You are on page 1of 9

1

NsCIq úkh" tys wruqKq iy iajNdjh ms<n


s | uQ,sl wOHhkhla
úfoHdoh msßfjfKa wdpdhH_" md,s yd fn!oaO úYajúoHd,fha ndysr lÓldpdhH_" rdclSh mKaä;"
Ydia;%m;s fndaod.u iqukfcda;s ysñ

nqÿiuhg wh;a m%j%cHdj mqoa., Ôú;hg iïnkaO jkafka Ou–h ms<sn`o wjfndaOh ;=<ska Ydia;D
m%idoh cks; ùfuks' tfia Y%oaOd m%;s,dNhg meñKs mqoa.,hd .Dyjdih flf,ia ¥ú,af,ka
.ejiS.;a u.la f,i oel tys isg msßisÿ nUir úish fkdyels nj i,ld flia /jq¿ nyd
lidj;a ye`o m%j%cHdjg m;aúh hq;= hehs l,amkd lrhs'1 tfia is;k mqoa.,hd w,am jQ o uy;a
jQ o fNda. iïm;a yermshd" w,am jQ o uy;a jQ o kE msßjr yermshd wk.dßl m%j%cHdjg
meñfKhs' fufia m%j%cHdjg meñK m%d;sfudaCI ixjrfhka jdih lrhs¦ wdpdr f.dapr iïmkak
j jdih lrhs¦ wkqud;% jQ o jrfoys Nh olakd iq¨ fjhs¦ YsCId mohkays iudoka j yslafuhs¦
l=Y, iy.; ldhsl" jdpisl yd udkisl l%shdfjka hqla; fjhs¦ bJøsh ixjrfhka hq;=fjhs¦
fNdackfhys ud;%{ fjhs¦ i;siïmc[a[fhka hq;=fjhs¦ ika;=Iaáfhka hq;=fjhs'2 fï jkdys
nqÿka jykafia úiska idu[a[M, iQ;%fha § nqÿiufha mínÊcdj úia;r fldg we;s wdldrh hs'
ta ;=<ska wdOHd;añl m%;,
s dNh u; nqÿiufhys meúoao ks¾foaY ù we;s whqre jgyd.; yelsh'

nqÿka jykafia idu[a[M, iQ;%fha § fmkajd ÿka wdldrhg mqoa.,fhl=f.a iiqka .;ùfï
wruqK myiqfjka Ydiksl n%yauphH_dj mQrKh lsÍu hs' ta i|yd Ydiksl m%;smodjg we;=<;a
úkh fyj;a YsCIKhg wkq.; ùu w;HjYH fõ' ta wkqj WNf;d úN`Ù." LkaOl" mßjdr
i`ÙLHd; úkh wdOHd;añl .=KixjO–kh wruqKq fldg.;a;la nj meyeÈ,s fõ' tlS úkh"
ixjrh i|yd h' ixjrh úms<sir fkdùu i|yd h' úms<sir fkdùu m%fudaoh i|yd h' m%fudaoh
m%S;sh i|yd h' m%S;sh miaioaêh i|yd h' miaioaêh iemh i|yd h' iemh iudêh i|yd h'
iudêh h:dN+;{dkoY_kh i|yd h' h:dN+;{dkoY_kh ks¾fõoh i|yd h' ks¾fõoh úrd.h
i|yd h' úrd.h úuqla;h s i|yd h' úuqla;sh úuqla;s{dkoY_kh i|yd h' úuqla;s{dkoY_kh
wkqmdod mßksj–dKh i|yd h'3 ta wkqj úkh" úkh i|yd u fkd j ksjk i|yd u jkakls'
wdjidksl M,h ksjk jk w;r thg mQj–fhka ysñ jk wdOHd;añl m%;sM, fndfyda h'

úr;s yd iudodk jYfhka oaúúO jk úkh" ir, iqNr NsCIq Ôú;hl WodrFjh m%lg lrhs'
iS," iudê" m%{d i`ÙLHd; ;%sYsCIdfjys nei.ekSu o iS,h hs' uq,a ld,Skj NsCIQka yslauùfuys
wjjdoh u m%udKj;a jQ fyhska Ou– foaYkdjkaf.ka u tlS ldhH_h isÿ jQ nj fmfka'

1
—iïndfOd >rdjdfid rcdmf:d" wífNdldfid mínÊcd' khsox iqlrx w.drx wÊCOdji;d tlka;mßmqKaKx
tlka;mßiqoaOx i`ÙL,sÅ;x n%yaupßhx pß;=x' hkakQkdyx fliuiaiqx TydfrFjd ldidhdks jF:dks wÉPdfo;ajd
w.driaud wk.dßhx mínfchHx'˜
§'ks' Ⅰ" ^2013&" idu[a[M,iq;a;x" nq'c';%s'uq" 108 msgqj'
2
—fid wmfrk iufhk wmamx jd fNd.laLkaOx mydh uyka;x jd fNd.laLkaOx mydh wmamx jd [d;smßjÜgx
mydh uyka;x jd [d;smßjÜgx mydh fliuiaiqx Tydfr;ajd ldidhdks j;a:dks wÉPdfo;ajd w.driaud wk.dßhx
mínc;s' fid tjx mínðf;d iudfkd md;sfudlaLixjrixjqf;d úyr;s wdpdrf.dpriïmkafkd wKqu;af;iq
jÊfciq Nhoiaidù' iudodh islaL;s islaLdmfoiq ldhlïujÖlïfuk iukakd.f;d l=if,k' mßiqoaOdÔfjd
iS,iïmkafkd bJøsfhiq .=;a;oajdfrd fNdcfk u;a;[aü i;siïmc[af[k iukakd.f;d ika;=ÜfGd'˜
tu - 110 msgqj'
3
—úkfhd ixjrF:dh" ixjfrd wúmamáidrF:dh" wúmamáidfrd mdfudÊcF:dh" mdfudÊcx mS;F:dh" mS;s
miaioaOF:dh" miaioaê iqLF:dh" iqLx iudOF:dh" iudê h:dN+;[dKoiaikF:dh" h:dN+;[dKoiaikx
ksíìoF:dh" ksíìod úrd.F:dh" úrdf.d úuq;a;F:dh" úuq;a;s úuq;a;s[dKoiaikF:dh" úuq;a;s[dKoiaikx
wkqmdod mßksíndkF:dh'˜
ú'u'" ^2006& iS,ksoafofid" fya'ú'uq'" 10 msgqj'
2

fuda,shM.a.=k NsCIqjf.a isÿùula uq,afldgf.k nqÿka jykafia llpQmu iQ;%fhys § fufia


jodr;s'

—uyfKks" tla lf,l NsCIQyq taldka;fhka ud is;a .;ay' uyfKks" uu NsCIQka weu;Sñ'
uyfKks" uu fmrjre tl fõf,a fndcqka j<¢ñ' uyfKks" uu tla fõf,a j<¢kafkï
ksfrda.s nj o" ksÿla nj o" ieye,a¨ nj o" YÍr Yla;sh o" myiq úyrKh o oksñ'
uyfKks" tjq" f;ms o taldik fNdackh j<|jq' uyfKks" taldik fNdackh j<|k
f;ms o ksfrda.s nj;a ksÿla nj;a ieye,a¨ nj;a YÍr Yla;sh;a myiq meje;au;a oksjq'
uyfKks" tl, NsCIQka flfrys ud úiska wkqYdikd l< hq;= fkd ùh' ta NsCIQkag ud
úiska l< hq;= isys bmoùu muKla u úh'˜4

fuys ztla lf,lZ hkafkka woyia jkafka zmGudNsiïfndaê wjêhZ hs'5 tkï nqoaO;ajfhka
uq,a úisji hs' wkqYdikh hkq kej; kej; lSu hs' uq,a ld,Sk NsCIQka ksjk taldhk wruqK
fldgf.k Ydiksl m%;smodj mQrKh l< msßila jQ fyhska fuh lrkak" fuh fkd lrkak
hk isysle|ùu u m%udKj;a úh'6 tksid uq,a ld,Skj nqoaOfoaYkfhys we;=<;a WmfoaYhka u
NsCIQka yslauùug m%udKj;a jQ nj jgyd.; yelsh'

úfYaI jYfhka wjOdß; úkh YsCIdjl wjYH;dj mekk.skqfha NsCIqj uQ,sl NsCIq m%;smodfjka
.s,syqKq ;ekh hkak nqÿka jykafiaf.a woyi jQ nj fmfka' Ydikh Ñria:dhS jkq msKsi úkh
YsCId mKjkakg hehs ießhq;a ysñhka nqÿka jykafiag wdrdOkd l< fudfydf;a nqÿka jykafia
fufia wjOdrKh lr;s'

—Ydßmq;%h wfmaCIdfjka isákak' nqÿka jykafia thg iqÿiq ld,h okafkah' hï ;dla
Ydikfhys wdijÜGdkSh Ou–fhda i`Ù>hd flfrys my< fkdfj;a o" ta;dla nqÿka
jykafia Y%djlhkag YsCIdmo fkdmKjhs' m%d;sfudaCIh fkd Wfoihs' hï lf,l
Ydikfhys wdijÜGdkSh Ou–fhda i`Ù>hd flfrys my< fj;a kï tl,ays nqÿka jykafia
tlS wdijÜGdkSh Ou– keiSu i|yd Y%djlhkag YsCIdmo mKjhs' m%d;sfudaCIh Wfoihs'˜7

4
—wdrdOhsxiq j; fu NslaLfj NslaLQ tlx iuhx Ñ;a;x' bOdyx NslaLfj NslaLQ wdukaf;isx( zwyx fLd NslaLfj
tldikfNdckx N=[acdñ' tldikfNdckx fLd wyx NslaLfj N=[acudfkd wmamdndO;[ap i[acdkdñ
wmamd;`Ùl;[ap ,yqÜGdk[ap n,[ap Mdiqúydr[ap' t: ;=ïfyms NslaLfj tldikfNdckx N=[ac:'
tldikfNdckx fLd NslaLfj ;=ïfyms N=[acudkd wmamdndO;[ap i[acdksiai: wmamd;`Ùl;[ap ,yqÜGdk[ap
n,[ap Mdiqúydr[apdZ;s' k fu NslaLfj f;iq NslaLqiq wkqidikS lrKShd wfydis' i;=mamdolrKShfuj fu
NslaLfj f;iq NslaLqiq wfydis'˜
u'ks' Ⅰ" ^2013&" llpQmuiq;a;x" Tmïu j.af.d" nq'c';%s'uq" 312 msgqj'
5
u'ks'w' ⅠⅠ" ^1999&" llpQmuiq;a;jKaKkd" fyajdú;drK uqøKh" 80 msgqj'
6
—k wkqidikS lrKShd;s mqkmamqkx idifkk l;a;ínx kdfydis' box lfrd:" box ud lfrd:d;s
i;=mamdolrKShu;a;fuj wfydis' ;dj;flfkj f; l;a;ínx wlxiq' myd;ínx mcysxiq' mGufndêhx NslaLfj
iqínpd NslaLQ wfyiqx" wiaijd Tjdom;slrd;s' ˜
tu - 80 msgqj'
7
—wd.fuys Fjx idßmq;a;" wd.fuys Fjx idßmq;a;' ;:d.f;dZj ;F: ld,x cdksiai;s' k ;dj idßmq;a;" iF:d
idjldkx islaLdmox m[a[dfm;s" k WoaÈi;s md;sfudlaLx" hdj k bfOlÉfp wdijÜGdkShd Oïud i`Ùf>
md;=Njka;s' hf;d p fLd idßmq;a;" bfOlÉfp wdijÜGdkShd Oïud i`Ùf> md;=Njka;s" w: iF:d idjldkx
islaLdmox m[a[dfm;s" WoaÈi;s md;sfudlaLx f;i[af[j wdijÜGdkShdkx Oïudkx má>d;dh'˜
md'md'" ^2013&" fjr[aclKafvd" nq'c';%s'uq" 22 msgqj'
3

wdijÜGdkSh Ou– hkq wdY%jhka fyj;a flf,ia we;s ùug wdOdr jk Ou–fhda h' tys§ nqÿka
jykafia tn÷ Ou– i;rla fmkajd fo;s'

i. i`Ùf>d r;a;[aûuy;a;x m;af;d fyd;s'


ii. i`Ùf>d fjmq,a,uy;a;x m;af;d fyd;s'
iii. i`Ùf>d ,dN.a.uy;a;x m;af;d fyd;s'
iv. i`Ùf>d ndyqiÉpuy;a;x m;af;d fyd;s'8

zr;a;[aûuy;a;Z hkq Ydikh wdrïN ù È.= l,la .;ùu hs' zfjmq,a,uy;a;Z hkq iiqk msßi
w;ska úYd, ùu hs' z,dN.a.uy;a;Z hkq iiqkg fnfyúka ,dNi;aldr ,eîu hs'
zndyqiÉpuy;a;Z hkq iiqfkys W.;=ka jeäùu hs' fulS lreKq úkh YsCIdmo meKùug wjYH
;;aFjhla f,i nqÿka jykafia y÷kdf.k ;snqfKa fulS lreKq uq,aùfuka NsCIqj úuqla;s
wfmaCIdfjka neyerj f,!lsl;ajh foig k;= lrjk iajNdjfhka hq;= jk fyhsks' úkh
msglhd.; YsCIdjka flfrys wjOdkh fhduq lsÍfï § fuu iajNdjh uekúka wjfndaO lr.;
yelsh'

YsCIdmo meKùug fmr NsCIq YsCIKh ilia jQfha iS,h weiqfrks' úkh YS¾Ih hgf;a meje;s
YsCIKhla m%:u iïfndaê hq.fhys NsCIQka ;=< meje;s njg idOl fkdue;' 9 §>ksldfha
iS,laLkaO j._h wh;a iQ;%hkays pQ,iS," uÊCêuiS, yd uydiS, hkqfjka iS,fhys m%fNao ;=kla
olakg ,efí' tajdfhka meúoaog ksis iodpdr ud._fhys úr;s yd iudodkhka ms<sn| wjOdrKh
jk kuqÿ tajd m%{ma;s fkdfõ' uq,a ld,Sk NsCIQka fulS iodpdr moaO;sh W,a,`Ù.kh fkdlrk
,o fyhska tajd m%{ma;s jYfhka bÈßm;a lsÍug wjYH fkdjQ nj fmfka' tlS iS,h jkdys
meúoaog ksis wdpdrh hs' tajd lv lsÍu wkdpdrh hs' meúoaog ksis fkdjQ wkdpdrhka we;s jQ
l,ays u mqoa., hym;;a Ydiksl Ñrmeje;au;a mokï fldg úkh meKùï isÿl< nj iqÈkak
ysñf.a fujqkaoï fiajkh ksidfjka nqÿka jykafia úiska —tys weje;aks" f;da Nd.Hj;=ka
jykafia úiska úrd.h msKsi Ou–h foaYkd lrk ,o l,ays rd.h yd mj;akd fujqkaoï fiùu
msKsi W;aidy lf<ys h' úixfhda.h msKsi Ou–h foaYkd lrk ,o l,ays ixfhda.h msKsi
W;aidy lf<ys h' wkqmdodkh msKsi Ou–h foaYkd lrk ,o l,ays iWmdodkh msKsi W;aidy
lf<ys h˜10 hkqfjka l< foaYkfhka m%lg fõ'

iqÈkak ysñhkaf.a fujqkaoï fiajkh uq,alr.ksñka m%:u úkh meKùu isÿlrk nqÿka jykafia
úkh m%{ma;s ;=<ska wfmaCId lrk wruqKq 10 la olaj;s'

i. i`Ù>hdf.a hym;a meje;au


ii. i`Ù>hdf.a myiq meje;au
iii. fkdoeuqKq mqoa.,hka oukh lsÍu
iv. YsCIdldó NsCIQkaf.a myiq úyrKh

8
tu - 22 msgqj'
9
Oïumrdhk;siai" nqÊcïfmd," m%d;sfudaCI újrKh" r;ak fmd;a m%ldYlfhda" 20 msgqj'
10
—;F: kdu Fjx wdjqfid N.j;d úrd.dh Oïfu foisf; ird.dh fpf;iaiis' úixfhd.dh Oïfu foisf;
ixfhd.dh fpf;iaiis' wkqmdodkdh Oïfu foisf; iWmdodkdh fpf;iaiis' ˜
md'md'" ^2013&" mGumdrdðlx" nq'c';%s'uq" 44 msgqj'
4

v. fuf,dj jYfhka WmÈk wdY%jhkaf.ka wdrCId ùu


vi. mrf,dj jYfhka WmÈk wdY%j ÿrelsÍu
vii. fkdmeyeÿkjqkaf.a meye§u
viii. meyeÿkjqkaf.a jeä meye§u
ix. ioaOu–h fndfyda l,la mej;Su
x. NsCIq ixjrhg wkqn, §u11

fulS wruqKq ;=< mqoa., hym;;a" iduQysl hym;;a" iqjmeje;au;a" Ñrmeje;au;a wjOdrKh
fõ' fufia ta ta wjia:djkays úúO NsCIq úiudpdrhka mokï fldgf.k YsCIdjka meKùug
nqÿka jykafia l%shdl<y'

nqÿka jykafia úiska mKjd jod< YsCIdmo uQ,sl jYfhka m%Odk fldgia folla hgf;a
y÷kd.; yelsh'

¸' wdÈn%yaupßhl YsCId ¸¸' wdNsiudpdßl YsCId

úuqla;s ud._hg w;sYfhdamldÍ jQ;a NsCIq Ôú;h lemfldg we;s Ydik n%yauphH_dj wdrCId lsÍu
i|yd wksjdhH_fhka NsCIQka ;=< mej;sh hq;= jQ;a NsCIq YsCIKhg fnfyúka wod< jQ;a YsCIdmo
wdÈn%yaupßhl YsCId kï fõ' tlS YsCId iq;a; úN`Ù. kñka ie,flk mdrdðlmd<sfhys yd
mdÑ;a;shmd<sfhys we;=<;a j we;' NsCIq msßi ixia:djla jYfhka lghq;= lsÍfï § tlS i`Ù>
ixia:dfõ f.!rjhg fya;=jkakd jQ iodpdrd;aul wxYfhys wNsjO–kh msKsi bjy,a jk
wdNsiudpdßl YsCIdmo uydj.a.md<s yd pq,a,j.a.md<s kï WNf;da LkaOlhkays we;=<;a fõ'
mdÑ;a;shmd<sfhys by; m%fNao oajh ksfhdachk lrk YsCIdjkays idr i`Ù.%yhla wka;._; h'

wdÈn%yaupßhl YsCId jYfhka .efKk mdrdðlmd<sfhys yd mdÑ;a;shmd<sfhys we;=<;a YsCIdmo


wdm;a;sialkaO myla hg;g .efKhs'

¸' mdrdðld
¸¸' ix>dÈfii
¸¸¸' :q,a,Éph
¸¹' mdÑ;a;sh
¹' mdáfoikSh

wdNsiudpdßl YsCId .Khg wh;a uydj.a.md<sfhys yd pq,a,j.a.md<sfhys we;=<;a YsCIdmo


my; wdm;a;sialkaO folg wh;a fõ'

¹¸' ÿlalg
¹¸¸' ÿíNdis;

11
—f;k ys NslaLfj NslaLQkx islaLdmox m[a[dfmiaidñ oi wF:jfi máÉp( i`Ù>iqÜGq;dh" i`Ù>Mdiq;dh"
ÿïu`Ùl+kx mq.a.,dkx ks.a.ydh" fmi,dkx NslaLQkx Mdiqúydrdh" ÈÜGOïñldkx wdijdkx ixjrdh"
iïmrdhsldkx wdijdkx má>d;dh" wmamikakdkx midodh" mikakdkx NsfhHdNdjdh" ioaOïuÜÀ;shd"
úkhdkq.a.ydh'˜
tu - 54 msgqj'
5

fuu m%fNao 07 g we;=<;a jk YsCIdmo úúO lreKq uq,afldgf.k úúO wjia:djkays mKjk
,ÿj m%:u Ou–i`Ù.S;sfha § uydldYHm uyry;ka jykafiaf.a uQ,sl;ajfhka Wmd,s uyry;ka
jykafia m%uqL fldgf.k i`Ù.dhkd lrk ,ÿj úkh msglfhys we;=<;a ù ;sfí'

meúoao ßis jQjka yg Ydikh újrlsÍu ;=<ska nqÿka jykafia uQ,sl jYfhka u wfmaCId lrk
,oafoa ÿla fl<jr lsÍu f;la uekúka Ydik n%yauphH_dfjys yeisÍu hs'12 fojkqj fndfyda
fokdg ys; msKsi o iem msKsi o" f,djg wkqlïmd msKsi o" foõñksiqkag jev msKsi o ys;
msKsi o iem msKsi o Ôú;h meje;aùu hs'13 tfy;a l,la .;ùfï § we;eï NsCIQka nqÿka
jykafia ;=< jQ fulS uQ,sl wruqKq foflka u neyer ùu fya;=fjka úúO ixlSK_;d ksu –dKh
úh' fndfyda úkh YsCIdjkag mokï ù ;sfnkafka tayd iïnkaO ldrKd nj úkh msglh
wOHhkfha § m%lg fõ'

YsCId m%{ma;sfhys olakg ,efnk úfYaI ,CIKhla jkqfha je/oao m%udK fldg o`vqjï kshu
lsÍu hs' mdrdðl wdm;a;Ska yereKq fldg fiiq wdm;a;Skag wod< ms<sfj; wkq.ukh lsÍu
;=<ska kej; m%lD;s ;;aFjhg m;aùug wjldY fjka ù ;sfí' ta ;=<ska úkh YsCIdjkays udkqIsl
uqyqKqjr jvd;a m%lg fõ' nqÿka jykafia lsis÷ úfgl úkh m%{ma;k S a yryd Y%djlhd ne|
;eîug wfmaCId fkdl< w;r Ydikn%yauphH_djg ndOl jk l%shdldrlï wjysr fldg Ou–-
úkh .rel NsCIQkaf.a meje;au tlS meKùï yryd wfmaCId fldg ;sfí' wfkla w;g ta ta
wdm;a;Skag wod<j isÿl< hq;= j;a-udk;a-msßfjia msÍï wdÈ lghq;=;a úkhlu–;a i`Ù>hd
yuqfjys isÿjkakla jk fyhska ta ;=<ska Ydiksl hymeje;au úIfhys iduQysl j.lSu;a uekúka
m%lg flf¾' jrog ksis o`vqjula kshu lsÍfï wfmaCIdj" jvd;a hym;a mqoa.,fhl= ùug udj;
újr lsÍu hs' tksid hful= ish je/oao" je/oao f,i ms<s.;a wjia:djkays nqÿka jykafia
wjOdrKh lrk ,oafoa —hfula je/oao" je/oao f,i oel wdh;s ixjrh msKsi Ou–dkql+,j
ms<shï flf¾ kï th wdhH_ úkfhys ÈhqKqjla jk nj hs'˜14

Ydik n%yauphH_dj mQrKh msKsi ndOl jQ l%shdldrlï uev,Su msKsi mKjd jod< úkh m%{ma;s
mqoa., noaO jQjla fkd j iuQy noaO jQjla nj fmfka' m%d;sfudaCI i`ÙLHd; YsCIdj ms<sflõ
fkdfldg" YsCId iqrCIs; lsÍfuys ÿn, nj m%ldY fkdfldg fujqkaoï fiajkh fldg kej;
uyfKdamiïmodj ,nd.kq leue;s jQ jÊðmq;a;l NsCIQka iuQyhla wdkkao f;reka ,jd nqÿka
jykafia fj;ska meúoao yd Wmiïmodj wdhdÑ; l,ays nqÿka jykafia jodf<a Wkajykafia
Y%djlhka úIfhys mKjd jod< mdrdðl YsCIdj jÊÔka fyda jÊðmq;%hka fyda ksid Wÿrd
,kafkah hk hula fõ o" fuh úoHudk fkdjk nj;a" thg wjldYhla fkdue;s nj;a h' 15
fuys§ fn!oaO úkfhys udkqIsl uqyqKj q r o uekúka úYo fõ' úkh YsCId jQ l,s nf,ka

12
—iajdlaLdf;d Oïfud' pr n%yaupßhx iïudÿlaLiai wka;lsßhdh'˜
u'md' Ⅰ" ^2013&" uylaLkaOlx" nq'c';s'uq'" 26 msgqj'
13
—pr: NslaLfj" pdßlx nyqckys;dh nyqckiqLdh f,dldkqlïmdh wF:dh ys;dh iqLdh fojukqiaidkx'˜
tu - 42 msgqj'
14
—jqoaêfyid NslaLfj" wßhiai úkfh fhd wÉphx wÉphf;d Èiajd h:dOïux málfrd;s wdh;sx ixjrx
wdmÊc;s'˜
u'md' ⅠⅠ" ^2013&" pïfmhHlaLkaOlx" nq'c';%s'uq" 762 msgqj'
15
—wÜGdkfu;x wdkJo" wkjldfid" hx ;:d.f;d jÊðkx jd jÊðmq;a;ldkx jd ldrKd idjldkx mdrdðlx
islaLdmox m[a[;a;x iuQyfkhH'˜
md'md'" ^2013&" mGumdrdðlx" nq'c';%s'uq" 56 msgqj'
6

lsisfjl= u; mgjd fkdue;s nj;a" tfy;a m%{ma;shla wkq.ukh lrkakg m%;s{d lrkafka kï
ta fjkqfjka lemúh hq;= nj;a —islaLx wmÉplaLdh˜16 hk m%ldYkfhka fy<s fõ' hful=g
Ydik n%yauphH_dj mQrKh lsÍfuys ilH;dj fkdfõ kï ;jÿrg;a idÔj i`ÙLHd; YsCIdj
mQrKh l< fkdyels nj m%ldY lrkakg bvla mj;S'

nqÿoyu l%shdj ms<sn| muKla fkdj l%shdj isÿlrk wjia:dfjys jk udkisl l%shdldß;ajh
ms<sn|j o ie,ls,su;a fõ' fu:qkOïu islaLdmofhys § —idÈh;s $ widÈh;s˜ hkak ish ;SrKh
mejiSfï § nqÿka jykafia ie,ls,a,g .ks;s' fujqkaoï fiajkhg wod< ndysr lreKq ish,a,
iïmQK_ ù ;snqK o udkisl úkaokh tys,d fkdjQfha kï tu NsCIqj mdrdðldm;a;shg fkdm;a
nj Wkajykafia wjOdrKh l<y'17

nqÿka jykafia úiska NsCIQkSka úIfhys mKjd jod< wIag.reOu– yereKq fldg wkd.;hg
n,mdk wdldrhg YsCIdmo fkdmeKjQjd fia u w;S;hg n,mdk f,i o úkh kS;s mKjd
fkdue;' ish¨ kS;s jrola isÿ jQ miq mKjk ,o tajd h' tksid uq,ska u jro l< lsisjl=g
wej;la fkdùh' weje;a fkd isÿjk wdldrh meyeÈ,s lrk WNf;d úN`Ù.h —wdÈlïñliai
wkdm;a;s˜18 hkqfjka uq,a jrolreg weje;a fkdjk nj olajd we;' tfia u —fkdokakd
;eke;a;dg" fkdbjikakdg" Wu;= ;eke;a;dg" úCIsma; is;a we;a;dg" fõokdfjka
fmf<kakdg˜ wdÈ jYfhka ta ta YsCIdjkays wjYH ;ekl weje;a isÿ fkdjk mqoa.,hka ms<sn|
úfYaI jYfhka olajd ;sfí'

wIag.reOu–h nqÿka jykafia úiska lreKq ;=kla uq,a fldgf.k mKjd we;s nj
NslaLqkslaLkaOlfhka fy<s fõ'

i. uydm%cdm;S f.da;ñhg Wmiïmodj ,nd§u msKsi19


ii. Ôú;dka;h f;la NsCIqkSka úiska fkdblauúh hq;= lreKq l,a we;sj meyeÈ,s lr §u
msKsi
iii. ldka;dj nqÿiiqfkys meúÈùfuka iiqfkys wdhqIh jir mkaishhlska wvqùu j<lajd
jir oyi u mj;ajd .ekSu msKsi20

fuu .reOu– mKjk wjia:dj jk úg NsCIqkS Ydikhla fkd jQ w;r NsCIqks;aFjh wfmaCIdfjka
fndfyda msßila isáhy' Tjqkag ;uka NsCIqkSka njg m;a jQ miq l%shd;aul úh hq;= wdldrh l,a
we;sj meyeÈ,s lsÍula fï yryd isÿ ù ;sfí' fulS wIag.reOu– YsCIdmo jYfhka mKjd
fkdue;s w;r tajd leãfuka wej;la o olajd ke;' tfy;a fïjd lvlsÍu wdm;a;shla jk nj

16
tu - 56 msgqj'
17
—''' fid fp mfjikx k idÈh;s" múÜGx k idÈh;s" À;x k idÈh;s" WoaOrKx k idÈh;s" wkdm;a;s' ˜
tu - 70 msgqj'
18
—wkdm;a;s wcdkka;iai widÈhka;iai Wïu;a;liai Å;a;Ñ;a;iai fjokÜgiai wdÈlïñliai'˜
tu - 80 msgqj'
19
—ho.af.k wdkkao uydmcdm;shd f.d;ñhd wÜG .reOïud má.a.ys;d ;foj id Wmiïmkakd'˜
pq'md' ⅠⅠ" ^2013&" NslaLqkslaLkaOlx" nq'c';%s'uq'" 478 msgqj'
20
—fihH:dms wdkkao mqßfid uyf;d ;<dliai má.Éfpj wd<sx nkafOhH" hdjfoj Woliai wk;slalukdh"
tjfuj fLd wdkkao uhd má.Éfpj NslaLqkSkx wÜG .reOïud m[a[;a;d hdjÔjx wk;slalukShd'˜
tu - 476 msgqj'
7

fjk;a whqrlska olajd we;' uydm%cdm;S f;rKsh ia;%s-mqreI fNaohlska f;drj jeäuy¨
ms<sfj< wkqj jkaokd lsÍu wdÈhg wjir b,aÆ l,ays th m%;sfCIam l< nqÿka jykafia NsCIqjla
úiska ud.ulg fkdje¢h hq;= nj;a" hful= th lrkafka kï ÿlalgdm;a;shla jYfhka
meKjQy'21 tfia u ia;%s-mqreI Ndjh wkqj tlsfkldg idOdrK YsCIdmo NsCIQka ms<smÈk
wdldrhg u ms<smeÈh hq;= nj;a" NsCIQkag idOdrK fkdjk NsCIqkSkag muKla idOdrK jk
YsCIdmo ta whqßka ms<smÈkakg;a nqÿka jykafia wkqoek jod<y'22 fï wdldrhg NsCIQkSka úiska
YsCIdmo úIfhys l%shd;aul úh hq;= whqre ks¾foaY ù ;sfí'

hï hï jerÈ iïnkaOfhka YsCId mKjd ta i|yd ffk;sl;aFjhla wdfrdamKh l< l,ays isÿre
w;ßka ßx.d kej; tajd isÿlsÍug W;aiql ùu fya;=fjka tys,d wod< jk hï hï .=Kd;aul
ksK_dhl meKùug nqÿka jykafia l%shd l<y' ksoiqkla jYfhka zTjdoislaLdmohZ23 oelaúh
yelsh' nqÿka jykafiaf.a wkque;sh mßÈ NsCIQka jykafia,d NsCIqkSkag wjjdo ÿkay' ta wkqj
Pín.a.sh NsCIQyq wms o NsCIqkSkag wjjdo fouq hehs l;sld fldg NsCIqkSkag wjjdo iaj,amhla
§ ;srYaÖk l:dfjka l,a hejQy' fï ms<sn| oek.;a nqÿka jykafia zNslaLqfkdjdolZ NsCIqjla
i`Ù> wkque;sfhka m;alr.kakg wjir ÿkay' ta wjirfhka Pín.a.sh NsCIQka ;uka o
zNslaLqfkdjdolZ NsCIQka jYfhka m;a lr.;a l,ays w`Ù. wglska hq;a NsCIqjla ta i|yd iqÿiq
jk nj nqÿka jykafia fmkajd ÿkay'24 fufia hï hï m%{ma;Skag wod<j NsCIQka i;=úh hq;=
.=Kd;aul;d ms<sn| ksKd_ hlhka o fndfyda ;ek olakd ,efí'

we;eï NsCIQka yd NsCIqkSka úkh m%{ma;Skays m%dfhda.sl w.h jgyd fkdf.k l%shdlsÍu ;=<ska
mekke.=Kq w¾nqo j<ld,Sug kej; kej; YsCIdjka mKjkakg nqÿka jykafiag isÿ jQ nj
fmfka' Nødldms,dksh NsCIqkshf.a w;jeis NsCIqksh Èkla myka wdf,dalhla fkdue;s rd;%S
wkaOldrfhys msßñfhla yd l:d lrñka isá l,ays tys,d YsCId meKùug nqÿka jykafia
l%shdl<y' túg ta NsCIqksh rd;%sfhys muKla th ;ykï hehs i,ld oyj, jeiqKq ;ekl isg
msßñfhl= yd l:dl<dh' th o ;ykï jQ l, t<suyfka l:d lrñka isáhdh' th o ;ykï
lsÍug nqÿka jykafiag isÿúh' :q,a,kkaod NsCIqksh o udjf;ys o isjqux ykaÈ wdÈfhys o msßñka
yd yqfol,dj l:d lrñka miqjQjdh' th o ;ykï lrñka úkh m%{ma;s meKúks' 25 fï
wdldrhg úkh YsCIdjkays m%dfhda.sl w.h jgyd fkdf.k l%shdlrñka fjk;a l%uj,ska ish
wNsu;dF:–hka idOkh lr.ekSug W;aiql jQ NsCIQka yd NsCIqkSka ksidfjka NsCIq i`Ù>hd

21
—k NslaLfj ud;=.duiai wNsjdokx mÉpqÜGdkx w[ac,slïux idóÑlïux ld;ínx' fhd lfrhH wdm;a;s
ÿlalgiai'˜
tu - 480 msgqj'
22
—hdks ;dks f.d;ñ NslaLqkSkx islaLdmodks NslaLQys idOdrKdks h:d NslaLQ islaLka;s ;:d f;iq islaLdmfoiq
islaL:'˜ —hdks ;dks f.d;ñ NslaLqkSkx islaLdmodks NslaLQys widOdrKdks h:d m[a[;af;iq islaLdmfoiq islaL:'˜
tu - 480 msgqj'
23
mdÑ'md' Ⅰ" ^2013&" TjdoislaLdmox" NslaLqúN`Ùf.d" nq'c';%s'uq'" 146-158 msgq'
24
—wkqcdkdñ NslaLfj wÜGy`Ùf.ys iukakd.;x NslaLqx NslaLqfkdjdolx iïuka;s;=x'˜
tu - 152 msgqj'
25
—hd mk NslaLqkS r;a;kaOldfr wmam§fm mqßfik ioaêx tflfkld ika;sÜfGhH jd i,a,fmhH jd mdÑ;a;shx'˜
—hd mk NslaLqkS máÉPkafk Tldfi mqßfik ioaêx tflfkld ika;sÜfGhH jd i,a,fmhH jd mdÑ;a;shx'˜ —hd
mk NslaLqkS wÊfCOdldfi mqßfik ioaêx tflfkld ika;sÜfGhH jd i,a,fmhH jd mdÑ;a;shx'˜ —hd mk NslaLqkS
rÓhdh jd nHQfy jd is`Ù>dgfl jd mqßfik ioaêx tflfkld ika;sÜfGhH jd i,a,fmhH jd kslKaKslx jd
cmafmhH ÿ;shslx jd NslaLqksx WfhHdfchH mdÑ;a;shx'˜
mdÑ'md' ⅠⅠ" ^2013&" wkaOldrj.af.d" NslaLqkSúN`Ùf.d" nq'c';%s'uq'" 158-166 msgq'
8

wmyiq;djg m;ajQjd fia u nqÿka jykafiag kej; kej; YsCId mKjñka tu ÿYapß;hka
j<ld,Sug isÿúh'

NsCIQka w;r ´kEu wdldrhl .eg¨jla we;s jQ l,ays th bÈßm;a lf<a nqÿka jykafia fj; h'
nqÿka jykafiaf.a wkque;sfhka f;drj NsCIQka lsisjla lsÍug fkdfm<Uqk w;r nqÿka jykafia
iqÿiq úi÷ula ,ndfok njg NsCIQka w;r oDV úYajdihla jQ nj o fmfka' úfYaIfhka
LkaOlhkays we;=<;a fkdfhla lreKq ms<sn| wjOdkh fhduq lsÍfï § th uekúka mila
lr.; yelsh' tfia u hï fpdaokdjla NsCIQkag t,a, jQ l,ays fpdaol-pQÈ; fomCIh u le|jd
th úi£u nqÿka jykafiaf.a isß; úh' úfYaIfhka hï .sysfhla NsCIqjlg wN+;fhka fpdaokd
k.kafka kï tu .syh s dg m;a;kslal=Êck lu–h isÿlrk f,i wkqoek jod< nqÿka jykafia
tys,d idOl lr.; yels lreKq 08 la o fmkajd ÿkay'26 je/oao f;areï f.k o`vqjñka ksoyia
ùug wjia:dj o tys,d wysñ fldg fkdue;s w;r u iudch ;=< NsCIq fm!reI;ajh iqrCIs;
lsÍug ffk;sl jYfhka .;hq;= l%shdud._ .ekSu o ta ;=<ska isÿ ù ;sfí' fï ksid fn!oaO
iodpdr moaO;shg wkqj fkdu. hEug .sys-meúÈ lsisfjl=g;a wjldY nqÿiuh ;=< újr ù
fkdue;s nj i|yka l< hq;= h'

fn!oaO úkh YsCIdjkaf.ka úYo jk jeo.;a lreKla kï NsCIqj rdcH kS;shg hg;a jqj;a
b;du;a iqúi,a fuka u iqixúê; ixia:djla jYfhka wNHka;r jYfhka meKk.skakd jQ w¾nqo
i`Ù> iudch ;=< u úi|d .ekSu hs' ta i|yd wjYH lrk l%uj;a ffk;sl jevms<sfj<la úkh
m%{ma;Ska yryd l%shd;aul ù ;sfí' tys ,d y÷kajd § ;sfnk wmf,dalk lu–" [;a;s lu–"
[;a;sÿ;sh lu–" [;a;sp;=F: lu– hk p;=¾úO lu–;a" iïuqLd úkh wdÈ ima;úO iu:;a" újdo-
wkqjdo-wdm;a;s-lsÉp hk wêlrK;a b;du;a iqúfYaIS fõ' NsCIq;ajhg wod< uQ,sl iSudjka ;=<
NsCIq m%;smodj yeisrùu yd NsCIq Èúmeje;au ;j;a NsCIqjlg fyda iduqysl meje;aug fyda ;u
hymeje;aug fyda wdh;ksl iqrCIs;;dj fyda Y%oaOdj wdÈ mqoa., ufkdaNdjhkag fyda ndOdldÍ
fkdjk whqßka yeisrùug úkh m%{ma;Ska yd ffk;sl l%shdud._ w;sYfhdamldÍ ù ;sfí'

NsCIQka w;r hï wêlrKhla fyj;a w¾nqohla we;s jQ l,ays fpdaol - pQÈ; - wkqúÊcl hk
NsCIQkaf.a Od¾ñl ldhH_Ndrh ksYaÑ; lsÍu ;=< nqÿka jykafia Ydifkdakak;sh úIfhys NsCIq
ldhH_Ndrh fmkajd fo;s' ta wkqj hï NsCIqjla úiska hï NsCIqjlg iS, úm;a;s" wdpdr úm;a;s"
ÈÜÀ úm;a;s hk hulska fpdaokd lrkq ,efí kï ta ms<sn| meyeÈ,s wjfndaOhlska lghq;= l<
hq;= jkjd fia u ÿgq fohlska o weiQ fohlska o ke;fyd;a ielhlska fpdaokd lrkafka o
hkak;a wjOdkhg .; hq;= h' tfia u iqÿiq ld,fha lshkafka o" kqiqÿiq ld,fha lshkafka o"
i;Hfhka lshkafka o" wi;Hfhka lshkafka o" fudf<dla niska lshkafka o" r¿ niska lshkafka
o" wF:– iys;j lshkafka o" wkF:– iys;j lshkafka o" fu;a is;a we;sj lshkafka o" ¥Is; is;a
we;sj lshkafka o hkak iïnkaOfhka ie,ls,su;a úh hq;= h' tys ,d i;Hjd§ j lghq;= lsÍu;a
fkdlsmSu;a pQÈ; NsCIqj fj;ska wfmaCId lrk uQ,sl ldrKd folls' fpdaol - pQÈ; NsCIQka
wod< m%ia;=;hg uekúka nei.;a - neifkd.;a nj oekqj;a ùug iduQysl i`Ù>hdg o fuys,d

26
—f;k ys NslaLfj i`Ùf>d jâViai ,sÉPúiai m;a;x kslal =Êc;= wixfNd.x i`Ùf>k lfrd;=' wÜGys NslaLfj
w`Ùf.ys iukakd.;iai Wmdiliai m;af;d kslal=Êð;ífnd( NslaLQkx w,dNdh mßilal;s" NslaLQkx wkF:dh
mßilal;s" NslaLQkx wjdidh mßilal;s" NslaLQ wlafldi;s mßNdi;s" NslaLq NslaLQys fNfo;s" nqoaOiai wjKaKx
Ndi;s" Oïuiai wjKaKx Ndi;s" i`Ù>iai wjKaKx Ndi;s' wkqcdkdñ NslaLfj bfuys wÜGys w`Ùf.ys
iukakd.;iai Wmdiliai m;a;x kslal=Êð;=x'˜
pq'md' ⅠⅠ" ^2013&" LqoaoljF:qlaLkaOfld" nq'c';%s'uq'" 60 msgqj'
9

j.lSula mejÍ we;' wkqúÊcl NsCIqj hkq i`Ù> iïuq;sfhka tu wêlrKh úi|k NsCIqj hs'
tu NsCIqj úiska Ou–úkhg" Ydia;DYdikhg wkqj hï wdldrhlska tu wêlrKh úif|a kï
tfia tu wêlrKh úi£ug l%shdl< hq;= h'27 fï wdldrhg nqÿka jykafia Y%djl i`Ù>hd
úIfhys YsCId meKjQjd muKla fkdj ta yd ne÷Kq ffk;sl l%shdud._ flfia úh hq;= o hkak
ms<sn|j;a wF:– oelajQy' ta ;=<ska Ydik i;ameje;afuys Y%djl i`Ù>hdf.a j.lSu wjOdrKh
jk w;r u ksrmrdofha NsCIQka fpdaokdjkag ,laùfuka isÿjk .eyeg j<ld,Su;a isÿ fõ'

fï wkqj úuiSfï § úúO lreKq uq,afldgf.k nqÿka jykafia mKjd jod< úkh YsCIdjka
yryd Y%djl i`Ù>hdf.a iqjmeje;au;a" Ydiksl Ñrmeje;au;a ;yjqre ù we;s nj wjfndaO
lr.; yelsh' tfia u tlS úkh YsCId ndysr j;la fkdjkakd fia u úr;s ud;%hla o fkdjk
nj;a wdOHd;añl u. imqrd .ekSug ksis ldhsl jdpisl ixjrh we;s lrkakd jQ o NsCIq;ajhg
ksis prKhkays iSudjka wjOdrKh lrkakd jQ o m%;sm;a;s iuQyhla jYfhka o w.h l< yelsh'
tfia u jvd;a úêu;a ixia:djla jYfhka úkh m%{ma;s fuka u ta yd ne÷Kq l%shdj,sh yryd
i`Ù> iudch f.dvke.S we;s nj o i|yka l< hq;= h'

27
—fpdoflk l:x mámÊð;ínka;s" fpdoflk m[apiq Oïfuiq m;sÜGdh mfrd fpdfo;ífnd( ldf,k jlaLdñ
fkd wldf,k" N+f;k jlaLdñ fkd wN+f;k" iKafyk jlaLdñ fkd Mrefik" wF:ixysf;k jlaLdñ fkd
wkF:ixysf;k" fu;a;Ñ;af;d jlaLdñ fkd fodika;frd;s' fpdoflk tjx mámÊð;ínx' pQÈ;flk l:x
mámÊð;ínka;s" pQÈ;flk oaùiq Oïfuiq mámÊð;ínx( iÉfp p wl=mafm p' pQÈ;flk tjx mámÊð;ínx'
i`Ùf>k l:x mámÊð;ínka;s" i`Ùf>k T;sKafKd;sKaKx cdks;ínx' i`Ùf>k tjx mámÊð;ínx'
wkqúÊcflk l:x mámÊð;ínka;s" wkqúÊcflk fhk Oïfuk fhk úkfhk fhk iF:qidifkk ;x
wêlrKx jQmiïu;s" ;:d ;x wêlrKx jQmifu;ínx' wkqúÊcflk tjx mámÊð;ínx'˜
mß'md' ⅠⅠ" ^2013&" fpdoldÈmám;a;s" nq'c';%s'uq'" 138 msgqj'

You might also like