamfcmUlcm
fitdtmaiorem radicem -H4dcft,i77cûa!inuuJiscft, cum noDpoditeirepars dati numeri laMinorcrgo radix
(quia numerus Cofl»cusi92^——i6-duplicem radicem habcQ problema {blucc.qu2rcpcrictur,firadiz qua-
drata yltimo loco inuenta -^dematur ex prasdida femifle Reliquus enim numerus 1 7.crit minor radixôf-
ferens minorem partem numeriiamaiorqueproptercacrit S^.vcfuti prius.
. , Vidcsergo.nonfcmpcr vtraraque radicem, ouam Codlcus numerus habet, afliimi pofTc.ad problemati!
propofiti foluaooem. Maior tamen radix inuenta ^.quamuis ad problema pofitum non pertineat, opdme u-
mcnrcfpondahuicxquatioiii interij.& 19%
— x6~. Nameiusradicisquadratuscn-^-^.aequaUsi92^
idjcum i92£iaciant^“diuc—j-aquibusfidemantuf i^7.hoccft-~.rcmanctnumcrus-i-~.
4 YYYTTT. Vatumnumemmextremaiaemediarationefieare.
I
SIT datus numerus io.ita fecandus, vc proponitunhoc cfi , vt mmor pars, maior , ac datus numemt &
I odioc continue proportionalcstfiuefquod idem m)vt quadratus maioris parcis «qualis fit numero,qui ex mi-
nore parce in datum numerum producitur. Ponatur maior pars & minor 10 12^ Q^ratus maioris
parris cfii aequalis numero 100 lo^Cûi fit cx minore parte 1 0 i!2^n to.$emifiis numeri radicum
cfi 5aul cuius quadratum ajadditit I004fit numerus »5. a cuius radice quadrau 1
2 5 fi tollacnr pr«dida fe- .
mifiis 5 reliqua fiet radix s/jf 1 25»5anaior pars»

' '
72^ o to quaablataex i o. reliqua fiet minor pars
di 125 — 5 ^125. ninhacformula apparet. Namqua-

— 1x5 4- 15
dratum maioris parwcft 150 y/^tiôo.ac
Camunden fit ex minore parte in lo.vtduchf
formuls muidplicadonum demonfirant»
“5 - 5 »j - Ji «5
*/S **5 - 5 +
- y/i }>»S + »5 150 — ^ 1*300
»*5 - S M*S
150 — y/i IZfOO
S C H O L I V M.
INE Aîir^ iCmUnr nmtnuiUnuatmu dt mtiU ttmmjnc t»oi*.Aiijiuirdtum mnwn difidtwr tmflem
S (fiudrdtiif»dnifdri,&txrddtaqiuiTttdiummttK]ldtiiautitrfemifiiiuiniimm.tuliqiuutmmnKmnMstrit
mdicrptn,qiutlimftdtxtuatunddtt,nliqiufiilmiiur/drhiUtfrtxiutSiptitrnmacfitiamibiiuufnUtnuuu,t»M
dXppirdfrtftf.ujitÊtuL
C A P V T XXX. Mi
T>itumnumerummdtt$snumtrosf€rtmJtA’vt<ûAdrAtusm/a9ruAd qtudntiummin^risfro. XXXUIL
ptrtionem hgbt/U <U/dm.
SIT numcnts jo. frcanduiin doos, vt nutons quadratus ad quadratum minoris proportioiêm habeat
duplam ielquiquarum.Ponatur maior minor }0—.'i2£.Q^;^ratusi!ljuscl|j2;'.duplairr(qulquartus
ad quadratum miiiis, nimirum ad 5>oo — ciô hic quadratusmulcipHicturpt r aii xquatio
* * **
.qugpcrmuluplicatioDcmincniccm reducetur ad hanc inter 4§' & 8109-540
*
inter !§;'.&
Additis igitur 5 4o2£«vtrobique»eritzquacio inter 4^-|-54o2£*&8ioo-|-92i'«Ablat lquc4^.vtrio-
quc»inter54o2^&8ioo-f'52f.£trurfumablatis8too.vtrinquc.tntcr5}’.& 54o2£—8ioo.Diuifirquc omni-
bus per 5.erit xqualitos inter 1 io82£ - i 6ao.ScmilTU numeri radicum cll 54.3 cuius quadrato ipi^.dem*
ptisiîo.remanet numerus ii$ 6 cuius radix quadrata 5 t^.adprzdidbmfcmiflcm 54. fjcit maiorem radicem
.
âquzadznigmaibluendum apta non ciheum non poilit c(Tc pars numeri dati 50 Si ccêadem radix qua-
drau)t$.dematur ex przdi^ femine 54Jxliqua het minor radix tS.nimirum maior numerus quziitus.Minof
ergo em 1 t.Nam j i4.quad ratus iliius ad huius quadratum 1 44.proportionem habet dupUm fefquiquartam.
V B 1 etiam vidcsi quamuis CoHIcus numerus duplicem radicem habeat > non tamen ftmper vtrjmque
aHumipoirc. licet maior ad vnguem etiam refpondeat zquationi. Nam Stoo. quadratus maioris radicis po« /"
zquaiissd io82£—i6i(xcumio82^cnicunt 97 lo.d quibus H demantur i6ao.rclinquumur 8100.
iS Datum numerum in duas numerospartiri^ vt eorum quadraufummam datam eonfidant , maio^ XXXV»
rem tamenfimijje quadrati ex dato numero gentti , drmtnerem quadrato etujdtm numert.
S IT numerus 40.diuidendusin duos, quorum quadrati faciant 91 S.qui numerus maior ed>quam 800.
(emUTis quadrati cx 4aprocreati> & minormuam iôaqoadratusciuldcm numeri 40.Poiiatur vnus numero-
rum alter 40—1^. Quidrad funt 1 $.& i ^00— 8o2C~{~ ^«quifummam faciunt
'
atqiulcm9a8.Additis8o2£.vtrobique, erit aquatio inter a^-{>-i6ou&8o2^-{-9z8. Etabbtis9i8.vtrinquc9

inter 8o2^ Et rurfum ablatis<$7a.vtrobique inter ^ 6 yu Diuidfqueomnibuspcr i,
inter ScmilTts numeri radicum eB io.acuiusquadrat0 400.demptis remanet numerus
^4.cuius radix quadrata 8. addiu ad przdiâm fcmiltcm zo.facic maiorem radicem aS.hoc dl , maiorem nu-
furum. Minorautem erit ii. quem etiam exhibet minor radix. Nam (t quadrata radix inuenta 8.dcmatur cx
pmdida fcmilTc ao.remanent 1 i.lam quadratus 784.maioris numeri x8.cum 1 44. quadrato minoris numeri
iLfiuit datam (ummam paS.
HOC znigmalolutum etiam fiiit in znigmate i7o.pnecedcnds cap.perzquationcm llmplicem.
j/ DnosnnmeresindistoexceJfusnuemrtiqMorumquadratidatamfrmmameffidam^Mxmmrttt- X30CXT.
menfit quadrato dati excejjm.
StT Jatusczcelfus ti^ fummaquadratorura iSx.quzmaiorellquadrato iit.datiûelfusii.Pona*

torminor numerus
i.Ablatisiiunrobique»critzqualitasintcr ido. Dcmpurqucrurlum tz
20vtrinqactiotera3^.&ido— zt2^.Diui(irqucomnibuspcra.intcr 11^ SemilBs numeri radi-
cum e(l ad cuius quadratum additis 80. fiuc -1^. ht numerus icuhis radice quadi aia
. ablata
pncdidlarcmifTe^.remtnetvalorvniusrjdicls ^.hoceB,5.minor numerus. Maior autem erit id.Atquc ho-
tom duorum numerorum quadrari Z5.& i5d.faciunt i8r.
SiT nirlumdatuscxcdrusii.&fummaquadratorum izi.roaiorquadrato i2X.excdrusdari u.Pooa-
tur minor numerus Iterum i 2^.&maiori 2£-|-n.Qâdrarihorum numerorum faciunt,Vt prius, fummam z
itI.Ttrobiquc,eritzquariointer2j'-|-ii2C.& z. Etablatis rurfum la
2£.vtrinque, inter xjf.&i zt^«Diui(ifqucomnibuspcri.intcriJ;'.&7— 1 i 2£.Seminisoameriradicumdl
•~.ad cuius quadratum -4^. addiu 7 Jiue 7.fit nu merus radice quadrata ^ dempu przdi^
(emUTe 4.rclinquetufprctiumvniusradicu^Jf4^^H*<î"<^m^^^^^<^‘^ ^^^>'^*htmaiornu-
*
* ‘
merus^ "i "H*
Quadrati horum numeromm fteiunt (ummam iaa.rt KzIbrmuJc mulriplicarionum
indicam
Nam4-^4^*fadant4ôccft, laidk radices (imlx(e mutuo dc(lruun&
Datosntmero,aItumtnuentre,perquemfidimdaturdatmnnmemi, fiat potientfiperant in-

m^yil
nentum momerum dato numero^
SIT datosnumerusdo.inucoiendurque (italiasipel^qQemndiuidaturdo.futQaodenkruperansin.
inter
»4* A L G £ B R ^
mj„__il&7jjvu:Bermultiplic«ioneniincru«mrcduciturailhincintcr<o—i5'A72€ Addito ergo i|f
inter
Ttrobique,erit*quattointer«oAiJ;+ 7 %'E**'’K'’ 72€'V<rinque jintcr iJ.ai«o- 72e.Scroinisnumcii
radicum cftT.ad cuius quadratum additis <o.fluc ^;fit numcnisâ cuius radice quadrata C dema-
tur przdifbi femUns7.remancbit pretium vnius radicis ^.hoc cll , 5.numcrus qua;iitiis.Nam diuifis 6o> per {.
6t Qjodens izu]uidiuiibrcm 5aiumcro 7. Tuperac.
ttxna.'st Dttiim «umerum indu»! «umeres ftrtiri , vt ex v«o i« ulterum fit! uliut tUtm numerm miu$*
quurtu ftrfe quutlruts exfrimedute «umerefreerettr.hee eft^t* vt rtdsx quudrtu dati «m-
meri Jeeuudt mmerit quarta farte quadrat! ex frimt date «umere freereatifit mtdte Itet
freferiie«aUsi«terdues «umeres «ementes.
SIT datus numerus i o.diuidcndus in duos.intcr quot ^ J i o.fit medio loco propottionalis, hoc eft, Tt
alter to - t 2g. Ex cotum
ex eorum multiplicatione producatur numerus jo Ponatur vnusnnmeronrm
multiplicatione fit numerus io2g ijôrqualis 10. Addito i J.rrtrobique.fiet zquatio inter io2€-& ' «*
EtabUtis io.vttinque, inter io 3g 10.& r jf.SemilTis numeri radicum eft 5 a cuius quadrato ij.demptis 10.
fitreliquus numerus ad cuius ratlicem quadratam ^jîj.additaprxdirSaremiirrsj.iacit maiorem radicem
t>,j-i.(,cademquc radix quadratadccra&acxprzdi&rcmi(rc;.ccliquamfacitminorcm radicem ; —
• 15. Aeqaehiduonumeri\iJt5-|-5()c
f
— if I
^^r(.raciuntrummamto.Stex
Ij -|- j TUO in alterum fit quoque w.vt in hiq
formula multiplicatiouismanileAom
+- »5 - yflf 175
eft. Nam y/J 575. & y/J
+ Ji i7S «5
375.ie mutuo interimunt : dc «
«o additione-)- t5.de I5fitnume-
HOC ^
idem jmiema IbluimiB per Gmplican zquationem ili ptxccdcnti cap jmigmate 171.
. MVLTlPLlCATIOqoo-
5 — 1^ *S quepratdiaanumcri5-y/J;i5in5-)-
5 -f- 15 quadratus poljp
yfJCi5.perficiccur,fi 15
iiotispatticul«exa5.quadratopridra
patdculx detrahatur , Tt cap. ajatcci»
tataimelUdtm bocznigma folutrun fuit in znigmate t5.a|io tamen exemplo propoftto.
/f Datum «umerum diuidere mdues, a/teerum quadratifiummamfaetaut ,quafreduHumex et^-

rummultiplteatieuefiuferetdateuumere.
SIT datusnumerus )o.deexccfrusdatustag. Ponatur Tnus numerorum dtaltcrjoi-^fi Qua-

drariruntiÂiS-)-9<K> 6o2fi.qua:fuperarr:(lcbetnumerunl
produftumex i2&in jo- —
i2e-boc eft, numerum 502^ iJ^.cxccfTutaS.itavtxqualitasfitintmJ-I*
joo 6o7^tc joSC+tt* iJ.Etaddito i J.TtrinijucjnterjJf-j-sroo—-<o 2C-dt 5o2g-)-at8.EeaJ-

ditisSoSe-vtrobique, inter jJf-j-poo.dtpoSg-l-ta*. Eeablatisai8.ytrinquc, inter 3j'-|-«7a.d:9u2^ Et
rurlumablati$ 67 i,vttDbiquc.intcr 3 jA
5)o 2e (tpaJJiuifirqucomnibuspcr 5 jntcriJ.di 3 o2€ ,*t^ —
Scmiftisnumcri radicummt5.il cuius quadrato ta5.dcmptis ta4.fiipcccft(.cuiusradixquadraui.ad'iitafa' .
prxdidbua remiftem i5.facitmaiorcfflradiccmid. Eadem vero ex remilTcprzdifia i5.deuaSarclinquitmU

norcmradiccrot4.Icaqucquzficzparcesnumcri30.runt1d.dt14. Qoadiaticnim carum 23 d.ipd.rummaat
&ciunC45aaiuznumcium it4.faaumcxdudluidJni4.fiiperatnumcrot28. _
4^^
HOC idem problcmaloluimnsper fimplicem zquationem in znigmate i73.ptzcedcnds capids, pio'« i
polleo tamen alio exemplo. *
SI numerus diuidendus proponeretur 10. &exccirus3o. fiact problema impofllbilci Vtipla operam
docebit.
** Da/um«umerumpartirti« duet,'querum radices quasirataialreant dêreutiam datam,

JO.'
ta«te« quadratus mi«erfit «umere date.
SIT dants numerus 30.diuidendus in duot.quotum radices quadracz habeant difrcrcniiain 5. Ponatur 1
Dunoris radix i 3^deoquc maioris radix i 3£-)- 5 .Tcle excedant quinane. Quadratilurumiadicumt^ dtij;
.|.Io2g-)-i5. faciunt fitmmam ay-|-to2C+tS-*q>‘»lem30. Ablatis 15. vtrobiqucâncbitzqujliusintct
5.Ablatirquerurfum io 3€vcrinquc,intert JCA 5 loÛiuifilqndoronibutpet aanttr ijf.
Uti j2£.Semiflls eft Ejd cuius quadratura
nnmcri radicum ^7.ad
rOo Srsuiflis numeri quadratum d.1
".additis
.additis*. finc
\ .finc fit numerus -'.Scuiusra-
Ej T- minoris fJlicct numeri radi^

dice quadrau «/JfEI.dcmpu prpdidhrcmiftc l.fict pretium radicis y,/J
mutuo excedunt quinario. Et iitfcdtu
Additis ergo 5.het maioris nuraeriradixyjEl-|-Equzduz radices le
azqaadratc,&cium numeros, qui quzruntur, 15 ^y/JE.EiE.8tt5-)-y/8'E.j.Ji,quilacinnt30.numcr(i Jatum.
^ IDEM jcnigmaroluictiampotcftpcrfimpliccmzquationem,hocmodo.Ponaturmlnorisnumcrit^
dixt 2g lAmajotisi2g-)-E.\rthzcillamfopcretquinario.AmbzinleduSzquadratcfaciunt ig ^
.quorum fumma
ncbitzquatiointera2Â£t77X>iiiifirquci77.peri.fictiJ.E7Ai26y/jE.|> Cumergominoris numeritadis
-ofitafitt2g i.ciitipU radix minoris numeri ÊE E.£tQuio[j,ggg(n radix
«ti3€i4do>Ktiuc.cigofiuicecdcintadicc>,quzpriiu^c.
Da/ntm
1 1 — —
^1
CAPVT XXX. Hi
Ddtum Utpnernm diuidert in d$$9t, puerum TAdsees inter fluuM dAtmm
fi f yy y
SIT datus numerus i i.Iccindustn duos, quorum radices inter femulciplicatar&ciant (.Po^^
numerorum i2€A alterii —
-iS^-Erunt eorum âdiccs,^/Jl2€•&yir|'I i i2^)Hx inter fciBiplic*-
vnus
vni
tar&aunt r i26 —
ijjqui numerus zquaiis eife debet numero
Ilio r 2^ MM»
&xj^()Utlcs€Tunt.Addit<><^ciJ;.»trobi^,critxquJUointa-ii2îj-i-»5-
t
Igitur & eorum quadrati itjF
_ rr.ii
'ica*
iJt
^ * •
—
I
Et»^tisi5.vtrinquc.in-
tcriiiC- Semiitis numeri radicj(ncn6 acuiusquidruojddcmpmz).
fupcrcflnumcnjsiijd
cuius radicem quidrium iddiu przdim remifle «.fiet maior radix i «-4-^Jiidd ( ft, maior
numcrusqua:litus.Et (i eadem tollatur ex femilPepredifia 6 reliqua liet minor radix 6
1 .
Ji ti' nimi-
rum minor numerusqujtlitus. Atque duo hi numeri
<-fV Ji i « A
v'8"' ' Sciunt propolitum
‘ numenii^
s/yCd —yîOquz
itêorumradicesrunt/Jl^d-|-îi)&
inter femulciîcacx t/8^ (<S ii)
îunt^2j,idc«.5.nhaccfbrmuIamon
(irat.Nam Ii carum quadrata
~ ^
[/S~ae
d v/^n.interlcmultipIicenturt(quod
fict.fi I i.quadranim pofterioris pareicuicci jd.quadnto parricuix prioris detrahatur, vt cap, a
tulifiui) elllfiet
'
produ£cus,/Jâ5.idefl,j.
PER. limpliccmxquationcmfolucmusidemiuigma,hocmodo.Ponanirvnuinomenisd 4
altcrd i 3^quorumradiccs\/J^ d-|-i
-t 2P ' ^&
iSglintcrfcmultiplicatz 4“ ' 20
fidunt mimerumJj^(jd ijjvthxc i/l" fd
— i 20
formula indicat, xqu^cm numero
5 Igi- - eoe -
iur& eorum quadrati )d. J’&i5Je-
qualescrunt. Additoquei
J«
^.vtnnque,erit

vtiobique,intcrii.a£iJ.Diuiliscrgoii.pert.fietiJ’.ii.8£i2&\/Ju- Ht quia vnusnnmcronun politus fuitd

+ 3gxrit ipfc numerus « -j- ,/J' 1 1. Alter rcro,qucm pofuimus d 12^ erit d—
,/ J’i t quemadmoduai.
lupra.
yX H»mere,inue)ure»Uiim,qm cum dcit cfficut qutdrttum numen inuenti.

xut
SIT dattsnumerusyo.PomturinucntusnurociusiS^ciiiusquadraciaigf. EîSg-f-yaxqualiit
'
funtij^. Scmil1isnumcriradicumcn7.ad ^
cuiusquadratum7radditis40.1itnumcfus 4* T
40.7.iddl,^4^. ad cuius radicem quadra- di 4^ 4" T
"
tamV5'4^
pretium
»d<i‘apf*<l‘*»<'cmillc 7 .lict
nimirum nu- ifl
-j. ^ lij.
i i
merus quclitus.qui cum dato numero 40. ilTiTiT

-J-
TT
'
r
'~
7a- •
* ' —
^ " 407 * 4 , -4- V5 —»pj«
facit,/J'' 4 4 -‘l“‘“'""'‘’“‘,*S“^“
-
'
e# quadrato numeri inuenti |-7.Nam hic in fc dufius'vt apmlita fonnula docet^producu

numennb
^ 4
4-\^^-*'<*«fl> 4oH-i/S ^-prop"«»q“o<l*“'“"'‘t“i/8 ^-ai^J'd^.xqualcsfunu
srr rurfus datus numerus loo.Ponatur numerus quxlitus i^-Ergo 1 9£-|-iiq. ny„K,
milTisnumeriradicumell7auicuiusquadratumd.addimiio.fitnumerusuo7iiued^.adcuiusradiccmqua-
dratam ^.addita pizdida IcmilTe 7. ht pretium i2^ ' 4
> > namcrasquxGtut. Huius enim
quadthrus
ISI,xquaiiscllnumcroconilatoexdato iio.&inuento tt.
HOC
problema propoficum edam Eiit in xnigmate ). huius cap.in tlijs tamen numeris.
4j Dntnm munerum r» dnts fnrtiri ,

wfrmmt qnsdrtttrnm cum preduB» ex vn* in nUerum vrttt
ALUl»
fncuudstumuumerumquemcunque.
SITdatusnumenisdiuidcndasao. Scqiudrati cuih pnxtufio ex rna pute ia alteram fidant

Ponuur vnus numerorum alter ao« —
1 2g. <ûadrati fidant fummim
a 400 40
<o&
qiiu
'
eum produSo ex tno in alterum, id eft, cum 10 2^ ij’. fidt numerum ig’-f- 400
io2^qua-
Icm jop. Additis ao2C-vtrobique,eritxquadointcriJ-l-40O.a£2o2€4-joi>. Et ablatis j 09. vmnquei
luteri gr 4-91. 8: io2e- Et rnrfum ablatis 91. ttrinque, inter iJ.&ao 2g 91. Semiflis numeri radicum
eft 10. i cuiusquadrato 100. aUatispi. remanet numerus 9, td cuius radicem j. addita prx^^ fimifle
10.
fitmuor radix I). Eteademradicej. dempta ex pratdi At femifte 10. reliqua Itet minor radix 7. Duzergo
para numeri to,lunti).&7. Namcatum quadrati 189. 8149. rnacum 91. produdo ex rno in alccnua
nuauncjop.
IDEM exequemur per limpliccmxquacionem, hoc modo Ponatormiiornit io-|-i!2
^&mihac
io-i2&vt.rimulconfidantao.Quadratiruntig;- -io 2€4-'oo 8tiJ.— ao2C-t-iooAcicntejliiinmami»4-
4
ioo.quxc&produdocxrnapatuinalteram9iimitumcum ioo-ig(ouiprodudus habetur,!! ig'Jdcft,qna^
drat*poftcnarisputiculzdcmatexioa.quadrziopriorispaiticulpTtlucapparctJfidtoumcrui^-f-}oaxqnii
lonjop.
^ 1
,*,44
A L G £ B R. JE
Icm )oj).Ablad$«^ 50o.vtrobiqiK,miiiclMt
I
2e squîtasuitCT iJ;'.&5;.DiiuCl^tteji.pcri.fKt
I
2e & 2£-
i ) -Ergo maior pars pofiu ic-|-i 3g
lOO — I
i erit : j. Minor autem pofinio-i2g. erit7.»e-
luti prius.
44 7^mtrimuiiuiure,qaiiad4tHmtiHmenimjMlhufitctttHiniurtim4qi$4Uma,q»eminutiUi
/tumeri qn*Jr*tm cum quobirtt numero, quimoiorfitqudjrtto exfemiJJeiUti numertfrocret-
toftcit.
•
SIT inueniendatnumcivs,qui(luAusin io.tamum&ciat,quantumeiiuquadratascumao.numer6

leilicetminore,quam quadratus fcmiiris numeri la Ponatur nunierusquzfitus i!2^quidu^sinio.fuit lo
^^quales ij.^xo.niroirum quadrato c> i%procreato,vnacum io.Ablatis xo.vtrobique, mancbituqnu-
litax inter io 2g xoJt i JC-Semi/Ss numeri radicum eft 5 a cuius quadrato emptis 10 remanet numerui
5.cuius ladix ^Jjjdditaprxdifiz (cmilTi 5. fuit ,/ j5-f-5.maiorem radicem, t» eadem radix dempta ex przdl-
Aj remillc 5 rcbquam faciet minorem radicem 5 ^/ Jj.
Atque vterque numerus xfj5+5. & 5 pro-
blcmaconficit. Nam multiplicatio Vj5-|-J.inio.facit lO+s/S 50o.quamum nimirum fitexjo-f-t^ 5 °®-
quadrato numeri cum xo Item ex 5 - ^JC5.in i o. fit numerus 50— 500. aequalis quadrato jo.^
^J'500.numcri5-^5.vnacum xo.
ITEM fit inueniendus numenis.qui dufhu in xo.untum facut, quantum dus quadratus
cum l4J’o-
liacurquacfitusnumcmsiS^. Exi 2gan xo.fit numerusxo^zqualisi 84.nimirum quadrato ex i 2 ^
procreato,vnacum 84. Ablatis 84-vtrobique, manebit zqualitas inter xo 2g- 84-& tj'. Semiflis numeri radi-
cum eflio.acuiusqua^to loo.dcmptis 84. fuperefi numerus id-cuius radix 4uldiu ad przdidamfemiirem
lo.kie maiorem radicem 14. blau vero ex eadem
‘i femilfc reliquam fiicit minorem radicem 6. Atque numc-
rutnerqnei4.&d.problemaroluit. Nam ex 14, in xo.fit numerus t8o.zqualud,quemdusquadratusi9&
cum 84.mit.ltcm ex d.in xo.fit numerus iio.zqualis d, quem dus quadratus 5 6 .cum 84.e£dt.
xixxT. Tfumerum inuenire.qui tdquemuis dttum numerum tdeUtusftcitlfummtm, quu duOu in nd-
merum inuentumfteut numerum du/um quem cunque.
SIT innenicndutnumcrus,quoadd!toadixJcrummaduAa in numerum inuentum, producaturiSs).

Ponatur numerus quziitus i 2g. Additisi x. fit numerus 1 2 > ». qui duSus in inuenrant nimirum in i 2
C+ ^
facit numerum 1 S -|- x 2C- zqualem 1 89. Ablatis i x %
vtrobiquc.erit zquatio inter ij & 189 ix 2e.S^
]8.addim i89.fit numeras xX5.a cuius radice 1 5abl^przdi-

miliis numeri radicum eft 8 jd cuius quadratum
Aa remillc d.manct valor i2^5r.numcrus videlicet quzfitus.Kc enim additus ad i x.£icit xi.&cxxijn9.fit da-
tus numerus 189.
ITEM fit inucnicndusnumerus,quoadditoadix.&rummaduAainnumcram inuentum, fiat nume-
>ut40oJ\inatur i 2£ Addicis ix.fitnumcnu i 2g-f-ii.quiduausini 2e.ladt numerum 1 J-j- ix 2e- *<)*“-
lem 400.Ablaurque 1 x2e.vtrobiquc.manct zqua-
4}8 — <5 litasinter
1J.&400— 1 x 2®. Scmilfisnumcrira-
-f- la dicumcftd.adcuiusquadratum )<.addicis40O.fic
m 4j«-I- £ numcrus45«.acuiu$radice,^4jtf.lidcmatutprpdi
aafcmiilisd.rcliquafict zftimatiovnius radicis^ll
4 j£—_£jiumcrusvidclicet,qucininqniriiDiiiiNtmfiaddacurad ix.lictnumcrasy^4;£-|-8.vc iniraefor-

mulavides-Hicautcm numerus ^.4}8-f-8. muld-
plicatus perinuentum numerum ^4J6 ddaext
^ “1“ 4
® 41 _ £ numerum datum 400. vtbatc altera formula docet
qux multiplicatio fiet.fi j£. quadratus pqAcrioris
4®® porticulz £.fubducatura4i£.quadracopriarispar-
tkulz,vtcap.x3xlcctaratamfttu. <
4f Tiutumnumeruminduusptriesfeure.vtnumeriuprocrestuiexvntmtlterdMduClmmquu-
drttumduli/mmertfueMnumerumquemcunqueditum.
SIT numerus datns xoJccandus in duos > vt numerasex eorum mulciplicadoneprocreatus .fiducacnf
in400.quadracum dati numeri. cfttciac 300. Ponatur rnus numeras i 2e.&alcerxo i 2g. Exi 2gioxo.
i2e.fitnomcrasxo2e ij. £thicduausin400.fwc8ooo2e 40oJ.quiaequaliieircdtbet ôd.

Additis40oJ'.vcrobiquc4xitzqualsointer8oao2eA }oo-|-4oo2f. Ecablatit 3oo.vtrmque,intcr40oS 8ri
8ooo2g jooDiuilis omnibus per 40o.cfitaK]uatiointeri^&xo2e {.Smifiisradiramcll io.dcuiu8
quadrato loo.liue^^.dempcisûcmancot-f.^.cuiusr/J^-l.f^ .addita teilTiprzdiaz lo. facit maiorem radi-
cem o -f-\^'I~.&ablata ex eadem l!uniircio.iclioqnicr^ccm minorem IO ^.^.^.quzruotpartcx
quzficz. Namcxvnainaltciamfitnumcrasl.finimirumpofteriorisparticobe quadratum dAl. dematur ex
joafiuc ex 4^ quadrato prioris pattijnfit At ex4»i°400. quadratum dati numeri ao.fitnumenu.f-~.
hoc eft, joo.
74 Nu-
)
CAPVT XXX. »4J

#7 2(umerum inuenire, enim qMtdrtt$u tuUmdutt HHmtrt,Jid»c/itiirm (undem amulrttHm
mMUhUHmalunKmerttUtsfndHettdttHm numerum qnemcHnqiK. * ''t'
INVENIENDVS litnumerus,aiiusqiudratusofioD»rioJuiaas,fiducaturineundcmqiiadratum
m^Sacumtcrnario,producat£94z. Poiuturquzficiunomcnisi2£- Hius qiudrattu
criti^-|-8.muiAatusvcrotcrnarioii^— 5.
i J'.aa&usônarioi ^
Hiduonurocriinccrrcmultiplicadtaciunt 8
1
^
Z4.vtin hacformuUvidcf. • 5 5 —
qui numerus iqualis cfle debet numero
J S aa — —
6941. Addidsergoa4.vtrobiq;,eritxqua<
UusuueriJJ:-|-jj-.a£<9fi«.âbhtis5j.
i 4- S 7e
;
^
vtrinque,inccri^^.&£9S8-5j'- lamlic • 08 J 8 »4 + —
Sem iirnnumcri2enforumefl|.ad cuius qua.lratumi|.addiris<96«.hoce(l,-îi Jit fumma—ll.ot
en-
iusradieequadrau^.detra6fafemiflepr*i.iiSi 7.remanenf4^.hoc eft.Si.vnusZcnliis, cuius
radno dabi
pretium vnius radicis pro numero qiurlito.Nam cius quadratus SLau&usoSonariol^t
89.S: multiatus ter-
nario,^ S.fitquc ex S9.in 7 8. numerus datus 894 a.
S 1 ijfdcm pofitis,producidcbcat numerus io.re|»rietur cquado inter t^.Sc 4 5§'.Iam lieJSemiA
fis numeri Zenforumeft 7. ad cuiusquadratum ,4. addids ) 4. hoccil, ,4^. fitliimma—.
aemusradiceauaT
drata detra«5 b pranlii^ femifle-.
fiet I
J — 7‘ & Imius radix quadrata»
cius quadratus
)numerusquxfnus.
— 7. au^s octona-
Nam ^-4
4di>»cio.
^
^~ -
rio, iiuc-^, facit Mulctus
vero ternario, Cue a. fadt 4- q“' d*“> "“mtri inter fe multiplicari producunt numemm to. rt fa«c
formula indicar. Nam G 4^.quadratus puAcriotit pardculx detrahatur ea 4^. quadrato
pardeubeprioru
‘ i«-
manc»c4-hoccfi,it>.
u£NJGMATA VARIA NVMERORVM A^

res mater$alescontra£iomm, cum nonnullis exemptis ad
fecundas radicespertinentibus.
CAPVT XXXt.
P R.OPONEMVS inhoccap.pra»cramiâa , quzftiones nonnuUasalias non admodum difiicilet,
quarumaliquznonlalumperrcgulafflFalfi, rerum edam per folam regulam Trium expeditipoflunc
przfiinda regulz Algebrz magis eluceat quippe qua; omnea Arithmetiez regulas complcfU rideatur,
vt
'
: hIoc
Igitur exordiamur.
I Summum pecunu,qutminfiecult hahe»,extJHmut quidum ujiumium vulere ioo.uur. Cuius erri^ t

r(mficcerrigo.SiudmeumpecuniumunedeTentfurtes\\.s.(j)-ufummudeiruheretur-^.(iHr.
demmexfecuni*aunchuherem6ooJMrees.£MjHoeft,quuntuJismeufecuniu.
PONATVR. eirei2e'*ur.Siacccdantpartes7%;2g^.ûz&duntrummam 1 fiet tota pe-

euniai772g.AhIataautcm TiSgarcliquzfi nt a2&zqualesdoo.Uiuifisigitur£oo.pcra.fini2£joo.At^
hzcell pecunia in meo luculo. Nam ii adtedant partcs-j.j.i.nimirumauceiijO. 100.8c75.ficc fummauir.
£25 8c dempu 7I. niniirumaur.a5dcliquus erit numerus £00.
1 yiuterquidumctnfcitquetidiej.miUiuriu. AliusdeeimtfcfidieeUpfiidemiterinJluuit.exeu- jt
dem loce conficitq^ quotidte /4 .mtlUuriu. û*ruur,quote dtefoficriorfrioraemfequetur.
PONATVR. , ambos fimul futuros in i2C.dierum.Ergo prior vitra 90jnllliaria,qnz"in decem die-
bus abfoluit.cpnficiec in dierum przterea 92g.miiliariorum quandoquidem fingulisdiebusp.milliaria
,
conficic.PoAcriorautcmconfidcnsquoddici4.imlliariaiConficictini2g.dicrum,i42gmilliariorum.Etquia
io i2îerum tot milliaciapriornccc(ratioconfeccric,rnacum9aquzinio.dicbusablbluic, quot pollrrior
in l2îerum;quandoquidcm tunc fimul futuri funtieritzquado inter 92g-f-9a8c 142^ AbJatilMc92g.
vtrobiquc,inccr90&52^Diuifisergo90.prr5.ficci2C.i8.lgicurpofii8dlicsconucnienc. NampnoriniS.
diebus ibfoluic milliana idt. additiique 90. quz inprzccdcnubus loulicbus confecit, fient I5t.milliaria
quot ,
' ^
videlicet poftcrioc in 1 8.diebusabloluit.
S C H O L I V M.
H MC terTHf<ufiuiunumtruul>llruauuufnfonertnr.<ûnriiumttm,quiduSuimfdruifr*iu3tmud£n
fouumttumeîutuqiukmtioim cxndemmmtnmn.mnltifU(uuppiiHr. PîeenmuumcnquufiiiiT^
NN eruut
i
*
,4tf A L G E B R
ertmt fiumer 9 14^^ AhUik trî f 2^T»r»^«,r^f m«*r tqiulitJi inter j 2£. MJifjiie 9 C.flr
fJiet0^ti‘fi»f”ermiqMfmqndTimits> Samhududmm^. fd<u 6 z.& Miidit$$go, fitnnnurmzjz. 44(adlMet, qmftat
)Ltn 14*
^ VnuerJtHgutis diebus p. miffUrUtonfoit vere decimo pofi die eLipfit idem fter ingredttuf,
; ziitu
III.
^îturquet miUtAruAbfiluetlitc,vtprtoremAjfequoturtn iS.dtebus.
P O N A T V R. i 2^milliirioniiT>.Ergoin i8.dicbiu conficiet i 82£*milluriorQ.Cufn ergo priorfingtt*

Us diebus conficiens 9. milliariai ab(uluatini8.dicbusi<i.miiluiia,&additis po.qvarperambulaiiicin pnori''
bus loîcbut .fit manifc(lum,cum confecifle 1 5 z.milliaria. t*ft ergo aequatio inter 1 152 .Diuififq; 15 1>
per i8.fia i.2£(4*2tquctoc tnilliaria conficere debet poficrior,vt in i8.dicbus priorem altcquatur.
tllL 4‘ Jnrerregstue quidomûetofit horAdierdurejfondit.I>imididtdpArshorarumkmedi4no£fevf-

que&d hoc injlons eUp/arum ddditAAdtresqusrtds horarum futurarum Adjequentem me-
dum noiiemdndicabtt numerum horarum, quem quAris.^âritur ergo,quota tuncfit hora.
PONATVRiQ^ horarum a media node prartcritarum.Cum ergo ab vna media node ad aliam mc *
diam nodcmcfl1uanihora;z4rupereruncvrqucad mediam nodem infequentem horxrq Huius
numeri 7.faciunt —
.qûibusn addatui “2£.horarumprxtcritarum,!iue72£.fi«numerus^!^“jrqnaIi5
i2£>Quzzquatiopirmiuttplicarioncmincruccmrcduccturadhancimer42£-&:7i— 12£> Additaquei^C-
vtrinquc,emrquatioinwr7i.&:5^.Diuifisergo7i.pcr5.fict 12^.147 .numerus horarrm>quzamcdian<r«
de vTque ad horam quxibonUefiluxerunt.Acpruindc erit tunchoia 2. &Min.Z4.amcridir:cumi. hora conti'
nat 6o.Min quod iu probatur Dimidiata pars horarum 147. a media nude prxtcritarum facit horas 77. qui-
bus fi addantur 7 horarum 97.quxfupcrfunt vfque ad mediam nodem. nimirum 7 |-.fient horz 147.
EODEM modopioccdcmuMifirrmofitdchortsaboccaruSoiiSimoreluiorum.Namfiquisrerpon-
dcrit.amtuncinAarehoram>quxcx7.horarumaproximo Solisoccafu dapfaruni additis ad femi/fimbo-
rarum qux vfquead alterum occaium Solis fiipcrfunt» conficitur : Ponemus i 2£. horarum a proximo occaTu
,
pmeriurum.Cumcrgoab vno occafu ad almm occafum fluant horx 24.rupcrfunt vlquead fcquentem oect-
&oihorzi4 i 2^Huiusnumcri{emilfisfacit-^~.hoccft,^-~— .quxaddiiaad72^ horarum clapfa'
mm ficier^^^^.qui numerus zquanscfii2£'quxaN)uatio per multiplicationem crucem reJuceturadhanc

inter 42^.& 48-^12^. Ablataque i 2£'Vtrobiquc»cntxquatiointcr 48 .& j2^Diuififque48.per ).fiet i 2£i^
oumrnjshorarumabocccaTupratentarum. quod ita probatur. Tres quarix horarum itf.daplarumfiiciuRt
ia.boras,quibjis fi addatur x.horarum 8. qux vfque ad alterum occafum fiipcrfunt , nimirum 4.fient horx 1 6 .
V. / ^mdamhabet dHasmenfurmvini,cÛirumVHavaUei2.Hummos,âlterats. VuUautemex

vtroquevmomtfierevnammenluram,cuiuspretmmJit tsjtummorum. ^!^ttur,quantum
vtni de qualibet menfurarecipiendumjit.
PONE i2£ partium menfurx vilioris viniXt pretiofioris viai mcofiiram 1 1 2£>Tunc infbcue ro>
guUmTrium bis»hocmodo.
Prioris mcofiira numin. meof numm.

vini I la i2£?' ^t 1 1 2C*
Poficrioris 1 j| faciti5«i52^
,
vini.
Namfii.menfura prioris vini valctia.numm.i 2£>vniusmenfinYeiurdem vini valcbitii 2 ^nomm. Et

fiimienrurapofieriorisvinivalcti5.numm.i t2£*menfeiufdem vini valebit 15— 152^ numm. JgiturT2^
mcafiprioris vini)& i*‘i2£.menCpofterioris valebunt 15— }2^ numm. quod pretium zquiualcbit i^.numm.
Additis ergo ) 2^ vtrobique,crit xquatio inter Ablatirquc 1 ).vtrinque,intcr 32£.& i. Diuifis
ergo i.pcr ).ficti2^.7.DeviHori igitur vino recipienda; ruatj.vniusmcnTur^.&deprzftandori -.vniosmen-
fune quod fic probat.
Prioris menC numm* menfi numm.

vini I I» 7? valent R
Pollerioris 1 15 79 valent 5
vinL
Nim Y.vnius menfurs prioris vini valebunt 8. onmm.&7k menfunt vini ponerioris)5.numm. atque id-
circo imienlura mixta i}. numm.
VI. / Menfura vini valet lo.numm.^guantum ergo aqueteommifiendumeft vnimenfura, vt i.menfi^

ramtxta valeat g. numm. f
PONE i 2^mcnfiirxaqux.DeindeinnituercgulamTriombocmoda
mcoC vini. menC aqux numm. mcnfi mixta numm.
*+«2C l<* vJtt .
77-;-,.
Nira
C A P V T XXXI. >47
Namrii.menfun vini vna cum i2^*mcnrarxaqux valet i o.numm.t.menfuraex vtno&aqua mixta va>
*
Icbit77 ;. Itaque xquado erit inter 7. quat per multiplicationem in crucem reducetur ad hanc inter
10.& 74;72€‘A.biatirquc7.vtrobiquc,*guatio erit inter j &cj Diuiiifquc 5. per 7. Ac cantum
zquzvuiusmcnrura: cominifccndum cft cum 1. menfuravini, re imenUvamixca valeat 7. nunun. quod iu
probatur.
mcnCex vino menf numm.

&aqua
IO I? valet 7
^lam n I .monfura vini eu f vnius menfurz aquz valet lo.numm. i.m<nfitra(bla mixu valebit 7.numra.
Sunt inq»$0dAmvxfcMl92o.mefifir*vim,qndrifmqMMetvAUtti. numm. Infiinditur demdt VlL

•vdfiulo tUi nquti, donec •vdfeukm vino tUo (âqua reflent nr. Et tunc i. menfira mixtn Vdlet 10 ,
numm. £^rttur,quAHUjit cafdCttastUms zifiult. •
P O N 12 menfuras zo i ^'rnius mcnfurzJ^cindein/licuc regulam Trium Hc*
menC menC numm. mcnUmixta numm.

vini. aquz.
20+ i 2e 240 I? valet rrr?-c*
Nam i.menfura vini vaictia numra.menfurzviniao-j“i2C.mennaquzltmuI valebunt i40.numrti

fi
Igitur i.menfuramiKU valebit

7^
|^.numm.atque ita inucnia cft zquatioimcT77ff;A IO. quz per multi-
plicationem in crucem reducitur ad hanc inter 240.& ioO“f-io2^ tt ablatis aoo.vtnnquc,manebiczquaUta$
&iq2£. Diuifirque40.pcr10.fict i2£-4.atquetocmcnr.aquz infiiizfiiOtiUivarculo,itavtiotunt
inter 40.
valculum capiat 24.mcnruras. quod probatur fic.
^
mcnCvini numm. incnC numni.
&aquz
^4 240 I? valet 10.
Namfii4.menfurzcxvino&aqaavaIcnt240.numro.proptcrcaquodi.mcnf vmivaleti^ram.va-
lebit i.menfiiTuxu lo.numm.
I DiuubelUrijtxJHthmcimutibus,tiuerqMMmtereifuii$iiirLeiic*i4<i.eoiUmditfrtJ!cifcimiiir, Vllt
tUer verlUstUnum.Vnm quolibet dUcenfeit S.Uin4s,olttrverof.UHCM.S»*Jtu
tft.qHot.
^
doconHouentJibiqiumMtHooceiirTent.
PONE ini2^.dicrumdS£inftitucnûiamTriumfic.
Dies Lcucz Dies tîcz

1 8 82e.
I
^20
Prior ergo in i2e.<lienim conficiet
82e I.eucarani.Et pofterior tfSCJtqneambo fimul emenCemm 14
3e.teucarum,hocc(l,lcuciti40. Ellergozijiiatio inter i42e.8c 140. Diuilu igitur I40.pcr
14. fiet i2P.io ~
Acqucdccimodieperadtoconucnient.quodficprobo.
Dies Lcucz biei Lcucz

I 8 10? 80
lo^ 60
Nam priorinio.diebmconficiet 8 oJeuc«4£pofterior«o.qttzfimiiJ totum fiatium intermedium len-
carum i40.coaftuuunt.
g ^tdtmpermHUHss6S.tnreos,froe'uretipuqiutiiorgenertmontutum. Primi retterii mone-

U K.
7 .fuMnti.tHr.SecHndigeneru,it. Terty.tt.drqxartut. ReeipiltuiemexquoUbetqen&e
CHndemnHmermmmonetorum. ^MxrihtrûotHtmmonttxacHimbbetgeneris tcapuu.
PONATVR i 2^monctzcuiusiibct,&regulaTriumioflicuaturquaterfic
Mod. aur. Mon. iur.

7 t i2
e? f2e
1 8 i i2
e? ri 2e
it 1 i2
e? rf 2e
19 I i2
e? rt 2e
^‘?®^™°"•^““'^•^“"'2€•'"°''•^T2e^'^>*<ic<êrelûis.F«riuntautemfadHone.i^q^^
tolocoddcnptznumcn^—
I
numero 5tf8.aura)iuau ergo <68.per-^.ficti2P.ioitf
qttctocmonctascxquolibctgcnacrccipict.quodfi€prob^
^ ^ at-
NN t Mon.
'V'
1+8 L G B K jE
Moik tur. Mon. iur.
7 ioi<? >88
i8 lOlf} 111
lOlif 9«
>8 ioiS> 71
Naiiiioi£.mon.primigcncru£icium >88.aur. Secundi autem g«icru,iitjuir.Tcrtij.9<-aiir,&quara
71.aur.quiomneafaciuotlummam;68.aur. >
<0 Aferc/ittrqiiiiUmcmitUi$dm,^cer/improt24.tMr.CeiiJl/iHt»KlemiocMbr*Uru7.ti4r.îct.
Uh.e€rdi^.tHr.tmuj^dufUflHreslth.ldtu,qHtmurd.£liufliteft,qtuiUb.vtnufq^retemtru.
PONE i2Îibranun cenc,& >3^ libranim liar;& inflitue b'u regulam Trium,hoc modo.
bb. aur, lib. aur.
loolanz 7 l2£lib.lanzj rr42C
loo cerz • 14 i^gbb.cerzi' TriSg
Eritergoinuenazquati«inter7ff2Saur.8ci>4JurJ}iuilirque ii4.per7f;.lieti2£.44>|.alquetot
Ub.cccz emic,& Unz lib.885 .quod ita probatur.
f
Ub. aur. lib. aur.
loolanz 885I? «1
7
loocerz 14 4417^ 4i
Ia enim pra bma,ac cera expendit I >4.aur.
XI /r BmilqmiJim*liqu»vlit4sfsnHi,qHdtilermmventlidil.Emitd$items.'vliiiuprt7.tur.<^V{>i-
îUt 7 .vliiaspriiiMir.lHcr*lHfqHetJih»cmcrcaurndc.tur.,îitntur,qMiHtmfutrintiltk
n4»z.
PONE i3£vInarum,&inflicuereguJamTtiumbu.
vlnz aur. vinz aur.
5 7 »2€? i2e
i2e?
Vides,fi i2gaur.qiioi expendit, detrahantur ex ^2g —

aur.quot recepivelinqui ‘^gaur.pro biCFo. Eli
ergo rquatio inter y^âurdSe 1 ooour.Diuififque Ioo.pcr 77 -fe >2g-5 8 J -j .vlnatq; tot fuerunt vlnz emput
atque venditz.quod lic probo.
tlnz aur. vlnz

5837? 81
II 5837? 91«7-
7
Vbi cemif, euro lucratum elTc 1 00 jureo*.
xa /•» Emit quidim tUqiul vlMsptHm,exptndtms it.utr.prt 7. vlttit. Et tttumpuiiiiim it erum vtm~
diit.ctxSHfq>iteftdarts.vbuKprt7.utrtUpcrduUtqMetnhumacttMrttttMir.ûrttKr,
qtutvlHuemtrit.tcvcndtdertt.
' *'*
Ponei2£.vln.£ec.vtpriui.&inllicuercgulamTriurabis,}iocmodo.
vin. vln. aur.
7 i2e?
5 7 «2e? i2e
I^turG ;2gaur.quo$recepit, detrahantur ex 2€aur. quos expendit, emerget dama)m>7f3£aar.
eiitquezquiuointer^2€ aur. Stiooaur.Diuilii ergo ioo.per~.ficti2€5*37»ln.atque tot vlnz fuerunt
cmptz,ac vendiiz.quod Gc probo.
vbi. aur. vln. aur.

5*37? pKj.
J 7 5*37? 8i«4.
Vides ergo eum damnum fmlTe ioo.aurcorum.
y Ubr*it(>.cerdcmiuit»rf7 .uirtu. JîîiHr, qmtld>r»vtHdtntUfintprttMtr,vttit,utr.l»-

xm.
ctmitrit.t»r.
Pone I Selibrarum ,& iollitue regulam Trium bis.

'
aur. lib. aur. lib. .
17 100 101? foo

i2e 101+ tSf 110 se
Nam
C A P V T XXXI. 14J
Nimiouur.<libiint£oo.Ub.EtriproiJiar.iUturi2C-lib.ilabiuuuriio2£.Ub.proiur.ioi-|-i8.qiueuo2^
xquates funt 6 oo.Ub.quu cou cera venditur.
liritquczquatio inter 1 i*2^lib. 8c 6 oo.lib.Diuiltsergo 6 oo.perito.ficti 2 ^
5 jj|^.Atqut tot librae ven.
dendae funt pro tuur.vt in 6 oo.Ubris 6 at lucrum iSuuir. pro loiuur.quodlicprobo^fi
Ub. aur. Ub. aur.

100 17 600? loa
5 I 600? iio
Vbi io priori exemplo vides 6oodibAcere loiourJo poAeriori vero 1 aouurid e(l,ioa-|-i 8.
Bmit quidim toc. Ub. ctr* pro 17. aur. in qmbm vcndtHditfteit dtmrmm iS. tur.fro 102. uir. vim
^MTUur quot Uhroi pro i.»ur.(ltderit.
Pone 1 2^. librarum, &C.
aur. Ub. aur. lik

»7 100 101? 600
i2€ 101— 18 f 842e
Eritquexquatio inter 842£.Ub.&6ooJib. Diui(isigitur6oo.per84.(ieti2£.77Jib.AtquetolUb.dcditptoi>
aur.vt damnum fecerit i8aurdn ioa.aur.& doodibris.
quod Uc probo.
lib. aur. Ub. aur.

100 «
7* 600 f lOl
77 I 6oo? 84
Vbi vides expenfos fuifle ioa.aur.^ro 6oo.lib.Et proeiQem receptos fuilTe 84uar.idell,iot— 1 8.
'S Trtsmtrcolorcsintuntfoc'utiutm.Primmpomt 4o.tur.ptr2.me»fis.Secundus3ojLur.pcrs.meH- XV.

fis TeruusJummtmqiumdadttur.per}.mcnfis.Lucriti fiunt outemstyi. aur. dequibus primo
obtigerunt 1040. aur. Snuttdotioo.HttertlO}s6.^Mritur quot aurtosttTtimpofutriti
Ponatur 1 aureorum.
aur. inenC lucruniaur.

40 i 3176 1040 pnnu
%o 5 3x76 1300 Irandi
i2C } 3176 P36tcrtij
Per muldpUcatioocm aureorum in tempus, reducentur numeri adrcgulam Trium hoc modo.
r 80 3176? 1040 pnim

J 100 3x76? 1500 Iccundi
32e-»'* 3x76? P56 tertij
}
V. 7»
VT auceminucimcu^zqaadop&pretium 2^tnueniendusennumcruspruniisinregiiliTriiim,qiu
i
nimtnim fummacfl trium numerorum 8oa 1 00.& niodo« Quoniam ita (e habet primus Ulc numerus
inucniendusaUSoeve 3X7<S.adi040. * tietidcmnummisexprimoin quartum, qui cx fecundo in tertium,
Sterno 26ao8oj>rodudus ex iecundo 8o.in tertium 3 t7<$.diuidaturpcrquanuml04acxibit primus 151, £x
quo it dematur Uimmaex 80.& loo.coUcdaa nimirum1 80. remanebit pretium
32^ videlicet yt. Diuilis ctô
7i.pcr 3.nei i2^X4.numenisaur.quostcrduspofuitaqua;pecuniadudain3.menicsfacit7iAc
Pretiumi 2ôcctiammodorcpcrictur.lnucmo pnmonumcroi5i. ** erit numerus 23587i.fiAus ^ ip» fefh
ex primo i5tdn quartum 936. xqualis oumeropSaS^^&do cxlccundo 3 tertium 317(8. Diuilis igttur
a3587i.pcr98a8.ficti2£«i4«vtpriusa •
U Tresficy volunt tmerfidiJlrtbuert45S> nur,tAcondit'tOHt, vtquotiti primm recipit 2. rotitsy?- XVL

cundu^recipUt 3. Et quotusficundiurecipit4ototiestertimrectp$4t ^turitUTy quot ourcos
qutUbet reapUt extIUfummo 4//. dureorum.
P O N £ primum accipere 1 ^£t Infidum 1 72^ vt habeat oomenim rcfquialteruiri ad primum.Ter«

tium vero 1 72^ vt habeat numerum fcfquiquartum ad lc^ndum*£rit etô xquado inter
472^4556Diuirisigitur455.pcr4|ihai2£i04.numcrusprimL Secundus ergo aed- i 2
^
piai^6 mminimi 72^.TcrTiusveroi 95 nimirumi 72C*<luodncprobatur.Trcsniimeri 1 7 2£
to4.i5d.i95.£iduntrummam455.diaidcndam. £t quoties z. funt in io4atodcs3.funt in 1 t 2^
quodes 4.fum in 15^. todes 5.1iint in 19 5. cumidcm Quotiens 6ag diuidendo 104«
per 1 •& 1 j^.pert.Itcm diuidendo ittf.pcr 4>& iptepcr f.
NN 3 EADEM
| ’
IJO A L G £ B R. iE
EADEM TU tenenda e(l,ri plurcsfocij fiierinnTt Ii fuerint quataor, !i quoties tertias lecipSt <.tOti(i
quartus accipiat 7. ponendae erunt a pro quartOjVt habeat numerum felquilcamn ad
I tmiura. Si igitur diuidendi fint aurei a 1 840. erit arquaii* inter ai840. Diuifit
I 7 2€ i|4î840.pcrfi77 fieti 2g.j} a8.portioprimi.qutmpofuimusactiperc i 2g.Poniofe-
I T 2g euHerit i73îdcll,4s>pa.Portiotcctijerici72^nimirum<240.Portiodeniquequarti
177 2C erit i7i2g'hoceli,7a8o.qiiodprobabis,Ttprius.Namomnesquatuorportiones faciunt
fummadiuidendam 11840A idem Quotiens fii,diuidcndo)3a8.peraA4Ppa.per 5. At-
A
que idem quoquc,diuidendo 4$$ 2 .per 4 <2 40.pcr 5.Deniq; idem «.diuidendo d24Q.pcr SA ytlofer 7.
XVn. !j HdbeoqH»tuorU4rifrt^tHU,ciiu*quiualtnt*Mriui 6^. Et fnm»m in vdUrt duplum tfl fi-

cuudi:fecundum trtf Ium tertq : (Arteritum quudrMplumquurti. furitur vulerfmguUrum
fertgmcntorum.
PONE quartnm.(iurminimumt2g.aurtertium43g.rccundumit3g.&primnma42& Sunt ergo

4l2g7qual es tC4aur.Diuilirquei£4 per 4i.ficti3&4uiquctat aureis zquiualet minimum fragmennundiue
quanumucqueidcirco tertium Tal.,biti<.aur.rccundum 48.de primum p<.qui quidem aurd faciunt fumroam
1^4 A leniant proportiones in quallione eaprcffu.
JfVin. it 7resficiictnfcnintli>lamfudmpccumam,utqutitdcMguHttco.tur. Efe nutem pecunUprimi
fihdupUpecunufeeundit^pccuuitfecundt/ubtripUpeeunutertq.ûîturûtntumqitfequt
citttulerit.
PONE primum contuliirei 3g.Sccundum 22g&tettiumd3g.Etuntq;p2gJequalaioouur. Diuifia

bimr io<xperp fieti 2g.i 17 pecunia primi. Secundi pccnniaidcirco erit 227. Etccrcij«7. quzircsfummar
nciunt ioo.aur.leniamquc proportiones in quziiionccxprclias.
JQX if Morieut quidtm tefenmentum cundtt,relinqmtque jteu. tur .dijlributttdtsinter vxtremfeUum

^ duuifidus huc ctndttisne, -vt ptrtufiUjfit dupU portunU mstris : (jrpertu mutris dupU j*#>
quepertitnisvmusfiliu.filuuTUur,quttttufitvmufemufiqueptrtu>.
P O N AT V R. portio vnius filiz i 2g.matris aSg. & Idij 42g.Erunt ergo 8 2gaEqualca jooejnr..
''
rfUix i 5!g
375
a^ 750
Lfilij 42€ »
5 <»J
Dimlifque 30oo.per S.fict i 2g 37 } portio vnius liliz. atque idcireo portio matris 730 A filq 1) »•.
XX. te MereuterquidumquslibttptrtetertUJuupecuniudicrutur-n-eiufelempeeumu.Demdequsdibtl
ptrtttertiteiufidem pecuniu lueretur iducriprierk. Etfieemmbuecemputetk,inutmttS4'
eur. Queritur queutefuerttilUpeeuHiu.^quentum vtrumque lucrum.
PON ATVR.i^peCuniz. £rroprimumlaerumfuit772g.quandoquidcmqazlibct72g. lucratu

eH7r2g.Dcinde Tecundum lucrum fiiit prioris lucri 77 2g. nimirum
TnSg hoedt, 772g. quandoqui-
dem quzUbct ^SgJucrau eri 7. prioris lucri.lsm i2g 772g.A 742g. facium fumma 17^ zqualcm 8 d4ûr.
Diuiliscrgo8d4.per i7.ficti2g.7ao.atquctotaurcos habuit mcrcatorillc. Ergo lucrum primum 77^^ fuit
io8.aur.Ec lueram fecundum 74-fuit 3d.a0r.qua: duo lucta cum 7ao.aur.faciunt 8d4aur.
XXL tt MerceterquuUmquelibetperttqturte/uupecumulucretur-ch.eiufelempeeumu. Dtindequeli-

betpertetcrtie emfeiempecuniu lucretur t^-Jummuex eedem pecuniu, fluere ceUclie. Etfie
pngulucemputetis .muentt mercetertlle ueo.uur. Queritur ,quente fuerit illepecunie, (je
quentum vtrumque lucrum,
PON E pccuniamfuifIei3g.EigoprimumIucnmfuit7-*2g.hocell,-|2g. Dcindcrccundum lueram
fi*'tT426fi'*'7726-'''‘™™"^T7-fu'U>n*T26-«‘pt>orilucro,Ai8g.collcajr.lain i2g.72g.A7;2g faciunt
fiimmam iff 2g. aqualem 40o.aur. Dioilisergo 400.pCTi~.Het i2£.25d.ûiarjiquc 101 aur. habuii mcrca-
torillc. Piimumauttm lucrum 2g.fuitaur. 517^ Secundamvcroluaum772g.fuitp277.qiueduolucin
cum a5£.^.£iciunc400.aur.
3(Xtt J.» Merceterquidemquelibelpdrtequertefuupecuniulucreturf;.eiufdempeeuniu. Tkindefingm-

iupertibmquintueiufdcpecumuprterulueretur-^.ciujdempecuniu. Atqueaefingulueem-
putetisAnuenit jisi.eur. ûuritur,quentefuerit tUepecunie , (y quentum vtrumq^ lucrum.
PONE pccuniamfuilTei2g.Erroprimumlucramfuic742g.l1ur7-|'^.Si.cundLmTero— 2g. lam

i 2€-772€.& rvag.faciuntfummam i7^2g.zûalcm ai3d.aur.Uiuilisigiiui 2i3«.pcii— jdictivg. lOacx
I
aur.pccuiua mcrcatorisJsrgo primum lucrum 772gduit ai6.aur.$ccunduiu v«o
77 'ig.fu11300.aur. qua duo
lucracum idaouuir.ficiuncliimn)affl a I3d.aur.
C A P V T XXXI. ,5, ^^5
ti TrU ptm* turtd vtniKlttMr rr. deiuritlii. ^witur qmt ftmt titnddHtnr fra S7a- dtna- xXUt
atialie. *
HiGC qucfUoperrcgulam Tnumexpedictur hocmodo.
Dcnar. .
pom. aur. Dcnar. pom. aur.
5 57»? i5(J.
Per Algebramycpofolucwr. fipro quano numero inueniendo in regula Trium ponatur

pomorum, • Et •
quiaumura filex primo in quartum, quantum cx fecundo in tcruum,critnumciusn2£produdus exprimo
Dcnar. pom. aur. Dcnar. pom. aur.

II 57»?
5 i2e
In quanum»zqualis numero r7i$.produAocxrecundointerrium. Diuifitcrgoi7iff,pcrii.ficti^.
i5(j.nu-
mc^s pomorugl^qu^conftant 57 x.dcnar. Vidcscfgo cxcellcntiara Algcbr* etiam qiutftinibuarcgulr m
Trium. quod in fequenti exemplo apparebit
°
34 Libra 47qitirundtmmttciHmcaHjiuitAHr.}a. ^rUur,qMU>ti conflabant na Jibre. XMV.

PONATVR i 2g.vthicvido.
lib. aur. lib. aur.

47 50 190? i2e
Eftagozqiudoiotcr 472^3000. Diui(isciBOJOoopfr47ficti2e.«}7f.»Br.
3s LSimafaquadamarginti fondmhabtnsmtrcarHm 7. quarum qualibet eomintt s-femiunciat XXV.

•furt argenti,^ ii.femmnciMcupri. Cammifietur autem maffa tUt Itquata alta maffa cupri
puri, panderis ai.marcarum. âriturquantumargenti puri hahtturaftt
qualibet marea
iUmsmaJfaneuaaS.marcarum.
HI C «rtum cH,pauciom remiuncia puri agcnticontincriin i8. mircis, nuam in 7. quippe cum fe-
miuncizin his conlcnu: dillribuia; lintarûaliterintcr z8. marcis. Et quia in illis 7. ponuntur Icmiundz$5.
puriai«nti,diui(ishispera8.repericnturinquilibctmarcai7.(cmiunciatpuriargcnti. Siigiturimarcapon-
dushabctid.rcmiunciarum,eruntinûalib«marcai47.lcmiuncuecupri. HocautemitadTc.facilrprobalii.
tur. Nimpondu5ii.marcinimcupnpuri.ficietJ3«.rcmiunciascopn! Etliaccedint77rcmiuncizinprioI
ribu57 mirciscontcntat, bcntlcmiunciz cupri, j.quinumcnisniimproduciturexi i.(’ quot nimirum
4 fe-
miunciascupri in qualibet marca incircdiximuijiniS.marcas. Sedvt qiudlio ba:c roluaturpcrAlucbram
ficflabitotemplum adrcgulam Triuminuciiam.
^ *
arg. mix. arg.pur. aig.mix. a^-por.

7. mare. Icmuinc. aS.marcf unnunc. i 2^
EtquoniaminrcguIaTciuminucr&numcrutfaftascxprimoinrccundum.squaliscIlnuracroraAqcxter-
tioinquartum, prepterea quod tertius numerus in nÛTriumordinaria deberet tenen; primum locum,
vt
inArithmcticapriaicadixunui:crit*quatiointcr}j&i82© Diuilisque55.peri8ficti26-pi*riaiBaiti’&-
miuncuci^.vtprius. °
a( înquecanuUlaresJlnguluhebdamadiifiluunl tc.aur. quantum ergofaluent tt.cauuiaeres

XXVL
in 4a. diebus.
HAEC qiuelHo Ppeflat adregulam Trium compotiam, que ad regulam Trium Emplicemredud-
ConuiA. Dies aur. Conuid. Dim aur.

S 7 n 18 40? i2e
tur per multiplicationem conuidorum in tempuSiTthic.
Conuid. aur. Connid. aut,

3J II 710/ «2e
Namtanmmibluetrnasindoobusdicbus.quancumduoinvno. Ettantumvnusinj^.diebiu, quantum «.

infeptem. atquchxccilratio.curdida multiplicatio licridcbcac. Politoigiturquattonumcro i2g.eritsL
quatiointerj52e-&7?»<». DiuiCserg07p10.per33.fiet i 2e-«tf .aur.qu«nimirumi 8.conuidortaiO
7
40. diebus foluent.
NN 4 37 Pra
i
> 5‘ A L G £ B R iE
xxvn. »j fr» tritus ftnJeribus tquMm vthmdis fer Uncus 7. debent ter velieri tt.mjp , qntnnei
HntlihetvsUtdensrioUsss. ^^tum,qnet JinuUt ponder*fint •vehendtftr ue.Uncus-
frt4»o- ffsjjis.
HiEC ctiaroquzl}ioadrcguIamTrianicompoliumpcttina(Ttlucv!dcs.
Groni Pond. Lcuc. Grolli Pon(£ Lcac.

400? i2C 40
Ponci 2^Pond. vchcndoram , & reduc regulam ad regulam Trium ordinariam per multiplicadonem pond.
in fpatium itinerarium quandoquidem tantum foluendum eft pro i.pondere per a. Leucas , quantum pro t.
:
pond-per i.Lcucam: & tantum per i .pond.per au Lcuc. quantum pro 3 pond. per 7 Leuc. quam redudionem
Grolli Pond. Grofl! Pond.

II ai 400' 40% B
hideemis. Eritigituriquanointer44o2g& 840o.Diuilisergo 8400.per440.fieti2g.ipt7.Pond.vchen- _
daper4O.Leucaspro40OETollij. Namfipro3.pond.per7.Lcucaslbluunturii.groin,pro j7j.p0nd.per

7.Leucas iblucntur 70 grom. vt hic vides.
Pond. Groin bond. Groin

) II 'Ptt' 70
Deinde Ii per 7 Leucas ibluuntur 70 grolliipcr 40 Leucas Iblujentur 4oa grolTi, vt hic vides.
Leuc. GrolTi Leuc. Grolli
7 70 40? 400
XXvnL ti Irtspurttresferfictunt 7. tnmests i^.diebus. êt igitnr diebus dutfirttresferficfeui !. im-

nuusf
Pone i 2£.diemm.
Sart. Dies Tnnic. Sait. Dies Tunic.
J H 7 a i 2e «
Redufiisnumerispcr muldplicationemad regulam Trium ordinaria m , ythic.
4a a2e 7 8
Erit zquado inter li^Se 142^ Diuilis ergo 331S.per14.fict i 2£. 14. diesdn quibiuduo lartores 8.tunicas pe^
fident. Namli3.uinores in 14. diebus perfidum 7. cunicas, duo fittores in 14. diebus, nimirum in ccdenl
temporc,pcrfidenc 4 7. tunicas , vt hic cernitur.
I
Sare» Tunic. Sart* TuntCa

5 7 a? :4f
Dcindefitunicz47ULbrohiDntnr I4.dicbus,tanicz 8. ablblucntur diebus 14.71 hic confiat.
Tunic. Dies Tunic. Dies

47 >4 8? »4
XXK. V Serutcuidtmfrtmijitqmd*meiuisfrtt2.menphusmercedemio.tur.iri.tunicsm, toHjMS-

temmenfesdeditilutunic*m,ir 2-tur. ^luntiergt uJhmtueH tussietilUf
PONE ciuspredum cflciSâur. Etdic. Siti.mcnlcspolcunti 2£-j-id.aur.quantum pofinlati.

menfis ?inucnicsijue .~7-^.aur. Rurfum di(. Si 7uncoles polcunt i 2£-j* aaur.quantum pofiulat L rncnlit?
inucniesque '-lâur.vt hievides.
MenCi Anid Menfis Aurei

i2€+io I?
7 i2e+a I?
‘
Erit ergo zquado inter j &
-^^L^.curo vcerque numerus fit merces i.mcnlis.qnz zquado per muldplL
cadoncmincrucemreduccturadhancinter 72^-j- 7 oJeia 2£-|-a 4 Abladsergoa4Vcrioque,ericzqua- .
do inter 72^ “ 4 ^.8eia 2C- R.ur{umqucablatis72g.vtrobiquc,imer4d&52C. Diuifisigitur4i$per 5.fiet

4
i2€.j j.aur.pro pmio tunica^ Nam hac radone merces launcnfium erit 197. aur. nimirum 10. aur. dctunica.
Igitur merees 7 jnenfium erit 1
17
aur.n hic vides, nimirum a.aurAe pretium tuniez j four.
,Menlet. Aur. Meni^ Aur.

la Vt- 7? tiT.
Je Ciust
C A P V T XXXT. •
H CmiiqiudtnifirKtfiitpi^c iumercedtm jt. dicriimconflttmt ,vt Lhtrintifitgulis dietui Jm-

XXX
rewUtj.grtghs: ocuntim-vtrtmiilclire s-grofu- Ritliem tiittmimiafoHso.dies^feraw
ilUntqiurccipinti<}Hid,nciiHedemiiitaliqiddrtddit. ûpt igitardithm Ubtraait ,
Uh orare inlermijti?
PONE i2£- dierum Uborisiidcoqiic 30 i2E dierum otij. Et inlHtueregulam Triumbir,hoc

modo.
Diei grolTi Dies groffi

Liborit 1 i2€?
7 72g
otij I
^
Quii igitur untum meruit quantum demeruit , erit zquaiJo inter 72^&ijo— j2g. Additirqiic
, 32g vtro-
bique, inter II Sg-dtljo. Diuifis ergo 150 per u. fiet i2^ ii dies laboris, & otij
7 177. quod iu pro-
batur.
Dies grolTos Diei grolToi

La boris 1 11 if
7
Otij I g^Z
Vbi rides, tanum clTc mercedem > quanta ell mulda.
ji CMercator quidam vendidit lo.lihraspartimcroci,

&parum zjnziberii,aureii4f.
autem iUh.craciaurein.cri.ltbramzjHzitirii~.aur. ^MjHaeii.quatUbracrocivendiu
Vendidit XXXL
fint , (jr quot zjnzjberii f
I 2€*ibt»™'>’ croci, ideoque 20 UbrarumanaiberisAinflitne regulam rriumbii.

Ii
lil>. aur. lib. aur.

5 lOe^ 5%
Zinzib. 1 7 ao — 12£? IZzZS
lEquatio igiturell inter fummam ei 52Ciur.8t

aur. (Nam^l.:zquiualent numero io-T2ecuifiaddantur32eaur.lierummato-f72e.;
aur collcfiam A 43.aur. E/l autcilli fumma loA.-Ot
Igitur^
quatio cft inter aur.io-j-72CaurA43.aur.AbIatisq:iojur.rtrobiquc,in ter
72e&35.Diuifi‘iigiturftpcr\
‘
heti2E.i4. Atquetotbb.crociveodttzfunt,acpromde£.Ub.ain2ibeiis.quoditaptobatur.
lib. lur. lib. aur.

Ccoci t i M? 42
Zinzib. i T _
3
Vbi vides ez pretio 14 lib. eroci , & d Ub. linaiberis colligi 4 } aureos.
ja Tiegociatar quidam habet due genera manet arum numera sSa. quaaqmualent t(a.
aureit. Qua- xxxn.
dam tUarummanetarum valent \.aur. ^reliquarum qualibet aur. ^luritur nur^m
'
priarum, ac pajleriarum.
PONE i 2e-priorura,&po(leriorumj«o-t 2e.&inflituercgulamTtiumbis,hocmodo,
Monet aur. Monet aur.

‘
j-ae
I
7 jdo-iOC? iliiS
<ârti numeri inuenti zquiualent ido. aur. Summa illorum numeronimiacit 140
aur. 12P fNam
L-l^-r^.*quiualentnumeroi40 .J2e-'cuifiaddatur.|-2C. fit fumma 140
-f742e.) Eft'ii2?zquatio
inurauri 40-|-77 2€-8ci«oaur. Ablatisque i 40 vtrinque,inter 743EStfo. Diuilis igituruper^
fiet
laeHo-^cqoctot moninzfiint prioris generis, quarum fingulzralentfaur.pollerioriiitemMncru
° ‘qua-
rumfingulzvalent7Uur.ruDt32o.quoaiuprobieur.
Monet aur. Monet aur.

'
7 Bo
* t 5 «>f Bo
Vbicemis.numcroiin quarto loco politos tacere ido.aur.
ii Ss-
IJ4 • A L G E B R
•gVYTTT. 33 îJ4mUHiehcMestmit ,qmmtcrrfgttu) ,qM4ntivn$imtmerit,rt^nJil : J^tumtUt.ktKts
emipluru H-tureu tt. tones emsffempbiru ff.tnreis. S^tritnrdtfrclio.
HiEC quxflioIblucturpcrmodumrcguIzAlpcbrxIincnumcrisCofncis.&finepofttione i2e-quod

&ncpci^fgium videri poiTit. quod ctuiti in proiimis tribu» quzflionibus.quz Tcquuniur, fidcmu». ô-
—
niam igitur boues lo 40 .aur.cxccfliBcftprrtiji 0 .bounirupr» 40 aur.quippccumdicitlinio,lcinipliui o
4
aur.cap<ndiirc,quos nondebuiflit expendere. Item boues |8 —
jd aur. cxeeiTuscIlpretij tS. boum&pn ad
aur quos non deouilTet ex pendere, atque biduo cxccirus rqualcs ponuntur erit zquatio inter boues lo —40
aurAbouexili — pdaur.Additisquepdaur.vtrobiquc.interboucs io-(-5daur.&bouesi8. (Nam ex
9d.ad-
ditisad— ao.fitlumma -|-5dJEtabLiti»io bobus vtrinque, inter jdaur.Si 8. boues. Oiuibs ergo 5d per S.fiet
pretium t bouis 7aur.quodiuprobatur. iobouesvalcbunt7oaur.abUtisque40aur.quo5vSraiulbim
pre-
tium expendit, remanent aur.jo pro pretio 10 boum. Item 18 boues valebunt itdaur.dctradiisque pd
wr. '
quosnondcbueratexpendere,rcmanentfimiliter3oaur.propretiol8boum.
Si dixillctianio ille, (c 10 boues tantocmillc pluris 4oaur. quanto emerepotuilTet t8
boues minoris
aurxxilteretxquatiointerbouesio— 40aur.8caur.9d.— i8bobus.<)uiailleefretcxccliuspretij
lobob vitra
40 aur. hie autem exceflu» aur. jd. vitra pretium i8boum. Additis igitur i8bobus vtrinque,crit*quatio
tntera8boucs— 4oaur.8c9daur. Additisquerurfum 40aur.vtrobique,intert8boues.&:i jiSaur.
Diuilis
crgot 5 dpcra 8 .fictpretium I bouis aor.47.quod probatur (ie.Boue$io.valcbunt aur 48i.8:dcmptis4o.aur.
remaneotaur.8f pro praioio boum. Item t8 boue»valebuntaur.877.quibu»demptisei9d.rcmancntfi^
miIiteraur.87.propretioi8 boum.
Sic fi dicu.Emi 4 groffis 3. ouis, 4i.oua, erit aquatio inter
4 groC 5.ouit,8c 4t oua. Additisqj i.
ouisvtrobique, inter 4.gror.Sc44.oua. Diuilis igitur 44 per 4.iietC(uotiens 11. atque
totouacmentm t
grolTo.
Item fi dicas. 4groin 3.denar.raciunt97.denariolos,inuenies i groCficereaidenar.
Item Ii dicat quis, 4 aur. -f 11 jgroC facere aur.to^. Demptis 4aur.vtrobique,erit*quatio
inter 11«
groC8cd;^.aur. Oiuiflsngod7aur.pcri25groCfietQuoticnsv7aur.valor 1 gro/Ii,hoccft,igroirfacit-.i
v-
oius aurei Q^lidiuidcsia3grolEperd7aur.riecQiiotientaoatquctotgroirifacient Ijurcum.
X3D0V. 3^ ^sundoy-vlHtcmufdtmfonmcmMntMr 4. 7. ossr. emuntur eodem pretio t/. vlrtuottr. to. orolf.
it~. Sutftio eit, quot gropfucum t.tur.
QVONIAM eadem cnproportio7.vln.ad4-;.aur.quc i7vln.adaur.io.grolT

iSl.coUocabimua
’
hos quatuor numeres propoitionries hoc ordine.
vin* aur. vina: aur. groIC

7 47- 17? 10. 187.
* * Et quia tantum fit ex primo in quartum , quantum ex (ccundo in tertium ; erit anjuatio inter 7ojur.
'tff- 130
grolt8cHi.aur.fiue7d7aur. Ablatisque70Jur.vtrobique,ioteri3ogroinScd7aiur. Diuifisergo
dT.fietQuoiicnsaojtquetotgroinzquiualcnt laurea
b a
}S £uidum recipit umercutoreerocumproio.uur. Deitode rttrfim ut eodem uaepiti^.lit.croei.

Tutsdemreddttmercutort3 oMb.croei,(irmercutor,frppHtutopretio croci,
reJHluiteii4.utsri
^t^tturpretium /. tsh. croci.
HIC videstoaur.-j-a4lib.eirctotumdebicum.quodempco>mcrcatoridcbcc. Similitcr30.lib.-f4.

aur. EllergoaMuatiointcrioaiir.-f »4lib.8t 5olib. —
I4.aur. Addid»quei4.aur.vtrobiquc,intcri4auri
-)-a4lib.8c3olibAbUtisquei4libvtrinque,inter24 aur.ScdUb. Diuilisigitur
24 per d fiet Quotiens 4> ^
atquctotaureiîuntprctiumi.libnc.quodficprobatur.
Ptoioaur.emunmrbbrict7.atquciuemptorrtcepitamercatorclib.ad7.quzvalcnt lodaur. Siiei-
turmercatorirellituantur30lib4lcbcbitmcreatoremptorilib.37.cumhkIbIumteccpcritlib.2d-. Valrat
'
autem 37. libaur. 14. quos mercator emptori rcfiituic.
XXXVL J#’ Cinis quidum ittuenit.nefcio quot,puMperes ume iuHuumdomm

fit: quibus 'e dentriolit ,quosm
munu hubet,feptenos erogutderuriolos. quofulto ,fiperfint a m munu 24. denuriots.
ûodfi
cuilihetdure-voluiJJitg.defuiffentiUi3U.denuriolt. ^tritur,quotpuMperesfuerint^quel
^
denuriolos cinis iUehubueritinmunu.
HIC vides,
7 .fummasdenariolotumûanimqua:libet*qaaliscfinumcropiuperum. 4- 24 denara>
quales efle tou numerodcnarioloru, quos ciuisillcin manu
hab^ :
proptcrca quod tot dcnaiioli^suot funt
^J>eres.vn^ lomma cooliituun t ac proinde toties v.denarioli.qnot funt pauperet, conlliment
i
p.rummatt
Eodem modo9.ljimmzdenanolorum, quarum quzhbetzqualiscll eidem
numeropauperum,—324lcoar.
nuala errat toti numero denariolorum, quosilleciuu habebat in manu. Ergo zquatio critinterp. furem.
-^24.&9Jumra— -32.Additisq;32.vtrmquc4nter7.rumm.-t-5d.ac9Jumm.Ablausqj7.rummaxo.inter
5d8c2.Iumm.Diutri»crTO5dper2fictQuouen$28jinmcruipauperum Nam cuilibet dentur 7. denar. e- fi
rôerunti9êny.Etqmatuncfupctfuerunti4.dcnar.habuiteiuiiillcinmanui2o.denar.Quodfictii-
hbet dare roluiffet94leiiar,oportuiirct Ultra habere in
maou232.dcnar.IWuiirentergoilfi3t,ttoiolL
i? fr*
CAPVT XXXI.
Prt je.fummis Utrarum quaruruiam mercium penditur velligal t. fimma ja. aur. pro
‘ XXXVII
aoo.fummispenduur i.fumma-\-io.aur. Ruantur, quantii.jummaconjlet.
PONE i 2£aur. & inilituc regulam Trium bis i hoc modo.
Summe aur. Summa

7° I?
aoo ‘2C+*o I/
Nam(ipro70.fumm.penditurveaigali2g— 31 i.fummapendcturi^£âur.&c. Atqucitacrit

aur. pro
zqiîtasintcr ^,— auri aur. cum vtcrqucnumerusfieveiSigal i.fumm*. Htczquailopcrmul-
—
dplicationcm in crucem rcducituradhancintcraooT^ 'S+oo aur. &7o2^-|-iqoo aur’ Additis
ieitur
fi400.nrobiquc.crit zquatio inter looSEi 7 o 2
€+
7800. Ablatiiq; 702^ vti inquc.intcr i o 2
Uiuilis ergo 78oopcr 1 so.fiet i 2^.fio aur.proprcus vnitis fumm*. quod lic probatur. Pro
3 7800. gi
70 H.mmis pen-
detur ircaigaIa 8 aur.nimirumi 2
C— 3
a aur. Et pro aoo.fummis pendetur vcSigalSoaurnimirumiSP+io
aur.rthicapparcL
Summx aur. Summe aur.

70 aS aoo? 80
)t yUu re.panntruincum 4. vtaUpanni nigri conjlam aur. iS. atque eodem pretio a. vina panni
XXXVHI
ruhncum o.vlnis panm nignconjlant aur.sa. ûaJltoeH depretio t.vbu.
PONATVR i2gpretium i.rlne panni rubri. Condabuntque lovinr to2g. acproinde

4 vine
— ^
panni nigri conflabunt 8 8 aur. io 2 VIni vero apanni rubri conflabunt a 2£.idcoquc vlnz
4 panni n Vri
3taur.-a2e. Erit etgoetjuatio inter 88. aur.-ioOCiS» aur— a^C-tuna^^Suenumerus fit pretium
i
vlnaru panni nigri. Additis igitur io 2 vtrobiq;, erit zquatio inter 8 8 auri 3a aur.
€ 82 Abfatisqj -f- g ;a.aur
vtrinque,inter 3 «aur.i 82C. Diuifiscrg03fipcr8.fieti2€-7.aur.proprniovniuavlnzpanni rubii.Vuod
probatur. Namiovliizvakbuntaur.7o. proptercaque4.vlnzpanni nigri, aiir.i8.quicum
70. fatiunt88
aur. Igitur 1 vina panni nigri valebit aur. 7. Atque hoc pretio a
4 vlnzpannirubricum4.vlnUpanninieTi
valebuntaurtt. ' °
QVOD fi ro. vlnzpanni rubri cum
4 vinis panninigriconflentaur.88.atqueeodcmpretlo a vbte
panniru^ricum 6 vfnispanninigriconflcncaur. t.conflabunt .vlnzpanninigriaur.88 io2p.
4 4 Et«.vl-—
nz panni nigri, aur.41- a2fi.fi nimirum ponatur i2fipro pretio t vinz panni rubri, vt prius.
Seôneriez-
quatio inter aur.88 -
io2fi.iaur. 41 -
a2fi. cum prior numerus fit pretium 4 vlnarum panni nigri.poftcrior
vero « vlnarum. Oportet ergo prius inuefligare pretium vlnarum ea pretio 6 vlnarum,
nae ratione.
4 eo
per regulam Trium t
Vine aur. Vine

6 4 >-a 2fi 4?
vinarain precium
^ aur. atque ita inuenu erit zquatio inter aur.
88 io2fi 8f aur. —
^<~.quzper
multiplicationem in crucem reducitur ad hancintcraur.3a8 — 800" —
fio2fi. &aur. 184
Additisqucfio2fivtrobique,inter5i8aur.Jtaur.ttf4-J-5a2fi. Etablatisi«4aur.vtrinqucdntcr5i^&teu
3 4
aur. Oiuifiicrgo 3 fi 4 pcr a licci 2 7 aur.proprecio I vinzpanni rubri, vclutiprius.
5 fi.
ET iovlnzpannirubricum4vlnispanninigriconllarcnc 88aur.vtprius,rcd a vInz
Ii
panni rubri
cum 4 vinis panni nigri valerent tantum aoaur inucniresptetiara i2fi. 8 j pro pretio i vinzpanni
rabri.quod
probarepotes. Namiovlnzpannirubrivalebunc85 aur.&4vlnzpanninigri,aur.3. ideoque
i vina - aur.
,
Atque ita a vine panni rubri valebunt aur. 17. qui cum 3 aur. nimirum tum pretio vlnarum,
rjciune
fac 4
/p (Mercator in tritus nundtnis eandem aureorumfummamexponens,Uicratufetimfingura

Kfua
fnmma aureorum. Demde ad aUasfe conferens nundinas lueratuseS t4 eiufdemfuajumma XXXIX. .
priortlncroauaa. Atqueitadeprehendtlfehatereiaipaur. âriturfusnma aureorum,

quosininohatust.
Ef‘I““'n''"g“'“n“‘><linislucrituteftj2ehab<!bitponillastrCTnundintssDr
I
1
t 2fi b«
cfl,-T 2fi. DcmdCquia cum -
4
2fi lucratus cfl7i2fi.iddl,i42fi.lihoc lucium ad
^
2fi adreiai^ —
tur.fictlumma-;; . 2fi.quamvlcimolocohabuic.quz atqualis cfliaSpaur. Diuifi5ergoia87per^' •.*.
fi,t
t2fi.7aoGimmaaurcoiumilliutmcrcatoris. Nameius t.quasintribusnundiniscflliKrattis.fiint
aVo aur
quicum 7 ao.faciunt 990 aur.cumquibustandcmlucratuscll 77.nimimmiiT^.Jioccft,aâurouicum '
’ '
/ -q utu
990.faeiuntaur.1t87.
IN numeris abllraais proponeretur lizcquzfbo hunc in modum. Inuenire numerum,
qui cum i
’’
ipliusAcum 74.huiusliimmz&iHatn87. Hiceniranttmcrutinucnietur7ao.&{.
40 Uo
+ :
A L G X B R ^
XU 4* Intxt^ ^»J»tftrttirUftditumHumtrustOHtUmtinrtHnMmtrttquUMm.I»lMiiiJlribii»m-
/«• nr.}f2c(io.itfvtammfiiigitluftStibm, ^ ib.cniUhet t^MUidtittur. SiurUiir,û$t
fit..
tdilci,&qutt ejMttij.
PON.vTVR. i3C cqiii n i m deoque 83g pcdinim, inflituaturqae rûU Trium bis,boc moilai
,i
ûa aur. Equitum aur.

1 i<2p.
Pedes 1 5 82£? 4o2g
Eromigitur jSâur.xqualesjjioooaur. Quarediuilisjstooopcr 5fi.ficti2^70oo.nunvnscquiram.

idcoque pedites fuerunt 5Sooo.oAies plura. Nam ita diiûei erunt equitibus aur. iiaooo.& peditibus
aur.i8oooo.qui cum illis £ieiunt ;piooo.aur.
XLl 4/ TrtsmibtesfrtcUmqHindtmaHrttrum tqiuliteriHierfidiiuderevtUbiiit. SedoborttUi<_j,

'•vlfil, idmunus ventum ca,^t»ntHmquiJqHertpuit,qiuntumfer t>imf0tuil.DtindcUte^
compofut, numeraruntfmguUfecuniMfaai^c tandem defreheHderuHt,frimumtccefl'us-k

fecunde, habere numerum aqualem numeroaureerum,quifecundeJuperfint : Secandum vera,
acceptis 7. a terne, habere numerum aqualem refedue terti/ : Tertium denique,aceeptit p.apri-
me, habere numerum trtplum etm,qutprimeJupereSt. ârtturfumma aurcerum in illaprae
da reperterum, quantum qutjque rapuertt.
PONE primum rjpuiflei2c. êepdscrgo5.afccundo,habuiti2g-[-5.quinumerusxqualisdiii.

tureffe rcliduo fecundi. Antequam fecundus igitur dedit 5.primo, habuit i2£-f' Acceptis autem -ja ter-
tio,habuiti2c4-i7actintundcmfuitreliduumtertij. Igiturantequamtcrtiusdedit7.fecundo>habuit i2g
-I-24.
Acecpds vero 9.a primo, habuit i2e+3J. qui numerus tripluscflc dicitur cius, qui primo remanet.
hoccfl,iOg - ?.Ergo huius triplum 32€~ i7-*q'uf<t eft i2C 53. Additisque i7.vtrobique,eritzquatio in-
ter i2g-l-do.& 52^ Abbtaque i2£ minque,inter 6o.Sc i2j& Diuifis ergo <0 per i.ficci2^3ojiumerus pri-
mi. Numerus autem fecundi, quiiiiBentutelli2g-|-io.fuit 40. TcrQusauccm.quiinucntuscfi.rapuiffe
'26+»4babuit34Afummaaureorumfuit ii4.quodprobarepotcris. Namprimus,acccptis;.afecundo,
hakbit 35.quot nimirum fecundo fupctfunt. Et fccundus,acceptu 7.a tertio, habebit
47. quocridclicet tertio
fuperfunt. Trrtiusdenique,acceptup aptimo,habcbit£3.quinumcrustripluseilrcfiduiprimi,aimirum
11»
lara fl I a4 aur.in tres aquales partes diilnbuantur, obucnient cuique militi j.aur. 41
XUL ^t^latrficqmarfeiptuminuineruntaureispltnu^quibutquiltbetpartemfertefertunaaccepit.
Sed cumfingultfues aureas nupterarent, cegneuerunt,prtmum , acceptis ss-afecunde habere
,
numerum aqualem refeduefecundt : Secundum vere, acceptis je.a tertte , habere trtplnth refe-
dui tertq ; Terttum autem , acceptis se. a quarte , habere numerum duplum refidui quartt
ârtumdtntque,aceeptisse.aprtme,haberenumerumlriplumrtfedniprimi,acpraterusc
^tuarituraureerumfetmma,(fequet qutjque aceepertt,
PONE primum accepiffe i2g. Acceptis ergn ij.a fecundo , habebit

i2C-f if au: totidem fupcrannt
fecundo, ac proinde fecundus, antequam dedit i5.primo,habuit 1 2€-|- jo. Acceptit autem 3oi
tcrw,habo-
biti2g-t-8o. R.cmanreruntwjjotertio7^-f-2«7.vtillcnumcrushuuisfittriplus.acproindctetiiusante-
quam dedit 3od«undo,habuit 723» Acceptis autem 40.1 quarto, lubebit
f 9« qui oumenu
^pluscfredebct rcliduiquani;acproindeqttattoturicfupcrfuerunC72£-j-487, Etantequamdarrt40.cer-
a 26 H- **T- ™'-‘ denique, accrotb 30.aprimo, babebit.; 2
€H- »587 quinuracrus,dcmptis 5. tri-
pluselTedebct numen i 2g-joquiprimdnipcrcfl Ergo huius
triphim32C-t50.*qualecfi -2g-f-i3td.
Additisergot50.YUobique.erit*qualitaimter j2e.a£i2e-h_iS3 Ablataqae72ertriuque,‘intera
f. A2&
«e 183 7. Diuilisimturi83 7pcriv2e.fiett26.ioo.
100. “““'tus primi. Ergo fectmduii26-[-so.ait 150.
ijo. I 2^ 50 Tertiusautem Quartuiilcniquc
^
i©5* ^
7 2^ T"
X
^
j^+84y.critioy. lunatnqucprimuscumiyJc-
wadihabcbitizy.actantumctiamrcnunctlccundo.
_ i . /s
Secundus vcrocum yo,tcnjjhabcbtti8o.numcnim
rt
IcUiccttnplum numeri tfo.quitmu>fupe^ Teniuidcindecuin 40.ouaru
habebit iio.qui numerusdu-
pluseftnumcritf;pqaiquario(aperc(t Qu«tus<kniquecum5Q.priimlubcbiti55.qiunuinerus,deinpds
^ {•
*
tnplut cH oumoi 50« qui primo
XLm, 4i ^^^^^^J^C£fiêoexGermMnk,ymg4yistfÎtMUittnfigt0jmntqmd€mCerm4mi3so6OuVmgMri
verojMctMHt-;. CcrmAn0r$tmp4tq$ie ItMUrmm. itdU$demiûtf4 d$mt
{.Germiifyrxm
V!tg4rorum.,^wuurnumtrmyngdôrump&lt4
UrHmpa‘^Mn»mfi$totm extreums
?P!^^P*‘®'^”S*™*2€ErgoGermanifimuIcuniItaliscrunt22C. Et cocus exercitus 2£. Qou re* !

3
ro Itali lacmniT-Gcrnunorum roacum Vogam.fuoc aucem Vngaci
cum Genoanis 1 26 aycoo. (uient + loU
, &
CAPVT XXXI
Q^niamigiturGcrnunirunti 5 ooo^Vngirii 2£^tqucItaIiT^‘4' 3 <^S’*'^<^^*^^’
citus 1 t^2£»vtrobiquc,eru«quauoimeri8ii5.&i{’2<^
ergoi
quci8u5.per i7.ncci2£i5ooo.numeruiVng4rorum» Itali vero erunt 5ooo.nimirmn 7.Gcrmanonim>tt«
que Vngarorufn>qui Hmul fjciunt 40ooo*toiusque exeedtus erit 45000.
44 SuntduoXiuceStqnorumvnusfmUnihnhctfAMciores40.qM4mAUer. Et't>terqkefuumilitihui XUV.

1200. dnr.dtjirtbuit tquofi^fo tutmt , vtfrtorisDucu mitnesJingHlihdbertnt s- aur. ampUm^
'
quAmmtlnesDucUpoJttnorii. ^qnot miltttsvtcrqMtDHxhdbeAt ^^qu$t dur€9S
finguU militts dccipunt.
PONATVR. i^mtlitumpaudorumi&i^^40.pturium. Si per hos milites diuidanruruoo*

ftur.6ciuCôuentcs^-f^*&7;^~^.^menvidelicetaurcoruoi;quinngulisobucncntnt. Ecquoniamqui*
libet priorum habet 5. amplius quam ^flcriorum qui>
,
libet ; H poflcriori Quoticod addantur 5. liet fumma tioo

Quo*
(vt in hac formula vidcs)zqualis priori '
7 \ -
•
tienti — - Hzc Zquatio per multiplicationem in cru- 'in *^** _ 7

cem reducitur ad hanc inter iioo2!g-|-48ooo. &5 J i2^+40 •
4*14002^. Ablacisqueiaoo2£vtrinque, inter 48000.

4*100^ EtrurTumabiatis ftoo^vtrobique» inter 48000 aoo2^^5j'. Diuifisqueomnifaui
per 5.iiiter9ôo— 4 o2^&i^. Semimsnumeri radicum^ ao ad cuius quadratum 4oo.additis9ôo*
funumcrusioooo. a cuius radice quadrau loo.li auferatur przdidafemkTis 10. remanet pretium 80*
numerus (alicet militum pauciorum. £rgo plures erunt ito.nimirum 40.amplius.quam So.quod probatur,
quiadiuilit uoo pcr8o.ht Q^tiensi5.atquctotaureosnngult militum 80. accipiunt. DiuiUs autem 120Q
»cri20.BtQ^tient lO.numcrus videlicet aurcorum,quos unguli militum jao.accipiunt« Vbi vidcs>qucm«
fibetpriorumhabcrc j.amplius>quam quemlibet pofleriorum.
4f DMdSoa<tdUs»quantm4l/trMa//er4m 4>homtnibusfuperdtt^drtm durtorum fimmimvirhit^ XLV.

dtuidunt. InfinguUs mtmeris Societatis cedunt S. duret AmpUnsAuam inpngutos mdioris. Ati-
reorum dutemfummd numerumfictorum vtriufquefodetat isJuperdt dureis tji futuitur .
fummd dureorum > dc Soctormm»
PONATVR. prominoreSocieate»i 2^hommumiacproptereapromaiore»i 2^ 4' 4 * Entque

Himma aureorum xT^-^176» qua; fumma diutia per peri2^4* 4. ficit Qiiotientcs
*
<~-^4^.numerosfcilicetaurcorum.quicuilibetobueniunt« EtquiapriorQuotiensrupcratponeriorcm 8*
aureis ; C\ ad pofleriorem addantur 8 aur. bet fumma
fvT in hac formula vides j zqualis priori
Quoiicnti -^7— .qu^zquaiiopermultiplicaiioncm 12€4‘*7^
in crucem reducetur ad hanc inter
2^^4.184^4^704. AblattsSutea 2^.vtrobique«eric ~~t «»^ 7^ . 7 ‘
«quatioinicr8J4“io®2€i*&l842^4*7®4* Etrur- i2£4“4

iumablatisl842Cvirinquc,imcr 8 J^ 4 “H^
Et ablatis rurfum 14^^ vtrobique, intcr8J.&704
142£. Diuifi^qucomnibus per8.imerjJ&88 —
ScmilTis numeri radicumert7.adcuiusqojl-
d ratum ~ additis 88 fiuc-l— numerus
, deuius radiccquadrata SI. fi dematur prardidalemilfis-. fu-
pererit prrrium hoccfi»8 mumerus minoris Societatis maiorisautem numerus SodorumeHt ti. ni*
:
mirum 12^4* 4 ûmmadeniqueaurcorumerit t9i.mmirumi2£4*i7^.quod probatur Namdiuifisaurcis

*
I9a.pcr 8.& 1 a.fiunt Quodentes 14. & \ 6 quorum Ule hunc fiipcrat 8 aureis.
» . .
,
46 iMrcdiorqutddmdd nnndtnas ter profeûs^ prtminegoiidtione lucratm eHfummdm stquM- XLVL

lemfu4tpecumd,d* vtpoHprimdm negotidttoneni habuerit duplumfiut peeuma. DtinJein
fecunda negotiatione lucratus eU radicem quadratam eius dupl/.% acpratereaj.sureos, Jnter^
tta denique negotiatione lucratus esi quadratum totiuspnoris Jummu , tnfuper 4. aureos»
K^tque ita £prehendtt fe habere 510. aureoSi £ûuritur Jumma pecuntd ,
quam initio
habuiit
PONE ilium pofUccundam rt^datidnem hahoinc 1^, cum qua lucratus eA in tertia nrgotiauonti
ehu qtiadratumiac przterea 4 aur.ita vc lucrum hoc fuerit > 3^4" 4^ Igitur poA tertiam negodatiooem h .huit
Abtads4.vtrinquc,eritzquatioinrert^4't2£.&50(S. Ablata-
uerurfus i2ivtrobiquc»intcriJ'&5o^ — Srinifils numeri radicum cA7.adcuiusquadratuni7.4d-
Jius5o6.fitnumeru55o67.hoccft*^-^âcuiusradiccquwlrau“.fitollaturprzdidafi;milfi$7 remanet
predumi 9^,^.hocm.ai. AtquctotaureospoAlecundamnegodadoncm habuit. Et quia hocfuitijcruol
radicispccuniziquampoAprtmamnegodadonemhabuit.prztercaianni: demptis 1 lupcreruntl6. nimi-
rumlucrumradictspccuniz.quamhibuitpoAnegotiationemprimam. Ergo illa preunia ponatur ijf cuius
radix quadrata &itq; lucrum poA fecundam nôriationc, tUtem i 2£vrro-
bique,critzquado inter 10 12^ ScmU&snttmcriradicum.eA 7. adeuiusquadratum 7.add.usao.
00 hoc
.
ij» A'/L G I B R
boccft,~.<K numen» ~.a cutos radice quadrata 7. dempta prvdtda femifle 7. rupcrcntpt^*Bm
7, hoC
€<^4- Atqttctantumfuitlucrumiwndenrgotiarionts.+i. Ablatis igitur 4 a.fx ti. ('nimirum ea pectl^ A
oiaâm poft fecundam negomdonem habuit) Tuperfunt id.ac tantum habuit poft primam negotutionetiH
quz pecunia dictturcfTedupla illius, quam ad nundinatamilit ac proinde initio habuit S.aur. quod probn*
;
Tor. Nam poft primam negotiationem habuit id aur. &poftfecundam az. nimirum
radicem numen rd,&
prztcreaa»iioccitdquzcumidfaciuntax. Cum his lucratus cllquadratum, nimirum 4^4. ac prsterca 4*
&
atque cx 21.484. 4.coUigtturrumma 5 1 o aur.
XLVn. r^meHhecbcd artificium, qu 9 Archimedes argentiquantiiatemaureaetrenapermixtum A-

prehendit ,per reguUm Algebraexpbcare^.
CAPIANTVR. igitur duz manz.aiiri

vna.& altera iigenti, zqaalis ponderis cum corona. Deinde
raszncum affabre fa^m aqua impicatnr, & immiffa corona, too |j||yum,ponamus rfTIuxifrc dj.lib. aqu^
Replnopoflcavafcitcrumsquadmmiflim maffamauripuri ioo.limnim cirtiflTcdo tibrasaqii^. Denique
ilerumrcpletovafcaqua.immifTjmmairam puri arcenti ciccifie ^lib. aqu^ Ponatur 1 2^ lib. argenti con-
docri in coronatae proinde Ub auri 100 ~ i2£. 8; iniliTuatur rrgulaTrhim bis» hoc modo.
lib. aqux Itb. tib.

Auri 100 60 100
Argenti 100 loe?
Reperies enim Hbras auri 100 — 2^ciiccre libras aqu{

1 ^ *oo «b. eiidpnt ?o At 2^ lH»* ^ ailri lib. i
7— ^ *oo lib argenti eticiunt 90 Ijb.aqu^. Hzlibrzaquftic^b facium —"-^77^

argcndeiicerclibiasaquz
Iib.ac|U9 (Quoniam enim tradiones
numeratores,
—
& f— cundemhabent derfominatoiTm,laiiscrtadderc
& fumm^ conflit^ 600 -{- to2£.tupponcrc eundem denominatorem 00 xquiles dj Iib.qua> 1
)
corona ciicit. H^carquaiio inter d5» per multipficationcmincruccmreducituradhanc intef
<5ooo-}“p^8cd500. Abladsquedooo.vtrinqHC,critzquatiointcrô 2£ &500. Diuif)se:go500per5e.
îSC^td-saiquctotlibrâ^ndin corona pcfmixi^fucrunt.acproptcreafûm 857 librat auri in oaden
](fpehuntur. qu^probaturtVthicvidcs.
Bb. aqux lib aqut

'
Afgcnd 100 90 idj? *5
Auri 85 T? 50
Repens enUn libra* argenti t(! -^.eiiccrc tib-aqn; I5.&librasauri8j7.ciinrc lib>K]np 56. qof oara I j. duitiDt
tfj.qubcviclclics libr{aqu{ cAIuunt , fi corona in aquam imponatur.
S C U O L I V M.
ODEti medafttmtm htt qHtfiit. Smt tru mA^taufdmfmdtiit, uminm nJihtriim tfiUdMrifiirhdtun^r-
E gi)UifMTi,&intuixtiiii>înitqiiimtxu. Prmuaiuim tmu --.U-miiu : Samii, fit. mfut.utmu i.bk
*<iiu.K*mfit a^mutur ngaU tram lm,fi m itriu mjftfauiur /2g. ht.Mrinu, dtfnmi dm «./«- 1 2€-
.
Auri
Argenti
lib.10.
lib. 10.
aquaclib.T^
aqua: i
10
i2g
tjg lib.aurir tq.lib..
4=l!
lib. Ub.aigemi. aq.lib. if'
UdiadittinhufihiîidritltcofdcitnifiniitiidM
tmemmmurm ndmtaur ddhdiu
—
mttriuM.^^^ 2M+ttSt 7
pj-, ^•UhtddfHddqudUn f iihrd^dtijitddJjitJtid ftrwmtti^licd*
^ BidiUtaiiakrtTeiniut.tntd^mmtmtirstta^
DmifisifimrSSuftr ttScfia iSfi. 1
fj dtquttt U, drtaiti fmu m tertu mdttd.dt tnmdtm cdjtm niuu bi
l^.dMrH^d^prcidnr.nbKruli,.
a Argmd lib.10 aq.lib.f irg. lib.10? aq

Auri lib.10 aq.lib.7f aur. Iib.8^? aq.lib..î7.
Imumndrsmiitiki . dum dqiu «.fffj. &dMri U.t~.mm aj». qutumiSafdimitt f./Mr. ,
Qjr OD rdtMum icfrthtndeni tpuntitditm duri, ^ drgenti in cdrmd iBd,ut{

fi quttidfidmt mdgii duurdtdm
mtmumdffdfrKamiiOd.ultidttrnimfimum bhgumMdra, ChtrdUiPdtruqRdii^n,, qmmfadmnrPtdmnm
drthmudti.VdmprQfdf.i7,vdrtdndnfditrrtrum,qmmprdduidAnbimciudrtifitH
(dmmutipfjfuntununrTdaDtmdt
iufnptfit iMJT{ 04C(«r4/«M dsrtifiaum demar^rat.
XLVm.-fS TresmircalpPtilucPMtifiiU?,d.dMr.gMtii>>ttrftittdiJlribi,mi>il,MiurttU)iepectiiUMium
qMf<jH€ddi,egctidtumimttl»lu,vtfertuJu»ndtJufcrdritftrtitiitmfnmiAKrtuii?ptrM
vtrttertyptrtuutmJecuiukdMrtisid. ûuruar, cuUf/qncporiiejUdHtdfuit. ^
PONATVR portk>primii 2C.erkqnepropteiTaportioreeuhdii 2C+u.&ieniii

2e-l-a 8 . H»
trspoitiuns timui t'auuiUj 2^f-.,o«qualca 700.Ablatu.,onrobiqi,crit equario
ima j2^tk6£o.Diui(ic
Igitur
1
C A P V T XXXt
îturS((opcr).ficti2îio.ponioprimL PDmoautem{ccun(iierici;»,Scte(njt4t.qiif6mnetCmul£i-
ciimc 700.
tt TreslHfirts,qiur»m^HipfntcerUmfrmmtmt»retrumttt»tit,etmJirttmhAhMCrimt,vlJit~
umfrimmlMcrttiufit fecundi: DeindefecH»dm\jtrty:tertuudenuiHt'-.frimi.Jttq»!ciU
ctntigh , vtfimguli hthertut joo. uir. Sl^tritur, juet quifjut umts td ludum Attu-
lent.
P O N A T V R. pccunii primi <ju! Ti det 7 tertio, rupercrant ei

^ ^ qoccom -J. fecundi debent
facere7oo.Ergo f fecundi cft7oo — atque idcirco huiuiduplum attulit, nimimm 1400 — 1 Nam
ita,|wflquamperdidcrit 7 remanebunt ilii 700 — -^2^ quinumerua cum -[.tettij debet 6ccre 700. Ergo 2»
temjcfljS^jideoqueadludumattuliti ;2g,(iue
j2^ quWitmilerit 7, fupecerunt eiîg quxcum-^prl.
mi.nimirum cum 72C habcbiti2ga:qualc»70o.Diuiloigitur7oopcrf fiet i2£-400. pecunia videlicnpri»
mi. Ac proinderrcunduSiquiinucntuscflattulKre 1400 — i-jSg. attulit adludumaur.800.
Ettcrtiuiaur.
Soo.nimirum tjag quod probatur. Nam fi primus amittat 7. fiipcrerunt Jooauf.qui cum ^.aureorum 8o0k
quos lecundus attulit, faciunt 70o,aur. Item v.fccundLnimirum 400. aurei cura f.tertij, id cfi.cum 500.facit
hmiIiter7ooaur. Acd;nique7.tcrtij,pollquamamifetit7.nimirum <00 aurunun7.primi,idc(l,cum
' 100.
fiuitquoque 7oo.auccos.
/» hui» dut V.i/a AufcA, dr vnum cferculum , Cuiuipretium eUtse. Attr. qutdddditumAd ^
pretiumprimi VAfisfAcitprettum triplum pretqfecundi vefis. Additum ver» idem tpercu-
Ium vAfificunde fActt precium AquAleprett* primi vaJu. ûetflit tH de prttitvtriufqut^
vtfiu
PO N A T VR. prettum primi Ergo i2^.-f- o. tripIafuntpretijrecundirafis.ideoqueciuszfU-

matioell-j-ag+soaur. Cuifi accedat operculum i(Oiiur rriteiustuncpretium73g-|-aooaur.xquale
lO^-nimirumpretioprimlvafis. Ablata jT^vtrinque.critzquatiointcr-fje-Atoo. Uiuifis igitur aoo
per
7.1ieti2^.ôoaur.preCiumfjilicctpritnivalis. Scctmdi autemvafis pretium, quod inuenturam
erit I { o aur.quod probatur. Nam 500 aonhoc cfi,prctiomiprimi rafii,
cum pretio operculi id ell cum 15O.
raciuntrummam450.triplampretijfi:cundi vafis.nimirami50aur. Ac Ijoaur.prct um videlicet fccuodiva»
lu I cum operculo, fiue cum 150 aur. faciunt fummamjooaur. «qualem pretio pi^ rafis.
// .QuidAmemii,nefcuquet,perdicesdtA-vtJitmiffetJterfumilUruml;.&'-i.(i-^.^bffii'pert.ku-
ierettM.perdteei. û/eriturnUmerueperdicum^
PONATVR. i2fi.cuiu5f7A£7.&ciuntfl2^,qn{cum«.faciunt-;42€4-A«qualiaioo. Ablatis

6vtrobiquc,ent*qiMouitcr ; C.&94. Diuifisigitury4pcri4.fiet i 7Q.iio. numerus videlicet
perdicum
mptamm. Namcius fell40.&7.cll50.8(7.cff 14 qu{ omuespartes cumS.ficiuntlummam 100 per*
dicum. r
,
je (-AlexAuderMAgniit, cumquAtUm diefAmiluritercum CAlfihent philtfiphe Ageret deetAte^ .Ut

fitA,dr Amicorumfucrum Ephefiienu .drClytuitAdifferuit. Ego, inquit, Epheftionemmeum
duotue annis Antecedo. AtClytus AmiorumAHMesfiuAtAteeompreheniejtirprAtereAaHntt
qUAtuor. CutCAlsJIhenes. CumpAttrmemvi.xeritAnntsy$.iucundAmiliifuitiJlArelaHt,i
£ex. Nam Annos trium vtJlrumetMeiusprecifehAbuit. êritur,quAdtAteAlexanderctl-
lequiumifudltAkutrit,<^quotAnnestAmEpheJlie,quAmc!ytuslunthAliuerit.
PONATVR. pro annis EphcdionisiSg. Igtturanni Alexandri fuerunt i^-(-a4tOvtia3P4-d',

qui omnes faciuntannos 42^+8 zquales pS. Ablatis 8 vtrobique,eritzquatioioccr
42£S( 8R. Diuifistgi>
tim 8 8 per fiet
4 1!^ aa^nfiridmirum EplielbonisAlcxandcrimturlubuua44nnos. Ovtus vero ^muiau*
niinvnamcoilc&i fummaiit faciuncpSaimoa. ''
fi mcenoretpugnA,quAinttrijt,etcurrittuitMAchAbM.AffuintqutdrAttcttttlhexSyrerum LUI.
AuxiltArqsmilttibus,Atqueqt,quosJecumAdduxerAt. Cefitfine Autemex eo Agmine 00 . Re-
ss
liqutfuga elApftfint.quorumnnmtrus fuit it 6 vltrt numerumunxiliariorum militum Syro-
.
rum. S!*PftS,quotmititibmeecurreritNUAnerAUthAhett,
lctltArios,quotitemJhum Adduxerit,
&
quot habuerit milites em
PONATVR. proagmine illo quadrato iJ^.ioquocoffipotacifuntmiliccsczlijTOOO. Ttemnunje-

nMugtlaworum 15«* oumerus militum auxiliariorum incognitus. Ponatur bic numerus i2£. rui fi ad-
d»eut milites exfi jjoooA t5d.fugarcruati,conlUbiturfiimma i^4-j jijdjtqualis i^.nimirura loti agmi-
ni quadraro. ^îfllsnumcri radicum cll-r.ad cuius q^ratum 7. additis55 i ;d. hoc
efi , conficietur
numeros ad culus radicem quadratam ifl.ii addatur p^diauremilTunumeri radicum, nimirum^.
P«.'2C- • boceft, i88.nnmcrus videlicet auxiliariorum militum, ipfe vero fecum adduxit
.
J5i5if. atque
idcirco tonimagmen quadratum comprehendit JJJ44. quoumetus quadratus cfUiabens radium t88?
00 M
^
1^0 A L G £ B R i€
LIV* S4- ^^tUmbdhtt4Mjpi^^MrgtnUy^€$iprofHixtat. P0Htimifrhiutontinetil.mMU4s^q»i^
ntm qHdlihet fpnfiAtur ex p .famnncijsfuri prgtnti, y.femiuuc. euftifuri : quU i. murCMTH
fiptutmui QpmfrebenJereji.fimiunaMi. Ponam[icnmda majjk eU ts.m4reMrum,û4rumfin*
guU continent y Jemimne,4rgentt^(^p.fimiunc.(UPri. PendmttrtumMjpt habet 24, marcmy
quarumfinguU conjtant to.fimiunc. argentt, ^(.Jemiunc. cupri. Pondm denique quarta
maJfaeHtytS.ntArcarum^quarumpnguUcontinent ip.femtunc. argenti, ^2.Jemiunc.cupri*
Fuit autem ex hifie mafju conflare vnam,additis aliquot mania argenti, ita vt qualibet marcd
aontineat is.fimiune.furiargentti ^t.lemtunc.purt cupri. ûfjh$ iam eU, quantum ar*
gpttipuriadmifcendumflt i^ majps,^ quat marcos majft nouafit habitura*
POKATVR. ifi^.marcarumpuritrgmtiackJendanim. (^lonUm omnes marcat mutae mo tail<k
lB4jnaflticoatcncaBlttnti8d:.&omnaremiundaepuriargcmii}48.&cupri^28.vthtcvulci.
Mwcxmutx Semiuoebe puri aig. Sctniunc. puticupii.

j’ 11 99 77
.t» M 105 ‘>5
»4 »40 '44
904 »7»
iS< 1548 6 it
CUmenimprimamafiainarcarum li. quaelibet maita contineat 9 femiunoargenu puri, &cupri 7 Temi^cv

erunt totou UUnulU99fiuniunc.aigenQ puri, &77 (onuinc.puricupri»&c.tnlluuend« cricreguU trium
hoc mcxlo.
Mircz mixta Mir.pu.arg. Seouanc.oipri. Mar.mix. Semian. cupri.

i8tf + i2€ 4iS
Hoc cfl» Marex mixtae 1 8 marcarum puriaig. concinent f iSicmiuncxupri, (quia in mafla conflao»
ria comprehenduntur 6 tB icmiunc.cupri ; quot vtdeStcet in 4. malTii compoiads continentur, cum
nulla no>
uafcmiunc.cupriacccdat)quoceigorcmiunc.^pricontinc^ 1 marcanoua mixta? Inuenicseniiu \ ,
fcmiunc4upri,qux fraAio xquiuafn i fcmiunc cupri : propeerea quod in vna marca noua mixu concinca»
Kurtancum i iîunc. cupri ex K^potheii. Haec aequatio per mulripUcatioricm in crucem reducetur ad hanC
inter 6i8.&i86-("i^ Ablatisquei8tf.vcrobiqnc,crit arquariointer44i.fi(i2C* Ericergo i2^.442.atqu«
tot marcz amenti puriadmilcendr funtiVt fingulx marex comprehendant 15 femiunc. puri arg. & 1 Cemtuna
cupri, quod fic probatur. Quonumin4illumalIupropofimconQncncuri86marcxmixtx,(taddanturia«
uentae44Z marcae argenti puri,ticnc marcae mixex 6z8.atque idcirco quxlibct habebit 1 Icmiunc.cupri, quod
in omnibus limul fine 6 18 femiunc cupri.
£Tquiivnamarcapofitacfiid'
quibus fi addantur &miuncix 1548 puri
puri argenti, quae diftribucx in C18 rnarcasnouxinailxconfiatXidabunccuilibct marcaeii Icraiundasaigcn^
tipari.
H^C
...
cadcmquacftiofaciJcetiam expedietur fine Algcbrxauxilio. Quonum tnimm 4mam<pn>»
...
pofitii habentur £z8 icmiuncix cupri, necciTe cfi,n mafia noua conflanda fit totidem marcarum, vt nimiru A
i8dmarcxroixtx,quas4.ilUcmaflxcontincnt,detnhaa-
cuilibet ifemiuncia cupri pofiitaflignari Si igitur
turex di8.rupererunt 441 marcae puri aigcnci addcodxad 186 marcas,vc fiat numerus marcarum daS.in no-
uamalTaconAata comprchcnlaruro.
QVOD fimaflacx4.propofitisconflandaritcumargentoaddito,TtfinguIxmarcxcomIneinc
ffliunctaspuriarg&^rcfniunccupri. DiuifisdzSlcmiunciis cupriper i.exibitnumenis marcarumin nou*.
ma(Ta,tQp>. ItaenimquacUb«marca 5(emiunc.cupriconimcoit Si igiturex ib 9 demantur mtre^ i8tf.
in 4.primUmaflis coment^, reliquus fiet numerus ^.marcarum puri arg addendaram t conflabiturque nu-
merus 109 marcarum in mafla nouacomprchenlarum :quarum qiiÛoet 13 fcmiunc.arg.pj^ comprehen*
Nam in marcis 109 -j-.continencur fcmiuncie ex quibus demantur 6 a 8.fiuc femiunc. cu-
dci.
pri puri in mafla noua oontent^, remanebunt
—,
*
fi
fcmiuncuugcnti puri ; quibus in 109 mircas ddlrflniuH

proucnient cuilibet marcae 1 3 Icmiunc. puri argenti.
SI vero mafla cxeifdcm 4maflisconflandafic,cum cnproaddito>vt fingutf roarcaecontlneant Ia ur-
miuncargenti puri,& 4firmiunc.cupri puri ericcuprum aduckndum , non autem aigentum. quiadiflnbiv
:
os a 3 48 lcmiunc.argenti,qu(m4.ulUmanUexiflunt, in i8d marcas, rvpcricatur in qualibet marca pturesic-

iniunc}(argenti*quamia. nimirum Diuifis igitur 1348 femtuncorgmti puri per la. exibit in Quo»
dente numerus marcarum in noua mafla. 1 95 f. Sic enim quplibet marca continebit 1 a femiunc aigend pu»
rl Dcmpti$autemmarcisi8^.quasill^4.maffxcomplc^ncur, remanebunt 9 jmarc^cupriadt&idf • ux
confleturnouamaiTamarcarum 195 {.quarum qualibet 4 fcmiuoccupricomincoit. Namin marcis 195^
continentur ^^-hpfcmiuncue. quibus fi demantur 1348 femiunc argenti, hoc cfl,,
£ rriinquenatr
femiunc cupri, qulbusdiflriontis in 195 { marcas,proucnicntcuiIibct marcf 4. femiunc. cupru
lAM vcrofiquaTatur.quantumcupriaddendumfitquatuorillismaflis, vcinqualibetmircanotA
maflxconflatxrepcruncur 15 (enuuoc. punqtpii.dc 1 argenti t inflituendamt rcgukTriam hoc modo»
(ka i9£ marcamm puri cupri

'
..
V.
MarcaMnix. Marcz pu. cup. Sontuo. arg* Mar. mu.
VTVvr'"
it 6 + i2e ^548
Eritqoc quartus numeniszqualis i {cmiuncixir^ti puri : qus arqjulitas per muttiplicadonon io crucem
reducetur ad hanc iotcr 1)48 i8d>|- &
Ablatuque t8tf.vtrobiquc»erit equario imer aiâ Erit er- &
go numerus videlicet marcarum cupri admiicendamm, n
fingulemarcx contineant 15 femmoc.
cupri.fic t argencL Quoniam enim in 4.iilis malTucxi/hint i8d marex» additis proximeinuentis iida.fici nu-
merus marcaruma548.acproindcquxlibethabcbit ifemiunc. argenti : quippe cum in omnibus limulfint
1348 fcmiunc.argend. Htquia ^l6^marcxpuric1mricomp^chendunc^cmiunc.|^59l.^laddantur6a8.ê-
miunc.cup^^ in quatuor prioribus ma/Tu cootcntx.hcnt 55110 lemiuocquibusdiftnbutis in Z548 marcasno-
uxmaflxconflatxjcongrucntcuilibctmarcx 15 femiuncix cupri.
SI autem quxfliolltiquantumargendcondneat i. marca,(t4.iUxmallx conflentur, & nihil eisadda*
tur : fle flabit regula Trium.
Marcz Semiunr.arg. Mimt Semiunc. aig.

186 » 34 * 1? •ii4
Conanebit ergo marcifcmiunc.Mg.iifJ &proindcfcmiunc. cupri 57^.

i
SIC fi qiucratur, quantum cupri contineat i marca , fic ftaoit regula.
Marea; o Semiunc. cupri Marca Semiunc. cupri

18« iSa 8 I? 3 9 1
Continebit enim marca fcmiunc. cupri puri 5 ffadcoqaciiff.remiundas puri argenti.

i
ET
fl quxfliofltycuius ponderis maflacontinensin qwUibct marca5 (cmiuncau:gcnd,& 15 cupri»com-
mi(cendaflcilm4malTis»vtflngulxmarcxnouxmaflxconflatxcondncaot5rcmmnc.aigcnd,&ii.cupri,po-
nacurpronumcromarcarum Edendarum x2^&pronumero rcRuuoc.argend in illa mafla contentarum»
52^ quia numerus remiunctarum in illa malfa triplus efl numeri rnarcwum » quandoquidem quxUba marca
comprehendere dicitur 5 remiuncorgend. Sic igitur flabit regula Trium.
Mar. mix. Mar. mix» Semiunc.arg. Scm.arg. Marca Sem.aig.

noux noux noua
H
i 8 tf + i 2€ »34« + 32e t?
t * » I
Qiûs enim numerus xquabitur 5 fcmiundjsaivend, quot nimirum 1 marca maflxnouxincluderedcbet

quxxqualitaspcrmultiplicadoncm in crucem reduceturad hanc inter a548-j-32^&5>50^52£. Ablati»-
qucp5ovtrobique.critaKiuaciomtcri4i8 +
52C&52€. AbUtisqucrurfum52Cvtrinquc,intcfm8,3£22^
Diuiflsigituri4i8pcri.flcti^7op numerus niarcarum,quasmaliaquintacommirccndacoodncbiL Addi-
tis igituri8<$marcisquatuor priorum malfarui flet nouamaflamarcarum 895.quaruqurlibacondnet5.lc-
mtuncargeud,& it.cupri.quodflcprobatur. Duc 895.marcasin idremiunc.faciesquei45io.rcmiuodas

partimaigemii&parumcupri in maflanoiiamarcarum 895. contentas. Dcindcduccaidemmarcas895. in
5. ldniunc.argenti, quas quxlibct marca continere deba, faciesque (enuuoc.argcod4475. in noua illa mafla
contentas. DcmqucduccaTdemmarcas895.ia ii.femmncxupri,quasquxlibctmarcacondncrcdcba»clfi-
cicsquc 9845 .fcmiuiK.cupri,quxcum 4475rcmiuo&argcndfluiunti45£0.quotoiminunreffiiancixmvni-
ueriura continentur in 895. mards.
// DuoSocieUtemineHnt : quorumficunJmdiifUflMftauiUficMmtffert, qutmprimm.ucfru- LV.

teret s-uor. Luentijfjk tutem p 6o. tur. ex quUmfrtmo obututrunt tur. 300. feeuueh ^
6St. £>$Mtum trgoJmguU imftfaeruut.
PONE
proprimoi2îi3eoquc|>rolccundot2C-{~5' Siuoni.unborumefl }2£-f-5. quaiiiciati
funtp£o.aur. InlbtucctgorcgulamTnumfic.
»«.»
32 C+S f 6o i 2€? TiT+T
lucrari 7^^. qui numerus xqualis cfl5oasur.qui primo obueneruot

inuenies enim primum, qui pofuit
Hxcxquado pamulciphcadonem in crucem rûcituradhaocintcT96o3C.&9Oo2i0-|-i5Oo.Ablads^-
tur90o2£vtrobique,rcmaocbitxquauointaô2^&i50o. Diuifl$igituri50oper6o.neti2£.a5.proau-
reis,quosprimuspofliit Ergorecuoduspoluic 55.aur.quodprobatur. Amborum enim flimcnam 80 lur.
ErgoreguJaTrium fle flabit ois.
80 960 15 ? 500 80 9^0 55? 660
SS DMohdheHtpecMnUmy nimirum irp^f*^fî^ficnndidiMifif(rftiunUmprimfu- lVL

tit J^tientem /7. jûJlioeHtquanUmquiJquepecumumhAbut.
HiEC quxfliocumrequcndbusadleamdasradicespcrdnet Ponanirpropiin>oi2£»&pro&cundo

lA. Rdblncnda ergo efliccuoda radix in primam hoc mo«o. Qâiam ambo habent zoo. aur.erit xquado
00 3 inter
»
« 2 i i :
A L G £ B K
,jmcr Ablitaqocia^vtrinquc.intcr i A& loo— 2^.EriiigituriA,rcfoliit»mioo— 2^
Quire pono dcnuo numerum pnmii 2£t&rrcuD<li &oo~i!2£>(lutflmul faciunt ioo.aur* Diuiloiam numc-
rolccinitli per numerum primi, fit Quotiens
'
hoc eft,7.qu* «quatio per multiplicidoncm
in crucem rcduccturad«quadoncniinter4|00<—a2Cia 32C> Addidsquci^vtrQbique.ertcarquatiotmcr
400&52^ Uiuiliscrgoqooj>er5fictQuodens8o.numcnisprioris. Ergaiccundushabcbicuojiimmtm
aoo 8o fit Quodens 17.
r2£*quo numero dmilojKr
Ponaturnumerusmundii^^.&primiiA. Ergo iterum critarnuadomter i2^4*>A,&2oo.
Aliter.
denuopro fecundo
C vtrobique, inter i A,& 100
lur. Ablataque t 7
& pro primo 100 —
i 2£.atquc tta 1 A^refolufacA in loo 12£. Pono ergo
12^. Diuifo illo per hunc fit Quotiens 77^7;. xqîi 4 *û«
—
crucem rcduceturadzquadoncmimer
«qualitas per multiplicationem in 600 Addidsq:5^
rtrJuque,erita;quadointcr52£5:ôo. Diuifis ergo dooper 5*fia laapro numero fecundi. Primus
ergo baba 8u.mmirum aoo i^vt prius.
«VIL /7 StftmmtrcatortsdthtntcuUiimcnditoriftcumumhocm^dt^ Stx,cxelMjifeptimc tdeheMji-

mul dMr.
Deindefex tfeelufoprimo , debent St . 4«/*.
S€X,/ecluJofecHndo,debentdur.fiS2>
SeXf dtmpto tertio^debent anr. Sp^>
Sexêxelnfi^ndrtOsdeben/ dur.pjo.
SeXifeclMjbijuinto, debent dur.Spo. #
Sexdent^me, exceptofixto , debent dttr. top6,
^h!dnturtdm»qudntdJitfimmdtottmdebtti, ^quontum quiJquedebedS»
PR.IMVM quiaexcluditurdcbinimicptimiatoafumma: fi pro debito fepdmi ponatur icerit

fiimmatutiusd(bidpp4 4- i2âur.
Deinde quia eacluibtur debitum pitQii fi pro co ponatur i A » erit fumma todus debiti aur.SSa
:
-}- 1 A.
Terdo quia excluditur debitum fecundi, pone pro eo iB>atir. ernqucfummacodu5debtdanr.95a
Quarto quia eximitor debitum terdj, fi pro coponaturtC, anr. erit fiunma lotius debidaur. 8pd
Quinto quia fubucetur debitum quarti , fi pro eo ponatur iD,aur. erit todus debid fumma aur.pi*
+iD-
Sexto quia fupprimitnr debitom quinti , fi pro eo ponatur 1 £ , aur.habcbhur fumida todus debid 840
>f*i£»aur.
Sepdmodcnique»quianonexprimiturd€bhumIani.fiprocopooaturiF,aur.e!itIummatotiasde^
biQio5d-|-iF)aur. «
*
Quia igitur fumn^ omnium, hoc cA, totum de-
994
88 a
I
I A
^ bitumlcpdesponitur,vc hic vides. habebimus
fei«qnadoncs,fi(uperioremcum fingulisinfi»*
95» 1 B rioribus conferemus; propterca quod quodlibct
896 1 C totum fibiipficil «quale. Videlicet.
'910 I D 'Primum994-|-i2^quaUarunt88a4*'tA.
840 I E l^tur ablatU88i.vrrobique,crit«quadoiatcf
1056 I F Cumcfgo pro debito primi
pofiufitiA; eritdcbicumprimiaur.iia-|î2^
Deinde eodem modo «quatio erit mtet 9^44* , & 95 a inter 40
-f* B. ^ybiacisque 95 a vtrinqne,
i
î2£.&iB,scpromdedcbitum fectiodt4z4-i2^ ^9
TefdofimiliterzquadocritiDier9944-i2C.3c8964-iC. AblattsqueS^dvtrinqne^nter 984^12^
dciC: idcoque debituro tcrdjcrit984~>2£.
Quanopariradoncerit «quatio inter 9944~i2^8c9io4~i^ Abladsque 910 vtrobique, inter 84 ,
4î2£.&iD. Dcbitumqaequaiti critaur.844*t2£. '

Quinto non fecus em «quatio inter 994 -f* >2^ & 840 4- iB. Abladsque 840 vtrobiquca inter 1 54
4~ > 2£ & proptereaquedcmcurequind eruaur. 154 4~
>
SEXTOnon aliter «quado erit inter 994 10564- iF. Abtadsque994Vtrobiquea inctf
2C«&4 i 4~‘^* Rûrfiimque ablatis 4a vtrinque, inter 4i.& xF.idcoque debitum erit fexdaur.
i
i2e — 4»-
Ec quia prodcbitofrpdmtpofita(iiiti2C>^ .
Debitum primi
Secundi
11» Hh
4* Hh
% runtofnnium debita hzc , qu« fiaunt fum-
niam72£4~44^‘ «qualem 9944'>2C*
«
2e
Tcmj 98 -1h 2e cum hic etiam numerus rod debito «quahs llr«
Qtuuti > X 26 vtpauloantediximusi Ablau cno i2£* vtrio-
‘'‘i
Quinti »54 Hh 26 que,crit<quadointer62^4~44^*l^994* Ab-
Sexu 1
2e- 4» Imsque rurtum 448 vtrobtquc » inter 62^«
Septimi 1 2^ & 546. Diuifis igiciir 546 per 6. het i2^
91. debitum irptimi, qu^ tuici2C> Hmc
fivile debia aliorum clidci * QuonUmaumdeUtumpriBulfilûa4"»^ ctic ipfiim debitum ao 5.
fumma
C A P y T XXXI. ig)
rumminlmlrumexpL&iu.conflita. Sicemmdebitumrexaerit4p.niaiirani ^ ficdecsttris»
t hic cernis.
rPrimi ao 3
Secundi
I
Tcrri; 189 rSummadmninmf r
Dd>icum*^ Qiurti «75 âar.>^ feu cotum debi->< to85.iur.
I Qmnti
Setcci
M 5
49
LScpttmi 9U
ProbacJo.Dempco debito rcptimi ex toto debito, debebunt ^.aftj<ar.p94. Item dempto debito primi e
eodem debito coco,debebunt tfoiij,aur.88i.& (ic dc arceris.
Diuficif hiitHt Jhos mimiros tureorum ,qKoriim fimmtk frmmt qHtdrttoriimtxi^>fisprt- LVin.
crettorumfrktrtclt.reUaqmtyS. AddiuvcretdiiHmerumex torum muUifUctltout frodu-
Clumf.utt }}.ûtruur,quifi/u ijli numeri.
H A N C qu*ftiontm per (cqiiemctn (igunm explicabimus , rbi quadratum rcftr A C, diuifum eflia
duo quadrata, & duocomplcmrnu, quorum quodlibetinterduoquadraamediumproponionaleelt, vtin
Lcm mace propoC5q.lib.io.Ei,clalrmonlirauimus,&fupra quo-
quein numtrisin Lemmate xnigmacisitf.ctp.jo.oilcndimus.
Ponatur ergo minor numerus 1 2£inimimmlinca AB. & maior
iA»nimirum linea BCSumma autem cxipiisconflatainimirum
linea AC, ponatur i B.£iicquequadncum re&x AB.iJ^.Ecquo*
35 -lB IV JM-
niam fummanumerorum iB.fubtrada ex duobus quadratis rc>
Aarum ABiBCrefinquit 78.fadent duo illaquadrau 7$ 1 B.
Ita enim it ex illis demetur iB, relinquemur 78. Igitur quadra-

yj+rt-iy
»• lA
tum reda; BC.crit 7 8-|- 1 B,— i Si enim duoquadrata^ciunt
78-|-iB,vcdiximus,criciblumquadracumredcBC,78-|> I B
Deinde quia fumma numerorum A B, B nimirum iB. addita

ad produdum ex eorum multiplicatione, id cB, ad complemen-
tum AD, facit 5st.ericcomplcmcntum hoc 39 t B. lea nam-
que n addatur 1 B,ha ipfum complementum 39. «

Quia vero quadratum re^ AC, quar valet iB.conftat ex duobus quadratu redanim AB,BC.id eft.a7S
+iB,& ex duobus complementis, hoc ^,ex78-iB.eftq; q^ratum redx AGcx iB.procreatum iBJ^.em*-
quatio inter iBJ.fici^tf—iB.qui numerus conBaturex78-îB,idc/I,cxduobusqiudratis,&ex duobuscom-
plcmentisihoc cil.cx 78 - aB.Huiusaucem^numcrii
n 54 -iB,radixnonaluerinui«jgabicur,quamexnumero
.
Ij5- hir aqualis eflctij.nimirum hoepado. SemilHs numeri radicueB-.ad cuius

quadratum -.ad-‘
ditisi56iioccft,-7^.6t numerus ^.a cuius radice quadrata ^.rtdematurprîCtafeminis^jTmancbicprc»
*
dum i 2^~.hoceftii.actamumvalctredaAGhocei).iB,rummanumerorumi2^&iA.
QuonumigicuriB.cBii.comptkncatum 39>iB,erita7.&quadratuaimiius78-|-iBî^.crit90~
ijf.cflqite complementum ajjncdium proportionale inter qustdratum t>ocnuius90—i2f.&quadratumnu«
nusi3f.vtiniiiodiximm:fi ducatur 90-ig^.a|ytfi«nurocrus9oJ-iJJ. • «qualis quadrato ex i7-dcfcripto
'
nimirum numcro7 xp-Addiiocrgo ij^^.vtjTl^critgquatto inter 90 2»&7 ablatis 719. vtro-
bique, inter 9oJ^-7X9;& ij’ J.Huiusimmeri905'-7 ip.radiccm Zenfizcnlicatn Ita inucniemus. ScmifTis nu-
meriZen(brumeIl 4 $ acuiusqtudr3 toaoi 5 iideinantur 7 a 9 .rcnunetnumermta 95.idcutasradicem jdUi
addatur prxdida fcminis45.fit 1 jSi.maior.minOTautcm erit 9.(1 nimirum ex prxdida femide 45.demacurin-
uentaradix36.Zcnfommautcm8l.&9.radicesquadrac«funts>.&5.numcriqu«fiu. Nam eorum quadrati
Cjot 81.& 9 aquoruoirumma90.ltip(bnun numerorum rummaia.detrahatur, reliquus fit numerui 78.£t d
eadem fumma 1 a.addatunad a7.numenim ex eorum multiplicatione produdum , hc fumma 39.
PO R. R. O poftquam inucncum fuit. iB/ummam numerorum 1 1 AfdTe la.fadiius inueniemui
. vtnimquenumcrorumi2£&f A,fcor{um.per«nigmai7a.cap.i9 Quoniam enim complementum. quod ht

ex AB.in CB, inucncum c(t 17/1 numerus 1 a.dtu! laturinduas parcet.vtex vna io alteram fiat numerus 27.qui ^
non maiorcAquarta parte quadradex numero 1 .fadi» vtinprgdidognigmatcdocuimus, innemeturyoa

:
pars3.&alcera9. Idem quoquedhciaurperxnigu S38xap.3a

V £ L, (1 numerus ia.per «nigma 170.cap.a9.vel t5uap.to.duudator in duos nnmeros,quorum quadrat!
finiui Sciant po.fummam ridcliccc duorum quadratoi am redarum AB. CB, qu« inuenta dt 90. reperientur
itenun dux partes 3 A 9«
S C H 0 L I V M.
x jm 4nigmtfficilt rttfflIi^r«r,Mi»i ^ ai qaûmes fer A :/reh4m frtMtre rtittjthrt $ftime ef* txtniuram ia GA-
E metri* fuaitUyVeuf.iJtxtmm.H9C emm angnut^M, qai GeometruS ^0TM,vbCt *Mt tittU» laade/slae/ar.rr ftteu
DuofictfhAb€ntdu4*fMmmMAHrettrMm.^4iir4tu/ummexfiimmupr»€reAtkftetmnt}4.o:Sed LDC
tpftfummAinterje muUipiscdtdfAciimt^mAMriiqn^ tflûAmtdfint ijidfumm*u
PON ATVR. maior fumma i 2^&miosiri A. Qaad^fuiUi2f4£iAj^;qutrimuI£tqcredcbcnt34o.
00 4 Igitur
a — •
1^4 ^ ^ ^ ^ B X ^
Igitur
i
Ajf.cric 340 —
ijf. Duo vero numci iintcrieinultiplicitifidantnDmerum
26 A,zq u]cm^.hocdt»y.maiomqutdrati,ûie{l 1^. Si imturxquarioed inter iQÂt&Tjfêntaaooue

squitio inter horum numerorum quadnu,nimiruminteri5Aj^^—*J'Jf.(]urx(]uatiopermuIdplicaao-
nem inciacem reducetur adaiquationem inter 4^3)^ btpcrd^rcHioncmngni^TipdmxndictS}
eritxquatiointeT49Ajft& 36J*. Acpcrrcgulam Trium,ii56j^quiualcnc49 A J^^quiutlîtiJ^Jiumero
^*-}^.vt hic vides, abic^ tigno Jfon primoac tertio numero.
3<f
4 ms i?
£c quoniam I A ^.fuitxqualis numero 340^— 1^. erit quoque xquatio inter iA^.&540
quando<jaidemi 2^.inuentmfuitxqualiinumcro^47 '*^^^'^*S^^^^~’'V**v^îSue,cntxquatiointeri A
ar+H.- & 340.Cumcrgoi A JÂciat 7^ A J^.(quod i.xqua!csiintnumcri.)critxquado inter f^.A^.
’
&340.D. litis Rgo 340 per ' ^.tia iAj’.i44.cuius radix 11. ericvnus numerorum, nimirum tiimmapccunix
mmor,pro qua pofuimuaiAiCuius quadratum lA^.Quia vero quadraturo maioris tiimmx fuit 340 -lAjf. —
i44.dematurex340.rdiquumtiet quadratum maiorisfummx ip^.cuius radix
Sipretittir lAJ^.niroirum
i4.a)ter numerorum, nimirum maior tiimma,quampotiiimusi2£ltaquepnmushabcti4.aur.&fecundus 12*
Quadradenim horum numerorum 19^. I44.faciunt340.&ex 14.10 iz.titnumerusitf&hocetiij.maioris
quadrati 19^.
LX. ^0 7resJbc^hahtntbtcHmiis.PrimusdscitfecHndOtfimihtdArts\tH£fecunUfhAb€remioo.imr. St-

CMmim 'verpatatteriMjJimihidarcs-JHitpecMftUjjdbtrem too.oMr.Tcrtim denique dteh^ri*
motfimtht ddres ^.tMdpecHnu haberem 1 00. anr.îurttur, tonant i$m qmjque eorum habeat>
PON ATVR. primi pecunia i^Câurfecundi iA,aur.&tcrdj iBpmr.PrimuscrgocumY.fecundiha-
bebit i 2£+-r.Aquinumermxquaiiscftioo.aur.Dcmptaergo i 2C-vtrinq;,erit «quatio inter jA.&iooaur.
iîdeoquc&intcrdupla, nimirum interi A, & aooaur. a 2^tauciaprorccundo.locoiA,pono

looaur. a^.quifccundus cum f terdj, habebit zooour. a 2^-|~T «qualis cA
« ioo.aur. Addidsergo i2C.vtrobique, erit «qualitas innrr ioo.aur.-f>|B,& loo.aur.-j-aSÊtablads toavtro-
ioo4mr.+“B,& i2£.Et rurfum ablatis 100. vtrinque, inter -JB
bique, inter &
ioo.ideoquc&intcr
tripla,nimirum intcriB,&62^—>3004uir.Atqueita pro tertio,loco iB,pono<S 2^
cum 7.primi,id eti.cum habebit
,
—
3oo.aur.Hictcrdtts
numerum etiam aqualem ioo.aur. Additis igitur 300, vero*
bjqne,crii«quado inter 6 - 7^-^ 40aDiuitiscrg0400.per ^
cundus autem, qui inucn tus ciihabere 200
aur. 6
— i2£tf4. atque tot aureos habet primus. Se-
2£*habetaur. 7 z.TcrDusdcnique,quideprehenjmcti habere
3 oo.habct 84.aur.lta enim tam primus ^4.cum 7. tixundi 7idd m, cum quam lecundus a*
3^. 7
cum7.tcrdj84adcti,cumi8.quamtertius84.|cum primi (j4ide0,cum id habebit looaur»
LXL Trea habent êuhtam. Primm dieit reltquie,Jiadhuc haberetis 100. aur. effetfumma vejirorum
aur. dupla meafumma. Secundus dteit reltquis»Jiadhuc haberetis r$0.aur.
effit fumma veftr$*^
rumaur.meseJitmmatripU.Terttusreliquis dtcttJ$ adhuc haberetis i00,smr.frmmavejirorism
aur. effitJumnumeaquadrupla.^ûartturtquantumqmfque habeat.
^
PON ATVR. primi pecnnbi 2^,& aliorum duorum fimuli A. Hiduocum Too.aur.habebunt fum-
mam duplam pcctmi«primi &go«quado erit inter x 2£.&iA-îoo.£tabUtisioo.vtrobique, inter
100.& I A.acproindclccundjs;ac certius, qui ponuntur haberei A, luftbum
—
loo. xittiaddaturrum-*
maprimi,qu«cB i2£.critrumroaomnium trium 32^^>ioo«
Ponatur deinde rummalceundiiB.habebuntqucpropt|M|primus ac tertius 32^- —
io<^— iB.qoan-
doquidcmomncstrcshabcnt32£
iccundi:cric«quario inter 32^
—
looi Etquiafumma
iB. [Namtiaddaniur looto^
^^
Bictertijivnacdtti looour. tripla ctifummat
—
100 iB, fit fumma 30^ iB^Sl
3 B. Addiu igitur iB,vtrinque,erii «quotas inter 32£&4B. atque idcirco & incerfubquadrupla , hoc cA* inter
iBac proinde fecundus, qui lubet iB.liafaebit
Denique pro tiimmaterdj ponatur tC habebuntquepropterea reliqui duo 32^-îoo^—iC, quan-
doquidem omnes tres habent 3 2<C'~— loo* Et quoniam fomma primi ac Iccundi» vna cura ioo.aur.qua-
drupU eft fiiramx tertij, cricarquado inter iC fNam fi addantnricood 32€— *oo— iC.fit fiunma 32^—
32C*
1
C) dc 4 C Additaque iC,vtrinquc.crit aquatio inter 52 &
g 5 Cideoque & inter liibquintupla,hoc cft,bter ^
iC.ac proinde tertius habcNt
Isaquecumprimushabeati2^fccundus72^,&tcniui '2€.habcbuntomnestresfimulif72g.fiaeH^
S^J^bebant aut omno cresfimui edam 32€— ioo.HR imtur «quado inter -HS^fiuc
Addiafq;,i^vmnq; inter a772g+ioo.&32ÂbUafq, 1
loo»
,72£.virobiqnc>imeriooA7-i2C.Diuifis igitur
—
*537T'*“*'*P^‘*”^P™^Secundu$auirin habens 72^>W>ebit 11577. Ecterdus habens
f^habcbjt9277.Namfccundusactcrdusvnacum ro< hJ>ebiint 3o/7;.qmmrthcrus duplus eftnumeriiei
77.qucm habet primus.Itcm primus ac tertius vna cun 1 oo.habcbunc qui numerus 3 triplus cft num^
ii577.qucm habet fecundus. Secundusdcniqucacpiraus, vna cum loo. habebunt
3^9-7. aur. qui numertw ‘
quadruplus cfi miracri 92-7 .quem habet tcruus.
Lxn. Treshabentpecuniam. Primus reliquis & ctt âdhuc haberem m. aur.feret meafimmaaqualu
dmbusjitmmisveftris. SecuMdmreuqmficitfhaberemadhmctoo.aur.fummameaffitve^
ftruJummadupU.Tertsus denique as -idrelsquosfadhuc haberem i0o.aur.fimmameaferet
fumma vefra tripla. Ruuntur, quantum qmjque ha beat.
PON ATVR primifiminui 7 ^tirgocuiooJubcbiti2£~f-iooactanttcritfumraafecxuidi&tcrtij,
omneique
i &
C A P V T xxxr. Irff
ncrquctrcslubcbunt 2^-|-ioo.Ponjturfummi fecundi lA. Ergo cum loo.hibcbit i A-îoo.qui nume-
otnncfe
rus duplus cilfummz primi >ctmij,quzen22€-+'°° 1 A. (quii cum omnes tres
hibcintrid-f-iooJi
tollatur A, fummavidciicetrecuiidi, remanebit fummaprimiictertiji 2€-f'*°®~'A.) Acproindczquatio
I
A-f- 1 oa& ^'2^-j-ioo

erit inter i 2 A. Additifquc a A.rtrobique inter A-|-ioo.& 42g-}-20o. Et abi 'tia
5
ioo.Ttrinque>inter ) AA42£-)-ioo.Siergo omnia diuidimur per J.critzquaiio inter i A,<lt'i 2€-|-—
. A»
proindeaim fecundus pofitus lithabcrc i A.erit eiusfummi J^-j-^.Ponatur dcniq;fumma t rtij iB.Ergo
cum loo.hab. bitiB-f-ioo<jui numerus tripluseftfummzprimiac fecundi qnzc(lj2g-|-^.ronfljtacx 1
Sgfumma primi.& * 2g-|- V^-l“mmifecundi.Ipiturzqunio erit inter 1 B-j-iootSe hocell.in-
teriB-f-iou.&72£-f"'o°-AblatifqueIoo.vtrobiqoe.intcTiB,JC72g. Acproindetertii fumma, quzpolin
PiitlB,erit72£.
^
^-f- ’-f - & tertius 72g. habebunt omnes trrs

‘
Ittque cum primus habeat 12^-frcundus 2
Habebant iutcm omnes tres etiim aS^-j- loaEftigiturzquatiointer 9|2C-|- - '
t 2g-|-[oo AbLtifquc
|
a2£vtrobique,inter7j2€-f''^ & 1 00. Ablatilqucnirfum-^. hoc eft, jtj.vtrobiquc, inter 7~2g. 8< S 6
Diuilis igitur «Ci.per7j.
\
12^9 ,-f fumma primi.Secundusautc habensi|2g-|-3 j j.habebit 4 j ,-|.Teitiui
fiet
deniqi habens 72g.habtbit Sj j^.ltanimqueprimuscum ioo.facieci0977.fummamzqualim fumirelrcun-

diac tertij S.uundusverocum 100. facittfummam 145 77. duplam fummz primiac tertij.
Tertius denique
cum po.faciet id j T-f-P^mmamtriplamfummzprimiacfccundi. ’
o TrahihcntftCMniim.PrimmretiqHisdicUjiie-utfirdfummiTemeutretuitii.Mr. lubere/km..
tvTFf-
mdm tquilem reliqut ivftrtfammd. Snandiu rtUqMudtcU.fidt vejlrtfimmn remtutretu tot
tur. effit meifummn reliqua veftra dupU. Tirliuedeniq. dteit reUquis.fide vefirtfumma reme
•uretis ris.tur.metfiimmuefiel reUquavefiraJummutnpU.
^truurviuuseutufijffiummt.
PONATVR. primipecuniai 2^.Ergoteliquiduol!mulhabcbuntt 2g-|-Ioo.vtaraotis

100. habeant
reliquam fummam zqiialem iummz p. irnuOmnelque trcslimul habebunt i 2Q~\-ioeu.
Ponatur pecunia fecundi I Amuz dupla e(l pecuniz primi ac tcrtij.fi remoueant loozur. Habent
autem
primus ac tertius a 100 -i A.(cum enim omnes tres habeant t 2€+ioo-fi dematur 1 A/umma
fecundi,
reliqua fiet fumma pnmi ac tertij a^ -j- 00 - 1 A j&amotis 100 habebunt i 2
eftiA,fummafecundlErgozquatiocneintcr42g
omnibusdiuifisper).inter~ 2g.&
1
— €
lA.&iA. Et additis tA.vtrinque,inter42P.&:tA.^
'
1 A.cuiui numeridupU
I A.Acproindcfummafecundi.qucmpofuimushabcre
lA.crit-iJP.
Ponaturdeniquefumma tertij iB quz tripla efifummzprimiac fccundi.fi rcmoueant
ino.attc!Habeni
lutem primusBcf-eundus iS^.&amotis loahabcbunt ^2^ loozuius numeri triplum 2P —
qualeeritfummztcrtij iB.Ergoteciiushabet72^ joo,
laqueeum primus habeat i2e.ficundusj2C.«ttertius72€
— Joo. habebunt omnes tresfimulo2.2P
' looue-
’
}Oo.Habcbantautcmomncstresquoquefimula2£4‘>°0''ûatioergocllinter9-2£ too &aS

+ 100. Addirifquc}oo.vtrinqueinte. J72C. & 2
Di11ifiscrg0400.per7J.fiCT
e
e-f 4<>o- Abliufqnc i 2 »trobique‘, inter7i2e
i%.J4t4 P«-““'spti"'i.SecundusverohabcnsJ 2ghibcbit 7 i— .Etttrtiusha-
bcns72€ }oo.hab. bi:8i7f.quodprobaeur.Nimfieiij47j.fummafccundiactertijrciîantur
100 rd
man bit lumma 54— ucnudisfummz primi. Etfiexijd.Tffumraa primi, ac tertij, ibijeiamur
too-rchou»
fummi}«j4-bibduplafiimmz(ecundi7i77.Sidcniquccxia777.rummaprimiac fecundi
erit
tcmoueantur
ioorcnuncbitfamniai777 fubiripUruminxccrtijSi ^
i
TrtshtheHtpecuHum.PrimutreUqHUdkit,fidtmeafumtHtremeueremtit.iHr.fi,mmtvenrt,-mn
tfetreUquumetfummuqutdrupU. SeeundmduitreUquiefi demeufiummaubqeeremtct.tm-
vefirafummieffit reUmu mea fumma tripla. Demqut territu rtUquis dicit
.fide mea fum.
ruaauferem tee.aur.effitveftra fumma rtUqtutnteafiumma dupla. £uaritur
vrtiufiuitfqM
PONATVR ptcuniiprimii 2S-f-it».ErgofccunduJtetettiushabcbunt

42^.vt!izcfummaou»-
°
drupla fit fummz prirai,fi prius abicccrit loasurusmncfquc tres habebunt
; 2C-)-ioo.
Ponatur deinde pecunia fecundiiA+ioo. vt abi e&sioo.rcliquifiimmaiA,DtfubtripIifumm*
primi
letertijiquzcft j 2e-t-roo iA-f-ioo.iuvtzquatiofitinterjAA5ig-|-loo lA-j-ioo. EtaddntA
4 -ioo.vtrinqt. inter 4 A-|-l 00.& 52e+ioo. Ablatilq; ioo.vtrobiq;,inter
4A A 526 Diuififq; hisduob. nu-
meris per 4.ericarquatiomteriA.&^2£.Cum crgofccudus pofitus fit habere iA+ ioo.hibcbit 'if+ioa.
Ponaturdeniquefumma tertij iîoo. vt abicfils ioo.rch'qua Cimma fit fubdupla fummz
prmiiacfc
cundi;qutefti 72e+»ooJtartxquatiofitintctiB & iJJJg-|-aoo DiuifisogooranlbuSpcr2<ritiB.Zqu»r
bs i2C+'°0‘^“'r''rgotertiuspofitusfithabereiB-j-ioo.hafacbitf2g-|-too.
^
itiquecum primus habeat i 2€+>oo- Secundus J 2e4-ioo. 8c tertins 2âoo. babebuntomnes
J tns
fimul }j2e+400iHibcbaiitautein omnes tres etiam fimul 52g-f-«x> •ûatioiginircftmfer3i2p-(-ioo,
& 52e+'<»''blatifqueioo.vtrobique,inter 3 j.2C+}ooA 52€.Etrurlumablitis)f 2evtrinqu'etmter>oo
8ei|2®.Diuifisigitui}oo.peri 7.ficti 2€I* 4 rr-P""’>“'rg03 “i pofitus cllhaberei2C-J-ioo.habebit284-i,
aur.Sccundus vero habent 72C-j- 100. habebit jjofJ lur. Totus denique habens -j2g-J-ioo
hab.bicaoV
Tjjur.quod probatur. Nam fiprimusremoueat ioo.de fuafumma.eritrcliquusnumcrusigq-d fubquidru*
ûs fummz fecundi ac tertij , quz ell 7 j 877. Et fi fecundus dcfummaabijciat loo.erit reliquus nummis
' 10
^.fubtriplut fummz primi 10 tcaij, quz elt dy i^J-. Denique fi tertius de fija fumma rcmoueat
quusaumctus}o777,fu|}cuflusrumnizprimiicl*cun(li.quzelldi;7j'.
1 eo. erit r^
)
// Tra
- A
,
A L G £ B R ^
fj Tftshabtnt ftCMnitpn.PrimutrtliqMudicitiji vehis dtremtet.dMr.futrttufimmtmmHTtiU
qMfummtquiHtmpUm.SctmndmdUttrtliqaisJivehudartmiee.aur.fierctvtfirtfrmmart-
UqusmedfimmtftxtupU.rerlimdtmqncrtUqHadseityfivehudartmiee.sisr.fsstrtsisfmm^
mamreliqiutmeMfiimmsfeptKpUm.îuTitHrvHi»fe*tiifqiieJkmms.
PONATVA pecnniaprimiiSC+ioo. ErgorcliquiJuohikbnmjSC lOO.Ttfipriimu
detioo. habeam 5 2g.niim»um videUen quimuptum reliqui numeri primi. Omnerque tres Hmul ha-
1 Pon^r fecundi peennia i A4- lo». vtpoflquam ilijs duobus dederit 100 . reliqua « A, litfubfelhipla
fiimmz aliorum cum illis ioo.aur.quos alccundoacf cperuni. Habent autem primos ac tertius
1 A-f- 1 oo.qui numerus IclAplus eft 1 A>hoc
•I oo.ac proptercacum looaiur.lecundi habAunt
tf^-|-ioo
tft xqumlis «A. Additu ergotA+ioo. nrobique erit zquatio inter 100 & 7 A-|-ioo.Abluifquet 00.
Ttrobiquc,inter<2^8£7A.Dinilirqjduobushilcenumcri5per7xrunt |2£.zquale«iA E'go fecundus, quem
«ofuimus habere 1 A-|- 1 oo.habebit 1 00.
-J
Ponatur denique pecunia tertij iB^ i oo.vt pollquara alijs duobus dederit I oo.aur.rehqua I B.lit fuble-
•nplafummz primi, acfccundi vna cum 100. aur.quos a tertio acceperunt-Habent autem priinm ac fccundu»
^2^ J-ioo.idcoqucciini loaRur.tcrtij habebunt ^2^-f-Joo qui mimcnufcptupluscfliB,noceft,jfqua^
^ lubcrtxB+*oo.habcWitJ72£+^f^* t .i- .
luquccumprimushabcttiO^-f**®®’ S<xundus 72 £+iooAtmws—

.haOepwmomjt»
iresfitnuli— 2C+-^-^.Habcbantautcm&omnestrcsJiroul 62Êftigimr*quahta$inicri;72f-f--“i-
&62eAbLtVquca4^‘'^“^4“*^*"'"“l'**3w2eDiuifisigitur-^;-.pw04*«5*2€*8T7‘^'^^^
crgOrCuius dedimus habebit 1887^. Secundus autem qui inuentusill habefe
,
7^+ 1 00. habebu
»75H-TertW8dcniq;|habcns7^2e+—;--habebitiWri*quodprobatar.Namfipnmusd«ioo.aur,aJig
Iccundusan^
duobus hab<d>unt alij duo 44t77- qui numerus quincuplus eftrcliquxfamm* primi 887;. Et 11
Dciu-
duobus det ioo.iur»habebuntalq duo 454“.qui numeras fcxtuplnscft fumm* reliquae lccundi757-7»
qucfi tertius aiqs duobus det 100. aur. habebunt alij duo4tf4T7. qui numerus fcptupluicftrcBqu*
turaow
tertij d^77«
UIVL ftennum hdbent. Primm rcliquudUittJives daret u mihi too.AMr.foret medfimmd •vefird
fommareliqtuaqnaUseStcMndm rebquU dicit efidaretUmihitei.Mr.fieretmeafrmma
fimmareliquadupU. Tertius demque dicit reiiquu^^mthtdaretu to^.aHrforet mtafammA
reliquet veJrdfimmutripU.^Mntur vnu^cuiHjquefumma.
PO V pecunia primi i^qui fi acceperit 100 aur. ab alijs duobus habcWt

N AT R ac taiB-
taodemhabcbuntnincaIijduo,atqucidcircoantcquam dederunt ioo.aur.babucrum iS^-j-aoo. Omnel^

tres habebunt i 2^+aoo. j
Ponatur pecunia fecundi A qui acceperit ioo*aur.abaIijs duobus.habcb 1t 1 A 4- 100.qm numerusoa-
1
1 fi
plus dlfummat reliquar priinipactcrcii*.qua; antequam dederint too.aur. alijs

duobus> eil i2£4'^^*"“ lA A
ergo duplum 42^4" *
poAquamdcdfrint ioo.tur.alijsduobus,habcbunc
Aixqualcerttjk4"*®°‘^' ^ A.vtrobiouc, «quatio erit inter 4 4; ôo. 3
A4* * jx>* * ,4*?& «
vtrinque, inter 42^-f-iooA A.DiuifilqucduobuaKifienomerisperjicrit «quatio inter 7 2^4
5
RxUnHiitfrgo habgt-j^4~4~* qUO^*^ habCfCl A«
Ponatur denique pecunia tertij iRqui fi acceperit loo.aurub alijs duobus, habebit iB4ôo- qm
rus triplus cfifiimm* rcliquxprimiac fircundi» quzantequam dederint
ioo.aur.alijsduobus,cft 72C
T 1
pofiquam dederint looaurolijs duobus, habebunt fA Huius erao triplum 72^ aoo. «qualem -•
I B4“ioaEt addicis 100. vtrinque, aequalitas erit imci72Â i }oo.AoIatiiquc joo. vtrobiquc,imcr 72^
-^3oa& iB.Tcniusigitur,quemporuimu$habcrciB.habcbit72C 3oa
itaqueeum primus habnti2e-Scaindusi2€+^&tcrti«*7^— 3?®*
•^-^Habcbanc autem &omncsfitnuii2€4"*®®*^“^*^“*l‘f”*”^^7^“"”T“*^*^^
aoo.Abladrquc a 2^vtrobique,incer 7 2£ xoa Additifquc.—T^.vtrinquc intcr7j2^,fic-- ,
j
Diuifis igitur ^“~.pcr 77 fiet i2C*^ J rr‘P^°^
habebit iiS- .Tcnius denique, quem inucmmushabcrc72^—Joo.h:bcbit 143774“®^ P*’®batur. Nana
4
primuscum 100. habebit fummaraitf377*quaIcmfumm«rciiquorum, fi priusdedcriniioo.aur. &cundu
vero cum loo.fadetfiimmam ii877.duplam reliquorum fummx.poftquam iooaur.dcdcrinc.TertiusdcnU
^ qttccumioo.facictfummaini4j77.triplamfumm«reliquoruni>poftquamdedcnnuooaur.
^7 habentpecuniamJDicitprimm reliquis. Si mihi daretis^vejlrdjummt/jabertm td6.afo. Sf-

f YVrr
cundmverodicitreliquis,fimihidaretis~>‘VeJlr£(Mmmdthaheremseo.4Ut7^timdeniqnert^
liqmisdictt,fimthidaretis~.veJlrdfrmmdJsaberemjo0.aur.û4riturpetunUvmMjcutsûe»
PONATVR pecunia primitoo 12€- Ergo rcB(^ duo habebunt i2€.I» enim fi dent fnimU
romi2^primo,btbcbltprimuiioo.aorOraocûetrcsfimulnabebuntioo4“l2C» , ^ ,
1 2Pt — A, qui fi fccuriTO OCTt
Ponatur l^ndi pecunia i A. habebuntque primus ac tertius 100 + 7 . ni-
inin»n‘4^4'i’26‘™“TA.habcbttfccundu8XA4‘^^4H‘7%~“7^»'*®®*^M
*
*
nuBMnu
v
IJbO
C A P V T XXXI. 167
numopusxqxialis cft r oo,atir.Si ergo inferantur ^.virobiquc, erit «quatio inter-f AbUtifq;
—
•j-
2^ vtrinquc,inter y A,& fS^.Diuififquc duobus nifcenumcris per y.cnt xquaJius inter i A,6c loo
-y^^.Secundus cr^ habebit loo ^2^ —
Ponatiirpccuniatertij i fi.£cqtitaprimusac fecundus habent 200— 72^(1 tcrtiodent-.nimimnijo.
~72£>habcbtt tertius iB-f-50 qui numerus arquaJiicflioaaur.Ablact (que 50.vtrinqucycrit«qualitat
inter iB- 2 — ^&
5aAdditifqucy2Cvtrobique,intcriB.&5o-f42C-Tmiustgitur habebit jo-j-j 2€*
Itaq; c&pnmus habeat loo— i2£-^Cudu$ioo— -C^&terdus 5C^v2€.habcbui omnes tresilmul 250
~-; 2£.Habcbantaut omnes tres fimul et too-f'i^.Elligttur«quatioimcr25o- iooî 2£AdditU-
que| 2^vtrobiq;, inter 250.& ioo-f-2l2C*AbIau(qiioo.vtrinq;,inter 1 50A ix^^.Diuifisigitur I50.per2-f»
fiet i2^7077-Primus igitur habens 100— iS^.h^cbitxpTy.Sccundusautcm habens 100— -|2C.habibittf4
•J7
1 ertiui denique habens 50-f- j 2£. habebit 7^77. Nam tam primus cum 7.fummx reliquorum duorum,
quam (ccunduscum y rumm«aiiorumduorum,& quam tertias cum y.fummz aliorum duoru habet ioo.aur.
6t Treshxbrnt pecunhm.rrrmm rtii(juu dicit tfivobu darrm-.me^fimmxMyfrftii ioo.aur. Se- LXVIIL
eundus vero reluîus dntt,fi vobis darem ^.meefitmmsM beretis too.smr. TertiusdemquereU-
quis dtcttfivobu darem^.meJtpceunujjaberetu too.our.
VEL'
SeeundtUyMc tert/tss dicunt primo finobis djres^.tudpeeunid, heberemus foo.Mur.Atprimmtaeter^
ttusdtcunt(e<UNdofi»obttdMres\.tudpecunU»hsberemusioo.aur.Dentq^prim$ts^cfieundusdi-
eunt tertto,finobis dsrts^JudpecunUyhxberemusioo.Aur. Ruentur vniujcutu/quefitmmx.
PON ATVR.pccuniapnmi i^CErgoreliqoiduohabebuntioo 72€.vtaccipicntcsy.primi,ni-
mirum -^C-habeanc 100. Omm (quetres habebunt
Ponaturpecunia fecundi iA.critqucfummaprimiictcrtij72£-|- 100— i A. Etfiieeepcrint-.iecundif
nimimm yA, habebunt y^^-f- 1 00 1 A-[-Â. qui numerus «qualis cft 100. Additis ergoi
A , vtrobique^
crit«quatioinccr7^-f-rco4*yA.& roo-|-iA.Ablatifque loo.vtnnquc, inter yQ^-j-yAA lA. Etnirlum
ablata
[
A,»trobique, iiitcr t 2 3c A.DiuifoqucTcroquenumcro per finter
y ^ & lA. Habet ergo fccun-
dus;Q£.
Ponatur pecunia tertij iB.Et quoniam primus & fecundus habent acceperint tertij, ha bebunt
J
.
7
2£-}"yB.fummam «qualem ioo.aur Ablaciiquc y 2£ vtrobique.erii «quatio inter yB & loo y 2£. Diuila
ergo vtroque numero per y.crit in.«qualis40O— .72^Tcrtiu»crgohabet40o 72^
Itaque cum primus habcafl 2£-wundus y 2C»& tetius 406 —
72^ habebunt omnes tres 400
2£,Hab«fii»t*utem&omncs(imul72g-|“»oo.Si igiturvcrinqucaddantur'^.2^crit«qualitasmter400^
-^2€-j-too. Ablatifquc ioo.vtrobiquc4ntcr^2€.&)oo. Diuilis iguur joo.per 12^5277. pecunia
prirm.Secundi pecunia, qui inuentus cfl habere y 2€*crit jp yyûr.Tcrtius denique habens 400—72^. ha«
tKbit ) 4i~ûr.quod probatur, quia um fecundus ac tenius cum 7. primi . quam primus ac tertius cum -.(b. i
eundi, & quam primus & fecundus cum y. tenij habent looour.
TresmeixetoresSocictatemmeuntpers2.menfes.Primusimponit \oo.eur. Secundus 200. sur.

terttusjoo.dur.Pofhuenfeseutemduosimpomtprimus sliquoeUbnsspiperis,euins3.librdvstent
LXIX. ^
s.Aur .Et poft menfisquAtuorfieundus imponis meUemer^titCuius t.msrsevsUt j.xur.Trsnfi
nSfis t2.menfibustrectpis prtmus ex lucro io.surfiecundmiio.sur.^ tertius po.eur.iuvt totum
lucrum fuerit iso-sur. ^^ritur,qudt libras piperispnmm impofuerit, ^quet mertas argenti
fecundus.
{.
PONE primam impofuifle 1 2^ 1 ibranim piperis: Et fecundum lA.rearcaromaigcatL Cum eigo tres
libr« piperis valeant i.aur.valcbit i 2£Ub*aur.y 2£< Et cum i.marca argenti valcat/our. valebit lAmarcarum
auf.7A,rthicvides.
LUh idr, LtK anr.
s I i2
e? 7 %
Marea aur. Mare aur.
7 lA? 7A
Eequupccuniacutnrqacmulriplicinda«flincempus,n ioo.aur.primidbcanturin ti.fflcnCfictnume*
rus 1200. Et ex 200. aur. fecundi in 12. menf fiet «umerus 2400. &ex 500. aur.tertij in t i*menCfiet numerus
3^00. R.urfus ex y2^ primi in io.mcnCquibusinSoci*tatcftctit,fnampoftduosmcnfcsimpofuity2£aur.hoc
cft, i Jib.pipcris)tit numerus ^
2âur.Etcx 7. A,in S.mw)f.quibusin coramerrioftetemnt.fnam p^4.menC
impofiiit lA.marc.qu* valet 7 A^Ht numenis ^6 A marelp-ipumerus primi eft ixoc-f-^SC-Secundi 240»
-^ 5A mirc.& tcroj j 5oo. qui tres numeri &aunt 7 loo-f- ^2^ -b-56 A. Vndc fic ftabit exemplum ad rû-
lam. Trium ter repetitam.
fi 2 oo-|- 426 ?
5®
7100 -(-4^+5^ A. tjo-^ i 40oH|-jtfA? xio
Lsôo^ 90
hoc ell, fi yioo+T^- 2C+ 5* A* ‘S® >“• S“<l lucrabuntur aur, aoo-f ^ 2®. * quM aur.
‘ 400
+
- 1
uENIGMATA VARIA AD FIGVRAS

Geometricas pertinentia.
CAPVT XXXII.
.11
N extremo hoc eap.redaccntut ad viiim omnia fere illa t quzde numeris imtionalibut
przccpurunt: quippccum znigmataproponenda line variadeliguruGcomccricu, in
quibus plcrumq; latera, diametri, atque arczpcr numeros Turdos cxplicariToIcnt. Horum
znigmatum primum Iit hoc.
j EU reEUngulumqueddiintUertfitrltUngius AECD , cmmtru untiiutftlmtstit.dumutr

^xruKtHr Utera.
• oyONIAM quadratalatcmmAIi.BCzqtraliaruntquadratodumctri AC quod dl adoo. Ii ‘atpti-

quadratum lauris AB, ponatur i 2C.rrit quadratum lateris BCatioo Ei^latcta ipGt erunt y/J|i 2g,
1*00 i2C ) qu* inter Ic multiplicata producent arcam
B D, nimirum palm. i ao. vtcap.i. lib.j. Geom. praA diximus atque ,
idcirco quadrau laterum i 2g. & aSoo i 2g- inter Te multiplicam
producent quadratum arcz, nimirum 1 4400. cx coroll. Lemmatis z-

niz.ati.cap. }0. Cum ergo cx 2€i . in itioo — i 2g liat ifioo 2C - ij". .:iu
em zquatio inter i4400.8£atioo2g — iSi. Additoque i^.vtrinque,
inter iJ+i4400.ica<oo2€. Ablatisque 14400. vtrobique, inter
—
14400. lamlic. Scmiilisnumcriradicumellijoo.
xtioo— lif
iJ.!catioo 2C
a cuius quadrato itipooob. fubtrafiis t4400. remanent Iti 75 tioo.
Adhuius numeri radicem quadratam ^/Jitiyjtioo. liaddatiir przdidbiemilTis 1300. fiet l 2C-i 3 O 0 -j-y^
iti75tioo.Etlieidemradixcxpr{diSaremiircdetrahatur.reliqual!eeminorradixi500— ,/J'i«75tioo(quia
hzczquarioduplieemhabet radicem , propter lignum — quo numerus abTolutus afficitur.^ Ergo minoris
lateris AB,quadratum erit 1300
— SrjSoo. maioris autem latera BC,quadratu erit 1300 -f-,/Ji?75tioo.
quodetiamrclinquitur.liquadratum 1300 ^/31 —
a 1 n,
Iti73tioo.littrisAB.detrahaturexa«oaquadra- atioo -j- t/J' o
todiainetriAC,vtinhacformulaapparcr. Vides 1300 iti
75 tioo
ergoduoqtiadratai3oo .J^t 6 y^ 6 oe>Enioo 1^00 rti75tioo
ti73tioo. limul facere atioo.quadratum
+s/5 '
diametri. Et Georum latera vÔjoo— iti75tioo.J Sc\^(iioo-\-d^ iti 75 tioo;Uitcrrcmultipliccna

tur,produciaream re<aaguli,/J 14400. hoceft,
laopalm.qufmultiplicatioHct.nquadritupolle- '
dtS ('500 —— ^
m,
t 6 yj 6oo)
,
lioris particiilz iti73tioo dematur ex

itipoooo dX (<i°o ^ Iti73tioo^
'V
quadrato priorisparticulz,&rcliquo numcroli-
mum '
przGgatur. vt cx ijs conllit quz cap.

^ S4400
,/ 5 . ,
X3.& a4.lcripliniuS,atquein hac formula apparet.

A L IT £ B. PoGto quadrato minoris lateris A B, 8e idcirco quadrato maioris lateris a tioo — 2^
emnt ipla latera i2g,&,^(itioo— 17€.) quz inter fc muluplicatafidcntaream 1:0. palm. Eaciunt
autcms/a;(atioo2e-»8')vthicTidcs.quzmul-
tiplicatioGet.fiiplaquadrauitioo— i 2€*> 26 - - V6 fttioo 1
&produAo numero Ti-

— 2e
I
inter fcmultipGccntur,
gnum VJ.przfigatur. Eli igitur zqnauo
itoAs/^CitiooQg-iJOatqiicideo&intereo-
inter
^ fatiooae r 8:)
mm quadrata 14400. & atioo - ij. vt fupra

&C. ,
aliter.. PonaturminuslatusAB,i2Cadcoqueciusquadratumi8'.Eritigiturquadratum maioris

latus BCitlSl atioo— Ducatur AB.i2€.inBC,\13;’(atioo—i8.) quod
latetis BC, atioo— iJAipfum
>.ati.diSumcll,lii2^rcducatorad quadratum ij, przponaturquc lignum NamG,/}!^. du-
fiet,vtcap.i -
caturinv/aiCatioo— i5)quodBct, ficorum
, r/.-
di (atioo
quadrata i^.& atioo -i^- inter le multiplicen- )
uir,vtcap. ati.diaomell, producetur numerus
a/i(i6ooS-»2^.)proarcarcaanguliuo. Er- s/ar (atioojr -V-
goacqiutiocriiinter^^
proinde & inter eorumquadrataatioo8'—i88'.8fI440o. Etaddito ijlil vtrobique. interatioo 8'.&lg:3 ;'
-4-i44O0.Ablatisque 1 4400. vtrinquc.interatiooj'— 14400^088'. lam Gc radicem ZcnGacnCcaerucmus. '•.A"

SeroilGs numeri Zenforum cft 1300J cuius quadrato Itis>oooo.dcmptisi4400.remancnt iti75tioo. Ad huius
numeri rîcem quadratam diteyf6oo.fi addatur pizdiiUa femi/Tis 1 300. Gct 18.1500-f ,/J i ti7s«oo. Et
11 eadem radix cx przdifia
fcmiGcdcmatur , rclinquerar minus quadratum t}oo — .Jii6yf6oo. Ergo ma-
ioris latetis BC.quid ratum erit 1300-!-
,,îti7jtioo.& minoris lateris AB.quadratucnt 1300 78 '< 7 Stioo.
Jcradixmaiorcnt,/8 (i 30o-{-^ 8 **5736 oo)&nunor,sf8 ('ioo-s^*ti 75 tioo;Ytfupra,&c.
• ‘
PP ALITER.
5 •
170 A L G E B R ^
ALITER. •
Quonumqn»drinljtcrumAB,BCi&ciunt»«oo.&nvnobte«indiHdfitJ«infc
,
multij.licati&cfant iw.&coram
innenioidi erum permiigma x<tc«f>.3 o.duo numm,qui inter fe
ciini X «oo.quodi» Retonatur minor numerus quadratus i J & maior a «oo-ijf. ^ quomarn per Lem™
ISproducunÎmdloloTOp^
l/sariamigmati$xtf.<ap. 30.numerusixo.quembteraquadratorumiJr 8ex«TO
porfionaliseftintîp&quadrataii eritnum.?u.x«ooJ— iJSAâ^m»«oo_.J^qua^^
i44<>o- 'Ô-
dnto numeri ixoJioceft, numero i4400.EAergoiquatiointerx«ooJ
virobiquc^mcT »600 JA i8r2r+>44O0.EtahUtis i4400,nrinq;,micri«ooy-i44oo-«
qiutlrttîmulfumfU
IL 2 CuHfmthertftrte ItHfur hthet Uter* mfrtftrtinefeftufUtiêmm
dumeter.
fiimwumfroferiienemhiheutctntiifUm. ^*runtur Uter*ê*,&
tdttrum
PONATVR minuslatusi2e.&n>»‘<“7%q“0™"’*“"’"’**2C&q!“‘*"“
8oo.per jornet iî
dnnt jo J.crntnplam fumnur 82€'Igituraequatiocumtcr3oJ'.& 8oo2^Diuifisergo
latere inuiu .
minusUtus-Mainserit mJnpropoitioncicptupbaErgoareacrit 1 791. prcxJuAacxrno
raewvcrocrit^/Jll8oo.Hoce(^,Quadfattlatcûmz5tf.&Il544•f«icn^^“‘«»""”»^®®‘^®”'“l7“**“"'"*^
quadratorum Utcniin*»Q
bccrupii6*8e iii.quxcft ii8.atquadntuin diametri erit u 8 00. fuimna duorum
proiodediameter u8oo«
EHrtildngHlttm 4 S 00 .pdim0rHt&l^ffgii»^tripUeJ{ diameter,

111. $
PONATVR. latitudo i!2g&Ionginido $2^ HxclatcraimcrremultipIicauprodutMt aream
flrauaIe4joo.Diu}nser^04joopcr j Jiet i J‘.i50oJSci2^^2î50o.Iatitudorc(Sanguli:&eiustripluni^î}5oo
ent eiufdcm longitudo. E*lautudineinlongimdtncmhtareaâoa oooo.hoccft. 450o. Diametri autem
5
quadratumcriti 50oo.zqjaleduobusquadrad5 latcrum»&ip{adiamncrcrit^ 15000 .
'IIIL 4 EBpArdlUUpiptdMm,ii9(tJltColMmndait4driUterapghnerum3S7f.Alftt$$d«sdlengitudmeb^t
^hdcUngitHdoddUutu^ncm bdjlsprcpartioficmhdhftfijquidlterdm, ^turunturmtnfurA,
ritudo
3 } 75 .Diuifis
Igitur ) }75.per a i6.hftiCTC *5 i2^cubica at-b*^ j^Câaent it 7 .aiaiuaincm:c,i
fadent 1 .longitadincmoaru EtdfT^&cicQt 10. Uutudinem balis. quxmeaTuneinuiccm multiplicate &-
:
cium 337 ^
Y / EHpdTdlUUpipedumbdfimhdhensûddrdtdmtCuimU$mfHbde<npUmePdliUndinupdrAUepip4*
J$,a$imdrtdcontiMet 0Zo.pdlmos. caritur bdfn,^ tititudd,
PONATVR. latus ba(isi 2^tdcoquealcitudoparailclepipediio2 ^£x i^^.infefit lymlmirurabifis

ouadrataiquzduAaioalticudincm.idefl.in io2âcit loC;^. aream Icihcctparallclepipcdi equalcm ^780.
Diuiiis igitur tf780.per10.fiet1CC.tf78 A
i2^^(,-gtf78.1anisbariJ quodinTcdut^m £icii^CC4^5S’^84.areim
hafis. Altitudo vero ad latus decuplam habens proportionem ent 6^ Sooo.quxdufta in arcam bafis»idc(lt
totius parallclc{upedi>n'unirum 6780*
VI, i £H(upaficits rtUdngHld hdbtmt knûdmtm ûddrupUm IdMftdinUttjrdresm S7^

turUterd,
PONATVR. minus i2C>^^ô<42C*H2cinter(emuttipItcataprodDa]nt4}'arcamrcAangtifi»*

qualem 57 tf.Diuifiscrgo57tf per 4Jieci2^.i44.& i2Cii-minuslacus.Maiusergoeric48.
VIt 7 EHc$lumndquddrdnguUrtEidnguU»dMmbdJisldttrdpr9portionembdb<ntfifyuitcrtidm,^dU
tundo dd Idtm mduu bdfisproportionem hAet dnpUmjkperbtpdrtienttm terunt ifilidum de^
Htque columnd centtnetpdim.p ^12 ^ndruntnr dtmenfionesfingnU*
.
PONATVR latus minu.^bafis32C>& maius 2

4 C> aldtudoveroiOj^C-vt ad maius Utns42^ha«
beat proporaonem duplam fuperbiparticntcm tertias maius btus ad minus Iclquitertiam. Hitres numen
tnterremulcipticatiproducuntii 8 CC*fi)li<^< 3 C^
videlicet columnzxqualcm 93 3 la. Diuifisigttar 933 ii.
pem 8 .ficti^.7 t 9 & i 2^ 9 .Ergolatus minus bafistquodpofuimus
dovero ioj 2C*crit 9 tf.Atquetrcshzdimenfionesintcrrcmulttplicata;laciumarcam 933 ia« «.
VIIL / Snntdun turres indqndiesfiprddunt bdfis qnddrdtnsereiid. LdterdbjûmproptrtifinemhdbeiU

Je/quiterndm,qudUm etUm hdbtnt S
dit$tnd$nes ^(oiidudtesupfitquedlutudinespermutdtim
fimtUterum bdJiumdupU. SoUditdtesdemquedmbdrumturritsmJimuleontpUBtmtur pdbu,
2iooo> ÎtUTUHtnrdtmenjionesJtBguU.
PONATVR lanis minoris ba/is 3 2C>&niaioris 42C*vthocad illud proportionem habeat fc(qm-
terttaro fine fn&ionc. Eritque minor b^ts 9 J* & maior itf Et quia altitudines laterum bafium fiint
permuutim duplae hoc efitalonido turris maioris bafis dupla cA lateris bafis minoris. & altitudo curris minoris
* if, qm. bafis dupla eft lateris maioris bafis;erit illa tf2 82£,habcbuotqiie proportionem fcrquiccrciain* * ean-
C*&
dem nimirum quam Utcn bafium habenti criiquc turris minoris biiii altiofi quam turris maiorubafis.
^
(Rupiliam
6 1 i ^
T'
' '
CA P V T XXXII. lyt
Quoniam erOf vtin(cquenei Lemmate dcmonflrabimus, duo numeri muldplicantes per crucem duosnu*
mcrociqui habeant duplicatam proportionem priorum numcrorumiproducunt duos numeroam cum
illis proportione : * habentauc bafes duplicar* •
tam proportionem laterum ba(ium«idcoque &al- S J* 9^0^
titudmem : 6t vc maior altitudo 82 duda ia 6 ^ p ^ 7^ CC
minorem bafem j^.producac 7 turrim mino-
ris bads.&miaor altitudo ^2£*du^ in maiorem bafem id}»produat 9^(;^.turrim maioris baiisique per pre-
didum Lemma fequens habebunt cajidem proportionem rcUjuitertiam , quam ipGt altitudines > vel ^ra bap
(ium habenticritqiicpropterea turris maioris bafts,& minoris aldnidinis maior>ac curris minoris balls,&ma-
ioris altitudinis minor. Atqueambx turres fimul
conficiunt i68.C^.ramroam xqualcm 11 ooo.Di- tMmhdfutwmimmrk.
ulHs ergo aiooo. per 1^8. ficti. 115^12^5. Ldtmk^tfuturrumdmu* 2»
Ideoque latus maioris turris.quod politum cft42£ BdJismH 9rkt$trTU 2if
eritzo.palm. £tlatu$minoiisturrispofitum32Ct BdfismMrktMrrk, ^ 1
eritit.palm. Etrcliquzdimenfiones erunt, vtin

hac formula poficx funtYbi vidcs.&bterabanum
Altmidtmiimutttrrih
AltiiudtmMrufurrk»
^
& altitudines, fbliditatefque turrium habere pro- S$lui:/Mmtmruntrrif,
^
gt$4
portionem fHqultertiami&bifesiplas proportio- StUditMmMn-uturrk»
nem fuperfeptupartientem nonas, duplicaum (H-
licet proportionis l^quitcrcur.$oli(iitatcs deniq; ambarum turriu conficere palm» a t ooa n am^ma proponit»
LEMMA.
S/ duonumeri indH0 Stqmh»ytAntfrof$rtiontmdmfticAUmillornmiftrcrutemmHbiÛc€n*^
htr, hAbebuntf rodunt tAndem, quAm ipfi nttm(riifr»forti9 ntm.
I N r dW numtri qituHtique S.(*r prsperrirarM ftfqmmttAM bdfenres :&Ahld$i$ t6^ q.hAbtntu 9 9 rt'mm <£»>
S fUtdum f
prd^rftQHM ftlqttitmuytumtrum fMftrfrftstfArimtm mAM^vt btc Affdrtt t6.iA^.hAtqut 72XxSj»
ex 6 m i6.Dk9 efft 7j.rr S.aJ 6 . Cum eivm i6. &q,
bube-tm propornoum duplitAtampreportionu lAd6.(A~ «XXitf 96
det inter lUos medim proporruuAlu uAnproporttone iad
6 m protnde atmJit^vt prtmm iJd feettndum 6.itA tertm d 7i
diquArtum ti» ^ fiet idem numeriu ix prtmo$,tn
j 6.
qutrtum 12 quiexfecuadodjn tetttumt6.mmtTxm964 ItemcimJif,nfrimk$t.Adfte$mdMmS.hAttrtmt2jtdqiut*

.
tMmg, c btt*^^***t”**^"* 7i'(kfTtmt>mquATTnmQ.qmexCeaptd» 6 .mttTimmiA» QuAcmA(umg6 .€Attxn.mU& t.. r.^.

^ ente4detttpr9frt$$ 96 Ml 72ÛdSM 6*
*tfep!L
HI.VC fitirniAormAUtrtuiinemdAceHdAmefemmAioremhAfemt&mAuremAUitMdmeminmuiarekhfem.vt *
felidiUtes frocrearA tAndem habeAMffropArtiMmîum AUttndmti'y*c freptereA mdierem turrem hjberemmeremAltitM^

dtuem tmnorem vero turrem Attuudmtm tHAtorem.Propier buiu cam/am dtSum efi m tmtgmAte, dUttudinti effe permut*-
:
tim dufUs Uterum bAjiumi
triArtgutHmrcHArtgMlum»cmmbAjts(vocobAfim,Ut*ttre£i0AnguUopfiefitum)c0minetpA/m%
fi C.
S2. LAterAAHttm proportUnanhAbcntdMpUm fuptrbipArtUntcmqwnttu. ^Mrun/urduk
Uicrsi
P O N A T V R. minus 5 2^ & maius 1 2^ vt finefiône proportionem habeant ^plam fuperbi-

parrientem quinas :
Q^rau
iatenim fune x$ J’,& 144 Jftquzfimuifadunt fummam t^p
J;,
« xqualcm t^^.prini
quadrato boiis.numcroTcilicet i704.Diui(isigttur a704.pcr 1 6p ficti J',i 6.& i2£.4.Minus ergo latus j2^
erit zo.palm.& maius ia2£>crit48.palm.qu^ probatur* Namduoquadratalaccrum4oo.&a504. 6dunc
a704.quadracuni bafis.
/# EHAUerApArttlongiMieuimArUs^9.pAhn»^du0UserdfimulfAtiHnti$0.pAlm> ^tutruntur r,
UterA^
PONATVR. rnum i 2 alterum 100-

aream redanguU zqualcm 500. Additoergo
^& —
2C< HxcmuldpUcaainterfefxiunC ioo2£—^1^.
ytrinque,eritarquado inter ioo 2^&iJ'-J- oo. Abladfqtai
5
5oo.vtrobique,intcrioo2£— 500*&i2f. Iu autem
radix Zenfica eruetur* Semiffis numeri radicum cfl 100 4- y/J o
jaa cuius quadrato 1500 demptis 500* remanet 50 4~
numerus looo* ad culus nuiicem 1000 ft adda- 50 — di ^000
turprxdi^ fcmiiriS50* fiet maior radixô-)-^^
aoooEt fi eadem radix ^ iooo.cx prî^ fen^
fedcmatur,reliquaficc minor radix, 50- >âooo. Jo H“ VS «>oo
£fl igitur maius latus 50-f-Vi^ 1000« minus autem 50 — 0'j' looo
50— >^2000. quod etiam habebitur, fimaiusde- 500
crahaiurex ioo«rumma laterum vt hic vides, . quod
probatur.quia duo latera 5o-|V2»^<^0.&5o->î0oo.&ciUncioo.&interfemuldpUcaa producunt aream
500.quxmultipticatiofict,vtcap.z5.craditumcll,li zooo.qHadrarumpoftcriQriipMtiftiIgrnh4 i|^rj[ff^ ^
quadnto parnûbr prioriiiVta^polka formula indicati
fP 4 y M
1 8 8 8 63
17» A L 6 I B R i£
„ II EHreOMgulMm, aumiumtter y/}’ ih. drmumUnuddminus frtfrtitntm htbtl trifUm.

** ^WHnturUttr*,ir •rt*.
. . PONATVR. miniuUtiui3^&maius) 3C><l"oniinquidnta i3;’,&9j;'.ruiuinruinnum loj', > z-

' 4lfMt qiulem quadrato dianKtri, hoc di, numero i 8 o. Diuilis ergo 1 o.pcr io.iin i 8 8f
. i 2£>V 3î 8 .latiu mi-
ni»Maiiucrgo erit ^ i 6uUius triplum Area autem erit
.
^
19 1 .i(i cH, 5 4 .
YTL It E!ttrumg»litmTtltaiguhtm,ciausvnumUtmtJi\S^\%-\-i.AUeriimtMUmUtiu btfii^-

itfa^si, ^luriuilurfiiigiiUUtcrt.
sii >8 + PONATVA alterumlatnsin-

cognitum ag.eriique propterea balis
sii >8 + i
- '26^ Quadrata laterum

+^ i«i -j- 9 funt I •> quziimul
+ *8 4- i6i zqualia funt quadrato balii , nimirum
»7 + sii 848 numero 24 J - 1 2e+ 1 Sr.-K'^5»4 88
— sli^^î tlua; propolitac tormulz
sii «* Hh 9 - t
2C
sii i«i h 9
-j - I OC
-siii6ii-9‘2i.+ ii
-f ijiai-f- 81 9?£ —
-|-i8a-f-v/^ »)ita 161 i —
+ 243 - 18 2e + ' 8r + «/§ 5 h 88 - ,/j <48 Hr
multipUcationisqua<lratzindictnt.Siergortrinqueaufmtur^848.critzquatiointcrtJ(4't7-8t243 —18
2€+>J"W?i'4t47»— \^848S'-Nam Ii auferatur,,^ «48.2 j/J'5t4*8(quzcomracnfurabilcs funt, habent»
proportionem noncuplam.pruptcrea quod.fi ^/3^52488. diuiiktur per^^ (148. Quotiens lii y/J'8 1. id efl,9-)
reliquaiiet^4i472.Ablaioquei3|.>trinqiic,imera7.8e243-i82^-i'\/3^4'47t~v^8483;.Ablaei/querur-
fum 27 .vtrobique, inter oîitf-i 82g-|-s?^4 ' 47 »~t^ 84 * 2 Htadditu »ucbiquei82âi^fj'tf48§’. in- !^-
ter i 82g-|-v^ 648 hoc cA.tnter v/3848J'^ 1 82£. 8t 2l8-|-^/J'4i472 Diuifo ergo hoc numtio per illum, (ab-
ic^ lignis Codicis 3'»^ diuiibre.quia totum hoc aggrejntum £48^^ 1 82^cll numerus radicum,
quod in creationenumenquadrati balis, numerus ^3^d4g3|-afbis fit et i2C.in ,,/31 i62.bis;acproptcrcanu.
^
metus ^3i^483f.ccnlcri debeat pro numero radicum.Conlulcca,quzpropebncmc.2d.lcriplimus. Abijciuo-
tnr autem figna Codica 2£. & j', ex diuilbre. quemadmodum Ii zquatio Iit in ter 20.& 5 2^. vt diuidantur 20.
per 5 abijeitur fignum 2g> propterea quod j2g, ed numerus radicumdicuti -f- 182£| proueniet zlli-
matio i2^, nimirum alterius lateris trianguli, quod politum fuit i2^.
VTautem hzcdiuilio Hat, multiplicandus cd tam diuilbrdj' 848 18. quam numerus diuidendos
per^d48—i8.vtcap.23.docuimus.laciiimfictnouusduiilbr324.lieoouusdiuideodus^3;33j9232-3-229tf.
quz multiplicatiana bic cernuntur.
ii« + sii
-
41471
18
yli 648
sii «4*
848
+ <8I*
-
— 388« — 1345^918
sii
5H ^ 5359131 + 1196
les funt^ namque poflcrior numerus ad priorem proportionem ic Iciuialtcram^ faduiq; ell rcnduui nu'
>.^3359131. Itefnexvâ6873g56.idcR,cx5i84.dciDprtmus388&&ûrquedi cocusprodu&us>/3;
33592 3z-f-ii9tf.
UmreroCdiuidatur^J' 3359t5t.pcr3t4.hoceft,p€rî0497^*fiet Quoticot>^3a. Etdiuifitupf.
per 314. ficQu<>riens4. Preuumergo -{- 4. acqueumumeft alterum lacus trianguli quariitum,
quodpon)imusc(lci2£*B«lisvrr9anguloreôppofititquam Aatuimus8/3i'i6t-j~9— 1 2£. erit ^30-}-
qni numerus rdinquitur»(i radix inucma ^/^;'n-|-4.dctrahacur cx nimiuim ex fumnu lauris quz»
uterum (Imul (mnptalaciunt 75-f^^500o.quadracum Kilis in»
iid , ac balis.quod etiam pata, quia quadrata
ucDcz 5o-^55unc enim duo illa quadraa
ALIVD
exemplum ^lius*5itvnumlacus4.&rummaaJteriuslaccri5cumbalclit8.PonaturalteruiD
<^.priMilattuincognicumi^.acprindcbalis8— i2£'QuadracaduorumUterumt6.&i^. ‘ luntnmuUumptazqu»»
Itaquadrato baits,numero videlicet ^4— 1 Ablato ciô i^.vcrinqueacritzqiutio inter ic» & 64 — 1
2€-Additifqucitf2€.vtrobiquc,intcri^-|-i62£Atf4aAblalUqucitf.vlr!ttque,inttri62^48.D»uilisergo
48.per 16 fiet l 2€* 5. pro altero latere. Acproindc balis8- 2g. erit 3. quod probatur awi quidrau Uterum ,
i6^5).zqualianntquadnuoa5.balU Arca vero trianguli em 6. feipi/lts mmirum omacri i2.poduiêz vno

Uccrcioauud.
ij EB
i
CA t V T XXXII. ^7S
/J ^{cireulu^^cttiusiiiameterijo. (^r ex q»$dampuncto cir cumferentUdtmiJfa perpertdicuUrisMd

diametrum efi s/J(' /— J êj oee.Jûaruu/urpartes diametri.
s/
PONATVR ramorpanBD.i. 2îdco<jttcmaorCD»

ito— 12£. £tquia.cxrholiopropor.i^Jib.<S.£ucLAD.cAmc~
duproportionaljsiluerBD.CD; erit rcaangulum fub BD,
CD,xquaIcquadratocx AD.Fic autem cxBD,i2^. in CD iio—
Innumerus uo 2£—iJ'.Hic ergo zqualiscBquadracorcS^ AD
oimiru numero apij— ^^405000. Additoergo i^f-vtrobiq-.tcrit
»quatiointcmo2^.&iJf-f-i<>ij— ^40j[Ooo.Ablatifq;29i5—
^54050oo.vtrinq;.tntcr jf,&uro2^— 2925 - -^405000. Ex hoc
1
ergo numero lic radicem 'quadrita eruemus. &minii numeri ra-

dicum c/l6o.e<mius quadrato jôo. demptis 1915—^4O5O00.remanct numerus (^75*^y3^405000.vt in
hac formula rides, ad cuius radicem
quadratam , iôo +
—
>/J o
405000
405000) n addatur pneJiâ
ncJida femin»
f 1925
ô.fit maior radix
405ooo)atque canta cflporoo CD.Et
<575 + 405000
neadcmy/J^(^75-^^/J^405ooo)dctrahatur ex eadem femifreô. remanebit minorradix 60

^ 405 ooo)pro minoreportione BD.
quxctiamhabcbitur.fiextotadiame- iio
>^ o +
troi2o.dctrahes portionem CD.ni- -(- >/5 f ^75 n/J 405000)
“
+
î^!J^0-WSr»<75+VS4O5<5oo;vt co~‘- S 405000)
1 A M
vero vtxBtmationem rtriufqueporrionis tfo-f-\,^(^75-|">/J 405000} & ô—
^J(<575-|-y/^
4050oo)inuenias»cnicnda cB radix ex hoc Binomio<57 5-{-^405ooo.rc ad finem cap.28.docuimus. hoc vi-
delicet modo.Diuidatur maior particula ^75.10 duas partes per Lemma cap.28.qux inter fe multipiicatx pro-
quartam partem qu3dratiminorisparticulx^/j’4050oo.quoditafiet. Semifnsnumeridiuidcnditf75.
î^“f^*f*^<ôiiisquadratoLLLlli.detrada quarta partequadratt minoris particulxyouxcB *
remanet —
numerus j— —
.aiiusradix quadrata ^-~.aadita («miilE prîftj -^-^.£adt -^-^.hoc cu»450.maiorcm paitcroi
Ht eadem radix —-^.demptaex eadem fcmiltc^^-^.relinquit •^-^.hoccB,2i5.minorcm partem.Atquchxdux
partes 450.2 2 5anter(cmultipltcatxprodilcunt t o 1 25o.quartam partem quadrati 405ooo.minoris particula
^ 405ooo.Radiccs autem partium ii5.ac .±5a copulatx per lignum -|-,hocmoda \/î25-|-,/j450. hoc cB»
’5"W3^450‘l3bunt radicem Binomij 6754^^^405000. adquam radicem fiaddaturnumenuôdcmiiTism*
mirum numcriradicum,Betmaiorra-
4-
dix 754
-v^$ 450. pro maidre portione
CD. Etfiexcadcm femirteô, dema-
60
*5 T*
ô
\/o 45 <*
Curcaderadixt remanebit minorpor-
” ' * *
tioBD, 45—^^450. vt prior haic for-

mula monftrat.qu5 etiam habcbiiur.li
iio -I- xft 6
maiorportio 75 -|-v/j 45 o.fubtraha-
tur cx tota diametro 120. vc Iccunda
75 4-
”
— — 450
hxcforrnulaindicac.Vidcserp<^quam 45 - v/S 45 ®
laboriofa fuerit cx tra&io radicis cx hoC numero G>/Tico,i2o2^ 292 5 >/$^405000. qu* dilTicnltas orti
^cx numero irrationali compolito(—>1925 ^^405000.; Qwc proponemus aliud cxcmplumfadiius
in materia SinuUm.
SIT igiturin eadem hguradiameterBCtooo.vtlinustocus littooo.Ec AD,ntltnusgr3d. 20 .ntmrnj*<
542. Quxrunturiinus vcrlsarcuum AB* AC&linus complementi DE. Pn>&D»ponacuri2£>eriC£uepr»-
pccrcaCD.iooo i 2£.Etquoniam A D.cB media proportionalis inter BD» CD,cx IchoUoprofOU 15. Ub.
6.Eucl. ^ erit numerus 20oo

2£ —«i}'fa<Bus exBD,inCD> xqualis quadratoexAD. nimimm numero b
1 16964. AdditoquciJf.vtrinquc»critxquatio inter 200o2£ & 1 j-pii6964.Ablatirquc u696^vtrobiquc>in-
terij&2ooo2€
IA M
— 116964.
lic.ScmilTis numeri radicum cBiooo.e cuiusquadrato toooooo demptis ti69^4.remanet nume-
rus 88^056. ad cuius radicem quadratam
^
885056. Ii prxdi^fcmiBis tooo.addaturfetmaiorradix 1000
-f*v^88 505 6.pro maiori portione CD.& ll eadem radix cx eadem fcmilTe tooo.dematar > reliqua fiet minor
radix tooo —
'y/3;885o56.prommo-
2000 o
ri parte BD. qux etiam habebitur , fi -f-
maior portio cx tota diametro 2000. 1000 ^ 8850 56
Tubtrahatur» vt in hac formula videt. 1000 — yj ^ 885056
Itaque li omnia hxcin numeris ablb-
defidereotur,cumnumeri88 5056. maior radix nt940.&mioor955i.ericCD»i940.maiorquamrera,8^
lutis
i959.minorquam vera.Item BD»erit 6o.mirtorquam vcrat& 6i.maior.quam vcra.Quodnauimturfemidia-

meter CE, tooo.ex 1940. relinquetur linus complementi 940. maior, quam verus, & 959. mioor, quam
trerus»&c.
INVENTIS porro fomentis BD>CD. fi ducantur redix AB, AC.imienienuir ipGechord;êx prd-
pon47.hb.t. Eucl.cum triangula fiant redangula ABD ACD, &c. In priori exemplo reperietorchorda AB,
,
^Jf(5400—^^g[648oooo;<8chorda AC,^ pooo*4~s/2i<54ôooo)^74 A L G £* B R
XDIL ^ ciremim , dUmcUr dmiditur per lineam perpntdicnUrem ad diametrnm extrema ai
media ratione» ^ vna e daabm chordis minoribus cft tso — ^ J 4500. ^âjlio efitonantajit dia-
meter, eir qnantaeiusportiones f (jr reliqua linea.
PONATVR. £B( minor pan diametri A B|i 2^. EttûuAB/cSacflin E,extrcmaicmedur**

done»cA<]ue maius Icgmemum A£» erit A E| media proportio*
• nnl. t nalisimcr AB.&EB: * autem &BC> media proportionalis in>
fextu cerealUcm AB, EB.IgiturA£.BC>xquaJesrunr.Ponitur autem BC»
150 v^S'4500. IgiiurA A£,eBi50 >/^^4500. ^ Cumer-
* coroBX goC£>fit media proportionalis inter A£, EB; « erit numenic
fixn.
‘ 17 fati
1 5 o 2£ —
yj^450® JT ft^ûs ex AE,in £B,zqualis quadrato cx CEj
idcoqucreiiaCE,erit VS 45 ®®S0 Eftautemea-
dem CE,v^ J (z7ooo
1Jf»quadraium rc&x £B, demptum cx
— 405000000
17000—
1 prupterea quod
405000000
quadrato redx B C, ^ reliquum facit 17000
re^C£
quadratum Igitur xqualiafunt
^duo40
5 000000
quadrata
1502^ —~VS45<x^'& 17000 ^J'405000000 1 J quippe
cumvtnimqucquadnitore^ C£,onenrumlitzquale. Adaito
tigo 1 vtrinqoe , erit zquatio inter
4“ i5o2€—
iS' 450ojf.&
17000 J 405000000 £t ablatis 1 502^ »}% 4500 vti o-
bique , inter J JA 17000-“- v/Jf 405POO000— 150 ^ J4 5 00 ^ Ex hoc numero CoiTico ita dkic*
mus pretium iQ^Totus numerus cA indar numeri ColTici diminuti» cuius ponio 27000 ^§^405000000.
pro numero abMuto hd>etur,B: altera portio 15<>2^— v(^450o^.pro numero radicum. Nam ^^4 500^»
cdetiamnumenisradicum.vt inxnigmateii.diximus,&ad finem cap id docuimus.lcaquc dimidium nume-
ri radicum erit 75 1 1 z 5 ad cuius quadratum 6750
.
\/8i 1 5 } 1 1^00. li addantur 17000
405000000.61 numerus 3 5 750—^^51 811500.2 cuius radice quadrata auferenda cdfcmUns numeri radi-
cum»qu2 fuit 75
IT A autem ex R.(rtduohoc35750 —
1 1 i5.vt habeatur valor i2^
v/J^d328ii5oaradiccmquadratamerucmus.Secetarmahisno-
men35750.in duas partes» quz interfe multiplicata producantquarum partem quadrati nominis minoris»
quz quarta pars cd 158103 ii5.quodiulict.iuxcado^rinamL.cnimadscap.28. Exi8474f56i5. quadntofe-
milTumaions nominis 33750. detrahatur dida quarta pars 158203115. Et reliqui numeri 116561500. radix
quadrata Iii50.addatur»&dctrahaturcxi6875.rcmifrcnumcri3375o. Nam numeri produ(5fi 18115.1615.
erunt pirtes quaditz, qux inter fe multiplicatar faciunt 158103125. Atque hz paries copulatz per lignum
dabunt radicem propofiti Rchduitprarpofito umen hgno y/3f*vtrique pani.hoc modo 18115 — —
nadfinem cap.z 8.iradidimus:hoceft.y^ 18115
dicum 7 5 y 3^1 1 1 5.proptcr lignum —
75. Abhacradtcedeuahcndum ed dimidium numeri ra-
uuo nii merus radicum afficiebatur. Fietque numerus reliquus ^
40500 150. pro pretio i 2£»noccd»pro linea EB. Cum ergo A£» ipft CB, zquaJis» (it 150-
tota diameter
\^450o ei ic
iSooo.quia ^405oo;& >/3^450o.commcn(urabtlcs fiint» ha^ntes proportionem triplam»
—
fleminoreex maiore Cubdu&a . r^quicurv3'i&noo. AtCE,crit('^^ i6xoo<k>oo— 36ooo)numerusri-
deiicctfadusex AE»in£B. DeniqucAC»cnt^(y/3i'405oooooo—$ooo}cumciusquadraturozqualefle
duobus quadratis rciffarum A£»CE. Et quia AC» zquîs cft AD. & C£»ip6 £D, cognitx erunt omnes lines
^
huiiis6gurz.Atuuciuvidesduoquadrataredarum ACBC»nimirumyÂ05oooooo
. pooo.&i70oo~
^^^^l^*^^4050ooooo.facere i8oou.quaaracum diametri AB»vc vult propon47dio.i.£uci. * cum angulus ACB»in
fiuftucirculolitrcdus.
—
i
ALITER. Q^niammiiutfegmencum AE.zqualeipfiCB»cdi50 y/J'45oodiponacar£B»i2^

•rit AB 150
tou diameter ^4500
» 2^ Atque ita quadrato maions fomenti A£ 27000—
1 ,
db 405oooooo.zquaiisent numerus 1 502^ 450ô 4~ * >/ 3 i

hi totam AB» iri ^
cd,lnt 5o^— d3^450o-î2C- Ettranfpofitis paiticuli' huius zquaiionis,n(uprarepeiicuiruerumzqiiatio
inter ijAv7 ooo-s/} 405 oooooo-'i o 2€“fV 3^ 45003^, &c.
5
A Lrt ER. PonaturtoudiamctcrAB»i 2^cruuuemiousfeementttm£B,i 2£ 150—^4500»
f
7.y«'/i. Atque ^ ita n un erus
3f i o2
5 £— 2£.idcd,cxAB»in i 2£ 150^“ ^ 2 45 <>o*
^
id ed,in£B»zqudis erit quadrato 27000 additis vtrobiquei5o2£

4500J’ zquadocriunteri3f&i7ooo-^y^405oooooo-|-i5o2C^— d^450c3^.ExhocônumcroCol^
—^
fico ita radicem extnhemus.Totusnum erus intcliigaturcompoiitus ex duabus p«uticulis»quar£iptior 17000
405000000. ril indar numeri abfbluti » podcrior-f> 1502^
Dimidium numeri radicum ed75— dSî *
& —
\/^45<>o 3f«>ndar numeri radicu^
cuiusquadratum ^750— >/ 2»i 5 n500.fi addantur 27000—
405000000.61 numerus 33750- d3^63a8ii5oo.adcuiusradicem quadratam d3>^8 1 15— 75.fquzinuenictur»
nfupra,liaddaturrimifnsnumcriradicum75— îii5.6cti2^do *ôoo. pro diametro AB, quantam ride-
licet fupra inucnimus,&c.
XV. // Mii quadratum, euius latus ejl y.ûaritnr diameter.
%[{b«l47* QVADRATVM lateritcd4p. I cuiusdupianedquadratumdkattriigiturquadnmiQdtainetri

fnmu eritp8.&ipfadiamacrd3;'98.
t( EB
CAPVT XXXII.
tf BfiqH4drdiHm,cuimds4 meter€ft^ pt.^4 ritnrUtm. XVL
• oyONlAM quidntunKUimetndupiumedquadnuUtemreftquequadratumdumetripS^t .
qiadratum laceris 4p.& lacus ipfum 49.hoc cft,7-
I/ ^^r/U»m,eM$udt4 meter(irUtMf4 ciHntfumm 4m S.^^runturdsAmeterMUtHs, XVIt
PONATVR Ucusi^ ac proinde diameter ( —“i 2£. ^ Htquiaquadratumdiametriduplufned

qaadraulatcris:EllqBequadracumlaccru t J^^quadracumdiaractri ixS^-j-iJf.eritJcquatiointtrz j, frimL
fiC 5<5 i Abiacoquc ijf.vtrinquc, inter i J.& J 6» 1 12^
J’.
lam i ic.Scmiins n iimen radicum cA 6od cuius quadratum } 6, It addantur ) ^.Hc numerus 71.! cuius ra-
dice^^ 70. li prxdida Icmi/Iis ^.dematur, reli-
qua Huarftimatio 7^ 6.atquetan- o 6
tum cticlaCus. quod demptum ex reliquam 7* 6 —
faciecdiamecrumix —
^^7Z.vcinhacforinu- ix yj^ yx
la vidcs.quod
cri aid — ^4 prob itur.qiiu quadratum dtame-

1
47z.du| luiii elt quadrati lateris io8-^-îo $ ^8.Et diameter ac latus faciunt fummam
tS 'EjlquAdrAtumptmmUimduciuniiniidmttrumfdatto, ^^runtiir UtuiAcdUmcttr, XVIIL
P O N A T V R. latus i 2^.id coque diameter ~

Nam ex 1 in fiunt 10. qui numerus 7^ cA Quo-
tiensili lo.pu' i2£ dmidantur. lucnimQjodcnsdudustndiuiforcmi2C* producit numerum diuifum 10.
£t ^ qiiiaquadracumdiametri duplumtilquadratilaccrisicAquequadratum Lterisi 2f«& quadratumdia* e/*j^r
metri ^77 emarqualitasintcr xJ.&^77.qj*pcrmultiplicationcmincruccrarcduccturad hanc inter 2 fl.m,
ioo.Diuiliscrgo loo.pcri.hetij’^ 50.de i 2
£î^ 5 o.prolatcrc.QuiaTcrodiamctcrpofitafuit-|-J.hoccU,io^
diuiiapcri2£ li Jiuidaniurio.p r^/3^5<>»nimirumperprcciumi2^fiet Quoticns^/gîoo.prodiamctro.
quod probacur.Namcxiaccrev^5o.i.t diametrum JîooMummcmSyJlîooooAdctktioJxJj^^QOQo
quadratum diametri duplum cit quadrati Ltcris>/§3i' X5 00.
// £// qMAdrJUitm,cf/tus dumtttrfucent Utm numero j,^^t$nturUtm, 4C diameter,
PON ATVR lacus 1 2€‘*dcoqiic diameter 1 2^+5. * Et quia quadratum

diametri duplum e A quadra-
4 /JA# W,
ti 1 &
lateris.eAquc quadraturo latens quadratum diametri ijf-f-dS^-j-p.crit aquatio
inter 2 JJSt
frmi*
AbUloquc i^.vcrinquc.inter 1 d2^-(-9.$enuAts numeri radicum cA’3 .ad cuius quadratum poddias"
p.htnumerus i8adcuiusradicim^î8.AaddaturpnedidaicmiAts t8-|-5.nroIatcre.Dumccer
autem erit 8 -^ 4 . quod probatur, quia quadratum diametri 544Vi^^ 59 ^*duplumcAquadrati lateris I7
-^^648 EcdiamcccrlatusAiperat numero 5*
40 Bfi qHddratum^ cuim Uiui duifum tn diffortntum inter dUmetrum ^ Utm foeit tj. ûnnm- XX
tur dumettroe Utm,
P O N A T V R. lacus i 2^.ac propterea di Aerendaincer diametrum ac latus H qua habetut ex diuiAo-

oei5.pcri2£^vtnimiruroQuouensdu&usiQdiuin)rcm i 2^producatnumerumdiuuum 15* Quiaergodia*
.
mctcrcxccdulacushacdiAcrcntiaicricdiameter * ûoniamautemquadratumdiametridtiplum
eAquadrarihterisicAqucquadraturaIatcrisiJ.& quadratum diametri -JdJLliJ.Lilli^ritarqtiatiointeriJac
qua per multiplicationem in crucem reducetur ad aouationcin inter iJJ'.
A25.Ablatocrgo iJJ'vtrinqiic,critaquariointcriJ^.&joJ’-|-t2 5. Ex hocnumero radicem Ziiilixtnficam
Ac eruemus. bcm>iUsnumaiZcn(biumeAi5.adcuiusquadratum 225.aJdius2i5.Rtnumcrus45oadcuiut
radicem quadraum^,/J'45oJi addatur pradi&femiAisij.rtct
ncmcap.i2.tixditumcA>atquc tantum cAlatus.cuius quadrati \/^450~{- 1 5. duplum daUt quadratumdia-
metri î8oo-{~5oacjproinde diameter erit v/}';Vjî8oo^5o)quod probatur.Nam Alatus ex diametro fub*
trahatur,rcmancbitdilicrentia^J(î8oo-^3o;
producitnumcrumi5. Confuie caput X4.ybi hac mulciplicauo cxprcAc habetur.
4i Eft rtônguUm enim dreneJijo. (jr proportio Uttrnm fi/quUltern, ^nrnntur Utern , ^
dumeter.
PONATVR
nilrt lnterfc,fit numerus
minuslatusz 2£.idcdquertuius 3 ^
areadatajo.Dhiifis igitur jo.pcr4.fict1J5.8i
reTquiaiteram tdillud. ExmulMcationelate-
Etquia minus UtuspofuimuscAcx^ eritminuslacus^/j2onumerusvidclicetduplusiadicts,numen Icihcct

^5.CumcrgomaiusUtuspofitum Ac erit mtiu$lacus^45.numerusrciiicet triplus vnius radicis, qiui
Am^j5. ^ QuiareroqiudrauUccrum20.&45.Amulaqualiaruncquadralodiamecri.eric quadratum (Ua f

oaem 65 A ip&diamctcr
jOiquantamvUehcetpbfuunusarcamrc&angulb
quod probatur.quiacxiatere ^
ioin luus^J 45.fit numerus poo.hoccA
^
n d 44
1^4 A L G E B K
wn Ejlrt£fdngulumîtiMire2So.^cb£irejffiiUt€rim2,jS^£fUHiiiTi4iCf4^MMM(tfT>
PON ATVR. minuslatiH i5^.idcoqucmiiiiji2C+»-H*cla«criintcrfemultipUcatafwipntir^lO^ Semiflii

i^+ i2ejcqualcm ircx dati 80. AbUtis igitur lOg-v trobique erit iûalitu iatmJCA 80
,
ad cuius quadratura additis 80. fit numerus 81 a cuius radice» fi prardiSa rcrai/fis i.de-
numen radimm eft 1 i
ergo erit lontcejens illud binario. Ea iMereS.iB

raatut. reliqua fiet iflimatiot2€-8prominorcbtcre;Maiua
luusio.fitveapropofitaSo. Duoveroquadratilaterum«4.&ioo.iqualiafuntquadratodiainctri,acpro-
ptcrca quadratum diametri erit idq-ipSquediaroetcr tdq. ^
-V rtntngalum , cmm tre* Sc- dmram Uteram 2t. âraruar Utera, ^-dia-
XXIII £fl
mtur.
Harcinterfcinuldplicatafaciuntaream
PONATVR. vnumUtmi 2£.idcoqucalKrumio
iV.xqualero ver datx 80. Addito ergo i Jvtrobiquc.critrquatioimcr 1 J+80A
io!2€ AbUtif-
quc 8 o.vtnnquc.intcri 5 &io2€ 80. Scmimsnumeriradicumcrtio.acuuisquadratoioo.dcmptis^.

lo-j-io.mvor pro vno U-
remanet numerus io.ad emus radicem Jio.iddita prrdiaafcmifle
lafiet
1 oêliquam faciet minorem radicem
prrdiaa femifle 10
tere.Atqueeadem radix ,/Jxo.dempacx
fummaUcerum . vt hic videl. Laterajn-
Quz etivn habebitur.li Unis inuentum ^ Jio+io.dctmhaiur ex 10.
^ ucnuio+>/S^®-^*® —
îo.mterfcmuuipIi-
O +
ao cata producunt arcam 80. propofiuro. qui mul-
10 +
IO tiplicatiofacUcfict,fi(perdoarinamcap. a}, ao.
quadratum particuixpofteriorisdetrahararex 100%
~ 7^
“i”
quadratoparticuixraaioris, vtin fecunda haefor-
mula vides, lamquadratalaterum iao>}>yôoo.
+ 1^
ao ^ 8000. • zqualia funt quadrato dia-
^ *°
— metriddeoque quadratum diametri erit aqo&ipla
diameter aqo.
wim 2£ BH rtaangaUm , catat diameter }t. & famma Uteram 4i- Utera , df
MUA.
PONATVR. vnumIatusi 2g.acproindealterum 4a —

-iT®. HorumquadrataiJ.8(i7«4 84
b xqmliafiint quadratodiametriatqueidcircoiquatioent inter iJ'+t 7 < 4—S 42 poo.Etad- €A
dms 84Vvtrobiquc,inter 842€+»oo.&tJ4-i 7 « 4^bUtifquc 900
.vtrinquc.intcr 842e-ait 8'+«« 4-Et
rurfum ablatis 864.vtrinquc,intera5.& 84^ 8«4.Dmifirqueomnibuspera.intcnJ:.&4a2g qja.
Semiffis numeri radicum ell ai.a cuius quadrato

44iuicmpti5 45a.rcmanct nimcnts »ad cuius radicem j.id-
ditapndiaafemiireaiJietradU maior a4-pro latere maiore: Eaderaque radia J. dcmpueapndiaafcmiffe
a i.rcbnquit minorem radicem 18. pro minore latere,
quod etiam habebitur, fi latus matus mucntum aq. fu^
trahaturea4a.fummalaterum.Iam ea a4.in18.fit area4ja.Vbi edam videsquadrata Uterum ) 7 <.S£ }a4iffi.
eereseo-quadratumdiametri propofiti jo.
XXV. iS
Bftreaangalam.caiaaareacamSametr»fatUts-&dig'erentUUterameJi^y ^waHt»
Utera, diameterid" area.
PONATVR. minus Utut 1 2£ nuroenisyjf i ^.e« fanilfis danr diffinentiiv/J' y^St

(H“<
maius i 3C*r^' 4*^^ excedet illud diffe-
I
^^^ renda^g^^.ctimminusimaiorerubdu^mreliii-
quv,/j5.rtinhacformuiavides.Namv/grijA>/J
I *7
" ’ i^cbencaddi,proptcrdiucr&figna“|-& »quae
^ additiofitilivî^bduplicctur, &duplatonumcro
^—.hocdl.^ j5.fupWioris oumerilignum -f-io*
telligaturpripoGnjm,vt cap4.diairaas.Ea Utere i2€—î7.ia Utut I3e4-v'8ri7.fitaîjr ij.Etqu»
1 ^.remanebit diameter t<7
1 5. Si ea hac fumma detrahatur
arca cum diametro facit di£ta arca jjf.
cuius quadraturo erit iJ3i’-f-ad47l StiS-quod ferua.
qiiUvcro quadtatumUterisminorisiae ^lJ5J^-It.Et quadratum lateris maiorii

*47.pr»»w,2g.|.^j,icll,j'.^^5j.î.|..qn*duoquadtauconficiuntxj;'4-a7. « quinumcfusiqnêritquadrato
diametri fupraferuato, numero vidclicet»i2^.|-ad4-7Tr — Addittseigo3i7^.vtrinqi,eritiquahtasinter
34vJ+t7.a‘iJ5+i<4Tr-EtabUdsa>trobiqae,interj473r-8c>J2i-f Et nirfum ablatis K17A.
verinque, intct347j adi Semi/nsnuraeri Zenforumcfl i77.icuiusquldratoi»7
tfii 77. remauet numerus )«. cuiustadiad.deniptaeapradiaafcmiirc 177.
relinquit minorem
-j.
*
demptis
^
Zcofiun
&
CAPVT XXXII. »77

Zoifum ifi &mmorem rxlicem i. Ergo minus Utuspofitumi2€ s/^-.erit 1 1-
Maiusvcro.cjuodpofuimujiSg-IVB^^^^^^N/^^
QUxduoUtcra fc mucuo cxcciium numero ^/3^5. vtinluc
formuUfubcra^HonisvidcrcUcet, idc(l.^/J^5. Atqueea-
yf^ it~
iij
^ 1
1
y/Jf
dem duo latera uncrfi* multiplicata factuntio.proarca,vt
o~l£
“T v5
—y"» v
hicvidcs. Nam -f- ^/2^—4* fcroutuotoU ,
luntjSci-i.^— “ Sciunt ^.hoccil»io.

DEINDE funt^
quadrata laterum
& ~ -|- quar fummom fûnt 15. • ccjualcm qua-
drato diametri ( quia
tollunt , & ex ~ .
^
fiunt
J'
^7^. & ^
^5* )
^-p-. fc mutuo
c sj^ 2 5.
47^ri
nimirum (.critdumctcr
,
qux cum arcainmntaio.Uat ^ iddl, lo
fumnum I
f.
propofitam.
Oy A M V I S autem numerus Coflicui 54 7 S adi 77» habeat duplicem radicem, vt cap.t a. often»
dimus : •‘ainen cum maiore radice, qua; eli a ) 7. ( quxq;r^ritur.ll radix 6 fupra inuenta addatur ad prx-
.
dift im remiflTem
17
Numerus cnim conlatus a } -.erit maior Zeofus,& y/ J 2 j maior radix) hic nihil /fi- t
des, quia latera clTcntyîj:^ inter fcmuliiplicaufacicntmaiorcm arcam,

quam io.inuenicturquemaiordiamacr,quam 5. Quare fumma ex arca,& diametro conllau maior erit fum-
mapropontai5. Vides ergo hic mirum quid,nonpq/re videlicet Icmpcralfumi vtramque radicem xquatio-
nis.qu^quidcm rarocomingit. Itaqucficxameninnitutumpcralccramradicum nonre/pondaxniuma»
ti,allumcnda cll altera radix. Vt in propolito xnigmate, quia examen per radicem
maiorem non ruccedit,pro<
"
minor radix alfumpta efi.
pterca
A L l V D exemplum fimile. Sit di/Fcrcntia laterum z. & area cum diametro &dat 58. Quxruntur
nirTum latera . dia meter , & arel
PONATVR. minuslatusi2^ 1. ('Eftautem i.rcraifiisdirfcrcnti*latcnim)&maiusi2g-}-i.
Itaenim hoc excedet illud binario, cum minus a maiore iubtacum rclin-
quae i.vt hic vides. Quadrata laterum funt 1 ~h ~ I ac * +
4 - (•qiiz
i2£~i.in
faciunt fummamaj^-f-a. ^ zqualem quadrato diametri. Ex ^ * ^
4T»fri
-J-
o a
ergo ex 5S.d»daarca detrahitur, reliqua Bct diameter 59 -i2^.cuiusqua-
drauimclliJ'2f-(-j 48 i —
iiSgf.Etquia paulo ante idem quadratuminiicntum cft22^-|-i.eruntduo hwqtia-
drataintcr/czqnaha. Addirisergoii 82;'viroblquc,erilzquatiointcr i2>^-|-348i.a:i2o Jf-j-z. Ablmsque
1 vtrinque. inter J J 47
f +
fis numen Zenlbiumeil tfo.a cuius quadrato
^
furfum ablatis 5479 vtrobique, inter 1
203^—5479. Stmif-
i$oo. drtra^ 3479. remanet oumenui 21. cuiusradix
3 11 dc-
trada a prxdida/cminc do. relinquit 49. minorem Zenfum: acproindcminorradixerit7. Cumergomi-
nuslatusponcum/itiOC— i*fi^niaiusi^ 4~ i-crit illud 64e hoc 8 .quorumdifFcrcntiacfta, ^din
Sficarca
48.qûa;cumduinctrotaccrcdcbet58. Detrahis igitur 48 ex 58rcliqua fiet diametcrio*quzctiamrcperie-
tur,h laterum quadrata 3dSfd4 in vnamfummam 100 coIiigamur,'qufzquali$ erit quadrjtodiametrilidco-^
47 ?«»
qucdiamrtcrcrit yj^ loo.id cll, 1 0.
I H
C etiam cum maiore radice, quêfi y/^ 71. ( quia fnperior radix n. addita ad prîdam rcmi/Tem
do
facit7i. maiorem Zenfum, maior proptcrca radix erit VJ?! ) nihilcfficics. nam laceracrunt
&^j7i-|-i*maioraquamd&8.idoquc maiorem arcam comii)cbunt,quam 48. atque eorum quadiata ma-
ius quadratum diametri con/bturne quam 100* ac proinde diameter maior erit quam 10. atque idcirco
, arca
cum diamaro maiorem fiimmam conncict.quaro 58. Vbi edam vides,non ponclempera/runu vtramque ra-
dicem ad problematis roluiioncm,vt paulo ante diximus.
^
2^ E^reliAngulHmyCuimvnHmUtmeii 6. drqnodfittx tlttroUtcre tn di/mctrMmtHto. XXVI.

runtur Alterum Utus, a€ dtAmtUr, vnd cum AreA.
PO N AT
VR. alterum latos i2€- Quadrau laterum <S.& i2€. fimt j« i
J <1 quorum fumma ij’ & ,
‘
+3<S-*qu»liscritquadiatodiametii tt quia exlatcre iucognitoin diamctrumfitnumerus 8o.fi Soiliui-
danturpcri2£latusignotum,finQjmtiem ^
actantaciitaiamcter: quippe cumexQuotiuitchoc
in
i2^<liuirurcm producatur numerus diuifiis 6o. ideoquequadratum diametnerit zqualcprioH quadra-
to eiutlcm diameui inuento i J-I- jd Hjc zquatio per multiplicationi m in crucem rcjuceturad hanc inter
>2^+J<^'8«400 AblatiseiBO}lSjvirobique,«it*qiiJtiointeriJ:3^,&(S.ioo-3«J'. Seraiflis numeri
Zenrorumcll iS. ad cuius quadratum 3:4. additis6400. fit iiumcru. ,714. a cuius radiccSi. li predifia
fcmi(fisi8.tolJatur,rclinqucturprctium 1J.S4. Ergo i2C ent 8 lacus quafitum. Namcalatert fi-uilatio
8.
fit arca 48. £cquidratalatcruin3SAc64.iaciuntquadratuniduracCriioo.idcoqucdiamcttrcricio.
Vbiri-
dcs.eabicacS inuencoindiametrum lolicri 80.
47 EU trunculum equiUttrum ABC, cum tre* fc. ûtruntHr UtM

B C, tcfcrfatatculuU A D.
• QVONIAM AD,rcCatBCbifariam,ponaturBD,i 2g,&quodli-

bet lacerum a^^critquequadratum BD, i2l'i & quadratum latetis AB>42>^. * Cum
ergo duo quadra’a B D. A D .zquaba fiint quidrato A B, ericquadntuin AU,3 J',
Scipia AU,v/2l3j;'. AO ^gl32^.iacarcatrunguliABCvicap,i.
s PP S Ub-4.
I »
1^8 A L O £ B IC
K^. GeQAPn&Klcfnoiiftraiufnas»nimirum
li n hicapparct 3 :
quUitZ^qui^ndA eft »
& qeA^ntd
iJ'.pr{pODcnduinr)gQum^J^. ttqucia>/J'3. J.muhiplicandain^JiJ.nadfi-
oem cap.i$.(cripnmiis.£t quia arca polita cll 6o.crit xquado inter 60,^
ideoq;&intercoruquadrau34$oo. &3 JfJf. DiuHu ergo 3600*
\fy J
pCT 3 fet 1^.1100 &s/Jgriiooeritprctifii 2C**»ocdl,Umf
I 2^ B Diae proindetotum btus B C* crit^ ijioo.nimiruni du-
piam ^8^1100. VtenimdupJttur ^fl^Jiioo.ducendacftpcr
JJC
v 5 \
J 00 Zcnfitci. liimbinarij, nimirum peritf. Quoniamautcmafc»
^^roducitiir ex BD iôo.in A D, fi tfo. hoc cft, radix iz9<Soooo. diui»
batur. Nam ex noo.m^J^ 10800. iiy6oooo.hoccrt, do.area pro-

poiita.
ALIVD exemplum. Sit areatrianguli^Jf 143. Pofiti$iifdcm»inucrieturicqoalicasinterî43 &
^32âc promdc&intcrcorumquadraur4S.ac 3 Diuiliscô I43.per3.fict!jj.8i.cuius^j8'»crt 3.
qi^dtaslinez BD»ac proinde cotum latus BC.erit 6. Quod fi diuidaturarca

^,pcr^9.fietQwncns
145. per B D, qu^dt t.
i7.pro perpendiculari AD. quod probatur. quuexBDt3.idcu,cx^5' 9. ia
^
A 17. fit v/^ 143. area propouca.
XJCVni* if EHttUnptlum^^MtUttrHm4UC,cmmfetp<ndkuUrit ^MruntutUtmBC^

d^drcd^
PONATVR. BD,i2£»inuemeturqucAD,^3j'.vtinprccedcntixnigmatc. Etouiaeadem ADi

poHca eft 6.erit zquatio inter d.& Si ergo diuidamur 6. per ^5 5. numerum maioris cnaraderu fiet
12 J i.pro reda BD:quia vi ad Huem capad.diximusiuimcr us cft numerus radicum > & non Zen*
^n/ 3 J*!
forum.
Vclfic. Q^niam*quatioeftintcrd.&^j3j', eritquoqucûauointcreorum qjudrata |d.& 55»
Diuirucrgo3^pcr 3.ficti8'*ia.& i 2^^/Jii-prolincaBD. Atqucidcircototumlatus BC, eru^548.^-
pium viddicei ^Jia. Arcaautemerit^g;' 431. numerus fcilicetprodudus ex BD, ^Jfii.in ADi<.iddt«
m>/ 2 [ 3 <S.
ALIVD exemplum. SitpcrpcndicularisAD,5.
Pofiiisii(Hcm,repcricturxquatiointcr 3 .&^ 8 ' J^* Diuifisijritur 3.pcr^3.quieftnunicrusraHieuitH
redidum cft*fict i2£,>/j3.pro reda BD.tocumquclacus BC»erit Vo *
VcIfic,quiazquatiocftimcr3.&^/j3 J.entquoquczquaiiointcreonimquadrauj.&iJ. Diuiiiscr-

Arcaamemerit^J I7.numerui
videlicet produdus cx AD)3. td cft,in ^ J 9.quod verum c fle, liquido conllat,cum quadratum la-
BD,^ 3 . in
teris, ni nurum i>-ad quadratum perpcndicularUrid eA>ad 9* proportionem habeat ferquitertiam •
vt vuk £uck
propoCii.lib. 13.
502X. ^9 EH Rhffmims ABCDtCuimMTu 4^.&propertUMMmftrornm AC,BD,fif^mqMMTU.

rttHtur Utus, ^ dumetri.
PONATVR. maior diameter 5 AC minor BD, 42^ »(ûigiwrJiametriirtRKom-
frnnt.
bole matuodiuidunt bifariam, atqueangulos etiam bi&riam: êrit AC
^fib*Li4
diuidens in Ifufcclc A B D
anûm A,mfariam, ad B , perpendicularia
,
D
Igitur cum arca trianguli A B D, producatur ex A E , in B £, vt cap. i. lib. 4»
fram.
GeomPrad.oftcndimiisjAarca trianguli CB D,cx CE, hoce(l,ex A E,iu
DE; produceturtota areaRbombiex AE, in BD. Eodemquemodo ei-
dem area producetur exBE,in AC

Fit autem cx BE, i 2în ^2^' AC
mcnisio^. Igiturzquatiocritinterdo.& io 3f»quodvtcrqucnumeiusfic
area Rhombi. Diuimcrgodo.pcTto.fictiJ'»<S&i 2€.VJ^* Ipwr AC,po-
fiia32£.crit^J’i50. EtBD,polita 42€.critv^ 9d.qu^prooatur,quuef
BEV J 24- (Icmifrcdiametri B D, djrptf) »n A C, vâr
^9^3^00. id cfi , 60. Atque icacogmueft vtraquedumeter.
DeindcquiaAE.EB,runtv/j 3 >v&>^» 4 -&«nimqiiadratt 37 -i.

4c 14.quz fimui faciunt 61^. fummam ^ zqualcm quadrato latens aB|
* erit latus AB, >/$' 6t
XXX.
EHRhombmABC'D,cniu6m*69.^diuipLmMrtÂmttroAC»ftrmm$rtmB1>i^}MtictU
^^mnturdsAmttnîrUtm.
^
OyONIAM cxBE,inACfitareaR.horobi;fietexBD.inACdupiu» 4rt*,nimiiumiiO* Poni-

tur ergo minor diameter B D, i 2€» idcoque maior diameter A C, 1 ~ 2^ rt diui/a pCT BD, &ciat Quocientexn
&BD.i 2în Pernniltiplicationem ergomcrocen^,c-
I-.
ri^zquaI!tasinrc^52^&48o. Diuifixtgitur 48 o.pc^ 3 fietlJ;. 9 ^.&^ 2Cl^/^P^pro‘**»®®“°®,^»*^“^P®^*•
fuit i 26* At vero ACpofiu l i^C-erit 150. quia 7 J 96. multiplicata per
id efl per rs wat^ J 1 5 0« f ^
Vclctiam,fiadV}9tf»aducMiurt.winiruiD^/Jd.fitfuiMnaVJi50» Atque ittinutntaluntdiamtuiB^
hedt
,
C A P V T xxxn, 17,
probatur, quian^ 14. fctniHe diametri BD, 111^3^x50. diametrum AC>Btarca
KJiombi^(5doo.nocm.do DeindequiaA£,£B,funt^3i ‘
i^cicntcarumquadraU577.
Ic a4.ruran]am 6 1 vêqualem quadrato lateris AB :
propiercaquc latus AB,erit y/^ di j.
APPENDIX
H jC c fmttifiudufe Ud9T,quM de rtgMU Algtbrd ,
dlfdlqs huim reguUf rtfwtbm pf/ut, SoMgrMuhor
ex Uho prtmt BpigrAmnutum grttorum defumpu, ^
eiufjtte ex^beamne ferihendd tnihi vifa fmtt
qmntum aiutd EncUdu , dfirtptit ipfis Bptgirdmmunbiu gr/uu,

:
qui flurd requiri/
umen dpfenduu Ute fdlttmgttt qiuruor enigradu Vtelentei
mm
eorum iuterprtuttoneôn qtudtm de verbo ad verbutthfed vt res.cUrmfieret, expreffoiUorum fenfu dumtaxat.
ta Ptolematfunt hat.
I. DE PALLADIS STATVA, QVOTNAM

illa auri talenta appendar.
rifvTir»
*
Ai^D^TÂtTU ^^«olAv0A«ir,
âeioi^ , iyJhdTiwi\
Qimnef^JifTiu/fuiffwiîi* ZiAwr.
Avruf \HK»etui vi dl A«i«d T«A«rr«
'BiVia. ri^rw, dUfff KexeoJtv$.
PALLAS tgofim, mtlUohHHctitmvdumfabreftCls :fid aurum mumn tfl iuutnum ,qui in

fludso verfantur Poetices. Dimidiam quidem aun fartem contulit Chanjitu : Oltauam vero Thejpir.
Decimam dehme Solon : Et vtgeftmam Themtfen : Relsqua autem nouem talenta , tfmercadem item
,
qua arttjiei debebatur, contulit Arijlodieus.
^^ntur de totrponderejlatua, (jrquol quijquetaleneaeontulerit.
PONATVR. pondus IhiiiT talentorum auri. ErgoCharil'iu5contulit|2€.taLThcrpisr2C.
Solon 7426-Tho’''l“® Tr2g& .\riftixUcus talenta, qux omnes panea conficiunt
qualem I2C- Ablatis igitur f;2g vtrinque,*qualitas ent inter pA
2€- Diuifis igitur , per Tj.liet i2Pa°
Atquetot talentorum fiiitllatua.Chariliuscrgocontulitio.talenta, nimirum Terni (Icm totius ponderis. The-
Tpis 5. calcnu.odauamTcilicet partem. Solon 4. talenta, nimirum partem decimam. Themifondeniouea.
Ucnra, partem videlicet vigelimam , quat omnes partes cum p. talcntis quz contulit Ari/iodicus, conficiunt
,
,|0. talenta.
1. DE AVGEvE ARMENTIS, QVOTNAM

boues luerinu
Attue/f-
AtfjOiLu ifietrt fiiyt «WvO* Âju«Am.
*r ^ airdfmvr\§%
Afioifilf AAfH«<9 f*oi ^lA^ Sfiieit rmrA,
AmAi»n ivurda^
A'
Aitqi a' £f HAÂi £»» iHican vtfddvrTVd*
jfvrdf c« viionela mefhihttmrt,
Attmat ^«oAd6*rMr d-^hotviA «irrifMrrA.
VG EAM
tnterrpgauit generofias Her cules de mulsitud/ne armentorum, mi ille rejponditu
Media horumpars, amice , circa fluutum Alpheumpafittur ; o£laus autem etrea Saturnt collem : cuse-
rum duodecima proculhtne tuxta loca Jaraxtppt extrema : At 'uigefima eorum pars arca Elidempa-
fatur trtgejimam vero tn Arcadia ego reltqut : Relsqua autem qumquagtnta numero armenta vi-
:
dauipfi^.
c^flio tH denumero boum , dyquotnaminjtngulis locufuerintu
PONATVR. numerusboumi^C-EiôiuxtafluuiuraAIpheurnfticrunt^Q^boumr Etcircacol>

Icm Saturni iuxtaTanxippi extrema —12^ Circa vero Elidem montr 2£* Et in Arcadia 2g: 9c
apud Augeam 50.boue$ûzomncs DartcsconHcium~2£s~|- ô.fumma cqualcm >2^ Ablatis igiciir —2^
TUobiqiaXquâscritintcr5<>.&7~2^ Diuinscrgo5opcr' ;>ticti2C'Mo<pronumcroomniumboi^
quorum
^
iSo A L G £ B R
quonim circa flmuum Alpheum: & jo.boues, nimirum 7. circa collem Satami: £t 77-01«
mirum ô.iuxuTaraxippiextrema: Ac lum Elidem montem 11. nimirum 77*!" Arcadia deniqaeboues 8*
pars vidcliccc Atque omnes hi boues cum 5 o.qui prope Augeam fuerunt faciunt 140.
Qt 3. LEONIS iENEI CANALES.

TeiT«».
K<d eub i) Sr«f

TlAMdn ngfngf A
'iu*n A|iev ififUh
Ko/ A4ueryeiA»7r»
Afiitr^^vfcufvKnnu seju«
tÊNEVS tgofumLtoi CAnAUsvtromihifunt oculidno: ôscumfAlmAdextrifedis.

plcMt AHtem crAt erem eundem , dexter quidem oculus duohus diebus Jinifler vero tribue : Etpslms
;
quAtuor diebus : Porrofex horis os implere eumpotesi. Hac igiturfimul omnU dr ost dr oculi
tltc quAnto tempore eundem auter em impleAUt ^
«
PONATVR pro tempore horarum, atque dicatur.

Hor. Crater. Hor.
48
) «
ii 48. horisimpIeturi.Cratcr,iiii2^hoTarumimplebitur;-j2^ Craterisr&ficdc reliquis, vt in reguliTriurt
E adhibitavidet.
turper 777
Hor.
Atque omnes hx partes fidunt 777 2^. vnius Crateris>a;quilcs
Crater. Hor.
I.
Crater.
Crateri. Si igiturh
^
;r, .
*y ifi
^
Nam 11oculus dexter 48 horis implet i. Craterem, horis 4 H*^plcbunt 77. Crateris vnius, 8rc. atque omod
i/be panes Cracens contieiunt voum craurem.
IV. 4. DE STATVIS ZETHI, AMPHIONIS,

ac matris iplorum Antiopes.
TiT.fTir.
»fiHr «Tiun
2i*^»rT«p^* i ^luutun^t Uu I4ft$uAlllf
TciT«p,y) rirgfriru rtuA‘ A/4fl0tt0*
£{ VtfVr* Msl/fttf» fAMTCff d*ti*0*t tuifiiv, •
k^MBO quidemnosvigintimtndSAppe»dtmus,ZethaspAriteridP^f**^(^fffinguhem. M
ft demeu minis terttAmpArtem : minArum vero Amphionu quArtAmJumpfiris tfixtnJummAinuen*
tisimatrispondus repertes. ^nojlto eH, quot minus tum Zethus , tum Amphton eius confinguinene
Appendent.
PONE pro Zetho minarum : ideoque pro Amphione minas zo — 12^ Cidesquc teniam partem
Zethi 72€»& quartam partem Amphionu j
tur ( .vtrobjquc.eritxquatio inter 77 2^
—
f^.qux (ummim ftdunt j 772^,xqua]cm 6* Ablatis igi-
&
+
i. Diuift ergo l.pt r 7^ ficti2^ iz. atque tot minarum fiiit lUtua
Zetni. Amphionis vao 8. &

Antiopes 6 qux minx omnes faciunt z6.
.
;. EVCLIDIS GEOMETRICVM.
EvtA*''Av X%tMurwJit.
Avimftf^ nf^^n* fifi9 Uth

TlufiilUocifoxêm iJiio uittHo 9uur$t
i : ,
C A P V T XXXII.
M«Mf
LtJ\\tirnfk*$«ity Wrr«r iivnr* fvK^Hf

Eiwl jiiiircffân TimfitreiHt ^fssf.
IBANT MhIks,<j Ajiat vimmptruntet : AfiHtumUmex doloreponderafit ingemijcettt.

ôrevifi.Mulasgrtmieringetnifcentem Afinom Jiemierrogxuu. Moter cur luUmeniorii.cur
puelUinftor Ucrtmasfunda l Menjurom mihi vuumfidedera^duplo^quom tu plusJitJlulero fn ve*
;
rotukme vtuun sueperu, tdempUne, quod ego pondusferes. Mtnfurtm tttque perttijUme Geome-
,
ter dtcns volo.
Alia vcrfio.
<-AbsU , A/lnnque duos imponitfiruulus vtres

Impletos vmo ,
fegnemque vt vtdit AfelUm
tondere defeffom vejltgtsfigeret ordo
<.AtuU rogst : ^md
choro porensc«n£lore,gemuquef
ynom exvtre tuomenfuromfimihireddos.
Duplumoneris tunctpfoferom: Sedfitihttrodom
ynom menfuronttfient oquoUo Vtrtquc-S
•
Pondero. Menfuros die tuife Ceometertjloe.
Alia Vcrfio.
cJKulas portobot vinum comitotut Afello,

Hoc oneris queritur pondero
vojlo fui.
lUe grouesmotrugemitusmirotur .dytnquit.
Cur odeo lochrymislummomojiofluunt f
CMollitiesteneros,moter, decet tUopuelUs,
ûaspremtt tnfuetus , debilitotqne lobor.
ynom menfitrom,fl Hoflrosfundis tn vtres,
Ipfe tut vtni pondero duplo ferom
SinvnomcontroHoflrodefofleleuobis
Portem, tuneoquum pondus vterqueferet.
Diemihi menfuros, o etolle Geometer flos
TipnoUterPhotbi nomtnedignut eris.
PONE promcnruramulii 2&icproindeproinenrurisafin*i 2

C+if Ita emmfimnlodedcritvnam
menuiram, habcbitmulus i2£-]-i.quodponduidup]umcritreIiquopondcriafinac,niiniruni-2p.4--.
At
Cmulns a(inxd«i.menruram, erit reliquum pondutmuU i2C-I. arquale ponderi afinx.quil
t2€ + T- Addatur i.vtrobiûe.fietque xquado inter I2&& t2C+ }t. Ablauque
tunc erit
vtrinque, erit z-
j 2e-
Diuilujgitur jipcriJietiSe^.hocell.p.promcnrurismuli.
Afinaergo habens
L u
q»®! probatur. Nam fimulodceafina i.mWuram,
habebitmulus 8 menfuta».quzduplzfuutquatuornaenfurarum,quzafinzfiiperfuiit
Atfimulutdctafinz
rocouiram i.poiubitncrquc 6. mcafiuat.
ZNPEX
INDEX
CAPITVM QViE
ALGEBRA Ct)NTINF. N.
IN
T V R.
P BOOEAf JVM, I)e Alêbrtprtflintu.

CAf. 1. DelnutntoreAl^cbrMf ac nominem. 4-
II Be NnmensCofjicu t ftue Denominasis. s
III. T>e Numeratione Cofficorum numerorum. f
IV De Additione CT SubtraiJionenumerorum Cofjicorum.
, 0
r. De Afulttplic.itione, ^
Dmifione numerorum Co/Jicorum. It
VI De nume>tsJicfu.^/iuemtnortbuSy quam nihil. sS
rii De Fraitionibus numerorum Cofficorum. t?
VIII De RepuU Aliehrt. 20
IX De Aequationum varietate^. 2i
X. De rcMiltone Aequationum. 22
t
XI De diHiJiene, qmmprActpit ReiuUAlfebr». 24
XII De extrtthenertdtcum , ttuus mentionem faeitRtqnU Alqebrd. d*
XIII i)e multttudim Reoularum Ahiebra , quam alq auFioresintroducunt, })
I*
xir. Jlnfjtiopropolitx , virum pofiihilu (it , necne, xn vero ineptt xcnnqxtorix, qntbdOo ex
maoferatione.quaêrAlgehrareûUmfit, cognojeatur. 3*
XV DeJecundu radicibus.
XII De numeris irrationalibus , fiue furdis. 3t
XVII De reduifione radicumfimphaum ad eandemdenominattonem. 3R
XV III De multipUc.itione y acdiuifione radicum fimpltctum. 4t
1\
XIX. De Additione radicum fim^lictum. 44
XX. De Suitr,ultone radicum ftmplieium. 47
XXI
XXII
XXIII
XXIV
i
Inter duos numeros quotlibet medios proportionales con(litHere.j.
1
Dc Additionepacfubtrachone numerorum irrationalium compofiterum.
De Radtitbus numerorum irrationalsum compqfitorum , veldiminutorum,qu4sal^VItu

uerfales dicunt: Et de earundem Algorithmo.
4t
49
jt
XXV. DeminutijsnKmerorumtrrxtionatium, xede exrundem Altorithmo. ds
XXVI. De numeris irrationalibus,jiue Denominatis , vna cum eorum Algorithmo. (t
XXriL De Bmomm, xtque Apotomn , Refiduuue.^. 6s
XXI lil. Dcexlr»ctinKridHumtxBincmifS,(irApotemu.Vtiebucrde*Iisliniuirr*titH4lih$s.,
de quibus Euclides tn Itb.io. di(putat. 7d
XXIX. \..Aenigmxtx vxrix numerorum xbjtrxttornm per Aliebr.tm CKuclex» .i.t , m quihusaqua-
ttxineer duos numeros occurrit :quxquiden. (impix iquxtiodicilur. 79
/ XXX. KêmgmoUvaruntmertrmHabJtrAEfotmp&Algibra^mdtadAiinquibusuquatU
inter tres numerostquorum 'imus alt/s duobusuqutlu efl, occurrit :qunqutdemcompo~
fitaaqustiodicttur.
XXXI. yyXmtpuAttvtruHimartrum *d rtsmiUrttUs CMmutnmiUutxtmflk
*dficinulturuUcisferti)ut$titus. t4S
XXXli. ^tiuiTiutAvtrUtdfîtriuCtomttTUMftrttmntU.
F J N I S.
f {
-T
\
». uivA 5 : ^
RtSTAUHO .
•TtWed^B^Codgle

Bub GB HkZfJ175TJQC

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bub GB HkZfJ175TJQC

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ex Bibiiollieca

e/^NNO OC, XI.

CHRISTOPHORI CLAVII BAM-

Vandoqvidem Machcmadcarum difciplinarum ftadi-

tenda non fuitjVt nifi metam tangere licuerit, ab illa certe

quid dl laboris veniebam alacer,vt qui frudus c Mathematicis perci-

in(igncsvtihtatcs,quas in re tota militari (uppeditat, in maximorum

& diligenti fcriptioncpericcutifunt: Inter quos, vt Lconardus Pi(a-

diiin prxterierunt: decreui,li quapoflem, perficere: vt, quicquid vtili-

mo loco proponenda erunt, acfoluenda vanaproblemata triangulorum relUiineorum vt ^latera eo- ,

lANT cxorichalcot vclalia materia folida dua rcgulx ABD.AEC.arqualet omnlno.qtig

traqiicrcgula in loo. panes «quales, poterunt bencfidtfrcifbrKL.contiaentisK. particuIaseiuf}nodi,&uiio.

regula pones looo. comprehenderent vt ex vfu infiru* ,

menti confiabit. Atq:kxccfi»confiru&o infiruintncim

drantis.dctndcchordagrad. a.5.4>5« &

red*AF,d«cm partium ad vnam,cum vtrobique proportio Ik decupla jcritpcrmutandoquooucKL, ad A,*”*

eres continebunt trcscumy^ &(lc deinceps. Qu^fivcrbigratiadcfidcrenturyJJ^accipicndxcruni"'»^r4».

cur:hoc Icilicci modo. Greinofumaturdaupartieuk» vnacum vnapartccentcuma,vclduabus,vclcribus, itOnum

panem r^izAG,acceptum dabit chordam quxfid ucus.

minus,btushcptagont,&c.qui quidem gradus habebuntur, fi gradus 360. coduscirctm pernumerum bterum

rcAa in Aftrolabio ab extremitate diametri g^,mm

15 SED ncq.hocomittcndumcft ( quandoquidcmdctangenabus.Sinubus&SccantibusmhtK^

Vt Tangens verbi grada pardum 4ovcritintcruallumEF.* cum du^refta£F,parallelafitredzdudxBD»

OCcftrecinulum, quodprwnittcnduraeflidiidmtu, qiu nddicttvia cognotcre

drantibus minoribusquomodocunque inter rcdj(hntibos>ninvmucrrum 110145. aiuiditcam>quiquadran*

partium 4o>tuarcusBC,id cfi, quadrans in po.gradusdifinbutttS,ad arcumZC>contincntcmnumcrum de-

3 HlS(;l£ quodroa .ious lu iiiuifisdupiiccs numeri afirribendi fiins nidiametrum quide

dus,quifequitnr,po.griJuuni,rcro graduum 9i.quartusgraduun 91,. nintusfiraduum.

qu« radjus folis.vcl viCial.s r, uifircdcbct.ad perpendiculum rc»« AB.cxUUntjalioquin

!<.iiilDicicndum r< nltruidcbcntduoninnartdiahnrmn/ln. r..*.- a* « jp/b»».*

perexige D foramc Mjicff ndensforansim Uquando fi«c abclla prion inpcrimpomtur.Huiufinod,

. <: POsr«.E‘-l > cxcentroA.cgrcdiaturfilumrubtililTimumcumappcnfoperoeBdiculoL

diuifioncyUludeodcmmodopcrdo.muitip 'tum,&ir uiem diuirorcmii8.mut(um, exhibebit fccuTj^

rundem graduum; clfidcu ^

SEilVlTKR TABELLA. '

TABELLA INDICANS, QVOT MINVTA, AC

97 98 99 100 lOI lOZ 103 104 105 106 107 108

109 1 10 t 1 ! IZ ”3 114 »13 116 7 118 119 IZO t

IZl IZZ »3 114 115 iz 6 ‘>7 iz 8

9PORRO vt fhidioros omnilaboreluppucandi Icuiremu^com^fiua nobis c(ircqucmtabnla.in csfimSi»

diculicectdic,numcrus,inquam 4 umfcmidiamctrum ACilliquadraniiappofitusdnverticcveroeitfldcmta-

lAM vcrofiquistabuiamexteoderevelitadplurcsQujulrantes , fiicere id poterit fine vllaopcradonc

mcriQuadrantura38.40.42.inprimacoIumna rupenntrecontinuei^ndis 5^ InfccundavefoMinutot.

SEC^ITVR TABVLA QVADRANTIS PAVLO

G M s G M s M * M sjG M S|G M S|G M s

0 43 7 X 16 '5 1 9 » 51 5015 55 3714 18 4 S

0 46 14 < 3 * 49 1 19 > 5'5 5 37'5 5‘ ‘U 58 ‘85 i4 5 ‘

3 33 454 •7 “Ij 10 378 '4 4

z8 0 54 11 X 48 45 1 43 7 5 57 504 5 * 5‘5 1(5 ‘ 5,8 10 57

z ij 1 1 5° J7 30 '5 14 5*;'4 11 “I'4 59 34|>5 46 54,1« 54

»7 i8 fS *4 11 30, '5 16 14' l£ 10 '9!i7 3 17 38 7 18 5» 1 >a£)

18 '3 37 *4 30 o'i5 14 III16 18 45! >7 • 3 7.8 7 50 ip 1 34

G M S G M S G M S|G M S G M S|G M SjG M S

13 55 33 37 34 43 7 33 50 18 58 *7 49157 5 957 5;30 38 3P 3' !s

15 54 56 6 53 14 xi|)<5 IX 39 57 0 5«|57 49 >3 5» 57 30 59 45 47 t

1 16 34 5« '3 53 43 03« 33 43 57 XX 30I38 1 '5 39 0 0 3P 48

18 38 58 7 39 3» 30 40 46 51 4 ' 4‘ 44 53 5743 3° o |44 44 XX

JP 5P 18 17 40 >5 7 4' 7 38 44 X 49 4 » 37 59 45 54 50 44 47 4'

'7 4 « 0 5 « 4 ' 5° 9 4» 59 11 45 18 3«, 44 *7 49 45 7 »45 5® '5

M 44 8 »«4 5 1 »4 45 54 12I46 47 7|49 id

5 > 4 « 19 447 »4 5 48 10 37I49 l 6 ' 1450 1 1 t 1

57 i» 49*5* 3» 11 59 3* 5* 5o 5> I4i6i 50 5« £1 50 18 g

?9 65 50 ol«4 ij 3»*3 »9 4 <56 18 5 * 1*7 18 7 48 17 39 <9 17 1

redAF,d«cm partium ad vnam,cum vtrobique proportio Ik decupla jcritpcrmutandoquooucKL, ad A,”*

!<.iiilDicicndum r< nltruidcbcntduoninnartdiahnrmn/ln. r...- a « jp/b»».*

57 i» 495 3» 11 59 3* 5* 5o 5> I4i6i 50 5« £1 50 18 g

?9 65 50 ol«4 ij 3»3 »9 4 <56 18 5 1*7 18 7 48 17 39 <9 17 1

VtpimdgiUtsn ndfiium luUtm Aihifim i fmUmU- '•

.n.trimi. I DiiS4 iJmdximmUtmftrf€niaiiUriixti^MUtfftfU 2 (rimmrmftrfi»diiiiUrii/hi^mlTMtnm^

?nfinhUmd9M^0Umftgmrnt\teriif^*df9rptn4i(MUh. Dimie iifftrentuintnvtrmtumftpnmtwmi