UNIVERSITETI I GJAKOVËS “FEHMI AGANI”

FAKULTETI I MJEKЁSISЁ

DREJTIMI: INFERMIERI

PUNIM DIPLOME
TEMA: ROLI I INFERMIERIT TE INFEKSIONET
INTRAHOSPITALORE

Mentori: Kandidatet:
Prof. Ass. Dr. Haxhi Kamberi Elvedina Morina
Elmira Morina

Gjakovë, 2018

1
DEKLARATË STUDENTORE

Ne Elvedina dhe Elmira Morina deklarojmë se kjo Temë e Diplomës me titull “Roli i
infermierit te infeksionet intrahospitalore’’është punimi jonë origjinal. E gjithë literatura dhe
burimet tjera që i kemi shfrytëzuar gjatë punimit janë të listuara në referenca dhe plotësisht të
cituara.

Në mbështetje të Regullores për studime themelore të Fakultetit të Mjeksisë neni 46 dhe të

vendimit të Këshillit të Fakultetit të Mjeksisë të dates: 02.10.2017 nr.ref. 005/368 deklarojmë
se:

o Pjesa e parë e temes së diplomes duke përshirë hyrjen, infeksionet dhe llojet e saj,
mbikqyrjen e infeksioneve, transmetimin, faktorët e rrezikut dhe infeksionet
nozokomiale më të shpeshta të cilat janë punuar nga unë Elvedina Morina.

o Pjesa e dytë e temes së diplomes përfshinë: Rolin e infermierit tek infeksionet

intrahospitalore, diskutimin dhe përfundimin të cilat janë punuar nga unë Elmira
Morina.

2
PËRMBAJTJA

ABSTRAKTI....………………….……………….…………..………………………..…......5

HYRJE..............……………………………..……………………………….…………..…...6

QËLLIMI DHE OBJEKTIVAT.............................................................................................7

METODOLOGJIA..................................................................................................................8

KAPITULLI 1: INFEKSIONET DHE LLOJET E SAJ……………..……………………9

1.1 Infeksionet…………………….…………………………………………………………...9

1.2 Llojet e infeksioneve………….………………………………………..………………...11

1.3Infeksionet virale…………..……………………………………………………………...11

1.3.1 Infeksionet bakteriale…...………………………………………………………………12

1.3.2 Infeksionet fungale……………………………………………….……………....…….13

1.3.3 Infeksionet spitalore........................................................................................................14

KAPITULLI 2. INFEKSIONET INTRAHOSPITALORE………………………….…..19

2.1 Parimet e kontrollit të infeksioneve spitalore……………………………….....................20

2.2 Njohja e infeksioneve dhe masat që duhet të ndërmerren…………......…………………22

2.3 Transmetimi………............................................................................................................23

2.4 Faktorët e rrezikut për paraqitjen e e infeksioneve intrahospitalore…………...................24

2.5 Infeksionet nozokomiale më të shpeshta ...........................................................................25

2.6 Dezinfektimi dhe Sterilizimi……………………..............................................................29

KAPITULLI 3. ROLI I INFERMIERES TE

INFEKSIONETINTRAHOSPITALORE…........................................................................31

3.1 Roli i stafit infermieror………………………………………………………………...…31

3.2. Rolet e infermierëve në parandalimin e infeksionit intrahospitalor.………….…………33

3.3Mbrojtja e personelit shëndetësor………………………………………………………...33

Rekomandimet…...…….…………………………………………………………………....36

3
Përfundimi……………………………………......................................................................37

Dsikutimet………………………………………...................................................................38

Rezyme………………………………………........................................................................39

Biografia e shkurtër e Kandidateve-CV(Curriculum Vitae)................................................40

LITERATURA DHE REFERENCAT……...………………………..…............................42

4
MIRËNJOHJE

Fillimisht duam të falenderojmë gjithë stafin profesional të profesorëve të drejtimit të

infermierisë të Fakultetit të Mjekёsisё në Universitetin e Gjakovës “Fehmi Agani” për mësimet
gjatë 3 viteve e deri më sot.

Në këtë drejtim dëshirojmë të shprehim falënderimet tona për profesorin tonë udhëheqës,
profesorin e nderuar, Prof. Ass. Dr. Haxhi Kamberi, për ndihmën gjatë përgatitjes së këtij
punimi.

Këtë studim ia dedikojmë familjes tonë, në veçanti prindërve, jo vetëm për mbështetjen e
vazhdueshme morale dhe financiare, por mbi të gjitha për besimin dhe forcën që na kanë
dhënë për të ecur përpara…

5
ABSTRAKTI

Infeksionet intrahospitalore janë ato infeksione të cilat përmbledhin të gjitha llojet e

infeksioneve të fituara nga pacientët gjatë kohës së kujdesjes për ta në një institucion shëndeti,
si dhe ato të fituara nga personeli i kujdesit shëndetësor dhe vizitorët. Infeksionet
intrahospitalore janë mjaft të shprehura dhe kanë incidencë dhe prevalencë të lartë si dhe rrisin
shkallen e morbiditetit dhe mortalitetit. Qëllimi i këtij punimi ishte njohja dhe identifikimi i
infeksioneve spitalore tek të sëmurët dhe punonjësit e shëndetësisë që vijnë si rrjedhojë e
qendrimit në spital. Këtu janë përshkruar metodat më të rëndësishme. Punimi përfshin
informacione rreth infeksioneve intrahospitalore, faktorët që ndikojnë në shfaqjen e
infeksioneve intrahospitalore, infeksionet më të shpeshta intrahospitalore si dhe mundësia për
njohjen dhe kontrollimin e infeksioneve intrahospitalore.

Fjalë kyçe: Infeksion intrahospitalor, Infermier, Parandalim, Sterilizim, Dezinfektim.

6
 1. HYRJE

Fjala infeksion mund të nënkuptojë çdo prezencë të një patogjeni të veçantë por gjithashtu
përdoret shpesh në një kuptim që nënkupton një infeksion klinikisht të dukshëm.

Infeksionet në zhvillim e sipër janë kthyer në një problem të rëndësishëm mbarë botëror.
Problemi i infeksioneve në zhvillim është ilustruar nga shumë shembuj të sëmundjeve ngjitëse
të reja dhe të vjetra që kanë ndikuar në popullatat ose në zonat gjeografike të lokalizuara gjatë
dekadave të fundit.

Infeksioni - Pushtimi dhe shumëzimi i mikroorganizmave të tilla si bakteret, viruset dhe

parazitët që zakonisht nuk janë të pranishëm brenda trupit. Një infeksion mund të mos
shkaktojë simptoma dhe të jetë latent, ose mund të shkaktojë simptoma dhe të jetë klinikisht i
dukshëm. Një infeksion mund të mbetet i lokalizuar, ose mund të përhapet përmes gjakut ose
enëve limfatike. Mikroorganizmat që jetojnë në mënyrë natyrale në trup nuk konsiderohen
infeksione. Për shembull, bakteret që normalisht jetojnë brenda gojës dhe zorrëve nuk janë
infeksione.

Historia e botës është e ndërthurur me ndikimin që kanë sëmundjet infektive në popullatë.

Dëshmia e lisë është gjetur në 3000 mumjet egjiptiane. Pikturat e papyrusit egjiptian
përshkruajnë sëmundje infektive si poliomieliti. Hipokrati shkroi për përhapjen e sëmundjes
nëpërmjet ajrit, ujit dhe vendeve, dhe krijoi një lidhje mes klimës, ditës dhe kushteve të jetesës.
Fracastoro diskutoi teorinë e embrionit në vitet 1500 dhe u propozuan tri rrugë të ngjitjes:
kontakt të drejtpërdrejtë, indirekt dhe infeksion nga një distancë (ajrore). Epidemitë e leprozës,
murtaja, sifilisi, kolera, ethet e verdha, ethet tifoide dhe sëmundjet e tjera infektive ishin të
pranishme.

Shekulli i 20-të solli kimioterapinë dhe antibiotikët tek sëmundjet infektive. Vartësia më e
madhe nga programet e vaksinimit dhe edukimit shëndetësor u bënë aleatë të rëndësishëm në
përpjekjet tona për të ulur rrezikun e sëmundjeve infektive.

Virusi njerëzor i mungesës së imunitetit (HIV) / SIDA, i identifikuar më parë në vitin 1981,
portretizon ndikimin e rëndësishëm që një sëmundje infektive mund të ketë në botë. Aktualisht
HIV / AIDS është shkaku i katërt kryesor i vdekjes në botë dhe mbetet shkaku kryesor i vdekjes
në Afrikë.

7
QËLLIMI DHE OBJEKTIVAT

Qëllimi i këtij punimi ishte njohja dhe identifikimi i infeksioneve spitalore tek të sëmurët dhe
punonjësit e shëndetësisë që vijnë si rrjedhojë e përkujdesjes mjekësore.

Objektivat

 Njohja e infeksioneve intrahospitalore,

 Parimet bazë të kontrollit të infeksioneve,
 Grupet më të rrezikuara dhe
 Roli i infermierit te infeksionet intrahospitalore.

Metodologjia

Metodologjia e përdorur për punimin e kësaj teme të diplomes ishte, rishikim literature. Burimi
kryesor i të dhënave për realizimin e këtij punimi ka qenë bibloteka e Universitetit “Fehmi
Agani” në Gjakovë, dhe burime të ndryshme shkencore lidhur me infeksionet intrahospitalore.

8
 KAPITULLI 1:

1.1 INFEKSIONET DHE LLOJET E SAJ

1.2 Infeksionet

Infeksioni është një gjendje e shkaktuar nga rritja e patogjeneve sëmundje-shkaktues (bakteret,
viruset, kërpudhat) në trup. Këta agjentë infektiv rriten në koloni pushtuese dhe të
shumëzueshme, duke dëmtuar qelizat e trupit në mënyra të ndryshme duke përfshirë mënyrën
e drejtëpërdrejtë, përmes lirimit të toksinave, ose nëpërmjet reaksionit alergjik. 1

Infeksionet simptomatike janë të dukshme dhe klinike, ndërsa një infeksion që është aktiv, por
nuk prodhon simptoma të dukshme mund të quhet i parëndësishëm, i heshtur, nënklinik, ose
okult. Një infeksion që është joaktiv ose i fjetur quhet infeksion latent. Një shembull i një
infeksioni latent bakterial është tuberkulozi latent. Disa infeksione virale mund të jenë latent,
ky fakt herë pas here krijon disa paqartësi ose shkakton disa diskutime të përdorimit. Për të
marrë rreth shqetësimit të përdorimit, është e zakonshme që profesionistët e shëndetësisë të
flasin për kolonizim (në vend të infeksionit) kur ata nënkuptojnë se disa nga patogjenët janë të
pranishëm, por nuk ka asnjë infeksion klinikisht të dukshëm (pa sëmundje).

Shfaqja dhe ashpërsia e sëmundjes që rezulton nga çdo patogjen, varet nga aftësia e atij
patogjeni të dëmtojë mikpritësin si dhe aftësinë e ushtrisë për t'i rezistuar patogjenit.
Megjithatë, sistemi imun mund të shkaktojë dëme në vetë pritësin në një përpjekje për të
kontrolluar infeksionin. Klinikët, për këtë arsye, klasifikojnë mikroorganizmat ose mikrobet
infektive sipas statusit të mbrojtjes pritëse ose si patogjene primare ose si patogjene
oportuniste:

Patogjenët primarë

Patogjenët primarë shkaktojnë sëmundje si pasojë e pranisë ose aktivitetit të tyre brenda një
strehuesi normal dhe të shëndetshëm, dhe virulenca e tyre e brendshme (shkalla e sëmundjes
që shkaktojnë) është pjesërisht një pasojë e domosdoshme e nevojës së tyre për të riprodhuar
dhe përhapur.

1
“Udhërrëfyes për Kontrollin dhe Parandalimin e Infeksioneve Spitalore”, Ministria e Shëndetësisë
së Shqipërisë, Qendra Kombëtare e Cilësisë, Sigurisë dhe Akreditimit të Institucioneve Shëndetësore,
2011, Nr.522.

9
Patogjenët e mundshëm

Patogjenët e mundshëm mund të shkaktojnë një sëmundje infektive me rezistencë në depresion

(imunodeficiencë) ose nëse kanë akses të pazakontë në brendësi të trupit (për shembull,
nëpërmjet traumës). Infeksioni i mundshëm mund të shkaktohet nga mikrobet zakonisht në
kontakt me mikpritësin, siç janë bakteret patogjene ose kërpudhat në traktin gastrointestinal
ose të sipërm të frymëmarrjes dhe ato mund të rezultojnë nga mikrobet e marrura, (si në kolitin
Clostridium difficile) ose nga mjedisi si rezultat i futjes traumatike (si në infeksionet e plagëve
kirurgjikale ose frakturat e përbëra). Një sëmundje oportune kërkon dëmtim të defekteve të
strehuesit, të cilat mund të shfaqen si pasojë e defekteve gjenetike (si sëmundja kronike
granulomatoze), ekspozimi ndaj ilaçeve antimikrobike ose kimikateve imunosupresive (siç
mund të ndodhë pas helmimit ose kimioterapisë së kancerit), ekspozimit ndaj rrezatimit
jonizues ose si rezultat i një sëmundje infektive me veprimtari imunosupresive (si p.sh. me
fruthin, malarien ose sëmundjen e HIV). Patogjenët primarë mund të shkaktojnë sëmundje më
të rëndë me rezistencë depresive sesa do të ndodhte normalisht.

Infeksioni primar kundrejt infeksionit sekondar

Një infeksion primar është infeksioni që praktikisht mund të shihet si, shkaku kryesor i
problemit të tanishëm shëndetësor. Në të kundërt, një infeksion sekondar është një pasojë ose
ndërlikim i një kauze rrënjësore. Për shembull, tuberkulozi pulmonar është shpesh një infeksion
primar, që ndodhë vetëm sepse një traum djegëse ose depërtuese (shkaku i rrënjës) e lejon
hyrjen e pazakontë në indet e thella, atëherë e quajmë një infeksion dytësor. Patogjenët primarë
shpesh shkaktojnë infeksione primare dhe gjithashtu shpesh shkaktojnë infeksione sekondare.
Zakonisht infeksionet oportune janë konsideruar si infeksione sekondare (sepse imuniteti ose
dëmtimi ishte faktori predispozues).

1.3 Llojet e infeksioneve

Infeksionet intrahospitalore më të shpeshta janë; infeksionet e traktit urinar, me rreth 40%, të

traktit respirator, 20%, infeksionet e plagëve kirurgjikale, 15-20% etj.

Bakteret, virusët, kërpudhat, protozoa, parazitët janë lloje të ndryshme të patogjenëve. Ato
ndryshojnë madhësinë, formën, funksionin dhe përmbajtjen gjenetike.

Për shembull, virusët janë më të vogla se bakteret dhe mund të hyjnë në sistemin imunitar dhe
të marrin përsipër qelizat. Megjithatë, bakteret mund të mbijetojnë pa një mikpritës.

10
Trajtimi do të varet nga lloji i patogjenit. Ky artikull do të përqendrohet në llojet më të
zakonshme dhe vdekjeprurëse të infeksionit: bakterial, viral, kërpudhor. 2

1.3.1 Infeksionet virale

Infeksionet virale shkaktohen nga një virus. Mijëra lloje virusesh mendohet të ekzistojnë, por
vetëm 5,000 lloje janë identifikuar. Virusët përmbajnë një pjesë të vogël të kodit gjenetik. Ato
3
janë të mbrojtura nga një shtresë e proteinave dhe yndyrave.

Virusët sulmojnë një mikpritës dhe bashkëngjiten në një qelizë. Ndërsa nëse hyjnë në qelizë,
ato lëshojnë materiale gjenetike. Materiali gjenetik e detyron qelizën të përsëritet dhe virusi
shumëfishohet. Kur qeliza vdes, lëshon viruse të reja, dhe këto vazhdojnë të infektojnë qelizat
e reja. Jo të gjithë virusët shkatërrojnë qelizën e tyre pritëse. Disa prej tyre ndryshojnë
funksionin e qelizës. Në këtë mënyrë, virusët si papillomavirusi i njeriut (HPV) ose virusi
Epstein-Barr (EBV) mund të çojnë në kancer duke i detyruar qelizat të përsëriten në një mënyrë
të pakontrolluar. Ato gjithashtu mund të synojnë grupe të caktuara të moshës, të tilla si foshnjat
ose fëmijët e vegjël. Një virus mund të mbetet i fjetur për një periudhë para se të shumëzohet
përsëri. Personi me virus mund të duket se është gjetur, por mund të sëmuret përsëri kur virusi
të riaktivizohet. Këtu janë disa shembuj të infeksioneve virale; ftohja e zakonshme, e shkaktuar
kryesisht nga rhinovirusi, koronavirusi dhe adenovirusi encefalit dhe meningjiti, të shkaktuara
nga enterovirusët dhe virusët e herpesit lythat dhe infeksionet e lëkurës, të shkaktuara nga
papillomaviruset njerëzor (HPV) dhe herpes simplex virus (HSV) si dhe gastroenteriti i
shkaktuar nga novavavirusi.

Medikamentet antivirale ndihmojnë në disa raste. Ato ose mund ta parandalojnë virusin që të
riprodhojë ose të rrisë sistemin imunitar të mikpritësit.

Antibiotikët nuk janë efektiv kundër viruseve. Përdorimi i antibiotikëve kundër virusit nuk do
të ndalojë virusin dhe rrit rrezikun e rezistencës ndaj antibiotikëve.

2
“Udhërrëfyes për Kontrollin dhe Parandalimin e Infeksioneve Spitalore”, Ministria e Shëndetësisë së
Shqipërisë, Qendra Kombëtare e Cilësisë, Sigurisë dhe Akreditimit të Institucioneve Shëndetësore, 2011,
Nr.522. 11 Traktati i Oksfordit” për mjekësinë - David A. Warrell, Timothy M. Cox, John D. Firth, Edward J. Benz
- kapitulli i 7, faqe 318
3
Traktati i Oksfordit Për Mjekësinë” - David A. Warrell, Timothy M. Cox, John D. Firth, Edward J. Benz - kapitulli
i 7, faqe 319

11
1.3.2 Infeksionet bakteriale

Bakteriet janë mikroorganizmat me një qelizë të njohur si prokariotet.

Bakteriet marrin tre forma kryesore:

Sferike: Këto zakonisht janë më të thjeshta për t'u trajtuar dhe njihen si cocci.

Rod-formë: Këto janë quajtur bacilli.

Spiral: Bakteret e mbështjellura njihen si spiroketa.

Bakteret mund të jetojnë në pothuajse çdo lloj mjedisi, nga nxehtësia ekstreme deri tek ftohja
e shumtë, dhe disa madje mund të mbijetojnë në mbetjet radioaktive.

Ekzistojnë triliona lloje të baktereve, dhe disa nga këto shkaktojnë sëmundje tek njerëzit. Disa
prej tyre jetojnë brenda trupit të njeriut pa shkaktuar dëm, për shembull në bark ose në rrugët
e frymëmarrjes. Disa baktere "të mira" sulmojnë bakteret e" këqija" dhe i ndalojnë ato të
shkaktojnë sëmundje.

Shumica e trajtimit synon të lehtësojë simptomat ndërsa sistemi imunitar lufton virusin pa
ndihmën e mjekësisë. 4

1.3.3 Infeksionet fungale

Fungi riprodhohet duke përhapur spore.

Një kërpudhë është një parazit shpesh shumë qelizor që mund të tretet dhe pastaj të absorbojë
lëndën organike duke përdorur një enzimë.

Ato pothuajse gjithnjë riprodhohen përmes përhapjes së spores me një qelizë, dhe struktura e
një kërpudhe është zakonisht e gjatë dhe cilindrike me filamente të vogla që degëzojnë nga
trupi kryesor.

Ka rreth 51 milion lloje kërpudhash.

4
“Traktati i Cecelit” - Parandalimi dhe kontrolli i infeksioneve nozokomiale - David K. Henderson, Nik Fishman,
kapitulli i 23, faqe 2572

12
Shumë infeksione kërpudhore do të shfaqen në shtresat e sipërme të lëkurës, dhe disa
përparojnë në shtresat më të thella. Sporet fungale mund të qojnë në infeksione sistemike të
kërpudhave, të tilla si në mushkri. Sëmundjet sistemike ndikojnë në të gjithë trupin.

Trupi zakonisht ka një popullsi "bakteresh" të mira që ndihmojnë për të ruajtur ekuilibrin e
mikroorganizmave në zorrë, në gojë, në vaginë dhe në pjesë të tjera të trupit.

Nëse bakteret e mjaftueshme "të mira" janë shkatërruar, për shembull, duke përdorur
antibiotikë, kërpudhat mund të rriten dhe të shkaktojnë probleme shëndetësore në sistemin
imunitar.

Ata që kanë një rrezik më të lartë për të zhvilluar një infeksion kërpudhor përfshijnë njerëz që:
përdorin antibiotikë të fortë për një kohë të gjatë, kanë një sistem imunitar të dobësuar, për
shembull për HIV apo AIDS, diabetin, trajtimin e kimioterapisë dhe ata që kanë pësuar një
transplant, pasi marrin ilaçe për të parandaluar që trupi i tyre të mos pranojë organin e ri.

Shembuj të infeksioneve kërpudhore janë:

- Disa infeksione të syrit,

- Kërpudhat e thonjëve,
- Një skuqje mund të jetë një tregues i një infeksioni kërpudhash të lëkurës.

1.3.4 Infeksionet spitalore

Janë infeksione që nuk janë të pranishme (as në inkubacion) në momentin kur i sëmuri hyn në
spital (shtrohet) por që merren gjatë periudhës së shtrimit.

Infeksioni i fituar në spital (HAI), i njohur edhe si infeksion nozokomial, është një infeksion
që merret në një spital ose në një institucion tjetër të kujdesit shëndetësor. Për të theksuar si
ambientet spitalore ashtu edhe ato jo-spitalore, ndonjëherë është quajtur një infeksion i lidhur
me kujdesin shëndetësor (HAI). Një infeksion i tillë mund të merret në spital, shtëpi pleqsh,
objekt rehabilitimi, klinikë ambulatoriale, ose mjedise të tjera klinike. Infeksioni përhapet tek
pacienti në mjedisin klinik me mjete të ndryshme. Stafi i kujdesit shëndetësor mund të përhapë
infeksionin, përveç pajisjeve të kontaminuara, linjave të krevatit ose përmes ajrit. Infeksioni
mund të vijë nga mjedisi i jashtëm, nga një pacient tjetër i infektuar. Personeli që mund të jetë
i infektuar, ose në disa raste, burimi i infeksionit nuk mund të përcaktohet. Në disa raste,
mikroorganizmi buron nga mikrobiota e lëkurës së pacientit, duke u bërë oportunist pas
operacionit ose procedurave të tjera që komprometojnë pengesën e lëkurës mbrojtëse.

13
Megjithëse pacienti mund të ketë kontraktuar infeksionin nga lëkura e tyre, infeksioni
konsiderohet akoma nozokomial pasi që zhvillohet në mjedisin e kujdesit shëndetësor.

Këto infeksione mund të verifikohen pas 3 ditësh nga shtrimi, por edhe pas largimit të pacientit
nga spitali. 5

Epidemiologjia e infeksioneve spitalore: burimi i infeksionit mund të jetë: ekzogjen ose

endogjen.

Burimi endogjen, përbëhet nga flora rezidente e vet pacientit. Kjo mund të kolonizojë
(pushtojë) rajonet trupore të ndryshme nga ato ku qëndron zakonisht.

Burimi ekzogjen, përbëhet nga mikroorganizmat e transmetuar nga personat (mjekë dhe
infermierë, vizitues, të sëmurë të tjerë). Objekte (pajisje sanitare, ushqime, ujë, ajër, ilaçe,
gjak). Ambienti i pajetë është një serbator për mikrobet patogjene.

Infeksionet më të shpeshta janë:

 Pneumonia nozokomiale
 Infeksionet e lidhura me pajisjet intravaskulare (kanillat)
 Infeksionet e traktit urinar
 Infeksionet postoperative të plagëve kirurgjikale
 Infeksionet tjera nozokomiale (infeksionet virale, infeksionet bakteriale)

Faktorët që japin predispozitë për infeksione spitalore:

- Mosha (fëmijë, të moshuar)

- Imuniteti specifik (pamjaftueshmëri Ab)
- Sëmundje (diabeti, kanceri, hepatiti, djegiet etj.)
- Infeksione të tjera (HIV, gripi, herpesi)
- Etiologjia e infeksioneve spitalore:
- Baktere 95% (70% gram-, 30% gram+)
- Kërpudha 3%
- Virus 1%

5
"Udhërrëfyes për Kontrollin dhe Parandalimi e Infeksioneve Spitalore” Miratuar me Urdher të Ministris së
Shëndetsisë NR.522 DT. 22.12.2011.

14
Bakteret gram pozitive janë:

 S. aureus
 Stafilokokët koagulazë negativë,
 S. Epidermidis
 Difteroidët
 C. Difficile
 Listeria monocytogenes

Masat parandaluese të infeksioneve spitalore

Dezinfektimi i duarve,

Përdorimi i dorëzave, maskave, syzave mbrojtëse, këmishave etj,

Dezinfektimi i sipërfaqeve dhe materialeve.

Epidemiologjia e infeksioneve spitalore

Studimet në të gjithë botën dokumentojnë se infeksionet nozokomiale janë një shkak i madh i
sëmundshmërisë dhe vdekshmërisë (1-13). Një frekuencë e lartë e infeksioneve nozokomiale
janë dëshmi të një cilësie të dobët të ofrimit të shërbimeve shëndetësore. Shumë faktorë
kontribojnë në frekuencën e infeksioneve nozokomiale. Praktikat e kujdesit të pacientit dhe
mjedisi i spitalit mund të lehtësojnë transmetimin e mikroorganizmave në mesin e pacientëve. 6

Mbikqyrja e Infeksioneve Spitalore

Infeksionet spitalore janë një prej përfundimeve anësore (të padëshiruara) më të shpeshta të
hospitalizimit (shtrimit në spital), të cilat shfaqen në rreth 6% deri në 17% të pacientëve
(Huskins me autorë, 1998).
Përqindja e infeksioneve spitalore është një tregues (indikator) kyç i cilësisë dhe sigurisë së
kujdesit shëndetësor. Indikatori i cilësisë është një masë e cila shfrytëzohet për përcaktimin e
shkallës së përmbushjes së një standardi. Matja e shkallës së infeksioneve është një nga
indikatorët e vlerësimit të performancës.
Monitorimi i shkallës së infeksionit është hapi fillestar që duhet ndjekur për të identifikuar
problemet lokale dhe prioritetet dhe për të vlerësuar masat e ndërmarra për parandalim.

6
“Kontrolli i infeksioneve: Parimet themelore dhe edukimi” Lul Raka, Gjyle Mulliqi-Osmani, Muharrem Bajrami,
Arben Vishaj
kapitulli i 4, faqe 45

15
Pikat kyçe në procesin e mbikqyrjes së shkallës së infeksioneve spitalore:

• Mbikqyrja aktive (studime të prevalencës dhe incidencës),

• Mbikqyrja që ka një objektiv të caktuar (p.sh.: e përqendruar tek reparti, etj),
• Mbikqyrësit e mirë trajnuar,
• Metodologjia e standardizuar,
• Mbikqyrja e fokusuar në reparte të caktuara: fokusohet kryesisht në reparte që kanë
rrisk të lartë për infeksione si për shembull reanimacioni, shërbimi kirurgjikal, shërbimi
onkologjik, shërbimi i të sapolindurve, etj.
• Mbikqyrja e fokusuar në një prioritet të caktuar: mbikqyrja që kryhet për një çështje
shqetësuese për institucionin shëndetësor (p.sh.: infeksionet urinare tek pacientët që
mbajnë kateter për një kohë të gjatë).

o Studimet e Prevalencës
Në të gjithë spitalin identifikohen të gjitha infeksionet tek të gjithë pacientët e spitalit
në një kohë të përcaktuar (prevalenca në një moment të caktuar). Zakonisht një ekip
inspektorësh të trajnuar vizitojnë çdo pacient në spital në një ditë të vetme, vëzhgojnë
kartelat mjekësore, intervistojnë stafin mjekësor për të identifikuar pacientët e infektuar
dhe për të mbledhur të dhëna rreth faktorëve të rriskut. Përfundimi i matur është shkalla
e prevalencës. Shkalla e prevalencës varet nga koha e qëndrimit të pacientit në spital
(pacientët e infektuar qëndrojnë më gjatë në spital dhe kjo dërgon në një mbivlerësim
të rriskut që ka pacienti për tu infektuar) dhe kohëzgjatjes së infeksionit.
Hulumtimi i prevalencës së përgjithshme të infeksioneve spitalore në QKUK tregon
shifrën prej 17.4%. Prevalenca e infeksioneve në njësinë e kujdesit intenziv qendror të
QKUK-së ishte 68.7%, prej të cilave 80% ishin me pneumoni ventilatore. 7

7
Higjena e Duarve në kujdesin shëndetësor. Autorë; Lul Raka, Didier Pittet, Benedetta Allegranzi, Gertie van
Knippenberg-Gordebeke.

16
 o Studimet e Incidencës
Identifikimi i infeksioneve të reja (mbikqyrja e incidencës) kërkon monitorim të të
gjithë pacientëve brenda një popullate të caktuar, për një periudhë kohore të caktuar.
Pacientët ndiqen gjatë qëndrimit në spital dhe në disa raste edhe pas daljes nga spitali.
Kjo lloj mbikqyrje është më e dobishme përsa i përket indetifikimit të diferencave në
shkallën e infeksioneve, ndjekjes së trendit, lidhjes midis infeksioneve dhe faktorëve të
tyre të riskut dhe përsa i përket krahasimeve brenda spitalit dhe midis reparteve. Por
mbikqyrja e incidencës kërkon më shumë punë, kohë dhe është më e kushtueshme se
mbikqyrja e prevalencës. Për këtë arsye përdoret më shumë për shërbime të caktuara
që kanë një rrisk të lartë, për shembull në reanimacion, përdoret për periudha kohore të
shkurta, gjatë të cilës fokusohet në specialitete dhe infeksione të caktuara (p.sh; 3 muaj
në kirurgji).

Masat e kontrollit dhe Hapat e mëtejshëm

Qëllimi është:
 Të kontrollohet shpërndarja duke ndërprerë vazhdimin e transmetimit të
infeksionit,
 Parandalimi i zhvillimit të infeksioneve të ngjashme në të ardhmen,
 Përzgjedhja e masave të kontrollit bëhet duke u bazuar në rezultatet e analizave
fillestare duke u konsultuar me profesionistët e duhur (stafi kontrollit të
infeksioneve, epidemiologët, klinicistët, mikrobiologët, stafin infermieror).
 Gjithashtu është e rëndësishme vendosja e një sistemi mbikqyrës në pavijonet
me rrisk të lartë.

E një nga llojet tjera të infeksioneve është Infeksioni intrahospitalor, modalitet për të cilin do
të zgjerohemi në vazhdimësi të punimit.

17
 KAPITULLI 2.

INFEKSIONET INTRAHOSPITALORE

Infeksione intrahospitalore, quajmë ato infeksione të marra në spital, të lidhura me disa

mikroorganizma klinikisht ose mikrobiologjikisht të njohura që shfaqen:

- ose te pacienti pas pranimit të tij në spital si pasojë e kujdesit shëndetësor që ai ka

marrë,
- ose trajtimit të tij në ambulancë,
- ose te personeli spitalor gjatë praktikës së aktivitetit të tij.

Infeksioni intrahospitalor:

 Merret në një qendër shëndeti (spital, ambulancë, shtëpi të moshuarish etj),

 Shfaqet pas 48h të pranimit,
 Ka munguar, nuk ka qenë prezent në momentin e pranimit as në periudhën e
inkubacionit,
 Mund të jetë pacient, ose personel,
 Shfaqet pas 30 ditëve në infeksionet në njësin operatore (1 vit për implantimet e trupave
të huaj),
 shfaqet pas shumë vitesh (Sëmundja Creutzfeldt-Jacob).

Dallimi me infeksionet e zakonshme:

• Shafqja e simptomes së parë në momentin e pranimit është deri në 24 orë

• Adaptimi i periudhës së inkubimit përcaktohet.

Çfarë është infeksioni i marrë nga Spitali (HAI)?

HAI (Health Action International), ose i njohur zakonisht si infeksion nozokomial, është
infeksioni i marrë nga spitali nga një pacient i cili është pranuar për arsye të tjera. Në
mënyrë që një infeksion të konsiderohet si nozokomial, duhet të ketë ndodhur për më shumë
se 48 orë pas pranimit të pacientit. Ky infeksion shkaktohet nga mikroorganizmat (bakteret,
virusët ose parazitët) që vijnë nga mjedisi spitalor, pajisjet e kontaminuara, stafi ose
pacientët e tjerë. Raportuar nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH), llojet më të

18
 zakonshme të HAI janë; infeksionet e traktit urinar, traktit respirator dhe infeksionet e
plagëve kirurgjikale (2002). 8

Theksojmë përsëri që një infeksion quhet nozokomial në qoftë se ai shfaqet mbas 48h të
pranimit dhe nuk ka qenë prezent në momentin e pranimit. Ky kriter është i aplikueshëm për
të gjitha infeksionet papërjashtim (anginë, grip etj). Rivijmë dhe një herë te përkufizimi,
infeksioni nozokomial mund të preki pacientin, por dhe personelin gjithashtu. Për personelin
ekziston nje rrisk potencial i aksidenteve nga ekspozimi i tyre me gjakun, si dhe infeksionet
përmes ajrit. (HIV, hepatiti B dhe C). Reanimacioni është një shërbim hiperteknik dhe
personeli duhet të jetë shumë vigjilent gjatë ushtrimit të aktivitetit të përditshëm, ndërkohë
kujdes maksimal duhet treguar në momentin e hyrjes në urgjencë, ku veprimet, manipulimet e
çdo gjë tjetër duhet të jenë të shpejta. Këtu sjell rastin e një infermiere e cila ishte tepër e
kujdesshme në rutinen e përditshme, por deklaron që në urgjencë “nuk gjente kohë të vendoste
dorëzat”.
Pasojat nga infeksionet nozokomiale

 Komplikimi shërimit
 Vuajtja shtesë
 Kostoja e shërimit
 Qëndrimi zgjatur në spital
 Terapia
 Operacionet kirurgjike shtesë
 Vdekja

2.1 Parimet e kontrollit të infeksioneve spitalore

Qëllimi kryesor i kontrollit të infeksionit spitalor është të parandalojë infeksionin

nozokomial. Së pari, infeksionet e fituara në spital duhet të identifikohen nga studimet
klinke dhe nga ato epidemiologjike. Organizmat invazive multirezistente, të tilla si MRSA,-
ja, shpesh kërkojnë masa të kontrollit të infeksionit për të parandaluar përhapjen e tyre dhe
për të minimizuar kështu përdorimin e antibiotikëve të kushtueshëm ndonjëherë toksikë, të
cilat janë të nevojshme për profilaksinë dhe për trajtimin e tyre.Transmetimi i pacientëve
të kolonizuar në një dhomë të vetme ose në një pavijon të izoluar është një mënyrë fizike e
parandalimit të përhapjes së infeksionit. Pacientët e infektuar me të njëjtin mikroorganizëm

8
“Traktati i cecelit” – David K. Henderson, Nik Fishman, Kapitulli i 23, faqe 2124

19
 mund të grupohen së bashku dhe për ata të kujdeset një grup infermierësh, të papërfshirë
në pacientët e infektuar. Është e rëndësishme që informacioni rreth infeksioneve endemike
të grumbullohet në mënyrë sistematike, të analizohet të shpërndahet dhe të diskutohet, në
mënyrë që të mund të përmirësohen strategjitë e parandalimit.

Zingjiri i bartjes së infeksioneve

Burimi i infeksionit Rrugët e përhapjes Porta hyrëse

së sëmundjes Dispozicioni
 Aerogjene  Sistemi respirator
 Personi i
sëmurë  Alimentare  Sistemi digjestiv

 Bacilbartësi  Kontakti direkt  Lëkura dhe

 Shtazët e apo indirekt
mukozat
sëmura  Përmes
Virulenca dhe
insekteve  Organet gjenitale sasia e
mikroorganizmave

Pengimi i infeksioneve intrahospitalore-profilaksa

• Mbajtja e kushteve higjenike,

• Zbulimi i hershëm dhe pengimi i hyrjes së sëmundjes ngjitëse në institucionet
shëndetësore stacionare,
• Dezinfektimi dhe sterilizimi profilaktik,
• Marrja e anamnezës nga secili pacient i ri duke bërë kontrollimin e lëkurës, mukozave,
fytit, hundës dhe veshit dhe duke i marrë mostrat për analiza mikrobiologjike,
• Të përcillen dhe mbikqyren vizitat që u bëhen të sëmurëve, në disa reparte.

20
 • Largimi në mënyrë të sigurtë i mbeturinave nga repartet. 9

2.2 Njohja e infeksioneve dhe masat që duhet të ndërmerren

 Njohja e infeksioneve spitalore duhet të mbështetet në programin e hartuar nga njësia

për kontrollin dhe parandalimin e infeksioneve spitalore që kërkon një program të
integruar monitorimi në të cilin përfshihen këto komponente kyçe:
 Kufizimi i transmetimit të organizmave mikrobike ndërmjet pacientëve duke ju
kushtuar rëndësi kujdesit të larjes adekuate të duarve, përdorimit të dorëzave dhe
metodave të duhura aseptike, strategjive izoluese, metodave të sterilizimit dhe
dezinfektimit dhe higjienës së rrobave.
 Kontrolli i faktorëve ambiental rriskantë për infeksion: mbrojtje të pacientëve me
përdorimin e duhur të profilaksisë antimikrobiale, ushqyerjes së përshtatshme dhe
vaksinimit.
 Kufizim të rriskut për infeksione endogjene me anë të minimizimit të procedurave
invazive dhe përdorimit të duhur të antimikrobialëve.
 Mbikqyrje, identifikimi i infeksioneve dhe kontrolli i shpërthimeve epidemike.

Parandalimi i infeksioneve në anëtarët e stafit.

 Shtimi i stafit që kujdeset për pacientët dhe vazhdimi i edukimit të tyre.

 Kontrolli i infeksioneve është një përgjegjësi e të gjithë personelit shëndetësor-doktorë,
infermier, terapistë, farmacistë, etj…

Kontrolli i infeksioneve

1. Direktivat për të kontrolluar infeksionin.

2. Instrumentat që mund të bartin mirkoorganizmat fillimisht duhet të
dekontaminohen duke i futur në një solucion dezinfektant menjëherë pas
përdorimit.

9
“Udhërrëfyes për Kontrollin dhe Parandalimin e Infeksioneve Spitalore”, Ministria e Shëndetësisë së
Shqipërisë, Qendra Kombëtare e Cilësisë, Sigurisë dhe Akreditimit të Institucioneve Shëndetësore,
2011, Nr.522.

21
 3. Sipërfaqet që mund të jenë të kontaminuara nga lëngjet organike duhen pastruar
para se të fillojnë punën me to.
4. Të gjitha materialet, instrumentet duhet larë me ujë dhe sapun, përpara çdo
trajtimi tjetër.
5. Në qoftëse është e mundur të gjitha instrumentet të sterilizohen.
6. Në qoftëse sterilizimi nuk arrihet instrumetet që kanë prekur lëkurën ose
mukozat mund të dezinfektohen me anë të një procedure të cilësis së lartë.
7. Kur ke mundësi puno me material për një përdorim.

Kush i mbikqyrë infeksionet spitalore?

 Mjeku
 Infermierja

Kjo mund të bëhet në vizitat në mënyrë sistematike.

Zingjiri i infeksionit

Burimi: Pacienti, Stafi, Ambienti, Paisja, Vizitorët.

Kontakti direkt dhe indirekt

Origjina e infeksioneve intrahospitalore:

a) Endogjene
-Mikroorganizmat e florës normale që pacienti i sjellë në spital,
b) Ekzogjene
-Mikrorganizmat nga mjedisi jashtë spitalit që sillen nga personeli mjekësor, pacientët,
vizitorët, rrethina e spitalit.

2.3 Transmetimi

Kjo është hallka më e dobët e zinxhirit të transmetimit. Shumica e përpjekjeve për të

parandaluar përhapjen e infeksionit përqëndrohen në eleminimin e mënyrës së transmetimit.

Mikroorganizmat transmetohen në mënyra të ndryshme në ambientet e spitalit, dhe të njëjtat

mikroorganizma mund të transmetohen në më shumë se një mënyrë. Ka pesë rrugë kryesore të
transmetimit: me kontakt, me spërkla, nëpërmjet ajrit, vektorëve, dhe nëpërmjet artikujve të
përdorimit të gjerë si: ushqimi, uji, barnat, mjekimet, etj.

22
Porta e hyrjes

Porta e hyrjes mund të mendohet si një vrimë në lëkurë që lejon mikrobet të hyjnë në trup dhe
të shkaktojnë sëmundje. Patogjenët nuk mund të shkaktojnë sëmundje nëse nuk hyjnë në trupin
tonë. Shembuj të portave të hyrjes përfshijnë:
* Goja, hunda dhe sytë
* Hapje të tjera anatomike
* Çarje në lëkurë (prerje, rash)
* Plagët kirurgjikale
* Vendet intravenoze
* Hapjet anatomike që kanë intubime (janë më të prekura se ato që nuk kanë) 10

Rrugët e infeksioneve

a) Kontakti direkt dhe indirekt

b) Aerogjene

c) Mjetet e transportit

d) Vektori dhe ushqimi

2.4 Faktorët e rrezikur për paraqitjen e infeksioneve intrahospitalore

Pacientët me imunitet të dobësuar (sëmundja ose kimioterapia),

Kohëzgjatja e qëndrimit spitalor,

Terapia Antibiotike (<10 ditë),

Prania e mikroorganizmave multirezistentë në mjedisin spitalor me mundësi të këmbimit të

rezistencës gjenetike.

Faktorët e rrezikut; Paisjet që mund të japin më shumë infeksione spitalore

Tubi Endotraheal, kateterët, ventilatorët, tubat, infuzioni, injeksionet etj.

10
"Udhërrëfyes për Kontrollin dhe Parandalimi e Infeksioneve Spitalore” Miratuar me Urdher
të Ministris së Shëndetsisë NR.522 DT. 22.12.2011.

23
Kush infektohet?

Pacienti, personeli mjekësor, (mjeku, infermierët, laboratorantët) personeli jo medicional

(pastrues, ushqimi etj), vizitorët, studentët.

Frekuenca shpeshtësia e infeksioneve intrahospitalore

Tek pacientët e hospitalizuar 5-10%

Në repartet e kujdesit intenziv 15-20%

Shfaqjen e infeksioneve intrahospitalore e ndihmojnë:

1. Moszbatimi i regjimit higjenik

2. Përdorimi joracional i antibiotikëve
3. Aparatura dhe pajisja që vështirë dezinfektohet dhe sterilizohet
4. Përdorimi i infuzioneve, transfuzionit, derivateve të gjakut, transplantimi i organeve
etj.

Infeksionet intrahospitalore manifestohen me:

- Zgjatjen e shërimit,
- Ngarkesën e kuadrit dhe paisjeve në spital,
- Shtohen shpenzimet për mjekim,
- Mund të shkaktohen dëmtime kronike dhe
- Invaliditeti i të sëmurëve në spital. 11

2.5 Infeksionet Nozokomiale më të shpeshta

Infeksionet nozokomiale më të shpeshta janë:

o infeksionet e traktit urinar,

o infeksionet e plagëve kirurgjikale,
o pneumonia dhe infeksionet me rrugë vaskulare.

Udhërrëfyes për Kontrollin dhe Parandalimin e Infeksioneve Spitalore”, Ministria e Shëndetësisë së

11

Shqipërisë, Qendra Kombëtare e Cilësisë, Sigurisë dhe Akreditimit të Institucioneve Shëndetësore, 2011,
Nr.522.

24
Secila nga këto është e lidhur me një procedurë mjekësore invazive. Për të minimizuar këto
infeksione duhen zbatuar praktika specifike, të rishikuara, përditësuara dhe monitoruara
sistematikisht për përshtatshmërinë e tyre.

Infeksionet e traktit urinar

Shumica e infeksioneve të traktit urinar tek të sëmurët e hospitalizuar është rrjedhojë e

përdorimit të pajisjeve drenuese të urinës, siç janë kateterët urinarë. Në kushte normale, flora
bakteriore uretrale, e cila tenton të migrojë në drejtim të fshikzës urinare, vazhdimisht
shpërlahet gjatë urinimit. Nëse është vënë kateteri, atëherë ky mekanizëm mbrojtës mungon
dhe flora perineale dhe uretrale (zakonisht mikroorganizmat aerobe nga zorrët) mund të
mbërrijnë në fshikëzën urinare nëpërmjet shtresës së lëngut që ndodhet ndërmjet murit të
jashtëm të kateterit dhe mukozës së uretrës. Për këtë arsye, kolonizimi i fshikëzës urinare është
pothuajse i pashmangshëm, nëse kateteri qëndron për një kohë të gjatë. Përveç kësaj, infeksioni
i fshikzës urinare mund të shkaktohet edhe nga refluksi i baktereve që kanë origjinë nga urina
e kontaminuar në qeskën drenuese. Hulumtimet e shumta kanë dëshmuar qartë se përdorimi i
sistemeve të mbyllura të drenazhit e redukton dukshëm kontaminimin e urinës dhe njëkohësisht
edhe përqindjen e infeksioneve. Prandaj kateterët duhen përdorur në minimum apo evituar fare.
Institucionet shëndetësore që përdorin kateter, infeksionet e aparatit urinar mund të jenë
infeksionet më të shpeshta nozokomiale. Shumica e të sëmurëve të kateterizuar do të kenë
bakteriouri asimptomatike apo infeksione të lehta, të cilat largohen me heqjen e kateterit.
Kurse, tek disa të sëmurë të tjerë mund të zhvillohen infeksione të rënda që shkaktojnë
pielonefrit, sepsis dhe vdekje. Përveç kësaj, infeksionet e traktit urinar shkaktojnë kohëzgjatjen
e hospitalizimit dhe rrisin shpenzimet e mjekimit për shkak të nevojës për procedurat
plotësuese diagnostike dhe antibiotike-terapeutike. Për fat të mirë, pjesa dërmuese e
infeksioneve urinare parandalohen lehtë përmes reduktimit të kateterizimit urinar të
panevojshëm apo në kohëzgjatje joadekuate si dhe përdorimit të sistemeve të mbyllura
drenuese dhe teknikave standarde aseptike. 12

12
“Traktati i Oksfordit” për mjekësinë - David A. Warrell, Timothy M. Cox, John D. Firth, Edward J. Benz -
kapitulli i 7, faqe 318

25
Infeksioni i plagës kirurgjikale

Shkaktari kryesor i rriskut është shkalla e kontaminimit të plagës gjatë operacionit. Infeksionet
mund të jenë “Të pastra (për shembull, herniorafia), të jenë me kontaminim të pastër’’ (për
shembull apendiktektomia, e cila kërkon incizon. Infeksionet e plagës paraqiten me simptoma
dhe me shenja lokale, me veçori të përgjithshme të infeksionit, të tilla si temperatura, ethet.
Parandalimi kryhet nëpërmjet teknikës kirurgjikale me asepsi të rreptë.

Për parandalimin e infeksioneve të plagës operatore duhet:

- Të zbatohet teknika e duhur kirurgjikale,

- Të zbatohen rregullat e duhura të higjenës së sallës operatore dhe
- Të marrë pjesë personeli mjekësor brenda të gjitha rregullave të përcaktuara të higjenës
dhe me uniformën e përcaktuar të sallës,
- Të përdoren pajisje sterile, të bëhet përgatitja e duhur para operatore,
- Të bëhet përgatitja e duhur e pacientit,
- Përdorim i terapisë parandaluese antimikrobike dhe të
- Zbatohet programi i mbikqyrjes së plagës operatore.

Parandalimi i infeksioneve të traktit të poshtëm respirator

Refleksi i kollitjes, mukoza e shëndoshë respiratore me epitel ciliar, sekretet antimikrobike,

fagocitoza dhe mekanizmat e tjerë lokal të imunitetit, në mënyrë efikase e parandalojnë
depërtimin e mikroorganizmave në traktin e poshtëm respirator. Prandaj në kushte normale
pjesa e poshtme e traktit respirator është sterile.

Pneumonia pas-operative është ndërlikim i shpeshtë kirurgjik, që zakonisht haset tek të sëmurët
që nuk mund të kolliten apo s’mund të marrin frymë thellë për shkak të dhembjes. Tek këta të
sëmurë infeksioni shkaktohet nga mikroorganizmat e zakonshëm patogjenë të traktit respirator.

Pneumonia ventilatore është një infeksion i rëndë, që haset në njësitë e kujdesit intensiv tek të
sëmurët e intubuar dhe të ventiluar. Më shpesh shkaktohet nga mikroorganizmat oportun
patogjenë që janë rezistentë ndaj antibiotikëve. Tek ky grup i të sëmurëve dëmtimi mekanik

26
apo kimik i epitelit ciliar e dëmton zhvendosjen normale të mukusit dhe të mikroorganizmave
nga rrugët e poshtme respiratore. 13

Reduktimi i PH gastrik si pasojë e veprimit të agjentëve që bllokojnë receptorët H-shoqërohet

me kolonizimin e traktit të sipërm gastro-intestinal dhe orofaringut nga bacilet gram negative
aerobe që janë me origjinë nga flora bakteriale e zorrëve të të sëmurit. Këta mikroorganizma
pastaj mund të kalojnë në traktin e poshtëm respirator dhe të shkaktojnë infeksion. Të sëmurët
e atakuar zakonisht kanë qëndruar për kohë të gjatë në spital dhe kanë marrë terapi me
antibiotikë.

Prandaj, ndodh kolonizimi apo infektimi me mikroorganizma patogjenë oportun që janë

multirezistent ndaj antibiotikëve. Këta mikroorganizma mund të hyjnë në traktin respirator
përmes pajisjeve të kontaminuara ose duarve të personelit, por shpesh këta organizma së pari
kanë kolonizuar zorrët e të sëmurit.

Infeksionet e lidhura me pajisjet intravaskulare

Rezultati më i rëndësishmëm i infeksionit të lidhur me paisjet intravaskulare është bakteremia,

me incidencë që ndryshon nga rreth 0.04 për qind për linjat venoze subkutane, në rreth 0.2%
për kanjulën intravenoze periferike, dhe pothuajse 10% për katetrat venoz qendror në dializë.
Kohëzgjatja e kanjulimit intravaskular është faktori më i madh i rriskut. Zakonisht bakteret
arrijnë të futen në gjak nëpërmjet përhapjes së drejtpërdrejtë nga sipërfaqja e lëkurës nëpër
tunelin e kateterit subkutan, në majen e tij në enën e gjakut.

Rekomandimet për parandalimin e infeksioneve vaskulare tek pacientët me kateter

vaskular ndahen në katër kategori:

A. Edukimi i Pacientëve dhe Personelit Shëndetësor

B. Asepsia e Përgjithshme
C. Kujdesi për Vendosjen e Kateterit
D. Principet Kryesore për Menaxhimin e Kateterit.

“Mjekësia e kujdesit intensive”, Irëin Richard.S. Rippe James .M

13

27
Masat e parandalimit për familjarët që përkujdesen për të sëmurin:

Rëndësi të madhe ka edhe edukimi i familjarëve dhe për këtë duhet të punojë personeli
shëndetësor në drejtim të mbajtjes së higjenës personale te të sëmurit.

Parandalimi i infeksioneve post-operatore të plagëve

Infeksionet postoperatore të plagëve vonojnë në mjekimin e të sëmurit, zgjasin kohën e

qëndrimit në spital dhe shoqërohen me rritje të shkallës së sëmundshmërisë dhe të
vdekshmërisë. Kontribut këtu jep mbikqyrja aktive e infeksioneve të plagëve dhe raportimet e
rregullta të rezultateve tek mjeku kirurg.

Në një plagë operatore ka drena te cilët mundësojnë hyrjen e baktereve në plagë dhe kështu
shkaktojnë rritjen e përqindjes së infeksioneve spitalore të plagëve. Për këtë arsye preferohet
të bëhet sistemi i mbyllur i drenazhimit të plagëve.

Infeksionet e tjera nozokomiale

Këto përfshijnë infeksionet virale, si për shembull variçela-zoster, Hepatiti C, Hepatiti B dhe
rotavirusët, infeksionet bakteriale si për shembull tuberkulozi dhe legjioneloza, si dhe
infeksionet fungale.

2.6 Dezinfektimi dhe Sterilizimi

Dezinfektimi

Dezinfektimi është proces i zvogëlimit të numrit të mikroorganizmave patogjenë, por jo edhe

i sporeve të baktereve, nga objektet e ndryshme apo nga lëkura, deri në atë shkallë që nuk e
dëmton shëndetin. Dezinfektimi largon mikroorganizmat pa sterilizim të plotë për të ulur
kështu transmetimin e mikroorganizmave ndërmjet pacientëve.

Teknika e dezinfektimit duhet:

• Të plotësojë kriteret për të vrarë mikroorganizmat

• Të ketë efekt detergjent
• Të veprojë në mënyrë të pavarur nga numri i baktereve të pranishme, fortësia e ujit, dhe
prania e sapunit dhe proteinave (të cilat frenojnë disa dezinfektantë).

28
Sterilizimi

Sterilizimi është procedurë e shkatërrimit të të gjithë mikroorganizmave të gjallë, përfshirë

edhe sporet e baktereve. 14Përzgjedhja e metodës së dekontaminimit varet nga disa faktorë, siç
janë: lloji i materialit të objektit që dekontaminohet, numri dhe lloji i mikroorganizmave të
përfshirë dhe shkalla e rrezikut të infeksionit për të sëmurin dhe personelin mjekësor.

Metodat e sterilizimit

Metodat e sterilizimit janë: sterilizimi me avull nën presion të lartë (autokllav), me nxehtësi të
thatë, me gaz të etilen oksidit, me avull nën presion të ulët dhe me forma aldehid.

14
Kontrolli i infeksioneve: Parimet themelore dhe edukimi” Lul Raka, Gjyle Mulliqi-Osmani, Muharrem Bajrami,
Arben Vishaj.

29
 KAPITULLI 3.

ROLI I INFERMIERIT TEK INFEKSIONET INTRAHOSPITALORE

3.1 Roli i stafit infermieror

Detyra e stafit infermieror është të implementojë të gjitha praktikat që duhen ndjekur gjatë
kujdesit për pacientin në mënyrë që të parandalohen infeksionet spitalore.

Kryeinfermieri ka për detyrë të:

• Marrë pjesë në njësinë e parandalimit të infeksioneve spitalore.

• Të përmirësojë teknikat infermierore, të cilat më pas aprovohen nga njësitë për parandalimin
e infeksioneve.

• Të jetë pjesë e programeve trajnuese për infermierët e spitalit.

• Të mbikqyrë implementimin e masave të duhura për parandalimin e infeksioneve spitalore

në fusha të specializuara, si p.sh.: në sallën e operacionit, në reanimacion, në repartin e të
sapolindurve.

• Të monitoroj sa ndiqen praktikat e miratuara nga infermierët.

- Rolet dhe Funksionet e Infermierit

Një infermier\e ka një numër rolesh që ai ose ajo kryen, shpesh në të njëjtën kohë, varësisht
nga nevojat e pacientit. Me të gjitha ndryshimet në kujdesin shëndetësor gjatë dekadave të
fundit, ky rol është zgjeruar edhe më shumë. Le të shqyrtojmë disa nga këto role. 15

- Kujdestari

Si një kujdestar, një infermiere kujdeset për pacientët në një mjedis të ndryshëm. Kjo përfshin
nevojat fizike, të cilat mund të shkojnë nga kujdesi total (duke bërë gjithçka për dikë) për të
ndihmuar një pacient në parandalimin e sëmundjes. Infermierja mban dinjitetin e pacientit duke
siguruar kujdes të ditur dhe të kualifikuar.

“Kontrolli i infeksioneve spitalore”, Marc J. Struelen, Baudavin Byl.

15

30
 - Vendimarrës

Një rol tjetër i infermiere/it, si një vendimmarrës, është të përdorin aftësitë e të menduarit kritik
për të marrë vendime, për të vendosur qëllime dhe për të nxitur rezultatet për një pacient. Këto
aftësi të mendimit kritik përfshijnë vlerësimin e pacientit, identifikimin e problemit,
planifikimin dhe zbatimin e ndërhyrjeve, dhe vlerësimin e rezultateve. Një infermier\e përdor
gjykimin klinik - aftësinë e tij ose të saj për të dalluar se çfarë është më e mira për pacientin.

- Komunikimi

Infermierja e kupton se teknikat efektive të komunikimit mund të ndihmojnë në përmirësimin

e mjedisit të kujdesit shëndetësor. Pengesat për komunikim efektiv mund të pengojnë procesin
e shërimit. Infermierja duhet të komunikojë në mënyrë efektive me pacientin dhe anëtarët e
familjes, si dhe me anëtarët e tjerë të ekipit të kujdesit shëndetësor. Përveç kësaj, infermierja
është përgjegjëse për komunikimin me shkrim, ose viziten e pacientit, e cila është një
komponent kyç për vazhdimësinë e kujdesit.

- Menaxheri i Kujdesit

Infermieri punon me punëtorë të tjerë të kujdesit shëndetësor si menaxher i kujdesit dhe siguron
që kujdesi i pacientit është kohëziv. Infermierja drejton dhe koordinon kujdesin e
profesionistëve dhe joprofesionistëve për të konfirmuar se qëllimet e një pacienti janë duke u
përmbushur. Infermieri është gjithashtu përgjegjës për vazhdimësinë nga momenti kur pacienti
hyn në mjediset e spitalit deri në kohën kur ata shkarkohen në shtëpi dhe më gjerë. Kjo mund
të përfshijë edhe mbikqyrjen e udhëzimeve të kujdesit në shtëpi. Si infermier/e, është puna jonë
të ndihmojmë pacientët tonë të gjejnë frymëzimin e tyre dhe çfarë do të jetë faktori i tyre
drejtues për t'i vënë ata në rrugën e shëndetit më të mirë.

Infermierët nuk janë përgjegjës vetëm për trajtimin e pacientëve, por edhe për edukimin e tyre
se si parandalimi dhe zgjidhjet e jetesës mund t'i ndihmojnë ata të lëvizin drejt shëndetit dhe
mirëqenies. Infermierët luajnë një rol dinamik dhe vendimtar në kujdesin shëndetësor. Një
infermier/e është zakonisht personi i parë me të cilin ndërvepron një pacient. Infermierët janë
përgjegjës për vlerësimin e nevojave të pacientëve dhe diagnostikimin e sëmundjeve. Si e tillë,
infermierët janë pjesë integrale e standardeve gjithëpërfshirëse të kujdesit dhe promovimit të
shëndetit. Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) përcakton promovimin e shëndetit si:
"Proces i aftësimit të njerëzve për të rritur kontrollin mbi përcaktuesit e shëndetit dhe duke
përmirësuar kështu shëndetin e tyre".

31
Komunikimi i mirë mes infermierëve dhe pacientëve është thelbësor për arritjen e rezultateve
të suksesshme të kujdesit infermieror. Për të arritur këtë, infermierëve u kërkohet ligjërisht dhe
moralisht që të ndihmojnë pacientët e tyre, duke treguar mirësjellje, mirësi dhe sinqeritet.

- Prezantimi

Infermierët mbajnë çelësin e sfidave të kontrollit të infeksionit dhe përfaqësojnë një forcë
aftësish që mund të formësojnë dhe avancojnë rezultatet e pacientëve. Duke qenë në vijën e
frontit të ofrimit të kujdesit shëndetësor, ata janë potencialisht të ekspozuar ndaj
mikroorganizmave që mund të shkaktojnë infeksione të rënda dhe mund t'i transmetojnë këto
mikroorganizma nga një pacient në tjetrin. Prandaj, infermierët mund të luajnë një rol
vendimtar në zvogëlimin e infeksioneve të lidhura me kujdesin shëndetësor nëpërmjet
miratimit të udhëzimeve standarde praktike, të cilat përfshijnë disa ndërhyrje të thjeshta por
me kosto efektive, si: ruajtja e higjienës së duarve, përdorimi i pajisjeve mbrojtëse personale,
dhe hedhjen e duhur të mbetjeve. Dija dhe praktika e infermierëve në kontrollin e infeksionit
është primare për parandalimin e transmetimit të mikroorganizmave në spitale.

3.2. Rolet e infermierëve në parandalimin e infeksionit intrahospitalor

Rolet e infermierëve janë të rëndësishme.

Ndër të gjitha ofruesit e kujdesit shëndetësor multidisiplinar, infermierët janë ata që

vazhdimisht ofrojnë kujdes në afërsi, gjë që do të thotë se ekziston një mundësi më e lartë që
infeksionet intrahospitalore t'u transmetohen pacientëve nëpërmjet tyre. Infermierët
megjithatë, gjithashtu kanë mundësi unike për të reduktuar potencialin për infeksione. Duke
përdorur aftësitë dhe njohuritë e fituara përmes praktikës së infermierisë, ato mund të
lehtësojnë shërimin e pacientit duke minimizuar ndërlikimet që lidhen me infeksionet. 16

3.3 Mbrojtja e personelit shëndetësor

Këtu janë 5 strategji që infermierët mund të zbatojnë:

1. Promovimi i higjenës së duarve. Kryerja e higjienës rutinore të duarve është masa më

efektive në parandalimin dhe kontrollin e infeksioneve. Kjo është thjesht sepse duart e
ofruesve të kujdesit shëndetësor janë mjeti më i zakonshëm përmes të cilit transferohen

“Mjekësia e kujdesit intensive”, Irëin Richard.S. Rippe James.M.

16

32
 mikroorganizmat. Si infermier/e, ju mund ta zvogëloni këtë transmetim duke ndjekur
udhëzimet standarde të OBSH-së.
2. Pesë Momente të Shpëlarjes së duarve:
• Para çdo kontakti të pacientit
• Pas çdo kontakti të pacientit
• Pas kontaktit me shërbimet mjedisore dhe pajisjet / mjekësore
• Para se të veshësh dorëza
• Pas veshjes së dorëzave. 17

Studime të shumta kanë zbuluar se pothuajse çdo gjë në mjedisin e kujdesit shëndetësor nga
sipërfaqet deri tek duart e ofruesve të kujdesit shëndetësor dhe pajisjeve medicionale mund të
shërbejnë si një rezervar dhe vektor për të kolonizuar dhe transferuar infeksionet (Emily,
Sydnor & Trish, 2011).

3. Bëni mirë përdorimin e teknikave aseptike.

Teknika aseptike përdoret për të maksimizuar dhe mbajtur asepsinë, e cila është mungesa
e ndonjë mikroorganizmi në mjedisin klinik. Në vend të procedurave të pastra, kjo teknikë
aseptike do t'i japë mbrojtje maksimale pacientëve nga infeksionet dhe përhapjen e
patogjenëve. Të tregojmë, kur futni kateter infermierët mund të krijojnë një fushë sterile
duke vendosur, maska, kapele dhe dorëza. Duke përdorur masat e plota të pengesave kur
vendosni kateterin qendror venoz, mundësia e infektimit zvogëlohet. Kateteri duhet të
vendoset në mënyrë aseptike, pavarësisht vendosjes së faqes së kateterit.
4. Praktikat universale parandaluese.
Masat paraprake universale kanë për qëllim të ndihmojnë në shmangien e transmetimit të
patogjenëve të mbartur nga gjaku.
Për shembull, masat paraprake universale kërkojnë që:
• Mbajeni pajisje mbrojtëse kur keni të bëni me lëngje të caktuara trupore, si lëngu
amniotik, lëngu cerebrospinal, gjaku, sputumi, sekrecionet vaginale dhe sperma.
• Lani duart menjëherë pas kontaktit me materialin infektiv,
• Përdorni teknikën 'pa prekje' kudo që të jetë e mundur,
• Të gjitha mbetjet duhet të trajtohen me kujdes ekstrem,
• Pastroni derdhjet e materialeve infektive menjëherë,
• Sigurimi i trajtimit të përshtatshëm të mbetjeve. 18

4. Edukimi i pacientit. Edukimi dhe fuqizimi i pacientëve për të marrë pjesë aktive në kujdesin
e tyre ndihmon në uljen e rrezikut të pacientit për infeksione. Kjo përfshin duke siguruar që
njerëzit të lajnë duart e tyre me sapun dhe ujë. Për pacientët me një rrezik më të lartë të
infeksionit, si ata që janë diabetikë, mbipeshë ose duhanpirës, duhet të diskutoni se si këto

17
“Shëndet Publik & Mjekësi Parandaluese”, Robert B. Wallance, Neal Konatsu, Brouwson, Schecter,
Scutchfield Zaza.

18
“Traktati i Cecelit” –Parandalimi dhe kontrolli i infeksioneve nozokomiale - David
K. Henderson, Nik Fishman.

33
çështje rritin rrezikun e tyre për infeksion. Informoni pacientët për rrezikun e tyre dhe punoni
me ta për të ulur rrezikun kudo që të jetë e mundur.

5. Praktikat e pastrimit dhe dezinfektimit. Ashtu si ofruesit e tjerë të kujdesit shëndetësor,

infermierët janë gjithashtu përgjegjës për pastrimin dhe dezinfektimin e pajisjeve mjekësore të
përdorura. Kjo është thelbësore në largimin e mikroorganizmave pa sterilizim të plotë për të
parandaluar transmetimin.

Sipas Qendres për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC, 2010) masat paraprake
universale janë të dizajnuara për të parandaluar transmetimin e patogjenëve që mbartin gjak
kur ofrojnë ndihmë të parë ose kujdes shëndetësor. Ato aplikohen në një larmi të gjerë të
lëngjeve trupore, duke përfshirë gjakun, lëngun cerebrospinal, lëngjet amniotike, spermen dhe
sekrecione vaginale. Ato nuk zbatohen për sekrecione të hundës, pështymë, djersë, lot, urinë,
feces ose vjellje, përveç nëse këto lëngje përmbajnë gjak të dukshëm. Në studimin e masave të
kujdesit universal, infermierët duhet të veshin pajisje mbrojtëse personale kur vijnë në kontakt
me lëngjet e trupit të specifikuara.

Ka shumë mënyra të tjera, në të cilat infermierët mund të parandalojnë infeksionin në shtrat.

Rekomandohet kurdo herë që të jetë e mundur parandalimi i kateterizimit të urinës. Për
pacientët që kërkojnë kateterizim afatgjatë, katetrat supra-pubikë duhet të merren parasysh.
Larja me dorë dhe teknikat aseptike janë shumë të rëndësishme në futjen dhe kujdesin e
kateterëve urinar, si dhe dokumentacionin e saktë.

Terapia intravenoze është një fushë e madhe shqetësimi në lidhje me infeksione. Infermierët
mund të japin një kontribut të madh në këtë luftë kundër infeksionit duke përdorur masa
paraprake të barrierave (fusha sterile, kapele, maska dhe dorëza) gjatë përgatitjes për futjen e
kateterit qendror venoz. Katetrat, pavarësisht nga vendi, duhet të vendosen gjithmonë në kushte
aseptike.

Vendosjet e administratës IV, zgjerimet dhe grupet sekondare duhet të zëvendësohen çdo 72
orë, përveç nëse dyshohet ose dokumentohet infeksioni.

Përveç ndërhyrjeve praktike në shtrat, infermierët mund të krijojnë një mjedis të sigurt për
pacientët, duke krijuar një mjedis të hapur dhe jo ndëshkues ku mund të raportohen gabime
dhe mungesa të afërta. Mbani në mend këshillat e përgjithshme të mëposhtme:

Miratoni një qëndrim të sigurisë. Siguria është punë e të gjithëve! Bëni parandalimin në një
pjesë të shprehive tuaja të punës.

Përqendrohuni në detyrë.

Kur "zhurma" në mjedisin tuaj është duke tërhequr vëmendjen, ju dhe të tjerët jeni në rrezik
për aksidente.

34
19
Infermierët në të gjitha rolet dhe mjediset mund të demostrojnë lidershipin në parandalimin
dhe kontrollin e infeksionit duke përdorur njohurit, aftësitë dhe gjykimin e tyre për të iniciuar
procedura të përshtatshme dhe të menjëhershme të kontrollit të infeksionit.

Infermierët janë të përfshirë drejtpërsëdrejti në pothuajse të gjitha aspektet e cilësisë së spitalit,

duke përfshirë kujdesin e pacientit, menaxhimin e shtratit dhe ilaçeve, asistencën me
operacionet e tjera kryesore, grumbullimin e të dhënave / raportimin. Këto janë arsyet që
infermierët luajnë një rol të rëndësishëm kur bëhet fjalë për përmirësimin e cilësisë së spitalit
në përgjithësi.

Faktorët primarë kanë të bëjnë me spitalin si tërësi, stafin mjekësor (veçanërisht infermierët)
dhe pacientët.

Shumica e programeve bien dakord që përmirësimi i cilësisë është përgjegjësi e të gjithëve -

drejtuesit e spitaleve (drejtuesit, bordi), mjekët, infermierët dhe të gjithë anëtarët e tjerë të stafit
të spitalit duhet të pajtohen me këtë.

Cilësia e bazuar në pacient

Pacientët kanë një përkufizim të ndryshëm të cilësisë. Shumica e njerëzve që janë pranuar në
spitale bien dakort mbi konsideratat e mëposhtme për kujdesin shëndetësor cilësor:

- Pacientët (si dhe familjet e tyre) përfshihen kur bëhet fjalë për marrjen e vendimeve
mjekësore. Preferencat e tyre, edhe kur kundër gjykimit të shëndoshë mjekësor,
rrespektohen.
- Vetëkujdesi mbështetet, në rast se e preferon këtë, në vend që të menaxhohet nga të
tjerët (dmth. Infermierët).
- Informacioni komunikohet në mënyrë efektive në një nivel që mund të kuptojnë.
- Empatia dhe mbështetja emocionale sigurohen nga stafi mjekësor. Ky i fundit (duke
përfshirë spitalin në tërësi) gjithashtu duhet të jetë i vëmendshëm ndaj nevojave të tyre
fizike dhe mjedisore.
- Këshilla shëndetësore të shpejta dhe të besueshme.
- Diagnoza, trajtimi dhe medikamentet efektive.
- Vazhdimësia e kujdesit pas shkarkimit.

Ekipi i Shëndetit që ofron trajtim për pacientët në spital përbëhet nga mjekë në anën kuruese
dhe infermierët në anën e kujdesit. Nga të dy, performanca e rolit të infermierit është
vendimtare pasi që ajo është përgjegjëse për jo vetëm sigurimin e kujdesit gjithë përfshirës të
infermierisë për pacientët, por edhe të lidhur funksionalisht me mjekun në rimëkëmbjen e
pacientit. Efikasiteti i përformancës së saj në rol varet në masë të madhe nga roli i përceptimit
të mjekut.

19
“Traktati i Cecelit” –Parandalimi dhe kontrolli i infeksioneve nozokomiale - David
K. Henderson, Nik Fishman.

35
REKOMANDIME

Parandalimi i infeksioneve intrahospitalore kërkon një program të organizuar dhe të

vazhdueshëm të edukimit dhe të trajtimit të personelit mjekësor. Masat e rekomanduara për
parandalimin e këtyre infeksioneve intrahospitalore janë:
 Higjiena e duarve,
 Përdorimi i dorëzave sterile,
 Dezinfektimi,
 Sterilizimi,
 Të gjitha mjetet e mprehta të manovrohen me kujdes,
 Ventilimi i ajrit,
 Izolimi i pacientit të infektuar me infeksion intrahospitalor,
 Të gjitha objektet e përdorura për kujdesin ndaj pacientit, si dhe të gjitha ndërresat dhe
çarçafët që janë të kontaminuara duhet të hidhen ose sterilizohen para përdorimit tek
një pacient tjetër,
 Të mos përdoren teknika me prekje sa here që të jetë e mundur,
 Mbetjet mjekësore të trajtohen siç duhet,
 Përdorimi i kontrolluar i antibiotikëve,
 Imunizimi i stafit mjekësor,
 Menaxhimi i mbetjeve spitalore.

36
PËRFUNDIMI

Infeksioni spitalor është shkaku kryesor i sëmundshmërisë jotrogjene dhe vdekshmërisë te

pacientët që kërkojnë kujdes të gjatë në njësitë e kujdesit intenziv.
Sëmundjet infektive mund të prekin këdo, me ndryshimin e stinëve dhe kushteve klimatike.
Pjesa më e madhe e sëmundjeve me etiologji të njohur shkaktohen nga mikroorganizmat
infektiv si baktere, viruse, kërpudha, etj. të cilat mund të gjenden kudo. Rëndësia e tyre në
praktikën mjekësore lidhet me aftësinë e madhe të tyre për tu përhapur dhe me rrezikun e madh
që ato kanë për shëndetin e njerëzve ku ato shfaqen. Dhe me gjithë zhvillimin e shkencave
mjekësore për parandalimin dhe mjekimin e tyre përsëri sëmundjet infektive mbeten shkaku
më i madh i vdekshmërisë dhe paaftësisë edhe në vendet më të zhvilluara të botës. Personat më
të rrezikuar janë ata me imunitet të ulët, personat që vuajnë nga sëmundje kronike, fëmijët e
vegjël dhe moshat e treta dhe personat që punojnë ose jetojnë në ambiente me shumë njerëz.
Po ashtu të rrezikuar janë njerëzit që udhëtojnë shumë. Gjatë këtij viti në vendin tonë dhe në
gjithë rajonin kanë qarkulluar rreth 200 tipe virusesh të grupuara në 6 klasa të mëdha. Duke
pasur parasysh gjithmonë se parandalimi ëshë më i lehtë se trajtimi dhe është rruga më e sigurt
për një jetë të gjatë e të shëndetshme, ne duhet t'i përmbahemi masave parandaluese ndaj këtyre
sëmundjeve infektive duke pasur një kujdes të shtuar në;
Strategjitë për rritjen e higjienës personale, ajrosja e shpeshtë e ambienteve, përdorimi i
ushqimeve të kontrolluara të shëndetshme, kontrolli i ujit të pijshëm. Përdorimi i maskave kur
kemi njerëz të sëmurë në shtëpi, marrja e lëngjeve dhe suplementet me vitaminoterapi.

Ai i cili nuk vdes nga sëmundja që ka sjellë atë në spital rrezikohet të vdes nga sëmundja që e
ka marrë atje.

37
Diskutimet

Nga materiali i prezantuar në këtë punim diplome dhe në bazë të njohurive të bazuar në
literaturën e përdorur, Infeksionet spitalore përbëjnë kërcënim serioz për shëndetësinë
moderne, si në vendet e industrializuara, ashtu edhe tek vendet në zhvillim. Afër 10% e të
sëmurëve të shtruar në spitale të përkujdesjes akute kanë infeksione spitalore. Njëkohësisht
këtij grupi të infekisoneve i përkasin edhe 10-60% e infeksioneve, të cilat mund të shfaqen pas
daljes së të sëmurit nga spitali. Infeksionet përbëjnë një faktorë më të rëndësishëm të
sëmundshmërisë dhe vdekshmërisë, prandaj ato duhet kontrolluar në mënyrë rigoroze si pjesë
obligative e përkujdesjes ndaj të sëmurëve.Në vendet e industrializuara të botës infeksionet
spitalore ndërlikojnë 5-10% të pranimeve të pacientëve në spital. Studimet nga literatura
botërore kanë dëshmuar se shpeshtësia e shfaqjes së infeksioneve spitalore shkon prej 5-10%
në Evropën Perëndimore dhe Amerikën Veriore, deri ne 40% në disa pjesë të Azisë, Amerikës
Latine dhe Afrikës. Në SHBA brenda vitit këto infeksione janë përgjegjëse për 88.000 vdekje
dhe për shpenzime plotësuese në vlerë prej 4.5 miliard dollarësh.(“Programi i kontrollit dhe
parandalimit të infeksioneve nozokomiale në Kosovë” Lul Raka, Sami Regjepi). Ndërsa në
Kosovë vdekshmëria e fëmijëve të prekur nga infeksionet intrahospitalore të sistemit të
qarkullimit të gjakut ishte 31.8%. Infeksionet intrahospitalore zgjasin kohën e qëndrimit të
pacientëve në spital mesatarisht 11 ditë. Kosova dhe Shqipëria kanë shkallën më të lartë të
prevalencës së infeksioneve spitalore në Evropë me 17.4%, respektivisht 19.1%.

38
Rezyme
Hyrje: Fjala infeksion mund të nënkuptojë çdo prezencë të një patogjeni të veçantë por
gjithashtu përdoret shpesh në një kuptim që nënkupton një infeksion klinikisht të dukshëm.
Infeksionet në zhvillim e sipër janë kthyer në një problem të rëndësishëm mbarë botëror.
Problemi i infeksioneve në zhvillim është ilustruar nga shumë shembuj të sëmundjeve ngjitëse
të reja dhe të vjetra që kanë ndikuar në popullatat ose në zonat gjeografike të lokalizuara gjatë
dekadave të fundit.
Qëllimi: Qëllimi i këtij punimi është njohja dhe identifikimi i infeksioneve spitalore tek të
sëmurët dhe punonjësit e shëndetësisë që vijnë si rrjedhojë e përkujdesjes mjekësore.
Metodologjia: Metodologjia e përdorur për punimin e kësaj teme të diplomes ishte, rishikim
literature. Burimi kryesor i të dhënave për realizimin e këtij punimi ka qenë bibloteka e
Universitetit “Fehmi Agani” në Gjakovë, dhe burime të ndryshme shkencore lidhur me
infeksionet intrahospitalore.
Përfundimi: Parandalimi është më i lehtë se trajtimi dhe është rruga më e sigurtë për një jetë
të gjatë e të shëndetshme, ne duhet t'i përmbahemi masave parandaluese ndaj këtyre
sëmundjeve infektive duke pasur kujdes të shtuar në: përdorimin e ushqimeve, ujit, rritja e
higjenes personale, etj.

Summary
Entry: The word infection can mean any presence of a particular pathogen but is also often
used in a meaning that implies a clinically visible infection. Infections in progress have become
a major worldwide problem. The problem of developing infections is illustrated by many
examples of new and old contagious diseases that have affected populations or localized
geographic areas over the last decades.

Purpose: The purpose of this paper is to recognize and identify hospital infections in the sick
and healthcare workers as a consequence of medical care.

Methodology: The methodology used for preparation of this diploma theme was, literature
review. The main source of data for the realization of this paper was the library of "Fehmi
Agani" University in Gjakova, and various scientific sources related to intrahospital infections.

Completion: Prevention is easier than treatment and is the safest way for a long, healthy life,
we must stick to preventive measures against these infectious diseases with extra care in: use
of food, water, personal hygiene, etc.

39
Biografi e shkurtër e kandidatës - CV (Curriculum Vitae)
Emri dhe Mbiemri Elvedina Morina
Datëlindja 20. 08. 1997
Gjinia Femër
Nr. Personal 1241502755
Adresa Gjakove
E-Mail elvedina.morinna@outlook.com
Shkolla e mesme e lartë Shkolla e mesme e mjekësisë
“Hyzni Zajmi” , Gjakovë
Universiteti Universiteti i Gjakovës
“Fehmi Agani”
Fakulteti Fakulteti i Mjekësisë
Programi Infermieri
Statusi E rregullt
Nr. ID 150306086

40
Biografi e shkurtër e kandidatës - CV (Curriculum Vitae)
Emri dhe Mbiemri Elmira Morina
Datëlindja 20. 08. 1997
Gjinia Femër
Nr. Personal 1241502844
Adresa Gjakovë
E-Mail elmira.morina123@gmail.com

Shkolla e mesme e lartë Shkolla e mesme e mjekësisë

“Hyzni Zajmi” , Gjakovë
Universiteti Universiteti i Gjakovës
“Fehmi Agani”
Fakulteti Fakulteti i Mjekësisë
Programi Infermieri
Statusi E rregullt
Nr. ID 150306071

41
LITERATURA DHE REFERENCAT

1.“Udhërrëfyes për Kontrollin dhe Parandalimin e Infeksioneve Spitalore”, Ministria e

Shëndetësisë së Shqipërisë, Qendra Kombëtare e Cilësisë, Sigurisë dhe Akreditimit të
Institucioneve Shëndetësore, 2011, Nr.522

2.“Traktati i Oksfordit” për mjekësinë - David A. Warrell, Timothy M. Cox, John D. Firth,
Edward J. Benz - kapitulli i 7, faqe 318

3.“Traktati i Cecelit” - Parandalimi dhe kontrolli i infeksioneve nozokomiale - David K.

Henderson, Nik Fishman, kapitulli i 23, faqe 2572

4.“Kontrolli i infeksioneve: Parimet themelore dhe edukimi” Lul Raka, Gjyle Mulliqi-Osmani,
Muharrem Bajrami, Arben Vishajkapitulli i 4, faqe 45

5.“Traktati i cecelit” – David K. Henderson, Nik Fishman, Kapitulli i 23, faqe 2124.

6.“Higjena e Duarve në kujdesin shëndetsor”. Autorë; Lul Raka, Didier Pittet, Benedetta,
Allegranzi, Gertie van Knippenberg-Gordebeke.

7."Udhërrëfyes për Kontrollin dhe Parandalimi e Infeksioneve Spitalore” Miratuar me Urdher

të Ministris së Shëndetsisë NR.522 DT. 22.12.2011.

8.“Kontrolli i infeksioneve spitalore”, Marc J. Struelen, Baudavin Byl.

9.“Mjekësia e kujdesit intensive”, Irëin Richard.S. Rippe James .M

10.“Sëmundjet infektive” Jonathan Cohen, William G. Powderly, Kapitulli 3.

11.“Shëndet Publik & Mjekësi Parandaluese”, Robert B. Wallance, Neal Konatsu,Brouwson,

Schecter, Scutchfield Zaza.

42