CÂU HỎI THẢO LUẬN XÃ HỘI HỌC ĐẠI CƯƠNG

1. Trong 04 hành động xã hội của M.Weber ( theo duy lý -giá trị, duy lý- công
cụ, duy lý - truyền thống, duy cảm - cảm xúc ), Anh/chị thường giải quyết
công việc nghiêng về loại hành động nào? Nêu vài tình huống cụ thể mà
Anh(Chị) đã thực hiện hành động đó để giải quyết vấn đề (trong nhà trường,
gia đình, xã hội....)
2. Trong lý thuyết tương tác biểu trưng của G.Mead để hiểu được ý nghĩa hành
động của cá nhân khác (biểu tượng), chúng ta cần phải nhập vai vào “vai
trò” qua đó có thể hiểu được ý nghĩa phát ngôn, cử chỉ và hành động của
người đó. Đây có thể coi là quá trình quan trọng hình thành nhân cách cá
nhân trong xã hội. Nêu vài tình huống cụ thể mà Anh(Chị) đã thực hiện hành
động đó để giải quyết vấn đề (trong nhà trường, gia đình, xã hội....)
3. Trong lý thuyết trao đổi xã hội của G.Homans khi xem xét tương tác xã hội
đã đưa ra 04 nguyên tắc tương tác giữa các cá nhân như sau:
+ Nếu dạng hành vi được thưởng hay có lợi thì hành vi đó có xu hướng lặp
đi lặp lại.
+ Nếu hành vi được thưởng hay có lợi trong một hoàn cảnh thì cá nhân có
xu thế lặp lại hành vi trong hành cảnh như vậy.
+ Nếu hành vi được thưởng hay có lợi lớn hơn thì cá nhân sẽ sẵn sàng bỏ ra
nhiều chi phí vật chất và tinh thần lớn để đạt được nó.
+ Các nhu cầu cá nhân gần như hoàn toàn thỏa mãn thì họ ít cố gắng hơn
trong việc thỏa mãn chúng.
Nêu vài tình huống cụ thể mà Anh(Chị) đã thực hiện tương tác trên để giải
quyết vấn đề (trong giáo dục, gia đình, xã hội, doanh nghiệp…).

1
 4. Theo E.Durkheim : « Khi giải thích hiện tượng xã hội ta cần phân biệt
nguyên nhân gây ra hiện tượng đó và chức năng mà hiện tượng đó thực hiện… «
Từ góc độ XHH, Anh ( Chị ) cho ví dụ minh họa để phân tích luận điểm trên.
5. Hãy liệt kê cac loại quan hệ xã hội mà hiện nay Anh/chị đang tham gia.
Theo quan điểm Anh (Chị) phải làm sao để có được các quan hệ xã hội tốt đẹp,
tích cực?
6. Có quan niệm cho rằng sự thành công của các cá nhân phần lớn không
phải do tài năng quyết định mà do các tương tác xã hội, quan hệ xã hội… của cá
nhân. Anh/Chị hãy phân tích quan điểm trên và lấy ví dụ minh họa.
7. Anh A và B công tác chung cơ quan. Khi gặp ông C là thủ trưởng cơ
quan. Anh A đon đả, xum xoe, ninh hót, còn anh B chào hỏi với thái độ trân trọng
nhưng bình thường. Anh/Chị hãy lý giải sự khác nhau trong hành động của 2 người
trong tình huống trên.
8. Bà A và B cùng đến UBND Quân X xin giấy phép hoạt động kinh doanh.
++ Sau 10 phút ba A vui vẻ đi ra và nói sẽ mở được cửa hàng lớn trong vài ngày
tới, còn bà B sau 30 phút đi ra buồn bã than thở không biết bao giờ mới xin
được. Một người đàn ông nghe 2 bà nói, ông ta bảo bà B: " Bà làm sao mà so sánh
với bà A được". Anh/chị hãy giải thích câu nói này trong tình huống trên.
9. Anh/Chị hãy cho ví dụ để minh họa để chứng minh mối tương quan giữa
thiết chế giáo dục (hay thiết chế gia đình) với các thiết chế khác trong xã hội.
8. Từ tác động của biến đổi xã hội tới sự bền vững của gia đình Việt Nam, Anh
( Chị ) hãy phân tích và cho ví dụ minh họa hiện tượng trên.
10. Có quan điểm cho rằng thiết chế giáo dục ở Việt Nam hiện nay đang
hoạt động kém hiệu quả. Bằng những ví dụ cụ thể và hiểu biết về khái niệm thiết
chế xã hội, Anh/Chị hãy bình luận quan điểm trên.
11. Từ mối quan hệ giữa vị thế và vai trò xã hội, Anh/chị hãy phân tích và
cho ví dụ minh họa ý nghĩa của kiến thức này trong cuộc sống hàng ngày.
2
 12. Từ lý thuyết về vị thế xã hội ( địa vị xã hội), Anh ( Chị ) hãy so sánh vị
thế, vai trò của nam và nữ trong xã hội Việt Nam.
13. Hãy xác định vị thế và vai trò của anh/chị ở nơi công tác và trong gia
đình. Anh/chị nhận xét gì và vai trò mình đang đảm nhiệm? Yếu tố xã hội nào tác
động đến vị thế và vai trò xã hội của Anh/chị.
14. Bằng những hiểu biết về khái niệm cộng đồng xã hội, hãy chứng minh
và lý giải quan điểm: « Cá nhân bao giờ cũng tồn tại và phát triển trong cộng
đồng, nếu tách khỏi cộng đồng có nghĩa là cá nhân tự hủy diệt mình ».
15. Bằng ví dụ minh họa cụ thể trong thực tiễn, Anh/chị hãy nêu những dạng
bất bình đẳng đang tồn tại trong xã hội Việt Nam hiện nay.
16. Bằng ví dụ minh họa cụ thể trong thực tiễn, Anh/chị hãy phân biệt sự
khác nhau và mối quan hệ giữa phân tầng xã hội và bất bình đẳng xã hội.
17. Chương trình xóa đói - giảm nghèo đang mang lại hiệu quả đáng kể
nhưng khoảng cách giàu nghèo vẫn ngày một rộng ra. Bằng kiến thức về bất bình
đẳng và phân tầng xã hội, Anh ( Chị ) hãy phân tích hiện tượng trên .
18. Theo nghiên cứu gần đây, tỷ lệ nữ sinh trong các trường Đại học hiện
nay chỉ chiếm 30%. Theo Anh/chị con số đó có cho thấy sự bất bình đẳng trong
giáo dục hay không? Nguyên nhân xã hội nào tạo sự chênh lệch đó.
19. Trình bày sự hiểu biết của Anh/Chị về sự phân tầng xã hội trong xã hội
Việt Nam hiện nay.
20. Các yếu tố tác động đến sự phân tầng xã hội và những hệ quả của phân
tầng xã hội lên đời sống của cá nhân.
21. Theo suy nghĩ của anh/chị, anh/chị thuộc giai cấp nào, tầng lớp nào
trong xã hội? Liên hệ đến gia đình, dòng họ của anh /chị và phân tích sự di động
trong gia đình và dòng họ của anh/ chị.
22. Bằng kiến thức về tích chất của quan hệ xã hội, Anh/chị hãy bình luận
câu nói "Nhập gia tùy tục".
3
 23. Bằng kiến thức về tương tác xã hội, anh/chị hãy bình luận câu nói "Đoàn
kết đoàn kết đại đoàn kết, thành công, thành công đại thành công"
24. Quan niệm về chữ hiếu trước kia là khi cha mẹ ốm đau con cái phải hy
sinh tất cả để trực tiếp phụng dưỡng cha mẹ còn ngày nay khi con cái không đủ
thời gian để trực tiếp phụng dưỡng cha mẹ thì có thể thuê mướn người chăm sóc
thay. Đó có phải là sự lệch chuẩn xã hội (đạo đức) hay không? Anh ( Chị ) hãy lý
giải theo quan điểm của mình?
25. Anh ( Chị ) bằng hiểu biết của mình, hãy liệt kê những loại lệch chuẩn
xã hội ở Việt Nam hiện nay? Phân tích ảnh hưởng của những sai lệch đó đối với sự
phát triển xã hội.
26. Trong tác phẩm "Sự phân tầng xã hội và hành vi lệch lạc", John Hevitt
kết luận rằng những người thuộc tầng lớp hạ lưu dễ có hành vi phạm tội các tầng
lớp trung lưu và thượng lưu. Anh chị cho biết ý kiến về nhận định trên. Có tương
quan nào giữa sự phân tầng xã hội, sự nghèo đói và các hành lệch chuẩn trong xã
hội không?
27. Tục ngữ Việt Nam có câu: "Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời".
Có tương quan nào giữa sự phân tầng xã hội, sự nghèo đói và các hành vi lệch
chuẩn trong xã hội không? Anh (Chị) hãy lý giải và phân tích câu tục ngữ trên.
28. Anh/chị hiểu như thế nào về sự tự kiểm soát và tự kiềm chế. Cho ví dụ
minh họa.
29. Kinh tế xã hội phát triển tỷ lệ thuận với sự xuất hiện ngày càng nhiều các
tệ nạn xã hội. Có phải do sự yếu kém của kiểm soát xã hội không hay do nhân tố
xã hội nào khác? Để hạn chế bớt các tệ nạn xã hội thì hình thức kiểm soát xã hội
nào hiệu quả và quan trọng nhất? Anh ( Chị ) hãy trình bày quan điểm của mình?
30. Hai doanh nghiệp, một nơi mọi người đoàn kết, hợp tác chia sẽ mọi
việc trôi chảy, các cá nhân phát huy được năng lực, doanh nghiệp phát triển
tốt, lễ tết nhân viên được có nhiều phúc lợi. Doanh nghiệp kia thì ngược lại,
4
các thành viên đố kị nhau, không chia sẽ, không hợp tác nên khiến công việc
ách tắc, hiệu quả kinh tế thấp, không có quỹ phúc lợi để chia. Bằng kiến thức
về tương tác xã hội, Anh(Chị) hãy phân tích và giải thích hiện tượng trên.
31. Thanh niên đang có xu hướng thích làm việc cho các tổ chức ngoài
nhà nước, đó có phải là thay đổi định hướng giá trị không? Yếu tố nào tác
động đến sự thay đổi đó.
32. Hãy xác định hệ giá trị căn bản của xã hội Việt Nam hiện nay. Đối với
anh/chị những giá trị xã hội nào chi phối, ảnh hưởng đến hành động của anh chị
trong quan hệ với người khác.
33. Sự khác nhau của các tiểu văn hóa trong một nền văn hóa có tạo nên sự
xung đột xã hội không? Và nó có cản trở sự hòa nhập xã hội của các cá nhân hay
không? Lý giải tại sao.
34. Trình bày các môi trường xã hội hóa cá nhân. Đâu là môi trường xã hội
hóa có ảnh hưởng lớn nhất tới mỗi cá nhân.
35. Phi xã hội hóa con người không trở thành con người xã hội, không hội
nhập vào xã hội được. Hãy lí giải quan điểm trên. Đối với anh chị môi trường xã
hội hóa nào ảnh hưởng quan trọng tới việc hình thành nhân cách của bản thân.
36. Khi trình bày về vấn đề xã hội hóa có 2 quan điểm: Quan điểm 1: Đề cao
tính chủ động của cá nhân, quan điểm 2: It đề cao tính chủ động của cá nhân. Phân
tích 2 quan điểm trên.
37. Trong diễn tiến cuộc đời con người quá trình xã hội hóa diễn ra mạnh
nhất ở giai đoạn nào? Tại sao? Anh/chị nêu 3 ví dụ cụ thể mà mình đã thực hiện
trong quá trình xã hội hóa cá nhân?
38.Tục ngữ Việt Nam có câu : "Cha mẹ sinh con trời sinh tính". Từ các giai
đoạn của quá trình xã hội hóa, Anh/chị hãy phân tích câu tục ngữ trên.
39. Sự khác nhau giữa các thế hệ trong gia đình. Anh ( Chị ) hãy lý giải
nguyên nhân của sự khác biệt đó từ góc độ biến đổi xã hội?
5
 40. Bằng những kiến thức xã hội học, Anh Chị hãy phân tích luận điểm sau:
"Cái tôi là sản phẩm của xã hội".
41. Một xã ở nông thôn được đô thị hóa (thành thị trấn, giá đất tăng, dân
giàu có, nhiều ngành nghề mới.....tệ nạn xã hội nhiều....) thì có những loại di động
xã hội nào đang diễn ra? Yếu tố nào tác động đến sự di động xã hội của các cá
nhân ở xã đó?
42. Nêu những biến đổi xã hội đang diễn ra ở Việt Nam? Biến đổi nào có
ảnh hưởng tích cực, biến đổi nào có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của xã
hội Việt Nam?
43. Trong tác phẩm "Đám đông cô đơn" của David Riesman, kết thúc quyển
sách, Riesman viết: “Tư tưởng con người sinh ra tự do và bình đẳng là vừa đúng
và vừa sai: con người sinh ra đã khác nhau; họ đánh mất tự do xã hội và độc lập
cá nhân của mình trong khi tìm cách trở thành giống nhau” (tr.508), cho thấy rằng
mặc dù con người tồn tại dưới dạng “đám đông” (luôn ở xung quanh những người
giống mình), những lựa chọn của họ không hoàn toàn mang tính cá nhân độc lập
mà là sản phẩm của thời thế, vì vậy luôn đi kèm với cảm giác cô đơn và đánh mất
chính mình. Anh/chị hãy bình luận câu nói trên.
44. Các nhà xã hội học khi xem xét sự phát triển của xã hội đã đưa ra một số
lý thuyết để giải thích tại sao sự biến đổi xã hội lại xảy ra và dự đoán những biến
đổi sẽ diễn ra trong tương lại.
Một số cách tiếp cận chủ yếu về sự biến đổi xã hội thường đề cập đến là: a-
Cách tiếp cận theo chu kỳ; b- Những quan điểm tiến hóa; c- Quan điểm xung
đột;c- Những quan điểm hiện đại về biến đổi xã hội. Anh/Chị hãy lựa chọn một
trong số cách tiếp cận trên để chứng minh.
45. Các công trình nghiên cứu XHH ngày nay cho thấy việc xóa bỏ bất bình
đẳng xã hội là việc cực kỳ phức tạp cả vể mặt lý luận lẫn thực tiễn. Anh ( Chị ) hãy
cho ví dụ minh họa để chứng minh.
6
 Danh mục tài liệu tham khảo của học phần
Năm Tên sách, giáo trình, NXB, tên tạp chí/
TT Tên tác giả
XB tên bài báo, văn bản nơi ban hành VB
Giáo trình chính
1 Võ Tá Tri, Vũ Văn 2015 Giáo trình Xã hội học đại NXB Thống kê,
Hùng cương Hà Nội.
2 Khoa Xã hội học - 2016 Giáo trình Xã hội học đại NXB Đại học
Trường Đại học Khoa cương Quốc gia.
học xã hội và nhân văn.
Sách giáo trình, sách tham khảo
3 Phạm Tất Dong, Lê 2008 Xã hội học NXB Đại học
Ngọc Hùng Quốc gia Hà Nội.
4 Phạm Văn Quyết - 2001 Phương pháp nghiên cứu Xã NXB Đại học
Nguyễn Quý Thanh hội học. Quốc gia Hà Nội.
5 Nguyễn Văn Sanh 2008 Giáo trình đại cương về xã hội NXB Tài chính
học
Các website, phần mềm,...
1. www.ios.org.vn (Website của viện xã hội học Việt Nam)