LEEFTIJDSCLUSTER 13-14

13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie

Kazou vzw • Haachtsesteenweg 579 • PB40 • 1031 Schaarbeek

VEEL LEESPLEZIER!

HEB JE NADIEN NOG VRAGEN?

CONTACTEER JE VEROND.
 INLEIDING:
KAZOU… DAT IS STRAF!
Kazou organiseert straffe jongerenvakanties
in binnen- en buitenland voor jongeren tussen
5 en 18 jaar. Elke keer opnieuw proberen we
er een onvergetelijke ervaring van te maken
boordevol leuke activiteiten in een warme
groepsdynamische sfeer en gezelligheid!
Met deze tekst willen we een begeleidingskader
bieden aan onze Kazou-vrijwilligers
vertrekkende vanuit de visie van onze
organisatie: in groep, groei, respect, zinspelend
en solidariteit. Deze visie vind je verweven terug
in deze tekst.
IN GROEP
Met Kazou op vakantie gaan, dat
is er voor kiezen om tijdens deze
periode samen te leven in groep.
Zorg voor inspraak, betrokkenheid
van iedereen en vooral, maak
ruimte voor ieders mening.
ZINSPELEND
Zowel ‘zin hebben’ als ‘zin
geven’! Er samen in vliegen, met
optimisme, samen plezier maken,
genieten en ontspannen.
RESPECT
Als moni ga je begeleiden, zowel
individueel als naar een groep
toe. Begeleiden is accepteren,
aandacht hebben voor iedereen,
hen aanmoedigen en luisteren!
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
groei
Groeien, dat is kansen geven,
jongeren steunen in de stappen
die ze zetten of zouden willen
zetten.
solidariteit
We willen er zijn voor elkaar:
opkomen voor elkaar, zorgen dat
iedereen zijn plaatsje vindt in de
groep, we willen leren omgaan
met diversiteit.
Kazou is de jeugddienst van de CM. Samen
met de CM hebben we aandacht voor
gezondheidsthema’s op onze vakanties in de
meest brede zin: psychisch welzijn, gezonde
voeding, voldoende beweging, aandacht voor
zorg, hygiëne, gezonde nachtrust,…
Vanuit deze 2 krachtlijnen is dit
begeleidingskader opgesteld.
 9-10 JARIGEN
WIE ZIJN ZE - WAT DOEN ZE?
Zelfbeeld en relaties
13-14 jarigen zijn aan het veranderen op
lichamelijk en sociaal vlak. Bij sommigen
gebeurt deze verandering sneller dan bij
anderen. Er zal binnen de groep een verschil
in maturiteit zijn. De meisjes ontwikkelen
iets sneller en zijn meestal allemaal in hun
puberteit, bij jongens zijn er grotere verschillen.
De verdere seksuele ontwikkeling zorgt voor
heel wat veranderingen en onzekerheden. Het
uiterlijk wordt belangrijker.
Relatie jongens/meisjes
Het groepsgevoel primeert meer en meer.
Vriendengroepen bestaan zowel uit jongens
als meisjes. Om tot een groepje te behoren zijn
intelligente of sportieve prestaties, uiterlijke en
speciale praktische vaardigheden belangrijk.
Vriendengroepjes bepalen de identiteit van de
tieners, het gezin wordt minder belangrijk. Bij
een kliekje horen is hierbij belangrijker dan
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
de vriendschap zelf, net als de waardering en
acceptatie van dat kliekje. Vriendschappen
wisselen dus heel snel, en de vriendschap
tussen deelnemers is vaak oppervlakkig. Dit
maakt dat de behoefte om erbij te horen soms
met zich meebrengt dat andere deelnemers
worden uitgesloten en dat er stoerdoenerij en
competitief gedrag naar boven komt. Houd
kliekjesvorming in de gaten en zorg ervoor dat
vriendengroepjes ook eens opgesplitst worden.
Tieners zijn vaak ook zeer onzeker, maar dit
laten ze niet steeds merken. Het uiterlijk, de
persoonlijkheid, het zelfbeeld,… zijn enorm
belangrijk waardoor ze kwetsbaar zijn voor
kritiek en andermans mening. Ze willen iemand
zijn binnen de groep waartoe ze behoren en
gedragen zich daardoor veel zekerder en
volwassener dan ze zich in werkelijkheid voelen.
Communicatie
Geef een 13-14 jarige ruimte om zijn eigen
weg te gaan en ervaringen op te doen. Laat
hen zeker weten dat je er altijd bent voor
hen als luisterend oor of als er iets misgaat.
Trek daarnaast wel een duidelijke grens
tussen jou en je deelnemers. Ga niet te ver
in deze vriendschappelijke relatie en zorg
ervoor dat je deelnemers duidelijk weten dat
je hun moni blijft. Je bent dus ook steeds
verantwoordelijk voor de groep. Geef 13-14
jarigen verantwoordelijkheid en help hen een
positief zelfbeeld te creëren.
Er heerst een zekere debatcultuur: ze vormen
een eigen mening, vaak binnen een bepaalde
groep waartoe ze behoren en willen deze
kunnen uiten. Ze gaan graag discussies en
gesprekken aan over hun eigen leefwereld
en willen hier op een ‘volwassen’ manier in
benaderd worden.
De deelnemers hebben graag inspraak. Zowel
op vlak van regels en afspraken, als op vlak van
activiteiten. Overleg in de moniploeg in welke
afspraken je hen inspraak wil geven. Bespreek
ook welk resultaat jullie willen bereiken zodat
jullie op één lijn staan .
Ondersteuning
De deelnemers uit deze leeftijdscategorie
• Kledij:De 13-14-jarigen kiezen zelf welke
hebben minder nood aan structuur en
ondersteuning. Ze worden al zelfstandiger en ze
vinden zichzelf vaak al “volwassen”. Toch is het
aangewezen om ook bij de 13-14-jarigen een
aantal zaken nog (subtiel) een oogje in het zeil
te houden en klaar te staan voor het geval de
deelnemers hulp kunnen gebruiken.
• Insmeren: Let erop dat je deelnemers zich
Hieronder geven we een overzicht van een
aantal zaken waarbij je de deelnemers zult
moeten kunt ondersteunen.
• Drinken: Heb hiervoor aandacht. Zorg dat er
• Heb aandacht voor meisjes met (eerste)
• Hulp bij bedden opmaken en installeren
in de kamer: De 13-14-jarigen kunnen zich
volledig zelfstandig installeren in hun kamer.
Ze worden hierbij ook liefst niet gestoord
door een moni. Spreek wel op voorhand
goed af hoeveel tijd de deelnemers hiervoor
krijgen.
kleren ze zullen dragen. Ze hebben vaak ook
zelf hun valies gemaakt (of samen met hun
ouders) en weten goed wat ze meehebben.
Uiteraard hou je als moni wel een oogje in
het zeil en duid je indien nodig welke kledij
niet kan voor een komende activiteit.
steeds goed insmeren. Dit is belangrijk bij
elke leeftijd! Voorzie hier enkele momenten
voor bij warm weer. Geef als moni het goede
voorbeeld en smeer je ook in. 13-14-jarigen
zijn bezig met hun imago en dus zullen ze dit
niet willen doen als ze denken dat het niet
hip is (hetzelfde geldt voor het dragen van
een zonnepet/zonnehoed: geef als moni het
goede voorbeeld).
voldoende mogelijkheid is tot drinken, zeker
bij warm weer of bij zeer intensieve spelen.
Plan een pauze in om te kunnen drinken
menstruaties en eventuele symptomen (lage
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
buikpijn, hoofdpijn, rugpijn, prikkelbaar,…).
Verwijs het meisje in kwestie door naar een
(vrouwelijke) moni die haar gerust stelt. Doe
dit op een subtiele manier. Het is goed om er
even over te praten (tips over maandverband
en tampons, menstruatiepijn,…)
Algemene Hygiëne
Bij het begeleiden van 13-14-jarigen besteden
we minder aandacht aan de algemene en
persoonlijke hygiëne van de deelnemers omdat
we er vanuit gaan dat ze hier zelf voor kunnen
instaan. Toch willen we vragen om hier als moni
wel aandacht voor het hebben.
• Natte kledij en handdoeken moet steeds
ophangen worden. Kom je terug van een
zwemactiviteit of moeten er andere natte
kleren drogen, laat de 13-14-jarigen dan
weten waar ze hun kleren kunnen ophangen
indien er op de kamers onvoldoende ruimte
is.
• Handen wassen met zeep voor elke maaltijd
is een must! Geef zelf het goede voorbeeld.
 11-12 JARIGEN
WAAR LET IK ALS MONI OP?
Enthousiasme
Hoe je het nu draait of keert, we mikken erop
om op vakantie sfeer te brengen. Het zorgt voor
een rode draad zowel tijdens activiteiten als
vrije momenten. Het maakt je vakantie uniek en
zorgt ervoor dat de vakantie lang zal nazinderen
bij de deelnemers.
Ook bij 13-14 jarigen is dit niet minder
belangrijk dan bij 7-8 jarigen. De invulling
hiervan verschilt echter wel. De pure fantasie
(bijvoorbeeld sprookjes) bij 13-14 jarigen is
helemaal niet meer aanwezig.
De keuze van het onderwerp voor het thema
is zeker belangrijk om deze doelgroep
voldoende aan te spreken. Speel ook hier weer
in op hun leefwereld. Volgende items kunnen
ervoor zorgen dat je thema voor 13-14 jarigen
aanspreekt: creëer typetjes voor extra humor
(een marginaal, een seut, een zatte nonkel,
maffia-baas,…), zorg voor een realistische
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
verhaallijn, speel in op de actualiteit, op
programma’s die op dat moment ‘in’ zijn, etc.
Maak kortom een thema dat eerder gericht is
op een ‘volwassen publiek’, want zo willen 13-14
jarigen aanzien worden.
En vergeet niet: enthousiasmeer de deelnemers
door zelf ook enthousiast te zijn!
Enthousiasme is aanstekelijk!
Activiteiten
Op onze vakanties voor 13-14 jarigen staan er
steeds heel wat geprofileerde activiteiten op het
programma. Het is de taak van onze monitoren
om het programma aan te vullen met andere,
uitdagende Kazou-activiteiten op maat van
onze deelnemers. Zorg voor een afwisselend
programma met aandacht voor activiteiten
waarin je je groep elk op hun niveau uitdaagt.
Prikkel en stimuleer hen!
Hou bij het voorbereiden van je vakantie
voldoende flexibiliteit in je programma. Probeer
in te spelen op de interesses van je deelnemers.
Je zal daarom misschien enkele spelen moeten
veranderen of zelfs schrappen. Voorzie bij
de voorbereiding een aantal extra spelen of
activiteiten als back-up.
Voorzie voldoende tijd voor keuzeactiviteiten: zo
krijgen ze inspraak in de activiteit die ze willen
doen.
Deelnemers hebben vaak al veel vakanties
gedaan: daag jezelf uit om vernieuwende
activiteiten te verzinnen die aangepast zijn aan
hun leefwereld. Sta open voor feedback van de
deelnemers over de activiteiten en stel je in de
mate van het mogelijke flexibel op.
Deze deelnemers hebben meer nood aan
‘begeleiding’ dan ‘leiding’. Geef hen keuzes
tijdens vrije momenten (vb. bied een kubb-spel
aan, een bal,…). Zo hebben ze het gevoel dat
ze zelf beslissen over wat er gaat gebeuren,
maar je begrenst hen nog door bepaalde
mogelijkheden aan te bieden.
Sta bij het organiseren van activiteiten stil bij het
belang van het groepsproces: besteed voldoende
aandacht aan kennismaking en aanpassing
aan elkaar, zorg voor sfeer bevorderende
activiteiten. Vertrouwensspelletjes en
teambuildingsactiviteiten kan je met de hele
groep zeker spelen. Plan dit wel eerder in het
midden van de week.
Het mag voor een 13-14 - jarige ‘al wat meer’
zijn. Ze zijn competitiegericht, houden van actie
en gaan graag uitdagingen aan. Hun interesses
zijn zeer uiteenlopend, maar ze staan ook open
voor nieuwe dingen. Ze willen voornamelijk
met hun eigen groepje/ kliekje samenwerken
en samenspelen. Ze staan zeker open voor de
interesses van de anderen binnen de groep.
Activiteiten mogen voor deze leeftijd al iets
complexer worden. Een spel waarin ze een
strategie moeten bepalen (=met een groepje
een doel proberen bereiken door samen een
plan te bedenken) of de strijd met elkaar / tegen
de monitoren moeten aangaan is voor deze
leeftijd zeker gepast. Let er wel op dat niet elke
activiteit competitief en/of strategisch is. Zorg
voor voldoende afwisseling.
Speel nog steeds in op hun leefwereld. Alles
wat ‘nieuw’ is, vormt een uitdaging. Dit wil
niet zeggen dat je allemaal nieuwe spelen
moet bedenken, maar daag jezelf uit tot dat
‘levelke meer’: een laddercompetitie, vuil spel,
of 1 tegen allen hebben ze reeds allemaal al
gespeeld, maar het concept van deze spelen
kan je nog steeds gebruiken. Zorg vooral voor
uitdagende opdrachten die vernieuwend zijn,
voor een meeslepende inkleding, vernieuwende
elementen, enz. Pimp je klassieke activiteiten
tot uitdagende nieuwe spelen!
Hun interesses zijn zeer breed en er zijn
ook grote verschillen in de interesses. Speel
hier op in door opnieuw een gevarieerd
activiteitenaanbod te voorzien, keuzeactiviteiten
in te plannen en keuzes aan te bieden tijdens
vrije momenten. Verliezen is nog steeds
moeilijk. Probeer er voor te zorgen dat iedereen
een succeservaring opdoet. Dit kan door de hele
leefgroep tegen de monitoren te laten strijden in
plaats van tegen elkaar.
Niet elk dood moment moet opgevuld worden.
Deze deelnemers kunnen al eens gewoon met
elkaar praten als ze staan te wachten. Vraag
ook eens welk spelletje zij willen spelen als
dode moment opvuller.
Jij bent nog steeds de bewaker van de
veiligheid. Deze deelnemers kunnen voor
zichzelf soms moeilijk grenzen stellen, dus dan
moet jij dit doen.

13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie

Vrije tijd en vrijheid
Typisch voor 13-14 – jarigen is dat ze meer en
meer zelfstandig en onafhankelijk van hun
ouders worden. Ze vinden het belangrijk hun
mening te kunnen delen en hebben nood aan
voldoende mogelijkheden tot inspraak in het
kampschema.
Zoals hierboven vermeld, is een keuze-activiteit
ideaal om hen inspraak te geven.Vakanties voor
13-14 – jarigen lenen zich vaak tot het geven
van iets meer vrijheid doorheen de dag. Het is
belangrijk om hen die vrijheid te gunnen en hen
te vertrouwen. Het is aan de moniploeg om een
duidelijk kader te schetsen tijdens “vrije tijd”
voor de deelnemers (duidelijke afspraken)
Voorbeeld: Een stadsbezoek in Italië? Een
stadsspel is zeker een top-idee, maar waarom
laat je jouw deelnemers niet één à twee uur
zelfstandig de stad verkennen? Maak wel
duidelijke afspraken over waar en wanneer je
groep verzamelt en hoe je bereikbaar bent voor
deelnemers die de weg kwijt zijn.
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
De duur van vrije momenten kan je laten
variëren, maar overdrijf hier ook niet in. Te lange
vrije momenten werken verveling en bijgevolg
storend gedrag in de hand. Hou het gedrag en
de reacties van je deelnemers dus goed in de
gaten.
Tijdens vrije momenten kan je 13-14 – jarigen
gerust even alleen laten, maar zorg wel dat
je een oogje in het zeil houdt. Laat dus af en
toe even een moni in de kamers passeren
en hou het terrein waar de deelnemers vrij
rondlopen in de gaten. Het is ook van belang dat
de deelnemers steeds gemakkelijk een moni
kunnen vinden indien nodig. Ga dus geen dutje
doen met de moniploeg, maar geniet van de
vrije tijd samen met je deelnemers!
Regels en afspraken
Het is nog belangrijker dan bij 11-12
jarigen dat je het gesprek aangaat met de
deelnemers. Vertel hen waarom bepaalde
afspraken gemaakt worden en belangrijk zijn.
Het ‘Waarom- daarom’ -verhaal levert geen
respect op met je deelnemers en zal dus
moeilijker nageleefd worden.
Maak duidelijke afspraken over activiteiten,
gebruik van lokalen, pesten, actieve deelname
aan de activiteiten, hanteren van materiaal
… Geef hen inspraak bij de opmaak van de
regels en mogelijke consequenties. Op die
manier zijn ze medeverantwoordelijk zijn voor
de afspraken.
Zorg ervoor dat je uitvoert wat je hebt
afgesproken. Het is ook noodzakelijk dat de
hele moniploeg weet wat de afspraken zijn
en hetzelfde zegt. Uiteraard zijn we op Kazou
vakantie en overdrijf je niet met je regels.
“Less is more” ! Je hebt natuurlijk een
voorbeeldfunctie.
Multimedia & more het buitenland duurder is. Kazou is nooit
verantwoordelijk voor verlies, schade of
Bij 13-14 jarigen is de GSM niet meer
diefstal.”
los te koppelen van de deelnemer. Maak
duidelijke afspraken rond het gebruik Money money money…
hiervan. Deze verbieden of inperken is
In onze vakanties is alles inbegrepen, maar
geen goed idee. Afspraken maken over het
om het vakantiegevoel door te trekken kunnen
gebruik is belangrijk. Zorg voor duidelijke
deelnemers ook beperkt zakgeld meenemen.
en gedragen afspraken bv foto’s nemen
Dit dient om een kaartje, postzegel, souvenir
met de smartphone kan, zolang het de
of iets te kopen bij een daguitstap.
groepsdynamiek niet verstoort.
Let erop dat bij deze leeftijd ‘iets gaan kopen’
Probeer de WiFi code niet stug tegen te
niet de hoofdactiviteit wordt en dat er geen
houden (dan zullen de deelnemers gewoon
overaanbod aan snoep wordt gekocht. Maar
SMS’en), maar maak degelijke afspraken over
laat hun zeker even genieten van hun vrijheid/
het gebruik bv. enkel tijdens rustmomenten.
vrije tijd.
Vertel hen zeker dat SMS’en en bellen in
het buitenland duurder is. Kazou is niet
verantwoordelijk voor de kostbare spullen.
Hou daarom geen kostbare spullen in
bewaring om discussies bij verlies of
ongevallen te vermijden. Hou er vooral
rekening mee dat we op een groepsvakantie
zijn en dat dit primeert.
De laatste richtlijnen vermelden het volgende:
“Je mag je GSM en mp3-speler meenemen en
gebruiken op vakantie, zolang het de groep
of activiteit niet stoort. Daarom worden er
hierover afspraken gemaakt op de vakantie
zelf. Je kiest bewust voor een actieve
groepsvakantie, daarom laat je spelconsoles
en tablet beter thuis. Hou er rekening mee
dat bellen, sms’en en mobiel internet in
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
13-14 JARIGEN
ALGEMENE THEMA’S
Positieve begeleidingsstijl
In theorie zou je, mits een passende positieve
begeleidingsstijl en goede afspraken,
goed gedrag moeten kunnen uitlokken bij
je deelnemers. Een goede communicatie
vermijdt heel wat conflicten op vakantie.
Uiteraard is dit een mooi uitgangpunt en niet
altijd realiseerbaar in de praktijk.
Graag geven we toch wat tips mee hoe je
zoveel mogelijk positief gedrag uitlokt.
Overleg goed op voorhand over de afspraken
die jullie zullen maken met de deelnemers.
• Zorg hierbij dat jullie, als moniteam, op
één lijn staan.
• Beperk echter het aantal afspraken en
deel die mee vanaf de eerste dag.
• Herhaal ze voldoende doorheen de
week indien nodig.
• Handel consequent als deelnemers
bepaalde afspraken of regels niet
naleven.
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
• Hou je zelf ook aan de gemaakte Bij jongere leeftijden voorzie je best een
regels en afspraken, je bent een invulling op elk moment. Zo vermijd je dat de
voorbeeldfiguur en jonge deelnemers deelnemer zich gaat vervelen, wat hen minder
spiegelen je gedrag. kans geeft om storend gedrag te stellen. De
• Daarnaast kan je deelnemers ook 13-14 jarigen houden al wat meer van een vrij
inspraak geven op vlak van regels en moment. Laat dit niet te lang duren en voorzie
afspraken. wat optionele activiteiten (vb. kubb spel,
voetbal of suggesties van de deelnemers), doe
Probeer de deelnemers zoveel mogelijk mee en hou een oogje in het zeil.
positief te bekrachtigen.
• Positief bekrachtigen heeft veel meer
effect wanneer deelnemers het juiste
gedrag stellen. Bijvoorbeeld, als een
deelnemer flink helpt met het afruimen
van de tafel, benadruk je hoe fijn dat
wel is. Volgens studies zou het effect
van bekrachtiging het grootst zijn
wanneer je vijfmaal vaker reageert op
wat de deelnemer goed doet dan op wat
hij fout doet. Geef dus vaak genoeg een
schouderklopje, een complimentje, een
beloning, een zinspelingsmomentje,…
Conflicten en pestgedrag
Handleiding voor omgaan met storend gedrag
Deelnemers experimenteren en durven
afspraken overtreden. Deelnemers zijn zich
vaak nog niet bewust van de gevolgen van hun
daden. Belangrijk is dus om er rekening mee te
houden dat elke situatie anders is en dat iedere
situatie een andere aanpak nodig heeft. Straffen
gebeurt enkel indien echt noodzakelijk en dan
ook zeer doordacht.
Wat kan je doen wanneer je storend gedrag
opmerkt?
• Geef eerst één of twee waarschuwingen om
het gedrag te doen stoppen.
• Negeren kan ook negatief gedrag ombuigen.
Hierbij geef je geen aandacht aan storend
gedrag en kan dit gedrag vanzelf verdwijnen.
• Time-out is een zwaardere variant van
negeren. Het kan ervoor zorgen dat zowel
de deelnemer als jijzelf even tot rust kunnen
komen, om erna dan een gesprek aan te
vatten. Let op dat de time-out niet te lang
duurt. Zorg dat deze getimed is of vraag aan
de deelnemer dat hij terug komt, van zodra
hij/zij rustig is.
• En uiteraard, elk kind is verschillend en elke
moni reageert anders op gedrag. Heb geduld
en zoek naar een begeleidingsstijl die past bij
je deelnemer(s).
Hieronder 13 vuistregels bij aanhoudend
moeilijke situaties.
• Blijf rustig en kalm: als je voelt dat je zelf te
kwaad of onrustig bent, stel het gesprek dan
even uit.
• Wanneer het om een conflict tussen
deelnemers gaat, luister je steeds naar alle
partijen zodat je iedereen de kans geeft om
zijn verhaal te doen.
• Veroordeel het gedrag en niet de persoon.
Verwijs hierbij naar gemaakte afspraken.
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
• Viseer de deelnemer niet tijdens de rest van
de vakantie.
• Spreek de deelnemer aan op zijn eigen
verantwoordelijkheid
• Verwijs naar de gevolgen en gevaren van
zijn gedrag voor de vakantie (veiligheid,
groepssfeer, gerechtelijke vervolging van
deelnemer en/of begeleider,…)
• Reageer empatisch en laat regelmatig weten
dat je mee bent met het verhaal.
• Leg uit vanuit jouw perspectief waarom het
gedrag niet toelaatbaar is
• Stel open vragen: Wat? Waarom? Wanneer?
Hoe?, …
• Vermijd discussie, maar ga voort op feiten.
• Vat het geheel samen, herhaal de afspraken,
onderlijn de samenwerking en verwijs naar
herkansing en een positieve verandering.
• Maak concrete afspraken voor de toekomst.
Indien mogelijk met inbreng van de groep.
• Als je sancties oplegt, hou dan rekening met
• de aard van de overtreding: zorg dat de
sanctie in verhouding is tot de overtreding
• de context en de frequentie van de
overtreding
• houding achteraf: beseft de deelnemer dat
hij in de fout is gegaan?
• Geloofwaardigheid van de moniploeg: zorg
steeds dat je de sanctie ook kan waar
maken.
Pesten of plagen: niet gemakkelijk…
Wat is pesten?
• bewust: opzettelijk en gepland
• systematisch: het is een herhaaldelijk
gebeuren, dus niet éénmalig
• slachtoffer: voelt zich onzeker, eenzaam,
bang
• kwetsen: het gaat om negatieve handelingen,
van materiële, fysieke of psychologische aard
• ongelijke strijd: de pester heeft de
bovenhand en de gepeste is niet in staat om
zichzelf te verdedigen en verliest in deze
machtsstrijd.
Wat is plagen?
• Onbewust: niet met kwade bedoelingen.
• men wil niet kwetsen: het is eerder een
uiting van elkaar graag hebben. Het is vaak
plezierig.
• Gelijke strijd: er is een gelijke
machtsverhouding tussen plager en
geplaagde. De rollen worden soms ook
omgekeerd. De geplaagde kan en zal zich
veelal verweren op een gelijkaardige manier.
Pesten en plagen mogen niet verward worden.
Pesten mag en kan niet. Plagen is dikwijls
prettig en grappig, meestal heeft men het graag.
Pesten en plagen zijn geen zuiver zwart-wit-
verhaal. Soms kan plagen te extreem worden
en dan naderen we de grens van het pesten.
Wanneer de geplaagde het niet meer prettig
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
vindt, zitten we dicht bij die scheidingslijn… De nadruk wordt gelegd op het slechte gevoel
van het slachtoffer en niet op de feiten,
Pesten is meestal een groepsgebeuren: het
waardoor de pesters en de groep zich minder
is de groep die het wangedrag ondersteunt en
terechtgewezen voelen (no-blame methode).
tolereert. Het is diezelfde groep die de macht
De deelnemers worden samen verantwoordelijk
heeft om het pesten te veroordelen en als de
gemaakt voor de groepssfeer en het
pester niet langer steun krijgt van de groep zal
welbevinden van de groep zonder dit expliciet te
zijn gedrag minder interessant worden. Vanuit
maken of als een moraliteit in te hameren. Zo
deze redenering is het een goed idee om de
kunnen ze het slechte gevoel van het slachtoffer
groep in te schakelen bij het zoeken naar een
verminderen of wegnemen. Deze aanpak heeft
oplossing. Zo leren kinderen om conflicten
dus niet tot doel om de feiten in vraag te stellen
samen op te lossen door verantwoordelijkheid
of iemand te beschuldigen of te straffen.
voor elkaar te aanvaarden.
Zodra deelnemers zelf met voorstellen komen,
De klemtoon om pesten aan te pakken, ligt
kun je positief reageren en elke stap vooruit
op het probleemoplossende karakter. Als
is een goede stap. Deelnemers zullen trots
je deelnemers actief bij de aanpak betrekt,
zijn op wat ze als individu en als groep kunnen
ontstaat er een positievere sfeer dan bij de
bereiken.
bestraffende methodes.
Het uitgangspunt is dat de betrokken
partijen samen op zoek gaan naar positieve
voorstellen, veeleer dan straffen uit te delen.
Op deze manier kun je proberen om het pesten
te stoppen: door te luisteren, door in alle
vertrouwen te praten en verantwoordelijkheid
op te nemen. Zo krijgen deelnemers de kans op
een persoonlijke ontplooiing en het opbouwen
van goede sociale relaties. Niet door te negeren,
niet door te beschuldigen, maar door te
luisteren, door in alle vertrouwen te praten en
verantwoordelijkheid op te nemen.Belangrijke
aandachtspunten bij een gesprek
Een gesprek met de gepeste
Actief, geduldig luisteren oogcontact houden,
af en toe knikken, open lichaamshouding vertonen,
parafraseren, emoties interpreteren, peilen naar
verwachtingen, eigen oordeel achterwege laten …
Directe vragen stellen. Je krijgt een duidelijk
beeld van de situatie door volgende vragen te stellen:
wie, wat, wanneer, waar … gebeurt het?
Niemand beschuldigen. Niemand met een
schuldgevoel opzadelen bv “Je moet je niet laten
doen, hé”, “En de moni heeft dat niet gezien?”
Samen naar een oplossing zoeken. Enerzijds
mag je niet verlangen dat het kind zelf met een
oplossing voor de dag komt, daarvoor is zijn
draagkracht te klein en anderzijds mag je zelf geen
oplossing aanbieden waardoor het zich machteloos
kan voelen.
Vraag wel wat je kind al probeerde of wil doen om de
situatie te verbeteren en prijs het voor elke poging
die het daartoe doet.
Als er samen naar een oplossing wordt gezocht,
krijgt de deelnemer het gevoel dat het controle over
de situatie krijgt.
Een gesprek met de pester
Praat erover om een duidelijk beeld te krijgen van
wat er aan de hand is en samen te zoeken naar de
drijfveer achter de gevoelens die tot pesten leiden.
Dit neemt al heel wat spanningen weg.
Wijs de deelnemer op de gevolgen voor het
slachtoffer. Het stellen van volgende vragen zal hun
inlevingsvermogen vergroten: “Hoe zou jij je voelen
als … ?” Vaak zijn ze zich niet bewust van wat hun
woorden en/of daden bij anderen teweeg brengen
waardoor het wangedrag blijft aanhouden. Pesterijen
kunnen iemands leven moeilijk maken. Een pester
moet weten dat iedereen het recht heeft om erbij te
horen en zich goed te voelen.
Niet personaliseren. Het ongewenste gedrag kun
je afkeuren, maar de persoon mag je niet kwetsen.
Hoe beter de band is tussen jullie, hoe meer kans op
een goed resultaat. Duidelijk stellen dat pestgedrag
niet acceptabel is en de mogelijkheden bespreken
om ermee op te houden: ‘Wat zul je doen om het
goed te maken, wat als het nog eens gebeurt …?’.
De deelnemer heeft een fout gemaakt, maar mensen
maken nu eenmaal fouten. Het is van belang om
jouw geloof uit te drukken in zijn of haar mogeli-
jkheden om de situatie positief om te buigen.
Duidelijke regels verwoorden en consequent
naleven geweld is geen optie, iedereen respecteren,
fair play, overleggen …)
Niet onmiddellijk sancties toepassen. Geef de
deelnemer eerst de kans om zijn gedrag te verand-
eren. Maak vooraf duidelijk welke sanctie wordt ver-
bonden aan het overtreden van welke afspraak. Een
zinvolle straf wil het negatieve gedrag uitdoven en
volgt zo snel mogelijk op de afgekeurde handeling.
Positief reageren op elke kleine gedrags-
verandering.
Slapen
Het slapengaan op vakantie is niet altijd een
even gemakkelijk moment. Voor de jongsten is
het vaak de eerste keer dat ze een hele week
in een vreemd bed zullen slapen, wat heimwee
in de hand kan werken. Oudere deelnemers
hebben dan weer niet altijd zin om al te gaan
slapen en praten liever nog wat met hun buur,
waardoor de hele kamer het slapen wel even
kan vergeten. Als moni heb je op dit moment
dus wel een aantal belangrijke taken.
Eerst en vooral is het belangrijk om met zoveel
mogelijk monitoren aanwezig te zijn en het
slapengaan in goede, en vooral rustige banen
te leiden. Jongere kinderen kunnen nog hulp
nodig hebben bij bepaalde zaken, vinden hun
knuffel niet of krijgen hun slaapzak niet dicht.
Een helpende monihand is hier dus meer dan
welkom.
Probeer ten allen tijde de rust in de gangen
en kamers te bewaren, zodat alle deelnemers
op een kalme manier in hun bed kunnen
kruipen. Sommige kinderen willen graag nog
iets vertellen, hun ei kwijtraken, zodat ze rustig
kunnen gaan slapen. Het is dus van belang om
even tijd voor hen te maken en een luisterend
oor te bieden.
Blijf zelf zo rustig mogelijk en wees vriendelijk
voor je deelnemers. Een ‘slaapzacht allemaal,
morgen maken we er weer een fijne dag van!’
geeft kinderen een veel beter gevoel dan ‘en
13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie
zorgt dat ik u niet meer hoor hé!’. Een paar wekt, is dat meestal omdat er volgens hem of
vriendelijke woorden voor het slapengaan zijn haar echt iets aan de hand is. Luister dus rustig
voor de jongere leeftijden dus zeker op hun naar wat er scheelt en word vooral niet kwaad.
plaats. Een nachtknuffel geven kan gerust Probeer het probleem zo efficiënt mogelijk op te
indien de deelnemer dit graag wil, maar lossen, zodat jij én de deelnemer lekker verder
overdrijf hier niet in. Als moni ben je geen mama kunnen slapen.
of papa.
We organiseren met kazou geen nachtspelen
Eens het licht uit gaat, begint op een aantal (= spelen na 22u00). We vinden het belangrijk
kamers vaak de pret. Het is dus zeker nodig om dat kinderen genieten van een goede nachtrust.
met een aantal monitoren aanwezig te blijven Jonge kinderen verbruiken op vakantie veel
op de gangen. Je wil er uiteraard voor zorgen energie en hebben dus nood aan voldoende
dat alle deelnemers rustig kunnen slapen, slaap:
dus spreek babbelaars gerust aan. Let echter • 7-8-jarigen slapen best gemiddeld 11u slaap
op met zeer kwade uitvallen of onmiddellijk per nacht
streng straffen. De eerste keer dat je een kamer
• 9-10-jarigen slapen best gemiddeld 10u
binnenkomt is het dik oké om even vriendelijk
slaap per nacht
om stilte te vragen. Een tweede keer is een
• 11-12-jarigen slapen best gemiddeld 10u
waarschuwing wel op zijn plaats. Indien de
slaap per nacht
boodschap dan nog niet is doorgedrongen, kan
je overgaan tot maatregelen indien nodig. Straf • 13-14-jarigen slapen best gemiddeld 9u
enkel degenen die niet deden wat je vroeg. Je slaap per nacht
hoeft hier niet onnodig andere deelnemers in
te betrekken. Bij conflictgedrag ontnemen we
nooit nachtrust van deelnemers af. Nachtrust
ontnemen is nooit een gepaste sanctie.
Het is voor alle leeftijden belangrijk dat de
moni’s in de buurt van de deelnemers slapen,
op een plaats die makkelijk voor hen bereikbaar
is. Alle deelnemers moeten ook weten waar ze
’s nachts hun moni’s kunnen vinden, zodat ze
onmiddellijk iemand kunnen wakker maken als
er iets scheelt. Als een deelnemer je ’s nachts
Seksualiteit & privacy
Jongens en meisjes slapen en douchen apart. Als aan 6 criteria voldaan is, is de situatie oke.
Dit blijft voor Kazou een vanzelfsprekendheid,
Maar hierin zijn gradaties. In de methodiek
dit staat ook niet ter discussie.
zitten verschillende voorbeelden om de criteria
Op een Kazou-vakantie willen we een veilig onder de knie te krijgen.
kader bieden voor al onze deelnemers.
Grensoverschrijdend gedrag heeft veel te maken
Grensoverschrijdend gedrag laten we niet toe
met privacy. Wanneer mensen te dicht komen
op onze vakanties. Om de inschatting te maken
en jij dit ervaart als schending van je privacy
van de ernst van grensoverschrijdend gedrag,
is dit voor hen grensoverschrijdend. Vragen
verwijzen we graag naar “(N)iets mis mee”.
als “Mogen jongens op meisjeskamers (en
Dit is een methodiek om te kunnen omgaan
omgekeerd)” kan je ook beantwoorden met je
met seksueel getinte situaties door middel van
groep aan de hand van deze methodiek.
het vlaggensysteem. Het is beschikbaar op je
verbond.

In deze methodiek proberen we overschrijdend

gedrag zoveel mogelijk te objectiveren. Binnen
dit kader wordt gedrag beoordeeld aan de hand
van zes criteria:
• wederzijdse toestemming: iedereen voelt zich
prettig (er is geen verzet)
• vrijwilligheid: geen dwang of druk
• gelijkwaardigheid: er mag niemand
overheersen
• leeftijds- of ontwikkelingsadequaat: gedrag is
passend bij de leeftijd of ontwikkeling van de
jongere context
• adequaat: aangepast aan de context
• zelfrespect: zichzelf geen schade berokkenen
door het gedrag

13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie

13-14 jarigen op een KAZOU-vakantie