W ogóle z ludźmi i przez to w bliższej lub dalszej perspektywie społeczeństwo po prostu nie

mogłoby normalnie funkcjonować w związku z tym mówimy o tym że komunikowanie jest

konstytutywną cechą społeczeństwa dlatego że umożliwia utrzymanie jego ciągłości
umożliwia także wymianę informacji współpracę między ludźmi umożliwia konflikty ale
konflikty nie tylko ma znamiona czegoś negatywnego czegoś złego ponieważ konflikt
rozładowuje napięcie oczyszcza atmosferę prowadzi do pewnych zmian rewizji tego co
sobie myślimy czyli naszych naszych poglądów komunikacja służy także do przekonywania
oczywiście może być wykorzystywana w celach także manipulowanie nie natomiast te
wszystkie funkcje tutaj o których mówiłam dotyczące czy cele komunikacji może tak nie
funkcje ale cele komunikacji to są te cele które na co dzień są wykorzystywane jakichkolwiek
zadań w naszym w naszym życiu w związku z tym bez tych umiejętności i bez świadomości
tych celów komunikacyjnych no po prostu nie bylibyśmy w stanie funkcjonować jako jako
społeczeństwo w związku z tym mówimy że właśnie jest to taka konstytutywne niezbywalna
podstawowa cecha każdego społeczeństwa mówiąc o komunikacji wyróżnia się różne
funkcje komunikacji i o tym będę za chwilkę na kolejnym slajdzie mówić tych funkcji
oczywiście jest natomiast ja skupię się tylko na takich 5 najważniejszych możemy także o
formach komunikacji tutaj zwraca się uwagę na to że komunikacja może mieć charakter
werbalny lub niewerbalny ja dzisiaj o obu tych kanałach będę państwu opowiadać
oczywiście ta komunikacja werbalna to jest ten rodzaj komunikacji którą Teraz ja prowadzę
takie coś do państwa mówię używam używam słowa mówionego ale używam także obrazu
który za pośredniczka mój głos i medium którym jest internet za sprawą którego państwa
może w tej chwili ten mój głos słyszeć natomiast komunikacja niewerbalna to jest inaczej
mowa ciała czyli to wszystko co robimy co towarzyszy naszej mówię mówię werbalnej no i
oczywiście musi być tutaj zgodność między kanałem werbalnym a niewerbalny bo jeżeli jest
godności nie ma no to pojawia się tutaj różnego rodzaju problemy zakłócenia w komunikacji
możemy także wyróżnić tyle komunikacyjne pewnie państwo zwrócili uwagę na to że
wykładowcy mówią do państwa w różny sposób to jest sposób używania języka używania
swojego ciała ale także jakby w sposób przekazywanej treści i to co w tej treści się znajduje
oczywiście telekomunikacyjne tutaj istnieje wiele technologii natomiast ja państwu zwrócę
uwagę na jedną z nich która myślę z punktu widzenia państwa studiów jest ważna państwo
jako słuchacze no w tej chwili też w bardzo dużym stopniu państwo polegają na tym głosie
państwo nas nie widzą nawet nie są w stanie państwo sobie wyobrazić jak my wyglądamy
jeżeli mamy seminaria no bo na seminariach państwo mają okazję zobaczyć prowadzącego
ale wykłady które są nagrywane i później asynchronicznie przez państwa obsługiwane do tej
możliwości nie dają więc dopóki państwo nie mają na przykład ze mną seminarium to
państwo nie wiedzą jak ja wyglądam w związku z tym państwo sobie jakoś muszą mnie
wyobrazić natomiast efektywność tej mojej komunikacji są oparta tylko i wyłącznie w tej
chwili na tych moich umiejętnościach komunikacyjnych i tutaj to jest tyle komunikacji właśnie
w tym aspekcie chciałabym poruszyć zwracając uwagę na 2 takie dominujące style to jest
ten linearny i styl mozaikowy oczywiście znowu jak to tradycyjnie typologia one mają
charakter takich typów idealny zazwyczaj jest tak że one mogą się troszeczkę wzajemnie
przenikać ale zwróćcie państwo uwagę słuchając wykładów mając okazję słuchać
wykładowców że oni najczęściej któryś z tych 2 stylów będą prezentować styl linearne to jest
taki styl kiedy mówca koncentruje się na myśli przewodniej i trzyma się tej myśli przewodniej
czyli jest jakby główny tok wykładu główny tok rozumowania i wokół tego cała konstrukcja
wykładu wokół tej osi jest jest skupiona nie ma tu miejsca na żadne dygresje czyli mówimy
że taki wykład to jest samo gęste tak i tutaj ten wykładowca kolejne i kolejne i kolejne treści
związane z tym z tym wykładem natomiast nie pozwala sobie tutaj na żadne takie tematy
poboczne na żadne na żadne dygresje z drugiej strony mamy tak zwany styl mozaikowy to
są wykładowcy którzy prowadzą zajęcia w sposób można powiedzieć taki barwny
wielotonowy ta jedna oś konstrukcyjna w zasadzie nie istnieje bo ona bardzo szybko
rozgałęzia się na boki i w trakcie tego wykładu pojawia się mnóstwo anegdot mnóstwo
wątków pobocznych wykładowcy opowiadają różne dodatkowe historie to na pewno pozwala
utrzymać państwa uwagę przez te półtorej godziny czy nawet dłużej natomiast niesie za
sobą ten problem że państwo nie widzą właśnie tej osi konstrukcyjnej i często mają państwo
wrażenie że taki wykład jest chaotyczny nie wiedzą państwo co z czego wynika dlatego też
ponieważ ja tu próbuję minimalizować te problemy które mogą się pojawić które są związane
z brakiem kontaktu twarzą w twarz i brakiem tej komunikacji bezpośredniej no to chociażby
to co wprowadziłam w tegorocznych układach to jest struktura wykładu żebyście państwo
śledzą z tego wykładu gdybyście stracili kiedy wróci i zobaczy sobie uporządkowanie tych
myśli które tutaj po kolei pojawiają się wzdłuż tej osi konstrukcyjnej dotyczącej na przykład
komunikacji tak czyli zawsze do tego można wrócić na własne potrzeby możecie sobie
państwo zobaczyć jak wykładowcy stosują ten styl mozaikowy i linearny i co więcej możecie
państwo ocenić który jest dla was lepszy to może też być tak że te style będziecie państwo
inaczej oceniać z punktu widzenia różnych wykładów i różnych treści przedmiotowych bo
czasem jest tak że ta dyskusja rzeczywiście są potrzebne bo państwo są już na tyle
zmęczeni że że nie nadążają nie dają rady i ta dygresja jest takim wybawieniem no ale
czasem jest tak że za dużo to państwo mają wrażenie że właściwie to nic ciekawego na tym
wykładzie nie było tylko same anegdoty a właściwie nic nic mądrego i nic nowego się na tym
wykładzie nie dowiedziałem także tutaj no zwracam uwagę na to że i specyfika przedmiotu
może narzucać pewien mechanizm używania tych stylu ale także no państwa jakby
predyspozycji oczekiwania względem tego mogą mogą mieć wpływ na to jak państwo
telekomunikacji będą oceniać wiedziałam że na następnym slajdzie wrócę do funkcji
komunikacji ale zanim te funkcje to jeszcze jedno ważne rozróżnienie zwraca się uwagę na
to że mówiąc o komunikacji w języku polskim posługujemy się tak naprawdę 2 czasownikami
które określają ten proces możemy się komunikować to jest czasownik zwrotny i możemy
komunikować coś komuś i teraz tak jeżeli my się komunikujemy czyli używamy tej formy
zwrotnej to zwraca się uwagę na to że komu się z drugą osobą podkreślamy aspekt
społeczny aspekt relacyjny i to jest tak zwana funkcja społeczna komunikacji która
konstruuje nam czy ustanawia nam więź między osobami które się komunikują ze sobą no
ale oczywiście zazwyczaj jak się komunikujemy to mamy jeszcze jeden cel dodatkowy to jest
cel związany z tym że my chcemy w tym komunikacie coś przekazać tak czyli mamy aspekt
rzeczowy to jest ten drugi komuś przekazujemy informacje radujemy nakłaniamy
oszukujemy ale to jest jakby cel komunikacji i on to jest przedmiotem tej komunikacji jest ten
aspekt rzeczowy i to jest tak zwana funkcja praktyczna przekazu i tu się liczy efekt przekazu
tak czyli jakby pamiętajcie państwo o tym o tym rozróżnieniu i o tych o tych 2 aspektach tym
niestety są bardzo szeroko tutaj opisywane ja tylko sygnalizuję że coś takiego ma miejsce
żebyście mieli państwo świadomość że każdy akt komunikacyjny oprócz tego aspektu
rzeczowego bo my zazwyczaj na tym się skupiamy także no rozmawiamy z kimś po to żeby
coś mu przekazać ale każdy akt komunikacyjny jest jednocześnie ustanowieniem relacji z
drugą osobą i jest podstawą do budowania więzi z tą osobą funkcje komunikacji czyli to co
obiecałam tutaj oczywiście tak jak mówię tych funkcji jest wiele ja jakby wyjęłam z tych
schematów komunikacyjnych bo mamy bardzo wiele schematów komunikacyjnych które
nam opisują przebieg komunikacji poszczególne elementy i wtedy też charakteryzowane są
te funkcje bo ja mam te które najczęściej się w tych schematach komunikacyjnych pojawiają
podstawowa funkcja to jest funkcja informacyjna przekaz treści przekaz informacji bardzo
ważna też funkcja to jest funkcja perswazyjne którą państwu także w swoim zawodzie w
swojej praktyce lekarskiej będziecie wykorzystywać bo będziecie nakłaniać pacjenta do
czegoś tak będziecie nakłaniać go na przykład do zmiany stylu życia albo do tego żeby
zaczął brać leki albo żeby zrobił badania to są te wszystkie aspekty związane z tą funkcją
perswazyjne funkcja rozrywkowa języka jest używana przez nas na co dzień bo w tej funkcji
używamy języka do tego żeby rozładować atmosferę żeby wprowadzić jakiś element
humorystyczny przekazywane treści nie mają znaczenia dla funkcjonowania dla działania
one są raczej właśnie o charakterze rozrywkowo takim zabawowym czyli jak opowiadamy
anegdot jak opowiadamy dowcipy jak używamy różnych dwuznaczności które powodują
rozbawienie to jest właśnie ta funkcja funkcja rozrywkowa języka funkcja ekspresyjna to jest
funkcja która jest charakterystyczna dla języka poezji literatury czyli to jest ta funkcja za
sprawą której autor przekazu chce wyrazić siebie wyrazić swoje uczucia i emocje czyli
dlatego mówię o ekspresji czyli tutaj działamy ekspresyjnie wyrażamy swoje uczucia emocje
przelewając je na papier albo artykułuje werbalnie no i to jest bardzo charakterystyczne
właśnie dla języka języka literatury natomiast zazwyczaj ta funkcja ekspresyjna jest
związana z drugą stroną tych funkcji jeżeli my chcemy na kimś jeżeli my chcemy pokazać
swoje uczucia i wrażenia i emocje no to to też zazwyczaj wywiera wrażenie na drugiej
stronie czy ta druga funkcja która jest związana z tym z tą funkcją ekspresyjną to jest funkcja
impresja i ona skopiowana od strony odbiorcy tego przekazu tak czyli jeżeli ja za pomocą
wiersza wyrażam swoje emocje uczucia i ktoś ten wiersz czyta to ja wybieram na kimś
wrażenie tymi swoimi odczuciami emocjami tak czyli jakby to jest takie taki rodzaj sprzężenia
tutaj i tej relacji wzajemnej tych tych funkcji funkcji ekspresyjnej imprezy no i ostatnia funkcja
jest funkcja społeczna czyli to jest właśnie to nawiązywanie kontaktu po to żeby ustanowić
relacje i utrwalić więź między 2 lub więcej lub więcej osobami jak rozważamy zagadnienia
dotyczące komunikacji no to też mówimy o poziomach komunikacji no bo taka komunikacja
może przebiegać w różnych kontekstach w różnych układach pierwszy poziom taki
najbardziej podstawowy to jest komunikacja interpersonalna i to jest komunikacja która tak
naprawdę jest naszym wewnętrznym dialogiem czyli jesteśmy sami i my rozmawiam czyli
trudno tutaj nawet mówić o dialogu no ale ponieważ my często mówimy do siebie i sobie na
to co mówimy odpowiadamy często zadajemy sobie sami pytanie na które próbujemy
odpowiedzieć no to może to przybrać formę takiego dialogu no zastanawiacie się pewnie
państwo wielokrotnie w myślach albo nawet na głos jaki jest sens życia co państwo będą
robić w przyszłości no mamy mnóstwo takich rozterek egzystencjalnych one się nasilają
jakieś problemy jakieś kryzysy w związku z tym to jest też taki powiedzmy sobie mechanizm
bezpieczeństwa dla nas taki wentyl bezpieczeństwa i to nie jest nic złego że państwo taki
dialog wewnętrzny prowadzą to jest absolutnie normalne i naturalne także proszę się nie
martwić wszystko z państwem w porządku jeżeli państwo mówią nawet do lustra dalej mamy
komunikację interpersonalną i ona została tutaj przeze mnie wyróżniona ze względu na to że
to jest ten typ komunikacji z którą mamy najczęściej do czynienia na co dzień komunikacja
interpersonalna to jest proces interakcji którym uczestniczą uczestniczą co najmniej 2 osoby
które mają świadomość skill tego że są uczestnikami tej komunikacji świadomość celowości
i znajomość reguł tej komunikacji tak czyli jak państwo stoją na przystanku i rozglądają się i
z państwem stoją też inne osoby no to jeszcze nie jest komunikacja bo jesteście tylko we
wspólnej przestrzeni ale nie macie jak wspólnego celu komunikacyjnego ale jak ktoś
podchodzi i pyta czy była już czternastka no to ktoś nawiązuje z państwem kontakt werbalny
jest to zarówno aspekt społeczny bo nawiązuje się kontakt i i buduje się jakaś relacja i i
aspekt rzeczowy no bo ktoś pyta o informacje pytanie że nie jeszcze jej nie było i państwo
tutaj długo stoją i już 2 powinny być te czternastki jeszcze żadna nie przyjechała no i tych
ludzi się zbiera coraz więcej coraz więcej na przystanku i coraz więcej osób zaczyna
narzekać na komunikację miejską i tak dalej i tak dalej czyli jakby tych osób zaczyna
uczestniczyć więcej i te osoby są jakby świadome tego problemu które skupia i wokół tej tej
komunikacji w związku z tym no to jest taki przykład spontanicznej komunikacji
interpersonalnej zazwyczaj na co dzień te akty komunikacyjne są nieco bardziej świadome i
celowe to znaczy my dzwonimy na przykład do kogoś tak czyli to nie jest takie takie
zaskakujące i takie takie nietypowe bo na przykład dzwonimy bo chcemy się dowiedzieć na
którą idziemy na zajęcia albo dzwonimy chcemy umówić się wizytę lekarską tak czyli
zazwyczaj mamy jakieś takie konkretny cel no ale zdarza się państwu dzwonić czy pisać do
przyjaciół tak po prostu żeby pogadać dowiedzieć się co tam słychać nie ma tutaj żadnego
konkretnego celu tym celem jest ta funkcja społeczna czy jakby podtrzymanie kontaktu i i
jakby wzmacnianie więzi wzmacnianie relacji dalej mamy komunikację która przebiega na
poziomie instytucjonalnym i tutaj wyróżniamy komunikację intra instytucjonalną i Inter
instytucjonalną czyli analogicznie do tej intra i interpersonalnej już państwo pewnie
przypuszczają że intra instytucjonalna to jest ta która ma miejsce w obrębie danej instytucji a
ta Inter instytucjonalna to ta która przebiega pomiędzy różnymi instytucjami no i teraz tak ta
infra instytucjonalna jak przebiega na przykład w szpitalu no to jest komunikacja zarówno na
poziomie takim bezpośrednim twarzą w twarz bo na przykład lekarze ze sobą rozmawiają
lekarz czasem musi iść do działu kadr żeby tam się czegoś dowiedzieć ale gro działań
opiera się już na dokumentacji pisemnej dlatego że zazwyczaj większość tego o czym się
mówi trzeba też potwierdzić w postaci na przykład podpisu w formie zamówienia w formie
jakiegoś dokumentu który musi mieć pieczątkę czyli tutaj pojawia już ta komunikacja o
charakterze bardziej sformalizowanym opartym właśnie na obiad pośrednia nie tylko
bezpośrednia komunikacja Inter instytucjonalna ona w dużej mierze jest oparta właśnie o ten
kanał pośredni i formalny czyli głównie opieramy się tutaj na obiegu dokumentów a rzadziej
korzystamy z kanału werbalnego to znaczy oczywiście możemy porozmawiać sobie z
lekarzem z innego szpitala ale częściej i więcej wykorzystujemy ten kanał pośredni na
komunikację pisemnej w postaci różnego rodzaju dokumentu jak państwo chcą na przykład
ze swojego szpitala wysłać pacjenta do innego szpitala bo w państwa szpitalu już nie
jesteście w stanie temu pacjentowi pomóc natomiast jest szpital wyższej rangi bardziej
wyspecjalizowany w jakiś na przykład nowatorskiej procedury procedury leczniczej i państwo
wiedzą że temu pacjentowi mogą pomóc no to państwo chcą tego pacjenta tam wysłać no
więc muszą nawiązać państwo kontach ale też trzeba przesłać całą dokumentację to
wszystko trzeba formalnie ustalić więc jakby to opiera się na tych formalnych i ostatni
poziom to jest komunikacja masowa która z punktu widzenia relacji lekarz pacjent ma jednak
znaczenie chociaż wydaje nam się że ona jest jakby tak tak poza nami ale proszę pamiętać
o tym że komunikacja masowa no to jest czerpanie informacji z mediów i teraz tacy pacjenci
korzystają z telewizji korzystają z gazet z internetu i oni się dowiadują różnych rzeczy o
swoim zdrowiu i tym co tam zdrowy zagraża i potem z tą wiedzą przychodzą na przykład do
lekarza czyli ta komunikacja masowa będzie miała wpływ na przykład na relację lekarz
pacjent tak ona może wywoływać jakieś tutaj mechanizmy konfliktowe na przykład tak bo
pacjent gada rzeczy nie potwierdzone bo gdzieś tam sobie coś usłyszał w telewizji
śniadaniowej i i wydaje mu się że ma rację ale tej racji nie ma także także tutaj zwracam
uwagę na to że w tych relacjach lekarz pacjent komunikacja masowa może mieć spore
spore znaczenie to już się pojawiły 2 rozróżnienia dotyczące komunikacji pośredniej i
bezpośredniej ta komunikacja bezpośrednio opiera się na 3 ogniwach to jest nadawca
przekaz czyli ten komunikat który jest tutaj przekazywany i odbiorca i ona zakłada że my
kontaktujemy się twarzą w twarz że że jakby nie ma tutaj żadnych pośredników między nami
nie używamy żadnych narzędzi poza mową werbalną do tego żeby się ze sobą
komunikować w sytuacji komunikacji pośredniej czwartym elementem który się tutaj pojawia
w tym schemacie albo medium czyli my używamy jakiegoś jeszcze dodatkowego
instrumentu narzędzia żeby ten nasz przekaz przeszedł od nas do do odbiorcy czyli jak
wysyłamy maila jak piszemy na czacie jak piszemy list tradycyjny bo być może się państwu
zdarza albo chociaż wysłać pocztówkę to jest ta komunikacja o charakterze o charakterze
pośredni

teraz tak w literaturze poświęconej x komunikacji społecznej znajdziecie znajdziecie państwo

bardzo wiele różnych modeli komunikacji dotyczące komunikacji interpersonalnej
instytucjonalnej masowej zawsze te modele bez względu na stopień skomplikowania
przekaz rozbiorce natomiast one zazwyczaj posiadają jeszcze dodatkowe elementy ja tutaj
wykorzystuję w tej chwili model według fińskiego żeby państwu pokazać te najważniejsze
elementy żeby państwu pokazać istotę komunikowania i to co jest największym problemem
co zakłóca komunikacji jak państwo widzą tutaj pokazałam państwu że komunikacja jest
procesem który ma charakter taki jakby zamkniętego obiegu jest cykliczny to nie jest tak jak
na poprzednim slajdzie że to się układa w postaci takiej strzałki to linearnej zawsze idzie w
jedną stronę dlatego że komunikacja zazwyczaj zakłada że jak my komunikujemy coś komuś
to ten ktoś na to zareaguje czyli młodszym otrzymamy komunikat zwrotny dlatego też
państwo tutaj widzą że mamy tę komunikację właśnie na okręgu umieszczono i teraz
zwróćcie państwo uwagę na wymienność roli nadawcy i odbiorcy jak ja Jestem nadawcą to
wysyłam jakiś komunikat w formie przekazu i on dociera do odbiorcy i teraz w tym momencie
jak odbiorca ten przekaz dekoduje czyli on jakby go odbiera rozumie interpretuje i podejmuje
decyzję o odpowiedzi na niego to on przestaje być odbiorcą staje się nadawcą wysyła nam
komunikat zwrotny który jest nazywany fed backiem a do nas to trafia jako do odbiorców
czyli ta rola nadawcy odbiorcy jest tutaj wymienna no i w tej komunikacji interpersonalnej
zazwyczaj mamy do czynienia właśnie z takimi modelami takim ciągłości cykliczności
właśnie w wokół wokół takiego okręgu jak państwo widzą na każdym etapie kiedy ten
komunikat jest wysyłany odbierany może pojawić się pewien rodzaj zakłócenia który będzie
wpływał na efektywnej komunikacji każde takie zakłócenia nazywamy szumem jak państwo
widzą ten szum pojawia się tutaj w każdym w każdym momencie wpływa w jaki sposób on
obniża skuteczność efektywność komunikacji i jakie mamy rodzaje szumu

wyróżnia się 3 takie podstawowe rodzaje szumu szum fizyczne to jest to taki mechaniczny
hałas mechaniczny zakłócenie który powoduje że komunikat który jest wysyłany nie jest taki
sam jak ten komunikat który jest przez odbiorcę odebrany najprostszym sposobem
zrozumienia na czym ten szum fizyczne polega będzie zrobienie prostego eksperymentu jest
państwo Teraz ja prowadziłam ten moment zakończenia ale ten ten prowadzenia takiego
mechanicznego i to spowodowało że mój głos był zakłócony bo nakładał się na nie był
właśnie ten dźwięk trzasku długopisu może się zdarzyć tak że komunikat jest zakłócony ze
względu na to że warunki fizyczne powodują że na przykład mam otwarte okno i na dworze
jest hałas gdzieś tam przejeżdża samochód krzyczą dzieci idą ludzie głośno rozmawiają na
ulicy przejeżdża karetka bardzo często na zajęciach jak prowadzimy zajęcia w sali u nas na
lindleya gdzie mamy swoją siedzibę to właśnie bardzo często jak mam otwarte okna to z
narutowicza słychać hałas karetek albo przejeżdżającego ciężkiego ciężkiego sprzętu i
bardzo często musimy przerywać tak żeby ten szum przeszedł żebyśmy mogli dalej
kontynuować wątek bo bo po prostu jesteśmy nie słyszeli może się tak zdarzyć że ten szum
odbiór odbiór komunikatu w związku z tym no musimy pamiętać o tym że jeżeli mamy jakiś
wpływ na na ten szum możemy jakby te efektywność komunikatu podnieść chociażby z tego
w ten sposób że robimy przerwy wtedy kiedy jest szum no to tu staramy staramy się to robić
drugi rodzaj szumu jest psychiczny to są wszelkiego rodzaju negatywne emocje które
pojawiają się i procesy psychiczne pojawiają się u uczestnika komunikat z aktów
komunikacji konwersacji czy tej interakcji która będzie które przebiegała w tym układzie
interpersonalnych które będą miały wpływ na jego możliwości percepcyjne no i tutaj bardzo
łatwo to myślę będzie zrozumieć w sytuacji kiedy odniesiemy to do interakcji między
lekarzem a pacjentem no państwo wiecie że niektórzy ludzie boją się chodzić do lekarza
wiele osób boi się chodzić na przykład do dentysty no boję się bólu ale jak pacjent idzie do
lekarza to na przykład boję się tego że do wywiadu dowie się czegoś złego o swoim stanie
zdrowia szczególnie że na przykład lekarz ma podejrzenie co do stanu zdrowia pacjenta
zlecił mu wykonanie badań no i teraz okazuje się że te badania już są zrealizowane lekarz
moje wyniki i pacjent przychodzi na wizytę żeby omówić te wyniki no więc taki pacjent się
bardzo denerwuje bo boję się że dowie się czegoś złego sobie boi się że ubiera i tak dalej
uruchomi procesy psychiczne ten pacjent będzie rozkojarzony zdekoncentrowany w związku
z tym jego możliwości percepcyjne w aktach komunikacyjnych będą bardzo obniżone po
pierwsze może zapomnieć podstawowych na przykład grzecznościowych dzień dobry
będzie rozkojarzony więc nie będzie mógł się skupić na tym co państwo do niego mówią
czyli powiedzmy sobie że ta komunikacja z jego strony będzie wyglądała jak takie sito wiele
informacji które z punktu widzenia tego co państwo do niego mówią istotnych informacji po
prostu przez to przez to sito przeleci więc on nie zapamięta wszystkiego dlatego mając
świadomość takich problemów natury że tak powiem psychologicznej tego szumu
psychicznego proszę żebyście państwo pamiętali że w sytuacji kiedy państwo rozmawiać o
jakichś poważnych sprawach z pacjentem żebyście państwo mówili wolno żebyście państwo
robili żebyście państwo powtarzali te rzeczy które państwo uważają za istotne kilkakrotnie
żebyście państwo sformułowali istotę komunikatu na początku i na końcu bo tutaj działają 2
efekty na początku działa efekt świeżości pacjent jest wtedy najbardziej skupiony jeszcze
jakby nie zdekoncentrowany bo jemu później wszystko puszcza więc ten te pierwsze minuty
czy te pierwsze sekundy konwersacji jest w stanie utrzymać jeszcze uwagę i to jest coś co
zapamięta tak zwany efekt pierwszeństwa jak państwo powtórzą to samo jeszcze na końcu
to zadziała jeszcze efekt świeżości czyli ta ostatnia informacja to jest ta która była
wymieniona w kolejności jako jako ta zaraz przed wyjściem z gabinetu w związku z tym
najłatwiej też będzie przywołana przez pacjenta więc żeby mieć gwarancję że zapamiętam
to stosujemy tutaj takie takie mechanizmy szum semantyczny to jest tak zwany inaczej szum
znaczeniowy i to jest szum który jest związany z tym że nasz rozmówca nie rozumie tego co
się do niego mówi ze względu na różnice w kompetencjach językowych kompetencjach
lingwistyczna czy też kompetencjach mówiąc ogólnie kulturowych ten szum semantyczny
może wynikać na przykład w układzie lekarz pacjent z tego powodu że pacjent nie ma
wykształcenia medycznego i nie rozumie że argonu Medycznego w związku z tym unikamy
formułowania zdań z wykorzystaniem takiej ścisłej terminologii medycznej na pewno
unikamy używania zwrotów łacińskich bo pacjent jak słyszę że państ nie stawiam diagnozy
mówią że to ma to pacjent myśli że za chwilę umrze bo wydaje mu się że skoro użyliście
państwo Łacińskiej nazwy tego schorzenia na które on cierpi ill to znaczy że to jest tak
straszne że nawet po polsku tego nie nie nazywa się tak że że to nie ma nawet polskiego
odpowiednika więc musi być czymś strasznym najstraszniejszym na świecie i na pewno jest
śmiertelne w związku z tym staramy się unikać takiego żargonu i staramy się też jakby
dostosować język do kompetencji pacjenta pamiętajcie państwo że osoby starsze na pewno
będą miały dużo większe trudności w zrozumieniu tego co państwo mówią jak jak państwo
używają tego żargonu osoby młodsze lepiej wykształcone no mają też większą dostępność
do tej wiedzy medycznej więc tu możemy się spodziewać one zrozumieją więcej więc tak
jakby staramy się dostosować te nasze sformułowania jakby do tej do tej kompetencji
powiedzmy sobie kulturowej i językowej naszego naszego

pacjenta Lekarz pacjent komunikacja pełni 3 podstawowe funkcje jak mówiłam państwu
funkcjach języka i komunikowania się w ogóle no to charakteryzowała różne akty
komunikacyjne natomiast w tej chwili już przechodzimy powoli do tych zagadnień
związanych z relacją lekarza i pacjenta no i skupiam się na tym co jest istotne tutaj z punktu
widzenia tej relacji pierwsza funkcja komunikacja jest dostępna czyli państwo muszą
uzyskać pełen komplet informacji o pacjenta na temat jego stanu zdrowia po to żeby
postawić prawidłową diagnozę druga funkcja to jest funkcja perswazyjne jak państwo widzą
że pacjent nie stosuje się do zaleceń lekarskich albo widzą państwo że jest w grupie ryzyka i
może uniknąć rozwoju jakiejś choroby poprzez modyfikację stylu życia to państwo mogą
użyć argumentów perswazyjnych te argumenty perswazyjne zazwyczaj odwołują się do 2
rodzajów argumentacji to jest argumentacja racjonalna i emocjonalna racjonalna polega na
tym że na przykład statystyk i mówią że no jeżeli pan dalej będzie się tak prowadził będzie
pan wypalał 2 paczki papierosów dziennie no to statystycznie rzecz biorąc ma pan szansę
na przeżycie jeszcze tylu ilu lat zanim rozwinie się u pana na przykład nowotwór ja wiem że
to trochę straszenie pacjenta ale używają państwo argumentu racjonalnego popartego
wiedzą medyczną w związku z tym nie straszą państwo ale państwo używają pewnych
faktów które są że tak powiem naukowo potwierdzone jak to nie zadziała to można użyć się
argumentów perswazyjnych i powiedzieć pacjentowi że jak nie chce tego zrobić dla siebie to
ma jeszcze dla kogo żyć i powinien to zrobić dla dzieci dla żony czy dla męża dla swojej
rodziny pyta czy odwołujemy się do emocji do relacji takich wartości które są dla pacjenta
ważne i funkcja terapeutyczna to jest najbardziej taki newralgiczny moment komunikacji
lekarza i pacjenta to jest taka funkcja która pojawia się w sytuacji gdy państwo jako lekarze
stawiacie diagnozę o terminalnej chorobie na przykład kiedy informujecie państwo pacjenta
o tym że no niestety nie ma dla niego szans że wyniki wskazują na to że rząd umiera i
przedstawiacie państwo Plan działania Plan leczenia czy czy utrzymania tego pacjenta jak
najdłużej przy przy życiu no ale taki pacjent oczywiście reaguje emocjonalnie bardzo za taką
na taką informację i on może prezentować różne postawy on może być agresywny on może
być depresyjne czyli na przykład zacząć płakać może zacząć history będzie bardzo
roztrzęsiona emocjonalnie na przykład będzie potrzebował takiego wsparcia duchowego
emocjonalnego czyli oprócz tego że państwo przedstawią te wszystkie argumenty dotyczące
jakby prognoz związane z jego z jego dalszym życiem no to też musicie być państwo gotowi
na to że pacjent będzie od państwa oczekiwał takiego zwykłego ludzkiego powiedzmy sobie
wsparcia żeby żeby on poczuł się jakby lepiej żebym z tego państwa gabinetu wyjść to jest
taka taka funkcja gdzie państwo będą pocieszać łagodzić rozpacz takiego takiego pacjenta i
to jest to co najrzadziej na uczelniach medycznych jest kreowane czy jakby praktykowane to
znaczy najrzadziej wpaja się w te czy kształtuje się u państwa właśnie te te umiejętności
zazwyczaj kładzie się nacisk na te umiejętności instrumentalne związane z zostawianiem
diagnozy i komunikowaniem tej diagnozy pacjentowi natomiast często tutaj lekarze później w
praktyce swojej zawodowej zgłaszają takie problemy że nikt ich tego nie nauczył jak oni
mają z takim pacjentem rozmawiać no bo właśnie do tego tego właśnie w edukacji
medycznej na uczelniach medycznych niestety brakuje

mamy wiele takich klasycznych i tych ujęć relacje lekarza i pacjenta zacznę od tego ujęcia
klasycznego która pokazuje jaka jest rola pacjenta i lekarza w tych ujęciach takich
najbardziej klasycznych to są ujęcia które sięgają tutaj korzeniami na przykład do teorii
funkcjonalnej czyli bym znowu rola rola chorego parsonsa ta relacja lekarz pacjent która
właśnie oparta jest tutaj na takiej silnej asymetrii między lekarzem a pacjentem jak państwo
widzą pacjent podejmuje rolę chorego lekarz podejmuje rolę profesjonalną w ramach roli
chorego pacjent musi pragnąć powrotu do zdrowia tak szybko jak to jest możliwe no
oczywiście nie wszyscy pacjenci chcą tak szybko do zdrowia wracać no bo jak mogą
posiedzieć sobie na zwolnieniu to chętnie z tego korzystają natomiast jeżeli pacjent chce
chce wyzdrowieć no to też musi szukać profesjonalnej pomocy współpracować z tym z tym
profesjonalistą medycznym powinien zawiesić swoje normalne czynności obowiązki no
dlatego żeby nie rozprzestrzeniać choroby w sensie takim epidemicznym ale również w
sensie w sensie moralnym no ponieważ wiadomo że wykonywanie przez niego obowiązków
w sytuacji kiedy jest bardzo chory byłoby utrudnione ograniczone w związku z tym no żeby
też inni nie poczuli się swobodnie i też nie ograniczyli swoje w związku to najlepiej zawiesić
je ja w ogóle no i pacjent jakby nie jest odpowiedzialny za swoją za swoją chorobę to znaczy
tutaj chodzi przede wszystkim o to że on nie może wyzdrowieć na zasadzie swojej decyzji i
woli oczywiście ten pierwszy krok że ja chcę wyzdrowieć jest ważny ale to nie wystarczy tak
potrzebna jest tutaj instrumentalna takie instrumentalne działanie ze strony ze strony lekarza
no i rola lekarza skupia się przede wszystkim na tym że on musi się tutaj prezentować jako
fachowiec jako osoba która posiada odpowiednie umiejętności i kompetencje zakłada się że
lekarz zawsze działa dla dobra pacjenta nie dla własnych korzyści a przynajmniej tak w teorii
powinien powinien robić oczywiście podkreśla się też obiektywizm i emocjonalną obojętność
co często właśnie stoi w sprzeczności z tą w terapeutyczną funkcją relacji komunikacji
lekarza z pacjentem w związku z tym no tutaj pojawia się bardzo często napięciem w roli
profesjonalnej lekarza i zakłada się że lekarz będzie przestrzegał etyki zawodowej to zwrócę
uwagę jeszcze na bardzo ważną rzecz lekarz ma prawo do badania pacjenta wglądu w
intymne obszary jego jego życia ma autonomię w działaniach chociaż ten zakres autonomii
jest różny w zależności od rodzaju schorzenia z jakim mamy do czynienia i za chwilę
państwo zobaczycie ten zakres autonomii na kolejnym slajdzie i tu się podkreśla też w tym
klasycznym modelu tą autorytatywna tą pozycję w stosunku do pacjenta która nie jest już
taka aktualna co też za chwilę państwo zobaczą w ramach takich bardziej szczegółowych
modeli tych relacji lekarz pacjent

pierwszy model to jest model który został zaproponowany w latach pięćdziesiątych przez
sasa i holendra i to jest model tak naprawdę który do dziś jest wykorzystywany z
modyfikacjami tak ale jakby ramy teoretyczne tego modelu są są nadal aktualne natomiast
tutaj one są modyfikowane za chwilę państwu także także zobaczycie ten model zakładał 3
podstawowe typy relacji pierwsze typ relacji to jest aktywność bierność i tutaj mamy do
czynienia z sytuacjami kiedy pacjent jest nieświadomy albo nie może zareagować na to co
się wokół niego dzieje ze względu na swój stan czyli pacjent może być w śpiączce może być
w narkozie może być po ostrym urazie może być zamrożone na przykład środkami
psychoaktywnymi po prostu nie ma z takim pacjentem w związku z tym ta relacja jest
najbardziej asymetryczna całkowitą władzę jakby nad ciałem nad zdrowiem nad życiem
pacjenta ma ma lekarz tutaj w tym w tym układzie lekarz robi coś dla pacjenta natomiast
pacjent biernie to przyjmuje i tutaj autorzy tego tej koncepcji zwrócimy uwagę na
podobieństwo tego typu relacji do relacji między rodzicami a niemowlęciem które też
całkowicie jest bierne nie może nie może w żaden sposób jakby podjąć decyzji się to
podoba czy nie to biernie przyjmuje to co rodzice wokół niego robią drugie te relacje to
skierowanie współpraca to jest charakterystyczny typ relacji dla zakażeń chorób ostrych
gdzie pacjent tylko przez jakiś czas potrzebuje nadzoru i kontroli ze strony lekarza i lekarz
mówi pacjentowi co ten pacjent powinien robić czyli formułuje zalecenia lekarskie po
postawieniu diagnozy natomiast pacjent zaczyna tu już odgrywać jakąś taką bardziej
aktywną rolę dlatego że musi oczywiście musi się stosować do zaleceń lekarskich musi być
posłuszny no ale on aktywnie podejmuje działania na rzecz swojego zdrowia bo musi do
apteki i musi zażywać leki musi wykonywać jakieś badania kontrolne na przykład no i ta
relacja to jest relacja między rodzicami a takim dzieckiem dorastającym kiedy to dziecko ma
już jakąś swoją autonomię i decyzyjność i ostatni model to jest współuczestnictwo i to jest
relacja najbardziej partnerska relacja zbliżona do relacji między dorosłymi które mają tę
samą pozycję czy zbliżone zbliżone do siebie pozycję społeczny i to jest relacja która
dotyczy większości chorób przewlekłych występuje także w relacjach psychoanalitycznych
pacjent jest uczestnikiem w partnerstwie natomiast lekarz pomaga pacjentowi zrozumieć
jego chorobę i daje mu wskazówki z których pacjent korzysta żeby pomógł sobie sam tutaj
bardzo często pacjenci sami aktywnie poszukają poszukują źródeł i informacji na temat
swojego stanu zdrowia bo co można zrobić żeby te jakość życia w chorobie polepszyć i oni
często przynoszą te informacje do weryfikacji do lekarza i lekarz je akceptuje tak czyli jakby
pacjent staje się ekspertem w dziedzinie swojego swojego przypadku oczywiście nie w
dziedzinie w ogóle medycyny ale w dziedzinie tego konkretnego przypadku ponieważ jeżeli
cierpimy jakąś chorobę przez wiele lat jest to choroba przewlekła no to musimy nauczyć się
z nią żyć w jakiś sposób sami ją kontrolować no bo wiadomo że nie będziemy z każdą
błahostką biegać do lekarza specjalisty bo nie ma na to takich takich możliwości

innym przykładem jest taki bardziej nowoczesny mogłabym powiedzieć model relacji między
lekarzem a pacjentem który bierze pod uwagę jako taki główne kryterium stopień kontroli
sytuacji albo która leży po stronie lekarza albo albo po stronie pacjenta jak państwo widzą
przy wyróżnieniu tego kryterium możemy powiedzieć że kontrola po stronie po stronie
lekarza może być wysoka i podobnie może być po stronie pacjenta pacjent może w dużym
albo w małym stopniu kontrolować przebieg tej relacji teraz ze skrzyżowania tych kryteriów
uzyskujemy 4 takie typowe relacje które występują występują w przypadku tutaj relacje
między lekarzem a pacjentem jak państwo za chwilę zobaczycie ten model koresponduje z
tym poprzednim modelem i cholera o którym o którym przed chwilą mówiła jeżeli mamy
sytuację kiedy obie strony w niskim stopniu kontrolują sytuację to mamy to tak zwaną
nieobecność czyli lekarz się wycofuje z tutaj jakikolwiek powiedzmy działań natomiast
pacjent także nie jest zainteresowany tą sytuacją kiedy mamy do czynienia z nieobecnością
najczęściej ma to miejsce wtedy kiedy pacjent jest terminalnie chory i lekarz wie że już nic
nie może być więcej dla takiego pacjenta zrobione no oczywiście konsultuje tego pacjenta
odwiedza na przykład jeżeli jest pacjent hospitalizowany ale nie podejmuje żadnych
czynności leczniczych a także pacjent nie oczekuje od lekarza tutaj takiej takiej interwencji
czy czy czy takich takich zabiegów w sytuacji kiedy pacjent kontroluje przebieg relacji w
małym stopniu natomiast kontrola leży po stronie lekarza czyli lekarz jakby tutaj ma władzę
nad tą nad przebiegiem tej relacji to mamy do czynienia z paternalizm zbliża nas w bardzo
dużym stopniu do tej wcześniejszej relacji aktywność bierność czyli to co było na
poprzednim slajdzie aktywność bierność to tutaj jest z tym paternalizm tak czy znowu mamy
do czynienia z takimi sytuacjami kiedy pacjent zazwyczaj gier nie przyjmuje to co lekarz i
lekarz jest tutaj takim autorytetem w sytuacji kiedy kontrola jest wysoka po obu stronach
tego tej relacji czyli zarówno pacjent jak i lekarz mocno kontrolują te te te to mamy do
czynienia z tak zwaną wzajemnością i to jest znowu ten typ relacji który koresponduje z tym
wcześniejszym typem współuczestnictwa tak czyli to jest znowu charakterystyczne dla tych
chorób przewlekłych jest relacją charakterze takim partnerstwem i ostatni typ relacji to jest
konsumpcjonizm konsumpcjonizm ma miejsce wtedy kiedy to pacjent kontroluje sytuację a
lekarz tej tej kontroli jakby nie ma lekarz może tutaj tylko doradzać natomiast to decyzja ta
decyzja o wyborze na przykład sposobu leczenia leży po stronie pacjenta ta sytuacja ma
miejsce zazwyczaj w usługach komercyjnych wtedy kiedy pacjent płaci za usługi to możemy
zaobserwować na przykład wtedy kiedy pacjent korzysta dla widzów upiększających
medycyny estetycznej tak on przychodzi on ma wiedzę on jest wyedukowany czego on
potrzebuje może zasięgnąć porady lekarza ale właściwie lekarz może kontrolować przebieg
tej tej interakcji i

ostatni trzeci trzeci model relacji więc w każdym pacjentem też jest to model cztero członowy
jak państwo widzicie mamy 4 rodzaje relacji mam też tutaj państwo angielskie terminy
ponieważ też w literaturze możecie państwo spotkać spotkać właśnie te te określenia w
literaturze nawet polskojęzycznej pierwsze te relacje to jest relacja o charakterze
informacyjnym i ona znowu się będzie tutaj zbliżała do tej relacji która na poprzednim
slajdzie nam się pojawiła w odniesieniu do konsumpcjonizmu czyli lekarz jest tutaj
ekspertem dostarcza potrzebnych informacji ale na podstawie tych informacji pacjent będzie
sam podejmował podejmował decyzję oczywiście pacjent tutaj przychodzi mniej
doinformowany oczekuje tej informacji natomiast on świadomie to co będzie wobec niego
robione czyli lekarz jest tutaj kompetentnym ekspertem ekspertem medycznym model
interpretacyjny mówi o tym że pacje ma już większy zasób wiedzy i to będzie bardziej
jeszcze zbliżone do tej do tej relacji stycznej i lekarz służy tutaj jako doradca pacjent posiada
już wiedzę pacjent będzie podejmował decyzję natomiast rola lekarza jest nieco bardziej
ograniczona i właśnie skupia się przede wszystkim na jej roli doradczej czyli pacjent już
przychodzi z jakąś z jakąś tutaj wiedzą dosyć mocno ugruntowaną dotyczącą tego czego on
oczekuje dania się to jest model taki bardziej partnerski gdzie rola lekarza to jest rola takiego
przyjaciela albo nauczyciela ale takiego może nie nauczyciela w sensie autorytetu ale nie no
poniekąd też ale takiego mentora tak gdzie gdzie ta relacja jest długotrwała opiera się na
zażyłości wzajemnym zaufaniu i lekarz tutaj wspiera pacjenta w procesie decyzyjnym
prowadzi z nim różnego rodzaju dyskusje tak żeby obie strony zdecydowały na wybór
najlepszej najlepszej opcji najlepszej metody leczniczej tak czyli jak tutaj mamy do czynienia
z takim pełnym dialogiem i i właśnie dlatego ten model nazywa się modelem narażania się
na model ostatni to znowu kompatybilny z tymi poprzednimi modelami które się pojawiły rola
lekarza to jest takie taka rola opiekuna ale no tutaj zakłada się że ten opiekun ma dosyć
dużą władzę nad pacjentem pacjent tylko jakby przyjmuje to co jest mu jest mu oferowane
natomiast lekarz opierając się na swojej władzy autorytecie i wiedzy podejmuje najlepsze
decyzje które w jego mniemaniu służą wykryciu choroby i i leczeniu leczeniu pacjenta
pacjent co najwyżej może wyrazić zgodę na to jeżeli on jest świadomy i i może to zgodę tę
zgodę tutaj samodzielnie samodzielnie wyrazić

w przypadku kontaktu lekarza pacjenta często pojawiają się bariery i one będą poniekąd
związane z tymi barierami w komunikacji ale to chcę jeszcze zwrócić państwu uwagę na
jedną dodatkową dodatkową kwestię no bo o ile ta bariera emocjonalna to jest ta bariera
która powoduje że pacjent się boi i ten lęk powoduje zakłócenia ale on będzie też
powodował to że pacjent na przykład mniej powinien na temat swojego swojego stanu
zdrowia bariera poznawcza to tak kiedy pacjent czegoś nie rozumie nie rozumie tego co się
do niego mówi nie rozumie tego czego się od niego od niego oczekuje no i to będzie też
wpływały na diagnostykę na leczenie na na postępy na postępy w zdrowieniu natomiast
bariera kulturowa to jest coś co coraz częściej nam się że tak powiem pojawia bo ona
wynika z tego że coraz częściej funkcjonujemy w kontekstach wielokulturowych i być może
państwu też w przyszłości zdarzy się w tych kontekstach funkcjonować przede wszystkim
dotyczy to rozumienia przez pacjenta samej roli chorego no to tutaj przywołuje wiedzę z
wykładu poświęconego kulturowym i społecznym uwarunkowaniom zdrowia i choroby i te
grupy które miały seminaria i już już na seminaria te zagadnienia omawiały także wiedzą że
w różny sposób role możemy rozumieć w różny sposób możemy ją interpretować i też
będzie różne odgrywanie odgrywanie tej roli w związku z tym pacjent też w różny sposób
może korzystać z zasobów usług medycznych jak państwo wiedzą w tej chwili no troszeczkę
sytuacja jest wyjątkowa i nasze życie i wizyty lekarskie głównie skupiają się na teleporada
natomiast w takim codziennym normalnym funkcjonowaniu zazwyczaj jest tak że występują
pewne reguły instytucjonalne przechodzenia do lekarza czyli na przykład mamy numerek ten
numerek oznacza konkretną godzinę wizyty lekarskiej no i zdarzają się sytuacje kiedy
państwo przychodzą na wyznaczoną godzinę i dowiedzą się państwo pod gabinetem że nie
wchodzimy według kolejności przechodzenia a nie według tych numerków bo przecież ktoś
komu nie chciało się czekać no i zaburzył cały ten system no i to jest taki rodzaj właśnie taki
bariery kulturowej związany z nieumiejętnością skorzystania korzystania z usług
medycznych no i jakby wpisanie się w ramie instytucjonalne drugi rodzaj bariery kulturowej
jest związany w ogóle z różnicami kulturowymi to może być bariera językowa wynikająca z
tego że nie mówimy w tym samym języku co nasz rozmówca że wspólnie używamy jakiegoś
innego języka trzeciego na przykład angielskiego i tutaj się porozumiewamy ale też te
bariery mają charakter typowo kulturowy religijny co może wpływać na to że na przykład ktoś
odmawia wykonania jakieś procedury medycznej bo nie pozwala ktoś odmawia zbadania
ciała bo odmawia mu na to religię ja mogę to państwu powiedzieć przykład z własnego
doświadczenia kilka lat temu na zajęciach ze studentami anglojęzycznymi zemdlała mi
studentka z Arabii Saudyjskiej no i musiałam wzywać karetkę ponieważ nie wiedzieliśmy do
końca co się dzieje no i tutaj jak ta że tak powiem te uwarunkowania kulturowe wpłynęły na
przebieg całej relacji między mną a on dał studentką a personelem karetki która przyjechała
w momencie kiedy ta dziewczyna zemdlała i osunęła się z krzesła na ziemi koleżanką tam
próbowały łapać to momentalnie wszyscy mężczyźni ponieważ to była ta grupa gdzie
mieliśmy taką znakomitą reprezentację przedstawicieli właśnie krajów arabskich by wszyscy
mężczyźni wyszli z sali zostały tylko same Kobiety później te Kobiety także się trochę
ograniczyły zostały takie najbliższe koleżanki tej studentki ona zaczęły ją rozbierać czyli tej
chusty którą którą dziewczyny noszą na Kobiety noszą na głowie próbowała je poluźnić też
jakieś tam elementy ubrania suto polewamy ją perfumami bo chciały ją odrzucić takim
intensywnym zapachem te studentki arabskie rzeczywiście używają takich dosyć ciężkich
perfum w związku z tym sala nam jeszcze 2 tygodnie po tym incydencie pachniała takimi
bardzo ciężkimi perfumami na bazie piżma to była zima w związku z tym myśmy pootwierali
okna bo w sali było gorąco od kaloryferów od kaloryferów mieliśmy okna nieco po uchylane
natomiast w momencie kiedy ona się osunęła to wszystkie okna otwieraliśmy więc więc był
dopływ taki intensywny świeżego powietrza natomiast sposób reakcji na całą tą sytuację
tych koleżanek był dla mnie zaskakujące bo ja nie byłam na to przygotowana te dziewczyny
zaczęły wrzeszczeć po arabsku wykrzykiwać coś do mnie zrozumieć ponieważ one mówię w
ataku takiej paniki przeszły momentalnie na język arabski więc zupełnie nie wiedziałam co
do mnie mówią próbowałam nawiązać komunikację znowu w języku angielskim ustanowi się
kanał komunikacyjny po angielsku no więc one niemalże mnie zaczęły szarpać dlaczego tej
karetki jeszcze nie ma dlaczego ta karetka jeszcze nie przyjechała i dlaczego to tak długo
trwa suma sumarum w ciągu 15 minut jak taka do nas jechała ja 4 razy dzwoniłam do
dyspozytora pytać gdzie ta karetka jest jak usłyszały sygnał karetki bo rzeczywiście karetka
jechała na sygnale no to już były spokojne natomiast w konsekwencji ratownicy medyczni
którzy przeszli prosili mnie o pozostanie jako świadka i tłumacza chociaż mówili po angielsku
ale chodziło też o przetłumaczenie pewnych kwestii formalnych więc więc postanowili że
ponieważ ja się też podpisywałam na tych dokumentach żebym tutaj uczestniczyła w roli roli
tłumacza no i okazało się że no zmierzenie ciśnienie wszystkie takie podstawowe parametry
życiowe i uznali że chcą ją przenieść do szpitala fillm natomiast tutaj jeszcze zwrócę uwagę
na jedną ważną rzecz w momencie kiedy usłyszaną sygnał karetki momentalnie założono z
powrotem to jest studentce na głowę tak żeby przypadkiem nikt postronny nie zobaczył jej
odkrytej głowy i nieważne było że ona walczy o życie ważne były te jakby te aspekty
kulturowe które tutaj musiały być zachowane jak przecież przyjechało pogotowie przyszli
ratownicy okazało się że było 2 mężczyzn no i w momencie kiedy zaproponowali
przewiezienie do szpitala ona powiedziała stanowczo nie bo ją oczywiście odrzucono
doprowadzono ją że tak powiem do do przytomności natomiast ona powiedziała że ona się
nie zgadza na przewóz karetką ze względu na to że musiałaby jechać sama z tymi 2
mężczyznami co jakby jest niedopuszczalne no i w związku z tym odmówiła ja dałam jej
znaczy poinformowałam ją że mógłbym się podpisać stosowne dokumenty ona dostała też
te dokumenty no i w momencie jak karetka odjechała to o jedna z koleżanek zamówiła
taksówkę i z koleżankami taksówką pojechała do szpitala którą do którego mogła być
przewieziona chwilę wcześniej karetką czyli jakby pokazuje tutaj państwu to w jakiś sposób
jaki nigdy nie piętnuje żebyście państwo nie mieli takiego wrażenia że ja to w jakiś sposób
piętnuje czy coś takiego nie absolutnie nie ja chcę państwu pokazać z czym państwo mogą
mieć do czynienia i jak państwo muszą jaką państwo muszą mieć świadomość tych
uwarunkowań trudno jest pomóc w naszych warunkach kulturowych takiemu pacjentowi
jeżeli on z racji tych takich nakazów religijnych nakazów kulturowych świadomie odmawia tej
pomocy no i tutaj pojawia się ogromny dylemat co mamy zrobić my możemy takiego
pacjenta na siłę gdzieś tam wysyłać czy też czy też możemy go tak pozostawić ale nie
wiemy w co w konsekwencji co w konsekwencji się wydarzy także zwracam tutaj państwu
mocno uwagę na ten kontekst i na to jak on będzie się przekładał na takie relacje lekarza
lekarza i pacjenta z czym być może państwo będziecie sobie w przyszłości radzili

jeżeli chodzi o x uprawnienie komunikacji na to ponieważ pojawiają się różne tutaj

zakłócenia związane z tą barierą emocjonalną z tym szumem fizycznym i takimi
negatywnymi czy może niepożądanymi reakcjami pacjenta no to istnieje kilka takich technik
które mogą usprawnić jakby prowadzenie rozmowy z pacjentem pierwsza podstawowa
technika to technika zadawanie pytań czy ja pacjent sam nie potrafi opowiedzieć bo on jest
na przykład zestresowany no to my możemy zadawać mu pytania o to co mu dolega
możemy go wypytywać o stan zdrowia przy czym musimy pamiętać o jednej ważnej rzeczy
bardzo często jest tak że my zadajemy pytania które sugerują odpowiedź fillm zadziała to
tak zwany efekt ankietera to znaczy pacjent który ma postawione pytanie będzie odpowiadał
tak żeby się przypodobać swojemu rozmówcy my mówimy o tym że to jest efekt ankietera
bo to w badaniach na często występuje że jak zadajemy drażliwe pytanie to osoba nie
udzieli odpowiedzi bo ta odpowiedź prawdziwa to jest odpowiedź na przykład się ankietę
może nie spodobać w związku z tym on odpowie tak żeby się podobało ankietę robi i bardzo
często pacjent odpowiada tak samo lekarzowi żeby się lekarzowi podobało a nie żeby
powiedzieć prawdę no i tutaj fills zwracam na to na to państwu uwagę czyli tak nie pytam
pacjenta czy tu pana boli tylko pytamy pacjenta gdzie pana boli no bo jak zapytacie państwo
czy tu pana boli czy panią no to ten pacjent pewnie powie że tak jak on jest zestresowany
czyli nie zadajemy takich pytań takich pytań sugerujących tak samo jak państwo pytają czy
to jest ból ostry no to pacjent który ma trudności w rozróżnieniu rodzajów bólu powie że tak
to jest ostre ale to może nie być taki ból ostry tylko zupełnie inny rodzaj bólu czyli lepiej
zadawać takie pytania żeby próbować wyciągnąć od pacjenta jednak ten opis niż żeby to
były krótkie nie zadajemy raczej pytań zamkniętych które sugerują sugerują już odpowiedź
technika konfrontacji to jest komentarz do wypowiedzi pacjenta kiedy jego wypowiedź albo
zachowanie i towarzyszące wyrażanie konsekwencje no na przykład pacjent mówi coś
bardzo poważnego się przy tym śmieje tak no to pytamy czy były pacjent powtórzyć bo nie
do końca zrozumieliśmy to tak czyli kanał werbalny i niewerbalny mogą być tutaj są ze sobą
niezgodne technika werbalizacji bardzo przydatna Pozwala lekarzowi wypowiedzieć swoje
odczucia które wzbudza pacjent szczególnie w sytuacji kiedy te odczucia mogą oskarżać
obwiniać albo stawiać zarzuty albo negatywną ocenę pacjenta czyli mają państwo pacjenta
który wraca po raz kolejny bo się nie stosuje do państwa zaleceń no i co z takim pacjentem
zrobić no państwo muszą mu pomóc ale państwo też są tylko ludźmi mają państwo swoje
emocje swoje odczucie jest próg wytrzymałości no żeby nie okazywać irytacji
niezadowolenia i i negatywnie nie wpływa na na tą relację no to mogą państwo użyć takiego
dyplomatycznego sformułowania na przykład niepokoju mnie pana zdrowie po tym jak nie
zastosował się pan po raz kolejny do moich zaleceń to jest takie bardzo delikatne i
eufemistyczne wypowiedzenie swojego niezadowolenia no ale rywalizują państwo swoje
emocje nie okazując tych emocji tak czyli czyli mówią państwo o nich a nie ani je
demonstrują wpływając negatywnie na relację z pacjentem technika wyjaśniania no to tutaj
państwo mogą nie rozumieć pacjenta w związku z tym swoimi słowami parafrazując państwu
to co powiedział pacjent albo też jeżeli widzą państwo mają państwo wrażenie że pacjent nie
rozumie no to Jeszcze raz próbują państwu wyjaśnić także używając innych słów czyli czyli
za pomocą parafrazy i technika kończenia rozmowy również bardzo przydatna szczególnie
kiedy pacjent nie chce wyjść z gabinetu bo ma jeszcze mnóstwo rzeczy do opowiedzenia a
państwo wiedzą że jeszcze 13 pacjentów na korytarzu czeka no to mówimy że no panie
Kowalski czy pani Kowalska podsumowując nasze dzisiejsze spotkanie i dziękując za wizytę
Jeszcze raz przypominam proszę wykonać to widzimy się za tydzień dziękuję do widzenia
tak czyli jakby to jest takie syntetyczne podsumowanie ale jednocześnie daje do zrozumienia
że ten pacjent ma już z tego naszego gabinetu wyjść

no i teraz oczywiście lll takie podsumowanie tych rozważań gdzie pojawiło się wiele takich
sformułowań jak państwo powinni czego to nie powinni czego unikać w związku z tym
oczywiście znajdziecie państwo wiele różnych takich klasyfikacji kodeksów dobrych praktyk
jak te powinności lekarza powinny powinny wyglądać co lekarzowi wolno czego powinien
unikać co jest pożądane to jest niepożądane no czyli to co jest pożądane no to budowanie
intymnej okazywanie zainteresowania problemami problemami pacjenta aktywizowanie
pacjenta w rozmowie ale także w zrozumieniu powagi jego problemu bo często pacjenci nie
są świadomi tego co im tak naprawdę dolega i jakie mogą być tego konsekwencje unikanie
pozorów porozumienia to znaczy bardzo często lekarze się wydaje że pacjent rozumie a tak
jak mówię pacjent nie przyzna się że nie rozumie bo będzie przytakiwał bo zadziała ten efekt
ankietera w związku z tym musimy pamiętać czy zakładać czy wychodzić z założenia że
pacjent nas nie zrozumie czyli musimy używać bardzo prostego języka kilkakrotnie
powtarzać tak jak mówiłam albo efekt świeżości albo albo efekt pierwszeństwa a najlepiej
jeden i drugi wykorzystywać w tej chwili macie państwo też możliwości drukowania
pacjentowi różnych rzeczy tak więc też dobrze szczególnie że to słowa starsza wydrukować
taką kartkę z zaleceniami żeby ta kartka była czytelna i i wystawianie recept w tej chwili już
nie jest problematyczne bo mamy receptę w związku z tym ten problem ten problem jakby
ginie i nie ma nie ma tego problemu charakteru pisma lekarskiego to czego nie powinniście
państwo robić obwiniać pacjenta nawet jeżeli państwo wiecie on się przyczynił do
pogorszenia na przykład stanu zdrowia no to wyrażamy to w sposób bardziej dyplomatyczny
nie ma realizujemy jakby ponieważ to to też pacjentowi nie pomaga a tylko i wyłącznie jest
celem tego jest pokazanie państwa jakby wyższości nad pacjentem pamiętajcie państwo że
nie wolno państwu patrzeć na problemy pacjenta z własnej perspektywy państwu są
lekarzami i państwo posiadają ogrom wiedzy medycznej natomiast ten pacjent tego nie ma
więc nie może się przekładać swojej perspektywy na perspektywę na perspektywę pacjenta
w związku z tym jeżeli pacjent czuje lęk przed leczeniem przed badaniami przed szpitalem
to musicie państwo uszanować ten lęk i musicie państwo pozwolić pacjentowi na to ale
jednocześnie minimalizując to poprzez wyjaśnianie racjonalne argumentowanie zasadności
tego co jest do zrobienia należy używać zdań rozbudowanych pytań wielotonowy
skomplikowanych nie nadużywamy tych pytań właśnie wprost czyli tu pana boli tak to jest
taki taki rodzaj bólu staramy się używać takich pytań o charakterze opisowym żeby pacjent
miał możliwość wypowiedzenia się no tak jak tak jak tutaj sugerowałam tego naprowadzania
i co ważne unikamy profesjonalizmu czyli nie stosujemy świetnej mowy zdrobnień czyli
dziadku babciu w stosunku do osób starszych to przy wykładzie z problematyki starości
starzeniem tam o tych zagadnieniach mówię kiedy stosuje się taką postawę właśnie bez
osób starszych o charakterze profesjonalnych czyli zwracając się nie używamy formą
czynnościowych proszę pani przypadku właśnie babciu dziadku używamy do takich
zdrobnień dzisiaj poszczęściło że babcia szybciej weszła do mnie do gabinetu na przykład
tak fillm nie używamy takich zwrotów które sugerowałyby że traktujemy tę osobę jak dziecko
czyli jakby unikamy informatyzacji tak bo to wszystko te osoby wychwytują i będzie wpływało
negatywnie na nasze relacje teraz przechodzę do komunikacji niewerbalnej i do roli
pierwszego wrażenia ponieważ w ciągu pierwszych kilkunastu sekund spotykamy osoby po
raz pierwszy i widzimy się twarzą w twarz my wyrabiamy sobie nieświadomie opinię o tej
osobie i ta rola pierwszego wrażenia jest nie do przecenienia bo ona zazwyczaj warunkuje
czy my będziemy kontynuować relacje z tą osobą czy też nie oczywiście ta nasza to nasze
pierwsze wrażenie może się gdzieś tam po drodze zmienić ale w tych pierwszych
sekundach kształtujemy stosunek do tej osoby które powoduje że kontynuujemy
konwersację albo też jakby zaprzestajemy tej tej relacji tego tego kontaktu według różnych
badaczy waga tego pierwszego efektu pierwszego wrażenia waha się od 50 do nawet 77%
jak zaczynamy po raz pierwszy z kim się widzimy zaczynamy konwersację to najpierw
zwracamy uwagę właśnie na mowę ciała dalej na sposób mówienia czyli jakby te te
komunikacje niewerbalną ale dotyczącą jakby tego w jaki sposób człowiek do nas mówi czy
nam się podoba jego głos czy nie a dopiero na ostatnim miejscu zwracamy uwagę na
zawartość tej wypowiedzi czy na tą merytoryczną na tą merytoryczną treść język
niewerbalny komunikacja niewerbalna jest oparta na systemie tak zwanych znaków nie
ostrych czyli one nie mają wyraźnie wyodrębnionych jednostek jak komunikacja werbalna to
znaczy chodzi o to że gesty mogą być wieloznaczne jeden gest może oznaczać różne
rzeczy w różnych kulturach na przykład czy to są takie relacje z relatywizowanie i ten kod
niewerbalny jest też słabiej zorganizowany niż niż kot werbalny to w kodzie werbalne mamy
gramatykę mamy lektykę mamy szyk zdania tutaj tego nie ma za pomocą pewnych symboli
sygnałów możemy zbudować całe zdanie nie używając czasowników rzeczowników i tak
dalej tylko za pomocą gestów i bardzo często jest tak że nasz kanał werbalny i niewerbalny
stoją ze sobą w sprzeczności co będzie powodowało zakłócenia komunikacji i może dla
rozmówcy sugerować naszą naszą nieszczerość teraz jakie wyróżniamy typy czy grupy
sygnałów niewerbalnych ja tutaj na tym slajdzie prezentuję państwu podstawowe typy i
potem dalej będę w te typy wchodzić więc będę je bardziej szczegółowo omawiać natomiast
tutaj powiem ogólnie z czym one się wiążą kinetyka to są wszystkie ruchy naszego ciała
które składają się na posługiwanie się po prostu po prostu naszym naszym ciałem do będą
ruchy głową to jest tutaj sposób nawiązywania kontaktu wzrokowego i gesty mimiczne czyli
to co wykonujemy za pomocą czy zużyciem naszej twarzy apteka to jest wszystko co ma
związek z kontaktem takim fizycznym z dotykiem wokalistka to jest to wszystko co dotyczy
sposobu mówienia czyli tembr głosu tempo mówienia wykorzystywanie tak zwanych
dźwięków para lingwistycznych prox semika czyli dystans społeczny dystans fizyczny
między osobami które wchodzą ze sobą relacje i chomika czyli posługiwanie się czasem w
przestrzeni i teraz kilka słów o kinazy CO tym co tutaj jest jest dosyć dosyć ważne i istotne
jak państwo widzą wyróżniamy tutaj 5 takich typowych grup sygnałów niewerbalnych to są
gesty jeszcze państwu powiem to będzie jeszcze wejście głębiej tak bo pokażę pokażę jak
to typologię gestów ruchy ruchy głową które wykonujemy które służą też sygnalizowanie już
się z tym zgadzamy lub nie zgadzamy albo że na przykład boimy bo nasza głowa się trzęsie
pozycja ciała wyróżnione pozycje otwarte i zamknięte pozycja otwarta to taka gdzie nie
zamykamy dostępu do klatki piersiowej czyli nie krzyżujemy rąk na klatce piersiowej i to
sygnalizujesz jesteśmy nastawieni na kooperację i współpracę natomiast jak krzyżujemy te
ręce to ja będę państwu na seminariach też to pokazywać zmieniamy w ogóle ustawienie
całej pozycji naszego ciała ta nasza sylwetka się inaczej układa i my sygnalizujemy tutaj
potrzebę konsultacji albo też nastawienie konfliktowe i chęć dominacji w sytuacji lekarz
pacjent możemy tę pozycję zamkniętą wykorzystywać tylko wyjątkowo kiedy my planujemy
coś pacjentowi to wtedy możemy perswazję jakby prowadzić takiej pozycji właśnie
dominującej jakby narzucającej naszą naszą wolę kontakt wzrokowy czyli przed czy w ogóle
nawiązujemy z pacjentem kontakt wzrokowy i na ile na ile jest jest to kontakt silny jest to
dosyć ważne bo w sytuacji kiedy my rozmawiamy z pacjentem i tego kontaktu wzrokowego
nie ma to pacjentowi się wydaje że my nie poświęcamy w ogóle czasu że że nas nie
interesuje co ten pacjent do nas do nas mówi do nas komunikuje czyli czyli to jest bardzo
bardzo ważne żeby ten kontakt wzrokowy utrzymywać i kontakt wzrokowy też jest ważne z
punktu widzenia szczerości wypowiedzi jak uciekamy patrząc na na na rozmówcę w trakcie
w trakcie rozmowy wypowiadania zdania dociekamy gdzieś na boki wzrokiem no to może
sygnalizować nieszczerość tak czyli pamiętamy o tym żeby jak już patrzymy patrzeć i tego
wzroku gdzieś tam na boki nie nie przerzucać nie nie odrzucać no i tak jak powiedziałam w
ramach fizyki wyróżniamy jeszcze te gesty które wykonujemy za pomocą zazwyczaj naszych
naszych rąk i mamy 3 takie podstawowe grupy tych gestów to są adepta tory tory i
ilustratorzy adepta tory to są zazwyczaj takie gesty dotykowe które sygnalizują nasze takie
wewnętrzne Stany odnoszące się do danej do danej sytuacji zazwyczaj wynikają one z
niepewności strachu lęku albo takiego poczucia braku kontroli nad sytuacją jedną z takich
najczęściej spotykanych aktorów jest poprawianie włosów na głowie w sytuacji kiedy
jesteśmy zdenerwowani państwu bardzo często na w czasie odpowiedzi na egzaminie na
jakimś zaliczeniu ustnym właśnie bardzo często dotykają grzywki dotykają tutaj włosów w
okolicy czoła próbują ją poprawiać i to ma znamiona właśnie takiej nerwowości a to jest
właśnie taki adaptor do tej do tej sytuacji mema tory to są gesty które mają takie specyficzne
znaczenie co do którego zgadzamy się chociażby w obrębie danej kultury najbardziej
charakterystycznym taki mem jest kciuk podniesiony do góry który w większości kultur
oznacza że coś jest o k ale nie we wszystkim więc proszę pamiętać że jak państwo
podróżują to te gesty właśnie o charakterze emblematów należy używać ostrożnie bo
czasem można się spotkać z inną reakcją one są inaczej inaczej interpretowane no i
ilustratorzy to są też gesty które wykonujemy zazwyczaj za pomocą naszych rąk ale one nie
mają jednoznacznego znaczenia to znaczy w różnych kontekstach ten sam ilustrator może
oznaczać coś innego takim typowym powszechnym ilustratorem jest pokazywanie wielkości
czegoś za pomocą naszych dłoni czyli w zależności od tego jak te dłonie sobie rozstawimy
no to będziemy pokazywać to jest mały albo coś jest duże ale oczywiście w innych
okolicznościach ten to rozstawienie dłoni może oznaczać coś zupełnie innego czyli to nie
jest jednoznacznie jednoznaczna interpretacja czy znaczenie tego tego ilustratora które jest
przypisane raz raz na zawsze takiemu takiemu ilustratorki także tutaj na to zwracam
państwu uwagę żeby o tym żeby o tym pamiętać

kolejne typ niewerbalnych to jest ta apteka czy dotyk i z apteką w przypadku relacji lekarz
pacjent wiąże się tutaj myślę dosyć istotna sprawa dlatego że w sytuacjach relacji
interpersonalnych mówimy o 2 typach relacji to są relacje nieformalne i relacje formalne w
relacjach nieformalnych z rodziną ze znajomymi to ten dotyk i kontakt fizyczny są czymś
często nawet naturalnym a nawet wręcz pożądanym natomiast w sytuacjach formalnych ten
kontakt jest ograniczony są minimalizowane albo nawet zabroniony i w większości
rzeczywiście sytuacji formalnych ten kontakt fizyczny jest zabroniony no wyobraźcie sobie
państwo że nie idziecie do skarbówki z piwem i nagle urzędniczka państwa skarbowa dotyka
tak no nie jest to normalne i na pewno spotkałoby się z Państwa taką dosyć ostrą ostrą
reakcją w związku z tym musimy pamiętać o tym że generalnie mówiąc o sytuacjach
formalnych php tyka nie występuje ona jest zabroniona no ale mamy tutaj wyjątki od reguły
mamy kilka sytuacji formalnych w których ten dotyk jest wręcz konieczny i on jest
dopuszczalny no i oczywiście pierwsza z tych relacji to jest relacja lekarza i pacjenta bo
państwo muszą dokonać badania fizykalnego pacjenta więc go będziecie dotykać i często
nawet w takich bardzo intymnych miejscach fizjoterapeuci dotykają swoich pacjentów bo
wykonują masaże zabiegi rehabilitacyjne kosmetyczki fryzjerzy także dotykają ciała pacjenta
czyli to są takie kategorie gdzie mimo roznych ograncizen ten kontakt fizyczny jest
dopuszczalny ten kontakt fizyczny o które my tutaj mówimy to jest kontakt taki profesjonalny
tak bo oczywiście mówiąc o kontakcie o kontakcie fizycznym o dotyku możemy brać pod
uwagę różne rodzaje dotyku mamy taki dotyk powiedzmy sobie społeczno przyjazne to
znaczy jak kogoś poklepuje po ramieniu no to w wielu sytuacjach nawet formalnych takie
poklepywanie będzie będzie akceptowany w tych sytuacjach nieformalnych to jest ten dotyk
taki o charakterze właśnie przyjazną emocjonalnym a nawet intymnym tutaj może może się
pojawić natomiast w tych sytuacjach formalnych jeżeli ten dotyk jest dopuszczalny to jest
taki dotyk funkcjonalną profesjonalny tak że my musimy ten dotyk ograniczyć do
niezbędnego minimum nie możemy jakby cały czas trzymać na przykład pacjenta rękę mimo
tego że mieliśmy przed chwilą ciśnienie no ale 15 minut później dalej trzymamy jego jego
rękę na przykład no to już jest nieakceptowalne nie niepożądane

dalej mamy kolejną grupę sygnałów niewerbalnych to jest tak zwana tak zwana wokalistka
no i w przypadku wokalistki mówimy też że to są tak zwane dźwięki para lingwistyczne te
dźwięki towarzyszą nam na co dzień te dźwięki wykorzystujemy to jest wszystko to co
produkujemy za pomocą naszych ust za pomocą naszej krtani ale nie jest mową no i teraz
pewnie państwo zwrócili uwagę że w moich wykładach w trakcie moich wykładów ja tej
wokalistki także używam ja sama się na tym złapałam przesłuchując wykłady bo ja
przeskakuję ze slajdu nas tu zauważyłam że bardzo często kolejny slajd zaczynam od więc
to są właśnie takie elementy parali mistyczne no i teraz jak używamy tych elementów pralin
mistycznych to my zastanawiamy się na przykład czyli dajemy sobie czas na myślenie i
dlatego też stosujemy tą tą tą parę natomiast to czasem może być znaczące i teraz w
sytuacji lekarz pacjent jak państwo stosują takie no to to może stanowić ogromny problem
dlatego że jak państwo stawiacie diagnozę pacjentowi i mówicie to w ten sposób panie
Kowalski właśnie przyszły wyniki pana badań i no muszę powiedzieć że jakby to ująć no te
wyniki nie są zbyt dobre i muszę pana poinformować i tak dalej i tak dalej więc tak stres
pacjenta o którym już państwo wiecie jest bardzo dużo w takiej sytuacji bo on boi się że coś
z tego usłyszy państwo przedłużają ten w ten sposób jeszcze tuszę natomiast to jest ważne
z punktu widzenia pacjenta on ma wrażenie że państwo nie jesteście pewni tego co on do
was mówi czyli nie jesteście pewni tej diagnozy którą za chwilę postawicie i to będzie
powodowało pewien wyłom w tej konwersacji i będzie podstawą do kwestionowania tej
diagnozy w związku z tym żeby tego uniknąć to pamiętajcie państwo że do takiej rozmowy
się przygotować oczywiście trening czyni mistrza więc zachęcam państwa do takich ćwiczeń
żeby starać się na przykład nagrywać swoje wypowiedzi do zaliczenia to zobaczcie państwo
jak będziecie się nagrywać to co mówicie a potem sobie tę obsługiwać to zobaczy to
państwo używacie tej pary jest pieczenie i jak dużo jest właśnie takich dźwięków w tych
państwach tych państwa wypowiedzi teraz są jeszcze pewne elementy związane z tą z tą
wokalistką które także mogą mogą mieć jakieś znaczenie dla dla wypowiedzi i mogą być
interpretowane czy mogą zmieniać nawet znaczenie naszej wypowiedzi w przypadku w
przypadku tych tutaj mechanizmów które możemy zastosować jak państwo widzą jest w
sumie jest ich w sumie 6 powtarzanie to jest sytuacja kiedy my możemy powtarzać to samo
zdanie ale zmieniając jego intonacji na przykład nie Jestem tego pewna no nie Jestem tego
pewna czyli jakby wyrażacie państwo dodatkowo za pomocą tego zdania yy oprócz tego że
to zdanie wyraża państwo niepewność to jeszcze intonacja tego zdania może także te
niepewność tę niepewność wyrażać modyfikowanie wypowiedzi niektóre sygnały które
państwo będą stosować te mogą modyfikować sam zdania które państwo na przykład nie
lubię jak ja kocham ziemniaki tak czyli ja mówię że kocham ziemniaki ale mówię to w sposób
który sugeruje że to jest sarkazm czy ironia czyli jakby modyfikuje sens tej tej wypowiedzi za
pomocą tego sposobu sposobu mówienia akcentowanie mogą państwo akcentować
poszczególne sylaby poszczególne wyrazy zdań i zwróćcie państwo uwagę wypowiem 3 3
razy to samo zdanie z innym akcentem ona jest moją przyjaciółką moją przyjaciółką ona jest
moją przyjaciółką jak państwo widzicie to samo zdanie akcentowanie 3 różnych wyrazów i
jakby też położenie nacisku na 3 różne aspekty tej tej wypowiedzi zastępowanie to wtedy
kiedy na przykład nie chce nam się powiedzieć że tak słucham cię i rozumiem co mówisz jak
ktoś nam zadaje pytanie czy do ciebie dociera co ja mówię no to powinniśmy powiedzieć tak
dociera do mnie to co mówisz czyli zastępujemy pełne zdanie takim takim skrótem
regulowanie możemy głosem właśnie tą modulacją głosu regulować tempo naszej
wypowiedzi co jest ważne z punktu widzenia naszego rozmówcy i naszego naszego
słuchacza czyli za pomocą tego tych tych możliwości regulowania zmieniamy tempo
mówienia robimy dłuższe przerwy między zdaniami albo między wyrazami naszego
słuchacza i może się tak zdarzyć to jest ostatni mechanizm zaprzeczanie może się zdarzyć
tak że tak modelujemy nasz głos że wypowiadane zdanie zaprzecza temu co prezentujemy
jakby jaka jest nasza emocja jeżeli ktoś pyta czy u ciebie wszystko w porządku abym a
państwo mówicie tak w porządku to to zdanie samo w sobie mówi że tak w porządku
natomiast sygnalizuje że chyba jednak nie w porządku czyli w sposobem wypowiedzi
zaprzeczamy temu jaka była treść tej wypowiedzi czyli to nie jest to samo co to
modyfikowanie bo modyfikowanie zmienia jakby sens tej wypowiedzi natomiast natomiast
tutaj sygnalizuje że my absolutnie mamy inne odczucia niż to to co mówimy czyli to
sygnalizuje też jakby taką nieszczerość naszej naszej wypowiedzi

kolejny kanał kolejna grupa sygnałów to jest proksemika to są dystanse które mamy wokół
siebie jak państwo widzą wyróżnia się w 4 takie podstawowe dystanse to jest koncepcja
eduarda hola on tutaj opisywał z punktu widzenia uwarunkowań kulturowych dystanse to co
państwu prezentuje to jest taki wynik uśredniony także takie typowe dystanse społeczne
natomiast okazuje się że jak państwo się będą przemieszczać z północy na południe naszej
półkuli to zobaczcie państwo czyli te odległości które ja państwu tutaj podałam one będą
coraz mniejsze natomiast generalnie rzecz biorąc wyróżnia się 4 takie sfery wokół na sfera
intymna to jest sfera do której dopuszczamy bardzo niewiele osób to jest partner partnerka
dzieci i to jest ta sfera takich kontaktów bliskich kiedy się z kimś przytulamy i tutaj zazwyczaj
nie używamy kanału werbalnego ale używamy właśnie mowy ciała w sferze osobistej to jest
ta sfera takich najbardziej powiedzmy sobie typowych kontaktów naszych codziennych w
domu czyli albo na przykład jak państwo siedzą na zajęciach tak to państwo zazwyczaj mają
mniej więcej taki dystans około tam 40 50 cm jak państwo siedzą w ławkach czy czy czy czy
w salach wykładowych to mniej więcej ten rodzaj takiego takiego codziennego dystansu jak
siedzimy przy stole to mniej więcej też to tak wygląda i to jest taka sfera w której
wykonujemy takie nasze codzienne czynności wchodzimy w takie codzienne interakcje z
osobami które znamy czy to są takie interakcje bardziej nieformalne sfera społeczna to jest
już większy dystans to jest mniej więcej od trochę około 1,5 m do 3,5 m i tutaj to jest ta sfera
takich kontaktów sformalizowanych dla państwa idą do dziekanatu do jakiegoś urzędu coś
załatwić no to tutaj ten dystans jest większy zmienia się też sposób posługiwania się ciałem
jesteśmy obsługiwani na stojąco używamy też nieco bardziej sformalizowanego języka niż
na przykład w sferze osobistej i sfera publiczna to jest sfera takiej kontaktów w przestrzeni
społecznej i na przykład spotykamy znajomego na ulicy jest hałas jest między nami duża
odległość w związku z tym trudno się komunikować albo krzyczymy albo używamy na
przykład gestów tak i komunikujemy się tutaj za pomocą za pomocą gestów

ostatnio właściwie ta grupa tych tych sygnałów niewerbalnych to jest schron emika czyli to w
jaki sposób posługujemy się czasem w literaturze wyróżnia się 4 takie podstawowe rodzaje
rodzaje czasu to jest czas biologiczny osobisty fizyczne i kulturowy czas biologiczny
odwołuje się do rytmu dnia my żyjemy w takim rytmie dobowym i ten czas biologiczny
wyznacza porę posiłku po rozstania porę wstawania tak to jest ten czas biologiczny czasu
osobisty to jest nasza indywidualna znaczy nasze indywidualne doświadczenie tego czasu
który płynie zdarza się państwu że jak ten czas szybko leci albo matko jak mi się dłuży
szczególnie na dużych na dużych zajęciach tak czyli to jest ten czas osobisty nasza taka
indywidualna interpretacja i doświadczanie tego tego czasu to jest czas który odwołuje się
do takich trwałych stałych cyklu w ciągu właściwie cyklu życia czyli mamy pory roku mamy
lata mamy miesiące i to jakby organizuje też nasze funkcjonowanie tak wiemy że lipiec
sierpień to są miesiące wakacyjne grudzień to jest zima ale są święta tak czyli jakby mamy
pewne rutynowe działania które są od tego czasu takiego uzależnione i czas kulturowy to
jest czas który odwołuje się do tego w jaki sposób większa grupa ludzi postrzega dany czas i
tutaj wyróżnia się 2 rodzaje kultur to są kury i monochrom chroniczne w kulturach mono
chronicznych mówimy o takim postrzeganiu postrzeganiu czasu i tutaj na przykład
Europejczycy mają właśnie takie bardziej mono chroniczne postrzeganie postrzeganie czasu
my się bardziej że tak powiem organizujemy i bardziej przestrzegamy czasu tak czyli nie
lubimy wszystko musi mieć swój czas i miejsce kultury polifoniczne postrzegają czas jako
taki bardziej rozlany można by powiedzieć oni mają różne koncepcje tego czasu może być
cykliczny natomiast konsekwencją tego jest to że ustanowienie na przykład godziny
spotkania jest umowne jak państwo się umawiacie nie wiem na przykład z kimś kto pochodzi
z Meksyku na godzinę 11:00 to równie dobrze ta jedenasta to może dla niego dziesiąta i
dwunasta tak czy to jest coś pomiędzy to nie jest coś co on traktuje jako sztywne bo dla
niego jest to nieco bardziej nieco bardziej tutaj tutaj płynne no i proszę państwa

mamy jeszcze coś takiego reprezentacja osobista to też myślę jest nie nie nie to do
zapamiętania bo jest to niezwykle ważna kwestia prezentacją osobista na podstawie
pierwszego wrażenia jest wytwarzany i co będzie miało wpływ na to jak pacjenci którzy
przychodzą do państwa po raz pierwszy państwa będą odbierać co się składa na
prezentację osobistą to jest ubiór makijaż fryzura i dekoracje pamiętamy że ubiór mi się być
schludny wyprasowany nie poplamiony odpowiednio zapięty fryzura pamiętamy o tym włosy
były uczesane uporządkowane bo jak państwo mają bałagan na głowie to pacjent sobie
myśli że to działa taki trik psychologiczny że oni sobie myślą że jak państwo źle wyglądacie
bo macie na przykład poplamiony fartuch albo te włosy rozczochrane to że też nie jesteście
zbyt dobrymi specjalistami bo w tej głowie też jest taki bałagan jak i na zewnątrz tak makijaż
nie może być zbyt intensywny bo pacjent będzie się przyglądał lekarzowi a nie będzie się
skupiał na tym co lekarz mówi podobnie jak dekoracje ciała mówiąc o dekoracjach myśli się
przede wszystkim o biżuterii tatuażach biżuterię to ona też może hałasować w związku z tym
na przykład jak lekarka ma na ręce bransoletki i tą ręką piszę no to te bransoletki hałasują
więc do pacjenta może rozpraszać on nie będzie się skupiał na rozmowie będzie miał
trudności w opowiadaniu o tym co co mu dolega czyli to są też elementy które wpływają na
tą na to pierwsze wrażenie i i są oceniane pod kątem właśnie państwa profesjonalizmu
mimo tego że to nie są elementy profesjonalnych ale ale niestety tak to jest i ostatnia rzecz
środowisko czyli organizacja miejsca ty nowe biurko lekarza nie może wyglądać jak to które
państwu prezentuje bo jak pacjent przychodzi do państwa do gabinetu i widzi coś takiego to
będzie przerażony państwa bałaganiarstwo w ogóle no poza tym że w takich warunkach
trudno prowadzi się konsultacje lekarską bo trudno znaleźć cokolwiek żeby żeby zapisać
żeby żeby pokazać żeby zbadać żeby pacjenta nawet zobaczyć w związku z tym zwracam
uwagę na to że to nie jest właściwy sposób organizacji przestrzeni pamiętajmy o tym że
przestrzeń jest niejako przedłużeniem tego naszego zewnętrznego wyglądu więc na
przestrzeń też ona świadczy schludna i uporządkowana i