reptilia

GADY
Cztery rzędy: żółwie, krokodyle, sfenodonty, łuskonośne
zmiennocieplne zwierzęta, zamieszkujące wszystkie kontynenty oprócz Antarktydy, organizmy
ciepłolubne, zapadają w stan hibernacji (klimat umiarkowany)

pokrycie ciała gadów

Ich ciało jest pokryte grubą i suchą skórą (nieliczne gruczoły zapachowe służące np. do przywabiania). Silnie zrogowaciały naskórek
tworzy łuski, tarczki lub płytki rogowe. Rogowe listwy u żółwi zastępują zęby. Naskórek chroni przed utratą wody oraz przed urazami
mechanicznymi. Zrogowaciały naskórek ulega złuszczeniu (linienie). Może być zrzucany w całości w postaci wylinki lub złuszczać się
płatami. Od rozmieszczenia komórek barwnikowych zależy ubarwienie gadów, które pełni funkcję ochronne. U niektórych gatunków
podobną rolę odgrywają wyrostki skórne
układ szkieletowy gadów
Niewiele elementów chrzęstnych, buduje go głównie tkanka kostna
📌 SZKIELET OSIOWY
-czaszka masywna i skostniała (chrząska jedynie w okolicy węchowej i słuchowej)
-dobrze wyodrębniona kość kwadratowa (powstaje w wywniku przekształceń trzeciej pary łuków skrzelowych), łączy się z żuchwą, u
jaszczurek i węży tworzy połączenie stawowe z kośćmi szczęk, brak zrośnięcia między prawą a lewą częścią żuchwy (możliwość
połykania ofiar większych niż szerokość ich głowy)
-czaszka połączona z kręgosłupem za pomocą jednego kłykcia potylicznego (duża ruchomość głowy także dzięki budowie kręgów
szyjnych)
-krąg pierwszy - dźwigacz (łączy czaszkę z kręgosłupem i ma kształt pierścienia
-krąg drugi - obrotnik (zaopatrzony w wyrostek zębowy) (obrotnik obraca się wokół wyrostka zębowego)
-do kręgów w odcinku piersiowym przylegają rozwinięte żebra
-u jaszczurek pierwsze pięć par żeber łączy się po stronie brzusznej, tworząc szkielet klatki piersiowej

📌 SZKIELET KOŃCZYN
--kończyny są podsunięte pod tułów
-w obrębie kończyny przedniej występują osobno wykształcone ( niezrośnięte) dwie kości przedramienia : łokciowa i promieniowa
-w obrębie kończyny tylnej występują osobno wykształcone dwie kości podudzia: piszczelowa i strzałkowa
-kończyny gadów są pięciopalczaste
-niektóre gady nie mają kończyn 

typy czaszek
anapsydy synapsydy diapsydy
(pierwotny typ budowy m.in żółwie)  (gatunki kopalne, od których wywodzą się (liczne gady kopalne oraz żyjące dziś
ssaki) krokodyle, sfenodonty i łuskonośne)

układ nerwowy
-Kresomózgowie budują dwie oddzielone od siebie półkule mózgowe, które są pokryte
słabo wykształconą korą mózgową. Kresomózgowie przykrywa sąsiadujące z nim
międzymózgowie, dlatego części mózgowia nie są juz ułożone liniowo. Dzięki temu dochodzi
do większej integracji między częściami mózgowia, co zwiększa koordynację czynności
życiowych.
-Móżdżek jest zwykle niewielki, ale dobrze rozwinięty, a rdzeń przedłużony, w związku ze
zwiększeniem ruchomości głowy i unoszeniem jej ponad poziom tułowia, tworzy wygięcie
w kształcie litery S. 
 układ pokarmowy
-w jamie gębowej gadów ( wyjątek : żółwie) znajdują się zęby
-u niektórych węży i jaszczurek wykształcają się zęby jadowe( zawierające ujścia gruczołów jadowych)
-na dnie jamy gębowej znajduje się dobrze umięśniony język (funkcja narządu dotyku: znajdują się na nim liczne mechanoreceptory)
-pokarm następnie trafia do przełyku, następnie do umięśnionego żołądka, z którym łączy się jelito cienkie
-żołądek większości gadów jest jednokomorowy, a u krokodyli dzieli się na dwie części (przednia silnie umięśniona i zawiera kamienie, które
rozcierają pokarm, w tylnej części gruczołowej odbywa się trawienie)
-do przedniego odcinka jelita cienkiego - dwunastnicy - uchodzą przewody wprowadzające trzustki i wątroby.
- na granicy jelita cienkiego i grubego znajduje się jelito ślepe
-jelito grube kończy się kloaką