Zachowanie bohatera Emocje, myśli wywołane lekturą

otwarcie książki z biciem serca, potem podekscytowanie, niedowierzanie,

spojrzenie na stronę tytułową w uroczystym przypomnienie sobie autora i jego
skupieniu i ciszy wcześniejszych utworów, zaskoczenie
Pierwsze cztery wersy utworu
głośne odczytanie pierwszych czterech wersów przypomnienie sobie polskiej mowy („czytał
drżącym, zdławionym głosem („w piersi coś się głośno, by się samemu lepiej rozumieć”),
urwało i szło na kształt fali od serca wyżej ożywienie, rozgorączkowanie, narastające
i wyżej, tłumiąc głos, ściskając za gardło”), gwałtowne wzruszenie, uniesienie, przejęcie
potem zamilknięcie i opanowanie się
Dziewięć kolejnych wersów
opanowanie się i czytanie kolejnych wersów, utrata panowania nad wzruszeniem, odczucie
poryw serca, gwałtowny płacz, łkanie, rzucenie miłości do mowy rodzinnej, przypomnienie
się na piasek, podniesienie się po pewnym sobie o ojczyźnie, rozemocjonowanie,
czasie, pod wpływem szumu skrzydeł mew, i nagle rozbudzona ogromna nostalgia,
oddanie ptakom całej swojej żywności („miał „niezmierna miłość, przy której wszystko jest
teraz w twarzy jakiś spokój i rozpromienienie, niczym”, rozgorączkowanie, zawstydzenie,
a oczy jego były jakby natchnione”) przeproszenieukochanej ojczyzny za utratę
pamięci
Następny fragment utworu
całkowite pochłonięcie lekturą mimo przeniesienie się myślami do czasów młodości i
nadchodzącego zmroku, oparcie głowy na „ziemi kochanej, ślicznej”, rozrzewnienie,
książce, przymknięcie oczu, stan na pograniczu poruszenie, przypomnienie sobie rodzinnej
jawy i snu („»Ta, co Jasnej broni Częstochowy« wsi, siebie jako ułana na straży oczekującego
zabrała jego duszę i przeniosła »do tych pól bitwy, przypomnienie sobie obowiązku walki za
malowanych zbożem rozmaitym«” ojczyznę