I.LAYUNIN A.Pamantayang Pangnilalaman Naisasagawa ang mapanuring pagbasa sa iba’t ibang uri ng teksto at napapalawak ang talasalitaan. B.Pamantayan sa Pagganap Nakabubuo ng isang nakalarawang balangkas. C.Mga Kasanayan sa Pagkatuto Nagagamit sa usapan at iba’t ibang sitwasyon ang mga uri ng pangungusap. F6WG-IVa-j-13 II.NILALAMAN Paggamit ng mga Uri ng Pangungusap III.KAGAMITANG PANTURO A.Sanggunian K TO 12 MELC 2020 K TO 12 MELC 2020 p.166 K TO 12 MELC 2020 p.166 K TO 12 MELC 2020 p.166 K TO 12 MELC 2020 p.166 p.166 1.Mga pahina sa Gabay ng Guro CO MODULE WEEK 7 CO MODULE WEEK 7 CO MODULE WEEK 7 CO MODULE WEEK 7 CO MODULE WEEK 7 2.Mga pahina sa kagamitang Lalunio Lydia P. at Lalunio Lydia P. at Patricia Jo C. Agarrado, Patricia Jo C. Agarrado, Patricia Jo C. Agarrado, pang-mag-aaral Francisca G. Ril. 2010 Francisca G. Ril. 2010 Maricar L. Francia, Maricar L. Francia, Perfecto Maricar L. Francia, Hiyas sa Wika 5. Manila. Hiyas sa Wika 5. Manila. Perfecto R. Guerrero III, R. Guerrero III, Genaro R. Perfecto R. Guerrero III, SD Publications Inc SD Publications Inc Genaro R. Gojo Cruz. Alab Gojo Cruz. Alab Filipino 5. Genaro R. Gojo Cruz. Filipino 5. Edited by PhD Edited by PhD Corazon L. Alab Filipino 5. Edited by Corazon L. Santos. 1253 Santos. 1253 Gregorio PhD Corazon L. Santos. Gregorio Araneta Avenue, Araneta Avenue, Quezon 1253 Gregorio Araneta Quezon City, Philippines: City, Philippines: Vibal Avenue, Quezon City, Vibal Group, Inc., 2016 Group, Inc., 2016 Philippines: Vibal Group, Inc., 2016 3.Mga pahina sa teksbuk 4.Karagdagang kagamitan mula Larawan,powerpoint Larawan,cutted picture, Larawan, powerpoint Larawan, powerpoint Larawan, powerpoint sa portal ng Learning Resource presentation powerpoint presentation presentation presentation presentation B.Iba pang kagamitang panturo IV.PROCEDURES A.Balik-aral sa nakaraang aralin Balikan ang nakaraang Ano ang pangungusap? Magbigay ng 5 Balikan ang nakaraang Balikan ang at/o pagsisimula ng bagong leksyon. halimbawa ng leksyon. nakaraang leksyon. aralin pangungusap na paturol. B.Pag-uugnay ng mga halimbawa Magpabasa ng isang Pangkatin ang mga bata Pagpapatuloy ng Pagpapatuloy ng Pagpapatuloy ng sa bagong ralin kwento. ng dalwang pangkat. talakayan. talakayan. talakayan. Gumawa ng isang diyalogo at isadula sa klase. C.Pagtalakay ng bagong konspto Ang pangungusap ay salita o lipon ng mga salita Ang pasalaysay na pangungusap ay nagsasaad ng Panuto: Lapatan ng at paglalahad ng bagong na nagpapahayag ng buong diwa. Ito ay may katotohanan, opinyon, pahayag, kaisipan o pwede dayalogo ang komik kasanayan #1 limang uri. ring pangyayari. Samantalang nagsasabi ng strip gamit ang iba’t matinding damdamin gaya ng tuwa, pagkagulat, ibang uri ng 1. Pasalaysay o Paturol - ito ay nagsasalaysay ng paghanga, panghihinayang at iba pa ang pangungusap tulad ng katotohanan, opinyon, pahayag, kaisipan o pwede pangungusap na padamdam. Ang tawag sa pasalaysay, patanong, ring pangyayari. Lagi itong nagtatapos sa tuldok (.). pangungusap na ginagamit sa pagtatanong ay pautos o padamdam. pananong at ang pakiusap naman ay nagsasaad na Maaaring iugnay mo Halimbawa: Alas singko ng umaga ay ginising ng nakikiusap ang isang tao. Ito ay madalas na sa sariling karanasan mag-asawa ang kanilang mga anak na sina Shella, nagtatapos sa tuldok (.) o tandang pananong (?). ang paglapat mo ng Jessa at ang bunso na si Gil. Huwag ring kalimutan ang pautos na kung saan ay dayalago. Isulat ito sa 2. Patanong - ito ay pangungusap na ginagamit sa nagpapahayag ng pag uutos ito. Ito ay maaring iyong kuwaderno. pagtatanong, at tandang pananong (?) ang bantas magtapos sa tuldok (.) o tandang padamdam (!). sa hulihan nito.
Halimbawa: “Jessa, anak, maaari mo bang ihanda
ang agahan natin nang may makakain tayo mamaya?” Apo: Kumusta ka na 3. Padamdam - ito ay nagsasabi ng matinding Lola Melly? damdamin gaya ng tuwa, pagkagulat, paghanga, Lola: Okey lang ako panghihinayang at iba pa. Ito ay nagtatapos sa apo. tandang padamdam (!). Halimbawa: Opo! Nay”, “Opo! Tay” Apo __________________ 4. Pautos - ito ay uri ng pangungusap kung saan Lola __________ ay nagpapahayag ng pag uutos ito. Ito ay maaring magtapos sa tuldok (.) o tandang padamdam (!). Halimbawa: “Shella, anak, heto ang plastic dito mo itatago ang mga mahahalagang dokumento natin para di-mabasa”.
5. Pakiusap - ito ay uri ng pangungusap na pautos
na nagsasaad ng pakiusap. Ito ay madalas na nagtatapos sa tuldok (.) o tandang pananong (?). Halimbawa: “Gil, anak, pakiabot nga ng lubid at kailangan nating talian ang bubong ng ating bahay at pakitulungan mo ako sa pagtali” D..Pagtalakay ng bagong Basahin at unawaing mabuti ang bawat Pag-aralan natin ang dayalogo. Basahin ang dayalogo konsepto at paglalahad ng pangungusap na nakapaloob dito at pagtuunan ng ng magkaibigan sa bagong kasanayan #2 pansin ang mensaheng inihatid ng teksto pati na loob ng kahon. ang uri ng pangungusap. Ilang buwan din na Ang Hamon hindi nakalabas ng ni Bagyong Yolanda nina Carlito A.Alsagon at bahay ang Marie Carmel P. Arlante magkaibigang Cora at Tessie dahil sa Nobyembre, taong 2013 may napabalitang may paparating na pandemya. Kaya’t bagyong may international na pangalan na Haiyan at tatawaging Bagyong Yolanda kapag ito ay pumasok na sa Philippine Area of nang sila ay muling Responsibility. Kasama ang lalawigan ng Capiz sa dadaanan ng nagkita ay laking tuwa bagyong ito at isa ang pamilya nina Mang Caloy at Aling Selya na puspusang naghahanda sa malaking kalamidad na ito. Alas singko ng ng magkaibigan. umaga ay ginising ng mag-asawa ang kanilang mga anak na sina Shella, Jessa at ang bunso na si Gil. “Mga anak gumising na kayo at tulungan ninyo kami ng inay ninyo sa pagliligpit ng mga gamit”, ang Cora: Uy! Kumusta sabi ni Mang Caloy sa kanyang mga anak. “May malakas na bagyong Tessie? Kay tagal din paparating, kaya’t kailangan natin itong paghandaan nang mabuti”, dagdag naman na sabi ni Aling Selya. “Opo! Nay, Tay. Ang sabay na natin na di nagkita. sagot ng kanilang mga anak. Ang kanilang barong-barong ay gawa sa konkretong materyales subalit maaari pa ring mawasak ng kahit Tessie: Oo nga Cora! mahinang bagyo o ng isang bagyo. Ang lahat ay nagtulongtulong na iayos at kumpunihin ang kanilang bahay upang maging matibay ang Masaya akong makita mga bahagi nito para hindi masira ng bagyo. na ikaw ay nasa “Gil, anak, pakiabot nga ng lubid at kailangan nating talian ang bubong ng ating bahay at pakitulungan mo ako sa pagtali”, pakiusap ni Mang mabuting kalagayan Caloy sa mga anak. “Shella, anak, heto ang plastic dito mo itatago ang tulad ko. mga mahahalagang dokumento natin para di-mabasa”, utos ni Aling Selya sa anak habang nagliligpit ng kanilang mga damit. “Jessa, anak, maaari mo bang ihanda ang agahan natin nang may makakain tayo Cora: Pwede ba mamaya?”, tanong ng ina sa anak. “Opo! Nay”, “Opo! Tay” sagot ng mga anak sa kanilang magulang. Nang matapos ng mag-anak ang kitang mayakap?...Na- paghahanda, sila’y kumain ng agahan, habang masusing nakikinig ng miss talaga kase kita. balita sa maliit nilang radyo. “Pinaalalahanan ang lahat na maging handa sa paparating na si “Super Typhoon Yolanda”. Ito ay may hanging lakas at bilis na 280km/hour. Ang mga mamamayang malapit Tessie: Naku! Hindi pa sa dagat ay pinalilikas ng ating pamunuan. “Mag-ingat sa baha at pwede. Hindi pa landslide”, ang sabi ng tagapagbalita. Magkahalong takot, kaba at pag- aalala ang nararamdaman ng buong mag-anak. Nagtipon sila sa lubusang nawawala kanilang munting altar at taimtim na nanalangin habang sa labas ng ang pandemya. Bawal kanilang bahay ay ramdam na ang papalakas na hanging dala ng bagyo. “Panginoon, tulungan N’yo po kami at nawa’y huwag pong pa. pabayaan. Ipinauubaya po namin sa Inyong mga kamay ang kaligtasan ng aking buong pamilya”, naluluhang sambit ni Aling Selya habang magkahawak ang kanilang mga kamay. Pagsapit ng dakong Cora: Kung sabagay alas onse ng umaga, dumating na ang “Super Typhoon Yolanda”. ay tama ka. Naramdaman ang pag-alog ng bahay at paglipad ng isang bahagi ng bubong, hampas ng napakalakas na hangin na sa tanang buhay nila ay ngayon lang nakita at naramdaman. Nataranta, nabahala at nag- Tessie: O siya, ako’y iyakan ang buong pamilya na hindi malaman kung ano ang dapat aalis na muna. gawin. Takot ang namayani sa kanila. Bigla ay may narinig silang napakalakas na boses mula sa labas ng kanilang bahay. Ito ay Kailangan ko munang nanggaling sa kanilang Kapitan na nagsasabing kailangang lumikas na mamili ng makakain sila papunta sa Evacuation Area upang masiguro ang kanilang kaligtasan. Walang inaksayang panahon ang pamilya ni Mang Caloy at ng aking pamilya. dali-daling lumabas sa kanilang munting bahay na unti-unti nang winawasak ng bagyo. Lumipas ang ilang oras ay tuluyan nang nilisan ni “Super Typhoon Yolanda” ang lugar, subalit ito naman ay nag-iwan Cora: O sige, pero ng matinding pinsala. Maraming nabuwal na mga puno at mga poste pwede ba akong ang nagkalat sa paligid na di madaanan ng mga sasakyan at rescuers. Halos lahat ng bahay ay mayroong wasak at pati ang komunikasyon pumunta sa bahay sa telepono ay naputol na rin. Idineklara ng gobyerno ang probinsya ninyo kapag tuluyan ng Capiz na sa ilalim ng State of Calamity. “Huwag muna nating isipin ang ating tahanan mga anak. Ang mahalaga ay ligtas tayo at walang nang nawala ang may nangyaring masama sa atin. Magpasalamat tayo sa butihin nating pandemya? Kapitan at higit sa lahat sa Poong Maykapal na hindi Niya tayo pinabayaan”, buong pagmamahal na sambit ni Mang Caloy sa kanyang pamilya. Sa gitna ng kalamidad nangibabaw ang damayan at Tessie: Oo naman! At bayanihan ng maraming Pilipino. Marami ang kusang tumulong; mga muling naghiwalay ng LGU’s, pribadong sektor, organisasyon, foundations, mga karatig na bansa at iba pa. May nagbigay ng pagkain, gamut, damit at marami landas ang pang iba. Lahat ay nagtulungan, nagkaisa, nagdalamhati at nakiramay. magkaibigan. Naglunsad ng maraming programa o proyekto ang pamahalaan upang maipaabot ang tulong sa mga biktima at sila’y madamayan. Isa na rito ang pamilya ni Mang Caloy at Aling Selya na mapalad na nakatanggap ng tulong. “Sa ating lahat na nasalanta ng bagyong ito, ako’y taos- pusong nakikiramay sa inyo. Huwag kayong masyadong mag-alala dahil hindi tayo pababayaan ng ating Poong Maykapal at ng ating pamahalaan. Lahat tayo ay mabibigyan ng pagkain, damit, tulong pinansiyal at iba pa na ating kailanganin upang tayo’y makabangon at makapagsimulang muli”, sambit ng Kapitan. Bawat pamilya na nasalanta ng “Super Typhoon Yolanda” ay pareparehong nakatanggap ng tulong. Patas ang pagbabahagi sa bawat pamilya. Naibsan ang lungkot at takot ng mga mamamayan. Lahat ay umaasa na sa kabila ng mga sakuna at trahedya, napatunayan ng mga taga-Capiz na pwedeng makapagsimula ng bagong buhay. Pagkatapos ng ilang buwan ay muling nanumbalik ang katiwasayan, kapayapaan at kasaganaan ng bawat isa. Kailangan lamang na paigtingin ang katatagan, pagkakaisa, pagtutulungan at higit sa lahat ang pananalig sa Diyos F.Paglinang na Kabihasaan Panuto: Sagutin sa Panuto: Basahin ang Sagutin ang mga Tukuyin kung ang Sino-sino ang mga inyong sagutang papel siniping bahagi ng tanong. sumusunod na tauhan sa dayalogo? ang mga sumusunod maikling kuwento. Isulat pangungusap ay Anong uri ng na katanungan na sa sagutang papel ang pasalaysay, patanong, pangungusap ang siyang magpapatunay uri ng pangungusap na 1. Paano ginamit ang pautos o padamdam. nagamit sa dayalogo? na nauunawaan mo nasa bawat bilang. pangungusap sa #1 Isulat sa patlang ang Ano ang pangungusap ang iyong binasa. Bumuhos na muli ang usapan? sagot. na padamdam? Ano 1. Sino-sino ang mga malakas na ulan. 2. Katulad ba nito ang _________________1. ang pangungusap na nabanggit na tauhan sa Kasabay nito’y may paggamit ng paraan sa Ang Pilipinas ay isang pakiusap? kuwentong “Ang narinig na dagundong si pangungusap #2? bansa sa Asya. Hamon ni Bagyong Aling Auring. Parang 3. Paano naiiba nag _________________2. Yolanda? nanggaling iyon sa gamit ng pangungusap Saan nakatira si Mang 2. Saang lalawigan dakong bundok. Dating #3? Cardo? nakatira ang mag-anak bundok iyon ngunit 4. Ano naman ang _________________3. nina Mang Caloy at ngayo’y wala nang ipinapahayag sa Paki dala mo ito kay Lola Aling Selya? 3. Ayon punong nakatanim. pangungusap #4? Maria. sa balitang narinig nila Walang pakundangang _________________4. mula sa kanilang maliit pinagpuputol ng mga Yehey! Darating na si na radyo, gaano magtotroso. Ang mga Nanay. kalakas ang bagyong natirang tuod naman ay _________________5. Yolanda? 4. Ano kaya sinunog ng mga Tumakbo ka na. ang posibleng nangyari nagkakaingin. sa kanila kung hindi 1. Nanay, ano po iyon? nila ito napaghandaan? 2. Dumungaw sa bintana 5. Sa iyong palagay, si Aling Auring. Nanlaki anong aral ang ang kanyang mga mata. napupulot mo habang Siyang pagdating ni binasa mo ang Mang Dan, ang asawa ni kuwentong “Ang Aling Auring. Hamon ni Bagyong 3. Auring, ang mga bata! Yolanda?” 4.Pakidala si Bebot. Dala ko na si Neneng. 5. Sumunod ka na. naghihintay ang traysikel. Dali ka, hayan na ang baha!!! Ang sigaw ni Mang Dan. G.Paglalapat ng aralin sa Panuto: Basahin ang Panuto: Basahin ang PANUTO: Lagyan ng T PANUTO: Isulat sa loob Lagyan ng tamang pangaraw-araw na buhay bawat sitwasyon. Isulat bawat sitwasyon. Isulat kung tama ang ng kahon kung saang bantas ang bawat sa sagutang papel ang sa sagutang papel ang pahayag at M kung hanay nararapat ang mga pangungusap. iyong sasabihin. iyong sasabihin. mali.. Isulat ang sagot pangungusap sa ibaba. Pangkatin ang mga ito sa patlang na inilaan. ayon sa gamit 1. Nakalimutan mo ang 1. Nanood kayo ng ______ 1. Ang pagkatapos. Isulat iyong aklat sa bahay. palatuntunan. Umawit pangungusap ay lipon ang bilang sa Nais mong humiram ng ang isa ninyong kaklase ng mga salitang itinakdang hugis. aklat. Nagpahiram at nagandahan kayo sa napapahayag ng naman ang iyong kanyang awit. Ano ang buong diwa. 1. Takbo! kaibigan. Ano ang sasabihin mo sa kanya at ______ 2. Ang 2. Pakisauli mo ang sasabihin mo sa kanya ano naman ang kanyang pangungusap na alampay sa iyong tiya. at ano naman ang isasagot? pakiusap ay 3. Talaga?! Dadalaw siya kanyang isasagot? nagtatapos sa tandang dito sa ating lugar. pananong. 4. Yehey! Mataas ang ______ 3. Ang nakuha kong marka. pangungusap na 5. Maaari bang buhatin 1. Dumalaw tayo sa padamdam ay at ilipat mo ang aking bahay-ampunan nagtatapos sa tandang mga halaman doon. 2. Aba nandito ka pala padamdam. 3. Matamis ang ______ 4. Ito ay manggang dala mo pangungusap na 4. Handa ka na ba pakiusap kung ikaw ay 5. Si Lyka ay isang nakikiusap. ______ 5. matalinong mag-aaral Ito ay pangungusap na padamdam kung ikaw ay nagpapakita ng masidhing damdamin. H.Paglalahat ng aralin PANUTO: Punan ang bawat patlang ng mga natutunan PANUTO: Sumulat ng tig-3 pangungusap na PANUTO: Sumulat ng mo sa araling ito upang mabuo ang talata. Piliiin ang padamdam at pakiusap. Isulat ito sa patlang na tig-3 pangungusap na iyong sagot sa kahon. nakalaan. Pangungusap na Padamdam: pasalaysay at 1._______________________________________ patanong. Isulat ito sa 2._______________________________________ patlang na nakalaan. 3._______________________________________ 1. Pangungusap na Pakiusap: 2. Ang _________________ ay lipon ng mga salitang 1._______________________________________ 3. napapahayag ng buong diwa. Ang pangungusap na 2._______________________________________ 1. __________ ay nakikiusap sa isang tao upang gawin ang 3._______________________________________ 2. isang bagay. Nagtatapos ito sa ____________. at ang 3. pangungusap na ____________ ay ay nagpapahayag ng matinding emosyon o masidhing damdamin. Nagtatapos ito sa ______________________. I.Pagtataya ng aralin Panuto: Batay sa iyong Panuto: Basahing mabuti Isulat sa patlang ang Isalin sa itinakdang uri sa Bumuo ng naranasan sa panahon ang mga sumusunod at PS kung ang loob ng panaklong ang pangungusap ayon sa ng pandemya o sa tukuyin kung anong uri pangungusap ay sumusunod na mga gamit batay sa COVID 19, sumulat ng ng pangungusap ito. pasalaysay, PT kung pangungusap. ibinigay na sitwasyon. tig-iisang halimbawa sa Isulat ang titik ng tamang patanong, PU kung 1. Hindi ka natulog ng bawat uri ng sagot sa inyong sagutang pautos at PD kung 1. Naliligo at nagpapalit maaga. Hindi rin pangungusap na papel. padamdam. Lagyan ng ng damit si Aira araw- tumunog ang alarm nagpapahayag ng: _____ 1. Opo! Nay”, tamang bantas ang araw. mo. Late ka na sa 1. Pasasalaysay “Opo! Tay _______1. Ay (patanong) klase. 2. Patanong a. Pasalaysay Nawawala ang aso ko ____________________ Padamdam: 3. Pautos b. Pautos _______2. Darating ba 4. Pakiusap c. Padamdam sa sa susunod na (pautos) __________________ 5. Padamdam d. Patanong buwan ang tatay mo ____________________ __________________ _____ 2. “Jessa, anak, _______3. Malulusog 2. Nawala ang cellphone __________________ maaari mo bang ihanda ang mga tanim ni Liza ko sa silid-aralan. Pasalaysay: ang agahan natin nang _______4. Dumalaw (padamdam) __________________ may makakain tayo ka ba sa iyong lola ___________________ __________________ mamaya? _______5. Pakidala ng (patanong) __________________ a. Pasalaysay mga ito sa kapitbahay ____________________ 2. Dadalhin mo ang b. Pautos 3. Naku, ubos na ang iyong nanay sa c. Padamdam pera ko! ospital. Tumawag ka d. Patanong (pautos) ng ambulansya. Sa _____ 3. “Shella, anak, ____________________ daan may isang heto ang plastik dito mo ____________________ drayber ng kotse ang itatago ang mga mahahalagang ____________________ ayaw tumabi. Pautos; dokumento natin para di- (pasalysay) __________________ mabasa”. ____________________ __________________ a. Pasalaysay ____________________ __________________ b. Pautos ____________________ __________ c. Padamdam 4. Umalis na naman si Padamdam: d. Patanong Nanay. __________________ _____ 4. “Gil, anak, (padamdam) __________________ pakiabot nga ng lubid at ____________________ __________________ kailangan nating talian ____________________ 3. Sinasagutan mo ang bubong ng ating ___________________ ang iyong modyul. bahay at pakitulungan (patanong) Nahirapan kang mo ako sa pagtali”. ____________________ sagutin ang mga a. Pasalaysay ____________________ tanong dahil hindi mo b. Pautos ____________________ ito pinag-aralan. c. Padamdam 5. Maglilinis ba ng banyo Pasalaysay: d. Pakiusap si Nena? __________________ _____ 5. Ang kanilang (pautos) __________________ barong-barong ay gawa ____________________ __________________ sa konkretong ____________________ Patanong: materyales subalit maaari pa ring mawasak ng kahit ___________________ __________________ mahinang bagyo o ng (pasalaysay) __________________ isang bagyo. ____________________ __________________ a. Pasalaysay b. Pautos c. Padamdam d. Patanong J.Karagdagang Gawain para sa takdang aralin at remediation V.MGA TALA VI.PAGNINILAY