TALAAN NG NILALAMAN

YUNIT 1- ARALIN 3
Hati-Hati Tayo:
Lipunang Ekonomiya (Economic Society)

Layunin 2

Paglulunsad 3

Panimula 5

Sipatin Natin ang Lipunang Ekonomiya 7

Magsanay Ka 8

Mag Isip-Isip Ka 9

Pagtibayin Mo Pa 10

ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 1

Lipunang Ekonomiya (Economic Society)

Layunin:
1. Nakikilala ang mga katangian ng mabuting ekonomiya

2. Nakapagsusuri ng maidududulot ng magadang

ekonomiya

3. Napapatunayan na:
a. Ang mabuting ekonomiya ay iyong napaunlad
ang lahat
b. Ang ekonomiya ay hindi para lamang sa sariling
pag-unlad ng lahat.

4. Nakataya ng lipunang ekonomiya sa isang

barangay/pamayanan, at lipunan/bansa gamit ang
dokomentaryo

ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 2

 PAGLULUNSAD
Araw-araw o dili naman kaya’y linggo-linggo kung bigyan ka ng salapi ng iyong mga magulang.
Paano mo ginagamit ang salaping ito? Ano-ano ang priyoridad mo sa paggasta? Bakit ito ang
iyong priyoridad?

Sakaling bibigyan ka ng 1,000.00 piso bilang allowance mo sa loob ng isang lingo, paano mo
gagastusin. Ilahad sa ibaba kung saan mo ilalaan ang salapi. Isulat ang paraan ng budget mo.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________

ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 3

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Sa anong bagay ka naglaan ng pinakamalaking halaga?

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
2. Bakit pinaglaanan mo ito ng malaking halaga?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
3. Sa anong bagay ka naglaan ng pinakakaunting halaga?
__________________________________________________________________________________
__________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
4. Bakit ito ang pinaglaanan mo ng pinakamaliit
__________na halaga?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 4
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
 LIPUNANG EKONOMIYA (Economic Society)

PANIMULA
Naniniwala ka bang ang lahat ng tao ay pantay-pantay? Ano ang nagging batayan ng iyong
sagot? Tunay nga kayang pantay-pantay ang mga tao?

Kung pakasusuriin, hindi magkakapantay ang mga tao. Ayon kay Max Scheller, taglay ng mga
tao ang magkaibang kalakasan at kahinaan. Pansinin ang mga sitwayon sa ibaba:

1. Ang taong matangkad ay sadyang may bentahe kung ang paglalaro ng baketbol ang pag-
uusapan.
2. Ang taong may magandang boses ay mas pinipiling maging brodkaster.
3. Sa paaralan, mas pinipili at nabibigyan ng pagkakataon ang gurong may lisensiya o
nakapasa sa LET (Licensure Examination for Teachers).
4. Sa mga opisina mas gusto ng mga kumpaniya ang mga empleyado na may alam o bihasa
sa paggamit ng kompyuter dahil na rin sa hamon ng modernisasyon.
5. Maging sa mga simpleng nagtitinda. Mas pinipili ng mga mamimili ang produktong may
kalidad ngunit mura kaysa sa mga produktong walang kalidad.

ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 5

Masasabi kung gayon na hindi nga pantay ang mga
tao. May mga taong nagtataglay ng kalakasan at
may mga taong nagtataglay ng kahinaan. Ngunit
sinabi rin ni Scheller na dahil sa hindi pagkapantay-
pantay ay marapat na sikaping maibahagi nang
tama at pantay ang yaman at oportunidad para
mapunan ang hindi pagkapantay-pantay.

Ang konsepto ng pagkakapantay-pantay ay marapat na pairalin sa isang lipunan. Sa pamamagitan

ng oportunidad na ibinibigay sa mga tao ay maaring maibunsod ang pagkakapantay-pantay.
Dapat walang maiiwan at walang mang-iiwan.

Marapat na tiyakin ng lipunan na ang mga nasa laylayan, yaong mga mahihina ay nabibigyan ng
pantay na pagkakataon.

Sa isang pamayanan, iba-iba ang mga mamamayan. May mga mamamayang likas nang mayaman.
May mga mamamayang likas nang mayaman. May mga mamamayan namang may maayos na
kalagayan sa buhay. May mga mamamayan ding mahihirap. May mga mamamayang nagtataglay
ng maraming ari-arian. May mga mamamayan namang walang ari-ariang maipagmamalaki. Iba-
iba rin ang hanap-buhay ng mga mamayan.
Marapat na pantay na pagpapahalaga ang
igagawad sa bawat kasapi. Bagaman hindi
pantay ang mga mamamayan, marapat na
sikapin ng pamayanan na magkaroon ng
pantay na pagkakataon makapamuhay nang
mapayapa at matiwasay ang bawat kasapi.
Mahalaga ring sikapin ng pamayanan na
mabigyan ng oportunidad ang mga mahihirap
na guminhawa rin ang kanilang buhay.

ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 6

 SIPATIN NATIN ANG LIPUNANG EKONOMIYA

Alam mo kung ano ang kahulugan ng ekonomiya? Saan kaya ito nagmula? Bakit mahalaga ang
pagkakaroon ng kamalayan kaugnay ng lipunang ekonomiya?

Ang salitang ekonomiya ay mula sa salitang Griyegong ‘’oikos’’ na ang ibig sabihin ay bahay
at “nomos” na nanganaghulugang pamamahala. Ang ekonomiya, sa makatuwid ay maari
ihambing sa pamamahala ng isang bahay. Tandaang sa wastong pamamahala ang bahay ay
nagiging tahanan. Ano ba ang pagkakaiba ng bahay sa tahanan? Ang bahay ay istruktura lamang
samantalang ang tahanan naman ay isang bahay na pinupugaran ng pagmamahal,
pagmamalasakitan, paggalang, at mabuting pakikitungo ng bawat kasapi.

Tulad ng isang tahanan marapat na mapamahalaan nang maayos ang ekonomiya. Sa tahanan,
ang kabuuang kinikita ng mga magulang ay inilalaan ayon sa pangangailangan ng mga kasapi. Dito
pumapasok ang pagba-budget. May nakalaang salapi sa lahat. Ang paglalaan ng salapi ay hindi
pantay-pantay. May budget sa pag-iipon, pagkain, edukasyon, kuryente, tubig, telepono,
pamamasyal, at marami pang-iba.

ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 7

Ang maayos na pag-budget at paglalaan ng halaga sa bawat pangangailangan ng pamilya ay
tumitiyak sa maayos na buhay ng nasabing pamilya. Ito ay sa kadahilanang natutugunan at
napaghahandaan ang kanilang pangangailangan.

Sa ganitong prinsipyo umiinog ang lipunang ekonomiya. Ang pamahalaan ay nariyan upang
tiyaking pantay ang distribusyon ng yaman ng bansa. Ang mga may kakayahang magnegosyo ay
nabibigyan ng pagkakataong magnegosyo. Nagiging saklaw sila ng mga patakaran upang matiyak
na pantay nilang natatamasa ang mga karapatan bilang negosyante.

Ang estado ay nariyan upang matiyak na ang lahat ng mamamayan ay nabibigyan ng patas na
pagkakataon upang maipamalas ang kanilang kalakasan at matulungan sila sa kanilang kahinaan.
Lumilikha ng pagkakataon at oportunidad ang estado upang maipalamalas ng mga mamamayan
ang kanilang kakayahan kaugnay ng pagpapaunlad ng kanilang sarili.

MAGSANAY KA
Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1. Ipaliwanag kung sa paanong aspeto naging hindi pantay ang tao.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ilahad kung paano nagiging pantay ang tao sa kabila ng katotohanang sila
pagkakapantay-pantay.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Bakit mahalagang pairalin sa lipunan ang konsepto ng pagkakapantay-pantay?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Paano matitiyak ng estado na pantay-pantay ang mga tao?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Sa iyong opinyon, ang ating lipunan kaya ay masasabi mong lipunang pang-ekonomiya?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 8

 MAG ISIP-ISIP KA
Magbigay ng salita o lipon ng mga salitang maaring maiugnay sa salitang lipunang ekonomiya.

ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 9

 PAGTIBAYIN MO PA
Maglahad ng mga payak na sitwasyon kung saan nagpapakita ng kahalagahan ng konsepto ng
lipunang ekonomiya. Isulat ang mga sitwasyon sa loob ng kahon.

_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________
ESP 9: EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 10