Temat: W labiryncie znaczeń- Wieża G.

Herlinga-Grudzinskiego

1. Wieża -symbolika znaczeń

W czasach wczesnochrzescijanskich to święte miasto, wzgórze łączące sferę sacrum i
profanum. W utworze pojawiają się też inne symbole biblijne.
To miejsce odosobnienia.
To miejsce cierpienia.
2. Kompozycja

Opowiadanie Herlinga-Grudzińskiego Wieża ma oryginalną,

ciekawą kompozycję szkatułkową (obrazowo można to przedstawić jako
skrzynię kryjącą wiele skarbów), ponieważ rozgrywa się na dwóch planach,
na różnych płaszczyznach czasowych i dotyczy dwóch różnych bohaterów.

Wyjściową sytuacją jest narracja żołnierza (bohatera pierwszego planu

będącego narratorem w planie drugim), który po męczącej służbie wojennej i
misji wojskowej w Mediolanie wyjeżdża na urlop do Piemontu, do małego
domku u stóp Przedalp, gdzie poznaje dwie historie.

Pierwsza dotyczy emerytowanego nauczyciela gimnazjum w Turynie, który

stracił rodzinę w czasie trzęsienia ziemi na Sycylii, a druga Lebrosso (i jego
siostry), zamkniętego na ponad ćwierć wieku w Wieży Strachu. Losy
Sycylijczyka oraz Trędowatego pozwalają na ukazanie wielu wątków i
problemów, które stopniowa wykłada nam narrator, który w miarę posuwanie
się akcji sam wplątuje się w opowieść o dwóch samotnych i cierpiących
mężczyznach, stając się poniekąd przedstawiciele trzeciego rodzaju
odosobnienia - emigracyjnego.

Poza kompozycją szkatułkową, cechą formalną utworu Herlinga-

Grudzińskiego jest niechronologiczny układ wydarzeń, który został
podporządkowany ładowi logicznemu i związkom przyczynowo-skutkowym,
co widać, gdy najpierw poznajemy historię narratora (postój między Bolonią
a Rawenną, misja wojskowa w Mediolanie, urlop), a dopiero później losy
żyjącego kilkaset lat wcześniej Lebrosso.

Jakby tego było mało, autor urozmaicił lekturę Wieży przepleceniem

narracji pierwszoosobowej z trzecioosobową. W utworze głos ma narrator
główny, narrator książeczki De Maistre’a, emerytowany nauczyciel oraz
Lebrosso, co jeszcze bardziej zwraca uwagę na problem samotności i
cierpienia bohaterów.

Innymi elementami kompozycyjnymi, na które warto zwrócił uwagę, jest

fragment będący opisem kamiennego pielgrzyma - rzeźby usytuowanej u
stóp góry świętego Krzyża w Kieleckiem, który pełni funkcję komentarza (w
oparciu o nawiązanie do legendy świętokrzyskiej) oraz symbolu (zwraca
uwagę na samotność i tragizm człowieka).

Reasumując rozważania o kompozycji szkatułkowej opowiadania, splatają

się w nim losy trzech samotnych i cierpiących bohaterów: trędowatego,
Sycylijczyka oraz narratora.

3. Bohaterowie
a) Lebrosso

b) Sycylijczyk
4. Symbole w Wieży