BAĞLANMA TÜRLERİ

Bağlanma Türleri: Bir molekülü oluşturan ya da tanecikleri bir arada

tutan kuvvetlere kimyasal bağ denir. İyonik bağlanma, kovalent
bağlanma ve metalik bağlanma üç temel bağlanma türüdür. ( bu
bağlanma türlerine ek zayıf bağlanma olan van der walls ve hidrojen
bağlanmaları da vardır.)
 İYONİK BAĞ: Zıt yüklü iyonların elektrostatik etkileşmesi sonucu oluşur.
Metal atomları ile ametal atomları arasında elektron transferi ile oluşan
kimyasal bağdır. Metallerin iyonlaşma enerjisi düşüktür, ametallerin
elektron ilgileri yüksektir. Bu iki grup arasında bileşiklerin büyük
çoğunlunda metalden ametale elektron aktarımına dayanan iyonik bağ
görülür. Bunun sonucunda elektron alan atom, negatif iyon (anyon) ,
elektron veren atom ise pozitif iyon (katyon) haline gelecektir.

İYONİK BAĞ
+ ve – iyonlar arasında olur.
Elektron transferi var.
Elektronegatiflik değerleri arasında büyük fark var.
NaCl:

Na(metal) Cl(metal değil)

kararlı değil kararlı değil

elektron
Na Cl
Katyon + - Anyon
Dengede Dengede
Kulan Çekici

Kuvveti

NaCl;
2 2 6 1
11Na: 1s /2s 2p /3s 17Cl: 1s2/2s22p6/3s23p5
Na+Cl-

İyonik Katıların Özellikleri: Birçok kristal, iyonik bağlanma yoluyla

meydana gelir. İyonik katılar genelde kristaldir. Çünkü iyonları bir
arada düzenli bir sıra içinde daha etkin bir biçimde tutabiliriz . Zayıf
elektriksel iletkenlerdir. Çünkü çevresinde serbest elektron yoktur.
 İYONİK BAĞLANMA

Kaynama ve Erime Sıcaklığı İyonları birbirinden ayırmak için

Elektriksel İletkenlik
Sertlik(Hardness)
Kırılganlık(Brittleness)
gerekli termal enerji yüksek
olduğundan erime ve kaynama
noktaları yüksektir (e.n=
Na:98’C,Cl:63’C,NaCl:801’C)
İyonik bileşiklere bir potansiyel
uygulandığında hareketli taşıyıcı
yüklü parçacık bulunmadığından
elektrik iletkenliğine katılmazlar
Çoğu iyonik bileşik serttir;
kristallerinin yüzeyi kolayca
çizilmez.Bunun nedeni iyonların
örgüye sıkıca bağlanması ve kolayca
yer değiştirmemesidir.
Çoğu iyonik bileşik kırılgandır;
bükmeye çalıştığında kristal kırılır.
Bunun nedeni bükerken iyonları
daha yalıtkan konuma getiririz,
böylece iyonlar birbirlerini iterler.

 KOVALENT BAĞ: İki atom arasında bir veya daha fazla elektronun
paylaşmasıyla karakterize edilen kimyasal bağdır. Ametal-ametal ve
yarı metal – ametal atomları arasıında gerçekleşir ve elektron
ortaklığına dayanır. Kimyasal bağ oluşumuna atomların tüm
elektronları değil, yalnız değerlik elektronları katılır. Yarı dolu değerlik
orbitalleri, tam dolu olacak şekilde bağ yapmaya çalışır. Kovalent bağ,
iyonik bağın tersine yönlüdür, bağ açılarının etkileşim gücü üzerinde
etkisi büyüktür. Bu etkinin kaynağı, kovalent bağların, atomik
yörüngelerin üst üste birleşmesiyle oluşmasından ileri gelir.

Kovalent Katıların Özellikleri: Kovalent katılar,bağlanma enerjileri

büyük olduğundan serttirler. Isı ve elektriği iletmezler. Hemen hemen
hiçbir sıvıda çözünmezler.

KOVALENT BAĞ
 Kaynama ve Erime Sıcaklığı
Elektriksel İletkenlik
Sertlik(Hardness)
Kırılganlık(Brittleness)
Erime ve kaynama noktaları çok
yüksektir; çünkü her atom kuvvetli
kovalent bağ yapmıştır. Katının
erimesi için çoğu kovalent bağın
kırılması gerekir.
Zayıf iletkendirler, çünkü
elektronlar ya atoma bağlıdır ya da
kovalent bağa katılmıştır,örgü
içinde hareket edemezler.
Kovalent bileşikler serttir; bunun
nedeni atomdan örgüye sıkıca
bağlanması ve kolayca yer
değiştirmemesidir.
Kovalent bağlı bileşikler kırılgandır;
yeterli kuvvet uygulandığında
kovalent bağlar kırılır,örgü bozulur.
Şeklin bozulması yerine kırılma
gerçekleşir.

 METALİK BAĞ: Genel olarak iyonik ve kovalent bağlardan daha

zayıftır. Metaller arasındaki bir yada çok atomlu bir arada tutan bağ
türüdür. Atomlar yada + iyonlar bir elektron bulutuna batmış gibi
bulunurlar. Böylece + iyonlar , bütün komşularına aralarındaki
elektronlar aracılığıyla eşit şekilde bağlanmış olur. Başka bir ifadeyle
düzgün pozitif iyon yığını ile bu yığını kuşatan elektron gazı arasında
ortaya çıkar. Bu etkileşim içinde elektronlar metalin kristal yapısı
boyunca yer değiştirirler.
Metalik Katıların Özellikleri: Metalik bağlar, iyonik ve kovalent
bağlardan daha zayıftır. Metallerdeki elektronlar, metalin her yerinde
hareket edecek şeklinde serbesttirler. Bir metalde çok sayıda hareketli
elektron vardır. Metaller 1-3 eV aralığında bağ enerjilerine sahiptirler.
İyonik veya kovalent katıların bağlanma enerjilerinden daha küçüktür.

 Metalik katılar ; parlaktırlar,yüksek ısısal ve elektriksel

iletkenliğe sahiptirler.
METALİK BAĞLANMA
Kaynama ve Erime Sıcaklığı Erime ve kaynama noktaları
değişkendir .

Elektriksel İletkenlik
Sertlik(Hardness)
Kırılganlık(Brittleness)
( genelde yüksektir.)
Çok iyi iletkendirler; çümkü
metaller serbest elektron bulutları
olarak tanımlanabilirler.
Çok serttir.Plastik deformasyon
gösterirler.
Kırılgan değillerdir.

 Temel üç bağlanma türüne ek olarak , bağlanma durumlarında önemli

rol oynayan zayıf bağlanmalar vardır. Örn; Van der Walls ve Hidrojen
Bağları.
 Van der Walls: Van der Walls bağlarını bulan kişi kendisi değildir. Bu
isim onun çalışmalarını,katkılarını ve adını onurlandırmak için konmuş
bir isimdir. Dipol-Dipol ve London kuvvetleri olmak üzere iki çeşidi
vardır.
 Dipol-Dipol Kuvvetleri: Polar moleküller birbirini dipol-dipol kuvvetleri
ile çekerler. Polar kelimesi, elektronegatiflikleri farklı olan ya da daha
basit bir ifadeyle + ve – kutuplaşması gözlenen moleküller için
kullanılır. Moleküller arasındaki mutlak elektronegatiflik farkları, o
moleküller arasındaki bağın polar,apolar ya da iyonik bağ olup
olmadığı bilgisini verir.
 Atomlar arasındaki elektronegatiflik farkı 0 ise bağ apolar
kovalenttir.
 Atomlar arasındaki elektronegatiflik farkı 0 ile 2.0 arasında ise
bağ polar kovalenttir.
 Atomlar arasındaki elektronegatiflik farkı 2.0’dan büyük ise bağ
iyoniktir.

Birçok kovalent bağ iki farklı atom arasında oluşur ve farklı atomlar
paylaşılan elektronları farklı kuvvetle çekerler. Elektronegatiflik; periyodik
tabloda soldan sağa gittikçe atar ve yukarıdan aşağı gittikçe azalır. Flor en
elektronegatif elementtir ve elektronegatiflik değeri 4.0’dır.