Međunarodno krivično pravo odgovori.

1. Terorizam

Krivično delo terorizma se odnosi na namerno izazivanje straha ili terora među ljudima ili
narušavanje javnog reda i mira kroz nasilje. Ovo može uključivati, ali nije ograničeno na,
ubistva, otmice, napade, pretnje ili druge nasilne radnje koje su namenjene da zastraše ili
prinude vladu, civilno stanovništvo ili bilo koju segment društva. Ove radnje se često koriste
kao sredstvo za postizanje političkih, ideoloških ili religijskih ciljeva. Krivično delo
terorizma je ozbiljno kršenje zakona i kažnjava se prema zakonima zemlje u kojoj se delo
dogodilo.

Prema Krivičnom zakoniku Republike Srbije, krivično delo terorizma definisano je u članu
312. Zakon navodi:

"Ko nezakonito upotrebi silu ili pretnju, ili izvrši drugo nasilje koje može izazvati smrt ili
tešku telesnu povredu, ili ozbiljno ugroziti zdravlje ljudi, ili izazvati značajnu materijalnu
štetu, ili izazove ozbiljno narušavanje javnog reda i mira, ili privrede, ili izazove stvaranje
opšteg osećanja nesigurnosti među stanovništvom ili delom stanovništva, sa ciljem da se
ozbiljno ugrozi ustavni poredak ili bezbednost Republike Srbije, ili naruši ili onemogući
osnovne političke, ustavne, ekonomske ili socijalne strukture Republike Srbije, kazniće se
zatvorom od pet do petnaest godina."

Ovaj zakon jasno definiše terorizam kao ozbiljno krivično delo sa teškim posledicama.

2. Javno podsticanje na izvršenje terorističkih dela

Javno podsticanje na izvršenje terorističkih dela je krivično delo koje se sastoji u tome da
neka osoba javno, bilo kroz govor, pisanje, sliku, internet ili bilo koju drugu formu
komunikacije, podstiče druge da izvrše terorističke radnje. Ovo može uključivati, ali nije
ograničeno na, podsticanje na nasilje, ubistvo, kidnapovanje, uništavanje imovine ili druge
radnje koje su namenjene da zastraše ili prinude vladu, civilno stanovništvo ili bilo koju
segment društva.

Podsticanje na terorizam ne mora nužno rezultirati izvršenjem terorističkog dela da bi se

smatralo krivičnim delom. Sam čin podsticanja je dovoljan da se osoba osudi za ovo krivično
delo.

U kontekstu društvenih medija i interneta, ovo krivično delo može obuhvatiti objave na
društvenim mrežama, blogovima, forumima, video platformama ili bilo kojoj drugoj
digitalnoj platformi na kojoj se podstiče na terorizam.

Kazna za ovo krivično delo u Republici Srbiji je zatvorska kazna od šest meseci do pet
godina, prema članu 391a Krivičnog zakonika Republike Srbije.

Prema Krivičnom zakoniku Republike Srbije, javno podsticanje na izvršenje terorističkih

dela regulisano je članom 391a. Zakon navodi:
"Ko javno podstiče na izvršenje terorističkog dela, kazniće se zatvorom od šest meseci do pet
godina."

Ovaj član zakona se odnosi na osobe koje javno, kroz govor, pisanje, sliku ili na drugi način,
podstiču druge na izvršenje terorističkih dela. Ova vrsta ponašanja se smatra veoma ozbiljnim
krivičnim delom u Republici Srbiji.

3. Vrbovanje i obučavanje za izvršenje terorističkih dela

Prema Krivičnom zakoniku Republike Srbije, vrbovanje i obučavanje za izvršenje

terorističkih dela regulisano je članom 391b. Zakon navodi:

"Ko vrbova ili obučava drugog za izvršenje terorističkog dela, kazniće se zatvorom od jedne
do osam godina."

"Ko se obučava za izvršenje terorističkog dela, kazniće se zatvorom do tri godine."

Vrbovanje se odnosi na proces regrutovanja ili podsticanja osobe na učestvovanje u

terorističkim aktivnostima. Obučavanje podrazumeva pružanje instrukcija, veština ili znanja
koje bi mogle omogućiti izvršenje terorističkog dela.

Ovi člani zakona su uvedeni kako bi se sprečile terorističke aktivnosti i zaštitilo društvo. Oni
predstavljaju ozbiljno krivično delo i kažnjavaju se zatvorskom kaznom.

4. Terorističko udruživanje

Prema Krivičnom zakoniku Republike Srbije, terorističko udruživanje je definisano u članu

391. Zakon navodi:

"Ko osnuje terorističko udruživanje, ili se učlani u takvo udruživanje, kazniće se zatvorom od
dve do deset godina."

Terorističko udruživanje se odnosi na grupu ljudi koja se organizuje sa ciljem izvršenja

terorističkih dela. To može uključiti planiranje, pripremu, podršku ili izvršenje terorističkih
aktivnosti.

Ovo krivično delo je posebno ozbiljno zato što podrazumeva organizovanu nameru da se
izvrše teroristička dela koja mogu imati ozbiljne posledice po sigurnost i stabilnost društva.
Prema zakonu Republike Srbije, osnivanje terorističkog udruživanja ili učlanjivanje u takvo
udruživanje kažnjava se zatvorom od dve do deset godina.

5. Finansiranje terorizma
Prema Krivičnom zakoniku Republike Srbije, finansiranje terorizma je definisano u članu
393. Zakon navodi:

"Ko prikuplja sredstva ili na drugi način obezbeđuje sredstva sa namerom da se ta sredstva
upotrebe u celini ili delimično za izvršenje nekog od dela iz člana 391. ovog zakonika,
kazniće se zatvorom od jedne do deset godina."

Ovaj član se odnosi na finansiranje terorizma, što uključuje prikupljanje ili obezbeđivanje
sredstava sa ciljem da se ta sredstva koriste za izvršenje terorističkih dela. Ovo može
uključivati, ali nije ograničeno na, finansiranje terorističkih organizacija, pojedinaca koji
planiraju ili izvršavaju teroristička dela, ili aktivnosti koje podržavaju terorizam.

Terorističko udruživanje, kako je definisano u članu 391, odnosi se na formiranje ili

pridruživanje grupi koja ima za cilj izvršenje terorističkih dela. Oba ova krivična dela su
ozbiljna prekršaja i nose teške kazne, uključujući zatvorske kazne.

6. Genocid

Genocid je definisan kao namerno uništavanje, u celosti ili delimično, nacionalne, etničke,
rasne ili religijske grupe. Ova definicija dolazi iz Konvencije o sprečavanju i kažnjavanju
zločina genocida usvojene od strane Ujedinjenih nacija 1948. godine.

Prema Krivičnom zakoniku Republike Srbije, genocid je regulisan članom 370. Zakon
navodi:

"Ko s namerom da se u celosti ili delimično uništi neka nacionalna, etnička, rasna ili
religijska grupa, kao takva, izvrši neko od sledećih dela:
1) ubije pripadnika grupe,
2) prouzrokuje tešku telesnu ili duševnu povredu pripadniku grupe,
3) namerno stvara takve uslove života koji su izračunati na potpuno ili delimično fizičko
uništenje grupe,
4) preduzme mere usmerene na sprečavanje rađanja u okviru grupe,
5) prinudno prenese decu jedne grupe u drugu grupu,
kazniće se zatvorom od petnaest do četrdeset godina."

Genocid je jedno od najtežih krivičnih dela prema međunarodnom pravu i nosi sa sobom
teške kazne.

7. Zločin protiv čovečnosti

Zločin protiv čovečnosti i genocid su dva različita krivična dela, ali su oba izuzetno teška i
ozbiljna.

Zločin protiv čovečnosti se odnosi na sistematske i masovne zločine koji se izvršavaju protiv
civilnog stanovništva, uključujući ubistva, deportacije, prisilno nestajanje, mučenje, silovanje
i druge oblike nasilja. Ovi zločini se obično izvršavaju u okviru šireg i organizovanog napada
na civilno stanovništvo, često u kontekstu oružanog sukoba ili političkog režima. Zločini
protiv čovečnosti se smatraju kršenjem osnovnih ljudskih prava i međunarodnog
humanitarnog prava.
Genocid, s druge strane, se odnosi na namerno uništavanje, u celosti ili delimično,
nacionalne, etničke, rasne ili religijske grupe. Ovo uključuje ubistva, fizičko i mentalno
mučenje, prinudno premeštanje, prisilno sterilizaciju, silovanje i druge oblike nasilja
usmerene na uništavanje grupe kao takve. Genocid se smatra najtežim oblikom zločina protiv
čovečnosti.

Oba ova krivična dela su ozbiljna prekršaja protiv ljudskih prava i međunarodnog prava. Ona
se progone i kažnjavaju kako na nacionalnom, tako i na međunarodnom nivou, u skladu sa
relevantnim zakonima i međunarodnim ugovorima.

8. Ratni zločin protiv civilnog stanovništva

Ratni zločin protiv civilnog stanovništva se odnosi na zločine koji se izvršavaju tokom
oružanih sukoba protiv civila, bez obzira na njihovu pripadnost ili status. Ovi zločini
uključuju ubistva, mučenje, silovanje, deportaciju, prisilno nestajanje, nehumano
postupanje i druge oblike nasilja.

Prema međunarodnim pravnim instrumentima, kao što je Ženevska konvencija, ratni zločin
protiv civilnog stanovništva je strogo zabranjen. Ovi zločini su posebno teški jer su usmereni
na nenaoružane civile koji nisu uključeni u vojne aktivnosti.

Ratni zločin protiv civilnog stanovništva se smatra kršenjem međunarodnog humanitarnog

prava i ljudskih prava. Osobe koje su odgovorne za ove zločine mogu biti optužene i
procesuirane pred nacionalnim ili međunarodnim sudovima, kao što su Međunarodni krivični
sud ili ad hoc tribunali osnovani za specifične sukobe.

Cilj je osigurati odgovornost za zločine, pružiti pravdu žrtvama i sprečiti buduće zloupotrebe
tokom oružanih sukoba.

9. Ratni zločin protiv ranjenika i bolesnika

Ratni zločin protiv ranjenika i bolesnika je kršenje zakona ratovanja koje dovodi do
individualne krivične odgovornosti za radnje boraca u akciji, kao što su namerno ubijanje
ranjenika i bolesnika, mučenje, uzimanje talaca, nepotrebno uništavanje civilne imovine,
obmana perfidijom, seksualno nasilje iz vremena rata, pljačku i za svakog pojedinca koji je
deo komandne strukture koji naredi bilo kakav pokušaj počinjenja masovnih ubistava
uključujući genocid ili etničko čišćenje, odbijanje uzimanja zarobljenika uprkos predaji,
regrutaciju dece u vojsku i kršenje legalne proporcionalnosti i vojne neophodnosti ¹.

U Srbiji, ratni zločin protiv ranjenika i bolesnika je inkriminisan članom 373. Krivičnog
zakonika ¹.

10. Ratni zločin protiv ratnih zarobljenik

Zakon o ratnom zločinu protiv raznih zarobljenika je pravni dokument koji se odnosi na
kazneno djelo počinjeno tijekom rata protiv zarobljenika. Ovaj zakon definira i kažnjava
različite oblike zlostavljanja, mučenja, ubijanja i drugih nezakonitih postupaka protiv
zarobljenika.
Osnovni cilj ovog zakona je zaštita prava i dostojanstva zarobljenika tijekom rata. On
propisuje kazne za sve one koji počine takva kaznena djela, uključujući vojne osobe, civile i
druge pojedince.

Zakon o ratnom zločinu protiv raznih zarobljenika također pruža smjernice za postupanje s
zarobljenicima, uključujući pravo na tretman u skladu s međunarodnim humanitarnim
pravom. To uključuje pravo na pravično suđenje, medicinsku skrb, dostojanstven tretman i
zaštitu od zlostavljanja.

Važno je napomenuti da je ovaj zakon dio šireg pravnog okvira koji se odnosi na ratne
zločine i kršenja ljudskih prava tijekom rata. Osim toga, međunarodne konvencije i
sporazumi također pružaju smjernice i propise za zaštitu zarobljenika tijekom rata.

U Srbiji, zakon koji se odnosi na ratne zločine protiv raznih zarobljenika je Krivični zakonik
Republike Srbije. Ovaj zakonik propisuje različite oblike ratnih zločina protiv zarobljenika,
kao što su mučenje, zlostavljanje, ubijanje, seksualno nasilje i druga kršenja ljudskih prava.

Krivični zakonik Republike Srbije također propisuje kazne za počinioce ovih zločina,
uključujući zatvorske kazne i novčane kazne. Također, zakonik pruža smjernice za
postupanje s zarobljenicima u skladu s međunarodnim pravom, kao što su pravo na pravično
suđenje, medicinsku skrb i zaštitu od zlostavljanja.

Važno je napomenuti da Srbija ima obaveze prema međunarodnom pravu, uključujući

Ženevsku konvenciju o tretmanu ratnih zarobljenika, koja također utječe na zakonodavstvo o
ratnim zločinima protiv zarobljenika u zemlji.

11. Protipravno oduzimanje stvari od ubijenih

12. Zasnivanje ropskog odnosa i prevoz lica u ropskom odnosu

"Zasnivanje ropskog odnosa i prevoz lica u ropskom odnosu" je krivično delo koje se odnosi
na stavljanje drugog lica u ropski ili njemu sličan odnos, držanje u takvom odnosu, kupovinu,
prodaju, predaju drugom licu ili posredovanje u kupovini, prodaji ili predaji ovakvog lica,
kao i prevoz lica koja se nalaze u ropskom ili njemu sličnom odnosu iz jedne zemlje u drugu
¹. U Srbiji, ovo krivično delo je inkriminisano članom 390. Krivičnog zakonika ¹.

U Srbiji, kazna za zasnivanje ropskog odnosa i prevoz lica u ropskom odnosu je propisana
članom 390. Krivičnog zakonika. Prema ovom članu, ko zasniva ropski odnos ili prevozi lica
koja se nalaze u ropskom ili njemu sličnom odnosu iz jedne zemlje u drugu, kazniće se
zatvorom od jedne do deset godina.
 13. Organizovanje i podsticanje na izvršenje genocida i ratnih zločina

"Organizovanje i podsticanje na izvršenje genocida i ratnih zločina" je krivično delo koje se

odnosi na organizovanje ili podsticanje na izvršenje genocida, zločina protiv čovečnosti i
ratnih zločina. Ovo krivično delo je inkriminisano članom 176. Krivičnog zakonika
Republike Srbije ².

Kazna za ovo krivično delo je zatvor od **pet do petnaest godina.

Genocid, zločin protiv čovečnosti i ratni zločin su najteža krivična dela koja se tiču
međunarodnog prava. Genocid se definiše kao namerno uništavanje, u celini ili delimično,
nacionalne, etničke, rasne ili verske grupe kao takve. Zločin protiv čovečnosti se definiše kao
namerno vršenje dela kao što su ubistvo, mučenje, silovanje, seksualno ropstvo, prinudni
nestanci, progoni i drugi slični postupci koji su deo širokog i sistematičnog napada
usmerenog protiv civilnog stanovništva. Ratni zločin se definiše kao kršenje zakona i običaja
ratovanja, uključujući ubistvo, mučenje, silovanje, prinudni nestanak, nehumano postupanje,
napad na civile i druge slične postupke koji su deo širokog i sistematičnog napada usmerenog
protiv civilnog stanovništva.

14. Nesprečavnje vršenja krivičnih dela protiv čovečnosti i drugih dobara

zaštićenim međunarodnim pravom.

"Ne sprečavanje vršenja krivičnih dela protiv čovečnosti i drugih dobara zaštićenih
međunarodnim pravom" je krivično delo koje se odnosi na nečinjenje, odnosno ne
preduzimanje mera koje bi sprečile izvršenje krivičnog dela protiv čovečnosti i drugih dobara
zaštićenih međunarodnim pravom. Ovo krivično delo je inkriminisano članom 405.
Krivičnog zakonika Republike Srbije ¹.

Kazna za ovo krivično delo je zatvor od **jedne do deset godina.

Krivična dela protiv čovečnosti i drugih dobara zaštićenih međunarodnim pravom su najteža
krivična dela koja se tiču međunarodnog prava. Genocid, zločin protiv čovečnosti i ratni
zločin su primeri ovih krivičnih dela. Genocid se definiše kao namerno uništavanje, u celini
ili delimično, nacionalne, etničke, rasne ili verske grupe kao takve. Zločin protiv čovečnosti
se definiše kao namerno vršenje dela kao što su ubistvo, mučenje, silovanje, seksualno
ropstvo, prinudni nestanci, progoni i drugi slični postupci koji su deo širokog i sistematičnog
napada usmerenog protiv civilnog stanovništva. Ratni zločin se definiše kao kršenje zakona i
običaja ratovanja, uključujući ubistvo, mučenje, silovanje, prinudni nestanak, nehumano
postupanje, napad na civile i druge slične postupke koji su deo širokog i sistematičnog
napada usmerenog protiv civilnog stanovništva.

15. Ugrožavanje lica pod međunarodnom zaštitom.

"Ugrožavanje lica pod međunarodnom zaštitom" je krivično delo koje se odnosi na napad na
lice pod međunarodnom zaštitom, napad na njegove službene prostorije, privatni stan ili
prevozno sredstvo, kao i ugrožavanje njegove sigurnosti ozbiljnom pretnjom da će se napasti
na njega, njegove službene prostorije, privatni stan ili prevozno sredstvo ²³.

U Srbiji, ovo krivično delo je inkriminisano članom 405. Krivičnog zakonika.

Kazna za ovo krivično delo je zatvor od **jedne do deset godina.

16. Pranje novca

"Pranje novca" je proces prikrivanja nezakonitog porekla novca ili imovine stečene
kriminalom. Kada je imovinska korist stečena izvršenjem krivičnog dela, izvršilac traži način
da novac koristi tako da ne privlači pažnju nadležnih organa. Stoga vrši niz transakcija koje
služe da novac prikažu kao zakonito stečen.

U Srbiji, pranje novca je inkriminisano članom 364. Krivičnog zakonika.

Kazna za ovo krivično delo je zatvor od **jedne do deset godina.

17. Piratstvo

Pomorsko piratstvo u međunarodnom krivičnom zakoniku je kazneno djelo koje se odnosi na

neovlašteno nasilje, pljačku ili zadržavanje brodova ili zrakoplova na otvorenom moru ili na
mjestu koje ne podliježe jurisdikciji nijedne države. Pomorsko piratstvo je također kazneno
djelo protiv sigurnosti pomorske plovidbe, koje ugrožava međunarodni mir i sigurnost.

Međunarodni krivični sud ima nadležnost za suđenje osobama koje su počinile pomorsko
piratstvo kao dio šireg zločina agresije, zločina protiv čovječnosti ili ratnog zločina¹².
Međutim, međunarodni krivični sud još nije pokrenuo nijedan postupak protiv osumnjičenih
pirata, jer se većina takvih slučajeva rješava na nacionalnoj razini³.

Međunarodno pravo također omogućuje svakoj državi da progoni i kažnjava pomorske pirate,
bez obzira na njihovu nacionalnost ili mjesto počinjenja djela, jer se smatra da su pirati
neprijatelji čovječanstva⁴.

Pomorsko piratstvo u zakoniku Srbije je definirano kao kazneno djelo protiv sigurnosti
pomorske plovidbe, koje se sastoji od neovlaštenog nasilja, pljačke ili zadržavanja broda ili
zrakoplova na otvorenom moru ili na mjestu koje ne podliježe jurisdikciji nijedne države.

Kazna za to djelo je zatvor od pet do petnaest godina¹.

Zakonik Srbije također propisuje da se pomorsko piratstvo može goniti po načelu univerzalne
jurisdikcije, što znači da se može suditi i kažnjavati bez obzira na mjesto počinjenja djela,
državljanstvo počinitelja ili žrtve, ili zastavu broda ili zrakoplova.

18. Trgovina ljudima

Trgovina ljudima je ozbiljno kršenje ljudskih prava i protivna je međunarodnom zakonu.

Međunarodno pravo koje se odnosi na trgovinu ljudima uključuje različite instrumente,
uključujući Konvenciju Ujedinjenih naroda protiv transnacionalnog organiziranog kriminala i
Protokol o trgovini ljudima koji je pridružen toj Konvenciji.
Ovi instrumenti pružaju definiciju trgovine ljudima, prepoznajući je kao zločin koji uključuje
regrutiranje, prijevoz, prebacivanje, smještaj ili primanje osobe putem prijetnje, sile, obmane
ili iskorištavanja. Također, međunarodno pravo o trgovini ljudima propisuje obveze država u
borbi protiv ovog zločina, uključujući prevenciju, istragu, kazneni progon i zaštitu žrtava.

Države su pozvane da usvoje zakonodavstvo koje kriminalizira trgovinu ljudima, osigurava

pravično suđenje počiniteljima i pruža podršku i zaštitu žrtvama. Također, međunarodno
pravo potiče suradnju između država u suzbijanju trgovine ljudima, uključujući razmjenu
informacija i međusobnu pravnu pomoć.

Važno je napomenuti da svaka država ima svoje nacionalno zakonodavstvo koje se odnosi na
trgovinu ljudima, stoga je preporučljivo konzultirati relevantne zakone i propise u svojoj
zemlji kako biste dobili detaljnije informacije.

U Srbiji, trgovina ljudima je protivna zakonu i tretira se kao ozbiljan zločin. Srbija je
potpisnica i ratifikantica relevantnih međunarodnih instrumenata koji se odnose na suzbijanje
trgovine ljudima, uključujući Konvenciju Ujedinjenih naroda protiv transnacionalnog
organiziranog kriminala i Protokol o trgovini ljudima.

U skladu s tim, Srbija je usvojila nacionalno zakonodavstvo koje kriminalizira trgovinu

ljudima, osigurava pravično suđenje počiniteljima i pruža zaštitu i podršku žrtvama.
Krivičnim zakonikom Republike Srbije propisane su kazne za trgovinu ljudima, a posebni
zakoni i propisi reguliraju postupanje s žrtvama, njihovu zaštitu, rehabilitaciju i reintegraciju
u društvo.

Srbija također surađuje s drugim državama i međunarodnim organizacijama u borbi protiv

trgovine ljudima, uključujući razmjenu informacija, pravnu pomoć i podršku u istragama i
suđenjima.

Važno je istaknuti da su žrtve trgovine ljudima u Srbiji pružene određene usluge i podrška,
uključujući sigurno smještaj, medicinsku skrb, psihološku podršku, pravnu pomoć i druge
oblike pomoći. Postoje i organizacije civilnog društva koje aktivno rade na prevenciji
trgovine ljudima i pružaju podršku žrtvama.

Ako imate konkretna pitanja o zakonima i postupanju u vezi s trgovinom ljudima u Srbiji,
preporučujem da se obratite pravnim stručnjacima ili relevantnim institucijama koje se bave
ovom problematikom.

Trgovina ljudima je vrsta savremenog ropstva i globalni problem koji pogađa milione ljudi
širom sveta. To je krivično delo koje podrazumeva vrbovanje, prevoženje, prebacivanje,
skrivanje i držanje lica u cilju eksploatacije, putem pretnje, sile, prevare, zloupotrebe ili
davanja ili primanja novca ili koristi¹.

Zakoni i kazne za trgovinu ljudima se razlikuju od zemlje do zemlje, ali generalno predviđaju
visoke zatvorske kazne za počinioce. Na primer, u Srbiji je za trgovinu ljudima propisana
kazna zatvora od tri do 12 godina, a za teže oblike i do 15 godina².
Međutim, u praksi se često dešava da počinioci dobijaju kazne ispod zakonskog minimuma,
ili da se krivični postupci ne sprovedu efikasno i pravično. Žrtve trgovine ljudima se često
suočavaju sa diskriminacijom, stigmom i nedostatkom podrške i zaštite. Zato je važno da se
unaprede mehanizmi prevencije, identifikacije, zaštite i reintegracije žrtava, kao i da se
podigne svest javnosti o ovom problemu. Postoje brojne organizacije i institucije koje se bave
borbom protiv trgovine ljudima i pružanjem pomoći žrtvama, kao što su ASTRA, Atina,
Centar za zaštitu od trgovine ljudima, MUP, Ministarstvo pravde, UNICEF, IOM, OSCE i
druge.

19. Trgovina maloletnim licima radi usvojenja

Trgovina maloletnim licima radi usvojenja je jedan od oblika trgovine ljudima, koji
podrazumeva oduzimanje dece od njihovih roditelja ili staratelja, radi njihovog nelegalnog
usvajanja od strane drugih lica, najčešće u cilju eksploatacije ili zloupotrebe. Ovo je teško
krivično delo koje ugrožava osnovna prava i dostojanstvo dece, kao i njihovu bezbednost i
dobrobit.

Prema Zakonu o krivičnom postupku Republike Srbije, za ovo delo je propisana kazna
zatvora od jedne do pet godina³. Međutim, ovakvi slučajevi su retko procesuirani i kažnjeni u
Srbiji, jer je teško dokazati postojanje trgovine ljudima i identifikovati žrtve i počinioce.
Prema podacima ASTRE, organizacije koja se bavi borbom protiv trgovine ljudima, u
periodu od 2004. do 2020. godine, zabeleženo je samo 6 slučajeva trgovine maloletnim
licima radi usvojenja, od kojih je samo jedan završen presudom¹.

Trgovina maloletnim licima radi usvojenja je globalni problem koji se dešava u različitim
zemljama i regionima, a najčešće su ugrožena deca iz siromašnih i marginalizovanih
porodica, kao i deca bez roditeljskog staranja. Ova deca su često izložena različitim oblicima
nasilja, zlostavljanja, iskorišćavanja, zanemarivanja i diskriminacije. Nelegalno usvajanje
dece može imati i negativne posledice po njihov identitet, zdravlje, obrazovanje i razvoj ⁵.

Da bi se sprečila i suzbila trgovina maloletnim licima radi usvojenja, potrebno je sprovesti

efikasne mere prevencije, zaštite, podrške i reintegracije žrtava, kao i unaprediti saradnju i
koordinaciju između svih relevantnih aktera na nacionalnom i međunarodnom nivou. Takođe,
važno je podići svest javnosti o ovom problemu i ohrabriti građane da prijave sumnjive
slučajeve nadležnim organima.

20. Iskorišćavanje računarske mreže ili komunikacije drugim tehničkim

sredstvima za izvršenje krivičnih dela protiv polne slobode prema
maloletnom licu.

Iskorišćavanje računarske mreže ili komunikacije drugim tehničkim sredstvima za izvršenje

krivičnih dela protiv polne slobode prema maloletnom licu je krivično delo koje se nalazi u
članu 185b Krivičnog zakonika Republike Srbije¹. Ovo delo podrazumeva da punoletno lice
komunicira sa maloletnim licem putem računara, telefona, interneta ili drugih tehničkih
sredstava, u nameri da ga nagovori na sastanak radi izvršenja nekog krivičnog dela protiv
polne slobode, kao što su silovanje, polno uznemiravanje, polno iskorišćavanje ili
zavođenje².

Ako se punoletno lice pojavi na mestu sastanka, kazniće se zatvorom od šest meseci do pet
godina i novčanom kaznom.
Ako se sastanak ostvari i dođe do izvršenja krivičnog dela protiv polne slobode, kazniće se po
odredbama koje se odnose na to delo.

Ovo je relativno novo krivično delo koje je uvedeno u naše zakonodavstvo 2009. godine,
nakon ratifikacije Konvencije Saveta Evrope o zaštiti dece od seksualnog iskorišćavanja i
seksualnog zlostavljanja³. Cilj ove inkriminacije je da se spreči i sankcioniše zloupotreba
savremenih tehnologija za vrbovanje i iskorišćavanje maloletnika u seksualne svrhe⁴.
Međutim, postoje i neke manjkavosti i dileme u vezi sa ovim delom, kao što su nedostatak
precizne definicije pojma "maloletno lice", problem dokazivanja namere i identiteta
počinioca i žrtve, kao i pitanje nadležnosti i saradnje između država u slučajevima
međunarodnog karaktera⁴.

Ovo je jedno od krivičnih dela koja spadaju u oblast visokotehnološkog kriminala, koji
podrazumeva zloupotrebu računara, interneta i drugih tehničkih sredstava za izvršenje
različitih krivičnih dela⁵. Za suzbijanje ovog vida kriminala, u Srbiji postoje posebna
tužilaštva i sudovi, kao i specijalizovane jedinice policije, koje se bave istragom i gonjenjem
počinilaca⁵. Takođe, postoje i brojne organizacije i institucije koje se bave prevencijom,
edukacijom i zaštitom žrtava ovih krivičnih dela.

21. Računarska sabotaža

Zdravo, ovo je Bing. Računarska sabotaža je vrsta računarskog kriminala koja se sastoji u
uništavanju ili oštećenju računara i drugih uređaja za obradu podataka ili brisanju, menjanju
ili sprečavanju korišćenja informacija u njima¹.

Ovo krivično delo je kažnjivo zatvorom od šest meseci do pet godina u Republici Srbiji².

Računarska sabotaža može biti i sredstvo računarskog terorizma, kada se ciljaju računarski
sistemi od značaja za državne organe, javne službe ili druge subjekte.

Evo još nekih informacija o računarskoj sabotaži:

- Računarska sabotaža može imati različite oblike i metode, kao što su: pravljenje i unošenje
računarskih virusa, crvi, trojanaca, logičkih bombi, ransomwarea, DDoS napadi, hakovanje,
phishing, keylogging, itd.¹²³
- Računarska sabotaža može imati različite motive i ciljeve, kao što su: politički, ideološki,
verski, ekonomski, lični, osvetnički, itd.⁴⁵
- Računarska sabotaža može imati različite posledice i štete, kao što su: gubitak ili krađa
podataka, ometanje ili prekid rada sistema, finansijski gubici, kompromitovanje bezbednosti,
reputacije ili poverenja, itd.

22. Pravljenje i unošenje računarskog virusa

Pravljenje i unošenje računarskog virusa je krivično delo protiv bezbednosti računarskih

podataka, koje se sastoji u tome da neko napravi računarski virus u nameri da ga unese u tuđ
računar ili računarsku mrežu¹. Računarski virus je program koji se samokopira i može da
ošteti ili izmeni druge programe ili podatke na računaru². Ovo krivično delo je kažnjivo
novčanom kaznom ili zatvorom do šest meseci u Republici Srbiji¹.
Ako želite da saznate više o tome kako se pravi i unosi računarski virus, mogu vam dati neke
osnovne informacije, ali ne mogu vam pomoći da to uradite, jer bi to bilo protivno mojim

sigurnosnim uputstvima. 😕

Računarski virus se obično sastoji od dva dela: samokopirajućeg koda koji omogućava
razmnožavanje virusa i korisne informacije koja može biti bezopasna ili opasna². Neki se
sastoje samo od samokopirajućeg koda². Da bi se napravio računarski virus, potrebno je
poznavati programski jezik koji je kompatibilan sa operativnim sistemom na kome se želi
pokrenuti virus. Neki od najčešće korišćenih programskih jezika za pravljenje virusa su C,
C++, Java, Python, Visual Basic, itd.³

Da bi se unio računarski virus u tuđ računar ili računarsku mrežu, potrebno je naći način da se
virus pokrene na ciljanom sistemu. To se može uraditi na različite načine, kao što su:
prikrivanje virusa u drugim programima, datotekama ili dokumentima, slanje virusa putem e-
pošte, društvenih mreža ili drugih komunikacionih kanala, iskorišćavanje ranjivosti u softveru
ili hardveru, fizički pristup računaru ili mreži, itd.⁴

23. Učestvovanje u ratu ili oružanom sukobu u stranoj državi

Učestvovanje u ratu ili oružanom sukobu u stranoj državi je krivično delo koje se kažnjava
zatvorom od šest meseci do pet godina u Republici Srbiji.

Ovo delo se sastoji u tome da neko bez odobrenja nadležnog organa Srbije učestvuje u
oružanim snagama ili paravojnim formacijama u stranoj državi koja je u ratu ili oružanom
sukobu sa drugom državom ili međunarodnom organizacijom². Ovo delo se takođe odnosi na
učešće u oružanim snagama ili paravojnim formacijama koje vrše oružane napade na
stanovništvo, kulturna dobra ili druge civilne objekte.

Ovo krivično delo je uvedeno u Krivični zakonik Srbije 2014. godine, sa ciljem da se spreči
propagandno delovanje i podsticanje drugih lica na učešće u ratnim ili oružanim sukobima u
drugim državama, te uticaj na potencijalne izvršioce navedenih krivičnih dela da ih ubuduće
ne vrše³. Vrednosti koje se ovim putem štite su mir i opšta bezbednost.

Međutim, sudovi u Srbiji se odlučuju za blaže sankcionisanje prestupnika koji su učestvovali

u ratu ili oružanom sukobu u stranoj državi, uglavnom sporazumima o priznanju krivičnog
dela i uslovnim kaznama¹. Do sada nije bilo presuda na zatvorske kazne za ovo krivično delo.
Neki od razloga za ovakvu praksu su nedostatak dokaza, nedovoljna saradnja sa stranim
državama, politički uticaji i senzacionalistički pristup medija koji glorifikuju pojedine
zaraćene strane.

24. Organizovanje učestvovanja u ratu ili oružanom sukobu u stranoj državi

Organizovanje učestvovanja u ratu ili oružanom sukobu u stranoj državi je krivično delo koje
se kažnjava zatvorom od dve do deset godina u Republici Srbiji¹. Ovo delo se odnosi na
vrbovanje, podsticanje, obuku, opremanje ili finansiranje drugih lica za učešće u oružanim
snagama ili paravojnim formacijama u stranoj državi koja je u ratu ili oružanom sukobu sa
drugom državom ili međunarodnom organizacijom². Ovo delo se takođe odnosi na učešće u
oružanim snagama ili paravojnim formacijama koje vrše oružane napade na stanovništvo,
kulturna dobra ili druge civilne objekte².

Ovo krivično delo je uvedeno u Krivični zakonik Srbije 2014. godine, sa ciljem da se spreči
propagandno delovanje i podsticanje drugih lica na učešće u ratnim ili oružanim sukobima u
drugim državama, te uticaj na potencijalne izvršioce navedenih krivičnih dela da ih ubuduće
ne vrše³. Vrednosti koje se ovim putem štite su mir i opšta bezbednost³.

Međutim, sudovi u Srbiji se odlučuju za blaže sankcionisanje prestupnika koji su

organizovali učešće u ratu ili oružanom sukobu u stranoj državi, uglavnom sporazumima o
priznanju krivičnog dela i uslovnim kaznama⁴. Do sada nije bilo presuda na zatvorske kazne
za ovo krivično delo⁴. Neki od razloga za ovakvu praksu su nedostatak dokaza, nedovoljna
saradnja sa stranim državama, politički uticaji i senzacionalistički pristup medija koji
glorifikuju pojedine zaraćene strane.

25. Neovlašćeno pribavljanje i ugrožavanje bezbednosti nuklearnim materijama

Neovlašćeno pribavljanje i ugrožavanje bezbednosti nuklearnim materijama je krivično delo

koje se kažnjava zatvorom od jedne do deset godina u Republici Srbiji.
Ovo delo se sastoji u tome da neko bez ovlašćenja pribavi, poseduje, koristi, prenosi, iznosi,
uvozi, izvozi, skladišti, odbaci ili na drugi način ugrozi bezbednost nuklearnih materijala,
opreme ili postrojenja.
Ovo delo je uvedeno u Krivični zakonik Srbije 2009. godine, sa ciljem da se uskladi sa
međunarodnim standardima i obavezama u oblasti nuklearne bezbednosti i sprečavanja
nuklearnog terorizma. Vrednosti koje se ovim putem štite su mir, opšta bezbednost i zaštita
životne sredine.

Evo još nekih informacija o neovlašćenom pribavljanju i ugrožavanju bezbednosti

nuklearnim materijama:

- Nuklearni materijali su materijali koji sadrže ili mogu da proizvedu nuklearnu energiju, kao
što su uranijum, plutonijum, torijum, itd. Nuklearna oprema je oprema koja se koristi za
proizvodnju, preradu, korišćenje, skladištenje, transport ili odlaganje nuklearnih materijala.
Nuklearna postrojenja su objekti u kojima se vrše navedene aktivnosti sa nuklearnim
materijalima ili opremom.
- Neovlašćeno pribavljanje i ugrožavanje bezbednosti nuklearnim materijama može imati
različite motive i ciljeve, kao što su: terorizam, špijunaža, trgovina, krađa, iznuda, sabotaža,
itd.²³
- Neovlašćeno pribavljanje i ugrožavanje bezbednosti nuklearnim materijama može imati
različite posledice i štete, kao što su: eksplozija, zagađenje, radijacija, bolesti, smrt, panika,
nestabilnost, itd.²³
- Neovlašćeno pribavljanje i ugrožavanje bezbednosti nuklearnim materijama je međunarodni
problem koji zahteva saradnju i koordinaciju država, međunarodnih organizacija i drugih
aktera⁴. Postoje različiti međunarodni sporazumi i inicijative koji se bave ovim pitanjem, kao
što su: Konvencija o fizičkoj zaštiti nuklearnog materijala, Rezolucija Saveta bezbednosti UN
1540, Globalna inicijativa za sprečavanje nuklearnog terorizma, itd.

26. Otmica Vazduhplova, broda i drugog prevoznog sredstva

Otmica vazduhoplova, broda i drugog prevoznog sredstva je krivično delo koje se kažnjava
zatvorom od najmanje godinu dana do najviše deset godina u Republici Srbiji.

Ovo delo se čini kada neko silom ili pretnjom da će upotrebiti silu preuzme kontrolu nad
vazduhoplovom koji se nalazi u letu ili nad brodom u toku plovidbe ili nad drugim javnim
prevoznim sredstvom u toku vožnje.

Ovo delo je uvedeno u Krivični zakonik Srbije 1970. godine, u skladu sa Konvencijom o
suzbijanju nezakonite otmice vazduhoplova zaključena u Hagu iste godine. Vrednosti koje se
ovim putem štite su mir, opšta bezbednost i sloboda kretanja.

Evo još nekih informacija o otmici vazduhoplova, broda i drugog prevoznog sredstva:

-Otmica vazduhoplova, broda i drugog prevoznog sredstva je međunarodni problem koji

zahteva saradnju i koordinaciju država, međunarodnih organizacija i drugih aktera.

Postoje različiti međunarodni sporazumi i inicijative koji se bave ovim pitanjem, kao što su:
Konvencija o suzbijanju nezakonite otmice vazduhoplova, Konvencija o suzbijanju
nezakonitih dela protiv bezbednosti civilnog vazduhoplovstva, Konvencija o suzbijanju
nezakonitih dela protiv bezbednosti pomorskog saobraćaja, itd.
Otmica vazduhoplova, broda i drugog prevoznog sredstva može imati različite motive i
ciljeve, kao što su: terorizam, politički protest, iznuda, otmica talaca, krijumčarenje, itd.

Otmica vazduhoplova, broda i drugog prevoznog sredstva može imati različite posledice i
štete, kao što su: gubitak ili ugrožavanje života, povrede, oštećenje ili uništenje prevoznih
sredstava, prekid ili ometanje saobraćaja, kršenje suvereniteta i međunarodnog prava, itd.

27. Primanje mita

Primanje mita je krivično delo koje se sastoji u tome da službeno lice zahteva ili prima
poklon ili drugu korist za sebe ili drugog da bi izvršilo ili ne izvršilo neku službenu radnju.

Ovo delo je kažnjivo zatvorom od dve do dvanaest godina u Republici Srbiji.

Primanje mita je jedan od oblika korupcije, koja predstavlja zloupotrebu javne vlasti ili
položaja radi sticanja lične koristi. Primanje mita narušava pravnu sigurnost, poverenje
građana i javni interes.

Evo još nekih informacija o primanju mita:

- Primanje mita je jedan od oblika korupcije, koja predstavlja zloupotrebu javne vlasti ili
položaja radi sticanja lične koristi. Primanje mita narušava pravnu sigurnost, poverenje
građana i javni interes.
- Primanje mita se može odnositi na različite vrste službenih lica, kao što su: sudije, tužioci,
policajci, carinici, poreski službenici, lekari, nastavnici, itd.
- Primanje mita se može odnositi na različite vrste službenih radnji, kao što su: donošenje ili
izvršenje odluka, izdavanje dozvola, sertifikata, potvrda, uverenja, izveštaja, itd.
- Primanje mita se može odnositi na različite vrste poklona ili drugih koristi, kao što su:
novac, nakit, putovanja, usluge, popusti, zapošljavanje, itd.

28. Davanje mita

Davanje mita je krivično delo koje se sastoji u tome da neko službenom licu nudi, daje,
obećava ili pruža poklon ili drugu korist za sebe ili drugog da bi službeno lice izvršilo ili ne
izvršilo neku službenu radnju¹.

Ovo delo je kažnjivo zatvorom od šest meseci do pet godina u Republici Srbiji.

Davanje mita je jedan od oblika korupcije, koja predstavlja zloupotrebu javne vlasti ili
položaja radi sticanja lične koristi³. Davanje mita narušava pravnu sigurnost, poverenje
građana i javni interes.

Evo još nekih informacija o davanju mita:

- Davanje mita je jedan od oblika korupcije, koja predstavlja zloupotrebu javne vlasti ili
položaja radi sticanja lične koristi. Davanje mita narušava pravnu sigurnost, poverenje
građana i javni interes.
- Davanje mita se može odnositi na različite vrste službenih lica, kao što su: sudije, tužioci,
policajci, carinici, poreski službenici, lekari, nastavnici, itd.
- Davanje mita se može odnositi na različite vrste službenih radnji, kao što su: donošenje ili
izvršenje odluka, izdavanje dozvola, sertifikata, potvrda, uverenja, izveštaja, itd.
- Davanje mita se može odnositi na različite vrste poklona ili drugih koristi, kao što su:
novac, nakit, putovanja, usluge, popusti, zapošljavanje, itd.

29. Zlostavljanje i mučenje

Zlostavljanje i mučenje je krivično delo koje se sastoji u tome da neko zloupotrebljava svoj
položaj ili autoritet nad drugim licem i nanosi mu bol, patnju, poniženje ili diskriminaciju.

Ovo delo je kažnjivo zatvorom od šest meseci do deset godina u Republici Srbiji.

Zlostavljanje i mučenje je jedan od oblika kršenja ljudskih prava i dostojanstva, koji je

zabranjen međunarodnim konvencijama i deklaracijama. Zlostavljanje i mučenje može imati
različite oblike i metode, kao što su: fizičko, psihičko, seksualno, ekonomsko, versko,
etničko, itd.

30. Neovlašćena proizvodnja, držanje stavljanje u promet opojnih droga.

Neovlašćena proizvodnja, držanje i stavljanje u promet opojnih droga je krivično delo koje se
kažnjava zatvorom od šest meseci do deset godina u Republici Srbiji.

Ovo delo se čini kada neko neovlašćeno proizvodi, prerađuje, prodaje ili nudi na prodaju ili
ko radi prodaje kupuje, drži ili prenosi ili ko posreduje u prodaji ili kupovini ili na drugi način
neovlašćeno stavlja u promet supstance ili preparate koji su proglašeni za opojne droge.

Ovo delo je uvedeno u Krivični zakonik Srbije 2005. godine, u skladu sa međunarodnim
standardima i obavezama u oblasti suzbijanja zloupotrebe i nezakonitog prometa opojnih
droga. Vrednosti koje se ovim putem štite su zdravlje, bezbednost i moral ljudi.

Evo još nekih informacija o neovlašćenoj proizvodnji, držanju i stavljanju u promet opojnih
droga:

- Opojne droge su supstance ili preparati koji izazivaju promene u svesti, raspoloženju,
ponašanju ili psihičkim funkcijama, a koji su pod međunarodnom kontrolom ili su proglašeni
za opojne droge u skladu sa zakonom.

Opojne droge se dele na prirodne (biljnog ili životinjskog porekla) i sintetičke (veštački
proizvedene u laboratorijama)³. Neki od primera opojnih droga su: heroin, kokain, kanabis,
ekstazi, LSD, itd.

- Neovlašćena proizvodnja, držanje i stavljanje u promet opojnih droga je krivično delo koje
se kažnjava zatvorom od šest meseci do deset godina u Republici Srbiji.

Ovo delo se čini kada neko neovlašćeno proizvodi, prerađuje, prodaje ili nudi na prodaju ili
ko radi prodaje kupuje, drži ili prenosi ili ko posreduje u prodaji ili kupovini ili na drugi način
neovlašćeno stavlja u promet supstance ili preparate koji su proglašeni za opojne droge². Ovo
delo je uvedeno u Krivični zakonik Srbije 2005. godine, u skladu sa međunarodnim
standardima i obavezama u oblasti suzbijanja zloupotrebe i nezakonitog prometa opojnih
droga⁵. Vrednosti koje se ovim putem štite su zdravlje, bezbednost i moral ljudi⁵.
- Neovlašćena proizvodnja, držanje i stavljanje u promet opojnih droga je međunarodni
problem koji zahteva saradnju i koordinaciju država, međunarodnih organizacija i drugih
aktera. Postoje različiti međunarodni sporazumi i inicijative koji se bave ovim pitanjem, kao
što su: Jedinstvena konvencija o opojnim drogama, Konvencija o psihotropnim supstancama,
Konvencija protiv nezakonitog prometa opojnih droga i psihotropnih supstanci, itd.