ΤΟ ΡΗΜΑ

Ενεστώτας και Μέλλοντας Οριστικής Βαρύτονων ρημάτων,

ενεργητική φωνή

• Βαρύτονα ονομάζονται τα ρήματα που ΔΕΝ τονίζονται στη λήγουσα.

• Η οριστική έγκλιση φανερώνει κάτι βέβαιο, πραγματικό.
• Το ρήμα χωρίζεται σε θέμα και κατάληξη
1. Θέμα είναι το μέρος της λέξης που μένει απαράλλαχτο, δηλαδή
ΔΕΝ αλλάζει.
2. Κατάληξη λέγεται το τελευταίο κομμάτι μιας λέξης, το οποίο
αλλάζει συνεχώς (παρακάτω οι καταλήξεις είναι γραμμένες με
πιο έντονα γράμματα)
• Το τελευταίο γράμμα του θέματος ονομάζεται χαρακτήρας.

Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα του βαρύτονου ρήματος λύ- ω

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
λύ- ω λύ- σ – ω
λύ- εις λύ- σ – εις
λύ- ει λύ- σ – ει
λύ- ομεν λύ- σ – ομεν
λύ- ετε λύ- σ – ετε
λύ- ουσι(ν) λύ- σ – ουσι(ν)

Παρατήρηση: ο ενεστώτας και ο μέλλοντας των βαρύτονων ρημάτων έχουν ακριβώς

τις ίδιες καταλήξεις. Το μόνο που αλλάζει είναι ότι για τον σχηματισμό του μέλλοντα
χρησιμοποιώ κι ένα -σ- ανάμεσα στο θέμα και την κατάληξη.

ΑΡΑ:
• Για να σχηματίσω τον ενεστώτα χρησιμοποιώ το θέμα του ρήματος και προσθέτω τις
καταλήξεις του ενεστώτα
• Για να σχηματίσω τον μέλλοντα χρησιμοποιώ το θέμα, προσθέτω ένα
-σ- και έπειτα βάζω τις ίδιες καταλήξεις με τον ενεστώτα.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΑΜΟΡΑΚΗ ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 1

 ΤΟ ΡΗΜΑ

Μέλλοντας οριστικής αφωνόληκτων ρημάτων

• Αφωνόληκτα ρήματα είναι αυτά που έχουν χαρακτήρα άφωνο σύμφωνο,

δηλαδή ουρανικό, χειλικό ή οδοντικό (δηλαδή το θέμα τους λήγει σε ένα από αυτά)
Ουρανικά: κ, γ, χ, (ττ, σσ)
Χειλικά: π, β, φ (πτ)
Οδοντικά: τ, δ, θ, (ζ)

• Σχηματίζουν την οριστική του μέλλοντα όπως τα φωνηεντόληκτα, με τη διαφορά ότι

από τη συγχώνευση του χαρακτήρα των ρημάτων αυτών με τον χρονικό
χαρακτήρα -σ- προκύπτουν τα ακόλουθα:

ουρανικά χειλικά οδοντικά

κ, γ, χ, (ττ,σσ) + σ π, β, φ, (πτ) +σ τ, δ, θ, (ζ) +σ
= = =
ξ ψ σ

πχ. ἄγω → ἄγ- σ-ω → ἄξ-ω πχ. βάφω → βάφ-σ-ω → πχ. ψεύδω → ψεύδ-σ-ω →
→ ἄξω βάψ-ω → βάψω ψεύσ-ω → ψέυσω

Παράδειγμα κλίσης μέλλοντα αφωνόληκτων ρημάτων

Ουρανικόληκτα (κ, γ, χ, ττ, σσ) +σ = ξ

πχ πράττω (πράττ-ω)

πράξω < πράττ-σ-ω

πράξεις < πράττ-σ-εις

πράξει < πράττ-σ-ει

πράξομεν < πράττ-σ-ομεν

πράξετε < πράττ-σ-ετε

πράξουσιν < πράττ-σ-ουσιν

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΑΜΟΡΑΚΗ ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 2

 ΤΟ ΡΗΜΑ

Χειλικόληκτα (π, β, φ, πτ) +σ= ψ

πχ βλάπτω (βλάπτ-ω)

βλάψω < βλαπτ-σ-ω

βλάψεις < βλάπτ-σ-εις

βλάψει < βλάπτ-σ-ει

βλάψομεν < βλάπτ-σ-ομεν

βλάψετε < βλάπτ-σ-ετε

βλάψουσιν < βλάπτ-σ-ουσιν

Οδοντικόληκτα (τ, δ, θ, ζ) +σ = σ
πχ σπεύδω (σπεύδ-ω)

σπεύσω < σπεύδ-σ-ω

σπεύσεις < σπεύδ-σ-εις

σπεύσει < σπεύδ-σ-ει

σπεύσομεν < σπεύδ-σ-ομεν

σπεύσετε < σπεύδ-σ-ετε

σπεύσουσιν < σπεύδ-σ-ουσιν

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΑΜΟΡΑΚΗ ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 3