M E NT E M AL | T ET E X COL | T

呜 |HH|H||H|.
ſ] IIIIDIII
| diſlºl
Κ. Κ. Η Ο FΒΙ Β L Ι Ο Τ Η ΕΚ
OSTERR. NATIONALBIBLIOTHEK
-- - - -
 ... /2
ENCOMIVM
Seruatæ Agriae,

ANNO M. D. LII.

* Laudabunt alios alij, mea Mufa Dobones -

t * Ornet, qui ftudijs confuluérc meis.

. <!

Imprcium Colofuarini Anno 1 5 5 5.

----

--
|-
 Sp ECTA BIL I ET MAGN IF 1
cO DoMINO STEPHANO ,
Dobo de Ruzka, Vayuoda:
Träfyluano ac Sículorum
Comiti,DominoetPatrono
obſeruandijimo.

;N; eficiorum fuoră cum omnifidelitatepromptam

5 cömendationem vellemſane,spectabiliser Mag
Sinifice domine patrone;mibifemperobferuandit
§fime, vberiorem à Deo Opt.Maximo conceffam
§ effè mihi bene dicendi facuitatem, vtfòrtia faâa
aliorumq;optimorum virorum militarium, quicii
veſtra M. excellentem,imo inauditam in noſtro regno, ad càſeruatione
Reliquiarum affliétißimæhuius noftrae Reipub. inpropugnatione ara
cis Agrienfis operam nauauerüt,pro dignitate celebrarepojem.Quea
libet enim Virtus e$t quidem digna, vt àfingulis quantum cuiusq;iiigea
mijfacultaspatitur,fuoloco predicetur: Sed ea demum maximam lau*
dem meretur, quæ communem reliquorum aétionem præ fé longißimè
fuperat: Cuiufmodi hanc cffe, de qua nunc memini ( cum nullum ei ex*
emplum comparari poßit) omites boni, huius Virtutis confcij, optimi
testes eje poterunt. -

Atq; hec fola poteſt dari ratio, curveterum Græcorum er Romáa

horum fórtiafa£ta, in häc ufq;noftram ætaté, cumfùmma illorum lau
de, quorum & in domefticis& bellicis officijs egrcgiè viguitütduftria
in memoria hominum permanferint,perpetüoq;fitpermájura, Quöd
ea benefitio literarum pofteris memorandaproáita fùnt. Noftram au*
tem Rempub. ex incuria eorum, qui rcs memoria dignas ab obliuio*
- A * ue homiw
-------------

nehominiiatº; a ſilentio,quanti preſtare potuiſſent, indicanda non cu

rauerunt,noiparum accepiffe incommodi, omnibusfanisconJiat. Nam
quae literis, fidelibus rerum geftarum cuftodibus, non mandantur, (vt
*
noftrorum maiorum resplerunq;funt negleéte) ea tempori; longinqui
reuolutio, vt itnihilum redigat, neceffke$.
Quòd auté quidam hiftoria* noftræ ætatis cantionibus, quibus frea
quentes hominum cætus tenent, comprehendere fòliti funt, idquiáem
ego non vitupero: Nam praeter id quòd ad demulcicnia, aures volupa
tatemq;honeftamfaciunt, etiam memorie rerum geftarum feruiunt,
Et res notis dijtin£teconuenientibus, mentibus hominum tenacius, quàm
fimpliciter expofite, inhærent. Sed ea omnia vnius tantum funt lingua,
nec caeteris communia: Nam quenoftra lingua fcripta funt, ea in alijs,
nedum intelligi,fedne legi quidem commodepoffùnt. lám vero, qui, á
qui nonsideat, linguam nòftram, anguftis admodum Pannóni hę
temporeprecipuè, in quo omniaferé amifimus, finibus terminari? sed
quae in latita lingua foribuntur, ea ad infinitâ, nationes propagari.
Maius erg9;meo iudicio,operæpreciumfaciütij,qui res geftà, alióìum,
ea maximè lingua, quæplurimii nota e$t, deßribere cónántur. Quòd
fi ab initionoftreReipub. fedulofùiffetfiétum, plures profeâo iìe,
noftros inuenti fùiffènt,qui adnominisfui immortalem gloriam certa
tim contendiffent.Sedhaec ego ferö & fruftra in his tempóribus queror,
in quibusnihil nifi opes &potentia, contemptis iamdüdum erúdition:
& iuftitia,domitantur. Quare,oratio opu$ *#*t cỏ, rndehuc diuertea
rat, redeat.
Quanjigiturhoc tenuefcriptum, quod à menon folum admiratio
virtuti; veftre M.Verumetiain mei offitij ratio,propefuo quodam iure
extorfit,non iudico dignum,pcr quod re$veftre M.prçclare geſtepre
dicentur:Tamen cum hoc à meſine nefarioſcelere praternitti non po
tuerit, Scripfi hocqualecunq; carmen, quo & animi mei erga veftram,
M. pro immortalibusbenefitjs in me collatisgratitudinem íéclararem,
et Agrienfis oppugnationis memoriam,cum perpetua tui tuorumq; noa

‫وء‬ - vefire
 N -

veftreitaq; M. erit, non tam carnem ipfum, quammrum erga

*eftram M.animum gratum equi botij; confulere. Poft,fi Deus longio
reme vita, de qua n5 dubitQ,& folidiore eruditione, quam fedu
- loſetor, donauerit, omni opera o ſtudio enitar atqicona
• tendam,vt ea omnia, fecundum Deum ad ornandâ fas
miliâ Dobonum, veftra M. collata effe cognof
sat. Qgam vna cum omnibus adfeperti
nentibus bene & faliciter valere
cupio. Datein veftre M.
Caſtello Palotz, Cal.
IDecembri$.
* 55.4°

- Είuβems, σΜ. & νίire

obcuentifimvadomnia
Mathias Chyabai,
 EN COM IV. M.
SERVATAE AGRIAE PER EXCEL
lentem virtute & nobilitate virum,
Dominum Stephanum Dobo, &
eiws collegam Stephanum Metskei
aliosq; viros militares.
. M. D. LII,

N ữc canereincipiã (faueãt mõ Numina cœptis,)

Agria quam fenfit clara Dobonis opem.
Qui eft mediüs fratres inter Stephanusq;vocatur,
Et merito namçp hunc facra corona decet.
Pulchraçp cum laudemyirtus mereatur amatam,
Quistua praetereatfortia facta Dobo:
Præcipuèquibus Agriate feruauit ab hofie,
Et feruans totam non minus Vngariam.
Continuis quæ iam languebat feffa periclis,
Dum cupit hanc Turcus fubijcere imperio.
Communem hanc laudem focijs ngn inuidct ilfis,
Qui Stephanoauxilijs præftofuêre fuis. -

IDic mihi,Mufa, viri quàm multapericula fortes,

Pro patria tulerint obfidione graui.
Inter & hos Stephanuscaput & fortifsimus Heros,
Quas hoftisvires pertulit ipfe Dobo: -

Additusad mille &duingentosiamogfecundus

Annus, & his fuerant addita luftra decem.
Non procul hinc aberat calcandis fordidus vuis
Autumnus, cunétisgaudiagrata ferens.
Omnibus

.
 \

SERVATAE AGRIAT.
Omnibus haud paritcrfuit annus afiftefccund. s.
Nam penè hòc regnum Pannoniae interijt.
- Arxantiquafuit, facris opulcntaĝp donis,
Agria quæ di&ta eft nomine clara fuo.
Hoc Stephânus caftrum Diuusfundaucrat olim,
Qui Rex Pannoniæ fortis & æquus erat. -

Tempore quo vnus erat millefimus aétus & annus,

Mos eft ä Chrifto fic numerare dies.
Terraferax dulcis Bachi pinguisép farinae,
Copía magna auium, copia magnafera.
Non natura locum non ars firmarat amoenum,
Ifte voluptatis, fed paradifus erat.
Conditor häud voluit faeuos his moenibushoftcs
Pellere, necvíres exeruífefuas.
Relligioforum coluit fed turba virorum,
Dùm Res Pannoniæ floruit egregiè.
Vtq; (acerdotes Dominum hic in vota vocarent,
Qjiomodo féd faciant funt tibi nota Deus.
Temporaſed poſtſ, ſunt deteriora ſecuta,
Barbarus;& Regnum coepit habere bonum.
Praefidium fubito arcibus impofitü eftvalidum,quod
Prodeffet latè finíbus Vrigaríae.
Poftremo duo te Stephani Agria riteregebant,
Alter eratçp Dobo, Metskei & alter erat.
Non aliusfuifhisvnjprudentior arcis
Praefeétus, nec eis fortior vllus erit.
Adfuit & Cafpar magna de ftirpe Pethenum,
Hic equiticcrto præfuit imperio,
- Præſidioq
 ENCOM IVM
Praefidioέρ Gregorius his adiunétus erat, qui
Dulcia non curat munera Bachetua.
Hícp fuí ingeníjobfidionís tempore toto
Mílitíæq; bonæ plurímafigna dedít.
Militi & hic pedibüs pugnanti præfuit omni
Tempore quo manfit obfidionis onus,
Intererat Stephanus Zoltanus Rege iubente,
Quattuorhic denos ríteregebatequos,
Hi duo militiae nequicjfignadederunt,
Namfunt poft fačtí praeda petita Schythís,
CAhres humanas quantaínconfiantíaverfat,
• Qui cauit magna, vt concidatin minimis,)
His operas focijs dum Dux partitur in horas,
Inq, fua miles iam ftatione manet. - -

Turcicus interea Caeſar cum Marte potente,

Occupat vt caftrum, mifit ab vrbe truci.
Illequidem mifit tot, quot numeranturariftae,
Dumfegetes æftas rcddere læta folet.
Quot foliaautfyluis paffim nafcuntur opacis,
Q jiotpifces numero aut æquora falfa tenent.
Defuít híc (breuíter)prafentiảfola Tyranní
Víresfed totas míferatíllefuas,
Candidanamvelutiincampis nixfulgetapertis,
Sic Schyticis velis terra adoperta fuit.
Sedtamen inui&tus Stephanustunc manfit in arce,
Inuićtifоcijcorde mouente Deo.
Nampfuas fpés in Dominopofuèrepotente,
Isq; Tyranne minas fregit acerbe tuas. Quod
- - ԱO
 sERvATAE AGRIAE.
Quod faétum meritoquis non miretur incrbem:
Quis non extollat laudibusvfq; pijs.
Nihiletenim potuit fierivnjpulchrius ifto
Nullivnij faéto maior habendus honor.
Namfuperat multorum fortiafaétavirorum,
Hoc Scythicis fuperat Caefarisatq; minas,
Pannoniae dumres Gethicisturbaturab armis,
Noneftexemplum quodfimile effe queat. .
Omnianam loca quæhic tentauit habere Tyrannus,
(Proh dolor) haec eademiam tenet ille manu.
Vtgalia omittam loca quæ funt capta perhoftem,
quibus hæc famavt non caperentur erat.
Nonneyi3esSzqlnoc&inexpughabileThemes
Quâmmiſer&duris ſuccubuère Scythis.
Quæ loca dum nimium funt fortia crédita cunótis,
Iuſto & Praefectis plus tribuére ſuis. -

Tunc fubito domini fpoliati roborefirmo,

Hoftibus & facti praeda petita malis.
Agriaquis contra viresreferre Tyranni
Diceret? aut Stephani poffè manere putet?
Mamq;tribusvinci hanc alijvel poffe diebus,
Sed fexadfummum quilibet ore canit.
Dum petit auxilium Stephanus, refponfafuperba
Praelatiin Szixo dant & auarafimul.
* SiexCaftro Stephanusfibicommoda milleparauit,
, Arcis cur nollit tantapcriclapati? _
. Scd placet hanc caufam diétis exponereverbis, *
Carnibusabfumptisiurabibéndamanent.
B ԳHծ
 イ

ΕΝ CΟ ΜΗ V Μ
-
Quồ ňoňliuorad
Atp it:svellent
Ducesforte hotíbusíj efe
te Agría
datos. captam,
ptams

Heu quanto miſericiuesliuore tabeſcunt,

Vt pietas patriaefrangere nullaqueat,
£t caftro nomen Caftratus dixitouife,
Magnanimosép Duces, dixit & efTeboues.
Sed quod maius erat, praefeélos, hoftibus arcem
Turpiter, vi pateat, linquerere, famafuit.
Atvirtute Ducum hos Dominus confudit aperte,
Et puduítítultos dícerevanaviros.
Sic etenimStephanus caftroprofpexeratante,
' Miles vtobſeſſus nullius eſſet egens.
Copia non Cereris, Bachi non defuitvng,
Militis haecfeffi membra leuarefolent.
Tormentis poteranthoftes arcere fuperbos,
盟 fubmouerunt barbara signa loco.
Sicetiamſcipſum Dobo Caeſaris obtulitarmis,
Militis vtq; Ducis parfuit officio.
cum focijs vultu (emper fuit ille fereno,
Praeteritís timuit fed grauíora malís, -

Imperat interdumfocijs,fed & ipfe laborat,

Obiurgat pigros laudatat ille bonos.
Confortat timidos, animofis praeit, vt omnis
Exemplo fimílifevelit effevírum.
Nullafames hominemfortem, non cura coërcet,
Languida nec dulci membra fopore fouct.
Sedvigili curaſociorum nocte dieqp
.Resanimovcrfat, ceutucatureos.
a Non Ithacus
 ENCOM IVM
Non Ithacusmaioratulit non Hercules ipſe,
J μäm cefebris per quos Agriafalua manet.
Quid referam, quód confilijs extemporecaptis,
Hoſtes confudit victor &ipſefuit.
Namverubus Turcopalmas cândentibusufTít,
Fugit & hicventisocyor Euretuís.
Ignevolanterota multorum collacremauit,
Vt taétum fe hoftis crederet igne Iouis,
Saepius in muris armatusconftitit altis,
$ortius hunc contra dum tulit arma Getes.
Ahquibus hic verbiseftcxhortatus amicos,
Pugnantes fexum, quando neceffefuit.
Q uis vetuit muroshoftem tranfire patentes?
Principis ingenium militisatçp labor,
Quis porüit tandem infultus tamferrefrequentes,
TQjios hoftis pariter no&te dieq;dedit?
Magnanimo haec Stephanopotuérunt paruavideri
Debita dum patriæ redderet officia.
Vt taceamq; ifthaec dicam mirabiledi&u,
_ Id narrét femper pofteritasq;fuis.
“Ter caftrum validis inuafit viribus hoftis,
^ (Et iacuit murus)terq;repulfus erat.
Sicpatuit murus, binisternisue quadrigis
rpariter iunétis ire licerct cquis.
(Ne dubita nec enim tibifabulafiéiaprobatur,
Luftraui coram lumine cunéta meô.)
Infupcr obfeffos hoftisfine finc pctebat,
Morelupidiaufascircumcuntis oues.
B a , Sydera
 _

EN COM IV. M.
Syderafedcicius pulchris numerantur in aftris,
Virtutes Stephani quâm numerarequeam.
Ipfelupus cicius tenerisfibi parcet ab aghis,
Qjiämtua nunc valeam,dicere faélà Dcbo.
Omnia cunq; fubarcc hoftis tentaffet auarus,
Cumq; nihil virtus proficeretq; dolus.
Viribus fiinctandemfraétis pudefa&tus abíuír, .
Et foluit fortesobfidione viros.
Noxerat atq; homines pafTim foporaltus habcbae
Lunaq; iam fcffos altaregebat equos.
Tum properarc citivelorum abfcinderefunes,
Et malefrenatis adde, e calcar cquis.
Praecipítefçruunt nóta regioneviaium,
Effufaeὰfugæ non modus ullusadeft. .
Ouißbinünc hoftis palmam magnosç triumphcs
Stulte promiſt, ſigna retorta gerír. -

“Tantum feruati femper valet ordinisvfis,

Confenfus tantum militis atq; Ducis.
Enarcem, enêp Ducesbello quos Turcepciifii,
An ita cozpift, turpiter auffugiens:
Sic capient arces illi fic regna parabunt,
Fidentes Dominoqui nihil cffe putent,
Obfidio quæras manfit quot forte diebus,
Qjiattuor h;ec denos pcrmanet ufq; dies.
Tunc meritas Domino grates lætioréfonabant,
Gratia, dicentes, fit tibi fümme Dóm. -

μi populumferuafti exfæui faucc Draconis,

sic Dominofidcns cxpcricturopcm.
Díjfacíant
 SER VAT A E A GR I A E.
Dijfaciant vt fint plures hoc tempore tales,
Qjii feruent patriam fanguine ab hoftepiam. .
Qjiamfpeciem quaefo Vngariae nunc effe putarcs
Si Scythicis armis Agria captaforet?
Vrbesqüafue in ea faluas manfiffe videret,
Agria sí Stephaní non valuiſſet ope.
Qjjae tandem pars Pannoniæ nunc falua maneret,
Si tuncviciffet Turcica Barbaries:
Qiuepurastnte naſcentesoptima Thokay
Perdulces vuas carpei et inde manu:
Quiäm miferä fpeciem matrum cú prole fugentum,
Vidiffes multos duci & ab hofteviros,
Vidiffesaliosvinćtispoft terga lacertis,
Refpicere, & fruftra rura larcmq;fuum.
Quäm multosçp fenes gladio cecidiffe fupcrbo,
Infantum miferis corporafixa modis.
Virgínibus caftis hoftem eripuífe puderem,
Vidiffesteneras ftringercvinclamanus.
Agría non fola cf&igitur fęruatapotenter,
Auxilio Dominiviribus & Stcphani.
Tota fed Vngariae tellus féruatur ab hofte,
' Quo nihiTin toto fæuius orbe fuir.
Iure ergo Domino primum perfoluimus ipfi
Grates, qui Stephanopectora firma dedit.
Iure etiam efferimus magnis iam laudibus, omn!
Temporecordatos magnanimosép Duccs,
Poftremo laudemφ meretur miles&ipfe
Sanguinc qui patriamferuatabhoi.cfuam._
- .-- B - Nune
 вмісом і vм з
Nunc igitur patrespueri innuptæę puellae
Et matres Domino talia verbafonent.
Sit tibi fumme Deüm cum Nato & FlamineSan&o
Gloria,qui ſeruas Numinecunciatuo.
Da Deus vt noftris Ducibus fint pe&orafirma,
Davalcanthoftesvincererite fuos.
Perpetuisvt te celebremus carmine& hymnis,
Quòd fempernostrasfuſcipisaurepieces,
* ,~ 州

Haec tibi promerítisfterifi mittunturabaruo,

Soluifti patriæ,quæ, Dobo. ritetuæ.
Et quamuisßriptohoc tenui maiora mereris,
- tqp alíí factis carmina digna pijs.
Nec tamen eft prorfus mea contemnendavoluntas;
Dum cupiam rebus confuluiffe tuis. -

Nam tacuiffetuam laudcm fcelus effe putaffem,-

Cum femper meritis vtar & ipfe tuis. -

At mihi cumifegetes hortusproduxeritamplas,

Jarmine tuncdominumfertiliorccolam. T
1nterea hæc animo placido vultuę fereno
Vt dara funt legito, & confulcquzfoboni.
IMPRESSVM COLOSVARINI
per Georgiim Hoffgreuium
á N N O D. M. LV.
 · * *·
*,慨.*
く|-
|-*
！ "|-
* · · · ·|-
}• ק
， ， ，
8. ;·
，,
- * '' +|-
|-+ **
·« :
----
く
----
/
|-
|-
|×
--
·

-
i
メ
|-
|×
|
 -
-

-
s
-
--

º
- -

--

a
--

*-

v.
º

- -

-
-

-
-
-

- --

-
= -

ichische Nationalbibliothek

+Z183869104