Kamila Woźniak nr.

88375
Cezary Pyłko nr. 88530
1 rok ekonomia niestacjonarna

Gospodarka Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej – próba bilansu (osiągnięcia i

niepowodzenia).
Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) – nazwa państwa polskiego od 1952 do 1989. Sama
nazwa Polska Ludowa obowiązywała od 1952 roku. Państwo to było potocznie nazywane
Polską Ludową lub PRL-em.
Osiągnięcia

 Industrializacja

Industrializacja w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL) była kluczowym elementem

polityki gospodarczej tego okresu. Obejmowała szereg działań mających na celu rozwój
przemysłu, modernizację infrastruktury oraz zwiększenie produkcji towarów W latach 1949-
1955 wprowadzony został pierwszy Plan Pięcioletni, który zakładał intensywny rozwój
przemysłu. Skoncentrowano się na sektorach takich jak hutnictwo, przemysł maszynowy,
chemiczny, tekstylny oraz budowlany. W ramach polityki industrializacji budowano nowe
zakłady przemysłowe, a także modernizowano istniejące. Powstały m.in. Huty Stalowa Wola,
Cegielski, Stocznia Gdańska, Fabryka Samochodów Osobowych w Warszawie.
 Rozwój infrastruktury

W okresie PRL nastąpiła znacząca rozbudowa dróg krajowych, co poprawiło dostępność

komunikacyjną w kraju.Inwestowano w rozbudowę i modernizację sieci kolejowej, co
umożliwiło szybszy i bardziej efektywny transport kolejowy. W PRL powstały nowe
elektrownie, zarówno węglowe, jak i jądrowe, co przyczyniło się do zwiększenia mocy
produkcyjnej energii elektrycznej.
Inwestowano w rozbudowę i modernizację sieci elektroenergetycznej, co poprawiło jakość
dostaw energii elektrycznej.W większych miastach rozbudowano sieć komunikacji miejskiej,
wprowadzając nowe linie tramwajowe i autobusowe.W okresie PRL nastąpił rozwój systemu
telekomunikacyjnego, co umożliwiło poprawę dostępności usług telefonicznych.Przykłady
rozbudowanych miejsc to między innymi:
Nowa Huta w Krakowie: W latach 40. i 50. XX wieku rozbudowano Nową Hutę,
nowoczesne miasto przemysłowe w pobliżu Krakowa. Powstały tam m.in. nowe zakłady
przemysłowe, osiedla mieszkaniowe oraz infrastruktura komunalna.
Port morski w Gdańsku: W okresie PRL rozbudowano port w Gdańsku, co umożliwiło
zwiększenie jego zdolności przeładunkowych, a także rozwój infrastruktury portowej.
Trójmiasto: W latach 60. i 70. XX wieku Trójmiasto, składające się z Gdańska, Sopotu i
Gdyni, poddane zostało intensywnej rozbudowie. Inwestowano w nowe osiedla
mieszkaniowe, rozbudowę sieci komunikacji miejskiej oraz infrastrukturę turystyczną.
Elektrownia Bełchatów: W latach 80. uruchomiono w Bełchatowie największą elektrownię
węglową w Polsce, co stanowiło istotny krok w rozwoju energetyki kraju.
 Urbanizacja
Urbanizacja w PRL była procesem dynamicznym, który przyczynił się do transformacji kraju
z agrarnego w kierunku przemysłowo-usługowego oraz do poprawy standardu życia
mieszkańców.
W latach 50. i 60. XX wieku nastąpił gwałtowny wzrost liczby mieszkańców miast, co
spowodowane było migracją ludności wiejskiej do miast w poszukiwaniu pracy w przemyśle
i usługach.
W ramach urbanizacji w PRL powstały liczne osiedla mieszkaniowe, takie jak Nowa Huta w
Krakowie, Tysiąclecie w Poznaniu, czy też bloki mieszkalne na przedmieściach większych
miast. Budowano również infrastrukturę towarzyszącą, taką jak szkoły, przedszkola, sklepy,
czy przystanki komunikacji miejskiej.
W ramach urbanizacji inwestowano w rozbudowę sieci dróg, kolei, oraz komunikacji
miejskiej, aby zapewnić sprawny transport pomiędzy miastami i wewnątrz nich.
Wzrost liczby mieszkańców miast wiązał się z koniecznością rozbudowy przemysłu, co
przyczyniło się do powstania nowych zakładów pracy w obszarach miejskich.
W miastach rozwijały się usługi, takie jak handel, gastronomia, czy usługi finansowe, aby
sprostać potrzebom rosnącej liczby mieszkańców.
Niepowodzenia
 Niski standard życia
Niski standard życia: Mimo postępu gospodarczego, standard życia w PRL był znacznie
niższy niż w krajach zachodnich.
W okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej niski standard życia Polaków wynikał z kilku
czynników. W latach 50. i 60. PRL, z powodu ograniczeń gospodarczych i braku konkurencji
na rynku, mieszkańcy mieli ograniczony dostęp do dóbr konsumpcyjnych, takich jak ubrania,
żywność, czy produkty codziennego użytku.Względnie niskie wynagrodzenia w porównaniu
do kosztów życia utrudniały Polakom poprawę standardu życia i oszczędzanie. Ograniczenia
w sferze wolności słowa i wyrażania opinii, a także brak możliwości wyboru w zakresie dóbr
konsumpcyjnych, wpływały na poczucie ograniczeń i niskiego standardu życia.
 Brak efektywności gospodarczej
Gospodarka w PRL była scentralizowana, co oznaczało, że decyzje dotyczące produkcji,
alokacji zasobów i inwestycji podejmowane były przez centralne organy partyjne i
państwowe, a nie przez rynek ani prywatne przedsiębiorstwa. To często prowadziło do
nieefektywnego wykorzystywania zasobów i niedopasowania podaży do popytu.Istniała
nadmierna biurokracja, co prowadziło do opóźnień w podejmowaniu decyzji, zbyt wielu
ograniczeń i przepisów, co utrudniało rozwój przedsiębiorczości i inwestycji.W PRL często
dochodziło do niedoinwestowania w przemysł, infrastrukturę oraz innowacje, co ograniczało
potencjał gospodarczy kraju.W wielu sektorach gospodarki polskiej PRL wydajność pracy
była niewystarczająca, co prowadziło do niedostatecznej produkcji oraz ograniczenia wzrostu
gospodarczego.Z powodu izolacji politycznej i gospodarczej PRL, państwo miało
ograniczony dostęp do nowoczesnych technologii i know-how, co hamowało rozwój
gospodarczy.
 Zadłużenie kraju
W celu sfinansowania rozwoju gospodarczego, Polska zaciągnęła duże długi zagraniczne,
które stały się ciężarem dla gospodarki.
W latach 80. PRL zaczął wprowadzać reformy gospodarcze, takie jak liberalizacja
gospodarki i otwarcie na inwestycje zagraniczne. Te reformy miały na celu poprawę sytuacji
gospodarczej kraju, jednakże spowodowały też dalszy wzrost zadłużenia w związku z
koniecznością spłaty wcześniej zaciągniętych kredytów.W efekcie, w latach 80. Polska
znalazła się w trudnej sytuacji zadłużeniowej, co stało się jednym z czynników
przyczyniających się do kryzysu gospodarczego i politycznego, który doprowadził do
transformacji ustrojowej w 1989 roku.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Źródła

“ Transformacja polskiej gospodarki: sukces czy porażka ?” Kowalik, T. (2012).. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
PWN.
“Historia Polski 1914-2000.” Roszkowski, W. (2001). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
“Osiągnięcia i niepowodzenia II Rzeczypospolitej” Marek Gałęzowski 2022
„Gospodarka w PRL” Janusz Kaliński 2012
“ Gospodarka Polski w latach 1944-1989" 1995 Janusz Kaliński
"Polska Rzeczpospolita Ludowa 1944-1989" Andrzej Werblan
"Historia Polski 1944-1989" Rafał Eysymont 2018 roku
"Polska Rzeczpospolita Ludowa 1944-1989" Andrzej Friszke 2009
“PRZEMIANY BAZY EKONOMICZNEJ I STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIAST” 2002, Daniela Szymańska
“Szkolne fartuchy, SKO i zajęcia na strzelnicy. Tak wyglądały polskie szkoły kilka dekad temu”
Dorota Kaczyńska, 2022

Pojedyncze wyszukiwane informacje oraz filmy z platformy YouTube