Biblię dzielimy na :

Stary testament :
- napisany między 13 w p.n.e. a 1 w n.e.
- napisany w języku aramejskim, hebrajskim,
greckim
- obejmuje 46 ksiąg
Część wspólna dla żydów i chrześcijan to tora czyli
5-cioksiąg Mojżesza ( księga rodzaju, wyjścia,
kapłańska, liczb, powtórzonego prawa
Nowy testament:
- zbiór pism chrześcijańskich
- napisany w języku aramejskim i greckim
- Napisany między 51 a 96 r n.e.
- zawiera : ewangelie ( Łukasza, Jana, Marka,
Mateusza, Jana), Listy, Dzieje apostolskie,
Apokalipsa św. Jana
TEstament – oznacza przymierze
Stary testament to przymierze Boga z Izraelitami
Nowy testament to przymierze Boga z całą ludzkością
Styl biblijny:
- podniosły, patetyczny, uroczysty
- liczne metafory, porównania
- symbole
- alegorie ( element który oprócz dosłownego
znaczenia ma dodatkowe znaczenie)
- inwersje ( szyk przestawny)
- powtórzenia
- paralelizm składniowy
- apostrofy, tryb rozkazujący
- zdania współrzędnie złożone
- sentencje, aforyzmy
Biblizmy, czyli związki frazeologiczne:
- zamienić się w słup soli – zastygnąć z przerażenia
- ciemności egipskie- nieprzenikniona ciemność
- sól ziemi- najbardziej wartościowi ludzie
- niebieski ptak- człowiek lekkomyślny
- rzucać perły przed wieprze- dać komuś coś
wartościowego a on tego nie doceni
- umywać ręce- nie brać odpowiedzialności
- nie rzucać słów na wiatr- dotrzymywać słowa
Biblia jest:
zbiorem praw objawionych przez Boga, czyli świętą
księgą
- zbiorem prawd moralnych
- dziełem literackim
- zbiorem motywów dla artystów
Kanon- zbiór ksiąg uznanych przez kościół za święte.
Zbiór ten został wybrany na soborze trydenckim
Apokryfy – tekst nawiązujący tematycznie do biblii,
który jednak nie został uznany przez kościół za natchniony
Przekłady Biblii:
- Septuaginta- przekład starego testamentu w języku
greckim; nazwa septuaginta pochodzi od liczby tłumaczy 70
- Vulgata- przekład św. Hieronima. Przekład na język łaciński
- biblia Jakuba Wujka- z końca XVI wieku
- biblia Brzeska- przekład protestancki
- biblia tysiąclecia- współczesny przekład
KSIĘGA RODZAJU :
- jest pierwszą księgą starego testamentu
- wchodzi w skład Tory, czyli 5-cioksięgu Mojżesza
- zawiera opis stworzenia świat, kończy się na tym jak
Izraelici osiedlili się w Egipcie
- początkowo miała nazwę Genesis czyli początek,
nazwę teraźniejszą otrzymała w 16 wieku
Księga Rodzaju opowiada o :
- o tym jak Bóg stworzył świat i człowieka:
- grzech pierworodny Adama i Ewy,
- wygnanie z raju Adama i Ewy
- zbrodnia Kaina, który zabił swego brata Abla ( Bracia
składają Bogowi ofiarę. Kain zauważa jednak, że dary
brata są przez Boga chętniej przyjmowane, dlatego
zabija Abla.)
- mówi o potopie
- życiu i czynach Abrahama oraz jego brata Lota ocalałego
z zagłady sodomy i gomory
- księgę kończą dzieje Izaaka i jego syna Jakuba oraz
wnuka Józefa który zapowiada wyjście ludzi Izraela z niewoli
- księga określa miejsce człowieka w świecie i jego relacje
z bogiem
Księga Rodzaju przedstawia chrześcijańską kosmogonię,
czyli wizję stworzenia świata
- świat stworzył Bóg
- jest tu mowa o monoteizmie- wiara w jednego Boga
- księga ta nie zawiera fragmentów teogonicznych, nie
zawiera informacji o pochodzeniu Boga. Bóg jest wieczny

Opis świata w księdze rodzaju jest metaforyczny

czyli nie należy go brać dosłownie .Na początku była ciemność.
Bóg oddziela światło od ciemności, światło to
dobro, ciemność to zło.
1 dnia stworzył niebo i ziemię oraz światłość
nazwał dniem ciemność nocą
2 dnia oddzielił wody pod sklepieniem od wód
ponad sklepieniem i tak stworzył niebo
3 dnia oddzielił lądy od oceanów i pokrył ziemię
roślinnością
4 dnia tworzy ciała niebieskie, określa pory roku,
dni, lata ( Bóg panuje nad czasem)
5 dnia tworzy istoty morskie i ptaki
6 dnia tworzy zwierzęta żyjące na lądzie i człowieka
7 dnia odpoczywa
ADAM I EWA
Człowiek mógł korzystać z całego raju. Bóg zabrania
tylko jeść owoce z drzewa poznania dobra i zła. Bóg
pozostawia człowiekowi wolną wolę. Kobieta zrywa
owoc i dzieli się z mężem. Zawstydzeni nagością Adam
i Ewa kryją się wśród drzew. Za nieposłuszeństwo
muszą ponieść karę : kobieta ma być poddana mężowi
i ma w bólach rodzić dzieci zaś mężczyzna ma ciężko
pracować na utrzymanie rodziny. Oboje również zostali
wygnani z raju.
Teofania- objawienie się boga człowiekowi ( osobiste
lub przez posłańca np. Mojżesz rozmawia z bogiem pod
postacią płonącego krzewu)
KSIĘGA HIOBA:
- powstała ok 5 wieku p.n.e.
- należy do ksiąg mądrościowych
Księga ta wprowadza teologiczny problem teodycei ,
czyli rozważań nad jednoczesnym istnieniem Boga
miłosiernego i zła na świecie. Historia Hioba jest
źródłem frazeologizmu Hiobowe wieści, który oznacza
informacje o jakiejś katastrofie. Postać Hioba jest
archetypem niewinnie cierpiącego człowieka.
Księga Psalmów należy do Starego Testamentu .
Jest zbiorem 150 pieśni
Podzielona jest na 5 ksiąg
Psałterz- osobne wydanie księgi psalmów
Nie można dokładnie ustalić czasu powstania Księgi
Psalmów. Najstarsze pochodzą z IX wieku p.n.e.
Psalmy były wielokrotnie tłumaczone na język polski
przez : Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Franciszka
Karpińskiego, Leopolda Staffa, Czesława Miłosza
Psalm- gatunek liryczny o pochodzeniu biblijnym,
uroczysta pieśń religijna mająca charakter modlitwy
Wyróżniamy:
- psalmy pokutne- wyrażające żal za grzechy
- psalmy błagalne- prośby zanoszone przez ludzi do Boga
- psalmy dziękczynne- podziękowanie bogu za jego dobroć
- psalmy pochwalne- sławiące mądrość boga
- psalmy królewskie
- psalmy mądrościowe
- psalmy prorockie
- psalmy żałobne
PSALM NR 100
Jest to psalm dziękczynny. Należy do tak zwanych
psalmów wezwania, używanych na poranne
rozpoczęcie liturgicznej modlitwy kościoła, za dar
nowego dnia życia. Zaprasza wiernych do dziękczynienia
bogu, do uwielbiania boga z radością. Pana mają wielbić
wszystkie narody. Za wszystkie dobra.
PSALM NR 130 to psalm błagalny
Człowiek który jest grzeszny prosi boga by ten wysłuchałj
jego błagań. Człowiek wie że bóg jest surowym sędzią
który wymaga posłuszeństwa. Tylko bóg może udzielić
przebaczenia, w bogu cała nadzieja. Człowiek jeśli pragnie
zbawienia musi całkowicie oddać się bogu. Podmiot
liryczny zwraca się do pana w swoim własnym imieniu.
Psalm kończy przekonanie, że bóg okaże swoją
łaskawość i przebaczy Izraelowi jego grzechy.
PIEŚŃ NAD PIEŚNIAMI
-Pieśń nad pieśniami należy do ksiąg mądrościowych(
dydaktycznych )
-Powstała ok V wieku p.n.e.
-Początkowo autorstwo przypisywano królowi
Salomonowi, gdyż takie imię nosi oblubieniec, bohater
pieśni. Zaś żona Salomona miała na imię Szulamit
podobnie jak oblubienica, bohaterka pieśni.
-Pieśń nad pieśniami- dosłownie znaczy pieśń pieśni
a po hebrajsku pieśń najdoskonalsza
- jest to jedyna w biblii księga gdzie pozornie nie mówi
się o bogu ani o narodzie wybranym. Dosłownie jest
świeckim poematem lirycznym o tematyce miłosnej
- księga składa się z 6 utworów lirycznych połączonych
wspólnym tematem jakim jest miłość dwojga ludzi.
Narzeczeni czyli oblubieniec i oblubienica opowiadają
o wzajemnym uczuciu i nieporozumieniach.
Prawdziwa miłość na koniec zwycięża.
- księga ma znaczenie alegoryczne:
* oblubieniec to bóg, oblubienica to naród wybrany
* oblubieniec to Chrystus a oblubienica to cała ludzkość
- Przedstawiona w utworze relacja może ilustrować więź
łącząca kościół z Chrystusem, lub więź łącząca człowieka
i boga
KSIĘGA KOHELETA
Kohelet to nie imię własne, lecz określenie mędrca,
który przemawia na zgromadzeniu
Kohelet- po hebrajsku zgromadzający, po grecku
eklezjastes czyli zwołujący a po polsku kaznodzieja
Księga Koheleta powstała ok 3 wieku p.n.e.
Należy do ksiąg Starego Testamentu i jest księgą
Mądrościową
Autor zastanawia się tu nad sensem życia , nad istotą
ludzkiej egzystencji. Stawia liczne pytania retoryczne
np. cóż przyjdzie człowiekowi z całego trudu?
Najsłynniejszy cytat z księgi to : „Marność nad
marnościami i wszystko marność, czyli vanitas
vanitatum et omnia vanitas
Vanitas- jeden z toposów literackich. Mówi o przemijaniu
W księdze Koheleta autor marnością nazywa wszystko
to co związane jest z życiem ziemskim i jest
bezwartościowe. Kohelet mówi, że ludzie żyją i umierają.
Są ciągle nowe pokolenia a tylko ziemia trwa .
Słońce wschodzi i zachodzi, wiatr wieje. Porządek natury
nie ulega zmianom. Nawet jeśli człowiek myśli że widzi
coś nowego to okazuje się , że to nieprawda, że to już
istniało. Życie jest ulotne, pamięć o zmarłych też.
Mądrość i wiedza których człowiek pożąda też nie są nic
warte bo mądrość przyczynia się do zmartwień a
wiedza do cierpienia. Ludzkie życie jest marnością i
pogonią za wiatrem. Każdy człowiek jest grzeszny.
Zarówno mędrzec jaki i głupiec umrą i odejdą w
zapomnienie. Kohelet uświadamia, że w obliczu boga
wszystkie wartości są niczym . to o co człowiek zabiega
całe życie czyli bogactwo, sława, uroda przeminie
Paradoks- twierdzenie prowadzące do zaskakujących
Wniosków
APOKALiPSA
Jest ostatnią księgą Nowego Testamentu
Ma charakter profetyczny
Powstała pod koniec I wieku n.e. na wyspie Patmos,
gdzie został zesłany Św. Jan
Opowiada o tym jak zakończą się dzieje przymierza boga
z ludźmi. Wyjaśnia sens cierpienia i śmierci
Na które człowiek został skazany przez grzech pierwszych
rodziców. Przedstawia zapowiedź końca dziejów świata
i wizję nowego Jeruzalem zamieszkałego przez zbawionych
na sądzie ostatecznym. Księga mówi że każdy ma szanse
na zbawienie. Dlatego też mimo iż Apokalipsa ukazuje
przerażającą wizję końca świata ma optymistyczną
wymowę bo obiecuje sprawiedliwy sąd i życie
wieczne u boku boga.
Apokalipsa miała służyć podtrzymaniu na duchu
prześladowanych chrześcijan
Apokalipsa wyróżnia się : fantastyką, wizyjnością,
tajemniczością, symboliką
Symbole:
Baranek- Jezus Chrystus który odniósł zwycięstwo
poprzez pokorę i ofiarę
Smok- szatan
Bestia o liczbie 666- ucieleśnienie zła, zaprzeczenie
boskiej doskonałości
Czterech jeźdźców apokalipsy: jeździec z łukiem to
zwycięstwo, jeździec z mieczem to wojna, jeździec z wagą
głód a jeździec z trójzębem to śmierć
Babilon- zepsucie, miejsce gdzie panuje grzech
Nowe Jeruzalem- rzeczywistość po zwycięstwie dobra
nad złem
Wielka nierządnica- grzech, żądza
Niewiasta- matka boska ale też lud boży
Liczba 7- boska doskonałość
Liczba 6 niedoskonałość
Liczba 12- Izrael
Liczba 4 – świat stworzony przez boga
Liczba 1000 – wiele
TREŚĆ APOKALIPSY:
Św Jan informuje iż wstąpił do nieba i trafił przed oblicze
boga. Bóg siedział na tronie i w prawej dłoni trzymał
księgę zamkniętą 7 pieczęciami. Stwórca przekazał tę
księgę barankowi mówiąc że tylko baranek jest
godzien złamać te pieczęcie. Gdy załamał pierwszą
pieczęć na ziemi pojawia się 4 jeźdźców by rozpocząć
dzieło zniszczenia świata. Pojawia się wtedy
 zaćmienie słońca, a księżyc staje się czerwony.
Pierwszy jeździec z łukiem na białym koniu miał
walczyć ze złem. Drugi na czerwonym koniu z mieczem
miał zerwać pokój i rozpocząć wojnę. Trzeci z wagą na
czarnym koniu sprowadza choroby. 4 jeździec z
trójzębem na baldotrupim koniu ma dokończyć dzieło
zniszczenia. Po otwarciu ostatniej pieczęci rozlega się
7 trąb które zapowiadają kolejne kataklizmy np. plagę
szarańczy. Po tym wszystkim w niebie i na ziemi rozpoczyna
się walka dobra i jasności ( baranek) ze złem i ciemnością
( bestia i wielka niedźwiedzica). Na ludzkość spada 7 plag.
Zło ma siedzibę w Babilonie . Ostatecznie syn bozy
zwycięża bestię czyli smoka, następuje sąd ostateczny.
Szatan zostaje pokonany i powstaje nowe Jeruzalem
czyli miasto boże
Apokalipsa jest zapowiedzią paruzji czyli ponownego
przyjścia Chrystusa
Apokalipsa z greckiego to objawienie, odsłonięcie tego
co zakryte