T: Charakterystyka strunowców.

1. Systematyka strunowców
2. Topografia rozmieszczenia narządów u bezkręgowców i strunowców
3. Cechy charakterystyczne dla strunowców.

1. Królestwo – zwierzęta, typ – strunowce, podtyp1 – osłonice, podtyp2 – bezczaszkowce,

np. lancetnik, podtyp3 – kręgowce, gromada1: ryby, gromada2: płazy, gromada3: ptaki,
gromada4: ssaki

2.
Strunowiec Bezkręgowiec

3.
Obecność struny grzbietowej – czyli grzbietu osiowego
Układ nerwowy – w postaci cewki nerwowej, która się ciągnie nad szkieletem osiowym.
U kręgowców ta cewka została przekształcona w mózgowie oraz rdzeń kręgowy
Charakterystyczna topografia narządów.
Występowanie gardzieli (odcinek wspólny układu oddechowego i pokarmowego z tzw.
Szczelinami skrzelowymi)
Budowa morfologiczna i anatomiczna:
1. Morfologiczna lancetnika i przegląd układów:
- niewielkie zwierzęta (do 10cm) zamieszkują wody słone, bardzo często zagrzebujące
się w piasku (w pobliżu brzegu morza)
-brak wyodrębnionej głowy, obecność czułek
- obecność płetwy ogonowej i charakterystycznego fałdu grzbietowego oraz z drugiej
strony fałdu brzusznego
- ciało pokryte skórą, która jest zbudowana z jednowarstwowego nabłonka
- tkanka łączna pod nabłonkiem
-przez tę skórę widać mięsnie zbudowane z tzw. Miomerów, które są oddzielone
przegrodami, a te przegrody nazywają się miosepty
Anatomia:
- szkielet osiowy w postaci struny grzbietowej
- układ pokarmowy:
. lancetnik to filtrator, czyli pobiera zawiesinę fitoizoplanktonu
 .obecność jamy gębowej, następnie gardziel poprzebijana szparami skrzelowymi
(bardzo duża), przez które woda z zawiesiną przedostaje się do jamy około
skrzelowej, a następnie przez otwór jamy okołoszkrzelowej na zewnątrz
Po brzusznej stronie gardzieli znajduje się tzw. Endostyl, na powierzchni, którego
znajdują się gruczoły wydzielające śluz, które służą do zlepiania pokarmu, endostyl
posiada również rzęski, które przesuwają pokarm do przełyku, następnie pokarm
dostaje się do jelita, a następnie niestrawione resztki usuwane są przez odbyt.

Układ oddechowy:

Narządem wymiany oddechowej u lancetnika jest gardziel ze szparami, która c utworzyła coś tam.

Ukłąd nerwowy:

Cewka nerwowa położona nad struną grzbietową, narządy zmysłu słabo rozwinięte (mechaon/chemo
receptory) szczególności wokół czułek, komórki światłoczułe wzdłuż cewki nerwowej.

Układ krwionośny:

- zamknięty,

-w układzie nie ma serca, jego funkcje spełniaja naczynia (transport substancji odżywczych, transport
azotowy produktów przemiany materii (amoniak).

-erytrocyty nie występują, więc nie ma barwników oddechowych

Układ wydalniczy:

-typu protonefrydialnego (100 par protonefywiów położonych nad gardzielą), pojedyncze

protonefrydium zbudowane z kanalika z jednej strony ślepo zakończonego,a z drugiej strony otwarty
do jamy około skrzelowej,

-kanaliki posiadają sonelocyty, podobne do komórek płomykowych u płazińców

- azotowy produkt przemiany materii to amoniak, przenika on z krwi do solenocytów, następnie do

kanalików, do jamy około skrzelowej, a następnie na zewnątrz.
Układ rozrodczy:

- organizmy rozdzielnopłciowe

– nie zachowały dymorfizmu

-rozmnażanie zewnętrzne

-występuje larwa

Podtyp osłonice:

-Sprzągle albo żachwy,

- zwierzęta morskie osiadłe bądź wolnożyjące,

- ciało dorosłych osłonic ma kształt workowaty i jest osłonięte tzw. tuniką, w której

- w tunice są dwa otwory: wpustowy i wypustowy

Wpustowy: służy do pobierania wody z zawiesiną pokarmową, która dostaje się do gradzieli
poprzebijanej szczelinami skrzelowymi, natomiast niestrawione resztki pokarmu są usuwane na
zewnątrz przez otwór wypustowy

Układ krwionośny – otwarty

Brak Układu wydalniczego.

Struna grzbietowa i cewka nerwowa tylko i wyłącznie w rozwoju zarodkowym, u nielicznych osłonic
wystpuje w rozwoju larwalnym, jedynie ogonice mają strunę grzbietową przez całe życie.

Pokrycie ciała

Ciała wszystkich kręgowców pokrywa skóra zbudowana z:

-wielowarstwowego naskórka, który jest utworzony z nabłonka wielowarstwowego płaskiego,

-skóra właściwa zbudowana z tkanki łącznej włóknistej, zbitej. Wytworami naskórka mogą być np.
łuski gada, pióra ptaka, pazury kopyta, gruczoły łojowe, gruczoły mleczne. Natomiast wytworami
skóry właściwej są łuski ryb oraz tarcze, które budują pancerze żółwia.

Układ szkieletowy

-szkielet osiowy, zbudowany z czaszki (móżgo i trzewio czaszka)

-oraz kręgosłupa zbudowanego z kręgów (u kręgowców zazwyczaj wyróżniamy jego odcinki – szyjny,
piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i ogonowy – u ryb nie)

-szkielet kończyn – przednia i tylna, pas barkowy – podpora dla koncyzny przedniej, zbudowany z
barków, łopatek Pas miednicowy- podpora dla konczyny tylnej, zbudowany z k. biodrowej, łonowej i
kulszowej
-układ pokarmowy – te same odcinki – jama gebowa, gardziel, przełyk, żołądek, jelito cienkie i grube
zakończone odbytem lub kloaką – inaczej stek. Jest to wspólne ujście kilku układów – pokarmowego,
wydalniczego oraz układu rozrodczego

Układ oddechowy

Formy żyjące w środowsiku wodnym, np. ryby wykształciły skrzela, natomiast formy żyjące na lądzie
wykształciły płuca.

- płazy – workowate płuca, gady-gąbczaste, ptaki-pluca+worki powietrzne, ssaki- pęcherzykowate

płuca

Układ krwionośny

Zamknięty, obecność serca

Ryby-jeden przedsionek, jedna komora, płazy- jedna komora, 2 przedsionki, gady-2przedsionki i jedna
komora z niepełną przegrodą, ptaki- 2komory i 2przedsionki, ssaki- jak ptaki

Układ nerwowy

Zbudowany z ośrodkowego układu nerwowego (mózgowie i rdzeń kręgowy) oraz obwodowego

układu nerwowego, czyli nerwy czaszkowe i rdzeniowe.

Narządy zmysłu dobrze rozwinięte, po raz pierwszy pojawiło się ucho środkowe u płaza w postaci
strzemiączka, czyli kosteczki słuchowej, u ssaków wykształciło się po raz pierwszy ucho zewnętrzne.
Właściwym narządem słuchu i równowagi jest ucho wewnętrzne.

Układ wydalniczy

Nerki,wyróżniamy 3 rodzaje nerek:

a. Przednercze, charakteryzuje się obecnością tzw. urzęsionych lejków, taka nerka występuje w
rozwoju zarodkowym ryb i płazów
b. Pranercze charakteryzuje się tym, że oprócz orzęsionego lejka posiada również ciałko
nerwowe z naczyniami włosowatymi, taka nerka występuje u dorosłych ryb i płazów, u
zarodków owodniowców, czyli gadów, ptaków i ssaków
c. Zanercze (nerka ostateczna- właściwa), występują tutaj wyłącznie ciałka nerkowe,
elementem charakterystyczneym są newrony, taka nerka wystęouje u dorosłych gadów,
ptaków i ssaków

Układ rozrodczy

-wszystkie są rozdzielno płciowe,

-zapłodnienie zewnętrzne lub wewnętrzne,

Rozwój prosty, ale może się pojawić larwa

-gady, ptaki i ssaki wykształciły błony płodowe, dlatego zarodek rozwija sięniezależnie od
środowiska wodnego- są to owodniowce