TEORIA PRZECIĄŻENIA I PRZEBUDZENIA

(Urlich, Parson, 1992 | ang. overload and arousal)

obecnie człowiek jest przebodźcowany hałasem, ruchem czy złożonymi obrazami co przytłacza jego zmysły i prowadzi do
pobudzenia psychicznego i fizjologicznego (reakcja wiążąca się ze zwiększonym napędem psychoruchowym, napięciem
emocjonalnym i ograniczeniem kontroli impulsów lub jej brakiem), które wyniszcza organizm. Każde środowisko
przyrodnicze, w którym dominują rośliny zawiera mniej bodźców i jest mniej skomplikowane co powoduje obniżeniem
pobudzenia, a tym samym obniżenie stresu.

TEORIA BIOFILII
(Wilson, 1984)
człowiek jest związany naturalnie z przyrodą i posiada wrodzoną pozytywna reakcje na środowisko naturalne oraz inne żywe
organizmy. Natura, miejsce zagospodarowane z użyciem roślin przez niego zapewnia mu poczucie bezpieczeństwa, spokoju
i sprawia że są doskonałym miejscem dla działań terapeutycznych.

TEORIA REGENERACJI UWAGI

w środowisku zurbanizowanym człowiek dostaje wiele zadań wymagających skupienia, koncentracji uwagi i
wysiłku intelektualnego, które wykorzystują uwagę kierunkową (czyli skupiająca się tylko na danym aspekcie,
elemencie, zadaniu). Ten długotrwały stan prowadzi do zmęczenia organizmu, może być on jednak rozładowany
dzięki uruchomieniu uwagi mimowolnej ( wyzwalana nagle, przez jakąś zmianę w otoczeniu, która powoduje
zwrócenie naszej uwagi w innym kierunku i porusza wybrany narząd zmysły) pobudzana przez fascynację.
Elementy, które pobudzają regeneracyjną fascynacje to np. elementy naturalne takie jak drzewa czy otwarta
przestrzeń, elementy dalekie od czynników zmuszających do skupienia, koncentracji.

CZYM JEST ZIELONA OPIEKA (GREEN CARE) ?

➔ to formy leczenia oparte na naturalnym związku człowieka z przyrodą i wrodzoną pozytywną

reakcją na środowisko przyrodnicze
➔ obejmuje ona działania prozdrowotne, które wykorzystują biotyczne (ożywione np. organizmy żywe)
i abiotyczne (nieożywione np. powietrze woda, gleba, światło, temperatura, minerały i inne związki
chemiczne będące w otoczeniu) elementy środowiska.
➔ jej celem jest ochrona i promocja zdrowego stylu życia w wielu aspektach np. społecznym,
fizycznym czy mentalnym oraz

DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ GREEN CARE :

➔ terapeutyczne - systemy ćwiczeń oddziałujące na procesy instrumentalne, percepcyjne (zmysłowe,

interpretujące) i motoryczne ( czynnościowe, fizyczne)
➔ prozdrowotne - działania ukierunkowane na poprawę lub utrzymanie dobrego stanu zdrowia
➔ opiekuńcze - działania środowiskowe i współpraca instytucji na rzecz osób chorujących psychicznie
➔ edukacyjne - obejmuje szereg działań ukierunkowanych na wypracowanie nowych procedur,
programów edukacyjnych poprzez zajęcia praktyczne, teoretyczne i warsztatowe z udziałem
studentów
➔ socjalne - diagnozowanie sytuacji pacjenta, planu pomocy i wsparcia w zależności od sytuacji
TERAPIE WCHODZĄCE W SKŁAD GREEN CARE:

1. terapia lasem polegająca na wolnych, relaksacyjnych spacerach wśród drzew i odbiorze otoczenia
wszystkimi zmysłami. Chodzi o skupienie uwagi na tym, co dzieje się w lesie, jakie emocje to w
nas wywołuje i jakie sygnały wysyła nam ciało. Leśna terapia obniża ciśnienie, poprawia
odporność, pomaga zredukować stres, a także pomaga rozwinąć i wyostrzy nasze zmysły
2. terapia przyrodnicza w otoczeniu dzikiej natury określana również jako behawioralna opieka
zdrowotna na świeżym powietrzu, to metoda leczenia wykorzystująca wyprawy w dziki teren lub
inne nieznane otoczenie jako sposób rozwiązywania problemów behawioralnych i psychicznych”
ma na celu rozwiązywanie problematycznych zachowań poprzez wspieranie osobistej i społecznej
odpowiedzialności oraz emocjonalny rozwój”.. Pod pojęciem „dzikiego terenu” rozumiemy
środowisko naturalne, w tym środowisko górskie. Terapia dziką przyrodą łagodzi stres, przywraca
koncentrację, zwiększa szczęście i obniża poziom depresji, poprawia poczucie własnej wartości.
Ogólnie poprawia zdrowie psychiczne, emocjonalne i behawioralne rozwija umiejętności zdrowych
strategii radzenia sobie w relacjach międzyludzkich oraz rozwija tożsamości i lepsze relacje
rodzinne
3. rolnictwa dla zdrowia
4. gimnastyka, ćwiczenia w zieleni
5. terapie oparte na kontakcie ze zwierzętami
6. socjalne i terapeutyczne ogrodnictwo
7. gospodarstwa opiekuńcze
8. hortiterapia
9. terenoterapia
10. rolnictwa społeczne

WPŁYW NATURY NA POSZCZEGÓLNE PRZYPADKI:

➔ osoby z demencją przebywające w domach dla seniorów z ogrodami rzadziej upadają i są
spokojniejsze (Mooney i Niell, 1992)
➔ u seniorów z zaburzeniami poznawczymi po zajęciach z ogrodoterapii poprawia się umiejętność
kojarzenia i orientacji przestrzennej, zredukowana jest agresja smutek lęk, poprawia się apetyt
zmniejszają problemy ze snem, pojawia się radość i bezpieczna aktywność fizyczna (Ulrich, 2002)
➔ hortiterapia u osób z demencją poprawia kompetencje psychospołeczne, poznawcze i fizyczne, co
przejawia się m.in. w lepszej koncentracji, większej inicjatywie i sprawniejszym działaniu (Jarott i
Giglotti, 2003)
➔ po przebadaniu osób chorych na Alzheimera mieszkających w pięciu domach, u mieszkańców
trzech domów z ogrodami stwierdzono niższy poziom agresji i przemocy niż u osób mieszkających
w domach bez ogrodów (Mooney i Nicell, 1992)
➔ w badaniu, w którym osobom starszym z domu opieki powierzono dbałość o rośliny doniczkowe -
odnotowano szereg korzyści, a przede wszystkim zwiększoną aktywność, czujność i poprawę
samopoczucia (Bates i Marquit, 2011)
➔ niszczenie i pretensje pacjentów odnośnie obrazów na ścianach dotyczyło tylko obrazów
abstrakcyjnych nie obrazów przedstawiających przyrodę (Ulrich i in, 2004)
➔ w badaniu oceniającym wpływ spacerów w parku i w lesie na poziom stresu i bólu głowy, okazało
się , że aż u 87% badanych nastąpiła redukcja stresu, a u 52% zmniejszył się ból (Hansmann i in
2007)
➔ jeśli rośliny w pomieszczeniu zajmują 2% powierzchni, to wilgotność względna wzrasta o 5% co
powoduje, że pokoje stają się zdrowsze (mniej przeziębień) i bardziej komfortowe (Lohr i in., 1996)
➔ więźniowie odbywający karę w zakładach otoczonych drzewami wykazują niższy poziom agresji
(Rice i Remy,1998)
➔ tereny obsadzone drzewami są nie tylko bezpieczniejsze, mają one większy wpływ na postawy
społeczne i relacje międzyludzkie
➔ badania prowadzone przez Kuo potwierdziły, że przestrzenie pozbawione drzew stają się ,, ziemią
niczyją’’, a w konsekwencji osłabiają relacje społeczne i stają się miejscem działań przestępczych
➔ badacze wykazali, że na terenie osiedli mieszkaniowych bogatych w zieleń rodzice rzadziej
stosują wobec dzieci przemoc fizyczną (Kuo i Sullivan, 2001, 1998)

ELEMENTY SKŁADOWE HORTITERAPII

➔ określona procedura terapeutyczna, koncentrująca się na zajęciach ogrodniczych, a przede
wszystkim uprawie roślin
➔ osoba ze zdiagnozowanym problemem poddana jest terapii
➔ wyznaczony jest cel terapii, który może być zmierzony i oceniony
➔ wykwalifikowany pracownik prowadzący terapię

GRUPY PROGRAMÓW TERAPEUTYCZNYCH

➔ terapeutyczna skoncentrowana na leczeniu chorób psychicznych i fizycznych oraz urazów
powypadkowych
➔ społeczna poprawiająca umiejętności komunikacyjne uczestników, nawiązywanie kontaktów,
umożliwiające włączenie do społeczności
➔ zawodowe podnoszące kwalifikacje, zwiększające możliwości zdobycia zatrudnienia

CZYM JEST CARE FARMING (FARMY)

➔ polega na poszerzeniu oferty gospodarstw o możliwość udziału we wszystkich tradycyjnych
zajęciach wiejskich, często uwzględniając programy terapeutyczne w formie warsztatów terapii
zajęciowej
➔ bywa łączony z agroturystyką w Niemczech, Norwegii, Belgii, Włoszech i Holandii

POZYTYWNY WPŁYW ZIELENI

➔ redukcja stresu
➔ obniżenie ciśnienia
➔ zmniejszona potrzeba środków przeciwbólowych
➔ krótszy czas hospitalizacji
➔ personel bardziej życzliwy

U DZIECI
➔ zwiększona kreatywność
➔ są spokojniejsze (ADHA, NDD)
➔ zmniejszona masa ciała

NDD (Nature Deficit Disorder czyli brak rutynowego kontaktu z naturą) OBJAWY:
➔ otyłość
➔ problemu ze skupieniem
➔ lęk i depresja

NDD to uboczny niepożądany efekt w dobie elektroniki

Louv twierdzi, że wkroczyliśmy w nową erę rozwoju miast, która ogranicza nas i warunkuje nowe sposoby spędzania
wolnego czasu np. na graniu na komputerze co absorbuje zwłaszcza dzieci i wymusza na nich pozostanie w domu co
powoduje otyłość agresywność i niższy poziom intelektualny

KORZYŚCI Z OGRODÓW SZPITALNYCH:

➔ obniżenie kosztów eksploatacyjnych szpitali
➔ zwiększenie liczby pacjentów
➔ duża satysfakcja personelu
➔ zmniejszenie natłoku w budynku szpitalnym pacjentów
➔ zwiększona liczba gości i personelu