Kristal Yapı Kusurları

• Gerçekte tüm malzemelerin içinde çok

sayıda kusur var.
KRİSTAL YAPI KUSURLARI
• Kusurlar birçok malzeme özelliğini etkiler.

• Çeşitli uygulamalarda malzemeye belirli ve

kontrollü kusurlar eklenerek malzeme
özelliklerini değiştirilebiliyor.

Kristal Yapı Kusurları Noktasal kusurlar

1. Noktasal kusurlar Noktasal kusurların malzemenin mekanik
a) Boş köşe
özelliklerine etkisi önemsiz ancak
b) Arayer atomu
elektriksel özelliklere büyük etkisi vardır.
c) Yer alan atomu
Ayrıca atomsal yayınımı kolaylaştırırlar.
2. Çizgisel kusurlar (dislokasyonlar)
a) Kenar dislokasyonu
b) Vida dislokasyonu • Boş kafes köşesi
3. Düzlemsel kusurlar • Arayer atomu
a) Yüzeyler • Yer alan atomu
b) Tane sınırları

Boş kafes köşesi Arayer atomu

1
 Yer alan atomu Yer alan atomu

Çizgisel Kusurlar
Kenar Dislokasyonu
(Dislokasyonlar)
• Kristaldeki atom dizilişleri bir çizgi boyunca
bozuktur.

• Mekanik özellikleri etkiler.

• Plastik deformasyonlar dislokasyon hareketleri

sonucu oluşur.

Kenar Dislokasyonu

Burger vektörü dislokasyon çizgisine diktir.

Dislokasyon çizgisi = eksik düzlemin kenarı

12

2
 Kenar Dislokasyonunun Hareketi ve
Plastik Deformasyon

13

Kenar dislokasyonunun hareket yönü kayma

kuvvetine paralleldir.

15

Vida dislokasyonu Vida dislokasyonu

Üstten görünüm

3
 Vida dislokasyonu
Vida dislokasyonunun hareket yönü kayma kuvvetine
Dv= disloksyon çizgisi diktir.


b

Burger vektörü dislokasyon çizgisine paraleldir.

19 20

Karışık dislokasyonlar DÜZLEMSEL KUSURLAR

Gerçekte kristal yapılı malzemeler
içindeki dislokasyonlar tek bir
YÜZEYLER
şekilde değil, daha çok karışık Yüzey
halde bulunurlar.

Yüzey atomlarının sadece bir taraftan komşuları var.

Kristalin ön yüzündeki vida dislokasyonu Bu nedenle yüzey atomlarının enerjileri daha yüksek ve içtekilere göre daha
kenar dislokasyonuna dönüşüyor. zayıf bağlı.
Bu enerji fazlalığına yüzey enerjisi denir.

TANE SINIRLARI
Soğuma devam ettikce kristal
Bir malzeme eritildiğinde çekirdeklerine yeni atomlar
atomlar hacim içinde serbest eklenir ve kristaller
halde. büyümeye başlar.

Farklı kristal tanelerinin

yönlenmeleri de farklıdır
Malzeme soğudukça bu
(rastgele)
atomlardan bazıları biraraya
gelerek kristal çekirdeklerini
oluşturur.

24

4
Kristal taneleri büyümeye
devam ederken birbirlerine
değdikleri yerlerde büyüme
durur.

Bu kristal tanelerinin Tane

aralarında kalan, tanelere
dahil olmamış, birkaç atom
sınırları
kalınlığındaki bu bölgeye
tane sınırı denir.

Tane sınırları amorf (düzensiz) yapıdadır. Bu bölgede

atomlar daha seyrektir.

25

Tane sınırları mikroskopta görülebilir.

Soğuma hızı ? Tane boyutu ?

Siyah çizgiler : Tane sınırları

• Dislokasyonlar ve tane sınırları kristal

yapılı malzemelerin mekanik özelliklerini
etkiler.