You are on page 1of 121

ausmif;oHk;pmtkyfrdwfquf

tajccHynmtxufwef; 'orwef; vlrIa&;odyÜHbmom&yfudk oifMum;&jcif;rSm


avhvmoif,lrI ynm&yfe,fy,ftvdkuf wwfodrIwGif [efcsufnDjzpfap&ef? 0dZÆm ESifh odyÜH
ynm&yf e,fy,fESpf&yfvHk;udk avhvmoif,l&ef tm;ay;jcif;jzifh ynm&yfe,fy,frsm;tvdkuf
wwfodrIrsm; [efcsufnDzGHUNzdK;vmap&eftwGufjzpfygonf/ xdkrQomru touft&G,fESifh
oifah vsmaf om um,? ÓP? pm&dw?å rdwEå iS hf abm*Avig;wef bufpzkH UHG NzKd ;Ny;D awG;ac:Buq
H
a0zefydkif;jcm;olrsm; jzpfvmap&eftwGufvnf; &nf&G,fxm;ygonf/
vlrIa&;odyÜHbmom&yf ausmif;oHk;pmtkyfudk oif,lNyD;ygu
u ausmif
ausm ;om;rsm;onf

d
         !

te
ec
todynmuRrf;usifrItopfrsm;zGHUNzdK;vmNyD; jyóemtcuf uftcJrsm;ud
cuf s k ajz&Sif;wwfNyD;

ot
pOf;pm;awG;ac: zefwD;wwfvmrnf/

Pr
ht
vlrIa&;odyÜH yx0D0ifbmom&yf
ig
vlrIa&;odyÜH yx0D0ifbmom&yfausmmifif;oHk;pmt pmtkyfudk oif,lNyD;ygu vufawGYb0wGif
pm
yr

toH;k csyrkH sm;udk ydrk ekd m;vnfEikd af prnfh todynm? uGsr;f usirf t I opfrsm; zGUH NzKd ;vmNy;D tzGUJ vdu k f
op
-C

vkyfief;rsm;ESifh wpfOD;csif;vkyfief;rsm;ud udk aavhvmoif,lvkyfaqmifwwfvmrnfjzpfonf/


;ud
obm0yx0D0ifwGif jrefrmEdkifiH\ wnfae&m? tus,ft0ef;ESifh tdrfeD;csif;EdkifiHrsm;
X

tMum; e,fedrdwfxdpyfrItajctaersm;ES ajct ifh obm0yx0D0ifqdkif&m tcsuftvufrsm;


BO

azmfjywwfrnf/ jrefrrmEd mEdiifk if \H ajrrsuEf mS oGijf yif obm0tydik ;f Bu;D rsm;ESihf &moDOwk? obm0
BE

aygufyif? ajrqDvTmwdkY\qufET,frIudk &Sif;jywwfrnf/


vlrIa&;yx0D0ifwGifurÇmhEdkifiHrsm;\ vlOD;a&wdk;wufrIESifh vlOD;a&ysHUESHUrI? vlOD;a&
D

odyo
f nf;rIrsm;? jrefrmEdik if \ H vlO;D a&wd;k wufrEI iS hf vlO;D a&ysUH ESUH rI? vlO;D a&odyo
f nf;rIwt Ykd jyif
touftyk pf ?k usm; r tcsK;d ? tvkyt f udik t
f cGit
hf vrf;rsm;? NrKd Ujyaus;vuf aexdik rf t I csK;d tpm;ESihf
vlOD;a&rl0g'qdkif&m taMumif;t&mrsm;udk avhvmoHk;oyfwwfrnfjzpfonf/
tuefYtowfr&dSaomvlom;wdkY\ vdktifqE´rsm;ESifh tuefYtowf&dSaomt&if;
"#$%"#"(!)   +#-
wGif usifhoHk;wwfrnf/ aeYpOftoHk;jyKaeaom t&m0w¦Krsm;pGmudk abm*aA'a0g[m&t&
ukefpnf[k ac:qdk aMumif;? ukefpnftjyif 0efaqmifrIvnf;&SdaMumif;udk &Sif;jywwfvmrnf/
. " + " 1"# 1#%" !.+" 
#2 34 #562%" !
aeYpOfaexdik rf b
I 0onf pD;yGm;a&;ESiq hf ufpyfvsu&f adS Mumif; &Si;f jywwfvmrnf/ pD;yGm;
a&;vkyaf qmifcsurf sm;udk od&edS m;vnfvmNy;D ,if;wd\ Yk qufpyfrrI sm;udk aeYpOf vlaerIb0wGif
toHk;cswwfvmrnf/ pD;yGm;a&;taqmufttHkyHkoP²mefudk od&Sdem;vnf vnfvmNyD; ,if;tay:
;vnf

d
te
4#5   666(. !

ec
urÇmay:wGif pD;yGm;a&;pepf 3 rsKd ;&So d nfuo kd &d NdS y;D Eif
Edik iHif rH sm;\
;\pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsuf

ot
 3"#5  ##  !#5  

Pr
## 3" "          6
#5
ht 
      6 
qufpyfoHk;oyfwwfvmEdkifrnfjzpfonf/
ig
yr

vlrIa&;odyÜHbmom&yfwGif q&mrsm;taejzif
&mrsm;ta h atmufyg 21 &mpkuRrf;usifrIrsm;udk
&mrsm;taej
op

&&Sdap&ef oifcef;pmrsm;ESifh qufpyfoif


oifMum
um;ay;&rnfjzpfonf/
um;a
-C

21&mpkpkuRrf;usif
u rIrsm;(21st Century Skills)ESifh
X

udk,f&nfudk,faoG;uRrf;usifrIrsm;(Soft Skills)
BO

vli,frsm;onf
onf &I&yfyfaxG;aom urÇmavmuBuD;wGif avQmufvSrf;&rnfhb0c&D;ESifh
BE

tvkyfcGiftwuf
wGuf 21&m
21&mpkuRrf;usifrIrsm;ESifh udk,f&nfudk,faoG;uRrf;usifrIrsm;vdktyfygonf/
D

C-5vkH; (5 C) odkUr[k
r wf oif,lrItwGufta&;BuD;aomuRrf;usifrIrsm;rSm-
 yl;aygif;aqmif&Gufjcif;(Collaboration)^ tkyfpkjzifhvkyfief;aqmif&Gufjcif; (Group
work)- ausmif;om;rsm;tm; tkyfpkjzifhvkyfief;aqmif&Gufwwf&ef? tawG;tac:rsm;
rQa0jcif;ESifh jyóemtcufcJrsm;udk yl;aygif;tajz&Smwwfjcif;
 qufoG,fajymqdkjcif;(Communication)- EIwftm;jzifh? udk,f[eftrlt&mtm;jzifh
qufoG,fjcif; (pmzwfjcif;? pma&;jcif;? pum;ajymjcif;? em;axmifjcif;)
 av;eufpmG qef;ppfa0zefjcif;ESihf jyóemajz&Si;f jcif;(Critical Thinking and Problem
Solving)- ausmif;om;tm; jyóem\tajzrsm;udk &SmazGjcif;ESifhtrSm;jyifqifjcif;
 wD xGi fz efw D;jcif; (Creativity and Innovation)- tawG;tac:t,ltqopfrsm;
&SmazGjcif;ESifh jyóemrsm;udkajz&Sif;jcif;wdkUjyKvkyf&ef owfrSwfxm;onfh pnf;abmif
"  .3#"
 EdkifiHom;aumif;pdwf"mwf&Sdjcif;(Citizenship)- ausmif;wGif; vlrItzGJUtpnf;rsm;wGif
wuf<u pGmyg0ifvyk af qmifjcif;? w&m;rQwjcif;ESihf y#dyu©ajz&Si;f jcif; ponfh pdw"f mwf
rsm;&Sdjcif;wdkYudk avhusifhaqmif&Gufay;&rnf/
þausmif;oH;k pmtkyw f iG f ausmif;om;rsm;\ avhvmoif,rl rI sm;udk ulnv
D rf;ñTeaf y;rnfh
atmufygoauFwrsm; (Icons) udk awGU&vdrfhrnf/

d
te
zwfyg tdkifpDwD^tifwmeuf
euf
ufcsdwfyg

ec
ot
Pr
a&;yg oli,fccsif
sifif;awGud
ht udkajymjyyg
rig

em;axmifyg aqG;aaEG;yg
py
Co

pOf;pm;yg a&G;cs,fEdkifaomoifcef;pm^avhusifhcef;
X
BO

pOf;pm;jyD;;a&;yg
a&;yg tdrfpm
BE
D

&SmazGyg EdIif;,SOfyg^,SOfwGJyg

atmufazmfjyyg av;axmifu
h u
G rf sm;uvnf; ausmif;om;rsm;\ avhvmoif,rl rI sm;udk
ulnDvrf;ñTefay;vdrfhrnf/
t"dutcsufrsm; oifodcJhaomtcsufrsm; tHhMozG,ftcsufrsm; tMuHjyKcsufrsm;
............. ............. ......... ........
............. ............. ......... ........
ausmif;oHk;pmtkyf

ed
ct
vlrSak &;od
&;o
odyHÜ
te
h
rig

yx0D
x0D0if
py
Co

''orwef
o ;
X
BO
BE
D
D
BE
BO
X
-C
op
yr
ig
ht
Pr
ot
ec
te
d
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

tcef;(1)
jrefrmEdkifiH\ obm0yx0D0if
ed'gef;
jrefrmEdkifiH\ wnfae&m? tus,ft0ef;? e,fedrdwf? ajrrsufESmoGifjyif? a&qif;?
&moDOwk? ajrqDvTmESifh obm0aygufyifwdkYtaMumif;udk (rlvwef;ESifh tv,fwef;tqifh
rsm;wGif oifMum;cJhNyD;jzpfaomfvnf;) ydkrdktao;pdwf xyfrHavhvmoGm;rnfjzpfonf/
þoifcef;pmESifhywfoufí oifod&SdjyD;aomtaMumif;t&m

d
™ rlvwef;tqifE h iS hf tv,fwef;tqifw
h w
Ykd iG f jrefrmEdik if \
H obm0y
obm0yx0D0iftajccHrsm;

te
udk tawmftoifhavhvmcJhNyD;jzpffonf/

ec
ot
þtcef;udak vhvmoif,Nl yD;ygu ausmif;om;rsm;onf atmufygwdu Yk kd vkyaf qmifEikd rf nf/

Pr
™ jrefrmEdkifiH\ obm0yx0D0ifqdkif&m tcsuf csuftv
htvufrsm;udk azmfjywwfrnf/
™ jrefrmEdkifiHESifh tdrfeD;csif;EdkifiHe,fed
edrdrdwf xdpyfrItajctae? ajrrsufESmoGifjyif?
ig
yr

a&qif;? &moDOwk? obm0ayguf ufyyifif(opfawmrsm;)ESifh ajrqDvTmtajctaersm;udk


op

aqG;aEG;wifjywwfrnf/
-C

™ jrefrmEdkifiH\ ajrrsufESmoGi iffjyiff? &moDOwk? obm0aygufyifESifh ajrqDvTmwdkY\


qufET,frIudk &Sif;jywwfrn nf/
X
BO

1.1 jref
jrerrmEk
jrer mEkdifiH\ wnfae&m? tus,ft0ef;ESifh e,fedrdwf
oifcef;pmrdwfq qufuf
™ jrefr rmEd
mEdkifiHonf ta&SUawmiftm&SwGif 'kwd, {&d,mtBuD;qHk;EdkifiHjzpfonf/
™ jrefrmEdkifiHonf tdrfeD;csif; 5 EdkifiHESifh e,fedrdwfcsif; xdpyfaeonf/

™ jrefrmEdi k if u
H kd wkid ;f a'oBu;D 7 ck? jynfe,f 7 ckEiS hf aejynfawmf jynfaxmifpek ,fajrwkjYd zifh
zGJUpnf;xm;onf/
wnfae&m
jrefrmEkdifiHonf ajrmufvwåDusK 9 'D*&D 32 rdepf ESifh 28 'D*&D 31 rdepf Mum;? ta&SU
avmif*suD sK 92 'D*&D 10 rdepf ESihf 101 'D*&D 11 rdepf Mum;wGif wnf&o dS nf/ ajrmuf,mOfpeG ;f
wef; (ajrmufvwåDusK 23 'D*&D 30 rdepf) rsOf;onf csif;jynfe,f wD;wdefNrdKU? rEÅav;wkdif;
a'oBu;D txufyidk ;f {&m0wDjrpfta&SUbufurf;&Sd waumif;NrKd UESihf &Sr;f jynfe,f uGwcf idk Nf rKUd rsm;

1
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

teD;rSjzwfoef;oGm;onf/ Ekid if \
H ajrmufbufav;ykw H pfycHk efo
Y nf tylavsm(h aEG;or)ykid ;f wGif
usa&mufNyD;? usefav;ykHokH;ykHjzpfonfhawmifykdif;onf tylykdif;ZkeftwGif; usa&mufonf/
ta&SUavmif*sDusK 97 'D*&D 30 rdepfrsOf;ukd jrefrmpHawmfcsdefrsOf;tjzpf owfrSwfxm;onf/

d
te
ec
B
D

yHk (1.1) jrefrmEdkifiH\wnfae&m


tus,ft0ef;
jrefrmEkdifiHonf {&d,m 676577 pwk&ef;uDvkdrDwm (261228 pwk&ef;rdkif)us,f0ef;
onf/ ta&SUawmiftm&S a'owGif tif'kdeD;&Sm;NyD;vQif 'kwd, {&d,mtBuD;qkH;EkdifiHjzpfonf/
Ekid if \
H awmifEiS ahf jrmuft&Snq
f ;Hk ae&mwGif 2052 uDvrdk w
D m&Sjd y;D ta&SUESit
hf aemuf tus,f
qkH;ae&mwGif 937 uDvkd rDwm&Sdonf/ taemufbufpGef;&Sd ewfjrpf0rS awmifbufpGef;

2
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

aumhaomif; (bk&ifhaemiftil) txd urf;½kd;wef;tvsm; 2200 uDvkdrDwmausmf &Sdonf/


e,fedrdwf
jrefrmEkid if o
H nf Ekid if aH ygif; 5 Ekid if EH iS hf uke;f e,ferd w
d cf si;f xdpyfaeonf/ taemufbuf
wGif b*Fvm;a'h&SfEkdifiHESifh tdEd´,EdkifiH? ajrmufbufESifh ta&SUajrmufbufwGif w½kwfjynfolY
or®wEkdifiH? ta&SUbufwGif vmtkd'Drkdu&ufwpfor®wEkdifiHESifh xkdif;EkdifiHwkdY wnf&Sdonf/
þEkdifiHrsm;ESifh jrefrmEkdifiHMum; tjynfjynfqkdif&me,fedrdwfonf uDvkdrDwm 6300 cefY
&Snfvsm;onf/
tdEd´,ork'´&m\ tpdwftykdif;jzpfaom b*Fvm;yifv,fatmfm?? rkwårauGUESifh uyÜvD

d
yifv,fwkdYESifhxdpyfaeaom jrefrmha&ykdifeufukdowfrSwf&ef tajccH jccHcrsOf a&;qGJNyD; ,if;rsOf;rS
rsOf;a&
a&;

te
yifv,fbufoYdk a&rkid f 12 rkid (f 22.2 uDvrkd w D m)txdudk jrefrmEkifid iHif \H tcsKyt f jcmtmPmykid af om

ec
ykdifeufa&jyiftjzpf owfrSwfxm;onf/

ot
Pr
jynfaxmifpo k r®wjrefrmEkid if aH wmfudk wkid ;f a'oB oBBu;D 7 cck? jynfe,f 7 ckEiS hf aejynfawmf
jynfaxmifpke,fajrwkdYjzifh zGJUpnf;xm;onf/ jynf
ht
nfe,frsm;sm;rSm ucsifjynfe,f? u,m;jynfe,f?
ig
u&ifjynfe,f? csif;jynfe,f? rGefjynfe,f? &ckdifjynfe,fESifh &Srf;jynfe,fwkdY jzpfMuonf/
yr

wkdif;a'oBuD;rsm;rSm ppfukdif;wkdif;a'oBuD oBuD;? w we


weoFm&Dwkdif;a'oBuD;? yJcl;wkdif;a'oBuD;?
op

rauG;wkdif;a'oBuD;? rEÅav;wkdif;a'oBuD 'oBuD


oBuD;? &&efukefwkdif;a'oBuD;ESifh {&m0wDwkdif;a'oBuD;
-C

wkdYjzpfonf/ rEÅav;wkdif;a'oB oBuD;\ aawmifbufydkif;wGif jrefrmEkdifiH\NrdKUawmf aejynfawmf


X

yg0ifonfh jynfaxmifpek ,fajr wn wnf&o dS nf/ wkid ;f a'oBu;D ESihf jynfe,frsm;ukd c½kid ?f NrKd Ue,fEiS hf
BO

&yfuu G ?f aus;&Gmtkyppkf rk sm;taej


;tae zifh tkycf sKyaf &;e,fajrrsm;ukd tqifq
;ta h ifh xyfrcH jJG cm;Ekid o
f nf/
BE

t"dutcsufrsm;
m;
D

™ ajrmuf,mOfpGef;wef;onf jrefrmEdkifiHtxufydkif;udk jzwfoef;oGm;onf/


™ jrefrmEdik if oH nf ta&SUawmiftm&Sa'owGif 'kwd,{&d,mtBuD;qHk;EdkifiH jzpfonf/
™ jrefrmEdkifiHonf EdkifiHaygif; 5 EdkifiHESifh e,fedrdwfjcif; xdpyfaeonf/
™ jrefrmEdik if o
H nf b*Fvm;yifv,fatmf? uyÜvyD ifv,fwEYkd iS hf xdpyfaeonf/
™ jrefrmEdkifiHudk wdkif;a'oBuD; 7 ck? jynfe,f 7 ckESifh aejynfawmf jynfaxmifpk
e,fajrwdkYjzifh zGJUpnf;xm;onf/

3
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

avhusifh&efar;cGef;rsm;
(1) jrefrmEdkifiH\ vwåDusKwnfae&mt& rnfodkYaom tusKd;aus;Zl;rsm;&&Sdoenf;/
(2) ta&SUawmiftm&Sa'owGif jrefrmEdkifiH\ wnfae&mta&;ygrIudk aqG;aEG;yg/
(3) jrefrmEdkifiH\ a&jyifydkifeufowfrSwfyHkudk aqG;aEG;yg/
(4) jrefrmEdkifiH\ ajryHkudka&;qGJítdrfeD;csif;EdkifiHrsm;udk azmfjyyg/

1.2 jrefrmEdkifiH\ obm0yx0D0ifqdkif&mtcsuftvufrsm;


oifcef;pmrdwfquf

d
te
™ jrefrmEdkifiH\ajrrsufESmoGifjyifrSm awmifajrmufoG,fwef wef;aeao
aeaomawmifwef;rsm;?

ec
ukef;jrifhrsm;ESifh jrpf0Srf;vGifjyifrsm;yg0ifonf/

ot
Pr
™ t"du a&qif;rSm {&m0wDjrpf? csif;wGif;jrpf? ppf ppaaawmif
wmif;jrpfESifh oHvGifjrpfwdkYjzpfNyD;
&cdkifESifhweoFm&Durf;½dk;wef;a'owdkYwGifvnf vnf; jrpf? acsmif;rsm;pGm&Sdonf/
ht
ig
™ tm&Swu kd t
f a&SUawmifyikd ;f rkwo f &Hk yf0ef
0ef;wG
;wGiw
f nf&NdS y;D obm0aygufyifEiS hf ajrqDvmT
yr

trsKd;tpm;rsm;pGm &Sdonf/
op

1.2.1 ajrrsufESmoGifjyif
-C

jrefrmEkdifiHonf awmifwef wef;xlxyyfaomEkdifiH jzpfonf/ jrefrmEkdifiH\ ajrmufbuf


X

tusq;Hk tykid ;f onf wdbufuk uek ;f jrifBh u;D \tpGe;f ykid ;f jzpfonf/ xkt
d ykid ;f rS awmifwef;rsm;onf
BO

awmifbufokdYoG,fqif;vm v
vmonfmonf/ EkdifiHta&SUbufykdif;rS awmifwef;rsm;? ukef;jrifhrsm;onf
w½kwEf idk if &H dS ,leefuk
uek ;f jrifEh iS hf qufpyfaeonf/ Ekid if t H aemufbufyidk ;f rS awmifwef;rsm;onf
BE

[dr0EÅmawmifwef;\tq \tqufjzpfNy;D awmifbufoq Ydk ufvufo, G wf ef;oGm;onf/


D

EkdifiH\tv,fykdif;wGif {&m0wD? csif;wGif;ESifh ppfawmif;jrpfpOfpkrsm;u wnfaqmuf


           !#  $ %
edrrhf sm;? uke;f ajredrrhf sm;u ykid ;f jcm;xm;onf/ tv,fyikd ;f csKid 0hf rS ;f Bu;D \awmifbufwiG f Bu;D rm;
us,fjyefYaom {&m0wDjrpf0uRef;ay:vGifjyifBuD; wnf&Sdonf/
awmifwef;rsm;onf a,bk,stm;jzifh ajrmufrSawmifokdY oG,fwef;aeonf/ jrefrm
EkdifiH\ ajrrsufESmoGifjyiftaetxm;rSm ajrmufbufwGifjrifhrm;NyD; awmifbufodkY yifv,f
a&rsuEf mS jyiftxd edrq hf if;oGm;onf/ jrefrmEkid if \ H ajrrsuEf mS oGijf yifukd awmifwef;? uke;f ajr
rsm;\ oufwrf;ESifhajrjyifvu©Pmrsm;tay:rlwnfí obm0tydkif;BuD;av;ydkif; ydkif;jcm;

4
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

+-  <=>@#%A C<L>     C<V>%#


awmifwef;a'oESifh (4) &ckdifurf;ajrmifa'owkdY jzpfonf/

ed
ct
BE
D

yHk (1.2) jrefrmEdkifiH\ ajrrsufESmoGifjyif

1.2.2 a&qif;
jrefrmEdkifiHonf tylydkif;rkwfoHk&yf0ef;wGifwnf&SdNyD; jrefrmEdkifiHawmifydkif;a'oonf
tDauGwm&yf0ef;ESifh qufpyfaeonf/ jrefrmEdkifiHtv,fydkif; rdk;enf;a'orSvGJí wpfEdkifiHvHk;
rdk;aumif;pGm&&SdNyD; jrpf? acsmif;aygrsm;onf/ jrefrmEkdifiH&Sdawmifwef;rsm;onf ajrmufrS
awmifoo Ykd ,
G w
f ef;aeojzifh pD;qif;aeaom jrpfrsm;onfvnf; trsm;tm;jzifh ajrmufraS wmifoYkd
pD;qif;MuNyD; b*Fvm;yifv,fatmfESifh uyÜvDyifv,ftwGif;odkY pD;0ifMuonf/

5
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

jrefrmEdik if &H d St"dujrpfpOfpBku;D rsm;rSm {&m0wD?


csif;wGif;? ppfawmif;ESifh oHvGifjrpfpOfpkwdkYjzpfNyD;
&cdkifurf;ajrmifa'oESifh weoFm&Durf;½dk;wef;
wdkYwGifvnf; a'otwGif;pD;qif;aeaom jrpf
acsmif;rsm;pGm &So d nf/ {&m0wDjrpfonf arcESihf
rvdcjrpfwdkY aygif;qHk&mrSpwifNyD; awmifbuf&Sd
uyÜvyD ifv,ftwGi;f odYk jrpfcrJG sm;pGm pD;0if onf/
csif;wGif;jrpfonf {&m0wDjrpf\ tBuD;qHk;jrpf
vufwufwpfcjk zpfNy;D {&m0wD-csi;f wGi;f jrpfpOfpk
ESifh ppfawmif;jrpfpOfpkwdkYonfjrefrmEdkifiHtv,f
ydkif; csKdifh0Srf;twGif; pD;qif;aeMuonf/
w½kwfEdkifiHrS pD;qif;vmaom oHvGifjrpf
onf jrefrmEdkifiHta&SUbufukef;jrifha'oudk
jzwfoef;NyD; rkwårauGUtwGif;odkY pD;0ifonf/
r

&cdkifurf;½dk;wef;ajrmufbufydkif;&Sd jrpfrsm;onf onf n


py

ajrmufrSawmifodkYpD;qif;NyD; awmifbufydkif;&Sd
Co

acsmif;rsm;onf ta&SUrStaemufodkY pDp;q p;;qiff;í


b*Fvm;yifv,fatmftwGi;f pD;0ifonf/ weoFm
X
BO

&Durf;½d;k wef;&Sd jrpf? acsmif;rsm;onf m;onf t trsm;tm;jzifh


urf;½d;k wef;awmifwef;rs ;rsm;ESiifhf t
tNyKd ipf ;D qif;aeNy;D yHk (1.3) jrefrmEdkifiH&Sd jrpfrsm;
BE

uyÜvyD ifv,ftwGi;f pD;0ifMuonf/ jrefrmEdik if H


D

ESihf tdref ;D csi;f Edik if rs


rH sm;t
;tMum; e,ferd w d jf rpftjzpf pD;qif;aeaom jrpfrsm;rSm ewfjrpf? rJacgifjrpf?
oHvGifjrpf? aomif&if;jrpfESifh ygcsefjrpfwdkYjzpfonf/

1.2.3 &moDOwk
jrefrmEdkifiHonf tdE´d,ork'´&mESifh xdpyfaeonfh tm&Swdkufta&SUawmifydkif;wGif
wnf&Sdonf/ xdkYaMumifh &moDtvdkufwdkufcwfonfh rkwfokHavrsm;\ jyKjyifrIudk cH&onf/
jrefrmEdik if o H nf a,bk,stm;jzifh tylyikd ;f rkwof &Hk moDOwk &&So
d nf/ awmifajrmuf&n
S v
f sm;aom
Edik if jH zpfí &moDOwktrsK;d tpm;pHvk ifNy;D ajrrsuEf mS jyiftaetxm;t&vnf; uGjJ ym;jcm;em;aom
&moDOwkrsm;udk jzpfay:aponf/

6
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

&moDOwkqdkif&m tcsuftvufrsm;rSm
(1) Owktvkduf ajymif;vJjzpfay:aom avzdtm;ESifh wdkufav
(2) tylcsdeftajctae
(3) rdk;&GmoGef;rItajctaewdkY jzpfonf/

&moDOwktrsKd;tpm;rsm;
jrefrmEdkifiH\&moDOwkrsm;udka,bk,s
tm;jzif h tyl y d k i f ; rk w f o k H & moD O wk r sm;[k
owfrw S of nf/ odaYk omf awmifajrmuf&n S vf sm;
aomyH k o P² m ef & S d j cif ; ? ajrrsuf E S m oG i f j yif
tedrthf jrifrh sm;jcif;? awmifwef;rsm;oG,w f ef;yHk
taetxm;? yifv,fESifhteD;ta0;? &moD
tvduk af vaMumif;rsm; ajymif;vJwu kd cf wfjcif;?
avzdtm;&yf0ef;ESifh rkefwkdif;rsm;aMumifh &moD
i
yr

OwktrsKd;tpm;rsm;pGmudk atmufygtwd wdkiiff;


op

awGU&Sd&onf/
-C

(1) tylydkif;rkwfoHk&moDOwk
(2) tylydkif;qAm;em;&moDOwk Owk
X
BO

(3) tylydkif;pwufjrufcif cif;&moDOwk


(4) tylavsmhydkif; rkwfoHk&mo &moDOwk
BE

(5) tylavsmhydydkif; ukef;jrifh&moDOwk


D

(6) ukef;jrifh&moD oDOw wk wdkYjzpfonf/


(1) tylydkif;rkwfoHk&moDOwk
tylydkif;rkwfoHk&moDOwkudk jrefrmEdkifiH
\ yifv,fESifhxdpyfaeaom &cdkif? {&m0wDESifh
weoF m &D u rf ; ½d k ; wef ; rsm;wG i f a wG U &onf / yHk (1.4) jrefrmEdkifiH\&moDOwk&yf0ef;rsm;
wpfESpf ywfvHk; tylcsdefrsm;NyD; ESpfpOfrdk;a&csdef
2000 rS 3000 rDvDrDwmausmf &&Sdonf/

7
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

(2) tylydkif;qAm;em;&moDOwk
tylyikd ;f qAm;em;&moDOwkonf wpfEpS yf wfv;kH tylcsed jf rifrh m;í ESppf Ofr;kd a&csed f 1000
rS 2000 rDvDrDwmMum; &GmoGef;NyD; tylydkif;pwufjrufcif;ESifh tylavsmhydkif;rkwfokH &moDOwk
tMum; {&m0wDjrpf0Srf;vGifjyif tedrfhydkif;a'orsm;wGif wnf&Sdonf/ aqmif;wGif ydkat;í
tylcsdefuGmjcm;csufrsm;onf/
(3) tylydkif;pwufjrufcif;&moDOwk
tylydkif;pwufjrufcif;&moDOwkonf wpfESpfywfvHk; tylcsdefjrifhNyD; ESpfpOfrdk;a&csdef
1000 rDvDrDwmatmuf&&Sdonfh {&m0wDjrpfESifh csif;wGif;jrpfqHk&m jrefermEk
rmE
rmEkdifiHtv,fykdif;

d
ajredrfhvGifjyifa'owGif awGU&onf/ ajcmufaoGUcsdef ydkrsm;onf/

te
ec
(4) tylavsmhydkif;rkwfokH&moDOwk

ot
tylavsmyh ikd ;f rkwof &Hk moDOwkukd uke;f jrifah 'oESihf jrrefefrmEdik if aH jrmufyikd ;f a'o trsm;pk

Pr
wGifawGUEkdifNyD; tylcsdefavsmhenf;í ESpfpOfrdk;a&csdef 2000
000 rDvDrDwmcefY&&Sdonf/
ht
ig
(5) tylavsmhydkif;ukef;jrifh&moDOwk
yr

tylavsmhydkif;ukef;jrifh&moDOwkudk tvGefjrifhao
om awmifwef;rsm;&Sd&mtydkif;wGif awGU
op

&NyD; tylcsdefavsmhenf;onf/ ESpfpOfrdk;a&csd


&csdef 20
2000 rS 3000 rDvDrDwmMum; &&Sdonf/
-C

(6) ukef;jrifh&moDOwk
X

ukef;jrifh&moDOwkud udk jrefrmEdkifiHajrmufzsm; ucsifjynfe,f&Sd tjrifhrDwm 3000 ausmf


BO

&Sdonfh awmifxdyfrsm;&S&d&Sd&mt
mtyd
tydydkif;wGifawGU&NyD; wpfESpfywfvHk; a&cJqD;ESif;rsm; zkH;vTrf;aeonfh
BE

tydkif; jzpfonf/
D

1.2.4 obm0aygufyif
jrefrmEdkifiH\ obm0aygufyifonf opfawmtrsKd;rsKd;jzpfNyD; us,fjyefYaom jrufcif;
r&Sday/ opfawmrsm;onf ajrrsufESmjyif tedrfhtjrifh? tylcsdef? rdk;a&csdefESifh ajrqDvTm
tajctaeudkvdkufí uGJjym;jcm;em;onf/ a,bk,stm;jzifh rDwm 1000 uGefwkdrsOf;jzifh
tylykdif;opfawmrsm;ESifh orykdif;awmifay:opfawmrsm;ukd ydkif;jcm;Ekdifonf/
rk;d a&csed Ef iS hf ajrqDvmT tajctaetay:rlwnfí opfawmtrsKd ;tpm;uGjJ ym;rI &So
d nf/
jrefrmEkid if w H iG f a'otvku d af ygufa&mufaom obm0aygufyif trsK;d tpm;rsm;ukd atmufyg
twkdif; cGJjcm;Ekdifonf/

8
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

(1) 'Da&awmrsm;
{&m0wDjrpf0uRef;ay:? &ckdif? weoFm&D
urf;½k;d wef;wpfavQmufwiG f awGUEkid o f nf/ 'Da&
awmrsm;ukd 3 rsK;d cGEJ idk o
f nf/ tedryhf ikd ;f 'Da&awm
rsm;udk yifv,fa&ief0ifaom jrpfacsmif;rsm;
'Da&uscsdefwiG af y:vmaom &TUH ap;ajrEkrsm;ay:ü
awGU&Ny;D vrk? vrJ?h AsL;ajcaxmuf? "edEiS chf &myifwYdk
t"du aygufa&mufonf/
yifjrif'h aD &awmrsm;udk 'Da&0if jrpfacsmif;
rsm;\ jrpfurf;ESiyhf ifv,fbufoYkd rsuEf mS rlaeaom
urf;ezl;rsm;wGiaf wGU&Ny;D ? uepdak wmrsm;udk a&ief
uepkdawmESifh a&csKduepdkawmrsm;[lí cGJjcm;
EdkifNyD; t"duaygufyifrsm;rSm uepdk? bkdifa'gif;?
opfeDESifh oifaygif;wkdY jzpfonf/
ig
yr

(2) yifv,furf;em;aomifjyifEiS hf oJcaHk wm


op

yifv,fbufodkYrsufESmrlxm;aom aoom oJckH


-C

rsm;ay:wGiaf ygufa&mufNy;D t"duay ayguf


ygug yifrmS
X

yifv,fuAG;D yif jzpfonf/ tjcm;ayguf


m;ayg yifrsm;rSm
BO

oif;0if? yke;f nuf? oifiye


iyyef;? o
oa
oajyESihf uopfyif
yHk (1.5) jrefrmEdkifiH\
BE

rsm;jzpfonf/ obm0aygufyiftrsKd;tpm;rsm;
D

(3) pdrfhawmrsm;
sm;
m;
pdrahf wmrsm;ukd jrpf0uRe;f ay:a&csKd prd ahf wmrsm;? tylyidk ;f jrpf0rS ;f vGijf yif pdrahf wmrsm;ESihf
pkdpGwfaom jrpfacsmif;em;eD; pdrfhawmrsm;[lí cGJjcm;Ekdifonf/ xkdawmrsm;wGif ysOf;r? awmif
o&uf? Budrf? 0g;? ½kH;ESifh teef;yifrsm; aygufa&mufonf/

(4) tNrJpdrf;awmrsm;
tNrJpdrf;awmrsm;udk pdkpGwftylykdif; tNrJpdrf;awmESifh tylykdif;tNrJpdrf;qefawmrsm;[k
ESprf sK;d cGEJ ikd o
f nf/ pdpk w
G t
f ylyikd ;f tNrpJ rd ;f awmrsm;udk ESppf Ofysr;f rQr;kd a&csed f 5000 rDvrD w
D mtxuf&
&Sdonfh weoFm&Dwkdif;a'oBuD;awmifykdif;wGif awGU&onf/ rkd;a&csdef 2000 rDvDrDwmausmfNyD;

9
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

ajcmufaoGUcsdef&Sdonfha'orsm;wGifvnf; tylydkif;tNrJpdrf;awmrsm; aygufonf/


tylydkif;tNrJpdrf;qefawmrsm;udk ESpfpOfrkd;a&csdef 2000 rDvDrDwmcefY&&SdNyD; ajcmufaoGU
csdefydkrsm;onfha'orsm;wGif awGUEdkifonf/ t"duaygufyifrsm;rSm ysOf;uwkd;? ouFef;? awmif
o&uf? a&wrm? unif? jr&mESifh 0g;trsKd;rsKd;wdkYjzpfonf/

(5) &Gufjywfa&maESmawmrsm;
&Gufjywfa&maESmawmrsm;udk tjrifhrDwm 1000 atmuf ESpfpOfrdk;a&csdef 1000 rS
2500 rDvD rDwmMum;&&Sad om a'orsm;wGiaf wGU&Ny;D oH;k rsK;d cGEJ ikd o
f nf/ atmuf&u G jf ywfa&mawmpkd
rsm;udk ajredrfhydkif;jrpfacsmif;rsm;teD;wGif awGU&onf/

d
txuf&u G jf ywfa&mawmpdk rsm;udk a&qif;aumif;Ny;D awmifapmif apmifmif;rsm;&Sdonfh yJc;l ½d;k r?

te
&cdkif½dk;r? csif;awmifwef;? oHvGifjrpf0Srf;wpfavQmuf? uom? Aef;armf ;armf
rmf? jrpfBuD;em;a'orsm;ESifh

ec
ot
&Srf;ukef;jyifjrifhtaemufbuftpGef;ydkif;rsm;wGifawGU&onf/

Pr
txuf&u G jf ywfa&mawmajcmuf rsm;udk rk;d a&csed f 1000
000
000 rS 11200 rDvrD w D m Mum;&&Sad om
yJcl;½kd;rtv,fykdif;ESifh ywf0ef;usifa'orsm;wGifawGUEdkifon
ht nf/ t"duaygufyifrsm;rSm uRef;?
ig
ysOf;uwkd;? axmufBuHU? ,rae? wrvef;? ydaawmuf wmuf? ik? tif? tifMuif;? opf&mESifh 0g;rsdK;pkH
yr

wdkYjzpfonf/
op
-C

(6) ajcmufaoGUawmrsm;
ajcmufaoGUawmrsm;udk rk;d a&csed f 1000 rDvrD w D matmuf&&Sad om jrefrmEdik if tH v,fyikd ;f
X

ajcmufaoGU&yf0ef;wGif awGU&S U&SdEdkifNyD; rdk;a&csdefay:rlwnfí ESpfrsKd;cGJEdkifonf/ oef;-'[wfawm


BO

rsm;wGif oef;ESihf '[wf


wfyyififrmS tt"duaygufyifjzpfNy;D &Sm;apmif;? oeyfcg;ESihf tcsKUd ae&mrsm;wGif
BE

0g;yifrsm;vnf; aygufygufonf/
D

ql;csKHawm rsm;;wGif t"duaygufyifrsm;rSm &Sm;apmif;? xaemif;ESifh qD;yifrsm;jzpfNyD;


yg;vTmaomjrufcif;ESifh tjcm;ql;csKHyifrsm;vnf; aygufonf/

(7) tifwkdif;awmrsm;
tifwdkif;awmrsm;udk yifv,fa&rsufESmjyiftxuf tjrifhrDwm 800 atmuf &&Sdaom
a'orsm;wGif awGUEdik of nf/ tifwikd ;f awmjrifrh sm;udk {&m0wDjrpf0rS ;f ESihf oHviG jf rpf0rS ;f a'orsm;wGif
awGUEdik o
f nf/ tifwidk ;f qefawmrsm;udk rk;d a&csed f 1200 rDvrD w
D m txuf&&Sad om a'orsm;wGif
awGUEdkifonf/ tifwkdif;csKHawmrsm;udk rkd;a&csdef 600 rS 2000 rDvDrDwmMum;&&Sdaom yJcl;½dk;r
taemufydkif;wGif awGUEkdifonf/ t"duaygufyifrSm tifyifjzpfNyD; tjcm;aygufyifrsm;rSm

10
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

tifMuif;? opf&m? unif? uRef;? ysOf;uwdk;ESifh 0g;awmrsm;wdkYjzpfonf/

(8) awmifay:orykdif; tNrJpdrf;awmrsm;


awmifay:orykid ;f tNrpJ rd ;f awmrsm;onf tylcsed af vsmeh nf;aom yifv,fa&rsuEf mS jyif
txuftjrifh rDwm 800 rS 4000 Mum;? ESpfpOf ysrf;rQrdk;a&csdef 3000 rDvDrDwm&&Sdonfh
awmifay:a'orsm;wGif aygufonf/
tylavsmhykdif;awmifay:awmrsm;udk &Srf;ukef;jyifjrifha'owGif awGU&NyD; tylavsmhykdif;
pkdpGwfawmifay:awmrsm;udk csif;awmifwef;ESifh &Srf;ukef;jyifjrifha'owdkYü awGU&onf/
t"duaygufyifrsm;rSm xif;&SL;ESifh 0ufopfcsjzpfNyD; opfaumufn§iiff;? avmuf a ,m;? bkdif?

d
opfuyfEG,frsm;? opfcGrsm;ESifh 0g;rsKd;pHkwdkYudkvnf;awGU&onf/

te
orydkif;opfawmrsm;udk jrefrmEkdifiHajrmufzsm;ykdif; tvGefjrrifhaomawmifwef;rsm;

ec
ot
ay:wGifawGU&NyD; t,fvfykdifcsKHawmrsm;ukd tjrifhrDwm 3700 txuf tx wGif awGU&SdEkdifonf/

Pr
1.2.5 ajrqDvTm
ht
ig
jrefrmEdkifiHwGif ae&ma'otvdkuf uf ajrqDvTmtrsKd;tpm;rsm;udk atmufygtwkdif;
yr

uGJjym;pGmawGU&Sd&onf/
op

(1) Ekef;ajr (Fluvisols)


-C

jrefrmEkdifiH tESHYtjym;&S ;&S&Sd jrpf0Srfrf;vGifjyifrsm;? jrpf0uRef;ay:a'orsm;ESifh urf;½dk;wef;


X

a'orsm;wGif trsm;qHk;awGU&onf &on/ pdkufysKd;a&;twGuf ta&;ygaom ajrqDvTm jzpfonf/


BO

pyg;? [if;oD;[if;&GuESufESififh yJrsKd;pHkpdkuf&ef oifhavsmfonf/


BE

(2) v,faajrrsm;
jrrsm; (G
((Gleysols)
D

jrpf0uRefef;aay:a'orsm;? jrpf0Srf;vGifjyifrsm;? urf½dk;wef;vGifjyifESifhcsKdifh0Srf;rsm;wGif


awGU&NyD; pyg;pdkufysKd;&ef toifhavsmfqHk;jzpfonf/ v,fajrudk trsKd;tpm;xyfrHcGJEdkifonf/
xHk;aygufv,fajrrsm;udk jrefrmEdkifiHtv,fydkif; rdk;enf;&yf0ef;a'owGifawGU&NyD; yJrsKd;pHkESifh
[if;oD;[if;&GufpdkufysKd;&ef oifhavsmfonf/
qm;aygufv,fajrrsm;udk 'Da&0ifonfh jrpf0Srf;vGifjyifrsm;wGif awGU&NyD; pyg;? ajryJ?
yJtrsKd;rsKd;ESifh oD;ESHrsKd;pHkudk aqmif;oD;ESHtjzpf pdkufysKd;Edkifonf/
Eke;f a&mv,fajrrsm;udk a&vTr;f vGijf yifrsm;wGif awGUEdik o f nf/ pyg;? qDxu
G o
f ;D ES?H MuEH iS hf
*kefavQmfwdkYudk pdkufysKd;Edkifonf/ v,fajrjymESihf EGaH ygufv,fajrrsm;udk jrefrmEdik if aH tmufyikd ;f

11
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

a'orsm;wGiaf wGU&Ny;D a&usomG ;csed üf pyg;ESi*hf ek af vQmw f u Ykd kd pduk yf sK;d Edik o
f nf/
EGaH ygufx;kH useaf jrESihf pdrahf jrrsm;udk &Sr;f uke;f jyifjrifEh iS hf jrefrmEdik if t H xufyikd ;f &Sd jrpf0rS ;f
vGifjyifrsm;wGifawGUEdkifNyD; oD;ESHrsKd;pHkpdkufysKd;Edkifonf/ qm;aygufEGHaygufv,fajrrsm;udk
ppfawGvGifjyif? ppfawmif;jrpf0Srf;ESifh rGef-weoFm&D urf;½dk;wef;&Sd a'otcsKdUwGifawGU&onf/

(3) *0HEiS hf *0HqefajrqDvmT (Ferralsols)


*0H E S i f h * 0H q ef ajrqD v T m rsm;ud k
yifv,fa&rsufESmjyiftxuf tjrifhrDwm
100 twGif;awGUEdkifNyD; teD&ifhESifh t0g
a&maESmonfh ta&mif&Sdonf/ tylcsdefESifh
rdk;a&csdefrsm;aoma'orsm;wGifawGU&NyD;
a&mfbmyif? qDtkef;ESifh opfoD;O,smOfNcH
pdkufysKd;Edkifonf/

(4) eDndKawmajrESifh0gndKawmajr
(Ferralsols)
p

eDndKawmajrrsm;udk tylydkif; tNrJNrJ


Co

pdrf;awmESifh pdkpGwftylydkif;rkwfoHkawm
wmrsm;
w rsm
rsm;
atmufwGifawGU&NyD; 0gndKawmajrrsm;ud
wmajrrsm; k
X
BO

pdkpGwftylydkif;rkwfoHkawmrsm;atmuf
rsm;atm wGif
awGUEdkifonf/ xdkajrqD qDvTmrsm;onf
rrs opf
BE

awmajr? O,smOfNcHajrESifh ESpf&SnfoD;ESHrsm;


D

pdkufysKd;&efoifhavsmmffonf/

(5) oJukef;awmajrESifh uepdkawmajr


(Arenosol and Fluvisols) yHk (1.6) jrefrmEdkifiH\ajrqDvTmtrsKd;tpm;rsm;
oJukef;awmajrrsm;onf yifv,f
a&jyifESifhurf;ajcMum; oJcHkajrrsm;jzpfNyD; urf;ajctyef;ajzae&mtjzpf toHk;jyKEkdifonf/
uepdkawmajrrsm;udk 'Da&twuftus&Sdonfh &cdkifurf;½dk;wef;? {&m0wD jrpf0uRef;ay:?
weoFm&Durf;½dk;wef;wpfavQmuf&Sd NrdwfuRef;pk\ urf;ajca'orsm;wGif awGUEkdifonf/

12
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

(6) ajr0goJ0ef;ESifh ajreDoJ0ef; (Nitosols and Vertisols)


ajr0goJ0ef;ajrqDvmT ESihf ajreDo0J ef;ajrqDvmT rsm;udk jrefrmEdik if aH jcmufaoGU&yf0ef;wGif
awGUEdkifNyD; ,moD;ESHrsm;pdkufysKd;&ef oifhavsmfonf/

(7) pe,fajrap; (Vertisols)


jrefrmEdik if t
H v,fyidk ;f ajcmufaoGU&yf0ef;&Sd ajrjyifrnDnmaoma'orsm;ESihf Eke;f ajrrsm;
ay:wGif awGUEdik o f nf/ v,fEiS , hf moD;ESrH sm;pdu
k yf sK;d Ekid Nf y;D a&oGi;f Ekid af omae&mrsm;wGif pyg;ESihf
0goD;ESHrsm; ydkrdkatmifjrifjzpfxGef;onf/

(8) awmifjrifhajreD? awmifjrifhajr0g (Acrisols)

d
te
&Srf;ukef;jyifjrifh\ awmifajcESifhawmifwef;qifajcavQmrsm;wG
vQmrsm;wG
rsm;wGif awmifjrifhajreDESifh

ec
awmifjrifhajr0grsm;udk awGUEdkifonf/ awmifjrifhajreDrsm;onf onf
nf opfoD;O,smOfNcHrsm;? [if;oD;

ot
[if;&Guf? yef;ESifhoD;ESHrsKd;pHkpdkufysKd;&ef oifhavsmfonf/

Pr
ht
(9) awmifjrifhndKa&mifawmajr? awmifjjrif
rififheDndKaw
awmajr
awm (Cambisols)
rig

,if;ajrqDvTmrsm;udk &Srf;ukef;jyifjrifh? ucsif


ucsifjynfe,fESifh u,m;jynfe,fwdkY&Sd tNrJpdrf;
py

opfawmrsm;atmufwGif awGU&onf/
Co

(10) ajrmufydkif;awmifwef;;ajrrs
;ajr
ajrrsm;?
m; csif;awmifajrrsm; (Cambisols)
m;?
X

csi;f awmifwef;wpfpfavQ avQmuf? ppfuikd ;f wdik ;f ajrmufyikd ;f ESihf ucsijf ynfe,fajrmufyikd ;f wdw
Yk iG f
BO

awGU&NyD; ajrom;zGJUpnf ;rItm;e


n;rI
n; m;enf;í rdk;&moDwGif ajrwdkufpm;rIjzpfyGm;&efvG,fulonf/
jrefrmEdik iHif aH jrmufbufzsm;ydik ;f ü a&cJz;Hk awmifwef;ajrrsm; (Cambisols) udak wGU&onf/
tjcm;ajrqDvT vTmrsm;rSm ykyÜm;a'owGifawGU&aom ykyÜm;awmifajrqDvTm (Andosols) ESifh
tv,fydkif;ajcmuffaoGU&yf0ef;wGif awGU&aom ausmufjzKef;urÇmajr odkYr[kwf ausmufaMu
ajrEkajrqDvTm (Lithosols) rsm;jzpfonf/

13
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

t"dutcsufrsm;

™ jrefrmEdkifiH\ ajrrsufESmoGifjyifudk blrdoufwrf;ESifh ajrjyifvu©Pmrsm;ay:


rlwnfí obm0tydkif;BuD; 4 ydkif; ydkif;jcm;xm;onf/
™ {&m0wDjrpfonf jrefrmEdkifiH\ ta&;ygqHk;jrpfjzpfonf/
™ jrefrmEdik if w
H iG f &moDOwktrsK;d tpm; pHv
k ifpmG awGU&S&d onf/
™ &moDOwktrsKd;tpm;pHkvifjcif;aMumifh obm0aygufyif trsKd;tpm;vnf;
rsm;jym;onf/
™ &moDOwktrsKd;tpm;pHkvifNyD; obm0aygufyif uGmjcm;rIudkvdku uí
fí ajr
ajrqDvTm

ed
trsKd;tpm; rsm;pGm&Sdonf/

t
ec
ot
avhusifh&efar;cGef;rsm;

Pr
(1) jrefrmEdik if aH jryHu
k akd &;qGNJ y;D awmifwef;? vGifijf yifEiS hf jrpfpOfprk sm;udk yHak y:wGiaf zmfjyyg/
ht
(2) jrefrmEdkifiHwGifawGU&onfh ajrqDvTmtrsKd mtrsKd;pm;r pm;rsm
pm;rsm;udk azmfjyNyD; pdkufysKd;a&;twGuf
ig
yr

toHk;0ifaom ajrqDvTmrsm;udk &Siiff;jyyg/


op

(3) jrefrmEdkifiH\ &Gufjywfa&maESESmawm t trsKd;tpm;rsm;udk cGJjcm;azmfjyyg/


-C
X
BO
BE
D

14
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

1.3 jrefrmEdkifiH\ ajrrsufESmoGifjyifobm0tydkif;BuD;rsm;

oifcef;pmrdwfquf
™ jrefrmEdi
k if \
H ajrrsuEf mS oGijf yifukd ajrjyifvu©Pmrsm;tay:rlwnfívnf;aumif;?
blrod ufwrf;t&vnf;aumif; tydik ;f Bu;D av;ydik ;f ydik ;f jcm;Edik o
f nf/ xdt
k ydik ;f Bu;D rsm;ESihf
tjcm; obm0yx0D0iftcsuftvufrsm;udk qufpyfíavhvmEdkifonf/

jrefrmEdkifiH\ ajrrsufESmoGifjyifobm0tydkif;BuD;rsm;

d
h
ig

yHk (1.7) jrefrmEdkifiH\ ajrrsufESmoGifjyif yHk (1.8) ta&SUbufukef;jrifha'o


tydkif;BuD;rsm;

15
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

jrefrmEdkifiH\ ajrrsufESmoGifjyiftykdif;BuD;rsm;rSm
(1) ta&SUbufukef;jrifha'o
(2) tv,fykdif;csdKifh0Srf;a'o
(3) taemufbufawmifwef;a'oESifh
(4) &ckdifurf;ajrmifa'owkdY jzpfonf/

1.3.1 ta&SUbufukef;jrifha'o
ta&SUbufukef;jrifha'oudk tydkif; 3 ydkif; ydkif;Edkifonf/

ajrmufbufykdif;

d
te
þtydkif;ü ucsifjynfe,fajrmufzsm;ykdif;ESifh ta&SUykdif;&Sdawmif awmifukef;awmifwef;rsm;

ec
yg0ifonf/ þtykdif;onf EkdifiH\tjrifhqkH;tykdif;jzpfNyD; cgumbk umbk
mbkd&mZD (5881 rDwm) ESifh

ot
*rfvef&mZD (5835 rDwm) wkdYonf tjrifhqkH;awmifxGwfrsm;j m;jzpfon nf/ qD;ESif;rsm; tNrJzkH;vTrf;

Pr
aeaomawmifxw G rf sm;vnf; &So d nf/ {&m0wDjrpfEiS hf oHv
vGiG jf rpfw\
ht Ykd a&a0aMumawmifwef;rsm;
&SdNyD; awmifwef;rsm;onf ysrf;rQtjrifh rDwm 3300 300
00 ausmf&Sdonf/
rig

þtykid ;f wGif ajrjyefvY iG jf yif enf;yg;onf


onf
nf/ þ
þt
þtydik ;f \ ajrmufzsm;ydik ;f &Sd qD;ESi;f zH;k vTr;f
py

aeaom awmifwef;rsm;rS arcESihf rvdcjrpfwYkd pwifjrpfzsm;cHNy;D ajrmufraS wmifopYkd ;D qif;onf/


Co

þtykid ;f \awmifbufwiG f w½kwEkEf ikd if rH S p;


ppD;qif
;qif;vmaom wmydejf rpfonf {&m0wDjrpftwGi;f odYk
ta&SUbufrSpD;0ifonf/
X
BO

xdktydkif;onf ta&S a&SUawmif


awm tm&Sa'owGif qD;ESif;zHk;vTrf;awmifwef;rsm; &Sdonfh
wpfckwnf;aom a'ojzpf ojzpfjcciff;? obm0ywf0ef;usif ysufpD;rIr&Sdao;aom a'ojzpfjcif;
BE

wdaYk Mumifh obm0tajtajccHc&D;oGm;vkyif ef;rsm;azmfaqmif&ef tajccHaumif;rsm; ydik q f ikd x


f m;onf/
D

tv,fykdif;
ta&SUbufuek ;f jrifah 'o\ tv,fyidk ;f wGif &Sr;f jynfe,fEiS u hf ,m;jynfe,fwYdk yg0ifonf/
&Sr;f uke;f jyifjrifo
h nf ysr;f rQrw
D m 900 ausmf jrifo
h nf/ a,bk,stm;jzifh awmifwef;rsm;onf
ajrmufraS wmifoYdk oG,w f ef;aeaomfvnf; a&TvjD rpfEiS hf tNyKd io
f ,
G w f ef;aeaom vGKd iv
f eG af wmif
wef;onf ta&SUajrmufrStaemufawmifodkY oG,fwef;aeonf/ xkdif;-jrefrme,fpyf&Sd weif;
awmifwef;onf ta&SUrStaemufodkY oG,fwef;aeonf/ taemufbufykdif;wGif awmifwef;
V  -   ^  %_` | %+ $% %A}
xif&Sm;aom awmifxGwfrsm;rSm vGdKifarmf? qifawmifESifh jrif;rxdawmifwkdYjzpfMuonf/

16
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

xif&Sm;aomxHk;ausmuf*lrSm yif;w,*ljzpfonf/
þa'owGif jywfa&GUaMumif;rsm; (Fault Lines)? ajrvTmuRHcsKdifh0Srf; (Rift Valley)
rsm;pGm&Sd onf/ &Srf;jynfe,f&Sd xif&Sm;aomtif;av;tkdifonf ajrvTmuRHcsdKifh0Srf;wpfcktwGif;
wnf&Sdaom a&tdkifjzpfonf/ us,fjyefYaom vGifjyifrsm;ukd oDayg? odEéD? anmifa&T? [J[kd;?
usdKif;wkH? armufr,fESifh rkdif;yef ponfhNrdKUrsm;ywf0ef;usifwGif awGU&onf/
oHvGifjrpfESifh tjcm;jrpfacsmif;rsm;onf þa'otwGif;&Sd ajrvTmuRHcsKdifhaMumif;wpf
avQmuf pD;qif;Muonf/ w½kwfEdkifiHrSpD;qif;vmaom oHvGifjrpftwGif;odkdY ta&SUbufrS
erfw h if;? erfch ? erfqh ifEiS hf taemufbufrS erfeh if;? erfyh ef? eefw Y efEiS hf eefyY eG jf rpfrsm; pD;0ifonf/
w½kwEf ikd if rH pS ;D qif;vmaoma&TvjD rpfEiS hf &Sr;f uke;f jyifjrifah jrmufyikd ;f rS pD;qif ;qif;v vmaomer®wjl rpf

d
te
('k|m0wDjrpf)wdkYonf a'otaemufydkif;rSwpfqifh tv,f ,fydkifif;csKdifh0Srf;a'oudkjzwfí

ec
{&m0wDjrpftwGif;odkY pD;0ifonf/ &Srf;jynfe,fta&SUydkif;wGif rJacgif cg jrpfonf jrefrmEdkifiHESifh

ot
vmtdkEdkifiHtMum; e,fedrdwfjrpftjzpf pD;qif;aeonf/

Pr
þtydik ;f onff w½kwEf ikd if ?H vmtdEk ikd if ?H xdii;Ed
k ;f Edik if w
ht H EYkd iS hf xdpyfaeNy;D e,fpyfuek o f ,
G af &;
NrdKUrsm;jzpfaom rlq,f? wmcsDvdwfESifh r,f ,fpJhNNrdrdKUrsm;rSwpfqifh ukefpnfESifhc&D;oGm;rsm;pGm
ig
yr

0ifa&mufoGm;vmEdkifí ta&;ygaoma'ojzpf ojzpfjzpfon nf/


op

awmifbufykdif;
-C

ta&SUbufuek ;f jrifah 'o\


o\ aw awmif
wm bufyidk ;f wGif u&ifjynfe,f? rGejf ynfe,fEiS hf weoFm&D
X

wkid ;f a'oBu;D wkYd yg0ifonf/ þtykid ;f wGif a'geawmifwef;onf tjrifq h ;Hk awmifwef;jzpfonf/
BO

rGejf ynfe,ftwGi;f wGif rkwrå awmif


aaw wef;ESihf awmifnKd awmifwef;wkYd wnf&o dS nf/ xif&mS ;aom
BE

awmifrsm;rSm xkH;;aus ausmuf


ausmufawmifrsm;jzpfonfh ZGJuyifESifh ausmufwpfvkH;awmifrsm;jzpfonf/
weoFm&Dawmif mifwef;w wGif jrifhrdk&fvufcwfawmifonf tjrifhqkH;awmifxGwfjzpfonf/ xif&Sm;
D

aomxHk;ausmuf*lrsm;rSm c½Hk*lESifh q'´ef*lwdkYjzpfonf/


þtykdif;wGif ajredrfhvGifjyifi,frsm;udk wpfqufwnf;rawGU&ay/ armfvNrdKifNrdKU
ywf0ef;usif? weoFm&Dwkdif;a'oBuD; xm;0,fjrpf0Srf;wpfavQmufESifh NrdwfNrdKUteD;wkdYwGif
vGifjyifrsm;udk awGUEkdifonf/ usdKu©rDteD; pufpJurf;ajcESifh avmif;vkH;NrdKUteD; armif;ruef
urf;ajcwkdYrSm xif&Sm;onf/ urf;½kd;wef;ESifhtNydKifwnf&Sdaom uRef;rsm;ukdvnf; þtykdif;wGif
awGUEkdifonf/ oHvGifjrpf0&Sd bDvl;uRef;onf ajrMoZm<u,f0onfh ajredrfha'ojzpfNyD;
uRef;ay:wGif awmifukef;i,frsm; wnf&Sdonf/ xif&Sm;aomuRef;rsm;rSm xm;0,fNrdKUtaemuf
bufwiG f armif;ruefuRe;f pkrsm;&SNd y;D Nrw
d u
f Re;f pkwiG f rvduRe;f ? uwefuRe;f ? 'k;H uRe;f ? uHarmfuRe;f ?

17
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

yef;axmifuRef;? vefyduRef;? Zm'ufBuD;uRef;ESifh tjcm;uRef;i,faygif; 800 ausmf yg0ifonf/


weoFm&Durf;½dk;wef;&Sd yifv,furf;ajcESifhuRef;rsm;onf ,cktcg obm0tajccH
c&D;oGm;vkyfief;rsm;twGuf ta&;ygvmonf/ a'o\ajrmufydkif;wGif oHvGifjrpfESifh
jrpfvufwufrsm; pD;qif;aeNy;D oHviG jf rpftwGi;f odYk ta&SUbufrS aomif&if;jrpf? taemufbufrS
,Gef;pvif;jrpfESifh 'HkordjrpfwdkY pD;0ifonf/ oHvGifjrpfESifh aomif&if;jrpfwdkYonf xdkif;EdkifiHESifh
e,fedrdwfjrpfrsm;tjzpf pD;qif;onf/ oHvGifjrpfwGif jrpf0&Sd armfvNrdKifrS uDvdkrDwm 90 cefY
a0;aom a&T*Gef;txd oabFmrsm;oGm;vmEdkifonf/
vIdif;bGJUjrpfESifh a[mifoa&mjrpfwdkY aygif;qHk&mrSjzpfay:vmaom *sKdif;jrpf? ZrdjrpfESifh
0if;a,mfjrpfwdkY aygif;qHk&mrSjzpfay:vmaom tw¦ &HjrpfwdkYonf oH ovG
vGifjrpf
r 0teD;wGif

d
te
oHvGifjrpftwGif;pD;0ifum armfvNrdKifvGifjyifudk wnfaqmufxm;onf onf/

ec
a&;jrpfonf awmifnKd awmifwef;wGijf rpfzsm;cHNy;D a&;NNrKd UteD;rS u uyÜvyD ifv,ftwGi;f

ot
pD;0ifonf/ xm;0,fjrpfonf rvTJawmifwGifjrpfzsm;cHNyD; uyÜvDyifv,ftwGif;odkY jrpf0us,f

Pr
tjzpf pD;0ifonf/ weoFm&DjrpfBu;D ESihf weoFm&Djrpfi,fwo ht Ykd nf
nf weoFm&DNrKd UteD;wGiaf ygif;qHk
NyD; NrdwfNrdKUteD;rS yifv,ftwGif;pD;0ifonf/
ig
yr

avnmjrpfonf awmifraS jrmufopYkd ;qif ;D qif;Ny;D bk


bwjf yif;NrKd UteD;rS yifv,ftwGi;f pD;0if
op

onf/ ygcsefjrpfonf jrefrmEdkifiHawmififb bufufqHk;ü&S


ü dNyD; jrpf0wGif aumhaomif;NrdKU&Sdí xdkif;-
-C

jrefrm e,fedrdwfjrpfjzpfonf/
X
BO
BE
D

18
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

ajrrsufESmoGifjyif? &moDOwk? obm0aygufyifESifh ajrqDvTmwdkY\ qufET,frI


jynfe,f^wdkif; ajrrsufESmoGifjyif &moDOwk obm0 ajrqDvTm ajr
a'oBuD; aygufyif toHk;csrI
ucsifajrmufESifh tvGefjrifhonfh ukef;jrifh&moD ukef;jrifha'o a&cJzHk; awmif,m
ta&SU? awmifwef;rsm; Owk? aygufyif? awmifwef;ajr?
tylavsmhydkif; awmifay: ajrmufydkif;
ukef;jrifh? orydkif; ukef;jrifh?
tylavsmhydkif; tNrJpdrf;awm? awmifjrifh
rkwfokH &Gufjywf ndKa&mifESifh
a&maESmawm eDndKawmajr?
majr

ed
&Srf;? u,m; ukef;jrifh? tylydkif; awmifay: awmifmifjrifhajreD
jr ? awmif,m?
awmifwef;? qAm;em;? orydkif; awmifjrif
r hajr0g? O,smOfoD;ESH?

ct
csKdifh0Srf;vGifjyif tylavsmhydkif; tNrJpdrf;awm? EGHayguf
yg v,f (pyg;)?

te
rkwfokH tNrJpdrf;awm
wm xH
xk;usefajr

ro
awmifjrifh
h tP ndKa&mifESifh
eDndKawmajr
ig
u&if? rGef? awmifwef;? tylydkif; tyl
tylydkif; eDndKESifh O,smOfoD;ESH?
yr

weoFm&D ukef;½dk;? rkwfokH tNrJpdrf;awm? 0gndKawmajr? v,f (pyg;)?


op

jrpf0Srf;vGifjyif? tifwdkif;awm? *0H? *0Hqefajr? ESpf&SnfoD;ESH


-C

urf;½dk;wef; pdrfhawm? Ekef;ajr? (a&mfbm?


vGifjyif oJcHkawm? v,fajr? qDtkef;)
X

'Da&awm oJckHawmajr?
BO

uepdkawmajr
BE
D

19
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

1.3.2 tv,fykdif;csdKifh0Srf;a'o
ta&SUbufuek ;f jrifah 'oBu;D ESit hf aemuf
bufawmifwef;a'oMum;wGif wnf&Sdonf/
oufEkuyfausmufrsm;jzifh wnfaqmufxm;
onf/ csKid 0hf rS ;f a'o[k ac:aomfvnf; csKd i0hf rS ;f
twGi;f wGif awmifuek ;f ? awmifwef;rsm; yg0if
aeojzifh ajrjyefv Y iG jf yifrsm;udak wmifbufyikd ;f
üom us,fjyefYpGmawGU&onf/ ucsifjynfe,f
taemufykdif;? ppfukdif;wkdif;a'oBuD;? rEÅav;
wkdif;a'oBuD;? rauG;wkdif;a'oBuD;? yJcl;wkdif;
a'oBuD;? {&m0wDwkdif;a'oBuD;ESifh &efukef
wkdif;a'oBuD;wkdY yg0ifonf/
a'o\ajrmuf z sm;wG i f {&m0wD -
csi;f wGi;f jrpfpOfpk pwif&m ulreG af wmifwef;&Sjd y;D
,if;awmifwef;rS ta&SUbufokdUcGJxGufaom
p

awmifwef;rsm;rSm *efaY *gawmifwef;ESihf rif;0H


Co

awmifwef;wkdYjzpfonf/ taemuf u buf


ub u okdY
cGJxGufaom awmifwef;rsm;rSm awmifokH;vkH;
X
BO

(rD;awmifa[mif;)? Muufarmuf armuf? ZD;yifESifh


ZD;jzLawmifwef;rsm;jzpf jzpfMu
uo
uonf/ rSefuif;
BE

awmifwef;onf *efYa*ga *gaw


*gawmifwef;ESifh ZD;yif
D

yHk(1.9)tv,fydkif;csKdifh0Srf;a'o
awmifwef;Mum;ü &d&Sdonf/ rif;0Hawmifwef;
onf awmifbufokdY ppfukdif;awmifwef;tjzpf qufvufoG,fwef;oGm;onf/
csi;f wGi;f jrpf0rS ;f atmufyidk ;f ESihf jrpfomjrpfMum;wGif ykaH wmif? ykn
H mawmif? r[lawmifEiS hf
wefYMunfawmifwef;rsm; &Sdonf/ {&m0wDjrpfESifh csif;wGif;jrpfqkH&m a'o\awmifbufwGif
1518 rDwmjrifah om ykymÜ ;awmif(rD;awmifa[mif;) &So d nf/ {&m0wDjrpfEiS hf ppfawmif;jrpfMum;wGif
yJc½l ;kd r&SNd y;D tjrifq
h ;Hk awmifxw G o f nf qifEmS armif;awmif jzpfonf/ yJc;l ½d;k ronf awmifbufoYdk
wjznf;jznf; edrfhqif;oGm;&m &efukefNrdKUwGif *0Hukef;½kd;wef;tjzpfwnf&Sdonf/ xkdukef;½kd;onf
oefvsi-f ausmufwef;um;vrf;twkid ;f qufvufo, G wf ef;Ny;D yifv,ftwGi;f odeYk rd qhf if;oGm;onf/

20
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

tv,fyidk ;f csKid 0hf rS ;f a'owGif nDnmjyefjY yL;aom jrpf0rS ;f vGijf yifEiS hf ajrjyefv Y iG jf yifrsm;pGm
&So
d nf/ {&m0wDjrpfEiS hf csi;f wGijf rpf0rS ;f wGif ylwmtkv d iG jf yif? [l;aumif;csKd i0hf rS ;f ? rk;d aumif;vGijf yif?
jrpfBuD;em;vGifjyifESifh Aef;armfcsKdifh0Srf;wkdY &Sdonf/ þtykdif;wGif jrefrmEkdifiH\ tBuD;qkH;a&tkdif
jzpfaom tif;awmfBuD;tkdif wnf&Sdonf/
,if;wdkY\awmifbufwGif rl;jrpf0Srf;vGifjyif? csif;wGif;taemufbufurf; ykvJvGifjyif?
rEÅav;-ausmufqnfvGifjyif? rif;bl;vGifjyifESifh awmifwGif;BuD;vGifjyifwkdY &Sdonf/
awmifbuftykid ;f wGif e0if;acsmif;vGijf yif? ppfawmif;jrpf0rS ;f vGijf yifEiS hf {&m0wDjrpf0
uRef;ay:vGifjyifwdkY &Sdonf/ {&m0wDjrpf0uRef;ay:a'oonf jrefatmifNrdKUawmifbufrS
pwifonf/ jrpfcGJrsm;jym;jcif;aMumifh a&ywfvnf0kdif;aomuRef;rsm; tjjzpf&Sdaeonf/ {&m0wD

d
te
jrpfEiS hf jrpfcrJG sm;rS o,faqmifvmaomtenfrsm;udk yifv,fwiG ;ok ;f okYd ykcYd sjciif;jzifh jrpf0uRe;f ay:

ec
qufvufwkd;csJUvsuf&Sdonf/

ot
þtydkif;wGif jrefrmEdkifiH\ t"dujrpfBuD;rsm;jzpf j pfaom {&m0wD
{ jrpf? csif;wGif;jrpfESifh

Pr
ppfawmif;jrpfpOfpkrsm; pD;qif;vsuf&SdMuonf/ ht
ig
{&m0wDjrpf
yr

{&m0wDjrpfonf ucsifjynfe,f jrpfBuD;eem em;NrdKU ajrmufbuf 46 uDvdkrDwmtuGmwGif


op

arcESirhf vdcjrpfwaYkd ygif;qH&k mrS pwifjzpfay:v y:vmNy;D yifv,f0txd 2010 uDvkd rDwm&Sno f nf/
-C

jrpfvufwufrsm;
X

jrpfzsm;ydik ;f wGif ta&S


a&SUbufrS wmydejf rpf? a&TvjD rpfEiS hf acsmif;rBu;D acsmif;wdYk pD;0ifonf/
BO

taemufbufrS rdk;aumif ummif;ac


umi acsmif;ESifh rJZmacsmif;wdkY pD;0ifonf/
jrpftv,f ,fydkif;wGif ta&SUbufrS jrpfi,fjrpf? qifwJ0acsmif;? yif;acsmif;? ,if;acsmif;?
BE

bGuBf u;D acsmif;ES


;ESihf e0
e0if;acsmif;wkpYd ;D 0ifonf/ taemufbufrS rl;jrpf? csi;f wGi;f jrpf? a,macsmif;?
D

pvif;acsmif;? rkef;acsmif;? ref;acsmif;ESifh rif;wkef;acsmif;wdkY pD;0ifonf/


jrpfusOf;rsm;
yxrjrpfusOf;udkjrpfBuD;em;ESifh Aef;armftMum; qifbdkawmifbufwGif awGU&onf/
'kwd,jrpfusOf;udk Aef;armfESifhuomtMum; a&TulNrdKUteD;wGif awGU&onf/ wwd,jrpfusOf;udk
oydwfusif;NrdKUteD;wGifawGU&NyD; pwkw¦jrpfusOf;udk jynfNrdKUteD;wGif awGU&onf/
{&m0wDjrpf0uRef;ay:
jrpf0uRe;f ay:onf jrefatmifNrKd UteD;rS pwifjzpfay:vmonf/ [oFmwNrKd Utxufem;wGif
{&m0wDjrpf\ yxrqH;k jrpfcjJG zpfaom ykord jf rpf(i0efjrpf) pwifcx JG u
G o
f nf/ {&m0wDjrpfonf

21
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

ykord jf rpf? oufu,faomifjrpf? a&G;jrpf? jyefravmhjrpf? jyifpvljrpf? {&m0wDjrpf? bdu k av;jrpf?


zsmyHkjrpf? oH'djrpfESifh wdk;jrpfpaom jrpfcGJ 9 ckjzifh rkwåryifv,fauGUtwGif; pD;0ifonf/
þtydkif;wGif {&m0wDjrpfESifhtNydKif pD;qif;vmaom jrpfrcjrpfonf yef;vIdifjrpfESifh
aygif;qHkNyD; &efukefjrpftjzpf rkwårauGUtwGif;pD;0ifonf/ &efukefjrpftwGif;odkY jrpf0teD;wGif
yJcl;jrpfESifh ykZGefawmifacsmif;wdkY pD;0ifonf/ &efukefjrpfESifh wdk;jrpfudk wGHaw;wl;ajrmif;jzifh
qufo, G x f m;onf/ {&m0wDjrpfonf jrpf0rS Aef;armftxd avSoabFmrsm; &moDra&G;oGm;vm
Edkifonf/

csif;wGif;jrpf

d
csif;wGif;jrpfonf [l;aumif;csKdifh0Srf; ta&SUbuf&Sdawmifwef;rsm;ay:rsm;ay:rS jrpfzsm;cHNyD;

te
jrpfzsm;ydkif;udk wEdkif;cjrpf[kac:onf/ {&m0wDjrpfESifhaygif;qHkonf onftxd 1154 uDvdkrDwm

ec
ot
&Snfvsm;onf/ csif;wGif;jrpf0Srf;onf {&m0wDjrpf0Srf;uJho oddkY rus,fjyefYay/ csif;wGif;jrpf\

Pr
xif&mS ;aom jrpfvufwufrsm;rSm [krv ® if;NrKd UteD; ta&SUbuf
urSrpS ;D 0i
uf 0ifonfh O½kjrpf? taemufbuf
ht
rS pD;0ifonfh ,l;jrpfESifh uav;NrdKUteD;rS pD;0ifonfh jrpfomjrpfwdkYjzpfonf/ csif;wGif;jrpfonf
ig
jrif;NcHNrdKUESifh yckuúLNrdKUtMum;wGif {&m0wD wDjrpftwGif;odkY taemufbufrS pD;0ifonf/
yr

csif;wGif;jrpfwGif rdk;&moDü jrpf0rS cEÅD;NrdKUtxd? aaEGESifhaqmif;&moDwGif [kr®vif;NrdKUtxd


op

oabFmrsm; oGm;vmEdkifonf/
-C

ppfawmif;jrpf
X
BO

ppfawmif;jrpfon nf aygif;avavmif;acsmif;? qifaoacsmif;ESihf ivdu


k af csmif;wdaYk ygif;qH&k m
rS jzpfay:vmonf/ jrpf0txd t 422 uDvdkrDwm&Snfonfh ppfawmif;jrpfonf yJcl;½dk;rESifh
BE

&Srf;ukef;jrifhtMum;rS pD;q
qif;vmonf/
D

ppfawmif;jrpftwGif;odkY ta&SUbufrS NyHK;acsmif;? ausmufBuD;acsmif;? aomufa&cyf


acsmif;ESifh a&Tusifacsmif;wdkYpD;0ifNyD; taemufbufrS qGmacsmif;? caygif;acsmif;? jzL;acsmif;?
uGef;acsmif;ESifh &JEG,facsmif;wdkY pD;0ifonf/
ppfawmif;jrpf0onf jrpf0us,f (acgif;avmif;yHk) jzpfí 'Da&twuftus tvGef
jrefNyD; 'DvIdif;BuD;rm;í ul;oef;oGm;vma&;twGuf rvG,fulay/ xdkYtjyif Ekef;ydkYcsrIrsm;NyD;
jrpfa&wdrfaomaMumifh jrpf0Srf;atmufydkif;&Sd yJcl;-ppfawmif;vGifjyifü rdk;rsm;aomESpfrsm;wGif
a&BuD;a&vQHrIrsm; jzpfay:aponf/ ppfawmif;jrpfESifh yJcl;jrpfudk yJcl;-ppfawmif;wl;ajrmif;jzifh
qufoG,fxm;onf/

22
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

ajrrsufESmoGifjyif? &moDOwk? obm0aygufyifESifhajrqDvTm qufET,frI


jynfe,f^ ajrrsufESmoGifjyif &moDOwk obm0 ajrqDvTm ajr
wdkif;a'oBuD; aygufyif toHk;csrI
ppfudkif;ajrmuf? awmifwef;? tylavsmhydkif; awmifay: ajrmufydkif; awmif,m?
ucsif ukef;jrifh rkwfokH tNrJpdrf;awm? awmifwef;ajr? opfoD;O,smOf?
&Gufjywf eDndK v,f(pyg;)
a&maESmawm awmajr?
0gndK
awmajr
rauG;taemuf? awmifwef;? tylydkif; &Gufjywf ajreDoJ0ef;? pyg; (a&oGif;)?

ed
ppfudkif;tv,f? ajredrfhajrjyefY? qAm;em; a&maESmawm? ajr0goJ
goJ0ef;? ,moD;ESH?
rEÅav;ta&SUawmif? jrpf0Srf;vGifjyif tifwdkif;awm? pe,fajr?jr O,smOfNcH

ct
yJcl;taemuf ajcmufaoGU Ekef;ajr?
a

e
ot
awm v,f
v ajr

Pr
rauG;? rEÅav;? awmifwef;? tylydkif; ajcmufaoGUawm
ht aw ajreDoJ0ef;? ,moD;ESH?
ppfudkif;? ajredrfhajrjyefY? pwuf ajr0goJ0ef;? pyg; (a&oGif;)?
rig
{&m0wD-csi;f wGi;f jrpf0Srf;vGifjyif pe,fajr O,smOfNcH
qH&k m jrefrmEdik if H
py

tv,fyikd ;f
Co

{&m0wD? awmifukef;? tylylydkif; &Gufjywf 0gndKawm v,f (pyg;)?


&efukef? awmifwef;? rkrw
wfoHk a&maESmawm? ajr? Ekef;ajr? O,smOfNcH
yJcl;ta&SU jrpf0uRef;ay:?y:? tNrJpdrf;awm? v,fajr?
X

jrpf0Srf;vGifjyif 'Da&awm? uepdkawmajr?


BO

oJcHkawm oJcHkawmajr
BE

23
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

1.3.3 taemufbufawmifwef;a'o
taemufbufawmifwef;a'oonf tv,f
ykdif;csdKifh0Srf;a'oESifh &ckdifurf;ajrmifa'owkdYxuf
blro d ufwrf;yk&d ifo h nft h ykid ;f jzpfonf/ þa'owGif
tdE´d,EkdifiHajrmufykdif;&Sd [dr0EÅmawmifwef;BuD;rS
awmifbufokdY auG;qif;vmaomawmifwef;rsm;
yg0ifonf/ ppfukdif;wkdif;a'oBuD;\ taemuf
ajrmufykdif;? csif;jynfe,f? rauG;wkdif;a'oBuD;?
&ckid jf ynfe,fawmifyikd ;f ESihf {&m0wDwidk ;f a'oBu;D \
taemufbufykdif;wkdY yg0ifonf/
ajrmufbufq;kH ykid ;f wGif ywfuKGd iaf wmifwef;
&SdNyD; xdktydkif;wGif pm&marwd(3826 rDwm) onf
tjrifq h ;kH awmifxw G jf zpfonf/ ,if;rS awmifbufoYdk
em*awmifwef;? rPdy&l uke;f jrif?h vl&n S af wmifwef;ESihf
rig

csif;awmifwef;rsm;tjzpf qufvufoG,fw wefef;;vm


vm
py

onf/ csif;awmifwef;wGif tjrifhqkH;awmif mifxGwfrSm


Co

0dw&dk , d (ac:) acgEkork f (ac:) ewf wrarawmif


wmiff ((3
wmi (3053
rDwm) jzpfonf/
X
BO

taemufbufawmififwef;a' a'oonf awmif


bufodkY &ckdif½dk;rtjzpf jzpf quf
qufvufoG,fwef;oGm;
BE

onf/ &ckid ½f ;kd rajjrmufyidk ;f &Sd pGeaf wmif (1989 rDwm) yHk(1.10) taemufbufawmifwef;a'o
D

onf tjrihq f ;Hk jzpfon


onf/ &ckid ½f ;kd ronf awmifbuf
pGe;f ykid ;f wGif rDwm 200 cefo Y mjrifah om awmifwef;edrt hf jzpf qufvufo, G w
f ef;um armfwif
pGef;wGif yifv,fwGif;okdYedrfhqif;oGm;NyD; orD;vSuRef;ESifh ukdukd;uRef;rsm;tjzpf qufvuf
oG,w f ef;oGm;onf/ {&m0wDwidk ;f a'oBu;D \ taemufbufb*Fvm;yifv,fatmfEiS hf xdpyf&m
tykid ;f wGif acsmif;omESiahf iGaqmifurf;ajcrsm; wnf&o dS nf/ taemufbufawmifwef;a'owGif
,l;jrpf0rS ;f &Sd uabmfcsKid 0hf rS ;f vGijf yifEiS hf uav;vGijf yifwkdY wnf&Sdonf/
þa'owGif uabmfcsKid 0hf rS ;f vGijf yifukd jzwfoef;pD;qif;vmaom ,l;jrpf&NdS y;D tdE, d´ Edik if H
rSp;D qif;vmaom rPdy&l jrpfonf jrpfomjrpfEiS ahf ygif;qHí k csi;f wGi;f jrpftwGi;f odYk pD;0ifonf/

24
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

taemufbufawmifwef;a'owGif tdE, d´ Ekid if EH iS q


hf ufo,
G Ef ikd af omvrf;aMumif; ESpcf k
&Sdonf/ ywfuGdKifawmifwef;ay:&Sd yefaqmifawmifMum;ukdjzwfí tdE´d,EkdifiH vD'kdjrdKUokdU
oGm;aomvrf;ESihf wrl;rS rkad &;ukjd zwfí rPdy&l jynfe,f&dS tifzmokYd oGm;aomvrf;rsm;&So d nf/
xkdYjyif &ckdif½kd;rukdjzwfausmfNyD; rauG;wkdif;a'oMuD;ESifh &ckdifjynfe,fukdqufoG,fxm;onfh
trf;awmifMum;vrf;? yJcl;wkdif;a'oBuD;ESifh qufoG,fay;onfh yef;awmif;-awmifukwfvrf;?
{&m0wdDwkdif;a'oBuD;ESifh qufoG,fay;onfh *G-ig;odkif;acsmif;vrf;wkdY&Sdonf/

ajrrsufESmoGifjyif? &moDOwk? obm0aygufyifESifhajrqDvTm qufET,frI


jynfe,f^ ajrrsufESmoGifjyif &moDOwk obm0 ajrqD
jrqDvTm ajr

ed
wdkif;a'oBuD; aygufyif toHk;csrI

t
ec
ppfudkif; awmifwef;? tylavsmhydkif; awmifay: ajrmuf
ajrm ydkif; awmif,m?

ot
taemuf ajrmuf? ukef;jrifh? ukef;jrifh&moD tNrJpdrf;awm? awmiffwef;ajr? opfoD;?

Pr
csif;jynfe,f csKdifh0Srf;vGifjyif Owk csif;awmif O,smOf
ht ajrqDvTm?
awmifjrifheDndK
ig
awmajr?
yr

awmifjrifh0gndK
op

awmajr
-C

rauG;taemuf? awmifwef; tylavsmhydkif; tNrJpdrf;awm? awmifjrifheDndK awmif,m?


X

yJcl;taemuf rkwfokH &Gufjywf awmajr? ,moD;ESH


BO

a&maESmawm? awmifjrifh0gndK
awmajr
BE

&cdkifawmifydkif;Eif
ESifh awmif
aw wef;? tylydkif; tNrJpdrf;awm? awmifjrifheDndK O,smOfNcHoD;ESH
D

{&m0wD urf;½dk;wef; rkwfokH oJcHkawm awmajr?


taemufawmif vGifjyif awmifjrifh0gndK
awmajr?
oJcHkawmajr

25
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

1.3.4 &ckdifurf;ajrmifa'o
taemufbufawmifwef;a'oESihf
b*Fvm;yifv,fatmftMum;wGif wnf&Sd
onf/ tv,fykdif;csKdifh0Srf;a'ouJhokdYyif
oufEkuyfausmufrsm;ESifh wnfaqmuf
xm;onf/ þa'oonf ajrmufbufwiG f
us,fjyefYíawmifbufwGif usOf;ajrmif;
oGm;onf/
þa'o\ajrmufyidk ;f wGif taemuf
ajrmufrS ta&SUawmifoo Ydk ,
G w
f ef;aeaom
oufEkwGefYacgufawmifwef;rsm; &Sdonf/
xkdawmifwef;rsm;Mum;wGif usOf;ajrmif;
&Snfvsm;aom jrpf0Srf;vGifjyifrsm;ukd awGU
&onf / þtyk d i f ; &S d r,l a wmif w ef ; ?
pkid w
f ifawmifwef;ESihf rif;Bu;D awmifwef;
rsm;onf ajrmufykdif;wGifjrifhNyD; awmifi
-C

buf o k d Y ed r f h q if ; oG m ;onf / r,l ,l j rpf


r p??
ukvm;wefjrpfEiS hf av;NrKd Ujrpfwd waygif
aYdk ygif;qHík
X
BO

us,fjyefYonfh jrpf0uRef;ay:vGifjyif y udk


yHk (1.11) &cdkifurf;ajrmifa'o
wnfaqmufxm;Ny;D ,if;udk ppf p af wGviG jf yif
BE

[k ac:onf/
D

&cdkifurf;ajjrmi
mifa'o\ awmifbufykdif;wGif &ckdif½kd;r\ awmifpG,frsm;onf tcsKdU
ae&mrsm;wGif urf;½kd;wef;txd edrfhqif;vmojzifh vGifjyifrsm;ukd wpfqufwnf; rawGU&ay/
&ckid ½f ;dk rrSjrpfzsm;cHí pD;qif;vmaom jrpfacsmif;rsm;wpfavQmufwiG f ao;i,fusO;f ajrmif;aom
jrpf0rS ;f vGijf yifi,frsm; awGU&onf/ urf;½k;d wef;txd edrq hf if;vmaom awmifp, G rf sm;tMum;&Sd
yifv,fauGUrsm;wGif oJaomifurf;ajcrsm;&SdNyD; xif&Sm;aomurf;ajcrSm oHwGJNrdKUteD; iyvD
urf;ajc jzpfonf/
þa'owGif xif&mS ;aom urf;vGeu f Re;f rsm;rSm z½Huk muRe;f ? &rf;NAu
J Re;f ESihf rmefatmif
uRef;wdkY jzpfonf/ uRef;rsm;ay:wGif awmifwef;edrfhrsm; &Sdonf/ rMumcPaygufuGJonfh

26
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

rD;awmifi,frsm;ukd &rf;NAu J Re;f ESihf rmefatmifuRe;f rsm;wGiaf wGU&S&d Ny;D uRe;f rsm;ESihf urf;½k;d wef;
Mum;wGif Ekef;ajrykdYcsqJ yifv,fwdrfykdif;&Sdonf/
&cdkifjynfe,ftaemufbufqHk;&Sd ewfjrpfudk jrefrm-b*Fvm;a'h&Sfe,fedrdwfjrpftjzpf
toH;k jyKxm;onf/ ewfjrpf\ta&SUbufwiG f r,ljrpf? ukvm;wefjrpf(upäye'D)ESihf av;NrKUd jrpfrsm;
 A‚% ƒ!A‚% ƒ^ ^A `ƒ
r,ljrpfwGif ppfawGrS bl;oD;awmiftxd ukvm;wefjrpfwGif ppfawGrSausmufawmftxd
oabFmrsm;oGm;Edkifonf/
&cdik u
f rf;ajrmifa'o\awmifbufyikd ;f wGif &cdik ½f ;dk rrS jrpfzsm;cHp;D qif;vmonfh xif&mS ;
aom acsmif;rsm;rSm 'vufacsmif;? trf;acsmif;? rtDacsmif;? wef;vTaJ csmmifif;? aw aawmifuw k af csmif;?

ed
oHwGJacsmif;? usdefwvDacsmif;ESifh *Gacsmif;wdkYjzpfonf/

ct
te
ro
ajrrsufESmoGifjyif? &moDOwk? obm0aygufyifESifhajrqD
qDvTm quf
q ET,frI

P
jynfe,f^ ajrrsufESmoGifjyif &moDOwk ht obm0
obm ajrqDvTm ajr
wdkif;a'oBuD; ayguf
ayguyif toHk;csrI
ig
yr

&cdkifjynfe,f awmifwef;? tylydkif; tNrJ


t pdrf;awm? awmifjrifheDndK awmif,m?
ajrmufydkif; jrpf0uRef;ay:? rkw
wffokH&moD 'Da&awm? awmajr? opfoD;?
op

urf;½dk;wef; Owk
wk Ekef;ajr? O,smOf?
-C

vGifjyif v,fajr? v,f (pyg;)


uepdkawmajr
X

&cdkifjynfe,f awmifw wefef;? tylydkif; tNrJpdrf;awm? awmifjrifheDndK awmif,m?


BO

awmifydkif; urfr;½
;½dk;;wef
wef; rkwfokH&moD 'Da&awm? awmajr? opfoD;?
vGifjyif Owk oJcHkawm Ekef;ajr? O,smOf?
BE

v,fajr? v,f (pyg;)


uepdkawmajr?
D

oJcHkawmajr

27
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

t"dutcsufrsm;

™ ta&SUbufuek ;f jrifah 'oonf oufwrf;t&ifq h ;kH tydik ;f jzpfNy;D awmifajrmuf&n


S vf sm;
jcif;aMumifh &moDOwkrsKd;pHk&&Sdonf/
™ jrefrmEdik if H tv,fyikd ;f csKid 0hf rS ;f a'oonf {&m0wD? csi;f wGi;f ESihf ppfawmif;jrpfpOfprk sm;
pD;qif;&ma'o jzpfonf/
™ taemufbufawmifwef;a'oudk [dr0EÅmawmifwef;BuD;rS awmifbufodkY
auG;qif;vmaom awmifwef;rsm;jzifh zGJUpnf;xm;onf/
™ &cdik u
f rf;ajrmifa'oonf b*Fvm;yifv,fatmfEiS hf xdpyfaeonfh urf;½d;k wef;

ed
a'ojzpfonf/

t
ec
ot
Pr
avhusifh&efar;cGef;rsm; ht
(1) jrefrmEdik if \
H ajrrsuEf mS oGijf yif tydik ;f Bu;D 4 ydik ;f udk rnfonft
h csuaf y:rlwnfí
ig
yr

ydkif;jcm;xm;oenf;/ &Sif;jyyg/
op

(2) ta&SUbufuek ;f jrifah 'owGiaawG f wGU&S&d onfh awmifwef;rsm;\ wnfae&mudk ajryHak y:


-C

wGif azmfjyyg/
(3) ta&SUbufukef;jrifhaa'owG 'owGifyg0ifonfh urf;½dk;wef;vGifjyifrsm;ESifh uRef;rsm;\
X
BO

ta&;ygrIudka&;yg/ ;yg/
(4) tv,fydkif;;cs csKdifh0Srrff;;aa'o\
a xl;jcm;aom ajrjyifvu©Pmrsm;udk azmfjyNyD;
BE

ta&;ygaom
ygaom vG vifjyifrsm;taMumif;udk a&;yg/
D

(5) {&m0wD wDjrpf0uRef;ay:a'owGif pD;qif;aeaom jrpfrsm;taMumif;a&;yg/


(6) taemufbufawmifwef;a'oudk jzwfausmfEdkifonfh qufoG,fa&;vrf;aMumif;
rsm;udk azmfjyyg/
(7) ta&SUbufuek ;f jrifah 'o&Sd e,ferd w d jf rpftjzpf toH;k jyKxm;aom jrpftrnfrsm;udk
ae&mESifhwuG azmfjyyg/
(8) &cdkifurf;ajrmifa'owGif ppfawGvGifjyifudk rnfodkY wnfaqmufxm;oenf;/

28
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

tcef;(2)
vlrIa&;yx0D0if
ed'gef;
vlOD;a&taMumif;avhvmjcif;udk vlOD;a&qdkif&m pm&if;aumuf,lpdppfjcif;ynm
(Demography) [kac:NyD; vlOD;a&qdkif&m tjcif;t&mrsm;udk avhvm&mwGif atmufazmfjyyg
 „- 
™ vlOD;a&yrmP

™ vlOD;a&wdk;wufrI

d
te
™ vlrsm;ysHUESHUaexdkifrIESifh odyfonf;rI

ec
™ touftkyfpkESifh usm;? r vu©Pm&yfrsm; jzpfo onf
nf/

ot
Pr
vlOD;a&udk wdkif;wmjcif; odkYr[kwf oef;acgifpm&if &ifif;aumuf
ht muf,ljcif;
aum
umuf
vlOD;a&qdkif&m ynm&Sifrsm;u EdkifiHtwGiiff;aexdkifaom pkpkaygif;vlOD;a&udk uGif;qif;
ig
aumuf,ljcif;tm; oef;acgifpm&if;aumuf uf,,lljcif;[k [ ac:onf/ xdkodkYaumuf,ljcif;udk EdkifiH
yr
op

trsm;pkwiG f tcsed u
f mv tydik ;f tjcm;wpf
wpfcjk zifh yHrk eS af umuf,Ml uonf/ jrefrmEdik if wH iG f NAwd o d Q
-C

tkyfcsKyfonfhumvrsm;twGif; 10 Epf ESSpfwpfBudrf aumuf,lcJhNyD; vGwfvyfa&;&&SdNyD;aemuf


1973? 1983 ESifh 2014 ckEpfESpfwdkYwGif aumuf,lcJhonf/
X

oef;acgifpm&if;aumuf,&l mwGif t"duaumuf,jl cif;rSm vlO;D a&yrmPjzpfNy;D tjcm;


BO

aom owif;tcsu ufftvuf


v rsm;tjzpf touf? usm; r? tdrfaxmifa&;tajctae? vlrsKd;?
BE

udk;uG,fonfhb bmomES
momESifh tvkyftudkiftajctaewdkYudkyg pm&if;aumuf,lMuonf/ xdkodkY
aumuf,&l &Sonf
o
d nfh ttcsutf vufrsm;udk tpd;k &tzGUJ tpnf;rsm;u tem*wfumvpDru H ed ;f rsm;wGif
D

toH;k jyKMuonf/ (Oyrm- ausmif;rsm;wd;k csUJ aqmufvyk &f ef? oufBu;D a*[mrsm; xyfrw H ;kd csUJ &ef?
a&G;aumufyGJ rJay;Edkifolpm&if; jyKpk&ef)
þoifcef;pmESifhywfoufí oifod&SdjyD;aomtaMumif;t&m
™ vlrIa&;yx0D0if\ t"dyÜm,fESifh vlrsKd;tkyfpkBuD;rsm;taMumif;? jrefrmEdkifiHtwGif;&Sd

wdik ;f &if;om;vlrsK;d rsm;ESihf aexdik yf ?kH vlO;D a&yrmPESihf ysUH ESUH rI? ,Ofaus;rI"avhx;kH pHrsm;ESihf
a'otvdkuftoufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;? aus;vufESifh NrdKUjyvlaexdkifrI
yHkpHrsm;udk tv,fwef;tqifhwGif tawmftoifh od&SdcJhNyD;jzpfonf/

29
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

þtcef;udak vhvmoif,Nl yD;ygu ausmif;om;rsm;onf atmufygwdu Yk kd vkyaf qmifEikd rf nf/


™ urÇmhEdkifiHrsm;\ vlOD;a&wdk;wufrIESifh ysHUESHUrI? vlOD;a&odyfonf;rIrsm;udk od&SdvmEdkif

rnf/
™ jrefrmEdi k if \
H vlO;D a& wd;k wufrEI iS hf ysUH ESUH rI? vlO;D a&odyo
f nf;rIwt Ykd jyif touftyk pf ?k
usm; r tcsKd;? tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;ESifh NrdKUjyaus;vuf vlaexdkifrI tcsKd;
tpm;rsm; ponfjzifv h Ol ;D a&qdik &f m tcsut f vufrsm;udk tao;pdwo f &d v
dS mEdik rf nf/

2.1 urÇmhvlOD;a&
oifcef;pmrdwfquf

d
te
vGefcJhaom ESpfoef;aygif;rsm;pGmrSpí urÇmay:wGif vlom;rs ;rssKd;EG,frsm; pwifay:xGef;

ec
vmNyD; urÇmtESYHodkY ysHUESHUa&muf&SdoGm;um vlOD;a&wjznf;jznf
nf; wdk;vm v
vmonf/ urÇmhvlOD;a&

ot
yrmPonf ESpfpOfwdk;vsuf&SdNyD; a'owpfckESifhwpfcktMMum; m; vlOD;aa&wdk;EIef;uGmjcm;rI &Sdaomf

Pr
vnf; urÇmhvlOD;a&wdk;aeaMumif; avhvmod&SdEdkifonf onf/ xdkYjyyif urÇmhvlOD;a&ysHUESHUaexdkifrI?
ht
vlOD;a&odyfonf;rIESifh odyfonf;rIrsm;&jcif;? enf taMumif;t&if;rsm;udk avhvmod&Sd
nf;&jcif;ta
t
ig
yr

Edkifrnf/
op

2.1.1 urÇmhvlOD;a& wdk;wufvmyHk


-C

Z,m;; (2.1)
(2. ) urÇ
u mhvlOD;a& wkd;wufvmrI
X

tcsdefumv pkpkaygif;vlOD;a&
BO

BC 10000
00
000 5.1 oef;
BE

c&pf
&pfawmfayy:xGef;csdef 250 oef;
AD 161650 500 oef;
D

AD 1820 1000 oef;


AD 1930 2000 oef;
AD 1960 3000 oef;
AD 1975 4000 oef;
AD 1987 5000 oef;
AD 2000 6000 oef;
AD 2018 7620 oef;
Source : www.census.gov>stories>world

30
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

txufygZ,m;t& urÇmhvlOD;a&onf oef; 1000 odkY a&muf&Sd&ef ESpfaxmifcsDMumcJhNyD;


xkdumvrS ESpfaygif; 100 ausmfaomumvtcsdefwGif vlOD;a& ESpfqwkd;um oef; 2000 odkU
a&muf&Sdvmonf/
20 &mpkonf urÇmv h Ol ;D a&t&Sed tf [keEf iS hf wd;k vmaomumvwpfcjk zpfNy;D xdo k v Ykd Ol ;D a&
wd;k vmjcif;udk vlO;D a&aygufujJG cif; (Population Explosion)[k ac:onf/ urÇmv h Ol ;D a&onf
1930 jynfhESpfESifh 2000 jynfhESpftMum;wGif 3q wufoGm;NyD; vlOD;a& oef; 2000 rS oef;
6000 odkY ESpfaygif; 70 twGif; a&muf&SdvmcJhonf/ 2018 ckESpf urÇmhvlOD;a&pkpkaygif; 7620
oef;&SNd y;D pufrzI UHG NzKd ;Ny;D Edik if rH sm;wGif vlO;D a&wd;k EIe;f tvGeef nf;aomfvnf; qif;&Jonfh zGUH NzKd ;qJ
EdkifiHrsm;wGif vlOD;a&wdk;EIef; tjrifhqHk;jzpfonf/

d
te
ec
2.1.2 urÇmay:wGifvlOD;a&ysHUESHYaexdkifrIESifh vlOD;a&odyyffo
onf
nf;rI

ot
vlOD;a&ysHUESHYaexdkifrI

Pr
urÇmah 'otoD;oD;wGif uGjJ ym;jcm;em;aom aexd exdik rf yI pkH rH sm;jzifh vlrsm;ysUH ESaYH exdik Mf uonf/
ht
urÇmah jrmufbufjcrf; 60 'D*&Dvwåu D sKrsO;f \ ajjrmuf
ufbufyikd ;f &Sd &moDOwkq;kd 0g;onfh ae&mrsm;ESihf
rig

ajrrsufESmoGifjyifMurf;wrf;aomae&mrsm;wG rsm;wG
;wGif vl
vaeusJyg;NyD; awmifbufydkif;&Sd jrpf0Srf;
py

vGijf yifEiS hf urf;½d;k wef;vGijf yifrsm;wGif vlaexlxyfonf/ urÇmv h Ol ;D a&pkpak ygif;\ 80 &mcdik Ef eI ;f
Co

eD;yg;onf urÇmhajrjyif{&d,m\ 220 &&mcddkifEIef;cefYtwGif;ü ysHUESHYaexdkifaMumif; awGU&onf/


Z,m; (2.2)
2.2) u
urÇÇmhvlOD;a& ysHUESHUaexdkifrIESifh odyfonf;rI (2018)
X
BO

a'o vlOD;a& {&d,mpwk&ef; ysHUESHU vlOD;a&odyfonf;q


oef;aygif; uDvdkrDwm aexdkifrI % (1 pwk&ef;uDvrkd w
D m)
BE

tm&S 4534 44579000 59.5 95


D

tmz&du 1280 30370000 16.8 34


Oa&my 747 10180000 9.8 73
awmiftar&du 648 17840000 8.5 22
ajrmuftar&du 366 24709000 4.8 22
ork'´&ma'o+MopaMw;vs 45 8600000 0.6 3
pkpkaygif; 7620 136278000 100 -
Source : worldatlas

31
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

2.2 jrefrmEkdifiH\ vlOD;a&


oifcef;pmrdwfquf
™ jrefrmEkdifiHonf tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;ESifh EIdif;,SOfvQif vlOD;a&enf;aom EdkifiHwpfck

jzpfonf/ 2014 ckESpfwGif vlOD;a& 51.5 oef;cefU&Sdonf/ urÇmay:wGif vlOD;a&


trsm;qk;H jzpfaom w½kwjf ynfoo Yl r®wEkid if EH iS hf tdE,
d´ or®wEkid if w
H o
Ydk nf jrefrmEkid if u
H dk
0ef;&Hwnf&Sdaeonf/
Z,m; (2.4) jrefrmEkdifiHESifh tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;\ vlOD;a&odyfonf;rI (2
(2018)
EkdifiH {&d,m vlOD;a& (oef;) odyfo
onf
nf;rI (OD;a&)
a

ed
(pwk&ef;uDvkdrDwm) (1 pwk
wk&ef;uDvkdrDwm)

ct
te
w½kwf 9706961 1427 148

ro
tdE´d, 3287590 1352 416

P
b*Fvm;a'h&Sf 147570 ht 1611 1105
xkdif; 513120 69 136
ig
jrefrm 676581 53.7
53
53. 80
yr
op

vmtkd 236800 7.1 30


-C

Source : worldatlas

2.2.1 vlOD;a&wkd;wufvmykH
X
BO

Z,m;
,m; (2.
(2.5)
(2 jrefrmEdkifiH\ vlOD;a&wkd;wufrI
oef;acgifpm&if
&if;aum
aumuf,lonfhESpf vlOD;a& (oef;aygif;) wkd;EIef;
BE

1891
18 7.7 -
D

1901 10.5 3.6


1911 12.1 1.52
1921 13.2 0.9
1931 14.7 1.13
1941 16.8 1.42
1973 28.9 2.0
1983 35.3 2.02
2014 51.5 0.89
Source : www.dop.gov.mm

34
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

1800 jynfhESpfcefYwGif jrefrmEkdifiHvlOD;a& av;oef;ausmf&Sdrnf[k ynm&Sifrsm;u


cefYrSef;cJhMuonf/ wpfekdifiHvkH; oef;acgifpm&if;aumuf,lrIukd jAdwdoQvufxuf 1891 ckESpf
wGif yxrqkH;tBudrfaumuf,lcJh&m vlOD;a& 7.7 oef;&SdcJhonf/ NAdwdoQacwfwGif 10 ESpf
wpfBudrf oef;acgifpm&if;aumuf,lcJh&m 1941 ckESpfwGif vlOD;a& 16.8 oef;&SdcJhonf/
vGwv f yfa&;&&SNd y;D aemuf wpfEidk if v
H ;Hk twkid ;f twmESihf oef;acgifpm&if;aumuf,jl cif;ukd
1973 ckESpf? 1983 ckESpfESifh 2014 ckESpfwdkYwGif jyKvkyfcJhonf/ 1973 ckESpfwGif vlOD;a& 28.9
oef;? 1983 ckESpfwGif 35.3 oef;ESifh 2014 ckESpfwGif 51.5 oef;okdY wkd;wufvmcJhonf/
2019 ckESpf cefYrSef;vlOD;a& 54.1 oef;&Sdonf/

d
B

yHk (2.3) jrefrmEdkifiH\ vlOD;a&wkd;wufrIjyyHk


D

2.2.2 vlOD;a&ysHUESHUrIESifh odyfonf;rI


vlOD;a&ysHUESHYrI
jrefrmEdkifiHvlOD;a&rSm ESpfpOfwdk;vsuf &Sdonf/ vlOD;a&ysHUESHYaexdkifrIrSm wpfae&mESifh
wpfae&m rwlay/ &efukefwdkif;a'oBuD;? {&m0wDwdkif;a'oBuD;? rEÅav;wdkif;a'oBuD;?
&Sr;f jynfe,fEiS hf ppfuikd ;f wdik ;f a'oBu;D wdo
Yk nf vlaexdik rf t
I rsm;qH;k jzpfonf/ xdwk ikd ;f a'oBu;D ?
jynfe,f 5 ckw\ Ykd 2014 ckEpS f pkpak ygif;vlO;D a& onf wpfEikd if v
H ;kH vlO;D a&\ 60 &mcdik Ef eI ;f cefY

35
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

&Sdonf/ xdka'orsm;tjyif ppfawmif;jrpf0Srf;vGifjyif? armfvNrdKifvGifjyif? ppfawGvGifjyifESifh


urf;½dk;wef;vGifjyifrsm;wGifvnf; vlaexdkifrIrsm;onf/
vlaexdkifrItenf;qHk;wdkif;a'oBuD;ESifh jynfe,frsm;rSm u,m;jynfe,f? csif;jynfe,f?
weoFm&Dwikd ;f a'oBu;D ESihf ucsijf ynfe,fwjYkd zpfNy;D wpfEikd if v
H ;kH vlO;D a&\ 7.2 &mcdik Ef eI ;f cefo
Y m
&So
d nf/ jrefrmEdik if w
H iG f vlaetenf;qH;k a'orsm;rSm ucsijf ynfe,f&NdS rKd Ue,ftcsKUd ? csi;f jynfe,fEiS hf
u,m;jynfe,f&Sd qufoG,foGm;vm&efcufcJaoma'orsm; jzpfonf/

Z,m; (2.6) jrefrmEdkifiH\ ESpftvdkuf vlOD;a&ysHUESHYrIESifh odyfonf;rI

vlOD;a&ysHUESHUrI &mcdkifEIef; vlaeod


odyonf
yfonf
onf;q (OD;a&)

ed
( 1 pwk
wk&ef;uD
uvdkrDwm)

ct
jynfe,f^ wdkif;a'oBuD;

te
1973 1983 2014 1973
733 1983 2014

ro
ucsif 2.6 2.6 3.3 8 10 19

P
u,m; 0.4 0.5 ht 0.66 11 14 24
u&if 3.0 3.0 3.11 28 35 52
ig
yr

csif; 1.1 1.0 0 9


0.
0.9 9 10 13
op

ppfudkif; 10.8 10.9


0.9
.9 110.3 33 41 57
-C

weoFm&D 2.5 22.6


.66 2.7 17 21 32
yJcl; 11.0 10.8
0 9.4 81 96 124
X

rauG; 9.11 9.2 7.6 59 72 87


BO

rEÅav; 12.77 13.0 12.0 99 124 200


rGef 44.5 4.8 4.0 107 137 167
BE

&cdkif 5.9 5.8 6.2 47 56 87


D

&efukef 11.0 11.2 14.3 310 387 716


&Srf; 11.0 10.5 11.3 20 24 37
{&m0wD 14.4 14.1 12.0 118 142 177
aejynfawmf - - 2.3 - - 37
jynfaxmifpk 100 100 100 43 52 76
Source : www.dop.gov.mm

36
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

ESpftvdkuf vlOD;a& ysHUESHYrItcsKd;tpm;&mcdkifEIef; ajymif;vJjcif;udkavhvm&mwGif 1983


ckESpfESifh 2014 ckESpftMum; &efukefwdkif;a'oBuD;wGif vlaeysHUESHYrIonf 11.2 &mcdkifEIef;rS
14.3 &mcdkifEIef;odkY jrifhwufcJhonf/ {&m0wDwdkif;a'oBuD;ü 14.1 &mcdkifEIef;rS 12.0 &mcdkif
EIe;f odYk avsmu h somG ;onf/ xdt Yk wl yJc;l wdik ;f ? rauG;wdik ;f ? rEÅav;wdik ;f a'oBu;D ESihf rGejf ynfe,f
wdwYk iG vf nf; vlO;D a&ysUH ESUH rI&mcdik Ef eI ;f rsm; avsmu
h somG ;onf/ xdo k Ykd ysUH ESUH rI&mcdik Ef eI ;f avsmu
h s&jcif;rSm
obm0ab;tEÅ&m,fESifh tjcm;a'orsm; (jynfwGif;^jynfy)odkY tvkyfvkyfudkif&ef xGufcGm
oGm;jcif;wdkYaMumifh jzpfonf/

vlOD;a&odyfonf;rI

ed
1973 ckESpfwGif jrefrmEdkifiH\ vlOD;a&
odyfonf;rIrSm 1 pwk&ef;uDvdkrDwmwGif 43 OD;
&Scd NhJ y;D 1983 ckEpS wf iG f 52 OD;ESihf 2014 ckEpS w f iG f
1 pwk&ef;uDvdkrDwmü 76 OD; aexdkifonf/
&efukefwdkif;a'oBuD;onf 1 pwk&ef;uDvdkrDwm
ig
wGif 716 OD;&SNd y;D vlaetodyo f nf;qH;k jzpfonf
on/
nf/
yr

csif;jynfe,fonf 1 pwk&ef;uDvdkrDrDwmwGif
op

vlOD;a& 13 OD;jzifh odyfonf;rItenf nf;qHk;jz


jzpf
-C

onf/ rEÅav;-ausmufqnfv vGGifjyiff? {&m0wD


X

jrpf0uRef;ay:a'o? jrefefrmEdkifiHtv,fykdif;
BO

ppfawmif;jrpf0rS ;f a'owpf owwpfav vQmuf? armfvNrKd i-f


BE

oxHkvGifjyifESifh ppfawGvGifjyifa'orsm;onf
vnf ; vl a eod od y f o nf ; rI r sm;aoma'orsm;
D

jzpfonf/ xdka'orsm;onf pdkufysKd;a&;twGuf


ajrjyefYvGifjyifaygrsm;jcif;? pufrIvkyfief;? ukef
oG , f a &;vk y f i ef ; rsm;vk y f u d k i f & ef vrf ; yef ;
qufo, G af &;aumif;rGejf cif; ponfh tcGit hf vrf;
rsm; ydkifqdkifxm;onf/

Source : www.dop.gov.mm
yHk (2.4) jynfe,f^wdkif;a'oBuD;tvdkuf
vlaeodyfonf;rI (2014)

37
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

2.2.3 jrefrmEdkifiH\ vlOD;a&ajymif;a&TUrI


2009 ckESpfrS 2014 ckESpf ig;ESpfwmumv jrefrmEdkifiHtwGif; vlrsm;ajymif;a&TUrIudk
2014 ckEpS f oef;acgifpm&if;wGif azmfjyxm;onf/ xdu k mvtwGi;f Edik if o
H m;OD;a& 3 oef;ausmf
(pkpak ygif;vlO;D a&\ 7 &mcdik Ef eI ;f )onf ,if;wdaYk exdik &f m jynfe,f^wdik ;f a'oBu;D twGi;f odrYk [kwf
tjcm;jynfe,f^ wdik ;f a'oBu;D wpfco k Ykd ajymif;a&TUaexdik cf MhJ uonf/

Z,m; (2.7) 2009-2014 ckESpftwGif; jynfe,f^wdkif;a'BuD;rsm;twGif; vlOD;a&ajymif;a&TUrI

pOf jynfe,f^wdkif;a'oBuD; vlOODD;aa&

ed
1 ppfudkif;wdkif;a'oBuD;rS ucsifjynfe,f 29914
299

ct
2 &efukefwdkif;a'oBuD;rS aejynfawmf 30711

te
3 rauG;wdkif;a'oBuD;rS rEÅav;wdkif;a'oBBu; BuD; 44604

ro
4 rEÅav;wdkif;a'oBuD;rS &Srf;jynfe, ,f 52322

P
5 &cdkifjynfe,frS &efukefwdkif;a'oB
ht 'oB
oBuD; 52949
6 rEÅav;wdkif;a'oBuD;rS &efuk ukefwd a'oBuD;
wdkif;a'o 61029
ig
yr

7 ppfudkif;wdkif;a'oBuD;rS rEÅav;wdav;wdkif;aa'oBuD; 63364


op

8 rauG;wdkif;a'oBuD;rS ;rSS &&efukefwdkif;a'oBuD; 73736


-C

9 yJcl;wdkif;a'oBuD;rrSS &efukefwdkif;a'oBuD; 129621


10 {&m0wDwdki;a'oB
ifif;a'oBBuD;rS &efukefwdkif;a'oBuD; 350463
X
BO

Source : www.dop.gov.mm

2009 rS 20144 ckESpfpfummvtwGif; {&m0wDwdkif;a'oBuD;rS &efukefwdkif;a'oBuD;odkY


BE

vlO;D a& 350463 OD;jzifh trsm;qH;k ajymif;a&TU0ifa&mufco hJ nf/ xdok Ykd tcsed w
f t
kd wGi;f 0ifa&mufrI
rsm;jym;&jcif;rSm 2008 ckcEpS f arvwGif jzpfymG ;cJo h nfh obm0ab;tEÅ&m,f(em*pfqidk u f vke;f
D

rkefwdkif;)aMumifh jzpfonf/
tvm;wl &efuek w f ikd ;f a'oBu;D odYk yJc;l wdik ;f a'oBu;D ? rauG;wkid ;f a'oBu;D ? rEÅav;wkid ;f
a'oBu;D ESihf &cdik jf ynfe,fwrYkd S vlrsm;a&TUajymif; 0ifa&mufco hJ nf/ &Sr;f jynfe,foYkd rEÅav;wdik ;f
a'oBuD;ESifh rauG;wdkif;a'oBuD;rSvnf;aumif;? u&ifjynfe,fodkY yJcl;wdkif;a'oBuD;ESifh rGef
jynfe,frSvnf;aumif;? ucsifjynfe,fodkY ppfudkif;wdkif;a'oBuD;rSvnf;aumif; ajymif;a&TU
0ifa&mufrIrsm;onf owåKESifhausmufrsufwl; azmfa&;? opfxkwfvkyfa&;ESifh jynfwGif;ul;oef;
a&mif;0,fa&;vkyfief;rsm; oGm;a&mufvkyfudkif&eftwGuf jzpfonf/

38
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

d
te
ec
BO

Source
S : www.dop.gov.mm
BE

yHk (2.
((2.5) jrefrmEdkifiHtwGif; vlOD;a&ajymif;a&TUvrf;aMumif;jyyHk
D

xdik ;f Edik if EH iS hf w½kwEf ikd if eH ,fpyfNrKUd rsm;odv


Yk nf; xdu
k mvrsm;twGi;f jrefrmEdik if o
H m;rsm;
ajymif;a&TUaexdkifrIrsm; &SdcJhonf/ 2014 ckESpf pm&if;t& jrefrmEdkifiHom;OD;a& 2 oef;ausmf
onf tdrfeD;csif;ESifh tjcm; jynfyEkdifiHrsm;wGif oGm;a&muf tvkyfvkyfudkifvsuf&Sdonf/

39
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

vlOD;a&rl0g' (Population Policy)


vlOD;a&rl0g'qdkonfrSm vlOD;a& wdk; wufvmonfESifhtrQ EdkifiHzGHUNzdK;wdk;wufap&ef
&nf&G,fí vlOD;a&ajymif;vJrIjzpfpOfrsm; pepfwusjzpfay:apa&;twGuf oufqdkifonfh
Edik if t
H pd;k &rsm;u aqmif&uG af y;Edik rf nfh pDrcH surf sm;tm; BuKd wifppD Ofaqmif&u
G x
f m;jcif;jzpfonf/
vlOD;a&rl0g'a&;qGJ&mwGif xnfhoGif;pOf;pm;oifhonfhtcsufrsm;rSm
(1) arG;zGm;EIef;usqif;&onfh taMumif;rsm;
(2) aoqHk;EIef;avsmhusvmonfh taMumif;rsm;
(3) rlvae&mrS tjcm;ae&modkY ajymif;a&TU&onfhtaMumif;rsm; jzpfonf/
jrefrmEdkifiHESifh vlOD;a&rl0g'

d
te
jrefrmEdkifiHwGif 1992 ckESpfü trsKd;om;vlOD;a&rl0g' (National tional
onal Po
Population Policy)

ec
udka&;qGJcJhNyD; ,if;rl0g'wGif rdcifuav;usef;rma&;? rsKdK;quf ;qufyGm;;usef;rma&;? usm; r

ot
Pr
wef;wlnDrQrI? vli,frsm;ta&;OD;wnfaqmif&Gufa&;? yPmr Pmmr usef;rma&;aqmif&Gufcsufrsm;?
vlOD;a&a&TUajymif;jcif;? NrdKUjyzGHUNzdK;jcif;ESifh zGm;aopepf
opepf
epfqef;ppfjcif;vkyfief;pOfrsm;yg0ifNyD;
ht
rig
taumiftxnfazmfaqmif&GufcJhonf/
py

jrefrmEdik if t
H wGuf acwfumvESiud u
hf uf
u
kd n
f o
D n
nfh vlO;D a&rl0g'rsm;udk jyefvnf a&;qG&J ef
Co

vdktyfvsuf&SdNyD; yg0ifoifhonfhtcsufrsm;rS m;rSm


(1) arG;zGm;EIef; usqif;aej ejcif;ta
ejci; tay:
t y: aqmif&Gufoifhonfhtcsufrsm;
X

(2) aoqHk;EIef; avsmhus usap&ef aqmif&Gufoifhonfhtcsufrsm;ESifh


BO

(3) ajymif;a&TUvlOD;a&rsm;t ;twGuf aqmif&Gufoifhonfh tcsufrsm;jzpfonf/


BE
D

40
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

e
ct
te
B

yHk (2.6) jrefefrrmmEdEdkifi\


iH\ vlOD;a&rl0g'azmfaqmif&mwGif aqmif&Gufoifhonfhtcsufrsm;
BE
D

41
'orwef; vlrIa&;odyÜH (yx0D0if) ausmif;oHk;pmtkyf

t"dutcsufrsm;
™ urÇmhvlOD;a&onf 20 &mpktwGif; wpf[kefxdk; wdk;vmNyD; 2018 ckESpfwGif
7620 oef; &Sdonf/
™ urÇmay:wGif obm0tavsmufvlOD;a&wdk;EIef;rSm EdkifiHtvdkuf uGmjcm;rI&Sdonf/
™ vlaeodyfonf;rIonf ae&ma'otvdkufESifh EdkifiHtvdkuf uGmjcm;rI&Sdonf/
™ jrefrmEdik if oH nf urÇmvh Ol ;D a& trsm;qH;k ESpEf ikd if EH iS hf urÇmv
h Ol ;D a& todyo f nf;qH;k
EdkifiHwdkYMum;wGif wnf&Sdonf/
™ jrefrmEdkifiHvlOD;a&onf 2019 ckESpfarvwGif 54 .1 oef;&Sdon/ nf/

d
™ ajrjyefYa'orsm;&Sd wdkif;a'oBuD;rsm;wGif vlaeysHUESHUrIESifh odyfyfo onf
nf;rIrsmsm;onf/

te
™ jrefrmEdik if \
H vlO;D a&rl0g'azmfaqmif&mwGif aqmif&u G o f ifonf
o
h nft h ccsuf 3 csu&f o
dS nf/

ec
ot
Pr
avhusifh&efar;cGef;rsm;
ht
ig
1/ vlO;D a&aygufujJG cif;onf rnfonfumvwG u
h mvwGif jzpfymG ;cJo
h enf;/ taMumif;jyajzqdyk g/
yr

2/ urÇmhajryHkudkavhvmí vlaetod todyfonf;qHk;a'orsm;udk azmfjyyg/


op

3/ csif;jynfe,fonf vlaeysHUYESYHrIrI enf;&&jcif;rSm tb,faMumifhenf;/


-C

4/ jrpf0uRef;ay:a'orsm;ESrsm;ES
m;ESifh jjrpf
rp0Srf;vGifjyifa'orsm;onf tb,faMumifh vlae
X

odyfonf;rI rsm;oenfoenf;/
BO

5/ 2014 ckEpS pf m&i


m&ifif;t& &efuek w f ikd ;f a'oBu;D odYk rnfonfjh ynfe,fwikd ;f a'oBu;D rsm;rS
BE

vlrsm;ajjymif;a&TU00ifa&mufvmoenf;/
6/ vlOD;a&rl0g'wG
g' if aoqHk;EIef;usqif;ap&ef aqmif&Gufoifhonfhtcsufrsm;udk
D

azmfjyyg/

42
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

tcef;(1)
yk*H,Ofaus;rItarGtESpf
ed'gef;
à þtcef;wGif yk*aH cwf\aemufco
H rkid ;f ESihf tEkynmAdou
k mvuf&mrsm;taMumif;udk
avhvmoif,lEkdifrnfjzpfonf/

þtcef;acgif;pOfESifhywfoufí oifod&SdNyD;aomtaMumif;t&m
à yk*HacwftaMumif;udk q|rwef;oifcef;pm tcef;(3) a&S& ;a[mif;jrefrmEkdifiH
ay:aygufvmjcif; acgif;pOfatmufwGif yk*H{u&mZfEkdifiHay:ayguf aygufjcif;? yk*H{u&mZf

d
te
Ekid if H tiftm;Bu;D rm;vmyHEk iS hf yk*aH cwfwiG f xGe;f um;cJah omm pmayES
pmayEihf tEkynmAdou k m

ec
vuf&mrsm;taMumif;wdkYudk od&SdcJhNyD;jzpfonf/

ot
Pr
þtcef;NyD;vQif oifonf atmufygwdkYudkvkyfaaqmi
aqmif
qmififEEdkdifrnf/
ht
à yk*Htiftm;BuD;rm;vmyHkudk qef;ppfwwfvmrnf/
ig
à yk*,
H Ofaus;rItarGtESprf sm;jzpfaomm apwDEiS h*f b l &k m;wd\
Yk tEkynmAdou k mvuf&m
yr

tqifhtwef;udk tuJjzwfv vmEk


mEkdifrnf/
op

q|rwef;wGio f if,cl aJh om y*H


yk*k {H u&
u
u&mZfEikd if aH y:aygufvmyHk oifcef;pmESiEhf idI ;f ,SOí
f
-C

à
yk*Hacwfudk aqG;aEG;Ekdifrnfjzpf
jzpfonf/
X
BO

1.1/ aemufcHorkdii;f;
BE

yk*u
H kd pwif
wifwnfaxmiforl mS ork'&¨ mZfrif;jzpfí at'D 107 wGif ,kev
f w
T uf Re;f t&yfü
wnfaxmifonfonf[k rSefeef;&mZ0ifwGif azmfjyxm;onf/ ork'¨&mZfrif;onf oa&acwå&m
D

rif;qufrS qif;oufvmoljzpfNyD; ysL&Gm 19 &Gmudk pkpnf;í yk*Hudk wnfaxmifcJhonf/ yk*HwGif


rif;qufaygif; 55 qufpdk;pHcJhonf[k &mZ0ifusrf;rsm;wGif azmfjyxm;onf/

43
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

jrefrmEdkifiHwpf0ef; pnf;½Hk;odrf;ydkufaomt&yfü ted½k'¨trnfygaom tkwfcGufbk&m;rsm;ukd


awGU&onf/ atmufjrefrmEkid if u H dk odr;f oGi;f Ny;D aemuf rGew
f EYkd iS t
hf quftoG,f ydrk rkd sm;jym;vm
NyD; rGefwdkYxHrS ,Ofaus;rIrsm;udk &&SdcJhonf/ xkdYtjyif yxrqHk;yifv,fxGufayguf&í tdEd´,?
oD[dkVf paom a'owdkYESifh qufqHcGifh&chJonf/

op
-C

ykyyHk((2)
2) o&ygwHcg;
X
BO

usefppfom;rif;vufxu ufwGif qnfajrmif;uefacsmif;rsm; wl;azmfay;jcif;? yd#uwf


awmfrsm;ukd ul;,lapjcif;? AA'Ak'*¨ ,modYk wrefapvTwjf cif;? oHCmrsm;tm; ausmif;tp&Sod nfrsm;
BE

axmufyHhjcif;wdkYudk vkyfaqmifchJonf/ e&olvufxufü oD[dkVfESifh roifhrjrwfjzpfum


D

ppfjzpfcJh&onf ee&ywdpnfolvufxufwGif oD[dkVfESifhppfjzpfNyD;aemuf ovifaMu ac:


nf/ e&
qvJeftiludk odrf;ydkufEkdifNyD; yk*HEkdifiHawmfonf ta&SUtaemuf ukefonfa&aMumif;vrf;udk
pdk;rdk;EdkifcJhonf/ omoemudk ajrvSLrI rsm;vmaomaMumifh omoemajr wdk;vsuf&Sd&m rif;\
b@m avsmhenf;&onfomru yk*HEkdifiHawmf\ tiftm;vnf; wjznf;jznf; usqif;vmcJh&
onf/

45
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

t"dutcsufrsm;
à yk*HNrdKUudk pwifwnfaxmifol ork'¨&mZfrif;onf oa&acwå&mrif;qufrS qif;ouf
vmol[k rSefeef;&mZ0ifwGif azmfjyxm;jcif;/
à ausmufpmtaxmuftxm;t& yk*Hjynfudk xD;eef;pkd;pHcJhaom rif; 14 yg; &Sdjcif;/
à jrefrmwdkYonf at'D 9 &mpkwGif ausmufqnfa'oodkY OD;pGm0ifa&muffaexdkifchJNyD;
xdkrSwpfqifh rif;bl;a'oudk odrf;,lchJjcif;/
à ykk*HEkdifiHawmf\trnfudk t&dr'´eyl&jynf[k w&m;0ifowfrSwfcJhjcif;/
à yk*HudktkyfcsKyfa&;A[dkjyKí 11 &mpkwGif jrefrmwdkYonf c½kdef(c½dkif)ESifh wkdufrSausmfí
EkdifiHjzpfatmif wkdufcdkufodrf;oGif;cJhjcif;/

d
te
à taemf & xmonf yk * H u k d tk y f c sKyf a &;A[k d X metjzpf j yKvk vk yfy f N yD ; Ek d i f i H a wmf t jzpf

ec
wnfaqmufEkdifcJhjcif;/

ot
à atmufjrefrmEkdifiHukdodrf;oGif;NyD;aemuf rGefwdkYESifh tquftoG,f ydkrdkrsm;jym;vmNyD;

Pr
rGefwdkYxHrS ,Ofaus;rIrsm;udk &&SdcJhjcif;/ ht
à yxrqHk;yifv,fxGufayguf&í tdEd´,? oD[d [dkVVff paom a'owdkYESifh qufqHcGifh&chJjcif;/
ig
ovifaMu ac: qvJeftiludk odrf;ydku uffEkdifNyD; yk*HEkdifiHawmfonf ta&SUtaemuf
yr

à
op

ukefonfa&aMumif;vrf;udk pdk;rdk;EdkifcJcJhjcif;/
-C

avhusifh&efaar;cG
r;cGef;
X
BO

1/ yk*Hrif;EdkifiHawmf tiftm;BuD;EkdifiHtjzpf ay:xGef;vmyHkudk aqG;aEG;yg/


BE

1.2/ yk*Hacwfo
omoed
moedutaqmuf
t ttHkrsm;
yk*HacwfwG
wGifawGU&aom omoedutaqmufttHkrsm;rSm apwD? *lbk&m;? yd#uwf
D

wdkuf? "r®omac: w&m;emolrsm;vma&muf&mae&m? odrf? tkwfZ&yf? a&wGif;? a&uefwdkY


jzpfonf/ yk*Hacwf omoedutaqmufttHkrsm;wGif apwDESifh *lbk&m; [lí ESpfrsKd;&Sdonf/
*lbk&m;onf twGif;ydkif;ü vSnhfywfoGm;vmí&aomfvnf; apwDrSm tjyifrSom vSnfhywf
zl;ajrmfEdkifonf/ yk*HacwfwGif apwD? *lbk&m;wkdYü xD;wifonfh"avh rxGef;um;ao;bJ
xdyfqHk;wGif ,ckacwf iSufaysmzl;[kac:aom txGwfjzifhom tqHk;owfMuonf/
yk*HacwfwGif *l? apwD? bkef;BuD;ausmif;wkdYukd wnfaqmufvQif tkwfwHwkdif;wpfxyf
okrYd [kwf ESpx
f yfoifo
h vkd um&Havh&o dS nf/ yljyif;aomt&yfjzpfaomaMumifh rD;ab;tEÅ&m,f
udk wm;qD;Edkif&ef aqmufvkyfjcif;jzpfNyD; wHwdkif;rD;um[kac:onf/

46
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

d
te
yHk(3) yk*HacwfapwD yHk(4) yk**HHacwf*lbk&m;

ec
ot
yk*aH 'owGi&f adS om *lb&k m;wku
Yd kd tkw?f ausmuw
ufwkwjYdk zihf w
wnfaqmufxm;Ny;D *ltrk;d ay:

Pr
ü uGef;axmifESifh apwDwnfxm;onf/ *lbk&m;rsm;uk m;ukd yEéufyHkpHtrsKd;rsKd;jzifh wnfaqmufMu
rsm;uk
ht
rig
onf/ *lb&k m;rsm;\tv,fwiG f av;axmifr@d rh @dKit
f w
k w f ikd Bf u;D &So
d nf/ r@dKitf w
k w
f ikd Bf u;D \
wpfzufpDwGif Ak'¨½kyfyGm;qif;wkawmfwpf wpfqlpDukd 0ifaygufav;ayguftm; rsufESmrlvsuf
py
Co

wnfxm;onf/ 0ifaygufwpfaygufwnf wnf;&Sdao om w0*luJhodkY av;rsufESm*l? ig;rsufESm*l wdkY


vnf;&Sdonf/ yk*Ha'owGif av; av;rsuf
av ufESm*ludk trsm;qHk;awGU&onf/ w0*lbk&m;rsm;rSm
rsu
X

ao;i,faomtaqmufttH ttHkrsm;jzpfNyD; apwDBuD;rsm;ESifh *lbk&m;BuD;rsm;\ y&d0kPfteD;wGif


BO

wnfxm;avh&Sdonf/ av;rsufESm*lbk&m;rSm yGifhawmfrlNyD;aom bk&m;av;qludk &nfpl;í


wnfxm;jcif;jzpfo nf/ iig;rsuf
onf g ESm*lbk&m;rSmrl aemifyGifhrnfh t&darawå,s bk&m;ukdyg
BE

xnfhoGif;ylaZmfxm;jcif;jzpfonf/
D

t"dutcsufrsm;

à *lbk&m;onf twGif;ydkif;ü vSnhfywfoGm;vmí&aomfvnf; apwDrSm tjyifrSom


vSnfhywfzl;ajrmfEdkifjcif;/
à apwD? *lb&k m;wkw
Yd iG f xD;wifonf"h avh yk*aH cwfwiG f rxGe;f um;ao;bJ txGwjf zifo
h m
tqHk;owfMujcif;/
à *lbk&m;? apwD wkdYukd tkwfwHwkdif;wpfxyf okdYr[kwf ESpfxyf oifhovkd um&Havh&Sdjcif;/

47
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

à *lbk&m;rsm;\tv,fwGif av;axmifhr@dKiftkwfwdkifBuD;&Sdjcif;/
à yk*Ha'owGif av;rsufESm*lbk&m;udk trsm;qHk;awGU&jcif;/
à ig;rsufESm*lbk&m;wGif aemifyGifhrnfh t&darwå,sbk&m;udkyg xnfhoGif;ylaZmfjcif;/

avhusifh&efar;cGef;
1/ yk*Hacwf *lbk&m;rsm;taMumif; rSwfpkwdka&;yg/

ed
1.3/ Ak'¨½kyfyGm;qif;wkawmfrsm;
yk*aH cwfwiG f Ak'½¨ yk yf mG ;qif;wkrsm;udk *lb&k m;rsm;
twGif;ü xnfhoGif;ylaZmf&ef xkvkyfjcif;jzpfonf/ Ak'¨
qif;wkawmfrsm; jyKvyk &f mwGif &yfawmfr?l wifysOaf cGEiS hf
ht
avsmif;awmfrlrsm; jyKvkyfylaZmfMuonf/ trsm;qH qHk;rSm
ig
wifysOfacGqif;wkawmfrsm;jzpfonf/ yk*Hacwf wf Ak'¨
yr

½kyfyGm;qif;wkawmfrsm;\rsufESmawmfonf onf ESmacg acgif;


op

cReNf y;D ay:vGirf &I o


dS nf/ EIwcf rf;awmfrmS ten tenf;ii,fNyKH ;
-C

oa,mif&SdNyD; rsufvHk;awmfrSm opfaphoP oP²mef&Sdonf/


X

udk,fvHk;awmfrSm NzdK;armufNNyDyD; b,fbufycHk;awmfudk yH(k 5) yk*&H AdS 'k ½¨ yk yf mG ;qif;wkawmfwpfql


BO

ouFef;tacGtvdyfrsm;ESESifh zzHzkk;x xm;onf/


xm
BE
D

ykH(6) &yfawmfrlbk&m; yHk(7) avsmif;awmfrlbk&m;

48
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

Ak'¨qif;wkawmfrsm;udk tkwf? oJausmufwdkYjzifh xkvkyfonf/ opfom;? a&TwdkYjzihf


xkvkyfaom Ak'¨qif;wkawmfrsm;vnf; &Sdonf/ yk*Hacwfü Ak'¨½kyfyGm;awmfrsm; xkvkyf&mwGif
rkj'm (vufawmfxm;[ef) q,frsK;d cefY awGU&onf/ trsm;qH;k xkvyk af om Ak'½¨ yk yf mG ;qif;wkrsm;rSm
blrzd órkj'm (vufajrxd[ef) ½kyyf mG ;qif;wkjzpfonf/ tmoe (ajcawmfxm;[ef)wGiv f nf;
8 rsdK;awGU&onf/ yk*HacwfwGif psmeoe (w&m;xdkif[ef)udk trsm;qHk;awGU&onf/ Ak'¨½kyfyGm;
awmfrsm;udk Mumyv’if? jcaohFyv’if? pdefausmufpDyv’ifrsm;ESifh wGJzufí xkvkyfMuonf/
yk*Ha'oudk urÇmhukvor*¾tzGJUBuD;\ ,leufpudk (UNESCO) tzGJUu 2019
ckESpfwGif urÇmh,Ofaus;rItarGtESpftjzpf todtrSwfjyKcJhonf/

ed
t"dutcsufrsm;

t
ec
Ak'q¨ if;wkawmfrsm;udk &yfawmfr?l wifysOaf cGEiS hf avsmif mif;awmfrrl sm; xkvyk yf al ZmfMujcif;/

ot
à

Pr
à trsm;qHk;rSm wifysOfacGqif;wkawmfrsm;jzpfjcif;/
à Ak'¨½kyfyGm;qif;wkawmfrsm;\ rsufESmawmfonf
ht
onf ESmac acg
acgif;cRefNyD; ay:vGifrI&Sdjcif;/
ig
à EIwfcrf;awmfrSm tenf;i,fNyHK;oa,mif mif&&SSdNyD;? rsufvHk;awmfrSm opfaphoP²mef&Sdjcif;/
yr

à ud,k vf ;kH awmf NzKd ;armufNy;D b,fbuf


bufycH;k aw awmfukd ouFe;f tacGtvdyrf sm;ESizhf ;kH xm;jcif;/
op

à Ak'¨qif;wkawmfrsm;udk tkwf? oJaausmuf usmuf wdkYjzifh xkvkyfjcif;/


-C

à rkj'm (vufawmfxm;[ef) q,f ,frsddK;cefY awGU&jcif;/


X

à tmoe (ajc[ef)wGiiffvnf; 8 rsdK;awGU&jcif;/


BO

à psmeoe (w&m;xd xkkiiff[ef)ud


uk trsm;qHk;awGU&jcif;/
Ak'¨&kyfyGm;awmf
wmfrsm;udk Mumyv’if? jcaohFyv’if? pdefausmufpDyv’ifrsm;ESifhwGJzufí xkvkyf
BE

à
jcif; /
D

avhusifh&efar;cGef;rsm;
1/ yk*Hacwf Ak'¨½kyfyGm;qif;wkawmfrsm; xkvkyf[efudk tuJjzwfyg/

49
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

2/ tcef; (1) yk*H,Ofaus;rItarGtESpf oifcef;pmwGif oif,lcJhonfh taMumif;t&mrsm;


udk jyefvnfoHk;oyfyg/

B
BE
D

tcef;(1)ygyHkrsm;\&if;jrpfrsm;
l 19 &Gm ajryHk (OD;0if;armif -wrÜ0wD-yk*H 19 &Gm uGi;f qif;avhvmcsupf mwrf;)
yHk(1) yk*rH v
yHk(2) o&ygwHcg; (a'gufwmeef;vdIif? uxdu? orkdif;Xme? &efukefwuúodkvf)
yHk(3) yk*HacwfapwDyHk (https://media-cdn.tripadvisor.com/media/photo-s/Of/1c/
ba/38/sapada-paya ) (22.10.2019)
yHk(4) yk*Hacwf *lbk&m; KWWSVZZZJRRJOHFRPVHDUFK"VDIH VWULFW FOLHQW ¿UHIR[
b-d&biw=) (5.3.2019)

50
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

ykH(5) yk*H&SdAk'¨½kyfyGm;qif;wkawmfwpfql (a'gufwmcifoDwm? ygarmu©(XmerSL;)? orkdif;Xme?


&efukef EkdifiHjcm;bmomoif wuúodkvf)
yHk(6) &yf a wmf r l b k & m; (a'gufwmcifoDwm? ygarmu©(XmerSL;)? orkdif;Xme? &efukef
EkdifiHjcm;bmomoif wuúodkvf)
yHk(7) avsmif;awmfrlbk&m; (OD;udkudkwdk;vGifaomf? uxdu? ordkif;Xme? &efukefwuúodkvf)

usrf;udk;pm&if;
1/ ausmfouf? a'gufwm? jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHordkif;? 'kwd, ,t tBudrf? &efukefNrdKU?
0if;wdk;atmif yHkESdyfwdkuf? 2015/

d
te
2/ wdk;vS? a'gufwm? ajray:ajratmufausmufpmrSwfwrf;rsm;uajymaom rsm;uajy a&S;a[mif;

ec
jrefrmEdkifiHorkdif;? wwd,tBudrf? &efukef? pdwful;csdKKcsd
csdKKpmay?
pmay? 2019/

ot
3/ wdkufpdk;? Ak'¨bmomtEkynmed'gef;? 'kwd,tBu tBud
B rf? &&efukef? Quaility Publishing
Bud

Pr
House, 2002/ ht
rig
4/ oef;xGef;? a'gufwm(MA. BL PhD.. D.Lit (London)(Lon ? jrefrmhAk'¨omoedutEkynm
vuf&m? &efukefNrdKU? zdk;0atmhzfquf? 2004/
py

5/ oef;xGef;? a'gufwm? acwfa[mif mif;jrefrm&


m&mZ0if? &efukef? pdwful;csKdcsdKpmay? 2017/
Co

6/ oef;xGef;? a'gufwm(MA. A. BL Ph D.Lit (London)? topfjrifArmhorkdif;? &efukef?


B PhD.
P
oD&daqGpmtkyfwkduf?2007/ 007/
X
BO

7/ oef;xGef;? a'gufwm (MA. BL. PhD. D.Lit (London)? yk*HacwfEkdifiHa&;? &efukefNrdKU?


wm (MA
zdk;0atmhzfquf
quf? 20 2005/
200
BE

8/ Hudson, n, Bob, The


T Origins of Bagan, Australia, University of Sydney, 2004.
D

51
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

tcef;(2)
rEÅav;,Ofaus;rItarGtESpf
ed'gef;
à þtcef;wGif rif;wkef;rif;wnfaxmifcJhaom &wemyHkrEÅav;\ aemufcHordkif;ESifh
&wemyHek ef;NrKd Uawmf? jreef;pHausmaf &Teef;awmfEiS hf Ak'q
¨ if;wk tEkynmvuf&mrsm;udk
avhvmoif,ledkifrnfjzpfonf/

þtcef;acgif;pOfESifhywfoufí oifod&SdNyD;aomtaMumif;t&m
à yk*H,Ofaus;rItarGtESpfacgif;pOfatmufwGif yk*Hacwf apwD
pwD
wDESifh *lbk&m;rsm;\

d
te
Adokumvuf&mESifh Ak'¨½kyfyGm;qif;wkawmfrsm;\ vuf&m[ef
&m[ef
[efyefrsm;taMumif;udk

ec
avhvmoif,lcJhNyD;jzpfonf/

ot
Pr
þtcef;NyD;vQif oifonf atmufygwdkYudkvkyfaqmif
mifEkdiiffrnf
miEk n/ ht
à rif;wke;f rif; &wemyHrk EÅav;NrKd Uawmf wnf
nfaaxmif
xmifonft
h aMumif;&if;udk qef;ppfwwf
ig
vmrnf/
yr

Ak'¨qif;wkrsm;\ yHkoP²meftaetxm; etxm;


txm; wdk;wufvmrIudk aqG;aEG;Ekdifrnf/
op

à
-C

2.1/ aemufcHorkdif;
X

rif;wkef;rif;onf 1853853 ckESpfwGif tr&yl&xD;eef;udk&&SdcJhonf/ rif;wkef;rif;eef;wuf


BO

pOftcsed u
f atmufjrefrmEkrmEdifik if o
H n
nf e,fcsUJ t*Fvyd w
f v Ykd ufatmufoYkd usa&mufaeaomtcsed f
BE

jzpf&m rif;wke;f rif;taejzifh t


tr&yl&xufvNkH cKH rI ydrk &kd &SEd ikd rf nfh rEÅav;odNYk rKd Uopfwnfajymif;a&TU
cJhonf/ rEÅav;NNrdKUonf vHkNcHKa&;t& {&m0wDjrpfurf;ab;rS ESpfrdkiftuGmwGif wnf&Sdaejcif;
D

ESifh twdwf? edrdwf? wabmif? aA'ifudef;cef; ponfh wGufcsufrIrsm;onf NrdKUopfajymif;a&TU


a&;twGuf rsm;pGmtaxmuftuljzpfcJhonf/ rif;wkef;rif;onf 16 Zlvdkif 1858 ckESpfwGif
tr&yl&rS&wemyHkrEÅav;aejynfawmfodkY ajymif;a&TUcJhonf/ &wemyHkaejynfawmfopfwGif
       !"#$%
1885) [kac:cJhonf/

52
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

ht
yHk(1) rif;wkef;rif; yHk(2) oDaygrif;
ig
yr

rif;wkef;rif;\ rif;aejynfawmfopf&w wemyHkrEÅav;onf yx0Dtaetxm;t&


op

jyefjY yL;nDnmaom ajrjyifwiG &f NdS y;D rEÅav;a


aÅ v;aw
v;awmifajcwGif wnfxm;onf/ uefrsm;? acsmif;rsm;?
-C

jrpfrsm;wdkYjzifh 0ef;&Hvsuf&Sdo nf/ rEÅ


onf rE av;NrdKUyHkoP²mefonf pwk&ef;yHkoP²mefjzpfonf/
X

NrdKUopfwnfonfhtcgwGiiff eef;NrdKUawmf UUa tygt0if owåXmeckepfXmeudk wpfNydKifwnf;wnf


BO

aqmufco hJ nf/ NrKd Uawmf


wm?? u
usKH ;awmf
aaw ? r[mavmurm&Zdeaf pwDawmf? r[mtwkva0,efausmif;
BE

awmf? ok"r®mZ&yf &yf? y|mef;a[mr[ma&TodrfawmfBuD;ESifh yd#uwfwdkufwdkYjzpfonf/


D

t"dutcsufrsm;
m;

à rif;wkef;rif; tr&yl&rS rEÅav;&wemyHkaejynfawmfodkY ajymif;a&TUcJhjcif;/


à rif;wkef;rif;ESifh oDaygrif;wdkY tkyfpdk;onfhacwf (1853-1885)ukd &wemyHkacwf[k
ac:qkdjcif;/
à &wemyHrk if;aejynfawmfopfonf nDnmaomajrjyefw Y iG w
f nf&NdS y;D awmifrsm;? uefrsm;?
acsmif;rsm;? jrpfrsm;wdkYjzifh 0ef;&Hxm;jcif;/
à eef;NrdKUawmftygt0if owåXmeckepfXmeudk wpfNydKifwnf; wnfaqmufcJhjcif;/

53
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

avhusifh&efar;cGef;
1/ rif;wkef;rif; tr&yl&rS rEÅav;&wemyHkaejynfawmfodkY ajymif;a&TUcJh&onfh taMumif;
&if;udk qef;ppfyg/

2.2/ rEÅav;&wemyHkeef;NrdKUawmfESifh jreef;pHausmfa&Teef;awmf


rif;wkef;rif;wnfaqmufcJhonfh &wemyHkeef;NrdKUawmfonf rEÅav;awmifajc\
taemufawmifbufwGif wnf&Sdonf/ &wemyHkeef;NrdKUawmfudk av;uRef;atmifajr[k
rSnfhac:cJhonf/ eef;NrdKUawmfudk tkwfNrdKU½dk;jzifh um&Hxm;onf/ tkwfNrdKU½dk;onf wpfzufvQif
wm 600 (1.3 rdkif) &Sdí NrdKU½dk;av;zufaygif;aomf wm 2400 (5.22 rdkif) &Sdonf/ NrdKU½dk;

d
te
wpfzufvQif wHcg;oHk;aygufxm;ojzifh pkpkaygif; wHcg; 12 ayguf guf&Sdonf/ wHcg;rsm;udk

ec
trnfay;xm;NyD; NrdKU½dk;wHcg;t0ifaygufrsm;teD;wGif xdkwHcg;trnf trnfwdkYudk pdkufxlxm;onf/

ot
tkwfNrdKU½dk;BuD;udk &weme'Dajrmif;rS a&oG,f,lxm;aom usHK;jzifh0ef;&Hxm;onf/ usHK;awmf

Pr
onf 225 ay us,fí 11 aycefY eufonf/ rif;wkefef;rif; NNrdKUodrf;r*Fvmqif,ifaomtcg
ht
rig
usK;H awmfü a&obifyjJG yKvyk af Mumif; rSww f rf;wififcJco usKH ;onf eef;awmfukd tumtuG,f
hJ nf/ u
uH
oabmoufa&muf½o kH mru NrKd Uol? NrKd Uom;rs aomua&? oH;k a&twGuv
rsmm;; aomuf f nf; vGepf mG tusKd ;
py

jyKonf/ usHK;trsdK;tpm;wGif a&usHK;? EGEusH HusHK;ESifh tajcmuf


t usHK; [lí&Sd&m rEÅav;usHK;onf
Co

a&usHK; trsdK;tpm;jzpfonf/ NrdKUawmf wu


wmu uddk tuG
tuufcsíwnfxm;NyD; pwk&ef;jyuGufaygif; 144
t
uGuf&Sdonf/ NrdKUtv,fA[dk 16 uGufrSm eef;awmftwGufcsefvSyfí usefjyuGufrsm;wGif
X
BO

tdrfa&SUrif;? rif;nDrif;om;?;?? rSL;rwfrsm;? olaX;ol<u,ftrIxrf;rsm; aexdkifMuonf/


E

yHk(3) &wemyHkeef;jrdKUawmf

54
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

NrdKU½dk;twGif;wGif opfwyf&Sdonf/ opfwyfNrdKU½dk;twGif; ta&SUtaemuf&Snfvsm;aom


tkwfcHkay:wGif jreef;pHausmfa&Teef;awmfudk wnfaqmufxm;onf/ eef;awmftkwfcHkrSm 10
ay? 9 vufrjrifhNyD; ta&SUtaemuf tvsm; 1004 ay &SdNyD; teHtus,fqHk;ae&mrSm 574
ay &Sdonf/ xdktkwfcHkay:wGif yv’if&Spfcef;xm;&Sd&m taqmifawmfrsm;? rif;{u&mZfESifh
rdz&k m;Bu;D ? om;awmf? orD;awmfrsm; pH&mtaqmifawmfrsm;&So d nf/ jreef;pHausmef ef;awmfwiG f
ta&SUydkif;rif;cef;awmf 32 aqmif? rdzk&m;aqmif 78 aqmif? taemufydkif;rif;cef;awmf
4 aqmif pkpkaygif; 114 aqmif &Sdonf/ eef;awmfaqmifrsm;onf 'kwd,urÇmppfumvwGif
rD;avmifysufpD;cJh&m 1996 ckESpfwGif a&S;rlrysufjyefvnf wnfaqmufcJhonf/

ed
t"dutcsufrsm;

t
ec
rif;wke;f rif;onf &wemyHek ef;NrKd Uawmfukd rEÅav;awmif wmif
mifajc\ taemuf
t awmifbufwiG f

ot
à

Pr
wnfaqmufcJhjcif;/
à av;uRef;atmifajr[kvnf;ac:wGifNyD; tkwf
ht
wfNrdKU½dk;jzifhum&Hxm;jcif;/
ig
à tuGufcsíwnfxm;NyD; pwk&ef;jyuGu uffaaygif
ygif; 144 uGuf&Sdjcif;/
yr

à jyuGuf 16 uGufwGif jreef;pHausmfma&T mfa&Teef;aw


awmf
awm wnfaqmufjcif;/
op

à ta&SUaemuf&Snfvsm;aom tkwf wfccHHkay:wGif wnfaqmufxm;jcif;/


-C

à jreef;pHausmfeef;awmfwGifif pkpkaygif
yg
y ; 114 aqmif&Sdjcif;/
X
BO

avhussiffh&efar;cGef;
BE

1/ &wemyHyHkeef;NrdKUtwG
t if; jreef;pHausmaf &Teef;awmfukd rnfuo
hJ Ykd wnfaqmufxm;oenf;/
D

2.3/ rEÅav;acwfAk'¨qif;wkvuf&mESifh r[mousrm&Zdef


&wemyHk rEÅav;acwfwiG f Ak'q ¨ if;wkrsm;udk rwf&yf[ef? xdik af wmfr[ l ef? avsmif;awmf
rl[eftrsdK;rsdK;jzifh xkvkyfonf/ avsmif;awmfrludk xkvkyf&mwGif OD;acgif;udk vuf,mvufjzifh
axmufxm;yHkudkxkonf/ y&dedAÁmefjyKyHkrSm OD;acgif;ESifh,SOfvsuf vuf,mvufudk vufz0g;
vSefí csxm;aomyHkjzpfonf/ vuf[ef? ajc[eftaetxm;wGif blrdzórkj'mvuf[efESifh
psmeoeajc[eftaetxm;udk trsm;qHk;awGU&onf/ OD;acgif;awmf\tay:qHk;xdyfzsm;wGif
oAÁnKwÓPfawmfukd azmfjycJo h nfh rD;vQyH pkH rH mS &wemyHak cwfwiG f tcRe;f yHpk aH ysmufomG ;onf/

55
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

 >@C VV W  >]^_


xdyfawmfudk obm0xuf tenf;i,frdkYarmufum xkvkyfMuonf/ qHawmfESifh ezl;tpyfwGif
ezl;pD;ay:atmif xkvyk vf mMuonf/ em;&Gurf mS ycH;k udxk o
d nfw
h ikd af tmif&n
S Nf y;D rsuv
f ;kH awmf
rSm rsufvTmcsxm;aomyHk trsm;qHk;xkvkyfMuonf/ ouFef;xkvkyf&mwGif twGefYtvdyfydkrdkrsm;
vmonf/ Ak'q ¨ if;wkrsm;udx
k v
k yk Nf y;D rif;0wfwefqmrsm; qif,ifay;onfh rif;0wfb&k m;rsm;udk
xkvkyfudk;uG,fMuonf/ &wemyHkacwfwGif xif&Sm;aom rif;0wfbk&m;rSm r[mousrm&Zdef
(ausmufawmfBuD;bk&m;) jzpfonf/
B
BE

yHk(4) r[mousrm&Zdef (ausmufawmfMuD;bk&m;)


D

ausmufawmffBuD;bk&m;udk rEÅav;awmifajc ok"r®mZ&yfteD;ü pusifausmufjzifh


xkvyk w f nfxm;ud;k uG,cf ohJ nf/ 1864 ckEpS w
f iG f pusiaf wmifrS pusiaf usmufjzifh ½kyyf mG ;awmf
BuD;udk uRrf;usifaom ausmufqpfynm&SifwdkYu xkvkyfcJhonf/ xkvkyfNyD;aemuf jreef;pMum
rD;oabFmjzifh rEÅav;awmifajc ok"r®mZ&yfteD; ½kyfyGm;awmfxm;&Sdrnfht&yfodkY crf;em;pGm
o,faqmifcJhonf/ 16 ar 1865 ckESpfwGif rif;wkef;rif;udk,fwdkifBuD;rSL;í rsufa&;awmf?
rsufckH;awmfwdkYudka&;qGJNyD; rsufESmawmftacsmzGifhum r[mousrm&Zdef[k urÜnf;wyfcJh
onf/ ,if;odkY urÜnf;wyfcJhaomfvnf; ausmufom;awmfrSm tvGefBuD;rm;onfhtwGuf
ausmufawmfBuD;bk&m;[kvnf; ac:wGifonf/

56
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

t"dutcsufrsm;
à rwf&yf[ef? xdkifawmfrl[ef? avsmif;awmfrl[ef[lí xkvkyfMujcif;/
à blrdzórkj'mvuf[efESifh psmeoeajc[ef taetxm;udk trsm;qHk;xkvkyfjcif;/
à xdyfawmfudk obm0xuftenf;i,frdkYarmufum xkvkyfjcif;/
à ezl;pD;ay:atmif xkvkyfvmMuNyD; rsufvTmcsxm;aomyHkudk trsm;qHk;xkvkyfMujcif;/
à rif;0wfwefqmrsm; qif,ifay;aom rif;0wfbk&m;rsm; xkvkyfMujcif;/
à pusifausmufjzifh ausmufawmfBuD;bk&m;udk uRrf;usifaom ausmufqpfynm&SifwdkYu
xkvkyfcJhjcif;/

d
à rEÅav;awmifajc ok"r®mZ&yfteD; xm;&Sdrnfhae&modkY o,faqmif
aqmifvmmjcif;/

te
r[mousrm&Zdefbk&m;[k urÜnf;wyfcJhjcif;/

ec
à

ot
à ausmufom;awmfrSm tvGefBuD;rm;onfhtwGuf ausmufawmfBuD;bk&m;[kvnf;

Pr
trnfwGifjcif;/
ht
ig
avhusifh&efar;cGef;rsm;
yr
op

1/ rEÅav;acwf Ak'¨qif;wkawmfmrsm;\
rsm;\
rsm;\ vuf&m[efyefudk qef;ppfyg/
-C

2/ ausmufawmfBuD;bk&m; wnfx
xmm;yHkudk rSwfpkwdka&;yg/
xm;yH
X

2.4/ ausmufxuftu©&m yd#uwfawmfrsm;


BO
D

yHk(5) ausmufxuftu©&myd#uwfawmfrsm;pdkufxl&m tkwfjymom'frsm;

57
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

rif;wkef;rif;onf 14 atmufwdkbm 1860 jynhfESpfwGif eef;awmftwGif; wefaqmif;


aqmufvkyfí yd#uwfawmfudk pwifa&;ul;apcJhonf/ ausmufxuftu©&mwif&mwGif
tu©&mtcRwt f ,Gi;f r&Sad p&ef bGUJ wHqyd af wmf&q&mawmfBu;D rsm;u OD;pGmjyifqifay;&onf/
q&mawmfBuD;rsm; jyifqifNyD;onfh yd#uwfawmfrsm;udk ausmufqpfynm&SifwdkYu pusif
ausmufcsyfrsm;ay:wGif xGif;xkMuonf/ ausmufxuftu©&m xGif;xk&mwGifvnf; bGJYwHqdyf
awmf&q&mawmfBuD;rsm;ESifh rSL;rwfrsm;tm; BuD;Muyfaponf/
yd#uwfawmfrsm;udk aumif;rGefacsmarGUaom tus,f 3 ay tjrifh 5 ay&Sd
pusifausmufcsyfrsm;ay:wGif a&;om;xkvkyfcJh&m pkpkaygif; 729 csyfudk 4 ar 1868 ckESpf
wGif ausmufxuftu©&mwif NyD;pD;cJhonf/ yd#uwfausmufpmcsyfrsm;ud udk aus
u ausm
ausmufpmwpfcsyf

d
te
vQif tkwfjymom'fwpfckpDjzifh r[mavmurm&ZdefapwD\ r[m&H [m&H&HwHwdkif;oHk;xyftwGif;

ec
pdu
k x
f x l m;onf/ yxrr[m&Hww xd;k xm;ao
H ikd ;f twGi;f wGif armfueG ;f a&;xd xm;aom ausmufpmwpfcsyf

ot
udk pdkufxlxm;jcif;jzifh ausmufpmwdkifaygif; 730 ½Sdonf/

Pr
þyd#uwfausmufpmrsm;udk ]urÇmt h Bu;D qk;H pmtk
ht mtk
tkyBf u;D } [líwifpm;ac:a0:Muonf/
yd#uwfudk ausmufxuftu©&mwifjcif;jzifh t&S&Sn nfftMumw
Mum
MumwnfwHhí omoemig;axmifMum
ig
yr

onftxd cdkifNrJrnf[karQmfvifhcsufjzifh rif;wk ;wkef;rif;u vSL'gef;cJhjcif;jzpfjyD; 2013 ckESpfwGif


op

urÇmhrSwfwrf; tarGtESpf pm&if;0ifcJhonf onf/


-C

t"dutcsufrsm;
X
BO

à rif;wkef;rif;onf 186
1860
60 jynfhESpfwGif yd#uwfausmufpmudk pwifa&;ul;apcJhjcif;/
ausmufxuft tu©
u©&mwif
mwi&mwGif q&mawmfBuD;rsm;u tu©&mtcRwft,Gif;r&Sdap&ef
BE

à
&jcif;/
jyifqifay;&j
D

à jyifqifNyD;onfh yd#uwfawmfrsm;udk ausmufqpfynm&SifwdkYu pusifausmufcsyfrsm;


ay:wGif xGif;xkcJhjcif;/
à pusifausmufcsyfrsm;onf tus,f 3 ay tjrifh 5 ay &Sdjcif;/
à armfuGef;ausmufpmtygt0if ausmufpmcsyfpkpkaygif; 730 csyf &Sdjcif;/
à ]urÇmhtBuD;qkH;pmtkyfBuD;} [líyif wifpm;ac:a0:Mujcif;/

58
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

avhusifh&efar;cGef;rsm;
1/ yd#uwfausmufpmrsm;udk ]urÇmhtBuD;qkH;pmtkyfBuD;} [k ac:wGif&jcif;taMumif;udk
aqG;aEG;wifjyyg/
2/ tcef; (2) rEÅav;,Ofaus;rItarGtESpf oifcef;pmwGif oif,cl o
hJ nfh taMumif;t&m
rsm;udk jyefvnfoHk;oyfyg/

59
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

tcef;(2)ygyHkrsm;\&if;jrpfrsm;
yHk(1) rif;wkef;rif; (rEÅav;tESpf 150jynfh r*¾Zif;? rEÅav;toif;(&efukef)? 2009)
yHk(2) oDaygrif; (rEÅav;tESpf 150jynfh r*¾Zif;? rEÅav;toif;(&efukef)? 2009)
yHk(3) &wemyHek ef;jrdKUawmf (a'gufwmrdrk o
kd ef?Y ygarmu©? XmerSL;? orkid ;f Xme? &efuek w
f uúov
kd )f
yHk(4) r[mousrm&Zdef (ausmufawmfMuD;bk&m;) (https://www.evivatour.com/wp-
content-uploads/2015) (22-10-2019)
yHk(5) ausmufxuftu©&myd#uwfawmfrsm;pdkufxl&mtkwfjymom'frsm; (https://upload.
wikimedia.org/wikipedia/common/f/f8/Mandalay_Kuthodaw aw)
daw
(22-10-2019)

d
te
ec
usrf;udk;pm&if;

ot
Pr
1/ pnfolarmifarmifausmf? rEÅav;NrdKUwnfeef;wnfpmw pmw
mwrf
wrf;? rrEÅav;? &wem'DyHyHkESdyfwdkuf?
1959/
ht
ig
2/ ewfarmufxGef;&Sdef? 0if;awGESifhwnfcJhonfhrrifif;aejynf
n? rEÅav;? vif;oefYpmay? 2018/
yr

3/ ewfarmufxGef;&Sdef? jrefrmh,Ofaus;rI jrefrmha&S;a[mif; bkef;awmfBuD;ausmif;BuD;rsm;?


op

&efukef? Zif&wempmay? 2009/


-C

4/ rEÅav;tESpf 150jynfh r*¾Zif Zif;? rrEÅEÅav;toif;(&efukef)? 2009/


X

5/ &wemyHkbdk;rSwfpk? rEÅav;?? &efukef? pdwful;csdKcsdKpmtkyfwdkuf? 2009/


BO

6/ a&Tuikd ;f om;? tESp100


10
1f 00j
0jynfrh EÅaÅ v;? wwd,tBurd ?f rEÅav;? vlxBk u;D yGm;a&;pmtkyw f ukd ?f
2018/
BE

7/ 0if;armif? ]rEÅrEÅav;
v;acwfAk'¨omoem0if}? r[m0dZÆmbGJU,lusrf;? rEÅav; 0dZÆmESifhodyÜH
D

wuúodkvf? orddkif;Xme? 1978/

60
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

tcef;(3)
tdE´d,,Ofaus;rI
ed'gef;
à þtcef;wGif tdE´d,ü xGef;um;cJhaom Ak'¨,Ofaus;rI\ AdokumtEkynmvuf&m
rsm;udk avhvmoif,ledkifrnfjzpfonf/

þtcef;acgif;pOfESifhywfoufí oifod&SdNyD;aomtaMumif;t&m
à jrefrmhordkif; yk*H,Ofaus;rItarGtESpfacgif;pOfatmufwGif yk*Hacwf apwDESifh
*lbk&m;rsm;\ Adokumvuf&mESifh Ak'¨½kyfyGm;qif;wkawmfrsm;\
rsm;\ vuf&m[efyefrsm;
\ v

d
te
taMumif;udk avhvmoif,lcJhNyD;jzpfonf/

ec
ot
þtcef;NyD;vQif oifonf atmufygwdkYudkvkyfaqmififEkdifrnf/

Pr
à tdE, d´ Edik if w
H iG f xGe;f um;cJah om Ak',
¨ Ofauss;rI\ **l*?? aapwD? ykx;kd awmfrsm;wnfaqmuf
ht
yHkESifh Adokumvuf&mrsm;udk avhvmaqG qG;aEG;Ekdifrn nf/
ig
yr

3.1/ Ak'¨,Ofaus;rIaemufcHordkif;
op

tdE´d,wGif bDpD 6 &mpkü Ak''¨¨b bmo


momxG
mom ef;um;cJhonf/ bDpD 566 wGif zGm;jrifaom
-C

od'w¨ r¦ if;om;onf oufawmfmf 29 ESpfpt f &G,wf iG f awmxGuí


f 6 ESpMf umw&m;usiBhf uNH y;D aemuf
X

oAÁnKwÓPfawmf&umm Ak'¨tjzpfpodkY a&muf&SdcJhonf/


BO

Ak'¨bmomwG wGif a*gwrAk


aa*gw '¨\ oifMum;qHk;rrIrsm;jzpfonfh opömw&m;av;yg;udk
BE

tajccHonf/ r*¾if&Spfyg;ud g k oHo&mqif;&J'ku©rS vGwfajrmufEkdifaom enf;vrf;tjzpf


,HkMunfusifho oHHk;Muonf
Muo / tdE´d,wGif Ak'¨bmomonf **Fgjrpf0Srf;wpfavQmufESifh tdE´d,
D

ajrmufydkif;wGifysHUESHUum zGHUNzdK;wdk;wufvmcJhonf/ taomurif;BuD;vufxufwGif tdE´d,


awmifydkif;ESifh oD&dvuFmwdkifatmif ysHUESHUcJhonf/

3.2/ Ak'¨omoedutaqmufttHkrsm;
tdE´d,Ak'¨omoeduAdokumvuf&mrsm;teuf txif&Sm;qHk;taqmufttHkrsm;rSm
*lb&k m;rsm;ESihf apwD? ykx;kd rsm;jzpfMuonf/ *kyw Ü acwfrwdik rf u
D apwDtjyif tjcm;aombmom
a&; taqmufttHrk sm;rSm vdP k *f w
l rk sm;yifjzpfonf/ acwfO;D vdPk *f w
l rk sm;wGif tvStyrGr;f rH
jcif;r&Sday/ acwfOD;vdkPf*lrsufESmpmwGif jrif;rdk&fozG,f Bwd*HyHkxkvkyfcJh&mrSwpfqifh pBuørsm;

61
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

tvif;a&mif0if&ef jywif;aygufrsm;udkyg xGif;cJhMuonf/ *lteD;wGif oHCmawmfrsm; oDwif;


oH;k &ef aqmufvyk x
f m;aom ausmif;rsm;&So
d nf/ ,if;vdP
k *f rl sm;teuf [du
k 'f &mbwfe,f\
taemufajrmufbuf&Sd tZEå*l (Ajanta Caves)rsm;onf txif&Sm;qHk;jzpfonf/ tZEÅ*lwGif
xGif;xkxm;onfh vSyaom½kyfwkrsm;? eH&Haq;a&; yef;csDrsm;udkawGU&onf/
Ak'k b
¨ mom0ifrsm;twGuf apwDrsm;udk
jrwfpGmbk&m;\ "mwfawmf? arGawmfrsm;
Xmyemíwnf x m;onf / taomurif ;
vufxufwGif tdEd́,jynftESHYtjym;ü Ak'¨udk
&nfrSef;NyD; apwDrsm;wnfaqmufcJhonf/
apwDrsm;udk aevSe;f tkwrf sm;? t*Fawrsm;jzifh
rGrf;rHwnfaqmufonf/ apwD\xdyfwGif
ausmufom; odkYr[kwf opfom;jzifh jyKvkyf

P
xm;aom xD ; awmf w yf q if x m;onf / ht yHk(1) qefcsDapwD
ig
arm&d,acwfESifh *kyÜwacwfMum;wGif xif&Sm;
yr

aomapwDrsm;rSm qefcsDNrdKUESifh tr&0wDNrdKU&Sd apwDrssmsm;jzpfonf/


op
-C

3.3/ Ak'¨½kyfyGm;awmfrsm;
X

a&S;tusqHk; Ak'¨½kyfym;awmf
yGyGm;awmfrssmsm;udk tdE´d,EdkifiH taemufajrmufbuf *E¨m&a'owGif
BO

awGU&onf/ *E¨m&a'orS orS jynfolrsm;onf taomurif;vufxufrSpwifí Ak'¨bmomodkU


BE

ul;ajymif;cJhMuolrsm;jzpf
rsm;jzpfonf/ taemufOa&myrsm;ESifhvnf; ul;vl;qufqHrI&SdcJhonf/
D

xdkacwfwGif ½kyfyGyGm;aw
;awmfrsm;xkvkyf&eftwGuf ausmufqpfynm&Sif *&dvlrsdK;rsm;udk ac:,l
m;aw
iSm;&rf;í xkvyk o f jzifh *E¨m&vuf&m Ak'½¨ yk yf mG ;awmfrsm;\ toGio f P²mefonf *&dqefonf/
½kyfyGm;awmfrsm;\ rsufESmawmfonf tdE´d,om;rsm;ESifhrwlbJ *&dvlrsdK;wdkY\ ezl;? ESmacgif;?
EIwfcrf;wdkUESifh qifwlonf/ qHawmfrSm txufodkYwGefYvdrfaeonf/ ouFef;awmfudk xlxl
0wfxm;ouJhodkY xkvkyfxm;onf/ xkvkyfonfh ausmuftrsdK;tpm;rSm ausmufndK? ausmuf
tjyma&mifwdkYjzpfonf/ *E¨m&vuf&myHkonf tdE´d,wpfjynfvHk;wGifomru w½kwfjynfodkY
wdkifatmif jyefYyGm;cJhonf/

62
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

o
Pr
yHk(2) *E¨m&vuf&mAk''¨¨½½kkyfyGm;awmf
ht ;a
;
ig
yr

Ak'¨½kyfyGm;awmfrsm; xkvkyf&mwG
wGif rxk&mmvmvuf&myHkrsm;onf bDpD 1 &mpk tukefu
op

pwifxGef;um;cJhonf/ *E¨m&ESifh pifNydKifjzpfao om tdE´d,EdkifiHawmifbuf rxk&ma'orS yef;yk


-C

q&mwdo Yk nf oJausmufrsm;jjzifh ½kyw


f rk sm;udk xkvyk cf MhJ uonf/ *kyw
Ü acwfrwdik rf D xkvyk af om
X

rxk&mvuf&m Ak'¨½kyfyGm;awmf
m;awmfrsm;\qHawmfonf c½kywfacGyHkoP²mefjzpfNyD; ouFef;awmfrSm
BO

a&pGwfí udk,fwGififuyfaebd e ouJhodkY yg;yg;vSyfvSyfjzpfonf/ Ak'¨jrwfpGm\ yHkoP²mefonf


eb
BE

&iftHkrSm rdkYarmufNyD; u
us,fjyefUaom ycHk;awmf&Sdum vlwumxufjrwfaom r[myk&do
D

vu©PmyHktjzpf o½k o yfay:atmif xkvkyfEdkifcJhonf/

63
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

ig
yr

yHk(3) rxk&mvuf&mAkAk'¨½kyfyGm;awmf
;a
;aw (*kyÜwacwf)
op
-C

*kyÜwacwfwGif rxk&ma'orS a'orS


'orSvuvufrIynm&Sifrsm;onf tvGefvuf&majrmufaom
X

½kyw
f rk sm;udk xkvyk v
f mMuonf nf/ txif&mS ;qH;k qif;wkawmfrmS yÍö0*¾iD g;OD;udk "r®pMumw&m;awmf
BO

a[mMum;aeaomyHkjzpfonf onf/ qqif;wkawmf\taetxm;rSm vufudk "r®pMumrkj'myHk xkvkyf


BE

xm;í rsufvTmcsu umm wifysOfacGxkdifaeawmfrlaomyHkjzpfonf/ cE¨mudk,fyHkyef;rSm ao;oG,f


D

ajyjypfonf/ OD;acgif
cgifif;aawmfaemufwiG f a&mifjcnfawmfajcmufo, G f uGejYf rL;ae[ef? ½kyyf mG ;awmf
\eHab;wGif ewfa'0grsm;NcH&Hae[ef xkvkyfxm;onf/

64
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

t"dutcsufrsm;

à tdE´d,wGif Ak'¨bmomxGef;um;cJhjcif;/
à *lbk&m;rsm;ESifh *lausmif;rsm;udk wnfaqmufcJhjcif;/
à taomurif;vufxuf tdE´d,EkdifiHwpf0ef; apwDrsm; wnfxm;udk;uG,fcJhjcif;/
à qefcsDapwDawmf\ Adokumvuf&mrSm xif&Sm;ausmfMum;jcif;/
à Ak'¨½kyfyGm;awmfrsm;xkvkyf&mwGif rxk&mvuf&monf xl;jcm;ajymifajrmufjcif;/
à *E¨m&Ak'¨½kyfyGm;awmfyHkonf tdE´d,wGifomru w½kwfjynftxda&muf&Sdjcif;/
à *kyÜwacwf "r®pMumw&m;a[maeaomyHkAk'¨qif;wkrSm vuf&majymifajymif
jymifajrmufjcif;/

d
te
ec
ot
avhusifh&efar;cGef;rsm;

Pr
1/ acwfv,ftdE´d,wGif wnfxm;cJhaom Ak'¨, ,OfOfaus;rI
,Oauhtus;r
u tarGtESpf *lbk&m;rsm;? apwD
ykxdk;awmfrsm;\ Adokumvuf&mrsm;udk yk**HHacwfAk'¨,Ofaus;rIvuf&mrsm;ESifh EdIif;,SOf
ig
wifjyyg/
yr

2/ tcef; (3) tdE,´d ,Ofaus;rItarGrGtESpf oifcef;pmwGif oif,cl o


hJ nfh taMumif;t&mrsm;
op
-C

udk jyefvnfoHk;oyfyg/
X
O
BE
D

65
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

tcef;(3)ygyHkrsm;\&if;jrpfrsm;
yHk(1) qefcsDapwD (Albert M. Craig, Et al., The Heritage of World Civilization, Second
Edition, New York, Macmillan Publishing Company, 1990)
yHk(2) *E¨m&vuf&mAk'¨½kyfyGm;awmf (https://ancientarthistory.tumblr.com/post/buddha_
SUHDFKLQJKLV¿VWBVHUPRQVRXWKHDVWFPS (1-10-2019)
yHk(3) rxk&mvuf&mAk'¨½kyfyGm;awmf (*kyÜwacwf) (https://em.m.wikipedia.org/wiki/
buddharupa) (1-10-2019)

d
usrf;udk;pm&if;

te
ec
1/ wifarmif&if?OD;? a&S;acwfa[mif;urÇmordkif;?'kwd,wGJ? &efukef? wuúodkvfrsm;

ot
yHkESdyfwdkuf? 1970/

Pr
2/ wdkufpdk;? Ak'¨bmomtEkynmed'gef;? &efukef? a&mififpOfatm
ht tmh
t zfquf? 2000/
3/ Mehta, J.L., Advanced Study in the History
story
tory of Medieval
Medie
Med India, Vol-1, 1000-1526
ig
AD, First Edition, New Delhi, Sterling
rling Publishers Private Limited, 1979.
ing Publis
Publish
yr
op

4/ Mehta, J.L., Advanced Study in the History of Medieval India, Vol-II: Mughal
-C

Empire (1526-1707), First Edition,


dition, New
Edit
Editi N Delhi, Sterling Publishers Private
Limited, 1979.
X

5/ Sharma,S.P, History
tory of Medieval
Me India ,First Edition, New Delhi, Mohit
BO

Publication, 1999.
999.
BE
D

66
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

tcef;(4)
ta&SUawmiftm&S,Ofaus;rI
ed'gef;
à þtcef;wGif acwfOD;ESSihfacwfv,f ta&SUawmiftm&Sa'oü xGef;um;cJhaom rif;
EkdifiHrsm;\ aemufcHordkif;? bmomt,l0g'ESifh ,Ofaus;rItEkynmAdokumqdkif&m
xif&Sm;onhf omoedutaqmufttkHBuD;rsm;taMumif;udk &Sif;vif;oifMum;rnf
jzpfonf/

þtcef;acgif;pOfESifhywfoufí oifod&SdNyD;aomtaMumif;t&m
&m

d
te
à tdE´d,,Ofaus;rIacgif;pOfatmufwGif Ak'¨,Ofaus;rI
;rIrIaemufcHorkdif;ESifh apwD?

ec
*lbk&m;rsm;\ AdokumtEkynm vuf&mrsm;taMumifmif;udk od
Mumif o&SdcJhNyD;jzpfonf/

ot
Pr
þtcef;NyD;vQif oifonf atmufygwdkYudkvkyfaaqmi
aqmif
qmififEEdkdifrnf/
ht
à ta&SUawmiftm&Sa'o&Sd urÇm, Y Ofaus;;rIrItarGtEESppf m&if;0if taqmufttHrk sm;\
ig
xif&Sm;aom tEkynmAdokumvuf vufuf&m t tqifhtwef;udk od&Sdí jrefrmEkdifiH\
yr

tEkynmAdokumtarGtESpfrsm;ud rsm;udkvnf; twk,ljrwfEkd;xdef;odrf;wwfaom tavh


op

tusifhaumif;rsm; &&SdapEkdifrnf
rnf/
-C
X

4.1/ aAma&mAka"m (Borobud


Borobudur)
BO

urÇmay:&Sd Ak'bmomqd
b
¨ momqdki&f mtaqmufttHrk sm;teuf pdik v
f ifj'mrif;tqufqufEiS hf
jynfolwdkYwnfxm;cJhaom *smAm;uRef;&Sd aAma&mAka"mapwDawmfrSm tBuD;rm;qkH;jzpfonf/
BE

apwDawmfBu;D udk pdik v


f iifj'mbk&ifyÍöye (Pancapana)vufxufwiG f pwifwnfaqmufcohJ nf/
D

aAma&mAka"mapwDonf *smAm;uRef;tv,fydkif;? a*smh*sumwmNrdKU taemufajrmufbufrdkif


20 tuGmwGif wnf&Sdonf/
aAma&mAka"monf obm0awmifukef;BuD;wpfckudk ausmufwkH;ausmufcJBuD;rsm;ESifh
ikHí ypö,mtqifhqifhjzifh wnfaqmufxm;aom apwDawmfBuD;jzpfonf/ aAma&m\
t"dyÜm,frSm ausmif;awmfBuD;jzpfNyD; Aka"mrSm apwDawmfBuD;\awmifbuf&Sd &Gmuav;trnf
jzpfonf/ xdkYaMumihf aAma&mAka"mrSm Aka"m&Gmausmif;awmfBuD;[k t"dyÜm,f&onf/ aAma&m
Aka"mapwDawmfudk rD;awmifausmufrsm;jzihf aqmufvkyfxm;onf/ apwDawmf\ykHpHrSm
tdE´d,EkdifiH&Sd apwDawmfrsm;udk twk,lwnfaqmufxm;jcif;jzpfNyD; *smAm;tEkynmvuf&m

67
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

rsm;jzihf rGr;f rHxm;onf/ apwDawmfukd av;axmihyf yHk Eéuaf y:üwnfxm;Ny;D zdeyfawmfrt S xuf
odkY ypö,mig;qihf wufoGm;onf/ ypö,mtqihfrsm;rSm xyfwGefYpwk&ef;ykHrsm;jzpfMuNyD; ypö,m
tqihfwdkif;wGif apwDi,frsm;wnfaqmufxm;onf/ txufqkH;ypö,m\tv,fA[dkwGif
ÓPfawmf ay 150 &Sdaom BuD;rm;onfhapwDwpfql wnfxm;onf/ apwDawmfBuD;\
vkH;awmfywfvnfwGif pkpkaygif; 3 rdkifcefY&Snfonfh pBuøvrf;rsm;&Sdonf/ pBuøvrf;wpfzuf
wpfcsu&f dS ausmufom;wdaYk y:wGif yef;warmhvuf&mrsm;jzihf xkvyk xf m;aom pOfu h iG ;f ausmuf
csyfrsm;jzihf r[m,met,l0g'qdkif&mZmwfuGufwdkYudk o½kyfazmfxm;onf/ apwDawmfBuD;\
tmvdefig;qihfwGif rkcfuyfrsm;&SdjyD; ,if;rkcfuyfrsm;xJwGif vlwpfudk,feD;yg;t&G,f&Sdaom
Ak'¨½kyfyGm;awmfrsm;&Sdonf/

ed
ct
BO

yHk(1) aAma&mAk
Ama&mAk
ma&mAAa"
a"mapwDawmfBuD;tm; ,aeYacwfwGif awGUjrif&ykH
BE

apwDawmfmfBuD;\
\tay:qkH;ypö,meH&HwGif pOfhuGif;ESpfwef;&Sdonf/ tay:wef;wGif
D

bk&m;avmif;ewfom;b0rSpí bk&m;jzpfNyD; "r®pMumw&m;awmfudk a[majymonftxd


½kyfvkH;azmfxm;aompOfhuGif;rsm;&Sdonf/ atmufbufwef;wGif uH? uH\tusKd;udk ay:vGif
atmif azmfjyaom½ky<f ursm;? i&Jcef;tzkzH u Hk kd ay:vGiaf tmifxv
k yk x
f m;aom ½ky<f ursm;&So
d nf/
,if;o½kyfazmf½kyf<ursm;onf pmrwwfolwdkYtwGuf Ak'¨\tqkH;trudk vsifjrefpGmem,lEdkif
atmif o½kyfazmfxm;onf/
apwDawmfwpfqv l ;Hk udk NcKH iaHk vhvmvQif *smAm;ü r[m,meAk'b ¨ momxGe;f um;vmyku H kd
awGUjrifEdkifrnfjzpfonf/ aAma&mAka"mapwDawmfBuD;udk urÇmhukvor*¾\ ,leufpudktzGJU
u 1991 ckESpfwGif urÇmh,Ofaus;rItarGtESpftjzpf todtrSwfjyKcJhonf/

68
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

d
te
ec
ot
Pr
yHk(2) aAma&mAka"m&Sd pOfhuGif;ausmuf
au
usmufcsyf
sywpfck
ht
rig
t"dutcsufrsm;
py

à a*smh*sumwmNrdKUteD;&Sd aAma&mAk &mAk


mAka"mapwD
"map
"mapwawmfBuD;rSm tcrf;em;qkH;ESihf tHhMozG,f
Co

taumif;qkH; Ak'¨bmomqdkif&mapwD apwDDaw


ap wmfBuD;jzpfjcif;/
à apwDawmf&Sd o½kyfazmfmfpOfhuGif;rsm;onf pmrwwfolwdkYtwGuf Ak'¨\tqkH;trudk
X
BO

vsifjrefpGmem,lEdkifatmif
atmif o o½kyfazmfxm;jcif;/
à apwDawmfwpfqv l ;Hk ud
uk NcKiH aHk vhvmvQif *smAm;ü r[m,meAk'b
¨ momxGe;f um;vmyku H kd
BE

awGUjrifedkififjcif;/
D

à 1991 ckESpfpfwGifif aAma&mAka"mapwDawmfBuD;udk urÇmhukvor*¾,leufpudktzGJUBuD;u


urÇmh,Ofaus;rI tarGtESpftjzpf todtrSwfjyKcJhjcif;/

avhusifh&efar;cGef;
1/ aAma&mAka"mapwDawmf\ Adou
k mvuf&mrsm;ESihf pOhu
f iG ;f ausmufcsyrf sm;taMumif;udk
aqG;aEG;wifjyyg/

69
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

4.2/ tefaum0wf (Angkor Wat)


crmbk&if 'kw, d ol&,d 0g&refrif; (1113 - 1150ceY)f onf at'D 12 &mpktwGi;f wGif
                   !  ##   ! 
acwfNydKiftkyfpdk;cJhaomrif;jzpfonf/ tefaum0wfausmif;awmfBuD;udk rlvuAdóEdk;ewfrif;
tm; &nfp;l í wnfxm;cJjh cif;jzpfaomfvnf; owårZ,0g&refrif;vufxufoaYkd &mufaomtcg
Ak'¨omoedutaqmufttHktjzpf ajymif;vJowfrSwfcJhonf/ ausmif;awmfBuD;wpfckvkH;udk
oJausmufwkH;BuD;rsm;jzihfom aqmufvkyfxm;onf/

d
BE

yHk(3) tefaum0wf ausmif;awmfBuD;udk ,aeYawGU&ykH


D

tefaum0wfausmif;awmfBuD;\ y&d0kPfonf pwk&ef; 1 rdkifausmfceYf&Sdonf/ udkuf


250 cefuY s,af om usK;H jzihf av;zufav;wef0ef;&Hxm;onf/ usK;H udjk zwfausm&f ef e*g;½kyrf sm;
jzihf wefqmqifxm;aom ausmufwHwm;&Sdonf/ ausmif;awmfudk r[m&HwHwdkif;jzihf um&H
xm;onf/ r[m&HwHwdkif;\ av;rsufESmvkH;ü rkcfaygufwpfckpD&Sdonf/ ausmif;awmfBuD;\
yEéufykHonf t&yfav;rsufESmESihftnD av;axmihfpyfpyfjzpfonf/

70
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

ausmif;awmfBu;D udw k nfxm;ykrH mS a&S;crmwd\Yk t,ltqt& pMu0Vmwnfaeykt H wdik ;f


jzpfonf/ ausmif;awmfBuD;udk usKH;ESihf r[m&HwHwdkif; ywfvnf0dkif;vsuf&Sdjcif;onf pMu0Vm
Bu;D udk awmifpOfawmifwef;rsm;? ork'&´ mrsm;u 0dik ;f &Haeonfukd o½kyaf zmfxm;jcif; jzpfonf/
jrif;rd&k af wmif\txGwrf sm;udk o½kyaf zmfaom jymom'faqmifrsm;tjyif ae? v? eu©ww f m&m
rsm;udk o½kyfazmfxm;onhf prkcfaqmifrsm;vnf;&Sdonf/ wefaqmif;twGif; pBuøvrf;\
eH&Hrsm;ü jA[®m? oD0? AdóEdk;ewfrif;BuD;wdkYESihfpyfvsOf;aom Zmwf? edygwfrsm;? &mrm,e?
r[mbm&wuAsmrsm;rS xkwfEkwfcsufrsm;? i&Jcef;? bkHcef;rsm;wdkYudk ½kyf<ursm;jzihf o½kyfazmf
xm;onf/
tefaum0wfausmif;awmfBuD;\ 'g,um 'kwd,ol&d,0g&ref g&refrefrif;\ ykHwl½kyf<u

d
te
ESpfuGufudkvnf; awGU&NyD; AdóEdk;ewfrif;tjzpf o½kyfazmfxm;onf onf/ tcsdKU½kyf<ursm;wGif
xm;onf

ec
'kw, d ol&, d 0g&refrif;vufxufu crmjynfow l \ Ykd aeYpOfoG
omG ;vm
;vma
;vmaexdik yf w Hk u Ykd kd o½kyaf zmf

ot
xm;onf/ ½ky<f uwdw Yk iG f 0wfqifxm;aom tqifwefqm yH(k 4) &&mrm,eZmwfuu G o f ½kyaf zmf

Pr
xm;onh½f yk <f uwdu Yk akd vhvmí xdak cwfcrmjynfowd w
l \ Ykd q
htqif,
f ifx;Hk zGUJ rIukd cefrY eS ;f od&edS ikd of nf/
tefaum0wfausmif;awmfonf a&S;crmvl rmvl
vlrsdK;rsm;\ AdokumESihf tEkynmvuf&mrsm;
ig
yr

BuD;us,fcrf;em;rIudkazmfjyaeaom a&S;a[mif [mif;ttaqmufttHkBuD;jzpfonf/ tefaum0wf


taq
op

ausmif;awmftygt0if tefaumNrdKUa[mif a[mif;udk ,leufpudktzGJUBuD;u urÇmh,Ofaus;rItarG


-C

tESSpftjzpf 19 azazmf0g&Dv 1995 9 5 ckcESpfwGif owfrSwfcJhonf/


X
O

yHk(4) &mrm,eZmwfuGuf o½kyfazmfxm;onhf½kyf<u

71
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

t"dutcsufrsm;

à rlvu AdóEk;d ewfrif;tm;&nfp;l í wnfxm;cJjh cif;jzpfaomfvnf; owårZ,0g&refrif;


vufxufodkYa&mufaomtcg Ak'¨omoedutaqmufttHktjzpf ajymif;vJowfrSwf
cJhjcif;/
à ausmif;awmfBuD;udkwnfxm;ykHrSm a&S;crmwdkY\t,ltqt& pMu0VmwnfaeykH
twdkif;jzpfjcif;/
à ,leufpudktzGJUBuD;u urÇmh,Ofaus;rItarGtESSpftjzpf 19 azazmf0g&Dv 1995 ckESpf
wGif owfrSwfcJhjcif;/

d
te
ec
ot
avhusifh&efar;cGef;

Pr
1/ tefaum0wfausmif;awmfBuD;\ AdokumtEkEkynmv
nmvuf&mrsm;udk aqG;aEG;wifjyyg/
ht
rig

4.3/ t,k'¨, (Ayuthia)


py

 $  !    %


  
Co

t,k ' ¨ , rif ; rsm;ES i h f jynf o l w d k Y o nf


aomuúwJü xGef;um;aeaom Ak'¨0g'ESihf
tEkynmvuf&mwdu Yk kd twk,cl MhJ uonf/
Ak ' ¨ ½ k y f y G m ;awmf u d k xk v k y f & mwG i f
aomuúwJ[eftwdkif; xkvkyfMuonf/
xdkacwfqif;wkawmfrsm;\ xl;jcm;csuf
rSm qHxkH;ay:wGif a&mifvQHyg&Sdaejcif;
yHk(5) t,k'¨,&Sd Ak'¨½kyfyGm;awmfwpfql jzpf o nf / t,k ' ¨ , tEk y nmvuf & m
rsm;onf 13 &mpkcefUrS pwifxeG ;f um;cJo h nf/
t,k ' ¨ , wG i f a y:xG e f ; cJ h a om
Ak'¨½kyfyGm;awmfxkvkyfonhf ynmonfwdkYonf acwfOD;ydkif;umvwGif Ak'¨½kyfyGm;awmfwdkYudk
rdrdwdkYpdwfwdkif;usxkvkyfcJhMuonf/ ax&0g'tqHk;trrsm; wGifus,fvmaomtcg ½kyfyGm;
qif;wkrsm;udk r[myk&dovu©Pmawmftwdkif;om xkvkyfMuonf/

72
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

t,k'¨,acwf apwDykxdk;*lausmif;ponhf omoedutaqmufttHkrsm;udk tkwf?


t*FawwdkYjzihf aqmufvkyfMuonf/ t,k'¨,NrdKUwGif 13 &mpkuwnfaqmufcJhonhf 0wfAk'¨
qGm&d, (Wat Bhuddai Svarya) bk&m;rSm xif&Sm;onf/ xkvkH;&Snf (Cylinder)atmufcH
taqmufttHkay:wGif apwDaygufxm;onhfbk&m;jzpfonf/ 14 ESihf 15 &mpkESpfrsm;twGif;
wnfcJhonhfapwDwdkYteuf 0wfbk&m;&rf (Vat Phra Ram)? 0wfbk&m;r[mowf (Vat Phra
Mahathat)? 0wf&wfbk&m;em; (Vat Rat Burana)? 0wfoD&dpefywf (Vat Sri Sanpet)wdkYrSm
vuf&majrmufaom apwDrsm;jzpfMuonf/ xdkapwDwdkYrSm yk*HacwfjrefrmwdkY wnfaqmufcJhMu
aom a&Tpnf;ckH? a&TqHawmfESihf avmueE´mapwDwdkYuJhodkY twGif;wGif Xmyemwdkufyg&Sdaom
apwDrsm; jzpfMuonf/

d
te
r[mowf[laom a0g[m&rSm ]jrihfjrwfaom "mwfawmf? arGaw wmf}[k t"dyÜm,f&NyD;

ec
xdik ;f Edik if &H dS NrKd Utrsm;pkwiG f ,if;bGUJ trnfjzihf apwDb&k m;rsm;pGm;pGpGm&So nf/ t,k',
d n ¨ &Sd 0wfb&k m;

ot
r[mowf (Vat Phra Mahathat)rSm 14 &mpktwGif;u wnfcJhjcif;jzpfNyD; t,k'¨,acwfu

Pr
0wfpvufausmif;awmftjzpf xif&Sm;cJhonf/ ht
t,k'¨,&Sd apwDykxdk;rsm;teuf 0wfavmu,q avmu,
vmu,qkom (Vat Lokaya Sutha)bk&m;rSm
rig

vnf; avsmif;awmfrlAk'¨½kyfyGm;awmfBuD;&SdaomaM aomaMummihf xif&Sm;onf/ Ak'¨bk&m;y&dedAÁmefjyKykHudk


py

&nfpl;xkvkyfxm;onhf þ½kyfyGm;awmf wmfmfBuD;onf tvsm; 42 rDwm? tjrifh 8 rDwm&Sdonf/


Co

nmvufawmf axmufxm;onhf OOD;acgif awmfukd Mumzl;rsm;atmufcw


cggif;f aw
cgi H iG f ykaH zmfxv
k yk x
f m;Ny;D
vufawmfESihf ajcawmfwdkYrSm OD;acgif;awmfrS ajzmihfwef;pGmoG,fqif;oGm;ykH xkvkyfxm;onf/
X
BO
D

yHk(6) 0wfavmu,qkom&Sd avsmif;awmfrlAk'¨½kyfyGm;awmfBuD;

73
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

t"dutcsufrsm;

à t,k'¨rif;rsm;ESihf jynfolwdkYonf aomuúwJü xGef;um;aeaom Ak'¨0g'ESihf tEkynm


vuf&mwdkYudk twk,lcJhMujcif;/
à qif;wkawmfrsm;\xl;jcm;csufrSm qHxHk;ay:wGif a&mifvQHyg&Sdjcif;/
à 0wfbk&m;&rf? 0wfbk&m;r[mowf? 0wf&wfbk&m;em;? 0wfoD&dpefywfwdkYrSm vuf&m
ajrmufaom apwDrsm;jzpfjcif;/

avhusifh&efar;cGef;rsm;

d
te
1/ t,k'¨,&Sd xif&Sm;aom apwD? ykxdk;rsm;taMumif;udk wifijyaqG
ifjyaqG;aEG
a ;yg/

ec
ot
Pr
ht
ig
yr
op
-C
X
BO
BE
D

74
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) 'orwef;

2/ tcef; (4) ta&SUawmiftm&S,Ofaus;rItarGtESpf oifcef;pmwGif oif,lcJhonfh


taMumif;t&mrsm;udk jyefvnfoHk;oyfyg/

75
'orwef; vlrIa&;odyHÜ (ordkif;) ausmif;oHk;pmtkyf

tcef;(4)ygyHkrsm;\&if;jrpfrsm;
yHk(1) aAma&mAka"mapwDawmfBuD;tm;,aeYacwfwGifawGUjrif&yHk (https://en.wikipedia.org)
(6-2-2019)
yHk(2) aAma&mAka"m&SdpOfhuGif;ausmufcsyfwpfck (https://what-buddha-said.net/Borobudur)
(9-2-2019)
yHk(3) tefaum0wfausmif;awmfMuD;udk,aeYawGU&ykH (https://ak3.picdn.net/shutterstock/
videos) (13-2-2019)
yHk(4) &mrm,eZmwfuGufo½kyfazmfxm;onhf½kyf<u (https://i.pinimg.com/originals)
(13-2-2019)

d
te
yHk(5) t,k'¨,&SdAk'¨½kyfyGm;awmfwpfql (http://pcdn.co/wp-content/uploads/ayuthya)
content/upl
ntent/upl

ec
(15-2-2019)

ot
yHk(6) 0wfavmu,qkom&Sd avsmif;awmfrlAk'¨½kyfyGm;awmfBBuD uD; (htt
(https://www.wat-lokaya-

Pr
sutha-reclining-buddha) (17-2-2019) ht
ig
yr

usrf;udk;pm&if;
op

1/ odef;vdIif?OD;? ta&SUawmiftm&S? &efefu


ukkef? *VKef
*VKe-e*g;yHkESdyfwdkuf? 1980/
-C

2/ Chapman,William, A Heritage agg of Ruins:


R
Ruin The Ancient Sites of Southeast Asia and
Their Conservation, Hawaii, University
Un of Hawaii, 2013.
X
BO

3/ Tarling, Nicholas,, Ed., The Cambridge History of Southeast Asia, from Early
time to C. 1800,
0, Cambridge,
Camb
mbr
mbri Cambridge University Press, 1992.
BE

4/ Pearn, B.R.,
.R., An Introduction
Int
In to the History of Southeast Asia, Kuala Lumpur,
D

Longmanss of Malaya
M Ltd., 1963.

76
ausmif;oHk;pmtkyf

ed
ct
vlrSak &;od
;o
odyHÜ
te
ht
rig

abm*aA'
bm*a
m*a
py
Co

''orwef
'o
'or
or ;
X
BO
BE
D
D
BE
BO
X
-C
op
yr
ig
ht
Pr
ot
ec
te
d
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

tcef;(1)
abm*aA'qdkonfrSm
What Economics is
ed'gef;
abm*aA'\t"dyÜm,fonfus,fjyefY\/ odkYjzpfíbmom&yf\ oabmobm0udk
NcHKiHkrdaponfh t"dyÜm,fudk wdwdususzGifhqdk&efrSmcufcJonf/ abm*aA'ynm&SiftoD;oD;u
½IaxmifhtrsdK;rsdK;rS t"dyÜm,fzGifhqdkcJhMuonf/ xdkYaMumifhabm*aA'bmom&yf a0g[m&\
t"dyÜm,fzGifhqdkcsufudk tajccHoabmw&m;tcsdKUjzifh &Sif;jyrnf/
þtcef;NyD;vQif aqmif&GufEdkifrnfhtaMumif;t&m

d
te
(After studying this chapter, you will be able to do the followings:)
followings
ollowings

ec
Ŷ abm*aA'bmom&yf\ t"dyÜm,fudk em;vnfod&S&SdNyD NyD; aeYpOfb0ESifY qufpyftoHk;cs

ot
wwfrnf/

Pr
Ŷ tajccHusaomvdktyfcsufrsm;ESifh tajccHcrus rusaomvd
o
om ktyfcsufrsm;udk &Sif;jywwfrnf/
ht
rig
Ŷ vlv
Y yk t
f m;? obm0o,HZmwypön;f rsmm;?;? ½ky0f w¦Kypön;f rsm;ESihf xkwv f yk rf u
I &d ,
d mrsm;
tm;vHk;udk ukefxkwftiftm;pkrsm; m; odkYr[kwf xkwfvkyfrIt&if;tjrpfrsm; (productive
py
Co

resources) [k ac:jcif;udk ½Si iff;jywwfrnf/


Ŷ tuefYtowfr&dSaomvl vlom;wd
m;wdkY\ vdktifqE´rsm;ESifh tuefYtowf&dSaomt&if;
m;w
X

tjrpfrsm;Mum; cJGjcrf
crf;pdwfjzmmwwfrnf/
BO

Ŷ acRwma&;oabmw&m;ud
bmw&m k od&Sdem;vnfí aeYpOfb0wGif usifhoHk;wwfrnf/
BE
D

1.1/ ]]tD;udkYpf}}}} (Ecos) + ]]EdkrD}} (Nomy)


abm*aA'udk t*Fvyd b f momjzifh ]]tDuakd emfrpf}f } (Economics)   
onf pD;yGm;a&;taqmufttHk odkYr[kwf ]]tDudkEdkrD}} (Economy) [laom pum;vHk;ay:wGif
tajcwnf ay:xGe;f cJjh cif;jzpfonf/ ]]tDuEkd rkd }D }[laom pum;vH;k onf *&dbmomrS ]]tD;udUk pf}}
ESihf ]]Edrk }D }[laom pum;ESpvf ;kH udk aygif;pyfxm;jcif;jzpfonf/ ]]tD;udUk pf}}\ t"dymÜ ,frmS rdom;pk
odrYk [kwf tdraf xmifpjk zpfNy;D ]]Edrk }D }\ t"dymÜ ,frmS pDrcH efcY jJG cif;jzpfonf/ xdaYdk Mumifh ]]tD;udpYk Ef rkd }D }
[laompum;vH;k \ wdu k ½f ukd tf "dymÜ ,fziG q
hf ckd surf mS rdom;pk odrYk [kwf tdraf xmifppk rD cH efcY jJG cif;
jzpfonf/

77
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf
rsufarSmufumvwGif ]]tDudkEdkrD}}\t"dyÜm,frSm rdom;pkpDrHcefYcGJjcif;xufrsm;pGmydkí
us,fjyefYaMumif;awGU&onf/ ]]tDudkEdkrD}} [laoma0g[m&wGif ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;
(Goods and Services)xkwv f yk jf cif;? toH;k jyKjcif;tajctaersm;tm;vH;k tusHK;0ifayonf/
Oyrmtm;jzifh jrefrmhpD;yGm;a&;taqmufttHk (The Economy of Myanmar)[kqdkvQif
jrefrmEdkifiHtwGif;&dS ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;xkwfvkyfjcif;? toHk;jyKjcif;rsm;tm;vHk;udk
qdkvdkygonf/ xdkenf;wllpGm tjynfjynfqdkif&mpD;yGm;a&;taqmufttHk (The International
Economy)[kq& kd mwGiv
f nf; urÇmay:&dES ikd if rH sm;\ ukepf nfEiS 0hf efaqmifrrI sm; xkwv f yk jf cif;?
toHk;jyKjcif;rsm;udk qdkvdkjcif;jzpfonf/
wdik ;f jynfwpfjynf\ pD;yGm;a&;taqmufttHu k kd &nfñeT ;f onfjzpap?
pfap? tjynfjynfqikd &f m

d
te
pD;yGm;a&;taqmufttHkudk &nfñTef;onfjzpfap? ukefpnfESifh0efaqmif mifrIwdkY\ trSefwu,f

ec
xkwfvkyfrIESifhtoHk;jyKrIwdkYudk vlwpfOD;csif;uaomfvnf;aumif mif;?;? tdrfaxmifpkrsm;uaomf

ot
vnf;aumif;? tzGJUtpnf;uaomfvnf;aumif; wm0ef,l ,laqmif&Guf&jcif;jzpfonf/ þodkY

Pr
aqmif&Guf&mwGif rnfonfht&mrsm;udk xkwfvkyf&rnf ht nf? xkwfvkyfrI&v'frsm;udk rnfodkYrnfyHk
toH k ; jyKrnf [ l a om qH k ; jzwf c suf r sm;ud k jyKvk vk yyff M u&rnf
u&r / þqH k ; jzwf c suf r sm;onf
u&rn
ig
yr

tdrfaxmifpk\0ifaiGESifh toHk;p&dwfrsm;udk tdrfaxm xmifOD;pD;wpfa,mufu pDrHcefYcGJonfhtcg


op

jyKvkyf&aomqHk;jzwfcsufrsm;ESifh tvGefw wllayonf/ xdkYaMumifh]]tDudkEdkrD}} [laompum;vHk;\


-C

acwfopft"dyÜm,fqdkvdkcsufESifh *&d&bmo bmompum;\


bm omp wdkuf½dkuft"dyÜm,fqdkvdkcsufwdkYonf
tajccHtm;jzifh wlnDaMumif;awG wGU&onf/
X
BO

]]tDuEkd rkd }D }qdak ompum;vH


um;vH;k rS ]]tDuEkd rkd u kd Zf }f }(Economize) acRwma&;[laom pum;vH;k
ay:xGufvmcJhonf/ acRwma ma&;[k
a&; qdk&mü toHk;p&dwfrsm;oHk;pGJ&mwGifvnf;aumif;? oGif;tm;
BE

pkrsm; toHk;jyK&mwG wGifvnf;aumif; tavtvGifhr&dSap&ef *½kwpdkufoHk;pGJjcif;udk qdkvdkonf/


D

]]tDuEkd rkd }D }[laom pum pum;ESihf ]]tDuEkd rkd u


pu kd Zf }f }[laompum; 2 vH;k rS ]]tDuakd emfrpf}f }(Economics)
jrefrmtac:ta0:tm;jzifh abm*aA'[laoma0g[m&udk &&dSonf/ abm*aA'qdkonfrSm
pD;yGm;a&;taqmufttHkudk avhvmjcif;ESifhacRwmpGmoHk;pGJa&;wdkYudk avhvmjcif;jzpfonf/
(Economics is the study of the economy and of economizing.) xdkYaMumifh abm*aA'
qdkonfrSm vlom;wdkYtaejzifh ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;udk rnfodkYrnfyHkxkwfvkyfí rnfodkY
rnfyHkcGJa0toHk;jyKonf[laom taMumif;&yfrsm;udk avhvmjcif;jzpfonf[lí t"dyÜm,fzGifhqdk
Edkifygonf/

78
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

t"dutcsufrsm;

Ź ]]tD;udkYpf}} [laompum;vHk;\ t"dyÜm,fonf *&dbmompum;rS rdom;pk odkYr[kwf


tdrfaxmifpkjzpfonf/
Ź ]]EdkrD}} [laompum;vHk;\ t"dyÜm,fonf *&dbmompum;rS pDrHcefYcGJjcif;jzpfonf/
Ź *&dbmompum;rS xkwfazmfxm;aom]]tDudkEdkrD}} (Economy)[laom pum;vHk;
wdu k ½f ukd t
f "dymÜ ,fziG q
hf ckd surf mS rdom;pk odrYk [kwf tdraf xmifppk rD cH efcY jJG cif; jzpfonf/
Ź EdkifiHwpfEdkifiH\ pD;yGm;a&;taqmufttHkqdkonfrSm xdkEdkifiHtwGif;&dS ukefpnfESifh
0efaqmifrIrsm;xkwfvkyfjcif;? toHk;jyKjcif;rsm;udk qdkvdkonf/

ed
Ź tjynfjynfqdkif&mpD;yGm;a&;taqmufttHkqdkonfrSrSm urÇmay:&SdEdkifiHrsm;\

ct
te
ukefpnfESifh 0efaqmifrIrsm;udk xkwfvkyfjcif;? toH o;jyKjcif
k;jyKjcif
Kjcif;rsm
rsm;udk qdkvdkonf/

ro
Ź abm*aA'qdkonfrSm vlom;wdkYtaejzifh ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;udk rnfodkYrnfyHk

P
xkwfvkyfí rnfodkYrnfyHkcGJa0toHk;jyKonf ht nfu uddk avhvmjcif;jzpfonf/
(a,bk,st"dyÜm,fzGifhqdkcsuf)
ig
yr
op
-C

1.2/ vlom;wdkY\tuefYttowf
owfr&dSaomvdktifqE´rsm;ESifh tuefYtowf&dSaom
X
BO

t&if;tjrpfrsm;(Unlimi
(Unlimited Human Wants vs. Limited Resources)
vlom;wdkYonf
onf ae aaeYpOfaeYwdkif;pm;aomufrIrsm;twGuf ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;udk
BE

vdt k yfonf/ xdvk tkd yfcsurf sm;wGif tajccHusaomvdt k yfcsurf sm;(Basic Requirements) ESihf
D

tajccHrusaomvd omv ktyfcsufrsm;(Non-basic Requirements)[lí 2 rsdK;yg0ifaeonf/


tajccHusaomvdt k yfcsufrsm;wGif ukepf nfrsm;jzpfaom pm;aomufz, G &f mrsm;? t0wftxnf
rsm;ESifh tdrf&mtaqmufttHkwdkYtjyif ynma&;? usef;rma&;? o,f,lydkYaqmifa&;paom
0efaqmifrIrsm;vnf;yg0ifonf/ tajccHrusaomvdktyfcsufrsm;wGif aysmfyGJ&TifyGJ? azsmfajzrI?
tem;,ltyef;ajzjcif;ponfwdkYyg0ifonf/ tu,fívlom;wdkY\vdktyfcsufrsm; odkYr[kwf
vdtk ifqE´rsm;onf tueft Y owfjzif&h v Sd Qiaf omfvnf;aumif;? enf;yg;vQiaf omfvnf;aumif;
vlom;wdkY\b0onf tvGefyif½dk;pif;aeayvdrfhrnf/

79
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf
vufawGUü vlom;wdkY\vdktifqE´rsm;onf tuefYtowfr&dS rsm;jym;vSayonf/
vlom;wdkYonf ypönf;wpfpkHwpf&mudk vHkavmufpGm&&dSNyD;jzpfonfhwdkifatmif tjcm;t&mrsm;
udk xyfrHvdkcsifvmwwfMuayonf/ xdkYaMumifh abm*aA'bmom&yfwGif vlom;wdkY\
vdktifqE´tuefYtowfr&dSjcif;onf rjiif;y,fEdkifonfhtrSefw&m;wpf&yftaejzifh vufcH
xm;jcif;jzpfonf/
vlom;wdkY\ vdktifqE´rsm;udk jznfhqnf;&eftwGuf ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;
xkwfvkyf&mwGif ukefxkwftiftm;pkrsm; (Factors of Production)udk toHk;jyK&ayrnf/
abm*aA'bmom&yfwGif vlYvkyftm;? obm0o,HZmwypönf;rsm;? ½kyf0w¬Kypönf;rsm;ESifh
xkwfvkyfrIud&d,mrsm;tm;vHk;udk ukefxkwftiftm;pkrsm; odkYr[kwf ukeeffxkwfpGrf;tm;pkrsm;

d
te
odkYr[kwf xkwfvkyfrIt&if;tjrpfrsm; (Productive Resources)[k ac:on ac:onf/

ec
vlv Y yk t
f m;? obm0o,HZmwypön;f rsm;? ½ky0f w¦Kypön;f rssm;ESESihf ukex f wk u f &d ,
d mrsm;onf

ot
vdkoavmuf r&&dSEdkifay/ xdkYaMumifh xkwfvkyfrIt&if;tjrpf j pfrsm; &&dSEdkifrIonf tuefYtowf

Pr
jzifh wnf&aSd eonf/ tueft Y owfjzif&h aSd eonfh xkwvk htv
f yk rf t I &&if;f tjrpfrsm;udk toH;k jyK&ojzifh
xkwfvkyfrIonfvnf; tuefYtowfjzifhom &&dSEdEdkifonf onf/ o odkY&mwGif vlwdkY\vdktifqE´rsm;rSm
rig

tuefYtowfr&dSonfhtwGuf xkwfvkyfEdkifonf onfxuf ydkrkdrsm;jym;aeonf/ xdkYaMumifh vlwdkY\


py

vdktifqE´rsm;udkjznfhqnf;&ef a&G;cs,frIrIjyKvk jyKvkyf&ef vdktyfonf/


Co

xdkYaMumifh abm*aA'bmom&yfywG wGif rrjiif;y,fEdkifonfhtrSefw&m; 2 &yf&dSonf/


yw
wG
,if;wdkYrSm-
X
BO

(u) xkwfvkyfrIt&if;tjjrpfrsm; &&&SdEdkifrIonf tuefYtowf&dSjcif;?


(c) vlom;wdkY\ vdktifqEr E´rsm;onf tuefYtowfr&Sdjcif;wdkY jzpfonf/
qEr
þtaMumif;t&m 2 &yfukd ,SOw f aJG vhvmjcif;jzifh ydrk w
kd ud saom abm*aA'bmom&yf\
t"dymÜ ,fukd zGiq hf EdEkd ikd o
f nf/ xdaYk Mumifh abm*aA'bmom&yfonf vlom;wdt Yk aejzifh rdrwd \
Ykd
vdktifqE´rsm;udk trsm;qHk;jznfhqnf;Edkif&eftwGuf tuefYtowfjzifhom&&dSEdkifaom
xkwv f yk rf tI &if;tjrpfrsm;udk rnforYdk nfykH pDrcH efcY í JG toH;k jyKonfukd avhvmaombmom&yf
jzpfonf/
txufygt"dyÜm,fzGifhqdkcsufonf ,cift"dyÜm,fzGifhqdkcsufxuf ydkíjynfhpHkaom
t"dyÜm,fzGifhqdkcsufjzpfonf/ abm*aA'bmom&yfESifhywfoufí t"dyÜm,fzGifhqdkcsuf 3 rsdK;
&Sif;jycJhaomfvnf; tajccHoabmw&m;rSmtwlwlyifjzpfonf/

80
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

t"dutcsufrsm;

Ź abm*aA'bmom&yfwiG f xkwv f yk rf t
I &if;tjrpfrsm; &&dES ikd rf o
I nf tueft
Y owfjzifh
&dSaeonf/
Ź abm*aA'bmom&yfwGif vlom;wdkY\ vdktifqE´rsm;onf tuefYtowfr&dSyg/
Ź vlwdkY\vdktyfcsufrsm;wGif tajccHusaomvdktyfcsufrsm;ESifh tajccHrusaom
vdktyfcsufrsm;[lí ESpfrsdK;yg0ifonf/
Ź ydkíwdusaomabm*aA'bmom&yf\ t"dyÜm,fzGifhqdkcsufrSm ]]abm*aA' bmom
&yfonf vlwdkY\vdktifqE´rsm;udk jznfhqnf;Edkif&eftwGuf uf tuef
tueYtowfjzifhom

d
te
&&dSEdkifaom ukefxkwft&if;tjrpfrsm;udk rnfodkYrnfyHyHkpDrHrHcefYcGJí toHk;jyKonfudk

ec
avhvmaom bmom&yfjzpfonf/}}

ot
Pr
ed*Hk; ht
þtcef;wGifabm*aA'\ t"dyÜm,fzGzGififhqdkcsuf 3 rsdK;udkazmfjycJhayonf/ abm*aA'
rig

bmom&yfonf vlYtzGJUtpnf;ESifhoufqd qdkififNyD; odyÜHenf;uspl;prf;avhvmrIrsm;udk toHk;jyK


py

ojzifh ,if;udk vlrIa&;odyÜHbmomcGJwpf


wpf&yfftaae aejzifh owfrSwfxm;ayonf/
Co

abm*aA'bmom&yf\t" t"dyÜyÜm,ff? vlwdkY\ tuefYtowfr&SdaomvdktifqE´rsm;ESifh


t
tuefYtowf&Sdaomt&if;tjrpfrsmsm;udk od&Sdem;vnfvmNyD; xdktcsufrsm;aMumifhyif vlwdkY
X
BO

taejzifh acRwm&aMumif; od&Sdem;vnfvmum vufawGUtajctaersm;? rdrdwdkY\&aiGESifh


rdrdwdkY\vdktyfcsuf
ufrsm;udk rddrdtwGuf taumif;qHk;&&Sd&efrnfodkY a&G;cs,foHk;pGJ&onfrsm;udk
BE

pOf;pm;qHk;jzwfvmEdkifrn
nf/
D

-------------------

81
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

avhusifhcef;rsm;

1/ atmufygar;cGef;rsm;udk rSm; rSef a&G;yg/


(u) tDudkEdkrD [laoma0g[m&wGif ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm; xkwfvkyfjcif;? toHk;jyKjcif;
tajctaersm; tm;vHk;tusHK;0ifonf/
(c) acRwma&;[lonf toH;k p&dwrf sm;oH;k pG&J mwGiv f nf;aumif;? pGr;f tm;pkrsm;toH;k jyK&mwGif
vnf;aumif; tavtvGifhr&Sdap&ef *½kwpdkufoHk;pGJjcif;udkqdkvdkon nf/
(*) vlom;wdkYonfaeYpOfpm;aomufrIrsm;twGuf ukefpnfESifh0efaqmifrIrssmsm; rvdktyfyg/

d
te
(C) abm*aA'qdo k nfrmS pD;yGm;a&;taqmufttHu k kd avhvmjjcif;ESihf acRwmoH;k pGaJ &;wdu
Yk kd

ec
avhvmjcif;jzpfonf/

ot
(i) tajccHusaomvdktyfcsufrsm;rSm aysmfyGJ&TifyGJ? aazsmf jzrI? tem;,ltyef;ajzjcif;
zsmfajz

Pr
ponfwdkYyg0ifonf/ ht
ig
(p) ukexf wk v f yk &f eftwGuf vlv Y yk t
f m;? obm0o,H
m0o,HZmwypö
bm0o,H m n;f rsm;? ukex
f w
k u
f &d , d mrsm;
yr

udk vdkoavmuf&&SdEdkifygonf/
op
-C

2/ atmufyguGufvyfrsmm;ud ;ud
udkjznfhygg/
X
BO

(u) tDudkEdkrD[laompum;vH um;vHk;\ wdkuf½dkuft"dyÜm,fzGifhqdkcsufrSm rdom;pk odkYr[kwf


tdrfaxmifpk --------
--------------------- jzpfonf/
-------
BE

(c) pD;yGm;a&;taqmuf
taqmuttH[ k qk vkd Qif Edik if t
H wGi;f &dS --------------------- rsm; xkwv
f yk f
D

jcif;? toHk;;jjyKjcif;rsm;udkqdkvdkonf/
(*) tdrfaxmifpk\0ifaiGESifh toHk;p&dwfrsm;pDrHcefYcGJonfhqHk;jzwfcsufrsm;udk ------------
-------- u jyKvkyf&onf/
(C) tajccHusaomvdktyfcsufrsm;wGif pm;aomufzG,f&mrsm;? t0wftxnfrsm;ESifh
---------------------wdkY yg0ifonf/
(i) vlom;wkdY\ vdktifqE´rsm;onf --------------------- rsm;jym;vSonf/
(p) --------------------- t&if;tjrpfrsm;&&SdEdkifrIonf tuefYtowfjzifh wnf&Sdonf/

82
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

3/ tajzrSefa&G;yg/
(u) abm*aA'\ t"dyÜm,fzGifhqdkcsuf 3 rsdK;teuf yxrt"dyÜm,fzGifhqdkcsufrSm
(u) rd o m;pk p D r H c ef Y c G J j cif ; (c) uk e f p nf E S i f h 0 ef a qmif r I r sm;cG J a 0toH k ; jyKjcif ;
(*) xkwfvkyfrIt&if;tjrpfrsm;udk pDrHcefYcGJtoHk;jyKjcif; jzpfonf/
(c) abm*aA'qdkonfrSm (u) ukefpnfESifh0efaqmifrI (c) pD;yGm;a&;taqmufttHk
(*) ukex f w
k t f iftm;pkrsm;udk avhvmjcif;ESihf acRwmoH;k pGaJ &;wdu Yk kd avhvmjcif;jzpfonf/
(*) tajccHrusaomvdt k yfcsurf sm;wGif (u) pm;aomufz, G &f mrsm;m; (c) tt0wftxnfrsm;

d
(*) aysmfyGJ&TifyGJrsm; yg0ifygonf/

te
ec
(C) abm*aA'bmom&yfonf vlYtzGJUtpnf;ESifhoufq qddkiiffNyD; odyÜHenf;uspl;prf;avhvmrI

ot
rsm;udk toH;k jyKojzifh (u) odyb HÜ mom&yf (c) 0dZmÆ bmom&yf
bmom& (*) vlraI &;odyb HÜ mom&yfcJG

Pr
wpf&yftaejzifh owfrSwfxm;onf/ ht
ig
yr
op

4/ atmufygar;cGef;rsm;udkajzyg/
-C

(u) abm*aA'bmom&yfudk rnf nuJ


uJhodkY t
t"dyÜm,fzGifhqdkEdkifoenf;/
(c) vlom;wdkU\ tajccHv vddktyfcsufESifh tajccHrusaomvdktyfcsufrsm;udk udk,fydkifOyrm
X

rsm;ay;íajzqdkyg/
yg/
BO

(*) vlom;wdkYonfonf rdrdrdwdkY vdktifqE´&Sdonfht&m[lorQudk &&SdEdkifrI&Sd r&Sdudk usdK;aMumif;


BE

jyí&Sif;j;jyyg/
D

83
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

tcef;(2)
ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;
Goods and Services
ed'gef;
abm*aA'bmom&yfudk avhvm&mwGif ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;udk odyÜHenf;us
cGJjcm;azmfjy&ef vdktyfvSonf/ þtcef;wGif ukefpnf? 0efaqmifrIrsm;ESifh oufqdkifaom
oabmw&m;rsm;? t"dymÜ ,fowfrw S cf surf sm; ukepf nfEiS 0hf efaqmifrrI sm;\ ta&;ygaomcGjJ cm;
owfrSwfrIrsm;udkyg &Sif;vif;azmfjyoGm;rnf/

d
þtcef;eSifhywfoufí oifod&SdNyD;aomtaMumif;t&m

te
ec
(What you have already known to this chapter)

ot
abm*aA'bmom&yfonf ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;ud
rsm;udk vlom;wdkYu rnfodkYrnfyHk

Pr
toHk;jyKMurnfudk avhvmaombmom&yfjzpfaMumif; od
o&S&dSccJJYNNyDyD;jz
ht jzpfonf/
þtcef;NyD;vQif aqmif&GufEdkifrnfhtaMumif;t&m
&m
rig

(After studying this chapter, you will be able to do


d the followings:)
py

Ŷ aeYpOftoH;k jyKaeaom t&m0w¦Krrssm;pGmudk aabm*aA'a0g[m&t& ukepf nf[k ac:qdk


Co

aMumif;? ukefpnftjyif 0efeaq aqmif rIvnf;&SdaMumif;udk &Sif;jywwfvmrnf/


miirv
Ŷ xkwfvkyfjcif;ESifY toHk;j;jyKjcif;udkvdkufí ukefpnfrsm;udk trsdK;tpm;cGJjcm;Edkifvmrnf/
X
BO

Ŷ xdkYjyifukefpnfodkavSmifrIayy:y:rlwnfí ukefvufusefESifh ukefpD;qif;rIudkvnf; cGJjcm;


vmEdkifrnf/
BE
D

2.1/ ukefpnfESifh 0efaqmifrIrsm;\ t"dyÜm,f


'H¿QLWLRQRI*RRGVDQG6HUYLFHV
ukefpnfrsm;(Goods)rSm vlom;wdkYtwGuftoHk;0ifNyD; xdawGUudkifwG,fEdkifonfh j'yf&dS
t&mrsm;(Tangible Things)jzpfonf/ Oyrmtm;jzifh aetdrftaqmufttHk? y&dabm*?
qef? qD? qm;? t0wftxnf ponfwjYkd zpfonf/ 0efaqmifrrI sm;(Services)rSm vlom;wdt Yk wGuf
toHk;0ifaomfvnf; xdawGUudkifwG,fír&aomj'yfrJht&mrsm;(Intangible Things)jzpfonf/
Oyrmtm;jzifh o,f,yl aYkd qmifjcif;? qufo,
G af y;jcif;? ukeo
f ,
G rf jI yKvyk af y;jcif;? bPfvyk if ef;

84
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;
aqmif&Gufay;jcif;? ynmoifMum;ay;jcif;? azsmfajzrIay;jcif;? aq;ukoay;jcif; ponfwdkY jzpf
onf/
þtcef;wGif wdkwdkESifhvdk&if;od&dSap&ef ukefpnf[koHk;xm;aomfvnf; xdkukefpnf
[lonfha0g[m&wGif ukefpnfESifh0efaqmifrIESpfrsdK;pvHk; tusHK;0ifaMumif; od&dSxm;&efvdktyf
onf/
t"dutcsufrsm;

Ź ukefpnfrsm;onf xdawGUudkifwG,fí &aomt&mrsm;jzpfonf/


Ź 0efaqmifrIrsm;onf xdawGUudkifwG,fí r&aomt&mrsm;jzpfpfonf
onf/

d
te
ec
ot
Pr
2.2/ tcrJhukefpnfESifh &Sm;yg;ukefpnfrsm;
(Free Goods and Scarce Goods)
ht
rig
ukepf nfrsm;udk tcrJu h ek pf nfrsm;(Free
reee Goods) EESihf &Sm;yg;ukepf nfrsm;(Scarce Goods)
py

[lí t"dutm;jzifhESpfrsdK; cGJjcm;Edkifon nf/ vlom;wd


mm; kY\ vkyftm;pdkufxkwf jyKvkyfrIrygbJ
Co

&&Sad omt&mrsm;onf tcrJu h ek pf nfrrsm;jzpf


sm;jzpf
m;jzpfonf
n/ okaYd omf t&m0w¦Kwpfco k nf ae&mwdik ;f ESihf
tcsed wf ikd ;f ü tcrJu h ek pf nfjzpfrraeyg
aeyg// Oyrmtm;j
rae O zihf a&onfr;kd wGi;f umvwGif obm0twdik ;f
X

&&SdaomaMumifh tcrJhuk ukefefpnfjzpfaomfvnf; aEG&moDwGifa&&Sd&ef vlwdkY\vkyftm;jzifh


BO

pdkufxkwf&,l&jcif;aMMummifh tc tcrJhukefpnfrjzpfEdkifyg/
t&m&mwd wdik ;f onftcrJu h ek pf nfrsm;r[kwaf y/ uREykf w f oYkd ;kH pGaJ om t&m0w¦Kwikd ;f vdv
k ydk if
BE

vlwdkY\vkyftm;jziftm;jzifh pdkufxkwfjyKvkyfxm;aomt&m0w¦Krsm; jzpfMuonf/ ukefpnfrsm;


D

xkwfvkyf&eftwGuf &&SdEdkifaomtcsdefumvonf tuefYtowfjzihf&Sdonf/ xdkYjyif ukefpnf


xkwv f yk &f ef vdt
k yfonfu h ek x f wk t f iftm;pkrsm;onfvnf; tueft Y owfjziho
f m wnf&adS om
     ! #$%+. #6 <=<> @ .+ <=%!%
tuefYtowf&dSonf/ tuefYtowfjzifhom&&dSEdkifaom t&m0w¬Krsm;udk &Sm;yg;ukefpnfrsm;
(Scarce Goods) [kac:onf/ &Sm;yg;ukefpnfrsm;udk wpfenf;tm;jzifh pD;yGm;a&;ukefpnfrsm;
(Economic Goods) [kvnf;ac:onf/

85
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

abm*aA'bmom&yfonf &Sm;yg;ukefpnf[loa&GUESifh ywfoufaomfvnf; &Sm;yg;


ukefpnf[loa&GUonf abm*aA'bmom&yfESifhrywfoufyg/ Oyrmtm;jzifh c&rf;a&mif
iSuaf rG;awmifonf &Sm;yg;aomt&m0w¦Kwpfck jzpfonf/ odaYk omf vlom;wdu Yk xdt k &m0w¦Kukd
toHk;r0ifojzifh rvdkcsifygu c&rf;a&mifiSufarG;awmifonf &Sm;yg;ukefpnf jzpfaomfvnf;
pD;yGm;a&;ukefpnfrjzpfEdkifay/ tdrfwGiftvSxm;&eftwGuf xdkc&rf;a&mifiSufarG;awmifudk
vdck siyf gu wefz;kd jrifrh m;pGmay;í0,f,&l rnf/ xdt k cg tqdyk gc&rf;a&mif iSuaf rG;awmifonf
pD;yGm;a&;ukefpnfjzpfvmonf/
xdkYaMumifh pD;yGm;a&;ukefpnfqdkonfrSm vlwdkY\ vkyftm;pdkufxkwfjyKvkyfrIrS&&Sdonfh
toH;k 0ifwefz;kd ESifh zvS,rf w I efz;kd &Sad omt&mrsm;jzpfonf/ Oyrm-aea&mif mifjcnfEiS hf avwdo
Yk nf

d
te
toHk;0ifwefzdk;&Sdaomfvnf; vlYvkyftm;pdkufxkwfrI rygojzifhpD;yGm;a&;uk a&;ukefpnf[k rqdkEdkifyg/
m;a&;uk

ec
tcrJhukefpnf qdkonfrSm toHk;0ifwefzdk;&Sdaomfvnf; vlwkdY\ vkyftm;pd m kufxkwfjyKvkyfrIESihf

ot
zvS,frIwefzdk;ryg&Sdonfh t&mrsm;jzpfonf/

Pr
t"dutcsufrsm; ht
rig

Ź vlom;wd\ Yk vkyt
f m;pdu
k x
f w k jf yKvyk rrIf rI ygbJ &&daS omt&mrsm;onf tcrJu h ek pf nfrsm;
py

jzpfonf/
Co

Ź t&m0w¦Kwpfckonf ae&mwd &mwm kii;ES


i;f;ESEififYtcsdefwdkif;ü tcrJYukefpnfjzpfraeyg/ vlwdkY
oHk;pJGaom t&m0w¦Kwdkif;vdkvdkyif vkyftm;pdkufxkwfjyKvkyf&aom t&m0w¦Krsm;
X
BO

jzpfonf/
Ź ukefpnfrsm;xk xkwfvkyf&efftcsdefumv? vdktyfonfhukefxkwftiftm;pk(t&if;tjrpf)
BE

rsm;onf tuefYtowfjzifhom&&dSonf/
D

Ź tuefYtowfjzifhom&&dSaom t&m0w¦Krsm;udk &Sm;yg;ukefpnfrsm;[kac:onf/


Ź pD;yGm;a&;ukefpnfqdkonfrSm vlwdkY\ vkyftm;pdkufxkwfjyKvkyfrIrS&&dSonfh toHk;0if
wefzdk;ESifh zvS,frIwefzdk;&dSaomt&mrsm;jzpfonf/
Ź tcrJhukefpnfqdkonfrSm toHk;0ifwefzdk;&dSaomfvnf; vlwdkY\vkyftm;pdkufxkwf
jyKvkyfrIESifh zvS,frIwefzdk;rygaomt&mrsm; jzpfonf/

86
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

2.3/ oGif;tm;pkrsm;ESihf ukefxGufrsm;


(Inputs and Outputs)
ukefpnfESihf0efaqmifrIrsm; xkwfvkyf&eftwGuf ukefxkwftiftm;pkrsm;udk twlwuG
tcsKd ;us aygif;pyftoH;k jyK&onf/ acwfopfp;D yGm;a&;taqmufttHw k iG f xkwv
f yk rf u
I kd jzpfpOf
(process)wpfct k jzpf tqihrf sm;cJNG y;D avhvmonf/ ajr,m? vkyt f m;? t&if;tES;D wkjYd zihf pwifí
ukefacsmrsm;jzihftqHk;owfonf/ Oyrmtm;jzihfy&dabm*rsm;a&mif;csjcif;vkyfief;wGif
opfyifpu kd yf sK;d xkwv f yk jf cif;? opfcjJG cif;? y&dabm*rsm;a&mif;csjcif;ponh nht f qih
q rf sm;yg0ifonf/
opfyifpu kd yf sK;d xkwv f yk jf cif;jzpfpOf\ aemufq;kH &v'frmS opfv;kH rsm;jjzpfonf/ opfv;Hk rsm;onf

d
te
opfxkwfvkyfief;\ ukefacsmjzpfonf/ xdkaemufqHk;&v'f uef csmopfvHk;onf opfxkwf
ukefacsmo

ec
vkyfief;\ ukefxGufjzpfonf/ xkdYenf;wl opfcGJjcif;vkyfiiefef;\ukefxGufonf opfcGJom;rsm;

ot
Pr
jzpfonf/ y&dabm*vkyfief;\ ukefxGufonf y&dabm*rsm;jzpf m**rsm;jz onf/
bm*r
opfvHk;rsm;onfopfxkwfvkyfjcif;\ ukeeffacsmrsm;jzpf
ht csmrsm;jz aomfvnf; opfcGJjcif;vkyfief;\
csmrsm;j
ig
ukefMurf;jzpfonf/ xkdYenf;wlopfcGJom;rsm;onf nf opfcGJjcif;vkyfief;\ ukefacsmjzpfaomfvnf;
onf
yr

y&dabm*vkyfief;\ukefMurf;jzpfonf/ xdkYaMumihfxkwfvkyfrItqihfwpfqihf\ ukefacsmonf


op

tjcm;tqihf\ ukefMurf;jzpfaMumif;awGU&onf &on/


-C

oGif;tm;pkrsm;(Inputs) ts)rSm xw
xkwfvkyfrIjzpfpOfwGif xnfhoGif;toHk;jyKvkdufaom t&m
x
X

rsm;jzpfonf/ xkwv f yk rf jzpf


jI zpfpOf\ aaemufq;kH &v'ftjzpf ay:xGu&f &Sv d maom t&mrsm;onf
BO

ukefxGufrsm;(Outputs) ts)jzpfon
uts) nf/ okdYjzpfí a,bk,stm;jzihf oGif;tm;pkrsm;wGif ukefxkwf
tiftm;pkrsm;ESiifhf ukefMurf u ;rsm;yg0ifaMumif;awGU&onf/ ukefxkwftiftm;pkrsm;udk rlv
BE

oGif;tm;pkrsm; m;(Prim
(Primary Inputs)[kac:NyD; ukefMurf;rsm;udk Mum;oHk;oGif;tm;pkrsm;
D

(Intermediate Inputs)[kac:onf/
t"dutcsufrsm;

Ź oGif;tm;pkrsm;onf ukefpnfxkwfvkyfrIjzpfpOfwGif xnfhoGif;toHk;jyKvkdkufonfh


t&mrsm; jzpfonf/
Ź ukefxGufrsm;onfxkwfvkyfrIjzpfpOfrSay:xGuf&&dSvmaomt&mrsm;jzpfonf/

87
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

2.4/ ukefacsmrsm;ESihf ukefMurf;rsm;


(Finished Goods and Raw Materials)
ukeaf csmrsm;(Finished Goods)qdo k nfrmS xkwv f yk rf jI zpfpOf\ aemufq;kH &v'ftjzpf
&&Svd monfh ukex f u
G rf sm;jzpfonf/    %   +. <L + <. = #+.  $  #  V$#
ukefpnfrsm;jzpfonf/ xkwfvkyfrIjzpfpOftwGif; xyfqifhjyKjyif&ef rvdktyfawmhonfh ukefpnf
rsm;jzpfonf/ Oyrmtm;jzifh y&dabm*? t0wftxnf? qef ponfwdkYjzpfonf/
ukeMf urf;rsm;(Raw Materials) rSm ukeaf csmtqifo h rYkd a&mufrcsifi;; x
xkwv
f yk rf jI zpfpOf
wGif tqifhqifhjyKjyifae&aom ukefpnfrsm;jzpfonf/ ukefMurf;rsm;\ \ Oyrmtcsd
;\ Oyrm KUrSm pyg;?

d
te
0g*Grf;? csnfcifponfwdkYjzpfonf/ pyg;pdkufysdK;xkwfvkyfonfhvkyfiiefef;wGif pyg;rS p mukefacsmjzpf

ec
aomfvnf; qefpufvkyfief;wGif pyg;onfukefMurf;jzpfonf/ xdkYenf;wl 0g*Grf;ESifh csnfcif

ot
Pr
wdkYonf oufqdkif&mxkwfvkyfrIjzpfpOf\ ukefacsmjzpfpao aaoomfvn nf; txnf&ufvkyf&mwGif
ukefMurf;tjzpfyg0ifNyD; xyfqifhjyKjyifjcif;udkcH&onf nf/ txnf
httxnjzpfvmrSom ukefacsmb0odkY
tx
ig
a&muf&dSonf/ ukefpnfrsm;udk toHk;jyKrItay:rl :rlwwnf nfí uk uefacsm odkYr[kwf ukefMurf;tjzpf
yr

cGJjcm;owfrSwfonf/ Oyrmtm;jzifh rkefYonf onfwpfOD;onf rkefYvkyf&ef qefudktoHk;jyKygu


op

qefonf ukefMurf;jzpfonf/
-C

ukeaf csmtqifo h aYkd &muf&aa&;tw


dS &;twG
&;twu uf tenf;i,fomtacsmudik &f efvakd om ukepf nfrsm;
X

udk wpf0ufwpfysufNyD; ukeeffacsmrsm; 6HPL¿QLVKHG*RRGV [kac:onf/ Oyrmtm;jzifh


BO

pkaygif;wyfqifjcif;rjyK&ao;onf
&aao;on
o;o h pufud&d,mtydkif;tprsm;? ta&mifrwif&ao;aom
y&dabm*rsm;? aumfmaZmatm
aZmatmufcHrsm; ponfwdkYjzpfonf/
aZmatm
BE

t"dutcsufrsm;;
D

Ź ukefMurf;rsm;rSm ukefacsmtjzpfodkUra&mufrcsif; xkwfvkyfrIjzpfpOfwGif tqifhqifh


jyKjyifae&aom ukefpnfrsm;jzpfonf/
Ź ukeaf csmtqifah &muf&aSd &;twGuf tenf;i,frQom tacsmudik &f efvakd om ukepf nf
rsm;udk wpf0ufwpfysufNyD;ukefacsm[kac:onf/
Ź ukeaf csmqdo
k nfrmS xkwv f yk rf jI zpfpOf\ aemufq;kH &v'ftjzpf &&Sv
d monfu
h ek x
f u
G rf sm;
jzpfonf/

88
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

2.5/ aemufqHk;oHk;ukefpnfESifh Mum;oHk;ukefpnfrsm;


(Final Use Goods and Intermediate Use Goods)
aemufqHk;oHk;ukefpnfrsm;rSm oHk;pGJrIjyKvdkufNyD;aemuf xkwfvkyfrIjzpfpOfwGifjyefvnf
yg0ifEdkifjcif;r&dSonfhukefpnfrsm;jzpfonf/ aemufqHk;oHk;ukefpnfrsm;(Final Use Goods)
onf pm;oH;k rItwGuaf omfvnf;aumif;? &if;ES;D jr§KyfErHS t I wGuaf omfvnf;aumif;? ydu Yk ek w
f ifyrYkd I
twGufaomfvnf;aumif; toHk;jyKonfhukefpnfrsm;jzpfonf/ aemufqHk;oHk;ukefpnf[k
qd&k jcif;rSm tqdyk gukepf nfonf vwfwavmumvtwGi;f jynfwiG ;f ütj tjcm;ukepf nfwpfc\ k
tpdwftydkif;tjzpf a&muf&dSrvmEdkifaomaMumifh jzpfonf/

d
te
pm;oHk;rItwGuf toHk;jyKaomukefpnfonf tjcm;uk ukefpnfwpfck jzpfrvmEdkifyg/

ec
W   +. <L+.<=X  !#$%% %   #$%!X 

ot
Pr
toHk;jyKaomfvnf; ,if;ukefpnf\ tpdwftydkif;jzprv pfrvmEd
v kifyg/ EdkifiHjcm;odkY wifydkYvdkufaom
ukefpnfwpfckonfvnf; jynfwGif;xkwfvkyfrIjzpfpfpOfwGif jjy
ht jyefvnfryg0ifvmEdkifawmhay/
ig
ukefxGufrsm;onf ukefacsmrsm;jzpfpfaaomf omfvnf; ukefacsmwdkif;onf aemufqHk;oHk;
yr

ukefpnfrsm; r[kwfay/ Oyrm- ydkYukefrsm;wG rsm;wG


m;wGif ukefacsmrsm;omru ukefMurf;rsm;vnf;yg0if
op

Edkifonf/ xdkYaMumifhukefacsmrsm;ESifh aemuf emufqHk;o oHk;ukefpnfrsm;udk xyfwlxyfrQxm;í rpOf;pm;


-C

rd&ef ta&;BuD;onf/
X

xkwv f yk rf jI zpfpOfwifiG f tqifqh ifjh yKjyifae&aom ukepf nfrsm;onf ukeMf urf;rsm;jzpfonf/


BO

ukeMf urf;rsm;onf Mum;oH m;o tm;pkrsm;jzpfNyD; ,if;wdUk udk Mum;oH;k ukepf nfrsm;(Intermediate
oH;k oGi;f t
Use Goods)[kac:onf ac:onf/
BE

t"dutcsufrrsm;
sm;
D

Ź aemufq;kH oH;k ukepf nfqo


kd nfrmS ukepf nfwpfcck u
k kd pm;oH;k rItwGuaf omfvnf;aumif;?
  +. <L+.<=X!%   _ # <=X!%  
toHk;jyKjcif;jzpfonf/
Ź Mum;oHk;oGif;tm;pkrsm;udk Mum;oHk;ukefpnf[kac:onf/

89
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

2.6/ pm;oHk;ukefpnfrsm;ESifh xkwfvkyfoloHk;ukefpnfrsm;


(Consumer Goods and Producer Goods )
pm;oHk;ukefpnf(Consumer Goods)qdkonfrSm tdrfaxmifpkrsm;rS pm;oHk;&eftwGuf
toHk;jyKonfhukefpnfrsm;jzpfonf/ tpm;tpmrsm;? tdrfoHk;ypönf;rsm;? a&cJaowåm? ½kyfjrif
oHMum;puf ponfhukefpnfrsm;jzpfonf/ xkwfvkyfoloHk;ukefpnfrsm;(Producer Goods)
qdkonfrSm ukefxkwfvkyfief;rsm;wGif toHk;jyKonfhukefpnfrsm;jzpfonf/ xkwfvkyfoloHk;
ukefpnfrsm;wGif &if;ESD;ukefpnfrsm;ESifh ukefMurf;rsm;yg0ifonf/ toHk;jyKrItay:rlwnfí
pm;oHk;ukefpnf? xkwfvkyfoloHk;ukefpnf[lí cGJjcm;onf/ Oyrm-armfawmf awmf,mOfrsm;udk tdrfoHk;

d
te
tjzpftoH;k jyKygu pm;oH;k ukepf nfjzpfonf/ ukexf w
k vf yk if ef;rsm;rSrS toH;k jyK&ef0,f,x
l m;aom

ec
armfawmf,mOfrsm;onf xkwfvkyfoloHk;ukefpnfrsm;jzpfonf/

ot
Pr
t"dutcsufrsm;
ht
ig
Ź pm;oHk;ukefpnfqdkonfrSm pm;oHk;jcif;twGwGuf &nf&G,faom ukefpnfrsm;jzpfonf/
yr

Ź xkwfvkyfoloHk;ukefpnfrSm ukefxkwwffvkyfrIwGif toHk;jyKaom ukefpnfrsm;jzpfonf/


op

xkwfvkyfoloHk;ukefpnfrsm;wGif &if;ESD;ukefpnfrsm;ESifh ukefMurf;rsm; yg0ifonf/


-C
X
BO

2.7/ Mum&SnfoHk;ukefppn w cgokH;ukefpnfrsm;


nfESifh wpf
(Durable Use Good
Goods and Single Use Goods)
BE

Mum&SnfooHHk;ukefpnf
n(Durable Use Goods)qdkonfrSm wm&SnfcHNyD; xyfumxyfum
D

tBudrfBudrftoHk;jyKEdkifaom ukefpnfjzpfonf/ xdkukefpnfrsm;onf pm;oHk;ukefpnfESifh


xkwfvkyfoloHk;ukefpnfESpfrsdK;pvHk; jzpfEdkifonf/ Mum&SnfoHk; xkwfvkyfoloHk; ukefpnfonf
&if;ESD;ukefpnfrsm;jzpfonf/ Mum&SnfoHk;pm;oHk;ukefpnfrSm t0wftxnfrsm;? y&dabm*rsm;?
rdom;pkoHk;armfawmfum;rsm; ponfwdkYjzpfonf/
wpfcgoHk;ukefpnfrsm;(Single Use Goods)rSm wpfBudrfwpfcgom toHk;jyKEdkifaom
ukepf nfrsm;jzpfonf/ wpfcgoH;k pm;oH;k ukepf nfwrYkd mS tpm;tpmrsm;? xif;? rD;aoG;? avmifpmqD
ponfwYkd jzpfonf/ xdu k ek pf nfrsm;udk ukex
f w
k v
f yk &f mwGif toH;k jyKygu wpfcgoH;k xkwv
f yk o
f l
oHk; ukefpnfjzpfonf/

90
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

t"dutcsufrsm;

Ź Mum&Sno f ;kH ukepf nfrsm;qdo


k nfrmS wm&Sncf aH vh&NSd y;D xyfumxyfum tBurd Bf urd t
f oH;k
jyKEdkifaom ukefpnfjzpfonf/
Ź wpfcgoHk;ukefpnfrsm;rSm wpfBudrfwpfcgom toHk;jyKEdkifaom ukefpnfrsm;jzpfonf/

2.8/ ysufpD;vG,faomukefpnfESifh rysufpD;vG,faomukefpnfrsm;


(Perishable Goods and Non-perishable Goods)

d
te
ysufpD;vG,faomukefpnf(Perishable Goods)qdkonfrSrSm Mum&SnfrcHbJ wdkawmif;

ec
aomtcsed tf wGi;f ysupf ;D oGm;Edik af omukepf nfrsm;jzpfonf/ Oyrm-ig;?
yrm-ig; EdpYk rd ;f ? cl;,lxm;aomyef;

ot
rsm; ponfwdkYjzpfonf/ rysufpD;vG,faomukefpnf(Non-peri Non-perishable Goods) qdkonfrSm
(Non-per
(No

Pr
wdkawmif;aomtcsdeftwGif; ysufpD;vG,faomukefefpnfESifhpmmvQif txdkuftavsmuf Mum&Snf
ht
odr;f qnf;xm;í &aomukepf nfrsm;[k qd&k ayrnf nf/ Oyrm-
n/ Oyrm ykpeG af jcmuf? pnfow G tf pm;tpmrsm;?
ig
yr

t0wftxnfrsm;? opfrsm;? pufqDponf nfwdwdkYjzpfonnf/


op

t"dutcsufrsm;
-C

ysufpD;vG,faomuk ukeeffpnfqdkonfrSm Mum&SnfrcHbJ wdkawmif;aomtcsdeftwGif;


X

Ź
BO

ysufpD;oGm;Edkifaom ukefpnfrsm;jzpfonf/
Ź rysupf ;D vG,
,faf omuk
om epf nfqo kd nfrmS wdak wmif;aomtcsed t
f wGi;f ysupf ;D vG,af om
BE

ukefpnfESifhpmv
mvQif txdkuftavsmuf Mum&Snfodrf;qnf;xm;í&aom ukefpnfrsm;
D

jzpfonf/

2.9/ ukefvufusefESifh ukefpD;qif;rI


(Stocks and Flows)
ukefpnfyrmPudk yHkaooabmt&aomfvnf;aumif;? pD;qif;rIoabmt&aomf
vnf;aumif; avhvmEdik o
f nf/ yHak ooabmt&avhvmvQif owfrw
S x
f m;onfh umvwpfck

91
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf
wGif yHkaojzpfaeonfh tpktyHkyrmPudk avhvm&onf/ pD;qif;rIoabmt& avhvmvQif
ukefpnfyrmPonf yHkaojzpfraebJrnfrQ wdk;yGm;vmonf? rnfrQavsmhoGm;onfudk avhvm
&onf/ Oyrmtm;jzifhb@ma&;ESpf ukefqHk;onfhpufwifbmv 30 &ufaeYwGif&dSonfh
ajr{ursm;? vkyfom;ta&twGuf? pufud&d,mta&twGuf? ukefavSmif½HkwGif odkavSmifxm;
aom pyg;yrmPwdrYk mS ukev f ufuserf sm;jzpfonf/ xdaYk Mumifh ukev f ufusef(Stocks)qdo k nfrmS
owfrw S x
f m;onfh tcsdeu f mvwGi&f aSd eaomukepf nfrsm; odrYk [kwf ukex f wk tf iftm;pkrsm;\
tpktyHkyrmP jzpfonf/
ukefpD;qif;rI (Flows) qdkonfrSm tcsdefumv wpfcktwGif; ukefvufusefwGif
xyfaygif;xnfv h u kd af omyrmP odrYk [kwf xkwEf w k vf ukd af omyrmPjzpfpfo onf nf/ rsm;aomtm;

d
te
jzifh ESpfwpfESpftwGif; ukefpnfta&twGuf rnfrQajymif;vJonfu uddk azmfjyonf/ Oyrm-

ec
ESpt
f pü ukeo f akd vSmif½w kH iG f pyg;wif; 2 oef;&So d nf qdyk gpd/Yk ,if;onf uukev f ufusejf zpfonf/

ot
tu,fí xdkESpftwGif; pyg;wif; 1 oef;udk xkwfvkyfygu u ,if;onf ukefpD;qif;rIjzpfNyD;

Pr
rlvukefvufusefwGif ,if;pyg; 1 oef;udk aygif;&ygrnf htrnfnf/ t tu,fí xdkESpfwGifyif oHk;pGJrIrSm
tu
wif; 1.5 oef;jzpfygu ,if;onfvnf; ukefpD;qifif;rIjzpfNyD; rlvukefvufusefrSEkwf&ygrnf/
ig
yr

xdkYaMumifh
op

ESpfp&Sdukefvufusef + xkwfvk vkyfyfrI - oH


ok;pGJrI = ESpfqHk;ukefvufusef
-C

2 oef; + 1 oef oeeff; - 1.5 oef; = 1.5 oef; jzpfonf/


oe;
þwGif ukefodkavSmif½HkwG wGif&Sdao om ukefpnfonf ukefvufusefjzpfNyD; xkwfvkyfrIonf
X
BO

ukefodkavSmif½HkodkY pD;0ifojzifh ukefpD;qif;rIjzpfonf/ oHk;pGJrIonf ukefodkavSmif½HkrS pD;xGuf


ojzifh ukepf ;D qif;rIjzponfpfonf
onf/ ESEpfpq f ;kH &Sd ukev
f ufuseo f nf aemufEpS t f wGi;f ukex f w
k vf yk rf w
I iG f
BE

toHk;jyKygu t&if &if;tESD;wGifxyfaygif;jcif;jzpfonf/


D

t"dutcsufrsm;

Ź ukefvufusefrsm;qdkonfrSm tcsdefumvwpfckwGif&dSaeaom ukefpnfrsm; odkYr[kwf


ukefxkwftiftm;pkrsm;\ tpktyHkyrmPjzpfonf/
Ź ukefpD;qif;rIqdkonfrSm tcsdefumvwpfcktwGif; ukefvufusefwGif xyfaygif;xnfh
vdkufaomyrmP odkYr[kwf ukefvufusefrS xkwfEkwf,lvdkufaom yrmPjzpfonf/

92
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

ed*Hk;
ukepf nfwpfrsKd ;wnf;udyk if trsKd ;tpm;trsKd ;rsKd ;cGjJ cm;Edik o
f nf/ xkwv
f yk jf cif;ESihf toH;k
jyKjcif;udkvdkufí ukefpnftrsdK;tpm;rsm; uGJjym;jcm;em;rI&dSaMumif; awGU&dS&onf/ xdkYaMumifh
þtcef;wGif ukefpnftrsdK;tpm;cGJjcm;yHkudk wifjyaqG;aEG;jcif;jzpfonf/
xdkYaMumifh ausmif;om;rsm;onf rdrdwdkYywf0ef;usif&Sd ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;udk
cGJjcm;vmEdkifonfhtjyif xkwfvkyfrI? toHk;jyKrIESifh odkavSmifrIwdkYay:rlwnfí ukefpnftrsdK;
tpm;rsm;udk uGJjym;pGmtuJjzwf oHk;oyfEdkifvmrnf/
--------------------------------
avhusifhcef;rsm;

d
te
ec
1/ atmufygar;cGef;rsm;udk rSm; rSef a&G;yg/

ot
(u) aetdrftaqmuftOD? y&dabm*? qef? qD? qm;?;? t0wftxnfwdkYonf ukefpnfrsm;

Pr
jzpfMuonf/ ht
(c) ukex f uG rf sm;onf ukeaf csmrsm;jzpfNy;D ? ukeefaf csmwkid ;f onfvnf; aemufq;kH oH;k ukepf nfrsm;
ig
yr

jzpfonf/
op

(*) ukex f wk vf yk if ef;rsm;rS 0,f,x


l m;aom armf
xm;aom a awmf,mOfrsm;onf pm;oH;k olo;kH ukepf nfrsm;
ar
-C

jzpfonf/
(C) Mum&SnfoHk;xkwfvkyyffoloHk;uk uefpnfonf &if;ESD;ukefpnfrsm;jzpfonf/
X
BO

(i) t&m0w¦Kwpfcko onf nf ae&mwk


ae dif;ESifh tcsdefwdkif;ü tcrJhukefpnf jzpfaeEdkifygonf/
BE
D

2/ atmuf guGufvyfrsm;udkjznfhyg/
ufygu
ygu
(u) pkaygif;wyfqifjcif;rjyK&ao;onfh pufu&d ,
d mtydik ;f tprsm;? ta&mifrwif&ao;aom
y&dabm*rsm;? aumfaZmatmufcrH sm; ponfwu Ykd kd -------------------- [k ac:onf/
(c) ---------------------- qdkonfrSm owfrSwfxm;aom tcsdefumvwGif &Sdaeaom
ukefpnfrsm; odkYr[kwf ukefxkwftiftm;pkrsm;\ tpktyHkyrmPyifjzpfonf/
(*) xkwfvkyfrItqifhwpfqifh\ ukefacsmonf tjcm;xkwfvkyfrI wpfck\ -------------
--------- jzpfaMumif;awGU&onf/
(C) tuefYtowfjzifhom&&SdEdkifaom &Sm;yg;aomukefpnfrsm;udk -------------------
[kvnf; ac:qdkEdkifygonf/

93
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf
(i) qefonf pm;oHk;rIjyKvdkufojzifh xkwfvkyfrIjzpfpOfwGif jyefvnfyg0ifEdkifjcif;r&Sdojzifh
  €€€€€€€€€€€€€€€€€€€€€€€ #$%%

3/ tajzrSefa&G;yg/
(u) ukefxkwftiftm;pkrsm;udk (u) rlvoGif;tm;pkrsm; (c) Mum;oHk;oGif;tm;pkrsm;
(*) Mum;oHk;ukefpnfrsm;[kac:onf/
(c) Mum&Sno f ;kH pm;oH;k ukepf nfrsm;rSm (u) t0wftxnfrsm; (c) rD;aoG oG; ((*) avmifpmqD
wdkU jzpfonf/

d
te
(*) Mum;oHk;oGif;tm;pkrsm;rSm (u) vkyftm; (c) t&if;tEDS; (*) ukefMurf; wdkYjzpfonf/

ec
(C) c&rf;a&mifiSufarG;awmifonf toHk;0ifwefzdk;ESifh zvS,frIwefzdk;r&Sdygu (u) tcrJh

ot
Pr
ukefpnf (c) pD;yGm;a&;ukefpnf (*) &Sm;yg;ukefpno pnnfomjzpf
omjzpfygonf/
(i) 2017 ckESpfwGif v,form;wpfOD;\ pyg;usD
ht pyg;wif; (150)&SdNyD; xdkESpfwGifyif
usDwGif py
pyg
ig
wif; (50)udk a&mif;csvdkufygu ESppffq qHHk;wGif uk
uefvufusefrSm (u) 150 wif;
yr

(c) 100 wif; (*) 50 wif; jzpfonf onf/


op
-C
X

4/ atmufygar;cGef;rsm;ud udkajzyg yg/


BO

(u) ukefpnfESifh0efaqm qmif sm;udk rnfodkYcGJjcm;Edkifoenf;/ oifhywf0ef;usifwGif wnf&Sd


mifrIrsmsm;
aeonfrsm;ud udk Oyrmay;íaj
Oyrm zqdkyg/
BE

(c) pD;yGm;a&;ukukefpnfqdkonfrSmtb,fenf;/ Oyrmay;íajzqdkyg/


D

(*) aemufq;kH oH;k ukepf nfwikd ;f onf ukeaf csmjzpfaomfvnf; ukeaf csmwdik ;f onf aemufq;kH
oHk;ukefpnf rjzpfaMumif;udk ay:vGifatmif&Sif;jyyg/
(C) ausmif;om;wpfOD;taejzifh aeYpOftoHk;jyKaeaom ukefpnfrsm;onf wpfcgoHk;
ukefpnf odkYr[kwf Mum&SnfoHk;ukefpnfjzpfEdkifonfudk Oyrmay;íajzqdkyg/
(i) atmufygukefpnfrsm;onf rnfonfhukefpnftrsdK;tpm;jzpfonfudk taMumif;jy
ajzqdyk g/ tcsKd Uukepf nfrsm;onf trsKd ;tpm;wpfrsKd ;rujzpfEikd af Mumif;udv
k nf;&Si;f jyyg/
(1) *Pef;aygif;puf (2) t0wftpm; (3) rkefY[if;cg; (4) vufudkifw,fvDzkef;
(5) ½kyfjrifoHMum;puf

94
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

tcef;(3)
pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;? pD;yGm;a&;taqmufttHkyHkoP²mef?
pD;yGm;a&;pepfESifh pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;
Economic Activities, Economic Structure, Economic System
and Economic Organizations
ed'gef;
vlom;wkdY\vdktifqE´rsm;udk jznfhqnf;&eftwGuf ukefpnfESihf 0efaqmifrIrsm;
xkwfvkyfjcif;ESifh toHk;jyKjcif;wGif wpfOD;ESifhwpfOD; qufET,frIr&Sdygu vkyfaqmifcsufonf
½dk;pif;aeayvdrfhrnf/ okdYaomf yk*¾dKvfwpfOD;csif;onfyifvQif tcsd csdsdefESihftiftm;pkrsm;onf

d
te
tueft Y owfjziho f m&Sad eaomaMumifh aphpyfr&I adS p&ef pDraH qmif
mif&&Gu
G &f rn rnfjzpfonf/ ukepf nf

ec
ESihf 0efaqmifrIrsm;udk xkwfvkyf&mwGifvnf;aumif;? toH oHk;jyK&mwGifvnf;aumif; wpfOD;ESihf

ot
wpfOD; eD;uyfpGmqufET,fvsuf&SdNyD; tvkyfNyD;ajrmuf ap&ef wpf
uap w OD;ESihfwpfOD;yl;aygif;aqmif

Pr
&Guf&aom tajctaersm;pGm&Sdonf/ pD;yGm;a&;ud &;ud
ht udpö&yfrsm;twGuf vlom;wkdYyl;aygif;pDrH
rig
cefcY v
JG yk u
f ikd jf cif;onf pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsuf
urrs
f sm;jzpfonnf/ pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsurf sm;onf
pD;yGm;a&;taqmufttHkyHkoP²mefudk azmfmfjyygonf yygo / pD;yGm;a&;taqmufttHkyHkoP²mefudk
py

avhvmjcif;jzihf pD;yGm;a&;pepftaMumif Mumif; od&SdEdkifonf/ pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;udk


Co

pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;rS aqmif mi&Gu


qmi&G uffMMua
uaMumif;udk þtcef;wGif &Sif;vif;wifjyoGm;rnf/
X

þtcef;ESifYywfoufí oifod&dSNyD;aomtaMumif;t&m
BO

(What you have already


alread
eady
ady kn
known to this chapter)
kno
BE

abm*aA'bmom&yf
A'bmo onf vlwkdY\vdktifqE´rsm;udkjznhfqnf;&eftwGuf tuefY
towfjzihfom &&SdEdkifaomxkwfvkyfrIt&if;tjrpfrsm;udk vlom;rsm;taejzihf rnfokdYrnfyHk
D

pDrHcefYcGJtoHk;jyKonfudk avhvmaombmom&yfjzpfonfudkod&dScJhNyD;jzpfonf/
þtcef;NyD;vQif aqmif&GufEdkifrnfhtaMumif;t&m
(After studying this chapter, you will be able to do the followings:)
Ŷ aeYpOfaexdkifrIb0onf pD;yGm;a&;ESifhqufpyfvsuf&SdaMumif; &Sif;jywwfvmrnf/
Ŷ pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;udk od&Sdem;vnfvmNyD; ,if;wdkY\qufpyfrIrsm;udk aeYpOf
vlaerIb0wGif toHk;cswwfvmrnf/

95
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf
Ŷ pD;yGm;a&;taqmufttHkyHkoP²mefudk od&Sdem;vnfvmNyD; ,if;tay:rlwnfí pD;yGm;
a&; vkyfaqmifcsufrsm;udk tqifhqifhazmfxkwfwwffrnf/
Ŷ urÇmay:wGif pD;yGm;a&;pepf 3 rsKd ;&So
d nfukd od&NdS y;D Edik if rH sm;\pD;yGm;a&; vkyaf qmifcsuf
rsm;ay:tajccHí rnfonfhpD;yGm;a&;pepfusifhoHk;aeonfudk oHk;oyfwwfvmrnf/
Ŷ pD;yGm;a&;pepfrsm;ay:tajccHí vuf&SdjrefrmEdkifiHwGif vkyfaqmifaeaom pD;yGm;a&;
vkyfaqmifcsufrsm;udk qufpyfoHk;oyfwwfvmrnf/

3.1/ pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;

d
te
(Economic Activities)

ec
pD;yGm;a&;qkdonfrSm pm;0wfaea&;jzpfonf/ pD;yGm;a&;ajyvnf a&;ajyv
&;ajyv ap&ef BudK;yrf;

ot
vkyfaqmif&onfh vkyfaqmifcsufrsm;onf pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsuf sursm;jzpfonf/ pD;yGm;a&;

Pr
udpö&yfrsm;twGuf vlom;wdkYtcsif;csif; yl;aygif;aqmif mifif&Gufjcif
ht c f;udk pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsuf
rsm;(Economic Activities) [kac:onf/ xkdvkyyffaqmifcsuf sursm;udk t"dutm;jzihf atmufyg
ig
yr

twdkif; trsdK;tpm; 5 ckcGJjcm;azmfjyEdkifonfn/


op

(u) xkwfvkyfjcif; (Production) ction)


tion)
-C

(c) jzefYjzL;jcif; (Distribution)


ibuttion)
on)
(*) vJvS,fjcif; (Exchange)
X
BO

(C) pm;oHk;jcif;ESEihihf pkaq


qm
qmif;jcif; (Consumption and Saving)
ƒ „   +. <L+.  (Investment)wkdY jzpfonf/
BE

(u) xkwfvkyfjjcif
cif;
D

xkwfvkyfjcif;qkdonfrSm ukefpnf(Goods)ESihf 0efaqmifrIrsm;(Services)udk jyKvkyf


jcif;yif jzpfonf/ ukefpnfESihf 0efaqmifrIrsm;udk xkwfvkyf&eftwGuf ukefxkwftiftm;pkrsm;
(Productive Forces)udk aygif;pyftoHk;jyK&onf/
ukefxkwftiftm;pkrsm;udk a,bk,stm;jzihf ajr,m(Land)? vkyftm;(Labour)ESihf
t&if;tESD;(Capital) [lí cGJjcm;azmfjyEdkifonf/ ajr,mwGif ajray:ajratmuf obm0
o,HZmwypön;f rsm; tm;vH;k yg0ifonf/ vkyt f m;wGif vlw\Ydk um,vkytf m;tjyif uRr;f usirf I
ESihf twwfynmrsm;vnf; yg0ifonf/ t&if;tESD;wGif taqmuftODrsm;? pufrsm;? ud&d,m
wefqmyvmrsm;? ½kyf0w¦Krsm;ponfwkdY yg0ifonf/

96
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;
ukepf nfEiS fh 0efaqmifrrI sm;udk xkwv f yk &f eftwGuf ukex f wk t
f iftm;pkrsm;udk oihaf vsmf
aomae&m? oihfavsmfaomtcsdefü oihfavsmfaomyrmPtwdkif; pkpnf;toHk;jyK&ef vkdtyf
onf/ Oyrm-pyg;pdkufysdK;xkwfvkyf&eftwGuf vl\vkyftm;? t&if;tESD;jzpfaom x,frsm;?
uR?J EGm;wd&pämefrsm;? xGepf ufrsm;ponfwEYdk iS fh ajr,mudk oihaf vsmaf omae&mü oihaf vsmaf om
yrmPtwdkif; aygif;pyftoHk;jyK&ayonf/
ukexf w k t
f iftm;pkrsm;udk ajr,m? vkyt f m;? t&if;tES;D [lí oH;k rsKd ;cGjJ cm;xm;aomfvnf;
vkyftm;onf tajccHtusqHk;aom tiftm;pkjzpfonf/ tb,faMumihfqkdaomf ajr,mESihf
t&if;tESD;wkdYonf vl\vkyftm;rygvQif ukefxkwfvkyfEdkifpGrf;r&SdaomaMumihfjzpfonf/
vlYtzGJUtpnf; ydkrdkzGHUNzdK;wdk;wufvmonfESihftrQ xkwfvkyfrIrIjzpf jzpfpOfwGif vkyftm;udk

d
te
toHk;csjcif;ESihf ywfoufíay:aygufvmaom ta&;ygonf nfhoG
oGifjyifvu©Pmwpf&yfrSm

ec
tvkyfcGJjcm;vkyfudkifjcif;(Division of Labour)yifjzpfo onf nf/ tvk
t y f c G J j cm;vk y f u d k i f j cif ;
tv

ot
qkdonfrSm vkyfom;wpfOD;u vkyfief;tm;vHk;udkrvkyfudkifawmh w bJ vkyfief;wpfckwnf;

Pr
okrYd [kwf vkyif ef;tenf;i,fuo kd m pl;pdu k af Zmufcsvk f ikd jf cif; 6SHFLDOL]DWLRQRI/DERXU
vkyu
ht
jzpfonf/ tvkyfcGJjcm;vkyfudkifjcif;aMumihf vkyyffom;wpf m;w OD;onf tvkd&SdorQt&mtm;vHk;udk
rig

udk,fwdkifxkwfvkyf&ef rvkdawmhay/ t&m0w¦ &m0w¦ 0w¦Ktetenf;i,ftay:wGifom pl;pdkufxkwfvkyf&ef


py

vkdonf/ xkdYaMumihf vkyfom;tiftm;;(labour fforce)wGif tvkyftudkiftrsdK;tpm;tvdkuf


Co

cGJjcm;rI &Sdvmonf/ Oyrm-vuform; rm


rm;?;? yef;yJq&m? &ufuef;&ufol? v,form;? q&m0ef?
q&m ponfjzihf tvkyftudkifcGJjcm;v m;vkyfudkifrI jzpfay:vmonf/ vuform;onf y&dabm*
X
BO

rsm;xkwv f yk &f mwGif pl;pduf


u
k vf yk u
f ikd of uJo h Ydk v,form;onfvnf; v,f,mpdu k yf sKd ;a&;vkyif ef;
wGifom pl;pdkufvkyud yfyfudkifayo
yyonf
o /
BE

t"dutcsufrrsm;
sm;
D

Ź pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;qdkonfrSmpD;yGm;a&;udpö&yfrsm;twGuf vlom;wdkY
tcsif;csif; yl;aygif;aqmif&Gufjcif;udk qdkvdkonf/
Ź xkwfvkyfjcif;qdkonfrSm ukefpnfESihf 0efaqmifrIrsm; jyKvkyfjcif;yifjzpfonf/
Ź ukefxkwftiftm;pkrsm;udk a,bk,stm;jzifh ajr,m? vkyftm;ESihf t&if;tESD;[lí
cGJjcm;azmfjyEdkifonf/
Ź ajr,mwGif ajray:ajratmuf obm0o,HZmwrsm; tm;vHk;yg0ifonf/

97
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

Ź vkyftm;wGif vlwdkY\um,vkyftm;tjyif uRrf;usifrIESifh twwfynmrsm;vnf;


yg0ifonf/
Ź t&if;tESD;wGif taqmuftODrsm;? pufrsm;? ud&d,mwefqmyvmrsm;? ½kyf0w¦Krsm;
ponfwdkY yg0ifonf/
Ź tvkyfcGJjcm;vkyfudkifjcif;qdkonfrSm vkyfom;wpfOD;uvkyfief;tm;vHk;udk rvkyfudkif
awmhbJ vkyfief;wpfrsdK;wnf; odkYr[kwf vkyfief;tenf;i,fudkom pl;pdkufaZmufcs
vkyfudkifjcif; jzpfonf/

d
rdrdtpGrf;aqmifEdkifqHk;t&mrsm;udk aZmufcsxkwfvkyfjcif;jzifihf tvkyform;wpfOD;onf

te
ec
rdrvd tdk yfrxI uf tydt k vQrH sm;&&Sv d mEdik o
f nf/ xkt d cg rdrv d tdk yfaom
aom ttjcm;t&m0w¦Krsm;udk

ot
xktd ydt k vQjH zihf vJv, S Ef ikd o
f nf/ tvkycf jJG cm;vkyu f ikd jf cif;\ t"dut tusKd ;aus;Zl;rSm pkpak ygif;

Pr
xkwfvkyfrIyrmP jrihfrm;vmjcif;yifjzpfonf/xkwfv ht vkkyfrIjjrif
rih
riffrm;vm&jcif;rSm vkyfom;rsm;
taejzihf rdrdwkdYuRrf;usifaomvkyfief;wGif oD;oefefYaZmufcsoHk; pufud&d,mrsm;udk toHk;jyKEdkif
ig
jcif;? xkwfvkyfrIenf;ynmESihfuRrf;usifrIwkd;jcifif; ponhftaMumif;&if;rsm;aMumihf jzpfonf/
yr
op

,aeYurÇmay:wGif xkwfvkyfrItqihfjrihifihfrm;vmjcif;rSm tvkyfcGJjcm;vkyfudkifjcif;\&v'fjzpf


-C

onf/
rsufarSmufacwfwGif vlwk wdYo
k nftoufarG;0rf;ausmif;vkyfief;(Occupation) tvkduf
X

aZmufcsvkyfudkifvmMuonf nf/ xkdYjyif EdkifiHrsm;tMum;wGifvnf;aumif;? a'orsm;tMum;


BO

wGiv f nf;aumif;? vkyief if ef;pkrs ;tMum;wGiv


rsm;t f nf;aumif;? vkyif ef;rsm;tMum;wGiv f nf;aumif;?
BE

tvkyftkyfpkrsm;tMum;wG
tMum;wGifvnf;aumif; aZmufcsvkyfudkifvmMuonf/ þokdY aZmufcs
vkyfudkifjcif;? tvk vkyfcGJjcm;vk
c yfudkifjcif;wkdYaMumihf vJvS,fjcif;(Exchange)ESihf ukefoG,fjcif;
D

(Trading)wkdYonf tvGefta&;ygvmayonf/

(c) jzefYjzL;jcif;
jzefYjzL;jcif;qkdonfrSm xkwfvkyfrIwGifyg0ifolrsm;tMum; xkwfvkyfrI\&v'frsm;udk
cGJa0jzefYjzL;jcif;yif jzpfonf/ ukefxkwfvkyfrIwGif ukefxkwfpGrf;tm;pkrsm;jzpfMuonfh ajr,m?
vkyt f m;? t&if;tES;D wk\ Yd yg0ifrt
I csKd ;tpm;twdik ;f cGaJ 0jzefjY zL;onf/ ajr,mydik q
f ikd o
f rl sm;u
iSm;&rf;c(Rent)? vkyo f m;rsm;u vkycf ESivfh pmrsm;(Wage and Salary)? t&if;tES;D ydik q f ikd o
f l
rsm;u twd;k (Interest)? tjrwf 3UR¿W ESifh tjrwfa0pk(Dividend)rsm; tjzpf cGaJ 0,lMuonf/

98
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;
xkdYaMumihfajr,m? vkyftm;? t&if;tESD;wkdYonf 0ifaiG&&Sdonfh Zmpfjrpfrsm;jzpfMuonf/
xkdukefxkwftiftm;pk Zmpfjrpfrsm;rS&&Sdonfh0ifaiGrsm;udk tiftm;pktc0ifaiG (Factor
Income)[k ac:onf/ tiftm;pktc0ifaiGqo kd nfrmS ukex f wk t
f iftm;pkrsm;jzpfonhf ajr,m?
vkyt f m;? t&if;tES;D wkt Yd wGuf tcaiGtjzpf&&Sod nhf iSm;&rf;c? vkycf ? vpm? twd;k ? tjrwf?
tjrwfa0pkrsm;jzpfMuonf/
tvkyfvkyf&mrS &&Sdaom0ifaiGrsm;onf ynmt&nftcsif;? tawGUtBuHK? A[kokw?
tavhtusihf ponfhtcsufrsm;wGifrlwnfNyD; uGmjcm;onf/ Opöm"eydkifqdkifrI uGmjcm;ívnf;
0ifaiGcGJa0jzefYjzL;rI uGmjcm;onf/
t"dutcsufrsm;

d
te
ec
Ź jzefYjzL;jcif;qdkonfrSm xkwfvkyfrIwGif yg0ifolrsm;tMum;
tMum;
Mum; xk
xwfvkyfrI\&v'frsm;udk

ot
cGJa0jzefYjzL;jcif;jzpfonf/

Pr
Ź tiftm;pktc0ifaiGqdkonfrSm ukefxkwftif tiftm; m;pkrsm;jzpfonfh ajr,m? vkyftm;?
ht
t&if;tESD;wdkYtwGuf tcaiGtjzpf&&dSonf onfh iSm;&
;&rf;c? vkyfc? vpm? twdk;? tjrwf?
ig
yr

tjrwfa0pkrsm;jzpfonf/
op
-C

(*) vJvS,fjcif;
vJv, S jf cif;qko
d nfrrmmS vkyo f m;wk\ Yd aZmufcsvkyu f ikd rf aI Mumih&f &Svd maom ukepf nftydk
X
BO

tvQHrsm;udk rdrdwkdYtvkd&Sd&mtjcm;uk mtjc efpnfrsm;jzihf zvS,f&,ljcif;jzpfonf/ xkdYaMumihf


mt
vJ v S ,fj cif; onfv vnfnf; tvGt e ft a&;ygaom pD ; yG m ;a&;vk y f a qmif c suf w pf c k jzpf o nf/
BE

vJv, S jf cif;ESifh aZmufcsvyk u f ikd jf cif;wko Yd nf tjyeftvSet f usKd ;jyKaeMuonf/ aZmufcsvyk u f ikd f
D

jcif;aMumihf vJv, vS,f


,frIwdk;wufvmNyD; vJvS,frIvG,fulwdk;wufvmjcif;aMumihf ydkrdkaZmufcs
vkyu f ikd f Edik af yonf/ aZmufcsvyk u f ikd jf cif;\ tusKd ;qufrmS xkwv f yk rf u
I kd ydrk jkd rihrf m;vmapjcif;
jzpfonf/
a&S;tcgu vlwkdYonf ukefpnfrsm;udk wdkuf½dkufvJvS,fcJhMuonf/ Oyrm- pyg;tydk
tvQH&Sdaom v,form;wpfOD;onf rdrdvdktyfvsuf&Sdaom t0wftxnfudk&&Sd&ef &ufuef;
&ufolESihf wdkuf½dkufqufoG,fí pyg;ESihft0wftxnfudk vJvS,fayrnf/ þokdY ukefypönf;
csif; vJv, S jf cif;udk wdu k ½f ukd zf vS,o f nfph epf(barter system)[kac:onf/ þokdY wdkuf½dkuf
vJv
J , S af ompepfonf tvGe½f ;kd pif;aom vJv, S rf yI pkH rH sKd ;jzpfonf/ þpepfwiG f jyóemrsm;pGm

99
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf
&Sdayonf/ Oyrm- uRJ EGm; wd&pämefarG;jrLolwpfOD;onf tvdk&Sdaom qefudkvJvS,f&&Sd&ef
vdkufvH&SmazG&m qefESihf uRJ EGm;udk vJvS,fvkdaomolwpfOD;wpfa,mufudkrQ rawGU&ygu
vJv, S rf jI zpfajrmufEikd rf nfr[kwaf y/ qefEiS u fh REJ mG ;udk vJv, S v f adk om v,form;tm; awGU&Sd
yguvnf; v,form;onf tenf;i,frQom qefyrmPudk ay;EdkifrnfqkdvQif uRJ EGm;wkdYudk
cGJjcrf;pdwfjzmívJvS,f&ef rjzpfEdkifay/ þokdYaom tcuftcJrsm;aMumihf vlwkdYonf aiGaMu;
okrYd [kwf tojym(Money)udk toH;k jyKvmMuonf/ xkwv f yk o f rl sm;onf rdrw d \
Ydk xkwuf ek rf sm;
udk tojymjzihf OD;pGma&mif;csNyD; &&Sdaomtojymjzihf rdrdwkdYtvkd&Sd&mypönf;rsm;udk jyefvnf
0,f,lMuonf/ tojymudktoHk;jyKjcif;jzihf vJvS,fjcif;udk vG,fultqifajyaponf/
xkdYaMumihf acwfopfpD;yGm;a&;taqmufttHkwGif aiGaMu;onftvGeta&;yg efta&;y
ta&;ygaom tcef;

d
te
u@rS yg0ifvsuf&Sdonf/

ec
vJv, S jf cif;[laom vkyaf qmifcsuo f nf abm*aA'bmom&yf m&yfwiG f tvGet
om&yf f a&;ygaom

ot
tjcif;t&m(Phenomena)+.$ V$$%  <. $> X (Market)ESihf

Pr
aps;EIef;(Price)wdkY jzpfonf/ ht
a&S;tcgu vlwo Ykd nfrrd w
d \Ykd xkwuf ek rf smm;ud
;ud
udk wdu
k ½f ukd v f v J ,S &f eftwGuf wpfae&m&m
rig

wGifawGUqHkMuonf/ xdkae&monf aps;uGu uffjjzpf


zpfvmonf mon/ aps;uGufqdkonfrSm ukefpnfESifh
mo
py

0efaqmifrrI sm; ta&mif;t0,fjyKvkyaf omae&m[k mae&m[k owf o rw S Ef ikd of nf/ rsuaf rSmufacwfumv
Co

wGifvnf; aps;uGufrsm; qufvufw wnnff&Sdvsufs yifjzpfonf/ odkYaomf vlwdkYonfrdrdwdkY\


a&mif;ukefrsm;udk tojymjzifh a&mif;0,f 0 azmufum;rIjyKvkyfMujcif;? vrf;yef;qufoG,fa&;
X
BO

wdk;wufaumif;rGefvmjcif;wdkYaMumif mih aps;uGuftaejzifh wpfae&mwnf;wGif tNrJqHkawGU&ef


rvdkawmhay/ a&mif;cs&ef s&efxkwwffvkyfxm;aom ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;udk a&mif;ukefrsm;
BE

(Commodities)[kac:on c:onf/
D

aps;EIe;f rsm;onf
m;onon ukepf nftcsif;csif; vJv, S af omEIe;f xm;rsm;yifjzpfonf/ aps;EIe;f udk
EdIif;,SOfaps;EIef;ESifh aiGaMu;aps;EIef;[lí 2 rsdK;cGJjcm;azmfjyEdkifonf/ tu,fí rkefYzkwform;
wpfa,mufonf aygifrkefYig;vHk;ESifh ig;wpfydómwdkYudk vJvS,fygu ig;wpfydóm\aps;EIef;
onf aygifrkefYig;vHk;[kajymqdkEdkifNyD; aygifrkefYwpfvHk;\aps;EIef;onf ig; 20 usyfom;[k ajym
Edkifonf/ xdkaps;EIef;onf EdIif;,SOfaps;EIef;(Relative Price)jzpfonf/
EdIif;,SOfaps;EIef;qdkonfrSm ukefpnfwpfrsdK;\wefzdk;udk tjcm;ukefpnfwpfrsdK;\
wefz;kd ESihf EdiI ;f ,SOaf zmfjyjcif;jzpfonf/ aiGaMu;aps;EIe;f (Money Price)onf ,if;ukepf nfEiS hf
aiGaMu;wdkYvJvS,faomEIef;yifjzpfjyD; trnfcHaps;EIef;(Nominal Price )[kvnf;ac:onf/

100
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;
aiGaMu;udk toHk;jyKaomtcg aps;EIef;rsm;udk ydkrdkvG,fulpGmazmfjyEdkifonf/ Oyrmtm;jzifh
aygifrkefY wpfvHk;(1000)usyf? ig;wpfydóm(5000)usyf ponfjzifh jzpfonf/
o,f,lydkYaqmifa&;? vrf;yef;qufoG,fa&;ESifh odkavSmifrIvkyfief;rsm; aumif;rGefygu
tvGeaf 0;uGmaoma'orsm;tMum; ukepf nfvv J ,
S rf rI sm;udk jyKvyk Ef ikd af yrnf/ Oyrm-yJc;l wdik ;f
a'oBuD;rSqefudk ucsifjynfe,fwGifa&mif;csEdkifrnfjzpfNyD; ucsifjynfe,frSopfoD;rsm;udk
yJcl;wdkif;a'oBuD;wGif a&mif;csEdkifrnfjzpfonf/ wdkif;jynfwpfjynfESifhwpfjynf ukefpnfrsm;
vJvS,fMu&mrS tjynfjynfqdkif&mukefoG,frI jzpfay:vmonf/ xdkYaMumifh tjynfjynfqdkif&m
ukeo f ,G af &;onf Edik if t
H vdu
k u
f ek pf nfrsm;udk aZmufcsxw k vf yk jf cif;ESihf tvkycf jJG cm;vkyu
f ikd jf cif;rS
ay:aygufvmaom vJvS,fjcif;yHkpHwpfrsdK;yif jzpfonf/

ed
t"dutcsufrsm;

e ct
ot
Ź vJvS,fjcif;qdkonfrSm vkyfom;wdkY\ pl;pdkufaZmuf mufcsvkyfudkifrIaMumifh &&dSvmaom

Pr
ukepf nftydt k vQrH sm;udk rdrwd t
Ykd vd&k &Sd mtjjcm;ukepf n
ht nfrf sm;jzifh zvS,&f ,ljcif;jzpfonf/
Ź vJv, S jf cif;[laomvkyaf qmifcsuo f nf abm*aA'
abm*aA'bmom&yf
abm*aA wiG f tvGet
f a&;ygonfh
ig
yr

tjcif;t&mESpf&yfjzpfaom aps;uG uGuf


ufESifh ap
aps;
aps;EIef;udkjzpfay:aponf/
op

Ź a&mif;cs&ef&nf&, G íf xkwvyf v
f yfyk x
f m;aom ukepf nfEiS 0fh efaqmifrrI sm;udk a&mif;ukerf sm;
-C

[kac:onf/
Ź EdiI ;f ,SOaf ps;EIe;f qdonf
o
k nfrmS ukepf nfwpfrsKd ;\wefz;kd udk tjcm;ukepf nfwpfrsKd ;\ wefz;kd
X
BO

ESifh EdIif;,SOfazmfjyjcif;jzppfonf/
Ź aiGaMu;apss;;EIEIef;onf onf ukefpnfESifh aiGaMu;wdkYvJvS,faomEIef;yif jzpfonf/
BE

Ź tjynf nfjynfqdkif&mukefoG,fa&;onf EdkifiHtvdkufukefpnfrsm;udk pl;pdkufaZmufcs


D

xkwfvyf vkyfyfjcif
ciif;rS ay:aygufvmaom vJvS,fjcif;yHkpHwpfrsdK;yifjzpfonf/

(C) pm;oHk;jcif;ESifh pkaqmif;jcif;


pm;oHk;jcif;qdkonfrSm vlyk*d¾Kvftaejzifhvnf;aumif;? tdrfaxmifpktaejzifhvnf;
aumif;? tzGUJ tpnf;taejzifvh nf;aumif; xkwv f yk rf t
I wGurf &nf&,
G b
f J vwfwavmvdt k if
qE´rsm;udkjznfhqnf;&ef ukefpnfESifh0efaqmifrIrsm;udk toHk;jyKjcif;jzpfonf/ ukefpnfwpfck
udk pm;oHk;vdkufaomtcg tjcm;ukefpnfwpfckjzpfrvmawmhay/ Oyrmtm;jzifh qefudk
tdraf xmifpwk pfc\
k tpm;tpmtjzpftoH;k jyKvu kd af omtcg tqdyk gpm;oH;k vdu
k af omqefonf

101
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf
tjcm;ukefpnfwpfckjzpfrvmawmhay/ odkYjzpfí qefudkpm;oHk;vkdufonf[k qdk&rnfjzpfonf/
xdkYaMumifh qefudkpm;oHk;jcif;onf aemufqHk;toHk;jyKjcif;jzpfojzifh aemufqHk;oHk;? pm;oHk;oloHk;
wpfcgoH;k ukepf nfjzpfonf/ aemufq;kH toH;k jyKjcif; (Final Use)X $     _   +. <L + .  
ESifh jynfyydkYukeftjzpf wifydkYa&mif;csjcif;wdkYyg0ifonf/
acwfopfpD;yGm;a&;taqmufttHkrsm;wGif pm;oHk;jcif;udk ESpfydkif;cGJjcm;azmfjyEdkifonf/
 <.$ >  < < $!$    (Individual or Household
Consumption)ESifh pkaygif;pm;oHk;jcif;(Collective Consumption)wdkYjzpfonf/ wpfOD;csif;
            
wpfOD;wpfa,mufcsif; odkYr[kwf tdrfaxmifpktaejzifh pm;oHk;jcif;jzpfonf onf/ OOyrm-vlwpfOD;

d
te
wpfa,muf\ tpm;tpm0,f,rl ?I tdraf xmifpw k pfc\
k aq;0g;0,f ,f,l ,rl wI Ykd jzpfonf/ pkaygif;

ec
pm;oHk;jcif;qdkonfrSm jynfolvlxktwGuf toHk;jyKaompm;oH oHk;;rIrIp&dwfjzpfonf/ tpdk;&\

ot
ynma&;twGut f oH;k p&dwrf sm;? Edik if aH wmfumuG,af &;ESihf vHNk cHKa&;toH
a&;t ;k p&dwrf sm;? aq;½Hrk sm;

Pr
ESifh a&m*gumuG,fa&;vkyfief;rsm;twGuf toHk;p&dw wffrsm;jzpf
ht sm;jz fonf/
abm*aA'bmom&yfwiG f pm;oH;k jcif;ESipaqmif phf ak qmif;jciif;wdu Yk kd '*Fg;jym;wpfc\ k rsuEf mS jyif
rig

ESpzf uftjzpf ½IjrifwwfMuonf/ pkaqmif;jcif;;qd qdo k nfrmS xkwv f yk rf pI pk ak ygif;rS pm;oH;k NyD;aemuf
py

usef&Sdaom tpdwftydkif;yifjzpfonf/ pm;oHk;rIrjyKaomt&monf pkaqmif;rIjzpfonf/


Co

xdaYk Mumifh pkaqmif;rIonfpm;oH;k jcif;rjyKaomt omtydik ;f jzpfNy;D pm;oH;k jcif;onf pkaqmif;rIrjyKaom


o
tydkif;yifjzpfonf/ ydkíem;vnf nfap&ef o om"uwpfckjzifh &Sif;jyygrnf/ tu,fí v,form;
X
BO

wpfOD;onf pyg;wif; 3000 xkwfvkyfNyD; wif; 100 udk 0rf;pmtjzpf toHk;jyKí tjcm;
wif; 150 udk t0wf wftxnfxn nf? tpm;tpm? azsmfajza&;? c&D;oGm;vma&; ponfwdkYtwGuf
BE

vJvS,f toHk;jyKccJJhonfqdkygu þv,form;onf pkpkaygif;xkwfvkyfaom pyg;wif; 300


D

teufrS pyg;wif; 250 25 udk pm;oHk;rItwGuf toHk;jyKonf[kqdk&ayonf/ xkdYaMumifh ol\


pkaqmif;rIonf pyg;wif; 50 jzpfonf/ þpkaqmif;rIjzpfaom pyg;wif; 50 onf pkpkaygif;
xkwv f yk rf t
I eufrS pyg;wif; 250 udk pm;oH;k Ny;D aemuf use&f adS ompyg;jzpfonf/ pm;oH;k rIjyKaom
pyg;wif; 250 onfvnf; xkwfvkyfvdkufonfh wif; 300 rS pkaqmif;rItwGuf wif; 50
z,fxm;NyD;aemuf usef&Sdaompyg;jzpfonf/
þtajctaeü oufqdkif&mukefpnfrsm;\ aps;EIef;rsm;udkodvQif ,if;udkaiGaMu;
wefz;kd tm;jzifh azmfjyEdik o
f nf/ tu,fí pyg;aps;EIe;f onf wpfwif;vQif 4 aomif; usyjf zpfyg
u pkpkaygif;xkwfvkyfaompyg;wif; 300 onf 0ifaiGusyf odef; 120 ESifh nDrQayonf/

102
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;
þ0ifaiGteuf pyg;wif; 250 ESifhnDrQaom wefzdk;usyf odef; 100 udk pm;oHk;vdkufNyD; usyf
odef; 20 udk pkaqmif;onf/ pm;oHk;rItwGufoHk;vdkufaom aiGwefzdk;usyf odef; 100 ESifh
pkaqmif;aiGusyf odef; 20 wdkYudk aygif;vdkufygu pkpkaygif;0ifaiGusyf odef; 120 &&Sdrnf
jzpfonf/ v,form;BuD;\ pm;oHk;&efqHk;jzwfcsufonf oG,f0dkufaomtm;jzifh pkaqmif;&ef
qHk;jzwfcsuf jzpfonf/ xdkYtwl tjyeftvSeftm;jzifh pkaqmif;&efqHk;jzwfcsufonf pm;oHk;&ef
qHk;jzwfcsufyifjzpfonf/
pkaqmif;jcif;udk a&TUqdik ;f xm;aompm;oH;k rItjzpf rSw,f o l nf/ vlwpYkd ak qmif;MuonfrmS
rdrdwdkYudk,fwdkifjzpfap? rdrdwdkY\om;pOfajr;qufwdkYtwGufjzpfap aemifwpfcsdefwGif pm;oHk;
Edkif&eftwGuf jzpfonf/ pkaqmif;rIonfvnf; tvGefta&;ygonf/ tb, tb
tb,faMumifhqdkaomf

d
te
pkaqmif;rI&SdrSomvQif pD;yGm;a&;taqmufttHkonf wdk;wufvmrnf rnfjzpfNyD; aemifumvwGif
vmrnf

ec
ydkrdkpm;oHk;vmEdkifrnfjzpfonf/ xdkYaMumifh pkpkaygif;xkwfvk vkyyffrIteeufrS rnfrQudkpm;oHk;NyD;

ot
rnfrQudkpkaqmif;rnf[laom pm;oHk;rIESifhpkaqmif;rIqHk;jzwf ;jzwfcsufonf ypöKyÜefumvpm;oHk;rI

Pr
ESifh tem*wfumvpm;oHk;rIwdkYtMum; a&G;cs,frIyifjzpf jzpfon
ht nff/
t"dutcsufrsm;
rig
py

Ź pm;oHk;jcif;qdkonfrSm yk*¾dKvfwpf
wpfOD;tae
taejzifhvnf;aumif;? tdrfaxmifpkrsm;taejzifh
Co

vnf;aumif;? tzGUJ tpnf n;rsm;t


m;
m;taej
taejzifv h nf;aumif; xkwv f yk rf t
I wGuf r&nf&, G bf J
vwfwavmvdt k ifqE´
qE´rsm;udk auseyfEpS of rd rhf &I &daS p&ef ukepf nfEiS fh 0efaqmifrrI sm;udk
X
BO

toHk;jyKjcif;jzpfonf
onf/
Ź pkaqmif;jcifif;qdko
onf
nfrSm xkwfvkyfrIpkpkaygif;rS pm;oHk;NyD;aemufusef&dSaomtpdwf
tydkif;jzpfonf/
Ź !W†‡!$ >  < < $!$    6%<.  @
udk,fa&;udk,fwmtwGuf wpfOD;wpfa,mufcsif; odkYr[kwf tdrfaxmifpktaejzihf
pm;oHk;jcif;jzpfonf/
Ź pkaygif;pm;oHk;rIqdkonfrSm tpdk;&rSjynfolvlxktwGuf toHk;jyKaompm;oHk;rItoHk;
p&dwfjzpfonf/

103
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

(i) &if;ESD;jr§KyfESHjcif;
&if;ES;D jr§KyfEjHS cif;qdok nfrmS ukexf wk t f &if;tES;D opfrsm; wd;k yGm;vmjcif;? xkwv f yk rf u I kd
tqufrjywfjzpfay:ap&ef toHk;jyKonfhukefxkwft&if;tESD;rsm;\ cRwf,Gif;jyKef;wD;rI
(Depreciation)udk tpm;xdk;jcif;ESifh t&if;tESD;ukefvufusefrsm;odkY t&if;tESD;opfrsm;
xyfaygif;jznfph u G o f nfh vkyaf qmifcsujf zpfonf/     +. <L + <. @ =  
wpfckrSm t&if;tESD;wnfaqmufrI(Capital Formation)jzpfonf/ puf½Hktvkyf½Hkrsm;toGif
&if;ESD;jr§KyfESHjcif;? taqmuftODrsm;? vrf;rsm;toGif&if;ESD;jr§KyfESHjcif;wdkYudk yHkaot&if;tESD;
wnfaqmufjcif;(Fixed Capital Formation)[k ac:onf/ ukev f ufusefrsm;uds rk l odak vSmif
!  #$%-<# =>@#F   !

d
te
ajymif;vJjcif;(Inventory or Stock Changes)[kac:onf/   +. <L+.<=!#X

ec
pkaqmif;rIrsm;&Sd&rnf/

ot
pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;\ t"duOD;wnfcsufrm rSm pm;o
pm;oHk;jcif;jzpfonf/ xdkYaMumifh

Pr
pm;oHk;vdkaomtvdkqE´onf pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsuf uftm;v
ht tm;vHk;\ taMumif;&if;jzpfayonf/
pm;oHk;jcif;udkvkyfaqmifEdkif&ef ukefxkwfvkyfjcifif;[laom vkyfaqmifcsuf&Sd&efvdktyfonf/
rig

pm;oH;k jcif;onf vlom;wdt Yk wGuf tajccHvyyfk aaqmif


f qmifcsujf zpfNy;D pm;oH;k jcif;udk vkyaf qmifEikd &f ef
py

jyKvkyf&aom xkwfvkyfjcif;onf ta&;ygqH &;ygqHk;vkyfaqmifcsufjzpfonf/ xdkYjyif vlwdkYonf


Co

rdrdwdkY\xkwfvkyfrIrS&&Sdonfhukefpnrs nfrsm;ud
n m;uuddk rddrdwdkYtvdk&Sdaom tjcm;ukefpnfrsm;jzifh vJvS,f
ˆW% #!   6 6<!6 + # $6  <=+.    +. <L+.<=
X
BO

[laom pD;yGm;a&;vkyaf qmififcsurf sm; vdt k yfonf/ xdaYk Mumifh pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsurf sm;onf
wpfckESifhwpfckqufpyfaeMuo onf/
BE

t"dutcsufrsm;
D

Ź   +. <L+.<=6%<. #  +. $<>  X !  _ !<=


tqufrjywfjzpfay:ap&ef toH;k jyKonfh ukex f w k t
f &if;tES;D rsm;\ cRw, f iG ;f jyKe;f wD;
rIudk tpm;xkd;jcif;ESihf t&if;tESD;ukefvufusefrsm;okdY t&if;tEDS;opfrsm; xyfaygif;
jznhfpGufonfh vkyfaqmifcsufjzpfonf/
Ź $‰!‰<> X   +. <L+.  _ 6 <> _ !< <> X    +.
<L+.     +. %6  %
Ź #!  >#< >   !.  # $ %<> X    +. <L + .     !.   # $ %
vufusefajymif;vJjcif;[kac:onf/

104
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

3.2/ pD;yGm;a&;taqmufttHkyHkoP²mef
(Economic Structure)
Edik if w
H pfEikd if \
H pD;yGm;a&;taqmufttHyk o kH P²mefonf xdEk ikd if \ H pD;yGm;a&; vkyaf qmif
csufrsm;\ tcsdK;tpm;yHkoP²mefyifjzpfonf/ pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;onf xkwfvkyfrI?
V# VŠ <=_ !‹!ˆ . < _= $  <=_ $6  <=+.    +. <L + <. 
=  V$% !   < += .  
EdkifiHwpfEdkifiH\ xkwfvkyfrItaqmufttHkyHkoP²mef(Productive Structure)udk a,bk,s
tm;jzifh pD;yGm;a&;u@tvdkufavhvmavh&Sdonf/ pD;yGm;a&;u@wpfpckcckkonf vu©Pm&yf

d
wlnDaom xkwfvkyfrIvkyfaqmifcsufrsm;\ tkyfpkwpfckudkazmfn nTTeeff;onf/ Oyrm- tyif?

te
opfyifrsm;pdkufysdK;xm;aom xkwfvkyfrIvkyfaqmifcsufrsm;ud udk v,f,mpdkufysdK;a&;u@
;ud

ec
(Agriculture Sector)wGif tkyp f zk UJG azmfjyavh&o
dS nf/ puf½H½t kH vky½f w
kH iG jf yKvyk af om vkyaf qmif

ot
Pr
csufrsm;tm; pufrIu@(Manufacturing Sector)wGif t tkyfpkzGJUazmfjyavh&Sdonf/
xkwfvkyfrItcsdK;tpm;rsm;tm; avhvmjcif
ht
jcif;onf EdEkifiHwpfEdkifiH\pD;yGm;a&;taqmuf
ig
ttHkudkavhvm&mwGif t"dutydkif;jzpfonf/ xdkYjyif EdkifiHwpfEdkifiH\ pD;yGm;a&;taqmuf
yr

 %$$X.#! . $  <=_ V V#VŠ <=_ !‹!.ˆ<=+.    +. <L+.<=@


op

tcsdK;tpm;rsm;udkyg jznfhpGufavhvm&ef &ef vdktyfayonf/


-C

t"dutcsuf
X
BO

Ź EdkifiHwpfEdkifi\
iH\ pD;yGm;a&;taqmufttHkyHkoP²mefonf xkdEdkifiH\pD;yGm;a&;
vkyfaqmif
mififcsufrsm;\ tcsdK;tpm;yHkoP²mefyifjzpfonf/
BE
D

3.3/ pD;yGm;a&;pepf
(Economic System)
pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsurf sm;ESihf pD;yGm;a&;taqmufttHw
k \
Ykd t"dymÜ ,frsm;udk od&cdS NhJ y;D
jzpfí ,cktcgpD;yGm;a&;pepftaMumif;udk azmfjyrnfjzpfonf/ pD;yGm;a&;pepfqdkonfrSm
vlwdkYtaejzifh pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm; vkyfudkifaqmif&Gufonfhpepfudkqdkvdkonf/
pD;yGm;a&;pepfudk EdkifiHa&;qdkif&m½IaxmifhESifh enf;ynmqdkif&m½Iaxmifh[lí ½IaxmifhESpf&yfrS
½IjrifEdkifonf/ pD;yGm;a&;pepf\EdkifiHa&;qdkif&m½Iaxmifhonf ukefxkwfpGrf;tm;pkrsm;udk rnfol

105
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

wdkYuydkifqkdifNyD; pkpkaygif;xkwfukeftm;vlwef;pm;rsm;tMum;wGif rnfokdYcGJa0jzefYjzL;onfESifh


oufqikd o f nf/ ordik ;f OD;bHak jrpD;yGm;a&;pepf? t&if;&Sipf ;D yGm;a&;pepf? qd&k , S v
f pfp;D yGm;a&;pepf
ponfjzifhwnf&SdcJhMuayonf/ pD;yGm;a&;pepf\ enf;ynmqdkif&m½Iaxmifhrsm;rSm xkwfvkyfrI
,lepfrsm;onf rnfonht f &yfwiG w f nf&NdS yD; rnfonfx
h w k vf yk rf eI nf;vrf;rsm;udk toH;k jyKrnf?
pD;yGm;a&;wdk;wufrItwGufrnfodkYpDrHudef;rsm;? rl0g'rsm;a&;qGJcsrSwfrnf? EdkifiHawmfb@m
aiGudk rnfuJhodkY&SmazGpkpnf;rnf? rnfodkYtoHk;jyKrnf ponfhtaMumif;t&mrsm;ESifh oufqdkif
ayonf/
ˆ#<Œ.$ X  $#$<>   <> X‹  V+   %  < . ƒŽ„ $> X
pD;yGm;a&;pepf(Market Economy) (2) A[dkpDrHudef;cspD;yGm;a&;pepf(Centra (Centrally Planned

d
te
Economy) (3) a&m>yrf;pD;yGm;a&;pepf(Mixed Economy)wdkY jzpfo onf
nf/

ec
t"dutcsufrsm;

ot
Pr
Ź pD;yGm;a&;pepfqkdonfrSm vlwkdYtaejzihf pD;yG ;yGm;a&;
;a&;v
;a&;vkyfaqmifcsufrsm; vkyfudkif
ht
aqmif&Gufonhfpepfudk qkdvkdonf/
ig
yr

Ź urÇmay:&Sd pD;yGm;a&;pepfrsm;rSm aps;uG


s;uGufpD;yGm;a&;pepf? A[dkpDrHudef;cspD;yGm;a&;
op

pepfESifh a&m>yrf;pD;yGm;a&;pepf[l
[lí 3 rsdK;;&Sdonf/
-C
X
BO

nf;rsm;
3.4/ pD;yGm;a&;tzGJUtpnf
(Economicc Organi
Organiz
Organizations)
niza
BE

,ckacwfwG wiG f ukepf nfEiS 0hf efaqmifrrI sm;xkwv f yk &f mü &nf&, G cf suw f o
l nfv
h yk if ef;rsm;
D

tcsif;csif;yl;aygif;í;í u ukefxkwfvkyfrI,lepf(Unit)rsm;udk zGJUpnf;onf/ xdk,lepfrsm;tcsif;csif;


aygif;pyfum ydí k Bu;D rm;aomtzGUJ tpnf;rsm;udk zGUJ pnf;Ny;D ,if;udk pD;yGm;a&;tzGUJ tpnf;rsm;[lí
ac:qdkEdkifonf/ xdkYaMumifh pD;yGm;a&;tzGJUtpnf; (Economic Organization) qdkonfrSm
ukefxkwfvkyf&ef&nf&G,fí ukefxkwfvkyfrI,lepfrsm; pkaygif;zGJUpnf;xm;aomtzGJUtpnf;udk
ac:onf/
acwfopfp;D yGm;a&;taqmufttHt k wGuf pD;yGm;a&;tzGUJ tpnf;rsm; zGUJ pnf;wnfaxmif
jcif;rSm tvGev f tkd yfayonf/ tb,faMumifq h akd omf ,if;tzGUt J pnf;rsm;onf ukex f w k vf yk rf I
jzpfpOfukd xda&mufaompDrcH efcY rJG EI iS hf xde;f csKyrf wI u
Ykd kd jyKvyk af y;Edik pf rG ;f &Sad omaMumifjh zpfonf/

106
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;
,ckacwfwGif pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;onf Oya't&w&m;0if&yfwnfEdkifcGi(fh legal status)
.% 6!%<.  % #‰$><> >6+   ‰ <> X !%
<=<>   6 + % $ X  VX‹$% <>  $ X  ! # <> (Economic
Enterprises) !% %
$ X  VX‹$% $@ Xˆ$ <. !X# ˆ  _ !ˆ!
V$  _ !X#‘ <   $%V V$+ % < V   W!ˆ< $
 6 % !X# ˆ !ˆˆ$  _ !ˆ!Xˆ$ .%
’$ <ˆ<  +.  !X#‘ < % !  <“” $%V$%
$ $$ +  $+    $ X  VX‹$% $V$ ’ ’
’ + %

d
te
  <. +  !<=ˆW#$<> $XV  VX‹$% %    V$%

ec
$ X  VX‹ $% <> @ <> $ _ Xˆ  $ _ ’’+. ’  ! 6  >
’’+.  < . €

ot
ƒ„ #!<=@ #% %6  #<> #<> (Tech (Technical Conditions)ESifh

Pr
ƒ„ #  +.  6 <= ( Ownership hip
ip of Means
ht Mea
Me ean of Production) X 
<W%%
rig

(u) ukefxkwfvkyfrI\enf;ynmqdkif&m tajct tajctae


tajctaersm;/ /#! # @ #% %
py

6 #<> % $ X  VX‹ $% <> @Xˆ$ _ ’’+. 
$
Co

!6 ><> X  <> <> <>


<> VV > <=<> .% >
!<=V$$ <> <€ < < !! #  Xˆ‘ < $X VX‹$%
X
BO

%  ! . %  


X  > !   < = V$$ < > <€ !V%6 _
!<=%! # $% %<W  $ VX‹$% % + % $V#>
$%
BE

#$%<>  !X   !<=#% %<W% $ X  VX‹


D

VX‹ $% +  %


% < V  6#$ !
%    X     !
  < = #% %
<W% $ X  VX ‹ $% <>  ‘ $ <  !$ <   $
VX‹ $% +  % < V  6#$ !    X  <#<+   > !•<> <.‹  
‰ $  %##% !< <>    ˆ!ˆˆ!X<> X 
!+ % X  <6 < ##% !< <>   
6#$ !<=! # X $ X  VX‹$% @Xˆ$ <.!% <‘ <
<% < V  $ !>+  . 6#$ $> % ! # <> V$%

107
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;
jynfoo l ;kH vkyif ef;tcsKd Uudk Oyrmtjzpfazmfjy&vQif vQypf pf"mwftm;? pmwdu k v f yk if ef;?
qufo, G af &;vkyif ef;? &xm;ydaYk qmifa&;? uke;f vrf;ydaYk qmifa&;? aomufa&oH;k a&ay;a0aom
vkyfief;ponfwdkYjzpfMuonf/ þvkyfief;rsm;tm;vHk;rSm acwfopfvlaerIpepftwGuf
r&Sdrjzpfvdktyfaomvkyfief;rsm;jzpfMuonf/ tqdkygvkyfief;rsm;udk wnfaxmif&eftwGuf
aiGt&if;tES;D tajrmuftjrm;vdt k yfonft h jyif vkyif ef;\oabmobm0t& vkyif ef;wpfrsKd ;
pDwGif tzGJUtpnf;rsm;pGm wnfaxmif&efrvdkay/ Oyrmtm;jzifh vQyfppfuGef&ufpepf
(Electricity Grid System)wpfckwnfaxmifxm;ygu aemufxyftjcm;pepfwpfck xyfrH
wnfaxmif&efrvdktyfay/ xdkYjyif wyfqifxm;aomud&d,mwefqmyvmrsm;udk ydkrdktoHk;
jyKavav wpf,el pf\xkwv f yk rf pI &dwf avsmeh nf;avavjzpfonf/ odjYk zpfí vQypf pf"mwftm;

d
te
xkwfvkyfjzefYjzL;rIvkyfief;wGif pau;BuD;xkwfvkyfrI\tusdK;aus;Zl us;Zl;&&S
aus;Zl && donf/ jynfoloHk;

ec
vkyfief;rsm;onf jynfolvlxk\aumif;usdK;twGuf r&Sdrjzpfpfukefpn nfESifh 0efaqmifrIrsm;udk

ot
xkwv f yk af qmif&u G af y;aomaMumifh tqdyk gvkyif ef;rsm;onf onf vlraI &;ESihf pD;yGm;a&;&nfreS ;f csuf

Pr
ESpfrsdK;pvHk;udk jznfhpGrf;&ma&mufayonf/ ht
(c) ukefxkwft&if;tESD;ydkifqdkifrI/ / wdik ;f jynfwpfjynf\ pD;yGm;a&;tzGUJ tpnf; trsKd ;tpm;
rig

udk jy|mef;&mwGif ukex f w k tf &if;tES;D ydik q f iifkd rf o


qd I nf ta&;B
t u;D aomtcsuw f pf&yfjzpfayonf/
py

t&if;tES;D ESihf obm0o,HZmwypönf n;f trsm;pkukd yk*v ¾ u


d ydik q f ikd af om t&if;&SiEf ikd if rH sm;wGif
Co

pD;yGm;a&;tzGUJ tpnf;rsm;udk t&if;tES;;yd D ydikd q


f ikd rf \
I oabmobm0ay: tajccHíwnfaxmif
Muonf/ odjYk zpfípD;yGm;a&;tzG tzGUtJ pnf;rsm;udw k pfO;D wnf;ydik v
f yk if ef;rsm;(Sole Proprietorships)
X
BO

tpkpyfvkyfief;rsm; (Partnershi (Partnerships) ? yk*¾vdutpkpyfukrÜPDrsm; (Private Joint-stock


(Partnersh
Companies)ESifh or0g, or0g,rrs,rrrr m;vkyfief;(Co-operatives)[lí cGJjcm;Edkifonf/
BE

qd&k ,
S vpf
v
f pfEikd if rH sm;wGif t&if;tES;D ESihf obm0o,HZmwypön;f trsm;pkukd Edik if aH wmfu
D

ydkifqdkifonf/ odkjY zp zpfí qdk&S,fvpfEdkifiHrsm;wGif t"dupD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;rSm EdkifiHydkif


pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;jzpfMuonf/ qdk&S,fvpfEdkifiHrsm;&Sd yk*¾vduydkifvkyfief;rsm;\ t&G,f
tpm;rSmao;i,fNyD; trsm;tm;jzifh wpfOD;wnf;ydkifvkyfief;rsm;ESifh tpkpyfvkyfief;rsm;
jzpfMuonf/ wpfcgwpf&H tpd;k &ESihf yk*v ¾ u d wdyYk ;l aygif;í zufpyfvyk if ef;rsm; (Joint-ventures)
wnfaxmifMuonf/ rsufarSmufacwfü qdk&S,fvpfEdkifiHtajrmuftjrm;wGif EdkifiHydkifvkyfief;
tcsdKUtm;yk*¾vduydkiftjzpf ajymif;vJaeMuayonf/
>! # <> <. +   !% < †‡! !% <  <.
or0g,rvkyif ef;rsm;jzpfMuonf/ xdv k yk if ef;rsm;udk toif;om;rsm;u pkaygif;ydik q f ikd Mf uonf/

109
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf
<ˆ<  <> %    @%ˆ X  >< . <L +  .   X  X  <
trsm;qH;k jyefvnf&&S&d efr[kwb f J pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsurf sm;udk wwfEikd o f rQ p&dwof ufom
pGmESifh xda&mufpGmaqmif&GufEdkif&efjzpfonf/
tcsKyt
f m;jzifq
h v
kd Qif ukexf w
k t f &if;tES;D ydik q
f ikd rf ½I aI xmifrh S pD;yGm;a&;tzGUJ tpnf;rsm;udk
yk*¾vduydkiftzGJUtpnf;rsm;? EdkifiHydkiftzGJUtpnf;rsm;ESifh or0g,rydkiftzGJUtpnf;rsm;[lí
cGJjcm;Edkifonf/ enf;ynmqdkif&mtajctaersm; ajymif;vJvQifjzpfap? ydkifqdkifrIajymif;vJvQif
jzpfap pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;\ trsdK;tpm;? t&G,ftpm;? obm0ESifhvkyfaqmifcsufrsm;
ajymif;vJoGm;rnfjzpfonf/
t"dutcsufrsm;

d
te
ec
Ź pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;qkdonfrSm ukefxkwfvkyf&ef&nf &nf&G,fí zGJUpnf;xm;aom

ot
tvkyform;tkyfpkrsm;udk qkdvkdonf/

Pr
Ź acwfopfp;D yGm;a&;taqmufttHw k iG f pD;yGm;a&;tzG
ht &;tzGUJ tpn
tp
t
tpnf;rsm; r&Srd jzpfvt dk yfonf/
Ź pD;yGm;a&;tzGUJ tpnf;rsm;onf ukex f wk v f yfyk rIrf \
I enf;yynmqdik &f m tajctaersm;ESihf
ig
ukex f wk t
f &if;tES;D ydik q
f idk rf wI aYkd Mumifih trsKd ;tpm tpm;? t&G,t f pm;? oabmobm0ESihf
yr

vkyfaqmifcsuftrsdK;rsdK; uGJjym;onf onf/


on/
op

Edik if rH sm;tMum;wGif ukex f w k v f yyfk rr,e


f ,
I el pfrsm;&Sad omtzGUt J pnf;rsm;udk Edik if pH pkH ;D yGm;a&;
-C

tzGJUtpnf;rsm;[kac:onf onf
nf/
X

Ź jynfoloHk;vkyfief;rsmm;\ ;\ vu©Pm&yfrsm;rSm r&SdrjzpfukefpnfESihf 0efaqmifrIrsm;udk


BO

xkwfvkyfaqmifi&G if&Guf
ufay; y;jcif;? p&dwfpuBuD;rm;NyD; tNrJwapwyfqifxm;&onhf
BE

ud&, d mwefefqmyvm
myvmrsm; vkt d yfonfv h yk if ef;? pau;Bu;D xkwv f yk rf \
I tusKd ;aus;Zl;rsm;
&&Sdapaomvk omvkyfief;? tzGJUtpnf;rsm;pGmxm;&Sd&ef rvkdtyfaomvkyfief;wkdYjzpfygonf/
D

ed*Hk;
þtcef;wGif pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;? pD;yGm;a&;taqmufttHkyHkoP²mefESifh
pD;yGm;a&;pepfrsm;udk aqG;aEG;cJhonf/ ,if;wdkYonf abm*aA'bmom&yfudk avhvm&mü
tajccHtaMumif;w&m;rsm;jzpfí ,if;wdkYudk aphaphpyfpyfavhvm&efta&;BuD;onf/ ukefvkyf
qufqaH &;ESihf pD;yGm;a&;pepfwo
Ykd nf Edik if w
H pfEikd if \
H Edik if aH &;ESihf pD;yGm;a&;pepfw\
Ykd qufE,
T f
rIudk nTefjyvsuf&Sdonf/

110
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;
xdkYjyif vlwdkY\aeYpOfvkyfaqmifcsufrsm;onf pD;yGm;a&;ESifh uif;vGwfraeaMumif;ESifh
pm;0wfaea&;twGuf vkyfaqmifaeorQonf pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm; jzpfaMumif;
pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsurf sm;t& od&edS m;vnf&ygonf/ xdjYk yif urÇmay:&Sd pD;yGm;a&;pepfrsm;rSm
aps;uGupf ;D yGm;a&;pepf? A[dpk rD u H ed ;f csp;D yGm;a&;pepfEiS hf a&m>yrf;pD;yGm;a&; pepf[í l 3 rsKd ;&SNd y;D
Edik if rH sm;\ pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsurf sm;ay:tajccHí rnfonfh pD;yGm;a&;pepfusio hf ;kH aeonfukd
oHk;oyfwwfvmEdkifygonf/
---------------------
avhusifhcef;rsm;

d
te
ec
1/ atmufygar;cGef;rsm;udk rSm; rSef a&G;yg/

ot
(u) ukex f w
k pf rG ;f tm;pkrsm;udk ajr,m? vkytf m;? t&ifif;tES;D [lí oH;k rsKd ;cGjJ cm;xm;aomfvnf;
&i;tES

Pr
t&if;tESD;onf tajccHtusqHk;aom pGrrff;tm;pkkjzpf ht z fonf/
(c) tdrfaxmifpkwpfpktwGuf aq;0g;0,f ,lljcif;udk ppkaygif;pm;oHk;jcif;[kac:ygonf/
,f,
rig

(*) v,form;wpfOD;\ pm;oHk;&efq;jzwf qHk;jzwfcsufonf oG,f0dkufaomtm;jzifh pkaqmif;&ef


py

qHk;jzwfcsufyifjzpfonf/
Co

(C) ajr,mwGif ajratmuf&&SSd obm0o,H obbm0o Zmw tm;vHk;vnf; yg0ifonf/


X
BO

2/ atmufyguG uGufvyfyrsm;udkjznfhyg/
BE

(u) ukepf nfEiS hf 0efaqmifrrI sm;udk xkwv f yk &f eftwGuf ------------------ rsm;udk aygif;pyf
D

toHk;jyK&o onf/
(c) vuform;u y&dabm*rsm;xkwv f yk jf cif;? v,form;upyg;pdu k yf sK;d xkwv
f yk jf cif; wdu
Yk kd
--------------------- [kac:onf/
(*) aZmufcsvkyfudkifjcif;? tvkyfcGJjcm;vkyfudkifjcif;wdkYaMumifh vJvS,fjcif;ESifh -----------
------------ wkdY tvGefta&;ygvmayonf/
(C) ukexf w
k tf iftm;pkrsm;twGuf &&So d nf0h ifaiGrsm;udk ------------------[k ac:ygonf/
(i) rdrdwGifydkvQHaeaom ukefypönf;udk rdrdvdktyfvsuf&Sdaom ukefypönf;ESifhwdkuf½dkuf
qufoG,fí vJvS,fjcif;udk ----------------------- pepf[kac:onf/

111
'orwef; vlrIa&;odyÜH (abm*aA') ausmif;oHk;pmtkyf

(p) ukefpnfrsm;udk aemufqHk;toHk;jyKjcif;wGif pm;oHk;jcif;? --------------------ESifh


jynfyydkYukeftjzpf wifydkYa&mif;csjcif;wkdYyg0ifonf/
(q) -----------------------vkyfief;rsm;onf jynfolvlxkaumif;usdK;twGuf r&Sdrjzpf
ukefpnfESifh 0efaqmifrIrsm;udk xkwfvkyfaqmif&Gufay;ygonf/

3/ tajzrSefa&G;yg/
(u) pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;udk (u) 3rsdK; (c) 4rsdK; (*) 5rsdK; cGJjcm;azmfjyEdkifygonf/
(c) vlYvkyftm;wGif um,vkyftm;tjyif uRrf;usifrIESifh (u)taqmuf taq tODrsm;
u)taq

d
te
(c) ½kyf0w¦Krsm; (*) twwfynmrsm;vnf; yg0ifygonf/

ec
(*) ajr,mydkifqdkifolrsm;u (u) tjrwfa0pk (c) iSm;&rf &rf;;cc (*) vkyfcESifhvpm rsm;

ot
&&SdMuygonf/

Pr
(C) pD;yGm;a&;pepf\ Edik if aH &;½Iaxmifo
h nf (u) ukefepf nfEiS 0fh efaqmifrrI sm; (c) ukex
ht f u
G f
rsm; (*) ukefxkwftiftm;pkrsm;udk rnf olwdkYuydkifqdkifjyD; pkpkaygif;xkwfukeftm;
nfol
ig
yr

vlwef;pm;rsm;tMum;wGif rnfodkYcGJaa0jzef
0jzef zL;onf
zL;onESifh oufqdkifygonf/
jzefYjzL;o
op

(i) pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsurf sm;\ t"d"duOD;wn


wnfcsurf mS (u) pm;oH;k jcif; (c) pkaqmif;jcif;
-C

ƒ†„  +. <L+.  V$%


%
%
X
BO

4/ atmufygar;cGcGef;rsm;;uddkajzqdkyg/
(u) vJv, S jf cif;rS tjynf
njynfqikd &f mukeo
f ,
G rf I jzpfay:vmEdik af Mumif;udk jrefrmEdik if aH 'o
toD;oD&Sd uef ukefpnftcsif;csif; vJvS,fjcif;udk tpjyKí&Sif;jyyg/
(c) pD;yGm;a&;vkyaf qmifcsurf sm;wGif pm;oH;k jcif;onfrnfot Ykd a&;ygoenf;? usKd ;aMumif;jy
í &Sif;jyyg/
(*) pD;yGm;a&;pepf[lonfrSm tb,fenf;/ urÇmay:&SdpD;yGm;a&;pepfudk rnfodkYcGJjcm;
EdkifaMumif; vuf&SdusifhoHk;aeaomEdkifiHrsm;jzifh Oyrmay;íajzqdkyg/
(C) pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;rsm;\trsdK;tpm;? oabmobm0ESifh vkyfaqmifcsufrsm;udk
cGJjcm;azmfxkwfí vufawGUOyrmrsm;jzifh oHk;oyfjyyg/

112
ausmif;oHk;pmtkyf vlrIa&;odyÜH (abm*aA') 'orwef;

a0g[m&

tcef;(1) tcef;(3)
tjynfjynfqdkif&m pD;yGm;a&;taqmufttHk pD;yGm;a&;vkyfaqmifcsufrsm;
acRwma&; xkwfvkyfjcif;
tajccHusaomvdktyfcsuf tvkyfcGJjcm;vkyfudkifjcif;
tajccHrusaomvdktyfcsuf jzefYjzL;jcif;
xkwfvkyfrIt&if;tjrpfrsm; tiftm;pktc0ifaiG
abm*aA'bmom&yf vJvS,fjcif;
wdkuf½dkufzvS,fonfhpepf pepf

d
tcef;(2)

te
a&mif;ukefrsm;

ec
ukefpnf aps;EIef;rsm;

ot
0efaqmifrI EdIif;,SOfaps;EIef;

Pr
tcrJhukefpnf aiGaMu;aps;Eef
ht EIef;
&Sm;yg;ukefpnf tjynfjynfqdkif&mukefoG,fa&;
ig
pD;yGm;a&;ukefpnf pm;okH;jcif;
yr

oGif;tm;pk w OD;csif; okdYr[kwf


wpf
op

ukefxGuf tdrfaxmifpktvkdufpm;okH;jcif;
-C

ukefxkwfoGif;tm;pk pkaygif;pm;okH;jcif;
rlvoGif;tm;pk pkaqmif;jcif;
X

Mum;okH;oGif;tm;pk   


BO

ukefacsm pD;yGm;a&;taqmufttkHykHoP²mef
BE

ukefMurf; pD;yGm;a&;pepf
wpf0ufwpfysuf ufNyD;ukefacsm pD;yGm;a&;tzGJUtpnf;
D

aemufqkH;okH;ukefpn
pnf EdkifiHpkHpD;yGm;a&;tzGUJtpnf;rsm;
Mum;okH;ukefpnf
pm;okH;ukefpnf
xkwfvkyfolokH;ukefpnf
Mum&SnfokH;ukefpnf
wpfcgokH;ukefpnf
ysufpD;vG,faomukefpnf
rysufpD;vG,faomukefpnf
ukefvufusef
ukefpD;qif;rI

113

You might also like