MARKING SCHEME (2023-2024)

Code – 024
विषय - नेपाली
कक्षा : 10
वनर्ाारित समय - 3 घण्टा पूर्ााङ्क - 80
खण्ड – 1
बहुिैकल्पिक प्रश्नहरू
1. वनम्नलललखत अनुच्छेद पढ़े ि सोलर्एका प्रश्नका सही विकि छान्नुहोस्। 5x1=5
i. A.िाम्रो सं गत
ii. D.सच्चरित्रता, सदाचाि
iii. C.सं गतबाट पाएको ज्ञान
iv. C.देिता
v. C.चरित्रिान
2. वनम्नलललखत पद्ांश पढे ि सोलर्एका प्रश्नहरूको सही विकि छान्नुहोस्। 5x1=5
i. C.विकलाङ्ग
ii. D.वदमाग
iii. A.क्राल्पि
iv. A.वनदाएको
v D.नबोल्ने
3. वनम्नलललखत बहुिैकल्पि क प्रश्नहरूका सही विकि छान्नुहोस्। 10x1=10
i. C.अपादान
ii. A.ले
iii. C.लामखुट्टे
iv. D.अनेकार्ाक शब्द
v. B.६
vi. C.सानोभन्दा सानो
vii. C.आगाि
viii. D.अि
ix. B.अमि
x. B.कमा
खण्ड 2 : िर्ानात्मक प्रश्न
4. वनम्न प्रश्नहरूका उत्ति लेख्नुहोस्। 3x2=6
i. िाक्यमा जसको बािेमा के ही भवनन्छ त्यसलार्ा उद्दे श्य ि उद्दे श्यको बािेमा जे कु िा गरिन्छ
त्यसलार्ा विर्ेय भवनन्छ।
ii. वनदेशअनुसाि िाक्य परिितान गनुाहोस्-
a. जब वबहान भयो तब चिाहरू उड़े।
b. त्यो र्नी मान्छे लोभी छ।

1
iii. वनम्नलललखत कु नै एक िाग्धािाको अर्ा लेखी िाक्यमा प्रयोग गनुाहोस्।
a. मन नपने हुनु
b. झुक्याउनु
5. वनम्नलललखत प्रश्नहरूका उत्ति लेख्नुहोस्।
i. ग ौँर्लीले चामेलार्ा 2
ii. आपद्-विपद् जाही ौँ पवन हुौँदो िहेछ। दुुः ख, कष्ट, मृत्यु भन्ने कु िा गाउौँ मा मात्र हुन्छ भन्नु गलत
िहेछ। अब गाउौँ मै गएि हुिीले वबगािेका सबै कु िाहरू बनाएि बस्ने विचाि आयो। 2
अर्िा
सुं गुिकै िं शानुक्रमको मानिी सं स्किर्, जो आफ्नो कू ल, समाज, दे श आवदको लावग के ही बन्न
िा गना सक्दैन।
iii. डाक्टि नानोको प्रयोगशालामा तयाि भएकी क्लोरिना कृ वत्रम लर्र्ा जसकोमा दया, माया, 2
भािना जस्ता मानिीय गुर्हरू लर्एनन् ति आमाको गभामा विकलसत क्लोरिनामा यी सबै
गुर्हरू लर्ए।
iv. मनले चाहे जवत सबै कु िा गना ि पाउन नसवकौँ दो िहेछ। मावनस समयसौँ ग चल्नु पदो िहेछ। 2
समयले जता पुयाायो मावनस त्यहीअनुरूप अवघ बढ़्नु पदो िहेछ।
v. जुठे दमार्ा ि उसकी स्वास्नीबीच िाम्रो सम्बन्ध लर्यो, जही ौँ जाौँ दा पवन दुर्ाजना सुख-दुुः खका 3
कु िा गदै सौँ गै वहौँड़्र्े, कवहले काही ौँ जुठे वबिामी भयो भने उसकी स्वास्नी र्ामी झाौँ क्री खोज्न
वहौँड़्र्ी, बेलुकी खानवपन सके ि जुठे महाभाित वििाटपिाको श्लोप पढ़्यो भने स्वास्नी चाही ौँ
जुठो चुह्लो गर्ी।
चामे ि उसकी स्वास्नीबीच सर्ैौँ झगड़ा हुन्थ्यो, उनीहरूबीच कु नै वदन िाम्रो सम्बन्ध लर्एन,
स्वास्नी झगड़ा गिेि मार्तवति वहौँड़्र्ी।
vi. आफ्नो बािी, गोठ, घिका काठपात, वटन, च्यादि सबै बेच्नका सार्ै कोिली, माउगार्ाहरू 3
समेत बेच्ने ि आफ्नो परििाि पाौँ च-छ रूवपयाौँ सम्मको कोठा खोजेि शहिमा सने, आफूले
शहिमा सागसब्जी बेच्ने, कालेको बाबुले िाजवमस्त्री िा बढ़र्ा काम गने नभए च कीदािी गने,
छोिा-छोिीलार्ा नजीकै को स्कू लमा लगाउने र्त्यावद वनर्ाय गिेि ढु क्क भर्ा।
6. वनम्न कु नै चाि प्रश्नहरूका उत्ति लेख्नुहोस्। 4x3=12
i. ब्याङ्कमा गएि पैसा वनकाल्न, अनािश्यक खचा गना, देखािटी गना, जाौँ ड़-िक्सी खान, तास-
जुिा खेल्न, र्नको फोस्रो ििाफ देखाउन, कु कु िलार्ा वदसा-वपसाब गिाउन, अंग्रेजी तर्ा वहन्दी
वफल्म हेना जस्ता नचावहौँदा कु िाहरूप्रवत रूलच देखाउौँ छन्।
ii. हाड़- मलन्दिको सुन्दि खम्बा,
मल्पस्तष्क- मलन्दिको सुनको छानो,
र्न्द्रीय- मलन्दिको द्वाि।
iii. आकाशका तािा टाड़ा देख्तामात्र सुन्दि छन्, उनीहरूमा आफ्नोपन के ही छै न, सूयाको ज्योवतमा
ती तािाको अल्पस्तत्व हिाउौँ छ। ति, पृथ्वीका हके , चामे, िामे, िीिे जस्ता तािाहरूमा एके क
सूयाको शवि छ। उनीहरूको वििेक ज्योवतले विश्वलार्ा लसौँगाना सक्छ, ति हामीले यी
तािाहरूलार्ा लचन्न सके का छै न ।ं

2
iv. िीि सपुतहरूकै कािर् आज हामी शाल्पिको सास फेना पार्िहेका छ ।ं उनीहरूकै योगदानले
गदाा आज हामी स्वतन्त्र भएका छ ।ं हामीले खाने प्रत्येक खानामा शहीदको िगत छ, हामीले
फेने प्रत्येक सासमा शहीदको र्ड़्कन िहेको हुन्छ। उनीहरू नभएको भए हामी यसिी
आनन्दसौँ ग बस्न सक्ने लर्एन ।ं
v. प्रत्येक मावनसको दुर्ा वकलसमको सोचार् हुन्छ -सकािात्मक ि नकािात्मक।
सकािात्मक सोच भएका मावनसले सबै कु िा िाम्रो देख्न सक्छ भने नकािात्मक सोच हुने
मावनसहरूलार्ा जस्तै िाम्रो कु िा पवन निाम्रो लाग्छ। हामीले आफ्नो मनबाट नकािात्मक
भािनालार्ा हटाएि सकािात्मक भािना उजागि गना सक्नुपछा ।
7. वनम्नलललखत प्रश्नका उत्ति लेख्नहु ोस्।
i. वदउौँ सो लाहुिेसौँग झगड़ा पदाा िीसको झोौँकमा तौँ लार्ा नमािी छोड़्वदन भन्नु, 2
िाती कीिा मादाा सेतीले नमाि-नमाि भनेको तर्ा मारिसके पलछ िैकुण्ठिास होस् भनेको
लछमेकीले सुन्नु।
ii. वतम्रा बाबाले वतमीलार्ा ि भार्का लावग ब्याङ्कमा र्ेिै पैसा िालखवदनुभएको छ भनेि ढाौँ टेकी 2
लर्र्न्।
अर्िा
सोनामलर् आवदिासी युिती लर्र्ा, उ हरिर् जस्तै चञ्चल, बात गना कसैले नभेट्ने ति दुवनयाौँ को
छलकपटदेलख अञ्जान ि अबोर् लर्र्ा।
iii. बाकसबाट आफ्ना लुगाफाटा सबै आौँ गनमा र्ुपािेि मालचसले जलाउने कोलशस गिेि प्रायलित 3
गना चावहन्।
iv. जब लचत्रकाि बमानले एउटा कृ वत्रम पात बनाएि रूखको हाौँ गामा झुण्ड्यार्वदयो ि त्यो पात 3
िातभरिको आौँ र्ी-बेह्रीमा पवन झिेन त्यो देखेि जुनीले लजउने प्रेिर्ा पार्ा।
8. वनम्नलललखत प्रश्नहरूमध्ये कु नै दुर्िटा प्रश्नका उत्ति लेख्नहु ोस्। 2x2=4
i. आज िवमता छ, नेपाली उपन्यासका आर्ािहरू, अर्ाहरूका पलछल्पिि, विपना कवतपय आवद।
ii. कालेबुङको बमिस्तीमा सन् १९५६ सालमा।
iii. सम्मेलन कर्ासङ्ग्रह, भानुस्मािक ग्रन्थ, लशिकु माि िार्ाका सात कर्ा, वदयालो आवद।
9. भूवमका- (1)
मुख्य विषय- (2) 5
वनष्कषा- (1)
शब्दसीमा- (1)
10. पठाउनेको ठे गाना ि वमवत- (1)
सम्बोर्न- (0.5)
पत्रको मुख्य भाग- (2) 5
वनष्कषा िा अि गिार्- (0.5)
खाममा लेख्नप
ु ने पाउनेको नाम ि ठे गाना- (1)

3
11. वनम्नलललखत िाक्यहरूलाई नेपालीमा अनुिाद गनुाहोस्। 4

i. अिमा सत्यको जीत हुन्छ।

ii. यो समाचाि सुने उनी दुुः खी भए।
iii. उनी यो समयसम्ममा सुवतसके होलान्।
iv. म वबहानैदेलख यो काम गरििहेको छु ।