1

เฉลยการบ้านครั้งที่ 5
รายวิชา EL01306 เครื่องจักรกลไฟฟ้า หมู่ 01
5-2. A 23OO-V, 1000-kVA, 0.8-PF-Iagging, 60-Hz, two-pole, Y-connected synchronous
generator has a synchronous reactance of 1.1  and an armature resistance of 0.15
. At 60 Hz, its friction and windage losses are 24 kW, and its core losses are 18 kW.
The field circuit has adc voltage of 200 V, and the maximum IF is 10 A. The
resistance of the field circuit is adjustable over the range from 20 to 200 . The OCC
of this generator is shown in Figure P5-1.

3000
2700
2400

ัติ
2100
1800
1500
ญ
รณ
1200
900
600
บร

300
00.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0 10.0
Field current, A

FIGURE P5-1 The open-circuit characteristic for the generator in Problem 5- 2.

(a) How much field current is required to make VT equal to 2300 V when the
generator is running at no load?
(b) What is the internal generated voltage of this machine at rated conditions?
(c) How much field current is required to make VT equal to 2300 V when the
generator is running at rated conditions?
 2

(d) How much power and torque must the generator's prime mover be capable of
supplying?
(e) Construct a capability curve for this generator.

วิธีทํา
(a) เมื่ออ่านจากกราฟลักษณะเฉพาะของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาวะเปิดวงจร การกําเนิด
แรงดันขั้ว 2300 V ต้องจ่ายกระแสสนามเท่ากับ 4.27 A ดังแสดงในภาพที่ 1 ตอบ

ญ ัติ
รณ
บร

ภาพที่ 1 การอ่านกราฟลักษณะเฉพาะของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาวะเปิดวงจรทีแ่ รงดันขั้ว 2300 V

(b) กระแสพิกัดต่อเฟสของเครื่องกําเนิดที่ต่อแบบ Y มีค่าเท่ากับ

S 1000  103
IA    251.02 A (1)
3VT 3  2300

แรงดันพิกัดต่อเฟสของเครื่องกําเนิดที่ต่อแบบ Y มีค่าเท่ากับ

VT 2300
V  = =1.33 kV (2)
3 3
 3

ตัวประกอบกําลังมีค่าเท่ากับ 0.8 ล้าหลัง ดังนั้นมุมเฟสของกระแสมีค่าเท่ากับ

   cos 1  0.8   36.87 (3)

0.15  j1.1  I A

+
EA V

ภาพที่ 2 วงจรสมมูลต่อเฟสของเครื่องกําเนิดซิงโครนัส

เมื่ออ้างอิงกับวงจรสมมูลต่อเฟสของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาพที่ 2 แรงดันกําเนิดภายใน
วงจรอาร์เมเจอร์จึงมีค่าเท่ากับ

E A  V   R A  jX s  I A
ญ ัติ
 13300   0.15  j1.1  251.02  36.87 
 13300  1.1182.23  251.02  36.87 
รณ
 13300  195.80  j198.31
 1.547.40 kV ตอบ

แผนภาพเฟเซอร์ของเครื่องกําเนิดแสดงในภาพที่ 3
บร

  7.40

E A  1.547.40 kV

  36.897 V  1.330 kV

I A  521.02  36.897 A 
RA I A  195.80  36.87 V

jX s I A  198.3153.13 V

ภาพที่ 3 แผนภาพเฟเซอร์

(c) แรงดันระหว่างสายที่กําเนิดภายในวงจรอาร์เมเจอร์ในภาะโหลดเต็มที่มีค่าเท่ากับ
E A,L  L  3E A = 3 1.54  103  =2.67 kV (4)
 4

ค่าแรงดันในสมการที่ (4) คือแรงดันขั้วในภาวะไม่มีโหลดหรือเครื่องกําเนิดเปิดวงจร เมื่ออ่าน

จากกราฟลักษณะเฉพาะของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาวะเปิดวงจร การกําเนิดแรงดันอาร์
เมเจอร์ 2670 V ต้องจ่ายกระแสสนามเท่ากับ 6.09 A ดังแสดงในภาพที่ 4 ตอบ

ญ ัติ
รณ
ภาพที่ 4 การอ่านกราฟลักษณะเฉพาะของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาวะเปิดวงจรทีแ่ รงดันขั้ว 2320 V
บร

(d) กําลังและแรงบิดที่เครื่องต้นกําลังต้องจ่ายให้กับเครื่องกําเนิดในภาวะโหลดเต็มที่คือกําลังอินพุต
ของเครื่องกําเนิด สามารถคํานวณหาได้จากสมการที่ (5)

Pin  Pout  PCu  Pcore  PF &W  Pstray (5)

กําลังเอาต์พุตมีค่าเท่ากับ

Pout  3VT ,L  L I L cos   S rated cos   1000  103   0.8   800 kW (6)

PCu  3R A I A2  3  0.15  251.02   28.36 kW (7)

2
 5

จากค่าที่โจทย์กําหนดให้

PCore  18 kW (8)

PF &W  24 kW (9)

Pstray  1% Pout,rated   0.01  800  103   8 kW (10)

แทนค่ากําลังอินพุตและกําลังสูญเสียในสมการที่ (5) จะได้ค่ากําลังที่เครื่องต้นกําลังต้องจ่าย

ให้กับเครื่องกําเนิดในภาวะโหลดเต็มที่มีค่าเท่ากับ

Pin  800  28.36  18  24  8  878.36 kW ตอบ

ความเร็วเชิงกลของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสมีค่าเท่ากับ

ัติ
120 f e 120  60 
nm    3600 rpm (11)
P 2
ญ
ความเร็วเชิงมุมของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสมีค่าเท่ากับ
รณ
 2   2 
m    nm     3600   376.99 rad/s (12)
 60   60 
บร

แรงบิดที่เครื่องต้นกําลังต้องจ่ายให้กับเครื่องกําเนิดในภาวะโหลดเต็มที่มีค่าเท่ากับ

Pin 878.36  103

 app    2.33 kN ตอบ
m 376.99

Problems 5- 11 to 5- 21 refer to a four-pole, Y-connected synchronous generator rated at

470 kVA, 480 V, 60 Hz, and 0.85 PF lagging. Its armature resistance RA is 0.016 . The core
losses of this generator at rated conditions are 7 kW, and the friction and windage losses are
8 kW. The open-circuit and short-circuit characteristics are shown in Figure P5- 2.
5- 11. (a) What is the saturated synchronous reactance of this generator at the rated
conditions?
(b) What is the unsaturated synchronous reactance of this generator?
(c) Plot the saturated synchronous reactance of this generator as a function of field
current.
 6

ญ ัติ
(a)
รณ
Armature current, A

บร

(b)

FIGURE 5-2
(a) Open-circuit characteristic curve for the generator in Problems 5- 11 to 5- 21.
(b) Short-ciruit characteristic curve for the generator in Problems 5- 11 to 5- 21.
 7

วิธีทํา

(a) ค่าโดยประมาณของรีแอกแตนซ์อิ่มตัวสามารถคํานวณหาได้จากการทดสอบลัดวงจรที่กระแส
สนาม I F ,sc ส่งผลให้เกิดกระแสอาร์เมเจอร์ค่าพิกัด I A,rated ,sc และการทดสอบเปิดวงจรที่
กระแสสนามค่าเดียวกันนี้ที่ส่งผลให้เกิดแรงดันเปิดวงจร E A,oc สมการคํานวณรีแอกแตนซ์
อิ่มตัวคือ

E A,oc
X s ,sat  (13)
I A,rated ,sc

กระแสพิกัดอาร์เมเจอร์มีค่าเท่ากับ

S rated 470  103

I A,rated ,sc    565.32 A (14)
3VT 3  480

ญ ัติ
จากกราฟลักษณะเฉพาะของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาวะลัดดวงจรใน FIGURE 5-
2(b) ค่ากระแสสนามที่ส่งผลให้เกิดกระแสอาร์เมเจอร์ค่าพิกัด I A,rated ,sc คือ 0.492 A ดังแสดง
การอ่านค่าในภาพที่ 5
รณ
บร

ภาพที่ 5 การอ่านกราฟลักษณะเฉพาะของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาวะลัดวงจรที่กระแสอาร์เมเจอร์ค่าพิกัด
เท่ากับ 565.32 A
 8

เมื่ อ พิ จ ารณาค่ า กระแสสนามเท่ า กั บ 0.492 A ในกราฟลั ก ษณะเฉพาะของเครื่ อ งกํ า เนิ ด

ซิงโครนัสในภาวะเปิดวงจรในภาพที่ 6 แรงดันอาร์เมเจอร์เปิดวงจรมีค่าเท่ากับ 858 V แรงดัน
ต่อเฟสมีค่าเท่ากับ

858
E A,oc   495.37 V (15)
3

Open Circuit Characteristic

1200
1100
1034
1000
900
858
Open-circuit terminal voltage. V

800
700

ัติ
600
500 ญ
400
300
รณ
200
100
0 0.492
บร

0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Field current, A

ภาพที่ 6 การอ่านกราฟลักษณะเฉพาะของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาวะเปิดวงจรที่ค่ากระแสสนาม
เท่ากับ 0.492 A

ค่าโดยประมาณของรีแอกแตนซ์อิ่มตัวจึงมีค่าเท่ากับ

E A,oc 495.37
X s ,sat    876.26 m ตอบ
I A,rated ,sc 565.32

(b) ค่ารีแอกแตนซ์ไม่อิ่มตัวสามารถคํานวณหาได้จากกระแสอาร์เมเจอร์ลัดวงจรที่กระแสสนามทุก
ค่า ที่สอดคล้องกับแรงดันเปิดวงจรบนเส้นกราฟแรงดันช่องอากาศ เมื่อกําหนดให้กระแส
 9

สนามเท่ากับ 0.492 A จากข้อ (a) กระแสอาร์เมเจอร์เปิดวงจรมีค่าเท่ากับ 565.32 A เมื่อ

พิจารณาเส้นประสีชมพูในภาพที่ 6 แรงดันเปิดวงจรต่อเฟสที่กระแสสนามเท่ากับ 0.492 A คือ

1034
Eoc   596.98 V (16)
3

ค่ารีแอกแตนซ์ไม่อิ่มตัวจึงมีค่าเท่ากับ

596.98
Xs 
565.32
 1.06  ตอบ

(c) ผลจากการอ่านกราฟลักษณะเฉพาะของเครื่องกําเนิดซิงโครนัสในภาวะลัดวงจรและเปิดวงจร
พร้อมทั้งคํานวณหารีแอกแตนซ์อิ่มตัวด้วยวิธีการเดียวกันกับข้อ (a) ได้ผลลัพธ์การคํานวณ
สําหรับกระแสสนามบางค่าดังแสดงในตารางที่ 1 และวาดรูปกราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่าง
รีแอกแตนซ์อิ่มตัวและกระแสสนามดังแสดงในภาพที่ 7

ัติ
ตารางที่ 1
IF A 0 ญ0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4
Voc  V  121.52 490.99 776.99 919.37 993.02 1042.12 1076.49 1108.4
I sc  A  60.34 255.17 431.03 617.24 796.55 979.31 1162.07 1341.38
รณ
X s ,sat    1.16 1.11 1.04 0.86 0.72 0.61 0.53 0.48

1.3
บร

1.2

1.1
Saturated Synchronous reactance (Ohms)

0.9

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2 1.4
Field current (A)

ภาพที่ 7 กราฟความสัมพันธ์ระหว่างระหว่างรีแอกแตนซ์อิ่มตัวและกระแสสนาม