CHƯƠNG 1

Kế toán, ngôn ngữ của kinh doanh và cơ sở

ra quyết định quản lý
Vũ Hữu Đức
2016
 Mục tiêu

Sau khi học xong chương này, học viên có thể:
 Gỉai thích được bản chất của kế toán, đối tượng phục vụ và sự phát triển
của kế toán.
 Phân biệt kế toán tài chính, kế toán quản trị và kế toán thuế.
 Nắm được các quy định pháp lý về kế toán ảnh hưởng đến công tác quản
trị doanh nghiệp
 Giải thích được vai trò của kế toán quản trị đối với việc ra quyết định
quản lý

Vũ Hữu Đức MBA-2016 2

 Nội dung

 Bản chất của kế toán

 Kế toán tài chính – Ngôn ngữ kinh doanh
 Kế toán quản trị - Cơ sở cho việc ra quyết định
quản lý

Vũ Hữu Đức MBA-2016 3

 Bản chất của kế toán

 Bản chất kế toán

 Các lĩnh vực phát triển của kế toán
 Lược sử phát triển

 Thời kỳ ban đầu

 Luca Pacioli và sự phát triển của kế toán kép
 Sự phát triển của kế toán hiện đại
o Kế toán phục vụ cho các nhà đầu tư
o Kế toán phục vụ cho nhà quản trị
o Kế toán trong môi trường máy tính
o Hội tụ kế toán quốc tế
o Kế toán trong DNVVN

Vũ Hữu Đức MBA-2016 5

 Bản chất của kế toán

Quyết định
Các hoạt động Người ra quyết
kinh tế định

Dữ liệu Thông tin

Hệ thống kế toán

Vũ Hữu Đức MBA-2016 6

 Người ra quyết định

 Người quản lý
 Nhà đầu tư
 Chủ nợ
 Nhà nước
 Khách hàng
 Nhân viên…

Vũ Hữu Đức MBA-2016 7

 Các lĩnh vực phát triển

Kế toán tài chính

KẾ TOÁN Kế toán quản trị

Kế toán thuế

Kiểm toán

Vũ Hữu Đức MBA-2016 8

 Kế toán tài chính

 Thông tin kế toán cung cấp chủ yếu cho chủ sở hữu và
các đối tượng bên ngoài để ra quyết định kinh tế
 Cung cấp dưới hình thức các báo cáo tài chính
 Người quản lý chịu trách nhiệm tổ chức và duy trì sổ
sách kế toán

Vũ Hữu Đức MBA-2016 9

 Các báo cáo tài chính

 Bảng cân đối kế toán

 Báo cáo kết quả HĐ kinh doanh
 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
 Báo cáo về sự thay đổi vốn chủ sở hữu
 Bản thuyết minh báo cáo tài chính

Vũ Hữu Đức MBA-2016 10

 Kế toán quản trị

 Thông tin kế toán cung cấp cho người quản lý để đưa ra
các quyết định kinh tế
 Do DN tự tổ chức phù hợp với đặc điểm của mình

Vũ Hữu Đức MBA-2016 11

 Kế toán quản trị

 Tính toán chi phí/giá thành sản phẩm

 Lập dự toán và kiểm soát chi phí
 Đo lường và đánh giá kết quả hoạt động các bộ phận…

Vũ Hữu Đức MBA-2016 12

 Kế toán thuế

 Tính toán và lập báo cáo về nghĩa vụ thuế của doanh

nghiệp
 Thuế giá trị gia tăng
 Thuế thu nhập doanh nghiệp
 Các loại thuế khác
 Tham gia hoạch định thuế

Vũ Hữu Đức MBA-2016 13

 Kiểm toán

 Xác định sự phù hợp của thông tin với các tiêu chuẩn
của thông tin
 Kiểm toán báo cáo tài chính
 Kiểm toán tuân thủ
 Kiểm toán hoạt động
 Đánh giá các quy trình

Vũ Hữu Đức MBA-2016 14

Kế toán tài chính – Ngôn ngữ
kinh doanh
 Kế toán và nguồn cung cấp tài chính cho DN
 Khuôn khổ pháp lý
 Các chuẩn mực
 Nghề nghiệp kế toán
 Các nhân tố ảnh hưởng
 Kế toán và nguồn cung cấp tài chính

Đầu tư nguồn lực

Nhà đầu tư/ Nhà quản lý

Chủ nợ

Yêu cầu báo cáo về việc sử Trách nhiệm

dụng nguồn lực giải trình

Vũ Hữu Đức MBA-2016 16

 Khuôn khổ pháp lý

 Sự can thiệp của Nhà nước

 Bảo vệ lợi ích xã hội
 Bảo vệ quyền lợi Nhà nước

Vũ Hữu Đức MBA-2016 17

 Chuẩn mực kế toán

 Các nguyên tắc kế toán làm cơ sở cho quá trình lập và
trình bày báo cáo tài chính
 Do Nhà nước/Tổ chức nghề nghiệp/ Ủy ban độc lập ban
hành
 Bảo đảm chất lượng thông tin của báo cáo tài chính
 Vấn đề hệ thống kế toán thống nhất.

Vũ Hữu Đức MBA-2016 18

 Nghề nghiệp kế toán

 Sự hình thành kế toán chuyên nghiệp và ảnh hưởng đến môi
trường kế toán
 Khái niệm kế toán chuyên nghiệp
 Tổ chức nghề nghiệp
 Ưu thế của kế toán chuyên nghiệp (professional accountant)
 Vai trò của Nhà nước
 Sự gia tăng vai trò của kế toán

Vũ Hữu Đức MBA-2016 19

From Ledger to Leader
 Kế toán Việt Nam

 Những nhân tố ảnh hưởng

o Sự phát triển của nền kinh tế thị trường
o Sức ép hội nhập
 Quá trình đổi mới
o Hệ thống kế toán 1990
o Hệ thống kế toán 1996
o Hệ thống kế toán 2006
o Hệ thống kế toán 2014

Vũ Hữu Đức MBA-2016 21

 Các văn bản hướng dẫn

Chế độ kế toán DN, HCSN Các Luật và

quy định
liên quan
Hệ thống chuẩn mực kế toán

Luật Kế toán

 Luật kế toán

 Luật Kế toán 2003

o Thừa nhận những điểm mới của nền kinh tế thị trường
o Vai trò của người đại diện theo pháp luật và kế toán trưởng
o Hành nghề kế toán
 Luật Kế toán 2015
o Có hiệu lực 1.1.2017
o Đưa thêm khái niệm giá trị hợp lý, kiểm soát nội bộ
o Quy định chi tiết đối với hành nghề kế toán

Vũ Hữu Đức MBA-2016 23

 Các chuẩn mực kế toán VN

 Do Bộ Tài chính ban hành

 Dựa trên các chuẩn mực quốc tế
 Quy định các nguyên tắc cơ bản nhằm xử lý các vấn đề
kế toán.
 Đã ban hành được 26 chuẩn mực

Vũ Hữu Đức MBA-2016 24

 Chế độ kế toán doanh nghiệp

 Ban hành theo Thông tư 200/2014/QĐ-BTC, áp dụng từ

năm 2015.
 Ngoài ra, còn một hệ thống kế toán dành cho doanh
nghiệp vừa và nhỏ, ban hành theo Quyết định
48/2006/QĐ-BTC ngày 14.9.2006 (được bổ sung bằng
Thông tư 138/2011/TT-BTC)

Vũ Hữu Đức MBA-2016 25

Kế toán quản trị– Cơ sở cho
việc ra quyết định quản lý
 Thông tin và quá trình ra quyết định
 Từ kế toán chi phí đến kế toán quản trị
 Hệ thống kiểm soát quản lý
 Thông tin và quá trình ra quyết định

Kế toán quản trị

Nhu cầu
Kinh doanh

Dữ Thông Tri Quyết

liệu tin thức định

Sự kiện
Kinh doanh

Vị trí kế toán quản trị trong chuỗi giá trị thông tin
Nguồn: IMA, SMA: Definition of Management Accounting, 2008

Vũ Hữu Đức MBA-2016 27

 Sự thâm nhập kế toán và quá trình ra quyết định

Value chain of information

Robert Elliott, KPMG partner and current chairman of the AICPA (2000)

Vũ Hữu Đức MBA-2016 28

 Thông tin và việc ra quyết định

Dữ Thông Tri Quyết

liệu tin thức định
Nhu cầu
Kinh doanh

Quyết định marketing

Quyết định hoạt động
Sự kiện
Kinh doanh Quyết định đầu tư chiến lược
Hệ thống kiểm soát quản lý

Vũ Hữu Đức MBA-2016 29

 Quyết định marketing

 Trả lời các câu hỏi sau:

o Khối lượng sản phẩm cần thiết để duy trì khả năng sinh
lợi?
o Xác định giá bán bao nhiêu?
o Khách hàng, sản phẩm, kênh phân phối nào mang lại khả
năng sinh lợi trong mỗi phân khúc thị trường?

Vũ Hữu Đức MBA-2016 30

 Quyết định hoạt động

 Trả lời các câu hỏi sau:

o Chi phí ở bộ phận nào cần/có thể cắt giảm
o Cơ cấu sản phẩm tối ưu?
o Các quyết định ngắn hạn: Mua hay thuê? Chấm dứt một bộ
phận? Sản xuất trong điều kiện nguồn lực hạn chế?

Vũ Hữu Đức MBA-2016 31

 Quyết định đầu tư dài hạn

 Trả lời các câu hỏi sau:

o Đánh giá một dự án đầu tư
o Lựa chọn giữa những dự án đầu tư khác nhau

Vũ Hữu Đức MBA-2016 32

 Từ kế toán chi phí đến kế toán quản trị
Kế toán chi phí
• Tính toán số liệu quá khứ
• Dựa trên quan điểm tài
chính
• Chủ yếu dùng thước đo tài
chính
Vũ Hữu Đức
Kế toán quản trị
• Lập dự toán cho tương lai để hoạch
định và kiểm soát
• Dựa trên quan điểm quản trị
• Tiếp cận tư duy chiến lược
• Mở rộng thước đo phi tài chính
• Mở rộng cho tổ chức phân quyền
• Mở rộng cho doanh nghiệp dịch vụ
MBA-2016 33
 Hệ thống kiểm soát quản lý

• Quá trình thúc đẩy các thành viên thực hiện trách nhiệm
trong tổ chức để đạt được mục tiêu của tổ chức. Quá trình
này do các nhà quản lý thực hiện, bao gồm:
• Cơ cấu tổ chức dựa trên kế toán trách nhiệm
• Quy trình vận hành dựa trên hệ thống lập dự toán và kiểm soát.

Vũ Hữu Đức MBA-2016 34

 Cơ cấu tổ chức và
Kế toán trách nhiệm

Toång coâng ty

Trung tâm Khu vöïc Khu vöïc Khu vöïc

đầu tư Mieàn Baéc Mieàn Trung Mieàn Nam

Trung tâm doanh thu Cöûa haøng B Nhaø maùy A Trung tâm lợi nhuận

Khoái saûn xuaát Khoái phoøng ban

Trung tâm chi phí Phaân xöôûng A Phoøng keá toaùn Phoøng kinh doanh
 Quy trình vận hành và
Hệ thống dự toán & kiểm soát

Chieán löôïc

Laäp kế hoạch

Baùo caùo vaø phaân Döï toaùn

tích

Ñieàu haønh vaø ñaùnh giaù