Poj cie podatku

1. Podatek jest wiadczeniem pieni nym na rzecz pa stwa lub innego zwi zku publicznoprawnego
o charakterze przymusowym, powszechnym, bezzwrotnym i nieodpłatnym, pobieranym na
podstawie odpowiednich przepisów prawa.
2. Podatek jest wiadczeniem przymusowym, nakładanym przez pa stwo jednostronnie. Ponadto tak
nało ony podatek mo e by przymusowo wyegzekwowany przez uprawniony do tego organ
administracji finansowej pa stwa. Stosunek mi dzy podmiotem zobowi zanym do uiszczenia
podatku a podmiotem uprawnionym do jego nakładania jest stosunkiem podporz dkowania.
Wynika bezpo rednio z władczych uprawnie pa stwa lub innych zwi zków publicznoprawnych.
3. Wyj tkowo mog mie miejsce pewne formy samoopodatkowania, w których okre lona grupa
podmiotów, nieuprawniona do tworzenia obowi zków podatkowych, podejmuje decyzj o
dobrowolnym obci eniu si wpłatami na rzecz bud etu. wiadczenia takie nie maj jednak
charakteru podatkowego, poniewa nie s aktem woli pa stwa i nie opieraj si na przymusie
pa stwowym. Mog natomiast opiera si na przymusie faktycznym (moralnym, ekonomicznym,
politycznym), lecz niesankcjonowanym przez pa stwo i nieznajduj cym ochrony prawnej
pa stwa. Przykładem takiej sytuacji jest mo liwo samoopodatkowania si mieszka ców gminy.
4. Samoopodatkowanie si mieszka ców na cele publiczne mie ci si w zakresie zada i
kompetencji organów gminy. Cele te oraz zasady samoopodatkowania musz by okre lone przed
przeprowadzeniem referendum. Referendum przeprowadza si z inicjatywy rady gminy lub na
wniosek co najmniej 10% uprawnionych do głosowania mieszka ców gminy. Referendum jest
wa ne, je eli wzi ło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania. Wynik
referendum gminnego w sprawie samoopodatkowania si mieszka ców na cele publiczne jest
rozstrzygaj cy, je eli za samoopodatkowaniem oddano co najmniej 2/3 wa nych głosów.
5. Podatek ju zapłacony nie podlega zwrotowi. Przekazanie rodków na rzecz pa stwa do bud etu
jest ostateczne i definitywne. Natomiast ta ogólna cecha nie ma zastosowania, je eli pobranie
było niezgodne z prawem b d było le obliczone i zawy one. Cecha ta odró nia podatek od
zwrotnych dochodów pa stwa, takich jak kredyty, po yczki, wpływy z obligacji skarbowych czy
bonów skarbowych.
6. Podatek jest kategori finansow , co wynika z faktu, e pobierany jest w pieni dzu, a do finansów
zaliczamy zjawiska i procesy pieni ne.
7. Z tytułu zapłacenia podatku przez dany podmiot nie przysługuje mu w zamian roszczenie w
stosunku do pa stwa o jakiekolwiek wiadczenie. Nie przewiduje si ekwiwalentu
odpowiadaj cego podatkowi.
8. Odpłatno ć ogólna – rodki pochodz ce z podatków słu do finansowania funkcji pa stwa, w
ramach których społecze stwo otrzymuje okre lone wiadczenia, takie jak edukacja, ochrona
zdrowia, obrona narodowa, bezpiecze stwo zewn trzne i wewn trzne
9. Podatek jest regulowany w sposób jednolity dla wszystkich jednostek obj tych danym
opodatkowaniem, na podstawie powszechnie obowi zuj cych przepisów prawnych.
10. Według ordynacji podatkowej podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz
bezzwrotne wiadczenie pieni ne na rzecz Skarbu Pa stwa, województwa, powiatu lub gminy,
wynikaj ce z ustawy podatkowej.
11. Obecnie w Polsce innym podmiotem poza Skarbem Pa stwa, który posiada bezpo rednie
dochody własne z podatków, jest tylko gmina.
12. Aspekt ustrojowy podatku, oprócz aspektu ekonomicznego i prawnego – dotyczy on kwestii, w
jaki sposób powinny by regulowane przepisy dotycz ce zasadno ci opodatkowania i wysoko ci
obci e podatkowych. Podkre la si konieczno uj cia tematyki podatkowej w Konstytucji RP,
szczególnie przytoczenia obowi zku obywateli ponoszenia ci arów podatkowych na rzecz
pa stwa.
13. Ogólne zasady konstytucyjne, dotycz ce m.in. niedziałania prawa wstecz, zasady vacatio legis,
zaufania obywateli do pa stwa i prawa, zgodno ci z prawem i równo ci, powinny mie
szczególne zastosowanie do podatków z racji ich oddziaływania na stan rodków finansowych
gospodarstw domowych i podmiotów gospodarczych.
14. Opłata jest wiadczeniem pieni nym na rzecz pa stwa lub innego zwi zku publicznoprawnego o
charakterze przymusowym, powszechnym, bezzwrotnym i odpłatnym, pobieranym na podstawie
odpowiednich przepisów prawa. Zgodnie z t definicj poj cia te s znacznie do siebie zbli one.
Podstawowa ró nica zwi zana jest z odpłatno ci opłat. Ponosz cy opłat otrzymuje za wniesione
ń
ń
ń
ż
ę
ą
ż
ą
ż
ń
ą
ś
ż
ż
ą
ś
ą
ś
ś
ś
ś
ż
ą
ż
ń
ę
ą
ą
ż
ą
ś
ż
ć
ć
ę
ń
ą
ń
ń
ć
ń
ę
ą
ę
ę
ś
ź
ż
ą
ż
ę
ą
ż
ę
ż
ń
ż
ę
ń
ć
ą
ą
ź
ę
ą
ż
ń
ą
ś
ś
ą
ś
ś
ń
ś
ę
ę
ć
ń
ć
ń
ą
ą
ń
ś
ż
ę
ż
ą
ą
ś
ż
ń
ą
ż
ę
ą
ń
ś
ę
ż
ń
Ś
ę
ę
ą
ń
ę
ś
ż
ń
ś
ą
ń
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ż
ę
ą
ś
ą
ś
ą
ą
ń
ć
ż
ę
ę
ę
ń
ż
ś
ś
ą
ń
ą
ś
ż
ż
ę
ń
ś
ć
 wiadczenie pieni ne okre lone wiadczenie ze strony pa stwa, chocia z reguły niewymierne w
pieni dzu, gdy ma ono najcz ciej form okre lonej czynno ci urz dowej.
15. Istot opłaty jest odpłatno , czyli jest ona ekwiwalentem za usług wiadczon przez pa stwo
lub jednostk samorz du terytorialnego. Podmioty te pobieraj opłaty za konkretne wiadczenia,
czynno ci i usługi urz dowe, w ten sposób przerzucaj c cz lub cało kosztów tych wiadcze
na obywateli. Mówimy tutaj zatem o ekwiwalentno ci indywidualnej. Wysoko opłaty nie
odpowiada rzeczywistym kosztom spełnienia wiadczenia ponoszonym przez pa stwo lub
jednostk samorz du terytorialnego.
16. Podatki i opłaty ró ni si równie terminem poniesienia wiadczenia. Obowi zek wniesienia
opłaty istnieje przed dokonaniem czynno ci podlegaj cej opłacie, podatek za jest uiszczany po
otrzymaniu przychodu lub dochodu, zwi kszeniu maj tku czy dokonaniu obrotu.
17. Cłem jest wiadczenie pieni ne na rzecz pa stwa o charakterze przymusowym, bezzwrotnym i
nieodpłatnym, pobierane od przywozu, wywozu i przewozu towaru przez obszar celny danego
kraju. Obecnie w Polsce wyst puj tylko cła importowe, czyli przywozowe. Cła, w odró nieniu
od podatków, dotycz tylko towarów, które s importowane do kraju, nie maj zatem charakteru
powszechnego. Obowi zek zapłaty cła dotyczy importerów, którzy s podmiotami
gospodarczymi, nie ma wi c ono szerszego zastosowania do osób fizycznych nieprowadz cych
działalno ci gospodarczej. Ponadto cło jest cz sto elementem polityki handlowej pa stwa, słu y
ochronie rodzimego rynku i ma zapobiec importowi wybranych towarów. Jednak e zawsze pełni
funkcj fiskaln – stanowi dochód dla bud etu pa stwa. Wpływy z ceł s dochodami znacznie
ni szymi od podatków.

Elementy konstrukcji podatku

1. Elementy konstrukcji podatku (elementy techniki podatkowej, cechy zmienne podatku) słu
przeło eniu my li podatkowej na j zyk przepisów prawnych. Jest to zagadnienie trudne i wi e
si z przestrzeganiem reguł tworzenia racjonalnego prawa podatkowego , które decyduj o
skuteczno ci opodatkowania. Okre laj one relacje mi dzy organem podatkowym, działaj cym w
imieniu pa stwa, oraz osob zobowi zan do zapłaty podatku.
2. Do elementów konstrukcji podatku zaliczamy: podmiot podatku, przedmiot podatku, podstaw
opodatkowania, stawki i skale podatkowe, zwy ki, zwolnienia i ulgi podatkowe oraz warunki
płatno ci podatku.
3. Podmiotem podatku s obie strony stosunku podatkowego. Wyró niamy podmiot czynny i
podmiot bierny.
4. Podmiotem czynnym jest podmiot uprawniony do nakładania podatku, tj. pa stwo lub inny
zwi zek publicznoprawny, np. gmina. Jest on równie realizatorem polityki podatkowej. W
imieniu pa stwa lub gminy wyst puj uprawnione podmioty. Organami podatkowymi s :
Minister Finansów, naczelnik urz du skarbowego, naczelnik urz du celnego, dyrektor izby
skarbowej, dyrektor izby celnej oraz w imieniu gminy – wójt, burmistrz lub prezydent.
5. Podmiotem biernym jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna
nieposiadaj ca osobowo ci prawnej. Jest to podmiot zobowi zany, do którego adresowane s akty
prawa podatkowego . W zale no ci od tre ci tego zobowi zania jest nim podatnik, płatnik lub
inkasent. Podatnik to osoba zobowi zana do zapłacenia podatku, ponosz ca ci ar podatkowy. Do
niego przede wszystkim adresowane s poszczególne przepisy zawarte w konstrukcji podatku,
jego zachowanie ma przyczyni si do realizacji funkcji podatków. Płatnik nalicza, pobiera i
przekazuje podatek do bud etu. Podatnikiem i płatnikiem najcz ciej jest ta sama osoba (np.
prowadz ca działalno gospodarcz ). Oddzielenie ich od siebie podyktowane jest specyfik
polityki podatkowej, nakładaniem ró nych obowi zków w zale no ci od rodzaju podmiotu (np.
pobieranie zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych). Inkasentem jest osoba
pobieraj ca i przekazuj ca podatek do bud etu.
6. Przedmiotem podatku jest rzecz lub zdarzenie, z którym wi e si powstanie obowi zku
podatkowego.
7. Podstawa opodatkowania to wyra ony ilo ciowo lub warto ciowo, z reguły w pieni dzu,
przedmiot podatku. Zapewnia mierzalno przedmiotu podatku, jest jego konkretyzacj i
podstaw wymiaru podatku oraz powoduje powstanie zobowi zania podatkowego.
8. Sposób obliczenia podstawy opodatkowania okre lony jest w przepisach prawa podatkowego i
zale y od rodzaju podatnika. Osoby prowadz ce działalno gospodarcz obliczaj j na
ś
ę
ż
ą
ż
ą
ą
ż
ś
ę
ś
ą
ą
ę
ą
ś
ś
ś
ń
ą
ń
ę
ż
ą
ś
ą
ę
ż
ż
ą
ą
ę
ś
ą
ą
ć
ą
ś
ą
ś
ę
ę
ą
ś
ć
ż
ę
ż
ę
ż
ę
ś
ć
ś
ś
ą
ś
ę
ą
ę
ż
ę
ą
ż
ę
ą
ż
ą
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ż
ś
ś
ż
ć
ś
ń
ą
ę
ś
ż
ś
ą
ą
ś
ń
ą
ą
ą
ę
ś
ż
ń
ę
ą
ś
ą
ś
ś
ć
ą
ą
ś
ś
ż
ć
ą
ę
ę
ż
ś
ś
ę
ę
ż
ś
ś
ć
ż
ą
ę
ą
ę
ś
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ż
ń
ś
ć
ś
ń
ń
ś
ą
ą
ż
ą
ń
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ż
ą
ń
ą
ę
ą
 podstawie prawidłowo i rzetelnie prowadzonych ksi g, a zwolnieni z prowadzenia ksi g – na
podstawie szacunku lub znamion zewn trznych. Pracownicy za podstaw opodatkowania
przyjmuj wynagrodzenie otrzymywane z zakładu pracy. Podstawa opodatkowania mo e by
równie ustalona przez organ podatkowy w drodze decyzji administracyjnej.
9. Minimum wolne od opodatkowania oznacza tak wysoko podstawy opodatkowania, od której
nie jest pobierany podatek. W prawie podatkowym minimum wolne od opodatkowania mo e by
podane wprost (np. w podatku od spadków i darowizn) lub po rednio, poprzez obni anie
wysoko ci podatku nale nego (np. w podatku dochodowym od osób fizycznych). Zastosowanie
minimum słu y równie zmniejszeniu kosztów poboru podatku przez organy podatkowe.
10. Kumulacja podatkowa oznacza ł czenie ró nych podstaw opodatkowania w jedn cało . W
literaturze finansowej wyró nia si cztery rodzaje kumulacji podatkowej:
• kumulacj czasow ,
• kumulacj terytorialn ,
• kumulacj podmiotow ,
• kumulacj przedmiotow .
11. Kumulacja czasowa oznacza ł czenie dochodów, przychodów czy maj tku w okre lonym czasie,
najcz ciej rocznym. Stosuje si równie kumulacj krótsz – np. miesi c w podatku VAT, oraz
kumulacj dłu sz – np. 5 lat w odniesieniu do darowizn w podatku od spadków i darowizn.
12. Kumulacja terytorialna ma przede wszystkim aspekt mi dzynarodowy i dotyczy ł cznego lub
rozdzielnego traktowania dochodów osi gni tych w kraju i za granic . Wykorzystana jest do
konstrukcji nieograniczonego i ograniczonego obowi zku podatkowego w podatkach
dochodowych oraz do zasady terytorialno ci w podatku VAT.
13. Kumulacja podmiotowa ma zastosowanie do dochodów członków rodziny. Jest to np.
mo liwo wspólnego opodatkowania mał onków lub osób samotnie wychowuj cych dzieci,
ł czenie dochodów małoletnich dzieci z dochodami rodziców. Stosowana jest równie przy
opodatkowaniu wspólników spółek osobowych, których dochody ustala si na podstawie dochodu
spółki.
14. Kumulacja przedmiotowa oznacza ustalenie podstawy opodatkowania poprzez zsumowanie
poszczególnych rodzajów dochodów danej osoby. Wyst puje ona powszechnie w konstrukcjach
podatkowych. Słu y zwi kszeniu obci enia podatkowego, zapewnia opodatkowanie wi kszo ci
dochodów jedn skal podatkow . Istniej nieliczne wyj tki od zastosowania kumulacji
przedmiotowej, np. wył czenie dochodów z dywidend z ogólnego opodatkowania podatkiem
dochodowym.
15. Stawka podatkowa jest stosunkiem wysoko ci podatku do podstawy opodatkowania. Informuje
ona podmiot podatku, jaka cz jego dochodów zostanie przej ta przez pa stwo, wpływaj c
jednocze nie na jego zachowanie. Mianowicie – w zale no ci od wielko ci kwoty rodków
pieni nych pozostaj cych po opłaceniu podatku – podatnik podejmuje decyzje odnosz ce si do
prowadzonej przez niego działalno ci gospodarczej czy posiadania dóbr, b d cych przedmiotem
podatku. Podatnik za pomoc stawki podatkowej kalkuluje opłacalno prowadzonej przez siebie
działalno ci.
16. Wyró niamy kwotowe i procentowe stawki podatkowe. Skala podatkowa to zbiór stawek
podatkowych stosowanych w jednym danym podatku. Wyró niamy skale stałe (proporcjonalne) i
skale zmienne.
17. Skala stała (proporcjonalna) wyst puje wtedy, gdy stawka podatkowa jest jednakowa dla ka dej
podstawy opodatkowania. W przypadku stałej stawki kwotowej ci ar podatku b dzie relatywnie
malał wraz ze wzrostem osi ganych dochodów, np. w karcie podatkowej. Natomiast przy stałej
stawce procentowej relatywny ci ar podatku b dzie stały, np. w podatku dochodowym od osób
prawnych.
18. O skali zmiennej mówimy wówczas, kiedy stawki podatkowe zmieniaj si wraz ze zmian
wysoko ci podstawy opodatkowania. W ród skal zmiennych wyró niamy skal progresywn ,
degresywn i regresywn .
19. W skalach progresywnych wielko podatku ro nie szybciej ni podstawa opodatkowania.
Wyró niamy progresj globaln i progresj ci gł .
20. Progresja globalna wyst puje wówczas, kiedy ka da kolejna wy sza stawka ma zastosowanie do
całej podstawy opodatkowania
ą
ż
ę
ę
ż
ż
ż
ś
ż
ś
ś
ś
ś
ą
ś
ę
ę
ę
ę
ę
ć
ą
ż
ż
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ę
ę
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ś
ę
ć
ę
ż
ś
ą
ę
ą
ś
ć
ą
ż
ż
ś
ą
ś
ę
ę
ż
ś
ą
ę
ą
ż
ę
ą
ą
ż
ę
ś
ą
ę
ę
ś
ż
ą
ć
ż
ą
ą
ś
ż
ę
ę
ż
ż
ż
ś
ś
ć
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ś
ą
ę
ń
ę
ę
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ż
ż
ż
ś
ż
ć
ę
ż
ś
ą
ą
ć
ć
ą
 21. Przy progresji ci głej wy sza stawka ma zastosowanie tylko do nadwy ki dochodów ponad
granic poprzedniego przedziału skali. Ma ona zastosowanie m.in. w podatku od spadków i
darowizn oraz w podatku dochodowym od osób fizycznych.
22. Mo na jeszcze wyró ni progresj liniow , przyspieszon i opó nion , w zale no ci od tempa
wzrostu poszczególnych stawek podatkowych, przy zało eniu jednakowej rozpi to ci
przedziałów.
23. Skale regresywne wyst puj wówczas, kiedy stawka podatkowa maleje wraz ze wzrostem
podstawy opodatkowania.
24. Skala degresywna stanowi poł czenie skali progresywnej i skali proporcjonalnej. Przy skali
degresywnej wielko ci podatku pocz tkowo rosn w sposób progresywny, a po osi gni ciu
pewnej wielko ci – w sposób proporcjonalny. Teoretycznie rzecz ujmuj c, omówione wy ej skale
progresywne s w dosłownym, poj ciowym rozumieniu skalami degresywnymi, gdy zawsze od
pewnego poziomu dochodu, przychodu czy maj tku ma zastosowanie skala proporcjonalna.
Jednak e w literaturze oraz w praktyce przyj ło si takie skale uznawa za progresywne.
Natomiast skala degresywna wyst puje wtedy, gdy progresja dotyczy niskich podstaw
opodatkowania i szybko przechodzi w opodatkowanie proporcjonalne.
25. Zastosowanie w podatku kilku stawek podatkowych wzmacnia sił jego oddziaływania. Ma to
du e znaczenie dla realizacji funkcji podatków, o czym wiadczy m.in. fakt stosowania podatków
dochodowych o skalach progresywnych jako automatycznych stabilizatorów koniunktury w wielu
krajach wiata.
26. Zwolnienia i ulgi w systemie podatkowym słu do korygowania wymiaru podatku. Ogólnie
rzecz bior c, powoduj one zmniejszenie obci e podatkowych, ale w samym działaniu ró ni
si mi dzy sob .
27. Zwolnienia podatkowe polegaj na ograniczeniu przedmiotowego lub podmiotowego zakresu
opodatkowania. Oznacza to, e pewne sytuacje, obj te co do zasady opodatkowaniem, s z tego
opodatkowania wył czone. Chodzi zatem o całkowite lub cz ciowe pomini cie dochodów,
przychodów lub maj tku uzyskiwanego z niektórych ródeł przy ustalaniu podstawy
opodatkowania.
28. Ulgi podatkowe polegaj na zmniejszeniu wysoko ci podatku. Mog wyst powa w postaci
zmniejszenia podstawy opodatkowania, obni enia stawek podatkowych lub bezpo redniego
zmniejszenia ustalonej kwoty podatku. Ka de z tych rozwi za prowadzi do obni enia wielko ci
podatku, dlatego w konsekwencji ulgi podatkowe zwi zane s z samym podatkiem.
29. Zwolnienie oznacza definitywne wył czenie spod opodatkowania okre lonej przepisami kategorii
podmiotów lub przedmiotów, podczas gdy ulgi oznaczaj zmniejszenie rozmiarów uiszczanego
podatku
30. Natomiast zwy ki podatkowe powoduj zwi kszenie obci e z tytułu podatków. Obecnie s one
rzadko stosowane.
31. Prawo podatkowe wyró nia podmiotowe i przedmiotowe zwolnienia i ulgi podatkowe.
Zwolnienia i ulgi podmiotowe adresowane s do konkretnych podatników, których wył czaj z
obowi zku płacenia podatku. Maj niewielkie zastosowanie (np. zwolnienie z podatku
dochodowego inwalidów wojennych i wojskowych).
32. Natomiast rozległe zastosowanie maj zwolnienia i ulgi przedmiotowe. Zwi zane s jedynie z
przedmiotem opodatkowania. Maj ró norodny charakter – mo na tu wskaza zwolnienia
społeczne (np. stypendia, odszkodowania, zasiłki w podatku dochodowym od osób fizycznych)
oraz zwolnienia gospodarcze (np. dotacje na realizacj zada finansowanych z bezzwrotnej
pomocy zagranicznej w podatku dochodowym od osób prawnych).
33. Zwolnienia i ulgi podatkowe mo na równie podzieli na ustawowe i umowne. Zwolnienia i ulgi
ustawowe wynikaj z mocy samego prawa, zawarte s w ustawach podatkowych i nie wymagaj
decyzji organu skarbowego. Natomiast zwolnienia i ulgi uznaniowe przyznawane s przez
urz dy skarbowe na mocy decyzji administracyjnej, a ich przyznanie zale y od uznania urz du.
34. W prawie podatkowym mo na tak e wyodr bni zwolnienia i ulgi przyznane na czas
nieokre lony oraz na czas okre lony. Pierwszy ich rodzaj znajduje si w ustawach
podatkowych, obowi zuj one bezterminowo. Drugie za obowi zuj przez ci le okre lony czas
35. Z konstrukcji ulgi czy zwolnienia jako elementu koryguj cego wynika fakt, e słu one
uelastycznieniu wymiaru podatku, a przez to całej jego konstrukcji. Pozwalaj udynamiczni sam
podatek, aby lepiej dostosowa go do zmieniaj cych si warunków. Zwolnienia i ulgi s wa nym
oraz skutecznym instrumentem pozwalaj cym pa stwu interweniowa w procesy gospodarcze.
ę
ż
ę
ż
ę
ę
ą
ż
ś
ś
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ć
ą
ę
ą
ż
ż
ż
ą
ż
ć
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ż
ż
ę
ń
ż
ę
ą
ń
ą
ą
ę
ć
ć
ą
ś
ą
ę
ę
ś
ś
ę
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ń
ą
ź
ń
ą
ń
ż
ę
ś
ź
ą
ę
ż
ć
ś
ą
ą
ą
ż
ś
ż
ą
ć
ś
ę
ą
ż
ę
ę
ż
ż
ć
ś
ż
ć
ś
ą
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ą
ę
ć
ż
ą
ę
ż
ą
ś
ś
ą
ą
 Funkcje podatków
1. Sposób oddziaływania podatków na gospodark kraju, skutki tego oddziaływania, cele przez nie
spełniane oraz ich rola odzwierciedlone s w realizowanych przez podatki funkcjach. Podatkom
przypisuje si w gospodarce rynkowej trzy funkcje: fiskaln , regulacyjn i stymulacyjn .
2. Funkcja fiskalna jest najstarsz funkcj podatków. Polega ona na tym, e podatki powinny
odgrywa główn rol w zasilaniu dochodów bud etowych. Nale y przyj , e jest to
podstawowa rola podatków, poniewa wydatki publiczne ci gle rosn .
3. Funkcja fiskalna ma charakter powszechny, co oznacza, e ka dy podatek j spełnia. Natomiast
nie wszystkie podatki cechuj si jednakow wydajno ci , realizuj bowiem t funkcj w ró nym
stopniu. Wydajne ródło podatku decyduje przede wszystkim o stopniu realizacji funkcji
fiskalnej. Pa stwo powinno pobiera b d wprowadza podatki o najszerszym zasi gu
podmiotowym i przedmiotowym. Z tego punktu widzenia w Polsce funkcj fiskaln spełniaj
przede wszystkim cztery najbardziej wydajne rodzaje podatków:
• podatek od towarów i usług (VAT),
• podatek akcyzowy,
• podatek dochodowy od osób fizycznych,
• podatek dochodowy od osób prawnych.
4. O nadmiernym fiskalizmie mówimy wówczas, gdy wysoko obci e powoduje u podatników
ograniczenie b d likwidacj ich działalno ci, prowadz c w konsekwencji do zaniku ródła
podatku. Nadmierny fiskalizm mo e równie powodowa ucieczk w szar stref . Wówczas
pozostaje ródło podatku, jednak e nie wi si z nim wpływy do bud etu. W obu tych
przypadkach nadmierny fiskalizm oznacza ograniczenie funkcji fiskalnej.
5. W celu przeciwdziałania nadmiernemu fiskalizmowi w pierwszej kolejno ci nale y stosowa
zasad nienaruszalno ci ródła podatku. Oznacza ona, e podatek nie powinien by nadmierny,
tzn. nie powinien przeszkadza , lecz wr cz zach ca podatnika do działalno ci gospodarczej, a w
skali całego kraju nie powinien przeciwdziała rozwojowi gospodarczemu. Naruszenie ródła
podatku oznacza w przyszło ci znaczny spadek wydajno ci danych podatków, a w konsekwencji
poci ga za sob ni sze wpływy do bud etu.
6. Z przeciwdziałaniem nadmiernemu fiskalizmowi zwi zane jest okre lenie granic fiskalizmu, czyli
górnych stawek w poszczególnych podatkach, których przekroczenie b dzie niekorzystne
zarówno dla pa stwa, jak i podatnika. Problem dotycz cy kształtowania granic fiskalizmu jest
uwarunkowany wieloma zmiennymi, cz sto trudno mierzalnymi. Z tego powodu nie istnieje
dokładne i cisłe jego rozwi zanie. Okre lenie granic fiskalizmu słu y zapewnieniu wła ciwych
relacji mi dzy funkcj fiskaln i stymulacyjn . Rozwi zanie to zapewnia prawidłow konstrukcj
i niezakłócone funkcjonowanie podatku. Wymienione wy ej cztery podstawowe rodzaje
podatków cechuj si znaczn fiskalno ci .
7. Natomiast podatki dochodowe charakteryzuj si przeci tn wysoko ci stawek. Jednak e bior c
pod uwag nisk zamo no Polaków, słab kondycj finansow polskich przedsi biorstw oraz
trwaj c transformacj w polskiej gospodarce, realnie stawki te s dosy wysokie. Ponadto w
podatku dochodowym od osób fizycznych dla wi kszo ci podatników jest niskie minimum wolne
od opodatkowania oraz zwolnienia i ulgi o charakterze rodzinnym maj niewielkie znaczenie – te
rozwi zania dodatkowo powi kszaj fiskalno tego podatku.
8. Teorie podatkowe podkre laj ce podstawow rol funkcji fiskalnej i wył czaj ce stosowanie
pozostałych funkcji zwi zane s z zachowaniem neutralno ci opodatkowania. Obecnie
neutralno ci podatków nie rozpatruje si w tak skrajny sposób. Chodzi przede wszystkim o to,
aby podatki nie wpływały na rozkład rodków produkcji i na jej koncentracj . Nie neguje si
zasadno ci oddziaływania podatków na aktywno gospodarcz .
9. Funkcja regulacyjna polega na kształtowaniu dochodu i maj tku, które s w dyspozycji
podatników. Cz dochodów w postaci podatków jest przesuwana od podmiotów gospodarczych
i ludno ci do bud etu pa stwa, gdzie słu y realizacji funkcji pa stwa, czyli zada społecznych,
o wiatowych, zdrowotnych, obronnych itp. Funkcj regulacyjn realizuj przede wszystkim
podatki nieprzerzucalne lub trudno przerzucalne, do których zaliczamy podatki dochodowe.
Wysoko podatku, który jest ponoszony przez ka dy podmiot, powinna by zgodna z jego
zdolno ci płatnicz , w przeciwnym razie podatek b dzie działa antymotywacyjnie i zniech ca
do prowadzenia aktywnej działalno ci.
10. Funkcja stymulacyjna polega na takim skonstruowaniu podatków, aby sprzyjały one
gospodarno ci działania, pobudzały do osi gania odpowiednich wyników ekonomicznych i
ś
ą
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ś
ś
ć
ć
ś
ą
ę
ę
ź
ś
ś
ę
ń
ą
ą
ę
ń
ą
ś
ą
ź
ć
ą
ż
ż
ą
ź
ę
ą
ś
ę
ę
ż
ź
ń
ś
ą
ś
ć
ś
ą
ą
ą
ę
ę
ą
ą
ć
ą
ę
ż
ś
ą
ą
ż
ż
ś
ż
ć
ś
ę
ę
ą
ą
ś
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ś
ą
ą
ą
ć
ż
ź
ż
ę
ą
ć
ę
ś
ę
ę
ć
ę
ę
ć
ę
ą
ż
ę
ś
ą
ę
ś
ż
ę
ż
ą
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ą
ć
ć
ś
ć
ą
ż
ż
ć
ń
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ż
ę
ż
ą
ń
ą
ą
ż
ć
ś
ą
ż
ś
ą
ą
ę
ę
ę
ą
ż
ę
ć
ą
ą
ą
ń
ć
ę
ą
ć
ż
ę
ę
ą
ż
ą
ż
ś
ź
ź
ż
ę
ę
ą
ą
ć
ę
ę
ć
 finansowych, a ponadto sprzyjały podejmowaniu działa przynosz cych zyski oraz po dane
efekty społeczne, proeksportowe itp.
11. Funkcja stymulacyjna stawia podatkowi cel ekonomiczny, którym jest wspieranie ró nego
rodzaju działalno ci gospodarczej, oczywi cie tej, która według twórców polityki powinna si
rozwija . W podatkach istnieje wiele mo liwo ci realizacji funkcji stymulacyjnej. Do
najwa niejszych z nich nale y system zwolnie i ulg podatkowych. Mo e on by tak
kształtowany przez ustawodawc , aby przynosił pozytywne skutki dla pa stwa, a przede
wszystkim dla podatnika.
12. Rozwi zaniem sprzecznym z funkcj stymulacyjn jest opodatkowanie progresywne. Istnieje
gro ba negatywnego wpływu progresji w postaci zniech cenia do powi kszania dochodu,
szczególnie w stosunku do osób fizycznych prowadz cych działalno gospodarcz .
13. Odpowiednio skonstruowane ulgi, zwolnienia, wył czenia z podstawy opodatkowania o
charakterze gospodarczym powinny w takim stopniu motywowa podatników do podejmowania
lub zwi kszania działalno ci gospodarczej w danej dziedzinie, priorytetowej z punktu widzenia
pa stwa, aby w przyszło ci dzi ki rozwojowi tych dziedzin osi gn wi ksze wpływy do bud etu.

Systematyka podatków i cechy poszczególnych typów podatków

1. Konieczno klasyfikacji podatków wynika z ich znacznej ró norodno ci. Podatki ró ni si
mi dzy sob przede wszystkim takimi elementami konstrukcji, jak podmiot i przedmiot
opodatkowania oraz sposób poboru podatku. Systematyka podatków słu y równie lepszemu
poznaniu poszczególnych konstrukcji podatkowych, gdy pozwala uchwyci podstawowe cechy
ka dego typu opodatkowania.

Podział podatków według kryterium przedmiotowego

1. Ze wzgl du na przedmiot podatku wyró nia si cztery rodzaje podatków:
• podatki przychodowe,
• podatki dochodowe,
• podatki obrotowe,
• podatki maj tkowe.

Podatki przychodowe
1. Podatki przychodowe nale do najstarszych konstrukcji podatkowych. Opieraj si na prostej
konstrukcji ze stał kwotow lub procentow stawk podatku. Stanowi niewielkie wpływy do
bud etu, zasilaj równie bud ety gmin.
2. Podatek przychodowy opodatkowuje wszystkie otrzymane przez podatnika rodki. Przedmiotem i
podstaw opodatkowania jest przychód, czyli cały wpływ brutto, bez potr cania kosztów jego
uzyskania, osi gni ty z okre lonych przedmiotowo ródeł o charakterze gospodarczym,
napływaj cy wzgl dnie regularnie w okre lonym czasie
3. Przychód jest wi c bezpo rednio zwi zany ze ródłem podatku. Z tego powodu podatki
przychodowe maj przede wszystkim charakter rzeczowy. Fakt ten nie oznacza, e w tych
podatkach nie bierze si pod uwag cech wła ciciela danej opodatkowanej rzeczy. W
konstrukcjach podatków przychodowych ustawodawca uwzgl dnia osobiste cechy podatnika.
4. Opodatkowanie przychodu oznacza, e mo e zaistnie sytuacja, kiedy podatnik jest zobowi zany
zapłaci podatek pomimo osi gania strat. W zwi zku z tym podatki przychodowe, w porównaniu
z podatkami dochodowymi, w znacznie mniejszym stopniu uwzgl dniaj zasad zdolno ci
płatniczej podatnika.
5. W Polsce istniej nast puj ce rodzaje podatków przychodowych:
• podatek od gier,
• podatek rolny,
• podatek le ny,
• ryczałty, tj. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa, zryczałtowany podatek
dochodowy od przychodów osób duchownych, podatek tona owy.
6. Cechy podatków przychodowych, pozwalaj ce odró ni je od innych typów podatków, s
zbli one do cech podatków dochodowych i zostan omówione przy podatkach dochodowych.
ń
ż
ę
ź
ż
ż
ż
ą
ć
ć
ę
ę
ą
ą
ś
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ę
ą
ę
ę
ż
ś
ą
ś
ę
ż
ą
ś
ą
ą
ż
ę
ż
ś
ę
ż
ą
ż
ę
ą
ś
ż
ś
ą
ę
ą
ż
ą
ń
ź
ą
ą
ą
ś
ą
ś
ć
ż
ą
ż
ń
ź
ć
ż
ę
ę
ą
ż
ć
ą
ć
ś
ć
ą
ę
ę
ą
ś
ż
ś
ć
ą
ą
ę
ń
ż
ą
ą
ę
ę
ż
ż
ż
ż
ż
ć
ą
ą
ż
ą
ś
ę
ę
ą
 Jednym z rodzajów podatków przychodowych s uproszczone formy opodatkowania, zwane
ryczałtami. Ryczałt ma przede wszystkim znaczenie jako forma szczególnego ustalenia podstawy
wymiaru w prawie podatkowym. Opiera si na szacunkowym okre leniu tej podstawy dla
wi kszej grupy podatników, maj cych wspólne lub podobne odpowiednie cechy.
Charakterystyczne dla ryczałtu jest wyznaczenie nale no ci w celu ustalenia podstawy wymiaru w
odniesieniu do pewnych zewn trznych oznak działalno ci podatnika, co w najwi kszym stopniu
odró nia go od ogólnych zasad opodatkowania.
7. Natomiast z prawnego punktu widzenia ryczałt podatkowy polega na wprowadzeniu dla pewnych
grup podatników odr bnej formy ustalania i poboru zobowi za podatkowych w zakresie
istniej cych podatków. Ryczałt jest zatem powi zany z istniej c form opodatkowania, jest jej
uzupełnieniem.
8. Ryczałt posiada nast puj ce cechy, pozwalaj ce odró ni go od innych typów podatku:
• Stosowany jest praktycznie wył cznie w stosunku do mniejszych przedsi biorstw. W
odniesieniu do tych podatników ustalanie wymiaru indywidualnego, zarówno w odniesieniu do
podatku obrotowego, jak i dochodowego, wykazuje wiele trudno ci i komplikacji. Dlatego
zastosowanie form uproszczonych do tej kategorii przedsi biorstw ma swoje gł bokie racje i jest
zasadne z punktu widzenia zarówno podatnika, jak i organu administracji podatkowej
• Mo liwo skorzystania z ryczałtu uzale niona jest od spełnienia wielu wymaga . S to przede
wszystkim wymogi finansowe (odpowiednia wysoko obrotów, przychodów, dochodów), rodzaj
prowadzonej działalno ci, liczba zatrudnionych pracowników.
• Ryczałt opiera si na szacunku. Oszacowanie przychodu czy obrotu zale y od wielu
obiektywnych czynników. Zazwyczaj s to znamiona zewn trzne prowadzonej działalno ci. Sam
wymiar ryczałtu oparty jest na pewnych znormalizowanych kryteriach i elementach
obrachunkowych uznanych jako obiektywne, podstawowe i charakterystyczne przez ustawodawc .
Kryteria te stanowi podstaw do ustalenia wielko ci normy szacunkowej.
• Wymiar wielko ci ryczałtu jest najcz ciej konkretn sum pieni dzy. Jest ona ustalana z góry, na
dany okres, zwykle roczny.
• Ryczałt nie wymaga w ogóle prowadzenia ksi gowo ci. Je eli dokumentacja jest wymagana, jest
ona bardzo uproszczona i jej sporz dzenie nie sprawia najmniejszych problemów. W zwi zku z tym
okre lenie nale no ci podatkowej nie opiera si na rachunkowo ci ani ustalaniu stanu faktycznego
na podstawie zawartych transakcji kupna, sprzeda y itp.
• Ryczałt ustalony w formie szacunku bazuje na przeci tnej wielko ci stawek lub bezpo rednio
pobieranej kwocie podatku. Taka konstrukcja zach ca podatników do osi gania wysokich
dochodów, gdy przy wi kszym ich poziomie realnie obni a si wielko opodatkowania
ryczałtowego. Ponadto ryczałt wi e si z ni szym obci eniem w porównaniu z opodatkowaniem
na zasadach ogólnych. rednie ustalenie norm ryczałtu jest mniej dotkliwe dla podatnika, ni gdyby
swoj działalno gospodarcz rozliczał zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem. Ryczałt jest zatem
form ulgowego opodatkowania.
• Ryczałt jest po dan form opodatkowania. Z punktu widzenia pa stwa cechuje si tanio ci
poboru, jest prosty, od administracji skarbowej nie wymaga rozwini tej kontroli z racji prostoty
rozwi za dotycz cych jego rozlicze , a ponadto gwarantuje pewne i stałe, chocia niewielkie,
dochody bud etowe. Natomiast dla podatnika jest ulgowym opodatkowaniem, poniewa szacunek
oparty na przeci tnych normach jest korzystniejszy od zasad ogólnych, nie wymaga prowadzenia
praktycznie adnej rachunkowo ci i sporz dzania ró nych dokumentów, jednocze nie motywuje
podatnika do efektywnego i wydajnego działania.
9. Wyró niamy nast puj ce typy ryczałtów
• Ryczałt kwotowy. Polega on na bezpo rednim ustaleniu miesi cznych (rocznych b d na inny
okres) stawek podatku ryczałtowego, które ponosi jednolita grupa podmiotów. Dla poszczególnych
grup przedsi biorstw, ró ni cych si ci le okre lonymi cechami, ustalone s odr bnie kwoty
ryczałtu, najcz ciej w formie tabeli. Cechy te słu jednocze nie do kwalifikowania podmiotów,
które mog korzysta z ryczałtu. W Polsce takim typem ryczałtu jest karta podatkowa oraz
zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych.
• Ryczałt szacunkowy. Oparty jest on na stawce proporcjonalnej lub progresywnej. Polega na
szacunkowym ustaleniu przypuszczalnej wielko ci dochodu, z wykorzystaniem ró nych kryteriów
obiektywnych i zastosowaniu do niej okre lonej stawki proporcjonalnej lub progresywnej. W Polsce
takim typem ryczałtu jest podatek tona owy.
ę
ż
ś
ż
ą
ą
ż
ą
ą
ń
ś
ć
ą
ż
ę
ż
ę
ż
ś
ś
ś
ż
ż
ć
ę
ą
ę
ą
ś
ą
ę
ę
ą
ć
ą
ś
ę
Ś
ą
ż
ę
ą
ę
ą
ą
ę
ś
ą
ą
ż
ą
ę
ę
ń
ż
ś
ą
ę
ś
ą
ś
ś
ś
ż
ą
ą
ż
ę
ę
ę
ś
ą
ż
ś
ś
ą
ż
ą
ż
ą
ż
ś
ż
ś
ć
ć
ś
ś
ą
ę
ę
ż
ą
ę
ę
ż
ą
ś
ś
ą
ą
ż
ę
ę
ń
ś
ę
ś
ę
ń
ą
ś
ś
ą
ę
ć
ę
ą
ż
ń
ś
ż
ę
ż
ę
ą
ą
ż
ą
ę
ź
ś
ż
ś
ś
ę
ą
 • Ryczałt ewidencjonowany. Jest on oparty na prowadzonej ewidencji sprzeda y, zakupów
materiałów i zatrudnienia, które wyznaczały szacunkowe normy zysku. W Polsce takim typem
ryczałtu jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
• Ryczałt umowny. Polega on na indywidualnym ustaleniu wysoko ci podatku mi dzy podatnikiem a
organem skarbowym. Mo liwo tak ma podatnik prowadz cy specyficzn działalno
gospodarcz , w stosunku do którego istnieje potrzeba łagodnego opodatkowania.

Podatki dochodowe
1. Podatki dochodowe s powszechnie stosowane we wszystkich krajach rozwini tych. Stanowi
wydajne ródło dochodów bud etowych, szczególnie w krajach wysoko rozwini tych. W Polsce
istniej dwa rodzaje podatku dochodowego – podatek dochodowy od osób fizycznych i
podatek dochodowy od osób prawnych.
2. W historii wykształciły si dwie formy podatku dochodowego. Jedn z nich jest podatek od
dochodów cz stkowych, który stanowił pierwsz form podatku dochodowego. Został
wprowadzony w 1799 r. w Wielkiej Brytanii. W podatku cedularnym ródła przychodu podzielone
s na kilka cz ci (ceduł) i s one odr bnie opodatkowane – nie tworz jednej wspólnej podstawy
opodatkowania. Podatek dochodowy globalny został wprowadzony po raz pierwszy w 1867 r. w
Niemczech. Opodatkowuje on wszystkie rodzaje dochodów na tych samych zasadach, według
jednakowej skali podatkowej.
3. Podatek globalny jest stosowany we współczesnych podatkach dochodowych, przy czym istniej
wyj tki od ł cznego traktowania wszystkich dochodów.
4. Starsza koncepcja ródeł wskazywała na regularno i stało wpływów tworz cych dochód. W
zwi zku z tym wszelkie rodki nadzwyczajne, otrzymywane sporadycznie, które trudno
przewidzie , nie powinny by zaklasyfikowane do dochodu. Natomiast szersze uj cie dochodu
wyst puje w koncepcji czystego maj tku. Tutaj dochodem jest czysty przyrost maj tkowy,
wszelkie wpływy uzyskane przez osob , niezale nie od pochodzenia, ródła przychodu.
5. Obecnie stosowane prawo podatkowe posiłkuje si definicj dochodu jako czystego maj tku, przy
czym koncepcja ródeł nie została zupełnie odrzucona.
6. Opodatkowaniu podlegaj wszelkiego rodzaju dochody, natomiast cz sto do dochodów stałych
oraz dochodów nadzwyczajnych stosuje si odmienne skale podatkowe oraz nie ł czy si ich ze
sob (dochody nadzwyczajne nie powi kszaj podstawy opodatkowania i opodatkowane s
ryczałtowo).
7. Powszechno podmiotowa oznacza konieczno opodatkowania wszystkich osób (fizycznych
czy prawnych) osi gaj cych dochód. Wył czenie z niego pewnych kategorii podmiotów przeczy
tej zasadzie i powoduje, e konstrukcja podatku staje si wadliwa. Rozumienie tej zasady
wyklucza ponadto istnienie zwolnie podmiotowych
8. Powszechno przedmiotowa oznacza za tak konstrukcj podatku dochodowego, która traktuje
dochód ł cznie, globalnie, nie dziel c go na ródła pochodzenia przy okre laniu wysoko ci
opodatkowania. Współcze nie za nowoczesny uwa a si podatek globalny, w przeciwie stwie do
podatku cedularnego, który dzieli dochody na cz ci.
9. Opodatkowanie czystego dochodu rozpatruje si z punktu widzenia podmiotowego i
przedmiotowego.
10. Uj cie podmiotowe dochodu wskazuje, e podatek nale y pobiera , uwzgl dniaj c tzw.
minimum egzystencji. Podatek nie powinien narusza tej cz ci dochodu, która konieczna jest
podatnikowi do ycia, prowadzenia podstawowych czynno ci zwi zanych z działalno ci
gospodarcz .
11. Uj cie przedmiotowe dochodu mówi, e opodatkowaniu powinien podlega dochód pozostaj cy
do dyspozycji podatnika, tzn. przychód po odliczeniu kosztów jego uzyskania. Wi e si to z
faktem, e podatnik musi mie do dyspozycji rodki, z których b dzie mógł zapłaci podatek.
12. Zasady powszechno ci podmiotowej i przedmiotowej oraz opodatkowania czystego dochodu z
punktu widzenia podmiotowego i przedmiotowego s zatem kryteriami, za pomoc których
mo na ocenia poprawno konstrukcyjn współczesnych podatków dochodowych oraz kierowa
si nimi w przypadku w tpliwo ci interpretacyjnych w procesie stosowania prawa.
13. Cechy podatków dochodowych i przychodowych, odró niaj ce je od pozostałych typów
podatków
ą
ę
ę
ę
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ź
ą
ć
ą
ą
ą
ś
ś
ę
ć
ć
ć
ą
ś
ź
ż
ą
ź
ś
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ć
ę
ż
ą
ż
ś
ć
ć
ż
ś
ś
ć
ń
ę
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ś
ę
ż
ś
ą
ż
ą
ę
ź
ś
ś
ę
ć
ż
ś
ć
ą
ę
ć
ą
ę
ę
ą
ż
ę
ś
ę
ę
ć
ż
ś
ę
ś
ą
ś
ą
ź
ź
ą
ę
ą
ą
ć
ć
ś
ę
ą
ę
ę
ć
ą
ę
ę
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ń
ę
ą
ą
ę
ś
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ć
ś
ć
 • Podatki te wymierzone s wprost od dochodu lub przychodu. Bezpo rednio obci ona jest podstawa
opodatkowania b d ca ródłem dochodu. Konstrukcja podatku dochodowego, ustalaj ca ci le
dochód oraz odnosz ca bezpo rednio do niego stawk podatkow , pozwala na odpowiednie jej
ustalenie. W podatkach przychodowych stawka odnosi si bezpo rednio równie do uzyskanego
przychodu.
• Konstrukcja podatków przychodowych, a szczególnie dochodowych, dostosowana jest do
indywidualnej sytuacji podatnika, uwzgl dnia zasad jego zdolno ci płatniczej. W tym celu
stosowane s ulgi i zwolnienia, najcz ciej o charakterze społecznym b d gospodarczym. W
podatku dochodowym od osób fizycznych bierze si pod uwag sytuacj rodzinn podatnika,
ustalaj c progresywn skal podatkow , minimum wolne od opodatkowania oraz stosuj c ulgi
społeczne uzale nione od stanu zdrowia podatnika, jego wieku, utrzymywania członków rodziny
itp., b d ulgi gospodarcze dla prowadz cych działalno gospodarcz .
• Podatki dochodowe i przychodowe nie mog by według zamierze ustawodawcy przerzucone lub
nie powinny by przerzucone b d trudno jest je przerzuci . Dla realizacji tej cechy zastosowano
odpowiednie konstrukcje w podatku dochodowym i przychodowym. Powy szemu słu y pobranie
podatku u ródła, gdzie administracja da uiszczenia podatku przez osob trzeci (np. w podatku
dochodowym od osób fizycznych najcz ciej jest to pracodawca, w podatku rolnym inkasentami s
sołtysi). W tym przypadku podatnik praktycznie nie ma mo liwo ci przerzucenia podatku.
• Dla okre lenia podstawy opodatkowania w podatku dochodowym ustawodawca ustala normatywnie
dochód podatkowy. Tworz c katalog kosztów potr calnych i niepotr calnych oraz ci le okre laj c
mo liwe przychody, okre la dochód podatkowy, który cz sto znacznie ró ni si od dochodu
rzeczywistego. Ta ró nica mo e by znaczna, szczególnie gdy dla obliczenia dochodu wykorzystuje
si normy szacunkowe. Odpowiednie okre lenie dochodu podatkowego mo e wi c spowodowa
racjonalne i sprawiedliwe uj cie podstawy opodatkowania. Natomiast w podatkach przychodowych
kształtowanie wielko ci przychodu nie daje tak du o mo liwo ci jak kształtowanie dochodu, przy
czym istnieje wiele rozwi za stosowanych przy ustalaniu norm szacunkowych, głównie w zakresie
podatku rolnego i le nego.
• Fiskalizm, który przejawia si wielko ci obci e dochodu lub przychodu, jaka ma zosta
przekazana do bud etu, mo na w podatkach dochodowych oraz przychodowych dokładnie
kontrolowa . Stawki podatkowe w tych podatkach odnosz si bezpo rednio do ci le okre lonego
dochodu lub przychodu, co pozwala ustawodawcy ustali , jak podatek b dzie spełniał swój cel
fiskalny. Ponadto istnieje mo liwo odpowiedniej korekty dochodu lub przychodu (zastosowanie
minimum wolnego od opodatkowania, ulgi, wył czenia) oraz zmiany stawek podatkowych, aby
podwy szy lub obni y wielko fiskalizmu, kieruj c si jednocze nie innymi celami, które
podatki te powinny spełnia .
• Ma ono zastosowanie szczególnie do podatków dochodowych. Ustawodawca w podatku
dochodowym ustala dochód bardzo ci le – poprzez taksatywne wyodr bnienie kosztów
potr calnych i niepotr calnych. Wła nie to wyodr bnienie daje mu mo liwo wpływania na
ekonomiczn działalno podatnika.
• Problem ten pozostaje nadal bardzo kontrowersyjny, a pogl dy na jego temat s zró nicowane.
Zarówno progresywna, jak i proporcjonalna stawka podatkowa w podatku dochodowym maj swoje
zalety i wady, nie pozwalaj one jednak na wskazanie jednej z nich jako lepszej. Równie bior c
pod uwag wydajno podatku dochodowego, nie mo na stwierdzi , czy przy u yciu skali
proporcjonalnej, czy progresywnej osi gnie si z podatku wy sze dochody.
• Podatek dochodowy uiszczany jest przez podatnika lub płatnika w zaliczkach miesi cznych,
natomiast po zako czeniu roku jest ostatecznie rozliczany. Podobna sytuacja wyst puje przy
podatkach przychodowych, przy czym zaliczki cz sto pobierane s za inne okresy. Ostateczne
rozliczenie daje podatnikowi mo liwo skorygowania podstawy opodatkowania, gdy poniósł inne
wiadczenia.

Podatki obrotowe
1. Podatek obrotowy za przedmiot opodatkowania przyjmuje warto obrotu, czyli sprzeda
towarów i wiadczenie usług. W przypadku podatków obrotowych opodatkowany jest obrót
gospodarczy, natomiast rzeczywisty ci ar podatku ponosi ostatni nabywca dobra czy usługi, tj.
konsument. St d podatki obrotowe nazywane s równie konsumpcyjnymi, przy czym
opodatkowaniu podlegaj równie inwestycje.
ś
ę
ż
ą
ą
ą
ż
ź
ś
ę
ź
ć
ć
ś
ą
ą
ą
ć
ż
ę
ń
ś
ą
ż
ż
ą
ś
ą
ś
ż
ć
ś
ą
ć
ą
ą
ź
ć
ą
ą
ś
ć
ę
ą
ę
ń
ż
ż
ż
ś
ę
ą
ż
ż
ś
ź
ć
ś
ć
ć
ą
ś
ś
ż
ę
ą
ć
ę
ą
ż
ę
ą
ś
ś
ś
ś
ę
ą
ś
ś
ą
ę
ć
ą
ą
ą
ż
ż
ę
ę
ą
ń
ś
ę
ę
ę
ą
ć
ż
ą
ż
ć
ż
ę
ć
ż
ę
ę
ą
ę
ż
ś
ś
ś
ń
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ś
ś
ć
ś
ć
ę
ę
ż
ą
ż
ę
ż
ż
ź
ą
ż
ę
ś
ś
ż
ą
ć
ą
ś
ę
ś
ę
ś
ą
ż
ż
ż
ę
ą
ę
ż
ś
ą
ą
ś
ś
ż
ś
ą
ą
ą
ć
ć
 2. Podatki obrotowe s powszechnie stosowane. W Polsce oraz w wi kszo ci krajów rozwini tych
podstawowe znaczenie maj dwa rodzaje podatków obrotowych: podatek od towarów i
usług (za granic okre lany podatkiem od warto ci dodanej, value added tax – VAT) i podatek
akcyzowy. Podatki te maj bardzo du e znaczenie fiskalne, poniewa stanowi znaczne dochody
dla bud etu pa stwa. W Polsce podatek od towarów i usług jest podstawowym ródłem dochodów
bud etowych. Ponadto podatki obrotowe spełniaj w gospodarce rol społeczn i gospodarcz
3. Wyró niamy nast puj ce rodzaje podatków obrotowych:
• Podatek obrotowy wielofazowy. Podatek ten pobierany jest we wszystkich fazach obrotu, od
producenta do konsumenta. Zawarty jest w cenie towaru lub usługi i stanowi jej integraln cz .
Podatek ten powoduje kumulacj podatkow , tj. pobieranie podatku od podatku. Podstawa
opodatkowania w kolejnej fazie obrotu gospodarczego zawiera podatek naliczony i pobrany w
poprzednich fazach. Zwi zane z tym podatkiem wielokrotne opodatkowanie jest przedmiotem jego
krytyki. Ten typ podatku obrotowego nie jest obecnie stosowany w Polsce.
• Podatek obrotowy jednofazowy. Podatek ten jest pobierany w jednej fazie obrotu gospodarczego –
nie powoduje zatem kumulacji podatkowej. Powi ksza on cen towaru lub usługi po danej fazie
obrotu. Przykładem podatku obrotowego jednofazowego jest podatek akcyzowy. Akcyza
pobierana jest przez producentów lub importerów wyrobów akcyzowych. Jest podatkiem
konsumpcyjnym o charakterze selektywnym, pobieranym od ci le okre lonych towarów
konsumpcyjnych, do których nale przede wszystkim napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe i
paliwa płynne.
• Podatek od warto ci dodanej (VAT). Podatek od warto ci dodanej jest podatkiem wielofazowym
pobieranym we wszystkich fazach obrotu gospodarczego w jednakowej stawce pomniejszonej o
kwot podatku zapłaconego we wcze niejszych fazach obrotu. Podstaw opodatkowania jest tzw.
obrót netto, czyli kwota sprzeda y pomniejszona o kwot zapłaconego podatku.
4. W Polsce podatek VAT funkcjonuje pod nazw podatku od towarów i usług. Wprowadzenie
omawianego podatku zako czyło pierwszy, najwa niejszy etap reformy polskiego systemu
podatkowego, dostosowuj c go do standardów europejskich. Wraz z jego wprowadzeniem
unormowano równie opodatkowanie podatkiem akcyzowym. Konstrukcja podatku VAT spełnia
podstawowe kryteria współczesnego systemu podatków obrotowych. Przede wszystkim podatek
ten charakteryzuje si powszechno ci , zarówno podmiotow , jak i przedmiotow . Ka da faza
obrotu podlega opodatkowaniu, wszelkie formy obrotu s opodatkowane, istnieje tak e tendencja
do ograniczania podmiotów zwolnionych z tego podatku. W Polsce nast piło upowszechnienie
tego podatku. Sama wielofazowo (wszechfazowo ) wiadczy o jego powszechno ci, gdy
ka dy etap powstawania produktu czy usługi podlega podatkowi, a ponadto ka dy podmiot
tworz cy – w danej fazie – produkt czy usług jest opodatkowany. Drug cech , któr spełnia
podatek VAT, jest jednokrotno opodatkowania. Nie istnieje niebezpiecze stwo podwójnego czy
kumulowanego opodatkowania, jakie wyst powało w wielu poprzednich konstrukcjach podatków
obrotowych. System obliczania podatku od warto ci netto towaru lub usługi oraz mo liwo
odliczania podatku ju zapłaconego w zakupionych towarach i usługach sprawiaj , e nie ma
gro by wielokrotnego opodatkowania, oraz czyni konstrukcj podatku VAT nowoczesn i
przyszło ciow .
5. Podobnie jak w przypadku innych podatków, równie podatki obrotowe charakteryzuj si
specyficznymi cechami. Do cech podatków obrotowych, odró niaj cych je od innych podatków,
mo na zaliczy :
• Po rednio . Podatki obrotowe w sposób wtórny wskazuj na domniemanie istnienia dochodu,
dotycz po redniego przejawu istnienia dochodu. Odnosz si do dokonywanych wydatków,
pobierane s od ró nych wydatków, np. zakupu towarów, obci aj wi c po rednio dochód
kupuj cego.
• Przerzucalno . Opodatkowany tylko formalnie jest podatnikiem, poniewa w rzeczywisto ci ma
mo liwo legalnego przesuni cia ci aru podatkowego na inne osoby. W poszczególnych fazach
obrotu gospodarczego w cenie sprzedawanych towarów czy usług zawarta jest kwota podatku.
Podmioty w kolejnych fazach przerzucaj podatek na nabywców swoich towarów i usług.
• Jednokrotno . Przy podatku jednofazowym jednokrotno zapewniona jest przez pobieranie
podatku tylko w jednej fazie obrotu gospodarczego. Natomiast utrzymanie jednokrotno ci
opodatkowania w podatku VAT zapewnione jest w szczególny sposób. Podatek ustalany jest jako
ró nica pomi dzy podatkiem obliczonym od dokonanej sprzeda y (podatek nale ny) a podatkiem
zawartym w zrealizowanych zakupach (podatek naliczony). Tego rodzaju model ma t zalet , e
ż
ż
ś
ż
ż
ź
ż
ę
ż
ą
ą
ą
ż
ś
ś
ć
ś
ć
ś
ą
ś
ś
ć
ę
ć
ą
ć
ń
ą
ę
ś
ą
ż
ż
ę
ą
ż
ś
ą
ą
ą
ń
ą
ę
ś
ż
ć
ę
ś
ż
ć
ś
ą
ę
ż
ś
ż
ą
ą
ę
ą
ę
ą
ą
ś
ę
ś
ą
ż
ś
ć
ę
ą
ż
ś
ś
ś
ą
ć
ą
ą
ż
ę
ż
ę
ę
ę
ą
ę
ą
ż
ś
ż
ś
ą
ś
ą
ą
ń
ą
ż
ę
ą
ą
ź
ś
ż
ą
ś
ą
ą
ż
ż
ż
ę
ś
ą
ż
ż
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ę
ś
ę
ż
ć
ę
ś
ś
ż
ć
 mimo pobierania podatku w wielu fazach produkcji, usług i handlu obci a on dopiero ostatniego
odbiorc
• Charakter konsumpcyjny. Podmiotem, który ostatecznie w cało ci ponosi ci ar podatków
obrotowych, jest konsument. Gospodarstwa domowe s grup , która wraz z transakcj zakupu
wszelkich towarów i usług staje si bezpo rednio faktycznym podmiotem opodatkowania.

Podatki maj tkowe

1. Dla podatku maj tkowego przyjmuje si za przedmiot i podstaw opodatkowania maj tek.
Opodatkowaniu podlega maj tek przejawiaj cy si w ró nych postaciach. Odniesienie do maj tku
jest bezpo rednie lub po rednie.
2. Podatki maj tkowe charakteryzuj si znaczn ró norodno ci . Podatki maj tkowe mog mie
charakter nominalny lub realny. Podatki maj tkowe nominalne opodatkowuj maj tek, ale
ponoszone s z dochodu, który ten maj tek przynosi, np. podatek od nieruchomo ci
wykorzystywanej na wynajem lub prowadzenie działalno ci gospodarczej. Natomiast koszt
podatków realnych, który ponoszony jest bezpo rednio z maj tku, obni a jego warto , np.
podatek od spadków i darowizn.
3. Podatki maj tkowe nale do podatków dodatkowych, uzupełniaj i uszczelniaj system
podatkowy. Maj niewielkie znaczenie fiskalne, stanowi przede wszystkim dochody bud etów
gmin. Cz sto s dopełnieniem innych podatków, w szczególno ci dochodowych. Niektóre z nich
s cz ci składow podatków dochodowych, np. podatek od dywidend.
4. Podatki maj tkowe z reguły odnosz si do wszystkich podmiotów na rynku, z wyj tkiem
podatku od spadków i darowizn, który ma zastosowanie tylko do osób fizycznych. Jednak e w
pewnych przypadkach forma prawna lub sposób wykorzystania maj tku wpływa na wysoko
obci e podatkowych – tak jest np. w podatku od nieruchomo ci.
5. Mo na wyró ni nast puj ce rodzaje podatków maj tkowych:
• podatki opodatkowuj ce cało lub cz posiadanego maj tku, tj. stan maj tku – np. podatek od
nieruchomo ci,
• podatki opodatkowuj ce zmian praw maj tkowych, tj. odpłatne lub nieodpłatne nabycie lub zbycie
praw maj tkowych – np. podatek od czynno ci cywilnoprawnych, podatek od spadków i darowizn,
• podatki opodatkowuj ce przyrost maj tku niezwi zany ze zmian wła ciciela maj tku – np.
opodatkowanie dywidend.
6. W polskim systemie podatkowym istniej nast puj ce podatki maj tkowe:
• podatek od nieruchomo ci,
• podatek od rodków transportowych,
• podatek od czynno ci cywilnoprawnych,
• podatek od spadków i darowizn.
7. Powy sze rodzaje podatków maj tkowych s unormowane w oddzielnych ustawach, natomiast
istniej równie podatki maj tkowe zawarte w ustawach o podatku dochodowym. Nale y do nich
opodatkowanie dywidend, odpłatnego zbycia nieruchomo ci, odsetek.
8. W Polsce nie istnieje model podatku katastralnego, który ma powszechne zastosowanie w krajach
zachodnich. Podatek katastralny jest typem podatku od nieruchomo ci, który za podstaw
opodatkowania przyjmuje warto rynkow nieruchomo ci. Polski podatek od nieruchomo ci
bazuje na powierzchni lub warto ci amortyzacyjnej.

Podatki bezpo rednie i po rednie

1. Podział podatków na bezpo rednie i po rednie bazuje na dwóch kryteriach: przerzucalno ci
podatku oraz zasadzie zdolno ci płatniczej podatnika.
2. Przerzucalno podatku zwi zana jest z relacj mi dzy podatnikiem a osob rzeczywi cie
ponosz c ci ar podatkowy. Podatki s nieprzerzucalne, je eli sam podatnik ponosi koszt
podatku i nie mo e przerzuci go na inny podmiot, ewentualnie taka mo liwo jest znacznie
utrudniona. Natomiast w wypadku podatków przerzucalnych ich ci aru nie ponosi podatnik. Ich
konstrukcja pozwala przenie zapłat podatku na inn osob . Do podatków nieprzerzucalnych
zalicza si podatki dochodowe, przychodowe i maj tkowe. Przerzucalne za s podatki obrotowe.
3. Zasada zdolno ci płatniczej podatnika oznacza obci enie podatników według ich mo liwo ci
oraz uwzgl dnienie jak najwi kszej liczby zmiennych, które wpływaj na sytuacj materialn
ą
ż
ą
ę
ż
ż
ś
ą
ą
ń
ę
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ę
ś
ś
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ą
ś
ż
ś
ż
ą
ć
ś
ć
ą
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ż
ś
ą
ą
ą
ś
ś
ś
ś
ć
ć
ę
ć
ę
ą
ś
ś
ą
ę
ą
ć
ę
ę
ą
ę
ś
ą
ą
ć
ś
ą
ę
ą
ę
ś
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ś
ą
ś
ą
ś
ś
ę
ś
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ę
ż
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ż
ś
ż
ż
ą
ą
ą
ś
ą
ć
ą
ę
ę
ż
ż
ą
ą
ą
ż
ą
ś
ą
ą
ć
ż
ż
ą
ą
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ć
ć
ą
ę
 podatnika. Powinno si zwróci szczególn uwag na wysoko osi ganego dochodu, ródło
dochodu, osobist sytuacj podatnika, tj. liczb dzieci, wiek, stan zdrowia. Podatki spełniaj ce
zasad zdolno ci płatniczej podatnika to podatki dochodowe i maj tkowe, natomiast podatki
niespełniaj ce tej zasady to podatki przychodowe i obrotowe.
4. Podatki bezpo rednie powi zane s wprost z osi ganym przychodem, dochodem lub maj tkiem.
Istnieje cisła zale no mi dzy ródłem podatku a ponoszonym ci arem podatku. S to podatki
spełniaj ce zasad zdolno ci płatniczej podatnika oraz nieprzerzucalne lub trudno przerzucalne.
Charakter bezpo redni maj podatki dochodowe, przychodowe i maj tkowe.
5. Podatki po rednie w sposób wtórny, po rednio wskazuj na domniemane istnienie dochodu,
dotycz bowiem z zasady głównie dokonywanych wydatków. Nie wi si one z zasad
zdolno ci płatniczej podatnika i s przerzucalne. Do podatków po rednich nale podatki
obrotowe.

Podatki centralne, lokalne i wspólne

1. Mo na wyró ni nast puj ce motywy, zakres oraz zasady przekazywania przez pa stwo
wpływów z okre lonych podatków na rzecz bud etów lokalnych
• Wzgl dy fiskalno-dochodowe. Pa stwo, z uwagi na realizacj wi kszo ci podstawowych zada , z
reguły kosztochłonnych, pozostawia dla siebie wpływy z podatków najbardziej wydajnych; bud ety
lokalne otrzymuj wpływy z podatków o znacznie mniejszym znaczeniu fiskalnym.
• Nakładane podatki powinny by jednakowe w skali całego kraju, a przynajmniej w du ym
stopniu zsynchronizowane. Z tego powodu pa stwo ustala konstrukcje wszystkich podatków,
niezale nie jaki bud et zasilaj . Władzom lokalnym pozostawione s niewielkie uprawnienia w
zakresie ustalania stawek podatkowych, zwolnie i ulg.
• Stopie decentralizacji pa stwa. Decyduje on o podziale zada mi dzy pa stwem a samorz dem
lokalnym, co skutkuje podziałem wpływów z podatków.
2. Podatki centralne stanowi w cało ci dochód bud etu pa stwa. W Polsce do podatków
centralnych zaliczamy:
• podatek od towarów i usług,
• podatek akcyzowy,
• podatek od gier,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych,
• podatek tona owy.
3. Podatki lokalne stanowi dochód bud etów lokalnych, samorz dowych. Podatkom lokalnym
przypisuje si nast puj ce cechy:
• Równomierno . Powinny by obci eniem równomiernym na obszarze kraju, co wi e si
bezpo rednio z uprawnieniami władz lokalnych do decydowania o ich konstrukcji.
• Dynamiczno , elastyczno i wydajno . Podatki lokalne powinny stanowi podstawowe ródło
dochodów bud etów samorz dowych.
4. W Polsce dochody własne z podatków otrzymuj tylko gminy. Uprawnienia do ustalania
konstrukcji podatków stanowi cych dochody gminy ma pa stwo. Podatki te uchwalane s w
drodze ustaw i wła nie w nich znajduj si wszelkie elementy konstrukcyjne tych podatków.
Jedynie w niektórych typach podatków gmina mo e obni a stawki podatku w okre lonym limicie
oraz stosowa dodatkowe zwolnienia i ulgi.
5. Do podatków i opłat lokalnych zaliczamy:
• kart podatkow ,
• podatek rolny,
• podatek le ny,
• podatek od spadków i darowizn,
• podatek od nieruchomo ci,
• podatek od rodków transportowych,
• podatek od czynno ci cywilnoprawnych,
• opłat skarbow i inne opłaty.
6. Podatki wspólne stanowi zarówno dochód pa stwa, jak i samorz du terytorialnego. Podatkami
wspólnymi wPolsce s podatki dochodowe. Gminy, powiaty i województwa posiadaj udziały
we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy,
ż
ę
ę
ę
ę
ś
ą
ń
ś
ż
ą
ś
ś
ą
ś
ś
ę
ż
ć
ś
ż
ć
ś
ż
ś
ą
ś
ą
ć
ś
ś
ć
ą
ą
ę
ż
ę
ś
ś
ż
ś
ą
ą
ć
ę
ś
ę
ą
ą
ś
ę
ę
ś
ń
ą
ą
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ć
ć
ź
ć
ń
ą
ą
ą
ś
ż
ż
ą
ś
ć
ś
ą
ę
ń
ę
ż
ń
ż
ń
ą
ę
ą
ż
ż
ć
ą
ń
ę
ń
ń
ś
ć
ą
ę
ą
ę
ż
ę
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ń
ć
ę
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ź
ń
ą
ż
ź
ą
ą
ą
ż
ż
ń
ą
ę
 powiatu lub województwa oraz we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych
maj cych siedzib na terenie gminy, powiatu lub województwa.

System podatkowy
1. Ogół podatków w danym pa stwie powinien tworzy system podatkowy. System podatkowy
rozumiany jest jako zestaw podatków wzajemnie ze sob zintegrowanych, obowi zuj cych
wdanym pa stwie wokre lonym czasie. Podatki, aby tworzy system, musz by wzgl dem
siebie odpowiednio skonstruowane, powinny wzajemnie si uzupełnia i nie by ze sob
sprzeczne, nie mog powodowa wielokrotnego opodatkowania tego samego ródła. St d du e
znaczenie przypisuje si czynnikom, które warunkuj poprawno sytemu podatkowego.
2. Mo na wyró ni prawne iekonomiczne wymogi stawiane systemom podatkowym. Wymogi
prawne to przejrzysto , zwarto i logiczno poszczególnych konstrukcji podatkowych,
natomiast czynniki ekonomiczne postuluj wybór wła ciwych ródeł podatków, momentu poboru
podatku, podmiotów podatku i wysoko ci podatków.
3. Tradycje historyczne wpływaj na system podatkowy nast puj co:
• Bezwładno systemów podatkowych utrudnia dokonywanie zmian. Wynika ona z przywi zania
ludzi do istniej cego systemu i obaw przed jego zmian , która mo e przynie pogorszenie ich
sytuacji.
• Inercja w administracji skarbowej przeciwna jest gł bszym zmianom w podatkach, co wynika z
rutyny i niech ci do uczenia si nowych rozwi za .
• Historycznie ukształtowany charakter narodowy decyduje o sposobie reakcji obywateli na podatki i
o odsetku osób uchylaj cych si od ich płacenia
4. Warunki administracyjne oddziałuj na kształt systemów podatkowych poprzez sprawno
administracji skarbowej. Sprawno ta jest pochodn kwalifikacji merytorycznych i moralnych
urz dników skarbowych. Od tych kwalifikacji zale y mo liwo zastosowania nowoczesnych,
skomplikowanych rozwi za podatkowych oraz ci galno podatków.
5. Ustalaj c wła ciwy system podatkowy, nale y równie wzi pod uwag uwarunkowania
wewn trzne i zewn trzne, wpływaj ce na jego kształtowanie. Czynniki wewn trzne to warunki
społeczno-gospodarcze danego kraju, ustrój społeczno-gospodarczy oraz rola i zakres działania
pa stwa w gospodarce. Natomiast czynniki zewn trzne to sytuacja gospodarcza na wiecie i rola
danego pa stwa w gospodarce wiatowej. Rozwój przedsi biorstw mi dzynarodowych oraz
wolno przepływu kapitału zwi kszyły znaczenie czynników zewn trznych. Szczególnie nale y
tu uwzgl dni konieczno eliminacji podwójnego opodatkowania.
6. Poddaj c analizie systemy podatkowe ró nych krajów, mo na wyró ni ich dwa rodzaje: systemy
historyczne, systemy racjonalne (naukowe). System podatkowy historyczny kształtuje si przez
długi okres w wyniku dostosowywania si podatków do zachodz cych zmian w pa stwie, a w
szczególno ci w gospodarce, strukturze społecze stwa, warunkach politycznych. Tworz si
zasady, które stanowi trzon konstrukcji podatkowych, natomiast zmiany wprowadzane s w
mniej znacz cych elementach konstrukcji. Systemy takie cechuj si znaczn trwało ci , s
równie bardzo trudne do modyfikacji. ystem podatkowy racjonalny (naukowy) jest tworzony
jednorazowo lub w krótkim czasie i opiera si na wiedzy, nauce, do wiadczeniu. Rozumiany jest
w dwojaki sposób. W pierwszym uj ciu stanowi kompleksowe rozwi zanie, opieraj ce si na
kilku podatkach głównych i wielu dodatkowych, uzupełniaj cych. Podstawowy cel, brany pod
uwag przy tworzeniu systemu, to jego wydajno – powinien zapewni przede wszystkim
odpowiednie dochody pa stwu. Koncepcja systemu racjonalnego rozumiana jest równie jako
zastosowanie jednego typu podatków dla jednego rodzaju ródła podatku i dla danego rodzaju
podatników. Jest to równoznaczne z przyj ciem takiego rozwi zania, w którym ka dy podatek,
b d cy cz ci systemu podatkowego, obci ałby tylko jeden raz dane ródło podatkowe.
7. W Polsce funkcjonuje racjonalny system podatkowy, stworzony po zmianach ustrojowych w
ci gu kilku lat na pocz tku lat 90. XX w. System ten składa si z nast puj cych podatków
podstawowych:
• podatek dochodowy od osób fizycznych,
• podatek dochodowy od osób prawnych,
• podatek od towarów i usług,
• podatek akcyzowy.
ę
ą
ń
ę
ż
ą
ą
ę
ę
ś
ż
ą
ą
ć
ę
ę
ś
ń
ś
ś
ć
ą
ń
ć
ż
ą
ę
ś
ą
ć
ę
ą
ę
ą
ą
ę
ś
ą
ą
ś
ć
ć
ń
ś
ń
ń
ę
ę
ą
ć
ę
ś
ś
ś
ć
ć
ą
ę
ą
ś
ż
ą
ę
ą
ę
ż
ę
ą
ż
ś
ń
ę
ś
ć
ą
ń
ą
ś
ż
ć
ę
ą
ś
ć
ż
ś
ą
ż
ć
ę
ż
ź
ą
ą
ę
ę
ź
ą
ś
ą
ą
ć
ć
ć
ś
ć
ą
ż
ę
ą
ś
ę
ż
ć
ź
ę
ą
ć
ę
ę
ć
ę
ź
ę
ą
ś
ą
ą
ć
ś
ż
ć
ń
ć
ą
ą
ą
ś
ę
ż
ą
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ż
ż
ś
ą
ć
ę
ą
 8. Powy szy system tworz równie podatki uzupełniaj ce, które maj za zadanie uszczelnienie
systemu podatkowego. S one wzgl dem siebie znacznie zró nicowane i dotycz wielorakich
ródeł podatku. Nale do nich:
• podatek od spadków i darowizn,
• podatek od nieruchomo ci,
• podatek od rodków transportowych,
• podatek od gier,
• podatek rolny,
• podatek le ny,
• podatek od czynno ci cywilnoprawnych,
• podatek tona owy,
• opłata skarbowa i inne opłaty.

Zasady podatkowe
1. Zasady podatkowe zostały stworzone w celu odpowiedniego funkcjonowania systemu
podatkowego. Przez zasady podatkowe nale y rozumie kryteria, którym powinien odpowiada
idealny system podatkowy, realizuj cy nakre lone przez pa stwo funkcje, okre laj c pewne
warunki i zało enia, którym ma odpowiada dana konstrukcja podatku.
2. Powstanie zasad podatkowych zwi zane jest z osob Adama Smitha, który w drugiej połowie
XVIII w. sformułował cztery podstawowe (klasyczne) zasady podatkowe: dogodno ci,
pewno ci, tanio ci i równomierno ci opodatkowania. Swoje koncepcje podatkowe Adam Smith
opierał na gruncie pogl dów liberalizmu gospodarczego, akcentuj c, e yciem zarówno
społecznym, jak i gospodarczym rz dz obiektywne prawa. Dotycz one równie władzy
stanowi cej podatki, która musi je uwzgl dnia , chc c realizowa dochody bud etowe.
3. Według wspomnianego autora podatek jest dogodny, je eli jest pobierany w takim czasie i w taki
sposób, aby podatnikowi było jak najdogodniej go opłaci . Podatek jest zgodny z zasad
pewno ci, je eli ci le okre lone s terminy płatno ci, sposób zapłaty, suma do zapłaty itp. Zasada
tanio ci postuluje zminimalizowanie kosztów poboru podatków, aby pobór był oszcz dny dla
pa stwa i podatnika. Zasada równomierno ci oznacza konieczno dostosowania wielko ci
opodatkowania danej jednostki do jej mo liwo ci finansowych.
4. Zasady stworzone przez Adama Smitha dotyczyły przede wszystkim techniki podatkowej, czyli
sposobu funkcjonowania podatku, aby spełniał on swój cel fiskalny. Realizacja podstawowej
funkcji podatku le ała u podstaw stworzenia tych zasad i ich tre ci. Nowe spojrzenie na zasady
podatkowe znajdujemy u Adolfa Wagnera pod koniec XIX w. Autor ten jako pierwszy zwrócił
uwag na niefiskalny cel podatku. Koncepcja Adolfa Wagnera polega na d eniu do pogodzenia
ze sob funkcji fiskalnej i niefiskalnej podatku w taki sposób, aby stworzy rozwi zania korzystne
zarówno dla podatnika, jak i pa stwa. Słu one spojrzeniu cało ciowemu na gospodark i
umieszczeniu w niej podatku jako jednego z instrumentów, który w znacznym stopniu oddziałuje
na procesy zachodz ce w gospodarce.
5. J. Harasimowicz wyró nił dwa zasadnicze kryteria oceny systemu podatkowego:
• kryterium uwzgl dniania interesu podatnika – mówi ce, e podatek nie powinien zniech ca do
działalno ci gospodarczej, ale wr cz działa motywacyjnie;
• kryterium zabezpieczenia interesu pa stwa – okre laj ce konieczno zapewnienia odpowiednich
dochodów pa stwu z podatków w celu realizacji zało onej gospodarki bud etowej.
6. Powszechno opodatkowania oznacza, e ka da osoba, do której adresowany jest dany rodzaj
podatku, powinna ponie jego ci ar. Ponadto opodatkowaniu powinny podlega wszystkie
rodzaje dochodów, niezale nie od ródła ich pochodzenia. Wszyscy powinni ponosi obci enia
podatkowe według swojej zdolno ci płatniczej.
7. Równomierno opodatkowania postuluje uzale nienie ci aru podatkowego od sytuacji
materialnej podatnika i opodatkowanie w jednakowy sposób wszystkich znajduj cych si w
podobnych warunkach. Sytuacj materialn podatnika uwzgl dnia si przez zastosowanie zasady
zdolno ci płatniczej. Postuluje ona, aby ka dy obci ony był podatkami według swoich
mo liwo ci ich poniesienia. Zwraca si przy tym uwag na wysoko dochodu oraz na jego
ródło, sytuacj podatnika, a tak e stan gospodarki w pa stwie.
8. Pod k tem sprawiedliwo ci podatku nale y równie rozpatrzy jego przerzucalno .
Przerzucalno podatku oznacza, e nieznana osoba w rzeczywisto ci ponosi jego koszt, dlatego
ź
ź
ń
ż
ę
ś
ż
ą
ś
ś
ś
ą
ą
ś
ś
ś
ś
ś
ż
ż
ś
ń
ć
ć
ż
ę
ś
ś
ć
ę
ś
ż
ś
ą
ś
ż
ą
ż
ś
ą
ś
ą
ć
ą
ż
ś
ś
ę
ż
ę
ś
ż
ż
ą
ń
ś
ź
ą
ę
ż
ą
ę
ń
ą
ę
ę
ż
ż
ą
ą
ć
ć
ż
ż
ć
ś
ś
ż
ą
ż
ż
ś
ś
ś
ą
ż
ż
ą
ą
ą
ż
ń
ą
ć
ą
ż
ę
ż
ż
ę
ć
ń
ę
ż
ć
ż
ś
ś
ę
ś
ś
ś
ć
ą
ć
ś
ć
ą
ć
ą
ć
ż
ą
ż
ż
ż
ż
ą
ą
ś
ą
ć
ć
ą
ż
ę
ą
ę
ż
ę
ś
ś
ę
ć
ś
ć
ć
ą
 nie ma mo liwo ci uwzgl dnienia w konstrukcji podatku jej zdolno ci płatniczej, co jest
niezgodne z zasad sprawiedliwo ci.
9. Podatkiem, który wnajwi kszym stopniu uwzgl dnia zasad sprawiedliwo ci, jest podatek
dochodowy, natomiast podatki obrotowe w du ej mierze odbiegaj od tej zasady z uwagi na
przerzucalno , konsumpcyjny charakter oraz niewielki zakres uwzgl dniania sytuacji
ekonomicznej podatnika.
10. Zasada pewno ci podatku rozpatrywana jest z punktu widzenia podatnika i pa stwa. Z punktu
widzenia podatnika podatek jest pewny, gdy ustawodawca ustala go na dłu szy czas oraz nie
pozostawia dowolno ci jego interpretacji dla słu b podatkowych. Omawiana zasada postuluje
stabilno podatku i całego systemu podatkowego. Wymaga, aby podatek był jednakowo
interpretowany.
11. Podatki dochodowe i obrotowe w Polsce nie spełniaj cz ci tych zało e , poniewa s cz sto
zmieniane, dodatkowo nale do podatków bardzo skomplikowanych. Interpretacje wybranych
elementów konstrukcji nie s jednolite. Ustanawiane s w formie ustaw oraz na czas nieokre lony
i pod tym wzgl dem spełniaj zasad pewno ci. Nie do ko ca spełniaj najwa niejszy element
zasady pewno ci, którym jest postulat stało ci czy te stabilno ci podatku i całego systemu
podatkowego. Natomiast podatki maj tkowe i przychodowe z racji znacznie prostszej oraz
wzgl dnie stałej konstrukcji mo na w szerszym stopniu zaliczy do podatków pewnych.
12. Podatki dochodowe, przychodowe i maj tkowe w Polsce pobierane s najcz ciej u ródła, co w
du ym stopniu pozwala uzna je za spełniaj ce zasad dogodno ci. Podatek obrotowy ponoszony
przy wydatkowaniu rodków nie jest pobierany w dogodnym czasie.
13. Według zasady tanio ci podatek powinien by tani zarówno dla podatnika, jak i dla pa stwa.
Powinien by prosty w obliczaniu i poborze oraz nie wymaga cz stych kontroli. Pobór powinien
by efektywny i opłacalny finansowo dla pa stwa
14. Pobór podatku w formie samoobliczenia uniemo liwia obni enie ponoszonych kosztów na jego
realizacj . Natomiast najni sze koszty poboru maj podatki przychodowe, przede wszystkim
ryczałty. Rozwi zania zgodne zomawian zasad w polskim systemie podatkowym to m.in.
przyspieszona amortyzacja podatkowa lub kredyt podatkowy, stosowane w podatkach
dochodowych.
15. Podatki powinny ponadto spełnia podstawowe zasady konstytucyjne, które odnosz si do
wszystkich gał zi prawa. Na podkre lenie zasługuj zasady gwarantuj ce praworz dno
podatkow . Chodzi tutaj o poszanowanie praw nabytych, niedziałanie prawa wstecz, odpowiednie
vacatio legis, równo , zgodno z prawem, zaufanie do prawa i pa stwa. Zasady te postuluj
zakaz wprowadzania zmian w prawie podatkowym w trakcie roku podatkowego (szczególnie
pogarszaj cych sytuacj podatnika), chroni status prawny podatnika, który powinien wi za si
ze stabilno ci , nakazuj uchwalanie podatków w formie ustaw i ograniczaj rol administracji
skarbowej, wymagaj stosowania jednakowych rozwi za podatkowych w stosunku do
podmiotów o podobnych cechach
16. Powstały zasady podatkowe sformułowane przez Trybunał Konstytucyjny:
• zasad legalizmu,
• zasad praworz dno ci,
• zasad demokratycznego pa stwa prawnego,
• zasad wył czno ci ustawy w kształtowaniu obowi zków podatkowych,
• zasad zakazu retroaktywno ci prawa podatkowego ,
• zasad zaufania do pa stwa i stanowionego przeze prawa podatkowego ,
• zasad sprawiedliwo ci opodatkowania,
• zasad roczno ci podatku,
• zasad proporcjonalno ci,
• zasad zakazu zmiany prawa podatkowego w trybie przewidzianym dla ustawy bud etowej.

Poj cie prawa podatkowego

1. Prawo podatkowe to ogół norm prawnych reguluj cych ustalanie i pobieranie podatków. Prawo
podatkowe tworz wszystkie akty normatywne reguluj ce konstrukcj poszczególnych rodzajów
podatków, funkcjonowanie organów skarbowych, prawa i obowi zki podmiotów podatku.
2. Prawo podatkowe nale y do obszernej dziedziny prawa publicznego, co bezpo rednio wynika z
realizowania przez podatki funkcji fiskalnej i redystrybucyjnej oraz nakładania podatków w
ż
ć
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ś
ę
ć
ą
ą
ą
ś
ż
ć
ś
ą
ś
ć
ś
ś
ą
ę
ę
ś
ą
ą
ś
ą
ś
ś
ś
ś
ś
ń
ć
ą
ś
ś
ż
ę
ą
ż
ę
ń
ś
ą
ż
ę
ć
ą
ą
ż
ś
ć
ś
ć
ę
ą
ą
ś
ą
ą
ń
ą
ś
ś
ć
ż
ż
ń
ż
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ś
ń
ż
ć
ń
ć
ś
ę
ą
ę
ś
ą
ą
ę
ń
ą
ż
ś
ń
ę
ą
ś
ą
ż
ę
ś
ś
ż
ń
ę
ż
ź
ż
ą
ą
ą
ą
ń
ś
ę
ć
ę
ś
ć
ą
ę
 drodze przymusu, władztwa pa stwowego. Prawo podatkowe ma charakter prawa
ingerencyjnego, co przejawia si jako przejmowanie przez pa stwo cz ci dochodu lub maj tku
osób fizycznych i podmiotów gospodarczych, czyli jako ingerowanie w ich własno . Prawo
podatkowe cechuje si równie znaczn zmienno ci , co uwarunkowane jest m.in. dynamik
ycia gospodarczego i społecznego, które reguluje, a tak e zmianami w innych gał ziach prawa,
np. w prawie cywilnym, handlowym, administracyjnym, z którymi jest ci le powi zane. Kolejn
cech prawa podatkowego jest jego znaczna zło ono , która ci gle si pogł bia. Zło ono
prawa podatkowego wynika z trudno ci przeło enia stosunków i zjawisk ekonomicznych na
normy prawne.
3. Prawo finansowe rozumiane jest jako ogół norm prawnych reguluj cych działalno finansow .
Wyodr bnienie prawa finansowego opiera si na przedmiocie regulacji prawnej, którym s
stosunki społeczne w sferze finansów. Stosunki te cz sto s ograniczone do sfery finansów
publicznych, przez które rozumiemy gromadzenie i dokonywanie operacji na publicznych
zasobach pieni nych. W skład prawa finansowego wchodz wszystkie działy prawa
bezpo rednio powi zane z finansami. Prawo finansowe zajmuje si równie ekonomicznym
rozumieniem finansów. Prawo to tworz działy prawa o niejednolitym charakterze. Działy te poza
normowaniem finansów s lu no ze sob powi zane. Obecnie natomiast dominuje pogl d,
zgodnie z którym prawo podatkowe jest odr bn gał zi prawa.
4. Za zasadno ci wyodr bnienia prawa podatkowego przemawia w pierwszej kolejno ci przedmiot
regulacji w prawie podatkowym , którym s stosunki społeczne nale ce do zjawisk
ekonomicznych, polegaj ce na podziale rodków pieni nych pomi dzy pa stwem (zwi zkiem
publicznoprawnym) a podmiotami na rynku. Ich cech charakterystyczn jest przymusowo i
nieodpłatno , czyli prawo dania przez pa stwo od innego podmiotu wiadczenia pieni nego
bez jakiegokolwiek wiadczenia ze swojej strony. Tre ci tych stosunków prawnych jest
obowi zek podatkowy, tj. nieskonkretyzowana powinno poniesienia przymusowego
wiadczenia pieni nego w zwi zku z zaistnieniem zdarzenia okre lonego w ustawie.
5. Nast pn cech wyró niaj c prawo podatkowe jest wył czne stosowanie
administracyjnoprawnej metody regulacji. Zastosowanie tej metody wynika z władztwa,
podporz dkowania i nierównorz dno ci stosunków w prawie podatkowym . Stosunki te wynikaj
bezpo rednio z mocy prawa, s kształtowane przez prawodawc i nie maj na nie wpływu
podmioty prawa podatkowego .
6. Prawo podatkowe ma charakterystyczny i jednorodny zestaw elementów konstrukcyjnych. Nale
do nich: podmiot i przedmiot podatku, podstawa opodatkowania, stawki i skale podatkowe,
zwolnienia i ulgi podatkowe oraz zasady poboru podatku. Wi kszo tych elementów zgodnie z
norm konstytucyjn musi by okre lona ustaw . Kompleksowo wypełniaj konstrukcj ka dego
podatku.
7. Kolejn cech wyró niaj c prawo podatkowe s zasady podatkowe, które stanowi zespół
reguł, jakie powinny by uwzgl dnione przy tworzeniu i stosowaniu prawa podatkowego .
Stanowi dorobek nauki oraz orzecznictwa, wyznaczaj ramy funkcjonowania prawa
podatkowego w otoczeniu gospodarczym, społecznym i politycznym, uwzgl dniaj normy
etyczne i filozoficzne. Zasady podatkowe bior pod uwag wszystkie uwarunkowania
wpływaj ce na kształt podatków oraz wskazuj prawa kieruj ce dziedzin podatków. Zasady te
stanowi szczególn warto , albowiem wywarły swój wpływ na konstytucyjne unormowania
zagadnie podatkowych, a w dalszej kolejno ci zarówno wyznaczaj kierunek i tre procesu
legislacyjnego, jak i kształtuj stosowanie prawa podatkowego.
8. Na odr bno prawa podatkowego wskazuje ponadto funkcjonowanie mi dzynarodowych i
krajowych organizacji zajmuj cych si badaniem prawa podatkowego, a tak e fakt istnienia
oddzielnego przedmiotu ( prawo podatkowe ) wykładanego na wydziałach prawa na
uniwersytetach.

Norma prawa podatkowego

1. Norma prawa, w tym norma prawa podatkowego , ma trójczłonow konstrukcj i składa si
z hipotezy, dyspozycji i sankcji. W ramach hipotezy normy mo na wyró ni powołanie si na
akt normatywny – ródło prawa, które daje podstaw jej zastosowania – i powołanie si na stan
faktyczny, z zaistnieniem którego wi e si powstanie okre lonych skutków prawnych
przewidzianych w dyspozycji normy prawnej.
ż
ś
ą
ą
ę
ś
ś
ą
ę
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ś
ś
ś
ć
ć
ą
ą
ę
ż
ę
ą
ż
ą
ą
ą
ź
ż
ś
ę
ę
ą
ć
ą
ą
ś
ż
ż
ą
ć
ą
ą
ć
ą
ż
ź
ę
ą
ę
ą
ą
ę
ś
ą
ń
ś
ą
ś
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ń
ę
ś
ę
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ę
ę
ć
ż
ż
ą
ś
ą
ą
ę
ń
ą
ą
ś
ć
ś
ż
ę
ę
ą
ś
ś
ą
ą
ć
ę
ą
ę
ą
ę
ś
ś
ś
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ż
ń
ę
ć
ą
ż
ż
ą
ę
ż
ę
ą
ś
ę
ś
ę
ć
ś
ś
ę
ć
ć
ą
ę
ą
ą
ę
ż
ż
ż
ą
ę
ś
ą
ć
ż
ś
ą
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ę
 2. Dyspozycja normy ma charakter przedmiotowo-podmiotowy. Wyró niamy w niej przedmiot
normy, czyli okre lone zachowanie, powoduj ce uprawnienie jednego podmiotu, a zobowi zanie
drugiego podmiotu, oraz podmioty normy – uprawniony i zobowi zany.
3. Sankcje oznaczaj dolegliwo ci karne lub materialne, które maj zastosowanie w przypadku
działa niezgodnych z obowi zkami wynikaj cymi z norm prawnych.
4. Hipoteza normy prawa podatkowego okre lona jest jako zdarzenie prawnopodatkowe. Swoje
ródło czerpie z obowi zku podatkowego. Nie wszystkie zdarzenia wi si z powstaniem
obowi zku podatkowego. Powinno z nich wynika zobowi zanie danej osoby do zapłaty
konkretnej kwoty podatku. Hipoteza normy prawnopodatkowej musi zatem nawi zywa do
zdolno ci podatkowej podmiotu zobowi zanego oraz nadawa si do takiego wyra enia
kwalifikatywnego i kwantytatywnego, które zapewni przewidywalno wysoko ci przyszłego
podatku po stronie podmiotów potencjalnie obj tych działaniem tej normy
5. Dyspozycja normy prawa podatkowego wiadczy o imperatywno-atrybutywnym charakterze
norm prawa podatkowego . Wyst puje w niej podmiot czynny (uprawniony), którym jest organ
skarbowy, oraz podmiot bierny (zobowi zany) w osobie podatnika. Podmiot uprawniony mo e
da okre lonego zachowania (najcz ciej zapłaty podatku) od podmiotu zobowi zanego, je eli
wyst pi sytuacja okre lona w prawie podatkowym .
6. Sankcje w prawie podatkowym zapewniaj skuteczno norm prawa podatkowego oraz maj
specyficzn konstrukcj . Nie s one zbudowane na bazie kryterium winy. Znajduj zastosowanie
zawsze wtedy, gdy nast pi naruszenie nakazów i zakazów okre lonych w prawie podatkowym .
7. Sankcje w prawie podatkowym najcz ciej maj charakter ekonomiczny, finansowy. Mog
wówczas przybra form :
• podwy szenia podstawy opodatkowania, np. oszacowanie podstawy opodatkowania przy
nieprawidłowo prowadzonych ksi gach,
• podwy szenia samego podatku, np. brak mo liwo ci odliczenia podatku naliczonego w podatku od
towarów i usług oraz
• powstania dodatkowego zobowi zania podatkowego, np. w podatku od towarów i usług, je eli
podatnik zani ył kwot podatku nale nego, zawy ył kwot zwrotu lub zawy ył kwot do
przeniesienia na nast pny okres.
8. W prawie podatkowym wyst puj równie sankcje o charakterze niefinansowym, np. utrata prawa
do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty
podatkowej.
9. Obiektywizm działania oznacza, e uprawnienia i obowi zki prawnopodatkowe maj
zastosowanie niezale nie od woli stron – wystarczy samo zaj cie zdarzenia okre lonego w
normie. Ponadto strony stosunku podatkowego nie mog tych uprawnie i obowi zków przenie
na inne osoby, zrzec si ich, bez wzgl du na jakiekolwiek okoliczno ci. Natomiast automatyzm
działania sprawia, e uruchomienie działania normy prawa podatkowego nie wymaga
wcze niejszej decyzji organu pa stwa lub innego zwi zku publicznoprawnego.
10. Wiele norm prawa podatkowego ma charakter stymulacyjny. Ich zadaniem jest nakłonienie
podatnika do działa zgodnych z celami polityki społeczno- gospodarczej pa stwa. Cele te
wynikaj najcz ciej z programów rz dowych, debat naukowych czy politycznych, nie s zatem
zawarte w normach prawa podatkowego , które poprzez swój charakter powinny przyczyni si
do realizacji tych celów. Taki charakter maj normy dotycz ce podatkowego traktowania
inwestycji, zatrudniania dodatkowych pracowników, wydatkowania rodków na badania i rozwój.
11. Ogół norm prawa podatkowego mo na podzieli na normy materialne, proceduralne i
ustrojowe. W prawie podatkowym normy materialne maj podstawowe znaczenie. Normy
materialne tworz indywidualn sytuacj prawn podmiotów stosunków prawnopodatkowych,
składaj si na ustawy i akty ni szego rz du dotycz ce poszczególnych rodzajów podatków – tzw.
materialne prawo podatkowe . Dwie pozostałe grupy norm słu realizacji norm prawa
materialnego – normy proceduralne reguluj post powanie podatkowe i zobowi zania
podatkowe, a normy ustrojowe – struktur organów podatkowych. Maj one zastosowanie do
wszystkich rodzajów podatków.

ródła prawa podatkowego

1. Konstytucja RP jako ródło prawa podatkowego formułuje podstawowe zasady dotycz ce
tworzenia, stosowania i wykładni prawa podatkowego oraz wyznacza ramy, w których powinny
ź
ż
Ź
ą
ć
ą
ś
ń
ą
ś
ż
ż
ą
ą
ę
ą
ś
ż
ę
ś
ć
ą
ą
ś
ę
ń
ś
ż
ż
ę
ę
ą
ę
ę
ź
ą
ę
ą
ś
ą
ż
ń
ą
ą
ą
ę
ę
ą
ę
ę
ż
ś
ę
ż
ę
ż
ś
ż
ą
ę
ą
ę
ś
ż
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ć
ż
ć
ą
ą
ę
ś
ć
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ć
ą
ś
ś
ż
ż
ą
ę
ń
ś
ć
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ń
ą
ą
ś
ż
ą
ś
ą
ą
ą
ż
ć
ć
ą
ż
ę
ś
ż
ż
ą
ć
ę
ą
ą
 porusza si podmioty kształtuj ce konstrukcj podatków i ich praktyczne stosowanie.
Konstytucja jest gwarancj praw podatnika, wyra on w zasadzie demokratycznego pa stwa
prawnego. Bezpo rednio porusza kwestie podatkowe w art. 84 i 217. Artykuł 84 Konstytucji RP
wprowadza zasad powszechno ci opodatkowania.
2. W my l art. 217 Konstytucji RP nakładanie podatków, innych danin publicznych, okre lanie
podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a tak e zasad przyznawania ulg
i umorze oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków nast puje w drodze ustawy.
Regulacja ta jest zgodna z zasad ustawowej formy opodatkowania, daje ustawie wył czno do
wprowadzania podstawowych elementów konstrukcji podatku, okre laj cych, kto, w jakiej
sytuacji i w jakiej wysoko ci ma ponosi ci ar podatku.
3. Oprócz przepisów bezpo rednio dotycz cych podatków Konstytucja formułuje generalne zasady
prawa, które maj te zastosowanie do prawa podatkowego . W ród tych zasad nale y przede
wszystkim wymieni zasad demokratycznego pa stwa prawnego i sprawiedliwo ci
społecznej (art. 2 Konstytucji RP) oraz równo ci obywateli wobec prawa (art. 32 Konstytucji
RP).
4. Podstawowym ródłem prawa podatkowego s ustawy. Wynika to z wymogu ustawowej
regulacji podstawowych elementów konstrukcji podatku. Wszystkie obowi zuj ce podatki s
wprowadzone w drodze ustawy.
5. Kolejnym znacz cym ródłem prawa podatkowego s rozporz dzenia. Konstytucja RP w art. 92
ci le okre la, kto, kiedy i w jakiej sytuacji mo e wyda rozporz dzenie – mo e to uczyni Rada
Ministrów oraz poszczególni ministrowie, na podstawie i w granicach szczegółowego
upowa nienia zawartego w ustawie oraz w celu wykonania ustawy.
6. Ratyfikowane umowy mi dzynarodowe s ródłem prawa powszechnie obowi zuj cego.
Przepisy tych umów maj pierwsze stwo przed przepisami ustaw podatkowych, je eli ustawy nie
da si pogodzi z umow . W prawie podatkowym umowy mi dzynarodowe dotycz w
szczególno ci unikania podwójnego opodatkowania i harmonizacji systemów podatkowych
zgodnie ze standardami Unii Europejskiej.
7. Akty prawa miejscowego s ródłem prawa na obszarze działania organów, które je ustanowiły.
Przepisy te obowi zuj odpowiednio na terenie gminy, powiatu lub województwa. Organami
kompetentnymi do ich uchwalania s rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa. W
przypadku prawa podatkowego nale y zwróci uwag na art. 168 Konstytucji RP, według którego
jednostki samorz du terytorialnego maj prawo ustalania wysoko ci podatków i opłat lokalnych
w zakresie okre lonym w ustawie.
8. Szczególnym rozwi zaniem podatkowym przyznanym gminom jest mo liwo
samoopodatkowania si mieszka ców gminy na cele publiczne. Nast puje ono wył cznie w
wyniku referendum, które mo e zainicjowa rada gminy lub 10% uprawnionych do głosowania
mieszka ców gminy. Wówczas rada gminy musi okre li zasady samoopodatkowania oraz cel, na
jaki b d przeznaczone ze dochody. Samoopodatkowanie mieszka ców gminy obowi zuje,
je eli oddano za nim co najmniej 2/3 wa nych głosów i w referendum uczestniczyło co najmniej
30% uprawnionych do głosowania.
9. Na stanowienie prawa podatkowego , oprócz wymienionych wy ej ródeł prawa, wpływaj
równie inne dziedziny zwi zane z prawem podatkowym . Najwi ksz rol w tym kontek cie
odgrywa orzecznictwo, a szczególnie orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, S du
Najwy szego i Naczelnego S du Administracyjnego. Orzeczenia tych instytucji przyczyniaj
si do eliminowania z prawa podatkowego nieodpowiednich przepisów, wyja niania ogólnych i
nieprecyzyjnych norm prawa podatkowego , wła ciwych relacji mi dzy podatnikami a organami
skarbowymi.

Wykładnia prawa podatkowego

1. Wykładnia prawa polega na ustalaniu rzeczywistego znaczenia przepisów, formułowaniu na ich
podstawie okre lonych norm post powania, wyprowadzaniu logicznych konsekwencji z tych
norm oraz rozstrzyganiu przy kolizji norm. Celem wykładni jest okre lenie rzeczywistego
znaczenia przepisów prawa, s one bowiem przejawem racjonalnego działania zmierzaj cego do
wywołania okre lonych skutków społecznych.
2. Wykładnia prawa podatkowego opiera si na tych samych metodach i technikach co w
pozostałych dziedzinach prawa, natomiast cechuje si pewn specyfik . Jest to spowodowane
ś
ę
ż
ś
ę
ę
ż
ś
ż
ż
ć
ń
ą
ń
ś
ś
ę
ś
ś
ś
ź
ą
ć
ą
ą
ś
ę
ą
ż
ć
ź
ą
ę
ą
ą
ś
ś
ą
ń
ą
ę
ą
ą
ą
ź
ż
ę
ą
ś
ą
ń
ą
ń
ę
ż
ą
ć
ą
ą
ż
ę
ż
ć
ć
ę
ą
ż
ś
ź
ś
ą
ę
ż
ę
ą
ś
ę
ć
ą
ć
ń
ą
ą
ą
ś
ś
ę
ę
ż
ę
ż
ń
ę
ś
ą
ź
ę
ą
ą
ś
ę
ą
ż
ś
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ć
ą
ą
ń
ś
ś
ą
ć
ą
ś
ś
ś
ą
ć
ą
ą
 przede wszystkim dalece ingerencyjnym charakterem prawa podatkowego , brakiem
równorz dno ci w stosunkach na linii podatnik – organy podatkowe, a co za tym idzie –
konieczno ci ochrony praw tego podatnika
3. Celem wykładni prawa podatkowego jest realizacja zasady pewno ci prawa i zasady
sprawiedliwo ci opodatkowania. Pewno i sprawiedliwo opodatkowania s warto ciami
niekwestionowanymi, a cz sto uwa a si , e zasada pewno ci prawa ma wła nie słu y realizacji
zasady sprawiedliwo ci podatkowej w procesie stosowania prawa, gwarantuj c wła ciwy wymiar
podatkowy
4. Wyró niamy trzy podstawowe rodzaje wykładni prawa podatkowego :
• j zykow ,
• systemow ,
• funkcjonaln (celowo ciow ).
5. Wykładnia j zykowa ma podstawowe znaczenie we wszystkich dziedzinach prawa, w tym tak e
w prawie podatkowym. Opiera si na ustaleniu znaczenia przepisu na podstawie jego brzmienia
j zykowego. Interpretator bierze pod uwag słownictwo, składni i konstrukcj tekstu prawnego.
Szczególne znaczenie wykładni j zykowej w prawie podatkowym poparte jest zapisem
Konstytucji RP, która w art. 84 stanowi, e obowi zek podatkowy wynika z ustawy, co wymusza
znajomo tre ci ustawy. Ponadto pobór podatku oparty jest na samoobliczeniu i wymaga od
podatnika znajomo ci przepisów podatkowych. Wykładnia j zykowa jest nie tylko punktem
wyj cia dla wszelkiej wykładni prawa, lecz tak e zakre la jej granice w ramach mo liwego sensu
słów zawartych w tek cie prawnym. W pa stwie prawnym nie mo na jednak dokonywa
wykładni, która byłaby sprzeczna z tym sensem. Formuła słowna jest bowiem granic wszelkiego
dopuszczalnego sensu
6. Pozaj zykowe metody wykładni prawa podatkowego mog by stosowane jedynie w granicach
zakre lonych przez wykładni j zykow .
7. Wykładnia systemowa polega na ustaleniu znaczenia przepisu prawa podatkowego ze wzgl du
na system prawa, do którego przepis nale y. Bierze pod uwag powi zania, jakie wyst puj
pomi dzy przepisami w całym systemie prawa podatkowego. Wykładnia systemowa
klasyfikowana jest jako wewn trzna i zewn trzna. Wykładnia systemowa wewn trzna dotyczy
powi za mi dzy przepisami w strukturze danego aktu prawnego lub w ramach uregulowa z
prawa podatkowego . Natomiast wykładnia systemowa zewn trzna umiejscawia przepis prawa
podatkowego w odniesieniu do postanowie aktów prawnych z innych dziedzin prawa. Wykładnia
systemowa w prawie podatkowym cz sto jest stosowana dla okre lenia znaczenia poj cia, które
nie zostało w nim zdefiniowane. Ponadto jedn z form wykładni systemowej zewn trznej jest
wykładnia „w zgodzie z konstytucj ”, która bada zgodno przepisów podatkowych z normami
konstytucyjnymi.
8. Wykładnia funkcjonalna (celowo ciowa) polega na powi zaniu brzmienia przepisu prawa
podatkowego z jego sensem i celem, aby interpretacja w mo liwie pełny sposób realizowała
zało enia racjonalnego ustawodawcy. Granic stosowania wykładni funkcjonalnej jest mo liwy
sens słów, oddaj cy wol ustawodawcy. Wykładnia funkcjonalna niesie ze sob
niebezpiecze stwo zwi zane z du swobod interpretatora. W prawie podatkowym stosowanie
tej wykładni powinno by szczególnie rozwa ne i ostro ne. Mo e by ona stosowana tylko w
cisłym powi zaniu z wykładni j zykow i systemow , jako ich uzupełnienie.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

1. Podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem bezpo rednim, zwyczajnym,
obligatoryjnym, o charakterze dochodowym i osobistym.

Podmiot podatku
1. Podatnikiem podatku dochodowego jest osoba fizyczna, która osi ga dochody podlegaj ce
opodatkowaniu. Podatek ten jest podatkiem o charakterze osobistym, tzn. obejmuje – co do
zasady – wszystkie dochody osi gane przez podatnika
2. Opodatkowane s dochody ze wszystkich ródeł innych ni :
• działalno rolnicza, z wyj tkiem działów specjalnych produkcji rolnej (tutaj znajduje zastosowanie
podatek rolny);
ś
ę
ę
ś
ż
ą
ś
ę
ż
ę
ń
ę
ą
ś
ś
ć
ą
ć
ś
ą
ń
ą
ś
ę
ą
ę
ś
ś
ą
ś
ą
ś
ś
ą
ś
ć
ę
ą
ą
ę
ę
ę
ą
ę
ą
ż
ę
ę
ż
ą
ż
ą
ś
ę
ę
ą
ę
ż
ą
ź
ś
ż
ń
ć
ę
ę
ż
ą
ą
ż
ń
ż
ą
ą
ą
ś
ż
ż
ś
ś
ą
ć
ś
ć
ą
ę
ę
ć
ż
ę
ż
ę
ś
ą
ć
ś
ż
ą
ś
ś
ą
ę
ę
ą
ś
ż
ż
ą
ę
ć
ę
ś
ż
ę
ę
ń
ą
ż
ć
ą
ą
 • gospodarka le na w rozumieniu ustawy o lasach (zastosowanie ma tutaj podatek le ny);
• spadki i darowizny (zastosowanie ma tutaj podatek od spadków i darowizn);
• czynno ci, które nie mog by przedmiotem prawnie skutecznej umowy;
• podział wspólnego maj tku mał onków w wyniku ustania lub ograniczenia wspólno ci maj tkowej
oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielno ci maj tkowej mał onków
lub mierci jednego z nich;
• przychody (dochody) armatora opodatkowane na zasadach wynikaj cych z ustawy z 24.08.2006 r. o
podatku tona owym (Dz.U. z 2019 r. poz. 31 ze zm.);
• przychody (dochody) opodatkowane na zasadach wynikaj cych z ustawy z 6.07.2016 r. o
aktywizacji przemysłu okr towego i przemysłów komplementarnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1084);
• wiadczenia na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 ustawy z 25.02.1964 r. –
Kodeks rodzinny i opieku czy (Dz.U. z 2019 r. poz. 2086 ze zm., dalej: k.r.o.), obj tych
wspólno ci maj tkow mał e sk ; wypłat, o których mowa w art. 27 ustawy z 5.07.2018 r. o
zarz dzie sukcesyjnym przedsi biorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach zwi zanych z
sukcesj przedsi biorstw (Dz.U. poz. 1629 ze zm.).
3. Przedsi biorstwo w spadku, stanowi ce jednostk organizacyjn niemaj c osobowo ci prawnej,
jest podatnikiem z tytułu dochodów osi ganych w okresie od otwarcia spadku do dnia
wyga ni cia:
• zarz du sukcesyjnego albo
• uprawnienia do powołania zarz dcy sukcesyjnego, je eli zarz d sukcesyjny nie został ustanowiony,
za mał onek przedsi biorcy, spadkobierca ustawowy przedsi biorcy, spadkobierca testamentowy
przedsi biorcy albo zapisobierca windykacyjny, którym przysługuje udział w przedsi biorstwie w
spadku, kontynuuj prowadzenie przedsi biorstwa pod firm przedsi biorcy.
4. Zarz dca sukcesyjny wykonuje prawa i obowi zki zmarłego przedsi biorcy wynikaj ce z
wykonywanej przez niego działalno ci gospodarczej oraz prawa i obowi zki wynikaj ce z
prowadzenia przedsi biorstwa w spadku. Rol zarz dcy sukcesyjnego jest zarz dzanie
przedsi biorstwem w okresie przej ciowym – do czasu, kiedy zostan spełnione ustawowe
przesłanki wyga ni cia zarz du sukcesyjnego. Zarz d ten wygasa z dniem:
• upływu dwóch miesi cy od dnia mierci przedsi biorcy, je eli w tym okresie aden ze
spadkobierców przedsi biorcy nie przyj ł spadku ani zapisobierca windykacyjny nie przyj ł zapisu
windykacyjnego, którego przedmiotem jest przedsi biorstwo albo udział w przedsi biorstwie, chyba
e zarz dca sukcesyjny działa na rzecz mał onka przedsi biorcy, któremu przysługuje udział w
przedsi biorstwie w spadku;
• uprawomocnienia si postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu
po wiadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego po wiadczenia spadkowego, je eli jeden
spadkobierca albo zapisobierca windykacyjny nabył przedsi biorstwo w spadku w cało ci;
• nabycia przedsi biorstwa w spadku w cało ci przez jedn osob ;
• upływu miesi ca od dnia wykre lenia zarz dcy sukcesyjnego z Centralnej Ewidencji i Informacji
Działalno ci Gospodarczej, chyba e w tym okresie powołano kolejnego zarz dc sukcesyjnego;
• ogłoszenia upadło ci przedsi biorcy;
• dokonania działu spadku obejmuj cego przedsi biorstwo w spadku;
• upływu dwóch lat od dnia mierci przedsi biorcy.
5. Nieograniczony obowi zek podatkowy ma zastosowanie w stosunku do osób, które maj
miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza on, e osoby te podlegaj
obowi zkowi podatkowemu od cało ci swoich dochodów bez wzgl du na miejsce poło enia
ródeł przychodów. Natomiast ograniczony obowi zek podatkowy odnosi si do osób, które nie
maj miejsca zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej – podlegaj one obowi zkowi
podatkowemu wył cznie od dochodów uzyskanych w Polsce.
6. Za osob maj c miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uwa a si osob
fizyczn , która:
• posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych
(o rodek interesów yciowych) lub
• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłu ej ni 183 dni w roku podatkowym.
7. Mał onkowie mog jednak podlega ł cznemu opodatkowaniu (tzw. splitting), je eli spełnione s
równocze nie nast puj ce warunki:
• podlegaj nieograniczonemu obowi zkowi podatkowemu,
• mi dzy mał onkami istnieje wspólno maj tkowa,
ś
ż
ź
ś
ś
ś
ę
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ś
ą
ś
ę
ę
ę
ą
ą
ę
ą
ż
ę
ę
ś
ą
ś
ś
ą
ż
ż
ą
ą
ś
ę
ą
ę
ś
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ę
ż
ę
ę
ę
ą
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ś
ą
ń
ę
ż
ć
ń
ą
ę
ż
ś
ą
ż
ą
ą
ć
ą
ś
ś
ś
ć
ą
ś
ś
ą
ę
ę
ś
ą
ą
ą
ż
ę
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ę
ą
ą
ż
ą
ę
ę
ś
ą
ę
ą
ę
ą
ż
ą
ę
ę
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ę
ż
ś
ę
ś
ż
ś
ś
ę
ą
ż
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ę
ą
 • pozostaj w zwi zku mał e skim przez cały rok podatkowy (nie narusza tego warunku sytuacja,
gdy mał onek umrze w trakcie roku podatkowego),
• zło wniosek o ł czne opodatkowanie we wspólnym zeznaniu rocznym (w przypadku mierci
mał onka wniosek składa tylko podatnik).
8. Wspólne opodatkowanie mał onków ma równie zastosowanie do:
• mał onków, którzy maj miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym ni Polska
pa stwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym pa stwie nale cym do Europejskiego
Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
• mał onków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowi zkowi podatkowemu w
Rzeczypospolitej Polskiej, a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym ni
Rzeczpospolita Polska pa stwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym pa stwie nale cym
do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
• je eli osi gn li podlegaj ce opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysoko ci
stanowi cej ł cznie co najmniej 75% całkowitego przychodu osi gni tego przez oboje mał onków
w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla
celów podatkowych.
9. Podobnie jak mał onkowie, wspólnie rozlicza si z dzie mi mog osoby, które samotnie je
wychowuj . Osoby samotne, aby skorzysta ze wspólnego rozliczenia, musz podlega
nieograniczonemu obowi zkowi podatkowemu oraz zło y odpowiedni wniosek w zeznaniu
rocznym. Podobnie jak w przypadku wspólnego opodatkowania mał onków, ustawodawca od
1.01.2009 r. rozszerzył zakres zastosowania tej preferencji dla nast puj cych osób:
• osoby maj ce miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym ni Polska pa stwie
członkowskim Unii Europejskiej lub w innym pa stwie nale cym do Europejskiego Obszaru
Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
• osoby osi gaj ce podlegaj ce opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysoko ci
stanowi cej co najmniej 75% całkowitego przychodu osi gni tego w danym roku podatkowym,
• osoby, które udokumentowały certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów
podatkowych.
Rozwi zanie to mog stosowa osoby, które wychowuj :
• dzieci małoletnie,
• dzieci, bez wzgl du na wiek, które zgodnie z odr bnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek)
piel gnacyjny (np. dzieci niepełnosprawne) lub rent socjaln ,
• dzieci do uko czenia 25 lat ucz ce si w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie
o wiaty, przepisach o szkolnictwie wy szym lub w przepisach reguluj cych system o wiatowy lub
szkolnictwo wy sze obowi zuj cych w innym ni Polska pa stwie, je eli w roku podatkowym
dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyj tkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty
rodzinnej oraz dochodów w wysoko ci niepowoduj cej obowi zku zapłaty podatku.

Przedmiot podatku
1. Dochodem ze ródła przychodów jest nadwy ka sumy przychodów z tego ródła nad kosztami
ich uzyskania, osi gni ta w roku podatkowym. Je eli koszty uzyskania przekraczaj sum
przychodów, ró nica jest strat ze ródła przychodów. Definicja ta wprowadza trzy kluczowe
dla podatku dochodowego poj cia: przychód, dochód i koszty uzyskania przychodów.
2. Przychodami – zgodnie z art. 11 u.p.d.o.f. – s otrzymane lub pozostawione do dyspozycji
podatnika w roku kalendarzowym pieni dze i warto ci pieni ne oraz warto otrzymanych
wiadcze w naturze i innych nieodpłatnych wiadcze . Ustawa okre la przychód przez
zastosowanie tzw. teorii ródeł przychodów. W art. 10 u.p.d.o.f. wymienione s nast puj ce ródła
przychodów:
• stosunek słu bowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej
spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmuj cej si produkcj roln , praca nakładcza,
emerytura lub renta;
• działalno wykonywana osobi cie;
• pozarolnicza działalno gospodarcza;
• działy specjalne produkcji rolnej;
• najem, podnajem, dzier awa, poddzier awa oraz inne umowy o podobnym charakterze;
• kapitały pieni ne i prawa maj tkowe;
ś
ś
ż
ń
ż
ż
ż
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ń
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ę
ń
ą
ż
ź
ż
ż
ę
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ż
ć
ę
ź
ą
ż
ń
ą
ą
ń
ą
ą
ż
ę
ć
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ź
ż
ż
ą
ę
ą
ż
ć
ż
ć
ę
ą
ą
ś
ż
ę
ę
ń
ż
ą
ś
ą
ą
ż
ń
ą
ć
ę
ć
ą
ń
ę
ń
ż
ę
ą
ą
ż
ę
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ż
ą
ś
ź
ą
ą
ż
ś
ń
ć
ę
ą
ś
ą
ą
ś
ż
ź
ż
ń
ż
ą
ć
ę
ś
ś
ż
 • odpłatne zbycie nieruchomo ci lub ich cz ci oraz udziału w nieruchomo ci, spółdzielczego
własno ciowego prawa do lokalu mieszkalnego lub u ytkowego oraz prawa do domu
jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa wieczystego u ytkowania gruntów i innych
rzeczy, je eli odpłatne zbycie nie nast puje w wykonaniu działalno ci gospodarczej i zostało
dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomo ci i praw maj tkowych wy ej okre lonych –
przed upływem 5 lat, licz c od ko ca roku kalendarzowego, w którym nast piło nabycie lub
wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licz c od ko ca miesi ca, w którym
nast piło nabycie;
• działalno prowadzona przez zagraniczn spółk kontrolowan ;
• niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da u.p.d.o.f.;
• inne ródła, np. przychody nieznajduj ce pokrycia w ujawnionych ródłach lub pochodz ce ze
ródeł nieujawnionych.
3. Otwarty katalog ródeł przychodów pozwala opodatkowa wszelkiego rodzaju dochody, z
wyj tkiem tych, które s zwolnione z opodatkowania. Wyliczenie tytułów powstawania ródeł
przychodów ma na celu pogrupowanie tych ródeł według podobnego charakteru, co nast pnie
skutkuje zró nicowanym traktowaniem poszczególnych ródeł. Ustalenie, z jakiego ródła
pochodzi przychód, ma du e znaczenie. W zale no ci od rodzaju przychodu ustawodawca
przewiduje ró ne zasady obliczania kosztów ich uzyskania, a tak e sposób zapłaty zaliczek na
podatek oraz ostatecznej kwoty podatku
4. Wi kszo ze zwolnie przedmiotowych ma charakter socjalny, dotyczy odszkodowa , zasiłków,
odpraw, zapomóg, dodatków, stypendiów, ryczałtów, pomocy finansowej, wiadcze rodzinnych,
wiadcze rzeczowych, niektórych rent.
5. W przypadku uzyskiwania przychodów z tytułu najmu, dzier awy oraz innych umów o podobnym
charakterze, działalno ci gospodarczej, działalno ci wykonywanej osobi cie oraz działów
specjalnych produkcji rolnej, koszty uzyskania przychodów to faktycznie poniesione koszty (przy
zało eniu prowadzenia ksi g podatkowych). Natomiast przy pozostałych ródłach przychodów
koszty uzyskania przychodów s okre lane ryczałtowo, zgodnie ze szczegółowymi zapisami w
ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wył czaj one zastosowanie ogólnego
przepisu, poniewa ograniczaj wysoko kosztów uzyskania przychodów do ci le okre lonej
warto ci.
6. Koszty uzyskania przychodów okre lone s w wysoko ci 50% przychodów dla nast puj cych
rodzajów przychodów:
• z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własno ci wynalazku, topografii układu scalonego,
wzoru u ytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego;
• z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu
scalonego, wzoru u ytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego,
otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z któr zawarto umow
licencyjn ;
• z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych,
w rozumieniu odr bnych przepisów, lub rozporz dzania przez nich tymi prawami, z tym e koszty
te oblicza si od przychodu pomniejszonego o potr cone przez płatnika składki na ubezpieczenia
społeczne.
7. Z kolei koszty uzyskania przychodów dla nast puj cych rodzajów przychodów ustalone s
wwysoko ci 20% przychodów, przy czym koszty te oblicza si od przychodu pomniejszonego o
potr cone przez płatnika składki na ubezpieczenia społeczne. Nale do nich:
• przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło;
• przychody z osobi cie wykonywanej działalno ci artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej,
o wiatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i
sztuki oraz dziennikarstwa, jak równie przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe
przyznawane na podstawie odr bnych przepisów oraz przychody s dziów z tytułu prowadzenia
zawodów sportowych;
• przychody z działalno ci polskich arbitrów, uczestnicz cych w procesach arbitra owych z
partnerami zagranicznymi;
• przychody osób, którym organ władzy lub administracji pa stwowej albo samorz dowej, s d lub
prokurator, na podstawie wła ciwych przepisów, zlecił wykonanie okre lonych czynno ci, a
zwłaszcza przychody biegłych w post powaniu s dowym, dochodzeniowym i administracyjnym
ź
ś
ś
ę
ą
ą
ą
ż
ź
ś
ś
ż
ś
ń
ś
ą
ś
ć
ć
ż
ę
ż
ż
ę
ż
ź
ś
ż
ń
ś
ś
ą
ą
ą
ż
ś
ą
ś
ę
ą
ś
ń
ś
ę
ą
ś
ę
ą
ż
ć
ą
ę
ź
ś
ś
ę
ą
ę
ą
ż
ś
ą
ś
ą
ś
ś
ś
ą
ź
ż
ń
ą
ć
ż
ą
ę
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ę
ż
ź
ś
ś
ń
ź
ś
ś
ś
ś
ą
ą
ż
ą
ś
ń
ą
ń
ę
ż
ś
ż
ź
ź
ś
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ę
 oraz płatników i inkasentów nale no ci publicznoprawnych, a tak e przychody z tytułu udziału w
komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji pa stwowej albo samorz dowej.
8. W odmienny sposób zostały ustalone koszty uzyskania przychodów dla nast puj cych rodzajów
przychodów:
• otrzymywanych przez osoby wykonuj ce czynno ci zwi zane z pełnieniem obowi zków
społecznych lub obywatelskich, bez wzgl du na sposób powoływania tych osób, nie wył czaj c
odszkodowania za utracony zarobek;
• otrzymywanych przez osoby, niezale nie od sposobu ich powoływania, nale ce do składu
zarz dów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowi cych osób prawnych;
• uzyskanych na podstawie umów o zarz dzanie przedsi biorstwem, kontraktów mened erskich lub
umów o podobnym charakterze, w tym przychodów z tego rodzaju umów zawieranych w ramach
prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalno ci gospodarczej.
• Istniej równie przychody, dla których ustawa nie przewiduje kosztów uzyskania przychodów –
m.in. odsetki, dywidendy, emerytury, renty.

Podstawa opodatkowania i odliczenia od dochodu

1. Podstaw opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych – zgodnie z art. 26
u.p.d.o.f. – stanowi zasadniczo suma dochodów z poszczególnych ródeł, pomniejszona o
nast puj ce wydatki:
• składki z tytułu ubezpieczenia społecznego, zapłacone bezpo rednio na własne ubezpieczenie
emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracuj cych lub
potr conych w roku podatkowym przez płatnika ze rodków podatnika, je eli nie zostały zaliczone
do kosztów uzyskania przychodów;
• składki zapłacone w roku podatkowym ze rodków podatnika na obowi zkowe ubezpieczenie
społeczne podatnika lub osób z nim współpracuj cych, zgodnie z przepisami dotycz cymi
obowi zkowego ubezpieczenia społecznego obowi zuj cymi w innym ni Polska pa stwie
członkowskim Unii Europejskiej lub w innym pa stwie nale cym do Europejskiego Obszaru
Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej;
• wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonanych przez podatnika w roku
podatkowym, do wysoko ci okre lonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia
emerytalnego;
• zwroty nienale nie pobranych wiadcze , które uprzednio zwi kszyły dochód podlegaj cy
opodatkowaniu, w kwotach uwzgl dniaj cych podatek dochodowy, je eli nie zostały one potr cone
przez płatnika;
• wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki zwi zane z ułatwieniem wykonywania czynno ci
yciowych, poniesione w roku podatkowym przez podatnika b d cego osob niepełnosprawn lub
podatnika, na którego utrzymaniu s osoby niepełnosprawne;
• wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu u ytkowania sieci Internet, w wysoko ci
nieprzekraczaj cej w roku podatkowym kwoty 760 zł;
• darowizny na cele: okre lone w art. 4 ustawy z 24.04.2003 r. o działalno ci po ytku publicznego i o
wolontariacie (Dz.U. z 2020 r. poz. 1057), organizacjom pozarz dowym i innym organizacjom
prowadz cym działalno po ytku publicznego w sferze zada publicznych. Działalno ci po ytku
publicznego jest działalno społecznie u yteczna, prowadzona przez organizacje pozarz dowe w
sferze zada publicznych.
• kultu religijnego,
• krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi zgodnie z art. 6 ustawy z 22.08.1997
r. o publicznej słu bie krwi (Dz.U. z 2019 r. poz. 1222 ze zm.), w wysoko ci ekwiwalentu
pieni nego za pobran krew okre lonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej
ustawy,
• kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadz cym kształcenie zawodowe, o których
mowa w art. 4 pkt 28a ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo o wiatowe (Dz.U. z 2020 r. poz. 910), oraz
publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy – w wysoko ci
dokonanej darowizny, nie wi cej jednak ni kwoty stanowi cej 6% dochodu.
2. Ł czna kwota odlicze z tytułu darowizn nie mo e przekroczy w roku podatkowym kwoty
stanowi cej 6% dochodu, z tym e odliczeniu nie podlegaj darowizny poniesione na rzecz osób:
• fizycznych,
ż
ą
ę
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ń
ą
ż
ż
ż
ń
ą
ś
ś
ć
ś
ś
ć
ę
ż
ż
ż
ś
ę
ś
ą
ś
ś
ż
ą
ą
ż
ą
ż
ę
ń
ś
ż
ą
ś
ń
ś
ą
ą
ż
ś
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ę
ą
ż
ś
ą
ą
ć
ż
ą
ń
ę
ż
ś
ź
ż
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ś
ż
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ś
ś
ą
 • prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemaj cych osobowo ci prawnej, prowadz cych
działalno gospodarcz polegaj c na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego,
paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a tak e pozostałych
wyrobów alkoholowych o zawarto ci alkoholu powy ej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych
albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami.
3. Je eli przedmiotem darowizny s pieni dze, wysoko wydatków na powy sze cele ustala si na
podstawie dowodu wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego.
4. Powy sze wydatki podlegaj odliczeniu od dochodu, je eli nie zostały zaliczone do kosztów
uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o
zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek
formie.
5. Mo liwo odliczenia przysługuje osobom fizycznym opłacaj cym podatek według skali
podatkowej, podatku liniowego oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Kwota
odliczenia nie mo e przekroczy 53.000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych
przedsi wzi termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest
wła cicielem lub współwła cicielem. Wysoko wydatków ustala si na podstawie faktur
wystawionych przez podatnika podatku od towarów i usług niekorzystaj cego ze zwolnienia od
tego podatku.
6. Odliczenia dokonuje si w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. Kwota
odliczenia nieznajduj ca pokrycia w rocznym dochodzie podatnika podlega odliczeniu w
kolejnych latach, nie dłu ej jednak ni przez 6 lat, licz c od ko ca roku podatkowego, w którym
poniesiono pierwszy wydatek.
7. Mo liwo dodatkowych odlicze wynika równie z zachowania prawa do odlicze , które zostały
zniesione. Kontynuacja odlicze dotyczy m.in. wydatków z tytułu budowy mieszka na
wynajem, na spłat zadłu enia z tytułu zaci gni tych przez spółdzielnie mieszkaniowe kredytów
na budownictwo mieszkaniowe, a tak e odliczania odsetek od kredytów mieszkaniowych.

Stawki podatku i odliczenia od podatku

1. Wysoko podatku w najwi kszym stopniu jest zdeterminowana przez skal podatkow i
wchodz ce w jej zakres stawki podatkowe. W podatku dochodowym od osób fizycznych do 2008
r. miała zastosowanie skala progresywna ci gła z trzema przedziałami podatkowymi, od 2009
r. za – skala progresywna ci gła z dwoma przedziałami podatkowymi. Od dnia 1.01.2004 r.
została ustalona stała skala podatkowa, nie jest przewidziana waloryzacja kwot okre laj cych t
skal . Zmiana skali podatkowej jest mo liwa tylko poprzez nowelizacj ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych.
2. Kwota dochodu wolna od opodatkowania, czyli tzw.minimum wolne od opodatkowania, jest
ruchoma, zale y od wysoko ci dochodu. Generalnie wraz ze wzrostem wysoko ci dochodu kwota
wolna od opodatkowania maleje lub pozostaje taka sama. Podatnicy uzyskuj cy w ci gu roku
dochody do 8000 zł nie s obj ci opodatkowaniem.
3. Istnieje grupa dochodów, od których zaliczk na podatek dochodowy oblicza si ryczałtowo,
natomiast dochody te ł czy si z pozostałymi dochodami przy obliczaniu podatku w zeznaniu
rocznym. W zwi zku z tym w rozliczeniu ko cowym podlegaj podstawowej skali podatkowej.
Nale do nich dochody z działalno ci wykonywanej osobi cie, umów zlece , umów o dzieło, z
praw autorskich i praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i
wzorów zdobniczych.
4. Podatnik mo e odliczy kwot na ka de małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku
podatkowym wykonywał władz rodzicielsk , pełnił funkcj opiekuna prawnego, je eli dziecko z
nim zamieszkiwało, sprawował opiek poprzez pełnienie funkcji rodziny zast pczej na podstawie
orzeczenia s du lub umowy zawartej ze starost .
5. Znowelizowana ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza inny model
rozliczenia ulgi. Preferencja przysługuje za ka dy miesi c, w którym podatnik wychowywał
dziecko, sprawował opiek lub pełnił funkcj opiekuna prawnego. Do ko ca 2008 r. okres
wychowywania czy sprawowania opieki w roku podatkowym nie miał znaczenia – zawsze
przysługiwało pełne odliczenie za cały rok.
ż
ż
ż
ś
ę
ś
ż
ż
ą
ę
ą
ś
ś
ś
ć
ś
ć
ć
ć
ę
ą
ć
ż
ż
ą
ę
ż
ą
ę
ą
ć
ą
ż
ą
ż
ę
ś
ą
ś
ę
ę
ą
ę
ę
ę
ą
ń
ń
ć
ś
ą
ś
ż
ą
ę
ż
ż
ą
ż
ą
ą
ą
ń
ą
ę
ę
ę
ś
ż
ć
ż
ś
ż
ą
ć
ą
ż
ą
ę
ś
ń
ą
ą
ś
ę
ą
ż
ę
ń
ę
ń
ś
ą
ę
ń
ę
ż
ż
ś
ą
ą
ń
ę
ą
ą
ę
 Opodatkowanie ryczałtowe w podatku dochodowym

1. Opodatkowanie ryczałtowe w podatku dochodowym od osób fizycznych jest specyficznym

rozwi zaniem stosowanym w obu podatkach dochodowych, posiadaj cym nast puj ce cechy:
• oznacza dochody lub przychody, które s opodatkowane oddzielnie, nie s ł czone z innymi
dochodami (przychodami),
• opodatkowanie jest na podstawie odr bnie ustalonych stawek,
• koszty uzyskania przychodów nie wyst puj lub s obliczane według specjalnych reguł,
• najcz ciej s to dochody lub przychody o charakterze maj tkowym,
• najcz ciej nie s wykazywane w zeznaniu rocznym, zapłacenie od nich zaliczki na podatek
jest ostatecznym rozliczeniem
2. Pocz wszy od 1.01.2004 r. osoby fizyczne prowadz ce działalno gospodarcz mog by
opodatkowane podatkiem liniowym według stawki 19%. Rozwi zanie to dotyczy
przedsi biorców, którzy rozliczaj si lub rozliczaliby si , gdyby nie było tej zmiany, według
podstawowej skali podatkowej. Wskazani podatnicy mog wybra t form opodatkowania, je eli
zło wła ciwemu naczelnikowi urz du skarbowego pisemne o wiadczenie o wyborze tego
sposobu opodatkowania do dnia 20 stycznia roku podatkowego lub przed rozpocz ciem
działalno ci.
3. Podatnicy mog straci w roku podatkowym prawo do opodatkowania na powy szych zasadach.
Nast pi to wówczas, gdy podatnik uzyskał z działalno ci gospodarczej przychody ze wiadczenia
usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy odpowiadaj ce czynno ciom, które podatnik
wykonywał w roku poprzedzaj cym rok podatkowy, wykonywał lub wykonuje w roku
podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. W przypadku
podatników prowadz cych działalno gospodarcz w formie spółki nieposiadaj cej osobowo ci
prawnej trac oni prawo do powy szego opodatkowania, je eli co najmniej jeden ze wspólników
osi ga przychody w powy szy sposób. W razie utraty tego prawa podatnik jest zobowi zany
zło y za ten rok nowe deklaracje podatkowe i wpłaci zaliczki na podatek od dochodów z
działalno ci gospodarczej, uzyskanych od pocz tku roku według podstawowej skali podatkowej
wraz z odsetkami za zwłok od zaległo ci z tytułu tych zaliczek. Rozwi zanie to ma zapobiec
fikcyjnemu przechodzeniu na samozatrudnienie tylko dla skorzystania z prawa do tego typu
opodatkowania.
4. Podstaw opodatkowania jest dochód obliczony zgodnie z przepisami ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych, który podatnicy mog obni y o składki na ubezpieczenie
społeczne, je eli nie zostały one zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, nie zostały
odliczone od dochodów opodatkowanych na podstawie podstawowej skali i nie zostały odliczone
od przychodów na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osi ganych przez osoby fizyczne. Podatnikom tym przysługuje tylko odliczenie
składek na ubezpieczenie społeczne od dochodu.
5. Dochód z działalno ci gospodarczej opodatkowany podatkiem liniowym nie ł czy si z
dochodami opodatkowanymi z zastosowaniem podstawowej skali podatkowej. Podatnicy z tytułu
opodatkowania dochodów z działalno ci gospodarczej form podatku liniowego składaj odr bne
zeznanie roczne obejmuj ce te dochody.
6. Grupa przychodów okre lona wart. 29 u.p.d.o.f. dotyczy opodatkowania przychodów osi ganych
przez osoby fizyczne, nieposiadaj ce miejsca zamieszkania w Polsce, podlegaj ce ograniczonemu
obowi zkowi podatkowemu. Nale do niej przede wszystkim nast puj ce rodzaje przychodów:
• z umów zlece , umów o dzieło, odsetek, z praw autorskich i praw pokrewnych, z praw do
projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych – podatek pobiera si w
formie ryczałtu w wysoko ci 20% przychodu;
• z opłat za usługi w zakresie działalno ci widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej
przez osoby fizyczne maj ce miejsce zamieszkania za granic , a organizowanej za po rednictwem
osób fizycznych lub osób prawnych, prowadz cych działalno w zakresie imprez artystycznych,
rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – podatek pobiera si w
formie ryczałtu w wysoko ci 20% przychodu;
• z tytułu nale nych opłat za wywóz ładunków i pasa erów przyj tych do przewozu w portach
polskich przez zagraniczne przedsi biorstwa morskiej eglugi handlowej, z wyj tkiem ładunków i
pasa erów tranzytowych – podatek pobiera si w formie ryczałtu w wysoko ci 10% przychodów;
ą
ż
ż
ą
ż
ą
ą
ę
ę
ć
ą
ą
ś
ś
ę
ą
ś
ś
ś
ą
ą
ż
ż
ń
ą
ą
ą
ą
ś
ć
ś
ą
ą
ś
ś
ż
ę
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ę
ę
ś
ę
ś
ć
ś
ę
ę
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ż
ą
ą
ć
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ś
ą
ć
ż
ć
ę
ć
ś
ę
ę
ą
ś
ć
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ś
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ę
ż
ś
ę
ę
ć
 • uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsi biorstwa eglugi
powietrznej – podatek pobiera si w formie ryczałtu w wysoko ci 10% przychodów;
• z tytułu wiadcze doradczych, ksi gowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych,
zarz dzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania
personelu, gwarancji i por cze oraz wiadcze o podobnym charakterze – podatek pobiera si w
formie ryczałtu w wysoko ci 20% przychodu.
7. Kolejna grupa przychodów oraz dochodów opodatkowanych ryczałtowo, okre lona w art. 30
u.p.d.o.f., dotyczy opodatkowania wszystkich osób fizycznych. Nale do niej m.in. dochody lub
przychody:
• z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród zwi zanych ze
sprzeda premiow , uzyskanych w pa stwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym pa stwie
nale cym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego – w wysoko ci 10% wygranej lub nagrody;
• z tytułu wiadcze otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w zwi zku z ł cz cym ich
uprzednio z zakładem pracy stosunkiem słu bowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub
spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od zwi zków zawodowych – w wysoko ci 10% nale no ci;
• z tytułu wiadcze otrzymanych od banków, spółdzielczych kas oszcz dno ciowo- kredytowych lub
instytucji finansowych w rozumieniu odr bnych przepisów, w zwi zku z promocjami oferowanymi
przez te podmioty – w wysoko ci 19% wiadczenia;
• z tytułu wiadcze otrzymanych od banków, spółdzielczych kas oszcz dno ciowo- kredytowych lub
instytucji finansowych w rozumieniu odr bnych przepisów, w zwi zku z promocjami oferowanymi
przez te podmioty – w wysoko ci 19% wiadczenia;
• z tytułu, o którym mowa w art. 13 pkt 2 i 5–9 u.p.d.o.f., np. umowa zlecenie, umowa o dzieło, je eli
kwota nale no ci okre lona w umowie zawartej z osob nieb d c pracownikiem płatnika nie
przekracza 200 zł – w wysoko ci 17% przychodu;
• z tytułu gromadzenia oszcz dno ci na wi cej ni jednym indywidualnym koncie emerytalnym, w
rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach emerytalnych – w wysoko ci 75%
uzyskanego dochodu na ka dym indywidualnym koncie emerytalnym;
• od kwoty wypłat z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego – w wysoko ci 10%
przychodu;
• z tytułu odszkodowa przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, je eli
zobowi zana do zapłaty odszkodowania jest spółka, w której Skarb Pa stwa, jednostka samorz du
terytorialnego, zwi zek jednostek samorz du terytorialnego, pa stwowa osoba prawna lub
komunalna osoba prawna dysponuj bezpo rednio lub po rednio wi kszo ci głosów na
zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, w tym tak e na podstawie porozumie z
innymi osobami, w cz ci, w której wysoko odszkodowania przekracza wysoko wynagrodzenia
otrzymanego przez podatnika z tytułu umowy o prac lub umowy o wiadczenie usług wi cej go
ze spółk w okresie sze ciu miesi cy poprzedzaj cych pierwszy miesi c wypłaty odszkodowania –
w wysoko ci 70% tej cz ci nale nego odszkodowania;
• z tytułu okre lonych w umowie o prac , której przedmiotem s czynno ci zwi zane z zarz dzaniem,
lub umowie o wiadczenie usług zarz dzania zawartej ze spółk , o której mowa w powy szym
punkcie, odpraw lub odszkodowa z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o prac , której
przedmiotem s czynno ci zwi zane z zarz dzaniem, lub umowy o wiadczenie usług zarz dzania
lub rozwi zania jej przed upływem terminu, na który została zawarta, w cz ci, w której ich
wysoko przekracza trzykrotno miesi cznego wynagrodzenia otrzymanego przez podatnika z
tytułu umowy o prac , której przedmiotem s czynno ci zwi zane z zarz dzaniem, lub umowy
o wiadczenie usług zarz dzania wi cej go ze spółk – w wysoko ci 70% nale nej odprawy lub
odszkodowania.
8. Szczególny sposób opodatkowania dotyczy równie dochodów z odpłatnego zbycia
nieruchomo ci i praw maj tkowych. odstaw obliczenia podatku jest dochód stanowi cy ró nic
pomi dzy przychodem a kosztami z odpłatnego zbycia nieruchomo ci lub praw maj tkowych,
powi kszon o sum odpisów amortyzacyjnych, dokonanych od zbywanych nieruchomo ci lub
praw. Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomo ci lub praw maj tkowych jest ich warto
wyra ona w cenie okre lonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Natomiast
kosztami uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomo ci lub praw maj tkowych
s udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powi kszone o
udokumentowane nakłady, które zwi kszyły warto rzeczy i praw maj tkowych, poczynione w
czasie ich posiadania.
ą
ś
ą
ż
ż
ę
ę
ą
ą
ż
ś
ś
ś
ą
ś
ą
ć
ś
ą
ś
ż
ś
ą
ś
ś
ą
ś
ń
ń
ń
ń
ą
ą
ę
ę
ę
ń
ś
ś
ś
ś
ę
ś
ą
ś
ś
ą
ę
ż
ę
ś
ś
ś
ń
ą
ę
ż
ś
ś
ń
ę
ć
ą
ę
ż
ę
ą
ę
ś
ą
ś
ś
ń
ą
ę
ę
ę
ę
ś
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ż
ń
ś
ż
ą
ś
ć
ś
ę
ą
ś
ż
ą
ą
ś
ą
ś
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ś
ż
ś
ń
ż
ę
ę
ś
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ń
ą
ś
ś
ś
ę
ą
ą
ą
ś
ę
ś
ę
ś
ż
ś
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ż
ę
ą
ż
ż
ą
ż
ń
ż
ś
ę
ś
ą
ż
ż
ę
ć
ń
 9. Podatek jest płatny w terminie zło enia zeznania podatkowego za rok podatkowy, w którym
nast piło odpłatne zbycie. Pocz wszy od rozliczenia tego podatku za 2009 r., podatnik
zobowi zany jest zło y zeznanie podatkowe, w którym powinien:
• wykaza dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomo ci i praw
maj tkowych oraz obliczy nale ny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma
zastosowania zwolnienie z tego podatku,
• wykaza dochody podlegaj ce zwolnieniu z tego podatku.
• Podatek ten nie wyst puje, je eli sprzeda miała miejsce po upływie 5 lat, licz c od ko ca roku
kalendarzowego, w którym nast piło nabycie lub wybudowanie nieruchomo ci b d nabycie praw
maj tkowych.
10. Do przychodów lub dochodów opodatkowanych ryczałtowo nale równie przychody
idochody kapitałowe. Od dnia 1.01.2004 r. nast piło ujednolicenie sposobu opodatkowania
wszystkich przychodów i dochodów kapitałowych. Zgodnie z art. 30a u.p.d.o.f. s one obci one
według jednej stawki 19%. W stosunku do nast puj cych przychodów (dochodów) kapitałowych
podatek pobierany jest ryczałtowo:
• z odsetek od po yczek, z wyj tkiem gdy udzielanie po yczek jest przedmiotem działalno ci
gospodarczej;
• z odsetek i dyskonta od papierów warto ciowych;
• z odsetek lub innych przychodów od rodków pieni nych zgromadzonych na rachunku podatnika
lub w innych formach oszcz dzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez
podmiot uprawniony na podstawie odr bnych przepisów;
• z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych;
• od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;
• od kwot wypłacanych po mierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego
osobie lub spadkobiercy, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych, oraz z subkonta, o którym mowa w art. 40a ustawy z 13.10.1998 r. o systemie
ubezpiecze społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.);
• od dochodu członka pracowniczego funduszu emerytalnego z tytułu przeniesienia akcji zło onych
na rachunku ilo ciowym do aktywów tego funduszu;
• z tytułu zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu
członka funduszu;
• od kwot jednorazowo wypłacanych przez otwarty fundusz emerytalny członkowi funduszu,
któremu rachunek funduszu otwarto w zwi zku ze mierci jego współmał onka;
• od kwot jednorazowo wypłacanych przez Zakład Ubezpiecze Społecznych z subkonta, o którym
mowa w art. 40a ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpiecze społecznych, w zwi zku ze
mierci współmał onka ubezpieczonego;
• od dochodu oszcz dzaj cego na indywidualnym koncie emerytalnym z tytułu zwrotu albo
cz ciowego zwrotu rodków zgromadzonych na tym koncie, w rozumieniu przepisów o
indywidualnych kontach emerytalnych;
• od kwoty wypłaty gwarantowanej, o której mowa w art. 25b ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpiecze Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.);
• od dochodu uczestnika pracowniczego programu emerytalnego z tytułu zwrotu rodków
zgromadzonych w ramach programu, w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach
emerytalnych;
• od dochodu uczestnika pracowniczego planu kapitałowego uzyskanego w zwi zku z wypłat
dokonan na podstawie art. 98 ustawy z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U.
poz. 2215 ze zm., dalej: ustawa o PPK) – w zakresie, w jakim uczestnik pracowniczego planu
kapitałowego nie dokonał zwrotu wypłaconych rodków w terminie wynikaj cym z umowy
zawartej z wybran instytucj finansow ;
• od dochodu uczestnika pracowniczego planu kapitałowego z tytułu wypłaty rodków, o których
mowa w art. 99 ust. 1 pkt 2 ustawy o PPK – je eli wypłata b dzie wypłacana w mniejszej ilo ci rat
ni 120 miesi cznych rat, albo z tytułu wypłaty jednorazowej – w przypadku okre lonym w art. 99
ust. 2 ustawy o PPK;
• od dochodu mał onka lub byłego mał onka uczestnika pracowniczego planu kapitałowego z tytułu
zwrotu dokonanego na podstawie art. 80 ust. 2 ustawy o PPK;
• od dochodu uczestnika pracowniczego planu kapitałowego uzyskanego z tytułu zwrotu
zgromadzonych rodków dokonanego na podstawie art. 105 ustawy o PPK;
ś
ż
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ć
ć
ą
ń
ę
ś
ż
ś
ż
ą
ż
ę
ż
ę
ś
ć
ą
ś
ą
ć
ą
ż
ę
ń
ą
ą
ą
ż
ż
ż
ę
ś
ą
ś
ż
ą
ż
ę
ś
ś
ą
ą
ę
ż
ą
ż
ę
ń
ń
ż
ą
ż
ś
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ź
ś
ń
ś
ą
ą
ż
ż
ś
ś
ą
 • od dochodu mał onka lub byłego mał onka, z tytułu wypłaty 75% rodków, które zostały mu
przekazane w formie wypłaty transferowej na rachunek terminowej lokaty oszcz dno ciowej lub
rachunek lokaty terminowej, o których mowa w art. 80 ust. 2 ustawy o PPK, dokonanej po
osi gni ciu przez niego 60. roku ycia – je eli wypłata ta nast pi w wyniku likwidacji rachunku
terminowej lokaty oszcz dno ciowej lub rachunku lokaty terminowej albo nast pi zmiana umowy
takiego rachunku;
• od dochodu uczestnika pracowniczego planu kapitałowego z tytułu wypłaty 75% rodków
zgromadzonych na rachunku w pracowniczym planie kapitałowym, które zostały przekazane w
formie wypłaty transferowej na rachunek terminowej lokaty oszcz dno ciowej lub rachunek lokaty
terminowej, o których mowa w art. 102 ust. 3 ustawy o PPK – je eli wypłata ta nast pi w wyniku
likwidacji rachunku terminowej lokaty oszcz dno ciowej lub rachunku lokaty terminowej albo
nast pi zmiana umowy takiego rachunku.
11. Opodatkowanie pozostałych dochodów kapitałowych dotyczy opodatkowania dochodów
uzyskanych zodpłatnego zbycia papierów warto ciowych, nabytych izbywanych wobrocie
publicznym. Ich opodatkowanie zostało wprowadzone od dnia 1.01.2004 r. na mocy art. 30b
u.p.d.o.f., gdy zwolnienie tego rodzaju dochodów wygasło w dniu 31.12.2003 r. i nie zostało
przedłu one. Podatek w wysoko ci 19% od tego rodzaju dochodów kapitałowych jest pobierany
od dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodów, np. koszty nabycia
danego papieru warto ciowego, opłaty zwi zane z posiadaniem rachunku w biurze maklerskim,
koszty sprzeda y. W ten sposób b d opodatkowane nast puj ce dochody:
• z odpłatnego zbycia papierów warto ciowych;
• z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich
wynikaj cych;
• z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach maj cych osobowo prawn (spółka z ograniczon
odpowiedzialno ci , spółka akcyjna);
• z tytułu obj cia udziałów (akcji) w spółkach maj cych osobowo prawn albo wkładów w
spółdzielniach w zamian za wkład niepieni ny w postaci innej ni przedsi biorstwo lub jego
zorganizowana cz .
12. Podatnik jest zobowi zany składa zeznanie podatkowe z opodatkowania dochodów z odpłatnego
zbycia papierów warto ciowych. Zeznanie powinno by zło one za cały rok podatkowy. Nie
pobiera si zaliczek na ten podatek. Informacje niezb dne do prawidłowego rozliczenia si
podatnik otrzymuje od podmiotów, za po rednictwem których dokonywał odpłatnego zbycia
papierów warto ciowych.
13. Od 1.01.2019 r. na podstawie wy ej wskazanej nowelizacji na mocy nowych art. 30da–30di
u.p.d.o.f. wprowadzono opodatkowanie dochodów z niezrealizowanych zysków (podatek od
wyj cia). Dotyczy on sytuacji przeniesienia za granic składników maj tku, rezydencji
podatkowej lub stałego zakładu, je eli w wyniku tego przeniesienia Polska utraci prawo do
opodatkowania dochodów, które zostały faktycznie wypracowane przez podatnika (składnik
maj tku) w Polsce. Opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków
podlega:
- przeniesienie składnika maj tku poza terytorium Polski, w wyniku którego Polska w cało ci albo w
cz ci traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tego składnika maj tku, przy czym
przenoszony składnik maj tku pozostaje własno ci tego samego podmiotu;
- zmiana rezydencji podatkowej przez podatnika podlegaj cego w Polsce nieograniczonemu
obowi zkowi podatkowemu, w wyniku której Polska w cało ci albo w cz ci traci prawo do
opodatkowania dochodów ze zbycia składnika maj tku b d cego własno ci tego podatnika, w
zwi zku z przeniesieniem jego miejsca zamieszkania do innego pa stwa.
14. W przypadku składnika maj tku niezwi zanego z działalno ci gospodarcz opodatkowaniu
podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków podlegaj tylko okre lone przepisami
składniki maj tku traktowane jako maj tek osobisty, do których nale : ogół praw i obowi zków
w spółce nieb d cej osob prawn , udziały w spółce, akcje i inne papiery warto ciowe, pochodne
instrumenty finansowe oraz tytuły uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Opodatkowanie
wyst puje, je eli podatnik ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
przez ł cznie co najmniej pi lat w dziesi cioletnim okresie poprzedzaj cym dzie zmiany
rezydencji podatkowej.
15. Opodatkowanie wyst puje, je eli ł czna warto rynkowa przenoszonych składników maj tku
przekroczy kwot 4 mln zł.
ę
ą
ś
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ę
ą
ż
ą
ę
ę
ą
ż
ę
ż
ż
ś
ś
ą
ę
ż
ę
ą
ś
ć
ą
ę
ś
ś
ę
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ż
ć
ś
ę
ą
ć
ż
ż
ą
ą
ś
ż
ą
ż
ą
ą
ś
ż
ę
ę
ż
ę
ś
ś
ą
ć
ą
ś
ś
ą
ą
ę
ć
ę
ę
ę
ą
ą
ą
ż
ś
ś
ą
ś
ć
ń
ą
ż
ę
ą
ż
ś
ą
ż
ć
ś
ś
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ę
ś
ą
ą
ą
ę
ą
ń
ś
ś
ś
ą
ą
ę
ą
 16. Wysoko podatku kształtuje si w nast puj cy sposób:19% podstawy opodatkowania, gdy
ustalana jest warto podatkowa składnika maj tku; 3% podstawy opodatkowania, gdy nie ustala
si warto ci podatkowej składnika maj tku.
17. Warto podatkow składnika maj tku stanowi warto , niezaliczona uprzednio do kosztów
uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie, jaka zostałaby przyj ta przez podatnika za koszt
uzyskania przychodów, gdyby składnik ten został przez niego odpłatnie zbyty. Nie ustala si
warto ci podatkowej składnika maj tku w przypadku, gdy zgodnie z odr bnymi przepisami do
celów opodatkowania podatkiem dochodowym nie uwzgl dnia si kosztów uzyskania
przychodów z odpłatnego zbycia tego składnika maj tku. Podstaw opodatkowania stanowi suma
dochodów z niezrealizowanych zysków ustalonych dla poszczególnych składników maj tku. Z
kolei dochód z niezrealizowanych zysków stanowi nadwy ka warto ci rynkowej składnika
maj tku ustalanej na dzie jego przeniesienia albo na dzie poprzedzaj cy dzie zmiany
rezydencji podatkowej ponad jego warto podatkow .
18. Szczególny sposób opodatkowania dotyczy równie przychodów nieznajduj cych pokrycia w
ujawnionych ródłach lub pochodz cych ze ródeł nieujawnionych.
19. Za wydatek uznaje si warto zgromadzonego w roku podatkowym mienia lub wysoko
wydatkowanych w roku podatkowym rodków, w przypadku gdy nie jest mo liwe ustalenie roku
podatkowego, w którym zgromadzono te rodki.
20. Za przychody (dochody) opodatkowane uznaje si warto ci pozostaj ce w dyspozycji podatnika
przed poniesieniem wydatku, spełniaj ce ł cznie nast puj ce warunki:
• ich pochodzenie zostało ustalone co do tytułu, kwoty i okresu uzyskania;
• jest mo liwe okre lenie lub ustalenie zobowi zania podatkowego w odniesieniu do warto ci, które
maj wpływ na ustalenie takiego zobowi zania, albo zobowi zanie takie zostało okre lone lub
ustalone, albo zostały zgłoszone do opodatkowania.
21. Za przychody (dochody) nieopodatkowane uznaje si warto ci pozostaj ce w dyspozycji
podatnika przed poniesieniem wydatku, których pochodzenie zostało ustalone co do tytułu, kwoty
i okresu uzyskania, oraz które:
22. były wolne od podatku lub zwolnione od opodatkowania na podstawie przepisów ustawy innych
ni przepisy niniejszego rozdziału lub przepisów odr bnych ustaw albo
23. nie podlegały opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy innych ni przepisy niniejszego
rozdziału lub przepisów odr bnych ustaw, albo
24. były obj te obowi zkiem podatkowym w zakresie wła ciwego podatku, jednak zobowi zanie
podatkowe nie powstało albo wygasło wskutek: zaniechania poboru podatku, umorzenia
zaległo ci podatkowej, zwolnienia z obowi zku zapłaty podatku, przedawnienia.
25. Zgodnie z powy szym wydatek porównuje si z kwot przychodów (dochodów) opodatkowanych
i kwot przychodów (dochodów) nieopodatkowanych. Je eli jest on wy szy, powstaj omawiane
przychody. Obowi zek podatkowy z tytułu przychodów nieznajduj cych pokrycia w ujawnionych
ródłach lub pochodz cych ze ródeł nieujawnionych powstaje na ostatni dzie roku
podatkowego, w którym powstał przychód w kwocie odpowiadaj cej nadwy ce wydatku nad
przychodami (dochodami) opodatkowanymi lub przychodami (dochodami) nieopodatkowanymi.
26. Podstaw opodatkowania przychodów nieznajduj cych pokrycia w ujawnionych ródłach lub
pochodz cych ze ródeł nieujawnionych stanowi w roku podatkowym przychód odpowiadaj cy
kwocie nadwy ki wydatku nad przychodami (dochodami) opodatkowanymi lub przychodami
(dochodami) nieopodatkowanymi. W przypadku wyst pienia w roku podatkowym wi cej ni
jednej nadwy ki podstaw opodatkowania stanowi suma przychodów odpowiadaj cych kwocie
nadwy ek wydatków nad przychodami (dochodami) opodatkowanymi lub przychodami
(dochodami) nieopodatkowanymi.
27. Nowe regulacje nie zmieniły wysoko ci stawki podatku od przychodów nieznajduj cych pokrycia
w ujawnionych ródłach lub pochodz cych ze ródeł nieujawnionych – zryczałtowany podatek
dochodowy wynosi 75% podstawy opodatkowania. Podatek od przychodów nieznajduj cych
pokrycia w ujawnionych ródłach lub pochodz cych ze ródeł nieujawnionych ustala, w drodze
decyzji, za rok podatkowy, w którym powstał przychód odpowiadaj cy kwocie nadwy ki lub
nadwy ek, wła ciwy organ podatkowy lub wła ciwy organ kontroli skarbowej.
28. Od 1.01.2019 r. na mocy ustawy z 23.10.2018 r. o Funduszu Solidarno ciowym (Dz.U. poz. 2192
ze zm.) wprowadzona została danina solidarno ciowa. Zgodnie z art. 30h u.p.d.o.f. danina
solidarno ciowa wynosi 4% podstawy jej obliczenia, za podstaw t jest nadwy ka ponad kwot
1 mln zł sumy dochodów podlegaj cych opodatkowaniu według skali podatkowej, według
ź
ę
ż
ą
ą
ś
ś
ą
ż
ż
ć
ś
ż
ś
ą
ę
ę
ś
ć
ś
ź
ż
ś
ż
ż
ź
ś
ź
ą
ś
ą
ą
ć
ę
ą
ź
ę
ę
ń
ś
ć
ę
ą
ź
ą
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ś
ć
ś
ą
ą
ą
ę
ź
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ź
ę
ś
ą
ę
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ś
ś
ś
ą
ź
ę
ż
ć
ś
ż
ą
ń
ę
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ś
ą
ż
ś
ę
ż
ę
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ź
ą
ń
ę
ń
ś
ą
ż
ś
ą
ą
ą
ś
ę
ć
ż
ę
 podatku liniowego 19% od dochodów z działalno ci gospodarczej, według podatku 19% od
zysków kapitałowych oraz według podatku 19% od dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej,
pomniejszonych o mo liwe do odliczenia od tych dochodów składki na ubezpieczenia społeczne
oraz odlicze przysługuj cych przy okre laniu dochodu zagranicznej spółki kontrolowanej.
29. Od 1.01.2015 r. na mocy wprowadzonego wówczas art. 30f u.p.d.o.f. do dochodów
opodatkowanych ryczałtowo nale y dochód zagranicznej jednostki kontrolowanej uzyskany
przez podatnika podlegaj cego w Polsce nieograniczonemu obowi zkowi podatkowemu.
Podatek wynosi 19% dochodu zagranicznej spółki kontrolowanej. Dochody takie zwi zane s z
prowadzeniem działalno ci gospodarczej, zostan omówione przy opodatkowaniu dochodu osób
prawnych.
30. Od 1.01.2019 r. na podstawie ustawy z 23.10.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja
podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193) obowi zuje preferencyjne
opodatkowanie dochodów z kwalifikowanych praw własno ci intelektualnej. Dochody takie
s osi gane przez podatników prowadz cych działalno gospodarcz , dlatego zostan omówione
przy opodatkowaniu dochodu osób prawnych.
31. Od 1.01.2018 r. na podstawie ustawy z 27.10.2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o
zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osi ganych przez osoby
fizyczne (Dz.U. poz. 2175 ze zm.) wprowadzono opodatkowanie podatników posiadaj cych
rodki trwałe w postaci nieruchomo ci komercyjnych. Dochody takie s osi gane przez
podatników prowadz cych działalno gospodarcz , dlatego zostan omówione przy
opodatkowaniu dochodu osób prawnych.
32. W kontek cie powy szego katalogu dochodów i przychodów opodatkowanych ryczałtowo nale y
wzi pod uwag nast puj ce zwolnienia od podatku dochodowego okre lone w art. 52a
u.p.d.o.f.:
• dochody z tytułu odsetek i dyskonta od papierów warto ciowych wyemitowanych przez Skarb
Pa stwa oraz obligacji wyemitowanych przez jednostki samorz du terytorialnego – nabytych przez
podatnika przed dniem 1.12.2001 r.;
• przychody z odsetek lub innych przychodów od rodków pieni nych zgromadzonych na rachunku
podatnika lub w innych formach oszcz dzania, je eli s wypłacane albo stawiane do dyspozycji
podatnika od rodków pieni nych zgromadzonych przez podatnika przed dniem 1.12.2001 r., na
podstawie umów zawartych na czas oznaczony przed tym dniem;
• dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, je eli dochody te s wypłacane podatnikowi
na podstawie umów zawartych lub zapisów dokonanych przez podatnika przed dniem 1.12.2001 r.

Opodatkowanie dochodów uzyskanych za granic

1. Opodatkowanie dochodów uzyskanych przez osoby fizyczne za granic podlega szczególnym
zasadom. Ustawa o podatku dochodowym przyjmuje rozwi zania maj ce na celu przede
wszystkim unikni cie podwójnego opodatkowania. Zastosowanie konkretnej metody unikania
podwójnego opodatkowania zale y od kraju, w którym został uzyskany dochód, oraz od faktu,
czy Polska ma z tym krajem podpisan umow o unikaniu podwójnego opodatkowania. W
pierwszej kolejno ci stosowane s uregulowania wynikaj ce z zawartych umów o unikaniu
podwójnego opodatkowania, które s przepisami szczególnymi w stosunku do ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych.
2. Dochody osób fizycznych uzyskane za granic s zwolnione z opodatkowania w Polsce, je eli tak
stanowi umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której Rzeczpospolita Polska jest stron ,
lub inna umowa mi dzynarodowa.
3. Zgodnie z art. 27 ust. 8 u.p.d.o.f., je eli podatnik oprócz dochodów uzyskanych w kraju osi ga
równie dochody za granic , które s zwolnione od podatku w Polsce na powy szych zasadach,
podatek dochodowy w Polsce okre la si w nast puj cy sposób:
• do dochodów uzyskanych w Polsce dodaje si dochody osi gni te za granic i od sumy tych
dochodów oblicza si podatek według skali obowi zuj cej w Polsce;
• ustala si stop procentow tego podatku do tak obliczonej sumy dochodów;
• ustalon stop procentow stosuje si do dochodu uzyskanego tylko w Polsce (metoda
wył czenia).
ś
ą
ń
ą
ą
ć
ą
ż
ą
ę
ś
ń
ę
ś
ę
ę
ę
ś
ę
ż
ę
ż
ą
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ż
ż
ś
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ś
ę
ś
ę
ś
ą
ć
ą
ę
ę
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ż
ą
ś
ą
ś
ć
ą
ż
ą
ś
ą
ą
ę
ś
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ż
ą
 4. Inaczej obliczany jest podatek, je eli dochód został uzyskany w kraju, z którym Polska nie ma
podpisanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, lub umowa nie przewiduje
zastosowania powy szej metody unikania podwójnego opodatkowania. W tej sytuacji w my l art.
27 ust. 9 u.p.d.o.f. dochody uzyskane za granic ł czy si z dochodami osi gni tymi w Polsce. Od
podatku obliczonego od ł cznej sumy dochodów odlicza si kwot równ podatkowi
dochodowemu zapłaconemu w obcym pa stwie. Odliczenie to nie mo e jednak przekroczy tej
cz ci podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na
dochód uzyskany w pa stwie obcym (metoda zaliczenia podatkowego).

Technika poboru podatku

1. Płatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych s przede wszystkim zakłady pracy.
Zgodnie z art. 31 u.p.d.o.f. s one zobowi zane jako płatnicy oblicza i pobiera w ci gu roku
zaliczki na podatek dochodowy od swoich pracowników, czyli od osób, które uzyskuj od tych
zakładów przychody ze stosunku słu bowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub
spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieni ne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez
zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwy ce bilansowej.
2. Zaliczki te pobierane s za miesi ce od stycznia do grudnia zgodnie z podstawow skal
podatkow i wynosz :
• za miesi ce, w których dochód podatnika uzyskany od pocz tku roku w tym zakładzie pracy nie
przekroczył kwoty stanowi cej górn granic pierwszego przedziału skali (85.528 zł) – 17%
dochodu uzyskanego w danym miesi cu;
• za miesi c, w którym dochód podatnika uzyskany od pocz tku roku w tym zakładzie pracy
przekroczył kwot stanowi c górn granic pierwszego przedziału skali – 17% od tej cz ci
dochodu uzyskanego w tym miesi cu, która nie przekroczyła tej kwoty i 32% od nadwy ki ponad
kwot stanowi c górn granic pierwszego przedziału skali;
• za miesi ce nast puj ce po miesi cu, w którym dochód uzyskany od pocz tku roku przekroczył
powy sz kwot – 32% dochodu uzyskanego w danym miesi cu.
3. Zaliczka pobierana jest od dochodu pomniejszonego o składki potr cone w danym miesi cu na
ubezpieczenie społeczne.
4. Podatnicy s zobowi zani dokona rocznego rozliczenia podatku, tzw. samoobliczenia. W tym
celu składaj urz dom skarbowym deklaracj o wysoko ci osi gni tego dochodu w roku
podatkowym w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia nast pnego roku, na co wskazuje art. 45
u.p.d.o.f. W tym terminie podatnicy równie wpłacaj ewentualn nadwy k mi dzy podatkiem
nale nym (wykazanym w zeznaniu rocznym) a pobranymi w trakcie roku zaliczkami na podatek
dochodowy. Natomiast w przypadku nadpłaty zwrot z urz du skarbowego nast puje najpó niej w
ci gu 3 miesi cy od dnia zło enia rocznego zeznania, za w przypadku zeznania zło onego za
po rednictwem rodków komunikacji elektronicznej termin ten wynosi 45 dni.

Podatek dochodowy od osób prawnych

1. W przeciwie stwie do opodatkowania osób fizycznych, podatek od dochodu osób prawnych nie
jest podatkiem osobistym, gdy osoby prawne nie posiadaj zdolno ci płatniczej. Z tego wzgl du
najcz ciej stosowana jest w nim skala proporcjonalna, brak jest minimum wolnego od
opodatkowania. Istnieje równie niebezpiecze stwo podwójnego opodatkowania dochodu spółki i
dochodów jej udziałowców

Podmiot podatku
1. Artykuł 1 u.p.d.o.p. za podatników przyjmuje osoby prawne, spółki kapitałowe w organizacji,
jednostki organizacyjne nieposiadaj ce osobowo ci prawnej, z wyj tkiem spółek cywilnych,
jawnych, partnerskich i komandytowych oraz przedsi biorstwa w spadku.
2. Przez osoby prawne rozumiemy Skarb Pa stwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy
szczególne przyznaj osobowo prawn . Osobami prawnymi s zatem m.in. spółki kapitałowe,
tj. spółka z ograniczon odpowiedzialno ci i spółka akcyjna, przedsi biorstwa pa stwowe,
ubezpieczyciele, banki, spółdzielnie i inne.
ą
ę
ś
ś
ż
ę
ę
ż
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ń
ę
ą
ę
ś
ą
ę
ę
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ę
ś
ż
ć
ż
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ń
ż
ś
ą
ż
ę
ę
ń
ą
ń
ż
ą
ę
ę
ą
ś
ę
ą
ę
ę
ś
ą
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ć
ż
ę
ą
ż
ę
ż
ę
ę
ą
ę
ę
ę
ć
ą
ż
ą
ń
ą
ż
ą
ź
ą
ś
ć
ę
ę
ą
ś
 3. Spółk kapitałow w organizacji jest spółka z ograniczon odpowiedzialno ci po zawarciu
umowy spółki i zawi zana spółka akcyjna (nie s spełnione inne wymogi potrzebne do powstania
spółki, np. wniesienie wkładów, wpis do rejestru).
4. Spółka akcyjna, spółka z ograniczona odpowiedzialno ci oraz spółka komandytowo-akcyjna s
podatnikami podatku dochodowego. Natomiast spółka cywilna, spółka jawna, spółka partnerska i
spółka komandytowa nie s podatnikami podatku dochodowego. W ich przypadku podatnikami s
wspólnicy. Wspólnik okre la dochód proporcjonalnie do posiadanego udziału w zysku spółki
5. Zało enie podatkowej grupy kapitałowej wymaga spełnienia ł cznie nast puj cych warunków:
• podatkow grup kapitałow mog tworzy co najmniej dwie spółki z ograniczon
odpowiedzialno ci , proste spółki akcyjne lub spółki akcyjne, maj ce siedzib na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej;
• przeci tny kapitał zakładowy, przypadaj cy na ka d z tych spółek, jest nie ni szy ni 500 tys. zł;
• jedna ze spółek (spółka dominuj ca) ma bezpo redni 75-procentowy udział w kapitale zakładowym
pozostałych spółek (spółki zale ne);
• spółki zale ne nie maj udziałów w kapitale zakładowym innych spółek tworz cych t grup ;
• w spółkach nie wyst puj zaległo ci we wpłatach podatków stanowi cych dochód bud etu pa stwa;
warunek ten od dnia 1.01.2004 r. uwa a si za spełniony równie wtedy, gdy spółka po
przyst pieniu do podatkowej grupy kapitałowej dokona korekty deklaracji podatkowej i ureguluje t
zaległo wraz z nale nymi odsetkami w terminie 14 dni od dnia zło enia korekty deklaracji albo w
terminie 14 dni od dnia dor czenia decyzji organu pierwszej instancji, okre laj cej wysoko
zobowi zania;
• spółka dominuj ca i spółki zale ne zawarły, w formie aktu notarialnego, umow o utworzeniu na
okres co najmniej 3 lat podatkowych podatkowej grupy kapitałowej i umowa ta została
zarejestrowana przez urz d skarbowy.
6. Ponadto po utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej spółki tworz ce t grup musz
dodatkowo spełnia nast puj ce wymogi:
• spółki nie korzystaj ze zwolnie od podatku dochodowego na podstawie odr bnych ustaw
lub zwolnie od podatku od towarów i usług;
• spółki tworz ce grup nie s powi zane z podatnikami podatku dochodowego niewchodz cymi w
skład grupy;
• podatkowa grupa kapitałowa osi gnie za ka dy rok podatkowy udział dochodów w przychodach w
wysoko ci co najmniej 2%.
7. Umowa o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej musi zawiera wykaz spółek tworz cych
grup oraz wysoko ich kapitału zakładowego, informacj o udziałowcach i akcjonariuszach
oraz wysoko ci ich udziału w kapitale zakładowym w spółce dominuj cej i w spółkach zale nych,
okre lenie czasu trwania umowy (co najmniej 3 lata), wskazanie spółki reprezentuj cej
podatkow grup kapitałow w zakresie obowi zków podatkowych (płatnik grupy) oraz
okre lenie przyj tego roku podatkowego.
Powstanie podatkowej grupy kapitałowej obwarowane jest spełnieniem kilku warunków. Wynika
to z faktu, e grupa posiada wiele uprawnie podatkowych. Podstawowym przywilejem
podatkowym jest sam status grupy, fakt, i jest ona podatnikiem. Oznacza to, e przedmiotem
opodatkowania jest osi gni ty dochód, stanowi cy nadwy k sumy dochodów wszystkich spółek
tworz cych grup nad sum ich strat. Sumowane s przychody i koszty uzyskania przychodów
wszystkich spółek, a dochód do opodatkowania stanowi nadwy ka tych przychodów nad
kosztami. Rozwi zanie takie oznacza, e straty poszczególnych spółek s rozliczane w danym
roku podatkowym (w roku ich zaistnienia). W przypadku osi gni cia straty przez podatkow
grup kapitałow jest ona rozliczana na zasadach ogólnych.
8. Oprócz powy szego przywileju podatkowa grupa kapitałowa korzysta z nast puj cych preferencji
w podatku dochodowym:
• mo liwo zaliczania do kosztów uzyskania przychodów darowizn dokonywanych mi dzy
spółkami nale cymi do jednej grupy;
• mo liwo dowolnego ustalania cen w transakcjach mi dzy podmiotami nale cymi do jednej
grupy, przy czym nie musz by to ceny rynkowe;
• zwolnienie z opodatkowania dochodów spółek tworz cych grup pochodz cych z dywidend i
innych przychodów z tytułu udziału w zyskach spółek wchodz cych w skład tej grupy;
• rozliczanie podatków za wszystkie spółki tworz ce grup przez spółk dominuj c .
ż
ż
ś
ś
ż
ę
ę
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ś
ć
ś
ś
ć
ć
ą
ą
ż
ń
ą
ś
ż
ż
ż
ą
ą
ś
ę
ą
ę
ą
ę
ę
ą
ą
ą
ć
ś
ę
ć
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ć
ż
ń
ą
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ż
ż
ż
ś
ą
ą
ą
ę
ż
ć
ń
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ą
ż
ę
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ę
ę
ą
ż
ć
ą
ę
ż
ą
ą
ę
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ś
ę
ż
ż
ą
ę
ą
ż
ą
ę
ż
ę
ą
ż
ę
ą
ń
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ć
 Przedmiot podatku
1. Przedmiotem opodatkowania jest dochód stanowi cy sum dochodu osi gni tego z zysków
kapitałowych oraz dochodu osi gni tego z innych ródeł przychodów. Zatem ustawa przewiduje
dwa ródła przychodów: zyski kapitałowe oraz inne ródła przychodów.
2. Ustawa w art. 7b wymienia katalog przychodów z zysków kapitałowych. W ród nich mo na
wyró ni przychody:
• z udziału w zyskach osób prawnych, stanowi ce przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, np.
dywidendy, nadwy ki bilansowe w spółdzielniach, przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze
zmniejszenia ich warto ci, warto maj tku otrzymanego w zwi zku z likwidacj spółki,
równowarto zysku przeznaczonego na podwy szenie kapitału zakładowego, przychody uzyskane
w nast pstwie przekształce , ł czenia lub podziałów spółek;
• z tytułu wniesienia do spółki wkładu niepieni nego;
• inne przychody z udziału (akcji) w spółce, np. ze zbycia udziału (akcji), uzyskane w wyniku
wymiany udziałów;
• z praw maj tkowych;
• z papierów warto ciowych i pochodnych instrumentów finansowych;
• z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania;
• z wymiany waluty wirtualnej na rodek płatniczy, towar, usług lub prawo maj tkowe inne ni
waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowi za walut wirtualn .
W ród innych ródeł przychodów wyró ni mo na nast puj ce rodzaje ródeł przychodów: –
pozarolnicz działalno gospodarcz ;
• działy specjalne produkcji rolnej;
• najem, podnajem, dzier awa, poddzier awa i inne umowy o podobnym charakterze
3. Dochodem ze ródła przychodów jest nadwy ka sumy przychodów uzyskanych z tego ródła
przychodów nad kosztami ich uzyskania, osi gni ta w roku podatkowym. Je eli koszty uzyskania
przychodów przekraczaj sum przychodów, ró nica jest strat ze ródła przychodów.
4. Du e znaczenie maj zasady pokrywania straty. S one analogiczne zarówno dla osób
prawnych, jak i dla osób fizycznych, prowadz cych działalno gospodarcz . Strat ze ródła
przychodów poniesion w roku podatkowym pokrywa si z dochodu z tego ródła uzyskanego w
najbli szych, kolejno po sobie nast puj cych 5 latach podatkowych, przy czym wysoko
obni enia w którymkolwiek z tych lat nie mo e przekroczy 50% kwoty straty. Jednocze nie
podatnik mo e obni y jednorazowo dochód uzyskany z tego ródła w jednym z najbli szych
kolejno po sobie nast puj cych pi ciu lat podatkowych o kwot nieprzekraczaj c 5 mln zł,
wówczas nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pi cioletniego
okresu, z tym e kwota obni enia w którymkolwiek z tych lat nie mo e przekroczy 50%
wysoko ci tej straty.
5. Przychodami s otrzymane pieni dze i warto ci pieni ne, w tym równie ró nice kursowe oraz
warto otrzymanych rzeczy lub praw, a tak e warto innych wiadcze w naturze, w tym
warto rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub cz ciowo odpłatnie, a tak e warto innych
nieodpłatnych lub cz ciowo odpłatnych wiadcze . Do przychodów zalicza si równie warto
umorzonych lub przedawnionych zobowi za , w tym warto umorzonych zobowi za z tytułu
zaci gni tych kredytów lub po yczek, warto zwróconych wierzytelno ci, które zostały uznane
za nie ci galne lub zaliczone do straconych albo na które utworzono rezerwy zaliczone uprzednio
do kosztów uzyskania przychodów.
6. Przychód z działalno ci gospodarczej i z działów specjalnych produkcji rolnej oraz przychód z
zysków kapitałowych (z wyj tkiem udziałów w zyskach osób prawnych). Za te przychody uwa a
si tak e kwoty nale ne, cho by nie zostały faktycznie otrzymane, po wył czeniu warto ci
zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przychodem s zatem kwoty nale ne, a nie
kwoty otrzymane. Przychód jest zmniejszany o warto ci udzielonych bonifikat i skont oraz
zwróconych towarów. Zmniejszenie to nast puje w chwili udzielenia bonifikaty lub skonta b d
zwrócenia towaru. Do przychodów nie zalicza si równie nale nego podatku od towarów i usług,
je eli podatnik podlega temu podatkowi. Za dat powstania przychodu uwa a si dzie wydania
rzeczy, zbycia prawa maj tkowego lub wykonania usługi albo cz ciowego wykonania usługi, nie
pó niej ni dzie wystawienia faktury albo uregulowania nale no ci.
7. Czego nie zaliczamy do przychodów:
• pobrane wpłaty lub zarachowane nale no ci na poczet dostaw towarów i usług, które zostan
wykonane w nast pnych okresach sprawozdawczych;
ę
ż
ś
ź
ż
ą
ż
ź
ż
ś
ś
ż
ś
ę
ć
ć
ż
ś
ć
ę
ą
ż
ą
ą
ś
ż
ć
ą
ź
ń
ź
ż
ę
ś
ż
ż
ę
ś
ą
ś
ż
ś
ą
ę
ć
ż
ć
ą
ą
ś
ń
ą
ą
ą
ę
ż
ż
ć
ą
ą
ś
ę
ę
ś
ą
ć
ę
ż
ż
ś
ą
ś
ż
ą
ą
ę
ą
ę
ć
ś
ą
ń
ś
ć
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ą
ę
ę
ę
ą
ż
ń
ź
ź
ą
ń
ę
ż
ę
ś
ś
ę
ż
ć
ś
ą
ę
ą
ś
ż
ę
ć
ą
ć
ż
ą
ś
ę
ź
ś
ć
ę
ś
ę
ź
ś
ą
ą
ą
ś
ż
ż
ń
ż
ż
ź
ź
ą
ż
ą
ę
ż
ą
ś
ę
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ń
ń
ż
ż
ś
ć
ą
ć
ż
ź
ź
ś
ą
ą
ż
ś
ż
ś
ś
ć
ć
ź
ż
 •otrzymane po yczki i kredyty oraz zwrócone po yczki i kredyty, z wyj tkiem
skapitalizowanych odsetek od tych po yczek;
• kwoty naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od nale no ci, w tym równie od udzielonych
po yczek; przychodem s jedynie odsetki otrzymane, nie za naliczone;
• zwrócone lub umorzone podatki i opłaty oraz zwrócone inne wydatki niestanowi ce kosztów
uzyskania przychodów; przychodami mog by te podatki i opłaty, które uprzednio zaliczono
do kosztów uzyskania przychodów;
• odsetki otrzymane w zwi zku ze zwrotem nadpłaconych zobowi za podatkowych i innych
nale no ci bud etowych, a tak e zwrotem ró nicy podatku od towarów i usług oraz jego
oprocentowania;
• nale ny podatek od towarów i usług;
• warto ci otrzymanych nieodpłatnie lub cz ciowo odpłatnie rzeczy lub praw, a tak e warto ci
innych nieodpłatnych lub cz ciowo odpłatnych wiadcze finansowanych lub
współfinansowanych ze rodków bud etu pa stwa, jednostek samorz du terytorialnego, ze
rodków agencji rz dowych, agencji wykonawczych lub ze rodków pochodz cych od rz dów
pa stw obcych, organizacji mi dzynarodowych lub mi dzynarodowych instytucji finansowych,
w ramach rz dowych programów.
8. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie maj natomiast zastosowania do
nast puj cych rodzajów przychodów:
• z działalno ci rolniczej, z wyj tkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej
(zastosowanie ma podatek rolny);
• z gospodarki le nej w rozumieniu ustawy o lasach (tutaj zastosowanie ma podatek le ny);
• przychodów (dochodów) przedsi biorcy eglugowego opodatkowanych na zasadach
wynikaj cych z ustawy z 24.08.2006 r. o podatku tona owym (Dz.U. z 2019 r. poz. 31 ze zm.);
• przychodów przedsi biorcy okr towego opodatkowanych na zasadach wynikaj cych z ustawy z
6.07.2016 r. o aktywizacji przemysłu okr towego i przemysłów komplementarnych (Dz.U. z
2020 r. poz. 1084);
• wypłat, o których mowa w art. 27 ustawy z 5.07.2018 r. o zarz dzie sukcesyjnym
przedsi biorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach zwi zanych z sukcesj
przedsi biorstw (Dz.U. poz. 1629);
• wynikaj cych z czynno ci, które nie mog by przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
9. Rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy. Podatnik mo e jednak ustanowi rok podatkowy na
dowolny okres kolejnych 12 miesi cy kalendarzowych w dokumencie reguluj cym zasady
ustrojowe i zawiadomi o tym urz d skarbowy.
10. Umowa leasingu jest zdefiniowana w kodeksie cywilnym. Przez umow leasingu finansuj cy
zobowi zuje si , w zakresie działalno ci swojego przedsi biorstwa, naby rzecz od oznaczonego
zbywcy na warunkach okre lonych w tej umowie i odda t rzecz korzystaj cemu do u ywania
albo u ywania i pobierania po ytków przez czas oznaczony, a korzystaj cy zobowi zuje si
zapłaci finansuj cemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieni ne, równe co najmniej
cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansuj cego. Odsetek kapitałowy, czyli
nadwy ka sumy rat leasingowych nad warto ci przedmiotu leasingu.
11. Dodatnie ró nice kursowe powstaj , je eli:
• warto przychodu nale nego wyra onego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu
redniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest ni sza od warto ci tego przychodu w dniu
jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
• warto poniesionego kosztu wyra onego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu
redniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wy sza od warto ci tego kosztu w dniu
zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
• warto otrzymanych lub nabytych rodków lub warto ci pieni nych w walucie obcej w dniu ich
wpływu jest ni sza od warto ci tych rodków lub warto ci pieni nych w dniu zapłaty lub innej
formy wypływu tych rodków lub warto ci pieni nych, według faktycznie zastosowanego kursu
waluty z tych dni;
• warto kredytu (po yczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest ni sza od warto ci tego
kredytu (po yczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu
waluty z tych dni;
ś
ś
ś
ń
ż
ę
ż
ż
ś
ś
ś
ś
ś
ż
ć
ć
ć
ć
ż
ć
ę
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ś
ż
ż
ą
ę
ś
ż
ż
ż
ą
ą
ę
ż
ś
ć
ś
ż
ą
ś
ą
ś
ś
ę
ę
ż
ż
ą
ę
ą
ą
ę
ż
ż
ś
ś
ę
ż
ś
ż
ś
ż
ą
ż
ś
ę
ę
ą
ś
ś
ć
ą
ń
ć
ż
ę
ż
ż
ę
ś
ż
ć
ę
ś
ż
ż
ż
ś
ś
ę
ś
ś
ż
ę
ą
ż
ę
ą
ż
ą
ń
ń
ę
ą
ż
ą
ś
ć
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ć
ą
ż
ą
ą
ż
ś
ą
ą
ą
ż
ą
ś
ś
ą
ą
ę
 • warto kredytu (po yczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wy sza od warto ci tego
kredytu (po yczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty
z tych dni.
12. Ujemne ró nice kursowe powstaj , je eli:
• warto przychodu nale nego wyra onego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu
redniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wy sza od warto ci tego przychodu w
dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
• warto poniesionego kosztu wyra onego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu
redniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest ni sza od warto ci tego kosztu w dniu
zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
• warto otrzymanych lub nabytych rodków lub warto ci pieni nych w walucie obcej w dniu ich
wpływu jest wy sza od warto ci tych rodków lub warto ci pieni nych w dniu zapłaty lub innej
formy wypływu tych rodków lub warto ci pieni nych, według faktycznie zastosowanego kursu
waluty z tych dni;
• warto kredytu (po yczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wy sza od warto ci tego
kredytu (po yczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu
waluty z tych dni;
• warto kredytu (po yczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest ni sza od warto ci tego
kredytu (po yczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty
z tych dni.

Koszty uzyskania przychodów

1. Funkcjonowanie przedsi biorstwa wi e si bezpo rednio z ponoszeniem wydatków. Jednak nie
ka dy wydatek jest kosztem podatkowym. Istnieje grupa wydatków, która jest tylko kosztem
rachunkowym i nie wpływa na wielko podatku. Aby wydatek był kosztem podatkowym, musi
słu y osi ganiu przychodów. Ogóln definicj kosztów uzyskania przychodów zawiera art. 15
ust. 1 u.p.d.o.p., stwierdzaj cy, e kosztami uzyskania przychodów s koszty poniesione wcelu
osi gni cia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ródła przychodów.
2. Koszty wpływaj ce w sposób bezpo redni na uzyskanie przychodów s kosztami podatkowymi.
Natomiast kwalifikowanie kosztów maj cych jedynie po redni wpływ na wielko przychodów
do kosztów podatkowych powinno by rozpatrywane oddzielnie dla konkretnych przypadków.
Okre laj c wpływ poniesionego kosztu na poziom obecnego i przyszłego przychodu, nale y
zdecydowa , czy dany koszt b dzie kosztem podatkowym.
3. Kosztem podatkowym s wszystkie wydatki maj ce na celu osi gni cie przychodów oraz
zachowanie i zabezpieczenie ródła przychodów, tak aby to ródło przynosiło przychody tak e w
przyszło ci
4. Koszty uzyskania przychodów bezpo rednio zwi zane z przychodami, odnosz ce si do
przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa wy ej, s
potr calne w roku podatkowym nast puj cym po roku, za który sporz dzane jest sprawozdanie
finansowe lub składane zeznanie podatkowe.
5. Koszty uzyskania przychodów, inne ni koszty bezpo rednio zwi zane z przychodami, s
potr calne w dacie ich poniesienia. Je eli koszty te dotycz okresu przekraczaj cego rok
podatkowy, a nie jest mo liwe okre lenie, jaka ich cz dotyczy danego roku podatkowego, w
takim przypadku stanowi koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długo ci okresu,
którego dotycz . Za dzie poniesienia kosztu uzyskania przychodów uwa a si dzie , na który
uj to koszt w ksi gach rachunkowych (zaksi gowano) na podstawie otrzymanej faktury
(rachunku), albo dzie , na który uj to koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku
faktury (rachunku), z wyj tkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to uj tych jako koszty rezerw albo
biernych rozlicze mi dzyokresowych kosztów.
6. Kosztami uzyskania przychodów s koszty poniesione w celu osi gni cia przychodów lub
zachowania albo zabezpieczenia ródła przychodów, z wyj tkiem kosztów wymienionych w art.
16 u.p.d.o.p. Negatywna lista kosztów w tym przepisie przedstawia koszty, których na pewno nie
mo na zaliczy do kosztów uzyskania przychodów. Jednocze nie zawiera wyj tki od tej sytuacji,
które oznaczaj koszty, które s kosztami uzyskania przychodów.
7. EBITDA, czyli zysku netto przed opodatkowaniem, odsetkami i amortyzacj .
ś
ś
ę
ż
ż
ą
ż
ą
ą
ś
ć
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ć
ć
ć
ć
ć
ć
ę
ą
ś
ą
ż
ć
ż
ż
ż
ć
ą
ą
ż
ą
ń
ę
ż
ż
ż
ę
ń
ś
ż
ę
ń
ą
ż
ą
ą
ą
ź
ę
ą
ś
ż
ą
ź
ż
ż
ś
ę
ś
ś
ą
ę
ż
ą
ą
ż
ś
ś
ć
ć
ą
ś
ą
ś
ż
ż
ę
ę
ę
ę
ś
ż
ą
ą
ę
ś
ś
ć
ś
ś
ś
ą
ź
ż
ś
ż
ę
ź
ż
ą
ę
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ż
ś
ś
ż
ż
ż
ą
ę
ś
ć
ą
ń
ś
ą
ż
ś
ś
ś
ę
ż
ż
ą
ą
 8. Przez nadwy k kosztów finansowania dłu nego rozumie si kwot , o jak poniesione przez
podatnika koszty finansowania dłu nego, podlegaj ce zaliczeniu do kosztów uzyskania
przychodów w roku podatkowym, przewy szaj uzyskane przez podatnika w tym roku
podatkowym podlegaj ce opodatkowaniu przychody o charakterze odsetkowym.
9. Natomiast przez koszty finansowania dłu nego rozumie si wszelkiego rodzaju koszty zwi zane z
uzyskaniem od innych podmiotów, w tym od podmiotów niepowi zanych, rodków finansowych
i z korzystaniem z tych rodków, w szczególno ci odsetki, w tym skapitalizowane lub uj te w
warto ci pocz tkowej rodka trwałego lub warto ci niematerialnej i prawnej, opłaty, prowizje,
premie, cz odsetkow raty leasingowej, kary i opłaty za opó nienie w zapłacie zobowi za
oraz koszty zabezpieczenia zobowi za , w tym koszty pochodnych instrumentów finansowych,
niezale nie na rzecz kogo zostały one poniesione.
10. Z kolei przez przychody o charakterze odsetkowym rozumie si przychody z tytułu odsetek, w
tym odsetek skapitalizowanych, oraz inne przychody równowa ne ekonomicznie odsetkom
odpowiadaj ce kosztom finansowania dłu nego.
11. rodki trwałe lub warto ci niematerialne i prawne podlegaj amortyzacji, je eli spełnione s
nast puj ce warunki:
• stanowi własno lub współwłasno podatnika,
• s nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
• s kompletne i zdatne do u ytku w dniu przyj cia do u ywania,
• maj przewidywany okres u ywania dłu szy ni rok,
• s wykorzystywane przez podatnika na potrzeby zwi zane z prowadzon przez niego działalno ci
gospodarcz albo oddane do u ywania na podstawie umowy najmu, dzier awy lub umowy leasingu.
12. Amortyzacji podlegaj równie , niezale nie od okresu u ywalno ci, inwestycje wobcych
rodkach trwałych, tak e wówczas, gdy s zwi zane z umow leasingu, jak równie koszty
organizacji spółki akcyjnej, warto firmy, koszty prac rozwojowych zako czonych wynikiem
pozytywnym.
13. Amortyzacja liniowa jest podstawow metod amortyzacji. Zgodnie z t metod odpisów
amortyzacyjnych dokonuje si od warto ci pocz tkowych wprowadzonych do ewidencji rodków
trwałych lub warto ci niematerialnych i prawnych, w równych ratach co miesi c, pocz wszy od
pierwszego miesi ca nast puj cego po miesi cu, w którym ten rodek lub warto przyj to do
u ywania, do ko ca tego miesi ca, w którym nast puje zrównanie sumy odpisów
amortyzacyjnych z ich warto ci pocz tkow .
14. Amortyzacja degresywna jest rodzajem amortyzacji przyspieszonej. T metod mo na
dokonywa odpisów amortyzacyjnych od warto ci pocz tkowej maszyn i urz dze zaliczonych
do grupy 3–6 i 8 Klasyfikacji rodków Trwałych oraz rodków transportu, z wyj tkiem
samochodów osobowych, w pierwszym podatkowym roku ich u ywania, z zastosowaniem stawek
podanych w wykazie stawek amortyzacyjnych podwy szonych o współczynnik nie wy szy ni
2,0, a w nast pnych latach podatkowych – od ich warto ci pocz tkowej pomniejszonej o
dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na pocz tek kolejnych lat ich u ywania.
Pocz wszy od roku podatkowego, w którym tak okre lona roczna kwota amortyzacji miałaby by
ni sza od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej z zastosowaniem metody liniowej, podatnicy
dokonuj dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z metod liniow .
15. Dla warto ci niematerialnych i prawnych w ustawie ustalono minimalne okresy amortyzacji, które
wynosz :
• 12 miesi cy od poniesionych kosztów zako czonych prac rozwojowych,
• 24 miesi ce dla licencji na wy wietlanie filmów oraz na emisj programów radiowych i
telewizyjnych, licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich,
• 60 miesi cy od pozostałych warto ci niematerialnych i prawnych.

Ceny transferowe
1. Ceny transferowe to ceny, po jakich towary i usługi s sprzedawane mi dzy przedsi biorstwami,
które s ze sob powi zane. Powi zania te mog mie charakter kapitałowy, osobowy czy
rodzinny. Ceny transferowe mog ró ni si od cen, które mogłyby zosta okre lone poprzez
niezale ne podmioty. Generalnie w transakcjach pomi dzy przedsi biorstwami obowi zuje
zasada ceny rynkowej. W przypadku transakcji pomi dzy przedsi biorstwami powi zanymi
Ś
ś
ą
ą
ą
ż
ż
ę
ą
ą
ś
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ś
ć
ę
ą
ą
ś
ć
ż
ą
ę
ę
ś
ą
ć
ą
ś
ń
ą
ą
ś
ś
ą
ą
ż
ś
ę
ż
ż
ś
ę
ś
ż
ą
ą
ż
ś
ą
ś
Ś
ą
ć
ś
ć
ą
ą
ą
ż
ż
ń
ś
ą
ż
ż
ć
ż
ż
ń
ą
ż
ą
ę
ę
ą
ż
ż
ą
ś
ś
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ę
ę
ć
ą
ę
ę
ą
ę
ą
ż
ś
ś
ę
ż
ę
ś
ą
ź
ą
ż
ę
ą
ę
ś
ą
ę
ę
ą
ż
ż
ś
ć
ń
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ń
ć
ę
ą
ą
ą
ż
ż
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ę
ą
ą
ż
ś
ń
ż
ć
ą
 istnieje znaczne prawdopodobie stwo narzucenia przez jeden podmiot warunków transakcji, w
tym ceny.
2. Przez cen transferow rozumie si rezultat finansowy warunków ustalonych lub narzuconych w
wyniku istniej cych powi za , w tym cen , wynagrodzenie, wynik finansowy lub wska nik
finansowy. Ceny transferowe odnosz si do podmiotów powi zanych, które definiuje si jako:
• podmioty, z których jeden podmiot wywiera znacz cy wpływ na co najmniej jeden inny podmiot;
• podmioty, na które wywiera znacz cy wpływ ten sam inny podmiot lub mał onek, krewny lub
powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywieraj cej znacz cy wpływ na co najmniej
jeden podmiot;
• spółk niemaj c osobowo ci prawnej i jej wspólników;
• podatnika i jego zagraniczny zakład, a w przypadku podatkowej grupy kapitałowej –spółk
kapitałow wchodz c w jej skład i jej zagraniczny zakład.
3. Zasada ceny rynkowej oznacza, e podmioty powi zane s zobowi zane ustala ceny transferowe
na warunkach, które ustaliłyby mi dzy sob podmioty niepowi zane. Je eli w wyniku
istniej cych powi za zostan ustalone lub narzucone warunki ró ni ce si od warunków, które
ustaliłyby mi dzy sob podmioty niepowi zane i w wyniku tego podatnik wykazuje dochód
ni szy (strat wy sz ) od tego, jakiego nale ałoby oczekiwa , gdyby wymienione powi zania nie
istniały, organ podatkowy okre la dochód (strat ) podatnika bez uwzgl dnienia warunków
wynikaj cych z tych powi za . Okre laj c wysoko dochodu (straty) podatnika w tej sytuacji,
organ podatkowy bierze pod uwag faktyczny przebieg i okoliczno ci zawarcia i realizacji
transakcji kontrolowanej oraz zachowanie stron tej transakcji.
4. Zgodnie z art. 11d u.p.d.o.p. ceny transferowe weryfikuje si , stosuj c metod najbardziej
odpowiedni w danych okoliczno ciach, wybran spo ród nast puj cych metod:
• porównywalnej ceny niekontrolowanej,
• ceny odsprzeda y,
• koszt plus,
• mar y transakcyjnej netto,
• podziału zysku.
5. W przypadku gdy nie jest mo liwe zastosowanie powy szych metod, stosuje si inn metod , w
tym techniki wyceny, najbardziej odpowiedni w danych okoliczno ciach. Przy wyborze metody
najbardziej odpowiedniej w danych okoliczno ciach uwzgl dnia si w szczególno ci warunki,
jakie zostały ustalone lub narzucone pomi dzy podmiotami powi zanymi, dost pno informacji
niezb dnych do prawidłowego zastosowania metody oraz specyficzne kryteria jej zastosowania.
Okre laj c wysoko dochodu (straty), organ podatkowy stosuje metod przyj t przez podmiot
powi zany, chyba e zastosowanie metody innej ni przyj ta przez podmiot powi zany jest
bardziej odpowiednie w danych okoliczno ciach.
6. Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej to jedna z bazowych metod szacowania
rynkowo ci zastosowanych przez podatników cen. Polega na porównaniu ceny przedmiotu
transakcji kontrolowanej z cen stosowan w porównywalnych transakcjach przez podmioty
niepowi zane i ustaleniu na tej podstawie warto ci rynkowej przedmiotu transakcji
kontrolowanej. Porównania dokonuje si na podstawie cen, jakie stosuje dany podmiot na
porównywalnym rynku z podmiotami niepowi zanymi (wewn trzne porównanie cen), lub na
podstawie cen, jakie stosuj w porównywalnych transakcjach niepowi zane podmioty
(zewn trzne porównanie cen).
7. Punktem wyj cia metody ceny odsprzeda y jest cena, po której sprzedaje si dobra niezale nym
jednostkom. Metoda ta polega na kalkulacji ceny zakupu towaru lub usługi od podmiotu
powi zanego w drodze obni enia ceny sprzeda y tego towaru lub tej usługi podmiotowi
niepowi zanemu o mar ceny odsprzeda y. Mar a ceny odsprzeda y powinna zapewni
podmiotowi odsprzedaj cemu pokrycie jego kosztów bezpo rednich i po rednich, zwi zanych z
odsprzeda przedmiotu transakcji kontrolowanej, oraz zapewni zysk odpowiedni do pełnionych
przez ten podmiot funkcji, anga owanych aktywów i ponoszonego ryzyka. Rynkow warto
mar y ceny odsprzeda y ustala si poprzez odniesienie do poziomu mar y, jak podmiot
powi zany stosuje w porównywalnych transakcjach zawieranych z podmiotami niepowi zanymi,
lub mar y stosowanej w porównywalnych transakcjach przez podmioty niepowi zane.
8. Metoda koszt plus (rozs dnej mar y) opiera si na ustaleniu mar y brutto podmiotu dokonuj cego
sprzeda y. Polega na ustaleniu ceny przedmiotu transakcji kontrolowanej na poziomie sumy bazy
kosztowej i narzutu zysku, kalkulowanego w odniesieniu do bazy kosztowej. Przez baz kosztow
ż
ż
ż
ś
ą
ą
ą
ę
ę
ę
ą
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ż
ą
ą
ę
ś
ę
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ś
ą
ż
ć
ą
ń
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ę
ś
ą
ą
ą
ń
ż
ń
ż
ą
ą
ż
ń
ś
ś
ż
ż
ę
ą
ą
ę
ę
ś
ę
ę
ą
ż
ę
ś
ę
ż
ą
ą
ę
ż
ą
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ś
ć
ś
ż
ż
ż
ś
ą
ć
ś
ę
ą
ą
ę
ę
ć
ż
ę
ę
ą
ą
ż
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ś
ę
ś
ż
ą
ę
ę
ę
ć
ę
ż
ą
ę
ę
ą
ż
ż
ą
ę
ś
ś
ą
ć
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ż
ę
ź
ś
ć
ć
ą
ę
 rozumie si sum kosztów bezpo rednio zwi zanych albo sum kosztów bezpo rednio lub
po rednio zwi zanych z wytworzeniem we własnym zakresie lub nabyciem przedmiotu transakcji
kontrolowanej. Rynkow warto narzutu zysku w stosunku do okre lonej bazy kosztowej ustala
si poprzez odniesienie do poziomu narzutu zysku, jaki ten sam podmiot stosuje w
porównywalnych transakcjach z podmiotami niepowi zanymi w odniesieniu do takiej samej bazy
kosztowej, lub narzutu zysku stosowanego w porównywalnych transakcjach przez podmioty
niepowi zane w odniesieniu do porównywalnej bazy kosztowej.
9. Metoda podziału zysku polega na okre leniu ł cznego zysku, jaki w zwi zku zdan transakcj
kontrolowan osi gn ły podmioty powi zane, oraz podziału tego zysku mi dzy te podmioty w
takiej proporcji, w jakiej dokonałyby tego podziału podmioty niepowi zane, w szczególno ci
uwzgl dniaj c pełnione przez strony transakcji kontrolowanej funkcje, anga owane aktywa i
ponoszone ryzyka. Podziału zysku dokonuje si poprzez okre lenie przychodów uzyskanych
przez ka dy z podmiotów powi zanych oraz poniesionych kosztów zwi zanych z dan transakcj
kontrolowan .
10. Metoda mar y transakcyjnej netto polega na okre leniu wska nika finansowego
odzwierciedlaj cego relacj mar y zysku netto, jak uzyskuje podmiot powi zany w transakcji
kontrolowanej, do odpowiedniej bazy. Mar zysku netto okre la si poprzez odliczenie od
przychodu osi gni tego w wyniku transakcji kontrolowanej kosztów zwi zanych z realizacj tej
transakcji.
11. Je eli za inn metod została uznana technika wyceny, metod t stosuje si w nast puj cy
sposób:
• w przypadku gdy zastosowanie techniki wyceny wymaga oparcia analizy o prognozy – w pierwszej
kolejno ci stosuje si prognozy sporz dzone dla celów planowania finansowego;
• wielko ci b d wska niki stosowane w ramach techniki wyceny powinny odpowiada warto ci
rynkowej;
• w przypadku, w którym prawidłowe zastosowanie techniki wyceny wymaga zastosowania czynnika
dyskontuj cego: wybór czynnika dyskontuj cego uwzgl dnia sposób, w jaki wyceniany przedmiot
transakcji kontrolowanej generuje przepływy pieni ne; wysoko czynnika dyskontuj cego
uwzgl dnia poziom ryzyka biznesowego podmiotu powi zanego oraz poziom wahania przyszłych
przepływów pieni nych generowanych przez wyceniany przedmiot transakcji kontrolowanej;
• analiza uwzgl dnia oczekiwany przez ka d ze stron transakcji kontrolowanej poziom warto ci
przedmiotu transakcji kontrolowanej.
12. Podmioty powi zane s zobowi zane do sporz dzania dokumentacji cen transferowych – mo na
wyró ni lokaln i grupow dokumentacj cen transferowych. Podmioty powi zane s
zobowi zane do sporz dzania lokalnej dokumentacji cen transferowych za rok obrotowy w celu
wykazania, e ceny transferowe zostały ustalone na warunkach, które ustaliłyby mi dzy sob
podmioty niepowi zane.
13. Podmioty powi zane, które s zobowi zane do sporz dzenia lokalnej dokumentacji cen
transferowych, składaj urz dom skarbowym o wiadczenie o jej sporz dzeniu, w terminie do
ko ca dziewi tego miesi ca po zako czeniu roku obrotowego. Podmiot o wiadcza w nim, e
sporz dził lokaln dokumentacj cen transferowych oraz e ceny transferowe transakcji
kontrolowanych obj tych lokaln dokumentacj cen transferowych s ustalane na warunkach,
które ustaliłyby mi dzy sob podmioty niepowi zane.
14. Podmioty powi zane konsolidowane metod pełn lub proporcjonaln , które s zobowi zane do
sporz dzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, doł czaj do tej dokumentacji grupow
dokumentacj cen transferowych, sporz dzon za rok obrotowy, w terminie do ko ca dwunastego
miesi ca po zako czeniu roku obrotowego, je eli nale do grupy podmiotów powi zanych.
15. Grupowa dokumentacja cen transferowych mo e by sporz dzona przez podmiot powi zany
zobowi zany do doł czania grupowej dokumentacji cen transferowych lub inny podmiot nale cy
do grupy podmiotów powi zanych.
16. Podmioty powi zane, które s zobowi zane do sporz dzania lokalnej dokumentacji cen
transferowych lub grupowej dokumentacji cen transferowych, przedkładaj , na danie organów
podatkowych, t dokumentacj , w terminie 7 dni od dnia dor czenia tego dania.
17. W przypadku wyst pienia prawdopodobie stwa zani enia warto ci transakcji kontrolowanej
organ podatkowy mo e zwróci si do podatnika nieb d cego mikroprzedsi biorc z daniem
sporz dzenia i przedło enia lokalnej dokumentacji cen transferowych niezawieraj cej analizy
porównawczej lub analizy zgodno ci dla wskazanych przez organ podatkowy transakcji
ę
ż
ś
ń
ż
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ś
ą
ą
ś
ą
ć
ż
ą
ę
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ź
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ą
ę
ę
ą
ą
ę
ę
ż
ę
ą
ą
ę
ę
ź
ż
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ę
ą
ą
ś
ć
ą
ą
ą
ć
ż
ą
ę
ę
ś
ą
ś
ń
ą
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ż
ż
ą
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ę
ą
ą
ą
ż
ć
ą
ę
ę
ż
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ś
ą
ż
ś
ą
ę
ś
ę
ś
ę
ś
ś
ą
ć
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ź
ś
ę
ę
ą
ą
ż
ż
ę
ń
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ż
ą
ć
ą
ę
ą
ż
ą
ą
ą
ż
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ś
 kontrolowanych w roku podatkowym, w terminie 30 dni od dnia dor czenia takiego dania.
danie wskazuje okoliczno ci wiadcz ce o prawdopodobie stwie zani enia warto ci transakcji
kontrolowanej. Organ podatkowy mo e wyst pi z tym daniem po upływie terminu na
przygotowanie danej dokumentacji.
18. Podmioty powi zane zobowi zane do sporz dzania lokalnej dokumentacji cen transferowych – w
zakresie transakcji kontrolowanych obj tych tym obowi zkiem oraz podmioty powi zane,
zwolnione z obowi zku sporz dzania tej dokumentacji, maj obowi zek przekazania Szefowi
Krajowej Administracji Skarbowej, w terminie do ko ca dziewi tego miesi ca po zako czeniu
roku podatkowego, za pomoc rodków komunikacji elektronicznej, informacj ocenach
transferowych za rok podatkowy, sporz dzon na podstawie wzoru dokumentu elektronicznego
zamieszczonego w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urz du
obsługuj cego ministra finansów. Informacja o cenach transferowych zawiera cel zło enia
informacji i okres, za jaki jest składana, dane identyfikacyjne podmiotu składaj cego informacj
oraz podmiotu, dla którego jest składana informacja, ogólne informacje finansowe podmiotu, dla
którego jest składana informacja, informacje dotycz ce podmiotów powi zanych i transakcji
kontrolowanych, informacje dotycz ce metod i cen transferowych, dodatkowe informacje lub
wyja nienia dotycz ce danych lub informacji. Informacja o cenach transferowych jest
wykorzystywana w celu analizy ryzyka zani enia dochodu do opodatkowania w zakresie cen
transferowych oraz do innych analiz ekonomicznych lub statystycznych.

Podstawa opodatkowania i odliczenia od dochodu

1. Podatnicy prowadz cy ksi gi rachunkowe – zgodnie z art. 18 u.p.d.o.p. – za uzyskany dochód z
działalno ci gospodarczej uwa aj dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych
ksi g, pomniejszony o dochody wolne od podatku i powi kszony o wydatki niestanowi ce
kosztów uzyskania przychodów. Dochód podatkowy powstaje jako korekta zysku bilansowego o
dochody wolne od podatku i koszty niestanowi ce kosztów uzyskania przychodów, co mo na
uj wzorem:
D=Z–Dw +Kn
gdzie:
D – dochód
Z – zysk bilansowy
Dw – dochody wolne od podatku
Kn – koszty niestanowi ce kosztów uzyskania przychodów.
2. Natomiast u podatników osi gaj cych dochody z działalno ci gospodarczej i prowadz cych ksi gi
przychodów i rozchodów dochodem z działalno ci jest ró nica pomi dzy przychodem a kosztami
uzyskania powi kszona o ró nic pomi dzy warto ci remanentu ko cowego i pocz tkowego
towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów,
produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, je eli warto remanentu ko cowego
jest wy sza ni warto remanentu pocz tkowego, lub pomniejszona o ró nic pomi dzy
warto ci remanentu pocz tkowego i ko cowego, je eli warto remanentu pocz tkowego jest
wy sza, co mo na zapisa wzorem:
D=P–KUP+Rk –Rp
gdzie:
D – dochód
P – przychód
KUP – koszty uzyskania przychodów Rk – remanent ko cowy
Rp – remanent pocz tkowy.
3. Ł czna kwota odlicze z tytułów darowizn nie mo e przekroczy 10% dochodu, z tym e
odliczeniom nie podlegaj darowizny na rzecz:
• osób fizycznych,
• osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemaj cych osobowo ci prawnej, prowadz cych
działalno gospodarcz polegaj c na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego,
paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a tak e pozostałych
wyrobów alkoholowych o zawarto ci alkoholu powy ej 1,5%
Ż
ą
ą
ą
ą
ć
ż
ś
ś
ż
ą
ą
ś
ś
ć
ż
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ś
ą
ć
ć
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ż
ś
ą
ą
ę
ą
ś
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ń
ę
ą
ą
ą
ż
ś
ą
ą
ć
ś
ż
ż
ż
ą
ń
ą
ń
ą
ż
ś
ą
ń
ż
ę
ż
ą
ą
ś
ć
ą
ę
ć
ą
ń
ś
ś
ę
ż
ć
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ś
ę
ą
ę
ą
ń
ż
ń
ą
ą
ż
ę
ą
ę
ż
ą
ę
ż
ę
 4. Odliczenia dokonuje si w zeznaniu podatkowym za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty
na działalno badawczo-rozwojow . W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy strat
albo wielko dochodu podatnika jest ni sza od kwoty przysługuj cych mu odlicze , odliczenia –
odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej cz ci – dokonuje si w zeznaniach za kolejno
nast puj ce po sobie sze lat podatkowych nast puj cych bezpo rednio po roku, w którym
podatnik skorzystał lub miał prawo skorzysta z odliczenia.
5. Ponadto podatnikowi, który w roku rozpocz cia prowadzenia działalno ci poniósł strat albo
osi gn ł dochód ni szy od kwoty przysługuj cego za ten rok odliczenia z tytułu kosztów
poniesionych na działalno badawczo-rozwojow , przysługuje kwota odpowiadaj ca iloczynowi
nieodliczonego odliczenia i stawki podatku obowi zuj cej tego podatnika w danym roku
podatkowym. Odliczenie to stosuje si równie w roku podatkowym nast puj cym bezpo rednio
po roku rozpocz cia działalno ci, je eli w tym roku podatnik jest mikroprzedsi biorc , małym lub
rednim przedsi biorc .
6. Zgodnie z art. 18f u.p.d.o.p. uprawniony wierzyciel obni a podstaw opodatkowania o zaliczan
do przychodów nale nych warto wierzytelno ci o zapłat wiadczenia pieni nego z tytułu
wynagrodzenia za dostaw towaru lub wykonanie usługi w transakcji handlowej, która nie została
uregulowana lub zbyta. Zmniejszenia dokonuje si w zeznaniu podatkowym składanym za rok
podatkowy, w którym upłyn ło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty okre lonego na fakturze
(rachunku) lub w umowie, je eli do dnia zło enia zeznania podatkowego wierzytelno nie
została uregulowana lub zbyta. Je eli wierzyciel poniósł strat ze ródła, z którym zwi zana jest
transakcja handlowa, wówczas kwota straty podlega zwi kszeniu. Je eli warto zmniejszenia
podstawy opodatkowania jest wy sza od tej podstawy, zmniejszenia podstawy opodatkowania o
nieodliczon warto dokonuje si w kolejnych latach podatkowych, nie dłu ej jednak ni przez
okres 3 lat, licz c od ko ca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia.
Zmniejszenia podstawy opodatkowania w kolejnych latach dokonuje si , je eli wierzytelno nie
została uregulowana lub zbyta.
7. W przypadku gdy po roku podatkowym, za który dokonano zmniejszenia podstawy
opodatkowania albo zwi kszenia straty, wierzytelno zostanie uregulowana lub zbyta, podatnik
zobowi zany jest do zwi kszenia podstawy obliczenia podatku lub zmniejszenia straty w
zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wierzytelno została
uregulowana lub zbyta, odpowiednio o warto kwot uprzednio odliczonych albo doliczonych.
Je eli kwota straty jest mniejsza od kwoty j zmniejszaj cej, ró nica zwi ksza podstaw
opodatkowania.
8. W przypadku gdy po roku podatkowym, za który dokonano zwi kszenia podstawy
opodatkowania lub zmniejszenia straty, zobowi zanie zostanie uregulowane, podatnik zmniejsza
podstaw opodatkowania lub zwi ksza strat w zeznaniu podatkowym składanym za rok
podatkowy, w którym zobowi zanie zostało uregulowane. Je eli warto zmniejszenia podstawy
opodatkowania jest wy sza od tej podstawy, zmniejszenia podstawy opodatkowania o
nieodliczon warto dokonuje si w kolejnych latach podatkowych, nie dłu ej jednak ni przez
okres 3 lat, licz c od ko ca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia.

Skala podatkowa

1. Dochody osób prawnych opodatkowane s według skali liniowej. Stawki podatku były podawane
w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych z wyprzedzeniem na kilka nast pnych lat.
2. Od 2004 r. stawka podatku została równie obni ona. W wyniku nowelizacji ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych z 12.11.2003 r. została ustalona stała stawka podatku wynosz ca
19% podstawy opodatkowania.
3. Od 2017 r. do podatku dochodowego od osób prawnych została wprowadzona druga stawka
podatkowa, preferencyjna, dla wybranych podatników. Została ona okre lona na poziomie 15% i
obj ła małych podatników oraz podatników rozpoczynaj cych działalno w roku podatkowym
rozpocz cia działalno ci.
ś
ż
ą
ę
ę
ą
ą
ę
ą
ę
ą
ą
ś
ś
ć
ć
ą
ę
ę
ą
ś
ś
ć
ć
ż
ż
ś
ą
ę
ń
ę
ę
ż
ś
ś
ń
ć
ć
ę
ę
ś
ą
ż
ż
ę
ę
ś
ż
ć
ą
ż
ę
ę
ż
ą
ż
ć
ę
ż
ś
ę
ć
ą
ą
ż
ś
ą
ą
ż
ę
ę
ę
ś
ś
ć
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ę
ż
ę
ą
ś
ą
ź
ę
ś
ę
ż
ż
ś
ę
ć
ś
ś
ę
ś
ć
ż
ę
ż
ż
ś
ą
ę
ę
ę
ś
ć
ż
ą
ń
ę
ą
ś
ć
ą
ś
ż
ż
ę
ś
ś
ć
ć
ą
ę
ą
ę
 Opodatkowanie ryczałtowe w podatku dochodowym
1. Opodatkowanie ryczałtowe w podatku dochodowym od osób prawnych jest specyficznym
rozwi zaniem stosowanym w obu podatkach dochodowych, posiadaj cym nast puj ce cechy:
• oznacza dochody lub przychody, które s opodatkowane oddzielnie, nie s ł czone z innymi
dochodami (przychodami),
• opodatkowanie jest na podstawie odr bnie ustalonych stawek,
• koszty uzyskania przychodów nie wyst puj lub s obliczane według specjalnych reguł,
• najcz ciej s to dochody lub przychody o charakterze maj tkowym,
• najcz ciej nie s wykazywane w zeznaniu rocznym, zapłacenie od nich zaliczki na podatek
jest ostatecznym rozliczeniem
2. Nale do nich nast puj ce rodzaje dochodów lub przychodów:
• przychody osi gane przez osoby prawne, nieposiadaj ce miejsca zamieszkania w Polsce (art.
21 u.p.d.o.p.),
• przychody i dochody z dywidend oraz innych dochodów (przychodów) z tytułu udziału w
zyskach osób prawnych (art. 22 u.p.d.o.p.),
• dochody z odpłatnego zbycia walut wirtualnych (art. 22d u.p.d.o.p.),
• dochody z niezrealizowanych zysków (art. 24f–24l u.p.d.o.p.),
• dochody zagranicznej jednostki kontrolowanej (art. 24a u.p.d.o.p.),
• dochody z kwalifikowanych praw własno ci intelektualnej (art. 24d–24e u.p.d.o.p.),
• dochody z tytułu opodatkowania nieruchomo ci komercyjnych (art. 24b u.p.d.o.p.).
3. Zgodnie z art. 22 u.p.d.o.p. podatek dochodowy od przychodów zdywidend oraz innych
dochodów (przychodów) ztytułu udziału wzyskach osób prawnych maj cych siedzib lub zarz d
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wynosi 19% uzyskanego przychodu (dochodu).
4. Natomiast podatek dochodowy od dywidend od osób, które nie maj siedziby lub zarz du na
terytorium Polski, równie ustala si w wysoko ci 19% przychodu, chyba e umowa w sprawie
zapobie enia podwójnemu opodatkowaniu zawarta z krajem siedziby lub zarz du podatnika
stanowi inaczej.
5. Zwalnia si od podatku dochodowego dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z
tytułu udziału w zyskach osób prawnych, je eli spełnione s ł cznie nast puj ce warunki:
• wypłacaj cym dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest
spółka maj ca siedzib lub zarz d na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• uzyskuj cym dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach
osób prawnych jest spółka podlegaj ca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym pa stwie
członkowskim Unii Europejskiej lub w innym pa stwie nale cym do Europejskiego Obszaru
Gospodarczego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od cało ci swoich dochodów, bez wzgl du
na miejsce ich osi gania;
• dochody (przychody) uzyskiwane s z udziału w zysku osoby prawnej, w której kapitale spółka
uzyskuj ca ten dochód posiada bezpo rednio nie mniej ni 10% udziałów nieprzerwanie przez
okres nie krótszy ni 2 lata;
• spółka uzyskuj ca dochody (przychody) nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem
dochodowym od cało ci swoich dochodów, bez wzgl du na ródło ich osi gania.
Powy szego zwolnienia nie stosuje si , je eli skorzystanie ze zwolnienia było:
• sprzeczne w danych okoliczno ciach z przedmiotem lub celem przepisów,
• głównym lub jednym z głównych celów dokonania transakcji lub innej czynno ci albo wielu
transakcji lub innych czynno ci, a sposób działania był sztuczny.
6. Od 1.01.2019 r. na podstawie ustawy z 23.10.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja
podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193 ze zm.) wprowadzono kompleksowe
regulacje dotycz ce opodatkowania dochodów uzyskanych z obrotu walutami wirtualnymi
(kryptowalutami). Przychody z obrotu walutami wirtualnymi stanowi przychody z kapitałów
pieni nych.
7. Zgodnie z art. 21 u.p.d.o.p. ryczałtowi podlega równie opodatkowanie przychodów uzyskanych
przez osoby niemaj ce siedziby lub zarz du wPolsce ztytułu:
• odsetek, praw autorskich lub praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków
towarowych i wzorów zdobniczych, w tym równie ze sprzeda y tych praw, nale no ci za
udost pnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, u ytkowania lub prawa do
u ytkowania urz dzenia przemysłowego, w tym tak e rodka transportu, urz dzenia handlowego
ż
ż
ę
ę
ę
ą
ż
ą
ż
ę
ś
ś
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ś
ę
ą
ę
ż
ś
ś
ą
ą
ę
ę
ę
ę
ą
ś
ą
ś
ą
ż
ą
ż
ś
ś
ą
ń
ę
ż
ą
ż
ż
ś
ą
ą
ź
ż
ą
ż
ś
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ę
ż
ą
ń
ś
ą
ę
 lub naukowego, informacji zwi zanych ze zdobytym do wiadczeniem w dziedzinie przemysłowej,
handlowej lub naukowej;
• opłat za wiadczone usługi w zakresie działalno ci widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej,
wykonywanej przez osoby prawne maj ce siedzib za granic , organizowanej za po rednictwem
osób fizycznych lub osób prawnych, prowadz cych działalno w zakresie imprez artystycznych,
rozrywkowych lub sportowych na terytorium Polski;
• wiadcze doradczych, ksi gowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych,
zarz dzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania
personelu, gwarancji i por cze oraz wiadcze o podobnym charakterze.
• Podatek wynosi wówczas 20% uzyskanego przychodu.
8. Opodatkowanie dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej ma miejsce, je eli podatnik
podatku dochodowego, posiadaj cy miejsce zamieszkania, siedzib lub zarz d na terytorium
Polski, podlegaj cy w Polsce nieograniczonemu obowi zkowi podatkowemu, sprawuje kontrol
w zagranicznej jednostce, nieposiadaj cej miejsca zamieszkania, siedziby, zarz du ani rejestracji
na terytorium Polski. Kontrola ta wyst puje, je eli podatnik samodzielnie lub wspólnie z
podmiotami powi zanymi, w zagranicznej jednostce posiada, bezpo rednio lub po rednio, udział
w kapitale, prawo głosu w organach kontrolnych, stanowi cych lub zarz dzaj cych lub prawo do
uczestnictwa w zysku, w tym ich ekspektatyw , lub w których w przyszło ci b dzie uprawniony
do nabycia takich praw, w tym jako zało yciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub
innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, lub nad którymi podatnik
sprawuje kontrol faktyczn .
9. Do zagranicznych jednostek kontrolowanych zalicza si :
• osob prawn ,
• spółk kapitałow w organizacji,
• jednostk organizacyjn niemaj c osobowo ci prawnej inn ni spółka niemaj ca osobowo ci
prawnej,
• spółk niemaj c osobowo ci prawnej traktowan przez przepisy pa stwa siedziby lub zarz du jak
osob prawn ,
• fundacj , trust lub inny podmiot albo stosunek prawny o charakterze powierniczym,
• podatkow grup kapitałow lub spółk z podatkowej grupy kapitałowej,
• wydzielon organizacyjnie lub prawnie cz zagranicznej spółki lub innego podmiotu maj cego
osobowo prawn albo niemaj cego osobowo ci prawnej.
10. Podatek od dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej wynosi 19%. Podstaw
opodatkowania stanowi kwota odpowiadaj ca dochodowi zagranicznej jednostki kontrolowanej
proporcjonalnie do okresu, w którym jednostka zagraniczna była kontrolowana przez podatnika w
jej roku podatkowym, po odliczeniu kwoty uwzgl dnionej w podstawie opodatkowania podatnika
dywidendy otrzymanej od zagranicznej jednostki kontrolowanej oraz kwoty dochodu z
odpłatnego zbycia przez podatnika udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w cz ci
uwzgl dnionej w jego podstawie opodatkowania.
11. W przypadku zagranicznej jednostki kontrolowanej z kraju stosuj cego szkodliw konkurencj
podatkow (raju podatkowego) podstaw opodatkowania stanowi cało dochodu tej jednostki,
czyli przyjmuje si , e podatnik sprawował nad ni kontrol przez cały rok podatkowy. Podobnie
jest w przypadku zagranicznej jednostki kontrolowanej z kraju, z którym Polska ani Unia
Europejska nie ma podpisanej umowy mi dzynarodowej, chyba e podatnik wyka e, e okres
jego kontroli jest inny. Natomiast przy zagranicznej jednostce kontrolowanej z innego kraju
przyjmuje si faktyczny okres, w którym podatnik sprawował nad ni kontrol .
12. Podatnicy z tytułu opodatkowania dochodów zagranicznych jednostek kontrolowanych s
zobowi zani składa urz dom skarbowym odr bne zeznanie o wysoko ci tego dochodu w roku
podatkowym tej spółki. Zeznanie to składane jest w terminie do ko ca dziewi tego miesi ca
nast pnego roku podatkowego i w tym terminie nale y równie wpłaci podatek. Je eli podatnik
osi ga dochody z wi cej ni jednej zagranicznej jednostki kontrolowanej, składa odr bne
zeznanie o dochodach z ka dej z tych jednostek.
Od 1.01.2019 r. na podstawie ustawy z 23.10.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja
podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193 ze zm.) na mocy nowych art. 24f–24l
u.p.d.o.p. wprowadzono opodatkowanie dochodów z niezrealizowanych zysków (podatek od
wyj cia). Dotyczy on sytuacji przeniesienia za granic składników maj tku, rezydencji
ś
ą
ś
ę
ą
ę
ę
ę
ę
ę
ą
ę
ę
ś
ś
ą
ą
ć
ą
ń
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ę
ć
ż
ę
ą
ę
ę
ż
ą
ś
ą
ń
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ę
ę
ę
ę
ż
ą
ś
ć
ś
ń
ś
ę
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ę
ż
ż
ę
ą
ś
ą
ę
ę
ą
ś
ż
ą
ć
ż
ż
ą
ą
ś
ń
ę
ń
ć
ś
ś
ą
ć
ś
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ż
ż
ś
ż
ą
ę
ę
ą
ą
ś
ę
ę
ę
ą
ś
 podatkowej lub stałego zakładu, je eli w wyniku tego przeniesienia Polska utraci prawo do
opodatkowania dochodów, które zostały faktycznie wypracowane przez podatnika (składnik
maj tku) w Polsce.
.
13. Opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków podlega:
• przeniesienie składnika maj tku poza terytorium Polski, w wyniku którego Polska w cało ci albo w
cz ci traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tego składnika maj tku, przy czym
przenoszony składnik maj tku pozostaje własno ci tego samego podmiotu;
• zmiana rezydencji podatkowej przez podatnika podlegaj cego w Polsce nieograniczonemu
obowi zkowi podatkowemu, w wyniku której Polska w cało ci albo w cz ci traci prawo do
opodatkowania dochodów ze zbycia składnika maj tku b d cego własno ci tego podatnika, w
zwi zku z przeniesieniem jego siedziby lub zarz du do innego pa stwa.
14. Przeniesienie składnika maj tku poza terytorium Polski obejmuje w szczególno ci sytuacj , w
której:
• podatnik, podlegaj cy w Polsce nieograniczonemu obowi zkowi podatkowemu, przenosi do
swojego zagranicznego zakładu składnik maj tku dotychczas zwi zany z działalno ci prowadzon
na terytorium Polski;
• podatnik, podlegaj cy w Polsce ograniczonemu obowi zkowi podatkowemu, przenosi do pa stwa
swojej rezydencji podatkowej lub do innego ni Polska pa stwa, w którym prowadzi działalno
poprzez zagraniczny zakład, składnik maj tku dotychczas zwi zany z działalno ci prowadzon na
terytorium Polski przez zagraniczny zakład;
• podatnik, podlegaj cy w Polsce ograniczonemu obowi zkowi podatkowemu, przenosi do innego
pa stwa cało albo cz działalno ci prowadzonej dotychczas poprzez poło ony na terytorium
Polski zagraniczny zakład.
15. Wysoko podatku wynosi 19% podstawy opodatkowania.
16. Podstaw opodatkowania stanowi suma dochodów z niezrealizowanych zysków ustalonych dla
poszczególnych składników maj tku. W przypadku przeniesienia przedsi biorstwa lub jego
zorganizowanej cz ci dochód z niezrealizowanych zysków dotyczy całego przedsi biorstwa
(jego zorganizowanej cz ci). Z kolei dochód z niezrealizowanych zysków stanowi nadwy ka
warto ci rynkowej składnika maj tku ustalanej na dzie jego przeniesienia albo na dzie
poprzedzaj cy dzie zmiany rezydencji podatkowej ponad jego warto podatkow .
17. Warto podatkow składnika maj tku stanowi warto , niezaliczona uprzednio do kosztów
uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie, jaka zostałaby przyj ta przez podatnika za koszt
uzyskania przychodów, gdyby składnik ten został przez niego odpłatnie zbyty.
18. Podatnicy s zobowi zani składa urz dom skarbowym deklaracje o wysoko ci dochodu z
niezrealizowanych zysków do 7. dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu, w którym powstał
dochód z niezrealizowanych zysków, oraz w tym terminie wpłaci podatek nale ny.
19. Od 1.01.2019 r. na podstawie wy ej wskazanej nowelizacji obowi zuje preferencyjne
opodatkowanie dochodów z kwalifikowanych praw własno ci intelektualnej . Korzysta z
tego rozwi zania mog podatnicy prowadz cy działalno badawczo-rozwojow bezpo rednio
zwi zan z wytworzeniem, rozwini ciem lub ulepszeniem prawa własno ci intelektualnej.
20. Do kwalifikowanych praw własno ci intelektualnej zalicza si : patent, prawo ochronne na wzór
u ytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji topografii układu
scalonego, dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony
ro lin, prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego
dopuszczonych do obrotu, wył czne prawo ochrony prawnej odmian ro lin, autorskie prawo do
programu komputerowego, je eli podlega ochronie prawnej na podstawie przepisów odr bnych
ustaw lub ratyfikowanych umów mi dzynarodowych, których stron jest Polska, oraz innych
umów mi dzynarodowych, których stron jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony
został wytworzony, rozwini ty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego
działalno ci badawczo-rozwojowej.
21. Podatek od osi gni tego przez podatnika kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw
własno ci intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania. Podstaw opodatkowania stanowi
suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własno ci intelektualnej osi gni tych
w roku podatkowym.
22. Podatnicy podlegaj cy opodatkowaniu według omawianych zasad s zobowi zani:
ż
ś
ę
ń
ś
ą
ą
ą
ś
ś
ą
ć
ś
ś
ą
ę
ć
ś
ę
ą
ą
ą
ś
ć
ą
ą
ą
ń
ą
ę
ą
ą
ę
ś
ą
ą
ę
ś
ę
ą
ć
ś
ę
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ć
ę
ą
ą
ż
ś
ę
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ą
ę
ą
ą
ś
ć
ą
ś
ć
ń
ę
ń
ą
ą
ą
ę
ą
ś
ś
ć
ń
ą
ą
ś
ę
ś
ć
ą
ę
ś
ś
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ę
ż
ś
ż
ś
ą
ą
ś
ś
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ś
ś
ę
ę
ę
ń
ż
ć
ą
ń
ś
ą
ć
 • wyodr bni ka de kwalifikowane prawo własno ci intelektualnej w prowadzonej ewidencji
rachunkowej;
• prowadzi ewidencj rachunkow w sposób zapewniaj cy ustalenie przychodów, kosztów
uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadaj cych na ka de kwalifikowane prawo
własno ci intelektualnej;
• wyodr bni koszty przypadaj ce na ka de kwalifikowane prawo własno ci intelektualnej, w sposób
zapewniaj cy okre lenie kwalifikowanego dochodu;
• dokonywa zapisów w prowadzonej ewidencji rachunkowej w sposób zapewniaj cy ustalenie
ł cznego dochodu z tych kwalifikowanych praw własno ci intelektualnej – w przypadku gdy
podatnik wykorzystuje wi cej ni jedno kwalifikowane prawo własno ci intelektualnej, a
wprowadzonej ewidencji rachunkowej nie jest mo liwe spełnienie powy szych warunków;
• dokonywa zapisów w prowadzonej ewidencji rachunkowej w sposób zapewniaj cy ustalenie
dochodu z kwalifikowanych praw własno ci intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej
usługi albo do tych produktów lub tych usług – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno
kwalifikowane prawo własno ci intelektualnej lub wi ksz liczb tych praw w produkcie lub
usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonej ewidencji rachunkowej nie jest mo liwe
spełnienie warunków, o których mowa w powy szych punktach.
23. Od 1.01.2018 r. na podstawie ustawy z 27.10.2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o
zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osi ganych przez osoby
fizyczne (Dz.U. poz. 2175 ze zm.) wprowadzono opodatkowanie podatników posiadaj cych
rodki trwałe w postaci nieruchomo ci komercyjnych. Zgodnie z art. 24b u.p.d.o.p.
opodatkowaniu podlegaj przychody ze wszystkich budynków b d cych rodkami trwałymi,
które spełniaj nast puj ce warunki:
• stanowi własno albo współwłasno podatnika,
• zostały oddane w cało ci albo w cz ci do u ywania na podstawie umowy najmu, dzier awy
lub innej umowy o podobnym charakterze,
• s poło one na terytorium Polski.
24. Opodatkowaniu podlega suma przychodów z poszczególnych obj tych nim budynków.
Przychodem w stosunku do ka dego takiego budynku jest ustalona na pierwszy dzie ka dego
miesi ca warto pocz tkowa podlegaj cego opodatkowaniu rodka trwałego wynikaj ca z
prowadzonej ewidencji, a w miesi cu, w którym rodek trwały został wprowadzony do ewidencji
– warto pocz tkowa ustalona na dzie wprowadzenia rodka trwałego do ewidencji.
25. Kwot zapłaconego za dany miesi c podatku od przychodów z budynków podatnicy odliczaj od
zaliczki na podatek dochodowy. W przypadku gdy podatnicy wpłacaj zaliczki kwartalne,
odliczeniu podlega podatek od przychodów z budynków zapłacony za miesi ce przypadaj ce na
dany kwartał. Podatnicy mog nie wpłaca podatku od przychodów z budynków, je eli jest on
ni szy od kwoty zaliczki na podatek dochodowy za dany miesi c. Kwot zapłaconego i
nieodliczonego w roku podatkowym podatku od przychodów z budynków odlicza si od podatku
dochodowego za rok podatkowy. Odliczenia dokonuje si w zeznaniu podatkowym. Kwota
nieodliczonego na powy szych zasadach podatku od przychodów z budynków podlega zwrotowi
na wniosek podatnika, je eli organ podatkowy nie stwierdzi nieprawidłowo ci wysoko ci
zobowi zania podatkowego lub straty w zło onym zeznaniu podatkowym, oraz podatku od
przychodów z budynków, w szczególno ci je eli koszty finansowania dłu nego poniesione w
zwi zku z nabyciem lub wytworzeniem budynku, jak równie inne przychody i koszty ustalone
zostały na warunkach rynkowych. Powy sze zasady pokazuj , e podatnicy generuj cy
odpowiednie dochody z prowadzonej działalno ci nie b d zobowi zani wpłaca tego podatku,
ewentualnie go odlicz od podatku dochodowego. Podobnie podatnicy, którzy uzyskali strat z
prowadzonej działalno ci lub niewielkie dochody, mog wnioskowa o zwrot tego podatku.
Warunkiem uzyskania tego zwrotu jest prawidłowe okre lenie wysoko ci podatku dochodowego i
podatku od przychodów z budynków.

Opodatkowanie dochodów uzyskanych za granic

1. Ogólne zasady opodatkowania dochodów osi gni tych za granic przez osoby prawne s zbli one
do zasad stosowanych dla osób fizycznych. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych
zapobiega równie podwójnemu opodatkowaniu.
ś
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ę
ę
ś
ą
ś
ą
ż
ć
ć
ą
ć
ć
ć
ć
ą
ą
ż
ś
ś
ć
ć
ż
ś
ę
ę
ś
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ż
ę
ą
ą
ś
ż
ą
ą
ę
ą
ś
ż
ś
ć
ń
ż
ą
ś
ś
ś
ć
ż
ą
ż
ż
ż
ż
ś
ę
ś
ż
ą
ś
ś
ś
ę
ę
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ą
ż
ą
ś
ą
ę
ę
ą
ś
ą
ą
ż
ć
ż
ż
ś
ę
ą
ą
ż
ą
ś
ś
ę
ć
ś
ę
ą
ą
ż
ż
ń
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ż
ę
ś
 2. Dochody osi gni te za granic s zwolnione z opodatkowania w Polsce, je eli umowa
mi dzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stron , tak stanowi (metoda wył czenia) (art.
17 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.p.).
3. Natomiast w przypadku kiedy podatnicy osi gaj dochody za granic i dochody te podlegaj w
obcym pa stwie opodatkowaniu oraz nie zachodz okoliczno ci do zwolnienia tych dochodów z
opodatkowania w Polsce, a ponadto nie ma podpisanej z tym pa stwem umowy o unikaniu
podwójnego opodatkowania lub umowa o zapobie eniu podwójnemu opodatkowaniu zawarta z
tym pa stwem inaczej nie stanowi, dochody te ł czy si z dochodami osi ganymi w Polsce. W
tym wypadku od podatku obliczonego od ł cznej sumy dochodów odlicza si kwot równ
podatkowi zapłaconemu w obcym pa stwie. Kwota odliczenia nie mo e jednak przekroczy tej
cz ci podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na
dochód uzyskany w obcym pa stwie (metoda zaliczenia podatkowego) (art. 20 ust. 1 u.p.d.o.p.).

Technika poboru podatku

1. Pobór podatku – zgodnie z art. 25 u.p.d.o.p. – opiera si na samoobliczeniu. Podatnicy
zobowi zani s do samodzielnego obliczania zaliczek na podatek oraz terminowej zapłaty tych
zaliczek. Zaliczki miesi czne ustalone s jako ró nica pomi dzy podatkiem nale nym od dochodu
osi gni tego od pocz tku roku a sum zaliczek za poprzednie miesi ce. Zaliczki miesi czne
podatnik wpłaca w terminie do 20. dnia ka dego miesi ca za miesi c poprzedni. Zaliczk za
ostatni miesi c roku podatkowego podatnik wpłaca do 20. dnia pierwszego miesi ca nast pnego
roku podatkowego. Zaliczki tej nie trzeba płaci , je eli przed upływem terminu do jej wpłaty
podatnik zło y zeznanie i dokona zapłaty podatku nale nego.
2. Podatnik, który zło y wła ciwemu naczelnikowi urz du skarbowego w formie pisemnej
o wiadczenie, e zaprzestał działalno ci lub j zawiesił, jest zwolniony z obowi zku wpłacania
zaliczek. W przypadku zmiany stanu faktycznego uzasadniaj cego to zwolnienie podatnik, bez
wezwania, jest zobowi zany zaliczki opłaca .
3. Dochód stanowi cy podstaw obliczenia zaliczki mo e zosta obni ony przez uprawnionego
wierzyciela o zaliczan do przychodów nale nych warto wierzytelno ci o zapłat wiadczenia
pieni nego z tytułu wynagrodzenia za dostaw towaru lub wykonanie usługi w transakcji
handlowej, która nie została uregulowana lub zbyta. Zmniejszenia dokonuje si pocz wszy od
okresu rozliczeniowego, w którym upłyn ło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty okre lonego
na fakturze (rachunku) lub w umowie, do okresu, w którym wierzytelno została uregulowana
lub zbyta.
4. Z kolei dochód stanowi cy podstaw obliczenia zaliczki podlega zwi kszeniu przez dłu nika o
zaliczan do kosztów uzyskania przychodów warto zobowi za do zapłaty wiadczenia
pieni nego z tytułu wynagrodzenia za dostaw towaru lub wykonanie usługi w transakcji
handlowej, które nie zostały uregulowane. Zwi kszenia dokonuje si pocz wszy od okresu
rozliczeniowego, w którym upłyn ło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty okre lonego na
fakturze (rachunku) lub w umowie, do okresu, w którym zobowi zanie zostanie uregulowane.
5. Od 2003 r. podatnicy mog , bez obowi zku składania deklaracji miesi cznych, wpłaca zaliczki
miesi czne w danym roku podatkowym w uproszczonej formie w wysoko ci 1/12 podatku
nale nego wykazanego w zeznaniu za rok poprzedzaj cy dany rok podatkowy. Je eli w tym
zeznaniu podatnicy nie wykazali podatku nale nego, mog wpłaca zaliczki miesi czne w
wysoko ci 1/12 podatku nale nego, wynikaj cego z zeznania zło onego w roku poprzedzaj cym
dany rok podatkowy o 2 lata. Je eli równie w tym roku podatnicy nie wykazali podatku
nale nego, nie s mo liwe wpłaty zaliczek w uproszczonej formie. Forma ta nie ma zastosowania
do podatników, którzy po raz pierwszy podj li działalno w roku poprzedzaj cym rok
podatkowy lub w roku podatkowym.
6. Podatnicy s zobowi zani składa urz dom skarbowym zeznanie o wysoko ci osi gni tego
dochodu wroku podatkowym do ko ca trzeciego miesi ca roku nast pnego (lub do dnia
30.04.w przypadku osób fizycznych) i w tym terminie wpłaci podatek nale ny albo ró nic
mi dzy podatkiem nale nym od dochodu wykazanego w zeznaniu a sum nale nych zaliczek za
okres od pocz tku roku. Zeznanie składa si za pomoc rodków komunikacji elektronicznej.
7. Preferencje podatkowe wformie kredytu podatkowego polegaj na zwolnieniu małych
przedsi biorców, którzy rozpoczynaj działalno gospodarcz , zobowi zku wpłacania zaliczek
ś
ę
ę
ę
ą
ś
ż
ż
ę
ę
ę
ż
ż
ń
ę
ę
ą
ś
ą
ń
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ś
ż
ę
ń
ą
ć
ę
ż
ą
ę
ą
ś
ń
ą
ą
ą
ń
ę
ę
ę
ć
ą
ż
ą
ż
ą
ą
ż
ż
ś
ą
ć
ć
ą
ę
ż
ę
ę
ą
ę
ż
ż
ą
ż
ż
ś
ś
ą
ę
ć
ą
ś
ę
ą
ć
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ę
ś
ć
ć
ą
ć
ż
ą
ń
ą
ą
ń
ż
ą
ę
ę
ż
ć
ś
ą
ę
ą
ą
ś
ć
ą
ę
ą
ż
ż
ś
ż
ś
ę
ę
ą
ą
ę
ą
ż
ś
ś
ż
ś
ą
ą
ć
ą
ę
ę
ś
ż
ę
ę
ę
ą
ż
ć
ę
ą
ą
ę
 na podatek dochodowy przez dany rok podatkowy, anast pnie uiszczenia podatku za ten rok
wci gu kolejnych 5 lat wjednakowej wysoko ci. Zwolnienie to obowi zuje w nast puj cym roku:
• bezpo rednio po roku, w którym podatnicy rozpocz li prowadzenie tej działalno ci, je eli w roku
jej rozpocz cia działalno ta była prowadzona przez co najmniej pełnych 10 miesi cy;
• 2 lata po roku, w którym podatnicy rozpocz li prowadzenie tej działalno ci, je eli nie został
spełniony powy szy warunek.
8. Małe przedsi biorstwo, aby skorzysta z omawianego zwolnienia, musi spełnia wiele wymogów.
Osob fizyczn , rozpoczynaj c po raz pierwszy prowadzenie działalno ci gospodarczej, jest
osoba, która w roku rozpocz cia tej działalno ci, a tak e w okresie 3 lat, licz c od ko ca roku
poprzedzaj cego rok jej rozpocz cia, nie prowadziła działalno ci gospodarczej samodzielnie lub
jako wspólnik spółki nieposiadaj cej osobowo ci prawnej oraz działalno ci takiej nie prowadził
mał onek tej osoby, o ile mi dzy mał onkami istniała w tym czasie wspólno maj tkowa.
9. Podatnik traci prawo do zwolnienia, je eli w roku korzystania ze zwolnienia oraz w ci gu 5
kolejnych lat nast pi co najmniej jedno z nast puj cych zdarze :
• zaprzestanie prowadzenia działalno ci gospodarczej w wyniku likwidacji lub upadło ci;
• osi gnie redniomiesi czny przychód z działalno ci gospodarczej w wysoko ci ni szej od 1000
euro;
• w dowolnym miesi cu zmniejszy przeci tne miesi czne zatrudnienie na podstawie umowy o prac
o wi cej ni 10% w stosunku do najwy szego przeci tnego miesi cznego zatrudnienia w roku
poprzedzaj cym rok podatkowy;
• posiada zaległo ci z tytułu podatków stanowi cych dochód bud etu pa stwa, ceł oraz składek na
ubezpieczenie społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne, przy czym nie pozbawia to
podatnika prawa do skorzystania ze zwolnienia, je eli zaległo ta wraz z odsetkami za zwłok
zostanie uregulowana w terminie 14 dni od dnia dor czenia decyzji ostatecznej.

Opodatkowanie ryczałtowe osób fizycznych prowadz cych działalno gospodarcz

1. Ryczałty to uproszczone formy opodatkowania. Opieraj si na szacunkowym okre leniu
podstawy wymiaru w prawie podatkowym dla wi kszej grupy podatników, maj cych wspólne lub
podobne odpowiednie cechy. Podstaw wymiaru ustala si w oparciu o pewne zewn trzne oznaki
działalno ci podatnika, co w najwi kszym stopniu odró nia ryczałt od ogólnych zasad
opodatkowania.
2. Znamiona zewn trzne, na podstawie których ustala si kwot ryczałtu, s nast puj ce:
• osi gane przychody,
• rodzaj prowadzonej działalno ci,
• liczba zatrudnionych pracowników,
• miejsce prowadzenia działalno ci.
3. W polskim prawie podatkowym istniej trzy formy opodatkowania ryczałtowego adresowane do
osób fizycznych:
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• karta podatkowa,
• zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych.
• Osoby fizyczne oraz przedsi biorstwa w spadku osi gaj ce przychody z działalno ci gospodarczej
mog opłaca zryczałtowany podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów
ewidencjonowanych lub karty podatkowej. Z kolei osoby fizyczne osi gaj ce przychody z tytułu
umowy najmu, podnajmu, dzier awy, poddzier awy lub innych umów o podobnym charakterze,
je eli umowy te nie s zawierane w ramach prowadzonej działalno ci gospodarczej, mog opłaca
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Osoby fizyczne osi gaj ce przychody ze sprzeda y
produktów ro linnych i zwierz cych mog opłaca ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, za
osoby duchowne, prawnie uznanych wyzna , opłacaj zryczałtowany podatek dochodowy od
przychodów osób duchownych.
• Oprócz przedstawionych trzech form ryczałtów, charakter ryczałtu posiada jeszcze podatek
tona owy i zryczałtowany podatek w zakresie budowy statku lub przebudowy statku, przy czym
one maj zastosowanie nie tylko do osób fizycznych.
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ą
ę
ą
ś
ą
ś
ś
ą
ą
ę
ż
ę
ś
ć
ą
ś
ż
ę
ą
ą
ą
ę
ś
ć
ę
ę
ś
ę
ą
ę
ś
ą
ę
ż
ą
ś
ż
ć
ę
ę
ą
ę
ą
ż
ż
ś
ę
ń
ą
ś
ś
ę
ż
ę
ą
ć
ś
ę
ę
ż
ą
ę
ę
ą
ż
ę
ą
ą
ę
ę
ę
ą
ż
ń
ś
ś
ę
ż
ć
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ń
ć
ś
ś
ś
ą
ć
ę
ś
ć
ą
ś
ą
ę
ą
ś
ą
ę
ś
ś
ę
ż
ż
ą
ą
ż
ń
ą
ś
ą
ż
ę
ę
ć
ś
 Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
1. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – w my l art. 6 u.z.p.d.o.f. –
podlegaj przychody osób fizycznych lub przedsi biorstw w spadku prowadz cych działalno
gospodarcz . Mo e by to równie działalno prowadzona w formie spółki cywilnej osób
fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych. Opodatkowaniu podlegaj równie przychody
podatnika z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzier awy, poddzier awy lub innych umów o
podobnym charakterze oraz przychody ze sprzeda y produktów ro linnych i zwierz cych.
2. Podatnicy zajmuj cy si wymienion wy ej działalno ci gospodarcz musz dodatkowo
osi gn odpowiedni poziom przychodu. Wielko przychodu nie ma znaczenia w przypadku
osób rozpoczynaj cych działalno gospodarcz – mog one zawsze zosta obj te ryczałtem,
chyba e zdecyduj si na kart podatkow . Natomiast podmioty prowadz ce ju działalno , aby
mogły w danym roku podlega omawianemu opodatkowaniu, w roku poprzedzaj cym rok
podatkowy musz uzyska przychody z tej działalno ci w wysoko ci nieprzekraczaj cej 250 tys.
euro (w przypadku spółek chodzi o sum przychodów wszystkich wspólników).
3. Ponadto zryczałtu nie mog korzysta nast puj ce podmioty:
• opłacaj ce podatek w formie karty podatkowej;
• korzystaj ce, na podstawie odr bnych przepisów, z okresowego zwolnienia od podatku
dochodowego;
• osi gaj ce w cało ci lub w cz ci przychody z tytułu: prowadzenia aptek, działalno ci w zakresie
udzielania po yczek pod zastaw (prowadzenie lombardów),
• działalno ci w zakresie kupna i sprzeda y warto ci dewizowych,
• prowadzenia działalno ci w zakresie wolnych zawodów innych ni wykonywanych osobi cie przez
lekarzy, lekarzy stomatologów, lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, poło ne,
piel gniarki, tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie wiadczenia usług edukacyjnych polegaj cych
na udzielaniu lekcji na godziny,
• wiadczenia wybranych usług, wymienionych w zał czniku nr 2 do u.z.p.d.o.f., np. usługi
po rednictwa, reklamowe, kulturalne, sportowe, zdrowotne,
• działalno ci w zakresie handlu cz ciami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
• wytwarzaj ce wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odr bnych przepisów, z
wyj tkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych ródeł energii;
• podejmuj ce wykonywanie działalno ci w roku podatkowym po zmianie działalno ci
wykonywanej: samodzielnie na działalno prowadzon w formie spółki z mał onkiem, w formie
spółki z mał onkiem na działalno prowadzon samodzielnie przez jednego lub ka dego z
mał onków, samodzielnie przez mał onka na działalno prowadzon samodzielnie przez drugiego
mał onka – je eli mał onek lub mał onkowie przed zmian opłacali z tytułu prowadzenia tej
działalno ci podatek dochodowy na ogólnych zasadach.
4. Istnieje mo liwo odlicze od uzyskanych przychodów. S to analogiczne odliczenia jak te,
które przysługuj osobom fizycznym opodatkowanym na zasadach ogólnych, wynikaj ce z art. 26
u.p.d.o.f. Nale do nich głównie składki na ubezpieczenie społeczne, darowizny, wydatki
rehabilitacyjne, ulga termomodernizacyjna.
5. Podmioty opodatkowane ryczałtem maj mo liwo pokrywania strat zlat wcze niejszych na
analogicznych zasadach jak przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Strat poniesion w
danym roku podatkowym mog pokrywa z tego samego ródła przychodów w najbli szych,
kolejno po sobie nast puj cych 5 latach podatkowych, przy czym wysoko obni enia w
którymkolwiek z tych lat nie mo e przekroczy 50% kwoty tej straty albo obni y jednorazowo
przychód uzyskany z tego ródła w jednym z najbli szych kolejno po sobie nast puj cych 5 lat
podatkowych o kwot nieprzekraczaj c 5 mln zł.
6. Od 1.01.2010 r. podatnicy mog korzysta z ulgi na złe długi, na analogicznych zasadach jak w
podatku dochodowym.
7. Natomiast od obliczonego ryczałtu istnieje mo liwo odliczenia kwoty składki na powszechne
ubezpieczenie zdrowotne opłaconej przez podatnika, o której mowa w art. 27b ust. 1 u.p.d.o.f.,
zapłaconej w roku podatkowym, o ile nie została odliczona od podatku dochodowego od osób
fizycznych. Ponadto od 2004 r. podatek wykazany w zeznaniu rocznym mógł zosta zmniejszony
o wpłaty na rzecz organizacji po ytku publicznego, o których mowa w przepisach o działalno ci
po ytku publicznego i o wolontariacie. Ulga ta nie mogła przekroczy kwoty stanowi cej 1%
podatku za rok podatkowy.
ś
ś
ż
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ą
ż
ą
ą
ć
ą
ś
ś
ś
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ś
ć
ą
ą
ę
ę
ś
ę
ż
ć
ę
ć
ą
ź
ń
ą
ę
ę
ś
ą
ą
ż
ć
ę
ż
ś
ś
ć
ę
ż
ś
ć
ż
ą
ć
ż
ą
ż
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ć
ę
ć
ć
ż
ż
ą
ż
ć
ś
ś
ą
ć
ż
ś
ę
ą
ś
ć
ś
ć
ś
ż
ś
ć
ż
ś
ą
ą
ć
ą
ś
ź
ź
ą
ą
ą
ś
ż
ś
ą
ż
ć
ą
ś
ą
ą
ć
ę
ą
ż
ż
ż
ś
ę
ć
ę
ć
ę
ę
ć
ś
ą
ż
ą
ś
ą
ą
ą
ż
ą
ś
ż
ś
ż
ć
ą
ą
ś
ś
ż
ć
ś
 8. Podmioty opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie prowadz ksi g
rachunkowych ani podatkowej ksi gi przychodów i rozchodów, natomiast zobowi zane s
prowadzi :
• ewidencj przychodów,
• wykaz rodków trwałych i warto ci niematerialnych i prawnych,
• ewidencj wyposa enia oraz posiada i przechowywa dowody zakupu towarów.
9. Natomiast podatnicy osi gaj cy przychody ze sprzeda y produktów ro linnych i zwierz cych s
zobowi zani prowadzi odr bnie za ka dy rok podatkowy ewidencj sprzeda y takich produktów
zawieraj c co najmniej: numer kolejnego wpisu, dat uzyskania przychodu, kwot przychodu,
przychód narastaj co od pocz tku roku. Dzienne przychody ewidencjonowane s w dniu
sprzeda y.
10. Powy sza nowelizacja ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osi ganych przez osoby fizyczne dla podatników omawianej formy ryczałtu od dnia
1.01.2003 r. wprowadziła równie kredyt podatkowy, czyli zwolnienie z obowi zku wpłacania
zaliczek na podatek przez dany rok podatkowy, a nast pnie uiszczenia podatku za ten rok w ci gu
kolejnych 5 lat w jednakowej wysoko ci. Zasady stosowania tego rozwi zania s analogiczne jak
dla osób fizycznych prowadz cych działalno gospodarcz , opodatkowanych na podstawie
ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
11. Podatnicy s zobowi zani zło y w urz dzie skarbowym zeznanie o wysoko ci uzyskanego
przychodu, wysoko ci dokonanych odlicze i nale nego ryczałtu od przychodów
ewidencjonowanych w terminie od dnia 15 lutego do ko ca lutego roku nast puj cego po roku
podatkowym; zeznanie zło one przed pocz tkiem terminu uznaje si za zło one w dniu 15 lutego
roku nast puj cego po roku podatkowym.

Karta podatkowa
1. Karcie podatkowej podlegaj osoby fizyczne prowadz ce działalno gospodarcz samodzielnie
lub w formie spółki cywilnej, w tym rolnicy równocze nie prowadz cy gospodarstwo rolne, oraz
przedsi biorstwa w spadku.
2. Rodzaje prowadzonej działalno ci, przy których mo na korzysta z opodatkowania w formie
karty podatkowej, zostały ci le okre lone w przepisach ustawy o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osi ganych przez osoby fizyczne. Wymienione s one w
zał czniku nr 3 do u.z.p.d.o.f., składaj cym si z dwunastu cz ci, w których zgrupowane s
tematycznie poszczególne rodzaje działalno ci wchodz ce w zakres przedmiotowy
opodatkowania kart podatkow .
3. Z karty podatkowej mog wi c korzysta te podmioty, które prowadz działalno usługow lub
wytwórczo-usługow , okre lon w danej cz ci tabeli, w zakresie wymienionym w ustawie o
zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osi ganych przez osoby
fizyczne.
4. Nast pnym kryterium wymaganym przy opodatkowaniu kart podatkow jest zatrudnianie
odpowiedniej liczby pracowników. Przy działalno ci usługowej lub wytwórczo-usługowej oraz
działalno ci gastronomicznej kart podatkow stosuj osoby, które nie przekroczyły odpowiedniej
wielko ci zatrudnienia – tylko tych działalno ci dotyczy limit zatrudnienia. Limity zatrudnienia s
ka dorazowo okre lone w tabelach, oddzielnie dla poszczególnych działalno ci. Wynosz one od
0 do 5 pracowników. W przypadku prowadzenia działalno ci w formie spółki cywilnej do
wymaganego stanu zatrudnienia wlicza si wspólników i zatrudnionych pracowników.
5. Wysoko karty podatkowej ustalana jest kwotowo przez naczelnika urz du skarbowego w
zale no ci od rodzaju prowadzonej działalno ci. Naczelnik urz du skarbowy, uwzgl dniaj c
wniosek o zastosowanie karty podatkowej, wydaje decyzj ustalaj c wysoko karty
podatkowej, odr bnie na ka dy rok podatkowy. Musi uwzgl dnia kwoty karty podatkowej
wynikaj ce z zapisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osi ganych przez osoby fizyczne, które szczegółowo okre laj jej wysoko ,
pozostawiaj c w pewnych granicach mo liwo jej ustalenia przez samego naczelnika.
6. Wysoko karty podatkowej, okre lona dla poszczególnych rodzajów działalno ci, uzale niona
jest od miejsca prowadzenia działalno ci, liczby zatrudnionych pracowników oraz zakresu
prowadzonej działalno ci. Wysoko ta zmienia si w zale no ci od liczby mieszka ców w
ż
ą
ż
ę
ż
ś
ś
ę
ą
ś
ż
ś
ś
ą
ą
ę
ę
ć
ć
ś
ę
ć
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ś
ą
ą
ą
ą
ć
ś
ś
ą
ą
ż
ś
ę
ś
ą
ą
ę
ż
ś
ą
ż
ą
ą
ś
ś
ę
ż
ć
ą
ś
ś
ę
ć
ć
ś
ż
ś
ą
ż
ć
ś
ę
ę
ą
ą
ś
ą
ę
ś
ś
ć
ś
ś
ę
ć
ś
ń
ś
ą
ę
ć
ę
ż
ę
ż
ś
ą
ń
ż
ą
ż
ś
ą
ę
ą
ę
ę
ś
ś
ę
ć
ę
ę
ą
ś
ć
ć
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ś
ż
ę
ą
ę
ą
ą
ś
ś
ś
ą
ć
ą
ą
ę
ą
ą
ś
ę
ą
ń
ę
ć
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ą
 miejscowo ci, w której prowadzona jest działalno – ro nie ona w miar wzrostu wielko ci
miejscowo ci.
7. Podobnie wysoko karty podatkowej ro nie w miar wzrostu liczby pracowników. Liczba
pracowników jest okre lona oddzielnie dla ka dego rodzaju działalno ci. Oscyluje od 0 do 5
osób. Nie zwi ksza kwoty karty dodatkowe zatrudnienie pracowników ponad limit okre lony w
ustawie, które nie powoduje utraty mo liwo ci korzystania z ryczałtu.
8. Kwoty karty podatkowej, ustalone na powy szych zasadach, mog zosta obni one lub
podwy szone. Podmioty mog liczy na obni enie stawek karty z powodów gospodarczych przez
naczelnika urz du skarbowego, je eli rozmiar działalno ci podatnika wskazuje, e zastosowana
stawka byłaby za wysoka. W zale no ci od wieku podatnika, liczby zatrudnionych osób oraz
stopnia ich pokrewie stwa z podatnikiem karta mo e zosta obni ona lub podwy szona.
9. Podatnik mo e zrzec si zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej w terminie 14
dni od dnia dor czenia decyzji ustalaj cej wysoko podatku dochodowego w formie karty
podatkowej. W takim przypadku jest zobowi zany płaci ryczałt od przychodów
ewidencjonowanych lub podatek dochodowy na zasadach ogólnych.
10. Podatnicy mog odliczy od opłaconej karty podatkowej kwot składki na powszechne
ubezpieczenie zdrowotne do wysoko ci 7,75% podstawy wymiaru tej składki, okre lonej w
odr bnych przepisach, na podstawie dokumentów stwierdzaj cych ich poniesienie.
11. Oprócz wymienionego odliczenia podmioty opodatkowane kart podatkow nie maj mo liwo ci
innych odlicze . Sytuacja taka wynika bezpo rednio z charakteru tej formy opodatkowania, w
której podatnik zna z góry ustalon wysoko podatku, jest zwolniony z obowi zku prowadzenia
wszelkich ewidencji, w zwi zku z czym nie posiada równie przywilejów ulg i zwolnie .

Opodatkowanie ryczałtowe podatkiem tona owym przedsi biorców eglugowych

1. Podatek tona owy został wprowadzony od 1.01.2007 r. na podstawie ustawy z 24.08.2006 r. o
podatku tona owym (Dz.U. z 2019 r. poz. 31 ze zm.). Podlegaj mu przedsi biorcy eglugowi
prowadz cy działalno polegaj c na wiadczeniu usług w egludze mi dzynarodowej z
wykorzystaniem statków o odpowiednio du ej pojemno ci.
2. Od 2007 r. przedsi biorcy eglugowi mog dokona wyboru zasad opodatkowania podatkiem
dochodowym. Mog pozosta , jak dotychczas, na zasadach ogólnych, czyli opodatkowaniu
dochodu zgodnie z ustaw o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustaw o podatku
dochodowym od osób prawnych, lub wybra podatek tona owy, na podstawie którego wysoko
wiadczenia jest okre lana ryczałtowo. W przypadku wyboru podatku tona owego nie podlegaj
oni opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
3. Podstaw opodatkowania podatkiem tona owym stanowi dochód przedsi biorcy eglugowego z
działalno ci podlegaj cej opodatkowaniu, odpowiadaj cy iloczynowi dobowej stawki oraz okresu
eksploatacji w danym miesi cu wszystkich statków przedsi biorcy, z których dochód
opodatkowany jest podatkiem tona owym. W przypadku przedsi biorców eglugowych b d cych
wspólnikami spółki cywilnej, spółki jawnej lub spółki komandytowej podstaw opodatkowania
podatkiem tona owym stanowi dochód z działalno ci podlegaj cej opodatkowaniu,
odpowiadaj cy iloczynowi dobowej stawki oraz okresu eksploatacji w danym miesi cu
wszystkich statków spółki cywilnej, spółki jawnej lub spółki komandytowej, z których dochód
opodatkowany jest podatkiem tona owym, okre lony proporcjonalnie do prawa takiego
przedsi biorcy w udziale w zysku spółki. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje
si , e prawa do udziału w zysku s równe.
4. Podstawa opodatkowania została skonstruowana w sposób regresywny – im wi ksza pojemno
netto statku, tym mniejszy przyrost podstawy opodatkowania.
5. Przedsi biorca eglugowy mo e obni y podstaw opodatkowania o kwot składek na
ubezpieczenie społeczne zapłaconych w roku podatkowym bezpo rednio przez siebie na własne
ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe, a tak e na ubezpieczenie osób z
nim współpracuj cych.
6. W podatku tona owym została zastosowana skala proporcjonalna. Podatek wynosi 19% podstawy
opodatkowania. Podatek tona owy ulega obni eniu o kwot składki na ubezpieczenie zdrowotne
zapłaconej w roku podatkowym bezpo rednio przez przedsi biorc eglugowego. Kwota składki
ś
ę
ę
ż
ż
ę
ę
ę
ą
ś
ś
ś
ą
ż
ż
ż
ę
ę
ń
ż
ą
ż
ą
ę
ż
ś
ć
ę
ą
ń
ą
ś
ś
ę
ś
ć
ć
ą
ą
ż
ż
ą
ć
ą
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ż
ą
ć
ż
ś
ż
ś
ś
ą
ż
ż
ś
ś
ż
ć
ś
ś
ą
ć
ć
ż
ż
ż
ś
ż
ż
ż
ś
ś
ć
ć
ś
ą
ą
ę
ć
ś
ę
ś
ć
ż
ż
ę
ś
ś
ą
ę
ę
ą
ę
ż
ą
ś
ę
ż
ć
ę
ż
ę
ż
ż
ś
ą
ę
ą
ż
ą
ż
ę
ę
ą
ę
ż
ę
ę
ć
ż
ż
ę
ą
ą
ń
ż
ż
ś
ż
ę
ś
ą
ą
ś
ś
ś
ś
ć
ą
ć
 na ubezpieczenie zdrowotne, o któr zmniejsza si podatek tona owy, nie mo e przekroczy
7,75% podstawy wymiaru tej składki.
7. Przedsi biorcy eglugowi s zobowi zani za ka dy miesi c roku podatkowego oblicza podatek
tona owy i wpłaca go bez wezwania do urz du skarbowego w terminie do 20. dnia ka dego
miesi ca za miesi c poprzedni, a za miesi c grudzie – w terminie zło enia zeznania. S
zobowi zani zło y w urz dzie skarbowym zeznanie o wysoko ci podatku tona owego nale nego
za dany rok podatkowy do dnia 31 stycznia roku nast pnego.

Zryczałtowany podatek w zakresie budowy statku lub przebudowy statku

1. Zryczałtowany podatek w zakresie budowy statku lub przebudowy statku mo e wybra
przedsi biorca okr towy, którym mo e by osoba fizyczna, osoba prawna i spółka komandytowo-
akcyjna maj ca odpowiednio miejsce zamieszkania albo siedzib lub zarz d na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej i spółki komandytowej,
maj cy siedzib , zarz d lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
przedsi biorca zagraniczny w rozumieniu przepisów ustawy z 6.03.2018 r. o zasadach
uczestnictwa przedsi biorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie
gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1252), je eli
prowadzi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalno polegaj c na budowie statku lub
przebudowie statku.
2. Podstaw opodatkowania zryczałtowanym podatkiem jest przychód nale ny ze sprzeda y statku
lub przebudowy statku osi gni ty w roku podatkowym, z wył czeniem podatku od towarów i
usług.
3. Zryczałtowany podatek wynosi 1% podstawy opodatkowania.
4. Wybór opodatkowania zryczałtowanym podatkiem nast puje przez zło enie organowi
podatkowemu przez przedsi biorc okr towego o wiadczenia o wyborze takiego opodatkowania.
O wiadczenie składa si w terminie do 20. dnia pierwszego miesi ca pierwszego roku
podatkowego okresu opodatkowania.
5. Okres opodatkowania przedsi biorcy okr towego zryczałtowanym podatkiem wynosi 3 kolejne
lata podatkowe. W okresie opodatkowania nie jest mo liwa zmiana formy opodatkowania.
6. Przedsi biorca okr towy jest zobowi zany za ka dy miesi c roku podatkowego oblicza
zryczałtowany podatek od przychodu nale nego i wpłaca ten podatek, w terminie do 20. dnia
ka dego miesi ca za miesi c poprzedni, a za ostatni miesi c roku podatkowego – w terminie
zło enia zeznania podatkowego.

Opodatkowanie ryczałtowe osób duchownych

1. Osoby duchowne osi gaj ce przychody z opłat otrzymywanych w zwi zku z pełnionymi
funkcjami o charakterze duszpasterskim opłacaj od tych przychodów podatek dochodowy w
formie ryczałtu od przychodów osób duchownych.
2. Stawki ryczałtu s kwartalne, ustalone w zał cznikach nr 5 i 6 do u.z.p.d.o.f. Stawki ustawowe s
corocznie waloryzowane w stopniu odpowiadaj cym wska nikowi wzrostu cen towarów i usług
konsumpcyjnych w okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzaj cego rok podatkowy w
stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego.
3. Osoby duchowne opłacaj ce ryczałt s zwolnione od obowi zku składania zezna podatkowych o
wysoko ci osi gni tego dochodu ze ródła przychodu obj tego ryczałtem. Dochody obj te
ryczałtem nie podlegaj ł czeniu z innymi dochodami osoby duchownej, które s opodatkowane
podatkiem dochodowym od osób fizycznych na ogólnych zasadach.
4. Ryczałt ulega obni eniu o kwot składki na ubezpieczenie zdrowotne. Osoby duchowne opłacaj
kwartalnie ryczałt pomniejszony o zapłacon w kwartale składk na ubezpieczenie zdrowotne w
terminie do 20. dnia nast pnego miesi ca po upływie kwartału, a za czwarty kwartał – do dnia 28
grudnia roku podatkowego.
5. Osoby duchowne mog zrzec si opodatkowania w formie ryczałtu. Wówczas opłacaj podatek
dochodowy na ogólnych zasadach, prowadz c podatkow ksi g przychodów i rozchodów.
ś
ż
ż
ą
ż
ą
ę
ę
ę
ą
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ż
ą
ę
ć
ż
ą
ę
ć
ę
ą
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ę
ę
ę
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ę
ź
ą
ę
ć
ż
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ą
ś
ę
ę
ż
ż
ą
ń
ą
ć
ź
ą
ś
ę
ą
ć
ę
ę
ś
ę
ą
ą
ę
ż
ę
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ą
ń
ż
ą
ż
ż
ą
ć
ż
ż
ż
ż
ę
ć
ą
ć
ć
ą
ą
 Podatek od towarów i usług - podstawa prawna (podatek pośredni)
1. Podatek od towarów i usług unormowany jest ustaw z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i
usług (Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm., dalej: ustawa o VAT), która obowi zuje od dnia 1.05.2004
r. Wcze niej podatek VAT uregulowany był w ustawie z 8.01.1993 r. o podatku od towarów i
usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.). Nowa ustawa dostosowała
konstrukcj podatku od towarów i usług do wymogów wspólnego systemu podatku VAT w Unii
Europejskiej w zwi zku z przyst pieniem Polski do tej organizacji. Ustawa wprowadziła wiele
nowych rozwi za , niestosowanych dotychczas w Polsce, wynikaj cych przede wszystkim z
pełnego obj cia Polski jednolitym rynkiem europejskim, zniesieniem granic celnych i
podatkowych. Uchwalenie nowej, oddzielnej ustawy dla podatku od towarów i usług nale y
uzna za rozwi zanie wła ciwe z uwagi na wi ksz przejrzysto regulacji i istnienie znacznych
ró nic mi dzy podatkiem VAT a podatkiem akcyzowym.
2. Podatek od towarów i usług obowi zuje w Polsce od dnia 5.07.1993 r. Ustawa z 8.01.1993 r. o
podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym wprowadziła powszechny podatek
obrotowy, oparty na opodatkowaniu warto ci dodanej (value added tax– VAT). Zast pił on
istniej cy podatek obrotowy pobierany przy sprzeda y towarów i usług przez ich wytwórców.
Ustawa ta, podobnie jak ustawy o podatku dochodowym, była wielokrotnie nowelizowana
( rednio po kilkana cie zmian rocznie). Zmiany wynikały z dostosowania podatku do norm
europejskich, gdy w kontek cie integracji Polski z Uni Europejsk harmonizacja podatku VAT
miała podstawowe znaczenie, a tak e z konieczno ci dostosowania podatku do zmieniaj cej si
sytuacji gospodarczej w Polsce.
3. Licznie dokonywane zmiany w tre ci ustawy obowi zuj cej do dnia 1.05.2004 r. dodatkowo
komplikowały podatek VAT, powodowały wzrost niepewno ci podatników odno nie do sposobu
jego konstrukcji oraz przeszkadzały w prognozowaniu przez firmy oddziaływania podatku na
realizowane przedsi wzi cia. Nowa ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług nale y
do wyj tkowo skomplikowanych i mało przejrzystych, co powoduje trudno ci z jej praktycznym
stosowaniem przez konkretnych podatników.

Podmiot podatku - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)

1. Zgodnie z art. 15 ustawy o VAT kr g podmiotów podatku VAT stanowi osoby fizyczne,
jednostki organizacyjne nieposiadaj ce osobowo ci prawnej i osoby prawne wykonuj ce
samodzielnie działalno gospodarcz , bez wzgl du na cel lub rezultat tej działalno ci.
2. Od 25.11.2018 r., wraz z wej ciem w ycie ustawy z 5.07.2018 r. o zarz dzie sukcesyjnym
przedsi biorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach zwi zanych z sukcesj przedsi biorstw
(Dz.U. poz. 1629 ze zm.), przedsi biorstwo w spadku stanowi ce jednostk organizacyjn
niemaj c osobowo ci prawnej jest podatnikiem podatku VAT w okresie od otwarcia spadku do
dnia wyga ni cia:
• zarz du sukcesyjnego albo
• uprawnienia do powołania zarz dcy sukcesyjnego, je eli zarz d sukcesyjny nie został ustanowiony,
za mał onek przedsi biorcy, spadkobierca ustawowy przedsi biorcy, spadkobierca testamentowy
przedsi biorcy albo zapisobierca windykacyjny, którym przysługuje udział w przedsi biorstwie w
spadku, kontynuuj prowadzenie przedsi biorstwa pod firm przedsi biorcy.
3. Przedsi biorstwo w spadku uznaje si za podatnika kontynuuj cego prowadzenie działalno ci
gospodarczej zmarłego podatnika.
4. Działalno gospodarcza obejmuje wszelk działalno producentów, handlowców lub
usługodawców, w tym podmiotów pozyskuj cych zasoby naturalne oraz rolników, a tak e
działalno osób wykonuj cych wolne zawody, równie wówczas, gdy czynno została
wykonana jednorazowo w okoliczno ciach wskazuj cych na zamiar wykonywania czynno ci w
sposób cz stotliwy. Działalno gospodarcza obejmuje równie czynno ci polegaj ce na
wykorzystywaniu towarów lub warto ci niematerialnych i prawnych w sposób ci gły dla celów
zarobkowych.
5. Za wykonywan samodzielnie działalno gospodarcz nie uznaje si czynno ci: 1) z tytułu
których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1–6 u.p.d.o.f. (chodzi o przychody ze
stosunku pracy, stosunku słu bowego, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy); 2) z
tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2–9 u.p.d.o.f. (chodzi o przychody z
ś
ż
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ę
ż
ś
ą
ś
ę
ś
ć
ś
ę
ę
ć
ę
ę
ą
ą
ą
ż
ń
ą
ą
ś
ę
ś
ę
ś
ć
ę
ś
ą
ś
ż
ą
ś
ś
ć
ą
ą
ż
ś
ą
ś
ę
ś
ą
ę
ą
ę
ż
ś
ć
ś
ę
ą
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ś
ć
ą
ą
ę
ś
ą
ć
ą
ż
ę
ą
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ą
ą
ę
ś
ś
ś
ą
ę
ś
ć
ę
ą
ą
ą
ś
ą
ś
ż
ż
ż
ę
ą
 działalno ci wykonywanej osobi cie, np. działalno ci artystycznej, literackiej, naukowej,
trenerskiej, o wiatowej, publicystycznej, z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy
zlecenia lub umowy o dzieło), je eli z tytułu wykonania tych czynno ci osoby fizyczne s
zwi zane ze zlecaj cym wykonanie tych czynno ci prawnymi wi zami, tworz cymi stosunek
prawny pomi dzy zlecaj cym wykonanie czynno ci i wykonuj cym zlecane czynno ci co do
warunków wykonywania tych czynno ci, wynagrodzenia i odpowiedzialno ci zlecaj cego
wykonanie tych czynno ci.
6. Podmioty prowadz ce działalno gospodarcz to zasadnicza grupa podatników podatku VAT.
Osoby te wykonuj działalno na własny rachunek i we własnym imieniu. Takie szerokie
okre lenie podstawowej grupy podatników ma na celu unikni cie zaw enia podmiotowego
zakresu opodatkowania. Opodatkowaniu podlegaj wszystkie podmioty gospodarcze, niezale nie
od miejsca pobytu czy prowadzenia działalno ci, gdy opodatkowanie podatkiem VAT zale y od
miejsca wykonania czynno ci. Wynika to zzasady terytorialno ci tego podatku, która mówi, e
opodatkowaniu podatkiem VAT podlegaj czynno ci wykonywane na obszarze Polski, niezale nie
od tego, czy wykonuje je podmiot maj cy siedzib lub miejsce zamieszkania w Polsce, czy te
poza terytorium Polski.
7. Podmioty gospodarcze b d ce podatnikami VAT, które nie posiadaj siedziby, stałego miejsca
prowadzenia działalno ci lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium Polski, s zobowi zane
ustanowi wPolsce przedstawiciela podatkowego. Mo e by nim osoba prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadaj ca osobowo ci prawnej z siedzib na terytorium Polski albo osoba
fizyczna posiadaj ca stałe miejsce zamieszkania w Polsce. Przedstawiciel podatkowy odpowiada
solidarnie z podatnikiem za zobowi zania podatkowe podatnika, którego reprezentuje.
8. Podatnikami s równie osoby fizyczne, jednostki organizacyjne nieposiadaj ce osobowo ci
prawnej iosoby prawne, je eli dokonuj okazjonalnie wewn trzwspólnotowej dostawy nowych
rodków transportu.
9. Ustawa oVAT do podatników zalicza tak e osoby fizyczne, jednostki organizacyjne
nieposiadaj ce osobowo ci prawnej iosoby prawne:
• na których ci y obowi zek uiszczenia cła, równie w przypadku gdy na podstawie przepisów
celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w cz ci
lub w cało ci, albo zastosowano preferencyjn , obni on lub zerow stawk celn ;
• uprawnione do korzystania z procedury uszlachetniania czynnego lub procedury odprawy czasowej,
w tym równie osoby, na które zgodnie z odr bnymi przepisami zostały przeniesione prawa i
obowi zki osoby uprawnionej do korzystania z procedury;
• dokonuj ce wewn trzwspólnotowego nabycia towarów;
• b d ce usługobiorcami usług wiadczonych przez podatników nieposiadaj cych siedziby, stałego
miejsca prowadzenia działalno ci lub stałego miejsca zamieszkania albo pobytu na terytorium
Polski;
• nabywaj ce towary, je eli dokonuj cym ich dostawy na terytorium Polski jest podatnik
nieposiadaj cy siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalno ci lub stałego miejsca zamieszkania
na terytorium Polski.
10. Przepisy ustawy oVAT nie obejmuj podmiotów wykonuj cych czynno ci, które dotycz : 1)
transakcji zbycia przedsi biorstwa lub zorganizowanej cz ci przedsi biorstwa,
2) czynno ci, które nie mog by przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Przedmiot podatku - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)

1. Opodatkowaniu podatkiem od towarów iusług, w my l art. 5 ustawy o VAT, podlegaj :

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne wiadczenie usług na terytorium Polski,
• eksport towarów,
• import towarów na terytorium Polski,
• wewn trzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium Polski, –
wewn trzwspólnotowa dostawa towarów.
2. Czynno ci te stanowi obrót gospodarczy, zatem w rzeczywisto ci opodatkowany jest obrót.
Podlegaj one opodatkowaniu niezale nie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem
warunków oraz form okre lonych przepisami prawa.
ś
ę
ą
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ć
ś
ś
ą
ą
ś
ę
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ś
ż
ę
ą
ż
ą
ę
ś
ą
ś
ż
ą
ą
ś
ś
ć
ś
ć
ś
ć
ś
ą
ż
ą
ś
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ś
ą
ś
ż
ą
ę
ś
ą
ś
ę
ś
ż
ś
ż
ż
ą
ś
ż
ę
ś
ą
ą
ą
ć
ś
ś
ą
ę
ą
ś
ę
ę
ą
ę
ś
ś
ę
ą
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ż
ż
ś
ż
ę
ą
ż
ś
 3. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT podstawowy przedmiot podatku został okre lony jako
odpłatna dostawa towarów iodpłatne wiadczenie usług na terytorium Polski. W poprzednio
obowi zuj cej ustawie z 8.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym
była to sprzeda towarów i odpłatne wiadczenie usług na terytorium Polski. Zmiany wynikły z
przyj cia rozwi za stosowanych przez VI dyrektyw Rady (77/388/EWG). Prowadz one do
rozszerzenia zakresu opodatkowania, szczególnie w zakresie wiadczenia usług. W konsekwencji
słu zasadzie powszechno ci podatku VAT.
4. W przypadku umów leasingu spełniaj cych powy sze warunki obowi zek podatkowy w podatku
VAT powstaje z chwil zawarcia umowy leasingu. Za miesi c (kwartał), w którym umowa została
zawarta, podatek VAT powinien zosta zapłacony.
5. Z kolei umowa leasingu, która nie spełnia ł cznie powy szych warunków, traktowana jest jak
wiadczenie usług. Oznacza to, e podatek VAT powinien by zapłacony wraz z ratami
leasingowymi w czasie trwania umowy.
6. Opodatkowaniu podlega zatem przede wszystkim szeroko rozumiana sprzeda towarów na
terytorium Polski.
7. Ustawa o podatku od towarów i usług wymienia wiele czynno ci, które traktowane s na równi z
dostaw towarów na rzecz obcego podmiotu i podlegaj opodatkowaniu. Przez dostaw towarów
rozumie si równie przekazanie przez podatnika towarów nale cych do jego
przedsi biorstwa na cele inne ni zwi zane zprowadzonym przez niego przedsi biorstwem,
wszczególno ci:
• przekazanie lub zu ycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych
pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników,
członków organów stanowi cych osób prawnych, członków stowarzyszenia – je eli podatnikowi
przysługiwało prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o kwot podatku naliczonego od tych
czynno ci, w cało ci lub w cz ci;

• wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególno ci darowizny – je eli

podatnikowi przysługiwało prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o kwot podatku
naliczonego od tych czynno ci, w cało ci lub w cz ci.
8. Natomiast nie jest dostaw towarów przekazywanie prezentów omałej warto ci ipróbek, je eli
przekazanie to nast puje na cele zwi zane z działalno ci gospodarcz podatnika. Przez prezenty
omałej warto ci ustawa o podatku od towarów i usług rozumie przekazywane przez podatnika
jednej osobie towary o ł cznej warto ci nieprzekraczaj cej w roku podatkowym kwoty 100 zł,
je eli podatnik prowadzi ewidencj pozwalaj c na ustalenie to samo ci tych osób, oraz towary
nieuj te w powy szej ewidencji, je eli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie
ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, okre lone w momencie przekazywania
towaru, nie przekraczaj 10 zł. Próbka to niewielka ilo towaru reprezentuj ca okre lony rodzaj
lub kategori towarów, która zachowuje skład oraz wszystkie wła ciwo ci fizyczne,
fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, przy czym ilo lub warto
przekazywanych (wr czanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie maj ce
charakter handlowy.
9. Za towar ustawa o VAT przyjmuje rzeczy ruchome, jak równie wszelkie postacie energii,
budynki i budowle lub ich cz ci, b d ce przedmiotem czynno ci podlegaj cych opodatkowaniu
podatkiem od towarów i usług, które s wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie
przepisów o statystyce publicznej, a tak e grunty.
10. Za wiadczenie usług przyjmuje si równie nieodpłatne wiadczenie usług nieb d ce dostaw
towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników,
wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków
organów stanowi cych osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne nieodpłatne
wiadczenie usług, je eli nie s one zwi zane z prowadzeniem przedsi biorstwa, a podatnikowi
przysługiwało prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o kwot podatku naliczonego przy
nabyciu towarów i usług zwi zanych z tymi usługami, w cało ci lub w cz ci.
11. Opodatkowaniu podlega import i eksport towarów. Przez import towarów ustawa rozumie
przywóz towarów z terytorium pa stwa nienale cego do Unii Europejskiej na terytorium
pa stwa Unii Europejskiej. Faktycznie import towarów podlega opodatkowaniu w Polsce, je eli
przywóz jest na terytorium Polski. Eksportem towarów za jest potwierdzona przez wła ciwy
organ celny okre lony w przepisach celnych dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych
ś
ś
ż
ń
ż
ś
ą
ę
ę
ą
ą
ś
ę
ą
ę
ś
ę
ś
ż
ą
ż
ś
ą
ś
ż
ń
ę
ż
ę
ą
ż
ą
ą
ą
ś
ś
ą
ą
ż
ę
ż
ę
ś
ś
ą
ż
ę
ż
ż
ę
ę
ą
ń
ć
ś
ą
ś
ś
ą
ż
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ż
ę
ś
ż
ą
ś
ę
ż
ą
ś
ż
ą
ą
ć
ż
ś
ą
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ż
ć
ż
ę
ą
ę
ą
ś
ę
ę
ż
ś
ś
ą
ą
ś
ż
ś
ą
ś
ć
ż
ż
ę
ś
ę
ą
ą
ś
ś
ę
ą
ę
ś
ż
ż
ą
ś
ż
ć
ą
 z terytorium Polski poza terytorium Unii Europejskiej przez dostawc lub na jego rzecz b d
przez nabywc maj cego siedzib poza Polsk lub na jego rzecz. Eksport i import dotyczy zatem
pa stw trzecich, czyli nienale cych do Unii Europejskiej.
12. Przedmiotami opodatkowania obowi zuj cymi od dnia 1.05.2004 r. s wewn trzwspólnotowe
nabycie towarów i wewn trzwspólnotowa dostawa towarów. Zostały one wprowadzone w
zwi zku z przyst pieniem Polski do Unii Europejskiej z uwagi na zniesienie poboru podatku na
granicy.
13. Przez wewn trzwspólnotowe nabycie towarów rozumie si nabycie prawa do rozporz dzania
jak wła ciciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy s wysyłane lub transportowane na
terytorium pa stwa członkowskiego UE, inne ni terytorium pa stwa członkowskiego UE
rozpocz cia wysyłki lub transportu przez dokonuj cego dostawy, nabywc towarów lub na ich
rzecz. Wyst puje ono wówczas, gdy:
• nabywc towarów jest podatnik podatku od towarów i usług lub podatku od warto ci dodanej, a
nabywane towary maj słu y działalno ci gospodarczej podatnika lub je eli nabywc towarów jest
osoba prawna nieb d ca podatnikiem,
• dokonuj cy dostawy towarów jest podatnikiem podatku od towarów i usług lub podatku od warto ci
dodanej.
14. Przez wewn trzwspólnotow dostaw towarów rozumie si wywóz towarów z terytorium
Polski przy wykonywaniu czynno ci podlegaj cych opodatkowaniu na terytorium innego pa stwa
członkowskiego UE. Wyst puje ono, pod warunkiem e nabywca towarów jest podatnikiem
podatku od warto ci dodanej lub osob prawn nieb d c podatnikiem, zidentyfikowanym na
potrzeby transakcji wewn trzwspólnotowych na terytorium pa stwa członkowskiego UE innym
ni terytorium Polski. Natomiast w przypadku dostawy nowych rodków transportu nie stawia si
wymogów dotycz cych nabywców.
15. Za wewn trzwspólnotow dostaw towarów uznaje si równie przemieszczenie przez podatnika
podatku od towarów i usług lub na jego rzecz z terytorium Polski na terytorium pa stwa
członkowskiego innego ni terytorium Polski towarów nale cych do jego przedsi biorstwa,
które zostały przez tego podatnika na terytorium Polski w ramach prowadzonego przez niego
przedsi biorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym równie w ramach
wewn trzwspólnotowego nabycia towarów, albo sprowadzone na terytorium Polski w ramach
importu towarów, je eli maj słu y działalno ci gospodarczej podatnika.
16. Podatnicy ci zobowi zani s do sporz dzenia spisu z natury towarów na dzie rozwi zania spółki,
zaprzestania wykonywania czynno ci podlegaj cych opodatkowaniu lub wyga ni cia
powy szych terminów. Podatnicy s zobowi zani zał czy informacj o dokonanym spisie z
natury, o ustalonej na jego podstawie warto ci i o kwocie podatku nale nego, do deklaracji
podatkowej składanej za okres obejmuj cy dzie rozwi zania spółki, zaprzestania wykonywania
czynno ci podlegaj cych opodatkowaniu lub wyga ni cia powy szych terminów. W ich
przypadku obowi zek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje w dniu rozwi zania
spółki, zaprzestania wykonywania czynno ci podlegaj cych opodatkowaniu lub wyga ni cia
powy szych terminów.
17. Rolnik ryczałtowy mo e zrezygnowa ze zwolnienia, pod warunkiem dokonania zgłoszenia
rejestracyjnego. Wówczas jest zobowi zany do prowadzenia ewidencji. Rolnik ryczałtowy, który
zamierza zrezygnowa ze zwolnienia, jest zobowi zany prowadzi ewidencj przez okres co
najmniej 3 kolejnych miesi cy poprzedzaj cych bezpo rednio miesi c, od którego rezygnuje ze
zwolnienia.

Obowi zek podatkowy i miejsce wiadczenia - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)
1. Obowi zek podatkowy w imporcie towarów powstaje z chwil powstania długu celnego,
natomiast w przypadku obj cia towarów procedur celn przetwarzania pod kontrol celn
obowi zek podatkowy z tytułu importu towarów powstaje z chwil obj cia towarów t procedur .
2. Je eli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano cz nale no ci (przedpłata,
zaliczka, zadatek, rata), obowi zek podatkowy powstaje z chwil jej otrzymania w tej cz ci.
3. Odr bnie został zdefiniowany moment powstania obowi zku podatkowego przy
wewn trzwspólnotowej dostawie towarów i wewn trzwspólnotowym nabyciu towarów.
4. W wewn trzwspólnotowej dostawie towarów obowi zek podatkowy powstaje 15. dnia miesi ca
nast puj cego po miesi cu, w którym dokonano dostawy towarów. Natomiast przy
ż
ż
ń
ą
ę
ę
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ń
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ć
ż
ą
ą
ż
ą
ą
ż
ę
ą
ę
ą
ć
ę
ż
ą
ą
ą
ż
ę
ś
ę
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ś
ć
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ą
ś
ń
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ę
ą
ś
ś
ą
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ć
ę
ż
ż
ą
ń
ą
ę
ą
ś
ą
ą
ć
ą
ą
ń
ż
ę
ę
ś
ę
ę
ć
ą
ż
ę
ż
ń
ż
ę
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ś
ę
ę
ś
ą
ą
ś
ś
ą
ń
ń
ę
ę
ą
ą
ą
ź
ę
ą
ś
 wewn trzwspólnotowym nabyciu towarów obowi zek podatkowy powstaje 15. dnia miesi ca
nast puj cego po miesi cu, w którym dokonano dostawy towaru b d cego przedmiotem
wewn trzwspólnotowego nabycia. W przypadku gdy przed upływem powy szego terminu
podatnik wystawił faktur , obowi zek podatkowy powstaje z chwil wystawienia faktury.
5. Wewn trzwspólnotowe nabycie towarów, wmy l art. 25 ustawy oVAT, uznaje si za
dokonane na terytorium pa stwa członkowskiego, na którym towary znajduj si w momencie
zako czenia ich wysyłki lub transportu.
6. Najszerszy zakres regulacji w art. 28a–28o ustawy o VAT dotyczy miejsca wiadczenia przy
wiadczeniu usług. Wprzypadku wiadczenia usług ustawa wprowadza dwie podstawowe
zasady:
• miejscem wiadczenia usług w przypadku wiadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w
którym podatnik b d cy usługobiorc posiada siedzib działalno ci gospodarczej lub stałe miejsce
prowadzenia przeze działalno ci; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca
prowadzenia działalno ci – miejsce stałego zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu;
• miejscem wiadczenia usług na rzecz podmiotów nieb d cych podatnikami jest miejsce, w którym
usługodawca posiada siedzib działalno ci gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia przeze
działalno ci; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalno ci –
miejsce stałego zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
7. Od tych ogólnych reguł ustawa przewiduje liczne wyj tki, w ród których mo na wyró ni :
• w przypadku wiadczenia usług zwi zanych z nieruchomo ciami, w tym usług wiadczonych przez
rzeczoznawców po redników w obrocie nieruchomo ciami, usług zakwaterowania w hotelach lub
obiektach o podobnej funkcji, takich jak o rodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do u ytku
jako kempingi, u ytkowania i u ywania nieruchomo ci oraz usług przygotowywania i
koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego –
miejscem wiadczenia usług jest miejsce poło enia nieruchomo ci;
• przy usługach transportu pasa erów – miejscem wiadczenia usług jest miejsce, gdzie odbywa si
transport, z uwzgl dnieniem pokonanych odległo ci;
• w przypadku krótkoterminowego wynajmu rodków transportu – miejscem wiadczenia usług jest
miejsce, w którym te rodki transportu s faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy;
• w przypadku usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz usług
podobnych do tych usług, takich jak targi i wystawy, a tak e usług pomocniczych do tych usług,
usług pomocniczych do usług transportowych, takich jak załadunek, rozładunek, przeładunek i
podobne czynno ci, wyceny maj tku rzeczowego ruchomego, na ruchomym maj tku rzeczowym,
usług restauracyjnych i cateringowych – miejscem wiadczenia usług jest miejsce, gdzie usługi s
faktycznie wiadczone.
8. Kolejny wyj tek stosuje si do usług:
• sprzeda y praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich,
patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddania do u ywania wspólnego znaku
towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego albo innych pokrewnych praw;
• reklamy;
• doradczych, in ynierskich, prawniczych, ksi gowych oraz usług podobnych do tych usług;
• przetwarzania danych, dostarczania informacji oraz usług tłumacze ;
• bankowych, finansowych, ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, z wyj tkiem wynajmu sejfów
przez banki;
• dostarczania (oddelegowania) personelu;
• wynajmu, dzier awy lub innych o podobnym charakterze, których przedmiotem s rzeczy ruchome,
z wyj tkiem rodków transportu, za które uznaje si równie przyczepy i naczepy oraz wagony
kolejowe;
• polegaj cych na zapewnieniu dost pu do systemów gazowych, systemów elektroenergetycznych
lub do sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej;
• przesyłowych gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym,
energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej;
• polegaj cych na zobowi zaniu si do powstrzymania si od dokonania czynno ci lub posługiwania
si prawem.
ś
ę
ę
ń
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ś
ś
ś
ś
ś
ą
ś
ś
ż
ż
ś
ę
ę
ś
ż
ń
ą
ś
ś
ą
ę
ą
ę
ń
ę
ż
ś
ę
ą
ą
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ś
ś
ę
ś
ś
ż
ś
ś
ą
ś
ś
ś
ę
ą
ę
ę
ę
ą
ś
ś
ż
ś
ż
ś
ś
ń
ą
ż
ę
ą
ż
ś
ą
ą
ś
ś
ś
ą
ż
ą
ę
ż
ć
ę
ż
ą
ś
ń
ę
ą
 Podstawa opodatkowania - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)
1. Podstaw opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłat , któr dokonuj cy dostawy
towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzyma z tytułu sprzeda y od nabywcy,
usługobiorcy lub osoby trzeciej, z wyj tkiem kwoty podatku VAT. Porównuj c obie wy ej
przedstawione definicje podstawy opodatkowania, nale y stwierdzi , e nie ma mi dzy nimi
praktycznie adnych ró nic. Kwota nale na (wszystko, co stanowi zapłat ) obejmuje cało
wiadczenia nale nego od nabywcy. W zwi zku z tym podstaw opodatkowania wyra a si
wzorem:
Pop =Ks –Kp
gdzie:
Pop – podstawa opodatkowania,
Ks – kwota nale na z tytułu sprzeda y (wszystko, co stanowi zapłat ), Kp – kwota podatku
przypadaj ca od tej sprzeda y.
2. Podstawa opodatkowania nie zawiera zatem podatku – nie jest on integraln cz ci ceny.
Ponadto przy ustalaniu wysoko ci podstawy opodatkowania nie jest istotna kwota, któr podatnik
rzeczywi cie otrzymał, ale kwota „nale na”. Poj cie to oznacza wielko , któr kupuj cy
zobowi zany jest zapłaci . Obejmuje ona cało wiadczenia nale nego od nabywcy
3. Podstawa opodatkowania jako wszystko, co stanowi zapłat , obejmuje otrzymane dotacje,
subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, maj ce bezpo redni wpływ na cen towarów
dostarczanych lub usług wiadczonych przez podatnika. Obejmuje równie zaliczki, zadatki,
przedpłaty lub raty.
4. Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
• stanowi cych obni k cen w formie rabatu z tytułu wcze niejszej zapłaty;
• udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obni ek cen, uwzgl dnionych w momencie
sprzeda y;
• otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych
w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przej ciowo przez podatnika w
prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
5. Podstaw opodatkowania obni a si o:
• kwoty udzielonych po dokonaniu sprzeda y opustów i obni ek cen;
• warto zwróconych towarów i opakowa ;
• zwrócon nabywcy cało lub cz zapłaty otrzyman przed dokonaniem sprzeda y, je eli do niej
nie doszło;
• warto zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze.
6. W przypadkach obni enia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy okre lonej w
wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje si – pod warunkiem posiadania przez
podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do zło enia deklaracji podatkowej za dany okres
rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał faktur koryguj c –
potwierdzenia otrzymania faktury koryguj cej przez nabywc towaru lub usługobiorc , dla
którego wystawiono faktur . Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywc towaru lub
usługobiorc faktury koryguj cej po terminie zło enia deklaracji podatkowej za dany okres
rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzgl dnienia faktury koryguj cej za okres rozliczeniowy,
w którym potwierdzenie to uzyskano. Zasady te stosuje si odpowiednio w przypadku
stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury koryguj cej do
faktury, w której wykazano kwot podatku wy sz ni nale na.
7. Warunku posiadania przez podatnika potwierdzenia otrzymania faktury koryguj cej przez
nabywc towaru lub usługobiorc nie stosuje si w przypadku:
• eksportu towarów, wewn trzwspólnotowej dostawy towarów oraz dostawy towarów, dla której
miejsce opodatkowania znajduje si poza terytorium Polski;
• sprzeda y: energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego, usług dystrybucji
energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, usług dystrybucji gazu przewodowego, usług
telekomunikacyjnych oraz innych wybranych usług;
• gdy podatnik nie uzyskał potwierdzenia mimo udokumentowanej próby dor czenia faktury
koryguj cej i z posiadanej dokumentacji wynika, e nabywca towaru lub usługobiorca wie, i
transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami okre lonymi w fakturze koryguj cej – w tym
ś
ś
ś
ć
ć
ą
ż
ż
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ę
ż
ż
ż
ż
ę
ż
ś
ż
ć
ć
ą
ś
ż
ę
ż
ą
ś
ę
ę
ę
ś
ę
ę
ć
ż
ń
ż
ą
ż
ż
ą
ę
ś
ż
ą
ć
ę
ś
ą
ż
ę
ż
ż
ą
ż
ą
ś
ż
ż
ż
ć
ś
ż
ę
ę
ę
ż
ś
ę
ę
ę
ą
ć
ś
ż
ą
ę
ę
ż
ś
ę
ć
ż
ę
ą
ą
ż
ę
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ą
ę
ś
ż
ś
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ż
ś
ć
ę
ż
 przypadku obni enie podstawy opodatkowania nast puje nie wcze niej ni w deklaracji podatkowej
składanej za okres rozliczeniowy, w którym zostały ł cznie spełnione podane przesłanki.
8. W przypadku importu towarów zgodnie z art. 30b ustawy o VAT podstaw opodatkowania jest
warto celna powi kszona o nale ne cło. Je eli ponadto towary te podlegaj podatkowi
akcyzowemu, podstaw opodatkowania jest warto celna powi kszona o nale ne cło i podatek
akcyzowy.
9. Podstawa opodatkowania obejmuje koszty dodatkowe, takie jak koszty prowizji, opakowania,
transportu i ubezpieczenia – o ile nie zostały wł czone do warto ci celnej – ponoszone do
pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium Polski, jak równie wynikaj ce z transportu do
innego miejsca przeznaczenia znajduj cego si na terytorium Unii Europejskiej, je eli miejsce to
jest znane w momencie dokonania importu.
10. Podstaw opodatkowania w imporcie usług ustala si na ogólnych zasadach zgodnie z art. 29a
ustawy o VAT. Jest to zatem kwota, któr usługobiorca jest zobowi zany zapłaci . Podstawy
opodatkowania nie ustala si , w przypadku gdy warto usługi została wliczona do podstawy
opodatkowania wewn trzwspólnotowego nabycia towarów lub warto usługi zwi ksza warto
celn importowanego towaru.
11. Podstaw opodatkowania wewn trz wspólnotowego nabycia towarów równie ustala si na
ogólnych zasadach, zgodnie z art. 29a ustawy o VAT, jest ni kwota, jak nabywaj cy jest
zobowi zany zapłaci .
12. Szczególny sposób obliczania podstawy opodatkowania zastosowano do wiadczenia przez
podatnika usług, w tym w zakresie handlu i gastronomii. Podstaw opodatkowania stanowi
warto dostawy, czyli nie jest wymagane wyodr bnienie podatku nale nego, co mo e by
kłopotliwe dla przedsi biorstw nieprowadz cych pełnej ewidencji na potrzeby podatku VAT.
Dodatkowo podatnicy nie maj obowi zku wystawiania faktur osobom fizycznym
nieprowadz cym działalno ci gospodarczej. Jedynie na danie tych osób s zobowi zani do
wystawienia faktury.
13. Nale y podkre li , e obie konstrukcje podstawy opodatkowania zapobiegaj kumulacji podatku
od towarów i usług. Niezaliczanie do podstawy opodatkowania kwoty podatku wynikaj cego ze
sprzeda y zapobiega pobieraniu podatku od podatku.

Stawki podatku - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)

1. W podatku od towarów i usług maj zastosowanie nast puj ce rodzaje stawek podatkowych:
• stawka podstawowa 22% (23%),
• stawka obni ona 7% (8%),
• stawka obni ona 5%,
• stawka zerowa 0%.
2. Najszerszy zasi g w podatku VAT ma stawka podstawowa, co jest przejawem powszechno ci
tego podatku. Generalnie wynosi ona 22%, przy czym od dnia 1.01.2011 r. stawka ta została
podwy szona o 1% i wynosi 23%. Ma ona zastosowanie – poza eksportem towarów i usług oraz
wewn trzwspólnotow dostaw towarów – do wszystkich towarów i usług, je eli nie została
zastrze ona dla nich w przepisach ustawy lub przepisach wykonawczych inna stawka.
3. Opodatkowaniu stawk obni on podlegaj ci le okre lone towary i usługi, wymienione w
ustawie lub w przepisach wykonawczych. Generalnie wynosi ona 7%, przy czym od dnia
1.01.2011 r. stawka ta została podwy szona o 1% i wynosi 8%. Grupa towarów i usług
podlegaj cych stawce 8% zamieszczona jest w zał czniku nr 3 do ustawy o VAT. S to przede
wszystkim: towary spo ywcze, towary u ywane w rolnictwie, towary zwi zane z ochron
zdrowia, ksi ki, gazety, dzienniki, czasopisma oraz usługi zwi zane z rolnictwem, le nictwem i
rybołówstwem, usługi transportu pasa erskiego, usługi komunalne, usługi zwi zane z
zakwaterowaniem, usługi fryzjerskie, usługi weterynaryjne, wst p na spektakle, koncerty,
przedstawienia, widowiska i imprezy.
4. Od 1.01.2008 r. na mocy ustawy z 19.09.2007 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
oraz ustawy o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków zwi zanych z budownictwem
mieszkaniowym stawk 7% (od 1.01.2011 r. 8%) stosuje si do dostawy, budowy, remontu,
modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich cz ci
zaliczonych do budownictwa obj tego społecznym programem mieszkaniowym.
ą
ż
ś
ś
ą
ć
ć
ż
ż
ą
ż
ę
ę
ą
ą
ż
ż
ą
ż
ś
ż
ę
ć
ż
ć
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ż
ś
ę
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ż
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ś
ż
ś
ś
ę
ą
ć
ą
ą
ę
ę
ę
ś
ć
ż
ś
ą
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ż
ę
ś
ś
ć
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ż
ż
ę
ą
ć
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ę
ś
ś
ś
ć
ć
ą
 5. Do budownictwa obj tego społecznym programem mieszkaniowym zalicza si :
• budynki mieszkalne jednorodzinne, których powierzchnia u ytkowa nie przekracza 300 m,
• lokale mieszkalne, których powierzchnia u ytkowa nie przekracza 150 m.
6. W przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczaj cej powy sze limity
stawk 8% stosuje si tylko do cz ci podstawy opodatkowania odpowiadaj cej udziałowi
powierzchni u ytkowej kwalifikuj cej do budownictwa obj tego społecznym programem
mieszkaniowym w całkowitej powierzchni u ytkowej. Do pozostałej cz ci podstawy
opodatkowania b dzie miała zastosowanie stawka 23%.
7. W okresie przej ciowym do dnia 31.12.2007 r. ustawa o podatku od towarów i usług
wprowadziła równie stawk 7% w odniesieniu do:
• robót budowlano-monta owych oraz remontów i robót konserwacyjnych zwi zanych z
budownictwem mieszkaniowym i infrastruktur towarzysz c ;
• obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich cz ci, z wył czeniem lokali u ytkowych;
• usług gastronomicznych, z wył czeniem ci le okre lonych, np. sprzeda y napojów alkoholowych.
8. Druga stawka obni ona 5% obowi zuje dla towarów wymienionych w zał czniku nr 10 do
ustawy o VAT. Dotyczy wybranych towarów spo ywczych, głównie produktów rolnych
nieprzetworzonych, ksi ek i czasopism lokalnych i regionalnych, ksi ek dla dzieci, map, nut.
9. Stawk 0% generalnie stosuje si do opodatkowania eksportu towarów i wewn trzwspólnotowej
dostawy towarów. Odnosi si ona do wszystkich towarów i usług, niezale nie od tego, jakim
stawkom podlegaj w obrocie wewn trznym. Mo e by zastosowana przez podatników
prowadz cych pełn ewidencj sprzeda y i zakupów, umo liwiaj c wyodr bnienie wielko ci
zakupów na rzecz sprzeda y eksportowej lub wewn trzwspólnotowej dostawy towarów i
wynikaj cego z niej podatku naliczonego.
10. W eksporcie towarów stawk podatku 0% stosuje si , pod warunkiem e podatnik przed
zło eniem deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzaj cy
wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Je eli warunek ten nie został spełniony,
podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie
nast pnym, stosuj c stawk podatku 0%, pod warunkiem otrzymania powy szego dokumentu
przed upływem terminu do zło enia deklaracji podatkowej za ten nast pny okres.
11. Przy wewn trzwspólnotowej dostawie towarów ma zastosowanie stawka podatku 0%, pod
warunkiem e podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE dokonał dostawy na rzecz
nabywcy posiadaj cego wła ciwy i wa ny numer identyfikacyjny dla transakcji
wewn trzwspólnotowych, nadany przez pa stwo członkowskie wła ciwe dla nabywcy,
zawieraj cy dwuliterowy kod stosowany dla podatku od warto ci dodanej.
12. Podatnik, przed upływem terminu do zło enia deklaracji podatkowej za dany okres
rozliczeniowy, musi posiada w swojej dokumentacji dowody, e towary b d ce przedmiotem
wewn trzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium Polski i dostarczone do
nabywcy na terytorium innego pa stwa członkowskiego.
13. Ustawodawca w art. 83 ustawy o VAT rozszerzył zakres zastosowania stawki 0% na dostaw
wybranych towarów i wiadczenie wybranych usług na terytorium Polski. Ma ona zastosowanie
m.in. do dostaw niektórych statków, dostaw i importu cz ci do transportu morskiego oraz
rodków transportu lotniczego, dostaw towarów do wolnych obszarów celnych, usług transportu
mi dzynarodowego.
14. Opodatkowanie sprzeda y towarów lub wiadczenia usług stawk 0% niesie ze sob nast puj ce
przywileje dla podatnika:
• niewyst powanie podatku nale nego,
• zwrot kwot podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, które zostały wykorzystane przy
sprzeda y towarów lub wiadczeniu usług podlegaj cych opodatkowaniu stawk 0%.
15. Porównuj c opodatkowanie z zastosowaniem stawki 0% oraz zwolnienie z podatku VAT, nale y
podkre li , e przy zwolnieniu równie nie wyst puje podatek nale ny, ale podatnikowi nie
przysługuje prawo do odliczenia kwot podatku naliczonego dotycz cego sprzeda y zwolnionej. Z
powy szego wynika, e opodatkowanie stawk 0% jest najwy sz form preferencji, jak mo e
otrzyma podatnik VAT.

Podatek nale ny i naliczony - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)

1. Podatek nale ny to suma kwot podatku wynikaj ca z dostawy towarów lub wiadczenia usług.
ś
ę
ż
ę
ż
ę
ą
ą
ę
ś
ż
ę
ą
ć
ą
ą
ć
ą
ą
ż
ż
ż
ż
ż
ę
ą
ś
ą
ą
ż
ę
ż
ą
ż
ś
ę
ą
ś
ż
ż
ż
ę
ę
ć
ż
ę
ż
ż
ą
ę
ę
ę
ń
ś
ą
ą
ę
ś
ż
ś
ż
ś
ę
ż
ś
ą
ą
ż
ń
ż
ą
ż
ę
ą
ś
ę
ś
ż
ż
ż
ą
ą
ę
ż
ą
ż
ą
ę
ć
ś
ś
ż
ę
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ż
ż
ż
ą
ś
ą
ś
ę
ż
ę
ę
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ż
ż
ę
 2. Natomiast podatek naliczony stanowi sum kwot podatku wynikaj cych z faktur otrzymanych
przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług oraz dokonania cało ci lub cz ci zapłaty przed
nabyciem towaru lub wykonaniem usługi; w przypadku importu towarów s to: kwota podatku
wynikaj ca z dokumentu celnego i deklaracji importowej; zryczałtowany zwrot podatku; kwota
podatku nale nego od importu usług; kwota podatku nale nego od dostawy towarów, dla której
podatnikiem jest ich nabywca; kwota podatku nale nego z tytułu wiadczenia usług, dla którego
podatnikiem jest ich usługobiorca; oraz kwota podatku nale nego z tytułu
wewn trzwspólnotowego nabycia towarów.
3. Podatnik ma prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o kwot podatku naliczonego.
4. Prawo to podstawowa zasada w podatku VAT. Nie jest to przywilej dla podatnika, ale
najwa niejszy element konstrukcyjny w podatku od towarów i usług. Rzeczywisty koszt podatku
wpłacany do bud etu to ró nica mi dzy tymi wielko ciami.
5. Faktycznemu opodatkowaniu podlega warto dodana – ró nica mi dzy warto ci sprzedanych
towarów a warto ci nabytych towarów, wykorzystanych do ich wytworzenia. Ta potr calno
podatku naliczonego ma wi c charakter zasadniczy, stanowi przy tym główny element
odró niaj cy podatek od warto ci dodanej od podatku obrotowego
6. Zasada ta, wraz z definicj podstawy opodatkowania jako obrotu netto, zapewnia jednokrotno
opodatkowania podatkiem VAT, mimo pobierania go w ka dej fazie obrotu gospodarczego.
7. Obni enia kwoty lub zwrotu ró nicy podatku nale nego nie stosuje si do nabywanych towarów
lub usług słu cych do dostawy towarów b d wiadczenia usług zwolnionych od podatku.
8. Podatnik mo e zmniejszy podatek nale ny o kwot podatku naliczonego zwi zan tylko z
czynno ciami podlegaj cymi opodatkowaniu.
9. Podmiot dokonuj cy jednocze nie dostawy towarów lub wiadczenia usług opodatkowanych i
zwolnionych z podatku, aby mógł skorzysta z odliczenia podatku dotycz cego czynno ci
opodatkowanych, musi odr bnie okre li kwoty podatku naliczonego, zwi zanego z
poszczególnym typem dostawy towarów lub wiadczenia usług.
10. Je eli nie jest mo liwe wyodr bnienie cało ci lub cz ci powy szych kwot, podatnik mo e
pomniejszy kwot podatku nale nego otak cz kwoty podatku naliczonego, któr mo na
proporcjonalnie przypisa czynno ciom opodatkowanym. Proporcj t ustala si jako udział
rocznego obrotu z tytułu czynno ci opodatkowanych w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu
wszystkich realizowanych przez podatnika czynno ci. Zostaje ona okre lona procentowo w
stosunku rocznym na podstawie obrotu osi gni tego w roku poprzedzaj cym rok podatkowy, w
odniesieniu do którego jest ustalana proporcja.
11. Do obrotu tego nie wlicza si obrotu uzyskanego z dostawy towarów i usług, które s zaliczane
przez podatnika do rodków trwałych oraz warto ci niematerialnych i prawnych podlegaj cych
amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego u ytkowania gruntów, je eli s zaliczane do
rodków trwałych podatnika – u ywanych przez podatnika na potrzeby jego działalno ci.
12. Proporcj t zaokr gla si w gór do najbli szej liczby całkowitej. Natomiast w przypadku gdy
proporcja ta przekroczyła 98%, podatnik ma prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o cał
kwot podatku naliczonego, o ile kwota podatku naliczonego niepodlegaj ca odliczeniu,
wynikaj ca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza ni 500 zł, je li za
proporcja nie przekroczyła 2% – podatnik ma prawo do nieobni ania kwoty podatku nale nego o
kwot podatku naliczonego.
13. Ponadto podatnik ma prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o kwot podatku
naliczonego, je eli importowane lub nabyte towary i usługi dotycz czynno ci
ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, bankowych i finansowych wykonywanych na terytorium
Polski, w przypadku gdy miejscem wiadczenia tych usług jest terytorium pa stwa nienale cego
do UE lub gdy usługi dotycz bezpo rednio towarów eksportowanych, pod warunkiem e
podatnik posiada dokumenty, z których wynika zwi zek odliczonego podatku z tymi
czynno ciami.
14. Prawo do obni enia podatku jest ponadto ograniczone wczasie. Zgodnie z art. 86 ust. 10
ustawy oVAT powstaje ono co do zasady w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do
nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowi zek podatkowy.
Powstaje ono jednak nie wcze niej ni w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał
faktur lub dokument celny. W konsekwencji prawo do odliczenia powstaje, co do zasady, w
rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym wyst pi pó niejsze z dwóch zdarze :
ś
ż
ż
ż
ę
ę
ż
ę
ą
ś
ś
ą
ą
ę
ą
ę
ć
ż
ż
ż
ą
ż
ż
ś
ą
ż
ą
ż
ę
ą
ś
ą
ę
ą
ż
ć
ć
ż
ę
ś
ę
ę
ś
ż
ę
ż
ś
ą
ś
ę
ż
ę
ś
ś
ż
ś
ż
ż
ą
ś
ą
ż
ę
ś
ś
ź
ć
ś
ć
ą
ś
ć
ę
ę
ś
ą
ż
ś
ż
ż
ś
ć
ż
ś
ę
ę
ź
ś
ż
ż
ś
ą
ż
ż
ż
ę
ś
ż
ą
ę
ś
ę
ż
ę
ą
ę
ś
ż
ń
ą
ż
ż
ę
ś
ą
ń
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ż
ż
ś
ą
ą
ż
ś
ś
ż
ż
ś
ś
ć
ć
ą
ś
 • powstanie obowi zku podatkowego z tytułu dostawy towarów, wiadczenia usług lub importu
towarów,
• podatnik korzystaj cy z prawa do odliczenia otrzymał faktur albo dokument celny.
15. W przypadku małego podatnika, w okresie stosowania przez niego metody kasowej, prawo do
obni enia kwoty podatku nale nego o kwot podatku naliczonego w odniesieniu do nabytych
przez niego towarów i usług powstaje nie wcze niej ni w rozliczeniu za okres, w którym
podatnik dokonał zapłaty za te towary i usługi.
16. Podmioty podlegaj ce podatkowi VAT maj prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o
kwot podatku naliczonego. Je eli kwota podatku nale nego jest wy sza od kwoty podatku
naliczonego, podatnik wpłaca ró nic do urz du skarbowego. Natomiast w przypadku gdy kwota
podatku nale nego jest ni sza od kwoty podatku naliczonego w okresie rozliczeniowym,
wówczas podatnik ma prawo do obni enia o t ró nic kwoty podatku nale nego za nast pne
okresy (po redni zwrot nadwy ki) lub do zwrotu ró nicy na rachunek bankowy (bezpo redni
zwrot nadwy ki).
17. Po redni zwrot nadwy ki nie wi e si ze zwrotem rodków z urz du skarbowego. Natomiast
bezpo redni zwrot nadwy ki oznacza, e wy ej wspomniana ró nica mo e podlega zwrotowi
na rachunek podatnika.
18. Zwrot ró nicy podatku nast puje na rachunek bankowy podatnika w banku maj cym siedzib
na terytorium Polski lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszcz dno ciowo-
kredytowej, której jest członkiem, wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym, w terminie 60 dni
od dnia zło enia rozliczenia przez podatnika. Je eli zasadno zwrotu wymaga dodatkowego
sprawdzenia, naczelnik urz du skarbowego mo e przedłu y ten termin do czasu zako czenia
weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanego w ramach czynno ci sprawdzaj cych, kontroli
podatkowej lub post powania podatkowego na podstawie przepisów ordynacji podatkowej lub
post powania kontrolnego na podstawie przepisów o kontroli skarbowej. Je eli przeprowadzone
przez organ czynno ci wyka zasadno zwrotu, urz d skarbowy wypłaca podatnikowi nale n
kwot wraz z odsetkami w wysoko ci odpowiadaj cej opłacie prolongacyjnej stosowanej w
przypadku odroczenia płatno ci podatku lub jego rozło enia na raty.
19. Zabezpieczenie maj tkowe mo e by zło one w formie:
• gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,
• por czenia banku,
• weksla z por czeniem wekslowym banku,
• czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku,
• papierów warto ciowych na okaziciela o okre lonym terminie wykupu wyemitowanych przez Skarb
Pa stwa lub Narodowy Bank Polski, bankowych papierów warto ciowych i listów zastawnych
20. Urz d skarbowy jest zobowi zany zwróci ró nic podatku wterminie 25dni od dnia zło enia
rozliczenia, w przypadku gdy ł cznie spełnione s nast puj ce warunki:
• kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, zwi zane z rozliczeniem podatku z
bie cego okresu, wynikaj z faktur dokumentuj cych kwoty nale no ci, które zostały w cało ci
zapłacone (warunek zapłaty nie musi by spełniony dla ł cznej kwoty nale no ci do 15.000 zł);
wynikaj z dokumentów celnych i deklaracji importowej i zostały przez podatnika zapłacone;
wynikaj z wewn trzwspólnotowego nabycia towarów, importu usług lub dostawy towarów, dla
której podatnikiem jest ich nabywca, je eli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota
podatku nale nego od tych transakcji;
• kwota podatku naliczonego lub ró nicy podatku, nierozliczona w poprzednich okresach
rozliczeniowych i wykazana w deklaracji, nie przekracza 3000 zł;
• podatnik zło y w urz dzie skarbowym, nie pó niej ni w dniu zło enia deklaracji, potwierdzenie
zapłaty nale no ci z tytułu faktur;
• podatnik przez kolejne 12 miesi cy poprzedzaj ce bezpo rednio okres, w rozliczeniu za który
ubiega si o zwrot w terminie 25 dni, był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny oraz składał za
ka dy okres rozliczeniowy deklaracj podatkow .
21. Wraz z wprowadzeniem w Polsce od 1.07.2018 r. dobrowolnego mechanizmu podzielonej
płatno ci na wniosek podatnika, zawarty w zło onej deklaracji podatkowej, urz d skarbowy jest
zobowi zany dokona zwrotu ró nicy podatku, na rachunek VAT podatnika w terminie 25 dni,
licz c od dnia zło enia rozliczenia.
22. W przypadku gdy podatnik nie wykonał w okresie rozliczeniowym czynno ci opodatkowanych na
terytorium Polski oraz nie wykonał dostawy towarów lub wiadczenia usług poza terytorium
ż
ń
ś
ż
ę
ą
ą
ą
ę
ż
ę
ę
ś
ś
ą
ą
ą
ę
ż
ś
ż
ż
ę
ż
ż
ż
ż
ś
ś
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ć
ę
ż
ą
ż
ę
ż
ż
ś
ą
ą
ę
ą
ż
ż
ż
ż
ż
ż
ę
ą
ż
ć
ę
ę
ś
ż
ż
ś
ę
ć
ż
ż
ć
ż
ć
ą
ę
ę
ś
ż
ż
ź
ż
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ż
ś
ę
ż
ą
ą
ę
ż
ż
ś
ż
ę
ż
ą
ż
ą
ż
ś
ę
ć
ś
ż
ś
ć
ś
ż
ś
ż
ż
ą
ś
ę
ś
ż
ś
ż
ż
ż
ż
ą
ś
ą
ą
ę
ć
ż
ś
ń
ś
ż
ę
ż
ę
ą
ś
 Polski, przysługuje mu zwrot kwoty podatku naliczonego, podlegaj cego odliczeniu od podatku
nale nego w zwi zku z prowadzon działalno ci gospodarcz na terytorium Polski lub poza tym
terytorium, w terminie 180 dni od dnia zło enia rozliczenia.
23. Od 1.06.2005 r. została wprowadzona mo liwo korekty podatku w odniesieniu do
nie ci galnych wierzytelno ci, tzw. ulga na złe długi. Polega ona na mo liwo ci dokonania
korekty podatku przez podatnika, który sprzedał towar lub usług , zapłacił podatek VAT, ale nie
otrzymał z tego tytułu nale no ci.
24. Podatnik mógł skorygowa podatek nale ny z tytułu dostawy towarów lub wiadczenia usług na
terytorium Polski w przypadku wierzytelno ci odpisanych jako nie ci galne, stanowi cych koszty
uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Korekta podatku
dotyczyła równie kwoty podatku przypadaj cej na cz kwoty wierzytelno ci odpisanej jako
nie ci galna.
25. Podatnik mo e skorygowa podatek nale ny z tytułu dostawy towarów lub wiadczenia usług na
terytorium Polski w przypadku wierzytelno ci, których nie ci galno została
uprawdopodobniona. Korekta podatku dotyczy równie kwoty podatku przypadaj cej na cz
kwoty wierzytelno ci odpisanej jako nie ci galna lub której nie ci galno została
uprawdopodobniona. Nie ci galno wierzytelno ci uwa a si za uprawdopodobnion , w
przypadku gdy wierzytelno nie została uregulowana w ci gu 90 dni od upływu terminu jej
płatno ci okre lonego w umowie lub na fakturze.
26. Korekta jest mo liwa, gdy spełnione s nast puj ce warunki:
• dostawa towaru lub wiadczenie usług jest dokonane na rzecz podatnika, zarejestrowanego jako
podatnik VAT czynny, nieb d cego w trakcie post powania restrukturyzacyjnego, upadło ciowego
lub w trakcie likwidacji;

• na dzie poprzedzaj cy dzie zło enia deklaracji podatkowej, w której dokonuje si korekty,
wierzyciel i dłu nik s podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni oraz dłu nik nie
jest w trakcie post powania restrukturyzacyjnego, upadło ciowego lub w trakcie likwidacji;
• od daty wystawienia faktury dokumentuj cej wierzytelno nie upłyn ły 2 lata, licz c od ko ca
roku, w którym została wystawiona.
27. Podatnik mo e dokona korekty podatku w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym
nie ci galno wierzytelno ci uznaje si za uprawdopodobnion , pod warunkiem e do dnia
zło enia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelno nie została
uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.
28. W przypadku gdy po dokonaniu korekty nale no zostanie uregulowana w jakiejkolwiek formie,
podatnik zobowi zany jest zwi kszy podatek nale ny w rozliczeniu za okres, w którym
nale no została uregulowana. W przypadku cz ciowego uregulowania nale no ci podatek
nale ny powinien by zwi kszony w odniesieniu do tej cz ci. Podatnik zobowi zany jest
powiadomi o dokonywanej korekcie podatku nale nego wła ciwy dla podatnika urz d skarbowy.
29. W przypadku cz ciowego uregulowania nale no ci w terminie 90 dni od dnia upływu terminu jej
płatno ci okre lonego w umowie lub na fakturze korekta dotyczy podatku naliczonego
przypadaj cego na nieuregulowan cz nale no ci.
30. W razie uregulowania nale no ci po dokonaniu korekty dłu nik ma prawo do zwi kszenia kwoty
podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym nale no została uregulowana o kwot
podatku wcze niej podlegaj cego korekcie. W przypadku cz ciowego uregulowania nale no ci
podatek naliczony mo e zosta zwi kszony w odniesieniu do tej cz ci.

Mechanizm podzielonej płatno ci - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)

1. Zgodnie z art. 108a ustawy o VAT zastosowanie mechanizmu podzielonej płatno ci polega na
tym, e:
• zapłata kwoty odpowiadaj cej cało ci albo cz ci kwoty podatku VAT wynikaj cej z otrzymanej
faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
• zapłata cało ci albo cz ci kwoty odpowiadaj cej warto ci sprzeda y netto wynikaj cej z
otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie
oszcz dno ciowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w
inny sposób.
ś
ś
ś
ż
ż
ż
ż
ż
ę
ą
ą
ą
ś
ś
ś
ć
ń
ą
ś
ć
ś
ż
ś
ć
ż
ś
ś
ś
ż
ż
ę
ą
ś
ą
ż
ę
ś
ś
ą
ż
ć
ą
ć
ę
ć
ś
ż
ć
ś
ą
ż
ś
ę
ś
ś
ą
ę
ć
ą
ć
ą
ś
ś
ń
ś
ę
ą
ą
ę
ś
ś
ż
ć
ę
ą
ś
ć
ć
ę
ż
ż
ż
ą
ś
ę
ż
ą
ż
ż
ś
ę
ś
ą
ś
ż
ą
ś
ś
ś
ć
ż
ą
ą
ę
ś
ę
ś
ś
ś
ż
ć
ż
ę
ś
ś
ć
ś
ż
ć
ż
ś
ż
ę
ą
ą
ś
ś
ę
ś
ś
ę
ą
ć
ę
ś
ę
ś
ą
ą
ę
ż
ś
ś
ś
ś
ż
ą
ą
ś
ą
ż
ę
ś
ć
ś
ą
ś
ą
ą
ś
ś
ż
ś
ć
ą
ą
ć
ę
ś
ż
ż
ą
ą
ę
ś
ś
ń
ć
ę
 2. Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatno ci dokonywana jest w złotych polskich
przy u yciu komunikatu przelewu udost pnionego przez bank lub spółdzielcz kas
oszcz dno ciowo-kredytow , przeznaczonego do dokonywania płatno ci w mechanizmie
podzielonej płatno ci, w którym podatnik wskazuje:
• kwot odpowiadaj c cało ci albo cz ci kwoty podatku VAT wynikaj cej z faktury, która ma
zosta zapłacona w mechanizmie podzielonej płatno ci;
• kwot odpowiadaj c cało ci albo cz ci warto ci sprzeda y brutto;
• numer faktury, w zwi zku z któr dokonywana jest płatno ;
• numer, za pomoc którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby
podatku.
3. Mechanizm podzielonej płatno ci ma zastosowanie równie do płacenia zaliczek na poczet
dostaw towarów i wiadczenia usług. Istota mechanizmu podzielonej płatno ci sprowadza si do
tego, e zapłata pełnej kwoty z faktury nie nast puje na rachunek rozliczeniowy odbiorcy, ale jest
dzielona na rachunek VAT i rachunek rozliczeniowy.
4. W konstrukcji podatku VAT funkcjonuj dwa modele podzielonej płatno ci:
• model fakultatywny,
• model obligatoryjny.
5. Model fakultatywny został wprowadzony od 1.07.2018 r. na mocy ustawy z 15.12.2017 r. o
zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz.
62 ze zm.). W tym przypadku podatnicy, którzy otrzymali faktur z wykazan kwot podatku,
przy dokonywaniu płatno ci kwoty nale no ci wynikaj cej z tej faktury mog zastosowa
mechanizm podzielonej płatno ci.
6. Fakultatywne zastosowanie mechanizmu podzielonej płatno ci jest zatem mo liwe, je eli:
• sprzedawca jest podatnikiem czynnym VAT,
• odbiorca jest podatnikiem VAT,
• faktura jest wystawiona w złotych polskich i jest w niej wykazana kwota podatku VAT,
• nabywca przed dokonaniem zapłaty otrzymał faktur dokumentuj c transakcj .
7. Model obligatoryjny został wprowadzony od 1.11.2019 r. na mocy ustawy z 9.08.2019 r. o
zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1751).
Dotyczy on dostawy towarów i wiadczenia usług okre lonych w zał czniku nr 15 do ustawy o
VAT; nale do nich m.in. wyroby stalowe i z innych metali, sprz t elektroniczny (np. komputery
i cz ci do komputerów, aparaty fotograficzne, komórki), wyroby energetyczne (np. w giel, koks,
brykiety), sprz t budowlany, cz ci do motocykli i samochodów, usługi budowlane, odpady,
paliwa, bi uteria). Kolejny warunek stosowania omawianego mechanizmu przewiduje, aby kwota
nale no ci ogółem (kwota brutto) na fakturze, dokumentuj cej nabycie towarów lub usług,
przekraczała 15.000 zł.
8. Rachunek VAT jest prowadzony dla rachunku rozliczeniowego. Jest prowadzony w walucie
polskiej. Dla rachunków rozliczeniowych prowadzonych dla tego samego posiadacza bank
prowadzi jeden rachunek VAT, niezale nie od liczby prowadzonych dla tego posiadacza
rachunków rozliczeniowych. W przypadku prowadzenia wi cej ni jednego rachunku
rozliczeniowego dla tego samego posiadacza bank prowadzi, na wniosek tego posiadacza, wi cej
ni jeden rachunek VAT.
9. Istotne znaczenie ma sposób uznania i obci enia rachunku VAT. Rachunek VAT jest uznawany
rodkami z tytułu podatku VAT z otrzymanej zapłaty za dostarczone towary i usługi. rodki na
rachunku VAT s własno ci podatnika, natomiast nie mog by swobodnie wykorzystane przez
podatnika.
10. rodki te mog by przeznaczone na opłacenie podatku VAT, podatku dochodowego od osób
prawnych, podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku akcyzowego, nale no ci celnych
oraz składek pobieranych przez Zakład Ubezpiecze Społecznych
11. Ponadto rodki te mog by przeznaczone na zaliczki na te podatki, zaległo ci w tych podatkach i
podobne wiadczenia zwi zane z obsług tych podatków i składek. Generalnie rodki z rachunku
VAT mog by wykorzystane na regulowanie wiadcze publicznoprawnych, enumeratywnie
wymienionych w art. 62b prawa bankowego.
12. Stosowanie mechanizmu podzielonej płatno ci wi e si równie dla podatnika z kilkoma
preferencjami. Wówczas jest mo liwo uzyskania zwrotu podatku VAT w terminie 25 dni bez
dodatkowych warunków, zniesiona jest odpowiedzialno podatnika przy nabyciu towarów i
ś
Ś
ż
ę
ż
ś
ę
ę
ć
ż
ę
ś
ż
ś
ś
ż
ż
ą
ś
ą
ć
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ś
ą
ć
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ś
ć
ś
ś
ą
ą
ś
ś
ą
ś
ę
ż
ś
ę
ś
ś
ę
ą
ć
ś
ą
ż
ż
ą
ż
ś
ę
ś
ś
ę
ś
ń
ę
ś
ą
ż
ś
ś
ś
ż
ś
ć
ń
ą
ć
ę
ś
ą
ż
ą
ć
ą
ę
ę
ę
ą
ż
ą
ś
ą
ż
ś
ś
ś
ż
ę
ś
ą
ż
ą
ż
ę
ś
ą
Ś
ą
ę
ę
ę
ć
 usług. Istnieje mo liwo zapłacenia ni szej kwoty podatku VAT w przypadku zapłaty przed
terminem płatno ci.

Szczególne procedury w podatku VAT

1. Na wzór rozwi za przyj tych w VI dyrektywie równie ustawa o podatku od towarów i usług
przyznaje pewnym grupom podatników oraz niektórym rodzajom transakcji mo liwo
skorzystania z uproszczonych form opodatkowania oraz zwolnie z podatków. Nie s wówczas
stosowane ogólne reguły opodatkowania, ale specjalne rozwi zania.
2. Te szczególne procedury dotycz opodatkowania:
• drobnych przedsi biorstw,
• podmiotów wiadcz cych usługi przewozu osób lub ładunków taksówkami,
• rolników ryczałtowych,
• agentów turystycznych,
• towarów u ywanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków,
• złota inwestycyjnego,
• systemu zwrotu podatku podró nym,
• usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych wiadczonych przez
podmioty maj ce siedzib działalno ci gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, ale
nieposiadaj ce takiej siedziby w pa stwie członkowskim konsumpcji, na rzecz osób nieb d cych
podatnikami,
• usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych wiadczonych przez
podmioty zagraniczne na rzecz osób nieb d cych podatnikami,
• usług mi dzynarodowego okazjonalnego przewozu drogowego osób,
• wewn trzwspólnotowych transakcji trójstronnych.
3. Szczególne procedury dotycz ce drobnych przedsi biorców zwalniaj z podatku sprzeda
dokonywan przez podatników, u których warto sprzeda y, bez kwoty podatku VAT, nie
przekroczyła ł cznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł.
4. Z uproszczonego poboru podatku mog skorzysta podatnicy wiadcz cy usługi przewozu
taksówkami osobowymi.
5. Rolnicy ryczałtowi mog skorzysta ze zwolnienia z podatku, je eli dokonuj dostawy
produktów rolnych dla podatnika podatku VAT, który rozlicza ten podatek. W takim przypadku
przysługuje im zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych rodków produkcji
dla rolnictwa opodatkowanych podatkiem VAT.
6. Stawka zryczałtowanego zwrotu podatku wynosi 6,5% (przy czym od 1.01.2011 r. stawka ta
została podwy szona o 0,5% i wynosi 7%) kwoty nale nej z tytułu dostawy produktów rolnych
pomniejszonej o kwot zryczałtowanego zwrotu podatku.
7. Szczególne procedury przy wiadczeniu usług turystyki wi si z faktem, e podstaw
opodatkowania jest kwota mar y pomniejszona o kwot nale nego podatku. Mar jest ró nica
mi dzy kwot , któr ma zapłaci nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez
podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpo redniej korzy ci
turysty. Podatnikom nie przysługuje prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o kwot
podatku naliczonego od towarów i usług nabytych dla bezpo redniej korzy ci turysty.
8. Przyj cie jako podstawy opodatkowania kwoty mar y nie ma zastosowania, je eli podatnik, dla
bezpo redniej korzy ci turysty, wykonuje wiadczenia w ramach usługi turystyki we własnym
zakresie. W tym przypadku stosuje si ogólne reguły obliczania podstawy opodatkowania.
9. Usługi turystyki podlegaj opodatkowaniu stawk podatku w wysoko ci 0%, je eli usługi
nabywane od innych podatników dla bezpo redniej korzy ci turysty s wiadczone poza
terytorium Unii Europejskiej. Je eli usługi nabywane od innych podatników dla bezpo redniej
korzy ci turysty s wiadczone zarówno na terytorium Wspólnoty, jak i poza nim, to usługi
turystyki podlegaj opodatkowaniu stawk podatku w wysoko ci 0% tylko w cz ci, która
dotyczy usług wiadczonych poza terytorium Unii Europejskiej.
10. W przypadku podatnika wykonuj cego czynno ci polegaj ce na dostawie towarów u ywanych,
dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego
podatnika dla celów prowadzonej działalno ci lub importowanych w celu odsprzeda y, podstaw
opodatkowania jest mar a stanowi ca ró nic mi dzy całkowit kwot , któr ma zapłaci
nabywca towaru, a kwot nabycia pomniejszon o kwot podatku
ę
ę
ś
ś
ą
ę
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ś
ą
ą
ś
ę
ń
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ś
ę
ą
ś
ć
ż
ę
ą
ą
ę
ś
ż
ą
ż
ć
ż
ą
ą
ń
ą
ę
ć
ś
ę
ż
ą
ą
ś
ą
ś
ż
ą
ś
ę
ś
ś
ą
ć
ż
ę
ć
ż
ę
ę
ż
ę
ż
ą
ś
ą
ż
ż
ś
ą
ż
ń
ś
ą
ś
ą
ę
ż
ś
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ś
ś
ś
ż
ś
ż
ą
ż
ą
ż
ż
ż
ż
ą
ą
ę
ś
ś
ż
ę
ż
ą
ś
ś
ć
ż
ą
ę
ą
ć
 11. Szczególne procedury dotycz ce złota inwestycyjnego zwalniaj z podatku dostaw ,
wewn trzwspólnotowe nabycie i import złota inwestycyjnego. Podatnik wykonuj cy powy sze
czynno ci zwolnione z podatku ma prawo do obni enia kwoty podatku nale nego o kwot
podatku naliczonego:
• od nabycia złota inwestycyjnego od podatnika, który zajmuje si dostaw , wytwarzaniem i
przetwarzaniem złota inwestycyjnego;
• od nabycia, w tym równie wewn trzwspólnotowego, lub importu złota innego ni złoto
inwestycyjne, je eli to złoto jest nast pnie przekształcone w złoto inwestycyjne przez tego
podatnika lub na jego rachunek;
• od nabycia usług polegaj cych na zmianie postaci, masy lub próby złota, w tym złota
inwestycyjnego.
12. Podatnik zwolniony z podatku, wytwarzaj cy złoto inwestycyjne lub przetwarzaj cy złoto w złoto
inwestycyjne, ma prawo do odliczenia od kwoty podatku nale nego kwoty podatku naliczonego
od nabycia, w tym równie wewn trzwspólnotowego, lub importu towarów lub usług zwi zanych
z wytworzeniem lub przetworzeniem tego złota.
13. W szczególny sposób został okre lony system zwrotu podatku podró nym. Osoby fizyczne
niemaj ce stałego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej, zwane podró nymi,
maj prawo do otrzymania zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu towarów na terytorium
Polski, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione przez nie poza terytorium Wspólnoty w
baga u osobistym podró nego.
14. Zwrot podatku przysługuje w przypadku zakupu towarów u podatników, którzy s uprawnionymi
sprzedawcami. Zwrot podatku podró nym jest dokonywany w złotych przez sprzedawc lub w
punktach zwrotu VAT przez podmioty, których przedmiotem działalno ci jest dokonywanie
zwrotu.
15. Zwrot podatku mo e by dokonany, je eli podró ny wywiózł zakupiony towar poza terytorium
Unii Europejskiej nie pó niej ni w ostatnim dniu trzeciego miesi ca nast puj cego po miesi cu,
w którym dokonał zakupu. Podstaw do dokonania zwrotu podatku jest przedstawienie przez
podró nego dokumentu wystawionego przez sprzedawc , na którym urz d celny potwierdził
stemplem zaopatrzonym w numerator wywóz towarów.
16. Podatnik wiadcz cy usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi elektroniczne, na
rzecz osób nieb d cych podatnikami, maj cych siedzib , stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe
miejsce pobytu w pa stwie członkowskim konsumpcji, mo e zło y zgłoszenie informuj ce o
zamiarze skorzystania z procedury szczególnej rozliczania VAT w pa stwie członkowskim, w
którym posiada siedzib działalno ci gospodarczej albo stałe miejsce prowadzenia działalno ci
gospodarczej, je eli nie posiada siedziby działalno ci gospodarczej na terytorium Unii
Europejskiej. W odniesieniu do Polski takie zgłoszenie podatnik składa do Naczelnika Drugiego
Urz du Skarbowego Warszawa- ródmie cie, który dokonuje identyfikacji podatnika na potrzeby
procedury szczególnej rozliczania VAT i potwierdza zgłoszenie, wykorzystuj c numer, za pomoc
którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku VAT.
17. Podmioty zagraniczne, posiadaj ce siedzib poza terytorium Unii Europejskiej, wiadcz ce na
terytorium Unii Europejskiej usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi
elektroniczne osobom niepodlegaj cym opodatkowaniu, które maj siedzib lub miejsce
zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej, mog zło y w pa stwie członkowskim
identyfikacji zgłoszenie informuj ce o zamiarze skorzystania ze specjalnych procedur rozliczania
VAT wobec tych usług.
18. Podatnicy wiadcz cy wył cznie usługi mi dzynarodowego przewozu drogowego,
polegaj cego na okazjonalnym przewozie osób autobusami zarejestrowanymi na terytorium
pa stwa członkowskiego UE innego ni terytorium Polski, posiadaj cy siedzib działalno ci
gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalno ci gospodarczej, z którego wiadcz te
usługi, ewentualnie posiadaj cy stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu na
terytorium pa stwa członkowskiego UE innego ni terytorium Polski, niekorzystaj cy z
mo liwo ci odliczania podatku naliczonego, otrzymania zwrotu tego podatku lub zwrotu ró nicy
podatku, mog zło y zgłoszenie informuj ce o zamiarze skorzystania ze szczególnej procedury
rozliczania podatku wobec tych usług.
19. W ustawie o podatku od towarów i usług wprowadzono równie uproszczon procedur
rozliczania wewn trzwspólnotowych transakcji trójstronnych, które maj miejsce, je eli
wyst puje trzech podatników VAT w trzech ró nych pa stwach członkowskich UE, a dostawa
ń
ż
ę
ą
ż
ę
ż
ą
ą
ś
ą
ś
ś
ś
ą
ń
ę
ż
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ć
ń
ą
ę
ż
ć
ź
ż
ą
ą
ż
ą
ż
Ś
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ą
ż
ą
ą
ż
ę
ś
ż
ą
ą
ą
ę
ż
ż
ę
ż
ż
ś
ę
ś
ń
ą
ę
ż
ż
ż
ć
ą
ż
ć
ę
ż
ą
ń
ą
ą
ż
ę
ń
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ś
ą
ę
ą
ś
ą
ę
ż
ą
ą
ż
ą
ż
ż
ą
ą
ż
ś
ś
ę
ę
ą
ę
 towaru jest dokonywana mi dzy podatnikiem pierwszym i drugim oraz drugim i trzecim – w tej
kolejno ci. Procedura uproszczona polega na rozliczeniu podatku w wewn trzwspólnotowej
transakcji trójstronnej przez ostatniego w kolejno ci podatnika VAT.

Prowadzenie ewidencji - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)

1. Podatek VAT wi e si z prowadzeniem pełnej ewidencji. Zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy o VAT
podmioty podlegaj ce podatkowi VAT dla skorzystania z mo liwo ci odliczenia podatku
naliczonego s zobowi zane prowadzi ewidencj zawieraj c dane pozwalaj ce na prawidłowe
rozliczenie podatku i sporz dzenie informacji podsumowuj cej. Ewidencja powinna zawiera w
szczególno ci dane dotycz ce:
• rodzaju sprzeda y i podstawy opodatkowania, wysoko ci kwoty podatku nale nego, w tym korekty
podatku nale nego, z podziałem na stawki podatku,
• kwoty podatku naliczonego obni aj cego kwot podatku nale nego, w tym korekty podatku
naliczonego,
• kontrahentów,
• dowodów sprzeda y i zakupów.
2. Jednocze nie podatnicy VAT maj obowi zek przesyła w formie elektronicznej naczelnikom
urz dów skarbowych pliki JPK_VAT. Jednolity Plik Kontrolny wprowadzony ustaw z
10.09.2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz.
1649 ze zm.) to zbiór danych ksi gowych, logistycznych i podatkowych przedsi biorstwa,
przekazywany organowi podatkowemu w postaci elektronicznej. Dane powinny by
przedstawione w układzie wymaganym przez Ministerstwo Finansów. Przede wszystkim
obejmuje on obowi zek przekazywania ewidencji na potrzeby podatku VAT (rejestr VAT
sprzeda y i zakupu). Ponadto ksi gi rachunkowe, faktury VAT, podatkow ksi g przychodów i
rozchodów, ewidencj sprzeda y, magazyn i wyci gi bankowe
3. Podatnicy, u których sprzeda jest zwolniona od podatku (ze wzgl du na warto sprzeda y
poni ej 200.000 zł), s zobowi zani prowadzi ewidencj sprzeda y za dany dzie , nie pó niej
jednak ni przed dokonaniem sprzeda y w dniu nast pnym.
4. Podatnicy dokonuj cy sprzeda y towarów iusług na rzecz osób fizycznych nieprowadz cych
działalno ci gospodarczej oraz rolników ryczałtowych s zobowi zani do prowadzenia ewidencji
obrotu ikwot podatku nale nego zzastosowaniem kas rejestruj cych.
5. Podatnicy prowadz cy działalno gospodarcz dokonuj cy sprzeda y, czyli odpłatnej dostawy
towarów i odpłatnego wiadczenia usług na terytorium Polski, eksportu towarów,
wewn trzwspólnotowej dostawy towarów oraz dokonuj cy sprzeda y wysyłkowej s
zobowi zani wystawia faktur

Technika poboru podatku - Podatek od towarów i usług (podatek pośredni)

1. Zgodnie z art. 96 ustawy o VAT podatnicy s zobowi zani przed dniem wykonania pierwszej
czynno ci podlegaj cej opodatkowaniu zło y naczelnikowi urz du skarbowego zgłoszenie
rejestracyjne. Natomiast podatnicy zwolnieni z podatku lub wykonuj cy czynno ci zwolnione z
podatku mog zło y zgłoszenie rejestracyjne. Naczelnik urz du skarbowego rejestruje podatnika
jako podatnika VAT czynnego lub w przypadku podatników zwolnionych z podatku b d
wykonuj cych czynno ci zwolnione z podatku – jako podatnika VAT zwolnionego i na wniosek
podatnika potwierdza jego zarejestrowanie. Podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT
czynny jest zobowi zany umieszcza numer identyfikacji podatkowej na fakturach oraz
wofertach.
2. Szef Krajowej Administracji Skarbowej od 1.09.2019 r. na podstawie art. 96b ustawy o VAT
prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podmiotów: 1) w odniesieniu do których naczelnik
urz du skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykre lił z rejestru jako podatników VAT, 2)
zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników
VAT została przywrócona. Wykaz jest udost pniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie
podmiotowej urz du obsługuj cego Ministra Finansów w sposób umo liwiaj cy sprawdzenie, w
tym automatycznie, czy podmiot znajduje si w wykazie na wybrany dzie , przypadaj cy nie
wcze niej ni w okresie 5 lat poprzedzaj cych rok, w którym podmiot jest sprawdzany.
ę
ę
ż
ś
ą
ś
ą
ś
ż
ą
ś
ś
ż
ś
ż
ż
ą
ą
ż
ą
ę
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ć
ą
ę
ą
ę
ą
ś
ć
ą
ż
ą
ś
ą
ę
ą
ę
ż
ż
ż
ą
ś
ę
ć
ą
ż
ę
ż
ą
ć
ć
ą
ą
ę
ż
ę
ą
ć
ą
ć
ś
ą
ę
ę
ę
ś
ą
ą
ć
ą
ę
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ż
ę
ż
ą
ę
ż
ś
ą
ż
ń
ą
ż
ą
ę
ą
ę
ś
ń
ś
ć
ę
ą
ą
ź
ą
ć
ą
ż
ć
ą
ź
 3. Wykaz ten to tzw. biała lista podatników VAT. Zapłata nale no ci za dostaw towarów lub
wiadczenie usług na rachunek nieznajduj cy si w tym wykazie b dzie skutkowa w podatku
VAT solidarn odpowiedzialno ci nabywcy za zobowi zania podatkowe w zakresie VAT (w
cz ci przypadaj cej na dan dostaw towarów lub wiadczenie usług), a w podatku dochodowym
nie b dzie uprawnia do jej zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów. Rozwi zania te zostały
omówione przy ordynacji podatkowej (odpowiedzialno osób trzecich za zobowi zania
podatkowe) i podatku dochodowym od osób prawnych.
4. Podatnicy podlegaj cy obowi zkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni s zobowi zani,
przed dniem dokonania pierwszej wewn trzwspólnotowej dostawy lub pierwszego
wewn trzwspólnotowego nabycia, zawiadomi naczelnika urz du skarbowego w zgłoszeniu
rejestracyjnym o zamiarze rozpocz cia wykonywania tych czynno ci. Naczelnik urz du
skarbowego rejestruje podatnika jako podatnika VAT UE. Podmioty zarejestrowane jako
podatnicy VAT UE przy dokonywaniu wewn trzwspólnotowego nabycia lub
wewn trzwspólnotowej dostawy s zobowi zane do posługiwania si numerem identyfikacji
podatkowej poprzedzonym kodem PL.
5. Zgodnie z art. 99 i 103 ustawy o VAT podatnicy s zobowi zani do składania w urz dzie
skarbowym deklaracji podatkowych dla podatku VAT, obliczania i wpłacania podatku za okresy
miesi czne w terminie do 25. dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu, w którym powstał
obowi zek podatkowy.
6. Natomiast mali podatnicy, którzy wybrali metod kasow , składaj w urz dzie skarbowym
deklaracje podatkowe, obliczaj i wpłacaj podatek za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia
miesi ca nast puj cego po kwartale, w którym powstał obowi zek podatkowy.
7. Ponadto mali podatnicy, którzy nie wybrali metody kasowej, mog równie składa deklaracje
podatkowe za okresy kwartalne, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urz du
skarbowego, najpó niej do 25. dnia drugiego miesi ca kwartału, za który b dzie po raz pierwszy
zło ona kwartalna deklaracja podatkowa. Podobnie s oni zobowi zani do obliczania i wpłacania
podatku za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesi ca nast puj cego po kwartale, w
którym powstał obowi zek podatkowy.
8. Podatnicy, którzy wybrali kwartalne składanie deklaracji, mog ponownie składa deklaracje
podatkowe za okresy miesi czne, nie wcze niej jednak ni po upływie czterech kwartałów, w
których rozliczali si za okresy kwartalne, po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika
urz du skarbowego w terminie do ostatniego dnia kwartału, za który b dzie składana ostatnia
kwartalna deklaracja podatkowa.
9. Podatnicy, którzy utracili prawo do stosowania metody kasowej, trac prawo do składania
deklaracji podatkowych za okresy kwartalne, pocz wszy od rozliczenia za miesi c nast puj cy po
kwartale, w którym nast piło przekroczenie dopuszczalnych kwot obrotu.
10. Podatnicy dokonuj cy wewn trzwspólnotowego nabycia lub dostawy towarów,
zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, zgodnie z art. 100 ustawy o VAT, s zobowi zani
składa w urz dzie skarbowym za pomoc rodków komunikacji elektronicznej informacje
podsumowuj ce o dokonanych wewn trzwspólnotowych nabyciach i dostawach towarów za
okresy miesi czne w terminie do 25. dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu, w którym powstał
obowi zek podatkowy z tytułu wewn trzwspólnotowego nabycia lub dostawy towarów.
11. Pobór podatku odbywa si zatem metod samoobliczenia, wszelkie jego koszty ponosi podatnik.

Podatek akcyzowy - podstawa prawna (pośredni)

1. Akcyza jest jednokrotnym podatkiem obrotowym, zwi zanym z produkcj lub importem ci le
okre lonych towarów. Jest zatem podatkiem selektywnym, nakładanym na pewne rodzaje
towarów, nie podlegaj mu w ogóle usługi. Akcyz mo na uzna za podatek uzupełniaj cy w
stosunku do podatku od towarów i usług. Sposób opodatkowania akcyz oraz wysoko stawek w
tym podatku maj du e znaczenie z punktu widzenia dostosowania polskiego systemu
podatkowego do unormowa europejskich. Akcyza odgrywa równie znaczn rol jako ródło
dochodów bud etu pa stwa.
ś
ę
ż
ę
ś
ś
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ć
ę
ę
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ź
ą
ą
ć
ę
ń
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ą
ę
ń
ą
ą
ś
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ć
ą
ą
ę
ą
ś
ą
ę
ę
ę
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ś
ą
ż
ć
ą
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ć
ś
ą
ę
ż
ę
ą
ą
ę
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ą
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ć
ć
ś
ć
ć
ę
ą
ź
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ę
ę
ś
 Podatek akcyzowy - podmiot (pośredni)
1. Zgodnie z art. 13 u.p.a. podatnikiem podatku akcyzowego jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz
jednostka organizacyjna niemaj ca osobowo ci prawnej, która dokonuje czynno ci podlegaj cych
opodatkowaniu akcyz lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegaj cy opodatkowaniu
akcyz .
2. Podatnikiem jest równie podmiot nieb d cy importerem, je eli ci y na nim obowi zek
uiszczenia cła.
3. Podatnikiem z tytułu wyprowadzenia ze składu podatkowego, poza procedur zawieszenia poboru
akcyzy, wyrobów akcyzowych nieb d cych własno ci podmiotu prowadz cego ten skład
podatkowy jest podmiot b d cy wła cicielem tych wyrobów, który uzyskał od wła ciwego
naczelnika urz du skarbowego zezwolenie na wyprowadzanie wyrobów akcyzowych z cudzego
składu podatkowego poza procedur zawieszenia poboru akcyzy.
4. Podatnikiem w przypadku nabycia wewn trzwspólnotowego energii elektrycznej przez nabywc
ko cowego oraz wyrobów gazowych przez finalnego nabywc gazowego od podmiotu
zagranicznego niemaj cego siedziby, miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia
działalno ci na terytorium Polski jest podmiot reprezentuj cy wyznaczony przez podmiot
zagraniczny.
5. Zgłoszenie rejestracyjne powinno zawiera dane dotycz ce tego podmiotu i prowadzonej przez
niego działalno ci gospodarczej, w szczególno ci imi i nazwisko lub nazw podmiotu, adres jego
siedziby lub zamieszkania oraz okre lenie rodzaju prowadzonej działalno ci gospodarczej, a w
przypadku działalno ci gospodarczej z u yciem wyrobów akcyzowych obj tych zwolnieniem od
akcyzy – równie adresy miejsc wykonywania działalno ci oraz okre lenie rodzaju i
przewidywanej redniej miesi cznej ilo ci zu ywanego wyrobu akcyzowego.
6. Naczelnik urz du skarbowego prowadzi rejestr podatników podatku akcyzowego. Na wniosek
zainteresowanego wydaje za wiadczenie stwierdzaj ce, e podatnik jest podatnikiem
zarejestrowanym. Zainteresowanym mo e by ka dy maj cy interes prawny w uzyskaniu
informacji o zarejestrowanym podatniku. Przy zaprzestaniu przez podatnika wykonywania
czynno ci podlegaj cych opodatkowaniu zostaje on wykre lony z rejestru.
7. Kompetencje organów podatkowych przy podatku akcyzowym w cało ci zostały przeniesione na
naczelnika urz du skarbowego, naczelnika urz du celno-skarbowego i dyrektora izby
administracji skarbowej, wła ciwych ze wzgl du na miejsce wykonywania czynno ci
podlegaj cych opodatkowaniu lub wyst pienia stanu faktycznego, podlegaj cych opodatkowaniu
akcyz .
8. Naczelnik urz du celno-skarbowego jest organem podatkowym wła ciwym w zakresie akcyzy z
tytułu importu i eksportu, z wył czeniem poboru, oraz w zakresie wydania decyzji w przypadku
stwierdzenia nieprawidłowo ci przez ten organ w wyniku przeprowadzonej kontroli celno-
skarbowej. W pozostałych przypadkach, w pierwszej instancji, organem podatkowym jest
wła ciwy naczelnik urz du skarbowego.
9. Organem podatkowym wła ciwym w zakresie wi cych informacji akcyzowych jest dyrektor
izby administracji skarbowej.

Podatek akcyzowy - przedmiot (pośredni)

1. Przedmiotem opodatkowania podatkiem akcyzowym jest:
• produkcja wyrobów akcyzowych;
• wprowadzenie wyrobów akcyzowych do składu podatkowego;
• import wyrobów akcyzowych, z wył czeniem importu wyrobów akcyzowych wysłanych nast pnie
z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy z miejsca importu przez zarejestrowanego
wysyłaj cego nieb d cego importerem tych wyrobów;
• nabycie wewn trzwspólnotowe wyrobów akcyzowych, z wył czeniem nabycia
wewn trzwspólnotowego dokonywanego do składu podatkowego;
• nabycie wewn trzwspólnotowe wyrobów akcyzowych innych ni okre lone w zał czniku nr 2 do
u.p.a., obj tych stawk akcyzy inn ni stawka zerowa, dokonywane do składu podatkowego w celu
obj cia ich procedur zawieszenia poboru akcyzy, je eli wprowadzenie tych wyrobów do składu
podatkowego nie nast piło;
ń
ę
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ę
ę
ę
ą
ę
ś
ś
ę
ą
ę
ą
ż
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ś
ę
ś
ę
ą
ą
ś
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ż
ę
ś
ś
ą
ą
ż
ż
ą
ę
ć
ś
ż
ą
ś
ć
ą
ę
ż
ę
ż
ę
ą
ż
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ś
ż
ż
ś
ę
ś
ś
ą
ż
ę
ś
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ś
ę
 • wyprowadzenie ze składu podatkowego, poza procedur zawieszenia poboru akcyzy, wyrobów
akcyzowych nieb d cych własno ci podmiotu prowadz cego ten skład podatkowy, z wył czeniem
wyrobów akcyzowych obj tych zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie;
• wysłanie z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy importowanych wyrobów
akcyzowych z miejsca importu przez zarejestrowanego wysyłaj cego nieb d cego importerem tych
wyrobów.
2. Wyrobami akcyzowymi s wyroby podlegaj ce podatkowi akcyzowemu, okre lone w zał czniku
nr 1 do u.p.a. Wyró niamy nast puj ce rodzaje wyrobów akcyzowych:
• wyroby energetyczne: paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, w giel, koks, smoła, smary, oleje i
tłuszcze, je eli s przeznaczone do celów opałowych lub nap dowych;
• napoje alkoholowe: wyroby przemysłu spirytusowego, wyroby winiarskie, piwo, inne wyroby
alkoholowe;
• wyroby tytoniowe oraz susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby
nowatorskie: papierosy, tyto do palenia, cygara i cygaretki, susz tytoniowy, płyn do papierosów
elektronicznych, wyroby nowatorskie;
• energia elektryczna.
3. Dostawa wewn trzwspólnotowa to przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów
osobowych z terytorium Polski na terytorium innego pa stwa członkowskiego UE.
4. Natomiast nabycie wewn trzwspólnotowe oznacza przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub
samochodów osobowych z obszaru pa stwa członkowskiego UE na obszar Polski. Rozliczenie
podatku przy tych czynno ciach podlega specyficznym regułom na podstawie odpowiedniej
dokumentacji, st d wyodr bnienie tych czynno ci podlegaj cych opodatkowaniu.
5. Opodatkowanie akcyz zwi zane jest równie z eksportem i importem wyrobów akcyzowych,
które s odnoszone do pa stw trzecich, nieb d cych członkami Unii Europejskiej. Eksport
oznacza wywóz wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium Polski poza
terytorium Unii Europejskiej potwierdzony przez organ celny, który nadzoruje faktyczne
wyprowadzenie tych wyrobów lub samochodów poza terytorium UE. Natomiast import to
przywóz wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytoriów pa stw nienale cych
do Unii Europejskiej na terytorium Polski
6. Opodatkowaniu akcyz podlega równie :
• u ycie wyrobów akcyzowych obj tych zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie
albo okre lon stawk akcyzy zwi zan z ich przeznaczeniem, je eli ich u ycie było niezgodne z
przeznaczeniem uprawniaj cym do zwolnienia od akcyzy albo zastosowania tej stawki akcyzy lub
nast piło bez zachowania warunków uprawniaj cych do zwolnienia od akcyzy albo zastosowania
tej stawki akcyzy;
• dostarczenie wyrobów akcyzowych obj tych zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich
przeznaczenie, je eli odbyło si ono bez zachowania warunków uprawniaj cych do zastosowania
zwolnienia od akcyzy;
• sprzeda wyrobów akcyzowych znajduj cych si poza procedur zawieszenia poboru akcyzy,
obj tych okre lon stawk akcyzy zwi zan z ich przeznaczeniem, je eli ich sprzeda odbyła si
bez zachowania warunków uprawniaj cych do zastosowania tej stawki akcyzy;
• nabycie lub posiadanie wyrobów akcyzowych znajduj cych si poza procedur zawieszenia poboru
akcyzy, je eli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w nale nej wysoko ci, a w wyniku
kontroli podatkowej, post powania kontrolnego albo post powania podatkowego nie ustalono, e
podatek został zapłacony.
7. Podatek akcyzowy pobierany jest jeden raz od danej czynno ci podlegaj cej
opodatkowaniu, je eli kwota akcyzy została okre lona lub zadeklarowana w nale nej wysoko ci.
Artykuł 8 ust. 6 u.p.a. stanowi bowiem, e je eli w stosunku do wyrobu akcyzowego powstał
obowi zek podatkowy w zwi zku z wykonaniem jednej z czynno ci podlegaj cej opodatkowaniu,
to nie powstaje obowi zek podatkowy na podstawie innej czynno ci podlegaj cej opodatkowaniu,
je eli kwota akcyzy została po zako czeniu procedury zawieszenia poboru akcyzy okre lona lub
zadeklarowana w nale nej wysoko ci.
8. Akcyzie podlegaj równie ubytki wyrobów akcyzowych lub całkowite zniszczenie wyrobów
akcyzowych. Wyrób uwa a si za całkowicie zniszczony, gdy nie mo e ju zosta wykorzystany
jako wyrób akcyzowy.
9. W ród zwolnie przedmiotowych z podatku akcyzowego nale y wymieni :
ż
ż
ś
ę
ą
ą
ą
ż
ś
ż
ż
ą
ś
ń
ą
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ż
ą
ę
ą
ę
ż
ą
ś
ń
ą
ń
ą
ę
ę
ę
ś
ę
ś
ą
ą
ą
ń
ą
ż
ą
ń
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ż
ś
ż
ę
ą
ś
ą
ę
ą
ń
ą
ą
ą
ę
ę
ę
ż
ą
ę
ś
ś
ę
ż
ą
ż
ż
ż
ę
ę
ć
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ś
ś
ż
ć
ś
ę
ż
ś
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ż
ę
 • energi elektryczn wytwarzan z odnawialnych ródeł energii, na podstawie dokumentu
potwierdzaj cego umorzenie wiadectwa pochodzenia energii, w rozumieniu przepisów prawa
energetycznego;
• nabycie wewn trzwspólnotowe wyrobów akcyzowych z akcyz zapłacon na terytorium pa stwa
członkowskiego dokonywane przez osob fizyczn , gdy wyroby te s przemieszczane przez t
osob osobi cie na jej własny u ytek i je eli wyroby te nie s przeznaczone na cele handlowe;
• ubytki wyrobów akcyzowych lub całkowite zniszczenie wyrobów akcyzowych powstałe wskutek
zdarzenia losowego lub siły wy szej, pod warunkiem e podatnik wyka e zaistnienie okoliczno ci
uprawniaj cych do zwolnienia;
• czynno ci podlegaj ce opodatkowaniu, których przedmiotem s wyroby akcyzowe maj ce by
wykorzystywane przez instytucje Unii Europejskiej; w ramach stosunków dyplomatycznych lub
konsularnych, w odniesieniu do osób, które nie s obywatelami polskimi i nie maj stałego miejsca
pobytu na terytorium kraju;
10. Wa n kwesti przy opodatkowaniu akcyz jest moment powstania obowi zku podatkowego.
Co do zasady obowi zek podatkowy zgodnie z art. 10 u.p.a. powstaje z dniem wykonania
czynno ci lub zaistnienia stanu faktycznego podlegaj cych opodatkowaniu akcyz , chyba e
ustawa o podatku akcyzowym stanowi inaczej. Istnieje wiele wyj tków od tej zasady, kiedy
obowi zek podatkowy powstaje w sposób szczególny:
• w przypadku energii elektrycznej obowi zek podatkowy powstaje z dniem jej wydania nabywcy
ko cowemu, je li do sprzeda y dochodzi na terytorium kraju; nabycia wewn trzwspólnotowego
energii elektrycznej przez nabywc ko cowego; powstania długu celnego, w przypadku importu
energii elektrycznej przez nabywc ko cowego;
• z tytułu sprzeda y wyrobów w glowych na terytorium Polski obowi zek podatkowy powstaje z
dniem wydania wyrobów w glowych, w tym tak e przewo nikowi, je eli sprzeda wyrobów
w glowych jest potwierdzona faktur , obowi zek podatkowy powstaje z dniem wystawienia
faktury, nie pó niej ni w 7. dniu od dnia wydania wyrobów w glowych;
• w imporcie wyrobów akcyzowych obowi zek podatkowy powstaje z dniem powstania długu
celnego w rozumieniu przepisów prawa celnego;
• w przypadku nabycia wewn trzwspólnotowego wyrobów akcyzowych przez
zarejestrowanego odbiorc obowi zek podatkowy powstaje z dniem, w którym wyroby akcyzowe
zostały wprowadzone do okre lonego we wła ciwym zezwoleniu miejsca odbioru wyrobów
akcyzowych;
• w przypadku nabycia wewn trzwspólnotowego wyrobów akcyzowych znajduj cych si poza
procedur zawieszenia poboru akcyzy, dokonanego na potrzeby wykonywanej przez podatnika
działalno ci gospodarczej na terytorium Polski, powstaje z dniem otrzymania wyrobów
akcyzowych przez podatnika, nie pó niej jednak ni w 7. dniu, licz c od dnia dokonania wysyłki
okre lonej w uproszczonym dokumencie towarzysz cym lub od dnia wystawienia dokumentu
handlowego, w przypadku gdy wyroby akcyzowe przemieszczane s na podstawie dokumentu
handlowego.

Podatek akcyzowy - podstawa opodatkowania (pośredni)

1. Podstaw opodatkowania akcyz stanowi obrót wyrobami akcyzowymi. Podobnie jak w
podatku od towarów i usług, akcyza nie jest integraln cz ci ceny, ale jest doliczana do czystej
ceny.
2. Podstaw opodatkowania wyrobów energetycznych jest ich ilo , wyra ona, w zale no ci od
rodzaju wyrobów, w litrach gotowego wyrobu w temperaturze 15°C lub w kilogramach gotowego
wyrobu, albo warto opałowa, wyra ona w gigad ulach (GJ). Podstaw opodatkowania energii
elektrycznej jest jej ilo wyra ona w megawatogodzinach (MWh).
3. Do napojów alkoholowych w rozumieniu ustawy zalicza si alkohol etylowy, piwo, wino, napoje
fermentowane oraz wyroby po rednie.
4. Do wyrobów tytoniowych zalicza si papierosy, tyto do palenia, cygara i cygaretki. Podstaw
opodatkowania papierosów jest 1000 sztuk papierosów i maksymalna cena detaliczna.
Podstaw opodatkowania cygar icygaretek jest ka dy kilogram cygar i cygaretek, natomiast
podstawa opodatkowania tytoniu do palenia to ka dy kilogram tytoniu i maksymalna cena
detaliczna.
ę
ń
ż
ś
ę
ą
ę
ą
ś
ś
ą
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ź
ą
ś
ż
ą
ą
ś
ć
ż
ą
ś
ć
ę
ę
ż
ż
ś
ą
ś
ż
ż
ś
ę
ą
ę
ą
ę
ą
ę
ź
ż
ń
ą
ą
ń
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ż
ż
ń
ą
ż
ą
ż
ż
ź
ą
ę
ś
ę
ą
ą
ę
ź
ą
ą
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ś
ą
ę
ń
ż
ą
ś
ę
ć
 5. Za susz tytoniowy uznaje si , bez wzgl du na wilgotno , tyto , który nie jest poł czony z yw
ro lin i nie jest jeszcze wyrobem tytoniowym.
6. Produkcj płynu do papierosów elektronicznych jest jego wytwarzanie, przetwarzanie, a tak e
jego rozlew. Za produkcj płynu do papierosów elektronicznych nie uznaje si wytwarzania tego
płynu przez konsumenta r cznie domowym sposobem w gospodarstwie domowym na własne
potrzeby.

Podatek akcyzowy - obrót wyrobami akcyzowymi (pośredni)

1. Okre lenie specjalnych zasad obrotu wyrobami akcyzowymi zwi zane jest z dostosowaniem
konstrukcji podatku akcyzowego w Polsce do norm europejskich. S one stworzone na potrzeby
obrotu tymi towarami na obszarze Unii Europejskiej, dotycz przechowywania, składowania oraz
przemieszczania wyrobów akcyzowych na terenie UE. Zapewniaj pobór akcyzy w pa stwie
członkowskim, w którym towar dopuszczony jest do konsumpcji, oraz powstanie obowi zku
podatkowego w momencie dopuszczenia towaru podlegaj cego podatkowi akcyzowemu do
konsumpcji. Funkcjonuj trzy formy obrotu wyrobami akcyzowymi:
• obrót wyrobami akcyzowymi w procedurze zawieszenia poboru podatku akcyzowego,
• przemieszczanie wyrobów akcyzowych poza procedur zawieszenia poboru akcyzy z u yciem
Systemu,
• obrót wyrobami akcyzowymi znajduj cymi si poza procedur zawieszenia poboru akcyzy.
2. Raportem odbioru jest raport składany za po rednictwem Systemu, stanowi cy dowód, e zostało
zako czone przemieszczanie wyrobów akcyzowych z zastosowaniem procedury zawieszenia
poboru akcyzy albo przemieszczanie poza procedur zawieszenia poboru akcyzy wyrobów
akcyzowych obj tych zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie lub wyrobów
akcyzowych, opodatkowanych zerow stawk akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie.
3. Podmiotem wysyłaj cym jest:
• podmiot prowadz cy skład podatkowy lub zarejestrowany wysyłaj cy, którzy wysyłaj wyroby
akcyzowe z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy;
• podmiot prowadz cy skład podatkowy lub podmiot po rednicz cy, którzy wysyłaj wyroby
akcyzowe przemieszczane poza procedur zawieszenia poboru akcyzy z u yciem Systemu, przy
czym za podmiot wysyłaj cy uznaje si podmiot prowadz cy skład podatkowy lub podmiot
po rednicz cy równie w przypadku, gdy wyroby takie s zwracane do składu podatkowego lub
podmiotu po rednicz cego przez podmiot zu ywaj cy albo przemieszczane do składu podatkowego
przez zu ywaj cy podmiot gospodarczy;
• zarejestrowany odbiorca, który wysyła z u yciem Systemu poza procedur zawieszenia poboru
akcyzy wyroby akcyzowe, które nabył wewn trzwspólnotowo z zastosowaniem procedury
zawieszenia poboru akcyzy, do podmiotu zu ywaj cego lub zu ywaj cego podmiotu
gospodarczego.
4. Podmiot odbieraj cy to:
• podmiot prowadz cy skład podatkowy, zarejestrowany odbiorca, nabywca na terytorium pa stwa
członkowskiego b d cy podmiotem upowa nionym przez wła ciwe władze podatkowe tego
pa stwa członkowskiego UE do otrzymywania wyrobów akcyzowych w ramach procedury
zawieszenia poboru akcyzy lub podmiot obj ty zwolnieniem od akcyzy, do których s wysyłane
wyroby akcyzowe z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy;
• podmiot prowadz cy skład podatkowy, podmiot po rednicz cy, podmiot zu ywaj cy lub
zu ywaj cy podmiot gospodarczy, do których s wysyłane poza procedur zawieszenia poboru
akcyzy wyroby akcyzowe obj te zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie lub
wyroby akcyzowe wymienione w zał czniku nr 2 do u.p.a., opodatkowane zerow stawk akcyzy
ze wzgl du na ich przeznaczenie.

Podatek akcyzowy - Procedura zawieszenia poboru podatku akcyzowego (pośredni)

1. Zawieszenie poboru podatku akcyzowego wynika z ró nicy w czasie i miejscu mi dzy
czynno ciami podlegaj cymi opodatkowaniu a momentem powstania obowi zku podatkowego,
głównie w przypadku nabycia wewn trzwspólnotowego i dostawy wewn trzwspólnotowej oraz
eksportu i importu. Czynno ci opodatkowan jest produkcja, a obowi zek podatkowy powstaje
przy nabyciu lub dostawie towarów, cz sto w innym kraju. Zawieszenie poboru podatku
ś
ń
ż
ś
ń
ś
ą
ś
ę
ą
ż
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ś
ę
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ą
ę
ś
ż
ż
ą
ę
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ś
ę
ć
ś
ą
ą
ż
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ń
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ż
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ń
ż
ą
ę
ń
ż
ą
 akcyzowego pozwala przesun moment pobrania podatku, przy jednoczesnym zachowaniu
kontroli nad produkcj , magazynowaniem i przemieszczaniem wyrobów akcyzowych.
2. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 12 u.p.a. procedura zawieszenia poboru akcyzy oznacza procedur
stosowan podczas produkcji, magazynowania, przeładowywania i przemieszczania wyrobów
akcyzowych, w trakcie której, gdy s spełnione warunki okre lone w przepisach ustawy o
podatku akcyzowym i aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie, z obowi zku
podatkowego nie powstaje zobowi zanie podatkowe.
3. W przypadku zastosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy zobowi zanie podatkowe
powstaje z dniem zako czenia tej procedury, chyba e przepisy ustawy stanowi inaczej.
4. W przypadku zastosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy do obliczenia wysoko ci
zobowi zania podatkowego stosuje si stawk akcyzy obowi zuj c w dniu zako czenia
procedury zawieszenia poboru akcyzy.

Podatek akcyzowy - Przemieszczanie wyrobów akcyzowych poza procedur zawieszenia poboru

akcyzy z u yciem Systemu (pośredni)
1. Przemieszczanie wyrobów akcyzowych poza procedur zawieszenia poboru akcyzy z u yciem
Systemu zostało wprowadzone od 1.01.2019 r. w zakresie niektórych sposobów przemieszczania
wyrobów akcyzowych obj tych zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie lub
wymienionych w zał czniku nr 2 do u.p.a., opodatkowanych zerow stawk akcyzy ze wzgl du
na ich przeznaczenie.
2. Przemieszczanie wyrobów akcyzowych na terytorium Polski poza procedur zawieszenia poboru
akcyzy odbywa si z u yciem Systemu na podstawie elektronicznego dokumentu e-DD albo
dokumentu zast puj cego e-DD.
3. Przemieszczanie wyrobów akcyzowych poza procedur zawieszenia poboru akcyzy rozpoczyna
si z chwil wyprowadzenia wyrobów akcyzowych ze składu podatkowego lub innego miejsca
wysyłki.
4. Zako czenie przemieszczania wyrobów akcyzowych poza procedur zawieszenia poboru akcyzy
wymaga odbioru wyrobów akcyzowych przez podmiot odbieraj cy i nast puje z chwil
przesłania do Systemu raportu odbioru zawieraj cego kompletne i prawidłowe dane.
Przemieszczanie wyrobów powinno zosta zako czone w terminie 30 dni od dnia wysłania
wyrobów akcyzowych wskazanego w e-DD albo dokumencie zast puj cym e-DD.
5. Je eli projekt e-DD zawiera prawidłowe i kompletne dane, w Systemie jest mu automatycznie
nadawany numer referencyjny, a nast pnie dokument ten jest automatycznie przesyłany do
podmiotu wysyłaj cego oraz do podmiotu odbieraj cego, b d cego u ytkownikiem Systemu.
6. Uprawnione organy maj prawo wgl du do Systemu w ka dej chwili w celu sprawdzenia
zgodno ci danych zawartych w e-DD ze stanem faktycznym oraz prawo dania przedstawienia
im numeru referencyjnego nadanego e-AD, a w przypadku gdy System jest niedost pny w
momencie rozpocz cia przemieszczania wyrobów akcyzowych, organy te maj prawo dania
przedstawienia im dokumentu zast puj cego e-DD. Podmiot wezwany do przedstawienia
dokumentów lub numeru referencyjnego jest zobowi zany do ich okazania lub podania.
7. W przypadku odmowy przyj cia cało ci albo cz ci wyrobów akcyzowych, podmiot odbieraj cy,
b d cy u ytkownikiem Systemu, sporz dza raport odbioru w Systemie, wskazuj cy odmow
przyj cia cało ci albo cz ci wyrobów akcyzowych. W przypadku gdy podmiotem odbieraj cym
jest podmiot nieb d cy u ytkownikiem Systemu, raport odbioru wskazuj cy odmow przyj cia
cało ci albo cz ci wyrobów akcyzowych sporz dza w Systemie podmiot wysyłaj cy.
8. W przypadku otrzymania z Systemu informacji o zamiarze przeprowadzenia przez naczelnika
urz du celno-skarbowego kontroli celno-skarbowej odbieranych wyrobów akcyzowych podmiot
odbieraj cy, b d cy u ytkownikiem Systemu, ma obowi zek przesłania do Systemu
powiadomienia o przybyciu wyrobów akcyzowych niezwłocznie po ich przybyciu. Do momentu
przeprowadzenia kontroli nie dokonuje on rozładunku tych wyrobów.
9. Je eli naczelnik urz du celno-skarbowego poinformuje podmiot odbieraj cy, który nie jest
u ytkownikiem Systemu, o zamiarze przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej odbieranych
wyrobów akcyzowych obj tych zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie,
podmiot ten powiadamia poza Systemem tego naczelnika o przybyciu wyrobów akcyzowych
niezwłocznie po ich przybyciu. Do momentu przeprowadzenia kontroli nie dokonuje on
rozładunku tych wyrobów.
ę
ż
ę
ż
ż
ę
ą
ś
ń
ę
ą
ś
ą
ą
ż
ż
ą
ś
ę
ę
ś
ę
ą
ę
ą
ę
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ń
ż
ę
ż
ą
ż
ś
ę
ę
ę
ą
ć
ą
ś
ę
ą
ą
ę
ę
ą
ą
ć
ą
ę
ę
ś
ą
ń
ż
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ą
ę
ś
ą
ę
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ę
ń
ż
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ś
ę
ą
ę
 10. W przypadku importu wyrobów akcyzowych obj tych zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich
przeznaczenie w momencie zarejestrowania w Systemie e-DD nast puje automatyczne
odnotowanie obci enia zabezpieczenia generalnego podmiotu po rednicz cego kwot akcyzy
albo kwot akcyzy i opłaty paliwowej, wynikaj cymi z ilo ci i rodzaju odebranych wyrobów
akcyzowych, albo automatyczne odnotowanie obj cia tych wyrobów zabezpieczeniem
ryczałtowym podmiotu po rednicz cego.

Podatek akcyzowy - składy podatkowe (pośredni)

1. Składy podatkowe s najistotniejszym elementem procedury zawieszenia poboru akcyzy. Zgodnie
z art. 2 ust. 1 pkt 10 u.p.a. skład podatkowy to miejsce, w którym okre lone wyroby akcyzowe s
produkowane, magazynowane, przeładowywane lub do którego wyroby te s wprowadzane, lub z
którego s wyprowadzane – z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy. W
przypadku składu podatkowego znajduj cego si na terytorium Polski miejsce to jest okre lone w
zezwoleniu wydanym przez wła ciwego naczelnika urz du skarbowego.
2. Równie magazynowanie wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy mo e
odbywa si wył cznie w składzie podatkowym. Skład podatkowy mo e by prowadzony przez
podmiot, który uzyskał na to zezwolenie od naczelnika urz du skarbowego. Szczegółowe warunki
dotycz ce prowadzenia składów podatkowych mo e okre li Minister Finansów w drodze
rozporz dzenia.
3. Zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego wydaje wła ciwy naczelnik urz du
skarbowego na pisemny wniosek zainteresowanego podmiotu.
4. Zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego mo e by wydane na czas oznaczony, nie
dłu szy ni 3 lata, albo na czas nieoznaczony.
5. Wniosek o wydanie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego powinien zawiera : dane
dotycz ce podmiotu oraz prowadzonej przez niego działalno ci gospodarczej, w szczególno ci
imi i nazwisko lub nazw podmiotu, adres jego siedziby lub zamieszkania, numer w Krajowym
Rejestrze S dowym lub ewidencji działalno ci gospodarczej, numer identyfikacyjny REGON,
numer identyfikacji podatkowej (NIP), adres poczty elektronicznej oraz okre lenie rodzaju i
zakresu działalno ci, która b dzie prowadzona w składzie podatkowym, jak równie wskazanie
planowanej lokalizacji składu podatkowego, proponowanego zabezpieczenia akcyzowego oraz
liczby ju prowadzonych przez podmiot składów podatkowych. Do wniosku zał cza si plan
składu podatkowego, dokumenty potwierdzaj ce spełnienie warunków oraz dokumenty, które s
wymagane do przeprowadzenia urz dowego sprawdzenia.
6. Dla ka dego składu podatkowego wydaje si odr bne zezwolenie na prowadzenie składu
podatkowego oraz okre la si odr bny numer akcyzowy składu podatkowego. Wła ciwy
naczelnik urz du skarbowego, wydaj c zezwolenie na prowadzenie pierwszego składu
podatkowego, nadaje podmiotowi odr bn decyzj numer akcyzowy podmiotu prowadz cego
skład podatkowy.
7. Naczelnik urz du skarbowego cofa zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego równie na
wniosek podatnika.
8. Istnieje mo liwo przechowywania wyrobów akcyzowych w cudzym składzie podatkowym.
Wówczas podatnikiem z tytułu wyprowadzenia ze składu podatkowego, poza procedur
zawieszenia poboru akcyzy, wyrobów akcyzowych nieb d cych własno ci podmiotu
prowadz cego ten skład podatkowy jest podmiot b d cy wła cicielem tych wyrobów, który
uzyskał od wła ciwego naczelnika urz du skarbowego zezwolenie.
9. Zezwolenie to dotyczy konkretnego składu podatkowego i jest wydawane na czas oznaczony, nie
dłu szy ni 3 lata, albo na czas nieoznaczony, na wniosek podmiotu, który spełnia ł cznie
warunki analogiczne jak przy zezwoleniu na prowadzenie składu podatkowego, z wyj tkiem
warunku dotycz cego prowadzenia co najmniej jednego rodzaju działalno ci polegaj cej na
produkcji, przeładowywaniu lub magazynowaniu wyrobów akcyzowych, w tym b d cych
równie własno ci innych podmiotów, oraz warunku posiadania tytułu prawnego do korzystania
z miejsca, w którym ma by prowadzony skład podatkowy. Do wniosku o wydanie zezwolenia
wyprowadzenia zał cza si pisemn zgod podmiotu prowadz cego skład podatkowy na
magazynowanie w tym składzie wyrobów akcyzowych podmiotu wyst puj cego z wnioskiem
oraz dokumenty potwierdzaj ce spełnienie warunków.
ż
ż
ę
ą
ą
ż
ż
ą
ż
ć
ą
ż
ż
ą
ą
ż
ę
ż
ą
ę
ę
ś
ś
ą
ą
ś
ś
ć
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ś
ś
ę
ć
ą
ę
ś
ę
ą
ę
ę
ą
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ę
ę
ę
ą
ą
ę
ż
ę
ę
ż
ę
ą
ę
ś
ś
ć
ś
ć
ę
ś
ą
ą
ś
ś
ś
ż
ę
ą
ę
ą
ć
ą
ś
ś
ś
ą
ą
ż
ę
ą
ę
ś
ą
ć
ą
ę
ą
ś
ą
ą
ż
ę
ś
ż
ą
ą
ą
 Podatek akcyzowy - Zarejestrowani odbiorcy, zarejestrowani wysyłaj cy i podmioty
po rednicz ce (pośredni)
1. Zawieszenie poboru akcyzy nast puje równie w sytuacji, gdy towar akcyzowy jest wysyłany
przez prowadz cego skład akcyzowy do zarejestrowanego odbiorcy oraz w przypadku wysyłania
importowanych wyrobów akcyzowych przez zarejestrowanego wysyłaj cego. Instytucja
zarejestrowanego odbiorcy wykorzystywana jest w transakcjach wewn trzwspólnotowych
wyrobów akcyzowych, przy zało eniu ich dopuszczenia do konsumpcji w kraju, do którego s
dostarczane, bez dalszego składowania w składzie podatkowym. Z kolei przemieszczanie
wyrobów akcyzowych pochodz cych z importu mo e by dokonywane wył cznie przez
zarejestrowanego wysyłaj cego.
2. Zarejestrowanym odbiorc jest podmiot, któremu wydano zezwolenie na nabywanie
wewn trzwspólnotowe albo na jednorazowe nabycie wewn trzwspólnotowe wyrobów
akcyzowych wysłanych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy w ramach
prowadzonej działalno ci gospodarczej.
3. Zezwolenie na prowadzenie działalno ci zarejestrowanego odbiorcy wydaje wła ciwy
naczelnik urz du skarbowego. Zezwolenie to dotyczy konkretnego miejsca odbioru wyrobów
akcyzowych i jest wydawane na czas oznaczony, nie dłu szy ni 3 lata, albo na czas
nieoznaczony, na wniosek podmiotu, który spełnia ł cznie warunki analogiczne jak przy
zezwoleniu na prowadzenie składu podatkowego, z wyj tkiem warunku dotycz cego prowadzenia
co najmniej jednego rodzaju działalno ci polegaj cej na produkcji, przeładowywaniu lub
magazynowaniu wyrobów akcyzowych, w tym b d cych równie własno ci innych podmiotów,
oraz warunku posiadania tytułu prawnego do korzystania z miejsca, w którym ma by
prowadzony skład podatkowy. Do wniosku o wydanie zezwolenia zał cza si plan miejsca
odbioru wyrobów akcyzowych oraz dokumenty potwierdzaj ce spełnienie warunków. Dodatkowo
zarejestrowany odbiorca, z wył czeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadaj cego zezwolenie na
jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych, jest zobowi zany posiada tytuł prawny do
korzystania z wyodr bnionego miejsca przeznaczonego do odbierania wyrobów akcyzowych.
4. Zarejestrowany odbiorca, z wył czeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadaj cego zezwolenie na
jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych, mo e dokonywa nabycia wewn trzwspólnotowego
wyrobów akcyzowych na rzecz innych podmiotów. Zawieszenie poboru akcyzy trwa do momentu
otrzymania przez zarejestrowanego odbiorc przesyłanych towarów. Po ich otrzymaniu jest on
zobowi zany zapłaci akcyz według zasad obowi zuj cych w pa stwie otrzymania wyrobów.
Rozwi zanie to zapewnia zwolnienie z obowi zku zapłaty akcyzy przez wysyłaj cego towar, z
jednoczesnym poborem podatku w pa stwie, w którym towar ma zosta dopuszczony do
konsumpcji.
5. Funkcje zarejestrowanych odbiorców, posiadaj cych zezwolenie na nabywanie
wewn trzwspólnotowe oraz na jednorazowe nabycie wewn trzwspólnotowe wyrobów
akcyzowych, nie ró ni si mi dzy sob . Oba typy podmiotów s uprawnione do otrzymania
wyrobów akcyzowych, od których nie została zapłacona akcyza w kraju wysyłki. Podmioty te
musz zagwarantowa płatno akcyzy przed wysłaniem towarów i zapłaci podatek po
otrzymaniu wyrobów w kraju przeznaczenia towarów. Podstawowa ró nica mi dzy nimi
sprowadza si do tego, e przy zezwoleniu na nabywanie wewn trzwspólnotowe zarejestrowany
odbiorca posiada stałe zezwolenie organów skarbowych kraju otrzymania wyrobów akcyzowych
do nabywania tych towarów od prowadz cych składy podatkowe w innych krajach
członkowskich UE i przedkłada stałe zabezpieczenie na pokrycie nale no ci akcyzowych z tytułu
sprzeda y tych wyrobów. Natomiast przy zezwoleniu na jednorazowe nabycie
wewn trzwspólnotowe zarejestrowany odbiorca otrzymuje jednorazowe zezwolenie na nabycie
konkretnej partii wyrobów akcyzowych; wówczas musi zło y odpowiednie zabezpieczenie
finansowe.
6. Zarejestrowanym wysyłaj cym jest podmiot, któremu wydano zezwolenie na wysyłanie
importowanych wyrobów akcyzowych z miejsca importu z zastosowaniem procedury
zawieszenia poboru akcyzy, w ramach prowadzonej działalno ci gospodarczej.
7. Zezwolenie na prowadzenie działalno ci zarejestrowanego wysyłaj cego wydaje wła ciwy
naczelnik urz du skarbowego. Zezwolenie to jest wydawane na czas oznaczony, nie dłu szy ni 3
lata, albo na czas nieoznaczony, na wniosek podmiotu, który spełnia ł cznie warunki analogiczne
jak przy zezwoleniu na prowadzenie składu podatkowego, z wyj tkiem warunku dotycz cego
prowadzenia co najmniej jednego rodzaju działalno ci polegaj cej na produkcji,
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ę
ę
ą
ę
ż
ć
ć
ś
ą
ż
ą
ę
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ę
ć
ę
ą
ż
ń
ą
ś
ś
ś
ę
ż
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ś
ą
ć
ś
ć
ż
ą
ż
ż
ć
ą
ą
ą
ą
ń
ą
ż
ż
ą
ś
ś
ą
ą
ą
ć
ą
ą
ż
ą
ć
ą
ą
ą
ę
ą
ć
ą
ą
ę
ż
ś
ś
ą
ż
ą
ć
 przeładowywaniu lub magazynowaniu wyrobów akcyzowych, w tym b d cych równie
własno ci innych podmiotów, oraz warunku posiadania tytułu prawnego do korzystania z
miejsca, w którym ma by prowadzony skład podatkowy. Do wniosku o wydanie zezwolenia
zał cza si dokumenty potwierdzaj ce spełnienie warunków.
8. Podmiotem po rednicz cym jest podmiot maj cy siedzib lub miejsce zamieszkania na
terytorium Polski, któremu wydano zezwolenie na prowadzenie działalno ci polegaj cej na
dostarczaniu wyrobów akcyzowych obj tych zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich
przeznaczenie ze składu podatkowego na terytorium Polski do podmiotu zu ywaj cego.
9. Z kolei podmiot zu ywaj cy to podmiot maj cy miejsce zamieszkania, siedzib lub miejsce
prowadzenia działalno ci gospodarczej na terytorium Polski, który wyroby akcyzowe obj te
zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie zu ywa na cele uprawniaj ce do
zwolnienia, albo podmiot niemaj cy miejsca zamieszkania, siedziby lub miejsca prowadzenia
działalno ci gospodarczej na terytorium Polski, który odbiera nabyte wyroby energetyczne
zwolnione od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie, bezpo rednio do zbiornika na stałe
zamontowanego na statku powietrznym lub jednostce pływaj cej, je eli w dokumencie dostawy
jest zidentyfikowany statek powietrzny lub jednostka pływaj ca, na które s dostarczane nabyte
wyroby.

Podatek akcyzowy - Przemieszczanie wyrobów akcyzowych znajduj cych si poza procedur

zawieszenia poboru akcyzy (pośredni)
1. Oprócz przemieszczania wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy
mo liwe jest równie przemieszczanie wyrobów akcyzowych z akcyz ju zapłacon w pa stwie
wysyłki. Dostawa wewn trzwspólnotowa lub nabycie wewn trzwspólnotowe wyrobów
akcyzowych, na potrzeby wykonywanej działalno ci gospodarczej na terytorium Polski, wyrobów
akcyzowych znajduj cych si poza procedur zawieszenia poboru akcyzy, s dokonywane na
podstawie uproszczonego dokumentu towarzysz cego. Uproszczony dokument towarzysz cy
mo e by zast piony przez dokument handlowy, w przypadku gdy dokument ten zawiera takie
same dane, jakie s wymagane dla uproszczonego dokumentu towarzysz cego.
2. Zwrot przysługuje równie w przypadku eksportu wyrobów akcyzowych, od których akcyza
została zapłacona w Polsce, na rzecz podatnika, który dokonał eksportu tych wyrobów
akcyzowych, albo podmiotu, który nabył te wyroby akcyzowe od podatnika i dokonał ich
eksportu.
3. Zwrot jest dokonywany na pisemny wniosek zło ony do wła ciwego naczelnika urz du
skarbowego wraz z dokumentami potwierdzaj cymi zapłat akcyzy na terytorium Polski.
4. Zwrotowi nie podlega akcyza od dostaw wewn trzwspólnotowych i eksportu wyrobów
oznaczonych znakami akcyzy, a tak e kwota akcyzy ni sza od minimalnej kwoty zwrotu.
5. Nie podlegaj akcyzie wyroby akcyzowe zakcyz zapłacon na terytorium pa stwa
członkowskiego nabywane przez osob fizyczn iprzywo one przez t osob osobi cie na
własny u ytek. Natomiast je eli osoba fizyczna zamierza naby wewn trzwspólnotowo, nie w
celach prowadzonej działalno ci gospodarczej, wyroby akcyzowe znajduj ce si poza procedur
zawieszenia poboru akcyzy, w tym wyroby opodatkowane zerow stawk akcyzy, i wyroby te
maj by jej dostarczane na terytorium Polski (sprzeda wysyłkowa), to takie nabycie mo e by
dokonane wył cznie za po rednictwem przedstawiciela podatkowego. W tej sytuacji przyjmuje
si , e nabycia wewn trzwspólnotowego nie dokonuje ta osoba fizyczna, lecz przedstawiciel
podatkowy. Przedstawiciela podatkowego na terytorium Polski wyznacza sprzedawca.
6. Przedstawiciel podatkowy jest zobowi zany: 1) uzyska zezwolenie od naczelnika urz du
skarbowego na wykonywanie czynno ci w charakterze przedstawiciela podatkowego na
terytorium Polski; 2) oblicza akcyz i dokonywa zapłaty akcyzy przypadaj cej do zapłaty; 3)
składa wła ciwemu naczelnikowi urz du skarbowego deklaracj podatkow .
7. Zezwolenie na wykonywanie czynno ci wcharakterze przedstawiciela podatkowego wydaje
naczelnik urz du celnego. Zezwolenie to jest wydawane na czas oznaczony, nie dłu szy ni 3 lata,
albo na czas nieoznaczony, na wniosek sprzedawcy. Wniosek powinien zawiera dane dotycz ce
sprzedawcy oraz dane dotycz ce przedstawiciela podatkowego. Przedstawicielem podatkowym
mo e by podmiot, który spełnia ł cznie warunki analogiczne jak przy zezwoleniu na
prowadzenie składu podatkowego, z wyj tkiem warunku dotycz cego prowadzenia co najmniej
jednego rodzaju działalno ci polegaj cej na produkcji, przeładowywaniu lub magazynowaniu
ę
ą
ż
ż
ż
ą
ż
ć
ś
ć
ć
ś
ę
ć
ż
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ż
ą
ś
ą
ś
ś
ć
ż
ą
ą
ć
ę
ż
ś
ą
ę
ą
ę
ą
ż
ę
ę
ą
ś
ą
ą
ś
ę
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ć
ą
ą
ż
ż
ż
ą
ę
ć
ą
ż
ą
ę
ę
ż
ć
ą
ś
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ę
ć
ą
ą
ę
ż
ę
ę
ą
ę
ż
ą
ś
ą
ż
ń
ń
ą
ę
ę
ą
ę
ż
ą
ć
ą
 wyrobów akcyzowych, w tym b d cych równie własno ci innych podmiotów, oraz warunku
posiadania tytułu prawnego do korzystania z miejsca, w którym ma by prowadzony skład
podatkowy. Do wniosku o wydanie zezwolenia sprzedawca jest zobowi zany zał czy
o wiadczenie o wyra eniu zgody przez przedstawiciela podatkowego na wykonywanie przez
niego czynno ci w tym charakterze oraz dokumenty potwierdzaj ce spełnienie przez
przedstawiciela podatkowego warunków.

Podatek akcyzowy - dokumentacja w obrocie wyrobami akcyzowymi (pośredni)

1. Szczególny sposób dokumentowania obrotu wyrobami akcyzowymi wynika ze specyficznych
procedur dotycz cych realizowania tego obrotu i konieczno ci zapewnienia kontroli nad tymi
wyrobami. Wobrocie towarami akcyzowymi zastosowanie maj trzy podstawowe
dokumenty:
• elektroniczny administracyjny dokument (e-AD) lub dokument zast puj cy e-AD,
• elektroniczny dokument (e-DD) lub dokument zast puj cy e-DD,
• uproszczony dokument towarzysz cy (UDT).
2. Elektroniczny administracyjny dokument to dokument, na podstawie którego przemieszcza si
wyroby akcyzowe z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy.
3. Podmiot wysyłaj cy wyroby akcyzowe, aby mogło by zastosowane wobec niego zawieszenie
poboru akcyzy, musi przesła do Systemu projekt dokumentu e-AD i doł czy go do
przewo onych wyrobów. Je eli System jest niedost pny, podmiot wysyłaj cy sporz dza
dokument zast puj cy e-AD i przekazuje kopie tego dokumentu wła ciwemu naczelnikowi
urz du skarbowego i naczelnikowi urz du celno-skarbowego. Wówczas przez okre lony czas nie
jest on zobowi zany do zapłaty podatku akcyzowego.
4. Elektroniczny dokument to dokument, na podstawie którego przemieszcza si wyroby
akcyzowe obj te zwolnieniem od akcyzy ze wzgl du na ich przeznaczenie lub wymienionych w
zał czniku nr 2 do u.p.a., opodatkowanych zerow stawk akcyzy ze wzgl du na ich
przeznaczenie.
5. Podmiot wysyłaj cy wyroby akcyzowe, aby mogło by zastosowane wobec niego zwolnienie z
podatku akcyzowego lub zastosowanie stawki zerowej, musi przesła do Systemu projekt
dokumentu e-DD i doł czy go do przewo onych wyrobów.
6. Wyroby akcyzowe mog by przedmiotem dostawy lub nabycia wewn trzwspólnotowego
równie wtedy, kiedy został ju zapłacony podatek w kraju wysyłki. W takim przypadku obrót
tymi towarami odbywa si na podstawie uproszczonego dokumentu towarzysz cego.
7. Uproszczony dokument towarzysz cy wykorzystuje si przy przemieszczeniu w ramach
dostawy wewn trzwspólnotowej lub nabycia wewn trzwspólnotowego wyrobów akcyzowych
znajduj cych si poza procedur zawieszenia poboru akcyzy. Dokument UDT wystawiany jest
przez wysyłaj cego towar do kraju członkowskiego, je eli został pobrany podatek akcyzowy w
Polsce. Wówczas podmiotowi temu przysługuje zwrot zapłaconej akcyzy, pod warunkiem
przedstawienia potwierdzenia otrzymania wyrobów przez odbiorc . Potwierdzenie to
dokonywane jest wła nie na dokumencie UDT, który powinien wróci do wysyłaj cego wyroby w
Polsce.

Podatek akcyzowy - zabezpieczenia akcyzowe (pośredni)

1. Jednym z warunków dokonywania obrotu wyrobami akcyzowymi jest zło enie zabezpieczenia
akcyzowego. Do zło enia zabezpieczenia akcyzowego w kwocie pokrywaj cej powstałe albo
mog ce powsta zobowi zanie podatkowe albo powstałe lub mog ce powsta zobowi zanie
podatkowe oraz opłat paliwow , której obowi zek zapłaty powstał albo mo e powsta , s
zobowi zane nast puj ce podmioty:
1) podmiot prowadz cy skład podatkowy,
2) zarejestrowany odbiorca,
3) zarejestrowany wysyłaj cy,
4) podatnik przechowuj cy wyroby akcyzowe w cudzym składzie podatkowym, b d cy wła cicielem
tych wyrobów, z tytułu wyprowadzenia ich ze składu podatkowego,
5) podatnik, który nabywa wewn trzwspólnotowo wyroby akcyzowe z akcyz zapłacon na
terytorium pa stwa członkowskiego UE,
ś
ą
ę
ą
ż
ą
ą
ż
ń
ę
ą
ą
ś
ę
ą
ę
ć
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ś
ż
ą
ż
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ć
ż
ć
ć
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ę
ę
ą
ą
ć
ż
ą
ć
ę
ś
ę
ą
ś
ą
ę
ć
ą
ą
ć
ś
ą
ą
ę
ż
ć
ą
ą
ą
ą
ą
ć
ż
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ę
ę
ć
ą
ą
ś
ć
ą
ć
ę
ą
ą
 6) podmiot po rednicz cy,
7) przedstawiciel podatkowy,
8) po rednicz cy podmiot tytoniowy, z wył czeniem przedsi biorcy zagranicznego,
9) podmiot reprezentuj cy przedsi biorc zagranicznego.
2. Zabezpieczenie akcyzowe obowi zuje na całym terytorium Unii Europejskiej. Podmioty
zobowi zane do zło enia zabezpieczenia akcyzowego mog wybra form zabezpieczenia
spo ród wy ej okre lonych. Zabezpieczenie akcyzowe mo e by zło one w kilku formach, pod
warunkiem e ł cznie pokryj cał wymagan kwot zabezpieczenia akcyzowego.
3. Wła ciwy naczelnik urz du skarbowego odmawia przyj cia zabezpieczenia akcyzowego, je eli
stwierdzi, e nie zapewni ono pokrycia w nale nej wysoko ci kwoty zobowi zania podatkowego
albo kwoty zobowi zania podatkowego oraz kwoty opłaty paliwowej. Ponadto wła ciwy
naczelnik urz du skarbowego odmawia przyj cia zabezpieczenia akcyzowego z okre lonym
terminem wa no ci, je eli nie zabezpiecza ono w sposób skuteczny pokrycia w terminie kwoty
zobowi zania podatkowego albo kwoty zobowi zania podatkowego oraz kwoty opłaty paliwowej.
Je eli wła ciwy naczelnik urz du celnego stwierdzi, e zło one zabezpieczenie akcyzowe nie
zapewnia pokrycia w nale nej wysoko ci lub w terminie kwoty zobowi zania podatkowego albo
kwoty zobowi zania podatkowego oraz opłaty paliwowej, jest zobowi zany za da przedłu enia
zabezpieczenia, zło enia dodatkowego lub nowego zabezpieczenia akcyzowego. Podmiot, który
zło ył zabezpieczenie akcyzowe na czas oznaczony, jest obowi zany najpó niej na miesi c przed
upływem tego terminu udokumentowa przedłu enie jego wa no ci lub zło y nowe
zabezpieczenie akcyzowe.
4. Zabezpieczenie akcyzowe nie mo e zosta zwrócone, dopóki nie wygasn lub nie b d mogły ju
powsta zobowi zanie podatkowe oraz obowi zek zapłaty opłaty paliwowej. Je eli zobowi zanie
podatkowe lub obowi zek zapłaty opłaty paliwowej wyga nie cz ciowo lub nie mo e ju
powsta do cz ci zabezpieczonej kwoty, zło one zabezpieczenie zostaje niezwłocznie cz ciowo
zwrócone podmiotowi, który je zło ył, na jego wniosek. Je eli zobowi zanie podatkowe oraz
obowi zek zapłaty opłaty paliwowej wyga nie lub nie mo e ju powsta , zabezpieczenie
akcyzowe zostaje zwrócone na wniosek podmiotu, który je zło ył, w terminie 7 dni.
5. Wła ciwy naczelnik urz du skarbowego zwalnia podatnika przechowuj cego wyroby akcyzowe
w cudzym składzie podatkowym, b d cego wła cicielem tych wyrobów, z tytułu wyprowadzenia
ich ze składu podatkowego, z obowi zku zło enia zabezpieczenia akcyzowego, je eli podatnik
ten spełnia warunki, o których mowa wy ej w pkt 1 i 3–5.
6. Zwolnienie jest udzielane na czas oznaczony, nie dłu szy ni 2 lata, w drodze decyzji, na pisemny
wniosek podmiotu. Na pisemny wniosek zwolnionego podmiotu zwolnienie mo e by
przedłu one, w drodze decyzji, na kolejne okresy nie dłu sze ni 2 lata.
7. Wła ciwy naczelnik urz du skarbowego cofa zwolnienie w przypadku, gdy podmiot, któremu
udzielono zwolnienia, naruszy którykolwiek z jego warunków.
8. Szczegółowe warunki dotycz ce ustanawiania zabezpiecze akcyzowych zostały okre lone w
rozporz dzeniu Ministra Finansów

Podatek akcyzowy - zezwolenia akcyzowe (pośredni)

1. Uzyskanie zezwolenia akcyzowego jest wymagane na:
1) prowadzenie składu podatkowego,
2) nabywanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca,
3) jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca, 4) wysyłanie
wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany wysyłaj cy,
5) wykonywanie czynno ci w charakterze przedstawiciela podatkowego,
6) prowadzenie działalno ci jako podmiot po rednicz cy,
7) wyprowadzenie wyrobów akcyzowych z cudzego składu podatkowego.
2. Wydanie, odmowa wydania, zmiana oraz cofni cie zezwolenia nast puje w drodze decyzji.

Podatek akcyzowy - Opodatkowanie podatkiem akcyzowym samochodów osobowych (pośredni)

1. Obowi zek podatkowy z tytułu importu samochodu osobowego niezarejestrowanego wcze niej
na terytorium Polski zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z dniem powstania długu
celnego w rozumieniu przepisów prawa celnego.
ż
ż
ś
ś
ś
ś
ś
ą
ą
ć
ć
ą
ą
ż
ą
ś
ż
ż
ż
ż
ą
ę
ś
ą
ę
ą
ś
ą
ś
ż
ś
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ś
ę
ę
ę
ś
ż
ą
ą
ę
ą
ż
ę
ą
ę
ż
ą
ą
ś
ę
ż
ć
ą
ć
ą
ś
ż
ą
ś
ż
ż
ą
ę
ś
ę
ą
ę
ż
ą
ż
ż
ż
ę
ż
ś
ż
ę
ń
ż
ś
ż
ż
ż
ą
ą
ż
ć
ę
ż
ż
ą
ż
ś
ę
ą
ć
ą
ą
ś
ą
ź
ą
ż
ć
ż
ą
ę
ć
ę
ż
ą
ż
ć
ą
ś
ę
ż
ś
ś
ż
ą
ś
ż
ś
ż
ż
ż
ć
 2. Obowi zek podatkowy z tytułu sprzeda y na terytorium Polski samochodu osobowego
niezarejestrowanego na terytorium Polski zgodnie z przepisami o ruchu drogowym powstaje z
dniem wydania. Je eli sprzeda samochodu osobowego powinna by potwierdzona faktur ,
obowi zek podatkowy powstaje z dniem wystawienia faktury, nie pó niej jednak ni w 7. dniu,
licz c od dnia wydania.
3. Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemaj ca
osobowo ci prawnej, która dokonuje czynno ci podlegaj cych opodatkowaniu.
4. Natomiast zwolnione od akcyzy s samochody osobowe b d ce pojazdami elektrycznymi lub
pojazdami nap dzanymi wodorem zgodnie z ustaw o elektromobilno ci i paliwach
alternatywnych.
5. Podatnik z tytułu sprzeda y na terytorium Polski samochodu osobowego jest zobowi zany, bez
wezwania organu podatkowego, składa wła ciwemu naczelnikowi urz du skarbowego deklaracje
podatkowe w sprawie akcyzy, według ustalonego wzoru, oraz oblicza i wpłaca akcyz na
rachunek wła ciwego urz du skarbowego za miesi czne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25.
dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu, w którym powstał obowi zek podatkowy.
6. Podatnik z tytułu nabycia wewn trzwspólnotowego samochodu osobowego jest zobowi zany po
dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium Polski, bez wezwania organu podatkowego, zło y
deklaracj uproszczon , według ustalonego wzoru, wła ciwemu naczelnikowi urz du skarbowego
w terminie 14 dni, licz c od dnia powstania obowi zku podatkowego, nie pó niej jednak ni w
dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium Polski zgodnie z przepisami o ruchu
drogowym. Jest on zobowi zany po dokonaniu jego przemieszczenia na terytorium Polski, bez
wezwania organu podatkowego, dokona obliczenia i zapłaty na rachunek wła ciwego urz du
skarbowego podatku akcyzowego w terminie 30 dni, licz c od dnia powstania obowi zku
podatkowego, nie pó niej jednak ni w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium
Polski zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.
7. Podmiot, który nabył prawo rozporz dzania jak wła ciciel samochodem osobowym
niezarejestrowanym wcze niej na terytorium Polski zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, od
którego akcyza została zapłacona na terytorium Polski, dokonuj cy dostawy
wewn trzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego, lub je eli w jego imieniu ta
dostawa albo eksport s realizowane, ma prawo do zwrotu akcyzy na wniosek, zło ony
wła ciwemu naczelnikowi urz du skarbowego w terminie roku od dnia dokonania dostawy
wewn trzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego. Zwrotowi nie podlega akcyza
w kwocie ni szej ni minimalna kwota zwrotu.
8. Podmiot ten jest zobowi zany posiada dokumenty potwierdzaj ce dokonanie dostawy
wewn trzwspólnotowej albo eksportu, którymi s w szczególno ci: dokumenty przewozowe,
celne, faktura i specyfikacja dostawy oraz inne dokumenty handlowe zwi zane z dostaw
wewn trzwspólnotow albo eksportem.

Podatek akcyzowy - znaki akcyzy (pośredni)

1. Obowiązek oznaczenia znakami akcyzy wyrobów akcyzowych wymienionych w zał czniku nr 3,
do których nale :
• – gaz ziemny,
– oleje mineralne,
– smary,
– napoje alkoholowe,
• – wyroby tytoniowe.
2. Obowi zek oznaczenia znakami akcyzy tych wyrobów słu y kontroli obrotu tymi wyrobami,
uszczelnia system poboru podatku akcyzowego oraz wiadczy o legalnym dopuszczeniu ich do
obrotu na terytorium Polski.
3. Podatkowe znaki akcyzy s potwierdzeniem wpłaty zaliczki na podatek akcyzowy. Potwierdzaj
one prawo podmiotu zobowi zanego do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy do
wprowadzenia wyrobu do obrotu.
4. Wyroby akcyzowe podlegaj ce obowi zkowi oznaczania znakami akcyzy nie mog by
przedmiotem obrotu na terytorium Polski bez ich uprzedniego prawidłowego oznaczenia
odpowiednimi znakami akcyzy. Nie mog by one równie importowane oraz przywiezione na
terytorium Polski w wyniku nabycia wewn trzwspólnotowego poza procedur zawieszenia
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ą
ż
ś
ż
ę
ą
ę
ż
ż
ź
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ś
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ż
ć
ć
ą
ą
ą
ć
ś
ś
ż
ć
ą
ę
ą
ą
ś
ś
ą
ą
ż
ę
ż
ś
ą
ą
ą
ś
ź
ę
ą
ć
ć
ż
ź
ą
ś
ę
ś
ą
ą
ą
ć
ż
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ż
ę
ż
ą
ą
ć
ą
ą
ć
 poboru akcyzy. W przypadku wyrobów obj tych procedur zawieszenia poboru akcyzy musz
by one prawidłowo oznaczone odpowiednimi znakami akcyzy przed zako czeniem tej
procedury.
5. Znaki akcyzy mog mie w szczególno ci posta :
– banderol,
– znaków cechowych lub
– odcisków piecz ci.
6. Znak akcyzy jest nanoszony na opakowanie jednostkowe wyrobu akcyzowego lub bezpo rednio
na wyrób akcyzowy w taki sposób, aby zdj cie znaku lub otwarcie opakowania w miejscu
przeznaczonym do jego otwierania albo u ycie wyrobu powodowały trwałe i widoczne
uszkodzenie znaku w sposób uniemo liwiaj cy jego powtórne u ycie, chyba e znak akcyzy jest
nanoszony bezpo rednio na wyrób akcyzowy w sposób trwały.
7. Decyzj o wydaniu znaków akcyzy wydaje wła ciwy naczelnik urz du skarbowego na pisemny
wniosek podmiotu zobowi zanego do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy.

Podatek akcyzowy - technika poboru podatku (pośredni)

1. Podatnicy podatku akcyzowego s zobowi zani składa w urz dzie skarbowym deklaracje dla
podatku akcyzowego za okresy miesi czne w terminie do 25. dnia miesi ca nast puj cego po
miesi cu, w którym powstał obowi zek podatkowy.
2. Podatnicy s zobowi zani do obliczenia i zapłaty podatku akcyzowego za okresy miesi czne w
terminie do 25. dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu, w którym powstał obowi zek
podatkowy, na rachunek wła ciwego urz du skarbowego, z wyj tkiem szczegółowych przepisów
ustawy o podatku akcyzowym, z których wynika inny termin płatno ci. Inne zasady składania
deklaracji i zapłaty podatku akcyzowego dotycz :
1) podatnika zobowi zanego do zło enia deklaracji podatkowej, obliczenia i zapłaty akcyzy od
energii elektrycznej;
2) podatnika, który nabywa wewn trzwspólnotowo wyroby akcyzowe znajduj ce si poza procedur
zawieszenia poboru akcyzy – wówczas zobowi zany jest zło y deklaracj uproszczon i dokona
zapłaty akcyzy w terminie 10 dni, licz c od dnia powstania obowi zku podatkowego;
3) podmiotu dokonuj cego nabycia wewn trzwspólnotowego samochodów osobowych
niezarejestrowanych na terytorium Polski – wówczas zobowi zany jest po przywozie ich do Polski
zło y deklaracj uproszczon w terminie 14 dni, licz c od dnia powstania obowi zku podatkowego,
nie pó niej jednak ni w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium Polski, i dokona
zapłaty akcyzy w terminie 30 dni, licz c od dnia powstania obowi zku podatkowego, nie pó niej
jednak ni w dniu rejestracji tego pojazdu w Polsce.
3. Powy sze unormowania nie dotycz akcyzy płaconej przez podatników od dokonywanego przez
nich importu wyrobów akcyzowych. Podatnicy ci s zobowi zani do obliczenia i wykazania
kwoty akcyzy w zgłoszeniu celnym, z uwzgl dnieniem obowi zuj cych stawek akcyzy. Podatnik
dokonuj cy importu wyrobów akcyzowych jest zobowi zany do zapłaty akcyzy w terminie i na
warunkach okre lonych w przepisach prawa celnego dla nale no ci celnych równie wtedy, gdy
towary zostały zwolnione od nale no ci celnych przywozowych lub stawki celne zostały
zawieszone albo obni one do zerowej stawki celnej.

Podatek od gier
1. Dotyczy on przychodów osi ganych przez podmioty prowadz ce działalno w zakresie gier
hazardowych, do których zalicza si gry losowe, zakłady wzajemne, gry w karty oraz gry na
automatach. Dotyczy równie podmiotów urz dzaj cych gry obj te monopolem pa stwa, do
których zalicza si gry liczbowe, loterie pieni ne i gry telebingo. Ponadto obejmuje uczestników
turnieju gry pokera.
2. Grami losowymi s gry, w tym urz dzane przez sie Internet, o wygrane pieni ne lub rzeczowe,
których wynik w szczególno ci zale y od przypadku.
3. Zakładami wzajemnymi s zakłady o wygrane pieni ne lub rzeczowe, polegaj ce na
odgadywaniu:
• wyników sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierz t, w których uczestnicy wpłacaj stawki,
a wysoko wygranej zale y od ł cznej kwoty wpłaconych stawek – totalizatory;
ć
ż
ć
ą
ż
ź
ę
ą
ż
ś
ć
ą
ś
ę
ś
ę
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ć
ą
ż
ą
ś
ś
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ż
ż
ą
ż
ę
ś
ę
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ę
ę
ę
ż
ż
ę
ć
ą
ą
ś
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ż
ą
ą
ż
ę
ą
ą
ż
ą
ć
ą
ś
ą
ę
ę
ś
ą
ą
ę
ż
ś
ę
ą
ć
ż
ą
ń
ę
ę
ż
ń
ą
ę
ą
ą
ś
ą
ą
ą
ź
ą
ć
ć
 • zaistnienia ró nych zdarze , w tym zdarze wirtualnych, w których uczestnicy wpłacaj stawki, a
wysoko wygranych zale y od umówionego, pomi dzy przyjmuj cym zakład a wpłacaj cym
stawk , stosunku wpłaty do wygranej – bukmacherstwo; przez zdarzenia wirtualne rozumie si
generowane komputerowo zdarzenia dotycz ce sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierz t.
4. Grami na automatach s gry na urz dzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub
elektronicznych, w tym komputerowych, oraz gry odpowiadaj ce zasadom gier na automatach
urz dzane przez sie Internet, o wygrane pieni ne lub rzeczowe, w których gra zawiera element
losowo ci.
5. Grami w karty s gry black jack, poker i baccarat, je eli s rozgrywane o nagrody pieni ne lub
rzeczowe.
6. Podatnikiem podatku od gier jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna
niemaj ca osobowo ci prawnej, która prowadzi działalno w zakresie gier hazardowych na
podstawie udzielonej koncesji lub udzielonego zezwolenia, z wył czeniem loterii promocyjnych,
podmiot urz dzaj cy gry obj te monopolem pa stwa oraz uczestnik turnieju gry pokera
organizowanego przez podmiot posiadaj cy koncesj na prowadzenie kasyna gry.
7. Przedmiotem opodatkowania podatkiem od gier jest:
• urz dzanie gier hazardowych, z wył czeniem urz dzania loterii promocyjnych, loterii fantowych i
gry bingo fantowe oraz urz dzania pokera rozgrywanego w formie turnieju gry pokera,
• udział w pokerze rozgrywanym w formie turnieju gry pokera.
8. Podatnicy urz dzaj cy gry liczbowe s zobowi zani, bez wezwania, do obliczenia i zapłaty
podatku od gier na rachunek wła ciwego urz du skarbowego, wst pnie za okresy dzienne.
Wst pnych wpłat podatku od gier za okresy dzienne podatnicy dokonuj nie pó niej ni w
terminie 10 dni od dnia losowania. Wpłaty dzienne dokonane za miesi c rozliczeniowy s
uwzgl dniane w deklaracjach podatkowych i stanowi zaliczk na podatek od gier.

Podatek rolny

1. Podmiotem podatku s osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki
nieposiadaj ce osobowo ci prawnej, b d ce:
1) wła cicielami gruntów;
2) posiadaczami samoistnymi gruntów;
3) u ytkownikami wieczystymi gruntów;
4) posiadaczami gruntów stanowi cych własno Skarbu Pa stwa lub jednostki samorz du
terytorialnego, je eli posiadanie:
a) wynika z umowy zawartej z wła cicielem, z Krajowym O rodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z
innego tytułu prawnego a tak e je eli dotyczy nieruchomo ci znajduj cych si w Krajowym
Zasobie Nieruchomo ci albo
b) jest bez tytułu prawnego, z wyj tkiem gruntów wchodz cych w skład Zasobu Własno ci Rolnej
Skarbu Pa stwa lub b d cych w zarz dzie Lasów Pa stwowych; w tym przypadku podatnikami s
odpowiednio jednostki organizacyjne Krajowego O rodka Wsparcia Rolnictwa i Lasów
Pa stwowych.
2. Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegaj grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i
budynków jako u ytki rolne, z wyj tkiem gruntów zaj tych na prowadzenie działalno ci
gospodarczej innej ni działalno rolnicza. Za gospodarstwo rolne uwa a si obszar gruntów, w
powy szym rozumieniu, o ł cznej powierzchni przekraczaj cej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy,
stanowi cych własno lub znajduj cych si w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo
jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadaj cej osobowo ci prawnej.
3. Podatnikom podatku rolnego przysługuje ulga inwestycyjna z tytułu wydatków poniesionych na:
1) budow lub modernizacj budynków inwentarskich słu cych do chowu, hodowli i utrzymywania
zwierz t gospodarskich oraz obiektów słu cych ochronie rodowiska,
2) zakup i zainstalowanie deszczowni, urz dze melioracyjnych i urz dze zaopatrzenia
gospodarstwa w wod , urz dze do wykorzystywania na cele produkcyjne naturalnych ródeł energii
(wiatru, biogazu, sło ca, spadku wód) Podstaw opodatkowania podatkiem rolnym stanowi: dla
gruntów gospodarstw rolnych – liczba hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie
powierzchni, rodzajów i klas u ytków rolnych wynikaj cych z ewidencji gruntów i budynków oraz z
ń
ą
ą
ż
ę
ż
ę
ę
ś
ą
ą
ś
ą
ś
ć
ę
ń
ą
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ć
ś
ś
ę
ż
ś
ń
ć
ę
ą
ś
ą
ń
ą
ą
ż
ą
ę
ż
ą
ż
ń
ę
ś
ć
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ń
ą
ę
ą
ę
ż
ę
ą
ą
ą
ę
ą
ę
ś
ń
ć
ą
ż
ń
ń
ę
ą
ś
ż
ś
ą
ś
ą
ś
ą
ę
ć
ą
ę
ś
ą
ś
ą
ń
ą
ą
ę
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ź
ń
ź
ą
ę
ż
ś
ż
ą
ś
ą
ą
ą
ę
ą
 zaliczenia do okr gu podatkowego; dla pozostałych gruntów – liczba hektarów rzeczywistych
wynikaj ca z ewidencji gruntów i budynków.
4. Podstaw opodatkowania podatkiem rolnym stanowi: dla gruntów gospodarstw rolnych – liczba
hektarów przeliczeniowych ustalana na podstawie powierzchni, rodzajów i klas u ytków rolnych
wynikaj cych z ewidencji gruntów i budynków oraz z zaliczenia do okr gu podatkowego; dla
pozostałych gruntów – liczba hektarów rzeczywistych wynikaj ca z ewidencji gruntów i
budynków.
5. Hektary przeliczeniowe powstaj jako iloczyn rzeczywistych hektarów gruntu i przeliczników
powierzchni u ytków rolnych. Ustawa o podatku rolnym wymienia cztery okr gi podatkowe, do
których zalicza si gminy oraz miasta w zale no ci od warunków ekonomicznych i produkcyjno-
klimatycznych.
6. Wysoko podatku od 1 hektara przeliczeniowego gruntów gospodarstw rolnych za rok
podatkowy stanowi równowarto pieni n 2,5 kwintala yta, natomiast od 1 ha pozostałych
gruntów za rok podatkowy wynosi równowarto pieni n 5 kwintali yta, obliczon według
redniej ceny skupu yta za 11 kwartałów poprzedzaj cych kwartał poprzedzaj cy rok podatkowy,
ustalon na podstawie danych Głównego Urz du Statystycznego. Rady gmin s uprawnione do
obni enia na obszarze gminy cen skupu przyjmowanych za podstaw obliczania podatku rolnego.
7. Podatek rolny na rok podatkowy od osób fizycznych ustala, wdrodze decyzji, wójt, burmistrz lub
prezydent miasta wła ciwy ze wzgl du na miejsce poło enia gruntów. Podatek jest płatny wratach
proporcjonalnych, do czasu trwania obowi zku podatkowego, w terminach do 15 marca, 15 maja,
15 wrze nia i 15 listopada roku podatkowego.
8. Osoby prawne, jednostki organizacyjne, wtym spółki nieposiadaj ce osobowo ci prawnej,
jednostki organizacyjne Krajowego O rodka Wsparcia Rolnictwa, atak e jednostki organizacyjne
Lasów Pa stwowych s zobowi zane: 1) składa , w terminie do dnia 15 stycznia, organowi
podatkowemu wła ciwemu ze wzgl du na miejsce poło enia gruntów deklaracje na podatek rolny
na dany rok podatkowy, a je eli obowi zek podatkowy powstał po tym dniu – w terminie 14 dni
od dnia zaistnienia okoliczno ci uzasadniaj cych powstanie tego obowi zku; 2) wpłaca w ratach
proporcjonalnych do czasu trwania obowi zku podatkowego obliczony w deklaracji podatek
rolny na rachunek bud etu wła ciwej gminy w terminach do dnia 15 marca, 15 maja, 15 wrze nia
i 15 listopada.
9. W stosunku do osób fizycznych, na których ci y obowi zek podatkowy w zakresie podatku
rolnego oraz jednocze nie w zakresie podatku od nieruchomo ci lub podatku le nego, dotycz cy
przedmiotów opodatkowania poło onych na terenie tej samej gminy, wysoko nale nego
zobowi zania podatkowego pobieranego w formie ł cznego zobowi zania pieni nego ustala
organ gminy w jednej decyzji (nakazie płatniczym). Ł czne zobowi zanie pieni ne nale ne od
przedmiotów opodatkowania stanowi cych współwłasno lub znajduj cych si w posiadaniu
dwóch lub wi cej osób fizycznych ustala si w odr bnej decyzji (nakazie płatniczym), któr
wystawia si na któregokolwiek ze współwła cicieli (posiadaczy). Je eli gospodarstwo rolne
prowadzi w cało ci jedna z tych osób, nakaz płatniczy wystawia si na t osob .

Podatek leśny
1. Podmiotem podatku s osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki
nieposiadaj ce osobowo ci prawnej, które s wła cicielami, u ytkownikami wieczystymi oraz
samoistnymi posiadaczami lasów b d posiadaj lasy stanowi ce własno Skarbu Pa stwa lub
jednostki samorz du terytorialnego. Opodatkowaniu podatkiem le nym podlegaj wszystkie lasy,
z wyj tkiem lasów zaj tych na wykonywanie innej działalno ci gospodarczej ni działalno
le na.
2. Lasem, w rozumieniu ustawy o podatku le nym, s grunty le ne sklasyfikowane wewidencji
gruntów ibudynków jako lasy. Za działalno le n uwa a si działalno wła cicieli,
posiadaczy lub zarz dców lasów w zakresie urz dzania, ochrony i zagospodarowania lasu,
utrzymywania i powi kszania zasobów i upraw le nych, gospodarowania zwierzyn ,
pozyskiwania – z wyj tkiem skupu – drewna, ywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny
oraz płodów runa le nego, a tak e sprzeda tych produktów w stanie nieprzerobionym.
3. Podatek le ny od 1 ha za rok podatkowy wynosi równowarto pieni n 0,220 m drewna,
obliczon według redniej ceny sprzeda y drewna uzyskanej przez nadle nictwa za pierwsze trzy
ś
ś
ż
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ś
ą
ć
ń
ą
ś
ę
ż
ę
ś
ą
ę
ę
ś
ś
ś
ż
ą
ś
ą
ś
ż
ą
ę
ą
ę
ś
ż
ś
ś
ż
ś
ą
ć
ą
ę
ę
ż
ą
ś
ź
ą
ą
ż
ę
ż
ż
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ę
ę
ż
ś
ą
ś
ś
ą
ć
ż
ć
ś
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ż
ą
ś
ę
ż
ś
ą
ś
ć
ą
ż
ą
ś
ą
ś
ś
ż
ż
ę
ś
ś
ć
ę
ą
ą
ą
ż
ę
ą
ę
ą
ż
ś
ą
ż
ę
ś
ę
ć
ż
ę
ą
ą
ę
ś
ą
ą
ę
ę
ż
ż
ś
ę
ć
ś
ż
ś
ż
ć
ć
ń
ą
ś
ż
ż
ś
ą
ś
ą
ą
ć
 kwartały roku poprzedzaj cego rok podatkowy, na podstawie danych Głównego Urz du
Statystycznego. Natomiast dla lasów wchodz cych w skład rezerwatów przyrody i parków
narodowych stawka podatku wynosi 50% powy szej stawki. Ponadto rada gminy mo e obni y
kwot stanowi c redni cen sprzeda y drewna, przyjmowan jako podstawa obliczania
podatku le nego na obszarze gminy.
4. Obowi zek zapłaty podatku powstaje od pierwszego dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu,
w którym powstały okoliczno ci uzasadniaj ce powstanie tego obowi zku, wygasa za z
upływem miesi ca, w którym ustały okoliczno ci uzasadniaj ce ten obowi zek. Osoby fizyczne
składaj organowi gminy informacj o lasach wraz z zaistnieniem okoliczno ci uzasadniaj cych
powstanie albo wyga ni cie obowi zku podatkowego. Podatek le ny na rok podatkowy od
osób fizycznych jest ustalany w drodze decyzji przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta i
jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowi zku podatkowego w terminach do
15 marca, 15 maja, 15 wrze nia i 15 listopada roku podatkowego. Osoby prawne, jednostki
organizacyjne, wtym spółki nieposiadaj ce osobowo ci prawnej, jednostki organizacyjne
Lasów Pa stwowych, atak e jednostki organizacyjne Krajowego O rodka Wsparcia
Rolnictwa, s zobowi zane składa , w terminie do dnia 15 stycznia, organowi podatkowemu
wła ciwemu ze wzgl du na miejsce poło enia lasów, deklaracj na podatek le ny na dany rok
podatkowy i wpłaca w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowi zku podatkowego
podatek obliczony w deklaracji, bez wezwania, za poszczególne miesi ce do dnia 15. ka dego
miesi ca.
5. W stosunku do osób fizycznych, na których ci y obowi zek podatkowy w zakresie podatku
le nego oraz jednocze nie w zakresie podatku od nieruchomo ci lub podatku rolnego, dotycz cy
przedmiotów opodatkowania poło onych na terenie tej samej gminy, wysoko nale nego
zobowi zania podatkowego pobieranego w formie ł cznego zobowi zania pieni nego ustala
organ podatkowy w jednej decyzji (nakazie płatniczym).

Podatek od spadków i darowizn

1. Podmiotem podatku s osoby fizyczne, które s obywatelami polskimi lub maj miejsce stałego
pobytu w Polsce, je eli nabyły nieodpłatnie rzeczy lub prawa maj tkowe. Natomiast w przypadku
nabycia własno ci rzeczy ruchomych znajduj cych si na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
lub praw maj tkowych podlegaj cych wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, je eli
w dniu nabycia spadkodawca lub darczy ca byli obywatelami polskimi lub mieli miejsce stałego
pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wówczas podatkowi podlega ka da
osoba fizyczna b d ca nabywc . Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie ma zastosowania
do osób prawnych.
2. Przedmiot podatku od 1.01.2003 r. na mocy ustawy z 28.10.2002 r. o zmianie ustawy o podatku
od spadków i darowizn (Dz.U. Nr 200, poz. 1681) został rozszerzony o nieodpłatne zniesienie
współwłasno ci izachowek. Zmiana ta rozstrzygn ła trwaj cy spór, przes dzaj c, i zachowek
ma by opodatkowany podatkiem od spadków i darowizn, a nie podatkiem dochodowym od osób
fizycznych.
3. Ustawa o podatku od spadków i darowizn wprowadza wiele zwolnie przedmiotowych z tego
podatku. Wynikaj one ze wzgl dów społecznych oraz gospodarczych i maj słu y prowadzeniu
działalno ci gospodarczej lub rolniczej.
4. Podstaw opodatkowania stanowi warto nabytych rzeczy i praw maj tkowych po potr ceniu
długów i ci arów – tzw.czysta warto . Zostaje ona ustalona według stanu rzeczy i praw
maj tkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowi zku podatkowego. Do
podstawy opodatkowania nie wlicza si ubytków i przyrostów, z wyj tkiem ubytku rzeczy, który
miał miejsce przed dokonaniem wymiaru podatku i został spowodowany sił wy sz . Wówczas
do ustalenia podstawy opodatkowania przyjmuje si stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a
odszkodowanie za ubytek wlicza si do podstawy wymiaru.
5. Wysoko podatku od spadków i darowizn uzale niona jest od kilku wymienionych ni ej
zmiennych.
• Warto nabytych rzeczy i praw maj tkowych
• Stopie pokrewie stwa lub powinowactwa
• Kwota wolna od podatku
• Okres kumulacji podatku
ś
ś
ą
ę
ą
ś
ć
ń
ć
ą
ą
ą
ś
ę
ć
ś
ś
ń
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ą
ś
ę
ń
ą
ą
ą
ż
ś
ć
ę
ś
ś
ą
ą
ę
ą
ą
ś
ż
ą
ę
ę
ą
ś
ę
ż
ę
ą
ą
ć
ę
ń
ś
ś
ż
ć
ż
ć
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ż
ę
ż
ę
ą
ę
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ą
ń
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ą
ż
ś
ą
ż
ć
ę
ś
ż
ć
ą
ż
ż
ą
ż
ż
ą
ą
ś
ę
ż
ż
ą
ż
ż
ć
 • Skala podatkowa; W podatku od spadków i darowizn maj zastosowanie skale o progresji ci głej.
6. Podatnicy podatku od spadków i darowizn s zobowi zani do składania wła ciwemu
naczelnikowi urz du skarbowego zezna podatkowych onabyciu własno ci rzeczy lub praw
maj tkowych w ci gu miesi ca od dnia powstania zobowi zania podatkowego, z wyj tkiem
kiedy płatnikiem podatku jest notariusz
7. Zobowi zanie podatkowe oraz wysoko podatku od spadków i darowizn okre la naczelnik
urz du skarbowego w drodze decyzji administracyjnej. Podatek jest płatny w ci gu 14 dni od dnia
otrzymania decyzji.

Podatek od nieruchomości
1. Podatnikami s osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki
nieposiadaj ce osobowo ci prawnej, które:
1) s wła cicielami nieruchomo ci lub obiektów budowlanych;
2) s posiadaczami samoistnymi nieruchomo ci lub obiektów budowlanych; 3) s u ytkownikami
wieczystymi gruntów;
4) s posiadaczami nieruchomo ci lub ich cz ci albo obiektów budowlanych lub ich cz ci,
stanowi cych własno Skarbu Pa stwa lub jednostki samorz du terytorialnego, je eli posiadanie
wynika z umowy zawartej z wła cicielem, Krajowym O rodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego
tytułu prawnego, z wyj tkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowi cych
odr bnych nieruchomo ci;
5) posiadaj bez tytułu prawnego nieruchomo ci lub ich cz ci albo obiekty budowlane lub ich cz ci,
stanowi ce własno Skarbu Pa stwa lub jednostki samorz du terytorialnego, z wyj tkiem
nieruchomo ci wchodz cych w skład Zasobu Własno ci Rolnej Skarbu Pa stwa lub b d cych w
zarz dzie Pa stwowego Gospodarstwa Le nego Lasy Pa stwowe.
2. Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomo ci podlegaj :
– budynki lub ich cz ci,
– budowle lub ich cz ci zwi zane z prowadzeniem działalno ci gospodarczej, – grunty.
3. Budynek to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale
zwi zany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomoc przegród budowlanych oraz posiada
fundamenty i dach.
4. Budowla jest obiektem budowlanym w rozumieniu przepisów prawa budowlanego nieb d cym
budynkiem lub obiektem małej architektury, a tak e urz dzenie budowlane w rozumieniu
przepisów prawa budowlanego zwi zane z obiektem budowlanym, które zapewnia mo liwo
u ytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
5. Grunty, budynki ibudowle zwi zane zprowadzeniem działalno ci gospodarczej to grunty,
budynki i budowle b d ce w posiadaniu przedsi biorcy lub innego podmiotu prowadz cego
działalno gospodarcz , z wyj tkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów zwi zanych z tymi
budynkami oraz budynków, budowli lub ich cz ci, w odniesieniu do których została wydana
decyzja ostateczna, na podstawie której trwale wył czono budynek, budowl lub ich cz ci z
u ytkowania.
6. Podstawa opodatkowania w podatku od nieruchomo ci nie jest definiowana jako warto
rynkowa nieruchomo ci czy gruntów. Brane s pod uwag znamiona zewn trzne, takie jak
powierzchnia i warto amortyzacyjna. Typem podatku od nieruchomo ci, który za podstaw
opodatkowania przyjmuje warto rynkow , jest podatek katastralny. W Polsce od dłu szego
czasu trwaj prace nad wprowadzeniem tego podatku. Podstawowym problemem jest
konieczno wyceny wszystkich nieruchomo ci i gruntów.
7. Wyst puj stawki procentowe ikwotowe. Stawka procentowa odnosi si do budowli i wynosi
2%. Pozostałe stawki s kwotowe. Ich wysoko zale y od przeznaczenia nieruchomo ci lub
gruntu na cele mieszkaniowe lub na cele prowadzonej działalno ci gospodarczej. Opodatkowanie
budynków i gruntów zwi zanych z prowadzeniem działalno ci gospodarczej jest wielokrotnie
wy sze od tych, które słu potrzebom mieszkaniowym.
8. Stawki te – tak jak stawki podatku od rodków transportowych i opłat lokalnych – od 2003 r.
ulegaj corocznie podwy szeniu na nast pny rok podatkowy w stopniu odpowiadaj cym
wska nikowi wzrostu cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszych
trzech kwartałów roku, w którym stawki ulegaj podwy szeniu, w stosunku do analogicznego
okresu roku poprzedniego.
ż
ż
ż
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ź
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ć
ą
ś
ą
ć
ą
ś
ń
ą
ą
ę
ś
ą
ę
ę
ć
ś
ś
ś
ś
ś
ę
ć
ś
ć
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ś
ś
ś
ć
ś
ą
ń
ń
ą
ś
ś
ń
ć
ś
ą
ę
ś
ś
ś
ś
ą
ę
ą
ś
ę
ś
ć
ś
ę
ą
ą
ż
ś
ń
ś
ż
ą
ś
ą
ż
ę
ą
ś
ś
ą
ę
ą
ą
ś
ś
ą
ą
ś
ś
ę
ś
ń
ę
ą
ę
ą
ą
ś
ż
ż
ś
ę
ż
ś
ę
ą
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ś
ą
ć
ć
ę
ę
ę
ś
ś
 9. Przy okre laniu stawek rada gminy mo e ró nicowa ich wysoko dla poszczególnych rodzajów
przedmiotów opodatkowania, uwzgl dniaj c w szczególno ci lokalizacj , rodzaj prowadzonej
działalno ci, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania gruntów lub budynków.
Obowi zek zapłaty podatku powstaje od pierwszego dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu, w
którym powstały okoliczno ci uzasadniaj ce powstanie tego obowi zku, wygasa za z upływem
miesi ca, w którym ustały okoliczno ci uzasadniaj ce ten obowi zek.
10. Osoby fizyczne s zobowi zane składa organowi gminy informacj o nieruchomo ciach i
obiektach budowlanych przed powstaniem obowi zku podatkowego oraz informowa organ o
zmianie sposobu wykorzystania nieruchomo ci lub gruntu. Podatek od nieruchomo ci na rok
podatkowy od osób fizycznych ustala wdrodze decyzji wójt, burmistrz lub prezydent miasta
wła ciwy ze wzgl du na miejsce poło enia nieruchomo ci. Podatek jest płatny wratach
proporcjonalnych do czasu trwania obowi zku podatkowego, w terminach do dnia 15 marca, 15
maja, 15 wrze nia i 15 listopada roku podatkowego.
11. Od 2003 r. organy gminy s zobowi zane prowadzi ewidencj podatkow nieruchomo ci w
systemie informatycznym na potrzeby wymiaru i poboru podatku od nieruchomo ci oraz podatku
rolnego i podatku le nego. Ewidencja podatkowa nieruchomo ci zawiera dane o podatnikach i
przedmiotach opodatkowania, w szczególno ci wynikaj ce z informacji i deklaracji składanych
przez podatników na podstawie przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz
przepisów o podatku rolnym i podatku le nym, danych zawartych w ksi gach wieczystych, w
ewidencji gruntów i budynków oraz innych ewidencjach i rejestrach, w tym prowadzonych przez
organy administracji publicznej.

Podatek od środków transportowych

1. Podmiotem podatku s osoby fizyczne i osoby prawne b d ce wła cicielami rodków

transportowych. Ponadto jak wła cicieli traktuje si równie jednostki organizacyjne
nieposiadaj ce osobowo ci prawnej, na które rodek transportowy jest zarejestrowany. Podatek
równie dotyczy posiadaczy rodków transportowych zarejestrowanych na terytorium Polski jako
powierzone przez zagraniczn osob fizyczn lub prawn podmiotowi polskiemu.
2. Stawki podatku ustala rada gminy w granicach stawek okre lonych w ustawie. W ustawie o
podatkach i opłatach lokalnych przewidziano roczne stawki kwotowe, uzale nione od rodzaju
rodka transportowego i jego ładowno ci.
3. Rada gminy mo e wprowadzi inne zwolnienia przedmiotowe, z wyj tkiem zwolnie
dotycz cych wybranych pojazdów.
4. Obowi zek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu, w
którym rodek transportowy został zarejestrowany na terytorium Polski, a w przypadku nabycia
rodka transportowego zarejestrowanego – od pierwszego dnia miesi ca nast puj cego po
miesi cu, w którym rodek transportowy został nabyty. Z kolei obowi zek podatkowy wygasa z
ko cem miesi ca, w którym rodek transportowy został wyrejestrowany lub wydana została
decyzja organu rejestruj cego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu, lub z ko cem miesi ca, w
którym upłyn ł czas, na który pojazd powierzono.
5. Podatnicy s zobowi zani składa organowi gminy deklaracje na podatek od rodków
transportowych na dany rok podatkowy do dnia 15 lutego. Natomiast je eli obowi zek
podatkowy powstał po 15 lutego deklaracj nale y zło y w terminie 14 dni od dnia zaistnienia
okoliczno ci uzasadniaj cych powstanie tego obowi zku S oni zobowi zani wpłaca obliczony
w deklaracji podatek od rodków transportowych – bez wezwania – na rachunek bud etu
wła ciwej gminy. Podatek od rodków transportowych jest płatny wdwóch ratach, w terminie
do 15 lutego i do 15 wrze nia danego roku podatkowego.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

1. Podmiotem podatku s osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadaj ce
osobowo ci prawnej, je eli s stron czynno ci cywilnoprawnej, na której ci y obowi zek
podatkowy, oraz spółka posiadaj ca osobowo prawn w przypadku podwy szenia kapitału
zakładowego lub akcyjnego.
2. Zwalnia si od podatku nast puj ce strony czynno ci cywilnoprawnych:
ś
ś
ń
ś
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ś
ś
ś
ś
ś
ę
ą
ą
ą
ś
ą
ż
ą
ę
ś
ś
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ś
ą
ś
ś
ę
ą
ą
ś
ą
ś
ą
ś
ą
ć
ą
ę
ś
ć
ę
ś
ą
ś
ą
ż
ą
ż
ć
ę
ś
ą
ą
ż
ą
ś
ś
ś
ś
ś
ć
ż
ś
ą
ą
ć
ą
ć
ż
ą
ą
ą
ć
ę
ą
ś
ś
ą
ś
ś
ą
ą
ś
ę
ę
ć
ą
ą
ż
ę
ą
ę
ę
ą
ę
ą
ą
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ń
ż
ś
ż
ą
ż
ę
ś
ć
ś
ć
ą
ś
ś
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ń
 1) Skarb Pa stwa;
2) jednostki samorz du terytorialnego;
3) pa stwa obce, ich przedstawicielstwa dyplomatyczne, urz dy konsularne i siły zbrojne,
mi dzynarodowe organizacje i instytucje oraz ich oddziały i przedstawicielstwa, korzystaj ce na
podstawie ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów mi dzynarodowych z przywilejów i
immunitetów, a tak e członków ich personelu i inne osoby zrównane z nimi, je eli nie s one
obywatelami polskimi i nie maj miejsca stałego pobytu na terytorium Polski – pod warunkiem
wzajemno ci;
4) organizacje po ytku publicznego, je eli dokonaj czynno ci cywilnoprawnych wył cznie w
zwi zku z nieodpłatn działalno ci po ytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalno ci
po ytku publicznego i o wolontariacie;
5) osoby nabywaj ce na potrzeby własne sprz t rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery,
motocykle lub samochody osobowe, zaliczone, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do grupy osób o znacznym lub umiarkowanym
stopniu niepełnosprawno ci, bez wzgl du na rodzaj schorzenia, oraz osoby o lekkim stopniu
niepełnosprawno ci w zwi zku ze schorzeniami narz dów ruchu;
6) Agencj Rezerw Materiałowych.
3. Czynno ci cywilnoprawne podlegaj podatkowi, je eli ich przedmiotem s :
1) rzeczy znajduj ce si na terytorium Polski lub prawa maj tkowe wykonywane na terytorium
Polski;
2) rzeczy znajduj ce si za granic lub prawa maj tkowe wykonywane za granic , w przypadku gdy
nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzib na terytorium Polski i czynno cywilnoprawna
została dokonana na terytorium Polski.
4. Umowa spółki oraz jej zmiana podlega podatkowi, je eli w chwili dokonania czynno ci na
terytorium Polski znajduje si w przypadku spółki osobowej siedziba tej spółki, a w przypadku
spółki kapitałowej rzeczywisty o rodek zarz dzania albo siedziba tej spółki – je eli jej
rzeczywisty o rodek zarz dzania nie znajduje si na terytorium innego pa stwa członkowskiego.
5. Obowi zek zapłaty podatku ci y na podatnikach tego podatku. Je eli obowi zek podatkowy
ci y na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej,
zobowi zanymi solidarnie do zapłaty podatku s odpowiednio te podmioty, strony umowy
zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.
6. Pobór podatku opiera si na samoobliczeniu. Podatnik jest zobowi zany bez wezwania urz du
skarbowego zło y deklaracj w sprawie podatku od czynno ci cywilnoprawnych oraz obliczy i
wpłaci podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowi zku podatkowego. Obowi zek ten
nie dotyczy podatników, w których imieniu obliczaj i wpłacaj podatek płatnicy.
7. Płatnikami podatku – od czynno ci cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu
notarialnego – s notariusze.

Podatek od wydobycia niektórych kopalin

1. Podatnikiem podatku jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemaj ca
osobowo ci prawnej, w tym spółka cywilna, dokonuj ca w zakresie prowadzonej działalno ci
gospodarczej wydobycia miedzi, srebra, gazu ziemnego lub ropy naftowej.
2. Przedmiotem opodatkowania podatkiem jest wydobycie miedzi, srebra, gazu ziemnego lub ropy
naftowej.
3. Opodatkowaniu podatkiem nie podlega równie wydobyty metan wyst puj cy w zło ach w gla
kamiennego oraz wydobyty metan wyst puj cy jako kopalina towarzysz ca. W zakresie
wydobycia miedzi oraz srebra obowi zek podatkowy powstaje w dniu wyprodukowania
koncentratu z wydobytego przez podatnika urobku rudy miedzi. W przypadku gdy podatnik nie
produkuje koncentratu z wydobytego urobku rudy miedzi, obowi zek podatkowy powstaje w dniu
wydobycia tego urobku. Przez urobek rudy miedzi rozumie si kopalin wydobyt ze złó
zawieraj cych mied lub srebro w ilo ciach nadaj cych si do przemysłowego wykorzystania,
natomiast koncentratem jest produkt wzbogacania urobku rudy miedzi w postaci nadaj cej si do
dalszego przetwarzania w procesach hutniczych.
4. Podstaw opodatkowania podatkiem w zakresie wydobycia miedzi oraz srebra stanowi ilo
miedzi oraz srebra zawarta w wyprodukowanym koncentracie. W przypadku gdy podatnik nie
produkuje koncentratu z wydobytego urobku rudy miedzi, podstaw opodatkowania podatkiem w
ą
ż
ę
ż
ą
ń
ć
ą
ą
ś
ą
ę
ś
ę
ś
ń
ś
ż
ą
ś
ą
ć
ą
ą
ż
ą
ź
ż
ą
ę
ę
ą
ę
ś
ą
ę
ę
ą
ż
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ś
ś
ę
ż
ą
ż
ę
ę
ż
ą
ą
ę
ę
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ę
ś
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ę
ę
ę
ą
ż
ę
ń
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ć
ż
ż
ą
ą
ą
ż
ś
ą
ę
ę
ę
ą
ą
ś
ć
ś
ą
ż
ć
ś
 zakresie wydobycia miedzi oraz srebra stanowi ilo miedzi oraz srebra zawarta w urobku rudy
miedzi.
5. Podstaw opodatkowania podatkiem w zakresie wydobycia gazu ziemnego lub ropy naftowej
stanowi warto wydobytego gazu ziemnego lub wydobytej ropy naftowej.
6. Podatnik jest zobowi zany, bez wezwania, składa wła ciwemu naczelnikowi urz du skarbowego
deklaracj podatkow , oblicza i wpłaca podatek na rachunek wła ciwego urz du skarbowego za
miesi czne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25. dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu, w
którym powstał obowi zek podatkowy.

Podatek od niektórych instytucji finansowych

1. Podatnikami podatku s banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji
kredytowych, spółdzielcze kasy oszcz dno ciowo-kredytowe, krajowe zakłady ubezpiecze ,
krajowe zakłady reasekuracji, oddziały i główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpiecze i
zagranicznych zakładów reasekuracji, instytucje po yczkowe.
2. Przedmiotem opodatkowania podatkiem s aktywa podmiotów b d cych podatnikami podatku.
3. Podstaw opodatkowania jest nadwy ka sumy warto ci aktywów podatnika, wynikaj ca z
zestawienia obrotów i sald, ustalonego na ostatni dzie miesi ca na podstawie zapisów na kontach
ksi gi głównej, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowo ci lub standardami rachunkowo ci
stosowanymi przez podatnika ponad ustalon kwot .
4. Obowi zek składania deklaracji nie dotyczy podatników, w przypadku których wielko
podstawy opodatkowania po zastosowaniu obni e nie powoduje powstania obowi zku
wpłacenia podatku na rachunek wła ciwego urz du skarbowego.

Podatek od sprzedaży detalicznej

1. Podatnikami podatku s sprzedawcy detaliczni, czyli osoby fizyczne, osoby prawne, spółki
cywilne oraz jednostki organizacyjne niemaj ce osobowo ci prawnej dokonuj ce sprzeda y
detalicznej.
2. Przedmiotem opodatkowania jest przychód ze sprzeda y detalicznej. Sprzeda detaliczn jest
dokonywanie na terytorium Polski, w ramach działalno ci gospodarczej zbywcy, odpłatnego
zbywania towarów konsumentom na podstawie umowy zawartej w lokalu przedsi biorstwa lub
poza lokalem przedsi biorstwa, tak e w przypadku, gdy zbywaniu towaru towarzyszy
wiadczenie usługi odr bnie niezaewidencjonowanej.
3. Przychodem ze sprzeda y detalicznej s kwoty otrzymane przez podatnika z tytułu sprzeda y
detalicznej, w tym zaliczki, raty, przedpłaty i zadatki, tak e w przypadku, gdy kwoty te podatnik
otrzymał przed wydaniem towaru. Przychód ze sprzeda y detalicznej okre la si na podstawie
wielko ci obrotu zaewidencjonowanego przy pomocy kas rejestruj cych oraz obrotu
niezaewidencjonowanego zgodnie ze zwolnieniem ze stosowania kas rejestruj cych. Przychód ze
sprzeda y detalicznej nie obejmuje nale nego podatku od towarów i usług. Przychód osi gni ty w
danym miesi cu pomniejsza si o kwoty wypłacone w tym miesi cu z tytułu zwrotu towarów po
odliczeniu podatku od towarów i usług.
4. Podatnik jest zobowi zany, bez wezwania, składa wła ciwemu naczelnikowi urz du skarbowego
deklaracje podatkowe, oblicza i wpłaca podatek na rachunek wła ciwego urz du skarbowego za
miesi czne okresy rozliczeniowe w terminie do 25. dnia miesi ca nast puj cego po miesi cu,
którego podatek dotyczy.
5. Sprzedawcy detaliczni, których miesi czny przychód ze sprzeda y detalicznej nie przekracza
kwoty 17 mln zł, nie maj obowi zku składania deklaracji podatkowej o wysoko ci podatku.

Opłata skarbowa
1. Opłata skarbowa unormowana jest w ustawie z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2019 r.
poz. 1000 ze zm.), która obowi zuje od 1.01.2007 r. Wcze niej była uregulowana w ustawie z
9.09.2000 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2532 ze zm.). Przed
wprowadzeniem tej ustawy opłata skarbowa miała zró nicowany charakter – z jednej strony
dotyczyła opłat za czynno ci urz dowe organów administracji, z drugiej była równie podatkiem
ś
ę
ę
ę
ą
ś
ż
ę
ą
ę
ą
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ę
ę
ż
ą
ą
ą
ś
ć
ć
ę
ą
ą
ę
ś
ę
ż
ż
ż
ć
ć
ą
ę
ą
ą
ś
ę
ą
ć
ć
ę
ż
ś
ć
ż
ń
ś
ś
ń
ś
ż
ż
ż
ż
ś
ą
ś
ś
ś
ą
ą
ą
ę
ś
ś
ż
ą
ę
ę
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ę
ś
ż
ę
ę
ą
ę
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ń
ż
ż
ś
ń
ć
 maj tkowym, zwi zanym z czynno ciami cywilnoprawnymi. Dopiero wył czenie z opłaty
skarbowej kwestii opodatkowania czynno ci cywilnoprawnych ustaliło jej jednorodny charakter.
2. Obowi zek zapłaty opłaty skarbowej ci y na osobach fizycznych, osobach prawnych i
jednostkach organizacyjnych niemaj cych osobowo ci prawnej, je eli wskutek dokonanego przez
nie zgłoszenia lub na ich wniosek dokonuje si czynno ci urz dowej albo je eli na ich wniosek
wydaje si za wiadczenie lub zezwolenie (pozwolenie, koncesj ). W przypadku zło enia
dokumentu stwierdzaj cego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub
kopii obowi zek ten ci y na mocodawcy, pełnomocniku, przedsi biorcy lub prokurencie.
3. Opłacie skarbowejpodlegaj :
1) w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej: a) dokonanie czynno ci
urz dowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek, b) wydanie za wiadczenia na wniosek, c)
wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji);
2) zło enie dokumentu stwierdzaj cego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu,
wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w post powaniu s dowym;
3) dokonanie czynno ci urz dowej, wydanie za wiadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) przez
podmiot inny ni organ administracji rz dowej i samorz dowej, w zwi zku z wykonywaniem zada z
zakresu administracji publicznej, a tak e zło enie w takim podmiocie dokumentu stwierdzaj cego
udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii.
4. Nie podlega opłacie skarbowej m.in.:
1) dokonanie czynno ci urz dowej, wydanie za wiadczenia i zezwolenia (pozwolenia, koncesji) albo
zło enie dokumentu stwierdzaj cego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu,
wypisu lub kopii w szczególnych sprawach, które s zwolnione z podatku od czynno ci
cywilnoprawnych;
2) dokonanie czynno ci urz dowej, wydanie za wiadczenia oraz zezwolenia w sprawach
budownictwa mieszkaniowego;
3) wydanie zezwolenia przez ministra wła ciwego do spraw rodowiska lub wojewod na działania
zwi zane z czynn ochron przyrody;
4) dokonanie czynno ci urz dowej, wydanie za wiadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia, koncesji),
je eli na podstawie odr bnych przepisów podlegaj innym opłatom o charakterze publicznoprawnym
lub s od tych opłat zwolnione;
5) dokonanie czynno ci urz dowej lub wydanie za wiadczenia, je eli dokonanie tej czynno ci lub
wydanie za wiadczenia nast puje na podstawie zgłoszenia lub na wniosek, które przekazane zostały
za po rednictwem polskiego konsula, albo je eli dor czenie dokumentu potwierdzaj cego dokonanie
czynno ci urz dowej lub za wiadczenia dokonywane jest za po rednictwem polskiego konsula, za
pobraniem opłaty konsularnej.

Opłaty lokalne
1. Gmina czerpie dochody z opłat lokalnych, do których zalicza si opłat :
– targow ,
– miejscow ,
– uzdrowiskow ,
– reklamow ,
– od posiadania psów.
2. Opłata targowa mo e by pobierana od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek
organizacyjnych nieposiadaj cych osobowo ci prawnej, dokonuj cych sprzeda y na
targowiskach. Targowiskami s wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzeda , przy
czym opłacie targowej nie podlega sprzeda dokonywana w budynkach lub w ich cz ciach.
Opłaty targowej nie ponosz osoby i jednostki, które s podatnikami podatku od nieruchomo ci w
zwi zku z przedmiotami opodatkowania poło onymi na targowiskach.
3. Opłata miejscowa mo e by pobierana od osób fizycznych przebywaj cych dłu ej ni dob w
celach wypoczynkowych, szkoleniowych lub turystycznych w miejscowo ciach posiadaj cych
korzystne wła ciwo ci klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umo liwiaj ce pobyt osób
w tych celach lub w miejscowo ciach znajduj cych si na obszarach, którym nadano status
obszaru ochrony uzdrowiskowej na zasadach okre lonych w ustawie z 28.07.2005 r. o lecznictwie
uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach
uzdrowiskowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1056 ze zm.), za ka d rozpocz t dob pobytu.
ż
ż
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ś
ą
ę
ą
ś
ą
ą
ś
ę
ą
ś
ż
ą
ą
ś
ś
ś
ś
ą
ż
ś
ą
ż
ę
ż
ś
ą
ą
ę
ę
ć
ę
ę
ś
ą
ć
ę
ę
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ą
ż
ś
ś
ą
ż
ż
ż
ż
ż
ę
ś
ś
ą
ś
ś
ś
ą
ś
ś
ę
ą
ś
ą
ś
ę
ż
ą
ą
ś
ę
ę
ę
ś
ż
ż
ę
ś
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ę
ż
ś
ę
ż
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ż
ę
ż
ś
ż
ą
ż
ś
ę
ś
ś
ą
ń
ś
 4. Opłata uzdrowiskowa mo e by pobierana od osób fizycznych przebywaj cych dłu ej ni dob
w celach zdrowotnych, turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych w miejscowo ciach
znajduj cych si na obszarach, którym nadano status uzdrowiska na zasadach okre lonych w
ustawie z 28.07.2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony
uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, za ka d rozpocz t dob pobytu.
5. Opłata reklamowa mo e by pobierana od umieszczonych tablic reklamowych lub urz dze
reklamowych jedynie na obszarach, dla których obowi zuj zasady i warunki sytuowania
obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urz dze reklamowych oraz ogrodze .
6. Opłata reklamowa składa si z cz ci stałej i cz ci zmiennej. Cz stała ma zryczałtowan
wysoko niezale n od pola powierzchni tablicy reklamowej lub urz dzenia reklamowego
słu cego ekspozycji reklamy. Cz zmienna zale y od wielko ci pola powierzchni tablicy lub
urz dzenia reklamowego słu cych ekspozycji reklamy. Je li kształt urz dzenia reklamowego
uniemo liwia wyznaczenie pola powierzchni słu cej ekspozycji reklamy, wysoko opłaty
zale y od pola powierzchni bocznej prostopadło cianu opisanego na urz dzeniu reklamowym.
7. Rada gminy mo e wprowadzi opłat od posiadania psów. Opłat pobiera si od osób
fizycznych posiadaj cych psy.

Ogólne zasady w systemach podatkowych pa stw Unii Europejskiej

1. Zadaniem polityki podatkowej w tych pa stwach jest zastosowanie odpowiednio dobranych

instrumentów podatkowych, które mo liwie najskuteczniej przyczyni si do realizacji celów
polityki społeczno-gospodarczej. Systemy podatkowe tych krajów s wynikiem długiej ewolucji i
maj wiele cech wspólnych. Przede wszystkim przy konstruowaniu podatków istotne jest
uwzgl dnienie zało e gospodarki rynkowej, demokratycznych rz dów parlamentarnych i praw
podmiotowych podatnika
2. Ustawodawstwa pa stw zachodnich dotycz ce podatków dochodowych i obrotowych zawieraj
nie tylko normy prawne słu ce celom fiskalnym, ale tak e normy wynikaj ce z przesłanek
polityki socjalnej i gospodarczej. Normy te maj słu y przede wszystkim nie tyle pokrywaniu
zapotrzebowania bud etu pa stwowego, lecz wtórnemu podziałowi dochodów, kierowaniu
gospodark oraz celom społeczno-kulturalnym. Szczególnie te niefiskalne cele powoduj , e
normy ustawowe cz sto si zmieniaj i komplikuj stosowanie prawa przez obywateli i
administracj
3. W pa stwach tych wi kszo dochodów publicznych pochodzi z podatków. O rozmiarze
działalno ci publicznej finansowanej ze rodków bud etowych decyduje przede wszystkim
odpowiednia polityka podatkowa. W tym wietle ka de zmniejszenie wpływów podatkowych (np.
w wyniku waha koniunkturalnych, rozszerzenia zakresu ulg i innych preferencji podatkowych
itp.) wpłynie w odczuwalny sposób na zmniejszenie dochodów bud etowych, a w dalszej
konsekwencji na pogorszenie sytuacji finansowej pa stwa i jego jednostek terytorialnych
4. W systemach podatkowych pa stw Unii Europejskiej mo na wyró ni nast puj ce wspólne ich
cechy: 1) podstawowym celem podatków jest zapewnienie odpowiednich dochodów do bud etu;
2) podatki traktowane s jako instrument polityki społeczno-gospodarczej pa stwa, istnieje w
nich wiele rozwi za o charakterze pozafiskalnym; 3) konstrukcje podatków d do realizacji
zasady sprawiedliwo ci opodatkowania; 4) konstrukcje podatków nale do znacznie
skomplikowanych.
5. W ród podatków konsumpcyjnych (obrotowych) we wszystkich krajach Unii Europejskiej
wyst puje podatek od warto ci dodanej (VAT) ipodatek akcyzowy, natomiast opodatkowanie
dochodu odbywa si na podstawie podatku dochodowego od osób fizycznych ipodatku od
spółek. Konstrukcja podatku od warto ci dodanej w poszczególnych krajach jest bardzo podobna
z uwagi na zaawansowan harmonizacj tego podatku w Unii Europejskiej. W przypadku
pozostałych podatków, pomimo ogólnej zgodno ci konstrukcji, wyst puj znaczne ró nice w
poszczególnych elementach tych podatków.
6. Kraje Unii Europejskiej mo na podzieli na trzy grupy:
7. kraje, w których przewa aj wpływy z podatków dochodowych (nie uwzgl dniaj c składek na
ubezpieczenia społeczne): Dania, Wielka Brytania, Irlandia, Belgia, Finlandia, Luksemburg;
ś
ż
ą
ą
ż
ą
ę
ę
ń
ą
ż
ś
ć
ś
ą
ę
ę
ń
ą
ż
ż
ż
ń
ą
ę
ń
ą
ń
ę
ż
ś
ę
ż
ą
ż
ż
ż
ą
ą
ę
ę
ż
ż
ś
ć
ś
ń
ą
ą
ć
ń
ć
ć
ę
ś
ę
ć
ś
ś
ż
ć
ą
ę
ś
ę
ś
ą
ń
ń
ś
ą
ś
ę
ż
ż
ż
ś
ń
ą
ą
ż
ż
ą
ć
ą
ż
ń
ż
ą
ś
ż
ą
ś
ę
ą
ą
ż
ą
ę
ś
ć
ć
ę
ą
ą
ę
ż
ę
ą
ą
ę
ą
ą
ę
ę
ń
ż
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ą
ż
ę
ś
ń
ś
ć
ż
ż
ż
ś
ą
ą
ż
ń
ę
ą
ą
 8. kraje, w których przewa aj wpływy z podatków obrotowych (nie uwzgl dniaj c składek na
ubezpieczenia społeczne): Chorwacja, Bułgaria, Rumunia, W gry, Litwa, Polska, Estonia, Cypr,
Czechy, Grecja, Łotwa, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Francja;
9. kraje, w których wpływy z podatków dochodowych i obrotowych s zbli one (nie uwzgl dniaj c
składek na ubezpieczenia społeczne): Austria, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Szwecja, Włochy,
Malta.
10. Oprócz podatków obrotowych idochodowych we wszystkich krajach Unii Europejskiej
wyst puj podatki maj tkowe, w ród których nale y przede wszystkim wymieni podatek
katastralny i podatek od spadków i darowizn. Ponadto w krajach tych istniej podatki lokalne,
które s ródłem dochodów jednostek samorz du terytorialnego. Do podatków tych nale mniej
znacz ce podatki maj tkowe i przychodowe.

Opodatkowanie dochodu w pa stwach Unii Europejskie

1. Podatek dochodowy od osób fizycznych wkrajach Unii Europejskiej jest podatkiem

osobistym, zindywidualizowanym, dopasowanym do zdolno ci płatniczej podatnika,
uwzgl dniaj cym jego sytuacj osobist . Opodatkowaniu podlega całkowity dochód podatnika,
uzyskiwany z ró nych ródeł przychodów, po potr ceniu kosztów. Podmiotem podatku s osoby
fizyczne. Istnieje nieograniczony i ograniczony obowi zek podatkowy. Nieograniczony
obowi zek podatkowy dotyczy osób maj cych miejsce zamieszkania lub ródło dochodów w
kraju, natomiast ograniczony obowi zek podatkowy ma zastosowanie do osób, które nie maj
miejsca zamieszkania w kraju. Opodatkowaniu podlega osi gany dochód, który definiowany jest
jako przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Najcz ciej wymienione ródła
przychodów to: stosunek pracy, praca samodzielna, działalno gospodarcza, nieruchomo ci,
kapitały pieni ne.
2. Natomiast osoby prawne podlegaj podatkowi od spółek. Sposób ustalania podstawy
opodatkowania z działalno ci gospodarczej w pa stwach Unii Europejskiej podlega takim samym
regułom dla osób fizycznych i prawnych. Konstrukcja podstawy opodatkowania uwzgl dnia
ródła przychodów, rodzaj i wielko kosztów potr calnych, poniesionych na zachowanie i
zabezpieczenie ródeł przychodów, okre lenie rodzaju i wielko ci potr ce od dochodu. W tym
zakresie pa stwa członkowskie Unii charakteryzuj si ogromn ró norodno ci rozwi za ,
odzwierciedlaj zarówno tradycje narodowe, jak i zało enia polityki społecznej poszczególnych
pa stw. Generalnie do kosztów potr calnych zalicza si koszty słu ce uzyskaniu przychodów z
prowadzonej działalno ci gospodarczej, np. koszty wynagrodze , zakupu niezb dnego
wyposa enia, amortyzacj , koszty ubezpieczenia, reklamy. Jednak e pomi dzy poszczególnymi
pa stwami istniej znaczne ró nice w samym sposobie ustalania podstawowych wielko ci w
kosztach uzyskania przychodów, takich jak odpisy amortyzacyjne, odsetki, warto rodków
obrotowych i inne.
3. Do podatku dochodowego od osób fizycznych w wi kszo ci krajów UE stosuje si stawki
progresywne. Ich zastosowanie wynika z osobistego charakteru tego podatku, poniewa
progresja w wi kszym stopniu ni skala proporcjonalna bierze pod uwag zdolno płatnicz
podatnika. Decyduj ce znaczenie ma zatem skala progresji, wysoko poszczególnych stawek
(szczególnie pocz tkowej i ko cowej) oraz mo liwo potr ce od kwoty dochodu i podatku.
Natomiast opodatkowanie osób prawnych jest liniowe, gdy nie ma znaczenia rozró nianie
przedsi biorstw z punktu widzenia osi ganych zysków, przy czym kilka pa stw posiada
progresywne stawki zredukowane.

Opodatkowanie obrotu w pa stwach Unii Europejskiej

1. Konstrukcja podatku VAT w poszczególnych pa stwach jest podobna z racji zaawansowanego

procesu harmonizacji tego podatku w krajach Unii Europejskiej. Jednak e podatek ten nie jest
wsz dzie identyczny – kraje stosuj dowolnie wybrane przez siebie rozwi zania, które maj
prowadzi do spełnienia okre lonych celów wynikaj cych z wymogów harmonizacji. Poza tym
nie wszystkie elementy konstrukcji tego podatku zostały w pełni zharmonizowane. Podatek VAT
jest pobierany w ka dej fazie obrotu gospodarczego, pocz wszy od producenta (importera) do
ź
ń
ń
ę
ę
ą
ę
ą
ą
ę
ż
ź
ą
ć
ń
ą
ę
ą
ż
ę
ź
ż
ą
ą
ą
ż
ą
ź
ś
ą
ę
ż
ś
ą
ń
ś
ę
ń
ż
ń
ż
ą
ś
ą
ą
ś
ą
ć
ą
ś
ą
ą
ą
ń
ż
ń
ą
ą
ą
ś
ą
ż
ć
ę
ż
ę
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ż
ś
ń
ś
ć
ż
ż
ą
ą
ą
ś
ś
ę
ń
ć
ą
ś
ż
ż
ż
ń
ę
ę
ź
ę
ą
ą
ś
ą
ń
ą
ś
ś
ć
ć
ć
ę
ż
ś
ę
ą
ą
ę
ż
ź
ś
ę
ą
ś
ą
ń
ą
ż
ą
ą
 ostatecznego nabywcy (konsumenta). Jednocze nie jego konstrukcja zapewnia mu jednokrotno
opodatkowania i zapobiega kumulacji podatkowej – przez prawo podatnika do odliczenia podatku
naliczonego od podatku nale nego. Podatek VAT cechuje si powszechno ci , dotyczy
praktycznie wszystkich towarów i usług. Opodatkowaniu podlega ich konsumpcja.
2. Podatnikami s osoby, które w sposób niezale ny w jakimkolwiek miejscu prowadz działalno
gospodarcz , obejmuj c wszelkie działania zwi zane z produkcj , handlem oraz wiadczeniem
usług – niezale nie od celu danej działalno ci. Definicja ta wskazuje, e ka de przedsi biorstwo
jest opodatkowane podatkiem VAT.
3. Przedmiotem podatku jest obrót z tytułu sprzeda y towarów i wiadczenia usług uzyskiwany na
terytorium danego kraju przez osob b d c podatnikiem podatku VAT oraz import towarów.
4. W podatku VAT stosowane s zwolnienia przedmiotowe – szczególnie w odniesieniu do
działalno ci realizowanej w interesie publicznym (usługi pocztowe, ochrona zdrowia, kultura i
edukacja, działalno charytatywna, publiczne stacje radiowe i telewizyjne) oraz innych,
dokładnie okre lonych sfer działalno ci.
5. Powszechne znaczenie maj zwolnienia podmiotowe dla podatników, których roczny obrót nie
przekracza okre lonej kwoty. Czasami towarzyszy im równie zryczałtowana stawka podatku dla
podmiotów niespełniaj cych wspomnianego warunku, tzn. osi gaj cych obrót przekraczaj cy
wymagany limit, jednak e poni ej danej wielko ci.
6. Zwolnienia podmiotowe w podatku VAT dotycz małych przedsi biorstw. Ze wzgl du na
niewielki rozmiar prowadzonej działalno ci zastosowanie do nich ogólnych zasad opodatkowania
wi załoby si z wysokimi kosztami obsługi podatku, konieczno ci prowadzenia pełnej
rachunkowo ci, obliczania podatku i wypełniania deklaracji. Z tego powodu wi kszo krajów
Unii Europejskiej wprowadziła zwolnienia podmiotowe, przy czym limit obrotu uprawniaj cy do
ich zastosowania jest znacznie zró nicowany.
7. W podatku VAT wyró nia si podatek nale ny i naliczony. Podatek nale ny obliczany jest od
kwoty sprzeda y, natomiast podatek naliczony wynika z faktur zakupu. Podatnik ma prawo
potr cania podatku nale nego okwot podatku naliczonego, co przede wszystkim zapewnia
neutralno opodatkowania i jego jednokrotno . Od tej zasady przewiduje si wyj tki. W
szczególno ci podatnicy zwolnieni od podatku nie maj w zasadzie prawa do zwrotu podatku
zapłaconego przy kupnie towarów i usług oraz przy imporcie. Zwolnienie polega na tym, e
podatnicy nie doliczaj podatku do obrotu z tytułu sprzedawanych przez nich towarów i usług.
8. Bior c pod uwag wielko obci enia podatkiem VAT, nale y rozpatrywa przede wszystkim
jego stawki. W pa stwach Unii Europejskiej w podatku VAT wyst puje stawka podstawowa,
która ma zastosowanie do wi kszo ci towarów i usług oraz stawki obni one (jedna lub dwie),
które stosowane s do ci le okre lonych kategorii dóbr. W niektórych pa stwach istniej jeszcze
stawki preferencyjne, ni sze od stawek obni onych, dotycz ce wybranych towarów i usług.
Wyst puj istotne ró nice w samym poziomie stawek podatku, ich liczbie oraz w kategoriach
towarów i usług obj tych stawkami obni onymi.
9. W pa stwach Unii Europejskiej stawka podstawowa ma zastosowanie do wszystkich towarów
iusług, zwyj tkiem ci le okre lonych, do których stosuje si stawki obni one lub
preferencyjne. Istnieje zatem domniemanie zastosowania stawki podstawowej. Z powy szej
tabeli wynika, e w krajach UE stawka podstawowa w 2019 r. kształtowała si od 17% w
Luksemburgu do 27% na W grzech. Ró nica ta w znaczny sposób wpływa na cen towaru lub
usługi, co mo e powodowa wi ksze zakupy towarów w kraju o ni szej stawce, nawet przez
osoby z s siednich pa stw. Wysoko tych stawek jest zgodna z zakresem harmonizacji podatku
VAT w Unii Europejskiej, który pozwala stosowa stawk podstawow nie ni sz od 15%.
10. Podmioty stosuj stawk obni on wprzypadku wytwarzania towarów lub wiadczenia
usług wymienionych wzał czniku III do nowej dyrektywy wsprawie podatku VAT, do
których zaliczamy m.in.: artykuły ywno ciowe, produkty farmaceutyczne, sprz t medyczny,
ksi ki i czasopisma, przewozy pasa erskie oraz usługi kulturalne, zaopatrzenia, medyczne,
sportowe, mieszkaniowe. Podobnie jak przy stawkach podstawowych wysoko stawek
obni onych jest zgodna z zapisami nowej dyrektywy, która okre la minimaln ich wysoko na
5% i stwierdza, e nie mo e by ich wi cej ni dwie.
11. Zastosowanie stawek preferencyjnych dotyczy konkretnego rodzaju prowadzonej
działalno ci. Niektóre pa stwa mog z nich korzysta na mocy uzyskanej indywidualnej zgody
przy przyj ciu do Unii Europejskiej, ewentualnie zgodnie z przepisami przej ciowymi zawartymi
w dyrektywach dotycz cych podatku VAT. Dotycz one pewnych towarów i usług, do których
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ę
ń
ś
ą
ś
ą
ś
ę
ć
ś
ą
ś
ę
ą
ż
ś
ż
ż
ą
ś
ż
ż
ę
ą
ą
ń
ę
ś
ć
ż
ą
ą
ń
ż
ś
ś
ą
ą
ż
ą
ś
ż
ś
ń
ż
ę
ż
ś
ą
ć
ć
ą
ę
ę
ę
ć
ż
ą
ż
ę
ś
ż
ą
ż
ż
ś
ę
ś
ś
ś
ż
ą
ć
ą
ę
ę
ż
ę
ż
ą
ś
ż
ą
ś
ś
ż
ż
ż
ś
ś
ż
ć
ś
ą
ć
ż
ą
ą
ć
ę
ą
ż
ż
ą
ś
ą
ś
ą
ę
ę
ą
ą
ę
ż
ę
ż
ś
ń
ą
ż
ż
ż
ż
ś
ć
ą
ą
ę
ś
ę
ś
ę
ę
ę
ą
ś
ą
ś
ż
ś
ć
ę
ą
ć
ą
ę
ą
ś
ż
ć
ą
ż
ś
ś
ć
ć
 powinna mie zastosowanie stawka obni ona. Szczególne znaczenie ma stawka 0%, poniewa jej
zastosowanie w obrocie wewn trznym jest zabronione, przy czym kilka krajów jeszcze stosuje t
stawk do sprzeda y ci le okre lonych towarów. Natomiast przedsi biorstwa we wszystkich
krajach Unii Europejskiej korzystaj ze stawki zerowej przy eksporcie swoich produktów.
12. W pa stwach Unii Europejskiej przy opodatkowaniu obrotu du e znaczenie przypisuje si
równie podatkowi akcyzowemu. Okre la si go mianem podatku od spo ycia, gdy jest
przerzucany na nabywców obci onych nim towarów. Podatek akcyzowy w pa stwach unijnych
nakładany jest na ci le okre lone rodzaje towarów. W przeciwie stwie do podatku VAT dotyczy
niektórych rodzajów towarów, jest podatkiem selektywnym. W pa stwach unijnych akcyz
stosuje si powszechnie do tzw. wyrobów zharmonizowanych, do których nale wyroby
energetyczne (oleje mineralne, oleje opałowe, w giel, energia elektryczna), alkohole i wyroby
tytoniowe. Nakaz opodatkowania akcyz tych trzech rodzajów wyrobów dotyczy ka dego kraju
Unii Europejskiej i wynika z dyrektyw dotycz cych podatku akcyzowego.
13. Stawki podatku akcyzowego w poszczególnych krajach Unii Europejskiej s znacznie
zró nicowane. Dla wyrobów zharmonizowanych obowi zuj stawki minimalne, jednak e
niektóre kraje posiadaj uprawnienia do stosowania stawek ni szych, np. stawki zerowe na wina
we Włoszech lub na piwo w Niemczech. Stawki na pozostałe towary ka dy kraj ustala dowolnie.
14. Pozostałe rodzaje podatków w pa stwach Unii Europejskiej maj niewielkie znaczenie z uwagi na
fakt, e generuj niskie dochody dla bud etu. W poszczególnych krajach powszechnie wyst puj
podatki maj tkowe, w ród których w ka dym pa stwie stosowany jest podatek od spadków
idarowizn oraz podatek od nieruchomo ci, który jest form podatku katastralnego.

Poj cie harmonizacji i sposoby jej przeprowadzania

1. Pa stwa wchodz ce w skład Unii Europejskiej integruj si ze sob na wielu płaszczyznach.

Jedn z dziedzin, w której niezb dna jest integracja, jest prawo. Istnieje prawo wspólnotowe
obowi zuj ce wszystkie pa stwa UE oraz nast puje synchronizacja poszczególnych krajowych
systemów prawa. W ród metod integracji prawa w Unii Europejskiej mo na wyró ni : 1)
wzajemne uznanie, 2) koordynacj , 3) harmonizacj , 4) substytucj .
2. Metody te s uszeregowane w kolejno ci od najmniej do najbardziej ingeruj cych w system
prawa krajowego.
3. Harmonizacja polega na d eniu do ujednolicenia prawa poprzez uzgadnianie, wzajemne
dostosowywanie i zespalanie poszczególnych elementów w pewn cało . Przez harmonizacj
prawa na płaszczy nie procesów integracyjnych rozumie si proces zmierzaj cy do usuni cia
ró nic w przepisach prawnych i administracyjnych pa stw członkowskich Wspólnoty
Europejskiej, które bezpo rednio oddziałuj na funkcjonowanie wspólnego rynku. W ten sposób
definiuje harmonizacj traktat rzymski, według którego harmonizacja oznacza proces
normatywnego zbli ania si systemów prawnych pa stw członkowskich w celu zapewnienia
wła ciwego funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego.
4. Podstawowym aktem prawnym wykorzystywanym w harmonizacji prawa podatkowego jest
dyrektywa. Akt tego rodzaju jest stosowany zawsze wtedy, gdy działania Wspólnoty dotycz
zmian prawnych w wi kszej liczbie pa stw członkowskich. Dyrektywy skierowane s do pa stw
członkowskich i zobowi zuj do wydania w okre lonym terminie przepisów krajowych o tre ci
odpowiadaj cej dyrektywie. Dyrektywa jest wi ca, je eli chodzi o zamierzony skutek, cel,
który powinien zosta osi gni ty. Oznacza to, e ka de pa stwo członkowskie samodzielnie
okre la formy i metody słu ce osi gni ciu celu zapisanego w dyrektywie oraz samo wybiera akt
prawny, za pomoc którego dokonuje przeło enia tre ci dyrektywy na prawo krajowe.
5. Rozporz dzenia s stosowane bezpo rednio przez pa stwa członkowskie UE, czyli s cz ci
krajowego systemu prawnego. Uchwalenie rozporz dzenia oznacza automatyczne jego
zastosowanie w ka dym kraju wchodz cym w skład UE.
6. Z kolei decyzje s zindywidualizowanymi aktami prawnymi, dotycz cymi konkretnych
przypadków.
7. Natomiast zalecenia iopinie nie s wi ce dla adresata, pozwalaj instytucjom Unii Europejskiej
na wyra enie stanowiska w okre lonych kwestiach lub postulowanie pewnych działa . Te akty
prawne maj niewielkie zastosowanie w harmonizacji prawa podatkowego , w ród nich w
ograniczonym stopniu stosuje si rozporz dzenia oraz zalecenia i opinie.
ż
ń
ż
ę
ś
ś
ą
ż
ę
ń
ą
ż
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ć
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ź
ż
ż
ś
ą
ś
ć
ę
ś
ą
ś
ę
ą
ś
ś
ż
ą
ń
ę
ą
ą
ś
ą
ę
ż
ę
ą
ę
ż
ń
ę
ś
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ż
ń
ę
ą
ą
ż
ś
ż
ą
ś
ż
ś
ą
ż
ą
ę
ę
ą
ż
ę
ż
ś
ę
ń
ą
ś
ń
ń
ż
ą
ą
ż
ą
ą
ę
ę
ż
ń
ń
ą
ą
ń
ę
ą
ą
ż
ą
ń
ż
ę
ś
ć
ą
ż
ń
ą
ż
ą
ś
ą
ż
ą
ż
ń
ą
ą
ż
ż
ę
ć
ę
ń
ż
ę
ś
ś
ż
ę
ę
ę
ą
ę
ą
ą
 Harmonizacja podatków w Unii Europejskiej
1. Harmonizacja podatków lub prawa podatkowego w Unii Europejskiej nie jest rozumiana
jednolicie. Jest ona uwarunkowana mi dzynarodow integracj gospodarcz . Pocz tkowo poj cie
harmonizacji podatków uto samiano z koordynacj rozumian jako konsultacja pomi dzy dwoma
krajami lub ich wi ksz liczb albo jako porozumienie dotycz ce układania podobnych podatków,
ich rodzajów i rozmiarów obci e .
2. Harmonizacj podatków pojmowano te jako ich wzajemne przenikanie si , ich asymilacj ,
zbli anie i wzajemne dostosowywanie si , niemaj ce jednak charakteru uniformizacji systemów
podatkowych
3. Generalnie harmonizacja podatków oznacza kompromis mi dzy niskim stopniem koordynacji
(konsultacje pomi dzy dwoma lub wi kszo ci krajów, porozumienia dotycz ce nakładania
podobnych podatków, ustalenia dotycz ce rodzaju i rozmiarów obci e podatkowych) a
idealnym poziomem standaryzacji (taki sam system podatkowy, bardzo podobne podstawy
opodatkowania i stawki)
4. Zasada subsydiarno ci oznacza podejmowanie działa przez Wspólnot tylko wówczas i tylko
w takim zakresie, w jakim cele podejmowanych działa nie mog by skutecznie osi gni te przez
pa stwa członkowskie. Istnieje domniemanie, e działania zostan lepiej zrealizowane przez
Wspólnot . Celem tej zasady jest ograniczenie działa harmonizacyjnych do niezb dnego
minimum, dzi ki czemu zapewnia si ka demu pa stwu członkowskiemu niezb dn suwerenno
w sprawach podatkowych.
5. Zasada proporcjonalno ci wymaga stosowania adekwatnych rodków harmonizacyjnych,
koniecznych i wła ciwych do osi gni cia zamierzonego celu, a przy tym jak najmniej
uci liwych dla pa stw członkowskich.
6. Harmonizacja prawa podatkowego jest realizowana za po rednictwem dyrektyw. Dyrektywy
s skierowane do pa stw członkowskich i zobowi zuj do wydania w okre lonym terminie
przepisów krajowych o tre ci odpowiadaj cej dyrektywie. Zasada realizacji dyrektyw polega na
tym, e wspólnie zostaj ustalone tylko cele, natomiast ich urzeczywistnienie ma si odbywa
zgodnie z ustawodawstwem narodowym. Oznacza to, e pa stwo członkowskie ma swobod
wyboru co do rodków i formy, w jakiej dokona si wkomponowanie tre ci dyrektywy do
krajowego systemu podatkowego. Dyrektywa zobowi zuje prawodawc krajowego do
nieustanawiania przepisów podatkowych sprzecznych z jej tre ci
7. Potrzeba harmonizacji przepisów podatkowych ró nych pa stw wyra aj cych wol integracji
pozostaje w cisłym zwi zku z ich unifikacj gospodarcz , wymagaj c stworzenia okre lonej
ponadpa stwowej, ponadnarodowej struktury obejmuj cej swoim zakresem dane dziedziny
działalno ci gospodarczej lub jej cało . Szczególne znaczenie ma ona jednak w przypadku
tworzenia w okre lonym wymiarze wspólnego rynku wewn trznego w ramach tych pa stw
8. Harmonizacja podatkowa zakłada przestrzeganie zarówno wymogu równych warunków, jak i
jednolitych zasad konkurencji jako przesłanek ujednolicania przepisów podatkowych. Chodzi
przede wszystkim o niestosowanie dyskryminacji lub uprzywilejowania podatkowego
okre lonych regionów, gał zi produkcji czy przedsi biorstw. Podstawow przesłank
harmonizacji przepisów podatkowych stanowi bezwzgl dny wymóg zapobiegania osi ganiu
nieuzasadnionych korzy ci przez dane pa stwo członkowskie na skutek stosowania przepisów
podatkowych zapewniaj cych mu uprzywilejowan pozycj w porównaniu z pozostałymi
pa stwam
9. Spełnieniu tych przesłanek i zalece słu podstawowe zało enia praw Unii Europejskiej, do
których nale zasady wolno ci przepływu dóbr, usług, kapitału isiły roboczej oraz brak
dyskryminacji. Tym wła nie fundamentalnym zasadom została podporz dkowana polityka
podatkowa Wspólnoty. Dla zapewnienia warunków swobodnego, opartego na zasadach uczciwej
konkurencji przepływu towarów i usług na wspólnym rynku europejskim, a tak e dla
zagwarantowania bezpiecznego poziomu dochodów bud etom krajowym pa stw członkowskich,
konieczne stało si podj cie trudu procesów harmonizacyjnych systemów podatkowych.
10. Wobecnej chwili nie ma spójnego prawa podatkowego , które obowi zywałoby na terenie całej
Unii Europejskiej.
11. Rozpatruj c harmonizacj podatków wpa stwach Unii Europejskiej, trzeba mie na uwadze trzy
elementy:
• po pierwsze – mamy do czynienia z najstarszymi krajami na kontynencie, które przez wieki
wypracowały ró ne systemy podatkowe;
ą
ń
ń
ą
ż
ż
ś
ż
ń
ś
ę
ą
ę
ż
ś
ę
ą
ż
ś
ś
ę
ę
ń
ę
ś
ś
ń
ą
ę
ą
ś
ę
ą
ą
ś
ś
ś
ż
ą
ę
ą
ś
ż
ń
ę
ń
ą
ę
ś
ż
ć
ę
ż
ę
ą
ę
ń
ż
ą
ń
ą
ą
ś
ż
ą
ń
ą
ą
ą
ą
ż
ą
ń
ń
ę
ż
ą
ż
ą
ę
ń
ę
ą
ę
ą
ś
ą
ą
ś
ę
ą
ń
ę
ń
ż
ą
ą
ś
ć
ą
ą
ą
ę
ą
ż
ą
ą
ż
ą
ń
ń
ą
ę
ś
ę
ę
ć
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ń
ę
ę
ę
ę
ż
ą
ś
ę
ś
ę
ć
ć
ę
ę
 • po drugie – harmonizacja podatków wi e si nierozerwalnie z rol rz du i jego funkcjami oraz
kompetencjami gospodarczymi;
• po trzecie – najwa niejsze – harmonizacja podatków jest nierozerwalnie zwi zana z integracj
polityczn i monetarn pa stw, które chc j wprowadzi ; dlatego te nie mo na oczekiwa post pu
w dziedzinie unifikacji fiskalnej bez post pu w innych dziedzinach.

Harmonizacja podatków po rednich

1. Harmonizacja podatków po rednich zwi zana jest ci le z realizacj podstawowego celu

Wspólnoty, jakim jest utworzenie wspólnego rynku wewn trznego. Mówi o tym art. 93 traktatu
rzymskiego, według którego harmonizacja w ramach prawa wspólnotowego w zakresie podatków
po rednich dotyczy niezb dnego wymogu dla swobodnego przepływu towarów i usług pomi dzy
pa stwami Wspólnoty po zniesieniu kontroli granicznych z dniem 1.01.1993 r.
2. Artykuł ten expressis verbis przewiduje harmonizacj podatków po rednich i jest podstaw
prawn do podejmowania działa w tym zakresie. Takie rozwi zanie wiadczy o nadaniu przez
prawo Wspólnoty szczególnej wagi harmonizacji przepisów dotycz cych podatków po rednich.
Wynika ono z roli podatków po rednich przy spełnianiu wielu warunków koniecznych do
powstania wspólnego rynku.
3. Przesłankami harmonizacji podatków po rednich jest niedopuszczenie do podwójnego
opodatkowania, braku opodatkowania i zakłócenia konkurencji. Stopie harmonizacji tych
podatków jest znacznie zaawansowany.

Harmonizacja podatku od warto ci dodanej

1. W przedmiocie podatku obrotowego (podatku od warto ci dodanej) do 1992 r. nast piło

ujednolicenie wszystkich elementów jego konstrukcji, z wyj tkiem stawek i zasad poboru. Z
ko cem 1992 r. do zakresu regulacji prawem Wspólnoty zostały wł czone równie stawki
podatku i zasady poboru .
2. Rozpatruj c inne przepisy traktatu oraz pozostałe rodzaje dokumentów europejskich, mo na
wyodr bni nast puj ce podstawowe cele stworzenia wspólnego systemu podatku od warto ci
dodanej:
– zachowanie pełnej konkurencji pomi dzy krajami,
– unikni cie podwójnego opodatkowania,
– opodatkowanie wszelkich transakcji,
– opodatkowanie ka dego podmiotu prowadz cego działalno gospodarcz .

Harmonizacja podatku od warto ci dodanej - Znaczenie I dyrektywy w sprawie podatku VAT

1. W preambule do I dyrektywy wskazano na wiele okoliczno ci uzasadniaj cych wprowadzenie

wspólnego systemu podatku VAT wpa stwach Wspólnoty. W ród tych przesłanek wymieniono
m.in.:
1) ustanowienie wspólnego rynku w ramach unii gospodarczej, po wcze niejszym wprowadzeniu
ustawodawstwa dotycz cego podatków po rednich, które nie b dzie prowadzi do pogorszenia
warunków konkurencji i nie b dzie utrudnia przepływu towarów i usług;
2) niespełnianie powy szych wymogów przez ówcze nie obowi zuj ce ustawodawstwo w zakresie
podatków po rednich;
3) system podatku od warto ci dodanej pozwala osi gn najwy szy stopie prostoty i neutralno ci,
je eli cechuje si powszechno ci oraz gdy jego zakres obejmuje wszystkie etapy produkcji i
dystrybucji oraz wiadczenia usług;
4) konieczno stopniowego ujednolicania podatków po rednich we Wspólnocie;
5) wprowadzenie podatku od warto ci dodanej skutkowa b dzie neutralno ci w zakresie
konkurencji.
2. Artykuł 2 I dyrektywy okre lił fundamentalne zasady podatku od warto ci dodanej, do których
nale y zaliczy :
ż
ń
ś
ń
ż
ą
ę
ę
ą
ą
ć
ś
ś
ć
ć
ś
ę
ę
ż
ż
ą
ą
ż
ą
ę
ń
ś
ś
ś
ś
ę
ś
ń
ś
ś
ą
ś
ę
ń
ś
ą
ę
ą
ż
ą
ą
ć
ś
ą
ę
ś
ą
ś
ś
ś
ę
ć
ą
ć
ś
ę
ś
ś
ć
ś
ą
ś
ć
ą
ż
ą
ę
ę
ż
ą
ą
ą
ś
ś
ą
ą
ś
ą
ą
ń
ś
ą
ń
ż
ą
ć
ś
ą
ś
ż
ć
ą
ę
ż
ś
ę
ą
ś
ą
 • powszechno ,
• opodatkowanie konsumpcji towarów i usług,
• stosowanie podatku do wszystkich faz obrotu,
• zasad neutralno ci VAT wyra aj c si prawem podatnika do odliczenia podatku naliczonego
3. Zasada powszechno ci opodatkowania oznacza obj cie opodatkowaniem wszystkich towarów i
usług. Odst pstwa od tej zasady musz mie wyj tkowy charakter i powinny wynika z dyrektyw.
4. Zasada opodatkowania konsumpcji towarów iusług wskazuje, e faktyczny ci ar podatku
ponosi ostateczny nabywca, czyli konsument. Taka sytuacja wynika z faktu, e nie mo e on
odliczy podatku zapłaconego przy zakupach towarów i usług.
5. Zasada stosowania podatku do wszystkich faz obrotu mówi, e podatek powinien by
naliczony we wszystkich stadiach obrotu, od produkcji lub importu towarów i usług po sprzeda
detaliczn wł cznie.
6. Zasada neutralno ci jest najwa niejsz w ród wszystkich wymienionych, przedstawia bowiem
istot podatku VAT i odró nia go od innych podatków po rednich. Prawo do odliczenia od
podatku nale nego podatku naliczonego stanowi podstawow cech podatku VAT, jest
fundamentalnym prawem podatnika, które nie powinno by ograniczone, poza wyj tkowymi
przypadkami wskazanymi w dyrektywach.

Znaczenie VI dyrektywy w sprawie podatku VAT

1. Przedmiotem jej regulacji był podmiot podatku, czynno ci podlegaj ce opodatkowaniu,

powstanie obowi zku podatkowego, podstawa opodatkowania, zwolnienia podatkowe,
mechanizm odlicze podatku naliczonego od podatku nale nego oraz opodatkowanie w systemie
VAT małych przedsi biorstw, rolnictwa i biur podró y. W VI dyrektywie nie zostały zdefiniowane
ani minimalne, ani maksymalne stawki podatku VAT, które powinny by przyj te przez kraje
członkowskie.
2. Głównym celem nowej dyrektywy jest uregulowanie w sposób uporz dkowany i logiczny
wspólnego systemu podatku od warto ci dodanej w UE, zgodnie z dotychczas obowi zuj cymi
zasadami. Nowy akt prawny wprowadził tak e kilka modyfikacji merytorycznych, miał te na
celu ujednolicenie ró nych wersji j zykowych dotychczas obowi zuj cych dyrektyw, zwłaszcza
rozbie no ci mi dzy wersj angielsk a francusk .

Dyrektywa 2006/112/WE jako podstawa wspólnego systemu podatku VAT w Unii Europejskiej

1. Uregulowane s w niej wszystkie elementy konstrukcji podatku VAT w zakresie obj tym
harmonizacj .
2. Za działalno gospodarcz dyrektywa 2006/112/WE przyjmuje wszelk działalno
producentów, handlowców lub usługodawców, wł cznie z górnictwem, działalno ci rolnicz i
wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalno gospodarcz uznaje si
w szczególno ci wykorzystywanie w sposób ci gły maj tku rzeczowego lub warto ci
niematerialnych w celu uzyskania dochodu z tego tytułu.
3. Dyrektywa wprowadza brak terytorialnego ograniczenia definicji podatnika. Jest nim ka da
osoba prowadz ca działalno gospodarcz , niezale nie od miejsca. Rozwi zanie to zapewnia
zachowanie zasady neutralno ci podatku VAT dla wszystkich podmiotów bior cych udział w
obrocie gospodarczym, równie dla dokonuj cych zakupów w pa stwach Unii Europejskiej, ale
prowadz cych działalno poza jej obszarem. Ponadto bycie podatnikiem nie jest uzale nione od
celu i rezultatu prowadzonej działalno ci gospodarczej.
4. Warunkiem posiadania statusu podatnika jest prowadzenie działalno ci gospodarczej
niezale nie, przez co dyrektywa wył cza z opodatkowania pracowników i inne osoby zwi zane z
pracodawc umow o prac lub innym stosunkiem prawnym, tworz cym stosunek mi dzy
pracodawc a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialno ci
pracodawcy.
5. Dyrektywa umo liwia pa stwom członkowskim uznanie za jednego podatnika podmiotów
posiadaj cych siedzib na terytorium danego kraju, które – b d c prawnie niezale ne – s
ę
ę
ż
ć
ż
ą
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ś
ą
ć
ż
ś
ś
ą
ę
ą
ć
ś
ż
ą
ś
ń
ą
ę
ś
ż
ę
ś
ć
ą
ń
ż
ę
ś
ć
ż
ś
ż
ą
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ś
ę
ś
ą
ć
ą
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ż
ż
ę
ą
ż
ć
ś
ś
ą
ę
ą
ń
ą
ą
ż
ą
ż
ś
ć
ą
ę
ć
ą
ą
ą
ś
ż
ą
ę
ą
ś
ć
ę
ż
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ż
ę
ę
ż
ż
ś
ą
ś
ś
ż
ć
ć
ę
ą
 powi zane mi dzy sob finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie. Wówczas powstaj tzw.
grupy podatkowe – grupa podmiotów gospodarczych staje si jednym podatnikiem.
6. Ponadto dyrektywa wył cza zopodatkowania pa stwowe, regionalne ilokalne organy władzy
i inne instytucje prawa publicznego, które podejmuj działania i zawieraj transakcje jako
władze publiczne, nawet je li pobieraj nale no ci, opłaty, składki lub inne płatno ci w zwi zku z
tak działalno ci . S one jednak podatnikami, je eli takie wył czenie narusza zasady wolnej
konkurencji mi dzy podmiotami sektora prywatnego i publicznego. Podlegaj równie
opodatkowaniu, je li wykonuj czynno ci okre lone w zał czniku I do dyrektywy 2006/112/WE,
chyba e czynno ci te wykonuj na mał skal . Dotyczy to działalno ci w zakresie
telekomunikacji, dostawy wody, gazu, energii, transportu towarów, usług portów i portów
lotniczych, transportu pasa erskiego, dostawy nowych towarów wytworzonych na sprzeda ,
organizacji targów handlowych i wystaw, magazynowania, reklamy, działalno ci biur podró y.
7. Osob zobowi zan do zapłaty podatku jest: 1) w systemie rozlicze wewn trznych: a) podatnik
dokonuj cy obrotów podlegaj cych opodatkowaniu, b) odbiorca usług, m.in. bankowych,
finansowych, reklamowych, doradczych, dostarczonych przez podatnika zamieszkuj cego za
granic , c) ka da osoba wykazuj ca podatek od warto ci dodanej na fakturze lub innym
podobnym dokumencie; 2) przy imporcie – osoba lub osoby wskazane lub uznane za
odpowiedzialne przez pa stwa członkowskie, do których towary s importowane
8. Okre lił przedmiot opodatkowania jako: 1) odpłatn dostaw towarów na terytorium pa stwa
członkowskiego przez podatnika działaj cego w takim charakterze; 2) odpłatne wiadczenie usług
na terytorium pa stwa członkowskiego przez podatnika działaj cego w takim charakterze; 3)
odpłatne wewn trzwspólnotowe nabycie towarów na terytorium pa stwa członkowskiego; 4)
;
import towarów.
9. Przepis ten definiuje zakres przedmiotowy czynno ci, które podlegaj podatkowi VAT. Jest
przejawem realizacji zasady powszechno ci okre lonej w I dyrektywie. Zakłada on mo liwie
najszerszy zakres podatku od warto ci dodanej – co do zasady ogół czynno ci wykonywanych
wramach działalno ci gospodarczej obj ty jest przepisami dotycz cymi VAT. Powy sze
zapewnia tre art. 2, ale równie definicje poj , takich jak dostawa towarów, wiadczenie usług,
import towarów, zawartych w kolejnych artykułach dyrektywy 2006/112/WE
10. Dyrektywa 2006/112/WE w art. 14 definiuje dostaw towarów jako przeniesienie prawa do
dysponowania rzecz jak wła ciciel. Za rzeczy przyjmuje równie gaz, energi elektryczn ,
energi ciepln , energi chłodnicz i im podobne. Ponadto pa stwa członkowskie mog przyj
za rzeczy okre lone udziały w nieruchomo ciach, prawa rzeczowe daj ce posiadaczowi prawo do
korzystania z nieruchomo ci, udziały lub inne tytuły odpowiadaj ce udziałom, daj ce ich
posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własno ci albo posiadanie nieruchomo ci lub jej
cz ci.
11. Ze wzgl du na powszechno opodatkowania art. 14 dyrektywy 2006/112/WE na potrzeby
podatku VAT zrównuje zpoj ciem dostawy towarów okre lone kategorie czynno ci, które
pa stwa członkowskie zobowi zane s uzna za dostaw towarów. Nale do nich nast puj ce
czynno ci: 1) przeniesienie prawa własno ci do towaru w zamian za odszkodowanie, z nakazu
wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego imieniu albo z mocy prawa; 2) faktyczne
przekazanie towaru zgodnie z umow najmu towarów na czas okre lony lub sprzeda y towaru na
warunkach odroczonej płatno ci, która zawiera klauzul o przeniesieniu własno ci w nast pstwie
normalnych zdarze nie pó niej ni z chwil zapłaty ostatniej raty; 3) przekazanie towaru na
podstawie umowy, zgodnie z któr prowizja płacona jest od zakupu lub sprzeda y; 4)
wykorzystanie przez podatnika towarów stanowi cych cz maj tku jego przedsi biorstwa do
celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w uj ciu
ogólnym, które przeznacza do celów innych ni prowadzona przez niego działalno , gdy VAT od
powy szych towarów lub ich cz ci podlegał w cało ci lub w cz ci odliczeniu.
12. Nie uznaje si jednak za dostaw towarów przekazania próbek towarów lub towarów
stanowi cych prezenty omałej warto ci wramach prowadzonej przez podatnika działalno ci
gospodarczej.
13. Ponadto art. 14 i 18 dyrektywy 2006/112/WE zawieraj czynno ci, októre pa stwa członkowskie
mog rozszerzy katalog czynno ci uznawanych za dostaw towarów. Zaliczaj si do nich: 1)
przekazanie niektórych robót budowlanych; 2) wykorzystanie przez podatnika do celów
działalno ci jego przedsi biorstwa towarów wytworzonych, skonstruowanych, wydobytych,
ę
ń
ą
ś
ą
ś
ą
ą
ż
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ę
ś
ś
ć
ą
ś
ą
ś
ę
ż
ę
ą
ć
ę
ą
ń
ś
ą
ś
ń
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ń
ę
ś
ś
ż
ź
ś
ś
ą
ę
ą
ć
ś
ą
ę
ż
ś
ś
ą
ą
ż
ś
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ś
ś
ą
ś
ś
ś
ę
ż
ć
ą
ę
ż
ś
ą
ć
ś
ą
ń
ś
ż
ś
ą
ś
ś
ę
ą
ę
ę
ę
ą
ą
ę
ś
ś
ę
ć
ę
ę
ś
ń
ę
ś
ś
ą
ą
ą
ą
ś
ń
ż
ń
ą
ą
ż
ą
ą
ą
ę
ś
ń
ś
ś
ś
ą
ś
ą
ś
ś
ś
ę
ć
ę
ę
ż
ą
ś
ś
ą
ą
ę
ą
ę
ż
ż
ą
ą
ż
ń
ż
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ż
ć
 przetworzonych, nabytych lub importowanych w ramach prowadzenia takiej działalno ci, je eli
podatek od takich towarów, w przypadku ich nabycia od innego podatnika, nie podlegałby w
cało ci odliczeniu; 3) wykorzystanie przez podatnika towarów do celów działalno ci
niepodlegaj cej opodatkowaniu, w przypadku gdy VAT od takich towarów podlegał w cało ci lub
w cz ci odliczeniu w momencie ich nabycia lub wykorzystania, o którym mowa wy ej; 4)
zatrzymanie towarów przez podatnika lub jego prawnych nast pców po rezygnacji z
wykonywania przez niego działalno ci gospodarczej podlegaj cej opodatkowaniu, je eli podatek
od warto ci dodanej od takich towarów podlega w cało ci lub w cz ci odliczeniu w momencie
ich nabycia lub w sytuacji, o której mowa wy ej.
14. Pa stwa członkowskie mog wył czy zdefinicji dostawy towarów wydanie towarów
wchodz cych wskład przedsi biorstwa, je eli ich wydanie nast puje w ramach przeniesienia
cało ci lub cz ci maj tku tego przedsi biorstwa lub w ramach wniesienia tego przedsi biorstwa
aportem do spółki. W przypadku przyj cia przez pa stwo członkowskie takiej opcji przejmuj cy
przedsi biorstwo lub jego cz jest traktowany dla celów podatku VAT jak nast pca prawny
zbywcy.
15. Definicja ta jest przede wszystkim wyrazem powszechno ci opodatkowania podatkiem VAT, taka
konstrukcja poj cia usług pozwala bowiem na obj cie zakresem przedmiotowym wspólnego
systemu podatku VAT wszystkich transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach
działalno ci gospodarczej
16. Za wiadczenie usług dyrektywa uwa a m.in. nast puj ce czynno ci: 1) przeniesienie warto ci
niematerialnych i prawnych, bez wzgl du na to, czy s one przedmiotem dokumentu
ustanawiaj cego tytuł prawny, czy nie; 2) zobowi zanie do zaniechania działania lub tolerowania
czynno ci lub sytuacji;
3) wiadczenie usług na podstawie nakazu wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego
imieniu, lub z mocy prawa; 4) u ycie towarów stanowi cych cz maj tku przedsi biorstwa do
celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, lub, bardziej ogólnie, do celów innych ni
działalno jego przedsi biorstwa, w przypadkach kiedy podatek od warto ci dodanej od takich
towarów podlega w cało ci lub w cz ci odliczeniu; 5) nieodpłatne wiadczenie usług przez
podatnika na jego prywatny u ytek lub u ytek jego pracowników, lub, bardziej ogólnie, do celów
innych ni działalno jego przedsi biorstwa.
17. Natomiast art. 30 dyrektywy 2006/112/WE wprowadza definicj importu, przez który rozumie
wprowadzenie na terytorium Wspólnoty towarów nieznajduj cych si wswobodnym obrocie
wrozumieniu art.24 traktatu rzymskiego, czyli zobszarów pa stw trzecich, tj. pa stw
nienale cych do Unii Europejskiej. Co do zasady miejscem importu towarów jest pa stwo
członkowskie, na którego terytorium znajduj si towary w momencie ich wprowadzenia na
terytorium Wspólnoty.
18. Kolejn czynno ci podlegaj c opodatkowaniu jest odpłatne wewn trzwspólnotowe nabycie
towarów na terytorium pa stwa członkowskiego. Czynno ta została wł czona do wspólnego
systemu opodatkowania VAT od 1.01.1993 r. w zwi zku z utworzeniem wspólnego rynku. W
dyrektywie 2006/112/WE jest ona zdefiniowana w art. 20, zgodnie z którym
wewn trzwspólnotowe nabycie towarów to nabycie prawa do rozporz dzania jak wła ciciel
rzeczowym maj tkiem ruchomym wysyłanym lub transportowanym do nabywcy przez
sprzedawc , przez nabywc lub na ich rzecz, do miejsca przeznaczenia w pa stwie członkowskim
innym ni pa stwo członkowskie rozpocz cia wysyłki lub transportu towarów.
Wewn trzwspólnotowe nabycie towarów podlega opodatkowaniu, je eli ł cznie spełnione s
nast puj ce przesłanki: 1) dostawc musi by podatnik dokonuj cy dostawy w ramach
prowadzonej działalno ci gospodarczej, niekorzystaj cy ze zwolnie z podatku VAT; 2)
miejscem opodatkowania dostawy jest pa stwo, do którego s wysyłane towary; 3) nabywc musi
by podatnik dokonuj cy nabycia w ramach prowadzonej działalno ci gospodarczej lub osoba
prawna nieb d ca podatnikiem; 4) dostawa musi wi za si z fizycznym przemieszczeniem
towarów pomi dzy dwoma pa stwami członkowskimi; 5) transport towarów musi by
dokonywany przez sprzedawc lub nabywc albo na zlecenie jednego z nich; 6) dostawa musi
odbywa si za wynagrodzeniem
19. Zgodnie z art. 63 dyrektywy 2006/112/WE obowi zek podatkowy powstaje wmomencie
dostarczenia towaru lub wykonania usługi.
Pa stwa członkowskie mog ustali inny moment powstania obowi zku podatkowego, nie
pó niej jednak ni : z dat wystawienia faktury, w momencie otrzymania zapłaty, je eli faktura
ć
ń
ź
ń
ś
ś
ś
ś
ę
ę
ą
ś
ą
ą
ż
ę
ś
ć
ą
ą
ś
ś
ś
ą
ż
ć
ę
ą
ż
ę
ą
ę
ę
ś
ą
ę
ś
ę
ń
ą
ż
ą
ś
ć
ą
ą
ś
ę
ś
ą
ę
ń
ą
ą
ż
ę
ę
ś
ą
ę
ą
ć
ż
ń
ę
ś
ć
ą
ż
ę
ą
ę
ę
ś
ż
ń
ć
ę
ę
ż
ż
ą
ą
ę
ć
ę
ę
ń
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ć
ś
ą
ć
ą
ę
ą
ą
ę
ę
ś
ć
ę
ś
ę
ń
ś
ś
ą
ę
ń
ą
ś
ą
ę
ż
ą
ą
ś
ń
ą
ą
ę
ę
ż
ż
ś
ę
ż
ś
ą
ś
ń
ń
ż
ą
ś
ś
ą
ż
ć
 nie została wystawiona lub została wystawiona z opó nieniem, w okre lonym terminie od daty
zdarzenia powoduj cego powstanie obowi zku podatkowego.
20. Powstaniu obowi zku podatkowego wzakresie wiadczenia usług po wi cone s art. 43–59
dyrektywy 2006/112/WE. Przepisy te wprowadzaj ogóln reguł , e co do zasady wiadczenie
usług opodatkowane jest w miejscu siedziby usługodawcy czy miejscu prowadzenia działalno ci.
Jednocze nie zawieraj one wiele wyj tków od tej generalnej zasady.
21. Za miejsce wewn trzwspólnotowego nabycia towarów uznaje si miejsce zako czenia wysyłki
lub transportu tych towarów do nabywcy. Jednak e za to miejsce przyjmuje si terytorium
pa stwa, które nadało numer identyfikacyjny w podatku od warto ci dodanej, pod którym
nabywca dokonał nabycia towarów, chyba e nabywca towarów wyka e, i nabycie to zostało
opodatkowane zgodnie z ogóln zasad .
22. Natomiast miejscem importu towarów jest pa stwo członkowskie, na terytorium którego
znajduj si towary w momencie ich wprowadzenia do Wspólnoty.
23. Zgodnie z elementarn zasad wynikaj c z art. 73 dyrektywy 2006/112/WE podstawa
opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłat otrzyman lub któr dostawca lub
usługodawca otrzyma w zamian za dostaw towarów lub wiadczenie usług od nabywcy,
usługobiorcy lub osoby trzeciej, wł cznie z subwencjami zwi zanymi bezpo rednio z cen takiej
dostawy lub wiadczenia. W zwi zku z tym podstaw opodatkowania jest wszystko, co
stanowi wynagrodzenie nale ne podatnikowi, tzn.takie, które otrzymał lub powinien
otrzyma , wzamian za dokonanie czynno ci mieszcz cej si wkatalogu czynno ci
opodatkowanych
24. W przypadku wiadczenia usług na potrzeby własne podatnika lub jego pracowników, gdy
towary stanowi ce cz maj tku przedsi biorstwa u ywane s do celów prywatnych lub usługi
s wiadczone nieodpłatnie, podstaw opodatkowania stanowi całkowita kwota wydatków
poniesionych przez podatnika na wykonanie tych usług.
25. Do podstawy opodatkowania dyrektywa zalicza: podatki, cła, opłaty i inne nale no ci, z
wyj tkiem podatku od warto ci dodanej; dodatkowe koszty – takie jak prowizja, koszty
pakowania, transportu i ubezpieczenia pobierane przez dostawc lub usługodawc od nabywcy
lub usługobiorcy.
26. Podstaw opodatkowania stanowi zatem obrót netto, czyli cena netto towarów iusług bez
podatku VAT. Natomiast inne podatki i opłaty powinny by wliczone do podstawy
opodatkowania. Chodzi przede wszystkim o podatek akcyzowy, podatki i opłaty ekologiczne,
opłaty produktowe. Wlicza si równie do niej koszty bezpo rednio zwi zane z dostaw towarów
lub usług, ujmowane w ł cznej kwocie nale nej z tytułu transakcji, np. prowizja, koszty
pakowania, transportu i ubezpieczenia.
27. Ponadto dyrektywa 2006/112/WE zawiera wył czenia zpodstawy opodatkowania, czyli
przypadki, w których podstawa opodatkowania dotycz ca danej transakcji powinna zosta
obni ona. Dotyczy to nast puj cych sytuacji:
• obni ek cen w formie rabatu z tytułu wcze niejszej zapłaty,
• opustów i obni ek cen udzielonych nabywcy lub usługobiorcy i uwzgl dnionych w momencie
transakcji,
• kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków
poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy.
28. W przypadku wewn trzwspólnotowego nabycia towarów podstawa opodatkowania obejmuje
takie same elementy jak przy dostawie towarów i wiadczeniu usług.
29. W przypadku importu towarów podstaw opodatkowania jest warto celna towarów
okre lona zgodnie z obowi zuj cymi przepisami wspólnotowymi, z uwzgl dnieniem:
• podatków, ceł, opłat i innych nale no ci zapłaconych poza pa stwem, do którego towary s
przywo one, oraz nale nych z tytułu importu w kraju przywozu, np. cło, podatek akcyzowy, z
wył czeniem podatku od warto ci dodanej nale nego z tytułu importu;
• kosztów dodatkowych – takich jak prowizja, koszty pakowania, transportu i ubezpieczenia
poniesione do pierwszego miejsca przeznaczenia znajduj cego si na terytorium pa stwa
członkowskiego, do którego importowane s towary.
30. Stawki podatku od warto ci dodanej ka de pa stwo członkowskie ustala samodzielnie.
Zgodnie z art. 97 dyrektywy 2006/112/WE ka de pa stwo członkowskie ustala stawk
podstawow podatku od warto ci dodanej jako procent podstawy opodatkowania w jednakowej
ą
ń
ś
ą
ą
ś
ż
ż
ą
ż
ę
ś
ć
ę
ą
ś
ż
ą
ś
ą
ą
ą
ą
ę
ą
ś
ż
ć
ą
ę
ą
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ą
ś
ś
ś
ż
ą
ą
ą
ż
ą
ż
ą
ę
ś
ę
ą
ś
ą
ą
ż
ą
ż
ę
ż
ą
ż
ś
ś
ą
ś
ń
ą
ż
ż
ń
ż
ź
ę
ą
ą
ą
ń
ś
ą
ą
ą
ą
ś
ę
ę
ę
ń
ż
ć
ą
ę
ś
ę
ą
ę
ż
ś
ś
ę
ś
ż
ę
ś
ć
ą
ń
ę
ę
ą
ś
ą
ż
ą
ś
ń
ś
ś
ć
ę
ą
 wysoko ci dla dostawy towarów i wiadczenia usług. Od dnia 1.01.2006 r. stawka ta nie mo e
by ni sza od 15%.
31. Zwolnienia z podatku VAT uregulowane s w art. 123–166 dyrektywy 2006/112/WE. Dzieli je
ona na cztery grupy:
1) zwolnienia na terytorium kraju,
2) zwolnienia z tytułu importu,
3) zwolnienia dotycz ce eksportu towarów,
4) zwolnienia zwi zane z mi dzynarodowym przepływem towarów.
32. W ród tych zwolnie mo na wyró ni zwolnienia z prawem do odliczenia podatku naliczonego i
bez tego prawa oraz zwolnienia obowi zkowe i fakultatywne.
33. Według dyrektywy te dotycz ce zwolnie na terytorium kraju zawieraj katalog
obligatoryjnych zwolnie z podatku VAT okre lonych czynno ci wykonywanych w interesie
publicznym. Nale do nich: usługi pocztowe, opieka szpitalna i medyczna, opieka społeczna,
usługi edukacyjne i o wiatowe, szkolnictwo wy sze, działalno organizacji typu non-profit,
usługi sportowe i kulturalne. Ponadto zwolnieniom obligatoryjnym podlegaj transakcje
ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, zakłady, loterie i inne formy hazardu, dostawa znaczków
pocztowych i znaków skarbowych. Z kolei art. 137 dyrektywy 2006/112/WE zawiera równie
zwolnienia fakultatywne, w których pa stwa członkowskie mog da podatnikom prawo
wyboru opodatkowania. Do tych zwolnie nale : dzier awa i wynajem nieruchomo ci z
pewnymi wyj tkami, usługi bankowe i finansowe, dostawa budynków lub ich cz ci.
34. Druga grupa zwolnie , uregulowana w art. 143 dyrektywy 2006/112/WE, zwi zana jest z
importem i odnosi si do:
• ostatecznego importu towarów, które podlegaj zwolnieniu z podatku w przypadku dostawy na
terenie kraju;
• ostatecznego importu towarów zwolnionych z ceł na podstawie innych przepisów ni wspólna
taryfa celna;
• powrotnego importu towarów, które zostały wcze niej wyeksportowane;
• importu towarów w ramach porozumie dyplomatycznych i konsularnych, wykonywanego przez
organizacje mi dzynarodowe.
35. Co do zasady wskazane wy ej zwolnienia nie daj prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Natomiast dwie ostatnie grupy zwolnie , dotycz ce eksportu towarów i mi dzynarodowego
przepływu towarów, uprawniaj podatników do odliczenia podatku naliczonego.
36. dyrektywy 2006/112/WE zwalnia z podatku VAT eksport oraz inne czynno ci opodobnym
charakterze. Od momentu wprowadzenia wspólnego rynku eksport oznacza wywóz towarów
poza terytorium Wspólnoty. Zwolnieniu podlega dostawa towarów wysyłanych lub przewo onych
do miejsca przeznaczenia poza Wspólnot przez dostawc lub w jego imieniu (eksport
bezpo redni), jak równie dostawa towarów wysyłanych lub przewo onych do miejsca
przeznaczenia poza Wspólnot przez nabywc maj cego siedzib poza terytorium kraju lub w
jego imieniu (eksport po redni).

37. Kolejne rodzaje zwolnie dotycz niektórych transakcji wewn trzwspólnotowych. Zostały one
wł czone do wspólnego systemu opodatkowania VAT od 1.01.1993 r. w zwi zku z utworzeniem
wspólnego rynku. Uregulowane s w art. 138 dyrektywy 2006/112/WE, który przewiduje
zwolnienie z podatku dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych do miejsca
przeznaczenia znajduj cego si poza terytorium danego pa stwa, ale na terytorium Wspólnoty,
czyli tzw. wewn trzwspólnotowej dostawy towarów. Natomiast wewn trzwspólnotowe
nabycie towarów co do zasady podlega opodatkowaniu w kraju zako czenia ich transportu, przy
czym przepis ten przewiduje nast puj ce sytuacje, kiedy mo e ono zosta zwolnione z podatku:
- je eli dotyczy towarów, których dostawa na terytorium kraju byłaby zwolniona z podatku;
- je eli dotyczy towarów, których import byłby zwolniony z podatku;
- je eli dotyczy towarów, które b d podlega eksportowi lub wewn trzwspólnotowej dostawie
towarów.
- Je eli towary i usługi wykorzystywane s na potrzeby opodatkowanych transakcji podatnika, jest
on wówczas uprawniony w pa stwie członkowskim, w którym dokonuje tych transakcji, do
odliczenia podatku naliczonego od kwoty podatku, któr jest zobowi zany zapłaci . Podatnik ma
prawo do odliczenia podatku naliczonego, je eli istnieje zwi zek tego podatku zjego
opodatkowan działalno ci . Mo e odliczy t cz podatku naliczonego, która słu y
ż
ż
ż
ż
ś
ć
ą
ś
ż
ś
ą
ą
ę
ą
ż
ą
ą
ń
ą
ę
ą
ń
ś
ś
ń
ń
ż
ż
ś
ę
ż
ą
ą
ę
ą
ń
ę
ą
ę
ą
ż
ś
ą
ą
ż
ą
ć
ą
ń
ą
ń
ą
ń
ń
ą
ć
ę
ń
ą
ć
ś
ś
ż
ą
ż
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ę
ś
ć
ż
ń
ż
ę
ą
ś
ś
ę
ć
ą
ń
ą
ą
ą
ć
ć
ż
ą
ą
ę
ę
ś
ś
ć
ą
ą
ą
ż
ż
ś
ż
ż
ż
 transakcjom opodatkowanym. Prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje
podatnikom zwolnionym z podatku, poza ci le okre lonymi wyj tkami.
- Prawo do odliczenia powstaje w momencie, gdy podatek, który podlega odliczeniu, staje si
wymagalny. Oznacza to, e powstaje unabywcy zchwil powstania obowi zku podatkowego
udostawcy.
38. Podyktowane jest to specyfik rozlicze wewn trzwspólnotowych oraz dokonywanych z
podmiotami spoza Wspólnoty. Zgodnie z art. 193– 205 dyrektywy 2006/112/WE do zapłaty
podatku zobowi zane s nast puj ce osoby:
1) podatnik dokonuj cy podlegaj cej opodatkowaniu dostawy towarów i wiadczenia usług, z
wyj tkiem ni ej wskazanych przypadków;
2) podatnik, na rzecz którego wiadczone s usługi niematerialne przez podatnika nieposiadaj cego
siedziby na terytorium kraju, oraz osoba zarejestrowana na potrzeby podatku VAT, na rzecz której
wiadczone s usługi wewn trzwspólnotowego transportu towarów przez podatnika niemaj cego
siedziby na terytorium kraju;
3) osoba, na rzecz której dokonywana jest dostawa towarów przy trójstronnych dostawach
wewn trzwspólnotowych;
4) dowolna osoba, która wykazuje podatek VAT na fakturze;
5) dowolna osoba dokonuj ca opodatkowanego wewn trzwspólnotowego nabycia towarów.
Dyrektywa 2006/112/WE ustanawia osiem powi zanych ze sob obowi zków, które maj spoczywa
na osobie płac cej VAT. S to:
1) rejestracja,
2) posiadanie numerów identyfikacyjnych,
3) prowadzenie ksi gowo ci,
4) prowadzenie rejestru,
5) wydawanie faktur,
6) składanie sprawozda ,
7) składanie deklaracji,
8) składanie streszczonych deklaracji
39. VI dyrektywa umo liwiła pa stwom członkowskim wprowadzenie specjalnych zasad
opodatkowania w odniesieniu do pewnych grup podatników lub niektórych rodzajów transakcji.
Nie maj wówczas zastosowania reguły podstawowe, na których opiera si wspólny system
podatku VAT. Te szczególne reguły dotycz opodatkowania:
1) małych przedsi biorstw,
2) rolników,
3) agentów turystycznych,
4) towarów u ywanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, 5) złota dewizowego,
6) podmiotów wiadcz cych usługi elektroniczne.
40. W stosunku do małych przedsi biorstw pa stwa członkowskie mog przyj uproszczone formy
opodatkowania, np. stawki zryczałtowane, ograniczenie obowi zków administracyjnych w
zakresie prowadzenia ewidencji, składania deklaracji i zapłaty podatku oraz zwolnienia
podmiotowe, je eli roczny obrót przedsi biorstwa nie przekracza 5000 euro, przy czym
dodatkowo dyrektywa 2006/112/WE ustala indywidualnie ten limit dla poszczególnych krajów
członkowskich.
41. Dla rolników dyrektywa przewiduje mo liwo wyboru zryczałtowanego systemu
opodatkowania, którego celem jest zapewnienie im rekompensaty podatku naliczonego
zapłaconego przy zakupie rodków produkcji, przy jednoczesnym zwolnieniu z obowi zków
administracyjnych.
42. Szczególny sposób opodatkowania agentów turystycznych polega na opodatkowaniu jedynie
realizowanej przez agenta mar y oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego. Takie
rozwi zanie prowadzi do znacznego uproszczenia poboru podatku, przy czym mog je stosowa
agenci turystyczni spełniaj cy nast puj ce warunki:
– wiadcz usługi turystyczne we własnym imieniu;
– wykorzystuj do ich wiadczenia towary i usługi dostarczane przez innych podatników;
– wiadcz usługi bezpo rednio dla podró nego.
43. W przypadku dostaw towarów u ywanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich iantyków,
dokonywanych przez opodatkowanych po redników, podstaw opodatkowania stanowi uzyskana
mar a, bez mo liwo ci odliczania podatku naliczonego.
ś
ś
ś
ą
ż
ą
ą
ą
ą
ą
ż
ż
ą
ą
ż
ś
ą
ż
ą
ę
ę
ś
ą
ż
ą
ś
ń
ś
ą
ś
ż
ą
ą
ą
ś
ą
ę
ś
ę
ż
ż
ą
ń
ę
ą
ą
ą
ż
ś
ś
ą
ń
ń
ę
ą
ś
ż
ą
ś
ą
ą
ś
ć
ą
ę
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ć
ą
ę
ś
ą
ą
ą
ą
ą
ć
ę
ć
 44. Szczególne zasady dotycz ce transakcji z udziałem złota dewizowego przewiduj zwolnienie ich
z podatku, ale daj jednocze nie mo liwo odliczenia cz ci zwi zanego z nimi podatku
naliczonego zgodnie z nowymi rozwi zaniami usługi elektroniczne s opodatkowane w kraju
siedziby lub miejsca zamieszkania usługobiorcy, przy czym je eli nie jest on podatnikiem, osob
zobowi zan do zapłaty podatku jest usługodawca. Bior c powy sze pod uwag , Komisja EWG
wprogramie harmonizacji podatków akcyzowych z1967 r. przyj ła nast puj ce zało enia:
• utrzymanie akcyz o du ym znaczeniu fiskalnym dla bud etów w poszczególnych krajach i poddanie
ich harmonizacji;
• utrzymanie bez harmonizacji akcyz o lokalnym zakresie działania, gdy nie wpływaj one na
konkurencyjno towarów pochodz cych z poszczególnych pa stw przy wymianie
mi dzynarodowej;
• wyeliminowanie akcyz o relatywnie niskiej wydajno ci fiskalnej dla poszczególnych krajów lub
wł czenie ich do powszechnego podatku obrotowego.
45. Podstaw harmonizacji podatku akcyzowego stanowiła dyrektywa 92/12/EWG z 25.02.1992 r. w
sprawie ustale ogólnych dotycz cych produktów podlegaj cych opodatkowaniu akcyzowemu i
kontroli obrotu tymi produktami – tzw.dyrektywa horyzontalna. Odnosiła si ona do wszystkich
wyrobów akcyzowych podlegaj cych harmonizacji i ustalała ogólne zasady obj cia tych towarów
podatkiem akcyzowym.
46. Zgodnie z dyrektyw 2008/118/WE opodatkowaniu podlega produkcja lub import wyrobów
akcyzowych, awył czony zopodatkowania jest eksport tych towarów. Wprowadzony jest
równie zakaz dyskryminowania towarów pochodz cych z importu, np. stosowanie wy szych
stawek. Dyrektywa szczegółowo okre la moment powstania obowi zku podatkowego,
wprowadza instytucj składu podatkowego i specjalne procedury zawieszenia poboru podatku
oraz ustala miejsce opodatkowania.
47. Dyrektywa 2008/118/WE w art. 7 stanowi, e obowi zek podatkowy powstaje zchwil
dopuszczenia produktu do konsumpcji wpa stwie członkowskim, wktórym wyroby s
dopuszczone do konsumpcji. Akcyza jest nakładana według zasad i na podstawie stawek akcyzy
obowi zuj cych w pa stwie członkowskim, w którym wyroby dopuszczono do konsumpcji.
48. Funkcjonowanie składów podatkowych pozwala na przechowywanie i przemieszczanie towarów
akcyzowych na terenie Unii bez powstania obowi zku podatkowego, poniewa w całym okresie
pozostawania produktu w obr bie składu podatek ulega zawieszeniu. W zwi zku z tym
momentem powstania obowi zku podatkowego jest chwila opuszczenia składu, czyli
przeznaczenia towaru do ostatecznej konsumpcji
49. Dyrektywa wprowadza zasad zawieszenia poboru akcyzy do momentu dopuszczenia do
konsumpcji. Zgodnie z art. 17 dyrektywy 2008/118/WE przemieszczanie wyrobów akcyzowych
w procedurze zawieszenia odbywa si mi dzy składami podatkowymi. Ponadto – w my l tego
przepisu – zawieszenie trwa te do momentu wysłania towaru ze składu podatkowego do
zarejestrowanego lub niezarejestrowanego handlowca. Podmioty te, zdefiniowane w art. 4
dyrektywy 2008/118/WE, posiadaj jedynie uprawnienie do otrzymania wyrobu w procedurze
zawieszenia.
50. Natomiast dyrektywy dotycz ce poszczególnych rodzajów harmonizowanych wyrobów
akcyzowych ustalaj przede wszystkim rodzaje stawek, jakie mog by stosowane do danych
grup wyrobów, i ich minimaln wysoko . Wprowadzaj równie definicje poszczególnych
wyrobów, sposób okre lania podstawy opodatkowania, mo liwo zastosowania obni onych
stawek, zwolnie od podatku, dokonywania jego zwrotu.
51. Dyrektywy dotycz ce wyrobów tytoniowych wprowadziły mieszany, kwotowo-procentowy
system opodatkowania akcyz papierosów. Składa si on z podatku proporcjonalnego –
obliczanego od detalicznej ceny ich zbytu oraz podatku kwotowego – pobieranego od paczki
papierosów. Tak skonstruowany podatek akcyzowy powinien stanowi co najmniej 57%
detalicznej ceny zbytu zawieraj cej wszystkie podatki na papierosy, na które jest najwi kszy
popyt w danym kraju członkowskim.
52. W przypadku wyrobów alkoholowych dyrektywy ustaliły okre lanie stawek akcyzy od liczby
hektolitrów napoju i st enia w nim alkoholu, przy produktach energetycznych za – stawki
podatku nawi zuj do 1000 litrów lub 1000 kilogramów produktu. W obu tych przypadkach
dyrektywy nakazuj stosowanie stawek kwotowych. W powy szych dyrektywach zostały
wprowadzone stawki minimalne, przy czym niektóre pa stwa uzyskały specjalne przywileje,
ą
ę
ą
ż
ą
ę
ą
ą
ą
ń
ń
ś
ć
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ą
ę
ń
ż
ę
ś
ż
ą
ę
ą
ś
ą
ą
ą
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ę
ą
ż
ą
ś
ę
ś
ć
ś
ć
ż
ń
ą
ą
ś
ż
ą
ę
ą
ń
ą
ą
ż
ż
ę
ę
ś
ż
ś
ż
ś
ą
ć
ż
ę
ą
ą
ć
ą
ż
ń
ć
ą
ę
ż
ę
ę
ą
ż
ą
ś
ą
ż
ś
ż
ę
ą
ą
ą
 szczególnie w odniesieniu do mo liwo ci stosowania ni szych stawek. Przykładem mo e by
stawka zerowa na piwo w Niemczech i wino we Włoszech.
53. Od 1.01.2004r. wUnii Europejskiej – na podstawie dyrektywy 2003/96/WE z 27.10.2003 r. w
sprawie przebudowy wspólnotowych ram opodatkowania produktów energetycznych oraz energii
elektrycznej (Dz.Urz. UE L 283 z 31.10.2003 r., s. 51) – obowi zuj nowe zasady
opodatkowania produktów energetycznych.
ż
ś
ż
ą
ą
ż
ć