บทความวิชาการสาหรับการศึกษาต่อเนื่อง

เรื่อง
การเปลี่ยนแปลงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับนโยบายกัญชาเพื่อเศรษฐกิจ และการกากับดูแล

จำนวน 2 หน่วยกิต

ผู้เขียน
ภญ. นรินทร อำศิรพรพงศ์
ภญ. จิตติญำณ์ รอดรักษำ

วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม
1. เพื่อทรำบกำรควำมเป็นมำของนโยบำยกัญชำเพื่อเศรษฐกิจและกฎหมำยที่เกี่ยวข้อง
2. เพื่อทรำบและเข้ำใจกำรกำกับดูแลผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของส่วนของกัญชำหรือกัญชง หรือ
เมล็ดกัญชง หรือ CBD
 การเปลี่ยนแปลงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับนโยบายกัญชาเพื่อเศรษฐกิจ และการกากับดูแล

นโยบายกัญชาเพื่อเศรษฐกิจ
นำยกรัฐมนตรีมีคำแถลงนโยบำยของคณะรัฐมนตรีต่อรัฐสภำวันที่ 25 กรกฎำคม พ.ศ.2562 เรื่องนโยบำยเร่งด่วน
ข้อที่ 4: กำรให้ควำมช่วยเหลือเกษตรกร และพัฒนำนวัตกรรม[17] โดยรัฐบำลส่งเสริมให้เกิดกำรพัฒนำกัญชำ – กัญชงเพื่อ
ใช้สร้ำงนวัตกรรมผลิตภัณฑ์เกษตรแปรรูป โดยเร่งศึกษำวิจัยและพัฒนำเทคโนโลยีกำรใช้กัญชำ กัญ ชง และพืชสมุนไพร
ในทำงกำรแพทย์ อุตสำหกรรมทำงกำรแพทย์ และผลิตภัณฑ์อื่น ๆ เพื่อสร้ำงโอกำสทำงเศรษฐกิจและกำรสร้ำงรำยได้ของ
ประชำชน โดยกำหนดกลไกกำรดำเนินงำนที่รัดกุม เพื่อมิให้เกิดผลกระทบทำงสังคมตำมที่กฎหมำยบัญญัติไว้อย่ำงเคร่งครัด
จำกนโยบำยดังกล่ำว รัฐบำลจำเป็นต้องออกกฎหมำยที่เกี่ยวข้องเพื่อ ปลดล็อคส่วนต่ำง ๆ ของพืชกัญชำ – กัญชง
ออกจำกยำเสพติดให้โทษในประเภท 5 ตำมประกำศกระทรวงสำธำรณสุข เรื่อง ระบุชื่อยำเสพติดให้โทษในประเภท 5 พ.ศ.
2563 [18] โดยส่วนของพืชกัญชำ – กัญชงเฉพำะที่ได้รับอนุญำต ได้แก่
- ใบซึ่งไม่มียอด หรือช่อดอกติดมำด้วย
- เปลือก, ลำต้น, เส้นใย, กิ่งก้ำน, รำก
- สำรสกัดที่มีสำร Cannabidiol (CBD) เป็นส่วนประกอบและต้องมี Total Tetrahydrocannabinols (THC)
ไม่เกินร้อยละ 0.2 โดยน้ำหนัก
- เมล็ดกัญชง, น้ำมันจำกเมล็ดกัญชง, สำรสกัดจำกเมล็ดกัญชง
ทั้งนี้ กัญชำ – กัญชง ที่ได้รับกำรปลดออกจำกยำเสพติดให้โทษประเภทที่ 5 หมำยรวมถึงเฉพำะที่ได้รับอนุญำตให้
ผลิตในประเทศเท่ำนั้น ส่งผลให้ส่วนต่ำงๆ ของพืชกัญชำและกันชงเหล่ำนี้สำมำรถนำไปใช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑ์สุขภำพอื่น
ได้ รวมถึงกำรใช้ในอุตสำหกรรมอำหำร ไม่รวมถึงกำรนำเข้ำกัญชำ หรือกัญชงจำกต่ำงประเทศ

กฎหมายอาหารที่เกี่ยวข้องกับพืชกัญชา - กัญชง
ภำยใต้กฎหมำยอำหำรเดิม กำหนดให้พืชกัญชำ – กัญชงเป็นพืชห้ำมใช้ในอำหำร เนื่องจำกเดิมเป็นยำเสพติดให้โทษ
ประเภทที่ 5 แต่เมื่อมีกำรปลดส่วนต่ำง ๆ ของพืชกัญชำ – กัญชงออกจำกยำเสพติดให้โทษในประเภท 5 แล้ว จึงมีกำรออก
ประกำศกระทรวงสำธำรณสุขที่เกี่ยวข้องกับกำรใช้พืชกัญชำ - กัญชงในกฎหมำยอำหำร ดังนี้
1. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 424) เรื่อง กาหนดอาหารที่ห้ามผลิต นาเข้า หรือจาหน่าย[19]
เพื่อยกเลิกให้ส่วนของกัญชำ - กัญชงที่ไม่จัดเป็นยำเสพติดให้โทษประเภท 5[18] จึงได้มีกำรออกประกำศกระทรวง
สำธำรณสุข (ฉบับที่ 424) เรื่อง กำหนดอำหำรที่ห้ำมผลิต นำเข้ำ หรือจำหน่ำย เมื่อวันที่ 25 กุมภำพันธ์ 2564 (มีผลบังคับใช้
ตั้งแต่วันที่ 26 กุมภำพันธ์ 2564) เพื่อยกเลิกประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 378) พ.ศ. 2559 เรื่องกำหนดพืช สัตว์
หรือส่ วนของพื ช หรือ สัตว์ที่ห้ ำมใช้ในอำหำร[20] และกำหนดรำยชื่อ พื ช สั ตว์ หรือส่วนของพื ชหรือสั ตว์ ตำมบั ญ ชี ท้ ำย
ประกำศฯ ขึ้นใหม่ ส่งผลให้วัตถุหรือสำรจำกกัญชำและกัญชงที่ได้รับกำรยกเว้นจำกกำรเป็นยำเสพติดให้โทษในประเภท 5 ไม่
จัดเป็นอำหำรที่ห้ำมผลิต นำเข้ำ หรือจำหน่ำย สำมำรถนำมำใช้แปรรูปเป็นอำหำรได้ในระดับครัวเรือนและระดับอุตสำหกรรม
2. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 425) เรื่อง เมล็ดกัญชง น้ามันจากเมล็ดกัญชง โปรตีนจากเมล็ด
กัญชง และผลิตภัณฑ์อาหารที่มีส่วนประกอบของเมล็ดกัญชง น้ามันจากเมล็ดกัญชง หรือโปรตีนจากเมล็ด
กัญชง[21]
เมล็ดกัญชงเป็นส่วนที่ถกู ปลดออกจำกยำเสพติดให้โทษในประเภท 5[18] จึงได้ประกำศกำหนดให้เมล็ดกัญชง
น้ำมันจำกเมล็ดกัญชง โปรตีนจำกเมล็ดกัญชง และผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของเมล็ดกัญชง หรือน้ำมันจำกเมล็ดกัญ
ชง หรือโปรตีนจำกเมล็ดกัญชงเป็นอำหำรควบคุมเฉพำะ เนื่องจำกกรดไขมัน และโปรตีนจำกเมล็ดกัญชงเป็นส่วนประกอบ
ใหม่ตำมกฎหมำยอำหำร จึงยกระดับกำรคุ้มครองอยู่ในระดับสูง และกำหนดมำตรฐำน กำรแสดงฉลำก สิ่งปนเปื้อนของเมล็ด
กัญชง, น้ำมันจำกเมล็ดกัญชง โปรตีนจำกเมล็ดกัญชง และผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของเมล็ดกัญชง หรือน้ำมันจำก
เมล็ดกัญชง หรือโปรตีนจำกเมล็ดกัญชง โดยกำหนดปริมำณปนเปื้อนสูงสุดของสำร CBD และ THC ในแต่ละประเภทอำหำรที่
ได้รับอนุญำตตำมบัญชี หมำยเลข 2 เนื่องจำกข้อมูลทำงวิชำกำรระบุว่ำเมล็ดกัญชงไม่มสี ำร CBD และ THC เป็น
ส่วนประกอบ แต่อำจพบได้จำกกำรปนเปื้อนระหว่ำงกำรเก็บเกี่ยว

โปรตีนเมล็ดกันชง ผลิตภัณฑ์อำหำรจำก
เมล็ดกัญชง
น้ำมันเมล็ดกันชง เมล็ดกันชง

กำหนดมำตรฐำน กำหนดมำตรฐำน กำหนดมำตรฐำน

3. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 427) เรื่อง ผลิตภัณฑ์อาหารที่มีส่วนประกอบของส่วนของกัญชา

หรือกัญชง [22]
เนื่องจำกเดิมประเทศไทยมีประวัติกำรใช้กัญชำในกำรประกอบอำหำรมำอย่ำงยำวนำน โดยมีกำรบันทึกไว้ในตำรำ
แม่ครัวหัวป่ำก์[23] และหนังสือองค์ควำมรู้เรื่องพืชป่ำที่ใช้ประโยชน์ทำงภำคเหนือของไทย[24] นอกจำกนี้ยังใช้เพื่อประโยชน์
ทำงกำรแพทย์ โดยส่วนใหญ่ใช้ใบ และส่วนน้อยอำจจะใช้ต้นหรือรำกทั้งแบบสด – แห้ง
ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 427) เรื่อง ผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของส่วนของกัญชำหรือกัญชง
กำหนดให้ผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของส่วนของกัญชำหรือกัญชง เป็นอำหำรควบคุมเฉพำะ โดยส่วนของกัญชำหรือ
กัญชงที่สำมำรถนำมำใช้ได้ หมำยถึง ส่วนเปลือก ลำต้น เส้นใย กิ่งก้ำน และรำก หรือ ใบซึ่งไม่มียอดหรือช่อดอกติดมำ และได้
มีนิยำมศัพท์ชัดเจนว่ำส่วนของกัญชำและกัญชงเฉพำะที่ได้รับอนุญำตให้ผลิตในประเทศเท่ำนั้น นอกจำกนี้ยังมีกำรกำหนด
มำตรฐำนของสิ่งปนเปื้อนต่อหน่วยบรรจุ (package) ซึ่งหมำยถึง ภำชนะบรรจุอำหำรอันเป็นภำชนะบรรจุย่อยสุดที่หุ้มห่อหรือ
บรรจุ อำหำรเพื่ อ จำหน่ ำยของผลิ ตภัณ ฑ์ อำหำรที่ มีส่วนประกอบของส่วนของกัญ ชำหรือกั ญ ชง ซึ่ งผลิตภั ณฑ์ อำหำรที่ มี
ส่วนประกอบของส่วนของกัญชำหรือกัญชงต้องมีปริมำณปนเปื้อนสูงสุดของสำร CBD ไม่เกิน 1.41 มิลลิกรัมต่อหน่วยบรรจุ
และ THC ไม่ เกิ น 1.6 มิ ล ลิ ก รั ม ต่ อ หน่ ว ยบรรจุ ข้ อ ก ำหนดสิ่ ง ปนเปื้ อ นนี้ อิ ง ตำมปริ ม ำณกำรใช้ กั ญ ชำหรื อ กั ญ ชงเป็ น
ส่วนประกอบของอำหำรต่อหนึ่งหน่วยบรรจุในประเทศไทย ดังนั้นหน่วยบรรจุมีขนำดต่ำงกันก็ยังมีข้อกำหนดปริมำณปนเปื้อน
สูงสุดของสำร CBD และ THC เท่ำกัน ทั้งนี้กำหนดให้วิธีกำรตรวจวิเครำะห์ เป็นไปตำมหลักเกณฑ์และวิธีกำรตรวจยืนยันที่
ห้องปฏิบัติกำรตรวจวิเครำะห์ด้วยเครื่องมือที่ใช้หลักกำรโครมำโตกรำฟีแบบของเหลวสมรรถนะสูง (High Performance
Liquid Chromatography, HPLC) หรือสูงกว่ำ
นอกจำกนี้ยังต้องคำนึงถึงมำตรฐำนอื่น ๆ ที่ต้องเป็นตำมประกำศกระทรวงสำธำรณสุขที่เกี่ยวข้อง ได้แก่
(1) คุณภำพหรือมำตรฐำนอื่น ให้เป็นไปตำมที่ประกำศกระทรวงฯ เฉพำะของผลิตภัณฑ์นั้นๆ กำำหนด
(2) สำรปนเปื้อน สำรพิษตกค้ำง จุลินทรีย์ก่อโรค ตำมประกำศกระทรวงฯ ที่เกี่ยวข้อง
(3) วัตถุเจือปนอำหำร ตำมประกำศกระทรวงฯ ที่เกี่ยวข้อง (4) ภำชนะบรรจุอำหำร ตำมประกำศกระทรวงฯ
ที่เกี่ยวข้อง
ส่วนกำรแสดงฉลำกให้ปฏิบัติตำมประกำศกระทรวงสำธำรณสุข เรื่องกำรแสดงฉลำกอำหำรในภำชนะบรรจุ และ
ประกำศฯ ที่กำหนดไว้เฉพำะแต่ละผลิตภัณฑ์ โดยกำหนดให้แสดงคำเตือนเพิ่มเติมแก่กลุ่มที่มีควำมเสี่ยง เช่น “เด็ก สตรีมี
ครรภ์ และสตรีให้นมบุตร ไม่ควรรับประทำน” มีกำรแจ้งให้ผู้บริโภครับทรำบว่ำในหนึ่งหน่วยบรรจุมี ปริมำณ CBD และ THC
ไม่เกินที่กำหนด และต้องมีข้อควำมระบุว่ำไม่ควรบริโภคเกินวันละ 2 หน่วยบรรจุ เนื่องจำกเป็นข้อมูลผ่ำนกำรประเมินว่ำหำก
บริโภคไม่เกินวันละ 2 หน่วยบรรจุจะยังมีควำมปลอดภัยในกำรได้รับสำร CBD และ THC ไม่เกินปริมำณที่กำหนด
นอกจำกนี้ยังมีข้อกำหนดผลิตภัณฑ์ที่ห้ำมมิให้ผลิต นำเข้ำ หรือจำหน่ำย ผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของส่วน
ของกัญชำหรือกัญชง ดังต่อไปนี้
(1) อำหำรทำรกและอำหำรสูตรต่อเนื่องสำหรับทำรกและเด็กเล็ก
(2) นมดัดแปลงสำหรับทำรกและนมดัดแปลงสูตรต่อเนื่องสำหรับทำรกและเด็กเล็ก
(3) อำหำรเสริมสำหรับทำรกและเด็กเล็ก
(4) เครื่องดื่มที่ผสมกำเฟอีน หมำยถึงเครื่องดื่มชูกำลัง ไม่รวมถึงชำ, กำแฟที่กำเฟอีนผสม ซึ่งกำหนดให้มีกำเฟอีนไม่
เกิน 50 มิลลิกรัมต่อหน่วยบรรจุ
(5) อำหำรอื่นที่รัฐมนตรีประกำศกำหนด
(6) อ้ำงอิงข้อ 4(6) ตำมประกำศฯ ผลิตภัณฑ์ อำหำรที่ มีส่วนของกัญ ชำหรือกัญ ชงต้องมีคุณภำพหรือมำตรฐำน
สำหรับอำหำรชนิดนั้นด้วยตำมประกำศกระทรวงสำธำรณสุขที่เกี่ยวข้อ ง เช่น นำผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มซึ่งเป็น
อำหำรกำหนดคุณภำพหรือมำตรฐำนนำมำใส่กัญชำหรือกัญชงเพิ่มจะถูกเปลี่ยนเป็นอำหำรควบคุมเฉพำะ ซึ่ง
จะต้องดูเงื่อนไขในกำรด้ำนคุณภำพหรือมำตรฐำนที่กำหนดในผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มนั้นด้วย
นอกจำกนี้ผู้ผลิตผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของส่วนของกัญชำหรือกัญชง ต้องได้มำซึ่งส่วนของกัญชำหรือ
กัญชงโดยชอบด้วยกฎหมำย และต้องมีกำรควบคุมกระบวนกำรผลิตให้เป็นไปตำมประกำศกระทรวงสำธำรณสุขว่ำด้วยวิธีกำร
ผลิต เครื่องมือเครื่องใช้ในกำรผลิต และกำรเก็บรักษำอำหำร โดยต้องมีบั นทึกกำรรับจ่ำยส่วนของกัญ ชำหรือกัญ ชงไว้ ที่
สถำนที่ผลิตด้วย

4. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 428) เรื่อง มาตรฐานอาหารที่มีสารปนเปื้อนชนิดสารเตตราไฮโดร-

แคนนาบินอล และสารแคนนาบิไดออล [25]
เนื่องจำกมีกำรกำหนดผลิตภัณฑ์ที่ห้ำมมิให้ผลิต นำเข้ำ หรือจำหน่ำย ผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของส่วน
ของกัญชำหรือกัญชง [22] จึงมีกำรออกประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 428) เพื่อเป็นข้อกำหนดมำตรฐำนให้ไม่พบ
สำร CBD และ THC เป็นสำรปนเปื้อน โดยมุ่งหมำยที่จะให้ผู้ประกอบกำรมีมำตรกำรในกำรป้องกันกำรปนเปื้อนที่อำจเกิดขึ้น
จำกวัตถุดิบหรือกระบวนกำรผลิต โดยเป็นประกำศฯ กำหนดนิยำม “ไม่พบ” ว่ำหมำยถึง ตรวจวิเครำะห์ได้น้อยกว่ำ 0.1
มิล ลิก รัมต่ อกิ โลกรัม สำหรับ กำรตรวจวิเครำะห์ สำรเตตรำไฮโดรแคนนำบิ น อลทั้ งหมด (Total THC) หรือน้ อ ยกว่ำ 0.2
มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม สำหรับกำรตรวจวิเครำะห์สำรแคนนำบิไดออล (Cannabidiol, CBD)

5. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 429) เรื่อง ผลิตภัณ ฑ์ อาหารที่มีสารสกัดแคนนาบิไดออลเป็น

ส่วนประกอบ [26]
สำรสกัด CBD เป็นส่วนที่ถูกปลดออกจำกยำเสพติดให้โทษในประเภท 5 [18] และส่งเสริมให้เกิดนวัตกรรมในอำหำร
โดยใช้สำรสกัด CBD เป็นส่วนประกอบ ทั้งนี้เนื่องสำรสกัด CBD ผ่ำนประเมินว่ำเป็นสำรที่มีกำรค้นพบมำเกิน 15 ปี มีกำร
ประเมินข้อมูลทั่วไป ข้อมูลด้ำนควำมปลอดภัย และมีประวัติกำรใช้เป็นยำและอำหำรในต่ำงประเทศ ดังนั้น หำกผู้ประกอบกำร
ต้องกำรใช้ CBD เป็นส่วนประกอบในสูตรอำหำร ไม่จำเป็น ต้องทำกำรประเมิน สำรสกัด CBD ในลักษณะสำรใหม่ (Novel
ingredient) สำมำรถผลิตผลิตภัณฑ์ตำมที่ประกำศฯ ฉบับนี้กำหนด แล้วนำมำขึ้นทะเบียนกับสำนักงำนคณะกรรมกำรอำหำร
และยำได้
เนื่องจำกกระบวนกำรสกัดอำจทำให้ได้สำรสกัด CBD ที่ต่ำงคุณภำพกัน จึงมีข้อกำหนดมำตรฐำนของสำรสกัด CBD
ที่ใช้เป็นส่วนประกอบในผลิตภัณฑ์อำหำรว่ำ สำรสกัด CBD ที่นำมำใช้ต้องมี ปริมำณสำร CBD ไม่น้อยกว่ำร้อยละ 30 โดย
น้ำหนัก ถ้ำมีปริมำณต่ำกว่ำที่กำหนดไม่อนุญำตให้นำสำรสกัดนี้มำใช้ในอำหำร ส่วนข้อกำหนดมำตรฐำนของผลิตภัณฑ์อำหำร
ที่มีสำรสกัด CBD เป็นส่วนประกอบตำมบัญชีแนบท้ำย ให้ใช้หลักกำรประเมินควำมปลอดภัยของอำหำร โดยกำหนดปริมำณ
สูงสุดของสำร CBD ที่อนุญำตในผลิตภัณฑ์อำหำร ไม่เกิน 75 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม และมำตรฐำนอื่น ๆ เป็นตำมประกำศ
กระทรวงสำธำรณสุขที่เกี่ยวข้อง ส่วนกำรแสดงฉลำกต้องแสดงข้อควำมชัดเจนสำมำรถสื่อสำรให้ผู้บริโภครับทรำบถึงควำม
เสี่ยงก่อนที่จะเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ โดยกำรแสดงฉลำกของผลิตภัณฑ์อำหำรที่มี สำรสกัดแคนนำบิไดออลเป็นส่วนประกอบให้
แสดงข้อควำมดังต่อไปนี้ด้วย
(1) ข้อควำม “คำเตือน” ด้วยตัวอักษรขนำดไม่เล็กกว่ำ 1.5 มิลลิเมตร ในกรอบสี่เหลี่ยม สีของตัวอักษรตัดกับ
สีของพื้นกรอบ และสีกรอบตัดกับสีของพื้นฉลำก
(2) ข้อควำม “เด็ก สตรีมีครรภ์ และสตรีให้นมบุตร ไม่ควรรับประทำน”
(3) ข้อควำม “หำกมีอำกำรผิดปกติ ควรหยุดรับประทำนทันที”
(4) ข้อควำม “ผู้ที่แพ้หรือไวต่อสำร CBD หรือ THC ไม่ควรรับประทำน”
(5) ข้อควำม “อำจทำำให้ง่วงซึมได้ ควรหลีกเลี่ยงกำรขับขี่ยำนพำหนะ หรือทำำงำนเกี่ยวกับเครื่องจักรกล”
(6) คำว่ำ “สำรสกัดแคนนำบิไดออล” หรือ “แคนนำบิไดออล” หรือ “CBD” หรือคำำที่มีควำมหมำยทำำนอง
เดียวกันนี้ เป็นส่วนหนึ่งของชื่ออำหำร หรือกำำกับชื่ออำหำร
นอกจำกนี้กำรแสดงข้อควำมกล่ำวอ้ำงทำงโภชนำกำรบนฉลำกผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีสำรสกัดแคนนำบิไดออลเป็น
ส่วนประกอบให้เป็น ไปตำมประกำศกระทรวงสำธำรณสุข ว่ำด้วยฉลำกโภชนำกำร และกำรแสดงข้อควำมกล่ำวอ้ำงทำง
สุขภำพบนฉลำกผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีสำรสกัดแคนนำบิไดออลเป็นส่วนประกอบให้เป็นไปตำมประกำศกระทรวงสำธำรณสุขว่ำ
ด้วยกำรกล่ำวอ้ำงทำงสุขภำพของอำหำร
บทสรุป
กำรประเมิน พื ชกั ญ ชำหรือ กัญ ชงเป็ นส่ วนประกอบของอำหำรใช้ข้ อมู ลด้ ำนงำนวิจัยและกำรประมำณค่ำ และ
ประกำศใช้เป็นกฎหมำยเกี่ยวกับกัญชำหรือกัญชง โดยต้องมีกำรติดตำมควำมสำมำรถในกำรวิจัยและพัฒนำผลิตภัณฑ์อำหำร
ให้เป็นไปตำมที่กฎหมำยกำหนด และภำยหลังผลิตภัณฑ์มีกำรจำหน่ำยต้องติ ดตำมประเมินควำมเสี่ยงของผู้บริโภคภำยหลัง
ได้รับผลิตภัณฑ์ ซึ่งข้อมูลเหล่ำนี้จะใช้ในกำรปรับปรุงกฎหมำยให้เหมำะสมกับบริบทของประเทศ โดยปัจจุบันกำหนดให้
ผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของเมล็ดกัญชง หรือน้ำมันจำกเมล็ดกัญชง หรือโปรตีนจำกเมล็ดกัญชงเป็นอำหำรควบคุม
เฉพำะ

เอกสารอ้างอิง
1. Standard for edible fats and oils not covered by individual standards (CODEX STAN 19-1981).
[ออนไลน์]. 2558 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
file:///C:/Users/rainterns1/Downloads/CXS_019e_2015.pdf.
2. Standard for olive oils and olive pomace oils (CODEX STAN 33-1981). [ออนไลน์]. 2556 [เข้ำถึงเมื่อ
28 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/sh-
proxy/en/?lnk=1&url=https%253A%252F%252Fworkspace.fao.org%252Fsites%252Fcodex%252
FStandards%252FCXS%2B33-1981%252FCXS_033e.pdf.
3. Standard for named vegetable oils (CODEX STAN 210-1999). [ออนไลน์]. 2561 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค.
2564]; เข้ำถึงได้จำก: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/sh-
proxy/en/?lnk=1&url=https%253A%252F%252Fworkspace.fao.org%252Fsites%252Fcodex%252
FStandards%252FCXS%2B210-1999%252FCXS_210e.pdf.
4. Standard for named animal fats (CODEX STAN 211 -1999). [ออนไลน์]. 2561 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค.
2564]; เข้ำถึงได้จำก: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/sh-
proxy/en/?lnk=1&url=https%253A%252F%252Fworkspace.fao.org%252Fsites%252Fcodex%252
FStandards%252FCXS%2B211-1999%252FCXS_211e.pdf.
5. Standard for fish oils (CODEX STAN 329-2017). [ออนไลน์]. 2560 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้
จำก: https://www.fao.org/fao-who-codexalimentarius/sh-
proxy/ar/?lnk=1&url=https%253A%252F%252Fworkspace.fao.org%252Fsites%252Fcodex%252F
Standards%252FCXS%2B329-2017%252FCXS_329e.pdf.
6. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 421) พ.ศ. 2564 เรื่อง น้ำมันและไขมัน. [ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึงเมื่อ 28
ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก: http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/P421.pdf.
7. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 422) พ.ศ. 2564 เรื่อง น้ำมันปลำ. [ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค.
2564]; เข้ำถึงได้จำก: http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/P422.pdf.
8. ประกำศสำนักงำนคณะกรรมกำรอำหำรและยำ เรื่อง คำำชี้แจงประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 367) พ.ศ.
2557 เรื่อง กำรแสดงฉลำกของอำหำรในภำชนะบรรจำุ. [ออนไลน์]. 2557 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้
จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_fda/367%20%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B8
%8A%E0%B8%B5%E0%B9%89%E0%B9%81%E0%B8%88%E0%B8%87.pdf.
9. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 420) พ.ศ. 2563 เรื่อง วิธีกำรผลิต เครื่องมือเครื่องใช้ในกำรผลิต และกำร
เก็บรักษำอำหำร. [ออนไลน์]. 2563 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/P420.pdf.
10. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 426) พ.ศ. 2564 เรื่อง ชำจำกพืช. [ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค.
2564]; เข้ำถึงได้จำก: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2564/E/102/T_0008.PDF.
11. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 280) พ.ศ. 2547 เรื่อง ชำสมุนไพร. [ออนไลน์]. 2547 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค.
2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/CANCEL/280_Cancel_T.PDF.
12. ประกำศสำนักงำนคณะกรรมกำรอำหำรและยำ เรื่อง กำหนดรำยชื่อพืชหรือส่วนของพืชที่ใช้เป็นวัตถุดิบสำหรับชำ
สมุนไพร. [ออนไลน์]. 2553 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_fda/CANCEL/HerbalTea_Cancel_TH.pdf.
13. พระรำชบัญญัติอำหำร พ.ศ. 2522. [ออนไลน์]. 2522 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2522/A/079/1.PDF.
14. พระรำชบัญญัติผลิตภัณฑ์สมุนไพร พ.ศ. 2562. [ออนไลน์]. 2562 [เข้ำถึงเมื่อ 28 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
https://www.fda.moph.go.th/Herbal/SitePages/Document/law/พระรำชบัญญัติ/พระรำชบัญญัติ
ผลิตภัณฑ์สมุนไพร%20พ.ศ.2562.PDF.
15. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 196) พ.ศ. 2543 เรื่อง ชำ. [ออนไลน์]. 2543 [เข้ำถึงเมื่อ 29 ต.ค. 2564];
เข้ำถึงได้จำก: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2544/E/006/20.PDF.
16. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 356) พ.ศ. 2556 เรื่อง เครื่องดื่มในภำชนะบรรจุที่ปิดสนิท. [ออนไลน์].
2556 [เข้ำถึงเมื่อ 29 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/P356.pdf.
17. คำแถลงนโยบำยของคณะรัฐมนตรีพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชำ นำยกรัฐมนตรีแถลงต่อรัฐสภำ วันพฤหัสบดีที่ 25
กรกฎำคม 2562. [ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึงเมื่อ 25 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/E/186/T_0001.PDF.
18. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข เรื่อง ระบุชื่อยำเสพติดให้โทษในประเภท 5 พ.ศ. 2563. [ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึง
เมื่อ 25 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2563/E/290/T_0033.PDF.
19. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 424) เรื่อง กำหนดอำหำรที่ห้ำมผลิต นำเข้ำ หรือจำหน่ำย. [ออนไลน์]. 2564
[เข้ำถึงเมื่อ 25 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/P424.pdf.
20. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 378) พ.ศ. 2559 เรื่องกำหนดพืช สัตว์ หรือส่วนของพืชหรือสัตว์ที่ห้ำมใช้ใน
อำหำร. [ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึงเมื่อ 25 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/CANCEL/378_Cancel.PDF.
21. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 425) เรื่อง เมล็ดกัญชง น้ำมันจำกเมล็ดกัญชง โปรตีนจำกเมล็ดกัญชง และ
ผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของเมล็ดกัญชง น้ำมันจำกเมล็ดกัญชง หรือโปรตีนจำกเมล็ดกัญชง. [ออนไลน์].
2564 [เข้ำถึงเมื่อ 25 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/P425.PDF.
22. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 427) เรื่อง ผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีส่วนประกอบของส่วนของกัญชำหรือกัญชง.
[ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึงเมื่อ 25 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2564/E/168/T_0022.PDF.
23. เปลี่ยน ภำสกรวงศ์. ตำรำแม่ครัวหัวป่ำก์. พิมพ์ครั้งที่ 10. สถำพรบุ๊คส์; 2021.
24. มูลนิธิโครงกำรหลวง. หนังสือองค์ควำมรู้เรื่องพืชป่ำที่ใช้ประโยชน์ทำงภำคเหนือของไทย. 2542.
25. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 428) เรื่อง มำตรฐำนอำหำรที่มีสำรปนเปื้อนชนิดสำรเตตรำไฮโดร- แคนนำบิ
นอล และสำรแคนนำบิไดออล. [ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึงเมื่อ 25 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2564/E/168/T_0025.PDF.
26. ประกำศกระทรวงสำธำรณสุข (ฉบับที่ 429) เรื่อง ผลิตภัณฑ์อำหำรที่มีสำรสกัดแคนนำบิไดออลเป็นส่วนประกอบ.
[ออนไลน์]. 2564 [เข้ำถึงเมื่อ 25 ต.ค. 2564]; เข้ำถึงได้จำก:
http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_moph/P429.PDF.
27 เอกสารประกอบการประชุม เรื่อง New Updates from Food Division จัดโดย สมาคมเภสัชกรรมทะเบียนและ
กฎหมายผลิตภัณฑ์ (ประเทศไทย) วันที่ 6 ตุลาคม 2564 (บรรยายโดยวิทยากรจากกองอาหาร อย.ประกอบด้วย
ภก. วีระชัย นลวชัย นายญาณพล ขาวพลศรี นางสาวนฤมล ฉัตรสง่า นางสาวศลินา แสงทอง นายเอกกมล ณ น่าน
นางสาวศิริลักษณ์ เกศสิริกุล)