VISOKA ŠKOLA ZA PRIMIJENJENE I PRAVNE NAUKE

„ PROMETEJ „
BANJA LUKA

SEMINARSKI RAD

Iz predmeta: Finansijksa tržišta i berzanski menadžment

Na temu: Investicioni fondovi

Student; Anita Kos Mentor: Prof dr Ranko Mijić

Index:1236/2019
Poslovna ekonomija

Banjaluka, novembar 2021godine

 SADRŽAJ
UVOD.........................................................................................................................................3
1. INVESTICIONI FONDOVI...................................................................................................4
1.1 Kratka istorija otvorenih investicionih fondova...............................................................5
2. CILJEVI INVESTICIONIH FONDOVA...............................................................................6
2.1 Princip poslovanja investicionih fondova.........................................................................6
3. VRSTE INVESTICIONIH FONDOVA.................................................................................8
4. USLUGE INVESTICIONIH FONDOVA NA RAZVIJENIM TRŽIŠTIMA......................11
4.1 Organizacija investicionih fondova................................................................................12
ZAKLJUČAK...........................................................................................................................15
LITERATURA.........................................................................................................................16
 UVOD

Investicioni fondovi (investment funds) predstavljaju jedan od najpopularnijih načina ulaganja

novca u svijetu. U zemljama koje karakteriše visok stepen razvijenosti berzi i berzanskog
poslovanja, investicioni fondovi su postali izuzetno popularni tokom poslednjih 20-ak godina.
Na našim prostorima razvoj tržišta investicionih fondova u poslednjih 10-ak godina vezuje se
prvenstveno za definisanje zakonske regulative neophodne za uspješno funkcionisanje tržišta
investicionih fondova, zatim osnivanje većeg broja investicionih fondova i društava za
upravljanje investicionim fondovima, kao i povećanje stepena svijesti investitora o značaju
tržišta kapitala kao mjestu sakupljanja kapitala. Investicioni fondovi su nastali kao
permanentna težnja “malih investitora” i investitora koji ne poznaju u punom kapacitetu
zakonitosti koje važe na tržištu kapitala, da investiraju kapital i uđu na “mala vrata” na tržište
kapitala, kako bi kroz pozitivno poslovanje investicionog fonda ostvarili prinos. Prema
Zakonu o investicionim fondovima, investicioni fond predstavlja instituciju kolektivnog
investiranja u okviru koje se prikupljaju i ulažu novčana sredstva u različite vrste imovine sa
ciljem ostvarenja prihoda i smanjenja rizika ulaganja.Indirektno investicioni fond predstavlja
finansijsku instituciju koja povlači sredstva manjih individualnih investitora kojima za uzvrat
emituje akcije (shares) ili, rjeđe, potvrde o učešću u finansijskoj aktivi fonda (units).
Prikupljena novčana sredstva fonda se ulažu u različite vrste imovine (akcije, obveznice,
blagajničke zapise i druge zakonom dozvoljene hartije od vrijednosti), u skladu sa
investicionim ciljevima navedenim u prospektu, radi ostvarivanja dobiti i smanjenja rizika
ulaganja. Prihode ostvarene na takav način, investicioni fondovi investiraju, na domaćem i
međunarodnom finansijskom tržištu, u hartije od vrijednosti stvarajući diversifikovani
investicioni portfolio. Ulaganjem u investicione fondove investitor ostvaruje prihode po
osnovu dividende na akcije i kamate na obveznice kojima investicioni fond trguje, kapitalne
dobiti kao razlike u ceni HOV, kojima investicioni fond trguje, u zavisnosti od investicione
strategije fonda, kao i prihod u vidu kapitalne dobiti kroz porast vrednosti investicione
jedinice investicionog fonda.
 1. INVESTICIONI FONDOVI

Po definiciji investicioni fond predstavlja vrstu institucionalnih investitora, koji posredno

povezuju emitente i investitore na finansijskom tržištu. Prema definiciji Zakona o
investicionim fondovima, investicioni fondovi su institucije kolektivnog investiranja u okviru
kojih se prikupljaju i ulažu novčana sredstva u različite vrste imovine sa ciljem ostvarenja
prihoda i smanjenja rizika ulaganja. A prema slobodnom tumačenju, investicioni fondovi su
alternativa između štednje u banci i investiranja tj. aktivna štednja ili pasivno investiranje. U
Srbiji danas npr. posluje 10 Investicionih fondova i to (po redoslijedu osnivanja):

1. Delta Plus,
2. FIMA ProActive,
3. Raiffeisen Akcije,
4. Focus Premium,
5. Ilirika JIE,
6. KD Ekskluziv,
7. Delta Dynamic,
8. Citadel Triumph,
9. Zepter Capital i
10. Kombank InFond.

Investicioni fondovi spadaju u red organizacija koje se po mnogo čemu razlikuju od drugih
finansijskih učesnika. One nisu depozitne institucije poputa banaka, štedionica, štedno-
kreditnih organizacija koje prikupljaju depozite stanovništva i to im predstavlja najvažnije
izvore finansiranja. Među institucionalnim investitorima gdje pored investicionih kompanija
ubrajamo i osiguravajuća društva i penzione fondove, ima mnogo više sličnosti između zadnja
dva nabrojana nego između investicionih kompanija i neke od njih. Zašto? Osiguravajuće
kompanije i penzioni fondovi se mogu nazvati i ugovornim finansijskim institucijama,
pošto glavne izvore sredstava obezbjeđuju na bazi potpisanih ugovora sa korisnicima svojih
usluga. Investicione kompanije dolaze do sredstava emisijom svojih hartija od vrijednosti i to
prije svega akcija i udjela. I zbog toga su i dobile svoj naziv, i zato su posebno izdvojene u
klasifikaciji. Ipak sa institucionalnim investitorima ih povezuje činjenica da su, kao i
osiguravajuća društva i penzioni fondovi, nebankarske i nedepozitne organizacije.
Možemo ih definisati kao nov tip finansijskih posrednika čija se suština sastoji se u tome da
prikupljaju kapital putem prodaje svojih akcija stanovništvu s tim da formirani finansijski
potencijal plasiraju u akcije i obveznice preduzeća kao i u obveznice države. Prema tome,
investicioni fondovi vrše intermedijaciju između domaćinstava kao investitora i preduzeća -
države kao emitenata vrijednosnih papira. Alternativa je da domaćinstva neposredno drže
svoje finansijske holdinge u vidu akcija i obveznica kompanija - države. 1

1.1 Kratka istorija otvorenih investicionih fondova

Investicioni fondovi ili investicione kompanije intenzivan razvoj ostvaruju od druge polovine
80 - tih godina XX vijeka, kako po broju tako i po ukupnoj vrijednosti aktive kojom
raspolažu. Međutim, neke preteče investicionih fondova nastale su još u XIX vijeku. Prve
investicione kompanije predstavljale su fondove zatvorene strukture. U Briselu, 1822. godine,
holandski kralj Viljem I oformio je prvi investicioni fond. Prvi otvoreni investicioni fond je
1822. godine ustanovio holandski kralj Vilijam I. Ideja se je raširila na Škotsku, gdje je
oduševila štedljive Škote. Oni su bili poznati kao skromni ljudi, koji su izbjegavali brze i
lakoumne kupovine. Uspjeli su da uštedete velike količine novca, i taj novac su ulagali u nove
fondove. Nakon izvjesnog vremena su se fondovi pojavili u Americi ali su se bolje primili
krajem XIX vijeka. U to vrijeme su ih zvali akcioni trusti - prvi je bio njujorški godine 1889.
Ti turisti su se razvili u ulagačka društva, koja su bila omiljena u 20 - tim godinama prošlog
vijeka. Prvi pravi američki otvoreni investicioni fond je bio Shaw-Loomis-Saylesov fond.
Pojavio se je novembra 1929, nekoliko nedelja nakon berzanskog kraha. Njegovi osnivači su
izabrali loš trenutak, jer su cijene akcija padale, dok nisu 1932 godine dostigle najniže
vrijednosti. Prvi otvoreni investicioni fondovi svoje korijene vuku takođe iz XIX vijeka.
Međutim, prvi moderni otvoreni fond bio je Massachusetts Investors Trust koji je formiran
1924. godine sa portfoliom od 45 akcija i aktivom od 50.000 dolara. Ovaj fond uveo je
koncept koji će uvesti pravu revoluciju u investiranje i investicione kompanije: kontinuelno
prodavanje novih akcija i otkupljivanje akcija koje mogu uvijek biti prodate prema trenutnoj
vrijednosti aktive fonda. Ovaj fond još uvijek posluje, ali se danas zove State Street Research
i upravlja sa sedam fondova u kojima udjele mogu kupovati svi investitori bez razlike.
1
Burić Z.,: Institucionalni investitori na finansijskom tržštu, Beograd, Štampa Novi Dom, 1998.
 2. CILJEVI INVESTICIONIH FONDOVA

Cilj fondova je da prije svega obezbijede dodatnu likvidnost na finansijskom tržištu, prikupe
sitan slobodan kapital i stave ga u funkciju ekonomskog razvoja. Investicioni fondovi sa
sobom donose nekoliko koristi, jedna od njih je podizanje cijene kapitala, odnosno hartija od
vrijednosti, tako što fondovi koncentrišu sitnu tražnju i uvode je na tržište. Generalno, fondovi
podstiču razvoj privrede, a istovremeno vrše pritisak i na banke, predstavljajući dodatnu
konkurenciju. Ulaganje u investicione fondove donosi zaradu od oko 20% na uloženu sumu
na godišnjem nivou, dok je godišnja kamata u bankama oko 5%. Kao rezultat zdrave
finansijske konkurencije, banke su prinuđene da povećaju kamatu na štednju, a smanje
kamate na plasmane. Fondovi predstavljaju i institucije ekonomske demokratije obezbjeđujući
svima da uzmu učešće u ekonomskoj utakmici Istraživanja i analize međunarodnih eksperata
pokazuju da će se u narednih deset godina kroz investicione fondove sliti oko četiri milijarde
km. Stručnjaci smatraju da ne treba forsirati ulazak inostranih fondova, koji su više nego
dobrodošli, na domaće tržište, već treba osnivati i domaće koji bi predstavljali bitnu
komponentu razvoja privrede. Investicioni fondovi su u zemljama u tranziciji ubrzali sam
proces tranzicije, doprinijeli povećanju efikasnosti privrede, kao i smanjenju troškova
investiranja. Takođe, donošenjem svježeg kapitala ubrzava se i privatizacija. Brzinu razvoja
investicionih fondova kod nas teško je predvidjeti, ali se smatra da će inicijalnu kapislu dati
prelazak jednog dijela štednje stanovništva iz banaka u investicione fondove. Za dalji razvoj
fondova presudno će zavisiti od brzine širenja kulture investiranja, jer većina ljudi ne zna
razliku između akcije i obveznice, a kamoli šta je investicioni ili penzijski fond. U odnosu na
ostale forme investicija, investicioni fondovi su u prednosti time što privatnim plasmanom
institucionalni investitori izbjegavaju troškove javne emisije hartija od vrijednosti, njihovim
angažovanjem obezbjeđuje se visokoprofesionalni menadžment, a posredno jača i tržište
kapitala.

2.1 Princip poslovanja investicionih fondova

Investicioni fond predstavlja finansijsku instituciju koja povlači sredstva manjih investitora
kojima za uzvrat emituje akcije ili potvrde u finansijskoj aktivi fonda. Tako prikupljena
sredstva investicioni fondovi investiraju, na domaćem i - ili međunarodnom finansijskom
tržištu, u različite vrste hartija od vrijednosti stvarajući diverzifikovani investicioni portfolio.
Za efikasno investiranje sredstava investicionog fonda brine se profesionalni menadžer ili
stručna ekipa ljudi koja predstavlja portfolio menadžment kompanije. Prihodi po osnovu
hartija od vrijednosti se dijele akcionarima tj. vlasnicima ili štedišama investicionog fonda
srazmjerno njihovom učešću, umanjeni za vrijednost provizije na ime portfolio menadžment
usluge. Svaka akcija investicionog fonda predstavlja srazmjerno učešće u portfoliu hartija od
vrijednosti pod njenom upravom. Upravljanje portfoliom investicioni fond sprovodi u ime i za
račun vlasnika akcija u cilju postizanja oprimalnog profita, te time Investicioni fondovi u ime
investitora ulažu u čitav spektar različitih hartija od vrijednosti. Sa druge strane, treba
razlikovati pojam upravljačkih kompanija koje u svom sastavu mogu imati jedan ili više
investicionih fondova. Po pravilu, upravljačke kompanije su sastavljene od više investicionih
fondova koji imaju zasebne ciljeve, menadžment, investicione strategije i portfolio strukturu.
Osnovni razlog za njihovo osnivanje jeste da se prevaziđu slabosti svojstvene individualnom
investiranju.

Ove slabosti proizilaze iz nemogućnosti da se zadovolje sledeće tri bitne pretpostavke za

uspješno ulaganje:

1. investicija ne smije biti koncentrisana na jednom mjestu već raspoređena na više

mjesta,
2. investitor mora biti dobro informisan o tome u šta ulaže – u suprotnom je velika
vjerovatnoća da će imati gubitak i
3. investitor mora stalno da prati šta se dešava sa investicijom, s obzirom da se krupne
promjene često odigravaju brzo i da ostavljaju malo vremena za reagovanje.

Međutim većina individualnih investitora je ograničena nedovoljnim iznosom kapitala za

pravu diverzifikaciju, nedovoljnom sposobnošću da pravilno procijene različite mogućnosti za
ulaganje, kao i nedostatkom vremena da se prati šta se dešava sa investicijom kako bi se
reagovalo na vrijeme. Investicioni fondovi za svoje ulagače vrše smanjivanja investicionog
rizika kroz diverzifikaciju. Ovo postizanje efekta diverzifikacije je u potpunosti dostupno i
malim akcionarima, jer u najvećem broju slučaja imaju nizak donji prag ulaganja. Tako da
investitor i sa malim sredstvima investiranim u investicioni fond dobija diverzifikaciju rizika
svojstvenu velikim investicionim iznosima investiranim u veliki broj različitih hartija od
vrijednosti. Uz to investitor relativno jeftino dobija uslugu kompetentnog upravljanja svojim
sredstvima kao i minimiziranja pratećih troškova knjigovodstva, čuvanja hartija od
vrijednosti, transakcionih troškova i sl.
 3. VRSTE INVESTICIONIH FONDOVA

Tri osnovne vrste investicionih fondova su: 2

 otvoreni,
 zatvoreni i
 privatni investicioni fondovi.

Otvoreni fond funkcioniše na principu prikupljanja novčanih sredstava putem izdavanja

investicionih jedinica i otkupa investicionih jedinica na zahtjev člana fonda. Investirajući u
otvoreni investicioni fond, investitori postaju vlasnici investicionih jedinica koje je fond u
obavezi da otkupi po aktuelnoj cijeni na dan kad investitor podnese zahtjev. Otvoreni fondovi
pružaju investitorima mogućnost plasmana svojih sredstava putem kupovine investicionih
jedinica, u cilju ostvarivanja prinosa uz mogućnost svakodnevnog ulaganja sredstva ali i
povlačenja sredstava iz fonda.

Zatvoreni fond prikuplja novčana sredstva prodajom akcija putem javne ponude. Kada je
javna ponuda završena, investitori koji su kupili akcije fonda mogu trgovati akcijama fonda
na organizovanom tržištu po tržišnoj cijeni tih akcija, koja može biti niža ili viša od
vrijednosti imovine fonda. Zatvoreni fond nema obavezu otkupa sredstava investitora, već
investitor svoje akcije zatvorenog fonda može unovčiti isključivo na organizovanom tržištu
hartija od vrijednosti.

Privatni fond je organizovan kao društvo sa ograničenom odgovornošću i takav fond nema
ograničenja prilikom ulaganja. Namenjen je iskusnim investitorima, pa minimalni ulog iznosi
50,000.00 eura. U skladu sa osnovnim investicionim ciljem koji se ulaganjem sredstava
fonda želi postići, postoje četiri vrste otvorenih investicionih fondova:

1. Fond očuvanja vrijednosti imovine - Ovi fondovi ulažu u kratkoročne dužničke hartije
od vrijednosti i novčane depozite. Teže očuvanju vrijednosti uloga, odnosno, zaštiti od
inflacije. Ovo su fondovi sa najnižim rizikom.

2
Ćirović, M., : Bankarstvo, Bridge Company, 2001.
 2. Fond prihoda - Ovaj tip fonda ulaže 75% svoje imovine u dužničke hartije od
vrijednosti sa ciljem da investitorima ponudi nešto veće prinose od fondova očuvanja
vrijednosti.

Analogno je ulaganje u ove fondove i nešto rizičniji oblik investiranja sredstava. Rizičnost
ovih fondova može da se razlikuje u zavisnosti od izdavaoca hartija od vrijednosti u koje fond
ulaže. Pored toga, ovi fondovi su izloženi riziku kretanja kamatnih stopa - kada kamatne stope
rastu, vrijednost fondova prihoda se smanjuje.

3. Balansirani fond - Ulaže najmanje 85% svoje imovine u vlasničke i dužničke hartije
od vrijednosti, s tim da u dužničke hartije od vrijednosti ulaže najmanje 35% a najviše
65% imovine fonda. Ova vrsta fonda prikladna je za investitore koji žele umjerenu
stopu prinosa uz preuzimanje umerenog rizika.
4. Fond rasta vrijednosti imovine - Ulaže najmanje 75% vrijednosti imovine u vlasničke
hartije od vrijednosti. Ovaj tip fonda namijenjen je osobama koje žele atraktivan
prinos uz spremnost na preuzimanje visoke stope rizika.

Neto vrijednost imovine fonda predstavlja aktuelnu vrijednost hartija od vrijednosti i druge
imovine iz portfolia fonda, umanjene za iznos obaveza. Računa se svakog radnog dana, po
završetku trgovanja. S obzirom da se vrijednost hartija od vrijednosti svakodnevno mijenja, i
neto vrijednost fonda se svakodnevno mijenja. Neto vrijednost fonda je dobar pokazatelj
uspješnosti poslovanja investicionog fonda.

Generalno gledajući ulaganje u fond pretpostavlja preuzimanje određenih rizika. Ove rizike
možemo podijeliti na:

 Tržišni rizik - rizik promjene cijena finansijskih instrumenata. Imovina se u skladu sa

odredbama prospekta fonda investira u različite finansijske instrumente, čija je cijena
podložna promjeni. Promena vrijednosti tih instrumenata može dovesti do
nezadovoljavajućeg rasta ili pada vrijednosti imovine fonda, kao posljedica tri ključna
rizika:
1. promjena kamatnih stopa,
2. promjena cijene hartija od vrijednosti i
3. promjena kursa valuta.

Kretanje cijena dužničkih hartija od vrijednosti direktno zavisi od opšteg nivoa kamatnih
stopa i rizičnosti izdavaoca.
Povećanje opšteg nivoa kamatnih stopa po pravilu utiče na pad cijena dužničkih hartija u koje
je investirana imovina fonda. Istovremeno cijena akcija u koje je Fond investirao može biti
nezadovoljavajuća odbacujući nizak ili negativan prinos, kao posljedica tržišnih i - ili
netržišnih faktora, što posljedično može uticati na smanjenje prinosa na ulaganje fonda. 3

 Valutni rizik - budući da dio imovine fonda može biti investiran u hartije od
vrikednosti stranih izdavalaca-denomirane u stranoj valuti, ta hartija od vrijednosti će
biti izložena i riziku promjene kursa. Valutni rizik je vjerovatnoća da valute u kojima
je investirana imovina Fonda depresiraju u odnosu nakm, što bi dovelo do
nezadovoljavajućeg rasta ili pada vrijednosti imovine fonda.
 Kreditni rizik - predstavlja vjerovatnoću da izdavalac u čije je hartije od vrijednosti
investirano neće biti u mogućnosti da u cjelini ili djelimično izmiri svoje obaveze u
momentu dospijeća što bi negativno uticalo na likvidnost i vrijednost imovine fonda.
 Operativni rizik - operativni rizik je vjerovatnoća nastanka negativnih efekata na
poslovni i finansijski položaj društva i fonda, kao posljedica neadekvatnih internih
procedura i pravila rada, ponašanja zaposlenih, neadekvatnog upravljanja
informacionim sistemom društva, kao i nepredvidivih eksternih uticaja.
 Rizik promjene poreskih propisa - Rizik promjene poreskih propisa predstavlja
vjerovatnoću promjene poreskih propisa na način koji bi negativno uticao na
aktivnosti i prinos fonda. Ovaj rizik je u potpunosti izvan uticaja društva za
upravljanje.

3
Dostanić, G., : Investicioni fondovi i kompanije za upravljanje - izbor tekstova, Beogradska
 4. USLUGE INVESTICIONIH FONDOVA NA RAZVIJENIM
TRŽIŠTIMA

Investicioni fondovi svojim akcionarima pružaju mnoge korisne usluge. One se u

konkurentskoj borbi za investitore, stalno inoviraju i unapređuju u cilju privlačenja novih
investitora. Ogledaju se u nizu pogodnosti koje pojednostavljuju i olakšavaju poslove
akcionara. Dostupnost i jednostavna kupovina akcija investicionog fonda je od velike važnosti
u privlačenju novih akcionara. Slanjem čeka, telefonom ili posredstvom brokera, finansijskih
planera ili osiguravajućih agenata, kupovina akcija investicionih kompanija je svakako
jednostavna i brza. Radi dobijanja širokog spektra informacija, većinu fondova investitori
mogu kontaktirati i putem besplatnih telefonskih brojeva. Mogućnost mijenjanja fondova
unutar menadžment kompanije, je laka i gotovo uvijek prisutna kod investicionih kompanija
sa više fondova. Po pravilu je bez provizije, a investitorima daje mogućnost finansijske
4
mobilnosti i usmjeravanja investicionih sredstava.

Automatsko reinvestiranje podrazumijeva da investitor, bez ikakve provizije, može bilo koji
iznos svojih prihoda odrediti za automatsko reinvestiranje tj. ponovno ulaganje u fond.
Automatsko povlačenje sredstava, odnosno ako je investitor prešao prag svoje ukupne
investicije u fond, on može ugovoriti da mu se od prihoda ili glavnice mjesečno, kvartalno ili
godišnje automatski šalju čekovi, ako su prinosi fonda viši od fiksne isplate. Ostatak, na
zahtjev akcionara, može biti pod režimom automatskog reinvestiranja. Automatski
investicioni plan, omogućuje regularno investiranje podjednakih iznosa u dodatne akcije
fonda. Ovim se izbjegava rizik kupovine akcija u nepovoljnom trenutku i smanjuje vrijeme
očekivanja pravog trenutka za investiranje. Tako se po višim cijenama kupuje manje, a po
nižim cijenama kupuje više akcija fonda. Penzioni računi su sastavni dio ponude gotovo
svake investicione kompanije. Oni zahtijevaju posebne prijave za otvaranje računa i imaju
niži prag investiranja. Akcije fonda su na raspolaganju, kako organizovanim penzionim
računima, tako i poreski beneficiranoj namjenskoj penzionoj štednji pojedinca. oOvo su samo
neke od najčešćih usluga koje su prisutne na razvijenim finansijskim tržištima. Sa razvojem

4
Đukić, Đ., Bjelica, V., i Ristić Ž.,: Bankarstvo, Beograd, Čugura - Print, 2003.
tržišta i povećanjem konkurencije među investicionim kompanijama, realno je očekivati da
slične usluge se pojave i kod nas.

4.1 Organizacija investicionih fondova

Investicionim fondovima upravlja Društvo za upravljanje investicionim fondovima. Društvo

za upravljanje investicionim fondom organizovano je kao zatvoreno akcionarsko društvo i u
svom sastavu može imati više investiconih fondova sa različitim politikama ulaganja i
prinosa. Jedino ograničenje u broju fondova društva za upravljanje je, da svaki fond mora
imati bar jednog portfolio menadžera. Društvo za upravljanje investicionim fondovima:

 upravlja fondom,
 vodi investicionu politiku,
 donosi investicione odluke,
 vodi evidenciju o članovima fonda i vrijednosti njihovih udjela u fondu,
 obavlja određene administrativne, računovodstvene i marketinške poslove u ime
fonda.

Na vrhu piramide društva je Skupštima akcionara, zatim dolaze upravni i izvršni odbor.
Izvršni odbor se dijeli na direktora izvršnog odbora koji rukovodi sektorom marketinga,
prodaje, upravljanja imovinom i člana izvršnog odbora koji je zadužen za odjeljenje finansija
i pravne poslove u čijem sastavu se nalazi i interna kontrola i revizija. Osnovne tri vrste
investicionih fondova su: otvoreni, zatvoreni i privatni investicioni fondovi, kao što je već
navedeno.

Organizaciona šema otvorenog investicionog fonda dijeli se na:

 sektor opštih poslova i

 sektor za upravljanje portfoliom.

U opšte poslove ulazi finansijsko pravni sektor i sektor za poslove marketinga i prodaje, i
njihova uloga je da podrže rad sektora za upravljanje portfoliom, koji predstavlja osnovni
pokreretač investicionog fonda i od čijih odluka zavisi i vrijednost investicionih jedinica.
Sastavni dijelovi sektora za upravljanje portfoliom su direktor sektora, portfolio menadžer i
investicioni analitičar. Njihov zadatak je analiza finansijskog tržišta i njegovih učesnika, na
osnovu koje donose investicione odluke. Pri donošenju odluka moraju voditi računa da
prikupljena sredstva ulažu u prortfolio koji će pratiti opredjeljenost fonda prema riziku i
prinosima.

Struktura zatvorenog investicionog fonda sastoji se od:

 skupštine akcionara tj. vlasnika akcija, upravnog odbora, menadžmenta kompanije tj.
Investicionih i finansijskih savjetnika, nezavisnog povjerenika, posrednika transfera i
glavnog potpisnika. Na vrhu organizacione strukture nalazi se skupština akcionara,
koja bira i razrješava članove upravnog odbora. Investitori tj. akcionari su ujedno i
vlasnici investicionog fonda i oni su ti koji podnose investicioni rizik. Upravni odbor
je odgovoran za sveobuhvatno upravljanje kompanijom, za realizaciju investicionih
ciljeva i investicione politike fonda. Upravni odbor nadgleda rad menadžmenta
kompanije i investicionog savetnika tj. portfolio menadžmenta. Menadžment
kompanija čine investicioni savjetnici i finansijski analitičari. Oni predstavljaju tzv.
operativni menadžment fonda. Menadžment kompanija je specijalizovana institucija
za upravljanje portfoliom i najčešće je dio neke investicione banke, komercijalne
banke, brokersko-dilerske kuće itd. Od znanja, stručnosti, procjene i odluke,
investicionih i finansijskih savjetnika, zavisi uspjeh poslovanja cijelog fonda. Njihovi
zadaci su praćenje, analiza i predviđanje tržišnih kretanja, donošenje investicionih
odluka, kreiranje i upravljanje portfoliom...5
 Distributivno - prodajna organizacija investicionog fonda obuhvata niz posrednika. Tu
se nalaze:
 povjerenik,
 posrednik transfera i
 glavni potpisnik.

Povjerenik je nezavisna institucija koja je nadležna za izvršavanje naloga investicionog

savjetnika, odnosno odluke operativnog menadžmenta. Nezavisna institucija vrši isplate i
izdaje priznanice o transakcijama fonda. Njeno zaduženje je da čuva aktivu fonda tj. njegovu
5
Erić D.,: Finansijska tržišta i instrumenti, Beograd, Čigoja Štampa, 2003.
gotovinu i hartije od vrijednosti portfolia. U velikom broju slučajeva ulogu povjerenika
obavlja banka. Zatim dolazimo do posrednika transfera koji je nadležan za sprovođenje
transakcija sa akcionarima. Te transakcije se sastoje od prodaje i otkupa akcija, distribucije
dividendi i realizovanih kapitalnih dobitaka, vodjenja investicionih dosijea akcionara...

Zaduženje potpisnika je marketing i distribucija novih emisija akcija fonda. Postoje dva
načina prodaje akcija fonda a to su:

1. prodaja na “veliko” i
2. prodaja na “malo”.

Prva predstavlja prodaju brokersko-dilerskim kućama, a druga direktno investitorima. Ovi

poslovi se mogu obavljati interno i eksterno. Interno, kada se dio fonda ili menadžment
kompanija bavi naznačenim poslovima, a eksterno, kada ugovorne brokersko-dilerske kuće,
banke, i druge institucije u svojim centralama i kroz mrežu svojih predstavništva širom
zemlje, vrše naznačene poslove za račun i u ime investicionog fonda.
 ZAKLJUČAK

Prvi investicioni fondovi nastali su u SAD, krajem 20 - tih godina prošlog vijeka
(institucionalnu formu dao im je 1940 Investment Companies Act), nakon čega su poslovi sa
fondovima doživjeli globalni uspjeh. Broj investotora u fondove samo u SAD obuhvata danas
više od 80 miliona ljudi, odnosno svako drugo domaćinstvo investira u neki od fondova, pri
čemu je ukupno investirano više od $ 6.000 milijardi. Pored gore navedenih prednosti
ulaganja kroz investicione fondove (a koji se očekuju da budu ostvareni primenom odredbi
novodonijetog Zakona o investicionim fondovima), globalnoj popularnosti ovog vida
investiranja doprineo je još niz faktora, koje je kreirala praksa tokom vremena:

 zahvaljujući nastanku razlicitih tipova fondova, moguće je izvršiti prilagođavanje

svojih investicionih planova svojim budućim potrebama: n.p. moguće je investirati u
tzv. fondove rasta (growth funds), radi finansiranja buducih troškova školarine, ili u
tzv. prinosne fondove (income funds) radi obezbjeđenja sredstava za penziju, što je
investiranje u fondove dodatno učinilo atraktivnim;
 opšte je prihvaćena praksa da je minimalan ulog za ulazak u fondove prilično nizak,
usljed čega je investiranje u fondove dobilo dodatno na svom demokratskom karakteru
i popularnosti, te je broj fondova, različitog tipa, u stalnom porastu;
 porastu popularnosti fondova doprinio je naravno i razvoj Interneta, što je otvorilo
mogućnost za otvaranje računa u fondovima, uplate na te račune i druge transakcije
jednostavnim slanjem e-mail poruke.

Sa makroekonomskog stanovišta, pojava institucionalnih investitora, sposobnih da finansijska

sredstva alociraju u različite finansijske instrumente, potvrđena je u razvijenim zemljama kao
mogućnost uspostavljanja stabilnosti. Pojava investicionih fondova predstavljaju jedan od
bitnih uslova uspostavljanja likvidnosti i uspostavljanja makroekonomske stabilnosti.
 LITERATURA

1. Burić Z.,: Institucionalni investitori na finansijskom tržštu, Beograd, Štampa Novi

Dom, 1998.
2. Ćirović, M., : Bankarstvo, Bridge Company, 2001.
3. Dostanić, G., : Investicioni fondovi i kompanije za upravljanje - izbor tekstova,
Beogradska
4. Đukić, Đ., Bjelica, V., i Ristić Ž.,: Bankarstvo, Beograd, Čugura - Print, 2003.
5. Erić D.,: Finansijska tržišta i instrumenti, Beograd, Čigoja Štampa, 2003.