PAGSISIMULA NG

• PAGBALANGKAS SA MALOLOS
CONSTITUTION
• UNANG REPUBLIKA NG PILIPINAS
• UGAT NG ALITAN NG PILIPINO AT
AMERIKANO
• PAGPUTOK NG DIGMAAN
• ANG PAGKALAT NG DIGMAAN
MGA PAKSA • PAGKAKADAKIP KAY AGUINALDO
• BALANGIGA MASSACRE
MALOLOS CONGRESS

DECREE OF JUNE 18, 1898

Eleksiyon ng mga delegado sa
rebolusyonaryong kongreso

APOLINARIO MABINI
Legal advisor ni Aguinaldo at ang
nag-isip ng isang kongreso bilang
advisory body ng pangulo.
MALOLOS CONGRESS

SEPTEMBER 15, 1898

Pinangunahan ni Aguinaldo ang Malolos
Congress sa loob ng Barasoain Church, Malolos
Bulacan;

Sa kaniyang mensahe, binigyang respeto niya

ang mga taong nagpakita ng pagkamakayan,
kabayanihan at ibinalita sa kanila ang
pagsusulat ng konstitusyon para sa bansa.
 MALOLOS CONGRESS

SEPTEMBER 16, 1898

Paghalalal sa mga opisyal

BENITO LEGARDA GREGORIO PABLO OCAMPO

(P-PANGULO) ARANETA IKALAWANG
PEDRO PATERNO UNANG KALIHIM KALIHIM
(PANGULO)
 PAGBALANGKAS SA MAKASAYSAYANG MALOLOS
KONSTITUSYON

1 CONSTITUTIONAL PROGRAMME OF
THE PHILIPPINE REPUBLIC
(APOLINARIO MABINI)
2 PATERNO PLAN
PEDRO PATERNO
Nakabatay sa konstitusyon ng
Nakapokus sa pagiging advisory body at hindi
Espanya
maging legislative.
Iginiit niya na ito ay ibatay sa mapayapang
kondisyon
Nobyembre 29, 1898,

Ang Calderon Plan ang

3 CALDERON PLAN
PEDRO PATERNO
Nakabase naman sa konstitusyon ng
naaprubahan ang
binuong konstitusyon
Enero 21, 1899 nang
ginamit sa paggawa ng France, Belgium, Mexico, Costa
tuluyang ipahayag ang
Malolos Congress Rica, Guatemala, Nicaragua, at
konstitusyon.
Brazil.
 EXECUTIVE JUDICIAL LEGISLATIVE
BRANCH BRANCH BRANCH
SUPREME COURT LAW MAKING BODY
Ang ehekutibong
kapangyarihan ay ay Tinatawag na Assembly of
Hinahalal ang chief justice sa
ipinagkaloob sa Pangulo na Representatives, na binoto ng
pamamagitan ng pagpili ng
inihalal ng lehislatura. mga tao. Kung walang session
Assembly of
Tinutulungan ang pangulo ng , ang legislative na
Represenatatives
kaniyang gabinete (Council of kapangyarihan ay pinapatupad
the Government) ng Permanent Commission na
binubuo ng 7 assemblyman
 EDUKASYON ARMED FORCES WAR TAX

• Pagtatag ng mga • Inorganisa ang • Nanatili ang pagbubuwis ng

primaryang paaralan. pangrehiyonal na base. mga Pilipino edad 18-60
• Bawat probinsiya ay taong gulang.
• Sekondaryang Edukasyon mayroong brigade, • Humingi rin ng donasyon
(Burgos Institute, Malolos) regiment, o batallion. ang pamahalaan sa mga
• Walang pagsasanay sa mayayaman na Pilipino at
• Tersiyaryang Edukasyon mga militar Intsik.
(Literary University of the
Philippines)
 PAHAYAGAN SA PANAHON NG
MALOLOS REPUBLIC

EL HERALDO DELA LA INDEPENDINCIA

1 2 Pribadong pag-aari
REVOLUCION Antonio Luna bilang Editor.
Pinalitan ng pangalang Heraldo September 3, 1898
Filipino, Indice Official, at Gaceta MGA PILIPINONG MAMAHAYAG
Filipino Cecilio Apostol
• Mga anunsiyo ng Jose Palma
pamahalaan Rafael Palma
• Nga kautusan Fernando Ma. Gurero
• Mga Proklamasyon Epifanio Delos Santos
Rosa Sevilla
Florentina Arellano
DIPLOMATIKONG GAWAIN NG UNANG
REPUBLIKA NG PILIPINAS

FELIPE AGONCILLO
Hindi nagtagumpay dahil
nagpasya ang Estados
MALOLOS REPUBLIC
Unidos na gawing
FELIPE AGONCILLO teritoryo nila ang
MARIANO PONCE Pilipinas.
FAUSTINO LICHAUCO
ANTONIO ROXAS
JUAN LUNA
ERIBERTO ZIRCAL
 HINDI PINAYAGANG December 21, 1898
Inanunsiyo ni Pangulong William Mckinley
MAKAPASOK SA MAYNILA na mananatiling pag-aaring kolonyal ang
Pilipinas
KASUNDUAN SA PARIS
Enero 4, 1899
Benevolent Assimilation Proclamation ni
General Elwell Otis bilang Commander ng
Amerikanong pwersa.

UGAT NG ALITAN NG PILIPINO AT AMERIKANO

Enero 5, 1899
Nagpalabas ng counter-proclamation si
Aguinaldo.
Binalaan ang mga Amerikano na handa
sila sa laban kontra sa kanila.
NAGPADALA NG LIHAM
PANGKAPAYAPAAN
Hindi ito pinansin ni Heneral Otis ang
liham dahil nais ng mga Amerikano na
gamitin ang Pilipinas sa pagpapa-
unlad ng negosyo sa Asya
PAGSISIMULA NG
DIGMAAN
Pebrero 4, 1899
Nangyari ang tensiyon sa pagitan VIDEO
nina Private William W. Grayson at
kasamang sundalo at sa tatlong
armadong Pilipino
ANG PAGKALAT NG DIGMAANG
PILIPINO-AMERIKANO

PAGTANGGI NI PAGLIPAT NG TROPA NAPASAKAMAY NG

GENERAL OTIS NA NG AMERIKANO SA MGA AMERIKANO ANG
TAPUSIN ANG ALITAN MAYNILA MGA DISTRITO,
LUNGSOD AT BAYAN SA
PILIPINAS
Kinubkob ang mga lugar Sta ana at makati
ng Sta Ana at Makati, at Minasaker ang mga Pilipinong
ang San Juan bridge tumatawid sa ilog pasig
Pinatay si Major Jose Bugallon
sa Battle of La Loma
Pag-atras ni Heneral Luna sa
Polo , Bulacan
DIGMAAN SA VISAYAS
Pebrero 14, 1899
Inutusan ni General Otis Hindi pumayag ang mga
Napasakamay ng mga
si General Miller na Pilipino sa pangunguna
Amerikano ang mga
sakupin ang Iloilo ni General Martin
lugar ng Sta Barbara,
Delgado
Oton, Mandurriao, Jaro.

PEBRERO 22, 1899 PEBRERO 28, 1899 JULY 20, 1899

Sumuko ang Cebu sa Itinusok ang watawat ng Hindi inaprubahan ang
mga Amerikano Amerika sa Negros Negro Constitution
 MARSO 30, 1899 ABRIL 23, 1899
Umalis si Aguinaldo sa Malolos, Bulacan Natalo ni General Gregorio Del Pilar
ang pangkat ng Amerikano sa labanan
Ipinag-utos ni General Otis kay General
na nangyari sa Quinqua (Plaridel)
MacArthur na huwag ng sundan si Aguinaldo
Napatay si Koronel Stotsenberg
sa halip manatili na lamang sa Malolos

DIGMAAN SA CENTRAL AT SOUTHERN LUZON

GENERAL LICERIO GERONIMO GENERAL MACARTHUR

• Pumunta siya sa Kalumpit Bulacan ngunit
naghihintay na sa kaniya si Luna at
Natalo ang pangkat ng Amerikano sa San pinasimulan ang labanan.
Mateo, Morong. • Pinarusahan niya si General Tomas
Napatay niya si General Loton. Mascardo
• Natalo ang pangkat ni Luna.
 DIGMAAN SA
CENTRAL AT NOBYEMBRE 12, 1899
SOUTHERN LUZON • Binuwag ni Aguinaldo ang militar. Kinalauna’y
ginawang hukbo ng mga Girelya na siyang
nagpatuloy ng digmaan.
• Isa-isang napasakamay ng mga Amerikano ang
mga bayan at probinsiya ng Pilipinas.

ENERO 1901
• Karamihan sa mga sibilyan at opisyal ng militar
ay hinuli at ipinatapon sa bansang Guam.
 KAWALAN NG PAGKAKAISA NG MGA
PILIPINO
KAWALAN NG KAWALAN NG
1 PAGKAKAISA SA MGA 2 PAGKAKAISA SA MGA
POLITICAL LEADERS OPISYAL NG MILITAR
• Ang ilang opisyal ng militar ay hindi
• Alitan sa pagitan nina Mabini,
Paterno at Buencamino kinikilala ang awtoridad ni Heneral
• Nagbitiw si Mabini noong Mayo Antonio Luna (best military tactician of
7, 1899. Malolos Republic)
• Noong inutusan niya si Heneral Tomas
HUNYO 5, 1899 Mascardo na padalhan siya ng tropa ng
• Pinatay si Luna ng isang guwardiya militar sa Calumpit ngunit hindi ito
(Kawit Company) ni Aguinaldo sinunod ni Mascardo.
 BATTLE OF TIRAD PASS
• Noong Disyembre 2, 1990, sa Mountain Province, si
Heneral Gregorio Dekl Pilar kasama ang kaniyang
piniling 60 sundalo ay nakipaglaban sa grupo ng
Amerikano na pinangunahan ni Major Peyton C. March
• Sa 60 kasama ni Del Pilar, 52 ang namatay at
PAGKAKADAKIP nasugatan at siya ang huling namatay

KAY MARSO 23, 1901

AGUINALDO • Nadakip si Aguinaldo sa Palanan, Isabela ni Brigadier General Frederick
Funston.
• Nagpanggap na tutulong kay Aguinaldo ang tinawag na “Macabebe
Scout”
• Dinala siya sa Malacanang .
• Itinuring siya bilang bisita ni General MacArthur imbes na bilanggo.
• Noong Abril 19, 1901, nagpalabas ng proklamasyon si Aguinaldo na
ibaba na ang mga armas at tanggapain ang pamumuno ng mga
Amerikano.
• Ito ang nagsignal ng pagkamatay ng unang republika ng Pilipinas
 VIDEO

BALANGGIGA
MASSACRE
 • Matapos tanggapin ang pagiging pangulo ng Pilipinas ni
General Miguel Malvar ng Batangas, ipinagpatuloy niya
ang laban sa Pilipinas.
• Siya ang ang naging commanding general ng lahat ng
puwersa sa timog ng ilog ng Pasig.
PAGPAPATULOY • Ang mga Amerikano ay gumawa ng barbarikong
aksiyon dahil sa suporta ng mga tao sa mga Girelya
NG PAGLABAN • Ang lahat ng lalaki, babae at mga bata ng bayan ng
Batangas at Laguna ay pinagsama-sama sa maliit na
lugar ng Poblacion noong Disyembre 25, 1901 at
ginawang mga bilanggo sa loob ng isang buwan.
• Maraming mga sundalong Pilipino ang sumuko sa mga
Amerikano ngunit mayroon ding hindi at ipinagpatuloy
ang laban.
 • Matapos tanggapin ang pagiging pangulo ng Pilipinas ni
General Miguel Malvar ng Batangas, ipinagpatuloy niya
ang laban sa Pilipinas.
• Siya ang ang naging commanding general ng lahat ng
puwersa sa timog ng ilog ng Pasig.
PAGPAPATULOY • Ang mga Amerikano ay gumawa ng barbarikong
aksiyon dahil sa suporta ng mga tao sa mga Girelya
NG PAGLABAN • Ang lahat ng lalaki, babae at mga bata ng bayan ng
Batangas at Laguna ay pinagsama-sama sa maliit na
lugar ng Poblacion noong Disyembre 25, 1901 at
ginawang mga bilanggo sa loob ng isang buwan.
• Maraming mga sundalong Pilipino ang sumuko sa mga
Amerikano ngunit mayroon ding hindi at ipinagpatuloy
ang laban.
GENERAL VICENTE LUKBAN
Noong Pebrero 27, 1902 na nagsagawa
ng pananambang sa tropa ng Amerikano
ay nahuli sa Samar
PAGPAPATULOY NG PAGLABAN
LUCIANO SAN MIGUEL
Ipinagpatuloy ang laban sa mga Amerikano
noong 1902.
Napatay siya sa laban kasama ang
konstabloaryo ng Pilipinas sa Distrito ng
Pugad-Baboy
GENERAL MIGUEL MALVAR
Sumuko siya kay General J. Franklin
Bell sa Lipa, Batangas noong Abril 16,
1902
GENERAL SIMEON OLA
• Siya ang huling heneral na sumuko sa mga
Amerikano.
• Pinangunahan ang Girelya sa probinsya ng
Albay.
 • Noong Hulyo 4, 1902, ideneklara ni Theodore Roosevelt ang
pagtatapos ng digmaang Pilipinas-Amerikao
• Sa pagtatapos ng digmaan, nagsimulang magpokus ang
Amerika sa pagtatag ng makinarya sa pamumuno ng bansa
bilang kolonya ng Amerika.
PAGTATAPOS • Inabot ng tatlong taon bago matalo ng mga Amerikano ang
mga Pilipino.
NG DIGMAANG • Ang Estados Unidos ay higit na superyor kung pag-uusapan
ang bilang ng mga tao, opisyal at mga armas laban kay
PILIPINO- Aguinaldo at mga tao nito.
• Sa kabilang banda, ang mga Pilipino nasa hindi mabuting
AMERIKANO posisyon dahil karamihan sa mga sundalo ay walang baril,
ngunit gumamit ng mga itak at mga pana. Wala rin silang
maayos na pagsasanay.
• Ngunit sa kabuoan, mas marami pa rin ang binuwis na buhay
ng mga Amerikano (4,000) kabilang na ang pagkamatay ni
General Henry Lawton (highest ranking U.S. Military officer)
 MAJOR GENERAL MAJOR GENERAL MAJOR GENERAL
WESLEY MERITT ELWELL OTIS ARTHUR MACARTHUR
• Ang commander ang • Pumalit kay Major General • Ang huling military
puwersang militar sa Meritt. Governor ng bansa.
Maynila • Nanungkulan hanggang
• Nahalal bilang unang 1900
Military Governor ng bansa
 MGA
NATATANGING • Pagtatag ng Korte Suprema na binubuo ng 6 na Pilipino at
NAGAWA NG US 3 Amerikano. Si Cayetano Arellano ang unang Chief
Justice
MILITARY
• Organisasyon ng mga bayan at probinsiyal na
GOVERNMENT pamahalaan.
(1898-1901) • Pagsasagawa ng halalan sa mga lokal na opisyal sa
ilalim ng Amerikanong kontrol.
• Pagpapakilala sa Amerikanong sistema sa pampublikong
paaralan at pagtuturo ng wikang Ingles.
 • Noong Enero 20, 1899, itinalaga ni Pangulong mcKinley ang
UNANG unang komisyon ng Pilipinas (the Schurman Commission),
KOMISYON NG • Dr. Jacob Schurman (Head); Admiral George Dewey; Major
General Elwell Otis, Charles Denby; at Dean C Worcester (mga
PILIPINAS miyembro)
 (1) Ang US ay kinakailangang manatili sa Pilipinas dahil ang
bansa aay hindi pa handa sa kalayaan.
(2) Ang Military Governmeny ay dapat ipasawalang bisa at palitan
MGA ng civil government sa mga lugar na kontrolado ng Amerikano
(3) Ang territorial government ay kailangang maitatag sa bansa,
PROBISYON NG sa isang bicameral legislature.
UNANG (4) Malayang pamahalaan sa pobinsiyal at Munisipal na lebel ay
kailangang ayusin.
KOMISYON NG (5) Kailangang protektahan ang karapatang sibil ng mga tao at
PILIPINAS itaguyod ang kanilang kapakanan.
(6) Ang sistema ng pampublikong paaralang elementarya ng
Amerika ay kailangang ipakilala sa bansa.
 Noong Marso 16, 1900, binuo ni Pangulong McKinley ang
ikalawang komisyon ng Pilipinas na kilala rin bilang Taft
Commisission
IKALAWANG William Howard Taft (Head) ; Dean C Worcester, Luke E. Wright;
Henry C. Ide; at Bernard Moses (Mga Miyembro)
KOMISYON NG Ginawa para itatag ang pamahalaang sibil at sanayin ang mga
PILIPINAS Pilipino sa self-government
Noong Hunyo 3, 1900, nagsimulang magtrabaho ang komisyon, ang
unang batas na ginawa nila ay ang pagsasaayos ng mga kalsada
at tulay.
Noong Agosto 1902, ito ay nakalikha ng 400 batas
THE PHILIPPINE • Mga panukalang batas sa mga mamamayang Pilipino
• Pagtalaga sa dalawang Filipino resident commissioners na
BILL OF 1902 kakatawan ng bansa sa kongreso ng US nang walang
• Ang pagsasabatas ng karapatang bumuto.
Cooper Act o Philippine • Pagtatag ng Asembleya ng Pilipinas na inihalal ng mga
Bill of 1902 noong Pilipino dalawang taon matapos ang paglalathala ng isang
Hulyo 1, 1902 ang sensus at pagkatapos maibalik ang kapayapaan sa bansa.
naging sumund na • Pagpapatupad ng kapangyarihang tagapagpaganap ng
hakbang sa itinatag na gobernador sibil na magkakaroon ng departamentong
sibil na pamahalaan tagapagpaganap.
sa Pilipinas sa ilalim • Pag-iingat sa natural na yaman para sa mga Pilipino
ng pamamahala ng
Amerikano.
 • Sa Cebu, sinuspinde ang pahayagang El Nuevo Dia,
binantaan si Sergio Osmena at kaniyang kasama na
PANAHON NG idedeport sa paglimbag ng mga patriyotikong artikulo.
PAGSUPIL NG • El Renacimento (Rafael Palma as editor), El Grito del
Pueblo (Pascual Poblete as Editor), nagsulat ng mga kuro-
NASYONALISMO kuro ukol sa Nasyonaslimo ng mga Pilipino.
• Pagtatanghal ng mga dula upang bigyang kritisismo ang
agresyon ng Amerikano katulad ng Walang Sugat ni
Severino Reyes, Malaya ni Tomas Remigio; Tanikalang Ginto
ni Juan Abad at Kahapon, Ngayon, at Bukas ni Aurelio
Tolentino.