Edukasyon sa

Pagpapakatao 9
Unang Markahan – Modyul 3:
Lipunang Pang-Ekonomiya
(Ikalimang Linggo – Ika-anim na Linggo)
 Modyul 3: Lipunang Pang-Ekonomiya: Kahulugan

Alamin

Layunin:
1. Naipapaliwanag ang mga katangian ng magandang ekonomiya.
2. Nakapagbabahagi ng iba’t-ibang paraan upang mapamahalaan ang mga
pinagkukunan.

3. Nakakalikha ng isang YouScoop journal na nagpapakita ng pamumuhay

na may dangal sa gitna ng pandemya.

Subukan (Pre-Test)

TAMA O MALI

Panuto: Isulat ang Tama kung ang pangungusap ay nagpapahayag ng

katotohanan at Mali kung ito ay hindi. Ilagay ang iyong sagot sa
sagutang papel.

________1. Ang Kaunlarang Pang-ekonomiya ay pagsisikap ng pamahalaan

upang matugunan ang katayuan ng pamumuhay sa bansa.
________2. Sa Lipunang Pang-ekonomiya sinisiguro na mabibigyan ang lahat
ng pantay na kalakal, serbisyo at iba pang pinagkukunan.
________3. Ang mga ayuda na natatanggap ng mamamayan sa panahon ng
pandemya ay isang Lipunang Pang-ekonomiyang kilos o pagtugon.
________4. Matagumpay ang pamamahala sa isang bansa kung walang
naiiwan. Lahat ng mamamayan ay nabibigyan ng pagkakataon na
ipakita at mapaunlad ang kanilang galing sa larangan na kanilang
napili.
________5. Maituturing na maganda ang ekonomiya ng isang lipunan kung
may sobrang supply ng mga gulay.
________6. Ang mga programang naglilikom ng pera para sa higit na
nagangailangan sa kasalukuyang panahon ay maituturing na
aksiyong pang-ekonomiya.

1
________7. Maituturing na economic injustice ang pag panic buying sa
panahon ng pandemya.
________8. Ang pagbibigay ng libreng edukasyon sa lahat ay isang pagtugon
ng pamahalaan upang mabigyan ng oportunidad ang lahat na
makapamuhay ng may dignidad sa lipunang pang-ekonomiya.
________9. Dahil sa new normal maraming mga establisyemento ang
nagpapatupad ng bagong iskedyul ng kanilang mga tauhan. Noon
araw-araw pinapasok ang kanilang mga trabahante subalit, sa
kasalukuyan 2-4 na araw nalang ang pasok ng mga trabahante ito
ay hayagang nagpapakita ng kawalang katarungang
pang-ekonomiya.
________10. Ang kaugaliang You Only Live Once (YOLO) ng mga kabataan
ngayon ay maaaring maituring na kakulangan sa pamamahalang
pang-ekonomiya o hindi magandang ugali sa pagbabadyet.

Panimulang Aral

Sa Lipunang Pang-ekonomiya ay
tinitingnan ang makatarungang
pamamahagi ng mga mapagkukunan sa
mga mamamayan. Ang kakayahang
matugunan ang ating mga pangunahing
pangangailangan ay isang kinakailangan
sa pangunahing kaalaman kapag pinag-
uusapan ang pamumuhay na may dangal.
Ang kahirapan at hindi pantay-pantay na pagbabahagi ng yaman at
pinagkukunan ay maituturing na economic injustice.
“ Ito ay tungkulin ng estado ... upang maitaguyod ang kapakanan
ng mga tao, tinitiyak ang lahat ng pantay na pagkakataon sa ekonomiya,
mabuting kalagayan sa pamumuhay, isang pagkakataon na magtrabaho
para sa isang disenteng kabuhayan, isang patas na bahagi ng mga bunga
ng materyal na pag-unlad ng materyal ng bansa, at kasiyahan ng
pamantayan ng pamumuhay alinsunod sa mga pangunahing
pangangailangan ng paggalang sa sarili ng mga intelihenteng
mamamayan. "

-- President Manuel L. Quezon of Baler

Filipinos of Today, Filipinos of Yesterday

2
 Balikan (Review)

Panuto: Tingnan ang bawat larawan at subukang buohin ang mga

pangungusap sa ibaba. Piliin ang angkop na salita sa kahon.
pinuno pinagkukunan kabutihan ibigay

makatarungan bumalik dangal indibidwal

talino pantay pag-aambag kabuuan

Ang tunay na layunin ng lipunan ay ang ____________________ng

komunidad na nararapat __________________ sa lahat ng
_____________________ na kasapi nito. Ang Pag-unlad ng isang lipunan ay
hindi gawa ng __________________. Gawa ito ng____________________ ng
____________________ at lakas ng mga kasapi sa
____________________pagsisikap ng lipunan. Sinisiguro ang
____________________ Pamamahagi ng _____________________upang mabuhay
na may ________________ ang bawat mamamayan.

3
 Tuklasin at Suriin

Panuto: Suriing mabuti ang bawat larawan, ano ang ipinapahayag ng mga
ito? Gumawa ng maikling puna at isulat sa isang maikling bond
paper.

4
 Gabay na mga Katanungan:

1. Ano ang pinakita ng bawat larawan?

2. Naranasan mo ba ang mga ito? Ipaliwanag ang kasagutan.
3. Ano ang iyong nararamdaman sa mga sitwasyong ganito? Ipaliwanag
ang nararamdaman.
4. Kung bibigyan ka ng pagkakataong gawin o baguhin ang alin man sa
mga ito, paano mo ito gagawin?

PROSESONG PANG-EKONOMIYA: Ito ay may kinalaman sa paggawa,

pamamahagi at pagkonsumo ng mga kalakal at serbisyo.
EKONOMIYA: Tinutukoy bilang ang hanay ng mga pag-aayos ng kung saan
ang isang lipunan ay gumagawa, namamahagi, at kumukonsumo
ng mga kalakal at serbisyo pati na rin ang iba pang mga
pinagkukunan.
EKONOMIKS: Isang disiplina na nag-aaral ng mga pagpapasya at pagsisikap
sa ginawa upang matugunan o masiyahan ang ating materyal na
pangangailangan.
KAUNLARANG PANG-EKONOMIYA: Tumutukoy sa magkasanib na
pagsisikap ng mga gumagawa ng patakaran at pamayanan upang
matugunan ang pamantayan ng katayuan sa pamumuhay at
ekonomiya sa bansa.
ECONOMIC DIMENSION(SUKAT NG EKONOMIYA): Tinitingnan ang
pamamahagi ng kayamanan at mapagkukunan sa mga miyembro
nito.
KAYAMANAN: Tumutukoy sa anumang halaga, tulad ng mga kalakal at
serbisyo.

5
 Isaisip

Panuto: Gawin ang mga nasa ibaba. Tanungin ang iyong mga magulang sa
pagsagot ng gawain. Isulat sa isang maikling bond paper.

BUDGET: Php______________ BUDGET: Php_____________

Buwanang budget bago ang pandemya Buwanang budget sa panahon ng
pandemya

ulam at bigas: ulam at bigas:

groceries: groceries:

kuryente at tubig: kuryente at tubig:

internet (postpaid/prepaid): internet (postpaid/prepaid):

alawans (studyante at trabahante): alawans (studyante at trabahante):

upa ng bahay: upa ng bahay:

pangangailang pangkalusugan: pangangailang pangkalusugan:

damit at aksesorya: damit at aksesorya:

iba pang gastusin: iba pang gastusin:

total: total:

1a. Sapat ba ang kinikita ng pamilya sa loob ng isang buwan bago ang pandemya?
Ipaliwanag
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
b. Sapat ba ang kinikita ng pamilya sa loob ng isang buwan sa panahon ng
pandemya? Ipaliwanag.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2. Ano ba ang naidudulot o epekto ng kakulangan sa budget?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Anu-ano ang mga pamamaraan na ginawa upang masolusyonan ang
kakulangan ng budget sa pamilya?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

6
 Isagawa

MGA TANONG:
1. Batay sa resulta sa nakaraang gawain, masasabi mo bang may sapat na
kakayahan ang iyong mga magulang sa pagbabadyet? Pangatwiranan.
_________________________________________________________________________
___________________________________________________________
2. Sa iyong sariling karanasan, mahirap ba o hindi ang pagbabadyet ng perang
hawak? Pangatwiranan.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Bakit mahalagang matutunan ng lahat ang tamang pamamahala sa
perang kinita?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
4. Paano nakakaapekto ang sapat na budget at ano ang epekto nito sa
pamilya?
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

7
 Tayahin

Panuto: Gumawa ng isang tiyak na plano upang maisabuhay ang mga

pagpapahalaga na magagamit sa pagkakaroon ng isang mabuting
ekonomiya. Sundin ang pormat sa ibaba at isulat sa isang
maikling bond paper.
Pamagat: Ano ang magagawa ng isang kabataan sa pagkamit ng
mabuting ekonomiya.
Gagawin Paraan Tiyak na hakbang Kailan
gagawin

Halimbawa:
Ma-ipon ng pera Pagtitipid at ● Bumili lamang Sa araw-araw
upang may tamang ng mga bagay na na
magamit sa oras pagbabadyet ng kinakailangan at kinakailangan
ng pera ipagpaliban
pangangailanga muna ang mga
n. kagustuhan.
● Tiyaking mura at
matibay ang
bibilhin upang
magagamit ito ng
mas matagal.
Mas mainam na
tangkilikin ang
gawang Pinoy
upang
makatulong sa
lokal na
ekonomiya.

8
ARALIN 2: MGA TUNGKULIN SA IBA’T-IBANG
SEKTOR SA LIPUNAN

Balikan (Review)

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan:

1. Ipaliwanag ang kahulugan ng ekonomiya.

2. Paano mo masasabi na mabuti ang isang ekonomiya?

Tuklasin at Suriin

Panuto: Lagyan ng ✔tsek ang napili sa bawat bilang at sagutin ang

mga tanong sa ibaba. Ilagay ang gawaing ito sa maikling bond
paper.

Cloud 9 _______________ Imported chocolates _____________

1. Converse ___________ Sapatos na ginawa sa Carcar_______

9
 Mga tanong

1. Madali ba ang pagpili o pagbili ng isang produkto?

___________________________________________________________________
2. Ano ang iyong pinagbatayan nito?
____________________________________________________________________
3. Paano ka makakatulong sa iyong pamilya o bansa sa pamamagitan
ng iyong pagbili ng produkto?
____________________________________________________________________

1. PAMAHALAAN:
May malaking papel ang ating gobyerno sa
Ekonomiya. Ang mga ahensya ng gobyerno ay
dapat magbigay ng suporta sa mga institusyong
pang-ekonomiya o mga establisyemento ng
negosyo sa pamamagitan ng pagbibigay ng
impormasyon na magagamit ng mga
tagapamahala at pinuno sa mga antas ng
produksyon, benta, at gastos; magbigay ng pautang para sa kanilang kabisera;
at siguraduhin na ang ekonomiya ay tumatakbo ng maayos sa:
a. protektahan ang mga karapatan, kalusugan, at kaligtasan ng mga
manggagawa:
b. matiyak na ang mga employer ay hindi nagpapakilala sa mga
manggagawa o mga aplikante sa trabaho.
c. maiwasan ang polusyon ng kapaligiran: at
d. protektahan ang mga mamimili mula sa mga hindi tapat na kasanayan at
nakakapinsalang mga produkto.

2. MGA INSTITUSYONG PANG-

EKONOMIYA:
Natutukoy kung paano
kumita ang bawat tao ng isang buhay
na kinabibilangan ng mga termino ng
mga kontrata sa institusyon at
pagpapalitan ng mga kalakal at
serbisyo. Ang mga may-ari ng negosyo
ay dapat kumita mula sa kanilang
negosyo. Bukod sa kita, dapat ding gumawa ng inisyatiba ang mga employer sa
pagtulong sa kanilang mga empleyado na maging mas establisado ang
pamumuhay.

10
 3. MANGGAGAWA:
Kung walang mga tao o
mga trabahante, walang
pagmamanupaktura at pamamahagi
ng mga kalakal at serbisyo.

4. MGA MAMIMILI:
Ang pagkunsomo o
pagbili ay nakakatulong sa ating
ekonomiya. Kung bumibili tayo ng
mga lokal na produkto nakatutulong
din tayo sa mga lokal na
mangangalakal na umunlad at
magpatuloy sa paglaki. Hindi lingid
sa atin na kailangan natin ang mga
materyal na bagay para sa ating pang araw-araw na buhay subalit, mahalagang
isaisip na ang ating pagkatao ay hindi nakasalalay sa mga materyal na pag-aari.

11
 Isaisip

Panuto: Ibigay ang mga naging kontribusyon ng iba’t-ibang sektor ng lipunan sa

panahon ng pandemya.. Magbigay ng mga halimbawa na hayagan mong nakita
o naranasan sa kasalukuyan. Ilagay ang iyong sagot sa maikling bond paper.

PAMAHALAAN
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

INSTITUSYONG PANLIPUNAN:
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

12
MANGGAGAWA:
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________

MAIMIMILI:
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________

13
 Isagawa

Panuto: Pumili ng mga produktong iyong ginagamit sa araw-araw.

Idikit ang balot sa isang maikling bond paper at gawin ang
sumusunod:
1.
PRODUKTO PRESYO TAGAYARI

Halimbawa:

220ml Cosmetique Asia Corp.

php 113.80 Malolos Bulacan

2. Sumulat ng isa o dalawang pangungusap na manghihikayat ng mga

kabataang tulad mo na tumangkilik ng sariling produkto upang
makatulong sa ekonomiya ng ating bansa.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

Tayahin

Panuto: Isulat ang tungkulin ng iba’t-ibang sektor ng lipunan.

Gawin ito sa isang maikling bond paper.

Sektor Tungkulin

Pamahalaan

Institusyong Panlipunan

Maggagawa

Mamimili

14
ARALIN 3: MGA PRINSIPYONG KAUGNAY SA
LIPUNANG PANG-EKONOMIYA

Balikan (Review)

Panuto: Sagutin ang Tanong sa ibaba.

Ano ang kahalagahan ng Bawat mamamayan sa Lipunang Pang-

ekonomiya?

Tuklasin at Suriin

Gawain 3
Panuto: Gawin ang nasa ibaba sa pamamagitan ng pagsulat sa bawat
kahon ng kaukulang hinihingi. Gawin ito sa isang maikling bond
paper.

Mga tanyag na tao Trabaho Katangian

Isang debate ng mga pilosopo ang tanong ukol sa pagkakapantay-pantay ng

tao.
1. Pantay-pantay ang lahat dahil likha tayo ng Diyos, dahil tayo ay tao at
walang pagkakaiba sa ating hubad na anyo.
2. Hindi pantay-pantay ang tao, may mga taong yayaman ng yayaman at may
mga taong mahirap at mananatili sa kahirapan dahil sadyang ganito ang
kaayusan ng mundo.
Subalit si Max Scheler isang Alemang pilosopo ay nasa gitnang posisyon. Ayon
sa kanya;

15
 1. Bahagi ng pagiging tao ng tao ang pagkakaroon ng lakas at
kahinaan. Nasa hulma ng ating katawan ang kakayahan nating
maging sino. Idagdag pa dito ang kasinohan ng tao: ang kanyang
kinagisnan ng pagpapalaki sa kanya, ang mga koneksyon ng
pamilya, ang kanyang lahi, relihiyon, at iba pa ay naglalatag ng
maabot ng tao.

Halimbawa:
● Ang isang bata na magaling kumanta o umarte ay maaaring
maging singer o artista. Subalit ang anak ng isang artista ay
mas madaling makakapasok sa industriya ng showbiz
sapagkat kilala na ang kanyang mga magulang sa larangang
ito at may mga kakilala na maaaring makakatulong upang
pasukin ang industriya.
● Ang mga estudyanteng magaling sa math ay maaaring maging
matagumpay na engineer.
2. Dahil sa hindi pagkapantay-pantay na ito (lakas at kahinaan)
kailangang sikapin ang pagkapantay-pantay sa pamamagitan ng
pagbabahagi ng yaman ng bayan.
Balikan natin ang dalawang halimbawa na nabanggit sa itaas,
hindi ibig sabihin na wala kang talento sa larangan ng pag-arte o
pagkanta ay hindi ka na pwedeng makapasok sa industriya ng
showbiz. Maaring malinang ng tao ang kanyang sarili sa
pamamagitan ng pag-aaral o pagsali sa mga workshops. Kailangan
lamang ng determinasyon at mabigyan ng oportunidad upang
maabot ang kanyang ninanais.
Gayundin ang mga hindi masyadong magaling sa math hindi
nangangahulugang hindi sila pwedeng maging isang engineer.
Kinakailangan lamang ng sapat na dedikasyon sa pag-aaral at
mabigyan ng pagkakataon na maturuan ng isang bihasang guro sa
matematika.

Ang naunang paniniwala ni Max Scheler ay may kaugnayan din sa prinsipyo ni

Sto Tomas de Aquino (isang Italyanong pilosopo) na kanyang tinawag na:

Prinsipyo ng Proportio : ang angkop na pagkakaloob ng naaayon sa

pangangailangan ng tao. Sa madaling salita, hindi man pantay
ang mga tao, may angkop para sa kanya. Kailangan maging patas
ayon sa kanyang kakayahan, ayon sa pangangailangan.

16
 Isaisip

Panuto: Kumpletuhin ang susunod na mga pangungusap.

Bilang isang mag aaral na nasa ika-siyam na baitang tanggap ko sa aking

sarili na mahina ako sa______________________________________Subalit,
hindi ito magiging hadlang upang ako ay magtagumpay sa buhay bilang
isang ______________________________. Sisikapin kong palaguin ang aking
sarili sa pamamagitan ng _______________________________________________
upang maging produktibong miyembro ng lipunang pang-ekonomiya.

Isagawa

Panuto: Punan ang bawat kahon sa kung ano ang kinakailangan. Gawin ito
sa isang maikling bond paper. Maaaring gumawa ng iyong sariling
paraan upang maipakita ang sariling pagkamalikhain.

Sariling larawan Kalakasan Pangarap Kontribusyon sa

lipunan

Tayahin

Gawain 3
Panuto: Sagutin ang sumusunod. Gawin sa isang maikling bond paper.

Pilosopo Paniniwala Hakbang sa

pagkapantay-pantay

Max Scheler

Sto. Tomas de Aquino

17
ARALIN 4: ANG MGA PAG AARI: ANGKOP DAPAT
SA LAYUNIN NG TAO

Balikan

Panuto: Gawing basehan ang larawan sa ibaba upang maipakita ang

pagkakaugnay ng paniniwala ni Max Scheler at Sto Tomas de Aquino.

Tuklasin at Suriin

Panuto: Basahin ang isang maikling kwento na galing sa CBC FB page.

Maaari mong pindutin ang link na nasa ibaba upang makita ang iba
pang success story sa pahinang ito ng FB. Pagkatapos basahin
sagutan ang mga katanungan na nasa ibaba. Ilagay ang iyong sagot
sa isang maikling bond paper.

18
Mga katanungan

1. Ano ang iyong nahihinuha habang binabasa ang kwento?

________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2. Ano ang iyong nararamdaman pagkatapos basahin ang kwento?
________________________________________________________________________
__________________________________________________________________
3. Sa iyong palagay makatarungan ba ang ginawang pagpapalitan?
Ipaliwanag.
________________________________________________________________________
__________________________________________________________________

Una ang Halaga ng Tao Bago ang Materyal na Bagay

1. Halaga ng tao bago ang tinapay: Mas mahalaga ang tao kaysa mga
materyal na bagay na maaari niyang makuha o mapakinabangan.
Halimbawa: Pagbibigay ng mga tamang benepisyo at sahod sa mga
trabahante ayon sa kautusan ng batas. Pagsunod sa angkop
na presyo o serbisyo kaysa paghahangad ng malaking kita.
2. Kailangan balikan ang dahilan ng paggawa. Gumagawa ang tao upang
ipamalas ang kanyang sariling galing at maging produktibo sa kanyang
sarili.
Halimbawa: Gawin at akuin ang anumang gawain na ibibigay ng
may ari o amo sa pinapasukang trabaho kahit walang
matang nakatingin sa iyo.

Hanapbuhay ang salitang Filipino para sa pagtatrabaho. Hindi siya

magpapagod para sa pera kundi para ito sa buhay na hinahanap niya.
Marapat na ipaalala sa sarili na ang gamit sa paligid at yamang
pinagbabahaginan ay hindi iniipon para higit na palakihin ang yaman. Nariyan
ang mga ito upang umayon sa mga layunin ng tao.
Ang buhay ng tao ay isang pagsisikap na ipakilala ang sarili sa
pamamagitan ng paggawa. Hindi ang kagamitan na mayroon siya o wala ang
humuhubog sa kanyang pagkatao. Ang tunay na mayaman ay ang taong
nakikilala ang sarili sa bunga ng kanyang paggawa.

Hindi Pantay Pero Patas

Ito ang prinsipyong iniinugan ng Lipunang Pang-ekonomiya. Ang
lipunang ito ay nagsisikap na pangasiwaan ang mga yaman ng bayan ayon sa
kaangkupan nito sa mga pangangailangan ng tao.

19
 Sa malakihang pagtingin, ay ang pagkilos na masiguro na ang bawat
bahay ay magiging tahanan. Pinapangunahan ito ng estado na nangunguna sa
● Pangangasiwa at patas na pagbabahagi ng yaman ng bayan.
● Lumilikha ng mga pagkakataon na makapamuhunan sa bansa ang
mga may kapital upang mabigyan ang mga mamamayan ng puwang
na maipamalas ang kanilang sarili sa paghahanapbuhay.
Sinisikap gawin ng estado na maging patas para sa mga nagkakaiba-ibang
mga tao ang mga pagkakataon upang malikha ng bawat isa ang kanilang sarili
ayon sa kani-kanilang mga tunguhin at kakayahan.
Ang bawat mahusay na paghahanapbuhay ng mga tao ay kilos na
nagpapangyari sa kolektibong pag-unlad ng bansa.

Isaisip
Panuto: Basahin at gawin ang mga sumusunod. Ipakita sa sarili mong
istilo o paraan, maging malikhain sa paggawa nito.
Sa isang maikling bond paper gumuhit o gumupit ng isang bagay na gusto
mong mabili sa darating na panahon.
1. Ipaliwanag ang mga paraan na gagawin upang mabili ang bagay na ito.
2. Isulat kung bakit nais mong mabili ang bagay na iyon.
3. Ipaliwanag sa kung paano ka magiging patas sa pag-abot ng pangarap
na ito.

Isagawa

Panuto:
Gawin ito sa short bond paper. Lagyan ng angkop na disenyo at pairalin
ang pagkamalikhain, gawing presentable ang awtput. Gumawa ng isang
YouScope journal sa pamamagitan ng pagdikit dikit ng mga larawang
nagaganap sa inyong barangay o sa mismong pamilya ninyo. Pumili ng isang
katanungan sa ibaba na magsisilbing gabay sa gagawing YouScoop.

● Ano-ano ang iyong ginawa upang mamuhay ng desente at may dangal

sa gitna ng covid 19?
● Paano nyo nilabanan ang kahirapan sa gitna ng kasalukuyang
sitwasyon?
● Magbigay ng dalawang success stories na inyong narinig, nabasa at
nakita sa balita ukol sa iba’t-ibang tao sa gitna ng Quarantine Period.

20
 Tayahin (Post Test)

Panuto: Basahing mabuti ang bawat pangungusap at unawain ang

tanong. Piliin ang pinakaangkop na sagot at isulat ang titik nito
sa maikling bond paper.

1. Ano ang katotohanan sa likod ng paniniwala na “ang tao ay pantay-pantay?

a. Lahat ay may kani-kanyang angking kaalaman
b. Lahat ay dapat mayroong pag-aari
c. Lahat ay iisa ang mithiin
d. Likha ang lahat ng Diyos

2. Ano ang kahulugan ng Prinsipyo ng Proportio ayon kay Sto. Tomas de

Aquino?
a. Pantay na pagkakaloob ng yaman sa lahat ng tao
b. Angkop na pagkakaloob ng yaman batay sa kakayahan ng tao
c. Angkop na pagkakaloob ng yaman ayon sa pangangailangan ng tao
d. Pantay na pagkakaloob ng yaman batay sa kakayahan at
pangangailangan ng tao.

3. Sa ating lipunan, alin sa sumusunod ang patunay na naitatali na ng tao

ang kaniyang sarili sa bagay?
a. Mas nararapat lamang na makatanggap ang isang tao ng tulong mula sa
pamahalaan, kahit na kaya naman niya itong bilhin o kaya ay hindi
naman kailangan, dahil karapatan niya ito bilang mamamayang
nagbabayad ng buwis.
b. Iunuubos ni Jerome ang kaniyang pera sa pagbili ng mamahaling relo na
sa ibang bansa lamang mahahanap. Ayon sa kaniya, sa ganitong paraan
niya nakukuha ang labis na kasiyahan.
c. Hindi mabitawan ni Shiela ang kanyang mga lumang gamit upang ibigay
sa mga kamag-anak dahil mayroon itong sentimental value sa kanya.
d. Lahat ng nabanggit.

4. Alin ang hindi naglalarawan sa lipunang pang-ekonomiya?

a. Maihahalintulad sa pamamahala ng badyet sa isang bahay
b. Pagkilos para sa pantay na pagbabahagi ng yaman ng bayan
c. Pangangasiwa ng yaman ng bayan ayon sa kaangkupan nito sa mga
pangngailangan ng tao.
d. Pagkilos upang masiguro na ang bawat bahay ay magiging tahanan sa
pamamagitan ng pangangasiwa ng yaman ng bayan.

21
5. Sa lipunang pang-ekonomiya, ano ang pagkakaiba ng pantay sa patas?
a. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong pagturing sa lahat ng tao sa
lipunan, patas ay ang paggalang sa kanilang mga karapatan
b. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong benipisyo sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagbibigay ng nararapat para sa tao batay sa
kaniyang kakayahan
c. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong benepisyo sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagbibigay na nararapat para sa tao batay sa
kaniyang pangangailangan
d. Ang pantay ay pagbibigay ng pare-parehong pagturing sa lahat ng tao sa
lipunan, ang patas ay pagtiyak na natutugunan ng pamahalaan ang lahat
ng pangangailangan ng mga tao.

6. Paano makakasiguro na ang bawat bahay ay magiging tahanan sa

Lipunang Pang-ekonomiya?
a. Nagbibigay ng tulong pinansyal ang pamahalaan sa mga mahihirap na
pamilya.
b. Tinutulungan ng estado ang mga manggagawa na makahanap ng
hanapbuhay sa ibang bansa
c. Sa pangunguna ng estado, napapangasiwaan at naibabahagi ng patas ang
yaman ng bayan
d. Sinisikap ng estado na mabigyan ng trabaho ang bawat mamamayan kahit
hindi angkop ang kakayahan

7. Bakit mas epektibo ang patas kaysa pantay na pagbabahagi ng yaman ng

bayan?
a. Hindi pantay-pantay ang mga tao, ngunit may angkop para sa kanila
b. Karapatan ng bawat mamamayan na matanggap ang nararapat sa kaniya
c. Walang kakayahang magpasiya para sa sarili at sa iba ang mga
mamamayan
d. Sa pamamagitan nito, mas isaalang-alang ang kakayahan at
pangangailangan ng bawat isa.

8. Paano maipapakita ang tamang ugnayan ng tao sa kaniyang pag-aari?

a. Pag-iwas na maitali ang kaniyang halaga bilang isang tao sa kaniyang pag-
aari
b. Pagpapakita na may kakayahan siyang bumili ng mga mamahaling gamit
c. Pagmamayabang sa mga kakilala at kaibigan ang dami ng naimpok na
salapi
d. Pagbibigay ng higit na mataas na pagpapahalaga ng kaniyang mga ari-
arian kaysa kaniyang sarili

22
9. Bakit magkaugnay ang pag-unlad ng sarili sa pag-unlad ng bayan?
a. Nakikilala at sumisikat ang mga taong umuunlad.
b. Malaki ang maitutulong sa bansa kung maraming pera ang mga tao
c. Ang bawat mahusay na paghahanapbuhay ng tao ay may mabuting
maidulot sa pag-unlad ng bansa.
d. Nagkakaroon ng maraming oportunidad sa hanapbuhay ang mga taong
mahilig paunlarin ang sariling kakayahan.

10. “Ang tunay na mayaman ay ang taong nakikilala ang sarili sa bunga ng
kaniyang paggawa. Hindi sa pantay-pantay na pagbabahagi ng
kayamanan ang tunay na kayamanan. Nasa pagkilos ng tao sa anumang
ibinibigay sa kaniya ang kaniyang ikayayaman.” Ano ang kahulugan ng
pahayag na ito?

a. Naipakilala ng tao ang kaniyang sarili sa husay niya sa paggawa.

b. Mahusay ang taong may kakayahang makabili ng lahat ng kanyang naisin
c. Ang tunay na mayaman ay hindi takot gumastos para sa mga hilig niya.
d. Maipagmamalaki ng tao ang kaniyang sarili sa mga kagamitan na
mayroon siya.

23
 Susi sa Pagwawasto
Dangal
Pinagkukunan
Mali 10.
Mali 9. Makatarungan
Tama 8.
Kabuuan
Tama 7.
Mali 6. Talino
Mali 5.
Tama 4. Pag-aambag
Tama 3. Pinuno
Tama 2.
Tama 1. Indibidwal

Subukin: Bumalik
Kabutihan
Balikan

Mga Sanggunian:
Mga aklat:
● Josephine C. Dango, 2017, CHARACTER FORMATION for Nation
Building The New Grade 9, Quezon Avenue, Quezon City: Sibs Publishing
House, Inc.
● Department of Education, 2015, Edukasyon sa Pagpapakatao-Ikasiyam
na Baitang Modyul para sa mga Mag-aaral, Pasig City: FEP Printing
Corporation
Mga Larawan mula sa internet

● https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fcdn.slid
esharecdn.com%2Fss_thumbnails%2Fmodule1kabutihangpanlahat-
150220031020-conversion-gate02-thumbnail-
4.jpg%3Fcb%3D1424401908&imgrefurl=https%3A%2F%2Fwww.slid
eshare.net%2Fjustinemayaanpatricio%2Fesp-9-m1-kabutihang-
panlahat-
44916606&tbnid=JDZqbwTxeS8yhM&vet=12ahUKEwjOhcSnpqvqA
hVDGKYKHWVCBFYQMygAegUIARCVAQ..i&docid=2EDLrsjYh81d-
M&w=768&h=576&q=kabutihang%20panlahat&hl=fil&ved=2ahUK
EwjOhcSnpqvqAhVDGKYKHWVCBFYQMygAegUIARCVAQ

24
● https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fwww.catho
liclane.com%2Fis-the-default-position-shifting-to-
subsidiarity%2F&psig=AOvVaw3g1BB30DKZyxlglCTGw2Ap&ust=1
593667262781000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTC
Oipq7D9rOoCFQAAAAAdAAAAABAD
● https://aahnesty.tumblr.com/post/151103693307/pamana-ng-
kahirapan-isang-ng-kultura
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.taip
eitimes.https://www.google.com/url?sa=icom%2FNews%2Ffront%2
Farchives%2F2020%2F03%2F20%2F2003733034&psig=AOvVaw1-
SwbtP2kPmn35nSU9GsH8&ust=1593667796799000&source=imag
es&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCNjNt8P_rOoCFQAAAAAdAAAAAB
AF
● https://greenerideal.com/guides/food-waste-solutions-habits-to-
save-the-earth/
● https://news.abs-cbn.com/list/tag/panic-buying
● https://pia.gov.ph/news/articles/1039242
● https://thesmartlocal.com/read/donate-leftover-food/
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.dail
ymotion.com%2Fvideo%2Fx76w555&psig=AOvVaw3kFRzonI78Iv5u
kkKBHVKx&ust=1593669476228000&source=images&cd=vfe&ved
=0CAIQjRxqFwoTCLirzNSFreoCFQAAAAAdAAAAABAE
● https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fwww.ve
ritas846.ph%2Fwp-
content%2Fuploads%2F2019%2F04%2FLabor_Day.jpg&imgrefurl=ht
tps%3A%2F%2Fwww.veritas846.ph%2Ftamang-pasahod-
ipagkaloob-sa-mga-manggagawa%2F&tbnid=TIWJ-
EM1dljxEM&vet=12ahUKEwiIvcSasavqAhXTwIsBHfndBt4QMygGeg
UIARCjAQ..i&docid=h_E87v9VN8FyiM&w=805&h=350&q=manggag
awa&hl=fil&ved=2ahUKEwiIvcSasavqAhXTwIsBHfndBt4QMygGeg
UIARCjAQ
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fbillyjawbo
iles.wordpress.com%2F2015%2F01%2F10%2Fmga-institusyong-
pinansiyal-bangko-bahay-sanglaan-at-
kooperatiba%2F&psig=AOvVaw3NH5Dn3kxjfqHElLyouTyi&ust=159
4026676558000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCIC
KvK3iteoCFQAAAAAdAAAAABAD
● https://www.gmanetwork.com/news/youscoop/inside-
scoop/image/17437/

● https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Fupload.wiki
media.org%2Fwikipedia%2Fcommons%2Fthumb%2Fc%2Fcf%2FEconom
ics_circular_flow_cartoon.jpg%2F320px-

25
 Economics_circular_flow_cartoon.jpg&imgrefurl=https%3A%2F%2Fen.wi
kipedia.org%2Fwiki%2FCircular_flow_of_income&tbnid=AMCz62oQtdZt
7M&vet=10CMkBEDMoX2oXChMI6N2JyI6t6gIVAAAAAB0AAAAAEAU..i
&docid=M882BPWw-
BIJaM&w=320&h=242&q=ECONOMIC%20INSTITUTION%20CARTOON
S&hl=fil&ved=0CMkBEDMoX2oXChMI6N2JyI6t6gIVAAAAAB0AAAAAE
AU
● https://www.google.com/imgres?imgurl=https%3A%2F%2Flookaside.f
bsbx.com%2Flookaside%2Fcrawler%2Fmedia%2F%3Fmedia_id%3D178
9028388070690&imgrefurl=https%3A%2F%2Fpt-
br.facebook.com%2FMayniladWater%2Fphotos%2Fisang-maligayang-
araw-ng-paggawa-para-sa-masisipag-na-manggagawa-natin-
maraming-
%2F1789028388070690%2F&tbnid=pm4WXiqnhJYfAM&vet=12ahUKE
wizldC6tavqAhUHEKYKHR6rDYgQMygBegUIARCWAQ..i&docid=K3Xq
DZuJn_rECM&w=960&h=960&q=manggagawa%20cartoons&hl=fil&ve
d=2ahUKEwizldC6tavqAhUHEKYKHR6rDYgQMygBegUIARCWAQ
● https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fighyoisdhyoi.b
logspot.com%2F2014%2F08%2Fpamahalaan-ang-layunin-nito-
ay.html&psig=AOvVaw2Zzz-
UyIIxF3Ctlb3IT3aZ&ust=1594027011269000&source=images&cd=vfe
&ved=0CAIQjRxqFwoTCIDomcfjteoCFQAAAAAdAAAAABAD
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.dream
stime.com%2Fhappy-family-grocery-cart-full-products-shopping-
supermarket-vector-illustration-happy-family-grocery-
image111300523&psig=AOvVaw2DDRtAnW3wYWuz57WSMIe_&ust=1
594027753231000&source=images&cd=vfe&ved=0CAIQjRxqFwoTCLi7
m7fmteoCFQAAAAAdAAAAABAP
● https://coach.nine.com.au/diet/australian-chocolate-bar-calories-
lowest-to-highest/65b8bed9-9ff5-45e0-bf47-c84aae9393b9
● https://businessmirror.com.ph/2020/01/28/enjoooythatcloud9momen
t-with-cloud-9s-new-look/
● http://mycebuphotoblog.com/2006/12/05/cebus-shoe-capital/
● https://www.clubfactory.com/amp/item-PID-12977916.html
● https://www.homeshop.ph/silka-orange-papaya-whitening-lotion-
200m
● https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.youtub
e.com%2Fwatch%3Fv%3D12EX3VwuPww&psig=AOvVaw312PP2kg0R
E16aaBQxbFGk&ust=1594299688379000&source=images&cd=vfe&v
ed=0CAIQjRxqFwoTCKi6p7vbveoCFQAAAAAdAAAAABAD
• https://www.amazon.com/PacMan-Pacquiao-Greatest-Pound-
ebook/dp/B005VSIXUA
• https://www.facebook.com/groups/237062204285652/post_tags/?p
ost_tag_id=243888500269689

26
For inquiries or feedback, please write or call:
Department of Education – Bureau Office: Cebu City Division
(Office Address): New Emus Road, Cebu City
Telefax: (032)- 255– 1516
E-mail Address: cebu.city@deped.gov.ph

27