Machine Translated by Google

Η αυτοεξέταση μαστού (ΣΕΒ) περιλαμβάνει μια γυναίκα που εξετάζει κλινικά

το στήθος της μετά από εκπαίδευση από επαγγελματία υγείας. Συνήθως
διεξάγεται στο πρώτο μισό του εμμηνορροϊκού κύκλου για γυναίκες αναπαραγωγικής
ηλικίας ή οποιαδήποτε στιγμή για μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η ΣΕΒ
ξεκινά με τη γυναίκα να παρατηρεί το στήθος της μπροστά από έναν καθρέφτη,
χρησιμοποιώντας διάφορες θέσεις των χεριών.
Η σειρά αυτών των θέσεων είναι ευέλικτη. Η εξέταση αναζητά ασυμμετρία μεταξύ των
μαστών, ασυνήθιστες αλλαγές όπως διείσδυση του δέρματος ή ανωμαλίες της
θηλής, εκχύμωση, ερυθρότητα του δέρματος, έλκος, ερεθισμό, εμφάνιση
δέρματος «φλοιού πορτοκαλιού», εξανθήματα και εκκρίσεις από τη θηλή.

Μετά την οπτική εξέταση, η γυναίκα χρησιμοποιεί τα τρία μεσαία δάχτυλα του
αντίθετου χεριού (π.χ. δεξί χέρι για τον αριστερό μαστό) για ψηλάφηση τόσο σε ύπτια
όσο και σε καθιστή θέση. Η ψηλάφηση περιλαμβάνει τη συμπίεση του ιστού του
μαστού στο θωρακικό τοίχωμα για την ανίχνευση τυχόν μη φυσιολογικών δομών. Η
κατεύθυνση της ψηλάφησης μπορεί να επιλεγεί από τη γυναίκα, εξασφαλίζοντας
ολοκληρωμένη εξέταση και των δύο μαστικών αδένων. Προηγουμένως, μια κοινή μέθοδος
περιελάμβανε σπειροειδή ψηλάφηση, ξεκινώντας κοντά στη θηλή και επεκτεινόταν
προς τα έξω, ακολουθούμενη από ψηλάφηση της ουράς προς τη μασχάλη και
συμπίεση της θηλής, που ολοκληρώθηκε με ψηλάφηση της μασχαλιαίας
κοιλότητας. Ωστόσο, η επί του παρόντος προτεινόμενη μέθοδος είναι η συστηματική
εξέταση των μαστών διασφαλίζοντας παράλληλα κάλυψη ολόκληρου του αδένα και
της μασχαλιαίας κοιλότητας.
Τα ψηλαφητά ευρήματα μπορεί να περιλαμβάνουν μάζες, ευαισθησία και εκκρίσεις
από τη θηλή.

Ιστορικά, η ιδέα της χρήσης της ΣΕΒ για την πρόληψη του καρκίνου του
μαστού χρονολογείται από τη δεκαετία του 1930. Το σκεπτικό ήταν ότι η έγκαιρη
ανίχνευση μέσω της αυτοεξέτασης θα αύξανε τα ποσοστά επιβίωσης από καρκίνο του
μαστού. Πολλές χώρες με προηγμένα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης έχουν
ενσωματώσει τη ΣΕΒ σε προγράμματα προληπτικού προσυμπτωματικού ελέγχου για τις
γυναικείες κακοήθειες. Οι πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη της ΣΕΒ
διαδίδονται μέσω διαφόρων καναλιών, συμπεριλαμβανομένων εγκαταστάσεων
υγειονομικής περίθαλψης, φυλλαδίων, άμεσης επικοινωνίας, διαδηλώσεων
από επαγγελματίες και εκπομπών μέσων ενημέρωσης. Για περισσότερο από μισό αιώνα,
μεγάλοι διεθνείς οργανισμοί καρκίνου συνιστούν τη ΣΕΒ ως προληπτικό μέτρο κατά
του καρκίνου του μαστού.
Machine Translated by Google

Τα επικρατέστερα πρωτόκολλα υποστήριζαν σε μεγάλο βαθμό τη μηνιαία

αυτοεξέταση ή μια συχνότητα όσο το δυνατόν πλησιέστερα στη μηνιαία, σε
συνδυασμό με ετήσια κλινική εξέταση από επαγγελματία υγείας μέχρι την
ηλικία των 40 ή 50 ετών. Στη συνέχεια, συνιστώνται εξετάσεις κάθε έξι μήνες μετά την
ηλικία 50 ετών. Πρωταρχικός στόχος ήταν η έγκαιρη ανίχνευση βλαβών, η
έγκαιρη θεραπεία και συνεπώς η αύξηση των ποσοστών επιβίωσης από τον
καρκίνο του μαστού. Αυτή η προσέγγιση ενσωμάτωσε αποτελεσματικά την
αυτοεξέταση στην ευαισθητοποίηση τόσο του γυναικείου πληθυσμού όσο και των
επαγγελματιών υγείας ως βασικό στοιχείο για την πρόληψη, ή
ακριβέστερα, την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Ωστόσο, παρά τις
συστάσεις αυτές, η συμμόρφωση με τις κατευθυντήριες γραμμές
παρατηρήθηκε χαμηλή στα ίδια συστήματα υγείας.

Το επίπεδο συμμόρφωσης βρέθηκε ότι εξαρτάται από τη μέθοδο και τη συχνότητα

διάδοσης των πληροφοριών, καθώς και από συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του
πληθυσμού της μελέτης. Ακόμη και τότε, το ποσοστό των γυναικών που συμμετείχαν
στη μηνιαία αυτοεξέταση ήταν αξιοσημείωτα χαμηλό, με παρόμοια χαμηλά
ποσοστά (21%) να αναφέρονται ακόμη και μεταξύ των Αμερικανών γυναικών γιατρών.
Η μη συμμόρφωση αποδόθηκε σε πολλούς παράγοντες, με τον φόβο να είναι ο
κυρίαρχος παράγοντας με βάση τις απαντήσεις των γυναικών. Πολλές γυναίκες
που απέφυγαν από την αυτοεξέταση εξέφρασαν άγχος και αγωνία για την
πιθανή ανακάλυψη παθολογικών σχηματισμών. Επιπλέον, ένα σημαντικό μέρος
του γυναικείου πληθυσμού βρήκε τη διαδικασία της επαφής με το στήθος τους
δυσάρεστη και αποκρουστική.

Άλλοι λόγοι μη συμμόρφωσης περιελάμβαναν τα υψηλά ποσοστά ψευδώς θετικών

αποτελεσμάτων, το αυξημένο άγχος σε περίπτωση περαιτέρω επεμβατικού
ελέγχου λόγω ανιχνευθέντων σχηματισμών, η ψευδής αίσθηση προστασίας από τον
καρκίνο του μαστού και η απροθυμία των γυναικών που είχαν προηγουμένως
υποβληθεί σε αρνητικό επεμβατικό έλεγχο να επαναλάβουν η διαδικασία στο
μέλλον. Ο συνδυασμός των χαμηλών ποσοστών συμμόρφωσης, της περιορισμένης
ευαισθησίας της αυτοεξέτασης και της απουσίας δεδομένων που να υποστηρίζουν
την αποτελεσματικότητά της στην έγκαιρη ανίχνευση και τη βελτίωση των
ποσοστών επιβίωσης στον καρκίνο του μαστού κατέστησαν αναγκαία
μελέτες για να «διευκρινιστεί το τοπίο» σχετικά με τη χρησιμότητα της αυτοεξέτασης. Το κάλεσμα
Machine Translated by Google

Οι τυχαιοποιημένες δοκιμές διατυπώθηκαν ήδη από το 1983 και συζητήθηκαν σε μια

συνάντηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Η αρχική μεγάλης κλίμακας τυχαιοποιημένη προοπτική μελέτη πραγματοποιήθηκε

στη Ρωσία υπό την αιγίδα και τη χρηματοδότηση του Παγκόσμιου
Οργανισμού Υγείας, ξεκινώντας το 1985. Η μελέτη αφορούσε δύο κέντρα στην Αγία
Πετρούπολη (πρώην Λένινγκραντ) και ένα στη Μόσχα. Η συνιστώσα της Μόσχας
διακόπηκε νωρίς λόγω μεθοδολογικών προκλήσεων. Πάνω από 120.000 γυναίκες
ηλικίας 40-64 ετών στο St.
Πετρούπολη χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες με παρόμοιο αριθμό
συμμετεχόντων. Η μελέτη είχε στόχο να διερευνήσει τον αντίκτυπο της αυτοεξέτασης
στην ενίσχυση της επιβίωσης και στην έγκαιρη ανίχνευση κακοηθειών του
μαστού.

Οι γυναίκες οργανώθηκαν σε ομάδες των 5-20 ατόμων και έλαβαν εκπαίδευση

στην αυτοεξέταση από έναν επαγγελματία υγείας.
Μετά την εξέταση, διανεμήθηκαν ενημερωτικά φυλλάδια και έντυπο υλικό
για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της κατανόησης των
πρακτικών αυτοεξέτασης. Γυναίκες με αναγνωρισμένα παθολογικά ευρήματα
παραπέμφθηκαν σε καρκινικά κέντρα για περαιτέρω αξιολόγηση. Οι παράμετροι
που παρακολουθήθηκαν και στις δύο ομάδες περιελάμβαναν συχνότητα εμφάνισης
καρκίνου του μαστού και ποσοστά επιβίωσης, παραπομπές για ύποπτα ευρήματα και
επακόλουθες έρευνες, τήρηση οδηγιών αυτοεξέτασης και μέγεθος όγκου κατά
την αρχική διάγνωση.

Τα αρχικά ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν 15 μήνες μετά τη μελέτη, έδειξαν ότι η

ομάδα αυτοεξέτασης εντόπισε περισσότερες κακοήθειες με μικρότερο μέγεθος
όγκου σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Ωστόσο, περισσότερες γυναίκες στην ομάδα
αυτοεξέτασης παραπέμφθηκαν για περαιτέρω έλεγχο από εκείνες της ομάδας
ελέγχου.

Μετά από αυτό, μια μεγαλύτερη και πιθανώς καλύτερα σχεδιασμένη μελέτη
πραγματοποιήθηκε στην Κίνα. Πάνω από 266.000 γυναίκες στη Σαγκάη,
συμπεριλαμβανομένων των συνταξιούχων και εκείνων που εργάζονται σε εργοστάσια
κλωστοϋφαντουργίας, χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες με παρόμοια δημογραφικά χαρακτηριστι
Μια ομάδα υποβλήθηκε σε εκπαίδευση στην αυτοεξέταση του μαστού από
επαγγελματίες υγείας, ακολουθούμενη από τακτική παρακολούθηση στους
χώρους εργασίας τους. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα που ενσωματώνει διάφορα
Machine Translated by Google

υπενθυμίσεις της χρησιμότητας της αυτοεξέτασης εφαρμόστηκε.

Πραγματοποιήθηκαν κλινικές εξετάσεις από επαγγελματίες υγείας ως απάντηση σε
αναφερθέντα ψηλαφητά εξογκώματα του μαστού και τα επιβεβαιωμένα περιστατικά
παραπέμφθηκαν σε εξειδικευμένα κέντρα.

Η σχολαστική καταγραφή των επιμέρους χαρακτηριστικών καλοήθων και κακοήθων ευρημάτων,

συμπεριλαμβανομένων των διαστάσεων, της έκτασης, της παρουσίας λεμφαδένων και των
απομακρυσμένων μεταστάσεων, δόθηκε έμφαση σε αυτή τη μελέτη.
Όλα τα δεδομένα που συλλέχθηκαν στάλθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες για επεξεργασία.

Μια τρίτη προοπτική τυχαιοποιημένη μελέτη που ξεκίνησε στις Φιλιππίνες το 1995 είχε
στόχο να διερευνήσει τη συμβολή της κλινικής εξέτασης μαστού στην έγκαιρη
ανίχνευση και στη βελτίωση της επιβίωσης από τον καρκίνο του μαστού. Οι γυναίκες σε
αυτή τη μελέτη συμμετείχαν επίσης στην αυτοεξέταση του μαστού. Ωστόσο, η
μελέτη τερματίστηκε πρόωρα, δύο χρόνια μετά την έναρξη, λόγω της απροθυμίας των
γυναικών που ήταν θετικές για ύποπτο όγκο να υποβληθούν σε περαιτέρω εξετάσεις.

Συνολικά, οι μελέτες πρότειναν ότι η ομάδα που έλαβε εκπαίδευση αυτοεξέτασης

έδειξε καλύτερα αρχικά αποτελέσματα στη σωστή αναγνώριση των σχημάτων σε
πειραματικά μοντέλα σιλικόνης. Ωστόσο, αυτή η ικανότητα μειώθηκε με την πάροδο του
χρόνου, μαζί με την ικανότητα να εξασκείται σωστά η αυτοεξέταση. Ενώ περισσότεροι
όγκοι βρέθηκαν σε μικρότερη ηλικία στην ομάδα αυτοεξέτασης, η διαφορά δεν ήταν
στατιστικά σημαντική. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στην επιβίωση της
νόσου μετά από 10 χρόνια παρατήρησης ή στο στάδιο της ανίχνευσης της νόσου. Οι γυναίκες
στην ομάδα αυτοεξέτασης υποβλήθηκαν σε πολλαπλές διαγνωστικές βιοψίες για
καλοήθη ευρήματα σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.

Αντίθετα, μελέτες παρατήρησης έδειξαν ότι η συχνότητα της αυτοεξέτασης μπορεί να

σχετίζεται με μικρότερα μεγέθη πρωτοπαθούς όγκου. Ωστόσο, αυτό θα απαιτούσε τακτική
και επιμελή πρακτική, η οποία μπορεί να μην είναι εφικτή για τον γενικό πληθυσμό και
μπορεί να είναι σχετική μόνο για μια υποομάδα γυναικών που έχουν δεσμευτεί να
ακολουθούν σχολαστικά το πρωτόκολλο αυτοεξέτασης.
Machine Translated by Google

Όσον αφορά τη συμβολή της κλινικής εξέτασης στην έγκαιρη διάγνωση και
επιβίωση, παρατηρήθηκαν παρόμοιες τάσεις. Η κλινική εξέταση οδήγησε σε
περισσότερες διαγνωστικές βιοψίες για γυναίκες με καλοήθη
ευρήματα σε σύγκριση με εκείνες που δεν εξετάστηκαν. Ο συνδυασμός
κλινικής εξέτασης και μαστογραφίας είχε ως αποτέλεσμα βελτιωμένα ποσοστά επιβίωσης
Η αυτοεξέταση από μόνη της έδειξε ασαφή αποτελέσματα, με υψηλή
ειδικότητα (94%), μέτρια ευαισθησία (53%), υψηλά ψευδώς θετικά
αποτελέσματα και χαμηλή θετική προγνωστική αξία. Τα
αποτελέσματα επηρεάστηκαν από την τεχνική, το χρονοδιάγραμμα κάθε
εξέτασης μαστού και την εμπειρία του εξεταστή. Παρά τη χαμηλή αξιοπιστία
της μεθόδου, οι γυναίκες εξέφρασαν συνεχή επιθυμία να
υποβληθούν σε κλινική εξέταση.

Οι μεγαλύτεροι διεθνείς οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων των Κέντρων

Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), της Καναδικής Αντικαρκινικής
Εταιρείας, του Αντικαρκινικού Συμβουλίου της Αυστραλίας και του Εθνικού
Συστήματος Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας (NHS), συμφωνούν με τη σημασία
της ευαισθητοποίησης του μαστού στο πλαίσιο του καρκίνου του
μαστού. Ωστόσο, οι συστάσεις τους διαφέρουν σχετικά με τη χρήση της
αυτοεξέτασης και της κλινικής εξέτασης ως προληπτικά μέτρα. Οι περισσότεροι
οργανισμοί δεν υποστηρίζουν την αυτοεξέταση ή την κλινική εξέταση, αλλά
δίνουν έμφαση στη μαστογραφία ως την κύρια μέθοδο για προληπτικό
έλεγχο. Αυτή η προοπτική μοιράζεται το Εθνικό Κέντρο Πρόληψης Χρονίων
Νοσημάτων και Προαγωγή της Υγείας (2013), η Canadian Cancer Society
(2014), το Cancer Council Australia (2014) και το NHS Breast Screening
Program (2013).

Αντίθετα, το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και

Γυναικολόγων αποκλίνει από τις κατευθυντήριες γραμμές της Ειδικής
Ομάδας Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ (Προληπτικές
Υπηρεσίες Task Force Recommendation, 2012). Συνιστά κλινική εξέταση κάθε
1-3 χρόνια για άτομα ηλικίας 20-39 ετών, μαζί με εκπαίδευση στην αυτοεξέταση
μαστού. Ωστόσο, υπάρχουν αντικρουόμενα δεδομένα σχετικά
με την αποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων, ιδιαίτερα σε πληθυσμούς
που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και μαστογραφίες. Μελέτες σε
αναπτυσσόμενες χώρες προτείνουν ότι η αυτοεξέταση και η κλινική
εξέταση συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση και την έγκαιρη διάγνωση. Ωστόσο, προσοχ
Machine Translated by Google

συνιστάται σε συστήματα υγείας με περιορισμένες υπηρεσίες προληπτικού ελέγχου,

όπου αυτές οι μέθοδοι μπορεί να είναι αμφίβολης αποτελεσματικότητας.

Συνολικά, υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για σταδιακή κατάργηση της αυτοεξέτασης
και της κλινικής εξέτασης ως κύρια εργαλεία για τον πληθυσμιακό έλεγχο του καρκίνου
του μαστού. Τα περισσότερα συστήματα υγείας υποστηρίζουν την περιοδική
μαστογραφία, ενώ απέχουν από την απροκάλυπτη κριτική των καθιερωμένων
μεθόδων στη γενική συνείδηση. Οι επαγγελματίες υγείας καλούνται να παρέχουν
τεκμηριωμένη καθοδήγηση, μοιράζοντας τα πιο πρόσφατα δεδομένα και
ευαισθητοποιώντας για τον καρκίνο του μαστού. Είναι σημαντικό να σεβόμαστε
τις προσωπικές πεποιθήσεις και αντιλήψεις των γυναικών σχετικά με θέματα πρόληψης.