Phân tích tính tất yếu khách quan của việc phát triển

kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt

Nam.
 Khái niệm
Trước hết cần phải hiểu kinh tế thị trường là gì thông
qua góc độ của kinh tế chính trị để từ đó có thể nêu lên
khái niệm về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam.
-Xã hội loài người thì luôn phát triển từ thấp đến
cao, hình thái kinh tế ban đầu là kinh tế tự nhiên với đặc
trưng là được sản xuất ra à để đáp ứng nhu cầu cá nhân ,
gia đình ( hay còn gọi là kinh tế tự cấp, tự túc).
Và qua thời gian lâu dài, khi sản phẩm có giá trị thặng
dư quan hệ trao đổi mua bán sản phẩm xuất hiện và phổ
biến cũng chính là lúc kinh tế hàng hóa ra đời, nhưng ở
giai đoạn đầu thì kinh tế hàng hóa vẫn còn mang tính tự
phát, ngẫu nhiên trong việc trao đổi sản phẩm nên ở giai
đoạn này còn được gọi là kinh tế giản đơn. Khi lực
lượng sản xuất phát triển cao hơn , các quan hệ kinh tế
đều được thực hiện thông qua thị trường và quan hệ
hang hóa – tiền tệ phát triển đến một trình độ nhất định
sẽ đạt đến kinh tế thị trường. Như vậy kinh tế thị trường
có khái niệm như sau:
KTTT là kinh tế hàng hóa phát triển ở trình độ cao,
trong đó các yếu tố đầu vào, đầu ra của sản xuất đều
được thực hiện thông qua thị trường ; tuân theo nguyên
tắc và quy luật thị trường. Và KTTT hiện nay đã trải
qua các giai đoạn như KTTT tự do, KTTT hiện đại. Do
tính ưu việt của KTTT là động lực để phát triển kinh tế,
nên phần lớn các quốc gia trên thế giới đều hướng đến
việc xây dựng kinh tế thị trường.Tuy nhiên, do khác
nhau về điều kiện kinh tế- chính trị- xã hội, nên mỗi
quốc gia có những mô hình kinh tế thị trường khác nhau
như: Mô hình kinh tế thị trường tự do mới ở Mĩ, kinh tế
thị trường xã hội ở Cộng hòa Liên bang Đức, kinh tế thị
trường ở Nhật Bản, kinh tế thị trường Chủ nghĩa Xã hôi
ở Trung Quốc….. Ở Việt Nam, sau khi xóa bỏ Kinh tế
kế hoạch hóa tập trung bao cấp, vẫn trung thành với
mục tiêu tiến lên CNXH, lấy CNXH là cái đích cần
hướng đến, do vậy chúng đã quyết định chuyển sang
nền kinh tế thị trường định hướng XHCN
 Chúng ta có khái niện về KTTT định hướng
XHCN như sau: “Kinh tế thị trường định hướng XHCN
là nền kinh tế vận hành theo quy luật theo các Quy luật
của thị trường đồng thời góp phần hướng tới từng bước
xác lập một xã hội mà ở đó dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh; có sự điều tiết của nhà nước
do Đảng Cộng Sản Việt Nam lãnh đạo.”
 Tính tất yếu khách quan của việc phát triển kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam.
KTTT là mô hình kinh tế mà hầu hết các quốc gia hiện
nay đang thực hiện nhưng cách thức xây dựng, triển
khai mô hình có sự khác biệt giữa các nước do đặc điểm
riêng về văn hóa, chính trị, xã hội. Đối với Việt Nam,
chúng ta bắt tay xây dựng Kinh tế thị trường và khi đó
chúng ta khẳng định KTTT định hướng XHCN là tất
yếu khách quan trong thời kì quá độ, và sự tất yếu trên
phát sinh từ những lí do cơ bản như sau:
 Một là, phát triển KTTT định hướng XHCN là phù
hợp với tính quy luật phát triển khách quan
Chúng ta thấy rằng, KTTT bản chất là giai đoạn phát
triển của kinh tế hang hóa ở trình độ cao hay nói cách
khác, KTHH phát triển đến một trình độ nhất định, tất
yếu sẽ chuyển sang KTTT, nó là quy luật phát triển tất
yếu khách quan, nằm ngoài suy nghĩ chủ quan của con
người
Nhìn lại lịch sử của Việt Nam, chúng ta vốn đã hình
thành nền kinh tế hàng hóa từ lâu, từ cuối thời phong
kiến rồi sang giai đoạn Pháp thuộc và giai đoạn kháng
chiến chống Mĩ, nền KTHH từng bước phát triển.
Do vậy, chúng ta đã có nền tảng KTHH. Hơn nữa, ta lại
sẵn có các điều kiện thúc đẩy, phát triển KTHH ( thị
trường cung – cầu, thị trường lao động, vị trí địa lí, tài
nguyên…..) , do đó việc hình thành KTTT là tất yếu
khách quan. Tuy vậy, chắc chắn sẽ có 1 dấu hỏi lớn
được đặt ra “ Phát triển KTTT là tất yếu, nhưng tại sao
lại là KTTT định hướng XHCN mà không phải là kiểu
KTTT khác ?” Chúng ta cần lưu ý rằng, KTTT trong
mỗi hình thái kinh tế xã hội cụ thể sẽ phải chịu sự chi
phối của các quan hệ sản xuất thống trị. Dễ hiểu hơn thì
nó sẽ phát triển theo các định hướng của nhà nước
thống trị. Trong lịch sử, đã sớm có kiểu mô hình KTTT
TBCN, nó được coi là công cụ, phương tiện phát triển
kinh tế của các nước tư bản, đảm bảo quyền lợi cho bộ
phận giai cấp thống trị là giai cấp tư sản. Còn ở Việt
Nam, đáng theo định hướng đi lên CNXH và lấy hệ tiêu
chí ‘ Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh’ và sự lựa chọn mô hình KTTT định hướng
XHCN là phù hợp với xu hướng của thời đại và phù
hợp với đặc điểm phát triển của dân tộc. Xét về tiến
trình phát triển, loài người sẽ tuần tự phát triển
CXNT CHNLPKTBCNXHCN. Việt Nam quá
độ lên XHCN bỏ qua TBCN, cho nên việc bỏ qua giai
đoạn phát triển KTTT Tư bản chủ nghĩa là hoàn toàn
phù hợp với đặc điểm tình hình ở Việt Nam
 Hai là, KTTT định hướng XHCN có tính ưu việt,
thúc đẩy phát triển kinh tế
KTTT là một thành tựu phát triển của nền văn minh
nhân loại trong sản xuất và trao đổi sản phẩm. Phát triển
KTTT có nhiêu ưu việt như
 Dưới tác động của quy luật cung cầu, quy luật
cạnh tranh sẽ phân bổ các nguồn lực hiệu quả
VD: sinh viên đi học xa có nhu cầu thuê trọ, với quy
luật cung cầu, sẽ thúc đẩy việc hình thành những người
sở hữu đất xây trọ cho sinh viên thuê mà không cần nhà
nước phải ra chính sách kêu gọi. Quy luật cạnh tranh sẽ
thúc đẩy hình thành giá thuê trọ trung bình để sinh viên
có thể chấp nhận được
 Động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển
nhanh và hiệu quả cao. Kích thích tiến bộ kĩ thuật
công nghệ, nâng cao năng suất lao động, chất lượng
sản phẩm và hạ giá thành sản phẩm
VD: Việc sản xuất điện thoại, với tác động của cơ chế
thị trường, các nhà sản xuất điện thoại phải luôn tìm
cách cải tiến mẫu mã, đổi mới kĩ thuật- công nghệ, năng
cao năng suất, chất lượng sản phẩm để cạnh tranh với
các đối thủ khác.
Ngoài ra nếu so sánh nền kinh tế bao cấp trước kia
với nền KTTT hiện nay thấy rằng, Trong KTTT chất
lượng hang hóa tốt, số lượng hang hóa rất đa dạng
phong phú hơn rất nhiều, chính là tác động tích cực từ
quy luật cạnh tranh và quy luật cung cầu mang lại.
KTTT có rất nhiều ưu việt và là công cụ, phương tiện
để thúc đẩy lực lượng sản xuất, thực hiện mục tiêu
XHCN. Tuy nhiên, KTTT luôn tiềm ẩn những khuyết
tật và thất bại của thị trường chẳng hạn như cạnh tranh
không lành mạnh, hàng giả, hang nhái….) nên là rất cần
sự can thiệp của nhà nước
  Ba là, mô hình KTTT định hướng XHCN phù hợp
với nguyện vọng của nhân dân mong muốn dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh
Để làm rõ lí do trên, thì ta thấy rằng sự khác biệt cơ bản
giữa nhà nước Việt Nam với các nước TBCN
Việt Nam Các nước TBCN
( cách mạng Vô sản ) ( cách mạng Tư sản )
Nhà nước Việt Nam là Nhà nước TBCN do giai
nhà nước của dân, do cấp Tư sản thực hiện và
dân và vì dân đảm bảo quyền lợi cho
giai cấp tư sản

Với dặc điểm bản chất của nhà nước, chúng ta

không thể lựa chọn mô hình kinh tế thị trường tư bản
chủ nghĩa, chỉ có thể chọn mô hình KTTT định hướng
XHCN mới phù hợp với ý chí, nguyện vọng của đông
đảo nhân dân lao động về một xã hội dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Có thể xem phát
triển KTTT định hướng XHCN là bước đi quan trọng và
tất yếu của sự phát triển từ sản xuất nhỏ đi lên sản xuất
lớn, là bước quá độ để đi lên XHCN.