(3^^ Cft^cyf-nZcrur

y&Vv^

i/W>a yi &urt/yn, 3^^aM- <^redi^ OLyyt ttJiLcite

^ 'A ^
l' e-nxct-^L aS^f-^L 7U^. Y^OSCC^ SXj^

9>^ CTtucis 'Li^'n0 Lo:hr&'nj~^

^3^ uJLu^s (H^.

 NICOLAI C O P E R N I C I
Torinenfis.

ASTRONOMIA
INSTAVRATA.
Libris fex comprehenfa, qui^^ Kevolutionibm
onbium cxlefiium infcribuntur.

Kunc demum fofi is ab ob\m autiwris armum integritati fune

reflrtuta^ Notifque illujlrata^ opera jludio

D NICOLAI MVLERU
Medicinse ac Matheleos Profeflbris or-
dinarij in nova Academia quaj eft
G R O N I N G

AMSTELRODAMI,

Excudebat VVilhelmusIanfbniuSjfub Solari aureo.

‘m. d c. XVit.
 ^Vkmy^ Copernicus duabus editionibus^ Norimber-
igenfig^ Bafileenfi in folio prodierit:, tamen hanc for--
I mam proferendam alijs duximus, tum quia tijpi noftri
^ huic formo erant aptiores^ tum etiam ut cum (foperni^
co jungi pofint unaque copulari TabuloFrfco ante
quinquennium edito ^ ut hac ratione habeant fiudiof ^iAJironomio
opus tam in praxi quam in Theoria abfolutijsimum. Vale*
 Nobiliir. ac praepotentibus Dominis

DD. ORDINIBVS
GRONING^ ET OMLANDI^,
ac eorum Rcip. adminiftrand^E

DEPVTATIS.
nec non genere ac eruditione praeftantiflimis
eormdem oAcademU noy<e
C V R A T O R I B V S,
Commis meis plurimum colendis

S. D.

Var potifsimumresefre cenfentur, D D.

priepotentes,Virinobili(r ampliffimique,
quibus Refpub. conftituuntur^conftitut^e
ftabiliuntur, & ftabilitas florentadole-
fcLint, perennantque, nempe Liter £ SczAr-
ma, Lirer^ prudentiam pariunt politicam,
a qua {lint legesjtribunaliajudkia^ quibus tanquam validis
nervis civilis focietas vind:a aftri^^aque non dilabitur, fed
ftabilis permanet. Literne feroce barbarie pulfa blandam
rllamaccerfunthumankatem, morefquefuavifsimos, uti)
dulcifsime canit poeta Sulmonenfis:
eAdde quod ingenuas didlcijje fideliter artes^
Emollit mores nec finit ejjfe feros,
Lkera^fummi numinis reverentiam , veras Sapientiae ac
beatitatis caput,virtutumque omne genus amorem in ani-
/ z mis
mis noftris accendunt. Cujus Sapientiae adminiculo homi¬
nibus (ut Senecae verbis utar) in eoelum afcendentihm ^eus m^c-
mmporrigit: ^el Deus ad homines ^enit^ imb {quodpropius efi)
Deus in homines mjenit, KuUa fine Deo mens bona efi.
Armis vero minime opus haberet Refpub. fi univerfum
hominum genus legum fe fubijcere imperio, judicumque
parere fubiellijs, quam res non fuas vi rapere mallet. At
quoniam tanta cft noftri generis pravitas,.tantaque impro¬
bitas,ut alij iniqua rerum alienarum cupiditate abrepti, alij
injurias fuas ulcifeendi ardoreaccenfi, alij denique impro¬
bo imperandi defiderio flagrantes legumfacrofandos can¬
cellos ftptaquc perfringunt,idcirco fiimma neceflitas viros
generofos beneque natos arma induere coegit, quibus ho-
llilem violentiam a patria propuliarent,quibus domefticos
pacis publicae turbatores, legibus immorigeros ac contu¬
maces compefeerent, tyrannidemque affedantes coerce-
rent.,ac opprimerent^ hoc fine ut incolumi legum Majefta-
te falva fofpefque fervar e tur Refpublica.
Q^icumque igitur vel jufta felicique armorum trada-
tione., vel literarum cultu canteris antecellueriint mortali¬
bus,uti de patria totoque humano genere bene meriti funr,
ira nomen fibi illuftre gloriamque paratum jvere immor¬
talem , gratam nec interituram fui memoriam ad pofteros
cranfmittentes. Quorum vos inhaerentes veftigijs D D.
Pr^potentes (quas veftra eft prudentia animufque ad veram
gloriam natus)de Repub. veftra bene mereri nunquam cef-
faftis. In medio enim armorum ftrepitu literarum ftudia
non intermittere,fed liberalitate veftra fovere curaque pro¬
movere ; in belli autem ferijs armorum curam minime de¬
ponere , fed militem facramento auchoratum alere ^ civef-
que una cum eo in armis verfari ^ exerceri, urbern denique
veftram
veftram maximis 6c vix antea vifis firmare munitionibus,
veftra^ prudentiae munerifqne efle exiftimaftis. Dicam am¬
plius. Ne Reipub. vobis commifealiquid vel adlalutem,
vel ad ornamentum deeffe videretur, exemplo Chiarum,
Regum, virorumque principum, fed maxime nobili veftra
indole incitati, Academiam nuper in urbe veftrafnac^nis
impendijs.animo vero longe majore conftituiftis, convo¬
catis Profeflbribus qui tum civium veftrorum liberos, tum
juvenes e vicinia locifque remotis huc confluentes omni
difciplinarum virtutumque genere erudirent imbuerent-
que^eruditos ac imbutos honorum titulis,pro more in alijs
Academijsrecepto,ornarenc. Quo inftituto quid a vobis
decerni potuerit laudabilius, bonoque publico falubrius
non video. Quoniam vero me in illorum numero efle
voluiftis,quibus primis in nova Academia docendi munus
veftra authoritate demandatum eft , mei offici) efle duxi
Spartam mihi commiflam non negligere,fed Symbolam
qualemcumque una cum collegis meis in uftim publicum
conferreme munificentia veftra per ignavum otium abuti
videar.
Quare cum a multis annis compertum mihi elTet rerum
Aftronomicarum optimos quofque authores a typogra-
phis adeo foede turpiterque efle exceptos ut pr^eftantifsima
ingenia aut ijs legendis fe mifere excrucient, aut in errores
abdiicSi litem de temporum ratione in caffum moveant,
nihil a me utilius in hocce meo munere pr^ftari poffe ju¬
dicavi , quam fi nobilifsimic artis authores manu medica
repurgatos, caftigatos&fanitatipriftin^e reftitucos in pub¬
licum emitterem.
Cujus initium jam facimus ab Aftronomia viri
incomparabilis Nicolai Copernici, qiia^ eodem anno in
/ 3 lucem
primum prodijt:,quo parens ejus mortalitatem compleve¬
rat,atque ideo parente fuo in primis incunabulis orbata,&
tutore carens , plurium injurijs gravioribufque expofita
fuit. De quibus Nobilis ille Tycho Brahe,alijque viri ma¬
gni faepenumero conqueruntur. Illa igitur labore noftro
tantumnon improbo curata, nitorique fuo ac fplendori
reddita;) (retexendi cnimfuere numeri omnes) notifque il-
luftrata;, illa, inquam, lucem ccelumque fuum aufpicijs ve-
ftris D D. praepotentes virique nobiliff. amplilT. afpicere
geftit ardetque , nomen veftrum in accepti benefici) me¬
moriam ccelo fuo infculptura, quorum munificentiae ac
liberalitati fanitatem fe fiiam debere profitetur ingenue.
Valete. Groningc^, iplbaequinoflij verni di e, anno a Chri-
Ilo nato 1617.

W. A A..

N I C O L A V S M V L E R I V S..
 AD LECTOREM.

DE HYPOTHESIBVS
HVIVS OPERIS.

'ON dubito,quinerucliriquid;im, viilgatajam

. de novitate liypothcfeon hujus operis fama
I quod terram mobilem.Solem vero in medio uni’. S/
^ verli immobilem conftituic , vehementer lint
ofFenfi, putentque difciplinas liberales rede jam
\ olim conftitutas,turbari non oportere. Verum ii
rem exade perpendere volent, invenient autho-
rem hujus operis, nihil quod reprehendi mereatur commiiiile. Ed
enim Aftronomi proprium, hiftoriam motuum coelcftium dilio-enti
&artifidola obiervatione colligere. Deinde caulas earundenf leu
hypothefes, cum veras alTequinulla ratione polTit, qualefeunque
excogitare & confingere, quibus Tuppofitis, ijdem motus, ex Geo¬
metria principijs, tam in futurum,quam in pr^teritum rede poffinc
calculari. Horum autem utrunque egregie prseftitithic artifex. Ne-
que enirn neeeile eft, eas hypothefes efle veras, imo ne verifimiks
quidem,fedfufficithoc unum, fi calculum obfervatio-nibus con-
grueiuem exhibeant. Nifi forte quis Geometria: & Optices ufque
adeo fidgnarus, ut epicyclium Veneris pro verilimili habeac,feu in
caula efle credat, quod ea quadraginta partibus, & eo amplius
Solem interdum praecedat, interdum fequatur . Qds enim non
videt, hoc pofito, neceflario fequi, diametrum flellie in
plulquam quadruplo, corpus autem ipfum plufquam fedecuplo, ma¬
jora , quam in apparere, cui tamem omnis xvi experientia
refragatur > Sunt & alia in hac difciplina non minus abfurda, quse
in pr^fentiarum excutere, nihil eft necefle. Saris enim pater, appa¬
rentium in^qualium motuum caufas,hanc artem penitus & limpli-
citer Ignorare. Et fi quas fingendo excogitat, ut certe quampluri-
mas excogitat, nequaquam tamen in hoc excogitat, ut ita efle cui¬
quam perfuadeat, fed tantum, ut calculum rede inftituant. Cum
autem unus &ejufdem motus, varie interdum hypothefes fefe of-
terant (ut in motu Solis, eccentricitas, & epicyclium) Aftronomus
eam potilTimum arripiet, qua: comprehenfu fit quam facillima.Phi-
lolophus rortafle,veri fimilitudinem magis requiret, neuter tamen
quicquam certi compra^hender, aut tradet, nifi divinitus illi revela-
 AD LECTOREM.
tum fuerit. Sinamus igitur & has novas hypothefes, inter veteres,
nihilo verilimiliores innotefeere , praefertim cum admirabiles fi-
mul, & faciles finr, ingentemque thefaurum do^iffimarum obfer-
vationum fecum advehant. Neque quifquam, quod ad hypothefes
attinet, quicquam certi ab Aftronomia expedtet,cum ipla nihil tale
prseftare queat, ne hin alium ulum confidtapro veris arripiat^ ftul-
tior ab hac difciplina difcedat, quam accefferit. Vale.

D. N.Mvlerii Notie.

jdemvrorfu4dehy^othefibusfuis teflatur PtolentAuslib. 13 eap. 2 pag.

^02, gravia ue oratione monet nequis rem ita f\ habere in machina edesii
exdimet, quemadmodum CMathematici fingunt, rationem addit:
dvS-fiuvriyct roig S-dig- minime confientaneum efi res
homtnum conferre cum dqsipfiis, ideliC^achinas humano tngemo exco^
f itat as cum edo ipfio.id]^ Tdg'zSt tcov T^Kita/rcov 'Jcdvalvof^oiOTujeoy
necaquum efi detanUs rebrn difierentes,fidem^
probationem que a rebus difisimilibm mutuari. T; clvo[x,oiOThpov tuv cch
% uauvrcpg W^vtuv 'zstsg tu j k tuv iW mdg dv u^hv^na-cj^imv 'zsras
TO yd)’ dindv. fildd enim magis difisimtle dari potefi: collatione rerum
Aternarum ^ uno modo fie habentium cum rebsu neutrius conditionis parti¬
cipibus? VelrerumquA a quolibet impediri turbarique pofiunt cum ijs
q\u nefitbi quidem queant obfiiiere, aut moram ullam inijeere ?

NICO.
 NICOLAVS SCHONBERGIVS CAR-
dinalis Capuanus, Nicolao Copernico, S.

Vm mihi de vimitctua, conftand omnium

fermone ante annos aliqnot allatumeflet,
coepi tum majorem in modum te animo
complec3:i^atquc gratulari etiam noftrisho¬
minibus, apud quos tanta gloria floreres.
Intcllcxeramenimte non modo Veterum
Mathematicorum inventa egregie callere, fedetiam no¬
vam Mundi rationem conftituifle. Q^a doceas terram mo¬
veri ; Solem imum mundi, adeoque medium locum obti¬
nere : Coelum odtavum immotUQi, atque fixum perpetuo
manere: Lunam feuna cum inclufis fux fphxvx elementis,
inter Martis & Veneris coelum fitam,anniverfario curfu cir¬
cum Solem convertere. Atque de hac tota Aftrononfiiae ra¬
tione commentarios a te confedlos efle, ac erraticarum ftel-
iarum motus calculis fubdu6tos in tabulas te contulifle,
maxima omnium cum admiratione. Quamobrem vir do-
tftiflime,nifitibimoleftusfum,te etiam atque etiam oro
- vehementer, ut hoc tuum inventum ftudiofis communi-
ces,& tuas de mudifphaera lucubrationes una cum Tabulis,
& fi quid habes praeterea, quod ad eandem rem pertineat,
primo quoque tempore ad me niittas. Dedi autem nego¬
tium Theodorico a Redcn, utiftiemeisfumptibus omnia
deferibantur, atque ad me transferantur. Quod fi mihi mo¬
rem in hac regefferis, intelliges te cum homine nominis tui
ftudiofo,& tantae virtuti fatisfacere cupiente rem habuifle-
Vale. Romae, Calcnd. Novembris, anno 1556,
 AD SANCTISSIMVM
DOMINVM PAVLVM IU. PON-
tificem maximum, Nicolai CoperniciPraefatio
in libros Revolutionum»
Hic Paulus
t^lexandri
parneftj ^rin- Atis equidem, Sandiffime Pater^aeftimare
cifis Parmc~ poflum, futurum efle, ut fimul atque quidam ac¬
(is proavus
fummum po-
ceperint , me hifce meis libris, quos de Revolu¬
ttf catum inijt tionibus fphaerarum mundi fcripli, terrae globo
anno 1534 tribuerequoldam motus, ftatimme explodea-
eiT" in eo
vixit annos dum cum tali opinione clamitent. Neque enim
15. ita mihi mea placent, ut non perpendam, quid
alij de illis judicaturi fint. Et quamvis fciam, hominis philofophi
cogitationes elTe remotas a judicio vulgi, propterea quod illius ftu-
dium fit veritatem omnibus in rebus,quatenus id a Deo rationi hu-
manse permifium eft, inquirere, tamen alienas prorfus areditudine
opiniones fugiendas cenfeo. Itaque cummecumipfe cogitarem,
quammbfurdum dK^UfjLa, exiftimaturi efient illi,qui multorum fecu^
lorum judicijs hanc opinionem confirmatam norunt,, quod terra
immobilis in medio coeli, tanquam centrum illius polita fit, fi ego
contra afiererem terram moveri, diu mecum hsefi, an meos com¬
mentarios in ejus motus demonftrationem confcriptos in lucem
darem, anverofatius efiet,Pythagoreorum Scquorundam aliorum
fequi exemplum, qui non per literas, led per manus tradere fbliti
fiint myiteria philofophise propinquis & amicis duntaxat.. Sicut Ly-
fidis ad Hipparchum epiftola teftatur. Ac mihi quidem videntur id
fecille : non ut quidam arbitrantur ex quadam invidentia commu¬
nicandarum dodrinarum, Sed ne res pulcherrimas, & multo ftudio
magnorum virorum invefl:igatse,ab illis contemnerenmr, quos aut
piget ulhs literis bonam operam impendere, nifi quaeduofis, aut fi
exhortationibus & exemplo aliorum ad liberale ftudium philolb-
phi^ excitentur, tarqen propter ftupiditatem ingenij inter philolb-
phos, tanquam fuciinter apes verfiintur. Cum igitur hasc mecum
perpenderem, contemptus, quimihipropternovitatem Stablurdi-
tatem opinionis metuendus erat,propemodum impulerat me, ut in-
ftitutum opus prorfus intermitterem».
Verum
 PRjEFATIO AVTHOR!5.
Verum amici me diu cundtantem atque etiam reludantem re¬
traxerunt , inter quos primus fuit Nicolaus Sclionbergius Cardina¬
lis Capuanus, in omni genere dodrinarum celebris. Proximus illi
vir mei amantiflimus Tidemannus Gilius, Epifeopus Culmenlis,ia-
erarum ut eft, & omnium bonarum literarum ftudioliffimus»- Is
etenim fepenumero me adhortatus eft, Sc convitijs interdum ad¬
ditis efflagitavit, ut librum hunc xderem ^ & in lucem tandem pro¬
dire linerem, qui apud me prelTus non in nonum annum folum, fed
iam in quartum novennium, latitalTet. Idem apud me egerunt alij
non pauci viri eminentiffimi & dodiffimi, adhortantes ut meam
operam ad communem ftudioforum Mathematices utilitatem, pro¬
pter conceptum metum, conferre non recularem diutius. Fore ut
quanto abliirdior plaerifque nunc hxc mea dodrina de terr^ motu
videretur, tanto plus admirationis atque gratiae habitura elIet,poft-
quam per aeditionem commentariorum meorum caliginem abfur-
ditatis fublatam viderent liquidiffimis demonftrationibus. His igi¬
tur perfuaforibus, eaque Ipe addudus, tandem amicis permifi , ut
seditionem operis, quam diu a me petillent, facerent,
At non tam mirabitur fortalTeSanditas tua , quod has meas lu¬
cubrationes xdereinlucemaufuslim, pofteaquam tantum operae
in illis elaborandis,mihifumpli, ut meas cogitationes de terrae mo¬
tu etiam literis committere non dubitaverim,fed quod magis ex
me audire expedat, qui mihi in mentem venerit, ut contra rece¬
ptam opinionem Mathematicorum, ac propemodum contra com¬
munem lenfum, aufus fuerim imaginari aliquem motum terrae.
Itaque nolo Sanditatem tuam latere, me nihil aliud moville, ad
cogitandum de alia ratione fubducendorum motuum Iph^rarum
mundi, quam quod intellexi, Mathematicos libiiplis non conftare
in illis perquirendis. Primum enim ulque adeo incerti lunt de mo¬
tu Solis &: Lunae, ut nec vertentis_ anni perpetuam magnitudinem
demonftrare &: obfervare pollint. Deinde in conftituendis moti*
bus, cumillarum, tum aliarum quinque errantium ftellarum,neque
ijfdem principijs ScalTumptionibus, ac apparentium revolutionum
motuumque demonftrationibus, utuntur, Alij nanque circulis ho-
mocentris folum, alij eccentris epicyclis, quibus tamen quaelita
ad plenum non allequuntur. Nam qui homocentris confili lunt,
etli motus aliquos diverfos ex eis componi polle dcmonftraverint,
nihil tamen certi, quod nimirum phaenomenis relponderet, inde
(A) ^ ftatue-
 PR/EFATIO AVTHORIS.
tatuere potuerunt. Qm vero excogitaverunt eceentrica, etfi ma¬
gna ex parte apparentes motus, congruentibus per ea numeris ab-
1 iblvi^ videantur: pleraque tamen interim admiferunt, qu^ primis
1 principiis, de motus sequalkate, videntur contraverse. Rem quo-
que.priccipuamjhoceft mundi formam, ac partium ejus certso
metriam non potuerunt invenire, vel exiliis colligere. Sed accidit
eis perinde, ac fi quis e diverfis locis, manus ,pedes, caput, aiiaque
membra, optime quidem , ied non unius corporis Gorsaparatione^
depida fiimcret, nullatenus invicem fibi reipondentibus, ut mon-
Itrum potius quam homo ex illis componeretur. Itaque in procefiu
demonftrationis, quam vocantvel prasterijfle aliquid ne-
ceflariorum, vel alienum quid, ^ ad rem minime pertinens, admr-
fiife inveniuntur. Id quod diis minime accidiffet, fi certa principe
fequuti eflent. Nam li allumpta; illorum hypotheies non eHem M-
^ces, omnia quse ex illis fequuntur,, verificarentur proeuldubio^
Obfcura autem licet hxc fint, quse nunc dico, tamen fuo loco fient
apertiora. ^ j- • j
Hanc igitur incertitudinem Mathematicarum traditionum, de
colligendis motibus ^hterarum orbis,cum diu mecum revolverem,
coepit me taedere, quod nuMa certior ratio motuum madimic mun¬
di , qui propter nos, ab optimo & regulari^, omnium opifice, con¬
ditus eflet,philofbphis conflaret ,vqui alioqui rerum minutiis, re-
fpedu ejus orbis, tam exquifite fcrutarentur ^ mihi
^ operam fiimpli, ut oranium philofbphorum,quos habere pofiem, li¬
bros relegerem, indagaturus, an ne ullus unquam opinatus efiet,,
alios efle motus fphserarum mundi, quam illi ponerent,.qui infcho-
iis Mathemata profiterentur.. Acreperi quidem * apud Ciceronem
primum,Nicetamienfifle terram moveri. Poilea de apud Flutar-
chum inveni quofdam alios in ea fuif£ opinione ( cujus verba^, ut
fint omnibus obvia, placuit hic afferibere t
KUKha 'sSi.(p€p€(r3'M' 79 ‘ZXrJp JcflCVKA^

jjA/w 0'5roV77>C9f ^ ^ o

iCivS<n[Wi rlm y^v ^ fjLfjy ^ clfxjjv ^v(riAuv

'sSt 73-i<hoi> dvTTj^g Kiyrf^y-

Inde igitur occafionemnadus, coepi & ego de terne mobilitate

cogitare. Et quamvis abfurd a opinio videbatur, tamen quiafeie-
kinaali]^ ance me hanc conceiTam libertatem,, ut qiiollibet finge¬
rent
 PRiEFATlO AVTHORIS.
rcnt circulos ad demonftrandum pksenomena aRrorum. Exifti-
mavi mihi quoque facile permitti, ut experirer^, an pofito terr^ ali¬
quo motu firmiores demonflrationes, quam illorum eflent, inveni-
riin revolutione orbium casleftium poflent.
•I
Atque ka ego politis motibus, quos terr2e infra in opere tribuo,
multa & longa obfervatione tandem reperi^ quod fi reliquorum fy-
derum errantium motus, ad terras circulationem conferantur, &
fupputenturpro Guju^uefyderisrevolutione, non modo illorum
phaenomena inde iequantur,fed & fyderum atque orbium omnium
ordines, magnitudines, & caelum ipfum ita connedtat, ut in nulla
fui parte pofiit tran%oni aliquid, fine reliquarum partium, ac totius
univerfitatis confulione. Proinde quoque & in progreflu operis
hunc fecutus fum ordinem ut in primo libro defcribam omnes pofi-
tiones orbium, Gtim terras, quos ei tribuo,motibus, ut is liber con¬
tineat communem quafi conftitutionem univerfi. In reliquis vero
libris poftea confero reliquorum fyderum atque omnium orbium
motus, cum terras mobilitate, ut inde colligi poffit, quatenus reli¬
quorum fyderum atque orbium motus & apparentig falvaripoflint,
fi ad terrae motus conferantur. Neque dubito, quin ingeniofi atque I
dodtiMathematici mihiaflipulatunlmt, fi quod hasc philofophiain I
primis exigit, non obiter, fcd penitus, ea quae ad harum rerum de-
monftrationem a me in hoc opere, adferuntur, cognofcere atque
expendere voluerint. Vt vero pariter dodti atque indodti viderent,
me nullius omnino fubterfugere judicium, malui tuae Sadtitati,
quam cuiquam alteri has meas lucubrationes dedicare, propterea
quod &in hoc remotiff angulo terrae,in quo ego ago,ordinis digni-^
tate, & literarum omnium atque Mathematices etiam amore, emi¬
nentiis. habearis,ut facile tua authoritace &)udicio ealumniantiunv
morfiis reprimere poffis, etfi in proverbio fit ^ non efie remedium
adverfus Sycophantae morfiim.
Sifbrtafle erunt cum omnium Mathematum igna¬
ri fint, tamen de illis judicium libi fumunt, propter aliquem locum
jferipturae, male ad fuum propolitum detortumaufi fuerint meum
hoc inftitutum reprehendere ac infedtarh illos nihil moror,adeo ut
etiam iljorumjudicium tanquam temerarium contemnam. Non*
enim oblcurum eft Lackantium, celebrem alioqui feriptorem, fed
Mathematicum parum, admodum pueriliter de forma terrae loqui
cum deridet eos, qui terram globi formam habere prodiderunt.
 PRiEFATIO AVTHORIS.
ftaquc non debet mirum viderijftudioiis, fi qui tales nos etiam ride¬
bunt. Mathemata Mathematicis fcribuntur, quibus & hi noftri la¬
bores, fime non fallit opinio, videbuntur etiam Reipubl. ecclefia-
fticse conducere aliquid, cujus principatum tua Sand:itas nunc te¬
net. Nam non ita multo ante fub Leone lo, cum in Concilio La-
Uum^inium vcrtcbaturquscftiodecmcndando Calendario Ecclefia-
'ftico, quae tum in decifa hanc folummodo ob caufam manfir, quod
annorum &menfium magnitudines, atque Solis &: Lunae motus
nondum fatis dimenfi haberentur. Ex quo equidem tempore, his
accuratius obfervandis, animum intendi, admonitus a prseclarifs,
viro D. Paulo epifeopo Sempronienfi,qui tum ifti negotio praeerat.
Qmdautem praefliterim ea in re, tuae Sanditatis pr^cipue, atque
omnium aliorum dodorum Mathematicorum judicio relinquo, &
ne plura de utilitate operis promittere tuae Sanditati videar, quam
pr^ftare pollim, nunc ad inftitutum tranfeo.

D. N. Mvlerii Notae.

Etc Vmlm tertius ex gente Farnepa. Pontificatum fuum inijt anno

Chripi is34-i & in eo vixit annos quindecim, hujus Pontipeis pronepos
fuit Alexander Farnepus princeps Parmenps Belgico bello clarus,
vero anno hac Epipola feriptafuerit accurate dicere non licet.Con-
je&ura tamen facilis ^cum ex tempore Pontipeatus Pauli JII, tum ex anno
obitus aut horis. Is enim poflquam omnem vitafua at at em huic^^ flrorum
Hudio impendtjfet vivere defit annos natus 70 a nato Chrifo anno is43»
quo etiam anno hoc opus primum in lucem prodijt, excufum Norimberga,
typis loh, Petrei,

^
[ Apud Ciceronem primum, Nicetam] Non dicit Cicero Nicetam
hocprimumfenpffeyfedCopernicus apud Qc^f^onem primum legit. Verba
Ciceronisfunt haceadem.quap,lib.4, Nicetas Syracufius, ut ait
Theophraftus, Caelum, Solem, Lunam, ftellas,fupera denique ftare
omnia cenfet, neque praeter terram rem ullam in mundo moveri,
qu^ cum circum axem fefumma celeritate convertat 6c torqueat,
eadem effici omnia quali flante terra caelum moveretur. ^a Cice.
renis verba benigniuspint intelligenda., cum ait mhilprater terram movt^
ri, hoc enim V oluit N icet as, motum diurnumquo oriuntur occiduntque
,
Sol, Luna (jr aUra reliqua ,a fola terra efpci reliquis mundi partibus
quantum
 pr^fatio avthoris.
motum tHum minet y omnino quufcentibm, Hu]U4 HicetA no-
^enafudLaerttumdetruncatur una Utera, in <uita Philolai. Kcdi r^TVy
y}(^ xvkAov tjjv kiTretv, oih Iraitiv Xv^n^cnov Cpaojy.

oc ej jSunt cjui PliiIol3.uiii omnium primum dixillc putent, Terra.m

moverim orbem ,*alij Icetam Syracufium hujus fententiaj autho-
rem ftatuunt.

[ t o< ukv d?i^0i. ] Hac Graea verba defumta funt e Plutarcho Ub, 3,
de flacitis Philofof horum. £luorum verborum fenftcs hicefi. Alij
quidem Philofoplii terram Rare & non moveri fentiunt: Philolaus
ye.ro Pythagoricus terram in orbem ferri volebat circum ignem,
C i". Solem) circulo obliquoqualis folis motu annuo lunaeque men-
«ruodeferibi putatur. Heraclides autem Ponticus & Ecphantus
Pythagoricus terrae quidem motum tribuebant, fed talem quo pro¬
gredi ac locum mutare non poffit, Verum quali in modum rotae Zo¬
na cindtam circa centrum fuum torqueri ab occafli in ortum difle-
rebant. hic P hilo laus Crotoniates fuit ofella Pythagoricus. Eflau-^
tem Croton urbs in illa It ali a parte ^qua ortumJ^eclat. Plato huius Philo-
laigratia in Italiam navigavit,^ ab eo Pythagora opera emit.^ tejleLaer¬
tio.Heraclides Ponticus K^thenis vixit^K^riUotelem audivit docentem
& Pythagoraos, quos faciebat plurimi. Rurfus Plutarchus de Philolaol
Ignem, tnquU, in medio collocabat, allerens ipfum eile VniverR
focum. Ignis vocabulo defgnant Solem,
riUoteles lib. 2 cap. 13 de calo. Italici Philofophi quos Pythago¬
ricos nuncupanty ignem in medio (J\4undi flatuunt^ terram vero ftellarum
numero adjeribunt, qua circa medium (id ell circa Solem) aHa annum ef
fciat, ^ dierum noHiumque diferimina.
Plutarchus lib. de placitis P hilojophorum.
HpaiX'A£idl>;ff^ci Ilv^yopwi 'eKet<Tovldiv
%0V7U 71 ^ ceidt^ 'iV TU d^xTolpcp dM^.

Heraclides (it Pythagorici Phiiofophi afferebant unamquamque feliam

ejfe mundum.^ cui jitfua terr a^ fuus aer > fuus ather in vaflo illo (ft tnfinito
athere.

NICO-
 NICOLAI COPERNICI
VITA, AVTHORE
Nic. Mulcrio.

IcoUi Qtpernici yiri mcompdrabilu ( hoc enim

elogio a nobili Tychone ornatur) n^itam uberiore
Jldo defcrif tam ha^enus mihi non contigit rui-
dere, fdcirco paucula tantum partim ex au-
thoris fcriptis, partim ex loachimt %hetici nar¬
ratione (qui fe totum in (^opernki contubernium
dtfciplina ergo abdiderat) coUeBa recitabimus.
CN(atum efe conHatTorunij Borufpa opido haudignobilh Folo-
norum limitibus proximo. anno dieque natali fcriptores dijfen^
tire rvideo. lunUtinus enim Afironomus Jtalus natum fcrtbit
‘imo Chrifti 14 f 2, die Unmrij 19. Germani rveroQhrono-
logi {quibus major apud me fides) natum teftantur anno mille fimo
quadringeniefimo feptuagefimo tertio y dte Februarij decimo nono.
An«i©i477^ ^(tdrienniopofi acerba morte fublatusefi magnus ille loan. Re^
giomontanus 3 qui moriens oAfironomU infiauranda lampada a
IPurbachio acceptam huic nofiro (opernico etiamnum puerulo tradt-
dijfenjideri poteHe. Studiorum gratia Italiam invifit. ‘Bono¬
nia enim non tam di fcipulus {uti ait %heticus) quam adiutor
tefiis obfervationum docliffimi njiri Dominici Claria ^ r^ixit.
Lunamque a fe "Bononia obfervatamtefiatur annoChrifii 14^7»
T{omam inde petijt circiter annum Chrifii 1 soo cum annum age¬
ret at at is ^i^efimum feptimumy ubitefieRheticofin magna juye-
numfrequentia ^ rudorum magnorum corona SMathefin publice
Hb 4c 14. docuit. Luna eclipfim a fe Roma obferVatamnotat anno Chrifii
is 09^ menfe Novembri. Finitis deinde peregrinationibus in pa¬
triam
 N. COPERNICI VITA,
frUm re^erfusfedemfixitFruenhurgt, quod opidulum eB^Bcruf.
fi^ ad jfBoU favij oBia^ fub meridiano ffracoyienjij ^ latitudi¬
ne grad. s 4 min, j p fem, fitum uti ipfi Copernkus teBatur. Huic }i^‘ ^ c.2.i5
C.7.I6
opidoecclefiacathedralis arcis infiar munita imminet ^domicilium^^^-5- c. 30.
Canonicorum Varmienfum^ in quorum confortio njixit (fopermciis.
Jntegrdm yiu atatemJideribus obfervandis^ noyifque hypothejl-
bus conBituendis impendit ^"Btolem^ei ^ ^giomontani amulus.
In quojiudfj genere adeo excelluit^ tantumque prafiitit ^ ut poB
Ftolemai tempora ad tjlud avum nullus inventus fita quo Afiro-
rumfidentia major faBa fit accejfio quam ab ipfo, ^Be fcilicet
ftudiis fuk co7iJulmt 3 <S*de re literaria bene merentur y qm to¬
tum tufarum chorum obfirvantes ac njenerantes ^ unam pra re¬
liquis fibi unice colendam deligunt , cujus fie cultui jugique fit-
cerdotio confierent. Tandem njero anno djitafiptuagefimoy amico¬
rum efflagitationibus ac conviciis njiBus ^ ut ipfi ait y hoc exi¬
mium opus ceu foetum quater novenos annos geflatum e finu pe-
Boris in lucem edidit, fid in ipfi {ut medicorum more loquar)
partitudinis nifu y animam proh dolor • efflavit^ magno fetus fui
in lucem jam jam prodituri detrimento, fdem enim libris fere ac¬
cidere filet quod liberis y ut fi in aetate tenellula parentibus orbentury
nec a fido tutore defendantur, ah injuria Uberi ejfi non pojfint^
fnter amicos fuos prim^ nou nominatim ipfi recenfet Nicolaum
Schonbergium fardinalem Capuanum^^ TidemannumGifium eph
fiopum fulmenfimy quibus infignis eruditionis laudem tribuit. Nec
dubium efi quin uter que Mecoenatis vicem apud ipfum expleverit y
quemadmodum paulo ante Kegiomont anum foverat Cardinalis Bef-
farion, *Torro quod nullum firibendi cacoethes pafus fit, Vel hinc
poteft eJfi manifeftuin, quia nihil ab eo ficriptum memoratur y ante
hujus divini operis editionem, Sed aglorioU aucupio plane alienus^
foliufque ‘feritates indagandaefiudioflagrans, dum vixit y latuit ^
quo tanto vegetior ejus pofi cineres fplenderet ac perennaret gloria,
(.%*) INDEX
INDEX EOR.VM QjrAE
IN SINGVLIS CAf ITIBVS, SEX
librorum Niolai Copernici, de revolutionibus
orbium Goeleftium, continentur.

LIBER PRIMVS.
pag.
Decircumferentljs ^ angulis fecan-
pag. ttum fiefie circulorum,aquinoBialis,
1, Qmd ntttndfis fit fph<£nctts. t figniferi, cfr Meridiani,e quibm efi
2. Qmd terra qmque fpharica fit, 2 declinatio & afcenfib reBa, dequc
5* Qaopiodo terra cttm aqua unuru^fie-’ eorUm fiupputatione, by
bum perficiat. 3 4* Quomodo etiam cujuslibet fyderis
Qmd motus corporum ccelefiium fit extra circulum, quod per medium
“Aqualis ac circulatis,perpetuus,vel fignorum efi pofin,cujus tamen lad-
ex circularibus compofittus. 6 tudo cum longitudine confiiterit,
terra competat motus circularis, declinatio & afcenfio reBa pateat,
^ delocoefits. 7 & cum quo gradu figniferi coelum
S, Deimmenfitate coeli ad magnitudi^ mediat, 74
nem terra. 9 De finitoris feBiombus. 7S
7. Cur antiqui arbitrati fint terram in 6. Q^ fint umbrarum meridianarum
,
medio mundi quiefcere tanquam differentia, 7b
centrum. f^ 7, Maximus dies,latitudo ortus, & irp-
l. Solutio diBarum rationum & ra¬ , clinatio fpharaquomodo invi¬
rum infujficientia. t3 cem demonfirentur , de reliquis
tAn terra plures paffintattribui mo¬ dierum differentijs, _79
tus, de centro mundi. ib S *, De horis partibus diei drnoBis. SS
/ #. T!)e ordine ccelefitum orbium. 17 g. De afcenfione obliqua partiumfignife-
I I. De triplici motu telluris demotfira- ri quemadmodum ad quem¬
tio. ‘23, libet gradum anentem, detur &
12. De magnitudine reBarum i» circu¬ is qui coelum mediat. 3g
lo linearum. 31 / 0, De angulo feBionisfigniferi cum ho-
I De lateribus & angulis triangulo- riz,onte. 9^
rumplanorum reBilineoruui.44 / /.De ufu harum tabularum. 91
$4. De triangulis^^hariciS', 43 12. De angulis & circumferentijs eotrum,
qui per polos horisLontis fiunt ad.
eundem circulum fignorum. gS
LIBER SECVNEkVS. jDe ortu ^ occajufiderum. gg^
r4. De exquirendis fiellarum locis-, ac
i. De circulis eorum nominibus. 6q fixarum Canonica defcriptlone 102
2.. De obliquitate figniferi, & dijiantU
tropicorUjOfi' quomodo capiantur .dj
ESBER
 INDE x;
LIBER TERTIVS. . .
iB. De esiamtnanone metus aqualis fe¬
pag. cundum longitudinem, 208
f, De dquinoUiortim folflitiommqtie an¬ ip. De locis ^ principijs aquali motui
ticipatione. Solis prafigendis, 211,
z, Hifloria observationum comproban¬ 20f De fecunda ojr duplici differentia,
tium inaqualem aqninoEiiorum qua circa Solem propter abftdum
converfionumque pr&cejfionem. i j o mutationem contingit. 212
q, fijpothefeSt qmbui aquinobliorum^
obliquitatis quefigniferi, & aquino- ^^tis differentia. ^ 214
Ciialis mutatio id emonflratur. i$4 22. Q^modo aqualis apogai Jolaris ma¬
4. Q^modo motus reciprocus tjive li¬ tus , una cum differente explice¬
brationis ex circularibus cojiet. i S7 tur. 218
/. Jn^qualitatis anticipantium aqui- 23. De anomalia SoUs emendatione, &
nobliorum& obliquitatis demon- de locis ejus prafigendis. 218
ftratio. ijp 24» Expofitio Canonica differentiarum
60 De aqualibus motibus pracejfionis aqualitatis dr apparentia. 2ip
aquinodtiorum & inclinationis Zo¬ 25, De Solaris apparentia fupputatio¬
diaci, i6\ ne. 223
7, Qm ftt maxima differentia inter 26, De inxixl^ripLi^ep hoc ejfi diei natura¬
aqualem apparentemque pracef-
lis differentia, 227
[lonem aquinoEliorum, 170
io De particularibus ipforum motuum
differentijs , & eorum Canonica LIBER QJ'ARTVS.
expofitio, 172
q. *De eorum, qua circa praceffionem t, Hypothefeseirculorum Urnarium opi¬
aquinoUiorum expofita funt, exa¬ nione prifeorum. 232
minatione ac emendatione. / 7j 2. De earum affumptionum defeBu. 234
1 «o Qm Jit maxima differentia fe(lionum 3. Aha demotu Lunafenteniia. 236
aquinoldialis & z.odiaci. 177 4. De revolutionibus Luna, dX motibus
11. De locis aqualium motuum aquino- ejus particularibus. 238
Biorum, ^ anomalia conffituen- 3, Prima inaqualitatis Luna, qua in no¬
dts. 178 va , plenaque contingit demonFlra-
12. Depracejfionis aquinoBij verni, & tio. 247
obliquitatis fupputatione. 18 0 6. Eorum qua de aqualtbm Luna moti¬
/ De anni Solaris magnitudine ^ dif¬ bus longitudinis anomalia expofita
ferentia, 184 . funt comprobatio. 237
14* De aqualibus medijfque motibus re¬ 7. De locis longitudinis & anomalia
volutionum centri terra, jgo Lunaris. 238
ij. Trotheoremata ad inaqualitatem mo¬ 8. De fecunda Luna differentia,d^ quam
tus Solaris apparentis demonfran- habeat rationem epicjclus primus
dam. Ip8 ad fecundum, 260
16, De apparente Solis inaqualitate. zog p. De reliqua differentia, qua Luna a
17> Prima ac annua Solaris inaqualitatis fumma abfide epicjcli inaqualtter
demonjiratio cum ipfms particula¬ videtur mov en, 2 61
ribus differentias. 207
10. Qno-
(*v) 2
 pa^.
f efc 3 o. Qmmodo conjuncliones
datis aqualibus demonUVetUf, 263
Expojitio Canonica profihaphare-
Jiunt, Jive aquationum LunaYtu,266 3 I. Qmnws fuern Solis Lunaque defe-
De Lunaris cur Jus dimmeratio^
ne, 270
jq, Q^modo motus latitudinis Lunaris
examinetur & demonfiremr. 272.
14> De locis anomalia latitudinis Lu¬
na. 27 S
S S. Infirumeti parallatici conJiruBio 278
i6. De Jjina commutationibus. 281
27. Lunaris a terra diftantia , & quam
habeam rjttionem in partibus, qui^
bus qua ex centro^ terra ad fuperfi-
ciem eji una, demonjhatia. 2^4
if. De diametro Luna umbra terrejiris,
in loco tranjitus Luna, 287
tg . Qt^modo Solis ^ Luna a terra di¬
ctantia, eorumque diametri,.ac um¬
bra in loco tranjitus Luna, & axis
umbra fmul demonjlrentur. 28 ^
^0. De magnitudine horum trium fide-
rum, Solis, Luna, ^ Terra»u£ in¬
vicem comparatione. 192
De diametro Solis apparente & ejus
commutationibus, 293
De diametro Luna inaqmliter appa¬
rente cfrejus commutationibus.2^4
Qua§t ratio diverfitatis umbra ter¬
ra. 2 9. j
Sxpofitio (Janonica particularium
commutationum Solis Luna in
circulo qui per polos horisCbtis.^^’^
, De numeratione parallaxis Solis (Jr
Luna. 304
Qmmodoparallaxes longitudinis dr
Latitudinis difcernuntur* 30/
27. Confirmatio eorum, qua circa Luna
parallaxes funt expofita. 308
De Solis ^ Luna conjunClionibus,op-
pofitionibufque medijs. 3o9
, De veris conjunBiombus ^ oppoji-
tiontbus Solis ^ Luna perfcrutan-
dii,. 312
oppojtm
nes Solis Luna ecliptica dtfcer-
nantur ab alijs,
Stus, 3 j7
-32. Ad pranojcendum quantifper dura¬
turusfit defeClus. 317
LIBER QVINTVS.
De revolutionibus eorum, & medijS
322
Aequalitatis (Sr apparentia ipforum
fiderum demonflratio,opinione prif-
corum, 3 j iS
generalis demonflratio inaquahtatis
apparentis propter motu terra.. S37
Qiubus modis errantium motus pro-^
prij appareant inaquales. 335?
Saturni motus demonjlramnes. 342
De alijs tribus recentius obfervatis
circa Saturnum acronychijs, 34T
Demotus Saturni examinatione, 352.
De Saturni locis conjlituendis334»
De Saturni commutationibus qua ab
orbe terra annuo profcifcuntur, d*
quanta illius fit dijlantia,- £54
>. lovis motus demonjirationes. 357
[. De alijs tribus acronychijs lovis re¬
centius ob fervatis. j 6>a
, Comprobatio aqfialis rnotus.lovis.36b-
, Loca motus lovis ajfignanda, 367
i. Da Jovis commutationibus percipienr
dis , d* ejus altitudine pro ratione
orbis revolutionis terrena.^ ^67
\. De jiella Martis. 3 6g^:
5. De alijs tribus extrema noElis fuljio-
nibus, circa ftellam Marus noviter
obfervatis,. 373
Comprobatio motus Martis, 374.
Locorum Martis prafixio. 37$
). Q^ntus fit orbis Manis in partibus,
quarum orbis terra annuus fuerit
una, 379:,
 INDEX.
pa». j6 t Quomodo tempora, loca,<:^ circumfe^
ao. T)efielU Veneris^ ^ 3 82
• renmregrefiionumdifcernuntur.^^z
ZI. Jit ratio dimetiemitim orbis terrtz
& Veneris. ^24
Z 2»De gemino Vmeris motu. j sj LIBER SEXTVS.
13. De motu Veneris examinando, 3S7
pag"»
24‘ De locis anomalia Veneris, i
1. De in latitudinem digrefiu quinque
2s. De Aiercurio. ^^2
errantium expofitiogeneralis. t^7^6
Z6. De loco abfidiim fumnut &. infima 2. JJjpothefes circulorum , quibus ta
Meremij '
fielU in latitudinem feruntur. 438
Zyit SeCj^ntafit eccentrotes Aiercttrij., ^ 3. Quanta fit inclinatio orbium Satur¬
quam habeat orbium fiymmetriam ni, Jovis, & Martis. 443
4. De cdLterts quibuslibet, & in umver-
28* Cur digrejfiones Aiercurij , majores fum latitudinibus exponendis horum
appareant circa hexagoni latus, eis triumfiderum. 44$
qU(Z in perigao contingunt. 399 5. De Veneris ^ Aiercurij latimdmi-
Z^. 2\4edij motus Aiercurij examina- bus. 447
tio. j 6. De fecundo in latitudinem tranfim
3 a. De recentioribus Aiercurij motibus Vmeris ^ Aiercurij fecundum
obfervatis. 403 obliquitatem fuorum orbium in
31. Depraficiendis locis Aiercurij. 409 apogao ^perbgAO. 430
32. De alia quadam ratione accejfus ac 7. Q^les Junt anguli obliquationum
recejfus. utriufquefideris Veneris (Jr Aier‘
33. De tabulis profihapharefeon quinque curij. 433
errantium flellarum. 411 8. De tertia latitudinis fpecie Veneris &
^4* Ql^uiodo horum quinquefiderum lo¬ Aiercurij, quam vocant Deviatio¬
ca numerentur in longitudine. 421 nem, 457
%q.Deflationibus & repedationibus quin¬ 9. De numeratione latitudinum quinque
que errantium fiderum. 427 errantiunf. 46 6-

Index TabuUmm Jive C^non^m,

C Anon SmuUm
Canon declinationum Signiferi 71
pag.
3.9
pag.
Canon Afcenfionum in obvolutione fipha-
ra rebla, 9^3
Canon AfcenfwnumreClarum 72 Canon Afcenfionum obliqua fiphara, 94
(fianon angulorum Zodiaci cum Aieri- Tab. Angulorum Signiferi cum Hon-
diano 73 SLonte. 96
Canon dififerentia Afcenfionum obliqua Stellarum fixarum defcriptitr (anoni-
fphara. 83 & feqq. ca, 108

Sequeii-
 (nhulfi calculo coslS'
Bium inferviunt.

pag. m-

y^Ediimm1 r,K7cniunai.n.s^.fp^fi^nis Sol°l

profihaphArefes jieqninoBiorfim^ I74 xi2
Satmnhjovis^ Martis^ Veneris Mer-
Medij ntom Solis, f^2& feqq.
cnrqApo^aa. $2$
Profthavhmfes Solis. ^2.1
Eorundem medi} motus, ^2^ &pqq.
Afedij mottis Luiha. 241
rProfthaphmfes Jjin& & Utimdmes.2<>% Profihaphdirefes. 412 &pqq.
VaralUxes Solis & Lum. Latitudines, 462 &[eqq.

Smidmmitn apparentes Sohs & M

Errata nonnulla partim ex prioribus editionibus

refidua, partim inhac editione commifla.
Pag. 190. Lin. 13./. Vernum sequin.
p^o-. 13. Lin. 9 l^g^ ratione.
Pag. 219. in Notis otiofa funt yerba (ah Me¬
Pa°. 39- &ieqq. fub titulo circumferen- ridiano Cracouienli. deleantur.
° pro part. fec. fcnhe parc fcrup.
Sinus refpondensgr. 30. «^».-»0
Pag.244 Lin.ultima ad dies 60. legcL^,
° part. ,640^6. crproximefe^uentesnu- 3* 13-
merifuntoG^tJ^-50^-72.1'94^ • Pag. 184. Lin. 16 tantam.
Pag. 304. cap.2 f. Liii.7.termini.
Pao-.43- Sinusgr, 8i. m. 10.pro 047-Jcribe
Lin. ultima,differentiae.
^ 067. Pag.323. Lin. 13. er pg- 3M- P^"
Pag. 61. in Notis Lin. i- le$* majorum
nuit, pro 69 feribe $q. ^
aevo expofuit. Pag. in Notis lege funt apogaeij id elt,
Pao-. 7Z. Zodiaci I. 1. 3.4- /•
° in profeUdibusdmren&3.rum delean¬ a terra remoti.
Pag. 345. Lin. 23 - pro ad feribe A D.
tur hi numeri SS’ 40* 35; 3'
O. O. O* O* O. O.
eorum loco ferihe Pag. 3 J 3 • Lin. 7. fertbe 13 43 • .
Pag. 404. Lin. 9. pro Aquarij lege Capri¬
Pao*. 10$• Lin. i4'p'to in II fem.
corni.
^ in 2 Tem. Pao-.A66, Lin. € a fine pro plus XV ac
Pa^ 107. Lin. iG.Copetnict error mnotatio-
one temporis e Ptolem^o nos in errorem
"" minus C C L XX plus 90 ac
traxerat. Emendayimus in Obferyatio- minus 270.
Pao'. 470. Lin. 9 pro prifeino lege priftino
mmThefauro. . , . jjv In Tabulis mediorum motuum accuratifsime exa¬
Et Lin. 29. Parallaxis huic addit.
minatis nihil deprehendere potuimus yittj.
yerba ifta alijs rebus intento exciderunt.
Illis igitur f de ac fruere , emendato unico
Nam parallaxis hoc loco non-additfed
errato quod ad pag. 144. notavimus.
adimit.
FINIS.
 N I C O L A I

COPERNICI
REVOLVTIONVM
LIBER PRIMVS.
C A P V T r.
mundus ft ffharkus^

RIN c I p I o advertendum nobis eft, globo-

fum efle mundum, five quod ipfa forma perfe-
diflima Iit omnium, nulla indigens compagine,
tota integra: live quod ipfacapaciflima fit figu¬
rarum, qu2e comprsehenfurum omnia, Se confer-
vaturum maxime decet: five etiam quod abfb-
lutifiimse quseque mundi partes, Solem dico,
Lunam & ftellas, tali forma conlpiciantur: five
quod hac univer^ appetant terminari. quod in aqua^ guttis caste-
rilque liquidis corporibus appstret, dum per fe terminari cupiunt.
minus talem formam coeleftibus corporibus attributam quif-
quam dubitaverit.

Notie bteveSj
^uthore NICOLAO MVLEKIO
Medie, ^ Mathefeos Trofcjjore,

,
Termo, rotundo omnium copocipma exiflit perfe^ifimo motui aptif-
JimOy atque adeo ,fola locum replet in quo movitur, ^tioniam igitur mun¬
dus omnia capere debehat^feipfum motu afjfiduo confervare ,^ quidquid
,
loci erat replere meritoformam rotundam illi attribuit fumrnus j)pifex ac
D emiurgus. Rogatus quidam , :
Deum definiret haud inficite refiondit
,
Deum efifie Spharam cuj us centrum fit ubique ,fiuperficies nufiquam. Porro
hoc totum quod cceli complexu continetur ,Pphagoras primus appellavit
mundum i fieu tefie Plutorcho.
a NICOLAI COPERNICI
C A P V T II.
tcrrd qmqt$e J^harka Jit,,

T ,
Efram quoqi^e globo^m elle quoniam ab omni parrc cen¬
tro iuo innitkur. Tametfi abfolutus orbis non ftatim videa¬
tur, in tantamontiiun excellitate,defceniuque vaHium^quar
tamen vni verfam terrae rotunditatem minime variant. Quod ita
manifellum eft. Nam ad Septentrionem vndequaque commean¬
tibus , vertex ille diurna revolutionis paulatim attollitur, altera
tantundemexadverfofubeuiite, pturefque ftellte circum Septen¬
triones videntur non occidere ^ Sc in Auftro qusedam amplius ncn
oriri. Ita Canopum non cernit Italia, iEgypto patentem. Et Italia
poftremam fiuvij ftellam videt, quam regio noftra plagae rigentio-
ris ignorat. E contrario in Auftrum tranfeuntibus attolluntur illa,
relidentibus ijs, quae nobis excella fiint. Intera & ipfe polorum in¬
clinationes ad emenla terrarum Ipacia eandem vbique rationem
habent, quod in nulla alia quam Iphaerica figura contingit. Vnde
manifeftum eft, terram quoque verticibus includi, & propter hoc
globofiim elTe, Adde etiam, quod defedtus Solis & Lunse velper-
tinos Orientis incolae non fentiunt: neque matutinos ad oecafum
habitantes-.Medios autem,illi quidem tardius,hi vero citius vident.
Eidem quoque formae aquas inniti a navigantibus deprehenditur:
quoniam quse e navi terra non cernitur, exfummitate mali ple¬
rumque Ipedtatur. At vicifiim fi quid in fummitate mali fulgens ad¬
hibeatur, a terra promoto navigio, paulatim defcendere videtur
in littore manentibus,donecpofi:remo quafi occiduum occultetur.
Confiat etiam aquas fua natura fluentes, inferiora femper petere,
eadem quae terra, nec a littore ad vltcriora niti, quam eonvexitas^
ipfius patiatur. Qu^obrem tanto excelfiorem terram efie conve¬
nit y quaecunque ex Oceano affiirgit,
Notaf.
,
ExceljlmonterraroJupra 4500 pajfuum attoMuntur qud vix efi
fma feptingentefma pars t9tm dUmttri umBris- quare rotunditati
terra non officiuiot,
Stellanjnwerfa conjpiciuntur iis qui fub AeqUatere coetum contem¬
,
plantur : alibi terrarum nonnulla jlella perpetuo occuluntur nunquam fu-
fra h9riK>ontem emergentes
.^ - . ,
quo longius ab Jequatore recejferis tant&
md^or
 RE V O t V T I O Ny M t I B. I. j
eritfieSarum aifcondiparum muterus. qmdetiam terra retundito^
t em Arguit,

c A p V T I r T,
^omodo terra cttm aqua umm globum perficiat,

H Vi c ergo circumfufusOceanusmariapaffimperfundens
decliviores ejus defcenfus implet. Itaque minus elTe aqual
rurn quam terrae oportebat, ne totam ablbrberet aqua tel¬
lurem, ambabus in idem centrum contendentibus gravitate fua
J^d ut aliquas terra: partes animantium faluti relinqueret, atque tot
hincinde patentes infulas. Nam Sc ipfa continens, terrarumque
orbis, quidaliudeft quam infula major ceteris > Nec audiendi
lunt Peripateticorum quidam, quiuniverlamaquam decies tota
terrama;oremprodiderunt. Q^d fcilicetin tranfmutatione ele¬
mentorum ex aliqua parte terr^, decem aquarum in refolutione
nant, conjeduramaccipientes, aiuntqueterramquadantenus iic
prominere , quod non undequaque fecundum gravitatem ^quili-
bret caverno^ exillens, atque aliud elle f centrum gravitatis,aliud
magnititudinis. Sed falluntur Geometrices artis ignorantia, nef.
cientes quod neque fepties aqua poteft elTe major, ut aliqua pars
terr^liccaretur, nifi tota centrum gravitatis evacuaret, daretque
locum aquis, tanquam fe gravioribus. Q^niam iphxrx ad fe invi¬
cem in tripla ratione funt fiiorum dimetientium. Si igitur feptem
partibus aquarum terra elTet odtava, diameter ejus non polfet eife
niajor, quam qux ex centro ad circumferentiam aquamm: tantum
abelt, ut etiiuii decies major fit aqua. ^tQ^d etiam nihil in¬
terfit inter centrum gravitatis terras, & centrum magnitudinis
ejus : hinc accipi potell, quod convexitas'terras ab oceano expa-
ciata, noncontinuo femperintumefeit abfceflli, alioque arceret
quam maxime aquas marinas, nec aliquo modo lineret interna ma¬
ria , tamque vaftos linus irrumpere. Rurfum a littore oceani non
ceharet auda femper profunditas abyffi, qua propter nec infula,
necfcopulus,nec terrenum quidpiam occurreret navigantibuslon-
gius progreflislamvero conttat inter ^,gyptium mare Arabi-
cumque linum vix quindecim fupereffe fladia in medio fere orbis
terrarum. Et yicillim Ptolemaeus in fiia Cofinographia ad medium
ufque circulum terram habitabilemextendit, relidta infuper incog-
A z mta
^ NI COI AI COPERNICl
nita terra, vbirecentiores Cathagyam 6eamplillimasregiones,
vfquead 6o longitudinis gradus adiecerunt: ut jam majori longi¬
tudine terra habitetur, quam fit reliquum oceani. Magis id ent
clarum, fi addantur infulse state noftra fub Hilpaniarum Lufita-
nisque Principibus repertx, & prxfertim America ab inventore
denominata navium pratfedio, quam ob incompertam ejus adhuc
magnitudinem, alterum orbem terrarum putant, pr^ter multas
aliat infulas antea incognitas, quo minus etiam miremur Antipo¬
des live Antichthones efle. Ipfam enim Americam Geometrica
.ratio ex illius fitu Indise Gangeticas e diametro oppofitam credi co¬
git . Ex his demum omnibus puto manifeftum, terram limul 6c
aquam uni centro gravitatis inniti, nec efle aliud magnitudinis ter-
r2, quae cum fit gravior, dehifcentes ejus partes aqua expleri,& id¬
circo modicam eile comparatione terrx aquam , etii fuperficiete-
nus plus foriitan aquas appareat. Talem quippe figuram habere mr-
ram cum circumfluentibus aquis necefle efi:, qualem umbra ipfius
oftendit: abfoluti enim circuli circumferentij^ Lunam deficientem
efficit* Nonigitur plana cft terra, ut Empedocles 6c Anaximenes
opinati fiint: neque Tympanoides , ut Leucippus : neque Scaphoi-
des, ut Heraclitus: nec alio modo cava, ut Democritus. Neque
rurfus Cylindroides vt Anaximander: neque ex inferna parte infi¬
nita radicitus crafiitudine fubmifia, iit Xenophanes, fed rotundita¬
te abfoluta, utPhilofbphifentiunt.
Notse.
[ Nec audiendi funt ] Thilofophm, vU agit deeUmentorum den^
ftate ac raritate, opinatur pars aliqua ttrrA determinata confeftim as
fuhito mutetur in aquam ^ far e ut aquaifia decuplo plus fpatq Jit occupa^
fura^quam occupaverat cum ejjet terra: ^ rurfusJieadem aquaaffumferit
aeris formam, denuo decuplabitur locus : denique idem aer in ignem con-
verfus extenfus decuplo majorem locum requireret, hoc ef, midies am^
f lior em, quam fuerat locus terras. Cujus rei exemplum daripopt in no-
fro pulverepjrio, qui in bombardarumfijlula aride compaUus terra com^
parari pofit: atubi flammam fubito conceperit , extenflonem lociqua-
'rens magna vi ac fragore erumpit, idem ae tonitru ac fulmine efl fen-
tiendum. Et ut hae opinio fit veritati affinis ^minime tamen ex eajudi--^
sari debetfingulorum elementorum magnitudo J[u moles.
t [ Centrum grayitatis ac centrum magnitudinis ] ^ Multa diffe»
tupturdt centro gravitatis ^ de centro magnitudinis. nonintelligit
difcrmens>
 R E V O L V T I O N V M L I B. I. 5
,
difcrimen is cultellum vAgina edurum digito imponat-^ tranfucrfum huc
illuc movendo^ donecy invento dquilihrio^cultellmflet immotus in neutram
f artem reclinans. Cultelli fa,rs digito incumbens dicatur centrum gravi-
tatis: centrum vero magnitudinis in medio cultriconflftit. h£C ad Globum
ex terra ^ aqua competum referuntor j ubi neceflfarto duo erunt centra ,
unum gravitatis, alterum magnitudinis ^ fi aquales fuerint portiones ter¬
ra (jr aqua, vel non multum diflares,
^ t[ ]
etiam nihil interiit Pofteaquam nofiro feculo apertus fuit
pene totus terrarum orbis y primum navigationibus Hiflanorumiy deinde
Britannorum ypoflremo etiam Batavorum, (qui populi tanquam veri Argo^
nauta reclufis Oceani adjtis, totum orbem vafiamagnitudinis navigijs am¬
biverunt yvelluf que aureum in patriam fuam beati reportarunty) nobis cer¬
tius y folidiufque de ifla quafiione judicare licet:atque adeo Geometriafub'^
ftdio adiutiy docerepojfumus aquam ejfe minimam globi terrefirispartem,
^ quidem hifce argumentis, Primum in confejfo efi totius globi terreni
ambitum patere 21600 millia pajfuum, five milliaria Germanica $400^
diameter igitur extenditur milliaria 1719 proxime , Vndeprimum colli¬
,
gitur expanfia exterioris fuperfciei qua ad milliaria quadrata formae
,
92S32S0 accedit corporis vero globo fifolidum continet milliaria foxm^
,
cubica 26$9660797, hocefl, bis millcy fexcentos quinquaginta novem
millionesyi^pratereafexcentayfexaginta millia milliariayfeptingentayno-
nagintafeptem. Calculus ifle minime fallax efl. Secundo docemur e tabulis
Geographicis tantundemfere ejfe terra in globi fuperflciCy quantu ef aqua»
JErit igitur aquarum fuperfcies tantUy nempe 4641640 milliaria quadra-
tafgura.Sijam cognitam haberemus 0ceanialtitudinemyCtrtopronuntia¬
,
re liceret de tota mole aquarum. Sed fupponamus probabiliter flveum
iflum tantum deprimi, quantum attolluntur montes excelfifimi, nempe
mi Hiare unum jivequatuor millia pajfuumerit tunc univerfa aquarum
moles 4641640. fluantam yfciltcet diximus ejfe earum fuperficiem qua ,
efl quingentefima feptuageflma tertia globi terreni pars, ^fiantula pars
diferimeh effleere non potejt inter centrum gr avii at is yf^ centrum magni¬
tudinis , Sin vero aquarum altitudo non multum fuperet duo millia paf-
,
fuum, quodprobabiliter dicipojfe arbitror tunc aqua conflituent miUefi-
mam totius globi partem, CHerita igitur globus ifle denominationem ob^
tinetnonabaquiSyfed aierra.

h. 3 ■ ^0^
 NICOLAI COPERNICI

^j4od motus corporum coelejltum fit ^qmtis ac circularis ^ perpe-»

P petum, vel ex circularibus compofitm,

Oft hsec memorabimus corporum cocleftium motum efle cir¬

cularem. Mobilitas enim Sphasrg, eft in circulum volvi, ip-
fbadu formam luam exprimentis, in fimpliciffimo corpore,
ubi non eft reperire principium,nec finem, nec unum ab altero fe-
cernere , dum per eadem in feipfam movetur. Sunt autem plures
penes orbium multitudinem motus. Apertiffima omnium eft coti¬
diana revolutio,quam Grasci vccant,hoceft,diurnino-
(fturnique temporis ipatium. Hac totus mundus labi putatur ab
ortu in occafum, terra excepta. Hxc menfura communis omnium
motuum intelligitur, cum etiam tempus ipfum numero potiffimum
dierum metimur. Deinde alias revolutiones tanquam contrani-
tentes, hoc eft, ab occafii in ortum videmus, Solis inquam, Lung,
&: quinque errantium. Ita Sol nobis annum diipenfk, Luna men-
fes , vulgatiffima tempora : Sic alij quinque planetas fuum quifque
circuitum facit. Sunt tamen in multiplici differentia: Primum,
quod non in eifdem polis, quibus primus ille motus obvolvuntur,
per obliquitatem figniferi currentes. Deinde, quod in fuo ipfo cir¬
cuitu , non videntur ^qualiter ferri, nam Sol &: Luna, modo tardi,
modo velociores curfu deprehenduntur. Ceteras autem quinque
errantes ftellas, quandoque etiam repedare, & hinc inde ftationes
facere cernimus. Et cum Sol fuo f emper & diredo itinere profi-
cilcatur , illi varijs modis errant , modo in Auftrum, modo in
Septentrionem evagantes, vndeplanetas didifunt. Adde etiam
quod aliquando propinquiores terrse fiunt, &: Perig^i vocantur,
alias remotiores, dicuntur Apogiei. Fateri nihilo minus
oportet circulares efie motus, vel ex pluribus circulis compoficos,
eo quod inaequalitates huiufmodi certa lege,ftatil(pie obfervant re-
ftitucionibus, quod fierinon pollet, fi circulares non eflenc. Solus
enim circulus eft , qui poteft perada reducere, quemadmodum,
verbi gratia: Sol motu circulorumcompolitodierum Se nodium
insequalitatem, & quatuor amii tempora nobis reducit, in quo plu¬
res motus intelliguntur. Quoniam fieri nequit, ut coelefte corpus
ftmplex vno orbe insequalicer moveatur. Id enim evenire oporte¬
ret.
 REVOLVTIONVM LIB.I. 7
ret, vel propter virtutis moventis iiiconftantiam, live afcitick fit,
five intima natura, vel propter revoluti corporis dilparitatem.
■ Cum vero ab utroque abhorreat intelledtus , litque indignum ta¬
le quiddam in illis exiftimari , qux in optima funt ordinatione
conllituta : conlentaneum eft sequales illorum motus apparere
nobis inaequales, vel propter diverfos illorum polos circulorum,
live etiam quod terra non Iit in medio circulorum , in quibus-
illa volvuntur, de nobis a terra Ipedantibus horum tranfitus fy*
derurn accidat ob insequales diftantias propinquioraieiplisremo-
tioribus majora videri, ( vt in opticis eft demonftratum) fic in
circumferentijs orbis tequalibus ob diverfam vifus diftantiam appa¬
rebunt motus insequales temporibus aequalibus. Quam ob ea^am
ante omnia puto necellarium, vt diligenter animadvertamus, qu^
ftt ad coelum terr^ habitudo, ne dum exeellillima icrutari volumus
quae nobis proxima iunt, ignoremus, ac eodem errore quae telluris
fiuit attribuamus coeleftibus.
Notas.
T>iio hoe loco proponuntur ah Ajlronomoprimum ajjumenda^dein etunt
demonfiranda, Primumefl ^ corpora ecelejlia ferri in er hem fi've circulari-'
,
ter. Alterum efl eorundem motum efe perpetuo aquahilem hoc eft^ nun^
quam intendi vel remitti. Cum enim internum habeant dr aternum metm
,
fui principium nec occurrat illis ulla remora^non poteft non ejfe aquahili^
ipforum motus, ^j^are apparens inaqualit as certis circulorum h^pothe^
ftbus adaquabilitatem revocanda eft,

C A P V T V.'
%An terra competat motus circularis^ de loco e jusi

I M ,
A quia demonftratum eft terrum quoque globi formam ha¬
bere , videndum arbitror, an etiam formam ejus, fequatur mo¬
tus 5 & quem locum univerfttatis obtineat , iine quibus non eft
invenire certam apparentiu in ccelo rationem, Q^mquam in me¬
dio mundi terram quiefeere inter au to res plerunque convenit, vt
inopinabile putent,atque adeo etiam ridiculum contrarium fencire^
Si tamen attentius rem conftderemus, videbitur hxe quasftio non¬
dum abioluta, & idcirco minime contemnenda. Omnis enim quse
videtur fecundum locum mutatio, aut eft propter %e(ftat£e rei mo-
tumy
 t NICOLAI COPERN.ICI
tiim, aut videntis, aut certe diiparem vtriulque mutationem. N am
inter mOta aequaliter ad eademjnon percipitur motus,inter rem vi-
fem dico, 6c videntem. Terra autem eft unde coeleftis ille circu^
tus afpicitur, & vifui reproducitur noftro . Si igitur motus aliquis
terreS deputetur, ipfe in univer|is quae extrinfecus liint, idem appa¬
rebit, fed ad partem oppofitam, tanquam prietereuntibus,qualis eft
revolutio cotidiana in primis. H^c enim totum mundum videtur
rapere, praeterquam terram, quaque circa ipfam iluit. Atqui ii coe¬
lum nihil de hoc motu habere conceiTeris, terram vero ab occaiu
in ortum volvi, quantum ad apparentem in Sole, Luna, & Stems
ortum & occafum,fiferio animadvertas,invenies hxcficfe habere.
Cumque cixlum iit quod continet & caelat omnia, communis uni-
verforum locus, non ftatim apparet,cur non magis contento quam
continenti, locato quam locanti motus attribuatur. Erant iane
hujus fententi^ Heraclides & Ecphantus Pythagorici, acNicetas
Lih^ 4' Syracuianus apud Ciceronem, in medio mundi terram volv^tes.
Exiftimabant enim ftellas objedu terrae occidere, eafque ceiTione
^uajli.on.
illius oriri. ailiimpto iequitur & alia, nec minor de loco terr^
dubitatio, qi^vis jam ab omnibus fere recepxum creditumque
fit, medium mundi eile terram. Qi^niam fi quis neget medium h-
ve centrum mundi terram obtinere,nec tamen fateatur tantam efle
diftantiam, qute ad non errantium ftellarum fphxram comparabilis
fuerit, fed inlignem ac evidentem ad Solis aliorumque fyderum or¬
bes , putetque propterea motum illorum apparere diverlum, tan¬
quam ad aliud fint regulata centrum, quam fit centrum terr^, non
ineptam fbrfitan poterit diverfi motus apparentis rationem afferre.
Qiiod enim errantia fidera propinquiora terrte, & eadem remotio¬
ra cernuntur,necefIario arguit centrum terrae, non efle illorum cirr
culorum centrum. minus etiam conftat, terra ne illis, an illa
terrae annuant & abnuant. Nec adeo mirum fuerit, li quis praeter
illam cotidianam revolutionem,alium quendam terr^ motum opi-
naretur,nempe terram volvi, atque etiam pluribus motibus vagan¬
fhiloUuiS, tem, unam efle ex aftris Philolaus Pythagoricus fenflifle fertur.
Mathematicus non vulgaris, vtpote cujus vifendi gratia Plato non
diftulit Italiam petere, quemadmodum qui vitam Platonis fcripfc-
Inertius, re, tradunt . Multi vero exiftimaverunt Geometrica ratione de-
monftrari polle, terram efle in medio mundi, & ad immenhtatem
coeli inftar pundli, centri vicem obtinere, ac eam ob caufam im¬
mobilem
 REVOLVTIONVM LIB. L 0
mobilem efle, quod moto univerfb centrum maneat immotum, &
qux proxima fimt centro tardiffime ferantur.
Nots.
Etiam veteres Philofo^hos exercuit afinionum diverjltas de mundi
metu. qui tum geminus deprehendatur, nempe diurnus cr annuus ,pri*
mum quarifolet num ut er que uni corpori competat five fuhie5io, an vere
motus ifii diverfi diverfa habeantfubie^a. Secundo inquirendum venit
utra mundi pars moveatur, ccelumne an terra : quoniam necejfe efi alte^
rum moveri y altero quiefcente, fi enim utrumque moveretur pari pafu
( qualis efl in rota motus canthi (jr modioli) tum omnia nobis viderentur
conquiefcere. Ersplex igitur fuit veterum fuper hac refententia, Vna efl
eorum quiterramfimpliciter quiefcere cenfent, caelum veroJummum ferri
motu diurno, planetas ftngulos fuo annuo , hac tamen lege, ut fummi cwli
vi inferiores orbes omnes abripiantur, inde accidere ut Sol proprio motu
annum nobis defcribat, diurno autem dierum, noBiumque vicifitudines
pariat, Itera fententia illo rum efl qui calo flellato & Soli quietem
tribuentes, uni terra utriufque motum injungunt, cujus fententia Autho-
res primiinterGracos hoc loco recenfentur-^ quibus Copernicus nofler ad-
Jllpulatur. Tertia denique opinio pauciorum efl, terra unicum motum
affignantium, nempe diurnum; tta ut motus annuus relinquatur Soli, coe¬
lo quiete conceffa. Heraclitus quietem ^ flationem tollit ex Vniverfo. ifta
enim effle mortuorum.Klvvimv faiv dlthov roig cii^oigj(pS-ce^Tiv vng
hoc efl motum aternum rebus aternis,caducum caducis dabat,

C A9 y r V T.
*T>e immenjttate cceli ad magnitudinem tense,

Q V o D autem tanta terrse moles, nullam habeat seftimatio-

nem ad coeli magnitudinem ex eo poteft intelligi.Qi^niam
finitores circuli (flc enim o^flpvmg apud Graecos interpre¬
tantur) rotam coeli Sphxram bi^riam fecant,quod fieri non potefV,
fi infignis eflet terrae magnitudo ad coelum comparata, vel a^^centro id ep a Sokl
mundi diftantia. Circulus enim bifariam fecans fphaeram, per cen¬
trum eft fphaerae, & maximus circumfcribilium circulus . Efto
namque horizon circulus A B C D, terra vero aqua vifus nofler
fit E, & ipfum centrum horizontis in quo definiuntur apparentia,
‘a non apparentibus. Afpiciatur autem per Dioptram five Horofco-
B pium,
 1(» NICOLAI COPERNICI
pium, vel Chorobatemin E colloca¬
tum, principium Cancri orientis in C
pundo, & eo momento apparet Capri¬
corni principium occidere in A. Cum
igitur A E C fuerint in linea reda per
Dioptram, conftat ipfkn efle dimetien¬
tem ligniferi, eo quod fex Signa femicir-
culum terminant, & E centmm idem
ell quod horizontis. Rurfus commutata
revolutione, qua principium Capricor¬
ni oriatur in B, videbitur tunc quoque Cancri occafus in D, eritque
B E D linea reda &ipfa dimetiens figniferi. lamvero apparuit
etiam A E C dimetientem efle ejufdem circuli, patet ergo infe-
dione communi illud E efle centrum. Sic igitur horizon circulus
ligniferum qui maximus efl: fphxrx circulus bifariam femper difpef-
cit. Atqui in ^hsera fl circulus per medium aliquem maximorum
^eorma.
fecat, ipfe quoque fecans maximus eft, maximorum ergo unus efl:
horizon, &: centrum ejus idem quodfigniferi, prout apparet, cum
tamen necefle flt aliam efle lineam qu^ afliperficie terr^, Sc qua: a .
centro, fed propter immenfitatem re^edu terrx fiunt quodam^
modo fimiles parallelis ,qu2e priEnimiadiftantia termini apparent
efle linea una , quando mutuum quod continet j^acium ad earum
longitudinem efficitur incomparabile fenfu, eo modo qua demon-
ftratur in Opticis. Hoc nimirum argumento fatis apparet, immen-
fumefle coelum comparatione terrse, ac infinitae magnitudinis fpe-
ciem prae fe ferre, fed fenfus aeflimatione terram efle re%edu coeli,
ut pundum ad corpus, & finitum ad infinitum magnitudine, nec
aliud dcmonftrafle videtur ► Neque enim fequitur, in medio mundi
terram quiefcere oportere. Qmn magis etiam miremur, fi tanta;
mundi vaftitas fub 24, horarum fpacio revolvatur potius, quam
minimum ejus quod efl: terra» Nam quod ajunt centrum immobi¬
le , dc proxima centro minus moveri, non arguit terram in medio
mundi quiefcere: nec aliter quam fi dicas, coelum volvi, at polo$
quiefcere, & quae proxima funt polis minime moveri» Q^madmo-
dum Cynofura multo tardius moveri cernitur, qu^ Aquila vel
Canicula, quia circulum defcribit minorem proxima polocum ea
omnia unius fint fphaerae, cujus mobilitas ad axem fiium definens ,
oimiumfuarum partium motum fibi invicem non admittit aequa¬
lem.
 HEVO LVTIONVM LIB. I. "
lem, tamen paritate tejnporis non pqualitate fpacij revolutio
totius reducat. Ad hoc ergo nititur ratio argumenti, quafi terra
pars fuerit coeleftis fphaer^, ejufdemque fpeciei &: motus, ut prox^
ma centro parum moveatur. Movebitur ergo &: ipfa corpus exi- ..
ftens, non centrum fub eodem tempore ad fimiles coeleftis circuli ’
circumferentias licet minores. Q^d quam falfum fit luce clarius
eft, oporteret enim lino in loco femper efle meridiem, alio fempet
mediam nodem, ut nec ortus nec occafus cotidiani pofTent acci¬
dere,cum unus & infeparabilis fuerit motus totius Sc partis. Eorum
vero qu2e differentia rerum abfolvit, longe diverfa ratio eft, vt
quse breviori clauduntur ambitu, revolvantur citius, ijs quas majo¬
rem circulum ambiunt. Sic Saturni lupremu errantium fydus trige-
fimoanno revolvitur, & Luna quas procul dubio terras proxima eft,
menftruum complet circuitum, & ipfa deniq; terra diurni nodurni-
que temporis Ipatio circuire putabitur.Refurget ergo eadem dc co*
tidiana revolutione dubitatio.Sed & locus ejus adhuc quasritur mi¬
nus etiam ex fupradidis certus. Nihil enim aliud habet illa demon-
ftratio, quam indefinitam coeli ad terram magnitudinem. At quo-
fifque fe extendat hasc immenfitas minime conftato

Nota?,
f f Quod autem tanta ] Cum dicit Cofcrukus ingentem tUam terreni
clobi molem ad caelum collutam frorfus evanefeere , nec ullam reHnere
auantitatis rationem , nihil novi dicite nec a veterum fententia dijfenta-
neum : Sed cum addit immenfumiHudf^atium, quod terram Solemquein^
teriacet ftmili conditione teneri^ rem novam jfrof^rt, & qua f dem agre in-,
*venircPotefi apud vulgus Mathematicorum, Intervallum vero illud ab eo
taxatur milliesmillienis milliaribus Germanicis Lib.4,Cap, ip, Adi Cap,
jo, huius & cap.j.lib. 2. Capitevndecimodiciturfpatium iftudbufump^
tum i hoc ejly lineam 2000000 miUiarium in coeli mmenfitate dilitefeere,

Capvt VII.
Ctir antiqui arbitrati Jtnt terram in medio mundi quiefcere
t an quam centrum,

Vamobrem alijs quibufdam rationibus prifciPhilofophi co-

^ nati fiint aftruere terram in medio mundi confiftere. Potif-
fimam vero caufam allegant gravitatis & levitatis. Quippe
B z gra-
 It NICOLAI CdPERNICI
gravilTinium eft terr^ elementum, Sc ponderofa omnia feruntur ad
ipfam, in intimum ejus contendentia medium» Nam globoia exi-
ftente terra , in quam gravia undequaqueredtis ad fuperficiem an¬
gulis fuapte natura feruntur, nifinipia' fliperfieie retinerentur, ad
centrum ejus corruerent; quandoquidem linea red:a, qua fe plani¬
ciei finitoris, qua Ipharam contingit, redis accommodat angulis 5
ad centrum ducit. Ea vero qua ad medium feruntur, fequi videtur,
ut in medio quieicant. Tanto igitur magis tota terra conquielcec
in medio, 6c qua cadentia omnia in fe receptar,fuo pondere immo¬
bilis permanebit.Itidem quoque comprobare nituntur ratione mo¬
tus , &: ipfius natura. Vnius quippe ac limplicis corporis fimplicem
Lihi de efibmotumait Ariftoteles: Simplicium vero motuum, alium re-
€(elo. dum, alium circularem. Kedorum autem, alium fiirfum, alium
deorfum. Q^circa omnem motum fimplicem, aut ad medium
effe, qui deorfum: aut a medio , quifurfum; aut circa medium, 6C
ipfum effe circularem. Modo convenit terra quidem & aqua, qua
gravia exiftimantur, deorfum ferri, quod efl medium petere. Adi
vero 6cigni, qua levitate praditafunt,furfum & a medio removeri:
Confentaneum videtur , his quatuor elementis redum concedi
motum, coeleftibus autem corporibus circa medium in orbem vol¬
vi. HacAriftoteles. Si igitur, inquit Ptolemaus Alexandrinus,
terra volveretur, ^Itern revolutione cotidiana, oporteret accidere
contraria fupradidis. Etenim concitatiffimiun efle motum oporte¬
ret , ac celeritatem ejus rnfuperabilem , qua in 24 horis totum
terra tranfmitteret ambitum. Qua vero repentina vertigine con¬
citantur , videntur ad colledionem prorius inepta, magifque unita
dilpergi, nifi coharentia aliqua firmitate contineantur: jam du-
dum, inquit, diffipata terra coelum ipfum (quod admodum ridicu¬
lum efl) excidiflet, & eo magis animantia atque alia quacunque
fbluta onera haud quaquam inconcufia manerent. Sed neque ca¬
dentia in diredum fubirent ad deftinatum fibi locum,& ad perpen¬
diculum,tantainterim pernicitate fiibdudum. Nubes quoque 8c
quaque aliain aere pendentiafemper in occafum ferri videremus.
Nota*.
Motum in linea re^a non agnofcit Cofernkuspro ahfolute naturali.Vnk
cum enim efje motum vere naturalem, nempe circuUrem quo moventur
omnia, quacunque coeli complexu continentur corpora magna^ Re^um ve¬
ro mo*
 REVOLVTIONVM LIB. I. ij
,
YO motum accidere ex defecti veluti cum corpora terrea vel aquea extra
locum fuum fit a eo retabuntur, deficit enim in illis locus naturalis. Flamma
,
vero fuperiora petit quoniam quarit extenfionem loci, Confule notas
sncap, s ,

C A P V T VIII.

H
Solutio dicarum rationum^ earum infuffcientia»

I s fane &fimilibus GauUs ajunt terram in medio mundi

quieicere, & procul dubio fic fe habere. Verum li quifpiam
volvi terram opinetur, dieet utique motum ede naturalem,
non violentum .Quj vero fecundum naturam funt, contrarios ope^
rantur efFedtus his quse fecundum violentiam. Q^bus enim vis
vel impetus infertur, diflblvi necefle eft , & diu fubfiftere ne¬
queunt : quce vero a natura fiunt, redte fe habent, & confervan-
tur in optima flia compofitione . Fruftra ergo timet Ptolom^us,
ne terra difiipetur , & terreftria omnia in revolutione fadta per ef¬
ficaciam naturae, quse longe alia eft quam artis, vel qu^ afiequipof-
fit humano ingenio. Sed cur non illud etiam magis de mundo fuf*
picatur, cujus tanto velociorem efle motum oportet,quanto majus
eft coelum terra > An ideoimmenfumfacftumeft coelum,, quod
ineffabili motus vehementia dirimitur a medio, collapfurum allo¬
qui fi ftaret ? Certe fi locum haberet haec ratio , magnitudo quo¬
que coeh abibit in infinitum . Nam quanto magis ipfe motus im^
petu rapietur infublime, tanto velocior erit niotus,ob crefcentem
femper circumferentiam, quam necefle fit in 24 horarum fpacio
pertranfire: ac vicifiim crefcente motu, crefcerecimmenlitas coe¬
li. Ita velocitas magnitudinem,magnitudo velocitatem in infi¬
nitum fefe promoverent. At juxta illud axiomaPhyficum,^»^?^
nitum efi, pertranfire nequit, nec ulla ratione^ moveri: ftabit necefla-
rio coelum. Sed dicunt, extra coelum non efle corpus,non locum,
non vacuu, ac prorfiis nihil, Sc idcirco non efie,quo poflit evadere
coelum: tunc ^ne mirum eft, fi a nihilo poteft cohiberi aliquid. At
li coelum fuerit infinitum, & interiori tantummodo finitum con¬
cavitate , magis forfan verificabitur extra coelum efie nihil, cum
unum quodque fuerit in ipfo, quamcunque occupaverit magnitudi¬
nem, fedpermanebitcoeluimmobile.-Nampotiflimum, quo aftru-
cre nituntur mundum efle finitum, eft motus. Sive igitur finitus
B 3 fic
 NICOLAI COPERNICI
fit mundus, five infininis.difputarioni phyfiologorum dimittamus:
hoc certum habentes, quod terra verticibus conclufa fuperficie
globofa terminatur. Cur ergo haslitamus adhuc, mobilitatem illi
f brmee fux a natura congruentem concedere , magis quam quod
totus labatur mundus , cujus finis ignoratur, feirique nequit, ne¬
que fateamur ipfius cotidiana: revolutionis in coelo apparentiam
eile, & in terra veritatem} Et hxc perinde fe habere , ac u diceret
3« Virgilianus ^Eneas: Provehimur portu , terrxque urbefque rece¬
dunt. Q^niam fluitante fub tranquillitate navigio,eunda qux ex-
trinfecuslunt, ad motus illius imaginem moveri cernuntur a navi¬
gantibus , ac vicillimfe quielcere putant cum omnibus quas fecum
fimt. Ita nimirum in motu terrx poteft contingere, ut totus circui-
re mundus exiftimetur. Qmd ergo diceremus de nubibus,cxterilq;
quomodolibet in aere pendentibus, vel fiibfidentibus > ac ruiium
^ n_ tendentibus in fliblimia ? nih quod non fblum terra cum aqueo ele-
mdeum ter- mciito fibi conjundo lic moveatur , fed non modica quoque pars
Tj moveri, ^ ^ quxcunque eodem modo terrx cognationem habent. Si¬
ve quod propinquus ad terrea aqueave materia permixtus, ean¬
dem fequatur naturam quam terra,five quod acquiliticius fit motus
aeris, quem a terra per contiguitatem perpetua revolutione ac abf-
que reliftentia participat- Viciflim non difpari admiratione fupre-
mam aeris regionem motum fequi cceleftem ajunt, quod repenti-
m illa fydera, Cometx inquam & Pogonix vocata a Grxeis, indi¬
cant, quarum generationi ipfum deputant locum, qux infVar alio¬
rum quoque fyderum oriuntur & occidunt. Nos ob magnam a ter¬
ra diftantiam eam aeris partem ab illo terreftri motu deftitutam di¬
cere pofTumus. Proinde tranquillus apparebit aer, qui terr^ proxi¬
mus , in ipfo fufpenfa, nifi vento, vel alio quovis impetu ultro ci-
^ • j troque, vt contingit, agitetur. Quid enim efl; aliud ventus in acre.
Ventus ^ ^ afeendentium duplicem
efle motum fateamur oportet mundi comparatione , Sc omnino
compolitumex redo & circulari. Q^ndoquidem qux pondere
fuo deprimuntur, cum fint maxime terrea, non dubium, quin ean¬
dem fervent partes naturam, quam fuum totum. Nec alia ratione
Cur terrea contingit in ij s, qux ignea vi rapiuntur in fiiblimia. Nam Sc terre-»
dcD,fim jU- hic ignis terrena potiflimum materia alitur, flammam non
ZJrant: diud cfTe definiunt quamfumum ardentem . Eft autem ignis pro¬
prietas , extendere qux invaferie, quod efficit tanta ^i, ut nulla ra-

\
 REVOLVTIONVM LiB. I. i/
tione, nullis machinis poffit cohiberi, quin rupto carcere fuum ex¬
pleat opus. Motus autem extenfivus eft a centro ad circumferen¬
tiam , ac perinde li quid ex terrenis partibus aceenfum fuerit ,fer-
turamedioinfublime. Igitur quod ajunt, fimplicis corporis efle
motum limplicem (de circulari in primis rerificaturjquam diu cor¬
pus fimplex in loco fuo naturali, ac unitate fua permanferit. In loco
liquidem non alius, quam circularis eft motus, qui manet in fe to¬
tus quiefcenti fimilis. Redus autem fupervenit ijs, qu^ a loco
fuo naturali peregrinantur, vel extruduntur,yel quomodolibet ex- ■
traipfumfunt. Nihil autem ordinationi totius & formae mundi
tantum repugnat, quantum extra locum ftium efte. Redus ergo ^
motus non accidit, nili rebus non rede fe habentibus, neque per-
fedis fecundum naturam, dum feparantur afeo toto, & ejus defe¬
runt unitatem. Prsetereaquaelurfurn deorliim aguntur, etiam
abfq; circulari,non faciunt motum limplicem uniformem & aqua¬
lem. Levitate enim vel fei ponderis impetu nequeunt temperari.
Et quae cunque decidunt, a principio lentum facientia motum y ve¬
locitatem augent cadendo. Vbi viciffim ignem hunc terrenum
(neque enim alium videmus ) raptum in fublime ftatim languefe
cere cernimus, tanquaim eonfefta caula violentiae terreftris ma¬
teriae . Circularis aiitem aequaliter fcmper volvitur : indefici¬
entem enim caufam habet: illa vero delinere feftinaintem , per
quem confecuta locum fuum cellant elfe gravia vel levia, cef-
latque ille motus. Cum ergo motus circularis fit univerfbrumypar-
tium vero etiam redus » dicere polfiimus manere cum redo circu¬
larem , ficut cum f aegro animal. Nempe &: hoc, quod Ariftote-
les in tria genera diftribuk motum limplicem,amedio,ad medium,
& circa medium, rationis folummodo adus putabitur, quemad¬
modum lineam, pundurny &fuperficiem feeernimus quidem, cura
tamen unum line alio fiibliftere nequeat,&: nullum eorum fine cor¬
pore . His etiam accedit, quod nobilior, ac divmior conditio im¬
mobilitati exiftimatur, quam mutationis &:inftabrlitatis,quae ter-^
rae magis ob hoc quam mundo conveniat. Addo etiam, quod lati»
abfiirdum videretur, continenti live loeantimotumadlcribi, Sc
non potius contento elocato, quod eft terra. Cum denique ma-
nifeftum fit errantialydera propinquiora fieri terrx ac remotiora ,
erit tiun etiam qui circa medium, quod volunt elfe centrum terr^,
a medio quoque & adipium, unius corporis motus. Oportet igitur
motura
i5 NIC O LAI C O PERN ICI
motum, qui circa medium eft^ generalius accipere, ac iatis efle^
dum unufquiique motus Iui ipfius medio incumbat. Vides ergo
quod ex his omnibus probabilior fit mobilitas terr^, quam ejus
quies, pr^sfertini in cotidiana revolutione, tanquam cerr^ maxi¬
me propria*
Nota!,
Solvuntur hoc apte difficultates a ftoiem^o adverftu motum terrA
frodu^idt , dr quidem ingeniofe magis quam [olide, excogitat nemp novA
hjpthefi de motu aeris quam Ptolemaus ignorafevidetur.
Veteres terr& globum ex duabus partibus conftitui dixerunt, ex terrs
; ,
^ aquis Copernicus hifce partibus addit tertiam nempe aerem terra, cir~
,
eumfufum adeo ut terra fit globi ifiius velut nucleus^ Hinc toti globo ex
tribus dtverfispartibus compofito Copernicus tribuit motum hoc locofim-
plicem j cap, undecimo triplicem. In quantam vero altitudinem aer ifie
terra ( ut fi e loq uar) affixus fupra terram attollatur, author non definit:
hoc tamen innuit, in eogtgni ventos., nubes, tonitrua, ^catera meteora.
Hic aer nuncupari debuit aer terrenus .,cujus afflatu vivunt quacumque
in terra vivunt . Cometa in fublimiori nafcuntur aeris regione, atque
ideo huic terra motui minime obnoxij fiunt , fed more fiellarum nobis
oriuntur ^ occidunt.
t [ Cum tegro animal ] Pro segro reponendum efi equo. Sententia
;
hac efi ^emadmodum genus continetur in qualibet fpecie, ut animal in
equo, bove,porco: ita in quolibet motu continetur circularis. Venti ferun^
;
tur in quamlibet mundi plagam motu citatiffimo qdem tamen una cum
reliquis magni ijlius globi partibus aguntur in gyrum ab occafuin or^
,
tum. ita lapis e turris fafiigio dimiffus duplici motu fertur reBo dr circu¬
lari . Sententia hujus veritas dependet ex hypothefi Coperniciana.

C A P V T IX.
isAn terree plures pofpnt Mtrihui motus., cis* de centro mundi.

C V M igitur nihil prohibeat mobilitatem terrae , videndum

nunc arbitror, an etiam plures illi motus conveniant,ut pof^
fit una errantium fyderum exiftimari. Q^d enim omnium
revolutionum centrum non fit, motus errantium insequalis appa¬
rens, &: variabiles eorum a terra diftantise declarant, quas in ho-
mocentro terras circulo non poffunt intelligi, Pluribus ergo exi-
ften-
 RE V 0 I V T 10 N V M L I B. 1.
flentibus centris, de centro quoque mundi non temere quis dubi¬
tabit,an videlicet fuerit iftud gravitatis terrense,an aliud. Equidem
exiftimo, gravitatem non aliud effe, quam appetentiam quandam
naturalem partibus inditam a divina providentia opificis univerfb-
r um, ut in unitatem integritatemq; fuam feie conferant in fo rmam
globi coeuntes. Qi^m afFe<Stionem credibile eft etiam Soli,Lu-
nx, cseterifque errantium fulgoribus inefle, ut ejus efficacia in ea
qua fe reprsefentant rotunditate permaneant, qux nihilominus
inultis modisfuos efficiunt circuitus. Si igitur terra faciat alios,
utputa fecundum centrum , necefle erit,eos efle qui limiliter ex-
trinfecus in multis apparent, in quibus invenimus annuum circui¬
tum. Qi^niamfipermutatusfuerir a folari inteirreftrem, Soli im¬
mobilitate conceffa, ortus & occafusfignorumacftellarum fixa¬
rum., quibus matutinxvefpertinxque fiunt, eodem,modo appare¬
bunt : errantium quoque llationes , retrogradationes atque pro-
greflus non illorum, fed telluris elle motus videbitur, quem illa
filis mutuant apparenti) s. Ipfe denique Sol medium mundi putabi-
curpoffidere. Qux omnia ratio ordinis , quo illa fibi invicem fuc-
cedunt, & mundi totius harmonia nos do ce t, fimodo remipfam
ambobus (utajunt.) oculis infpiciamus.

C A P V T X.
De ordine coelejlium orbium..

A Xtiffimum vifibilium omnium, coelum fixarum ftellarum

efle, neminem video dubitare. Errantium vero feriem pe -
hes revolutionum fuarum magnitudinem accipere voluillb
prifeos Philofophos videmus,aflumpta ratione, quod xquali celeri¬
tate delatorum qux longius diftant, tardius ferri videntur, ut apud
Euclidem in Opticis demonftratur. Ideoque Lunam breviffimo
temporis fpaeio circuire exiftimanr, quod proxhna terra minimo
circulo volvatur. Supremum vero Saturnum, qui plurimo tempore
maximum ambitum Circuit. Sub eo lovem.Poft hunc Martem.De
Venere vero atque Mercurio diverfx reperiuntur fenteiitix, eo
quodno omnifariam elongantur a Sole,ut illi. C^mobrem,alij fu-
pra Solem eos collocant,ut Platonis Timxus,alij lub ipfo,utPtolc
bona pars recemior um. Alpetragius fuperiorem.Sole Ve-
C nerem
 tS NIGOLAI Cp?ERNriCr
nerem facit, & inferiorem Mercurium. * Igirur qui Platonem/c-
quuntur,cumexiftiment omnesftellas, obfcura alioquicorpora,
tumine fblari concepta reiplendere, li fub Sole eilent, ob non
! multam ab eo di vuliionem, dimidia, aut certe a rotunditate defi¬
cientes cernerentur. Nam lumen fiirllim ferrnCyboeelV verfus So-^
lem referrent acceptum, ut in nova Luna vel delinente videmus.
Oportere autem ajunt, objeditu eorum, quandoque Solem impe¬
diri , Sc pro eorum magnitudine, lumen illius deficere: quod cum
nunquam appareat, nullatenus Solem eos fubire putant. Contra
vero,quifub Sole Venerem & Mercurium poifunt, ex amplitudine
Ipacij, quod inter Solem & Lunam comperiunt, vendicant ratio¬
nem. Maximam enim Lunse a terra diftantiam, partium fexaginta.
quatuor, & fextantis unius, qualium quas ex centro terrae eft una,
invenerunt decies odies fere ufque ad minimum Solis interval¬
lum contineri, & illarum efie partium 11 . Inter ipfum ergo &
Lunam 10^6. Proinde ne tanta vaftitas remaneret inanis, ex ab-
fidum intervallis, quibus craflitudinem illorum orbium ratioci¬
nantur , comperiunt eofdem proxime complere numeros^ ut altif»
fimae Lunae fuccedat infimum Mercurij, cujus fummum proxima
Venus fequatur,qux demum fumma abfide fiia ad infimum Solis
quafi pertingat. Etenim inter abfides Mercurij praefatarum par-'
tium 177. S. ferefupputant, deinde reliquum Veneris intervalla
partium 910. proxime compleri fpacium. Non ergo fatentur in
fiellis opacitatem efie aliquam lunari fimilem, fedvelpropriolu-
mine,vel Solari totisimbutas corporibus fulgere , & idcirco So-^
lem non impediri, quod fit eventu rariflimum, ut alpedui Solis in¬
terponantur, latitudine plerunque cedentes. Praeterea quod parva
fint corpora comparatione Solis, cum Venus etiam Mercurio ma¬
jor exifiens vixeentefimam Solis partem obtegere poteft, vtvult
tMachometus Aradenfis,qui decuplo majorem exiftimat Solis di»-
1 metientem. Et ideo non facile videri tantillam fub praeftantiflima
' lumine macula. Quavis & t Averrhoes in Ptolemaica paraphrafi,
ihfmItL nigricans quiddam fe vidifie meminit,quando Solis & Mercurij co¬
pulam numeris inveniebat expolitam: & ita decernunt haec duo
fyderalub Iblaricireulomoveri» Sed haec quoque ratio quam infir¬
ma fit & incerta, ex eo manifeftum, quod cum 3 8 fint ejus quae
a centro terrae ad liiperficiemulque ad proximam Lunam , fecun¬
dum Ptolemaeum ; led fecundum veriorem aeftimationem pluP
quam
 REVOLVTIONVM L IB. I. t$>
quam 5i. (ut infra patebit) nihil tamen aliud in tanto Q)acio
novimus contineri quam aerem, & fi placet etiam, quod igneum
vocant elementum. Infiiper quod dimetientem circuli Veneris,
perquem a Sole hinc inde 45 partibus plus minusve digreditur,
fextuplo majorem efle oportet, quam qu« ex centro terrse adinfi-
mam illius abfidem , ut fuo demoiiftrabitur loco. Quid ergo
dicent, in toto eodpacio contineri, tanto majori quam quod ter¬
ram, aerem, a:thera, Lunam, atque Mercurium caperet, &pr^-
rerea quod ingens ille Veneris epicylus occuparet, fi circa ter¬
ram quietam volveretur > Illa quoque Ptolemaei argumentatio,
quod oportuerit medium ferri Solem , inter omnifariam digre-
dientes ab ipfb , & non digredientes , quam fit imperfiiafibilis
cx eo patet, quod Luna omni&riam & ipia digrediens prodit ejus
falfitatem. Quam vero caulam allegabunt ij, qui fub Sole Vene¬
rem, deinde Mercurium ponunt, vel alio ordine feparant, quod
non itidem feparatos faciunt circuitus, & a Sole diverfos, ut caete-
lierrantium, fi modo velocitatis tarditatifque ratio non fallit or¬
dinem? Oportebit igitur, vel terram non efie centrum, ad quod
ordo lyderum orbiumque referatur : aut certe rationem ordinis
non e&, nec apparere cur magis Saturno quam Io vi feu alij cuivis
fuperior debeatur locus. Q^propter minime contemnendum ar-
bitror, quodMartianus Capdla, qui Encyclopsediam fcriplit, &
quidam alij Latinorum percalluerunt. Exiftimant enim, quod Ve¬
nus 6c Mercurius circumcurrant Solem in medio exifientem, &
camobeaufamab illo non ulterius digredi putant, quamfuorum
convexitas orbium patiatur, quoniam terram non ambiunt ut ex¬
teri , fed abfidas converfas habent. Qmd ergo aliud volunt fignifi-
care, quam circa Solem efie centrum illorum orbium?Itaprofed:o
Mercurialis orbis intra Venereu, quem duplo & ainplius majorem
efie convenit, claudetur, obtinebitque locum in ipfa amplitudine
fibi fufficientem. Hinc fumpta occafione fi quis Saturnum quoque
lovem & Martem ad illud ipfum centrum conferat, dummodo
magnitudinem illorum orbium tantam intelligat, quxeum illis
etiamimmanenterxi contineat, ambiatque terram, non errabit,
quod Canonica illorum motuum ratio declarat. Conflat enim pro¬
pinquiores efie terrx femper circa vefpertinum exortum, hoc eft,
quando Soli opponuntur, mediante inter illos & Solem terra: re-
motiffimos autem a terra in occafii vefpertino, quando circa So-
C z lem
 Id NICOLAI C O P E RN I C r
lem occultantur, dum videlicet inter eos atque terram Solem
‘ bemus. fatis indicant, centrum illorum ad Solem magis per¬
tinere , & idem elle ad quod etiam Venus & Mercurius fuas obvo¬
lutiones conferunt. At vero omnibus bis uni medio innixiSsUecef*
Ic eft id quod inter convexum orbem Veneris & concavum Martis
relinquiturfpacium, orbem quoque five fphasrani difcerni cum il¬
lis homocentnim fecundum utranque fuperficiem , qute terram
cum pediflequa ejus Luna, & quicquid fub lunari globo contine¬
tur, recipiat .. Nullatenus enimfeparare poflumus a terra Lunam
citra Gontroverfiam illi proximam exiftentem, praefertim cum in
co fpacio convenientem fatis abundantem illi^ locu reperiamus i
I Proinde non pude t nos fateri hoc totum, quod Luna praecingit, ac
cea-i centrum terrae per orbem illu magnum inter caeteras errantes ftel-
J las annua revolutione circa Solem tranfire, &■ circa ipfum efle cen-
! trum mundi: quo etiam Sole immobili permanente , quicquid dc
motu Solis apparet, hoc potius in mobilitate terrae verificari: tan¬
tam vero effe mundi magnitudinem, ut cum illa terrae a Sole di-
ftantia, ad quoslibet alios orbes errantiumfyderum magnitudinem
habeat, pro ratione illarum amplitudinum fatis evidentem,ad non
errantium ftellarum fphaeram collata, non quae appareat: quod
^ * cilius concedendum puto, quam in infinitam pene orbium multis
tudinemdiftrahiintelledfum: quod coaditifuncfacere, qui terram
in medio mundi detinuerunt. Sednaturae fagacitas magis fequenda
cft, quae ficut maxime cavit fiiperfluum quiddam, vel inutile pro-
duxilfe, ita potius unam faepe rem multis ditavit effedibus.
omnia cum difficiha fint, ac pene inopinabilia, nempe contra mul¬
torum fententiam, in procellu tamen favente Deo, ipfo Sole cla¬
riora faciemus, Mathematicam faltem artem non ignorantibus.
Q^propter prima ratione falva manente, nemo enim convenien-
tientiorem allegabit, quam ut magnitudinem orbium multitudo
temporis metiatur. Ordo fphserarumfequitur in huna modum , a
fummo capiens initium»^
Sph^rmm ^ fuprema omnium, eft: ftellarum fixarum fphsera, feip-
Jdo. fam & omnia continens: ideoque immobilis. nempe univerft lo¬
cus, ad quem motus & politio exterorum omnium fyderum con¬
feratur. Nam quod aliquo modo illam etiam mutari exiftimant ali¬
qui: nos aliam, cur ita appareat, in dedudione motus terreftris
alhgnabimus caufam, Sequitur errantium primus Saturnus, qui
30 anno
 RievOLVTIONVM L 1 B. t:
50 anno fuum complet circuitum. Poft hunclupiter duodecennali
revolutione mobilis. Deinde Mars, qui biennio circuit. Q^ttum
in ordine annua revolutio locum obtinet, in quo terram cum orbe

oc^uaginta dierum ipacio circumcurrens. In medio vero omnium

relidet Sol. Quis enim in hoc pulcherrimo templo l^iipadem hanc ^
in alio vel meliori loco poneret, quam unde totum limul pollit il-
luminare? Siquidem non inepte quidam lucernam mundi, dij men-
tem, alij redorem vocant.Trimelgiftus 'viJii^ilemI>eum,Soiphoclis
Ekdra wtuentem omnia» Ita profedo tanquam in folio regali Sci
C 3 relidens
 NICOLAI CO PERNICI
relidens circum agentemtt gubernat Aftrorum familiam. Tellus
quoque minime fraudatur lunari minifterio, fedut Ariftoteles dc
animalibus ait, maximam Luna cum terra cognationem habet*
Concipit interea a Sole terra, &: impregnatur annuo partu. Inveni¬
mus igitur fub hac ordinatione admirandam mundi lymmetriam,
ac certum harmonias nexum motus & magnitudinis orbium: qua¬
lis alio modo reperiri non poteft. Hic enim licet animadvertere,
non iegniter contemplanti, cur major in love progrefliis dc regref-
lus appareat, qui^m in Saturno, & minor quam in Marte : ac rurfus
major in Venere quam in Mercurio. Q^dque frequentior appa¬
reat in Saturno talis reciprocatio, quam in love: rarior adhuc in
Marte &: in Venerequam in Mercurio. Praeterea quod Saturnus,
Iupiter,&Marstacronydi propinquiores lint terr^, quam circa
eorum occultationem & apparitionem. Maxime vero Mars pernox
fadus magnitudine lovCm aequare videtur, colore duntaxat rutilo
diferetus : illicautem vix inter fecunda magnitudinis ftellas inve¬
nitur, fedula obfervatione fedantibus cognitus. omnia ex ea¬
dem caula procedunt, qux in telluris eft motu. Qj^d autem nihil
eorum apparet in fixis,immenfam illorum arguit celfitudinem, quse
faciat etiam annui motus orbem five ejus imaginem ab oculis eva-
iiefcere. Q^niam omne vilibile longitudinem diftanti^ habet ali¬
quam > ultra quam non amplius ipedatur, ut demonftratur in Op¬
ticis. Q^d enim a fupremo errantium Saturno ad fixarum iphoe-
ram adhuc plurimum interfit, fcintillantia illorum lumina demon-
ftrant. indicio maxime difeernuntur a planetis,quodque inter
mota & non mota, maximam oportebat eife diiferentiam. Tanta
nimirum eft divina hasc Opt. Max. fabrica.
Nota?.
^ [ Igitur qui Platonem ]fentiunt Peripatetkt, SuUosa
Sole lumen mutuari.fatis manifejlum efi de jlellis erraticis.non enim
,
fola Luna yfed etiam Fensrisfiellafulget corniculata uti nos docet tubas
opticas nuper in Batavia inventas, Qmd fielUsfxns attinet , non video
quo paBo ilU lumen a Sole haurirepofint admijfa hypothefi Coperniciana,
Tantam enim fuppontt fleUarum altitudinem ut totum illudfpatium quod
4 Sole efi ad Lunam plenam^atque adeo idem Jpatium bis fumptum,fi ad c<e*
Ium conferatur nullam habiturum fit rationem magnitudinis, Vnde eve^
nire necejfe efi^ut trta hac corpora fi ol, T erra (jr Luna^perpetuofint in cen*
,
tro mundi quamvis centri tfiias diameter non minor fit duobas millioni-
 REVOLVTIONVM L I B. L 23

Bti4 miHUrmm Germanic&rum. hoc efijlexiflo centro afcendant iuA lincA

yde mt<it
faralleU in ceelum ufque forre^a , quamvis linea ijla inter fe dijlent in frfp.
2000000 militaria Germanica , tamen in ccelo conniuere dr idem pun^
Bum concurrere nobis videbuntur, Sol igitur cujus diameter Jit ducen-
tejimapars diBa diametri ^quantulus appareret jfi inter Jlellas fxas con^
JiJleret ? ^Jfct tninima jlella minor. Nihilominus non dubitat nojler fro-
nuntiare, Totum a Sole illuminari. At vir inftgnis Joannes Keplerus
Fhtlofophus ^ Mathematicm epaticis , hjpothefeon de motu terra ajjertor
acerrimus, Jlellas fxas a Sole nofiro illuminaripojfe negat epijl,ad Gali-
hum,
t [ Machometiis Ara6l:enlis]^^/V na tione Arahs,alta5 diBus Albateni^
I>e cujus patria (jr atate diximus in Tabulis Friji cis pag, 24S.
t [ Averrlioes ] Et hic inter Arabes excelluit PhilofophUftudio^
Mathejeos, Maculam in fole obfervavit, quam putavit e (fe fidus Mercurij,
nec repugno. At nofiro avo ufu tubi optici non una macula ,fed complures
in fole conjpiciuntur ,pUraque forma orbiculari, nonnulla forma varia
abeuntes ac redeuntes, idem iubm etiam plura in coelo detexit ignorata Co-
pernico ^ toti antiquitati,
• * [ Stellarum fixarum Iphcera ] Notandum eft, Spharam attribuificU
lis fixis extimum acfummum in mundo locum occupantibus, nullam autem
Sp haram nominari planetarum. Magnus ille coeli obfervator Tycho Bra-
hQ confianter afeverat, fibi certis experimentis conflare nullos ejfe incoeU
orbes realesfivefolidos ,fedcoelum effe rariffimum ac liquidiffimum, Pag^
f2. ^ 57/ operis Afironomici, idem tamen terram moveri pernegat,
H [ Sol gubernat aftrorum familiam ] Keplerus Solem praditum effe
vult vi magnetica, qua omnium planetarum motus regat ac gubernet m
Athere liquido. Vim magneticam appellat interiorum formarum fympa-
thiam as confenfum, qualis cernitur inter magnetem (jr ferrum . Similit
quoque formarum fimilitudo videtur ejfe inter terram & lunam,
i [ Acrony(i^i ^Idefi, vejjeri orientes. Solique e diametro oppofiitu

C A P V T XI..

triplici motu telluris demonfiraticK

C V M igitur mobilitati terrenae tot tantaque errantium iyde-

rum confentiant teftimonia,iam ipium motum in lumma ex¬
ponemus,quatenus apparentia per ipfum tanquam hypothe-
fim
 '2.4 NICOLAI C O P E R N 1 e I
fini demonftrctttur, quem triplicem omnino oportet admittere
Primum quem diximus a Grascis vocari,diei nodtilquc
circuitum proprium, circa axem telluris, ab occafu in ortum ver¬
gentem , prout in diverfimi mundus ferri putatur asquinodlialem
- circulum defcribendo, quem nonnulli tcquidialem dicunt, imitan¬
tes fignificationem Graecorum, apud quos vocatur. Se¬
cundus efc motus centri annuus, qui circulum lignorum delcribit
circum Solem ab occafu fimiliter in ortum, id ell, in confequentia
procurrens, inter Venerem & Martem, ut diximus, ^cum libi in¬
cumbentibus . fit ut ipfe Sol fimili motu Zodiacum pertranfi-
re videatur: Q^madmodum verbi gratia, Capricornum centro
terrae permeante, Sol Cancrum videatur pertranfire, cx Aquario
Leonem, Scfic deinceps, ut diximus.. Ad hunc circulum., qui per
medium fignorum eft, &: ejus luperfiqiem, oportet intelligi aequi-
rio^alem circulLun, ^ axemterra^convertibileni habere inclina¬
tionem. Quoniam fi fixa manerent, & non nifi centri motqm lim-
pliciterfequerentLir, nulla appareret dierum &: nodium in^quali-
tas, fed femper vellblllitium, vel bruma, vel aequinodium, vel
sellas, vel hyems, vel utcunque eadem temporis qualitas maneret
fuifimilis. Sequitur ergo tertius declinationis motus annua quoq;
revolutione, ledin prxcedentia, hoc ell, contra motum centri re-
fiedens. Sicque ambobus invicem aequalibus fere &: obvijs mu¬
tuo , evenit r ut axis terrae, &: in iplb maximus parallelorum aequi-
nodialis in eandem fere mundi partem Ipedent, perinde ac fi im¬
mobiles permanerent. Sol interim moveri cernitur per obliquita-
, tem figniferi,eo motu quo centrum terrae*, nec aliter quam fi ipfum
efiet centrum muiidi., dummodo memineris Solis &: terrae dillan-
tiamvifus nollrosjam excefiifie in llellarum fixarum-lph^ra. Q^
Gum talia finf,quae oculis fiibijd magis quam dici defiderant,defcri-
bamus circulum ABC D,quem repraefentaverit amiuuscentri te-
rae circuitus inluperficiefigniferi, &fit E circa centrum ejus Sol.
Quem quidem circulum lecabo quadrifariam fubtenlis diametris
A E C, & B E D. Pundum A teneat Cancri principium,B Li¬
brae, C Capricorni , D Arietis. Afiiimamus autem centrum ter¬
rae primum in A,fiiper quo defignabo terrellrem aequinodialem
E .G H I, fed non in eodem plano, nifi quod G A 1 dimetiens,
fit circulorum fedio communis, aequinodialis inquam, &: fignife-
L* Dudo qupque diametro E A H, ad redos angulos ipfi G AI,
 REVO LVTI ONV M L I B. I. 25
fit F m;aximsE declinationis limes in Aufiruin, H vero in Boream.
His lane fic prppofitiSjSolem circa E centrum videbunt terreftres

fiib Capricorno brumalem converfionem facientem, quam maxi¬

ma declinatio Borea Had Solem converia efficit. Quoniam decli¬
vitas sequinodialis ad A E lineam per revolutionem diurnam de¬
tornat fibi tropicum hyemalem parallelum fecundum diftantiam,
quamfub E A H angulusinclinationis compreliendit.ProficifGa-
turmodo centrumterriE inconfequentia, ac tantundem F maxi¬
ma declinationis terminus, in praecedentia : donec utrique in B
peregerint quadrantes circulorum. Manetdnterim E A I angulus
fcmper aqualis ipli AE B , propter aqualitatem revolutionum,
dc dimetientes femper ad invicem FAHadFBH,&: GAl
jd.d ,G B I, aquinoetiaiifque aquinodtiali parallelus. Qi^ propter
D cauiam
 NICOLAI COPERNICI
caufamjaml&pe didam a|)parent eadem in immenfitate casli. Igi¬
tur ex B Libr«principio5 E fub Ariete apparebit, concidetcjuc

fedio circulorum communis in unam lineam G BI E, ad quam di-^'

urna revolutio nullam admittet declinationem, fed omnis decli¬
natio erit a lateribus. Itaque Sol in ^quinodio verno videbitur.
Pergat centrum,terr^ cum afliimptis conditionibus, atperado in
C iemicirculoapparebit SoLCancrum ingredi., At F auftrina
tequinodialis circuli declinatio ad Solem converla. Jaciet illum
Boreum videri seftivum, tropicum percurrentem pro ratione angu¬
li E C F inclinationis. Rurfiis avertente ie F ad tertium circu¬
li quadrantem, fedio communis GI in lineam E D cadet de-
nuo, unde Sol in Libra Ipedatus, videbitur Autumni sequino-
diumconfeciile. Ac deincep.s eodem proceilu H F paulatim ad ,
Solem
 R EV O L V T I O N V M L I B. L 27
,JS(3lcm fe convertens,redire faciet ea qu3e in principio unde digredi
coepimus: Aiiter. Sititid@niinlubjed;o plano A E C dime-

Parus

tiens, 8c fedio communis circuli eredi ad ipfum planum. In quo^ir-

•ca A & C, hoc eft fub Gancro & Capricorno deiignetur per vices
circulus terr^eper polos, qui £t D GF L, & axis terrse fit D F:
Boreus polus D , Aufirinus F, & G I dimetiens circuli sequi-
nodialis. Q^ndo igitur F ad Solem^fe convertit, qui fit circa E,
atqueaequinodialiscirculi inclinatio borea fecundum angulum,
qui fub I A E, tunc motus circa axem defcribet parallelum sequi-
nodiali Auftrinum fecundam dimetientem K ‘L, & diftantiam
L I tropicum Capricorni in Sole apparentem. Sive ut redius di¬
cam : Motus ille circa axem ad vifiun A E fiiperficiem infumit co-
nicam,in centro terrse habentem faftigium, bafim veto circulum
;^quinodiali parallelum. In oppofito quoque figno C omnia pari
modo eveniunt, fed converfa. Patet igitur quomodo occurrentes
invicem bini motus, centri inquam , &: inclinationis, cogunt axem
terrse in eodem libramento manere, ac pofitione coiifimili, & ap¬
parere omnia, quali fint folares motus. Dicebamus autem centri
& declinationis annuas revolutiones propemoduiii cfie sequalcs,
quoniam fi ad amufiim id efiet, oporteret aquinodialia, folfticia-
liaq; punda ,ac totam figniferi obliquitatem fub ftellarum fixarum
Iphsera , haud quaquam permutari: fed cum modica fit differentia,
non nili cum tempore grandefcens patefadaeft: a Ptolemao qui¬
dem ad nos ufque partium prope ai. quibus illa iam anticipant.
Q^mobcaufam crediderunt aliqui , ftellarum quoque fixarum
fphaeram moveri, quibus idcirco nona fphsera fuperior placuit, quaj
dum non fufficeret, nuncreccntiores decimam fuperaddunt, ne¬
dum tamen finem affecuti, quem fperamus ex motu tcrrx nos con-
D a . fecutu-
t% NICOLAI C O P E R NIC I
fecuturos. <2^ tanquamprincipio Schypotheli utemur in demon*'
ftrationibus aliorum.

^jumvis fatis frdiice ac dilucide explicet author motum teduris diur^

mm ^ ejufdem motum annuum I tamen qud demotu tertio hic dicuntur^
^hfcuriora videntur ac captu minus facilia, ^ar e opera pretium fa5iurum
,
meputaviy Ji machinam hoc loco delineavero qua triplicem terra motum^
oh oculos reprafentet ex mente Copernici. Cu]us machtna fabricam quon^
dam accepi a F» CL Adriano LMetio yCMathefeos Profeffore in Acade^
,
mia Franekerana qui eamparenti fuo lM. Adriano Ordinum Hollandia.
C^athematico acceptam referebat. Fabrica hac ef, Jn' ajfere lavigato -
,
chartaque inducio delineantor duo trefve circuli paralleli uti in fchematc
fubielio videre eft. Limbus eius in duodenas partes divifus jignorum Zo*
diaci nomina vel charalieres accipito, ^figni cuiufquegradus. Limbi cen¬
trum perforator foramine quadrato. Deinde radius conBruitor e ligno di¬
giti unius crajjltie,latitudine paulo maiore yfuperficiefuperd dz infera pla¬
,
na longitudine ea quam difcripti circuli interioris modus requiret . Hoc
lignumpro radio futurum ifto formatum modo , duobus porro locis circa
,
extrema ficexcavator ut utrobique trochleafive orbiculus cavitati pofit
injeri. Trochlearum earum altera in centro perforator foramine' circuU-i
,
ri ,per quod filus teres queat tranfmitti quifimul tranfeat per utram que
radij fuperfciemplanam tum inferam tum fuperam : ifque filus ajfurgito
modice fupraplaniciem radij fuperioremjCujus apex globulum gef et repra-
fentatem corpus Solis Sparte autem adverfa infra fuperflciem radij infernam
defendente forma eflo quadrata, ed ingreditor foramen ejufdem figura ,
,
quo dixi perforari oportere ajferem in ipfo limbi aut circuli centro atque
ita radius affigitor conneBitorque ajferi: omnia hoc modo ut filo immobi*
li non filum radius ,feddr trochlea circum partes ejus teretem velut cir¬
cum axem moveri dr circumagipofint. Kyit trochlea alterapriort exalie
par fimiliforamine quoque perterebrata inferitor cavitati radij limbo vU
cinay ^ per foramen ejus axiculus tranfmittitor teres concavus, ita
apt4tus ^trochlea infixus ut cum trochlea circularitercircumaBdipfi
quoque rotetur, utraque veropars ejus e trochlea prominens inferne fiili-
cetfuperneque in foramina immittatur figura teretis aut circularis yOppofi-
tainter fifiy tranfiuntia utramque radijfuperficiem inferam (jr fuperam,^
in quibus ipfi axiculus cum^trochled in gjrum circumagi queat*, pars au-
tem ejufdenr axiculifuperior tubi in far nonnihil fuprafuperficiem radif
fuperiorem exflet»
Tum
 RE V O t V TI O N V M 11B. I; «5?
7‘umforro trochlea illa duafumculoautflo valido extinfo & tn fe rt-
currente vinciuntor^ ^ confringuntor mterfehocmodo ut trochlea und
rotata altera cfuoque funiculi hujue vi eodem motu eadem celeritate nt-
,
cejfario moveatur» ^mbmita confiruclu nectjfum erit raSo circum fii^

In Centtc
NecSoHf A figitur
fphaerula ^ ftilus Solem
riec terrse geftans im-*
globum motum^ iri B ^
circulis vero terra
fuis mu- mobilis lo¬
riitnm hic catur C eft
rcpraefen*" index exte-
tamus, niii sere lo¬
quia le-' cum terrse
<^or ex iil Zodiaco
contextu demonftras,
verborum Sbl autem
facile afle- in figno op-
qui pote^ pofiro veria-;
rit>‘ ri dicitur.

teretem centro limbi infxum circumago \ trochleam quoque ctnirr

^
eidem filo propinquam in gyrum agi: quapropter (fr altera pariter funL
culi ifiiteSjUti dixi,vi pari celeritate rotabitur» Tum axiculo concavo pro¬
,
minenti qui limbo propinquat, fliItes ferreus cufpide quadrangula vel trU
angula infigitor, qui fharulam paule majoremgeflet circulis aliquot ane^
is indu fam atque in ijsfufpenfam, conformatis ad hypothefes Copernici:
qua Jpharula terra globum referat, dr intra circulos ambientes mobilis fit
motu triplici , habeat que in fuperfcie fua deficriptos circulos parallelos
quinque , aquinoBialem^ tropicum utrumque, ^ arclicum, antardi*
cumque. Strudura autem ^ contextus^ ordoque circulorum aneorum am^
bientium Jpharulam talis efio. Intimus cfi fuperficiei globi terreni proximus
atquatorem bifariamfecans in utroquefedionispundo per claviculos duos
D 3 gUbo
 30 NICOLAI CO PERNICI
globo terreno affgitur ^ fuper ^uibu^ : claviculis mobilis ejl, & verfti4
utrum que polum varie declinare potejl. Hic Horizon eft^hunc proxime fe^
quitur meridiantes Horizontem includens ^tranjiensperipolos aquatoris,
ei^.ijs in punBis qui polos illos in globo terreno reprafentant^per claviculas
(imiliter^ quos axis terreni extremitates intelligere oportet, eidem gkbo af-
fxtfs : fuper quibus claviculis vdut polis ipfeglobtes terrenus circumagi
.poteft- qua revolutione ab pccafu in ortum refertur motus diurnus quem,
.
vmndannm vocant Globus terrenus duobus hfceinJlruHus circulis aneU,
i neluditurpoflea aliis quatuor circulis ex eadem materia: quorum unus Zci *
, diacum reprafentans dr infgna divijus duodena fimilem in hoc globulo
fttum obtinet,,qualem in aliisfphar is vulgo obtinere [olet Horizon y huic
^proxime adjungitur alius aequat oris vice fungens : reliqui duo Zodiacum
, ad angulos reHos compleHent es eundem partiuntur in quatuor quadrantes,
flfe^mutuo fmilibds angulis interfecant in polis Zodiaci, Horu, inquam,
.duorum circulorum diter & Zodiaco-^pradiHo aquatori aneo affigitur
An punHis aquinoHialibus, hac lege ut aquator if e Zodiaco fubj acens fuper
daviculis converti pofit: alter vero circulus in gradus feu partes 360 di*
vifus vicemL gerens meridiani fxi, Zodiaco conncHitur in.punHis foljli-
tialibus;pofremo hi bini circuli inter fe configuntur yfuperne adaHo clavi*
sulo,inferne vero filo ferreo totum globum geflant e-, cujus fili inferior
cufpis quadrangularis infigitur axicdo excavato trochlea limbo vitinOy
uti fupra diximus. Machina tota hoc modotonfiruHa fi circumegeris leni*
ter ac fenfim radium per figna Zodiaci in eonfequentia, videre poteris in
globoterra motum triplicem ex mente Copernici, duos qua fi dvnfadTisg fe*
quentes motum radij , tertium ex mpulfu globi ejufdem ingfrum fuper
axe globi, fluoru primus reprajentat revolutionem annuam decurrentem
,
per Zodiacifigna in eonfequentia alter decimationem etiam annuo fiatio
orbem fuum abfoluentem ^ fed nitentem in antecedentia: tertius motum
diurnum feu mundanumiqui tempore aut^herAs aquinatUali-
bus qttafi 24 peragitur, Sed nihil admirabilius in his omnibus quam
qstodinhacradij circnmduHionc accidit globo terreno ratione polorum ip*
/ \ ■ (^ji^ fius, atque itaetiam.plagarumcaterarum orientis dr occidentis. Nam^ fi
priufquamradium.movere coeperis,polum boreumftatueris in feptemfio-
ntm direHum,, aut in quamcumque plagam aliam ,d^ium radium leniter
circumegeris, videre tibi licebit, polum eundem illum fitum in fpharuU
retinere, id efi eandem munJiplagam intueri, etiamfiper totum.Zodiacum
aut machina limbum, ipfum globum terrenum cum radio cui infifiit cir*
jckmegeris, ^odfit vi trpchlmms rotatarum, quarum motu polus qtiafi
0 fugitivM
 REVOLVTIONVM L I g. I. 3^.
fugitivus rttrAhitur retineturquefuo loco, ^mdfune e^v-n^ATv
,
dam videbitur, ft trochlea cum funiculo fuo id quod ferifacile potejl ,.
intra radium ligneum abfcondita latuerint. Res fpeliatu digna, qua in fiu-
,
yorem dareJpe^atorem caufe ignarum non immerito queat ^inpijpicio^
nem conqcere, miraculi aliquid, aut incantationisfubelJe,-
Eadem vero machinaita uti dixi inflru£la ofendet refer et que ortum^
& occafumfolis, dierum dr noHium incrementa ^ decrementa, qua^
cumque praterea triplicem terra motum ex mente ac hyppthefibus Coper^-j
nicifequmtur^

C A P V T X I i.

mapnitudinereSiarHmin circulo linearum,

Vo N I A demonffmtiones, quibus in toto ferme opere

^ J utemur, in redis lineis’ & circumferentij s in planis con-
^^Sis^vexifque triangulis verlantur, de quibus etfi multaiam pa- t^rloalind
tcantmEuclideis elementis , non tamen habent, quod hic maXi- triangulorum
me quseritur,quomodo ex angulis latera, .&■ ex lateribus anguli pof-
lint accipi. Q^niam angulus fubtenlam lineam redam non meti« "
tur: ficut nec ipfaangulum, led circumferentia. Q^circa invem
tus eft modus, per quem lineas fubtenfe cuilibet circumferentia:
cognofcantur, quarum adminiculo ipfam circumferentiam angulo
relpondentem, ac viceverla per circumferentiam redam Hneam,
qu^ angulum fubtendit, licet accipere. Q^propter non alienum
efie videtur, li de hifce lineis tradaverimus. De lateribus quoque
& angulis tam planorum quam etiam fphasricorum triangulorum,
quas Ptolemseus ipariim ac per exempla tradidit, quatenus hoc loco '
femefabfblvantur, ac deinde quas tradituri fumus fiant apertiora.
Circulum autem communi Mathematicorum Confenfu in 360. par¬
tes diflribuimus. Dimetientem vero 120. partibus afcifcebant pri-
fci. At pofterioreSjUt fcrupulorum evitarent involutionem in mul¬
tiplicationibus & divifionibus numerorum circa ipfas lineas,'quas ut
plurimumincommenfurabilesfunt longitudine, fiepius etiam po¬
tentia , alij duodecies centena millia, alij vigefies, alij aliter ratio¬
nalem conftituerunt diametrum, ab eo tempore quo' Indicse nu¬
merorum figursefuntufu recepta. Qm quidem numerus quem-
cunqqe alium,five Gr^cum,five Latinum,lingulari quadam prompr
titu®
gj H I COI A I C O P E R N rl C I
titudine fupemt, 6c. omnigened fupputationum aptiffimefefe ac-
commodat. Nos quoque eam ob cauiam accepimu5 aiametri
200000 parces tanquamfufEeientes, qux ppllinc errorem exclu¬
dere patentem. Qux enimfe non habent ficut numems ad nume-
rum,inhis proximtim,afIequi:ikis eft. Hoc autem fex Theorematis
.explicabimus, Se uno problemate, Pcolemaeui^n fere fecuti.

THEOREM A PRIMVM.

DAto circuli diametro j latera quoque trigoni j tetragom^ hexa-

• . __; //^vf nucp idf^m circulis circHin'*

natur B D.. Erit igitur &: to¬

ta A B D extrema & media
A cx 15 :d catione dilTeda, 8c minus feg-
^' * mentum appofita, decagoni latus
inferipti circulo, cui A B fuerit
>hexagoni latus , quod ex quinta & nona 13. Euclidis Ubn |t: ^:i'‘ani-
feftum. Ipfa vero B D dabitur hoc modo ,fecetur AB bifariam
in E: Patetper tertiam ejufdem libri Euclidis 5 quod ^ ^ quin-
tuplumpoteftejusquodex E B. Sed E B datur longitu ine par¬
tium 5oooq, a qua datur potentia quintuplum,&ipfa E B D lon¬
gitudine partium 111803.« quibu.sfi 50000 auferantur iplius E B,
remanet BD partium 61803 latus decagoni qu^tom,. Latus
quoque pentagoni, quod potefl hexagoni latusfimul & decagoni
.datur partium 117557. Dato ergo circuli dianietro , dantur latera
;trigoni,tetragoni,pentagoni,hexagoni,& decagoni eidem cir¬
culo .iihcrij)tibiliumj quod erat demoAftrandum*

P.ORIS-
 REVOLVTIONVM LIB. I.
P O R I S M A,
^Koinde manlfefium efi ^ qmd cum dltcujus circumferentU fub°
tenfa fuerit dau, iUam quoque dari^ qud reliquam de femic^
Culofubtendit,

Q^niam in femicirculo anulus re<5tus eft. In redangulis au- ^ ^ ^ ^ ,

tem triangulis, quod a lubcenfa redo angulo fit quadratum,hoc eil EucL
diametri, aequale eft quadratis fadis a lateribus angulum redum
comprehendentibus. Q^niam igitur decagoni latus, quod
partes cireumferenti2erubtendit,demonftratum eft partiumi^ 1805,
quarum dimetiens eft 200000. Datur etiam qiue reliquas femicir-
culi 144 partes fub tendit illarum partium 1^0211. Et perlatus
pentagoni, quod 117557, partibus diametri 72 partium/ubtendic
differentiam, datur reda linea, qu^e reliquas femicirculi 108. par¬
tes fubtendit partium 161803.

THEOREMA SECVNDVM.
quadrilaterum circulomferiptum fuerit j reElangulum fubdia^
gonijs comprehenjumy aquale eji eis , qua fub lateribus oppofitis
eoKtmntur,
Efto enim quadrilaterum inferiptum circulo A B C D, ajo,
quod fub A C Se D B diagonijs continetur, aequale eft eis qu^e
fhb A B, C D, aefub A D, B C. Facia¬
mus enim angulum A B E, a:qualem ei
qui fub C B D. Erit ergo totus A B D
angulus, toti E B C aequalis, aflumpto
E B D, utrique communi. Anguli quo¬
que fub AC B, & B D A fibi invicem
funt cequales in eodem circuli fegmento,
^idcirco bina triangulalimilia B C E,
B D A, habebunt latera proportiona¬
lia, ut B C ad B D, fic E C ad A
Sc quod fub E C & B D sequale eft ei, quod fub B C &* A D.
Sed & triangula A B E & C B D limilia funt, eo quod anguli qui
fub A B E, 6c C B D fadifunt aequales, qui fiib B A C, &
E B D C
 OLAI C OP ERNICI
B D C eandem circuli circumferen-
fud.3‘f-‘^7r tiam fufcipientes funt sequales. Fit rur-
fum A B ad B D, ficut A E ad C D,
& quod fub A B & C D aiquale ei,
quodfub A E & B D. Sediam decla¬
ratum eft, quod flib A D, B C tantum
efle, quantum fub B D, & E C. Con-
jundum igitur quod fub B D & A C
sequale eft eis, quae fub A D, B C, &
fub A B, C D. Qi^d oftendifle fue¬
rit oportunum.

theorema tertivm.

*P X his enim ^ fi inaqualium circumferentiarum reSiae fubtenfie

fuerint data in femicirculo^ ejus etiam quo major minorem exce^^
dit yjubten/a datur.
Vtinfemicirculo A B C D, & dimetiente A D datae inaequa-
liumcircumferentiarumfubtenfelint A B & A C. Volentibus
nobis inquirere fubtendum B C, dantur ex flipradidis reliquarum
de femicircLilo circumferentiarum fubtenfe B D & C D, quibus
contingitinfemicirculoquadrilaterum A B C D. Cujus diagonij
A C 6c B D dantur, cum tribus late¬
ribus A B, A D, & C D, inquoficut
jam demonfttatum eft, quod liib A C
& B D aquale eft ei quod fub A B,
C Dj&quodfiibA D &: B C. Si ergo
quod fub A B & C D auferatur ab eo
quod fub A C, &■ B D. reliquum erit
quod fub AD &: B C . Itaque per A D divifbrem quantum
poffibileeftfubtenfa B C numeratur quefita. Proinde cum ex £i-
perioribus data fint verbi gratia pentagoni &: hexagoni latera, da-
tur hac ratione fubtendeiis gradus 12. quibus illa fe excedunt >
eft que partium illarum dimetientis 20905.

THEO<.
 RE V O L V T I O N V M L I E. I. 35
THEOREMA QVARTVM.
, dMur etiamptb-
tendens amiatam*
Defcribamus circum A B C, cujus dimetiens fic A C,litq,* B C
circumferentia data cum fuafubtenfa, & ex centro E, linea E F
fccet an angulos redosipfam B C,qu2e idcirco per tertiam tertij
Euclidis fecabitipfam B C bifariam in F, circumferentiam ex-
tenlain D, fubtendantur etiam A B 6c
B D, Qi^niamigitur triangula A B C, b
& E F C redtangula funt, & infupcr
angulum E C F habentes communem
limilia, ut ergo C F dimidium
-*--r eft ipli .
B F c, lic E F iphus A B dimidium,
led A B datur quae reliquam lemicircu- \ j
li circumferentiam fiibtendit , datur J
ergo & E F atque reliqua D F a dimi-
dia diametro , quae compleatur & fit
D E G, &: conjungatur B G. In triangulo igitur B D G ab angu¬
lo B redo defccndit perpendicularis ad bafim ipfa B F. Q^d ^
igitur fub G D,D F, aequale eft ei quod cx B D. datur ergo B D s.
longitudine, quae dimidiam B D C circumferentiam fubtendit. f- 4- for. i.
Cumque jam data fit, qu^ gradus fubtendit i a. datur etiam 6. gra¬
dibus fubtenfa partium 10467, & tribus gradibus partimn 5235,
&fefqui gradus 2618 , Sc dodrantis partes 1309.
THEOREMA QVINTVM.
iscumdatic fuerint duarum circumferentiarum fuhtenfi^
datur etiam qu<e totam ex ijscomfoftam circumferentiam fub-
tendit.
Sint in circulo datae fubtcnfc A B
& B C , aio totius etiam ABC fub-

tibus A F D, & B E E lubtendantur

etiam rede lineae B D 6c C E, quiS ex
praecedentibus dantur , propter A B
E2 &BC>
 3^ NICOLAI COPERNICI
& B C datas, & D E squalis eft ipli A B. Connexa C D con¬
cludatur quadrangulum B C D E, cu¬
jus diagonij B D 6c C E cum tribus la¬
teribus B C, D E, &: B E dantur, re¬
liquum etiam C D perfecundu Theo¬
rema dabitur, ac perinde C A fubtenla
tanquam reliqua femicirculi fubtenla da¬
tur totius circumferentis ABC, qus
qusrebatur. Porro cumhaditcnusreper-
ts lint red;s lines,quS grad. tres qus r
& lem. qus dodrantem umus fubtendit;
quibus intervallis pollit aliquis canona
exadillima ratione texere. Attamen li per gradus afeendere, Sc
alium ali] conjungere, velperfemilles, vel alio modo, de fubten-
Es earum partium non immerito dubitabit. Qi^niam graphies ra¬
tiones quibus demonftrarentur, nobis deficiunt. Nihil tamen pro¬
hibet per alium modum,citra errorem lenfu notabilem,& aflumpto.'
numero minime difientientem, id afiequi. Qi^d 6c Ptolemsus
circa unius gradus &lemiffis fubtenlas quaefivit, admonendo nos.
primum.

THEOREMA SEXTVM.

'^^Ajoremejje rationem arcumferentUmm^ quam reBarum

tenfartm majoris ad minorem.
Sint in circulo dus circumferentis insquales conjungis, A B’
& B C,majprautem B C. Aio majoremefie rationem B C ad
A B, quamlubtenltom B C ad A B ,qus comprehendant angu¬
lum B , qui bifariam dilpefce turper lineam B D, & conjungantur
A C, qus lecet B D in E ligno. Similiter & A D & C D , qus
squales funt, propter squales circumferentias, quibus fubtendun-
£uc!u.^.3. Qj^niam igitur trianguli, ABC linea, qus per medium lecat
angulum , fecat etiam A C in B, erunt balis legmenta E C ad
A E,fiGut B C ad A B, & quoniam major eft B C quam A B,.
major etiam E C quam E A, agatur D F perpendicularis ipli
A C ,qus“fecabitipfam A C bifariam in F ligno, quodnecella-
rium eft in E C majori fcgmento inveniri.. Et quoniam omnis^
trianguli
 REVOLVTIONV M L I B . I.
trianguli, major angulus a majore latere
fubtenditur, in triangulo D E F, latus B
D E majus eftipfi D F, & adhuc A D
majus eft ipli DE, quapropter D cen¬
tro , intervallo autem DE, de/cripta
circumferentia, A D fecabit , & D F
tranfibit.Secetigitur A D in H, & ex¬
tendatur in redam lineam D FI. Quo¬
niam igitur fedor EDI major eft
triangulo E D F. Triangulum vero
DEA majus D E H fedori. Trian¬
gulum igitur D E F, ad D E A triangulum , minorem habebit
rationem quam DEI fedor ad D E H fedorem. Atqui fedo-
res circumferentiis live angulis qui in centro : triangula vero quae
fub eodem vertice balibus fuis fiint proportionalia. Idcirco major
ratio angulorum E D F ad A D E, quam bafium E F ad A E^
Igitur & conjundim angulus F D A, major eft ad A D E, quam
A F ad A E: Ac eodem modo C D A ad A D E , quam A C
ad A E. Ac divifim major eft etiam C D E ad E D A, quani
C E ad E A> Sunt autem ipfi anguli C D E ad E D A, ut C B
circumferentia ad A B circumferentiam. Bafis autem C E a^
A E,(icut C B ftibtenfaad A B fiibtenfam. Eft igiturratio major
C B circumferentia ad A B circumferentiam, quam B Cfubteu»
ik ad A B fubtenfam, quod erat demonftrandum^
PROBLEMA.
A t quoniam circumferentia redas fibi fub tenfx femper major
exiftit* cum lit reda breviftima earum qux terminos habent
cofdem. Ipfi tamen inaequalitas, a majori¬
bus ad minores circuli fediones ad aequali¬
tatem tendit,ut tandem ad extremum cir¬
culi contadum reda & ambitiofa fimul
exeant. Oportet igitur,ut ante illud abfque
manifefto diferimine invicem differant.
Sit enim verbi gratia AB circumferentia,
grad. 3..6C A C grad. i & fem. A B fub-
tendes demonftrata eft partium 5235, qua¬
rum diinetiens politaeft 200000. & A C
earim-
3^ NICOLAI COPERNICI
earCidem partium 2^18. Et cum dupla Et A B circuferentia ad A C
Eibtenfa tamen *A B minor eft quam du¬
pla ad EubtenTam A C, qux unam tantum¬
modo particulam ipEs 1-617 Eiperaddit.Si
vero capiamus A E gradum unum & fe-
mifem, ac dodrantem unius gradus, habe¬
bimus A B fubtenfam partium quidem
261*8,8t A C partium 1309, qua: etfi ma¬
jor elle debet dunidio ipEus A B fnbten-
fx, nihil tamen videtur differre a dimidio,
fed eandem jam apparere rationem circumferentiam redtarum-
que linearum. Cum ergo eouEjue nos perveniEe videmus : ubire-
dise Scambitiofe differenda fenlumprorEis evadit tanquam una li¬
nea faderum, non dubitamus ipfius dodrantis unius gradus 13 09,
^equa ratione ipfi gradui Sc reliquis partibus fubtenfas accommoda-
ae,ut tribus partibus adjedo quadrante conftituamus unum ^a-
dumpartium 1745, dimidium gradum partium 8724, atque trien¬
tis partis 582 proxime. Veruntamenfatisarbitror^ fifemiffesdun-
taxat linearum duplam circumferentiam fubtendentium, afligne-
musin canone, quo compendio,fub quadrante compraehende-
tnus, quod in femicirculum oportebat diffundi. Ac eo prsfertim
quod frequentioriufu veniunt in demonftrationem & calculum fe-
niiffes ipfa:, quam linearum affes. Expofuimus autem eanonem au-
dumperfextantes graduum, tres prdines habentem. In primfunt
<rradusfivepartes circumferentia&fexantes. Secundus continet
numerum dimidia linese fubtendentis duplam circumferentiam.
Terrius habet differentiam ipfbrum numerorum, qu^ fingulis gra¬
dibus interiacet,e quibus licet.proportionabiliter oddere quod fin¬
gulis gongruit fcrupulis graduum. Efi ergo tabula hitc.

Canon
 REVOLVTIONVM L’I B. I. 5^
Canon fubtenlarum in circulo rectarum linearum.
Circu- ScmilTes Di Circu- Semiires Di Circu-- SemifFc s Dif i^rahihm
ceren- •dupl.cir fert feren- dupl.cir -fcr< Neo ter^
feren- fubtenc1 fere
tias. cureren. tiar tias. cis Canon jt-
coferen. cije ti ae. dup.cii• tije.
nuum appel¬
part.-lec 1 part- lec. parr.- i'ec. i latur.
O-IO 291 29 r 6-10 10742 285) IO 21075 284
0-10 /82 20 11031 20 213/0
0-30 «73 11320
30 30 21644
0-40 II 63 40 11609 40 21928
O-jQ i4;4 /0 11898 JO 22212
1-0 I74J 7—0 12187 I 3—0' ^H9S 283
I-IO 2036 10 12476 10 1177S
1-20 2327 20 12764 20 23062
1-30 2617
30 130/3 288 30 ^3344
1-40 i^oH 40 40
13-341 23627
I-/0 3195? 13629- JO 23900 282
2-0 3490 8—0 14—0
13917 24192
2-1 0 37B1 10 1420/ 10
2-20 4071 ^4474
20 14493 20 247/0
2-30 4362 30 14781 30 2J038 281
2-40 46/3 291 40 1/069 40 ^/319
2- JO 494J 290 S-O 2S7 JO 2/601
3— 0 Ji34 9—0 13643 I/—0 2^882
3-10. S5H 290 10 179 31 10 26163
3-20 5814 250 16218 20 26443 280
3-30 6105 1630J
30 30 26724
3-40 639J 40 16762 40 1
3- jo 66^S /0 17078
4— 0 697/ 10—0 I736f 16-0 i 27/64
2-79
725/
0 0 0

10
t

176/1 286 10 .7845

7SSS 2 0-
1

17937 20 20122
7«4i 3^ 18223 ■
1

30 28401
4-40 813/ 40 18/09 40 28680
4-jo 842/ SO 1 879/ JO 28959
i—0 871/ 11—0 19081 17-0 ^92 37
i-zo 9©o/ 10 19366 .28/ 10 29/1/
/-20 929/ 20 196/2 20
9/8/
^9793
i^-30 30 19937 30 30071 ;277
i-40 9874 290 40 20222 40 30348
5- so 10164 289 SO 20/07 3062/
6— 0 104/3 289 0
11—0 20791 [8—0 30902
40 NICOLAI COPERNICI

Canon {ubteniammin circulo redarum linearum.

Circu- jemifles Dif Circu- JJemifTtSi 1Dif Circu- /cmifles Dif

fcren- 1rubtend. i'ere feren- ubtcnd. 1fere
feren- fabtend. fere
tiae. (dup.cir. {:iae. tiae. lup. cir. 1tiae.
tijE. dup. cir. tias.
par. - fec. part. lec.
part.- c.. 1
IO 276 IO 40939 26j IO J02J2
5117»
10
30
4/4
730
6
6
20
30
41204
469
// «
20
30
/03
7/4
I
0

6 40 4 40 J1004 0
40 32006 734
282 / JO 998 4 /0 2-/4 2/0
2J-0 31—0 /04 249
ie>—0 SS^ ■f 42262 4
10 I2J 10 7/3
IO 832 / 3 2
10 331C6 / 20 788 3 20 /2002 8
30 250 8
30 ■ 3«i 4 30 433 fi 3
40 2 40 498 7
40 4 393
929 4 JO 2 /0 74/ 7
JO SSS
10-0 26-0 2 32—0 992 6
34202 4 837

10 IO 44098 I IO /3^3^ 6
41/ • 3
10 20 I 20 484 6
748 3 3/9
30 3^021 3 30 620 0 30 730 /
40 2 40 880 0 40 97/ /
^93
SO S6i 2 JO 4/140 260 JO /4220 4
21—0 832 2 27—0 399 if9 3 3—0 464 4
10 36108 1 IO 6j-8 10 708 3
9
20 I 20 S>i6 8 20 9/1 3
379
6fo I 30 4617/ 8 30 ffI94 2
30
4t** «s 920 0 40 8 40 436 2
453
SO 37190 0 650 7 JO 678 1
460 2?—0 7 I
11—0 ^70 947 34—0
10 269 • IO 47204 6 10 j 6160 0
739
20 999 9 20 460 6 io 400 240
30 38268 9 30 716 / 30 641 239

40 8 40 / 40 880 9
/3^>
Boj 8 JO 48226 / JO /7119 8
jo
25—0 59075 8 1 5-0 481 4 3/—0 5)« 8

10 7 IO 4 10 8
341
20 608 7 20 989 3 20 „85? 3
50 ^75 7 30 49142 3 30 pO-70 0

40 4U141 6 40 49/ 2 40 307 7

JO 408 6 /0 748 2 JO /43 3
674 z66 3 0—0 JOOOO 36-0 779 9
 REVOLVTIONVM LIB. I.

Canon fubtenfarum in c ircLiIo red:arum linearum.

Gircu- Semifles Dif Gircu- Semifles Dif Gircu- SemilTes Dif

feren- fabtend. fere fere n- fubtend fere fcren- fubtend, fere
tise. dup.cir. tiae. tiae» dup. cir tias. tiae* dup. cir. ciae.
part.- fec. par. - fcc.j part*-fec.
I
j5,oi4
co

36-10 42-10 67129 J08

0

^3/ ii/ 4
20 248 4 iO 344 20 702
/ 4
30 482 4 30 /i9 4 30 896 4
40 716 3 40 4 40 7/088 2
JO 949 3 JO 987 3 /0 280 I
37—0 (Joi8i 2 43 —0 68200 2 49—0 471 0
10 414 2 10 412 2 10 661 190
20 64S I 20 624 I 20 8/1 1S9
30 876 1 30 I 30 76 040
83/ 9
40 61177 0 40 69046 0 40 299 8
377 230 2j6 210 /0
/0 417 7
38—0 j66 229 44—0 466 209 JO—0 604 7
IO 79S 9 10 67/ 9 10 7pi 6
20 62024 9 20 883 8 20 977 6
30 8 30 70091 7 30 77^62 /
40 47 9 8 40 298 7 40 347 4
JO 706 7 6 /0
50 /OJ /31 4
39—0 932 7 4/—0 711 / JI—0 71/ 3
10 631^8 6 10 pi6 / IO 897 2
20 3S3 6 20 71121 4 20 78079 2
30 608 i 30 3 i/ 4 30 261 L
40 832 5 40 3 40 ^42 0
/29
50 oj6
4 /0 73i 2 /0 622 180
40—0 64279 2 J2—0
0

3 934 801 179

I

10 201 2 10 7^136 1 IO 980 8

20 4^3 2 20 337 0 20 791/8 8
30 94/ I 30 /37 200 . 30 33/ 7
40 6ji66 0 40 737 199 40 /Ii 6
JO 3 86 220 /0 937 9 /0 688 6
41 —0 6q6 2ip 47—0 73 13 V 8 /3—0 864 /
10 82J 9 10 333 7 10 80038 4
20 66044 8 20 /31 7 20 212 4
30 262 8 30 72.b 6 30 386 5
40 480 7 40 924 / 40 //8 2,
/0 697 7 74119 / /0 730 2
a
42— 0 913 6 48—0 314 4 H—0 902 I

F
 NICOLAI COPERNICI

Canon lubtenfarum in circulo redarum linearum.

emiffes 9if (Circu- Jlemiflesltpif Circu- 5JemilTes j [Dif

Circu-
1ceren- 1'ubtend. iere 1feren- i ubtend. f'ere
feren- abtend, t'ere
(dup* cir.jt iae. tiae. ciup.cir. c iae.
tiae. iup.c^r. i:*2e. tiae.

part,-lec. 1sart* 1'cc.l 1 1pare,- lec.j

66—10 472 :[18

lO 8 1072 170 IO 747 1 4
20 390 7
ZO 242 169 20 892 4
706 6
411 87036 1 3 30
30 9 30
1
; 0 0 0

178 2 40 822 5
j8o 8 40
2 50 936 4
748 7 50 320
462 I 67 — 0 920JO 3
7 61—0
91-f
j

82082 6 10 603 140 10 164 3

V IO
20 176 2
20 248 i 20 745 139
388 I
: 4 50 882 9 30
30 413
8 40 110
40 40 88020 499
577 4
609 109
JO 471 3 50 178 7 50
904 2 62-—0 29J 7 68—0 718 9
j6—0

6 10 827 8
2 10
000^

83066 431
I 20 366 5 20 931 7
22S
93042 6
389 160 30 701 4 30

IJ9 40 148 i
40 831 4
000

d49
50 968 3 50 ^13 J
708
l 65—0 89101 2 69—0 358 4
867

10 232 1 IO 462 3
8402J
000

7 2
182 7 20 363 I 20 5^5
667 2
6 492 130 30
339 30
40 769 1
40 622
40 49i 5 100
50 7ji ‘1 50 870
So
6jo 5
58—0 805 4 64—0 879 8 70-0 969 99
10 94068 8
IO 919 3 10 90006 7
6 20 167 8
20 8j-i 12 1 20
264 2 50 ili
6 30 264 7
30
40 361 6
I 40 J
0 0 0

41J 383
j66 c) 50 J07 4 50 457 5
) 6$—0 651 3 71—0 4Ji 4
CN

717
J

i4<) 10 713 2 IO 646 3

000

S66
8601 j- lj 20 87; I 20 3
136
7 30
996 30 832 2

9111^ I2C) 4C) 924 I

310 7 40
. 40 0
( 50 i35 ? 50 91015
50 417 j
}66—0 314 72—c» 105
■
6c— 0 j 602 J
 R EV O L VTI O N V M L I B. I. 43

Canon (ubceniarum in circulo redarum linearum.

Circu- iemiffes Dif Circu- 5emiffes Difl Circu- SemiiTes Dif

feren* iupl.cir» ere feren- dupl.cir-1Fere feren- fubtend fere
ti32. curer en. iae* tiae. coreren. iciae. tijE. dup.cir tiae.

pare.- lec. 3art- fcc. parr.- lec.

IO 89 IO 97^75 IO 99482 29
95^9)-
lO 284 8 20 934 8 20 8
30 371 7 30 991 8 30 i39 7
40 499 6 40 980/0 7 40 J67 7
SQ 555 /0 107 6 /94 6
5
73—0 600 79-0 163 5 83-0 620 /
5
10 715 4 10 218 4 10 644 4
20 799 3 20 272 4 20 668 3
30 882 2 30 3if 3 30 692 2
40 9^4 I 40 378 2 40 7H 2
io 9604/ I 50 430 I 50 736 21
74—0 126 80 80—'O 481 86—0 7/6 20
J1
10 206 79 10 /31 49 10 776 ^9
20 285 8 20 /80 20 18
t 813 8
30 363 7 30 61^ 8 30
40 440 7 40 676 7 40 830 7
io 6 JO 713 6 . 847 6
J17
75—0 81—0 769 JT 87—0 863 /
X91 .f
10 667 4 IO 814 4 10 878 4
20 20 8/8 3 20 892 3
741 3
30 81J 2 902 2 30 90/ -
30
40 887 2 40 944 2 40 917 2
io I 986 I 50 928 11
9J9
88—0 10
'1

97030 70\ 82-0 09027 40 939

0

10 IQ9 691 IO 047 39 10 949 9

169 8 20 106 8 20 938 8
20
8 30 144 8 30 5)66 7‘
30 137
40 182 /
40 973 6'
40 304 7
6 50 2t9 6 979 C
io 371
77—0 83—0 ifT 89—0 98/ \
437
J-02 10 290 4 19 989 4
10
20 /66 20 324 3 20 993 5
3
30 650 3 30 .357 3 3f^ 996 2

40 692 2 1 40 389 2 40 998 I

1 JO 421 ;o 99999 ]
J^O 7;4
78—0 81/ 60\ IS4—0 4;2 3c> 90—0 r00000 c

F a
 44 NICOLAI COPE RN ICI
Notar.
Procedenti Canoni adjungi folent duo alij Canones Tangentium & Se.
, ,
cantium ut triplicis canonis henefcio (juolihet problematafolvantur per
folam multiplicationem^ citra divifionis mole fiam,

C A P V T XIII.
De lateribus (^angulis triangulorum planorum reBilineorum,

* Nonane
dantur late-
T Rianguh datorum angulorum dantur ^ latera.
Sic inquam,triangulum ABC, cui per
quintum problema quarti Euclidis cir-
cumferibatur circulus. Erunt igitur &
A B, B C, C A circumferentiae datae,
eo modo, quo 3^0 partesfuntduobus
redis aequales. Datis autem circumfe-
rentijs, dantur etiam latera trianguli in-
feripti circulo tanquam fubtenfe, per ex¬
politum Canonem, in partibus , quibus
dimetiens afTumptacft 200000.

I I.
•^7 ^ero cum aliquo angulorum duo trianguli later afuerint data^e^
reliquum latus cum reliquis angulis cognofeetur.
Aut enim latera data aequalia funt,aut inaequalia. Sed angulus da¬
tus aut redus eft, aut acutus, vel obtufus. Ac rurfus latera data da¬
tum angulum vel comprehendunt, vel non comprehendunt. Sint
ergo primum in triangulo A B C duo latera, AB
6c A C,data aequalia,quae angulum A datum com¬
prehendunt . Caeteri igitur, quiadbafimB C cum
lint aequales, etiam dantur, uti dimidia rehdui ip-
fius A, e duobus redis. Et li qui circabalim angu¬
lus primitus fuerif datus, datur mox ipfi compar,
atque ex his duorum redorum reliquus. Sed dato¬
rum angulorum trianguH dantur latera, datur &ip-
^ B C balis,ex Canone in partibuSj quibus A B
vei
 REVOLVTIONVM LI B. I. 4y
vel AC, tanquam ex centro fuerit looooo partium, fivc dime¬
tiens 200000. partium.

I I I.
Q VodHangulus, quifub B A C rcdus
fuerit datis comprehenfiis lateribus ,
idem eveniet. Q^niam liquidiflimum eft,
quod quse ex A B & A C fiunt quadrata,
2equaliafuntei,quodabafi B C,datur ergo
longitudine B C, &: ipla latera invicem ra¬
tione. Sed fegmentum circuli quod orthogonum fufcipit triangu ¬
lum , femicirculus eft, cujus B C bafis dimetiens fuerit. Q^bus
igitur B C partibus fuerit 200000. dabuntur A B & A C, tan-
quam fubtendentes reliquos angulos B C. Quos idcirco ratio Ca¬
nonis patefaciet in partibus, quibus 360. funt duobus redtis aequa¬
les. Idem eveniet, fi B C fuerit datum cum altero redtum angu¬
lum comprehendentium, quod iam liquide conftare arbitror,

I I I I.
Cit iam datus, quifiib ABC angulus acutus, datis etiam com-
‘^prehenfus lateribus AB &:BC,&:exA figno delcendat
perpendicularis ad B C produ(ftam fi oportuerit, prout intra vel
extra triangulum cadat, quse fit A D,
per quam difcernuntur duo orthogonij
ABD ScADC, & quoniam in
A B D dantur anguli, nam D redtus
& B per hypothefim. Dantur ergo
A D & B D tanquam fubtendentes
angulos A &■ B in partibus, quibus
A B eft 200000. dimetiens circuli per canonem. Et eadem ratio¬
ne, qua A B dabatur longitudine, dantur A D & B D fimili-
ter,datu retiam C D,qua B C & B D fe invicem excedunt. Igi¬
tur & in triangulo redtangulo A D C datis lateribus A D &
C D, datur latus quasfitum A C & anp;ulus A C D. per praece¬
dentem demonftrationem •

^ 3 Nec
 C OPERNI CI

N Ec aliter eveniet, fi B angulus fuerit obtufus , quoniam ex A

ligno in B C extenfam redam lineam perpendicularis ada
A D, efficit triangulum A B D dato-
A rum angulorum. Nam A B D angulus
exterioripli ABC datur, Sc D redus,
dantur ergo B D & A D in partibus,
quibils A B fuerit 200000. Et quoniam
B A & B C rationem habent invicem
datam, datur ergo & A B earundem par¬
tium, quibus B D ac tota C B D. Idcir¬
co & in triangulo redangulo A D C,cum
datafint duo latera A D &: C D, datur etiam A C quasfitum, &
angulus B A C cum reliquo A C B, qui quaxebatur.

V I.
Sitiam alterutrum datorum laterum lubtendens angulum B da¬
tum , quod fit A C cum A B, datur ergo per Canonem A C in
partibus, quibus eft dimetiens circuli circumlcribentis triangulum
ABC partium 200000. & pro ratione data iplius AC, ad A B,
datur in limilibus partibus A B,atque per canonem,qui fub A C B
♦ angulus cum reliquo B A C angulo , per quem etiam C B fub-
renla datur, qua ratione data dantur quomodolibet magnitudine. .

VII.
omnlhtis trunguli lateribus dantur anguli.
De IfoplcLiro notius eft, quam ut indicetur, quod linguli ejus an-
<5-uli trientem obtineant duorum redorum . In Ilbfcelibus quoque
* perfpicuumeft.Nam* aqualia latera ad tertium funt, ficut dimidia
Umaiter- diametri ad fubtendentem circumferentiaiii, per quam datur an-
siumejyCrc. lateribus ex Canone, quibus circa
centrum 360 funt quatuor redis aequales. Deinde ceteri anguli
qui ab ballm, etiam dantur e duobus redis tanquam dimidia. Su¬
per eft ergo nunc & in Scalenis triangulis id demonftrari,quos nmi-
literin orthogonios partiemur. Sit ergo triangulum fcalenum dato¬
rum
 REVOLVTlONVM
rum laterum AB C, & ad latus , quod
longillimum fuerit, utputa B C, defcen-
dat perpendicularis AD. Admonet au¬
tem nos 13. fecundi Euclidis, quod A B
latus , quod acutum fubtendit angulum,
minus fit poteftate cseteris duobus lateri¬
bus , in eo quod fit fub B C C D bis.
Nam acutum angulum C efreoportet,evenietalioqui&: A B lon-
giflimum efle latus contra hypothefim, quod ex 17. primi Eu¬
clidis & duabus fequentibus licet animadvertere. Dantur ergo
B D & D C,&c erunt orthogonia A B D & A D C datorum
laterum & angulorum, ut jam faepius eft repetitum, quibus etiam
conflant anguli trianguli ABC qusefiti. Aliter.
Itidem commodius forfitan penultima tertij Euclidis nobis exhi¬
bebit , fi per brevius latus, quod fit B C, ^do C centro f inter¬
vallo autem B C, defcripferimus circulum, qui ambo lacera.qu£e
fuperfuntjvel alterum eorum fecabit.
Secec modo utrumque A B in E
ligno, & A C in D, porreda etiam
linea A D C in F fignum ad com¬
plendam diametrum D C F. His
itaprasflrudis manifeflum eflex il¬
lo Euclideo praecepto *. Quqniam
quod fub F A, A D aequale efl ei,
quod fub B A, A E,cum fit utrunq;
aequale quadrato linee,quae ex A cir¬
culum contingit. Sed tota A F data
efl, cum fint omnia ipfius fegmenta
data, nempe C F, C D, aequalia ipfi
B C, quae fune ex centro ad circum¬
currentem, & A D qua C A ipfam
C D excedit. Qmpropter & quod
fub B A, A E datum efl, & ipfa A E
longitudine cum reliqua B E fub-
tendente circumferentiam B E.
Connexa E C, habebimus triangu¬
lum B C E Ifofceles datorum lace¬
rum.
4S NICOLAI COPERNICI
ru m.. Datur ergo angulus E B C,
^ h inc & in triangulo ABC, reli¬
qui anguli C & A per praecedentia
^ cognolcentur. Non fecet autem
circulus ipfam A B, utin altera fi-
I
gura, ubi A B in convexam circum¬
ferentiam cadit erit nihilominus
B E data , in triangulo B C E
Ifbfcele, angulus C B E datus , 6c
exterior, qui fub A B C. ac eodem
prorfus argumento demonftratio-
nis quo prius dantur anguli reliqui.
Et haec de triangulis redtilineis di-
dta fulEciant, in quibus magna pars
Geodeliae conliftit. Nunc ad Sphae¬
rica convertamur.

Cap. XIIII.
^e triangulis Sphaericis,

T Riangulum convexum hoc loco accipimus eum , qui tribus

maximorum circulorum circumferentijs inhiperficie Sphe¬
rica Continetur. Angulorum vero diflPerentiam & magnitu¬
dinem penes circumferentiam maximi circuli, qui in pundo fedio-
nis tanquam polo deferibitur, quamque circumferentiam circulo¬
rum quadrantes angulum comprehendentes interceperunt. Nam
qualis eft circumferentia fic intercepta ad totam circumcurrentem,
talis eft angulus fedionis ad quatuor red:os,quos diximus 360. par¬
tes aequales continere.

SI fuerint tres circumferentia: maximorum circulorum iphserie,

quarum duse quaelibet fimul jundae, tertia fuerint longiores, ex
his triangulu componi polfe fphaericum perfpicuum eft. Nam quod
hic de circumferentijs proponitur, 23. undecimi libri Euclidis,dc-
monftrat de angulis , cum fit eadem ratio angulorum &: circumfe¬
rentiarum,
 RtVOLVTIONVM LIB. I. 45?
rcntiarum, & circuli maximi funt qui per centrum fphaerac, patet
quod tres illi circulorum red:ores, quorum fiint circumferentia,
apud centrum fphxtx angulum conftituuntfblidum. Manifeftum
eft ergo quod proponitur.
1 T«
Q Vamlibct circumferentiam trianguli hemicyclio minorem eilc
- oportet. Hemyclium enim nullum angulum circa centrum
cfEcit, fed in lineam rec^^am procumbit. At reliqui duo anguli,quo¬
rum funt circumferentise, fblidum in centro concludere nequeunt,
proinde neque triangulum fphsericum. Et hanc fuifle caufiam arbi¬
tror, cur Ptolemaeus in hujufce generis triangulorum explanatio¬
ne, praiertim circa figuram lbd:oris fph^riciproteftetur,ne aflump-
tx circumferentia feniicirculo majores exiftant.

III.
IN triangulis fpharicis reBum habentibus angulum fuhtendens
duflum latens ^ quod reBo ofponitur angulo ^ ad fubtenfam duplo
alterius rcBum angulum comprehendentium^eji Jlcut dimetiens Jpha-
adetm^ qua duplum angulifub reliquo ^primo lateribus com-‘
prehenfi m maximo fphara circulo fubtendit.
Efto nanque triangulum fpha;-
ricum ABC, cujus C angulus
re(3:us exiftat. Dico quod fubten-
fa dupli AB ad fubtenfam dupli
B C, eft licut dimetiens Sphar^e,
ad cam quse in maximo circulo
duplum anguli B A C fubten¬
dit. Fado in A polo,defcribatur
circumferentia maximi circuli
D E, & compleantur quadrantes circulorum A B D & A C E.
Et ex centro Spharse F agantur communes circulorum fediones
F A ipfbrum A B D & A C E, ipfbrum autem AC E & D E
fit F E, atque F D ipfbrum A B D &: D E. Infiiper &: F C cir¬
culorum A C & B C. Deinde ad angulos recftos agantur B Giph
F A, B I ipfi F C, & D K ipfi F E, &connedatur G I.
Quoniam igiturfi circulus circulum per polos fecat , ad angulos
G. redos
5^ NICOLAI COPERNICI
redtos ipfum fecat, erit angulus
quifub A E D comprehenditur
redus, & A C B per hypodie-
fim, & utrunque planum E D F,
& B C F recStu ad ipfum A EF..
Qi^propter fi ex %no ipfi F K E
communi fegmento ad redos
angulos in liibjed:© plano reda
linea excitaretur, comprehendet
quoque cum K D angulum re-
dmn, per redorum ad invicem planorum definitionem. Q^pro-
pter etiam ipfa K D per 4. undecimi Euclidis ad A E F redtaeft.
Ac eadem ratione B I ad idem planum erigitur, & idcirco adinvi-
cemfunt D K &: B I per 6 ejufdem. Verum etiam G B,adF D,
eo quod F G B, & G F D anguli funt redi, erit per 10. undeci¬
mi Euclidis, angulus F D K ipfi G B I 2equ^s‘. At qui fub F KD
redus eft, & G I B per definitionem eredae fineae. Similium igitur
triangulorum proportionalia funt latera, & ut D F ad B G,ficDK
ad B L At B I eft dimidia fubtendentis duplum C B circumfe¬
rentiam , quoniam ad angulum redum eft, ad eam, quse ex centro
F, & eadem ratione B G dimidia fubtendentis duplum latus B A,
& D K femilEs fubtendentis duplam D E, five angulum dupli A,
atque D F dimidia diametri fphserae. Patet igitur, quod fubtenfa
dupli ipfius A B, ad fubtenfam dupli B C, eft ficut dimetiens ad
eamqux duplum anguli A, five interceptie circumferentia D E
fub tendit, quod demonftrafle fuerit oportunum.
I I I I.
IN (^Hocunque triangulo re[itim angulum habente^ alius injuf er an^
gulus fuerit datus ^ cum quolibet latere^ reliquus etiam angulus
cum reliquis Ut^ribus dabitur.
Sit enim triangulum ABC habens
angulum A redum, &■ cum ipfb etiam
alterutrum utputa B datum. De latere
vero dato trifariam ponimus divifionem,
aut enim fuerit, qui datis adjacet angulis,
ut A B, aut redo tantum, ut A C, aut
qui opponitur redo,ut B C. Sk ergo pri¬
mum
 REVOLVTIONVM LI B. I. 51
nium A B latus datum, &fa(5toin C polo defcribatur circumfe¬
rentia maximi circuli D E, & completis quadrantibus C A D
C B E, producantur A B & D E, donec fc invicem fecent in F
figno. Erit ergo viciflim in F polus iplius C A D, eo quod circa
A & D funt anguliredi. Et quoniam liin Iphaera maximi orbes ad
redos fefe invicem fecuerint angulos, bifariam & per polos fe invi¬
cem fecant. Sunt ergo & ABF &DEF quadrantes circulo¬
rum , cumque data (it A B, datur &: reliqua quadrantis B F, &■ an¬
gulus E B F ad verticem ipfi ABC dato aequalis. Sed per prae¬
cedentem demonftrationem fubten^ dupli B F ad fubtenden-
tem dupli E F, cft ficut dimetiens Iphaerae ad fubtendentem du¬
plum anguli E B F. Sed tres earum dat^ funt, dimetiens lph$-
rae, duplae B F, atque anguli dupli E B F, live femilles iplb-
rum. Datur ergo per 16 fexti Euclidis etiam dimidia fubtenden-
tis duplam E F per canonem ipfa E F circumferentia, & reliqua
quadrantis D E, live angulus C quaelitus. Eodem modo ac vicii-
(imluntlubtenlk duplicium D EadAB, ScEBC.adCB. Sed
tres iam datae funt DE,AB,&EBC quadrantis circuli, datur
ergo & quartalubtendens duplum C B, Stipium latus C B qua^li-
tum. Et quoniam fubtenlk duplicium funt iplbriim C B ad C A,
& B F ad E F: quoniam utrorumque funt rationes licuti dime¬
tientis Iphasrae ad fubtenlkn duplo C B A angulo , 6c quae uni e^-
dem funt rationes, fibi invicem funt eaedem. Tribus iam igitur da¬
tis B F,E F, Se C B, datur quarta C A, Stipfum C A tertium la¬
tus trianguli ABC. Sitiam A C latus alTumptum in datis, pro-
pofitumque fit invenire A B & B C latera, cum reliquo angu¬
lo C, habebit rurfum permutatim fubtenla dupli C A ad lubten-
1^ dupli C B eandem rationem , quam fubtendens. duplum
ABC angulum ad dimetientem , quibus C B latus datur,
& reliqua AD & B E ex quadrantibus circulorum. Ita rurfus
habebimus ut fubtenfam dupli A D ad fubtenfam dupli B E,
fic fubtenfam dupli A B F, Sc cft dimetiens, ad fubtenfam dupli
B F. Datur ergo B F circumferentia,quodquefupereft A B latus.
Simili ratiocinatione ut in praecedentibus ex fubtendentibus dupla
B C, A B, & F B E, datur fubtenfa dupli D E, five angulus C re¬
liquus. Porro fi B C fuerit in affumpto, dabitur rurfus ut antea
A C, &: reliqux A D & B E, quibus per fubtenfas redas lineas,
& diametro,utfiepe didum, datur B F circumferentia , reli-.
G 2r quum
 NICOLAI COPERNICI
quum A B latus, ac fubinde juxta proce¬
dens Theorema,per B C, A B, & C B E
datas proditur E D circumferentia, an¬
gulus videlicet C reliquus, quem quaere¬
bamus. Sicque rurius in triangulo ABC
duobus angulis A 8c B, datis,quorum^A
rectus exifiic cum aliquo trium laterum,
^ datus eft angulus tertius cum reliquis duo ¬
bus lateribus,quod erat demonftrandum.

V.
datorum angulorum ^ quorum aliquis reS^us fuerit j
dantur latera.
Manente adhuc procedente figura, ubi propter angulum C da¬
tum , datur D E circumferentia, & reliqua E F ex quadrante cir¬
culi. Et quoniam B E F eft angulus re<ftus, eo quod B E defcen-
ditapolo ipfius D E F, &quifub E B F angulus, eft ad verticem
dato. Triangulum igitur B E F recftum angulum E habens, &:in-
fuper B datum cum latere E F, datorum eft angulorum & laterum
per Theorema procedens, datur ergo B F, ScreHquaex quadran¬
te A B,ac itidem in triangulo ABC reliqua latera A C & BC
dari per procedentia demonftratur.

V r.

Sit hemifphorium A B C, in quo fufeipiantur bina triangula

A B D & C E F, quorum anguli A & C fint redi, 5c proterea
angulus A D B oqualisipfi C E F, unumque latus uni lateri, &
primum quod oqualibus ipfis adiacet angulis, hoc eft, A D ipli
C E. Aio latus quoque A B lateri C F, & B D ipfi E F, ac re¬
liquum
 REVOLVTIONVM E I B. I. 5j
liquum angulum A B D reliquo C F E, elle aequalia. Sumptis
enim in B & F polis, deferibantur maximorum circulorum qua¬
drantes G H 1 8c I K L, complean-
turque A .D I & CEI, quos fe invi¬
cem fecare necefle eft in polo liemifpliae-
rij,qui fit in I %no, eo quod anguli cjrca
A & C funt redi, atque quod G H I
& C E I per polo sipfius ABC circuli
funt deferipti. Qi^niam igitur A D &
C E afliimuntur latera aequalia,erunt igi¬
tur reliqux D I & X E aequales circum-
” ferentiae , & anguli I D H &: I E K,
funt enim ad verticem pofiti aflumpto-
rum aequalium, & qui circa H &: K funt redi, & quae uni funt eae¬
dem rationes, inter fe funt e^dem, erit par ratio fubtenfse dupli
I D, adfiibtenfam dupli H I, atquefubtenfaeduplicis B I adfub-
tenfam duplicis I K, cum fit utraque per tertium praecedens , ficuc
dimetientisfphaeroe ad fubtendentem duplum angulum IDH,fi-
ve aequalem dupli, qui fub I E K. Et per 14. quinti Elementorum
Euclidis, cum Iit fubtendens duplam D I circumferentiam, tequa-
lis ei, quae duplam I E fubtendit, erunt quoque duplicibus fiibten-
I K & H I sequales ,& quemadmodum in circulis aequalibus
aequales redae lineae circumferentias auferunt aequales,& partes eo¬
dem modo multiplicium in eadem funt ratione,erunt ipfb fimplices
" I H & I K circumferentia aequales, ac reliquae quadrantium G H
Sc K L, quibus conftantanguli B F aequales. Q^propter ea¬
dem quoque ratio eft fubtenfk duplicis A D ad fubtenfun dupli¬
cis B D , atque fubtenf^ dupli C E ad fubtenfim dupli B D, \
qux fubtenfae duplicis E C ad fiibtenfam duplicis E F. Vtraque
enim eft, ut fub tendentis duplam H G, five aequalem ipfi K L ad
fiibtenfam duplicis B D H, hoc eft dimetientis per 3. Theorema
converfim,&: A D eft aqualis ipfi C E. Ergo per 14 quinti ele¬
mentorum Euclidis B D aequalis eft ipfi E F per fiibtenfas ipfis
duplicibus redas hneas. Eodem modo per B D &: E F aequales,
demonftrabimus reliqua latera <Sc angulos aequales. Ac viciilim li
A B & C F afTumantur aequalia latera, eandem fequentur ratio¬
nis identitatem. ^

G 5 lam
 NICOLAI COPERNICI
54
VII.
TAm quoque fi non fuerit angulus rcd:us, dummodo latus ^od
Ajequalibus adjacet angulis, alterum alteri ^uale ftierit, itidem
dcmonftrabitur.Q^madmodum li binorum triangulorum A B D
&: C E F, duo a^li B & D utcunque fuerint aequales duobus
angulis E & F,alter alteri,latus quoque B D, quod adiacet aqua¬
libus angulis, lateri E F aquale. Dico rurfus «quilatera & atquian-
gulaelleipfatriangula. Sufeeptisenim denuo polis in B & F, de-
icribantur maximorum circulorum circumferentis G H & K L.
Etproduas A D & G H fefecent
:b in atque E C L K fimiliter
produdsin M. Qx^niam igitur bina
trianguli H D N &: E K M, angu-
gulos H D N & K E M habent
squales, quifunt ad verticem aflum-
ptis squalibus Sc qui circa H & K
funt redi per polos fedione , latera
etiam D H & E K squalia. uEqui-
angulafunt ergo ipla triangula & squi-
latera per prscedentem dcmonftra-
tionem. Ac rurfus quia G H & K L funt squales circumferen¬
tis propter angulos B & F pofitos squales. Tota ergo G HN
toti M K L squalis per axioma additionis squalium. Sunt igitur
8c hic bina triangula A G N & M C L habentia unum latus
G N squale uni M L , angulum quoque A N G squalem
C M L, atque G & L r e dos. Erunt ob id ipfa quoque triangula
squalium laterum & angulorum. Cum igitur squalia ab squalibus
fublata fuerint, relinquentur squalia A D ipfi C E , A B ipfi
C F, atque B A D angulus reliquo E C F angulo. Quod erat
demonftrandum.
VIII.
A Dhtic autem Jt bina triangula^duo latera duobus lateribus aqua-
^ lia habuerint3 alterum alteri ^ ^angulum angulo aequalemjjtye
quem latera aqualia comprehendunt, fiye qui ad bajtm fuerit ^ ba-
fm quoque bajiy ac reliquos angulos reliquis habebunt aquales.
V t in prscedcnri figura, fit latus A B squale lateri C F, Sc
A D
 REVOLVTIONVM LIB. I. 55
A D ipfi C E. Ac primum angulus A, aequalibus comprehcn-
fus lateribus angulo C, Dico balim quoq; B D,bafi E F,6cangu^
Ium B ipii F, & reliquum B D A reliquo C E F efle xqualia.
Habebimus enim bina triangula A G N & C L M, quorum
anguli G & L funtredi, atque G A N aequalem ipfi MCE,
qui reliqui funt aequalium, B A D & E C F. ^quiangula igitur
(iint invicem & sequilatera ipla triangula. Qi^propter ex aequalibus
A D & C E relinquuntur etiam D N &: M E aequalia. Sed
iam patuit angulum qui fiib D N H iequalem elle ei qui fub
E M K, & qifi circa H, K funt redi, erunt quoque bina triangula
D H N .& E M K aequalium invicem angulorum & laterum, e
quibus etiam B D relinquetur aequale ipfi E F, & G H ipfi K L,
quibus fimt B & F anguli aequales, ac reliqui A D B & F EC
aequales. Qimd fipro lateribus A D & E C afllimanturbafes
B D & E F aequales, aequalibus angulis objedi,relidentibus cae-
teris eodem modo demonftrabuntur, quoniam per angulos G A N
& M C L aequales exteriores , & G C redos , atque A G ipfi
C L,habebimus itidem bina triangula A G N & M C L, quae
prius, aequalium invicem angulorum &: laterum. Illa quoque parti¬
cularia D N H & M E K fimiliter propter H & K angulos rc-
dos, & D N H, K M E aequales,atque D H & E K latera aqua¬
lia, quae reliqua funt quadrantium, e quibus eadem fequuntur, qux
diximus.
IX.’
,
"J^Sofcelium in Sphara triangulorumy qui ad bajim anguli junt fibi
'^inykem aquales.
Efto triangulum ABC, cujus duo latera
A B & A C fint aqualia. Ab A vertice de-
fcendat maximus orbs, qui fecet bafim ad an¬
gulos redos, hoc eft per polos, fitque A D.
Cum igitur binorum triangulorum A B D &
A D C larus B A eft aquale latferi A C, Se
A D utrique commune, & anguli, qui circa
D redi, patet per praecedentem demonftratio-
nem, quod anguli qui fub A B G & A C B
funt a:quales, quod erat demonftrandum. Porifina hinc fequitur,
quod quse per verticem trianguliIfofcelis circumferentia ad angu¬
los
 NICOLAI COPERNICI
5S
oppofitusfuerit,utputa,fi ABC angulus
detur, loco ejus quifub A C B remanen¬
tibus cseteris, conftabit eadem demonftra-
tione totum A D F ,triangulum datis an¬
gulis & lateribus, ac particulare B E F tri¬
angulum fimiliter, quoniam propter angu¬
lum F utriq; communem , & E B F qui
ad verticem eft dato, Sc E redum eunda
etiam latera ejus dari in praecedentibus de-
monftratur, e quibus tandem fequuntur ea¬
dem cpx diximus . Sunt enim hxc omnia mutuo femper nexu colli¬
gata, atque perpetuo, uti formam globi decet*
XIII.
dcMUifi dittis ovfitidous lutcYihus ditutuirdHgulu
^ ^ Sint trianguli ABC omnia latera da-
^ ta, aio omnes quoque angulos inveniri. Aut
enim triangulum ipfum latera habebit aequa¬
lia , vel minime. Sint ergo primum iequalia
A B, A C . Manifeftum eft, quod etiam
. femiftes fubtendentium dupla ipforu aqua¬
les erunt. Sint ipfe B E, C E, quae fe invi¬
cem fecabunt in E figno, propter iequalem
earum diftantiam a centro fphaeraiinfedio-
ne circulorum commuiii D E, quod patet
per 4. definitionem tertij Euclidis, ejus
converfionem. Sed per 3. ejufdem libri pro-
pofitionem D EB angulus reduseftin AB D planOj&DEC
fimiliter in plano A C D. Igitur angulus B E C eft angulus incli¬
nationis ipforum planorum per 4. definitionem undecimi Euclidis,
quem hoc modo inveniemus. Cum enim fubtenla fuerit reda linea
B C, habebimus triangulum redilineum B E C datorum late¬
rum per datas illorum circumferentias, fiet.etiam datorum angulo¬
rum, & angulum B E C habebimus qu^fitum, hoc eft B A C
fphaericLim, & reliquos per praecedentia. Qi^d fi Sealenon fuerit
triangulum, ut in fecunda figura, manifeftum'eft,quod redarum fiib
ipfis duplis femiffes linearum minime fe tangent. Quoniam fi A C
circumferentia major fuerit ipli A B, fiibipfa A C duplicata fe-
millis.
 REVOLVTIONVM LIB.
miffisjquxfit C F,cadet inferius . Sinmi-
nor, fuperior erit, prout accidit tales lineas
propinquiores remotiorefque fieri a cen¬
tro per 15. terrijEuclidis. Tuncauteniipfi >
B E parallelus agatur F G, quse fecet ip-
fam B D communem circulorum fedio-
num in G figno, & connedatur C G.
Manifeftum eft igitur, quod E F G an¬
gulus eftredus,nempexqualisipla A E B,
atque E F C dimidia fubtenfa exiftente
C F dupli iplius A C etiam redus. Erit
igitur CFG angulus fedionis ipforum A B,A C circulorum,
quem idcirco etiam aflequimur. Nam D F ad F G,eftficut D E
ad E B,fimiles enimfunt D F G & D E B trianguli. Datur igi¬
tur F G in ijfdem partibus, quibus etiam F C data eft. At in ea¬
dem ratione eft etiam D G ad D B, dabitur etiam ipfa D G in
partibus quibus eft D C. 100000. Qumetiam qui fub G D C an¬
gulus 5 datus eft per B C circumferentiam. Ergo per fecundam pla¬
norum datur G C latus in eifdem partibus, quibus reliqua latera
trianguli G F C plani, igitur per ultimam planorum habebimus
G F C angulum, hoc eft B A C fph^ricum qu^efitum, ac deinde
reliquos per 11. fphtericorum percipiemus.
XIIII.
c I data circumferentia circulifecetur utcunque^ut utrunq, fipmen-
■ torum fit minusfemicirculocuratio dimidia fiubtendentis unius
fegmentiyad dimidium fiubtendentis duf Ium alterius data fuerit ^da^-
huntur etiam ifforum fegmentorum circumferentia»

Detur enim circumferentia A B C, cir¬

ca D centrum, qux utcunque fecetur in B
figno, ita tamen ut fegmentafint femicircu¬
lo minora, fuerit autem ratio dimidise fub
duplo A B ad dimidiam fub duplo D C
aliquo modo in longitudine data, aio etiam
A B & B C dari circumferentias . Sub¬
tendatur enim A C reda, quam fecet di¬
ti 2
 NICOLAI CO PERNICI
metiens in E %no,a terminis autem A C
B
perpendiculares cadant ad ipiam dimetien-^
G \ tem,quxiintA F, C G, quas oportet efle
E \
femiRes iub. duplis A B & B C. Trian¬
D gulorum igitur A E F & C E G red:an-
i-^ gulorum anguli, qui ad E verticem funt

aquales , & ipfipropterea trianguli «equi-

anguli ac fimiles, habent lateraproportio-
naliaasquales angulos rejpicientia,Yt A F
• \ -n t ^ ^ GyGc A E ad E C. Qmbusigitun
numeris A F vel G C datafiierint. habebimus in^em A E
? E Q dabitur ex his tota AEG ineifdem. Sed ipfafubten-
dens ABC circumferentiam datur in partibus , quibus qu^ ex
centro D E B, quibus etiam ipfius A C dimidia A K, & re-
hqua E K. Conjungatur D A & D K, qu^ etiam dabuntur
ineifdempaitibus,quibus D B, tanquam femiffis fubtendentis re¬
liquum fegn^ntuniipiius ABC a femicirculo , comprehenfum
fub angulo D A K,& angulus igitur A D K datur, comprehen¬
dens dimidiam ABC circumferentiam. Sed & trianguli E D K
du^us lateribus datis & angulo E K D redo, dabitur etiam
E D K, hinc totus fub E D A angulus comprehendens A B

I””"”'-

XV.
omnibusangdis.etimnuUoreao,dantur omm*

o-ni r ABC, CUJUS omnes an

j,uli Imt datz, nullus autem eorum reiftus Aii
omnia quoi^ue latera ejus dari. Ab aliquo enin
angulorum ut A defcendat per polos iplkisB (
circumferentia A D, qu* lecabit ipfum B (
ad angulos redos. ipfaque A D cadet in trian
gidum.miialtcrMgulorum B vel C adbafin
obtufus elTet, & alter acutus, quod II accideret
ab ipfo obtuio deducendus eflet ad balim. Com
 REVOLVTIONVM LIB. I,
pletis igitur quadrantibus B A F, C A G, D A E, fadifque polis
in B C, defcribanturcircuniferentite E F,E G. Erunt igitur &
circa F G anguli redri. Triangulorum igitur redtum angulum ha¬
bentium erit ratio dimidia:,qutefub duplo A E,ad dimidiam fub du¬
plo E E, quaj dimidia diametri fphscrx ad dimidiam iubtendentis
duplum anguli E A F. Similiter in triangulo AEG angulnm
re(fituiB habente G, femiflls quse fub duplo A E ad femiflem., qusc
fub duplo E G, eandem habebit rationem, quam dimidia diame¬
tri Iph^r^ ad dimidiam, qu^ duplum anguli E A G fubtendit. Per
^quam igitur rationem dimidia fub duplo E F ad dimidiam fub
duplo E G rationem habebit , quam femillis fub duplo anguli
E A F adfemifTem fub duplo anguli E A G. Et quoniam F E,.
E G circumferentias datas fiint, fiint enim refidua, quibus anguli
A & B differunt aredtis. Habebimus ergo ex his rationem angu¬
lorum E A F & E A G, hoc eft B A D ad C A D, quiiilis ad
verticemfunr, datos. Totus autem B A C datus eff. Per prasce-
dens igitur Theorema etiam B A H & C A D anguli dabuntur»
Deinde per quintum, latera A B, B C,. A C, C D, totumque
B C aflequemur. ^
^ HiEc obiter de Triangulis,proutinflitutonoftro fuerint neceffa-
ria modo fufEciant» fi latius tradtari debuiflent, lingulari opus
erat volumine.
Kotar-»
mearam trhngulorum doMnAm^rimm mAjortm avo expofuUt loan~
ftesRegiomontanus.Copernko prior. S^ampojiea ukrius ac dilucidius,
'p^rtrapavit loachimusRheticus Copernici difcipulus conflru^is immenCt

,
laboris Tabulis opere Palatino editis . E quo Nilo derivati funt rivuli
quam plurimi authorihus T horna Finckio^ Philippo Lanfbergio, Rartho-
lomao Pitifio^Clavio^alijfque, quorumlibeUi in manibuspdioforum.

Finis libri primis

H J NICO-
 NICOLAI

COPERNIGI
REVOLVTIONVM
LIBER SECVNDVS.

V M in praecedenti libro tres in fumma telluris

motus expofuerimus, quibus polliciti liimus ap¬
parentia fyderum omnia demonftrare, id dein¬
ceps per partes examinando lingula & inquiren¬
do pro polTe noftro faciemus. Incipiemus autem
a notiffima omnium diurni nodiurnique tempo¬
ris revolutione , quam a Gr^cis *
, quamque globo terrellri maxime ac line medio
nunm^nt. appropHatam luicepimus. quoniam ab ipla menfes,anni & alia tem-
Een poramultis nominibus exurgunt, tanquam ab unitate numerus. De
Etmael. ^.g.nodium in^qualitate, de ortu & occafu Solis, par¬
tium zodiaci & fignorum, & id genus ipfam revolutionem conle-
quentibus, pauca quadam dicemus *. eo prselertim, quod multi de
his abunde latis Icripferint, qu^ tamen noftris alVipulantur & con-
fentiunt. Nihilque refert, fi quod illi per quietam terram, & mundi
vertiginem demonftrant, hoc nos ex oppofito fufcipientes ad ean¬
dem concurramus metam: quoniam in his quce ad invicem funt,ita
contingit, ut viciffim libijplis conlentiant. Nihil tamen eorum qu£e
necellaria erant praetermittemus. Nemo vero miretur li adhuc or¬
tum & occafum Solis & llellarum, atque his fimilia limpliciter no¬
minaverimus ,fed noverit nos conliieto lermone loqui, qui pof-
lit recipi ab omnibus, femper tamen in mente tenentes, quod
terra vehimur, nobu Sol Lunaqut tranfit,
StelUrtmque vices redeunt3 iterumque recedunt.

CA P

«
 R EV O L V T I O N V M L I I R ^3
Cap. I-
circulis eorum nominibus,

C IR c V L V M sequinodialem diximus maximuin parallelorum

globi terreni circa polos revolutionis fu^ quotidianae defcri-
ptorum.Zodiacum vero per medium lignorum circulum,fub
quo centrum iplius terrae annua revolutione circuit. At quo¬
niam zodiacus aequinod:iali obliquus exiftit: pro modo inclinatio¬
nis axis terrae ad illam, per cotidianam terrae revolutionem binos
orbes utrobique fe contingentes defcribitjtanquam extremos limi¬
tes obliquitatis fuae, quos vocant Tropicos. *Solenimin his tro-
pas,hoceftconverliones facere videtur, hyemalem videlicet 6c
aeftivam.Vnde St eam qui Boreas eft fblfticialem tropicum,Bruma-
lem alterum qui ad Auftrum,appellare confiieverunt, prout infum-
maria terreftrium revolutionum enarratione fuperius eft expoli--
tum. Deinde fequitur didus Horizon, quem finientem vocant La¬
tini : definit enim nobis apparentem mundi partem, ab ea quae oc¬
cultatur, t ad quem oriri videntur omnia quae occidunt, t centrum
habentem in fuperficie terrae, polum ad verticem noftrum. * * At lar^doxm..
quoniam terra ad c^eli immenfitatem incomparabilis exiftit, pr^-
fertim quod etiam totum hoc, quod inter Solem & Lunam exiftit,
juxta hypothefimnoftram,ad magnitudinem coeli concerni nequit:
videtur horizon circulus coelum bifariam fecaretanquam permun¬
di centrum,ut a principio demonftravimus. Q^tenus autem obli¬
quus fuerit ad aequinodialem horizon, contingit & ipfe geminos
hinc inde parallelos circulos,Boreum quidem femper apparentium,
Auftrinum vero femper occultorum: ac illum Ardicum, hunc An- ^
tardicum nominatos a Proclo & Grsecis fere, qui pro modo obli¬
quitatis horizontis five elevationis poli sequinodialis , majores mi-
norefve fiunt.Supereft Meridianus,qui per polos horizontis, etiam
per aequinodialis circuli polos incedit, & idcirco t eredus ad
utrumque circulum, quem cum attigerit Sol meridiem mediamque
nodem oftendit. 11 At hi duo circuli centrum in fuperficie terrae
habentes. Finitorem dico & Meridianum, fequuntur omnino mo¬
tum terrse, & utcunque vifus noftros.. Nam oculus ubique centrum
fph^srx omnium circumquaque vifibilium fibi afiumit. Proinde om¬
nes etiam cireuhin terra fumpti, fuas in cselo limilesque circulorum.
imagi-^
 <54 NIC O LAI C O i:» E R N 1 CI
imagines rcFcmnt, ut in Coimographia & circa terrae dimenfioncs
apertius demonftratur. Et hi quidem funt circuli propria nomina
habentes,cum alij poffint infinitis modis Sc nominibus defignari*
Nota; D. N I co L A I Mvlerii.
,
Cum dufkxfit Mundi motus diurnm ^ annutu, dua quoque fiunt ope-
rls Allrom)mici panes . Trior de motu diurno agens hoc libro explicatur.
Circulorum alij fiunt maximi,ut equino biialis. Zodiacus, Horizon ^
Meridianushitotammundifipharam-fiecantin duas partes aquales*, alij
fiunt circuli minores,ut Tr Opicus uter que, ArHicm ^ AntarHicus ab hU ;
mundus dividitur-in partes in aquales.

[ * Sol enim in his tropas ] proprie fiunt converfiones in Cir^

* co yfive locus in Circo ubifiunt converfiones. Cum enim biga vel quadri-
ga curfiu pervenijjent ad metam, fieu obelificum ,fiabiaconverfiione redibant
^ad carceres, unde falium erat currendi initium, idem videre efi in motu
annuo Solis vel terra.
[ ] ,
t Ad quem oriri videntur Locus corruptus quem fic rejlituo ad :
quem oriri & occidere Yid^ntur omnia quae oriuntur & occidunt.
[t ]
Centrum habentem Horizontis centrum ef; locus in quo fiamus,
nobis igitur loco migrantibus horizontemmutarinecefifium efi. Polus vero
,
Horizontis in codo confitfiitfiupra verticem nofirum quem etiam una cum
centro nobificum ambulare par efi.
{** )
At quoniam terra ad Paradoxon hoc aliquoties repetit author^
T> fiat autem Lunaplena a Solefiemidiametros terra 1244, hoc ef fiupra
mtllies millena militaria Germanica. Copem, lib, 4. cap, ip, at lib, i.c.ii,
idem paradoxonpronunciatur de eodem intervallo bis fiumto, quo fipatio
comprehenduntur mtUiaria 2000000. iftudnecejfiario in hifice hfipothefibus
efi affumendum.Nifi.enim hoc concedatur fiare nullo modo poffunt hypothe-
fies. Ingenue fiat eo r mihiifud etiam nunc videri paradoxon, ne dicam
^o-nov. hoc enim c&nceffo,Sol adfeliam primi ordinis collatus vix tueri po¬
terit ullam magnmdinis rationem»
videbitur etiofm indefiequi, plures effe in Mundo Soles, qui lumen qutfiq^
in partem mundi fibi vicinam diffundant, ^iupd tamen a mente Coperni-
Uh.i.c4f.io cidiffentaneum efi, quifupradixit,Totmri2.So\ci\h^^ Sed qm
pofip hac fient entia cum hoc paradoxo fisbfit fler e non vt deo,nec capio.

tEre-.
 R EV OLVTIONVM LIB. II. ^5
[* t Ered^us ad utnimque circulum] Meridianus circulus sequat orem
^ horizontem ideofecat ad angulos reclos jquiatranjit fer utriu^'^folos»
11 Atili duo circuli J Pofito terra motuJiant Aequator dr Zodiacus,
moventur vero cum terra meridianus ^ horizon ^ita ut meridiani folus
aquatorem defcribat revolutione diurna; horizontis,verofolus eodem mo¬
tu delineat faradelum fine nomine ,

,
'De ohliquititte Signiferi
Ca?. II.
diJlantU T roficorum^
modo capantur.
quo¬

S ignifer ergo circuluSjCum inter tropicum & ^quinodialem ob¬

liquus incedat; neceflk^iumiam exiftimo, utipfbrumtropico¬
rum dijftantiam, ac perinde angulum fedlionis 2equinodialis 5c
figniferi circulorum, quantus iple iit experiamur: Id enim fenfu
percipere neceflarium, & artificio inftrumentorum, quibus liocpo-
tiflimum habetur, ut praeparetur quadrum ligneum, vel ex magis
aliafolidiori materia, lapide vel metallo; ne forte aeris alteratione
inconftans lignum fallere poffit operantem. Sit autem una ejus fii-
perficies exadillime complanata,habeatque latitudinem, quaefe-
dionibus admittendis fufEciat, ut fi eflet cubitorum trium vel qua-
tuor. Nam in uno angulorum fiuTipto centro, quadrans circuli pro
illius capacitate defignatur &: diftinguitur in partes 90 aequales,
qux itidem fubdividuntur in fcrupula 60, vel quae poflint accipere.
Deinde ad centrum gnomon affigitur Kylindroides optime torna¬
tus, ut eredus ad illam fuperficiem parumper emineat, quantum
fbrfan digiti latitudine, vel minus. Ho c inftrumento fic praeparato
lineam meridianam explicare convenit in pavimento ftrato ad pla¬
niciem horizontis , & quam diligenter exaequato per Hydrofco-
piu vel Chorobaten, ne in aliquam partem dependeat. In hoc enim
defcripto circulo e centro ejus gnomon erigitur, & obfervantes
quandoq; ante meridiem ubi umbrae extremitas circumcurrentem
circuli tetigerit, fignabimus. Similiter poft meridiem faciemus, Se
circumferentiam circuli inter duo fignaiam notata iacentem bi^-
riam fecabimus. Hoc nempe modo,a centro per fedionis pundum
e duda reda linea meridiem nobis & Septentrionem infallibiliter
indicabit. Ad hanc ergo tanquam bafim erigitur planicies inftru-
I menti
66 NICOLAI COPERNICI
menti & ad perpendiculum figitur, converfo ad meridiem centro,
a quo defcendens linea examinatim redis angulis line^ meridiante
congruat. Evenit enim hoc modo, ut fiiperficies inftrumenti meri¬
dianum habeat circulum.Hinc Solfticij Sc Brumte diebus meridiana
Solis umbrje funt obfervand^ per indicem illum five Kylindrium e
centro cadentes, adhibita re quapiam circa fubjedam quadrantis
circumferentiam: ut locus umbrte certius teneatur, &c adnotabi-
mus quam accuratiflime medium umbrte in partibus & fcrupulis .
Nam li hoc fecerimus, circumferentia quas inter duas umbras ligna¬
ta, Solfticialem Sc Brumalem inventa fuerit,tropicorum diilantiam,
ac totam figniferi obliquitatem nobis oftendet, cujus accepto dimi¬
dio , habebimus, quantum ipfi tropici ab aequinodiali diftent, &
quantus fit angulus inclinationis tequinodialis ad eum, qui per me¬
dium lignorum eft circulum, fiet manifeftum. Ptolemteus igitur in¬
tervallum hoc, quod inter iam didos limites eft Boreum 8c Auftri-
num deprehendit partium 47 ferup. primorum 42 fecundorum
40, quarum eft circulus 3^0, prout etiam ante le ab Hipparcho Sc
Eratofthene reperit oblervatum : funtque * partes 11. quarum to¬
tus circulus fuerit 83. & exinde dimidia differentia, quse partium
eft 23 ferup. primorum 51 fecundorum 20, convincebat tropi¬
corum ab a:quinodiali circulo diftantiam, quibus circulus eft par¬
tium 360. & angulum ledionis cum fignifero. Exiftimavit igitur
Ptolemseus invariabiliter fic le habere, 8c permanfurumfemper.
Verum ab eo tempore inveniuntur hse continue decreville ad nos
ufque. Reperta eft enim iam a nobis & alijs quibufdam coistaneis
noftris diftantia tropicorum partium elle non amplius 46 & ferup.
primorum 57 fere, & angulus ledionis partium 23 Icrup. 28 &
duarum quintarum unius, ut fatis iam pateat mobilem eile etiam
figniferi obliquationem, de qua plura inferius ,ubi etiam oftende-
niLis conjedurafatis probabili, nunquam majorem fuifie partibus
23 ferup. 52 nec unquamniinorem futurampart. 23 ferup. 28*
Notjp*
[*Partes 11 quarum totus 83] Consueverunt MAthemAticimme-
,
rorum rationes reducere ad minimos terminos exemfli gratU^rAtio horum
numerorum 12 ad 18 in minimis terminis e^ ut 2 dd s.ItaEratoJlhe-
nes cum comperijfetdijlantiam tropicorum effepartium minu. 4^.fec,
40. qualium partium totus, circulus efi 360. reduxit rationem ijlam ad
termi-
 REVOLVTIONVM LIB. II. 6j
terminos minores nempe fit jt ad S 3, ^odhoc loco notandum erat
propter nonnullos qui ex hoc loco colligunt ctrculumab Eratoflhene divi-
Jum fuijfe in partes 83 pofl Erato[Ihenis atatem circulum dividi captum
in p. 3 60. quod minime verum ejl, quemadmodum vel exJolo Tetrabibh
Ptolemai confiare potefi,

Cap. III.
circumferentijs dSP angulis pcantium feje^ circulorum, Aequino^
dialisSigniferi, Meridiani^ e quibus eft declinatio
afcenfo rcBa^ deque eorum fupputatione.

. _
. Vod igitur de Finitore ^ _
dicebamus ab ipfo ....
oriri & occidere
1 I mundi partes, hoc apud circulum Meridianum cselum me-
^^'^L.diare dicimus, qui utrunque etiam 24 horarum ipacio Si¬
gniferum cum ^quinodfiali tranlmittit, dirimitque,fecando eorum
a fedfione verna vel autumnali circumferentias, dirimiturque viciP
fun ab illis intercepta circumferentia. Cumque lint omnes maximi,
conftituunt triangulumiphasricum orthogonium, redtus quippe an-
gulus eft, quo Meridianus .^quinodfialemper polos, ut definitum
cft,fecat. Vocant autem circumferentiam Meridiani, five cujus rJu.
libet per polos circuli fic interceptam declinationem Zodiaci feg-
menti. Eam vero quas ex circulo .^quinodiali confentitjafcenfio-
nem redam, fimul exeuntem cum compari fibi Zodiaci circumfe¬
rentia. Qu^ onmiain triangulo convexo facile demonftrantur. Sit
enim A B C D circulus tranfiens per
polos iEquinodi^is fimul & Zodiaci,
quempleriq; Colurum fblftitiorum ap¬
pellant: medietas Signiferi A E C,me-
dietas .Equinodialis B E D,fedio ver¬
na in E hgno, Solfticiumin A, Bruma
in C. Afliimaturautem F polus quoti¬
dianae revolutionis, & ex Signifero E G
circumferentia partium , verbi gratia,
30, cuifuper indueatur quadrans circu¬
li F G H. Tunc manifeftum eft,qudd in triangulo E G H,
datur latus E G partium 30, cum angulo G E H, cum fue¬
rit minimus partium 23 fcrup. 28 fecundum maximam dccli-
1 2, natio^
6% NICOLAI COPERNICl
nationem A B, quibus 360 funtquatuor redi,& angulus G H E
reduseft. Igitur per quartum rphsericorumipfum E H G triangu-'
Ium datorum erit angulorum & laterum. Nempe demonftratum
eft, quod lubtenfa duplicis E G ad fubtenfam duplicis G
cutfubtendentis duplam AGE, live
dimetientis Iphser^e ad fubtenfam dupl?
cis A B,&lemilles earum limiliter,quo¬
niam dupli AGE femiffis eft ex cen¬
tro partium 100000. & qu3e lub A B
earundem partium 39822. at E G par¬
tium 50000. &■ quoniam li quatuornu¬
meri proportionales fiierint, quod fub
medijs continetur , sequale eft ei quod
fub extremis, habebimus lemillem lub-
tendentis duplam G H circumferen¬
tiam partium 19911. & per iplam in canone eandem G H partium
11 fcru. 29 declinationem fcgmento E G relpondentem.
propter & in triangulo AEG dantur latera F G partium 78
fcrup. 31. & A G earundem 60 tanquam reliqua quadrantium,
& angulus F A G eft redus, eodem modo fubtendentes dupli¬
cium F G, A G, F G H, & B H, live eorum femilles proportio¬
nales. Cum autem ex his tres funt datse, dabitur etiam quarta B H
partium 62 Icrup. 6 alceniio reda a pundo Iblftitij, live H E
partium 27 fcrup. 54. a verno ^equinodio. Similiter ex datis la¬
teribus F G partium 78 fcrup. 31. & A F earundem partium
66 fcrup. 32 & quadrante circuli, habebimus angulum A G F
partium ^9 fer. 32 fem. proxime,cui ad verticem politus H GE
eft sequalis. Hoc exemplo & in CcCterisficiemus. Illud autem non
oportet ignorare , quod meridianus circulus ligniferum in lignis
quibus tropicos contingit ad redos fecat angulos. Nam per polos
ipfum tunc fecat, ut diximus. Adpunda vero sequinodialia eo mi¬
norem redo ^ciat angulum, quo lignifer a redo declinat, utjuxta
minimam quidem inclinationem partium Iit 66 fcrup. 32. Eft
etiam animadvertendum, quod ad aquales hgniferi circumferen¬
tias, qua; ab a;quinodialibus tropicifve pundis lumuntur, anguli &
latera triangulorum fequuntur aequalia, quemadmodum li deferi-
pferimus iequinodialis circLUiiferentiam A B C, & ligniferum
D B E, lele in B figno fecantes, in quo Iit asquinodium, alTum-
pferi-
 REVOLVTIONVM LIB, II, ^9
pferimufque aequales circumferentias^
F B &" B G,atq; per polos motus cliur-*
ni binos quadrantes circulorum K F L
& H G M,erunt bina triangula F L B
& B M G, quorum latera B F & B G
fiint aequalia, & anguli qui ad B verti¬
cem , &qui circa L & M redi. Igitur
per ^ iphxricorum aequalium laterum
& angulorum. Ita F L & M G decli¬
nationes aequales & afcenliones redae
L B & B M, 8c reliquus angulus F reliquo G. Eodem modo
patebit in atflumptis a pundo__tropico aequalibus circumferentijs.
Veluticum A B & B C hinc inde aequales fuerint a tropico con-
tadu B : dedudis enim ex D aequinodialis circuli polo quadran¬
tibus D A, D B, erunt fimiliter bina triangu¬
la ABD&DBC, quorum bafes A B, &
B C, & latus B DjUtriq; commune funt aequa¬
lia, &• anguli qui circa B redi, per 8 Iphaerico-
rum demonftrabuntur triangula ipfa aequalium
efle laterum & angulorum: quo manifeftum fit,
quod unius in hgnifero quadrantis anguli, tales
& circumferentiae expolitae reliquis totius cir¬
culi quadrantibus confentient. Q^niam exemplum Canonica de-
fcriptionefiibijciemus. In primo quidem ordine ponentur partes
ligniferi, Sequentiloco declinationes partibus illis refpondentes.
Tertio loco fcrupula quibus differunt & excedunt has,quae fiunt fub
maxima ligniferi obliquitate particulares declinationes , quarum
fumma eft Icrupulorum 24. Simili modo in afcenfionum & angulo¬
rum tabella Sciemus. Necefle eft enim ad mutationem obliquita¬
tis figniferi omnia mutari quaeipfam fequuntur. Porro in afcenlione
reda,perquam modica reperitur ipfa differentia, utpote quae deci¬
mam unius temporis partem non excedat,quaeque in horario fpacio
centeffmam fblummodo & quinquagefimam efficit.Tempora fiqui- Temfora.
dem vocant prifci, circuli aequinodialis partes, quae ligniferi parti¬
bus cooriuntur,quarum utrarumq,- circulus eft,ut ftepe diximus 3,^0.
led pro earundem difcretione , ligniferi partes gradus, aequino-
dialis vero temporaplerique nominaverunt ,,quod iScnos de caete-
ro imitabimur. Cum igitur tantula fit h^c differentia, quae merita
I 3 -poffit

f
 NICOLAI COPERNICI
poffit contemni, non piguit & hanc apponere. E quibus tum etiam
in quavis alia Signiferi obliquatione eadem patebunt, fi pro ratione
cxcelFus a minima ad maximam obliquitatem Signiferi fimiles pr-
tes fingulis concernantur. Vt exempli gratia in obliquitate partium
23 icrup. 34, fi velim cognofcere quanta 30 gradibus Signiferi ab
^equinodioiumptis declinatio debeatur.. Invenio quidem in Ca¬
none partes II fcrup. 29, ac in differentia fcrup. ii. qu^ in foli-
dum adderentur in maxima Signiferi obliquitate, quae erat ut dixi¬
mus partium 23 fcrup. 52. Atiam ponitur effepartium 23 fcru. 34
major inquam 6 fcrupulis quam fit minima, qu^ funt quarta pars
ex 24 fcrup. quibus maxima excedit obliquitas . Ejufdem autem
rationis partes e fcrup.. ii funt fere 3, qux cum adiecero parti¬
bus II fcrup. 19 habebo part. ii fcrup. 32, quibus tunc decli¬
nabunt gradus 3 o Signiferi, ab aequinodio fumpti. Eodem modo
&:in angulis afcenfionibus redis licebit facere, nifi quod his au-,
ferre femper oportet, illis femper addere, ut omnia pro tempore
prodeant examinatiora.
Nots.
TridiJ^uJortm calculm expeditior efi ex cmomhm uhertorihm Simum,
^dn<ieniium d Secantium, qui calculonem liberant a divijionis molejlia.
Porro Canon declinationum Zodiaci uberrimi cjl ufus, tum in Ajlronomi-
j'[ipputationibm, tum in re nautica. Nauta enim canonis hujm ope adju^
ti in Sole meridiano obfervant altitudinem polarem-
Canon Afcenfionum reSlarum index eft temporis diurni y jlve horarum,
"Tertim canon ufum habet in Eclipfibm Solaribus,

Canon
 (- REVOLVTIONVM L I B. II.

Canon declinationum partium Signiferi.

Zo- Decii- Idif- Zo- J Decii- idif- Zo¬. Decli- Dir

dia. natio. |fer. dia natio. |fer. dia., natio. ter.
part part. fer. |£cr. part |part . ll-r. jlcr. part . part . li.ru . tcru.

I 0 0
31
11 io II 61 ZO i3 20
2 0 48 I
3^ 12 11 I 2 61 20 ii 21 Jahul.Frific,

I 12 I 12 63 20 21
37,
3 33 3i 12
4 I 3 <5 2
34 12 ii 13 64 20 i8 21

/ 2 0 2
3S 12 12 13 6; 21 9 21
6 2 ^5 2 36 12 3i 14
66 21 i9 22

7 2 37 67 21 30 22
47 3 13 ii 14
8
3 II 3 38 13 12
14
(58 21 40 22

9 3 3J' 4 39 14 31 14 ^9 21 49 22
J8 4 40 14 70 21 i8 22
IO 3 io 14

22 22 7 22
11 4 4 41 Ii 9 Ii 71
12 4i I3 i7 /i 22 Ii i3
4 43* 4 Ii

13 / 9 / 43 Ii 46 16 73 22 i3 i3
14 S 3i i 44 16 4 16 74 22 30 i3

IJ s ss i 4J 1(5 22 16 7i 22 37 i3
16 6 19 6 46 1(5 39 17 76 22 44 i3

17 6 41 6 16 i6 17 77 22 SO i3
48 17 78 22 ii i3
18 7 4 7 17 13

19 49 17 I? i3 I i4
7 27 7 30
20 7' 49 S So 17 46 18 80 i3 i i4 \

18 81
21 8 12 8 51 18 I i3 10 i4
18 82 i3
21 8 34 8 Ji 18 17 13 i4

8 S5 1 18 3i 19 i3 1-7 i4
2-3 J7 9
3*4 1 18 47 19 84 i3 20 i4
^4 9 19 9
2 19 85 i3 22 i4
2-J 9 41 9
^6)19
9/^
06
16 10 16 19 i3 i4 ■ i4
3 10

S7 19 20 87 i3 26 i4
i7 10 10 30
38 19 20 88 i3 i7
28 10 46 10 44 i±.
'20 891 28-
^9 11 , 10 ^9 19 i7 ^3 i4
30 II n
60 20 10 20 9o\:^3 28 i4
^9
 NICOLAI COPERNICI
72
Canon afcenfionum red:arum.
Zo-| Tera-
a mi
Zo¬ Tem- <dif¬
Zo- Tem- jdif- 1fer. dia.j pora. fer.
dia pora.
dia« pora, fer. part.lparr. feru. Icru.
part.|part. fer. |lfer.
part. sart. fer. fer.
61 58 51 4
I 0 31 z8 54 4
1 5S 51 4
6z 59 54 4
1 I So 1 3i ^9
£1 63 60 57 4
3 Z 4f 1 4J 33 50 50 4
64 6z 0 4
34 31 46 4
4 3 40 1 40
6/ |63 3
J 4 3J 1 3f 33' 31 4/ 4
(3(5'64 6
6 36 35 43 5
30 1
3* 3
67 \6s 9 3
6 34 41 1 5
7 1
I
40 1 5 68 |66 13 3
8 zo 1 1 38 3i
7 69 167 17 3
39 3^ 38 5
9 8 Zl
I

IO 9
13'
11 I
40 37 i
37 1 5
70 ,68

71'69
3
3
36 t
2-5
41 58 3 Z9
6 3
3311
11 IO I 72. 70
4i 39 3
11 II 0 z
75 i7i 33 5
z 43 40 34 5 74 !7i - z
13 II 57 44 41 33 d
38

14 IZ z
75 75 43 z
4J 42^ 3i 6 z
13 48 z 76 74 47
iJ 46 43 31 d
16 14 43 z
52. z
z 44 3^ 5 78 I76 57 2
17 U 39 48 4J 3i 5
18 16 34 3 z Z
79 78
49 46 3i 5 80 7 Z
19 17 31 3 fo 47 79
35 5
zo 18 2.7 3 81 180 iz 1
48 34 5 !8i I
ZI 19 8z IZ
i3 3 49 3J 5
zz zo 19 3
13 ;o 36 5
^3 ZI i; 3 3'4 ji 37 5
Z4 zz 10

^3
z6 H
9 1
6 1 4
4
5$ 52-
36 i5
38
41
4
4
siis? II
ii? 86 43
o o

J7 J4 43 4 €S 87 48
i7 2-S 3 4 38 45 4
z8 i6 0 4 89188
J9 46 4
^9 16 37 4 60 17 48 90I90
4
3c' 2-7 J4 4

l
 REVOLVTIONVM LIB, IL 7S
Canon Angulorum Meridianorum.

Zo- Angu- dif¬ Zo¬ Angu¬ dif¬ Zo¬ Angu¬ Dii

dia. Ius. fer. dia lus. fer. dia. lus. fer.
part. p art. part. part. fer. fer. parr.|part . Icru. leru.
fer. fer.

69 ZI 6x 78 7 IZ Tahul. FrifiCt
I 66 3i H 31 3J prf^.38.
48 ZI 6z 78 19 IZ
il 69
Z 66 33 H

3 66 34 i4 33 70 0 ZO ^3 78 ii II

4 66 34 70 zo 64 79 14 II
3J i4 13

66 S5 70 z6 zo 65 79 3^ II
/ 36 i4 '
6 66 36 70 39 zo 66 79 J9 IO
39 i4
7 66 37 70 J3 zo 67 80 zz IO
4i 1^4 68 80
8 66 44 1r 4 38 71 7 ip 4f IJD

9 66 47 i4 39 71 zz 19 69 81 9 9
66 40 71 3<5 70 81 33 9
IO /I i4 19

II 66 55 i4 41 71 71 81 J8 8
IZ 66 59 i4 4^ 7i 8 18 /i 8z zz 8

13 67 4 43 7i ^4 18 73 8z 445 7
14 67 IO ^3 44 7i 39 18 74 83 II 7

67 45 7i 55 17 7f|83 35 6
I/ ^3
16 67 ZI 73 II 17 76 184 0 6
i3 ii

17 67 i7 73 z8 17 77 84 6
18 67 48 75 47 17 78 84 50 5
34 i3
19 67 49 74 6 16 79 i 8/ ij 5
41 i3 80:8/
zo 67 49 i3 50 74 i4 16 40 4
j6 11^5 74 4i j1 16 81! 86 5 4
ZI 67
Z2. 68 4 Izz JA 7S I I! 8zl86 30 3
83:86 5/ 3
^5 68 3 53 75 ZI
68 zz 112.2. j4 75 40 84 87 19 3
68 3i 55 76 1 ^4 87 53 z
z6 68 5<^ 76 ZI 86 88 16 z
41 1 zz ' 14
87,88
i7 68 Ji 1 zz 57^ 76 41 14 4^ I
z8 69 z 77 88I89 6 I
3 13

Z4 89189 0
i9 69 13 ZI J9 77 ^3 33
30 69 Z4 ZI 60
77 4J 13 90'90 0 0

K
 NICOLAI COPERNICI

,
74
Cap. IIII.
^omodo etUm cujuslihet fyderis extra circulum qui pr medium
fignorum efi^
terit^ Declinatio ,
cujus tamen latitudo cum longitudine confit’
Jfcenfio reSla fateat
gradu Signiferi calum mediet.
cum quo

H Bc de Signifero, ^^tquinodiali & Meridiano circulo, ac eo¬

rum mutuis fedionibus expofita funt^ Verum ad quoti¬
dianam revolutionem non folum intereft fcire, quae per
ipfum Signiferum apparent, quibus Solaris tantummodo apparen¬
dae, aperiuntur caufe, fed etiam ut earum qu^ extra ipfum funt,
ftellarumfixarumerrantiumque, quarum tamen longitudo &:lati¬
tudo datae fuerint, declinatio ab iEquinodiali circulo, &afcenfio
reda fimilker demonftrentur.Defcribatur ergo circulus per polos
jEquinodialis & Signiferi A B C D, hemicyclus iEquinodia-
lis fit A E C,fuper polum F, & Signiferi B E D, fuper polum
G,fedio^quinodialis in E Signo. Apoloautem G perftellam
deducatur circumferentia G H K L,fitque ftellx locus datus kt
H figno, per quam a polo diurni motus
defcendat circuli quadrans F H M N.
Tunc manifeftum eft quod ftella quae in
H exiftit,meridianum incidit cum duo¬
bus M Sc N fignis, 8c ipfa H M N
k circumferentia eft declinatio ftellse ab
Aquino diali circulo, &: E Nafcenfio in
iphaera reda,quam quaerimus .Qiwniam
igitur in triangulo K E L, latus K E
datur, angulus K E L , , & E K L
redus, dantur ergo per quartum Iphaeri-
corum latera K L E L, cum reliquo angulo qui fub K L E,
tota ergo H K L datur circumferentia. Et proptcrea in triangulo
H L N duo anguli dati funt H L N, & L N H redus, cum la¬
tere H L: daintur ergo per idem quartum fphaericorum reliqua la¬
tera H N declinatio ftellae, L N, quaeque fupereft N E af-
cenlio reda, qua ab aequinodio Iphaera ad ftellam permutatur^ Vel
alio modo . Si ex praecedentibus K E circumferentiam Signiferi
aifumastanquamafeenfionemredamipfiusL Ejdabitur ipfa L E,
vice-
 REV OLVTIONVM LIB. II. 75
viceverfa ex Canone afcenfionum redarum, &: L K ut declinatio
congruens ipfi L E, atque angulus quifub K L E per canonem
angulorum meridianorum, e quibus reliqua , utiam demonftrata
funt,cognofcentur. Deinde propter E N afcenfionem redam,
dantur partes Signiferi E M, quibus ftella cum M figno ccelum
mediat-
Notar.
Stellarum fixarum declinatio docebit nos f oli altitudinem,ubif>er infiru^
mentum aliquodobfervata fuerit (lelU altitudo meridiana fupra Horizon-
tem. Ex Afcenfione reBa innotefcet tempus ortus ^ occafius cujufique ftelU
in fphara relia: item tempus feu hora noBis , in qualibetfphara, fubduBd
Ajcenfione reBa Solis ex Afcenfione reBa fielU,

Cap. V.
DeFimtoris feBtionihus,

H Orizon autem circulus, alius eft redic ffihxrx, alius obli-

quse. Nam reda: fphxrx Horizon dicitur, ad quem jEqui-
nodialis erigitur, live per polos eft iEquinodialis circuli.
Obliqute vero fphxrx vocamus eum,ad quem circulus -^quinodia-
lis inclinatur.Igitur in Horizonte redo omnia oriuntur & occidunt, Sj^hctra fuh
fiuntq; dies nodibus lemper sequales. Omnes enim parallelos mo¬ aquatore.

tu diurno defcriptos per medium fecat Horizon, nempe per polos,

&: accidunt ibi quseiani circa Meridianum explicavimus. Diem ve¬
ro hic accipimus ab ortu Solis ad occalum, non utcunque a luce ad
tenebras,uti vulgus intelligit, quod eft a diluculo ad primam facem,
dequo tamen circa ortum & occalum lignorum plura dicemus. E
Sub ^olo
contrario, ubi axis terrae erigitur Horizonti, nihil oritur & occidit,
led in gyrum omnia verlata lemper in aperto lunt,vel in occulto,
nili quod alius motus produxerit,qualis eft annuus circa Solem: quo
fequiturperfemeftre facium diem ibi durare perpetuum, reliquo
tempore nodem : nec alio quam hyemis &:2eftatis difcrimine, quo¬
niam iEquinodialis circulus ibi convenit in Horizonte. Porro in OhU^un,
Iphsera obliqua, qusedam oriuntur & occidunt, qusedam in aperto
funt femper, aut in occulto, fiunt interim dies & nodes inaequales.
Vbi Horizon obliquus exiftens contingit duos circulos parallelos,
juxta modum inclinationis, quorum is qui ad apparentem polum eft
K z definit
 N:iCOtAI COPERNICI
definit {emper patentia, & ex adverfb qui ad latentem efi: ^lum, la
tentia. Inter hos ergo limites per totam latitudinem incedens Ho^
rizon, omnes in medio parallelos in circumferentias fecat inaqua
Cdufd, in£^ excepto ^quinodiali, qui maximus eft parallelorum: & maxi‘
£ruT rni circuli bifariam feinvicemfecant, Ipfe igitur finiens obliquus diri¬
mit in hemifphserio fuperiori verius apparentem polum majores pa¬
rallelorum circumferentias, eis quce ad Auftrinum latentemque po¬
lum , & e converfo in occulto hemiiph^rio, in quibus Sol motu di¬
urno apparens, efficit dierum 6c nodaum diiparitatem.

Notse.
Jloc capite propom^tur proprietates fphara^ fuh Jequatorefpbdrdfub po¬
lo y& fphara. intermedU quam obliqua nuncupant^quia in hac mundus obtt*
quefufpenfm nobis videtur, PrMerea caufa traditur incrementi & decre^
menti dieru in fphara obliqua»^nimo concipe par allelos p o inter aquatorem
(jr Tropicum Cancri,totidemq^ parallelos inter aquatorem & Tropicum Ca.
pricorni: Horizon tranfiens per polos parallelorum {id efi per polos Aequato-
rii)fecabit aquatorem ^parallelos ad angulos reBos fp^in fegmentaaqualta.
qua caufa efi perpetui aquinoBij fub Aequatore»Alm vero quilibet horizon
fecabit Aequatorem ^parallelos oblique, illum quidem bifariam, hos vero
in partes inaquales, ^ quo longim Horizon recejjerit a polis Aequator is, eo
major erit angulorum obliquitas dr fegmentorum inaqualitas. hac efi caufa
vera proxima inaqualitatis dierum noBiumque,

Cap . VI.
fnt umbrarum meridianarum differentia.

S V N T & umbrarum meridianarum differentiae ^ quibus alij Pe-

rifcij, alij Amphiicij, alij Heterofcij vocantur. Perifcij qui¬
dem funt quos circumumbratiles dicere pofliimus, circum¬
quaque Solis umbram fortientes. Et funt ij, quorum vertex five
polus Horizontis minus vel non amplius abeft a polo terrse quam
Tropicus ab iEquinodtiali. Ibi enim paralleli quos attingit Hori¬
zon , limites exiftentesfemper apparentium vel occultorum, tro¬
picis funt majores vel sequales. Ac proinde Sol seftivus in femper
apparentibus eminens, eo tempore gnomonum umbras quoquo
vcrfum proijcit. At ubi horizon Tropicos circulos tangit, fiunt &
ipfi
 REVOLVTIONVM L IB. I. 77
ipfifemper apparentium, Scfemper occultorum limites. Q^pro-
pter Sol in folftitio pro media nodte terram radere cernitur, quo
momento totus Signifer circulus convenit in Horizonte,&: confe-
ftim fex %na fimul oriuntur, & totidem ex adverfo fimul occidunt,
& polus ligniferi cum polo Horizontis coincidit. Amphiicij , qui
meridianas umbras ad utramq; partem mittunt, funt inter utrumq;
Tropicum habitantes, quod ipacium prifci mediam Zonam vocant,
dc quoniam per omnem illum tradtum t Signifer circulus bis redtus
inliftitjUt infecundo theoremate Ph^nomenon apud Euclidem de-
monftratur, bis ibidem abfiimuntur umbr^ gnomonum, & Sole
hinc inde tranfmigrante, gnomones modo in Auftrum, modo in
Boream umbram tranfmitamt. Ca:teri qui inter hos & illos habi- ucterofci],
tamusHeterofcijlLimus,eoquodin alteram folummodo partem,
hoc eft Septentrionem mittimus umbras meridianas. *Conlucve-
runt autem prifci Mathematici orbem terrarum in feptem climata
fecare, utputa per Meroen,per Sienam, per Alexandriam, per Rho¬
don, per Hellelpontum, per medium Pontum, per Borifthenem,
per Bizantium, & cserera per Ungulos parallelos, ad differentiam &:
exceiliim maximorum dierum. Vmbrarum quoque longitudinem
quas in meridie fub uEquinodtijs, ac utrifque Solis converfionibus
per gnomones obfervarunt, penes elevationem poli, live lati¬
tudinem cujulque fegmenti. Hxc cum tempore partim mutata,non
prorfus eadem funt qu2e olim, propter mutabilem, ut diximus , Si¬
gniferi obliquitatem , qu^ latuit priores: live utredius dicam, pro¬
pter .^quinodtialis circuli ad ligniferi planum variantem inclinatio¬
nem, a qua illa pendent. Sed elevationes poli, live latitudines lo¬
corum, &umbr^ iEquinod:iales conlentiunt ijs , qu2e antiquitus
inveniuntur annotata: quod oportebat accidere, quoniam circulus
.^quinodialis fequitur polum globi terras: circa illa fe-
gmenta, non fkis exad:e per qu^ecunque umbrarum & dierum ac¬
cidentia delignantur & definiuntur , fed redius per ipforum ab
.^quinodialicirculo diftantias, quse manent perpetuo. Illa vero
Tropicorum mutatio quanquam permodica exillens,modicam cir¬
ca loca Auftrina dierum & umbrarum diverlitatem admittit,ad Se¬
ptentrionem tendentibus fit evidcntior. Qi^d igitur gnomonum
umbras concernit,manifellum ell, quod ad quamlibet altitudinem
Solis datam percipiatur umbrxlongitudo, & e converfo. Qi^mad-
modum fi fuerit gnomon A B, quiiaciat umbram B C, cumque
R 5 • index
 NICOLAI COPERNICX
index ipfe redus exiftat ad planum Horizontis,ne-
cefTe eft ut A B C angulum femper redum efficiat,
per definitionem redarum ad planum linearum •
Q^propter fi connedatur A C, habebimus
A triangulum redangulum, & ad datam So¬
lis altitudinem, datum etiam habebimus eum, qui
fub A C B angulum. Et per primum triangulo¬
rum praeceptum A B gnomonis , ad umbram
fuam B C ratio dabitur, &ipfa B C lon^tudinc.
Viciffim quoque cum A B B C fuerint data,
conftabit etiam per tertium planorum angulus
A C B,&: Solis elevatio umbram filam pro tem¬
pore efficientis. Hoc modo prifci in delcriptione
illorum fegmentorum globi terr^,cum in ffiquino-
dijs,tum in utraque trope,ruas cujufque umbrarum
meridianarum longitudines affignarunt.
uJfihra^
Notae^
Amphifcu ,P€rifcu& Beterofcij apid Ptolmmm AftUmur gnonjo^
ms umbra. Sub Zom torrida (hoc ef tnttr
duos Tropicos) fiilifunt bis in anno afcij, id eft umbra expertes; alias am-
phiCcilj hoc efl umbram meridianam jacientes^ modo in Septentrionem,mo-
WinAtftrum. At interpolum Aequat oris polum Zodiaci fttli funt pe¬
rii cis umbram in omnem mundi plagam proijcientes. Almjmijunt hete-
rofcf Sub ipfopolo Aequator is nulla omnino mundi plaga objervari potep,
nec Meridies^necSeptentrio, nec Ortus nec Occafus.
f t Sio-nifer bis redus ] Circulus circulo rellus inftftit quando eundern
fecat ad angulos reBos^ quod fieri nequit nifi alter per alterius polos tranj-
xat. Ve ctrculis magnis fermonemfacimus • quales funt Horizon Zo¬
diacus. Sub Zona torrida Zodiacuspngulis revolutionibus diurnis butran^
fit per polos Horizontis, quo momento uter que polus Zodiaciin Horizonte
reperitur, & Horizon a Zodiaco fecatur angulis reHis.

r * Confucverunt prifci ] Ptolemaus in Geographicis terram in Zonas

dividens per circulos parallelos ,nufquam omittit quantitatem diei maxi¬
mi ^ paraMcujufquerationem ad quantitatem Aequatorjs. ^ oedtdem
in opere A(Ironomico rem eandem accuratius tracians terra umverjam di-
firibuit inparallelos 26.initiofaHo abipfo Aequatore. Et ad fmeulos pa-
rallftos pr Iter poli Elevationem f•■u diftantiam ab Aequat ore circulo , addu-^
 REVOLVTIONVM LIB. II.
cit r at tonemJlHi cremii ad umbras meridianas triplices, Aequino&iales,afti^
vas ^ hibernas. Frimus parallelorum Ptolemao eft Aequator, fub quo
terram habitarifcribitdd^fibi conflare ex relatu eorum qui e Zona torrida
venerant, Vigeflmusparalleltts is eflfub quo dies longipmm fit hor, i6,
minu,4.s,ab Aequatorediflans gra. $2^ minu, rk tS
Tijvis Ik/SoMov. & defcribitur per Rheni oflia. Atque ibi gnomon ereclus
partium 6o umbramproijcit afiivampart. 33 minu,2o,Aequinomalem
part, 7p minu, 6^ hibernam vero part, 233 minu, 10,

Cap. VIL
Maximus dies^ latitudo ortus ^ & inclinatio fphsera:, quomodo mytr
cem demonjirentur^ 1^ de reliquis dierum differentijs,
»

T A quocjuc ad quatnlibet obliquitatem ^liser^, Uve inelinatio-*

nem Horizontis, maximum minimumque diem cum latitudine
ortus, ac reliquam dierum differentiam iimul demonftrabimusa^
Eft autem latitudo ortus,circumferentia circuliHorizontis ab orta
Solftitialiad Brumalem intercepta, live utriulque ab exortu ^qui-
nodtiali diftantia • Sit igitur meridianus orbis A B C D,&in:
hemifph^rioorientalifemicirculus Horizontis B E D,^quino-
aialis circuli AEG, cujus polus Boreus fit F. Affumpto So^
lis exortu ftibaiftivaconverlione in G figno, defcribatur F G K
circumferentia maximi circuli. Quoniam
igitur mobilitas fphaers terreftrls in F
polo circuli ^quino(ftialis peragitur, ne-
cefle eft G H ligna in meridiano A B
C D congruere, quoniam paralleli cir-
caeoldemfiintpolos, per quos maximi;
quiq; circuli iimiles auferunt ex illis cir¬
cumferentias . Q^propter idem tempus,
quod eft ab ortu iplius G ad meridiem,,
metitur etiam A E H circumferen¬
tiam, &r reliquam femicirculi fub terraneam partem C H, a mecfia;
node ad ortum. Eft autem lemicirculus A E C, & quadrantes
fiint circulorum A E & E C, cum fint a polo iplius AB C D
erit propterea E H dimidia fefferentia maximi diei ad ^quino-
«ftialem ^ & E G inter .^quino(ftialem dc Iblftinalem exortum la¬
tita-
8o Nie OL AI COPERNI CI
timdo* Cum igitur in triangulo E H G conftiterk ^angulus qui
fub G E H obliquitatis Iph^r^ juxta
A B circumferentiam, Scquifub GHE
redfus 5 cum latere G H per diftantiam
Tropici xMvi ab ^quinodiali, reliqua
etiam latera per quartum iphaericorum,
E H dimidia differentia diei dBquino-
dialis & maximi , 6c G E latitudo or¬
tus dantur. Idcirco etiam li cum latere
G H latus E H maximi diei &: iEqui-
nodialis differentia, vel E G datum
fuerit: datur qui circa E angulus indi-
nationis fph*r*, ac pemde F D elevatio poli fupra Horteon-
ta. Ouin etiam fi non Tropicum fed aliud quodcunque in Signi¬
fero fundum fumatur,utraquenihilommus E G & E H cir¬
cumferentia patebit. Q^niam per canonem declinationum lu-
praexpofitum,notaHt G H circumferentia decUnatioms, qu^
partem ipfam Signiferi concernit, fiuntq; caetera eodem modo cle-
monftrationis aperta. Vnde etiam fequitur, quod partes Signiferi,
quse ^qualiter a Tropico diftant eafdem auferunt Horizontis cir¬
cumferentias ab .^quinodiali exortu, & ad eafdem partes, fi^iuntq;
dierum & nodium magnitudines invicem aquales, quod elt, quo¬
niam idem parallelus utrumque habet Signiferi gradum,cum lic
aequalis ad eandemque partem ipforum declinatio . Ad utramque
vero partem ab ^Equinodiali fedione aqualibus fumptis circum e-
Tcntijs accidunt rurfus latitudines ortus aequales,fed in. diverlas par¬
tes , ac permutatim dierum ac nodium magnitudines, eo quo
ecquales utrobique deferibunt circumferentias parallelorum >
ipla ligna aequaliter ab .^quinodio diftantia, declinationes ab or e
^quinodiali habent aquales - De-
feribantur enim in eadem figura pa¬
rallelorum circumferentiae, & lint
G M, & K N,qu3efecent finientem
B E D in G K fignis , accommo¬
dato etiam ab Auftrinopoib L qua¬
drante maximi circuli L K O.
niam igitur H G declinatio aequalis
eitipfi K O, erunt bina triangula
^ D E G
 REVOLVTIONVM LIB. II. 8i
D F G & B L K,quorum duo latera alterum alteri, F G aequa¬
le eft ipli L K , 6c F D elevatio poli ipli L B, & anguli qui cir¬
ca B D funtredi. Tertium igitur latus D G tertio B K aequa¬
le, e quibus etiam relinquuntur G E,E K latitudines ortus aequa¬
les. Q^proptcr cum hic quoq; duo latera E G,G H fint aequa¬
lia duobus E K, K 0,&:anguli quifuntad E verticem aequales:
reliqua E H,E O, ob id latera sequalia, quibus additis aequalibus
colligitur tota , O E C circumferentia toti A E H aequalis .
Atqui maximi per polos circuli parallelorum orbium iimiles aufe¬
runt circumferentias: erunt & ipfk G M, K N limiles invicem
& aequales. Quod erat demonftrandum. At hsec omnia poflunt .
alio quoque modo demonfirari. Defcripto itidem Meridiano circu-
lo A B C D, cujus centrum fit E, di¬
metiens -^quinodialis & communis ip-
forum orbium fedio fit A E C , di¬
metiens Horizontis ac linea Meridiana
B E Djaxislphserae L E M, polus ap¬
parens L, occultus M. Aflumpta di-
ftantia converfionis aeftivse, vel quxli-
bet alia declinatio fit A F, ad quam
agatur F G dimetiens paralleli, in le-
dione quoq; communi cum Meridiano,
quae fecabit axem in K, lineam Meridia¬
nam in N. Qi^niamigitur paralellafiint, fecundum Pofidonij defi-
nitionem,quae nec annuunt nec abnuunt,(ed lineas perpendiculares
inter fe fbrtiuntur ubique aequales,eritipj[a K E reda linea aequalis
dimidiaefubtendentis duplam A F circumferentiam.Similiter KN
aequalis erit dimidia fubtendentis circumferentiam paralleli, cujus
quae ex centro eft F K, per quam quidem differentiam dies uEqui-
nodialis differt a diverfo. Idque propterea, quod omnes femicircu-
li, quorum illae communes fediones exiftunt, hoc eft quorum funt
dimetientes, utputa B E D Horizontis obliqui, L E M Hori¬
zontis redi, A E C dSquinodialis, & F K G paralleli , redi
funt ad planum orbis ABC D. Et quas inter fe faciunt fediones
per 19. undecimi libri ele. Euclidis, funt eidem plano perpendi¬
culares in E K N fignis, & per fextamejufdem paralleli ,& K eft
centrum paralleli, E centrum fphaerae. Q^propter & E N femif-
fis eft fubtendentis duplam circumferentiam Horizontis,qua orien s
L parailieli
Sa NICOLAI COPERNICI
paralleli differt ab ortu ^quinodlia-
li. Cum igitur A F declinatio fuerit
data cum reliqua quadrantis F L,
conflabunt femifles fubtendentium
dupla : K E iplius A F, ^ F K
ipfius F L, in partibus quibus A E
efl looooo. In triangulo vero
E K N redangulo, qui fub K E N
angulus datur penes D L elevatio¬
nem poli, & reliquus K N E aequalis
ipfi A E B, quod in obliqua fphsera
paralleli pariter inclinantur ad Hori-
zontem, dantur in eifdem partibus latera, quarum qux ex centro
fphxrx efl looooo. Qmbus igitur quse ex centro F K paralleli
fuerint i ooooo. dabitur etiam ip^ K N tanquam dimidia fub-
tendentis totam differentiam diei ^Equinodialis & paralleli in par¬
tibus, quibus fimiliter orbis parallelus efl 360. Ex his manife-
ftum efl, rationem F K ad K N conflare duabus rationibus,
videlicet fubteniie dupli F L ad fubtenfam dupli A F , id efl
F K ad K E, atque fubtenfae dupli A B ad fubtenfam dupli
D L, eflque ficut E K ad K N, nempe inter F K & K N af-
fumitur E K. Similiter quoque B E ad E N rationem,compo¬
nunt B E ad E K, atque K E ad E N. Sic equidem exiflimo
nonfolumdierum Scnodium inaequalitatem, verumetiam Lunse
Stflellarum,quarumcunque declinatio data fuerit parallelorum,
per eos motu diurno deferiptorum fegmenta difebrni, qux fupra
terram funt, ab ijs quas fubtus, quibus ortus occafus illorum faci-^
le poterit intelligi..

Canon
 REVOLVTIONVM LIB. II,

Canon difFerentise Afcenfionum obliquae fphserar.

De- 1
Eleva¬ cli-
tio nat 51 3^ 33 34 35 3^ poli.
gra. part -Itr, part -Ilr. part. -fer. part*- Icr. part. -fer. part. - fer.

I 0 0
36 37 0
39 0 40 0 42 0 44
-1, I 12 I 15 I 18 I 21 I I
24 27
3 I 48 I 53 I 57 2 2 2 6 2 II

4 2 ^4 2 2 36 2 4i 2 48 2 55
^2
S 3 I -- 3 8 3 15 3 ^3 3 31 3 39 Cdnonis'
3 37 3 46 3 55 4 4 4 13 4 23
hujus fuh-
jldio cognof.
7 4 14 4 ^4 4 34 4 45 4 36 5 7
8
citur dieru
4 SI 5 2 5 14 5 26 5 39 5 52 longitudo,
9 S 28 5 41 5 54 6 8 6 21 6 3<5 Oflell^rum
IO 6 S 6 20 6 35 6 7 6 mora fu^rn
50 7 22
11 t> 4i 6 59 7 15 7 3i 7 49 8 7
HoriKon-
12
7 20 7 8 8 8 tem.
38 7 56 15 34 53
13 7 8 i8 8 37 T 58 9 18
9 39
14 S 37 8 10
58 9 19 9 41 3 ro 26
IJ 9 16 9 38 10 10 2f 10 4P II 14
16.
9 51 10 29 IO*
44 II 9 11 25 12 2
17 10 35 II I II II 54 12 22 12
27 50
18 II 16 II 12 12 40
43 II 13 9 13 39
19 II 56 12 12 26 57
55 ^3 13 14 29
20 12 46
38 13 9 13 40 14 13 14 15 20
21 20 26 0 16
15 13 55 14 15 15 36 12

22 14 ,3 14 37 15 13 15 49 16 27 17 5
23 14 47 15 ^3 16 0 16 38 17 17 17 58
II 31 16 9 16 48 17 29 x8 10 18 52
16 16 16 17 38 18 20 19 3 19 48
26 2 18 28 12
17 17 45 19 19 58 20 45
50 18 20 6
27 17 34 19 19 20 54 21 44
28 18 38 20 12 21 I 21 22
19 24 51 43
29 19 27 20 16 21 6 21 57 22 50 23 45
30 20 18 21 9 22 I 22 55 M 51 24 48

31 21 10 22 3 22 58 ^3 55 H 53 25 53
3^ 22 3 22 /9 23 56 56 25 57 27 0
33 22 57 2-S
^3 54 M 19 59 27 3 28 9
34 2-3 55 H 56 25 59 27 4 28 10 29 21
31 24 53 25 57 27 3 28 10 29 21 30 35
36
53 27 0 28 9 ^9 21 30 35 31 52
 84 Nie OLAI COPERNICI

Canon difFerentise afcenfionum obliquse fphserae.

De¬
Eleva¬
cli¬
00

tio nat. 37 39 40
41-
42

parr. -fer. part.- fer. part,- fer. part.-- fer. part. -fcr.j part. - fer.

I 0 4i 0 47 i) 49 0 io 0 ii 0 i4
2 I 31 I 34 I 37 I 41 I 44 Z 48
3 2 16 2 21 2 26 2 31 2 37 2 4i

4 3 I 3 3 Ii 3 22 3 ip 3 37
I 5 47 3 ii 4 4 4 13 4 22 4 31
6 4 33 4 43 4 i3 i 4 i Ii i

7 I 19 i 30 i 4i i ii 6 8 6 21
8 6 6 18 6 32 6 46 7 I 7 16
i
7 7 8 12
9 6 ii 7 <5 7 -ii 38 ii

IO 7 8 13 8 30 8 49 9 8
II 8 8 44 9 3 9 i3 9 44 10 i
12 9 9 34 9 ii 10 16 10 39 II 2
13
10 24 10 46 10 12 0
13 10 I II II 3i
11 14 39 12 12 12
14 10 j-o II i 31 i8
11 39 Ii i 12 32 13 0 13 28 13 iS

16 12 ^9 Ii i7 13 26 U ii 14 26 14 58
17 13 19 13 45^ 14 20 14 ii Ii ii Ii i9
18 14 10 14 4i Ii Ii Ii 49 16 i4 17 I

2 Ii 3<^ 16 II 16 48 17 ii 18 4
19 Ii
20 ij 16 31 17 8 17 47 18 i7 19 8
iJ
21 16 17 i7 18 7 18 47 19 30 20 13
49
22 17 18 24 19 6 19 49 20 34 21 20
44
ip 22 20 6 20 21 39 22 28
i3 18 39 ii
19 36 20 21 21 8 21 i6 22 46 i3 38

21 21 22 II 2 i3
2-5 20 34 i3 ii i4 io
16 21 22 24 23 16 i4 10 ii i 26
34
23 28 24 22 16 18
i7 22 3/ ii 19 17 i7

28 26 i7 31 28 3<^
37 H 33 ii 30 30
26 40 i7 43 28 48 i9 i7
^9 ^4 41 ii 40
26 4p i7 i2 28 30 7 31 19
30 47 J1
3 I 26 5S 28 0 i9 7 30 17 31 i9 3i 4i
3i 28 i i9 13 30 i4 31 31 3i i4 34 14
18 30 29 44 33 I 34 22 3i 47
33 i9 31

34 30 3^ 31 4S 33 6 34 i7 3i i4 37 i4
34 33 3i i9 37 30 39 i
5J 31 Ji 33 IG
12 36 2 37 34 39 10 40 ii
36 33 34 3i
 REVOLVTIONVM L I B. IT. 85
Canon difFerentice Afcenlionum obliqua fphierse.
De
Eleva¬ cli¬
tio nat 1« 44 45 4(5 47 48 poli.
gra. part.-fcr part.-fer. part.,-fcr. part<rfer. part.- fer. part. - fer.

I 0 j-6 0 I 0 I 2
58 I 4 I 7
1 I 2 0 2 4 i 9 ^ 13
3 2 48 2 0 3 io
J4 3 3 5 3 13
4 3 44 3 4 I 4 9 4 18 4 i7
S 4 41 4 /I I J 12 5 ^3 5 35
6 I 37 i jo 6 2 6 15 6 28 6 4.2
7 6 34 6 49 7 3 7 18 7 50
a 7 48 8 8 22 8 40
Z i 8 59
9 8 30 8 48 9 7 9 26 9 47 10 8
IO 9 28 9 48 IO 9 IO 31 10 _^4 II 18
II IO 27 IO 49 II 13 II 37 12 a 12 28
12, II 2(5 11 12 16 12 43 13 II 13 , 39
^3 12 26 12 /3 13 21 13 50 14 20 14 51
14 13 14 26 14 58 15 30 16 s
U 14 28 I/ 0 I/ 32 16 7 16 42 17 19
16 16 16 40 16 17 54 18 34
IJ 31 S 17
i? 1(5 34 17 IO 17 48 18 ^7 19 8 19 51
18 17 38 18 17 18 58 19 40 20 23 21 9
19 18 44 19 ij' 20 9 20 13 21 40 22 29
20 19 JO 20 3S 21 21 22 8 22 j-8 23 /I
21 20 S9 21 46 22 34 23 2-5 24 18 25 14
22 22 8 22 2-5 jo 24 44 25 40 26 40
2.S 23 19 24 12 2S 7 26 5 27 5 28 8
i4 24 32 2-S 28 16 26 27 27 28 31 29 38
ij 47 16 46 27 ■48 28 $2 30 0 31 12
z6 2-7 3 28 6 29 II 30 20 31 32 32 48
2-7 28 22 29 29 30 38 31 51 33 7 34 i8
28 19 44 30 j4 52 7 33 ^5 34 46 36 12
29 31 8
3^ 22 53 40 35 2 36 28 38 0
30 i2. 3S 33 SS 35 16 3<3 43 38 ly 39 53
31 34 S 3J 28 3^ 56 38 29 40 7 41 S2
3i ss 38 7 38 40 40 19 42 4 43 57
^Z
35 37 16 38 jo 40 30 42 15 44 8 4(5 9
34 38 38 40 39 42 44 18 46 20 4S 31
3j 40 46 4i 3^ 44 27 48 i3 48 36 51 3
36 42 44 44 33 46 36 48 47 yi II 53 47

L 3
 85 NIGOLAI COPERNICI

Canon difrerentias Afcenfionum obi iqu^ fphxrx.

De¬
Eleva¬ cli¬ poli.
tio nat 49 50 51 53 54
parr.- IIt. parr.- Ibr. J^art.- Itr. part,- fer. 1part,- fer. i I)arr. - fer.

I 12 I I 20| I 23
I I 9 24 17
2 2 18 2 23 2 18 2 34 2 39; 2

3 3 43 8
3: 3 27 35 3 51
L- 59I 4

37 4 47 4 57 4 8 5 19 5 31
4 4 6
47 5 50 6 12 6 5 40 55
s 5 24
6 6 57 7 12. 7 27 1 44 8 1] 8 19

7 8 7 8 25 8 43 9 2 9 23 9 44
8 9 iS 9 3^ IO 0 IO 22 IO 45 II P
ir II 12 8 12 35
9 IO IO 53 17 42

4i 12 8 12 35 3 13 32 14 3
• IO 11 23
II 12 55 23 24 25 53 24 24 14 57 15 31
16 0
’ 12 14 0 14 40 15 13 15 47 23 17

16 11 18 32
13 ij 2.4 15 5« 34 27 17 50
40 56 i8 37 19 19 20 4
14 16 17 17 17
18 20 20 50 21 38
17 57 39 29 29 4
ly
i5 21 22 22
1 16 19 19 59 20 44 32 23 15
20 36 21 22 22 11 23 2 23 56 24 53
' 17
26 34
: 18 21 57 22 47 23 39 24 34 25 33

20 IO 26 9 27 11 H' 17
;
2-3 24 14 25
26 4.6 28 53 30 4
■ 2.0 H 45 25 42 27
21 26 12 27 14 28 18 29 26 30 37 31 54

22 i7 42 28 47 29 56 32 8 32 25 33 47
23 2-9 14 30 23 32 37 32 54 54 17 35
21 36 37 48
H 31 4 32 3 33 il
44 13

26 33 46 35 IO 36 39 58 14 39 59
^5 40 20 IO
26 34 8 35 32 37 2 3^i 3^ 42

37 39 0 40 42 42 33 44 32
2-7 35 53 23

2 42. 44 53 47 2
28 37 44 39 19 42 53
12 12 47 21 49 44
2.9 39 37 42 21 43 45
35> 52 37
30 42 37 43 29 45 29 47 50 I

47 54 50 52 53 55 '48
5 I 43 44 I
48 8 30 53 ][ 59 19
32- 45 57 50
48 IS) 44 55 20 56 15 .59 2S 63 21
33 50

53 3c) 5^ 20 59 4‘L 63 3][ 68 11

34 50 5-^ 3
3; y3 4C) 3"i 59 jS 63 4<3 68 74 32
68 2:7 74 3< 90 0
56 42 S9 5S <^3 47
.
 REVOLVTIONVM L I B. II. 87
Canon differentia afcenlionum obliquce fph^rce."
Eleva¬
tio 55 5^ 57 y8
59 6^0 1
gra. jparr.- fer.
poli.
part.- fer. parp. -fer. parr.- Icr. parr. - fer.
i9 I '31 40
2 sii I 3.6 I I
44
4 17 4 27 3 20 3 12
3 28
l d 4 0 4 49 4 12
6 II
6 41 6 47
7 44 22 8
10 43
3 8
38 9 9 19
4 41 |io
29
IO j4
11 47 12
14 174
II 20
31 12 0 13 32
30 13
7 ^4
H
14 17 41' 14 44
3 i
^4 44 17 4 16 23
17 47
7 18 19
40 20 43 21 41
17 24 18 8
19 6 43 43 19 3<5
20 jo
22 36 23 34
30 24 22
22
24 31 24 34
24
26 29 27 39
17
9 26 12 7 19 28 30 i
|29 47
47 8 z 29 18 30 34
,
31 49
I8i27 48 30 3 20 32 I
34 19
441 r
' -
29 27 41 3 33 26 48 3 37
31 19 39 34 4 34 37 |34
i I
^
33 41 36 14 37 37 17 i 39 4
ij-
44 139 42 , '41 40
3
i 14 48 38 28 40 17 42
37 19 0 40 49 '44 ij-

18 43 17 42 47 44 47 II
39 29 46 26 47 47 20
49 40 27
4 / 48 16
48 41 19 43 42
II 41 14 38
II
47 39
61 57
^4 14 j8 18 19 62 14
S8 36 2 3 <57 18<j I
62 4 <^7 j
31
Ziii 'Hi
62 90
^7 13
74 19 ]

33 po
Quod hic vacat,eis eft, qu^
nec oriuntur nec occidunt..

V
 NICOLAI COPERNICl

De horis ^ ^ noSiis,

E x hisiriturmanifeftumeft,quodfi cum declinatione

S canone fumptam ddFerentiam dierum fub propofita poh
Solis

Elevatione adiecerimus quadranti circuli in decimationem

Eorea velfubtraxerimus in Auftrina , quodque exinde prodier^
duplicemus, habebimus illius diei magnitudinem, & quod rehquim
eftWuli nodis fpacium,quorumutrumhbet divi&m per
rfs temporales, oftendet (Jiot horarum squalium fhent. Duode¬
na vero parte fompta, habebimus hors temporahs continen¬
ti^ ^^uidemhors diei fui, cujus femper duodecims ^tes
ftnt'^munt nomenclaturam. Proinde hors folftitiales ,^qui-
Jodiales, ScBrumales denominat*aprifcis mvemuntur- Neque
vero ali» m ufu primitus erant, quam ift», ab ortu ad occ^um 12.
fednoaeminqWuorvigihasfivecuftodiasdividebat: duravitq;
Ss horarom ^us omniiSn tacito gentium confenfu longo tempo¬
re-cuius gratia clepfydr»invent»lunr, quibus per fubtradioneni
Sonemque aqLrum diftillantium pro diverfitate dierum horas
Snctoabsit , ne etiam fub nubilo lateret ^kretio temporis.
?Xavero quam hor» pariles, & diurno nodurnoque tempori
communes vulgofuntrecept»,utpote quxobfervatufacihores exi-
ftunt tempordes ill» m eam devenerunt antiquationem , ut fi
quem’piam ex vulgo qu» fit prima diei, vel terna vel lexta, vel no-
m vcLndecima roges, non habet quod refpondeat, vel certe id
auodadrcm minime pertinet. lam ipfum quoque horarum »qua-
^ humnumerum, alij ameridie, alij ab occafu , alij a niedia node,
nonnulli ab ortu Solis accipiunt, prout cuique civitan fuerit confti-

Notsc.
Lucem five tempm diei civilis ab ortu Solis adoccafum confueverunt
-jeteres partiri in horas 12, it a ut prima hora initium ejjet in momento cr-
tus Colaris, duodecimam vero horam finiret occafiss Solts, quam mox exct-
pieiat hora prima noli is in totidem horas divifa. Ergo JequinoBq verne
^nselautumnalis tempore hora diurna aquabantur horis noffurnis ,quaal,o
anni tempore inaquales erant, illas horas {AequmoBtales inquam )Fto-
 REVOLVTIONVMLIB.il. 8p
lembus apfelUre confuevit reliquas autem }cca^x.(lg, quas au-^
thorfecuU morem fecutm Temporales dixit, E fi vero scai^og in anno
qu/Uhet anni tempefi as f qua Belgis dicitur^ de fayfoen van’tjaer.
Eorro quotiefcunque Geographi de dierum quantitate agunty illam metiun^
tur numero horarum AequinoBialium, cuiufui inferuitpracedens tabula
hoc pa6io. Sit primum cognita poli altitudo, ut in Frifia gra. 53, dein So^
lis declinatio ab Aequator e. Si fcir e libet quantitatem diei longifiimi afii-
vi foledeclinante gra, 23 minu, 30, primum in fronte fuperiori tabula
quare diblam Elevationempoli gra. 33, ^in laterefinifiro declinationem
gra, 23 y in communi profelide occurret tibihic numerus gra, 34 min.ij,
Jn fequenti profelide ad declinationem gra. 24 reperies gra. 36 min. 13.
horum numerorum differentia efi gr ad. i minu. 3^7 dimidium e fi mi-
m, 3S, qua minu. 38, addita ad numerum priorem nempe ad gra, 34
minu. ij, efficiunt medium numerum gra, 33, minu, 13. refiondentem
decimationi 23 minu, 30 , Sunt autem hi gr ad, 13 min. jj-, circuli
A equator is totidem tempora , quorum quina dena quadrant uni hora ,
unum tempus congruit quatuor minutis horarijs, quare tempora 33
cum quadrante efficiunt horas duas dr praterea 21 minuta horaria.Hic efi
excejfus dimidij diei aflivifupra horas fex, efi igitur dimidij diei quantitas
( a Meridie in occafum Solis ) horarum oBo (jr minu. 21. hoc efi, Sol occi¬
dit horis a meridie 8 minu. 21. Et totus dies efi horarum 16 minu. 42,,
Ejufdem excefuspars fextaynempe min.hor, 231. efi excejjus unius hora
fuprahoram AequinoBialem, Itemfublatis minu. 23\ ex hora
communi^nempeex fcrup, ^0. relinquentur fcrupula hor. 36*^ pro quan¬
titate hora noBurna. hoc efi , nox breviffima dividitur in ho»
ros 12, quarum qualibet aquatur fcrupulis 36 \ hora AequinoBialis,

Cap. IX.
T>e afcenffone obliqua partium Signiferi 3 dsi* quemadmodum ad

I quemlibet gradum orientem ^ detur elT is qui coelum mediat,

T A quidem dierum & nodium magnitudine & differenrijs ex-
poiitis, oporruno ordine Tequitur expolitio afcenlionum obli¬
quarum , quibus inquam temporibus dodecatemoria, lioc eft
Zodiaci duodena: partes vel quselibet alite iplius circumferentix at¬
tolluntur : cum non lint alix afcenlionum redx &: obliqux dilFe-
rentix, quam diei ^quinodialis & diyerli, quales expofuimus .
Porro dodecatemoria mutuatis animantium, qux ftellarum funt
M immo-
 NICOIAI COPERNICI
immobilium nominibus 5 ab iEquinodio verno initium capientes»
Arietem, Taurum, Geminos , Cancrum, & reliqua ut ex ordine
fequuntur appellarunt. Repetito igitur majoris evidentite eaufa Me¬
ridiano orbe A B C D 5 cum femicirculo AEG -^quinodia-
ii, & Elorizonte B E D, qui fe fecent in E figno. Aflumatur au¬
tem in H ^quinodium, per quod Signifer F H I circulus, le-
cet finientem in L, per quam fedionem a polo K -^quinodia-
lis defcendat quadrans magni circuli
K L M. Ita fane apparet, quod cum
circumferentia Zodiaci H L, attolli-
litur in H E -^quinodialis , fed in
fph^era reda afceridebat cum H E My
harum differentia eft ipfa E M, quam
antea demonftravimus efle dimidiam
diei uEquinodialis & diverfi differen¬
tiam : fed quod illic adijciebatur in de¬
clinatione Borea, hic aufertur, ac vi-
ciffim additur in Auflrina afcenfioni
redte, ut obliqua prodeat, proinde
quantifper totum lignum aliave Signiferi circumferentia emer¬
gat, fiet manifeftum per numeratas afcenfiones a principio ufque
ad finem. Ex his fequitur, quod cum datus fuerit gradus ali¬
quis Signiferi,qui oritur ab /Equinodio fumptus , datur etiam is qui
coelum mediat. Q^niam cum datum fuerit L pundum, ejus qui
eft per medium lignorum orientis, & declinatio penes H L, di-
ftantiam ab /Equinodio , & H E M afcenfio reda , ac tota
A H E M femidiurna circumferentia . Reliqua igitur A H da¬
tur , quar eft afcenfio reda ipfius- F H, quse etiam datur per taba-
lam,five quod angulus fedionis A H F datur cum latere A
qui flib F A H redus. Itaq; tota Signiferi F H E circumfe¬
rentia inter orientem coelumque mediantem gradum datur. Vico-
yerfa, fi qui coelum mediat, prius fuerit datus,utputa F H circum¬
ferentia ; fciemus etiam eum qui oritur: nofcetur enim A F decli¬
natio & propter angulum obliquitatis fphterse A F B & F B reli¬
qua. In triangulo autem B F E, angulus B F E ex fuperioribus
datur, de F B L redus cum latere F B: datur ergo latus F HE
qu^fitum, vel aliter ut infra.
 REVOL VTIO NVM L I B. II. 9^
Notse.
cum fru5iu in jiflronomicU 'u er fari vult, necefe efi,ut ex certis td^
Mu cognofcere fopt, quaparsfeu quis gradus Zodiaci quolibet diei mo-
mento fit in ortu , quisfiub Meridiano circulo, dr qua farte cceli fittm fit
gradusnonagefimm Zodiaci abortu, ifiaab authore traduntur hifice tri¬
bus capitibus, juxta doblrinam Ptolemaicam. Verum fi quis mediocriter
exercitatus fuerit in calculo Triangulorum fpharicorum, per tabulas Si¬
nuum, T angentium Secantium, is faciliorem fibi comparabit calculum^
tx qfdem triangulorum delineationibus^ quas proponit Copernicus.

Cap. X.
T>e Angulo JeSiioms Signiferi cum Horizonte,

S ignifer pr^terea circulus obliquus exiftens ad axem fpli^rse

varios efficit angulos cum Horizonte. Quod enim bis eriga¬
tur ad ipfum ij s qui inter Tropicos habitant, jam diximus circa
umbrarum differentias. Nobis autem fufficere arbitror, eos dun-
taxatangulosdemonftrafie,qui Heterofcijs habitatoribus, id eft
nobis ferviunt, e quibus univerfalis eorum ratio facile intelligetur.
Quod igitur in obliqua fphsera, oriente ^fiquinodho live principio
Arietis, Signifer circulus tanto inclinatior Iit, vergatque ad Hori¬
zonta , quantum addit maxima declinatio Aiiftrina, quce in princi¬
pio Capricorni exiftit, medium tunc coelum tenente, ac viciffim
elevatiormajorem efficiens angulum orientalem, quando princi¬
pium Librx emergit, & Cancri initium medium coeli tenet, fatis
putomanifeftum. Q^niam tres hi circuli, ^quinodialis,Signifer,
Sc Horizon, per eandem fedionem communem congruunt*in
Poli Meri¬
polis Meridiani circuli, cujus inter¬ diani.
ceptas per illos circumferentiae angu¬
Y
lum illum orientalem patefaciunt,
quantus ipfe cenfcatur. Vt autem
ad ciEteras quoque Signiferi partes
via pateat dimenfionis . Sit rurfus
Meridianus circulus A B C D, me¬
dietas Horizontis B E D : medie¬
tas autem Signiferi AEC,cujusut-
cunqj gradus oriatur in E, propofi-
M z tum
91 NICOLAI COPERNICI
tum eft nobis invenire angulum A E B quantus ipfe, fecundum
quod quatuor redi funt 360. Cum ergo datur oriens E,datur etiam
ex praecedentibus, quod coelum nie-
^ diat, atque A E circumferentia cum
A B altitudine Meridiana. Et quo¬
niam angulus A B E redus eft, da¬
tur ratio fubtenfte dupli A E, ad iub-
tenfam dupli A B, iicut dimetientis
fphaeraead fubtenfam dupli ejus quiS
angulum AEB metitur; datur ergo
& ipfe AEB angulus. Qi^d u
non orientis fed medij coeli gradus
fuerit datus, qui fit A, nihilominus
angulus ille orientis menfus erit: fado enim in E polo, defcriba-
turquadrans circuli maximi F G H,6c compleantur quadrantes
E A G,E BH.Q^niam igitur A B Meridiana altitudo datur,
& reliqua quadrantis A F, angulus quoque F A G ex praeceden¬
tibus,& F G A redus. Datur ergo F G circumferentia,& reli¬
qua G H,quae angulum orientem metitur qu^fitum.Proinde etiam
hic manifeftum eft, quomodo ad gradum qui coelum mediat, detur
ille qui oritur. Eo quod fubtenfa dupli G H, ad fubtenfam dupli
A B fitficut dimetiens ad eam qu^ A E duplam fubtendit, ut in
triangulis fphaericis. Harum quoque rerum fubiecimus trina tabu¬
larum exempla. Prima erit afcenfionum in fph^ra reda ab Ariete
fumpto initio,& incremento fenum partium Zodiaci. Secunda af¬
cenfionum in fphxra obliqua, fimiliter perfenos gradus a parallelo,
cui polus elevatur 39 partium, ufque ad eum qui 57 habet partes,
media incrementa per trinos gradus conftituentes. Reliqua angu¬
lorum Horizontalium &ipfaperfenos gradus fub eifdemfegmentis
7. Et ea omnia fecundum minimam Signiferi obliquitatem partium
;23 ferup. 28. qux noftrofere feculo congruit.

Notar.
Jngulu^ fe^iionis Zodiaci cum Meridiano circulo vel cum Horizonte
utilitatem prajlat in calctdo Zclipjium, Confule tabulas Frificas nojlras
•pag.sS.&pag, ^47> ubi invenies uberiores tabulas, nunquam antehac
( quodfeiam) in lucem editas.
 REVOLVTIONVM LI B. I I. 9}
[ * In Polis Meridiani ] ^Mnium Horizon Meridianum fecat ad an-
aulosreHos,necefario ducitur fer folosMeridiani, quemadmodum iffe
etiam Meridianmtranfitfer folos Horizontis. Eadem ratio evincit Aequa-
torem duci fer folos Meridiant. Ergo f oli Meridiani ikfunt^ubt Aequa¬
tor Horizontem fecat.

Canon afcenfionum Signoraminobvolutione red:x f^hxrx. ^di rM

Zodiaci Afcen- V mus
Zodiaci Afceri' Vnius
fionOm, gradus
fionum. gradus

Sig. - gr^ part. - l'cr. part. -fer.

Sig.-gra. part. - fer. part. -fer.

Y»- 6 30 0 6 18/ 30 0 55
S 55
11 II C 0 12 I9I 0 0 55
16 0 18 19(3 34 0 j6
i8 34 j’6
22 IO 0 H 202 10 0 56
30 27 0 207 /4 0 j7
i4 57 0 j8
'd' 6 0 tn- 6 213 43
33 43 58
12 39 35 0 59 12 219 35 0 S9
18 18 22J 32 1 0
41' 3i I 0
37 1 I I i4 231 37 I I
H
48 2 30 232 48 I 2
30 S7 I
6 •♦4- 6 244 6 I 3
n- 6 64 • I 3
12 70 29 12 2JO 29 I 4
I 4
18 76 57 I i
18 2j6 /7 I /
I 24 263 27 I /
83 27 j
30 90 c I 5 30 270 0 I /

96 276 33 I /
2o- 6 33 1 5 YP- ^
12 103 3 I 5 12 283 3 I /
18 I109 31 I 5 18 289 31 I /

/4 I 4
H iii-T i4 I 4 ^4 29 J
30 |I22 12 I 3 302 12 I 3
'128 2:^- 6 308 I 2
Si- 6 i3 I 2 23

12 I134 2b I I 12 314 28 I I

18 140 I 0 18 320 2/ I 0
146 I' 0 59 i4 326 17 ’ 0 /9
2-4
Ij-2 c 0 i8 30 332 6 0 58
30
6 5^ 0 J7
K- 6 337 0 jf7

12 165 iC- 0 11 343 26 0 56

18 169 0 0 18 349 0 0 j6
^4 174 30 0 55 ^4 3/4 30 0 //
30 180 c 0 55 30 360 0 0 55

M s Tabula
 NICOLAI COPERNICI

Tabula Afcenlionum obliquse fphsdrx.

Eleva 0

tio 39 42 45 48 poli
51 54 57
Zodia. jAlcefi. Afceiu A Iceli. Afcefu Afcefi. Alcefi. Afcefi.
S. G. jPar.fcr. par. i’cr. par. fer. par.fcr. par. fer. par.lcr. par .fer.

v* ^ 3 ^4 3 20 3 6 2 JO 2 32 2 12 I 49
IZ 7 IO 6 44 6 ij / 44 8 4 27 3 40
18 IO JO IO IO 9 27 8 39 6 44
7 47 S 34
H 14 32 13 59 12 43 II 40 10 28 9 7 7 32

^ 5° 18 26 17 21 16 II 13 26 11 40
'd 6 9 40
22 30 21 12 19 46 iS 14 16 25 22
14 II 57
iz 26 35 2/ 10 23 32 21 42 i9 39 17 14 23
13
18 31 0 29 20 27 29 2J 24 23 2 20 17 2
17

i4 31 3^ 33 47 31 43 29 2j- 26 47 25 42 20 2
30 40 30 38 30 36 13 33 41 30 49 26
27 23 22
33: <5 4J 39 43 3i 41 7 38 23 3J 15 31 34 27 7
Ii Si 8 48 /2 46 20 43 27 40 8 3<5 31 26
13
18 J6 J6; S4 3J /I j6 48 j(3 4J 28 22 36 20
41
^4 65 0 6q 36 37 /4 S4 49 15 47 I 41 49
69 2/ 66 64 16 61 IO
S9 f7 34 53 28 48 2
76 6 75 42 71 0 67 SS 64 21 60 7 J4 SS
12 83 2 80 78 2 2
4^ 71 71 34 67 28 61 16-
18 ' 90 IO 87 J4 Sj- 22 82 29 79 10 70 28
75 15
^4 97 27 9j 19 p2 SS 90 11 87 3 83 22
7» SS
30 104 H 101 J'4 100 39 98 S 9; 13 87 46
91
112 24 I IO 33 108 30 106 II 103 100 281 96 48
12 119 y6 118 16 116 ij 20 III 109 ^51 105 38
iil li
7i~ 127 29 126 0 124 23 122 32 120 28 TTs' 3! IIJ 13
I3T 4 155 46 152, 21 130 48 128 S9 126 124 31
50 142 38 141 33 140 23 139 3 137 38 135 133 12
6 l3'o II 149 19 148 23 147 20 146 S 144 47| 143 12
J2 Ij7 41 1^7 I ij6 19 uj 29 IJ4 38 153 24
153 3^1
18 16/ 7 164 40 164 12 163 41 163 5 162 24 162 47
H 172 34 172 21 172 6 171 171 33 171 170 49
30 r8o 0 180 0 180 0 180 0 180 0 180 0 180 0

1
 REVOtVTIONVM LIB. II. 9i
Tabula afcenfionum obliquae fpliseras.

Elev a
tio 39 4^ 45 48 51 54 57
Zodia * A ice ii Afcefi. A Iceli, A Iceli. Afcefi. Afcefi. Alcefi.
i>« Ci. par.icr. par, fer. par*fcr. par.icr. par.icr. par.icr. par.fcr.
6 187 26 187 39 187 J4 188 9 188 27 1 88 48
11 ^5>4 /3 1S9 11
I9J 19 193- 48 196 19 196 jj 198 23
197 36
i8 i02 21 203 0 203 41 204 30 20J 24 206 2j 207 36
^4 209 49 210 41 211 37 212 40 213 J2 2IJ 13 2l5 48
217 22 218 27 37 220 j7 222 22
n <5 224 s6
^19 224 8 116 8
116 14 227 38 229 12 231 .1 233 4 235 29
11 i3i 31 234 0 ^3)- 37 237 28
i8 240 4 239 32 241 J7 244 47
241 44 H3 3s HS 40 248 2 2JO 47 2f4 2
24 247 36 249 27 2/1 30 ^S3 49 ij6 17 2J9 32 2(53 12
30 \iss 6 2^7 6 |2)9 21 2(jt J2 264 4.7 268 IO 272 14
+4 6 162 33 264 41» 267 j 269 49 272 J7 176 38 281 j
11 269 j-o 272 6 274 38 280 JO
^77 3 i 284 45 289 32
[27S JS 279 19 281*78 248 s8 2S8 26 .-91 32 297 34
'^3 /4 28(3 18 289 0 1C)1 J 29J 39 299 53 305 J
^90 3j 293 I ^9/"44 298 JO 302 16 306 42
299 24 3 II j8
i5>7 0 302 6 30j II 308 4J 312 J9 318 II
12 303 4 3OJ 2j 308 4 311 4
18 308 fi Jf4 32 318 38 323 40
311 8 313 40 31(5 33 319 f2 328 54
323 47
24 1 314 316 29 318 J3 321 37 324 4J 328 16
30 1 321 30 3^3 4J 326 19
ii? 329 II 332 34 33^.38
3^4 22 325 13I 328 it5 330 3i 336 18
12 1 330 0 333 13 339 5'S
330 40 33^ 31 334 36 336 y8 33 9 43 342 58'
18 1-J33 334 jo 336 2-7 33S j8 340 22 342 47
M If!37 30 338 48 341 46 34f 37
340 3 343 3S 345- 38 3+8 3
41 34 34i 39 343 49 34J 9 54<5 34 348 20
^ d 3;4f 29 34<^ 21 350 20
347 17 348 20 M9 32 350 J3 352 28
49 ii 349 /I 3jo 3 3 3JI 21 3J-2 14
18 (3 jo 353 i^ 354 26
3J3 3J3 4J 3J4 16 3S4 j-2 3 5’r 33 3 20
24, 3 /6 26 356 40 3J7 IO
3;<5 ^3 3^7 J3 3 57 4^ 35^ 11
3o‘ 3 60 0 3^0 0 360 0 3(5o 0 3(5o 0 360 0 ,360 0

1
 NICOLAI COT>EB.NICl
9«
'TabulaAngulorum Signiferi cum Horizonte fa^oro^-

Eleva
tio 42 4T 48 ^4
39 Angui,
Angui. Angui
Zodia Angui. Angui, 4ngul.
par.fcr. par.fcr, par.fcr. G.S.
S. G.jpar.fcr par. fer, par.lcr. par.fcr,
12 32 9 3230
27 32- 3^ 18 32 ij 32
'Y' O 12 35 9 35
21 36 ,18 36 lij 35
6 2.7 37 24 36 12 43 9 41
27 49 24 49 21 4^ 18 47 15 45
12 56 9 55 12
28 13 25 9 6 19 3 15 59
10 13 6 K
19 29 16 23 15 18
zS 45 25 40I 22 34
16 /61 10 13
20 5 15 45
29 Z7 26 ij 25 II 11
14 20
S9
20 48 17 34!
^ 6 30 19 27 9 25
40
28 9 21 41 18 231 15
31 24 56 12 26
19 21' 15 j6
29 20 26 22 43
3:^ 35
20 41 16 j9 13 20
30 45 27 23
24 34 25 26 5^ 18 14 14 2650
52 17 28 ji
30 35 40
23 II 19 42 15 4S24
37 2p 30 37 27 5 17 2318
28 5(^ 25 15 21 15
52 32
39
38 14 31 3
27 18 23 2i 19 16 12
41 44 54 41
29 35 15 37 21 26 6 'yp
40 32 57 33
44
46 41 43 II 59 33 35 53 51 s\ 28 6 23
26
5^
34 44; 30 24
45 51 3^ 35
49 li
37 55 35 43 29 34ii8
48 34 41
52
ji 20 47 48 44 15 140 311 36 40 32 39’:i2
18 54 44
50 38 43 33 39 43 35 50I 6
24 57 30 54 38 56 i 3 o
56 42 53 22 49 1%
146 21 42 43
30 60
|49 9! . 41 57I24
62 40 59 27 56 0 52 34
44 48118
64 j-9 61 44 f8 26 55 7 !5i 46j -

154 6j : 47 24'12
!6j j-6 60 20 57 26
18 67 4^ 47| 6 m
62 42 >9 30 {5^- I7i .
68 SS) \6S jr
61 17 52 3^130
70 38 [67 27 64 18 58 9i -
30 6; 51 62 46 59 37i . 53 i6i24
6 72 68 53

70 66 3-9 Si
60 i 3! 57 5^> 54 ^^ji^
73 4
70 50 67 49 64 4.S 61 461 58 4 55 4412
18 73 i
68 20 65 15 62 i8l 59 17
36 16 6
ji 20
24 74 19 63 2b 52 28j 59 2' 56 28 o
71 28 68 28
30 74 28

' 1 11
De
 REVOLVTIONVM LIB* IT, 97^

Cap. XI.

De ujh hdmm tabularum.

V S V s autem tabularum iam patet ex demonllratis. Qup-

niam fl cum gradu Solis cognito, acceperimus afcenlionem
redtam, eique pro qualibet hora £equali quindena tempora
adjecerimus, reiedtis integri circuli 3^0. partibusli excreverint,
quod reliquum fuerit afcehlionis redtse, gradum Signiferi in medio
c^elofe concernent em, oftendet ad horam a meridie propolitam.
Similiter fi circa afcenlionem obliquam regionis tux idem feceris,
gradum Signiferi orientem habebis ad horam ab ortu Solis aflum-
ptam. In ftellis etiam quibufcunque, quce extra circulum hgnorum
funt, quarum alcenfio redta confliterit, ut £ipra docuimus, dantur
per Canones hos gradus figniferi, qui cum ipfis per eandem afcen-
lionem redtam a principio Arietis coelum mediant, atque perafcen-
fionem obliquam ipfbrum, qui gradus Signiferi oriatur cum ipfis,
prout afcenfiones & partes Signiferi fefe proferunt e regione tabu¬
larum. Pari modo fed per locum femper oppoEtum operabere circa
occafum. Praeterea fi afcenfioni redice quae coelum mediat addatur
quadrans circuli, quodinde colligitur, eft afcenfio obliqua orien¬
tis. Q^propter per gradum niedij coeli datur etiam is qui oritur, &
e converfo. Sequitur tabula angulorum Signiferi cum Horizonte,
qui fumuntur per gradum Signiferi orientem, quibus etiam intelli- ^
gitur, quantum nonagefimus gradus Signiferi ab Horizonte eleve-
tur, quod in Eclipfibus fblaribus maxime eft fcitu necefiarium.

Not3?,
BxempUgratia, Sole verfante in 12 ^6 quaritur qua^ars Zodiaci fit
ftib Meridiano circulo hora fecunda fomeridiana, ^ qua pa?‘s in ortu.
fcenfo rellaSolisefigra. sp min, huic addegra. 30, produabm horis,
^cumfumma 69 minu.^s ingredere eandem tabulam Afcenf recl. hic
njelinTabulis Frific. pag. 39. deprehendesifium numerum quadrare un¬
decimo gradui Geminorum, qui efl locm fub Meridiano quafitm, Rurfus ad
ditlam Afcenfionem reblam 6$ minu. 33, fi adjeceris quadrantemcircu'
ligra, 90, (jr fummam iS9 min. 33, conjeceris in canonem Afcenfiionum
Cibliquarum fub elevatione Peli gra. $4., difces grad, Scorpq 16 ejfe in
N • parte
^8 NICOLAI COPCRNICI
farte orientali H orizontis diiio tempore pomeridiano ^fuh Elevatione Po¬
lari S4- qua proxime accedit adnofiram F rificam. Aftrologi partem Zodia-
4i orientem appellant jHorof copam,

Cap. XII.
De angulis C^circumferentijs eorum ^ qui fer polos Horlzj)ntis
fiunt ad eundem circulum fignorum.

S Equitur ut angulorum & circumferentiarum, quxinle<fl:ioni-

bus Signiferi cum ijs qui per verticem funt Horizontis, expo¬
namus rationem, in quibus eft altitudo fiipra Horizonta. At¬
qui de meridiana Solis altitudine, live cujuslibet gradus Signiferi
ccHum mediantis, & angulo fedionis cum Meridiano,fupra expoli¬
tum eft, cum & iple Meridianus circulus eorum qui per verticem
funt Horizontis unus exiftat.De angulo quoque orientis iam fermo
prseceffit, cujus qui reliquus eft a redo, iple eft quem per verticem
Horizontis quadrans circuli cum Signifero oriente fufeipit^ Super-
eft ergo de medijs videreledionibus, repetitafuperiori figura, cir¬
culi inquam Meridiani cum lemicirculis Signiferi & Horizontis, Se
ailumaturquodlibetlignum Signiferi,inter Meridiem & Ortum vel
Occafum, litq' G per quod a polo Ho¬
rizontis F defeendat quadrans circuli
F G H. Q^niam ea hora,tota AGE
datur circumferentia Signiferi inter
Meridianum &: Horizontem, A G
per hypothelim: Similiter &: A F pro¬
pter altitudinem meridianam A B da¬
tam , cum angulo ipfo meridiano F
A G, datur etiam F G perdemonftra-
ta Iphsericorum, & reliqua G H, altitu¬
do iplius G cum angulo F G A, qu^
quaerebamus. Haec de angulis & fedionibus circa Signiferum
in tranfcurfu a Ptolemaeo decerplimus: ad generalem nos referen¬
tes triangulorum Iph^ericorum traditionem, in qua 11 quis fefe exer¬
cere voluerit, plures quam quas modo exemplifieando tradavi-
mus utilitates per leipfum poterit invenire.
 REVOLVTIONVM L I B. II.

Cap* XIII.
ortu O" occaju Jiderum,

A d quotidianam quoque revolutionem pertinere videntur

ortus &: occaTus Siderum, nonfolum illi limplices , de qui¬
bus modo diximus, fed quibus modis matutina vclpertinaq;
fiunt, quod quamvis annuae revolutionis concurfu ea contingunt,
aptius tamen hoc loco dicetur. * Prifei Mathematici feparant veros
ab apparentibus. Verorum quidem matutinus, eft ortus fideris qua-
do cum Sole fimul emergit. Occafus autem matutinus, quando ori¬
ente Sole fidus occidit,quod medio toto tempore matutinum dice¬
batur. At vefpertinus ortus, quando Sole occumbente fidus emer¬
git. Occafus autem vefpertinus, cum Sole occidete fidus pariter oc¬
cidit,quod medio quoq; tempore vefpertinum dicitur, utpote quod
interdiupraeftruitur, & illud quod node fucceflit. Apparentium ve¬
ro matutinus fideris ortus eft, cum diluculo & ante Solis ortum pri¬
mo fe profert in emerfum, ac incipit apparere. Occafus autem ma¬
tutinus, quo Sole orituro fidus occumbere noviffime videtur. Ve¬
fpertinus ortus,eft cum in crepufculo fidus apparuerit primum oriri.
Occafus autem vefpertinus, cumpoft Solisoccafumiam amplius
apparere definit, & de c^ero Solis aduentu fidus occultatur,donec
in exortu matutino in priorem fe proferant ordinem. Hsc int ftel-
hs hserentibus , |folutis quoque Saturno, love, &: Marte, eodem
modo fe habent. Venus autem & Mercurius aliter ortus & occafus
faciunt, non enimacceffu Solis praeoccupantur, ut illi, nec ejus de¬
teguntur abfceffu. Sed provenientes Solis fulgori fefe mifcent, eri-
piuntque.llli ortum vefpertinum, matutinumque facientes occa-
fum, non utcunque latent, quinfiiis fere pernodant luminibus: aC
hifme diferimine ab Occafu in Orcum delitefcunt,nec ufquam con-
fpicipoffunt.Eft & alia differentia, quod in illis ortus Se occafus ma¬
tutini veri, funt apparentibus priores, vefperrini pofteriores, prout
illic Solis ortum procedunt, hic ejus occafum fequuncur. In inferio¬
ribus autem matutini ac vefpertini exortus apparentes pofteriores
funt veris,occafus autem priores.Modus autem quo decernantur ex
fupradidispoteftintelligi,ubiafcenfionem obliqu^n ftello cujus-
libet,locum habentis cognitum expofuimus, &: cum quo gradu
Signiferi oriatur, vel occidat: in quo gradu vel ei oppolico fi tunc
N 2 Sol
 loo Nicolai copernici
^ ^ Sol apparuerit, verum ortum vel occafum, matutinum, vefperti-
y^numvc fidus efficiet. ^ t Ab his differunt apparentes penes cujufque
. lideris claritatem & magnitudinem: ut quas majori lumine pollent»
breviores habent latebras folarium radiorum, eis qute obfcuriores
fuiit. Et limites occultationis & apparentia, fubterraneis eircum-
ferentijs circulorum, qui **per polos funt Horizontis, inter ipfuni
Linientem atque Solem capiuntur. Suntque ftellis adhaerentibus
primarijspartes fere 12,Saturno ii, lovi 10. Marti ii. Sem.
Veneri 5. Mercurio lo. In toto vero, quo diurna lucis reli-
Crt ufcuii nodfi cedit , quod crepufculum vel diluculum compledti-
JSr ^Lir,funt partes 18 jam didi circuli, quibus partibus Sole fub-
moto minores quoque Ibell^ incipiunt apparere: qua quidem di-
flantia capiunt aliqui flibjedum Horizonti fiibterraneum paralle¬
lum , quem dum Sol attingit, ajunt diefcere, vel nodem impleri.
Cum ergo fciverimus, cum quo gradu Signiferi fidus oriatur vel oc¬
cidat, no\erimufque angulum fedionis ipfius Signiferi in eadem
parte cum Horizonte: fi tunc quoque inter orientem gradum &
Solem tot partes Sig^niferi invenerimus , quot fufficiant concer-
nantq; Solis profunditatem ab Horizonte, juxta terminos prtefcri-
ptos propofiti fideiis, pronunciabimus primum iplius emerfum vel
occultationem fieii. Qu^ vero de altitudine Solis flipra terram iii
praecedenti demonflratione expofuimus, per omnia conveniunt
ejus etiam defcenflii fiib terra: neque enim alio quam politione dif¬
ferunt : quemadmodum qute occidunt apparenti hemilphterio, la¬
tenti oriuntur, funtque omnia viciffini, ac intelledu facilia. Quo
circa de ortu &: occafu liderum, adeoque de globi terrellris revo¬
lutione quotidiana didafifficiant.

Nota?.

I Ortm d- occ^ft^ ftelUrmn vel [impliciter confideratur, vel hdit& re.

^ fpe^iu ad Solem. Priore modo finguU fielU quotidie orimtur 'dr occidunt,
altero modo flelU oriuntur & occiduntftato anni tempore.quali a ortm dr oc.
cafm temporapa/im annotantur a Poetis dr a Scriptoribus rei rujlica. Sim^
plicem ortum appellat Ptolemam^ , occafum ^i^dlvaiv. alteros ortus
dr occafus nuncupat mvtzvctTdXdg , quoties nempe una cum
Sole [elidi oriuntur vel occidunt.

[‘PrifciMathematici feparant] TteUmuta (x frifcorum OMathe-

matico.
 REVOLVTIONVM L IR. II. lot
muticorum ftntmtiA tres pnit differentias ortus mAtutini^ totidemqu&
vejprtini id a, fdti (puivoiuyyi iTmvct-nXyi.
idoc, azwciyct,'-!«^fl dAtjSiy)!.
eda> (puAvof^ivtj.
CMAtutinm ortus non afprens ffeu confplcaus,
CHatutinus ortm verus.
OHAtutinus ortus4pparens,feu confpicuus.
Copernicusprimam differentiam omifit. non reBe. Nam vox(pcuyep.iytj hoi
loco non opponitur ( quod accidit in eonjunBionihus Solis ^
Luna) fed opponitur (pcuyofiiyij>
Eft autem matutinus ortus non confpicuus quando ftella proxime pofi
ortum Solis afcendit fupra Horizontem; conjpeBum ejus adimente fulgore
folis. Ortus matutinus confpicuus dicitur cum fella ortu fuo Solem exiguo^
tempore antevertit. Eadem ejl in occafu matutino cjr vefpertino ratio.

[ t In ftellisliserentibus] Harentes (jr adh arentesfella funt fella fxa^

ATxrXccvitg •

[ I Solutis quoque ] Venus ^ Mercurius Soliquaf devinBi funt^aff-

duiejus comites, ac tanquam pediffequi. Cateri vero Planeta ab ifo officio
immuncs vocanturfoluti ac liberi ^to tum Zodiacti fuo arbitrio peragrantes*

[*tAb his differunt] Ptolemaus <^dmg nuncupat f. «i?,

dTrAavdy. apparitiones dr occultationesfellarum. quas nonnulli inepte cum
ortu (jr occafu mifcent. E fi: enim jcpviptg occultatio fella dr quap di [pari-
tio ob viciniam Solis, c^dmg 'vero ef nova apparitio fi:elU e Solis radijs
emergentis,

[**Per polos Horizontis] Circuit magni per polos Horizontis defer

ti Horizontem ipfum, ex generali regula ffecant ad angulos reBos. Cum
igitur talis circulus infra Horizontem defeendens Solem attigerit, fueritq^
fermentum circuli inter Solem Horizontemgra. iS. erit nobis initium
crepufculi matutini y vel finis crepufculi vejpertini. Vnde manifefum ef
noBes afivas in Belgio non def itui luce crepera. Aequator enim tn Frifta
grad.^j. infra Horizontem boreum deprimitur, vnde fubduBa declina¬
tione afiv a nempe gr. 22 vel 2s.refabuutgra, i s vel 14. qui pauciores
funt quam iS, quare etiam media noBe erit crepufculum. SimilipaBo cir-'
cumferibunturtermini h (pdg-ixg & \ fellarum* fap^arltlonif
t occultationis

N 3 De ex'
102 NICOLAI C OPERNI CI

Cap. XIIII.
De exquirendis fiellarum locis ^ ac fixarum
canonica defcriptione,

P OftexpoiiCamanobis quotidianam revolutionem globi ter-

rse, &■ qus eam fequuncur, jam annui circuitus fequi debebant
demonftrationes. At quoniam'f)rircorum aliqui Mathemati^
eorum , ftellarum non errantium pheenomena proecedere cenfue-
runt, tanquam hujus artis primordia: Quam idcirco fententiam
nobis fequendam putavimus , quod inter principia & hypotheies
afrumpferimus non errantium ftellarum iphaeram omnino immo¬
bilem efte, ad quam vagantium omnium fiderum errores ex sequo
conferuntur. Sed ne quis miretur, cur hunc fulceperimus ordinem,
cum Ptolemxus in fua magna conftrudione exiftimaverit ftella¬
rum fixarum explanationem fieri nonpofle, nifi prius SoHs & Lunse
prseceflerint locorum cognitiones: &: propterea quas ad ftellas fixas
attinent, cenfuit coufque differenda. Q^d fi de numeris intelli-
gas, quibus Lunas Solifque motus apparens fupputatur, ftabit for-
tafle fent entia. Nam Se * Menelaus Geometra plerafque ftellas,
carumque loca Lunaribus conj undtionibus per numeros eft aflecu-
tus. Multo vero melius efficiemus, fi adminiculo inftrumentorum
per Solis &: Lunae diligenter examinata loca, ftellam quamlibet
capiamus, ut mox docebimus. Nos etiam admonet irritus illorum
conatus,quifimpliciterabffiquinodtijs velSolftitijs, nec etiam a
ftellis fixis anni folaris magnitudinem definiendam exiftimaverunt,
in quo nunquam ad nos ufque potuerunt convenire, adeo ut nulla
in parte fuerit difeordia major. Animadverterat hoc Ptolemseus,
qui cum annum Solarem flio tempore expendifiet non fine fufpi-
cione erroris, qui cum tempore poffit emergere,admonuit pofteri-
tatem, ut ulteriorem pofthac ferutaretur ejus rei certitudinem.
Operas precium igitur nobis vifumeft , ut oftendamus, quomodo
artificio inftrumentorum Solis & Lunx loca capiantur, quantum
videlicet ab ffiquinodio yerno alijfve mundi cardinibus diftent,
qua; deinde ad alia fidera perferutanda prasbebunt nobis commo¬
ditates, quibus etiam ftellarum fixarum fphieram afterifinis intex¬
tam,ejufquc imaginem oculis exponamus.
 REVOLVTIONVM LIB. 1L 1^3
Qmbus autem inftmmentis Tropicorum diftantia, Signiferi ^
obliquitas, & inclinatio iphxrx , live poli -^Equinodtialis altitudo
caperetur, fiipra eft expolitum. Eodem modo quamlibet aliam So¬
lis meridiani altitudinem polliimus accipere. altitudo fecun¬
dum differentiam ejus ad inclinationem fph^ra^, quantum Sol de¬
clinet a circulo^^quinodiali nobis exliibebit, per quam deinde de¬
clinationem locus ejus ab ^quinodio vel Solftitio fumptus, net
etiam manifeftior in ipfo meridie. Videtur autem Sol 24. horarum
fpacio unum fere gradum pertranfire: veniunt itaque pro horaria
portione fcrup. ii fem. Vnde ad quamlibet aliam horam conlti-
tutamfacileconjedfabiturlocus ejus. .
Pro lunari vero & ftellarum locis obfervandis aliud conftruitur
inftrumentum, quod f Allrolabium vocat Ptolemxus. Fabrican- ^jiraUhif
tur enim bini orbes,five orbium margines quadrilateri, ut videlicet Fabi4C4.
planis lateribus, live maxillis fuperficies concavam & convexam
ad angulos redtos excipiant: aequales per omnia & limiles, magni¬
tudine convenientes , ne Icilicet magnitudine nimia minus fiant
tradlabiles 5 cum alioqui amplitudo plus tribuat exilitate partibus
dividendis. Latitudo autem eorum, & craflitudo , lint ad minimum
trigefimse partis diametri. Conferentur ergo &: connedlentur re-
dtis invicem angulis, congruentibus invicem cavis &: convexis, ve-
luti in unius globi rotunditate. Eorum vero alter circuli lignoruro,
alter ejus qui per utrofque polos, iEquinodtialis, inquamSigni¬
feri tranlit, vicem obtineat. Ille ergo lignorum circulus partibus
a:qualibus , quibus Iblet 360 eft diftribuendus a lateribus, qua;
rurfum fubdividantur pro inftrumenti capacitate. In altero quoque
circulo emenfis a Zodiaco quadrantibus, poli iplius Signiferi alli-
gnentur, a quibus fumpta diftantia, pro modulo obliquitatis Signir
teri, notentur etiam poli ^Equinodlialis circuli. His lic expeditis,
parentur alij bini orbes, per eoldem Zodiaci fabrefadfi polos, m
quibus movebuntur, exterior & interior. Qu^ craftitudines inter
duo plana sequales : latitudines vero maxillarum fimiles illis habe¬
ant , ita concinnati, ut majoris cava fuperficies, convexam , ac mi¬
noris convexitas, concavam Zodiaci ubique contingat: ne ta¬
men eorum circumdudtio impediatur,fed Zodiacum ipfuni cum fuo
Meridiano faciliter,ac fe invicem libere linant pertranfire. Hos igi¬
tur orbes, in polis illis Zodiaci, fecundum diametrum cum Iblertia
perforabimus,impmgemufq; axonia,quibus conedfantur feranturq;
Interior
 104 NICOLAI CO PERNICI
Interior quoque orbis in 360 partes aequales dividatur, ut in Un¬
gulis quadrantibus ad polos exeant nonaginta. In cujus infuper ca¬
vitate alius orbis & ipfe quintus collocandus eft, ac fub eodem pla¬
no convertibilis, cui ad maxillas infixa fint fyflematia e diametro
meatus habentia atque diaugialive fpecilla, unde lux fideris irrum¬
pere exireque pollit, ut in dioptra folet, in ipfo diametro orbis, cui
etiam hinc inde coaptentur offendicula qusedam, indices numero¬
rum 5 orbis continentis latitudinum gratia obfervandarum. Tan¬
dem orbis adhibendus eft fextus , qui totum capiat fuftineatque
Aftrolabium in polorum jEquinodialium fixuris appenflim, & co-
iumnellse cuipiam impofitus, ac eafubfultus erediufque plano Ho¬
rizontis : polis etiam ad inclinationem fphaerse collatis,Meridianum
naturali fimilem pofitione teneat, ab eoque minime vacillet. Sic
igitur prseparato inftrumento, quando alicujus flell^ locum accipe¬
re voluerimus, ad vefperam vel Sole iam obituro, &:eo tempore
t quando Lunam quoque habuerimus in profped:u , exteriorem or¬
bem conferemus ad gradum Zodiaci, in quo tunc Solem per prae¬
cedentia cognitum acceperimus, convertemufque adipfum Solem
orbium fediionem, quoufque urerque eorum, Zodiacus inquam, &
exterior ille, qui per polos eft orbis, feipfum pariter obumbrer,
tunc quoque interiorem orbem Lun^e advertimus, & oculo ad pla¬
num ejus pofito, ubi Lunam ex adverfb, veluti eodem plano dif-
fedtam videbimus: notabimus locum in inflrumenti Signifero: ipfe
enim tunc erit Lun^ locus fecundum longitudinem vifus. Etenim
line ipfa non erat modus locis flellarum comprehendendis, utpote
quse ex omnibus fola diei & nodis Iit particeps • Deinde node fii-
perveniente, quando ftella, cujus locum inquirimus , jam confpici
potefc, exteriorem orbem loco Luna: coaptamus, per quem ad Lu¬
nam ipfam,ficut in Sole faciebamus, conferimus politionem Aflro-
labij. Tunc quoque interiorem circulum vertimus ad ftellam, do¬
nec videbitur adhicrere planiciei orbis, atque per fpecilla, quse in
contento funt orbiculo confpiciatur.Ita enim ^longitudinem cum
latitudineftellsecompertam habebimus. Ha:c dum aguntur, quis
gradus Zodiaci coelum mediet oculis fubij cietur, & idcirco quibus
horis res ipfa gefta fuerit liquido conflabit. Exemplo Ptolemai.
mic. iih.7. Qm*t Antonini Pij Imp. anno fecundo,nona die Pharmuthfmen-
lis odavi iPgyptiorumin Alexandria, circa Solis occafum, volens
pbfervare locum flelli£ ,qu^e in pedore Leonis Bafilifcus fiveRe-
gulus
 RBVOLVTIONVM 11 B. I I. 105
gulus vocatur ,Aftrolabio ad Solem iani occumbentem compara¬
to , quinque horis dEquinodialibus a Meridie tranfadis , dumt t Sol
in 3 partibus & femuncia unius Pifcium inveniretur, reperk Lu¬
nam a Sole fequentem partibus 92 &: odava unius per admotum
interiorem circulum, quapropter vifiis eft tunc hunx locus in 5
partibus & fextante Geminorum. Et poft horse dimidium, quo
(exta a meridie implebatur, & llella iam apparere coepiilet, quarto
gradu Geminorum coelum mediante, convertit exteriorem orbem
inftrumenti ad iam deprehenfum Lunse locum, pergens cum or¬
be interiori, accepit a Luna ftelise diftantiam in confequentia li¬
gnorum partibus 57 & decima unius . Q^niam igitur Luna re-
periebatur ab occidente. Sole in partibus, ut didum eft, 92. 6c
odava, quse terminabant Lunam in 5 partibiif,&: fextante Gemi¬
norum. At conveniebat llib dimidio horse Ipacio Lunam fuiile
motam per quadrantem unius gradus : quandoquidem horaria por¬
tio in motu lunari dimidium gradum plus minufve excipit: fed pro¬
pter commutationem tunc ablativam Luna:, oportebat efte paulo
minus quadrante, quod circiter unciam definivit: quo circa Lu¬
nam fuifteih 5 grad. St triente Geminorum. Sed ubi de Lunari¬
bus commutationibus pertradaverimus , apparebit non tantam
fuifie differentiam, ut fatis liquere poffit, locum Lunas viflim plus
triente , vixque minus duabus quintis exceftifte quinque gradus
Geminorum, quibus additi gradus 57 cum decima unius parte,
colligunt locum ftellae in ii fem. partibus Leonis fere diftantem
a Solis aeftiva converfione partibus 32 fem. cum latitudine Bo¬
rea fextantis gradus. Hic erat Bafililci locus, per quem & c^etera-
rum non errantium ftellarum patuit accelEis. Fada eft autem hxc
Ptolemasi oblervatio Anno Chrifti leCuiidum Romanos 139 die
23 Februarij, Olympiade 229 anno,ejus primo. Ita vir ilie Ma¬
thematicorum eminentiftimus, quantum eo tempore quaeque ftel¬
larum ab ^quinodio verno locum obtinuiflet, adnotavit, ani¬
mantiumque coeleftium expofuitafterifinos. Qmbus haud parum
ftudiohuicnoftro fubvenit,nofque labore fatis arduo relevavit,
ut qui ftellarum loca non ad ^quinodia , quas cum tempore mu¬
tantur , fed ^quinodia ad ftellarum fixarum fphasram referenda
putavimus, facile poffumus ab alio quopiam immutabili principio
deducere fiderum deferiptionem, quam ab Ariete, tanquam pri-
jno figno 5 6c a prima ejus ftelia, qu^ in capite ejus eft, aifumi pla-
O cuit
106 NICOLAI C O P E RN I C I
cuit, ut fic eadem femper & abfoluta facies maneat ijs, quse ve luti
infixa ac cohaerentia perpetua femel capta fede collucent. Sunt au¬
tem cura & fblertia mirabili antiquorum in 48 formas digefla, ex¬
ceptis ijs quae a quarto fere per Rhodon climate femper latentium
circulus dirimebat. Sicq; informes ftellie,ut illis incognitas,reman-
ferunt. Neq; enim aliam ob caufam fimulachris formatae funt ftellae
lecundum Theonis iunioris in expolitione Aratasafententiam, nili
ut tanta earum multitudo per partes difa^neretur, & denomina¬
tionibus quibufdam figillatim poffint defignari, antiquo fatis infti-
tutOjCum etiam apud Hiobumquafdamiam nominatas fuiffe coa-
ftet, Pleiades, Hyadas, Ardurum, Oriona, apud Hefiodum &
Homerum etiam nominarim legamus. In earum igitur fecundum
longitudinem defc?iptione non.utemur dodecatemorijs, quse ab
.ffiquinodijs & converfionibus deducuntur, fed fimplici & confue-
to graduum numero * in exteris Ptolemxum fequemur,paucis ex¬
ceptis , qux vel depravata, vel utcunque aliter fe habere comperi-
mus. Qi^itenus autem ipfdum diftantia ab illis cardinibus pateat ^
fequente libro docebimus.

Notar,

[* Menelaus Geometra ] hic Rom^ vivehat imperium capeffe^fe Tra^

]Ano,amo Chri^i ^7. PtolemJik^j.cap.^,

[ t Aftrolabium vocat Ptolem. ] Sic ditium quia eo capiuntur

larum loca, Ejui ^ruBuram deferibit Ptolemam initio libri quinti Jnflru^
mentum eft propemodumfimile annulo Afironomico. Admirabilis illeTy.
cho Brahein [lruBura(^ apparatu inflrumentoru Ajlronomicorumj priores
Afironomos longe fuperavtt., Inftrumenta habuit non parva ^ qud manu
attolli& fufpendi popnt, fed infir ument a conftruxit vajla magnitudinis e
ligno trubali y quibus folo affixis utebatur,fiellarum altitudines ^dtflan^
tias inter fefein partium minutis accurate obfervans. Talium tnfrumento^
rum ufufiellarum fixarum loca ftudio ac labore plane Herculeo refiitutunh
ivit» 'Huic igitur hac in parte fides pracipue habenda» o

[ I Qrando Lunam quoque ] Tycho non Lunam, fed ajlrum Veneris

affumfit, cujus exaBam a Sole diftantiam obfervabat reBificatamper utru
ufque parallaxin ^ refraBionem qua ob aeris circa Horizontem craptiem
evenirefolep. Deinde fiellasfixas ad Venerem comparabat, accepta prius ad
id mo,»
 REVOLVTIONVM L I B. IL 107
id momentum Afcenfionerefh Veneris um cum declinatione, tum ex fieUa
Venerifquedifiantiaj^ CjufdemJlclUdeclinatione ■priui cognita^ colligebat
dijferentiam afcenfional‘em per docirinam triangulorumfpharicornm, Vbi
hac methodo ufii^fuiljet in pauculis alic^uot Jlellis, reliquas fellas non ad
Veneris aftrum Jed adflellas prius cognitas comparabat, atque ita verum
ipfarum locum rejpeblu Aequatoris ^ Zodiaci exaBi^ime designabat.
[ *f AntoniniPij Imp. ] e FtolemaL lib. /. cap. 2, Be initio imperij
regum juxta Afironomos confuleTabulas Frificospag. 82. Antonini inu
tium cadit in annum NabonaJJariJSs. ineuntem ,/ive in annum epocho
ChriHi lulij 20. Et hac obfervatigfabia eft anno ejujdem epocha j 2 q
Februarij vigefimo tertio feriaprhnd. erat enim c^clm Solis 8. Utera dom,
B. hic non reble dicitur dies Februarij 24. hallucinatio eft unius diei. Neo¬
menia enim Pharmuthi quadrat jf Februarij feria 7. Eygo nenaPhar»
muthifuit 2s * Februarij , Confulefiplacet Jfagogen nofram in Calenda-
riumlulianumcap.il.

[ 11 Sol in 3 peortibus & femuncia ] Vnius partis five gradus

vncia continet fcrupula $. ef enim pars duodecima tetius . Erat an¬
nus Periodi luliana 48$2 Februarij 23. hor. 3. a meridie. Qjjo tem¬
pore medius motus Solis e fontibm Ptolemaicis (pag. 132 Tab^rific.)
^fiSign, ii.gr. o.min. 3 p.fec. 14. Anomalias olaris Sign, 8. qra. 2$.
min. p. Profihapharefis adjeblitia gr. 2 min. 23. Sol igitur iuxtamotum
dK^i^ijfuit in Pifeium gr. 2. min. 2. fec. 33. quemadmodum notavit
Ptolembus. Locus vero Luno ex qfdem fontibus Ptolemoi ( in parte alte-
raTabularum Frificarum quo lucem nondum afpexit) fecundum medios
motus erat Sig. i. grad. 27.^ minut. 23. Sec. 31. K^nomaha media
Sign. p grad. $ min. 2,8. Anomalia cooquafa Sign. p . grad. 8. fe¬
re. Projlhaphorefis Lunaris gr. 7. min. 23 Add. ^are verus locus Lu-
nofig. 2,gr. 4. min. $0. cui fi addatur motus dimidio horo, tunc Luna fue¬
rit in n $. min. s.Parallaxis huic addit min. 20. Ergo locus Luno vifus
fuit Gemini 3. min. 23. cum authoris nofiri calculo confentiens.

*In castcrisPtolemarumlcqueniur] Sequentem fellarim Cano-

nem e Ptolemoo deferiptum multis mendis culpa typographi dff divatum de¬
prehendimus. quare eundem accurato fludio emendavimus juxta Ptolemoi
Copernici mentem^ Groci codicis fidem fecuti. Vnum tamen monendus ef
Leclor'^ Primam feliam Arietis[quam nof er omnium feliar um primam effe j
-voluit) in Groco codice longitudinem habere grad. 6 .minu. 20. in codice 1
Latino grad, 6. min. 40. Copernicus autem nonnunquam fequitur fidem
O z • Groci
 ,o8 NICOLAI COPERNICI
Gr£Ci codicis.Latini. Exemfli gratia.^ Lucida LirAhic longitudinem
habet 2S0, mm.40. huicaddegr. 6.min.4o^ erunt gr. 2S7, mimt, 20^.
quirejpondent Sagittarq 17, min. 20. uti habet PtolemAM^, Item cap¬
ti Medtif^ longitudo datur apud PtolemAum Arietis 27. minu. 20. apud
Covernicum ^r. 23, minu, 0. dtjferentia ejl gra. 6, min. 20. Pojlremo na¬
tandum e fi, Eandem ftellam Arietis obfervatam fuijfe a Copemico anno
i$2S deprehemfamque diflare a feBione verna gra. 27 minu. 21. Sed
ma^nmTycho pag. 228 acriter contendit errajfe Copernicum in ijla ob‘
fervationef detraheudaque Jcrupula Conjule eundem.

SIGNORVM STEL L A R V M (^V E

DESCRIPTIO CANOEtlCA, ET PRIMO
qusefuncSeprentriionalis plag^.

Formseftelkruni [ Longi- 1 [Latitu-1 magni-

VRSiE MINORIS SIVE tudinis. | dinis. 1 rudo.,

oAnno Chri- CYMOSVRAE. par. fer. j par. fer.. 1 [
lUT-pn-
ma flelU iTn extremo caudee 53 30 66 0 3
rietts dijiahat
Sequens in cauda* . 55\5o 70 0 4
ab ^quino-
In edudione caudae ^ (lior. 6^ 10 74 0 4
6lio gr. 27.
tninu. 21.
In latere quadranguli precedente auftra- 8g 0 75 ^0 _4.
Vide C.12./.3. Ejiifciem lateris Borea. 87 0 77 40 4
Earum qu^ in latere reqiienteauftrallor. 100 30 72 40 2
Eju.rdem lateris Borea lop 30 74 50. 2
Stellas 7.duarumlecundas magnitudinis 2. tertiiE i. quarta
Et quee circa Cynofuram informis in late-1
re fequente ad redam lineam maxime auft..! 103 201 i 71 IO i 4i

VRS^ MAIORIS A M
elicenvocant.
*--—--- 78 40 50 4
Quge 111 roftro.
Tn binis ocnlis p ree cedens. 79 10 43 0 5
Sequens hanc 19 40 43 0 5
fiTfronte duarum procedens. 19 30 47 ic> 5
Scquensi^h fronte. 81 0 47 c’ 5
‘q^ in dextra auricula preecedente . 30 I50 30 5

Duarum
 REVOLVTIONVM-LI B. IR_ 2^
BOREiE PLAGiE.
Formxftellarum. i Longi, j iLantu.j magni-
VR SrE M AI0 RIS &c. ]par,fcr. [ [par.fcr. j tudo.

Duarum in collo antecedens* 8s 501 43 50 4

9} 50 44 20 4
Sequens.
Tn peftore duarum Borea. 94 44 0 4
42 0 4
Auftralior. . .
In ^enii finiftro anteriori. a
8p 0 35 0 3
89_5o 2p» 0 3
Duarum in pede finiftro prion borea.
88 40 28~yo 3
Q^ae magis ad Auftrum.
%6 0 36 0 4
In genu dextro priori.
Qli3b fub iprogenu. lOI IO
^33 3Q ;—
49 0 21
1 T04 0
Qua^ in humero. .
105 30 44 30
Q3SE in ilibus.
Qlicc in edu^ione caud^. . 1 30. 51 0
117 20 46 36 ■ 2
Tnliniftro crure pofteriore.
29 30 ■3
?uaru pr2Ecedens in pedd finiftro pofter. 106 0
107 30 28 I? 3
Sequens hanc.
4
Qu^ in finiftra cavitate. (Borea. 115 0 35 15
123 10 25 50 3
D^rum quas in pede dextrO pofteriore
123 40 25 0 3 •
Onip masis ad Auftrum.
PrimTTrium in cauda poft eduftionem. 125 30 53 30 1 "
Media earum. •
131 20
143 IO
5 5 40
54-
^
0 1 2
1
Vltima &: in extrema cauda.
“sellae 27. quarum fecunaxmQgnirud.6.terti£E 8. quarta 8. qumt^ ^

QV^ CIRCA ELICEN INFORMES.

Qu« a cauda in Auftrum. 1,141 10 39 45 3

133 3*^ 41 20 5
Antecedens hanc obfcurior.
1 p8 20 17 15 4
Inter vrfte pedes priorem,& caput Lccnis.
. p6 40 19 Io 4
OiFi> magis ab hac in Boream.
20 0 oblcura-
Vltima ti-iumobfcurarum. 99 30
22 45 obfcura»
Antecedens hanc. 9% 30
•23 15 obfcLira.
'Quae magis antecedit. , 94 30
[loo 20 22 15 obfcura.
Qu2 intra priores pedes &: Geminos.
Informium 8..quarummagmtud.tertis i ..quartg i. quintg i. obfcii. 4.

O j DRA-
no NICOIAI COPERNICI
BOREiE PLAGiE.

Formas fteilarLun. j Longi. |1 1 Lacitu. 1 magni-

, ^ , tudo.
DRACONIS. j par. fer. | ipar.lcr.}

Q££e in lingua. 200 0 76 30 4

In ore. 2,1 J IO 78 30 4 maj.
Supra oculum. • 216 30 75 40 3
In gena. 229 40 75 20 4
Supra caput. , 30 75 30 3
In prima colli inflexione Borea. 258 40 82 20 4
Auftralisiprarum. 2^5 50 78 15; 4
Media earundem. ( ne fe: z6z IO 80 20
Quas feqiiitur has ab ortu in converfio- 282 50 81 IO 4
Anftrinalateris procedentis quadrilateri. 331 20 81 40 4
Borea*eiafdem lateris. 543 «50 8^ 0 4
Borea lateris fequentis. I 0 78 50 4
Aiiftralis ejufdem lateris. 34<5 IO 77 50 4
In inflexione tertia auftralis trianguli. 4 0 80 30 4
Reliquarum trianguli procedens. 15 0 81 40 5
Quo fequitur. 19 30 80 15 5
Tfi triangulo antecedente trium . 66 20 84 30 4
Reliquarum ejufdem trianguli Auftralis. 43 40 83 30 4
Quo Borealior fuperioribus duabus. 3* IO 84 JO 4
Duarum parvarum a triangulo fequens. 200 0 87 30 6 0
Antecedens earum. 8(5 jo 6
Trium quo in reeSium fequuntur AuftraUsT 1/2 —
30' 81 ij S
Media trium. i;2 jo 83 0 S
, Quo magis in Boream ipfarum. 1 ji 0 84 JO 3
Poft hoc ad occafum duarum quo magis in 153 20 78 0 3
Magis in Aiiftrum. • (Bore. JS6 39 74 40 ’4 maj.
Hinc ad occafum in converfione caudo 1 I s6 0 70 0 3
Duarum plurimum diltantiu procedens, j 120 401' 64 401 41
Quo fequi tur ipfam. 1 124 30 6s 30 31
Sequens in cauda.. 1 112 301 |6i iji 3i
[n extrema cauda. 1
3!
Stellarum,ergo 31. terticemag. 8. quarta quintae j. fextce 2«
 REVOLVTTONVMLIB. n. xii
BORE^ PLAG^.

Formse fl-ellarum. "1 Longi. 1 [Latiru. 1 magni-

r ^ |/ rucio*
C E P H E L j par, fer. j jpar.icr. |

In pede dextro. 28 40 75 40 4
Fn finiftro pede. 26 20 64 13 4
In latere dextro fub cingulo. 0 40 71 IO 4
Qu£e fupra dextrum humerum attingit. 340 0 dp 0 3
Qu^ dextram vertebram coxse contingit. 332 40 72 0 ’4
0^ fequitur eandem coxam attingens. 355 20 74 0 4
Quse in peftore. Mi_f 5
In brachio finiftro. I 0 62 3-0 4 maj.
Trium in tiara Auftralis, 3 3P 40 60 IJ 5
Media ipfarum. 340 40 61 ij- 4
Borea trium. 3 42 20 6\ 30 5
Stellce 11.mag. terti£E i.quartce 7. quintae 3.
Informium duarum quse prsecedit tiar^ . • 64 0
0 0

Quge fequitur ipfam. i 59 30 I4

BOOTIS SIVE ARCTOPHYLACIS.
In manu finiftra trium prcrcedcns. T43 40 58 40 5
Media trium Auftralior. 147 30 /8 20 5
Sequens trium. 145? 0 60 10 5
Qiisein vertebra finiftra coxae. £43_i 54 40 5
In finiftro humero. i<53 0 j 4P 0 3
In capite. 170 0 53 5® 4 maj.
' In dextro humero. 179_0 1 48- 40 4
In Colorobo duarum Auftralior. 17P 0 53~i5 411' ^
magis in Borea in extremo colorobi 178 20 57 3® 4
Duarum fub humero in venabulo Borea. 181 0 4^ IO 4! mai.
Auftralior ipfarum. 1 181 50 45 30 5
In dextrae manus extremo. 181 35 41 20 5
Duarum in vola praecedens. 1 180 0 41® 40 5
Qu^ fequitur ipfam. 1[180 20 42 30 5
In extremo colorobi manubrio. ^ 81. 0 40 20 5
In dextro crure. 1 173 20 40 15 3

Duarum
 NICOLAt COPERNICI
II2

BORE^ PLAGiE.
Formse ftellarum. Longit. 1 |Ladtu. 1 magni¬

] par. fer. ] tudo.

BOOTIS SIVE ARCTOP. par. fer. j

Duarum in cingulo qux fequitur. 159 0 .404

antecedit. 168 20 4.2 10 4 maj.
178 40 28 03
Incal caneo dextro.
In iiniilro crure Borea trium^ j 1^4 40 28 •0 3
i 26
Media trium. j 1^3 50 i 30 4
Auftralior ipfarum. 1 164 50 1 25 0 4
"StellsrTz Quarum in magnitud. terti 4. in quarta 9. in quinta p.

In formis inter crura quam Ardurum

11
vocant. . _ • 170 20 j 31
ILi
CORONA BOREiE.
Lucens in Corona. 188 0 44 30 2 maj.
Procedens omnium^ « 185 0 45 20 4 maj.
Sequens in Boream. 185 20 4^ 0 5
Sequens magis in Boream. 187 p 50 50 6
Quse fequitur lucentem ab Auftro. ipi go 44 45 4
Quse proxime fequitur. 193 0 44 50 i 4,

Polt has longius fequens; 194 40! 46 10 j

Oux fcQuitur omnes in Corona. 195 0: 20 j 4! .
Stellse 8. quarummagnitud. iecundae i.quartse 5. quintas 1:. fextae i.

E N G 0 N A S I.

: In capite. 221 © 57 30 3
In axilla dextra. 207 0 43 0 "3
^ In dextro brachio. 20|> 0 40 10 3
In dextris ilibus^ 201 20 37 10 4
In finiftro humef 0. 220 0 48 0 3
In finiftro brachio. 22 J 20 4P 30 4 maj.
In finiftris ilibu®.. 231 0 52 0 4
Trium in finiftravoia. 238 50 52 50 4 maj.
Borea duarum reliquarum. 235 0 54 0 maj.
Auftralior. b34 50 55 0 4.
In dextro latere. 1207 10 56 10 3
In finiftro latere. U13 30 53 30 , 4'
—

Sequens
 RE V O L V T I O N V M 1.1 B. I I.
BOREiEPLAG^.
Formce ftellarum. JLongit. 1 1 Lacicu. [ magni-

ENGONASI. par. fer. [ | par. fer. |

Sequens hanc. 218 40 60 20 4

Tertia fequcns. 2ip 40 61 15 4
In finiftro genu. 237 IO 5i 0
In finiftra fura. 225 30 5p 20 4
In pede finiftro trium prsecedens. 218 40 70 15 6
Media earum. 220 IO 6
.71 15
Sequens trium. 223 0 72 0 5
In edu6tione dextri cruris. 207 0 5o Ij 4 maf
Eiufdem cruris Borealior. ip8 50 53 0 4
In dextro genu. i8p 0 65 30 4 mai.
Sub eodem genu duarum Auftralior. 185 40 53 40 4
Qux magis in Boream. ^8^ ^0, 54 15 4
In tib;a dextra 184 30 60 0 4
In extremo dextri pedis eadem quae in ex¬ 178 20 57 30 4
tremo Colorobo Bootis.
Pr^terhancftellsE 28. mag. tertia (5.quartae 17. quint£e 2. fext^e f!
Informis a dextro brachio auftralior. ; 206 0 i 138 10 I 5 |

L Y R aE.

Lucida quae lyra five fidicula vocatur. 250 40 62 0

Duarum adiacentium Borea. d
253 40 52 40 41 mai.
Quae magis in Auftrum. 253 40 5i 0 4 mai.
In medio eduftionis cornuum. 2d2 0 60 0 -41
Duarum continuarum ad ortu in boream. 26^ 20 51 20 4
Quae magis in Auftrum. 26^ 0 5o 20 4
Praecedentium in iundura duarum Borea. 2)4 20 10
Auftralior. 3
254 IO 55 0 4 min.
Sequentium duarum in eodem iugo Borea 257 30] i 5/ 20
Q^s magis in Auftrum. -58 20! 1 14 4; 3l .
4 imin.
--.CL
Stella: lO. quarum magnitudinis primae i. tertia: a.quart* 7,

P OLO-
II4 NICOLAI C OP ERNICI
-^--
BOREA SIGNA
Eormse ftellarum. I Longi. I 1 Latitu. [ magni-
tudo.
OLOR I S S E V A VIS. 1 par. fer. | j par.fcr. j
In ore. zSj 50 49 20 3
In capite. 272 20 SO 30 5
In medio collo. 279 20 maj.
Jl.
In pedore. 291 7o 20 31
i
In cauda lucens. 302 30 60 0 2
In ancone dextr* al^e. 281 40 [54 40 3
Triumin dextra vola Aullralior. 285 50 69 40 4
Media. 284 30 71 30 4 maj.
Vltima trium & in extrema ala. 280 0 74 0 4 mai.
In ancone finiftrse al^« 294 IO 49 30 3
In medio ipfius al^. 298 IO 52 10 4 maj.
In ejufdem extremo. 300 0 44 0 3
' IrTpede iiniltro. 303 20 55 10 4 mai
In finiftrogenu. 307 50 57 0 4
In dextro pede duarum prjecedens. 294 30 64 0 , 4

fequitur. 296 K4 30 4
In dextro genu ncbulofa. 305 30! 45 5
StellsE 17. quarum magnitud. fecundjE i. tertiae 5. quarta 9. quinta 2,

ET DVAE CIRCA OLOREM INFORMES.

Sub finiftra ala duarum Auftralior» 1 3 06 j49 40 1 4j

Quae magis in Boream. ' 307 10 151 40 ! 41

CASSIO PE^.

In capite. I le 45 20
In pedore, 4 10 46 4;
m cingulo. 147 50
Super cat^iedra ad coxas. 49 o maj,
Ad genua. 40 4 5 30
In crure. 41 30
 REVOXVTIONVM 11 B. IL iiS

BORE^ PLAG^.
Forms ftellarum. Longic. 1 1 Lacicu. [ magni-

C AS S I OPEX. jpar. fer. [ | par. fer. |

In extremo pedis. 2f 0 48 20 4
In finiftro brachio. 8 0 44 30 3
In finiftro cubito. 7 40 41 0 5
In dextro cubito. 3 57 40 50 0 6
In fedis pede. 8 20 52 '40 4
In afcenfu medio. I 10 3 min.
51 40
In extremo. 27 10 51 40 6

StelljE I 3. quarum magnitud. tertise 4. quartse 6, quintae i. Ccxtx 2.

PERSEI.

In extrema dextra! manus obvolutione 21 0 1 40 3 0 j 4 neb.

In dextro cubito. (nebulofa. 24 30 {37 30 4
In humero dextro. 26 0 134 30 1 4 min^
In iiniftro humero. 20 JO 32 20 4
In capite five nebula. 24 0 34 30 4
In fcapulis. 24 JO 31 10 4
In dextro latere fulgens^ 28 10 30 '0 2
In eodem latere trium praecedens. 28 40 27 30
Media. 4
30 20 27 40, 4
K-eliqiia trium.
31 0 27 30. 3
In cubito finiitro. 24 0 27 0 4
In finiftramanu 8c capite Meduhe lucens. 23 0 23 0 2
; EjLifdeni capitis fequens. 22 30 21 0 4
QHF prseit in eodem capite. 21 0 21 0 4
PrcE^dens etiam hanc. 20 IO 22 I j
Tn dextro genu. 4
38 10 28 15
Prcecedens hanc in genu. « 4
37 10 28 10 4
In ventre duarum prceced<;^s. '25 10
3J 401 4
Sequens,
37 20 16 15 4
[n dextra coxendice. 24 30
37 301 5
jjg NICOLAI COPERNICI

BOREASIGNA.

Formasftellarum [Longi. [ [Latitu. 1

magni¬
PERSEI. ]par.fcr.[ 1 par.fcr. | tudo.

In dextra fura. S9 40 i8 45 5
In finiftra coxa. 30 IO 21 40 4 maj.
In finiftro genu. 32 0 ip 50 3
Jn liniftro crure. 31 40 14 45 3 maj.
In finiftro calcaneo. 27 30 12 0 3 min.
In ftimma pedis finiftri parte. 2p 4O 11 0 3 mai.
Stellae 26. quarum magnitudinis fecunda 2. tertias 5 . quartae 16.

quintas 2.nebulorai*

CIRCA PERSEA INFORMES.

Quse ad ortum a finiftro genu. 34 IO 31 0 5j

In Boream a dextro genu. 38 20 31 0 5!
Antecedens a capite Medufte. 18 0, lO 40 obfcura
Stellarum trium magnitud. quintse 2. obfcura una.

HENIOCHI SIVE AVRIG.^.

Duarum in capite Auftralior. ss 50 30 0 4

Qu£e magis in Boream. fCapellam SJ 40 30 50 4
In finiftro humero fulgens quam vocant 48 20 22 30 I
In dextro humero. j6 10 20 0 2
In dextro cubito. 54 30 15 4
In dextra vola. S6 10 i3_30 4 maj.
In finiftro cubito. 45 20 20 40 4 maj.
Antecedens hoidorum. 45 30 18 0 4 min.
In finiftra vola hcEdorum fequens. 46 0 18 0 4 maj.
In finiftra fura. (Boreo. 45 10 10 10 3 min.
In dextro pede & extremo cornu Tauri 4P 0 5 0 3 mai.
In talo. 8 30 5
In clune. 4P 40 1 12
20 5 j
In finiftro pede exigua. 24 0 1 10 20 6 1

Stellae 14. quarum magnitudinis primas i. fecundas i. tertias 2.

quartas 7. quintae 2.fextae i.
OPHIVCHl
 R E V O L V T I O N V M L I B. II. t'7

BOREA SIGNA.

Formae IVellaruin. 1 Longi. ] iLatitu. [ magni-

OPHIVCHI SIVE
jpar, fer. par.fcr.
SERPENTARII-
228 IO 36 0 3
In capite.
In dextro humero duarum prsecedens. 231 20 27 n 4 maj.
Sequens. 232 20 26 45 4
In finiftro humero duarum praecedens, 216 40 33 0 4
fequitur. 218 0 31 /0 4
In ancone finiftro. 211 40 24 30 4
0000

In finiftra manu duarum procedens. 208 20 3

Sequens. 20p 20 4
In dextro ancone. 230 0 4
Tn dextra manu praecedens. 23 J 40 4 mai.
Sequens. 237 40 I4 20 4
In genu dextro. 224 30 7 30 3
In dextra tibia. 227 0, B. 2 15 3 mai.
In pede dextro ex quatuor praecedens. 226 2o\ A, 2 I/ 4I mai.

Sequens. | 227 40!^. 1 I 30 1 4 mai.

Tertia fequens. ! 228 zolA.l 0 20 j 4 mai.
Reliqua fequens. ^ ^ 1 22P IO A. I 45 i 5 mai.
Qus calcaneum contingit. 22p 3o!A, 1 0! 5
In finiftro genu. (trium 21/ /0 B. I I /O 3
In crure finiftrq ad redam lineam Borea 21/ 0 B. / 20 5 maj.
Media earum . 214 0 B- 3 lO 5
Auftralior trium. 213 10 ^B. I 40 5 mai.
In finiftro calcaneo. 121 j 40 i j 0 40
Domefticam finiftri pedis attingens. [214 0,|a:ii 0 4/ i 4

StellcE 24. quarum magnitud. tertiae j. quartae 13. quintae 6.

CIRCA OPHIVCHVM INFORMES.

28 10
OSV./1

000
0

Ab ortu in dextrum humeru maxime Bo-

M tO 0

4
Media trium. (rea trium 26 20 4
Auftralis trium. 2/ 0
4^

P 3 Adhuc
 NICOLAI COPERNICI

borea signa..
Formse ftellamm j Longi. | [Latitu. 1
magni¬
CIRCA'OPHIVCHVM. INF. |par.fcr.| j par.fcr. | tudo.
27
Adhuc fequens tres. j1^37 i1
Separata a quatuor in Septentriones.. 1z38 ni
oj 3 3 0! fl
4!
Informium ergo quinque magnitiid. quarta; omnes.

SERPENTIS OPHIVCHI.

In quadrilatero qu£E in gena. ipz 10 38 0 4

QucE nares attingit. 0 40 0 4
In tempore. iP7 40 35 0 3
In edudione colli. iP5 20 34 Ii 3
Media qtiadrilateri & in ore. IP4 40 37 Ii 4
A capite in Septentriones. iP7 30. 42 .30 4
In prima colli converfione. 195 0 z9 Ii 3
Sequentium trium Borea. ip8 IO 'iS 30 4
Media earum. 'i 197 40 25 ^0 3
Auftralior triiim. 199 40 1 24 0 3
Duarum praecedens in finiftra Scrpentarij. 20Z 0 16 30 4
Quas fequitur hanc in eadem manu. 2II 30 ) 16 15 5
Qux poft coxam dextram. 227 0 lO 30 4
Sequentium duarum Auftriua. 230 20 8 30 4 mai.
Quc^ Borea. 251 IO 10 50 4
Poft dextram manum in flexione caudse. 237 0 20 0 4
Sequens in cauda. Z42 0 21 10 4 mafl
In extrema cauda. 251 40 27 0 4
Stellas 18. quarum magnitud. tertije $. quartse 12. (:]uintas i.

S A G I T T yE.
lucufpide. h73 3« i (39 20 i
In harundine trium fequens. ! -7^ 01 139 IQ 1 ^
Media ipfarum. 2^9 '10 39 50 i
Antccedeps trium. 268 0 39 0 5
In Glyphide. '166 40 38 45 i
Stellse y. quarum magnitud. quartse i., quintse 5. fextse I.
AQVI-
 REVOLVTIONVMLIB.il. ii?

BOREA SIGNA.

Formse ft-ellarum. |1 Longi. [ [Latitu.]j magni-

A QJ/ I L [par. fer. 1 Ipar .fer.

270- 30 26 50 4
In medio capite.
168 10 27 10 3
In collo.
Infcapulis lucida quam vocant Aquilam. 267 10 2p 10 2 maj.

Proxima huic magis in Boream, 268 0 30 0 3 min-

In finiftro humero prcecedens. 266 30 31 30 3
Qu5e fequitur. 26p 20 31 30 5,
In dextro humero antecedens. 265 0 28 40 3
Qujefequitur . 2^4 30 16 40 S mai,

In cauda ladeum circulum attingens. hi 5 30 30 3 •

Stellse 9. quarnm magnit. fecnndce i. tertia; 4. quartas i . qumtac 3-

CIRCA AQVILAM INFORMES.

A capite in Auftrum prcecedens. 2721 0 21

3 40

Qu£e fequitur . 272I 10

20 29
3
A b humero dextro verfus Africum. 1 200 ■4 maj.
. ll
Ad Auftrum. 261 30 20 0 3
Magis ad Auftrum. 0 30 I
Qux procedit omnes. ,2J4 , 30 18 20 3
Informium <5. quarum magnitud. tertise 4. quarta i . & quintae :I.

DELPHINI..

m cauda trium pracedens. 1281 0 10 1 3| min.

Reliquarum duarum magis .Borea. I282 0 l^P
0 1 4{ min.
Auftralior.^ flior. 282 0 26 40 4
In rhomboide praecedentis lateris Auftra- 281 50 52 0 3 min.
Ejufdem lateris Borea . 283 30, 33 jo 3 min*
Sequentis lateris Auftrina . 284 40 .32 0 min,-
Ejufdem lateris Borea. 286 3 3 10
50 3 min.
Inter caudam & rombum trium Auftrahor. 280 10
34 13 6
Caeterarum duarum in Boream prsecedens. 280 31 /0. 6
50
Qu^ fequitur. .282 20
31 30 6

Stellae 10. ut puta magnitud. tertiae j,, qnartae 2. fextas 3-

EQJI
120
NICOLAI
X ^
COPERNICI
borea signa.
Longi.! iLatitu.l magni-1
Formx itellarum. 1-
, , ^ , tudo.
EQVI SECTIONIS, jllar.fcr.l Ipar.fcr.l
20 30 CiDicura.
In capite duarum procedens. ■189 40
291 20 20 40 Cibfcura.
Sequens. 2J 30 (^bfcura.
In ore duarum procedens. 289 40
291 25 0 (ibfcura.
Ouse fequitur.
quatuor .obfcurae omnes.

EQ,VI ALATI SEV PEGASI.

298 40 21 30 3 ’maj.
In ri<5tu. ^ 16 ;o
In capite duarum propinquarum Borea. 502 40 3
301 20 16 0 4
Ousc masis in Auftrum.
In juba duarum Auftralior. 514 40 15 0 5
313 50 16 0 S
Qu^ magis in B oream.
Tncervice duarum praecedens. 314 10 18 0 3
313 50 19 0 4
Sequens.
Infiniftrafuffragme. 30P 40 35 30 4 mai.
In finiftro genu. 311 0 34 15 4 mai.
In dextra fuftragine. _ (cedens. 317 0' 41 10 4 mai
In pedore duarum propinquarum prx- 319 30 29 0 4
3 20 20 29 30 4
Seauens.
in dextro genu duarum Borea. 322 20 3/ 0 3
In Auftrum magis. 321 50 ^4 30 5
Tn corpore duarum fub ala qux Borea. 527 50 25 40 4
Qu.ie Auftralior. 3 28 20 2$ 0 4
In (capulis & armo al^. ^ 320 0 19 40 min.
In dextro humero & cruris eductione. i^s 30 31 0 min.
InextremaaiT- 7"^ :l 3 3 5 30 12 30 jmin.
Tn umbilico qiw & capitiAndromacte coirl;34l 10'i i6 0 ia jmin.

" Stella 20. nempe magnit. fecundce 4. tertia 4 quartse 9. quinta 3

ANDROMED/E.

;1
Quse in fcapulis. 348 40 24 30 3
In dextro humero^ 5 49 4C 27 0 4
In ftniftro humero. 3 47 4C 23 0 A^ •
 RE V O tV T I O N V M L IB. II.' lii

BOREA SIGNA.

Form» ftelkram. Longit, | iLatku.j magni-

AN D R O m¥d~E ,par.fcr.| Ipar.fcr.l
In dextro brachio trium Auftralior. 547 0 32 0 4
Qu» magis in Boream. 348 0 33 30 4
Media trium. 348 20 132 20
i
5
In fumma manu dextra trium auftralior. 343 0 141 0 4
Media carum.
Borea trium.
344 0 1
1
142 0 4
345 30 44 0 4
In finiftro brachio. 3 47 30 17 30 4
In finiftro cubito^ 3 4P 0 15 50 3
In cingulo trium Auftralis. 3 57 IO 25 20 3
Media. 3 55 IO 30 0 3
Septentrionalis trium. 355 20 32 30 •
3
In pede finiftro. 10 IO 125 Q
3
In dextro pede. IO 30 37 20 ■ 4 mai.
Auftralior ab his. 8 30 '35 20 Imai.
Sub poplite duarum Borea. 5 40! 2p 0 4
Auftrina. 5 20 28 0 4
In dextro genu. 5 3o| 35 30 5
In fyrmate fivc tradu duarum Borea. 6 o| 34 30 5
Auftrina. 7 30 32 • 30 5
A dextra manu excedens &r informis.' 5 0 44 0 3
Stella 25. etenim magnitud. tertis 7. quarts 12. quints 4.

TRIANGVLI.

In apice trianguli. 4 20 16 ' 30 3

In bafi prscedens trium, p 20 20 40 3
Media. 9 30 ip 20 4
Sequens trium. Io IO ip 0 3
Stella 4. earum magnitiid. tertice 3. quarta i.

Igitur in ipfa Septentrionali plaga ftellse omnes 3^0. Magnitudinis pri-

mx 3. fecunda 18. tertias Si^quartjE 177. quintoe rS.fext^^e 13. nebu-
lofa I. obfcuriE p.

EORVM
 NICOtAI COPERNICI

eorvm qv m media et circa

figniferum funt circulum.

arietis.
Longic. 1 1 Latitu. 1 magni-

Formae ftellarum. par. fer. j |par. fer. 1

In cornu duarum procedens & prima om- 0 ol

M 8
7 20 j 3 defic. '
20 1 3
Sequens in cornu.
In ri6tu duarum Borea.
(nium. I
4
O»,
l\
B.) 7 40 1 3
Quae magis in Auftrum. 4 50 B. 6 0 i
In cervice. 9 50 B. 5 30 5
In renibus. 10 JO B. 6 0 6 -•
Quae in edultione caudae. |l 14 40 b7 4 50 5
In cauda trium praecedens.. 17 IO B. I 40
Media. l ’i8 40 B. 24 30
20 20 B. I 50. i
Sequens trium. 4
In coxendice. 13. 0 B. I lO *■ ^5
In poplite. 11 20 A. I. 3.0 5
In extremo pede pofteriore.- 8 15 A. 5 15 ,4 majo
Stellae 13. quarummagnit. tertiae 2. quarta 4.quinta 5. fextae I.

CIRCA ARI E T E M INFORMES..

Q^ fupra caput. 3 41 IB. iio 0 1 S [ma;.

IO IO
Sufradorfum maxime Septentrionaria; 15 0 4 i ;=
Reliquarum trium paryarum Borea. 14
\l-
40 IB. 12 40 1 51
Media. 13 0 B. im 40
['5 j
Auftralis earum^ 12 30 B. |IO 40'! T i
Stellae 5. quarum magnitud. tertige i.quartge I. quintae 3-

T A V R I.

In (edioneex quatuormaxime Borea. 19 40 i A. ^ 6 0 4

(Altera poftipfam. 19 20 A. 7 15 4
|Tertia. 18 0 1 A. 8 30 4

^Qu^arta’
 REVOIVTIONVM LIB. II,

MEDIA Oy,® CIRCA SIGNIFERVM.

FormselVellarum. 1 Longi, j ]Latitu.| magni-
T A V R I. 1 par. fer. | | par.fer. |
Qiurta maxime Auftrina. 17 JO A. 9 15 4
In dextro armo, 23 0 A. 9 30 5
tn pedore, 27 0 A. 8 0 3
fn dextro genu. 30 0 A. 12 40 4
[n faffragine dextra» 26 20 A. 14 50 4
in finiftro genu. 30 A. IO 0 4
1 n finiftra Suffragine. (narib. ^6 20 13 30 4
fn facie 5. quse Sicculaf vocantur, qua? in 32 0 Aj 5 45 3 min.
Inrer hanc & boreum oculum. 33 40 A. 4 15 3 min.
Inter eandem & oculum Auftralem. 34 IO A. s 50 3 min.
In ipfo oculo lucens paliliciui^ didaRo. 3^ 0 A. 5 IO I
In oculo Boreo. (rem. 35 IO A. 3 0 5
Qu$ inter originem auftralis cornu & au- 40 30 A. 4 0 4
In eodem cornu duarum Auftralior. 43 40 A. 6 0 4i
Qu2 magis in Boream. 43 20 A. 3 30 5
In extremo ejufdem. 50 30 A. 2 30 3
In origine cornu Septentrionalis. ?9 0 B. 4 0 4
In extremo ejufdem quseque in dextro pede 49 0 p. 5 0 3
In aure Borea duarum borea. (Heniuchi. 3J 20 B. 4 30 5
Auftralis earum. 35 0, B. 4 0 5
In cervice Quarum exiguarum praecedens, 30 20 B. 0 40 5
fequitiir^ 32 20 B. I 0 6
In collo quadrilateri praecedentis aiiftrina. 31 20 ,B. 5 0 5
Ejufdem lateris Borea. 32 IO B. 7 IO 5
Sequentis lateris Auftralis. 35 20 B. 3 0 5
Hujuslateris Borea. 35 0 B. 0
S 5
Pleiadum praecedentis lateris Boreus ter- 25 30 B. 4 30 5
Fiufdem lateris auftralis terminus (minus 25 50 B. 4 40 5
Pleiadum fequens anguftifsimus terminus. 27 0 B. 5 20 5
Exigua Pleiadum & ab extremis feda. 26 0 B. 3 0 5

Stellarum 3 2. abfque ea qua? in extremo cornu Septentrionali’, mag.

prima? i. tertise 6, quarta? 11. quintx i 3. fexta? i.
 NICOLAI COPERNICI
■"'^lEDIA CIRCA SIGNIFERVM.
Formae ftellarum. \
Longi. 1 iLatitu.l magni-
^ ^ 1 tudo.
QVAE CIRCA TAVRVM j'par. fer. 1 jpar.lcr.l
—■ I M F O R M E S. '
Inter pedem & armum deorfum. 18 20 A. 17 30 4
2 0
Circa auftrinum cornu prsecedens tfium. 43 -0 A. .5
47 A., 1 45 ■5,
Media trium.
4P 20 A. 2 0 5
Sequens trium.
Sub extremo ejufdem ccrnu duaru Borea. 52 20 A. 6 20 S

Auftrina.
52 20 A, 7 40 5
50 20 B. 2 40 S
Sub Boreo cornu quinque procedens.
J2 20 B. I 0 , 5
Altera fequens.
B. I 20 1 5
M ^
000

Tertia fequens.
Reliquarum duarum quse Borea. B. 3 20 1 S
B. I 15 11 5
Quae Auftralis.
Stellarum 11. informium, magnitud. quarta i. quintx i o.

geminorvm.

In capite Gemini procedentis,Caftoris. j6 40 B. p 20 2

JO B. 6 ij
2
In capite Gemini requentis fubflava. Pol. 19
In finiftro cubito gemini procedentis. 70 0 B. 10 0 4
B. 7 20 4
000

In eodem brachio.
In fcapulis eiufdem Geminu B. S 30 4
In dextro humero eiufdem. .B. 4 Xo 4
Ih finiftro humero fequentis GeminC 80 0 B.|i 2 40 4
In dextro latere antecedentis Gemini. IS 0 B. 1 2 4<^ 5
In finiftro latere fequentis Gemini. 'j6 30 B. 1 3 0 3
Infiniftro genu procedentis Gemini, 66 30 B. 1 30 3 mai.
In finiftro genu fequentis . 71 40 A. 2 30 3
In finiftro bubone eiufdem. 75 0 A. 0 30 3
In cavitate dextra eiuldem. ’ 74 40 A. 4 40
In pede procedentis Gemini procedens. 60 0 A. I 30 maj.
In eodem pede fequens. 61 30 A. I 15 i 4
In extremo procedentis Gemini. 63 30 A. 5 30 4
In fummo pede fequentis,. 65 20 A- 7 30 3
/In infimo finiftri pedis. 68 0 A. 10 30 4 _
j’ Stello 18. quarummagnitud.fecundo 2...tertio 5,, quarto p. quinto 2. j
 R E V O L V T I O N V M t I B. II. T2f

MEDIA CIRCA SIGNIFERVM.

Formseftellarum. 1 Longi. 1 iLatitu. 1 magni-

1 tudo.
CIRCA GEMINOS INFOR. I par, fer. I ] par. fer.
PrsEcedens ad fummum pedem Gemini ® i j
praecedentis* Ia. 1 0 50 4
0^ ante genu ejufdem lucet. 59 50 B.' 5 50 4 mai.
Antecedens genu finiftrumfcquen. gemi. 68 50 A. 2 i; 5
Sequentium dextram manum Gemini fe-
quentium trium Borea. 81 40 A. I 20 5
Media- 19 40 A. 3 20 5
Auftralis trium q\ix circa brachiu dcxtru. 19 20 A, 4 30 5
Lucida fequens tres. 84 0 A. 2 4.0 4
Stellarum 7 informium, magnitud. quartse g.quintse 4.

CANCRI.
•

In pedore neb.media,quiE prjefepe vocat^. P3 40 B. 0 40 nebulofa.

Quadrilateri duaru picecedentium Borea. pi 0 B. I 15 ' M min.
Auftrina. pi 20 A. I IO 4i■ min.
Sequentium duarum qu^e vocantur afini 95 40 B. 2 40 4 maj.
Auftralis afinus. (borea P4 40 A. 0 IO 4 maj.
In chele feu brachio auftrino. 99 50 A. s 30 4
In brachio Septentrionali. pi 40 B. II 50 4'
In extremo pedis Borei. 86 0 B. I 0 3
In extremo pedis Auftrini. po 30 A. 7 30 4 mai*
Stellarum p. magnit. quarta 7 . quintjE 1;. nebulofa i

CIRCA CANCRVM INFORMES.

Supra cubitum Auftralis C heles. 103 0 A. 2 40 1 4I mai.

Sequens ab extremo ejufdem Cheles. lOj- 0 A. 5 40 4 min*.
Supra nubeculam duarum prascedens. 91' 20 B. 4 jo
Sequens hanc. 100 20 B. 7 Ii ) sl-
Quatuor informium, mag. quartje quinta: 2*.

3' L E O-
 NICOLAI COPERNICI_
media CIRCA SIGNIFERVM.
Forma;ftellarum. [Longi. 1 lLatitu.| magni-

LEONI S. |par.fcr.| Ipar-fcr.)

In naribus. loi 40 B. IO 0 4
In hiatu. 104 30 B. 7 30 4
In capite duarum Borea. 107 40 B. 12 0 3
. Auftralis. 107 " 30 B. 9 30 3 'mai.
In cervice trium Borea. 113 30 B. 11 0 3
Media. 11$ 30 6. 8 30 2

AuiJiralis trium. 114 0 B. 4 30 3

In corde quem Balilifcu (ive regulu vocat. iij 50 0 IO I

In pedore duarum Auftrina. 116 50 A. I 50 4

Antecedens parum eam q\ix in corde. 113 20 A- 0 I; 5
In genu dextro priori. 110 40 0 0 5
117 30 A. 3 40 6
In drace dextra.
In ecnu fini ftro anteriori. . 11® 30 A. 4 10 .4.
“
In drace finiftra. ii; ;o A. 4 i; 4
In finiftra axilla. 122 30 A. 0 IO 4
20 B., 4 0 6
In ventre trium antecedens. 120

Sequentium duarum Borea. 126 20 B. 5 20 6

Anftralif. 125 40 B. 2 20 0

Inlumbis duarum quse prajit. 124 40 B. 12 i; ;

40 2
Qu5B&quitur. 127 30 B. 15
In clune duarum Borea. 127 40 B. II 30 ;
Auftrina. I2p 40 B. P 40 3

In pofterioricoxa,. : 1-33 40 B.; 5 50 3

In cavitate. 135 0 B. I 15 4
In pofteriori cubito. 13; . 0 A. 0 ;o 4
G
s
In pede pofteriori,. 113-4 OjA. 3 5
II I 1 min.
In extremo caiidse.
Steilaru ay.mag. primaB-a. lecund. 2.tertis 6. quarta S. quints 5.iexts 4.

CIRCA LEONEM INFORMES.

20 51
Supra dorfum duarum prscedens. 119 20 13
TJ
I2I 30 0. 3<> 51
Qi^ feqiiitur. • i;

Sub ventre trium Borea. 129 50* ,B. I ;o 4j miiijp

Media. |i30 }0 ’ A. 0 30 15
Anftralis trium hjs lo lA. 2 40; 5
Media

0
 REVOLVTIONVM 1.1 B. II.

MEDIA QJJB. CIRCA SIGNIFERVM.

Fornis ftellaram 1 Longi. 1 [Lacitu. f magni-

1 tudo.
LEONIS. Ipar.Icr. 1 [par. fer.

Inter extrema Leonis Sc Vrfe nebulofae involutionis, cluam vocant Berenices

crines , quae maxime in Boream. 1138 IO B. 30 0 1 Lumino.
Auftralium duarum praecedens. 50 B. 25 0 j obfcura.
Q^ae fequiturin figura folij hederae. I14I «JO B. 25 30 1 obfcura.
Informium 8. mag.quartae i. quintae 4.1uminofa i.obfcurae 2.

VIRGINIS.

In fummo capite duarum praecedens Au- I3P 40 B. 4 /

Sequens Septentrionalior. (ftrina. 140 20 B. 5 40 s
In vultu duarum Borea. 144 0 B. 8 0 . 5
Auftralis. ' 145 3 0 B. 5 30 5
In extremo alae finiftrae & Auftrinae. 142 20 B. I 10 3'
Earu quae in finiftraalaquatuor praecedes* 151 30 B. i 10 3
Altera fequens. 156 30 B. 2 50 3 1
Tertia. 160 5.0. B. 2 JO 5
Vltima quatuor fequens. 1^4 2 0 B. T 40 : 4
In dextro latere fub cingulo. 1.57 40 B. 8 yo -3
In dextra & Borea ala trium praecedens. 151 30 B. 13 50 5
Reliquarum duarum. Aufla-ina. ;153 50 B. 11 40 6
Ipfarum Borea vocata vindemiator. I 5S 30 B. I/ 10 3
In finiftramanu quae Spica vocatur. I 70 0 A. 2 0 I
Sub perizomate & in clune dextra. id8 IO B. 8
In liniilra coxa quadrilateri praecedentiu ~0 B. 2 20 ;
Auftralis * fBorea. 170 20 B. 0 10 6
Sequentium duarum Borea. ijy, 20 B. , I 30 4
Auftrina. 171 20 B. 0 20 5
In genu finiftro. , 17/ 0 'B. i p 40 5
In poftremo coxae dextrae. 171 20 ■B. 8 30 5
In fyrmate quae media. 180 0 B. 7 30 4
Qty; Auftrina. 180 40 B. 40 4
Q^se Borea. 181 40 B. ’ 11 40 4
Iln finiftro & Auftrino pede. 185 2 0 6. 0 30 4
[.fn dextro & Boreo pede. i8d 0 B. 9 IO 3
1 prim^ r. tertiae (5. quartae 5 quintsi i I .fexror 2-.
Sub*

e
 NICOLAI CO PERNICI

MEDIA CIRCA SIGNIFERVM.

Formas llellarum | Longi. | iLatitu.] magni-

CIRCA VIRGINEM INF. |par.fcr.| 1 par. fer. 1

Sub brachio finiflro in diredum trium 158 0 jA. 3 30 5

Media. {'procedens. 1^2 20 iA. 3 30 I
Sequens. 50 iA. 3 30 5
Sub fpicam redam lineam trium procedes. 170 30 .A. 7 20 6
Media earum quae & dupla. 171 30 .A. 8 20 5
Sequens ex,tribus. • 173 20 A. 7 50 6
Informium 6. magnitud. quintae 4. fextae 2.

chelarvm. •

In extrema Auftrina chele duarum lucens. 191 20 B. 0 40 2 mai.

Obfcuriorin Boream. 190 20 B. 2 20 5
In extrema Borea chele duarum lucens. 30 B. 8 30 2 ,
Obfcurior praecedens hanc. 191 oiB. 8 30 5
In medio Cheles Auftrina. 197 20 IB. I 40 4
In eadem qux praeit. 194 40'IB. 4
In media Chele Borea. 200 jojB. 3 45 1 4 i
In eadem quae fequitur. 206 20 IB. 4 30 i 4 1
Stellae 8. quarum magnitud. fecundae 2. quartae 4. quintae 2.

CIRCA CHELAS INFORMES.

In Boream a chele borea trium praecedens. 199 30 B. 9 0 5

Sequentium duarum Auftralis. 207 0 B. 6 40 4
Borea ipfarum. 207 40 B. 9 i'I 4
Inter Ch€las ex tribus quae fequitur. 205 JO B, 5 30 6
Reliquarum duarum praecedentium Borea. 203 40 B. 2 0 4
; Qjtiae Auftralis. 204 30 B. I 30 5
Sub Auftrina Chele trium praecedens . ,196 .20 lA. 7 30 3
' Reliquarum fequeiitium duarum Borea. 204 30 A. 8 10 ' 4
. Auftralis. 205 20 lA- 9 40 4
Bifarmium 9. magnitud. tertiae i. quartae 5. quintae a.fextae i.
 REVOLVTIONVM LIB. II, t2J>

r MEDIA QV^JS. CIRCA SIGNIFERVM.

Formae ftellarum. J Longi, j )Lanm.| magni-j

—
SCORPII. (par. fer. | j par. fer. [

In fronte lucentium trium Borea. iop 4c>JB. I 20 1 3 [maj.

Media. 20p 0: A. I 40 31
Auftralis trium. 20p 0 |a. S oj 3!
magis ad Auftrum 8c in pede. 20p 20 'A. 7 50 3
Duarmti conjiindarum fulgens Borea. 210 20 B. I 40 4
Auftralis. 2 10 40 B. , 0 30 4
In corpore trium lucidarum pnecedens* 214 0 A. 3 4J 3
Media rutilans Antares vocata. 216 0 A. 4 0 2 maj.
Sequens trium. 117 so A. 5 30 3
In ultimo acetabulo duarum prxcedens- 212 40 A. 5 10 S
Sequcns. 213 50 A. 5 40 5
In primo corporis fpondylo. 221 50 A. 11 0 3
In fecundo fpondylo. 222 IO A. IS 0 4
In tertio duplicis Borea. 223 20 A. 18 40 4
Auftrina duplicis. 223 30 A. 20 45 3
In quarto fpondylo. 225 30 A ip 30 3
In quinto. 231 30 A. 18 50 3
In fexto fpondylo. 233 50 A. i5 40 3
In feptimo quze proxima aculeo. 232 20 A. I y 10 3
In ipfo aculeo duarum fequens. 230 50 A. 13 20 3
Antecedens. 230 20 A. 13 30 4
Stellae 21 quarum fecundae magni. 1. tertiae 1 3. quartae j. quintae 2.

CIRCA SCORPIVM INFORMES.

Nebulofa fequc n s aculeum. :2^4 30'■A. 12 15 I Nebulofa

Ab aculeo in Boream duarum fequens. ;128 yo 5 10
Q^fequitur.- ;232 50 A. 4 10 1 ;l
Informium trium,mag. quintae duae,nebulofa una.
—

SAGITTARII.
In cufpide fagittae. 237 50 A.j 6 3o| 3j
In manubrioftniftraemanus. .241 /0 A.j 0 30 • 3 1

K , la
I30 NICOLAI COPERNTCI
MEDIA QV^ CIRCA SIGNIFERVM.
Formx ftellamm. Longi:. |, 1 Lacitu. 1 magni-1
j tudo^
SAGITTARII. par.:fcr.| Ipar. fer.
In Auftrali parte arcus. 241 2‘0 A. 10 50 3
In Septentrionali duarum Auftralior. 242 20 A. [ 30 3
Magis in Boream in extremitate arcus. 240 0 B. 50 4
In humero finiftro. 248 40 A. 3 10 . 3
Antecedens hanc in iaculo. 246 20 lA. 3 3° 4i
In oculo nebulofa duplex. 248 0 Nebulof
5 0 45
In capite trium quse anteit. 0 1b. , 2 10 4.-
Media. 25 r 0 B. I ^0 4 majL
Sequens. 2J2 30 B. 2 0 4
In Boreo contai^i trium Auftralior. B. 2 50 4
Media. 2jf 40 B. 4 50 4
Borea trium. 2j6 1 0 B. 6 4
30
Sequens tres obfcura. 259 0 i. 5 3 d

In Auftrali contadu duarum Borea. 262 5^ B. 5 0 5

Auftralis. 261 0 B. 2 0 6^
In humero dextro. 40 A. I 50 5
In dextro cubita. 2j8. JQ A. 2 JO 5 '
In fcapulis. 2/3 20 A. 2 30 5
In armo. 251 0 A. , 4 30 4 Imai.
Sub axilla. 2 4P 40 A. 6 45 3
In fuffragine ftniftra priore. 0 A. 23 0 2
In genu eiufdem cruris. 2 JO 20 A. 18 0 2

In priori dextra fuffragine* .240 0 A. I 5 0 3

In ftniftra fcapula . 260 40 A. 15 30 3
In anteriori dextro genu. 260 0 A. 20 10 . 3'

Inediidione caud-e 4 Borei lateris prjece- 261 0 A. 4 50 s

Seqiiens eiufdem lateris. {dens. 261 10 A. 4 JO 5
Auftrini lateris praecedens. 261 50 A. 5 50 3
Sequens eiufdem lateris. 2d3 0 A. 6 30 5
Steil^B 31. quarum mag. fecunda 2. terticE p. quartas 9. quintcB 8.
fextse 2. nebulofa una.

■'

CAPRI-
 REVOLVTIONVM LIB. II, rji
MEDIA CIRCA SIGNIFERVM.
Formgfl-ellarum._| Longi. | ILatitu. | magni-
CAPRICORNI. I par. fer. I |par.fcr.|
In fequente cornu trium Borea- 270 40 B. 7 30
Media. 271 0 B. 6 40
Auftralis trium. 270 40 B. 5 0 31
In extremo procedentis cornu. 272 20 B. 8 0 6
In ridu trium Auftralis. 272 20 B. 0 45 6
Reliquarum duarum procedens. 272 0 B. I 45 6
Sequens. 272 IO B. I 30 6
Sub oculo dextro. 270 3o|B. 0 40 5
In cervice duarum Borea. 275 ojB. 4 50 , 6
Auftralis* 275 10’ A. 0 50 5
In dextro genu. 274 IO 6 30 4
In finiftro genu rubfrado. 275 0 A. 8 40 4
In finiftro humero. 280 0' 7 40 41
Sub alvo duarum contiguarum procedens. 283 30 Ia 6 50 4i
Sequens. 283 40 Ia. 6 0 51
In medio corpore trium fequens. 1282 0 A. 4 I/ 5
Reliquarum procedentium Auftralis. 280 0 4 0 5
Septentrionalis earum. »280 0 A. 2 50 5
In dorfo duarum.quo anteit. 280 0 A. 0 0 4
Sequens. 284 20 A. 0 JO 4
In Auftrali fpina antecedens duarum. ,28d 40 A. 4 4^ 4
Sequens, 288 20 A. 4
4 3Q
In edudione caudo duarum procedens. 288 40 A. 2 40 3
Sequens. 289 40 A. 2 0 3
In Borea parte caudo quatuor procedens . 287 20 B. 450 4
Reliquarum trium Auftralis. 290 0 B. 3 0 5
Media. 291 0 B. 2
/0 s
Borea quo in extremo caudo. 292 0 B. 20
5 5
Stello 28. quarummag. tertio 4. quarto 9. quinto d. fexto 6.

A QJ/ AR I I.
In capite. 45 B. i; 40 5
. In h umero dextro quo clarior, 299 0 B. 11 40 3
Q^obfcurior. 298 30 B. 9 40 5

E. a- In
 NICOLAI COPERNICI

MEDIA QVjE circa SIGNIFERVM.

Formae ftelkrum. Rongic. 1 [Latitu. [ magni-

A Q V ARII. par. fer. | Ipar. fcr.j

In humero finiftro. 290 0 B. 8 50 3

Sub axilla. zpo 40 B. 6 15 5
Sub finiftra manu in vefte fequens trium. z8o 0 B. S 30 3
Media. 27P 30 B. 8 0 4
Antecedens trium. 278 0 B. 8 30 3
In cubito dextro. yjOZ 50 B. 8 45 3
In dextra manu qusE Borea. 305 0 B. 10 4X 3
Reliquarum duarum auftraliumprsccedes. 301 10 B. 9 0 3
Quse fequitur. ^06 40 B. 8 30 3
In dextra coxa duaru propinquarum pr«- 2PP 30 B. 3 0 4
Sequens. (cedens 300 20 B. 2 10 5
In dextro clune* 302 0 A. 0 Xo 4
In finiftro clune duarum Auftralis. 2PS 0 A. I 40 i 4
Septentrionalior. 2-9S 30 B. 4 0 6
In dextra tibia AuftraKs. 0 A. 7 30 3
304 A. 5 0 4
Borea. 40,
In finiftra coxa. 301 0 A. X 40 5
In finiftra tibia duarum Auftralis. JOO 40 A. lO 0 = 5
Septentrionalis fub genu. 502 10 A. 9 0 5
In profufione aqu^ a manu prima. 5®7_ 2 0 B. 2 0 4
Sequens Auftralior. 308 lO B. 0 10 4
Qu« fequitur in primo flexu aquse. 311 0 A. I 10 4
Sequens hanc. 3G 20 A. 0 30 4
In altero flexu Auftrali. 40 A. I ^0 4

Sequentium duarum Borea. 1312 30 A. 3 30 4

Auftralis. [312 50 A. 4 10 4
In Auftrum avulfa. IO A. 8 i; 5
K?I4
Pofthanc duarum coniundarum procedes* 316 0 A. 11 Q
X
Sequens. 316 50 A. ro 50 5
In tertio aqux flexu Borea trium. 315 0 A.. J4 0 X
Media. 316 0 A. 14 45 5
^equens trium. 3i5 30 A. IX 40 5
Sequenrium exemplo fimiBi trium Borea. 3 IO 20 A. 14 10 4
iMedia. 310 19 A. ij 0 4
Auftralis ttium. ?ii 40 II 45 4 1
[in ultima inflexione trium praecedens. 30J 10 A. 14 50 4

Seq[uen'
 REVOLVTIONVM LIB. II. _ 13j

MEDIA Qy.® CIRCA SIGNIFERVM.

Formae llellarum [Longi, [ jLatitu.j magni-
A Q V ARII. 1 par.fer. p |par.fcr. |
Sequentium duarum Auftralis. 305 d A.|115 20 4
Horea. 106 30 A. 14 0 4
Vltima aqu^ & in orepifcis auftrini. ,00 20 A.lh 3 0
Stellarum 42. mag. primse i.tertise 9. quartae iS.quintse ig.fcxtae i.

CIRCA Aq^ARlVM INFORMES.

Sequentium flexum aquae trium praecedes. r-o o| A. 15 30 4

Reliquarum duarum Borea. 323 0 A. 14 20 4
Auftralis earum. 222 201 A. 18 13 4
P ®

Stellae tres, magnitudine quarta maiores .

p I s c r V M,

In ore pifcis antecedentis. 31^ oiB. 9 15 4

In occipite duarum Auftralis, 517 30 B. 7 30 4 mai.
Borea. 321 30IB. 9 50 4
In dorfo duarum quje praeit. 319 10 B. 9 20 4
Quae fequitur. 324 0 B. 7 >0 4
In alvo praecedens. 319 20 B. 4 50 4
Sequens. 323 0 B. i ^ 5® 4
In cauda eiufdem Pifcis. 329 20 B. 6 20 4
In lino ejus prima a cauda. 334 20 B. L?_4/. 6

Quae fequitur. 336 20[B. ^ 45 6

Poft hac trium lucidarum procedens. 340 3.0 [B. 2 ij- 4
Media. ,343 10,IB. I 10 4
Sequens. ;34d 20 A. 1 10 4
in flexura duarum exiguarum Borea. 34/ 40 ' h. 2 0 6

Auftralis. 34^ 20 A. 5 0 6

Poft inflexionem trium praecedens. 350 20 A.

0 0

4
Media. 3/2 0 A.
-t:. >

4
Sequens. 5/4 0 A. 4

R 3 In
 NICOLAI COPERNICI

MEDIA QV& CIRCA SIGNIFERVM

Form2eftellarLim. | Longi. 1 iLadtu. 1 magni¬
tudo.
P 1 S C I V M. Ipar.fcr-l 1 par. fer. |

m nexu amborum linorum. oI 8 30 3l

In Boreo-lino a connexu prscedens. A. 4 20 4j
Poft hanc^trium Auftralis. 3J3 50Ila. I 50 51
Media. 353 40 5 20 j
f-i
Borea trium &: ultima in lino. 343 50 B. 1 9 0 1 4!

PISCISSEqvENTIS.

In ore duarum Borea. 355 io B. 21 4/ S

Auftralis. 3i? ^
B. 21 30 5
In capite trium parvarum quje (equitur. ,352 0 B. 20 0 6

Media. ® 351 0 B. ip /0 6

Qi^ prseit ex tribus. 3/0 20 B. 23 0 6

In auftrali fpina trium praecedens prope

cubitum Andromedes finiftrum. 3J9_? B. 14 20 4 _
Media. 34P 40 B- 13 0' 4
Sequens trium. 351 0 B. 12 0 4
In aluo duarum quse Borea. 35i 30 B. 17 0 4
Quse magis in Auftrum. 1352 40 B. 1/ 20 4
In fpina fequente prope caudam. •313 B. II 45 4
Stellarum 34. mag. tertise 2. quartae 22. quintae 3,. fextae 7

Q^VAE CIRCA PISCES INEO R M E S.

In quadrilatero fub pifce praecedente Borei [324 30 A. 2 40 4

Qme fequitur.^ (lateris qu^e praeit 3^^ 45 A. 2 40 4
Auftralis lateris antecedens. 324 0 A. S 50 4
Sequens. 1325 40 A. / 20 4
Informes 4. magnitudinis quartae.

Omnes ergo quae in Signifero funt, fteib 3 46. Nempe mag.prim« /. fe-
' eundae 0. tertiae 64. quartae 133. quintae 105. lextae 2'7. nebuioiae :5. Et
Coma, quam fuperius Berenices crines diximus appellari a Conone Mathe-
matico, extra numerum.

EOR VM
 REVOLVTIONVM LIR. II.

AVSTRALIA SIGNA.

E O R V M QVJE AVSTRALIS
SVNT PLAGiE.

Formae itellarum [Longi. 1 [Lacicu.| magni-

CETI. [par.fcr.[ jpar.fcr.)

In exrremitate naris. 11 0 7 45 4
In mandibula fequens trium. 11 0 11 20 3
Media in ore medio. 6 0 11 30 3
Prascedens trium in gena. ; 3 50 14 0 3
In oculo. 4 0 8 IO 4
In capillamento Borea. 5 30 6 20 4
In lubaprxcedens. T 0 4 IO 4
In peftore qiiatuor praecedentium Borea. 335 20, 24 30 4

AuitraJis. 40 28 0 4
Sequentium Borea. 0 0 2/ IO 4
Auftralis. 0 20 27 30 3
In corpore trium qus media. 345 25 20 3
AuitraJis. 346 zo 3o“lo 4
Borea trium. 120
3 48 20 0 ■ 3
Ad caudam duarum fequens. 34.3_^ 1 I/ 20 3
Praecedens. 338 20 15 40 3
n cauda quadrilatcris fequentium Borea 3 35 0 II 40 5
Auftralis. . 3 34 5
0 13 40
Antecedentium reliquarum Borea. 332 13. 0
40 5
AuftraJis. 332 20 14 0 5
In extremitate Septentrionali candsc. 327 40 9 30 3
In extremitate Aullrali caudae. 3 2p 0 20 20 3
Stella 2 z. quarum mag. tertia? lo.quartse 8. quinta 4.

ORIONIS.

In capite nebulofa. 50 20 16 30 1nebulofa.

In humero dextro lucida rubcfcens^ 55 20 ][7 0 11
In humero finiftro. ]>7 2 mai.
43 40 30
0^ fequitur hanc. 48 20 ][ 8 0 4! min..
 HICOLAI COPERNICI
1^6

"avstralia signa
[Latitu-l magni-
Formxftellarum. _[Longi.
^ , tudo.
Ipar.fcr.l jpar.fcr. j _
ORIONIS.
14 50
In dextro cubito. 57 40
59 40
II jo
In ulna dextra. IO 30
59 50

57 9 45 4
PrsEcedens. 8 15 6
60 40
B orei lateris fequens. ^ 6
59 ^ 8 15

In colorobo duarum procedens. [55 5 45 5

3 15 5
Sequens. . 57 4® 19 40
rn dorfo 4. ad lineam redam qux Tequitur 1 5 0 50 4

20 0 6
Secundo procedens.
Tertio prcecedens.
Quarto loco prsecedens.
1 49
j
48
47
40
40
30.
1 20
20
20
30
6
5

Inclypeo maxime Borea ex novem. 1 43 50 * °l 4I

42 50 8 lOj 4j
Secunda. i
41 20I jio 151 4j_
Tertia. . ’
59 40 12 50 1
Quarta.
Qmnta.
38 30 14 30 1 1
37 50 15 50 l 3l
fexta.
^ 1 38 IO \i7 IO
Septima. 1 28 40 120 20 fi
’* 2--—:—:--
59 40 21 30 3
Reliqua cx his maxime Auftralis.
48 40 24 IO 2
In baltheo fulgentium trium procedens.
$0 40 24 50 2
Media.
Sequens trium ad redam lineam. 52 40 25 30

25 50 3
In manubrio en fis. 47 IO
50 10 28 40 4
In enfe trium Borea.
50 0 29 30 3
, Media. 50 20 I29 50 3 min.
Auikalis.
SI 0 150 30 4
In extremo enfis duarum fequens-
49 30 30 50 4
Pr»*ce<.\ctis •
Tn finiftro pede clara & flpv.o communis. 42 30 151 30 , 1
 REVO LVTI O NVM lib. 11;

avstralia signa!
Formgftelkmm. _[Longi. [ [Latitu.] ma'i;!rJ
ORIONIS
In fimftro calcaneo. 44 20 '50 ij
In tibia finiftra. 4 mai.
46 40 31 10
Iu dextro genu. 4
13 30 33 30 3

f L V V I I.
X^aiiniltro pede Orionis in principio
fiuvi/.
41 40 31 50
In flexura ad crus Orionis maxime Borea. 4
42 10 28 I j-
^ oit nane duarum /equens. 4
41 20 2P JO 4
prcEit.
38 0 28 IJ
Deinde duarum quee fequitur. ® 4
36 30 2S IJ
Qu^ praecedit. 4
33 30 2J 20 4
i^olt ha;c lequens trium. 2p 40
Media. 26 0
4
2p 0 27 0
Antecedens trium. 4
26 IO 27 50 ■4.
Toft intervallum fequens ex quatuor. 20 20 3 2 50 3
Qu^preeit hanc. 18 0
Tertio prsecedens. 31 0 4
17 30 28 fO 3
Antecedens omnes quatuor. (tuor.
^5 3o|1 28 0 3
Rurfus fimili modo quae^^lequitur ex qua- 10 50
Antecedens hanc. ^ 25 30 3 ,
8 loj -3 50 4,
Procedens hanc etiam,
5 30 23 10 3
antecedit has quatuor. (tingit
23 15
Qux in converfione fluvi/ pedus Ceti con- 3j8k 301
4
32 10 4
3 5P 20 34 50
Sequentium trium prsecedens. 4
2 IO 38 30
Media. 4
7 lo 38 10
Sequens trium. 4
IO 50 1 _0
In quadrilatero praecedentium duaru Bor J
14 40 41 30
Auftrma. 4
14 JO
4? 30
Sequentis lateris antecedens. 4
1/ 30 '43 20, 4
i

s Sequens
 NICOLAI COPERNICI

avstralia signa.
i - Formxftellarum. | 1 Laticu. 1 magni-
tu(io.
F L V V 1 I. • Ipar.fcr.l 1 par.fcr* ]

Sequens earum quatuor.

Verfus ortum coniuntoum duaru Korea^
Magisin Auftrum. 28
2 1 JO
18
27
0
30
20
51 45
53 50
J 45
50
20
20
4
4
4
4
In rcticxione duarum lequens.
19 10 53 iG A
PrcEcedens. ,
Tn reliaua diftantia trium lequens. 11 lO 53 0 4
8 IO 5 3 3G 4
Media.
5 IO ■52 0 4
Praecedens trium.
In extremo fluminis fulgens. V3J5 30 53 30 . 1

Stelis 5 4. magnitud.primae i. tertis ;f-.quarts 27. quinta i

leporis.

In auribus quadrilateri piscedentium B04 ^ 43 0 35 P 5

43 IO 36 30 5
Auilralis.
Sequentis lateris Borea. 44 40 35 30 5
3(5 40 L
Auftralis. 44 4Q
In mento. 42 30 39 40 T- mai.
Tn extremo pedis finiftri prioris. 39 30 45 i'5 4 ^min.
48 jo 41 30 3
In medio corpore.
48 IO 44 20 J
Sub alvo.
In pofterioribus pedibus duarum Borea. 54 44 0 4
Qu^ magis in Auftruin. 62 20 45 50 4
53 20 38 20 4-
In lumbo.
[n extrema cauda. f6 0 38 IO 4
Stelis 12. magnit. tertis- 2,.quarts ^.quintsq.

CANI s..

71 0 I max
Tn ore rpkndidifsima vocata Canis. 139 IO

Inauribus. 73 0 15 P 4
74 40 I56 50 5
Incapke. _
■j6 4o| 13 7 45
In coi io duarum Borea.
,40 0
Auftralis. , 7.^' 40
I42 30
In pedore. 73 5p1 'i
In
 RE V O LV T I O N V M L I B. I L
AVSTRALIA SIGNX
Formse ftelkrum. [Longi. [Latitu. 1 magni-
, r , tudo.
CANIS. I par. fer. I [par. fer. [
In genu dextro duarum Borea.
Auftralis.
In extremo prioris pedis.
In genu liniltro duarum praecedens.
Sequens.
In humero finiftro duarum fequens.
Q^ae praeit.
In coxafiniftra. min.
Sub alvo inter foemora.
Iti flexura pedis dextri.
In extremo ipfius pedis,
Iti extrema cauda. mm.
StellcE i8. magniLprimae I. tertiae 5. quartae 5. quintae 7.
CIRCA C A N B M I N B O R M E S.
A feptentrionead verticem canis. 72 50 2/ i;
Sub pofterioribus pedibus ad redam linea 65 60 30
Q^ae magis in Boream- (Auftralior 64 40 58 45
Quae etiam hac Septentrionalior. 66 20 57 o
Relidua ipfarumquatuor maxime Borea. 6-j 30 ^6 o
Ad occafum quali ad redam lineam trium $0 20 5/ 30
Media. (praecedens. /5 40
Sequens trium. 40 5P '^o
Sub his duarum lucidarum praecedens. 52 20 5P 40
Antecedens. 49 iO 57 4<^
Reliqua Auftralior fupradidis. 45 5p 30
Stella II. mag. fecunda 2 quarta p.
CANieVL/E SEV PROCYNIS.
In
-- cervice. (cula. I 78 201 14 o
In foemore fulgens ipfa feu Cani-1 8 2 30!; \6 IO

D-iarummag primae una, quartae una.

A R GVS SIVE NAVIS."

In extrema nave duarum praecedens. P5 4^ 142 40 I 5!
Sequens. 91 40 (43 20 3 j
In puppi duarum quae Borea. P2 IO 145 o1 41
S 2 Quae
a[4() NICOLAI C OPERNICI

AVSTRALIA SIGNA.
Formcellellarum. ] Longi, j [Laticu.[ magni-
ARGVS SIVE NAVIS. [par.fci-.| Ipar.fcr.]
Quae magis in Auftrum* 92 lol 46 0 1 4
Praecedens duas. 88 40! 45 30 4
In medio fcuto fulgens. 8p 401 47 15I 4
Sub fcuto praecedens trium, 88 50 4P 45 4
Sequens* pa 40 4P 50 4
Media trium. 40 4P 15 4
In extremo gubernaculo. 97 20| 1 49 S-o 4
In carina puppis duarum Borea. 87 ao 0 4
Auftralis. i 3.0
87 20 i I58 3
In folio puppis Borea. jo 55 30 5
In eodem {blio trium pracedens* 9S 30 J8 30 S
Media. 96 40 S7 15 4
Sequens. 99 50 S7 45 4
Lucida fequens in tranftro. 104 30 J8 20 ! 2
Sub hac duarum obfcurarum praecedens. lOl 50 60 0 S
Sequens. 104 2o S9 20 5
Supradiftam fulgentem duarum prajcedes. 106 30 5^ 40 5
Sequens. 107 40 S7 0 'l 3 '
In fcutuHs 8c ftationc mali Borea trium. IIP 0 51 30 mai.
Media. I ip 50 ss 20 l 4 mai.
Auftralis trium. 117 20 S7 10 1 4
Sub his duarum confundarum Borea. t 122 30 1\6o- 0 1 4
Auftralior. ! 122 20 Ui g!! 4
In medio mali duarum Auftralis.^ iig 30 30 4
Borea. 112 40 49 0 4
In fummo veli duarum antecedens. 111 20 43 20 4
Sequens. 112 20 43 30 4
Sub tertia quae fequitur fcutum. p8 54 JG 2 mim
In fe(9:ione inftrati. 100 5^ JS 2
Inter remos in carina.
1
01 ^3 0 4j
Quae fequitur hanc obfcura. 1102 20 64. 6
3®
Lucida qua fequitur hanc in ftratione.' 1113 20 1 ^3 /0 2

A4
 REVOLVTIONVMt IB. II. »4J'

AVSTRALIA SIGNA.
Formseft-ellarum. 1 Longi., 1 [Latiru.l magni-
ARGVS SIVE NAVIS. (par. fer •1 Ipar.fcr.l
Auftram magis infra carinam fulgens. 121 /0 69 40 2
Sequentium hanc trium antecedens. 128 30 6^ 40 3
Media. .134 40 d/ 50 5
Sequens. (dens.. I5P 201 ' 65 >0
Sequentium duarum ad fedionem pr£ece- 144* 2C1 62 jO 3
Sequens. IJI 20) 62 if 3
fn temone Borea & antecedentequ^ prseit 57 20 6s 50 4 mai.
Quse fequitur. 75 50 6j 40 3 mai. :
Qux in temone reliquo prjecedit Caaop. 70 75 0 I
Reliqua fequens hanc. 82 20 71 JO 3
Stella? 45. magnit*primje i. fecunda:. 6. tertiae 8. quartjc 22. ;
quinta: 7. fextje i.

HY DR

In capite 5. procedentium duarum in na- P7 20 15 0 ’ 4

Borea duarum & in oculo. (ribus Auft. p6 50 13 50 4
Sequentium duarum Borea & in occipite. 99 0 II 30 4
Auftralis earum & in hiatu. p8 50 14 45 4
Qua: fequitur has omnes in gena. 100 j 0 12 15 4
In produiftione cervicis duaru procedens. lOj; 40 II 50 5
Quo fequitur. 106 40 13 30 4
In flexu colli trium media. III 40 IS 20 4
Sequens hanc. 114 0 14 5P 4
—
Quo maxime Auftralis. Borea. 111 40 17 10 4
AbAuftro duarum contiguarum obfcura 112 30 rp 45 5
Lucida earum fequens. 113 20 20 30 2
Poft flexum colH trium antecedens. I ip 20 z6 3^0 4
Sequens. 124 30 25 15 4
Media earum. 122 0 26 0 4,
Quo in redam lineam trium procedit.
Media.
131 20 H 301 3
133 20 ol 4
jjSequens. 13 <5 20 12 10 j 3
 NICOLAI COPERNICi

AV STR ALIA SIGNA.

Form^ ftellarum. Longit. 1 iLatitu-l magni-

^ , , r \ tudo.
H Y D R .$• par.lcr.l |par.lcr. j

Sub bafe Crateris duarum Borea. 144 50 25 4J 4

145 40 30 10 4
Auftralis.
I5J 30 31 20 4.
Poft has in triquetro precedens.
harum Auitralis. 157 JO 34 4
15P 50 31 40 3
Sequens earundem trium.
Poft corvum proxima cauda:. 173 '20 I? 30 4
Tn extrema cauda. i85 50 17 30 ; 4

Stelis 25. ma?. fecunda i. tertia 3. quarta i?.qumta i. fexti i.

CIRCA HYDRAM INFORMES.

96 0 j'23 G j 3j
A capite ad Auftrum.
124 20 125 0 1 3 !
^ <:eniiens eas qua: ftmt in collo.
” Informes c. magnitudinis tmix.

CRATERIS.

In Bafi Crateris qua: & Hydrae communis. *[139 40 123 0 4

Iti medio Cratere Auftralis duarum. 114<5 0 19 30 4
Roreaipfarum. i 143 3^ 118 0 4
In Auftrali circumferentia orificij. 150 10 18 30 4 mai.
In Boreo ambitu. 141 40 13 40 4
In Auftrali anfa.
l;2 30 i5 30 4 min.
Tn anfa Borea. 147 0 11 50 4
Stellae feptem, magnitudine quarta.

c 0 R y I,
In r-oftro & hydr^ communi s. 158 40 21 30 3
In cervice. ■157 40 19 40 3
160 0 18 IO 5
In pedore.
In ala dextra & procedente. 156 50 14 50 3
In ala fequente duarum antecedens. 1^0 0 1-2 30 3
Sequens. 161 20 lii 45 A
i In extremo pede com nunis Hydrae. 163 50 118 IO 3
Stellae 7. magnitud. tertiae 5. quarto* i. quinto i.
C E N-
 RE V O L V T I O N V M L I B. II. J4}

AVSTRALIA SIGNA-
Formse fbellarum. I Longi. 1 ILatiru. 1 magni-
j rudo.
C E N T A V R I. Ipar. fer.| [par■Scr.

In capitcquatuor maxinic Auftralis. 185 50 21 20 5

magis in Ecfream. 183 20 IP 0 ; 5
Mediantium duarum pr^cedens^. .182 30 20 30 ' 5
Sequens & reliqua ex quatuor . 185 20 20 0 5
In numero finiftro Sc praecedente. 179 30 2; 30 3
In humero dextro. ' 189 0 :22 30 3
In armo iiniftro. (Borea. 182 3oj 27 30 4
In fcuto quatuor prsecedentium duarum 191 50 22 30 ^ 4
Auftralis. 192 301 23 45 4
Reliquarum duarum quae in fummitate iPJ 201 18 15 4
Qus magis in Auftrum. (fcuti. 196 50 20 0 4
In latere dextro trium praecedens. i8d 40 .28 20 ' 4
Media. 187 20 '29 20 4
Sequeres. 188 30 28 0 , 4
In brachio dextro. 189 40 26 30 4
In dextro cubito 196 IO 2j- 15 3
In extrema manu dextra. 200 50 24 • 0 4
In edudione corporis humani lucens. 191 20 33 30 5

.Duarum obfcurarum fequens. 19I 0 51 0 5

Praecedens. 'I 89 50 30 20 5
Indududorfi. . ,185 30 33 50 5
Antecedens hanc in dorfo equi. 182 20 37 30 5
In lumbis trium fequens, ' 179 10 40 0 ^ 3
Media. 178 20 41 20 4
Antecedens trium. (cedens 176 0 41 0 5
In dextra coxa duarum contiguarum prae- 17^ 0 4d IO 2
Sequens. 176 40 4(5 45 , 4
In pedore fub ala equi. 191 40 40 4^ 4
Sub alvo duarum praecedens. 189 45 4 3- 0 2
Sequens. 191 0 4'3 45 3
In cavo pedis dextri pofterioris 183 20 S I 10 2

In fura ejufdem. 188 40 1 11 40 2

In cavo pedis finiflri. 188 40 15 10 4
Sub muieulo ejufdem. 18/1 10! 5S 40 4

fe
 NICOLAI COPERNICI

astralia signa.
Formae ftellarum. |iLongit. 1 1 Latitu. 1 magni-
nidn.
C E N T A V R I. Ipar.;fcr.| Ipar. fer. 1
In fummo pede dextro priore. ZII 4J 4^ 10 I
197 30 4? 20 2
In genu finiftro.
De foris fub femore dextro. 188 0 49 10 3

StelliE 3 7. magnitud. primse i. fecundae 5. tertia: 7* quartae 15.

quintsE 9.

SESTIiB QVAM TENET CENTAVRVS.

Iu fummo pedcpofteriore ad manum Ce- 201 20 24 50 3

In cavo eiufdem pedis. (tauri. 199 IO 29 10 3
In armo duarum prjecedens. 204 20 31 15 4
207 30 0 4
Sequens. 51

In medio corpore. 205 20 2i 10 4

In alvo. 203 30 27 G 5
In coxa. 204 10 29 0 5
In duftu coxae duarum Borea. 208 0 28 30 S
207 0 30 0 5
Auftralis.
In fummo luni)0. 20 8 40 35 10 5
In extrema cauda trium Auftralis. 20 31 20 5
10 30 0 4
Media.
Septentrionalis trium. 196 ”To 29 20 4
In jugulo duarum Auftralis. 212 10 17 0 4
212 40 15 20 4
Borea.
In ridii duarum praecedens.
Sequens. 210 0
209 0 13. 30 4
I 2 30 4
_
In priore pede duarum Auftralior, 200 40 I I 30 4
Quae ma^is in Boream. 199 50 10 0 4
Stellae 19. magnitud. tertiae 2. quarta ii. quinta 6.

LARIS SEV THVRIBVLI.

In Bafi duarum Borea. 1231 0 j22 40! i i
i
■ Auftralis. i-33 40d U5 41 1 4l

Ia
 revoivtionvm lib. ii. '4?

SIGNA AVSTRALIA.
Formx ftelkrum. 1 Longi. 1 |Latitu. 1 magni-
1tudo.
Laris sev thvribvli. 1 par. fer. 1 1 par.fcr.'
In media arula. 229 30 26 30 4
In foculo trium Borea. (llralis 224 0 30 20 5
Reliquarum duarum contiguarum au- 228 30 34 IO 4
Borea. 228 ■20 33 20 4
In media flamma. 224 IO 34 10 3

Stelk 7. magnitud. quartae 5. quinta 2.

CORONA AVSTRINyE.
Quae ad ambitu aultralem foris praecedit. 242 30 30 4
1
Qii^e hanc fequitur in corona. 245 0 0 5
Sequens hanc. 245 30 20 20 5
Quae etiam hanc fequitur. 248 IO 20 0 4
Poli: hanc ante genu Sagittarij. • 24P 30 18 30 5
Boream genu lucens. 250 40 17 lO 4
Magis Borea. 250 IO 16 0 4
Adhuc magis in Boream. 249 50 15 20 4
In ambitu Boreo duarum Ihqucns. 248 30 15 50 6
Praecedens. 248 0 50 6

Ex intervallo praecedens has. 245 IO 1 H 40 S

Qux etiam hanc antecedit. 243 0 50 5
Reliqua magis in Aullriim. 242 30 1 18 30 5

Stellae 13. magnitud. quartae 5. quintae 6. fextae 2.

PISCIS AVSTRINI.

In ore atque eadem quae in extrema aqua 300 20 23 0 I

Tn capite trium praecedens. 294 0 21 20 4

Media. 297 22 15 4 ._!
5«,

T Setjuens
I4<$ N. C. K B V O L V T I O N V M L I B, 11.

AVSTRALIA SIGNA.

Formxitellarum. 1 Longi. 1 jLatitu. 1 magiii-

1
t*
PISCIS A V S T R I N 1. Ipar.fcr.l1 Ipar.fcr.l

ocquens. 299 0 22 30
4
Qiia^ ad branchiam. 297 40 16 15 4
In fpina Aultrali atque dorfo. ,289 30 ig 30 5
In alvo duarum fequens. 294
3G 10 5
Antecedens. 292 IO 3*0 4
In fpinaieptentrionali fequens trium. 288 30 15 15 4
Media. 285 IO 16 30 4
Pia:cedens trium. 284 20 18 10 4
In extrema cauda. 289 20 22 15 4

Stelis pn-eter primam 11. quarum magnicud. quartae 9. quintae 2.

Circa piscem avstrin^/ M I N FORMES.

Praecedentium pifcem lucidarum quse 271 20 22 20 3

Media. (anteit. 274 30 22 10 3
Sequens trium. 277 20 -21 0 3
Quae hanc praecedit obfcura. ,27J 20 20 50 5
C^terai um ad feptentrionem auftralior. 277 IO 16 0 4
Qiiae magis in Boream. 277 IO
H 50 4
Stellae 6 quarum magnitud. tertiae 3. quartae 2. quintae I.

In ipfa Auftrali parte ftellas 3i(S. quarum primaMnagnitud. y-

fecundae i8. tertia 6o. quartas i6j. quintae 54. iextae 9. nebu-
lofa I. Itaque omnes inlimul ftell^ 1022, quarum primae magni-
tud. 15* fecundae 45. tertix 208. quartx 474. quintx 21^.. fextae
50.. obfcLirx 9. nebulolx 5..

Nicolaii
 H/
NICOLAI

COPERNICI
RE VOLVTIONVM
LIBER TERTIVS.

Cap. I*

De j^qumoBiorum Solflitiorumque amdpatione,

Tellarvm fixarum facie clepida, ad ea

quss annuse revolutionis fiint, tranfeundum no¬
bis eft, & eam ob caufam de mutatione asquino-
(Stiorum, propter quam ftellse quoque fix^e mo¬
veri credtmtur, primo tractabimus. Inveni¬
mus autem prifcos Mathematicos annum ver¬
tentem live naturalem, qui abaequinoCtio vel
fblftitio eft, non diftinxifle ab eo, qui ab aliqua ftellarum fixarum
fiimitur. Hinc eft quod annos Olympiacos, quos ab * exortu Cani¬
culae aufpicabantur, eofdem efle putarent, qui funt a folftitio, non¬
dum cognita differentia alterius ab altero. Hipparchus autem Rho¬
dius vir mir^ fagacitatis, primus animadvertit haec invicem diftare,
qui dum anni magnitudinem attenfius obfervaret : majorem inve¬
nit eum ad ftellas fixas comparatum quam ad aequinoctia live fblfti-
tia. Vnde exiftimavit ftellis quoque fixis ahquem inefle motum in
confequentiajfed lentulum adeo nec ftatim perceptibilem. At jam , ^ 0.
traCtutemporis faCtus eft evidentiffimus, quo longe jam alium or¬
tum occafum lignorum &c ftellarum cernimus ab antiquorum
pr^fcripto. Ac dodecatemoria lignorum circuli a ftellarum haeren¬
tium lignis magno fatis intervallo a fe invicem recellerunt, quae pri¬
mitus nominibus hmul ac politione congruebant. Iple praeterea
motus inaequalis repetitur, cujus diverlitatis caulam reddere volen¬
tes , diverfas attulerunt lentendas. Alij libramentum elle quod¬
dam mundi pendentis, qualem 6c in planetis motum invenimus
T z circa
14S NICOLAI COPE RN ICI
circa latitudines eorum, atquehinc inde a certis limitibus quantunj
proceflerit, rediturum aliquando cenfuerunt, & efle expatiationeni
ejus utrobique a medierfuo non majorem 8 gradibus. Sedh^c
opinio jam antiquata relidere non potuit, eo maxime quod jam fa¬
tis liquidum fit, ultra quam ter odo gradibus diffidere caput Arie-^
tis ftellati ab ^quinodio verno , & alix ftellx fimiliter, nullo inte -
rim tot feculis regreffiionis veftigio percepto. Alij progredi quidem
ftellarumfixarumfplixram opinati funt,led paffibus inxqualibus,
nullum tamen certum modum definierunt. Acceffit inluper aliud
naturx miraculum : Q^d obliquitas figniferi non tanta nobis ap¬
pareat, quanta Ptolemxo, ut diximus: Q^rum caufaalij nonam
Iphxram, alij decimam excogitaverunt, quibus illa fic fieri arbi¬
trati funt,nec tamen poterant prxftare, quod pollicebantur. lam
quoque unde cima fphxra in lucem prodire coeperat, quem circu¬
lorum numerum uti fuperfluum facile refutabimus in motu terrx.
Nam ut in primo libro jam partim eft a nobis expolitum, binx rc^
volutiones, annux declinationis, inquam, & centri telluris, non
omnino pares exiftunt, dum videlicet reftitutio declinationis in
modico prxoccLipat centri periodum. Vnde fequi necelTe ell, quod
sequinodia &: converfiones videantur anticipare, non quod ftella¬
rum fixarum fplixra in confequentia feratur, ledmagis circulus
sequinodialis in prxcedentia, obliquus exiftens phno figniferi,
juxta modum deflexionis axis globi terreftris. Magis enirn ad rem^
effiet, xquinodfialem circulum obliquum dici lignifero, quam figni-
ferumxquinodiali,minoris ad majorem comparatione. Multo
enim major eft fignifer, qui Solis & terrx diftantia deferibitur -an¬
nuo circuitu, quam xquinodialis, qui cotidiano, utdidum cft,mo-
tu circa axem terrx delignatur. Et per hunc modum xquinodiales
illx fediones,cum toto ligmferi obliquitate, fucceffii temporis prx-
venire cernuntur: ftellx vero poftponi. Hujus autem motus men-
furaSc ratio divcrfitatis ideo latuit priores, quod revolutio ejus,
quanta fit, adhuc ignoretur, ob inexpedabilem ejus tarditatem, ut-
pote qux a tot feculis, quibus primum innotuit mortalibus , vix
quintamdecimam partem circuli peregerit. Nihilominus tamen
quantum in nobis eft, per ea qux ex hiftoriarum obiervatione ad
noftram ulque memoriam de his accepimus, efficiemus certiora.
Notne D. N. Mvlerii.
Co^ernicus exemf^um PtoUm^i fecutusj^rdmijfa doctrina circulorum^
triungu^
 REVOLVTIONVM LIB. IIL 149
iri Angulorum fph£ricorumj & eorum qu£ ad motum diurnum fertinent,
foflea aggreditur do Urinam {i<oe theoriam planetarum, Solis, Luna^ Sa¬
turni,! ovis 5 CMartis, Veneris ^ CMercur^. ^uanquam ipfe Soli e Fla-
netarum grege expuncio fuhfiituat terram. Nam nec Jiellis jixis, nec So-
li ullum motum tribuendum ejjeputavit»

Polus b.
Hujtss tertij libri partes du£ funt. Priore parte agi¬
tur de anticipatione Aquinocliorum df declinatione ma^
xima Solis ; Altera parte motum folisannique.folaris
modum proponit (jr explicat Cap, / j.

^uo autem clarior fit doPirina de anticipatione aqni-

nociiorum,proponimus hic fchema diclum dodecatemori¬
on I. partem duodecimam totius are^ cedeflis.In apici-
bm funt poli Zodiaci, ^ A. ipjum Zodiacum refert^
A C aquatorem. Eorum feciio in A. Supra quam
fellula ef a prima fteliain cap. Arietis,

Talemfitum quondam obtinuit feculo Metonis, Vnde

facium ut hoc dodecatemorion nomen acceperit ab Arie¬
te. At Ptolemai avo eadem fella progrejfa erat ad Polus a.
gradum feptimum Arietis j hodie vero attigit gradum
vigefimurn-odlavum Arietu, brevi in fequens dodecatemorion migratura, ' ■
Ptolemaus caterique dixerejlellas univerfa^s ffmul movert fuper polis Zo- ■ . ^
diaci, Nof er vero authorfellas quiefeere, fed feciionis punClum retroire , ‘
inpracedentiaafruit, Vtut fit ^calculus ex utralibet hypothefi confru-
Bus, eodem redibit,

^ [Ortu caniculte] x^egyptq ^ veteres Graci annmn folarem inchoa¬

runt ab ortu Canicula fveSirf qui tunc oriebatur tempore folfitijafE
vi. In dcfcnpttone anni magis rejpexerunt ad folfitium quam ad or¬
tum fielU, uti ego quidem fentio. Sed fella ifia fuit indicium imminentis
folflitij. Ita quondam Babjlanij annum exorfi funt ab ortu Arcturi^
fideris fecundum Cam^alam clarijfmi, quoniam arcluri ortus incidebat
in aquinoBium autumnale. Numa vero annus initium habuit ab exortu
Corona, fideris inter pallores notijfimi: cujus ortus tunc congruebat cum
foljiitio hiberno.

T 5 Hilloria
 150 NICOLAI eoPERNICI
e A P. II.
HiJioHit ohjeryatiomm comprobantium inoeq^ualem aquinoSliorum
conyerjiommque pracefsionem,

t^nno
Ver. luliani
PUima igitur 7(3 annorumifecundum Callippum periodo,anno
ejus 36, qui e^at a'b exceffu Alexandri Magni annus 30, Ti-
441^*
mochares Alexandrinus , cui primo fixarum loca ftellarum
cur^ fuerunt, Spicam quam tenet Virgo prodidit a fblftitiali pundto
elongatam partibus 82 & triente, cum latitudine Auftrina dua¬
rum partium: Seeamqutein FronteScorpiJ e tribus maxime Bo¬
ream , atque primam in ordine formationis ipfius figni, habuifle la¬
titudinem partis unius & trientis: Longitudinem vero 32 partes,
ab Autumni sequinodio. Ac rurfus ejufdem periodi anno qS.Spi-
^nno.R.1. cam Virginis longitudine 82 fem. partium, ab seftivaconverfione
4 S S
repperit manente eadem latitudine, Hipparchus autem anno 50
tertite Callippi periodi, Alexandri yero anno 1^6, eam quse in Le¬
onis pedore Regulus vocatur, invenit ab teftiva converfione fe-
quentem partibus 29 fem. & triente unius partis. Deinde Me¬
nelaus Geometra Romanus anno primo Trajani principis,qui fuit a
nativitate Chrifti 99, a morte Alexandri 422. Spicam Virgi¬
nis 86 partibus, & quadrante partis a folftitio diftantem longi¬
tudine prodidit. Illam vero quse in fronte Scorpij part. 36. mi¬
nus uncia unius ab icquinodio Autumni. Hos fecutus Ptolemaeus
48 f
fecundo, ut di dum eft, anno Antonini Pij, qui fuit a morte Alexan¬
dri annus 462, Regulum Leonis 32 fem. partes afolflitio, Spicam
part. 86 fem. didtam vero in fronte Scorpij, ab aequinodio Au¬
tumni 3^ cum triente longitudinis partes obtinuilfe cognovit, la¬
titudine nullatenus mutata, quemadmodum fupra in expolitione
Canonica eft exprefTum: Et hae-c ficuti ab illis prodita funt,recen-
fuimus.. Poft multum vero temporis, nempe anno Alexandrini oc¬
cubitus 1202, Machometi Aracenfi^ obfervatio fucceilit, cui po-
tiffimum fidem licet adhibere, quo anno R*egiMn^ five Bafilifcus Le¬
onis ad 44 gradus & 5 ferup. a Folftitio : atque illa in fronte
Scorpij ad 47 partes & 50 ferup. ab Autumni aequinodio vifa
funt pervenit, in quibus omnibus latitudo cujufque fua fem-
pf:rmanfit eadem, ut non amplius in®hac parte habeant aliquid
dubitationis, (^^propter nos etiam Anno Chrifti 1525, primo ,
poft
 REVOIVTIONVM LIB. III. 151
poft intercalarem (eeundui*n,qui ab Alexandri morte, ^gyptiorum
annorum eft 1849, obiervavimus fkpe nominatam fpicam in Frue- ^ ‘ ^
burgio Pruffi;^,& videbatur maxima ejus altitudo in circulo meridi-
anopartium proxime 27. Latitudinem vero Frueburgi invenimus
elFe partium 54 ierup. primorum 19 fem. * Q3propter confta-
bit ejus declinatio ab oequinocliali partium 8 Icrup, 40. Vnde pa¬
tefactus eft locus ejus, ut fequitur. Defcriplimus enim meridia¬
num circulum per polos utriufque ligni-
feri & xquinotiialis ABC D, in qui¬
bus letitiones communes atque dimeti¬
entes fuerint AEG jequinodtialiSy&:
Zodiaci B E D, cujus polus fioreusiic
F, axis F E G, Sitque B Capricorni,
D Cancri principium : affumatur autem
B H circumferentia, quse Iit sequalis.
Auftrinoe latitudini ftellse duarum parti¬
um , ab H ligno ad B D parallelus
agatur H L,qu^fecet axem zodiaci in L tequinocftialem in K. Ca^
piatur etiam fecundum declinationem ftelis AuArinam circumfe¬
rentia partium 8 ferup. 40. M A, &afigno M agatur M N paral¬
lelus ad A C, qugfecabit parallelum Zodiaci FI 1 L: fecet ergo in
O figno,&0 P reda linea ad angulos redos,cequalis erit femidi
fubtendentis duplam iplius A M declinationis. At vero circuli
quorum funt dimetientes F G, H L, & M N, redifunt ad planum
ABC D,.& communes eorum fediones per 19 undecimi efemen-
torum Eudidis, ad angulos redos eidem plano in O I lignis : ipf^
per fextam ejufdem funt invicem paralleli. Et quoniam l eft cen¬
trum, cujus dimetiens eft H L. Eritigituripfa OI aequalis dimi¬
dia: fubtendentis duplam circumferentiam in circulo dimetientis
H L, eique limilem qua ftella diftat a principio Librtc, fecunr-
dum longitudinem quam quterimus. Invenitur autem hoc modor
Nam anguli qui fub O K P, & A E B fiint a:quales,exterior inte¬
riori & oppofito, & O P K redus. circa ejufdem funt ratio¬
nis O P ad O K, dimidia fubtenfe dupli A B, ad B E: Sc dimi¬
dia fub tenfe dupli A H ad HI K. comprehendunt enim triangulos
fimiles ipli O P K,. Sed A B partium eft 23 ferup. 28 femif. &
ejus femilTis fubtendentis duplam eft partium 39832, quarum B E
elt looQOQ. & A B H partium 25 ferup. 28 fem..cujus femifsis
fiibteii-
 NICOLAI COPERNICI
{UbtcnEe dupli partium 43.010. ac M
A eft femiffis fubtendentis duplam de¬
clinationis partium 1506^. fequitur ex
his tota H I K partium 107978. &: O
K partium 37831, ^ reliqua H O,
70147. Sed dupla H O I fubtenditfe-
gmentum circuli HGL partium 17^.
erit ipia H OI partium 99939^ quarum
B E erant looooo. &■ reliqua igitur
O I partium 29891. quatenus autem H O I eft dimidia dia¬
metri partium 100000, erit O I.partium 29810, cui compe¬
tit circumferentia partium 17 ferup. 21, proxime qua diftabac
Spcxlom. Spica Virginis a principio Librae, & hic erat ipiius ftellx locus.

Ante decennium quoqnc , anno videlicet 1515. invenimus ipfam

declinari paitibus 8, ferup. 3^, & locum ejus in part. tT^crui^
1.4 Librx. Hanc autem Ptolem«us prodidit declinatam Itmille
diintaxat unius partis: fuilTet ergo locus ejus in partibus, 40
feruD. Virginis :quod verius efle videturpratcedentium oblervati-
onum comparatione. Hinc fatis liquidum elTe videtur, quod toto
fere tempore aTimochare ad Ptolematummannis 432 permutata
fuerint squinodia & converfiones praiccdendo in centenis ple-
ruiique annis per gradum unum, habita Icmper ratione temporis ad
•longitudinem tranfitus illorum, qua; tota erat partium 4 cum
r , trientaunius. Nam.&a:ftivamtropenadBafilifcumLeoinscon-
cernendo, ab Hipparcho ad Ptolemieum .in amnis a66 traiifierunt
omont. irradas 2 cum duabus tertij s, ut hic quoque comparatione tem-
' tom
'■ ^ noris in centenis annis unum gradum anticipaflc reperiatur. Porro
p. $■. flua; in primafjroiite S.corpij ipiius Albatcgnij, ad c«m quK Menelai
in mediis annis 782, cumprxtenermt grad. ii ferup. 55, neuti-
nuam uni gradui centum anni, fed 66 videbuntur attribuendi. A
Ptolcmteo autem in annis 741 unigradui 65 folummodoanm. Si
denique reliquum annorum fpacium 647 ad differentiam gradu¬
um 9 ferup, II obfcryationis noftr* eoi;feratur, obtinebit an¬
nos 71 gradus unus, E quibus patet, tardiorem fuilfe prxceflio-
nemaqmnodiorum ante Ptolemsum m illis 400 annis, quam a
Ptolcmxoad Albitegimmi: & hanc quoque velociorem ab Albi-
regnio ad noftratempora. Inmotu quoque obliquitans mvemtiic
d^derenfia, Qimni.wi i\riftarclms Samius iplain zooiaci &
 REVOLVTIONVM LIB. III,
nodialis obliquitatem partium 23 fcrup. primorum 51 fecun¬
dorum 20 eandem quam Ptolem^us.^bitegniuspart, 23 fcrup.
'^26.ArzachelHifpanuspoil illum antiis 190 part. 23 fcrup. 34! *icgo u.
Atque itidem poft annos 230. Prophatius lud^eus duobus feri '
fcrup. minorem. Noftris autem temporibus non invenitur major
partibus 23 fcrup. 28 fcm. Vthinc quoque manifeilumfit, ab
Ariftarcho ad Ptolem^um fuiffe minimum motum, maximum ve¬
ro ab ipfb Ptolemaso ad Albitegnium.
Notae.
Arnequdmdggrediamur ndrrdtioms objervationum afironomicarum^
oferdpctium fuerit meminiffe nonntdUrum epochanm tempori, eafaue'
ad unam aliquam referre. Ptolemaeus ^ qui ipfum fecuti funt /flronemi,
omnium ohfervationum tempora referunt adepocham Nabonaffari, vel ad
tpocham Alescandri Otfagnu In utraque funt annpaquabiles conflantes
diebtM ^6$ exacieflneullo additamento horarum. Verum quandoquidem
anni Juliani nebis in ufu funt communi, ijdem aptifunt ad calculum
K^flronomicum; nos omnia tempora reducemus ad annos Periodi Juliana
cujus initium praecedit aram Chrifli annis plenis 471 Confule Calenda^
rium Julianum. tabulis Friflcis adnexum. Epocha Nabonaffari inivit an^
m Periodi Juliana 39^7 Februarq 26 ferta 4. Alexandri Magni epocha
cadit in annum Periodi Juliana 4390 Novembris 12, feriam primam,
[Primaigitur 76 ann.] Cum Craci uterentur menfibus Lunaribus;
anno vero ad Solis notam defcripto, opus habebant intercalatione integri
menfis, dierum exemptione f<drc. Et ut omnia fierent methodice Jnftitue^
runt certas annorum periodos^ intra quas intercalandi pracepta redirent m
orbem, jflarum periodorum pracipua fuerunt Periodus 'JMetonis anno^
yum 19 (unde etiam Enneadecaeteris diJla) (^periodus Calippi annorum
76. five quater novemdecim. De utraque author fufius aget poftea, Me¬
tonis periodus decennovalis capit anno Periodi Juliana 4282, Calippi
vero periodus initium habuit anno Periodi Juliana 43 S4, apud^^tticos,
^are Tirnochares Spicam obfervavit anno Periodi luliana 4419,

*[Spicampar. ^6£Qm,]Jntextu Graco Ptolemaifuntpart,8(i min,4o;

*[ Quapropter conflabit. ] Datafleila alicujus di flantia ab utroque
Polo ^fc, a Polo Zodiaci d* a Polo aquator is, invenitur ejus locus in coelo
per doctrinam triang, breviori compendio quam author hoc loco propofuit.
Binaifla di flantia cum diflantia peiorum conflituunt triangulum notorum
laterum, e quo triangulo eruuntur quafita,
V Hypo-
 NICOLAI COPERNICI
Cap, IIL
Uyj^othefes^ qmbm aquino5iiorum 3 obliqmtaiifque Jtgniferi 3 ig^
aquinociidis mutatto^ demonjiratur.

Vod igitur sequinodia & folftitia permutantur in^quali mo-

itu, ex his videtur efle manifeftum. Cujus cauiamnemo
^ jJc r^{(t(\liM''Oi Mk-^.-
—^a^fbrlitan meliorem afferet, qu^ axis tertie, & polorum cir^
culi sequinodialis deflexum quendam. Id enim ex hypothefi motus
terrse fequi videtur. Cum manifeftum fit, circulum qui per medi¬
um fignorum eft, immutabilem perpetuo manere, atteftantibus id
UlC \wy^ certis ft ellacum haerentium latitudinibus, sequinodialem vero mu¬
'- oij^ ovtV'| tari. Qi^niam fi motus axis terrae fimpliciter Scexade couveniret
cum motu centri, nulla penitus, ut diximus, appareret ^quinodio-
rum converfionumque praeventio. At cum inter fe differant, fed
differentia inaequali, necefle fuit etiam fblftitia aiquinodia inae-
_ _ _______/L-1 ^Xj^/4/4IXiOCUXXJ

tem iigniicn4ua: tanicii --

retur. Qi^m ob cauftm binos omnino polorum motus reciprocos
pendentibus fimiles librationibus oportet intelligi,quoniam poli 5c
circuli in fphaera fibi invicem cohaerent & confentiunt. Alius igitur
motus erit, qui inclinationem permutat illorum circulorum, pohs
ita delatis furfum deorfumque circa angulum fedionis. Alius qui
folftitiales aequinodialoTque praeceffiones auget & minuit, hmcin¬
de per tranlverfum fada commotione. Hos autem motus librati¬
ones vocamus, eo quod pendentium inftar fub binis limitibus per
eandem viam in medio concitatiores fiunt: circa extrema tardiili-
mi• Q^les plerunque circa latitudines pl anetarum contingunt, ut
luo loco videbimus. Differunt etiam fuis revolutionibus, quod in-
^ualitas gquinodiorum bis reftituitur fub una obliquitatis reftitu-
tione- Sicut autem in omni motu inaequali apparente, medium
quiddam oportet intelligi, per quodinaqualitatis ratio pollit accipi:
itafane hic medios polos mediumque circulum aquinodialem,
fediones quoque aquinodiales & punda converfionum media,
neceffe erat cogitare, fub quibus poli circulufque aquinodialis ter-
reftris hinc inde defledentes, ftatis tamen limitibus motus illos
icquales faciant apparere diver/bs. Itaque biiiae illae librationes
 RE V O I V T 10 NV M L IB. Iir. t5j
concurrentes invicem efficiunt, ut poli terrae cum tempore lineas
qualclam defcribant corollse intortse limiles. At quoniam haec ver¬
bis llifficienter explicalle facile noneft,aceo minus, uti vereor,
auditu percipientur, nili etiam confpiciantur oculis. Defcribamus.
igitur lignorum infpha;ra circulum A B C D, polus ejus Boreus fit
E, principium Capricorni A, Cancri C, Arietis B, Libras D, 6cper
A C %na, atque
E polum, circulus
A E C defcriba-
tur :maxima diftan-
tia polorum zodia¬
ci & 2equinod:ialis
Borealiumfit EF,,
minima E G : ac
perinde medio lo¬
co lit I polus, in
quo deferibatur B
H D circulus
quinodlialis , qui
medius vocetur:Et
B D tequinodtia
media. omnia
circa E polum te-
quali femper mo¬
tu in procedentia
ferantur , id eft,
contra lignorum
ordinem fub fixarum llellarum Iphora, lento, ut didum cft, mdtu.
lam intelligantur bini motus Polorum terrellrium reciprocantes
pendentibus limiles, unus inter F G limites, qui motus anomalias,
hoc eft,. inasqualitatis declinationis vocabitur. Alter in' tranlver-
fum ,a prascedentibus in conlequentia, & a confequentibus in an¬
tecedentia , quem oquinodiorum vocabimus anomaliam , duplo
velociorem priori. Hi ambo motus in polis terro congruentes mi¬
rabili modo defledunt eos. Primum enim fub F conteuto polo
terrg Boreo, delcriptus in eo circulus .ffiquinodialis per eadem B D
fegmenta.tranlibit, nempe per polos A F E C circuli: led angu-*
los obliquitatis faciet majores pro ratione F I circumferentias.
Y a Ab
15(5 NICOLAI COPERNICI
Ab hoc fumpto principio tranfiturum terrg polum ad mediam obli^
quitatem in I: Alter fuperveniens motus non finit reda incedere
per F I, fed per ambitum ac extremam in confequentia latitudi^
nem, quae Iit in K deducit ipfum. In quo loco defcripti iEquino-
dialis apparentis O P fedio non erit in B, fed poft ipfam in
Q, 6c pro tanto minuitur praeceflio aequinodiorum, quantum fuerit
B O. Hinc con-
verfus polus, in
procedentia ten¬
dens 5 excipitur a.
concurrentibus fi-
mul utrifque moti¬
bus in I medio,
^quinodialis ap-^
parens per omnia
unitur aequali five
medio, aceo per-
tranfiens polus ter
re tranfmigrat ine
procedentes par¬
tes , &: feparat
quinodialem ap¬
parentem a medio^,
augetque procefli-
onem oquinodio-
c rum ufque in alte¬
rum L limitem.
Inde revertens aufert quod modo adjecerat oquinodijs, donec in
G pundo conflitutus minimam efficiat obliquitatem in eadem B
lectione, ubi rurfus oquinoctiorum fblflitiorumque motus tardiffi-
mus apparebit eo fere modo quo in F.. tempore conflat in-
aequalitatem eorum revolutionem fuam peregifle, quando a medio
utrunque pertranfierit extremorum: motus vero obliquitatis a ma¬
xima declinatione ad minimam, dimidium duntaxat circuitum. Ex¬
inde pergens polus confequentia repetit ad extremum ufque limi¬
tem in M, ac denuo reverfus unitur in medio, rurfumque ver¬
gens in praecedentia N limitem emenfus,concludit tandem quam
diximus intortam lineam FKILGMINF. Itaque mani-
feRum
 REVOLVTIONVM LIB. IIL 157
feftumeft,quod in una reverlione obliquitatis bis praecedentium
bifque fequentium limitem terrae polus attingit.

Notse,
Trh emnino funt in doMna mom folaris Ptolemmm latuerunt»
I. C^tutatfO o^iquitatis figniferi. 2 CMutatio apfidum fiveapogai,
B C¥utatio Bccentricitatis. Hac tria in Sole mutari docet author
mis capitibus hujus libri.
Zodiaci obliquitas Ptolemao ejl grad. 23. min: $1, Locus i^pogai in
part.$, min.so Geminorum. Eccentricitas vero vigefma quarta pars li¬
nea relia a terra centro in Solis circulum exporrecia,Jive part» 2, gr, 3 e,
qualmmpartium tota linea e^ (f a.

Cap, rilL
^omodo motm reciprocus Jtve libratione ex
circularibus conflet,

Q Vod igitur ille motus apparentijs eonientiat amodo decla¬

rabimus. Interim vero quaeret aliquis, quonam modo pof^
iit illarum librationum aequalitas intelligi, eum a principia?
didum iit, motum eaeleftem aequalem eile, vel ex aequalibus^^ ac cir¬
cularibus compbiitum. Hic
autem utrobique duo motus a
in uno apparent iub utriique
terminis, quibus ncceile eft
ceflationem intervenire,Fa¬
tebimur quidem geminatos
eiie, at ex aequalibus hoc
modo demonftrantur. Sit
reda linea A B, qu9 quadri¬
fariam iecetur in C D E li¬
gnis, & in D deicribantur
circuli homocentri , ac in
eodem plano A D B, 6c
C D E, in circumferen¬
tia interioris circuli aiiuma-
tur utcunque F iignum , &
inipib F centro,intervallo vero. F D circulus defcribatur GHD,
V 3. qui
I^s NICOLAI COPERNICI
<^ui fecct A B redam lineam in H ligno, & agatur dimetiens D F G.
Oftendendumeft, quod geminis motibus circulorum G H D 5c
C F E concurrentibus invicem H mobile per eandem redam li¬
neam A B hincinde reciprocando repat. Q^derit, liintelliga-
tur H moveri in diverl^ partem, & duplo magis ipfo F. Quoni¬
am idem angulus, qui lub C D F in centro circuli C F E & cir¬
cumferentia iplius G H D conliftens comprehendit utramque cir¬
cumferentiam circulorum sequalium G H duplam ipli F C,poli¬
to quod aliquando in conjundione redarum linearum A C D 6c
D F G mobile H fuerit in G congruente cum A, 6c F in C*
Nunc autem in dextras partes per F C motum eft centrum F, Sc
iplum H per G H circumferentiam in liniftras duplo majores ipli
C Fi vel e converlb. H igitur in lineam A B reclinabitur: alio-
qui accideret partem elle
A majorem liio toto, quod fa¬
cile puto intelligi. Recellit
autem a priori loco fecun¬
dum longitudinem A H re-
tradam per infradam line¬
am D F H, aequalem ipli
AD ,eo intervallo quo di¬
metiens D F G excedit
fubtenlam D Et hoc
modo perducetur H ad D
centrum, quod erit in con¬
tingente D H G circulo,
A B redam lineam, dum
videlicet G D ad redos an¬
gulos ipli A B Reterit, ac
deinde in B alterum limitem perveniet, a quo rurfus fimili ratione
revertetur. Patet igitur e duobus motibus circularibus, hoe mo¬
do libi invicem occurrentibus in redam lineam motum componi,
& ex segualibus reciprocum Sc inaequalem, quod erat demonftran-
dum. E quibus etiam lequitur, quod GH reda linea femper erit
ad anghlos redos ipli A B: redum enim angulum in lemicirculo
D H G linea comprehendent. Et idcirco GH femifsis erit lub-
tendentis duplam A G circumferentiam. St D H alterafemillis
fubtendentis duplum ejus, quodfuperelt ex A G quadrantis cir¬
culi
 Revolvtionvm tiB. nr. ,53
culi, eo quod A G B circulus duplus exiftat ipfi H G D fe-
eundum diametrum.
NOT.5;
iJUiro artificio docetur hoc capito ex duohut motibat tircularibtes con¬
fici pofife motum i» Imeamreaamfurfum ac deerfum reciprocando, ^uod
fane sommcntiim eji Coprnici ingenio dignum *

Cap. V.
Jn^^ttUflitdtis ^nticlpuntiun^ ohli'^
-quitatis demonjimio.

E am ob caufam vocare poflumus motum hunc circuli in lati¬

tudinem 5 hoc eft in diametrum, cujus tamen periodum 6c
squalitatem in circumcurrente: at dimenfionem in fubtenfis
lineis accipimus: ipfumpropterea insqualem apparere, & velocio¬
rem circa centrum, ac tardiorem apud circumferentiam facile de-
monftratur. Sit enim femicirculus A B C, centrum eius D,dime^
tiens A D C, & feceturbifariam in
B %no: aflumantur autem circum¬
ferentis A E, & B F squales, &
ab F E fignis inip^m A D C per¬
pendiculares agantur E G , F K.
Coniam igitur dupla D K fubten-
dit duplum B F, & dupla E G du¬
plum ipfius A E: squales igiturfunt
13 K &■ E G: fed A G per fepti-
mam tertij elem. Euclidis,minor eft
ipfi G E, minor etiam erit ipfi D K.
Aquali vero tempore pertranfierunc
G A & K D, propter A E & B F
circumferentias squales. Tardior er¬
go motus eft circa A circumferenti¬
am qu^ circa D centrum. Hoc de-
monftrato: Sufeipiatur jam centrum
terrsin L, ita ut D L reifta linea fit ad angulos re dos ipfi ABC
plano hemicyclij &per A C %na defcribatur in L centro cir-
cumferenciacirculi A M C, 6cin redam lineam ducatur L D M.
Eric
 NICOLAI CO PERNICI
Brit idcirco in M polus hemicyclij AB C, A D C circulorum
fedio communis, 6c-conjunganturL A, LC, fimiliter & L K,L
G, Qu^ extenfa^in recaumiecent A M C circumfe^-entiam inN O.
’ Q^niam igitur angulus qui fub L
B D K redus eft, acutus igitur qui fub
B K D. Q^re & L K linea lon¬
gior cft quam L D , tanto magis in
.ambligonijs triangulis, latus L G
majus eft latere L K , ^ L A ipfo
L G. Centro igitur L, intervallo
JL K defcriptus circulus,extraiplam
L D cadet : reliquas autem L G
L A feeabit^ defcribatur &: fit P
K. R Et quoniam triangulum
L D K minus eft fedore L P K :
triangulum vero L G A majus ft-
dore L R S, acpropterea minor
yatio trianguli L D K adfedorem
L P K, quam trianguli L G A, ad
fcdorem L K S. Viciffim quoque erit L D K triangulum ad
EGA triangulum in minori ratione, quam fedor L P R ad le-
dorem LRS, ac per primam fexti Elementorum Euclidis, licut
B D K triangulum ad L G A triangulum : ftceft balis D K ad
bafim A G . Sedoris autem adfedorem eft ratio, ficut D B K
angulus ad R L S angulum, five M N circumferentias ad O A
circumferentiam- In minori igitur ratione eft D R ad G A, quam
M N ad O A. lam vero demonftravimus majorem efte- D K
quam GA : tanto fortius igitur major erit M N, quam OA,quPe
fub tequalibus temporum intervallis deicriptas intelliguntur per po¬
los terras, fecundum A E 6c B F anomalia; circumfdentias aqua¬
les, quod erat demonftrandum- Veruntamen cum adeo modica
lit differentia inter maximam minimamque obliquitatem , quas non
excedit duas quintas unius gradus t erit quoque inter AM C cur¬
vam, A D C redam differentia infenfibilis, ut nihil erroris
emergat, fifimpliciter per A D C lineam, &femicirculum AB
C, operati fuerimus. Idemfere acciditcirca alterum motum po¬
lorum, qui tequinodia refpicit. Q^niam nec iple ad medium
.gradum aiccndit^ut app^Mrebit inferius.. Sic denuo circulus A B C D,
 REVOIVTIONVM LIB. III. j6i
per poios figniferi Sc xquinodialis medij, quem Colurum Cancri
medium poflumus appellare. Medietas zodiaci fit D E B, tequi-
nodialis medius A E C, fecantes fe invicem in E figno, in quo
erit asquinodium medium. Polus autem sequinodialis fit F, per
quem defcribatur circulus magnus F E I, erit propterea Sc ipfe
colurus tequinodiorum mediorum five aequalium. Separemus jam
facilioris ergo demonftrationis li¬
brationem sequinodiorum ab obli¬
quitate Fgniferi, fumpta in E F co-
luro circumferentia F G, per quam
avulfus intelligatur G polus appa¬
rens asquinodialis ab F polo medio,
& fuper G polum defcribatur A L
K C femicirculus sequinodialis ap¬
parentis , qui fecabit zodiacum in L.
Erit igitur ipfum L %num sequino-
dium apparens, diftans amedio per
E E circumferentiam, quam effi¬
cit E K aequalis ipfi F G. Q^dfi in Kfado polo defcripferimus
circulum A G C ,& intelligatur quod polus aequinodialis in tem¬
pore quo F G libratio fieret, verus interim polus non manferitin
fign(5, fed alterius impulfu librationis abierit in obliquitatem fi-
gniferiper G O circumferentiam. Manente igitur B E D zo¬
diaco , permutabitur jrquinodialis verus apparens penes O poli
tranfpofitionem. Et erit fimiliter ipfius fedionis L apparentis
^quinodij motus concitatior circa E medium, lentiffimus in ex¬
tremis , proportionalis fere libramento polorum jam demonflrato.^
Qj^d operae precium erat animadvertifle.

Gap. VI.
De aqualibuj motibus fr^ecejiionis aquinoSiiorum
(sr mclimtionis Zodiaci, $

O Mnis autem circularis motus diverfus apparens, in quatuor

terminis verfatur : eft ubi tardus apparet, ubi velox tan-
quam in extremis, &: ubi medio eris,ut in medijs. Quoniam
a fine di minutionis & augmenti principio, tranfit ad mediocrem: a
mediocri grandefeit in velocitatem: rurfus a veloci in mediocrem
X tendit;
'rSi NICOLAI COPERNICI
cendit; inde quod reliquum eft ab squalitate in priorem revertitur
tarditatem. Qmbus datur intelligi, in qua parte circuli locus di^
verlitatis live anomalis pro tempore fuerit, quibus etiam indicijs
ipla anomalis reftitutio percipitur. Vt in quadripartito circulo fit
A fummg tarditatis locus,B crelcens mediocritas, C finis augmen¬
ti atque principium diminutionis, Ddecrefcens. Quoniam igitur,
utfuperiusrecitatumeft, aTimochariad Ptolemsumprs csteris
temporibus tardior motus pr^cefiionis squinodtiorum apparens
repertus eft, & quia squalis aliquandiu 6r uniformis apparebat, ut
Ariftylli, Hlpparclii, Agrippg & Menelai mediO'tempore obiervat^'
oftendunt,arguit motum ipfum squinodtiorum apparentem fimpli-
citer fuifie tardMIimum, 6c medio tempore in augmenti^ principio,
quando ceflkis diminutio, incipienti augmento eonjundta, mutua
compenfatione efficiebat, ut interim motus uniformis videretur,
Q^propterTimochareos oblcrvatio in ultimam partem eirculi fub
D A reponenda eft, Ptolemaica vero primum incidet quadrantem
fiib A B. Rurfus quiain fecundo intervallo aPtolemso ad Macho»
metum Aratenfem, velocior motus repetitur quam in tertio jde^-
clarat fummam velocitatem, hoc eft, G fignum in fecundo tempo¬
ris intervallo prsterijfle, & anomaliam ad tertium jam pervenifle*
quadrantem circuli fub C D, & intervallo tertio ad nos ufque ano-
malisreftitutionem propemodum compleri, & reverti ad principi¬
um Timochareos. Nam fi 1819 annis a Timochari ad nos totum
circuitum in partibus quibus folet 360 comprehendamus, habe¬
bimus pro ratione annorum 432, circumferentiam partium
fem- Axinorum vero 742^ partes 14^,. fcrup. 51, atque in reli¬
quis annis 645, reliquam circumferentiam partium ferup. 39.
Hsec obviam ac fimplici conjedtura accepimus, fed examinatiori
calculo revolventes, quatenus obfervatis exadtius confentirent, in¬
venimus anomalis motum in 1819 annis ffigyptijs, 2l gradibus
^ 24 fcrup. fuam revolutionem completam jam excefliffe, & tem¬
pus periodi annos 1717 folummodo ffigyptios continere, qua ra¬
tione proditufii eft primum circuli fegmentum part. 90 fcrup. 35.
Alterum part.- 155 fcrup. 34, Tertium vero fub annis 543, re¬
liquas circuli partes 113 fcrup. 51 continebit. His itaconftitu-
tis, prsceflionis quoque squinodiorum medius motus patuit, &
ipfum effe graduum 23 fcrup., 57 fub eifdem annis 1717. quibus
omnis diverfitas in prifliniun ftatum reftitutaeft. ^ Qijoniam in
annis
 KEVOLVTIONVM LIB. III. i6i
annis i S 19 habuimus motum apparentem grad. 25 fcrup. i fere.'
Verum a Timochari in annis 102, quibus anni 1717 diftant a
1819, oportebat motum apparentem fuifle circiter grad. i fcrup.4,
eo quod majufculum tunc fuiile verifimile fit, quam ut in centenis
annis unum exegiflet gradum, quin decrefcebat adhuc finem decre¬
menti nondum confecutus. Proinde fi gradum unum & decimam
quintam auferamus ex partibus 25 fcrup. i. remanebit quem dixi¬
mus in annis 1717. ^gyptijs medius aqualifque motus diverfbac
apparenti, tunc coaequatus grad. 23 fcrup« 57, quibus integra pras-
ceflionis aequinodiorum ac aqualis revolutio confurgit in annis
25816. in quo tempore fiunt circuitiones anomalise 15 cum 28 par¬
te fere. Huic quoque rationi fefe accommodat obliquitatis motus, ohliquhai
cujus reditionem duplo tardiorem quam sequinodiorum praeceflio-
nem dicebamus. Namque quod Ptolemaeus prodidit obliquitatem
part. 25 fcrup. primorum 51, fecundorum 20. ante fe in annis
4oo,ab Ariftarcho Samio minime mutatam fuifTe,indicat ipfam tunc
circa maxima: obliquitatis limitem pene conftitifle : quando vide¬
licet & pr^ceflio sequinodiorum erat in motu tardiflimo. At nunc
quoque dum eadem tarditatis appetit reflitutio, inclinatio axis non
item in maximam, fed in minimam tranfit, quam medio tempore
Machometus Aratenfis, utdidum, repetit part. 23 fcrup. 125.^'^^-^®
ArzachelHifpanuspoft illum annis 190 part. 23 fcrup. 34,aciti-
dempoft annos 230. Prophatius ludseus duobus proxime fcrup,
minorem. Qimd denique noftraconcernit tempora, nos ab an¬
nis 30 frequenti obfervatione invenimus 23 partes, fcrup. 28,
duas quintas fere unius fcrupuli , aquib®us Georgius Purbachiiis &
loannes de Monteregio, qui proxime nos prsecefferunt, parum dif.
ferunt. Vbirurfusliquidillimepatet obliquitatis permutationem
a Ptolemxoad 900 annos accidifle majorem, quam in alio quo¬
vis intervallo temporis. Cum ergo jam habeamus anomalise pr^e-
ceflionis circuitum in annis 1717. habebimus etiam fub eo tempo¬
re obliquitatis dimidiam periodum, ac in annis 3434 integram ejus
reftitutionem. Q^propterfi 360 gradus per eundem 3434 an¬
norum numerum partiti fuerimus, vel gradus 180 per 1717. exibit
annuus motus fimplicis anomalias fcrupulorum primorum 6. fe¬
cundorum 17,tertiorum 24,quartorum 9. Ha:crurfusper 365
dies diftributareddunt diarium motum fcrupulor. fecundorum i,
tertiorum 2, quartorum 2. Similiter pracefTionis jequinodio-
X 2 rum
 1^4 NICOLAI COPERNICI
tfum medius cum fuerit diftributus per annos 1717, & erant grad»
23 fcrup* prim. 57 exibit annuus motus fcrup. fecund. 50, tert. i x
quart. 5 , atque hunc per dies 3^5 diarius motus fcrup. tert. 85
quart. 15. Ut autem motus ipE fiant apertiores, & in promptu
habeantur, quando fuerit oportunum, Tabulas five Canones eo¬
rum exponemus per continuam sequalemque annui motus adje-
t^tionem, rejedis femper do in priora fcrup. vel in gradus li excre¬
verint , eafque aggregavimus ufque ad ordinem do annorum com¬
moditatis gratia. Qimniam in annorum fexagenis eadem fefe of¬
fert facies numerorum, denominationibus partium & fcrupulorum
folummodo tranQ)oEtis, ut quas prius fecunda erant, prima fiant,
& fic de eseteris, quo compendio per has breves Tabellas infra an¬
nos 3doo faltem duplici introitu licebit accipere,& colligere in an¬
nis propolitis motus icquaies. Ita quoque in dierum numero fe ha¬
bet . Utemur autem in fupputatione motuum coeleftium annis ubi¬
que iEgyptijs, qui foli inter civiles reperiuntur tequales, oportebat
enim menfuram congruere cum menfurato, quod in annis Roma¬
norum , Graecorum, & Perfarum non adeo convenit, quibus non
'^nnws 'jE^ uno modo, fed prout cuique placuit gentium intercalatur^ Annus
autem ^gyptius nihil affert ambiguitatis flib certo dierum numero
3d5, in quibus fub duodenis menlibus aequalibus, quos ex ordine
, appellant iplifuis nominibus : Thoth, Phaophi, Athyr, Chiach ,
, Xybi, Mechyr, Phamenoth, Pharmuthi, Pachon, Pauni, Epiphi,
Mefbri, in quibus ex aequo comprehenduntur d fexagenae dierum,.
& quinque dies refidui, quo§ intercalares nominant. Suntque ob
idin motibus aequalibus dinumerandis anni ^Egyptiorum accom-
modatiflimi, in quos alij quilibet annirefolutione dierum facile re¬
ducuntur.

Notx.

JDufUx confideratur in AUronomico aBaco motus. Vnm eB motm rea '.

lls^quAlisinipfo coelo exiBerefutaturnem^ecircularis ^siquabilis^nulli
. intenfioni aut remiffioni obnoxius, Iter eB motus feu affa-
f ens, qualis tiobis frocul^eBantibus apparet judicio oculorum, ‘Hic alias
dicitur dvdfjictMg, in aqualis, quoniam r emitti videtur ac intendi,Bxem^
j)lo fit volatus columbarum^ qua licet aquabilt celeritate aera Jecent, tamen
tardior videtur effe earum motus y cum e longinquo adnosreBa tendunt.^
quam ubi verticibus noBris imminentes nos pratereunt, atque paulo poB
decre-
 REVOLVTIONVM LIB. III. r6^
decnfcert videtur isia. velocitas, ob diversum columbarum fmrn. ^<9
igitur caujjas redderent affar entes inaqualitatis^ excogitarunt AHronomi
mQtum Anomalia^cujtis benejiciofcirefojjint quantumjit aquabili motui
addendum vel demendum j ut confdatur calculus matus affar entis. Illud
vero quodaquabili motui additur velfubtrahituVyGraca voce vocatur‘7^-
S-ce(pcu^i<rig eleganti comfojitione, <7n^QS'i<ris eB additio : fubtra-
dio.

* [Q^niam in annis 1819 habuimus] Timocharide ad Coferni^

cumfunt anni Romani comfleti iS.xp.Timocharidis enim obfervatio inci*
dit in annum Periodi Juliana 441 p. Cofernici obfervatio in annum ejuf^
demferiodi 623S, T>ifcrimen eB annorum Julianorum 1^19•
VirginisaTimocharidedefrehenja fuitdiBare a tropico aBivo grad. 82
min. 20^quam Copernicus obfervavit diBare ab eadem ?neta grad. log
min, 21. quare motus apparens aquinodlorum fuit grad. 2$ min. /*
Vndefubdudisgrad. i, fcrup. 4.pro motu annorum 102., remanet motus
annorum 1717, nempe grad, 23, min. $7• qnem author vult ejfe motum
medium aquinoBiorum aqualem apparenti, quia utriufque avo, nempe
rrimocharidis ^ Copernici^motus Anomalia nullam aut perexiguam da*
hatproBhapharefin. Vnde per regulam proportionum invenitur tempus
revolutionis in annis 2$816 hocpado : grad. 23 min. $7 requirunt an^
nos 1717 . quot igitur annos requirent grad, 3A0 ^five totus circulus ?
Exactus calculus dat annos 2S809 proxime. Pro quibus author affumje
annos '2s8i6, quoniam numerus iBe aptior vifss eB- Etfanefiin du
vifore proferup. $7 fumantur ferup. ^ fecunda ^6tunc quotus erit
2s8i6^ Ita admotum annuum feribit author fe ufum fuijfe ratione
annorum 1717 ad grad. 23, ferup. 57, atqueinderefultare motum an-*
nmm aquinoBiorum, fecundorum $03 tertiorum 12 .^quartorum $, Mt-
ntis accurate inivit iBum calculum. Uam inde procedent hi numeri soy
, ss } fequamur rationem qua eB inter annos 238118 & ter¬
tum circulumAtsnc motus annuus fuerit fec.so jert, 12 ,quart.Syftiem.
admodum authorpofuit, ^odmonendum erat, ne ItBor forte in hoc cal-*
culo hareat.
 t66 .NICOLAI COPERNICI
ffiqualis motus prsecellionis arquinoftiorum in annis &: Icxagcms.

Anni! M 0 T V s. Anni' M O T V S.
. X. grad. .nin. ftc. tert. Sex. grad. min. fec. tert.

. I 0 0, 0. JO. 12» 31 0 0* 2J, j6. 14*

2 0 0, I» 40. 24, 0 0, 26» 4(j* 26*
3 0 0» 2. 30, 36* 33 0 0, 27* 36» 38*
0 0. 3. 20. 48? 34 0 0» 28* 26. JO»
Hujus mem revolutio perficitur annis J^gyptiis 25816,.
4

5 0 O» 4. II» 0, 3J 0 j 0» 29* 17* 2.

6 0 0. S I♦ 1 36 0 1 0* 30. 7* IJ»
7 0 0. ;» JI. 24. 37 0 1 0. 30. J7. 27.
8 a 0» 6. 41» 36. 38 0 1 0* 31- 47* 39*
9 0 0, 7» 48. 39 0 0. 32. 37* Ji*
IO 0 0. 8* 22* 0» 40 0 0* 33» 28. 3.
11 0 0» 9. 12. 12, j 41 0 0. 34» 18* IJ.
12 0 0» 10. 2. 2j-. 4i 0 0. 3j. 8. 27.
13 0 0. IO» /2. 37» 43 0 0. 3j» j8. 39.
14 0 0* II* 42. 49* 44 0 0. 3(3. 48* JI.
ij 0 0. 12» 33» I» 4/ 0
o* 37. 39* 3*
16 0 0* 13. 23. 13» 46 0 0. 38* 29. IJ.
17 0 0. 14. 13. 2J. 0 P. J9. 19. 27.
18 0 O- IJ- 3. 37.
48 0 0. 40» 9» 40*
19 0 0» IJ» J3» 49* 49 0 o* 40. J9. J2.
20 0 O» 16. 44» I, 0 0. 41. JO. 4.
il
21 0 0. i7‘ 34. 13. Si 0 o. 42. 40» 16.
22 0 0. 18 24» 2J» S2- 0 0. 43» 30» 28»
i3 0 0» 19. 14» 37» S3 0 0» 44» 20. 40*
24 0 0. 20. 4* JO . il
0 0. 4J» IO» J2»
ij 0 0. 20» SJ . 2» 0 o. 46. I. 4.
26 0 0. 21* 4/* 14» 'j6 0 0* 46» JI. 1(3.
0 0» 22* 3J* 26» /7 0 0. 47. 41. 28.
28 0 Q* 23. 2j-. 38. 0 0, 48» 31» 40»
29 0 0, 24» Ij-* JO. i9 P 0. 4^ 21. J2.
30 0' 0. 2j’* 6* 2. 60 0 0. 50. 12* J»

Radix ChriHi,

1
Sex. 1 gracl. t min.
01 J 1 3i.

^qua'
 R E V O L V T IO NV M L I B„ III.
/Equaiis motus prxcellionis a:quino(5t.iorum m diebus & fexagenis.
Dies. MOTVS. Dies.j M O T V S.
Sex grad. iniii. fec. rert. jSex grad. rnin. fec. .terr.
0 0. 0. 0. 8 31 0 0. 0. 4, ij*
0 0. 0. 0. 16 c' 0. 0. 4, 24.
ii
0 O. 0* o* 24.
33 0 0. 0, 4. 32*
0 O* 0. 0. 33.
34 0^ 0. 0. 4. • 40*
0 0. 0» 0« 41.
31 0 0. O» 4. 48.
0 0. Q. 0. 49. o 0. 0. 4. j7.
i£
0 0. 0. 0. 17. 37 0 0. 0. /. j.
0 0. 0. I. (5. 3« 0 0. 0. J. 13.
' 0 0* e. I» 14. 39 0 0, 0* J. 21.
0 0, 0* 1.. 22. 40 0 0. 0. J. 30.
0 0* 0^ 1. 30» 41 0 0» J. 3S.
0 0. 0*
I. 39. 0 0, o. 5. 46.
ii
i3p 0 0. 0. I. 47* 43 0 0, 0. j-4.
il 0 0. 0. I. ss- 44 0 0» 0, 6 . 3.
II 0 0, o» 2. 3. 41 © 0* 0. 6. II»
16 0 0. 0. 2. 12. 46 0 0. 0, 6 . 19.
17 0 0* 0. 2, 20, 0 o» 0. 6* 27,
18 0 0* 0. 2. 28. 48 0 o, 0. (j. 3(5.
19 0 0, 0* 2* 36. 49 0 0. 0. 6. 44.
0 o. o*
i* 41* fo 0 o* 0. 6 , J2*
0. 0. 0. i. 13. JI 0 Ov o* 7» 0.
0 0* 0. 3. I. 0 o- 0. 7. 9.
ii
0 0. o. J3
9. ^ 0 0» o». 7. 17,
0 o* o* 3. 18. J 4 0 0. 0» 7. 2J.

0 0, 0. 3. 26. 0 0. 0, 7» 33»
0 0, o*. 3. 34. 0
ii 0. 0. 7. 42,

0 0* 0« 3* 4^* 0 0. 0,. 7, JO.

0 o* 0. 3. Ji. 0
ii 0. 0* 7. j-8.

0 0. 0, J9
3- J9- 0 Oi 0. 8.
0 0. o. 60
4- 7- 0 0. o- 8. ij.

•
 NICOLAI COPERN ICI
'Anomalia geqiimoaiioriiin motus in annis £i iexagems annorum^

M OT V S. iinni M 0 T V S.
Anni
— Sex. 1 grad. min. fec. tert.
min. fec. tert.
_( 59. 2.8.
31 0 3* 14*
I 0 0, 6. 17» M* 16. 52.
0 3* 21.
0. 12. 34. 4^*

0 0* 18. 52, 12. 33 0 3* ^7* 34*

3 0 3- 33* 51. 41*
\no7mlu mom completur Jive m orbem redit annis
4 0 0. 2j. 9- 36- il

0 0» 31. 27, 0.
0 3* 40* 5>* 5*
5 0 3. 46. 26* 29.
6 ■ 0 0. 37. 44. 2,4* li
0 3. 52. 45* 53*
7 0 0. 44* I* 49- 0 3* 59* I. 17*
8 0 0, jo» 19* 13.
1 0 4. 5. 18. 42,
0 o» 36. 37. 39
9 0 4. II. 36. 6.
io ■ 0 I. 2» J4* I* jf.
41 0 4- 17* 53* 30*
11 0 I* 9. II. 25.
0 4. 24, 10. J4.
12 0 I* ij. 28. 49. 11 -■*——^
43 0 4. 30. 28. 18"
0 !• 21. 46. I3.-
13 44 0 4. 36. 45* 4i-
14 0 I. 28* 3. 38.
45 0 4* 43- 3* 6.
0 I. 34. 21. 2.
46 0 4. 49. 20. 31.
0 I* 40. 38. 2.6.
li. 0 37* 55-
0 I. 46. Ji- so. 4* 55*
48 0 5* !• 55* 19*
18 0 I. 53* i3‘ 14*
49 0 5* 8. 12. 43.
19 0 I* 59* 30* 38*
5. 48. 3, 50 0 5* 14- 30. 7-
20 0 2*
51 0 5. 20. 47. 31*
21 0 2. 12. 5. 27.
5i 0 5* ^7* 4* 55*
0 2, 18» 22. 51.
53 0 5* 33* 22. 20.
0 2. 24. 40, 15.
2.3 0 39* 44*
0 2, 30. 57* 39- 54 5- 39*
24
55 0 5* 45- 57* 8.
0 2. 37* 15* 3*
2-J 5 0 5* 52-* 14. 32.
z6 0 2. 43* 3i* ^7.
34^7^

0 5- 58. 31. 56.

0 2. 49* 49* S2y
2.7 58 0 6. 4. 49. 20.
28 0 2. 56. 7* 1^-
59 0 6. 11< 6. 4j.
2.9 0 3 =, 2. 24. 40.
60 0 6. 17- 24. 9,
, 5°
0 3'. 8. 42* 4*
f-

ChriHi,
Sex, 1 gra^« j inin.
0 1 614;.
1
17© NICOLAI COPE RN ICI

C A P. VI L

jit maxima, differentia inter aqualem affaren^

temque fr^ecefsionem ^quinariorum,

M Edijs motibus fic expoEtis, inquirendum jam eft, quanta-

lit inter aequalem asquinodtiorum apparentemque motum:
maxima differentia, Eve dimetiens parvi circuli, per quenx
Circuit anomaliae motus. Hoc enim cognito,facile erit quafcunquc
alias ipforum motuum differentias difcernere. Q^niam igitur, uc
fuperius recitatum eft, inter primam Timocharis & Ptolemaei fub
fecundo Antonini anno fuerunt 432 anni t in quo tempore medius
motus eft partium 6, apparens autem erat part, 4 fcrup. 20, ho¬
rum differentia pars una, fcrup. 40. Anomaliie quoque duplicis
motus part. 90 fcrup. 3 5. Vifum eft etiam in medio hujus tempo¬
ris vel circiter apparentem motum fcopum maxim^ tarditatis atti-
gifle, in quo necefle eft ipfum cum medio congruere motu, atque
in eadem circulorum fedtione fiiifle verum ac medium aequino-
iftium. Q^propter fadta motus & temporis bifariam diftributione,..
erunt utrobique diverESt aequaUs motus differentiae, dextantes
unius gradus,quodhmc inde anomalaris circuli circumferentiae fub-
partibus 45 fcrup. ly.fem. comprehendunt.. Qiftbus Ec confti-
tutis, efto zodiaci circumferentia ABC, aequinodialis medius.
D B E, & B fedio Et media aequinodiorumapparentium, Eve;
Arietis, Eve Librae, & per polos
F ipEus D B E, defeendat B F.
AiEimantur autem in ABC cir¬
cumferentiae utrobique aequales.
BI, B K, per dextantes graduum,
ut Et tota I B K unius partis &
fcrup. 40. . Inducantur etiam duae
circumferentig circulorum aequi-
nodialium apparentium I G , &:
H K ad angulos redosipE FB.
Dico autem ad angulos redos,
cum tamen ipforum I G & H K
polifaepius csiftaiat extra B F circulum immifcence fe motu decli-
natio-
 R EV O L V T I O N V M L I B, I II. lyi
nationis, uti vifum eft in liypothefi: ied ob modicam valde diftanti-
am, qu£e cum maxima fuerit 450 partem re<5ti non excedit, utimur
illis tanqiVam re(^f:is ad fenfum angulis: nullus enim propterea error
apparebit. Quoniam igitur in triangulo I B G, angulus IB G da¬
tur part. 66 fcrup. 20, quoniam reliquus a redio DBA part. erae
23 fcrup. 40, angulus medix obliquitatis ligniferi, ^ B GI rectus,
atque etiam qui fub B I G fere xqualis ipli I B D : &: latus I B
fcrup. 50, datur ergo & B G circumferentia diftantix polorum
medij &: apparentis xqualis fcrup. 20. Similiter in triangulo B H
K, duo anguli B H K, & H B K, duobus I B G & I G B funt
xquales : &: latus B K, lateri B I , xqualis etiam erit B H ipli
B G fcrup. 20. Sed quoniam hxc omnia circa minima verfantur,
ntpote qux zodiaci fefquigradum non attingunt,in quibus fiibtenfse
redx linex fuis dreumferentijs propemodum coxquantur, vixque
in tertijs aliqua ciiverlitas reperitur, nihil erroris committemus, li
pro circumferentijs redis uramur lineis. Sit ipfa portio circuli fi-
•gnorum ABC, in quo xquinoedium medium Iit B, quo fumpto
polodefcribaturfemicirculus AD G, quifecetcirculumfgnorum
in A C fignis : deducatur etiam a polo
zodiaci D B, qui etiam bifariam fecabit
dcfcriptumfemicirculum.in D, fub quo
fummus tarditatis limes intelligatur,& au¬
gmenti principium. In A D quadrante
capiatur D E circumferentia part. 4f,
fcrup. 17 fem. & per E lignum a polo
zodiacidefeendat E F, litque B F feru-
pulorum 50. propolitumeft ex his inve¬
nire totam B F A. Manifeftum eft igitur,
quod dupla B F fubtendit duplum D E fegmentum, ficut autem
B F partium 7107.ad A F B partes loooo , ita 50 ipfius B F
fcrupulaad AF B 70, datur ergo AB gradus unus fcrup. 10, &
tanta eft medij apparentifque motus xquinodiorum maxima diffe¬
rentia quam quxrebamus, quamque fequitur maxima polorum de*.
Bexio fcrupulorum 28.

y 2 T>efar^
 NICOLAI COPERNICI
Cap. VIII.

^epdrticuUribmlpfirUinmotuum differentiis^^
eorum Canonica exfojitio,

C UM igitur data Ut A B fcrupulorum 70, quse circumfc-

rentianihildiftare videtur areata lubtenla fecundum longi¬
tudinem , non erit difficile quafcunque alias particulares dif¬
ferentias medijs apparentibufque motibus exhibere, quas Graeci
Profthaphasrefes voQint, juniores aequationes, quarum ablatione
vel adjedione apparentiae concinnantur. Nos Graeco potius voca¬
bulo tanquam magis appolito utemur. Si igitur E D fuerit trium
graduum, penes rationem A B ad fubtenfam B F, habebimus B F
Profthaphaerefim fcrup. 4. Si fex graduum erunt, fcrup. 7, pro no¬
vem gradibus undecim, & fic de caeteris. Circa obliquitatis quo¬
que mutationem limili ratione faciendum putamus, ubi inter maxi¬
mam minimamqueinventafunt, ut diximus fcrup. 24 , quae fub fe-
micirculo anomaliae fimplieis conficiuntur in annis 1717, & media
confiftentia fub quadrante circuli erit fcrup. 12, ubi erit polus par¬
vi circuli hujus anomaliae fub obliquitate partium 23 fcrup. 40.
Atque in hunc modum, ficut diximus, r^liquais differentiae partes,
extrahemus proportionales ferme pr^didis, prout in Canone fub-
jedo continetur. Etfi varijs modis per hafce demonftrationes
componi pofliint motus apparentes. Ille tamen modus magis pla¬
cuit, per quem particulares quaeque Profthaphaerefes feparatim cai-
piantur, quo fiat calculus ipforum motuum intelledu facilior, ma-
gifque congruat explicationibus demonftratorum. Confcripfimus
igitur tabulam 60 verfuum audam per triadas partium circuli. Ita
enim neque diffufam amplitudinem occupabit, neque coardtatam
nimis brevitatem habere videbitur, prout in caeteris confimilibus
faciemus. Haec modo quatuor ordines habebit, quorum primi
duo utriufquefemicirculi gradus continent, quos numerum com¬
munem appellamus, eo quod per fimplicem numerum obliquitas
fignorum circuli fumitur,duplicatus Profthaphaerefi aequinodiorum
ferviet, cujus exordium a principio augmenti fumitur. Tertio lo¬
co profthaphaerefes asquinodiorum collocabuntur finguhs tripar-
tijs congruentis addendae vel detrahendae medio motui, quem a
prima fcella capitis Arietis aufpicamur in. aequinodium vernum t
ablati-
 R^VOLVTIONVM LIB, IIL 17:
ablative profthaphiereres in anomalia femicirculo minore, five
primo ordine : adjedivse in fecundo ac femicirculo fequente.
Ultimo denique loco fcrupula funt, differentia obliquitatis pro¬
portionum vocata, afeendentia ad fummam fexagenariam. Quo¬
niam pro maximo minimoque obliquitatis exceflu fcrupulo^i
24 ponimus 60, quibus pro ratione reliquorum excefluum fimi-
lis rationis partes concinnamus, & propterea in principio & fine
anomalia ponimus 60. Ubi vero excefius ad 22 ferup perve¬
nerit, ut in anomalia 33 graduum, ejus loco ponimus 55. Sic
pro 20 ferup. 50, ut in anomalia 48 grad , 6c per hunc modum
in ceteris 3 prout in llibjedta formula patet.

Y 3 Tabula.
 174 NICOLAI COPERNTCI
Hanc tabdam mgrcjfus cum anomaHa McjuinoH.fmftici invenies in ultimo ordne fcrupulapropor¬
tionalia obliquitatis zodiaci: At eadem Anomalia duplicata dabitprofihaphtiere^tn j^quino^iomm.^

Tabula prollhaphserefeon xqumo^tjalis & obliquitatis ligniferi*

Numeri cequinoc. ob- . Numeri icquinoc.

comunes profthap. liq. 1 comunes profthap. liq*
grad grad. grad. Utu, fcru. proport. grad grad. grad. fcru. Icu. proport

3 317 0 4 60 93 267 I IO 28
6 314 0 7 60 96 264 I IO 27
ri s ad 1
9 0 11 60 99 261 I 9 21 ita fcru^u-
12 348 0 14 19 102 218 I 9 J4 la proport.

0 18 loi 2II 8 ad incre¬

if 341 19 I 22
18 0 21 108' 2/2 mentum oh
34i 19 I 7 21
liquitdtis
21 339 0 21 18 III 249 I I 19 fu^ra gra.
24 336 0 28 114 246 4 18 2.3.mj .2.8.
J1 I

27 353 0 32 16 117 243 I 2 16

jo 0 31 lf 120 240 I I II
33 3^7 0 38 II 123 237 0 59 14
3M 0 41 14 126 254 0 56 12

39 5^0 0 44 13 lis i
0 14 11
4i 318 0 47 12 152 228 0 12 10

4)' 3 II 0 49 II 221 0 49 9
48 31^ 0 12 138 222 0 47 8
11

II 309 0 14 141 219 0 44 7

14 306 0 16 48 144 216 0 41 1 6

17 303 0 46 0 38
19 147 213 I
60 300 I I JI IIP 210 0 31 4
297 I 2 44 II3 207 0 32 3
66 1 2c,4 I 4 42 1I6 204 0 28 3
69 291 I I 41 II9 201 0 27 2
288 I . 7 39 162 198 0 21 I

71 1 8 38 161 I9I 0 18 I
78 282 I 9 36 168 0 14 I
121
81 279 1 9 31 171 189 0 11 0
84 276 I 10 3*3 174 186 0 7 0
87 ^75 I 10 32 177 183 0 4 0
90 270 r 10 30 180 180 0 0 0

Jnpriore femicirculo AnomaUsiproTthapharejes

fubtrahend£funt, inaltero addenda.

De
 REVOLVTIONVM LIB. III. ^7$
C A P. IX.

De eorum yqu£ circa, frMeJJionem aquinocliorum exfojitit

funt^ examinatione ac emendatione,

A t quoniam per conjeduram fumpfimus augmenti princi¬

pium in motu differente, medio tempore fliifle, ab anno
5^, prim^ fecundum Calippum periodi,ad fecundum Anto¬
nini, a quo principio anomalf-c motum ordimur. Qnpd an re¬
cute fecerimus , &: obfervatis confentiat, oportet adhuc nos expe¬
riri . Repetamus illa tria obfervata lidera, Timocharidis , Ptole¬
maei, & Macliometis Aratei, & manifeftum eft, quod in primo in¬
tervallo fuerint anni ^^gyptij 432. In fecundo anni 742. Motus
aequalis in primo temporis fpacio erat part. 6 differens part. 4
fcrup. 20 anomalite duplicis part. 90 fcrup. 35. auferentis motui
aequali partem i fcrup. 40. In fecundo motus aequalis part. 10
fcrup. 21. Diverfi part. IT fem. Anomaliae duplicis part. 155
fcrup. 34. Adjicientistequalimotuipart. i. fcrup. Sit modo
zodiaci circumferentia uti prius AB C , in B quod fitsequino-
d:ium medium vernum fumpto polo, circumferentia autem A B
partis unius, fcrup. 10 defcribatur orbiculus A D C E, mo^
tus autem aequalis ipfius B intelliga-
tur in partes A, hoc eft in praeceden¬
tia , atque A fit limes occidentalis, in
quo aequinocftium diverfiim maxime
prseit, & C orientalis, in quo sequi-
nodtium diverfum maxime fequitur.
A polo quoque zodiaci per B fignum.
defcendat D B E, qui cum circulo
Egnorum quadrifariam fecabit A D
C E circulum parvum, quoniam re-
dlis angulis fe invicem per polos fe-
cant. Cum autem fuerit motus in he¬
micyclio AD C ad confequentia, &• reliquum CEA ad prae¬
cedentia, erit medium tarditatis sequinodtij apparentis in D pro-4^
pter renitendam ad ipfius B progreffum, in E vero maxima ve¬
locitas promoventibus fe invicem motibus in eafdem partes. Suff
cipiantur etiamnum ante & pone D eitcumferenti^e E D,D G,.
utraquo
$^6 NICOLAI C O P E R N I C I
=utraqu€«partium 45 fcrup. 17 fem. Sit F primus terminusano-
malise qui Timocharis, G fecuifdus quiPtolemcei, &c tertius P, qui
Mackometi Aratenfisjper quas iigna defcendant maximi circuli per
polos figniferi F N, G M, & O P , qui omnes in parvulo circu¬
lo redis lineis perfimiles exiftant. Erit igitur F D G circumfe¬
rentia part. 90 fcrup. 35, quarum circuli A D C E lunt 3^0, au¬
ferens a medio motu M N partem unam fcrup, 40, quarum AB
C eft part. a fcrup. 20. & G E P partium 155 fcrup. 34, adji¬
ciens M O partem unam, fcrup. 9,
quo circa 8c reliqua, part. 113 fcrup.
51. P A F, reliquam O N addet fcrup-
31, quarum limiliter eft A B fcrup ^
70. Cum vero tota D G C E P cir¬
cumferentia fuerit partium 200 fcrup.
51 fem. Se E P exceflfus femicirculi
partium 20 fcrup. 51 fem. Eritigituf
B O tanquamredaperOanonemfub-
tenfarum in circulo linearum par.3 5^,
quarum eft A B 1000, fed quarum
A B fcrupulorum eft 70, erit B O
fcrup. 24 fere , 6c B M pofitaeft fcrup. 50. Tota igitur M B O
fcrupulorum eft 74, & reliqua N O fcrup. 26. Sed in praeftrudis
erat M B O pars i fcrup. 9. &:reliqua NO fcrup. 31. defiinthic
fcrup. 5, quse illic abundant. Revolvendus eft igitur A D C E
circulus, quoufque partis utriufque fiat compenfatio. Hoc autem
fadumeritjfi D G circumferentiam capiamus partium 42,fem-
ut in reliqua D F fint part. 48 fcrup. 5. Per hoc enim utrique er¬
rori videbitur effefatifradum, ac eseteris omnibus. Q^niam a
fummo limite tarditatis D fumpto principio, erit anomaliae motus
in primo termino tota D G C EP A F circumferentia partium
311 fcrup. 55. Infecundo D G part.42 fem. In tertio D G
C E P. partium 198 fcrup. 4. Et quibus AB fuerit fcrupulis 70,
erit in primo termino BN profthaphserefis adjeditia juxta praeha-
bitas demonftrationes fcrupulorum 52. In fecundo M B fcrup.
47 fem. ablativa. Atque in tertio termino rurfusadjediva B O
fer. fere 21. Totaigitur MN colligit in primo intervallo partem
jiinam,fcrup. 40. tota quoque M B O infecundo intervallo partem
PA^m fcrup. 9, quae fatis exade conveniunt obfervatis^ Qifibus
etiam
 REVOLVTIONVM LIB. HI. 177
etiam patet anomalia.fimplex in primo termino part. 155 ferup. 57
fem. In fecundo part. 21 ferup. 15. In tertiopart. 519 ferup. ii.
quod erat declarandum.
#
Cap. X.

fit maxima dijferentia feSiionum aecj^umoSiialis

^ ZpdiacL

S imili modo,qu^e de mutatione obliquitatis figniferi Aequino¬

ctialis expolitafunt, comprobabimus redefe habere. Habui¬
mus enim ad annum fecundum Antonini apud Ptolemseum
anonaaliam limplicem examinatam partium 21 A quartae, fubqua
repertaeft obliquitas maxima partium 23 Icrup. 51 fecundorum
20. Ab hoc loco ad noftrumobfervatum funt anni circiter 15873
in quibus anomaliae limplicis locus numeratur part. 145 Icrup. 24,
ac eo tempore repetitur obliquitas part. 25 Icrup. 28 cum dua¬
bus fere quintis unius Icrupuli. Superquibus repetatur A B C cir¬
cumferentia zodiaci, vel pro ea recta propter ejus exiguitatem, A
fuper ipfim anomaliae hmplicis hemicyclium in B polo, ut prius.
Sitque A maximus declinationis limes, C minimus,quorum Icru-
tamur differentiam. Allumatur ergo A E circumferentia parvi
circuli partium 21 Icrup. 15, A reliqua quadrantis E D partium eric
68 ferup. 45. Tota autem
EDE lecLindum numera¬
tionem part. 145 Icrup. 24,
A reliqua D F part. 76 fer.
59. Demittantur EGA
F K perpendiculares dia-^
metro ABC. Erit autem
G K circumferentia maxi¬ A a kc
mi circuli, propter differen¬
tiam obliquationum a Ptolemaeo ad nos ^ognita, Icrup. primorum
22 le eundorum 56. Sed G B rec^taelimilis, dimidia eft fu b ten¬
dentis duplum E D, hve ei aequalis partium 932, quarum fuerit ac
inilar dimetient^ part. 2000, quarum ellet etiam K B femillis fub-
tendenris duplum DF part. 975, datur tota G K partium earum
1^05 3 C 2000. Sed quarum GK fueriticrup. pri-
Z morum
 178 NICOLAI COPEKNICI
morum 22.fecundorum 56.erit A C fcrup. 24 proxime,intcr maxi¬
mam minimamq; obliquitatem differentia quam perfcrutati fumus.
declindtio
Zodiaci.
Qimconftat maximam fuifle obliquitateinterTimocharim &Pto-
lem^um partium 23 fcrup. 52 completorum, atq; nun(?minimam
Minima, appetere partium 23 fcrup.28.Hinc etiam quaecunq; medite contin¬
gunt inclinationes horum circulorum, eadem ratione,quemadmo¬
dum circa prteceflionem expofuimuSjinveniuncur.

Gap. XI.

De locis (icquditim motuum ^c^mnoUmum

anomaliic conjlituendis.
,
H Is omnibus fic expeditis, fupereft, ut ipforum motuum ^qui-
nodij verni loca conftituamus, qug ab aliquibus radices vo-
cantur,a quibus pro tempore quocunq; propofito deducun¬
tur fupputationes. Huius rei fupremum fcopum conftituit Ptole¬
maeus, principium regni Nabonallarij Caldcorum, quod apudhifto-
riographos in Salmanaffar Caldeorum regem cadit.Nos autem no¬
tiora temporafecuti,fatis effe putavimus, fi a prima Olympiade ex-
orfi fuerimus, qux.28 annis Nabonafikios praeceffilPe reperitur, ab
ieftiua converfione fumpto aufpicio, quo tempore Canicula Graecis
exortum faciebat, & Agon celebrabatur Olympicus, ut Cenforinus
ac alij probatiautores prodiderunt. Vnde fecundum exadiorem
fupputationem temporum,quae in motibus coeleftibus calculadis eft
necefiaria,a prima Olympiade a meridie primx diei menfis Ecaton-
baeonos Graecorum ad NabonafTar ac meridiem primae diei menfis
Thoth,fecundum iEgyptios, funt anni 27 & dies 247. Hinc ad Alex¬
andri deceffum anni ^gyptij 424. a morte autem Alexandri ad mi¬
tium annorululij Cefdis,annLEgyptij 278 dies 11S.fem.admediam
nodem ante Kal.lanuarij,unde lulius C^far anni a fe conftituti fecit
principium,QuiPont.Max.fiio tertio, & M.iEmilij Lepidi confulatu
annum ipfuinmftituit. fclioc anno ita alulio Ca^fare ordinato ce¬
teri deinceps luliani funt appellati , eiq; ex quarto C^faris confulatu
ad Odavianum Auguftum Romanis quidem anni 18.perinde Kal.
lanuarij,quamvis ante diem 16 Kal.Febrdarij lulij f efaris Divifilius
Lnp. AuguftusfententiaNumatij Planci a Senatu ca^terisq; civibus
appellatus fuerit,fe feptimo,&M. Vipfanio Conss.Sed.^gyptij,quod
biennio
 REVOLVTIONVM LIB. IIT. ijo
biennio ance in poteftatem venerint Romanorum , poft Antonij &c
Cleopatrae occafum,habent annos 15 dies 1^.6. fem. in meridie pri¬
mae diei menfis Thoth,qui Romanis erat tertius ante Kal.Septemb,
Qmmobrem ab Augufto ad annos Clirifti a lanuario iimilicer inci¬
pientes , funt anni fecundum Romanos 27.fecundum ^gyptios au- ' '
tem anni eorum 2c> dies 130/6111. Hinc ad fecundum Antonini an-
num^quo C. Ptole. ftcllarumlocaafc obfcrvatadefcripliCjfuntanni
Romani 138 dies 55.qui anni addunt .^gyptijs dies 34. Colliguntur
a prima Olympiade ufquc huc anni 913 dies i o i. Sub quo quidem
tempore a^quinodliorum anteceffio aequalis., eftgradus lafcrup.
prima 44. Anomaliae fimplicis grad.95 fcrup.44. Atqui anno fecun¬
do Antonini, ut proditum eft, ^quinodtium vernum primam ftella-
rum, quaein capite Arietis funt, praecedebat 6grad.&qo ferup. Et
. cum eifet anomalia duplex partium 42.fcm.fuit aequalis appareiitif-
que motus mfferentia aiblatiuaferup.48, quae dum reddita fuerit ap¬
parenti motui part. ferup. 40. colligit ipfum medium ^quinodtij
verni locum grad. 7 ferup. 28. Quibus li 360 unius circuli gradus ad¬
diderimus, & a fumniaauferamus grad. 12 ferupu. 44.habebimus ad
primaim Olympiadem, quae coepit a meridie primae diei menfis Eca-
tonibaeonos aipud Athenienfes medium acquinodtij verni locum
grad. 354 ferup. 44. nempe quod tunc fcquebatur primani ftellam
Arietis grad. 5 ferup. 16. Simili modo fi a grad.21 ferup. 15 anoma¬
liae fimplicis dematur grad.95 ferup.45.remanebunt ad idemOlyiii-
piaduniprincipium,anomaliae fimplicis locus grad.285 ferup.30. Ac
rurfus per adiedtionem motuum factam penes diftaintia temporum,
reiedtis femper 360 gradibus quoties abundauerint.haibebiniusloca 4390.
five radices Alexandrfmotus cqualis,grad.unum,ferup. 2. anoma- Nouemb.iz.
liaefimplicis grad.332ferup.52.Caefiris niediu motum grad.qfcrup.
5. anomalias fimplicis grad. 2 ferup. 2. Chriiti locum medium grad.5 47^4.'
fcrup.32.Anomaliae gradus dferup. 45.acficde exteris ad quxlibet
temporis fumpta principia radices motuum capiemus.

NOTiE.

Initium annorumNahonaffari cadere diximus in annum Veri odi lulian^

ipdj* Februarij diem 2^. cum cyciiu Limje ejfet decimufquintus, In hac
temporis convexione confentiunt (Ironomi omnes,excepto uno ^Merca¬
tore, qui hoc initium refert ad annum fequentem nempe cyclo Luna
decimofexto, ^uamobrem Mercator ille, ob fjfam annorum copulam,cogi-
• Z 2 tur
 i8o NICOLAI COPERNICI
tur diffentirenb i^flronomia Ptolem^i Alfonft Cofernici^ nouam
fibifngere motuum ccslefiiumnormam. Fir altoqui ingenioftpmm ^ la¬
bor io (tfimm. Fide nofirum Examen Temj)orum pag. $ S & feqq.
O lympiadum principium varie conneclitur cum annis Periodi lulian/z,
J 0 annes Lucidus ^ Eruditorum (pcotripdpog S caliger ifiud conijciunt tn
annum Periodi Juliana S.cyclumqy Luna quintum. At no fler Coperni-'
cus vult primam Olympiadem celebratam fuijfle anno Periodi Juliana ypsp
cyclo Luna fcxto,(jr quidem ipfis Kalendis Julq Juliani.
Jntervallum temporis ab initio Ol)mpiadum ad initium annorum JLabo-
naffari efl annorum Aegyptiacorum zj dierum 24.j,vel annorum Romano¬
rum 2j dierum z^o.iuxta Copernicum. Fidecap.zs.I.3,
Porro Epocha Alexandri init anno Periodi Juliana 43 po Novemb, 12
feria prima.Epocha Julij Cafaris anno Periodi Juliana 466p J\al. Januarq
feriafexta, anno Nabonaffari J03 Choiacultimo, Epocha Chriflivulgaris
juxta Dionyflum Exiguum anno Periodi Juliana 4^14 Kal.^nuariy feria
feptimayanno Nabonajfari 74S.Tijbi duodecimo.Epocha Chrifli Eufebiana
anno 4yi3 ineunte, S caliger ana anno 4712, Forum Aflronomis in ufu efl
epocha Chrifli vulgaris,

Cap. xir.
,
De prtecejjtonis cequinooiij ye^ni (IsP ohlicjmtatts
fupflutatione,

Q Vandocunque igitur iocum^quinodij verni capere volue-

rimuSjii ab afTumpro principio ad datum tempus anni fuerint
inaequales, quales Romanorum funt quibus vulgo utimur,
cos in annos aequales liue iE-gyptios digeremus. Neq; enim alijs in
calculatione motuu sequalium utemur quam.^gyptijs annis,propter
caulani quam diximus. Ipfum vero numerum annorum, quatenus
fexagenario maior fuerit,in lexagenas diftribuemus, quibus fexage-
nis,dum tabulas motuum ingrefli fuerimus, primum locum in moti¬
bus occurrentem tanquam fupernumerarium tunc praeteribimus,
&:a fecundo incipientes loco graduum, fexagenas li qux fuerint
cum eseteris gradibus &:fcrupulis quaefequuntur accipiemus. De¬
inde cum reliquis annis fecundo introitu, & a primo loco utiacent
capiemus fexagenas, gradus, & fcruplila occurrentia. Similiter in
diebus faciemus,& in lex^genis dieru, quibus cum cequales motus
• per
 REVOLVTIONVM. LIB. tU, i8i

per tabulas ^gum & fcrupulorum adiungere voluerimus. Quam¬

vis hoc loc(^Bupula dierum non iniuria contemnerentur,live etia
dies iph ob florum motuum tarditatem, cum in diario motu non
nili de tertijs lecundilve fcrupulis agatur. H^ec igitur omnia cum
aggregaverimus cum hia radice, addendo lingula lingulis iuxta Ipe-
cies fiias, reiedliilque lexgraduum lexagenis li excreverint, habebi¬
mus ad tempus propolitum locum medium azquinodiij verni, quo
primam lleliam Arietis antecedit, live iplius llelke xquinodium le-
quehtis. Eodem modo &:anomaliam capiemus. Cum ipla autem
anomalia limplici in tabula diverlitatis ultimo loco polita fcrupula
proportionum inveniemus, qus fervabimus ad partem. Deinde
cum anomalia duplicata in tertio ordine ciufdem tabulas invenie¬
mus prollhaph^erelim, id eft gradus Sclcrup. quibus verus motus
dilFert a medio, Ipl^ique profthaphserelim, li anomalia duplex fue¬
rit minor femicirculo, fubtrahemus a medio motu. Sin autem fe-
micirculumexcellerit, plus habens i8ogradibus, addemusiplam
medio motui,& quod ita colledtum reliduiimve luerit, veram appa-
rentemque pr^cellionemsequinodfij Verni continebit, live quan¬
tum vicillim prima llella Arietis ab iplb V erno asquinobtio fuerit
tunc elongata. Q^d li cuiulvis alterius llellte locum qua^lieris,
numerum eius in delcriptionellellarumadlignatumadito. Q^-
niam vero qu^ opere conlillunt, exemplis apertiora fieri confueve-
runt, * propolitum nobis Iit ad 15 KaL Maij anno Chrilli 1525, lo- ^nnoperio
cum verum asquinobtij Verni invenire,una cum obliquitate Zodia-
ci, quantum Spica Virginis ab eodem sequinodtio diltet. Patet
igitur,quod in annis Romanis 1524, diebus 106, a principio an¬
norum Clirilli ad hoc tempus intercalatifunt dies 381. qui in annis
parilibus laciunt 1525 & dies 122, funtque annorum lexagenas
25 Stanni 25. Duas quoque fexagente dierum cum duobus die¬
bus. Annorum autem lexagenis 25 in tabula medij motus re-
Ipondentgradus 20 Icrup. prima 55 fecunda 2. Annis 25ICrup.
prima 20 fecunda 55. Dierum lexagenis duabus ferup.fecunda
16. reliquorum duorum funt in tertijs. Ha:c omnia cum radice
quas erat grad. 5 ferupu. prima 32, colligunt gradus 16 ferup.
48. mediam prxcelTionem Verni sequinobtij. Similiter ano¬
maliae fimplicis motus habet in fexagenis annorum 25 duas
lexagenas graduum, & grad. 37 ferup. prima 15 , lecunda 3.
In annis quoque 25 grad. 2 Icrup. prima 37 fecunda 15. In dua-
Z 3 bus
 iSi NtCOLAI COPERNIGI
biis fexagenis dierum fcrup. prima a {ecunda 4, ac in totidem
diebus fecunda 2. Hxc quoque cum radice quseeft^ftd. 6 fcrup»
prima45,faciuntSexa. 2. gradus4(3 fcru.40 anomali^^mplicem,
per quam in tabula divcrfitatis ultimo loco fcrupula proportionum
occurrentiain ufum perquirendte obliquitatis fervabo, & reperitur
hoc loco unum folum. Deinde cum anomalia duplicata,qua^ habet
Sexa.5 grad.33 fcrup. 20,invenio profthapli2erefin,fcru.32adiedti-
vam, eo quod anomalia maior eft femicirculo, qux cum addatur
medio motui, provenit vera apparenfque prasceffio tequinodij ver¬
ni grad.27 fcrup. 21, cui fi denique addam 170 gradus,quibus Spica
Virginis diftat a prima flella Arietis , habebo locum eius ab a^qui-
no(Stio Verno in confequentiain 17 gra. & 21 fcrup. Librie,ubi fere
Supra tempore obfervationis noftra^ reperiebatur.
Obliquitas autem Zodiaci & declinationes eam habent ratio-
nem,qu6d cum fcrupula proportionum fuerint ^o,exceflLis inCano-
ne declinationum funt appoliti, differentite inquam fub maxima mi¬
nimaque obliquitate, in fblidum adduntur fuis partibus declinatio¬
num. Hoc autem loco unitas illorum fcrupulorum addit obliquitati
tantummodo fecunda 24. Q^re declinationes partium figniferi in
Canone pofit^e,ut funt,durant hoc tempore propter minimam obli-
' quitatem iam nobis appetent em,mutabilis alias evidentius. Q^m-
admodum verbi gratia,fi anomalia fimplex fuerit 99 partium, qualis
erat in annis Chrifli 88odigyptijs,dantur per ipfim fcrup.proportio-
numa^. t Atficutdo fcrup. ad 24 differentiae maximse & minima:
t Tf/ ut T obliquitatis,ita 25 ad i o.quae addita 28,colligit obliquitatem pro eo
tempore exiftentem part.23 fc1x1p.38.Si tunc quoque alicuius partis
Zodiaci, utpote tertij gradus Tauri, qui funt ab aequinodio grad.3 3
declinationem nofle velim, invenio in t Canone partes 12 feru. 3 z
tSu^rap, 71 cum cxceflu fcrupulorum 12. Sicut autem 60 ad 25.ita 12 ad 5,quie
addita partibus declinationis faciunt partes 12 fcrup. 37, pro 33 gra¬
dibus Zodiaci. Eodem modo circa angulos fedionis Zodiaci Se
jequinodialis, ac afcenliones redas facere poffumus, fi non magis'
placeat per rationes triangulorum fphaericorum , nili quod addere
illis femper oportet, his adimere, tit omnia pro tempore prodeant
examinatiora.
Notse.^
 REVOLVTIONVM. LIB. IU. ISJ

Notae.
Propolicum nobis fit ad xv.Kal.Mai.] Scriptum inveni XFLKal,
Mai.fedproXVLrepofuimm XF,ut conficerentur dies i22.fup.annos j$2/.
Cdterurn annos Chrifli hac ratione in annos rlegyptios convertere licet:
Summam annorum abfolutorum divide in ^.quotus erit fnmma dierum qui
txcrefcunt fupra annos aquabiles. D ein numera dies qui in anno Chrifli cur¬
rente jam effluxerunt, quos priori dierum fumma adijcies,acpoflremo dies
i flos in annos aquabiles convertesfabia divifione in 36s.Ft hoc loco, propo¬
nitur annus Chrifli 132$ ad initium ly Aprilis,? rimum divide annos JS24.
in 4^ quotus efl 3 Si exabie, ^principio anni 1S23 uf^ ad initium diei 17
Aprilisy funt dies abfoluti 106 quia efl annus communis^alioquiin annobij-
fextili ejfent dies 10 7.Summa dierum efl 4S 7, quiannum unum conflituunt
cjr pr at er ea dies 122, Ergo a principio annorum Chrifli ufq^ ad dibltm tem^
pus funt anni aquabiles i$2$ (jr dies 122, D eniq^ anni dividuntur in fexa^
genas annorum 2$, dr reflant anni 23, Et dies in fexagenas dierum 2 dtef^
2^cum quibus aditur tabula annorum ^ tabula dierumjhocpaclo.
Sex, min. fec. tert.
Eadix 0 . 5- 52. 0, 0 ,
'23 Sexagen, annorum 0 . 20 . 55- . 2 0 .
23 Annis 0 . 0 . 20. 55- 2 .
2 Stxag. dierum 0 . 0 . . 16,
0 0 .
2 diebus. 0 . 0 . . 0,
0 16,
Summa ... | .
[0 26 . 48 . - 13 18.
Hac diciturpraceflio media aquinoHiorum,

dMotus anomaliA nequino^.

Sex, min, fec, tert.

Radix 0. 6,
0

23 Sexag, annorum 2. 37« 15. 3. 0.

23 annis 0. 2• 37- 15 • 3.
2 Sexag, dierum 0. o* 2. 4. 0«
2 diebus. 0. 0. 0. 2. 4.

Summa , 2. 46. 39. 24. 7. Anomalia flmplex.

2 . 46. 3p. 24. 7.

u 33 . 18^ 48. 14^ Anomalia duplicata.

Hac
 JS4 NICOLAI COPERNIGI
Hdc anomalia duplicatam gradus converfa ejlgr.3 3 3»cui.re3ondct pro--
flhaplj£rejis gr* 0 fcrup.s 2 addenda medio motui.
Sex, gr, min.
CMedimmottss yfequinocf, o —- 26 -4S
Prosihapharefis add, o - o 32
Fera prMcfsio ^quinoSi, o. 27, 20

Uocejl j PrimafiellaK^rietisdiflahat ab ^quinoclijpimcio gr. 2j min^

20 verfus ortum. Author habet min.21.

Porro cateri Ajlronomi planetarum motm deducunt ab ^quinoclqpunclo^

Copernicus a prima jlella rietis, ^are nece(fe eratpramitti calculum
pr&cejmnisaquinodiiorum.

C A p. X 11 r*

Q
T>e mnl Solaris magnitudine (s* differentia.

Vod autem pr^ceflio 2equiiiod:iorum converfioniim Hc jfe

liabeatjqu^ ab inflexione axis terr2e,uti diximusjiuotus quo¬
que annuus centri terras,qualis circa Solem apparet, de quo
iam dillerendum nobis efl:,confirmabit, fequi nimirum oportetut
cum annua magnitudo ad alterum a:quino^iorum vel folftitiorum
fuerit collata, fiat inaequalis , propter inasqualem iplbrum termino¬
rum permutationem: funt enim h^c cohaerentia invicem.
obrem feparandus efl: nobis,ac definiendus temporalis annus a lide-
reo. Naturalem quippe feu temporalem vocamus annum, qui no¬
bis quaternas viciflitudines temperat annuas. Sidereum vero eum,
qui ad aliquam ftellarum non errantium revolvitur, Qi^d autem
annus naturalis, quem etiam vertentem vocant, inasqualis exifliit,
prifcorum obfervata multipliciter declarant. Nam Calippus, Ari-
jftarclius Samius , & Archimedes Syracufanus, ultra dies integros
365 quartam diei partem continere definiunt, ab asftiva converfio-
ne principium anni fumentes more Athcnienfium. Verum C, Pto-
lemasus animadvertens difficilem efle, & fcrupulofamfblftitiorum
apprehenfionem, haud fatis confifus efl: illorum obfervatis,contu-
litque fe potius ad Hipparchum, qui non tam Solares converfio-
ncs, quam etiam sequinodia in Rhodo notata pofl: fc reliquit, &
prodidit
 REVOLVTIONVM LIB. III. r8 5
prodidit aliquantulum deefTe quarta diei. Quod poftea Ptolemteus
decrevit elTe treceiitelimampartem diei,hoc modo. AiTumit enim
Autumni ^equinodium, quam accuratiffime ab illo obfervatum A-
lexandriiE, poft exceflum Alexandri Magni,anno 177. tertio inter¬
calarium die fecundum ^gyptios in media node, quam fequebatur
quartus intercalarium. Deinde fubiungit Ptolemaeus idem ^quino-
diuma fe oblervatum Alexandri^ anno tertio Antonini, qui erat a
morte Alexandri annus 4(^5, nona dies menfis Atliyr ^gyptiorum,
tertij una hora fere poft ortum Solis. Fuerunt inter lianc ergo, 6c
Hipparchi conliderationem anni ^gyptij 285 dies 70 horx 7,
&: quinta pars unius lioriE,cum debuilfenteile 71 dies, &: fex hor^’
fi annus vertens fuiffet ultra dies integros quadrante diei. Defecit
igitur in annis 285 dies unus minus vige lima parte diei. Undefe-
quitur, ut in annis 300 intercidat dies totus. Similem quoque ab
^quinodio Verno fumit conieduram. Nam quod ab Hipparcho
annotatum meminit Alexandri anno 178, die 27 Mechir fexti
menfis iF^ptiorum in ortu Solis, ipfe in anno eiufdemq^j reperit
^ptimo die menfis Pachon noni fecundum .^gyptios poft meri¬
diem una hora, Sc paulo plus, atque itidem in annis 285 diem unum
deelTe minus vigefima parte diei. Hifte Ptolemasus adiutus indiciis,
definivit annum vertentem elfe dierum 3(^5 fcrup. primorum 14
fecundorum 48. Poft htec Machometus in Areta Syrise, non mi¬
nori folertia poft obitum Alexandri anno 120^. ^quinodium
Autumni confideravit, invenitqueipfum fuille poft feptimum diem
meiilis Pachon in node fequente horis 7, & duabus quintis fercv
hoc eft,ante lucem diei odavi per horas 4, & tres quintas. Hanc
igitur conliderationem fuam ad illam Ptolemiei concernendo fa-
dam anno tertio Antonini, una horapoft ortum SMis,Alexandriaj me^
qu^ decem partibus ad occafum diftat ab Arata,eam ipfam ad meri- nitmus. ‘
dianum fuum Aratenfem cojequavit, ad quem oportebat fuille una
hora & duabus tertijs ab ortu Solis. Igitur in intervallo tequalium
annorum 743, erant dies fuperflui 178, horas 17, &tresquin-
tx, pro aggregato quartarum in dies 185 & dodrantem.^Deficien¬
tibus ergo diebus feptem, & duabus quintis unius horas, vifumeft
centehmam & lextam partem deefie quartae. Sumptamergoefep-
tem diebus & duabus quintis horas fecundum annorum numerum
Icptingcntefimam & quadragelimam tertiam partem, &:funtfcrupu-
iihorarij 13, fecunda 36 reiecic a quadrante , Sc prodidit annum
Aa naturalem
 \26 KICOLAICOPERNICI
naturalem continere dies 365, horas 5rcrup.prima4^5fecunda24.
hategm. Qbfervavimus & nos Autumni a;quinodtium in Frueburgo, Anno
Chrifti nati 1515 decimo odtavo ante Kalend.Odtobris>erat autem
poft Alexandri mortem anno ^gyptiorum 1840 fexto diemenfis
Phaophihora dimidia poft ortum Solis. At quoniam Areta magis
ad orientem eft hac noftra regione quafi 25 gradibus , qui faciunt
hor. 2, minus triente. Fuerunt ergo in medio tempore inter
hoc noftrum Machometi Aratenlis a:quinodtium ultra annos
^gyptios633, dies 153 hortet, & dodrans horse, loco dierum
158 &: 6 horarum. Ab illa vero Alexandrina Ptolemtei obfer-
vatione ad eundem locum Sc tempus noftrce obfervationis funt an¬
ni iPgyptij dies 332 , Sthora dimidia: differimus enim ab
Alexandria quaffper horam unam. Excidiffent ergo a tempore
quidem Machometi Aratenfis nobis in 633 annis, &s 5, minus
t Lego,mhm tunahoraSc quadrante, ac per annos 128 dies unus. A Ptole-
mim hor^ autem in annis 1376 dies 12 fere, & fub annis 115 dies unus.
dotante, rurfus utrobique fadtus annus in^qualis. Accepimus etiam
vernum sequinodtium, quodfacffum eft anno (equente a Chrifto na-
to 151 4 horis &■ triente poft medium nodis ad diem quintum an-
te Idus Martij, funtque ab illo verno Pcolemsei sequinodio (habita
meridiani Alexandrini ad noftrum comparatione) anni -^gyptij
137^, dies 332, horx 16 cum triente, ubi etiam apparet impares
efle sequinodiorum verni & autumni diftantias. Adeo multum
intereft, ut annus Solaris hoc modo fumptus tequalis exiftat. Qimd
enim in autumnalibus sequinodijs inter PtolemiEum & nos, prout
oftenfum eft, iuxta sequalein annorum diftributionem centefima &:
quintadecima pars defuerit quadranti diei,non congruit Machome^
tano Aratenli aequinodio ad dimidium diem.Neque quod eft a Ma-
chometo Aratenli ad nos, ( ubi centelimam vigelimam odauam
partem diei oportebat deeffe quartse) conlbnat PtolemiEo, fed prae¬
cedit numerus oblervatum illius iequinodium ultra diem totum,ad
Hipparchum fupra biduum. Similiter & Machometi Aratenlis ratio
a Ptolemteo fumpta,per biduum tranfcendit Hipparchicum ^equino-
Vixit hic dium. Redius igitur anni (olaris aequalitas a non errantium ftel-
cyirabs circi- krum Ipliscra fumitur, quod primus invenitt Thebites Chorae filius,
Sceius magnitudinem efle dicrum3(3 5fcrupulorum primorum 15,
fecundorum 23 quae funt hor^e 6 Icrup. prima 9, fecunda 12 proxi-
rcuu'' ^ Jme fumpto vcnlimilicer argumento, quod in aequmodiorum con-
verffo-
 REVOLVTIONVM LIB. III. 1^7
verfionumque occurfu tardiori longior annus videretur, quam in
velociori,idque certa proportione. Qi^d fieri non potuit, nili ae¬
qualitas efiet in comparatione ad fixarum llellarum Iphasram. QU3-
propter non eft audiendus Ptolemseus in hac parte, qui abfurdum 6c
impertinens exiftimavit, annuam Solis aequalitatem metiri ad ali¬
quam ftellarum fixarum reftitutionem, nec magis congruere,quam
fi u loue vel Saturno hoc faceret aliquis. Itaque in promptu cau-
Iaefi:,cur ante Ptolemaeum longior fuerit annus ipfe temporarius,
qui pofi: ipfum multiplici differentia fadtus eft brevior. Sed circa
annum quoque afteroterida live fidereumpoteft error accidere,,
in modico tamen, ac longe minor eo, quem iam explicavimus, id¬
que propterea, quod idem motus centri terree circa Solem appa¬
rens etiam insequalis exiftit alia duplici diverlitate. * Q^rum dif¬
ferentiarum prima atque fimplex anniverfariam habet reftitutio-
nem : altera quse primam permutando variat, longo temporum tra-
(ftu percepta eft. circa neque fimplex neque facilis eft cognitu
ratio annuee sequalicatis. Nam li quis fimpliciter ad certam alicuius
ftellas locum habentis cognitam diftantiam,volueritipfamaccipere
(quod fieri poteft ufu Aftrolabij mediante Luna, quemadmodum
circa Balilifcum Leonis explicavimus) non penitus vitabit errorem,
nili tunc Sol propter motum terr^ , vel nullam profthaph^ere-
fim habuerit,vel limilem &: sequalem in utroque termino fortiatur.
Qrod nili evenerit, & aliqua penes in^qualitatem eorum fuerit dif¬
ferentia., non utique in temporibus gqualibus equalis circuitus vi¬
debitur accidille. Sedliin utroque termino tota diverlicas deducfta,
vel pro ratione adhibita fuerit, perfectum opus erit. Porro iplius
quoque diverfitatis apprehenlio, praecedentem medij motus, quem
propterea quaerimus, exigit cognitionem. Veruntamen ut ad relo- Quatuor c4u
lutionem huius nodi aliquando veniamus, quatuor omnino caulas P tn^^quah-
invenimus inaequalis apparentiae. Prima eft in^qualitas praeventio-
nis aequinodiorum quam expofuimus. Altera eft qua Sol figniferi ^
circumferentias inaequales intercipere videtur, quae fere anniverfa-
ria eft* Tertia,qu^ etiam hanc variat,quamque fecundam diverfi-
tatem vocabimus. Quarta fupereft, quae mutat abfides centri terr^
lummam & infimam,ut inferius apparebit* Ex his omnibus fecunda ptokmaum
iblummodo nota Ptolemaeo, quae fbla non potuillet inaequalitatem tm
annalem producere,fed caeteris implicata magis id facit. Ad demon-
ftrandamvero squalitatis apparentiae Solaris differentiam, ex-
Aa a adiffima
 i88 NICOLAI COPERNlGt
iidiffima anni ratio non videtur neceflaria, fed fatis efTefi pro anni
rnagnitudine 365 dies cum quadrante caperemus in demonftratio-
nem, in quibus ille motus prim^ diverfitatis completur. Quando¬
quidem quod e toto circulo tam parum diftat, in minori fubfum-
ptu magnitudine penitus evanefcit. Sed propter ordinis bonitatem
ac facilitatem dodirinte motus aequales annuae revolutionis centri
terrae hic prteponimus, quos deinde cum aequalitatis & apparentiae
dilFerentijs per demonftrationes neceflarias altruemus.

Notae.

yttlipmum hec loco aggreditur dijfutationem de quantitate anniSola^

ris: in quajludiojeindagandavalde indujlrq fuere veteres. Et quidem me^
rito.quoniamineo verfatur cardo totius Jludij Aflronomici. t^nnifrinci-
pum vel ahAequinoldio vel a Solfiitio.Solftitij ohfervatio operofor ejl,qma
Solis declinatio aliquot diebus non mutatur.Narrat Ptolem^us fuijfe Alex-
andrU loco publico locatos circulos ancos ^ 'e quorum umbra obferuabant A-
jlronomorum pueri temporis momentum quo Sol adiret principium Arietis
vel Libra. Sed addit j ejufmodi obfervandi rationem ejje errori obnoxiam^
quia annuli ab initio ad aquatoris altitudinem exabie locati lapfu temporis
non nihil mutantfituminutante columna cui affixi erant ^
f^idc notas *Calippus,Ariftarchus.)C4//^/>z^!j Alexandro Magno fuit co at an eus.
in cd^.z. Hunc toto Jeculo pracefit 'JMeton horologiorum folarium apudGracos in.
ventor.. Is annum folarem definiuit ^ l partibus dteifupra dies integros ^6$
qua pars fuperat quadrantem diei parte dieifeptuagefimafexta. Hoc ejl an¬
nus Met orneus cotinet horas 6 ^ fcrup.i 9 proxime.Calippus vero detractis
fcrupulishorarijs i p annum folarem vult efifc dierum 36 $ hor. 6 qui etiam
'modus efi anni luliani.
K^tpofieri nonnulla fcrupula horaria integro quadranti diei detraxe¬
runt: Ptolemao annus determinatur hor.$ min.$s Sec.12 .Machometo fqui
alias i_Albateni) hor. $ min. 46 Sec. 24 fupra dies integros 36$.
Porro in obfervationum collatione aptifimus efi annus ille aquabilis
Aegjptiorum.
Exempli grati ai Hipparchus vir cpiXcTrov^ k aw aquinoblium
autumnale accurate obfervavit anno Alexandri exeunte jyj tertia inter¬
calarium die media noble, fequente quarta. Hoc efi anno Periodi Juliana
4S67 Septemb. 27 ineunte. Ptolem&iverb ohfervatio incidit in annum A-
lexandri 463 Athyr nono, hora una, min. 12 pofi ortum folis. quod tempus
congruit anno Periodi Juliana 4S32 Septemb. 26. 7emporis intervallum
 1,1% Pi

REVOLVTIONVM. LIB. III. igp

indagandum hocpa&o : Ah ehitut^lexandri adohfervationem VtoUmaU Confuie Tah,
campmt anniahfoluti 462 dies 6j hor, ip min, 12, fumto diei initio a
meridie. Item ah obitu Alexandri adaquinoBium Hipparchi effluxere anni
ahfoluti Jj6 dies ^62 hora 12* Numeri ordine dijfofiti fu btrahantur.
anni dies hor. min.
Ptolem. 462 67 19 12
Hipparchi 176, 362. 12. 0.
Pejlant, 285, 70 7- 12
Supra annos integros redundant dies jo hora 7 min. 12.Cum tamen jux¬
ta rationem Calippicam dehuiffent ejfe dies yi hor. 6. pro numero annorum
2Ss.defciunt igitur hora 22 min.48^hoerejl dies unm minus vigefmaparte
diei,
Ita ah Epocha K^lexandri adaquinoBium vernum Ptolemai funt anni
explicati 462 dies 246 hor, 1 min,i 2 .AdaquinoBium Hipparchi anni /77
dies hora iB,
anni dies hor. min.
Ptolem, 462. 246 1. 12
Hipparch, 177. 175* 18. 0
285. 70. 7- 12
idem intervallum quod fupra,

Machometifive Alhateni ohfervatio congruit anno Chrifi 282 Sept.18

fequente 1 p .quamvisScaliger Emendat.temp,1.$pag,^pp acriter contendat
referri debere ad annum Chrififequent em,Sed argumenta Scaligeri me mo¬
vere nequeunt ut recedam a fententta Copernici^quia Alhateni dfert e expri¬
mit temporis intervallum inter Ptolemai ohfervationem & fuam.

anni dies hor. min.

Kyl Ihateni, 1205 246. 13 24
Ptolemai. 462. 67 19 , 12

743 17S 18 12.

UHeridianorum differentia hinc adimit min, 36 ita ut fntdies iy$

hor^ 17 min.3if^pro dtehm i2$ hor, 18.quos anni 743 requirebant, juxta
quantitatem anm Calippicam, Copernici aquinoeJium autumnalefic expli.
catur,
Aa 3 annt
ipo NICOLAI COPERNICI
Anni dies hor. min.
Copernicl 1839. 34- 10, \ Sub meridiano
i^lbateni 1205. 246. 13. 24.3 i^ratenp

633. 153 • <5- 46.

Intervallum efiannorum (I3S dierum iss hor.6mm,4.6 vel 45•

M.urfuSy
anni dies hor. min.
Copernici 1839. 34. 19* so.\ Sub meridiano
Ftolem. 462. 67. 19. 12.3 lexandrino.

1376. 331. . o. 18^

Juxt A ratiocinia Calippi in priore intervallo debebant ejjedies 138 hor,o\

Inaltero dies344^
Verum &(\ninociium Copernici fuit anno Alexandri 1840 Pharmuthi
quinto illucefcentey nempe horis quinque min.20pofi mediam nociemf\uxtA
meridianum Alexandrinum, quod temptas ftc explicandum.
anni dies hor. min.
Copernici 1839. 213. 17. 20.
Ptolem. 462. 246. 12*

137^. 332. 16^ 8.

hoc intervallum majus efi priore horis 16.quodipfe miratur Copernicus.

[tThebites Chorse filius. ] Hic^rabs floruit annis fere $0 antetem--
pora A Ifonfl j hoc ef circiter annum Domini iz^^o^ex cujus fementia annus
fldereus abfclvitur diebus 3 6$ hor, 6 min. g fec. 12. Hoc efi , Sol a prima
flella Arietis, exempli gratia, digref[us,ad eandem Bellam revertetur diBo
temporis intervallo, A t juxta 0 bfervata Copernici annus fiidereus d. 36$
hor.6.min. g. fec. 40.

Cap. XIV.

n)e aqualtbm medijfque motibus reyolutiomm centri terr^.

A Nni magnitudinem & eius sequalitatem, quam TliebithBen-
chorai: prodidit, uno duntaxat fecundo Icrupulo invenimus
efle
 REVOLVTIONVM LIB. III.
efle maiorem , & tertijs lo. ut fit dierum 3^5 ferup. primorum
15, fecundorum 24, tertiorum i o. quae iunt horae aequales 6, ferup.
prima 9, fecunda 40. pateatque certa ipfius aequalitas ad non er¬
rantium ftellarum fphaeram. Cum ergo 3(30 unius circuli gradus
multiplicaverimus per 365 dies colledtum diviferimus per dies
365, ferup. prima 15 , fecunda 24, tert. 10, habebimus unius anni
^gyptij motum in fexagenis graduum quinque,gradibus 59,fcrup.
primis 44, fecundis 49, tertijs 7, quartis 4. Etfexagintaannorum
fimilium momm, reiedis integris circulis, graduum Sexagenas 5,
gradus 44, ferup. prima 49, fecunda 7, tertia 4. Rurfum fi an¬
nuum motum partiamur per dies 365. habebimus diarium motum
ferup. primorum 59, fecundorum 8, tertiorum 11, quartorum 22.
Qi^d fi mediam sequalemque sequinodtiorum prteceflionem his
adiecerimus , componemus sequalem quoque motum in annis tem-
porarijs, annuum Sexa. 55grad. 59,ferup. prim. 45, fecund. 39, tert.
19,quart. 9. Et diariumferup. prim. 59,fecund. 8, tert. i9jquart.
37. Et ea ratione illum quidem motum Solis,ut vulgari verbo utar,
limplicem gqualem poffumus appellare, hunc vero gqualem com-
politum, quos etiam in tabulis exponemus eo m<5do, prout circa
prccellionem 9quino(3:iorum fecimus. Qmbus additur motus ano-
malig Solis ^qualis, de quapoftea.

NoT

ami quantitate Merum s 6s ferup,is^fec. 24, tert.10, Tummotud

Solis competens uni anno aquabili five diebus 36$ efl grad, 3SQ.min. 44.
f€C>4p. ter, 8. quart, i.quint, 3/,fext, 20, etiam notandum fuit,
quamvis res non fit tantis
Confulenofirumtnjra cap, iS, ubi dicuntur abjoluta Solis revolutiones
1660 fp* pr Ater ea grad, 336 ferup, fere ij, fpatio annorum 166.2
dierum 37 , hor. 7 min. 30. Vnde colligitur annuus motus Solis

j
<, <Q, 44. -ry
TT
49. 6, J<2. ^ m f,,!,
Verum fi fuerint gr, 33<l min.is, jec*o^

l^unc motus annuus erit, 5. 59. 44. 49» 7* 4» -. 5^*

confentiens cum numeris hic pofittis.

Tabula
ipi NICOLAI COPERNICI
Tabula motus Solis aequalis fimp^ in annis & fexagenis annorum.

Annij M 0 T V s. Anni | M 0 T V s.
i ~~ Sex. 1 min. fec. tert. jSex. grad. min. Icc. t crr.

I s 44* 49. 7* 31 3 32. 9- 22. 39,

2 s 39. 29. 38* 14. 32 3 31- 34- II. 46.
3 5 39* 14* 27. 21» 33 3 31* 39* 0* /3.
4 5 38. 39* 16. 28, 34 5 31- 23. jo. 0.
J 5 44* 5* 33* 33 3 31* 8* 39* 7*
6 5 38. 28. 34. 42* 30. 28. 14
ii 3 35*
l )' 38. 15. 45- 49- 37 3 30. 38* 17. 21.
8 S 37* 38* 32, 56* 3 30* 6. 28.
ii 23*
9 S 37. 43- 22» 3, 39 3 JO. 7* 33* 33*
IO
5 37* 28» 11- IO. 40 3 49. 32* 44* 42.
11 5 13* 0. 17. 41 3 49* 37* 33* 49*
11 S 36. 37. 49. 24. 42 22, 22. 56.
3 49‘
13 5 36. 42. 38 31. 43 3 12* 3.
49* 7*
5 36. 27. 27* 38. 44 3 48* 32.
J1 I* IO,

12. 16, 46,

co

5 3^. 43 3 36.
0

16 5 33- 3^* 46
3- 33- JV 48* 21* 59* 2f.
17 5 33* 41. 33* o- 47 3 48* 6. 28. 32.
18 S 33- 26, 44* 7* ii 3 47. 31. 17. 59
19 5 33* II. 33* H- 49 3 47* 36* 6* 4^*
10 34- 36. 22. 21. 30
5 3 47* 20, 33* 33*
21 34* 41* 28. 31
5 II* 3 47* 3* 43* 0*
22 26» 0* 3x. 32
5 34* J_ 46* 30. 34. 7*
^3 5 /4* 10. 49- 42* 33 3 46.
24 33* 23. 14;
5 33- 33* 38. 49. 34 3 46* 20. 12. 21.
5 33* 40. 27, ^6. 33 3 28.
26 4<5* 3* I.
5 33* 23* 17. 3- 43* 49- 30. 33*
i? S 33* 10. <3, IO.
Z0 3 43* 34. 39* 42*
S 3i- 34* 33* 17*
ii J_ 43* 19* 28. 49.
5 32.* 39. 44*. 24. 39 3 43‘ 4* 17. j6*
30 32* 24. 33* 32* 60
S 3 44. 49* 7* 4*

R^dix ChriflL
Sex, grad. mln.
4- 3^'. 30.

Tabula
 REVOLVTIONVM. LTB. III. 'PJ
Tabula motus Solis iimpl.m diebus & fexagenis & fcrup.dicrum.

Dies. M OT VS. Dies. M 0 T V s.

Sex. grad. min. fec. tert. Scx. 1 grad. min. fec. tert.
I 0 0. j9. 8. 11 31 0 30. 33. 13. 32*
2 0 I. j-8. 16. 22 0 •31.
ii 3^* ii' 3.
5 0 2. j7. 24. 34. 33 0 32. 31. 30» 13»
4 0 3* i6 32. 4J-. 34 0 33. 30. 38. 26»
S 0 4‘ 40. • /6. 3d 0 34. 29. 46. 37.
0 f. J4. 49. 8. 0 33. 28. .34. 49.
ii
7 0 . 6. /3. J7. 19. 37 0 36. 28. 3. 0.
0 7- J3- J» 30' 0 37. 27. II. II-
ii
9 0 8. j2. 13. 42. 39 0 38* 26. 19. 23.
IO 0 9. 31. 21* . 33. 40 0 39. 25» 27. 34.
II 0 IO, 30* 30. j-. 41 0 40» 24» 3 3. 4f*
12 0 II» 49. 38. i6. 0 41. 25. 45. 37-
13 0 12. 48» 46. 27* 43 0 42» 22. 32. • 8,
14 0 13- 47* 34‘ 39- 44 0 45. 22. 0. 19.
0 14. 47. 2. 30* 4f 0 44» 21, 8. 31.
16 0 13. 46. II. I. 46 43. 20, 16. 42.
0
17 0 16. 45. 19» 13, 0 46. 19, -24, 34,
18 0 17. 44» 27. 24» 48 0 47. 18. 33. 3.
19 0 18. 43. 33, 33. 49 0 48. 17. 41. i6.
20 0 19» 42» 43. 47» fO 49, 49. 24.
0 16.

21 0 20. 41. 31. 38. 51 0 30. 13, 37. 59.

22 0 21. 41. 0. 9.
ii 0 31. 13. 3. 30*
2-3 0 22. 40. 8» 21» J3 0 32» 14. 14» 2»
^4 0 23. 39. i6- 3^. 0 35. 13, 22. 13»
il
0 24. 38. 24. 44. ss 0 34. 12. 30. 23»
26 0 23» 37* 3i» i/* 0 33. II. 38. 36.
ii
i7 0 26. 36. 4u 6» 0 36, IO, 46, 47.
28 0 27» 3T 49* 18. 0
ii 37* 9* 34* 59-
29 0 28. 34, 37- 29. 59 0 38. 9. 3. 10.
30 0 29. 34» 3- 41* 60
0 39, 8. II. 22.

•
IP4 NICOLAI COPERNICI
Tabvila motus Solis aequalis compofitus in annis & fexagenis annorum.

Anni ~Wo^TVs7 jAnni| M O T V S,

Sex. grad. min. fec. |Sex. grad, min. fec. tert.

31 iS- iS. 55.

5\ 59^ ZO. 58. 12.
S\ S9>Vu 5?: ii
S 59* i6. S7* 57/ 33 5
<. 37. 31-
5 59- 1. 37» 11 f2. l6. JI.
fl. 37* 56* I®*
I| 5^. 48* 16. 3;.
5\ jb. 33- 55» 54* li 5I' i3*
9. 14*
35* ^9
48.
19. 3J* 14» 51*
yi fo-
5! 58» 5. 14» 33‘ ii
39
50» 54*
40.
54
53.
7.
26,
5 57- jo. si*
36. 53. II. 26. 12. 46.
5 57^ 12.
5 57- 22» 12 . 41 fo. II. 5^* 5*
7. JI. 49’ 49 57* 31* * ^4*
5 17- li
Si- 3<- «• 43 43* I®* 43*
39. 2b. 28. 50. 2.
IO.
11
24. 49. 47. 45 49> 14. 29. ii»
;i ‘k IO. 29. o.
11 49* o. 8. 40.
45. 48. o.
i JI* 56, 8. 2/. 4«-
51. 27 19^
5 1 55’ 41. 47. 44* 48 48»
27. 27. 3- 49 48. 17. 6. 38»
5 55*
5 55* 13. 6. 22. 48. i. 45* 57*
12
j8. 4J. 4^* 51 47* 48. 25. 16.
i J4»
J 54* 44* ^5*^ 21 47* 34* 4- 35*
30. 4. 2.0, 53 47* 19* 43* 54-
ly. 43. 39' ili* 47* 5* ^3* 14*
I. 22. j8. 55 46. 51- i* 33*
47 i* 17. 46» 3(?. 4^* 5i*
5 S^’ 32. 41. 36. 5 4^* 22, 21. II»
5 53. j8. 20. jr6,
ii
59
5 4^* 8.

53»
o.

39-
30.

49*
5 Sl* 4« o- 15' 5 45*
S fi» 49. 39* 34 60 5 45- 39» 19* 9*

Radix Chrifli,
Sex» grad. mIn.

4. 38. 2.

TabuU
 REVOLVTIONVM. IIB. IIT. rpj
Tabula motus Solis compof.m diebus; fexagenis & rcrup.dierum.

Dies. M 0 T V S. Dies. 1 M 0 T V s.
Sex. grad, min. fec. tert. 1 '.Sex. grad. mitft Icc. tert.

I 0 0. j9* 8. 19 31 0 30. 33. 18* 8*

2 0 I. fS. 16, 39 0 31. 32. i6. 27,
ii
0 33 0 32. 31. 34. 47.
3 2* M*
3* /6. 33. 18. . 0 33. 30. 43. (5..
4 0 34

S 0 4. 0 34. 29. 51. 26.

6 0 S . jj.
54.
41.
49.
38,
57-
35

il
0 35, 28. 59. 46.

7 0 6. 53. 58. 17. 0 36. 28. 8. 5.

S 0 7. 53. 6. 36. 0 37. 27. 1^* i5-
ll
9 0 8. 52. 14. 56. 39 0 38. 26, 24, 45.
IO 0 9. 51. 23. 16. 40 0 39. 25. 33. 4*

II 0 10, 50. 31. 35« 41 0 40. 24. 41. 24,

12 0 41. 25. 49. 43.
0 IU 49* 39 JT*
ii
0 42. 22. 58. 3,
13 0 12. 48, 48. 15* 43
14 0 15. 47. 56. 34. 44 0 43. 22. 6. 23.

0 14. 47. 4. 54* 45 0 44. 21. 14. 42.

i6 0 15. 46» 15. 13. 46 0 45. 20. 23. 2.

17 0 16. 45. 21» 33. 0 46. 19. 31. 21.

'iZ 0 17* 44* i9* 53* 48 0 47. 18. 39. 41.

^9 0 18. 43. 38. 12. 49 0 48. 17. 48, I.

20 0 19* 4i* 46. 3 i* fO 0 49» id 56. 20.
21 0 20. 41. 54. 51.. 51 0 50. 16. 4* 40.
22 0 21. 41. 3. ir. 0 fl. I)’. 13. 0.
ii
0 22. 40. II. 31. 53 0 52. 14. 21. 19.

0 23. 39* 19 50- 54 0 53- M* ^9- 39*

0 24, 38. 28. 10. 5f 0 54. 12. 37. 58*
26 0 15, 37* 3^* 30. 0 jy. II. 46. i8.
ii
i7 0 26* 36* 44* 49. 0 56. 10. 54* 58.
28 0 i7* 35- 53* 9- 0 57. 10. 2. 57-
ii
19 0 28. 35. I- ^8. 59 0 58. 9. II. 17-

0 29. 34* 9- 48-

60 0 59, 8. 19. 37-
11
ipS NICOLAI COPERNiCt
Tabula anomalias Solaris in annis Scfexagenis annorum.

Annij M 0 T V s. Anni| M O T V S,
Sex. 1 grad. min. lec. tert. jSex.l jjratl. min. (ec. rcrt.

I
s j'9* 44. 24. 46. j6. 48. II,
2 s S9^ 28, 49. 33, 41. II. 58.
3 s ■^8*
13. 14, 20,
37* 41-
4 s j8. 17. 39* 7* IO. 2, 32,
J s 58, 42. 3, 54* /4* 27, 19»
6 s 26. 28* 41. 3H. 52. 6.
7 s j8. 10. J3. 27. 16* ji.
8 s1 /7* 55* 18. 14. 41. 35>.
9 s 17. 39* 43* I* ji, 6, 26»
lo s J'7. 24, 7. 48. 36. 31. 13.
11 s 8. 52, 35. 20, j6* o.
12
s S6. 52. 57^ 22. iO, 47.

U s S6. 37* 22. 8.

4/» 33-
J1 5 S6. 21. 46, jj.
48. 10, 20.

U s 6. II,- 42. 18, 33', 7.

16 s 5S- 50, 36. 29.
2* .f9‘ j’4-
17 J SS* 35. I* 16. 47. •24, 41.
18
s SS‘ 19. 26. 3. .31, 49, 28,
19
s J J. 3. jo, 49. i6, 14, 14»
20
J 54- 48. 15- 36. o, 39, I,
21
s J4. 32. 40. 23,
22
s 14* 17* jf. 10.

s j4. I. 29. 57*

s Sh 45* 54 44-

J J3* 30. 19, 30.

16 s 33* 14* 44. 17.
27 s 52. 59- 9. 4- II. 32. 29.
28 52.
s 43* 33* 51* jj, 57. 16.
2P
s SU 27. 58, 38. 40, 22.
30 s J2. 12. 23, 25, 14* 4<?*

Chrifli,
Sex. grad. min.

. 3- 31. 14.

Motus
 REVOLVTIONVM LID. Iir.
Motus anomali® Solaris in diebus & fexagenis dierum.

Dies.| M 0 T V S. Dies. 11 M 0 T V S.
Sex. grad. min. fec. tert. Sex. grad. min. fec. tert.

I 0 0. /9. 8. 7- 31 0 30. 33. II. 48.

2 0 I- 1(3. 14. 0 31. 32. 19. 55*
ii.
3 2» j7. 24. 22. 33 0 32. 31. 28. 3-
4 0 3- J($. 32. 29. ■34 0 33. 30. 36. 10.
S 0 4. J/, 403 36. 0 34. 29. 44. 17-
6 0 5. S4- 48- 44* 0 35* i8. 52. 23*;
ii
7 0 J'3' Ji* 0 36. 28. 0. 3^-
8 0 7, 4- j8. 38 0 37* i7* 8. 39*
9 0 8. j2. 15. 6. 39 0 38. 26. 16, 47*
IO 0 9. 51. 21. 13. 40 0 39. 2/. 24. 54'
11 0 10« /o* 29. 21. 41 0 40. 24. 2,
33*
12 II. 49. 37. -28. 0 41, 23. 41. 9*
ii
13 0 12. 48* 45. 3j. 43 0 42. 22. 49. 16.
Jl 15. 47* J3. 43. 44 0 43. 21. 57* 24.
0 14. 47. I. jo. 4J 0 44. 21. 31.
0 5*
i6 ij. 4(J. 9. J7. 4(5 0 45- 2.0. 15* 38.
17 0 1(5. 4;. 18. • 0 46. 19. 21. 4(5.
i8 0 17. 44. 2(5. 12. 48 0 47. 18. 29. 53-
19 0 18. 43. 34. 19. 49 0 48. 17. 38. 0.
20 0 1.9. 42. 42. 27- 0
ii 49. 16. 4(5. 8.
21 0 20. 41. jO. 34. ii 0 JO. IJ. 54* 15*
22 21. 40. jS. 42. 0 j-I. If. 2.
^3 0 22. 40. 6. 49. i3 0 jz. 14. 10. 30.
i4 0 23» 39. 14. s6. 0 18.
ii 53- 13- 37.
0 24 38. 23. 4. 0 S4- 12* 26. 44.
26 2J. 37- 31* ri* 0 34. 52.
55* II*
27 0 2(5. 36. 39. 18. S7 0 56. 10. 42. 59-
28 0 0
27. 3f- 47-• ii 57* 9* 51* 7-
29 0 0
i8. 34* SS- 33- 59 58. 8. 59. 14.
29. 34* 3- 41- 60 0 59- 8. 22.
7*

Bb 3
 NICOLAI COPERNIGX

Gap. XV.

IProthcoremaU adlmciuaUtatem motus foUr is af^mntis

demonfirandam»

A d inxqualitatem yero Solis apparentem magis capeflendam

demonftrabimus adhuc apertius, quod Sole mediummundi
tenente,circaquem,tanquam centrum terra volvatur,n me-
o. rit, t ut diximus, inter Solem & terram diftantia,quiE ad immenljta-
fLih.i.c.]
•i* tem fteHarum fixarum fphserse non poflit exiftimari,videbitur Sol a
quodcunque fufceptum lignum vel ftellam eiurdem Iphasr^ a^qua i-
ter moveri. Sit enim maximus in mundo circulus A B in plano
figniferi, centrum eius C, inquo
Solconliftat, &:fecundumdiftan-
tiam Solis ac terrae C D, ad quam
immenla fuerit altitudo mundi, cir¬
culus defcribatur D E in eadem
fuperficie ligniferi , in quo ponitur
.revolutio annua centri terr^. Dico
quod ad quodcunque lignum fuP-
ceptum vel ftellam in» A B circu¬
lo Sol sequaliter moveri videbitur:
fufcipiatur 8c fit A, adquodvifus
Solis a terra quaj fit in D, porriga¬
tur A C D. Movekur etiam terra
utcumque per D E circumferen¬
tiam , ac ex E termino terrae,
agantur A E ac B E , videbitur
ergo Sol modo ex E in B figno,
6r quoniam A C immenfa eft ipfi C P, vel huic aequali C E.
erit etiam A E immenla eidem C E. Capiaturenmi m A C quod-
cunque fignum F, & connedatur E F. Qtwniam igitur a twnn,
nis C E balis, duarrecftxlinex cadunt extra triangulum E t C,
in A fignum, per converfionem 21 primi lib. elem. Euclidis, an-
eulus EAE minor erit angulo E V C. Qmipropterline^redx
in immenfitatem extcnf^ comprehendent tandem C A E
 REVOLVTIONVM LIB. III.
Ium acutum, adeo ut amplius difcerninequeat, 8c ipfe eftquo
B C A angulus maior eft angulo A E C, qui etiam obtam mo¬
dicam dijfferentiam videntur aquales, & lineas A C, A E paralle¬
lae, atque Sol ad quodcunque lignum Iph^er^e ftellarum aequaliter
moveri, quod erat demonftrandum. Eius autem inasqualira^s de-
monftratur, quod motus centri ac annuae revolutionis terrae,non lic
omnino circa Solis centrum. Q^d fane duobus modis intelligi
poteftjVel per eccentrum circulum,id eft,cuius centrum non Iit So¬
lis, vel per epicyclium in homocentro. •Nam per eccentrum de-
claraturliocmodo. Sit enim eccentrus in plano ligniferi orbis A
B C D, -cuius centrum E fit extra Solis mundive centrum nor^
valde modica diftantia, quod fit E, dime¬
tiens eius per utrunque centrum A E F D,
fitqueapogeumin A, quod a Latinisfiim-
ma abfis vocatur , remotifiimus a centro
mundi locus, D vero perigeum, quod eft
proximum infima ab lis.. Gluti ergo terra,
in orbe fuo A B C D, aequaliter in E cen¬
tro feratur, ut iam didum eft, apparebit in
F motus diverfus. Sumptis enim aequalibus
circumferentijs AB, 6c C D, dudtlque
lineis redis B E, C E, B F, C F: erunt
quidem AEB, Sc CED, anguli aequales, quibus circa E cen¬
trum circumferentiae fubduCLintur aequales. Angulus autem qui vi¬
detur C F D, maior eft angulo CED, exterior interiori: id¬
circo etiam maior angulo A E B, aequali ipfi CED. Sed &
A E B angulus exterior, eft interiori A F B angulo maior, tanto
magis angulus C F D, maior eft ipfi A F B. Vtrumque vero
tempus xqude produxit, propter AB, & C D circumferentias
jequales. Aqualis ergo motus circa E, inaequalis circa F appare¬
bit. Idem quoque licet videre, ac fimpliGius,qu6d remotior fit A B
circumferentia ab ipfb F, quam C D, Nam perfeptimam tertij
elem. Euclidis, lineae quibus excipiuntur A F, B F,longiores fune
quam C F, D F , atque ut in opticis demonftratur,aequales magni¬
tudines quae propiores funt,maiores apparent remotioribus. Itaque
manifeftum eft, quod de eccentro proponitur. Eft que prorfus ea¬
dem demonftratio, fi terra in F quiefeeret, atque Sol in ABC
circumcurrente moveretur, ut apud Ptolemaeum &alios.^ Idem.
quoque
200 NICOLAI COPERNICT
quoque per cpicycliuminhomocentro declarabitur.Efto enim Iio*«
inocentrica B C D, centrum mundi E, in quo etiam Sol, fitque
in eodem plano A centrum epicyclij F G, & per ambo centra li¬
nea redta C E A F ducatur, apogeum epicyclij fit F,perigeumL
Patet igitur aequalitatem elle in A, inaequalitatem vero apparentias
iii F G epicyclio. Q^niam ii A moveatur ad partes B, hoc eft in
confequentia : centrum vero terrse
ex F apogeoin prtecedentia, magis
apparebit moveri E in perigeo,quod
eft I, eo quod bini motus ipforum A
&: I fuerint in eafdem partes: in apo-
geo vero quod eft F, videbitur efte
tardius ipfum E, utpote quod a vin¬
cente motu folummodo e duobus
contrarijs movetur,atque in G con-
ftituta terra priecedet motum tequa-
]em, in K vero fequetur, &utrobi-
que fecundum A G & A K circum¬
ferentiam , quibus idcirco etiam Soi
diverfimode moveri videbitur. Q^-
cunque vero per epicyclium*fiunt, poifunt eodem modo per eccen-
trum accidere,quem tranlitus fideris in epicyclio defcribit aequalem
homocentro , ac in eodem plano, cuius eccentri centrum diftat ab
homocentri centro magnitudine femidimetientis epicyclij. Q^d
etiam tribus modis contingit. Quoniam fi epicyclium in liomocen-
tro, & fidus in epicyclio pares faciant revolutiones , fed motibus
invicem obviantibus, fixum defignabit eccentrum motus fideris,
utpote cuius apogeum 6c perigeum immutabiles fedes obtineant.
G Qi^madmodum fi fuerit ABC homo-
centrus, centrum mundi D, dimetiens
A D C , ponamufque quod cum epicy¬
clium eflet in A , fidus fuerit in apogeo
epicyclij,quod fit in G, & dimidia diame¬
tri ipfius in redtam lineam D A G: capia¬
tur autem A B circumferentia homo¬
centri ex centro B, diftantia vero aequali
A G epicyclium defcribatur E F, & ex¬
tendantur D B 5 & E B in redtam lineam:
fuma-
 REVOLVTIONVM LIB. 111. 201

Rimaturque circumferentia E F in contrarias partes, atque iimilis

ipfi A B, fitquein F fidus vel terra, & coniungatur B F, capiatur
etiam in A D linea fegmentum D K ^uale ip^ B F. ^oniam
igitur anguli quifiib E B F, &: B D A liintsequales , Scpropterea
B F & D K paralleli atque aiquales: aqualibus autem Scparalle-
Es redis lineis, li red:^ lineae coniungantur,funt etiam parallelae &
jequales, per 35. primiEucli. Et quoniam D K, A G ponuntur
equales,communisapponatur A K, erit G A K aqualisipli A K
D: gqualis igitur etiam ipli K F. Centro igitur K, diftantia au¬
tem K A G defcriptuscirculustranfibitper F, quem quidemip-
ium F motu compolito iplbrum A B & E F defcriplit eccentrum
homocentro gqualem, & idcirco etiam fixum. Cum enim epicy-
clium pares cum homocentro fecerit revolutiones, necelTe eft abfi^
des eccentri fic defcripti eodem loco manere. Quod fi dilpares cen¬
trum epicyclij & circumferentia fecerint revolutiones, iamnon
fixum defignabit eccentrum motus fide¬
ris , fed eum cuius centrum & abfides in
procedentia vel confequentia ferantur,
prout fideris motus celerior tardiorve
fuerit centro epicyclij fui. Quemadmo¬
dum fi E B F maior fuerit angulo B D A,
Oqualis autem illi conftituatur qui fub
B D M, demonftrabitur itidem, quod fi
in D M linea, capiatur D L gqualis ipfi
B F, atque L centro : diftantia autem
E M N oquali A D, defcriptus circulus
tranfibit per F fidus, quo fitmanifeftum
N F circumferentiam,motu fideris com^
polito defcribi, eccentri circuli, cuius apogeum a figno G migravit
interim in procedentia per GN circum- ^
ferentiam. Contra vero, fi lentior fuerit
fideris in epicyclio motus,tunc eccentri
centrum in confequentia fuccedct, atque
eo quo epicyclij centrum feretur, utputa
fi E F B angulus minor fuerit ipfb B D
A , o^iialis autem ei qui fub B D M,
manifeftum eft evenire quo diximus. Ex
quibus omnibus patet eandem femper
Cc appa-
 502 NICOLAI COPERNICI
apparenti^ in^qualitatem produci, five per epicyclium in homo-
centro, live per eccentrum circulum equalem homocenrro, nihil-
que invicem differre, dummodo diftancia centrorum gqualis fuerit
ei, qu9 ex centro epicyclij. V trum igitur eorum exiftat in c^lo,non
ftohmii eft facile difcernere. Ptolemeus quidem ubi limplicem intellexit
fententia. jn^qualitatem, ac certas immutabilefque fedes ablidum (ut in Sole
putabat) eccentrotetis rationem arbitrabatur fufficere. Lunse vero
cgterifque quinque planetis duplici live pluribus differentijs, vagan-
rhi mdxima tibus eccentrepicyclos accommodavit. Ex his etiam facile demon-
frojihafha^ ftratur , maximam differentiam ^qualitatis & apparentia tunc vi-
refis. ^ apparuerit in medio loco inter fummam infi-
mamque ablidem, fecundum eccentri modum, fecundum vero epi¬
cyclium in eius contadu,ut apud Ptolemgum. Per eccentrum hoc
modo. Sitiple A B C D in centro E, dimetiens A E C per F
5olcm extra centrum. Agatur autem redis angulis per F Hnea
B F D, 6c connedanmr B E , E D:
apogeum fit A, perigeum C, a quibus
B D lint media apparentia. Manifeftum
eft 5 quod angulus A E B exterior mo¬
tum comprehendit aequalem , Interior
autem E F B apparentem,eftque iplbrum
differentia E B F angulus. Aio quod
neutro ipforum B D angulorum maior
in circumcurrente lupra lineam E F con-
ftitui poteft. Sumptis enim ante & poft B
lignis G H: coniungantur G D, G E,
GF: Item H E, H F, H D. Cum igitur F G, qu^ propior
centro, longior fit quam D F, erit angulus G D F,ipfi D G F
maior. Sed aequales liint qui fub E D G, & E G D, defeendenti-
bus ad balim aequalibus E G & E D lateribus. Igitur & angulus
E D B aequalis ipfi E B F,maior eft angulo E G F. Similiter
quoque D F longior eft F H : & angulus F FI D maior quam
F D H, totus autem E H D toti E D H aequalis, aequales enim
funt E H, E D : reliquus ergo E D F aequalis ipfi E B F, reli¬
quo etiam E H F maior eft.Nufquam igitur qu^ in B &D lignis
fupra E F lineam maior angulus conftituetur. Itaque maxima dif¬
ferentia aequalitatis apparentiae medio loco inter apogeum 3cpe-
rigeuip. confiftit.
Not«*
 REVOLVTIONVM LIB. III. 505

Notae."

JBxpoJito motu Solis aquAhilt, rationes nunc reddit apparentis inaquali-

tatis. quam Ptolemaus anomaliam appellat. Ea Ptolemao eft unica,contin- .
gen sob eccentricitatem Solis, Huic nofier addit tres alias qua non ni fi Ion. '
gifsimi temporis obfervatione innotefcunt:nempe inaqualempracefsionem
aquinociiorum, mutationem Eccentricitatis, mutationem Apo^aorum,
^amvis non omnia excogitavit primus,rabes dr ^Ifonfini hanc gla¬
ciem fecuerunt. Hoc capitepramittuntur protheoremata nonnulla e Pto*
lemao de Eccentrico & epicyclo. Sed ante omnia affumit Copernicus immen- ,
fitatem altitudinisfiellarum fixarum,& quidem tantam ut diftantia qua ejl
inter Solem & terram pro nulla habeatur, ^Quemadmodum fupra dixerat
lib.i.c.io,&lib.2,c.i, Nifi enim hoc concefio ,fubfifiere nequeunt ipfius

Solis tamen motus nobis appareret inaqualis,fi

hypothefies. Nam ettamfi terra fuper centro Solis moveretur aqualipajfu^
altitudo fiellarum non effiet
immenfiarefie6iu difiantia Solis & terra, uti patet in primo fchemate. Non
ignoravit ingeniofifsimus Copernicus fiententiam ifiam videri ac efse
«TSTrav: fedexcufateam dicens : Facilius hoc concedendum puto,qu^ Lih.i. c. i®;
in infinitam pene orbium multitudinem diftrahiintelledum; quod
coadti funt facere qui terram in medio mundi detinuerunt. Vbi vi¬
dere efi humana mentis imbecillitatem explicare nequeuntis admirandum
Dei opificium^ five LMundi machinam, fineoccurfu

C A P, XVI.

*T>e apparerUe Solis maqualitate»

H JEc quidem in genere demonftrata funt, quse no» tam Sola¬

ribus apparentijs, quam etiam aliorum llderum in^qualitati
pofiunt accommodari.Nunc qu^ Solis & terr^ propria funt
tradabimus, ac primumeaqu^eaPtolem^o 8c alijs antiquioribus
accepimus, deinde quse recentior aetas & experientia nos docuit.
Ptolemaeus invenit ab jcquinodio Verno adfblftitium dies com¬
prehendi 94 fern. a fblftitio ad aequinodium Autumnale dies 9Z
lem. Erat igitur pro ratione temporis in primo intervallo medius
^qualifque motus partium 93 fernp. 9. In fecundo part. 91
icrup. II. Hoc modo divifus anni circulus, qui fit AB C D,
Cc 2 in
204 NICOLAI COPERNICI
in E centro, capiatur A B pro primo
temporis ^acio part. 93 fcrup. 9. B C
pro fecundo part. 91 fcrup. ii. Et ex
A Vernum fpectetur iequinod:ium, ex
B ^fliva converfio, ex C Autumnale
asquinodtium 5 & quod reliquum eftex
D Bruma. Connedantur A C, B D,
quis fe invicem fecent ad redos angu¬
los in F, ubi Solem conftituimus.Quo¬
niam igitur ABC circumferentia eft
femicirculo maior, maior quoque A B
quam B C: intellexit Ptolemaeus ex bis E centrum circuli inter
B F 5rE A lineas contineri, &apogeuminter^quinodium Ver¬
num, & tropen Solis ^ftivam. Agatur iam per E centrum I E G,
ad A F C, quae fecabit B F D in L, atque H E K ad B F D,
quaefecet A F in M. Conftituetur boc modo L E M Fparallelo-
grammum redangulum, cuius dimetiens F E in redam extenfa li¬
neam F E N indicabit maximam terrs a Sole longitudinem, 6c
apogei locum in N. Cum igitur ABC circumferentia part.iit 184.
fcrup.20.dimidium eius A H part. 92 fcrup. 10. fi elevetur ex G B,
relinquit exceflTum H B fcru. 59. Rurfus H G quadrantis circuli
partes demptae ex AH, relinquunt A G partes 2 fcrup. lo.Se-
miflis autem fubtendentis duplum A G partes babet 378. quarum
quae ex centro eft loooo. & eft aequalis ipfi L F. dimidium vero
fubtendentis duplam B H, eftquepartiumearundem 172.Duobus
ergo trianguli lateribus E L F datis, erit fubtenfa E F fimilium
partium 415« vigefimaquarta fere par« eius quae ex centro N E.
VtautemEF ad EL,,fic N E, quae ex centro ad femiffim fubten¬
dentis duplum N H. Igitur ipfa N H, datur part. 24.fem. & fe¬
cundum iftas partes N E H angulus, cui etiam aequalis eft L F E
angulus apparentiae. Tanto igitur ^^acio fiimma abfis ante Ptole¬
maeum precedebat aeftivam Solis converfionem. At quoniam I K
eft quadrans circuli,a quo fi eleventur I C, D K, aquales ipfi A G,
HB, remanet C D partium 86 fcrup. 51, & quod reliquum eft ex
C D A,ipfum D A part. 88 fcrup. 49. Sed part.86 fcrup. 51.
refpondentdies 88 & odavapars diei,partibus 88 fcrup. 49, dies 90
&: odava pars diei, quaefunt borae 3, in quibus fub aequali motu tel¬
luris Sol videbatur pertranfire ab Autumnali acquinodio in Bru¬
mam,
 REVOLVTIONVM L I B. III, 205
mam, Sr quod reliquum eft anni a Bruma in sequinodium Vernum ^
reverti. Haec quidem Ptolemgus, non alirer quam ante fe ab Hip- *
parcho proditaliint, etiam fe invenifle teflatur.Q^amobrem cenfLiit
& in reliquum tempus/ummam ablidem 24 grad.&fem.antetro-
pen^ftivam, Sc eccentrotetavigefimamquartam,utdid:um eft,par¬
tem eius qu^ ex centro eft,perpetuo permanfurum. Vtrumque iam
invenitur mutatum, differentia manifefta. Macliometus Aratenfis
ab aequinodio Verno ad^ftivam converlionem dies 93 fcrup. 35.
adnotavit: ad Autumnale ^quinodium dies 182 fcrup.37.e quibus
iuxta Ptolcm^i pr^fcriptum elicuit eccentroteta part, non amplius
347. quarum qu^ ex centro eft 10000. Confentrt huic Arzachcl
Hifpanus in eccentrotetis ratione,fed apogeum prodidit ante folfti-
tium part. 12 fcrup. lo, quod Machometo Aratenli videbatur
part. 7 fcrup. 43 ante idem fblflitium. Qmbus fane indicijsde-
prehenfum eft, aliam adhuc ftiperefle differentiam in motu centri
terrg , quod etiam noftrse aetatis obfervationibus comprobatur.
Nam a decem &:pkribus annis, quibus earum rerum perfcrutanda-
rum adiecimus animum,acpraefertim anno Chrifti 1515.invenimus
ab iEquinodio Verno in Autumnale dies compleri 18^ fcrup. ^legendum
^m. &• quo minus in capiendis fblftitijsfalleremurjquod prioribus
interdum contigifle nonnulli fufpicantur,alia quaedam Solis loca in
lioc negotio nobis adfcivimus., quae etiam praeter aequinodiafue¬
runt obfervatu neutiquam difficilia, qualia funt mediafignorum,
Tauri, Leonis, Scorpij, & Aquarij. Invenimus igitur ab Autumni
^quinodio ad medium Scorpij dies 45 fcrup. 16. ad Vernum aequi-
nodium dies 178 fcrup. 53 fem. ffiqualis autem motus in primo
intervallo partium eft 44 fcrup. 3.7. Infecundo pait. 176 fcrup
19. Qffibusficpr^ftrudisrepetatur A B C D circulus. Sitque A
ftgnum, a quo Sol apparuerit Vernus ae-
quinodialis, B unde Autumnale aequi-
nodium eonfpiciebatur,C medium Scor¬
pij. Coniungantur A B, C D, fecantes
fefe ia F centro Solis , &: fubtendatur
A C. C^^niam igitur cognita eft C B
circumferentia, part. enim 44 fcrup. 3/,
& propterea angulus quifub B A C da-
tur,fecundum quod 3^0 funt duo redii
& qui fub B F C angulus motus appa-
C G 3 rcntiis
 206 NICOLAI CO PERNICI
rentis eft pait. 45, quibus 360 funt quatuor redi : fed quatenus
fuerint duo redti, erit ipfe B F C partium 90, hinc reliquus A C
D, quiin A D circumferentia partium 45 fcrup. 23. Sed totum
A C B Tegmentum partium eft 176 fcrup. 19, dempta B C, re¬
manet AC partium 131 fcrup. 42,
^ qu2e cum ipfa A D colligit C A D cir¬
cumferentiam part. 177 fcrup. 5 fem.
Cum igitur utrumque fegmentum A C
B , & C A D femicirculo minus exi-
ftat, perfpicuum eft in reliquo BD cir¬
culi centrum contineri, lltqueipfum E,
atque per F dimetiens agatur L E F G,
&fit L apogeum, G perigeum:excite¬
tur E K perpendicularis ipli C F D.
Atqui datarum circumferentiarum fune
etiam flibtenfte datas per CanonemA C
part. 182494, atque C D partium 199934, quarum dimetiens po¬
nitur 200000. Trianguli quoque A C F datorum angulorum,erit
per primum planorum data ratio laterum, & C F partium97967,
qtibus erat A C part. 182494. ob idque dimidius exceflus fuper F
D, St eft F K partium earundem 2000. Et quoniam C A D fegmen¬
tum deficit a femicirculo partibus 2 fcrup. 54 fem. quarum fub-
tenfe dimidia aequalis ipfi E K partium eft 2534. Proinde in trian¬
gulo E F K duobus lateribus datis F K, K E, redum angulum
comprehendentibusjdatorum erit laterum & angulorum E F par¬
tium 323 fere, qualium eftEL ioooo,& angulus E F K partium
51 St duarum tertiarum, quibus 3^0 funt quatuor redti,totus ergo
A F L partium eft 9^ Sr duarum tertiarum: Sc reliquus B FL part.
83 St tertiae partis, qualium autem E L fuerit partium 60, erit EF
pars una 56 fcrup. proxime, Haec erat Solis a centro orbis diftan-
tia, vix trigefima prima iamfacfta, quae Ptolem^o vigellmaquarta
pars videbatur.Et apogeum,quod tunc iEftivam converfionem par¬
iocus. tibus 24 fem» pra:cedebat, nunc fequitur ipfam part, 6 Sc duabus
tertijs.

Notae,
 REVOLVTIONVM LIB. III. 207

NOT

Copermcus Ptolemxlexemfbinquirit SoliiEceentroteta d* locum apo^

gdii, Eccentroteta dicit ejfepartium 323 qualium femidiameter 10000,
i^pogaum •vero locat in 6 min, 40 Cancri, t nos ex ijfdem fuppofitis
invemmm Eccentroteta partium 324306 , qualium femidiameter efi
10000000, i^pogd locum in 6 min. 32 Cancri, Vfifumm tabulis Sinuum
majoribus* CMaxima Eccentrotes eftpart.417 .confentiens cum EccentretP
Ptolemaica,dequa diximus cap,3,minima Eccentrotes ejlpartium 321,

Cap. XVII,

^rimtcdc anmce Solaris inaequalitatis demonflratio^cm ipjtpts

jparticularibus dijferentijs.

U M ergo plures Solaris ina:qualiratis differentias reperian-

tur, eam primum, quas annua eft, ac notior exteris deducen-
’ dam cenfemus, ob id que repetatur ABC circulus in E cen¬
tro cum dimetiente A E C, apogeum fit A, perigeum C, & Sol in
SufY<te.t%
D. Demonftratum eft autem maximam
efle differentiam xqualitatis & apparentia: A
medio loco fecundum apparentiam inter
utramque abftdem, & eam ob caufam per¬
pendicularis excitetur B D ipfi A E C,qua:
lecet circumferentiam in B figno, & con-
iungantur B E. Q^niam igitur in trian¬
gulo recftangulo B D E, duo latera data
fune,videlicet B E, qux eft ex centro cir¬
culi ad circumferentiam, & D E diftantia
Solis a centro, erit datorum angulorum &
D B E angulus datus,quo B E A xqualitatis differt a redo E D B
apparenti. QimtenUsautem D E maior minorque fada eft,eatenus
tota trianguli Ipecies eft mutata. Sic ante Ptolem. B angulus par¬
tium erat 2 ferup. 23,fLib Maciiometo Aratenfi & Arzachelepart.
jL femp. 59, nunc autem pars una ferup, 51 p 6c Ptolemxus ha¬
bebat
2.aS NICOLAI COPERNICX
bebat A B circumferentiam, quam A E B
A angulus accipit5part. 92 fcrup. 23. B C
part. 87 fcrup.37.MachometusAratenfis
A B part. 91 fcrup. 59. B C partes 88
fcrup. I. Nunc AB part. 91 ifcrup. 51.
B C part. 88 Icrup. 9. Hinc etiam reliqua
differentia patent. Aflumpta enim utcun¬
que alia circumferentia A B, ut in altera
figura 5 & fit angulus qui fiib A E B datus,
ac interior B .E D, ac duo latera B E, E D,
dabitur per dodirinam planorum angulus
EB D profthaphaerefis, ac differentia x-
qualitatls Sc apparentiae, quas differentias etiam mutari necefie eftg
propter E D lateris mutationem,ut iam didum efto

Cap. XVIIL

exammatione motus aquale fecundum

longitudinem.

H iEcde annua Solis insequalitate funt expofita, at non per

fimplicem, ut apparuit, differentiam, fed mixtam adhuc illi,
quam patefecit temporis longitudo. Eas quidem poftliac
difcernemus a fe invicem. Interea medius ^qualifque motus cen¬
tri terriE eo certioribus reddetur numeris, quo magis fuerit ab inse-
qualitatis differentijs feparatus, ac longiori temporis intervallo di-
ftans. Id aurem conftabit hoc modo. Accepimus illud Autumni
2equinod:ium,quod ab Hipparcho obfervatum erat Alexandri^e,tcr-
tia Calippi periodo, anno eius 32, qui erat u morte Alexandri an¬
nus , ut fuperius recitatum eft, centelimus feptuagefimus feptimus,
poft diem tertium quinque intercalarium in media node , quam fe-
quebatur dies quartus:fecundum vero quod Alcxandria longitudine
Cracoviam ad orientem fequitur per unam ferehoram,erat una ho¬
ra fere ante medium nodis. Igitur fecundum numerationem fupe¬
rius traditam, erat Autumnalis sequinodij locus fiib fixarum fphcera
a capite Arietis in partibus 176 fcrup. i o,& ipfe erat Solis apparens
Joctis; difUbat autem d fiurima abfide part, 114 fem. Ad hoc exem¬
plum
 REVOLVTIONVM LIB. UL 20p
pium delignetur circulus, quem defcripflt
centrum tcrr^ ABC, fuper centro D,
dimetiens fit A D C, &:in eo Sol capiatur,
qui fit E, apogeum in A, perigeum in C.
At B fit unde Sol Autumnalis apparuerit
in sequinodtio, & connedantur redg lineae
B D, B E. Cum igitur angulus D E B, fe¬
cundum quem Sol ab apogeo diftare vide¬
tur, partium fit 114 fem. fueritque tunc D
E partium 415. quarum BD efl: loooo.
Triangulum igitur B D E , per quartum
planorum,datorum fit angulorum,& angulus quifiib D B E partium
z ferup. IO quibus angulus B E D, ab eo differt,quifiib B D A,
fed angulus B E D partium eft 114 ferup .30. erit B D A part. ij6
ferup. 40, Sc per hoc locus Solis medius five aequalis a capite Arie¬
tis fixarum Iphaerse partium 178 ferup. 20. Huic comparavimus
Autumni aequinodlium a nobis obfervatumin Frueburgo fub eo¬
dem meridiano Cracovienfi,anno Chrifti nati 1515 decimoodavo
Cal. Odobris, ab Alexandri morte anno iEgyptiorum 1840 lexta su^ra c. 13.
die Phaophi menfis fecundi apud iEgyptios,dimidia horapoft ortum
Solis. In quo Autumnalis aequinodij locus fecundum numeratio¬
nem ac obfervata, erat in adhaerentium flellarum fphaera part. 152
fcrup.45. diftans a fumma abfide iuxta procedentem demonftratio-
nem, 83 part. St ferup. 20. Conftituaturiamangulusquifub B E A
part, 83 ferup. 20, quarum 180 fiint duo redi, & duo trianguli la¬
tera datafuntB D part. 10000, D E part. 323, erit per quartam de-
nionftrationem triangulorum planorum^ D B E angulus parcis
unius ferup. 50 quafi. Quoniam fi circum-
fcripferit triangulum B D E circulus,erit A
B D E angulus in circumferentia part. 166
ferup. 40, quarum 360 funt duo redi, &
B D fubtenfa part. 19864,quarum dime¬
tiens fuerit 20000, & fecundum rationem
ipfius B D ad D E datam: dabituripfi
D E longitudine earundem partium 642
fere, quofubtendit angulum D B E ad
circumferentiam part. 3 ferup. 40, ad
centrum vero partis unius ferup. 50. , Et
Dd hoc
 210 NICOLAI COPERNICI
h^ec erat profthapha^rcfis ac. differentia
squalitatis & apparentis, qu^ciimfue¬
rit addita B E D angulo , qui partium
erat 83 fcrup. 20. habebimus angulum
B D A , ac A B circumferentiam par¬
tium 85 fcrup. IO, diftantiam ab apo-
geo squalem, &: lic medium Solis locum
in adhsrentium ftellarum fphsra part.
154 fcrup. 35. Sunt igitur in medio am¬
barum i&bfervationum anni^gyptij 1662,
dies 37 fcrup. prima 18. fecunda 45,
6r medius sqnalifque motus,prster integras reyolutiones^qusfunt
i66o, gradus 33^5 fcrup. fere 15. conientaneusnumero,quemex-
pofuimus in tabulis squalium motuum.

Nots.

[* Annus centcffmus /eptuagclimus feptimus.]L>//^ hic lo*

CHS^ quia in textu Graco Ptolemaifag,6(^^ efi Vrog p oh, tdeji ^7^*
Sed tandem fa^a cellatione locorum certo deprehendi mendum ejfe intextu
CQrndus.
Ptolemaico librariorum culpa commi^um^i^ feribendum ejfe tres vbz^id
e(l annum ly/.quemadmodum hoc loco plenis ^verbis notatum eJl^Notabilis
efl horum aqainocliorum collatio , quia inde dependet calculus mediorum
motuum SoliSyUti a nobis obprvatum eli adcap, 14*
Intervallum temporis fic colligitur.

anni 4jes hor, min,

Copernici 1839. 34- 19 ♦ 30.7 Sub meridiano
Uippar, 176. 362. I2. • 0. S Alexandrino,

1662, 37* 7* 30^

Intervallum in annis lulianis ita habet.

621%, Septemb, 13. hor^ 19-30.
4567. Septemb. 26.- 12-- 0,
1

Anni 1661 . luliani.

Suntdnni lulianl exM dc^cientibfss diebus i2,hor,16. min,^o.
C A p.
 I
I REVpLVTIONVM LIB. III.
i
Ca». XIX.

J)e locis principijs aquali motui Solis

I N effluxo igitur ab Alexandri Magni deceilu ad Hipparchi ob«*

fervationemtempore,funtanni 176,dies 362 fcrup. 27 fem.
In quibus medius motus eft fecundum numerationem part. 31 z
fcrup. 43. Q^cumreied:afuerintagradibusi78 fcrup. 20. Hip-
parchiciEO^vationis accommodatis 360 circuli gradibus,rema¬
nebit ad principium annorum Alexandri Magni defundi locus , in
meridie prim^ diei menfis Thoth primi .^.gypfiorum part. 225
fcrup. 3 7. Idque fub meridiano Cracovienfi atque Fruenburgenii
noftrk obfervationis loci. Hinc ad principium annorum Romano¬
rum lulij C^faris in annis 278 diebus 118 fem. medius motus eft
poft completas revolutiones partium 46fcrup.27. Alexandri¬
ni loci numeris appofita colligunt Csefaris locum in media node ad
Calend.Ianuarij, unde Romani annos & dies aulpicari folent,part.
2,72 fcrup. 4. Deinde in annfS 45 diebus 12. iive ab Alexandro
Mao-no in annis 323 diebus 130 fem.confurgitlocus Chriftiinpart.
zyz fcrup. 31 • Cumque natus fit Chriftus Olymp. 194, anno eius
tertio, qui colligunt a principio prim^ Olympiadis annos 775
dies 12 fem. ad mediSn nodem ante Calend. lanuarij, referunt fi-
militer primseOlympiadis locum part.96 fcrup. 16.in meridie primi
diei menfis HecatombiEonos, cuius diei nunc anniverfarius eft in
Calend. lulij fecundum annos Romanos. Hoc modo fimplicis mo¬
tus Solaris principia funt conflituta , ad non errantium ftellarum
Iphseram. Compolita quoque loca aequinodialium pra:celIionum
adiedione fiunt ac infl:arillorum,01ympiadicus locus part. 90 feru.
59. Alexandri part. 226fcrup. 38. Cccfaris part. 276 fcrup. 59* Chrifti
part. 278 fcrup. 2. Omnia hxc ad meridianum,ut diximus,relata
Cracovienfem.

Dd a Nota?.
xr:5 NICOLAI COPERNKI

Nota?,

Opera pretium arbitror hoc loco fubneclere omnium Epocharum inter fi

intervaHa fecundum aut horis nojirijentent iam^ cap ,j i .j p, ^ 23. huius li’*
hri.olympiadum initium ex mente Copernici cadit in annum Periodi lulia^
na 3 P3P. quo anno NeomeniaThoth Aegyptiaci fuit OHartq quinto ferta
quartaJnitium Epocha KaLlulfChoiac 2 p ferta tertia,meridie,

quo capite ad initium annorum Nabonafari funt anni aqudU

les^ .—. 2j dies 247,
i^dinitium Epocha Alexandri Magni funt anni-431 dies 247,
^depocham Chrifi vulgarem numerantur anni fimiks 77$ dies 12^
hor.i2. nempe media no6ie ante Kal, Januarias,
K^b epocha Nabonajfari ad epochami^lexandri funt annt aquabiles
424.

of b Alexandro ad initium annorum Julianorum funt anni Aegyptiaci

278 dies II8, hor. 12,

b epocha Juliana adepocham Chfifti funt anni-4} dies 12,

A NabonajfaroadChrifum -- 7^7 dies 130hor, 12,
Ab Alexandro ad Chrifi epocham, —• 323 dies 130 hor, 12,
Adi notas in cap. ii.

Cap. XX.

,
De fecunda clsp duplici differentia quts circa Solem propter
abjtdum mutationem contingit,

I Nftatiam maior difficultas circa abfidis Solaris inconftantiam'

quoniam quam Ptolem^us ratus eft effie fixam, alij motum oda-
vasfpliasrasfcqui , fecundum quod ftellas quoque fixas moveri
cenfuerunt. Arzachel opinatus efthunc quoque in^qualem efie,ut-
pote quem etiam retrocedere contingat, hinc fumpto indicio,quod
cum
 REVOLVTIONVM LIB. IIT, 21^

cumMacHometus AratenliSjUt didum eft,mveni{Iet apogeum ante

folftitium feptem gradibus 43 fcrup. quod antea a Ptolemaeo in 740
annis per gradus prope 17 proceilerat, illi poft annos 200 minus 7
ad grad. 4lem.ferererroceiIilTe videretur, ob idque alium quendam
putabat elle motum centri orbis annui,in parvo quodam circulo,fe¬
cundum quem apogeum ante & pone deflederet, ac centrum illius
orbis acentro mundidiftantias efficeret in^quales. Pulchrumfane
inventum, fed ideo non receptum, quod in univerfum collatione
exteris non cohxreat. Q^madmodum li ex ordine ipfius motus
fucceffio confidereturquod videlicet aliquandiu antePtolemxum
conftiterit, quod in annis ^40 velcirciterper gradus 17 tranfierity
deinde quod in annis 200, repetitis 4 vel 5 gradibus,in reliquum
tempus ad nos vfque progrederetur, nulla alia in toto tempore
greffione percepta, neque pluribus ftationibus,quas motibus con-
trarijshincinde necefle eftintervenire. nullatenus poffiintin-
telligijin motu canonico 3c circulari. Q^propter creditur a multisj^.
illorum obfervationibus error aliquis incidifle. Ambo quidem Ma¬
thematici fludio & diligentia pares, ut in ambiguo Iit, quem potius
fequamur. Equidem fateor, in nulla parte efle maiorem difficulta¬
tem , quam in apprehendendo Solis apogeo, ubi per minima qux-
dam, &: vix apprehenfibilia,magna ratiocinamur. Qi^niam circa
perigeum & apogeum totus gradus duo folummodo plus minufve
icrupula permutat in profthaphxrefi : circa vero medias abfidesfuh
unoferup. 5 vel 6 gradus prxtereunt,adeoque modicus errorpo-
teft fefe in immenfum propagare. Promde etiam quod apogeum in
6 grad.medietate Sefexta Cancri pofuerimus, non fuimus contenti^,
ut inftrumentis horofeopis confideremus , nifi etiam Solis &Liinx
defedus redderent nos certiores. Quoniam fi in ipfis error latue-^
rit, detegunt ipfum proculdubio. Q^d igitur verc^fuerit fimilli-
mum,ex ipfb in univerfum motus conceptu pofliimus animadver¬
tere quod in confequentia fit,inxqualis tamen. Qi^niam poft illam
ftationem ab Hipparcho adPtolemxum apparuit apogeum in con¬
tinuo,ordinato,atque audto progreflu, ufque in prxfenSy excepto eo
qui inter Machometum Aratenfem Sc Arzachelem errore, ut credi-
tur,inciderat,cum extera confentire videantur. Nam quod etiam
Solis profthaphxrelis fimilimodo nondum ceflat diminui, videtur
eandem circuitionis fequi rationem.- Atque utramque ijixquali-
tatem fub ilia prima fimplicique anomalia obliquitatis ligniferi, vel
Dd 3 . fimili
£14 KICOLAI COPERNIC!
fimill coaiquari. Qi^d ut apertius fiat, fit in plano figniferi
AB circLiluSsin C centro, dimetiens A C B, in quo fit D Solis glo¬
bus tanquam in centro mundi, & in C centro alius parvulus circu¬
lus delcribatur E F, qui non comprehendat Solem , fecundum
quem parvum circulum intelligatur cen¬
trum revolutionis annux centri terrae
moveri,lentulo quodam progreflu. Cum¬
que fuerit E F orbiculus una cum A D.
linea in confequentia,centrum vero revo¬
lutionis annuas per E F circulum in prae¬
cedentia, utrunque vero motu admodum
tardo , invenietur aliquando ipfum cen¬
trum orbis annui in maxima diftantia, quse
cft D E,aliquando in minima,que eft D F,
B
& illic in tardiore motu, hic in velociori,
ac in medijs orbiculi curvaturis accrefcere & decrefcere facit illam
diftantiam centrorum cum tempore, fummamque abfidem praece¬
dere,ac alternatim fequi eam abfidem, five apogeum, quod eft fub
A C D linea tanquam medium contingit. Q^madmodum fi
fumatur E G circumferentia, & fadto G centro, circulus aequa¬
lis ipfi A B defcribatur, eritfummatuncabfisin D G K linea, 5c
D G diftantia minor ipfi D E, per 8 tertij Euclid. Et haec qui¬
dem per eccentri eccentrum fic demonftrantur. Per epicyclij quo¬
que epicyclum hoc modo. Sit mundo ac Soli homocentrus A B
A C B diameter, in qua fumma abfis contingat. Et fadoin A
centro epicyclus defcribatur DE, ac rurfus in D centro epicy-
clium F G, in quo terra verfetur, omniaque in eodem plano Zo¬
diaci. Sitque epicycliprimi motus infuccedentia, acannuus fere,
fecundi quoqtie hoc eft D, fimiliter annuus , fed in praecedentia,
amborumquead A C lineam pares fint revolutiones. Riu-fus
centrum terrae ex F in priccedentia addat parumper ipfi D. Ex
hoc manifeftum eft quod cum terra fuerit in F, maximum efficiet
Solis apogeum,in G minimum i in medijs autem circumferentijs
?pfius F G epicyclij faciet ipfum apogeum praecedere vel fequi,au-
dum diminutumve, maius aut minus, arfic motum apparere diver-
fum,ut antea de epicyclo & eccentro demonftratum eft. Capiatur
autem A I circumferentia, & in I centro refumatur epicyclus, Sc
connexa C I ex tendatur in redam lineam C I K, erirque K 1 D
angu-
 HEVOIVTIONVM. LIB. IIT. 215
angulus aequalis ipfi ACI, propterrevolutionum paritatem. Igi¬
tur ut fuperius demonftravimus, D fignum defcribet eccentrum
circulum homocentro A B coaequalem in L centro, ac diftantia
C L , quae
jpllD I fue¬
rit aequalis,
F quoque
fuum ec¬
centrum fe¬
cundum di-
ftantiam
C L M
qualem ipfi
ID F,&G
fimiliter fe¬
cundum
IG,&:CN
diftantias
^quales.In¬
terea fi cen¬
trum terrae
iam emen-
fum fueric
utcunque
F O cir¬
cumferentiam fecundi ac fui epicyclij,iamipfum O non defcribct
eccentrum, cui centrum in A C linea contingat, fed in ea quae ipli
D O parallelus fuerit,qualis eft L P. Q^d fi etiam coniungantur
O I, & C P, erunt Scip^e aequales, minores autem ipfis I F
C M, & angulus DIO angulo L C P aequalis,per 8, primiEuclid.
pro tanto videbitur Solis apogeum in C P linea praecedere ipfam
A. Hinc etiam manifeftum eft,per eccentrepicyclum idem contin¬
gere. Q^niam in praeexiftente fblo eccentro, quem defcripferic
D epicyclium circa L centrum , centrum terrae volvatur in F O
circumferentia praedidis conditionibus,lioc eft, plus modico quam
fuerit annua revolutio. Superinducet enim alterum eccentrum
priori circa P centrum , accidentque prorfus eadem. Cumque
tot modi ad eundem numerum fefe conferant, quis locum habeat
• U^.,4
iiS NICOLAI COPERNrCI
haud facile dixerim , nifi quod illa numerorum ac apparentium per¬
petua confonantiacredere cogit eorum eflealiquem.

C A P, XXL

Jit fecunda Solans inaequalitatis differentia,

C % *

Vm igitur iamvifiim fuerit,qu6difta fecunda inaequalitas pri¬

mam ac fimplicem illam anomaliam obliquitatis figniferi,vel
eius fimilitudinem fequatur, certas habebimus eius differen¬
tias,fi non obfliterit error aliquis obfervatorum praeteritorum. Ha¬
bebimus enim ipfam fimplicem anomaliam anno Chrifti 1515 fe¬
cundum numerationem grad. 1^5 ferup- 39 fere , & eius princi¬
pium fadaretrorfum fupputatione fexaginca quatuor fere annis an¬
te Chriftum natum, a quo tempore ad nos uf-
que colliguntur anni 1580. illius autem princi-
pij inventa eft a nobis eccentrotes maxima par¬
tium 417 quarum qu^ ex centro orbis eflet
1000o noftra vero ut oftenfum eff- 323. Sit iam
A B linea reda, in qua B fuerit Sol &c mundi
centrum. Eccentrotes maxima A B , minima
B D, deferiptique parvi circuli,cuius dimetiens
fuerit A D, capiatur A C circumferentia pro
modo primse fimplicis anomatise, qute erat par¬
tium 165 ferup. 39. Qimniam igitur data eft
AB partium 417,qu^ in principio fimplicis
.anomalise, hoc eft in A reperta eft, nunc vero
B C partium323,habebimus triangulum AB C,
datorum A B, B C laterum,atque anguli unius
C A D, propter reliquam C D circumferen¬
tiam a femieirculo pare. 14 ferup. 21. Dabitur
ergo per demonftrata planorum triangulorum
reliquum latus A C, & angulus ABC diffe¬
rentia inter medium diverfumque apogei mo¬
tum, & quatenus A C liibtendit datam circum¬
ferentiam , dabitur etiam A D dimetiens cir-
g\ili A C D.^ Namque per angulum C A D
partium
 REVOLVTIONVM. LIB. Ut '
partium 14 fcrup. 21, habebimus C B part. 2498,quarum dime-*
tienscirculi circumfcribentis triangulum fuerit 20000,Se pro ra¬
tione B C ad A B daturipfaA B earundem partium 3225, & quas
fubtendit A C B angulum part. 341 fcrup. 26, Inde & reliquus
prout 3^0 funt duo redi, angulus C B D part. 4 fcrup. 13, cui
fub tenditur A C part. 735. Igitur quarum A B part. eft 417,
inventa eft A C part. 95 fere, qu^ fecundum quod datam lub-
tendit circumferentiam, habebit rationem ad A D tanquam ad
dimetientem. Datur igitur A D part. 9^, qualium eft A D B
part. 417 5 Sc reliqua D B part. 321 , minima eccentrotetis di-
ftantia. Angulus autem C B D qui inventus eft partium 4 fcrup.
13, ut in circumferentia, led ut in centro partium 2 Icrup. 6 fem.
& hasc eft profthaphserefis ablativa ex sequali motu ipuus AB,
circa B centrum, Excitetur iam reda linea B E contingens cir¬
culum in E ligno, & lumpto centro F, coniungatur E F. Quo¬
niam igitur trianguli B E F orthogonij datum eft latus E F par¬
tium 48, & B D F partium 36^9, quibus igitur F B D tanquam
€x centro fuerit 10000, erit E F partium 1300, quas femilTis eft
fub tendentis duplum anguli E B F, eftque partium 7 fcrup. 28,
quarum 360 funt quatuor redi, maxima profthaphaerelis inter ae¬
qualem F motum, & E apparentem. Hinccasterae ac particu¬
lares differentias conftare poterunt. Q^madmodum li alTumple-
rimus angulum A F E, 6 partium , habebimus triangulum da¬
torum laterum E F, F B, cum angulo qui fub E F B, ex qui¬
bus prodibit E B F profthaphserelis fcrup. 41. Sivero A FE
angulus fuerit 12, habebimus profthaphaerelim partem unam,
fcrup. 23. li 18, partes duas , fcrup. 4. & lic de reliquis,ac eo
modo,ut circa annuas profthaphaerefes fuperius didumefti

Ee Cap.
%t% ^ NICOLAI COPERNICI

Cap. XXIL

^omodo aqualis a^ogei/olaris motus undmm differente^

explicetur.

Q Voniam igitur tempus, in quo maxima eccentrotes princi¬

pio primas acfimplicis anomaliae congruebat, erat Olym¬
piade 178 , anno eius tertio , Alexandri vero Magni fe¬
cundum iRgyptios anno 259 , &: propterea locus apogei verus
fimul &: medius in 5 fem. grad. Geminorum, hoc eft, ab aequi¬
noctio Verno grad* ^5 fem. Ipfius autem aequinoCtij praeceflia
vera tum etiam cum media congruente erat part. 4 fcrup* 38-
fem. quibus reieCtis ex ^5 fem* gradibus, remanferunt a capite
Arietis fixarum fphaerae grad. 60 fcrup. 52, apogei loco. Rurfus
Olympiade 573 anno fecundo , Chrifli vero 151 y inventus eft
apogei locus 6 grad. & duabus tertijs Cancri, fed quoniam prae-
ceflio aequinoCtij Verni fecundum numerationem erat part. 27 ^
cum quadrante unius , quae fi deducantur a 96 gradibus medie¬
tate & tertia , relinquunt 69 fcrup* 25. Oftenfum eft autem,,
quod anomalia prima tunc exiftente partium 165 fcrup* 39, fue¬
rit profthaphaerefis part. 2 fcrup. 7, quibus verus locus medium
praecedebat. Patuit igitur ipfe medius apogei Solaris locus part*.
71 fcrup* 32* Erat igitur in medijs annis 1580 iEgyptijs medius,
aequalis apogei motus part. 10 fcrup. 41* quae cum divifa fue¬
rint per ipforum annorum numerum , habebimus annuam por¬
tionem fcrup. fecunda 24, tertia 20,quarta 14.

Cap* XXIIR

^e anomalia Solis emendatione^ ^ de locis exm

prajigendds.

H iEc fi fubtraxerimus ab annuo motu limpliei, qui erat gra¬

duum 359 fcrup* primorum 44 , fecundorum 49,tertio¬
rum 7,quartorum 4,remanebit annuus anomalia motus
aequaliSj,
 RlVOLVTIONVM. LTB. ITT. 2t^

jsequalis 359 fcrup. prima 44» fecunda 24,tertia 4^,quarta ^o.

Hsec rurfus diftributa per 365, diurnam portionem, exhibebunt
fcrup. prima 59, fecunda 8, tertia 7, quarta 22, confentanea illis
1 quse in tabulis fupra expofita funt. Hinc etiam habebimus loco
principiorum conftitutorumjaprima Olympiade incipientes.Oflen-
fuin eflenim, quod 18 Calend. Odtobris Oiymp. 573 anno fe-
, eundo, dimidia hora poft ortum Solis,"^ fu erit apogaium Solis me¬
dium grad. yi fcrup. 32, unde Solis diftantia tequalis partium 83
fcrup. 3. Suntqueta prima Olympiade anni iEgyptij 2290,dies
281 fcrup. 46, in quibus anomaliae motus eft, reiedis integris cir¬
culis, grad. 42fcrup. 49. Q^ex 83 gradibus &: 3 fcrup. ablata,
relinquunt gradus 40 fcrup. 14 ad primam Olympiadem anoma¬
lia locum , ac eodem modo uti fuperius , annorum Alexandri
locus grad. 166 fcrup. 31. Caelaris 211 fcrup. 4 Chrifti grad,
2JI fcrup. 14.

Nota?.

' ^ Fuerit apogseum fblis medium.) Iflo momento Fracepo xqmnoBio-^

rum vera gr, 27j min» js fere. VerumapogaumSolis gr. 6()^m 'in. 2$,
Medium gr.71^ min.^2. addita videlicetprojthapjareft centri qua ejlgr»2^
Anomalia folis aqualis 83^ min. s. •

t A prima Olympiade.) Ah efocha Nahonaffari adaquinoBium a Coi.

^ern ico ohfervatum funt anni aquabites 226 s dies ^^hora 18 min. jo^fuB
meridiano Cracovienf, AdieBis annis 27 diebus 2^7 ^fumma erit annorum
22go dierum 281 hor. 18 min. 30. Ex hoc loco facile colligere ef ^rinci-
fiumOlqmpadumexfententiaCopernici,quod fupra cap. 11 diximus
congruere anno Periodi luliana, 3gigf Kal. lulij^

Cap. XXIV.

Exfojitio Cdmnlca differentiarum <equalitatis

apparentiae,
V T autem ea quse de differentijs motuum Solis sequalitatis Sc
apparentias demonftrata fiint, ufui magis accommodentur,
eorum quoque tabulam exponemus,fcxagintaverfus haben¬
tem , ordines autem live columnellas fex. Nam bini primi ordines
Ee 2 utriulque
tttriufque hemicyclij, afcendentis inquam & defcendentls, numeros
continebunt, coagmentati per triadas graduum, uti fuperius circa
jequinodiorum motus fecimus. Tertio ordine fcribentur partes
dijferentise motus apogsei Solaris, live anomalise, quae differentia a-
fcendit ad fummam graduum 7 dimidij, quali prout unicuique
tripertio graduum congruit. Qmrtus locus fcrupulis proportionum
deputabitur,quae funt ad fummam 60, Et ipfa penes excefliim ma¬
iorum profthaphaerefeon annuae anomaliae aeftimantur. Cum enim
maximus earum exceffus fitfcrup. 32, erit fexagefima pars fecunda
32. Secundum ergo multitudinem exceflus (quem per eccentro-
teta eliciemus per modum fuperius traditum) apponemus numerum
fexagefimarum lingulis luis e regione tripertijs.Qwnto fingulg quo¬
que proftliaphaereles, annuae, ac primae differenti^,fecundum mini¬
mam Solis a centro diftantiam conftituentur. Sexto ac ultimo ex-
ceUus earum^ qui in maxima eccentrotete contingunt. Eltque ta¬
bula haec.

Tabula
 REVOLVTIONVM LIB. III. 221

Tabula profthaphaerefeon Solis.

Numeri profthap,.' fer. profthap . Ex-
comunes centri. pro orbis. cef.
par. fera.
por
par. fer . fer.
KyinomaVu Solis annua fer froflhafbarefm Centri coaquata dabit

3 3/7 0 21 60
frofthafharefm Orbis aquando medio motui Solis,

0 6 I
6 3/4
^ I 0 41 60 0 II
3
5> I 2 60 0 17
4
II 3^ I ^3 60 0 22 6
‘ij 34/ I 44 60 0 27 7
li 342 2 / /9 0 33
21 339 2 i/ /9 0 38 II
J4 2 46 0 43
iii /9 »3
* I- i? 333 3 / /8 0 48 14
J2 330 3 24 J7 0 /3 16

33 327 5' 43 /7 0 j8 17
4 2 /<5
i£ iil ' 3 18

59 4 20 // 20
I 7
ii ii! 4 37 /4 I 12 21

31/ 4 /3 /3 I 16 22
/ 8
ili /^ i 20 23

309 / 23 /0 24
306 / 3<^ I 28 2/
I’ il
S7 303 / /0 47 I 31 27
60 300 6
3 I 34 28
i£
297 6
I/ 44 ^ 37 ^9
q, 66 294 6 27
ii' I 39 ^9
trj i£i 6 37 41 I 42 30
72 288 6 46 JO I 44 jo
7/ 28/ 6 /3 I 46
30
7 38 I 48 31
811279 7 8 36 I 49 31
841176 7 14 3/ I so 31
87I273 7 20 33 I /0 31
901270 7 2/ 32 I /I 32

Adduntur^ in altero fubtrahuntur,

Prefl hapharefes O rbis in frior efemi circulo
fubtrahunUtr^in altero adduntur.

Ee 3
422 NICOLAI COPERNICI

Reliquum tabulae profthaphaerefeon Solis.

Numeri profthap. jfer. profthap. UIk-

comunes centri, jsro orbis. (:eft
)or
part. ^part. par. fcni. t par. l*-!". 1'cr. '
93 :^67 7 30 I 31
96 164 7 2.8 19 I 50 33
99 161 7 18 27 I /o 31
lOi 7 i7 1 26. I 49 31

IO/ ^SS' 7 11 14 I 48 31
108 7 11 13 I 47 21
m
III 249 7 17 21 I 41 31
246 7 IO 20 I 43 30
115
117 i43 7 1 18 I 40 30
,MO 6 /2 16 I 38 19
112
123 ^57 6 42 ij I 3> 28
1x6 6 32 14I I 32 27
115
ixc, 6 17 12 I 29 2/
228 / 11 I if 24

22/ J 41 IO I 21 23
[38 222 s 30 9 I 17 22

I4I 219 J 13 7 I 12 1
216 4 J4 6' I 7 1 *20
115
147 i*3 4 31 I 3 Ts
210 4 11 4 0 /8 17
11?
IJ3 207 3 48 3 0 13 14
204 3 ij 3 0 47 13
11^
201 3 2 0 42 12
IJ9 i
162 198 1 39 I 0 36 10

19; i 13 1 0 30 9
168 19^ I 48 I 0 24 . 7

171 189 I 21 0 0 18 I
186 0 0 12
1Z5 0 13 4

177 185 0 27 0 0 6 2
i8p 180 S) 0 0 0
^

Ve
 REVOLVTIONVM LIB. IIT.

Cap. XXV.

Solans affarentk Juffutatione<r

E X his iain ^tis conftare cenfeo , quomodo ad quodcunque'

tempus propoiicum locus Solis apparens numeretur. Q^-
rendus eft enim ad ipfum tempus verus 2equinod:ij Verni lo¬
cus , live eius antecelIio,cum anomalia hmplici fua prima, uti lupe-
rius expofuimus. Deinde medius motus centri terrae limplex, live
Solis motum nominare velis, ac annua anomalia per tabulas aequa¬
lium motuum, quae addantur lliis conftitutis principij-S. Gum ano¬
malia igitur prima ac fimplici , atque eiusmumero in primo vei le-
cundo ordine tabula praecedentis reperto, vel propinquiori, inve¬
nies libi occurrentem in ordine tertio anomalia annuae proftha-
phaErelim,& lequentia Icrupula proportionum lerva.Profthaphaere-
lim autem addito anomaliae annuae, li prima minor fuerit lemicircu-
lo, feu numerus eius fub primo ordine comprelienfus > alioquifub-
trahe. Quod enim reliquum aggregatum ve fueriterit anomalia
Solis coxquata, perquam rurfus lumito profthaphaerelim orbis an¬
nui,quae quintum tenet ordinem,cum lequenti excellu.Qm quidem
excelTus li per fcrupula proportionum prius lervata fecerit aliquid,
femper addatur huic profthaphaereli , iietque ipfa prc^haphaerelis
sequata,quK auferatur a medio loco Solis, li numerus anomaliae an-
nu^in primo loco repertus fuerit,live minor femicirculo. Addatur
autem, li maior fuerit, vel- alterum numerorum ordinem tenuerit.
Quod enim hoc modo reliduum colledtumve fuerit, verum Solis
locum determinabit a capite Arietis llellati fumptum, cui li demum
adijciatur veraasquinodfijVernfpraeeelliojConfeftim etiam ab aequi¬
noctio iplb Solis locum ollendet in lignis dodecatemorijs gradi¬
bus lignorum circuli. Q^d li alio modo id efficere volueris,loco
motus limplicis compolitum lumito aequalem, & caetera quae diCta
funt facito,nili quod pro anteceffione aequinodij,eius tantummoda
profthaphaerelim addas vel minuas,prout res poltulaverit.dtale ha¬
bet ratio Solaris apparentiae per mobilitatem terrae , conlentiens
anjciquis ac recentioribus adnotationibus,.quo magis etiam de futu¬
ris pra^fumitur iam ede praevilum^Veruntamenid quoque nonigno-
ramus,
 224 NICOLAI COPERNIGI
ramus ^ quod fi quis exiftimaret centrum annuae revolutionis efle
fixum tanquam centrum mundi, Solem vero mobilem duobus mo¬
tibus fimilibus & sequalibus eis,quos de centro eccentridemonftra-
vimus,apparcbunt quidem omnia qux prius, ijdem numeri, eadem-
que demonftratio,quando nihil aliud permutaretur in eis,quam ipfa
pofitio, pra:fertim quod ad Solem pertinet. Abfolutus enim tunc
efiet motus centri terr2e,ac fimplex circa mundi centrum , reliquis
duobus Soli conceffis, manebitque propterea adhuc dubitatio dc
centro mundi,utrum illorum fit, ut a principio diximus
^ in Sole vel circaipfum efie centrum mundi. Sed de hac qu^ftione
plura dicemus,in quinque ftellarum erraticarum explanatione, quas
pro pofle noftro etiam decidemus, fatis elfe putantes, fi iam certos
numeros minimeque fallaces adfeiverimus apparentiae Solari.

N o T iE.;

Tj? tempus Frecepta hu uno exemplo iUuUranda, Supputandus ejlo locus Solis ad
aquinoaij^ f^yinum ChriBt iSJS dUmque decimum^^uartum Septembris , mane dt^
^idia hora poH ortum Solis, Primum per diviftonem quaternariam
quares quoties fit intercalatum ah epocha ChriHi ad diUum tempus.
Dabuntur dies 37S, qui eft annus unus ^ dies 13, fiimre ab initio
annorum Chrijli ufique ad principium anni isis fiunt anni Aegyptiaci
abfioluti ISIS} &dtes 13. Hinc ad 14 Septemb,fiunt dies 236, fiumma
igitur ejl annorum isis dierumque 26p. quibus addo horas fiex cum
dimidia, Jive ficrupula diei 17 fere ^ quia tempus datum tantum recefisit
a media noHe\ five a principio diei 14 Septemb. Poftremo contrahes
annes ^ dies in fiuas fiexagenas, eruntque annorum fiexagena 2s& an^
ni IS* Dierum fiexagena 4 dies 2p ficrup, ij. Cum quibus adibis
• Tabulas mediorum motuum, Pracefisionis aquinoH: Anomalia ftmplicis:
ij^lotus filaris ftmplicis, Anomalia Solis annm„
 REVOLVTIONYM. LIB. IIL S25

^r£cej^, aquinoEilorum,
Sen, r- min. fec. tert.
Radix 0. i2. 0. o*
?•
2$. Sexag. annor. 0. 20. ^5- 2, 0,
1$ anni 0. 0, 12, 33- I.
^ Sexag. dierum 0, 0, o.
33 • 0.
29 dies 0. 0, o,
3- 5^*
17 fcrup. 0. 0, 0. 0. 2.

Summa.,. 0. 26, 40. 12. 2«

tAnomalia Jimpli aquinocl.

•

Sex. min. fec^ tert^

Radix 0. 6• 45- 0, 0.
2S Sexag. annor. 2. 37- 0.
15- 3-
IS anni 0. I • 21.
34- 2.
d- Sexag, dierum 0. 0.
4- 8. 0
29 dies 0. 0, 0. 29. 58.
17 fcrup. 0. 0. 0, 0. ^7*

Summa,, 2. 45* 39' 2. 17*

^.Anomalia fimplex 2. 45- 39- 2. 17-

i^nom, duplat a. 5- 31- 18.

4* 34-

Per Anomaliam duplicatam Sex. 3 i.fivegrad. 33 / invenitur Pr9^

Jlhapharefis Aequinofl.min, 3s addenda medio motuu ’

grad. min,
Aeqmnoci^med.motui 26, 40*
Projlhaph. add, ,•.,35,

Verapracepo Aequino^. . . 27* 15.

Ff miotus
 NICOLAI .COPERNICI
^otus tolisJtmplicisJioce^afrima jlcUx tAnetif<>
mtn» fec fert.
S€K, r-
4. 3^. 30. 0. 0.
Rsidi>:
5- 4'Sr 2,7. 5^. 0.
Sexag. annor,
Guduti fexd- 5. 56. 12. \6, 4^.
1$ anni
genee fex con^ 3. 56. 45- 0.
^ Sexag. dierum
fitumt cirat-
0• 28 . 3'4- 57- 29.
Ium. idcirco in zg dies
additione db~ ij fcrup. 0. 0. 16. 45- 19.
ficiuntur^

Summa.. 2. 34* 34* 40. 34-

tAnomalla Solaris.

Six. gy* min. fec. tert.

14. 0. 0•
^adix 1 3* 3^ •
5. 30. 19. 3^- 0.
Sexag. annor, \
1 r. 42.
j$ anni | 5.
3.
56.
^6.
6,
29. 0.
4 Sexag, dierum 3^'
zg dies 0. 28. 34- 55* 33-
0- 0. \6, 45- 18.
i? g’'“h
Summa, • 1 . 2.3 . 3 ' 51 33'
Inventi veri prscefshne squmoB.gr.27. m.is. cum Anomalia Aequi,
noB.fimplici,quseftJex.2.gr.4^- fivegradmm lOS.ingredereTahilam
prodapLrefeon Solis, occurretproflhaphsrefts Centrigr. 2. mm adde, .6
daAnomaldfolari,utfttanomalUcosquatafex.i.gr.2smm.io.Stmnlque
dabitur Scrupulum proportionale unum^ quod jam negligitur.
Denique per anomaliam Solis cosquatam.qus e(l gr. s> 8 trojtha,
fhsrefts Orbis 7r. i. mm.so.fabtrabenda e medio motu Solis.

tJHedtm motus 34*

Frofthaph. I, 50 . fubtrah.
a. 32- 45«
vera igitur Solis diflantia aprimafleda Arietis efl fex.z.gr. 32, min, S^ 4
i^ddaturprace/.Aequin, 27 .. 15 »
3-
Dijlat Sol ab AeqmnoBhverno sfexagenis five femicirculo, Efi igitur
in principio Libra, ^updproponebatur quarendum.
C A P4
 REVOLVTIONVM LIB. IIE 2^7

Cap. XXVI.

De 5 hoc eft diei naturalis dijferentU,

R Eftat adhuc circa Solem de diei naturalis in^qualitate ali¬

quid dicere , quod tempus 24 horarum aequalium fpacio
comprehenditur, quo quidem hadenus tanquam communi ,
ac certa cxleftium motuum menfura uii fumus. Talem vero diem, '
alij quod eft inter duos Solis exortus tempus definiunt,ut Chalda:i:
Alij inter duos occafus, ut Athenienfes & antiquitas ludaica: Alij k
media node ad mediam, ut Romani: Alij a meridie ad meridiem,
uti^gyptij. Manifeftum eft autem fuB eo tempore revolutionem
propriam globi terrae compleri , cum eo quod interea annuo pro-
greffu fupcradditur penes Solis appai^entem motum. Hanc autem
adiedionem fieri inasqualemjipfius in primis Solis apparens curfus
inaequalis oftendit, & praeterea quod dies ille naturalis in polis cir¬
culi sequinodialis contingit, annuus vero fiib fignorum circulo.
Quas ob res tempus illud apparens communis & certa menfura
motus efle non poteft, cum dies diei, ac fibi invicem ab omniparto
non conftent, & idcirco medium quentj^m &: asqualem in his eli¬
gere diem oportunum fuit , quo line fcrupulo motus squalitatem
metiri liceret. Quoniam igitur fiib totius anni circulo funt 365
revolutiones in polis terrae, quibus adiedione cotidiana per appa¬
rentem Solis progreftlim accrefeit illis totaferme revolutio fuper-
numeraria, confequens eft,ut illius 3^5 pars ea fit, quae ex aequali
fupplet diem naturalem, (^propter definiendus nobis eft atque
feparandus dies aequalis ab apparente diverfb. Diem igitur aqualem
dicimus eum, qui totam circuli aequinodialis revolutionem conti¬
net, & tantam infuper portionem, quantam fub eo tempore Sol ae¬
quali motu pertranfire videtur.Inaequalem vero apparentemque di¬
em,qui unius revolutionis 360 tempora aequinodialis comprehen¬
dit, & praeterea id quod cum progrellu Solis apparente in horizonte
vel meridiano confeendit. Horum differentia dierum quamvis per¬
modica fit, nec ftatim fentiatur,multiplicatis tamen diebus aliquot,
in evidentiam coalefcit. Cuius duae funt caufae,cum insqualitas ap¬
parentiae Solaris , tum etiam obliquitatis figniferidifpar afcenfio.
i i' z Prima
 NICOLAI CO PERNICI
prima quse propter insequaiem Solis apparentemque motum exiRiCcr
lam patuit,quoniam infemicirculo in quo fumma abfis mediat,defi¬
ciebant ad partes zodiaci fecundum Ptolemoeum tempora 4 cum
dodrante unius, ac in altero femicirculo, in quo infima abfis eraty
abundabant totidem. Totus propterea exceflus femieirculorum
unius ad alterum erat 9 temporum &: dimidij. In altera vera
caufa qua: penes ortum & occafum, maxima contingit differentia
inter femicircLilosutriufque converfionis, quse inter minimum ac
maximum exiftit diem, diverfaplurimum,nempe unicuique regioni
peculiaris. vero a meridie vel media nodte accidit,fub quatuor
terminis ubique continetur. Q^niam a 16 gradu Tauri ad 14
Leonis, 88 gradus temporibus 93 ferepertranfeunt meridianum,
& a quartodecimo Leonis ad 16 Scorpij partes 92 tempora 87
praetereunt, ut hic quinque deficiant tempora, illic totidem abun¬
dent. Ita quidem in primo fegmento dies colledi,excedunt eos qui
in facundo decem temporibus, quse faciunt unius liorse partes duas,
quod fimiliter in altero femicirculo alternis vicibus fub reliquis ter¬
minis e diametro oppofitis contingit. Placuit autem Mathematicis
diei naturalis principium non ab ortu vel occafu , leda meridie vel
media node aceipi^Nam qux ab horizonte fumitur differentia,mul¬
tiplicior eXiftit., utpote quae ad aliquot horas fefe extendit, prae¬
terea quod ubique non eft eftdem, fed fecundum obliquitatem fph^-
rae multipliciter variatur. Qux vero ad meridianum pertinet,eadem
ubique eft, atque limplicior. Tota ergo differentia, qu^ ex amba¬
bus iam didis caufis,Gum propter Solis apparentem progreftum inae¬
qualem, tum etiam ob inaequalem circa meridianum tranfitum con-
ftituitur,ante Ptolemasum quidem a medietate Aquarij diminutionis
fumens principium, Sta principio Scorpij accrefeendo, tempora 8
& trientem unius colligebat. Qi^nuncavigefimo gradu Aquarij
vel prope, ad decimum Scorpij diminuendo: a decimo vero Scor¬
pij ad vigefimum Aquarij crefcendo, contrada eft in tempora fep-
tem, fcrup. 48. Mutantur enim & htec propter perigxi Sc eccen-
trotetis inftabilitatem aim tempore. Q^bus demum fi maxima
quoque differentia prxceflionis jequinodiorum comparata fuerit,
poterit tota dierum naturalium differentia fupra decem temporale
extendere fub aliquo annorum numero. In quo tertiacaufi inaequa¬
litatis dierum latuit hadenus, eo quod sequinodialis circuli revolu¬
tio ad mediiun aequaleque xquinodium tequalis inventa eft, non ad
apparen-
 KEVOLVTIONVM LIB. Ut zip
apparentia ^qujnod:ia,quaj ut facis patuit, non funt admodum iequa-
lia. Decem igitur tempora duplicata efficiunt horam unam cum
triente, quibus aliquando dies maiores excedere poliunt minores.
Hsec circa annuum Solis progreffiim ciEterarumque llellarum tar¬
diorem motum citra errorem manifellum poterant fbrhtan con¬
temni . Sed propter Lunse celeritatem,ob quam in dimidio gradu 8c
tertia poffit error committi, nullatenus funt contemnenda. Modus
igitur concernendi tempus sequale cum diverfo apparente , in quo
omnes difFerentise congruant, eft ifte. Propolito quovis tempore,
querendus eft in utroque termino ipftus temporis,principio inquam
& fine , locus Solis medius ab asquinodio per medium eius motum
aequalem, quem compofitum diximus, atque etiam verus apparens
ab ^quinodtio vero , confiderandumque quot partes temporales
pertranfierint ex redis afcenlionibus circa meridiem nodemve me¬
diam , vel interfuerint eis, qux a primo loco vero ad fecundum ve¬
rum. Nam fi aquales fuerint illis,qui utroque loco medio interfunC
gradibus, erit tunc tempus allumptum apparens aquale mediocri.
Q^dfi partes temporales exceflerint, exceffus ipfe apponatur tem¬
pori dato : fi vero defficerint, ipfe defedus tempori apparenti fub-
trahatur. Doc enim facientes,ex ijs qua colleda relidave fuerint,
habebimus tempus in aqualitatem commutatum,capiendo pro qua¬
libet parte temporali quatuorfcrup.hora,vel IO fcrup. fecunda uni¬
us fexagefima diei. Atqui fi tempus aquale datum fuerit, nofle-^
que velis,quantum tempus apparens illifuppetat,e contrario facien¬
dum eft. Habuimus autem ad primam Olympiadem locum Solis
medium ab aquinodio Verno medio in meridie prima diei menfis
primi fecundum Athenienfes Hecatombaonos gradus c)o fcrup.
&: ab aquinodio apparente gradus o fcrup. 36 Cancri. Adannos
autem Chrifti medium Solis motum 8 gradus z fcrup. Capri¬
corni. Verum motum 8 grad. 48 fcrup. eiufdem. Afcendunc
igitur in reda fphara a o grad. 3^ fcrup. Cancri, ad 8. 48. Ca¬
pricorni, tempora 188. 54, excedentia mediorum locorum di-
ftantiam in temporibus i. 53. faciunt unius hora fcrup. 7
fem. Et lic de cateris, quibus exadiffime poffit examinari curfus
Xuna,de quafequenti libro dicetur.

Ffj Nota.
 NICOLAI COPERNICI

Notse.

motus • i^fcenf, re^d.

2,78. 2,. 279. 35' Ckrifli
Oljmf,
90. 59' 90.
39'

187. 3' 188. 56.

187. 3' _
I- 53-

torro gr. i. «• efficiunt fcraf. hor. 7. jec. si.

NICOLAI
 NICOLAI

COPERNICI
REVOLVTIONVM
LIBER Q^VARTVS.
V M in prsecedenti libro, quantum noftra me¬
diocritas potuit, expofuerimus quae propter mo¬
tum terrae circa Solem viderentur, fitque propo-
fitum noftrum per eandem occafionem ftella-
rum errantium omnium motus difcernere, nune
interpellat curflis Luhae, idque neceilario, quod
per eam, quae diei nodilqiie particeps* eil, loca
quaecunque ftellarum praecipue capiuntur Sc exa¬
minantur: deinde quod ex omnibus foia revolutiones fuas , quamvis
etiam diverlas,ad centrum terrae fummatim conferat , iitque terrge
cognata maxime , Et propterea quantum in ipfa eft, non indicat ali¬
quid de mobilitate terrellri, niiiforlitan de cotidiana; quin potius
crediderunt eam ob caulam, terram elTe centrum mundi,, commune
omnium revolutionum. Nos quidem in explicatione curfus lunaris
non dilFenmus a prifcorum opinionibus in eo quod circa terram fit* ,
Attamen alia quasdam adducemus , quam quae a maioribus noftris
accepimus, magilque confona , quibus lunarem quoque motum
quantum poffibile eft certiorem conftituemuso

D. NICOLAI M V L E R I I
NOTiE.

Luna haud 'mmerito coelebis difciplin^ prima LMagiJira appellatur> *

^Immadmodum enim poetarum Diana jilvis, faltihm atque adeo venatio-
nthuspraeffe dicitur: ita hac noflra Phoebe dux nobu ef in avia^^ occulta
coeli compita, qua fine hac duce manerent nobis incomperta, ^Mre fedulff
nobis incumbendum e^ in Luna t^flronomiam j ut per eam reliqua nobis
plana ac facilia reddantur,
Cap*
 NICOLAI COPERNICI

Cap. L

s circulorum lunarium^ opinione prifcorum*

Vnaris igitur curfus hoc habet,quod medium fignorum circu-

I Ium non fedatur, fed proprium inclinem, qui bifariam fecat
illum, viciflimque fecatur, a quo tranfmigrat in utramque lati¬
tudinem. (^sefermefe habent, ut in annuo motu Solis converfio-
nes j nec mirum, quoniam quod Soli annus, hoc Lunx eft menfis.
Media vero loca fedionum ecliptica dicuntur, apud alios nodi. Et
coniundiones oppolitionefque Solis & Lunae in his contingentes
echpticx vocantur. Neque enim funt alia figna utrifque communia
circulis praeter haec, in quibus Sohs Lunaeque defedus pofTint acci¬
dere. In alijs enim locis digreflio Lun^facit,ut minime fibiinviccm
obfint luminibus,fed praetereuntes non impediunt fefe.Fertur etiam
hic orbis Lunse obliquus cum quatuor illis cardinibus fuis circa cen¬
trum terrae aequaliter, cotidie tribus fere fcrupulis primis unius gra-
dus,decimonono anno fuam complens revolutionem. Sub hoc igi¬
tur orbe,& ipfius plano,Lunafemper inconfequentia moveri cerni¬
tur,fed aliquando minimum, aliquando plurimum. Tanto enim tar¬
dior, quanto fublimior , velocior autem quo terr^ propinquior.
Qiwd in ea facilius , quam in alio quovis fidere ob eius vicinita¬
tem difcerni potuit. Intellexerunt id igitur per epicyclum fieri,quum
Luna illum circumcurrens, in fiiperna circumferentia detralieret
qualitatijin inferna autem promoveret eandem. Porro quas per epi-
cyclum fiunt,etiam per eccentrum fieri pofie demonftratum eft.Sed
elegerunt epicyclum, eo quod duplicem videretur Luna diverfita-
tem admittere. Cum enim in fumma vel infima abfide epicyclij exi-
fteret,nulla quidem apparuit ab aequali motu differentia. Circa vero
epicyclij contadum non uno modo, fed longe maior in dividua cref-
cente & decrefcente, quam fi plena vel fitiens eflet, Sc hoc certa &
ordinaria fucceffione. Qimmobrem arbitrati funt orbem,in quo epi-
cyclium movetur, nonelle homocentrumcum terra, fed eccentre-
picyclum,in quo Luna feratur ea lege, ut in omnibus oppofitionibus
eoniundionibufque mediis Solis & Lunae epicyclium in apogeo fit
^pcentri, in mcdijs vero circuli quadrantibus in perigeoeiufdem.
Binos
 REVOLVTrONVM LIB. IIIL 5^/
sBinos ergo motus invicem contrarios imaginati iimt in centro ter-
i*ai:a:quales, nempe epicyclumin confequentia, ^cccntri cen¬
trum & abiides ejus in praecedentia moveri, linea medij loci So¬
laris inter utrumque iemper mediante. Atque per hunc modum
bis in menfe epicyclus cccentrum percurrit. ut oculis fbbji-
ciantur. Sit homocentrusterr^ circulus obliquus Lun^ A B C D
quadrifariamdilledtus,dimetientibus A E C & B E D, centrum
rerra> E, fuerit autem in A C linea conjundio media Solis 8c
Eun^, atque in eodem loco & tempore apogeum eccentri, cu¬
jus centrum iit F, centrumque epicyli M N fimul. Moveatur
jam eccentri apogeum in praecedentia, quantum epicyclus in con-
lequentia, ambo aequaliter circa E revolutionibus aqualibus 8c
menftruis ad medias Solis conjundi-
ones vel oppohtiones, & A E C li^
nea-medij loci Solis inter illafem-
per media ht, LiinaqueTurfus in
pracedentiaexapogeoepicycii. His
enim lic conftitutis congruere pu¬
tant apparentia. Cum enim epicy¬
clus infemeftri tempore a Sole qui¬
dem femicircLilum, ab apogeo au¬
tem eccentri totam compleat revo¬
lutionem , confequens eft, ut in
medio hujus temporis, quod eft cir¬
ca Lunam dividuam e diametro B D
invicem opponantur, & epicyclus in
eccenfro fiat perigeus, ut in G figno : ubi propinquior terra
fudus majores efficit inaqualitatis differentias, .ffiquales enim
magnitudines inaqualibus expolita intervallis, qua oculo propin¬
quior, major apparet. Erunt igitur minima, quando epicyclus
in A fuerit, maxima vero in G. Quoniam minimam irabebit
rationem M N dimetiens epicycli ad A E lineam, majorem ve¬
ro ad G E cateris omnibus, qua in alijs locis reperiuntur, cum
ipla G E breviffima Iit omnium, & A E live aquahs ei D E, eo¬
rum longillima qua a centro terra in eccentrum circulum pof-
func extendi.

m
 NICOLAI COPERNICI
Cap. IL

eamm ajfumfthnum defectu.

T AIem l^ne circulorum compofitionem tanquam confen:-

tientem lunaribus apparentijs aiiumpferunt priores. Verum
£[ remipfam diligentius expenderimus, non aptam fatis nec
fufficientem Iianc inveniemus hypothefim. Quod ratione & fen-
fu poilumus comprobare. Dum enim fatentur, motum centri epi-
cyclisequalemefle circa centrum terra:, fateri etiam oportet inae»
qualem efle in orbe proprio, quem defciibit, eccentro. Q^niam
li, verbi gratia, A E B angulus fumatur partium 45,hoceltdimi-
<lius redi, & aequalis ipli AED, ut totus BED redusfiat,capia-
turque centrum epicycli in G, connedatur G F , manifeftum
eft, quod angulus G F D major eft ipli
A G E F, exteriorinteriori&oppoliEO»
Quapropter & circumferentiae D A B,
& D G diflimiles fub uno tempore am¬
bae defcriptae, ut cum DAB quadrans
fuerit, D G quem interim centrum epi¬
cycli deferiplit, major fit quadrante cir¬
culi. Patuit autem in Luna dividua
utramque D A B & D G femicirculum
fuifle,inaequalis eft ergo epicycli motus
in eccentro fiio quemipfe defcribit»
Qirod fi fic fuerit, quid refpondebimus
ad axioma, Motum caeleftium corpo¬
rum aequalem eflej&nifi ad apparentiam inaequalem viderffi motus
epicycli aequalis apparens, fuerit re ipla inaequalis > aecidetque con-
ftituto principio & afilimpto penitus contrarium. At fi dicas ^qua¬
liter ipfiim moveri circa terrae centrum, atque id e (Te fatis ad aequa¬
litatem tuendam,qualis igitur erit illa aequalitas in circulo alieno, m
quo motus ejus non exiftit, fed in fiio eccentro > Ita i^ne miramur
&c illud, quod ipfius Lunae quoque in epicyclo aequalitatem volunt
intelliginon comparatione centri terrae per lineam, videlicet E G *
M, ad quam merito debebat referri aequalitas, ipfb centro epieycl^
confentiens,fed ad pundum quoddam diverfum, atque inter ipfiim
eccentri centrum mediam efie terram,& lineam 1G H tanquam
indi-
 REVOLVTIONVM IlB. Illt; 255
mdicem squalitatis lungin epicycIio,quod etiam re iplainsqualem
(atis demonftrat hunc motum. Hoc enim apparentis,qus hypothe^*
fim hanc partim fequuntur,cogunt fateri. Ita quoque Luna epicycli-
um fuuminsqualiter percurrente, fi jam exinsqiialibus insqualita-
tem apparentis comprobare voluerimus, qualis futura fit argumen¬
tatio licet animadvertere. Qmd enim aliud faciemus, nifi quod an-
fam prsbebimus his qui huic arti detrahunt Deinde experientia Sc
fenfus ipfe nos docet,quod parallaxes luns non confentiunt ijs,quas
ratio ipforum circulorum promittit. Fiunt enim parallaxes, quas
commutationes vocant,ob evidentem terrs magnitudinem ad Lu¬
ns vicinitatem. Cum enim qus a fuperficie terrs & centro ejus ad
Lunam extenduntur reds lines,jam non apparuerint paralleli, fed
inclinatione manifefta fefe fecuerint in lunari corpore: necefle ha¬
bent efficere lunaris apparentis diverfitatem, ut in alio loco videa¬
tur a convexitate terrs per obliquum contuentibus ipram,quamijs,
qui a centro vel vertice fiio Lunam confpexerint.Tales igitur com¬
mutationes pro ratione lunaris a terra difrantis variantur. Maxima
enim Mathematicorum omnium confenfu eft partium ^4 &:fextan-
tis, quarum qus a centro terrs ad fuperficiem eft una, fed minima
fecundum illorumfymmetriam debuit efle partium 35, totidemque
fcfupulorunijUt Lunaad dimidium fere fpaciunrnobis accederet, 8c
per confequentem rationem oportebat parallaxas in minima &
maxima dillantia in duplo quafi invicem differre. Nos autem eas
qus individua Luna crefeente St decrefeente fiunt, etiam in peri-
gso epicycli parum admodum vel nihil differre videmus ab eis,qus
in defedibus folis &: luns contingunt, ut fuo loco affatim docebi¬
mus . Maxime vero declarat errorem ipfum Luns corpus, quod fi-
mili ratione duplo majus Sc minus videri contingeret fecundum dia¬
metrum. Sicut autem circuli in dupla funt ratione fuorum dimetien-
tium,quadruplo plerunque major videretur in quadraturis proxima
terrs, quam oppolita Soii,fiplena luceret: fed quoniam dividua lu¬
cet,duplici nihilominus lumine luceret, quam illic plena exiftens.
Cujus oppofitum quamvis per fe manifeftum fit, fi quis tamen vifii
fimplici non contentus per dioptraniHipparchicam, vel per alia que-
vis inftrumenta,quibus lung dimetiens capiatur,experiri voluerit,in¬
veniet^ ipfum non differre, nifi quantum epicyclus line eccentro illo
poflulaverit. Eam ob caufam Menelaus Sc Timochares circaftella-
rum fixarum inquilitionem per locum Luns non dubitaverunt eo-
Gg a dem
 NICOLAI COPERNICI
deni femper uti lunari diametro pro femifle unius gradus, quantuna
I^una plerunque occupare videretur. ^
Notse.
Ttokmd&illorum qui Ptolem£umfecutt funt aflronomiam Lunarem
imum argumentis : ^rius fumitur a ^arallaxi Lu-
nari,alterum ab afparenti ejus magnitudine.
Ttolemaus Luna attribuit circulum eccentricum una cumLpic^cloy Bac
conditione ut in medijs no'Viiunlfs ac plenilunijs Epicycti centrum fit in ab-
fideEccentrici'^ in omnibus nj ero quadraturis idem centrum Jit in ab fidis
oppofittofinjein abftdeima, ^^ando igitifr in novilunijs ac plenilunijs
Luna fuerit in abjidefummafui Epicycli., tunc eH in loco a terra remotifisi-
mo; & contra^ uht in quadraturis Luna fuerit in abfide ima epicyeli, tunc
erit terra proxima.
Summa abfits Ptolemao dicitur Apogaum, ima Perigaum. Ptolemates
fupponit lineam reblam a centro terra ad apogaum eccentrtci longam ejfie6o
femidiametros terra, ergo a terra fuperjick diHat fimiles femidiametros
^ p. Cen trum E ccentrici di fi at a centro terrafive a centro zodiaci fimiles
partes lo min,S\^ ^ femidiameter epicyeli lunaris juxta Ptolemaum
eBpartium earundem $ min, 10,
^uare luna plena apogaum epicyeli fui occupans a terrafuperficie diliat
femidiam. terra 64 mm,jo, nempefemidiam.sD &praterea femidiam,
5 min, 10. Lunavero perigaa a terra abefi femidiam, gj
min.ss-, demptis nempe femidiametris terra jo min. 81 biSy^ femidiam
m‘^tris s /ewr/ ex femidiametris sp. Luna igitur f lena apo*
gaa aterra fuperficieabeBfemidiametris terra min. 10, In quadra¬
turis vero luna perigaa attollitur fupra terram femidiametros 3 i min. 33
tantum. Vnde fequeretur Lunam hoc loco apparere duplo majorem quam
in priore loco. Item parallaxes luna dimidiata duplo fer e maj ores ejfe quam
luna plena. At neutrum accidit. Minus igitur conf mtanea funt hypa^
thefes Ptolemai ^ i^rabum.

Cap. IIL

tAlia ds mom Lunae fent entia,

I TA lane apparet 5 neque e€centrum elTe, per quem e^lcyclus

major ac minor appareat 5 fed alium modum circulorum. Sic
enim epicyclus A B, quem primum majoremque nuncupabi¬
mus.
 REVOLVTIONVM LIB. Ilir; 237
mus, centrum ejus fit C,Sc ex centro terrae, quod fit D, reda li¬
nea D C extendatur in fiimmam abfidem epicycli, 6cinipfo A
centro aliud quoque parvum epicyclium de-
fcribatur E F, &■ hsec omnia in eodem pla¬
no orbis obliqui Lunae. Moveatur autem C F

in confequentia, A vero in praecedentia,ac

rurfiislunaab F fuperiori parte ipfius E F
in confequentia, eo fervato ordine, ut dum
linea D C fuerit una cum loco Solis medio,
Lunafemperproxima fit centro C, hoceft:
in E figno, fub .quadraturis autem atque in
F remotiflima. Qmbus fic confl:itutis,aio
lunares apparentias congruere. Sequitur
enim, quod Luna bis in menfe circumcurret
epicyclium E F, qub tempore C femel re¬
dierit ad Solem, videbiturque nova &: plena
minimum agere circulum, nempe cujus quie
ex centro fuerit CE, In quadraturis autem
maximum fecundum diftantiam a centro
C F. Sicquerurfus illicmiiiores,liicmajorcS'
jequalitatis &■ apparentise differentias effi¬
ciet fub fimilibus fedinxqualibus circa C
centrum circumferentijs. Cumque C cen¬
trum epicycli in homocentro terrse circula
femper fuerit, non adeo diverfas parallaxas
exhibebit, fedipfi epicyclofolumconfor¬
mes. Et in promptu caufa erit, cur eriana
corpus lunare fibi fimile quodammodo vi¬
deatur, atque csetera omnia qu2e circa luna¬
rem curfum cernuntur fic evenient. deinceps per hanc no-
ftram hypothefimdemonflraturifumus, quanquam eadem rurfus
per eccentros fieri poffunt, ut circa Solem fecimus debita propor¬
tione fervata. Incipiemus autem a motibus 2equaiibus,utifuperius .
faciebamus, fine quibus ini%qualis difcerninon poteft. Verum hic
non parva difficultas exiftit propter parallaxas quas diximus. Qimm
ob rem per Aftrolabia atque alia quaevis inflrumenta non efl: obfer-
vabilis locus ejus. Sednaturse benignitas humano defiderio etiam
in hac parte providit, quo certius per defedus ejus, quam ufu in-
Gg 5 ftrumen-
 238 NICOLAI COPEKNICI '
ftrumentorum deprehendatur, ac abfque erroris fufpidone. Nam
cum esetera mundi pura lint, &:diurnx lucis plena, nodtem non ali¬
ud efle conftat, quam terrae umbram, quse in conicam figuram niti¬
tur, definitque in mucronem, in quam incidens Luna hebetatur,
atque inmedijs conftituta tenebris, intelJigitur ad Solis oppofitum
locum pervenifie. Neque vero Solares defedtus, qui Lunx obje¬
ctu fiunt, certum prasbent loci lunaris argumentum. Tunc enim ac¬
cidit a nobis quidem Solis &c Lunae conjundionem videri, qu^ ta¬
men comparatione centri terrae, vel jam praeterijt, vel nondum fa-
da eft, propter didam commutationis caufam. Et idcirco eundem
Solis defedum non in omnibus terris aequalem magnitudine 6cdu-
ratione, neque fuis partibus fimilem cernimus. In lunaribus vero
deliquijs nullum tale contingit impedimentum, fed ubique fui fimi-
les fiint. Quoniam umbrae illius hebetatricis axem terra per cen¬
trum fuum a Sole tranfinittit, funtque propterea lunares defedus
accommodatillimi, quibus certiflima ratione curfus Lunae depre¬
hendatur.

NoT

Sufflato circulo eccentrico y in locum eim fuhflituitur epicjclus minor

Luna corpus deferehs : hic epicjclm fmgults menfihus Lunaribus duof
conficit periodos exaUe, In Hypothefibus Ptolemaicis epicyclm luna mo-^
'vetur inaqualiter fuper centrofuOy & aqualiter rejpe^u aliuspunBi, quod
author abfurdum ejje judicavit. Lationi enim confentaneum videri^quem--
que circulum cceleHem aqualiter moveri fuper centro fuo,

Cap. IIII.

Vd revolutionibus Lttnee, motibus eius

E X antiquillimis igitur, quibus hacc res curae fuit, ut pofteritati

numeris traderetur, repertus eft Meton Athenienfis, qui flo¬
t fer» oBoge-
ruit Olympiade ttrigefimareptima. Hic prodidit in 19 an¬
fima /extima.
nis folaribus 235 menfes compleri, unde annus ille magnus
hoc eft, deceninovenalis,,Metonicus eft appellatus. Qft
numerus adeo placuit, uri Athenis alijfque infignioribus urbibus in
foro prae figeretur,qui etiam ufque in praeiens vulgo receptus eft,
quod
 REVOLVTIONVM LIB. IIIT. 23^
quod per ipfum exiftiment certo ordine conftare principia & fines
rnenfium.^ Annum quoque Solarem dierum 3^5 cum quadrante
commenfurabilem ipli menlibus. Hipe illa periodus Callippica
annorum, quibus decies & novies dies unus intercalatur, & ipfum
annum Calippicum nominaverunt. At Hipparchi iblerria reperit
iri 304 annis totum diem excrefcere,&: tuncfolumverificari,quan¬
do annus Solaris fuerit 300 parte dieiminor. Ira quoque ab ali¬
quibus annus ifte magnus Hipparchi denominatus eh:, in quo com¬
plerentur menfes lydo. Ha^ciimplicius & craffiori, ut aiunt, Mi¬
nerva didafunt. Quando etiam anomalia & latitudinis reft i turio¬
nes queruntur, (^umpropter idem Hipparchus ulterius ifta ferqui--
iivit, nempe collaris adnotationibus,quas in eclipfibus lunaribus di-
ligentiffime obfervavit, ad eas quas a Chaldseis accepit : tempus ia
quo revolutiones mendum & anomaliae fimul reverterentur, defi¬
nivit effe 345 annos iEgyptios 82 dies unam horam, & fub eo
tempore menfes 42^7, anomalise vero 4573 circuitus compleri..
Cum ergo per numerum menfium diflributa fuerit propofita die¬
rum multitudo, funtque centena vigintifex millia & feptem dies
atque una hora, invenitur unus menlis sequalis dierum 29 fcrup.pri-
morum 31, fecund. 50, tert. 8, quart.9, qtiint.20. ratione
patuit etiam cujuflibet t?mporis motus. Nam divifis^o unius
menftru^ revolutionis gradibus per tempus menftruum, prodijt di-
ariusLuntecurfus a Sole gradus 12 ferup. prima ii, fecunda 2^,
tertia 41, quarta 20, quinta 18. Hxctrecentiesfexagefies quin¬
quies colligunt ultra duodecim revolutiones annuum motum grad.
1^9 ferup. prima 37, fecunda 21, -tertia 28, quarta 29. Porro
menfes 42^7 ad 4573 circuitus anomalig cum fint in numeris invi¬
cem compofitis,utpotequos numerant 17 communi m'enfura,erunt
in minimis numeris ut 251 ad 26^9, in qua ratione per theorema
15, quinti Euclid. habebimus lunarem curfumad anomalisemo¬
tum . Vt cum multiplicaverimus motum Luna^ per 2^9, Se con¬
fectum diviferimus per 251, exibit anomaliae motus annuus quidem
poft integras revolutiones 13 grad. 88 ferup. prima43, fecunda 8,
tertia 40, quarta 20, ac perinde diarius grad. 13 ferup. prima 3,,
fecunda 53, tertia 5^, quarta 29. Latitudinis autem revolutio
aliam rationem habet: Non enim convenit ftib praefinitio tempore
quo anomalia reflituitur, fed tunc fblummodo latitudinem Lun^e
redijfle intelJigimus,quin poflerior lunae defeCtus per oniniaiim*iiis
Sc
140 NICOLAI C O P ER N I C I
Sc sequalis fuerit priori, cum videlicet ab eadem parte sequales utri-
ulque fuerint obfcurationes , magnitudine inquam & duratione, ^
quod accidit quando gqualesilierint a fumma vel infima ab fide lung
diftantiae^tunc enim inteiligitur tequales umbras aquali tempore lu¬
nam pertranfide. Talis autem rev^rfio fecundum Hipparchum in
menfibus 5458 contingit, quibus refpondeant latitudinis 5923 re¬
volutiones . Qua etiam ratione conftabant particulares latitudinis
motus in annis Sc diebus ut eseteri. Cum enim multiplicaverimus
Lun^ motum a Sole per menfes 5923,6c colledtum diviferimus per
5458, habebimus latitudinis Lunse motum. In annis quidem poft
revolutiones 13 gradus 148, ferup. prima 42 5^ fecunda 46, tertia
20, quarta 3. In diebus autem grad. 13 ferup. prima 13, fecun¬
da 45, tertia 39, quarta 40. Hoc modo Lunas motus aequales
taxavit Hipparchus, quibus nemo ante ipfum acceffit propinquius,
attamen in omnibus adhuc numeris abiblutos fuifle fuccedentia fe¬
cula manifeftarunt. Nam Ptolemaeus, medium quidem a Sole mo¬
tum eundem invenit quem Hipparchus, anomalia vero motum ab
illo deficere annuum in ferup. fecundis i, tertijs ii, quartis 39.
Latitudinis vero annuum abundare in ferup. tertijs 52, quartis 41.
jqos autem pluribus jam tranfaditis temporibus, Hipparchi medium
quoque motum annuum invenimus deficere in ferup. fecundo uno,
tertijs 7, quartis 56, anomaliae vero tertiafblummodo 26, quar-
i:a 55 defunt- Latitudinis quoque motui ferup. fecundum unum,
tertia 2, quarta 42, abundat. Itaque motus Lun^ aqualis quo
differt amotu terrcftrierit annuus part. 129,37, 22,36, 25. Ano¬
malia: part. 88, 43,9, 7? Latitudinis 148,42, 45, i7,2i.

Motus
 REVOLVTIONVM LIB. III. 541
Motus Liin^ in annis & fexagenis annorum.
Anni| M 0 T V S Anm| M 0 T V S.
Sex, grad. min. fec. terr. Sex. grad. min. fec. tert.
Hic motu"
I 2 9' 37- 11- 3(5. 31 0 j8. 18. 40. 48. a Sole,
2 4 19. 14, 4S. 12. 32 3 7. i(5. 3. 2J.
3 0 iS, st- 7- 49. i 17. 33. 26. I.
33
4 2 38. 29. 30. 23. 34 I 27. IO.. 48. 38.
/ 4 4S- 6, J3, • 2. 3J 3 36. 48. II. 14.
6 0 J7* 44- 15* 38. S 46. ZJ. 33. JI.
ii
7. 3 7* 21- 38* 14. 37 I S6. 2. j(j. 27.
J 1(3, J9* 0. 4 40* 19- 3-
ii J.

9 I 26. 36. 23. 27- 39 0 ij. 17. 41, 40.

I0 3 36. 13. 46. .4- 4Q 2 24. S)'. 4. 16.
11 S 41. i 40. 41 34. 32. 26. J3,
I-. 4
12 I j-J. 28. 31. 42 0 44/ 9' 49- 29.
13 4 S- s* i3- /3- 45 2 /3. 47. 12. y.
0 14. 43. 16. 29. 3. 24. 34. 42.
-ii 44 J
15 2 24. 20. 39. (5. . I 13. I. S7‘ 28-
16 33- 58. I* 42. , 4(5 3 22. 39. 19. ss-
-±
17 0 43. 35. 24. 19. J 32. 16. 42. 31.
18 2 jf3. 12. 46. 48 I
ii- 41. 54* S- 8.
19 2. jo. 9. 49 3 Ji. 31. 27. 44.
20 1 12. 27. 32- 8. JO 0 I. 8. 30. ia
21 3 22. 4. 54- 44. 2 IO. 46. 12. 57.
22 5 31. 42. 17* 21. 4 20. 25. 3j. 33.
ii
^3 I 41. 19. 39. i7. i3 0 30. 0. /8. IO.
ii 3 50. 37. 2. 34- 2 39- 38. 20. 46.
ii
ij 0 0. 54. 2J* lO.
4
2 ^ IO. 49* ij- 43. 22.
26 II. 47* 46. 0 j8. J3. y, y^.

i7 4 19. 49. IO. ^3- ^7 3 8. 30. 28, 31’.

28 0 29. 16. 32. J'9- i8. 7. ji. 12.
ii 5
29 2 39. 3. 55- 36. /9 I 27. 45. 13. 48.
30-. 4 48. 41. 18. 12. 60 3 37. 22. 36. ly.

Radix ChriJii,
Sex. grad. min.
3. 2C,. 5b «f-7*

,Hh Mo-
S34 NICOtAI COPERNICI
; Motus Lunaem diebus & fexagenis dierum & fcrup.
Dies. M 0 T V s. Dies.]1 M 0 T V s.
Sex. grad. min. lec. tert. Sex. grad. min. fcc. tert.

I 0 12. JI. 26. 41 31 6 17* j4. 47. 26.

1 0 24. 22. f3. 23 6 30. 6, 14. o*
il
3 0 36. 34. 20, 4. 33 6 42. 17. 40* 49*
0 48* 4;. 4(5. 46. .34 6 J4. 29. 7. 31*
S 1 0. J7. 13. 27. 33 7 6. 40. 54. 12.
6 I 13. 8. 40. 9. 7 18. J2. 0. J4.
il
7 I 2J. 20. 6, 50. 37 7 31. 3. ^7* 3J*
8 37. 31* 33- 3i- 7 43. 14. J4. 17?
Jl
9 1 49* 43- 0* ^3* 39 7 jj. 26, 20, j8.
IO 2 1. J4, 26. jy. 40 8 7. 37* 47- 40.
II 2 14. 5. ;3. 36. 41 s' 19* 49. 14. 21.
11 2 26. 17, 20. 18, 42- 8 32. 0. 41. 3.
M 2 38. 28, 47, 0. 43 8 44. 12. 7. 44.
2 /0. 40. 13. 41. 44 8 46, 23. 34. 26.
il
U 3 2. JI. 40. 22. 4; 9 '8. 3J. I. 7*
i6 46
3 ij* 5* 7- * 4. J_ 20. 4(5. 27. 49.
17 3 27. 14. 33. 4j. 9 3.i* J7* i4* 30.
i8 3 39. 26. 0. 27. 48 4j. 9. 21. 12.
9
3 JI. 37. 27. 8. 49 9 J7. 20. 47. J5*
20 4 3. 48. J3. jo. f0 10 9. 32. 14, 3J*
21 4 16. 0. 20. 31. JI 1.0 21. 43. 41. 16.
22 4 28. II. 47. 13. J2. 10 3 3- JI* 7* 58-
i3 4 40. 23. 13. J4. J3 10 46, 6. 34. 40.
M J2. 34. 40 35. J4 10 j8. 18. I. 21.
-1
S 4. 46. 7* 17. JJ II IO. 29. 28. 2.
26 S 16* J7.. 33* J9* j£ I r. 22. 40. J4, 43.
2.7 5 29. 9. 0. 40, J'7 II j 34* Ji* 21» iJ-
28 41. 20. 27. 22. 11 47. 5, 48* 7-
5 J3- 31» 54* 5- J9 11 J9- IJ- 14- 48.
30 6 j. 43. 20. 4f. (5o I2 II, 26. 41. 31.

;
 REVOLVTIONVM LIB. IIII.
Motus anomalicie lunaris in annis 8c fexagenis annorum.

Annij M 0 T V s. 1 Anni| M 0 T V S.
s X grad. min. lic. tert. Sex grad. min. Icc. tert.
I 1 ^ 1 45* 9. 7* 31 3 /0. 17. 42. 44.
2 1 2 1 j-7, 16. 18* 14.
Ji 5 19- 0. JI. J2.
i 26. s». 27. 2U 33 0 47* 44* 0. 59-
1 2 16.. 27. 10. 6.
4 f J /4* Ji» 3^* ^9* 34
S 1 ^ j 3j» 4;* • 3 4J-* 10. 19. 13.
• 6 ! 1 1 1^- J4* 43« 5 15- Sh it
ii
7 41 21. 2. 3. JO. • 0 42. 36. 37. 28.
8 s 1 49. 4j-. 12. x8. 2 II* 19. 46. 3y.
ii
9 I j 18. 16. 22, J-. 39 3 40. 2* 42*
IO 2 I 47, 11. 31. 12. 40 ; 8. 46. 4. JO.
11 4 1 ij- i4* 40‘ 19' 41 0 37. 29. 13. J7.
12 i 1 44- 37^ 49- i7- 2 6. 12, 23. 4.'
ii
I 13. 20. j8. 34. 43 3 34. jj. 32. 11.
2 42. 4. 7, 41. 44 i 3. 3^- 41* 19*
Jl
4 10, 47. i6, 48* 4J 0 32. 21. JO* 26,
16 J 39. 30. 23'. 36. 46 2 I* 4* 59* 33*
17 1 8. 13. 3j. 3. 47 3 29. 48. 8* 40.
i8 2 36. 36. 44. 10. 4 j8. 3 1. 17 48.
ii
19 4ji 39- i3* 17- 49 0 27. 14. 26. JJ.
20 JlI 34- i3' 2.. 2j-. I JJ. J7. 36. 2.
ii
21 ! 3, 6» II. 32. 31 3 24. 46. 4j. 9.
22 2! 31. 49. 20. 39. 4 J3. 23. J4. 17.
ii
^3 4 0. 32» 29. 46. i3 0 22. 7* 3. i4*
S 29. 15. 38. 54.
il
1 JO. JO. 12. 51,
2-J 0 1 j7. j8. 48, I. JJ 3 19. 35* ii. 38.
ii* 2 1i 26. 41. 57. 8. 4 48. 16. 30. 46*
^7 1 ' 3 1 ss- 2j. 6. ij. 0 16. J9. 39* J3*
28 1 J 1 24. 8. I/. 23. 1 4j. 42. 49. 0.
ii
0 J2. su 24- 30» i9 3 14. 2j. j8. 7.
301 2 21* 34. 33. 37. 60 4 45- 9* 7. ij.

Hailix Chrifli,
Sex. graJ, min.
3. 27. 7.

1
Hh 2 Motus
244 NICOLAI COPERNICX
Motus anomalias lunaris in diebus fexagenis &ferup.

Dies. M 0 T V S, Dies. 1 M 0 T V S.
Sex. grad. min. fec. tert. iScx.|1 grad. min. lec. tert.

I 0 13. 3. 31 6 43. 0. 32. II.

1 0 2(5. 7. 47« 53 6 38. 4* 4^* 8.
ii
3 0 39. II. 41. 49. 33 7 II. 8. 40* 4*
4 0 S2* 15' 35. 4^. 34 7 24. 12. 34. I.
S I 5. . 19. 29. 42. • 35 7 37. 16. 27. 37.
6 I 18. 23. 23. 39. 7 30. 20. 21. 34.
ii
7 I 31. 27. 17. 3-5. 37 8 3. 24. 15. 30.
H I 44. 31. II. 32. 3b’ S 16. 28. 9. 47*
9 I 57. 35- 5* 2,8. 39 8 29. 3.2. 3. 45.
IO 2 IO. 38. S9* 2j\ ■40 8 42. 33. 37. 40*
II 2 23, 42. J3. 21. 41 8 55» 39* 51- 36.
IZ 2 36. 46. 47. 18. 42. 9 8. 43. 43. 3 3-
15 2 49. 3-0. 41. 14. 45 9 21. 47. 39- ^9*
3 2. 34. 33. II. 44 9 34* 51* 33* 26.
i±
i; 3- 13. 38.. 29* 7. 45 9 47* 55. V* i2*
16 3 29. 2. 23. 4. 46 IO 0. 39, 21. 19.
17 3 42. 6. 17. 0. IO 1.4. 3. 13. 13.
18 3 • 33. IO. IO. 37. 48 IO 27. 7. 9. 12.
19 4 8. 14. -4. 33. 49 IO 40. 11. 3. 8.
20 4 21. 17; 38. 30. .30 10 35, 14. 37. 3.
21 4 34: 21. 32. 46. 51 11 6. 18* 31. I.
22 4 47. 23. 4^. 43. 11 19. 22. 44. 38.
ii
0. 29. 40. 39. 53 II 32. 26. 38. 34.
24 13. 33‘ 34- 3<^- 5-4 11 43. 30* 32* 51*
2S S 26. 37. 28. 32. 11 38. 34. 26. 47.
16 S 39, 41, 22. 20. 12 II. 38. 20« 44.
Jl
27 S 32. 43. 16. 23. S7 12 24. 42. 14. 40.
28 6 3. 49. IO. 22. 58 12 37*. 4^* 8. 37.
29 6 18. 53» 4- 59 12 30. 30. 2. 33.
30 6 31. 56. 38. 13. 60 13 53» 3- 5^- 30-

Mocus
 REVOLVTIONVM. LTB. IIIT. HS
Motus latitudinis Limae in annis Scjfexagenis annorum.

Anni| M 0 r V s. Anni| M 0 T V S.
Sex. 1 grad. min. fec. tert.
I |Scx 1 grad. min. fec. tere.

I 1 28* 42, 43-. 17* 31 4 23* 57*

1 4 j7, 2;. 30. 34. I 18. 48. 9. 14.
ii
3 I 26. 8. i_f. ju 33 3 47* 30. 54* 3J-
4 3 /4. ji. I. 9^ 34 0 16. 13. 39* 40.
S 0 23. 33, 46. 26* 3; 2 44* 2/. (5.
6 2 /z, 16. 3T, 44* 5 13- 39* io, 24.
ii
7 J 20. 3-9. 17. I. 1 42. 21, JJ-. 41-
8 49. 42. 2« 18* 4 11« 4* 40. j8.
I
ii
18. 24. 47. 36. 39 0 39- 47* 2(5, 1(5.
9 4
IO 0 47- 7‘ 5 i- /3- 40 3 8. fo. 11. 33.
n 3 ij. j-o* i8* 10. 41 i 37* Ii. S6. jo.
12 44. 33, 3. 28. •4i 2 S‘ 55* 42» 8.
i
13 2 13. jf. 48. 4J-. 43 4 34* 3^* 27* 25*
4 41. j8. 34» 2. 44 I 3. ii- 12. 42.
il
I 10, 41. 19, 20. 45 3 32* 3* j8, 0.
i6 59. 24. 4. 37. 46 0 0, 46. 43. 17.
3
17 0 8, 6, 49. J4. 2 29. 29- z8. 34.
i8 2 36. 49. 3J. 12. > 48 4 58. 12:. 13. 52
19 j /♦ 32. 20» 29. 49 I 2(5. ;4. 59.
' 20 I 34. i;. 5. 46. ii. 3 JJ. 5 7. .44* 26.
2t 1 4- 2. 57» JU 4. G 24, 20. 29. 44*
22 0 31. 40. 36» 21. 2 53* 3- i;. I.
1 ii
2^5 5. 0. 23. 21. 38. 21. 46. 0, 18.
29. 6- 6. j-6. jo. 28. 45. 3^*
il 5 ii
j 57. 48, ;2, 13. iJ 4 19. II. 30* 55.
30- ; 0 16. 10,
il ! 4 26. 31. 37- 47» 54.
^7 1 0 n- I4‘ 48- 3 16. 37. I. 28.
28 1 5 45. 19* 46. 4T.
3 Z3. rA 8. ii
2^1 S9 2 14. 2j 31. 2.
i ii* 39« i3- ii*
30) 2 21. 22. 38. 40. 60 4 42. 45» 17. 21.
R^dix Chri^i a bo
C4p.r4- reo^limite.
Sex. grad. min.
2., 9. 45.
f
4 nsdo 1
- 3- 39- 45* 1 1

Hh 3 Motus
 KEVOLVTIONVM. UB. IUI.

Capv V.

^rima iriisqualitatu Luna, qua in nova, f lenaqui

contingit 3 demonftratio,

M ,
Otus Lun^e sequales prout ufque in prsefchspotuerunt no»
bis innotcfcere, expofuimus. Nunc inaequalitatis ratio
eft aggredienda, quam per modum epicycli demonftrabi-
mus, Sc primum eam quas in conjunctionibus 6r oppoiitronibus So¬
lis contingit, circa quam prifci Mathematici ingenio mirabili ufi
funr, pertriadas deliquiorum Limarium. Quam etiam viam ab il¬
lis fic nobis praeparatam lequemur, capiemusque tres eelipfes a Pto¬
lemaeo diligenter obfervatas, quibus alias quoque tres non minori .
diligentia notatas comparabimus, ut motus aequales jam expoliti, 11
reCte le habeant examinentur. Vtemur autem in eorum explicatio-
nemedijs motibus Solis Se Luna: ab ^quinoCtii Verni locotan-
quam aequalibus, imitatione prifeorum. Qimniam diveriitas,qu£e
propter ina:qualem aequinoCtiorurn praicellionem contingit, in tam
brevi tempore, quamvis etiam decem annorum, non percipitur.
Primam igitur ecliplim alTumit Ptolemaeus faCtam anno 17 Adria- 7-,^^
ni principis, vigelimo die tranlaCto menlis Pauni lecundum ^Lgy- Ptoimau^,
ptios : annorum vero Chriiti erat centelimus trigelimus tertius,
lexta die menlis Maij, live pridie Nonas. Defecitque tota, cujus
medium tempus erat per dodrantem horte aqualis ante mediam
noCtem Alexandrite, fcd Fruenburgi liye Cracovite fuillet hora
una cum dodrante ante medium noCtis, quam lequebatur dieslep-
timus, Sole 15 partes & quadrantem partis Tauri tenente, led fe¬
cundum medium motum 12,21 Tauri; Alteram luille ait anno
Adriani, peraCtis duobus diebus, menlis Chiach, quarti Agyp-
tiorum. Erat autem anno Chriiti 134513 Calend.. Novembris,
& defecit a Septentrione per dextantem diametri lui, cujus medium
erat una hora tequinoCtiali Alexandrite, Cracovise autem duabus
horis ante medium nodis, Sole exillcnte in 25 gradu , & fextanto
iigniLibrte ; fed medio motu in 26, 43 ejuldem. Tertia quoque
ecliplis erat anno 20 Adriani,tranlad.is 19 diebus Pharmuthi menlis ^
oCtavi ^gyptiorum. t Annorum Chrilti 13^, ^ Martij tranfado, Mamju
deh-
 24^ NICOL AI COPERNICI
deficiente ruifus a Septentrione Luna ex femific diametri,cujus me¬
dium erat Alcxandriae quatuor horis ^equinod:ialibus,red Cracovi^
Pridie tribus lioris poftmediam nodem, cujus mane erat in Nonis Marti]-
* lego u Lrat quoque tunc Sol in 14 grad. partcTjreium,medio mo¬
tu in II, 44 Pifcium. Patet autem quod in medio fpacio temporis*
quod erat inter primam &: fecundam eclipfim. Luna tantum per-
tranfivit, quantum Sol in motu apparente (abjedis inquam integris
circulis) 161 panes &: 55 fcrupula. Et a fecunda ad tertiam part*
-?/. las, • ^ 137 ^crup. 55. Erat autem in priori in¬
T. tervallo annus unus , dies 166, hora^ squa¬
les 23 cum dodrante unius, fecundum ap¬
parentiam., fed examinatim hors 23 cum
quinque odavis.. In fecuiida vero diflantia
annus unus,dies 137, hors 5 fimpliciter,ex-
ade vero hors 5 fem. Et orat ^lis & Lu-
ns motus squalis conjundim in primo in¬
tervallo rejedis circulis grad. 169 fcrup. 37j
anomalis grad* 11 o fer • 21. In fecundo
intervallo felis & lunf motus fimiliter gqua-
Hspart. 137 ferup.33.> Patet igitur quod in
prima diflantia partes 110 fcrup.. 21 epicycU
liibtrahunt medio motu Luns partes 7 feru.
42. In fecunda partes 81 fcrup. 36, addunt
partem unam fer. 21. His fle propofitis de-
feribatur lunaris epicyclus A B C* in quo
prima eclipfis fuerit in A, akera in B, ac re¬
liqua in C, quo etiam ordine fuperius in prs-
cedentia Lune tfanfitus intelligatur. Et fit A
B circumferentia part. 110 feru. 21, ablati-
va (utdiximus) partium 7 fcrup. 42, B C
vero partium 81 feru.. 36, qus addat partem
unam fcrup. 21, erit reliqua circuli C A par¬
tium 168 feru. 3 adjediva,qusreftant,par-
tes 6 fcrup. 21. (^oniamverofummaab-
fisepicycli in B C 6c C A circumferenti] s
non efl, cum adjedivs fint & femicirculo
minores, neceffarium efl illam in A B re-
perirL.Accipiamus igi.tSr D centrum terrs, circa quod epicyclus
^equa-
 H E V O L V T I O N V M IIB. IIIT, 249
aequaliter feratur, unde agantur linese ad %na eclipfium D A, D B,
D C, &connedantur B C, B E, C E. Cum igitur AB circum¬
ferentia partes 7, 42, Egniferifubtendit, erit angulus ADB par¬
tium 7, 42, qualium 180 funt duo redi, fed qualium 3^0 duo
redi fuerint, erit angulus ipfe part. 15, ferup. 24, & angulus A E B
ad circumferentiam eft fimilium partium 110,21, exterior exiftens
trianguli B D E. Datur ergo E B D angulus partium 94 ferup.
57. Atqui trianguli datorum «ngulorum dantur latera, eftque D E
partium 147396, B E partium 26798, quarum dimetiens circuli
triangulum circumferibentis fuerit ducentorum millium. Rurfus
quoniam AEG circumferentia comprehendit, in fignifero par. 6
ferup. 21, erit angulus quifub EDC part. 6 feru. 21, qualium 180
funt duo redi, qualium vero 360 duo funt redi erit ipfe partium iz
ferup. 42, qualium etiam quifub AEG angulus eft 191,57 &:ipfe
exterior exiftens trianguli CDE, exipfo D angulo tertium E C
D, relinquit partium e arundem 179 feru. 15. dantur ergo latera
D E partium 199996, C E partium 22120, qualium funt 200000,
dimetiens circuli circumferibentis. Sed qualium erat D E partium
147396,-talium eft C E 1^302, qualium etiam BE 26798. Cum
ergo rurfus in triangulo BEC, duo latera B C, CD data fintj
& angulus E partium 81, 36, uti circumferentia B C, habebi¬
mus etiam tertium E C latus ex demonftratis triangulorum plano¬
rum earundem illarum partium 17960. Sed cum fuerit dimetiens
epicycli partium ducentorum millium , ipfa B C fub tendens 81,
36, erit partium 13 0684 > exterx ad datam rationem talium
partium E D 1072684, & C E 118637, acipfius C E circum-
ferentia part. 72 ferup. prima 46, fecunda 10. Sed CEA cir¬
cumferentia ex pr^ftrudione partium erat 168, 3, reliqua ergo
E A partium eft 95 ferup. primorum 16 fecundorum 50,62: ejus
fubtenft^part. 147786. Hinc tota A E D linea earundem parti¬
um 1220470. Qi^niamvero E A fegmentum minus eftfcmi-
circulo,non erit in ipfo centrum epicycli, fed in reliquo A B C E.
Sit ergo ipfum K, & agatur per ut rafqueabfides D M, K L, fit-
que L fupremaabfis, infima M. Manifeftum eft autem per 30
dieorema tertij Euclidis, quod redangulum contentum flib A D E
,a:quale eft ei quod fub L D M continetur. Cum autem L M di¬
metiens circuli dividue feceriir in K, cui addatur in diredum DM,
cr;t quod fub L D M redangulum, cum eo quod ex K M qua¬
li drato
350 NICOLAI COPERNICI
drato sequale ei quod ex D K, datur ergo longitudine DK parti¬
um 114855^, qualium eft L K centenum millium:& propterea qua¬
lium D K fuerit centenum millium, erit L K part 8706, quce ex
centro eft epicycli. His ita peracftis agatur K N O perpendicula¬
ris ipli A D. Q^niam igitur K D, DE, E A ^ rationem ha¬
bent ad invicem datam in partibus, quibus L K eft centenum mil¬
lium , 6r N E dimidia iphus A E, partium
eft earundem» 73893. Tota ergo D E N
partium eft 114^577. At in triangulo
D K N, duo latera D K, N D iunt data,,
&■ angulus N re£lus. Erit propterea N K D*
angulus in centro partium 86, ferup. pri¬
morum 38 fem. totidemque MEO cir-
CLunferentia,ac LA O reliquafemicirculi^
partium 93 fcru. 2.1 fem. a quafublata OA
dimidia iphus AOE part. 47 ferup. 38(^11.
manetrehdua L A part..45 ferup 43,411^6
eft diftantia Lung a £imma abfide epicycli in
primo deliquio hve anomalia. Sed tota A B
partium erat iio fer. 21 reliqua igitur LB
anomalia in altero deliquio partium eft 64
fcrup. 38, ac tota LB C partium 146 ferup.
14, ad quam tertium deliquium incidebat.^
lamquoqueperfpicuumerit,quod cum an¬
gulus. D KN Iit part. 86 ferup. 38, quarum
360 funt quatuor reaii, relinquitur angulus
quifub KDN part. 3 ferup, 22 areat:o,quae
eft profthapharefis, quam addit anomalia in
prima eclipfi. Totus autem angulus A D B-
erat partium 7 ferup. 42, reliquus ergo
L D B partes habet 4 ferup, 20 , quae mi¬
nuuntur ab aequali motu Lun^ in fecunda
eclipfi ad L B circumferentiam. Et quo¬
niam BD G angulus erat part. 1, 21, 5c
reliquus ergo G D M remanet part, 2 ferup,
49, ablativa profthaphaerefis ipfius L B C
Circumferentia in tertia eclipfi-. Erat ergo medius Lunelocus,hoc
«ft K centri in prima eclipfi part. 9 ferup. 53 Scorpijj Coquodap-
jparens
 REVOLVTIONVM LIB. Iin, ijt
parens ejus locus eflet in partibus 13 fcrup. 15 Scorpij, tot inquam
quot Sol e diametro in Tauro poffidebat, ac eodem modo medius
Lun^e motus in fecunda eclipli habebat partes 29 lem. Arietis. In
tertia partes 17 fcrup. 4 Virginis. Lunares quoque a Sole aequa¬
les diftantise in prima partes 177 fcrup. 3 3, in altera partes 182 fcru,
47. Jn ultima,partes 185 fcrup. 20. Hoc modo PtolemjEUs, quo
exemplo fecuti , pergamus jam ad aliam trinitatem lunarium deli
quiorum,quse etiam a nobis diligentillime fiint obfervata. Primum '
erat anno Chrifti 1511, fex diebus menlis Odobris tranfa(51is, coe-
pitque Luna deficere una hora, 8c odlava parte horae,ante medium
nod;is,ex horis aequalibus, & reftituta eft in integrum duabus horis,
&tertiapoft medium nodis, licque medium ecliplis erat hora di¬
midia cum duodecima parte horae poft medium nodis, cujus mane
erat dies feptimus in Nonis Odobris, defecitque Luna tota, dum
Solefletin 22 grad, 25 fcrup. Librae,fedfecundum sequalitatem in
24,13 Librae. Secundam eclipfim notavimus Anno Chrifti 1522
menfe Septembri, elaplis quinque diebus, totam quoque deficien¬
tem, cujus initium erat duabus quintis horae aequalis ante medium
nod:is,fed ejus medium una hora cum triente poft mediam nod:em,
quam fequabatur dies fextus, & ipfe odavCis ante Idu^ Septembris,
erat autem Sol in 22 grad. quinta Virginis, fed aequaliter in 2^
fcrup. 49 Virginis. Tertiam quoque anno Chrifti I523,25 die-
bus Augufti menfis praeteritis, quae coepit horis tribus minus quinta
parte horae poft mediam nodem, & medium tempus omnino etiam
deficientis, erant 4 horae medietas minus duodecima parte horae
poft mediam nodem,imminente jam diefeptimo Calend, Septem¬
bris, Sole in 11 grad. 21 fcrup. Virginis, medio motu in 13 grad.
2 fcrup. Virginis. Et hic quoque manifeftum eft, quoddiftantia
verorum locorum Solis &: Lunae aprima eclipli ad fecundam fuerit
partilm 329 fcrup. 47. Ab altera vero ad tertiam part. 349 fcrup.
9. Tempus autem a prima eclipli ad lecundam eft annorum aequa¬
lium decem, dierum 337 Se dodraintis unius horae fecundum appa¬
rens tempus, ledadexadam aequalitatem erat hora una minus de¬
cima quinta parte, A fecunda ad tertiam fuerunt dies 354 horae 3
cum uncia,led tempore aequali horae 3 fcrup. 9. In primo inter¬
vallo motus Solis & Lunae conjundim medius,rejedis circulis,col¬
ligit partes 334 fcrup, 47, & anomaliae grad, 250 fcrup. 36, aufe¬
rentis ab aequali motu partes fere quinque. In fecundo intervallo
Ii 2. motus
 NICOLAI GOPERN IGI
motus Solis 5c Lun^ medius partium ^66Ccr. i o, Anomali^ par.50^
feru.^ 43 adjicientis medio motui part. z fer. 59. Sit jam epicyelus
A B C, & fit A locus Lung in medio primj deliquij^ B in fecundo, C
intertioj&motusepicyeliintelligaturex C in B,8rB in A,hoc
efijlupernein praecedentia, inferne ad confequentkr Et A C B cir¬
cumferentia partium 250 feru. 36, quae auferat medio motui Lunjs
(ut diximus) portes quinque in prima temporis diftantia. Circum¬
ferentia vero B A C fit partium 306 fer.
43 , adjiciens medica motui Lunse partes 2
fcriip. 59, & reliqua A C part. 197 ferup^
19. reliquas auferet partes 2 ferup. i
niam vero ipfa A C major eft femicirculo,
& eft ablativa, necefle eft in ipfa- fummam
ablidem comprehendi. Capiatur ergo ex
adverfo D centrum cerras,& connedantur
AD, DB,DEC,AB, AE, EB. Quo¬
niam igitur trianguli D B E angulus exte-»
rior C E B datur part. 53 ferup. 17, juxta
G B circumferentiam, qua; reliqua eft cir¬
culi ex BAC,& angulus BDE ad cen¬
trum quidem part. 2 ferupi 59, fed ad cir¬
cumferentiam part. 5 ferup 58, & reliquus*
ergo EBD, partium 47 ferup. 18. Qua¬
propter erit latus B E part. 1042, Stlattis
DE pai*. eorundem 8024,quarumqu^ ex
centro circumfcribentis triangulum fuerit
loooo. Pari modo A E C angulus par¬
tium eft 197 femp. 19, circumferentia A
C B Gonftitutus, Stquifiib ADC pard-
tiumeft 2 ferup. 2 ut ad centrum, fiSl ut
ad circumferentiam part. 4 ferup. 2, reli¬
quus ergo,qui fiib D A E trianguli partium
eft 193 ferup. 17 y quarum 360 funt duo
redi. Sunr ergo latera quoque data in par¬
tibusquibus quse ex centro circumfcri¬
bentis triangulum A D E, eft 10000 A E
part. 702, D E partium 198^5: fed quarum D E partium eft 8024,
carum eft AE part* 283, quarum edam erat EB part. 1042. Ha-
bebU
 REVOLVTIONVM LIB. IIII. 25^
bebimus ergo rurfus triangulum A B E, in quoduo latera A E &
EB datafunt, & angulus qui fub AEB part. 250 Icrup- 36, qui¬
bus 5^Q funt duo redti. Idcircoper demonUratatriangiilorumpIa-
norum, erit etiam A B earundem part. 1227, quarum EB parti¬
um 1042. Sic igitur harum trium linea¬
rum A B, EB, &: E D lucrati fumus ra¬
tionem, per quam etiam eonftabuntm
partibus quibus qug ex centro eft epicycli
decem millium,.quarum etiam A B capit
i^3,23,ED 106751,EB i3853,unde
etiam E B circumferentia datur part. 87
ferup. 41, quxeum B C colligit totam
EB C part. 140 ferup. 58y.cujusiubtenfa
C E partium eft ^8851, & txDta C E D
part. 125602^ Exponatur jam centrum
epicyclr , quod ncceflario cadet in E
A C fegmentum, tanquam majus femi-
circulo,, fitque F , 6c extendatur D 1 F
0,in redlam lineam per utrafque abh-
des infimam I, & fummam G Ma-
nifeftum eft iterum, quod rectangu-
lum quod fub C D E continetur, x~
quale eft ei quod fub GD I, quod au¬
tem fub GDI, una cum eo quod F I,
aequale eft ei quod ex D F fit quadra¬
to.- Datur ergo longitudine D I F par¬
tium 116226, quarum F G eft loooo,-
quarum igitur partium D F eft centenum
millium,erit F G partium 8604, confen-
taneum ei^quod aplerifquc alijs qui a Pto¬
lemaeo nos prxcellerunt proditum inve¬
nimus. Excitetur jam ex centro F ipfi
E C ad angulos re(ftos,qu« fit F L, &: ex-
tendatur in redtam lineam F L Mjfcca-
bitque bifariam C E in E figno. Qjjo-
niam igitur ED redta linea part. 106751, & dimidia CE, hoc eft
E E part. 9426, erit tota DFE 116177, quarum FG eft 10000,
quarum etiam-D F eft 116226« Trianguli ergo DEL,- duola-
li 5 tcra
154 NICOLAI COPE RN ICI
rtera D F, ScDL dacafune,datur quoque DFLpart. 88 fcrup.ii^
dc reliquus F D L partis unius, /crup.
3^5 & I E M circumferentia limili-
ter partium 88 ferup. 21, 6r M C di¬
midia ipfius E B C part. feptuaginta
ferup. 29, erit tota I M C partium 158
feru. 50, St reliqua femicirculi G C par¬
tium 21 ferup. IO. Et haec erat diftan-
tiaEunae ab apogaeo epicycli, live ano¬
maliae locus in tertia eclipli, Sc G B C in
fecunda partium 74 ferup. 27, ac tota G
B A in prima colligit part. 183 ferup. 51.
Rurfus intertiaecliph IDE angulus,ut
in centro partis unius,ferup. 39, quae pro-
ftliaphaerefis eftablativa, & totus ID B
angulus in fecunda eclipfi partium 4 feru.
38, etiam ablativa profthaphaerefis, ipfa
enim ex GD C part. 1,39, & ipfius G
D B part. 2 ferup. 59 conflituitur: & re¬
liquus igitur angulus a toto AD B part.
quinque, & efr A D I, qui remanebit
fcrupulorum primorum 22, quae adjiciun¬
tur aequalitati in prima eclipfi. Quapro¬
pter locus aequalis Lunae in prima eclipfi
erat in 22 part. 3 ferup. Arietis : appa¬
rentiae vero 22 ferup. 27, ac tot partes,
quot Sol ex oppofito Librae continebat.
Ita quoque in altera eclipfi medius Lunae
motus erat in partibus 26, 50 Pifeium.
In tertia vero 13 Pifeium. Ac Lunaris
medius motus per quem feparatur ab an¬
nuo terrae In prima eclipfi part. 170 ferup. 50. In fecunda par¬
tes 182 ferup. 51. In tertia partes 179 ferup. 58.

Notae;

Ififjzjgtjs^hoceB in mvilunjjs ^ flenilunijs^unua tantum eff anomalia

lunaru^^ una eademque^roflhafharefes utrique calculo inferviunt. Luna
uni quoque Anomalia eji obnoma^congruenti cum anomdta fy-
zygiarum
 REVOLVTIONVM tl H. lllt 2515
zygiarum , fedfrofihafharefes habet maiores quam luna flena novaque,
Bxtra hos jiat U4 requiritur duplex anomalia in calculo Lunari ^ quemad-^
modum injrapatebit. Hoc capite demonjlrat author exemplo Vtolemm qu{&
cy quan t a Jit A nomalia lunai in fjzjgijs. In eclipjibua omnium accurat/Ji-
fime obfsrvari potesi lun£ locm in zodiaco,^ ubi frobe cognitus fuerit locus
Solis : quia centrum umbraterrefris incurrit in lacum zodiaci oppofitum
locofolari. Porro quot eclipfes Innares in Ptolemai commentarijs notata
fntyvidere eB in Tabulis Frificis pag.yp fr feqq, ubi omnes ordine recen-
fentnr^ adnot at 0 duplici tempore, uno in annis Nabonaffari (jr menfbus
Aegyptiacis, altero in annis ^ menfibm Romanorum, Tjcho Brahe Lunae
calculum emendavit obfervatione eclipfum viginti ^ unius,quarum tem-
fora notantur ijfdem T ab.pag, 2p<f.

[t Annorum ChriHi 135]“^<^Pita eclipfs Ptolemaica refertur ad annum

ChriBi i3S,&ad j (JHartij. Pracedentia ^ confequentiajatis arguunt
hallucinationem authoris, fcribendumque effe Annorum Chrifti 1^6
Marrij quinto tranfado. Erat annus Habonafaritefte Ptolemaeo 883^
Pharmuthidies iip,hora r(P pofl meridiem, (ive Pharmuthi dies 20, horae
4. a medianoBe. Ergo K^nno periodi IUI.484P MartijfextOjferiafe--
eunda, Sole obtinente grad, 14 min.$ Pifcium, qui eB annus Chrifli
136, Porro locum Solis calculo Ptolemako accurate fuppeditant Tabu¬
lae Frificat tam in annis Romanis quam in annis Nabonajjari, lAdi eaf
dempag, 1^1 & 136,

Eclipfum intervalla hoc paBo colliguntur.

K^nni dies horae min.

Sec. Eclipfs 134’ 2P3’ II’ 0,
Prima 133’ 126, II’ IS’

Differentia i"'.. 166.^ 23’ 43*

Hoc cB intervallum temporis inter primam dp fecundam. Annus

Jies 166^ horae 233mm, 4$,

K^nni dies horae'.

Tertia T3<i» (PS» 16,
Secunda 134» 2P3’ II.

Differentia^ i37\ S’ Intervallum^'

fecunda ad tertiam,
Tal/a
 ^6 NICOLAI COPERNICI
Tdia, funt intervigila juxta temporis apparentiam; qu£ ad aequabilitatem
reducitur ex menta Ptolemaeifubjidio tabulae a nobis contextapag.i^oTab,
frificis^
•i

0/ nni, dies, hora,

Sec, ^34, 293- 10, tempore aqua^
pyima I2d, 10, bili.
-

133*

I, idd. 23 •

^nni. dies. fjora. min.

Tertia J3^» 63^ IS¬ 57-\ tempore
Sec, 134* 293, IO, 29. 1 quabili.

j. 137* S* 28,

Tertia eciipfts incidit in annum bijjextilem, quamobrem quintus dm

ijiiartija meridie iniens eH anni dies 6$, Sed juxta rmrem Romanorum
erat dies fex tus iniens a media nocie Jequenti.
Priore intervallo j hoc eJianno uno ^diebus 166, horis min. ^ five
anno uno,, dierum fexag. 2, diebus 46^fcruf. sp,expracedentibus tabulis
colligitur medius motus Solis f ix. 2 grad, 44 min. 20 fec. $0, Et medi¬
us motus Luna fex, 0 grad,$min 16 fec, 28, qui motus conjunblieff’»
ciunt fex, 2 gr.4P min.sj^ hocePt grad. 16q min.j/, SedaTauri
i3yC$,adLibra 2$, iinttrvdlum eHgr.i6s min, 55, quod Luna cum
Sole coniunBim confecit a tempore prima eclipfeos ad tempus f^,cunda^^a-
re in dicio medio motu grad, i dp min. 3y abundant grad. 7 min.42. In¬
ierim motus epicjcli five anomalia Lunaris fuit grad, jio min, 21, uti ex
procedentibus tabulis colligere eH, filare motus ijle Anomalia detraxit
de medio motu gradus 7 min, 42,
Ita in altero intervallo quod eH anni unius dierum fexag. 2, dierum /7
fcrup, J3 fecun^f^i motus anomalia Lunaris e tabulis colligitur grad, 81
min, sd.
Medius motus Solis grad, 13$ min, j.
tJMcdius motus Luna grad, 2 min. 33^

hoceHfimul grad, 137 min. 34,

Sed a Libra 23,^10, ad Pifeium 14^3, funt gradus 138 minuta 33,
^uare motus unomixlia grad, 8; min, sd adiecit medio motui gradus /
min, 21,
 KBVOLVTIONVM lIB. IIIT/ 145»
htfceduabui projlhaph^refthui Ptolewdus ^ Capermcus quantita^
Um epicycH LunarisfubtiUmethodo collegerunt,atqtsemotum Lun^ aqua,
bilem a motu ejus apparente diflinxerunt acfepararurtt^ionUmth cuiuCqut
wotHs (longitudinis ^ anomalia) certis epochis, ^

Cap. VI.
f
EoYum-> qtta Je aqualibus Luna mmbus longimdink
anomalia expojlu funt^comprobatio,

E X Ilis etiam qua!in lunaribus deliquijs expolita funt, licebit

experiri, an Lun^ motus sequales, quos jam expofuimusjtede
fe habeant. Oftenfum eft enim,quod in fecunda primarum
eclipfium, erat lunaris a Sole diftantia part. 182 fcrup. 47. ano¬
malia part. <34 fcrup. 38. In fecunda vero fequentium noftri tem¬
poris eclipfiLun^ motus aSole part. 182 fcrup..5o, anomalia part;
74 fcrup. 27. Patet quod in medio tempore completi funt mcmles
1716^,acinfuperfcrupulaprima quafi quatuor gradus. Anomaliae
quoque motus,rejedis circulis integris,parres novem fcru. quadra¬
ginta novem. Tempus autem quod intcrceffit ab anno decimo
nono Adriani, menfe Chiach ^gyptio, die fecunda & duabus horis
ante medium nodis, quam dies menfis fecutus eft tertius, ulque. ad
. annum Chrifti milleiimum quingentefimum vigelimum fecundum,
ac quintum diem Septembris, una hora & triente unius tempore
apparenti, quod cum aequatum fuerit, funt anni .^gyptij 1388, dies
302, horx 3,icrup. 34. In quo tempore poft completas revolutio¬
nes menfium decemfeptem millium centum & 65 aequalium,fecun-
dum Hipparchum&Ptolemaum,fuifrent part. 359 fcrup. 38. Ano¬
malia! vero fecundum Hipparchum partes 9 fcrup. 39., fed fecun¬
dum Ptolemxum part. 9 fcrup. II. Deficiunt igitur ab iliis motui
Lun^, fcrup, prima 26, anomaliae fcrup. prima 38, qu^noftrisac-
erefcuntjconfentiuntque numeris, quos expofuimus.

Notse.

Infecunda eclipfium,inquit,medius i in fecunda eclipfium Ptokm.medim

motus Lunaa Sole erat grad, iSz fcrup.47. M in fecunda noftrarum
eclipfium medius motus Luna deprehenfm effuifegrad. 182 fcru.so. dif.
ferentia ejlfcrup, trium unius gradus ^ pro quibus tamen affumuntur fertu
pula
 5^5^ NICOLAI COPERNICI
piU quatuSf» Ah una eclipft ad alteram intervallum efi annorum ^egjpt^
j^88 dierum 302 hor.3 min* 34., £lup temf ore medius motus Luna a
Solefecundum Ptolernaum efi grad, 3sp, 17 -,49 > luxta Hipparchum ve-
ro grad. ssp > 4^ > /• Atobfervatio Copernici datgrad, 0, min,4,de^
fcit igitur calculus Ptolemakus minutis 26^ Hipparchi vero calculus Ae-
ficit minutis , in revoluthnihus Luna 17166 ^ hoceftin totidem men-
fhus Lunaribus, hac differentiadisiributa in annos 1388 dies 302ydabit
ntin.o fe.t tert..7 quart,24* Copernicus cap^4 pofuit fec» 1 tert.7
quart, $ 6 j addenda motui annuo Ptolemai,
grad, min. fec. tert,quar,
vero motus annuus Ptolem, 129. 37* -2/. 28, 29.
Cuiadde— — •—■ /. 7«

xMotus annuits Copernici grad. 129. 37. 22, 36 23^

-Item enfs lunaris 4ier. hor, min, fec^ tert, quart.

Hipparcho:—^ 29, 12. 44. i. 1$. 44»^
Ptolernaa —- 29» s:2. 44. j» ^0* txaBt^
Copernico— 29. 12, 44. 3*
igitur menfis Hipparchi medius inter menfcmPtolemai &menfenr
Copernici.
Sed de his Mi uberius diximus,

Cap. VIL i

Ce locis lonojfudlnis O* anomalia Lunari,

I A M quoque eorum uti luperius, Srhk loca funt praefigenda ad

annorum eonftituta principia, Olympiadum, Alexandri, Ca^fa-
ris, Chrifli, & li qux praeterea cuique placuerint. Si igitur illam
trium eclipfium prifcarum fecundam confideremus, fadtam decimo-
nono anno Adriani, duobus diebus menfis Cliiach ^.gyptiorum,
una hora aequinoctiali antemedium noCtisAlexandriae,nobis autem
fiib meridiano Cracovienli duabus horis ante medium nodis,inve¬
niemus a principio annorum Chrifti ad hoc momentum annos
^gyptios 133, dies 3^5, horas aa fimpliciter, exade vero horas
21 fcrup. 37. In quo tempore Lunaris motus eft fecundum nume¬
rationem noftxam partes 332 fcrup. 49. Anomaliae par. 217 fer.
 REVOLVTIONVM LIB. HIK
'3 27 Qiix cum ablata fuerint ab illis, quae in eclipli reperta fuerunt,
utrunque a fpecfefua, relinquitur locus lunaris a Sole medius part.
209 fcrup. 58. Anomaliae 207 fcrup. 7, ad principium annorum
Chrifti in media node ante Calend. lanuarij. Rurfus ad hoc Chrifti
principium funt Olymp. centum nonaginta treSjanni duo, dies 194
fem. quse faciunt annos JEgyptiacos 775, dies 12 fem. examina-
tim vero horas 12 fcrup. 7 fem. Similiter a morte Alexandri
ad nativitatem Chrifti fupputant annos -^gyptios 323 dies 13ofem*
tempore apparente, exquilite vero horas 12 fcru. 14. EtaCse:^.*
re adChriftumfuntanni^gyptij 45 dies i2,inquoconfentitutri-
ufque temporis ratio aequalis & apparentis. Cum igitur motus, qui
has differentias temporum concernunt, fubduxerimus alocis Chri-
ftri,fubtrahendo fingula lingulis, habebimus ad meridiem primi dici
menlisHecatombseonisprimse Olympiadis aequalem Lunx a Sole
diftantiam, partium 39 fcrup. 44. Anomaliae par. 46 fcrup. 20.
Annorum Alexandri ad meridiem primi diei menlis Thoth Eunam
a Sole part. 310 fcrup. 44. Anomaliae part. 85 fcrup. 41. Ac
lulij C^faris ad mediam nodem ante Calend. lanuarij Lunam a So¬
le part. 350 fcrup. 39. Anomalixpart. 17 fcru. 58. Omniahxc
admeridianum Cracovienfem. Q^niam Frueburgum, ubi ple- Fmhur^»^
runque noftras habuimus obfervationes,ad oftia Iftolx fluvij polita,
huic fubeft meridiano, ut nos Lunx Solisque defedus utrobique li-
mul obfervati docent, in quo etiam Dirrhachium Macedoniae, quge
antiquitus Epidamnum vocata eft, continetur.

Notx.

jMotuuwi ef dcha feu radices referuntur ad certum aliquem miridianum^

ut Vtolcmaic<& ad meridianum C^lexandrinum, & Coperniciana ad meri^
dianum Cracovienfem,qui ah kxandrino difcrepat una hora, verius oc-‘
cafum. Praterea Ptolemausdiem inchoatamertdie,nofter a media noFi6
prae edenti, ^mri fi Copernici epochis adieceris motum horarum undecim,
habebis efochas Alexandrinas : Et contrafi ab epochis Ptolemaicis ademe¬
ris motum horarum totidem,ilU tunc rejpicient meridianum Cracovienfem,.
initiumque dici a Copernico ufurpatum. Ita Judaorum epocha Lunares
aptata funt meridiano Hierofolpmitano, motus vero Lunares Ptolemai
cum abaco prorfus confentiunt, uti demonf ramus in Calendario ludak§
propedtem lucem vifuro*
Kk z Ca’p^
 NICOLAt COPEKNICr
Cap. VIII.-
Ve fecunda Luna differentia ,^ quam habeat rationem
epicjcluj primus ad fecundum.

S IcigiturLunaemotusaequales cum prima ejus differentia de-

monftrati funt. Inquirendum nobis jam eft, in qua fint ratio¬
ne epicyclus primus ad fecundum, ac uterque addiftandanT
centri terrse. Invenitur autem maxi¬
ma, ut diximus, inmedijs quadraturis
differentia, quando Luna dividua eff
crefcens vel d^cr^ fcens,quae adfeptem
gradus,& duas tertias fe effert, ut etiam
habent prifcorum adnotationes. Ob-
fervabant enim tempus, in quo Luna
dividua ad mediam diffantiam epicyclr
proxime attigillec, idque circa conta-
d:um lineas egredientis a centro terrse,
quod per numerationem fliperius ex¬
politam facile percipi potuit. Et ip^
Luna tunc exiftente circa nonageli-
mum gradum figniferiab ortu vel oc-
cafufumptum,cavebant errorem,quem
parallaxis podet ingerere motui longi¬
tudinis. Tunc enim,qui per verticem
horizontis eft circulus, ad angulos re-
^os zodiacum flilpefeit, nec admittit
aliquam longitudinis commutationem,
led tota in latitudinem cadit.- Proinde
artificio inftrumenti Aftrolabici acce¬
perunt locum Lun^ ad Solem, £t(5ia
collatione inventa eft Luna differens
ab sequalitate feptem (. ut diximus) gra¬
dibus, & duabus tert. unius loco quiru
que graduum. Defcribaturjam cpicy-
dus A B, centrum ejus fit G, &: a cen^
tro terrse quod Iit D, extendatur rc(3a
linea D B C A, apogaeum epieydi iit A, perigteum B» E taga¬
cum
 REYOLVTIONVM L 1 B, IIIT. 253
tur tangens epicydum DE, & connedatur CE. Q^niamigi-,
tLirin tangente eft profthapha:relis maxima, qua: ik in propofico
part. 7 ferup. 40 , quibus etiam eft angulus B D E, &: qui lub C E D
rectus eft, nempe in contadu circuli A B. Qi^propter erit C E
part. 1334, quarum qu^ ex centro C D eft loooo. At in plena
litienteque luna erat longe minor,partium fiquidem earundem 861
fere. Refecetur C E,&iit C F partium 860, eritin eodem centro
F circumcurrens, quam Luna nova agebat, atque plena, reliqua
F E igitur partium 474 erit dimetiens epicycli fecundi, & bifariam
fedione in G centrum ipftus, Sc tota CFG partium 1097, ex cen¬
tro circuli, quem epicyclifecundi centrum defcripfit. Itaque con¬
flat ratio ipfbrum CG ad GE,uti 1097 ad 237, qualium parti¬
um erat C D decem millium^

N 0 T iS»

Tfi fyzyg^s maxmafrofthafhdrefisLtm/znon excedk gradus quin que^at

rn quadraturis accedit adgradus y minur.^D» major igitur epejcius hic
quam in fjz,ygqs^ uti ab authore ingenioftfjime demonjlratur.
Luna in gradu nonagejimo ecliptica caretparaliaxi in longitudinem^nu^
meratur ijlegradus ab horizontefurfum» Circulus magnus e polo hori¬
zontis eduflusfecat ibi eclipticam ad angulos, re^os, Jim.ulq,ue tranfit per po.
ks zodiaci.

Gap.

reliqm digerentia, qtta Luna a fumma ahjide eficjcli

inaqualiter njidetur mo'veru

P E R Iianc (|poque epagogen datur intclligi,quomodo Luna ia

ipfo cpicyclo fuo primo ina:qualiter moveatur, cujus maxima
differentia contingit, quando curvatur in cornua, vel gibbo-
fa, ac fcmiplenaorbe exiftit. Sit rurfus epicyclus ille primus,c]Uem
epicycli fecundi centrum medio motu deicripferit A B, centrum
ejus C ^ fumma abfis- A, infima B. Captatur ubilibet in circum-
Kk I ferentia
 NICOLAI COPERNICI
Arentia E fignuiii, & conjungantur CE, fiat autem CE ad E F,
ut 1097 ad 237, & in E centro : diftantia
autem E F defcribatur epicyclinm fecundum,
agantur utrobique tangentes ipfum redae
lineae CL, CM.Sitque motus epicyclij par¬
vi ex A in E, hoc eftfuperne in proceden¬
tia, Luna vero ab F in L, etiam in praeceden¬
tia. Patet igitur,quod cum aequalis fuerit mo¬
tus AB, ipli tamen aequalitati epicyclium
fecundum per F L, curfiimfuum addit E L
circumferentiam, atque per M F minuitx»
Quoniam vero in triangulo C E L, ad L an¬
gulus redus eft, & E L partium 237 , qua¬
rum erat CE 1097. Qi^rumigituripfa C E
fuerit decem millium, erit EL zi6o, quas
per Canonemfub tendit angulum E CL par¬
tium 12 ferup. 28, «qualem ipfi MEF, cum
fint trianguli fimilcs & aequales. Et tanta eft
maxima differentia, qua Luna variat a fumma
ab fide epicycli primi. Id autem contingit,
quando Luna motu medio diftiterit a linea
medij motus terrae ante 6c pone partibus
38 ferup. 4.6, Ita fane manifeftum eft,quod
fub media Solis & Lunae diftantia graduum
38 ferup. 46 , ac tot^em a media hinc in¬
de oppofitione, contingunt hae maximo pro-
fthaphorefes.

Notae:

epujdo Lup^e afsignmtmotum in^qualemrejfeBu centri epejdi,

hoc eHyCpcjctum fuper centro ^ axeJuo inAqualiter morderi ajjerunt.quod
non coiret ahfurditate. redi us no fler. ^
Semidiameter minoris epicjdi eBpartium 2S7.femiaiameter maioris eft
farnum 10 97, uti patuit cap.pr&cedtnti. quare in triangulo C E L, cum
angulus ad L fit redus, per 16 prop. libr.^ Eucl. (jr data fint latera^
nempe CE le 97 237 invenientur reliqua^ ut angulus ad C
grad* min, 2$, em amplem, ad E grad. 77 min. 32, quanta fei-
^ luet
 REVOLVTIONVM LIB. TIIT.
liat eflferifhem P L in minore epc^clio, qua femper efl dufUdiJlnnt i a
centri C a fole, Vbi igitur centrum epicjcli maioris a file abieritgract,
38 firup. 4.6, tunc maxima erit profhapharefis epicjcli minoris grad, is
ntm.28,

C A F. X.
^j^amodo Lttnaru motus apparens ex datis aqualiht^
demonfiremr.

H I S omnibus ita pro vifis,volumus jam oftendere, quomodo^

ex aequalibus illis Lunse motibus propoUtis apparens aequa-
lifque motus difcutiatur, graphica ratione, exemplum fu-
mentes ex obfervatis Hipparchi, quo lirnul dodrina per experimen¬
tum comprobetur. Anno igitur a morte Alexandri centefimo no-
nagefimo feptimo,decimafeptima die menfis Pauni, qui decimus eft
^gyptiorum, horis diei novem & triente tranladis, in Rhodo Hip¬
parchus perinftrumentum Aftrolabicum Solis ScLun^obrcrvatio-
ne invenit afe invicem diftare grad. 48, & decima parte,quibus Lu¬
na Solem fequebatur. Cumque arbitraretur Solis locum efle in
11 partibus minus decima Cancri: confequens erat Lunam 2^ gr.
Leonis obtinere* etiam tempore vigefimus nonus gradus
Scorpij oriebatur, decimo gradu Virginis cxlum mediante in Rho¬
do, cui polus Boreus 36 grad. elevatur. Quo argumento confla¬
bat , Lunam circa nonagefimum gradum figniteri a finiente confti-
tutam,nullam tunc,vel certe infenlibilem in longitudine vifus com¬
mutationem admiflfle. Quoniam vero hsec conlideratio fada efl
a meridie illius decimifeptimi diei tribus horis & triente, qux irr
Rhodo refpondent quatuor horis sequinodialibus, fuifrent Craeo-
viaehorseaequinodiales 3 6tfexta pars hora:, juxta diflantiam qua
Rhodos fextante horario propior nobis efl quam Alexaiidria.EranC
igitur ab Alexandri decellu anni centum nonagintafex, dies 28^,-
horse tres cum fexta parte fimpliciter : regulariter autem hora^ 3,
cum triente quafi. In quo tempore Solmedio motu * ad grad.. 12
fcrup. 3 Cancri pervenit, apparente vero ad 10, grad.- 40 fcrup.
Cancri, unde apparet Lunam fecundum veritatem in 28 grad. 37
fcrup. Leonis fuide. Erat autem aequatis Lunx motus fecundum
.mexiflruamrevolutionexn in partibus 45 fcrup.- 5. Anomalix a
■ fummiv
 ^6 NT C O1 A I C O P E RN I C I
fumma ab Me parD 3 3 3, fecundum numerationem noftram. Hoc
exemplo propolito,dcfcribamus cpicyclum primum A B, centrum
ejus C, dimetiens A C B, qua: extendatur in red:am lineam ad cen¬
trum terra;, litque A B D, capiatur etiam in epicyclo circumferen¬
tia ABE partium 333, & conjungantur C E,qua:refecetur in F,
ut Ut EF pardum 2,3 7, quarum EC cft 109 7?^ ^adoin E cen-*
tro diftantia E F defcdbatur cpicycli epicy-
clium F G, fitque Luna in G figno: cir¬
cumferentia autem F G partium 90 ferup.
a o, ratione dupli motus aequalis a Sole, qui
erat part. 45 ferup. 5, Scconnedantur C G,
EGjDG. Qimniam igitur trianguli CEG
dantur duo latera, C E partium 1097, & E G
237, aequalis ipfi E F cum angulo G E C par¬
tium 90 ferup. IO. Dantur ergo per demon-
ftrata triangulorum planorum reliquum latus
G G partium earundem 1123, 6c angulus
qui fub E C G partium 12 ferup. 11 , qui¬
bus confVpt etiam circumferentia E I, ac
profthaplia:relisadJed:iva anomaliae : fitque
tota A B E G partium 345 ferup. 11 .&
reliquus G C A angulus partium 14 ferup.
49 vera: diftantiae lunaris a fumma ab fide epi-
cycli A B , & angulus B C G partium 167,
11. Quapropter & trianguli G D C duo
quoque latera datafunt G G part. 1123, qua¬
rum C D funtdecem millium, &: G G D
angulus part. 165,11. Habebimus etiam ex
his angulum GD G partis unius, ferup. pri¬
morum 29 , Scproftliaph^erclim qu.u medio
motui Lun^ addebatur,ut efiet vera Lunse di-
ftantia a medio motu Solis part. 46 ferup. 34,
& locus ejus apparens in 28,3 7 Leonis, di-
flans a vero loco Solis part. 47 ferup. 57, de¬
ficientibus ab Hipparchi confideratione ferup. primis novem. Ve-
rum nc quis propterea, vel illius inquilitionem,vei noftrum fefellifie
numerum fufpicetur, quamvis id modicum fit, oftendemus tamen,
nec filum,nec nos errorem commilfilc/ed hoc modo recte fe habe¬
re. Si
 REVOLVTIONVM. LIB. IIIi: ^Ss
re. Si enim meminerimus lunarem obliquum efle circulum^ quem
ipfa {equitur, fatebimur etiam in fignifero aliquid longitudini diver-
fitatis efficere, maxime circa media loca, quse inter utrofque limi-,
tes Boreum Auftrinum Scutrafque eclipticas fiint fediones, eo
fere modo, ut inter obliquitatem %niferi & ^equinodialem circu¬
lum , quemadmodum circa diei naturalis inaequalitatem expofui-
mus. Ita quoque fi ad orbem Lunse, quem Ptolem^us prodidit in¬
clinari fignifero, tranftulerimus rationes, invenimus in illis locis acj
figniferum feptem fcrupulorum primorum facere longitudinis diffe¬
rentiam, qu3e duplicata efficiet 14, idque fimiliter aderefeendo
diminuendo contingit. Quoniam Sole & Luna per quadrantem
circuli diftantibus,fi in medio eorum fuerit Boreus Auftrinufve lati¬
tudinis limes, tunc zodiaci intercepta circumferentia major exiftic
quadrante lunaris circuli 14 fcrupulis, ac viciffim in eseteris qua¬
drantibus, quibus eclipticae fediones mediant, circuli per pol os zo¬
diaci tantundem minus intercipiunt quadrante, ita & in praefenti.
Q^niamLuna circa medium, quod erat inter Auftrinum limitem
&: eclipticam fedionem afeendentem (quam neoterici vocant capue
Draconis)verfabatur,& Sol alteramfedionem defcendentern,quam
illi caudam vocant, jam praeterierat, nihil mirum eft, fi lunaris illa
diftantiapart. 47 ferup. 57, in fuo orbe obliquo ad figniferum col-
lata augebat ad minus ferup. 7, abfque eo quod etiam Sol in occa-
fum vergens ablativani aliquam adhibuerit vifus commutationem,
de quibus in explicatione parallaxium apertius dicetur. Sicque illa
fecundum Hipparchum diftantia luminarium, quam per inftrumen-
tum acceperat par. 48,6 confenfu mirabili & quafi ex condi<^o fup-
putationi nofirae convenit.

Notae,
Jiizc Jlifparchiobfervatio fumtaeli e Vtolemsto ca.p$.
reducatur ad annos lulianos^ contigit anno periodi Juliana 4587, cjclo Lu">
nA o^avOylulijfeftimaJjoris 3 min^zo poji meridiem Cracovtenfemtem»
fore £quato,
[ Ad grad. 12 min.3 Cancri ] Bx tabulis colligitur Solis medius mo--
tus compof. Sex, i grad. 41 min, 4^ fed adieBaproflbaph^refi equino6iio»
rum mtn, 14^ tunc media folis diftantia ab apparente aquino^ioejifex. i
grad, 42 min. 3, undefublata prophaphxrejifilari grad, i min. 23^ re¬
manet verus fiu apparens Solis locus Cancri 10 min. 40, Bxa^us calcu-
Li lus^.
iS6 NICOLAI COPERNICI
uti itidm Lunarisj quem hoc loco apponere lihet, tyronum gratia, qm
Tahulis uti confuefcant. Sunt ab obitu ^lexandri anni Aegyptq five ae¬
quabiles 1^6 dies 286yhor .3, min,2o^hoc eli annorumfexagena 3^ an»
m t6 dierumfexageh,4, dies 46 firupula diei 8 fec\ 20. Excerpantur
Radices Alexandri Lnnares e cap,y ^ e cap^j4.
tMotus Lunas, Anomalia Luna, <Jllotuslatitud,
Sex, gr. min, fec, ' Sex, gra. min, fec Sex, gra, min^ feci
Radicas 1, 25. 41. 0 0, 49. 0. 0.
0

'3 fex.ann. i8. 52.. 7. 49 26, 9. 27, 21 26. 8. 15. 52.

j6 anni 4 4. 33. 58. 2 y. 39. 30. 26 3. 39. 24. 4.
fex. dierum 48. 45. 46. 46 52. 15. 35. 46 5^- 55* 2.. 37.
46 dies 2.0, 4(3. 28 IO. 0. 59. 21 10, 8. 33. 0,
jferup. 8 I- 37' 31 I. 44. 31 I. 4y. yo.
fec. 20, 4' 4 4. 21 4. 24.
Summa 10.47. 4.40.11 y. 33. 2. 46. 1 3. 42. y. 47.

Jn ordine fex ag.pofuimus numeros maiores fenario ut 28, $2 , quia fc

excerpuntur e tabulis, alio quilogiJi a pro 28 feribet 4^ ^ pro $z etiam
4, pro 48 vero feribet o,fi volet, quodfemelmonuifefuffciat. Luna
igitur fecundum medios motus a Sole diHabat Sex. 0 grad, 4$ minnt. 4
fec. 40, nomalia vero Lunaris fex. $ grad. 33, hoc eHgradus 333,
'Denique motus latitudinis a boreo limite Sex, 3^grad. 41.^ hocef grad,
41 fuprafemicirculum; five a capite Draconis ( uti nunc appellant) fgna
decem grad. 12. ^ui motus latitudinis requiritur in calculo Lunari quo-
tlefcimque libet' dK^Sivii^oth quemadmodum author hoc loco monet,
pofi ipfum etiam Tycho Brahe,Tabulam huic ufui infervientem dedimus m
T ab, Frif pag, 308»

Cap. XL
€xpofitio Canonica prefhaphmftHm ^.Jtve eequatto^

H rium Lunarium,
O C igitur exemplo modum difeernendi curfus lunares ge¬
neraliter iiifelligi arbitror^ Quoniam trianguli C ^ G
duo latera G E, &: CE femper manent eadem. Sed pe¬
nes angulum G E C,qui continue mutatur, attamen datum difeerni-
mus reliquum G C latus cum angulo E C G,qui anomalise aequan¬
das
 RE V O tVt I O N V M. LIB. Ilir* ^<^7
dcc proftliapha^refis exiftit. Deinde &: in triangulo CD G, cum duo
latera D C, C G cum angulo D C E numerata fuerit,fit eodem mo¬
do & D angulus ci^ca centrum terrae manifeftus inter asquaiem ve-»-
rumque motum. Qme ut etiam promptiora fint,
exponemus Canonem ipfarum proftliaphazre- ^ _
feon,qui fex ordines continebit. Nam poft bi- X
nos numeros circuli communes, tertio loco \
erunt profthaphserefes, quce a parvo epicyclio \
profed:^,juxta motum in meiifibus duplicatum, 11 j
anomalisepriorisVariant aequalitatem. Deinde \ l /
fequenti loco interim vacuo numeris futuris ’
relido. Q^tum praeoccupabimus, in quo pro- \ b
fthaphxreies primi ac majoris epicycli, quse in j
conjundionibus Scoppofitionibus mediis Solis 1
Sc Lung contingunt,rcribemus,quarum maxima 1
eftpar. 4 fcru. 56. Penultimo loco reponuntur 1
numeri, quibus qu^ fiunt in dividua Luna pro- 1
fthaphcereles, illas priores excedunt, quorum 1
maximus eft par. 2 fcrup. 44. Vt autem exteri \
quoque excelfus poffent taxari, excogitata lunc 1
ferupuia proportionum, quorum hxc eft ratio. j
Acceperunt enim part. 2,44 tanquam 60, ad 1
quofvis alios excefius in contadu epicycli con- 1
tingentes. Quemadmodum in eodem exemplo, 1
ubi habuimus lineam C G partium 112,3 , qua- 1
rum C D eft decem millium,qux fummam effi- 1
cit in contadu epicycli profthaphxrefin part.{?, \
29, excedentem illam primam in parte una Icr. 1
33. Vtautempartes2,44 ad i, 33 , Ita 60 ad
34, ac perinde habemus rationem excelfus, qui
in lemicirculo parvi epicyclij contingit ad cum
quifub data circumferentia part. 90 fcrup. 18. Scribemus ergo e
regione par.90 in tabula, Icru. 34. Hoc modo ad fingulas ejufdem
circuli circumferentias in Canone prxfignatas reperiemus fcrupula
proportionum,quarto loco vacante exponenda. Vltimo denique
loco latitudinis partes adjunximus Boreas & Auftrinas, de quibus
inferius dicemus. Nam commoditas & ufus operationis commo¬
nuit nos, ut ifta hoc ordine poneremus.
Ll z Tabu-
 NICOLAI COPERNICI
T abula profthaphsereiium Lunarium.
N umeri Epicycli pro Epicyc. Excel- Lautu.
com anes. 1 b. prouh por. a profth fus.
paries b
Gra gra. grad. fcrup. fi-rup gra u. fcm grad. fcru
grad.lcru.

3 3i7 0 0 0 14 0 7 4 S9
6 3J4 I 40 0 0 28 0 14 4 38

9 2 28 I 0 45 0 21
4 3^
IX 348 3 I3' I 0 57 0 28
4 33
if 34J 4- 1 2 I 11 0 33 4 30
18 341 4 47 3 2 ^4 0 43 4 43
21 339 i 31 3 I 38 0 30 4 40

H 336 13 4 I 51 0 36 4 34
333 6 i4 i I 1 4 4 17
4 20
JO 7 34 2 17 I 12
ii°
33 5^7 8 IO 6 2 30 I 18 4 11
8 44 7 2 42 I 2-3 4 3
9 \ 16 8 i 34 I 30 3 33
9 47 1 3 6 I 37 3 43
J?
313- IO 14 II 3 27 I 41 3 31
48 312 IO 30 12 5 17 I 48 3 10

309 11 0 13 I 3i 3 8
5 38
J4 306 II 21 I 37
-H 3 47 ^ 36

57 303 II 38 16 3 3^ 2 2 2 44.
60 300 11 50 18 4 3 2 6 2 30

12 2 2 IO 2 1(S
i 97 19 4 13
66 294 12 11 21 4 20 2 13
2 2

69 12 18 22 4 17 2 18 2 47
7i 288 13 4 33 2 21 I 35
12 2 I 18
17 4 39 13
78 282 12 28 17 4 43 2 28 I 2

■ 81 i79 11 26 28
4 47 2 30
0 47
84 12 0 31
276 ^3 30 4 31 2 34 '

■ 12 32- 0 16
87 173 4 33 2 37
90 270 Z2 111 34 4 ^3 2 40 1 0 0

Profihaphdrejis tpc^cli b. aftte grad. iSo addmtur

anomalU Lunari^pHeafubtrahuntur,
Frofibapb, epUfcU 4, in priore femicirculo fubtr/t*
huntur , in altero^ adauntur.

Tabula
 KBVOLVTION VM LIB. IIIL_

Tabula profthaph^reuum Lunarium.

Numeri upicych pro Eprcycii 1 Excef-. Latiiu. V
comunes b.profth. por a. profth. fus. partes s
gra. gra. gra. Icru. fcm. gra. fer. gra. feru. gra. Icru.

93 Z67 IZ , 3 35 4 5^ Z 4Z 0 16
96 Z64 II J3 37 4 56 z 4Z 0 31

99 z6i II 41 38 4 55 ^ 43 0 47
101 Zj8 11 39 I Z
2.7 4 54 1 i 45
10 s 11 10 41 z 44 i"i8
108 ZJZ IO /2- 4 48 ^ 44 2 33
j11
III Z49 10 35 43 4 44 i 43 I 47
114 Z46 10 4 39 z 41 z z
17
2L
117 i43 9 57 46 4 34 z 38 z 16
120 Z40 9 35 47 4 27 i 35 z 50
i37 2 13 48 4 zo z 31 z 44
IZb 8 50 49 4 II z 17 z j<5
i!i
IZ9 8 ^5 50 4 i z zz 3 9
I3iJ zz8 7 59 5 53 z 18 2 fi
-I!
zzy 7 35 5i 3 4i 3 5i
i?8, zzz 7 7 3 31 1 8 3 43
Ji
141 ZI9 6 38 54 3 29 z I 3 53
144 zi6 9 55 3 7 * 55 4 5
147 zr3 / 40 56 i 53 I 46» 4 Ii
ZIO II X 40 I >7 4 zo
1£? 5 2Z
ii3 Z07 4 4i z I z8: 4 i7
57 z 10
Z04 4 11 58 I zo 4 34
Ij9 ZOI 3 41 58 2 55 I IZ- 4 40
i6z 198 5 10 I 39 n 4 4 45
J2
I9J 1. 39 S9 I Z3 0 53 4 50
168 1 7 I 7 0 43 4 55
121 J2
171 189 '1 36 60 0 yi 0 33 4 5^
174 m I 4- 60 0 34 0 zz 4 58
177 185 0 3^ To 0 II 4 59
i ° ^7
180 180 0 0 60 ■ 0 0 0 0 5 0

L1 5 DeLm
270 NICOLAI COPERNICI

C A P. XIL

'Lunaris cmfus dinumeratione»

M odus igitur numerationis apparentias Lunaris patet exde-

monftratis, & eft ifte. Tempus ad quod Lunte locum quse-
rimus propolitum, reducemus adasqualitatem,perhocme^
dios motus, longitudinis, anomalias,& latitudinis,quem mox etiam
definiemus, eo modo ut in Sole fecimus a dato principio Chrifti,
x^el alio deducemus, loca dngulorum ad ipfiim tempus propofl-
tum firmabimus. Deinde longitudinem Lunas aequalem five diftan*
tiam a Sole duplicatam quasremus in tabula, occurrentemque in
tertio ordine proftliaph^refim, &: quae fequuntur fcrupula propor^
tionum notabimus. Si igitur numerus ille quo intravimus in primo
loco repertus fuerit, five minor 180 gradibus, addemus proftha^
phaerefim anomalias lunari : livero major quam 180, vel fecundo
loco fuerit, auferatur ab illa, & habebimus anomaliam Lunae aequa^-
tam, atque veram ejus a fumma ablide diftantiam, per quam rurfufe
Canonem ingreffi capiemus ipli refpondentem in quinto ordine
prollhapliaerefim, &: eum qui fexto ordine fequiturexcellum, quem
epicyclus fecundus auget fuper primum, cujus pars proportionalis
fumpta, juxta rationem fcrupulorum inventorum ad fexaginta fem^
per additur huic profthaphaereli. Qimdque coHedum fuerit, Cubtra.»
iiitur medio motui longitudinis & latitudinis, dummodo anomalia
asquata minor fuerit partibus 180 live femicirculo,&: additur li ano¬
malia ipfa major fuerit, ^ hoc modo habebimus veram Lunse a me¬
dio loco Solis diftantiam, ac motum latitudinis asquatum. Qua¬
propter neque verus locus Lunse ignorabitur, live a prima llella
Arietis motu Solis limplici, leu ab sequinodio Verno in compoli-
to, vel prascellionis ejus adjedione. Per motum denique latitudi¬
nis xquatum, Icptimo ac ultimo loco Canonis habebimus latitudi¬
nis partes, quibus Luna diftiterit a medio lignorum circulo. Q^se
quidem latitudo Borea tunc erit, quando latitudinis motus in priori
parte tabulae reperitur, id eft li minor ^o, majorve 270 gradibus
fuerit,alias Auftrinam lequetur latitudinem. Et idcirco erit Luna
g Septentrione defgendens, ufque ad 180 gradus j 6c exinde ab
Auftrino
 REVOLVTIONVM IIB. IIIX.
Auftrino limite fcandens, donec reliquas circuli partes compleve¬
rit. Adeoque lunaris curfijs apparens tot quodammodo circa cen¬
trum terrse habet negotia, quot centrum terrse circa Solem.

Notje*

Exemfli loco repetatur calculuc cap. lo propofitm:

i^nomaliaAequmod.ftmplex Sex. grad. mini
tunc fuit —• —* --- '— 5* 53* 3°*
Ejus duplum •—- -- - •—• —■ 5* 47*
^Motus Solis compof — •—■ •—• i. 41. 49.
Kjliotus Solis coaequatus per profihaphar.diqmnoct. i. 42. 3.
ijiiedia disiantia Lun^aSole —- -—. -- q. 45'.
horum fummaeB media diHantia Luna ah apparente aquino^io ^ nempe
Sex, 2 grad.2/ min.S, Denique Anomalia Lunaris eJi fex, $ gra,
min.s»
H fce numeris ita inventis duplicanda eli Luna diflantia media a Soh
grad. 45 ^ s, & cum eius duplo grad, 5)0, j 0^. adeunda eft Tabulapro-
fhapharefeon Lunarium, primo loco occurretprofihapharefis minoris epi-
cycli b, grad. 12 min, 12 cum fcrupulis proportionalihsis 34, Ero-
fihapharefts hac addita nomalia lunari efficiet Anomaliam coaquatam
fex, 5 grad, 4$ ., 15 , f ve grad 345 min, 15. Cum hac anomalU coa-
quata rurfus intranda eli eadem tabula^ ut inde excerpatur projlhapharefis
epi cyclt maioris A, grad, j min lo cumexcejju min. 35. Cujus excefus
accipi debet pars proportionalis refondens minutis proportionalibus fupra
inventis 34.^ hocpacio : 60 dant 35, quid dabunt 34.? ergo jp.nani
qua ratio esi 60 ad 3 5.^ eadem efi ratio 34 ad ip , hac pars excejfusfemper
adijcienda efiprofthapharefi epicjcli maioris ^qua iam erit grad. i min,2 p,
^ quidem adjcCliciajquoniam anomalia coaquatafuperat femicirculum.
Media dijlantia Luna ab apparenti Aequinoctio esi Sex. 2 gra. 27, S,.
Erolihaph, coaquata add. —• - — - -— j, zp^

Sex. 2. grad. 2S y 3/.

Luna igitur fecundum veros motus difiabat ab AequinoLtio vero fex. 2
grad, 2 8 min. 3y, hoc ejt^ locus Luna fuit in 28 min. 3-/ Leonis, uti au>*
thor cap, la notavit.
Similis methodus in quovis Luna calculo esi obfervandUjpr ater quam m
fyzygijSyUbifola maioris epicycli profihapharefis ujurpatur.
 NICOLAI COPERNICI

Cap. XIII.

^^omodo nwtm latitudinis lunaris examinetur ^

demonftretur.

N Vnc etiam de Lunaris latitudinis motu ratio reddenda eR,

qui idcirco videtur inventu difficilior, quod pluribus fit cir-
cumftantiis impeditus. Nam ut antea diximus, fi bini Lunse
defcdus omniquaque limiles & aquales fuerint, hoc eft, partibus
deficientibus in eandem pofitionem Boream vel Auftrinam,ac circa
eandem eclipticam fedionem fcandentem vel defeendentem, fue-
rkque sequalis ejus a terra diftantia, five a fumma abfide. Q^ni-
am Ilis ita confentientibus intelligitur Luna integros latitudinis fu^
cireLiios vero motu confummaire. Q^niam enim conica efi: um¬
bra terrse, & fi conus redus plano fecetur ad bafim parallelo, fedtio
circuli eft minor in majori, ac major in minori a bafi diftantia, ac
perinde ecqualis in squali, ita quidem Luna in squalibus a terra di-
ftantijs squales umbrs circulos pertranfit, & squales fusipfius dif-
cos obtutibus noftris reprsfentat. Hinc eft quod squalibus ipfa
partibus eminens ad eandem partem, juxta squ^em a centro um-
brs diftaiatiam,de squalibus latitudinibus nos certos efficiat, e qui¬
bus fequi ne cefTe fit, squalibus tunc etiam intervallis ab eodem
ecliptico nexu diftare ipfam reverfam in priorem latitudinis locum.
Maxime vero, fi locus quoque utrobique confentiat, mutat enim
iplius five terrs acceffus & recelfus totam umbrsmagnitudinem,in
modico tamen , quod vix affequi licet. Quanto igitur majus inter
ntrunque tempus mediaverit, tanto definitiorem habere poterimus
latitudinis Luns motum, ut circa Solem didum eft. Sed quoniam
rarum eft binos defedus hifce conditionibus concordes invenire,
nobis cerre non obvenerunt ad prsfens. Animadvertimus tamen
alium quoque effe modum per quem id effici poffit- Qi^niam ma¬
nentibus csteris conditionibus fi etiam in diverfas partes Luna de¬
fecerit, ac circa fedionesoppofitas,fighificabit tunc Lunam in fe¬
cundo defcdu ad locum prioris e diametro oppofitum pervenifle,
ac prstcr integros circulos defcripfifie femicirculum. Q^d fatis-
ficcre videbitur ad hujus rei inquifitionem. Invenimus igitur bi-
ms eclipfes his fere modis affines. Primam anno fepeimo Ptolemsi
 REVO LVTIONVM. IIB: IIIR 37^
riiilometoris, qui erat annus'centefimus quinquagefimus Alexan¬
dri, tranfadis diebus, ut ait Claudius, 27 menlis Phamenot iEgy-
ptioruni feptimi, innodte, quamlequebatur dies 28, defecitque
Luna a principio horse od:av5e,uique ad finem horae decimae,in ho¬
ris temporalibus nodturnis Aiexandriae ad fiimmum digiti fSptein
diametri lunaris a Septentrione circa iedtionem defcendentcm.
Erat ergo medium deliquij tempus duabus horis temporalibus (in¬
quit ) a media node, quae faciunt horas aequinodiales duas cum
triente, quoniam Sol erat infexto gradu Tauri, (ed Cracovi^e fuiflet
hora una cum triente. Secundam obfervavimus fub eodem meri¬
diano Cracovienfi, anno Chrifti 150^, quarto nonas lunij,Sole in
2i grad. Geminorum, cujus medium erat poft meridiem illius
diei horis aequinodialibus 11, & tribus quintis unius horae,in qua
defecerunt digitiproxime odo lunaris diametri a parte Auftrina
circafcandenrem fedionem. Sunt igitur a principio aiinorum
Alexandri, anni^Egyptij centum quadraginta novem,dies 206, ho¬
rae 141 Alexandriae, fed Cracoviae horae 13 cum triente, fecun¬
dum apparentiam, examinatim vero horae 13 lem. In quo tem¬
pore anomaliae locus aequalis erat fecundum numerationem no-
ftram congruentem fere cum Ptolemato pan 163 ferup. 3 3, & pro-
fthaphaerefis partis i ferup. 23 , quibus verus Lunx locus minor
,^rat aequali- Ad fecundam vero eclipfim ab eodem Alexandri con-
llituto principio funt anni ^gyptij mille odingenti triginta duo ,
dies 295, horae ii ferup. 45 tempore apparenti : aquato vero
horae ii ferup. 55, unde aequalis Lunx motus erat partium 18:^
ferup. 18, anomaliae locus part. 159 feru. 55, aquatum vero par-
^ tium 161 feru. 13, profthapliaerefis, qua motus aequalis minor erat
apparente, partis unius, ferup. 44. Patet igitur in utraque eclipfi
icqualem fuilfc Lun^ a terra diftantiam, & Solem utrobique apo-
gxum fere, fed differentia erat in deliqiiijs digitus unus, (^niam
vero Lunx dimetiens dimidium fere gradum occupare conflievir,
ut poftea oftendemus, erit ejus duodecima pars pro digito uno,
ferup. 2fem. quibus orbi obliquo Lunx circa fediones eclipticas
congruit gradus fere dimidius, quo in fecunda eclipfi remotior fuc-
ritLuna a fedioneafccndente , quaminprima a defeendentefe-
dione, quo liquidiffimum eft latitudinis Lunx verum motum fuifie
poft completas revolutiones partes 179 fem. Sed anomalix lu¬
naris inter priinam & fecundam eclipfim addit xqualitati ferup. 21,
Mm quibus
j74 NICOLAI COPERNICI
quibus profthapli^refesfe invicem excedunt. Habebimus igitur
aequalem latitudinis Lunse motum poft integros circulos p^t. 179
£rup. 51. Tempus autem inter Litrumque deliquium erant anni
milleiexcenti o(5tuaginta tres, dies odtuaginta oAojlior^ 22 fcru.
3 5 tempore apparente, quod ^equali conlentiebat. In quo tempo¬
re completis revolutionibus sequalibus, vigelies bis mille quingen-
tisfeptuagintaieptem,funtparces 179 fcrup. 51. congruunt
noftris, quos jam expofuimus.

Nots;

Haletiexfeptusfuit tmx motm in zodiacojtum rejbe^u SoB^ tum

etiam rej^eBujlellarum fixarum : reflat doBrina Eclipfiem S olis & Luna,
ad quam pertinet motus Luna fecundum latitudinem^ qua Luna defleSiit a
medio circulo zodiaci, f00 c efi a femita S olis) verfus polum zodiaci hore^
umy velverfuspolum i^uflrinum. Item do^rina parallaxeonSolts ^
Luna, utrtufquefideris magnitudo fapra terram altitudo. Vt enim itta
eclipfeon beneficio innotuere, ita vmffirn ex illis pracognitis pradienntur
eclipfesfutura.
Hoc capite demonflratur quantitatem motus latitudinis Lunaris in Tal¬
bulis pofitam confentire cum apparentiis ceeleflibus. Methodus ejl Hippar'*
ehiapud Ptolemaum lib.4 cap.2\
Cum dantur dua eclipfes Lunares aquales magnitudine (dt durationefub
aequali Luna ^ Solis fupra terram altitudine, tunc Luna rediiffe creditur
ad eandem anomaliam latitudinis ,fi utraque eclipfes eandem mundi plagam
(boream vel auflrinam) (peHent, vel ad anomaliam e diametro oppofltam
priori, quando eclipfes au diverfas plagas tendunt, quod evenire flat uit
Hipparchus menpbus Lunaribm S4S^-> & tn revolutionibus latitudinis
$923 , hoc ^y?, Penodi latitudinis S923 abjolvuntur menfihus lunartbtes
quinquies mille quadringentis quinquaginta obfo. t no fler non longe
ab isia ratione abiens colligit revolutiones 22^77 cum dimidia, in menfi¬
hus 20S0S,
Prior eclipfls contigit anno Nabonajfari $74 Phamenoth 27 horis i j
tnin, 2 0 poH meridiem vigefimi feptimi diei, CracovU.. Erat annus Pe¬
riodi Iuli an 2 4S40 , totidem horispofl meridiem ultimi Aprilis, \^lte*
ramohfiervavit Copernicus annoChrifii 1^09, anno Periodi Iut, 6222
Junij 2, horis undecim min, 4$ a meridie. Erat annus Hahonaf ari
22^7,Payni 26 hor. II min,4S^velmin» SI tempore aquato. Inter»
vallum temporisfic colligitur.
 REVOIVTIONVM LIB. IIIT, ^75
Kyinni, dies, win.
^nnia 573. 2.06 • 13. 20-
Intervallum—1(383. 88. 22. 35.
^odtemfdris jpatium continet menses Lunares 2eSos^ uticotttgtre tJi
tx Tab. Fnfic. pag. 4^6.
{^otus latitudinis ifo intervallo e Tahulis Copernki colligitur grad,
ijp min.S4y itautdefmt 6 min. ad femi circulum.
Porro qua eft ratio horum numerorum $4$S (-r eadem quoque
ejl ratio motus diurni ad motum diurnum, exempli gratia, motus diurnus
Luna eft grad. 12 min. ii fec. 27, fi vis inde colligere motum diurnum
latitudinis.^reducprimum datum motum in fcrupulafecunda 41^87^ dt
fic operator^
Vt $4sS ad sg23 y fic 438S7 ad 47626 fecunday qua efficiuntgrAi
13 min. 13 fec, 46, tantus eH motus diurnus latitudinis Lunaris,

Cap. XIIII.

locis anomduc latitudinis.

V T autem hujus quoque curfus loca firmemus ad pr^afium-

pca principia, allumpfimus hic quoque binos defed:us luna- \
res, non ad eandem ledtionem, neque e diametro & oppo-
fitas parces, ut in prxccdentibus, fed ad eafdem Boream vel Au-
ftrum. Ceteris vero omnibus conditionibus fervaciSjUt diximus,
juxta Ptblemaicum praelcriptum, quibus ablque errore obtinebi¬
mus propolicum noftrum. Prima igitur eclipfis, qua etiam circa
alios Luna: motus inquirendos ufifumus,ea erat,quam diximus ob-
fervacam a C. Pcolem^o,anno decimonono Adriani,duobus die¬
bus menlis Chiach traniadis, ante medium nodis una hora a:qui-
nodiali Alexandrine, Cracovise vero duabus horis ante medium no-
a;is,quamfequebacur dies tertius, defecitque Luna in ipfo medio
ccliplis in dextante diametri, id eft, decem digitis a Septentrione,
dum Sol cficc in 25, i o Libr2e,& erat anomalinelunaris locus part.
64 ferup. 38,&ejusprofthaph3erefisablativapart.4 ferup. 20, cir¬
ca fedionem defeendentem. Alteram quoque magna diligentia
obrervavimusRom^>annoChrifti millelimo quingentefimo poft
Mni 2 Nonas
 NICOLAI COPERNtCI
Nonas Novembris, duabus horis a media node, quse lucefccbatin
odavum diemante Idus Novembris. Sed Craeovise,quas quinque
gradibus fequiturOrieiitem,erac duabus horis tertia hor« poit
medium nodis, dum Sol eflet in 13, ii Scorpdj, defeceruntque
rurfus a Borea digiti decem. Colliguntur ergo a morte Alexan¬
dri anni iEgyptij mille odingenti viginti quatuordies Odoginta
quatuor,horsequatuordecim‘,rcrup. 20, tempore apparenti, fed
sequali horis 14 ferup*!^. Erat igitur motus Lunae medius in
part. 174 ferup. 16. Anomalia Lunaris part. 2^4 fcrup.40 aequa¬
ta part. 291 ferup. 35. Profthaphserefis adjedtiya par. 4 fcru.28.
Manileftum eft igitur, quod Luna etiam in his utrilque defedibus
diftantiam habebat a fumma ablide fiia prope aequalem, ac Sol erat
utrobique circa mediam fuamabfidem, & magnitudo tenebrarum
aequalis, quae declarant Lunae latitudinem Auftrinam aequalemque
fliille,&: exinde Lunam ipfam a fedionibus diftantias habuiile ae¬
quales, led hic fcandentem, illic fubeuntem. Sunt igitur in medio
ambarum ecliplium anni ^gyptij mille trecenti fexagintafex, dies
358 hor« 4 ferup. 20, tempore apparenti: ^qualiter autem horae
4 ferup. 24, Inquibusmediusmotuslatitudmiseftpart. 159 feru.
55. Sitjam obhquusLun^ circulus, cujus dimetiens lic A B fe-
dio communis ligniferi, in C lit Bo¬
reus limes, D Auftrinus, A fedio ech-
pticadefeendens, B fcandens. Aflii-
manturque bing circumferenti^ad Au-
ftrinas partes aequales AF, BE, prout
B prima ecliplis fuerit in F ligno, fecun¬
da in E.. Ac rurfus F K profthaphse-
relisablativa in priori eclipli : E L ad-
jediva in fecunda. Quoniam igitur
K L circumferentia partium ed 159
ferup. 5^, cuifi apponantur FK y quae
erat part. 4 ferup. 20, & E L part. 4
ferup, 28, erit tota F K L E paut. 1^8 fbrup.43, reliquum ejus
€ femicirculopart.il ferup. 17, cujus dimidium eft part. 5 ferup.
39, a:quale utrique AF, & BE, veris Lunae diftamtijs a fegmen-
to A B, &propterea AFK part.eft 9 ferup. 59. Vndeetiam
conftat a Boreo limite, hoc eft, C A F K, medius latitudinis locus
partium 99 ferup. 5:9. Suntque ad hunc locum, & tempus illius
obfer-
 REVOLVTIONVM LIB.
obfervationis Pcolemaica: a morte Alexandri anni ^.gyptij 457
dies c)i liorie 10, ad apparentiam, ad sequalitatem aurem horse 9
fcrup. 54 fub quibus motus latitudinis eft parr, 50 fcrup. 59, qu2e
cum ablata fuerint partibus 99 (crup. 59, remanent partes 49^ in
meridie primi diei meniis primi Thoth, fecundum iPgyptios, ad
principmm annorum Alexandri» Hrric ad ca^tera principia dantur
juxta differentias temporum, loca curfiis latitudinis Lunai a Boreo
limite flimpta, unde motum ipfum deducimus • Qi^niam a prima
Olympiade ad Alexandri mortem lunt anni ^Egyptij- 451 dies azpy,
quibus pro squalitate temporis auferuntur fcrup . 7 unius liors,fub
quo tempore curfus latitudinis eft part. i fcrup.'57. A prima
rurfus Olympiade ad Csiaremfunt anni ^gyptij 73.0 hors i2,{ed
squalitati adjiciuntur fcrupula horaria decemv fub quo tempore
motus squalis eft partium 2od fcrup» 53, Demde ad Chriidum
funt anni 45 dies 12. Si igitur a 49 gradibus demantur 13^
fcrup. 57 accommodatis 3^0 circuli, remanent partes 272 fcrup.
3, ad meridiem primi diei Hecacombsonos prims Olympiadis.His
fi denuo addantur partes 206 fcrup. 53 colliguntur partes. 118
fcrup. 56 ad mediam nodtem ante Calend. lanuarij annorum lulia-
norum, additis denique part. 10 fcrup. 49, colligitur locus Chri-
fti ad mediam limiliter nodtem ance Calenddanuarij, partibus 129
fcrup. 45.

Kots.

Primam ref et it ur ecUpfis enarrdta cap, j, qua e fi media triumeclipfi-

umPtolemaitarum. cum qua comparatur eclipfis ab authore Romaobjer»
vataannoChrifii j^oo^nocieinter $ ^ 6 N&vembris, qui erat annai
Naoonajjart i^thyr 2$, hor. 14 r in. 20 poft meridiem. Nam
initium fiius anni Nabon. fuit tchbus t^ug ufii. Erat annus ab obitu
x^lexandri iSzi iniens, auamvisMercAi m AVinix Mcrc<itonf
NabonafiariuetAlexandri redundare annum unum pafjim in omnibus
ebfervationibus Copernici. Verum in has annorum connexione Coperni-
€us confentit eum AIfonfinisyCum Purbachio ,'Regiomontano^ reliquijque
probatis Afironomis^ eandemque fententiam probarunt validifque rationi-*
bas confirmarunt.^ loannes Lucidus, ^ Jofephus Scatiger,, Confukfipla^
eet^nofirum examen temporum Tahulis Frficis adjunilum.

Mm 3-
^7^ NICOLAI COPERNICI

C A P, XV.
hirtrumentif^ralUticiconfiru^lw,

Q Vod autem maxim*a latitudo Lunx, juxta angulum (edio-

nis orbis ipfius & ligniferi, fit quinque partium, quarum cir¬
culus eft 360, non eam occalionem experiendi nobis for¬
tuna contulit, quam C. Ptolemxo, commutationum lunarium im¬
pedimento. Ille enim Alexandrix,cui polus Boreus elevatur grad.
30 Icrup. 58 • attendebat,quantum maxime accefluraellet Luna ad
verticem horizontis,dum videlicet in principio Cancri & Boreo li¬
mite fuerit, qua: jam numeris prxfciri poterant. Invenit ergo tunc
perinllrumeatum cpioddam , quod parallaticum vocat,ad commu¬
tationes Lunx deprehendendas fabricatum, duabus folum partibus
Scodava partis a vertice minimam ejus dilbantiam, circa quam li
quxparallaxisaccidiirer,neccj[leerat perquam modicam fuille in
tam breviintcrilitio. Demptis igitur duobus gradibus, & odava
parte,ii partibus 30 fcrup. 58, reftant partes 28 fcrup. 51 lem.
qux excedun t maximam figniferi obliquitatem, qux tunc erat par¬
tium-23 fcrup. primorum 51, fecundorum 20, in partibus fere
quinque integris,qux latitudo Lunx exteris denique particularibus
invenitur ufque modo congruere. Inftrumentum vero parallati¬
cum tribus regulis conftat, quarum dux funt longitudine pares ad
minus cubitorum quatuor, & tertia aliquanto longior. Hxc & al¬
tera ex prioribus jungunrur extremitatibus, rcliqux folerti perfora^
tionc &: axonijs five paxillis in his congruentibus, ut in eadem fu-
perficie mobiles injunduris illis minime vacillent. In norma au¬
tem longiori a centro jundiirx fux exaretur reda linea per totam
ejus longitudinem, ex qua fecundum diftantiam jundurarumquani
exadiffime fumptam, capiatur xqualis. Hxc dividatur in particu¬
las mille xquales, vel in plures fi fieri poteft,qux diviho extendatur
sn reliquam iccundum eafdem partes, quoulque tota fiat partium
j 414, quxfubtendit latus quadrati inferiptibilis circulo, cujus qux
cx centro fuerit mille partes. Cxterum quod fuperfuerit ex hac
norma, amputare licebit tanquam fuperfluum. Iti altera quoque
norma a centro jundurx linea defciibatur iliis mille partibus xqua-
iis; five ei iiiccr centrajundurarum exifiit, habeatque a latere
fpecilla
 REVOLVTIONVM. ITB, IIIL* 279
^ccilkfibiinfixa, ut in dioptrafolct,per qti^ vifus permeat,ira con¬
cinnata, ut meatus ipii a linea in longimdinem norm^ pra*iignata
minime declinent, fcd diftent aequaliter. Provifo etiam ut ipla li¬
nea fuo termino ad regulam longiorem porreda pollit lineam divi-
fam tangere, fiatqueliocmodo normarum officio triangulum Ifo-
fceles, cujus bafis erit in partibus lineae divik. Deinde palus ali¬
quis optime decLiflatus & levigatus erigitur & firmatur, cui inftru-
mentum hoc ad regulam in qua funt ambo ligamenta adneditur
quibufdam cardinibus, in quibus quali januam decerer, poffit cir-
cumvolvi.Ita tamen ut linea reda,quae per centrum ligamentortim
eft rcgul^,perpendiculo femper relpondeat,&: ad verticem ftet ho¬
rizontis tanquam axis. . Petituais igitur alicujus fidens a vertice
horizontis diftantiam, cum lidus ipfum per fpecilla normae rede
perfpedum tenuent, adhibita defubtus regula cum linea divifi, in-
telligetquot partes fubtendant angulum, qui inter vifum & axem
horizontis exiftit, quarum partium dimentiens circuli fuerit vigin-
ti millium,& habebit per Canonem circumferendam circuli magni
inter fidus & verticem qua^licam.

Notae.

Veteres zodiaco tribuebant latitudinem partium fvegrad, 12 fcrejta^

^uc in globo ceclefli zodiacum repr.tfentahant trikns circulis, cju&rum me¬
dius appellabatur c pLiar(^rS^c^ho(,ic^ t 'vel 0 ^ouUrn circulus
medius zodiaci-, 'vel mediui corum^ qui per zodia dcfcribuniur. Ea ejl via
regia Solis, ^ b hac Luna circulus deflectit partes quinque in Boream
totidem in Aiflrum, te(le Ptolemao, quem Copernicus fequitur. Tycho
Brahe accuratifftmis fuis ohfervationibus nonnihil detrahit fli Utitudi-
ni. Ponit enim latitudinem maximamgrad. 4 min, $8 feeund.^o.
Reliqua latitudinesprater maximam inveniuntur calculo vel Canone^
qualis exftat accuratus in Tahulis Frif. pag. 418.^ d' qnalem author fuc-
cinctum fuprapofuit ad calcem cap.ii m ultima columna Tab, Proflha-
pharefeon Lun. cuius utendi ratio hac etl : motus latitudinis primum
coaqueturperprofthapharefim Lunarem, dein eum motu latitudinis co£->
quato ingredere Canonem, Exempli gratia Jneclipji anni i$oo cap.pra-
cedenti, medius motus latitudinis erat part. 2$g min. s}\proflhapharefis
Luna adieciiva grad. 4 min,28. filgaremotus Lititud.cgaquatusgrad^
264 minut,2i, cuirefpondet latitudo hma grad. 0 min.^i aufirahs,
Qimties motus latitudinis minor eft quadrgnee circuli veLmajor
• . tribus
28o NICOLAI COPERNICI
tribus quadrantibus circuli, tunc Lima^ latitudo vergit in boream :
alioqui ubi motus latitud. coaequatus luperat quadrantem, &: minor
eft tribus quadrantibus, latitudo eft auftralis» utiinnoftro cxmflo
Mcidit, fojitohums motus ^rirrctpo a boreo Imite,

De 'mflrumento TaraUaSiico,

P TolemAO op'^vov7m^J>^^A}C7mv uppedatur ^ non Para/laticumy uti fcrl-

bunt RegiomontanuSy Copernicus, Tycho Brahe, rromcn habet ah
upi\ quiainflrumerni iftms Qpe cognofeuntur Luna Parallaxes in cir^
culo verticalijCo prAcipue temporis momento quando circulus magnus dedu-*
Bus e polo zodiaci tranfit per polum horizontisper centrum Luna. Pto-
lemaus fabricam defcribit lib, 5 cap, 11, Tycho in CMechanicis : ubi
etiam memorat fibi dono mijfum fuife injirumentum Parallaticum, quo
quondam ufusfuerat Coperntcus^
A B linea efi
ad verticem erefta
pedefaUy uti vo¬
cant infxa, A
A D aquales funt
linea , B C vero
tanta eft , quanta
ef e debet ut angu*-
lustn A fitreBus
quoties extremita^
tes D & C jun^
guntur in punBo
G*
Linea B C di-
vifa ell in partes
J414 y quales par t,
ADcontinet 1000»

V & "E Ptole*

maofuntr^Wp^dTicb
itt me¬
dio perforatayita ut
foramen in F Jit majus quam in E. Sunt autem TrPKrpLdriA non lamina,
fedcorpora oblonga ac crajfa^per qua tranfmifus radius vifus non vacillat«
In trian*
 REVOLVTIONVM tlB. lllt iSt
In triangulo A B D aqualia funt crura A B A D partium
1000^ variatur bafis B D index anguli ad A, qui angulus aquatur di^
Bantia fideris a vertice, five a polo horizontis^

Cap. XVL

n)e hun^ commtitationihuSi^

H OC inftrumento,ut diximus,Ptolem^us latitudinem maxi¬

mam Lunas eiTe quinque pardum deprehendit. Deinde
ad commutationem ejus percipiendam fe convertit, & ait
fe inveniile eam Alexandrise uno gradu fcrup.y, dum efict Sol in
5 grad. 28 ferup. Libras: diftantia Lunse a Sole media gradus 78
ferup. 13. Anomalia aequalis part, 262 icrup. 20. Latitudinis
jnotuspart.354 ferup. 40, proftliaph^erelisadjedivapart. 7 ferup.
2(3 ,&■ idcirco LuniE locus grad. 3 ferup. 9 Capricorni. Latitu¬
dinis motus asqualis part. 2 ferup. 6, Latitudo Lunaj Borea part.
4 ferup. 59. Declinatio ejus ab a^quinocStiali partes 23 ferup. 49.
Latitudo Alexandrina part. 3 o ferup. 58. Erat inquit Luna in me¬
ridiano fere circulo vila per inflrumentiim a vertice horizontis
p.art. 50 ferup. 55, hoc eft, plus uno gradu Sc 7 ferup. quam exi¬
gebat fupputatio. Qmbus exfententia prifeorum de eccentro &r
epicyclo, demonftrat a centro tcrrxLunxdiflantiam tunc fiiifle
partium 39 ferup, 45, quarum qu^e ex centro terrx fit una pars,
quiE deinde fequuntur rationem ipfbrum cft'cuIorum, quod videli¬
cet Luna in maxima a terra diftantia, quam aiunt efle in apogseo
epicycli fub nova plenaque Euna, habeat eafdem partes ^4 ferup,
I o, live fextantem unius: in minima vero, quse in quadraturis di-
vidwaque Lunaperigisa exiftens in epicyclo partes duntaxat 33 fer.
3 3. Hinc etiam parallaxes taxavit, qu^ circa nonagelimum gra¬
dum a vertice contingunt : Minimam,ferup. 53, fecundorum 34.
Maximam,partem unam, ferup. 43 uti latius qux de his conftruxir,
licet videre. At jam in propatulo eft coniiderare volentibus, hsec
longe aliter fe habere, ut multipliciter experti fumus. Duo tamen
obfervata recenfebimus, quibus iterum declaratur, noftras de Lu¬
na hypothefes illis efle tanto certiores, quo magis confentiant ap-
parentijs, nec relinquant aliquid dubitationis. Anno inquam a
Chrifto nato 1522, quinto Calend.Odobris,quinquc horis sequa-
Nn iibus
in NICOLAI COPERNIgI
iibus,&: duabus tertijs a meridie tranfadtis, circa Solis occafurD?
Fruenbiirgi accepimus per inftrumentum parallaticum in circulo
meridiano Lunse cenrrum a vertice horizontis, a ^uo invenimus
ejus diftantiam partes 82. ferup. 50. Erant igitur a principio an¬
norum Chriftiulque ad hanc horam anni ^gyptij mille quingenti
vigintiduOjdies 284 hor2e i/j&dute tertiae hora;,fecundum appa¬
rentiam. iEquatovero tempore horse 17 ferup. 24. Q^pro-
pterlocus Solis apparens fecundum numerationem erat in 13 gra¬
du 25) ferup. Librae.^ Aqualis Euntemotus a Solis part. 87 fbr.
6, Anomalia aequalis part. 357 ferup. 39, vera part. 358 fer. 40,
addens ferup. 7. SicqueloeusXunte verus in 12 part. 33 ferup,
Capricorni. Latitudinis medius motus a Boreo limite,erat parti¬
um centum nonagintafeptcm,fcrupulum unum,. Verus part. 197
ferup. 8. LatitudoLunai Auftrinapartium 4 ferupi 47. Declii
nantis ab a;quinodtiali part. 27 ferup. 41. Latitudo loci noflrse
obfervationis partium 54 ferup. 19, qu£ecum declinatione luna-^
ri colligit veram a-polo horizontis diflantiam part. 82. Igitur
qua fupererant feru. 5^0, erant commutationis, qua fecundum Pto-
lemai traditionem debebat efle pars una, ferup. 17, Aliam rurfus
adhibuimus eonfiderationem in eodem loco, anno Chrifli millefi+
mo quingentefimo vigelimoquarto, • 7 Idus Augufli, fex horis a
meridie tranfadis, vidimufque per idem inftrumentum Lunam a
vertice horizontis partibus 81 ferup. 55. Erant igitur a princi¬
pio annorum Chrifti ad hanc horam anni ^gyptij- 1524, dies 234
horse 18, exadteautemhoraa 18. Quoniam locus- Solis fecun¬
dum numerationem erat in 24 grad. 14 feru. Leonis. Luna; me¬
dius motus a Sole part. 97 ferup.oAnomalia asqualis part. 242^
feru. .1 o. Regulata par. 239 ferup. 40, addens medio motui par¬
tes fere feptem. Ideo verus Luna; locus eratin part. 9 ferupQ 39
Sagittarij. Latitudinis motus medius part. 193 ferup. 19. Verus
part. 200 fcRip; 17- Latitudo Luna; Auftrina part. 4 ferup. 41
Declinatio Auftrina part. 26 ferup. 36, qux cum latitudine loci ob¬
fervationis partium 54 ferup. 19, colligit a polo horizontis Lunae
diftantiam part. 80 ferup, 55. Sed apparebant partes 81 ferup.
5.5.. Igitur pars unaexcedens tranfmigravit in parallaxem lunarem,
quam fecundum Ptolema;um oportebat fuifte partem unam, ferup.
3 8. Et j uxra-priorujm fententiam, quod harmonica ratio, quse ex.
€orum hypotheii fequitur, fateri coegit.
 HEVOLVTIONVM LIB. IIIL
NOT
Ohfervatio h^c Ptohmahafa&a eli anno Alexandri Ath^r,i^
.i)ori6 s min,$o a meridie» velmin» 20 tempore aquato» Erat annus
Eeriodiluliana 4848, Kal.Ociob.hor. ^ min.zo a meridie in Frifia»
tquo momento ex T abularum Erijicarum parte fecunda nondum edita collh
guntur hi motm j Sign^ grad. min» fec.
tjiiedmmotusLunx, a Sole 2. 18* 15. 7.
Anomalia Lunaris—. ■—. 8. 22. 15;. 50.
iJi4otusLatit. a cap. Draconis 2. 24. 40. ii.
^ui numeri plane confentiunt eum numeris hic pofitis. Dupla diHantia Lu^
ttx a folegrad.i$6 dabitproBhaphxrefim gra,7^ 48 fcrupulaproport,
^7, dein {^nomalia coxquatagrad, 270 dabit proHhaphxrefim epicjcli-
cam gra»4 min.sp^ cum excejfu gr. 2^ sSj cujus pars pr0portionalu\gr,
2,27^ additaproHhaphxrefiepicyclicx facitproflhaphxrefimgr. 7 min.26y
uti hoc loco ponitur, projlhaphxrefts addita medio motui effcit ve^
rum motum Lunx a Solis medio motu fign.2 grad. 2$ min.^pyat me^
Aius motus Solis erat fign,(i grad. 7, 31. fluare'verus motus Lunx
fign. 9 grad. 3^10. hoc elt Luna erat in Capric. 3 min.10, Jtem ea¬
dem proBhaphxreJi grad. 7 min, 26 addita ad motum latitud. datur
motus latitud, ^erus fign. 3 grad, 2, 6^ a nodo, fitvegrad,2 min.d,
a boreo limite, Reliquaperfefatis liquida.
In priore ^.^uthoris obfervatione medius motus Solis compof.Sex. 3
grad. 14,^ 47, 40. Anomaliafimpl. Sex. 2, 4^> 23. Anom, annua
Sex.i, 36., 28.
Verus igitur locus Solis, Librx 13 min,30, tjlledim motusLunx a
Sole fex.i grad. 27^ 4,ab xquinobfioSex.4 grad. 41, S3^4S> Ano.,
tnalia Lunaris Sex. s g^ad. $7,40, Anomalia vera Sex..$i $8,42. pro-
Bhaphxrefis fcrup. 7 addenda media motui.
Verus igitur Lunx locus a medio xquinoBio, Sex. 4 grad. 42 min.i.
Cuipofremo addenda eflprofthaphxrefis xquinoBiorum min. 32. eritque
verus locus Lunx ab apparentexquinoBio Sex. 4 grad. 42 min, 33^ uti hic
ponitur^nempein Capric. 12 min 33.
In altero exemplo anni 152$, Vera prxcefpo xquinoBiorum grad.
min. 20. CMotus Solisfimplex Sex, grad. min. fec.
• ab Ariete— 1. 58- 5^*
i^inomalia^olis ■— o. 46. 41.
Verus locus folis •—. 2. 24» 14*
hoc efi Leonis—- - 2,4. 14.
• ' N n 2, Lunx
 NICOLAI COPERNICI
SCK, grad, mm^
Lun^disfdntiaaSole -— i. jy, 7,. j
JlnomalU LuriA —- .— 2, 9,
KAmmalUcodquAta -— 7^^ ^i,
Pr&Jlhapharefts grad. 7 addenda,
Mde hos numeros. Sex. gra, min, fec^
I» 5Sr 12.
I» 37» 7»
__
r^n I _____ - -
• 7^ o. ^

3> 42, 22, 52.

Verafracefjio— - . 27, 20. addenda.

Locus Luna - - ^2, 52 ah aqut*

noBiOyhoc eH, Luna fuit in Sagttt. /, ^2.
A otandum hoc loco de altitudine polari Freuhurgenfiy quam author aj^
ferit effe grad. S4 fcrup.ip. Eandem Tycho contendit ejfegrad. S4 min,
Z2 Jjfttc enim Eyehonts dijcipulus mifus cum Sextante tantum depre-^
hendit, atque inde natas efe hallucinationes in motu folis Tycho haud im^
tnertto exiHimat. Primum enim Solis declinatio maxima non eritgra, 2^
min. 2S, uti Copernicus flatuit, fedtribt^s minutis major, nempe grad 2^
min.su Deinde hinc mutari necejfe eH aepmntt&iorum & folfiitiorummo-
menta. ^ *

C A p. XVIL

fartibus ,
Lunari a terra dtfiantla ^ gp* quam habeant rationem h§
quibm qua ex centro terr^ ad fufer-
ficiem e fi una ^ demonfiratia,

E X hisjamapparebit,quan.ta fit Lunaris a terra diftantia, fine

qua non poteft certa ratio affignari commutationum, ad-
invicemenimfunr, & declarabitur lioc modo. Sit terrx
circulus maximus A B , centrum ejus C. In quo etiam deferiba^
tur alter circulus, ad quem tcrr^inlignem habeat magnitudlncnij
fitque DE, & D polushorizontis,atqSein E centrum Luhie,
ut Iit ejus A vertice nota diftantia D E. Qi^niam igitur angu-
D A E, in prima obfervatione partium em 8z ferup. 50, &
AEG
 RHVOLV^TIONVM, LTB. ITIT. iSs
A E C fer. 50, quee erant commutationis: habemus ACE triangu¬
lum datorum angulorum,Igitur & datorum x>
laterum. Nam propter angulum C A E da¬
tum, erit C E latus partium 99219, qua¬
rum dimetiens circuli circumicribentis tri¬
angulum AEG fuerit centum millium,, dc
AC talium 1454 quasfuntin CE fexage-
fies odiies fere,quarum AC, quee ex cen¬
tro teiTDS, fuerit una pars. Et h^c erat in
prima coniideratione diftantia Lunse a
centro terra:. At in fecunda D A E, angulus partium erat 81
Icrup. 55 apparens, numeratus autem ACE part. Soferup. 553
&: reliquus qui fub A E C fer. 60. Igitur E C
latus partium 99006, & AC 1747, quarum
dimetiens circuli circumferibentis triangu¬
lum fuerit 100000, ficque C E Lunse di-
flantia partium erat 56 fcru.qi, quarumque
ex centro terrte A C eft pars una. Sit mo¬
do epicyclus Lunse major AB C, cujus cen¬
trum iit D, & fufeipiatur E centrum terra:»
a quo reda linea agatur E B D A, quatenus
fueritapogteum A, perigxiuTi B. Capia¬
tur autem circumferentia ABC partium
242 ferup. IO,juxta numeratam anomalia:
Eunaris a:quabilitatem, fadtoquein C cen¬
tro, deicribatur epicyclium iecundum F G
K, cujus circumferentia FGK partium iit
194 ferup. 12 duplicatteLunaris a Soledi-
ftantix, & connedatur D K, qux auferens
anomalix partes duas ferup. 30 , relinquat
angulum K D B , anomalix xquatx part. 59
1'crup. 40, CLun totus C D B fuerit part. 62
ferup. IO,quibus excedebat femicirculumj
qui fub B E K angulus erat part. 12. Tri¬
anguli igitur K D B dantur anguli in parti¬
bus, quibus iSofunt duo redi, datur quo¬
que ratio laterum DE part.91821, & E K
part. 86j I o j quarum ellct circuli dimetiens
Nn s
2^^ NICOLAI COPERNICI
circumfcribentis triangulum ipfum K D E centenum milliumj feci
.quarum D E fuerit ceatenum millium, erit K E partium 93998^
Atqui fuperiusoftenfum eft, quod etiam
D F talium fuerit partium 8600, & tota
DF G 13340,. Igitur ad hanc datam ra¬
tionem dum fuerit E K,ut oftenlum eft
part. 56 Icrup. 41, quarum qu^ ex cen¬
tro terrse eft una, ftquitur quod D E ea-
rundemfit partium 6q fcrup. 18,, & D
E partium 5 fcrup. 11, D F G part. 8
fcrup. 2, perinde ac tota ED G in redam
extenla lineam par. ^8 cum triente, maxi¬
ma fublimitas Lunae dividuae, ablata quo¬
que D G ex E D, remanent partes
Icrup. 17 minimae illius diftantiae. Sic eti¬
am tota ED F 5 quae in plena ac fidente
contingit altitudo, partium erit 6^ fem«
maxima & deduda D F, minima part. 55
fcrup. 8.. Neque vero nos movere debet,
quod alij maximam diftantiam plenae no-
vaeque Lunae e^dftiment efle partium ^4
fcrup. iQ, ij praefertim quibus non nifi ex
parte commutationes Lunae potuerunt in-
notefcere, ob locorum fuorum difpofitio-
nem. Nobis'autem ut plenius percipe¬
rentur, conceffit major propinquatio Lu¬
na; ad horizontem, circa quem conftat pa-
rallaxes ipias compleri, neque tamen ob
diverfitatem hanc invenimus plus uno
fcrupulo commutationes differre.

Notge.

Ftolemdtm UBr.^ cap, cap. i evidenUr docet fielUrum

nulUmparallaxim faciunt, diUantUm fupra terram inqmri non pojje:
Etti faiv tuv <20^?? a r, ^ oyjfJLdaXoycv

, TOv tSdi'Z3-oqy}fA.cc'rs
,
d9iAov6rt .^ujua7svdv^yoiTpAci>l3^i>j hoc
eft ^orum qua nullamfenfu perceptihilem parallaxin faciunt difiantijc
fupra terram ratio capi nullo modopoteft, qualium funt ajtra in quorum
altim
 KEVOIVTIONVM IIB. IXIT: 2S;
tiTYtt 'uictTft ohtintt» A^* 8 fiopn ^cai/of^iva tx
fx^ctTsi Kyib hoc folofhiznomenOf [nem^e^aralUxi) inno^
tefcunt dtjlanti<e fideram fupra terram.
Ergo ubi frdcognita fuerit faralUxis, ex ea colligere licebit dlHantiam
feu altitudinemfiufra terram. Methodus ferfacilis eli jubfidio Sinuum,
In triangulo ACE dantur anguli omnes,dr latus AG eft femidia-
meter terra. In triangulis reBilineis latera, Sinibus oppfittorum angulo--
rum fiunt proportionalia, tefie Regiomont, Jn priore exemplo angulus ad
A efi IO. angulus ad Ej efigra.o minso. Sinus hujus ejl 1454399
illius 9 921 $74. ergo ut minar Sinus ad maiorem, ita latus K C ad latus
C E^ hoc efi ut I ad 48 min.js. In altero exemplo angulus ad A efi
grad. 98 min^ angulusad‘"E eHgra, i. Sinus uniusgra. efi 174524,-'
Sinus alter efi 9900646, quorunuratioefiut i ad 56 mm,43, eadem
quoque efi ratio lateris AC ad latus C E. Luna igitur hic alta fiuit fL
midiametros terra 56 min,43y illic fiemidiametros 68 cum parte quinta.
Hinc porro colligitur altitudo Luna in quolibet fit u epi cyclorum fimi li
*via ac methodo.
[t Luna fidens] Dicitur Luna noita Soli coniunBa, ciemini me
kgere apud Plinium. Vulgus in Belgio dicere fiolet, ^0 ^actiegatt
HU f 0 (Jtf 001 hoc efi. Luna potitat in popina, quoties ea fiero oritur pofi me¬
diam noBem: quod accidit pofi diem 22 a' novilunio, Plinius libr-, 17
cap, 9 nominat Lunam fiitientem,^iunam ftccam,

Cap. XVIII.

Be diametro - Lttna ac umbr£ terreBrtS i in loco tranfi^r

itus Lun£,

P Enes* diftantiam'quoque Lunas a tWa; apparentes Lun^ Sc

umbrae diametri variantur, quare 8r de his attinet'dicere. Ec
quanquam Solis & Lunae diametri per dioptram Hipparchi
re(5lc capiuntur, Id tam.cn in Luna multo cercius arbitrantur eificc-
re per defedlus aliquos Lun^e particulares, in quibcis «qualiter a
fumma vel infima abfide fua Luna defliteric, praefertim fi cum etiani
Sol eodem modo fe accommodaverit, ut circulus umbr«, quem
Luna urrobique percranficric, aequalis inveniatur, nifi quod defe-
xitusipfi fintin partibus in«qualikis. Mailifeftum eft enim, quod
differentia partium deficientium, & latitudinis Lunas invicem col-
iata^
 NICOLAI COPERNICT
lata^oftendic quantum circumferentiae circa centrum terr^ dimeti¬
ens Lunae fubtendic,quo percept o,mox etiam femidiamerer umbrg
intelligitur. Q^d exemplo fiet apertius , quemadmodum, fi in
medio prioris deliquij defecerint digiti,live unciae tres diametri Lu¬
nae latitudinem habentis ferup. prima 47, fecunda 54. In altero
digiti decem, cum latitudine ferup. primorum 29, fecundorum 37,
Elt enim differentia partium obfcuratarum digiti feptem. Latitudi¬
nis ferup. prima 18, fecunda 17, quibus proportionalesfunt
digiti, ad ferup. 31, 20, fubtendentia diametrum Lun^. Patet
igitur’, quod centrum Lunx in medio prioris eclipfis excefiit um¬
bram quadrante diametri fui, m quo funt latitudinis ferup. prima 7,
fecunda 50, qute fi auferantur a fejup. primis 47, fecundis 54,to¬
tius latitudinis, remanent ferup. prima 40, fecunda 4 femidiame-
tri umbrx, ficut in altera eclipfi, in quafupra latitudinem Lunae fer.
prima 10, fecunda 27 umbra pro triente diametri lunaris occupa¬
vit, cum addita fuerint ferup. prima 29., fecunda 37, efficiunt iti¬
dem ferup. prima 40, fecunda 4 umbra; femidimetientem. Ita
quidem Ptolem;si fententia 5 dum Sol & Luna in maxima a terra
diftantia conjunguntur vel opponuntur, Luna; dimetiens eft ferup.
primorum 31 cum triente, qualem etiam Solis per dioptram Hip-
parchicam fe comperiifie fatetur, umbrae vero partis unius, ferup.
primorum 31 ac trientis, exiftimavitque hxc effe ad invicem, uc
13 ^d quinque, quod eft, ut duplum fuperpartiens tres quintas.

Notae.

Diametri afparentes Solis ^ Lun£ propter Eclipfes inquiruntur, ad

quantitatem ijiorum corporum nihil faciunt y nifi quatenus ex^raicognita
altitudine^ apparente diametro arguitur ipforum quantitas. Hippar^
chpts (^Tjcho Brahe aflrorum diametrum ohfervantper dio^
ptram. Luna apogaa diameter occupat in ccelo dimidiam partem unius gra^
dus proxime: unde apud Hipparchum & Ptolemaum fatium siji
in ccelo pro dimidio gradu. Diameter ifa dividitur in partes duodecimi
qu0 Jlomani uncias appellant, Graci djjzKTvXise) idcjl^ digitos.
 EEVOLVTIONVM LIB. lUh 2Sp
Cap. XIX.
§l^moio Solts Lun£ a, terra difiantUyeorumciue dUm6^
trl, ac umbra in loco tranjitus axis umbra
fimul dcmonjlrentur.

. Voniam vero Sol parallaxim fa.cit aliquam, quse cum modi-

) ca lic, non adeo facile percipitur,nili quod hxc libi invicem
^cohsercnr, diftantia videlicet So-
lis&i.unx a terra, iplbr«mque & um¬
brae tranlitus Lunie diametri & axis um¬
brae, quae propterea invicem fe produnt
in demonftrationibus refolutorijs. Pri¬
mum quidem recenfebimus de his Ptole¬
maei placita,6c quomodo illa demonllra-
verit, e quibus, quodverifsimum vifum
fuerit,eliciemus, AlTumit ille diametrum
Solis apparentem Icrup.primorum 31, &
tertiae,quo line difcrimine utitur. Ipli ve¬
ro parem Lunae diametrum plenae nouae-
que, dum apogaea fuerit, quod ait elle in
partibus 64 fcrup. i o diftanriac, quibus
dimidia diametri terrae eft una.Exhis re¬
liqua demonftravit hoc modo. Efto So¬
laris globi circulus A B C, per centrum
eius D, terreftris autem in maxima eius a
Sole diftantia E F G, per centrum quo¬
que 1 uum quod lit K, lineae redae utrum-
que contingenteso^L G , CE, quae ex-
tenfae concurrant in umbrae mucronem,
ut in S %no, & per centra Solis & ter¬
rae DKS , agantur etiam AK, KC,6c
connedantur A C, G E, quas minime
oportet a diametris differre,propter in¬
gentem earum diftantiam. Capiantur
autem in DKS aequales L K, K M,
juxta diftantias quas Luna facit in apo-
gaeo plena novaque fecundum illius fen-
. Oo tenti-
2^0 NICOLAI C O L RK T G t
tentlampart. 64 fcrup. 10, quarum eft EK pars una, Q._M R dl-
meticnsumbraerabeodemLunaetraniitUjatque NOL Lun$ di¬
metiens ad angulos redos ipfi D K, & extendatur E O P. Pro-
pofitLim eft primum invenire qua: fuerit
ratio D K ad K E. Cum igitur angu¬
lus NKO fuerit fcrup. 31 Se trientis,
quorum 4 redi partes funt 360, erit fe-
miffis LKO fcrup. 15 Se bellis, & qui
ad L redus. Trianguli igitur LKO
datorum angulorum datur ratio laterum
K L ad L O*, & ipla L O longitudine
fcrup. prini. 17, fecund. 33, quibus eft
L K patt, 64 fcrup. 10, live KE pars
una,& fecundum quae LO ad MR, eft,
uti 5 ad 13 ,erit MR Icrup. prim,45,
fecundorum 3,8 earundem partium.
Qupniam vero L O P &: M R aequalibus
intervallis lunt ipli K E parallelierunt
propterea L O Py M R limul duplum
ipfus K E y a quo rejedis M R & L O,
reftabat OP fer. primorum 5^, fecund.
49. Sunt autem per lecundum fexti
pra::ceptum Euclidis proportionales E C
adPCy KC adO C,&KD adL B
in ratione, qua eft KE ad O P, lioc eft
60 Icrup.. priniaad fcrup.. prima 58, fe¬
cunda 48. Datur limiliter L D fcrup ^
primorum 5^ fecund. 49,, quibus tota
D L K pars una fuerit, & reliquum igitur
K L fcrup. prim. 3, l^und.. 11. .
tenus autem KL fuerit part. 64 fer. 10,.
quarum FK eft una, dc tota K D erit
partium 1210. lam quoque patuit,quod
M R talium fuerit fcrup. primorum qy,,
fecundorum 38, quibus conftat ratio K E ad MR,. 6c KMS ad
MSy erit etiam totius KMS ipfa KM fcrup. primorum 14, fe¬
cund. 22y atque di vilim quarum fuerit KM part. (^4 fcrup. 10,erit
Sota KMS part. 268 axis umbras. Ita quidem Ptolemasus.. Alij;
Tcra
 R E V O L V T I O N V M L I B. Ilir. 2pr
‘rero poR Ftolemseum, quoniam invenerunt haud iatis eangrucre
lia:c apparentiis, alia quaedam de his prodiderunt. Fatentur nihilo¬
minus,quod maxima diftantia pleng novaeque Lunae a terra iit part.
^4 fcrup. IO. Solis apogaeidiametrum apparentem fcrup. prim.
31 tertia. Concedunt etiam diametrum umbrae in loco tranlicus
Lunae eife, ut 13 ad 5, uti Ptolemaeus ipie. Verunramen Lunae
diametrum apparentem, negant tunc efle majorem fcrup. 29 fem.
^ proptereaunibr^ diametrum partis unius, & fcrup. 16 cum do¬
drante fere ponunt, e quibus iequiputant apogaei Solis a terra di-
ftantiam eilc part. 1146 5c axim umbrae 254, quarum quae ex cen¬
tro terrae eft una,attribuentes haec Arataeo illi Philofopho invento¬
ri, quae tamen nulla ratione poilunt conjungi.' Nos ea concinnan¬
da ac emendanda iic rati fumus, cum poiuerimus apogaei Solis appa¬
rentem diametrum fcru. primorum 31, fecundorum 40,. oportet
enim aliquo modo majorem nunc efle, quam ante Ptolemaeum,
Lunae vero plenae vel novae, ac infumma ab fide icru. primorum 30.
umbrae quoque diametrum iii ipfo illius tranlitu icru.prim orum 80,
6c trium quintarum.convenit enim paulo majorem ipiis ineife ratio¬
nem, quam 5 ad 13, iedut 150 ad 403. Totum vero Solem
apogaeum non tegi a Luna, niii ipfa habuerit diftantiam a terra 6z
partium, quarum quae ex centro terrae fuerit pars una. Haec enim
lic poiita certa ratione cum inter fe, tum in canteris cohaerere vi¬
dentur , & apparentibus Solis & Lunae deliquijs conientanea. Ha¬
bebimus fiquidem juxta praecedentem demonllrationem in parti¬
bus & fcrupulis, quibus qu^ ex centro terrae pars una, qu^ eft K E,
ipfam LO talium fcrup. primorum 17, fecundorum 8 propte-
rea MR, ut fcrup. primorum 4^, fecundorum i, Sc idcirco O P
fcrup. primorum 56, fecundorum 51. Et tota D L K par. 11751.
iiolis apogaei a terra diftantia, & KMS axis umbrae partium 265,

Notae.

Fr^flantlffimum ejl hoc Ptolemd artificium, quo inveniuntur Solis ac

Luna fupra terram altitudines. Totius autem calctdi fundamentum efipa^
raUaxis Luna, e qua fola^ colligitur Luna diHantia.^uti fupra diBum^he*
monfratio facilis efi illis qui in proportione triangulorum medio-criter eic-
er citati funt, Philofophus Arat aus,ejl celebris ille Ibategni, cujus ar¬
gumenta huc ficientiaproducuntur a Regiomontano Itb. s cap, 2/. JDe-
'monfrat, dUronomic. propoftis qmtmr eclipfeon ohfervAtionibas, dua-
O0 2 rum
 NICOLAI COPHRNICI
rum foUrium ^ totidem Lunarium. Solarium prior contigit anno Chri->
jit Z$t ^ugufii annoNahenaJUri jdsp.Phamenoth2$, Altera
roannoChrijii goi Januarij 2$ ^Nahnajfari Thoth 14,
Lunarium prior anno chriHi .$$ s lHlij2s , anna Nahonajjari 1^3 ly
Fhamenoth 10,
Lunariumpojlerior anno Chrijli poz Augujli fecundo, anno Nahonaf*
fari 164P Phamenoth 2$ y quodamotandum erat, quia in codice excu*
fo depravata ejlannotatio temporumy incuriatypographi. Et de ea certanti
Chronologi. Nos ea:m reflituimus ope Tahularum Frificarum, Solis igid
• turapogaialtitudo exfententiaprohatiffimorum Afironomorum huLC ejly

Solis altitudo
Ftolernai —- —- 1210.^^
cum efl in. Albategni
terr^.
a]^og<eo. Copermei —
Lychonis
Confenfus magnus in re maxima ac diffeifUma. Si femidiametri redtti.
canturin miliartay erit altitudo Solismiliarium Germanicorum loooooo
plus minus. Sun t milii es millena miliarU^
Bacruddrus (JHatkeftos nonfapiunt.

Cap. XX

,
De magnitudine horum trium fideram Solis, Lance^
Terraty ac Inyicem comparatione.

P Roindectkmnianifcftumefl,quod KL eftdedes odliesin

K D, & in ea ratione cft L O ad D C : Dedes odies autem
L O efficit parces 5 Icrup. 27 fere,quarum KE cftuna^iivc
quod SK ad KE,lioccfl: 16 y parces ad unam, efC licut totius
S K D parces 1444,. ad ipiius D C partes fimiliter quinque ferup.
27, proportionales enim fune 5cipfce,ha:c erit ratio diametrorum
Solis dc Terras. Q^niam vero globi in tripla ffinc ratione Eiorum
dimetientium,CLim ergo triplicaverimus quincuplam cum ferup. 27,
proveniunt partes 161, minus odava unius, quibus Sol major cft
te‘r?cftri globo. Rurfus quoniam Liinte fcmidimetiens feru. cft pri-
niofum 17, fecundorum 9 , quorum K E eft pai*s una. Eftque
propterea Terra: dimetiens ad Lunas dimetientem, iitfeprcm ad 2,
id eft triplaferquiakcrarat;ione,quas cum criplatafuerit,oilendic ter
 REVOLVTIONVM. LTB. HH.
&■ quadragies terram eilc Luna majorem minus odtava parte Lunc,
ac perinde cciam Sol major erit Luna fepeies miilies, minus

Not^.
St diameter Luna feru, 17 fec.. S, fmatur decies oBies^faSius eritgrad,
5 mm,9 fere, non uti hic ponitur ^art, ^ min. 27. Verum p utamur
proportionibus linearum K Tu ad LO, /V4 KD 4^ D C.
Vt 62 ad fcrup.17 fec pc 117P adgrad.^ min. 2(7, paulo plus,
pro quo author afurnit min. i. Ergo ubi diameter terra continet partem
unam, diameter Solis continebit ejufmodi partes quinque cum ferup. 27.
Ptolemao ratio diametrorum ejl, ut 2 ad iil horum cubi funt 8 & I33t,
quorum ratio ef ut i ad 166, Copernici numeri fidunt rationem
mitatisad 162.

Cap, XXL

diametra Solis apparente, eius eommutationihus.

Q Voniam vero eaedem magnitudines remotiores apparent

minores iplis propinquioribus, acciditpropterea Solem,-
Lunam & umbram Terra: variari, penes inaequales eorum a
terra aiitantias, nec minus quam parallaxes. Qi^ omnia cx pr^e-
didis facile difcernuntur ad quamcunque aliam clongationem.Pri-
mum quidem in Sole id manifefcumeft. Cum enim demonftra-
vcnmus,remotiffimam ab eo Terram clTc partium 10323., quarum
qux cx centro orbis annuae revolutionis 10000, ac in reliquo dia¬
metri partium 9^78 proximam. Quibus igitur partibus^eft ftim-
ma abfis 1179, quarum quae cx centro terrae cft una,erit infima par¬
tium earundem 1105, perinde ac media partium 1142. Cum igi-
turdiviferimus loooooo per 1179,habebimus parces 848fubten-
dentes in orthogonio minimum angulum Icru, primorum 2, fecun¬
dorum 55, maximae commutationis qua: circa horizonta contin-
o-it. Similiter divilis millenis millibus per 1105 minima: diftan-
tia: parteSj proveniunt particula 905 fubtendentes angulum fciu,
prim* 3, fecundorum 7, maximae commutationis infimae abfidis.
Oftcnfum eft autem, quod dimetiens Solis fit part. 5 fcru^27, quo¬
rum dimetiens Terrx eft pars una, quodque in fiimma aibfidc appa-
Oo 3 reat
 m NI C O L A I C OPER N I CI
r^atfcrup. primorum 31, fecundorum 48. Proportionales enim
funt partes 117^ ad partes 5 ferup. riy, atque 200000 diametri
circuliad 9245, qu^fubtenduntferup. prima 31 ,fecunda48. Se¬
quitur ut iii minima diflantia pardum 1105, iit ferup. primorum
33,feeundorum 54. Horum ergo difFerentiarerlip. primorum eft
2, feeundorum 6. Inter commutationes vero funt fecunda tan¬
tum 12. Ptolema:us utramque contemnendam putavit ob pauci¬
tatem, attento quod ferup. unum, vel alterum non faeile fenfu per¬
cipiatur, quanto minus poflibile eft fieri id in fecundis > Quapro¬
pter ft Solis parallaxim maximam ferup. 3 ubique tenuerim^ nul¬
lum errorem videbimur commifTifre. Medios autem Solis diame¬
tros apparentes per medias ejus diftantias eapiemus, five, ut aliqui
per apparentem Solis motum horarium,quem exiftimant efle ad fii-
um diametrum, ut 5 ad , five ut unum ad 14, & unius quintam,
Iple enim motus horarius fuas diftantix eft fere proportionalis.

Notse.
p rsooo ad 322yftc‘ iiyp ad 38, ejuare demptis 38 ex uro
fidtmm erit 1141 pro media dijlantia. Sublato vero duplo ex iijg re^
manet p 03 po diflantia minima. Author tamen affumit 1103, Ita
etiam jupra dixerat diametrum Solis apparentem ejse ferup. 3 / fecund. 40.
nunc verofee. 4 8, cum tamen debuiffent ejfefecunda 46 . quot nempe Cub^
tendit linea par t. p 243, Sed tanti non fmt ha minutia.

Cap. XXII.

dictmetro Lunie ina quali ter apparente, ^ eius

commutationibtes»

M Ajorutrwfquediverfitasapparetin Luna, ut in proximo fi-

dere. Cum enim maxutia ejus a terra remotio fuerit par-
tium 65 fem. novieplcnsque.erit minima per demonltra-

mapart. 68 ferup a i, minima part. ja f«rup, ly.' l|itur in his

quatuortermims habebimus LunteOrientisvelOccid»
terradi-
cundt R®“7'ffi®®quidemdiTidu«fcrup:primorum 50, fe-
eundorum jS,pIeniEnov£equefcrup,prim,ji,fccund,24, Infim*
ferup.
 HE V O LVT r O N V M. LIB. IIIL ^9s
fcrup. prim. 6x, fecund. 21, ac infimse dividuae fcrup. ^5, 45. Ex
Eis etiam patent apparentes Lunse diametri, oftenfum eft enim,dia-
metrum-terre adJLun^ diametrum efle ut feptem ad duo,eritque ea
quas ex centro terrte ad Lunae dimetientem ut feptem ad 4, in qua
rationefunt etiamparallaxes ad angulos Lunaeleu diametros.Q^-
niam redtae lineae, quae comprehendunt angulos commutationum
majorum ad diametrorum apparentium in eodem Lunae tranlitu,
neutiquam diffemnt invicem, & anguli ipli fuis fubtendentibus re-
d:is lineis funt fere proportionales, neque fubjacet fenfui eorum
differentia. Quo compendio manifeftum eft, quod fub primo li¬
mite jam expolitarum commutationum lunae dimetiens apparens-
crit fcrup. primorum 28 & dodrantis, fub fecundo fcrup. 30 fere,
fiib tertio fcrup. primorum 35, fccund. 38, fub ultimo fcrup. pri¬
morum 27, fecundorum 34. Haec fecundum Ptolemaei ac aliorum
hypothelim fuiflet prope unius gradus, oportererque accidere, ut
Xuna tunc dirnidia lucens, tantum lucis afferret terris, quantum
plena.

Nori%
Luna novjt diametrum minorem e^e diametro lunasplena Tjchoprimm
Jemonfiravit, Lunai enim pleno orlefulgentis diameter maxima ejl fcrup*
96, Lunavero fitientis diameter maxima ejl fcrup. 2 S fec, 48 ^ Solis au¬
tem diameter minima extenditur fcrup, ^^ure totiuSol a Lunaieg^
nequit. De hkin Tab, Frif pag, 426^

C A V, X XIIL

Jtt ratio diyerjltatis umhr^ terr^,

V o

Mbrx quoque diametrum ad Lung diametrum jam declara¬

vimus effe, ut 403 ad 1-50, qux propterea in plena nova-;
que Luna, dum Solapogaeus fuerit, minima feperiturferup»
80 cum tribus quintis, maxima vero fcrup. primorum 95, fecun¬
dorum 44, fitque maxima differentia fcrup. * 14, fecundorum ’^
8. Variatur etiam umbra terrae-quamvis in eodem Lunae tranlitu
propter inaequalem terrae a Sole diftantiam, hoc modo. Repe¬
tatur enim, ut in prxcedcntc figura, reda linea per centra Solis &:
ternae:
 NICOLAI COPERNICI
tcrrx DK S, ac contingencix CES,conjundis D C, KE. Quo¬
niam , ut eft demonftratum , dum ellcc D K diftancia parciuni
1179, quarum eft K E pars una , K M ca-
rundem pardum 62 , erat M R fcmidimedens
umbras fcrup. primorum fecundor, i ejufdem
partis KE, & angulus apparendi^ M K R fcrup,
primorum 42 fecun. 32 connexis KR, & axis um¬
brae KMS pardum 265. Cum autem fuerit ter¬
ra proxima Soli, ut fit D K pardum 1105, umbram
terrae 111 eodem lunae tranfitu taxabimus hoc modo.
Agatur enim E Z ad D K, eruntque proportiona¬
les CZ ad ZE, & EK ad KS, fcd CZ pard¬
um eft 4, icrup. 27,& ZE pardum 1107.
les enim funt Z E & reliqua D Z , iplis D K, K
E parallelogrammo exiftente K Z. Erit igitur &
KS partium earundem 248 fcrup.*ip, quibus eft
K E una. Erat autem K M earundem partium 62^
reliqua igitur M S eafdem partes habebit iS6
fcrup. 19. At quoniam proportionales (iint etiam
5 M ad M R, &: S K ad K E, datur ergo M R
fcrup. primorum qf, fecun. i, quarum eft una K E,
ac deinde angulus apparentia:, qui fub M K R fcrup.
41, fecundorum 3 5. Accidit que propterea in eo¬
dem Lunse tranfitu per acceflum & recelfum Solis
6 terras in umbras diametro maxima differentia
fcrup. 2, quorum eft EK pars una, fecundum vi-
fum fcrup. I fecunda 54, quorumfiint partes ^60
quatuor anguli re(fti. Porro umbree diameter ad
Eunse diametrum illic plus habebat in ratione quam
^ 13 ^d quinque,hic aurem minus,ipfa quodammodo
media. Qi^propter niodicum errorem committe¬
mus, fi ubique eadem ufxfuerimus, labori parcentes, prifeorum
ftcudfencenciam.

9
 REVOLVTIONVM llB. IIII. 2^7

Cap. XXIIII.

€xfojitlo QmoniCd pamcuUrium commuUtiomm Soli ^

L uriA In circulo qui per polos horizonti.

I AM quoque non erit ambiguumfingulasquafqueparallaxes

Solis & Lunse capere. Repetatur enim terreftris circulus A B
per centrum C, ac verticem horizontis. Atque in eadem fiiper-
ficiecirculusLun^e DE, Solis F G, linea CDF per verticem
horkontis, & C E G, in qua intelligantur vera loca Solis 6c Lu¬
na? , quibus etiam locis connedantur vifus A G, A E. Sunt igi¬
tur parallaxes Solis quidem penes angulimi A G C, Luna? vero fe¬
cundum AEG. Inter Solem quoque & Lunam commutatio pef
eum qui fub G A E relinquitur
angulus,juxta differentiam ipforum
A G C, &■ A E C. Capiamus
jam angulum A C G : ad quem
illa voluerimus comparare, litque
verbi gratia partium triginta, ma¬
ni feftum eft per demonftrata trian¬
gulorum planorum, quod cum po-
luerimus C G lineam part. 1142,
quarum A C fuerit una, erit angu¬
lus A G C , quo differt altitudo
Solis vera A vilafcrup. primi uni¬
us & fem. Cum autem fuerit an¬
gulus ACG partium 60, erit AGC ferup.primorum 2,fecun¬
dorum ^ 6, Similiter iil cteteris patefient. At circa Lunam in qua-
tuor fuis limitibus^ Quoniam h fub maxima ejus a terra diftantia,
in qua fuerit C E partium, ut diximus, 68 ferup. 21, quarum erat
CA pars una,fufeeperimus angulum D CE, live D E circum¬
ferentiam partium 50, quarum 360 funtquatuorred:i,habebimus
triangulum A C E, in quo duo latera A C, C E, cum angulo qui
fiib ACE dantur, e quibus inveniemus A E C angui um commu¬
tationis ferup. primorum 25, fecundorum 28. Et cum fuerit
CE illarum partium 65 fem. erit angulus qui fub A E C ferup.
primorum 26, fecundorum 36. Similitertertio loco,cum fuerit
Pp CE,55'
29^ NICOLAI COPERNICI
CE 5^ fcrup. 8, erit angulus AEG commutationis fcrup. pri¬
morum 31 , fecundorum 42. In
minima denique diftantiadum fue¬
rit CE partium 52 fcrup» 17, ef¬
ficiet AEG angulum fcrup. pri¬
morum 33 fecundorum 27. Rur-
fiis cum D E circumferentia fuma¬
tur partium 60 circuli, erunt eo¬
dem ordine parallaxes, prima feru»
primorum 43 ^ fecundorum 55^
Secunda fcrup. 45, fecundorum 51.
Tertia fcrup. 54 fem. Qimrta 57
C B fem. omnia eonfcribemus
in ordinem Canonis fubjedtijquem
pro commodioriufu, ad inftar aliorum in 30 veffuum feriem ex-
tendemus. Sed per hexades graduum,quibus intelligatur duplica¬
tus numerus, eorum quia vertice funt horizontis ad fiimmum no¬
naginta. Ipfum vero Canonem digeffimus in ordines novem»
Namque primo & fecundo erunt numeri communes circuli. Ter¬
tio ponemus Solis paraliaxes. Deinde Lunares commutationes.
Et quarto loco difterentite quibus minimse paraliaxes, quae in Luna
dividua ac apogaea contingunt,, deficiunt a fequentibus in plena
novaque. Sextus locus eas habebit commutationes, quas in peri-
gaeo plena vei litiens Luna producit. Et quae fequuntur fcrupula,,
funt differentia, quibus, quae in dividua,acproxkna nobis exiftente
Luna paraliaxes fiunt, illas fibi viciniores excedunt. Deinde reli¬
qua duo fpacia, quaefuperfiintjfcrupulis proportionum fervantur»-
Qu^bus inter has quatuor limites paraliaxes poterunt dinumerari^,
quae etiam exponemus ^ & primum circa apogaeum,. & qu£eintei?
priores funt limites, hoc modo. Sit inqpam circulus A R Lunae,
©pieyclus primus, cujus centrum fit C,&fufcepto D centro ter¬
rae agatur redta linea DBCA,. &inA apogjaeo fadto centro de-
feribaturepicyclium fecundum EFG,.ainimatur autem E G cir-
cumferentia^partium 60, &:conned:antur A G yC G.
igitur in praecedentibus demonftratae funt redt-ae lineae C E parciuiB
5 , feru.. 11, quarum dimidia diametri terrae eft una, quarum etianv
D C efl: partium 60 feru. 18, acearundem EF partium duarum,,
Afcup. ji. In triangulo igitur A C G dantur latera G A partis
unius^^
 REVOLVTIONVM IIB. IIIT, 2PP
unius, fcmp. 25, & A C partium 6 fcrup. 56, cum angulo fub
iplis comprehenfb C A G. Igitur per demonftrata triangulorum
planorum tertium latus (p G earundem erit part. 6 fcrup. 7. To¬
ta igitur D C G in re(ftam ad:alineam,fiveiplisequalis D CL ^cric
partium 66 fcrup. 27. Sed D C E part.erat
6^ fem. Relinquitur ergo EL exceflus fcru.
55 fcm.fere. Atque perhanc datam ratio¬
nem, cum fuerit D C E partium 60, erit
EF earundempart. 2 fcrup. 37, EL fcrup.
46. Q^tenus igitur E F fuerit fcrup. 60^
erit E L exceflus 18 fere. Hxc fignabi-
mus in Canone fcptimo loco e regione gra¬
duum 6o. Similiter oftendemus circa perigse-
um B, in quo repetatur epicyclium fecundum
M NO, cum angulo MBN 60 partium, fiet
enim triangulum B C N , ut prius datorum
laterum, & angulorum, Scfimiliter M P ex¬
ceflus fcrup. 55 fem.fere, quibusfemidime-
tiens terrse eft una. Sed quoniam earundem
eft part. D B M, 55 fcrup, 80, quie fi confti-
tuaturpartium 60, erit talium MBO part.
3 fcrup. 7, & MP exceflus fcrup. 55. Sicut
autem tres partes & 8 fcrup. ad 55 fcrup. ita
60 ad 18 fere, ac eadem qu£E prius, diftant
tamen in paucis quibufdam fecundis. Hoc mo¬
do & in cceteris faciemus, quibus complebi¬
mus odtavam Canonis columnellam. Qi^dfi
ipfbrum loco eis quae in Canone profthaphae-
refium expolita funt, ufi fuerimus, neutiquam
committemus errorem, funt enim fere ea¬
dem, ac de minimis agitur. Reliqua funt fcru-
pula proportionum, qusefub medijs funt ter¬
minis , videlicet inter fecundum tertium.
Efto jam epicyclus primus plena novaque Lu¬
na defcriptus AB, cujus centrum fit C, & fufcipiatur D centrum
terrae, & extendatur reda linea D B C A, Capiatur etiam ex
'apogaeo A quaedam circumferentia, ut puta A E partium 60, &
connedantur DC, CE, habebimus enim triangulum DCE,
Pp 2 cujus
 300 NICOLAI COPE RN ICI
cuj.us duo latera data fiint C D partium 6o fcrupulorum 19^'
& C E partium 5 fcrupulorum ii. Angu¬
lus quoque fub D C E interior a duobus 16(5115
reliquus iplius ACE. Erit igitur per demon-
ftrata triangulorum D E partium earundem
63 icrup. 4. Sed tota DBA partium erat
65 £em. excedens ipfum E D par. a fcru. 27.
Vtautem AB, hoceftpartes 10 fcrupul. 22
ad 2 partes 27 fcru, lic do ad i4,qu2e fcri-
bantur in Canone ad 60 gradus. exem¬
plo reliqua perfecimus complevimuique tabu¬
lam quae fequitur. Atque aliam adjecimus fe-
midiametrorum Solis, Lunae, & umbrae Terrae3.
ut quantum poffibile expolita habeantur,
«
Notae,
Boc capte traditur ratio conficiendi Canonem f i-
rallaxium Solis ^ Lunas: Parallaxium,inquam, in
circulo verticali, fatuor fiatuuntur Lunas limites^
duo limites Lunae flenaSinovasque, ^ duopriinentes
ad Lunam dividuam, qu^ quadrantem circuli a Solt
diUat: iuxt4 quatuor Lunas a Terra difiantiats.

Luna f lena novaque di- c6s. min, ^0 apgosa^

'i
\ fiatfemidiametrosterrd^).tmn, S perigaa.
r>
Luna dividua di fi at JTS, min, 20- apogoeau,
femidiametros terras Xsz, min. 17 ferigasa^

C onBruBnrus igitur canonem parallaxium Lunae, infiice fchemaprimum

huius capitis. V bi triangulum datur huic ufiui inferviens- ACE, cuius
dantur latera cum angulo in centro C, queritur angulus ad E. Latus C
E aquatur data diftantiae^e^ huic fere asquale efi: alterum latus A E prope
verticem una parte minus,,]'uxU horiz.ontem paululo longius. Pro latere
A(Z fumitur pars una^cui lateri angulus oppofitus in E quaeritur, fluar e
ut latus A E adfinum anguli in CfiU latus AC adfinum anguli auafi^
tiin E. ^ I J
Exempli gratia^ qnaeratur ParaUaxu Lnnae plenae apogoeae, p^riga^^
ubi at
 REVOLVTIONVM LIB. 1111. 501
$thi a njerticedifiat gradus &o. Luna apog^a attollitur fupratcrviz oen^
trumfemidiam, 6$ rmn.$o\ Luna Pertg^afemidUm. ss Si-
nus anguli do eft id602^4.
Vt dj ad Sddo2$4 ita /■ ad 133234.
Vt $s ad 8ddo2S4 ita i ad i$j4$p.
Plumeriinventifuntfinmanguliquafitiin E, nempe min. 4$, fe¬
cundorum 50 , & alter min. $4 fecund. jo^ tantafuntparallaxes qua-
fita, quas in fequenti canone offendes rejpondentes dupla diflantia^ nem¬
pe grad. 120. nonnihil tamen difcrepatpojlerior par ali. quia latus A E
paululo minus eU quampart. 33,
PorroparallaxiumpracipuusufuscBirt calculo eclipfeon Solariumy uti
mox patebit..

3' Canon
 501 NICOLAI COPERNICI

Canon Parallaxium Solis &Liin^ in circulo verticali.

tice, & Anoma¬
cix duplae a ver¬
liarum Lunae,

Numeri diftan-

fcrupnla propor.

fcrupula propor.
Epicycli minoris

Epicycli majoris
In jyz.jgijs cafiuntur faralLixes fecundi ^ tertij limitis^ earumque differentia coaquataperfcrupuU

laxes.
Solis paral-

Lunx juxta quatuor limites.

' maioris epkycli femper addenda eji^araUaxi minori* Primi & quarti limitis differ, ufum kdM
oxtra fyz>j^ias tantum^

DifFerentiae Different •
flibtrahen- Lunx plen^ addendie
e proxi¬ novjeque. proximis
mis. parallax.
1. II. III.’ 11 II.
1

Grad. Gra. min . fec. min. fec. min. fec. min. lec. mul. Ibc. fera. feru.
6 0 IO 0 7 2 46 18 0 12 0
3 0
IZ 348 0 19 0 6 36 0
14 S 33 i3 I 0
18 34i 0 0 21 s 19 9 i3 0 34 5 I
24 336 0 3^ 0 28 II 10 0
4 13 4i 4 2

30 330 0 47 0 31 49 16 26 0 i6
13 i 3
36 0 0 42 16 40 I 6
iil 3i 19 7
318 I I 0 48 S 22 47 I 16 10
19 7
48 3ii I 13 0 S) 21 39 ii 47 1 16 12 9
14 306 1 22 I I 28 49 I 12
i4 9 3i I/
60 300 I 31 I 8 31 4i I 4i 18
3<^ 14
294 I 1 14 28 i7 34 31 I i4 21 17
7Z 288 I 46 I 19 37 2 20
31 14 14 3 i4
282 1 13 I ^4 39 io 2 II
33 ii i7 i3
84 2 0 I 29 42 2 I9 26
3i 31 19
5)0 270 2 7 1 34 37 44 40 2 26
31 34 i9
264 2 13 I 39 45 2
j1 39 i4 i4 33 Ji
iz ■ «i
102 2j8 2 20 I 44 10 49 0 2 40
4* 39 3i
108 23-2 2 ^9 I 48 io 2 46
4i io i9 4i J8
114 246 2 31 I 2
ii 44 i4 ii 49 i3 4i 41
120 240 2 36 1 36 4J ii i4 30 3 0 47 44
126 i34 2 40 2 0 8 2 6
47 i6 3 49 47
13^ 228 2 44 2 2 48 i7
Ii i5 3 II ii 49
138 222 2 49 2 3 iS
49 Ii 3^ 3 14 i3 ii
llf
216 2 S2- 2 4 io 10 39 3 17 ii J4
IJO 210 2 2
204 2 S6
4 jo ii 60 31 3 20 i7 i6
2
ill S 51 i9 61 12 3 22 i7
161 15)8 2 J8 2 5
168 2 2 6
ii ii 61 47 3 i3 i9 i8
1^ 19 ii 13 62 9 3 i3 i9 J9
186 3 0 2 6 Ji 22 62 19 3 i4 60 60
180 180 3 0 2 6 62 21 60 60
ii i4 3 i4

apogxae perigata
i
 REVOLVTIONVM.LIB, nn. joj

Canon Setnidiametrorum apparentium Solis Lunas &umbne. /

Numri , Lunae 1
Anoma¬ plenae 1
Vmbrse 1
Solis. Varia¬
liae Solis & terreft. tio
8c Lunas novae. umbrae.^
.. 1
Gra. Gra. min. fec. min. fec. min. fec. j lecund.
K^nomdia Solii dat femidiametrum Solis (jr variationem umhra: Per Ano^
maliam Luna inveniuntur femidUmetri Luna ^ umbra, eie hac ver(^
auferenda e!i Fariatio.

6 3H IJ SO j 0 40 18 0
1
11 348 Ii yo ly 40 21 0

i8 342- IJ yi ly 3 40 26 1
336 ly yi ly 40 34 2.

30 330 ly y3 *y 9 40 42^ 3
36 3H ly yy ly 14 40 y6 4
318 ly y7 ly »9 41 10 1 6
48 3ii 16 0 ly iy iG' 9
-11.
J4 306 16 3 ly 3i 41 44 II’
60 300 16 6 ly 39 42 2 24
*T6 Z94 16 9 ly 47 4i 24 16
288- 16 12 ly y<5 42- 40 19
78 282 16 ly 16 y 43 13 22
84 276 16 19 16 13 43 34 iy

90 270 16 22 16 22 43 y8 ^7
264 16 26 j6 30 44 20 31
lOl IJs 16 ^9 • 16 39 44 44 33
108 16 3i 16 47 4y 6 36
tli
114 .246 16 36 16 43' 20
yy 39
130 240 16 39 17 4 4y yi 4i
116 23^’ 4^ 17 12 46 23 45
228 16 4y 17 19 46 31 47
m
138 222 16 48 17 26 46 yi 49
144 116 16 yo 17 3i 47 7 yi
IJTO 210 16 y3 17 38 47 i3 y3
204 16 y4 17 41 47 31 y4
1^3 198 16 yy 17 44 47 39 yy
168 193 16 17 46 47 44 y^

174 186 16 S7 17 48 47 49 1i y<5

180 180 16 51 17 49 1 47 yzl1 y7

1
 NICOLAI COPERNICT

C A P. XXV.

mmeratlomparallaxis Solis ^

M odum quoque numerandi parallaxes Solis & Luna; per Ca-

nonem breviter exponemus. Siquidem per diftantiam a
vertice Solis vel Lun^e duplicatam, capiemus in tabula pa-
ixallaxes occurrentes,. Solis quidem funpliciter. Lunas vero in qua-
tuor fuis limitibus, Se cum motu Lunae,live ejus a Sole diftantia du¬
plicata, fcru^ula proportionum priora, quibus cum accipiemus utri-
ufque excelTus primi ultimi terminum prtes proportionales ad
^o,quas a proximalequente commutatione femper auferemus,ac
pofterioresei, quaein penultimo limite,remper adjiciemus,&.habe¬
bimus binas Lung parallaxe^ redificatas in apoggo & perigieo,quas
cpicyclus minor auget vel minuit. Deinde cum anomalia lunari ca¬
piemus ultimaferup. proportionum, quibus e differentia parallaxi-
um proxime inventarum fumemus etiam partem proportionalem,
,quam femper addemus parallaxi examinata; priori, quic in apogaso,
& prodibit parallaxis Luna: quaefita, pro loco & tempore, ut in
.exemplo. Sint diftantia; a vertice Lunse partes 54, medius Lunae
motu s par. 15, anomaliae aequatae part. 100. Volo ex his invenire
per Canonem parallaxim lunarem, duplico diftantiae partes, fiunc
108, quibus in Canone refpondent excelTus inter primum & fecun¬
dum limitem, ferup. primum unum, fecunda ^8, parallaxis fecundi
terminiIcrup.prima 42,fecunda 50, parallaxistertijlimitisferu.
50, fecunda 59.. Lxcelfus tertij & quarti ferup. prima 2, fecunda
46 , qusefingillatim notabo. Motus Luna: duplicatus efficit par¬
tes 30, cum ipfo invenio ferup^ proportionum priora quinque,qui-
bus accipio partem proportionalem ad 60, funtque a primo excef.
fu ferup. fecunda 9, haec aufero a feru. 42 fecundis 50 commuta¬
tionis, remanent ferup. prima 42,fecunda 41. Similiter a fecun¬
do excelfu qui erat ferup. 2, feeund. 46, pars proportionalis eft
ferup. fecund, 14, quae-appono ferup, primis 50 fecundis 59, fe¬
cunda; commutationis, fiunt ferup. prima 51 fecunda 13. Harum
vero parallaxium differentia eft ferup. 8, fecunda 31, Poft h^c
cujm partibus anomaiite tequat^ capio extrema feru. proportionum,
qu^funt 34,&:perhasacdpiQ differendam ferup, 8, 31 partem
^ ’ propor-
 REVOLVTIONVM LIB. IIIL 305
proportionalem, .&eftfcrup. 4 fecunda 50, quam addo priori pa-
rallaxi sequata;, &: colliguntur icrup. prima 47 fecunda 313 & hseq
erit parallaxis Lunae in circulo altitudinis quaeflta.

Caf. XXVI.

^mmodo farall^xes longitudinis ^ latitudinis

difcernuntur,

D lfccmitur autem in longitudinem 6c latitudinem parallaxis

{Impliciter,five qu^ inter Solem &: Lunam eft per circumfe¬
rentias &: angulos fecantium fefe circulorum, figniferi 5c
ejus qui per polos eft horizontis. Qi^niam manifeftum eft, quod
hic circulus cum ad re<ftos angulos fignifero incubuerit, nullam ef¬
ficit longitudinis parallaxim, fed tota in latitudinem tranfit, eodem
latitudinis altitudinis exiftente circulo. At ubi contingit vicif-
fim figniferum horizonti redum infiftere,ac eundem fieri cum alti¬
tudinis circulo, tunc Luna fi latitudinis expers fuerit, non admittit
aliam quaun longitudinis parallaxim. in latitudinem vero diftrada,
non evadet aliquam longitudinis commutationem. Quemadmo¬
dum, fi fit ABC fignifer circulus, qui horizonti redus infiftat, fic«
que A polus liorizontis. Ipfe igitur orbis A
B C idem erit, qui circulus altitudinis-Lunx lati¬
tudine carentis., cujus locus fuerit B, eritque
commutatio ejus tota B C in longitudinem.
Cum vero latitudinem quoque habuerit deferi-
pto per polos figniferi circulo D B E, fumpta la¬
titudine Lunte D B, vel B E, manifeftum eft,
quod AD latus, vel A E, non erit arqualc ipfi
AB, nec angulus qui fub D vel E redus erit,
cumnonfint DA, AE, circuli per polos iplius
D B E, &: latitudinis aliquid participabit com¬
mutatio, & eo magis quo fuerit Luna vertici pro¬
pinquior. Nam manente eadem bafi D E tri¬
anguli A D E, latera A D , A E breviora angu¬
los ad bafim comprehendent acutiores. Et quanto magis diftite-
rit Luna a vertice, fient anguli ipfi redis fimiliores. Sit jam llgnifero
CLq ABC
3o<5 NICOLAI COPERNICI
ABC obliquus altitudinis Lunse circulus D B E, non haben¬
tis latitudinem, ut in ecliptica fedtione, quae fit B. Parallaxis au¬
tem in circulo altitudinis B E, & agatur circum¬
ferentia EF circuli per polos ipfius ABC. QhP*
niam igitur trianguli B EF angulus qui fub EBF
datus eft, ut oftenfum eft fuperius, & qui ad F re-
d:us, latus quoque BE datum- Perdemonftra-
ta igitur triangulorum fphsericorum dantur reliqua
latera B F, FE, hoelatitudiniSjilludlongitudinis,
ipli B E congruentia. Sed quoniam B E , E F ^
FB, in modico & infenfibili differunt a lineis re-
dfisob eorum brevitatem, non errabimus, fi ipfb
triangulo redangulo tanquam redilineo utamur,
fiet que prop terea ratio facilis. Difficilior in Luna
latitudinem habente- Repetatur enim ABC
fignifer, cui obliquus incidat orbis per polos hori¬
zontis D B, fitque B locus longitudinis Lun2e,laticudo F B Bo¬
rea, five BE Auftrina. A vertice horizontis, qui fit D,defcen-
dant fiiper ipfam Lunam circuli altitudinis D' E K, D F C, in quibus
fintcommutationes EK,F G. Eruntenim loca Lunas vera fe¬
cundum longum & latum in EF figniSjVi-
fa vero in K G ,a quibus agantur circum-
ferentise ad angulos redosipfi A B C fi-
gnifero, qui fint K M, L G. Cum igitur
conftiterit longitudo latitudo Lunse
Gum latitudine regionis, cognita erunt in
triangulo D E B duo latera D B, B E,,
& angulus fedionis A B D, & eum redo
totus DB E, idcirco 5c reliquum latus
DE, cum angulo DEB dabitur. Simi¬
liter in triangulo' DBF, eum duo latera
D B, B F datafuerint,cumangulo DBF,
qui reliquus eft ipfius qui fiib A B, D A
redo,dabitur etiam DF cum DFB an¬
gulo. Vtriufque igitur circumferentise
D E, D F , datur per Canonem parallaxis E K & F G, ac vera Lu-
nx a vertice diftantia D E vel D F. Similiter vifa D E K
vel DFG. Atquiintriangulo EBN ffKfta fedione ipfius D E
€unij
 REVOLVTIONVM LIB. IIIT. 307
cum fignifero in N %no, datus eft angulus N E B & N B E rc-
<5tus, cum bafi B E jfcietur & reliquus quifub B N E angulus,cum
reliquis lateribus B N, N E. Similiter & in triangulo toto N K M,
ex datis MN angulis, ac toto latere KEN, conftabit K M ba-
fis. Et ipfa eft latitudo Luna: vila Auftrina, cujus exceftus fuper
E B eft latitudinis parallaxis, ac reliquum latus N B M datur,a quo
dfempto NB, remanet B M longitudinis commutatio. Sicut etiam
in triangulo Boreo BFC, cum datum fuerit latus BF cum angu¬
lo B F C, B redo, dantur reliqua latera B L C, &: F G C, cum
reliquo angulo C, & ablatione F G, ex F G C , relinquitur G C
datum latus in trangulo G L C, cum duobus angulis L C G 6c
C L G redo, ob idque reliqua latera dantur G L, L C, ac dein¬
de quod relinquitur ex B C, & eft B L commutatio longitudinis,
atque GL latitudo vifa, cujus parallaxis eft excefliis BF veras la¬
titudinis. Veruntamen, uti vides, plus habet laboris quam frudus
iftafupputatio,qu2e circa minima expenditur. Satis enim erit, li
pro angulo D C B ipfo A B D, & pro D E B iplb DBF utamur,
ac (impliciter, ut prius pro ipfis D E, E F circumferentijs, media
femper D B, negleda latitudine lunari, neque enim propterea er¬
ror apparebit, in regionibus pr^fertim Septentrionalis plagae,(ed in
valde Auftrinis partibus,ubi B contigerit verticem horizontis cum
maxima latitudine quinque graduum, ac Luna terrae proxima exi-
ftente, fex fere fcrupulorum eft differentia. In eclipticis autem So¬
lis conjundionibus,quibus latitudo Lunae fefquigradum nequit ex¬
cedere, poteft efle fcrupuli unius & dodrantis tantum. Ex his igi¬
tur manifeftum eft, quod Lunae loco vero, in quadrante (Igniferi
orientali,femper additur commutatio longitudinis, & in altero qua¬
drante femper aufertur, ut longitudinem Lun^ vi(am habeamuSo
Et latitudinem vi(am per commutationem latitudinis : quoniam (i
in eadem fuerint, fimuljunguntur: (iindiverfa, aufertur a majore
minor, & quod rehnquitur,eft latitudo vifa ejufdem partiSjad quam
major declinat.

N o T iE.;

Tarallaxes in circulo verticaltfumpt£ nonnihil immutant locum LunM

tam fecundum longitudinem, quam fecundum latitudinem, quod hoc loc$
clare demonflratur. Nos in hunc ufum tabulas confecimus percommodas^
in opereT abuL Irifc.pag. ^^7.
' Qq 3. Con.
30S NICOIAI COPERNrci

Cap. XXVII.

(^onjimatio mum, cirat Lm^^arallaxesfunt

exporta*

Q Vod igitur parallaxes Lunte fic expollcte conformes iint ag-

parentijs, pluribus alijs experimentis poflumus affirmare,
^quale eftlioc quodhabuimus Bononia feptimo Idus Martij
poft occafum Solis, anno Chrifti 1497. Confideravimus enim,
quod Luna occultatura flellam fulgentem Hyadum, quam palilici-
um vocant Romani, quo expedato, vidimus flellam applicatam
parti corporis Lunaris tefiebrofi , }amque delitefcentcm inter cor¬
nua Lun^e in horse quintte nodis, propinquiorem vero Auflrino
cornu per trientem,quafi latitudinis live diametriLunaj^ Et quoni¬
am fleUafecundum numerationem, erat in duabus part. Sc 52, Ge-
minorum,cum latitudine Auftrina quinque graduum & fextantis,
manif eflum erat, quod centrum Lunae fecundum vifiim procedebat
ftellam dimidia diametri, & idcirco locus ejus vifus in longitudine
partium a ferup. 36. In latitudine part. 5 ferup. a fere.. Fue¬
runt igitur a principio annorum Chrifti anni ^gyptij 149,7 dies
76, liorx a3 Bononio, Cracovio autem, quo orientalior efl gra¬
dibus fere 9 horo 23 fcrup.36, quibus oqualitasadditferup. 4,,
erat enim Sol in a8 fem. partibus Pifcium, Motus igiair Luno
oqualis a Solepart.74. Anomaliaoquata part m ferup. 10».
Locus Luno verus part. 3. ferup. 24 Geminorum, latitudo Auflri-
na part. 4 ferup. 35. Nam motus latitudinis verus erat part. 203
ferup. 41. Tunc quoque Bononio afeendebat 26 gradus Scorpij,
etim angulo partium 59 fem. & erat Luna a vertice liorizontis-
part. 84, & angulus fedionis circulorum altitudinis &figniferi
partium fere 29, parallaxis Luno pars una, longitudinis ferup. 51,
latitudinis ferup .30, quo admodum congruunt obfervationi, quo.
minus dubitaverit aliquis noflras liypothefes, & quo ex eis prodita:
funr,.redtefehabere, .

NotOo^
x^nnoChrisB i4pTy tMartijmna korli undecim mm.40 a mt*
tidiefati meridimo Cracovknfiy
 REVOLVtION VM. LIB. HIR’ >05
Sex:, grad. min» fec,
'AnomalUfimplexfmt — 2. 45. 42.
cJ^otH6 Solis compof. -— --5, 56. o.• 51.
Trofihaph^rejis Solis add, - i» 49» 48»
Froflhaphdr.aqtimo6i.add.- - 38^ 52.

Verus locus Solis -- 5. 58. 29. 31.

HoceHSolin Fiflc.-~ •—-28. 29.- 31,
Lunadiflantia d Sole —• i. 14. ^\adde.
Solis motus- -- ■—. 5. 56. r.I
Luna difiantia ah Aequinociio i, IO, 3«

Zuna t^nomaliaflmpL - r. 45- 34-

Anomalia aquata ■—. -1, 51- 5-
ProHhaphar. to lien da esi grad. 7 min. 16.
Luna ab 4equino6iio -- i. IO.
rr
16. fuhtrahe.
r
7*-
2. 47.
FreHhaph. Aequino6i. -- 0.- 39, add.

Verus locus Luna- i. y 2.6.

Luna igitur in Gemin . 3, 26.
tJMedim motus latitudinis Sex. 3. 30- 57-
FroHhapharefes tollend. 7- \6.
tJMotm Utitud.coaquatusSex,-^. 23. 41,
Jflhdc ingratiam t^ronumadnotantur.

Cap. xxvin.
Solis Lun<!z conmnUlomhus^ oppojitiom^
hufque mediis.

E X ijs quse hadenus de motu Lunae & Solis dida fLintjaperitus'

modus inveftigandi conj^indianes & oppofitiones eorumo-
Ad tempus enim propinquum, quod lioc vel illud futurum,
cxiitiimverimus, qutCremus motum Lunx xqualcmj.quemiiinve-
<^q 3 jasrimua^
 NICOLAI COPERNICI
tierimusjatn circulum complevifle conjundtionem intelligimus^im
femicirculo plenam. Sed cum id rarius fele praeftet, confideranda
eft inter eos diftantia, quam cum partiti fuerimus per motum L\inx
diarium, fciemus quanto tempore praeceflerit alterum, vel futurum
Iit, prout plus minuiVe habuerimus in motu. Ad hoc ergo tempus
^[ugremus motus, & loca,quibus ratiocinabimur vera novilunia,ple- .
nafque lunationes,dilcernemufque eclipticas eorum conjundiones
ab alijs, ut inferius indicabimus. Haec cum femel conftituta habue¬
rimus, licebit ad quoivis alios menles extendere, ac continuare in.
annos aliquot perCanonem duodecim menlium, continentem
tempora & motus aequales anomaliae Solis & Lunae, ac latitudinis
Lunae conjungenda lingula lingulis pridem repertis etiam aequali¬
bus. Sed anomaliam Solis apponemus verae, ut ftatim ipfam habea¬
mus adaequatam, neque enim in uno vel aliquot annis fentietur ejus
diverlitas ob tarditatem fui principij, hoc eftfummae ablidis.
Not^.
^mvisfyzygUh.oc eH coniunBiones^ offdfitienes Solis ^ Lunst
fui(limAtxpediuf[ima([utmtbodom^mmpffint e Tab.Frificis, tamen
hanc authoris nofiri methodum exemplis illujlrare libet^ quia ex ipfis Ajiro^
nomist fontibus petita efi. Proponatur annus Chrilii i6\S menjisque Ia-.
I^ide Caicnd. nuarius, in quo quaritur novilunium. Primum quaro numerum aureum
mpruifu Jivecyclum Lunaremipusanniy&eH 4. Is numerus apponitur 20 Ia-
nuarij, quarenovilunium debet ejfe die 16^ aut certe die proximo, nam
quatriduopraceditfedem numeri aurei, principio annorum Chrijli
ad initium diei 16 Januarq funt anni Aegyptij j6xS abfoluti ^dies
$4: quod tempus medius motus Luna e T ab ulis authoris invenitur
hic^ Sex. s> urad, 11,38, Hunc numerum fubduco e toto circulo,^
remanet hic numerus Sex,o, grad,i, 48^22, Scrutor deinde ex eodem .
Canone per additionem quanto tempore Luna motum ijlum conficiat, inve*
pio fcrup. diei 8 fec, $4. Suar e medium novilunium die decimofiexto la^
puarif^fcrup, 8 fec, 34, fivehoris 3, 33, 36 pofimediam noHem.
sjdd id temporis inveniuntur reliqui motus exfiuis tabulis, nempe
Sex, grad, mirt, fec^
K^nomalUfimpU aquinoB, ~ %, 56. 2,3. 12.
k^nomalia folaris— — — 3. 24. 16, 18»
Pro qua fumitur anomalia SolisaquAta 3« 23. 43.
K^nomaliaLuna — -- — i. 42. 13. 4^.
Utiuidmis— —• — 4^ 2.3* 3. 6,
 KIVOLVTIONVM L I B. IIII. jn
M hoc principia progredi licebit compendio indagarefeejuenfm novL
lunia adduostrepve annoscontinua additione unius menfis Ltmark^
reliquorum matuum, qui infequentifunt canone.

Diesyfcrup.fec. [ Anom. Solis, [ Anom.Luna. I tjtiotus latitud.

6i
Adde 29,
, 37,
8,54,
50, ■
3,23.43.
29
o, , 6y j
1,42.14.
o, 25, 49, I
4.23,
o, 30, 40.
3-

43, 4°. 44-1 3. 32, 49.1 a, 8 , 3. 1 4, 33, 43.

Haejumma denotat tempusfequentis novilunq^ nempe die 4$ ab inu

tio anni, qui eft 14 Februarijy fcrupulis diei 40 fec. 44 y pofi initium

,
dieiy hoc efipop mediam nablem. Cui tempori rejpmdent motus anomalU
Solis Luna ^ latitud. per additionem colk^i.
Plenilunium dabitur adieciiane dimidij menjis:

Dies, ferup. fec. Anom. f Anom, 1 Latit, j

ddovilun. 16. 8. 54. 3. 23. 43.. 4
I. 42, 14^1' ^ 25- -i 3
14. 45. 55. 0. 14, 33.-i 3. 12. 54. 3. 15. 20.1

30.54.49. 3.38.16.1 4.55. 8. I. 38. 23.]

Pleniluniumlanuarij j o fcrup.s4>4P dibio annoChrifii idiS,

CHenfes Lunaris adkbiuTplenilunio producet plenilunium proxime

pquens :
Dies, fer u, fec. .
30. 54. 49. 3- 38.16- 4. yy, 8. I. 38. 23.
29. 31. 50. 0. 29.. 6,. 0. ay. 49. 0. 30. 40.
60. 26. 39. 4. 7. 22. 3. 20. yy.J1 2. 9. 3.

Ergo Plenilunium die 60 ab anni principio ide(l cal, CMartij fcrupi

z6 fec. sp a media nolle, ^i plura huc facientia defider at y adeat Ta(r^-
Erificos y in quibus isla tradantur fufiffme.

Cano33
 NICOLAI COPERNICI

Canon Conjundionis & oppofitionis Solis &Luns.

rs Anomaliis Anomalise Latitudinis

Temporum

partes. Solaris mo¬ Lunaris Lunse mo¬

co
tus. motus. tus.

p
—' Sex. grad. min. lec. Sex.grad. min. fec. Sex. grad. min.lec.
Dies. Cra. lec, tert.

0, 29, 6, 18 0, 2J, 49, 0 0, 30. 40. 14

I 9
0, j8, 12, 36 0, 51, 38, 0 I, I, 20, 28
,2 S9i 3’
88, 30> ^7 I, 27, 18, J4 I, 17. i7. I 1. 3^. Oj 42-
3 ij i6, 2/, 12 I. 43, 16, I 2, 2, 40, 56
II8, 7, 20. 36
4
2, 2J, 31, 31 1. 9. ^ 2, 33, 21, 10
H7, 39> 10, 4J
5 2. 37. 49 2. 34. 14. i 3. 4> i> M
6 177, II, 0, /4

Z06, 42, ji, 3 3. ^3. 44. 7 3. 0. 43. i 3. 34. 41» 3^

7 is S2-
8 236, 14, 41, 12 3. Ji. jo, 3. 3i. 3 4. I.

26^, 46, 31, 21 4, 21, 43 3> IJ. 3 4, 36. 2, 6

9 4, 18, 10, 3 j-, 6, 42, 20
IO 29/, 18, 21, 30 4. 3. I

j, 20, 9, 20 4. 19. 4 37. 22, 34

11 ■324. SO> i% 43.
0, 8, 2, 48
3(4, 11, I, 48 5. 49> II- 38 I. 9. 48, 4
12

Dimidij Menhs.

1 3 3. 9 [ 3, 12, 54, 30 1 3. II. io» 7

14. 4J> SSy 4t 0, 14,

Cap. XXIX,

iveris conmnfiionihus ofpofitionibus Solis 0*

L uriis. per feriat (indis,

C Vm habuerimus,ut didum eft, tempus mediae conjundionis

vel oppofitionis horum fiderum cum illorum moribus, ad
veras inveniendas neceflariaeft vera illorum diftantia, quafe
invicem praecedunt vel requuntur. Nam li Luna prior fuerit Sok |
in conjundione vel oppolitione , liquidum eft futuram eile veram,
li Solveram quam qua:rimus j;uii prxterijr, Qu£e ex utriiifquc pro-
fthaphiereli fiunt manifefta. Quoniam fi nulla; vel atquales fuerme,
eiuldemque afletaionis, ut videlicet amb* fint adjcdivs vcl ablan-
' * • va’,patcc
 REVOLVTIONVm.LIB. IIIT. 3^5
TO, patet eodem momento congruere veras conjundiones vel op-
poiicionescummedijs. Siveroinseqiiales, exceflus ipfe indicat
eorum diftantiam, ipiumque fidus praecedere vel fequi, cujus eft ex-
cefTus adjedivus vel ablativus. At cum in diverfas fuerint partes,
tanto magis prsecedet id, cujus ablativa fuerit profthaphaerefis, quse
fimul jund:^ colligunt diftantiam illorum. Super qua arbitrabimur,
quot integris horis pofiit a Luna pertranfiri, capiendo pro quoli¬
bet gradu diftanti^ horas duas. Quemadmodum fi fuerint in di-
jftantia circiter gradus 6, afiumemus pro cis horas 12. Ad hoc er¬
go temporis intervallum fic conftitutum, quaeremus veram Lunai
evedeionem a Sole, quod efficiemus facile,dum noverimus motum
Lunse medium uno gradu, unoque fcrupulo fub duabus horis abfol-
vi. Horarium vero anomalias, ac verum ipfius motum circa ple¬
nam novamque Lunam efte fcrupulorum fere 50, qu^ colligent in
fex horis motum tequalem gradus 3 fcrup, totidem, ac Anomalise
veram profedionem partes quinque , quibus in Canone proftha-
phtefefium Lunarium confiderabimus inter profthaphxreles ipfas
differentiam, quam addemus medio motui, li anomalia in inferiori
parte circuli fuerit, vel auferemus, fi in fuperiori, quod enim colle-
dum relidumve fuerit, eft verus motus 'Lunx in horis affumptis. Is
ergo motus fi fuerit diftanrias prius exiftenti aqualis, fufficit, Alio-
qui multiplicatam diftantiam per numerum horarium cxiftimata-
rum dividemus per motum hunc, live per acceptum horarium mo¬
tum verum fimplicem diftantiam diviferimus, exibit enim vera dif-
ferenfia temporis in hori% & fcrupulis intermediam veramque con-
jundionem vel oppofitionem. Hanc addemus tempori medi^
conjundionis vel oppofitionis, fi Luna prior Soli fueiit, vel loco
Sohs e diametro oppofito,velauferemus,fipofterior,&habebimus
tempus verte conjundionis vel oppofitionis. Q^mvis fateamur,
quod etiam Solis intequalitas addat vel minuat aliquid,fed jure con¬
temnendum, fiquidemin tototradu, maxima licet elongatione,
qute fe fupra feptem gradus porrigit,fcrupulum unum complere non
poteft, eftque modus ifte taxandarum lunationum magis certus.
Qui enim horario Lunte motufolum nituntur, quem vocant (upe-
rationem horariam,falluntur aliquando,cogunturque fa^pius ad cal¬
culi reiterationem. Mutabilis eft enim Luna etiam in horas, nec
manet fui fimilis. Ad tempus igitur veri coitus vel oppofitionis*
concinnabimus verum motum iatitudinisjad latitudinem ipfam Lu-
Rr nx

«
 314 NICOLAI CO PERNICI
a^perdilcendain, ^ verum locum Solis ab seguinoclio Verno, id
eft in%nis, quo etiamintelligicur Luna:locus idem, five oppolicus,
Ec quoniam tempus hujufmodi intelligitur medium & aequale ad
meridianum Cracovienfem,quod per modum iuperius traditum re¬
ducemus ad tempus apparens. Q^d 11 ad quempiam alium locum
a CracoviaconftitLierelixc voluerimus, conliderabimus e^s lon¬
gitudinem, «Sc pro lingulis gradibus iplius longitudinis capiemus 4
ferup. lioriE, pro quolibet fcrupulo longitudinis 4 ferup. lecun-
da horte, qux adjiciemus tempori Cracovienli, 11 locus alius ori¬
entalior fuerit, & auferemus, 11 occidentalior, quod reliquum
colledtumve fuerit, erit tempus conjundionis oppolltionis Solis
&Lunx.

Notx.

Lufia dicitur frior Sole, quando Solem nondum ajjecuta ejl jfedocciden^-
talior ejl Sole. Exempli loco, ajfumamus meUtum Novilumum fu_pra in-
njentum. ^nnoChnfii 1618, lanuarijdie 16 firup. 8 fec,s^. Ano¬
malia SoluTunc fuit ^rad. 20jf. K^nomalia Lun^ picad, 102» *^u^ran-
tur EroHhaphxrefes utriufquefideri^y

- PrMaphxrefls ■{ ^7 «penda.
t Lun^ gra, 4. min, $4 fubtrahenda.
Summa grad, s U^in. 41.

ffacfummaellfderuwc^flantiaygrad.f min.41, & Luna efi prior.,,

five pracedit Solem, uti indicat conditio profihapharefeon. fluar e verum
N ovtlunium efipofierim medio. Di flantia inventa duplum eH 11 min.
22 proxime. negleSiis minutis, afumimmhora^ undecim, t^t horis ri
progreditur Luna grad. $ min. 3S\y anomalia motm eH gra. p, nempe
undecies $0 min.. proxime, addo igitur grad. p ad Anomaliam Luna.,
nempe adgra.i02,ertt anomalia gra. Tji. cui convenit proflhapharefis
grad. 4., 4^ differens a piore proHhapharefi minutis 10. Differentia
hae adden da medio motui gr ad. s min. ^3 ut fit iam gra. $ min.4S. Sia
igitur argumentare: Gradus $ min. 4$ conficiuntur horis 11. quanto in.^
ter vallo conficientur grad.$ min. 41. FaHareduHioneadminuta^ fie
locandifiunt numeriy
Si 348 dant ii, ergo 3^1 dabunt hor. jo, min. $2, Ergo tempus
pro-
 REVOLVTIONVM LIB.IIIT. 3x5
profiha^h,£reticum ejl hor, jo min^sz addendum tempori mid^

dies, hor, mm,

tjiitdium Novilun, lanuar. 16, 3. 34,
Tempm ^rofiha^hareticum add. 0, lo, jz.

j(f, 14, 20.

rerum igitur Novilunium lanuarij die decimofexto horis 14 min, 2S

*4media noiie^five hor. 2 min, z6 a meridie, fui meridiano Cracovienji,
HaceHfraxis Coferniciana in indagando temfore^roBha^h^retico.
Vbi vero ait, duarum profthapharejeon differentias addi medio motui,
quando Anomaliafuerit in parte inferiori circuli, eafdemque auferendas a •
medio motu, quoties anomalia ver fatur in parte fuperiori : fciendum ef
partem epicjcli inferiorem vocari a gradu cs anomalia ad gradum 26$,
fupcriorem vero dici quando Anomalia Luna ejl maior gradibus 26$ aut
minorgrad. p$,
Copernici mentem in hacpraxi fecim intellexit dooiiffimus Lrafmus
Reinholduspracepto 42 Tab. ?rutenicarum,ubi negligiturprojlhapherefis
Solis, qua minime omittenda fuerat.

Cap. XXX.

^modo conimSllones ofpojitmes Solis ^ Luna ecliptica

difcernantur ah aliis, ,

A n vero ecliptica fuerint, necne, in Luna quidem facile

difeernitur. Q^nismfi latitudo ejus minor fuerit dimidio
diametrorum Lunce & umbr^,fubibit eclipiim Luna,fin ma¬
ior, non fubibit. At vero circa Solem plus fatis habet negotij, im-
mifeente fe utriufque parallaxi, per quam differt plerunque vifibilis*
conjundio a vera. Cum igitur fcrucati fuerimus, qu^e fit commu¬
tatio inter Solem &: Lunam fecundum longitudinem tempore verae
conjundioniSjfimiliter ad unius hor^fpacium procedentis conjun-
dionem veram in orientali, vel fequentis in occidentali quadrante
fio-niferhquoremusvifam Lunae a Solelongitudinem,ut intelliga-
nius quantum a Sole Luna feratur in hora fecundum vifum. Per
hunc ergo motum horarium cum diviferimus illam longitudinis
• R r 2, com-
 pS NICOLAI CO PERNICI
commutationem, habebimus differentiam temporis inter verum;
vifumque coitum,Q^ dum auferatur a tempore ver^conjundio-
nis in parte figniferi orientali, vel addatur in occidua(nam illic con-
jundtio vifa prsecedit veram, illic fequitur) exibit tempus vifa; con-
■jundionis qusEfitum. Adhoc ergo tempus, numerabimus latirudi-
nem Lunse vifam a Sole, five diltantiam centrorum Solis Lunas
vilibilis conjundionis deduda parallaxi Solis. Uxc latitudo fi ma¬
jor fuerit dimidio diametrorum Solis & Lunx, non flibibit Sol
eclipiim, fi minor, fubibit. Et ex his manifeftum eft, quod fi Lunar
tempore vcrx conjundionis parallaxim longitudinis non fecerit
aliquam, jam eadem erit vifa ac vera copula, quod circa nonagefi-
mum gradum figniferi ab oriente vel occidente flimptum con¬
tingit.

Notse.^

Notari dehuijfent hoc loco termini Ecliptici in motu latitudinis. ^<7-

Terrnmi edi- ■ ties Luna juxta motum latitudinis medium propius abefi a nodis quamgra,
pici. 2 0 in no^vilunijs mediis y aut propius quam grad. is in medtis pleniluniis,
exjpe^anda efl eelipfis^ ^ juxta regulas hicpofitas inquirenda. Alicqui fi
longius abfuerit Luna a nodis non frunt ecliptica,
SolisLuna conjunBio tf triplex^ dK^if^rigiLai (pcuvOfA,iyyi. me-
dia^exallafeu vera^dr apparens. Primam demonfirat linea e centro terra
per centrum epicjclt ducla^ alteram linea e terra centro per corpus Luna^So-
Usque troiifiens-tertiam demque indicat Irnea optica [eu vifualis^e terra fu-
perficie luna Solique occurrens.Cuius coniunPlionis rt^omentum veram pra-
cedit in parte figniferi orientalifiequitur in parte occidentali. Sigmferun»
vero in partes duas dfiefeit circulus magnus per polos z,odiaci(^ horizontis
fimul tranfienSjC^ quod zodiaci fuprahorizontem ex jiat,in partes aquales.^
NOT^. hoc efl in duos quadrantes dividens. Copula (quam veram di¬
cunt) femper vicinior ejl diPia fePlioni zodiaci quam copula (Puivcfievti*
Verum quoniam tota hac doPirina luculentius tradita eft ab Erafmo Rhei-
noldo viro in numeris ftron^micis traclandis incomparabili (utinam il¬
li licuijjet Tabulis fuis efiefuperfliti) (jr nos in hanc curas nofiras intendi¬
mus in Tab. Frific. opere, ideo ab uberiore explicatione hic fuperjedendum
effe putavimus.

'< fluantiis
 KE VO LVT I O N V M. tlB. lUi*

Gap. XXXI.

^^antus fuerit Solts Lunt^que iefeBus,

P Ofiquamergo cognoverimus Solem vel Lunarn defecfturam,

facile etiam fciemus, quantus fuerit ipforum defedtus. In Sole
quidem per latitudinem vi^m, qua^ eft inter Solem & Lunam
tempore vilibilis copula,’. Si enim flibtraxerimus ipfam a dimidio
diametrorum Solis &Lunai, relinquitur quod a Sole fecundum
diametrum deficiet, quod cum multiplicaverimus per 12, & exag-
«•eratum diviferimus per diametrum Solis > habebimus numemm
digitorum deficientium. Quod fi inter Solem & Lunam nullafue-
rit\titudo, totus Sol deficiet, vel tantum ejus, quantum Luna ob-
teo-ere poterit. Eodem fere modo & in Lunari defedu, nifiquod
pro latitudine vifa, utimur ejus fimplici, qua dempta a dimidio dia¬
metrorum Lunse & umbrae, remanet pars Lunae deficiens, dummo¬
do latitudo Luna^ non fuerit minor dimidio diametrorum in Luna:
diametro, tota enim tunc deficiet, ac infuper minor latitudo addet
etiam moram in tenebris aliquam, quai tum maxima erit, cum nulla
fuerit latitudo,quod confiderantibus elfe puto liquidiffimum Jgitur
in particulari Lunae defedu, cum partem deficientem multiplica¬
verimus in duodecim, produdumque diviferimus per diametrum
Lunae, habebimus numerum digitorum deficientium, non aliter
quam in Sole didum eft.

Gap. XXXII.

tAdproenofcendum quantifper duraturus f t

defeBus,
R Eftat videre'quantum duratura fit eclipfis. Vbi notandum
eft, quod circumfereritiis^quae inter Solem, Lunam, &: um¬
bram contingunt, utimur tanquam lineis redis, ob eorum
parvitatem, qua nihil differre videntur a redo^ Sumpto igitur
centro Splis & umbrae in A figno, & linea B G pro tranfitu Lu¬
nae, cujus centrum contingentis Solem vel umbram in principio
incidentiae fit B, in fine expurgationis C, conncdantur A B,
- Rr 3 I>L,
 3i« NICOLAI COP.ERNICI
B C,j ScipfiBC perpendicularis mittatur A D. Manlfeftumeft,
quod cum centrum Lur^g fuerit in D, erit medium eclipfis,eft enim
A D breviffima aliorum ab A de-
fcendentium, & B D sequalis ipli D
C, quoniam & ipfe A B, A C a:-
quales funt, quse conftant utraque E
dimidio diametrorum Solis & Lunse
in folari, atque Lunte Sc umbrae in lu¬
nari eclipli, & A D eft latitudo Lu-
nte vera vel vifa in medio ecliplisc*
Cum igitur quod ex A D fit quadratum fubtraxerimus ab ipfius
A B quadrato, relinquitur quod ex B D: dabitur ergo B D lon¬
gitudine. Quod cum diviferimus per horarium'Lun^ motum ve¬
rum in ipfius defedtu, vel vifibilemin folari, habebimus tempus di¬
midia: durationis. Sed quoniam Luna fa:penumero moram facit in
mediis tenebris, quod accidit, quando dimidium aggregati diame¬
trorum Lunae & umbrae excefierit latitudinem Lunae plus quam
fuerit dimetiens ejus, ut diximus. Cuni igitur pofuerimus E cen¬
trum Lunae in principio totius obfcurationis, ubi Luna circumcur¬
rentem umbrae contingit intrinlccus, atque F in altero contadtu,
ubi primum emergit. Connexis AE,AF declarabitur eodem mo¬
do quo prius, E D , D F efie dimidia morae in tenebris, propterea
quod A D eft latitudo Luna: cognita, & A E, live A F, quo um¬
brae dimidia diameter major eft Lunae dimidia diametro. Confta-
bitergoED live DF, quae rurfiisdivila per motum verum Lunae
horarium,habebimus tempus dimidiae morae quod quaerebatur.Ve-
runtamen animadvertendum eft hic, quod cum Luna in orbe fuo
movetur, nonfecat partes longitudinis circuli fignorum omnino
aequales eis quae in orbe proprio, mediantibus circuli,qui per polos
fiint ligniferi. Eft tamen differentia perexigqa, quae in tota diftan-
tiaparuium 12 ab ecliptica fedione, fub quibus extremus fere li¬
mes eft deliquiorum Solis & Lunae, non excedunt fe invicem cir^
cumferentiaeipfbrum orbium i© duobus fcrup. quae facerent deci-
mamquintam partem horae. Ea propter utimur fepe altera pro alte¬
ra, tanquam eifdem. Ita quoque utimur latitudine Lunae eadem in
terminis defecftuum, qua in medio eclipfis, quanquam ipfa latitudo
Lanae femper crefeit vel decrefeit, fiuntque propterea incidentiae
expurgationis ipacia non penitus equaIia,feddifterentiatammo-
 REVOtVTIONVM, IZB. IIII. 319
<}icaucfrufl:ratrivifre tempus videretur, cxadius ifta fcrutatums.
Hoc quidem modo tempora^ durationesj & magnitudines eclipll-
um fecundum diametros funt explicata. Sed quoniam multorum
eft fententia, non penes diametros, fcd fuperficies oportere decer¬
ni deficientium partes, non enim lincte fcd fuperficies deficiunt. Sit
igitur A B C D Solis circulus vel umbrte,
cujus centrum Iit E. Lunaris quoque A F
C G, Cujus centrum fit I,qui fc invicem fc-
cent in A C pun(d:is, & agatur per utrum¬
que centrumred:a BEIF, &: connedtan-
tur AE,EC,IA,1C, & AKC adre-
d:os angulos ipfi A F. Volumus ex his
fcrutari, quanta fuerit fuperficies obfcu-
rata AD C G, quotve unciarum fit to¬
tius plani,orbis Solis vel Lung deficientis
in parte * QTOniam igitur ex fuperionbus
titriufque orbis dimetiens A E, A I da¬
tur , diftantia quoque centrorum,five la¬
titudo Lunaris E I, Habemus triangu¬
lum A E I datorum laterum, propte-
rea datorum angulprum per demonflrata fuperius, cuifimilis eft &
jcqualis EI C. Erunt igitur A D C, &
A G C, circumferentiae datx in parti¬
bus , quibus circumcurrens circulus eft
360. Porro Archimedes Syracufanus
in dimenfionibus circuli prodidit cir¬
cumcurrentem ad diametrum mino^
rem admittere rationem,quam triplams
lefquifcptimam, majorem vero quam
triplam fuperpartientem fcptuagelimas
primas decem* Inter has mediam ai-
iumit Ptol. ut trium fcrup. prima 8, fe¬
cunda 30 ad unum. ratione eti¬
am A G C , & A D C circumferen¬
tia , patebunt in eifdem partibus, qua¬
rum erant illorum diametri five A E
& A 1 , & contenta fub iplis E A ,
A D 3 & fub I A , A G aqualia fcdtoribus AECj&AIC
alterum
 5^0 KUC. COPERN, REVOL. LIB. IIIE
alterum altari. Sed 6c triangulorum Ifofcelium AEC, & AIC,
datur bafis communis A K C,
perpendiculares E K, K I. Q^d
igitur fub iplis A K, K G datur, Sc
eft continentia trianguli AE C, fi-
militer quod fub AKj K I, trian¬
guli ACI planum. Cum igitur
utraque triangula, ab utrifque fuis
fedoribus dirempta fuerint, rema¬
nebunt fegmenta circulorum A F
C, & A C D) quibus conftat to¬
ta A D C G qu^fita. Qmn etiam
totum circuli planum , quod fub
BE, & BAD continetur in ecli-
pii Solis,live quod fub FI, & F A G
in Lunari eclipli datur. Qi^t igitur
unciarum fuerit ipfum A D C G,
deficiens a toto circulo live So¬
lis, five Lun^ fiet manifeftum.
H£EC de Luna modo fulBciant, quae apud alios fiin c latius pertrada-
ra, feftinamus enim ad reliquorum quinque fiderum revolutiones,
qu2e in fequentibus dicentur.

Fims libri quarti Revolutionum.

KICO-
 3«.
NICOLAI

COPERNICI
REVOLVTIONVM
XI B E R CLY I N T V S. ■

A C T E N V S Terrae circa Solem, ac Lunss

circa terram abfolvimus revolutiones. Aggre¬
dimur modo quinque errantium ftellarum mo¬
tus, quorum orbium ordinem & magnitudines
ipfa terrx mobilitas confenfu mirabili, ac certa
fymmetria conned:it,_utin primo libro fumma-
timrecenfuimus, dum oftenderemus, quod or¬
bes ipli non circa terram,fed magis circa Solem
centra fua haberent. Supereft igitur, ut hxc omnia iigillatim, Sc
evidentius demonftremus, faciamufque promiffis, quantum in no¬
bis eft, fatis,'adhibitis prsefertim apparentibus experimentis, quse
cum ab antiquis, tum a noftris temporibus accepimus, quibus ra¬
tio ipforum motuum certior habeatur. Denominantur autem hsec
quinque fidera apud Tim^um Platonis fecundum fuam quodque
ipeciem. Saturnus Ph^non, quali lucentem vel apparentem dice-^^
res. latet enim minime eseteris, citiufque emergit occultatus a
Sole. lupiter a Iplendore Pharon. Mars Pyrois ab igneo cando-^
re. Venus quandoque quandoque, hoc eft
Lucifer & Velperugo, prout eadem mane vel velpere fulferit. De¬
nique Mercurius a micante vibranteque lumine Stilbon. Ferun¬
tur 6c ipli in longitudinem & latitudinem, majori differentia quam
Luna.
Notx D. N. Mvlerii.

He VUvetarum a^^elUtkmhm ftCK^puleimlib, demando : Hk

mnisglobm, quem appelUmm Saturnum, poft quem Phaethon fecundus
quem lovu dicimus, • cjr tertio loco Pyro'is,quem multi Herculis mplures
fartis Ikllm vocant* Hanc [equitur Stilbon ^cui quidam ^..4pollinis ^c a-
S f teri
 ^21 NXCOLAI COPERNICI
teri CUercurij nomen dederunt• ^intm VMf^horm^ Junonia, imo Ve-
neris Ma cenfetur. Deinde Solis efl orbis, & ultima omnium luna, 4/^/-
tudinis athereaprincipia diferiminans, Hac epulem ex AriHot, libella
de mundo, Caterum V'eneris cJ* Otl ercurijfitm ad Solem is amnino efe vi.
detur quem Copernicfis illis tribuit lih,i cap.io, nam id oculorum tefiu
monio confymaripotefl ^ quando BelUiBaufuperj^icilli oblongi vifuntur
infra Solem.
Cap. 1.

■ reyolutlombt^s eorum^ ciSJ' medits motibus.

B ini longitudinis motus plurimum differentes apparent inipfisW

Vnuseft propter motum terrse quem diximus. Alter cujuf^
que proprius. Primum non injuria motum commutationis,
dicere placuit, cum ipfe fit qui in omnibus illis ftationes,progreffio-
nes,&: regreffus facit apparere,non quod plancta fic diftraliatur,qui
motuflio femperprocedityfed quod per modum commutationis fic
fUneu! oJ-appareat, quam efficit motus terra; pro differentia & magnitudine
fervandi tem. iHorum orbium. Patet igitur, quod Saturni, Io vis, 8c Martis vera
^usMusqui, tantummodo nobis conticua fiunt', quando fuerint
A: rP quod accidit fere in mediorepedationum. Coincidunc
enim tunc medio loco Solis in lineam redam, illa commutatione
exuti. Porro in Venere & Mercurio alia ratio efl:. Latent enim
tunchypaugi exiftentes, oflrenduntque fblumiuas quas faciunt a
Solehincindeexpatiationes, ut abfque commutatione hac nun¬
quam inveniantur. Eftrergoprivatimcujufque planette fua revo-
kitio commutationis, motum dico terrs ad planetam,quemipfi in¬
ter fefe explicant. Nam motum commutationis nihil aliud efie di-
I Gimus,nifi eumin quo motus terr^ asqualis iliorum motum excedit,
' tit in Saturno, love, Marte : vel exceditur,ut in. Venere 6c Mercu¬
rio . Quoniam vero tales periodi commutationum reperiantur inte*
quales differentia manifefta, cognoverunt prifei illorunv quoque
motus fiderum effe in9quales,& abfides habere circulorum ad quas
ina:qualitas eorum reverteretur, eafque rati funt perpetuas habere
fedes in non errantium ftellarum fphaera. Qi^ argumento ad
medios illorum motus ac periodo^ a;quales perdilcendas patuit in-
greffus. Cum enim locum alicujus fecundum certam a Sole & ftel-
kfixa diftantiam memorise proditum haberent,Stpofl: temporis in=-
tervallum fidus ipfiun ad eundem locum perveniffe comperirent
cum
 REVOLVTIONVM L IB. V. 515
cum fimili Solis diftanda, vifus eft plancta omnem inaequalitatem
peragralle, & per omnia ad ftatum redijfle priorem cum terra. Sic-
que per tempus quodinterceflit ratiocinatifunt numerum revolu¬
tionum integrarum & sequalium,& ex eis motus fideris particula¬
res. Receniuit autem Ptolema::us lios circuitus fiib numero anno¬
rum fblarium, prout ab Hipparcho fatetur fe recepifie. Annos au-
tem Solares vult intelligi,qui ab iequinodtio velfblftitio capiuntur,
Sedjam patuit tales annos admodum gquales non efle5illis propter-
eanosutemur, quia ftellis fixis capiuntur, quibus etiamemenda-
tiores horum quinque fiderum motus a nobis funt reftituti, prout
hpc noftro tempore invenimus defecifle aliqiud ex eis , vel abun-
dafle hoc modo. Nam ad Saturnum qiiinquagelies fepties revolvi-
tur terra: quem motum commutationis diximus, in 69 fblaribus
noftris, die uno,fcrupulis primis 7, fecuudis 18 fere, in quo tem¬
pore ftella motu proprio bis Circuit, adjedto gradu uno,-fcrupulis
primis 5, fecundis fere. lupiter 6^ fuperatur a terra in an¬
nis folaribus 71, a quibus defunt dies 5-fcrup. prima 54, fecun¬
da 13, fub quibus fiella revolvitur fexies 5 deficientibus partibus
5 fcrup. primis 42, fecundis 32.'Martis revolutiones commuta¬
tionum funt 37, in annis folaribus 79 diebus duobus, fcrupulis
primis 23, fecundis 45. In quibus ftella motufuo completis 42
periodis adjicit gradus 2 fcrup. prima 21, fecunda 44. Venus
quinquies fuperatmotumtelluris,in annis folaribus 8 demptis die¬
bus 2 fcrupLil.‘primis 26, fecundis 44. Nempe per hoc tem¬
pus Solem Circuit 13 minus duobus gradibus fcrupulis primis 23,
fecundis 29. Mercurius demum 147 periodos facit commutatio¬
num in annis folaribus 4^, additis die fcrupulis primis 25, quibus
&ipfefuperat motum terrse, cum qua circa Solem revertitur cen-
.tiesnonagefies&femefadjedis fcrupulis primis 21, fecundis 53.
Sunt igitur lingulis finguli circuitus commutationum. Saturno in
diebus 378 fcrup. primis quinque, fecundis 32, tertijs 42. lovi
in diebus 398, fcrup’. primis 53, fecundis 3, tertij s 58. Martiin
diebus 779, fcrup, primis 56, fecundis 13, tertijs 55. Veneri
dierum 583, fcrcip. 55, fecundorum 17, tertiorum 50. Mercu-
rio dierum 115, fcrup. prim. 52, lecund. 38, tert, 53. Qi^s re-
folutos in circuli gradus, & multiplicatos in 365, cum partiti fucri-
jnus per numerum dierum &fcrupulorum fuorum, habebimus an¬
nuum motum Saturni graduum 347 fcrup. prim. 32, fecundor. 3,
Si' z terti.
 324 NICOLAI COTERNICI
tertiorum 9, quare. 40. lovis graduum ^29 ferup. 25, fecund..
8, tertiorum 15, qnart.6. Martis graduum 168, ferup. 28,30,
365 4. Veneris graduum 225 ferup. 1,45, 3, 40. Mercurijpoft
tres revolutiones graduum 53, ferup. 57,23,6, 30. Horum tre-
ceiitefima fexagefimaquintapars, eft motus diurnus. Saturniferu.
57,7,44, 5. lovis ferup. 54,9,3,49. Marris ferup. 27, 41,40,
22. Venerisferup. 36, 59,28, 35. Mereurijgraduum 3 ferup. 6,
24, 13,40. Prout in tabula ad inftar Solis & Lunas mediorum
motuum, expofitafunt,qu^ fequuntur. Proprios autem motus eo¬
rum fle excendifle,exiftimavimuseffefuperliuum. Confiant enim-
ablatione illorum a medio motu Solis, quem illi eomponunt, ut
diximus. At his non eontentus aliquis,pocefl pro libito fuo faeere.
tfl enim annuus Saturni motus proprius ad non errantium flella-
rumfphasram,graduum 12 ferup.. 12, 45, 57, 24. lovisgra.30,
19, 40, 51, 58. Martisgrad.191, 16, 18, 30, 36. InVenereau-
tem Se Mereurio, quoniam non apparent nob^, ipfe motus Solis
pro eis nobis ufu venit, fuppletque modo, |:^r quem apparentiae eo¬
rum perno&untur & demonfh^antur, ut iniira.
Notas.
Seneca libr. 7 Natur» author eJlyDem&criti tempore nondum
eomfrebenfum fuiffe quinquefiderum errantium curfum. ^ ab Eudoxa
primum in Graciam delatum, quod verum efl. Nam Plato, Eudoxm ^
Euripides focij in Aegjptum pr&feNi, ab i^egjptijs didicerunt, primi
Gracos popularesfuos id docuerunt. Ptolemam autem lib. p Sjntaxeos te-
Baturhanedodirinarn a nullo reterum ^ qui ipfo prior es funt, accurate
pertraBatamej^e. fe demum hanc ABrenomU partem magno Budw
ac lab or e infi auratam fuijfe.
Ptolemaus ^ alij duplices moim tribus fuperioribus Planetis, SaUirno^.
Jovi (Marti tribuuntjtmum longitudinis ab occasu in ortum juxta ji*
gnorumferiem^ alterum {MnomalU, quo Planeu corpus movetur in epL-
cjclo: hac lege ut hi ambo motus fimul junBi aquentur medio motui SolU
exaBe: item ut Planeta ctKfmvyjT(^.^(idejl.^Soli e diametro oppofitus)ver-
fetur in Perigao fui epicycli. circa quod tempus Planeta femper videtur rt-
trogredi^hoc eji recurrere verfus fanorum principia, \3dt Copernicus no^
^erfublatis e calo epicjclis i fis magnisfubfit uit unum terreflris motus or¬
bem , ijfdemplane legibus a c conditionibus, ingeniofe profeBo,
[^^In 69 {olOiThm noctis] annos intelligitfidereos,dierum sdSyhor,
9 •fveferup, dier. /5,24,7, so^fupra dks 3 65. Ita annifolares 7 /
[un^
 REVOL*?'TIONVM LIB. V. 325
fuf^t anni Aegypij /r (jr protere a dies i8 ferup, fec proxime,
unde demptis diehm s fcrup,$4 fec.is , remanent anni Aegjptij -j i dies
J2 ferup, sp fecund. zo, quo te?npore mcttis Solis firnplex ejl Sex, s,
$4^ 10, $2. {JliotHs Commutationis lovis Sex^ SP-> 5^> 4»
rentiaefl Sex, o, $4, 18^ 48, Deficiunt igitur ad fextam periodum
grad.$^ 4j^ 12 : at Copernictis habet defeBum. grad, $ ^ 42 , ^2, qui
etiam remanebit fi ex diebua 18^ demferis dies 6, lo, 13] itant
fmt anni Aegy^tij 7/ dies 12^ 3^ 20. Tanto enim tempore Solis motm
fitmplex eU Sex, Sj SSiSSt 2, CHotm commutationis lovis sp^s?,
35, quofiublato e motu Solis reflat Sex. 0, $4, j/, 2y,ubiad complen¬
dum ctrculum deficiunt grad, $, 42, 33.
Pratereafii divi feris annos Aegyptios yi, dies 12 ficrup. ^ , 20 ^ in
revolutiones 6 3, dabitur tempus unius Periodi Anomalia,nempe dies 3p8
ferup, 32 fiecund, 40,Copernicm habet ferup. 33 fiec. 3 tert. 38,, alio-
qui fi fiint dies j2, ip , 20 , tempus revolutionis unius erit dies 3p8
ficrup. 32 fiec. 34 tert. 46,
P ofir emo, quo expeditior fit fiequentiumT ahularum ufius^ opera pretium
fuerit s^pegaorumfitum in fphara siellarum fixarum hoc loco indicare
iuxta Ptolemai ac Copernici obfervata. ^ua apogaa in fphara fiellarum
non mutari, fed una cum univerfis fi elUs progredi cen fuit Ptolemaus. At
Copernicusmotummijsdeprehendil^utiapparet ex fiquenti collatione.

oApogaorumfbusftue difiantia a prima fiella zArietu,

Ptolemai avo, Copernici avo.
Sex. grad^ min. Sex, grad. min.
Saturni 3. q6. 20. 4- 0. 20,-
lovis -- 2.. 34.. 20» 2,
39- 0.
tjM artis i. 48. 50. I* 59' 40.
Veneris — q. 48. . 20. 0. 48. 20. fxtim.
CMercurij 3, 3' 20, 3- 3'' 30..

Immotum manet Veneris apogaum. C ater a vero moventur non pari paf
fu: Gradum unum conficit i^pogaum Saturni annu centum, lovis annis'
300 fere: Martis annis 123, Mercurij denique annis 43^ uti placet Coper-
nico. Porropraceffio aquinocliorum Ptolemai atate eratgrad. 6 min.40,
Copernici tempore grad, 2 y min.2j , qua praceffio addita diblis Apogao^-
rum locis, osiendit in quofigno zodiaci hareant apogaa^

S£ 3 Saturni*;
jitf NICOLAICOP%RNICI

Sacurni motus commutationis in annis & fexagenis annorum.

Anni 1 M 0 T V S. Anni | M 0 T V S.
■^gyp-
Sex. grad. niin, lec. tert. Sex. grad. min. fec. tert.

I S 47* 32- 3. 9* 31 S 33- 33- 37- y9*

2. s 3/, 4. 6. 19. S 21. y. 41. 9.
Ji
3 s 22., 3<5. 9. 29. 33 5 8. 37. 44. 19.
4 s 10. 8. 12. 38. 34 ^ 4 /6. 9. 47, 28.
i 4 i7. 40. i;* 48. 3J 4 43* 4n jo* 38*
6 4 4/. 12. xb. 58« 4 31. 13. yy* 48.
ii
7 4 32. 44. 22. 7. 37 4 18. 4y. y6. y7.
8 20.. 16. 2J. 17. 6. 18. 0. 7.
4 ii
9 4 7. 48. 28. 27. 39 3 i3* yo» yi 17*
IO
3 j;. 20. 51. 36. 40 3 41. 22, 6. 26.
11 3 42. J2. 34. 46. 41 28. y4, 9. 36.
12 3
3 30. 24, 37. j6. 4i 3 16. 26* 12. 46.
3 17. 41« /• 43 3 y. y8. ly. yy.
H 3 1! j-. 28. 44. I)*. 44 2 yi. 30. 19. y.
I/ 2 1\ Si* 0. 47. IS, 4/ 2 39. 2. 22. ly.
IT O/i 2 11 40. 32. jo. 54. 2 16, 34. 2y. 24.
ii
17 2 28. 4, j5. 44. 2 14. 6. 28. 34.
IT o
Q
2 ly. 36. j6. j4. 48 2 I. 58. 31 44.
19 „2 3. 9- 0. 3. 49 I 49. 10. 34. yy.
20 ■I yo. 41. 3. 13. I 36. 42. y8. y.
ii
21 I 38. 13. 6> 23. yi I 24. 14. 41. ly.
22 I 46. 44. 22.
ij* 4f- 9* 3 i- ii I II.

^3 13* 17» 11. 4i* 0 y9. 18. 47. 32.

2-4 I 0. 49. ly. y2. 0 46. yo. yo. 42.
il
0 48. 21. 19, I. 0 34. 22. 43, yi.
1/C 1
0 5y* yy. n. ii. 0 21. y4. y7. i.
ill ii
IJ 0 i3- ly- ly. 21. 0 9. 27. 0. II.
20 0 10. y-/. 28. 30. i! 5 S6. S9* 3- it'-.
ip S y8. 29, 31, 40. 59 S 44. yi. 6. yo.
30 s 46. 1. 34* j-o. 60 3 2. 3. 9* 40-
-L

Radix Chri[H. Radix Alexandri

Sex. grad. min. Sex. grad. min. 1
3. 25. 49. • 2. 28, I. ,

1
Satur»
 RE V O LVT I O N V M. IIB. V. r-1
baturni motus commutationis in diebus kxagenis &k:rup.

Dks. M OT VS. Dies. M 0 T V s.

Sex. grad. min. fec. tert. Sex. grad. min. iec, tert.

I 0 0.. i7* 7- 44 31 0 29. 30. S9* 4<^*

2 0 I. 54. is* 28 32 0 30. 28. 7* 30.

0 u su 23* 12. 33 0 31. 23. 13. 14.

3
0 3* 4S‘ 30» S6, 34 0 32. 22, 22. 38.
4
S 0 4. 4y. 38. 40. • 33 0 33» 19» 30» 42.
6 0 S* 4^* 46. .24- 0 34. 16. 38. 27.
ii
7 0 6. 39. /4. 8. 0 33. 13, 46. I.
8 - 0 7. 37. I- 32. 0 36. 10. 33. 33-
ii
9 . 0 8, 34. 9, 36. 39 0 37. 8, I. 39-
IO . 0 9v 31» 17, 20, 40 0 38. 3. 9- 2.3.

II 0 IO* 28. 2J* 4« 41 0 39. 2. 17* 7»

12 0 II. 2/. 32. 49. 42 0 39» 39» 24» 31-

M 0 12. 22. 40. 35* •43 0 40. 3<5. 32. 33.

0 13. 19. 4^* 17- 44 0 41» 33» 40- 19-
il
. 0 14, l6. j6» I. 43 c 42. 30. 48. 3.
i6 ^ 0 I/. 14. 3- 43» 46 0 43- 47. 3)* 47.

17 0 16. II. II. 29. 0 44» 43» 3* 31»

i8 0 17. 8. 19. 13. 48 0 43. 42. II. 16.

19 0 18. j, 26, 37». 49 0 46. 39. 19. 0.

20 0 19. 2. 34. 41. fo 0 47, 36. 26. 44»
21 0 19. j-9. 42. 23. 31 0 48. 33. 34^ 28.
22 0 20. 56. j;o. 9» 32 0 49. 30. 42. 12.

i3 0 ii. i3* J7. 33» 33 0 30. 27. 49» 36»

i4 0 22. )•!. J. 38. 34 0 31. 24. 37. 40*

0 23. 48. 13. 21. 33 0 32. 22. . 3. 24.

26 0 24, 4y. 21. 6.
li. 0 35» 19» 13*

27 0 23-. 42. .28* 30. 37 0 34, i6, 20, 32.

28 0 26. 39. 3<^‘ 34. 38 0 33. 13. 28. 36.

29 i 0 27. 36, 44- 18. 39 0 35. 10. 36. 20.

30 0 28. 33. 32- 2. 60 0 57, 7- 44- 3-
'

'•
lovis
 3a§NICOLAI COPERNICI
Io vis motus commutationum in annis & fexagenis annorum.

Anni] M 0 T V S. u^nnij M 0 T V s.
Sex. grad. min. fec. tert. Sex. grad. min. fec. tert.

11 29. 23'. 8. ij. 31 2 II. 39. 13. 48.

1 38. 16. 30. I 41. 24. 24. 3.
4 ii
28. 13. 24. 45. I IO. 49. 32. 18-
3 4 33
0
6

40. 14. 40. 33.

6

4 3 34

3 i7- i, 41^ Ii,-

•
3J 0 9. 39. 48. 48.
/
.6 2 36. 30. 49. 30- S 39. 4. 37. 3.
ii
2 zj* SS- 17, 45- 37 5 8. 30. 3. 18.
7
I 33, 21. 6. 0. 3S 4 57- i:r» 13* 33-
I 24. 46. 14. 13- 39 4 7. 20. 21, 48.
9
IO 0 34. II. 22. 31. 40 3 3(5. 43. 30. 4.

II 0 23. 36* 30. 46. 41 3 6. IO. 38. 19,

2 33, 33. 46. 54.
11 S S3- I- 39- ii
S 22. 26. 47. 16. ' 43 2 3. 0. 34. 49.
13
4 31- 55- 31- 44 I 34. 2(5. > 3. 4.

i; 4 21. 17- 3* 4<5* 45 1 3. 31. II. 19.

16 30- 42. 12. I. 46 0 33. 16. 19. 34.
'J-
3 20. 7- 20. 164 0 2. 41. 27. 49.
17
18 2 49. 32. 18. 31. 481 5 32. 6. 36. 4.

2 1 18. 37- 3<^* 4^- 49! S I. 31. 44. 19.

^9
20 I 48. 22. 45. 2. 4 30. 36. 32. 33.
ii'
21 I 1 17- 47* d3* 17- /I 4 0. 22. 0. 50.
22 0 47. 13. I. 3^- 3 29- 47- 9* S-
0 16. 38. 9. 47- i3| 2 39. 12. 17. 20.
^3
5 46. 3. 18. 2, 541 2 28. 37- 23. 35-
^4
li S 13. 28. 26. 17. I 38. 2.' 33. 30.
26 4 44‘ J3- 34» 32. ->^1 I 27. 27. 4^' 3-

2.7 4 14. 18. 42. 47. « 0 j6. 32. 30. 20.

28 3 43» 43- 31- i- 0. 26. 17-
ii
3 13- S9- 17- 59 5 33. 43. 6. 30.
2-9
2 42. 34» 7. 35- 60 S 23. 8. 13. 6.
^ il -

Jidd/x ChrisH. 'Radix Alexa?idri,

Sex» grad. min. Sex. ©grad. min.

I. 38. 16. 2. 18. IO.

lovis
1
e
 REVOLVTIONVM LIB. V. 529
lovis motus commutationis in diebus fexagenis& fcrupul.

Dies 1 M 0 T V s. Dies '1 M 0 T V s.

Sex. grad. min. fec. tert. Sex. grad. min. fec. tert.

I 0 o* i4* 9. 3* 31 0 27. i8. 40. j8*

2 0 1, 48. 18, 7, 0 28. J2. 50. 2.

3 0 2, 42, 27. II* 33 0 29* 46* J9. J.

4 0 3. 35. 36. ij-. 34 0 30. 41. 8. 9*

S 0 4. 30* 4j* 19. 3i 0 31. 35* 17* 13*

6 0 i* ^4- i4* 2.U 0 32. 29. 26, 17.
ii
7 0 6. 19. 3. 26. 37 0 33. 23* 3/* 21.
8 0 7. 13. 12. 30* 38 0 34. 17* 44. ij.

9 0 8. 7. 21* 34. 39 0 3i- II* i3* ^9*

IO 0 9. I* 50. 38- 40 0 36. 5* 2. 32*
11 0 9- ii* 39* 41* 41 0 37* 0* II* 36*
12 0 IO. 49. 48. 4i- 0 37. J4. 20* 40.
ii
13 0 II. 43. i7* 49- 43 0 38* 48* 29* 44.
14 12. 38. (5* ^3. 44 0 39* 42. 38* 47*

Ii o|1 13. 3^* Ii* i7* 4i 0 40* 35. 47* ii.

16 0 14. 26. 25'. I.
ii 0 41* 30* 56* sj.
17 0 ij-* 20* 34* 4* 0 42. 2J. J* J9‘
18 0 16. 14. 43» 8. 48 0 43* 19* Ii- 3*
19 0 17* 8. J2» 12. 49 0 44* 13» 24* 6*
20 0 18. 3» I. 16. iO 0 4i* 7* 3 5* 10*
21 0 i8« S7* IO* ^0* il 0 46, I* 42* 14»
19* 51. 19. 23. 0 46* /j. 51. 18.
22 0 11
i3 0 47. jo* 0, 22.
^3 0 20» 4j’. 28. 27’.
48* 44. 9* 26*
21. 39. 37. 31. 0
ii 0 il
2-S 0 22* 33* 46* 3i* ii 0 49. 38* 18. 29*
16 23* 27. ii- 39‘ 0 )'o* 32* 27. 3 3*
0 ii
2-7 0 24. 22. 4. 43. ^7 0 ji* 25, 36. 37*
28 0 2j'. 16. 13. 46» ii 0 j2. 20* 4f. 41,

25? 0 16, IO. 22. JO* i9 0 i3‘ 14* i4- 4i*

27. 4. 31* /4. 60 0 5'4- 9* 3* 49*
30 0

1
Tc Marus
 5 30 NICOLAI COPERNICI
Martis motus commutationis in annis & fexagenis annorum.
Annij M 0 T V s. Anni M 0 T V S.
«gypl Sex. grad. min. fec, tert. *gyp- Sex. grad. min. fec. tert.

I 2 48. 28. 30. 36. 3 2. 43. 48.. 38.

1 35. I. 12.
1 j-I. 12. 19. 14.
/ 3i 5
3 2 zs* 15- 31- 4^- 33 2 39. 40. 49. JO.
4 i 13. /4. 2. 24. 34 5 28. 9. 20. 2(5.
S 2 2. 22, 33, 0. 35 2 16. 37. JI. 2-
6 4 jo. /I. 3. 36. 36 5 5. (5. 21. 38.
7 I 39. 19. 34, 12. I 53* 34- 5^- 14*
4 27, 48^ 4. 48. 3S 4 42. 3. 22. /0.
9 I 16. 16. 35. 24. 39 I 30, 31. J5, 26.
IO 4 4. 4;. 0. 40 4 19. 0. 24. 2.
II 0 i3, 13. 36« 36. 41 I 7. 28. J4. 38,
11 3 41. 42. 7. 12. 3 5J, /7. 2J. 14.
11
6 30. IO. 37. 49. 43 0 44. 2J. jj. jo.
11 3 18. 39. 8. 24. 44 . 3 32. j-4. 2(5. 26.
U 0 7. 7. 39. I. 45 0 21. 22. J7. 3.
16 2 36. 9* 37- 4<^ 3 9. XI- i7- 39-
17 S 44. 4. 40. 13. 5 S8. 19. jS- 15-
18 1 32. 33. IO. 49. 2 4^. 48. 28. yj.
ii
^9 S 21. I. 41. 2j-. 49 5 35- i<5- 59- i7-
10 2 9. 30. 12. I. 50 2 23. 4x 30. 3.
21 4 57- iS- 4^* 37* 51 5 12. 14. 0. 39.
22 46. 27. 13. 13. 5^ 2 0. 42. 31. if.
4 34» SS- 43- 49’ 53 4 49- II- I- ji-
H I 23. 24. 14. 2y, 54 I 37- 39- 3 i- Z7-
4 II. J2. 4J. I. 55 4 26. 8. 3. 3.
26 I 0. 21. IJ. 37. 14. 3^. 33. 39.
ii
27 3 48. 49. 46. 13. 57 4 3- 5- 4- 15-
28 0 37. 18. 1(5. 49. 0
ii 51- 33- 34- 51-
29 3 23. 46. 47. 2_f. 59 40. 2. j. 27.
3
' il 0 14. IJ. 18. 2. 60 0 28. 30. 3(5.

ChriHK Radix Alexandri,

Cap, jS,
Sex. grad. min. Sex. grad. min.

j, j8. 22. 2. 0. 39.

Mar-
 REVOLVTIONVM
Martis motus commutationis in diebus fexagenisSc fcrupul.
DieTj M O T V S. M O T V S,
Sex, I grad. min, fec. Sex, grad. min. fec. tert.

27» 41, 40, 31 0 14* 18. 31.

SS* ^3* io. 0 14. 46. 13. 31,
ii
I. 23, s* I* 33 0 ij* J3* JJ* 12.
I. /o, 46, 41, 34 0 ij- 41- 3<^* J2«
2. l8* 28. 21* 3J 0 c), i8» 32*
2 * 46. IO* 2*
ii 0 i<5- 37» 0. 13.

13. ;i. 42. 0

17. 4* 41* S3>
4U 53» ii* 38 0 17. 3i* 23- 33-
15* 3. 39 0 18. 0* j-, 14*
56. 43. 4Q 0 18. 27. 46. /4.

4* 38* 41 O' i8. jj, 28» 3j,

3i* 20. 4i 0 19. 23* IO* IJ.

13 6. o, I* 44. 43 0
19* 50* j-i. /J*
6. 27. 43* if- 44 0 20* 18. 33. 36.

6. i/* 25* 4S 0 20» 46. Ij»

16 7. 23. 6. 45. 46 0 21. 13. j-6. /6.

17 7* /o, 48. 26. 0 21. 41. 38* 37,

18 8. 18. 30. <?. 48 0 22, 9. 20» 17,

19 49 0 22. 37. I. J7*

So 0
23* 4* 43* 38»

SI 0 23. 32. 2j*. i8.

0 24. 0. 6. 3’9*
Jl
S3 0 24. 27. 48* 39.
24 J4 0 24. jj, 30. 19.

2-S SS 0 2/. 23. 12* o.

16 0 ij-. /0. 3-3. 40.
ll
S7 0 2(5. 18, 3)'. 20.
i8 J8 0 2(5* 45. 17. I,

S9 0 27* 13. 58. 41.

60 0 27. 41. 40. 22,

Tt z Martis
33» NICOLAI COPERNICI
Veneris motus commutationis in annis & fexagenis annorum.

Anni M 0 T V S. 1inni M 0 T V S.
^gyp ex. >rad. min. fec. tert. e gy Sex. grad. min. fec. tert.

4j. I. 4;. 3. 2 IJ. 54. 16. 53.

3 31
I 30- 7- 0 0. 56. I. 57-
2 30. 3* 3i
45. 57. 47. I.
3 J' ij. J- Ii* 35 3
3i- 4'
4 5' 0. 7. 0. 14. 34 I 30. 59.

0 4j. 8, 45, 5 16. I. 17- 8.

3;
I. 3. 2. 12.
4 30, 10. 30. 22. 3
6
il
0 46. 4. 47- 15-
7 2 ij. 12. 15, 25. 57
0 0, 14* 0. 29. 38 4 31. <3. 32. 19-

2 16. 8. 17. 23.

9 3 45. 15. 4J. 33- 39
0 I. 10. 2. 26.
IO 30. 17- 30- 36- 40

3 46. II. 47. 30,

f I S ij. 19» 15* 40- 41
31, 13. 32. 54.
IZ 3 0. 21*. o- 44. 42-

0 4j. 22. 45. 47- 43 5 16. 15. 17- ^7■

30. 24. 30. ji. 3 I. 17. 2. 41.
4 44
i± 46. 18. 47. 45.
2 ij. 26. ij. 55. 45 0
Ij
i6 0 o- 28. €♦ 58. 4<J ; 4
31. 20. 32. 48.

45. 29. 46. 2. 2 i6. 22. 17. 52.

17 3
48 0 I. 24. 2. 56.
18 1 30. 31. 31- <5.

46. 25. 47- 59-

i 15. 53. 16. 9. 49 3
I 31. 27. 33. 3.
20 3 0. 35- I- 13- 50

21 0 45‘ 36- 4^- ^7- /I 5 16. 29. 18. 7.

30. 38. 31. 20. 52 3 r. 31. 3. 10.

22

0 46. 32. 48. 14.

23 2 15. 40. 16. 24. 53
0 0. 42. I. 28. 54 4 31. 34. 33. iS.
il 16. 36. 18. 21.
45. 43. 46. 31. 55 2
3
26 I 30. 4.5. 3i‘ 35* 5^ 0 I. 38. 3' ^5-

27 S 15. 47. 16. 39- 3 46. 39. 48. 29.

28 3 o. 49. I. 42. 58 I 31. 41. 33. 32.

0 45. 50. 46. 46. 59 5 i5. 43. 18. 36.

60 I. 45. 3. 40.
4 30. 52. 31. 50. 3

ChriHi. Alexandri,
Sex» grad. min. Sex. grad. min.

6. 4j. I, 21. pr

Vene-
 NICOLAI COPERNICI

Mercurij motus commutationis in annis &: fexagenis annorum.

Anni M 0 T V S. 1 Anni M 0 T V s.
^gy- Sex. grad. min. fec. tert. ^gy- Sex, j grad. min. fec. tert.

1 0 I3> 57. i3m 6 31 3 52, 38, /6, 21

1 I 47j J4j 46, 13 46, 36, 19, 28
Ji -L'
3 2 4^ ii> 9, 19 33 I 40. 33. 42, 34
± 3 3/5 49. 3i> 34 0
34. 31. I. 41

5 4 i9> 46, JJ, 32- 31 1 28, 28, 28, 47

6 J ^3. 44. ,1^. 39 36 2 22, II. 14
7 i 17. 4^. 4n 4J 37 3 16, 23, ij, 0
8 ! I iij 39. 4. 5^ .if IO, 20, 38, 7

9 1 ^ 5> 36. 27. 39 I 4, 18, I, 13

TO ' 2 J9. 3 3. ii, i 40 I jS, 15, 14, 20

11 0
3 J3, 51, 14, II 41 J2, 12, 47. 26
12 4 47. 28. 37. 18 42 I 46, IO, IO, 33

15 J 4Jj 26. 0, 24 43 2
40. 7. 33. 39
21 .P 33'. 23. 23. 31 44 3 . 34. 4» l4, 46

I 29, 20, 4^, 37 4J 4 28. 2, 19, J2

i6 46
2 23. 18, 9, 44 I 21. 59, 42, J9

3 17. ij. 32.. io 0 II' 17. 6, 5

i8 48
4 M. 12, ;5, 57 I 9, J4, 29, 12

19 J J. 10. 19. 3 49 2 3. j-i, 12, 18

20
i J9, 7, 42, IO jo 2
17. 49. II. 2/
21 0 J3> 5, 5. 16 II 3 II. 46. 38, 31
22 12
47, 2, 28, 23 4 41. 44. I. 38

^5 2 1 40. i9. II. 29 13 I 39. 41* 24, 44

^4 3 34. 17. 14. 36 14 0 33. 38, 47, 31
2J
4 14. 37. 42 II 1 27, 36, le, J7
26 22, j-2, 0, 49 l6 2
J 21. 33. 34. 4
i7 0 i<5. 49> 23, jj 3 II. 30* 17. IO
28 IO, 46, 47, 2 4 9, 28, 20, 17

^9 2 4. 44. IO. 8^ 19 I 3» 23, 43, 23

50 2 18, 41, 33, ij 60
I 17. 23, 6, 30

Hadix Chrifli, Radix Alexandri»

Sex. grad. min.
Sex. grad. min
0. 4^j 24.
3- 33* 3-

Mercu.
 KEVOLVTIONVM LIB. V, ^35

Mercurij motus commutationis in diebus fexagenis &:J(crup.

Dies. MOT VS. Dies. M 0 T V S.

1
*Sex. grad. inin. ^ fec. tert. Sex. grad. min. fec. tert.
1
I 0 3. 6. 24. 13 3i I 35. 18. 31. 3.
2 0 6, 12. 48. 27 I 39. 24. SS’ 17.
ii
3 0 9* 19. 12. 41. 33 I 42. 31. 19. 31.
4 0 124 2/. 36, J4. 34 I 4j’- 37* 43- 44*
5 0 15. 3^- I. 8. 33 1 48. 44. 7. 58,
6 0 18, 38. 2/. 22. I 51. 50. 32. 12.
ii
7 0 21» 44. 49. 35. I 54. 56. 56. 25.
8 0 24. 31. 13. 49. 38 I 58. 3. 20. 39.

9 0 i7‘ 38, 3‘ 39 2 I. 9* 44* /3*

IO 0 31. 4* 2, 16. 40 2 4. 16. 9. 6. 0

II 0 34. IO» 26. 30« 41 2 7. 22. 33. 20.

12 0 37* 16. 30. 44. 42 2 IO. 28. 57. 34.

13 0 40. 23. 14» S7* 43 2 13. 35. 21. 47.

0 43. 29. 39. II. 44 2 16* 41. 46. I.
i±
13 0 46. 36. 3. 2;. 4J 2 19. -^8, IO. 15.
16 0 49. 42. 27. 38. 46 2 22. 54. 34. 28.

17 0 J2. 48. JI, J2. 47 2 26. 0. 58. 42.

18 0 16. 48 2 29. 7. 22. 56.

^9 0 J9. I. 40. ip. 49 2 32. 13. 47. 9.

20 I 2. 8. 4. 33. fO 2 35. 20. II. 23.

21 I J. 14. 28. 47. 2 38. 26, 35. 37.

22 8. 20. S3* o- 2
I
11 41. 32. 59. 50.

i3 1 II. 27. 17. 14. 33 2 44. 39. 24. 4.

H I 14. 33. 41. 28. 2 47. 45. 48. 18.

11
^3 I 17. 40. 5. 41. 2 50. 52. 12. 31.
26 1 20, 46. 29. S)\ 2 53. 58. 36. 45.
il
i? I 23. 52. 54. 9. 2 57* 5* 0. 59.
28 I 26. 59. 18. 22. 3 0. II. 25. 12.
j

29 I 30. f, 42. 36. >9 1 3 3. 17. 49. 26.

30 33. 12. 6. 50. 'jO 3 6, 24. 13. 40.
I \

TrAcedcntium Tabularum
abaCfis traditurinfiacapite
,
Nota:.

totmque qtunque Vianet Arum

Aet^ua-*
 M Edij igitur motus eorum hoc modo fe habent, nunc ad ap*»
parentem inxqualitatem convertamur. Prifci. Mathema¬
tici, qui immobilem tenebant terram,imaginatilunt in Sa¬
turno, Io ve, Marte, & Venere eccentrepicyclos, Sc praeterea alium
eccentrum ad quem epicyclus xqualiter moveretur, ac planeta in
Win -—-2.- i T. • 1
jepicyclo. Quemadmodum fi fuerit eccentrus AB circul^,cujus
^ centrum {if-
ht rC, Himeriens
dimetiens autem A C B, in
quo centrum terrae D, ut fit apogxum in A,
A
perig^um in B, feda quoque D C bifariam
in E, quo fadto centro deicribatur alter ec-
centros priori aequalis F G, in quo fiifcepto
utcunque H centro, defignetur epicyclus
IK, & agatur per centrum ejus reda linea
IHK C, fimiliter & L H M E. Intelligantur
autem eccentri inclines ad planum figniferi,
atque epicyclus ad eccentri planum ,propter
latitudines quas facit planeta, fed hic tan*
quam liint in uno plano ob demonftrationis
commoditatem^ Aiuntigitur totum hoc planum moveri circa D
centrum orbis fignorum , cum E C pundis ad motum ftellarum
hxarum, per quod volunt intelligi ratas tec habere fedes in non er¬
rantium ftellarum Iphaera , epicyclum quoque in confequentiain
F H G circulo, fed penes I H C, lineam ad quam etiam ftella re¬
volvatur aqualiter in ipfb IK epicyclo.Conftat autem quod aequa¬
litas epicycli fieri debuit ad E centrum fui differentis, & plancta: re¬
volutio ad L M E lineam. Concedunt igitur & hic motus circu¬
laris «qualitatem fieri polle circa centrum alienum &: non propri¬
um. Similiter etiam in Mercurio hoc magis accidere. Sed iani circa
JLunam id fufEcientet refutatum eft. H«c & fimilia nobis occafio-
pra:ftiterunt de mobilitate terr«,alijlque modis cogitandi,qui-
kueri^Qofer- bus «qualitas & principia artis permanerent,6c ratio in«quahtatis

Notae
■}
 REVOLVTIONVM LIB. V. 337

Nota?.

[ ^ Principia artis.] cap, 4 Libri primihujm operis. OhfernJO, ho&

loco quidCopcrnkum maximeimpurkrit, ut terra motum admitteret^

Gap. III.

C^nerdts demonjlutio inaqualiuti apparentis fropter

motum terras^

D Vabus igitur exiftentibus caufis,quibus planetse sequalis mo-»

tus appareat inaequalis,cum propter motum terrg,tum etiam
propter motum proprium: utrunque eorum in genere decla¬
rabimus, Stieparatim oculari demonftratione, quo melius invicem
difcernantur , incipientes ab eo qui omnibus illis fe£e commifcet
propter motum terrse. Et primo circa Venerem & Mercurium, qui
terrae circulo comprehenduntur. Sit ergo circulus A B eccentrus
a Sole,quem centrum terrae dercripferit annuo circuitu, iuxtamo"^
dum fuperius traditum , centrum fit C.
Nunc autem ponamus quali nullam aliam B

habuerit insequalitatem planeta praeter

hanc, quod ent, fi homocentrum feceri¬
mus ipfi A B, qui fit D E, live Veneris
EveMercurij , quem propter latitudinem
inclinem elle oportet ipli A B. Sed com¬
modioris caula demonllrationis cogiten-
tur,ac li lint in eodem plano, & adiimatur in
A ligno terra, a quo educantur vifus A F
X &■ A G M , contingentes circulum
planetae in F G lignis, dimetiens A C B utriufque commu¬
nis. Sit autem utriulque motus,terrae inquam &: planet^,in eafdem
parteis, hoc eh; in conlequentia, led velociore exillente plancta,
quam terra. Apparebit ergo C, &ipl^inea A C B fecundum
Solis medium motum ferri , oculo in A delato: fidus autem in
D F G circulo, tanquam in epicyclo maiori tempore pertranlibit
F D G circumferentiam in confequentia,quam reliquam G EF
VV in
3^8 NIOIAI COPERNKSI
in prarcedentia,5c illic totum F A G angulum adde ac medio motui
SoJiSjhicaufercceundem. Vbi igitur motus ftella: ablativus, prx-
fertim circa E perigaiutn, maior fuerit ad-
ie^ivoiplius C fecundum vincentem, vi¬
detur repedare ipfi A, quod accidit in his.
ftellis,quibus in C E linea,ad A E line¬
am plus fuerit in ratione, quam in motu A>
ad eurfumplanet2e,fecundum demonftrata
Apollonij PergseijUt poftea dicetur. Vbi
vero motus ablativus par fuerit adie(f^:ivo,
compenfatis invicem, ftationem facere vi¬
debitur , quae omnia competunt apparen-
tijs. Si igitur alia non fuiffet in motuftell^
difFerentia,ut opinabatur Apollonius, poterant ifta fufficere. Sed
maximae elongationes a loco Solis medio , quae intelliguntur per
an«-ulos E A E, 6t G A E^ matutina & vefpertin^horumfi-
derum non inveniuntur ubique aequales, neque altera alteri, neque
Goniundim, & ad ie invicem evidenti conied;ura,quod curfus eo¬
rum non fint in homocentris cum terreno circula, fed in alijs qui-
bufdam quibus efficiunt diverfitatem fecundam. Idem quoque de-
monftratur in tribus fiperioribus Saturno,Ioue,Marte,qui ambiunt
undique terram.. Repetito enim terrae circulo priori affiumatur ex¬
terior D E homocentrus, tanquam in eodem plano, in quo locu^
planctae fuinarur utcunque in D ligno, a
quo redtae lineae agantur D F , D G ,
contingentes orbem terrae in F G lignis^
dc D A C B'E dimetiens communis-
Manifeftum eft, quod ex A fohimmodo
verus locus planctae in linea D E medij;
motus Solis apparebit , exiftens acro-
nydtus, & terr^proximus. Nam ex oppo-
litoin B exiftente terra, quamvis in ea¬
dem linea, minime apparebit *hypaugus
fadtus, propter Solis ad C cognationem-
Ipfe vero curliis terrae maior exiftens, quo fuperat motum planetae,
per apogaeam F B G circumferentiam apponere videbitur mo¬
tui ftellae totum angulum G D F, ac in reliqua G A F eundem;
auferre,fed tempore minori iuxta-G A F circumferentiam mino¬
rem.
 REVOIVTIONVM LIB. V.
rem. Et ubi motus ablativus terrse fuperaverit motum adiundivum
ftellae,circa A prselertim, videbitur ipia A terra deftitui, & in pro¬
cedentia moveri, & ibi ftationem facere,ubi minima fuerit differen¬
tia ipfbrum motuum contrariorum fecundum vifum. Sicque rurfus
manifeftumeft, ea omnia accidere per unum motum terro, quo
prifei quofiverunt per epicyclia fingulorum. Sed quoniam motus
ftello non invenitur oqualis, proter opinionem Apolionij & anti¬
quorum, prodente id inoqualiadftellam revolutione terro, non
igitur inhomocentro feruntur planeto, fed alio modo,quem proti-^
nus etiam demonftrabimus.

Noto.

Vnm Urr&motm annum circa, folem e ccelo tollit f Unet arum epicjclos^
xyitciutpropUr huncterrA motum flaneta nohis videtur ejfe retrogradus,
veljlationarim. quod hoc loco demonstratur,

[*Hypaugus]/^^ fuh Solis radijs latitans^quo tempore fuperiorespla*

net A funt PerigAi^ id ejt, terrA vicini.

C A P. IV.

modis errdntium rhotus proprij appareant

insequales,

Q Voniam vero motus eorum fecundum longitudinem pro¬

prij eundem fere modum habent, excepto Mercurio,qui vi¬
detur ab illis differre. Qi^mobrem de illis quatuor con-
iundim tradtabitur. Mercurio alius deputatus eft locus. Q^d
igitur prifei unum motum in duobus eccentris (utreccnfitumelt)
pofuerunt,nos duos efle motus cenfemus a;quales,quibus inaequali¬
tas apparendo componitur, live per eccentri eccentrum,fiveper
epicycli epicyclium, live etiam mixtimper eccentrepicyclum,quo
eandem pofluiit inaequalitatem efficere, uti fuperius circa Solem &
Lunam demonftravimus. Sit igitur eccentrus A B circulus cir¬
ca C centrum, dimetiens A C B medij loci Solis per fummam
ac infimam abfida planetae,in qua centrum orbis terreni Iit D,fad:o-
Vv z que
34© NICOLAI COPEKNICI
guciafummaablide A. Diftantias autem tertiae partis C D de««
fcribatur e-
picyclium
E Fy in cu¬
ius perigsea
quod fit Fy
planeta c5-
ftituatur.Sit
autem mo¬
tus epicyclij
per AB ec-
centrum in
confequen-
tia,Planet£e
vero in cir¬
cumferen¬
tia epicyclij
fuperiori fi-
mibter in
confequen-
tia 5 ■ in reli¬
qua ad prae¬
cedentia,ac
otriulque e-
L picyclij in¬
quam & pia
netse paribus invieem revolutionibus. Accidet propterea, ut cum
epicyclium in fiimma ab fide fuerit eccentri, & planeta in perigoea
epicyclij ex oppofito,permutentur ad invicem in contrarias parteis,
cum uterque fuum peregerit hemicyclium ►At in quadrantibus utrif-
que medijs,utrumque abfidem fuam mediam habebit,& tunc folum
epicyclij diametros erit ad A B lineam acrurfus his dimidiatis»,
redta ad eandem A B. Casterum annuens femper &■ abnuens,quee
omnia ex ipforum motuum confequentia facile intelliguntur. Hinc
etiam demonftrabitur,quod fidus hoc motu compofito non deferi-
bit circulum perfectum,juxta prifeorum fententiam Mathematico-
rum,difFerentiainfenfibili. Repetatur enim idem epicyclium in B
centro^quodfit K L ac deflimpto quadrante circuli A G, inipfa
G,epi-
 REVOLVTIONVM LIB. V. . ^41

G, epicyclium H I, & trifariam feda C D , ft C M triens,

sequalis ipfi G I, connedanturque G C, I M, quas fecent ie in
Q^niam igitur A G circumferentia iimilis eft cx pras-
fcripto H I circumferenti£e, & angulus qui fub A C G, redus
eft. Redus igitur & H G I angulus. Et qui ad Q verticem,funt
e^tiam aequales,gquiangula funt igitur triangula, GI Q_, & M,
fed & a:qualium laterum, alterum alteri. QTOniam G I bafis po¬
nitur asqualis C M baii, & major eft fubtenfa Q^I, ipli GQ,ftc
ut etiam QJVI, ipli Qjl^. Tota ergo I major eft tota
G Q C. Sed FM, ML, AC, CG, luntinvicemasquales. De-
fcriptus ergo circulus in M centro per F L figna, ac perinde aqua¬
lis ipfi A B circulo fecabit I M lineam. Eodem modo demon-
ftrabitur ex oppolito,ac altero quadrante.Planetes igitur per aequa¬
les morus epicyclij in eccentro, & ipfe in epkyclio non defchbit
circulum perfedum, fed quaft, quod eritdemonftrandum.
Defcnbaturmodoin D centro orbis terrae annuus, qui Iit N O,
& extendatur I D R, infuper& PDS, parallelus ipft CG, erit
igitur IDR reda linea veri motus planetae, G C medij & aequa¬
lis, atque in R verum terrae apoga^um ad planetam, in s medium.
Angulus enim RDS, live I D P, eft utriulque differentia inter
aequalem apparentemque motum,nempe inter A C G angulum &
GDI. Quod liloco A B eccentri caperemus ipli aequalem in D
homocentrum, qui deferat epicyclium, cujus quae ex centro fuerit
aequalis ipfi DC,inhocipfo quoque alterum epicyclium , cujus
dimetiens Iit dimidiumiplius C D. Moveatur autem primus epi-
cyclus in confequentia, lecundus tantundem in diverliim, in quo
demum planetes duplicato refledatur motu, accident eadem,quae
jam diximus. Nec multo aliter, quam circa Lunam, live etiam
per quemlibet aliorum modorum fupradidorum.Sed elegimus hic
eccentriepicyclum , eo quod manente femper inter Solem &: C
centrum, D interimmutaiTe reperkuf,utinlblaribus apparentijs^
oftenliim eft. Cui quidem mutationi caeteris pariter non obfequen»
tibus,necefte eft in illis aliquam fequi difterentiam,quae tametli per¬
modica Iit, in Marte tamen & Venere percipitur. Qi^d igitur hx
hypothelesapparentijs fuliiciant, ammodo ex obfervatis demon-
ftrabimus^dque primum de Saturno, loue, &: Marte, in quibus prx-
cipLium eft, atque difficillimum apogaei locum & C D diftantiam
invenilIe,quoniamper eacxterafaale demonftrantur.In his autem
VV 3 cofere
 KICOLAI COPERNICI
eo fere modo titemiir,quo circa Lunam ufi fumus. Nempe trium
cppofitionum folarium antiquarum , ad totidem novarum fa<5ta
comparatione, quas t acronychias ipfarum fulfiones Gr^ciappel¬
lant, nos extrema no(2:is , dum videlicet planeta lineam redtam
medij motus folis incideritjSoli oppolitus,ubi omni illa differentia,
quam motus telluris ingerit,exuitur. Talia quippe loca ex obferva-
Spnibus capiuntur per inftrumenta aftrolabica, ut fupra expofitum
eft: adhibita etiam fupputatione Solis , donec conftiterit ad eius
oppofitum planctam pervenifle.

Nota!.

Capte frMedentifuHulerAt magnos ac enormes planetarum epicyclosr

jam vero pro acjuante circulo, ajfumiturparvum epicyclium^ut conBent ar¬
tis principia y nempe, omnem motum circularem ejjefuper centro fua
aqualem ^
[ t Acronychias ] Re5ie extrema noBis fulfiones vertit. Uam Fla-
netaacronychimvejperioritur & mane occidit^qua tempora funt extrema.
noBis. K^pud Ptolemaum ipfa obfervationes dicuntur elKi}ovux.Toi
Bt fdpenumerofimpliciter ^ genere feminino, item
d}c^ovvKT@^j ubifubintelligitur 'vel gsl<rig»

Gap. V.

Saturnini motus demonfirationes.

I Ncipiamus igitur a Saturno, aflumptis tribus locis acronychijs

olimabPtolemcEoobfervatis. Quprum primus erat anno ii
__ Adriani,menfe t Mechyr, die eius feptimo, prima hora nodis.
p/g-chriftianno 1I7 die feptimo Calendis Aprilis, horis 17 ivquali-
y/cr.Prfc OH. y media node tranfadis, ad meridianum Cracovienfem habita
ratione,quem una hora diftare ab Alexandriainvenimus. Inventus
eft autem locus ftellas partibus 174 fcrup. 40 fere , ad fixarum
ftellarum fphaeram {ad quam h^ec omnia referimus, tanquam prin¬
cipium iequalitatis) quoniam Sol motu fimplici erat tunc ex oppofi-
to in part. 354 fcrup. 40, a cornu Arietis fumpto exordio. Se¬
cundus erat anno Adriani 17 menfeEpiphy,die eius 18 fecundum
. -^§yp-
 RBVOLVTIONVM LIB. V. 34J
^g3rptios. Chrifti vero, fecundum Romanos 133, die tertia anto
nonas lunij,undecim horis a media nod:e sequinodialibus, reperit-
queftellaminpart, 243 ferup. 3, dum eflet Sol medio motu in
part. 63 ferup. 3, horis quindecim a media node. Tertiam dein¬
de prodidit anno eiufdem Adriani 20 menie Mefury , fecundum
iEgyptioSjdie menfis 24, quod erat anno Chrifti i3^,dieodavo
ante Idus lulij, a media node horis undecim, & ftmiliter fecundum
meridianum Cracovienfem in part. 277 ferup. 37, dum Sol me¬
dio motu eflet in part. 97 ferup. 37. Sunt igitur in primo inter¬
vallo anni 6 dies 70 ferup. 55, fub quibus mota eft ftella fecun¬
dum vifumpart. 68 ferup. 23, medius telluris motus a ftella,&eft
com-mutationispart. 352 ferup. 44. Igitur quse defunt a circulo
part. 7 ferup. 16 accrefeunt medio ftellsemotui,ut fit partium 75
ferup. 39. Infecundo intervallo funt anni.^Egyptij 3, dies 35, feru.
50. Motus apparens planetae partium 34 ferup. 34, commutatio¬
nis part. 3 56 ferup. 43, e quibus etiam reliqua: circuli partes 3 ferup,
17 adijeiun-
tur motui fi-
derisapp.aren-
ti, ut fint in
,medio eius
motu partium
37 ferup. 51..
Q^bus fic rc-
cenlitis , de-
fcribatur cir¬
culus planetae
eccentrus A
B C , cuiuS'
centrum fit
D, dirhetiens
FD G,in quo
fuerit E cen¬
trum orbis
magni terrae,-
Sic autem A
centrum epi-
cyclij in prima nodis fummitatCj- B in fecunda, C in tertia Jn qui¬
bus
344 KICOLAICOPERNICI
bus defcrlbatur idem epicyclium fecundum diftantiam terti* partis
ipfius D E, & ipfa A,B, C centraiungantur cum D E reftis U-
Eeis.,qu*fecabuntepicyclij circumcurrentem in K L M fignis, &
capiantur n-
miles cir-
cumferentig
K N ipfi A
F, LOipfi
B F, atque
M P ipfi F
B C, con-
ne(5tanturq;
EN, EO,
E P.Eft igi¬
tur AB cir¬
cumferentia
fecundum
numeratio¬
nem par. 75
fcru.39, B G
part. 87 fer.
51. Angulus
autem appa¬
rentia N E

ferup. 23, Sc
quifub OEP, par. 34 ferup. 34. Propofitum eft primum ferutan,
fumm*acinfim*abfidisloca,hoc eft,ipforum F,G cum diftanua
centrorum D E, fine quibus squalem apparentemque motum di-
fcernendi non eft modus , ied occurrit hic quoque difticultas nma
minor quam apud Ptolemsum in hac parte. C^oniam h NEO,
angulus datus comprehenderet A B circumferentiam datam , &
OEP iplam B C, iam pateret aditus ad demonftrandum ea qu*
qusrimus. Sed A B circumferentia cognita fubtcndit A E B an-
gulum ignotum, & fimiliterfub B C nota latet angulus B E •
oportebat autem utraque nota effe.Sed nec angulorum differentiis

AEN, B E0,&CEP, percipi pofTunt, nifi prius conftiterinc

A F F B F B C, circumferentix fmiiles eis qux funt epicyclij,
‘ ^ ^ ^ adeoque
 KBVOLVTIONVM L I B. V.
adeoque dependentia funthsec invicem., ut limul lateant vel pate-
fcant.llliergo demonftrationummedijs deftituti,apofterioriacper
ambages adnixifunt, ad quas red:a&: a priori non patuit accelTus.
Ita Ptolemseus in his exequendis prolixo lermone,in ingentem nu¬
merorum multitudinem le diffudit, quae recenfere moleftum cen-
feo, &fuperyacaneum, eo pr^fertim quod etiam in noftris qu^ fe-
quuntur, eundem fere modum fumus imitaturi. Invenitque tandem
in retradatione numerorum A F circumferentiam efle partium 57
fcrup. 1, FB part. 18 fcrup.37, FB C part- ^6 fem. DifVantiam
vero centrorum part. 6 fcrup. 50. Q^rum D F fuerit ^o, fcd
quarum in noftris numeris DF cft decem millium, funt 1139. Ex
his dodrantem accepimus DE, partium 854, reliquum quadran-
tempartium 285: epicyclio dedimus,quibus fic affumptis &■ mutua¬
tis ad noftramhypothefim^ demonftrabimus ea congruere appa-
rentijs obfervatis. Quoniam in primo acronychio trianguli A D E,
latus AD daturpartium loooo, &DE partiumearundem 8^4,
cum A D E angulo reliquo ex A D F, e quibus per demonftrata
triangulorumplanorum, A E conftat partibus fimilibus 10489,
& reliqui anguli DE A, part. 53 fcrup. DAE par. 3 fcru. 55,
quibus quatuor redi funt 3^0, fed angulus K A N aequalis ipfi
AD F, partium eft earundem 57 fcrup. i. Totus ergo NAE
partium eft fcrup. 5^. In triangulo igitur NAE duo latera
datafunt,AE part. 10489, & NA part. 285, quarum erat ad de¬
cem millium cum angulo N A E. dabitur etiam quifub AEN, &
eft partis unius fcrup. 22, & reliquus NED pardum 51 fcrup. 44.
Siiniliter in fecundo acronychio. Nam trianguli BDE datur la¬
tus D E partium 854, quarum B D eft 10000, curh angulo BDE,
reliquo ex B D F partium 161 fcru. 22, fiet &ipfe datorum angu¬
lorum & laterum B E latus partium 10812, quarum erat D
10000, & angulus D B O partis unius,fcrup. 27,&:reliquus B ED
part. 17 fcrup. 11. Sed & O B L angulus aequalis ipli B D F partium
erat 18 fcrup. 16. Totus ergo E B O partium eft earundem 20
fcrup. 5. In triangulo igitur E B O duo latera data funt, B E parti .ini
10812, & B O part.285 cum angulo EBO, datur per demonftrata
triangulorumplanorum reliquus qui fub B EO fcrup. primorum
32. Remanet B E D igitur part. 16 fcrup. 39. In acronychio quo¬
que tertio trianguli C D E,duo latera C D,D E data funt,ut prius,
& angulus C D E part. 56 fcrup. 29, per quartam planorum pra:-
Xx ccptum
 3^5 NICOLAI COPEUNICI
ceptumdatufbaiisCE part. 10512,quarumeft CD loooo, 5raii-
gulus D C E pare. 3 ferup. 53, cum reliquo C E D partium 52 Icru,
3^5totusergoquilubECPpaptiumcft6o(erup«22,quarumqua-
tuor re^tifunt ^60» Sic etiam trianguli ECP dno latera datafiint
cum angulo E C P. Datur etiam C E P angulus, & eft partis unius,
fcrup.22,unde&PED,reliquusparc.eft5i ferup. 14. Hinctotus
angulus O E N apparentiascolligiturpart.^SfGrup. 23, & OEP
part. 34 ferup. 3 5, qui confentiunt obfervatis. Et F fummae abfidis
/o-locus eccentriadparteis aa^fcrup. 20 pertingit, a capite Arietis,
quibas fi adijeiantur partes fex, ferup. 40 praeceifionis aequmoCti)
Verni,tunc exiftentis proveniret ad 23 gradum Scorpij,iuxta Ptole-
m^i fententiam.Erat enim locus ftellae apparens in hoc tertio acro-
nychio, ut recitatum eft, part. 277 ferup. 37, quibus fi auferantur
part. SI fcrop.i4,iuxta angulum apparentia PDF, utdemonftra-
^ ^ t I tum eft, re¬
manet ipfe
locus fum-
mx ablidis
eccentri ia
part. 226
ferup. 23.
Explicetur
iam quoque
orbis terrae
annuus, R
S T,quife-
cabit P E li¬
neam , inR
ligno, &a-
gatur dime¬
tiens S ET,
iuxta C D
lineam mc-
dij motus
planetas.iB-
qualibus i-
gitur angulis S E D,ipfi C D F,erit SER angulus differentia &
profthaphsrefis inter apparentem mediuni<iue motum , noc eit.
 KEVOLVTiONVM LIB. V. 547
inter CDF, & PEU angulos partium 5 ferup. 1(3, atquecacjcm in¬
ter medium verumque commutationis motum , quam dempta ex
femicirculo relinquit RT circumferentiam i74fcrup. 44, acmo-
tUm aequalem commutationis a figno T fumpto principio, id eft, a
inedia Solis &ftellae coniundione ufque ad hanc tertiam nodis ex-
tremitatem,rive veram terrse & ftellx oppolitionem.Habemus igi¬
tur iam,quod hora huius obfervationis, anno videlicet 20 Imperij
AdrianijChriftivero 13^, odavoIduslulij, 11 horis amedianode,
anomaliam Saturnia fummaabfideeccentrifuipart. ^6 fem.medi-
umque motum commutationis part. 174 ferup. 44. Quae demon-
draflfe propter fequentia fuerit opportunum.

Notae.

[•^Anno 9 AdrianimenfeMecliir ] froxJMechir fcrtBendum dici-

fnus Pachon. uti ex toto contextu fit mmfeftum. Ptolem£m ftc indiget att
gdmg tS Kpoya 'zst59 div rS
K^libijft^^g dx^ovvfclot Aiog tiiv tS
h^cUtine feUciter reddere vix licet.
Ex tribue acronj5lis collegit PtolemausK^fogdi locum in iiScorftj.

EccentricitatemSaturni f artium 0' min.so. qualium pmidiameter DF

fuerit 60. Pr£terea collegit medios motus PUnet£ tam longitudinis quam
x^nomalU ;ramn£frofello fubttli & ab ingenq acumincf re fecla.
Obfervent ftudiofiadhunc calculum flurimum conducere magnos Cano¬
nes sinuumyi:angentium & Secantium,quales exflantin opere Palatino. '

Cap. VI.

fDe ttlijs tribus recenms ohfervatis circa Saturmm

acronychjjs.

C VM autem fupputatio motus Saturni a Ptolemaro tradita

haud parum diferepet noftris temporibus, neque ftatim po- nyai Coper-
tueritintelligi, in qua parte lateret error,coadi fumus novas
pbfervationes adhibere, e quibus iterum accepimus tres extremi¬
tates ejus nodurnas. Primam anno Chrifti 15^4 non^
Maij, hora una & quinta ante medium nodis, in qua repertus eit

Saturnus in part. 205 ferup. 24. Altera erat anno Chrilti 15^°,
 348 NICOLAI COPERNICI
tertio Idus lulij m meridie, in*partibus 273 fcrup. Tertia quo¬
que anno ejufdem 1527 lixtoldus Odtobris, fex horis & du^us
quintis a media node,in 7 fcru. unius partis a cornu Arietis. Sunt
igitur inter primam ac fecundam anni iEgyptij fex, dies 70 fcru. 33.
In quibus motuseft Saturnus fecundum apparentiam par. 6S fcrup.
I. A fecundaad tertiam funt anni ^Egyptij feptem, dies 89 fcrup.
4^9 ^ tus ftell^ apparens part. 86 fcrup^ 42. Et medius motus
in primo intervallo part, 75 fcrup. 39.^ Infecundo part. 88 fcrup-.
29. Igitur in inquifitione fummse abfidis ac eccentrotetis agendum
cftprimumyjuxtapr^ceptum Ptolemaei, ac fiftella in fimplici ec-
QldP^ Sl^^^vis non fulEciat,attamen cominus
adducti, facilius ad verum pervenimus. Sit igitur ipfe circulus
ABC, tanquam is, in quo planeta aequaliter moveatur, ac fit in A
ligno primum acronychium, in B fecun¬
dum, in C tertium, ac fufcipiatur inipfb
centrum terrae, quod fit D, cui conne-
dantur A D , B I> ,. C D, atque ex his
una quaelibet extendatur in redam line¬
am ad oppoliras circumferentiae parteis,
quemadmodum C D E, & coniungantur
AE, B E,Qj^niam igitur angulus B D C
datus eft partium 86 fcrup. 42, quarum ad
centrum duo redifunt i8o.^Erit reliquus
S f> E angulus,part,93.1crup. 18. Sed
quarum 360 funt duo redi,erit partium 186 fcrup. 36 ac B E D fe¬
cundum B C circumferentiam part. 88 fcrup. 29. Et reliquus igitur
quirubDBEparc.84fcrup.j5;.TrianguliigiturBDE datoruman-
guIorumdanturlateraperCanonem, B E part. 19953, & D E
part. 13501, quarum dimetiens circumferibentis triangulum file¬
nt 2oooa.Similiterin triangulo ADE,quoniam AD C daturpart,
*54 ^*’up* 43>*luatum duoredfifunt i8o. Etreliquus ADEpatt.
ajfcrup. 17. Sedquarum36ofuntduorea:i,eritpart.5o fcrup. 34.
quarum etiam A ED iuxta ABC circumferentiam, eft part.
fcrup.8, AreliquusliibD AE,part. I4yferap.i8. ProindeStlate-
« conftantDE,parta9O90,& A E part. 8542,.quarum dimetiens
^lumA DEeifcumfcribentis triangulum fiiit 20000. Sed quarum
DE dabatur partium 1350^, taliumerit A E,, part. 6043, qua¬
rum erat etiam B E, 19953. Inde etiam in triangulo- ABE litec
duo
 KEVOlVTIONVM LIB. V. 349
duo latera data funtjB E E A,cum angulo AE B jqui conftat part.
75 fcrup. 38, fecundum circumferentiam A B, per demonftrata igi¬
tur triangulorum planorum, A B part, eft 15^47, quarum erat B E
part.-19968. Secundum vero quodABfubtenditur datse circumfe-
rentiseparr. 12266, quarum dimetiens eccentri fuerit 200000. erit
ipfa E B part. 15664, & D E 10599. Per fubtenfam igitur B E, da¬
tur iam B A E circumferentia part. 103 fcrup.7. Hinc tota E A B C
part. 191 fcrup.36, & reliqua circuli C E part. 168 fcrup. 24, ac per
eam&btenfa C D E part. 19898, & C D exceflus part. 9299.
Iamquemanifeftumeft,quodeiipfa G D E fuiflet dimetientis ec-
centrijin ipfam caderent fummse ac infimae ab fidis loca, pateretque
centrorum diflantia,fed quia maius eft fegmentum E A B C, in ipfb
erit centrum, fitque ipfum F 5 per quod atque D extendatur dime¬
tiens G F D H, Scipli C D E ad angulos redtos F K L.Ma-
nifeftum eft autem,quod recftangulum quodflib C D E continetur,
aequale eft ei,quod G D H.- Sed quod G D, D H , cum eo quod
ex F D, fit quadrato,sequale eft ei quod a dimidia ipfius G D H^qua:
eft F D H. Ablato igitur a dimidij diametri quadrato eo quod fiib
G D, D H,five sequali quod fob C D, D E redtangulo, remanebit ex
E D quadratum. Dabitur ergo longitudine ipfa F D, & eft partium
1200, quarum qu^e ex centro fuerit 10000. Sed quarum G F fuerit
partium 60, fuiflet F D part. 7 fcrup. 12, quae parum diftant aPto-
kmaeo. Qi^niam vero C D K eft femiflis totius C D E part.
9949, & C D demonftrata eft part. 9299, reliqua ergo D K par¬
tium eft 650 quarum G F ponitur lOooo, & F D 1200, fed
quarum F D fuerit loooo, erit D K part. 5411, quae pro fe-
mifle fubtendentis duplum anguli D F K, eft ipfe angulus part.
32 fcrup. 45. Quorum quatuorredfifunt 360. Atque his fimilesin
H L circumferentiafubcenditincentroexiftentis circuli. Sed to¬
ta C H L medietas ipfius C L E part. eft 84 fcrup. 13, ergo re-
fidua C Hv ab acronychio tertio ad perigaeum eft part. 51 fcrup. 28,
qux dempta afemicirculo,relinquunt C B F circumferentiam part.
128 fcrup. 32, afiimma abfideadacronychium tertium. Cumque
fuerit C B circumferentia part. 88 fcrup. 29, eritrefidua B F part.
4© fcrup. 3, afiimmaabfide ad acronychium fe eundum JDeinde quae
fequitur B F A circumferentia part. 77 fcrup. 39,fupplec A F,quod
erat ab acronychio primo ad apogseum F part. 35 fcrup. 36.
Sitiam A B G cirGulus,cuiusdimetiensfit F D E G, centrum D,
Xx 3 apo-
 5 KICOLAI C O P ER N I C I
apogxumE, perigseumG, circum ferentia A F part. 35 ferup. 3^,
FBpart. 40
F fcr.3,FBC
part. 128 (c.
32. Capiatur
autem ex
iam demon-
ftrata cen¬
trorum di-
ftantia D E
dodrans pan
900, & qua¬
drans , qui
reliquus eft
part. 300,
quarum quas
ex centro
F D fuerint
looooy (e-
cunduquem
quadrantem
in A B C
centris epi-

feribatur compleatur figura iuxta propofitam hypothefin. Q3-

bus fic difpofitis, fi elicere voluerimus obfervata loca Saturni per
modum fuperius traditum, ac mox repetendum, inveniemus non
nihildiferepantia. Et, utfummatimdicam, ne pluribusledtorem
oneremus,neve plus laborafie videamur in dcvijs indicandis, quam
protinus redta monftranda via, perducunt haec neceflario per trian¬
gulorum demo nftrationes ad N E Oangulumpart. 67lcrup.35',
^ alterum qui fub O E N, part. 87 ferup. 12, atque hic apparenti
maior eft femigradu,& ille 26fcrup.minor. At tunc folum quadrare
invicem comperimus,fi promoto aliquantulum apogaso conflitue-
rimus A F part. 38 ferup. 50,ac deinceps F B circumferentiam part.
Eccentyotef
36ferup. 49, FB C part. 125 ferup. 18. Centrorum quoque D E
diftantiam, part. 854, atque eam qux ex centro epicycli, part.285,
quarum F P fterit 10000, quas fere confentiunt Ptolemseojut fupe-
^ ' nus
 REVOLVTIONVM LIB. V. SSt
rluseftexpofimm.Qi^d enim hse magnitudines apparentijs conve¬
niant,ac tribus fuliionibus nodturnis obfervatis, exinde perfpicuum
fiet,quoniam fub acronychio primo in triangulo A D E, latus D E
datur partibus 854, quibus A D eft 10000^ Et angulus A D E part.
141 ferup, IO, quarum circa centrum cum AD F,funtduored:i.
Demonftratur ex his reliquum latus A E part. 10679, quarum qux,
ex centro F D erat 10000. Et reliqui anguli D AE part. 2 ferup.
52, ScDEApart-^^fcrup. 58. Similiterin triangulo A EN, quo¬
niam qui fub K AN aqualis eft ipfi AD F, erit km totus E A N
part. 41 ferup. 42, & latus A N part. 285quarum erat A E part.
10679. Demonftrabitur angulus A EN unius elle partis, ferup. 3.

fedtotus DEA conftatpart.35fcrup. 58, reliquus igitur, quifub

Dif-N,part. erit 34 ferup. 55, In altera quoque fumm^nodis ful-
fiotie triangulum B E D duorum laterum datorum eft, nam DE
part. 854., qualium D B 10000, cum angulo B D E, erit idcirco &
B E illarum partium 10697,angulus D B E part. 2 ferup. 45,& reli¬
quus BED part. 34 ferup. 4. Sed qui fub LBO aequalis eft ipli
B D F, totus ergo E B O part.erit 39 ferup. 34 ad centrum. Hunc
autem fufeipiunt datalateraB O part. 287, & B E part. i
bus demonftratur B E O fcru.effe 59»qusi dempta ab angulo B E D,
relinquit OED part.33 ferup. 5. lam verodemonftratumeftm
primafulfioneangulum DEN fiiiflepart. 34ferup. 55,
OEN, angulus eritpart. 68,per quem apparuitdiftantiatuliioms
primse a fecunda? ac obfervationibus confentanea. Similiter etiam
oftendetur de tertio acronychio.Qi^niam trianguli C D E dngidus
C D E datur part. 54 ferup.42, & latera C D, D E qu^ prius,quibus
demonftratur tertium EC latus earundem effe partium 9532, &c
reliqui anguli C E D partium, 121 ferup. 5, D C E part. 4
ferup. 13, totus ergo P C E part. 129 fcrup.3i. Itarurlus EPD
trianguliduolateraPC, CE data funt cum angulo P C E,quibus
oftenditur angulus P E C partis unius, fcrupul. 18, qui demptus
exCED, relinquit angulumP E D part. 119 ferup. 47, afurnma
abfide eccentri ad locum planetae in acronychio tertio. Oftenlum
eft autem,quod in fecundo erant partes 3 3 ferup. 5.reinanent igi¬
tur inter fecundam tertiamque fumm^ nodis Saturni fuliionem,
partes 86 ferup. 42, quae etiam congruentes adftipulantur obier-
vationibus .Erat autem locus Saturni per confiderationem tunc in¬
ventus in 8 ferup. unius partis, a primaftella Arietis fiimptoexor-
 35£ NICOLAI CO'PERNICI
dio, & ab ipfo ad infimam abfida eccentri oftenfum eR partes fuiffe
fcrupul. ijjperyenitigituripfainfimaabfisad 6o grad. &uniuS
lo- fere trientem, atque fummse ab-
m. F
fidis locus e diametro inpart.
240 & trientem unius. Expona¬
tur iam orbis terrse magnus
R S T, in E centro fuo, cuius
dimetiens S E T ad C D li¬
neam medij motus comparetur,
fadisangulis F D C,& DES
invicem aqualibus,erit ergo ter¬
ra & vifus nofter in P E linea, ut
puta in R figno: angulus autem
PES, five R S, circumferentia,
qua differt F D C angulus a
D E P, sequalitatis ab apparenti,
qui demonftratus eft part. j feru.
31, quse cum fubdudse fuerint a
femicirculo , relinquunt R T,
circumferentiam part. lyqfcru.
^9, diftantia fideris ab apogaso orbis quod eft T, tanquam a loco
Solis medio. Sicque demonftratum habemus, quod anno Chrifti
1527, fexto Idus OdobriSjfex horis & duabus quintis,fuerit Satur¬
ni motiis anomaliae a fumma abfide eccentri part. 125 ferup. 18.
Radicet mo¬ Motus autem commutationis part. 174 ferup. 29. Etlocusfum-
tuum Satur-
majabfidisinpart. 240 ferup^ 21, a prima ftella Arietis inh^ren-
fli.
tiumftell^una fpha:ra,

C A P, VII.

De motus Saturni examinatione,

O Stenfum eft autem , quod Saturnus tempore ultimae trium

confiderationum Ptolemaei, fecundum commutationis fuae
motum,fuerit in part. 174 ferup. 44. Locus autem fummae
ablidis eccentri in part. 226 ferup. 23, ii capite Arietis ftellati.Patet
igitur quod in medio tempore utriufque obfcrvationis Saturnus
CO,m«)dcacionum fuarum aequalium complevit revolutiones 13 44»
muius
 REVOLVTIONVM L IB. V.
minus quadrante unius gradus. Sunt autem a 20 anno Adriani, a
24 die meniis Mefury ^gyptiorum, una hora ante meridiem, ufque
ad annum Chrifti 1527,rextum Idus Odobris, fex horas,huius con-
fiderationis,anni -^gyptij 1392 dies 75, fcrup, 48. Qdbus etiam
li ex canone colligere voluerimus motum ipfum, inveniemus iimi-
liter graduum fexagenas quinque, gradus 59,fcrup.48, qusefuperflu-
unt a revolutionibus commutationum 1323. Rede ie igitur ha¬
bent,, qux expolita funt de medijs Saturni motibus. In quo etiam
tempore quia motus Solis limplexeft partium 82 fcrup. 30, a qui¬
bus demptis grad. 3 59 Icrup. 45, remanent partes 82 fcrup. 45, mo¬
tus Saturni medij,quse iam excrefcunt in 47,eius revolutionum fup-
putationi congruentia, Interim quoque &fumm^ablidis locus ec- ^ ^
centri promotus eft 13 grad. & 58 fcrup. fub non errantium
ftellarum Iph^ra, quem credebait Ptolemxus eodem modo fixum,
at nunc apparet ipfum moveriin centum annis per gradum unum
fere,

Notjs. /

T erth acron^jCios Ptolem^ifuit anno Nahnajfari 8S3, Me fori die 24

T ,
meridie, ertia acronyBos Cofernici anno Nabonafari 227d K^thyr
quarto, horis 19^24 f oli meridiem. Intervallum temporis ^ annorum
jAquabilium 1392 dierum j$ fcrup, 48, Sunt annorum Jexagenne 23
^nni 12, qtiibm ftc colligitur Saturni motm e tabulispracedcntibusi

Sex, grad. min. feo.

23 fexag. annorum I. 17- 12. 42.
12 anni, i fexag. 3- 30. M- 38.
dierum j$ diebus 0. 57* 7- 44.
48 fcrup, diei. 0. 14. 16. 56.
0. 45- 42.
5. 59. 47. 42.

IndiciaPtolemaiacfonjBomotm AnomalUSaturni erat grad. 174]

44-, inK^cronydo Copernici 174 mm.2p.^ defunt minuta 1$ ad com-^
flendum circulum. In calculo defunt 12. Difcrimen illud 3 minutorum
milites ejl momenti in tanto temporis intervallo^

Yy
 NICOLAI COPERNICI

Cap. VIII.

. SatmmlocU conptuendU.

S Vnt autem a principio annorum Chrifti ad annum lo Adriani,

24 diem menfis Mefury, una hora ante meridiem,oblervatio-
nisPtolemaei,anniiEgyptij 13dies222, fcrup. 27,
bus motus Saturni commutationis eft part.328 fcru. 5 7, qua; teie
expart.i74fcrup. 44,relinquuntpart. 2o5:fcrup^9,locumcuitan-
tije medii loci Solis a medio Saturni, & eft motus commutatio
eiusin media nodead Calend. lanuarij. Ad bunc locum a prima
Olympiade anni^gyptij 777 dies 12 lem. compretendunt mo¬
tum pra:ter integras revolutiones part. 70 fcrup. 5J. Q^re^ctusa
part. 205 fcrup. 49,relinquit partes 134 fcrup. 54,adprmcipiuni(>
lympiadum in meridie primi diei menfis Exinde polt
annos 471 dies 247,pr*ter integros circuitus, Cint partes 13 icru.7,
appofit* prioribus colligentes Alexandri Magni locum part. 14»
fcrup. I, ad primum diem in meridk menfis Thoth ^gyptiorum.Ec
ad Cs^rem anni 278 dies 118 fem.Motus autem part. 247 fcru. 20,
conftituenslocum part. 33 fcrup. 21, mmedianofteadCalend»
lanuarij.

C A p. IX.

Saturni c^mmuumnlbus, qua ah orhe terra annuo pro-'

ficifcunturiO* quanta illius fit dlfiantia.

M Otus Saturni longkudims aequales una cum apparentibus

funt hoc modo demonftrati. Caeteraenim quae illi accidunt
apparentia,commutationes fiint,ut diximus, ab orbe terrx
annuo proficifcentes. Quoniam ficut terrae magnitudo ad Lun^ di-
fiantiam parallaxes facit,ita & orbis iUius^n quo annuo revoluit^,
circa quinque errantes ftellas habet efficere , fed promagnitudinc
eius longe evidentiores. Tales autem commutationes ^eeipinc-
queunt,nifi prius altitudo ftell^ innotuerit. Quam tamen per unam
quamhbet commutationis confiderationcm poffibile eft dcpre-
^ hendere*
 REVOLVTIONVM LIB. V. SSS
hcndere. Qimlem circa Saturnum habuimus anno Chrifti ip4,
fexto Calend.Martij a media node prsecedentc ^horisasquinodia-
libus. Vifus eft enim Saturnus in linea reda ftellarum, qu^ liint in
fronte Scorpij,nempe fecunda & tertia,qu^e eandem longitudinem
habentes, (unt in 2,09 parr. adhaerentium ftellarum fphserie. Patuit
igitur & Saturni locus per eafdem. Sunt autem a principio annorum
Chrifti ad hanc horam anniiEgyptij 1514 dies 67 fcrup. 15,&id-
circo fecundum numerationem locus Solis rnedius in part. 315.
fcrup. 41, anomaliae commutationis Saturni part. 116, fcrup. 31, ac
propterealocus Saturni medius part. 199 fcrup. 10, & fumm^ ab-
fidis eccentri in partibus 240 cum triente fere. Efto iam fecundum
propolitum modum circulus ABC eccentrus,cuius centrum fit D,
6c in dimetiente B D Cfit B apogaeum, perigceum C, centrum or¬
bis terrae E , connedantur A D,
A E , Scfadoin A centro, diftanti^
autem tertix partis iplius D E, de-
fcribatur epicyclium, in quo F Iit lo¬
cus ftell^,fadoD AF angulo aquali
ipfi A O B, & in centro E orbis terr^
exponatur HI, quafi in eodem fuerit
plano ipfius ABC circuli, cuius di¬
metiens parallelus exiftat ipfi A D, ut
intelligatur refpedu planetae apogiE-
um orbis in H, perigieum ini. Deci¬
datur autem ex ipfo orbe circumfe¬
rentia H L partium 116 fcrup. 31,
iuxtafupputationem anomalis com¬
mutationis, connedanturque F L,
E L , & F K E M produdafecet
utramque orbis circumferentiam.
Q^niam igitur A D B angulus part.
eftqi fcrup. i o,qualium etiam qui fub
D A F ex hypomefi,&reliquus A DE,part. 138 fcrup. 50, & D E
part. eft 854, qualium eft A D loooo, quibus in triangulo A D E
demonftratur latus tertium A E partium effe earundem 10(367,
angulus DEA part. 38 fcrup. 9, 8c reliquus fub E A D parr.3,
fcrup. I. lotus ergo E A F part. 44. fcrup. 11. Sic rurfus in tnan-
eulo F A E, latus F A datur part. 285, quibus etiam A E, demon-
^ Yv 2 ftrabitur
 NICOLAI COPERNICI
ftrabitair reliquum F KE latus partium earundem 10465, & angu¬
lus AEF partisunius fcrup. 5. Manifeftum eft igitur, quod tota
differentia five profthaphierefis inter medium verumque locum
ftelteeftpart.q fcru. 6, quam colligunt anguli DA E, & AEF,
Ouamobremfiterrslocusin K vel M fuiflet,apparuMret Saturnus
ii^artibus 203 fcru. 16 ab Ariete ftellato, tanquam ex E centro
locus fiius. lam vero in L exiftente terra,viliis eft in partibus 209.
DifFerentixpartr 5 fcrup. 44 funt commutationes penes angulum
K F L. At quoniam H L cireum.-
ferentia fecundum aequalitatem nu¬
merata eft part. 116 fcrup. 31, aqua
fublata HM proftliaph2erefi,reman-
fit ML par. 112 fcrup. 25, quaeque
fupereft LI K part.67 fcru. 3 5, qui¬
bus edam conftat angulus KEL.
Quapropter triangulum F E L dato¬
re angulorum, laterum quoque ra¬
tionem habet datam, perquam in
partibus quibus erat E F 110465,
talium quoque E L part^ eft 10901,
quarum etiam AD,five BD, part.
loooo, fedquarum BD juxtaufum
antiquorum fuerit partium 60, erit
E L part. 6 fcrup. 32, quae certe pa¬
rum etiam differt a traditione Pto¬
lemaei. Tota igitur BDE partium
eft 108 54, & reliqua diametri C E
part. 9146. Sed quoniam epicydiumin B femper aufert celfitu-
dini plancta partes 28 5, in C vero toadem addit, ideft,dimidium
diametri fui, erit propterea maxima diftantia Saturni ab E centro
part. 10569,miniina part. 9431, quarum funt B D loooo. Se¬
Saturni alti-
tudincs^
cundum hanc rationem Saturno apogao funt partes 9 lcrup.42,al-
titudinis,quarum qug ex centro orbis terrae fuerit pars una,perig^o
partes 8 fcrup. 39. Quibus jam liquido conftare poffunt Saturni
commutationes ipfi majores, per modum circa Lunam de parvis
illis expofitum.SuntqueSaturno maximaein apogxo exiftentipart.
5 fcrup. 55* in perigaeo vero part. 6 fcrup. 39. clifferuntque in¬
vicem fcrup. 44, qii^ in contadibus orbis a ftella venientibus
 REVOLVTIONVM LIB. V, 557
iineis contingunt. Atque hoc exemplo particulares quaeque diffe¬
rentiae motus Saturni inveniuntur, quas poftea fimul & conjun^tim
horum quinque liderum exponemus.

Notae.

hk dicuntur Commutationes, Ptole m&o funt Vrofihafh&rtfes epk

cycli. Earum ca9on exhibetur infia poH cap, ys, ubi 'vocantur Paral-
laxes orbis,

Cap. X.

iovis motus demonfirmones,

A Blbiuto Saturno circa lovis quoque motum eodem modo

& ordine demonftrationis utemur,-repetitis prius tribus lo -
cis a Ptolem^o proditis ac demonftratis, quae per praeoften-
{amcirculorummetamorpholim, vel eadem, vel non multum a fe
differentia reftituemus. Primus in extremae nodfis fulfionibus erat
auino 17 Adriani,menfeEpiphy^Egyptiorum,die primo menfis,
una hora ante medium nodtis iequentis,ia 23 partibus, ut ait, 11
fcrupulis Scorpij,{ed deducta praeeeffione aequinodiiorum in parti¬
bus 226 fcrup. 33. Alteram notavit anno 21 Adriani, menfe
Phuophy^gyptiorum, die 13, duabus horis ante medium nodis
fequentis, in part. 7 fcrup. 54 Pifcium: fed ad fixarum fphaeram
erant part. 331 fcrup. 16. Tertiam Antonini anno primo, menfe
Athyr, in node fequente diem menfis 20, quinque horis poft me¬
dietatem nodis, in 7 grad. 45 fcrup. non errantiumfphaerae.. Sunt
igitur a prima ad fecundam anm .^gypti} 3, dies 10^, hor^ 23,
& ftellae motus apparens par. 104 fcrup. 43. A fecunda ad tertiani
annus unus, dies 37, horae 7, & motus apparens ftellae part. 3(3
fcrup. 29. In primo temporis intervallo medius motus eft part. 99
fcrup. 55. In fecundo, part. 33, fcrup. 26^. Invenit autem eccentri
circumferentiam a fumma ab fide ad acronychium primum part.
fcrup. 15, & quae deinde fequuntur, a fecunda fulfione ad infimam
abfida,part.2, fcrup. 50, atque hinc ad acronychium tertium parces
30 fcrup. 3^. Totius autemeccentrotetos part. 5 fem.quarumqu^ hyu.
ex centro eft part. Co, fed quarum effer 10000, fune hsec 917, quae
yy 3 omnra
 ,8 NIC01A.I COPERNICI
omniaobfcmtispropemodum refpondebunt. Efto mia AB C cir¬
culus cuius A B circumferentia a pruna fulfione ad fecundam h-
S pTrtes propofitas 99 fcrup. 55, B C part. 33, ^7-
ceLLgatur Wns F D G, «t fmt

part. 77, fer.

15, F A B
part. 177 fer.
IO, & G C
part.3ofcru.
36. Capiatitt
autemEcen
trum orbis
terrae, & do-»
drans ipfo-
rum9i7, fit
D E, diftan-
tia687,8cre-
eundum qua
dratem 229,
deferibatur
epicyclium
inABCfig-
nis, conne-
danturque
A D, B D,
C D, A E,
B E , C E,
acinepicyclijs A K, B L, C M, utanguliquilubD AK, D BL,
D C M, squales lint ipfis A D F, F D B, F D C, denique K L M,
coniungantur etiam redis lineis ipfi E. Q3>niam igitur trianguli
ad Edatur angulus A DE part. io2,rcrup.45,propter AD E da¬
tum, & D E latus 687, quorum A D eft 10000, tertium quoque la¬
tus A E demonftrabitur earundem i o 174, & qui fub A E D angulus
part.3, ferup. 48, & reliquus DEA part. 73, ferup. 27. Totulque
E A K part. 81, ibrup.j. Igitur & in triangulo A E K duobus lateri-
bus datis, E A I o 174, qualium eft A K zaj.Sc angulo E A K, pate¬
fiet angulus A E K partis unius,fcrup. 17.Hinc etiam qui reliquus eft
 REVOLVTIONVM LIB. V* 3S9
fub K E D,partium erit 72 fcrup. i o. Similiter oftendetur in triangu¬
lo B E D.manent enim femper aequalia prioribus latera B D, D E.
Sed angulus B D E datur partium 2 fcrup. 50, exibit propterea BE
bafispart. 9314^qualium eft DB loooo. Et angulus D B E partis
unius fcrup. 12. Sicque rurfus in triangulo ELB duo latera func
data,& totus E B L angulus part. 177fcrup.22,dabitur etiam qui fub
LEB anguluSjfcrup.4, unius partis. Colledafimul fcrup. 16, cum
ablata fuerint ab F D B angulo,relinquunt part. 17^ fcrup. 54. Qu^
funt anguli F E L,a quo cum ablatus fuerit K E D, part. 72 fcrup. i o,
fuperfunt partes io4fcrup.44. SuntqueipfiusK E L anguli appa-
rentise inter primum & fecundum obfervatorum terminorum con¬
gruentes fere. Itidem tertio loco per triangulum C D E datis la¬
teribus C D, D E,cum angulo C D E,quieratpart.3ofcru.3^.
demonftrabitur EC bafis part. 9410, 5c angulus D C E part.
2 fcrup. 8, unde totus E C M part. 147 fcrup. 44 in triangulo
E C M, quibus offenditur C E M angulus, fcrup. 39, & exteri¬
or qui fub D X E aequalis ambobus interioribus E C X, & C E X,
©ppofito part.2 fcrup,47, quibus DEM minoreftipfi FDC,
ut fit GEM,reliquus part.33 fcrup. 23, totus L E M part.
^6 fcrup. 39 , quierat a fecundafulfione ad tertiam confentiens
etiam obfervatis. At quoniam haec tertia fummae nodtis fulfio in¬
venta erat in 7 grad. dc 45 fcrup. fequens infimam abfida, parti¬
bus (ut oflenfum eft) 33 fcrup. 23, declarat fiimmae ab fidis locum
fiiifle per id quod fupereft femicirculi, in part. 154 fcru. 30 fixarum
fphaer^. Exponatur jam circa E orbis terrae annuus R S T cum
diametro SET, comparata ad D C li¬
neam. Patuit autem quod angulus GDC F
fuerit part. 30 fcrup. cui aequalis eff
GE S, &quod angulus D X E, fivc s-
qoalisei RES, atque R S circumferen¬
tia eft partium duarum,fcrup. 47 diftantiae
planetae a perigaeo orbis medio,per quam
tota T S R a fumma abfide o-rbis extac
part. 182 fcrup. 47. Et per hoc confirma¬
tur, quod in hac hora tertij aeronychij lo-
vis adnotati anno primo Antonini, die 20
menfis Athyr iEgyptiorum, quinque horis
a inedia nocftefcbfccuta, Io vis ftella fuerit fecundum anomaliam
com»
 3^0 NICOLAI COPE KN ICI ^
commutationis inpartibus i8a fcrup. 47. Locus ejus
fecundum longitudinem in part. 4 fcrup. 58. AcfummK abto
Ufcgd ;«-eccentrilo,cusinpart. 1J4 fcrup. 22,
“'• ftrshypotheli mobilitatis terr^, at<iue squalitatis a
plane funt convenientia.

Not^.
frima,UvUKyicron^^oscontigitmno NaBomlfari Ito^K^loxAndrl
Epiphi primo die fequente fecundo, hora una ante mediam noctem^
j^r at annus periodi lultan& 4^4^^ annmChrilH i3S,0\daij 17 fequen»
U iS. Erat Jovis fella in Scorpij 23 min. i/.
Secunda ^cronySios anno Nahonafari 8S4» Alexandri 4tJ0y *
phidieiB, horis 10 a meridie, in Vifcium 7, $4. n^ceffio Mumottio.
rum tunc erat ^rad. 6 min, 38. qua fublata remanent grad. 331
1(7, Fuit annus Periodilul. 4849 AuguBtulumu^^
Fertiadenique Acronjcios Jovis vifa eBanno Nabonafari 88$, Alex-
andri 461 K^thjr 20 die fequente 21, horis quinquepofl mediam no-
etem. Erat annus Periodi Juliana 4^50 > ^nnus epocha Chrifiana 137 *
oBobris 7 fequente oBava. Jupiter in Arietis 14 min. 23, Soligttur
in Libra 14 min, 23*
E quibus Ptolemausdemonfrateccentroteta Jovisefkpart.s mtn. 30*
maliumfemidiameter Eccentrici efi 6o.item apogai locum effe in undecimo
Firginis,fvein part, I $4, 22 fh ar a (l diarum. Et intertia Acron^jBo
motum Anomalia fuiffegrad. 182 min, 47,

Cap. XL

aliis tribus acronychiis loyis recenuus objervatis.

T Ribus locis ftellse lovis oiim proditis, atque hoc modo taxa¬
tis, alia tria fubftituemus, quae etiam fumma diligentia ob-
fervavimus ipfi,lovis acronychia. Primuanno Chrifti 1520,
pridie Calend. Maij, a media node procedente,horis 11, in grad.
aoo fcrup. 28 fixarum Iphoro- Secundum anno Chrifti 1526,
quarto Caiend. Decembris, a media node horis tribus, in grad.
48 fcrup. 34. Tertium vero anno ejufdem 1529, ipfis Caiend.
Februarij, horis 19 a media node tranfadis, in grad. 113 fcrup.
44. A primo ad fecundum funt anmfex, dies 212 fcrup. 40 fub
 REVOLVTIONVM LIB. V.
quibus lovis motus vifus eft part. 208 Icrup, 6* A fecundo ad ter*
tiumfuntanni-^gyptij 2, dies 66 Icrup. 5^, 8c motus ftellae ap¬
parens part. ^5 icrup. 10, Motus autem aequalis in primo tempo¬
ris intervallo partium eft icrup. 40. Iniecundoparc. fcnip.
IO. Ad hoc exemplum deicribatur circulus eccentrus A B C, in
quo cxiilimetur planeta iimpliciter Sc sequalirer moveri, deiignen-
turque tria loca notataiecundum ordinem literarum ABC, ita
quidem, ut AB circumferentia habeat partes 199 icrup. 40, BC
part. icrup. IO, acproptereaqusefupereftcirculi AC part. 94
icrup. IO, fuicipiatur quoque D centrum orbis terrae annui, cui
connedantur AD, BD, CD, quarum quaelibet, utpote DB ex¬
tendatur in redam lineam ad utraique parteis circuli,quse iit B D E,
& conjungantur A C, A E, C B.
niam igitur angulus B D C apparentiae
partium eft 65 icru. 10, quarum ad cen¬
trum quatuor redi funt 360, Sc reliquus
C D E iimilium partium erit 114 icrup.
50. Sed quarum funt 360 duo redi, ut
ad circumferentiam, erit ipiepart. 239
icrup.qo. Etquifub CED in B C cir¬
cumferentia, partium 66 icrup. II. Et
reliquus igitur qui fub D C E part. 64
icrup. IO. Trianguli igitur C DE dato¬
rum angulorum dantur latera CE partium 18150, & ED part.
10918, quarum dimetiens circumferibentis triangulum fuerit
20000. Suniliter in triangulo A D E, quoniam angulus A D B
datur part. I ji ferup, J4,refiduusa circulo propter cSftantiam da-
tam a pnmoacronychio ad fecundum. Etreliquus ieitur ADE
part.ent 2.8 fcrup.^, ut in centro, fed ut in circumferentia par. 5^
fcrupul. ta,&qmiub ADE, in B C A circuniferentia,partium
160 ^rup, 20, erit reliquus AED part. 143 ferup. 28, e qui-
bus A E latusvenit part. 9420, & E D part. 18902, quarum
^meCiens circuli circumferibentis ADE triangulum partes
liabet 20000. Sed quarum erat E D 10918, earum erit A E
54'T’ Quarum erat etiam C E i8iyo. Habemus ergo rur*
fus triangulum E AC, cujus duo latera EA & E C data funt,
cum angulo A E C, in circumferentia A C, part. 94 fcrupul. 10,
quibus etiam demonftrabitur ACE angulus,ut in A E circum-
2z ferentia
 NICOLAI COPERNICI
ferentia partium 30 fcrup-4o> tlti®cunj A C eolligitp^tes 1-4
S5o!cuiusfubtenfaCEpardumeftt77a7.quarum^^^^
eccewrifucrit aoooo. Etlecundumrationempnu» datam , enc
Quoque de earundem partium .066^ Tota vero circumfere^
tia B C A E partium 191. fcquitur reliqua circuh EB parti m
, ,69, quam fubmndit tota B D E partium >99°8 quarumfunt,

Serit ^ DB
G F D H. Maniftftum eft autem,quod reaangulum.quod E D,D B
.onttoftur tequaleeftei, quodfub GD,DH,quodtdcircoetiam
tour.SrfV^f"bGD.DH,c»mcoqug«FDj*q^J^^^^^

FD longitudine i I93,quarum F Gfunt

G
10000, ied quarum eilent go,fiint par.7,
ferup 9. Seeeturmm BE bitariamin K,
& extendatur F K L.erit idcirco adanM-
los red:os ipfi B-E^ Ec quoniam tciniilis
BDK partium eft 9954, D B par¬
tium 9243., relinquitur D K partium 711»
Trianguli Igitur D F K datorum late¬
rum, datur etiam angulns D F K partium
36 ferup. 3 5, & L H drcumferentiafi-
milium ;6 part. 3 5 ferup. Sed tota L H B partium eft 84
reliqua B H partium manet 47 ferup. 75- 'pa^rium
cundilod,8treliquaqu^{equunturadapog*um B ^ G, partium
132, ferup. 7, reicdis B C partium 66 ferup. 10, reftantpart.
4 fcrup.77. Tertiilaciadapogsumha:eapart.94, ferup. 10,re¬
linquunt pLt. 28 Icrup. i7,abapogaK)adprimumloeumepicyclij.
Qu* nimirum parum conveniunt apparentijs non
^propofitum eccentrum,ut neque modus liic demonftrationis m
incerto nixus principio certi quid poffit adferre,cujus etiam oc in¬
ter multa indiLm cft.quod apud Ptolemaeum in
iufto diftantiam centrorum protulit, in love
Tatis idem majorem, ut evidenter appareat unius planet*
alijs atque aijs circuli circumferentijs non eodem modo quod
quaeritur provenire. Nec aliter loyis motum arqualitatis & appa
rcnttepolTibik erat compoi>efc mlus tribus terminis propoht^ac
 UBVet^VTlOl^VM LIB. V. 3^5
deinde omnibus, nifi fequeremur totam centrorum egreflionem
eccentrotetis a Ptolemaeo proditam part. 5 fcru. 30, quarum quse
ex centro eccentri fuerint 60, fed quarum fuerint loooojfunt 917,
Qimdque fint circumferentia; a fumma abfide ad acronychium pri¬
mum part. 45 fcrup. 2, ab infima abfide ad fecundum part.64 fcru,
42, & a tertio acronychio ad fummamablida part. 49 fcrup. 8.
Repetatur enim figura fuperior eccentrepicyclij, quatenus tamen
huic exemplo congruat. Erunt igitur pro dodrante totius diftantia;
centrorum juxta hypothefim noftram in D E part. ^87,8c pro re¬
liquo qua¬
drante in F
cpicyclio
part. 229,
quarum F
D fuerit
loooo.
Cum igitur
ADF an¬
gulus fuerit
partium 45
fcru. 2, erit
triangulum
AD E duo¬
rum late¬
rum dato¬
rum A D,
D E, cum
angulo
A D E, qui¬
bus often-
detur A E
tertium la¬
tus effe part. 1049^, quarumeft AD loooo. Et D AE angulus
dux partes 39fcrupula. Et quoniam angulus D A K ponitur
aequalis ipfi ADF, erit totus E A K part. 47 fcrup. 34, cum quo
etiam duo latera dantur A K, A E, trianguli A E K, qu2e reddunt
angulum AEK, fcrup. 57, qui cum ablatus fuerit ex K D F, una
cumeo^quifub DAE relinquit RED,part.41 fcrupuL 26 in
Zz 2 prima
5(?4 NICOLAI COPIRNICI
prima fummas nodis fulfione. Similiter oftendetur in triangulcy
B D E, quoniam duo latera B D, D E data funt, & angulus
BDE partium 64 fcrup.4a, erit etiam hic tertium latus B E na¬
tum part. 9725, quibuseft BD loooo. Et angulus BDE par.
3 fcrup. 40, Proinde & in triangulo BEL duo quoque latera
B E, 5r B L data funt, cum toto angulo E B L partium 118
fcrup. 58, fiet etiam BEL datus partis unius fcrup. 10, atque ex
hisquifub DEL par.no fcrup.28^ Sedjam.patuketiamAED
part.41 fc^.
2.6. Totus
ergo K E L
colligit par¬
tes 151 fer.
54,. exinde
quse reftant
a quatuo/if
redis part.
3^0, funt
partes 208
fcru. 11
parentig in¬
ter primam
fecundamq;
fulfionem
congruen¬
tes obferva-
ris. Tertio
denique lo¬
co dantur
eodem mo¬
do D C,
DE latera trianguli C D E,angulus quoque CDE par.130 fcni^,
52, propter F CD datum : tertium latus D E prodibit partium
I o463>, quarum etiam cft CD loooo, & angulus D CE part. a
fcrup. 5n Totus ergo ECM part. 51 ferup; 59. Proinde etiam
trianguli ECM duo latera C M, C E data funt, & angulus
MC E: manifeftabitur & xVlE C, quieftpartis unius, & ipli cum
D C E prius invento iequaJes funt differentia inter F D C, de
DEM,
 RE V O t V TI O N V M LIB. V. 3^5
dem, angulos squalitatis & apparentiae, ac perinde ipfe DEM
partium erit 45 ferup. 17 in acronychio tertio. Sed jam demon-
ftratum eft D EL fuifle part. 11 o jferup. 28. Erit igitur qui medi¬
at LEM part.65 ferup. 10, a fecunda ad tertiam obfervatam
fullionem, conveniens etiam obfervationibus. Q^niam vero ter¬
tius ipfelovis locus vifiis eft in part. 113 ferup. 44 non errandum
fphsrs, oftendit fumms abfidis Io vians
locum in part. 159 fere. Quod fi Jam cir¬
ca E defcripferimus orbem terrs R S T,
cujus dimetiens RES fit ad D C, tunc
manifeftum eft, quod in acronychio lovis
tertio angulus FDX fuerit part. 49 fcru.
8, cui eft squalis DES, quodque in R fit
apogsum squalitatis ad commutationem.
At nunc perado terra femicirculo cum
S T circumferentia conjunxit fe lovi acro¬
nychio, qus quidem S T circumferentia
partium eft 3 ferup. 51,-prout S ET angu¬
lus ad eum numerum eft demonftratus.
Itaque perfpicuum eft ex his, quod anno
Chrifti 1529 Februarij Calend. a media
node, horis 19 anomalis commutationis
lovis squalis fuerit in partibus 183 ferup. 52, fuo vero motu in
part. 109 ferup. 52. Et quod apogsum eccentri j.am fit in 159 fere
partibus a cornu Arietis ftellati, quod erat inquirendum.

Nots.

Cofcrniem exfuu cronyBis ohprvationibfis celligH locum

fuifem gr. a primaftelU Arietis^ atque anno Cbrtfli 1^2p Kal, Fe^
Bruarij horis ip a media no6te;motum Anomalia commutationis lovis fuijft
gr^ jSSy firup, $2, motumqueproprium lovis fuiffe gr, 10p, min.s2,
NamSolis motm medius erat 2psy min, 44^, quem aquam motus Anomst^
lia ^ motus proprius una additi.
Forro Solis locus medius femper ejl a diametro plancta acronychq,

Zz 3 Cuj9h
 NICOtAl COPERNICI

Cap. XII.

Q)W^Tohittlo ^(jUidis wotus I ovis 9

T iamfuperiusvifum eft, quod in ultima tnumfumm^no-

dis fulfionum a Ptolemaeo confideratarum, lovis ftella fte-
.^«rn (iio medio
i. Jl.Smot“
A in auatuor part. 58
edioin^u^^ 5« Ictup.
W- cum anoma-

cercidit ab anno primo Antomm, die 20 menfis Athyr iEgypt

um poft horas Juinque a media node fequenu, ufque ad annum
Si i529,acVB Calend. Februarij horas .9
nodis procedentis, (imt anni .Egyptij 139^> 99 ’
27 cui etiaai tempori fecundum numerum fupra expolitum r p
det fmiliter gradus unusfcru. 5, poft revolutiones integras,qui u
terra lovem iequalibus millies bis centies, bisque trigefies fepties
confecutaprxoccupavit, ficque numerus vifu compertis con
en^ertusLaminamfque habetur. Sub hoc quoque tempore ma-
nifeftum jam eft, quod furama infimaque abfis eccentri permu
t^fog£imo- llntmSquem^^ grad. 4 Tem. Diftnbutio coarquata concedit
pus.
trecentis annis gradum unum proxime.

Not^.

mervnllum temporis hocpoBo colligitur. Acrony^os Copernicidiftit^

epochaNahmpriamif Aegyptiacis 227(fdteh. ^
l^i vero Acrony6ios ab eodemprmctptQ abeft anntsahfoktu SS4 die .79

fcrHposfo. fcrup,

2276. J79- ^7 •
884., 79* 40* _

1392. 99 • 37-

Virumtiue tempus refertur ad meridianum Cracovienfem»

Loca
 KEVOLVTIONVM L I B. V.

C A XIII.

hoc A motas loyis aj^ignAnda,

Q Vonkm vero tempus ab ultima trium abfkvadonum anno

primo Antonini, 20 die menfis Athyr, quatuor horis a me¬
dia node fequente , afcendendo ad principium annorum
Chrifti,runtanni ^gyptij 136, dies 314, fcrup. 10, fub quibus me¬
dius commutationum motus flint parces 84, fcrup. 31. Q^cum
ablata fuerint partibus 182, fcrup. 47, manent pare. c)8, fcrup. 16,
pro media node ad Calend. lanuarij principio annorum Chrifti.
Hinc ad primam Olympiadem mannis ^Egyptijs 775, diebus 12
fem. numerantur in motu pr^ter integros circulos part.70, feru. 58,
detradaapart.cjS, fcrup. dimittuntpart.27,(crup. 18, loco O-
lympiadico. AquofubderGendentibusannis45i, diebus 247, ex-
crcfcunt partes 110, fcrup, 52, quas cum Olympiadicis conflant
part. 138, fcrup. i o, Alexandri loGo,ad meridiem primi diei menfis
Thodi apud .^gypcios,atque hoc modo in quibuflibet alijs.

, Cap, XIV.

loris commutationibus fercif lendis,^ eius altitudine pro

ratione orbis revolutionis terrena,

V T autem & extera circa lovem apparentia percipiantur qux ohfervatior

commutationis funt , obfervavimus diligentiffime locum
eius anno Chrifti 1520 duodecimo Calend. Marcij , fex
horis ante meridiem. Vidimus perinftrumentum,quod lupiter prx-
cederetprimam ftellamin fronte Scorpij magis.fulgentcm,pergra-
d.us quatuor, lcru.31, & quoniam locus ffellx fixx erat in part, 2op,
fcrup. 40, patet locum lovis fuiile in part. 205, fcrup. 9, ad non er¬
rantium ftellarumfphxram. Sunt igitur a principio annorum Chrifti
1520 xquales, dies ^2 fcrup. ufque ad horam huius confidera-
tionis, a quo motus Solis medius deducitur ad partes 30^ fcrup, 16^
ac anomalia commutationis ad parces i i i, fcrup. 15, quibus confti*
tuitur
 368 NICOLAI COPERNICI
tuitur medius ftellsejovis locus in partes 198 fcrup.i, & quoniam
locus fummse abfidis ecce.ntri hoc tempore noftro repertus in par¬
tibus centum quinquagintanovem, erat anomalia Io vis eccentri in
part, 3 9, ferup. uno. Hoc exemplo^defcriptus fit circulus eccentru«
A B C, cuius centrum fit D, dimetiens AD C, in A fitapo*
g5eum,in C perig2eum,&:propterea
in D C fit E centrum orbis terr®
annui. Capiatur autem A B cir¬
cumferentia part. 3 9 fcrup.uniu s,at¬
que inipfo B fado centro epicy-
clium delcribatur pro tertia B F
parte ipfius D E diftantise. Fiat
, etiam DBF angulus sequalis ipfi
A D B, & connedanturred2e li¬
neae B D, B E, F E. Q^niam
igitur in triangulo B D E duo la¬
tera data funt D E part.687, qua¬
rum B D eft loooo, comprehen¬
dentia datum angulum B D E part»
i4o,fi:rup.59. Demonftrabitur ex
eis B E bafis partium earundem
efie I o 543, & angulus qui fub D B E
part. 2. lcrup.21, quibus B E D di-
ftatab A D B» Totus ergo EBF
angulus partium erit 41 ferup. 22.
Igitur in triangulo EBF datus eft iple angulus EBF, cum
duobus lateribus ipfuin comprehendentibus EB partium 10545,
quarum B F 229,pro tertia parte ipfius D E diftantia, quarum
etiam eft B D loooo» Sequitur reliquum latus ex eis F E parti¬
um 10373 & angulus B E F ferup. 50. Secantibus autem le li¬
neis B D, F E, in X figno, erit D X E angulus fedionis diffe¬
rentia inter F E D, 8c B D A, medij verique motus, quem com¬
ponunt D B E, & B E F partium 3 ferup. 11, quse ablata partibus 39,
ferup. I, relinquunt F E D angulum partium 35ferup.50, afumma
ab fide eccentri ad ftellam. Sed fumm^e abfidis locus erat in part.
160,faciunt coniundim part. 194, ferup, 50. Hic erat verus locus
lovis refpedu E centri, fed vifus eft in partibus 2o5,fcrupiil.9, dif¬
ferentiae igitur partium 10 ferup. 19,funt commutationis.Explicetur
 REVOIVTIONVM LIB. V.
km orbis terr^ circa E centrum R S T, cuius dimetiens R E T
ad D B comparetur, ut fic R apog^um commutationis. Ailiima-
tur quoque R S circumferentia fecundum menfuram medise ano¬
malia: commutationis partium 111 fdrup. 15, & extendatur F E V
in redam lineam per utramque circumferentiam orbis terrse, erit-
quem V apoga^um verum planet^, Se angulus dilFerentia: R E V-
^qualisipfi D X E conftituit totam VRS circumferentiam par¬
tium 114, ferup. 26, acreliquum F E S partium ^5fcrup. 54. Sed
quoniarn E F S, inventus eft partium 10 fcrupul. 19, reliquus qui
fub F S E, partium 104 ferupuL 7, erit in triangulo E F S datorum
angulorum ratio laterum data, F E ad E S, ficuto^oS ad 1701
qnarum igitur eft FE 10373, talium erit E S 191 ^, quarum eti^ t""
•eft B D loooo. Ptolemisus autem invenit E S partium •ii
fcrupul. 30, quarumque ex centro eccentri eft partium 60, eftque
eadem fere ratio eorum qu^ part. 10000 ad 191 in quo propterea
nihil ^b ilio videmur differre. Eft igitur A D C dimetiens ad
R E T dimetientem, ut partes 5 fcrupul. 13 ad unam. Similiter
AI) ad E S, five ad R E, ut partes 5 fcrupul. 13, fecund.9 ad
unum,licerit D E fcrupul. primorum21, fecundorum 29, & B F
fcrupul. primorum 7 fecundorum 10. Totaigitur A D Eminus
B F, exiftente apog^o love, erit ad femidiametrum orbis terrae, ut
part. 5, fcrupul. prima 27 fecunda 29 ad imum, & reliqua E C una
cum B F inperig^o, utpart. 4,fcrupul. prima 58, fecunda 49, ac in
medijs locis pro ut convenit,quibus habetur,quod lupiter apogseus
maximam commutationem facit partium i o, fcrupul. 3 5. Perjo^^us
autem partium 11, ferup. 35. Eftque intereas differentia gradus
unus. Proinde Stlovis motus aequales una cum apparentibus funt
demonftrati.
Not32. ConfuU notas Capitis 30- infra*
Cap. XV.

N fleUa fartis.
,
Vnc Martis funt nobis inlpiciend^ revolutiones aftumptis
tribus illius extremiE nodis fulfionibus antiquis, quibus
etiam illi conjungamus mobilitatis terreniE antiquitatem.
Ex eis igitur, quas prodidit Ptolemaeus, prima erat anno 15 Adria-
ni, die 26 menfis Tybi .^gyptiorum quinti, poft medium nodis fe-
Aaa quentis.
 NICOLAI COPERNtCl

Pharmuti menlis Bg^cio fed non errantium

i J«rofJr,on.ad ..»» 4 .», 56

& motus ftell» ^parens g^ ^
usinpnmomtewl op J_ -potaj^ deinde centrorum dt-
44., ^Hinuteexcentroeccentrieffent do,

SiS=si=^E£S
„„.ince,c.n™m.cce™^^^^^^ toito.co

- :
;s“E"r.Lo;b.s»»».—
^na obfervatarum fulfionum ^ ^ ^pp Mferu.

partcdiftanti^ DE, 8r conjungantur AD, ^ P > ^

• 1;^ A T R M C N, ita tamen, Ut anguli L) Ai-, iJ ^
Epicyclio A L, B M, rdE CDF. Quoniam igi-
 REVOLVTIONVM LIB. V. 571
Sic quoque in triangulo E A L datus eJ(l angulus E A L, cum
duobus lateribus A E, part. 11172, & A L part. 500, qua¬
lium erat A D loooo. Dabitur etiam angulus E A L part.
unius, Icrup. qui cum D A E angulo efficit totam differen¬
tiam inter
A D F &
AED, par¬
tium 7 feru.
3,atq;DEA
part.34fem.
Similiter in
fecunda no-
dtis extrema
trianguli B
D E datus
eft angulus
BDE part.
i39,fcru.49
&• D E latus
partium 150
qualium eft
BD lOOOO,
efficiunt la¬
tus B E part.
iii88,&an-
gulumBED
partium 35^,
ffirup. 13, reliquum D B E part. 4, ferup. 58. Tptusergo
EBM part.45,ffirup. 13,datis BE & B M comprehenfus late¬
ribus, quibus fequitur angulus B E M part. unius, ferup. 53, 6c
reliquus DEM part. 33, ferup. 20. Totus igitur L EM partium
eft 67, ferup. 50, per quem etiam vifus eft motus ftellac a prima no-
(ftis fulfione ad fecundam, & confbnat experientiae numerus. Rur-
fus quoniam in tertia nodis extremitate triangulum C D E duorum
laterum C D, D E, datorum eft, comprehendentium angulum
C D E partium 44 fcrup.21, quaebalim C E produnt partium 8988,
quarum eft C E loooo, ftve DE 150, angulum CED part.
37, ferup. 39, cum reliquo D CE part. 6, ferup. 42. Sicrurfusin
Aaa 2 triangulo
 NICOIAI CO^EKNICt
triangulo C EN, tomsECN angulus partium fcrup.at, notis
E C N com- ^
prelienfus
eft lateribus,
quibus dabi¬
tur etiam an¬
gulus CE K
part. unius ,
fcrupuL 52.
Remanet er¬
go reliquus
NED part.
i27,rcrup.5,
in fummitatCv
nodis ter¬
tia;. la vero
oftenfum eft:
quod DEM
part. erat 33
icrup.20,re¬
linquitur M
E N part.
93,fcrup.4J.
Et eft angu¬
lus apparentiae inter fecundam & tertiam nodis extremitatem, in
quibus etiam fatis congruit numerus cum obfervatis. At quoniam
tT inhacultimaMartis obfervata fulfione vifaeft ftellam part. 233,
fcrup. U, diftans ab apogaio eecentri part. (ut demonftratum eit)
127 fcrup. Erat ergo locus apog«i eecentri Martis m partibus
centum odo, fcrup. jo, non errantium
ftellarum Iphterx. Explicetur iam orbis
terrte annuus circa E centrum , R S T
cum diametro R ET, parallelo ipfi D C,
quatenus R fit apogaeum commutatio¬
nis, T perigxum. Quoniam igitur vifus
planetaeratin E X, ad partes fecundum
longitudinem 233 fcrup.. 54, & angulus
D X E oftenfeseft part. 8, fcrup. 34,
differentia
 R EV O L V T I O NV M L I B. V. m ^
d;ifferentia3equalitatis& apparentix , & propterea medius motus ' .
part.aqqfem. Sedangulus D X E aequalis eft ei qui circa cen- .
trum S E T,partiumfimiliter 8, fcrup. 34. Siigitur ST circum¬
ferentia partium 8 fcru. 34, auferatur a femicirculo, habebimus
medium motum commutationis ftellai, &eft R S ciicumferen-

tia part. 171, fcrup. 26.* Proinde etiam inter ca;tera de-
monftratum habemus per hanc hypothefim mobilitatis terras^quod
anno fecundo Antonini, 12 die menfis Epiphy ^gyptiorum, 1 o ho-
ris a meridie aequalibus,ftella Martis fecundum motum longitudi-
nis medium fuerit in pare. 244 fem. &: anomalia commutationis in
part* 171 fcrup. 26.
Nota*.

Ttolcm^u^ hafce Jtias ^cyony6ios rccenfet lih» 10 fag. 24$ Crdci

Frimafuit anno Periodi lulian^ 4^43> Chrifii 13 0Decembris

J4, fequente 1$ yin 21 Gemin.
Secunda anno P. /. 4US ^hrifi 13 s, Februarij 21 y jequente 22,
jn Leonis 28,30,
T'trtia denique anno Fer, lui, 4832, anno ChriHi 133, (J\4aq 2j,
fequente 28. In Sagitt, 2, 34.
Efocha Chrijli adprimamfunt anni aquabiles 130, diis i3,ho*
rauna, , i' c l
Ab Epcha Chrifti ad fecundam anni aequabiles 134, dics 84, no.

Ab Bpocha cbrifli ad tertiam funt anni aquabiks 138, dies j8o ^bo-
r£ 22. frndefacile colligereefiipfarumintervalla^ & calculum ^ tabu¬
lis examinare.
Gap. XVL

IDe alijs tribus ewmee noUis fulfionihus circa jMam

dMartls myiter objervatls,

A jyh^s quoque Ptolemaei circa Martem conhderatiqnes tres Co^c^

comparavimus tres alias,quas non line diligentia accepimus, nia^
Primam anno Chrifti 1512, nonis lunij, una hora a media
node. InventLifque eft locus Martis in part. 235^ fcrup, 3 3, pro ut
Aaa 3 -Cii
574 NICOLAI COPERNICI
Solexoppofitoeratinparc. 55 fcrup. 33, a primaftella Arietis fi¬
xarum fph^rae fumpto initio. Se eundam anno Chrifti 1518, pridie
Idus Decembris, odo horis a meridie, apparuitque ftella in part.
^3 fcrup. 2. Tertiam vero anno ejufdem 1523, odavaCalend.
Martij, fept^m horis ante meridiem, in part. 133 fcrup. 20. Sunt
igitur a prima ad fecundam anni ^gyptij 6 dies 191 fcrup. 45.
A fecunda ad tertiam anni 4 dies 72 fcrup. 23. Motus appa¬
rens in primo temporis intervallo part. 187 fcrup. 29, aiqualis au¬
tem part. 168 fcrup. 7. Infecundo temporis fpacio motus appa¬
rens part. 70 fcrup. 18, sequahs part. 83. Repetatur modo ec-
centrus Martis circulus, nifi quod AB fit jam partium 168 fcrup.
7, & B C part. 83. Simili igitur modo (ut illorum numerorum
multitudinem involutionem ac t^dium lilentio praetereamus) quo
xirca Saturnum Sclovem ufi fumus, invenimus demum & in Marte
apogxuminBC circumferentia. Nam-quod in AB non potuerit
elfe, ex eo manifeftum eft, quod motus apparens major fuerit me¬
dio, partibus quippe 19 fcrup. 22. Rurfusnecin CA, quoniam
etii minor exiftat prsecedens hanc B C, in majori tamen diferimi-
ne motum excedit apparentem, quam C A. Sed quemadmodum
fuprademonftratumeft, ineccentro minor motus circa apogxa
.contingit,acdiminutus.Redeigiturexiftimabiturinipfa BC apo-
c
gteum, quod fit F, 8 dimetiens circuli F D G, in quo etiam cen¬
trum orbis terrae fit. Invenimus igitur FCA part. 125 fcrup; 29,
ac deinde qu2e fequuntur B F part. 66 fcrup. 18 , F C part. 16
foup. 36. Centrorum vero D E diftantiam 1460, quarum quse
ex centro D F funt loooo, atque epicyclij dimidia diametri ea-
rundempart. 500, quibusapparensa^qualifquemotusdemonftran-
tur invicem cohterere, ac plane confentire experimentis. Com¬
pleatur ergo figura ut antea.Oftendetur enim,cum duo latera A D,
D E, trianguli A D E fint cognita, cum angulo A D E, qui erat a
primo Martis acronychio adPerigseum part. 54 fcrup. 31, exeunt
angulus DAE part. 7 fcrup. 24, & reliquus AED part. 118
fcrup. 5. Tertium quoque latus A E part. 9229. ifiqualis eft au¬
tem D A L angulus ipli F D A, exhypothefi. Totus igitur E A L
part. eft 132 fcrup. 53. Ita quoque in triangulo EAL, duo late¬
ra EA, A L, data funt, angulum A datum comprehendentia.
Reliquus igitur A E L eft part. 2 fcrup. 12, relinquitur qui fub
TED pattp 115 fcrup. 53. Similiter inacronychiofecundo often¬
detur,
 REVOLVTIONVM LIB. V. 375
detur, quod cum in triangulo B D E duo latera data D B, D E,
comprehendant angulum B D E part. 113 fcrup. 3^, angulus
DBE per demonftrata triangulorum planorum fuerit par. 7 fcru.
n, &reliquus DEB part. 59 fcrup, 13, bafis quoque BE par¬
tium 1066^
quarum D B
eft loooo,
&BM,5oo.

Totus quo¬
que E B M
part. 73 fer.
36. Sic quo¬
que in tri¬
angulo E B
M datorum
laterum da¬
tum angu¬
lum com¬
prehenden¬
tium , de-
monftrabi-
tur qui fub
B E M an¬
gulus part.
X fcrup. 3^,
a quo relin- ^
quitur DE
M part. 56 fcrup. 38. Deinde qui fupereft exterior a perigseo
ME G part. eft 123 fcrup. 22, fed jam demonftratum eftjquod
angulus L E D fuerit part. 115 fcrup. 53, qui fequitur ipfum,
exterior, qui fub L E G, partium erit 64 fcrup. 7, quique cum
G E M jam invento colligit part. 187 fcrup. 29 , quarum 3^0
funt quatuor refti, qu^ congruunt diftanti^ apparenti a primo
acronychio ad fecundum. Eft etiam pari modo videre in acro-
nychio tertio. Demonftratur enim D C E angulus part. 2
fcrup. 6, & E C latus partium 11407, quarum eft CD loooo.
Toto igitur angulo ECM exiftentepart. 18 fcrup. 42,datisque
iam CE, C N> lateribus trianguli E C N, conftabic angulus
CEN
 57^5 NICOLAI COPERNICI
C E N, fcrup. 50, qui cum D C E componit partes 2 fcrup.
56, quibus
angulus ap¬
parentias'
DEM mi¬
nor eft as-
qualitati
fub F D C.
Datur ergo
D EN par.
13, fcrup.
40 , qu«
etiam fere
congruunt
apparentias
inter fe¬
cundum
tertium a-
cronychi-
um obfer-
vat^- 0^-
niam igitur
apparuit
Martis ftel-
la in hoc
loco ,uti narravimus, a capite Arietis ftellatiinpart. 133 fcrup»
20, & angulus F E N, oftenfus eft part. 13 , fcrup. 40 fere.
lo- ]\4;^ifeftum eft retrorfum numeranti, quod apogasi locus eccen-
tri in hac ultima confidcratione fuerit in part. 119 fcrup. 40, adhe¬
rentium ftellarumfphaeriE. Q^m tempore Antonini Ptolemeus
in part. 108, fcrup. 50, inveniebat, quique propterea ad nos ufque
in decem grad. & dextante unius .eft permutatus in coniequentia.
Centrorum quoque diftantiam minorem invenimus in part. 40,
quibus que ex centro eccentri datur 10000, non quod erraverit
Ptolemeus vel nos, fed argumento manifefto, quod centrum or¬
bis magni telluris accefferit centro orbis Martis, Sole interim im¬
mobili permanente. Refpondent enim hec fibi invicem fere,vt in-
^ra luce clarius apparebit,. Exponatur iam orbis ipfe terre annuus
fuper
 REVOLVTIONVM LIB. Y. 377
iupcf E centro, cum dimetiente fuo, qui fit S E R, ad C D
propter sequalitatem revolutionum, fitque in R apogseum aequa¬
le ad ftellam, in S perigxum, in T terra. Secabit autem E T
cxtenfajinquavifus C D in X. E-
rat autem in ipfa & X vifus ad partes lon¬ F
gitudinis, ut didumeft hoc ultimo loco
part. 133, ferup. 20. Angulus quoque
DXE, demonftratus eftpart.2 ferup.5^.
Eft enim differentia qua X D F angulus
ipfi X E D maior exiftit medius apparen¬
ti. Sed ipfe S E T, aqualis eft ei qui fub
DXE alterno, eftque profthaphairefts
commutationis, qu2e cum ablata fuerit a fe-
micirculo,relinquitpart.i77 fcrup.4,
maliam commutationis aequalem ab R apogaso ipfius aequalitatis
deduda. Vt etiam hic demonftratum habeamus, quo anno Chrifti
15^5? odavo Calend. Martij, feptem horis sequinodialibus ante
meridiem,Martis ftella fuerit fuo medio motu longitudinis in part.
136, feru. I ($. Et anomalia commutationis eius sequalis in part. 177,
fcrupul. 4, atquefummaabfts eccentri in part. 119 ferup. 40, quse
erant demonftranda.

Notse.

Ah EfochA Chrifli ad primam acrony6lon artis funt i^nni

ftiaci^five aquabiles 1S12 dies 168^ hora una, ^dfecundam anni d-
quahiles 1518^ dies s hora 20, Ad tertiam denique anni i$2$ydies
hord $,

Cap. XVII.

Qmprohaxlo motus Martis,

P Atuit autem fupra, quod in ultima trium oblervadonum Pto¬

lemaei Mars fuerit medio curfu in part. 244 ftm. & anomalia
commutationis in part. 171, ferup. 26. Igitur in medio tempo¬
re poft integras revolutiones, excreverunt grad. 5 ferup. 38. Sunt
autem a fecundo anno Antonini, duodecimo die menfis Epiphy
Bbb iEgy-
3^8 NICOtAI COPERNICI
»<rvprioriimundecimi, 9 horis a meridie,hoc eft 3 horis *qui-
noftialibus ante medium nodis fubfequentis refpedu meridiani
Cracovienfis, ufque ad annum Chrifti 1523, odavum Calend.
Martii, 7 horis ante meridiem, anni ^gyptij i384,dies 251 feru.
I n In quo tempore veniunt fecundum numerum fupra expoutum
anomali» commutationis grad. 5 fcrup.38, completis ejus revo¬
lutionis 648. Solis autem opinatus motus penes squalitatem eft
cart 257 lem, a quodedudigrad. 5 ferup. 38 motus commu¬
tationis, fuperfuntgrad. 251 feru. 52 medius Martis motus ftcun-
dum longitudinem, quae omnia fere confentiunt eis, qu^e modo ex-
pofitalunt.
Notae,
Commut, Copem, 177» 4.
Ptolemaica - -- -- 171*

Differ entid — 5. 38.

Jnni. dies, hora,
jh annis dqualibm —15^3* ^7* 5*
Deannis •— -- 138- 2,1.

Intervallum — 1384» ^5^*

Gap, XVIII.
Locorum f^dartts pr^ffxio.

N Vmerantur autem a principio annorum Clirifti, ad annum

fecundum Antonini, i a diem Menfis Epiphy %yptiorum,
& 3 horas ante medium nodis anni iEgyptij 138 dies 180
Icrup. 52. Motus commutationis in eis part. 293 feru. 4, quae cum
auferantur a part. 171 ferup. 26, obfervationis ultima Ptolem^i,,
mutuatarevolutioneintegra, remanent part. 238 ferup. 22,in an¬
num primum Chrifti, media node ad Calend. lanuarij. Ad hunc
locum a prima Olympiade funt anni ^gyptij 775 dies 12 fem.
fub quibus motus commutationis eft part. 254 ferup. i. Qj^ fimi-
liter ablata part. 238 ferup. 22, mutuato circuitu relinquunt pri-
mse Olympiadis locum part. 344 ferup. 21. Similiter juxta inter*
valla temporum aliorum motus concernendo, habebimus anno*
rum Alexandri locum par. laofcru. 39, Calaris, part. 111 feru. 25.
^mntm
 REVOLVTIONVM L I B. V. 379
Cap. XIX
Slamtm /it orhfs Martis in partibus^ cpuarum orbis terra
annuusfuerit una.

A d hacc etiam obfervavimus conjundioncm Martis cum

fteila fulgente prima Chelarum, Auftrina vocata Chele, fa-
d:am anno Chrifti 1512 in ipfis Calend. lanuarij. Vidimus
enim mane horis fex ante meridiem illius diei gquinodialibus,Mar¬
tem a ftellafixadiftantem quarta parte unius gradus : Sed in or¬
tum folftitialem deflexum, quo flgnificabatur, quod Mars jam fepa-
ratuseflet a Itella fecundum longitudinem, in confequentia per
odavam partem unius gradus,
fed latitudinemBoream quinta.
Conflat autem locus flellse a
prima Arietis in par. 191 fcr.20,
cum latitudine Borea fcrup,4o.
Patuit etiam Martis locus in
par. 191 fcru. 28 habentis latitu¬
dinem Boream fer.51 .Huic au¬
tem tempori fecundum nume¬
rationem anomalia commuta¬
tionis efl par. 98Icru. 28. Solis
locus medius in par. 2^2,ac me¬
dius Martis part. 163 ferup. 32
anomalise eccentripar.43. fer.
52.Quibus fiepropofitis deicri-
batur eccentrus ABC, cen¬
trum ejus D, dimetiens A D C,
apogaeum A, perigaeum C, ec-
centrotetes DE, part. 14^0,
quarum efl: AD, loooo. Da¬
tur autem A B circumferentia
part. 43 fer. 52 fado in B cen¬
tro. Diflantia vero B F part.
500, quarum efl etiam AD loooo, epicyclium deferibatur, ut an¬
gulus D B F, fit aequalis ipfi A D B, & conjungantur B D, B E, F E,
In E quoque centro explicetur orbis magnus terrae, qui flt RST.
Bbb 2 cum
3So NICOLAI COPERNICI
cum dimetiente fuo RET, ad BD, in quo fit R apog^um com¬
mutationis planetae, T perigaeum ^squalitatis ejus. Sit autem in
S terra, &lecundum RS circumferentiam anomalia commuta¬
tionis squalis, qus numeratur part. 98 fcrup.28, extendatur etiam
E E in redam lineam FEV, qusfecet B D in X figno, atque
in V circumfetentiam con-
^ vexam orbis terrs, in quo,
apogsum commutationis
verum. Quoniam igitur tri¬
anguli B D E, duo latera
data funt D E part. 1460,
quarum eft B D 10000 con¬
tinentia angulum BDE da¬
tum in part. 136^ fcrup.8, in¬
teriorem iplius A D B dati
part. 43 fcrup. 52. Demon^
ftrabitur ex eis tertium B E
latus illarum partium 11097,
angulus D B E partium
fcrup. 13 ^ Sed angulus qui
firb D B F squalis eft ei, qui
fub ABD per hypothelim,
erit totus EFB partium 49
fcrup. 5, contentus datis E B,
B F lateribus. Habebimus
propterea angulum B E F
duarum partium, & reliquum
latus F E partium 10776^,
quarum D B eft loooo. I-
giturquifub D X E parti¬
um eft 7 fcrup. 13, ipfum enim colligunt X B E, & X E B inte¬
riores Scoppoliti. Hsec eft profthaphsrelis ablativa, qua angulus
A D B maior erat ipfi X E D & locus Martis medius vero.
Medius autem numeratus eft partium 163 fcrup. 32, prsceffit er¬
go verus in patt. 156 fcrup. 19. Sed apparuit in part.. 191 ftr. 28,
circa S afpicientibus ipfum^ Fada eft ergo ejus parallaxis, fivc
commutatio partium 35 fcrup. 9 in confiquentia. Patet ergo
EPS angulus partium 3J fcru.9» Parallelo autem exiftente RT
 KEVOLVTIONVM LIB. V.
ipfi B D, erat DXE angulusipfi RE V sequalis, & REV cir¬
cumferentia fimiliter partium 7 fcrup. 13. Sic tota VRS parti¬
um eft 105 fcrup. 41 anomalisecommutationis coa^quat^. Qi^-
bus conftat angulus VES, exterior trianguli FEB. Exinde eti¬
am datur augulus interior ex oppolito F S E partium 70 ferup.
32, ac omnes in ijidem partibus, quibus iBo funtduoredh Sed
triangulidatorum angulorum datur ratio laterum,ergo longitudine
F E part. 9428, E S 5757, quarum dimetiens circuli circumfcri-
bentis triangulum fuerit loooo. Quarum igitur EF fuerit 1077^,
erit E S 6580 fere, quarum BD eft loooo, in modico quoque
a Ptolemaico invento,ac idem fere. Tota vero ADEearundem
part.eft 11460, & reliqua EC 8540. Et quas aufert epicy dium
in A part. 500, fummaabfideeccentri,eas reddit in infima, ut
maneant illic part. 10960 fummse, hic 9040 infimae. Qi^tenus
igitur dimidia diametri orbis terr^ fuerit pars una, erunt in apogaeo
Martis ac fummadiftantia pars una fcrup. 38 fecunda 57. In infi¬
ma pars una fcrup. 22, fecunda 26. In media pars una, fcrup. 31,
. fecunda 11. Ita quoque & in Marte motus magnitudinis dc diftan-
tiae ratione certa per terr^ motum explicata funt.
Not^.
Ab e^ochaChriBi ad hanc obfervationcnt funt anm dc^uabiUs istz,
dies 12, hora, 6, Solis locus medim a frima fteUa Arietis eft Sex^ 4
grad,22, iJMottss commutationis Martis Sex*i^ 2$, quofublato e
motu So-lis^remanet medius motus Martis Sex.2, 43, 32, fivegra»i63
min* 32y quemadmodum hicpnitur, Rurfus, fi hinc auferas locum ^A^o^ * /» fnc
^ai II c. 40, reliqua erit i^nomaliaeccentri grad.43 min,$2. ^6,
^ grad. min.
Profthafharefits eccentri ~ 7. 13. adjeBitia^
Anomalia igitur aquata— i. 45. 41.
Profthapharefis orbis- 35. 3. fubtr.

yeradiBantia tMartis i. 10. 38.

nempe d medio loco Solis in praeedentia.
Sex.i!^.gr,ix.muo,
I. 10» 3^*
VeradiBantiaabi^riete 3. ii. 22.
Si hanepYAxin minus tenes lege cap, 34^^jus libri.
DeBeda
 382 NICOLAI COPERNICX

Cap. XX.

fiella. Veneris.

T Riumfuperiomm Saturni, lovis & Martis ambientium ter¬

ram expolitis motibus, nunc de eis, quos ipla terra Circuit,
occurrit dicere.Et primo de Venere: Quae fui motus demon-
ftrationem faciliorem,quam illi,evidentioremque admittit,li modo
obfervationes necellariae quorundam locorum non defuerint.Qup-
niam fi maximx illius a loco Solis medio hinc inde diftantiae, matu¬
tina &: vefpertina, inveniantur invicem aequales,iam certum habe¬
mus in medio duorum ipforum locorum Solis , Veneris fummam
elTe vel infimam abfida eccentri, quae dilcernuntur ex eo, quod mi¬
nores fiunt circa apogaeum,maiores in oppofito, tales digreffionum
paritates. In caeteris demum locis per diiFerentiasiplarum, quibus
Iefeexcedunt,quantum a llimma vel infima ablide diftet orbis Ve¬
neris,ac eius eccentrotes,percipitur ablque dubio,pro ut haec a Pto¬
lemaeo funtapertilfime tradita , ut ea ligillatimrepetifle non fuerit
opus,nifi quatenus ipfa etiam nollrae hypothefi mobilitatis terrenas
applicentur ex eifdem Ptolemaei confiderationibus. Quarum pri-
accepit a Theone Alexandrino Mathematico fadam anno, ut
^,es eneris, ^^^ ^ die 21 Phamiuthy menfis , prima hora nodis
fubfequentis, quod erat anno Chrifti 132, in crepufeulo, odavo
Idus Martij • Vi&que eft Venus in maxima diftantia velpertina a lo¬
co S olis medio, partkrm 47 cum quadrante partis. Dum ellet ipfe
locus Solis medius fecundum numerationem in part. 337 Icrup. 41,
fixarum Iphserae. Ad hanc fuam contulit aliam obfervationem,quam
dicit le habuilTe anno Antonini quarto 12,die menfis Thoth,illucef‘
cente fiquidem anno Chrifti 142, in diluculo, 3 Calend. Augufti, in
quarurfus ait fuifle maximum Veneris matutinse limitem, part. 47
ferup. 15, atque priori sequalem a loco Solis medio,qui erat in part.
119, adhaerentium ftellarumlphasrse, qui pridem erat in part. 337
ferup. 41, Manifeftum eft,quodinter hsec loca, mediafintabfidum,
Loj&s part.48, & 228, cum trientibus fuis invicem oppofita, qu^ quidem
adiedis utrobique part. 6,& duabus tertijs praecellionis sequinodio-
rum,incidunt in partes 25. Tauri & Scorpij, ex lententia Ptolem^i,
in quibus e diametro fummam ac infimam ablidas Veneris efle
oportebat.
 REVOLVTIONVM LIB. V.
oportebat.Rurfus ad maiorem liuius rei affirmationem affiumit aliud
a Theone obfervatum anno 4 Adriani, diluculo diei Yicelimi,men-
hs Athyr , qui erat a nativitate Chrifti annus 119, quarto Idus
Odtobrismane , ubi reperta eftdenuo Venus in maxima diftantia
part. 47 ferup. 32, a loco Solis medio, exiftente in part. 191 ferup.
13. Cui fubiungit Tuum obfervatum anno 21 Adriani , qui erat
Chrifti annus 136, nono die menfis Mechir iEgyptijs, Romanis au¬
tem oiftavo Calend. lanuarij, hora prima noffis fequentis, in quo
rurfum vefpertinadiftantiareperiebaturpart. 47 ferup. 32, a Sole
medio in part.2^5 ferup. 25. Sedinpra:cedente Theonisconfide-
ratione erat locus Solis medius in part. 191 ferup. 13. Interhtec
media loca cadunt iterum in part. 48 ferup. 20 &:228 ferup. 20,
quali, in quibus oportet effe apogseum & perigseum. Suntque ab x-
quino(ftijs part. 25 Tauri & Scorpij. deinde per alias duas
canfiderationes feparavit fequentes. Vna carum erat Theonis,anno
13 Adrianijdiei 3 menfis Epiphy,Sed annorum Chrifti erat 129, 12
CalendJunij diluculo, in quarepperit extremum Veneris matutina;
limitem part. 44 fcrupul. 48, dum Sol eflet medio motu in part. 48
&:dextante,&Venus apparens in par. 4 fixarum fphterte. Alteram
accepit ipfe Ptolemaeus anno 21 Adriani, fecundo die menfis Tybi
w^gyptiorum, quibus colligimus annum Romanum a nato Chrifto
136, quinto Calend. lanuarij, una hora nodtis fequentis, Sole exi-
ftente medio motu in part. 228 ferup. 54, a quo Venus plurimum
diftabat vefpertina part. 47 ferup. 16, apparens ipfa in part. xy6 6c
fextante. C^bus difereta; funt abfides invicem, nempefummain
part. 48 cum triente, ubi breviores accidunt Veneris evagationes,
& infima in part. 228 6c triente, ubi maiores , quod erat demon-
ftrandum.
Nota;.

Theon maior,five fenior coxtanemfuit Ptolemso» Theon vero iunior

commentar iii illuflravit Ptolemai Syntaxin, circiter annum C hrifii 360.
Theonismaioris ohferyatio ordinefrima incidit in annum Chriflt 132^.
Martij 8 vejperi^ CMedius Solis locus (te/ie Ptolemao) erat in Pifc.14.
mn,is, Venus vero vifebatur in Tauri j min. 30, Diflantia igitur
Veneris a medio loco Solis erat grad, 4j min.is*
Ptolemai obfervatio, cjua proxime fesjuitur, congruit anno Chrifti 140,,
Julij 30 mane, Oliendofeintextufcribcbatur annus Cbrifli 142* Pri^
mm
 3^4 NICOLAI COPERNICI
mmemm^ntonim annus congruit anno Chrifli 137 Julij20, quarttu
igitur Antonini annus C(sfit anno ChriHi 140 lulij 19.
AdiTab.Frificas pag. 88,
Jn Graco codice hmc obfervatio refertur ad annum Antonini decimum-
quartum mendofe.fuilfeannum quartumfatisarguunt numeri Ptolemaici,

[tManifeftumeft ] Frior Solii locus medius 337 fcru,^i, fojlerior

grad.iig. Summa ^$6 min, 41, Jive pd, 41^ ablato circulo, huius
dimidiumeft 48, 20 pro loco fummsi abfidis. ergo imaabfis 228^ 20,
addito femi circulo.
Infecunda obfervatione ^Theonis adnotanda nonnihil dormitaffe vide¬
tur Copernicus cum eam refert ad annum quartum Adriani, ad annum
Chrifliiip, corrigendi Junt if i numeri. Nam erat annus ^dr i ani
duodecimus^ Chrifi 127^ reliqua confentiunt cum notatione Ptolemai,
TertiadeniqueTheonisobfervatio quadrat annoChrifi 12p^ decimo^
tertio Kalend. lunij, In textu vitiofe fcribitur 12 Kalen d.
PoftremaPtolemaiobfervatio 21 AdrianiTybi fecunda vejperi, con¬
gruit anno Chrifli i36y Novem, 18 vejperi, quarepro quinto Cdiond,
lanuarij fcribes 14 Calend. Decembris.

Cap. XXL

pt ratio dmetientmm orbis Terree eneris,

Roinde etiam ex his ratio conftabit diametrorum orbis terrae,
& Veneris. Defcribatur enim orbis terrae A B, in centro C,
dimetiens eius A C B per utramque abfida, in qua capiatur D
centrum orbis Veneris , eccentri ad
A B circulum. Sit autem apogasi locus
A, in quo exiftente terra plurimum di-
ftabat centrum orbis Veneris, dum ef»
fetipfa A B medij motus Solis linea,
ad part. 48 & tertiam. In B vero ad
part. 228 & tertiam. Agantur etiam
redt^ lineae A E ^ B F, contingen¬
tes orbem Veneris in E F lignis, &
connedtantur D E, D F. Qj^niam
igitur qui fubD A E, angulusiubten-
A dit ad centrum circuli partes circum-
ftrenti^ 44 &:quatuor quintas. Et angulus A E D eft redtus.
erit
 REVOLVTIONVM LIB. V. 5%
crk triangulum D A E datorum angulorum, ac deinde laterum,
nempe D E, tanquam dimidia fubtendentis duplum D A E
part. 7046, quarum A D eft 10000. Eodem modo in triangulo
redangulo B D F, datus eft angulus DBF part. 47, & trien¬
tis,erit quoque lubtenfaD F part. 7353, quarum fuerit AD loooo.
Qinbus igitur D F sequalis ipli D E fuerit parti 704^, erit B D
earundem 9582, Hinc tota A C B, 19582, & A C dimidia
9791, reliqua CD, 209. Q^tenus igitur AC fuerit una pars,
erit D E ferup. 43, & fextans fcrupuli, & C D ferup. unum
cum quarta fere, & qualium A E fuerit loooo, erit D E, five
D F, 7195, & C D, 208 fere, quod erat demonftrandum.

Cap. XXIL

gemino Vemvis motu*

A Ttamen circa D non eft aequalitas Veneris fimplex duarum

maxime Ptolemaei conliderationum argumento. Quarum
unam habuit anno 18 Adriani, fecundo diemenfisPhar-
muti^gyptiorum/edfecundum Romanos erat annus a nato Chri-
fto 134, in diluculo 12 Calend. Marti]. Tunc enim Sole medio
motu in part. 318 & dextante unius exiftente, Venus matutina ap- Uni. *
parens in part. figniferi 275 & quadrante attigerat extremum di-
greffionis fuaelimitem part. 43 ferup. 3 5. Secundam accepit anno
3 Antonini, eodem menfe Pharmuti, die ejus quarto fecundum
^gyptios, quod erat anno Chrifti fecundum Romanos 140 in
crepufculo 12 diei ante Calend. Martij. Tunc quoque erat locus
Solis medius in part. 318 cum dextante,ac Venus in maxima ab il¬
lo diftantia vefpertina part. 48, & tertia, vifain parte longitudinis tiig.fexm*
7, & t dextante unius. His ita expolitis liifcipiatur in eodem orbe te,
terreno G lignum , in quo fuerit terra, ut Iit A G quadrans
circuli, per quem Sol ex oppolito in utraque obfervatione fecun¬
dum motum fuum medium prxcedere vifus eft apogaeum eccentri
Veneris, 6cconjungatur G C, cui D K parallelus excitetur, &
contingentes orbem Veneris G E , G F , connecftanturque
D E, D F, D G. Q^niam igitur angulus E G D matutina
elongationis in obfervatione priori partium erat 43 ferup. 35, ac
Ccc in
 NICOLAI CO PERNICI
in altera velpertina CGF, part. 48 & tertia, colligunt ambo to¬
tum EGF part. 91, cum deunce unius parcis. Et idcirco dimi¬
dius D G F, partium eft 45 fcrup. 57 fem. & reliquus C G D
part.duarum,fcrup.23. Sed DCGreduseft, igitur trianguli
C G D datorum angulorum datur ratio laterum, & C D longi-
tudin 0416,quarum C G eft loooo. Primus autem oftenfus
eft, quod ipla centrorum diftantia
fuerit earundem partium 2o8,jam
duplo fere major fadta. Se(fta igi¬
tur bifariam C D in M %no,
erit fimiliter D M 208, tota dif¬
ferentia hujus acceflus & receflus.
Hsecfirurius difleda fuerit in N,
videbitur efle medium tequalitatis
hujus motus. Proinde ut in tribus
fuperioribus, accidit etiam Vene¬
ri motus e duobus sequalibus
compolitus, live per eccentri epi-
cycliumidfiat^utillie, live alium
antedidtorum modorum. Habet
tamen hxc ftella aliquid diverlita-
tis ab illis in ordine Sc commenfu-
ratione ipforum motuum, idque
facilius & commodius, ut opinor,.
per eccentri eccentrum demon-
ftrabitur. Q^madmodum fi cir¬
ca N centrum, diftantia vero
D N, circulum parvum defcripfe-
rimus, in quo orbis Veneris circumferatur ac permutetur, ea le¬
ge, ut quandocunque terrainciderit A C B diametrum, in qua elt
fumma ac infima ^fis eccentri,Gentrum orbis planetse fit femper in
minima diftantia, id eft, in M figno. In media vero abfide, ut eft
G centrum orbis ad D fignum,& maximam diftantiam CD per¬
veniat.. Qdbus datur intelligi, quod eo tempore, quo terra femel
Circuit orbem fiium centrum orbis planetae, geminatas faciat revo¬
lutiones circa N centrum,ac in eafdem partes ad quas terra,idque
in confequentia. Per talem enim circa Venerem hypothefim omni¬
modis exemplis confentiunt aequalitas & apparentia, ut mox appa¬
rebit»
 RETOLVTIONVM LIB. V. 387
^chit. Inveniuntur autem hasc omnia qua: hadenus de Venere de-
monftratafunt etiam noftris confentanea temporibus,ut quae prius
erat tota part. 41^, nunc fit 550, quod nos multae obfervationes
docent.
C A P. XXIII.

E De motn Veneris examinando.

Quibus afllimpfimus duo loca accuratillime obfervata, unum
a Timochari fubanno 13 Ptolemaei Philadelphi, ab Alex¬
andri morte anno in diluculo diei 18. Mefuri menfis
iEgyptiorum, in qua proditum eft, quod Venus vila fuit occupalle ^^
ftellam fixam praecedentem ex 4, quae in finiftraala funt Virginis,
eftque fexta in defcriptioneipfius figni, cujus longitudine eft part.
151 lem. latitudo Bor. partis unius, Sefextantis, magnitudinis ter¬
tiae. Erat igitur & iple Veneris locus fic manifeftus. Locus autem
Solis medi¬
us fecun¬
dum nume¬
rationem
in part. 194
Icr. 23, quo
exemplo in
defcnpta fi¬
gura 6c fi-
gno A, in
par. 48 feru.
20 manen¬
te, erit A E
circumfe¬
rentia part.
146 fer. 3,
6c reliqua
B E par.32
feru. 57, an¬
gulus quo¬
que C E G
diftantiae
planet« a Solis loco medio part. 42. ferup. 53. Quoniam igitur
Qcc z linea
 3Sg NlCOtAl COPERNICI
linea C D part.eft 3i2,quafum C E loooo, & angulus BCE
partium 33 fcrup.57, erunt reliqui in triangulo C D E, angulus
C E D partis unius fcrup. i, & D E tertium latus 9743- Sed
angulus C D F duplus ipli BCE, part.eft67 fcrup.54. Relin¬
quit e femicirculo B D F angulumpart. iiafcrup. &quirub
B D E exterior trianguli C D E part. 34, fcrup, 57. (^bus con-
ftat totus E D F part. 144 icrup. 4, & D F datur 104, qua¬
rum eft D E, 9743 erit etiam in triangulo BEF, angulus DEF
fcrup.20, ac totus C E F pars una,fcrup. 21, & latus E F part. 9831.
Atiam patuit totum C E G effe part. 42 fcrup. 53 .Reliquus igitur
FEG, partium erit 41 fcrup. 32. Et quse ex centro orbis F Geft
part. 7195, quarum eft E F, 9831. Igitur in triangulo E F G per da¬
tam rationem laterum, angulum FEG dantur anguli reliqui^
^ E F G
part. 72
fcru. 5, qui¬
bus adie(fta
femicircu¬
lo colli¬
guntur par.
252fcru.5r3
circumfe¬
rentias K
L G, a
fumma ab-
fide ipftus
orbis. Sic
]{adk Vk.
ner».. quoque de-
monftra-
tum habe¬
mus, quod
anno 13.
Ptolemaei
Philadel¬
phi in dilu¬
culo diei 18
menfis Mefury fuerit anomalia commutat. Veneris, part.aya, fcr. j3
Alterum locum Veneris obieryavimus ipli,anno Chrifti i ppjquar-
to Idus
 REVOLVTIONVM LIB. V.
to Idus MartijjUm hora pofi occafum Solis^ac in principio hor^ oc¬
tavae a meridie. Vidimus quod Luna coepit occulcare Venerem in
parte tenebrola fecundum mediam diftantiam utriufque cornu, du-
f avitque occultatio haec ufque ad finem ipfius hor^, donec videre¬
tur planeta ex altera parce in medio gibbofitatis cornuum , verfus
occafum emergere.Patet igitur quod in medio huius hor^jVel circi¬
ter fuerit fecundum centra coitus Lunae & Veneris, idque Fruebur-
gi nadi fiimus fpedfaculum. Erat autem Venus in augmento adhuc
vefpertino,ac citra contactum orbis. Sunt igitur a nato Chriflo an- Potius hor^
niiEgyptij 1529, dies 87, horae 7 fem. fecundum tempus apparens,
aequatum vero horae 7 ferup. 34, Stlocus quidem Solis fimpliciter
medius pervenit ad pare. 332 ferup. ii, pr^eceflio aequinodiorum
part. 27 ferup. 24. Lunaemotus aqualis a Sole pare. 33 ferup. 57,
anomaliae aequalis part. 205 ferup. I. Latitudinis 71 ferup. 59. Ex
his numeratus eft verus Lunae locus in part. i o, fed ab aequinodio
in part. 7 ferup, 24 Tauri, cumlatitudineBoreapartis unius ferup.
13. At quoniam 15 part. Librae oriebantur, erat propterea paral-
laxis Lunae longitudinis ferup. 48, latitudinis 32, & ideo locus vi*
fus in part. 6 ferup. 36, Tauri, fed fixarum fphxrx longitudo part.
9 ferup. II, cum latitudine Borea, ferup. 41, atque idem Veneris
iocus apparens vefpertinae diftantis a Solis loco medio part. 37
ferup. I. Diftantia terrae ad fummam ab fida Veneris 76 ferup. 9.
Repetatur iam figura fecundum precedentis modum pr^flrudio-
nis, nili quod E A circumferentia five angulus E C A ht part.
76 ferup. 9, cui duplus exiftat C D F, part. i6z ferup. 18, ec-
centrotes vero C D, qualis hodiernis temporibus invenitur part.
2a6 d F, 104, quarum C E eft loooo. Habemus ergo
intriangulo C D E, datum angulum , reliquum D C E part.
103 ferup. 71, datis compraehenfum lateribus, e quibus demon^
ftrabitur angulus C E D parte una ferup. 17, & D ^ tertium
latus 10056 & reliquus angulus C D E part. 74 ferup. 54.
Sed C D F duplus eft ipfx ACE partium 152, ferup. 18, a qui¬
bus fi aufero C D E angulum, fupereft E D F part.77,ferup.
24. Sic rurfus in triangulo D E F, duo latera D F, partmm
104, quarum eft D C, 10056 comprehendunt angulum E DF
datum. Datur etiam D E F angulus ferup. 35, & reliquum Imis
E F 10034, hinc totus angulus C E F pars una ferup. 50. De¬
inde quoniam angulus totus C E G, part. eft 37
Ccc 3 cun
 5P0 NICOLAI COPERNICI
eundum quem planetadiftareviluseft a medio loco Solis ^ a quo
dum ablatus fuerit C E F, relinquitur F E G part.35 fcru.ii.
Proinde
4 etiam in
triangulo
EFGcum
angulo E
dato, dan¬
tur etiam
duo latera
E F part.
ioo34qua-
rum eft
FG, 7193
hinc anguli
etiam reli¬
qui nume¬
rati veni¬
ent, E G F
part. 53
fem. & E
F G part.
9ifcru.i9,
^ quibus di-
ftabat pla-
neta a pe-
f iga^ vero lui orbis. Sed cum K F L, dimetiens parallelus ipli
CE adu fuerit, ut fit K apoga^um aequalitatis, & L perigaeum,
lublato E F L, angulo aequali ipli CEF, remanebit LF G an¬
gulus, & L G circumferentia part. 89 ferup. 29, &reliqua K G fe-
micirculipart. 90 ferup» 31, anomalia commutationis planetae a
fumma abnde fiii orbis j^quali dedud:a,quam inquirebamus ad hanc
horam obfervationisnoftr^. Sed in Timochareos obfervatione
erant part. 252 ferup. 5. Sunt igitur in medio tempore ultra com¬
pletas revolutiones II15, partes 198 ferup. 26. Tempus autem
ab anno Ptolem^i Philadelphi, i dilueulo, diei 18 Mefurymen-
fis ad ^num Chrifli 1529,4 Idus Martij, horas 7 fem. pofl meri¬
diem, funt anni uEgyptij 1800, dies 236 feru.40 fere. Cum igitur
mul-
 REVOLVTIONVM LIB. V, 3^1
multiplicaverimus motum revolutionum 1115 part. 198 fcru. 26^
per dies 365, Sccolledundidivirerimus per annos 1800, dies 2^6
fcrup.40, habebimus annuum motum grad. fexag. 3 grad. 45 fer.
prim. I, fecund.45, tert. 3, quart. 40. H^crurfus diftributaper
dies 365, relinquunt diurnummotumferup. primorum 3^, fecun¬
dorum 59, tert. 28. Qmbusexpanfuseft Canon, quemfupraex-
pofuimus.
NOTiE.

Timochares Venerem matutinam ohfervavit anno Alexandri s^^Mefu^

ridie 18 illucefcente^ Erant a morte Alexandri anni completi si, dies
^46^ horA 16 ^ Erat anntis Periodi JulianA 4442, OBohris 12 mane,
ejtledius motus Solisfecundum Ptolemaum Lihx /7,20, Dtfiantia Ve»
nerii a medio loco Solis 42 min. $3,
Copernici ohfervatio diflat ab epochaK^lexandri annis aqualibus 18$2^
diebus 218, horis 7 1,
Intervallum igitur harum obfervationum efi annorum 1800^ dierum
23(1 j hor, 16 proxime, K^nomalia commutationis Veneris tempore obfer»
vationisTimocharidisdeprehenfafuit part, 2$ 2 min, s^tempore obferva»
t ion is Copernici part .po^ 31, D edubia priore a poferior i remanent grad,
ip8 min, 26, Ergo fi Anomalia commutat, Veneris ultra revolutiones
iit$ conficiatgrad.i98^ 26, in annis Aegyptiis iSoo^ diebus 236 fer,
40y habebimus quantum conficiat uno anno^ ^ quantum uno die,

Cap. XXIV.^

locis anomalia Veneris,

S Vnr autem a prima Olympiade ad annum 13 Ptolemaii Phi¬

ladelphi ad diluculum 18 dier menlis Meliiry, anni-^gyptij
503, dies 228 ferup. 40. In quibus numeratur motus par. 290
ferup. 39, quse ii auferantur a part. 252 icrup. 5, repetita una re¬
volutione, remanent part. 321 icrup. 26 primae Olympiadis locus,
a quo reliqua loca pro ratione motus & temporis jam fepe didf
Alexandripart.Si ferup. 52, Caeiaris part. 70 ferup2^, Chrifth
12^ ferup. 45,
50 NICOLAI COPERNICI

Cap. XXV.

Mercurio,

Q Vibus modis Venus motui telluris alligetur, & fub qua ra¬
tione circulorum asqualitas ejus lateat,oftenfiim eft,fupereft
Mercurius,qui proculdubio eidem quoque aflumpto princi¬
pio iHeprxbebit. Q^nquam pluribus vagatur obvolutionibus,
quam illa, vel aliquis ex fupra didis. lUud lane conftat experientia
prifcorum obfervatorum,quod in lignoLibr^ minimas faciatMercu-
rius a Sole digreffiones, ac majores in ejus oppolito, ut par eft. Non
tamen hoc loco maximas,fed in alijs quibufdam , utpote in Gemi¬
nis & Aquario, tempore praefertim Antonini, fecundum Ptolemad
fententiam, quod in nullo alio lidere contingit. Hujus rei caufam
prifci Mathematici credentes immobilem e& terram, & Mercu¬
rium in epicyclo fuo magno moveri per eccentrum, cum animad¬
verterent quod unus ac fimplex eccentrus hifce apparenti)s fatisfa-
cere non pollet, conceflb etiam, quod eccentrus ipfe in non fuo,fed
alieno centro moveretur,coadifunt inluper admittere eundem ec-
eentrum inalio quodam parvo circulo moveri epicyclum deferen¬
tem, qualem circa Lunx eccentrum admittebant, adeoque tribus
exiftentibus centris, nempe eccentri differentis epicyclum altero
parvi circuli, Sc tertio ejus (quem recentiores appellant xquantem)
circuli,duobus prioribus prxteritis non nili circa xquantis centrum
xqualiter ferri epicyclium conceflerunt, quod erat a vero centro
& ejus ratione, ac utriufque prxexiftentibus centris alieniflimum.
Neque vero alia ratione hujus ftellx apparentia fervari pofle rati
funt, ut diffufius in conftrud. Ptolemaicadeclaratur. Vt autem &
hoc ultimum fidus a detrahentium injuria & oc^^fioniBus vindi¬
cetur, pateatcjue non minus quam aliorum ^xcedentium ejus
xqualiras fub mobilitate terrx, aflignabimus diam illi eccentri ec¬
centrum, pro eo quem opinabitur antiquitas epicyclum. Sed mo¬
do quodam diverfo, quam in Venere, & nihilo minus epicyclium
quoddaminipfo eccentro moveatur, in quo ftella non fecundum
circumferentiam, fed diametrum ejus furfum deorfumque feratur,
quod fieri poteft etiam ex xqualibus circularibus motibus, uti fupra
circa a^quinodiorum prxcefrionem eftexpofitum. Nec mirum,
quo-
 REVOLVTIONVM LIB. spj
quoniam & Proclus in expofitione Elementorum Euclidis fatetur
pluribus etiam motibus redam lineam defcribi pofle. Qiubus om¬
nibus eius apparentiae demonftrabuntur, fed ut apertius hypothefis
accipiatur, At orbis terrae magnus A B, centrum eius C, dime¬
tiens A C B, in quo afliimpto D centro, inter B C ligna,Di-
ftantia autem tertiae partis C D defcribatur parvus circulus E F»
ut iit in F maxima diilantia ab ipfo C, &in E minima. Ac fuper
F centro explicetur orbis Mercurij,qui iit H I, deinde in Ifum-
ma abiide fado centro, fuperaddatur epicyclium quod planeta per¬
currat. Fiat H I orbis eccentri eccentrus exiftens eccentrepicy-
clus« Hoc modo expolita figura cadant h^c omnia ex ordine in li¬
neam redam AHCEDFKIL B,interimvero planeta in
K, hoceft in minima a centro diilantia,qu^eft K F, conilituatur*
Tali iam
conilituto
Mercurij
revolutio¬
num exor¬
dio , intelli-
gatur quod
centrum F
binas faciat
revolutio¬
nes ad u-
nam terrae,
ad eaf-
dem parces,
quod eil in
coniequen-
tia. Simili¬
ter & pla¬
neta in KL,
fed per
ipiam dia¬
metrum
iurfum ac deoriumreipedu centri orbis H I. Sequitur enim ex
his, quod quandocunque terra fuerit in A, vel B, centrum orbis
Mercurij iit in F, acremotiilimo a C loco, Inmedijs veroqua-
Ddd drantibus
04 NICOLAI COPERNICI
drantibus ejdftenteterrafitin E proximo, ac fecundum hoc con¬
trario modo quam in Venere. Hac quoque lege Mercurius diame¬
trum epicycli K L, percurrens, proximo centro orbis deferentis
epicycliumexiftit, quodeftin K, quando terra in A B diame¬
trum incidit. Acinlocisutrobiquemedijsad L longiffimum lo¬
cum Edus perveniet. Fiunt hoc modo centri orbis in circumferen¬
tia parvi
circuli EFp
atque fteilas
per diame¬
trum H K,
du^ ac ge-
minse revo¬
lutiones in¬
vicem 2e-
quales , &
annuo fpa-
cio telluris
commenfu-
rabiles. In-
terim vero
cpicycliums>
five F I li¬
nea, move¬
tur motu
fuo proprio
fecundum
HI orbem,
& centrum
Iphus jsqiialiterm 88 fere diebus,unamabfoivcndo revolutionem
fimpliciter & ad fixarum ftellarumlphieram. Sed in eo,quo motum
terrx fuperat, quem commutationis motum vocamus, revertitur
ad ipfam,fub diebus 11 prout exactius ex Canone mediorum mo¬
tuum elici poteft* Proinde fequitur quod Mercurius motu fuo pro¬
prio haud eande femper circumcurrentem circuli deferibit, fed pro
ratione diftantis a centro orbis fiiiplurimum differentem, mini¬
mam quidem in K figno, maximam in L, ac mediam per I. eo¬
dem prope modo quem in lunari epicycli epicyciio licet animad¬
vertere-
 REVOLVTIONVM LIB. V. S9$

vertere. Sed quod Luna per circumferentiam, hoc Mercurius per

diametrum facit motu reciproco, ex aequalibus tamen compofito.
Qw quomodo fiat, fupra circa praecefliones sequinodiorum often-
dimus. S ed de his alia quxdam ac plura infra circa latitudines adfe-
remus. Atque hsechypothefisapparentijs omnibus, quse videntur
Mercurij, fufiicit, quod ex hiftoria obfervationum Ptolemaei, ac ali^
orum fiet manifeftum.

Cap. XXVL

loco ahjidum fumm^ ^ infima Mercurij,

O Bfervavit enim Mercurium Ptolemaeus primo anno Anto- tAmo

ninipoftoccafum 20 dieimenfis Epiphijdumefietplanetai^'
in maxima diftantiavelpertinus a Solis loco medio. Erant
autem ad hoc tempus anni Chrifti 137, dies 188 fcrup. 42 fem.
Cracoviae, & idcirco locus Solis medius fecundum numerationem
noftrampar. 63 fcrup. 50, &ftellaperinftrumentumin 7 part, ut
inquit. Cancri. Sed deduda prascefiione a2quinodiorum,quae tunc
erat part. 6 fcrup. 40, patuit locus Mercurij part. 90 fcrup. 20, a
principio Arietis fixarum fphaer^, ac elongatio maxima a Sole me¬
dio part. 26 fem. Alteram accepit confiderationem anno 4 An- tJmo chrifti
tonini, decimonono diemenfis Phamenoth illucefcente , cum
tranfiflent a principio annorum Chrifti anni 140, dies 67 fcrup.
12 fere, Sole exiftentemedio in part. 303 fcrup. 19. Mercurius
autem apparebat per inftrumentum in 13 parte &femi Capricorni.
Sed a principio Arietis fixo erat in part. 27^ fcru.49 fere. Et id¬
circo maxima diftantia matutinalis eratfimiliter par. 26 fem. Cum
igitur aequales hinc inde fuerint digrefiionnm limites a loco Solis
medio, necefle eft, ut utrobique in medio ipfbrum locorum fuerint
Mercurij abfides, hoc eft inter part. (^3 fcrup. 50, & 303 fcrup. 19.
Et funt partes 3 fcrup. 34, & 183 ftrup. 34 e diametro, in quibus
oportuit efle Mercurij utramque abfida, fupremam & infimam, quae
difcernuntur, ut in Venere,per duas oblbrvationes,quarum primam
habuit anno 19 Adriani, in diluculo diei 15 menfis Athyr, dum
Solis locus medius efiet in part. 182 fcrup. 38 erat maxima ab eo ’
diftantia Mercurij matutina part. 19 fcrup. 3. Q^iftam locus
D dd 2 appa-
 NICOLAI CO PERNICI
apparens Mercurij erat in part. 1^3 fcrup. 35. Ac eodem anno
<^««oCk^)?*Adriani,quierat a natoCliriRo 135, fub crepufculo 19 dieimen-
13 j fecundum ;^gyptios,inventus eft Mercurius adminiculo
inftrumenti 111 xq part. 43 fcrup. fixarum fpharra^, dum eiTet Sol me¬
dio motu in part. 4 fcru. 28. Patuit maxima rurfus vefpertina ftel-
Ixdillantia, part. 23 fcrup. 15, ac priori major. Vnde fatis per-
/0'ipicuum erat, Mercurij Apoga:um non efie,nifiin part. 183, & tri-
entis fere ipfo tempore, quod erat notandum.

Cap. XXVlh

fit eccentrotes Mercurijy O* 5'«^^ habeat $rbwm

fymmetriam.

|-^ER quiE fimul etiam demonftrantur centrorum diftantia 6?

A orbium magnitudines. Sit enim AB reda linea per abfidas
Mercurij, A iummam, Se B infimam
tranfiens, & ipla dimetieiis magni circu¬
li, CUJUS centrum fit C, aflumptoque
centro D, deferibatur orbis planet2e.Ex-
citentur ergo linese contingentes orbem
A E, B F, & connedantur D E, D F*
Q^niam igitur in priori duarum obfer-
vationum praecedentium vifii erat maxi¬
ma diftantia matutina part, 19 fcrup. s»
erat propterea C A E angulus part. 19
fcrup. 3. In altera vero confideratione
videbatur maxima vefpertina part. 23.
cum quadrante. Igitur in utroque trian¬
gulo orthogonio AED,, & BFD
datorum angulorum, erunt edam late¬
rum dat^ rationes, ut quarum AD fue-*
ritpart. looooo fit E D, qu2e ex cen¬
tro orbis part. 32639. Sed quarum B D
fuerit par. looooo, erat FD talium par¬
tium 39474. Sed fecundum partes qui¬
bus eft FD,2equaIisipfi E nempe ex centro circulipar..32639,
quarum edam erat AD, par. loooo erit reliqua D B,part. 82685,
hinc
 REVOLVTIONVM LIB. V, S97
hinc dimidia A C pare. 91342, ac reliqua C D part. 8^58, di'
ftantia centrorum. Qi^rum autem A C fuerit pars una live 60
ferup. erit quae ex centro orbis Mercurij Icrup. 21 lecund. 2^, &
C D ferup. 5 fecund. 41. Et quarum A C eft 100000, earum
eft DF part. 35733, 6c C D 9479^ quod erat demonftrandum.
Sed hx quoque magnitudines non manent ubique eaedem, diftant-
que plurimum ab eis, qu^ circa medias accidunt ablidas, quod ap¬
parentes matutinae &velpertinae in illis locis obfervatae longitudi¬
nes docent, quales a Theone Sc Ptolem^o produntur. Obferva-
vit enim Theon velpertinum Mercurij limitem anno Adriani ^45
die 18 menlis Mefuri, poft occaliim Solis, & funt a nativitate
Chriftianni 129, dies 21^ ferup. 45, dum locus Solis medius ellet
inpart.93 fem, id eft, media fere abhde Mercurij. Vilus eft autem
planetaper inftrumentum praecedere Leonis Bafilifcum, tribus par¬
tibus, & dextante unius, eratque propterealocus ejus part. 119 Sc tytnmChri(ii
dodrans, & maxima ejus velpertina diftantia par. 26 & quadrantis.
Alterum vero limitem Ptolemaeus a fe prodidit obfervatum anno
2 Antonini,. 21 die
menlisMefuri diluculo,
quo tempore erant an¬
ni Chrifti 138, dies 219
fer. 12. Locus itidem
Solis medius part. 93
Icr. 39, a quo maximam
diftantiam matutinam
Mercurij invenit part.
20 & quadrantis. Vifus
eft enim in part. 73 6c
duabus quintis fixarum
Iphaer^. Repetaturer-
go A C D B dimetiens
magni orbis, per abli¬
das Mercurij tranliens,
qui prius. Et a punefto
C excitetur ad redos
angulos linea medij
motus Solis , quae Iit
C E, atque inter C D,fufcipiatur V lignum, in quo defcribatur
Ddd 3 orbis
 5p8 NICOLAI COPERNICI
orbis Mercurij, quem contingant EH, EG,' redteline^. Et con¬
jungantur F G, F H, E F. Propoiitum eft iterum invenire F
puna:um,& eam qu^ ex centro FG, quam habeant rationem ad
A C. Q^niam enim datus eft angulus C E G par. 26 cum qua¬
drante, qui fub C EH pare. 20 cum quadrante. Totus igitur
HEG par.46(em.
^ dimidius HEFpar.
2,3 & quadrantis.
Reliquus igitur qui
fub C E F habebit
tres partes, eapro¬
pter trianguli CEF
redanguli dantur
latera C F part.
524 , & (iibtenfa
F E, 10014, qua¬
rum eft C E aequa¬
lis ipii A C part.
loooo. Prius autem
oftenfumeft, quod
tota C D fuerit par¬
tium e ar undem 948,
dum elTec terra in
fumma vel infima
abfide planetae, erit
DF exce(Ius,ime-
tiens parvi circuli,
quem centrum orbis Mcrcurij defcripferit par. 424, & qu^ ex cen¬
tro I F part. 212. Hinc tota C F I, 73^. Similiter & in triangu¬
lo HEF, angulo H redo, datur etiam HEF part. 23 &qua- ’
drantis, e quibus conftat F H part. 3947, quarum fuerit E F
loooo. Sed quarum EF fuerit 10014, qualium eft etiam C E
part. 10000, eritipfaF H part. 3953. Supra autem oftenfum eft
camfuilTe partium earundem 3573, cuifita:quaiis FK. Erit ergo
reliqua H K part. 380 maxima differentia elongationis ftellie ab
F centro fui orbis, qu^ a fumma & imfima abfide ad medias con¬
^ccentrotcs tingit, propter quam elongationem & ejus diverfitatem circa F
Mercurij.
centrum orbis fui ftella inaequales circulos defcribet fecundum di-
verfas
 REVOLVTIONVM LIB. V. 3PP
vcrfas diftandas, minimampart. 5575, maximam patt. 5953. Inter
quas mediam elTe oportet 3763, quod erat demonftrandum.

Gap. XXVIII.

Qir digreffiones Mercurij maiores appareant circa hexa -

gani latus^ eis qua in perigao contingunt*

H inc etiam minus mirum videbitur, quod Mercurius circa

hexagoni circuli latera majores'faciat digreffiones, quam in
perigseo, quoniam etiam majores eis quas jam demonftra-
vimus, ut in una revolutione terras bis fieri orbis ejus terrae proxi¬
mus crederetur a prifcis. Conftituatur enim B C E angulus part.
^o, eritpropterea B I F, angulus part. 120, ponitur enim F du¬
plam facere revolutionem ad unam ipflus E terrae, Connedantur
ergo E F, FI. Quo¬
niam igitur C I oftenfa
eft partium 736, quales
Iiintin E C loooo, &
angulus E C I datur
part. 60, erit propterca
trianguli E C 1 reli¬
quum latus E I, parti¬
um 9^55, & angulus
CEI part. 3 fcrup. 47
fere, quo CIE minor
eft quam ACE, fed
ipfe datur part. 120, erit
igitur CIE part. 116
fcrup. 13. Sed & angu¬
lus F I B partium eft
120, duplus enim ex
prasftrud:iQne ipfi E CI,
&qui fequitur lemicir-
culum C I F part.^o, relinquitur E I F part. ^6 fcrup. 13. Sed
I F oftenfa eft part. 212, quarum CEI partium eft 9655, com-
prdhendentes angulum E I F datum, e quibus elicitur F E i
angulus
400 NICOLAI C O P ER N I C1
angulus partk unius rcrup.4, quique fupereft CEE, part. a fcf.
44, quo difcernitur centrum orbis planetae a medio loco Solis, 6c
reliquum latus EF part. 9540. Exponaturjam ad F centrum or¬
bis Mercurij GH, &: excitentur ab E contingentes orbem E G,
E H, connedantur F G, F H. Scrutandum eft nobis primum
quanta fueritquxex centro F G, live F H, in hac habitudine,
quod lic faciemus. ARumatur enim circulus parvus, cujus diame¬
ter K L, habeat partes 380, quarum AC fuerit
10000, perquam diametrum live ei aiqualem ftel-
lain F G vel F H reda linea annuere, vel ab¬
nuere ipli F centro intelligatur, per modum
quem fupra circa prxceffionem aequinodiorum
'^«xpofuimus. Etjuxtahypothelimqua B C E parr.
60 circumferentisefub-
tendit. Capiatur K M
in limilibus partib. 120,
& agatur MN adredos
angulos ipli K L, qu^
dimidia fubtenfa, dupli
K M, five ML,refeca-
bit L N quadrantem
diametri part.95, quod
per duodecimam 13
conjunda decimaquin-
ta quinti Elementorum
Euclidis demonftratur.
Reliqua ergo 3 part.
ipliusKN, erunt part.
285, quae cum minima
diftantia Itellae colligit
3858, hoc loco lineam
F G velFH quaelitam. Quarum llmiliter 'A C luntpar. loooo,
qualium etiam E F oftenla eft part. 9540. Qimpropter trianguli
F E G, live F E H redangulo duo latera data funt, erit propte-
rea angulus F E G, vel F E H, etiam mutatus. Quarum enim
E F fuerit part. 10000, erit F G vel F H part. 4044, fubten-
dentium angulum part. 23 fcrup. 52, quibus totus GEH erit
part. 47 fcru. 44. Sed in inlima ablide vif^ funt partes folummodo
^ ^ 4.6 fem.
 REVOIVTIONVM IIB. V. 401
46 fem- inmediafimiliterpart.46 fem.Faduseftigiturliicutro-
que major in parte una fcrup. 14* Non quod orbis planetas pro¬
pinquior j[it terrae, quam fuerit in perigaeo, fed quod plancta majo¬
rem hic circulum defcribit, quam illic. omnia tam pr^fenti-
bus quam praeteritis obfervationibusfunt confentanea, 6c ex aqua¬
libus motibus confluunt.

Cap. XXIX.

iMedij motus M^rcurij examinatio,

I Nvenitur enim in antiquioribus confiderationibus, quod anno

21 Ptolemsei Philadel, in dilucUlo diei 19 menfisThoth fecun¬
dum iEgyptios apparuerit Mercurius a linea re(f<ta tranfeunte per^
primam & fecundam ftellarumScorpij in fronte ejus exiftentium,
feparatus in confequentia per duas diametros lunares, & a prima
flrellaper unam Lung diametrum Boream verfus.Patet autem,quod
locus pUm^ftellse eft par. longitudinis 209, medietatis & fext^,la-
titudinis Bore^ partis unius cum triente. Secundx vero longitudi¬
nis part. 209, latitudinis Auftrinae part. i medi^ &: tertia, livc
dextante, e quibus conjiciebatur Mercurij locus longitudims part.
zio medietatis & fext«,latitudinis Bore^ pars una & dextans fere.
Erantautemab Alexandri morte anni 59 dies 17 fcrup.45. Stlo¬
cus Solis medius fecundum numerationem noftram part. 228 fer.
8 &:diftanti2efl:ella2 matutina part. 17 ferup. 28,crefcens adhuc,
quodfubfequentibus 4 diebus notabatur, quo certum erat planc¬
tam nondum pervenifle in extremum matutinum limitem,neque ad
orbis fui contadum, fed in inferiori adhuc circumferentia St pro¬
pinquiore terras verfari. Qi^m vero fumma abfis erat in part. 183
ferup. 20, erant admedium Solis locum part. 44 ferup. 48. Sit
ergorurfus diameter orbis magni A C B, qui lupra,St C centro
educatur linea medij motus Solis C E, ut angulus ACE, partium
fit A± ferup. 48, St in I centro parvus circulus, in quo centrum
ecc^tri feratur, quod fit F, & capiatur BI F
hypothefim. Duplus ipfi ACE part. 89 ferup. 36, & ^un-
o-antur E F, E I. Quoniam igitur in triangulo E C 1 duoiate-
^
tadatafunt, irr/^26
C I part. 736 {* quarum
quarum C E eft loooo compre¬
Ece hende n-
 403 NICOLAI COPERNICI
hendcntia datum angulum E C I parc.135 fcrup. 12 continuum
ciquifub A C E, erit reliquum EI latus part. 10534, ^ angulus
CEI part. 2 fcrup.49, quo minor eft E I C ipli A C E. Datur
ergo& CIE part. 41 fcrup. 551. Sed& C I F, quifucceditipfi
BIE partiumeft 90 fcrup. 24. Totus ergo E I F eft part. 132
fcrup. 23, quem etiam da¬
ta latera comprehendunt
trianguli E FI, nempe E I
part. 10534, & I F paru
211^, quarum AC po¬
nitur loooo. Qihbus in-
notefeitangulus FEI fcr>
50, cum reliquo latere E F,
part. 10^78, & quifupereft
CEF angulus partis uni¬
us fcrup. 59. Capiatur mo¬
do circulus parvus L M,-
eujus dimetiens E M fit
partium 3,80, quarum A C
fimt loooo, & circumfe¬
rentia L N Et part. 89
fcru. 36 juxtahypothefim,
agatur eis fubtenfa L
atque N R perpendicula¬
ris ipE L M. O^niaiTi'
igitur quod ab LN tequa-
le eft ei,, quodfub L M,
L R, fecundum quam da¬
tam rationem datur utique
& L R, longitudine part.
189 fere>quarum dimetiens-
E M 380, fecundum quam
lineam re<ftam, five ei aequalem.- Dignofeitur planeta divulfus ab
F centro fui orbis, a tempore quo E C linea, AGE angulum
compleverit. Hae igitur partes cum adjedae fuerint ipfis 3573
minimae diftantiae, colligunt hoc loco part.3 Centro igitur F,-
diftantiae autem partium 3762 deferibatur circulus, & agatur E G,,
q^uj^fecet convexam circumfereatiam in G figno. Ita tamen uc
CE
C E G angulus fit part. 17 fcrup.aS, quibus ftella a medio loco
Solis elongata videbatur, &conjunptur F G, & FK, parallelus
ipfi C E. Cum autem C E F, angulum rejecerimus a toto C E G,
reliquus fub FEG, partium erit 15 {crup. 29, Hinc trianguli
E F G duo latera data funt E F, part. 10^78 &: FG 3762. An¬
gulus quoque F E G part. 15 fcrup. 29, Quibus conftabit angu¬
lus EFG part. 33 icm^.^6, a quo dempto E F K sequali ipli
C E F relinquitur K F G, & K G circumferentia part. 31 fer. 47.
Diftanti^ftellse a perigseo medio fui orbis, quod eft K, cui ii ad¬
datur femicirculus, colliguntur part. 211 fcrup. 47 medij motus
anomalias commutationis in hac obfervatione, quod erat de-
monftrandum.

H Ancfane viam hujus ftella: curfum examinandi prifei nobis

prasmonftrarunt,fed coelo adjuti fereniori, nempe ubi Ni¬
lus, ut ferunt, non fpirat auras, quales apud nos Viftula.No-
bis enim rigentiorem plagam inhabitantibus, illam commoditatem
natura negavit, ubi tranquillitas aeris rarior, ac infuper ob magnam
iphseras obliquitatem rarius linit videre Mercurium. Q^mvis in
maxima Solis diftantia,fiquidem in Ariete &Pifcibus, non oritur
conlpedui noftro, nec rurfus occidit in Virgine Libra,Sed neque
in Cancro, vel Geminis fe reprsefentat quoque modo, quando cre-
pufculum noditis Iblum, vel diluculum eft, nox vero nunquam, nili
Sol in bonam partem Leonis recellerit. Multis propterea amba¬
gibus Sr labore nos torlit hoc lidus , ut ejus errores ferutaremur.
Mutuavimus propterea tria loca ex eis, qux Norimberg^ diligen¬
ter funt obfervata. Primum a Bernardo Walthero, Regiomontani
difcipulo, anno Chrifti 1491, 5 Idus Septembris, a media nodte
quinque horis aequalibus per armillas aftrolabicas ad pallilitium
comparatas, & vidit Mercurium in part. 13 dimidia Virginis,
cum latitudine Borea part. i medietate & tertia, eratque tunc ftel¬
la in principio occultationis matutinae, dum per prsecedentes dies
continue decrevilTet matutina. Erant igitur a principio annorum
 ^0^ NICOtAI COPERNICI
Chrifti anni 1491 ^gyptij.dies 258 fcrup. 12 fem. & locus So^
lis medius fimplexpart. 149 fcrup.48. Sed ab aequinodio Verno
in 26 Virginis fcrup. 47, unde ScdiitantiaMercurijerarpart. 13,
ScQuarcafere. Secundus erae anno Clirifti 15045 5 Idus lanuarijj
Schomi Jioris a media node 6 fem. dum cslum mediaret Norimberg® 10
tbfervatio obfcrvatus 3. loannc Schonero, cui apparuit ftella in pa.rt.^3
& tertia Capricorni, Borea fcrup. 45. Erat autem Solis, fecundum
numerationem, locus medius ab tequinodio Verno in part. 27 &
fcrup. 7 Aquarij, quem Mercurius matutinis procedebat part. 23
^lu. Ibrup*. 42. Tertia quoque ab eodem loanne obfervatio,eodemque
anno 1504, 15 Calend. Aprilis, qua invenit Mercurium in part.
2^, cum decima unius grad. Arietis, Boreum tribus fere gradibus,
dum cotum Norimbergo mediaret 25 Cancri per armillas ad ean¬
dem pallalitij ftellam comparatas, horis a meridie 7 fem. in quo
tempore Solis locus medius ab oquinodio Verno part. 5 fcrup.39
Arietis, ad quem Mercurius vefpertinus a Sole part. 21 fcrup. 17^
Suntigitur a primo loco adfecundumanniiEgyptij 12, dies 125
fcrup. 3 fec.45, in quibus motus Solis fimpkxeft part. 120 fcrup.
14, anomaliocommurationisMercurij 31^ fcrup. i. Infecundo
intervallo funt dies 69 fcrup. 31 fec.45, locus Solis medius fim¬
plexpart. 68 fcrup. 32, anomalia Mercurij media commutationis
part. 216. Ex his igitur tribus obfervatis vohimus pro hodierno
tempore Mercurij curfus examinate, in quibus concedendum puta¬
mus commenfurationes circulorum manfiffe a Ptolcmoo etiam
nunc, cum &:inalijsnoninvenianturinhacparte fefelliffe priores
bonos authores, fi cum his etiam abfidis eccentri locum habuerim,
mus, nihil pr^terea defideraretur, in apparente motu hujus quoque
, ftellse. AfTumpfimusautemfummaeabfidislocuminpart.aii fem.
ml. ^ ” hoc eft in 28 fem. grad. figni Scorpij, neque enim minorem licuit
acceptare fine prajudicio obfervatorum. Ita fiquidem habebimus
anomaliam eccentri, diftantiam inquam medi] motus Solis ab apo-
gteo in primo termino part. 298 fcrup. 15. In fecundo part. 58
fcrup. 29. In tertio part. 127 fcrup. i. Deferibatur ergo figura fe¬
cundum modum priorem, nifi quod ACE angulus conftituatur
par. 61 feru. 45. Quibus linea medijmotus Solis procedebat apo-
goum in prima obiratione, & cotera quo deinde fequuntur,juxta
hypothefim. Et quoniain I C datur part. 7367, quibus eft
AC loooo, ac angulus qui fub XEC in triangulo E CI, dabitur
etiam
 KEVOLVTIONVM LIB.V. 405
etiam angulus C E I, &eftpart. 3 fcrup. 3$. Atque I E latus
10369) qualium eft E C 10000, qualium eft etiam IF
Sunt igitur & in triangulo E FI duo latera,rationem habentia da¬
tam. Angulus autem B IF part. 125 fem. nempe duplum ipli
ACE ex prseftru(fitis, &■ qui (equitur GIF part. 5^ fem<. Totus
ergo E I F partium eft 114 fcrup. 40. Igitur &fub I E F partis
eft unius fcrup. 5, & latus E F part. 10371, hinc&angulus CF
part. 2 fem. Vt autem fciamus quantum per motum acceflus r«-
ceflus accreverit orbis,
cujus centrum eft F,ab
apogseo vel perigxo,
exponatur circulus
parvulus quadrifariam
fecftus per diametros
LM, NR, in centro
O, & capiatur angulus
p O M , duplus ipfi
ACE, nempe part.
123 fem. Se a P figno
perpendicularis agatur
ipfi LM, quaefit P S.
Erit igitur , fecundum
rationem datam, OP
five aequalis ei LO ad
O S, id eft loooo, ad
8349, Se 1^0 ad 105,
quaehmul conftituunt
ES, part. 295, quali¬
um funt A C loooo,
quibus ftella eminenti-
orfadia eft ab F cen¬
tro. Haec cum addita

Simmxd^ftim^coiligunt 3868 praefentem,fecundum quam te

F centro circulumdeferibatur HG, conjungatur EG & EE.ex.
tendaturin redas lineas EEH. Quoniam igitur C E F angulus
demonftratur part.a fem. quoquefub GEC,
j3, Sf quartsepartis diftantteftell*matutinae a medio aole.^
^ ^ Eee 3 ergo
 40^ NICOLAI COPERNICI
ergo totus F E G part. 15 cum dodrante. Sed & ratio EF ad
FG trianguli EFG, ut 10371 ad 3868 cum angulo eft dato,
oftendit nobis etiam E G F angulum part. 49 fcrup. 8. Huic Sc
reliquus exterior erit par. 64 fcru. 53, qua: a toto circulo dedudse,
relinquunt part. 295 fcrup. 7 anomdia commutationis vera. Cui
fi addas angulum C E F,
exibit media aqualifque
part. 297 fcrup. 37,quam
quarebamus, cui fi adjici¬
antur part. 316 fcrup. i
habebimus fecunda ob-
fervationis anomaliam
commutationis aqualem
part. 253 fcrup. 38,quam
etiam oftendemus efle
certam & obfervationi
confonam. Ponamus
enim angulum ACE pro
modo anomalia eccentri
fecunda part. 58 fcrup.
29. Tunc quoque in tri¬
angulo CEI duo latera
dantur IC 736, qualium
eft EC loooo, ^angu¬
lus ECI part. 121 fcru.
31. Et tertium igitur la¬
tus E I earundem parti¬
um 10404, atque angulus CEI part. 3 fcrup. 28. Similiter in
triangulo CI F, quoniam angulus EI F partium eft 118 fcrup.
3, & latus IF 211 j , qualium eft I E 10404, erit tertium E F
latus talium 10505, atque fub lEF angulus fer up. ^ i, & reliquus
igitur FEC part. 2 fcrup. 27, qua eft profthapharefis eccentri,
quaque addita commutationis motui medio colligit veram par.2 56
fcrup. 5. lam quoque capiamus in epicyclio accefius & receffus cir¬
cumferentiam L P, five angulum fub L O P, duplum ipfi A C E
part. 116 fcrup. 58. Tunc quoque trianguli redanguli APS, per
rationem datam laterum OP ad OS, ficut loooo ad 4535, erit
ipfum OS 85, qualium OPjfive L O 190, & tota LOS lon-
gicu-
 REVOLVTIONVM LIB. V. 407
gitudine 27^, qu2e addita minimse diftanri^e 3575 colligit 384^.
Secundum quam diftantiam in F centro circulus deicribatur H G,
ut fit apog^um commutationis in H figno, a quo ftella diftet per
circurnferentiam HG praecedentem part. 103 icrup. 55, quibus
defuit tota revolutio a motu commutationis examinatae, qute erat
part. 25^, eftqueproptereaquifequiturangulus EFG par.7^ fer.
5, ficrurfiis in triangulo E F G duo latera data funt F G 3849,
qualium eft EF 10505. Erit propterea F E G angulus part. 21
ferup. 19, qui cum C E F faciat totum C E G, partium 23 icru.4(^,
Sc eft diftantia apparentis inter centrum orbis magni C & G pla¬
nctam, qu^ etiam parum differunt ab obfervato. Qi^d etiamnum
tertio confirmabitur, dum pofuerimus angulum ACE part, 127
ferup. I, fivelequentem
B CE part. 52 fcru,59,
habebimus rurfus trian¬
gulum, cujus duo latera
nota funt C I, par. 73^4,
quarum fiint E C
10000, comprehenden¬
tia angulum E CI part.
52 ferup. 59, quibus de-
monftratur CIE an¬
gulus efle part. 3 ferup,.
31, & latus I E 9575,
qualium E C loooo.Ee
quoniam angulus E I F
ex preftrudtionc datur
part. 49 ferup. 28, datis
etiam comprehenfis la¬
teribus F I 211 fem.^
qualium E I 9575, erit
etiam reliquum latus,
talium 9440, Sc angulus
IE F ferup. 59, que a
toto I E C dempta, re¬
linquunt eum, qui fiib
IE Cj.reliquurnpart. 2 Sc eftprofthapherefis ablativa arro-
malie cccentri, que cum addita fuerit anomalie commutationis
medie^.
 4o8 NICOLAICOPERNICI
medi^, quam numeravimus part. 109 fcrup. 33, cum adjecerimus
partes zi6 fecundae, exivit verapart. 112 fcrup. 10. Sumaturjam
in epicyclio angulus LOP, duplusipfi E C I part. 105 fcrup. 38,
habebimus hic quoque pro ratione PO ad OS, ipfum OS 52,
ut tota L O S fit 242,
quae cum addiderimus
minimae diftantiae 3573»
habemus adaequatam
3815, fecundum quam
in centro F defcribatur
circulus, in quo fiimma
abfis commutationum
fit H, in redam exten-
fionefadaipfius E F H
lineae, atque pro moda
anomaliae commutatio¬
nis verae capiatur cir¬
cumferentia E G, part.
112 fcrup. IO, & con¬
jungantur G F, erit ergo
fequens fub G F E an-
angulus part. 67 fcrup.
50, quem comprehen¬
dunt data latera G F
3815,qualium E F 9440,
quibus conftabit angu¬
lus F E G partium 23
fcru. 50 a deduda C E F
profthaph^refi, remanet CEG part. 21 fcrup. 18 apparentiae in-
ogxum, jgj. ftellam vefpertinam & centrum orbis magni,qualis fere per ob-
fervationem reperta eft diftantia. Haec ergo tria loca fic oblerva-
tis confonantia atteftantur procul dubio ipfum effe locum lumm^
abfidiseccentri, quem affumebamus part. 211 fem. fub fixarum
fphaera hoc tempore noftro, ac deinde qux fequuntur efle certa,
anomaliam videlicet commutationis aequalem in primo loco part.
297 fcrup. 37. In fecundo part. 253 fcrup. 38. Interdo 109 part.
38 fcru. quae erant inquirenda. In illa ve.ro^onfideratione antiqua
^nno 21 Ptolemaei Philadelphi in diluculo diei 19 menfis primi
 REVOLVTIONVM LIB. V. 40^
Thot fecundum jEgyptios, erat fummse abfidis eccentri locus Pto-
lemxi fententia ad fixarum fplixram in part. 182 fcrup. 20, anoma-
lix vero commutationis xqualis in part. 211 fcrup. 47. Tempus
autem inter hanc noviffimam Scillam antiquam obfervationem
funtanniiEgyptij 17(^8, dies 200 fcrup. 33, in quo tempore fum-
ma abfis eccentri mora eft fub non errantium ftellarum iphxra, par.’
28 fcrup. IO, & commutationis motus ultra integras revolutiones,
quxfunt 5570 part. 257 fcrup. 5i,fiquidemin 20 annis complen¬
tur periodi 63 fere, qux colligunt in 17^0, annis periodos 5544,
Sc in reliquis 8 annis Sc diebus revolutiones Proinde in 5568
annis, 200 diebus 33 fcrup. excreverunt poft revolutiones 5570
part. 257 fcrup, 51, quibus differunt obfervataloca, primus ille an¬
tiquus a noftro, qux etiam confentiunt numeris, quos expofuimus
in tabulis. Dum autem part. 28 fcrup. 10 comparaverimus ad hoc
tempus, quibus apogxum eccentri motum eft, videbitur in ^3 an-* ^
nis per unum gradum fuifte motum, fi modo xqualis fuerit.

Gap. XXXI.

Q praeficiendis locis <31ercurij.

Voniam igitur a principio annorum Chrifti iifque adulti-
mam obfervationem funt anni iEgyptij 1504, dies 87 fer.
^48, in quibus eft anomalix commutationis Mercurij motus
part. 63 fcrup. 13, rejedtis integris revolutionibus, qux dum abla¬
ta fuerint a part. 109 fcrup. 38 remanent part. 46 fcrup. 24, lo¬
cus anomalix commutationis Mercurij ad principium anni Chrifti,
a quo rurfus ad principium primx Olympiadis fiint anni -^gyptij
775, dies 12 fem. in quibus numerantur part. 95 fcrup. 3, poft
integras revolutiones, qux a loca Chrifti deduda mutuata revo¬
lutione una, remanet ad primam Olympiadem locus part. 311J
fcrupul. 21. Huic quoque ad Alexandri mortem in annis 451,'
diebus 247, fiipputatione fada pervenit locus ad partes 215,
fcrupul. 3.

*Cap. XXXII. I
T)ealU quaedam raptione accejSus ac recefSus»

P Rius autem quam recedamus a Mercurio, placuit alium adhuc

modum recenfere priore non minus credibilem, per quem ac-
p ff accef-
 ^lo NICOLAI COPERNICI
acceflus & receflus’ ille fieri ac intelligi poflir. Sit enim cir¬
culus quadrifariam fedus GHKP in F centro, cui etiam parvus
infcribatur circulus homocentrus LM,ac rurfus centro L,diftan-
tix vero L F O, sequaliipfi F G, vel F H, alius circulus O R. Po¬
natur autem, quod totaha^c forma circulorum feratur circa F cen¬
trum in confequent ia^ cum fuis G F R, & H F P fed:ionibus,quo-
tidieperpart. circiter 2 fer. 7 quan¬
tum videlicet motus commutatio¬
nis ftella^fiiperat telluris motum iii
zodiaco,ab apogxo eccentri ftellas,
qux interim reliquum a G ligno
motum per O R circulum propri¬
um commutationis, fuppleat, fimi-
lem fere motui terreno, AlTumatur
etiam quod in hac eademque revo¬
lutione, id eft annua centrum orbis
O R ftellam deferentis,feratur mo¬
tu liberationis per LFM diame-
trum,duplo majorem eo quam priu&
pofuimus reciprocando, ut fupra di¬
ctum eft. Quibus lic conllitutis, cum pofuerimus terram medio
motu contra apog^um centri ftell^ moveri, & eo tempore cen¬
trum orbis, ftellam deferentis in L, ipfam vero ftellam in O ligno,,
quse tunc in minima ab F diftantia deferibet motu totius minimum
circulum, cujus quse ex centro fuerit F O, &quae inde fequuntur.
Vt cum terra fuerit circa mediam ablidajftella in H lignum cadens,
fecundum maximam ad F diftantiam, deferibet maximos anfra¬
ctus, nempe fecundum circulum, cujus centrum eft F. congruit
enim tunc deferens qui O R, cum G H orbe propter unitatem
centri in F, hinc pergente terra in partes perigaei, & centro orbis
O R, in alterum extremorum, quod eft M, attollitur etiam orbis
^fe fupra G K, atque ftellain R incidet rurfus in minimam diftan¬
tiam ipli F, & accident ei quae a principio. Concurrunt enim hic
tres revelutiones invicem aequales, utpote,jt:errae in apog^um or¬
bis eccentri Mercurij. Libratio centri fecundum L M diametrum,,
atque pknaete ab F G linea in eandem, a quibus Iblum differt
motus fedtionum G H, K P, ab ablide centri, uti diximus. Ita
fane circa hoc fidus, & tam admirabili varietate lufit natura, quam
tamen
 REVOLVTIONVM LIB. V. 41^
tamen ordine perpetuo, certo, & immutabili confirmavit. Sed eft
hic animadvertendum, quod in medijs ipacijs quadrantum G H,
K P, fidus non pertranfit abique longitudinis differentia, fiquidem
centrorum diverfitas interveniens, necefiario faciet profthaphsere-
fim aliquam, fed obftat centri illius inftabilitas. Si enim, verbi gra¬
tia, centro in L permanente, ftella ex O procederet, maximam
circa H admitteret differentiam, pro modo eccentrotetis F L.
Sed ex afllimptis fequitur, quod ftella ex O progrefla orditur qui¬
dem promittitque differentiam, quam F L centrorum diftantia
habet efficere. Sed accedente centro mobili ad F medium, dc
trahitur magis ac magis promifl^ diverlitati, fruftraturque adeo,ut
circa medias HP fediones totaevanefeat, ubi maxima debebat
expe(ftari. Et nihilominus, quod fatemur, f acfta etiam parva fub ra-
dijs Solis occultatur, atque in Oriente vel occidente fidere matuti¬
no velpertinove non cernitur, penitus fub anfraditibus circuli. Et
hunc quidem modum praeterire noluimus, non minus rationabilem
priori, quique circa latitudinum difceflus apertiffime ufu veniet.
Gap. XXXIIh

tahulis frofthaph^erefeon qmnque erran^

H tium fielUrnm.
iEc de Mercurij ac ciEterorum errantium ftellarum motti
aequalitatis & apparentiie fic demonftrata, & numeris expo¬
lita funt, quorum exemplis ad quaelibet alia loca, differen¬
tias motuum calculandi via patebit, atque ad hunc ufiim Canones
paravimus, cuique proprios, fex ordinum, verfiium vero 30 per
triades graduum utifblemus. Primo, duo ordines numeros ha¬
bebunt communes, tam anomaliae eccentri quam commutati¬
onum. Tertius profthaphaerefes eccentri colledas, totas in¬
quam differentias , qu^ cadunt inter aequalem diverfumque mo¬
tum illorum orbium. Quarto fcrupula proportionum , qu^
funtfexagefimae, quibus commutationes ob majorem minoremve
terras diftantiam augentur vel minuuntur. Qmnto profthaphae-
refes ipfse , quae funt commutationes in fumma abfide eccen¬
tri planetae, ab orbe magno contingentes. Sexto & ultimo
exceffus, quibus fuperant eae, quae fiunt in infima abfide eccentri,
& funt Canones ifti.
Fff a Saturni
41J NICOLAI COPERNICT

S A TVRNI PRO STHAPHiERESES

Anomalia Proftha Scrup. Paral- Excef-
Eccentri & phsere- pro- laxes fus pa-
anomalia c6- fes ec¬ por- orbis» rallax-
murationis. centri. tionu. eos.
Grad Gra. Grad. 1'cru, fcru. Grad. fer. Grad. fer-

337 0 20 0 0 27 0 2
0 40 0 0
Hi 34 0 4
331 0 j-S . 1! ' 0 1 0 3* 0 6
34S I 17 0 I 3 0 8
343 I 36 I I ^3 0 10
342- I 33 I I 40 0 12

339 2 13 I I 36 0
14
2 31 '2 2
lii 11 0 \6
2-7 333 2 49 2 2 26 0 18
Jf IH' 3 6 3 2 42 0 19

33 327 3 33 3 2 36 0 21
-if iii 3 39 4 3 10 0 23
39 3 33 4 3 23 0 24
- ! 1 318 4 10 3 3 js 0 X6
43 313 4 23 6
3 32 0 27
ili 4 39 7 4 3 0 29
31 30.9 4 32. 8 4 17 0 31
34 306 3 3 9 4 28 0 3 3^
37' 303 3 17 10 4 38 0
60 300
34 '
3 ^9 11 4 49 0 33
“^3 ^97 3 41 12
4 39 0
66 3^
fii 3 30 13 3 8 0 37
T9 291 3 39 14 3 17 0 38
288
21 ^ 7 16
3 24 0 38
28/ 6 14
17 3 31 0 39
1 282 6 19 18
3 37 0 39
81 279 6 23
19 3 42 0 40
J4 6 17 21 e
iZf 3 46 41
S7 2-73 6 29 22
3 30 0 42
510 270 6 31
25 3 0
32 42

Si anomAlU fuerit femicircuh minor ^ aquatio Eccentri additur

Anomalidi commutationis, farallnxii orbis ab eadem anom, coaquata
pibtrahkur r contrarium ft ubi momalia excejferit femicirculum.
S A T V R-
 REVOLVTIONVM LIB. V.

SATVRNI PROSTHAPH^RESES.
Anomalia Proilha Scrup. Paral- Excef-
Eccentri & ph asre- propor- laxes fus pa-
Anom. c6- fes ec- tio- or- rallax-
mutationis. centri. num. bis. eos.
Gra. 1 Gra. Grad. fcru. fcrup. Grad. fer. Gra. fcru.

5>3 1 ^^7 6
31 ij 5 5i 0 43
9^ 2.64 6 30 i7 5 53 0 44
99 j 261 6 28
i9 5 53 0 45
102 1 ij-8 6 26
31 5 51 0 46

6 22 32 5 48 0 46
io8 6 17 34 5 45 0 45
-
III 1 i49 6 12
3J 5 40 0 45
6 6 3^ 5 3^ 0
iii 1 44
II7 S 5 29 0
38 45
120 240 s 49 39 5 22 0 42

123 i37 s 41 5 0
13 41
126 M4 s 28
4i 5 3 0 40

129 i3i s 16
44 4 5i 0 39
Mi 228 s 3 46 4 41 0 37
22; 4 48
47 4 i9 0 35
222 4 33 48 4 15 0 34
I4I i 219 4 17 ;o 4 I 0 3i
^4 216 4 0
/I 3 46 0 30

147 213 3 4i 52 3 30 0 28
IJO 210 3 i4 53 3 13 0 26

M5 207 3 6
54 2 56 0 2^4
2 46 2 J8
!£?
204 55 0 22

2 2-7 2
M9 201 56 21 0 19
162 198
2 7 57 2 2 0 17

i6s 195*
I 46 58 I 4i 0 14
’ 168 , I I 22 0
i/ 59 12
i£!
I 4 I 2 0
189 59 9
0 43
24 186 60 0 4i 0 7
0 22 60 0 21 0
177 183 4
180
180
0 0 60 0 0 0 0

Fff 3 lOVIS.
4^4 NICOLAI COPERNICI

lOVIS PROSTHAPH^RESES.
Anomalia 1 Proftha Scrup. Paral- Excef-
Eccentri & ph^re- pro- laxes fus pa-
anomaliaco- les ec¬ por- orbis. rallax-
muracionis. centri. tionu. eos.
Grad Gra. Grad. fcru. fcru. fcc. Grad. fer. Grad. fer.

3 357 0 16 0 3 0 28 0 2
6 3i4 0 31 0 12 0 56 0 4

1 IS 0 6
9 3ii 0 47 0 18 I
11 348 I 2 0 I i3 0 8
30

34i 1 18 0 2 19 0 10
Ii 4i
i8 34i I 33 I 0 13
3 2 4^

11 339 I 48 1 23 3 13
0 15
24 336 2 2 I 48 3 40 0 17

2-7 4 0 19
333 2 17 2 18 ^
2 31 2 50 4 3i 0 21
330
J?
33 3^7 2 3 16 4 J7 0 23
2 i8 4 IO 5 2.1 0 25

3 II 40 47 0 27
39 i S
318 3 ^3 6 43 6 II 0 29

4i 315 3 3i 7 48 6 34 0 31
3 47 8 50 6 3-6 0 34
IIZ
309 3 9 7 18 0 36
ii i8 53
i4 306 4 8 IO 57 7 39 0 38

57 303 4 17 12 0 0 40
?
60 500 4 16 13 IO 8 17 0 42

0 44
63 ^97 4 35 14 20
66 ^94 4 4i Ii 30 8 ' 0 46

69 291 4 io 16 iO 9 8 0 48
288 4 i<5 18 9 22 0 JO
-Zf IO

Is} i 1 iP 17 9 3i 0 S2.
78 282 i 5 20 40 9 47 0 J4

81 279 i 9 22 20 9 i9 0 5S
84 276 i 12 23 50 10 8 1 ^ i^
87 2-73 i 14 2-5 2-3 10 17 "o 57
90 270 i Ii 16 57
,
Si anomAliafuerit femicirculo^ minor aquatio Eccentri additur
AnomaliA commutationis, f arallaxis orhis ab eadem anom^ co^quata
10 24 1 0 f8

fubtrabitur : contrarium ft ubi anomalia excejferitfemicirculum»

 REVOLVTIONVM LIB. V, 415

lOVIS PROSTHAPH^RESES.
j Anomalia Proftha Scrup. Paral- 1 Excef^
1 Eccentri & pli^ere- propor- laxes fus pa-
j Anom. c6- fes ec- tio- or- rallax-
j mutationis. centri. num. bis. eps.
' Gra. 1 Gra. Grad. fcru. Icrnp. fec. Grad, fer. Gra. fcru.

5>3 167 5 IJ 28 33 IO ^5 0 59
1 i<^4 S ij' 30 12 IO 33 I 0

59 1 261 S 14 31 43 10 34 I I
101 1 12 33 10 I I
S 17 34
los 10 34 io 10 1 2
s 33
108 5 6 21 10 I
36 ^9 3
IU 5 I 37 47 10 I
^3 3
! 246 4 JJ 39 0 10 I 3
ii?
II7 ^43 4 49 40 10 I
J 3
120 240 4^ 41 41 /0 I 2
J4
^37 4 32. 43 18 9 41 I I
116 4 ^3 44 4<S 9 ^5 I 0
il?
izp 231 4 23 46 II c, 8 0 59
228 4 2 47 37 8 0 58
i!i
3 49 2 8 ^7 0 57
222 3 3« jo 22 8 5 0 55
11?
I4I 219 3 46 7 39 0 /3
M4 216 3 13 /3 6 7 12 0 50
213 2 59 10 6 0
147 J4 43 47
210 2 43- 6 0
i£0 jy 13 43
207 2 30 12 0
i 41 39
204 2 /7 0 5 7 0
11?
I/ 3/
201 I /9 0
IJ9 37 4 3^ 31
198 I 43 0
161 6 3
iZ
I ^7 i8 18 0
i6s i9y 34 3 i3
I II 2 40 0
168
i£i /9 3 19
189 0 /3 2 0 0 I/ '
171 J9 36
186 0 3J I 20 0
ii?
59 II
Jl
177 185 0 17 60 0 0 40 0
^ 1
180 180 0 0 60 0 0 0 0
°
?
1 1

Martis
41 <5
NICOLAI COPERNICI

MARTIS PROSTHAPHiERESES
1Proftha- Scrup. Paral- ExceE
Anomalia
phaere- propor¬ laxes flis pa-
Eccentri &
Anom. c6- ies ec¬ tio¬ or¬ rallax-
mutationis. centri . num. bis. eos.
Grad Icru. fcru. fec. Gra, fcru. Gra. f crup.
Grad gra.

0 32 0 0 I 8 0 8
3 357
6 I 5 0 2 2 16 0 17
354
I 37 0 7 3 24 0 2J
9 351
IZ 348 2 8 0 IS 4 31 0 33
2 39 0 28 5 38 0 41
15 345
18 3 10 0 42 6 45 0 JO
342
11 339
336
3
4
41
11
0
I
57
13
7
8
52
58
^
I
n8
^7 333 4 41 I 34 IO 5 I 16
30 330 5 IO 2 I II II I 2J

33 327 5 38 2 31 12 \6 I 34
324 6 6 3 2 13 22 I 43

39 321 6 3 32 14 16 I J2
6 58 _4_3 15 31 2 2
ii?
41 315 7 23 4 37 16 35 2 II
48 312 7 47 5 17 39 2 20
309 8 IO 6 2 18 42 2 30
J4 306 8 32 6 /0 19 45 2 40

S7 303 8 53 20 47 2 50
60 300 9 12 8 30 21 49 3 .0
297 9 30 9 27 22 3 II
66 294 9 47 IO ZJ 23 48 3 22
00

~9 291 10 3 24 47 3 34
72. 288 IO 19 12 35 25' 44 3 4<5
IO 32 13 38 ^6 40 3 59
7^ 282 IO 42 14 45 27 35 4 II
81 279 IO 50 16 4 28 29 4 24
84 276 IO 5<? 17 24 29 21 4 3^

90
273
270 1
1 II
II
I

5
18
20
45
8
30
31
12
0
4
5
50
5

1
,
St anomalia fuerit femicirculo minor aquatio Eccentri additur anomalia
commutationis ^ parallaxis orbis ab eadem anomaL coaquata fubtrahitur
contrariumfit ubi anomalia excejferit femicirculum»
 REVOLVTIONVM LIB.V. 4'7
MARTIS PROSTHAPH^RESES.
Anomalia Proftha- Scrup. Paral- ExcejP-
Eccentri Se pliiere- propor- laxes fiis pa-
Anom. c6- fes ec- tio- or¬ rallax-
mutationis. centri. num. bis. eos.
Grati gra. Grati It ru. Icru. fec. Gra. feru. Gra. ferup.

93 .267 1 I 7 21 31 43 5 20
96 264 II •8 22 i8 32 30 5 35
99 261 11 7 24 32 33 13 5 31
101 2j8 11 i 16 7 33 33 6 7
los II I 27 43 34 30 6 zs
108 2J2 IO 29 21 33 3 6 4j
249 10 4J 2 33 7 4
iit 31 34
114 246 10 33 32 46 33 J9 7 2J

117 243 10 11 34 41 36 21 7 4<^

120 240 10 7 36 16 5<5 37 8 II

I 49 8 34
237 9 38 36
116 39 46 3<5 54 8 j9
234 9 35
119 13 41 30 36 53 9 24
228 8 jo 43 12 36 43 9 49
8 44 50 10 17
I3J 2 2i 27 36 23
222 8 2 46 2^ 33 39 iQ 47
!l!
141 219 7 36 48 I 33 23 II is
144 216 7 7 49 35 34 30 II 4j

213 6 37 51 2 33 24 12 12
147
ijo 210 6 7 :r2 22 32 3 12 3S
207 5 34 -f3 38 16 12 J4
204 S 0 J4 /0 28 5 15 z8

U9 201 4 2j 0 26 8 13 7
j6z 198 3 49 57 6 23 28 12 47

12 i7 20 21 12 12
i6j I5?i‘ 3 J4
168 2 3:f ;8 22 16 31 10 5’9
171 189 I ;8 jo I 9 I

174 ; 186 I 18 59 11 8 /I 6 40

177 so 39 59 44 4 32 3 28
180 180 0 0 60 0 0 0 0 ©

G gg VEN E
4i8 NICOLAI COPEKNICI

VENERIS PROSTHAPHjERESES.
Anomalia ;Equa- Scrup. Paral- Excef-
Eccentri & tio pro - laxes fus pa-
anomaliaco- eccen¬ por orbis. rallax-
mutationis. tri. tionu. eos.
Grad Gra. Grad. r.ru. Icru. llc. Grad. fer. Grad. fer-

3 337 0 6 0 0 I 13 0 I
6 334 0 13 1 0 0 2 30 0 2
1 0
9 0 19 10 3 43 0 3
11 348 0 2y 0 39 4 39 ° 3
0 31 0 6 13 0 6
343 38
i8 342. 0 36 I 20 7 28 0 7
21 339 0 42 I 39 8 42 0 9
i4 336 0 48 2 23 9 36 0 11

i7 333 0 35 2 39 11 10 0 12

J2 33Q 0 39 3 38 12 24 0 13

33 3^7 I 4 4 18 13 37 0 14
I IO 3 3 14 JO 0 16
Jf 21
39 3^1 I 13 3' 4)' 16 3 0 17
328 I 20 5 32 17 16 0 18

4)* 313 I 23 7 22 18 28 0 20
48 I 29 8 18 19 40 0 21
iii
JTI 309 I 33 9 31 20 ji 0 22
IO 22 3
J 1 306 I 36 48 0 24

57 303 I 40 12 8 23 14 0 26
60 300 I 43 13 32- 24 24 0 27

63 297 I 46 13 8 13 34 0 28
65 294 I 49 16 5f 26 45 0 30.

291 I ji 18 0 0 32

21 288 I 34 19 33 28 57 0 34

I 36 21 8 50 4 0 36
78 282 I ^8 22 32 31 9 0 38

81 279 I 39 7 32 15 0 41
84 276 2 0 2-5 30 35 17 0 43
2-73 2 0 27 3 34 2.0 "0 4y
5,0 270 2 0 28 28 33 2,1 0 47

K^nom, commutationis aquanda eodem modo^quo in fuperioribm: At ubi

Anom, femicirculo minorfuerit y£quatio E ceentri fuhtrahitur^faralUxis or^
hU additur medio motui Solis : Etcontra^cum Anom^ ejl femicirculo major^
V E-
TT'

REVOLVTIONVM LIB. V. 41P

VENERIS EROSTHAPH^RESES.
Anomalia .^qua- Setup. Paral- ExceE
Eccentri & tio propor¬ laxes fus pa^
Anom. co- eccen- tio¬ or¬ rallax-
mutationis. tri. num. bis. eos.
Gra. Gra. Grad. fcru. Icrup. fec. Grad.. fer. Gra. fcru.

93 267 2 0 29 i8 3<5 20 0 30
96 264 2 0 31 28 37 17 0 35^
99 261 I 3i 3'7 38 13 0 33
102 2j8 I
34 26 59 7 0 38
^SS 1 57 35 55 40 0 I 0
id8 IJZ I 55 37 ^3 40 49 I 4
III 249 I 53 3« 32. I 8
41
114 248 I /I 40-
-1£ 4i 18 I 11

117 ' H3 I 48 41 43 42- 39 1 14

120 240 I 4> 43 10 43 33 I 18

I 4^ 44 I
^37 37 44 7 22
116 2J4 39 46 6 44 3i I 16
I 35
129 251 47 36 44 49 I 30
228 I 31 49 6 43 4 I 3<5
IZf I 2-7 jo 12 43 10 I 41
I 22
222 51 17 43 3 I 47
I
141 219 17 32. 35 44 31 I 33
I 12
144 216 33 48 44 22 2 0

I 7
147 213 34 28 43 3^ 2 6
I I 42
33 0 34 2 13
11^ 210

0 55
IJ3 207 33 37 41 12 2 19
0 49
204 3^ 47 39 20 2 34
0 43 /7
139 201 33 36 38 2 2.7
162 198 0 - 37 38 16 33 38 2 i7 .
0
i6j
^9S 31 38 59 30 14 2 Z7
i 0 ^5 16
168 ^2 39 39 ^3 4i 2

0 ^20 20 ■36
171 189 19 39 48 I
0
186 13 39 34 14 7 I 26
IZi
177 183
0 7 39 38 7 16 0 46
180 180
0 0 60 0 e 16 0 0

MER.
410 NICOLAI CO PERNICI

MERCVRII PRQSTHAPH^RESES^
Anomalia Aqua¬ Scrup. Paral- Excel-
Eccentri & tio pro - laxes fus pa-
anomalia c6- eccen¬ por orbis. rallax-
mutationis. tri. tionu. eos.
Grad Gr.i. Grad. llru. Icru. fec. Grad. Icr. Grad. icr.

3 3J7 0 8 0 3 0 44 0 8
6 3J4 0 17 1 0 12 I 28 0 i;

9 3ji 0 26 I 0 24 } 2 12 0 23
11 348 0 34 0 iO 2 56 0 31

i; 34; 0 45 l 45 3 41 0 38
18 342. 0 jr 2 42 4 2; 0 4)-

11 339 0 J9 3 ii i 8 0 33
336 I 8 S 10 i ii I 1

333 I 16 6 41 6 34 I 8
I 24 8 29 7 ij I 16
: 112
33 327 I 32 IO 3)' -I 24
324 I 39 12 io 8 38 I 32 -•

59 I 46 Ii 7 9 18 1 40

318 I 15 17 26 9 39 1 47

3^5 2 0 19 47 IO 38 I 33
312 2 6 12 8 II 17 2 2
1?
/I 309 2 12 24 31 II J4 2 10
S4 306 2 18 z6 17 12 31 2 18

303 2 24 29 17 13 7 2 26
60 31 13 41
300 2 29 39 2 34
^3 297 2 34 3-3 S9 H 14 2 42
66 294 2 38 56 11 14 46 2 31

69 . 291 2 45 38 29 13 17 2 S9
288 2 47 40 43 13 4<5 3 8
21
2 jo 42 i8 16 14 3 16
78 282 2 /5 4i 6 16 40 3 24

81 46 1-7 4 3
279 2 i6 S9 32
84 276 2 j8 48 So 17 27 5 40

87 273 2 J9 jo 3<5 17 48 '3 4S

90 270 3 0 32 2 18 6 3 3^
commutationis aquanda eodem modo^quo in fuperiorihus: At ubi
Anom, fcmicirculo minorfuerit y^quatio EccentrifubtrahituryparalUxis or¬
bis additur medi ornatui Solis: Et contra,cum Anom, ejl femicirculo major,
M E R-
 REVOLVTIONVM LIB. V* 4«

MERCVRII PROSTHAPH^RESES,
Anomalia iEqua- crup. 1 Paral- 1 Excef-
Eccentri & tio propor¬ laxes J fus pa-
Anom. c6' eccen¬ tio¬ or¬ rallax-
mutationis tri. num. bis. eos.
Grad. fcru. fcrup. fec. Grad. fer. Gra. fcru.

53 267 l 0 53 43 18 23 4 3
18 37 4
j6 264 3 I 55 4 11

0 56 18 48 4 19
99 261 3 14
loi 258 f9 J7 14
18 56 4 17

I
105 ^55
2 19 2 4 34
io8 U1
2 58 40 19 3 4 41

III 249 z 55 59 14 19 3 4 49
246 2 /3 59 40 18 59 4 J4
Ii?
117 145 2
2
49
44
59
60
57
0
18
18
53
42
4
/
i8
i
120 240

123 137 2 39 59 49 18 27 J 4
2 59 18 8 5 5
ii6 34 33
iii
119 231 2 28 19 17 44 5 9
228 2 22 58 59 17 17 5 9
iif
225 2 16 ^8 31
16 44 5 6
222 2 10 57 16 7 5 3

I4I 219 2 3 56 41 15 25 4 J9

144 216 I 55 55 17 14 38 4 51

I 47 54 55 15 47 4 41
147 213
4 16
I 38 54 12 52
210

I 4 10
1/5 207 19 55 54 11
204
I 19 53 13 10 44 3 /3

IJ9 201
I 10 52- J4 9 34 3 33
I 0 8 20 3 10
162 198 Jfi 33
0 18 7 4 1 43
165
19? 0 2 14
168 41 51 8 J 43
0 I 43
I7I 189 31 3 4 19

186
0 21 2 1 54 I 9
iZf 0 35
0 10 2 I 27
177 Ji
0 0 2 0 0 0 0
180 180

Ggg i Dua
421 NICOLAI COPERNICl
Notx.
Du^funtplanetarum t^nemalU ^ totidem aquathnes,Prior anoma->
liahk dicitur Eccentri,apud Ptolemaum eadem vocatur^ {^nomalia aard
fecundum longitudinem Zodiaci. Altera efi anomalia commutatio^
niiPtolem&o t« cuju^sproflhaphdrefis hic appellatur ParallaxU
Orbis. Nam efi para/laxis quam efficit Orbis terram devehens^ juxta hypo~
thefes Copernici, Huic parallaxi additur totus exceffus, quando Scrupula
proportionalia funt do hocefiftn “B V- d' S quando K^nomalia Eccentri
fuerit gr. iSo. Jn CMercurio autem gr.i2o,& 240. alioquiubiScru-
pulapauciora fuerint,pars ifiim excejfus rtfpondens fcrupulis additur diHae
parallaxi, exempli gratia : Si fcrupula fint 20^ fumitur pars tertia exceffus^
fi so, pars dimidia.

C A P. XXXIV.

Spgomodo horum quinque pderum loca numerentur

in longitudine»

P Er hos ergo Canones fic a nobis expofitos,horiim quinque er¬

rantium liderum loca longitudinis, ablque difficultate nume¬
rabimus. Eft enim in omnibus his idem fere fupputationis
modus, in quo tamen illi exteriores a Venere & Mercurio aliquan¬
tulum differunt. Prius ergo dicamus de Saturno, loue, & Marte.
Q^rum calculatio talis eft, ut ad tempus quodlibet propolitum
quterantur medij motus, Solis inquam limplex, & commutationis
planetae, per modum fupra traditum. Deinde locus fumm^e ablidis
ecccntriplanetx, auferatur a loco Solis fimplici, atque ab eo quod
rcmanferit, commutationis anomaliam,quod deinde reliquum fue^
rit, eft anomalia eccentriftellse, cuius numerum inter communes
quaeremus , in alterutro primorum ordinum canonis, & ex adverfb
in tertia columnella capiemus sequationem eccentri, & fequentia
fcrupula proportionum, ffiquationem hanc addemus anomalias
commutationis,^: auferemus ab anomaliaeceentri, li numerus quo
intraverimus in prima ferie repertus fuerit, & econverfo auferemus
ab anomalia commutationis, &: addemus anomalix eccentri, fi or¬
dinem tenuerit fecundum, quodque colledum relidumve fuerit,
erunt anpmalise commutationis & eccentri aequatas, fervatis inte-
rim fcrupulis proportionum in ufum mox dicendum. Porro anoma¬
liam commu tationis fic aequatam quaeremus etiam inter priores nu¬
meros
 REVOLVTIONVM LIB. V, 422
meros communes,ac e regione in quinta columnella, commutatio¬
nis profthaphserelim capiemus cum eius exceflii in fine appofito, a
quo excellii accipiemus partem proportionalem iuxta numerum
fcrupulorum proportionum,quam Jfemper addemus profthaphaerefi,
& colliget verum planet^ commutationem, auferendam ab ano¬
malia commutationis asquata, fi ipfa minor fuerit lemicirculo, vel
addendam in femicirculo maiore. Ita enim habebimus veram ap-
parentemquea Solis loco medio ftellse diftantiam in praecedentia,
quam cum a Sole reiecerimus,relinquetur locus ftell^ quaefitus, ad
non errantium Iphseram. Cui demum fi praeceflio a:quinod:iorum
appofita fuerit, afedione vernalocum eius determinabit. In Vene¬
re & xMercurio pro anomalia eccentri eo utimur, quod a fumma ab-
fide ad locum Solis medium exiftit, perquam anomaliam adaequa¬
mus motum commutationis & ipfam eccentri anomaliam, utiiam
did:um eft. Sed profthaphserefis eccentri una cum parallaxi aequata,
fi unius fuerint affed:ionis vel Ipeciei,fimul adduntur vel auferuntur
a loco Solis medio. Sin autem diverfarum fuerint fpecierum, aufe¬
ratur a maiore minor, 8c cum eo quod reliquum fuerit,fiat quod mo¬
do diximus,fecundum maioris numeri proprietatem adiedtivam vel
abladvam,6c exibit eius qui quseritur locus apparens.

Notae.

CMotm Solii norma efl motuum planetarum omnium, adeo ut fine eo

nullius plancta motus cognofci pofiit.
Supputaturus igitur e tabulis ali cujus plancta locum in Zodiaco ^primum
in promptu fit vera pracefiio aquinoHiorum juxta praccpta cap, 12, lib. 3,
Deinde ex cap, 14, lib» 3. fac habeas motum folisfimplicem^ Tertio colli-^
ges medios motus Commutationis ex 7 abulis, qua fiunt initio hujus libri
fluar 10 Apogai locum inquires , ejufique progrejfum ex mente Copernici,
prout notavimus in cap»r. hujus libri.
Hos ita comparatis, Anomaliam commutationis aufer 'bmedio motu So¬
lis y reliquus erit medius motus planeta a prima fieda ferietis: dein ex hoc
plancta motu ubi fubduxerk locum Apogai^fivedifiantiam apogai a prima
fiella artet is ^refiduus numerus erit Anomalia Eccentri. Per iftam Anoma-
liam quares e proximis Canonibus aquationem Eccentri Scrupula pro¬
portionalia ; reliquaque ita perages juxta norman a Copernico traditam,
flmm duobus exemptis iltufirareluhet. Supra cap. 14* proponitur 1 ovis
424 NICOLAI COPBRNICI
obCcrvattohAbit^tanno Chrifii 1520 Februar^die iS horafentarnam-
tina. Sunt ab e^ocha Alexandri ad hoc temfus anni aquabiles 1S43 dies
jp2y horA iS, Chrifti nativitate anni aquabiles 1^20 dies 62^cum
quadrante dtei.?rimum^racepo veraaqumobliorumfuitgr,27,min,20,
CMedimmorn folii fimpex Sex, $. p. •
Anomalia commutationis
loviseli - ■— — • _

Ergo medius motus lovis

aprima fella k^rietis ef 3*
t^pezmlccuieaseic. 2.gr.3p. quefuhduffoexmotuplaneU,reJlat
momduEcctntri Sex.o. gr.lP. Camhacingredocanonemprojlhiifhx-
refeon lovis^occurritproBhaphurefts eccentrigr. 3. mm.ti. & Scrupata
proport. $, 40. five 6. proxime, r a
Quia iqitur anomalia Eccentri minor esi f'.mi circulo ^oportet hancprojt-
fiapharefim addere Anomalia commutationis^ & fubducere ex t^nomalia
Eccentri ut ftt utraque coaquata, f

[Anomalia commutat, nomalia eccentri.

1. 51 . . 39-
o.
3. II
II. 3*

I. 54. 27. 35- 49.

Calculus abfolviturper folam\^nomaliam commutationis coaquatam

Sex. r, hocpaBo. Gradm Anom, /14, min.27. dant tibi Pa-
railaxin orbis gr. 10. min. 14. cum Excefu gr,i. min. 3* Cujus ex^
cejjus pars decima (quiajunt fcrupula proport.^.) e(l min. 6. proxime,,
Hac pars proportionalis excejfus femper adijeitur parallaxi orbis. E(t igitur
parafiaxisabfoluta gr. 10, min. 20, fubducenda ex anomalia commuta-
tioniSy quoniam eadem anomalia minor fuit f'.micirculo^ fivegrad.180.

{^nomalia coaquata 1. 54* ^7*

Parallaxis fubducenda. 10. 20.

I. 44. 7*

Vera diHantia lovis a medio motu Solis in pracedentia efi Sex. t. 44> 7 •
^mmobrem fi eandem fubduxeris e medio motu Solis, reflabit vera dE
fiantia Jovis aflella Arietis,
CMed.
 REVOLVTIONVM LIB. V.
Sex, gr,, min.
CMed-, motus Solk 5. 9. 16.
I. 44. 7* ^

3* ^5- 9-

Toftremo huic ddijcienda eflfracepo aquinoBiorumgr, 20, utfit

Itcus lovis in Zodiaco Sex,s» $2, 29. hoc efi, Scorfij 22, mint2^i

Paululum diverfa ratio*

Jdemix ijfdem frofihafharefihus obtinere licebit y fi profihapharefin^

quam anomalU commutationis addere jubebaris, e medio motuplaneta jub^
auxeriscontra,qu£ a di^a anomalia erat fubducenda,medio motui addi^
deris* Vt in noJiro exemplo.
CMediui motus lovis fuit 3. 18. o.
VroUhaph, eccentri hinc toll. 3. 11.

3. 14. 49,
Farallaxts orbis add* — 10. 20.

Vera difiantia lovis ah 3. 25, 9,

Ariete,eadem qua fupra*

KyinomalU “Eccentri Commutationis coaquata ufum habent in do^

Brina capitis fequentis , dr inquirenda latitudine planeta. uti patebit
lib, 6*

Exemplum in Venere,

In venere d;* ejtt er curio medius motus Solis ed etiam medius motus pia-
neta. {JMethodusplane eadem cum ea quam pofiremo oHendimus in love,
^jurendus efl0 locus Veneris in Zodiaco ad annum Chrifii 1620 Kal,
K^prilis luliani,meridiefuh meridiano Cracovienfi,cui congruunt Radices
Copernici, t^bepocha Chrifii ad hoc tempus funtanni aquabiks 1620,
dies 130^ hora 12, Ergo (JHediusmotus Solis Sex, $, $1. 13, 28.,
i^nomalia commutat, j Sex, i, 14. ag. Apogaum Veneris fixum eli
in gr, 48, 20, a prima fiella Arietis,

Hhh CMed.
 NICOLAI COPERNICI
xMtd, motus 5. 51. 13.
48. 20.
^^Anomdioieccmtrl 5, 2. 53.

per hanc anomaliam eccentri datur aquatio eccentri gr.i, 40. drfcru^
tula proport, 12» qua efficiunt quintam partem numeri 60. Di£iapr(h-
fi haph arefis per regulamfubducenda eH ex anomalia Commutationis ad*
denda AnomaUacccentri ^ quoniam i^nomalia eecentri fuperat femicir*'
culum.

\ydnom, eommut, x^nomal. eecentrh

I. 14. 29. 2. 53*

Aequatio eccentrl ... i. 40. I. 40.
I. 12. 49, 5- 4- 33-
Anomalia eecentri coaquata nullum hic habet nfum, fed fervanda efi
f repter dobirinam fiationumy retrogradationumydr latitudinis. At anoma¬
lia commutationis coaquata dabit ex Canoneparallaxin arbis gr* 2g. /5.
cum excejfummut. s$‘ cujus pars quinta rejpondens j2 fcrupulis pro-
pertionaL nempe min,7, femper addi debet inventa paraUaxi, utfiitpa-
rallaxisabfoluta gr. 29, min. 22. Hacparaliaxisrefiicitmediummo-
tum folisdllique nunc additur quoniam anomalia eommut, minor fuit fe-
micirculo. Similiter prius inventaproflhapharefis eecentri eB etiam addem-^
da medio motui Solis, quia anomalia eecentri major erat femicirculo.

foedius motus Solis ^ etiam

Veneris. Sex. 5. 51, 13-
Aequatio eecentri — I • 40. add.
Parallaxis. 29. 22. add.
0. 22. 15-
Verus igitur locus Veneris erit gr, 22, inin,i$. aprimafiella Arietis.
Cui fi adijciatur pracefsio aquinoBiorum gr. 28,16, Dabitur Verus Ip*
mVtnerisin Zodiae0, Tauri 20, min, 3/, flupd quarebatur.
 REVOLVTIONVM IIB. 427

Cap. XXXV.

De fiatiomhus (s* refedatiombus quinque errari-*

tium fiderum^

A d rationem quoque motus, qui fecundum longitudinem

eft, pertinere videtur, ftationum, regreffionum, &: repeda- ptolmM-it
tionum eorum, notitia ubi, quando, quantseque fiant. De
quibus etiam non pauca trad:arunt Mathematici, prsefertim Apolo-
nius Pergaeus, Sed eo modo quali una duntaxat inaequalitate, & ea
quarefpedu Solis ftellxipfae moverentur, quam nos commutatio¬
nem diximus, propter motum orbis magni terrae, Q^ptiiam fi ftel-
larum circuli, fuerint orbi magno terrae homocentri, quibus difpa-
ricurfuftell^ feruntur omnes in eafdem partes, hoc eft, in confe-
quentia, Sc aliqua fle lia in orbe fuo, Sr intra orbem magnum, ut Ve¬
nus & Mercurius velocior fuerit quam motus terrae, exquaada
quaedam reda linea, fic fecet orbem ftellae,ut aflumpta ipfius fedio-
nis in orbe dimidia, ad eam quae a vifu noftro,quod eft terrae ufquc
ad inferiorem,repandamque fedi orbis circumferentiam rationem
habeat, quam motus terrae ad ftell^ velocitatem.Fadum tunc lig¬
num a fic ada linea, ad perigaeum circuli flellae circumferentiam
difeernit repedationem a progreflu, adeo ut fidus in eo loco con-
ftitutum, ftationis faciat aeftimationem. Similiter in caeteris tribus
exterioribus, quorum motus tardior eft velocitate terr^, ada reda
linea per vifum noftrum, orbem magnum fic fecet, ut dimidia fe-
dionis quae in orbe, ad eam quae a ftella ad vifum noftrum in pro¬
pinquiori &: convexa orbis fiiperficie conftitutum rationem habe¬
at, quam motus ftellae ad terrae velocitatem, eo tunc loci vifui no-
ftroftantis imaginem ftella praefeferet. Q^d fi fedionis dimidia,
qu^ in circulo, ficut didum eft, majorem habuerit rationem ad re¬
liquum exterius fegmentum, quam velocitas terrae,ad velocitatem
Veneris vel Mercurij,five motus aliquorum trium fiiperiorum ad
velocitatem terrae, progredietur fidus in confequentia. Sin minor
ratio fuerit, retrocedet in praecedentia. Quibus demonftrandis
Apolonius lemat ion quoddam aflumitjfed ad immobilitatis terrae
hypothelim, quod nihilo fecius etiam noftris congruit principiis in
Hhh 2 mobi-
 4i8 NICOLAI COPEKNICI
mobilitatetelluris, quo propterea nos etiam utemur. Et pofliimu^
ipfumpronunciare in hanc formam. Si trianguli majus latus itare-
tmatlen» cetur, ut unum jfegmentorum non Iit minus latere fibi conjuncto,
erit ipfius fegmenti ad reliquum fegmentum major ratio, quam an¬
gulorum ad ipfiim latus fedtum conftitutorum ordine reciproco.
Sit inquam trianguli ABC, majus latus B C, in quo li capiatur
C D, non minus quam A C, aio quod C D ad B D majorem
rationem habebit,quam fub ABC angulus,ad eum qui lub B C A
angulum. Demonftratur autem hoc modo.
Compleatur enim parallelogrammum
A D C E, acextenfae B A & C E co-
incidant in Fj^no. Q^niam igitur A E
non eft minor ipfa AC, centro igitur A di-
IVantiaque A E deferiptus circulus, per
C tranlibitvel fupraipfum, tranfeatmodo
per C, qui fit GEC. Cumque majus fit
A E F triangulum ipfo AEG fedtore r
minus autem AEG triangulum fedtore
A E C, majorem habet rationem A E F
triangulum ad AEG, quam A E G fe-
Suclid..6. pf^ A E C fedorem.- Sed ut A E F
I.
JEuclid. 1
triangulum ad A E C, £c F E bafis ad E C^r
majorem ergo rationem habet F E ad E C,
Muclid, 6-
quam fub F A E angulus, ad E A C an¬
gulum. Sed ut F E ad E C, ita C D ad
D B. aequalis enim eft F A E angulus ipft
ABC, qui vero fub E A C ipft B G A.
Igitur &: C D ad DB majorem habet ra¬
tionem, quam fub ABC angulus, adeumquifub ACB.Ma-
nifeftum eft autem, quod multo major erit ratio, fi non aequalis af-
fumatur C D ipfi A C„ hoc eft AE,fed major illi ponitur. Efto
jam circulus Veneris vel Mercurij ABC fliper D centro, & ex¬
tra circulum terra E circa idem centrum D mobilis, & ex E vi-
lu noftro agatur per centrum circulireda linea E C EX A, {itque
A remotiflimus a terra locus, C proximus, & ponatur DC ad
C E majorem rationem habere quam motus vifus ad velocitatem
ftellae. Poffibile igitur eft lineam invenire EFB, fic fe habentem.
Iit dimidia B F ad F E rationem habeat, quam motus vifus ad
curfum
 REVOLVTIONVM LIB. V, 429
curfumftellae. ipfaenim EFB linea a centro D remotam F B
minuitur, & in E F augetur, donec occurrat poftulata. Dico
quod in F figno fidus conftitutum ftationis fpeciem nobis efficiet,
Stquantulumcunque deliimpierimus ab utraque parte iplius F cir¬
cumferentiam, verfus apogsum quidem fumptam progreffivam in¬
veniemus, adperig3Eum vero regreffivam- Capiatur enim primum
verius apogasum contingens F G circumferentia, & extendatur
E G K, &:conned:antur B G, D G, D F. Q^niam igitur
trianguli B G E majoris B E lateris,
majus eftfegmentum BF quam B G, A
majorem rationem habet BF ad EF,
quam fub F E G angulus ad eum qui
fub G B F angulum. Proinde 6c di¬
midia ipfius BF ad FE majorem ha¬
bet rationem, quam fub F E G angu¬
lus, ad duplum G B F anguli, id eft
G D F angulum: ratio autem dimi¬
diae ipfius BF ad FE, eadem eft qux
motus terrae ad curfum fideris, mino¬
rem ergo rationem habet , qui fub
F E G angulus ad G D F, quam
velocitas terrae ad A^elocitatem fideris.
Angulus igitur qui eandem rationem
habet ad F D G angulum,quam mo¬
tus terrae ad fideris curium, major eft
ipfi F E G. Sit igitur F E L aqua¬
lis, in tempore igitur quo G F circum¬
ferentiam orbis ftella pertranfivit, exi-
ftimabitur in eo vifus nofter contrarium illius Ipacium pertranfifie,
quod eft inter lineas E F 6c E L. Manifeftum, quod in aequali
tempore quo G F circumferentia advifum noftrum ftellam in
praecedentia tranftulit fub angulum F E G minore, telluris tranfi-
tus retraxit eam in confequentia fub F E L majore,adeo ut ftella
relida adhuc fub G E L angulo, & poftpofita, nondum ftctific
videatur, Manifeftum eft autem, quod per eadem media demon-
ftrabitur contrarium. Si in eadem deferiptione, ipfius GK dimi¬
diam ad G E pofuerimus, habere rationem, quam habet motus
terrae ad velocitatem planetae. Circumferentiam vero G F, peri-
Hhh 3 ga:um
430 t^ICOLAI COPERNICI
gseum vcrflis- aib E K reda linea aflumplerimus» connexa enim
KF facienteque triangulum K E F, in quo GE defignatur major
quam E F, minorem habebit rationem K G ad G E, quam
F E G angulus ad F K G. Sic quoque dimidia iplius K G ad
G F, minorem habet rationem quam FEG angulus ad duplum
iphus F K G, hoc eft, ad G D F angulum viciilim ut prius eft
demonftratum. Et colligetur per eadem, quod G D F angulus
minoremhabeatrationemad FEG angulum, quamftelJai ve¬
locitas ad vilus velocitatem. Itaque
A eandem habentibus rationem, fa£to
majore ei quifub G D F angulo,ma¬
jorem quoque in praecedentia grelTum
quam progreflio pofcit,ftella perficiet.
Ex his etiam manifeftum eft, quod li
afiumpferimus circumferentias aequa¬
les F C &: C L, erit in L figno fta-
tio fecunda , duda fiquidem linea
E L M, erit quoque mediata L M ad
L E eadem ratio, quae velocitatis ter¬
rae ad ftells velocitatem, ficut erat di¬
midia B F ad F E, & idcirco F & L
figna utrafque ftationes comprehen¬
dent, totamque F C L circumferen¬
tiam regreffivam determinabunt, & re¬
liquam circuli progreflivam. Sequitur
etiam in quibus diftantiis non majo¬
rem habuerit rationem D C ad CE,
quam velocitas terrx ad velocitatem
ftella^, neque poffibile erit aliam re-
4ftam lineam ducere in ratione aequali huic, neque ftare vel antece¬
dere ftella videbitur. Cum enim in triangulo D E Gaffumpta fue¬
rit D C recfta, eo minor ipfi E G, minorem rationem habebit
C E G angulus ad C D G, quam D C reda ad C E, fed ipfa-
rum D C ad C E noneft major ratio quam velocitas terrse ad
velocitatem ftellas, minorem igitur rationem habebit etiam C E G
angulus ad C D G, quam velocitas terrae ad velocitatem ftell^e.
Q^)d ubi contigerit progredietur ftella, nec ufquam in orbe plane-
t^^ircumferentiam, perquam repedare videretur, inveniemus.
Hxc
 REVOLVTIONVM IIB. V. 431
HxcdeVcnerc ScMercurio,qui intra orbemmagnumfuiit, Decse-
teris tribus exterioribus eodem modo demonftrabuntur, ea deni¬
que defcriptione, mutatis folum nominibus j ut A B C orbem
magnum terrte ponamus, ac vifiisnoftri eirculationem,in E vero
ftellam, cujus motus in orbe fuo minor eft quam vifus noftri celeri-^
tas in orbe magno. Cseterum procedet demonftratio per omnia
qux prius.

Nota?.

Jnter fhmurufn affeciiones haudfo^remo loco efl eorum regrepa, Pto~

lemao alijjcjue Gracis priptoribus fsr^vjyriais y cjHaeJl
epcuvopivif Planetarum enim motmveleji hg rd MfjLivct vel hg
rcc 'zso>i’y^p'^va,» Cum moventur fecundum feriem fignorum^five ab occafu
in ortumytuncferri dtcuntur hg rd iTxrifjLivx * ubi vero pedem retro, refe¬
runt occafum verfusfug tcs regredi, id ejl in antecedentia retro
ire putantur.
In hac doHrina Ptolemaus tji opponit r^y Cum in¬
cipit planeta migrare ex hyfoleipfi in proegefin, vel contra ex hac in illam,
diciturprabere Cpc&vrctcflcw Copernicusfiationis animationem fa¬
cere dixit. Videtur enim planetamore HclUrumfxarum in coelo fare nes
ttfquamprogredi. EH vero duplexy primus ^ fecundus. Latinis
dicitur fiatioprma ^ Hatio fecunda^ Prima, quando incipit regredif ve
repedare uti nosier cum Lucilio loquitur. Secunda , quando repedare
definit,
fpupniam vero Anomalia commutationis repedationes iflas flationefque
regit,&anomalia Eccentri eafdem moratur vel accelerat, ubi utraque ano¬
malia coaquatajuxta doctrinam cap. pracedent is,cognita fuerit nullo nego¬
tio cognofeere licebit tempus utriufquefiationis, nec non ^g y^hd-^iug
•djg 'sr^viyn(r£oig. quem ufum adqcerihoc loco libet exiguam tabellam,
^ua notatur Anomalia commutationis.,quafiationes inchoat.

Stationes ^rimee,

^ ^ ^ ^ ^
lnapogdtoEcc,\\\x, 45.1124. 5. [157. 28. [1^5. 51. (147. 14-
InperigaoEcc,\\\^, I
c;. id8. 21,1144.40»

Statio-
 NICOLAI CO PERNICI
43^

Stationes fecmd<^>
^ ^ S 2 5
jftapog£0 Ecc.\z^7- i5-h35* 3^* n94- 9-Ui2.4^,
InpmgaoEccAz^^. 31.I232. 49.I190. 51.1191.39.1215.20.

Cum igitur, exempli gratia^ [leila Murtis habuerit anomaliam commuta-^

tioniscodiquatamgr.iS7 ,min.2S. tunc eadem jlare videtur mox mox re¬
troitura verjui h<; 7d 'Zff^t^yisfaivct vicina fuerit apogao Eccentrk alioc^ui
fj adperigaum Eccentri accejferitjftudpaulo ferius continget, nempe Ano¬
malia gr. idp.p* Cejjabit iUa repedatio ubi anomalia commutationis aqua'-
ta fuerit 201, 32 in apog. vel ipi fereinperigao, Vndemanifeftunt
ftrepedationis arcum circa apogaum ejfe gr. 4$. prope perigaum vero
gr. 21. min, 42, tantum» illud etiam fepius diclum eftytresfuperiores
planetas ejfe acronyBos quotiefcumque anomalia commutationis coaquata
dquaverit femicirculum, uti videre eft in omnibus acronyBis obfervatio-
nibus fupra memorat is. Exemplo fit tertia acronyclos Martis cap. 16, qua
vifa fuit anno Chrifti 1323 Februarij die 22^ horis feptem ante meri-
diem illius diei. Ab epocha Chrifti adiftud tempus funt anni aquabiles 1323
abjoluti& pr ater ea dies 67 hora 3 ^ five annorum fex. 23. anni 23^
dierum fex. i. dies 7, fcrup. 12, fec. 30. E tabulis colligitur med.mo^
tus Solis fmpl. Sex. 3. 13» 23. 13. Motus anomalia Martis 1.37.4^^
s^nomalia Eccentri Sex. 0. 16. 3p. quare profthapharefis Eccentri
gr.2.^6. addita anomalia facit Sex^ 3. 0. 0. fiv e femicir culum ^ fluo d
etiam in reliquis acronyBis obfervare licebit.

fligafit major aut minor ratio docet Euclides liB. 5. prop. 8. Ratio 4,
ad 3, major 0 quam 4 2, dr contra ratio 2 ad 4 minor eli quam
2 ad 3. .

Cap. XXXVL
flupmodo tempora, loca^ circumferentia regreffo-
num difcernuntur.

P Orrofijiimorbes,quibus fidera feruntur errantia, eRent ho*

mocentri magno orbi,faeile conftarenc quse demonfVrationes
pollicentur, eadem femper exiftence ratione celeritatis ftellx
ad vifus
 REVOLVTJONVM LIB. V, 433
ad vifus celeritatem, ied eccentri lunt, Sc exinde motus fecundum
apparentiam diverli. Q^m ob caufam oportebk nos difcretos
adsequatofque motus ubique eorum velocitatis differentias ailli-
mere, eifque in demonftrationibus uti, & non fimplicibus aequa¬
libus , nili circa medias longitudines con¬
tingat effe ftellam 5 ubi folummodo me¬
diocri motu ferri videtur in orbefuo. O-
ftendemus autem hxc Martis exemplo,
quo reliquorum etiam repedationes ex¬
emplo fient apertiores. Sit enim orbis
magnus A B C, inquovifusnofterver-
fatunftellaautemin E figno,unde agatur
per centrum orbis reda linea E C D A,
& E F B, habueritque dimidia B F ad
E F rationem, quam velocitas ftell^ di-
fcreta ad velocitatem virus,qua ftellam fu-
perat. Propolitum eft nobis comperire
F C circumferentiam,dimidkeretrocef-
fionisfive A B F, utfciamus quantum
ftella deftiterit a remotiffimo A B, a loco
ftationem faciens , atque angulum l'ub
FEC comprehenfiim. ex his enim tem¬
pus & locum talis affedionis ftellse predi-
cemus. Ponatur autem ftella circa me¬
diam abfida eccentri , ubi motus longitudinis & anomaliae parum
differunt ab tequalibus. + Cum igitur in ftella Martis quatenus me¬
diocris eius motus fuerit pars una fcrup. 8 fecunda 7, hoc eft me¬
dietas linese B F, ea tenus commutationis motus,id eft, vifus noftri
ad ftellse mediocrem motum colligitur partis unius , & eft E F
reda, ut fit tota E B talium part.3, fcrup. 16, fecund. 14, 6cfub
ipfis B E, E F comprehenfiim redangulum totidem part. 3, fer. i
fecund. 14. Demonftravimus autem, quod D A, quo ex centro
orbis fit 6580, qualium eft D E loooo. Sed qualium D E fue¬
rit fio, erit ad talium 39,2,9, & tota A E ad E C, ficut 99.29 ad
ao.31, Scfub ipfis comprehenfiim redangulum 2041,4, cuiintel-
ligitur sequale quod fub B E, E F. Quse igitur ex parabola procre¬
antur, fada inquam divifione ipforum 2041,4, part.3, 1 fi, 14?
veniunt nobis fi24, 4, & latus eius 24, 58, 52, quod eft E F in
lii partibus.
 434 NICOLAtCOPERNiCI
partibus ^ quibus proponebatur 6o D E, qualium autem fuerit
loooo, eritipfa E F 41^5, qualium eft
A etiam D F 658o.Trianguli igitur D E F
datorum laterum, habebimus DEF an¬
gulum part. 27 fcrup. 15, qui angulus
eftregrcffionis fideris, & angulum CDF
anomalia commutationis part.i 6 fer. 50.
Cum igitur ad primam ftationem fidus
apparuerit in EF linea, 8cipfaftella acro-
nydus in E C, fi nequicquam movere¬
tur flellarn confequentia, ipfe C F cir¬
cumferentia part. 16 fcrupul. 50 com¬
prehenderent regreflionis partes inven¬
tas 27 fcrupuL,i5 fub A E F angulo,
fcd penes expolitam rationem velocitatis
ftellas ad velocitatem vifus refpondent
ipfis anomalia commutationis fecftioni-
bus 16, 50, longitudinis ftell^ part.i^,
6, 39 fere, quibus ablatis a 27, 15 re¬
linquuntur ab altera ftationum ad acro-
nydonpartes 8 fcrup. 8, & dies 36 fem» -
foe, fub quibus partes illte longitudinis conficiuntur 19, 6, 39, ac
deinde totam regreflionem part. J^, 16 fub diebus 73. Hac in
longitudinibus eccentrimedijs, quafimiliterinalijs locis demon-
ftrantur, fed adhibita ftelladifcretafemper velocitate prout locus
ipfe dederit, ut diximus. Proinde & in Saturno, Io ve, Marte,patet
idem demonftrationis modus, nec minus in Venere Sc Mercurio,
dummodo pro ftella vifum, & pro vifii flellarn capiamus : accidunt
nimirum converfa hac in orbibus, qui terra ambiuntur, ab his qui
serram ambiunt, &: idcirco ne eandem cantilenam itentidem repe¬
tamus, ifla fufiiciant. Veruntamen cum non parvam afferatdifH-
cultatem variabilis illa ftella motus fecundum vifum dcflationum
ambiguitatem, a quibus neutiquam relevat nos Apolonium afliim-
ptum. Haudftio, fi non melius fecerit aliquis fimpliciter & de
proximo loco inquirendo ftationes, eo modo quo acronydi fideris
ad lineam medij motus Solis inquirimus Gonjnndionem, five quo¬
rumlibet fiderum coitum ex numeris motuum notis eos conjun¬
gente s, quod relinquimus cujuflibet placito»
Notse
 B.BVOLVTIONVM LIB. V. 4Sr
Notse,

[ t Cam igitur in flella Mattis ] K^nomdU €dmmt4tat» KMAYtis c$n^

fcitgrad. unum diebus 2 min. lo, quo tempore Solis motus jimplexeli
grad.2, 8, /. Ergo motus longit. 0^1 artis grad*i^ 8, 7, Infchema-
ta dimidia B F jupponitur par. i, 8,7y ergo tota B F part, 2y 16,14^
& F E fupponitur part. /, itant tota B E ppart.?, 16^ 14, quare
re5iangulumextota B E, &fegmento F E efi s, /^5 14, cui aqua¬
tur reciangulum ex AE & C E per pr. s(f libr. 5 Euclidis. Sed
redangulum A E C E ex fuis lateribus notum eii^nempe 2041,4.
quare notam etiam efl reclang. B E F E, & data eH ratio laterum
ut I ad 3 y idy J4y qua jam ignorari nequeunt. Si enim datam are¬
am 2041, 4 diviferis per aream^ablam a terminis rationis ^ nempe per
By 16y J4y fjabclis numerum quudrutum 624y 4, €U]m quadrati radix
^4-y S^y $2 du^ain terminosrationiSyfcilicet in i ^ in 3yi6yJ4y da¬
bit latera quajiiay nempe 24^, sS,S2y & 81 y 42,7, Fac idem periculum
in ReBangulo cuius areapt 37$ ratio laterum ut 3 ad $, Area 37$ di^
vi f a in ij dat numerum quadratum 2$, cujus radix $ multiplicata in
3> ficit latera 13 ^ 2$ y qua eli regula perpetua.

Finis libri quinti.

lii ^ NICO.
43'S
NICOLAI

COPERNICI
REVOLVTIONVM
LIBER SEXTVS.

V A M vim effedumque haberet aflumpta re¬

volutio terrae in motu apparente longitudinis
errantium liderum, & in quem ea omnia cogat
ordinem, nempe certum & neceilarium pro eo
ac potuimus, indicavimus. Reliquum eft, ut
circa tranhtus illorum fideram, quibus in latitu¬
dinem digrediuntur,occupemur, oflendamus-
que quomodo etiam in his eadem terrae mobilitas exercet imperia,
legesque prxfcripfit illis etiam in hac parte. Efl autem & h^c pars
fc?enti2eneceflaria,quoddigrefIionesipfbrum fiderum, haud par¬
vam efficiunt circa Ortum & Occafum apparitiones,occultationes,
atque alia, quse in univerfum fupra expofita funt,differentiam. Quin
etiam vera loca ipforum tunc cognita dicuntur, quando longitudo
fimul cum latitudine a fignorum circulo conftiterit. igitur
prifci Mathematici hic etiam per ftabilitatem terrae demonftraffe
ratifunt, eadem per affumptam ejus mobilitatem majori fortaffe
compendio, ac magis appoiite faifturi fumus.

Gap. I.

T>e in Utitudinem digrejfu quinquie errantium exp-

D Vplices in omnibus his latitudinis expatiationes invenerunt

prifci, duplici cujufquam ipforum longitudinis intequalitad
refpondentes-Et aliam fieri occafione orbium cccentro-
rum^ aham penes epicyclos, quorum loco epicyclorum unum or¬
bem terrae
 N. COP. REVOLVTIONVM LIB. VI. 4J7
bem tcrp^ magnum jam fsepe repetitum accepimus. Non quod or¬
bis ipfe aliquo modo declinet a figniferi plano femel in perpetuum
obtento 5 cum idem fint', fed quod orbes illorum lidcrumad hoc
inclinentur obliquitate non fixa. Quse quidem varietas admo¬
tum ac revolutiones orbis magni terrae reguletur. Qi^niam ve¬
ro tres fiiperiores, Saturnus lupiter & Mars, alijs quibufdam legi¬
bus feruntur in longitudinem,quam reliqui duo: ita quOque in lati¬
tudinis motu non parum differunt. Scrutatifunt igiturprimum ubi
nam eilent, & quanti illorum extremi limites Bores latitudinis.
Q^s invenit Ptolemteus in Saturno & love circa principium Li-
brs. In Marte vero circa finem Cancri in apog^o propemodum
eccentri. Noftris autem temporibus invenimus hos terminos Se¬
ptentrionales, Saturno in 7 Scorpij, I ovi in 27 Libr^ , Marti iii
27 Leonis, prout etiam apogaea ad nos ufque permutata lunt.Ipfiim
namque motum orbium illorum inclinationes & cardines latitudi¬
num fequuntur, inter hos terminos per quadrantes circulorum fe¬
cundum diftantias sequatas, five apparentes nullum prorfus viden¬
tur facere latitudinis abfceflum, ubicunque contigerit tunc efle ter¬
ram. In his ergo medijs longitudinibus'intelliguntur efle in fedtio-
ne communi fuorum orbium cum fignifero, non aliter quam Luna
infectionibus eclipticis, quas hic vocat Ptolemaeus nodos, afeen-
dentem a quofl:ellaingrediturpartesSeptentrionales:defcenden-
tem, quotranfinigratin Auftros. Non quod orbis terr^ magnus
idem femper in plano figniferi manens latitudinem eis adducat ali¬
quam: Sed omnis latitudinis digrefllis ex illis eft, qui in alijs ab his
locis plurimum variat,quibus appropinquanti terre,quando Soli vi¬
dentur oppofiti ac acronyCti, majori femper excurrunt abfceffu»
quam in quacunque alia terrspofitione. In hemicyclio Boreo in
Boream, in Auftrino in Auftrum, Idque majori diferimine quam
terrse accefllis Screceflus poftulat. Quaoccafione cognitum cft,in¬
clinationem illorum orbium non efle fixam, fed quas mutetur quo¬
dam librationis motu revolutionibus orbis magni terr^ commen-
furabili, ut paulo inferius dicetur. Venus autem & Mercurius alijs
quibufdammodis videntur excurrere, certa tamen lege obfervata.
adabfidasmedias, extremas & infimas. Nam in medijs longitudi-
nibus,quando videlicet lineamedij motus Solis per quadrantes di-
ftiterit a fumma vel infima illorum abfide,ipfeque ftcllas ab eadem
linea medij motus-abfuerint ner quadrantes fuorum orbium ve^er-
lii 3
 43S NICOLAI COPERNICI
tini vel matutini, nullum in eis invenerunt ab orbe lignorumab-
fceffum, per quod intellexerunt eos tunc effe in fedione communi
orbium lignorum Scligniferi, qux ledio tranlit per illorum apogaea
& perig^a. Et idcirco luperiores vel inferiores relpedu terrae exi-
ftentes, egrelliones tunc faciunt manifeftas. Maximas vero in fum-
ma a terra diftantia, hoc ell, circa emerlionem veJfperdnam vel
occultationem matutinam, ubi Venus maxime Borea videtur,Mer¬
curius Auftrinus. Ac alternatim in propinquiori terrae locojquan-
do velpertini occultantur, vel emergunt matutini, Venus Auftrina
eft, Mercurius Boreus. Vice verla in loco huic oppolitu exiftente
terra, atque in altera ablide media, dum videHcet anomalia eccen-
tri fuerit part. 270, apparet Venus in majori a terra diftantia Au¬
ftrina, Mercurius Boreus, ac circa propinquiorem terrae locum Ve¬
nus Borea,Mercurius Auftrinus. In converlione vero terrae ad apo>*
gaea horum liderum, invenit Ptolemaeus Veneri matutinae latitudi¬
nem Boream, velpertini Auftrinam. Id quoque vicillimin Mercu-
1'io matutino Auftrinam, velpertino Boream. Qi^ limiliter in op-
pofito perigii loco convertuntur, ut Venus Lucifer Auftrina vi¬
deatur, Ve^erugo Borea, at Mercurius matutinus Boreus, velper-
tinus Auftrinus. Atqui in his utrilque locis invenerunt Veneris ab-
ftelTum Boreum femper majorem, quam Auftrinum, Mercurij ma¬
jorem Auftrinum quam Boreum. Qua occalione duplicem hoc lo¬
co rationati liint latitudinem, &■ tres in univerfum. Primam, quae in
medijs longitudinibus. Inclinationem vocarunt. Alteram, quae in
fumma ac infima ablide. Obliquationem. Ac rehquam huic con-
jundam. Deviationem. Veneri Boream lemper, Mercurio Auftri¬
nam. Inter hos quatuor terminos invicem commifcentur,ac alter¬
natim crcfcunt Sc decrelcunt, mutuoque cedunt, quibus omnibus
c;onvenientes allignabimus occaliones.

Gap. II.
Hypothcjis circulorumy c^uibu^ ha Jlclla in latitudi¬
nem feruntur.

A Sfumendum eft igitur in his quinque ftellis, orbes eorum ad

p anum ligniferi inclinari, quorum ledio communis Iit per
diametrum iplius figniferiinclinatione variabilifed regulari.
Q^niam
 REVOLVTIONVM LIB. VI. 433
Coniam in Saturno, love, & Marte angulus fedionis, in fedione
ill^anquam axe librationem quandam accipit, qualem circa pra:-
cellionem aequinodiorum demonftravimus; Sedlimplicem Sc mo¬
tui commutationis commenfurabilem,fub quo augetur & minuitur
certo intervallo. Vtquotiefcunque terra proxima fuerit planet^
nempe acronydo, maxima contingat orbis planetae inclinatio iii
oppolito minima, in medio mediocris : ut cum fuerit planeta in li¬
mite maxiinas latitudinis Bore^ Uve Auftrinae, multo major apparet
cjus latitudo in propinquitate terr^,quam ejus maxima diftantia.Et
quarnvis h^c folapoffet elfe caufa hujufce diverfitatis in^qualis ter-
r^diftanda, fecundum quod propinquiora majora videntur remo¬
tioribus, fed majori diiferentia excrefcunt deficiuntque harum ftel-
l^um latitudines, quod fieri non potcfi:, nifi etiam orbes^illorum in
obliquitate fua librentur. Sedut antea diximus in his qu^ libran-
tur,oportet medium quoddam extremorum accipere.Q^ ut aper¬
tiora fiant, fit orbis magnus, qui in plano figniferi A B C D , cen¬
trum habens E,
ad queminclinus ^
fit orbis planetae,
qui fit F G K L ,
medise ac perma¬
nentis declinatio-
nis,cuius limes la¬
titudinis Boreus
F, Auftrinus K,
defcendes fedio-
nisnodus G, af. -— -ft*
cendens L,Sedia
communis B E D
qu9 extendatur in
redas lineas G B,
D L. Q^quidem
quatuor termini
non mutentur,ni-
fi ad motum abfi-
K
dum. Intelligatur
autem , quod motus ftelf® longitudinis non feratur fub plano'
apfius F G circuli , fed fub alio quodam obliquo ipfi F G
homo-
440 NICOLAI COPE RNlCt
hoiiiocentro , qui Et O P , qui fe invicem fecent in eadem
G B, D L redalinea. Dum ergo ftellafub O P orbe feratur
&■ ipE interdum motu librationis coincidens ipE F K plano, tranf-
migrat in utralque partes, facitque ob id latitudinem apparere va¬
riam. Sit enim primum ftella in maxima latitudine Borea
Egno proxima terr^,in A exiftenti, & excrefcet tunc ipia latitudo
ftellse penes angulum O G F maximce inclinationis O G P or¬
bis. Cuius motus
o accefllis & recef- i
Eis , quia motui
commutationis ■
commenfurabilis !
cxiftit per hypo-
tlieEm , E tunc
terra fuerit in B,
congruet O in F,
& minor appare- j
^ bit ftellse latitudo !
in eodem loco
quam prius. Mul¬
to etiam minor ll
terra in C figno i
fuerit,tranfmigra-
bit enim O in ex- i
tremam &diver- i
fam librationis fue
partem, St relin¬
quet tantum,quantum a libratione ablativa latitudinis Boreae fuper-
fuerit,nempe ab angulo «quali ipfi O G F. Exinde per reliquum
hemicyclium C D A, crefcet latitudo ftell» Borea,exiftentis cir¬
ca F, donec ad primum A fignum redierit, unde exiverat. Idem
procefliis atque modus erit in ftella meridiana circa K fignum con-
ftituta, fumptoa C terrte motus exordio. Qimdfi ftella in altero
G vel L nodo fuerit,acrony(ftus vel fub Sole latens, quamvis tunc
plurimainclinationedeftiterint invicem orbes F K & O P,nulla
propterea latitudo ftellaefentietur, utpote qua; fodionem orbium
communem tenuerit. Ex quibus,ut arbitror,facile intelligitur,quo-
modo Latitudo planetx Borea decrelcat, ab F ad G, &Auftrmaa
G adK
 REVOLVTIONVM LIB. VI. 441
a G ad K augeatur, quse ad L tota evanefdt tranfeatque in
Septentriones. Et tres illifuperiores hoc modo fe habent. Aqui-
bus ut in longitudine iic in latitudinibus non parum difFerunt Ve¬
nus & Mercurius , quodfediones orbium communes per apogsea
habeant Sc perigsea collocatas, eorum vero maximx inclinationes
ad medias abfidas convertuntur libramento mutabiles, utiliorum
{iiperiorum, fed aliam infuper hi librationem fubeunt priori difsimi-
km. Ambx tamen revolutionibus telluris funt commenfurabiles,
fed non uno modo. Nam prima libratio hoc habet,quod revoluta
femel terra ad illorum ab fides motus librationis ipfx bis revolvitur,
axem habens permanentem,fedionem quam diximus per apogxa &c
perigxa, ut quotiefcunque linea medij motus Solis fuerit in peri-
gxo five apogxo illorum,maximus accidat angulus fedionis.In me-
dijs autem longitudinibus,minimus femper. Secundavero libratio
huicfuperveniens differt ab illa, in eo, quod mobilem axem habens
efficit, utinmedialongitudineconftituta terra, five Veneris, five
Mercurij,planetafemper fit in axe,id eft,in fedione communi huius,
libramenti. Maxime vero devius, quando apogxum vel perigxum
eius refpexerit terram, Venus in Boream femper,ut didum eft,Mer-
curius in Auftrum: cum tamen propter priorem ac fimplicem incli¬
nationem latitudine tunc carere debuiflent. Vt exempli gratia:
Dum medius Solis motus fuerit ad apogxum Veneris, & ipfain eo¬
dem loco, manifeftum eft,quod fecundum fimplicem inflexionem
primamque librationem in communi fedione fui orbis cum plano
figniferi nullam tunc admififlet latitudinem,fed fecunda libratio de¬
viationem fuam fuperinducit ei maximam, habens fedtionem five
axem per tranfverfam diametrum orbis eccentri, fecans eam quse
per fummam ac infimam abfida ad angulos redtos. Si vero eodem
tempore fuerit in alterutro quadrante, ac circa abfidas medias fui
orbis, tunc axis huius libramenti congruet cum linea medij motus
Solis. Etipfa Venus addet reflexioni Borex deviationem maxi¬
mam, quam Auftrmx reflexioni auferet, mino remque relinquet:
atque hoc modo libratio deviationis motui telluris commenfura-
tur. Qux ut etiam facilius capiatur , repetatur orbis magnus
A B C D , orbis Veneris vel Mercurij eccentrus obliquus
adA B C circulLim,fecunduminclinationemsequalem F G,KL-
Horum fedtio communis F G per apogxum orbis, quod fit F,
& perigxuni G. Ponamus primum commodioris caufademon-
Kkk ftrationis
 44^ NICOLAI COPERNICI
ftrationis ipfius G K F orbis eccentri inclinationem , tanquam
fimpliccm & fixam, vel dum placet mediam inter minimam &:
maximam , nili quod F G fedio communis fecundum peri-
gici Sc apogsei motum permutetur. In qua dum fuerit terra,
nempe in A v.el
C, atque in eadem
A
linea planeta: ma-
nifeftum eft, quod
nullam tunc face¬
ret latitudinem ^
quando omnis la¬
titudo a lateribus
eft. Inhemicyclijs
GKF & FLG,
quibus planeta in
Boream vel Au-
ftros facit accef-
fus , ut didtum eft^
pro modo inflexi¬
onis ipfius F K G
circuli ad zodiaci
planum. Vocant
autem hunc plane-
t«E digreflum obli¬
quationem , alij reflexionem. Cum vero terra fuerit in B
vel D , hoc eft ad medias ablidas planetse , erunt e sedem latitu¬
dines fupraSc infra K F G, & G L F , quas vocant declina¬
tiones , itaque nomine potius quam re differunt a prioribus, qui¬
bus etiam nominibus in locis medijs commifeentur. Sed quoniam
angulus inclinationis horum circulorum in obliquatione, reperitur
cfle maior quam in declinatione, intellexerunt per quandam libra¬
tionem id fieri, infledentem fe in F G fed:ione,tanquamaxe,uti
didum eft infuperioribus. Cum igitur utrobique talem fedionis
angulum notum habuerimus, facile ex eorum differentia intellige-
remus, quanta fueritipfahbratio a minima ad maximam. Intelliga-
turiamalius circulus deviationis, obliquusipfi G K F L, homo-
centrus quidem in Venere , eccentrus autem eccentri in Mercu¬
rio , ut poftea dicetur, quorum fedio communis fit R S , tan-
quam
 REVOLVTIONVM IIB. VI. 443
quam axis huius librationis in circuitu mobilis, ea ratione, ut dum
terra in A vel B fuerit, planeta fit in extremo limite deviationis,
ubicunque ferit in T %no, & quantum ex A terra progreffum
fuerit, tantum planeta fibintelligatur a T removeri, decrefcen-
te interim obliquitate circuli deviationis, ut dum terra emenfa fue¬
rit quadrantem A B , intelligatur planeta ad nodum pervenifle
huius latitudinis , id eflin R. Sed coincidentibus tunc planis in
medio librationis momento ac in diverfum nitentibus , reliquum
hemicyclium deviationis, quod prius erat Auflrinum, erumpit in
Boream, in quod fuccedens Venus Auftro negledto Septentriones
repetit,nunquam appetitura Auftrum per hanc librationem. Sicut
Mercurius contrarias fedtando partes Auftrinus permanet, qui etiam
in eo differt,quod non inhomocentro eccentrffcd eccentrieccen-
tro libratur. Pro quocirca longitudinis motum epicyclio ufifu¬
mus in insequalitatis demonftratione. Verum quoniam illic longi¬
tudo fine latitudine,hic latitudo fine longitudine confideratur, quas
tum una,eademque revolutio comprehendat pariterque reducat,fa¬
tis apparet unum efle motum, eandemque librationem, quse potuit
utramque varietatem efficere, eccentra & obliqua fimul exiflens.
Nec aliam praeter hanc quam modo diximus hypothefim , de qua
plura infra.

C A P. LII.

ft inclinatio orbium Saturrih loyis O*

artis*

P Oft h5rpothefes digreffionum quinque planetarum expolitas,

ad res ipfas defcendendum nobis eft, difcernendaque lingula,
atque in primis, quantae lint fingulorum circulorum inclina¬
tiones, quas per eum qui per polos eft circuli inclinari, &:adred:os
angulos ei qui per medium lignorum cit defcriptus, maximum cir¬
culum ratiocinamur, ad quem fecundum latitudinem tranfitus con-
liderantur. His enim praeceptis via cognofcendarum cujufque la¬
titudinum, aperietur, incipientibus iterum a tribus fuperioribus,
quo in extremis limitibus latitudinum Auflrinis, expolitione Ptole-
maica, patent abfceflus Saturni acronydti grad. 3 fcrup. 5 lovis
Rkk a grad.
 NICOLAI COPERNICI
«rrad. 2 fcrup. 7, Martis grad. 7. In locis autem oppofitis, dum
Videlicet Soli commeant, Saturni grad. 2 fcrup. 2, lovisgrad. i
fcrup. 5. Martis fcrup. duntaxat 5, adeo ut pene contingat figno-
rum circulum, prout ex eis, qua: circa occultationes illorum &:
cmerfus obfervavit, latitudinibus licebit animadvertere. Qi^bus
ita propofitis, efto in plano quod fuerit ad redos angulos fignorum
circulo, & per centrum fedio communis zodiaci A B, eccentri
vero cujuHibet trium fuperiorum C D, per maximos Auftrinos
& Boreos limites, centrum quoque zodiaci E,& magni orbis Cer-
riE dimetiens F E G. Sit autem D Auftrinalatitudo, C Borea,
quibus conjungantur C F, C G, D F, D G. lam vero fupra
circa fingulosdemonftrat^funt rationes E G, orbis magni ter¬
rae, ad E D eccentri planetae ad quae¬
libet loca eorum propofita. Sed & maxi¬
marum latitudinum loca data funt ex ob-
fervationibus. Cum ergo B G D angu¬
lus maxima latitudinis Auftrinse datus
fuerit, exterior trianguli E G D, da¬
bitur etiam per demonftrata triangulo¬
rum planorum interior & oppolitus an¬
gulus G E D , Inclinationis eccentri
maximte Auftrinae ad zodiaci planum. Si¬
militer per minimam latitudinem Auftri-
nam demonftrabimus minimam inclina¬
tionem, utpote per angulum E F D,
quoniam trianguli E F D, datur ratio
laterum E F ad F D , cum angulo
E F D , habebimus angulum exterio¬
rem datum D F E, minima inclinatio¬
nis Auftrinae, hinc per differentiam utri-
ufque declinationis rotam librationem
eccentri ad zodiacum. Quibus etiam an¬
gulis inclinationum latitudines Boreas
oppolitas ratiocinamur, quales videlicet
fuerint anguli A F C, & E G C, qui
E obfefvatis confenferint, nos minimae
errafle fignificabunt.. Exemplificabimus
autem de Marte, eo quod ipfe prae canteris excurrit omnibus in lati-
tudinem»
 REVOLVTIOKVM LIB. VI. 445
tudinem, cujus latitudinem maximam Auftrinam adnotavit Pto-
lemseus partium fere 7, atque hanc in periga:o Martis: Maximam
quoque Boream part. 4, fcrup. 20 in apogseo. Nos autem cum
acceperimus angulum B G D part. 6 fcrup. 50,- invenimus ei
refpondentem'A F C angulum part.4 fcrup. 30 fere. Cum enim
ratio data E G a-d ED, lic ficut unum ad unum, fcrup. 22, fe-
cund, 26, habebimus ex eis cum angulo B G D, angulum D E G
part. I fcrup.. 51 fere, inclinationis maximseAuftrin^. Et quoniam
E F ad C E, efl ficut unum ad unum, fcrup. prima. 39 fecund.
57y 6c angulus C E F sequalis ipfi D E G part. i fcrup. 51
fequetur exterior, quem diximus C F A part. 4 fem. exi-
ftente planeta acronydo. Similiter in oppofito loco, dum cum So¬
le currit, fi afllimpferimus angulum D F E fcrup.5 ex D E &
E F datis lateribus, cum angulo E F D, habebimus angulum
E D F, 6c exteriorem D E G fcrup. prope 9 minimse inclina¬
tionis, qui etiam aperiet nobis angulum C G E, Borese latitudi¬
nis fcrup. prope 6. Cum ergo reiecerimus minimam inclinationem
a maxima, hoc eft 9 fcrup. ab una parte, & 51 fcrup. relinquitur
pars una, fcrup. 41. Eftque libratio huius inclinationis, Sc dimidia-
fcrup. 50, fem. fere. Simili modo aliorum duorum Io vis & Satur¬
ni patuerunt anguli inclinationum cum latitudinibus. Nempelovis
inclinatio maxima partis unius, fcrup.42 minima,partis unius,fcrup.
18 ut tota eius libratio non comprsehendat amplius quam fcru. 24.
Saturni autem inclinatio maxima part. 2 fcrup. 44 minima part.
2 fcrupul. 16 inter ea libratio fcrup. 19. Hinc per minimos in¬
clinationum angulos,qui in oppofito loco contingunt, dum fuerint
fub Sole latentes, exibunt abfceflus latitudinis a fignorum circulo
Saturni part. 3 fcrup. 3. lovis pars una, fcrup. 6, quse erant often-
denda, ac fervanda pro tabulis infra exponendis.

Kkk 3
 NICOLAI COPERNICI

Cap. IV.

Uteris qmbt^slibet^ c^mmiverfum Utitudinlbus ex^onendh

horum trium fiderum.

E X his deinde iic oftenhs patebunt in univerfum ac fingulx la¬

titudines ipforum trium fiderum. Intelligatur enim qu^e prius
plani red:i ad circulum lignorum fedtio communis A B, per
limites extremarum digreffionum. Et lit Boreus limes in A, le&o
quoque communis orbis planetse reda C D, qu^e lecet A B, in
D ligno,quo fado centro defcribatur orbis magnus terrse E F&
.ab acronychio quod elt E, capiatur utcunque E F circumferen¬
tia cognita, ab iplis quoque F & C, loco ftell^ perpendiculares
agantur ipli A B, Sclint C A, F G, &connedantur F A,F C.
Q^rimus primum angulum A D C, inclinationis eccentri, quan¬
tus iplc lit in hoc themate. Oftenfum eft autem tunc maximum fuif-
fe, quando terra fuit in E ligno: patuitetiam,quodtotaeiuslibra-
tio commenfuratur revolutioni terr^ in E F circulo penes dime¬
tientem B E, prout exigit natura librationis. Erit ergo propter
B F circumferentiam datam E D ad E G ratio data,& talis elt
libramenti totius ad id quod modo ab angulo A D C decrevit.
Datur propterea ad prxlens angulus A D C, idcirco triangulum
A D C datorum angulorum datur cum omnibus cius lateribus.
Sed quoniam C D, rationem habet datam ad E D, ex proceden¬
tibus , datur etiam ad reliqua D G. Igitur C D & A D, ad
eandem G D, hinc & reliqua A G datur , quibus etiam datur
F G, elt enim dimidia liibtendentis duplum E F : duobus ergo
lateribus trianguli redtanguli A G F datis,datur fubtenfa A F, &
ratio A F, ad A C, lic demum duobus lateribus trianguli redtan-
guli A C F datis, dabitur angulus A F C , iple eft latitu¬
dinis apparentis, qui quorebatur. Exemplificabimus hoc rurfum
de Marte , cuius maximus limes Aiiftrino latitudinis lit circa A,
quo fere in infima eius abfide contingit. Sit autem locus planeto
in C, ubi dum eflet terra in E ligno, demonftratum eft A D C
angulum inclinationis maximum fliilTe , nempe partis unius, feru-
puL 50. Ponamus iam terram in F figno, 6c motum commu¬
tationis
 REVOLVTIONVM LIB. VI. 447
tationisfecundum E F circumferentiam, part. 45. Datur ergo
F G reda 7071, quarum eft E D, loooo, & G E, reliqua
eius quas ex centro part. 2929. Oftenfum eft autem dimidium
librationis A D C anguli effe (crupul. 50 fem, rationem habens
augmenti &: diminutionis hoc loco , ut
DE ad G E , ita 50 lem. ad 15
proxime, quas cum reiecerimus a parte
ima,fcrup. 50 remanebit pars una,fcrup.
35 angulus inclinationis A D C , in
pr^fenti. Erit propterea triangulum
A D C datorum angulorum atque late¬
rum , & quoniam fupra oftenfum eft,
C D partium efle 9040,quarum eft E D
^580, erit earundem F G 4^53, A D
part. 9056, 6c reliqua A E G part.4383,
& A C part. 249^. Trianguli igitur
A F G recftanguliperpendicularem AE
partium 4383 , & bafim F G part. 4^53
fequiturfiibtenfa A F partium 6392. Sic
demum trianguli A C F habentis CAF
angulum redium eum lateribus A C, A F
datis, datur angulus A F Cpart. afcrup.
15 latitudinis apparentis ad terram in F
conftitutam. Eodem modo in alijs duobus Saturno Sc love exer¬
cebimus ratiocinationem.

Cap. V.

Veneris ^ ^ercurij Utitudmihus,

S Vperfiint Venus & Mercurius, quorum in latitudinem tranh-

tus, latitudinum limul demonftrabuntur tribusut diximus,
evagationibus involutorum. ut fingillatim difcernique-
antjincipiemus ab ea,quam declinationem vocant, tanquam a lim-
plicioritra<ftatione,eiliquidem Soli accidit, ut a Cceteris interdum
leparetur,quod circa medias longitudines, circaque nodos, fecun¬
dum examinatos longitudinis motus per quadrantes circulorum
conftituta terra ab apogaso &■ perigaso planetae, cui in propinquitate
terrae
 NICOIAICOPERNICI
terrseinvenerunt latitudinis parces Auftrin;^ vel Borex in Venere
part 6 fcrup. 22, in Mercurio pare. 4 ferup. 5. In maxima vero
diftantia terree Veneri partem unam, fcrup. 2. Mercurio part. i
fcrupul.45, quibus anguli inclinationum in hocfitu fiunt manifcfti
per expoficos Canones aequationum,quibus Veneris eo loci in fum-
ma a terra diftantiapart. i fcrup. 2 inima, part. ^ fcrup. 22 con¬
gruunt, utrobique circumferentia orbis , part. 2 fem. proxime.
Mercurij vero fupernepars i fcrup. 45, inferne part. 4 fcaip. 5
fui orbis circumferentiam part. 6 cum quadrante unius poftulat.
Vt fit angulus inclinationis orbium, Veneri quidem part. 2 fcrup.
30, Mercurij vero part. 6 cum quadrante, quarum 360 funt qua-
tuor redti, quibus in eo fitu particulares quaeque latitudines, qu^
funt declinationis, pofTunt explicari, uti modo demonftrabimus &
primum in Venere. Sit enim in fubjedto circulo fignorum, ac per
centrum redti plani, iedtio communis ABC, ipia vero D B E
fedtio communis fuperficiei orbis Veneris: & efto centrum quidem
terrx A, orbis autem planet^ B,
C D atque A B E angulus inclinationis
orbis ad figniferum, Sc deferipto
circa B, orbe D F E G, conjun¬
gatur F B G, dimetiens redtaad
D E dimetientem. Intelligatur
autem orbis planum ad afliimptum
■fi* redtum itafe habere, ut ipfi D E,
ad redtos angulos in ipib dudias
fint invicem paralleli, circuli fi¬
gnorum plano, & in ipfo Sola
F B G. Propofitum eft ex A B,
B C, datis redtis lineis.cum angu¬
lo inclinationis A B E dato, in¬
venire quantum plancta abierit in
latitudinem. Vt verbi gratia, dum
diftiterit ab E figno,terr^ proxi¬
mo part. 45, quod idcirco elegi¬
mus Ptolemieum fecuti, ut appa-
reat fi Veneri vel Mercurio afferat aliquid diverfitatis in longi¬
tudine orbis inclinatio. Tales quippe differentias circa media
locxinter DFEG terminosoporteretplurimumvideri,eomaxi-
 REVOLVTIONVM LIB.VI. 44^
me, quodft*ella in his quatuor terminis conftiruta eafdemefficit
longitudines, quas faceret abfque declinatione, ut eft de fe manife-
ftum. Capiamus ergo E H circumferentiam,ut didum eft,par. 45,
& agantur perpendiculares ipfi B C quidem H K, ad planum ve¬
ro figniferifubjedum K L, & H M, & connedantur H B, LM,
A M, & A H, habebimus L K H M quadrangulum parallelo-
grammum &redangulum, eo quod H K ad planum iit iigniferi,
nam &• L A M, angulus longitudinis profthaph^reli compr^ehen-
dit ipfum latus, latitudinis autem tranfitum, quifub H A M angu¬
lus, cum etiam H M in idem ligniferi planum cadat perpendicularis.
Coniam igitur angulus H B E datur part.45 erit H K femiffis
lubtendentis duplum H E part.7071, qualium eft E B loooo
Similiter trianguli B K L, angulus K B L datus eftpart.2, fem!
& B L K redus, &fubtenfa BK 7071, qualium etiam B E eft
loooo. Erunt etiam reliqua latera earundempart. KL part.208,
& B L 70^4. Sed quoniam A B ad B E ex prius oftenfis eft
ut loooo ad 7195 proxime,erunt reliqua in eifdem partibus HK
508^, H M jsqualis ipfi K L 221, & B L 5081, hinc reliqua
L A 4919. lam quoque trianguli A L M dafis lateribus A L
L M, aequali H K, & ALM redo,habebimusfubtenfam A M
7075, & angulum M A L partium 45 fcrupul. 58, qu^ eft
profthaph^refis, five commutatio magna Venere fecundum nume-
rum. Similiter trianguli datis lateribus AM part.7075, &M H
aquali K L, conftabit angulus M A H partis unius fcaipul. 47
latitudinis declinationis. Quod fi trutinare non pigeat, quid ad¬
ierat ha:^c Veneris inclinatio diverlitatis in longitudine, capiamus
triangulum A L H, cum intelligamus E H diametrum efte pa¬
ralleli L K H M. Eft enim part. 5091, quarum A L 4919 : &
A L H angulus redus, e quibus colligetur fubtenfa A H 7079,
data igitur ratione laterum,erit angulus HAL par. 45 fcrup.
Sed A L xM oftenia eft part.45 icrup. 57, excrefcuntergoicrup.
duntaxat 2, quce erant demonftranda. RurlLim in Mercurio limili
ratione declinationis latitudines demonftrabimus per deicriptio-
nem priscedenti limilem, in qua E H circumferentia ponatur
part. 45, ut utraque redarum H K, K B , talium itidem ca¬
piatur part. 7071, qualium eft H B loooo lubtenia. Qualium
igitur fuerit B H ex centro 5953, ac ipfa A B 99(^4, h^loco
prout ex pr^demonftratis longitudinum differentijs colligi poteft.
Lii Talium
 NICOLAICOPERNICI
Talium utraque B K & K H erunt part. 2,795, Se quoniam angulus
inclinationis A B E oftgnfus cft part. 6 ferup. 15, qualium fune
360 quatuor redi. Trianguli igitur redanguli B K L, datorum an¬
gulorum datur balis K L 3 earundem partium 304 & perpendicula¬
ris B L 2778, igitur & reliqua A L
7186. Sed & L M , sequalis ipfi
H K, 2795. Trianguli igitur A L M
angulo & redo cum duobus datis
lateribus A L, L M, habebimus
fubtenfam A M part. 7710, Scan--^
gulum L A M part. 21 ferup. 16,
& ipfe eft profthaphaerefis numera¬
ta. Similiter trianguli A M H duo¬
bus lateribus datis AM,
aequali K L , redum in angulum
comprehendentibus , conflabit
M A H angulus part. 2 ferup. 16,
latitudinis quarlitse. Q^d exquiri
libeat, quantum verse & apparenti
proflhaphserefi debeatur , fumpto
dimetiente parallelogrammi L K,
qui ex lateribus nobis colligitur
part. 28x1, & AL , part. 7186,
qii^ exhibebunt angulum L A H part. 21 ferup. 23 proflhaphie-
refis apparentis, qui excedit prius numeratum in ferup. fere 7, qu^
erant demonftranda.

Cap. vi.

fecmdo in latitudinem tranfitu Veneris ^ ^ercurij

fecundum obliquitatem fuorum orbium in
apogao pertgieo,

H T.c de tranfitu latitudinis horum flderum, qui circa medias

longitudines fuorum orbium contingit, quafque latitudi¬
nes , declinationes vocari diximus. Nunc de ijs dicen¬
dum efl , quaj accidunt circa perigsea dc apogsea 3 quibus ille
tertius
 REVOLVTIONVM LIB. VI. 451
tertius deviationis excurfus commifcetur. Non ut in tribus fuperio-
ribus, fed qui ratione facilius difcerni fepararique poffit, utfequitur.
Obfervavit enim Ptolemteus latitudines has, tunc maximas appa^
rere, quando ftellx fuerint in redis lineis orbem contingentibus
a centro terras, quod accidit in maximis a fole diftantijs matutinis
&:ve(pertinis, ut diximus. Invenitque Veneris latitudines Boreas
majores triente unius gradus, quam Auftrinas. Mercurij vero Au-
ftrinas fefquigradu fere majores quam Boreas. Sed difficultati &: la¬
bori calculationum confulere volens, accepit fecundum mediam
quandam rationem feftertia graduum in diverfas partes latitudinis,
quos gradus ad zodiacum redo circa terram latitudines ipfa; fub-
tendunt, per quem latitudines definiuntur, prsefertim quod non
evidentem propterea errorem profuturum exiftimavit , pro ut
etiam mox offendemus. Q^dlimodograd. z fem.tanquam a
fignorum circulo abfceffiis hinc inde
aquales capiamus , excludamufque
interim deviationem , erunt demon-
ftrationes noftrx fimpliciores ac fa¬
ciliores , donec inflexionum latitudi¬
nes determinaverimus. Offendendum
igitur eff primum, quod huius latitudi¬
nis excurfus circa contadus circuli ec-
centri maximus contingat, ubi etiam
longitudinis proffhaphgrefcs fiint max-
imse. Effo enim communis fedio pla¬
norum Zodiaci & circuli eccentri five
Veneris,five Mercurij,per apogseum &
p(irigxum,in qua capiatur A terrse lo¬
cus,atque B centrum eccentri, C D
E F G circuli ad figniferum obliqui,
ut videlicet red^ lineae quascunque ad
redos angulos ipfi C G , dudai an¬
gulos compraehendant aequales obli¬
quitati: aganturque A E quidem con¬
tingens circulum A D utrunque fe-
cans, ducantur etiam a D,E,F lignis perpendiculares, in C G
quidem ipfae D H, E K, F L, in fubiedum vero figniferi planum
ipfk D M>, E N, F O, &: coniungantur M H, N K, O L,
Eli 2, infuper
 451 NICOLAI COPERNICI
infuper A N, A O, A M, ipfse enim A O M reda cft, cum
tria eius ligna in duobus lint planis,
nempe medij fignorum circuli & ipfius
A D M 5 redo ad planum ligniferi»
Quoniam igitur in propolita obliqua¬
tione longitudinis quidem anguli, qui
lub H A M, & K A N, profthaphx-
reles harum ftellarum comprashen-
dunt. Latitudinis autem excurfus, qui
fub D A M, E A N. Aio primum,
quod E A N angulus latitudinis, qui
in contadu conftituitur , Iit omnium
maximus,ubi etiam fere profthaphtere-
lis longitudinis maxima exiftit. Gum
enim lub E A K angulus maior Et om-
nium,iple K E ad E A maiorem ratio¬
nem habebit, quam utraque H D Sc
L F, ad utramque DA & F A, Sed
ut E K ad E N, fit H D ad D M,&:
L F ad F A, xquales enim funt angu¬
li, Ecut diximus,quos fubtendunt,&: qui
circa M N O redi. Igitur & N E ad
ad E A, maiorem habet rationem,
quam utraque M D & O F, ad utram¬
que D A & F A: ac rurfus quifub D M A, & E N A, & O F A
funt anguli redi, maior ell igitur & qui fub E A N angulus , ipfo
D A M, atque omnibus eis, qutehoc modo conftituuntur. Vnde
manifedum ell, quod etiam qute fiunt ex hac obliquatione fecun¬
dum longitudinem inter pro fthaphterefesdifferentite, maxima eft,.
quse in maximo tranfitu determinantur circa E lignum. Nam
propter angulos,quos fubtendunt asquales H D^K E, & L F, pro¬
portionales fiint ad H M, K N, & L O. Cumque maneat eadem ra¬
tio earum ad excefiusfuos, conlequens ell excellum E K & KN>
maiore habere rationem ad E A,quam reliquos ad limilesipli AD.
Hinc etiam manifellum ell, quod quam habuerit rationem maxima
fecundam longitudinem profthaphserelis, ad latitudinis maximum
tranfitum, eandem habebunt rationem legmentorum eccentri fe¬
cundum longitudinem prollhaphterefes, ad tranfitus latitudinis .
 REVOLVTIONVM LIB. VI. 453
Q^niam ut K E ad E N, fic & omnes fimiles ipfis L F, & H D, ad
limilesipfis F O & D M, quae demonftraiida proponebantur.

Cap. VII.

^^des fmt anguli obliquationum utriufque^derk

Veneris ^ ^ercurij*

H ,
is ita praenotatis videamus quantus utriufque fideris fub in¬
flexione planorum angulus contineatur. Repetitis qua:
prius didla funt y quod inter maximam minimamque diftan-
tiam 5 partibus uterque ipforum ut plurimum, Boreus magis Au-
ftrinufque fieret,in contraria iuxta orbis politionem. Quandoqui¬
dem Veneris tranfitus five differentia manifefta maiorem &: mino¬
rem 5 partium per apogieum & perigaeum eccentri difceflionem
facit, Mercuri) vero medietate partis plus minufvecEfto igitur quse
prius fedtio communis zodiaci & eccentri A B C, defcripto
circa B centrum orbe obliquo flellje
o
ad ligniferi planum fecundum expoli¬
tum modum,educatur ex centro terrae
A D red;a linea tangens orbem in D
ligno,a quo deducantur perpendicula¬
res in C B E, quidem D F, in fubie-
dlum vero ligniferi planum D G, &
j coniungantur B D , F G , A G.
: Afiiimatur quoque lub D A G an¬
gulus compra:liendens dimidium ex¬
politae,fecundum latitudinem , diffe¬
rentiae, utriullibet fideris part. 2 fem.
qualium fecundum quatuor redi funt
360. Propolitum fit angulum obliqui-
' tatis planorum utriufque quantus ipfe
fit invenire, lioc efl:, compraehenfum
fub D F G angulum. Qi^niam igitur
in ftella Veneris qualium quae ex cen¬
tro orbis part. demonftrata
eft diftanda maior,quae in apogaeo part.i 0208, Seminor ^^quae in pe-
Lll 3 rigaea
454 NICOLAI COPERNICI
rigaeo part. 9792. atque inter has media part. i oboo, quam aflumi
in hanc demonftrationem placuit Ptolem^o,volenti confulere dif¬
ficultati 8c fedanti,quantum licet,compendia. Vbi enim extrema
non fecerint apertam differentiam, tutius erat medium fequi. Igitur
AB ad B D, rationem habebit, quam loooo ad 7193, & angulus
A D B eft redus, habebimus ergo latus A D, longitudine par.6947.
Simili modo,quoniam ut B A ad A D, fic B D ad D F, & ipfiim D F
habebimus longitudine part.4997. Rurfus quoniam qui fub D A G
angulus, ponitur efle part. 2 fcm. Sc
c A G D redus eft, in triangulo igitur
datorum angulorum erit D G latus
partiumearundem 303, quarum A D
eft ^947- Sic quoque duo latera D F,
D G datafunt, & D G F angulus re-
dus, erit angulus inclinationis five o-
bliquationis D F G part. 3 fcrup. 29.
At quoniam qui fub D A F anguli ex-
cefius ad eum qui fub F A G, differen¬
tiam fecundum longitudinem com¬
mutationis fadam compraehendit, il¬
linc 8c ipla taxanda eft ex depraehenfis
magnitudinibus. Poftquam enimo-
ftenfum eft,quod qualium D G parti¬
um eft 303, talium fubtenfa A D ^947
&DF 4997,cumquequodexD Gfic
quadratum, ablatum fuerit ab eis qua;
ex utrifque A D & F D remanent,qu^
ab utrifque A G, & G F funt quadrata.
Dantur ergo latitudine A G part. 6940, F G 4988. Qmbus au¬
tem A G fuerit ioooo,erit F G 7187, & angulus F A G part.
45 fcrup. 57, & quarum A D fuerit loooo , erit D F 7193,
& angulus D A F partium prope 46. Deficit ergo in ma¬
xima obliquatione commutationis profthaphserefis in fcrup. 3
fere. Patuit autem quod in media ablide angulus inclinationis or¬
bium fuerit 2 partium cum dimidia, hic autem accrevit totus fere
gradus,quem primus ille librationis motus,de quo diximus,adauxit.
In Mercurio quoque demonftratur eodem modo, qualium enim
qux ex centro orbis fuerit part. 3 573, talium maxima orbis a terra
diftantia
 REVOLVTrONVM LIB. VL 455
diftantiaeft 10^48, minima vero 9052. inter ha^c media loooo.
Ipfa quoque A B ad B D rationem habet,quam loooo ad 3575,
habebimus ergo tertium earundem A D latus part. 9340, & quo¬
niam ut A B ad A D , fic B D ad B F, eft ergo D F longi¬
tudine talium 3337. Cumque D A G latitudinis angulus politus
iit part. 2 fem., erit etiam D G 407, qualium D F 3337. Sic-
que in triangulo DF G horum duorum laterum data ratione,
angulo G redo, habebimus angulum fub D F G part. 6 proxi¬
me. Etiple eft angulus inclinationis live obliquitatis orbis Mer-
curij a plano ligniferi, Sed circalongitudines live quadrantum me¬
dias oftenfus eft ipfe angulus inclinationis part. 6 fcrup. 15, accel-
ierunt ergo librationis primo motu nunc fcrup. 45. Similiter con¬
cernendi caufa angulos profthaphserelis, & eorum differentiam li¬
cet animadvertere ,poftquam oftenfum Iit D G redam partium
elfe 407, qualium eft A D 9340, & D F 3337. Si igitur quod
ex D G quadratum auferamus ab eis, quae funt A D & D F, re¬
linquentur ea qux ex A G, ex F G, habebimus ergo longitu¬
dine A G quidem 9331, F G vero 3314, quibus elicitur angu¬
lus profthaphaerelis G A F part. 20 fcrup. 48 , qui vero fub
D A F part. 20 fcrup. 56, a quo deficit ille qui fecundum ob¬
liquationem eft Icrupul. 8 quali. Adhuc fupereft ut videamus^
fi anguli-tales obliquationum , atque latitudines penes maxi¬
mam minimamque orbis diftantiam conformes inveniantur eis
quae ex obfervationibus funt receptae. Q^mobrem afliimatur
iterum in eadem deferiptione primum ad maximam Veneri or¬
bis diftantiam A B ratio, ad B D, quae 10208 ad 7193, & quo¬
niam fub A D F redus eft angulus,erit A D longitudine earundem
part. 7238, & pro ratione AB ad A D, ut B D ad D F, erit D F lon¬
gitudine talium 5102,fed angulus obliquitatis DFG, inventus eft
part. 3 fcrup. 29, erit reliquum latus D G 309, qualium eft etiam
AD 7238. Q^liumigitur AD fuerit loooo,talium erit D G 427,
unde concluditur D AG angulum elle part. 2 fcrup.27 inlummaa
terra diftantia. Atiuxta minimam,quoniam qualium eft quae ex cen¬
tro orbis BD 7193, talium eft A B 9792,ad quam AD perpendicu¬
laris 6^44. Et limiliter ut A B ad A D, & B D ad D F, datur longi¬
tudine D F talium partium 4883. Sed angulus DFG pofitus eft.
partium 3 fcrup. 29, datur ergo D G part. 297, qualium eft etiam
A D 6644. Et idcirco datorum laterum trianguli datur angulus
DAG
 45<? NICOLAI COPERNICI
D A G part.2 fcrup. 34. Sed nec 3 fcrup. nec4fcrup* tantifunr,
quce inftrumentorum Aftrolabicorum artificio caperentur, bene er-
^go fe habet , quas putabatur maxima latitudo deflexionis in ftella
Veneris. Allumatur itidem maxima diftantia orbis Mercurij, hoc
eft A B ad B D, ratio qu^ 10948 ad 3573, ut per fimiles prio¬
ribus demonftrationes colligamus, A D quidem part. 9452, D F
autem 3085. Sed hic quoque D F G, angulum obliquationis pro¬
ditum habemus part. 7- Redam vero DG propterea talium 37^,
qualium eA D F, 3085 five D A 9452.. Igitur & in triangulo
D A G redangulo datorum laterum, habebimus angulum D A G,
part. 2 fcrup. 17 proxime, maximsedigreflionis in latitudinem. In
minima vero diftantia A B ad B D ratio ponitur 9052 ad 3573 !
ea propter A D part. eft earundem 8317, D F autem 3283.
Cum autem ob eandem obliquationem ponitur D F ad D G ra-
tio, quse 3283 ad 400, qualium eft etiam A D par. 8317, unde etiam
angulus fub D A G, partium eft 2 fcrup. 45. Differt igitur ab ea
quse fecundum mediam rationem latitudinis digrefIione,hic quoque
part. 2 fem. aflumpta, qua; in apogato, ad minimum fcrup. 13, qux
vero in perigaeo admaximumfcrup.15, pro quibus in calculatione
iuxta mediam rationem unius partis quadrantem, fecundum fenfum
ab obfervatis non differente hinc inde utemur. His ita demonftra-
tis atque etiam, qute eandem habeant rationem maximae longitudi¬
nis profthaphxrefes ad maximum latitudinis tranfitum, & in reli¬
quis orbis fedionibus profthaphserefeon partes ad fingulos latitudi¬
nis tranfitus omnes nobis ad manus venient latitudinum numeri,
quaspar obliquitatem orbis contingunt Veneris &: Mercurij.Sed ese j
duntaxat quse medio modo inter apoggum & perigseum, ut diximus,
Golliguntur,quarumoftenfa eft maxima latitudo part. 2 fem. Proft-
haphserefis autem Veneris maxima eft part. 46. Mercurij vero cir¬
citer 22. lamque habemus in tabulis insequalium motuum lingulis
orbiumfecftionibusappofitasprofthaphserefes. Q^nto igitur quse-
que earum minor fuerit maxima, partem ilii limilem in utroque fi- ;
dere ex illis 2 fem. partibus capiemus, ipfam afcribemus Canoni in- ''
fra exponendo fuis numeris, & hoc modo particulares quafque lati- \
tudines obliquationum, quas in fumma & infima ab fide illorum exi- |
^ente terra, habebimus explicatas, pro ut etiam in medijs quadran- \
tibus longitudinibufque medijs declinationum latitudines expofui- 'i
mus. Quae v^ro inter hos quatuor ferminos contingunt, Mathema- _:
 REVO LVTIONVM LIB. VL 457
tic2e quidem artis fubtilitate expropofita circulorum hypotbeii po¬
terit explicari,non fine labore tamen. Ptolemaeus aurem,quantum
fieri potuit,ubique compendiofus, videns quod utraque Ipecies ha¬
rum latitudinum fecundum fe tota & in omnibus fuis partibus pro-
portionaliter crefeeret & decrefeeret, ad inftar latitudinis-lunaris.
Duodecies igiturfiimendo quaflibet eius partes , eo quod maxima
eius latitudo quinque fit partium,qui numerus efi: 12 pars Sexageli-
m^, fcrupula proportionum ex eis conftituit , quibus non folum in
his duabus ftellis,verum etiam in tribus fuperioribus utendum puta¬
vit, ut infra patebit.

Cap. VIII.

T>eterm Utimdinu j^ecie Venem^ Mercurij^quam

njocmt deyUtmiem*

Q Vibus etiam lic expolitis, reftac adhuc de tertio latitudinis

motu aliquid dicere, qux eft deviatio. Hanc priores qui
terram in medio mundo detinent per eccentri limul cum
epicycli declinatione fieri exiftimant circa centrum terrte, maxime
in apogaso vel perigaeo conftituto epicyclio. In Venere per fextan-
tem partis, in Borea femper, Mercurio vero per dodrantemfemper
in Auftro, ut ante diximus. Nec tamen fatis liquet, an aqualem
femper eandemque voluerint efle talem orbium inclinationem, id
enim numeri illorum indicant, dum jubent fextam femper partem
fcrupulorum proportionalium accipi pro deviatione Veneris, Mer-
curij vero dodrantem, (^d locum non habet, nifi manferit idem
(emper angulus inclinationis, prout ratio illorum fcrupulorum exi¬
git, in quo fefe fundant. Q^ti etiam manente eodem angulo
non poterit intelligi, quomodo ha;clatitudo illorum fiderum a fe-
<l^ione communi refileat in eandem repente latitudinem,quam pri¬
dem reliquerit, nifi dicas id fieri per modum relfad:ionis luminum,
ut in opticis. Sed hic de motu agimus, quiinftantaneus non efcjfed
ipfi fuapte natura commenfurabilis. Oportet igitur fateri libratio¬
nem illis inefle, quae faciat partes circuli permutari in diverfa,
M m xri qualem
^^8 NICOLAICOPERNICI
qualem expofuimus, Q^m etiam fequi necelTe eft, ut illorum
meri per 5 partem unius gradus in Mercurio differant. minus
mirum videri debet, li fecundum noftram quoque hypothefim va¬
riabilis elt, nec adeo fimplex hxc latitudo, non tamen apparentem
producens errorem,quse in omnibus differentijs fic poteft difcerni.
Efto enim in fubjedo plano ad figniferum redo communis fedio,
in qua fit A centrum terrse, B centrum orbis, in maximamini-
maveterrsediftantia, qui fit C D F,
tanquam per polos ipfius orbis inclina¬
ti. Et quoniam in apogaeo & perigaeo,
hoc eft, in A B exiftente centro or¬
bis, ftella exiftit in deviatione maxima
ubicunque fiierit, fecundum circulum
parallelum orbi : eftque D F dimeti¬
ens paralleli ad C B E, dimetientem
orbis, quorum communes ponuntur fe¬
dio nes redorum ad C D F planum.
Secetur autem bifariam D F in G,
eritqneipfum G centrum paralleli, 8c
conjungantur B G, A G , A D &
A F, ponamufquefub B A G angu¬
lum qui comprehendat fextantem uni¬
us gradus in fumma deviatione Vene¬
ris. In trianguli igitur A B G, angulo
redo B, habemus rationem laterum
A B ad B G, ut loooo ad 29, fed
tota ABC earundem partium eft 17193 , & A E reliqua
2807, quarum etiam dimidisefubtendentium dupla C D, &■ E F
2equales fiint ipfi B G. Erunt igitur anguli C A D fcrup. 6c
E A F fcrup. fere 15, ab eo differentes qui fub B A G, illic fcrup*
duntaxat 4, hic 5, quce plerunque contemnuntur ob exiguitatem.
Erit igitur apparens deviatio Veneris inapogseo dc perig^eo ipfius
eonftituta terra, modico major vel minor fcrup. IO, in quacunque
parte fui orbis ftella fuerit. At in Mercurio cum ftatuerimus an¬
gulum B A G dodrantem unius gradus, &: A B ad B G, uc
loooo ad 131, atque ABC 13573, ^ reliquum A E 6827,
habebit qui fub C A D angulus fcrupuL 33, E A F autem
fcrup.
 REVOLVTIONVM IIB. VI. 459
fcfup. prope 70. Defunt igitur illic fcrupul. 12, hic abundant
,
fcrup. 15 attamen hx differentia fub radijs Solis fere abfumuntur,
priufquam conlpedui noftro emergat Mercurius quamobrem ap¬
parentem fblummodo eius deviationem fecuti funt prifci,quali fim-
plicem. Si quis nihilominus etiam latentes illos fub Sole meatus
laboris minime partcfusexacffam ra¬
tionem fequi voluerit , quomodo id D
fiat hoc modo offendemus. Id autem
exempli gratia in Mercurio, eo quod
inligniorem faciat deviationem quam
Venus. Sit enim A B reda linea in
fedione communi orbis ffellae &li-
gniferi, dum terra quselita fuerit in a-
pQgaso vel perigseo orbis ffellse. Po¬
namus autem A B lineam ablque
diferimine part. loooo quali longitu¬
dinem mediam inter maximam mini-
mamque ut circa obliquationem feci¬
mus. Deferibatur autem circulus
D E F, in C centro,orbi eccentro
parallelus fecundum C B diffantiam,
in quo parallelo ff ella tunc maximam
deviationem facere intelligatur, & Iit
dimetiens eius D C F, quam etiam
oportebat ellead A B, Scamb^eli-
nese in eodem plano, ad orbem ff elise
redo. AlTumaturergo E F circumferentia part. verbi gratia,
45, ad quam Icrutamur ff elise deviationem, & agantur perpendicu¬
lares E G ipli C F, & ad fubiedum orbis planum E K, G K,
connexaque H K, compleatur parallelogrammum redangulum,
8c coniungantur A E, A K, E C. Cum ergo B C fuerit in
Mercurio fecundum maximam deviationem part. 131, qualium lic
A B loooo, quarum eff etiam C E 3573, effque triangulum
redangulum datorum angulorum,erit etiam latus E G, live K H
earundem 252^, feb ablata B H, quse sequalis eff ipli E G, five
C G, relinquitur A H, 7474. Trianguli igitur A H K, dato¬
rum laterum redum H angulum comprehendentium erit fubtenla
Mmm 2 AK
 NICOLAICOPERNICI
A K 78S9 fed aqualis ipli C B fl\re G H eft talium 131, Igi¬
tur Sc in triangulo A K E, duobus lateribus A K, K E datis,
K redlum comprehendentibus, datur angulus K A E reipondens
deviationi ad E F circumferentiam , quam quaerebamus, qusc
etiam parum difcernitur ab obfervatis. Similiter in alijs &circa Ve¬
nerem faciemuSjConlignabimufque in Canone fubfcribendo. Qjh-
buslic expolitis, pro eis quae inter hos funt limites deviationibus
tamVeneri,quam Mercurio Sexagefimas liveferup. proportionum
adaptabimus. Sit enim
jy circulus ABC orbis
eccentri Veneris vel
Mercurijjlintque A C
nodi huius latitudinis
motus, B linesemaxi-
mse deviationis , quo
fadto centro circulus
parvus deferibatur D
F G, cuius dimetiens
D B F ht pertranfver-
fum, per quem con¬
tingat libratio devia¬
tionis. Et quoniam po-
Etum eft,quod exiften-
teterram apog^o vcipengaeo orbis eccentri ftell2e,ipfaftellamaxi-
mamfaaat deviationem,nempe in E %no,& circulus ipfam defe¬
rens tunc circulum parvum tangebat in F. Sit modo terra utcun¬
que remota ab apogxo vel perigieo eccentri ftelte,fecundum quem
motum capiatur fimilis circumferentia parvi circuli, qusllt F G
& defCTiptus A G C circulus, qui ftellam defert parvum circu¬
lum , fecabit&.eius diametrum in E. Sitque ftellain K, eritque
E K circumferentia ipfi G F fimilis. iuxta, hypothefim , agatur
etiam K L perpendicularis ad ABC circulum. Propofitum eft
cx F G, E K, & B E, invenire magnitudinem K L, ideftdi-
ftantiam ftella: ab A B C circulo. Quoniam enim per F G
circumferentiam , erit E G data, tanquam recftaminime diffe¬
rens a circulari , & E F fimiliter in partibus, quibus B F tota,.
& reliqua B E. Eft autem B E ad B E, ficut liibtenfa dupli,
c‘e
 REVOLVTIONVM LIB. VI. 4^1
C E quadrangulum ad flibtenfam dupli C K, atque B E ad KL.
Si igitur ad numerum pofuerimus , & B F, & etiam qu3e ex
centro C E, habebimus etiam B E in eifdem , quse cuminfe
multiplicata fuerit, & procreatum per 6 divifum , habebimus
K L icrup. proportionum E K circumferentiae quielita.
etiam adhgnavimus Canoni quintOjSc ultimo locojutiequitur.

Mmm 3 Lati^
 415* NICOLAI COPERNICI

Latitudines Saturni, lUViDj

J-rclLlLUUlllta lovis, VA.
& JVLcllLia.
Martis.
Nume- Scrupu¬
SATVR- lOVIS mArtis.
ri com- la pro-
ni latitud.

tZi
e
e

e
1
Bor. Auft. Bor. Auft- Bor. Auft. num.

Gra. fer. Gra. feru. Gra. feru. Gra.lcru. Gra. feru. Grad. fer.
Grad Gra.

2 2 2 I 6 I S 0 6 0 s 59 48
5 3j7 3
2 2 I 7 I 0 7 0
6 5J4 2 4 5 i J9 3^
2 3 I 7 I S 0 9 0 G 59
9 3JI 2 4 6
2 2 3 I 8 I 6 0 9 0 G /8 36
12 348
' ’ 2 2 3 l' 8 I 6 0 10 0 8
57 4^
if 34J i
18 34i 2 6 2 3 I 8 I 6 0 II 0 8 57 0

I 0 9
21 339 2 6 2 4 9 I 7 0 12 48
0 9
^4 336 2 7 2 4 I 9 I 7 0 15 J4 3^
8 2 I IO I 8 0 0 IO
27 333 2 S H J3 18
2 8 2 I IO I 8 0 0 11
330 ^ s 14 ^
J2
2 6 I 11 1 0 0 II /0 12
33 327
2 9 9 I/
II I 0 0 12
3H 2 IO 2 7 I 9 16 48 14

I 12 I 0 0 12
39
321 2 IO 2 7 IO 17 46 24

318 2 11 2 8 I I 2 I IO 0 18 0 15 44 i4
42-
2 2 I I 11 0 0 42 12
4J .313-
II 9 13 19
. 2 12 2 IO 13 11 0 20 0 16 40 0
48 I
ILi
0 0 18
/1 309 2 13 2 II I 14 I 12 22 37 3^
0 20
J4
30<j 2 14 2 12 I 14 I 13 0 ^3 35 12

2 2 I I 0 0 22 32. 36
J7 303 I/ 13 I/ 14 if
60 500 2 16 2 iJ I i<5 I i5 0 27 0 24 30 0

1 I 0
^97 2 J7 2. 16 17 17 0 ^9 27 12

66 294 2 18 2 18 I 18 I 18 0 31
0 i7 24 24
1
2 2 19 I I 0 0 i9 21 24
69 291 20 19 19 33
288 2 21 2 il ; I 21 I 21 0 0 31 18 24
7i
28j 2 22 2 22 1 22 I 22 0 37 0 34 15 24
7X
78 282 2 2 ^4 ^4 I ^4 0 40 0 37 12 24

2 2 2(? 1 I 0 0 39 9 24
81 ^79
2 I I 0 4^
84 276 2 i7 i7 ^7 27 0 4J 6 24

273 2 28 2 28 1 28 I 28 0 48 0 4J 3 li
87
270 2 2 30 I 30 I 30 0 0 49 0 0
90 30 P

Lati
 REVOLVTIONVM LIB. VI. 4tfj

Latitudines Saturni, lovis &c Martis.

Numeri Scrup-
SATVR- I 0 VI s. MARTIS.
commu¬ pro¬
ni latitud.
nes- portio¬
Bor. Ault. Bor. Auft. Bor. Auft. num.
Gra. Gra, Gra. fcru Gra.fcru. Gra. I^ru. Gra. fcru. Gr a. fcru Gra fcm.

S>3 2 2 I
267 31 31 31 I 31 0 33 0 3i 3 Ii
p6 2 33 2 33 I 0 0
264 33 I 33 39 3^ 6 24

99 261 2 ^4 2 34 34 1 34 1 2 I 0
9 9
102 2j8 2 36 2 36 I I 3<^ I 36 I 6 I 4 12 12
1
1
2 37 2 37 I 37 I 37 I 11 I 8
^SS 13 13
io8 IJ2 2 39 2 39 I 39 I 39 I 13 I 12 18 18

iii 249 2 40 2 40 I 40 I 40 I I i7 21 21
19
114 246 2 4i 2 4i I 42 I 4i I ^3 I 22 24 24

117 2 43 2 43 I 43 I I ,I 28
43 31 27 12
120 2 4.f 2 43 44 I I
240 I 44 36 I 34 30 0

123
i ^7 2 46 2 46 I 46 1 46 I 41 I 40 3i 37
2 47 2 48 I 47 I 47 I 47 I 47 33 Ii

129 2 49 2 49 I 49 I 34 I'
J 49 33 37 3<5
228 2 yo 2 31 I 30 I 31
2 2 2 3 40 5
iif
22J 2 2 33 I I 2 10 2 42 12
31 33 13
222 2 33 2 34 I 3i I 34 2 19 2 26 44 i4

219 2 34 2 33 I
33 I 33 2 i9 2 47 24
144 216 2 33 2 3<5 I 33 I 37 2 37 2 48 48 24
213 2 2 37 I * 2 47
147 36 I 38 3 4 jo 11
210 2 37 2 38 I 38 I 39 2 31 3 20 J2 0

JJ3 207 2 38 2 39 I I 3 12 3
39 2 3i 33 18
2 39 3 0 0 3
204 2 2 ^3 3 3i 34 36-

2 39 3 I 2
201 I 2 3 3 34 4 13 33 48 '
198 3 0 3 2 2 2 2 4 3 46 4 36 37 0

^95 3 0 3 2 2 3 37 37
2 2 i 3 I0 48
168 3 I 3 3 2 3 2 3 4 9 3 ^3 38 36

171 189 3 I 3 3 2 3 2 6 4 17 3 48 39 «5
iZf
186 3 2 3 4 2 4 2 6 4 ^3 6 13 39 3^
177 3 2 3 4 2 4 2 7 4 27 6 33 39 48
180 180 3 2 3 3 2 4 2 7 4 30 6 30 60 0

~1 1 1
 464 NICOLAI e O PE R N IC I

Latitudines Veneris & Mercurij.

Anom. Scrupu¬
VENERIS MERCVRII
K^nomdu commutationis dat triplices latitudines : ^ K^nomaliaEccentri dat totidem

eccentri la pro¬
& com. decli- obli¬ devia- decli¬ obli¬ devia portio¬
fcyufulafroprt. (Quibus aequantur latitudines.

aquata. natio. quatio tio natio. quatio tio. nalia.

Grad Gra. Gra. it-r. Gra. feru. Gra. Icru. Gra.fcru. Gra. icru. Grad. fer.

3 317 I 2. 0 4 0 7 I 45 0 *■ 5 0 33 59 36
6 I 2 0 8 0 7 I 45 0 11 0 33 59 12
314
I 1 0 12 0 7 I 45 0 16 0 33 58
9 3^1
11 348 r I 1 0 16 0 7 I 44 0 22 0 33 57 14
341 I 0 6 21 0 7 I 44 0 27 0 33 55 41
iS
18 342 * 0 0 25 0 7 I 43 0 33 0 33 54 9
21 0 S9 0 29 0 7 I 42 0 38 0 33 52 12
339
356 0 S9 0 33 0 7 I 40 0 44 0 34 49 43
24
333 0 J8 0 37 0 7 I 38 0 49 0 34 47 21
27
330 0 J7 0 41 0 8 I 36 0 55 0 34 45 4
327 0 0 4; 0 8 I 34 I 0 0 34 42 0
33 0
324 0 ss 0 49 0 8 I 30 I 6 34 39 15
Jl
321 0 13 0 i3 0 8 I 27 I 11 0 35 35 53
39 0 0
42 318 ri 0 S7 0 8 I 25 I 16 35 32 51
0 49 I 1 0 8 I 19 I 21 0 55 29 41
4J 311
312 0 46 I S 0 8 I .15 I 26 0 26 40
0 44 I 9 0 “8 1 11 I 31 0 36 23 34
ii : 309
306 0 41 I 13 0 8 I 8 I 35 0 36 20 39
J1
303 0 38 j 17 0 8 i 4 I 40 0 37 17 40
S7
60 500 0 3J I 20 0 8 0 59 I 44 0 38 ij 0
T5 297 0 32 I 24 0 8 0 54 I 48 0 38 12 20
65 294 0 29 I 28 0 9 0 49 t 52 1 0 39 9 55
69 291 0 26, I 32 0 9 0 44 I 1 0 39 7 38
72 288 0 2-3 I 35 0 9 0 58 2 0 0 40 5 39
71 283- 0 20 I 38 0 9 0 32 2 3 0 41 3 57
282 0 16 I 42 0 9 0 26 2 7 0 42 2 34
-Z!
81 279 0 12 I 46 0 9 0 21 2 IO 0 42 1 28
84 276 0 8 I 50 0 IO 0 16 2 14 0 43 0 40

2-73 0 4 I 54 0 10 0 8 2 17 0 44 0 IO
87
90 270 0 . 0 I 57 0 IO 0 0 2 20 0 45 0 0.

Lati-
 REVOLVTIONVM LIB. VI.

Latitudines Veneris & Mercurij.

Anom.
VENERIS. Scrup.
eccentri M E R C VRII.
pro¬
& com. decli¬ obli¬ .devia¬ decli¬ ob li-- devia
portio¬
aequata* natio. quatio tio. natio. quatic) tio. nalia.
Gra. Icru Gra.rcru. jGra. Icm.
Gra.fl-ru. Gra. Icru ()'ra Icrii.

93 267 0 5 2 0 0 10 0 8 2 23 0 4j 0 10
9^ 264 0 10 i 3 0 IO 0 is 2 2)- 0 46 0 40'j
99 261 0 ij 0 IO
( ^ 6 0 23 2 27 0 47
lOZ 0 20 0 II I 28
! ^ 0 31 2 28 0 48
^ 34
lOf 0 26 2 12 0 II
2-55 0 40 2 29 0 48
io8 0 32 i Ii 0 II 2 29 0 4p
3 i7
Lf 0 48
i 39
III 249 0 38 2 17 0 II
0 i7 2 30 0 JO
246 0 44 2 20 0 11 7 38
Li I 6 2 30 0 j-i
9 ii
II7 ^43 0 JO 2 22 0 II
I 16 2 30 0 ii 12 20
120 240 0 J9 2 24 0 12
I i/ 2 29 0 52. ly 0
1^3 ^37 I 8 2 16 0 12
' 3i 2 28 0 i3
I2(> I 18 2 27 0 12 17 40
ili I 4i 2 26 0 ^4 20 39
129 231 I 28 i1 ^ i9 0 12 2 23
228 I 38 11 i I ii 0 55 ^3 34
IL 30 0 12 '2 6 2 20 0 j-6 26 40
I3I 2-2S I 48 2. 30 0 13 2 16
2 16 0 i7 29 41
222 I 59 2 30 0 15 2 I I
2 27 0 i7 3^ ii
141 219 2 n 0 13
^ 37 2 <5 0 j8
M4 216 i 2-5 2 28| 0 13 2 0
3i i3
^ 47 Q i9 39 ii
147 213 2- 43 2 26 j 0 u
IJO 210 2- i7 ^ i3 I 0 4i 0
3 3 2 22 j 0 13 I 46
3 "7 I I 4i 4
IJ3 207 5 i3 2 iS 0 13
3 17 I 38 I 2 47 21
204 3 44 2 12 0 14
i£f ; 26 I 20 I 3 49 43
119 201 4 j- ^ 4 0 14
162 198 4 26 0 14 3 341 I 20 I 4 ii 12
I 55 3 42 I 10 I i i4 9
.165 193 4 49 I 42 0 14
168 3 48 0 S9 I 6
ii 41
J 13 I 27 0 14
i£i 3 i4 . 0 48 I 7 i7 14
171 189 s 36 I 9 0 14
3 i8 0 36 I 7
186 18 2j
iZl I ii 0 48 0 14
4 2 0 24 I 8 19 12
177 183 ^ 7 0 2J 0 14
4 4 0 12 I 9
180 180 6 22 0 0 0 14 i9
0 0 I 10 60 0
4 i .
i

N nn Denum e-
 NICOLAICOPERNICI

C A P. IX.

T>e numeratione latitudinum quinque errantium,

M odus autemilipputandarum latitudinum quinqueftellaruiTi

erraticarum per has tabulas eft. Q^niamin Saturno,Ioue,
& Marte anomaliam eccentri difcretam , five aquatam, ad
numeros communes comparabimus. Martis quidem Tuam qualis
fuerit. lovis autem fada prius ablatione 2.0 partium, Saturni vero
additis 50 partibus. igitur occurrunt e regione fexagelimae,
five fcrupula proportionum ultimo loco polita notabimus. Similiter
per anomaliam commutationis difcretam, numerum cuiulque pro¬
prium , capiemus adiacentem latitudinem: primam quidem atque
Boream, fi fcrupulaproportionumfuperiora fuerint , quod accidit
dum anomalia eccentri minus quam 90 vel plufquam 270 habue¬
rit. Auftrinam vero & ac fequentem latitudinem fi inferiora line
fcrupulaproportionum, hoceftyliplua 90 vel minus 270 partes^
in anomalia eccentri, qua.intratur,fuiirent. Si igitur alteram harum
latitudinum per fuas fexagelimas multiplicemus, prodibit a circulo
fi<^norumdill:antiain Boream vel Auftrum, iuxtadenominationenv
circulorum allumptorum. Sed in Venere & Mercurio allumendae
funt primum per anomaliam commutationis difcretam tres latitu¬
dines,, declinationis, obliquationis, deviationis occurrentes,qua3:
fcorlim fignentur,nili quod in Mercurio reijciatur decima pars obli-
quationK,fi anomalia eccentri & eius numerus invenitur infupe-
riori parte tabula:,vel addatur tantundem li in inferiori, &: reliquum
vela^^gregatum cxcislervetur. Earum vero denominationes , an
Bore^ Auftrinaivc fuerint,funt difeernendai. Coniam fi anomalia
commutationis difereta fuerit in apogaeo femicirculo,hoe eft,minor
90 vel pius 270, eccentri quoque anomalia minor femicirculo j
A ut rurfiis fi anomalia commutationis fuerit in circumferentia pe¬
ri gaea,nempe plus 15 ac minus 270 & anomalia eccentri femicir-
culo maior, eritdeclinatio Veneris Borea,. Mercuri) Auftrina. Si
vero anomalia commutationis in perigatacircumferentia exiftente,
eccentri anomalia femicirculo minor fuerit , vel commutationis
anomalia in apogxaparte , & eccentri anomalia plus femicirculo,
ent vicilTim decimatio Veneris Auftrina,Mercurij Borea. In obli¬
quatione
 REVOLVTIONVM LIB. VI. 4^7
quatione vero, fi anomalia commutationis femicirculo minor ,
anomalia eccentri apogsea, aut anomalia commutationis maior fe-
micirculoi&eccentri anomalia perigsea,erit obliquatio Veneris Bo¬
rea, Mcrcurij Auftrina,quae etiam convertuntur.Deviationes autem
femper manent Veneri Bore2e,Mercurio Auftrina:.Porro cum ano¬
malia eccentri dircreta,capianturfcrupula proportionum, omnibus
quinque communia,quamvis tribus fiiperioribus afcripta, qua: affi-
gnentur obliquationi,ac ultima deviationi. Poft ha:c additis eidem
anomalise eccentri 90 gradibus,cum ipfo aggregato iterum fcrupu-
la proportionum communia, qux occurrunt, applicando latitudini
declinationis. His omnibus in ordinem fic politis, multiplicentur
fingulx tres latitudines expolitiE,per fua quaeque fcrupula proportio¬
num, & exibunt iplk pro loco Sc tempore omnes examinatae. Vt de¬
nique fummam trium latitudinum in his duobus lideribus habea¬
mus, li fuerint omnes unius nominis, limul aggregantur, lin minus,
duo lHtem,quae eiufdem funt nominis coniunguntur,quae prout ma¬
iores minoreB^e fuerint, tertiae latitudini diverfe ab invicem aufe¬
rantur, 6c remanebit pr^poHens latitudo quaelita.

Notae.

TabuUrum ^rAcedentium ujm Jatisdilucide a Copernico traditur, fed

lux haud parva hifcepr^ceptis accedet fi exempla fubjecerimtcs,
Annno ChrifH 1620 kal. Aprilisluliam ipfo meridie, Cracovia Polo--
norum loca planetarum\uxta Copernict canones erunt hac.

Saturni -- — nr 17. 42
lovis - T 25. 38
eJMartis -— — v 2,. 35
Veneris—. »—i 'd 20. 31
UHercurij — — T 24^ 3
Anomalia coaquata per projlhapharefn Eccentri funt ha :
Sex.grad. min»
^Eccentri 2. 48.
Saturni
iCommutat, 5.
^Eccentri 3. 18. 32.
lovis {^Commutat, 5. 54.
Nnn 2 Eccentri
4^3 NICOLAI COPERNICI
acx, grad. mirr^

tJ^Urtis

Jam m(m'mij[e oportet fer K^normltam Ecceyitri dari Scrupula propor-»

ttonalia: Sed Latitudines qualibetfurriuntur ope Anomalia commutationis.
Deinde AnomalU Eccentri Saturni ^ Jovis aptanda, funt ante in^ref-
fum in tabulamy quemadmodum hoc loco movetur, quod etiam accidit iu
Venere ^ 'J^i ercurio . Sed Anomalia Commutationis nihil additur mt de¬
trahitur.
Eligitur K^nomalia Eccentri Satur. grad. 168^ fedadditisgrad. fo
erit 218. Jovis Anomalia E cc. ejl iqS, 32,. demtisvero ^rad 20 erit
jj8, s2. (Jliartis anomalia Eccentri manet 244 proxime". E quibiis
numeris primum colligo latitudines ejfe auftrinas, quia fngulx Afiomali£
,
Junt in parteperigaa ld,ccentriy hoc ejl majores quadrante circuli ^ mino-
res dodrante. qua regula ejl perpetua in tribiis juper i oribus p fanet is.
Ergo Saturni Anomalia 218 habet fcrup.proport.4S. Ejufdem ano¬
malia Commutat, grad. 302 habet tat it udin em auTtrinam grad, 2.^ 13^
cuiiss latitudinis pars congruens diclisfcrupulis ejl grad. i, 40 aujlralis.
tanta ejl: Saturni latitudo in aufirum.
Similiter Jovis anomalia Ecc, ly S datfcrupulaproport, i, eiufdem-
que anomalia commutationis 334, exhibet latitudinem aujlralem gra. i ,
qua tota fervatur, quiafcrupulafunt 60 fere.
Denique Martis anomalia Eccentri 244 dabit fcrupula 2y , dj" ^tio-
,
Jnalia commutationis latitud. 0, 6 etiam in atijlrum cuius latitudinis
pars debita fcrupulis 27 ejl 0, 3 fere, tantulaejl lMartis latitudo ver-
fuspolum aujlralem i
In Venere dr Mercurio plufculum eH difficultatis, quia terra funt lati¬
tudines dr totidem Scrupulaproportionalia-. Et quidem in Venere anoma¬
lia Commutationis 73 vel 72 docet declinationem effe 0,23 obliqua¬
tionem grad. ly 3S, deviationem 0, p. Anomalia Eccentri 304 e ca-*
none priore excerpit fcrupula 33^ aquanda obliquationi. Eadem anomie-
lia e canone pojleriori qua infcribitur Veneri dr CMercurio capitfcrupuU
j8 aquanda deviationi. Poflremo fi eidem anomalia 304 adkceris qua¬
drantem circuli i & e fumma ^p4 fubduxerls circulum totum cum refi-- ,
 REVOLVTIONVM LIB. VI.
duo invenies e priore canone fcrufula $o aquanda declinationi in^
fer vient ia.
B quibus confeiuntur latitudines coaquata, nempe.

T>ua horeales faciunt ss, unda fublatis 19 in auBrum vergentibm

reflat latitudo borealisgrad. 0, 36, juxtahafceCopernkitabulas,
Jn quam vero plagam vergant finguU latitudines cognofeiturex regulis
4 Copernteo adiunbiis,
Pdfremo CMercurijanomalia commutationis grad, 23 vel 2 ^,
dedi-
nationemJuppeditat grad.ij 40 aujlral, obliquationem 42 bor, cuiad->
dendaesi pars decima, ut fit 46 vel 47 min. additur Jn quam ^ pars de^
cima, quia anomalia eccentri 13 6 efi maior quadrante., ^ minor dodran¬
te,-denique dicta anomalia commutationis, dat deviationem CM er cur ij
Oy 34 mlirinam. Scrupula proportionalia inveniuntur ficut in Venere
didumetiper anomaliam eccentri 13^ & 226 aultam quadrante

Declinatio i. 40.! 42.

tJMercurij) obliquatio o, 47. r 42.
\Deviati(r o. 54» | 30.

Dua aujlr ales addita faciunt/, 27. undefublata boreali 33 ^ remanet-

latitudo tjiiercurij auHralis 0, $4., fecundum tabulas Copernici,
Sunt igitur ditio anno Chrilii 1620 Kal. Aprilis planetarum latitudi¬
nes inventa Saturni grad, /, 40 auflr. Jovis i, $ auHralis, CHartk
0, 3 auflr, Veneris 0, 3 (f feptentrionalis,Meycurij 0, 34 meridionalis^,,
quod proponebatur quarendum.

Finis libri fexti &: ultimi Revolutionum»

Nnn 3 NICO-
 470
C 0 L AV S mv LB K1 V S

Lcftori fuo falutem precatur & fervens Aftro-

nomia^ ftudium»

^^ZJandoqmdem^ amice Lecior, nohilij^ima ajirorum fci-

^^entia duabus^ ut fic loquar ^columnis potij^mum inniti^
I tur^ nempe longinqui temporis obfervationibus geo^
) metricis rationibus : Ncrs haud leve opera pretium
faSiuri fuidebamur ^ fi columnam illam priorem tantumnon e luto
erutam^ ^curanofira prifcino fflendori mtoriquerefiitutamhoc
loco erexerimus. ll\os in ea expurganda pari fide diligentUque ufi
fuimus y qua totam Qoperrnci togam foedum m modum conffurcatam
elmmuSy cretaque geometrica dealbaVmus. V ale ac fuere.

^oniam in hoc obfervationum thefauro crebra occurrit mentio

annorumTraiani y oAdriani, o* oAntonini Imperatorum, qui anni
funt AEgyptiacifeu afironomiciyruifum eft hic apponere epocharum
iflarum cumepocha cAlexandri, fmulque cum annis Chrifi connex-'
ionem.

T‘ii>, Frific,
K^nno Alexandri anno Chrifi i,
^4g. S8. Traiani —^ 421. 97. /« 4 ' 30.
Adriani-440. 116. lulij 25,
Antonini— 461^ 137. lulij 20.

Hoc efiyannus primus T r ait ani ef annus Alexandri quadringen^

tef mus njigefimissprimusyomnibuspartibus fuis cum illo confenti-
ens: fu jus anni principium fuit anno Chrifti nonagefmo feptmoy a
meridie diei t rige f mi menfis lulij y^jr ita de cateris,
tAb Alexandri epocha ad epocham Chrifi funt anni aequabiles
S2Sy dies ISO hora, iz.

ASTRO.
 471
ASTRONOMICARVM

OBSERVATIONVM
T H E S A VR VS,

E fcriptis Nic. Copernici colledus:

Servata ferieqita ufus fuit Co^erniem.

Obfervationes ftellaruni fixarum. iZ'

lianje.

Imocharis Alexandrinus anno Nabonajfari quadrin^

gentefmo quinquagefimo quarto, anno K^lexandri
trigefimo .menfisTjhi, die quinto fequente fextOy $ femj.
initio hora tertia noBis, Spicam obfervavit, quam
Luna limbo fuo adortum^eciante tangere vifd ejl^
PertranfiitJlellaLunam, fecans tertiam partem dia¬
metri Lunaris verfus feptentrionem, flup tempore^
inquit Ptofemaus^ Luna fecundum veros motus occupabat Virginis partes
21 min. 21^ latitudo vero eius verfm meridiem eratpart. i min. $0. Sed
f ve apparens Luna locus erat Virg. 22 min» 12, latitudo
apparens par t. 2 proxime» Vnde colligitur Spica a trope fancri diflan^
tiam fuiffegrad. ocioginta duorum cum triente : latitudinem vero fuijfe
grad» duorum verfus meridtem.

Harc e Prolem^o paulo fiifius recitavimus,uiiaque mendum correximus.

Mam in Ptolcm^i codice latitudo Lunae dicitur fuiirepart.4 min. 50. vitio*-
leprogr. i min. 50. parallaxis enim latitudinem meridianam auget. Pra:-
terca motus latitudinis Lunaris eratlign. i r,. gr. 9. live grad. 339 a capitc
Draconis. Plenilunium hanc obfervatjonem procellit horis 12 fere. ^

PurfusidemTimochansanno Nabonafari quadringentefimo fexa^efi- ^ ^

mofexto^ Alexandri anno quadragefimo fecundo^ menfs Lhoth die fepti- vmL s.fj.
ma fequente oBavaforis duabus min» ^0 po^ mediam noBem tempore ap.
parenti vel horis duabm tantum Lunam fe-
Bavit emergentem fupra horizontem» ^lio tempore Spica jtringebat Luna
limbum boreum, P orro S ol tum ver fabatur circiter medium Scorpij^ Luna
vero juxta veros motus a trope afiva diflabat partes Sj min. soy
eff '
 OBSERVATIONVM
ejloccufabdtVirginis 21,30. inX^ujirumvergebat gra,2 tnln. 10,
Sed (pce!V0y.2Vfj> apparens /ongitfsdo Luna erat grad. 82 min, lo^lati-
Sj^ics locus, tiido ^ctivof/zivyi grad. 2, //» ^jiare Spica latitudo Jecunduw hanc ob~
prvationem fuit part. duarum in aujlrum. dijlantia vero a tropa afli^
va part. 82 min, 30. itant annis duodecim progrejfa fit fcrupula decem
fere, fecundum ftgnorum zodiaci feriem.
Timocharis fiellam maxime boream in fronte Scorpij ( (\ua in figni de^
fcripuoneprimum locum tenet') obfervavit anno tj^lexandri trigefimo
menfis Paophidie j6 fequente 17 horisszquinoclialibm tribm mtn. 26
p.1.4419 apparenti, vel horis 3 min, 20 tempore aquato, pofi mediam
Pccfwfe. 20 fti0 horeo contingere videbatur, fluo
tempore Sol grad, 26 Sagittarij occupabat : Lunavero fecundum veros
motus a pundio mquinoBij autumnalis difiabat grad. 31 min,i$, habe-
hatque latitudinemfeptcnt.grad. 20, fed locus cp^yofiev^ Luna, in
longitudine erat grad. 32 exacte, in latitudine grad. i min.s, {T^iA.k-
dcorpijpella. Ae£3VT(^ pt>i(ns^v^vr(^ ) quare jam dicta Scorpij fiella habuit longitu¬
dinem grad. 3 2 exadte, ab aquinoctio autumnali, cum latitudinegrad^ i
min» 20. proxime.

NOTA.
Lunai femidiamctcr ejlminut. t s, atque ideo latitudo apparens grad. r,
5 addita femidiametro Ltm& confiitiiit veram latitudinem fielU grad. i
min. 20,
Anmis Pe- 1 r ■
4'jodiiul- Hipparchus anno Nabonaf ari fexcentefimo vigefimo, Alexandri anno
nonagefimo fexto, eam qtu inpediore Leonis Regulus vocatur in¬
venit ab t&fiiv a trope difiantem grad, 2 g min.so.
o j. j cjMenelaus Geometra Roma degens anno primo Traiani Imper. ( qui esi
^ o {^lexandri annus quadringentefimus vigejimus primus) CdVlechtr decimo-
Hniiarij un- quinto,pquentc decimo fextojiora decima nodies completa,five horis ^qui-
decimo ante nodtialibus quinquc elapfispoft mediam noctem, fub meridiano Romano, fed
hucm. AlexandrUfuijfent horafex fcrup, 20. CMenelaus, inquam, didio tempo¬
re obfervavit Spicam a Lunafuifecontediam. nufqttam enim apparebat,
fed hora undecima ad finem properante, ccepit HeJla confiici,Luna jam ver-
fus ortum paulo minus quantitatefui diametriprogrefia. Sol juxta cano¬
nes erat in 20 Capric. Luna autem a meta resiiva aberat grad, 83 firu,
45, & latitudo eius in aufirum vergens erat grad. i min. 20 proxime,
S^ic^ locus. Sedlongitudo (^cuvopLivri erat grad, 86 fcrup. 13, latitudo vero partium
duarum. Ergo Spicai longitud. grad. 86, 13, five Virg- 2.6 fcrup. 13, la¬
titudo
 THESAVRVS. 473
tituio grad, 2, ^ inaffjlrtm. Tempis apparens ^ujuscomttff^hms fuh Vc-
her.6 cum trientejfed tempus ^qt4atum hor, 6 min,j6 pop mediam
^em rejpe^u meridiani lexandrinL
Hallucinatus fuitCopernicus dum hanc obfervationem retulit ad annum
Alexandri 422, & ad annum Chrifli 5^9, plus enim uno anno notavit^ uti
manifellum ht c Tabulis.
Rurfus CMenelatiS eodem anno, menfis Otlechjr die iS fequente 1$,
horis 6 min, 10 poli medtam noBem Roma, 'vel hor. 7 fcrup.s 0 k^Ux-
andria^ obfervavit unam trium flellarum, qua in fronte Scorpq vifuntur^
maxime in boream acclivem a Luna centro tegi, ita ut cornu auflrale Lu¬
na unam reBam lineam efficeret cum duabus reliquis ftellis. ^j^o tempore
Luna fecundum veros motus diHabat a punBo aquinoBij autumnalisgra,
SS min. 20^ habens latitudinem boream grad.2 min, 10, fed apparenter
Lunadifiantiamhabebat gr,ss, s$,latitudwemgr. i min. 20. Isipfeigi-
turfuit diclaflella locus.^u^aprogreffa efiin longitudinemgr.^ min.ss an¬
nis quare annis centum conficit grad. unum, inquit Ptolemaus.
Anno fecundo Antonini, qui eH Alexandri annus quadringentefimus fex- 4852.
agefmus fecundus, nona die Pharmuthi, horis quinqne cum dimidia hora a j
meridie, fub occafum Solis .^calum mediante ultima parte T auri, Ptolemaus Fehruar.%^.
obfervavit apparentem difiantiam Solis ^ Luna,eamque deprehendit fuiffe
gr.i:2 cum oBavaparte, cfi^pojl dimidiam horam,cum cceli fafiigium fupe-
raffet quarta pars Geminorum \lego Icptima] Sokjam occafo,Luna cf Cor
Leonisdifiabantiuxtaapparentiamgr.S7 fcrup. 10.
Sol tempore prioris obfervationis erat in P i fetum tertio fcrup. 3. ^are
Luna locus (pcuyOfjLiv(^fuit inGem ^ min, lo. dimidia hora huic loco addit
min.is, parallaxisvero adimit min.$, quare vifus feu apparens Luna locus
tunc fuit Gem.s fcr.20, cui fi adjeceris gra.aj min.10,dabitur locas fiella in
Leonis 2 min. 3 0. DiHabat igitur Cor Leonis a meta afiivagr.3 2 mi,3 0, ^0
quam Hipparchus ante annos 266 deprehenderatgr.2ii min.so,differentia
eH gr. 2 min. 40. J^are flella annis 100 progrediuntur gr. unumtefie
Ptolemao. Copernicus hanc hifioriam refert cap. 14 lib, 2,
Spicam Ptolemaus locavit in Virg. 26 fer. 40 , Stellam vero boream in
fronte Scorpij,in Scorpij 6 min. 20 in Hellarum catalogo.
Anno
{^nno a morte lexandri millefmo ducent efimo fecundo, fi ve anno
559^-
ChriHi oBingentefimo feptuagefimo oBavo^lbategnius Requlum depre^ 878.
hendit in gr, 14 min,$ Leonis illam in fronte Scorpif,in gr. i j min. 30
S^orpq, {jHanente ubique latitudine.
Tandem ipfeCopernicm anno ChriHi millefimo quingentefimo declmo-
Ooo quinto
 474 OBSERVATI ONVM
quinto Spicam deprehendit in iy min.14 Librdiydy poft decennium ingr.iy
min.zi Libr^.e^ quidem non facia comparatione ad Solem aut Lunam^^ed
ex obfervata HelU diftantia a polo equatoris^ f^pracognita diflantia a
polo zodiaciiubi hac probe not afuerint ^calculu^ locum fclU faciet manife-
fiumjfi accejferit diflantia polorum notitia.
Ex pracedentibus fellarum obfer‘vationibtf4 conflat de inaquali flella-
rum fixarum motu, five de anticipatione pun5iorum a quin oili alium ^
folflittalium.
A Timocharide ad Ptolemaum flella progreffa funt gradum unum an-
nis centum,
Ptolemai temporibus ad Albategnium tantundem via confecerunt
annis fexaginta quinque fere.
Ab Albategnio adCopernici tempora unwgradus debetur annis feptua-
ginta uni.
Obliquitatis zodiaci obfervationes.
Copernicus eas ordine recitat in calce cap,2 Ub.^,

Anni P. I. Aequinoctiorum obfervationes prifeae & nova^.

& anni
Chrifti. Hipparchus vir cp^ixo^zs-ovl^ aquinoHium autumnale ob-
45^7. fervavit anno ab obitu Alexandri centefimo feptuagefimo feptimo, tertia
Septemb. Z7 dtc intcrcalarlumfequente quarta, media no6le, deficientibus duobus diebus
tncunte. ^ horis duodccim ad anni lyy complementum,
Ptolemaus htm aquinoBinm autumnalefuijfe comperit anno tertio An-
4^ 5^* tonini Imperatoris^ anno lexandri quadringentefimofexagefimo tertio^
^ 39 • menfis Athyr die nona, hora unamin, 12 pofl ortum Solis, five horis j^
Septemb. z6
mme. min, 12 posi meridiem dieioHava.
Intervallum inter hafee obfervationes eli annorum 28^ dierum yo
hor»y min, 12,

4568. Rurfm Hipparchus afferit aquinoBium vernum a fe obfervaiumfuifie

Martijdie
anno Alexandri centefimo feptuagefimo oBavo, Mechir die vigeftma fepti-
24. ma , id ell, mane in ortu Solis,
Ptolemaus fimile aquinoBium vernum annotavit anno Alexandri qua¬
4853- dringentefimo fexagefimo tertio^men fis Pachon die feptima^hora una fer,
140.
Martij zz.
12 pofl meridiem.
Intervallum temporis inter hafee obfervationes efl annorum aquabilium
28 dierum yo^hor,yymin,j2^ idem quodfupra.
Alba*
 TliESAVRVS. 475
t^lbdUgni aqumoBmm autumnale a fe obfervattm tefiatur anno Annus Pe-
K^kxandrt milkfimo ducent efmo fexto^ea noBe quafequehatu;»^feptimam
dtemmenfis Pachon.horufeptem min. poH occafum Solis,/ve hora chriftr*
una min. 24 pofl mediam nodiem Arata SjrU, fed juxta meridianum
lexandrinum fuifet horis f’x min, 44 pofi occafum Solis. £rgo in ter- 882!
vallum temporis ab aqmno^lto autumn.Ptolemai ad hoc Albatent^efl anno^ Septemh. Is,
rumaquabilium 74^, dierum ijS hor. j/ min. 32, unde anni Solaris ^5.
quantitas ab Ibategnidefinitur dierum 36$ hor.s min,46 fec.24.
Copernicus Freuburgi obfervavit aquino^ium autumnale anno fbrijli
millefmo quingentefimo decimo quinto, Septembris decima quarta, hora di^ ^2,28.
midiapoft ortum Solis. Alexandriafuifetfefquihora, Arata ho. 2 min. ^5^5'
jo. Erat annus Alexandri millejtmus 0 fingent e fimus quadr age fimus,
Paophifexta, Verapraceffio aquinoBiorumeratgrad. 27 min. 13. ^
K^nno fequenti, nempe anno Chrifli millefmo quingentefimo decimo-
fexto, obfervavit Copernicus aquinoBium vernum Oiiartij die undecimo '
horis quatuor min. viginti pof medium noBis^fivepofl undecimi dieiprin- ^ 5 ^
cipium^ Freuburgi, cujus meridianus congruit cum meridiano fracov/fi,
una hora occidentalior meridiano Alexandrino. Fuifet igitur Alexandria
eodem anno ab obitu Alexandri,Pharmuthi quarto,horis feptemdecim min,
20 pofi meridiem, five P harmuthi quinto illucejcente^
Intervallum temporis inter duo hac a Copernico obfervata aquinoBia
ef dierufK 17S hor. 21 fcrup,$o.
^are ab aquinoBio verno ad aquinoBium autumnale funt dies s86
hor.oBo. Copernic.lib. 3 cap.jo.
Et abaqumoBio autumnali Hipparchi ad aquinoBium autumnale Co- r
pernici funt anni aquabiles 1662, dies 37^ hor.7 min.30, d/t'
Plura a Copernico non recenfentur aquinoBia. ^amvis genius meus
a reprahendendi Budio flanefit alienui,prafertim f quis derepub. litera-
ria bene fuerit meritus, tamen facere non pofum,qmn hoc loco patrociner
Ptolemao noftro, quifubinde vapulat innocens, nihtlque commeritus Vir
fummus atque adeo eruditorum noftri avi columen lib. Emendat. temp.‘' '
pag.4o6.& 407, de aquinoBiis di ferens circiter annum Periodi Julian.
4480. Vides,rnanifcftam ccT°'Zffiati \^in PtolemaiafronomiaSoc¬
iari] namfecundumPtolemaiumneomeniaZygonos, id eft aqui-
noBium autumnale,{\n&tii-\'^2\.- Octobris in anno communi. Fa¬
ciamus periculum. K^nnoPeriodiluliana 4477, quem ibi proponit vir
fummus, neomenia zygonos juxta Ptolemaumfuit Septembris die vige fmo
fexto, horis fere oBo a meridie. Erat is annus intercalaris. Jam per addi¬
tionem hor, 3 fcrup, 33 in ftngulos annos, dabuntur neomenia Jequentes
Ooo 2 fecun-
 47^ OBSERViVTiONVM
j'ecundum Ttolm^um^nemfe Anno 447S Septm^. z6 hork min. $$
A meridie. Anno 447horis jp^min^ $0» hoceft die vigeftmo feptimo^
manebor A una min. $0 pofi ortum Solis, denique anno 4480^ Septembris die
'vigtfimofeptimo hora una cum dodrantepo[l meridiem , qui esi remotifj/i-
mus a kaLfeptemb, terminus stquinoBij, hoc ejl, (^equinoflq autumnalis
momentum fecundum Ptolemaum circa iHa tempora^ nec unquam pofi illa
tempora excedit diem 'vigejimum fiptimum Septembris, horafqueduas a
meridie illius diei vigefimiJeptimiffub meridiano Alexandrino. §md
monendum fuerat propter authoritatem eximijnojlri Ptolemai quam far¬
tam tellam tueri ^ volumsu pojjumtss beneficio tabularum recens ex
ipfiusprincipiis a nobis contextarum: filvo tamen honore fummorum
torum^ qui eiufmodi fubfidio defiitutiperperam de Ptolemaa indicarunt^

Annus Pe¬
riodi Illi. Luntie Eclipfcs & nonnullae aliae Lunae obrerva-
& annus
Chrifti. dones a Copernko memorata;.

tim ^ lexandria obfervavit anna driani de¬

cimo feptimo^anno Alexandri quadringentefimo quinquagefimo fexto^.

ridiem,
Sol eratingrad. 13 min. 15 Tauri.

4847. Secundam abfervavit eclippm anno Adnani decimonono , Alexandri

134. anno quadringentefimo quinquagefmo oBavo^ Chiaefecuudo, horis unde^
oeiahv. zo. cim a meridie^ quod C^acovi^fuif et horis decem.
Sol erat in gracL 25, min., 10 Librse.-

4849. Tertia Eclipfiis a Ptolemaeo obfiervata fuit anno K^driani vigeftmo.^.

1,3^. i^ihxandri anno quadringentefimo quinquagefimonono , Pharmuthi dic
Mmi) €, decimo nono^ horis fedecim pof meridieme Pharmuthi vigefmo hork--
quatuorpofi mediam noBem^ more Romano,
Sol in grad. 14 min. 5 Pifeium..

TresCopcrniciEcliples tribus praecedentibus

‘ Opernicus Eclipfim Luna: obfervavit anno Chrifli millefimoquingen^

'Ufimo undecimo3 oBobris diefexto tranfaBo^ ^ ineuntedk feptma,.
hora
 THESAVRVS. 477
hara dirmdU foBmediumna6f defecit ne Luna tot a, Annus Pe-
unnae Alexandri millefimm oBmnnteftmustrjq-efimm i?aophl 27
horis 12, rnin. 35 a meridie. ^ ^ ^
Solislocusmediusingrad. 24 min. 13 Libris, lociis verus gra.
22 min. 25.
Secundam obfervavB anno Chrijfi milleftmo quingentejlmo vige fimo fe- 617 <.
eundo ^ menjeS ept emhri, elapfis dtebu^s quinque^ ^ ineunt e diefexio, una 1522.
hora cum triente fojl mediam nollem. Defecit tota. Erat annus Alexandri Se^temh. c.
mtlleftmm oliingentefimus quadragefimusfeptimmfrhoth dies 2g,hor.i3
min.20 pof meridiem dieivtgefiminoni.
Sohnediiisingr. 23 min. 49, Verus gra. 22 min. 12 Virginis.
Tertia Lun^ Eclipfisfuit anno Chrifii millefimo qningentefmo vigefimo
tertioy menfeAuguftojexalils diebus viginti qumque^(^ inchoato die vige- 62^6.
fimofexto^ horis 4 min. 2$ poB mediam noliem. \^nno Alexandri mil 1523.
lejimo oliingentefmo quadragejlmo eliavo^Thoth decimo oliavo horis 16 eAngUjQiz6.
min. 2$ a meridie.
Solmediomomin 13, 2. veromotuin 11,21 Virginis.

Hipparchi obfervatio. C4p. 5.

Copern.
A nno K^lexandri centefimo nonagefimofeptimo, menfs Pafni diedeci-
^ mafeptima.^ horis tribus cum triente a meridie Rhodienji tranfallis,Sol 4587.
^ Luna ex Hipparchi objervatiane diftabant invicemgr.quadraginta ollo l»lj ^ *
min.fex. Solis locus tunc fuit in grad 10,mm. $4 Cancri. Lunavero
ver fabatur in 2g Leonis, non procul a nonagefimo gradu Signiferi.
Sed Copernicus vult Salislocumfuiffein 10,40 'Canerh^Lunstin 21,37
Leonis, ita ut difantia fuerit grad, 47 min. sj. N ulla,in quit Ptolem,
fuit Lunaparallaxis in longitudinem.

K^nnofeptimo PtolemalPhilometoris, quierat K^lexandri annus cen^ ^ -.

tefmus quinquagefimus, Phamenoth dievigefmo feptimo defecit Luna a
principio hora ollava noliis adf nem hora decima : obfcurabantur digiti
feptem diametri Lunaris a feptentrione circafeliionem defendentem. M e.
dium eclipfeos fuit horis duabus cum triente a media nolie,refeliu meridia»-
ni Alexandrini. Cracoviafuiffet hor. j min. 20.
Sol erarin 6 min. 4 Tauri.

Copernicus fimilem Luna de felium obfervavit anno Chrifli millefimo ^2^2

quingeniefimo nono, lunij die fecundo, cujus medium erat horis undecim ^ j
fer. 4^ poH meridiem illius diei fub meridiane' ac ovi en fi. Deficiebant z.
Ooo 3 digiti
 47S OBSERVATIONVM
lunaria diametri a farteauftrma circa [candentem fe.
*&annSs Erat annm Alexandri millefimua o6iingentefmm trigefimus
Chrifti.. tertim Pauni 26.
Sol in 21 Geminorum.

6213. Copernicus deinde memorat aliam Luna eclipfim a fe Romaohferva^

1500. tam anno Chrifi millefimo quingenfejimo, no6ie inter quintum ^ fextum
Noyembr. 6. jsiovcmhris, horis duobua a media no5ie. Sed CracovU erant hora dua
cum triente. Defecerunt digiti decem a parte borea. Erat anntes Alexan-
dri millefimm oLtingentefirnua vigef mus quintus, Oi^enfs ^thyr dies
2hor. 14 min. 20 pojl meridiem tempore apparenti 5 fedtempere aqua-
li hor. 14 min. j6,
Sol in 23 min. 11 Scorpij.

Lunse Parallaxis.
4848. ‘VyJ^olemam anno t^lexandri quadringeniefimo quinquagefimo nono
135* ^ menfis i_Jthyr die decimo tertio, horis quinque min. 50 a meridie.^
,%/. oaobu cumSolefetin gra. s min, 28 Libra.,deprehendit Luna par allaxin fuiffe
gra.i min.j. Lunamedia a Soledijlantiaex tabulis eratgrad.y8 min.
J3. K^nomaliagrad. 262 min.20. Motus latitudinis grad. 3 ^4 ferup,
40, Projlhapharefs adie&ivagrad. 7 min, 26, ^ idcirco Luna locus ve^
rus ingrad.^ min. 9 Capricorni, Cujus ab aquatore declinatio ejlgra.
23 min, 49. Latitudinis motus coaquatus per diBarh prefhaphareftm
fuit grad.2 min. 6^ atque ideo latitudo Luna boreagrad. 4 ferup, $9,
■Altitudopoli Alexandrini grad. 30 min. ^8. Luna vero fub meridiano
circulo videbatur ab horizontis polo diflare grad. 30 ferup, 55, velfupra
horizontem attolli grad. 39 min.$ unde colligit par allaxin Luna fuife
grad. I min,j hocpalio, addantur hi numeri 10, $8 & 23^49^ fum-
maefigrad, $4 min. 47, tantum oportebat Lunam a polo horizontis di¬
flare ft caruijfet latitudine. Sed demta latitudine remanet vera Luna di¬
cantia a dicio polo grad. 49 min. 48. Apparens autem diCantia fuit
uno gradu ^ min.j major., quam debebat.
Duas alias de Luna parallaxi obfervationes a fe habitas fufe narrat
Copernicus in flnecap, 16 lib, 4^

E libro
 THESAVRVS.
47P
S LIBRO V.Q0?ER3iJC$ Annus Pe¬
riodi lul.
& annus
Ties acronycfti Saturni a Ptolem£eo obfervatcE. Chriili.

^RtmAfmtmno undecimo Adrianimenfts Pachon diefcptima.fcquenie .o.

o^ava, 'uejperi^fiveprma hora nociis. Erat annm Alexandri quadrin- \ *
Sentepmus qmnquagefmm. Annus Chrifticentefimm vigefimus reptimm,
CMartq 2(f fequente 27, Inventus eft Saturnus ingrad. 17 J min, 40
A prima Bella Arietis, Ptolemaus dicit fuijfe in Libra i fcrup,is.

Secunda acronyBos Saturni a Ptolemao obfervata fuit anno Adriani .0 <

decimojcptimo, EpiphidecimaoBava horisquatuor a meridie. Saturnus

&olioppofitusingrad,243 min. 3 ab Arietis Bella, fwe ut Ftolemaus
ait in Sagitt, p fcrup. 4.0. Erat annus ^Allexandri quadringente fimus
quinqupefimus fextus.annus Chrijlicentefimus irigefmus tertius, lulij
tertioj horis quindecimpojl mediam noclemy CracovU.

"Tertia Saturni acronj Bos a Ptolemao refertur ad annum Adriani vB 4849.

gejimum, ^Meforidie 24 ipfomeridie, fedCracovia erat horis undecim a 126.
media noBe, Fluebat tunc annus Alexandri quadringentefimus quinqua-
gejimus nonus, ad finem vergens, & annus Chrifti centefimus trigefimus
Jexius, dies oBavus lulq, Saturnus iBo momento repertus eB in Capric,
14 min. 14 tefte Ptolemao, vel ut nofter loquitur ingrad,277 fer, 37,

Tres acronydli Saturni quas Copernicus ipie

obfervavit.

Y^RimafuitarinoChrifiimillefimo quingentefmo decimo quarto, CMaii

A dte quinto,hora una dr quinta ante medium noBis, five horis decem ^7*
min.4S poB meridiem diei quinti. S aturnus deprehenfus eBin grad.2os
fcrup, 24 a prima fella Arietis, Erat annus Alexandri millefmus oBin-
gentefimus trigefimus oBavus, Pachon vigefimo nono,

Secundam Saturni acronjBon obfervavit Copernicus anno Chrifii mil- .

lefimo quingentefimo vigefimo,die decimotertio lulij, meridie, Saturnus^^^'^'
erat ingrad. 273 fer^ 2$. Erat annus Alexandri mille fimus oBingentefi- ]
mus quadragefimus quartus OHiefori dies decimus, ^ ^ ^‘

Tertia
 480 OBSERVATIO NVM
Annus Pe- 'Tertia Saturni acronj^os fuit anno Chrifii millefimo ^uingentefmo
&°an>iiis'^^g^fi^^ofeptimOj o6iohrU decimo, horis fex p:rup. 24, a media noBe,
ChriftL in feptem fcrupulis uniusgradiss a cornu Arietis. Erat annus lex an-
^240. drimillefimus o^ingtntfimm quinquagefimus fecundus^ ^.Athjr quarto
1527. horis iS fcrup.24, a meridie diei quarti.
oeioh. 10.
i^nno chrifii mdiefmo quingentefimo decimo quarto , Februarij dit
^227. rvigefimoquarto, mane ante auroram, horis quinque pofi mediam no^em
1514. ruifus eU Saturnus in grad. 20p a cornu Arietis, Erat annus Mexan-
Fehr. 24. millefmus oilingentefimus trigefimus oSiavus, Vhamenoth decimono-
nus, horis feptem ante meridiem ifii^s diei. Vel Phamenoth dectmuso^a^
^jus, horis 17 a meridie.

lovis Acronydi tres e Ptolemaeo.

484^. \^drtant anno decimofeptimo,primo die menfis Epiphi^unahora

133 ante medium noclisfequentis,(^lexandri£, in partih.22 6 fcraipul.ss
ei cornu Arietis.^ vel in 23 min.ii Scorpij^utiPtolemaus notatum re-
fcquente i8. liquit. Annus evdt Alexandri quadringentefimus quinquagefimus fextus.
kSannus vero Chrifii centefimpts trigefimus tertiusMaq 17, fequente 18•

4849. Secunda acronqBos lovis erat anno vigefimoprimo driani, lexan-

1^6. elriannoquadringentefimofexagefimo^Paophi die decimotertio fequente
cjupjl.si. decimoquarto.^ horis duabus ante medium noBis : in grad.} feptem fcrup.
$4 Pifcium, velingrad. 331 min.16 a cornu Arietis. fAnno Chri¬
sti centefiimo trigefimo fexto, Augufii ultimo.

4850. Tertia acronyBos lovis Ptolemao vifa fuit anno primo Antonini,'an-
i^j.i'to Alexandri quadringentefimofexagefiimo primo, Athyr vige fimo fe-
quente vigefimoprimo horis quinquepoB mediam noBcm, Alexandria :
anno Chrifii centefimo trigefimo feptimo, OBobris oBavo mane : Jn
frietis 14 minut. 23, vel in gr ad, 7 fcrupul. 4$ a ftella prima
rietis.

Tres aJise acrony<5ti lovis a Copernico obferyatx.

623
15° P Sima Jovis acronjBos contigit anno ChriBt millefimo quingentefimo
Apris 30. i vige fimo, ultimo dU Aprilis, hora una ante meridiem, Cracovix, in
 T H E S A V R V S. 4S1
gydd,2oo fcruf,iS a f rima Arietis. K^nno Alexandri milkfimo o^in-
gentejime, quadragefimo quarto^ fachon vigeftmo fexto. namiffo me-

Secunda anno Chriflimillefimo quingentefmo vigefimo fexto.^Novem-^^^^^' “**

brisdie vigefimo oBavo, horis tribus a media noBe: In grad. 48 Jcrup, ^^39'“
$4j anno Alexandri miUeftmo ociingentefimo quinqiiagtCimo trimo y ^5^^-
Choiac 2 i horis 1$ a meridie^ Novem. 18.

Tertia acronyclos anno Chrijli millefmo quingentefmo ^igefmo nonoy 624.2

ipfs Kalend. February horis novemdecim a media nocle tranfaBis : in
grad.ii^ firup. 44^ anno i^lexandri millefmo oBingentefmo quiu' j^ai. Fet^ru.
quagefrno tertio^ m^echir trigefimo»

u/fnno Cb^rifti millefmo quingentefmo vigefmo^ die Februarij decimo ✓

oB avo fex horis ante meridiem , lupit er vtfus ef obtinere gradus 20 ^ ^^33’
fcruput. p a cornu Arietis : i_y€nno Alexandri millefmo oBingentefimo
quadragefmo quarto, Phamenoth die decimo tertio ^ horis oBodecim a ^ ‘
meridie.

Martis obftrvationcs tres acronychi^ amms Pe-

e Pcolemxo.
Chi-ifti.
P Rima erat anno decimoquinto drianiyanno lexandri quadrin^en-
tefmoquinquagefmo quarto ^Tybi vigefmo fexto fequente vigefmo 4®43’
feptimoy hora una pofi mediam noBem : In grad. 21 Geminorum yf ve ^3°'
grad.74 fcrup.2o a fella K^rietis^ Erat annus Chrifi centefmus
gefmuSy Decemb. 14 fequente js.

Secundam notavit anno decimonono i^driani, (qui efi Alexandri an- 0 0

nus quadringtntefmus quinquageftmus oBavus ) Pharmuthi fexta ^ fe- 4 4 *
quente/eptima, horis tribus ante mediam noBem, in Leonis 28 fcrupul. Fchri^^i
$0y fveingrad. 142 firup. 10 ab Arietis cornu, currente annoChri-
fi centefmo trigefmo quinto, Februarij 21 fequente 22.

Tertia Oilartis acrony Bos fuit anno fecundo ^.Antonini {quierat

Alexandri annus quadringentefmus fixagefimus fecundus ) Epiphi
die diiodecimay fequente decimatertia, duabus horis ante mediam noBem : Mayfj'.
Jn Sagtttarij 2 fcrup.s4, vel in grad. 2^y firup. $4. K^nno Chri-
fi centefmo trigefimo nonOyCMaq 27 fequente 28,
ppp Totidem
 4^2 OBSERVATIONVM

Anmis Pe¬
Totidem acronychiae obfervationcs Martis a
riodi lul. Copernico habitae.
& annus
ChriftL P rima fuit anno (^hrijli millefimo quingentefimo duodecimoy Junij quay^
fequente quinto-yunah&rapofimediam no^em : in grad.zss feru,
1512. oppofito erat in grad. S5 ferup, a prima Jie/la
/««ij 5. frietis. Erat annus Alexandri millefimus oBingentefimus trigefmus
fextuSy Payni ag fequente trigefmo.

Secundam ol^ferva^vit anno Chrilii millefimo quingentefimo decimo

ociavo Decembris duodecimoy horis o5io a meridie, in grad, 6^ ferupuL
1518.
Dccemh. iz. 2, anno Alexandri millefimo oPlingentefimo quadragefmo tertio^ Tybi
fexto.

Tertia CMartisacrony Bos fuit anno ChriBi millefimo quingentefimo

62^6.
'vigefmo tertio, Februarij vigefimo fecundo mane horis quinque pofl me-
Febr. 2z» diam noBem ; in grad, 133 fcrupul. 2 0y anno Alexandri millefimo
ociingentejimo quadragejimo feptimo, Ehamenoth decimo oBava horis
jeptemdecim a meridie,

6 11^. K^nno ChriBi millefimo quingentefimo duodecimo ipfs kal. Ianuarq\

1512.
horafexta matutina vifus eB Mars ingra. ipi ferup.28 a prima Arie¬
}^l. lanuar. tis flella, cum latitudine borea ferup, jr. K^nno Alexandri millefimo
oBingentefimo trigefimo fexto, Tybi 23, horis 18 a meridie^

Veneris abftryatianes e Ptolemaeo.

^^ffUeon (Mathmaticm Fenerem obfervavit in maxima a Sole di-

4845,
^ flantia anno ^driani decimofexto (qui eflAlexandriquadrin-
132.
Marttj 8k
gentefimus quinqitagefimtss quintus) Pharmuthi vigefima prima, prima
hora no Bis, anno Chrifli centefimo trigefimo fecundo, (JHartij die oBa-
'vo : eamque deprehendit in grad. I min. Tauri, diBantem a medio loco
Solis grad* min, j$, Solis medius locus tunefuitin Pife. 14 tnin, 1$,
five ingrad, 33/ min. 41 a BeUa K^rietis,

Ptolemaus Venerem matutinam obfervavit anno quarto K^ntonini

4^0-
140. (qui efi Alexandri annus quadringentefimus fexagefimus quartus) Thoth
htlij 50,. undecimo fequente duodecimo, anno Chrifij centefimo quadragefimolulij
die
 T H E S A V R V S. 4^3
die trlgefmo mane^ Vtnm^vtfa fuit in Gmin, grad. iS fcrufuL^o,
Sclumedimlocm in Leonis grAd,s fcrup,4$, Difimtia igitur grad. ^^nnus
min, j$ ut fupra, Chrifti^

Rurfus yentts matutina a Theone ohfervata fuit anno Adriani duo- 4840^
decimo (qui efi K^lexandri annus quadringentefimus quinquagefmus 127.
primus ) K^thpr vigefmoprimofequente vigefimofecundo .* anno Chri- odob.iz.
fii centefmo vigefmo feptimo, 05iobr is duodecimo,mane. Sol medio mo*
tu obtinebat Libra // min, $2, Venus vifebatur in Virginis 0 ferup.
2 0, Difantia igitur gr ad. 4J ferup, ^ 2.
Copernicus cap.20 libr, s, hanc Theonis obfervationem refert ad an¬
num K^driani quartum, Athjr 2o^Chrifti iip, fervato eodem die anni.
Sed P^olemaus ad annum\^driani duodecimum. Ex tabulis idem prope-
modum colligitur motus Solis cfrmotus Veneris,

Ptolemdus ipfe Venerem vefpertinam obfervavit anno Adriani vigefi- 4^49*

mo primo, (qui erat lexandri quadringentefimusfexagefmus, OMechir ^3
nono vejperi: anno Chrifli centefimo trigefimofexto, Decembris vigefmo
quinto horaprimanoSiis, OHedius locus Solis Capric, 2, 4, Veneris ip
min. 36 dquarij,Difantiaigitur grad, 4/,min. 32.
Jn Graco textu Ptolemai legitur Tsra^S-m pro ohyeni^is^ cujufmodi
fhalmata nos compluria in Ptolemao correximus.

Iterum Thton Venerem matutinam obfervavit anno driani decimo - ^842.

tertio ( qui ef {^lexandri quadringentefimus quinquagefmus fecundus) ^2,0.
Epiphi fecundofequente tertio, anno Chrifli centefimo vigefmo nono Maij uaij 20.'

vigefmo, diluculo; in qua reperit extremum Veneris matutina limitem

grad. 44, fcr,4S, dum Sol effet medio motu in gr, 48 ^ dextante, f ve
mi Ptokmaus habet in gra.2S. 24 Tauri,dr Venus apparens in gr. 4,
ab Artetis cornu,

venerem vefpertinam Ptolemaus obfervavit anno vigefmo primo 4849.

'Adriani Tqbifecundo fequentetertio , anno Chrifli centefmo trigefimo
fexte Novembris die decimooElavo hora prima notiis, Solis locus medius js!oyemh.\%.
Scorpq 2$, 30» Veneris locus apparens C apri cor n. 12 so. Diflantia
grad. 47, 20,

t^nno Adriani decimooElavo, menfis Pharmuthi die fecundo fequen- 4847»

te tertio mane ventris maxima a Sole diBantiafuit grad, 43, minut, 134.
Ppp 2 33. anno
 484 OBSERVATIONvM ,
Annus Pe- 35. anno Chrifli centefimo trigefmo quarto^ Fehuarijdiedecmofepmo^
&^annus* /;/Solisloctis tnediusin Aquanj 2s, 30* Feneriiapparens
Ch?Xf cus Capric.iJ, ss-

4^53* Furfus anno tertio Antonini,Fharmuthi quarto fequente qmnttr, maxU

140. tnaVenerisveJpertinx diliantiafuit grad^48^ 20. Anno C^rtHi cente-
lehru, 18. fimo quadragcfimo, Februarq die decimooBavo vejperi. Tunc Solis locus
medius in aquarq 2S9 30, utifipra Venus in Arietis $0^

4442. Timochares Venerem ohfervavit anno decimotertio Ftolemd Vhiladef^

oBoh .11, ^ q^ff erat Alexandri quinquagefimusf ^eundus) CMefori decimofepti-
lllucefcenu. fequentc decimooclavo^ hora noFiis ultima Venus 'vifa fuit in Virginis^
4. min. 10, five ingrad* i$iy 30 a cornu rictis»

✓ . K^nno chrifli milleftmo quingentefmo vigefimo nono UPfartq duo^

^ * decimo hor. 7^ 34 a meridie CopernicusfleFlavit conjunFlionem centra-
lem Luna & Veneris. Verus Luna locus juxta canones Copernici tuno
fuit in Tauri 7 fcrup.24., cum latitudine borea grad, i ferup. i/. At
deducia parallaxivifusfeu apparens locus fuit Tauri 6, s^> ^nm latitu¬
dine borea ferup, 41, atque idem Veneris er tina locus apparens fuity
diUantU a Solis loce medio gr ad. ^7 ferup. i, anno Alexandri millefm^'
oLlingentefimo quinquagefimo tertio, Pharmuthi nono.

Msrcurijobftrvationesiij maxima a Solis Io-

co medio diftanria.

48J1.
P T olefnaius ohfervavit CMer curium anno primo Antonini, (qui eU qum,
dringentefmus fexagefmus primus ) Epiphi 20 fequentc 21, vefle^
138. ri in feptimo Cancri. Solis locus medius erat in Gemin. 10, ^0, maxi¬
Jumj 4.
ma igitur diUantia grad.26, ^ 0, Erat annus Chrifli centejimus trigefi^
mus oHavus, lunij quartus.

Eandem dilrantiam habuit CMercurius matutinm anno quarto Antoi^

48^4.
nini ( Alexandri anno quadringentefimo fexagefimo quarto ,) Phame-
141.
lehuar. z. noth decimoo6iavo,fequente deciaponono, anno Cbirifti centeflmo quadret-
geflmoprimo, Februarijfecundo,, mane, Vifus efl (Mercurius in Capri¬
corni IS, S0‘ Solis locus midius Aquarij 10. DiUantia igitur grad.

tAnno-
 THESAVRVS. 485
K^nno (^driani decimo nono ( qui cfi {^lexandri quadringentejimus Annns Pe-
quinquagefjmus oBavus ) Athyr dte decimoquarto fequente decimo
to mane: zAnno C^riflicentejimo trigefimo quarto oBobris tertio, dilu- chr^fti!^
culo,maximaLMercurij a Sole difiantiafuitgrad. ip fcrup.^, SpeBa- 4847,
hatur enim CMercuriusin Virg,2o fcrup. /2, & Solis locus medius erat 134.
Libr, pfcrup, 1$, caoL 5.

Bodem anno Adriani, Pachon decimonono ve feri, anno Cbrifii cente- 4848.
pmo trigefmo quinto, Aprtlis quinto, maxima disiantia (Jllercurij fuit 13^,
grad,23 fcrup, 13, Sperabatur enim (jMercurius inBauri 4 fcrup, 2 0,tjpu ^
Sol medius in Arietis j.

Theon anno decimo quarto Adriani ( qui ef Alexandri quadringente- 4843,

fimus quinquagefimus tertius ) m^efori decimo oBavo vejperi, Mercurij 150.
maximam a Sole diftantiafn deprehendit grad. 26 , /5. Fifebatur
enim {Jti er cur q fidus in Leonis 6^20, Sol medius in Cancri lo^ $.

o/ nnofecundo kA n t onini Me fori vigefimo’primo,, in diluculo vifus 4852.

eU Mercurius a Sole diflare grad, 20 Erat Mercurius in Ge^
min.20,, $. Sol medius in Cancri 10^20, Erat annus Chrilii cente^
fimus trigefimus nonus,, lulij dies quintus, mane. In Graco Ptolemai co¬
dice feribitur CMefori 23 fequente 24, mendofe. rcBius Copornicus,.
mendum fatis arguit locus Solis,

Mercurium obfervare non licuit Copernico ob aeris prope vifiulam craf

fitiem, Ouare obfervationes aliunde mutuari coaBus eB»

Bernardus Waltherus Begiomontani difcipulus Mercurium Noriberga ^io4>-

obfervavit anno Chrijli mtllefimo quadringentefmo nonale fimo primo, 1491 »•
Septembris die nono mane, quinque horis pof mediam noBem, Et vidit
Mercurium in Virginis 13 fcrup, 30 cum latitudine horea grad. i min,
So, erat que BelUin principio occultationis matutina, dum per pracedentes
dies continue decreviffet matutina, Solis locus medius juxta canones Co^ Thoth, ^
pernici in grad. 14P fcrup. 48 ab ^Ariete, SedabtjAequinoBio verno^
in Virgin, 26 fcrup. 47, mde diftantia ^Mercurq grad. 13 min, jj.
fere.

loannes Schonerus Norimberga UM er curium vidit in Caprie. 3. 10, 611 j..

cum latitudine boredi fcrup. 43y anno ChriBi milltfmo quingentefimo
Ppp 3, quartoy
 OBSERVATIO NVM
Annus Pe- quartoy UnMrijnono horU a medianoBe pxmmdimidia^ dum edum
riodiiul mediaret Scorfq lO, Solis locm medius ah aquinoBw verno]uxta
chiXr^ calculum Copdngrad. 27 fcrup.7 *Aquarij. quem CMercurtus matutu
* Capric. nusprocedebat grad, 23 fcrup,42. Erat anvus^^lcxandri 1S28
bi io mane,

6217. Iterum Schonerus CMercurium ohfervavit eodem anno^ LMartij die de^
1504» cimooBavoyhorisj mirt^so a meridkyinvemtque in Arietis 26 ferup,
6 boreum trihm fere gradibus, dum colum Norimhergo mediaret 2$ Can¬
cri. ^0 tempore Solis locus medius ab oquinoBio ingrad. $ ferup, sp
K^rietis,^ a quo (JHercurius vejfertinusaberat grad, 21 ferup. /7.
\dnno Alexandri 1S28 Pharmuthinono.

Oblervatio 5 antiqua.

lem. au.*-
A Nno Ptolemoi Philadelphi'vigefimoprimo (qui esi annus Alexandri
fcxagefimus) Thoth decimooBavo fequente decmonono, diluculo
tureffean- OHercuriusmatutinus 'vifusef in longit.grad. 210 ferup. 40, cum lati-
nusii tudine borea grad. I ferup, so fere. Vel Scorpionis s min.20 proxime^
DionySim Solis locus medius Scorpij 20 ferup.^0 juxtaPtol. SedCoperntcus habet
Scorpio- grad. 228 min.8,
nos 22. Difiantta Bello matutino grad. 17, 28 cref :ensadhuc.
Erat annus Periodi Iul,44^p Novembris die 1$ diluculo,
intervallum temporis ab hac obfervatione ad ultimam Schoneri eB an¬
norum oquabilium 1768 dierum ducentorum & ferup. ss-

Q uo hoc Copernici %^flronomia nfui ejfe poffit in prioribus feculis caput

Olympiadum antecedentibus, vifum efl hoc loco apponere omnium mo¬
tuum Aftronomicorum radices ad initium Periodi luliano, ad quam Chro-
nologi omnes infignes eventus referunt. Etpojjunt anni iBius Periodi facile
converti in annos aquabiles juxta methodum in tab, Frifeis a nobis tra^
ditam.

Eadices
 T H E S A V R V S. 487
Radices mediorum motu¬ Earundem motuum radices
um ad initium Periodi Iuli a- ad initium ara Nabonajfari
na media noBe ante kalend. meridie kaL Thoth,fub meri¬
lanuarij Freunburgi, diano Cracovienfi.
Sex, gr. min. bex. gr, min.
Pracefs, AequinoB, 4. 59. 4^. 5- 51- 7-
AnamalUftmpl. - 3. 52. 20. 4. 48. 25.
Solis fimpl,—• ■—• 5» 2. 58. 5- 3^- M-
Solis compofit. - 4. 2. 44. 5. 28. 0.
Anom. Solaris - 4. 33. 3,5. 4. 36. 40.
Luna a Sole— -4. 4. S, I. IO. 36.
K^nomal. Lunaris i. 49. 55', 4. 28. 43.
Latitudinis a nodo — 2. 19. 58. j- H- P.
Commutationum.
Saturni - *— 3. 30. 0. 33. 31.
Jovis —--— 4. 2. 39. 2. 24. 32.
(jMartis — -—. 3. 10. 42, 5. 27. II.
Veneris-—. ^7. 20. I. 9. 30.
(JMercurij ~ -— 3.. 2(j. 58. 0. 15. 32.

E X emf tum.
Sol ex fentenHa Scaligeri conditus efi u Deo anno Periodi lulian^ Solis nata»
die 2Z OStobris.^ & 2$ Obiobr.fuitfrimumSabbathum, Ab initio Pe¬ lis.
riodi ad hoc tempus funt anni aquabiles abfoluti 7(^4 , & ^i^s j20 ^ Jive
annor umS ex. 12, anni 44^ dierum Sex ^2* tempore ex hifce radi¬
cibus^ tabulis colliguntur hi motus.
Sex. grad. min.
PracefsioaquinoB. — 5^ IO, 25.
K^nomaUaaquinoB. •— 5- 12. 27.
Solisfimpl, —> ■— — 3* 47* 5^.
nomal, Sol.- -- 3- 13* ^3-
ycra igiturpracepo aquinobi, Verus motus Solis 5, 4S, j2%
Ergo diliantiaSolis a feiiionevernafuit Sex.2 grad 47 media no-
Beante 2z OBobris,cr circiter fextam matutinam fuit aquinoBq autum*
nalis momentum, quo Sol creatus ejfe exi (limatur,
Thefauri Afronomici^quo ufus eU Copernicus
FINIS.